MARCIN WOLSKI



BOGOWIE JAK LUDZIE



Mojej siostrze Sylwii

CZĘŚĆ I
ZAMIAST WSTĘPU

17 lipca, po pomyślnie zdanym egzaminie wstępnym, pojechałem do Rychłowa. Miałem 
dziewiętnaście lat i masę wolnego czasu, nie wprowadzono bowiem jeszcze obowiązkowych 
praktyk robotniczych, a jednocześnie nie potrafiłem zakręcić się wokół wyjazdu na 
winobranie czy inną dobrze płatną fuchę zagraniczną.
Rychłów liczył wtedy parę tysięcy mieszkańców i gdyby nie szosa o znaczeniu 
wojewódzkim, kisłbym zapomniany przez Boga i ludzi w sosie własnym, sennym, nieco tylko 
urozmaiconym przez mnogość gwar: nielicznych autochtonów, przybyszów z północnego i 
południowego wschodu, osadników z Mazowsza, Łemków, Cyganów, a nawet Greków.
Na planie miasta znajdował się stary hotel, dwie knajpy, jedna gorsza od drugiej, na rynku 
sterczał pomnik wdzięczności dla Armii Radzieckiej, typowy dla Ziem Północnych i 
Zachodnich, była też wieża, podobno „piastowska” a naprawdę neogotycka, w lesie ruiny 
spalonego dworu. Dziś naturalnie wygląda to całkiem inaczej, ryneczek zeszpecono 
wieżowcem, rzekę zanieczyściły ścieki z nowo powstałych zakładów, hotel jest w remoncie, a 
stare centrum omija dwupasmowa obwodnica.
Wyznam, że ofertę wyjazdu do mego stryjecznego brata przyjąłem chętnie, zwłaszcza że 
naprawdę nie bardzo miałem gdzie się podziać. Ojciec mieszkał z młodą żoną, a do mamy 
wprowadził się, czy też raczej został wciągnięty, całkiem nowy narzeczony.
Wakacyjną propozycję złożył mi stryjeczny brat Karol, wdowiec, dobrze sytuowany lekarz 
i miejscowy playboy, znany głównie z tego, że nie przepuścił chyba żadnej niewieście w 
powiecie.
— Nie ma się nad czym zastanawiać, przyjedziesz do mnie, jest tu woda, las, a poza tym 
poznasz przy mnie życie — kusił:
Obietnica brzmiała nęcąco. Mówiąc otwarcie, życie znałem głównie z książek i to 
historycznych. Nie umiałem tańczyć. Byłem jedynakiem, wczesnym dzieckiem, 
rozpieszczonym i nadwrażliwym. A póki żyła babcia, trzymanym krótko i separowanym od 
niegodziwości zepsutego świata. Poza przypadkowymi całusami z Beatą w drodze na 
zimowisko i nieudanymi podchodami do córki sąsiadki, kartoteka moich sercowych osiągnięć 
była czysta, aż wstyd…
STOP!
Drogi Czytelniku, nie irytuj się. Nie pomyliłeś się, nie zostałeś oszukany, nabity w butelkę 
lub zrobiony w konia. Nie leży przed tobą powieść z gatunku małego realizmu dla 
dorastającej młodzieży. Po prostu tak to się wszystko zaczęło, przynajmniej dla mnie, i nie 
widzę potrzeby innego konstruowania narracji.
Oczywiście mógłbym rozpocząć i tak:
Fioletowa poświata wypełniała całe wnętrze, niebieskawo tańczyły płomyki świec, a nawet 
wertepiasta łysina jasnowidza lśniła dziwnym, elgrecowskim blaskiem Joshua odłożył 
piszczałkę i klasnął głośno, a klaśnięcie odbiło się pogłosem po mrocznej sali. Żadnego 
efektu, nadal trwała cisza. Jedyne, niskie drzwi w głębi ani drgnęły. Twarz cudotwórcy 
nabiegła krwią.
Saro! krzyknął przenikliwie, aż zebranych przebiegł dreszcz. — Saro! — zawołał 
ponownie, a w głosie dźwięczała groźba. Ponieważ i teraz nie było odpowiedzi, skłonił się 
zebranym, a następnie obrócił się i znikł za drzwiami…
Można by zacząć i w ten sposób:
Uderzenie zwaliło go z nóg. Runął twarzą w miękką, zroszoną trawę. Cudzoziemiec 
zaśmiał się. Trzasnęły drzwiczki samochodu…
Istnieje jeszcze inna możliwość:
Chmury rzedły, pojemnik kołysząc się nadal opadał. Teraz jednak wolniej. Przez 
iluminator Urr widział poszarpane, ośnieżone żleby wielkiej góry. Dalej w dole rozciągała się 
mierzwa lasów, jeszcze niżej srebrzyła się wietrzną łuską, nadgryzioną skalnymi wybrzeżami, 
tafla morza z dziesiątkami wysp, wysepek, raf.
— To ma być mój dom? — zamyślił się Urr i coś szepnęło w nim, że mogło być gorzej, że 
ta ziemia, ciepła, choć kamienista kryje w sobie jakąś szansę, albowiem jest piękna…
Nietrudno znaleźć jeszcze ze sto sposobów relacji. Można poprosić jakiś autorytet o 
naukową przedmowę, podać zarys bibliografii, posłużyć się zapisem stenograficznym zdań i 
myśli (czynności w nawiasach kursywą) albo uciec w monolog wewnętrzny. Można zacząć 
od końca, środka, sięgnąć w daleką przeszłość lub bliską przyszłość. Jeśli zdecydowałem się 
na taką szablonowość, to dlatego że wyszedłem z zasady — nie komplikować rzeczy i tak 
dość skomplikowanych.
17 lipca, po pomyślnie zdanym egzaminie wstępnym, pojechałem do Rychłowa…

ROZDZIAŁ I

CHLUST!
Bryzgi błota poleciały spod kół gwałtownie zakręcającego pekaesu.
Nigdy nie potrafisz uskoczyć w porę, ofermo — pomyślał Adam ocierając, a właściwie 
rozcierając brudną i oleistą maź na twarzy. Dobrze, że lepsze ubranie znajdowało się w 
walizce. — Nie ma co, pięknie wita mnie ten Rychłów…
Ruszył w górę stromo biegnącej uliczki imienia Pierwszych Piastów. Dzień był 
pochmurny, lecz niezwykle ciepły. Cóż, lipiec. Śledząc numerację domów, omal nie wpadł 
pod wyjeżdżającego z przecznicy, szczęściem dość wolno, mercedesa z austriacką rejestracją. 
To byłby sukces: zginąć pod kołami cudzoziemca w takiej dziurze! Zanim jednak zdołał 
przyjrzeć się kierowcy, ten dodał gazu i wóz pomknął w dół.
Karol nie wrócił jeszcze do domu ze szpitala, w którym coś lub kogoś konsultował, honory 
domu czyniła’ więc garbata gospodyni, w wieku na oko 125 lat. Stryjeczny brat zatrudniał ją 
chyba tylko dlatego, by choć w domu zaznawać wypoczynku bez obawy, że nagle nabierze 
ochoty na swoją pracownicę…
— Chociaż — zwierzył się któregoś wieczora — im dłużej się jej przyglądam, tym 
częściej stwierdzam, że coś w sobie ma.
Dni płynęły dość monotonnie. Rano, jeśli była pogoda, Adam chodził nad rzekę, po 
południu do kina( lub oglądał telewizję. Najczęściej czytał. Dużo na temat, antyku. Pierwszy 
rok historii w znacznej mierze miały wypełnić dzieje starożytne; ponieważ zamierzał być 
solidnym studentem, a w przyszłości naukowcem, postanowił zapoznać się z tematem 
zawczasu. Karol przed południem udawał się do przychodni, wieczorem przyjmował w domu. 
Czy pacjentem był mężczyzna, czy kobieta, można było poznać po wyrazie twarzy Ernestyny. 
(Takie imię nadał gosposi stryjeczny brat. Naprawdę brzydactwo miało na imię Maria.)
— Przygadałeś już sobie coś? — zagadywał codziennie przy kolacji krewniak — 
Casanova, a gdy świeżo upieczony student smutno kręcił głową, wzruszał ramionami. — Ty 
chyba jesteś chory!
— A gdzie miałbym przygadać? — zapytał raz Adam.
— Choćby nad rzeką, mało tam towaru?
Prawdę powiedziawszy, od przybytku mogła zaboleć głowa. Towar, zazwyczaj pięknie 
opalony, znajdował się w skąpym opakowaniu „bikini”. Niestety, na przeszkodzie do jego 
konsumpcji stał piekielny brak śmiałości. Nawet gdy jakimś trafem przypadkowo schwytana 
piłka czy prośba o ogień mogły stać się początkiem konwersacji, Adam sam gasił słabą 
iskierkę szansy. Wewnętrzna nieśmiałość powstrzymywała go przed wykonaniem choćby 
małego kroku i… rezygnował od razu. Często żałował, że nie urodził się w czasach, w 
których o sprawach matrymonialnych decydowali rodzice, a rolę nauczycieli czy raczej 
nauczycielek spełniały służące. Czasami przychodziła mu do głowy myśl, że jego opory 
wypływają z egoistycznego lęku przed porażką, przed kompromitacją i że jeśli wreszcie się 
nie odważy, pozostanie mu do wyboru kawalerstwo albo klasztor.
Niedzielę spędził na plaży pochłaniając Herodota. Słońce przypiekało, od wody niosły się 
śmiechy młodzieży. Na wszelki wypadek obłożył tomiszcze gazetą, zdawał sobie bowiem 
sprawę, że przyłapany w taki dzień na studiowaniu klasyka dziejopisarstwa naraziłby się na 
kpiny. Ale nikt nie zwracał na niego uwagi. Spokojnie więc brnął przez dzieje Cyrusa 
Wielkiego i wojen perskich… Czasami tylko zerkał na przechadzające się dziewczyny, a jeśli 
towarzyszyli im barczyści chłopcy, odczuwał gorycz zaprawioną żółcią. Prymitywni 
mięśniacy bez większego trudu uzyskiwali względy nastoletnich boginek. I gdzie tu 
sprawiedliwość?
Na obiad była pomidorowa. Karol, jak zwykle ożywiony, między jedną a drugą łyżką 
poinformował krewniaka–niedojdę o planach na wieczór.
Miejscem akcji miał być camping nad rzeką, nie opodal spalonego dworu.
— Co to ma być?
— Randka.
— Z kobietami?
— A znasz, mój mały Tucydydesie, ciekawszą wieczorową propozycję niż panienki?
— I ja mam tam pójść razem z tobą?
— Radziłbym…
— Znam je?
— Poznasz. Nie rób takiej przerażonej miny. Zresztą będziesz mógł wypić dla kurażu.
— Dlaczego jednak musimy iść aż na camping? Nie wygodniej byłoby zaprosić je do 
domu?
— Do domu? Kiedy cała mieścina wyłazi ze skóry, żeby tylko dowiedzieć się czegoś o 
moim najnowszym flircie, i to jeszcze wcześniej niż ja to wiem, w życiu! A poza tym miejmy 
litość nad Ernestyną!

Cienie zaczęły się wydłużać i każdy zasłużony prozaik napisałby: miało się ku zachodowi. 
Z wodnej tafli spłynęły już żaglówki, a dziennej ruchliwości poczęła przeciwstawiać się 
melancholia żabiego koncertu. Pachniało nadchodzącym zmierzchem i banałem. Na pomoście 
czegoś za dużego na zwykły domek campingowy, a za małego na daczę, obok stołu i paru 
składanych fotelików, dojrzałem cztery kobiety. Rozmiary zgromadzenia zaniepokoiły mnie. 
Dwie młode, kilkunastoletnie, były ładne jak prawie wszystko w ich wieku. Ale po co nam te 
dwie zaawansowane w latach niewiasty?
— Są z matkami? — domyślnie spytałem Karola.
— Spokojnie, zaraz sobie pójdą, niecierpliwy młodzieńcze! — uspokoił pan doktor.
Mój stryjeczny brat wydawał się świetnie zaznajomiony z całym żeńskim kwartetem. 
Ucałował rączki, rozdzielił po kwiatku, wyczarował dwie butelki czerwonego wina. 
Podziwiałem go w akcji. Zresztą zawsze miał taki sposób bycia, trochę bezczelny, ale pełen 
dżentelmeńskich manier, agresywny, aczkolwiek ze świetnie granymi etiudami zażenowania. 
No i patrzył w oczy. Ja zawsze bałem się patrzeć w oczy, zwłaszcza nieznajomym, a 
szczególnie kobietom. Później dowiedziałem się, że brano to u mnie za objaw nieszczerości i 
wysokiego mniemania o sobie, mimo że było przecież całkiem odwrotnie.
A zatem Karol zagajał, zaś mnie pochłaniał problem, czy dobrze będzie, jeśli ucałuję 
dłonie matek, a poprzestanę na uściśnięciu rąk dziewczętom. Nie wiem, czy w końcu nie 
uczyniłem odwrotnie.
Idylla trwała może kwadrans, po czym nastolatki oświadczyły, że idą na ognisko, i 
pożegnały się, zostawiając nas przy matkach i świeżo otwartych butelkach.
Poczułem się dziwnie. Milczkiem pociągałem Egri Bikaver, podczas gdy Karol wydawał 
się być w swoim żywiole. Sypał kawałami z gatunku „przychodzi baba do lekarza”, 
przeplatając je grubo szytymi komplementami. Nie zapominał o dolewaniu wina, toteż już 
wkrótce kręciło mi się trochę w głowie. Mimo że alkohol obniża kryteria towarzyskie, panie 
nadal nie wzbudzały mego zachwytu. Ta siedząca bliżej Karola, chudsza, mimo śniadej cery 
zachowała tu i ówdzie resztki dawnej świetności. Druga, Ziuta — co jakiś czas mrugająca do 
mnie wesoło — przypominała królową Wiktorię, i to raczej nie z operetki „Wiktoria i jej 
huzar”, tylko z epoki ostatnich przygód Sherlocka Holmesa. Może zresztą nawet była to 
królowa Wiktoria. Obraz stawał się niewyraźny, rozmazywał się. Zaczynałem wierzyć, że 
wszechświat jest skończony i zakrzywiony. Nie miałem wprawy w piciu. Oblewanie matury u 
„Fukiera” skończyło się szybko, wraz z wyczerpaniem zasobów finansowych. Teraz tylko 
marzyłem, żeby być gdzie indziej, choćby na lekcji matematyki, gdzieś, gdzie nie dociera 
chichot pani Ziuty i gardłowe śmieszki jej przyjaciółki.
— Teraz brudzio — zadecydował nagle Karol.
— Brudzio, brudzio! — pochwyciły rówieśniczki królowej Bony.
Adam ani się spostrzegł, kiedy jego ramię zakotwiczyło się w łokciu Ziuty. Przełknął łyk 
czerwonego wina. Z kosmiczną prędkością zbliżyła się do niego okrągła twarz o fakturze 
żwirowatej pustyni, z której szczególnie wybijała się oaza włochatej brodawki. Usiłował w 
pocałunku ominąć ową brodawkę, której nie pragnął poznawać bliżej, i nastąpiło 
nieszczęście. Natrafił na usta. Mało powiedziane, na gardziel, Bramę Floriańską, z okapem na 
wpół męskiego wąsika, przepaścistą i agresywną. Usiłował cofnąć się. Daremnie, tkwił w 
uścisku jak w imadle. A już z czeluści wychynął smok wawelski — długi, mrówkojadzi jęzor, 
który przedarł się przez transzeję zębów i bezceremonialnie wdarł się w osobowość, a nade 
wszystko w jamę gębową studenta, jakby chciał zbadać stan jego uzębienia. Krążył tam 
bezczelnie jak kocia łapa za kanarkiem w klatce — oślizgły, alkoholiczno–nikotynowy, 
niezidentyfikowany obiekt latający.
Wyrwałem się, kiedy smokowi zabrakło oddechu. Skoczyłem na równe nogi.
— Tak, tak, na spacerek, na spacerek! — gdakał potwór. — Noc jest ciepła.
Rozpaczliwie rozejrzałem się za stryjecznym bratem, który znikł już we wnętrzu domku. 
Miałem nadzieję, że skończy się tylko na spacerze, że może Ziuta, odszukawszy w sobie jakiś 
szczątek matczynego uczucia, doprowadzi mnie do domu. O, naiwny! Zaatakowała mnie już 
przy pierwszym drzewie, naparła całym ciałem, a jej dłoń niczym koparka ruszyła do dzieła. 
Wyrwałem się. Pobiegłem w las, na oślep, przez krzaki i zarośla, ścigany histerycznym, a 
może tylko żałosnym chichotem. Biegłem, biegłem, potem padłem na ziemię. Targały mną 
mdłości… Później chyba nawet przysnąłem. Obudziła mnie wilgoć i ziąb, a 
najprawdopodobniej księżycowe światło, które zalało ziemię po nagłym odstąpieniu chmury. 
Uniosłem się na kolana. Poznałem miejsce — pochylony komin na tle księżyca. Spalony 
dwór.
A potem zobaczyłem ją. Kilka metrów ode mnie stała obok ruin, chyba wpatrzona w niebo. 
Jej sylwetka, niczym wycięta z papieru, wydawała mi się wzorcem doskonałego piękna. 
Szczupła, w każdym szczególe idealna. Potem zobaczyłem ją lepiej: włosy i duże, migdałowe 
oczy, rozszerzone nagłym niepokojem. Właśnie zapaliły się reflektory samochodowe i 
wyciągnęły ją z mroku jak ćmę przycupniętą na firance. Przysłoniła oczy. Mnie reflektor nie 
wyłowił, znajdowałem się w bruździe między dwoma murkami.
— To wy?! — krzyknęła dziewczyna. — Czego znowu chcecie? Oszukaliście mnie!
Dopiero później zdałem sobie sprawę, że zawołała po niemiecku. (Sam ogólną znajomość 
języka Mommsena i Burkhardta wyniosłem z liceum.) Aliści nie zrozumiałem już odpowiedzi 
mężczyzny, który stał obok wozu. Była spokojna w tonie, melodyjna… Piękna jednak 
odwróciła się i zaczęła uciekać. Wóz ruszył za nią. Mercedes z rejestracją austriacką, ten sam, 
który spostrzegłem pierwszego dnia… Po kilkunastu metrach utknął w zaroślach. Dwaj faceci 
wyskoczyli ze środka i podążyli za dziewczyną. Pobiegłem i ja. Dlaczego? Nie należałem 
przecież do odważnych, a zatem był to chyba nie przemyślany odruch.
Szybko zorientowałem się, że dziewczyna nie ma szans, w perspektywie majaczył długi, 
wysoki mur cmentarza. Nawet akrobata miałby trudności z przesadzeniem go. Złapią ją! 
Zastanawiające jednak, dlaczego cała ucieczka rozgrywała się w kompletnej ciszy. Piękna nie 
wydobyła z siebie głosu, milczeli też goniący ją prześladowcy. Nagle potknąłem się i na 
moment straciłem całą scenę z oczu.
Kiedy się podniosłem, łysy teren przy murze jasno oświetlał księżyc. Faceci w skórzanych 
kurtkach kręcili się jak ogary, które zgubiły trop. Piękna zniknęła. Nigdzie ani krzaczka, ani 
kamienia, teren płaski jak stół pingpongowy, mur stary, ale bez szczelin, z ostrym, żelaznym 
zwieńczeniem… Co u licha?!
Czy usłyszałem szelest, czy też uczułem ciężar czyjegoś wzroku, trudno stwierdzić. W 
każdym razie odwróciłem się i dostrzegłem trzeciego z cudzoziemców. Był młody, o lekko 
nalanej twarzy kleryka, ozdobionej dużymi okularami…
Spod muru poleciała cicha klątwa. Adam, który znajdował się o pięć metrów od 
okularnika, wykonał jakiś gwałtowny gest, można go było odebrać jako próbę ucieczki bądź 
ataku…
Uderzenie zwaliło go z nóg, runął twarzą w miękką, zroszoną trawę. Cudzoziemiec 
zaśmiał się. Trzasnęły drzwiczki samochodu…
Ocknąłem się, kiedy słońce znalazło się już ponad widnokręgiem. Mur cmentarza trwał 
niewzruszony na swym normalnym miejscu, za rzadkim laskiem sterczał komin dworu. 
Koleiny po oponach i połamane gałęzie stanowiły dowód, że wydarzenie nie przyśniło mi się. 
Nie znalazłem na sobie żadnych obrażeń, niczego, co tłumaczyłoby nagłą utratę 
przytomności. Więc jednak musiał to być sen, ponieważ podobne rzeczy nie zdarzają się 
naprawdę, a zwłaszcza w Rychłowie i to takim gamoniom jak ja. Autentyczny natomiast był 
kac. Kac i zapach perfum Ziuty przyrośnięty do mego ubrania. Brr!
Obolały wlokłem się do domu. Przy schodkach dostrzegłem mego stryjecznego brata, 
żegnającego się z kimś wylewnie. To coś było wysokie i miało złocisty koński ogon. Irena się 
ufarbowała, może Ziuta?
Płomienny pocałunek skończył się, dziewczyna zbiegła z ganeczku i pomknęła w stronę 
campingu. Córka Ziuty!
Chyba nie zauważyła mnie. Karol okazał się bystrzejszy. Poczekał przy drzwiach i puścił 
do mnie oko. Chciałem go zapytać, jak dokonał niewiarygodnej zamiany starego piwa na 
młody koniaczek, ale byłem zbyt zmęczony. I ogłupiały.

Z mym stryjecznym bratem ponownie spotkałem się przy obiedzie. Zdążył już przyjąć 
kilkudziesięciu chorych, odebrał (położnej nigdzie nie można było odnaleźć) poród bliźniąt, 
odbył krótką naradę w Powiatowej Radzie i wydawał się równie świeży, jak wczorajszego 
popołudnia. Skąd czerpał siły? Gdzie znajdowało się nadzwyczajne źródło jurności 
prowincjonalnego lekarza? Być może, tak jak dotknięcie Matki–Ziemi regenerowało siły 
mitycznego Anteusza, tak akumulatorami Karola były dziewczyny?
— Któż zrozumie kobiety? — powiedział w pewnym momencie, nakładając sobie porcję 
pierogów. — Nawet mnie czasami zdaje się, że ich nie znam, choć praktykuję tyle lat… — 
Ernestyna nerwowo zabrzdąkała garnkami w kuchni. — Wydaje ci się, że znasz wszystkie 
reguły, a nagle panienka potrafi wykręcić ci taki numer, że się nie pozbierasz. Są po prostu 
niepoczytalne! Mężczyzna to stworzenie domowe, kobieta mimo wieków cywilizacji 
pozostała dzika… A propos, jak ci poszło wczoraj?
Zwiesiłem głowę.
Nie sądź, że ja zawsze odnosiłem sukcesy, w twoim wieku tez miewałem pryszcze i 
nieprzyzwoite sny… A wracając do tematu. Znałeś Alfreda?
Jak przez mgłę pamiętałem wyrośniętego chłopaka, który chyba raz spędzał wakacje w 
drewniaku naszej babci na peryferiach Warszawy. Zaimponowało mi szczególnie, pokonując 
północną grań domu jak małpa, bez najmniejszego zabezpieczenia.
— Tak, tak, jednak między wami jest siedem lat różnicy… Byliśmy z bratem u was tylko 
raz w 1958 czy 59… — mówił lekko zadumany.
W domu nigdy nie rozmawiano o moim drugim stryjecznym bracie. Temat zdawał się być 
kłopotliwy, a ja specjalnie nie dociekałem. Kiedyś wydawało mi się, że Alfred umarł, później 
że przebywa za granicą.
— Możesz tylko żałować, że nie poznałeś go bliżej — opowiadał Karol. — Alek był 
najweselszym chłopakiem w Rychłowie, wspaniały sportowiec, okropny zabijaka, no i dużo 
przystojniejszy ode mnie…Rokowano mu dużą przyszłość. Zdał do Szkoły Morskiej… Afera 
zdarzyła się podczas wakacji, niedaleko stąd, w kamieniołomie. Alek trenował biegi (trochę 
nietypowy sport dla marynarza) i któregoś dnia pędząc przecinką usłyszał nagle krzyk. 
Zboczył z drogi. Obok wyrobiska szamotał się jakiś chłopak z półnagą dziewczyną, 
rozpaczliwie wzywającą pomocy. Alek stanął w jej obronie. Odepchnął z łatwością 
napastnika, ten dobył noża. Mój brat bez trudu wybił md broń. Skoczyli na siebie, przetoczyli 
się po murawie. Już po chwili pokonał niedoszłego gwałciciela, dołożył mu raz, drugi. 
Wreszcie puścił. Napastnik ledwie trzymał się na nogach, oczy zalewała mu krew, zataczając 
się, a może szukając skalnego odłamka wykonał parę kroków do tyłu.
— Uważaj! — krzyknął Allred.
Ale było za późno, chłopak stracił równowagę i skoziołkował na dno kamieniołomu. 
Dziewczyna wpadła w histerię. I słuchaj teraz, bo tu zaczyna się najciekawsze. Na milicji, nie 
bardzo wiem, jakim motywem kierowana, zeznała, że podczas spaceru z narzeczonym 
zaczepił ich mój brat. Najpierw miał jakoby ubliżać dziewczynie, a gdy jej towarzysz stanął w 
obronie, pobił go i rozmyślnie strącił w przepaść. Nóż napastnika, jedyny dowód świadczący 
na rzecz Alfreda, gdzieś się zawieruszył. Potem nastąpił łańcuch wydarzeń niczym w greckiej 
tragedii — poinformowany przez adwokata o beznadziejności swej sytuacji Alek ucieka 
podczas przewożenia go do aresztu wojewódzkiego, uchodzi pościgowi, po drodze rani 
milicjanta, przez Czechosłowację próbuje się przedrzeć do Austrii, niedaleko Bratysławy 
dochodzi do starcia z miejscową strażą graniczną — Alfred wychodzi z niego zwycięsko, ale 
zostawia za sobą jedne zwłoki i trzech rannych funkcjonariuszy. Żądanie ekstradycji nie 
zostaje przez Austriaków uwzględnione, ponieważ Alek nie ujawnił się na terenie 
Republiki…
— Może nie żyje?
— Może, ale kiedy trzy lata temu zmarła moja mama, wiesz, nekrolog ogłosiliśmy w 
„Życiu Warszawy”, z Paryża przyszedł przekaz na moje nazwisko. Nadawca pozostał 
nieznany… Ale nie o tym chciałem mówić. Przez te wszystkie lata zastanawiałem się nad 
motywem postępowania tej dziewczyny. Idzie z chłopakiem do lasu, a więc chyba wie po co, 
potem zmienia zdanie i wzywa pomocy, następnie nie robi nic, kiedy bójka przybiera tak 
tragiczny obrót, wreszcie oskarża swego wybawcę o morderstwo…
— Nieludzkie.
— Ale jeśli popatrzymy na to wszystko jak na zwierzęce odruchy samicy, rzecz staje się 
trochę jaśniejsza. Tak, mój drogi Plutarchu, kobiety trzeba traktować jak luksusowe 
zwierzątka. I zawsze uważać na pazurki. Ernestyno, czy ten kompot wreszcie wystygł?

Pilnie studiując prasę europejską z początków 1899 roku, można natknąć się na relacje o 
dwóch tajemniczych zniknięciach, którym ówczesne popołudniówki poświęcały sporo 
miejsca, chociaż jakoś nikt nie wpadł na pomysł, aby powiązać je ze sobą. Zresztą któżby 
miał to uczynić, gdy z jednej strony umysły czytelników absorbowała wojna burska, z drugiej 
nadciągające nowe stulecie. Wiek, daj Boże, postępu i pokoju. Stulecie, do którego wzdychał 
i Verne, i Wells, choć obaj, trzeba przyznać, trochę obawiali się niewiadomego…
Z kart pożółkłych czasopism spoziera szczupła, inteligentna twarz jednego z zaginionych, 
Karl Wallenhof — ostatni potomek rodu wywodzącego się ponoć od Karola Wielkiego. Po 
mieczu. Po kądzieli Karl dziedziczył raczej tradycje Machabeuszy. I nie tylko tradycje — 
rodzina matki zaliczała się do przemysłowych potentatów. A zatem był piękny, bogaty, a na 
dodatek niezwykle zdolny. W wieku dwudziestu paru lat doktoryzował się (nie pomnę już w 
Heidelbergu czy Getyndze?). Pasjonowała go medycyna i biologia, nie stronił również od 
historii i archeologii. We wspomnieniach jednego z jego kolegów znajdziemy uwagę, że 
profesorowie uważali Karla za przyszłego geniusza. Opanował kilkanaście języków, mnożył 
w pamięci wielocyfrowe liczby, a sprawnością fizyczną zaskakiwał rówieśników podczas 
krótkotrwałych studiów na uczelni angielskiej. Genialność jednak nierzadko ociera się o 
obłęd.
Wkrótce po śmierci ojca dziwne rzeczy poczęły dziać się z młodym Wallenhofem. 
Zrezygnował z kariery naukowej, a był jedynym spadkobiercą fortuny. Coraz częściej 
widywano go wśród ludzi podejrzanej konduity, artystów cyrkowych, okultystów, 
jasnowidzów. Plotki wspominały o kontaktach z masonerią… Podobno zaczął pić! Na 
związki ze światem przestępczym policja wiedeńska nie znalazła dowodów. Coś jednak 
musiało się dziać, skoro wspaniały majątek w ciągu roku stopniał, jak pozostawiony na słońcu 
tort lodowy… Późniejsze śledztwo wykazało, że w krytycznym dniu Karl był bankrutem. Nie 
miał ani szylinga. Akcje, nieruchomości zostały wyprzedane, bankowe konta wybrane do 
dna… A co stało się ze słynną kolekcją sreber, z rodową biżuterią? Po latach niektóre 
bibeloty wypłynęły na zagranicznych aukcjach.
Zdarzenie miało miejsce 14 lutego. Wallenhof, od kilku dni nie widziany, spotkał się z 
grupą przyjaciół w jednej z cukierni nie opodal wiedeńskiej opery. Według ich opinii 
wyglądał na przemęczonego, był blady, ktoś stwierdził, że miał dziwne oczy nawiedzonego. 
Mimo to nic nie zapowiadało nieszczęścia. Towarzystwo rozprawiało żywo na temat 
najnowszych odkryć naukowych, szkolny przyjaciel Wellenhofa przekonywał, że otwierają 
się przed ludzkością bezkresne perspektywy. Karl potakiwał, choć wydawał się momentami 
zapadać w głąb własnych myśli, potem znów ożywiał się, strzelał celną uwagą lub 
dowcipnym paradoksem. Nieoczekiwanie przypomniał sobie o jakimś parokoronowym długu 
i uparł się, że musi go uregulować.
Tymczasem w dyskusji zabrał głos inny z przyjaciół, wyraźny pesymista.
— Dwudziesty wiek nie zapowiada się dobrze. Wcale nie zdziwiłbym się, gdyby okazało 
się, że wśród dzieciarni ziemskiej mamy paru przyszłych antychrystów. Boję się, że nasze 
wynalazki, nasze hasła socjalne otwierają pokrywę puszki Pandory. Boję się przyjścia 
Szatana…
— Szatana, a czemu nie Boga? — rzucił niespodziewanie Karl.
W parę minut później, podczas spaceru, przypomniał sobie nagle, że w cukierni pozostała 
jego laska.
— Odbiorę ją i wrócę — rzekł.
Przebiegł na drugą stronę przez Ring i znikł w tłumie. Było spokojne wiedeńskie 
popołudnie.
Nikt od tej pory nie widział Karla Wallenhofa. Nikt nie słyszał o nim ani o jego milionach.

Na przełomie wieku tuż przy Grosvenor Square w Londynie wznosił się czteropiętrowy 
gmach, zdobny w łuki, wykusze i kariatydy, cieszący się wybitnie złą sławą, która nie 
przysparzała mu nigdy wielu lokatorów. Podobno architekt popełnił samobójstwo, podczas 
budowy w tragicznej katastrofie poniosło śmierć paru murarzy, a pierwszy właściciel zginął w 
pojedynku. Dziś budynku już nie ma, żywota swego dokonał w czasie pamiętnej bitwy o 
Anglię, zdruzgotany bombą wypuszczoną przez jakiegoś nadczłowieka z Luftwaffe.
Charakterystyczne, że zła sława nie odstręcza ekscentryków. W marcu 1899 roku 
właściciel apartamentów na czwartym piętrze, sir Thomas Parnell, zorganizował seans sztuk 
tajemnych, na który zaprosił goszczącego przejazdem w Londynie słynnego uzdrowiciela i 
maga, pana Joshuę Langa z Massachusetts.
Na pierwszy rzut oka pan Lang stanowił zaprzeczenie obiegowego wyobrażenia o 
jasnowidzu — z czerwoną twarzą, krótkoszyi, o wiecznie spoconych włosach, zaczesanych na 
wyboistą łysinę, i złych, wodnistych oczach jaszczura. Znakomicie mógłby zajmować się 
handlem końmi czy rzeźnictwem. Zapewne trudniłby się tym fachem, gdyby cudotwórstwo 
nie było lepiej opłacalne. A było! Zwłaszcza że w ilości cudownych uzdrowień Joshua bił na 
głowę niejeden z renomowanych ośrodków pątniczych. Tyle że w niewielkim stopniu było to 
jego zasługą. Mr Lang zajmował się głównie organizacją i aranżacją seansów, uzdrowień 
dokonywały szczupłe, kakaowe dłonie jego medium.
W zależności od okoliczności i klienteli Joshua raz przedstawiał Sarę jako znalezioną w 
prerii księżniczkę indiańską, raz uprowadzoną z seraju hurysę, rzadziej jako mulatkę kupioną 
od antylskich rozbójników. Nikt nie miał okazji zapytać o to medium. Podczas seansów 
dziewczyna przeważnie milczała, tylko gdy jej zabiegi odnosiły uzdrowicielski skutek, 
uśmiechała się łagodnie, niebiańsko. A przecież mówić umiała. Tyle że nie miała z kim. Lang 
oddzielił ją od świata absolutnie. Tylko raz, kiedy zasłabła na promie, mag dopuścił do niej 
lekarza, jakiegoś cudzoziemca z kontynentu, który przypadkowo znalazł się pod ręką. Ale 
potem bardzo prędko go odprawił.
W ogóle pan Joshua miał do swego medium stosunek więcej niż bezceremonialny, może z 
wrodzonej agresywności, może z poczucia niższości, może wreszcie żeby „indiańskiej 
księżniczce” w głowie się nie przewróciło, bijał ją często i systematycznie. Przez peniuary 
pacjenci dostrzegali blizny i wybroczyny… W Londynie zły humor „cudotwórcy” 
najwyraźniej się wzmógł. Parokrotnie odwoływał seanse. Hotelowej służbie zarzucał 
zaniedbywanie pilnowania „księżniczki”, kupił sobie broń…
Około północy towarzystwo zaproszone przez sir Parnella przeszło do lustrzanego 
gabinetu. Oprócz ciekawskich było paru rzeczywistych kandydatów na pacjentów — generał 
cierpiący na dokuczliwą podagrę, przemysłowiec z rozdętą tarczycą, chora na padaczkę 
aktorka.
Lang oczekiwał ich przy drzwiach, bez nakrycia głowy, w białym peplum greckiego 
kapłana. Gestem nakazywał milczenie i zapraszał do sali przekształconej w sanktuarium.
Fioletowa poświata wypełniała całe wnętrze, niebieskawo tańczyły płomyki świec, a nawet 
wertepiasta łysina jasnowidza lśniła dziwnym blaskiem. Joshua odłożył piszczałkę i klasnął 
głośno, a klaśnięcie odbiło się pogłosem po mrocznej sali. Żadnego efektu. Nadal trwała 
cisza. Jedyne niskie drzwi w głębi sali ani drgnęły. Twarz cudotwórcy nabiegła krwią.
— Saro! — krzyknął przenikliwie, aż zebranych ogarnął dreszcz. — Saro! — zawołał 
ponownie, a w głosie dźwięczała groźba.
Ponieważ i teraz nie było odpowiedzi, skłonił się zebranym, a następnie obrócił się i 
zniknął za drzwiami. Znajdowało się tam małe pomieszczenie bez drzwi i okien, 
przeznaczone dla medium na pokój koncentracji.
Zadudnił, słyszalny mimo grubych murów, podniecony głos Amerykanina. Dobiegły słowa 
klątw, a później odgłosy razów. Parnell, wyraźnie poruszony, uczynił krok do przodu. I 
wówczas przez ściany przedarło się zaiste nieczłowiecze wycie. Splecione rozpacz, ból, 
strach i zdumienie! Sir Thoms dopadł drzwi. Zamknięte. Naparł na nie razem z barczystym 
kamerdynerem. Raz, dwa… Wypadły.
Światło było wyłączone, podano więc świece… Z paru gardeł wydobył się okrzyk grozy. 
Pośrodku pustego pokoiku leżał rozkrzyżowany trup Joshuy Langa. Twarz nabrzmiałą, 
sczerniałą wykrzywiał grymas trwogi i dzikości. Gdyby nie to, że zgodnie z żądaniem 
jasnowidza cała instalacja elektryczna została wyłączona, można by podejrzewać porażenie 
prądem…
Kiedy jednak oczy widzów oswoiły się z widokiem trupa, poczęły rozglądać się za 
medium. I tu drugie zaskoczenie. Sary nie było! Jej garderoba, rozerwany sznur korali, nawet 
staniczek i pantalony poniewierały się na marmurowej posadzce…
Wytłumaczenia zjawiska i rekonstrukcji morderstwa oczekiwano od Scotland Yardu. 
Oczekiwania okazały się daremne. Nawet po zburzeniu ścian pokoju nie znaleziono zapadni, 
tajemnego przejścia lub choćby mysiej dziury. Nie natrafiono nawet na gram substancji, w 
którą ewentualnie mogło przekształcić się ciało Sary.
Bysfry inspektor odnotował natomiast zniknięcie z grona gości młodego europejskiego 
lekarza. Na dodatek nazwisko, Oscar Mayer, pod którym występował w hotelu i na promie, 
okazało się fałszywe. Co ciekawsze, nikt nie wiedział, skąd młody doktor znalazł się na 
seansie, nikt go nie zaprosił… Ustalono tylko, że przybył z Calais tym samym promem, co 
para cudotwórców, i był tym przypadkowym lekarzem, który udzielał pomocy Sarze, gdy 
zasłabła. Możliwe, że śledził parę uzdrowicieli od dawna? Nie udało się stwierdzić ani jego 
prawdziwego nazwiska, ani nawet narodowości.
Wraz z Sarą rozpłynął się w charakterystycznej dla opowieści z dreszczykiem, żółtawej 
londyńskiej mgle.

ROZDZIAŁ II

Tom Kumanieckiego mimo pięknego papieru, na jakim częściej wydawano w owych 
latach referaty niż podręczniki, okazał się książką zdefektowaną. O ile do strony 144 
wszystko było w porządku, dalej co druga kartka bieliła się płachtą jednostronnie nie 
zadrukowanego papieru. Pech i zmarnowany wydatek! Nawet jeśli w księgarni oddadzą mi 
pieniądze, w antykwariacie zapłacę pewnie dwa razy tyle. W Rychłowie zresztą nie było 
antykwariatu. Postanowiłem spróbować szczęścia w bibliotece. Nie pamiętam już, czy 
znalazłem w niej „Historię kultury starożytnej Grecji”. Przez otwarte na rozjaśniony latem 
skwer okno zobaczyłem znów Piękną z nocnego snu. Nie wyglądała ani jak sen, ani jak upiór, 
z siatką pełną włoszczyzny, w rybaczkach i kolorowej bluzce szła najnormalniejsza w świecie 
dziewczyna o podwyższonym standardzie urody.
Wybiegłem na ulicę. Zniknęła za zakrętem, ale zdążyłem jeszcze dojrzeć ciemne włosy 
rozsypane na ramionach. Najpierw biegłem szybko. Potem zwolniłem. A kiedy już byłem 
prawie o parę metrów, ogarnęły mnie wątpliwości.
Co ja jej powiem? „Hej, hej! Widziałem wtedy panią w lesie!” Albo: „Czy koleżanka lubi 
Kumanieckiego?” A może: „Czy podzielasz mała pogląd, że poezje Pindara są jednak lepsze 
od strof Safony?”
Problem rozstrzygnęło życie, a ściślej mówiąc, trzy schodki, po których dziewczyna 
wbiegła do sieni jakiejś kamieniczki. Możliwe, że tam mieszkała. Aż dziw, że nie spotkałem 
jej dotąd.
— Gratuluję wyboru — usłyszałem głos z tyłu.
To pan Franio, kierowca warszawy z Ośrodka Zdrowia, którą posługiwał się przy wizytach 
domowych mój stryjeczny brat. Franio wychylony przez otwarte okno samochodu rozglądał 
się po rynku, metodycznie dłubiąc zapałką w zębach. Co pewien czas oglądał ją z 
ciekawością Pasteura czy innego łowcy mikrobów. Pan Franio znał wszystkich w Rychłowie. 
Powinien więc znać również Piękną.
— Helena jest nie do wyjęcia — stwierdził uprzedzając moje pytanie.
— Helena?
— Kuzynka Frankiewiczowej. Studentka jak pan. Wspaniała sztuka. Ale trudna, trudna, 
nawet pan doktor nie dał rady…
— Próbował? — zapiekło bolesne ukłucie w sercu.
— Nawet nie próbował, od razu wiedział, że nie ms startu. A Austriak próbuje i co ma z 
tego?
— Austriak?
— Jakiś ichniejszy baron albo książę. Przyjechał mercedesem z dwoma fagasami, wynajął 
jedyne dwa apartamenty „Pod Zegarem” i uderza w konkury. Chyba ze dwa tygodnie staje na 
uszach i nic.
— Skąd pan wie, że nic?
— U nas wszyscy wszystko wiedzą. Frankiewiczowa się żali, że dziewczyna taką szansę 
zaprzepaszcza, ale i może się długo żalić. Ma charakter Helenka, co nie chciała Niemca.
Dialog skończył się. Z czynszówki po przeciwnej stronie wyszedł Karol, odprowadzany 
przez jakąś wniebowziętą jejmość, która mogłaby chyba być babką Ziuty.;
— Wybierzemy się dziś na camping? — zapytał mnie wesolutko.
Pokręciłem głową.

Nie mogąc chwilowo poświęcić jej swego ciała (bo i jak), oddałem Helenie jedyne, co 
miałem do dyspozycji — czas.
Poszedł w ciemny kąt Hezjod i Homer (Homerowi zresztą jako niewidomemu i tak było 
obojętne, gdzie spoczywa). Nie czując sił na atak frontalny, poprzestałem na i podglądactwie. 
Była to przyjemność mało owocna i, marząc o flircie z Heleną, mogłem liczyć co najwyżej na 
cud. Wiedziałem, że nie przedstawiony nie zagadam pierwszy, a Karola, jedynego człowieka, 
który mógłby się, podjąć roli pośrednika, z przyczyn wiadomych wolałem’ w to nie mieszać.
Czy już ją kochałem? Zapewne był to pewien rodzaj ogłupienia, zachwytu, wrażenia, które 
wierci dzień w dzień mózg, absorbuje myśli, upewniając, że to jest to. Nie wiem, czy przez te 
wszystkie dni zauważyła moją obecność koło siebie, jeśli tak, to świetnie się maskowała.
Jak zdołałem zauważyć, życie Heleny w Rychłowie składało się głównie z zakupów i 
korespondencji. Co drugi dzień odnosiła na pocztę pękaty list. Dużo rzadziej otrzymywała 
odpowiedź, przeważnie na kartce pocztowej. Wiedziałem, że jest to korespondencja z 
chłopakiem, i z całego serca znienawidziłem nie znanego szczęśliwca. Imaginacja podsuwała 
mi najrozmaitsze obrazy z ich romansu. A szlag by to! Drugiego dnia odkryłem jej samotnię, 
nieckę między dachami kamieniczek, prywatne solarium. Aby kontynuować obserwacje, 
zaprzyjaźniłem się z organistą i uzyskałem stałe prawo wstępu na wieżę kościoła. Lornetkę 
podprowadziłem Karolowi.
Wiedziałem, że jestem śmieszny i infantylny. Ale co począć, kiedy nie mogłem się 
powstrzymać od podglądania Heleny, zwłaszcza że opalała się nago.
Ileż ja na tej wieży wśród kurzu i gruchających gołębi wymyśliłem planów, ileż 
efektownych scenariuszy poznania, a potem rozwinięcia znajomości. Rozważałem projekt 
posłania jej listu z biletem do kina. Głupie! Pomyślałaby, że to jest manewr Austriaka.
To, że i jemu się nie wiodło, stanowiło słabą pociechę. Cudzoziemiec wcale mi się nie 
podobał. Stosunkowo młody, choć tęgawy i niski, obiektywnie nie wzbudzał sympatii. 
Zresztą rzadko pokazywał się w mieście, kwiaty dla Heleny zanosili jego fagasi, 
nieodmiennie wracając jak niepyszni. Zresztą wkrótce natężenie uczucia adoratora osłabło. 
Cztery dni po nocnej przygodzie kwiaciarnia zmniejszyła obroty — cudzoziemiec 
zrezygnował z nadskakiwania. Ale nie wyjeżdżał. Może brał na przeczekanie albo szykował 
jakiś inny paskudny pomysł?
Zastanawiało mnie, dlaczego Helena nie zameldowała milicji o nocnym pościgu, dlaczego 
w ogóle nie wspomniała o tym nikomu. Pan Franio już by wiedział, gdyby to zrobiła. 
Widocznie miała jakieś swoje powody.
Sny o Helenie! Fantastyczne, kolorowe sny z wojny trojańskiej, nasycone znajomymi i nie 
znajomymi twarzami, zamglone, dramatyczne, z jednym wszakże stałym szczegółem — 
oglądane jak przez szybę. Ja sam nigdy nie znalazłem się w środku akcji… Jak w 
rzeczywistości.
Radość po kolejnej wizycie listonosza, malująca się na twarzy Heleny, została po paru 
godzinach rozszyfrowana przez pana Frania. Narzeczony przyjeżdża! Jakby piorunem mnie 
grzmotnął. Przeprosiłem Hezjoda i zabrałem się za jego „Prace i dni”. Tak zastała mnie noc.
Przy pracy, szczególnie umysłowej, w pewnym momencie osiąga się stan takiego 
zmęczenia, kiedy już nie chce się spać, rośnie tętno, świat zaczynamy widzieć ostrzej. A 
potem niczym czarny kot wygląda z kąta nieokreślony niepokój…
Adam raptownie wstał. Począł przechadzać się z kąta w kąt. Nagle prysnęły wszelkie 
zainteresowania antyczną Tessalią. Nigdy nie odznaczał się zbyt wielką intuicją, ale teraz 
wyraźnie czuł narastanie niebezpieczeństwa. Jakby jakiś impuls, nadany przez bardzo silną 
radiostację, przedarł się do jego słabego odbiornika. Naciągnął sweter, wziął latarkę i wybiegł 
z domu. Niczym ciągnięty elektromagnesem szedł spadzistą uliczką przez uśpione miasto. 
Uśpione — nieprecyzyjne określenie, przygniecione Wielką Ciszą, bez zwykłego 
naszczekiwania psów, postukiwania nieszczelnych okiennic, śpiewu ptaków czy poświstów 
parowozów na pobliskiej stacji.
Hotel „Pod Zegarem” spał, podobnie jak reszta Rychłowa. Ćmiło się tylko słabe światełko 
w recepcji, a z apartamentu na pierwszym piętrze sączyła się purpurowa poświata. 
Najwyraźniej Austriak nie spał. Ostatecznie jednak była to jego prywatna sprawa.
Pokręciłem się po skwerze, nigdzie nie spotkałem nawet psa z kulawą nogą. Moje 
nieuzasadnione emocje ustępowały, zaczynałem sobie robić wyrzuty: Ki diabeł mnie 
podkusił, aby rzucać lekturę i bezproduktywnie szwendać się po mieście.
I wtedy zobaczyłem ją. W pierwszej chwili pomyślałem, że to widmo. Helena, blada jak 
koszula nocna, która ją okrywała, cicho ukazała się w drzwiach swego domu. Poruszając się 
niczym nakręcona lalka zeszła po schodkach, po czym równie mechanicznie ruszyła w stronę 
rynku. Czyżby moja ukochana była lunatyczką? Znajdowała się już parę kroków ode mnie, 
tuż przed wejściem do hotelu, a ja nie zdołałem wydusić ani słowa. Nagle skręciła, szła teraz 
prosto w moim kierunku… Jej oczy, szeroko rozwarte, zdawały się niczego nie widzieć. 
Minęła mnie i doszła do bramy wiodącej na przyhotelowe podwórko. Pchnęła ją. Pobiegłem 
w ślad za nią. Nikt z hotelu nie mógł tu nas zobaczyć, podwórko sąsiadowało ze ślepą ścianą 
budynku. Helena sunęła ku małym, przeważnie na głucho zamkniętym, awaryjnym drzwiom 
hotelu „Pod Zegarem”.
— Proszę pani! — wydałem półszept ze ściśniętego gardła.
Nie zareagowała, szła dalej. Podbiegłem kilka kroków i zagrodziłem jej drogę. Odsunęła 
mnie z siłą, o jaką trudno posądzić dziewczynę pogrążoną we śnie, szarpnęła klamkę i weszła 
do środka. Drewnianymi schodkami posuwała się w górę. Już chciałem ruszyć za nią, kiedy 
wyższy podest zalało światło i z mroku wysunęła się niesamowita twarz młodego Austriaka, o 
oczach rozszerzonych do rozmiarów spodeczków od herbaty i z dziwnym uśmiechem triumfu 
na ustach. Cofnąłem się w mrok. Setki myśli przelatywały mi przez głowę, obojętnie, czy 
byłem świadkiem lunatyzmu, hipnozy czy zwykłego szantażu, nie wolno mi było zostawić 
dziewczyny samej. Ale co miał przeciwstawić trzem sprawnym fizycznie cudzoziemcom taki 
antysuperman jak ja? Patrzyłem na purpurowe światło sączące się z apartamentu, a następnie 
wzrok mój padł na przycupniętą pod murem poczty budkę telefoniczną.
Szybko nakręciłem numer straży pożarnej.
— Pali się! W hotelu „Pod Zegarem”, pierwsze piętro! — mamrotałem przez palce, 
częściowo przysłaniając mikrofon.
Potem upuściłem słuchawkę. Chyba w ten sposób udało mi się zablokować linię. 
Czekałem, mając nadzieję, że nikomu ze straży nie przyjdzie do głowy sprawdzać, czy 
doniesienie jest prawdziwe. Minuty sunęły wolno, niczym ślimaki na emeryturze.
Nagle purpurowa poświata w apartamencie zgasła. Zalało mnie gorąco. Straży ciągle 
jeszcze nie było. Co robić? Nie namyślając się długo, porwałem uliczny okrąglak, wypłukany 
przez ostatnie ulewy, i ile sił cisnąłem w okno apartamentu. Kamień już leciał, gdy ogarnęło 
mnie przerażenie, czy aby nie trafię Heleny. Prawie równocześnie z brzękiem szyby od strony 
remizy zawył sygnał straży. Ile sił w nogach puściłem się w stronę domu Karola.
Rychłowo nie spało tej nocy. Pod hotelem zgromadziła się blisko połowa jego 
mieszkańców. Strażacy przeszukali cały gmach. Oczywiście nigdzie nie znaleźli śladu ognia. 
Kierownik przepraszał wyrwanych ze snu gości, a szczególnie zadomowionych Austriaków. 
Sensacja wybuchła dopiero wtedy, gdy w łazience na drugim piętrze znaleziono śpiącą, mimo 
hałasów, pannę Helenę. Obudzona nie wydawała się być zaskoczona, odmówiła jednak 
jakichkolwiek wyjaśnień i poszła do domu. Wkrótce na rychłowski skwerek wrócił spokój.
Cały epizod miał swoje post scriptum rano. Ernestyna wychodząc po mleko znalazła pod 
drzwiami domu nieduży bukiecik polnych kwiatów z przypiętą kartką wyrwaną z notesu. 
„Dziękuję ci, Adamie.”
Po otrzymaniu kwiatów byłem nie mniej zdumiony niż stara gospodyni. Jeśli 
ofiarodawczynią była Helena (któż by inny), jakim cudem domyśliła się mego udziału w 
nocnym incydencie? Skąd znała moje imię?
Wspinając się na szczyt swej odwagi pognałem na skwerek. W drzwiach kamieniczki 
natknąłem się na Frankiewiczową.
— Chciałem porozmawiać z panną Heleną — rzekłem z niewiarygodnym jak na mój 
charakter zdecydowaniem.
— Helenka wyjechała — zabrzmiała odpowiedź.
Pognałem na stację, ale tylko dymek na horyzoncie wskazywał, gdzie aktualnie znajdowała 
się Piękna. Odjechała tym samym pociągiem, którym przyjechał był jej narzeczony.
Wracając, przy budce z piwem (w owych latach sprzedawano je również przed godziną 
trzynastą) natknąłem się na Frania.
— Idzie sezon ogórkowy — westchnął. — Austriacy wyjechali, Helenka wyjechała, nędza, 
nędza!

Radośnie biły dzwony pewnego wiosennego dnia roku 1922 w starym francuskim mieście 
Besancon. Radośnie biły, po czym raptownie umilkły. Ślub Pierrette Ducroix ściągnął do 
miejscowego kościoła liczniejsze grono gości, niż można było przypuszczać. Ale wiadomo, 
gawiedź lubi sensacje. A rzeczywiście była to sensacja, nie codziennie zdarza się, aby syn 
porządnej, zamożnej rodziny, bohater ostatniej wojny, żenił się z cyrkówką. Oczywiście 
Pierrette była urocza, pod każdym względem niezwykła, ale czy są to wystarczające 
kwalifikacje na żonę zasobnego obywatela?
Mówi się, że strzały Amora bywają ślepe, choć celne. Marcel został rażony nagle i 
nieoczekiwanie podczas przedstawienia, dwa miesiące temu, kiedy cyrk bawił na występach 
w pobliskim Dijon. Na nic zdały się opory rodziny, życzliwe rady przyjaciół — wbrew 
tradycjom i konwenansom młoda para w rekordowym czasie znalazła się na ślubnym 
kobiercu.
Później wspominano o ponurych prognozach poprzedzających owo wydarzenie. 
Poprzedniej nocy piorun uderzył w dach pobliskiej oberży, tydzień wcześniej zmarła na serce 
babka Marcela, a w cyrku zdechł słoń. No, ale nie odwołuje się wesela z powodu żałoby po 
słoniu.
Czy Pierrette należała do osób tajemniczych, jak lubiły malować to gazety? W cyrku 
cieszyła się opinią wesołej, sympatycznej koleżanki. Nikt nie znał jej pochodzenia, mówiono, 
że była podrzutkiem przygarniętym przez wędrowną trupę linoskoczków. Od tego czasu 
zmieniła parę zespołów, zyskując mimo młodego wieku świetną renomę. Nikt nigdy nie 
przejrzał jej metod i tricków. Zapalanie wzrokiem wbitej w piasek zapałki czy gięcie za 
pomocą psychicznej koncentracji odległych o metr stalowych prętów nieodmiennie 
wzbudzało aplauz i podziw.
Obok kościelnych drzwi kwitły magnolie. Pierrette, cała w bieli, wstąpiła na schody. 
Zamiast ojca prowadził ją dyrektor cyrku, opodal oczekiwał pan młody. Większość gości 
zajęła już co lepsze miejsca w świątyni. Nagle… iluzjonistka potknęła się, bladość ogarnęła 
jej twarz, a usta poczęły rozpaczliwie łapać powietrze.
— Rozstąpcie się! — krzyknął dyrektor.
Musiał być to jednak tylko efekt wzruszenia, bo gdy ktoś chciał jej pomóc, odsunęła go 
ruchem ręki. Potem odwróciła się i ruszyła z powrotem ku wyjściu. W jej ruchach było tyle 
zdecydowania, że nikt z zaskoczonych weselników nie usiłował jej zatrzymać. Po dobrych 
paru sekundach zareagował pan młody, skoczył ku dziewczynie, ale jakby podcięty 
niewidzialną barierką upadł.
Potem przypomniano sobie, że tuż koło bramy kościelnej stał ciemny samochód. Najpierw 
przypuszczano, że jest to własność kogoś z przybyłych gości, lecz zeznania świadków na jego 
temat były zupełnie sprzeczne; jedni wspominali, że był pusty, inni przysięgali, że widzieli 
trzech mężczyzn w środku, jeszcze ktoś mówił o dwóch małych dziewczynkach o wielkich 
oczach i diabolicznie wyszczerzonych ząbkach, śledzących z tylnego siedzenia 
przygotowania do ceremonii.
Faktem jest, że silnik samochodu pracował przez cały czas. Tuż obok wozu Pierrette 
upuściła bukiecik i zerwała welon. Wskoczyła do środka, niektórzy mówią, że wciągnięto ją 
do samochodu, a potem nim ktokolwiek zdołał się sprzeciwić, na oczach księdza, dowódcy 
miejscowej żandarmerii i kilku notabli pojazd szybko zniknął w tumanie kurzu.
Ku rozpaczy Marcela i dyrektora cyrku, mimo listów gończych, ufundowanych nagród i 
paroletniego śledztwa nie udało się trafić na jakikolwiek ślad Pierrette, jej porywaczy czy 
samochodu. Nie wykryto cienia motywu.
Pięć lat później w hoteliku pod Rosario (Argentyna) popełniła samobójstwo iluzjonistka, 
pracująca w jednym z miejscowych lokali, Marina, o rysopisie podobnym do Pierrette — była 
jednak mocno zniszczona życiem i alkoholem. Nikt nie znał jej pochodzenia ani prawdziwej 
narodowości. Później odnaleziono również urodzonego w 1923 roku syna Pierrette Ducroix… 
Ale zostawmy ten fakt do następnych odsłon dramatu.

ROZDZIAŁ III

Próżno szukać by w mych notatkach, czynionych pośpiesznie w kalendarzyku w 
październiku, listopadzie i grudniu owego roku, wydarzeń typu horror. Oprócz zapisków: 
„kolokwium z łaciny”, „na piwie z Jarkiem”, „na książki 268 złotych”, nie znajdziemy 
niczego, co mogłoby wskazywać, że passa zdarzeń irracjonalnych i tajemniczych, 
zapoczątkowanych rychłowską uwerturą, trwa.
Zaczął się pierwszy semestr, na którym — świadom przewidywanego odsiewu — 
pracowałem pilnie i w miarę systematycznie. Początkowo warunki do nauki miałem średnie.
— Chłopak w twoim wieku potrzebuje ręki mężczyzny — zdecydowała mama, której 
romans wkroczył w fazę instytucjonalną, a nawet multiplikatywną (potomek znajdował się w 
drodze). — Zamieszkasz z ojcem!
Sprawa nie podlegała dyskusji, spakowałem książki w kartony i przycupnąłem w pokoiku 
o wymiarach trzy na trzy z widokiem na Pałac Kultury z jednej strony, z drugiej, przez 
szklane drzwi, na identyczną klitkę zajmowaną przez tatusia i macochę, jeśli wypada użyć 
tego słowa. Irena była zaledwie siedem lat starsza ode mnie, za to kłótliwa jak sto tysięcy 
diabłów, przy czym kłótliwość i tak ustępowała miejsca jej lenistwu. Do dziś nie mogę 
zrozumieć, dlaczego ojciec rzucił dla niej matkę. Owszem, do pewnych aktywów Ireny 
należał jej wiek, ale złość już rzeźbiła bruzdy na jej twarzy, postarzając ją o dobrą dychę.
Mój stary poznał ją, kiedy Irena była w przedostatniej klasie szkoły muzycznej (uczył tam 
polskiego), gdzie od paru lat męczyła wiolonczelę. Nie znam szczegółów, natomiast wiem, że 
gdzieś po pół roku romans zrobił się głośny, wybuchł skandal, ojciec zmienił pracę, rozwiódł 
się i poślubił osiemnastoletnią uczennicę. Twierdził, że wymaga tego elementarne poczucie 
uczciwości. Może postąpił pochopnie. Dziecko — owoc samochodowych eskapad w zagajone 
okolice Młocin i Kampinosu — urodziło się martwe.
Irena do muzyki nie wróciła. Dało to jej możliwość wielokrotnego podkreślania, że tylko 
przez związek z nieodpowiedzialnym zaprzepaściła światową karierę.
Ojciec nie polemizował ani z tą tezą, ani z żadną inną, traktował młodą żonę jak dziecko i 
w żadnym wypadku nie użyłby sformułowania, że pierwszy lepszy drwal po tygodniu 
przyuczenia grałby lepiej niż ona po millenium ćwiczeń.
Przez pierwsze lata swego związku gnieździli się w wynajętych lokalach, później kątem u 
rozmaitych znajomych taty, nigdy nie dłużej niż parę miesięcy, prześliczna wiolonczelistka 
miała wyjątkowy dar zrażania ludzi, a poza tym była flejtuchem jakich mało. W końcu dostali 
mieszkanie, w którym wylądowałem jako sublokator.
Kłótnie wygasały koło północy, później przez jakiś czas z ich pokoju dobiegały głośniejsze 
dźwięki radia, a ja mogłem poświęcić się łacinie czy francuskiemu. Czułem jednak, że długo 
nie wytrzymam. Irena zachowywała się na zmianę arogancko i prowokacyjnie. Uwielbiała się 
przy mnie przebierać i robić głupie żarty na temat mojej nieśmiałości… Inna sprawa, że była 
chuda jak szczapa i poza twarzą absolutnie nieponętna. Piersi zwisały jej smutno jak na wpół 
opróżnione jednorazowe pojemniki z plastiku na mleko… Reszcie się nie przyjrzałem.
Sytuację lokalową wyjaśniło życie, a precyzyjnie mówiąc: śmierć. Dwa dni po Wszystkich 
Świętych umarła babcia. Jeszcze w Dzień Zmarłych byliśmy razem na Powązkach, babcia 
odszykowana i umalowana tak, jakby się tam umówiła z dziadkiem na randkę. Kiedy już 
uporządkowaliśmy grób rodzinny i zbieraliśmy się do odejścia, starowinka postała chwilę w 
milczeniu nad płytą i na odchodnym powiedziała: „Będziesz się musiał niedługo posunąć, 
Dyziu…” Śmierć zabrała ją we śnie, łagodnie, jakby rewanżując się za jej życzliwość i 
dobroć dla ludzi. A ja miałem mieszkanie.

W pewnym sensie długo oczekiwana przez Adama strata cnoty była zasługą nieboszczki 
babci. Otrzymał po niej w spadku poddasze malowniczego drewniaka w stylu 
nadświdrzańskim. Do okna zaglądały sosny, nocami naszczekiwały psy i tylko czasami 
zaturkotała podmiejska kolejka. Parter wzniesionej w latach trzydziestych letniskowej willi 
zamieszkiwali dość obojętni ludzie, uciekinierzy z Powstania, których mimo 
dwudziestoletnich usiłowań nie udało się babci wygryźć. Na szczęście z werandy prowadziła 
na pięterko odkryta galeria, rzeźbiona w serduszka i romby, po której można było nie — 
krępująco dostać się do mieszkania.
Poddasze, mocno zapuszczone, składało się z dwóch pokoi, kuchni i łazienki, co jak na 
potrzeby Adama graniczyło ze szczytem marzeń. Inna sprawa, że utrzymanie tego mieszkania 
przerastało wielokrotnie możliwości jego kieszonkowego. Na początku roku kandydatów do 
korepetycji było niewielu, z dwoma lewymi rękoma wolał się nie pchać do którejś ze 
studenckich spółdzielni pracy, a za dwa wiersze wydrukowane w akademickim pisemku 
honorarium miało się pojawić w trudnej do przewidzenia przyszłości.
Jedynym rozwiązaniem było podnajęcie jednego pokoju. Nadarzył się Waldek, zamożny 
syn badylarza spod Olsztyna, łączący w sobie chłopski upór w nauce z okresowymi ciągotami 
do alkoholu. Raz w miesiącu przyjeżdżała do Waldka narzeczona, pulchna blondynka, rodem 
z jego przysiółka, ze srebrnym ząbkiem na froncie. Wtedy Adam wolał iść na spacer. Tego 
roku wcześnie spadł śnieg i cała okolica tworzyła baśniową scenerię. Adam potrafił 
spacerować dosyć długo, toteż gdy wracał, z pokoju Waldka dobiegało chrapanie w dobrze 
zaaranżowanym dwugłosie.
Lidkę Adam poznał w Delcie. Działał tu teatrzyk studencki, do którego zaszedł jeszcze w 
październiku, zwabiony kolorowymi ogłoszeniami w pasażu koło kwestury. „Szukamy 
następców! I ty możesz spróbować swych sił.” Adam wziął teczkę z sześcioma najlepszymi, 
jego zdaniem, wierszami oraz trzy czwarte sztuki o Stanisławie Auguście Poniatowskim, w 
której bohaterem jest szpicel ambasadora Ingelstroma zakochany w córce Tadeusza 
Kościuszki. (Później, gdy okazało się, że Naczelnik nie miał dzieci, Joanna została 
przerobiona na nieprawe dziecię Hugona Kołłątaja.)
Szef, reżyser i główny aktor Delty, niejaki Wyszczak (imię niestety wyblakło i uległo 
niepamięci) brodaty jak Marks do kwadratu, zajmował się akurat pionierską inscenizacją 
Ślubu–Matki. Była to przedziwna krzyżówka Gombrowicza z Witkacym, okraszona poezją 
Bruno Jasieńskiego i wycinkami z gazet, polegająca z grubsza na tym, że grupa półnagich 
dziewcząt miotała się wśród ubranych w worki mężczyzn wykrzykując cytaty z klasyków 
awangardy na zmianę z fragmentami artykułów wstępnych z „Szeregowca Braterstwa”, 
bardzo wówczas popularnej gazety codziennej.
Wyszczak w przerwie próby, popijając piwo, którego transporter otrzymał w nagrodę za 
szóste wyróżnienie w okręgowych eliminacjach, poświęcił chwilę czasu nieśmiałemu 
petentowi. Czytać nie chciał ani wierszy, ani „Warszawskiego staccato”. Skierował kandydata 
na współpracownika do swego asystenta, Grzegorza Malińskiego. Maliński, chłopak 
przystojny, może nawet za bardzo, od razu ciepło ujął Adama za rękę i trzepocąc rzęsami 
stwierdził, że gotów jest słuchać go nawet całą noc. Wprawdzie również nie chciał sam 
czytać, ale poprosił o opowiedzenie dramatu własnymi słowami.
Skrzywił się lekko, kiedy dowiedział się, że sztuka rozgrywa się w XVIII wieku: skąd my 
weźmiemy peruki? Potem jednak już nie przerywał. Słuchał opowieści o tym, jak Iwanów 
przybywa do Warszawy w ostatnich dniach Sejmu Czteroletniego, jak otrzymuje zadanie 
inwigilacji czołowych przywódców stronnictw postępowych, jak lutowego wieczora spotyka 
pod kolumną Zygmunta Joannę…
— Lidka, wyżej cycki, wstydzisz się jak święta Cycylia, a masz uosabiać absolut 
nonkonformizmu — w historyczną opowieść wdarł się bas Wyszczaka.
Popatrzyli na wystraszoną i zastygłą w półmroku blondyneczkę o figlarnej, choć teraz 
mocno zafrasowanej twarzy…
— Lidka jest już passę — objaśnił Maliński.
— Nie rozumiem? — bąknął Adam.
— Nie sprawdziła się, wiecznie ma o coś pretensje do szefa, chciałaby być gwiazdą… No, 
mów dalej.
Trwała dziwna noc. Pili piwo. Maliński słuchał, zadawał pytania. A im dłużej rozmawiali, 
tym bardziej Adam zdawał sobie sprawę z własnej anachroniczności. Jego sztuka o 
konstrukcji dziewiętnastowiecznego dramatu, na dobitkę napisana wierszem, pasowała na 
scenę Delty jak pięść do nosa. Jej ideologia, wyniesiona ze szkolnych pogadanek na 
propedeutyce filozofii, raziła naiwnością. Szlachetny, wrażliwy szpieg, dziewczyna — 
żarliwa patriotka, król z narodem, naród z królem i niemal happy end w postaci przeprawy 
przez San po upadku Powstania Kościuszkowskiego, w drodze na emigrację.
— Dużo zależy od inscenizacji powiedział w pewnym memencie Maliński i przyjacielsko 
potargał autora po włosach… Oczy mu błyszczały.
Adam też miał w czubie. Niewykluczone, że w którymś momencie przysnął. Wyobraźnia 
podsuwała mu rozmaite wizje spektaklu — a to tłum kłębiący się pod czarną płachtą, 
symbolizujący zdrowe siły narodu, a to król na drewnianym białym koniu na biegunach, 
dziewczyna z pochodnią i w czapce frygijskiej — zwiastunka idei wolnościowych z 
rewolucyjnej Francji, a potem sznury, sznury, którymi półnadzy mężczyźni wiążą 
publiczność, aby wyciągnąć ją potem z piwnicy, jak na ogromnej wędce, na skwer przed 
uniwersytetem…
— Zasnąłeś? — w głosie Malińskiego zabrzmiała troska.
— Zamyśliłem się.
Przy scenie trwała szamotanina. Próba skończyła się już dawno. Wyszczak tarmosił jakąś 
zgrabną brunetkę, ciągnąc ją w stronę pakamery z rekwizytami. Nieśmiałe protesty adeptki 
nikły w autorytatywnych zdaniach o życiu według praw awangardy i nowej, transcendentalnej 
moralności ad hoc. Adam kątem oka dostrzegł Lidkę, siedziała na barowym stołku, 
znieruchomiała jak zaklęta w kamień królewna…
— Sądzę, że muszę wszystko przepracować — powiedział. — Pomógłbyś mi?
Grzesio zaczerwienił się, a potem dodał, że wprawdzie bardzo chętnie, ale co on może 
pomóc, gdy jest tu tylko inspicjentem. A poza tym osobiście wątpi w szansę „Warszawskiego 
staccato”, nawet po poprawkach.
— Żeby wystawiać swoje sztuki, trzeba założyć własny teatr — powiedział szczerze. — 
Tu możesz się jedynie uczyć. A naukę trzeba zaczynać od zera, od zamiatania sceny, noszenia 
dekoracji, statystowania…
I to on, Grzesio, może załatwić, ponieważ polubił poetę od pierwszego wejrzenia. Śliski 
uśmiech towarzyszący tym słowom nie spodobał się Adamowi. Mocno związał teczkę i 
stwierdził, że musi już iść. Za pół godziny miał pierwszą kolejkę, a nazajutrz sprawdzian z 
rosyjskiego.
Właśnie mijał bar, kiedy posążek Lidki ożył.
— Masz papierosa?
Nie miał. Ale ona miała.
Przespacerowali resztę nocy po nadwiślańskich bulwarach, Lidka sprawiała wrażenie 
rozżalonej. Mówiła trochę o sobie, chociaż nie wspomniała ani słowem o problemach z 
Wyszczakiem. Studiowała na ASP, ale wszystko wskazywało, że przerwie studia… Potem 
zaczęli coś mówić o kolorze, o światłocieniu…
I tak na kamiennych obramowaniach „królowej polskich rzek” zastało ich wschodzące 
słońce.

Nie wróciłem więcej do Delty. Wiersze dałem do , Studenckiej Czapki”, dwutygodnika 
wychodzącego przy jednej z uczelni technicznych, przyjęli. Później zacząłem pisać artykuły i 
recenzje.
Lidki nie spotkałem.
Dopiero w połowie grudnia (pamiętam, że Waldek już wyjechał na święta do rodziny) 
przed biblioteką uniwersytecką natknąłem się na Grzegorza. Ucieszył się na mój widok, jakby 
spotkał rodzonego wujka z workiem dolarów.
— Od dawna cię szukałem! Wspaniałe wiersze! Leć tym kursem, a zajdziesz dalej, niż 
opiewając Insurekcję Kościuszkowską.
Usiłowałem go minąć. Przyssał się jednak do mnie jak gekon do sufitu,
— Robię jutro duże party, starzy wyjechali do Nigerii. Wpadnij. Będzie Lidka.
Wpadłem.
Na przyjęciu, a ściślej mówiąc na piciu wódki u Malińskiego, było ze trzydzieści osób, nie 
zauważyłem Wyszczaka, ale podobno wyjechał z częścią zespołu na przegląd teatrów do 
Finlandii. Był natomiast gwiazdor studenckiego kabaretu, który przekrzywiając po 
stańczykowsku głowę recytował swoje wiersze, godzące w podwaliny i podstawy, była córka 
ministra (podobno jednego z lepszych w historii resortu), wpadł wreszcie chłopak z mojego 
roku, Maciek, o charakterystycznej wadzie wymowy i cały czas dyskutował w kącie z 
facetem o koziej bródce, o którym wszyscy mówili docent. Maćka znałem słabo i nie 
przypuszczałem nawet, że za parę miesięcy jego relegowanie z uczelni wywoła wielki wstrząs 
społeczności akademickiej, stając się początkiem całej serii wydarzeń… Ale to całkiem inna 
historia.
Lidka przyszła spóźniona, na dodatek z jakimś facetem, podobno operatorem filmowym. 
Ledwie mnie zauważyła.
Snułem się po ogromnym mieszkaniu smutny, oderwany od wszystkiego, nie znałem 
nikogo, a i nikt specjalnie znać mnie nie chciał. Chociaż idol kabaretu musiał coś o mnie 
słyszeć.
— Wiersze są akademicko poprawne — zrecenzował, nalewając mi wódki — ale bez jaj. 
Bo widzisz, sztuka nie polega na komputerowym składaniu wyrazów, sztuka to życie. Trzeba 
wejść w rynsztok, ubabrać się po uszy, splugawić, a wtedy objawi ci się sacrum. Chcesz 
zobaczyć gwiazdy, wskocz do studni! Napij się ze mną. Twoje zdrowie!
Z Grzesiem natomiast skończyło się aferą — mocno podchmielony dopadł mnie w 
ustronnym kącie i ucałował w usta. Mamrotał przy tym coś o męskiej przyjaźni, a 
jednocześnie jego ręce błyskawicznie znalazły się przy moim rozporku.
Pederastów znałem dotąd jedynie z kawałów i prawdę powiedziawszy powątpiewałem w 
ich istnienie. Wyrwałem się z objęć targany obrzydzeniem.
Grzesio śmiał się.
— Tchórz, tchórz, nie chce smakować tego, co dobre! — A potem naparł na mnie, 
przyciskając do ściany z siłą, o jaką nigdy bym go nie posądził. — Stary, mówię ci, nigdy nie 
zrobisz kariery, a wiesz dlaczego?
— Nie wiem.
— Aby zrobić u nas karierę, trzeba być albo dzieckiem prominenta, albo Żydem, albo 
pedałem, albo masonem, albo…
— Mieć talent! — dokończyłem. Zachichotał i usunął się robiąc mi miejsce.
— Idź, idź, kurczaku, i pisz dalej o szlachetnych rewolucjonistach, cnotliwych 
dziewczynach, mądrych królach i dzielnym narodzie…
W przedpokoju wpadłem na Lidkę. Gwałtownie naciągała kurteczkę.
— Świnia — mruczała — w życiu nie popychał nawet stojaka od kamery…
Jakoś tak się złożyło, że Wyszliśmy razem. Padający śnieg topił się na naszych 
rozognionych twarzach.
— Gdzie cię odprowadzić?
— Mieszkam w bursie. Ruszyliśmy w stronę Dziekanki.
Jak Aleksy i Joanna minęliśmy kolumnę wznoszącą się na tle szczerby po Zamku 
Królewskim… Milczeliśmy.
— Okropna sprawa — westchnęła naraz Lidka. — Już jest pierwsza, cieciówy nie 
wpuszczą mnie o tej porze.
Trochę mnie to zdziwiło.
— Mam na pieńku z portierkami — dorzuciła wyprzedzając moje pytanie. — Co robić?
Wspomniałem o mym drewniaczku. Nie miałem na myśli żadnych podtekstów. Koło 
ruchomych schodów czaiły się taksówki.
Po skrzypiącej galerii weszliśmy do mych apartamentów. Zapaliłem światło, wstawiłem 
herbatę. Potem zacząłem słać dwa posłania. Koce miałem, kłopot był z prześcieradłami.
— Po co słać dwa łóżka, jeśli tylko dasz słowo, że będziesz, grzeczny — powiedziała 
Lidka.
Dałem, ale już wówczas wiedziałem, że go nie dotrzymam. I czy sprawił to alkohol, czy 
mróz, czy owo ogólne poczucie beznadziei, faktem jest, że moje emocje należały do 
umiarkowanych… Choć trochę wrażeń było.
Zaskoczenie w zetknięciu z kobiecym ciałem, z gamą zapachów od perfum do potu, z 
gładkością skóry i nadzwyczajną jędrnością piersi, których czubki stwardniały jak pestki 
wiśni. Zdumienie różnicą temperatury wewnętrznej i zewnętrznej strony ud. Zdziwienie jej 
przyśpieszonym oddechem i rumieńcem oblewającym twarz, wreszcie pogrążenie się w 
drugim człowieku, dziwne, że możliwe, lecz prawdę powiedziawszy nienadzwyczajne.
Poszło szybko i bez komplikacji. I gdy leżała obok mnie paląc papierosa, myślałem z 
rozczarowaniem — więc to tylko tyle, to wszystko, gdzież owe uniesienia, o których 
marzyłem blisko siedem lat, gdzie szaleństwa opisywane przez poetów. Do leżącej obok 
fajnej, miłej dziewczyny czułem sympatię, nic poza tym, no, może odrobinę wdzięczności za 
ten pierwszy krok i trochę niepokoju, czy poznała, że ma do czynienia z męską dziewicą?
Drugi raz w ogóle nie wyszło. Po pierwszych pieszczotach podniecenie opadło i po 
bezskutecznych usiłowaniach musiałem zrezygnować. 1 kiedy plecami odczuwałem ciepło 
przytulonego do mnie ciała, oczekując nadejścia snu, pomyślałem o Helenie.

Wyjeżdżając z Rychłowa byłem przekonany, że fantastyczny epizod był tylko 
jednorazowym błyskiem i nie przypuszczałem, że stanowi pierwsze ogniwo łańcucha, czy jak 
kto woli, paciorek różańca.
Piątego października w lektorium Wydziału Historycznego jakaś siła kazała mi podnieść 
oczy znad książki i spojrzeć ponad zastawką oddzielającą mnie od czytającego vis–a–vis.
— Helena! — szepnąłem.
Skinęła mi głową i ponownie zagłębiła się w lekturze.
Helena studiowała razem ze mną! To było niewiarygodne. A jednak! Okazało się, że na 
archeologię nie przyjęto jej z braku miejsc, dając jako jedyną możliwość mój wydział. 
Skorzystała z tej możliwości.
Cóż z tego! Nasze wzajemne kontakty od pierwszego dnia ułożyły się dziwnie. Znaliśmy 
się i nie znaliśmy zarazem. Jakby spotkanie w Rychłowie miało i jednocześnie nie miało 
miejsca… Zresztą czyż to było ważne? Choć marzyłem o każdym spotkaniu, choć 
przesiadywałem na schodach instytutu wtedy, kiedy jej grupa kończyła ćwiczenia, i tak 
zdawałem sobie sprawę z beznadziejności sytuacji. Po ćwiczeniach Helena biegła na 
Krakowskie, gdzie koło sklepu „Sumatra” zawsze czekała zaparkowana syrenka Włodka, po 
czym razem znikali gdzieś za pomnikiem wielkiego astronoma. Tak było!

W listopadowe popołudnie roku 1932 w kancelarii znanego berlińskiego notariusza, nie 
opodal muzeum pergamońskiego, zgromadziło się kilkanaście osób, aby uczestniczyć w 
otwarciu zapisków zmarłego dokładnie przed trzydziestu laty dr. Petera Schultza. Być może 
kiedy indziej grono oczekujące na rewelacje dawno nieżyjącego archeologa byłoby większe, 
tej jesieni jednak waląca się w gruzy republika weimarska znacznie bardziej absorbowała 
umysły niż ruiny Troi czy Olimpii.
Mecenas lubił teatralne gesty; wygłosiwszy stosowną formułę, zrobił efektowną pauzę i 
otworzył staroświecką kasę pancerną.
Otworzył i zbladł. Potem poczerwieniał i zanurzył dłoń w jej czeluści.
— Co to znaczy? — zawołał.
Z wnętrza posypał się zwęglony papier. Podbiegli dziennikarze. Ktoś fotografował.
— To niewiarygodne — dyszał prawnik. — Kasa jest ogniotrwała…
— Wszystko się spaliło? — spytał korespondent „Brytyjskich Wiadomości 
Archeologicznych”.
— Wszystko… Tyle że oprócz koperty Schultza trzymałem tu jedynie trochę pieniędzy i 
rachunków. Inne dokumenty przechowuję gdzie indziej.
Ktoś obejrzał dywan, firanki i stwierdził, że nigdzie nie ma śladów ognia…
— A może jakiś przypadkowy niedopałek? — podsunęła francuska dziennikarka.
Mecenas aż się żachnął.
— Co pani… poza tym ja nie palę. Panno Kluge!
Do pokoju weszła chuda jak wiór aplikantka. Zjeżyła się na widok zniszczeń, ale 
kategorycznie zaprzeczyła, jakoby miała z tym coś wspólnego.
— Panno Kluge — powiedział notariusz — proszę się dobrze zastanowić. Jeszcze dziś 
rano otwierałem kasę i wszystko było w porządku, czy ktoś nie wchodził tu podczas mego 
spaceru?
— Nikt. No, jeśli nie liczyć tego narwańca. Wszyscy aż podskoczyli.
— Jakiego narwańca?
— Koło wpół do pierwszej przyszedł tu taki blondyn, sądząc z akcentu cudzoziemiec. Trzy 
razy tłumaczyłam mu, że pana nie ma, a on uparł się, że sam zajrzy do gabinetu.
— Pani go wpuściła?! — w głosie prawnika zadźwięczał wyrzut.
— Zajrzeliśmy razem, trwało to parę sekund. Nawet nie przekroczył progu. Tylko…
— Co!
— Miał taki dziwny wzrok, prześwidrujący człowieka na wylot, że kiedy patrzył na mnie, 
ugięły się pode mną nogi…
— Zemdlała pani? — padło pytanie.
Na chudych policzkach wykwitł rumieniec.
— Usiadłam na chwilę, ale on natychmiast odszedł, mówiąc, że przyjdzie kiedy indziej.
— I to wszystko… Niczego więcej pani nie zauważyła? — dopytywali się dziennikarze.
— Musiał być z niego straszny palacz, bo kiedy odprowadziłam go do wyjścia, cały 
cuchnął spalenizną…
Co kryły zapiski Petera Schultza? Czyżby ich treść na zawsze miała pozostać tajemnicą?
Warto w tym miejscu przytoczyć na wpół fantastyczną historię, którą odkrył, kierując się 
zaiste psim węchem, młody dziennikarz, jeden z uczestników opisanego powyżej incydentu. 
Odszukał on przyjaciela archeologa z lat dziecięcych, który dziwnym zrządzeniem losu 
zetknął się z Schultzem na krótko przed jego śmiercią. Długo trwało, zanim staruszek 
zdecydował się podzielić posiadanymi informacjami. Przesądziło zapewnienie, że taka byłaby 
wola Petera, który chciał, by po trzydziestu latach poznano prawdę. Z rozmów wyłonił się 
opis ekspedycji w roku 1887, którego próżno by szukać w archeologicznych rejestrach.
Wiosną tegoż roku Herbert Dunstall, angielski arystokrata i kolekcjoner starożytności, 
zwrócił się do Schultza z propozycją udziału w wyprawie archeologicznej. Potrzebował 
fachowca dobrze znającego grekę i obeznanego w technice wykopaliskowej. Dokładny cel 
wyprawy pozostawał nie wyjaśniony. Zaciekawienie Schultza wzrosło jeszcze bardziej, gdy 
jacht sir Herberta zamiast do greckiego Pireusu zawinął do tureckich Salonik. Tu dołączył 
trzeci uczestnik ekspedycji, młody, niezwykle utalentowany Austriak, wyglądający bardziej 
na łowcę przygód niż na solidnego badacza. Dalej nie ujawniono miejsca poszukiwań. Z 
jakiegoś powodu organizatorom zależało na konspiracji. Anglik pozałatwiał wszelkie 
formalności z Turkami, w porcie załadowano parę skrzyń sprzętu i znów ruszono na południe. 
Tym razem niedaleko. Jacht zacumował opodal niedużej wioski rybackiej, naprzeciw 
majestatycznych gór, tonących w chmurach.
— Tam idziemy — stwierdził arystokrata.
— Olimp? — zdziwił się dr Schultz. — Czego tam mamy szukać?
— Bogów — spokojnie rzekł sir Herbert, a widząc osłupienie archeologa, dorzucił — ach, 
ta nasza dziewiętnastowieczna nauka, racjonalistyczna i ostrożna, lękająca się fantazji i 
własnej odwagi. Jeśli Schliemann mógł szukać Priama i Agamemnona (jak wiemy z 
powodzeniem), ja mam prawo poszukać Zeusa. Współczesne odkrycia dowodzą, że za mitami 
mogą kryć się fakty…
Schultz uznał wyprawę za stratę czasu, zwłaszcza gdy kolejnego dnia wspinaczki znaleźli 
się w surowym świecie skał i karłowatej roślinności.
— Idzie pan jak po nitce Ariadny — zauważył w którymś momencie Austriak. — Czyżby 
miał pan jakieś wskazówki?
— Podania pasterzy — zbył go z angielską flegmą Dunstall.
Pomińmy opis wszelkich trudności wyprawy, wspinaczkę i penetracje rozpadlin, 
opuszczanie się na linach, kiedy przydawała się niezwykła sprawność młodego Wiedeńczyka. 
Wreszcie któregoś dnia trafili na rozpadlinę głębszą od innych, na wpół zasypaną 
kamienistymi lawinami, na której dnie ział wąski otwór. Poszukiwacze wczołgali się do jego 
wnętrza. Tu i ówdzie dostrzegli ślady uderzeń kilofem, a zatem nie byli tu pierwszymi. W 
jakimś załomie omal nie wpadli w ramiona wyschnę — tego kościotrupa.
Znów przydały się liny. Na dnie kolejnej czeluści natknęli się na podziemne jezioro.
— No i koniec — westchnął Schultz.
Sir Herbert pokręcił głową.
— Musi być przejście.
Teraz przyszła kolej na Austriaka. Rozebrał się, zawinął lampę w nieprzemakalny materiał 
i przewiązał się liną.
— Liczcie wolno do stu, potem możecie ciągnąć — zaproponował.
Zabełtała ciemna toń, kiedy zanurkował. Doliczyli do stu pięciu i zaczęli ciągnąć. Poszło 
łatwo, za łatwo. Koniec liny wyskoczył z wody — ciało wiedeńczyka musiało się odczepić.
— Zostaliśmy we dwóch — flegmatycznie stwierdził Anglik.
Nie minęła jednak minuta, a w ciemnym stawku znów zakotłowało się i Austriak wypłynął 
cały i zdrowy.
— Jest przejście. Bliżej niż myśleliśmy. Wielka jaskinia! — wykrztusił.
Kolejno przepłynęli przez syfon. Jaskinia rzeczywiście była ogromna, zda się bezkresna, 
pochyłe dno tarasowato opadało w głąb góry.
— Patrzcie! — zakrzyknął nagle najmłodszy z badaczy. Na wypolerowanej niczym ludzką 
ręką ścianie widać było głęboko wkute kręgi, nakładające się pierścienie…
— O tym mówili — wyszeptał sir Herbert. — Nie chciałem wierzyć.
— A co to ma być? — zapytał dr Peter.
— Jak to co? System słoneczny. Sporządzony na tysiące lat przed Kopernikiem.
Stromizna zwiększyła się. I naraz w kręgu światła dojrzeli w dole szkielety, dziesiątki 
ludzkich kości tarasujących drogę.
— Zdaje się, że szukając Nieba dotarliśmy do Tartaru, chociaż Styks nie był aż tak wielki 
— powiedział Schultz.
Anglik się nie uśmiechnął. Rozwinął natomiast jeden z pakunków. Były w nim grube 
płachty gazy, najwyraźniej czymś nasączone.
— Co to jest? — zapytali towarzysze wyprawy.
— Sposób na Tanatosa, boga śmierci… węgiel drzewny, triosiarczan sodu… Pomóżcie 
nałożyć mi to na twarz.
— Co pańskim zdaniem zabiło tych ludzi? — spytał Schultz.
— Gazy — powiedział sir Herbert. A potem w swej zaimprowizowanej masce ruszył przez 
sterty nieboszczyków w mroczną głąb jaskini.
Schultz nie opowiedział przyjacielowi dokładnie, co znaleźli na samym dnie pieczary. Ich 
kolejne wyprawy były z konieczności krótkie, natomiast królestwo we wnętrzu góry 
niezmierzone. Poza tym opowieści można było uznać za bajdurzenie czy senne majaki. 
Archeolog miał wspominać o niby grobowych komorach, o złoconych sarkofagach, 
pokrytych przezroczystymi płytami z nieznanej substancji, pod którymi zdawali się drzemać 
piękni ludzie niezwykłej harmonii, jakby zaprojektowani przez Fidiasza czy Praksytelesa, o 
stosach dziwacznych przyrządów nie znanego przeznaczenia, o rzeźbach w niezwykłym 
symbolicznym stylu, o uproszczonych kształtach i płynnych liniach, dalekim od ideałów 
antycznych. Poza tym miały tam być napisy ryte nieznanymi hieroglifami… A nadto 
dziesiątki złotych tabliczek pokrytych tym samym pismem.
Szczególnie owe tabliczki zainteresowały odkrywców.
— Czy to przypomina język grecki? — pytał sir Herbert.
Schultz musiał zaprzeczyć. Tym większym zachwytem napełniła go kolejna partia złotych 
płytek. Znalazł tam napisy, którym towarzyszyły bardzo proste rysunki.
— Panowie, oni przewidzieli, że bibliotekę odnajdą nie znający ich mowy barbarzyńcy, 
zostawili nam słownik — wykrzyknął.
Dwukrotnie wychodzili na powierzchnię objuczeni bezcennymi trofeami, mimo 
prymitywnych masek wyziewy jaskini dawały im się we znaki. Bolały ich głowy, słabli. 
Jednocześnie przez cały czas nie potrafili znaleźć jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kim 
byli piękni ludzie z przejrzystych sarkofagów? Naprawdę bogami? Czyż ów muskularny 
brodacz nie przypominał Zeusa, a ta niewiarygodnie piękna dziewczyna Afrodyty? Dlaczego 
jednak umarli, czyżby nie byli nieśmiertelni… A może leżały tam tylko doskonałe kukły…?
Trzecie wyjście z labiryntu należało do szczególnie, trudnych. Odkrywcy wręcz słaniali się 
na nogach, worki ze złotymi tabliczkami stawały się coraz cięższe z każdym przebytym 
metrem. Z najwyższym wysiłkiem Schultz i wiedeńczyk wygramolili się na otwartą 
przestrzeń, wyciągnęli worki. W szczelinie pozostawał tylko sir Herbert. Schultz wyciągał go 
za pomocą bloczka, Austriak przenosił worki do namiotu. Naraz…
Góry zadrżały. Jakby sam Zeus Gromowładny zdenerwował się obecnością nieproszonych 
gości. Posypały się kamyki… dr Peter rozejrzał się.
— Ciągnij linę! — wrzeszczał z daleka Austriak.
Głuchy grzmot wypełniał góry. Gdzieś podniósł się kurz. Teraz kolebało się już wszystko. 
Z góry olimpijskiego żlebu szła lawina.
— Trzymaj linę…
Nie utrzymał, puścił. Nieprzytomny ze strachu rzucił się ku skalnemu występowi, za 
którym stały namioty.
Kiedy doszedł do siebie, kurz opadł, a góry zalegała cisza, tylko jego czoło rozcięte 
skalnym odłamkiem krwawiło. Namioty ocalały, natomiast ze szczeliny i parowu nie zostało 
śladu, bogowie ukryli swoją nekropolię pod milionami ton rumowiska. Sir Herbert Dunstall 
podzielił los innych świętokradców.
Ja go zabiłem — pomyślał Schultz. — Uciekłem, a przecież zdążyłbym go wyciągnąć.
I dlatego potem na żądanie Austriaka dał słowo, że nikt nie dowie się o odkryciu wcześniej 
niż trzydzieści lat po jego śmierci. Dopiero w parę lat później umierając na zakażenie krwi 
(skaleczył się jakąś antyczną zapinką), w gorączce zwierzył się najstarszemu przyjacielowi… 
Może jednak były to tylko halucynacje umierającego.
— Czy Schultz odczytał tabliczki? — wypytywał dziennikarz.
— Częściowo tak — odpowiedział starzec.
— Co na nich było?
— Nie chciał mi powiedzieć, twierdził, że w zapiskach, które zdeponował, będzie komplet 
tłumaczeń.
— A dlaczego owemu Austriakowi tak zależało na tajemnicy?
— Nie wiem. Peter zostawił mu wszystko, tabliczki, słownik…
— Bez przerwy mówi pan Austriak, wiedeńczyk, nie wie pan, kto to był?
Staruszek zawahał się i chwilę memłał bezzębnymi ustami.
— Nie powinienem mówić… ale… jego też już chyba nie ma.
— Więc proszę powiedzieć.
— Rok po tej wyprawie zniknął w tajemniczych okolicznościach, może i jego dotknęło 
przekleństwo Olimpu.
— Ale kto to był?
— Austriacki milioner, Karl Wallenhof.

ROZDZIAŁ IV

Lidka okazała się w życiu Adama raczej materiałem na fraszkę niż epopeję. Następnego 
dnia zjadła jajecznicę z żółtym serem i odprowadzona do kolejki odjechała raz na zawsze z 
jego życiorysu. Spotkali się jeszcze może parę razy w konwencjonalnych sytuacjach, później 
Lidka wyjechała w świat robić karierę i dziś zdaje się jest współwłaścicielką jakiegoś 
sklepiku w Malmö czy Kopenhadze. Adam nie wydał się jej żadną szansą, a i ona, choć ładna 
i sympatyczna, nie miała nic wspólnego z jego marzeniami. Ot, odegrała pożyteczną rolę 
terapeutki, raz na zawsze zdjęła dla niego kobietę z piedestału, udowadniając, że przy 
odrobinie fartu wszystko jest możliwe, a seks należy do rozrywek dostępnych w równym 
stopniu intelektualistom co idiotom, przy czym idiotom zwykle wychodzi lepiej.
Z czasem Adam polubił „wesołe zabawy w łóżku”, jak w parę lat później określiła 
techniczną stronę miłości arbiter Wisłocka, choć prawdę powiedziawszy nigdy nie stał się 
wielkim smakoszem tych igraszek. Wolał pierwsze spotkania od następnych, bawiło go 
podrywanie, a poza tym łatwo się męczył i prędko zasypiał, o kolegach, którzy swe nocne 
wyczyny zamykali dwucyfrową liczbą, myślał ze współczuciem.
Początkowo „zaliczał” jak leci i miał sporo porażek, później nauczył się odróżniać te 
dziewczyny, które mają na niego ochotę, od tych, których nakłonienie do wspólnej zabawy 
byłoby kłopotliwe, i zajmował się wyłącznie tymi pierwszymi. Ale nie uprzedzajmy faktów. 
W ciągu pół roku od inicjacji przez piętro drewniaczka przetoczyło się pół tuzina 
przedstawicielek płci przeciwnej i z wyjątkiem Urszuli, która pozwalała się jedynie pieścić i 
to przy dźwiękach nagrań Okudżawy, pozostałe zachowywały się zgodnie ze swym 
przeznaczeniem.
Była więc Gosia, znacznie starsza od niego, nieładna dziewczyna z kompleksami, którą 
poznał u swej uczennicy Grażyny. Odprowadzenie jej do autobusu skończyło się 
dwudniowym wspólnym gospodarowaniem na poddaszu. Gosia pierwsza zdradziła Adamowi 
tajemnice miłości francuskiej i pozycji odwróconej, została jednak wyparta przez Sylwię, 
pyzatą koleżankę z roku, która lubiła nakładać na gołe ciało futrzaną kamizelkę, a piersi miała 
w stosunku do drobnej budowy ciała tak niewyobrażalnie wielkie, że nasz bohater czuł się z 
nią jak trzeci brat Montgolfier i nieustannie bał się, że prędzej czy później pofrunie. Potem 
przyszła kolej na Beatę, wielką i cichą miłość ze szkoły średniej, na którą swego czasu nie 
ośmielał się podnieść oka, a teraz zaprosił ją na kieliszek koniaku i już po pół kieliszku było 
po wszystkim… W dalszej kolejności znalazła się uczennica Grażyna, która miała duże 
problemy z egzaminem dojrzałości, natomiast sama dojrzałość nie sprawiała jej 
najmniejszych kłopotów.
Do mniej imponujących numerów można zaliczyć fakt, że którejś soboty z nudów 
zborsuczył Zochę „srebrny ząbek”, bezskutecznie czekającą na Waldka, już wtedy aktywistę 
młodzieżowej organizacji, a pewnego dnia uległ wściekłej Irce, czyli swojej macosze, co 
wywołało pewne komplikacje, gdyż niedoszła wiolonczelistka zasmakowała w pasierbie i 
poczęła nachodzić go w jego drewniaczku, grożąc, że albo powie wszystko tacie, albo będą 
wspólnie przyprawiać mu rogi. Na szczęście wkrótce skończył z samotnym trybem życia i 
problem wygasł.
Sesja poszła mu zaskakująco dobrze, a suma ocen dawała miejsce w pierwszej dziesiątce. 
Helenę widywał prawie codziennie, ale jej widok sprawiał mu więcej bólu niż radości. Od 
czasu do czasu wymieniali kilka zdawkowych zdań na temat uczelni i na tym się kończyło. 
Świadomość beznadziejności sytuacji nie przeszkadzała snuć marzeń. Spotykał się z różnymi 
dziewczętami i zawsze wyobrażał sobie, że trzyma w ramionach Helenę…
Na lektoracie z francuskiego ławkę z Adamem dzielił Albert Goldkind, wysoki, 
małomówny brunet nieprawdopodobnej chudości. Albert był już studentem trzeciego roku i 
tylko w drodze wyjątku pozwolono mu chodzić na dodatkowy lektorat z 
pierwszoroczniakami. Małomówność Alberta będzie wytłumaczona, jeśli dodamy, że jego 
pasją była pantomima. Studiując przez rok we Wrocławiu zetknął się z Tomaszewskim i teraz 
założył własny „Teatrzyk Absolutny”. Któregoś razu Adam został zaproszony na próbę… 
Innowacją Goldkinda było odejście od żelaznych reguł pantomimy. Alegoriom a la Marcel 
Marceau przeciwstawił scenki–aluzje, a obok znakomitych, prawie felietonowych etiud, 
kończących się wywołującymi spontaniczne reakcje pointami, w spektaklu pojawiły się 
dramatyczne songi. Śpiewał je z nieruchomą, kamienną twarzą sam reżyser i jego żona 
Barbara, dla kontrastu ruchliwa, ekspresyjna, prawie histeryczna. Adam oglądał jedynie próbę 
bez publiczności, ale z włączonymi reflektorami i mikrofonami, toteż siedząc w zadymionej 
salce „Hybryd” miał świadomość, że uczestniczy w czymś wielkim.
Gdzieś na przełomie stycznia i lutego Albert przyszedł na zajęcia wzburzony, później 
zaprosił Adama na piwo do „Kuchcika”.
— Nie będzie premiery! — powiedział.
— Ktoś zachorował? — spytał Adam.
— Wycięli mi wszystkie songi!
— Niemożliwe, przecież były takie ogólne, uniwersalne.
— Wydaje mi się, że nie poszło o teksty, tylko o autora, Jirzi Zemanka.
— Dlaczego?
— To Czech, a z Czechami teraz niewyraźnie. Adam nie interesował się polityką, ale coś 
słyszał.
— Nie wydaje mi się to prawdopodobne — zaczął.
— Co nie wydaje, co nie wydaje! A ostatnie zdjęcia „Quo vadis”, mało ci…
— Jeszcze nie zdjęli, są tylko takie plotki.
— Ale zdejmą.
— Bo, swoją drogą, reżyser przesadził, charakteryzacja Nerona, Tygellinna jest zbyt 
wprost. Przecież wyglądają jak portrety z gazet. No, a już eksponowanie dwuznacznej roli 
Greków na dworze, stylizowane greckie napisy, wreszcie ta alegoria: chrześcijanie w białych 
szatach, a Rzymianie w purpurowych płaszczach… Zbyt dosłowne.
Albert rąbnął dłonią w stolik, aż dwóch pijaczków opodal mocniej uchwyciło swe kufle.
— A jakie ma być? Gdzie ty żyjesz? Co ty czytasz? Co wiesz o naszej sytuacji, poza 
garstką obiegowych komunałów… Dziś nie podoba się „Quo vadis”, jutro czegoś dopatrzą się 
w „Panu Tadeuszu”… Zresztą, jeśli nawet tamto mogłoby nas nie obchodzić, i tak moja 
premiera się nie odbędzie. W naszej literaturze nie ma materiału na takie songi, jakie są mi 
potrzebne.

Czy było to zasługą ogólnej sytuacji, atmosfery tych dni, czy nagłego pocałunku muzy? 
Napisałem te sześć songów o wielkich słowach — o podstawowych prawdach, które bywają 
tak wielkie, że z bliska trudno je ogarnąć, że na co dzień, wyświechtane we frazesach, uległy 
dewaluacji, bywają wstydliwe, niemądre, niemodne… Zaskoczony Goldkind przyjął teksty. 
Barbara skomponowała muzykę.
Premierę wyznaczono na 11 marca. Poniedziałek.
Prace postępowały galopem. Szczególnie ciekawy miał być finał. Zaczynał śpiewać Albert, 
potem dołączała Barbara, wreszcie cała dotychczas milcząca grupa mimów. Muzykę 
skomponowano dość prosto, aby każdy mógł rytmicznie skandować tekst. Potem, kiedy śpiew 
zdawał się ogarniać całą salę, coś się łamało, kolejno milkli wykonawcy, twarze sztywniały, 
wracała pantomima, głuchła fałszująca orkiestra, pozostawał tylko dramatycznie wybijany na 
werblu rytm.
Przed próbą generalną byłem wniebowzięty, przyszła masa ludzi, chyba wpadła nawet 
Lidka, był nasz dziekan doc. Samsoński, Maliński, moja matka, sporo aktorów, red. Ibis z 
„Życia”…
Może tego wieczora chcieliśmy za dobrze, może zespół był zmęczony próbami, w każdym 
razie nie wyszło to tak, jak chcieliśmy, etiudy szły za bardzo zgaszone, za wolno. Miałem 
psychicznego kaca. Schowałem się w garderobie, ale odnalazł mnie Samsoński, ścisnął mi 
ręce i powiedział krótko: „Dobrze, panie Adamie!”.
Goldkind również nie podzielał mego pesymizmu — jak na próbę generalną poszło akurat. 
Ludzie zmobilizują się na premierę. Jutro popracujemy, potem weekend, kilku aktorów 
pojedzie do domów, a od poniedziałku…
Helena też gratulowała, miała rumieńce na policzkach. Mówiła dużo i z zapałem, 
wyczuwałem jednak w jej głosie coś nienaturalnego.
— Czy coś się stało?
— Nie wiem, mam jakieś złe przeczucia. To nie dotyczy sztuki!
— Chodzi ci może o ten jutrzejszy wiec. Więcej szumu niż sprawy…
— Nie potrafię określić mego strachu. Wiem, że to jest bliskie. Tego jest dużo.
Dalszą rozmowę przerwał jej narzeczony, Włodek, miał w ręku butelkę wina i proponował 
oblać sukces.
Kiedy wyszedłem na pustą Mokotowską, było ciemno i wilgotno. Musiałem się śpieszyć, 
aby zdążyć na ostatnią kolejkę. Szedłem sam, lekko upojony, pełen planów. Goldkind 
obiecywał, że zabiorę się z zespołem na festiwal w Nancy… A potem, nie wiedzieć czemu, 
przypomniała mi się scena z „Warszawskiego staccata”. Oto na wieść o wybuchu insurekcji z 
domów na przedmieściach, z dawnych jurydyk wybiegają ludzie i kroczą ku Staremu Miastu 
tłumem coraz szerszym, coraz liczniejszym, biją dzwony i wszystkich ogarnia niewyrażalne 
poczucie jedności. Jest w ciżbie i Joanna, i Aleksy Iwanów, syn wielkiego narodu, eks–
szpieg, który otworzy ludowi Warszawy sekretne przejście do pałacu swego ambasadora…

Wygrzebałem zapomnianą od dnia inauguracji studencką czapkę, założyłem trampki i 
pojechałem do miasta. O jedenastej byłem umówiony z Goldkindem w „Harendzie”. Chciał, 
żebym jeszcze dopracował song o honorze. Koło Teatru Polskiego minąłem kilka autokarów z 
napisem „Wycieczka”.
Przez chwilę rozglądałem się po zadymionej kawiarni. Zamiast Alberta przyszła Barbara.
— Wzięli go nad ranem — powiedziała. — Ale na pewno puszczą, nie był w nic 
zamieszany…
— Alberta, przecież jego stary jest… Podeszła kelnerka, zamówiliśmy herbaty.

Nie jest celem tej książki pisanie najnowszej historii, toteż ograniczę się do stwierdzenia, 
że około godziny pół do pierwszej, po karkołomnym skoku przez ogrodzenie za Pałacem 
Kazimierzowskim, Adam znalazł się na bezpańskich terenach podskarpia. Za sobą pozostawił 
zgiełk dziedzińca, przerwany w pół śpiew „Międzynarodówki” i okrzyki studentów. Po 
jakimś czasie z ociąganiem powrócił Oboźną. Przy bocznym wejściu na Uniwersytet kłębił 
się tłum. Ostatni uciekinierzy wydostawali się z terenu uczelni. Dojrzał wśród nich Helenę.

Nigdy nie widziałem jej w takim stanie. Płaszcz miała pobrudzony, a policzek przekreślała 
potężna pręga.
— Jesteś — ucieszyła się. — Wszyscy poszli na Krakowskie, trzeba się tam jakoś 
przedostać…
Na ulicy Karasia błysnęły kaski i tarcze… Poczułem przypływ trwogi. To, co się działo, 
nie mieściło mi się w głowie. Cały mój dobroduszny i życzliwy świat runął w kałużę jak ta 
nieszczęsna czapka.
— Szybko! — zawołała Helena.
— Cofnijmy się — zaproponowałem. — To nie zabawa.
— Tchórzu!
Rozdzielił nas potok uciekających ludzi, odepchnięty poleciałem znów w dół, ku ulicy 
Sewerynów i skarpie… Niczym niesiony wodą korek czułem, jak podlegam wszystkim 
emocjom uciekającej masy, bezwolnie, a zarazem w łączności z nią. Naprawdę zatrzymałem 
się dopiero na przystanku „Powiśle”.
Świeciło słońce, ludzie ustawiali się pod kioskiem w kolejce po „Ekspres”. Przeraźliwie 
normalnie. Jakby nic się nie zdarzyło.
Przed samym sobą usprawiedliwiałem się, że i tak nie dotarłbym na Trakt Królewski, ulice 
zostały przecież poodcinane. Kiedy dotarłem wreszcie do domu, nie rozbierając się padłem na 
łóżko i natychmiast zasnąłem jak kamień.
Obudziło mnie łomotanie do drzwi. W oknach ciemno. Na zegarku jedenasta. Otworzyłem 
i ze zdumieniem dostrzegłem na galerii Włodka.
— Nie ma tu Heleny? — rzucił bez przywitania.
Wpuściłem go do środka, pokazując, że nie ma nikogo.
— Bardzo się niepokoję, Helena nie wróciła do domu… Od chwili kiedy się rozproszyli w 
Alejach, nikt jej nie widział. Jedna z koleżanek mówiła, że wciągnięto ją do jakiegoś 
ciemnego samochodu z zagraniczną rejestracją. Boję się…
Pomyślałem o przeczuciach Heleny, ale wolałem o nich nie wspominać, pocieszałem tylko 
tego dużego mężczyznę o zaczerwienionych oczach, tłumacząc, że wszystko się wyjaśni, a w 
najgorszym wypadku, jeśli ją zatrzymano, zostanie szybko zwolniona. Przecież jest to tylko 
koszmarna pomyłka, ktoś nie dopatrzył, ktoś przedobrzył, a jutro na pewno wszystko się 
wyjaśni…
— Ech, idealisto!
Potem gorączkowo rozmawialiśmy na rozmaite tematy, wyciągnąłem jakąś nalewkę 
jeszcze z zapasów babci. Mówiliśmy o przyszłości, potem znów o Helenie. W pewnym 
momencie wyrwało mi się stwierdzenie: ty szczęściarzu. I Włodek wybuchnął.
— Ja szczęściarz, ja? A na czym ma polegać to szczęście, na tym, że mogę być 
podnóżkiem bogini, wozić ją moim gratem, obsypywać prezentami…?
(Chciałem zauważyć, że stać go na to, syn zamożnego kuśnierza, ale dałem spokój.)
— Przecież ja dla niej jestem nikim. Gorylem, obstawą, w najlepszym wypadku 
przyjacielem.
— Ale jednak to wspaniała kobieta…
— Jaka kobieta? Co ja mam z jej kobiecości! Przecież nie da się nawet tknąć. Te rzeczy — 
powiedziała — wyłącznie po ślubie i to raczej nie z tobą. Nie zauważyłeś tego? Ja jej zupełnie 
nie rozumiem. Nie wiem, kim jest. Ta piekielna inteligencja, odgadywanie moich myśli, 
przecież jaja równocześnie kocham i nienawidzę…
Koło północy przyszedł Waldek. Na kilometr śmierdział wódką i ledwo trzymał się na 
nogach.
— Konspiracyjka? — rzucił na nasz widok. Zaśmiałem się, ale jemu nie było do śmiechu.
— No i widzisz, czego się doigrali twoi koleżkowie z pejsikami? I tatusiowie na wysokich 
stołeczkach nie pomogli… Prowokatorzy!
— Jaka prowokacja — krzyknąłem. — Przecież sam byłem na miejscu i wiem…
— Co ty wiesz, miejski pieseczku na białym chlebku chowany. W tym kraju potrzeba 
przede wszystkim porządku i spokoju. A potem można zabrać się za inne sprawy.
Już wcześniej zauważyłem, że od pewnego czasu Waldek bardzo się zmienił. Coraz 
trudniej było z nim dyskutować, a dziś… Doszłoby do rękoczynów, gdyby Włodek mnie nie 
uspokoił.
— Zaczyna się czas dla Waldków — stwierdził. Tak by to powiedziała Helena
— Co mówisz?
— Ona to wszystko przewidziała. Nawet przebieg dzisiejszego dnia. Czasami wydaje mi 
się, że jest jasnowidzem. Nie potrafi tylko przewidywać swoich losów. A może nie mówi…
Waldek wypił nam resztkę nalewki wprost z butelki, wypluł wiśnie i nucąc „Polska dla 
Polaków” poszedł uwalić się na wyrko.
Helena nie wróciła ani w sobotę, kiedy ruszyła Politechnika, ani w niedzielę, ani w 
poniedziałek… Powoli i mnie udzielało się przerażenie Włodka. Nie odnaleziono jej ani w 
szpitalach, ani wśród zatrzymanych — jej stryj sędzia zbadał rzecz dość gruntownie. Po 
Krakowskim hulać poczęła plotka o utajonych ofiarach śmiertelnych, na jednej z klepsydr 
ktoś długopisem nabazgrał nazwisko Heleny.
We wtorek otrzymałem urzędowe wezwanie. Nogi się pode mną ugięły. Przekraczając 
bramę Pałacu Mostowskich nie miałem wątpliwości, że drzwi zamykają się za mną na 
zawsze. Ani chybi chodzi im o moje songi… Chociaż, dlaczego w takim razie zwolniono 
Goldkinda?
Przesłuchujący inspektor zaskoczył mnie uprzejmością i inteligencją. Z wyglądu mógł być 
równie dobrze dziennikarzem lub młodszym pracownikiem naukowym. Nie pytał ani o 
„Teatrzyk Absolutny”, ani o Alberta, nie zastosował wobec mnie przemocy fizycznej ani 
moralnej. Pytał o Helenę. Bardzo niepokoiło ich jej zniknięcie. Powiedziałem wszystko z 
wyjątkiem tego, że namawiała mnie do przebijania się na Krakowskie. Podziękowano mi, 
dano numer telefonu, gdybym coś sobie przypomniał, i — o cudzie — byłem wolny.
Helena wróciła w czwartek. Trochę zmęczona, z podkrążonymi oczami, ale absolutnie cała 
i zdrowa. Wszystkim mówiła, że oszołomiona gazem łzawiącym doznała w pewnym 
momencie zawrotu głowy, a później straciła pamięć.
— Tak jakbym wjechała w tunel… — tłumaczyła.
Wylot z tunelu znalazł się w lasku między Nadarzynem a Leśną Podkową. Po prostu nagle 
wśród bezlistnych krzaków wróciła jej świadomość. Było pogodne popołudnie. 
Przypuszczała, że upłynęła najwyżej godzina. Napotkany mężczyzna na rowerze wskazał jej 
drogę. Dopiero na stacji kolejki zorientowała się, że od chwili utraty pamięci minął prawie 
tydzień. Co się mogło z nią dziać? Miała przy sobie torebkę i skrypt, z posiadanych pieniędzy 
nie brakowało ani grosza, ba, ktoś musiał uprać jej garderobę, owego ranka była świeża i 
czysta…
Mimo wysiłków, nagabywań rodziny i funkcjonariuszy, nie udało jej się przypomnieć 
sobie nic więcej.
Włodek, zasępiony i nieufny, podejrzewał, że narzeczona nie mówi prawdy, zwierzył mi 
się, nie wiem czemu akurat mnie wybrał na powiernika, że nie wyklucza jakiejś szalonej 
eskapady z nie znanym mężczyzną.
— To do niej podobne. Przystojny cudzoziemiec ratujący ją z przerażonego tłumu, potem 
jakaś ustronna willa, rozkosze i zabawy, pełna dyskrecja…
Powoli cały incydent utonął w potoku nowych zdarzeń. Przeżyliśmy jeszcze strajki i 
demonstracje, atoli z wolna wszystko wygasało. Nasz wydział nie został rozwiązany i 
poniekąd dziejowa burza przeszła koło mnie bokiem. „Teatrzyk Absolutny” rozpadł się. 
Goldkind wyjechał z rodziną do Izraela, aby ostatecznie osiąść w Szwecji. Raz na zawsze 
zrezygnowałem z uprawiania poezji. Powolutku zaczęło mi się wieść jako krytykowi. 
Dostałem okienko felietonisty w tygodniku „Kultura Studencka”. Waldek wyprowadził się. 
W swej organizacji szybko piął się w górę. Moja mała Grażyna zdała maturę i przesiadywała 
u mnie całe noce. I zaczął się czerwiec…
Całkiem niedawno w RFN opublikowano w niedużym nakładzie pamiętniki Hansa 
Müllera, który pod koniec wojny był zastępcą komendanta jednego, z obozów 
koncentracyjnych na terenie okupowanej Polski. Znaleźć tam możemy opis pewnych 
wydarzeń, mogących zainteresować Czytelnika niniejszej pracy.
Wczesną wiosną roku 1944 — pisze standartenführer — zgłosił się do mnie pewien 
obcokrajowiec, legitymujący się paszportem szwajcarskim, ze zgoła niezwykłą ofertą.
Tu zaznaczmy, że Müller, choć stuprocentowy nordyk, handlem i interesami nie gardził. 
Przynajmniej część jego osobowości zdawała sobie sprawę, że przyszłość może ułożyć się 
rozmaicie, a złoto lub zielone potrafią oddawać w życiu większe usługi niż bezwzględne 
posłuszeństwo i ślepa wierność führerowi.
Pan Hoffbach zwrócił się do mnie ni mniej ni więcej — wspomina dalej — tylko o 
wypożyczenie na tydzień jednego z więźniów (konkretnie chodziło o nr 567892, czyli Pierra 
Leblanca, lat 22, aresztowanego za przynależność do ruchu oporu). Prośba poparta została 
znaczną kwotą w dolarach. Nie miałem zamiaru jej spełnić, ale obowiązek wobec Ojczyzny 
nakazywał mi zbadanie tej sprawy. Podjąłem więc grę…
— Czy mógłby pan sprecyzować swoją propozycję, Herr Hoffbach?
— Wydaje mi się, że wyraziłem się jasno, w zamian za tę paczkę banknotów chciałbym, 
aby Leblanc mógł opuścić obóz i bezpiecznie dotrzeć we wskazane miejsce. Ręczę, że po 
tygodniu może być z powrotem.
— Prośba jest co najmniej niezwykła. Jakie miałbym gwarancje powrotu więźnia?
— Moją osobę — stwierdził Szwajcar.
W ciągu dalszej rozmowy usiłowałem wysondować, kim jest ów młody człowiek wart taką 
kupę pieniędzy przywódcą maquis, naturalnym synem de Gaulle’a czy jedynym posiadaczem 
naukowej tajemnicy?
— Nie jest nikim, kto mógłby was zainteresować — brzmiała odpowiedź. — To sierota, 
wychowanek domu opieki, później student medycyny, szeregowiec…
— W takim razie dlaczego chcecie jego uwolnienia, i to na tak krótko… To wasz krewny?
Szwajcar wydawał się być spokojny, jakby znajdował się na coctailu w genewskiej 
restauracji, a nie w pobliżu fabryki śmierci.
— Potrzebujemy go w celach… badawczych.
— Kto wy?
— Ja.
— A kim pan jest?
— Przedstawiłem się już, Peter Hoffbach, doktor medycyny.
Müller postanowił grać na zwłokę. Mógłby oczywiście oddać obcokrajowca w ręce 
gestapo, ale z wielu przyczyn nie było to dla niego wygodne. Mimo częstych zaprzeczeń z 
kart pamiętnika wyziera duże zainteresowanie intratną transakcją. Na początek 
standartenfuhrer dyskretnie zasięgnął informacji o Hoffbachu — lekarz z Solury tiie 
figurował w żadnej kartotece. Podobnie wypadł wywiad w sprawie Leblanca; po półrocznym 
pobycie w obozie młody Francuz trzymał się całkiem nieźle. Nie chorował. Badający go 
lekarze nie stwierdzili żadnej organicznej anomalii, podwójnego serca, siedmiu palców czy 
rzadkiej grupy krwi. Robił wrażenie przeciętnego. Kapo z jego bloku nie miał wiele do 
opowiedzenia. Leblanc cieszył się opinią więźnia subordynowanego i lubianego. Pomagał 
swym towarzyszom niedoli; umiał leczyć zwichnięcia, robił z palonego chleba leki na 
biegunkę… Kapo twierdził, że Leblanc używa w swych zabiegach leczniczych magii, że 
potrafi odjąć ból głowy czy dotykiem złagodzić cierpienia konających na raka. Tego 
ostatniego Müller nie potraktował serio, zarówno kapo jak blokowi byli ludźmi ciemnymi i 
prymitywnymi, skłonnymi wierzyć w podobne zabobony.
— Sprawa jest trudna — powiedział spotkawszy się następnego dnia ze Szwajcarem. — 
Skąd miałbym pewność, że wypuszczenie Leblanca nie będzie działaniem na szkodę Rzeszy? 
Musiałbym dokładnie znać wasze cele i zamiary…
Hoffbach odpowiedział, że nie ma żadnych ukrytych celów i podwoił stawkę.
Dla dobra sprawy — pisze esesman — udałem, że akceptuję warunki. Szwajcarowi z bliżej 
nieokreślonych przyczyn zależało, aby akcję przeprowadzić z początkiem następnego 
tygodnia. Leblanc miał zostać przeniesiony do kommanda wykonującego prace poza obozem, 
a do jego zadań miało należeć porządkowanie ogródka wicekomendanta. Ustalono, że 
upozoruję ucieczkę. W istocie zostanie ukryty w mojej willi. Po odczekaniu dwóch dni 
przewiozę go swym samochodem (bez kierowcy) na stary cmentarz, gdzie przejmie go 
towarzysz Szwajcara…
— A powrót? — zadałem pytanie. — Nie chciałbym, żeby w razie ewentualnej wpadki 
zdradził moją rolę…
— Jego los jest dla nas obojętny, choć jako normalny człowiek wolałbym, żeby 
przeżył…Dam znać, gdzie go będzie można odebrać.
Dalej Müller opisuje swój plan kontrolowanej ucieczki więźnia. Zamierzał dopuścić do 
niej tylko po to, aby dowiedzieć się, po co Francuz potrzebny był Hoffbachowi czy też raczej 
jego mocodawcom. Szansę, aby ucieczka sfingowana zmieniła się w prawdziwą, uznawał za 
bliskie zeru.
Nie wziął tylko pod uwagę przypadku ani pomysłów swych szefów. Akcja ustalona została 
na wtorek, natomiast w niedzielę Müller został wezwany na odprawę do Berlina, skąd 
przerzucono go na zgoła inne stanowisko i inny teren. W związku ze zbliżaniem się frontu 
wschodniego potrzeba było odpowiedzialnych ludzi do likwidowania śladów dotychczasowej 
działalności.
Tak życie rozwiązało moją grę ze Szwajcarem — pisze dalej. — Inna sprawa, nie 
podejrzewałem, że tak szybko znajdę się na powrót na poprzednim stanowisku.
Tu rzecz bez precedensu, Müller cytuje w swych notatkach fragment wydanych w 
Londynie wspomnień „Kobuza”, dowódcy polskiego oddziału partyzanckiego, działającego w 
okolicznych lasach.
„11 kwietnia podjęliśmy odważną próbę odbicia więźniów politycznych z pobliskiego 
obozu koncentracyjnego, mimo współpracy z obozową konspiracją i stosunkowo niezłego 
uzbrojenia ponieśliśmy wielkie straty, uwalniając zaledwie trzech przypadkowych więźniów, 
z których jeden, Francuz, zmarł z wycieńczenia…”
Hans Müller podejrzewał, i słusznie, że opublikowana relacja „Kobuza” nie zawiera całej 
prawdy o akcji. Nurtowało go to do tego stopnia, że wiele lat później, gdy po paroletnim 
pobycie w więzieniu znalazł się w Wielkiej Brytanii, odwiedził „Kobuza”, który trafiwszy po 
Powstaniu do oflagu, pozostał na emigracji. Przedstawiając się jako antyfaszysta i 
współtowarzysz odbitych więźniów, spróbował pociągnąć za język partyzanckiego dowódcę. 
Krępy, dziarski staruszek o rumianej twarzy nie dał się długo prosić.
Plan odbicia grupy więźniów z obozu rozważany był przez kierownictwo oddziału od dość 
dawna, odkładano go jednak wielokrotnie ze względu na duże ryzyko i siły nieprzyjaciela. 8 
kwietnia 1944 chłopską furmanką dotarł do partyzanckich straży cudzoziemiec, Szwajcar. 
Podawał się za współpracownika brytyjskich służb wywiadowczych i zaproponował 
„Kobuzowi” pomoc w ataku na „kontzentrationlager”. Twierdził, że w baraku XI znajduje się 
pewien Francuz, as wywiadu, którego odbicie ma ogromne znaczenie dla aliantów. Czas 
naglił — więźniowi nr 567892 w każdej chwili groziła egzekucja.
— I pan się zgodził? — spytał Müller.
— Początkowo odmówiłem. Szwajcar wyglądał mi na prowokatora, o jego pojawieniu nie 
miałem sygnałów z dowództwa, a mój zastępca, porucznik „Pustułka”, wręcz sugerował, aby 
podejrzanego osobnika rozstrzelać…
— A jednak nie rozstrzelaliście go? Stary partyzant zamyślił się na chwilę.
— Widzi pan, to nie jest takie proste. Przez te wszystkie lata zastanawiałem się nad moim 
postępowaniem i doprawdy nie potrafię sobie wszystkiego wytłumaczyć. Im dłużej trwała 
moja rozmowa ze Szwajcarem, tym bardziej miękłem, przyjmowałem jego argumentację. W 
niepojęty sposób nabierałem przeświadczenia, że cudzoziemiec mówi prawdę. Zwłaszcza gdy 
przedstawił mi dokładny plan obozu z zaznaczonymi posterunkami, stanowiskami broni 
maszynowej, godzinami zmian wart. Załącznik do niego stanowiła pokaźna suma waluty, a 
następnego dnia dostarczono znaczną partię broni… Przy okazji miałem głęboką nadzieję 
wyswobodzenia naszych ludzi…
— A inni oficerowie?
— „Pustułka” raptownie zmienił zdanie i po krótkiej rozmowie przemienił się w 
najgorętszego orędownika Szwajcara. Tak było i z innymi… Później, po akcji, wszystkim 
nam wydawało się, że działaliśmy jak we śnie…
Operację wyznaczono na jedenastego. Morale esesmańskiej załogi, i tak coraz słabsze, 
dodatkowo obniżył fakt wyjazdu komendanta i jego zastępcy, tego bydlaka Müllera.
— Znałem go, wyjątkowa kanalia — zgodził się rozmówca „Kobuza”. — Ciekawe, co się 
z nim stało?
— Uciekł przed wyzwoleniem, a później w Niemczech wykpił się małym wyrokiem…
Plan ataku nakreślono dość przejrzyście. Oddział bojowy podzielono na cztery mniejsze 
jednostki. Pierwsza grupa miała wysadzić mostek, którym nadejść mogły ewentualne posiłki, 
i przerwać główny kabel zasilania elektrycznego, co winno pogrążyć obóz w mroku; drugiej, 
z dwoma ciężkimi karabinami maszynowymi, przypadał atak na gmachy komendantury i 
koszary. Trzecia miała przeciąć druty ogrodzenia i dotrzeć do baraków Xl i XIII, aby 
wydobyć więźniów… Grupę czwartą przeznaczono na ochronę i odwód akcji. Las odległy był 
zaledwie o kilometr…
Było piętnaście po pierwszej, kiedy „Mirek”, człowiek obozowej konspiracji, wśliznął się 
do baraku XI.
— Chodź i nic nie mów — szepnął słabą francuszczyzną do Leblanca. Pierre zsunął się z 
pryczy, jego sąsiad, Grek w drugim stopniu „muzułmaństwa”, nawet się nie poruszył. Szli 
wąską ścieżką między pryczami, pełnymi chrapliwych oddechów, gdzieś z kąta dolatywały 
ciche jęki, aż dotarli do drzwi.
— Zaczekamy — powiedział „Mirek”.
Po błocie niosło się echo kroków, ktoś szedł wolno
aleją, ktoś lekceważący ostrożność i konspirację… Naraz zabrzmiało obcesowe pytanie po 
niemiecku, potem klątwa. Nieznajomy nie czekał — otworzył drzwi baraku, przed nimi po 
ziemi tarzało się dwóch ludzi, jeden w mundurze, drugi w obozowym łachmanie. Niemiec 
broczył od zadanego ciosu, najwyraźniej niezupełnie skutecznego.
— Halt! Halt! — rozległo się w oddali…
W ręku „Mirka” pojawiła się broń, strzelił do rannego Niemca, potem do wyłażącego 
kapo, a następnie pociągnął Pierra i nieudolnego komandosa w przecznice. Podniosła się 
wrzawa. Gdzieś zaterkotał karabin maszynowy. „Kobuza” przycupniętego w kępie drzew 
przy kapliczce Matki Boskiej, o sto metrów od obozowej bramy, ogarnęła wściekłość. Za 
wcześnie! Ale już druga grupa otworzyła ogień na komendanturę.
Tymczasem trójka uciekinierów biegła między blokami. Niedługo. Naraz uchwycił ich 
reflektor i przyszpilił jak ćmy do ściany baraku.
Będą strzelać! — przemknęło Leblancowi.
Widocznie jednak był rozkaz brania żywcem. Nie strzelano, tylko pogoń zbliżała się. I 
nagle, jak ucięte nożem, zgasło światło.
Nareszcie — pomyślał „Mirek”.
Intuicyjnie przypadli do ziemi. Nad nimi grzechotnęła seria.
I znów biegli. Jeden skręt, drugi. Jak na złość zza chmur wyszedł księżyc i znów było dość 
jasno. „Mirek” miał nadzieję, że w umówionym miejscu druty będą przecięte. Nie wiedział, 
co dzieje się w bloku XIII. Przedwczesny incydent wszystko pokomplikował. Teraz wybuchła 
strzelanina w pobliżu bramy. Intensywna. Prawdziwy szturm. Klucząc między 
zabudowaniami wypadli wreszcie na otwartą przestrzeń. Ktoś machał spoza drutów, zbawczy 
otwór był tuż tuż… I wówczas „Mirek” zorientował się, że zgubił Francuza…
W tym miejscu w pamiętniku Müllera urywa się relacja Kobuza”, a zaczynają opowieści 
obozowych funkcjonariuszy.
Podoficer Stammpke dostrzegł uciekiniera w momencie, gdy ów przebiegał przez alejkę 
opodal łaźni. Mimo ciemności obozowe łachy były znakomicie widoczne. Stammpke 
wiedział, że zbieg musi być jego. Nie przejmował się strzelaniną przy komendanturze. Jak 
dobry ogar skoncentrował się na jednym uciekającym zającu. Sądząc po odgłosach, cała 
obława skierowała się w innym kierunku, a uciekinier najwyraźniej zmylił drogę.
Złapię go gołymi rękami — pomyślał Niemiec. — Sam lezie w pułapkę.
I rzeczywiście, po wybiegnięciu zza zakrętu Leblanc znalazł się na niewielkim placyku, 
przed ścianą pooraną przez kule niezliczonych egzekucji. Omiótł przestrzeń wzrokiem 
zagonionego zwierzęcia. Za nim na plac kaźni wpadł Stammpke.
I wtedy…
Leblanc powiedział „Kobuzowi”, że nadludzkim wysiłkiem udało mu się pokonać 
dwuipółmetrowy mur i wylądować na wolności.
Müller, który zaraz po napadzie na obóz wrócił na swe dawne stanowisko, miał od 
przesłuchiwanego podoficera zupełnie inną relację.
— To był cud — mówił, jeszcze teraz blednąc, Stammpke. — Ścigany przyparty do muru 
złożył ręce i, Jezus Maria, niech mnie grom trafi, jeśli tego nie widziałem, począł unosić się 
do góry. Zgłupiałem, nie mogłem ruszyć ani ręką, ani nogą. Kiedy znalazł się nad murem, 
przesunął się i opadł lekko po drugiej stronie.
Druga część akcji odbicia więźniów politycznych nie powiodła się, a większość 
wycofującego się oddziału „Kobuza” trafiła pod silny ogień esesmańskich posiłków. Zginęło 
jedenastu partyzantów, sześciu było rannych…
Leblanc następnego dnia odjechał ze Szwajcarem, „Kobuz” rozgoryczony porażką, 
wściekły na siebie, że dał się wciągnąć w akcję, niespokojny o reakcje przełożonych, zapisał 
w dzienniku, że Francuz zmarł z wycieńczenia.
Müller od razu zorientował się, kto był inspiratorem ataku na obóz, zwłaszcza że wśród 
uciekinierów znalazł się nr 567892. Usiłował odszukać Hoffbacha. Było jednak za późno. 
Dopiero po dwóch miesiącach, przy pomocy kumpla z gestapo, wpadł na pewien trop. Dwa 
dni po ataku na obóz w pobliskim mieście zatrzymała się para obywateli szwedzkich 
(Szwecja czy Szwajcaria, cóż za różnica, i ta, i ta neutralna), starszy mężczyzna i jego córka. 
Przebywali tam pięć dni. Przyciśnięta przez Müllera gospodyni, która wynajęła im pokój, 
zeznała, że przebywał z nimi jeszcze trzeci, wychudzony, ciemny mężczyzna o zapadniętych 
policzkach.
— Co robili? — dopytywał się śledczy esesman. Gospodyni zaczerwieniła się. Wyznała, 
że mimo iż nie jest osobą wścibską to, co przypadkiem widziała, rzeczywiście przekraczało 
wszelkie granice przyzwoitości. Chudy mężczyzna i rzekoma Szwedka przez pięć dni prawie 
nie wychodzili z łóżka. Obraza boska!
Ustalono, że mniej więcej w tydzień po ataku na obóz państwo Langström opuścili Rzeszę, 
udając się do Szwecji, do Uppsali. Później okazało się, że ich paszporty i personalia były 
sfałszowane. Ale wówczas gestapo miało tyle innych zajęć, że nie zainteresowało się bliżej 
tym incydentem.
Pierrre Leblanc przeżył. Ukryty przez polską rodzinę dotrwał do wyzwolenia, a później z 
polską żoną wyjechał do swego kraju. Nigdy nie wspominał o tym, co robił przez tydzień po 
ucieczce z obozu. Zaginął na początku lat pięćdziesiątych podczas samotnej zimowej 
wspinaczki w Alpach.
Müller ustalił jego pochodzenie: wychowanek domu opieki w Londynie był synem 
niejakiej Pierrette Ducroix, artystki cyrkowej. Tak przynajmniej wskazywały dokumenty, 
chociaż roczne dziecko dostarczył do zakładu upoważniony prawnik, a samej matki nikt nie 
widział od ponad półtora roku. Ojciec pozostał nieznany…

ROZDZIAŁ V

Czerwcowe noce bywają krótkie. Czasami nawet aż za krótkie. Inna sprawa, że w ich 
trakcie wiele może się zdarzyć. Ta noc zaczęła się zupełnie normalnie. Pierwszego dnia 
wycieczki naukowej po ziemi kieleckiej, sandomierskiej i lubelskiej zjechaliśmy na nocleg do 
Radomia. Byliśmy porządnie zmęczeni w skołowanych głowach dymarki, baszty, absydy i 
nazwy miejscowości tworzyły jeden wielki galimatias.
Przy kolacji, ku mojemu zaskoczeniu, spotkałem Piotrkiewicza. Jurek Piotrkiewicz, 
nieduży, trochę kudłaty chłopaczyna z Pasłęka, właściwie tylko na moment zajrzał do mojego 
życiorysu. Przeniesiony po trzecim semestrze z Lublina nie zaliczył roku i rozpłynął się nie 
wiadomo gdzie. Jednak w krótkim czasie nauki w jednej grupie seminaryjnej łączyło nas coś 
w rodzaju pierwocin przyjaźni. Widok Jurka zdziwił mnie, ponieważ według wszelkich praw 
i przewidywań powinien on znajdować się na mym poddaszu pod Warszawą.
Jakiś miesiąc temu popełniłem błąd, rozgadując wszem i wobec o zwolnieniu pokoju przez 
Waldka. Nie zdecydowałem się jeszcze wynająć go ponownie, a hasło „wolna chata” rozeszło 
się lotem błyskawicy i nie było dnia, by jakiś znajomy znajomego nie przychodził do mnie 
uśmiechając się głupkowato z pytaniem, czy nie dałbym klucza na godzinkę, dwie. Co 
miałem robić, dawałem. Ba, za cenę późniejszego wracania do domu (kolegom nie potrzeba 
było aż tak wiele czasu na załatwienie spraw nie cierpiących zwłoki) zdobyłem grono 
oddanych przyjaciół, a często prócz wdzięczności otrzymywałem pół litra, fajną książkę czy 
notatki z socjologii, której wykłady systematycznie opuszczałem. Pieniędzy nie brałem, 
uważając, że istnieje nieprzekraczalna bariera przyzwoitości. Inna sprawa, że niektórzy 
sąsiedzi z dołu poczęli sarkać na ten, excusez le mot, „pieprznik”, ale chyba sami wiecie, jak 
trudno jest odmawiać początkującym mężczyznom.
Jurek Piotrkiewicz nie planował swego uczestnictwa w wycieczce, bo też do ostatniej 
chwili nie był pewien, czy uda mu się przełożyć poprawianie zaliczenia z języków, nie 
zdziwiłem się więc, że w czwartek koło południa podszedł do mnie z nieśmiałym uśmiechem 
i zapytał, czy nie fajnie by było, gdyby ktoś podczas weekendu popodlewał u mnie kwiatki? 
Wprawdzie z wyjątkiem zobojętniałego na doczesność kaktusa nie hodowałem na stryszku 
żadnych kwiatków, aluzję zrozumiałem i wręczyłem mu klucz z serdecznymi życzeniami 
szczęścia, zdrowia, pomyślności.
Skąd u licha znalazł się następnego wieczora w Radomiu? Po kolacji wyjaśnił mi cicho, że 
zaliczenie oblał, a dziewczyna się rozmyśliła, więc postanowił przynajmniej uczestniczyć w 
wycieczce, skoro są wolne miejsca. Kiwnąłem wyrozumiale głową i wyciągnąłem rękę po 
klucz. Jurek zaczerwienił się.
— Wyobraź sobie, spotkałem wczoraj wieczorem Helenę, mówiliśmy o tobie… A kiedy 
wspomniałem o kluczu, zapytała, czy mogłaby go wziąć na jeden dzień. Co miałem zrobić…
Helena odwiedziła mnie dotąd tylko raz i to z Włodkiem. Czyżby chciała się spotkać z 
kimś za jego plecami? Uczułem bolesny skurcz w sercu.
— Chyba była zdenerwowana i leciutko na cyku — dorzucił Jurek.
Ktoś zawołał nas z głębi korytarza, organizowano zrzutkę na wino. Poszedłem z całym 
towarzystwem, ale nie zabawiłem długo. Starczyła jedna solidna szklanica, aby wróciło 
zmęczenie. Wśród kpin na temat mojej słabej głowy oddaliłem się do pokoju i chyba nie 
rozbierając się padłem na łóżko.

Adam zasnął natychmiast, ale prawie równo z zaśnięciem niczym turban ogarnął go sen 
dziwny, niesamowity, przykry. Oto biegł plażą pustą, wydmiastą i choć noc zapadała, 
panowała iście dzienna jasność. Jasność bez ciepła. Nad morzem wisiały dwa czy trzy 
świetliste punkty, niczym księżyce rozmnożone, krążki połyskliwe, niepokojące. Droga 
prowadziła stromo pod górę, ale jakaś siła kazała mu biec nieskładnie, ciężko, a piasek pod 
stopami drgał jak żywy organizm. Naraz spod wydm poczęły wysuwać się ręce, ręce 
drgające, wyrastające niczym trawa pustynna. Ręce, które koniecznie pragnęły złapać go za 
kostki. Biegł dalej, uskakując natarczywym dłoniom, a wydma zdawała się nie kończyć. I 
nagle dobiegł go głos rozpaczliwy, bolesny:
— Adamie, Adamie!
Znał ten głos, ale nigdzie nie było widać wołającej.
— Adamie, ratuj!
Na łydce zacisnęła się koścista łapa. Kopnął ją drugą nogą. Pękła jak balon, a ze środka 
wysypała się nieprawdopodobna mnogość robactwa. Gnał dalej nie zauważając, że właściwie 
począł unosić się jak startujący samolot… I wtedy się obudził…

Fosforyzujący zegarek wskazywał dopiero dwunastą, z restauracji na dole dolatywały 
rubaszne odgłosy dancingu. Koledzy jeszcze nie wrócili z popijawy. Otarłem pot i 
podszedłem do zlewu. Serce biło mi szybko, a strach nie ustępował. Nawet kiedy zapaliłem 
światło.
— Adam…
Uniosłem głowę i, mogę przysiąc, przez chwilę widziałem w lustrze zapłakaną twarz 
Heleny. Siódmym, a może jedenastym zmysłem czułem, że dzieje się coś naprawdę 
niedobrego. Co mogłem jednak poradzić, oddalony o przeszło sto kilometrów? Dla 
orzeźwienia i uspokojenia nerwów wyszedłem z hotelu. Była ciepła, cokolwiek dusznawa noc 
czerwcowa. Nie mogłem zaczerpnąć głębokiego oddechu.
— Sie masz, stary!
Przez uchylone drzwi hotelowej restauracji wypłynęła grupka gości.
— Co, nie poznajesz mnie?
Jak mogłem nie poznać Cześka Golenia, akompaniatora z „Teatrzyku Absolutnego”, w 
późniejszych latach znanego pod pseudonimem Wiktor Wektor.
— Co cię tu zaniosło? — zapytał.
— A ciebie?
— Dla chleba, panie, dla chleba — zaśpiewał i pociągnął mnie do towarzyszących mu 
kobiety i mężczyzny. — Wandę pewnie znasz, a to jest Romcio, nasz wesoły impresario. 
Wracamy właśnie z błyskotliwego tournee — Ryki, Kozienice, Pionki, Końskie. Przed 
jutrzejszym odlotem na chałtury do Włoch (pod Warszawą) wpadliśmy tu na kolację. Jak 
widzisz, istnieją sztuki, które popłacają. To mój kumpel z zabawy w studenckość — 
prezentował mnie estradowcom.
Panią Wandę znałem jak każdy. W naszym środowisku uznawana była za gwiazdę raczej 
dla kucharek, niemniej jej płyty rozchodziły się w setkach tysięcy, a recitale telewizyjne ktoś 
jednak musiał oglądać.
— Musimy się pospieszyć — powiedziała, ignorując mnie, piosenkarka. — Przecież nie 
dojedziemy w godzinę do Warszawy.
— Jak się musi, to się zrobi — mruknął pan Romcio i począł majstrować przy 
zaparkowanej przed hotelem wołdze.
Sam dziwiąc się swojej bezczelności zapytałem:
— A czyja mógłbym się zabrać z państwem?
— Nie ma problemu — zawołał Czesiek.
Gwiazda nie wyglądała na zadowoloną, ale impresario stwierdził, że jemu dodatkowy 
pasażer nie robi różnicy.
Jechał jak wariat. Po niespełna półtorej godzinie pani Wanda wysiadła przed swoją willą 
na Saskiej Kępie, nawiasem mówiąc, razem z Cześkiem — chyba łączyło ich coś więcej niż 
współpraca zawodowa — a pan Romcio spytał, gdzie mnie podrzucić.
— Na najbliższy postój, do mnie trochę daleko — rzekłem wymieniając dzielnicę.
— Do mnie jeszcze dalej — powiedział organizator — a przypadkowo mieszka pan po 
drodze. Ależ pan zdenerwowany. Coś się stało?
— Mam złe przeczucia — powiedziałem wymijająco. Za dziesięć druga staliśmy na 
piaszczystej drodze wśród sosen. Nie pożegnawszy się nawet z panem Romanem, 
przesadziłem symboliczny płotek i wbiegłem po skrzypiącej galeryjce. Przez moment 
przyszło mi do głowy, że jeśli Helena jest z jakimś facetem, wywołam niezłą aferę. 
Zastukałem do drzwi. Cisza.
Stuknąłem mocniej. Drzwi same otworzyły się przede mną. W środku panowała ciemność. 
Wbiegłem wołając Helenę i nagle pomiędzy pokojami potknąłem się o coś miękkiego.
— Heleno!
Impresario jeszcze nie odjechał, być może zaintrygowała go moja tajemniczość. W 
każdym razie już po chwili znieśliśmy bezwładną dziewczynę do wozu, pozbieraliśmy fiolki 
po proszkach i na sygnale pognaliśmy w stronę najbliższego punktu pomocy — kolejowego 
szpitala w Międzylesiu.
Helenę pozwolono mi zobaczyć dopiero po dwóch dniach. Była jeszcze bardzo blada. 
Kiedy wszedłem, długo, milcząco wpatrywała mi się w oczy.
— Dlaczego to zrobiłeś? Po co mnie ratowałeś? — szepnęła z wyrzutem i odwróciła 
głowę.
— Ponieważ chciałaś żyć — odrzekłem. — Wzywałaś mnie.
Pokręciła głową.
— Moje życie nie ma sensu.
— Nie wolno ci tak mówić. Jesteś chwilowo załamana…
— Zrozum, jestem sama, nie mam już nikogo bliskiego, ani rodziców, ani Włodka… Dla 
nich zostałam napiętnowana.
— Jestem ja — powiedziałem dobitnie.
— Tak ci się tylko wydaje. Nie zaprzeczaj pochopnie! Owszem, wiem, że mnie kochasz — 
tu nogi nieomal ugięły się pode mną. Przecież nawet w myślach nie ośmieliłem się tego 
formułować, ale Helena mówiła dalej, nie pozwalając mi na powiedzenie słowa. — To znaczy 
kochałeś mnie… Ale gdy dotrze i do ciebie prawda…
— Prawda…?
— Uznasz mnie za dziwkę!
— Co za bzdura!
Poderwała się na łóżku, a na pobladłą twarz wystąpiły rumieńce.
— Jestem w ciąży.
Troszkę mną telepnęło, ale powiedziałem spokojnie.
— Zdarza się.
— Nic nie rozumiesz. To stało się bez mego udziału. Nikt mi nie wierzy, a ja nie wiem, jak 
do tego doszło. Nigdy wżyciu nie spałam z mężczyzną, przynajmniej świadomie. To musiało 
wydarzyć się wtedy, no wiesz…
— Wiem…
— Matka kazała mi się wynosić z domu, Włodek nazwał kurwą… A jak się rozniesie po 
naszym wydziale… — zaszlochała.
Czasami niezwykłe pomysły przychodzą człowiekowi w mgnieniu oka. Moja decyzja 
miała szybkość światła. Poczułem szansę.
— A gdybym… gdybym poprosił cię o rękę, Heleno…? Ślub wzięliśmy w parę tygodni 
później, cichy, bez rozgłosu; ciąża Heleny była już dobrze widoczna. Zaczęły się właśnie 
wakacje, wszyscy się porozjeżdżali, dzięki czemu nasz mariaż nie wywołał większej sensacji 
wśród akademickich znajomych. A w październiku byliśmy już starym stadłem, 
spodziewającym się dziecka. Rodzina Heleny przyjęła wiadomość o naszym długotrwałym 
„romansie” ze zrozumieniem. Obiecała pomóc w urządzeniu mego poddasza. Włodek boczył 
się, ale rychło znalazł sobie wystrzałową dziewczynę z muzykologii.
Na skutek nalegań rodziny tego samego dnia wzięliśmy również ślub kościelny u 
zaprzyjaźnionego proboszcza w podwarszawskim, ukrytym wśród lasów kościółku. W czasie 
ceremonii obecne były tylko rodziny, wliczając mego stryjecznego brata Karola, oraz dwóch 
czy trzech kolegów z dzieciństwa i jedna przyjaciółka Heleny… Przy okazji wyspowiadałem 
się po raz pierwszy od lat. Uważałem to za formalność, od początku liceum balansowałem na 
pograniczu wierzącego sceptyka i nie — praktykującego ateisty, ale przecież przeżyłem 
sakramentalne formuły i uderzenie fali słońca, gdy wyprowadziłem moją żonę na gorący 
letnim popołudniem placyk przed kościołem.
I tylko przez moment uczułem dziwne ukłucie, kiedy w pustej uliczce dojrzałem wolno 
przesuwający się kształt wielkiej, zagranicznej limuzyny.

Jesień roku 1956 upływała na całym świecie pod znakiem wydarzeń na Bliskim 
Wschodzie, i nie tylko. Nagłówki wysokonakładowych dzienników krzyczały dziwnie 
brzmiącymi słowami: Nagy, Gomułka, Kadar, a hasła: Węgry, Polska, Egipt składano 
największymi z możliwych czcionek. Wśród tych ważnych relacji tylko wnikliwi czytelnicy 
prowincjonalnej sabaudzkiej popołudniówki mogli zwrócić uwagę na artykuł zatytułowany 
„Co się stało z Etienne Garny?”
Garny należał do dziennikarzy chorobliwie ambitnych. Tacy jak on w sprzyjającej sytuacji 
zostają Stanleyami, w nie sprzyjającej powiększają grono żurnalistycznych frustratów. Jego 
celem było zabłyśniecie materiałem niezwykłym, który utrwaliłby jego imię złotymi 
zgłoskami wśród świętych prasy. Niestety, prześladował go pech, rzecz w jego zawodzie 
niewybaczalna. Kiedy postanowił wybrać się do Dien Bien Phu, nim dotarł do Indochin, 
Francuzi skapitulowali; próbował również przeniknąć do partyzantów Maghrebu i omal nie 
stanął przed plutonem egzekucyjnym; zaś zamiar rozgryzienia intymnych szczegółów życia 
pewnej wielkiej gwiazdy skończył się upokarzającym procesem. Wyleciał z „France — Soir” 
i dopiero po roku zaczepił się w prowincjonalnej popołudniówce, skazany na relacje z 
miejscowych uroczystości i niezbyt ciekawych spraw kryminalnych.
Początkowo wydawało się, że podobną sprawą jest ucieczka z domu dla umysłowo 
chorych pacjenta bez nazwiska, który sam lubił określać się jako Doktor Reiner. 
Kierownictwo szpitala niewiele potrafiło o nim powiedzieć — podobno przeważnie 
zachowywał spokój graniczący z apatią, choć miewał też wybuchy nagłego gniewu, wymyślał 
wtedy lekarzom od ignorantów i profanów, aby po uspokajających zastrzykach zastygać w 
posępnej rezygnacji. Czasami znowu ogarniał go paniczny lęk. Ryglował wtedy wszystkie 
okna i odmawiał wychodzenia z pawilonu.
— Znajdą mnie, znajdą! — powtarzał bełkotliwie.
— Kto?
Chował głowę w ramionach i mamrotał coś, chytrze przewracając oczyma. Do szpitala 
trafił dziesięć lat temu, kiedy to znaleziono go na górskiej drodze w ubraniu włóczęgi, z 
poważnymi urazami czaszki. Być może został potrącony, a może wyrzucono go z pędzącego 
samochodu. Cierpiał albo symulował zanik pamięci. Kiedyś powiedział o sobie Doktor Reiner 
i ten przydomek przylgnął do niego na stałe. W kieszeni jego ubrania znaleziono jeden frank 
szwajcarski. Był Niemcem, Szwajcarem czy Austriakiem? Robił wrażenie człowieka 
wykształconego — z pewnością znał doskonale niemiecki, angielski, francuski i łacinę. Czy 
miał nazistowską przeszłość? Próżno próbowano odnaleźć człowieka o podobnym rysopisie 
na listach faszystowskich zbrodniarzy.
A zatem pojawił się. Bał się. Później uciekł.
Garny zajął się sprawą z wielkim zapałem. Czyżby węch podszeptywał mu, że nadarzyła 
się szansa? Uczestniczył w poszukiwaniach, rozmawiał z lekarzami…
Aż któregoś popołudnia ukazał się pierwszy artykuł pod tytułem „Największa zagadka XX 
wieku”.
„Powiedzmy — pisał Garny — że oczy nasze niczego nie widzą, powiedzmy, że uszy 
nasze niczego nie słyszą, a tymczasem od kilkudziesięciu lat dzieje się coś, co nie zdarzyło się 
nigdy dotąd, coś, co może zmienić oblicze świata.
Powiedzmy, że obok wszystkich działań racjonalnych i nieracjonalnych, przyziemnie 
doraźnych, toczy swe wody podziemna rzeka, o której nikt nie ma pojęcia, a która kiedyś 
wytryśnie niezwykłym gejzerem.
Powiedzmy, że obok oficjalnej nauki rozgrywa się pasjonująca przygoda badawcza, o 
której nie wie nikt — poza pewnym przerażonym lekarzem, od dziesięciu lat udającym 
wariata tylko po to, aby ujść swemu przeznaczeniu.
Owszem, powiecie, interesująca plotka, jeszcze jedna obietnica bez pokrycia. Możecie tak 
twierdzić. Ale ja, Etienne Garny, obiecuję opowiedzieć wam historię, która obali waszą 
pewność… Będzie w niej sporo retrospekcji i nie wszystko wyjaśni się naraz. Sam bowiem 
wiem, że dziś znajduję się dopiero na początku kłębka z tajemnicą. Aleją rozpłaczę!
Zacznijmy od tego, że pewnej nocy roku 1938 doktor Peter Reiner Sandler, praktykujący w 
niewielkiej mieścinie w Tessyni, jak tubylcy nazywają włoski zakątek Szwajcarii, został 
wezwany do ciężko chorego. Przed domem oczekiwał na niego samochód z kierowcą. Doktor 
pożegnał żonę i wsiadł do auta, które zniknęło szybko w nocnej mżawce. Nad ranem rozbity 
pojazd znaleziono w korycie potoku o dwa kilometry od domu doktora. Trudno ustalić, czy 
wracał, czy też dopiero udawał się do pacjenta. W wodzie znajdowało się jedno zwęglone 
ciało. Po sygnecie, szczątkach okularów i złotej koronie na zębie rozpoznano lekarza. Nie 
udało się natomiast ustalić, do kogo najeżał zniszczony wóz, komu owej nocy miał złożyć 
wizytę doktor Sandler i dlaczego w rozbitym wehikule nie było kierowcy…
Są to’jednak detale.
Ważne jest, że tydzień temu, a w dwa dni po ucieczce z domu dla umysłowo chorych, 
odnalazłem pacjenta, człowieka od dziesięciu lat symulującego obłęd, człowieka, który 
dwukrotnie przeżył własną śmierć — doktora Petera Reinera Sandlera.
Dyskrecja, a także osobiste bezpieczeństwo lekarza nie pozwalają mi chwilowo ujawnić 
miejsca pobytu zbiega. Mam nadzieję jednak, że gdy wyjaśnię wszystko do końca, dr Reiner 
śmiało stanie w świetle kamer i fleszów.”
Cóż, styl młodego dziennikarza na pewno był przesadnie afektowany, kokieteryjny, 
zawierał więcej obietnic niż faktów, aliści Garny zamierzał nadać swej opowieści swoistą 
dramaturgię. Przeczuwał już, jak z numeru na numer rosnąć będzie seria przedruków z 
prowincjonalnego szmatławca. Jak jego imię stanie się głośne w światowych agencjach.
„Na czym polega dramat doktora Reinera — pisał. — Chyba na zbiegu okoliczności. Do 
zrealizowania tajemniczego eksperymentu zabrakło lekarza. Ten, który brał udział w 
dotychczasowych seansach badawczych, zmarł nagle na atak serca. A lekarz był koniecznie 
potrzebny. Postarano się więc o zastępcę. O człowieka podobnego do zmarłego, ba, 
posiadającego nawet koronę na tym samym zębie. Po prostu porwano go…
Osiem lat doktor Reiner pracował w laboratorium, nie mając nawet pojęcia, gdzie się ono 
znajduje. Długo nie mógł się zorientować w całokształcie. Dziś twierdzi, że jego mocodawcy 
posiadali nadludzką siłę przekonywania, że hipnotyzowali go i sterowali nim na odległość. A 
gdy wreszcie przejrzał część ich planów i spróbował ucieczki, odnaleziono go. Czy chciano 
go zabić? Nie jest pewien, może uwierzono w jego amnezję i szaleństwo, a może uznano, że 
nie sypnie.
Nawet doktor Reiner nie chciał opowiedzieć wszystkiego. Ale przekonałem go. Dla dobra 
ludzkości…
Ukazał się jedynie pierwszy odcinek rewelacji redaktora Garny. Później ustalono, że 
umieścił on doktora Reinera w nie zamieszkanym domku w Alpach, sam zaś udał się do 
Szwajcarii. Po raz ostatni widziano go na lotnisku w Zurichu. Później nikt już go nie spotkał.
Doktor Reiner został odnaleziony po paru dniach. Sprawiał przygnębiające wrażenie, był 
głodny i wyczerpany; zapasy w domku dawno się skończyły. Jego stan wyraźnie się 
pogorszył. Popadł w apatię i melancholię, przestał mówić. I chyba nie była to symulacja. 
Przewieziony z powrotem do swego dawnego zakładu, przeżył tam jeszcze dwa tygodnie w 
kompletnym odrętwieniu. Podobno tuż przed śmiercią na moment odzyskał świadomość.
— Bóg będzie tu wkrótce — wyszeptał, chwytając za rękę pielęgniarkę.
Potem skonał.
W końcówce materiału zamieszczonego przez sabaudzką popołudniówkę podsumowano 
wyniki dotychczasowych poszukiwań Etienna Garny, prowadzonych wspólnie przez policję 
francuską i szwajcarską. Obiecywano informować czytelników na bieżąco o wynikach 
śledztwa.
Widocznie jednak nic z tego nie wyszło, bo dalszych wzmianek na ten temat w 
czasopiśmie nie było.

ROZDZIAŁ VI

Adam popełniłby wielką nieuczciwość twierdząc, że jego małżeństwo było typowym 
„wyjściem w ciemno”. Został uprzedzony i to parokrotnie. Zaraz po wypisaniu Heleny ze 
szpitala, kiedy zawiózł ją taksówką do willi pod sosnami, kiedy zaparzył herbatę i, stawiając 
dżem oraz kubki na stole, pożerał wzrokiem ukochaną, dziewczyna powiedziała patrząc mu 
prosto w oczy:
— Wybacz szczerość, Adamie, ale twoja propozycja nie ma sensu!
— Dlaczego?
— Bardzo cię lubię, ale — wydawało się, że szuka właściwego określenia — ale to nie jest 
miłość… Skrzywdzę cię.
— Najdroższa, jak możesz mnie skrzywdzić, zostając ze mną? — zawołał.
— Ja nie będę z tobą! — odparła równie impulsywnie, a widząc, jak cały zesztywniał, 
dorzuciła — to znaczy, nie potrafię być z tobą… I chyba z nikim. Po tym, co się zdarzyło, nie 
wyobrażam sobie, żeby…
— Dokończ!
— Żeby pójść do łóżka z mężczyzną. A cóż ci po takiej żonie? Bolesław Wstydliwy i 
błogosławiona Kinga?
— Boisz się bólu?
— Nie, tylko po prostu nie potrafię.
— Dla mnie nie ma znaczenia, czy miłość jest duchowa, czy fizyczna. Będę cię kochał jak 
brat!
Oczywiście kłamał. Uważał, że najważniejsza jest instytucjonalizacja związku, potem 
wszystko się ułoży.
Teraz szok był świeży, uraz zbyt silny, a poza tym ciąża. Trzeba poczekać.
Pozałatwiał więc formalności, przekonał rodziny, łącznie chyba nawet z samą Heleną, i 
czekał. Delikatny, wyrozumiały, cierpliwy. Nie tragizował, gdy jego pocałunki natrafiały na 
chłodne, choć nie całkiem obojętne usta, gdy zapuściwszy zbyt daleko ręce, czuł dreszcz 
przebiegający ciało Heleny, a nie był to dreszcz rozkoszy, lecz alarmu. Gdy spali razem, żar 
buchający od jej młodego ciała ogarniał go niczym wiatr halny, ale nawet lekkie dotknięcie 
zmieniało śpiącą dwudziestoparolatkę w bryłę lodu.
Może jedynie w noc poślubną poczuł na moment odwilż. Kiedy zostali sami, kiedy wziął 
ją w ramiona, pocałunki Heleny stały się prawdziwie gorące, a ona sama miękka, uległa. 
Osunęli się na łóżko… Naraz w bliskości drewniaka przeraźliwie, dojmująco zawył pies, 
jakby wieszczący nieszczęście. To ich nagle zbudziło, ostudziło. Helena odsunęła się. Jej 
wypukły brzuszek srebrzyła smuga księżycowego światła.
— Teraz nie wolno — powiedziała.
Uczepił się słowa „teraz”. Zinterpretował je jako szansę na „kiedyś”.

Łukasz przyszedł na świat pośród szalejącej zadymki w samym środku nocy sylwestrowej. 
Według wszelkich wyliczeń, zakładając, że został poczęty w trakcie tajemniczego zniknięcia 
Heleny, nie śpieszył się ze swym przyjściem na świat. Opóźnił się o około dwa tygodnie. Nie 
wiadomo, czy w ogóle by wyjrzał na ów padół płaczu, gdyby nie skalpel dyżurnego chirurga, 
który zdecydował się na cesarskie cięcie. Łukasz ważył około pięciu kilo, niezwłocznie 
podniósł wrzask i w ogóle zachowywał się, jak przystało na wzorowego noworodka.
Helena była szczęśliwa. Ja mniej. Nasze poddasze wypełniły pieluchy, z kuchni 
dolatywały zapachy podgrzewanych zupek, a jeśli moja żona poświęcała mi dotąd mało 
czasu, teraz nie miała go dla mnie w ogóle. Obdarzyła berbecia tak olbrzymią porcją miłości, 
czułości, że gdyby to spadło na kogoś innego, pewnie by się udusił.
Po dwóch miesiącach moja cierpliwość zaczęła się kończyć. Którejś nocy natarczywiej 
próbowałem popieścić Helenę. Na trochę zwykle mi pozwalała, teraz jednak spróbowałem 
posunąć się dalej, a gdy napotkałem opór, począłem go łamać siłą. Odpowiedzią był tym 
mocniejszy sprzeciw. To już nie była gra miłosna, zaczęła się bezpardonowa walka. 
Namiętność przysłaniała mi wszystko, rozkrzyżowałem ramiona Heleny, unieruchomiłem 
wierzgające nogi. Płakała. Nie chciałem słyszeć płaczu. Fakt, że udało mi się zrzucić ubranie, 
ułatwiał sprawę. Niczym lewar rozdzierałem kurczowo zaciśnięte kolana i naraz…
Płomień bólu targnął mną w okolicy lewej łopatki. Na moment odrętwiały zapadłem się w 
gęsty mrok. Trwało to sekundę, może krócej, ustami jak wyjęta z wody ryba łapałem 
powietrze.
— Co ci? — zabrzmiał szept Heleny. Może zresztą tylko wydało mi się, że go słyszę.
Zsunąłem się z niej na wpół bezwładnie. Przetoczyłem wzrokiem po ciemnawym pokoju, 
szukając szklanki z nie dopitą herbatą. W uszach brzmiały mi wysokie dźwięki 
dzwoneczków. I naraz zobaczyłem dziwny blask. Chwila musiała minąć, zanim 
zorientowałem się, że to błyszczą oczy wpatrującego się w nas Łukasza.
Od tej nocy spaliśmy osobno. A ja czułem, jak z każdym dniem, z każdą pustą nocą 
bezmierna miłość do Heleny przeradzała się w nienawiść. Nienawidziłem jej, nienawidziłem 
dziecka, a nade wszystko przeklinałem własną naiwność. Rok w małżeńskim łożu z dziewicą!
Tymczasem w rodzicach Heleny obudziły się nagle uczucia wyższego rzędu, poczęli 
bywać u nas, zachwycać się wnukiem, zabierać oboje na niedziele i święta. Właściwie dla 
nich sprawa ułożyła się korzystnie — chłopczyk miał nazwisko, ojca, córka uniknęła hańby, a 
ja… ja przestawałem być potrzebny.
Im dłużej przyglądałem się Helenie, tym trudniej było mi w tej zmęczonej i nerwowej 
kobiecie odnajdywać czarującą nimfę z Rychłowa. Może zresztą już nie chciałem jej widzieć. 
Zresztą, kto wie, czy nie była to teraz inna osoba? Zamiast tryskającej energią, pogodnej 
dziewczyny, pewnej, że cały świat ma u swych nóżek, w sąsiednim pokoju spała 
zrezygnowana była studentka — nie chciała wziąć urlopu, tylko po prostu rzuciła studia. 
Właściwie interesowało ją tylko dziecko. Godzinami potrafiła do niego przemawiać, pieścić 
je. Istniało też między nimi jakieś zadziwiające porozumienie, zrozumienie, trudno nawet 
znaleźć mi właściwe słowo. Wydawało się, że stanowią jedność.
A czas biegł. Oddalaliśmy się coraz bardziej. Zrezygnowałem z daremnych zalotów. 
Unikałem też dziecka. W końcu nie moje. Tylko nocami, kiedy nie mogłem zasnąć, 
wpatrywałem się w sufit, zadając sobie pytanie: dlaczego?
W Helenie zawsze było dużo dumy, istniał w niej nawet pewien rodzaj wyniosłości i to 
absolutnie naturalnej, jakby była córką księcia albo przynajmniej dyrektora departamentu — a 
parantele mojej półżony były przecież znacznie skromniejsze. Patrzyła na wszystkich trochę z 
góry. Na mnie też. Czasami w jej wzroku pobłyskiwała litość: Cóż ja mogę zrobić, że jesteś 
niepełnowartościowy?
I to właśnie doprowadzało mnie do pasji.
Kto tu właściwie popełnił mezalians?!
W „Kulturze Studenckiej” szczyciłem się stałą rubryką. Zacząłem współpracę z 
miesięcznikiem „Nazwy Rzeczy”, po teatralnych premierach wpadałem z zaprzyjaźnionymi 
aktorami do SPATiF–u, co zważywszy mój gówniarski wiek było wielce nobilitujące. Między 
seminariami powtarzałem kawały, które poprzedniego wieczora opowiadał Szczepkowski, 
sypałem najnowszymi anegdotkami o Łapickim…
Atu?
Każda noc, gdy Helena znikała w swoim pokoju, przynosiła kolejne upokorzenie.
— Dobrze mi tak! Sam tego chciałem!
Tuż przed wakacjami doszło między nami do ostrej scysji. Łukasz był chyba trochę 
niezdrów, darł się cały wieczór, podczas gdy ja daremnie usiłowałem się skupić nad recenzją 
z jakiegoś Dürrenmatta.
Helena bodajże coś szyła, może prasowała pieluchy, ale miała przy tym tak prowokacyjnie 
radosną twarz, że w końcu nie wytrzymałem.
— Może wreszcie uciszysz tego bachora? — warknąłem.
— Jest chory, ale dałam mu lekarstwo i wkrótce poczuje się lepiej.
— Doskonale wiem, że ta jego choroba to moja obecność. Wystarczy, że wyjdę na balkon, 
zaraz cichnie…
— Przesadzasz, to przecież dziecko.
— Dziecko, dziecko! Dla ciebie najważniejsza rzecz na świecie.
— Żebyś wiedział — powiedziała poważnie.
— A czy nic innego nie jest ważne? Rodzice, zawalone studia, przyszłość, ja — 
wybuchnąłem. — Nic nie jest ważne, tylko ten bękart niewiadomego pochodzenia!
Nie powiedziała słowa. Wyszła z pokoju. Czułem, że przeholowałem. Dlaczego jednak nie 
pobiegłem za nią?
Następnego dnia po powrocie z zajęć zastałem mieszkanie luźniejsze, wysprzątane, 
zniknęło łóżeczko i wanienka, na półce z książkami ubyło parę jej ulubionych tomików 
wierszy… W szafie nie było jej ubrań. Na stole leżała kartka nabazgrana ołówkiem: „Drugi 
klucz jest pod wycieraczką”.
Był. Może powinienem pojechać do jej rodziców, gdzie zamieszkała, próbować przeprosić. 
Nie uczyniłem tego. W ogóle rzadko robiłem coś, do czego mnie nie popchnięto. Z czasem 
moja egzystencja zmieniła się w długi pociąg wagonów — tygodni związanych koniecznością 
oddania materiałów do tygodnika, a co miesiąc pojawiał się wagon „Warsu” — felieton do 
miesięcznika.
Helena zrezygnowała z alimentów. Ja się nie narzucałem. Rozwodu nie braliśmy.
Właściwie sytuacja ukształtowała się dla mnie niezwykle wygodnie. Rozmaite 
dziewczyny, które wstępowały do mego pociągu na kilka przystanków, opuszczały go 
bezszmerowo — byłem przecież żonaty, nie chciałem się rozwodzić. Dziś trudno by mi było 
przypomnieć sobie nawet ich imiona. Kiedyś prowadziłem statystykę. Doszedłem bodaj do 85 
przypadków, później zarzuciłem.
Skończyły się studia. Coś zostało zatrzaśnięte z hukiem. Świat stracił jeszcze jedną barwę. 
Ale ciągle byłem młody, wolny, niefrasobliwy. Pisanie przychodziło mi coraz łatwiej, rosła 
liczba zleceń, półetatów, ryczałtów, fuch. Tu tekścik do jakiegoś programu teatralnego, tam 
parę słów na płytę — proszę bardzo, dziś, jutro, za ile? Dawno poniechałem wszelkich myśli 
o zbawieniu świata. Świat był taki, jakim go widziałem, plugawy, i nie należało się od niego 
różnić.
Zresztą początek dekady sukcesu wskazywał, że można się urządzić w tym „socjalizmie o 
ludzkim portfelu”. Miałem wkrótce syrenkę, dość wcześnie naczelny załatwił mi talon na 
malucha.
Oczywiście nawet w kanałowym kolektorze ważne jest utrzymanie się na powierzchni. Ale 
cóż trudnego! Należało nie wyróżniać się zbytnio, chwalić tych, co trzeba, kopać tych, którym 
się słusznie należy, a do tego być grzecznym, punktualnym, sprawnym. Łatwość pisania 
połączona z elastycznością daje zadziwiające efekty.
Coraz częściej zapraszano mnie do telewizyjnych dyskusji. Wąsik i ładna linia okularów 
uczyniły, jak twierdziły kobiety, moją twarz interesującą. Podobno należałem do tego gatunku 
mężczyzn, którzy z biegiem czasu stają się coraz bardziej ciekawi. Może. W każdym razie 
popularność telewizyjna ułatwiała mi życie na każdym kroku.
Wiosny, lata, jesienie stawały się coraz bardziej podobne do siebie. Ale w nawale pracy nie 
zauważałem mijającego czasu. Tylko sosny wokół mego domu rzedły w miarę, jak wdzierało 
się tu miasto i opadało zwierciadło wód gruntowych.
Owego maja wylądowałem na Festiwalu Piosenki Młodzieżowej w Gorzowie. Przyjąłem 
propozycję, planując typową chałturę zmultiplifikowaną. Udział w pracach jury i 
jednocześnie wysłanie materiałów do kilku czasopism… Ten sam czas opłacony parokrotnie.

Zaraz po koncercie Adam znalazł się za kulisami. Tęgawy konferansjer przepychał się 
przez tłum organizatorów, wywijając dwiema butelkami „żyta”, za nim sunęły dwie 
rozszczebiotane działaczki młodzieżowe, adekwatnie brzydkie i odpowiednio stare.
— Panie Adamie, prosimy do nas! — wykrzykiwał konferansjer.
— Prosimy, prosimy — przymilały się „upiory młodzieżówki”.
Dosiadł się. Zawsze lepiej pić w towarzystwie, nawet marnym, zwłaszcza kiedy się pije za 
cudze pieniądze. Polali, Adam rzucił parę kalamburów ad hoc, myśląc z rozpaczą, że jeśli 
obligatoryjnie będzie musiał się przespać z kimś z towarzystwa, wybierze konferansjera. I 
wtedy dostrzegł jej wzrok.
Siedziała w kącie garderoby, między stertą tekstów piosenek masowych, 
przygotowywanych do rozdania na jutro w amfiteatrze, a koszem sztucznych kwiatów.
— Chodź tu Julio — zawołał tubalnie konferansjer. — Pan redaktor nie gryzie…
— Zwłaszcza gdy nie zna smaku potrawy — zawołał Adam, zaśmiewając się z innymi.
Podeszła z ociąganiem. Jak się okazało, odbywała praktykę w periodyku „Zew Młodzieży” 
i redakcja skierowała ją do obsługi festiwalu.
Ładna, nawet bardzo — kątem oka otaksował szczupłe nogi i prawie chłopięcą sylwetkę. 
— Dzięki opatrzności nie będę spał sam!
Julia mówiła mało. Poprzestawała na uczestnictwie, a nawet kiedy śmiała się z anegdotek 
teatralnych Adama, czyniła to bardzo powściągliwie. Ale sympatycznie. Im szybciej płynęła 
gorzała, tym bardziej jej pragnął. Celowo starał się nie poświęcać jej zbyt wiele uwagi, 
komicznie adorował zaangażowane klabzdry, ale kiedy skończyła się wódka, wyszli razem w 
noc.
— Gdzie odprowadzić? — zapytał.
— Zakwaterowali mnie w domu aktora — odrzekła. — Z koleżanką.
Pojął aluzję.
— W takim razie idziemy do mnie. Mam niezawodny sposób na portiera, mówię ci, boki 
zrywać.
Nie odpowiedziała. Szli jakiś czas ulicą, rozmawiając o tym i owym. Zapytała go o 
festiwal. Wyrecytował parę komunałów i zapytał o jej zdanie. Bardzo się zdziwił, kiedy 
wybuchła. Wyrzuciła z siebie w paru zdaniach to, co nagromadziło się przez cały dzień — 
ogrom rozczarowania i obrzydzenia sztucznością, fałszem, brakiem autentyzmu.
— Czy ktokolwiek z nich śpiewał to, co myśli, lub chociaż o tym, co go interesuje? Tępe 
oczy wpatrzone ponad amfiteatrem, ruchy niedźwiedzi tresowanych w akademii 
smorogońskiej. „Zew Młodzieży”?
— Masz rację, ale spróbuj to napisać.
— Spróbuję.
— Nie zarobisz.
Spojrzała na niego i zmieniła temat. Parę razy próbował zejść na sprawy bardziej osobiste, 
ale Julia zdawała się tego unikać. Każdy krok upewniał go, że ze spania nic nie — wyjdzie. A 
mimo to czuł się dobrze, polubił tę dziewczynę. Jakoś tak ułożył im się spacer, że wylądowali 
przed drzwiami szarawego bloku, mieszczącego pokoje gościnne gorzowskiego teatru. 
Pożegnała go. Usiłował ją pocałować, ale usunęła usta, podając policzek i odeszła.
Wracał z uczuciem zawodu. Podświadomie czuł, że gdzieś w którymś momencie przegrał 
całą sprawę. Dziewczyna świetna! Może należało zaatakować ostrzej. Zamyślony dotarł w 
pobliże hotelu. I nagle stanął jak wryty.
Koło wejścia czekała Julia. Nie wierzył własnym oczom. Czyżby się zdecydowała? Ależ te 
dziewczyny mają pomysły!
Jednak znów się pomylił.
— Chciałam się tylko zrewanżować za odprowadzenie — powiedziała. — I żebyś się nie 
martwił. — A potem już cicho dodała. — Bardzo mi cię żal! — Niczym błyskawica 
pocałowała go w usta, podbiegła do nadjeżdżającej wolnej taksówki i odjechała.

Zdziwił się, gdy po paru dniach zadzwoniła do jego redakcji. Był zaskoczony, że zgodziła 
się na spotkanie tego samego dnia w Łazienkach. A potem spotykali się już codziennie. Na 
kawę, na obiad. Nie udało mu się nigdy zaprosić jej na kolację pod sosny… Julia miała męża 
i, choć z dawnej miłości — zresztą, czy to była miłość — nie zostało śladu, nie dopuszczała 
myśli o zdradzie.
Zachowywali się więc jak para nastolatków, całowali w ustronnych zakątkach, spacerowali 
trzymając za ręce. Adamowi zdawało się, że czuje tajanie lądolodu cynizmu, który zbierał się 
na nim całymi latami. Julia uczyła go bycia sobą, uczyła odwagi. Wkrótce sam był 
zaskoczony swoimi artykułami. Pisał coraz ostrzej, z dużym zacięciem, a gdy tekst o 
kontrowersyjnym teatrze studenckim z Poznania powędrował do redakcyjnego kosza, odczuł 
nie znaną dotąd satysfakcję. Nawet na zebraniach zdarzało mu się ścinać z naczelnym. 
Koledzy go nie poznawali, niektórzy nawet poczęli domniemywać, że prąd się wkrótce 
odwróci, skoro dotychczasowy barometr tak radykalnie zmienia front.
O seksie mówili ze sobą bez osłonek. Julia wyznała, że o niczym innym nie marzy, tylko o 
pójściu z nim do łóżka. Chciała być jednak uczciwa, najpierw przeprowadzić rozwód. W 
uniesieniu przyrzekł uczynić to samo. Już wcześniej opowiedział jej o perypetiach z Heleną.
I tak któregoś sierpniowego dnia stanął przed drzwiami mieszkania matki Heleny (jej 
ojciec zmarł rok wcześniej) i zadzwonił.

Drzwi otworzył chłopiec sześcio–, może siedmioletni. Obejrzał Adama z dużym 
zainteresowaniem.
— To ty jesteś Adam — powiedział.
— Skąd wiesz? — zdziwił się.
— Tak sobie ciebie wyobrażałem — odparł Łukasz i dodał — mama będzie za kwadrans. 
Jak chcesz palić, to tu jest popielniczka.
— Strasznie jesteś dorosły — stwierdził ojczym. — Chodzisz już do szkoły?
— Po co? — powiedziało dziecko i jakieś figlarne błyski zapaliły się w piwnych oczach. 
— Umiesz to? — podał zeszyt pokryty dziwacznymi znakami. — To są całki. A to silnia…
Wytresowała biedną małpkę — pomyślał Adam.
— Nic nie wytresowała — powiedziało dziecko. — Jestem zdolny. N’est ce pas…?
Odpowiedział po angielsku.
Chłopczyk doskonale znał i ten język. Potem zacytował kawałek Cezara „Galia est omis 
divisa in partes tres” i zakończył:
— Ciii… Tylko nie mów o tym nikomu, żeby się nie wydało.
Sytuacja zakrawała na paranoiczny sen. Adam usiadł, wachlując się gazetą.
— Nadmiar adrenaliny we krwi, poza tym ogólne przemęczenie, nie leczone zęby i stan 
zapalny. No i ciśnienie za niskie — mówił chłopczyk ze swadą starego doktora.
— Łukasz, nie nabierzesz mnie, to wszystko jest ukartowane — zawołał dziennikarz.
— W zasadzie nikotyna szkodzi zdrowiu, ale jeśli koniecznie chcesz zapalić, to ci 
przypalę.
Machinalnie wziąłem do ręki papierosa. Chłopczyk oddalony był o dwa metry. I naraz z 
jego oczu poleciał błysk. Koniec sporta począł czernieć, dymić, w końcu zapalił się. Wydałem 
okrzyk podziwu, a malec, jakby zachwycony swym konceptem, podskoczył, wykonał w 
powietrzu śrubę zakończoną nurkiem w solidną ścianę pokrytą boazerią. I zniknął.
Nie zdążyłem jeszcze zamknąć ust, kiedy otworzyły się drzwi i stanęła w nich Helena, 
zdyszana i zaróżowiona od wchodzenia po schodach.
— Ach, to ty, masz jakieś problemy? — zapytała. Potrafiłem wykrztusić tylko jedno 
słowo.
— Łukasz!
— O co ci chodzi? — zdziwiła się. — Kiedy go zostawiłam, spał w najlepsze.
Otworzyła drzwi do sąsiedniego pokoju. Przykryty kocykiem chłopczyk o lnianych 
włosach drzemał słodko, ssąc własny kciuk.

Wbrew mym obawom Helena podeszła do kwestii rozwodu z pełnym zrozumieniem. 
Oczywiście, naturalnie, skoro potrzebujesz, nie ma sprawy… Więcej, kiedy się 
rozstawaliśmy, oburącz ujęła moje dłonie i powiedziała:
— Tak strasznie chciałabym twego szczęścia. — A po chwili wahania dodała: — Byłam 
okropna, wybacz…
Gdyby w tym momencie powiedziała jeszcze słowo, zapomniałbym o Julii, zostałbym z 
Heleną nie pytając o warunki. Ale to słowo nie padło.
Z mą wybranką nie spotkałem się od razu, wyjeżdżała gdzieś poza Warszawę, tak że 
złapałem ją dopiero w pierwszych dniach września. Zaskoczyło mnie, że po powrocie z 
delegacji sama nie zadzwoniła. Umówiliśmy się na starych murach Warszawy, koło syrenki, 
nie chciała w kawiarni. Pamiętam, biegłem na to spotkanie jak wariat, chciałem powiedzieć 
jej, wykrzyczeć — będę wolny, będziemy wolni, dla ciebie, dla nas.
Moja ukochana zaniepokoiła mnie smutnym wyrazem twarzy. Takiej jej nie widziałem 
nigdy dotąd.
— Czy coś się stało, kochanie? Zrobiłem, co chciałaś, możemy już wkrótce…
— Nie możemy! Aż przysiadłem.
— Co się dzieje? — zapytałem bardzo cicho.
— Nie mogę opuścić Jacka, przynajmniej nie w tej chwili. To byłoby podłe.
Po raz pierwszy poczułem, że ziemia osuwa mi się spod stóp.
— Jednak go kochasz! Dopiero teraz to sobie uświadomiłaś?
Spuściła głowę jeszcze niżej.
— Teraz nie wolno mi odejść.
Dotąd temat jej męża rzadko przewijał się w naszych rozmowach, wiedziałem, że był 
człowiekiem piszącym i pracował w jakimś wydawnictwie.
— Powiedz, na Boga, o co chodzi. Nie daje ci rozwodu?
— Nawet mu nie powiedziałam. Ma kłopoty.
— Do kroćset, wszyscy mamy kłopoty. Właściwie same kłopoty!
— Ale to są duże kłopoty.
Przysiedliśmy na ceglanym murze. W paru słowach scharakteryzowała mi sytuację. Jurek 
napisał książkę, powieść, odrzucono mu ją w kilku wydawnictwach przed paru laty. Teraz 
ukazała się w Paryżu. Na efekty nie trzeba było długo czekać: wypowiedziano mu pracę w 
redakcji, nie przedłużono umowy na uczelni, gdzie prowadził zajęcia…
— To rzeczywiście nieszczęście! Ale przecież to są jego kłopoty, sama mówiłaś, że jest 
dla ciebie obcym człowiekiem.
— Nie bądź podły — westchnęła ciężko.
Szkoda, że nie powiedziała: bądź cierpliwy. Może to by zostawiło nadzieję. Dało siłę. Tak 
się skończyło nasze ostatnie spotkanie. Dlaczego ostatnie? To dłuższa historia. Kiedy jak 
struty wróciłem do redakcji, dowiedziałem się, że poszukuje mnie naczelny. Co za dzień.
Szef siedział za biurkiem pociągając fajeczkę. Lubił europejskość. Dla wybranych zwykł 
trzymać w barku prawdziwy francuski koniak. Mówiąc nie gardził obcojęzycznym cytatem.
— Panie Adasiu — zaczął. Cholera, niedobrze, od dziecka nikt nie nazywał mnie Adasiem. 
— Panie Adasiu, co ja z panem mam? Kropi pan wciąż do jednej bramki, ostatnio zawsze na 
kontrze. Nie, nie, nie zrozum mnie źle. Jestem za odwagą i kontrowersyjnością, cenię to, ale 
sam rozumiesz, naciski. Czyja zawsze muszę pana bronić?
Zaniepokoiłem się. Znając szefa głównie z opowiadań, wiedziałem, że podobny wstęp nie 
zapowiada niczego dobrego.
— Staram się, szefie, być dobrym…
— Tego nie neguję. Ale łatwo jest być dobrym, schlebiając gustom.
— Ja schlebiam, przecież sam pan mówił, że się narażam?
— Mam na myśli gusta tłumu. A przecież wiemy obaj, że tłum jest niepoczytalny, i naszą 
rzeczą jest nie kokietować go, ale wychowywać. Wychowywać! — powtórzył. — No, i 
reagować. Zna pan to? — zamachał książką oprawioną w gazetę.
Zerknąłem na stronę tytułową i zrobiło mi się gorąco. Książka Jacka! Dlaczego właśnie 
mnie wezwali? Czyżby wiedzieli o flircie, a może przypuszczali…
— Chciałbym, żeby pan to przeczytał — rzekł szef. — Chyba, że już pan zna to dzieło, 
trochę o nim głośno na mieście.
— Nie znam — stwierdziłem skwapliwie, marząc, by jak najszybciej znaleźć się za 
drzwiami obitymi dźwiękoszczelną dermą.
— Interesuje mnie pańskie zdanie na temat tego… dzieła. Proszę przeczytać w wolnej 
chwili, a potem wpaść do mnie, pogadamy…
Nie żądał nic więcej. Tak mnie to ucieszyło, że skwapliwie pochwyciłem prohibit i z 
uśmiechem wycofałem się na korytarz. Tam ochłonąłem. I znów obleciał mnie strach. Może 
rzeczywiście przeholowałem z odwagą. Sekretarz redakcji przestał mi się kłaniać, sekretarka 
zachowywała się ostatnio bardziej opryskliwie…
Przeczytałem książkę. Opowiadania może i mocne, demaskujące nieprawidłowości 
naszego życia, podobały mi się przeciętnie. A właściwie zupełnie nie podobały. Cóż ten 
mieszczański synek mógł wiedzieć o prawdziwym życiu. Wymyślił sobie tę rzeczywistość, 
podwerniksował na ciemno…
— I co pan myśli o „Nowelkach”? — zapytał parę dni później naczelny.
— Dość średnie.
— Zgadzam się, słabe — uśmiechnął się mój zwierzchnik. — Osobiście nie pojmuję 
powodu odrzucenia ich przez wydawnictwa krajowe, wychodzą rzeczy jeszcze słabsze. A tu 
nie ma niczego poza przesadnym pesymizmem.
— Tak jest.
— Dobrze, że jesteśmy zgodni — szef przeszedł do rzeczy. — Napiszesz recenzję.
Zrobiło mi się gorąco. Tego nie przewidywałem. W redakcji miałem status wolnego 
strzelca. Nigdy dotąd nie znalazłem się w podobnej sytuacji…
— Nie wiem, czy potrafię — wykręcałem się. — Nie mam wyrobienia, a to jest jednak 
sprawa polityczna.
— Umówmy się, książka jest dobra lub zła niezależnie od tego, czy wydaje sieją w 
Nowym Jorku czy w Grójcu. Nasz moralny obowiązek to jedynie dawanie świadectwa 
prawdzie. Twoja recenzja powinna zajmować się wyłącznie — podkreślił z naciskiem — 
stroną artystyczną. Nie obawiaj się, ja cię nie wrobię w jakąś śmierdzącą sprawę.
91
Recenzji nie musisz podpisywać. Tylko napisz uczciwie — dorzucił, gdy wychodziłem z 
pokoju.
Nie wiem, co się ze mną stało. Dlaczego tak skwapliwie wyraziłem zgodę? Przecież 
mogłem odmówić. Może sprawiała to podświadoma wściekłość na męża Julii, a może 
normalny parszywy strach przed ryzykiem, nawet jeśli ryzyko nie istniało. Rozmowę 
prowadziliśmy w cztery oczy, mogłem przecież powiedzieć: Wypchaj się pan, i co… Z moim 
lekkim, dowcipnym piórem przyjętoby mnie gdzie indziej.
Najpierw miałem ochotę zwlekać, ale w końcu zabrałem się za tę recenzję bardzo szybko. 
W miarę pisania coraz bardziej byłem przekonany do swych tez. Sam nie pojmuję, skąd 
przyszła mi taka końcówka tekstu.
„Czarny atrament ładnie wygląda na papierze, gorzej na oczach, zwłaszcza iż rzetelnemu 
twórcy przystoi potykanie się z naszymi bolączkami na swojskim podwórku, a nie 
naszczekiwanie zza paryskiego płotka.”
Może wówczas wydawało mi się to żartem.
Oczywiście zastrzegłem sobie u szefa, że tekst ukaże się pod pseudonimem. Jakież było 
moje przerażenie, gdy w kiosku na rogu Nowego Światu nabyłem świeży egzemplarz 
„Tygodnika”: zwiastun artykułu wyrzucono na okładkę, dopisano też podtytuł „Łowca 
srebrników”, a na samym dole czerniało moje imię i nazwisko.
Ogarnęła mnie groza, chciałem biec, dzwonić do Julii, tłumaczyć. Nie znalazłem dość 
odwagi. Nie miałem też siły wpaść do kawiarni, w której zwykła spotykać się redakcja i 
współpracownicy. W ogóle nie poszedłem do pracy. Przez godzinę szwendałem się po 
mieście usiłując zebrać myśli.
Pisk opon. Tuż obok krawężnika zahamował piękny peugeot.
— Serwus, Adam!
W rozwalonym na tylnym siedzeniu byczku ledwie poznałem Waldka. Był w garniturze i 
pod krawatem.
— Kopę lat, może gdzieś cię podrzucić, mam spotkanie z aktywem w Siedlcach, 
przejeżdżam przez twoje regiony.
Wsiadłem. Z dwojga złego wolałem pierwsze reakcje przeczekać w domu. Może rozejdzie 
się po kościach. Nic takiego przecież nie napisałem.
— I co, ciągle żyjesz na swym stryszku? — spytał Waldek.
Potwierdziłem.
— I klepiesz nadal „Kulturę Studencką” po ramieniu? Dojrzał wystający mi z kieszeni 
tygodnik, wyciągnął,
zauważył reklamę artykułu. Widocznie musiał go już znać, bo klepnął mnie jeszcze raz.
— Mocna, pożyteczna rzecz. Powinno ci się pomóc.

CZĘŚĆ II
ROZDZIAŁ VII

Ekspres do Mediolanu zatrzymuje się w Bellinzonie tylko na minutę. Tego dnia, kiedy 
rozgrzane powietrze Tessyni drżało od upału, wysiadło zeń kilkanaście osób, z których jedna 
lub dwie skierowały się do wyjścia, znakomita zaś większość ruszyła w stronę pociągu 
udającego się do pobliskiego Locarno. Mężczyzna, którego jedyny bagaż stanowił czarny 
parasol, zatrzymał się dłużej na peronie. Kiedy przez dobrą chwilę studiował plakat 
reklamujący szwajcarską bieliznę, obok niego stanął krępy człowiek o tłustych włosach i 
spoconej twarzy. Powiedział coś po włosku, parę słów zaledwie, i wręczył kluczyki do 
samochodu. Potem zniknął. Mężczyzna z parasolem podszedł do dworcowego kiosku, kupił 
jakąś gazetę, parę puszek piwa i mapę kantonu, po czym udał się na parking. Tam otworzył 
drzwiczki oliwkowego volvo z taką wprawą, jakby wóz należał do niego od paru ładnych lat, 
i wsiadł do niego pewnie, rzuciwszy wpierw okiem, czy nikt za nim nie idzie. Nikt nie szedł.
Nie śpiesząc się zapuścił silnik, ruszył godnie, bez zrywów. Nie wyjechał jednak na 
autostradę, którą zwykli kierować się spragnieni słońca turyści, lecz wybrał jedną z owych 
bocznych dróg, krętych i stromych, jakich nie brak na południu Helwecji. Mimo że na turystę 
nie wyglądał, zachowywał się jak typowy, goniący za pięknem globtroter. Chociaż… Po 
przejechaniu kilkunastu kilometrów w głąb jakiejś doliny raptownie zawrócił i przebył całą 
trasę w odwrotnym kierunku, przyglądając się uważnie wszystkim mijanym samochodom; nie 
było ich zresztą wiele. Inna sprawa, że samochody te stanowiły jedyny obiekt budzący 
zainteresowanie nietypowego turysty — ani palmy, ani kwiaty, ani ukryte wśród nich wille 
czy strzeliste wieżyczki kościółków nie przyciągały jego wzroku. Jeszcze raz zmienił 
kierunek i mniej więcej po godzinie piął się serpentyną po zboczu spalonego słońcem 
wzgórza. Na jednym z wiraży przystanął, wysiadł i zaczął przez lornetkę obserwować leżące 
poniżej łuki drogi, układające się na stoku w niezwykłą falbankę.
Naraz drgnął. Półuśmiech przeleciał przez pociągłą, pochmurną dotąd twarz.
— Nie omyliłeś się, Fred, jest! — zdanie skierowane było do niego samego, a dotyczyło 
niewielkiego opla piaskowego koloru, który dwa zakręty niżej posuwał się jego śladem. Fred 
nie zastanawiał się długo, wyciągnął podnośnik i koło zapasowe. Kiedy w parę minut potem 
piaskowy opel mijał go pędem, Fred z podwiniętymi rękawami koszuli zdawał się myśleć 
jedynie o usunięciu defektu. Nie przeszkodziło mu to obserwować sytuacji kątem oka w 
lusterku. Jego bystry wzrok rozróżnił, że kierowcą była kobieta w dużym kapeluszu i 
ciemnych okularach. Kiedy wóz zniknął za zakrętem, Fred szybko wrzucił koło i podnośnik 
do bagażnika, zawrócił i rączo pognał w dół. Jedynym problemem, który go nurtował, było to, 
czy śledzący go skapowali, że ich przejrzał? Postanowił im sprawę ułatwić. Mając już 
znaczną przewagę zatrzymał się na jednej z bocznych dróg na mostku. Wystarczyła mu 
zaledwie chwila na zainstalowanie odpowiedniej porcji wybuchowego plastiku, którą 
wydobył z walizki na tylnym siedzeniu. Wkrótce przejazd tą trasą stał się absolutnie 
niemożliwy. Fred obliczył, że tropiący go opel potrzebuje teraz dwóch godzin, aby okrężną 
drogą znaleźć się na właściwym szlaku.
Jednego zgubiłem — pomyślał.
Jednakowoż Fred, który zawód swój wykonywał już ładnych parę lat, nie był na tyle 
naiwny, żeby przypuszczać, że skończyły się problemy. Kobieta zapewne miała w wozie 
telefon i nie działała w pojedynkę, zatem wkrótce parę innych osób przejmie jej funkcje. Nie 
omylił się. Po półgodzinie przylepił się do niego granatowy volkswagen… Nie, stanowczo 
zabawa trwała już zbyt długo. Rzucił okiem na przewodnik po kantonie i znów uśmiechnął 
się…
Płat przed wyciągiem krzesełkowym, położony zaledwie pięćdziesiąt metrów od drogi, 
świecił pustkami. Kiedy nie było śniegu, tylko nieliczni wycieczkowicze wybierali się w 
góry, by oglądać majestatyczne panoramy. Fred znał dobrze ten wyciąg i na tym opierał całą 
kalkulację. Kupił bilet i zajął miejsce. Zobaczył, że z volkswagena wyskakuje szczupły 
mężczyzna i lokuje się dwa krzesełka za nim.
— Bardzo dobrze!
Ruszyli. Fred nawet się nie zapiął, patrzył na ziemię uciekającą spod stóp, wreszcie utkwił 
wzrok w rozłożystym świerku, tuż za kolejnym słupem. Sprężył się, potem skoczył. Przez 
mgnienie zastanawiał się, co będzie, jeśli nie trafi. Ale trafił. Gałęzie, chłoszcząc go po 
twarzy i ubraniu, wyhamowały upadek. Na ziemię opadł miękko i stanął na nogach. 
Natychmiast popatrzył w górę. Krzesełko ze ścigającym go minęło już świerk — pasażer nie 
odważył się skoczyć. Fred zachichotał. Miał przewagę ponad pół godziny. Powinno 
wystarczyć. Dopadł do parkingu. Zanim jednak zapuścił silnik, końcem parasola trącił 
wszystkie cztery opony volkswagena. Bystry obserwator mógłby zauważyć, jak z czubka 
niewinnie wyglądającego parasola wysuwa się błyskawicznie maleńkie żądło, po czym 
równie szybko cofa się do wewnątrz. Po przebyciu paru kilometrów zatelefonował z 
przydrożnej trattorii. Godzinę później w Lugano tłustowłosy Carlo wręczył mu inny komplet 
kluczyków.
Jeszcze wcześniej w toalecie Fred zmienił się nie do poznania, nie było śladu po ciemnej 
grzywie włosów i wąsiku. Był teraz łysiejącym blondynem o rumianej twarzy, z wyraźnie 
rysującym się pod sportową koszulą brzuszkiem. Parasol zniknął wewnątrz grubej laski, 
dowodzącej niezbicie, że jej właściciel ma znaczne kłopoty z chodzeniem. Blondyn wsiadł do 
BMW, a Carlo odjechał volvo. Słońce tymczasem chyliło się już ku horyzontowi.

„Szary Dom” stał u krańca doliny, w miejscu odludnym i niesympatycznym. Otoczenie 
skał zapewniało mu stały cień, a huczący wodospad, przekreślający nagie kamienie wiecznym 
pasemkiem spadającej wody, stanowił jakby akustyczną izolację. Nie biegły tędy żadne szlaki 
turystyczne ani nartostrady. Nieliczni okoliczni mieszkańcy zapuszczali się tu rzadko i 
niechętnie. Nie wiedzieli nawet, czy siedziba jest na stałe zamieszkana. Nie było w niej widać 
śladów życia. Czasami tylko nocą przemknął jakiś samochód, przeważnie nie czyniąc wiele 
hałasu.
Dla lokalnych władz właściciel posiadłości, pan Altenbach, był osobnikiem 
niekłopotliwym, rentierem, od niepamiętnych czasów żyjącym w tej fortecy, którą 
wybudował jeszcze na przełomie wieku jego ojciec. Altenbach załatwiał wszystkie sprawy za 
pośrednictwem swego adwokata, podatki płacił, instytucje charytatywne wspierał, a o 
wywieszki postawione w wielu miejscach — „Teren prywatny. Wstęp wzbroniony” — nikt 
nie mógł mieć pretensji.
W ciągu minionych lat niewielu było ciekawskich, próbujących zakłócić spokój „Szarego 
Domu”. Do nielicznych należał miejscowy ksiądz, który parokrotnie usiłował złożyć wizytę 
panu Altenbachowi, za każdym razem jednak odpowiadano mu, że pana nie ma, podróżuje w 
poszukiwaniu motyli do swej kolekcji, był bowiem zamiłowanym entomologiem, a barczysty 
majordomus skutecznie zagradzał wejście. Inna sprawa, że proboszcz zwykle wracał z takiej 
wizyty z hojnym podarkiem, a to na wdowy, a to na sieroty, a to na głodujących Murzynów.
Ksiądz być może nie wiedział, że ciekawość jest pierwszym stopniem do piekła, albo też 
uważał, że skoro nie ma jej wśród grzechów głównych, nie należy do rzeczy zdrożnych, w 
każdym razie nie poprzestawał w dociekaniach.
Dowiedział się, że stary pan Altenbach pojawił się w okolicy z końcem ubiegłego stulecia 
nie wiadomo skąd, że wpierw nabył nowy dom w dolinie i dopiero po paru latach wzniósł 
owo ponure zamczysko i że miał nieograniczone zasoby forsy. Miał też szczęście: dwóch 
rabusiów, którzy kiedyś połakomili się na jego skarby, czymś spłoszonych próbowało 
ucieczki skalną półką i obaj znaleźli śmierć w otchłani wodospadu.
Czy stary potentat miał żonę? Zapewne, chociaż nikt nigdy jej nie widział. Na pewno 
natomiast miał syna Ernesta, obecnego właściciela „Szarego Domu”. Nikt dokładnie nie wie, 
kiedy stary Altenbach zmarł, nie widziano go od końca II wojny światowej. Ernest nigdy nie 
chodził do miejscowej szkoły, był chłopcem chmurnym i milczącym. Wiadomo tylko, że 
towarzyszył ojcu w podróżach, później chyba studiował w Stanach Zjednoczonych. Nikt 
również nie słyszał o jego żonie — w ogóle wydawał się nie zdradzać zainteresowania 
kobietami. Tym większe zdumienie wzbudził fakt pojawienia się w domu jego córeczki Lizy. 
Zdarzyło się to w latach dwudziestych. Dziewczynka była ładna, ale niesforna, lubiła 
wymykać się z „Szarego Domu”, wędrować po okolicy i, jak twierdziła, rozmawiać z 
drzewami i zwierzętami. Chyba nie była zupełnie normalna. Mówiono, że zaleca się do niej 
syn jednego z najbogatszych obywateli okolicy Vittorio.
Mniej więcej na początku wojny doszło do dramatycznego spięcia w rodzinie. Liza uciekła 
z Vittoriem do Ascony, gdzie zatrzymali się w hotelu pod fałszywym nazwiskiem. 
Odnaleziono ich jeszcze tej samej nocy. Nikt nie wie, co zdarzyło się naprawdę. Liza nie 
opuszczała odtąd sama „Szarego Domu”, Vittorio zaś po przebytym wstrząsie radykalnie się 
zmienił w miejsce rozbrykanej chłopięcości pojawiła się powaga, zaczął nawet uczęszczać do 
seminarium duchownego, potem przerwał je i wreszcie wylądował w pięknym, 
renesansowym uniformie obok Spiżowej Bramy jako funkcjonariusz Gwardii Papieskiej.
Liza zaś upodobniła się do reszty rodziny. Pod sam koniec wojny, parę lat po incydencie z 
Vittoriem, urodziła syna. W dokumentach nie wspominano o ojcu…
Peter przyjął nazwisko Altenbach. Nie mając widać buntowniczego charakteru matki, 
najwyraźniej bez zastrzeżeń zaakceptował dziwne obyczaje rodziny.
Tyle z grubsza ustalił wścibski proboszcz. Udało mu się ponadto dowiedzieć, że podstawą 
egzystencji rodziny są ogromne kapitały, a jedynymi zainteresowaniami jej członków podróże 
i motyle. Zastanawiające było tylko to, że nikt z nich nie utrzymywał żadnych kontaktów 
towarzyskich, a funkcję jedynego łącznika ze światem spełniał adwokat, Otto Schmidt, 
obecnie grubo po siedemdziesiątce. Służyli tam ludzie nietutejsi, przeważnie kolorowi i 
zwykle nie opuszczali dworzyszcza. Zakupów dokonywał sam majordomus — człowiek ślepo 
wierny rodzinie Altenbachów. Z nim też postanowił zaprzyjaźnić się ksiądz. Wszystkie 
usiłowania odnosiły ten skutek, że pewnego dnia majordomus przyniósł kapłanowi 
zaproszenie na kolację do „Szarego Domu”.
Nikt nie zna przebiegu wizyty, wiadomo tylko, że ksiądz wrócił z niej wstrząśnięty. Nie 
rozmawiał o tym z nikim, nawet ze swą gospodynią. W niedługim czasie uzyskał od biskupa 
zwolnienie z parafii, wstąpił w szeregi księży misjonarzy i, jak powiadają dobrze 
poinformowani, dwa lata później został zjedzony przez wiecznie głodnych mieszkańców 
Nowych Hebryd.
Zmrok zapadł, kiedy srebrne BMW zatrzymało się u końca doliny. Fred wysiadł. Wśród 
skał panował mrok tak gęsty, że dopiero po dłuższej chwili mógł odróżnić ciemniejszy kontur 
domu na tle górskiej ściany. Nie paliło się nawet jedno światło. Łomotał wodospad. Przybysz 
opierając się na lasce podszedł do drzwi i przycisnął całkiem tradycyjny dzwonek. Po minucie 
bezskutecznego oczekiwania zadzwonił ponownie. Czyżby zastał dom opuszczony? Byłoby 
to sprzeczne z danymi otrzymanymi od obserwatora.
Wzrokiem fachowca obejrzał drzwi. Solidne. No, ale przecież nie ma drzwi nie do 
otwarcia…
— Słucham pana — niski głos zadudnił tuż za jego plecami. Obrócił się, starając zachować 
spokój. Jakby włączone fotokomórką nad wejściem zapaliło się światło. Mówiącym był 
barczysty mężczyzna, prawie olbrzym, ani chybi sławny majordomus Altenbachów.
— Jestem z Królewskiego Towarzystwa Entomologicznego — powiedział Fred. — 
Przybyłem spotkać się z panem Altenbachem… Rozmawialiśmy przelotnie na kongresie w 
Port au Prince w zeszłym roku.
— Ma pan zaproszenie? — w głosie zabrzmiała nieustępliwość.
— Nie, ale sądzę, że pan Altenbach mnie przyjmie.
— Pan Altenbach nie przyjmuje nikogo — majordomus na znak, że rozmowa skończona, 
wykonał w tył zwrot.
— Ale proszę przynajmniej powtórzyć…
— To bezcelowe, pan Altenbach spotyka się tylko z tymi, których sam zaprasza.
Światło nad bramą zgasło i Freda znowu ogarnęła ciemność. Ledwie panował nad 
wściekłością. Cała koncepcja waliła się w gruzy. Postanowił wyciągnąć z rękawa atutowego 
asa, schowanego na czarną godzinę.
— Proszę w takim razie powiadomić pana Wallenhofa… — rzucił za odchodzącym.
— Nie ma tu nikogo o takim nazwisku — padło z ciemności.
Tymczasem podjazd znów zalały potoki światła. Majordomus wydawał się być nie mniej 
zaskoczony niż gość. Znieruchomiał.
— W porządku — zabrzmiał nie wiedzieć skąd starczy szept. — Wpuść go, Wolfi.
Teraz wierny sługa nie okazał zdziwienia. Zlekceważywszy główną bramę (może zresztą 
była to tylko atrapa), poprowadził Freda wzdłuż muru do małych schodków, zakończonych 
stalowymi drzwiami. Otworzyły się łatwo.
Prawdziwa forteca — pomyślał Fred, idąc wąskim, wykutym w skale chodnikiem. 
Niespodziewanie wyszli na otwartą przestrzeń. Zabudowania z zewnątrz ciemne i 
nieprzychylne, otaczały rozkoszne patio z basenem i malowniczymi skałami. Pod arkadami, 
wśród podświetlonej zieleni, stał stół, a przy nim siedziały trzy osoby, wpatrujące się uważnie 
we Freda.
Grono prezentowało się oryginalnie. Herr Ernest musiał mieć osiemdziesiąt lat i wyglądał 
na tyle. Zapadnięte policzki, wystające na kształt gotyckich łuków brwi i głowa osadzona na 
chudziutkiej szyi upodobniały go do drapieżnego ptaka. Liza stanowiła jego wyraźne 
przeciwieństwo, twarz miała pogodną, czerstwą, ocienioną niesforną grzywką siwych 
włosów, nie była ani za gruba, ani za chuda i wydawała się być wcieleniem życzliwości. Jej 
syn nie przypominał matki ani dziadka, krępy i mimo młodego wieku tęgawy, z 
półprzymkniętymi oczami wyglądał na sybarytę, którego szlachetny ongiś profil utonął w 
tłuszczu. Kiedy jednak otwierał oczy, zmieniał się nie do poznania, z ciemnych źrenic 
emanowała inteligencja i jakaś wewnętrzna siła.
Na pozdrowienie Freda odpowiedzieli lekkim skinieniem głowy.
— Przybył pan porozmawiać o motylach, doktorze Gray? — zaskrzeczał starzec.
Już miał potwierdzić, kiedy zorientował się, że nikt z obecnych nie może znać jego (i tak 
zresztą fałszywego) nazwiska z paszportu.
— Poznaliśmy się przelotnie w Port au Prince…
— Nie tylko — wtrącił się Peter. — Pańscy koledzy śledzą nas od dawna. I trochę to 
dziwne, czego mogą chcieć od nas, spokojnych szwajcarskich prowincjuszy, wszechpotężne 
tajne służby?
— A może pan się czegoś napije, zje — odezwała się nieoczekiwanie Liza.
Przyjął skwapliwie ofertę, a oni spozierali na niego w milczeniu. Tylko Peter spytał o 
ulubiony gatunek wina. Życzenie niezwłocznie zrealizowała skośnooka kelnerka.
— Chciałbym porozmawiać z panem na osobności — Gray zwrócił się do nestora.
Altenbach skrzywił się chytrze.
— Ja i moja rodzina to jedność — rzekł i gestem odprawił usłużną Japonkę oraz 
warującego na progu major — domusa. — O co więc wam chodzi?
— O współpracę — odrzekł Fred. Staruch wzruszył ramionami.
— Nie wiem, o jakiej współpracy może być mowa. Czego chcecie od mojej rodziny?
— O ile wiem, nie jest pan rodowitym Szwajcarem, Herr Altenbach?
— Już mój ojciec miał tutejsze obywatelstwo. Zresztą zmiana ojczyzny nie jest chyba 
czymś karygodnym. Pan przecież też nie jest Anglikiem mimo koloru paszportu? Nie będę 
ukrywać, że mój ojciec przeszło siedemdziesiąt lat temu, wzgardziwszy żywotem 
dorobkiewicza, zlikwidował interesy i przeniósł się tu, w wiejskie zacisze, pragnąc żyć 
zgodnie z naturą i swymi zainteresowaniami. Zmiana nazwiska to też raczej nie przestępstwo?
— A właśnie, może pomówimy o owych zainteresowaniach…
— Nie ma w tym żadnej tajemnicy: etnografia, biologia.
— I archeologia…
— I archeologia.
— A medycyna?
— Tylko w ograniczonym zakresie.
— Rozumiem, w zakresie dotyczącym parapsychologii, hipnozy, magii…
Altenbach roześmiał się:
— Mogę dać słowo honoru, mój ojciec nie był czarnoksiężnikiem.
— Niektórzy mówią nawet, że nigdy nie umarł.
— Fantazjują albo mają złe wiadomości. Sądzę zresztą, że znam genezę plotki. Ojciec bał 
się śmierci. I wydał dyspozycję, w dawniejszych latach może szokującą, dziś dość 
powszechną. O ile wiem, jeden prezydent USA, Walt Disney, parę gwiazd filmowych… 
uczyniło to samo.
— To znaczy?
— Kazał się hibernować w momencie śmierci. I obecnie jego ciało znajduje się w pewnej 
ustronnej krypcie, w arktycznej temperaturze, czekając na czasy, kiedy nauka upora się z 
problemem nieśmiertelności.
— Osobiście wątpię — wtrącił się najmłodszy z Wallenhofów, Peter — czy uda się go 
odmrozić po tysiącleciach.
— Ale uszanowaliśmy wolę patriarchy — zakończył Ernest.
— A pańska matka? — spytał Fred.
Rozmówca o sępiej twarzy nie okazał zdenerwowania.
— To była prosta dziewczyna, Amerykanka, chyba nawet nie wzięli ślubu, towarzyszyła 
ojcu w podróży po Polinezji, zmarła tam wkrótce po moim urodzeniu. Jest pochowana 
bodajże na Tahiti… — tu skinął głową i Peter napełnił kielich gościa. — Jak pan więc widzi, 
nie mamy nic do ukrycia. A że nie lubimy ludzi, uciekamy od zgiełku, nie przyjmujemy 
gości… chyba każdy człowiek nie tylko w Szwajcarii ma do tego prawo?
— Nie jesteś zmęczony, tatusiu? — do rozmowy włączyła się Liza.
Pokręcił głową.
— Co jeszcze, panie hmm… Gray?
Gość spojrzał mu prosto w oczy i przez chwilę miał wrażenie, jakby wpadł do studni.
— Porozmawiajmy otwarcie — rzekł wolno.
— Cały czas to robimy.
— Nie bardzo, ja wiem, że każde moje zdanie zostanie odparowane i na każdy dowód 
znajdzie się kontrdowód, ale powiem krótko. Wasza sytuacja jest niedobra.
— Nasza sytuacja…?
— Powiedzmy, że przestało być tajemnicą to, co wiele lat zapewniało wam 
bezpieczeństwo. Powiedzmy, że owym, jak pan nazwał, służbom, udało się skojarzyć 
określone fakty: powiedzmy, że wiemy, iż od kilkudziesięciu lat wasza rodzina prowadzi 
pewne, nazwijmy to eufemistycznie, badania… Wiemy o nich, ba, przymykamy oczy na 
ich… jakby to rzec, niekonwencjonalność.
— Nie prowadzimy żadnych badań, ale jeśli twierdzicie, że was one nie interesują, w czym 
rzecz?
Fred ściszył głos.
— Nie jesteśmy sami na tym świecie, Herr Altenbach. Są ludzie, są siły, które wiele by 
dały, aby znać treść tej rozmowy. Ich cel jest jasny. Poznać wasze dokonania i wykorzystać 
je. W wiadomy sposób. Bez skrupułów…
Twarze pozostałych Altenbachów również wyglądały na zasępione.
— Wasze domniemania są absurdalne — zaczął starzec, ale tym razem w jego głosie brak 
było poprzedniej pewności.
— Wyprzedzę pańskie pytanie — powiedział Fred. — Nie żądamy ujawnienia waszych 
wyników, ba, nawet też pańskiej pracy. Z tego co wiemy, istnieją na świecie ludzie, którzy 
budzą wasze zainteresowanie, są swoistym materiałem doświadczalnym. Chcielibyśmy 
zapewnić im ochronę. To wszystko.
— To wszystko? Pięknie powiedziane, panie Gray — stwierdził Altenbach. — Proszę mi 
wierzyć, sam prosiłbym o pomoc, gdyby wasze domysły odpowiadały prawdzie. Pierwsze 
słyszę o jakichkolwiek eksperymentach… Jakież miałyby to być doświadczenia, cóż miałoby 
stanowić ich cel?
— Przybyłem przedłożyć ofertę, a nie odkrywać, na ile jesteśmy poinformowani — sucho 
zabrzmiał głos Freda.
— A my uprzejmie dziękujemy.
— Przyjmujecie naszą pomoc?
— Nie.
Rozmowa wyglądała na skończoną. Nikt nie zatrzymywał gościa. Gray czuł, że dziś 
niczego nie wskóra. Z drugiej strony wiele do myślenia dawał mu fakt, że w ogóle doszło do 
rozmowy. Nie sonduje się strony, z którą nie ma się zamiaru podejmować kontaktów.
— Proszę nie uważać, że jestem zniechęcony, Herr Altenbach — powiedział wstając. — 
Mocno wierzę, że do naszej współpracy dojdzie. Byle nie za późno. Na wszelki wypadek dam 
panu tę wizytówkę. To nazwisko i telefon pewnej miłej dziewczyny w Bazylei. Stałe hasło: 
„Czy to pani chciała wynająć pokój na Allschwilerstrasse?”. Zapamięta pan?
— Nie sądzę, żebyśmy skorzystali — odparł gospodarz, ale bilet wziął. — Wolfgang pana 
odprowadzi.
Fred pożegnał się uprzejmie z Peterem i Lizą. Od początku usiłował wyczuć, czy ktoś z 
młodszych członków familii nie byłby bardziej skłonny do współpracy, ale nie zauważył 
pęknięć w monolicie. Jedynie na koniec starsza pani dłuższą chwilę trzymała jego dłoń w 
ręku.
— Niech pan uważa, mister Gray — powiedziała cicho. — Śmierć krąży blisko pana.
Majordomus towarzyszył mu aż do samochodu i zamknął za nim drzwiczki. Wielki „Szary 
Dom” znów pogrążony był w mroku.

W jaki sposób KOMÓRKA wpadła na trop? Jak odkryto, że Altenbachowie to w istocie 
familia Wallenhof… Kto zdradził eksperyment? Rodzina z „Szarego Domu” niejedną jeszcze 
bezsenną noc spędzi na długich i jałowych dociekaniach.
Jak zwykle sprawcą okazał się zbieg okoliczności, a właściwie nie jeden, lecz kilka.
Wpierw jednak winien jestem kilka słów na temat KOMÓRKI. Oficjalnie brak dowodów 
na jej istnienie, owszem, co pewien czas jakiś dramatyczny incydent wskazywał, że działa 
owo amorficzne ciało, ale zawsze kończyło się na przypuszczeniach. Podobno z paru kropli 
wody można wykoncypować istnienie Niagary. Analogicznie zniknięcie tych lub innych 
ludzi, nagły sukces policji włoskiej podczas obławy na Sycylii czy nieoczekiwane 
samobójstwo dyplomaty mogło dowodzić, że KOMÓRKA działa. Ale nawet prasa, tak 
zwykle rozgadana, na ten jeden temat zachowywała dziwną powściągliwość — dziennikarze 
nie są nawet w stanie uzgodnić nazwy: „Nadzwyczajna Komórka do Walki z 
Międzynarodowym Terroryzmem” czy „Międzynarodowe Biuro do Akcji Specjalnych”, a 
może „Agenda Koordynacyjna Antyzamachowa”. Jeszcze gorzej idzie ustalenie sponsorów. 
Nie wiemy, czy bezpośrednim zwierzchnikiem organizacji jest Interpol, sztab NATO czy 
CIA. Sekretarz stanu USA, zapytany o to na jednej z konferencji prasowych, zaprzeczył 
wszelkim pogłoskom o egzystencji KOMÓRKI. Podobne zaprzeczenie złożył szef Wojsk 
Lądowych Paktu na posiedzeniu Parlamentu Europejskiego. ,
A zatem KOMÓRKI nie ma. A jeśli nawet jest, działa niekontrolowanie, 
niedemokratycznie, przy bardzo dyskretnym poparciu rządów i mniejszym lub większym 
wsparciu policji lokalnych.
Gdyby wszelako istniała — napisał jeden z przedstawicieli prasy postępowej — 
stanowiłaby wielki, tragiczny dowód słabości demokracji wobec form zorganizowanego 
przestępstwa.
A przecież jeden z wielkich współczesnych filozofów, nie tak dawno apostoł wszelkiego 
ruchu, na wyrost zwanego postępowym, obecnie znacznie powściągliwszy w ocenach, 
wyraził się publicznie: „Gdyby KOMÓRKI nie było, należałoby ją wymyślić. Inaczej 
wszyscy zginiemy. Nie wysyła się kaznodziei przeciwko wściekłemu psu”. Tak więc wielu, 
plując głośno na kontrterror, po cichu przyznawało mu rację.
Mało wiedząc o istnieniu KOMÓRKI, jeszcze mniej wiemy o jej strukturze. Legendy 
krążą o mitycznym szefie, ponoć emerytowanym generale izraelskim. Winno nam 
wystarczyć, że grupą, do której należy Fred Gray, dowodzi osobnik o pseudonimie „Kuzyn”.
Interesująca nas sprawa zaczęła się 14 marca 198… roku, kiedy oddział policji 
zachodnioniemieckiej opanował pewne mieszkanie w Dusseldorfie, stanowiące kwaterę 
terrorystycznej organizacji, która na swym koncie miała detonacje paru samochodów — 
pułapek i uprowadzenie federalnego ministra.
Akcję zmontowała KOMÓRKA, a wykonała lokalna policja. Jeden z Wyzwolicieli Europy 
padł na miejscu, drugi skonał w pędzącym na sygnale ambulansie. Łupem sił prawa i 
porządku padły niemałe magazyny broni oraz pewna ilość papierów, z których jeden 
spowodował rządowe przesilenie we Włoszech, a drugi udaremnił zamach na prezydenta 
USA podczas jego wizyty w Bonn. Pierwsze wynikło ze zdobycia dość interesującej listy 
nazwisk osób z kręgów elity związanych z podziemiem, drugi był konkretnym planem akcji 
bombowej na limuzynę amerykańskiego gościa w drodze z lotniska.
Pułkownika „Kuzyna” zainteresował jednak w równej mierze trzeci dokument. Pożółkły, 
gruby list zaadresowany: Angelica Vidal, Bordeaux, a podpisany krótko — Etienne.
„Droga Ciociu — można było przeczytać na karteczce załączonej do przesyłki — nie 
mając nikogo, do kogo miałbym zaufanie, a kto nie byłby pod obserwacją, przesyłam ci kopię 
mego artykułu, którego oryginał nie dotrze być może do redakcji. W wypadku gdyby coś się 
ze mną stało, proszę Ciocię o osobiste przekazanie papierów Centrali Sureté w Paryżu, 
majorowi Legrand. Sprawa jest niezwykle dużej wagi. Zaklinam Ciocię, wspominając nasze 
wspólne wakacje pod Bayonne sprzed lat, o spełnienie tej prośby. Mam nadzieję zresztą, że 
moja ostrożność okaże się przesadna. Ściskam Ciocię serdecznie. Nie mam już czasu — 
muszę pędzić, by zdążyć na pociąg do Bellinzony. Etienne.”
Załączony tekst, słaba przebitka maszynowa, nosił tytuł „Największa zagadka XX wieku 
(2)”. Stempel wskazywał nadanie na dworcu w Zurichu.
Niewiele czasu zabrało odnalezienie pierwszego odcinka w prowincjonalnej 
popołudniówce z roku 1956. Później sięgnięto po zakurzone akta sprawy zagadkowego 
zniknięcia Etienne Garny, młodego ambitnego dziennikarza.
Koleje listu udało się odtworzyć tylko w przybliżeniu. Wszystko wskazywało, że przesyłka 
przybyła do Bordeaux 1 grudnia 1956, nazajutrz po śmierci od dawna niedomagającej 
staruszki, która zmarła na wylew krwi do mózgu. W ogólnym zamieszaniu nie otwarta 
koperta została zapewne ciśnięta między papiery, te zapakowane w kartonowe pudła, z 
których po latach wygrzebała ją rączka małego Filipa, wnuczka pani Vidal, myszkującego w 
poszukiwaniu filatelistycznych okazów. Prawdopodobnie znaczek zostałby odklejony, a list 
powędrowałby do kominka, gdyby nie zainteresował się nim Armand, brat Filipa, student 
Akademii Sztuk Pięknych, a zarazem sympatyk Ruchu Antytotalnego. Armand krótko nosił 
się z zamiarem wysłania listu do popołudniówki, która przed laty po pierwszym odcinku 
zawiesiła interesujący cykl, jednak „przyjaciele” odradzili.
W trzy tygodnie potem koperta z kroplami krwi, które trysnęły z szyi niemieckiego 
terrorysty, znajdowała się już w najwłaściwszych rękach, wypielęgnowanych dłoniach 
pułkownika „Kuzyna”.
Zabity Willy Lofter, 32–letni eks–nauczyciel greki, uchodził za jednego z przywódców 
niemieckiej agendy Terrorystycznej Międzynarodówki. Fakt, że nosił przy sobie list sprzed 
blisko trzydziestu lat, dowodził, jak wielką wagę przykładał do jego treści.
„Kuzyna” ogarnął niepokój. Wprawdzie lektura pożółkłego artykułu, napisanego stylem 
pompatycznym i pełnym ozdobników, nie stawiała kropki nad i, lecz kilka faktów nie budziło 
wątpliwości. Gdzieś w Alpach znajdowała się kwatera rodzinnej organizacji, która od blisko 
wieku prowadziła niezwykły, niebezpieczny eksperyment, zakładający wyprodukowanie 
superczłowieka…
— Powiedzmy wprost, boga! — pułkownik popatrzył w oczy Freda Graya, swego 
najlepszego pracownika.
— Czy to nie lekka przesada?
— Nie wiem — „Kuzyn” w zamyśleniu przebierał palcami po wypolerowanym blacie 
biurka. — Prawda, że nasza KOMÓRKA opiera się wyłącznie na faktach, ale też znamy 
dziesiątki faktów nie dających się wytłumaczyć ani przez naukę, ani przez zbieg okoliczności. 
Z zeznań Sandlera, tego doktora — wariata, które przytacza Garny, wynika, że w ciągu pół 
wieku Rodzina poczyniła znaczne postępy, kolejne „króliczki” doświadczalne posiadły coraz 
więcej paranormalnych możliwości. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że od czasu jego ucieczki 
minęło około trzydziestu lat…
— Uzyskanie egzemplarza noszącego w ich nomenklaturze symbol „0” jest bliskie?
— Może już nawet zostało osiągnięte. I biada, jeśli taki nadczłowiek stałby się narzędziem 
terrorystów.
— A jeśli to wszystko jest fikcją literacką?
— Podsumujmy zatem wyłącznie konkrety: doktor Reiner znika z domu i odnajduje się po 
latach jako wariat; Garny tropi tajemnicę i zostaje usunięty… Mamy w aktach kilkanaście 
dalszych zdarzeń, zbliżonych do owej afery.
— Jakich?
Pułkownik wydobył stos kserokopii.
— Komputer wybrał wszystkie dziwne incydenty pasujące do zagadki. Ten jest pierwszy.
— Zniknięcie milionera Karla Wallenhofa w roku 1899?
— Właśnie. Dziwnie to gra z opowieścią doktora Reinera o Starym Szefie…
Fred zmarszczył brwi.
— Na czym jednak polega owo „hodowanie supermana”?
— Tego nie wiemy, podobnie jak nie znamy wielu szczegółów. Do zajęć Sandlera należało 
jedynie badanie pewnych „egzemplarzy doświadczalnych”, analiza materiałów 
statystycznych, układanie testów na „boskość”…
— Na miły Bóg! Jakże przeprowadzano te testy, że nikt o nich się nie dowiedział?
— W uśpieniu, pośrednio, na odległość. Szef dysponował niezwykłymi talentami 
parapsychologicznymi. Z ogromu pracy Sandlera wynika, że egzemplarzy doświadczalnych 
są setki i to na wielu kontynentach.
— Inżynieria genetyczna?
— O żadnych operacjach doktor Reiner nie wspomina. Ale może go nie dopuszczano. Był 
tylko wykonawcą, pionkiem, badał efekty. Miarą jego słabego poinformowania było choćby 
to, że do swej ucieczki nie dowiedział się nawet, gdzie przebywa i jak nazywa się Szef.
— Nie wierzę, żeby przez cały wiek taka ogromna organizacja zdołała pozostać w ukryciu 
— Gray nerwowo zapalił papierosa.
— Nie zaprzeczę — westchnął szef. — Jest to trudne do zrozumienia, ale czy organizacja 
musi być bardzo wielka, jeśli jej twórcy dysponują nadnormalnymi talentami, hipnozą, 
telepatią w stopniu znacznie wyższym niż we wszystkich wypadkach znanych oficjalnej 
nauce… Drogi Fredzie, mimo wszystkich wątpliwości, mimo że sprawa wygląda mi na 
przeciętny koncept autora science fiction, nie wolno nam jej lekceważyć. Willy Lofter i jego 
grupa to tylko odprysk wielkiej podziemnej organizacji, dysponującej potężnymi patronami i 
pieniędzmi. Nie wiemy, ile udało im się odkryć, nie sądzę jednak, żeby tajemnica zeszła do 
grobu z Lofterem. Stąd nasz podstawowy obowiązek, musimy pierwsi dotrzeć do kryjówki 
Wallenhofów… Uniemożliwić ich przechwycenie.
— A jeśli nas ubiegli? — spytał Gray.
Twarz „Kuzyna” stężała.
— Jesteś wierzący, Fred? — rzucił.
— Umiarkowanie.
— To zalecałbym modlitwę.
A potem pracowały komputery. Analizowały, sortowały dane i wreszcie ze wszystkich 
możliwości, wszelkich rodzin i zakątków w Europie, na szczycie piramidy pozostał jeden 
adres: „Szary Dom” Altenbachów w tessyńskiej dolinie.

ROZDZIAŁ VIII

Fred Gray znalazł się w Locarno jeszcze przed północą. Miał już inne nazwisko, inną 
powierzchowność, nowy paszport. BMW porzucił na bocznej uliczce i pieszo dotarł do 
wybranego hotelu. Mimo późnej pory lokale pulsowały życiem, po uliczkach snuły się grupy 
młodzieży i zakochani.
Agent uważał, że wykonał dwie trzecie swej misji — dotarł do gniazda Wallenhofów i 
zmylił pogonie. Co się tyczy współpracy z mieszkańcami „Szarego Domu” był przekonany, 
że prędzej czy później do niej dojdzie. Tak więc nurkując w aromatycznej pianie 
wypełniającej hotelową wannę, czuł się jak człowiek, który dobrze zapracował na swoje 
dzienne wynagrodzenie.
Był zawodowcem i nie wstydził się tego. Cóż, wszyscy żyjemy w dobie daleko posuniętej 
specjalizacji. Gray czasami zastanawiał się, czym by się zajmował, gdyby nie robił tego, co 
robi? Może pracowałby w handlu, może prowadziłby sklep, a może tresował w cyrku lwy?
Szelest, który złowił mimo szumu lejącej się wody, był cichy. Ale w sawannie taki szmer 
wystarczy, aby spłoszyć wiecznie czujną antylopę. Fred wiedział, a może czuł, że ktoś wszedł 
do jego apartamentu. Ale kto? Przeciwnik nie miał prawa się domyślić miejsca jego pobytu. 
A jednak. Z przerażeniem skonstatował, że broń pozostała w sypialni, a on leżał nagi w 
kłębach mydlin. Kroki zbliżały się ku drzwiom, na moment stanęły. Intruzów musiało być 
dwóch, słyszał lub raczej czuł trwającą naradę.
Będą chcieli mnie wziąć żywcem, to lepiej! — pomyślał.
Starając się nie czynić hałasu, zdjął ręczny prysznic i zanurzył go w wodzie, potem 
zamknął dopływ zimnej wody. Teraz z kranu walił czysty wrzątek. Jedną rękę oparł na 
dźwigni prysznica.
Drzwi rozwarły się raptownie. Pierwszy wtargnął rewolwer, za nim wysoki, śniady 
mężczyzna.
— Ręce… — zdołał krzyknąć, potem zawył.
Strumień wrzątku, tryskający z wyrwanego spod piany prysznica, zalał mu twarz i ręce. 
Rzucił się do tyłu, mimowolnie odpychając kompana. To wystarczyło Fredowi, wyskoczył z 
wanny i drugą ręką zatrzasnął drzwi, za którymi nie ustawało wycie poparzonego. Rewolwer 
pozostał na kafelkach. Gray porwał go i przywarł do ściany. W samą porę. Drzwi 
przestębnowała seria z automatu. Fred strzelił przez nie dwukrotnie sygnalizując, że nie jest 
bezbronny, potem rozejrzał się. Wysoko nad wanną znajdowało się okno z matowego szkła, 
dwa metry długie, pół szerokie. Przez mózg przeleciał mu obrazek ze szkolnego boiska sprzed 
trzydziestu lat. Pobił wtedy rekord szkoły w skoku wzwyż.
Nie było czasu na wahanie. Wykonał dwa kroki, wybił się. Głową i barkiem wypchnął 
szybę, a następnie precyzyjnie, stylem grzbietowym, przeleciał przez otwór. W dwóch czy 
trzech miejscach uczuł jakby cios noża. Po przeciwległej stronie, na dole, znajdował się 
hotelowy ogródek. Bawiono się tu doskonale. Niosący szampana kelner osłupiał, kiedy przez 
świetlik drugiego piętra wypadł człowiek, runął na pokryty winoroślą ażurowy dach kawiarni, 
przebił go i wylądował wśród tańczących. Był nagi, dymiący parą, ociekający krwią i 
mydlinami. Kilka kobiet krzyknęło. Skoczek porwał ze stołu serwetę i wymachując 
pistoletem wrzasnął: Pod stoły!
Komenda padła w odpowiednim momencie. Z klatki schodowej zaszczekał automat. Golas 
przemknął między stolikami i dopadł bocznej uliczki, u jej wylotu wykonał piruet i strzelił za 
siebie, z drabinki przeciwpożarowej runęło na zespół muzyczny ciało jednego ze ścigających 
go.
Fred, owinięty obrusem, wyglądał niczym antyczny cesarz. Przesadził kilka schodków i 
znalazł się na ulicy biegnącej tarasem powyżej hotelu.
Zza zakrętu wyjechało znajome BMW. Otworzyły się drzwiczki.
— Prędko, tutaj! — zawołał Carlo.
Fred wskoczył do środka, wóz ruszył gwałtownie i wtedy uświadomił sobie, że popełnił 
błąd.
Pędzili wariacko serpentynami w stronę klasztoru Madonna del Sasso. Carlo był 
znakomitym kierowcą. Prawie nie zwalniał. Może wiedział, iż w Grayu dojrzewa myśl, żeby 
wyskoczyć.
Przejrzał sytuację. Carlo zdradził KOMÓRKĘ, pomógł w rzekomym zgubieniu pogoni, 
uśpił jego czujność. Prawdopodobnie wrogowie znali już kryjówkę Wallenhofów. Głupiec, 
sam ich tam zaprowadził. Tylko dlaczego brali go żywcem? Carlo? Kto by pomyślał, 
pracował dla KOMÓRKI tyle lat.
Klasztor pozostał w dole z tyłu. Najwyraźniej celem podróży było jakieś ustronne miejsce. 
Fred czuł, że serweta nasiąka krwią. Niedługo zabraknie mu sił. Czekał na najbliższy zakręt i 
zmniejszenie szybkości. I wtedy z tyłu na jego szyję spadła pętla. Sprawnie, tak szybko, że 
nie zdążył asekurować ręką.
W lusterku pojawiły się ciemne okulary i kapelusz. Kobieta lekko ściągnęła linkę.
— Spokojnie, Christine, jeszcze nie teraz — powiedział Carlo.
W dole za nimi morze świateł i światełek Locarno oddalało się coraz bardziej.

Kiedy się ocknął, przez małe okienko wlewał się żar południowego słońca.
Jeszcze nie przewieźli mnie z powrotem przez Alpy — pomyślał.
W niedalekiej odległości beczały kozy, a cela śmierdziała nawozem.
Może jesteśmy we Włoszech?
Skaleczenia opatrzono mu fachowo, ale ręce i nogi miał skute kajdankami. Najwyraźniej 
nie lekceważono przeciwnika. Obok posłania stała miska z jakimś napojem. Fred rzucił się na 
nią łapczywie. Jego silny organizm, mimo upływu krwi, która jednak w końcu zakrzepła 
(skaleczenia nie okazały się zbyt głębokie), nie poddawał się łatwo. A mózg, precyzyjna 
maszynka pod czaszką, powiedziała mu, że dopóki żyje, nic nie jest stracone.
Odwiedzili go w trójkę: Carlo, Omar — smagły rewolwerowiec cały w plastrach; 
poparzenia musiały być niezłe, i Christine, śliczna dziewczyna, najwyraźniej panienka z 
dobrego domu, która wybrała drogę na lewo od zdrowego rozsądku.
— Dzień dobry, panie Gray — zaczął Carlo z przymilnym uśmieszkiem na spoconej 
twarzy. — Proszę wybaczyć mało komfortową sypialnię, ale na wojnie, jak na wojnie… Mam 
nadzieję, że szybko dojdziemy do porozumienia, panna Christine ma mało czasu, a nasz 
biedny Omar też powinien spotkać się prędko z jakimś dermatologiem. Chcemy postąpić z 
panem humanitarnie, życia nie możemy zagwarantować, ale śmierć może być przyjemna lub 
nieprzyjemna…
— Zresztą — przerwała Christine i tu zaskoczył Freda przyjemny timbre jej głosu; sądząc 
po fizjonomii spodziewał się ostrego sopranu, a usłyszał ciepły alt — wszystko zależy od 
pana.
— To znaczy?
— Może się pan uratować, może pan być wolny.
— A stawką będzie moja praca dla was?
— Co za inteligencja — zachichotał Carlo.
— Oczywiście — ciągnęła dziewczyna po angielsku z lekko zauważalnym obcym 
akcentem (Niemka, a może Szwajcarka?) — musielibyśmy otrzymać od pana pewne 
gwarancje. Na razie potrzebujemy jednak gestu przyjaźni.
— Mam przeprosić Omara? — spytał ironicznie.
— Omar zapłacił za swoje gapiostwo i może mieć pretensje tylko do siebie — stwierdziła 
panienka. — My potrzebujemy faktów. Jak było w „Szarym Domu”?
Powiedziała to prawie wesoło. Odparł więc tym samym tonem.
— Sympatycznie.
— A konkretnie?
— Nie powiem.
Twarze im zesztywniały, a oko Omara przypominało nieomal wylot lufy.
— Kiepski czas na kpiny — wycedził Carlo. Fred uniósł się na posłaniu.
— Jestem do kupienia — powiedział tonem wytrawnego kupca. — Ale jestem drogi i 
współpraca za cenę życia mnie nie interesuje. Mogę grać w waszej drużynie, ale koszt 
transferu wynosi pół miliona.
— Franków? — zachrypiał szyderczo Carlo.
— Dolarów. Do mojej kieszeni. I oczywiście pełna swoboda ruchów.
— Chyba kpisz — zawołała Christina. — Stawiać warunki w twojej sytuacji?
— Dysponuję atutami. Wiem więcej niż wy. Mam wejście do rodziny Altenbachów i 
jestem fachowcem.
— Trzeba zabić tego psa — powiedział naraz Omar. — Nawet półmartwy jest 
niebezpieczny.
— Ty milcz! — rzuciła Christine. — Nie jesteś od myślenia! ,
Zapadła cisza, w której krzyżowały się ich spojrzenia.
— Są sposoby, żeby zmusić go do mówienia, widziałem aparaturkę… — zauważył Carlo.
Dziewczyna oparła czoło na splecionych dłoniach. Wyglądała jak zmęczony anioł z 
nagrobnego monumentu. Fred mówił dalej:
— Powiedzmy nawet, że zdobędziecie siłą „Szary Dom”. Pal sześć, że ściągniecie sobie na 
kark całą policję szwajcarską i oddziały paramilitarne, a to cholernie twarde chłopaki, więc 
wątpię, czy żywi wycofacie się z doliny, ale przecież wam nie chodzi o martwych 
Altenbachów. Chodzi wam o tajemnicę eksperymentu i chodzi wam o pewną listę nazwisk i 
adresów, a to można zdobyć tylko sposobem…
— Nie słuchaj tego skubańca — wybuchnął Omar. — Już teraz knuje zasadzkę.
Christine w pierwszej chwili nie zareagowała, potem kiwnęła głową na swych 
współpracowników i wszyscy wyszli.

Zagłada każdej cywilizacji jest katastrofą. Upadek ich superkultury nie miał sobie równego 
we wszechświecie. Zgasło wielkie, dobrodziejskie słońce, planety — matki przerodziły się w 
martwe bryły żużlu, a oni, doskonali tysiącleciami rozwoju, wielowieczni, nieomal równi 
Temu, Który Naprawdę Stworzył To Wszystko, musieli uciekać. Musieli gnać w maleńkich 
awaryjnych stateczkach poza znane galaktyki i mgławice, poza życiodajne słońca, których 
promienie dawały im nieśmiertelność.
Czyż mógł przynieść satysfakcję fakt, że destruktorzy również zginęli, że dobro i zło 
utonęły wspólnie w wirze zagłady. Marzenie o kulturze Wszechświata, kulturze Piękna i 
Dobra oddaliło się tak bardzo, że i ostatni z ocalałych tracili wiarę. Zresztą, w co mogli 
wierzyć? Ich kobiety — dawczynie życia — zginęły co do jednej, a autogeneza bez 
zbawczych promieni „i”, których źródło zniknęło, stała się niemożliwa.
I żeglowali hen stateczkami swemi, ponadczasowi, prawie nieśmiertelni, zrozpaczeni.
A potem… potem, kiedy niemożliwe okazało się odtworzenie rozbitego świata, każdy sam 
szukać począł swej kosmicznej wyspy, aby na niej spróbować uratować choć własną odrobinę 
wiecznego światła, zanim wypali się w nich do końca.
Urr — nie był pierwszym, który skierował się ku trzeciej planecie owego układu. 
Wiedział, że zaglądali tu przed nim inni, być może trwali nadal w rozmaitych zakątkach 
zielonego globu, pełnego szmaragdowych mórz, zielonych lasów i ośnieżonych gór.
Kiedy znalazł się na orbicie, pożegnał swój wielowiekowy statek i wyfrunął z kokona 
kadłuba maleńkim pojemnikiem. Przekroczył granicę.
Nie wybierał miejsca starannie, z pomiarów jednak wiedział, że osiąść musi wśród gór 
wysokich, których rozrzedzone powietrze przypominało atmosferę Tej, Która Nie Istnieje.
Chmury rzedły, kołyszący się pojemnik nadal opadał. Teraz jednak wolniej. Przez 
iluminator Urr widział poszarpane i ośnieżone żleby wielkiej góry. Dalej, w dole, rozciągała 
się ciemna mierzwa lasów, a jeszcze niżej srebrzyła się wietrzną łuską, nadgryziona 
skalistymi wybrzeżami, tafla morza z dziesiątkami małych wysp, wysepek, raf.
To mą być mój dom — zamyślił się Urr i coś szepnęło mu, że mogło być gorzej, że ta 
ziemia — ciepła, choć kamienista — kryje w sobie jakąś szansę, albowiem jest piękna.
Osiadł w żlebie i otworzył kabinę. Wiedział, że zarówno temperatura, jak i skład atmosfery 
będą mu odpowiadały. Dotknął gruntu. A potem wymówił słowo, pierwsze słowo, które 
przyszło mu do głowy:
— Ziemia.
Według kryteriów świata, w którym się znalazł, Urr był istotą doskonałą. Jego siła była 
nadzwyczajna. Jego wzrok mógł zabijać, lecz i goić zarazem. Jego fluidy miały moc 
pobudzania życia. Potrafił unosić się nad skałami jak górski orzeł i tygodniami obywać się 
bez pożywienia, umiał kamienieć na lata snu, mógł znikać lub przybierać kształt dowolny. I 
mógł kochać.
A ponieważ sam niósł w sobie wielką, niespełnioną miłość, pokochał ową ziemię 
kamienistą, ową wodę wyspami posypaną, owe zwierzęta chyżo pomykające zaroślami, 
uwijające się w powietrzu i nurkujące w wodę.
I pędził z nimi jak łania wśród łań, jak — zając nad zające, jak ryba niezrównana.
Ale był samotny.
To prawda, wiedział, że za morzami i górami osiadło paru mu podobnych, równie 
samotnych i równie wielkich. Ale nie pragnął towarzystwa istot płci tej samej, dobrych 
kolegów kosmicznej eksploracji, jednak nie mających tego ciepła, które pod Matczynym 
Słońcem dawały ich Kobiety. Liczne, piękne, dobre.
Spotykał też dwunogów — jakby przez przekorę na podobieństwo istot niebieskich 
uformowanych — brudnych i kosmatych, ledwie z dziczy zwierzęcej wyodrębnionych, lecz 
już bardziej od innych przebiegłych, złośliwych, podłych.
Czasami wzbierała w Urze chęć wyciągnięcia rąk do hołoty owej, nad wyraz żałosnej w 
swej kosmatości, w swej mizerii i prymitywie, bełkotem nieartykułowanym wstrętnej, łukami 
nadczołowymi nieestetycznej, przygarbioną sylwetką małpom podobnej.
Często figlując w wodach z najprzyjaźniejszymi z istot i od innych rozumniejszymi — 
delfinami, zastanawiał się, czy nie dałoby się tak ukształtować ich chromosomów, aby 
uczynić z wesołych ssaków partnerów. Ale cóż, nawet rozumni i mówiący, stanowili jednak 
inny gatunek, zabawkę raczej niż przyjaciela.
I nieraz, choć płacz obcy jest błękitnej naturze, w pieczarze swej u szczytu góry Urr łkał i 
wzywał Tego Który Większy Jest Niż On i Jemu Podobni.
Aż dnia pewnego, gdy zapuścił się na drugi brzeg ciepłego morza, .dojrzał smugę dymu 
wznoszącą się ponad zielenią. I zszedł ku niej, nagi i ogromny. Przy ognisku krzątało się 
stadko dwunogów. Innych od dotąd napotykanych, prostych, pięknolicych, z przepaską ze 
skór na biodrach. Ich język, acz chropawy, nie brzmiał już zwierzęco, a dziecko ssące pierś 
matki nie przypominało małej małpki.
I zdziwił się Urr.
Pozostając niewidzialnym obserwował ową osadę. Widział mężczyzn idących na łowy, 
kobiety zajęte przyrządzaniem pożywienia. I zdał sobie sprawę, że tysiąclecia całe upłynęły 
od chwili, gdy opadł na ten świat. I choć dotąd czas nie miał dla niego znaczenia, pojął, że 
zmarnował go, że ktoś bezustannie pracował nad tym gatunkiem, uszlachetniał go i 
doskonalił. Może sąsiad zza morza?
A potem dojrzał — boć mógł widzieć i nocą, i przez ściany — jak dwie istoty zespalały się 
w prokreacji i nie było w tym nic zwierzęcego. Zwierali się bowiem piersiami, usta ich 
wymieniały pocałunki, a dłonie przygarniały do siebie. Jak niebiescy.
I nie upłynęło wiele lat, kiedy pewne dziewczę z wioski szło ku strumieniowi po wodę. 
Było piękne i młode. Smukłe jak gazela, o brwiach zrośniętych wspaniałej niż przełęcze 
górskie. Jej piersi podskakiwały jak dwoje figlarnych koźlich źrebiąt, gdy od matki odbiegną. 
Jej usta były rozchylone jak imię wielkiej tajemnicy, w jej oczach odbijało się niebo z wodą 
złączone.
I wyszedł Urr na ścieżkę i objawił się jej po raz pierwszy.
Kiedy padła drżąca na ziemię, a dzban stłuczony rozsypał się wśród kamyków, on klęknął 
przy niej i rzekł mową jej znajomą. Potem pozbierał dzban tak, że stał się znów cały. I 
napełnił go wodą, choć do źródła było daleko, i uniósł dziewczę na ramionach na swój szczyt, 
gdzie nazwał je żoną.
I dał jej imię Gaja — Ziemia.
A siebie kazał zwać Uranosem.
Taki był początek.

Wszystko, co możemy przeczytać w mitach greckich, opisywali ludzie wiele, wiele lat po 
omawianych wydarzeniach. Stąd ogromna liczba pomyłek i przeinaczeń, domysłów i 
interpretacji niezgodnych z prawdą, którą zawierały małe złote tabliczki. To, co działo się 
przed wiekami, Homer, Hezjod i pomniejsi przenieśli w epoki bliższe i opisywali językiem 
sobie znanym. Najistotniejsze wszelako jest to, że mitologia grecka, podobnie jak podania 
chińskie, indyjskie czy semickie, nie była żadną miarą zbiorem ludowych bajek i legend. 
Stanowiła niedokładną, ale dążącą do wierności relacją o faktach, które stępił czas, 
niedoskonałość języka, a nade wszystko brak pojęć adekwatnych do zdarzeń. Ponieważ treść 
tabliczek dotyczyła bogów greckich, trudno dziś oddzielić przygody wszystkich bogów od 
przypadków ludzi, stwierdzić, czy dramat Ozyrysa był ludzkim czy boskim i w jakim stopniu 
Izyda miała naturę niebiańską. Zresztą wskutek tragedii, która spotkała wyprawę sir 
Dunstalla, nie zachował się zbiór kompletny.
W wypadku mitów przekazywane z pokolenia na pokolenie relacje zostały utrwalone 
wówczas, gdy język pisany wyrugował pieśń — skarbnicę, kiedy pamięć, zastępowana przez 
protezę pisma, marniała jak niestrzyżony żywopłot. Dłużej ostała się jedynie wśród ludów 
Oceanii, wśród nie znających pisma Dogonów czy niektórych plemion indiańskich.
Jesteśmy w szczęśliwszym położeniu. Mamy źródło bezpośrednie. Szkoda, że bez 
chronologii. Zapewne we właściwym czasie uczeni ustalą, kiedy miała miejsce ucieczka 
Superkosmitów, kiedy rozpoczęto genetyczne uszlachetnianie rodu ludzkiego, planową 
hodowlę homo sapiens. Kiedy wreszcie Uranos pojął Gąję, dając w osobach Kronosa i 
Tytanów pierwsze pokolenie półbogów — półludzi?
Jeśli porównamy odnaleziony zapis z tradycyjną mitologią, znajdziemy masę różnic. 
Chaos jako początek wszechrzeczy to tylko zamaskowana aluzja do galaktycznej katastrofy. 
Uranos nie był synem, lecz mężem Gai — Ziemianki. Nie poprzestał zresztą na jednej 
niewieście. Według tekstów ze złotych płytek wchodził on w wiele związków, których celem 
miał być uszlachetniony ród ludzki. Wiele z owych krzyżówek jako nieudanych zostało 
zniszczonych. Echo tych wydarzeń pobrzmiewa w micie o sturękich, o cyklopach, 
prawdziwych potworkach–hybrydach. Samo pokolenie Tytanów również napawało ojca 
niepokojem. Wprawdzie ich moc i umiejętności świadczyły o kosmicznym rodowodzie, lecz 
charaktery posiadali zgoła ludzkie, ziemskie. Byli po ludzku zawistni, chciwi, okrutni. Uranos 
zachował ich jako najdoskonalsze krzyżówki, zamierzał jednak eksperymentować dalej.
Na przeszkodzie stanął mu jednak spryt Kronosa. Nie wiemy, w jaki sposób unieszkodliwił 
swego ojca, natomiast jest faktem, że udało mu się to. Zajął jego miejsce. Kronos zdawał 
sobie naturalnie sprawę, że dalsze krzyżówki mogą tylko osłabić potencjał boski. Stworzył 
więc z rodzeństwa, w większości przyrodniego (jak wspomniałem obok Gai istniały inne Gaje 
— Ziemianki), ekskluzywny „Klub Bogów” w pałacach pieczar Olimpu.
Tytani byli niezwykle długowieczni, ale śmiertelni. Dyscyplina też nie należała do ich 
silnych stron. Co rusz któryś schodził na ziemię, zabawiał się z normalnymi kobietami, mniej 
lub bardziej świadomie wzbogacając ród ludzki. Historia Prometeusza jest piękna, ale raczej 
literacka. W rzeczywistości Prometeuszy było wielu, i jako utalentowani dżentelmeni z 
Olimpu dzielili się swą wiedzą z ludzkim potomstwem, z czego obdarowani korzystali w 
znikomym stopniu, choć pamięć wielu nauk przetrwała pokolenia, owocując w filozofiach 
pierwszych Jończyków.
Lęk przed dalszą degradacją rasy sprawił, że Kronos zarządził małżeństwa wyłącznie w 
rodzinie. Sam poślubił przyrodnią siostrę Reę. Potomstwo za każdym razem było starannie 
badane przy urodzeniu, po czym decydowano, czy pozostawić je na Olimpie, czy strącić na 
Ziemię. Brak dowodów na uśmiercanie dzieci, a tym bardziej połykanie.
Zeus, czy jak kto woli Dzeus, należał do takich właśnie strąconych. Może przez pomyłkę, 
a może jego parametry boskie przekraczały wskaźniki ojca, zaś jego iloraz inteligencji 
napawał przerażeniem stryjów.
Wskutek luk w relacji tabliczkowej możemy tylko się domyślać przebiegu Tytanomachii. 
Zeus zebrał podobnych mu wygnańców, pół — lub ćwierćbogów, i stoczył walkę z 
Kronosem. I zwyciężył. Może okazał więcej przebiegłości, może więcej okrucieństwa.
Nowa zmiana na Olimpie miała już całkiem wyraźną przewagę cech ludzkich. 
Nadziemskie umiejętności traktowano instrumentalnie — w celach politycznych bądź 
hedonistycznych. Kosmiczna dobroć i niebieskie partnerstwo ustąpiły miejsca ludzkim 
swarom i animozjom. Coraz więcej zdarzało się nie kontrolowanych krzyżówek. Dodajmy, że 
genealogia olimpijczyków też jest bardziej skomplikowana niż podaje Homer; wiele było 
Hermesów, Afrodyt, nawet Zeusów. Jedni starzeli się i umierali jak ludzie, inni, gdy 
wyczerpała się tajemnicza siła życiowa, zasypiali w podziemnych kryptach. Tak usnął 
pewnego razu Zeus I, Afrodyta I… W „Klubie Bogów” pojawiły się istoty zgoła 
niepoczytalne, jak Dionizos, czyniące z kosmicznych atrybutów jedynie przedmiot zabaw i 
igraszek.
Tymczasem małżeństwa braci i sióstr również prowadziły do degeneracji rodu.
Kolejne pokolenia stanowili bohaterowie — herosi, Herakles, Tezeusz… Istnieli naprawdę 
i mieli sporo cech ojców z Góry. Sporo, ale coraz mniej.
Nadziemski pierwiastek coraz bardziej roztapiał się w tubylczym. U progu czasów 
historycznych kolejne pokolenie bogów prawie nie zstępowało już na ziemię — rządził 
wówczas Zeus XVII, przez niektórych nazywany Apollinem. Owa segregacja stawała się 
koniecznością. Dekadenccy niebianie, z odrobiną genów Uranosa zaledwie, częstokroć 
musieli ustępować lekko dowartościowanym ludziom. Zajrzyjmy do historii wojny 
trojańskiej…
Z wolna pałace pustoszały, ród wymierał, dochodziło do częstych bratobójstw, wreszcie 
wybuchła nie całkiem jasna epidemia, która wedle tabliczek wyludniła podziemne pałace. 
Dziś trudno wyjaśnić, czy zagładę należy przypisać ostrej hemofilii, czy też w czasie 
eksperymentów w niebiańskiej siłowni nastąpił radioaktywny wyciek. Pozostała jedynie 
Atena III, która żyła jeszcze jakiś czas, zżerana samotnością i nostalgią. Ona to właśnie na 
złotych tabliczkach spisała dzieje Przybyszów. Ona hermetycznie zamknęła Olimp i jako 
ostatnia zasnęła w przezroczystej krypcie. Na Ziemi zostali sami ludzie.
Oczywiście krew Kosmitów nie poszła na marne. Z niej zrodził się cud grecki, jońska 
żywość umysłu, niezwykłość kultury, jej trwałość i rozmach. Przez moment nawet, gdy 
prawie w każdym Greku płynęła odrobina boskiego genu, można było mieć nadzieję, że stan 
ów będzie trwał wiecznie.
Niestety. Mieszanie trwało nadal. Esencji kosmicznej nie przybywało. A tymczasem 
Grecja chłonęła niewolników, kupców, turystów, rozlewała się hellenistycznymi podbojami 
na cały świat śródziemnomorski, przekazała impuls Rzymowi.
A potem, kiedy rozpuszczanie kulturotwórczej substancji doszło do końca, kiedy ziemskie 
cechy zdominowały ludzi bez reszty, antyk upadł. Na słoneczny basen runęli pozbawieni 
genialnego pierwiastka barbarzyńcy. Oczywiście tu i ówdzie wskutek paradoksów genetyki 
pojawiał się osobnik posiadający więcej niż inni niezwykłego genu — prorok, cudotwórca, 
geniusz. Atoli coraz częściej to, co ongiś osiągano uczuciem, nadprzyrodzonym darem, samą 
wolą, trzeba było wykuwać pracą mózgu, wynalazkami, spekulacją. I tak doszliśmy do 
naszych czasów.
Ale wcześniej trójka archeologów odkryła grotę Kosmitów w górach Olimpu. Popatrzyła 
w uśpione twarze Zeusa, Afrodyty, Ateny…

ROZDZIAŁ IX

Cały dzień przeleżał na sienniku skuty kajdankami. Na zewnątrz, sądząc po braku 
odgłosów, nie działo się nic ciekawego. Raz tylko usłyszał warkot nadjeżdżającego 
samochodu, przy czym nie było to BMW Carla. Samochód ten już nie odjechał — zapewne 
siły przeciwnika wzrosły.
Koło południa Omar przyniósł pożywienie, włoską zawiesistą zupę i spory kawałek pizzy. 
Omar rozkuł więźnia na czas posiłku, a Carlo ubezpieczał go trzymając pistolet w ręku. O ile 
Włoch żartował, o tyle smagłoskóry terrorysta patrzył na Graya tak, jak patrzy się na 
niebezpiecznego skorpiona. Widocznie po hotelowym incydencie nabrał respektu. Potem 
skuli mu ręce, tym razem z przodu, a rozkuli nogi.
Drewniana wygódka znajdowała się opodal komórki z kamienia, stanowiącej jego celę. Po 
raz pierwszy miał możliwość rozejrzenia się po okolicy. Znajdowali się na niedużej, wysoko 
położonej polanie, z trzech stron okolonej lasem. Z czwartej strome skałki wspinały się w 
górę, ale z braku perspektywy Fred nie mógł ocenić rozmiarów wzniesienia.
— Tylko nie siedź za długo! — ostrzegł Omar, bawiąc się wielką, odbezpieczoną spluwą.
W środku było cicho i smrodliwie, brzęczały ospale wielkie muchy. Agent zastanawiał się 
nad swymi szansami. Dwóch uzbrojonych mężczyzn na podwórzu, nie wiadomo ilu wewnątrz 
domu poniżej, ze ścieżki widział tylko dach zabudowań i zagrodę dla owiec… A do 
najbliższych zarośli w bok sto metrów. Przyjrzał się desce z tyłu. Obluzowana. Jeszcze 
bardziej zainteresował go duży zardzewiały gwóźdź, który dawno przestał spełniać 
jakiekolwiek zadania konstrukcyjne.
Nie zapominając o ulżeniu jelitom, majstrował przy ćwieku, wreszcie wyjął go i wsunął do 
kieszeni. Teraz sięgnął ręką do ust. Dla obserwatorów niezbyt biegłych w technice 
dentystycznej jamę ustną Freda wypełniał zaiste hollywoodzki garnitur zębów, imponujący 
jak na człowieka parę lat zawodowo uprawiającego boks i uczestniczącego w niepoliczalnej 
ilości nadobowiązkowych mordobić. Była to jednak iluzja i magia stomatologii. Fred 
podważył szóstkę i siódemkę. Potem wyjął je. Proteza wewnątrz posiadała miniaturowy 
schowek. Wydobył zeń maleńki kawałek metalu, potem umieścił zęby na swoim miejscu…
— Hej, pośpiesz się, czy dać ci coś na rozwolnienie? — huknął z zewnątrz Omar.
Starając się nie spieszyć, Fred uformował ów składany kawałeczek metalu w rodzaju 
mikrowytrycha. Następnie ujął go ustami i przybliżył ręce do twarzy.
— Wyłaź wreszcie! — pistolet Omara łomotnął w drzwi.
Uderzenie było tak nieoczekiwane, że szczęki Graya drgnęły. Zbawczy kluczyk wyleciał 
spomiędzy zębów i potoczył się po podłodze. Psiakrew. Agent usiłował zatrzymać go 
wzrokiem, ale widać nie miał żadnych zdolności telekinetycznych. Wytryszek bowiem jak 
ciągnięty magnesem doleciał do szczeliny między deskami, jakimś cudem przecisnął się przez 
nią, ginąc na zawsze w dole z nieczystościami.
— Wyłazisz, psie? — awanturował się strażnik. Fred zdusił rozpacz.
— Idę.
Stał w słońcu mrużąc oczy.
— Czy szanowny pan miałby jeszcze jakieś życzenia? — zapytał przesadnie 
ugrzecznionym tonem Carlo.
— Tak, chciałbym się umyć. Wymienili spojrzenia.
— Dobrze, to chyba da się załatwić.
Zeszli niżej między zabudowania gospodarcze. Znajdowało się tam wielkie koryto, bo 
trudno byłoby nazwać ową ocembrowaną kadź basenem. Pod murem leżał ogrodniczy 
szlauch.
— Chcesz się myć, to się rozbieraj…
Skrzypnęły drzwi i z wnętrza domu, robiącego zresztą wrażenie opuszczonego, wysunęła 
się Christine. Ze znacznym zaciekawieniem przyglądała się rozgrywającej się scenie. Fred 
zdjął spodnie i, bez większego ociągania, majtki.
— Co mam zrobić z górą? — spytał unosząc skute ręce. Terroryści lekko się zjeżyli.
— Może go na chwilę rozkuć — zdecydowała Christine. — Omar będzie miał go na oku.
Jeszcze chwila i najlepszy pracownik KOMÓRKI był goły jak święty turecki. Trzeba 
przyznać, i Christine niewątpliwie to uczyniła — Fred robił wrażenie harmonijnie 
zbudowanego. Proporcjonalne, nie nadmiernie umięśnione ciało szpeciła jedynie długa blizna 
na żebrach, pamiątka po niezbyt celnym pchnięciu nożem w zaułkach Hong — Kongu. 
Klejnoty męskie na tle nieopalonych części ciała przeważnie wyglądają żałośnie — tym 
razem jednak jednolita opalenizna i naturalność postawy kojarzyły się raczej z antycznym 
posągiem.
— Przydałoby się mydło — powiedział Fred. Za późno, Carlo włączył wodę. Wąż 
ogrodniczy leżał w cieniu, toteż od razu chlusnęło dotkliwym zimnem. Gray skulił się i 
przysłonił twarz. Carlo rozkręcił kurek na pełny regulator. Ciśnienie było nieomal jak w 
pożarniczej motopompie. Agent zaklął. Trójka obserwatorów wybuchnęła śmiechem. 
Doprawdy, zaczęła się pyszna zabawa. Więzień usiłował wydostać się spod wodnego bicza, 
ukryć się, ale ten dopadał go, obalał, podcinał, czochrał, obracał… Pląsanina trwała dłuższą 
chwilę, a Carlo, mimo próśb kąpanego, nie miał ochoty na kończenie zabawy, przeciwnie, 
rechotał z zachwytu. Wreszcie goły człowiek zaczął złorzeczyć i wygrażać. Dalibóg, to było 
jeszcze zabawniejsze. Trójka rozbawionych widzów nie zwracała jednak uwagi, że pląs 
nieszczęśnika w strugach wody jest znacznie mniej bezcelowy, niż mogłoby się to wydawać. 
Owszem, wyglądało to na taniec świętego Wita, ale jego kierunek…
Gray od początku miał ciekawą koncepcję. Wirując i przewracając znalazł się w połowie 
podwórza, parę metrów od stojącego na cembrowinie zbiornika Omara, który na swe 
nieszczęście dawno opuścił broń. Jeszcze dwa hycnięcia i struga wody przeznaczona dla 
nadgorliwego czyściocha objęła również smagłolicego rewolwerowca.
— Uważaj, baranie! — zaklął oślepiony na moment. To wystarczyło Fredbwi, jednym 
skokiem stanął przy Omarze i pchnął go silnie. Strażnik stracił równowagę i runął do kadzi. 
Nim do Carla dotarło, co się dzieje, Gray skoczył ku dziewczynie. Nieporadnie szukała 
czegoś w torebce. Aliści prąd wody podążający za agentem oślepił ją. Wyrwał z ręki torbę… 
Fred minął Christine, dążąc ku niskiemu murkowi, za którym ciemniał zbawczy las. Carlo 
nareszcie zrozumiał, co się dzieje. Atoli zgubił go pośpiech, zamiast zakręcić wodę, cisnął 
wąż i sięgnął po broń. Teraz pozostawiona sama sobie gumowa bestia jak zwariowana 
poczęła tańczyć po podwórku, plując wodą i mocząc samego Carla. Omar wygramolił się już 
wprawdzie z wody, ale plecy uciekiniera zniknęły za murem…
— A „dokąd to, przyjacielu? — zapytał mężczyzna stojący na ścieżce po drugiej stronie 
parkanu.
Mówiącym był szczupły, nieco lalkowato ubrany albinos o króliczych oczach. Fred 
skoczył ku niemu. Ale nieznajomy nie uchylił się, tylko odparował cios, a następnie 
wyprowadził własny w podbrzusze agenta, potem poprawił, wyminął gardę i uderzył w 
podbródek. Gray padł. Oczywiście mógł dalej walczyć, ale żałował sił. Poznał przeciwnika. 
To był Helmut. Jeden z najgorliwiej poszukiwanych przez policję pięciu kontynentów 
osobników. Helmut, współczesny Old Shatterhand, obok Carlosa najbardziej legendarny 
człowiek terroru.
Z podwórka wybiegli cokolwiek zadyszani i zmoczeni prześladowcy: Christine, Omar, 
Carlo.
— Dobra zabawa, bardzo dobra zabawa! — powiedział bez najmniejszej emocji Helmut. 
— Zostaw — rzucił krótko, widząc, że Omar zamierza kopnąć leżącego — przecież to nasz 
potencjalny współpracownik.

Zapadł zmrok, w komórce gęstszy niż na zewnątrz. Gray leżał na boku usiłując zasnąć. 
Wieloletnie doświadczenie nakazywało mu maksymalne oszczędzanie sił, które nie wiadomo 
kiedy mogą się przydać. Fakt, że ciągle jeszcze żył, był dobrą prognozą, widocznie w planach 
Helmuta jego osoba stanowiła ważny punkt…
Również cieszyło go odkrycie jednego z szefów akcji. Wydawało się, że po brawurowym 
odbiciu zakładników w Tananarivie Helmut zniknął na zawsze z pola walki. Ciężko ranny 
zdołał jednak ujść z więziennego szpitala i na dobre dwa lata słuch o nim zaginął. W kręgu 
Interpolu mówiło się, że nie żyje, lub twierdzono, że jako inwalida przeszedł na emeryturę i z 
twarzą po operacji plastycznej przebywa gdzieś w Ameryce Południowej albo Oceanii… A 
więc Helmut! Ciekawy przeciwnik. Z tego, co wiedział o niebezpiecznym albinosie, 
wynikało, że przeciwko zawodowcowi stanął zawodowiec. To dobrze. Helmut, potomek 
dobrej norymberskiej rodziny, nie interesował się (co zabrzmi paradoksalnie) polityką, 
przypadek sprawił, że po służbie u bananowego dyktatora trafił do grupy UNO (nie mylić z 
francuskim skrótem Narodów Zjednoczonych). Równie dobrze czułby się u lewaków, jak i 
faszystów, i jedyne, co naprawdę lubił, to złą sławę i pieniądze. Ta żądza sławy oraz zbyt 
znaczne dossier zbrodni sprawiały, że nikt z KOMÓRKI nie wpadł na pomysł kupienia 
Helmuta. Zresztą nie wiadomo, czy starczyłoby im pieniędzy.
Jak dotąd spotkali się tylko raz. Przed trzema laty. Gray stanowił drugie zabezpieczenie 
pewnego ambitnego komisarza ze środkowych Włoch, znanego z ciężkich strat, jakie zadał 
podziemnej hydrze. Komisarz miał obiecanych parę wyroków śmierci, ale nie przejmował się 
nimi. Chroniło go zresztą stale paru włoskich funkcjonariuszy, no i Fred. Helmut rozpracował 
rzecz brawurowo. Przystał na jakiś czas do konkurencyjnej organizacji terrorystycznej i dał 
się ująć w czasie akcji z bronią w ręku. Oczywiście nikt z aresztujących go karabinierów nie 
miał pojęcia, kogo schwytał naprawdę. Helmut wsypał bez litości całą podziemną siatkę, 
czym zyskał wdzięczność i sympatię komisarza, następnie zaproponował rozpracowanie 
grupy UNO. Za poręczeniem swej przyszłej ofiary został zwolniony z więzienia. Egzekucji 
komisarza dokonał w jego własnym gabinecie, a następne umknął na ruchomym bloczku po 
linie przewieszonej między strzeżoną kwaterą na dziesiątym piętrze biurowca a gankiem 
pobliskiego barokowego kościółka. Gray strzelał do niego w locie, ale chybił.
Teraz stanął przed szansą rewanżu. Ale jaka to była szansa?
Coś zaszeleściło, skrzypnęły drzwi. Ktoś wszedł. Zaintrygowało to Freda, którego 
ciekawość rzemiosła przewyższała lęk przed śmiercią. Panował absolutny mrok. Ktoś usiadł 
na posłaniu… Gray poruszył się, ale postać tylko szepnęła: cii, kładąc mu palec na ustach. 
Bardzo pięknie pachniał ten palec. Potem ten ktoś przesunął agenta na posłaniu. Trochę 
jęknął. To naprawdę niewygodnie mieć ręce skute z tyłu przez wiele godzin. Nieznajoma — 
jej kobiecość raczej nie budziła wątpliwości — położyła się obok i delikatnie długimi 
paluszkami zaczęła rozpinać koszulę więźnia. Uczuł ciepły dotyk wilgotnych ust na szyi i 
piersiach. I muśnięcia jedwabistych włosów. Kobieta, a może winniśmy powiedzieć 
dziewczyna, zdaje się, nie przejmowała się niewygodną sytuacją Freda. Skrępowanie 
mężczyzny wydawało się nawet ją cieszyć, stwarzało bowiem szerokie pole dla jej inwencji. 
Wszystko odbywało się w absolutnej ciszy. Płaszcz lub szlafrok zsunął się z ciała nocnego 
gościa. Wilgotne usta dotknęły brzucha Freda.
A potem była rozkosz, rozkosz, rozkosz…

Mecenas Otto Schmidt coraz gorzej znosił podróże. Patrząc retrospektywnie na swe życie 
dochodził do wniosku, że po zliczeniu wszystkich dni, których nie spędził w pociągu, 
samolocie, samochodzie lub na statku, nie uzbierałoby się więcej niż pół roku. Poza 
dzieciństwem. Ale jak dawno było to dzieciństwo. I jakie? Przykra egzystencja w sierocińcu, 
los podrzutka bez przyszłości. I owo zadziwiające przedpołudnie, kiedy wezwany przez pedla 
wszedł do gabinetu dyrektora, w którym oczekiwał go dystyngowany pan o siwiejących 
włosach i sportowej sylwetce.
— Przywitaj swego wuja, Ottonie — powiedział dyrektor tak ciepło, że nieomal sparzył 
nienawykłego do pieszczot nastolatka.
Dopiero po wielu latach dowiedział się, że Stary Pan Altenbach nie był jego wujem, lecz 
ojcem… i było to ojcostwo dziwne, mało chwalebne, choć nie przypadkowe. W każdym razie 
był to w jego życiorysie dzień zwrotny — posłano go do dobrej szkoły, później ukończył 
studia prawnicze… Ale wcześniej przeszedł cały szereg najrozmaitszych badań, których 
sensu nie potrafił pojąć. Z zawiązanymi oczami musiał zgadywać kolory kart, wybierać asa z 
rozsypanej koszulkami na wierzch talii, godzinami wpatrywać się w rozmaite przedmioty… 
Odpowiadać przez sen na pytania, dawać się ważyć, mierzyć, fotografować lub wkładać 
dłonie do tajemniczych aparatów.
Po takich próbach Altenbach nie krył pewnego rozczarowania i mruczał rozmaite zdania w 
rodzaju: „nie zawsze musi się udać” albo „to jest granica normy”. Z czasem Otto pojął, o co 
chodziło. I pogodził się ze swoją rolą. Pokochał nową rodzinę i starał się być użyteczny. I był. 
Właśnie przez swą normalność, uprzejmość przy nawiązywaniu kontaktów z ludźmi mógł 
przeprowadzić to, co jego krewniakom przychodziło z trudem. Rządził finansami rodziny, 
bywał łącznikiem, doradcą, czasem kurierem.
Ostrożny, skrupulatny, nie był jednak tchórzem. Kiedyś każda podróż wydawała mu się 
ryzykiem, a każdy człowiek w mundurze detektywem śledzącym jego poczynania. Później 
oswoił się z myślą, że świat zewnętrzny nic nie wie o ich działalności i najprawdopodobniej 
nie dowie się, aż przyjdzie czas. Ciekaw był bardzo, czy on sam dotrwa do tego dnia. Stary 
Pan nie dotrwał. Ale jeśli nawet śmierć miała go zabrać wcześniej, bywały chwile, gdy 
ogarniała go bezmierna duma granicząca z pychą. On, Otto Schmidt, wychowanek 
podrzędnego sierocińca, uczestniczył, współtworzył… Ale bywały i chwile zwątpienia, kiedy 
myśląc o pięćdziesięciu przeszło latach swej służby zastanawiał się, jaki miało to wszystko 
sens. Czy cel nie był jedynie fantasmagorią, a cała hipoteza naciągniętą mrzonką? Ale akurat 
dziś nie miał takich wątpliwości.
Boeing dotknął płyty lotniska. Autobusy dowiozły ich do terminalu, megafon przypominał, 
że pasażerowie z Moskwy i Warszawy proszeni są o odbiór bagażu. Pociąg do centrum 
Zurichu odchodził za parę minut. Wszystko toczyło się normalnie. Mediolańskim ekspresem 
dotarł do Bellinzony. Po drodze w toalecie wagonu I klasy zrobił test, cóż, nie był pierwszej 
młodości, w notesie spisał z pamięci wszystkie informacje, przeczytał je jeszcze raz, później 
kartkę podarł i staranie spożył. Popijając piwo, zakupione u sprzedawcy, który z wózkiem 
pełnym napojów przemierzał w tę i z powrotem pociąg, pomyślał, że dawno nie przynosił tylu 
dobrych wiadomości. Oczywiście jego obserwacje powinny zostać potwierdzone badaniami, 
wszelako…
Jakby zląkł się swego optymizmu, potoczył wzrokiem po wagonie. Ludzi siedziało nie 
więcej niż kilkunastu. Jakieś małżeństwo z dwójką dzieci, para pod oknem zajęta mapą i 
folderami, ani chybi turyści…. Narzeczem? Nie, sądząc po wzajemnym traktowaniu raczej 
krewni, tak, chyba brat z siostrą, dalej dwie młode zdrowe dziewczyny, pod oknem ksiądz 
zaczytany w „New York Harald Tribune” i osiłek o twarzy mopsa. Doktor Schmidt nie 
cierpiał takich osiłków. Jako człowiek wątły czuł ogromny respekt przed siłą fizyczną i nawet 
kamerdyner Wolfgang wzbudzał w nim lęk.
Wjechali w tunel św. Gotharda. Otto nie lubił tuneli. Przypominało mu to owe lata, gdy za 
karę wychowawca zamykał go w schowku na szczotki. Schowek nie miał okna i Otto 
przekonany był, że się udusi. Naraz w pociągu zgasło światło. Ogarnął go strach. Nie 
wiadomo dlaczego, ale ogarnął. Tym bardziej że zgodnie ze zwyczajem nie nosił ze sobą 
broni.
Światło jednak zaraz rozbłysło. Mecenas rozejrzał się.
Rodzeństwo chichotało, dzieci bawiły się, ksiądz na powrót rozłożył amerykański 
dziennik, tylko „mops” zniknął.
Doktor Schmidt nie lubił, jak ktoś znika. Ale ostatecznie jechali szybkim pociągiem w 
wolnym kraju. Poza tym na osiłka tunel mógł podziałać moczopędnie. Nauka od czasu Freuda 
zna podobne uwarunkowania. Jednak minął kwadrans, a człowiek nie wracał. Próżno Otto 
powtarzał sobie, że to nie jego sprawa. Niepokój jak ślimak raz wyszedłszy ze skorupki, nie 
miał ochoty schować się w niej ponownie.
Jedyna pociecha, że wkrótce będą w Bellinzonie, na dworzec wyjedzie Wolfi albo Denni, a 
przy Wolfgangu prawnik Altenbachów nie bał się nawet diabła.
Wjechali na dworzec. Czekających było kilkoro, ale charakterystycznej sylwetki 
kamerdynera ani śladu. Otto wyszedł na peron, który szybko pustoszał. Prawnik miał nawet 
ochotę zapytać krępego spoconego Włocha, który zdawał się pożerać wzrokiem rozkład 
jazdy, czy nie widział rudego olbrzyma, ale nie zwykł zagadywać nieznajomych. Tymczasem 
z wagonu gramolił się ksiądz, widocznie zaczytał się i omal nie przegapił stacji. Ksiądz był 
drobny, ale miał ogromny kufer. Aż dziw, że nie nadał go na bagaż. Konduktor pomógł 
wytaszczyć sakwojaż na peron, po czym pociąg ruszył. Jeśli jechał w nim antypatyczny 
„mops”, to tym lepiej dla niego i Włochów oczekujących na turystów. Otto odetchnął.
— Seniore, czy mógłby mi pan pomóc? — ksiądz zagadał do spoglądającego na zegarek 
jurysty. — To jest lekkie, tylko okropnie nieporęczne.
Ksiądz chwycił za jedno ucho, Schmidt za drugie. Rzeczywiście, pakunek był niezwykle 
lekki. Wyszli przed dworzec…
— To jeszcze parę metrów, zaparkowałem w bocznej uliczce — tłumaczył sługa Boży.
W tym samym momencie mężczyzna o twarzy mopsa wyszedł spoza filaru na peronie 
bagażowym, przeszedł przez tory i znikł gdzieś w dworcowych zabudowaniach, pogwizdując 
jeden z najnowszych przebojów.
Samochodu BMW nie zaparkowano tak blisko, jak ksiądz obiecywał, ale i tak wysiłek był 
nieduży.
— Tu postawimy — powiedział kapłan. — Dziękuję.
Wtedy nagle z cienia wyłonił się spocony facet z wąsikiem i po raz nie wiadomo który 
doktorowi Schmidtowi wydało się, że coś tu nie gra…
Kiedy ciało mecenasa znalazło się już w bagażniku, a kufer po misternym złożeniu 
skurczył się do rozmiarów małej walizeczki, ksiądz wskoczył do wozu, a Carlo nacisnął gaz.
— Co z wozem Altenbachów, kto prowadził? — zabrzmiało pytanie.
— Denni, ale przydarzyła im się mała awaria po drodze — wyszczerzył się Carlo.

Po niezwykłej nocy nastąpił zwyczajny świt. Gray otworzył oczy — na posłaniu obok nie 
było nawet śladu nieznajomej, ot, jeden blond włos przyczepiony do koca stanowił dowód, że 
wizyta nie była snem. Do południa przegłodził się nieźle, nikt nie zajrzał ze śniadaniem. O 
bólu rąk lepiej nie mówić. Dopiero koło dwunastej wszedł Omar, jak zwykle wymachując 
spluwą.
— Szef zaprasza na śniadanie — powiedział.
— Mam skakać na skutych nogach? — warknął Fred.
— Ja cię zaniosę.
Na przykrytym obrusem stole piętrzył się stos bułeczek, owoców, serów. Brak wędlin 
wskazywał, że Helmut jest jaroszem.
— Witam kolegę — albinos skłonił się przed usadzonym na krześle więźniem. — Rozkuj 
mu ręce, Omar, nie będziemy przecież karmić go jak pisklaka.
— Ależ… — cień wahania przebiegł po oliwkowej twarzy.
— Powiedziałem.
Posiłek spożyli we dwóch. Nigdzie nie było nawet śladu Carla. Nie pojawiła się Christine. 
Wszystko rekompensowała wyjątkowa uprzejmość Helmuta.
— Ludzi jednego fachu winien cechować szacunek — powiedział w pewnym momencie. 
— Szacunek i uprzejmość, nawet jeśli przypadkowo znajdują się po dwóch różnych stronach 
lufy. Zresztą mówiono mi, że chce pan dla nas pracować.
— Podałem cenę.
— Ładna stawka i przyznam, nie zawahałbym się ani na moment, gdyby… Radziłbym 
spróbować szparagów, wyborne…
— Dziękuję.
— Pewien kłopot polega na tym, że nie wiem, czy jeszcze potrzebujemy współpracownika. 
Nawet tak wspaniałego. Sprawy pokomplikowały się… Chociaż, patrząc z naszej strony, 
mocno się uprościły. Właściciel stawu rybnego nie kupuje sobie wędki. Nieprawdaż?
— Gratuluję — odpowiedział nie tracąc apetytu Fred.
— Szczerze żałuję, że w naszym pojedynku zabrakło dramaturgii. Ale cóż, życia nie 
układają scenarzyści filmowi. Głupio pan wpadł, głupio zginie… Proszę spróbować jeszcze 
tych kabaczków…
— Czy zawsze jesteś taki pewien siebie, Helmut? — zapytał nie tracąc zimnej krwi.
— O nie… Wtedy, w gabinecie komisarza trząsłem się jak figowy listek na brzuchu 
wiekowej staruszki.
— Blefujesz. Do układanki brakuje ci masy klocków. Nie znasz istoty eksperymentu 
Altenbachów, nie znasz adresów, kontaktów…
— Jeszcze parę godzin. A co powiedziałby pan, mój drogi, na odrobinę dobrego wina?
— Jak najchętniej.
Rozmowa toczyła się lekko, można rzec, finezyjnie. Omar zachowywał się jak najlepszy 
kelner. Fred rozważał wprawdzie ewentualność gwałtownego pchnięcia stolika na siedzącego 
vis–a–vis Helmuta, kiedy Omar będzie odwrócony, ale we właściwym momencie zauważył 
nieruchomą sylwetkę za oknem pobliskiej szopy. Bez szans.
Po posiłku Helmut przeprosił gościa, twierdząc, że wzywają go obowiązki, i Gray znów 
wylądował w swej celi. Zastanawiał się, jaki nowy sukces mogli odnieść przeciwnicy. Z 
irytacją myślał też o kolegach z KOMÓRKI. Czy nikogo w centrali nie zaniepokoił brak 
wiadomości z Tossynii? A może już go skreślono.
Przed zapadnięciem zmierzchu jego uwagę zwrócił warkot samochodu i ożywione 
rozmowy. Dosłyszał wściekły głos Helmuta:
— Musieliście tak mocno, mam przez was organizować tu sanatorium…
W jakiś kwadrans później drzwi otwarły się gwałtownie.
— Przykra wiadomość, mister Gray — powiedział szef albinos. — Będziemy musieli się 
rozstać.
— Wyjeżdża pan — uśmiechnął się Fred.
— Właśnie. Pan niestety zostaje.
Szczęknęła odbezpieczona broń. Przez głowę agenta przeleciała myśl, że właściwie zawsze 
ciekawił go proces umierania. Usta jego przybrały drwiący wyraz. Ale terrorysta nie strzelił, 
opuścił broń.
— Nie lubię szlachtować skutych profesjonalistów — burknął. — To jest jak nielojalność 
we własnym związku zawodowym. Hej, Carlo, mam zadanie dla ciebie…
Wszedł spocony południowiec, którego dwa dni temu Fred poznał na dworcu w 
Bellinzonie. Rola egzekutora wyraźnie sprawiała mu przyjemność.
— Kropniesz go, jak odjedziemy, tylko nie zbliżaj się zanadto. Zresztą zostawiam ci Rona. 
— W otworze drzwi pojawił się mężczyzna o gładko wygolonych policzkach, tym razem bez 
sutanny i koloratki. — A na nas czas. Zegnaj, Fred!
— Do zobaczenia, Helmut.
Zawarczały silniki dwóch samochodów. Ron pozostał w drzwiach. Brzydki wyraz 
wykrzywił usta Carla.
— Addio, seniore! — rzekł repetując broń.
— Głupio robisz, Carlo. Nie masz szansy ucieczki. Centrala znajdzie cię, nawet gdybyś się 
zapadł pod ziemię. Od dawna pracowałeś dla nich?
— Gówno cię to obchodzi!
— Nie dyskutuj z nim, rób swoje — powiedział stojący z boku Ron.
— A może ty masz ochotę?
— Ty dostałeś rozkaz — fałszywy ksiądz wzruszył ramionami i rozpakował porcję gumy 
do żucia.
— Mógłbym cię wybronić, Carlo — zaczął Gray, ale tamten wybuchnął prostackim 
śmiechem i uniósł spluwę.
— Lepiej rób rachuneczek sumienia, Fred! Ping pang!
Tego nikt nie przewidywał. Carlo upuścił broń, chwycił się za pierś i z wyrazem 
ogromnego zdumienia począł obsuwać się po framudze drzwi. Krew chlustała z wielkiej rany 
rozwalonej nabojem dużego kalibru.
Bang bung!
Teraz księżulo — trafiony w ramię — zwinął się jak piskorz i wpadł do środka komórki. 
Wyciągnął broń, ale Gray, mimo skutych kończyn, był szybszy. Runął na gładko wygolonego 
i ciałem obalił go na ziemię. A gdy leżeli dysząc, w ostrej smudze dziennego światła pojawił 
się pistolet. Łup! Fred mógł zsunąć się z trupa. Na progu stała Christine. Christine z szeroko 
otwartymi oczami i dymiącą bronią w ręku.
— Masz kluczyk od kajdanek? — rzucił krótko. Miała.
— Czy ktoś pozostał? — padło drugie pytanie.
— Dozorca zagrody, ale… — zawahała się. — On też już…
— Ty go załatwiłaś.
— Helmut!
Byli już na podwórku. Potem zbiegli na drogę.
— Nie ma żadnego wozu na chodzie?
Pokręciła głową.
Wrócił do studni i umył ręce. Christine przyglądała mu się w milczeniu.
— Dlaczego to zrobiłaś?
Milczała. Powtórzył pytanie. Usta jej drżały. I nagle jakby coś w niej pękło, krzyknęła:
— Już nie mogłam dłużej — i trzęsąc się od płaczu padła w ramiona agenta.
Przygarnął ją delikatnie. Czuł ten sam zapach co w nocy.
— Obronisz mnie, obronisz? — pytała łkając.
— Oczywiście, Christine.
— Oni mają długie ręce. Zawsze się bałam zerwać z nimi, tak się bałam…
— Ze mną będziesz bezpieczna. Czy tu jest telefon?
— Helmut zniszczył.
— A najbliższa osada?
— Dwie godziny marszu, może półtorej.
— Idziemy — zakomenderował. — Wiesz, dokąd pojechali?
— Mówili o „Szarym Domu”. Przyśpieszył kroku.
— Skąd ta zmiana, Christine? Wydawało mi się, że jesteś zastępcą Helmuta. Jeszcze 
wczoraj…
— Jestem niezłą aktorką — powiedziała krótko. — A poza tym… musiałam. Po takiej 
akcji nie zostawia się świadków. Każdy po wykonaniu swej roboty miał być załatwiony. 
Słyszałam, że Ron miał załatwić Carla, gdy ten skończy z tobą. Potem miał zająć się mną…
— Gdzie słyszałaś? Od kogo?
— Podsłuchiwałam.
Brzmiało prawdopodobnie. Posuwali się szybko, choć nogi Freda po długotrwałym skuciu 
nie pracowały jak należy.
— Wierzysz mi? — spytała dziewczyna. Nie odpowiedział.
— Widzisz, nie powiedziałam ci wszystkiego. Jest jeszcze coś.
— No!
— Podobasz mi się, Fred.
Marsz szedł im coraz lepiej. Niestety zapadł zmrok i jakakolwiek droga na skróty nie 
wchodziła w grę. Ponad wzgórzami jeszcze pewien czas lśniły w świetle majestatyczne, 
ośnieżone szczyty. Ciągle nie bardzo miał pojęcie, gdzie się znajdują… Naraz schwyciły ich 
światła. Mocne światła samochodu. Christine krzyknęła. Stali słupka jak zające uwięzione w 
reflektorowej poświacie. Już miał zamiar pociągnąć dziewczynę i sturlać się z nią do rowu, 
kiedy spoza reflektorów doleciał go znajomy głos.
— Strasznie przepraszam, poruczniku, ale wóz mi nawalił… Widzę jednak, że dał pan 
sobie radę beze mnie.
Podbiegli do samochodu. Za kierownicą siedział tęgi mężczyzna o nalanej twarzy, 
przypominającej mordkę mopsa.
— Dwa samochody minęły mnie jakąś godzinę temu — informował.
— Trzeba było pojechać za nimi.
— Bałem się o ciebie. Nie mieliśmy żadnych wiadomości, „Kuzyn” szaleje… Ale to nie 
wszystko. W Bellinzonie UNO–wcy schwytali jakiegoś starucha i wrzucili go do bagażnika.
— Mecenasa Schmidta — wyjaśniła Christine.
— I dopiero teraz mi o tym mówicie — wybuchnął Gray.
— Miałem nie spuszczać z oczu osobnika o pseudonimie Ron, jechał z Zürichu w 
przebraniu księdza, no i odszukać pana… Chyba zjawiłem się w porę?
Fred nie odpowiedział. W ogóle nie lubił rozmów z porucznikiem Burke. Jeśli istnieje 
niechęć od pierwszego wejrzenia, to właśnie takie uczucie łączyło tych dwóch 
funkcjonariuszy KOMÓRKI. Poza fachem i paroletnią wspólną pracą była to jedyna rzecz 
wspólna. Wszystko pozostałe ich dzieliło. Bruke pracował dla KOMÓRKI, albowiem lubił 
zabijać, Gray — ponieważ ten jeden zawód, w pełni wykorzystujący jego umiejętności, dawał 
mu odpowiednie środki do życia.
Ich rywalizacje pogłębiał fakt, że Fred był zdolny i miał szczęście, a porucznik pracowity, 
lecz pechowy. Jeśli obaj dostawali do rozgryzienia ten sam problem, wiadomo było, że 
prędzej rozwikła go szatyn o pociągłej twarzy.
Freda kochały kobiety, „mops” musiał wydawać szmal na prostytutki. Jedyną przewagę 
Burke’a stanowił staż pracy, pracował dla „Kuzyna” znacznie dłużej niż Gray, znał doskonale 
jego słabostki i nigdy nie omieszkiwał tego wykorzystywać, chociaż ostatnio… Fred pojechał 
odszukać i nawiązać kontakt z Altenbachami, a on pozostał w odwodzie. Czyżby początek 
niełaski?
Toteż Burke z satysfakcją słuchał o opałach rywala, który gdyby nie nawrócenie Christine, 
spoczywałby już w parku sztywnych. Agent opowiadał jednak niewiele, mimo całej sympatii 
do dziewczyny nie zamierzał wtajemniczać jej w szczegóły akcji…
Bruke uważał, że trzeba jak najszybciej nawiązać kontakt z centralą, przekazać Christine w 
pewne ręce, ale spotkał się z natychmiastową kontrą.
— Tę akcję zlecono mnie i poprowadzę ją do końca, więc jeśli chcesz w niej uczestniczyć, 
musisz wykonywać polecenia, Sam. .
W mroku nie sposób było dojrzeć twarzy porucznika. A byłby to ciekawy widok.
Tymczasem wokół drogi poczęły już rozbłyskiwać pierwsze światełka cywilizowanego 
świata.

Helmut porozstawiał ludzi ze wszystkich stron, tak by z „Szarego Domu” nie prześlizgnęła 
się nawet mysz. Dodatkowo przy mostku umieścił stanowisko odwodowe, kontrolujące wjazd 
do doliny, gotowe ogniem z broni automatycznej powstrzymywać ewentualne posiłki. 
Zresztą, kto mógłby zorganizować odsiecz? Człowiek, który od południa obserwował dom, 
meldował, że nie zauważył żadnych ruchów, na jedyny kabel telefoniczny nałożono podsłuch, 
przecięto go zresztą o zmierzchu. Pod główną bramą stanęło dwóch chłopaków z bazukami, 
gotowych na komendę rozwalić ją w kawałki.
Dom Altenbachów swoim zwyczajem tonął w mroku. Helmut zadzwonił. Chwila minęła, 
zanim w bocznych drzwiach zamajaczyła sylwetka Wolfganga. Giani uniósł się, by go 
zlikwidować, ale dowódca powstrzymał narwańca ruchem ręki.
— Pan Helmut? — zapytał kamerdyner.
— Tak — odparł zaskoczony.
— Pan Altenbach czeka na pana!
Helmut ruszył ku schodkom, Giani znów poderwał się za nim, ale szef powstrzymał go z 
uśmiechem:
— Zaczekać kwadrans, chyba że wystrzelę… Posłuchali z ociąganiem.
Wolfgang wprowadził Helmuta do luksusowego patio. Tym razem jednak brakowało w 
nim zarówno Ernesta, jak i Lizy. Z trzcinowego fotela podniósł się rudawy tłuścioch, Peter. 
Jak dotąd nikt nie pomyślał o odebraniu broni napastnikowi.
— Przykra sprawa z tym Denisem — powiedział Altenbach. — Czy trzeba było od razu go 
zabijać, zwłaszcza gdy walczy się o lepszy świat?
— Macie doskonały wywiad — zauważył Helmut.
— Nie mamy wywiadu, po prostu wiemy…
— W takim razie nie będę musiał długo się rozwodzić nad celem mojej wizyty.
— Rzeczywiście. Domyślamy się, czego od nas chcecie i czego z pewnością nie 
otrzymacie.
— Czyżby?
— Tak. Oczywiście wiem, że zaraz padnie informacja: dom jest otoczony, za dwanaście 
minut…
— To jeszcze nie wszystko, wasz mecenas…
— Jest w waszych rękach. No, to rzeczywiście jest kłopot, ale nie aż tak duży.
Helmut przyjrzał się z podziwem mężczyźnie o wyglądzie zapasionego księżula.
— Jest pan odważny, Herr Altenbach.
— Przeciwnie, przyjacielu, jestem obrzydliwym tchórzem, tylko wiem, że nie możesz mi 
nic zrobić.
— Doprawdy?
— Spróbuj…
Tu rozmówca wlepił wzrok w nieproszonego gościa. Patrzył tak, jak wąż potrafi patrzeć na 
swą ofiarę. Helmut odwrócił oczy i spróbował sięgnąć po broń, jego ręka zdawała się ważyć 
sto kilo.
— Niezłe — wymamrotał. — Długo pan tak może? Zaręczam jednak, że moje aniołki…
— Za parę minut rozpoczną szturm? Tym lepiej. To będzie bardzo pożyteczna robota… 
Choć kosztowna dla Towarzystwa Asekuracyjnego. Sami od pewnego czasu chcieliśmy 
zlikwidować tę kwaterę. Oho, ale ten Giani się denerwuje, chyba przyśpieszy akcję.
— Widzi pan przez ściany? — Helmut nadal nie mógł wykonać ruchu.
— Na niezbyt znaczną odległość. Poza tym nie nadużywajmy słowa „widzę”, raczej 
czuję… Czuję wasze emocje, myśli… Wiem nawet, jak intensywnie kombinuje pan w tej 
chwili. Niestety, muszę pana rozczarować — w domu nie ma archiwum, dziadek i mama też 
uprzedzili pańską wizytę i oddalili się…
— Przecież dolina jest obstawiona. Od wczoraj!
— Po spotkaniu z panem Grayem przewidzieliśmy dalszy rozwój sytuacji. A propos, 
proszę mu się kłaniać przy najbliższej okazji.
— Gray nie żyje — stwierdził terrorysta.
— Chyba się pan myli. No nic, mamy mało czasu.
Altenbach zrzucił szlafrok, ubrany był w bardzo obcisły dres. Taki sam, jaki miał na sobie 
Helmut. Podszedł dwa kroki i począł niezwykle uważnie wpatrywać się w twarz terrorysty. 
Ten nie mógł nawet drgnąć, czuł tylko, jak oblewa się potem. Rzeczywiście, sytuacja 
zakrawała na koszmar z telewizyjnego horroru. Ktoś inny może próbowałby przekonać sam 
siebie, że taka rzecz nie może mieć miejsca, ale skamieniały napastnik należał do 
pragmatyków wierzących w fakty, nawet nieprawdopodobne.
Wygląd Petera też daleki był od normalnego, pobladł, jego oczy wydawały się jeszcze 
bardziej wyłupiaste i naraz stało się coś niesamowitego, twarz poczęła mu się zwężać, włosy 
zmieniać barwę, znikł podwójny podbródek, sylwetka wyszczuplała. Już wcześniej zdjął 
okulary w złocistej oprawce i teraz widać było, jak jego ziemiste oczy zmieniają barwę.
To ja, on jest mną — przemknęło Helmutowi, który miał wrażenie, że stoi przed lustrem.
Tymczasem Altenbach zabrał mu broń, opatulił szlafrokiem i pchnął bezwładnego na fotel.
Minął umówiony kwadrans. Gwałtownie huknęły bazuki, zaterkotały serie z automatów. 
Poleciało szkło, kurz, tynk! Po chwili zwinne sylwetki wypełniły patio. Nikt nie stawiał 
oporu. Giani rozsypał ludzi po zabudowaniach, a sam stanął przed szefem.
— Brać go! — przemieniony Altenbach wskazał na postać w szlafroku. — Jest trochę 
ogłuszony strachem — dodał pogardliwie.
Mój głos, mój głos — coś zawyło w sparaliżowanym Helmucie.
— Przeszukać dom?
— Reszta uciekła. Archiwum zabrali. Brać go i spływamy…
Tu i ówdzie tliły się kotary i sprzęty. W kącie widać było rozlaną plamę tłustej cieczy. 
Komenderujący cisnął w nią niedopałek papierosa. Buchnął ogień.
Dwóch terrorystów wyniosło bezwładnego mężczyznę do samochodu. Tymczasem ogień 
rozprzestrzeniał się. Wspinał się po kotarach i boazeriach, atakował drewniane meble i 
podłogi. Nim odjechali, całe wnętrze „Szarego Domu” przypominało krater płynnego ognia.
Pół godziny później na miejscu znalazł się Fred, mopsowaty porucznik Burke i Christine. 
Nie mieli tu nic do roboty, rodowa siedziba Altenbachów płonęła jak pochodnia. Kiedy 
przybyły pierwsze straże pożarne, nie było już co gasić. Ściany runęły i na miejscu 
niedawnego zamczyska pozostała nieregularna kupa popiołów i zgliszcz, niczym całun 
starannie skrywający tajemnicę.
Na tym jednak nie skończyła się ani letnia noc, ani bulwersujące wydarzenia. W godzinę 
po zakończeniu akcji Giani odkrył, że eskortowany więzień to jego własny, nieustraszony 
dowódca, potwornie wściekły, a zarazem roztrzęsiony. Dotychczasowy szef ulotnił się gdzieś 
po drodze.
Na koniec nieszczęść, kiedy wielki tir, w którym umieszczono dwa wozy 
dziesięcioosobowej ekipy, dotarł pod umówiony pensjonat, na podjeździe oczekiwał na niego 
przerażony Omar. Specjalista od każdej roboty dygotał jak listek, bredził coś o cudach i 
duchach. Z jego słów wynikało, że miał okropny sen, w którym przemożna siła kazała mu 
rozkuć uwięzionego Schmidta.
— Zrobiłeś to? — wycedził Helmut.
— Mu… musiałem. Ale to nie koniec, przez ścianę przeniknęła do pokoju postać.
— Duch?
— Nie, kobieta, drobna, niska, o siwych włosach. Parokrotnie przesunęła ręką nad głową 
nieprzytomnego mecenasa i ten naraz wstał, kompletnie zdrów, jakby ubyło mu dwadzieścia 
lat i jakby ostatnią dobę spędził na luksusowych wakacjach, nie zaś w bagażniku BMW. 
Oddalili się przez drzwi, a ja nie mogłem kiwnąć nawet małym palcem u nogi…
Omar spodziewał się tęgiego mordobicia, atoli Helmut ze zrozumieniem pokiwał głową. 
Przypominał kogoś, komu wyrwano dziesięć zębów. Wysiadł w Lugano i dobrze zrobił, gdyż 
na przejściu granicznym do Włoch ciężarowy kolos z unowską grupą szturmową otoczył 
doborowy oddział szwajcarskiej straży granicznej.

ROZDZIAŁ X

— Jedź na urlop, Fred — pułkownik „Kuzyn” powiedział to zdanie głosem pełnym ciepłej 
dobroduszności, z typowym dla siebie jowialnym wyrazem twarzy, który tak mylił ludzi 
postronnych.
Nie ufa mi — przemknęło przez myśl agentowi.
— Nasza praca nie składa się z samych sukcesów. Czasem trzeba zrobić krok w tył, aby 
później skoczyć milę do przodu. I nie rób sobie wyrzutów z powodu Carla. Istnieje tysiąc i 
jeden sposobów kupienia człowieka, nawet jeśli przez wiele lat był wierny… Zresztą mamy i 
drobne sukcesy — pułkownik mówił jeszcze wolniej, jeszcze łagodniej. — Dzięki twej 
Christine nakryliśmy kilka lokali, skrytki z bronią, kanał przerzutowy do Francji, drukarnie 
ulotek. Mamy rysopisy trzech ludzi ze ścisłego kierownictwa, ty rozpoznałeś Helmuta…
— To raczej on mnie rozpoznał. A poza tym wszystkie informacje Christine były 
spóźnione, lokale zostały wcześniej zlikwidowane, przywódcy zapadli się jak pod ziemię, a 
kiedy dzięki mym wskazówkom zatrzymano na granicy tira z operacyjną dziesiątką z UNO, 
już nazajutrz wszystkich zwolniono.
— A co policja mogła zrobić? Broni przy nich nie znaleziono, nikt nie był notowany. 
Owszem, usiłowali przekroczyć nielegalnie granicę, ale do kraju, którego są obywatelami. W 
Szwajcarii nie popełnili żadnego przestępstwa. Na udział w podpaleniu „Szarego Domu” brak 
dowodów. No i ani jeden nie zdradził ochoty do sypania… Ale nie martw się, postanowiłem 
zwolnić Christine, to ci umili wypoczynek.
— Nie marzę o wypoczynku — sucho rzekł Gray. — Mam też inny pogląd na sytuację. 
Moim zdaniem nie należy zmieniać planów. Przypuszczam, że Helmut nie zdobył nowych 
atutów, nie pojmał żadnego z Altenbachów, a „Szary Dom” podpalił z wściekłości.
— Pogląd w istocie oryginalny, ale na razie nie do sprawdzenia. Musimy postępować tak, 
jakby przeciwnik zyskał nad nami przewagę. Wygrał jedną partię. Teraz zaczyna się nowe 
rozdanie kart. Tobie należy się wypoczynek. Jedź więc gdzieś ze swoją Christine, a ja wezwę 
cię w odpowiedniej chwili… A propos, masz do niej pełne zaufanie?
— Pełne zaufanie mam wyłącznie do siebie. No i do pana naturalnie.
Uścisnęli sobie ręce. Pułkownik odprowadził agenta do drzwi. Po dłuższej chwili do 
gabinetu wsunął się Burke.
— Słyszałeś rozmowę? — spytał „Kuzyn”.
— Potwierdza tylko moje przypuszczenia, podobnie jak ostatnia, pośmiertna wiadomość 
od Carla.
— Carlo zdradził! — przerwał pułkownik.
— Według wersji Graya. Zresztą, jeśli w istocie zdradził, dlaczego właśnie kompani 
polecili go zlikwidować…? Czyż to wszystko nie układa się w klarowną całość?
— Zdajesz sobie sprawę, że stawiasz ogromnie ciężkie zarzuty.
— Nie pracuję w ochronce Armii Zbawienia.
— Potrzebuję dowodów.
— Zawsze słyszałem, że w naszym fachu cień to noc, a podejrzenie wyrok.
— On jest bardzo cenny.
— Jeśli wierny. Pracując na dwie strony może być groźniejszy od wściekłej tarantuli.
— Dlatego dałem mu urlop. Odsunąłem od akcji — „Kuzyn” wykazywał lekkie 
poirytowanie sytuacją, w której tłumaczył się podwładnemu. Inna sprawa, że hipoteza 
Burke’a wyglądała prawdopodobnie. — Dostarcz dowodów — powiedział. — Choć 
częściowych.
— Dostarczę.
Potem mówili o innych sprawach.
Służby KOMÓRKI odtworzyły właśnie trasę przedostatniej podróży mecenasa Schmidta. 
Ze swego stałego mieszkania w Genewie udał się on do Paryża, gdzie zabawił dwa dni, 
później znalazł się w Amsterdamie, skąd ruszył ku Helsinkom. Stąd przepłynął promem do 
Gdańska i udał się do Warszawy. W stolicy Polski przebywał cztery dni, mieszkając w hotelu 
„Victoria”, później odleciał do Zürichu, aby stamtąd skierować się w pechową podróż do 
Bellinzony.
Również częściowo zostały odtworzone jego zajęcia. W Paryżu odwiedził dwa sierocińce, 
którym przekazał poważne subsydia, odbył również parę spotkań finansowych, przy czym 
drugiego dnia agent KOMÓRKI stracił go na parę godzin z oczu. W Amsterdamie spotkał się 
ze znanym szlifierzem diamentów, zaś w Helsinkach odbył naradę z niejakim Paavo 
Polkolainem, nauczycielem gimnazjum w tym mieście. Białą plamą pozostawał pobyt w 
Warszawie — tu nikt go nie śledził, bo wszystko wskazywało, że będzie to tylko szybka 
przesiadka na Okęciu. Tymczasem pobyt przedłużył się i zanim KOMÓRCE udało się kogoś 
przerzucić, Otto Schmidt znajdował się już w drodze powrotnej.
Najnowsze doniesienia, „Kuzyn” nie uznał za wskazane przekazać ich Grayowi, 
wskazywały, że mecenas odzyskał wolność. Pytanie, za jaką cenę. Dzwonił do przyjaciółki 
zamieszkałej w Chur (jego telefon był na nielegalnym podsłuchu), później telefonicznie 
zamówił bilet na parotygodniowy rejs po Morzu Karaibskim, najwyraźniej również 
zdecydował się na urlop.

Mniej więcej w tym samym czasie w mieszkaniu przy Goethestrasse, należącym do 
cenionego w Monachium antykwariusza, spotkało się trzech ludzi. Jednego z nich zdążyliśmy 
poznać, choć teraz nie byłoby to łatwe: ufarbował bowiem włosy, a szkła kontaktowe zakryły 
czerwone oczy albinosa… O drugim natomiast mogliśmy trochę słyszeć — nazwisko Maksa 
od 1969 roku wracało często na łamy prasy. Ów uczeń Marcusa, kontrowersyjny w swych 
poglądach na jednostkę, własność i państwo, lubił przebywać w gronie postępowych 
intelektualistów, sygnować rozmaite apele lub pisywać artykuły. Nigdy nie znaleziono 
dowodów na czynne zaangażowanie się Maksa po stronie przemocy. W swych 
wypowiedziach starał się zajmować pozycję arbitra, a jego tezy zawsze były wystarczająco 
ogólne, aby nie podpadać pod termin przestępczej inspiracji. Oczywiście, dopóki Maks 
jawnie działał w RFN, miał tam swych stałych opiekunów. Później jednak znikł im z oczu, 
ponoć gdzieś w Trzecim Świecie służył światłą radą jakiemuś uszczęśliwiaczowi swych 
poddanych, gdy jednak eksperymenty przekroczyły cierpliwość nawet pokornej miejscowej 
ludności i grunt począł płonąć mu pod nogami, teoretyk dał nogę. Nikt w tym lekko 
szpakowatym panu o gładko wygolonej twarzy i z holenderskim paszportem nie domyśliłby 
się brodatego proroka lat sześćdziesiątych.
O ile jednak Maks miał wygląd maklera giełdowego lub uprzejmego pracownika 
administracji, zaś Helmut mimo charakteryzacji uosabiał człowieka czynu, trzeci z 
dżentelmenów wydawał się co najmniej postacią groteskową. Chudy, o nerwowych, 
kościstych rękach, w okularach ledwo trzymających się szpiczastego nosa, przypominał 
karykaturę dziewiętnastowiecznego belfra albo roztargnionego naukowca z komiksu. Nie był 
ani jednym, ani drugim. Nie figurował w kartotekach Interpolu ani w najbardziej tajnych 
aktach KOMÓRKI. Nikt nie wiedział, skąd się wziął i komu naprawdę służył. Ale był szefem 
grupy UNO i w szczupłym gronie bossów terrorystycznego undergroundu uważany był za 
niekwestionowaną wielkość. Trudno byłoby nawet określić jego narodowość, mimo że 
współpracownicy zwracali się do niego z francuska Henri…
Zasady ideologii proponowanej przez grupę UNO nie należały do skomplikowanych: 
podciąć korzenie tego, co i tak zmurszało, sprawić, by nastał chaos, a potem… Na temat 
„potem” istniały już rozmaite koncepcje i wyobrażenia. Ogólniki: równość, mądrość, 
porządek zastępowały bardziej szczegółowe projekty. Helmut, który traktował rzecz 
cynicznie, podejrzewał nawet, że w trakcie długiego marszu, jaki przeszli twórcy ideologii i 
jej wyznawcy, zapomniano, o co na początku szło, ale maszerować można było tylko do 
przodu.
Helmut skończył opowiadać. Jeszcze na wstępie zastrzegł, że jego relacja zabrzmi z 
pewnością niewiarygodnie i że spodziewa się wszystkiego z wyjątkiem pochwał. 
Rzeczywiście, zapadła cisza.
— Taaak — odezwał się wreszcie Henri. — Interesujące, ale brałem to pod uwagę. 
Hipnoza, telepatia, telekineza i na dodatek ten swoisty mimetyzm czy raczej antropologiczny 
kameleonizm, ciekawe…
— Ten człowiek naprawdę upodobnił się do mnie… Zresztą, teraz już nie wiem, może 
doświadczyłem szalenie mocnej sugestii? Nie, to jednak nie mogła być sugestia, skoro moi 
ludzie spełniali jego polecenia, biorąc go za mnie. Bez cienia wątpliwości. Niesłychane!
— Słyszałem kiedyś o podobnym zjawisku — wtrącił nagle Maks. — W latach 
dwudziestych żyła na Hawajach rodzina ludzi — kameleonów, tubylców półkrwi. Tworzyli 
rodzaj bractwa, swe praktyki demonstrowali tylko niektórym wybranym turystom, odbierając 
przysięgę o zapewnieniu dyskrecji… No, nie wszyscy jej dotrzymywali. Przeistaczanie się 
cudzej twarzy we własną wywoływało podobno szok — przerwał, obserwując, jakie wrażenie 
jego erudycja sprawia na słuchaczach, a następnie dodał: — To wszystko układa się w 
logiczną całość. Pozwólcie, zajrzę do notatek. Mam! 15 czerwca 1921 roku zarejestrowano 
ciekawe zdarzenie. Do szefa policji w Honolulu zgłosił się jeden z magików, twierdząc, że 
grupa turystów uprowadziła jego córkę, najzdolniejszą spośród „kameleonek”. Utrzymywał, 
że już wcześniej jakiś Niemiec, zachwycony popisami, proponował Elizie kontrakt na wyjazd 
do Europy… A gdy rodzina gwałtownie się sprzeciwiła, po prostu uprowadził dziewczynę… 
Wysłanie listów gończych wstrzymała wiadomość nadesłana przez Elizę, w której 
informowała o zawarciu małżeństwa z panem Horsteinem (była pełnoletnia). Do 
przepraszającego pisma dołączona była kopia zawartego aktu. Inna sprawa, że po tym 
wydarzeniu słuch o dziewczynie zaginął. Nigdy publicznie nie wystąpiła w Europie…
— A zatem? — zapytał Henri.
— Moja hipoteza brzmi: Eliza to babka Petera Altenbacha, a matka Lizy Altenbach…
Helmut z namysłem zmarszczył brwi.
— Sądzisz więc…!
— Tak sądzę.

Przyszła pora, by w naszej relacji, poszarpanej i dygresyjnej jak wybrzeża Norwegii, 
wrócić do początku. Potwierdzić domysły Czytelników i udostępnić klucz do zagadki, a 
mianowicie „Pamiętnik Karla Wallenhofa”. Nie postąpimy w tym wypadku zgodnie z 
chronologią, dokument ów bowiem wpadł w ręce jednego z bohaterów znacznie później, a 
opinia publiczna w całości nie poznała go nigdy, atoli nie chcąc przetrzymywać Państwa w 
stanie półmrocznej ciekawości, rzućmy wreszcie strugę światła na fakty, dotąd poznawane 
jedynie w okruchach.

Wybór zapisków Karla Wallenhofa vel Altenbacha

(…) Chociaż każdy twierdzi, że pisze dla siebie, nie mam zamiaru grzeszyć nadmiarem 
skromności twierdząc, iż piszę jedynie dla własnej przyjemności lub w najlepszym wypadku 
dla paru potomków. Nie, żywię mocną nadzieję, że gdy (metaforycznie rzecz ujmując) 
dotrzemy do brzegu, choć mnie zapewne wśród żeglarzy już nie będzie, owe zapiski czytane 
będą przez wielu z równym zainteresowaniem, z jakim czytano by „Dziennik pokładowy 
Noego”, „Kronikę dinozaurów” czy (tout proportion gardez) „Wspomnienia Pana Boga”. Nie 
zamierzam się ani usprawiedliwiać, ani chwalić, ale o paru faktach zamilczeć nie mogę, 
choćby po to, żeby zaspokoić ciekawość potomnych, ciekawość, kto wie, czy nie najbardziej 
ludzką z ludzkich cech. Żałuję, że nie prowadziłem systematycznego dziennika, dziś bowiem, 
acz wiek nie mąci jeszcze mej pamięci, łatwiej mi przywoływać fakty, niż przypominać 
własne myśli, nadzieje, pragnienia z owych czasów. Perspektywa służy narracji, szkodzi 
psychologii. Choć o ileż bardziej mogę rozumieć własne rozterki, kiedy dziś znam dorobek 
Freuda — kilkadziesiąt lat historii XX wieku powiedziało o człowieku więcej niż 
poprzednich kilkadziesiąt stuleci. (…)
Urodziłem się 11 października roku 1874 w rodzinie tyle czcigodnej, co nie wyróżniającej 
się spośród przedstawicieli tytułowanej śmietanki. Wzmianki warte jest jedynie żydowskie 
pochodzenie mojej matki — ale przy swej fortunie mogłaby być nawet Murzynką — oraz 
fakt, niechętnie wspominany w rodzinie, spalenia za czary jednej z mych prababek. Trzeba tu 
uczciwie stwierdzić, że w ciągu dwudziestu pierwszych lat mego życia ojciec pomnożył 
pieniądze mojej matki. Aliści mnie to wówczas nie interesowało — podróżowałem, 
studiowałem na elitarnych uczelniach, oceniany przez wszystkich jako dziecko szczęścia. Czy 
czegoś pragnąłem? Chyba głównie pożerała mnie żądza sławy, przy czym mając wiele 
zainteresowań nie bardzo wiedziałem, której z dyscyplin się poświęcić — czy reformować 
zmurszały gmach medycyny, czy na nowo interpretować historię? Wszystko przychodziło mi 
zbyt łatwo. Wcześnie poznałem swe umiejętności paranormalne, już w szkole potrafiłem siłą 
woli zmieniać myśli nauczyciela… Jednak te zdolności starałem się ukrywać, a czasami 
nawet się ich bałem. Dziś dochodzę do wniosku, że owa pogoń za sławą wynikała z 
kompleksów.
Spytacie, jakim prawem taki osobnik jak ja, zdolny, przystojny, zamożny, może mieć 
kompleksy? A jednak miałem — zawsze byłem sam, rodzice nie interesowali się mną, zajęci 
robieniem pieniędzy nie obdarzali choćby gramem czułości… A purytańskie wychowanie 
wpoiło mi rezerwę wobec kobiet. Pierwsze doświadczenie erotyczne ze starszawą pokojówką 
przerodziło się we wstręt. Później z tego wyrosłem, ale tak naprawdę nigdy nie zaznałem 
szczęścia. Kobiety na mej drodze dzieliły się na sprzedajne lub niedostępne. Owszem, 
zakochałem się w córce jednego z mych angielskich nauczycieli, chciałem się nawet żenić. 
Wówczas ojciec wpadł w furię. Elisabeth mogła mieć wszystkie przymioty tego świata, ale 
brakowało jej jednego — pieniędzy. A w tym czasie musiałem być posłuszny. Zapytacie, 
czemu nie zahipnotyzowałem ojca i nie wymusiłem zgody? Wówczas nie przyszło mi to 
nawet do głowy. Tak więc może pragnienie dokonania rzeczy niezwykłych wynikało z 
potrzeby rekompensaty? (…)
W połowie roku 1897 los zetknął mnie z Herbertem Dunstallem, archeologiem — 
amatorem. Przed paru laty spotkaliśmy się gdzieś przelotnie. Dunstall, marząc o sławie 
Schliemanna lub Champolliona, organizował wyprawę w poszukiwaniu legendarnej siedziby 
greckich bogów. Utrzymywał, że posiada dane, iż siedziba taka istnieje. Śmiejąc się z jego 
koncepcji, wyraziłem jednak chęć wzięcia udziału w ekspedycji. Śmierć matki sprawiła, że 
niewiele łączyło mnie z rodową siedzibą Wallenhofów, z wiecznie narzekającym na zdrowie 
ojcem, z żeglującym po placówkach dyplomatycznych stryjem… Nowe artykuły, towarzyskie 
kontakty, a nade wszystko telepatyczne zdolności przydatne w grach hazardowych sprawiały, 
że nie miałem większych problemów finansowych. Zresztą grywałem nie za często, bo cóż za 
przyjemność dla dżentelmena grać w pokera i wiedzieć, co mają w ręku partnerzy, jaka jest 
zakryta karta? Potrafiłem też zatrzymać wirującą kulę ruletki w dowolnym dołeczku. (…)
W Salonikach do naszej szczupłej wyprawy dołączył doktor Peter Schultz. Obok zdolnych, 
ale jednak dyletantów, potrzebny był chociaż jeden naukowiec z prawdziwego zdarzenia. 
Przyznam się, że nie od razu go wtajemniczyliśmy. Dyskrecja należała do głównych 
warunków, jakie postawiłem, przystępując do przedsięwzięcia. Ogłoszenie, że idziemy szukać 
Zeusa, zwłaszcza przy niepowodzeniu, naraziłoby nas na żarty i drwiny, tak naukowców, jak i 
czytelników wielonakładowych pism. Z drugiej zaś strony należało wykluczyć ewentualność, 
że w razie powodzenia ktoś zechce nas ubiec. (…)
(Przebieg wyprawy przytoczyliśmy wg relacji doktora Schultza w pierwszej części 
powieści. Tu zaznaczamy, że nie ma zasadniczej rozbieżności obu wersji.)
Jeszcze nie opadły ostatnie okruchy lawiny, na zawsze chyba kryjącej pałace Bogów, 
kiedy mózg mój zaczął pracować ze wzmożoną szybkością. Motorem spekulacji była brzydka 
cecha — chciwość sławy. I dlatego kiedy Schultz lamentował, obwiniając się 
odpowiedzialnością za śmierć sir Herberta, wymogłem na nim przysięgę zachowania w 
tajemnicy całej wyprawy do czasu, gdy ja pierwszy opublikuję sprawozdanie. Przysiągł. 
Przez dwa miesiące w hoteliku w Stambule Schultz ślęczał nad złotymi tabliczkami. Najpierw 
z części słownikowej opanował alfabet Niebieskich (starszy od jakiegokolwiek ze znanych, 
łącznie ze słynnym dyskiem z Faistos). Był to alfabet prosty, pojęciowy, a zarazem tak 
precyzyjny, że aż dziw bierze, iż nie przyjął się wśród ludzi. Był czymś pośrednim między 
hieroglifami a literami. Oddawał bowiem nie tylko rzeczywistą wartość wyrazu, ale i jego 
zabarwienie emocjonalne.
Wkrótce poznaliśmy pamiętnik Ateny III — ostatniej z bezpośrednich potomkiń Uranosa 
— Urra — Przybysza z Gwiazd. (…)
W trakcie pracy doktor Schultz parokrotnie dostawał z podniecenia wysokiej gorączki. W 
malignie improwizował sceny z przeszłości, wręcz emanował obrazami z czasów Bogów i 
wtedy zdawało mi się, że i ja uczestniczę w owych Gigantomachiach, pracach Heraklesowych 
czy poszukiwaniach Złotego Runa… Chociaż ja moje złote runo miałem przed sobą. Za 
każdym razem bredzenie Petera kończyły się wspomnieniem lawiny i śmierci angielskiego 
arystokraty.
Kiedy archeolog wreszcie doszedł do siebie, wspomniałem, że policja turecka 
przesłuchiwała mnie na temat losów Dunstalla. Schultz pobladł.
— I co pan odpowiedział? — wyszeptał.
— Stwierdziłem, że sir Herbert odłączył się od nas w trakcie zwiedzania Olimpu i 
samotnie ruszył w góry. Czekaliśmy na niego długo, później szukaliśmy go, ale bez 
rezultatów.
Na wymizerowanej twarzy pojawiła się ulga.
— Niech panu Bóg wynagrodzi.
I wtedy powtórnie zażądałem przysięgi. Niech da słowo, że o naszej wyprawie nikt nie 
dowie się przed upływem trzydziestu lat. Przysiągł niespodziewanie chętnie.
Czy już wówczas miałem plan?
Koncepcja pojawiła się jak błyskawica. Zresztą naprawdę tej nocy, kiedy Schultz leżał 
nieprzytomny, trawiony gorączką, nad Stambułem, niegdysiejszym Konstantynopolem czy 
jeszcze dawniejszym Bizancjum, przetaczała się burza. Stałem w oknie, gdy wyładowania 
elektryczne krajały niebo wycinając z mroku wieżyczki minaretów słynnej świątyni Mądrości 
Bożej, obecnie meczetu, i dumałem nad przemijaniem i znikomością człowieka wobec sił 
natury. Z tabliczek przeczytałem dość wiele, by wiedzieć, że człowiek dzisiejszy jest 
potomkiem prymitywnych hominidów (uszlachetnionych przez Uciekinierów z Gwiazd) z 
maleńkim dodatkiem boskiego genu, ową kropelką krwi Uranosa, z której zrodziły się nie 
tyle, jak chciała mitologia, Erynie, lecz ludzki Geniusz. Pomyślałem też, że z niepojętych 
wyroków losu trafiali się ciągle ludzie mający tej krwi trochę więcej, a zdarzały się wyjątki, 
jak Leonardo da Vinci, Paracelsus, Caligiostro (jeśli nie wszystko, co o nim mówią, jest 
baśnią) i że chyba ja sam jestem w większym stopniu prawnuczkiem Kronosa niż jęczący 
przez sen Schultz.
Ale dlaczego?
Przysłowiowa błyskawica, która spopieliła jakieś zabudowania po drugiej stronie Złotego 
Rogu, przyszła w porę. Nie pamiętam już dlaczego, ale przypomniała mi okres w czasie 
studiów, kiedy pasjonowałem się biologią. Znałem trochę zagadnienia dziedziczności, coraz 
dokładniej wyjaśniane, od kiedy czeski zakonnik Mendl dokonał swoich odkryć. I 
pomyślałem, że podobnie jak wśród potomków białego i czarnego królika, które są 
przeważnie szare, pojawia się nagle jeden aksamitnie czarny, tak i wśród ludzi co jakiś czas 
znajduje się osobnik z dużą ilością cech Boskiego Przodka…
Burza przesunęła się już poza Bosfor, ulice zalały potoki dżdżu, likwidując jakąkolwiek 
widoczność, a ja nadal nie odchodziłem od okna. Myśląc intensywnie przypomniałem sobie 
jeszcze artykulik w jakimś piśmie dla hodowców bydła, którego autor dowodził, że istnieje 
metoda pozwalająca na restaurację zaginionego gatunku zwierząt. Chodziło konkretnie o tura, 
którego ostatni egzemplarz padł z początkiem XVI czy też XVII wieku w Polsce.
„Istnieje — pisał ów autor — zwłaszcza na terenach Białej Rusi, znaczna liczba krów o 
większej ilości pierwiastka turzego niż u innych. Zapewne wynika to z zachodzących w 
przeszłości krzyżówek zwierząt domowych z dzikimi pobratymcami. Gdyby udało nam się 
wybrać najbardziej turze egzemplarze spośród tamtejszego bydła, a następnie krzyżować je 
między sobą, po latach otrzymalibyśmy egzemplarze niewiele lub zgoła niczym nie różniące 
się od monumentalnych przodków, stanowiących ozdobę dziewiczych puszcz Germanii.”
Odchodząc od okna miałem już gotową koncepcję. (…)
Dlaczego nie opublikowałem mego pomysłu? Zali nie ogłoszono by mnie szaleńcem? W 
końcu nie mogłem zaprosić żadnej komisji na Olimp. A złote tabliczki…? Niestety, 
prześladował mnie pech. Któregoś dnia wybrałem się z ciągle chorym Schultzem do medyka 
z ambasady angielskiej. Po powrocie zastaliśmy drzwi wyłamane, szafy otwarte, papiery w 
nieładzie… Po tabliczkach ani śladu. Myśląc o bogach nie wzięliśmy pod uwagę zwykłych 
złodziei. Być może moje dzieci potrafiłyby przewidzieć taki obrót rzeczy, aleja nie umiałem 
jeszcze antycypować przyszłości. Mych talentów starczyło wszakże na wytropienie złodzieja, 
na obezwładnienie go, a następnie na odkrycie złotnika — pasera. Niestety, zjawiłem się u 
niego w momencie, kiedy ostatnia porcja dokumentów ginęła w rozgrzanym tyglu. Ocalały 
jedynie cztery płytki z tekstem boskiego przesłania… I to akurat opisujące ogólnie znane 
sceny z mitologii.
Przedstawiając koncepcję podpartą czterema tabliczkami, naraziłbym się na oskarżenie o 
fałszerstwo. Tabliczki ogłoszono by falsyfikatami. Świadectwo znerwicowanego Schultza nie 
miało większej wartości. A moja koncepcja…? Uszami duszy słyszałem już nagonkę ze 
wszystkich stron, od Kościoła poczynając, na naukowcach humanistach i socjalistach 
kończąc. Zresztą i ja sam nie miałem żadnej pewności, czy mój plan ma szansę powodzenia. 
Jednak gdyby się udał — zaćmiłby wszystkich naukowców na przestrzeni dziejów, 
przewróciłbym cały gmach wiedzy i ustawił go na własnych podstawach, a przede wszystkim 
dostarczyłbym ludzkości genialnych przewodników, którzy mogliby ją poprowadzić we 
właściwym kierunku.(…)
Jak chciałem dokonać tego dzieła? Jeszcze w Stambule dopadł mnie telegram 
zawiadamiający o śmierci ojca. Z dnia na dzień stałem się bardzo bogaty. I co najważniejsze 
— niezależny. Los mi sprzyjał. Rozstałem się z wracającym do zdrowia Schultzem, jak się 
później okazało na zawsze.(…)
Idea nie jest jeszcze planem. Nawet mając pieniądze,
wydawałem się samemu sobie szaleńczym podróżnikiem, rozpoczynającym wspinaczkę na 
szczyt milionkroć wyższy niż Mont Blanc. A czy mogłem komukolwiek zaufać? Wiedziałem, 
że jeśli przedsięwzięcie miało się powieść, winienem zachowywać jak najściślejszą 
tajemnicę. I od czego wypadało zacząć? Zakładając, że istnieją na świecie ludzie z nadwyżką 
świętego genu, nie miałem pomysłu, jak ich szukać.
Wróciłem do Wiednia. Towarzyszył mi młody Grek — obdarzyłem go z racji postury 
mitologicznym mianem Ajaksa. Służył u mnie jeszcze w Stambule i cokolwiek go 
poturbowano, gdy bronił mego apartamentu przed złodziejami. Inteligencja szła u niego w 
parze z zabobon — nością. Pochodził z jakiejś zapadłej dziury pod górą Athos i bez 
zastrzeżeń uwierzył, że jestem wysłańcem Niebios. Udowodniwszy mu, że czytam w jego 
myślach, i zaimponowawszy paroma prostymi sztukami, zyskałem wiernego pomocnika.
Dobrym pomysłem okazało się zaangażowanie czterech studentów, którym zleciłem pracę 
o charakterze detektywistycznym. Z roczników gazet, plotek w kronikach towarzyskich, 
ciekawostek policyjnych mieli wyszukać dla mnie wszelkie informacje o zjawiskach 
dziwnych, paranormalnych, o ludziach nadzwyczajnie uzdolnionych. Zawarłem też 
znajomość z kilkoma młodymi arystokratami, którzy wprowadzili mnie w sfery okultystów i 
spirytystów, wirujących stolików i dziwacznych, często nieobyczajnych obrzędów. Później 
wprowadzono mnie do Loży Masońskiej. I nic! Po paru miesiącach prób zacząłem wątpić. 
Kartoteki puchły od danych, a ich weryfikacja postępowała diablo powoli. Oczywiście nikt z 
moich pracowników nie wiedział, komu służy i w jakim celu zbiera informacje. Ajaks płacił 
im wystarczająco dużo, by nie zadawali pytań. Przez ten czas objawił mi się prawdziwy 
smutek czarnej magii. Co rusz demaskowałem tanie hochsztaplerstwo, nieudolne 
szarlataństwo, rzekomi cudotwórcy okazywali się zwykłymi oszustami, jasnowidze tęgimi 
cwaniakami, cudowne media podrzędnymi aktorkami. Bardzo rzadko zmuszony byłem jakiś 
przypadek poddawać drugiej weryfikacji. Zaczynałem tracić nadzieję. Po dokładniejszym 
badaniu zawsze spod cienkiej warstewki tajemnicy wyzierał banał…
Moja reputacja stawała się coraz bardziej opłakana. Stryj ambasador słał ze swej placówki 
upominające listy. Nie odpisywałem. Może popadłem w obłęd, może owładnęła mną tylko 
idée fixe. Brakowało dowodów, ale wierzyłem. Oprócz prasy kontynentalnej zleciłem 
śledzenie gazet amerykańskich. Wreszcie w noc zamykającą rok 1898 udało się dokonać 
niewielkiego postępu. W Wiedniu bawił pewien niezwykle uzdolniony człowiek, w którego 
talencie dostrzegałem coś metafizycznego, nie podaję bliższych szczegółów, postać jego jest 
zbyt znana w kulturze europejskiej i obawiam się, że powiedziawszy słowo za dużo, 
naraziłbym na szwank swoją opinię człowieka dyskretnego. Doprowadziłem do tego, że 
zaproszono go na bal, na którym znalazła się wybrana wcześniej przeze mnie kobieta — o jej 
intuicji sporo wiedziałem, mimo że nie demonstrowała swych talentów publicznie. Reżyserią 
hipnotyczną władałem w znikomym stopniu, aliści udało mi się tak skonstruować sytuację, że 
już tej samej nocy w powozie doszło między nimi do zbliżenia… Później spotykali się jeszcze 
przez kilka tygodni. Powiedziałem A, musiałem powiedzieć B.
Jeszcze w czasach młodości natrafiłem na ustronną osadę w alpejskiej dolinie. Wymarzone 
miejsce, w którym człowiek pragnący spokoju mógł zaszyć się przed światem. Postanowiłem 
zamieszkać tam na stałe. Postarałem się o metrykę na nazwisko Karl Altenbach. Powoli 
wyprzedałem majątek, akcje, zabezpieczając gotówkę spakowałem i ukryłem srebra, 
biżuterię, kolekcję broni. Na co jeszcze czekałem? Na potwierdzenie.
13 lutego pani X złożyła wizytę znanemu lekarzowi. Nie trzeba być telepatą, aby odgadnąć 
przebieg wizyty. Tego samego dnia obsypała czułościami zaniedbywanego męża. A zatem 
była w ciąży i wszystko wskazywało, że nie usunie płodu, tylko wmówi małżonkowi 
wcześniaka… Oczywiście nie miałem pewności, czy dziecko będzie krokiem w stronę 
Uranosa (bis), ale postanowiłem iść dalej. Moje zniknięcie musiało wyglądać 
prawdopodobnie. Przez noc piłem w podmiejskich spelunkach, byli świadkowie, którzy mogli 
zeznać, że nieomal wdałem się w bójkę z osobnikami o wyglądzie kryminalistów. Nazajutrz 
jak zwykle spotkałem się z wiedeńskimi przyjaciółmi, po kawie wyszliśmy na Ring. Już nie 
pamiętam, o czym rozmawialiśmy. W pewnym momencie przypomniałem sobie, że 
zostawiłem w cukierni swoją ulubioną laseczkę. Prosiłem, żeby szli naprzód, a ja dołączę. 
Dzień był wymarzony na spacery, słoneczny. Nie żegnając się, zawróciłem. Oczywiście nie 
do cukierni. Po drodze znajdowała się publiczna toaleta. Na zegarku miałem dokładnie 
dwunastą. Drzwi pierwszej kabiny otworzyły się, wsunąłem się do środka. Czekał tam mój 
Ajaks. Przystąpiliśmy do dzieła. Brzytwą ściąłem wąsy. Zamiast nich pojawiła się siwa 
bródka, okulary i równie siwa czupryna, barwnik nadał policzkom odcień rumianej starości. U 
podstawy nosa wykiełkowała dorodna brodawka. Zmieniłem krawat, a płaszcz odwrócony na 
drugą stronę nabrał dzięki swej kracie angielskiego charakteru, całości dopełniła torba 
podróżna i pasujące do niej kamaszki. Wyjrzałem pierwszy, a ponieważ przedsionek był 
pusty, wyszedł również i Grek. W czasie gdy wolno mył ręce, znalazłem się na Ringu. Po 
paru minutach nieomal otarłem się o grupę rozprawiających przyjaciół. Jonami co chwilę 
oglądał się, czy nie nadchodzę. Na moment uczułem bolesne ukłucie, zrobiło mi się nawet żal 
tego wszystkiego, co tracę na zawsze, niezależnie od tego, czy mój eksperyment się 
powiedzie, czy też nie. Ale później, gdy wskoczyłem do fiakra i powiedziałem „na dworzec”, 
każdy przebyty metr upewniał mnie, że słusznie uczyniłem.(…)
Mówiłem już, że zrazu moje umiejętności parapsychologiczne nie wydawały się wielkie, 
ale ćwiczeniami, a nade wszystko trenowaniem koncentracji, stale poszerzałem pole swoich 
możliwości.(…)
Nie wspomniałem dotąd o naukowej podbudowie mej teorii. Dowodów miałem trochę, a 
potwierdzenie urańskiego pochodzenia ludzi można znaleźć nawet w obyczajach. Choćby 
małżeństwa władców. Czyż w antymezaliansowej formule nie trwała zakodowana zasada 
ochrony krwi boskiej przed dalszym rozcieńczeniem? A małżeństwa między rodzeństwem 
wśród faraonów?!
Nie mając materialnych dowodów, mogłem tylko przypuszczać, że i na innych 
kontynentach, gdzie w świetle informacji z tabliczek również lądowali Przybysze, także 
dochodziło do krzyżówek — wskazywałyby na to tamtejsze mity: chińscy lub japońscy 
Synowie Nieba, legenda o Krisznie. A Budda, czyż on nie był typowym okazem mutanta? 
Kto wie — zastanawiałem się — czy krzyżówki najbardziej niebiańskich Europejczyków z 
najbardziej kosmicznymi Azjatami, potomkami Majów czy polinezyjskich Synów Słońca nie 
przyczyniłyby się do przyszłego „odcedzenia” z ludzkiej gromady przeciętniaków człowieka 
na Wszechświatową Miarę? (…) i marca znalazłem się na promie z Calais do Dover — 
miałem paru kandydatów do zweryfikowania w Anglii i pragnąłem zatrzymać się tam na 
dłużej. Po moich dokumentach sądząc, nazywałem się wówczas Oskar Mayer i byłem 
lekarzem praktykującym w Salzburgu. Właśnie wtedy zdarzył się niezwykły przypadek, 
uświadamiający, że ponad płaszczyzną racjonalizmu istnieje sprawcza siła, kierująca naszym 
losem.
Morze srożyło się burzliwie, uszedłem tedy do mej kabiny, by odpocząć przez chwilę, 
kiedy ogarnęło mnie trudne do opisania uczucie. Tak jakby obok mej świadomości, 
zasklepionej w sobie jak kokos, kołatał mały, przestraszony orzeszek… Uniosłem się na 
łokciu, kabina była pusta. Znów przymknąłem oczy. Wrażenie trwało.
— Nie bój się — powiedziało moje wewnętrzne ja do przerażonego intruza.
Fluidy znikły. To znaczy uczułem, jakby czyjaś świadomość spłoszyła się, przysiadła w 
jakimś kącie, zdumiona mą obecnością. Zapewne zadawała sobie pytanie, kiedy odejdę. 
Postanowiłem wyjść naprzeciw.
— Nie bój się. Nie grozi ci żadne niebezpieczeństwo. Brak reakcji. Może tylko ledwie 
wyczuwalne drżenie.
— Jestem przyjacielem, mogę pomóc…
— Nikt mi nie może już pomóc — zaszeptały machinalnie czyjeś bioprądy. — Odejdź, 
zostaw mnie w spokoju, chcę umrzeć…
Nie pozwoliłem się odtrącić, nie dawałem oddalić się obcej świadomości.
— Kim jesteś? — pytałem.
Nic.
— Musisz mieć ogromne zdolności telepatyczne, od dawna szukałem kogoś takiego jak ty. 
Odezwij się, proszę.
Ale tajemnicza istota zasklepiła się już w sobie, otoczona murem samokontroli i po chwili 
nie potrafiłem nawet stwierdzić, czy mój „rozmówca” znajduje się na statku, czy na 
oddalającym się lądzie.
Wyszedłem na pokład, mimo złej pogody sporo ludzi zgromadziło się przy relingach, 
obserwując znikający brzeg Francji, zła widoczność rychło uniemożliwiła im tę rozrywkę. 
Przesuwałem się wśród tłumu z maksymalnie napiętymi zmysłami, owszem, łapałem ich 
fluidy, poznawałem prymitywne umeblowanie móżdżków, ale nigdzie ani śladu tajemniczego 
nadawcy. I naraz targnął mną dojmujący ból. Spadła osłona, fluidy krzyczały:
— Nie bij mnie, nie bij! Ratunku!
Byłem gdzieś bardzo blisko. Raptem otworzyły się jakieś drzwi, prowadzące do 
podlejszych kabin, i wyskoczył z nich dziwaczny, czerwony na gębie, mocno zdyszany 
mężczyzna. Podbiegł do oficera.
— Lekarza! Trzeba szybko lekarza…
— Jestem lekarzem — uznałem za stosowne wtrącić się. Mężczyzna łypnął na mnie 
podejrzliwie krwistym okiem.
— Czyżby?
— Doktor Oskar Mayer z Salzburga — przedstawiłem się.
— Chodź pan ze mną.
Zeszliśmy do kabiny. Obok łóżka leżała młoda, szaro ubrana kobieta z przymkniętymi 
oczami.
— Czy żyje? — dopytywał się grubas.
Nie musiałem badać, wiedziałem, że żyje.
— Zemdlała — stwierdziłem. — Przenieśmy ją na łóżko.
Posapując spełnił moje życzenie. Mimo zabiedzenia i chudości dziewczyna, najwyżej 
dziewiętnastoletnia, była ładna, jej skóra miała piękny odcień właściwy dla mieszańców z 
przewagą białej krwi lub Kreolów od wieków mieszkających w koloniach.
— Może zechciałby pan wyjść — powiedziałem. — Muszę chorą zbadać.
W oczach czerwonogębego pojawiły się chytre błyski.
— Jestem jej prawnym opiekunem, zostanę.
Wzruszyłem ramionami. Chwila minęła i dziewczyna odzyskała przytomność. I choć 
milczała, nasze myśli natychmiast nawiązały kontakt.
— To ty? — płynęło pytanie z głębi jej ciemnych jak kulki agatu oczu.
— Ja, pomogę ci!
— Mnie nie można pomóc.
Mierząc puls i osłuchując dostrzegłem parę świeżych i wiele dawniejszych pręg na skórze. 
Najwidoczniej „opiekun” katował biedną dziewczynę…
— Starczy tego badania — warknął w pewnym momencie grubas. — Jeśli potrzebne są 
jakieś lekarstwa, napiszcie receptę.
— Chciałbym jeszcze raz zbadać panią w Londynie, obawiam się, że…
— W Londynie mamy swoich lekarzy — przerwano mi niegrzecznie.
Miałem ochotę zdzielić w pysk hultaja, ale powstrzymał mnie błagalny wzrok dziewczyny. 
Napisałem receptę i wyszedłem. Nie straciłem jednak myślowego kontaktu. Zanim 
dopłynęliśmy do Dover, wiedziałem już o Sarze bardzo wiele.
Urodziła się na farmie wśród pól Środkowego Zachodu. Jej matką była niemłoda już 
Metyska, ojcem europejski podróżnik, który spędzał noc u przypadkowo napotkanego 
farmera, uważającego, że najlepiej dowiedzie swej gościnności ścieląc mu łóżko z tubylczą 
pięk — notką. Podróżnik, wybitny intelektualista, w swych wspomnieniach nie nadmienił o 
tym krótkim popasie, a opuszczając USA nie miał zapewne pojęcia, jak owocna była jego 
wyprawa.
Do dziesiątego roku życia Sara przebywała przy matce — poznawała tajemnice przyrody, 
indiańskie zaklęcia, podobno pradziadek był słynnym szamanem… Jej samej nie sprawiało 
trudności porozumienie się ze zwierzętami czy odgadywanie ludzkich myśli. Była wtedy 
bardzo szczęśliwa. Potem jednak fortuna wykonała straszliwy zwrot, w odstępie miesiąca 
zmarła matka i właściciel farmy. Rodzina pana Parkinsa wykazała tyle zainteresowania, ile 
wymagała sprzedaż majątku. Dziewczynka początkowo tułała się po obcych ludziach, na 
krótko zaopiekował się nią pastor. Na nieszczęście, spadkiem po indiańskich przodkach było 
wczesne dojrzewanie. W jedenastym roku życia jej piersi zaokrągliły się, a biodra zmieniły 
kształt. Na dramat nie trzeba było długo czekać. Pierwszy usiłował dobrać się do niej syn 
pastora, Mikę. Czynił to jednak zbyt natarczywie i brutalnie, równocześnie nadmiernie 
demonstrował swą pogardę dla „brudnej Indianki”, by zyskać przychylność nieszczęsnego 
dziecka. Płakała, prosiła go, by dał jej spokój, zagroziła, że poskarży się pastorowi. Wtedy 
powiedział, że ją zabije.
— Który kozik wybierasz? — śmiał się ściągając spodnie.
Znalazła dość mocy, by go odepchnąć, uczyniła to jednak tak nieszczęśliwie, że Mikę 
rąbnął głową o gipsowy postument kominka i zemdlał. Wtedy uciekła. W innym mieście 
przygarnęła ją pani Brownster. Odkarmiła, odziała, Sara była na tyle naiwna, że nie rozumiała 
jeszcze ostrzegawczych sygnałów z podświadomości. Nie dopuszczała myśli, że profesją tak 
zacnej samarytanki jest rozpusta, a jej obszerny bungalow pełni rolę najbardziej cenionego w 
mieście domu publicznego. Zresztą, pani Brownster trzymała ją ponad rok w małym domku 
wypoczynkowym, do którego nie miały wstępu inne „wychowanice”. Dopiero gdy 
podopieczna skończyła trzynaście lat, gdy uroda jej rozkwitła, a maniery stały się dość 
światowe jak na półświatek, burdelmama .uznała, że nastał czas debiutu. Zaprowadziła Sarę 
do bungalowu i wyjaśniła, na czym polegać będzie jej rola.
— Za dziesięć lat uzbierasz dość pieniędzy, aby zmienić stan, nazwisko, założyć własny 
interes lub wyjść za mąż. No, nie płacz, głupia.
Łzy zakręciły się w oczach Sary tylko przez chwilę. Już nauczyła się panować nad sobą. 
Powiedzieć teraz „nie” pani Brownster, oznaczało ponowne narażenie się na niepewność, na 
poniewierkę. Ponadto dziewczyna poznała trochę swoje możliwości. Skinęła główką i 
wyraziła zgodę.
Później działo się coś, czego najstarsze dziwki nie pamiętają. Co wieczór Sara umalowana, 
utrefiona, rozsiewająca wonie najlepszych jak na Środkowy Zachód perfum, schodziła do 
salonu, siadała z innymi dziewczynami i oczekiwała klientów. O zmierzchu ruch się robił 
duży, co rusz trzeszczały stopnie schodów, jęczały bardziej niedyskretne sprężyny łóżek na 
pięterku, sypały się pieniążki do kasy, a najmłodsza nadal siedziała na kanapie z czarującym 
uśmiechem, absolutnie bezrobotna. Ba, nawet w dzień targowy, kiedy zakłopotani i nie 
domyci kowboje tłoczyli się na ganku, oczekując swej kolejki i prosząc poprzedników, aby 
się pośpieszyli, nikt nie miał ochoty na małą Sarę. Ani szeryf, który nie popuścił chyba nawet 
własnej klaczy, ani sędzia, ani wydawca jedynego dziennika, który celował w perwersji, 
przenosząc miłość francuską nad uznane metody Adama i Ewy — nikt nie okazywał Sarze 
najmniejszego zainteresowania. Czy siedziała, czy roznosiła trunki, czy siadała przy pianinie 
(nauczyła się paru łatwych utworów) mężczyźni traktowali ją, jakby była antycznym 
posągiem, którego gipsowe kopie można dostać w Nowym Orleanie albo Kansas City.
I tego pani Brownster żadną miarą pojąć nie mogła.
— Charley — zwracała się do właściciela jednego z lepiej prosperujących sklepów, który 
miał w jej lokalu abonament — Charley, znasz się na kobietach lepiej niż nieboszczyk Snake 
na koniach, wytłumacz mi, co jest z Sarą…
— A co ma być?
— Ładna jest?
— Ładna i owszem.
— No to dlaczego nawet ty… nigdy… Od trzech miesięcy przebywa w zakładzie i nadal 
niewinna.
Charles pokraśniał na licu, a jego duża grdyka, przypominająca raczej ciężarek 
wahadłowego zegara niż część anatomiczną, zadrgała parokrotnie.
— Czemu nie, mogę nawet dzisiaj.
Pani Brownster osobiście dopilnowała toalety podopiecznej, a potem nie spuszczała z niej 
oka. O ósmej przyszedł sklepikarz, ubrany jak sam Buffalo Bili, tyle że bez broni… Wszedł, 
spojrzał na Sarę, a potem szybko skręcił do baru i zamówił podwójną whisky.
Może na odwagę — pomyślała bajzelmama.
Ale później Charley zachowywał się jeszcze dziwniej, zagrał partyjkę wista z doktorem 
Harrisonem, który czekał, kiedy jego ulubiona Maud będzie wolna, a potem chyłkiem, 
chyłkiem, omijając szerokim łukiem kanapę z Sarą, porwał pierwszą z brzegu Annę Marię i 
znikł w numerze.
— Zawiodłeś mnie! — powiedziała nazajutrz pani Brownster tonem ciężkiej wymówki.
— Chciałem, Rosalyn, słowo honoru, cholernie chciałem, mogę przysiąc. Za dnia to 
rąjcowna dziewczyna, kiedy wchodzi do mego sklepu nawet rondlom unoszą się uchwyty. 
Nie trzeba mnie namawiać. Odpicowałem się, na fryzjera wydałem, wchodzę i, niech mnie 
bizon rozdepcze, nie mogłem.
— Nie gadaj głupstw, nie mogłeś? A Annie Marii wygodziłeś trzy razy!
— Ale z Sarą… nie mogłem. Tylko spojrzałem na nią. I taka niemoc, zniechęcenie, 
otępienie mnie opadły… Coś takiego, jak dajmy na to w wypadku kota — może być nie wiem 
jak napalony, ale suki przecież nie ruszy.
— Chciałeś mi zrobić na złość!
— Ja, twój najlepszy, najwierniejszy klient? Ach Rosalyn! Chciałbym tego, jak chcę, żeby 
w naszej strudze odkryto samorodki wielkości wielkich kurzych jaj, ale co miałem poradzić? 
To jakieś czary!
Pani Brownster należała do empirystek. Odbyła cały szereg rozmów z zaufanymi 
klientami, ale efekty za każdym razem były identyczne, wreszcie straciła cierpliwość, złoiła 
Sarze skórę i kazała przejawiać więcej samodzielności i pomysłowości, gdyż inaczej pójdzie 
do czarnej roboty między Murzynki.
Dziewczyna przyjęła burę z pokorą i obiecała uczynić wszystko, co będzie w jej mocy. I 
rzeczywiście. Tańczyła, częstowała zgromadzonych samców smakołykami, śpiewała, siadała 
im na kolanach, a któregoś dnia wybiegła kompletnie naga. I nic. Mimo że tego wieczora 
ukryto wszystkie „pracownice” zakładu. Chłopy siedziały chmurne, apatyczne jak pawiany 
chore na żołądek i co rusz któryś, pod byle pozorem, opuszczał zakład. Brani na spytki 
podawali identyczne powody — niemoc, niechęć, niewidzialna bariera, odpychająca siła. 
Sprowadzony lekarz nie potrafił wytłumaczyć anormalnego zjawiska powszechnego zaniku 
popędu płciowego, a gdy sam zabrał się do badania Sary, starczyło jedno uważne spojrzenie i 
zaczął bełkotać, mówić bez związku, a potem nagle pożegnał się i wybiegł do jakiejś rodzącej 
pacjentki, o której nieoczekiwanie sobie przypomniał.
Pani Brownster poczuła się — bezradna. Bezradne również okazywało się wielowiekowe 
doświadczenie najstarszego zawodu świata, przekazywane sobie przez profesjonalistki od 
pokoleń.
Jakiś miesiąc później, kiedy Sarę przeniesiono ostatecznie do kuchni, odwiedził miasto 
domokrążca, znachor i wróżbita, Joshua Lang. Odrażający typek, który w wieku czterdziestu 
lat wyglądał tak samo jak w dekadę później. Joshua zrobił furorę lecząc odciski, 
przepowiadając przyszłość, stawiając horoskopy i uwalniając żonę szeryfa od dotkliwych 
migren. Parokrotnie odwiedził przybytek pani Brownster. Aż którejś niedzieli został 
zaproszony na prywatną herbatkę. Nie wiadomo, ile zapłacił za młodą dziewczynę, lecz 
faktem jest, że zaraz po herbatce wezwano Sarę i oznajmiono, że opiekę nad nią przejmuje 
pan Lang. Szeryf sporządził jakiś niezbyt formalny dokument. Sara uderzyła w płacz, w 
końcu jej życie w bungalowie było miłe i urozmaicone. Sally wydawało się, że rozpracowała 
swoją dobrodziejkę, a teraz miało czekać ją nieznane. Tym bardziej że mózg Joshuy stanowił 
dla niej zagadkę. Od pierwszej chwili bezskutecznie próbowała przeniknąć jego myśli.
Czyżby ten brzydki osobnik posiadł tajemnicę ochrony swej jaźni? A może był równie 
uzdolniony jak ona?
Później miała się przekonać, że najmocniejszą stroną Langa było długoletnie 
doświadczenie, zdolności para — psychologiczne posiadał raczej mizerne, umiał jednak 
czynić z nich znakomity użytek. Bardzo szybko domyślił się, z kim ma do czynienia i jakim 
skarbem może okazać się młodziutka dziewczyna. Kupił ją i, trzeba przyznać, rozegrał 
sprawę po mistrzowsku.
W pierwszych miesiącach wspólnej włóczęgi po prerii, Górach Skalistych, ciepłych 
dolinach Kalifornii i górzystych zakątkach Oregonu Sarze wydawało się, że pod maską 
gnoma odkryła niezwykłego człowieka. Joshua był troskliwy, opiekuńczy, wymagający, lecz 
sprawiedliwy. Uczył ją, kupował ładne ubrania — któraż młoda kobieta nie jest na to łasa? 
Wieczorami czytywał książki lub zajmująco opowiadał o swych podróżach. Ten człowiek o 
wyglądzie gruboskórnego chama zgromadził dość znaczną, choć nie usystematyzowaną 
wiedzę.
Sara przywykła do niego, a nawet go polubiła. Strachem jedynie napawał ją wciąż 
zamknięty umysł opiekuna, z czasem jednak uznała to za element normalności. Tylko raz na 
jakiś czas Joshua przepadał z ich wozu, wracał po paru dniach nie ogolony i cuchnący 
alkoholem, ale już nie pijany.
To stało się, kiedy skończyła piętnaście lat. Z okazji urodzin dała się namówić na kilka 
kieliszków wina, Joshua po raz pierwszy w jej obecności wypił sporo. I wtedy jego umysł 
otworzył się jak puszka Pandory. Sara od razu ujrzała w nim swoją zgubę, ale było już za 
późno, alkohol i strach pozbawiły ją możliwości oddziaływania siłą woli. Lang bez większej 
trudności obalił ją i pozbawił odzieży. Później dziewictwa.
Nastąpił pierwszy przełomowy moment. Wróżbita zdjął maskę, nie musiał dalej grać 
czułego opiekuna, sam wyznał, że zmierziła go ta rola. Bił ją często, a później gwałcił, 
czasami wpierw gwałcił, a potem bił. Ogarnięta lękiem traciła hipnotyczne zdolności. 
Próbowała ucieczek, ale nie było to łatwe, Joshua cały czas miał się na baczności. Szczęście 
odwróciło się od niej ostatecznie. Wkrótce zaszła w ciążę. Miała nadzieję, że dziecko zmieni 
sadystę. Gdzie tam. Bił ją za to, że zbyt wydatny brzuch uniemożliwiał występy. Domyślała 
się dlaczego. Zazdrościł jej. Rozumiał, że sam nie posiada nawet cząstki zdolności swego 
medium. Niedługo cieszyła się córeczką. Mary została oddana na wychowanie, a Lang 
zagroził, że przy najmniejszej próbie oporu sam zadusi maleństwo. Sara wiedziała, że jest do 
tego zdolny. Pogodziła się więc z losem. Przywykła do odrażającego kochanka, zresztą chyba 
znudziła mu się, gdyż wykorzystywał ją rzadziej. Tylko bił ją z tą samą częstotliwością. 
Zazwyczaj po seansie. Bo w czasie spektaklu Sara indiańska księżniczka, Sara — piracka 
branka, Sara zbieg z haremu przeżywała swe chwile szczęścia, demonstrowała umiejętności, 
urodę i jako medium usuwała w cień abominacyjnego „jasnowidza”.
Czasami nadchodziły takie noce, gdy leżąc na brzuchu, plecy miała zbyt obolałe, marzyła 
o jednym — o śmierci Langa. Ale bandyta przewidział i tę ewentualność. Uprzedził ją, że ma 
wynajętego oprycha i jeżeli on zginie, bandzior zajmie się dziewczynką…
Nie ma dla mnie żadnej nadziei — brzmiało stałym refrenem w myślach dziewczyny.
Tak dopłynęliśmy do Dover. W londyńskim pociągu ulokowałem się w sąsiednim 
przedziale i udając, że drzemię, prowadziłem nadal konwersację bez słów.
— Czy jeśli byłabyś wolna, zdecydowałabyś się na pracę ze mną?
— Oczywiście — odpowiadał radośnie fluid. — To musi być ciekawe.
— Wiesz, co byś robiła?
— Nie mogę wszystkiego ogarnąć… wielki trud… dzieci… bogowie… przyszłość. To coś 
wielkiego i fantastycznego zarazem… Ale ja nigdy nie będę wolna, nie zajmuj się mną 
więcej…
Nie miałem zamiaru spełnić tego życzenia. Uzyskałem od niej adres dziecka w Vermont i 
natychmiast wysłałem tam Ajaksa z kwotą wystarczającą na wykupienie nie tylko 
pięcioletniej dziewczynki z rąk rzezimieszków, ale zapewne wszystkich niewinątek z łap 
Heroda.
Czekając na wiadomość z Ameryki, krążyłem wokół hoteliku, w którym zamieszkał Lang, 
układając plany ucieczki. Można by oczywiście oskarżyć Joshuę o sadyzm, ale ta droga 
wymagałaby ujawnienia zbyt wielu faktów, które z oczywistych przyczyn wolałem zachować 
w tajemnicy. Czas naglił, Lang, jakby przeczuwając zagrożenie, coraz częściej wpadał w zły 
humor, wyżywał się na Sarze po parę razy dziennie. 26 marca otrzymałem oczekiwaną 
informację. Ajaks i Mary byli już w drodze do Europy. Pośpieszyłem więc na seans dla 
wyższych sfer, zorganizowany w salonie Thomasa Parnella. Przebieg wydarzeń tego 
wieczoru znany jest powszechnie z licznych artykułów prasowych. Ograniczę się więc do 
uzupełnień.
Po wyważeniu drzwi zaimprowizowanej garderoby, zauważywszy martwe ciało 
jasnowidza i nieobecność Sary, jako pierwszy wycofałem się z tłumu, przebiegłem parę 
zupełnie pustych komnat. Nogi miałem miękkie, odczuwałem dziwne osłabienie. W galerii, 
na tyłach garderoby, mimo mroku dojrzałem nagie, szczupłe ciało wstrząsane szlochem. Sara! 
Stała przy oknie dokładnie po drugiej stronie ściany oddzielającej nas od tragicznego 
pomieszczenia.
— Co się stało? — zapytałem.
Nie potrafiła dokładnie wyjaśnić. Narzuciłem jej płaszcz na ramiona, zbiegliśmy 
kuchennym wyjściem na boczną uliczkę. Przezorność nakazała mi zawczasu trzymać tam 
wynajętego fiakra. Rzuciłem nazwę mego hotelu. W dorożce Sara ciągle drżącym głosem 
opowiadała, co się stało. Po rannej, wyjątkowo intensywnej awanturze była podenerwowana, 
na dodatek zapodziały się jej jakieś akcesoria, być może złośliwie schował je Joshua. Bała się, 
a później nagle dojrzało w niej postanowienie, by sprzeciwić się Langowi. Po prostu nie 
wyjść na scenę. Wiedziała już, czuła, że dziecko jest bezpieczne. Joshua wtargnął do 
garderoby jak piorun. Posypały się wyzwiska i razy. Nie panował nad sobą, gniew jego 
rozpalał się w miarę miotanych wyzwisk, porwał dziewczynę za szyję i począł ją dusić. I 
wówczas poczuła w sobie nadzwyczajną moc. Moją siłę, wspierającą jej ego, była pewna, że 
jestem . z nią. Zespoliliśmy się w myślach. Wystarczył ułamek sekundy. Biologiczne 
uderzenie było tak potężne, że jasnowidz padł martwy. Przeraziła się, nie chciała przecież 
zabijać. Za drzwiami narastał harmider. Strwożona przywarła do ściany myśląc o jednym — 
jak ujść ludzkim oczom. Co nastąpiło potem, nie pamięta. Ocknęła się w mych ramionach po 
drugiej stronie muru… To wszystko. (…)

ROZDZIAŁ XI

Sylvia Renz, dwudziestosiedmioletnia pokojówka hotelu „Casanova” w Zürichu, 
bezszelestnie weszła do pokoju numer 328, ledwie drzwi windy zamknęły się za 
wychodzącymi lokatorami. Nie traciła czasu, rozejrzała się, po czym pobiegła do pojemnika 
na śmieci. W pół minuty później znalazła się na korytarzu przy windzie dla personelu…
— Pani pozwoli, pojedziemy razem — elegancki mężczyzna pojawił się nie wiadomo skąd 
i wsunął się za nią do kabiny. — Parter, suterena?
Pokojówka nie potrafiła wykrztusić słowa.
— Co tam mamy? — bezceremonialnie chwycił ją za przegub.
Policja — przemknęło jej przez myśl. Z otwartej dłoni wypadła zgnieciona paczka po 
papierosach „Marlboro”. Mężczyzna podniósł pakiecik. Na dłoniach miał rękawiczki.
— Co jeszcze wzięłaś? Mów.
— Nnnic — wykrztusiła.
— Mów prawdę, po co brałaś to pudełko?
— Mój ssiosiostrzeniec zbiera opakowania.
Zaśmiał się, a potem nacisnął silniej. Zawyła, a raczej próbowała zawyć, dłoń w 
rękawiczce przysłoniła jej usta.
— Nie kłam, moja złota — wycedził słodziutko elegant. — Komu miałaś oddać to 
pudełko?
— Nie znam go… Zaczepił mnie po południu, zapłacił… ma czekać w garażach — jak z 
tubki pasty wyciskał z niej kolejne informacje. Wreszcie puścił. Ciężko oparła się o ścianę 
windy, z oczu płynęły łzy.
— Chyba pojedziemy — nacisnął przycisk najniższej kondygnacji. — Mam nadzieję, że 
będziesz rozsądna. Pójdziesz we wskazane miejsce i dasz mu… dasz mu to — wyciągnął 
paczkę „Gitanów”, wsypał je luzem do kieszeni, po czym zmiął opakowanie i wręczył 
pokojówce. — Zachowuj się normalnie.
Nie wszystko poszło jak trzeba. Mężczyzna oczekujący w lancii, cały czas z 
zapuszczonym silnikiem, musiał zorientować się, że coś nie gra. Może ostrzegła go twarz 
Sylvii, może wyczuł skradającego się mężczyznę. Wystartował bowiem jak rakieta, wyrwał z 
wyciągniętej dłoni paczkę po „Gitanach” i nim goniący go funkcjonariusz KOMÓRKI zdołał 
złożyć się do strzału, wyjechał z garażu.
Wywiadowca i tak był zadowolony. W parę godzin później porucznik Burke zameldował 
się w zakonspirowanej kwaterze „Kuzyna”. O ile jednak w twarzy pułkownika próżno by 
szukać choć śladu normalnej jowialności, lico „mopsa” promieniało.
— Oto i dowód — mówił wymachując pudełkiem po „Marlboro”.
System „papierosowy” funkcjonował już od pewnego czasu. Chłopcy z UNO doprowadzili 
go do perfekcji. Uczynili z niego sposób, dzięki któremu uczestnik konferencji, tajnego 
spotkania, człowiek pod ścisłą obserwacją mógł porozumiewać się, bez podejrzeń 
przekazywać informacje. Wyrzucenie do kosza pustej paczki po papierosach, czyż można 
wyobrazić sobie bardziej naturalny gest? To jeszcze nie jest informacja — może ktoś słusznie 
zauważyć. W istocie. Ale paczka może być zmięta albo rozdarta, z celofanem i bez… Trzeba 
tylko znać kod.
Burke uruchamia podręczny magnetofon. Słychać głos Sylvii Renz, trochę zachrypnięty, 
ale na pewno wyraźny.
— I wtedy powiedział mi, żebym poszukała pudełka, które wyrzuci do kosza lokator z 
328…
— Czy na pewno powiedział pani „lokator”, a nie na przykład „lokatorka”? — brzmi głos 
porucznika.
Chwila wahania.
— Słucham.
— Powiedział „lokator”. Zresztą ona w ogóle nie pali. „Kuzyn” przygląda się 
zgniecionemu pudełeczku.
Przed sobą ma wszystko: zgniecione pudełko, w środku dwie kulki z folii i jedna trzecia 
papierosa, brak paprochów, przedarcie ścianki bocznej na długość centymetra. Celofan 
nałożony odwrotną stroną…
— Jaką informację mogli zakodować w ten sposób?
— Obserwowaliśmy Graya, na ile to było możliwe. Od wyjścia z pańskiego biura z nikim 
się nie kontaktował. Szyfranci pracują. Osobiście mam roboczą hipotezę.
— Słucham.
— Wiem, co powinien przekazać agent działając na dwie strony po odsunięciu go od 
śledztwa.
— A zatem?
— Odsunięto mnie. Nowych informacji brak. Jadę na wczasy. Najbliższy kontakt w 
sposób… i tu nowy klucz.
„Kuzyn” staje przy oknie i wpatruje się w panoramę miasta.
— A zatem? — pyta cokolwiek natarczywie Burke. Milczenie przedłuża się.

W naszej historii najbardziej szokujące dla Czytelnika jest zapewne owo pomieszanie 
proporcji, z jednej strony bogowie z kosmosu, później inżynierowie rodzaju ludzkiego, z 
drugiej dwudziestowieczne rozgrywki rodem z powiastki o gangsterach czy quasi — 
realistyczne obrazki z życia Adama… Nie, nie zapomnieliśmy o nim, pojawi
się niewątpliwie w trzeciej części powieści. Na razie uporządkujmy przedpole.
Drobny facecik o wyszczerzonych ząbkach nutrii stał na parkingu dworca w Interlaken, 
obojętny na piętrzącą się za jego plecami panoramę Eigeru i Jungfrau, i całą uwagę kierował 
na pociąg wtaczający się między perony. Miał szczery zamiar przyczynić się do rozwiązania 
problemu przeludnienia. W sposób niewielki, acz znaczący. W futerale na wędki krył się 
stosowny sprzęt, resztę można było znaleźć w torbie. Wprawdzie zamiary człekogryzonia 
ograniczały się na razie do zmniejszenia populacji o jednego osobnika, ale zawsze trzeba od 
czegoś zacząć.
Fred Gray zdecydował się na odpoczynek w Grindelwald z kilku powodów: po pierwsze; 
uważał, że pod latarnią jest najciemniej. Jeśli Christine słusznie mogła spodziewać się zemsty, 
stosunkowo najbezpieczniejsza była u boku Graya i to właśnie w Szwajcarii, gdzie po 
incydentach w Tessyni trwało ostre pogotowie antyterrorystyczne. Poza tym skoro logika 
przemawiała za jak najrychlejszym opuszczeniem ojczyzny Wilhelma Telia, praktyka 
sugerowała rozwiązanie odwrotne. Zresztą oboje z Christine dokładnie zmienili aparycje i 
trudno było przypuszczać, że terroryści, którzy dzięki zeznaniom swej byłej aktywistki mieli 
dużo kłopotów, znajdą czas i siły na rychłą zemstę. I chociaż w którymś momencie „Kuzyn” 
sugerował Christine zmianę kontynentu, dziewczyna odmówiła.
— Mogę być jeszcze potrzebna — twierdziła.
Dojeżdżali, zabudowania Interlaken Ost rozsypały się już po dwóch stronach jeziora. 
Pogoda była pyszna, a najwyższe szczyty Alp Berneńskich wystawały w całej swej 
monumentalnej okazałości ponad zalesionymi górami wokół miasta.
Osobnik — „nutria” przyjrzał się wysiadającej parze i uczuł radosny skurcz. Są! 
Przypomniał sobie wszystkie wskazówki. Rozważał, czy strzelanie przez kieszeń płaszcza da 
zadowalający efekt. Mógł to zrobić teraz, kiedy dziewczyna skierowała się do kasy, aby kupić 
bilet na kolejkę wiodącą w głąb gór.
Wahania przerwała mu wycieczka japońska, która skośnooką rzeką oddzieliła go od ofiary. 
Roześmiani przybysze z Tokio fotografowali co popadnie, jakaś ślicznotka chciała się nawet 
sfotografować z tubylcem i strzelając oczami podeszła do „wędkarza”, ale wykręcił się. Od 
dłuższej chwili starał się nawet nie patrzeć w stronę Graya, ten stary lis potrafił przecież 
siódmym zmysłem wyczuć, że jest ścigany. Stanął w ogonku do kasy, podczas gdy Fred i 
Christine podążali już w stronę lekkiego wagonika.
Do Grindelwald prowadziły dwie trasy: jedna krótsza przez dolinę i druga okrężna, z 
kilkoma przesiadkami, przez góry. Dzień był piękny, pogoda wymarzona, mieli dużo wolnego 
czasu, a poza tym jako pierwsza odchodziła kolejka jadąca dłuższą trasą i to przesądziło 
sprawę.
Fred szedł chmurny i milczący, widać było, że od paru dni trapią go jakieś problemy, 
ciężko przeżywa swoją porażkę, jeszcze bardziej odsunięcie od śledztwa. Christine taktownie 
milczała. W ciągu paru dni, podczas których towarzyszyła Grayowi, rozmawiali niewiele. 
Kochanek przeważnie zostawiał ją w hotelach (Zürich, Stuttgart, Strasbourg) i wówczas 
skazana była na towarzystwo milczącego sierżanta Swaina, z którym mogła najwyżej pograć 
w telewizyjne gry. Któregoś razu Fred zniknął w południe i powrócił dopiero rano. Gdzie 
przebywał, nie uważał za stosowne wytłumaczyć. Gdyby nie bilet paryskiego metra, który 
znalazła w koszu, można by przypuszczać, że spacerował po Strasbourgu szukając 
natchnienia. Dziewczyna na tyle znała mężczyzn jego pokroju, żeby nie zadawać pytań. 
Wiedziała, że bardzo komplikuje mu życie, toteż parokrotnie proponowała, żeby ją zostawił; 
mogła ostatecznie pojechać do rodziny w Tarbes (Gaskonia) lub do siostry, która wraz z 
mężem, szwedzkim przedsiębiorcą, mieszkała pod Sztokholmem.
— Nie teraz — odparł spokojnie. — Szukają cię.
W istocie udało mu się dowiedzieć, że już dwa dni po wydarzeniach w „Szarym Domu” 
grupka brodatych hippisów wtargnęła do mieszkania stryja Christine, którego z d’Artagnanem 
łączyło wyłącznie miejsce urodzenia. Nie stawiał bowiem oporu godnego Gaskończyka. 
Zresztą napastnicy zadowolili się powierzchownym przeszukaniem mieszkania, po czym 
znikli. Również szwedzka policja” z Bollmura donosiła, że dom państwa Ericksson został 
splądrowany podczas nieobecności gospodarzy przez niepożądane elementy. Później Gray nie 
miał już żadnych wiadomości, został wyeliminowany z gry i mógł tylko domyślać się, że 
Helmut i jego koledzy dołożą wielu starań, aby dorwać zdrajczynię.
Lakoniczność Graya pogłębiała się z dnia na dzień. Nikt do niego nie dzwonił, któregoś 
dnia zniknął również milczący sierżant, a Fred zaproponował Christine wyjazd w góry. Kiedy 
i gdzie spotkał się ze swymi szefami, też nie wiedziała. Christine była przesłuchiwana 
czterokrotnie, raz w jakiejś pustej, zdewastowanej willi pod Lugano, dwa razy w 
samochodzie, a raz porucznik Burke złożył jej wizytę w hotelu w Zurichu. Zawsze 
wypytywano ją o to samo, przy czym Burke szczególnie interesował się zachowaniem Freda.
Gary odprężał się jedynie w nocy, ale wówczas górę nad spekulacjami brała fizyczna 
strona ich związku. Ich ciała wydawały się być stworzone dla siebie. Agent, choć nie 
pierwszej młodości, zadziwiał kondycją i kunsztem, wyniesionym zapewne z kursów 
specjalistycznych dla pracowników KOMÓRKI.
Czy związek ich można było nazwać miłością? Z biologicznego punktu widzenia na 
pewno. Fred musiał przyznać w duchu, że choć z niejednego pieca chleb jadł, nie spotkał 
nigdy równie wspaniałej kochanki, może z jednym wyjątkiem, dziewczyny z Bangkoku, ale 
ona zanim t;o poznała, była profesjonalistką o krótkim, acz bogatym stażu.
Natomiast psychicznie pozostawali obcymi ludźmi, osobno przeżywali trawiące ich 
dylematy, szczelnie chronili posiadaną wiedzę, a pod zewnętrzną serdecznością tliła się 
ostrożna nieufność. Gary wiedział już o Christine Werner stosunkowo sporo. Panienka z 
dobrego domu rodziny niemiecko — francuskiej, studiowała w Akademii Sztuk Pięknych w 
Paryżu, dopóki nie zapragnęła bawić się w politykę. Aresztowana po zajściach w Nanterre 
dwa lata temu, rychło zbiegła z więzienia, aby zniknąć w rozbudowanym podziemiu 
Zachodniej Europy. Z posiadanych informacji wiadomo, że przez pewien czas była kochanką 
Willy Loftera i tylko szczęśliwemu trafowi mogła zawdzięczać, że nie było jej w mieszkaniu 
— melinie w Diisseldorfie, kiedy wybiła ostatnia godzina teoretyka terroru. Później 
pracowała z Helmutem, ale nie została jego kochanką, to nie był jej typ. Nie znała 
przełożonych kierujących akcją „Podwójna pętla”. Całością spraw zawiadywał Helmut. Czy 
na przesłuchaniach, których pierwszy etap zajął bite dwa dni w willi pod Lugano, w 
obecności „Kuzyna” i dwóch anonimowych funkcjonariuszy powiedziała wszystko? Któż to 
stwierdzi? Jej informacje zgadzały się z tym, o czym w zasadzie już wiedziano, i choć nakryto 
sporo lokali i zablokowano ileś tam kanałów, w ręce pułkownika nie wpadł żaden nowy lider 
terroryzmu.
Nawiasem mówiąc, policja szwajcarska, której przypadł w udziale obowiązek 
likwidowania melin terrorystycznych (KOMÓRKA przekazała jej odpowiednie dane via 
Interpol), nie dowiedziała się nawet o istnieniu panny Werner. A potem zgoła nieoczekiwanie 
zwolniono ją, pozostała u boku Graya. Czyżby KOMÓRKA przeznaczyła jej rolę przynęty?
Zastanawiając się nad psychicznym modelem swej kochanki, Fred miał nie lada zgryz. Z 
tego, co zdołał zaobserwować, stanowiła ona ciekawy melanż emocji i chłodnego cynizmu. 
Momentami spontaniczna, nastrojowa, kiedy indziej mroziła perfekcjonizmem. Co nią 
kierowało: idealizm czy niezdrowa żądza, przygód? Musiała chyba należeć do kobiet, które 
zawsze oglądają świat przez pryzmat mężczyzn, z którymi są związane. O jej życiu przesądził 
związek z Lofterem.
— Kiedy byłam z nim, naprawdę wierzyłam w zbawienie świata przez krew „świń”, przez 
kąpiel w chaosie, przez drugą Kambodżę w Europie. Czułam, że taka lekcja jest dla 
zmurszałego kontynentu nieodzowna, ale kiedy zabrakło Willy’ego… zaczęłam wątpić.
Nie wspomniała już, że kochając idola, dla dobra sprawy, a może i dla draki, sypiała z 
innymi facetami, a nawet z pewną lesbijką — deputowaną do prowincjonalnego parlamentu.
Co odczuwała zabijając ludzi? Szybko upewniła się, że są to konieczne koszty, że chcąc 
zapewnić konsumentom befsztyki, nie można roztkliwiać się nad losem jakiejś krówki. Nie 
była sadystką, do każdej akcji podchodziła z ciekawością naukowca, który szlachtując białe 
myszki w laboratorium, w domu nie skrzywdziłby nawet muchy.
— A czy nie przychodziła ci do głowy jedna banalna myśl — zapytał ją którejś nocy w 
Zurichu — że niepodobieństwem jest budowanie dobra przez zło, a wyznawanie zasady: cel 
uświęca środki, jest w końcu samobójstwem celu. Tak jak nie może prostytutka nawet za 
wszystkie zarobione pieniądze kupić czci dziewicy.
— Widywałam takie przypadki — śmiała się panna Werner, łaskocząc stopką muskularne 
uda kochanka. — A poza tym niniejsze kazanie równie dobrze dotyczy was. 
JednoKOMÓRKOWCÓW. Dla dobra ludzkości gotowi jesteście wykonać każdą 
niegodziwość.
— Nie my narzuciliśmy reguły gry. Społeczeństwo musi się bronić, choćby przed twoimi 
przyjaciółmi.
— Społeczeństwo ma do swej obrony chwalebne instytucje demokratyczne: policję, 
wojsko, Interpol.
— Nie wierzę w skuteczność demokracji w oblężonej twierdzy, do której przedostała się 
zaraza!
— Ja mam być tą zarazą?
— Ty! — całował jej jędrne piersi, porywał ją, odwracał, zanurzał się w niej i po chwili 
„ich mięśnie współgrały jak dwa doskonale zestrojone instrumenty.
Christine wiedziała o swoim partnerze niewątpliwie znacznie mniej. Europejczyk, nieźle 
wykształcony, nie wydawał się ani Niemcem, ani tym bardziej Anglikiem, choć obu językami 
władał biegle, podobnie jak francuskim. Miał około czterdziestki, mógł więc równie dobrze 
pochodzić z którejś z licznych fal emigracyjnych, wyrzucających na brzegi Wspólnego Rynku 
rozmaitych Robinsonów z innego świata. Przy jakiejś okazji popisał się dobrą znajomością 
kultury wschodnioeuropejskiej… Polak, Czech, Jugosłowianin?
Zorientowała się, że przeszedł twardą szkołę życia. Ręce i mięśnie wskazywały, że dłuższy 
czas musiał pracować fizycznie, później chyba zaciągnął się do jakiejś formacji najemników, 
w chwilach zdenerwowania klął w sposób charakterystyczny dla tych, którzy miesiące 
strawili w Czadzie albo innej Biafrze. Ale czy był kiedykolwiek żonaty, czy poza hotelami i 
kryjówkami istniał dla niego rodzinny dom, czy wreszcie miał kogoś bliskiego, z kim wiązało 
go uczucie — nie sposób odgadnąć.
Milczący, zatopieni w swych myślach, nie zwrócili nawet uwagi na niepozornego osobnika 
z niedużą torbą, który w ostatniej chwili wskoczył do drugiego wagonu. (Futerał z wędkami 
pozostawił w przechowalni, cóż, zbocza turni i lodowce trudno nazwać rajem dla wędkarzy.)
Kolejka sunęła łagodnie w górę, wśród lesistych zboczy doliny, i wkrótce dotarła do 
miejscowości Lauterbeurnnental. Tu należało się przesiąść na kolejkę zębatą, która od razu 
poczęła ostro się wspinać, zostawiając za sobą dolinę i rozsypane na jej dnie domki. Po 
przeciwległej stronie wznosiła się długa, skalna ściana, przekreślona siwą kreską wodospadu. 
Wraz z otwierającymi się coraz szerszymi perspektywami, Freda ogarnął lepszy nastrój. Ten 
twardy człowiek, przyzwyczajony do brudu, kurzu i krwi, nie był obojętny na piękno, 
zwłaszcza na piękno przyrody. Monumentalizm masywu, oślepiające słońce, pojawiające się 
w żlebach płaty śniegu — wszystko to razem kazało na moment zapomnieć o terrorystach, 
zagadkach i zagrożeniach. Mieli wakacje! W Kleine Scheidegg opuścili żółto — niebieskie 
wagoniki. Kolejna przesiadka. Teraz czekał ich już tylko zjazd w dolinę. Owszem, można 
było pojechać wyżej, aż na przełęcz Jungfraujoch (trzy i pół tysiąca metrów), ale Gray 
zamierzał odłożyć tę przyjemność na któryś z dalszych dni.
W kiosku kupili przeciwsłoneczne okulary, w restauracji wypili kawę. Zajechały wagoniki 
do Grindelwald.
— Biegnij, zajmij miejsce — powiedziała Christine. — Ja jeszcze muszę… — wzrokiem 
wskazała na toaletę.
Ku wagonikom rzeczywiście zmierzała spora wataha turystów. Wyprzedził ich i wskoczył 
do częściowo już wypełnionego wagonu. Mimo otwartych okienek i znacznej wysokości 
słońce prażyło żywym ogniem. Ściągnął kurtkę, położył walizki na półkach. Potem pomyślał, 
że warto jeszcze kupić piwo, do odjazdu pozostało ponad pięć minut. Christine ciągle nie 
wracała. Wyszedł i kupił dwie puszki. Spojrzał w kierunku zabudowań — nigdzie śladu 
zgrabnej sylwetki w kolorowym sweterku. Siódmy zmysł włączył automatycznie system 
wczesnego ostrzegania. Agent przeniósł wzrok z budynku na peron po drugiej stronie 
placyku. Wagoniki na Jungfraujoch już ruszały, a za oknem trzy kolorowe pasy!
Upuszczone piwa potoczyły się po trotuarze. Jakiś Japończyk natychmiast nastawił 
obiektyw. Fred pędem przemierzył dystans między stacyjkami. Kolejka już ruszyła, 
automatycznie zamknęły się drzwi… Nabierała pędu, zaraz kończył się peron. Kiedy mijało 
go ostatnie otwarte okienko, Gray podskoczył i chwycił się krawędzi. Potem podciągnął się i 
przechyliwszy wpadł do środka, witany oklaskami zgromadzonych Japończyków. Dwie 
urodziwe córy kraju Kwitnącej Wiśni przesiadły się, robiąc mu miejsce obok siebie, ale agent 
podziękował tylko skinieniem głowy, i ruszył ku przodowi. Mógł liczyć jedynie na własne 
ręce. Broń została w bagażach i w kurtce.
Christine siedziała nienaturalnie wyprostowana obok mężczyzny o bobrowym zgryzie. 
Jego prawa ręka ginęła gdzieś za plecami dziewczyny i Gray zorientował się, że gest ten nie 
jest wynikiem finezyjnej pieszczoty. Ponieważ miejsca vis–a–vis zajmowała jakaś wiekowa 
para, usiadł po przekątnej. Udawał, że nie zwraca uwagi na Christine i jej towarzysza. Oni 
rewanżowali mu się tym samym. Ale niezupełnie, druga ręka nieznajomego, znajdująca się w 
kieszeni płaszcza, chyba nie była pusta. Gray wiedział, że jest na linii strzału. Jedna sekunda i 
będzie zarówno po nim, jak i po Christine. Wszedł konduktor. Gary miał świadomość, że nikt 
z ich trójki nie ma biletu. Niedobrze, jeśli „cyngiel” zostanie wezwany do zapłacenia, będzie 
musiał wypuścić broń przynajmniej z jednej ręki. Czy wówczas wytrzyma nerwowo? Fred 
czuł wstręt przed użyciem Bogu ducha winnego konduktora w charakterze puklerza, zresztą 
wtedy ocalenie Christine nie wchodziło w grę. Co pozostawało? Widział, jak mięśnie na 
twarzy „nutrii” tężeją. Nie czekając na zbliżenie się konduktora agent powiedział głośno:
— Dla mnie trzy bilety na Jungfraujoch!
Odprężenie na dwóch twarzach. W oczach wynajętego mordercy pojawiło się coś na 
kształt podziwu. Zapewne też nie miał ochoty na chaotyczną strzelaninę. Gray starał się 
odtworzyć jego koncepcję. Zapewne przy drzwiach toalety bandzior zaczaił się na Christine i 
przekonał ją o konieczności zmiany trasy wycieczki. Wiedział, że Fred prędzej czy później 
pojmie, co się stało, i podąży za nimi w góry. Tymczasem przez pół godziny (tyle trwa 
przerwa między kursami) uda się mu zarówno pozbyć dziewczyny, jak i dobrze przygotować 
zasadzkę. Błyskawiczna decyzja Freda i skok przez okienko trochę skomplikowały sytuację, 
ale nie całkowicie. Poza tym, biorąc pod uwagę charakter akcji, należało przyjąć, że „cyngiel” 
nie działa w pojedynkę. Kto inny być może zastanawiałby się, kim byli zamachowcy lub w 
jaki sposób dowiedzieli się o wakacyjnych planach Graya, dla niego jednak takie spekulacje 
były teraz stratą czasu.
Przed Eigergletscher wstał i przezornie przeszedł do drugiego wagonu. Ostatnia stacja 
przed zagłębieniem się w tunelów głębi masywu Eigeru mogła stanowić pokusę dla mordercy. 
Dwa strzały, potem na narty i szus w dół, gdzie mogli czekać wspólnicy… Tak, schodząc z 
oczu pozostawiał bandytę w rozterce, tym bardziej że „nutria” nie wiedział, czy Gray jest 
bezbronny. Minęli stację i ogarnął ich mrok tunelu, wytyczonego z początkiem wieku ze 
śmiałością imponującą jeszcze dzisiaj. Teraz szansę trochę się poprawiły, napastnik w chwili 
odwrotu skazany był na kolejki, a te przecież można unieruchomić…
Nie wrócił na poprzednie miejsce, lecz podczas krótkich postojów przy tarasach 
widokowych obserwował przez drzwi rozwój sytuacji. Jaki był plan przeciwnika? Jak 
zamierzał po egzekucji opuścić przełęcz? Co przeznaczył dla ciał swych ofiar: zakamarki 
skalnych korytarzy czy śnieżną otchłań…?
Pociąg wtoczył się na wykuty w skale dworzec, dzięki słabemu oświetleniu zachowujący 
charakter jaskini. Wkoło rozchodziły się oznakowane korytarze: restauracja, taras widokowy, 
wypożyczalnia sprzętu, lodowy pałac, sfinks…
Naraz u wylotu chodnika prowadzącego do restauracji, wśród potoku wysiadających, Gray 
dostrzegł charakterystyczną sylwetkę w kombinezonie Górskiego Pogotowia. Po raz pierwszy 
odczuł silniejszy zastrzyk adrenaliny we krwi. Strach, bardziej o Christine niż o siebie. Ale 
zawsze. Błyskawicznie skojarzył człowieka w kombinezonie z helikopterem, który kołował 
nad Kleine Scheidegg. Śmigłowiec musiał być w kontakcie z „nutrią”… Nie to jednak było 
najgroźniejsze. Znał tego człowieka w kombinezonie. Wiedział już, kto wydał na niego 
wyrok, choć do końca nie pojmował dlaczego.
W sytuacjach trudnych nie zaniedbuje się niczego, co mogłoby ewentualnie pomóc. Toteż 
w trakcie jazdy Fred bardzo uważnie przyjrzał się wszystkim podróżnym. Niestety, nie było 
tu żadnych mistrzów karate na urlopie, nawet wśród Japończyków przeważali starcy i 
dziewczyny. I wówczas jego wzrok padł na małego chłopca w pełnym rynsztunku 
alpinistycznym, z rakami, czekanem… Trochę z innej parafii pochodził wiszący u pasa fiński 
nóż i latarka grotołaza. Do kompletu brakowało jedynie tropikalnego hełmu… Teraz, kiedy 
wszyscy nagle powstali z miejsc i zrobił się tłok, Gray bez trudu wyciągnął finkę z pochwy… 
Zanim schował broń w rękawie, dotknął klingi. Naostrzona!
Otworzyły się drzwi, wysiadł inaczej niż wszyscy, po drugiej stronie pociągu, i kryjąc się 
za wagonami dotarł na skraj tunelu. Stamtąd przyjrzał się sytuacji. „Nutria” rozmawiał z 
ratownikiem, obaj rozglądali się czujnie. Christine między nimi robiła wrażenie kompletnie 
zrezygnowanej, zwierzęcia prowadzonego na rzeź. Żyła jeszcze, ponieważ mordercy chcieli 
załatwić rzecz bez hałasu, bez świadków.
Nieobecność Freda wśród wysiadających zaabsorbowała napastników do tego stopnia, że 
dopiero w ostatniej chwili uskoczyli przed wyłaniającym się z ciemnego korytarza 
elektrowózkiem. Christine wykorzystała uśmiech losu, jak pantera przesadziła wózek i 
zniknęła w tunelu po drugiej stronie. Dłoń w kieszeni zabójcy zmieniła kierunek, a kieszeń 
nagle zrobiła się szpiczasta… Kompan powstrzymał strzał. Zdawał się mówić: i tak nam nie 
ucieknie. Rozejrzeli się jeszcze raz, po czym puścili się w pogoń. Czyżby zlekceważyli 
Freda? Nie! Gray zauważył spojrzenie, jakie wymienili ze smukłym mężczyzną, również w 
ratowniczym kombinezonie, który stał w drugim końcu peronu i palił papierosa. A więc 
trzech. I czy na tym koniec?
Zawodowiec tym się różni od normalnego zjadacza chleba, że nawet w sytuacji ściganej 
zwierzyny nie traci zdolności logicznego myślenia. Trzeci z siepaczy niekoniecznie musiał 
znać nowy rysopis Graya. To dawało szansę. Przybierając głupkowaty wyraz twarzy sięgnął 
po pozostawione przez kogoś narty i ruszył prosto na smukłego przystojniaka.
— Pseprasam, nastostrada to tam? — zaseplenił. Wzrok mężczyzny poszedł za jego dłonią. 
Błąd.
W ćwierć sekundy później stal finki zagłębiła się aż po rękojeść. Potem po raz wtóry. Ciało 
upadło na kamienny spąg. Fred nawet nie obszukał trupa, miał za mało czasu, poza tym jasne 
było, że nagły upadek mężczyzny i rozlewająca się krwawa kałuża za chwilę zwrócą 
powszechną uwagę. Pobiegł w głąb korytarza, którym uciekła Christine. Po kilkudziesięciu 
metrach trafił na drewniane schody, pomknął nimi, nie zaszczycając uwagą widoków, 
rozciągających się za małymi okienkami, ani drzemiących głowami w dół nietoperzy.
Droga ta rozwidlała się, chwila rozterki — przełęcz? A może „lodowy zamek”? Przez 
moment przypatrywał się napisom. Wybrał zamek. Przy wejściu roztrącił wracających 
turystów. Już po paru krokach otoczył go dziwny świat korytarzy wykutych czy raczej, sądząc 
po fakturze ścian, wylizanych w lodowcu. Liczne wnęki były podświetlone. Po szklistym dnie 
jaskini niósł się pogłos.
Facet o przezwisku „Lord” stał na środku ryglując wyjście, nigdzie nie widać było 
Christine ani „nutrii”. Nagle gdzieś z lodowego labiryntu dobiegł krzyk. „Lord” odwrócił się, 
zrobił krok i naraz uczuł na szyi chłodne dotknięcie klingi.
— Oszalałeś, Fred! — wybełkotał.
— Zawołaj kumpla — powiedział nieubłaganie agent.
— Nie wygłupiaj się, nie masz żadnych szans.
— Ty zaś masz jedną. Zawołaj go.
Nie był to głos żartownisia. „Lord” usłuchał.
— Kurt, Kurt! Chodź tu szybko…
Z jakiegoś korytarza wysunęła się zaciekawiona grupka Japończyków.
— Won stąd — ryknął Fred.
Chyba zrozumieli… Jeszcze chwila, a pojawił się „nutria”, prowadząc słaniającą się na 
nogach Christine. Musiała zdrowo oberwać, jej twarz ociekała krwią.
— Mam ją… — zaczął radośnie, ale urwał, widząc klingę na gardle „Lorda”. — Rany 
boskie, człowieku, oszalałeś, mieliśmy rozkaz, żeby tylko ją…
— Nie kłam — powiedział dobitnie Gray. — Wiem, że dostaliście rozkaz, aby mnie 
zlikwidować. Nie wiem dlaczego. Nigdy nie byłem nawet przez chwilę nielojalny…
— Też uważam, że to pomyłka — wybełkotał „Lord”. — Ale jeśli wrócisz z nami, 
wszystko się wyjaśni.
— Puść dziewczynę — przerwał mu w pół słowa.
— To bez sensu, Gray. Dziewczyna i tak jest stracona, jak nie my, to oni.
— Liczę do trzech albo będzie o jednego sukinsyna mniej.
— Puść ją, Ray — stękał przystojniak. — I tak nam nie ucieknie.
Dziewczyna wysunęła się z objęć mordercy.
— Za sześć minut masz kolejkę na dół, pokaż, co potrafisz, a potem… podałem ci kiedyś 
pewien telefon i adres, czekaj tam na mnie.
— Nie zostawię cię…
— W drogę, mogę pomóc sobie wyłącznie sam, a i to niepewne.
Rzeczywiście, znajdował się w sytuacji nie do pozazdroszczenia. Najwyraźniej 
KOMÓRKA doszła do wniosku, że zdradził, może obarczono go odpowiedzialnością za 
niepowodzenie akcji, a może ktoś go oskarżył. W każdym razie „Kuzyn” z zimną krwią 
wyznaczył go do odstrzału. Fred nie znał przypadku, aby ktoś skreślony przez KOMÓRKĘ, 
pożył dłużej niż dobę. Zawsze zdarzał się jakiś nieszczęśliwy wypadek, atak serca czy 
zatrucie pokarmowe…
Obszukał „Lorda”, niestety miał tylko nóż — najwyraźniej akcja miała odbyć się 
bezgłośnie, jeden Ray ze spluwą stanowił asekurację.
— Na co liczysz? — spytał Ray. — Moglibyśmy załatwić to jak koledzy. Zostaw ten 
kindżał i…
Wycie ukłutego w szyję „Lorda” wstrząsnęło lodowym pałacem. Ray strzelił. Kula trafiła 
żywy puklerz Freda w pierś. Agent znajdował się o krok od zakrętu chodnika. Mocno pchnął 
rannego i skoczył do tyłu. Ciało „Lorda” niczym kula na kręgielni pożeglowało po lodzie, 
obaliło strzelającego Raya…
Tymczasem uciekający wypadł na drewniane schody. Jeszcze chwila, a znalazł się na 
słynnej przełęczy. Północ, dolina Grindelwaldu, Kłeine Scheidegg, lodowce Eigeru pogrążone 
były w chmurach, natomiast na południu rozpościerała się najwspanialsza alpejska panorama, 
żleby, wierchy, lodowce w pełnym słońcu… Daleko w dole, niczym małe paciorki, kolorowe 
dresy narciarzy rozsypywały się po lodowcu. Wyżej żeglowały ptaki i kruki, może orły (Fred 
nie był biegły w ornitologii). Tu, na szczycie przełęczy, nie było narciarzy, we wszystkie 
strony ciągnęły się urwiste żleby, piargi, śnieżne kotły. Tylko trochę dalej…
Cholera! Plan był zupełnie wariacki, ale jedyny, zwłaszcza że lada moment z wnętrza góry 
miał wyłonić się Ray z naładowaną spluwą. Gray ignorując stojący opodal śmigłowiec puścił 
się ku skrajowi przełęczy.
Niczym wielkie, latające gady startowały tam kolorowe lotnie i godnie odpływały na 
południe. Agent, a właściwie teraz to już chyba były agent, dotarł na miejsce, kiedy 
przygotowywał się ostatni z zawodników.
— Przepraszam — powiedział, dość bezceremonialnie odpychając go od drążka. Nie 
myślał w tym momencie ani o tym, że jest tylko w koszuli, że nie ma nawet rękawiczek, ani 
że nigdy nie uprawiał tego sportu.
Rzeczywistością były dzikie okrzyki Raya i podmuch wiatru. Fred odbił się, skoczył. 
Ziemia gwałtownie uciekła mu spod stóp na głębokość pół kilometra. Lotnia zachybotała się 
niebezpiecznie. Wyprostował drążek… Z tyłu huknął strzał, ale chybił. Trener lotniarzy 
widząc, co się święci, podbił rękę „nutrii”. Później skoczyli nań inni… Biegnącego z odsieczą 
pilota śmigłowca obalił jakiś brodaty Skandynaw, niczym rodem z pradawnej sagi.
Kolejka ze zjeżdżającą Christine musiała znajdować się jeszcze w górnej części długiego 
tunelu, kiedy jej mężczyzna w trochę dziwnej pozycji płynął dostojnie nad 
dwudziestoparokilometrowym jęzorem lodowca Grosser Aletschgletscher…

Dalszy ciąg zapisków Karla Wallenhofa alias Altenbacha

(…) Starożytne przysłowie powiada, że nie ma takiej twierdzy, której nie zdobyłby osioł 
objuczony workami ze złotem. W mojej pracy czy, precyzyjniej rzecz ujmując, misji 
wielokrotnie przekonywałem się o uniwersalnej roli pieniądza. Oczywiście telepatia, hipnoza 
oraz pospolite sztuki magiczne oddawały nam niebłahe usługi, ale pieniądze jeszcze większe. 
Dzięki nim już nazajutrz po wydarzeniach przy Grosvenor Square mieliśmy z Sarą bardzo 
pewne dokumenty, umożliwiające nie tylko bezkolizyjny wyjazd ze Zjednoczonego 
Królestwa, ale wcześniej miły tydzień wypoczynku w górach Szkocji. Wtedy właśnie poczęte 
zostało nasze dziecko.
Jeśli uważałem się za człowieka parapsychologicznie uzdolnionego, Sara miała moje 
zdolności podniesione do potęgi. Wiedzieliśmy również, że w momencie ogniskowania się 
naszych fluidów dysponujemy mocą o zaiste niszczącym ładunku, o czym niestety przekonał 
się pan Joshua. Mówię niestety, bo choć był to rzadki łotr i sadysta, należał niewątpliwie do 
istot ludzkich i jako taki winien być przedmiotem miłosierdzia.
Nasza działalność niejednokrotnie stawiała nas wobec tragicznych dylematów. Bardzo 
często zadawałem sobie pytanie: czy wolno mi, nawet dla tak szlachetnego celu jak 
wyhodowanie przybliżonego Boga czy, jak kto woli, idealnego człowieka, wdzierać się w 
cudze życiorysy, łamać prawa natury, zaludniać świat często nieudanymi hybrydami, 
powodować ludzkie łzy, a czasem i śmierć?
Pamiętam dramat pewnej Hiszpanki, zabitej przez własnego męża. Nie wiedziałem, że jest 
impotentem i bez większych wahań zapłodniłem ją w trakcie snu. Małżonek, dowiedziawszy 
się o ciąży, uznał, że został zdradzony, zastrzelił żonę i siebie. Nieszczęśnicy umarli, nie 
wiedząc nawet dlaczego…
Ludzie to nie króliki laboratoryjne, myszki czy bakterie, a jednak chcąc stworzyć lepszy 
świat, musiałem rzucać na szale ich indywidualne losy, swój własny także. (…)
Za jeden z najważniejszych talentów Sary (nie wzięliśmy nigdy ślubu, ale sądzę, że mam 
pełne prawo nazywać ją żoną) trzeba uznać zdolność wykrywania nadprzyrodzonych cech w 
ludziach zgoła szarych i nie rzucających się w oczy. Fakt znalezienia w amsterdamskim 
kelnerze 33 procent genu U napełnił mnie zdumieniem. Sam w 100 punktowej skali 
uranowskiej miałem 17 procent, a Sara 44.
Wielu Czytelników .nieraz będzie zadawać sobie pytanie, w jaki sposób potrafiliśmy 
sterować życiem, dokonywać eksperymentów z ludźmi często bardziej utalentowanymi, 
wyżej „procentowymi” niż my? Czyżby intuicja nie ostrzegała ich przed nami, czy nikt nie 
domyślił się naszej działalności? Zabrzmi to niewiarygodnie, ale właśnie taka jest prawda. 
Większość z naszych „białych myszek” nie zdawała sobie w pełni sprawy ze swych 
umiejętności, a niektórzy zmarli nie zorientowawszy się wcale, że są inni niż otoczenie. 
Wychowanie, nawyki dnia codziennego, sztampa pracy, rytualizacja obyczajów — wszystko 
to stanowiło, zwłaszcza w owych czasach, skuteczny pancerz nie pozwalający na poznanie 
samego siebie. Niektórzy podejrzewali, że coś z nimi jest nie tak, ale woleli ukrywać, tłumić 
swe zdolności, niż je rozwijać.
Wyjątek stanowili uzdrawiacze i media, ale jak napisałem powyżej, akurat większość 
spośród nich stanowili hochsztaplerzy.
Drugi powód braku samoświadomości tkwił, wydaje mi się, w nierównomiernym 
rozłożeniu cech „niebiańskiego geniuszu”. U mnie, zaledwie siedemnastoprocentowego 
mizeraka, prawie wszystko co lepsze dotyczyło inteligencji, a w mniejszym stopniu telepatii, 
u innych przeważnie bywało odwrotnie. Spotkałem kiedyś w Kalifornii nawiedzonego 
osobnika o umysłowości kretyna, analfabetę i alkoholika. Nie zmienia to jednak faktu, że był 
jednym z niewielu, którzy lewitują w każdej sytuacji i potrafią w przypływie dobrego 
samopoczucia przenieść swymi bioprądami wielotonową lokomotywę z jednego peronu na 
drugi. Innym razem w naszych doświadczeniach natrafiliśmy na uzdrowiciela o cudownych 
rękach, leczącego ludzi z ostatnich, najbardziej rozwiniętych stadiów raka (było to w 
amazońskim interiorze). Człowiek ten miał bardzo mgliste pojęcie, że istnieje jakiś świat poza 
jego zbudowaną na palach wioską.
Tak więc, jeśli moje prace postępowały naprzód, jeśli wreszcie kartotekę poczęły 
wypełniać postacie naprawdę wyjątkowe, zawdzięczałem to prawie wyłącznie Sarze. W ciągu 
roku zinwentaryzowaliśmy 628 osobników posiadających więcej niż 10 procent genu U. I 
muszę przyznać, że była to najbardziej zadziwiająca galeria figur, jaką ktokolwiek oglądał. 
Pustelnik perski i cieśla na Morawach, chiński kucharz w San Francisco i właściciel sklepu z 
krawatami w Londynie, szuler w Baden Baden, hiszpański ksiądz, tancerka w Rio de 
Janerio…
(Pisząc swój pamiętnik Wallenhof nie znał pojęcia radaru, w przeciwnym razie użyłby go 
na określenie umiejętności swej towarzyszki.)
Pamiętam, siedzieliśmy któregoś razu na Montmar — trze w kawiarni, kiedy Sara 
wyprężyła się nagle z wyrazem niezwykłego skupienia na twarzy. Nauczyłem się 
rozpoznawać, co to oznacza. Jest, jest — mówiło wszystko w jej zachowaniu. Głowa jej 
poczęła się kołysać, zataczać kręgi, jakby pragnęła wyłapać z tłumu łudzi, z których każdy 
wytwarza jakieś prądy, fluidy Uranosa. Uniosła się z krzesełka i posuwała się jak lunatyczka, 
rzuciłem banknot kelnerowi i ruszyłem za nią.
Stromą uliczkę wypełniał tłum, pora była wieczorna, wokół mnóstwo kafejek i hotelików, 
pachniało wręcz muzykami zabawą. Dostrzegłem wreszcie dwóch młodych mężczyzn, 
wędrujących niespiesznie po schodkach. Jeden z nich niósł płótno, najwyraźniej malarz. Sara 
szła za nim niczym tropiący wyżeł. Zadawałem sobie pytanie, który z nich jest nosicielem 
supergenu? Niższy chyba zorientował się, że idzie za nimi ładna dziewczyna i zagadał do niej 
po hiszpańsku. Cofnęła się spłoszona. Tymczasem przyjaciele uścisnęli sobie ręce i rozeszli w 
różne strony. Sara wypuściła powietrze i usiadła na kamiennym występie z apatycznym 
wyrazem twarzy.
— Co się stało, który? — spytałem.
Uśmiechnęła się.
— Pomyłka, zsumowały się ich fluidy, pojedynczo żaden nie ma dziesiątki, choć w 
niższym coś jest…
Po latach dopiero miałem zorientować się, że w ten sposób otarł się o naszą kartotekę 
Pablo Picasso.
Katalogizacja jednak nie była głównym celem naszej działalności. Stanowiła jedynie punkt 
wyjścia. Celem przecież miały być krzyżówki. Jak mieliśmy ich dokonywać? Reżyserowanie 
ludzkich życiorysów, zakończone łóżkowym finałem wybranych „króliczków”, możliwe było 
zaledwie w paru wypadkach, gdy partnerzy pochodzili z tego samego miasta, poza tym 
nadużywanie hipnozy budziło we mnie żywą odrazę. Jak jednak uzyskać (używając wulgarnej 
terminologii Darwina) przychówek od Hindusa z Madras i Meksykanki z Monterrey, których 
cechy wyraźnie się uzupełniały. Znów nie wiem, co zrobiłbym, gdyby nie Sara… No i 
przypadek.
W jakiejś gazecie przeczytałem o pewnym skazańcu, od roku przebywającym w 
podparyskim więzieniu. Z notatki wynikało, że jest to lekarz sądownie pozbawiony praw 
wykonywania zawodu. Przypadkowo lekarz ten próbował robić to samo co ja, to znaczy 
eksperymentował nad sztucznym zapłodnieniem… Ponadto praktykował przerywanie ciąży i, 
jak oskarżała go prasa, współżył ze swymi pacjentkami. Dostał dwadzieścia lat. Notatkę 
przeczytałem drżąc z emocji. Bez większego trudu odszukałem więzienie. Pojechaliśmy tam 
we wrześniu 1899 roku razem z Sarą. Mieliśmy pierwszorzędne dokumenty bogatych 
arystokratów, zajmujących się działalnością charytatywną. Zaawansowana ciąża przydawała 
Sally dostojeństwa. Ja, jak zwykle, prezentowałem się dobrze. Naczelnik więzienia przyjmuje 
nas uprzejmie, wypytuje o zamiary, cieszy się z naszych darowizn.
— Co mogę dla państwa zrobić? — pyta.
— Chcielibyśmy — mówi Sara — porozmawiać z tym niegodziwym Mareau!
— To wyjątkowo zakamieniały grzesznik — stwierdza komendant. — Żadnej skruchy, ma 
czelność nadal twierdzić, że nie popełnił żadnego przestępstwa.
Wzywa z celi doktora, który robi na nas przyjemne wrażenie: nerwus, typowy gatunek 
człowieka, który z czystej ciekawości procesu zadławiania sam chętnie by się powiesił.
— Patrz szubrawcze… — zaczyna zdanie komendant i tłumi ziewnięcie.
Razem z Sarą koncentrujemy na nim wzrok.
— Zaśnij — rozkazuje 44 procent mojej wspólniczki.
— Ale już — dorzuca moje 17 procent.
I ku zaskoczeniu więźnia komendant już śpi.
— Ubieraj się — mówię wręczając cywilną odzież lekarzowi.
Na polecenie Sary komendant otwiera oczy, wypisuje przepustkę na trzy osoby, później 
dzwoni na strażnika.
— Odprowadzisz państwa do bramy — mówi wolno, z pewnym wysiłkiem.
Strażnik, nie orzeł inteligencji, widzi, że coś nie w porządku — wprowadził dwójkę, 
wychodzi trójka — ale szef ponagla.
— Powiedziałem, wykonać!
Praktycznie już w tym momencie Gaston Mareau jest wolny. Stanie się prawdziwym 
filarem mej akcji. Będzie współuczestniczył w ustaleniu 100 punktowej skali, wypracuje testy 
na badanie procentażu, przede wszystkim jednak umożliwi działalność na szeroką skalę, 
konstruując specjalne urządzenie, umożliwiające przechowywanie przez dłuższy czas 
męskiego nasienia. Przy współpracy pewnego amerykańskiego wynalazcy, który otrzymał 
wystarczająco duże wynagrodzenie, by nie pragnąć konkurencji z Edisonem, dokona daleko 
idących usprawnień, tworząc przenośną zamrażarkę, przy okazji o wiele lat wyprzedzając 
ogólnodostępne dziś lodówki elektryczne.
Obyczajność nakazuje mi nie rozwodzić się zbyt nad przebiegiem owych zabiegów, z 
drugiej strony naukowa rzetelność zmusza do wyznań niegodnych dżentelmena.
Poboru dokonywaliśmy następująco: razem wprawialiśmy „królika” w głęboki sen, 
następnie Sara wywoływała projekcję obrazów i wrażeń sennych. Coś jak wynalazek braci 
Lumiere, z tym że ekranem był żywy mózg śpiącego. Nigdy nie pytałem Sary o treść owych 
seansów, skutki wszelako każą domniemywać, że nie były to powiastki dla pensjonarek. 
Wespół z doktorem Mareau mogliśmy obserwować wszystkie stadia męskiego podniecenia. 
(…) (Parę linijek wykreślonych przez autora.)
Nie należy jednak przypuszczać, że zabiegi owe odbywały się w komfortowych warunkach 
gabinetu lekarskiego. Nasze, nie wahajmy się użyć mocnego słowa, ofiary usypialiśmy w 
różnych okolicznościach — w domu, w pracy, na spacerze, raz nawet w toalecie pociągu.
Analogicznie przeprowadzaliśmy problem iseminizacji. Sara miała magiczną zdolność 
odgadywania u kobiet dni płodnych i bardzo rzadko musieliśmy powtarzać zabieg, który mnie 
osobiście żenował, a doktorowi Gastonowi, niestety, dostarczał cokolwiek niezdrowej 
satysfakcji… Oczywiście unikaliśmy zapładniania kobiet niezamężnych: czasami trzeba było 
reżyserować życie, aby doprowadzić do ślubów. Nie inseminizowaliśmy też niewiast czasowo 
przebywających w separacji. Przypadek z Hiszpanką jeszcze bardziej spotęgował naszą 
ostrożność. Była to ogromna praca. W ciągu połówki roku 1900 przeprowadziliśmy 30 
zabiegów, w roku 1901 — 80, w następnym 300.
W tym czasie urodziła się Anna. Ładne, grube dziecko, bardziej podobne do mnie niż do 
matki. Niestety, wielokrotne badania wykazały, że oczekiwana kumulacja genu nie nastąpiła. 
Anna miała zaledwie 11 procent U. Poważnie zachwiało to naszą wiarę w sukces. Nie 
zaprzestaliśmy jednak wysiłków. Tym bardziej że zupełnie inaczej było w przypadku Mary, 
córki Langa. Mniej wprawdzie utalentowana od matki, miała jednak wskaźnik 23 procent, a 
więc bardzo duży.
W ciągu dwóch lat dokonaliśmy prawdziwego objazdu świata i przeglądu sytuacji. Nasze 
badania, przeważnie powierzchowne i na odległość, wskazywały następującą prawidłowość 
— z ponad setki urodzonych dzieci 75 procent miało mniejszą ilość pierwiastka U niż 
rodzice, 20 procent równą, a 5 procent wyższą. Nikt jednak nie przekroczył magicznego 44 
procent.
Ernest urodził się w roku 1904. Nastąpiło to wkrótce po otrzymaniu tragicznej wiadomości 
z Europy o śmierci Anny, którą, jak wiele innych dzieci, skosiło ostre zapalenie płuc. Może 
gdyby na miejscu była Sara, udałoby się dziecko uratować. Narodziny mego syna nastąpiły w 
Valparaiso, gdzie zatrzymaliśmy się w drodze na Oceanię. Poród miał przebieg bardzo ciężki 
i przyznam się, że zdrowie Sary budziło mój wielki niepokój. Jeszcze przed podróżą 
nalegałem, by została w świeżo wzniesionym „Szarym Domu”.
— Będziesz miał trudności beze mnie — powtarzała. — Czeka nas tyle pracy!
Ciężki był poród, ale jeszcze cięższe miesiące, które po nim nastąpiły. Sara nie rozstawała 
się z małym. Zachowywała się tak, jakby wraz z mlekiem chciała przelać w niego całą swoją 
siłę, umiejętności, moc. Skutki były niezwykłe. Dziecko rosło i rozwijało się nader prędko, 
natomiast z matki życie uchodziło niczym piasek z rozdartego worka. Myślami stale 
nieobecna, chudła i czerniała.
— Zabijesz się, weźmy mamkę — błagałem. — Dziecko cię wyczerpuje.
— On będzie ci musiał mnie zastąpić — powtarzała niczym w gorączce.
Miałem nadzieję, że wyspy Oceanii ze swym bajecznym klimatem i pogodą przyniosą 
poprawę jej zdrowia. Niestety — umarła cicho 14 września 1904 roku na Tahiti. Mareau nie 
potrafił określić przyczyny zgonu. Po prostu uszło z niej życie.
Tymczasem półroczny Erneścik wyglądał jak kulka tłuszczu, w reakcjach wyprzedzał 
swych rówieśników, a gdy był na tyle duży, aby przeprowadzić testy, okazało się, że ma 42 
procent, zaledwie 2 mniej niż matka. Poza tym przejawiał sporo moich cech. Dzięki Bogu! 
Zyskałem następcę, który będzie mógł dalej prowadzić me dzieło. Coraz wyraźniej bowiem 
zdawałem sobie sprawę, że osobnik stuprocentowy może zjawić się po latach lub nawet 
pokoleniach… (…)
Czasami, gdy nocą porządkujemy z doktorem Mareau nasze kartoteki (teraz są to już 
tysiące osób), cieszymy się z wnuków naszych „króliczków”, a zwłaszcza z pięćdzie — 
sięcioprocentowców. Wydaje mi się, że gdzieś nad nami zawisa przyjazny, ciepły cień tej 
nadzwyczajnej dziewczyny. I wtedy odczuwam żal, że z pięciu lat naszej znajomości 
większość czasu zabrała praca, a tak bardzo niewiele miłość.

CZĘŚĆ III
ROZDZIAŁ XII

Wczesną jesienią Genewa ożywa, zaludniają się biura prasowe, większa część kompleksu 
Pałacu Narodów zostaje wyłączona z publicznego zwiedzania, na ulicach pojawiają się 
samochody z egzotycznymi chorągiewkami, a na niezliczonych obradach, naradach, 
konferencjach i spotkaniach grupki facetów za ciężkie pieniądze podatników zastanawiają się, 
jak zrobić lepiej, i to niekoniecznie współobywatelom. Trwają debaty o morzu i dzieciach, o 
żywności i o łączności, o rozbrojeniu i uzbrojeniu, słowem na każdy temat.
W sobotnie popołudnie 7 września, u stóp fontanny Żywej Wody, wyrzucającej z ogromną 
siłą stuczterdziestometrowy stumień H2O ponad port na Jeziorze Lemańskim, pewien 
mężczyzna przyglądał się z zazdrością parkom całujących się nastolatków. Miał wyraźnie 
zarysowany brzuszek i, mimo że nie dobiegł jeszcze czterdziestki, mocno łysiał, co również 
niewątpliwie go postarzało. Wyglądał na człowieka posiadającego akurat trochę za dużo 
wolnego czasu i zbyt mało pieniędzy, żeby go dobrze wykorzystać.
Słońce wisiało już nisko i na pewno nie opalało. Mężczyzna wstał z lekkim westchnieniem 
i ruszył ku brzegowi. Wyszedłszy na bulwar, skierował się w stronę centrum miasta.
— Szarecki! — swojsko brzmiący głos pełen niedowierzania dobiegł go z boku.
Jakiś mężczyzna poderwał się zza stolika w nadbrzeżnej kawiarni. Wysoki, siwiejący. 
Chyba znajomy.
— Adam, tutaj? — powtórzył drągal. — Nie przypominasz sobie mnie?
— W zasadzie, chyba… zaraz, Albert?!
— Aj, tak się zestarzałem? Kopę lat, chłopie! Ile to już, siedemnaście, osiemnaście…? Co 
robisz w Genewie?
— A ty? Film, teatr…?
Goldkind tylko pokiwał głową.
— To przeszłość. Jeszcze w Tel Awiwie coś próbowałem organizować, ale teraz zostały 
mi już tylko interesy… Robię w antykach. A ty co, emigrant ostatniej fali?
Adam Szarecki zrobił głupią minę.
— Nie, przyjechałem zawodowo, na jakiś czas — tłumaczył nieprecyzyjnie.
Albert dalej nie pytał, może i lepiej, kto wie, czy ucieszyłby się z informacji, że dawny 
autor „Teatrzyku Absolutnego” jest korespondentem „Dziennika Powszechnego” przy 
europejskiej siedzibie ONZ
— Jesteś tutaj sam czy…? — dopytywał się Goldkind.
— W ogóle jestem sam.
— Toś szczęśliwy, ja bez przerwy wpadam z deszczu pod rynnę. Drugi raz się rozwodzę… 
Ale właśnie, co robisz podczas weekendu?
— Nie mam sprecyzowanych planów.
— No to się świetnie składa, porywam cię do mojej narzeczonej, ma willę pod Neuchatel, 
poznasz trochę światowego towarzystwa.
— Nie wiem, czy wypada mi się jej narzucać.
— Ale daj spokój! Po tylu latach łatwo cię nie wypuszczę… Musimy najpierw pójść coś 
przekąsić, a potem jedziemy. Pewnie ci się nie przelewa.
Na wszelki wypadek nie podał wysokości diety. W godzinę później pędzili autostradą w 
północno — wschodnim kierunku.

O sprawczej roli przypadku pisałem parokrotnie. Teraz, przeglądając wcześniejsze notatki, 
dochodzę do wniosku, że on i tylko on jest reżyserem życiowych kolei. Gdyby nie to, byłbym 
dziś zupełnie innym człowiekiem. Gdybym nie rozwiódł się z Heleną, gdybym nie napisał 
tego artykułu o Jacku, gdyby nie poparł mnie Waldek…
Czasami wydaje mi się, że zmarnowałem życie, że kilkakrotnie, stając na rozstajach dróg, 
skręcałem nie w tę stronę. Choć zaraz potem głos wewnętrzny dopowiada — i czego ty się 
skarżysz?
Fakt, nie powinienem narzekać. Mój fart nosił imię Waldek. To on załatwił mi 
przeniesienie do „Dziennika Powszechnego”… Jego dyskretne, acz zdecydowane wsparcie 
pomogło mi wyjechać: najpierw jako korespondent do Sofii, później do Hawany. Teraz 
Genewa. Ładnie. Tu z naciskiem zaznaczam, że polityką nigdy się nie zajmowałem, raczej 
kulturą. Ostatnimi czasy modna stała się też ekologia. Popełniłem na ten temat mały tomik, 
wydany przez KAW w sporym nakładzie.
Później przyszedł taki moment, nagła fala, kiedy wszystko zachwiało się, wartości i 
stanowiska. Poczułem naraz ogromną potrzebę napisania wiersza. Trzy noce spędziłem nad 
kartką. I nie mogłem. To nie znaczy, że brakowało mi słów — tych cisnęło się ponad miarę 
— moja niemożność wynikała chyba z faktu, że zbyt dobrze wiedziałem, jak powinienem, a 
nie znajdowałem w sobie siły, aby przekroczyć próg. Właściwie zawsze byłem za słaby, może 
dlatego wybierałem łatwiejsze rozwiązania.
Małżeństwo z Heleną i nieskonsumowany romans z Julią wyleczyły mnie na zawsze z 
marzeń o rodzinie. Owszem, po marginesach mych sentymentów cały czas kręciły się 
rozmaite kobiety, coraz młodsze, ale z ręką na sercu wyznaję, że z żadną nie potrafiłbym 
związać mego życia, nawet gdybym musiał… Im człowiek starszy, tym trudniej rezygnować 
mu z nawyków, przyzwyczajeń, drobnych wygód.
Pod koniec lat siedemdziesiątych nie mieszkałem już pod sosnami, otrzymałem (znowu 
kochany Waldi) ładne mieszkanie z dużą pracownią na Ursynowie. Pewnego dnia, gdy 
wracałem z jakiejś oficjałki w Centrum Zdrowia Dziecka, podkusiło mnie zwiedzić stare 
kąty…
Warkot spychaczy, pył kraszonych tynków… Trwała rozbiórka mego domu. Płot już 
obalono, spychacze plantowały tereny dawnych komórek i zaimprowizowanych garaży. 
Panował pośpiech, zrozumiały, jeśli się weźmie pod uwagę, że zbliżał się termin Święta, a 
wraz z nim otwarcia nowej ulicy, skracającej dojazd do kilku rezydencji ukrytych w lasku… 
Z samego domu trzymał się jeszcze tylko lewy narożnik, drewniana galeryjka upadła już na 
ziemię. Z gruzowiska sterczały kominy, na których, jak na przekroju geologicznym, widać 
było wszystkie epoki kolejnych malowań i remontów… Błękit dzieciństwa spędzonego u 
babci, w którym zapach żywicy przeplatał się z woniami konfitur ukrytych w spiżarce… Boże 
mój! Przez głowę przeleciały mi te wszystkie lata, szczególnie końcówka lat sześćdziesiątych. 
Nagle poczułem się tak przerażająco stary, zmarnowany… Koniecznie musiałem się napić. 
Ogarnęło mnie niewyobrażalne poczucie osamotnienia — tak jakby w całej galaktyce istniała 
tylko jedna bliska mi istota, ten umierający, dobijany przez ekipę rozbiórkową dom. I zresztą 
była to prawda. Ojciec zmarł, a Irena wyjechała gdzieś na drugi koniec Polski, z matką i 
panem Czarkiem nie potrafiłem znaleźć wspólnego języka, mieli swoje małe sprawy i 
edukację małego Albinka. Owszem, przychodziłem do nich na niedzielne obiady, oddawałem 
rzeczy do prania, czasem Czarek pomógł mi przy samochodzie. Ale czy naprawdę mógłbym 
nazwać ich bliskimi? Matka, wiecznie narzekająca, uważała, że przy moich możliwościach 
powinienem zrobić znacznie większą karierę, choć z drugiej strony chwaliła się 
przyjaciółkom moimi artykułami, moimi wyjazdami.
Przyjaciele? Szkolne i studenckie towarzystwo rozprószyło się po kraju i po świecie, z 
kolegami redakcyjnymi utrzymywałem stosunki poprawne, ot, gadki w pracy, czasem jakaś 
bibka, parę razy w roku czyjeś imieniny… O kobietach wolę nie wspominać.
Latami ciągnął się romans z Natalią, której mąż trawił życie na zagranicznych budowach, a 
to Irak, a to Libia… Tygodniami mieszkaliśmy u siebie. Natalia była osobą całkowicie mi 
oddaną, być może wynikało to z równie wielkiego poczucia osamotnienia. Mieliśmy wiele 
wspólnych zainteresowań, razem chodziliśmy na „Konfrontacje” i do teatru… Była 
intelektualnie wspaniałą partnerką! Niestety, nie podobała mi się jako kobieta lub precyzyjnie 
rzecz ujmując, podobała mi się mało. Naturalnie żyliśmy ze sobą co jakiś czas, ale nigdy nie 
wyzbyłem się wrażenia, że to jednak nie to. Jej mąż w czasie krótkich pobytów w kraju 
najwyraźniej zaakceptował potrójną sytuację — wśród przywożonych prezentów zawsze 
znalazł się jakiś drobiazg dla mnie. Zresztą i ja w mej Sofii czy Hawanie nie zapominałem o 
przyjacielu rogaczu. Jednakże ten romans nigdy nie przekroczył pewnych granic — nie 
mieliśmy wspólnych planów na przyszłość.
Tak więc summa summarum odczuwałem i żal, i niewyobrażalne pragnienie. Ugasiłem je!
Od tej przykrej chwili minęło parę ładnych lat, burza dziejowa wymiotła prominentów z 
ich dacz, ale droga przez splantowany prostokąt mej młodości pozostała. Oczywiście, gdzie 
równać jej się z autostradą, którą dziś pomykałem u boku Alberta, mając w dole skąpane 
światłem zachodzącego słońca wybrzeże Jeziora Lemańskiego. Nie czułem się ani smutny, 
ani samotny. A w uchu dźwięczał mi jeden z songów „Teatrzyku Absolutnego”…

Ukażcie twarze kocie łby
bez zwodów, wahań i cykorii.
Bohaterami jutro wy,
nadciąga z mroku wóz historii.

Długo milczący i pokorni
w pyle znosiliście swój los.
Pędzi w czas prawdy wóz historii,
więc dajcie głos! Wy dajcie głos!

Nikt nie zatrzymał Christine ani w Interlaken, ani podczas krótkiego postoju w Bernie. 
Wyglądało to tak, jakby nagle wszystkie ścigające ją siły skierowały swe zainteresowania w 
zupełnie innym kierunku. Ostatni „intercity” zatrzymał się na dworcu w Bazylei. Tu również 
nikt się nią nie zainteresował. Jeszcze w toalecie na Jungfraujoch doprowadziła twarz do 
porządku, zmyła krew, zalepiła skaleczenie plastrem, wymieniła poplamioną kurteczkę i teraz 
już nie rzucała się w oczy. Podeszła do automatu telefonicznego i wykręciła numer podany 
przez Graya (biedny Gray, co z nim teraz?..). Niestety, mimo długiego oczekiwania nikt się 
nie zgłosił. Dworzec pustoszał coraz bardziej i Christine czuła się nieswojo. Oczywiście 
mogła udać się do hotelu — ale być może rozesłano już jej nowy rysopis… Przez chwilę 
lustrowała wiszące reklamy, po czym twarz jej rozjaśniła się…
— Dyskoteka, dyskoteka? — młody człowiek, do którego zwróciła się z pytaniem, nie 
zastanawiał się długo. — Jest parę w pobliżu, choćby przy Barfusserplatz!
Spędziła dwie godziny wśród muzycznego łomotu, błogosławiąc epokę, która nie zmusza 
do strojów wieczorowych. Interesowało się nią paru mężczyzn. Wybrała Artura. I tym razem 
nie zawiodła jej intuicja, młody, samotny muzyk wynajmował mieszkanie w malowniczym 
zaułku przy Hausberg, a nazajutrz wyjeżdżał na trzydniowe tournee… Czyż można wyobrazić 
sobie lepszą sytuację? Z lokalu wyszli dość wcześnie, ścigani zazdrosnymi spojrzeniami 
dwóch starszych kolegów Artura, którym nie udało się nic poderwać.
Skrzypek okazał się chłopcem trochę nerwowym i nadwrażliwym, ale cokolwiek 
doświadczonym i nie sprawił Christine zawodu. Zresztą ze wszystkich rozkoszy tej nocy 
największą radość dała jej kąpiel. (Tylko nie spuszczaj wody z wanny, bo późno i sąsiedzi… 
— poprosił ją.) Po wydarzeniach w lodowym pałacu całe ciało miała obolałe. Na szczęście 
Artur należał raczej do sprinterów niż długodystansowców i przed czwartą usnęli.
Cały następny dzień spędziła sama w mieszkaniu chłopaka. Co godzinę dzwoniła pod 
umówiony numer, nikt jednak nie odbierał. Sprawdziła w książce telefonicznej — numer 
zgadzał się z adresem. Dopiero drugiego dnia koło południa…
— Halo — zabrzmiał w słuchawce męski głos. — Słucham…
— Ja w sprawie wynajęcia tego pokoju przy Allschwillerstrasse…
Po drugiej stronie chwila wahania, po czym pada odpowiedź.
— Może wpaść pani za godzinę… Uzgodnimy warunki.
— Nie znam adresu — powiedziała na wszelki wypadek.
Po drugiej stronie znów chwila wahania, wreszcie informacja: Mittlerestrasse, numer domu 
i mieszkania…
Chciała jeszcze coś powiedzieć, ale połączenie zostało przerwane.
Po przyjściu pod Spalentor, charakterystyczną bramę z dwoma basztami, widniejącą na 
wszystkich „pamiątkach z Bazylei”, Christine trochę zwolniła kroku. Wrodzona czujność 
odezwała się cichutkim dzwonkiem ostrzegawczym. Fred wspomniał przecież o jakiejś 
dziewczynie, odebrał mężczyzna… I dlaczego przez dwa dni nikt nie dyżurował przy 
telefonie?
Mittlerestrasse jest ulicą boczną, o małym ruchu, zwłaszcza koło południa, ot, jakaś 
dziewczyna na rowerze, staruszek z laską, poza tym spokój, cisza. Toteż uwadze Christine nie 
uszedł młody człowiek w dżinsach, stojący w bramie vis–a–vis domu, do którego zmierzała, 
nonszalancko palący papierosa. Rzut oka w prawo, dziwnie zaparkowana furgonetka — 
mercedes w bocznej uliczce… Szła teraz szybko jak osoba, która się śpieszy. Mijając 
właściwy dom rzuciła ukradkowe spojrzenie w górę. Okna mieszkania na drugim piętrze 
szczelnie zasłonięte. Spojrzała na zegarek. Dzięki odbiciu w wystawie zauważyła, że 
mężczyzna z bramy cisnął papierosa i ruszył za nią…
Strzeli, zaraz strzeli — pomyślała.
W tym momencie zza rogu wysunęła się maska policyjnego samochodu.
Tego jeszcze brakowało — wykonała obrót w tył. Ale i z tamtej strony nadjeżdżał 
policyjny ambulans. Stanęła jak wryta. Tymczasem policja zignorowała ją zupełnie. Oba 
wozy z piskiem zahamowały przed kamienicą kontaktową. Wyskoczyło z nich kilku 
funkcjonariuszy uzbrojonych w broń automatyczną. Jeden z policjantów podbiegł do 
młodzieńca w dżinsach. Ten wydawał się zaskoczony, kiedy wsadzano go do „suki”. Nie padł 
dotąd ani jeden strzał. Zajeżdżały coraz to nowe wozy szwajcarskiej policji. Z bocznej uliczki 
przyprowadzono kierowcę mercedesa, który warczał coś, gniewnie wymachując rękami. Rósł 
tłum gapiów.
Tymczasem z wnętrza domu wyprowadzono trzech facetów z podniesionymi rękami. 
Jednego z nich znała Christine aż za dobrze: mopsowaty porucznik Burke. Wszyscy potulnie 
zajmowali miejsca w karetkach policyjnych.
Christine nadal nie pojmowała niczego poza tym, że pora się wycofać. Widok policjantów 
aresztujących bez przeszkód wysłanników KOMÓRKI sprawiał surrealistyczne wrażenie. Co 
to miało znaczyć?
Jedna uliczka, druga, Christine znalazła się na terenach należących do szpitala, oddychała 
głęboko… Nie wierzyła swemu szczęściu.
— Nie reaguj! — usłyszała nagle szept. Nie rób żadnego gwałtownego ruchu. Usiądź na 
ławce.
Usiadła. Szept dobiegał z kępy zieleni tuż za ławką.
— Nie zadawaj żadnych pytań — mówił kobiecy czy raczej nawet dziewczęcy głos. — 
Ciągle możesz być obserwowana. Dojdź teraz spokojnie do mostu Johanniterbrucke i przejdź 
po nim na drugą stronę. Nie zatrzymując się, dojdź do Erasmus Platz… Nic nie mów. Kiwnij 
głową, jeśli zrozumiałaś, i idź…
W Christine walczyły dwie sprzeczne intencje, słuchać lub uciekać. Rozważyła obie. Póki 
znajdowała się na otwartej przestrzeni, nic jej chyba nie groziło… Gdyby mieli zamiar 
strzelać, już by to zrobili. Wypełniła polecenie nieznajomego głosu. Przy narożniku szpitala 
wzięła puderniczkę, by poprawić makijaż. Tę technikę opanowała do perfekcji, od razu 
zauważyła niewysoką dziewczynę o pucołowatej buzi dziecka, wychodzącą ścieżką wśród 
klombów.
Panna Werner przekroczyła most. Na Erasmus Platz stanęła przy kiosku z prasą, nie bardzo 
wiedząc, co czynić dalej. Nagle tuż przy niej wyrósł jakiś malec i wetknął jej kartkę w rękę. 
Ołówkiem napisany był adres. Uliczka nie figurowała na planie, który miała. Zapytała 
kioskarza. Chwilę tłumaczył jej w dość pogmatwany sposób miejscowym, trudno 
zrozumiałym dla kogoś przyzwyczajonego do literackiej niemczyzny, dialektem. Po paru 
krokach musiała skręcić w labirynt nadrzecznych zaułków i pasaży, ponoć po zmierzchu 
cieszących się nie najlepszą sławą. Przeszła jakieś podwórko, schodki i stanęła cokolwiek 
bezradna. Zapewne kręciłaby się w koło, ale z przeciwnej strony wyłoniła się znana już nam 
brunetka o twarzy dziecka.
— Nic się nie bój, tędy — wskazała niskie drzwiczki.
Przeszły jakimś korytarzem pełnym pancernych drzwi (Szwajcarzy mają hopla na punkcie 
schronów przeciwatomowych), skręciły na niewielkie schodki, w końcu wylądowały w słabo 
oświetlonej piwniczce. Obok sterty kartonów leżał materac, a na nim mężczyzna o twarzy 
rozpłomienionej wysoką gorączką.
— Fred!

Temperatura dopiero pod wieczór spadła na tyle, że Gray mógł cokolwiek przytomnie 
mówić.
— Jest dobrze, choć nie beznadziejnie — wyjaśnił.
Ciemna dziewczyna o imieniu Evelyn poprawiała mu z niezwykłą czułością poduszkę.
Przez parę poprzednich godzin Christine zastanawiała się intensywnie, co łączy tę 
dziewczynę z Fredem. Pełna adoracja agenta aż nazbyt rzucała się w oczy. Czy jej uczucie 
spotykało się z wzajemnością?
Były as KOMÓRKI nie miał narracyjnych talentów, opowiadał krótko, rzeczowo, jakby 
mówił o wydarzeniach historycznych. Żegluga na lotni uwolniła go od napastników, którzy 
zatrzymani przez sportowców, a później policję, nie skorzystali ze śmigłowca. Wszelako brak 
odpowiedniego ubioru sprawił, że już wkrótce Gray zmienił się w sopel lodu. Przez wiele 
kilometrów na południe od Jungfrau rozciągała się lodowa pustynia, owszem, na lodowcu 
urządzono lądowisko dla lotniarzy, ale Fred minął je i pożeglował dalej. Parę godzin później 
kompletnie przemarznięty, ale wolny, znalazł się w jakiejś wiosce, skąd po długich 
perypetiach komunikacyjnych dotarł do Brig. Miasto Brig to duży węzeł komunikacyjny, w 
którym można złapać liczne ekspresy w rozmaitych kierunkach. Chwalić Boga, miał ze sobą 
pieniądze. Jeszcze z wioski zatelefonował do Evelyn z poleceniem natychmiastowego 
opuszczenia mieszkania przy Mittlerestrasse, które znane było w KOMÓRCE i ukrycie się. W 
hotelu w Brig pożyczył magnetofon i podyktował dźwiękowy list do policji w Bernie. Podał 
w nim wszystkie siedziby, kwatery i punkty KOMÓRKI w Szwajcarii, skrzętnie ukrywane 
przez tę, stojącą ponad narodową kontrolą, organizację, podał pseudonimy i kontakty, 
sporządził nawet rysopis pułkownika „Kuzyna”. W całej misternej wyliczance dopuścił się 
tylko jednego fałszerstwa — przedstawił siatkę KOMÓRKI jako organizację 
międzynarodowych terrorystów. Ale czy różnica była aż tak wielka?
Drugi list z wyliczeniem szwajcarskich agend KOMÓRKI skierował do redakcji „Züricher 
Zeitung”. Naturalnie zdawał sobie sprawę, że oznacza to otwartą wojnę samotnego człowieka 
z jedną z najpotężniejszych tajnych sił, ale nie miał wyboru. Pierwsze strzały w tej walce już 
padły, chociaż nie z jego strony. Rzecz jasna wiedział, że oskarżenie o terroryzm zostanie 
szybko wyjaśnione, znając jednak Szwajcarów mógł być pewien, że organizacja nieprędko 
odbuduje swój stan posiadania u piekielnie czułych na punkcie własnej neutralności 
Helwetów.
W nocy był już ciężko chory, dostał wysokiej gorączki, ledwie oddychał. Sam nie wie, jak 
udało mu się wsiąść do bazylejskiego ekspresu, jak korzystając ze zmniejszenia szybkości 
pociągu na odcinku za Pratten, gdzie budowany jest nowy wiadukt i nawet ekspresy muszą 
hamować, wyskoczył. Dużo wcześniej ustalił taki awaryjny wariant z Evelyn. Świadomość 
odzyskał dopiero w kryjówce ciemnowłosej Szwajcarki, szpikowany antybiotykami i 
witaminami…
W oczekiwaniu na efekty wysłanej kasety, przyjaciółka Evelyn prowadziła dyskretną 
obserwację mieszkania na Mittlerestrasse. Właśnie dziś doniosła o grupie mężczyzn, którzy 
włamali się do apartamentu. Evelyn miała ostrzec Christine, gdyby pojawiła się w pobliżu, ale 
nie zdążyła. Na szczęście zjawiła się policja, która wśród różnych danych otrzymała od Graya 
także namiary tego lokalu. Świadkiem reszty mogła być sama Christine.
— Masz pomysł na dalsze ruchy? — zapytała, gdy skończył.
— Zyskaliśmy odrobinę oddechu, o ile z kolei twoi koledzy z UNO nie wpadną na nasz 
trop — sapnął Fred.
Dłuższe opowiadanie musiało go nie lada zmęczyć, bo opadł wycieńczony na poduszki.

Cóż za hańba dla pułkownika „Kuzyna”, cóż za despekt dla jego mocodawców. Być 
wyprowadzonym w biały dzień w kajdankach z centrali, działającej pod; przykrywką biura 
pewnego nobliwego przedsiębiorstwa handlowego, przy samej Banhofstrasse w Zürichu! Co 
gorsza, pułkownik nie mógł nawet wytłumaczyć tym niskim rangą policjantom ogromu ich 
pomyłki. Dopiero nazajutrz po bardzo wysokich interwencjach został zwolniony. Szybko 
wyciszono prasę, która wzięła ogromny oddech: „Zdemaskowanie całej siatki terrorystyczną 
w Szwajcarii”, a potem wydała cieniutki pisk: „Dla dobra śledztwa fakty podane zostaną w 
późniejszym terminie”.
Nie ma stenogramów z rozmów „ Kuzyna” ze swymi zwierzchnikami, ale chyba nie były 
one przyjemne. Po raz pierwszy wytrawny lis znalazł się w kropce. Powtarzał jedynie, że 
ostrzegał, iż decyzja o likwidacji Graya jest przedwczesna, a sposób jej przeprowadzenia 
woła o pomstę do nieba.
— Stało się, co się stało — powiedział zwierzchnik o kryptonimie „Teść”. — Teraz 
sprawy zaszły już zbyt daleko… Likwidacja jest koniecznością.
— Po rozsypce w Szwajcarii Gray jest praktycznie poza naszym zasięgiem. 
Przypuszczamy, że przebywa w Bazylei, ale…
— Cóż to za problem — wzruszył ramionami „Teść”. — Jeśli nie macie własnej grupy 
operacyjnej, możecie podrzucić to ludziom Helmuta, też mają porachunki z tyni waszym 
Bondem. Trup jest trupem bez względu na to, kto pociągnął za cyngiel.
Chmura przebiegła po dobrodusznej twarzy „Kuzyna”. Nigdy w pracy nie kierował się 
sentymentami, ale jego stosunek do Freda cechował szacunek ze znaczną; dozą podziwu.
— Panie generale, tacy ludzie nie rodzą się na kamieniu, mimo dowodów dostarczonych 
przez porucznika Burke moja intuicja poddaje w wątpliwość jego zdradę…
— Wątpliwość? Po tym, jak załatwił cały nasz odcinek. Nie, pułkowniku, gra idzie o zbyt 
wysoką stawkę. A poza tym zmieniła się koncepcja. Diametralnie!
Wyszedł, a przez głowę starego wygi przemknęła niewesoła myśl, że jeśli koncepcja się 
zmieniła, to i on, odpowiedzialny za misję „Łowca Złota”, może już do niej nie pasować, a 
wtedy…

Willa Claudii, narzeczonej Goldkina, a właściwie mały neogotycki zameczek, znajdował 
się już poza miastem w ładnym, choć nie za dużym parku. Zmrok już zapadł na dobre, kiedy 
audi Alberta znalazło się na parkingu pod domem, pośród innych eleganckich wozów.
Spodziewałem się młodzieżowej prywatki, trafiłem na ekskluzywne party. Prawdę 
powiedziawszy pierwszy raz w życiu było mi dane wkroczyć w sam środek towarzystwa ludzi 
bardzo bogatych, których przedstawicieli spotykałem wyłącznie przy okazjach oficjalnych 
uroczystości lub oglądałem w telewizyjnych serialach typu „Dallas” czy „Dynastia”, 
emitowanych na wszystkich prawie kanałach telewizji zachodnioeuropejskich. Tu zaznaczę, 
że znajomości z konferencji lub podobnych spotkań bywają mylące, trudno na pierwszy rzut 
oka rozróżnić byłego dokera od króla groszku konserwowego.
Goldkind poruszał się w tym świecie z elegancką swobodą i któż dziś poznałby w tym 
wytwornym mężczyźnie wychudzonego mima ze scenki studenckiej.
Claudia nie należała do piękności, bezsprzecznie jednak kryło się w niej sporo kobiecego 
czaru, jakaś trudna do opisania miękkość i ciepło, resztę rekompensowała błyskotliwa 
inteligencja. Patrząc, jak Albert wita się i rzuca celnymi słówkami do zgromadzonych gości, a 
było ich około tuzina, mimo woli wspomniałem nasz lektorat z francuskiego, dukanie 
czytanek i spisywanie ćwiczeń. Najbardziej zaskoczyła mnie atmosfera naturalności i 
swobody. Byłem przyjacielem Goldkinda, a więc przyjmowano mnie, jakbym składał co 
najmniej setną wizytę. Żadnych konwenansów. Każdy pił, co chciał, jadł, na co miał ochotę. 
Weekendowe (w Szwajcarii raczej powiedziano by „wochendowe”) spotkania u Claudji miały 
zresztą długą tradycję i zawsze znajdowało się na nich kilku ciekawych ludzi, przeważnie 
interesu, oraz parę ładnych dziewcząt, które nierzadko wyjeżdżały z innymi mężczyznami, 
niż przyjechały. Ale i to należało do niewymuszonych reguł gry.
Albert przedstawił mnie jako gościa z Polski. Paru dżentelmenów zainteresowało się tym 
faktem. Jeden z przemysłowców miał jakieś kontakty z naszą Centralą Handlu 
Zagranicznego, inny znał kiedyś urodziwą Polkę. Wszyscy, szczególnie dzięki ostatnim 
wydarzeniom, orientowali się dość nieźle w naszych sprawach, zadając mi co rusz kłopotliwe 
pytania.
Starałem się odpowiadać dyplomatycznie i dowcipnie. Sądzę, że byłyby z mych 
wypowiedzi zadowolone zarówno władze, jak i opozycja. Życie nauczyło mnie ostrożności. 
Temat ten zresztą rychło przestał być atrakcyjny, część towarzystwa udała się oglądać 
humorystyczne porno.
Krążyłem po wielkim domu, zbudowanym przez znakomitego architekta, który w 
stosunkowo niedużej i na zewnątrz niezbyt zdobnej bryle ukrył niezwykłą ilość pomieszczeń, 
przejść, poziomów. Wszystkie rozwiązania zaskakiwały wygodą i prostotą. Nie dostrzegałem 
żadnej nowobogackiej pretensjonalności. Dom nie był ani krzykiem nowoczesności, ani 
lamusem z antykami. Poprzez zewnętrzną oszczędność i swoistą nobliwość stanowił ekstrakt 
typowej szwajcarskości. Z jeszcze większym zainteresowaniem przyglądałem się 
dziewczynom. Poza Claudią większość miała koło dwudziestu lat, w strojach dominowała 
biel, a fryzury to zwykle rozpuszczone, czasem podkręcone włosy, a la święta Bernadetta. 
Wyznam, każda wydawała mi się łakomym kąskiem, choć nie wiedziałem, jak się do nich 
zabrać. Albert zniknął gdzieś w ogrodzie pełnym oszałamiających zapachów i cienistych 
alejek. Czyżby nagły przypływ miłości do przyrody?
Zbliżyłem się do grupy kilku osób orbitujących wokół pani domu. Rozprawiano z zapałem 
o horoskopach i magii. Ktoś utrzymywał, że to wierutne bzdury, natomiast Claudią twierdziła, 
że istnieją na ziemi rzeczy, o których nie śniło się filozofom.
— Sądzę — odezwał się jeden z antagonistów, chudzielec o ostrym profilu, podobno jakiś 
znakomity inżynier — że pewne umiejętności, które zwykło się określać terminem 
paranormalne, to zwyczajne dla naszego gatunku, tyle że rzadko spotykane, talenty 
atawistyczne.
— Co to znaczy? — zapytała prześliczna blondaska o rozmarzonych oczach Marii 
Magdaleny.
— To znaczy, że zdarzają się jednostki, w których odzywają się atawistyczne cechy 
praludzi, słynny siódmy zmysł, przekazywanie myśli na odległość. Większość z nas zatraciła 
te cechy w procesie cywilizowania. Wystarczy przypomnieć, co stało się z ludzką pamięcią 
wraz z wprowadzeniem pisma.
— To prawda — wtrącił ktoś inny. — Polinezyjczycy pamiętają swoje genealogie 
sięgające setek pokoleń wstecz…
— Właśnie. Dlatego mnie osobiście nie dziwi człowiek rodzący się jeden na milion, który 
wyczuwa bioprądy, czyta w myślach czy gnie wzrokiem łyżeczki.
Uznałem, że pora się wtrącić.
— Nie wiem, czy wszystko można wytłumaczyć atawizmami.
— To znaczy? — inżynier utkwił we mnie przenikliwe spojrzenie.
— Nie znam w przyrodzie zwierzęcia potrafiącego przenikać przez ściany.
— Ludzie tego też nie potrafią.
— Sam byłem świadkiem.
— W cyrku?
— Nie, w normalnym domu. Chłopiec przenurkował przez solidną betonową ścianę, 
dodatkowo pokrytą boazerią, na której nie został żaden ślad.
— Niewiarygodne — ładna brunetka otarła się o mnie udem.
— Pan to widział? — dopytywał się chudzielec.
— Ależ Henri — upomniała Claudia — nie możesz tak męczyć naszego gościa.
— Nie ma problemu — sprostowałem. — To był ciekawy przypadek i przyznam, że z 
nikim dotąd o tym nie rozmawiałem. Zastanawiałem się nawet, czy to nie halucynacja, ale 
przed laty tę samą sztukę widziałem w wykonaniu jego matki.
— Jego matki?
— Mojej żony.
— Tam do licha — wyrwało się komuś ze słuchających. — Pan jest ojcem tego 
niezwykłego chłopca?
— Nie — wyznałem i oględnie opowiedziałem niezwykłą historię poznania Heleny, a 
następnie poczęcia małego. — Nie widziałem chłopaka od paru lat, jesteśmy z jego matką 
rozwiedzeni…
Do pokoju wbiegło parę dziewcząt wołając, że pora potańczyć. Stojąca obok, może 
odrobinę zbyt chuda brunetka ujęła mnie pod rękę.
— Porywam pana, monsieur Polonaise!

ROZDZIAŁ XIII

Tydzień prawie musiał minąć, zanim Fred doszedł do siebie. Złośliwe zapalenie płuc mimo 
antybiotyków, aplikowanych przez przyjaciela Evelyn, doktora Felixa, nie miało zamiaru 
ustępować, choć przeciwnikiem był silny przecież organizm Graya.
Christine i Evelyn na zmianę czuwały nad chorym, przy czym eks–terrorystka nie 
opuszczała w ogóle kryjówki. Wprawdzie ani KOMÓRKA, ani Helmut nie wpadli chyba 
dotąd na ich trop, stare przysłowie jednak powiada, że strzeżonego pan Bóg strzeże. Tak więc 
jedyny kontakt ze światem zapewniała pucołowata bruneteczka, fantastyczny materiał na 
domową kurkę, jak oceniła ją Christine.
Inna sprawa, że opiekunka chorego taką kurką nie była. Jak dotąd radziła sobie ze 
wszystkim świetnie, wypełniała wypowiadane półgłosem polecenia chorego, dostarczała 
żywności i lekarstw.
Czy Gray mimo choroby snuł jakieś plany na przyszłość? Jego zasoby finansowe 
najwyraźniej znajdowały się na ukończeniu i pomysł zmiany twarzy i nazwiska oraz wyjazdu 
do Nowej Kaledonii nastręczał spore trudności… Czyżby zamierzał czekać jak kawałek 
metalu w imadle na pierwszy cios z prawa lub z lewa?
Dopiero pod koniec tygodnia gorączka spadła i Fred, całkiem przytomny, zawołał 
Christine. Byli sami, gospodyni kryjówki przebywała na mieście…
— Dużo myślałem o tobie — powiedział wpatrując się w bladą twarz młodej kobiety. — 
Robi się coraz niebezpieczniej i nie sądzę, żebyś w tej chwili mogła mi pomóc. Mam 
przyjaciela, jednego z niewielu ludzi, na których mogę liczyć. Prowadzi małe 
przedsiębiorstwo niedaleko Johannesburga w Południowej Afryce. Pojedziesz tam i 
poczekasz, aż sprawy się nie wyjaśnią.
— A ty?
Na twarzy mężczyzny zaigrał uśmiech.
— Ja właśnie zacznę je wyjaśniać.
— Uważasz, że masz szansę?
— Szansę istnieją zawsze. A ja… mam pewne atuty. — Z zainteresowaniem nachyliła się 
nad nim. — Wiem, jak szukać Altenbachów. Tylko ja to wiem — powiedział.
— I chcesz handlować tą informacją, myślisz, że Helmut…?
— Na razie pal sześć Helmuta, myślę o KOMÓRCE. Zagalopowali się. Może nawet 
zastanawiają się, czy decyzja o mojej likwidacji nie była przedwczesna…? Zresztą nieważne. 
Zrobiłem już pierwszy krok. Podaj mi tę gazetę.
Przyniosła wielonakładowy dziennik. Fred uniósł się na łóżku i otworzył na kolumnach 
ogłoszeń.
— Czytaj. W tym miejscu.
— „W sprawie spadku po »Szarym Domu« zgłaszam swą gotowość, Łowca Złota.” 
Ogłosiłeś to tak otwarcie, bez szyfru?
— Tak, bo mam nadzieję, że dzięki temu tekst trafi nie tylko do mego byłego szefa, ale i 
do jego zwierzchników… Tam są całe działy, śledzące ogłoszenia drobne.
— Zaoferujesz im współpracę, znowu?
— Na razie wykonałem mały ruch na szachownicy… A jak dalej się rzecz potoczy? Cóż, 
nie mam daru jasnowidzenia. Teraz chciałbym ochronić ciebie. Zaraz Evelyn powinna 
przynieść nowe dokumenty i bilet lotniczy.
— Do Johannesburga?
— Z przesiadką w Rzymie. Ujęła go za rękę.
— Naprawdę nie przypuszczasz, że mogłabym ci pomóc? Zauważyłeś, że potrafię 
przydawać się w sytuacjach wymagających refleksu…
— Tę partię rozegram sam.
— A Evelyn?
Palce Freda zanurzyły się w jasnych włosach Christine. Chwilę milczał, a potem patrząc jej 
głęboko w oczy powiedział:
— To moja córka.

Telefon odebrała sekretarka.
— Tak, tak — powiedziała po chwili pauzy. — Dziękuję.
Odłożyła słuchawkę i podeszła do szczupłego mężczyzny o ptasiej twarzy, zanurzonego po 
uszy w głębokim fotelu.
— Dzwonił Leonello. „Świadek” przyjechał. Jest teraz w drodze do Genewy. Czy…?
Henri uniósł się z fotela.
— Tak. Niech podstawią wóz. Będę przy tym spotkaniu. Co z „Białym”?
— Czeka na miejscu…
Znowu zadzwonił telefon. Sekretarka uniosła słuchawkę i po momencie odpowiedziała 
bardzo uprzejmie:
— Panna Claudia? Niestety, pan inżynier wyjechał. Proszę zadzwonić w poniedziałek.

Na ekranie kolorowego telewizora doskonale widać było całe niewielkie pomieszczenie, 
parę foteli, niski stół, przykryte kotarami ściany bez okien i barek na kółkach z godną 
reprezentacją rozmaitych alkoholi. Widać też było twarz Helmuta, przywodzącą niekiedy na 
myśl lico strąconego do piekła anioła, i sylwetkę vis–a–vis na fotelu.
— Czego się napijesz, jak zwykle Campari? — pytał „Biały”.
Skinienie głowy.
— Trochę długo trwało twoje milczenie, ale rozumiem, zdarzają się okoliczności, w 
których nie należy się śpieszyć. Poza tym po wpadce „Marlboro” w Ziirichu sam zalecałem 
ostrożność…
— Był chory — powiedziała Christine. — Nie mogłam wychodzić.
— A teraz?
— Jest przekonany, że poleciałam do Afryki Południowej. Boję się, że zechce sprawdzić, 
czy doleciałam…
— Spokojnie, zamiast ciebie poleciała już Dolores…
— Leonello mógł mi o tym powiedzieć, kiedy zabierał mi torebkę, dokumenty i kartkę od 
Graya — w głosie dziewczyny zabrzmiał lekki wyrzut.
— Leonello stracił kiedyś zęby przez nadmiar gadatliwości i obecnie stara się zachować 
powściągliwość. A w ogóle szef prosił, żeby ci podziękować, Christine. Spisałaś się na medal, 
a Gray demaskując siatkę KOMÓRKI mimowolnie wyświadczył nam dużą przysługę, w 
Szwajcarii zrobiło się teraz znacznie luźniej.
— Ale policja jest w pogotowiu.
— Policja szwajcarska? Tylko mnie nie rozśmieszaj! Aha, jeszcze jedno cię ucieszy. 
Tutejszy odcinek naszej pracy zamykamy definitywnie. Będziesz mogła pojechać do Szwecji 
czy do Tarbes, gdzie chcesz, żeby wypocząć.
— Wspaniale.
— Zostało jeszcze jedno małe zadanie.
— Słucham.
— Gray! — powiedział z naciskiem Helmut.
— To nie jest małe zadanie. On wyzdrowiał, ma znów ochotę włączyć się do gry, dał 
ogłoszenie…
— Czytaliśmy!
— Poza tym wie, gdzie szukać nowej kryjówki Altenbachów.
Piękne czoło Helmuta pofałdowały zmarszczki.
— W tej chwili są to już sprawy drugorzędne. Jesteśmy w innym miejscu szachownicy i 
Gray nie będzie dla nas w żaden sposób użyteczny.
— Ale…
— Jeszcze w ciągu tego weekendu musi zostać zlikwidowany. I ty to zrobisz, Christine.

Mimo picia wyłącznie ekskluzywnych trunków miałem katza jak po najzwyklejszych 
krajowych alkoholach, tyle że pomieszanych. Kiedy ocknąłem się późnym rankiem w 
gościnnym pokoju, po szczupłej brunetce pozostał jedynie zapach perfum, którym silnie 
przesiąkła poduszka.
Część towarzystwa jeszcze spała. Albert z grupą dziewcząt pluskał się w basenie. Znaczna 
większość gości, których rezydencje znajdowały się w pobliżu, rozjechała się do domów. 
Claudia, widząc moją zbolałą minę, zaproponowała soki i bayerowską aspirynę. Albert 
wygramolił się z wody i zalecał klina… Nie odmówiłem. Na dobrą sprawę w trakcie nocy nie 
znaleźliśmy okazji, aby pogadać, teraz w trzcinowych fotelach pośród trawnika 
rekompensowaliśmy to sobie z nawiązką.
— Podobno ożeniłeś się z tą ładną dziewczyną z waszego roku… zaraz, jak się ona 
nazywała… Halinka? — pytał Goldkind.
— Helena — poprawiłem. — Ale był to niewypał. Nasze małżeństwo bardzo szybko się 
rozpadło…
— Szkoda, a podobno mieliście syna?
— To nieprecyzyjne określenie — westchnąłem.
— Nie lubisz o tym wspominać?
— W zasadzie teraz to już mi zobojętniało.
— Wtedy, w Teatrzyku, wydawałeś się bardzo zaangażowany uczuciowo.
— Każde zaangażowanie z czasem przechodzi. Ty też nie wyobrażałeś sobie życia bez 
pantomimy.
Na chwilę zapadł się w fotelu i w swoje myśli.
— Po południu jadę do Lozanny, możesz naturalnie zostać tu do poniedziałku, ale jeśli 
chciałbyś, możesz jechać ze mną.
Przyjąłem propozycję, podkreślając, że tak będzie lepiej. Pierwsza wizyta nie powinna 
trwać za długo.
Dopiero w porze obiadu pojawiła się Isabella — towarzyszka mej upojnej nocy. 
Zachowywała się jakby nic między nami nie zaszło i chyba raz tylko posłała miłe, specjalnie 
do mnie adresowane spojrzenie. Widocznie sprawdzian wypadł zadowalająco.
Po obiedzie mieliśmy okazję zamienić kilka słów. Isabelle interesowała się moim pobytem 
w Genewie, pracą dziennikarską, a na koniec zadała pytanie:
— Prędko wracasz do kraju?
— Chyba nie prędzej niż w listopadzie.
— I nie tęsknisz?
— Nie bardzo mam do czego wracać — odpowiedziałem zgodnie z prawdą.
— W domu najmilej, najbezpieczniej — uśmiechnęła się. — Ja bym wracała. Podobno w 
Polsce bywa piękna jesień.
— Nie dysponuję moim czasem.
Przyszło kilka osób i rozmowa wróciła częściowo do tematów z dnia poprzedniego. 
Człowiek o ptasim profilu musiał wyjechać, ale byli i inni miłośnicy zagadnienia. Isabelle 
wróżyła z ręki Albertowi, twierdząc, że chiromancja to jej specjalność, później zajęła się 
Claudią.
— Znasz tych wszystkich ludzi? — zapytałem w pewnym momencie Goldkinda.
Wzruszył ramionami.
— O tyle o ile. To towarzystwo Claudii. Albo posiadacze jachtów z miejscowej przystani, 
albo sąsiedzi z okolicznych rezydencji. Twoja Isabelle jest na przykład modelką, a 
jednocześnie projektantką… A dlaczego pytasz?
— Tak sobie — odparłem i przepchnąłem się do Isabelle. — A mnie nie powróżysz?
Trochę się zmieszała.
— Przy ludziach?
Odeszliśmy trochę na bok. Długo trzymała moją rękę w swej dłoni.
— Podróże nie przyniosą ci szczęścia. Tak samo kobiety. Taki człowiek jak ty powinien 
kierować się intuicją, nie spekulować i… i szybko jechać do domu.
Zjawił się Albert mówiąc, że samochód gotów jest do drogi. Uściskałem Isabelle, po 
polsku ucałowałem dłoń Claudii i wyruszyliśmy.
— Szczęściarz z ciebie — mówił z uznaniem Goldkind, gdy minęliśmy Neuchatel. — Nie 
każdemu udaje się poderwać Izę. A jeszcze, żeby dostać od niej telefon…
— Nie podała mi telefonu — zaczerwieniłem się.
— Ależ ty jesteś niespostrzegawczy, a ta karteczka, którą wsunęła ci do kieszeni, to nie 
wizytówka?
Sięgnąłem do kurtki. Rzeczywiście znalazłem tam mały kartonik. Wizytówka z adresem i 
telefonem pracowni w Bazylei. Co podkusiło mnie, aby odwrócić bilecik na drugą stronę. 
Napisane szminką czerwieniły się tam dwa słowa: „Uciekaj. Szybko!”

Megafony zapowiadały opóźnienie przylotu samolotu z Londynu. Ucieszyło to zapewne 
celników portu lotniczego na Okęciu, którzy nie uporali się dotąd z pasażerami przybyłymi z 
Wiednia. Parę wielkich kolejek pomiędzy kontrolą graniczną a stanowiskami celników 
umierało w dusznym, upalnym powietrzu. Ogólne rozdrażnienie i zniecierpliwienie, 
przerywane niekiedy wybuchem bezsilnej złości oczekujących, nie udzieliło się jakoś 
szpakowatemu dżentelmenowi z niedużą ciemną torbą, który z ogromnym zainteresowaniem 
śledził notowania giełdowe w „Timesie”. Podobny spokój zachowywał jeszcze jeden 
mężczyzna w ostatniej z kolejek. Na pierwszy rzut oka strojem i zachowaniem przypominał 
typowego gastarbeitera z RFN–u, przybyłego do kraju „Wandy, co nie chciała” w 
poszukiwaniu silnych wrażeń i łatwych dziewcząt. Ale było to tylko pierwsze wrażenie. Przy 
baczniejszym oglądzie kanciasty podbródek, blizny na twarzy, potężna klatka piersiowa i 
pozbawiony lewantyńskiego rozmarzenia wyraz oczu wskazywał, że niekoniecznie jest to 
sezonowy robotnik na urlopie, lecz raczej osobnik, dla którego sezon trwa okrągły rok.
Nie muszę dodawać, że ani razu spojrzenia obu panów nie zetknęły się ze sobą.
— Ma pan coś do oclenia? — zapytała ospale celniczka, równie spocona jak tłusta jejmość 
przy stanowisku obok, z której bagaży wyjmowano sto pięćdziesiątą parę rajstop.
— Przybyłem na odczyt — powiedział z godnością szpakowaty.
— Byłby pan uprzejmy otworzyć torbę.
Poza koszulą, małym radiomagnetofonem, pidżamą i przyborami toaletowymi w czarnej 
teczce znajdował się jedynie maszynopis referatu…
Przed budynkami dworca lotniczego długa kolejka pasażerów wyglądała niecierpliwie 
taksówek. Tych wprawdzie stało kilkanaście, ale jakoś nie kwapiły się z podjeżdżaniem, 
kierowcy taksowali przybyłych. Szpakowaty musiał przypaść im do gustu, bo już po chwili 
został poproszony na bok i wnet pomykał polonezem, wyposażonym w stereo i minibarek, w 
kierunku centurm. Po drodze miał możliwość poznać czarnorynkowy kurs walut, jak i 
dowiedzieć się o rozmaitych możliwościach rozrywek, które proponował operatywny 
taksiarz.
Holender zatrzymał się w „Forum”, ledwo zdążył wziąć prysznic, kiedy rozległo się 
pukanie do pokoju. Owinął się ręcznikiem i uchylił drzwi. Smagły wszedł do środka. 
Uścisnęli sobie ręce. Nawyk konspiracyjny spowodował, że nie wymienili ani słowa. 
Najpierw gospodarz napisał coś na bibułce, później naskrobał coś gość, potem kiwnęli 
głowami, podarli papier i wrzucili do muszli klozetowej.
Obaj turyści mieli oczywiście w paszportach pięknie brzmiące nazwiska, dla ułatwienia 
używajmy jednak imion, pod którymi zdołaliśmy już ich poznać: Maks i Omar.

Mimo upału chłopcy zawzięcie grali w szczypiorniaka, kilka dziewczynek, które 
obserwowały mecz, schroniło się w cieniu starych murów. Mężczyzna w białej marynarce i 
ciemnych okularach wędrujący ulicą Foksal przystanął i również ciekawie przyglądał się 
rozgrywce. Ci bez koszulek mocno naciskali na grupę w koszulkach. Opalone po niedawnych 
wakacjach torsy nastolatków śmigały po boisku liceum im. Zamoyskiego. Wśród 
zapamiętałych obrońców szczególnie wyróżniał się szczupły chłopiec o regularnych rysach. 
Widać było,
że przeżywa paropunktową porażkę. Maks nie potrzebował dodatkowych informacji — 
twarz chłopca zbyt przypominała portret Altenbacha juniora, sporządzony dla swych 
współpracowników przez Helmuta. Czyżby ten zwyczajny urwis miał być istotnie 
wymarzonym „egzemplarzem zero”? A może informacje, uzyskane przez Henri’ego zupełnie 
przypadkiem na party pod Neuchatel od jakiegoś polskiego pismaka, były fałszywym tropem?
Gwizdek zakończył mecz. Do Łukasza podbiegła wysoka dziewczynka, najwyżej 
szesnastoletnia.
Kiedyś będzie szałową babką — pomyślał Maks, patrząc na długie, szczupłe nogi i 
kształtne piersi podskakujące pod bluzeczką.
— Co ci się dzisiaj stało? — zapytała z wyrzutem. — Normalnie potrafisz dokonywać 
takich cudów z piłką, a dzisiaj przegrywasz.
— Bo to był mecz. Musiałem grać fair!
— A potrafiłbyś i dziś pokazać swoje sztuczki? — kusiła dziewczyna. — Dla mnie?
Łukasz zaczerwienił się. Swe umiejętności starał się dotąd ukrywać. Ale na taką prośbę… 
Przetoczył wzrokiem po boisku. I zdarzyła się rzecz ciekawa. Piłka wyskoczyła z ręki 
nauczyciela od wf–u, wykonała kilkanaście kozłów, potem uderzyła o ścianę szkoły i 
pomknęła w stronę bramki. Jej obrońca zauważył, co się święci, zajął postawę wyczekującą, 
piłka minęła go z łatwością i wpadła do siatki, ale nie pozostała w niej, przeciwnie nabrała 
olbrzymiego rozpędu, przekoziołkowała sama całe boisko i ugrzęzła w przeciwnej bramce. 
Nauczyciel śledził cud z szeroko otwartymi oczami — pierwszy raz widział tak niezwykłe 
pogwałcenie wszelkich praw fizyki.
Nastolatka pocałowała cudotwórcę w policzek. Zmieszał się jeszcze bardziej.
— Ale pamiętaj, to nasza tajemnica — szepnął.
Skinęła główką. Oczywiście nie będzie to żadna tajemnica. Aśka w największym zaufaniu 
zwierzy się Baśce, Baśka Kaśce i cała szkoła będzie wiedziała, że Łukasz znów wykonał cud 
z pogranicza psychotroniki i parapsychologii. Na szczęście, po raz kolejny nie uwierzy w tę 
historię nikt z dorosłych.
Tymczasem oparty o siatkę mężczyzna uczuł dreszcz emocji. A więc widział na własne 
oczy „egzemplarz zero”. Rewelacja! Już w tym momencie opłaciła się podróż, opłaciły 
wszystkie zabiegi, które doprowadziły do uzyskania wizy w trzy dni. Z Omarem nie było 
problemów, na jedno z siedmiu nazwisk miał stale przygotowany paszport z ważną wizą do 
każdego państwa RWPG.
Koledzy na boisku ciągle komentowali niezwykły przypadek piłkopląsu, ale Łukasza już 
zainteresowało coś innego. Niczym radar obrócił się wokół swej osi.
— Tu ktoś jest. Ktoś ze złymi zamiarami — powiedział półgłosem.
— Gdzie? — zdziwiła się Joanna.
— Tam — chłopak bez wahania podążył w kierunku siatki.
Maks zauważył ten ruch, zrobił krok do tyłu, aby wmieszać się w gęsty o tej porze tłum 
przechodniów. Nie zdążył, wzrok nastolatka unieruchomił go. Przez chwilę mierzyli się 
spojrzeniami.
— Panie Maks — powiedział Łukasz nieskazitelną niemczyzną, dochodząc do siatki — 
czego pan chce ode mnie?
Zdumienie ideologa terroryzmu było w tym momencie głębsze niż Rów Mariański, 
chłopiec mówił jak rodowity berlińczyk, znał jego myśli, a co najważniejsze — prawdziwe 
imię. Maks trenował ongiś blokadę myślową, która miała chronić zawartość jego mózgu 
przed przesłuchaniami z użyciem narkotyków lub wykrywacza kłamstw. Tym razem nie 
potrafił jej domknąć. Czuł, jak inteligencja chłopaka myszkuje bezkarnie po wszystkich 
zakamarkach jego mózgu.
— Czytam pańskie myśli, choć próbuje pan je ukryć — ciągnął chłopak. — Nie są one 
dobre. To złe myśli. Pana plany też są złe. Proszę mnie zostawić…
— Mylisz się, chłopcze — mruknął Maks. — Nic mnie nie interesujesz ani ty, ani twoje 
sprawy…
— Łukasz, Łukasz! — dobiegło wołanie od strony boiska. — Ja już muszę iść.
Koncentracja uwagi osłabła, chłopak jakby nagle zapomniał o cudzoziemcu, odwrócił się i 
pobiegł do ślicznej nastolatki.
Maks otarł pot i szybko ruszył w stronę Nowego Światu, mając nadzieję, że „egzemplarz 
zero” potrafi odgadywać ludzkie myśli tylko na bliższe odległości. Tak czy siak był 
zadowolony, że sam zajął się tą sprawą, byle partacz niewątpliwie nie dałby rady.

Henri należał do fizjonomistów i choć nie miał żadnego z talentów potomków Uranosa — 
poza niewątpliwą inteligencją — bez większego trudu odgadywał nastroje ludzi śledząc ich 
twarze. Obserwując na monitorze przebieg rozmowy Helmuta z Christine skoncentrował 
uwagę na twarzy dziewczyny w momencie, gdy jej bezpośredni szef poinformował ją o 
zadaniu. Chyba była zaskoczona. Może się nawet przestraszyła… Helmut też dostrzegł owo 
zmieszanie.
— Oczywiście damy ci kogoś do pomocy, małego René na przykład, chociaż Gray chyba 
cię nie podejrzewa?
— Nie — pokręciła głową. — Zastanawiam się tylko, czy żyjąc nie byłby dla nas bardziej 
użyteczny. KOMÓRKA przypuszcza, że zdradził, i wydała na niego wyrok śmierci. Nie idzie 
im to łatwo i angażuje spore siły. Zresztą Gray odwdzięczając się, zadaje spore ciosy, 
ostatnio…
— Żal ci chłopaka, rozumiem — przerwał Helmut. — Ale chyba wiesz, że nie dyskutuje 
się decyzji Centrali. Gray to człowiek niebezpieczny, nawet gdy jest sam. Póki pracował w 
KOMÓRCE, a ty znajdowałaś się u jego boku, mógł być potrzebny. W końcu poświęciliśmy 
Rona i Carla tylko po to, aby uwiarygodnić twoje nawrócenie w jego oczach… Teraz to 
wszystko jest bezużyteczne. Plany również się zmieniły. Jeśli nie chcesz, powiedz, poślemy 
do tej roboty kogoś innego. Chociaż tobie poszłoby łatwiej.
— Nie jestem sentymentalna — odparła dziewczyna. — Wykonam każde zadanie…
— To cieszy. Chcielibyśmy, abyś wróciła do Bazylei jeszcze dziś. Jasne?
W swym obserwatorium Henri uniósł słuchawkę.
— Dajcie mi małego René — powiedział.
Kiedy zameldował się drobny, ruchliwy Prowansalczyk o brzydkiej cerze, przez chwilę 
wyłuszczał mu instrukcje. Pomagać Christine, ale jednocześnie kontrolować ją… A w razie 
czego…
René należał do ludzi domyślnych. Od momentu gdy spotkali się z panną Werner w 
podziemnym garażu, nie spuszczał dziewczyny z oka. Chociaż prywatnie uważał, że szefowie 
przesadzają z czujnością. Christine zachowywała się naturalnie, była skupiona, jak zwykle 
przed akcją, ale w jej postępowaniu nie potrafił dopatrzyć się czegokolwiek podejrzanego. 
Dojechali na dworzec Carnavin. Zjedli mały posiłek w restauracji, po czym Christine 
przeprosiła go na moment i zniknęła w toalecie. Cień niepokoju przewinął się przez ziemistą 
twarz René a jego rysy ściągnęły się złowrogo. Uspokoił się dopiero, gdy po paru minutach 
dziewczyna wróciła ze świeżo poprawionym makijażem. Razem wyszli na peron.

Mimo że zamieszkali w jednym hotelu, Maks i Omar starali się ograniczać kontakty do 
minimum. Plany zazwyczaj obmyślali spacerując po sosnowym lasku poza miastem. 
Oczywiście, wynajęcie z godziny na godzinę samochodu w przedsiębiorstwie do tego 
powołanym okazało się niemożliwe, podobnie jak próba zatelefonowania do RFN — nie 
istniało automatyczne połączenie. Z kłopotów wybawił ich taksówkarz, który po chwili 
rozmowy zaproponował im wynajęcie fiata szwagra, oczywiście za odpowiednią, dla kieszeni 
Maksa śmieszną, gratyfikacją. Fiat miał dodatkowo dobrą stronę: nie rzucał się w oczy (Maks 
zdecydował, żeby go nie myć), no i miał polskie numery.
Równocześnie obaj turyści przepoczwarzyli się w bardziej swojskich osobników. Po 
zmianie ubrania Maks niczym nie różnił się od przeciętnego docenta, dorabiającego 
kitowaniem okien, a Omar mógł z biedą uchodzić za nieźle opalonego Cygana. Już pierwszej 
nocy z elementów przemyślnie wmontowanych w radiomagnetofon oraz z zawartości małej 
paczuszki, która czekała na Maksa w recepcji, złożyli, niczym w dziecinnym „zrób to sam”, 
dwa uniwersalne, poręczne pistoleciki wielostrzałowe.
Nie zamierzali marnować czasu, chłopaka należało porwać jeszcze tego wieczoru, uśpić — 
jego natura podlega chyba prawom toksykologii — następnie przewieźć do Świnoujścia, a 
tam już czekał spreparowany kontener…
— Jedyna trudność polega na podejściu zwierzyny — tłumaczył Maks. — Jeśli to się uda, 
podwójny ładunek paraliżującego gazu winien zwalić z nóg tak człowieka, jak i boga. Z tym 
że pamiętaj, Omar, musimy mieć go żywego!
Muzułmanin pokiwał głową.
— I jeszcze jedno; on mnie zna, ciebie jeszcze nie…

Wrześniowy zmierzch przychodzi dosyć wcześnie, toteż kiedy Łukasz rozstał się z 
kolegami, cienie drzew i budynków pogrążyły w mroku willowe uliczki Żoliborza.
Mama pewnie będzie się denerwować — pomyślał i szybko przywołał obraz ich 
mieszkania. Helena siedziała czytając jakąś książkę. Z tyłu migał włączony, acz nie oglądany 
telewizor. Najwyraźniej wyczuła obecność myśli syna, bo uniosła głowę i przesłała mu jeden 
ze swych najpiękniejszych uśmiechów.
— Zaraz będę, mamo — odpowiedział jej na odległość.
Biegł przeskakując z płyty na płytę, minął przecznicę i naraz charakterystyczne uczucie 
uderzyło w jego system nerwowy. Przystanął. Już wiedział. W bocznej uliczce czaiło się zło. 
Niebezpieczeństwo. Niczym komputer z gmatwaniny bioprądów wykroił osobowość 
mężczyzny, przyczajonego za zaparkowanym fiatem. Aha, to ten. Ruszył dalej tym samym 
podskakującym krokiem, nie dając po sobie niczego poznać. Ale już po chwili druga, 
niezwykle ważna informacja zadźwięczała mu w mózgu. Złych było więcej.
Z furtki o parę kroków przed nim wyszła jakaś kobieta. Każdemu ten fakt dodałby nieco 
otuchy, ale zmysły Łukasza zalała kolejna fala niepokoju. Przebrana kobieta strzeliła, nim 
zdążył ją unieruchomić. Miał tylko jedno wyjście. Odbił się i uniósł w górę na wysokość 
czterech metrów.
Obcojęzyczne klątwy! Opadając po lewitacyjnym wyskoku zastanawiał się, co robić dalej. 
Nie widząc dokładnie prześladowców, trudno było ich zahipnotyzować. Nigdy dotąd nie 
wykorzystywał swych umiejętności do walki o życie. Wybrał ucieczkę. Sadził potężnymi 
susami w stronę domu. Na rogu płonęła rzęsiście nie osłonięta gałęziami latarnia, niech tylko 
ścigający znajdą się w jej blasku.
Tymczasem zawarczał zapuszczony silnik. Ruszyli za nim swoim wozem. Łukasz patrzył 
na zaparkowane z lewej i prawej strony samochody. Skoncentrował się. Piski i zgrzyty 
rozległy się prawie natychmiast. Unieruchomione na trawnikach pojazdy stłoczyły się i 
zatarasowały przejazd. Gwałtowne hamowanie i cudzoziemcy wyskoczyli z fiata. Ominęli 
przeszkody i wbiegli w krąg światła. Tu ich miał. Widział, jak nieruchomieją, jak spluwy z 
gazowymi nabojami wysuwają się im z rąk. Zaśmiał się gardłowo zaskoczony własną 
zdolnością.
Zabrał im broń, a potem popatrzył na znieruchomiałe posągi.
— Odczepcie się! — rzucił. — Następnym razem będzie gorzej.
I odszedł. Był w końcu tylko dorastającym chłopcem i mimo swoich zdolności nie znał 
życia. Nie przyszło mu do głowy, żeby wybadać prześladowców, dowiedzieć się, o co im 
chodzi… Wyeliminować raz na zawsze. Poznając swe możliwości, dużo większe niż dotąd 
podejrzewał, Łukasz bawił się, a zarazem przestał bać się czegokolwiek. Cóż, nie poznał 
dotąd terminu „perfidia”.
Jeszcze tej nocy wysłannicy UNO zainteresowali się niewielkim mieszkaniem na 
Muranowie. Zaobserwowali, że matka Joanny wychodzi na nocny dyżur do szpitala. Na liście 
lokatorów przy mieszkaniu nr 33 nie figurowało imię mężczyzny. Czyżby pani Michalska 
była rozwódką, może wdową?
Otwarcie zamka yale nie nastręczało najmniejszych trudności. Zaskoczyli Aśkę we śnie. 
Spała słodko w cienkiej bawełnianej koszulce, sama w małym mieszkaniu. Gdy zapłonęło 
światło i chwyciły ją twarde męskie ręce, dziewczyna pomyślała, że śni. Głos uwiązł jej w 
gardle, później usta nakryła brunatna łapa Omara…
— Cicho, ptaszyno, cicho — mruczał bandzior. Maks tymczasem wysilał całą swoją 
skromną znajomość języka rosyjskiego.
— Bądź grzeczna, dziewoczka, nie biespokojsja, bądź posłuszna, to nic ci się nie stanie!
Joanna była tak przerażona, że dopiero po chwili dotarło do niej, czego żądają 
cudzoziemscy włamywacze. Otóż ma zadzwonić do swego kolegi Łukasza i poprosić, żeby 
natychmiast przyjechał, ponieważ potrzebuje jego pomocy…
— Nic wam nie zrobimy — dukał Maks. — Chcemy z nim tylko porozmawiać. Bądź 
rozsądna…
Omar ułożył jakąś płytę na adapterze i włączył muzykę.
— Zrobisz, jak cię prosimy, to za pół godziny będziesz spała.
Kiwnęła główką i Maks zdjął rękę z jej warg. Łzy kręciły jej się w oczach, ale nie płakała.
— Telefon jest w przedpokoju — zaczęła.
Maks zauważył trzyotworowe gniazdko przy łóżku.
— Zaraz przyniosę, tylko nie próbuj robić głupstw. Joanna rozejrzała się trochę 
przytomniej. Może by i zatelefonowała, chcąc zyskać na czasie, ale nagle dojrzała łapczywy 
wzrok smagłego i spodnie nabrzmiałe w okolicach rozporka. Zdecydowała się.
— Ratunku — krzyknęła, skacząc ku oknu.
Omar okazał się szybszy. Dopadł jej jednym susem, złapał za gardło, rzucił na łóżko. 
Stanowczo należała jej się nauczka. Czuł pod sobą wierzgające młode ciało, sprężone uda, 
twardość piersi i wiedział, że nie powstrzyma go i pięćdziesięciu Maksów. Przyjemne z 
pożytecznym! Dziwny charkot dobył się z gardła dziewczyny, potem chrupnięcie.
— Puść ją, idioto! — krzyknął szef.
Puścił z ociąganiem, zaskoczony, że nagle stała się tak bezwładna. Maks doskoczył do 
łóżka. Nie mógł wyczuć pulsu ani oddechu dziewczyny, a przepiękne oczy utkwione w sufit 
zakrzepły z wyrazem grozy i bólu.
— Zabiłeś ją, kretynie!
Omar krzywił się zmieszany. Pomrukiwał niezręcznie, jak niedźwiedź przyłapany na 
kradzieży miodu, tłumacząc, że nie chciał tak mocno i w ogóle…
— Zmywamy się — padła komenda.
Minutę wcześniej, kiedy krzyk Joanny rozdarł nocną ciszę, obudził się sąsiad Michalskich, 
starszy księgowy.
— Słyszałaś? — zapytał żony. — Ktoś krzyczał!
— Może idzie kino nocne w telewizji. Słyszysz muzykę?
— Muzyka Mozarta rzadko bywa podkładem do kryminałów, zresztą dziś jest czwartek, 
nie ma kina nocnego. Wyjrzę na balkon.
Mało masz swoich kłopotów?
— Wyjrzę, może kogoś biją.
Ale czworokąt bloków z wczesnych lat pięćdziesiątych spowijała cisza. Wszystkie okna 
mieszkania sąsiadki były ciemne, kuchnia, stołowy, paliło się tylko w pokoju Asi. 
Zastanowiło to księgowego. Dochodziła przecież północ. Dziwne. Wrócił do mieszkania, nie 
zauważając ciemnych sylwetek, biegnących pod drzewami.
— Nie podoba mi się to — mruczał i nie wracał pod kołdrę.
Szurając kapciami wyszedł w piżamie na korytarz i zadzwonił do sąsiadki. Cisza. 
Zadzwonił jeszcze raz, potem chciał zastukać, ale drzwi ustąpiły pod dłonią. Zawołał. Nikt 
nie odpowiadał, tylko dudniło przeraźliwie nastawione na pełny regulator „Requiem” Mozarta 
(że też nie mieli innej płyty pod ręką).
— Asiu! Otworzył drzwi.
— Boże!
Na zmierzwionej pościeli leżało półnagie sztywne ciało.

Kwadrans później muranowski blok przypominał pole bitwy. Dwie karetki (Jedną 
przyjechała matka denatki), milicja i tłumy rozbudzonych gapiów. Jakiś staruszek z pieskiem 
wspomniał o nieprawidłowo zaparkowanym fiacie, który odjechał tuż przed północą. 
Dochodziła dwunasta trzydzieści, gdy z mroku wybiegł Łukasz. Nikt go nie wzywał, ale 
dokładnie w momencie, w którym bandyci weszli do mieszkania Joanny, zerwał się z łóżka i 
krzyknąwszy do matki:
— Dzieje się coś strasznego! — popędził w noc. Drzwi do bloku zastawił mu barczysty 
podoficer.
— Nie ma przejścia, chłopcze.
Naoczni świadkowie twierdzą, ale widocznie zdarzyły im się omamy wzrokowe, że ciało 
nie tkniętego palcem funkcjonariusza wykonało lot w powietrzu i lekko osiadło w 
piaskownicy. Roztrącając lokatorów chłopak wpadł do mieszkania. Tych, którzy chcieli mu 
przeszkodzić, unieruchamiał wzrokiem. Już wcześniej przeczuł, co się stało. W sypialni zastał 
bezradnego lekarza i płaczącą matkę…
— Och Łukasz, Łukasz — zaszlochała na jego widok.
Nie mówiąc słowa spokojnie zbliżył się do łóżka. Nagły chłód pokrył jego 
rozgorączkowaną twarz. Skoncentrowany klęknął obok zmarłej. Nikt mu nie przeszkadzał. 
Sąsiad — księgowy twierdzi, że gapie, lekarze, funkcjonariusze zastygli niczym figury w 
ołtarzu mistrza Stwosza.
Ręce chłopaka przesunęły się po szyi zmarłej, pokrytej okropnymi wybroczynami, 
następnie jedna dotknęła piersi, druga musnąwszy twarz zawisła nad głową. A potem w 
przeraźliwej ciszy padły słowa:
— Mówię ci, Joanno, wstań!
I na woskową twarz napłynęły rumieńce, drgnęły mięśnie, usta zaczerpnęły powietrza… 
Powieki opadły na oczy.
— Kochany, Łukasz — powiedziała, budząc się, dziewczyna.

W torebce Christine znajdował się zgrabny, dziewięciostrzałowy pistolecik. Prosty w 
obsłudze. Niezawodny. Zresztą całe jej zadanie trudno nazwać skomplikowanym. Wejść do 
kryjówki Freda i kropić od razu, a jeśli w środku zastanie Evelyn, jej również nie oszczędzać. 
Gdyby pojawiły się kłopoty z wejściem, miała z zewnątrz krzyknąć, że przybywa z 
ostrzeżeniem. René miał służyć ewentualnym wsparciem. Albo, gdyby Christine się 
rozmyśliła…
Nawiasem mówiąc, René też nie był zdany wyłącznie na własne siły. Z pewnej odległości 
ubezpieczał go jeszcze jeden bojowiec, którego pseudo nie ma większego znaczenia dla 
naszej opowieści.
Z dworca pojechali tramwajem, który — w odróżnieniu od innych krajów — jest w 
Szwajcarii środkiem komunikacji szybkim i pewnym. Wysiadłszy przy Cara Platz, zapuścili 
się w labirynt podwórek. Christine żywiej zabiło serce, gdy ujrzała niskie drzwi, wiodące do 
kryjówki. Pchnęła je, nie były zamknięte.
René odczekał minutę, dwie i kiedy już zaczął się niecierpliwić trwającą ciszą, w wejściu 
zajaśniała fryzura dziewczyny. Jej twarz emanowała wzburzeniem.
— Nie ma go tam!
— Co?
René wbiegł do środka, szybko obszukał klitkę wypełnioną kartonami, siennikami i 
mnóstwem gazet. W kącie stał elektryczny czajnik z dawno ostygłą wodą. Wnętrze nie robiło 
wrażenia opuszczonego w popłochu. Nie ulegało wątpliwości, że jego mieszkańcy, ostrzeżeni 
w porę czy też wiedzeni wspaniałą intuicją, opuścili lokal co najmniej przed godziną. Ale 
przecież od pięciu godzin, to znaczy od chwili, kiedy Christine określiła miejsce pobytu 
Freda, kryjówkę obserwowano. Czyżby Gray opuścił ją wcześniej?
Dwaj ludzie z Bazylei wyznaczeni do pilnowania nie robili wrażenia specjalnie 
rozgarniętych, pierwszy, stojący przy wejściu od podwórka, zeznał, że w przeciągu ostatnich 
godzin Evelyn trzykrotnie wychodziła z kryjówki, ostatni raz godzinę i kwadrans temu i już 
nie wróciła… Facet przy awaryjnym wyjściu miał jeszcze mniej do powiedzenia, godzinę 
temu Evelyn wyszła z piwniczki z jakimś pakunkiem i również znikła.
— Godzinę temu! — wykrzyknął René. — Czyżby potrafiła jednocześnie wyjść w dwóch 
miejscach? Jesteś pewien, ośle, że to była ona…?
Bazylejski ochotnik zrobił głupią minę.
— Miała ciemne włosy, zielony płaszczyk, parasolkę, bo zaczęło padać. Dokładnie jej się 
nie przyjrzałem, ale któż to mógł być inny.
— U mnie nie miała parasolki — uzupełnił drugi.
— Co za durnie! — zawołała Christine. — I naturalnie nikt za nią nie poszedł?
— Przecież mieliśmy pilnować wyjść!
René z panną Werner przystanęli nad brzegiem Renu. Paskudna twarz faceta do 
specjalnych poruczeń była dwa razy brzydsza niż zwykle.
— To się szefowi nie spodoba, Christine — rzekł ponuro. — On nie wierzy w przypadki. 
Graya uprzedzono!
Dziewczyna roześmiała się.
— Ale w jaki sposób? No i kto miałby to zrobić. O akcji wiedzieliśmy tylko ja, ty i 
Helmut… A naprawdę nie widzę powodu, żeby ktoś z nas miał troszczyć się o skórę Graya.
— No właśnie! Powiem ci więcej, Christine, gdyby ode mnie zależało i gdybym wiedział, 
jak tego dokonałaś, już znajdowałabyś się na dnie rzeki.
— Masz wspaniałe poczucie humoru, René — roześmiała się dziewczyna.

Co się stało z Fredem Grayem? Dlaczego opuścił kryjówkę? Aby to wytłumaczyć, musimy 
nieco cofnąć się w czasie: Christine wyleciała do Południowej Afryki w piątek, trzynastego 
września, natomiast w sobotę rano Evelin zgodnie z poleceniem ojca wykonała parę 
telefonów.
Przede wszystkim sprawdziła, czy pasażerka Air Italii poleciała do Johannesburga. 
Otrzymała informację, że na pewno opuściła Rzym i jest wśród pasażerów. Odebrała też trzy 
odpowiedzi, które napłynęły jako odzew na anons w „Le Figaro”.
W dwóch wypadkach były to gołe numery telefonów reflektujących na kontakt z „Łowcą 
Złota”. Przy trzecim przedyktowano Evelyn krótki tekścik, który świeżo dotarł do paryskiej 
redakcji. Brzmiał on: „Goście w drodze. Gustaw Adolf,
Fred potraktował dziwaczną informację nad wyraz serio. Szybko przebrał się w szmatki 
córki, nałożył perukę i opuścił spaloną kryjówkę.
— Kto mógł przysłać to ostrzeżenie? — zastanawiała się Evelyn, kiedy skradzionym 
samochodem wyjeżdżali z miasta. — I co to za kryptonim Gustaw Adolf?
Roześmiał się niefrasobliwie.
— Nic ci nie mówią te imiona?
— Chyba w Szwecji tak się nazywają królowie.
— Słusznie. W XVII wieku Gustaw Adolf miał opinię największego wojownika epoki. 
Zmarł bez męskiego potomka. A tron po nim objęła królowa Krystyna.
— Krystyna, Christine…! — wykrzyknęła Evelyn.
— Bardzo jesteś domyślna, moja panno.
— Ale to był telegram z Genewy! — zawołała dziewczyna. — A Christine dolatuje do 
Johannesburga…
— Widocznie niezupełnie.
— A jeśli to pułapka?
— Pułapką byłaby twoja norka, kochanie, jeśli udało się im ją namierzyć. Ktokolwiek nas 
ostrzegł, wyświadczył ogromną przysługę.
— Ani przez chwilę nie wierzyłabym tej kobiecie. Zimna ryba — wycedziła Evelin.
— Ja też jej nie wierzę — powiedział z prostotą Gray. — Od początku podejrzewałem, że 
jej nawrócenie to sprawa ukartowana, ale tym bardziej dziwi mnie to ostrzeżenie… Nie 
zgadzam się z jednym. To nie jest „zimna ryba”, tylko drapieżna orka z normalnym sercem 
samicy, ale ty tego, córeczko, nie zrozumiesz.

Sposób, w który „krótko kryta” przez René Christine ostrzegła Freda, można nazwać 
metodą z pogranicza transcendencji i kanalizacji. Wchodząc do dworcowej toalety miała 
obmyślony piania jako jego wykonawczyni nadarzyła się młoda zakonnica, kończąca właśnie 
myć ręce. Poproszona o drobną przysługę — wysłanie kilku słów do redakcji znanego 
dziennika — zgodziła się z ochotą, tym bardziej że prośba została poparta paru 
stufrankowymi banknotami na głodujące dzieci w Etiopii.
Naturalnie miss Werner zdawała sobie sprawę, czym ryzykuje? Zdradzała organizację, co 
dziwniejsze, nie bardzo wiedziała dlaczego. W życiu zaliczyła przecież paru mężczyzn 
przystojniejszych od Freda i od dawna nie należała do idealistycznych miłośniczek „Ani z 
Zielonego Wzórza” czy „Pollyanny”. Wierna sprawie, którą uważała za słuszną, a nade 
wszystko frapującą, grała swoją rolę konsekwentnie i przekonywająco. Aranżując wtedy w 
górach uwolnienie Graya (przy okazji likwidując niepotrzebnych już Tessyńczyków), 
zyskiwała jego zaufanie i możność infiltracji KOMÓRKI, nikt nie mógł przewidzieć, że 
zazdrość i intryga Burke’a uczyniły cały ten plan nieużytecznym. Decyzja o likwidacji Freda i 
wyznaczenie jej roli kata, chyba nieprzypadkowa (Helmut lubił sprawdzać w ten sposób 
swoich współpracowników), wstrząsnęła nią do głębi.
— Może się przywiązałam, może przebywałam z nim za długo? — po raz nie wiadomo 
który zadawała sobie pytanie terrorystka. Czuła się jak gospodyni, która nabyła koguta na 
miesiąc przed ucztą i tak się doń przyzwyczaiła, że zarżnęcie go zakrawało na zabójstwo 
członka rodziny.
Jeszcze lecąc do Rzymu i później do Genewy na spotkanie z Helmutem, czuła się nieźle. 
Potem pękła. I tylko instynkt samozachowawczy nie pozwolił jej pokazać tego po sobie.
Chyba każdy, nawet skończony szubrawiec, posiada granice wytrzymałości. Christine nie 
chciała klęski grupy UNO, pragnęła jedynie, by Fred żył. Możliwie z nią. Dlatego go 
ostrzegła.
Oczywiście i tak jej sytuacja wyglądała beznadziejnie — Fred, mimo że zawdzięcza jej 
życie, zapewne nigdy już nie będzie miał do niej zaufania, a organizacja… Czy nie domyślają 
się, czyjej nie podejrzewają?
Na razie nikt, poza szczerym przez sekundę René, nie zgłosił do niej pretensji. Przeciwnie. 
Gdy spotkała się z Helmutem, ten klepnął ją w pupę, mówiąc:
— Nie martw się, stara, każdy ma jakieś porażki. A Graya dostaniemy, chyba — zaśmiał 
się — chyba, że łapy z KOMÓRKI nas uprzedzą. Ale niech raz mają jakąś przyjemność. Ja 
im nie żałuję.
Jakby na otarcie łez od razu skierowano ją do innej roboty. Tu, w Bazylei. Ów dowód 
zaufania przyjęła z uczuciem ulgi. Dotąd zdrajców czy choćby niepewnych współtowarzyszy 
eliminowano natychmiast. Inna sprawa, że dotąd mało było osób, oprócz Helmuta, równie 
wiernych organizacji jak ona.
— A zatem zaufanie czy odroczenie? — zastanawiała się, siadając za kierownicą 
wysłużonego mercedesa.

Przez cały tydzień Adamowi nie zdarzyło się nic godnego odnotowania. Wziął udział w 
paru spotkaniach, przesłał reportaż z okazji otwarcia wystawy „Sztuka Trzeciego Świata”, 
przysłuchiwał się obradom dwóch konferencji. Raz czy dwa wpadł do kina. Goldkind 
zadzwonił do niego ze Sztokholmu informując, że ponownie w Szwajcarii zjawi się nie 
wcześniej jak za miesiąc.
Dłuższy czas intrygował go napis szminką na wizytówce. O co chodziło Isabelle? 
Dlaczego chciała, żeby wyjechał? Wchodził w grę jakiś inny mężczyzna? Parokrotnie 
zastanawiał się, czy nie zadzwonić do Bazylei. Jednocześnie żyjąc z kalkulatorem w ręku, 
oszczędzając ile się da ze szczupłych diet, już po paru dniach zatęsknił do uroków kuchni 
wyższych sfer. Dość cynicznie rozważał, czy związek z Isabelle lub którąś z jej koleżanek, 
nawet brzydszą, mógłby w zdecydowany sposób odmienić jego egzystencję.
Tymczasem w piątek, trzynastego, koło południa pulchna sekretarka z biura prasowego 
poinformowała go o telefonie z Bale. Przez moment zastanawiał się, gdzie leży miejscowość 
o tej dziwniej nazwie i dopiero po chwili połapał się, że tak brzmi francuska nazwa Bazylei.
— „Kto dzwonił?
— Młoda kobieta, Isabelle, ale nie podała nazwiska. Pół godziny temu — informowała 
sekretarka. — Prosiła przekazać, żeby pan Szarecki wpadł jutro późnym popołudniem. 
Podobno zna pan adres…
A zatem Isabelle czeka! Isabelle go pamięta! Tęskni za nim! Adam był tak zachwycony, że 
omal nie rzucił się na szyję przechodzącemu korespondentowi Reutera. Przez mgnienie 
pomyślał, że podróż w poprzek całej Szwajcarii wyniesie go dość drogo, ale natychmiast sam 
się zganił: raz się żyje, nie będziemy oszczędzać na przyjemnościach. W ogólnym zachwycie 
nie zastanawiał się nad faktem, że telefonująca nie podała nazwiska, że nie poprosiła go do 
telefonu. Co do miejsca spotkania był przekonany, że chodzi o adres pracowni, gdyby — 
mieli spotkać się pod Neuchatel, mowa byłaby o miejscu, nie o adresie. W sobotę rano podjął 
z konta trzysta franków — czyste szaleństwo! — i ruszył w drogę.
Starożytne miasto nad brzegami Renu od wieków zawdzięcza swój rozkwit dogodnemu 
położeniu. Już pobieżny rzut oka na mapę Europy wskazuje, że Bazylea leży na skrzyżowaniu 
dróg i na styku granic. Na miejscu okazuje się, że wystarcza parę przystanków tramwajem, 
kilkanaście minut pedałowania na rowerze i już jesteśmy, w zależności od obranego kierunku, 
we Francji lub RFN. W telewizji obok kanałów szwajcarskich odbierane są liczne programy 
krajów ościennych. Słowem, jest to wymarzone miejsce dla kogoś, kto lubi lub musi 
kontrolować to, co się dzieje na kontynencie, nie zwracając na siebie uwagi. Z możliwością 
szybkiego reagowania.
W informacji dworcowej otrzymałem dokładny plan miasta i już po chwili tramwajem nr 
1, za franka i dziesięć rapów, sunąłem w stronę Kannefeld Platz, w którego pobliżu mieścić 
się miało gniazdko modelki. Jeszcze z dworca usiłowałem do niej zadzwonić, nikt jednak nie 
odpowiadał, widocznie aparat był zepsuty albo też podała mi domowy numer telefonu, 
podczas gdy sama oczekiwała mnie we wspomnianej pracowni.
Około piątej wysiadłem na Kannefeld Platz, okrągłym skwerku między dwoma 
kościołami, którego jedną pierzeję zajmuje ogrodzony park. Przechodząc obok kiosku z prasą 
machinalnie zwolniłem i w tym momencie tuż za mym uchem usłyszałem głos.
— Stać, nie ruszać się, nie robić gwałtownych gestów, policja.
— Proszę z nami — powiedział głos z drugiej strony.
Zajechał samochód. Za kierownicą siedziała dziewczyna; blondynka, ale nie była to 
Isabelle. Jeszcze chwila i tkwiłem na tylnym siedzeniu mercedesa między dwoma facetami o 
niezbyt przyjemnej aparycji, jeden albinotyczny blondyn miał na ustach złowrogi grymas, 
przywodzący na myśl zwyrodniałych rzymskich cezarów, drugiego cechowała brzydka, 
niezdrowa cera.
— Jedziemy! — warknął blondyn po niemiecku.
Kiedy wypadliśmy za miasto, a moi towarzysze nałożyli mi opaskę na oczy, zacząłem 
poważnie podejrzewać, że być może nie jest to znana z uprzejmości policja szwajcarska.

ROZDZIAŁ XIV

Zostałem uprowadzony. Przez kogo, dlaczego ja? Tysiące myśli przelatywało przez moją 
biedną głowę. Najoczywistszym tłumaczeniem mogła być tylko pomyłka, tak jest, 
oczywiście, wzięto mnie za kogoś innego. Ba, ale jak to wyjaśnić napastnikom mając 
wykręcone ręce, opaskę na oczach i knebel w ustach?
We wszystkich innych przypadkach moje porwanie nie miało sensu — komuż mogło 
zależeć na politycznym pionku, nawet nie, zastępcy pionka! Człowieku biednym, za którego 
nikt nie wyłożyłby nawet dolara okupu… Istne szaleństwo!
Przecież ja muszę im to wyjaśnić! Szarpnąłem się i w rewanżu otrzymałem cios, który 
wcisnął mnie w oparcie.
— Patrz, zemdlał — warknął któryś z oprawców.
— To i lepiej — zauważył drugi, puszczając moje ręce. Pomyłka w diagnozie podsunęła 
mi myśl — udawać zemdlonego, jak długo się da. Miałem nadzieję, że z rozmowy porywaczy 
uda mi się coś wywnioskować. Niestety, nie należeli do rozmownych.
— Zatrzymaj, Christine — powiedział naraz ten po prawej.
Uderzenie zimnego potu. Pojęli widocznie swą pomyłkę i teraz mnie rozwalą.
— Doskonały pomysł — mruknął prześladowca z lewej — Potem nie będzie okazji.
Z obu stron auta otwarły się drzwi. Uchyliłem opaski, dookoła zielono, winnice. 
Porywacze zeszli na skraj drogi z powodów najzupełniej fizjologicznych. Równocześnie 
dziewczyna pełniąca funkcję kierowcy obróciła się do mnie i szepnęła:
— Uciekaj, szybko!
Nie trzeba mi było dwa razy powtarzać. Wyskoczyłem z wozu z chyżością wiewiórki. 
Dookoła same winnice, miękka gleba, wszystko przecięte pasem szosy. Ale do góry po 
kamieniach pięła się ścieżka, widać było dach jakiegoś domku. Wybrałem ścieżkę. Słyszałem 
za sobą wrzaski, ale odsądziłem się ładny kawałek.
Dom, ludzie, telefon! — przelatywało mi przez głowę. Chyba nigdy nie biegłem równie 
prędko.
Drzwi samotnej willi zastałem uchylone. Wskoczyłem i zatrzasnąłem je za sobą.
— Na pomoc, ludzie, ratunku! — wołałem piskliwie, z trudem dobywając głos ze 
ściśniętego gardła. Z podniecenia naturalnie krzyczałem po polsku. Nikt nie odpowiadał. Na 
korytarzu potknąłem się o coś. Machinalnie podniosłem ciężki przedmiot. Duży nóż 
myśliwski. Zacisnąłem dłoń na rękojeści. Nawet nie przyszło mi do głowy, jak marna to 
obrona wobec dwóch nie przebierających w środkach gangsterów (kobietę zaszeregowałem 
do osób mi przyjaznych). W całym domu było mroczno, pospuszczane żaluzje, meble w 
pokrowcach. Krążąc w poszukiwaniu telefonu wędrowałem przez kolejny pokój. I naraz 
zagrodziła mi drogą jakaś postać. Coś usiłowało chwycić mnie za gardło.
Pułapka!
Z desperacją dźgnąłem nożem. Doświadczyłem dziwnego uczucia. Mój kordelas z 
chrzęstem zagłębił się w czymś miękkim, w czymś, co następnie osunęło się na podłogę. 
Równocześnie błysnął flesz fotograficzny.
Za chwilę zapłonęły kinkiety i żyrandole. We wnęce koło zasłoniętego okna stał 
korpulentny człowieczek z aparatem na szyi, a na podłodze, u moich nóg leżała skąpana we 
krwi — Isabelle! Śliczna, szczuplutka Isabelle w tej samej turkusowej sukience własnego 
projektu, w której poznałem ją w Neuchatel. Ewidentnie martwa.
— No, ładnie, ładnie — zabrzmiało z tyłu. Odwróciłem się. W korytarzu stała trójka 
porywaczy.
W twarzy Christine nie dostrzegłem ani grama niedawnej życzliwości.
— Szybkie postępy. I bardzo ładne morderstwo — powiedziała.
Nóż wypadł mi z ręki.
— Ależ ja… niechcący… myślałem… — a spojrzawszy na zakrzepłą krew dorzuciłem: — 
Ona była martwa od dawna!
— Celne spostrzeżenie, ale jak to wytłumaczysz policji? Rany zadano tym właśnie nożem. 
Będą na nim wyłącznie pańskie odciski. A to zdjęcie… Pokaż, Leonello, jak działa polaroid 
— mówił albinos.
Fotograf wyciągnął zdjęcie z aparatu. Widać było na nim osuwającą się Isabellę i moją 
rękę zaciśniętą na trzonku noża zatopionego w jej ciele.
— Czyż nie wystarczy takie zdjęcie jako dowód? Poza tym zdaje się, nieboszczka nie była 
dla pana osobą obcą, o ile nam wiadomo, na pewnym przyjęciu pod Neuchatel spędziliście 
całą noc…
Gdyby nie lęk przed upadkiem w kałużę osunąłbym się na podłogę. Targnęły mną torsje…
— O, bardzo dobrze — ucieszyła się Christine. — Mordercy często nie wytrzymują 
nerwowo na miejscu zbrodni. No cóż, przestępstwo w afekcie, wyrok nie będzie wielki… 
René, zaprowadź pana do łazienki.
Z wolna zacząłem układać sobie obraz sytuacji. Z jakiegoś powodu gangsterzy zabili 
Isabellę, a mnie chcieli w to wrobić. Najgorsze, że nie miałem niczego na swoją obronę. 
Przeklinałem w duchu Goldkinda zą zaproszenie na to party.
Po co łakomiłeś się na panienki z wyższych sfer, nie miałbyś kłopotów, idioto. A tak — 
więzienie (podobno w Szwajcarii komfortowe, ale jednak). Skończona kariera… Boże. Łzy 
płynęły mi po policzkach z rozpaczy i wściekłości…
— Skończy pan mycie i idziemy — przynaglił osobnik o imieniu René.
Zaprowadził mnie do jakiegoś innego pomieszczenia. Byłem kompletnie roztrzęsiony.
— Może papierosa — zaproponował albinos. Potem pozostali wyszli.
— Mister Szarecki — rzekł zaciągając się dymem — nie będę bawił się w wyrazy 
współczucia, bo nawet idiota zrozumie, że jest to ordynarny szantaż. Tak jest, szantaż, nie 
będę tego ukrywał, ponieważ brzydzę się niedomówieniami. Jest pan w diablo trudnej 
sytuacji, ale szczęśliwym trafem istnieje z niej wyjście. I to nawet luksusowe. Patrzyłem na 
prześladowcę jak na wariata.
— Nie rozumiem, czego właściwie ode mnie chcecie?
— Współpracy, naturalnie, współpracy, drogi przyjacielu.

We wtorek siedemnastego września na kolejne spotkanie z pułkownikiem „Kuzynem” 
generał „Teść” przyprowadził niezwykle siwego osobnika (miał siwe brwi, wąsy, włosy, 
oczy, a nawet silny zarost na piersi, widoczny przez rozchełstaną koszulę, lśnił srebrzyście). 
Staruch nosił nazwisko Carmine.
— Profesor jest naszym głównym ekspertem genetycznym — powiedział „Teść” tonem, 
który miał zamknąć wszelkie ewentualne szansę dalszych pytań. — Co nowego? — a 
ponieważ pułkownik nie kwapił się z rozmową, dorzucił: — Sprawa, o której będzie mowa, 
leży w sferze zainteresowań naszego doradcy.
,,Kuzyn” referował. Według dostępnych źródeł organizacja UNO wykonała ruch — 
wysłała dwóch ludzi do Warszawy.
— Istnieje duże prawdopodobieństwo, że natrafili tam na „egzemplarz zero” lub osobnika 
o parametrach bardzo zbliżonych… Przypomnę, że w związku z wizytą Schmidta, braliśmy 
pod…
— Czy ustalono personalia tego człowieka? — przerwał generał.
— Jeszcze nie. Wyłoniły się trudności… Wiemy natomiast, że misja dowodzona przez 
terrorystę o pseudonimie „Maks” nie wypaliła. Wczoraj wrócił z niczym do Frankfurtu. Jest 
pod naszą obserwacją. Z pewnych przecieków wiemy, że był przygotowywany jakiś przerzut 
statkiem, ale widocznie coś nie wyszło i akcję odwołano.
— Jeśli istotnie natrafili na „egzemplarz zero”, to łatwiej będzie im złapać ręką piorun 
kulisty, niż pojmać tego człowieka — wtrącił profesor Carmine.
— A właśnie, profesor przygotował nam modelowy wizerunek „egzemplarza zero”.
— Oczywiście, jeśli udałoby się go wyhodować. Wszystko wskazuje, że rodzina 
Wallenhofów, czy jak kto woli Altenbachów, przyjęła metodę krzyżówek. A zatem nigdy nie 
uzyska stuprocentowego nadczłowieka, ale może osiągnąć egzemplarz o cechach 
maksymalnie przybliżonych do ideału.
— To znaczy?
— W granicach 90 procent. To już byłby wielki sukces! Oczywiście zakładając, że 
prawdziwa jest hipoteza o boskim pochodzeniu człowieka. W innym przypadku, gdyby 
zdolności ponadnormalne wynikały z mutacyjnych kaprysów gatunku, osiągnięcie nawet 
siedem — dziesięcioprocentowca byłoby mało prawdopodobne. Przygotowałem zresztą 
model. Proszę, oto syntetyczny zbiór cech paranormalnych, wyselekcjonowanych przez 
komputery.
Pochylili się nad tabelą. Moment trwało milczenie.
— A co oznacza ta czerwona kreska na 35 procentach? — zapytał „Kuzyn”.
— Granicę między niezwykle uzdolnionym człowiekiem a… nie bójmy się tego słowa — 
cudotwórcą.
— A granica 85 procent? Niebieska.
— Poniżej są osobnicy, których możemy jeszcze nazwać ludźmi.
— A wyżej?
Carmine przełknął ślinę.
— To bogowie.
— Teraz chyba — zabrał głos „Teść” — rozumiesz pułkowniku, dlaczego centrala zmienia 
plany. Jeśli bariera 90 procent została gdziekolwiek przekroczona, powstała nowa jakość. 
Dotąd naszym zadaniem było dbanie, aby nadludzie nie wpadali w brudne łapy terrorystów. 
Teraz rzecz polega na tym, jak wykorzystać bogów.
Profesor pokraśniał z podekscytowania.
— Wyobraźmy sobie, że „egzemplarz zero” stanie po naszej stronie, że rozgryziemy 
wreszcie siatkę rozsypanej hodowli superludzi. Jeśli przejmiemy chałupnictwo inkubatorów 
w nasze ręce… Czy pan wie, ile plemników znajduje się w jednej porcji spermy? — nieomal 
krzyknął do „Kuzyna”.
— Myślę, że sporo — bąknął zaskoczony oficer.
— Miliony! Miliony! — wołał ekspert. — A każdy teoretycznie zawiera początek życia 
nowego nadczłowieka. Przydzielimy temu programowi zespoły naukowców, szpitale. 
Wprzęgniemy wszelkie możliwości, których dostarcza współczesna cybernetyka. Zamiast 
kilku tysięcy króliczków możemy mieć ich miliony. A potem niech co setny odpowiada 
niebiańskim parametrom. Dokonamy większej ewolucji niż Fermi z bombą atomową.
— Tak — poparł generał. — Wyobrażam sobie naszych ludzi potrafiących kwitować i 
przenikać ściany, zabijać wzrokiem i hipnotyzować, wskrzeszać zmarłych, obywać się długi 
czas bez pożywienia lub powietrza, przenosić ciężary myślą, przy wytrzymałości własnej 
zbliżonej do nieśmiertelności… Podjęcie tej akcji jest naszym obowiązkiem.
Przy takim potoku słów zwierzchnika „Kuzyn” nie miał szans dojść do głosu. „Teść” 
ciągnął dalej:
— Powiedzmy szczerze, nie mamy wboru. Prędzej czy później nasi przeciwnicy wpadliby 
na ten sam pomysł. Może zresztą już wpadli. Doświadczenia z parapsychologią są u nich 
bardziej zaawansowane niż u nas… Mamy historyczną szansę, przeciwnik dopiero teraz może 
rozpocząć doświadczenia, dla nas przez blisko wiek mimowolnie pracował klan 
Altenbachów… A nie muszę dodawać, że jedynie ścisły monopol w naszych rękach zdolny 
jest uchronić przyszłe pokolenia przed Wojną Bogów.
„Kuzyn” znał „Teścia” jako pragmatyka z polotem, dziś miał przed sobą nieomal 
natchnionego proroka. Z kolei profesor Carmine nic nie mówił, tylko zacierał ręce, 
nadzwyczaj chude i usiane plamami wątrobianymi.
— Przy zdolnościach, jakie ma reprezentować „egzemplarz zero”, złapanie go nie będzie 
łatwe — zauważył pułkownik.
— Dlatego niezłym pomysłem byłoby wykorzystanie terrorystów z UNO. Niech odwalą za 
nas robotę. Niech sobie poparzą paluchy. Jeśli uda się im przetransportować tego człowieka 
na Zachód, tym lepiej. Wkroczymy na gotowe, przyniesiemy mu wolność. To się liczy.
— A jeśli mimo to nie zechce z nami współpracować? Głos zabrał profesor. Czas i 
eksperci zrobią swoje.
Zresztą „egzemplarz zero” nie musi trafić w ich ręce żywy. Dysponując jego ciałem 
zbadają wreszcie kod genetyczny komórek.
— Kto wie, może uda się nam produkować bogów w dowolnej ilości… — westchnął z 
rozmarzeniem Carmine.
Rozmowa trwała jeszcze godzinę i koncentrowała się na rozmaitych sprawach 
technicznych. Na koniec „Teść” spytał o Graya.
— Porucznik Burke prowadzi sprawę. Fred zadekował się świetnie i dotąd nie zadzwonił 
na numer, który zgłosiliśmy do „Le Figaro”. Może zmienił zdanie.
— Musicie prędko się z tą sprawą uporać. Ten człowiek jest niebezpieczny, zwłaszcza gdy 
działa przeciwko nam.
— Wiem — przytaknął „Kuzyn”. — Dlatego zwlekałem z decyzją likwidacji, mimo 
nalegań Burke’a. Dziś tego żałuję, przede wszystkim dlatego, że mnożą się niejasności.
— Jakie? — zainteresował się generał.
— Osobiście przesłuchiwałem tę pokojową, Sylvic Renz… Wcale nie jest pewna, czy 
terrorysta, dający jej zlecenie, powiedział, że pudełko po „Marlboro” wyrzuci mężczyzna. 
Tak sugerował jej Burke, więc przytaknęła. Naciskana przeze mnie miała coraz większe 
wątpliwości, aż wreszcie wyznała, że prawie jest pewna, iż chodziło o kobietę…
— Czyli?
— Mogło dojść do okropnej pomyłki. To Christine pracowała dla Helmuta, a Fred, którego 
pochopnie skazaliśmy, był najlojalniejszym pracownikiem KOMÓRKI.
— Musicie wziąć go żywcem — decyduje „Teść”.
— Chyba będzie to równie trudne, jak pojmanie „egzemplarza zero” — włącza się 
przysłuchujący się z boku rozmowie profesor Carmine.

Najbardziej optymistycznie rzecz ujmując, sytuacja Freda przedstawiała się źle. Nie w 
pełni zdrów, słaby, nie posiadał żadnego z dwóch elementów dających dobre samopoczucie 
— ani pieniędzy, ani punktu oparcia. Zawieszony wśród ścierających się sił nie mógł 
oczekiwać niczego dobrego. Oczywiście w żadnej sytuacji nie zamierzał pozostawać bierny. 
Ponad dwadzieścia lat przeżył wśród niebezpieczeństw, nieustannej gonitwy i niepewności 
następnego dnia. Zawsze jednak potrafił naszkicować sobie jakieś, przynajmniej 
krótkoterminowe perspektywy. A teraz?
Evelyn wysadził w pobliżu Laufen. Miała tam przyjaciółkę, która niewątpliwie udzieli jej 
schronienia. Nie chciał dłużej narażać córki. Sam jechał dalej. Spoglądając na uciekające 
pasmo drogi mimowolnie przypominał sobie krótki romans młodego, nielegalnego emigranta 
i panienki z dobrego mediolańskiego domu. Wszystkie drobne upokorzenia, szykany jej 
rodziny. I wreszcie, kiedy Maria zmarła, odebrano mu dziecko i przegnano jak psa. Evelyn 
miała wówczas zaledwie trzy latka. Dziesięć lat musiało upłynąć, zanim wrócił po nią. Miał 
wtedy inną pozycję i, choć cieszył się reputacją zawodowego kondotiera, posiadał dość 
środków, aby zapewnić dziewczynce znośne warunki egzystencji. Najpierw po prostu ją 
porwał, później jednak przeprowadził całą rzecz sądownie, nie żałując forsy, i uzyskał pełne 
prawa do własnego dziecka. Znalazł zaciszny dom, gosposię i, w chwilach gdy akcje nie 
rzucały go do Hong Kongu lub na Karaiby, był dla Evelyn najczulszym ojcem.
Długo nie wtajemniczał jej w sekrety swej pracy. I dopiero całkiem niedawno odkrył, że 
dziewczyna, teraz już właściwie młoda kobieta, zupełnie nieźle orientuje się w jego sprawach. 
Kategorycznie zabronił jej mieszania się w niebezpieczne zabawy, ostrzegał — daremnie! 
Nieodrodna córa odziedziczyła żyłkę awanturniczą. Chciała pomagać ojcu. Ba, znalazła 
nawet drogę do pułkownika. Co miał począć? Wyprawił ją do Szwajcarii, wynajął mieszkanie 
w Bazylei i obarczył pewnymi funkcjami kontaktowymi; w większości były to zadania 
nikomu niepotrzebne, dające jednak Evelyn poczucie ważności. Dopiero ostatnio zdecydował 
się z ciężkim sercem włączyć ją do prawdziwej rozgrywki.
Uratowała mu życie. Ale czy nie przyjdzie jej zapłacić za to swoim?
Przed Delement skręcił. Wijącą się drogą kierował się teraz ku granicy francuskiej. Mógł 
już parokrotnie zadzwonić na jeden z dwóch telefonów, zgłoszonych po jego anonsie w „Le 
Figaro”. Ciągle jednak był zbyt słaby na podejmowanie rozgrywki, a ponadto nie posiadał 
odpowiedniej kryjówki. Inna możliwość, o której tylko bardzo enigmatycznie wspominała 
Christine, łączyła się z koniecznością odnalezienia Altenbachów. Niedługo przed 
opuszczeniem swego mieszkania Evelyn otrzymała dziwny telefon. Ktoś chciał wynająć 
mieszkanie na Allschwillerstrasse. Tak brzmiał szyfr uzgodniony jeszcze w „Szarym Domu”. 
Evelyn poinformowała, że właściciel wkrótce zjawi się osobiście. W odpowiedzi głos w 
słuchawce stwierdził, że zadzwoni za trzy dni. Nie podał ani nazwiska, ani swych namiarów. 
W parę godzin później mieszkanie zostało opuszczone i nić kontaktu zerwana.
Odszukać Altenbachów! Ładne zadanie. Prawdopodobnie głowili się nad nim i Helmut, i 
„Kuzyn”, a przecież rodzina hodowców bogów mogła zadekować się w Szwecji, na Sycylii, 
w Hiszpanii lub w Holandii…
Nie wspominając o licznych możliwościach pozaeuropejskich. I naraz błysk przeszył mózg 
Graya. Drugi telefon! Jeden jest niewątpliwie od ludzi „Kuzyna”, a drugi… Skoro 
Altenbachowie czytali w jego myślach, powinni domyślić się, że kryptonim „Łowca Złota” 
ich dotyczy. Z wrażenia zatrzymał wóz i wyciągnął bibułkę z zapisanymi numerami. 
Niemiecki zapewne pochodził z KOMÓRKI, paryski natomiast… Oczywiście mogło być 
odwrotnie.
Zza zakrętu wyłonił się nieoczekiwanie wóz policyjny. Fredowi zrobiło się głupio. 
Zaabsorbowany swymi myślami zupełnie zapomniał, że porusza się skradzionym 
samochodem. Tylko brakuje dać się przyskrzynić szwajcarskim służbistom!
Samochód zwolnił! Twarz Graya przybrała wyraz relaksującego się turysty.
— Czy coś się stało? — zapytał wychylając się przez okienko młody funkcjonariusz.
— Nie, chwila odpoczynku przed dalszą drogą. Wóz zniknął za zakrętem.
— Czy mam szczęście, czy też glina nie odważył się mnie zaczepić, ponieważ był sam, i 
dopiero teraz ściągnie posiłki?
Ruszył wolno w ślad za pojazdem policjanta. Wkrótce jednak zauważywszy leśną dróżkę 
skręcił w nią. Po paru kilometrach wprowadził samochód w prawdziwy gąszcz. Sam zaś, nie 
obciążony żadnym pakunkiem (damskich szmatek pozbył się jeszcze wcześniej), ruszył ku 
wzgórzom, za którymi przebiegała granica.
O zmierzchu przeszedł w bród rzeczkę o nazwie Lucelle. Znalazł się we Francji.

Na twarzy Henri’ego malowało się zadowolenie. Chociaż może wrażenie było mylące. 
Maks i Helmut zbyt długo znali szefa, by wysnuwać długoterminowe prognozy tylko na 
podstawie grymasu jego ust. Szczególnie Maks czuł się nieswojo. Zawalił sprawę. 
„Egzemplarz zero” został wprawdzie odnaleziony dzięki przenikliwości Henri’ego, który 
niedyskrecję Adama połączył z polskimi peregrynacjami adwokata Altenbachow, ale o 
wydobyciu go zza „żelaznej kurtyny” trudno było marzyć. Oba zamachy spaliły na panewce. 
Chłopak został uprzedzony, a pozostawiony w ekstremalnych warunkach odkrył w sobie parę 
następnych talentów, których dotąd mógł nawet się nie domyślać.
Tymczasem jednak szef nie był w nastroju do wymówek.
— Co z Polakiem? — spytał Helmuta.
— Zostawiliśmy go na chwilę w spokoju, żeby skruszał — padła odpowiedź.
— W porządku, dobrze przeprowadzona robota. Odeślijcie go do Genewy, oczywiście 
zabezpieczając się, żeby nie prysnął lub nie zrobił jakiejś innej głupoty. Tam przejmie z nim 
kontakt Maks…
— Nie znam sprawy — powiedział, poruszając się na fotelu, terrorysta.
Henri w kilku słowach scharakteryzował sytuację. Określił wzajemny stosunek Łukasza i 
jego matki do Szareckiego, zaznaczając jakby mimochodem, że polski dziennikarz może stać 
się prawdziwym wytrychem do skarbca.
— To człowiek słaby i tchórzliwy — uzupełnił Helmut. — Trzymamy go mocno w ręku i 
przypuszczam, że uczyni dla nas sporo, coraz więcej, w miarę jak będzie grzęznąć w 
kłopotach. Ułatwi nam wydobycie „egzemplarza zero”.
Maks poruszył się niespokojnie.
— Chyba że Łukasz go przejrzy.
— Postaramy się działać z odległości. Sam stwierdziłeś, że możliwości telepatyczne 
chłopaka maleją wraz ze wzrostem dystansu.
— Tak przypuszczam. Tysiące, miliony innych fal biologicznych, nakładających się na 
siebie, tworzą szum, z którego nie można wyłuskać właściwych informacji. Chyba że kontakt 
psychiczny jest stały, utrwalony, ukierunkowany, gdy medium wie, na jakiej częstotliwości 
ma szukać impulsów. Wtedy prawdopodobnie możliwe jest nawet międzykontynentalne 
porozumiewanie się.
— Trzeba jeszcze raz zorientować się w możliwościach Łukasza. Wziąć poprawkę, że 
mogą być większe, i opracować plan, możliwy do realizacji — mówi Henri.
Maks trze dłonią czoło.
— Powiedzmy, że to się da załatwić, że będziemy mieli szczeniaka na miejscu. Co dalej? 
Jak skłonimy go do współpracy? — pyta.
— Podejrzewam, że tkwi w nim trochę cech specyficznie ludzkich, może zafrapuje go 
nasza wizja świata, połechce próżność, zafascynuje…
— A jeśli nie?
— Zawsze jest druga możliwość. O ile wiemy, są dwie istoty, które kocha, to sporo…
— Szantaż — domyśla się Maks.
— Tylko inteligentnie przeprowadzony do końca — rzuca tonem nie pozbawionym 
uszczypliwości szef. — Daję ci dwa dni na zaproponowanie konkretnych rozwiązań. Helmut 
ci pomoże.
— Jeszcze jedno — wtrąca Helmut widząc, że narada zbliża się do końca. — Trzeba 
podjąć decyzję w sprawie tej dziwki.
— O kim mówisz? — głos Henri’ego brzmi całkiem naturalnie.
— Werner zdradziła. Pomogła wymknąć się Grayowi.
— Masz dowody?
— Nie, ale tylko ona…
— Jeśli nie masz dowodów, nie pora na pozbywanie się jednej z najzdolniejszych 
bojowniczek… A swoją drogą obserwować ją trzeba. Nie ma nic lepszego niż kontrolowane 
zaufanie.

Gdyby parę godzin wcześniej, kiedy stałem zdesperowany nad zwłokami Isabelle, ktoś 
powiedział mi, że jeszcze tej nocy wrócę do mej genewskiej kwatery, wolny, cały, a nadto z 
dwoma tysiącami franków zaliczki, uznałbym to za surrealistyczny żart. A jednak.
Z upiornego domu zawieziono mnie na dworzec w Olten, tam wsadzono do 
odpowiedniego pociągu. Wystarczało podpisanie małego zobowiązania, w którym 
przyznawałem się do zamordowania Isabelle i kwitowałem odbiór zaliczki na poczet przyszłej 
współpracy. Zdawałem sobie sprawę, że wpadłem po uszy, ale wrodzony optymizm podsuwał 
myśli, że zawsze to lepsze niż śmierć lub więzienie, prędzej czy później uda mi się z tego 
wyplątać, a po powrocie do kraju zamelduję o prowokacji i próbie szantażu.
Zresztą bandyci poinformowali mnie, że obronność, widok dworca w Małkini czy 
funkcjonowanie stołówki w szpitalu MON nie należą do ich zainteresowań, podobnie jak 
moja dziennikarska działalność.
Czego więc chcieli? Tego nie zdołałem odkryć. Musiałem ze trzy razy opowiedzieć mój 
życiorys. Szczególnie interesował ich niezbyt chwalebny epizod z Heleną i Łukaszem, nie 
wiedzieć czemu wypytywali mnie szczegółowo o sytuację rodzinną, mieszkanie, 
znajomości… Ciekawe, ale w ogóle nie zainteresował ich Waldek. Może neutralnymi 
pytaniami zamierzali uśpić moją czujność?
Ciągle też nie mogłem domyślić się, dlaczego upodobali sobie właśnie mnie, pionka bez 
specjalnych kontaktów i powiązań. W pociągu przeanalizowałem listę wszystkich moich 
znajomych, którzy mogliby budzić zaciekawienie „określonych sił”. Nic. A może Goldkind? 
To była myśl. Co ja właściwie wiedziałem o tym człowieku… Nie widziałem go szesnaście 
lat. Wszystkie informacje o jego życiu pochodziły z jego własnych wypowiedzi. Poza tym 
Goldkind i Isabelle pochodzili z tego samego kręgu znajomych. Czyżby…?
Druga sprawa — kim byli napastnicy? Naczytałem się tylu książek kryminalnych i 
szpiegowskich, ale wiedza wyniesiona z lektur ukazujących się w serii „Labirynt” nie 
pozwalała ustalić, czy albinos jest funkcjonariuszem FBI, Intelligence Service, czy wręcz 
przeciwnie?
Adam myślał całą niedzielę: I nic mądrego nie przyszło mu do głowy. W poniedziałek 
podreptał do Europejskiego Centrum Narodów Zjednoczonych, mając nadal w głowie 
nieopisany mętlik. Właściwie powinien komuś się zwierzyć, podzielić swymi kłopotami — 
ale co miał powiedzieć? Ze nie wiadomo kto go porwał, wplątał w zabójstwo, zażądał 
podpisania deklaracji i zapłacił dwa tysiące, nie biorąc nic w zamian?
O wiele łatwiej było załatwić powrót do kraju. W rozmowie telefonicznej z redakcją 
wspomniał o chorobie i spotkał się ze zrozumieniem. W ciągu dwóch dni wykonał jeszcze 
parę innych rozmów, uczestniczył w kilku spotkaniach. Ustalono, że wróci na parę tygodni 
podleczyć się w kraju…
A tam Waldek załatwi mu jakąś placówkę w Mongolii czy w Laosie, gdzie nie sięgną go 
złowrogie macki.
W środę zostało postanowione, że wyleci nazajutrz. W „Swissarze” znalazło się wolne 
miejsce. Zatem adieu, Helvetia… Wracając do wynajmowanego pokoiku zrobił po drodze 
trochę zakupów w „Migrosie”, parę prezentów dla znajomych, dla przyrodniego brata 
słodycze. Trochę rzeczy na kolację i śniadanie, kartonowy pojemnik z apfelsaftem… 
Gwiżdżąc wbiegł po schodach starej, jeszcze dziewiętnastowiecznej kamienicy. Balansując 
zakupami w jednej ręce, drugą otworzył skomplikowany zamek i wszedł do środka. 
Sprawunki wysypał na stole w kuchence, wszedł do pokoju i…
Mężczyzna siedzący przy jego stole, popijający jego piwo miał wygląd typowego 
szwajcarskiego klerka. Schludny, zadbany, umiarkowany. Obraz całości zakłócała jedynie 
czynność, której się oddawał. Było nią czyszczenie dużego, obecnie rozłożonego na czynniki 
pierwsze, pistoletu.
— Aha, wyjeżdżamy — powiedział na widok zdębiałego dziennikarza.
— Ja, to znaczy, moja redakcja… — bąkał Adam, nie wiedząc nawet, dlaczego tłumaczy 
się nieznajomemu osobnikowi, który jakimś cudem znalazł się wewnątrz zamkniętego 
mieszkania.
— Proszę się nie krępować, ja zaraz skończę. A pan przed wyjazdem musi mieć wiele 
rzeczy do zrobienia.
— Ale ja wcale nie chciałem wyjeżdżać! — desperacko wyrzucił z siebie korespondent.
— To po co ten bilet, który wystaje z kieszeni, dla szpanu? — zapytał całkiem rozsądnie 
rewolwerowiec.
Nie znalazł odpowiedzi.
— Swoją drogą to się bardzo dobrze składa, że pan wyjeżdża. Nasza prośba dotyczy 
właśnie pańskiego pobytu w Polsce. Sądzę, że pan nie odmówi. W końcu jakie to byłoby 
przykre wysłać kserokopię pewnego zobowiązania do waszej ambasady, razem ze zdjęciem. 
Pamięta pan…?
— Czego chcecie? — spytał z rozpaczą.
— Spokojnie, mamy czas do rana. Może odrobinę piwa?
Usiadł ciężko przy stoliku.
— I proszę nie robić takiej zrozpaczonej miny — ciągnął nieproszony gość. — Nasze 
prośby nie są wygórowane. Tylko musimy mieć lojalnego partnera. Otóż sprawa polega na 
tym…

ROZDZIAŁ XV

Rankiem 18 września, była to środa, starannie ubrany mężczyzna wszedł do kabiny 
telefonicznej w pewnym bistro, w miejscowości Belfort, wykręcił kierunkowy
numer Paryża, a następnie wybrał właściwy numer abonenta.
Chwila ciszy. Potem odgłos podnoszonej słuchawki, dwa kaszlnięcia i niepewne starcze: 
Halo!
— Ja w sprawie oferty.
— Proszę?
— Na anons podpisany przez „Łowcę Złota” wpłynęła oferta z waszym telefonem…
— Słucham, a kto dzwoni?
— Gray, czy mam przeliterować? G… R…
— To chyba jakaś pomyłka. Tu jest mieszkanie prywatne.
— Ale numer się zgadza?
— Numer tak — i nagle staruszek dorzucił nieoczekiwanie — ja nic nie wiem, ale proszę 
zadzwonić wieczorem.
Fred odwiesił słuchawkę. Nadal nie wiedział, do kogo się dodzwonił. Staruszek mógł być 
równie dobrze w spółce z Altenbachami jak z KOMÓRKĄ. Pozostało spróbować drugiej 
ewentualności. Numer we Frankfurcie.
Ustalonym powszechnie rezerwowym hasłem wśród nie znających się pracowników 
KOMÓRKI jest pytanie: ,;Czy zastałem Klarę?” Prawidłowa odpowiedź winna brzmieć: 
„Klara nie była tu od tygodnia”. Szyfr kończy potwierdzenie: „Mam dla Klary prezent od 
Rudiego”. Hasła powyższego można używać jedynie w sytuacjach skomplikowanych, 
trudnych, z braku innego wyjścia. Zresztą, kto wie, czy ostatnio hasło nie zostało zmienione?
Fred wypowiedział formułę, kiedy tylko usłyszał głos rozmówcy we Frankfurcie.
— Czy zastałem Klarę?
— Klara nie… — zaczął głos i prawie natychmiast się zmitygował. — Z kim pan chce 
rozmawiać?
Odłożył słuchawkę na widełki. Jedno się wyjaśniło.
Nam natomiast wypada wyjaśnić, w jaki sposób wycieńczony, nie ogolony facet, 
przeprawiający się pod osłoną ciemności przez graniczną rzeczkę, znów zmienił się w 
dandysa?
Odpowiedź miała 19 lat, na imię Anette i była córką właściciela małego zajazdu. Gray 
miał szczęście do kobiet, to widzieliśmy już parokrotnie. Trudniej byłoby udowodnić 
odwrotną tezę, że kobiety miały szczęście do niego. Przeciwnie, wraz z pojawieniem się 
Freda w ich spokojne życie wdzierała się dramaturgia powieści sensacyjnej i zaczynały się 
kłopoty, nierzadko dochodziło do tragedii.
Anette sprzątała jeszcze w salce restauracyjnej, gdy zabrzmiał dzwonek. Mężczyzna, 
którego wpuściła, wyglądał co najmniej podejrzanie. A raczej nie tyle podejrzanie, co 
fascynująco. Nie odmówiła mu więc noclegu ani posiłku i nie pytała o pieniądze. A widząc, 
jak gość jest zmęczony, odłożyła wpis do księgi meldunkowej na rano. Kiedy jadł, 
przypatrywała mu się spod oka.
Nie miała wątpliwości, że jest to ktoś, kto ma na pieńku z prawem. Tym lepiej, popełniła 
drobne przestępstwo, ale dreszczyk odczuwała jak przy dużym. Zresztą w pół godziny 
później, gdy do zajazdu zajrzało dwóch funkcjonariuszy policji, miała okazję do eskalacji 
kłamstwa.
— Nikt nowy nie przybył do zajazdu, nikt nie zaglądał, wszyscy śpią… Zresztą proszę, tu 
jest książka…
Policjanci śpieszyli się, zapytani kogo ścigają, odrzekli, że ktoś zwiał ze Szwajcarii.
— Morderca?
— Szwajcarzy ścigają go za kradzież samochodu, ale zachowują się przy tym tak 
tajemniczo…
Cóż za emocja!
Rano sama zadzwoniła do pokoju nr 4, pytając, czy gość nie zechce śniadania do łóżka. 
Kiedy weszła z kawą i bułeczkami, był już ogolony i wyświeżony. Intuicja nie zawiodła 
dziewczyny. Facet wyglądał okazale i tajemniczo zarazem.
— Nie wiem, co robić — mówiła, kołysząc się zalotnie w miejscu. — Nie wpisałam pana 
do księgi, a jak przyjechały gliny, powiedziałam, że nikt nowy nie przybył.
— Słusznie — pochwalił, nie zwracając większej uwagi na kołyszące się przed nim 
wdzięki.
— Czy ja mogłabym panu pomóc? — wyraźnie nie kwapiła się do wyjścia.
Pierwszy raz popatrzył tak uważnie, aż zaswędziały ją uda.
— Czy można stąd wyjść tak, by nikt nie widział? Skinęła głową. Zapytał o parę lekarstw i 
witamin.
— Znajdą się w apteczce.
— Dzielna dziewczyna — przygarnął ją i pocałował. Anette trochę się rozczarowała, 
zrobił to nieomal jak ojciec, nie korzystając jak należy z rozchylonych, wilgotnych ust. Miała 
potem tak smutną minkę, że przybysz zza zielonej granicy musiał to dostrzec.
— Potrzebuję niekrępującego locum w okolicy, gdzie mógłbym przeczekać parę dni… — 
powiedział, jakby dając jej szansę.
Będę jego wspólniczką — grzeszna rozkosz zalała całe jestestwo dziewczyny. 
Zastanawiała się chwilę. Niedaleko znajdował się pewien domek letniskowy, o tej porze 
całkowicie pusty. Rodzice Anette z upoważnienia właściciela doglądali go poza sezonem. Nie 
zorientowali się oczywiście, że sprytna córeczka już dwa lata temu dorobiła klucz. Z domku 
korzystała wielokrotnie, zawsze gdy pojawiała się okazja do zabawy w miłość. Ostatnio nie 
miała żadnego narzeczonego, więc zamek trzeba będzie pewno naoliwić.
Fred spędził w domku trzy dni i trzy noce. Oczywiście musiał przez ten czas wielokrotnie 
kochać się z Anette, która wpadała prawie w każdej wolnej chwili. Finezja i doświadczenie 
tej prowincjuszki jeszcze raz dowodziły, że rewolucja seksualna w Europie dokonała się 
naprawdę dogłębnie i egalitarnie. Trzeciego dnia pożyczył od dziewiętnastolatki znaczną 
sumę pieniędzy, nie bardzo zastanawiając się, w jaki sposób ją zdobyła, i obiecując wrócić za 
jakiś czas, ruszył do nieodległego Belfort, pozostawiając młode serce w wielkiej niepewności 
— czy jej kochanek był tylko współczesnym Cartouchem, czy raczej nowym Jamesem 
Bondem. W szczerość jego uczuć nie wątpiła natomiast ani przez chwilę.

Sny… kolorowa podszewka banalnej zazwyczaj egzystencji. Lufcik do własnej 
podświadomości, azyl prawdy. A jednocześnie teatr grozy, udręki, przerażenia.
Sny odgrywały zawsze w życiu Heleny dużą rolę. A jednocześnie właśnie one od 
najmłodszych lat utwierdzały w niej poczucie odmienności. Potrafiły być mroczne, pełne 
niewyraźnych konturów, ledwie ćmiących żarówek, kroków ciężkich, jakby po płynnym 
asfalcie stawianych, to znów zaskakiwały niewiarygodną plastyczną urodą.
Sny najwcześniejsze, później powracające latami — wysokie skaliste szczyty, wśród nich 
zaiste pałacowe pomieszczenia i ludzie o anielskich twarzach. Kiedy w szkole zaczęła 
poznawać mitologię grecką, ze zdumieniem rozpoznawała w rzeźbach Fidiasza i Praksytelesa 
postacie z dziecinnych majaków. I nigdy nie potrafiła sobie wytłumaczyć, jak było to 
możliwe? Śnić mitologię, zanim się ją poznało.
Co innego jednak wywołało najgłębszą bliznę w jej psychice. Zdarzenie miało miejsce, 
gdy ukończyła szesnasty rok życia i była normalną, wesołą dziewczyną, nie stroniącą od na 
wpół dziecinnych flirtów i prywatek, na których dochodziło do niewinnych pocałunków.
Obóz harcerski koło Olsztynka. Któregoś dnia wracała wieczorem z miasteczka, wybrała 
się do kina z grupą rówieśników, ale posprzeczała się z chłopakami i szła sama. Kawałek 
drogi przebyła korzystając z uprzejmości kierowcy nyski. Pozostało jeszcze około dwóch 
kilometrów piaszczystej drogi wśród sosen i zarośli.
Zobaczyła ich w ostatniej chwili. Czterech, mocno podpitych, nie dość jednak, by nie 
stanowić niebezpieczeństwa.
— Te, lalunia! — zaczął jeden. Przyspieszyła kroku.
— Księżniczka, chodź, skrzyżujemy oddechy — zarżał drugi.
Nie pamięta, czy coś odpowiedziała. Doszło do szamotaniny, rzucili się na nią. Jakieś 
spocone łapy rozerwały jej bluzkę. Czyjaś ręka bezkarnie buszowała po majtkach. Ogarnął ją 
wstręt i nienawiść. Poderwała się z siłą zaiste niewiarygodną. Pospadali z niej jak 
chrabąszcze. Rzuciła się do ucieczki. Biegła szybko, lekko, goniona posapywaniami i 
dosadnymi obietnicami. Smagały ją zarośla, ale nie zwracała na to uwagi. Dopiero donośny 
plusk za nią i brak dalszych odgłosów gonitwy sprawiły, że stanęła, obejrzała się.
Jezioro wrzynało się w tym miejscu w ląd długą, parusetmetrową odnogą o szerokości 
kilkudziesięciu metrów. Teraz ta odnoga leżała dokładnie za nią. Wśród trzcin po drugiej 
stronie kąpali się niedawni napastnicy. Natomiast po gładkiej jak lustro tafli rozchodziły się 
kręgi wokół niewidocznych już śladów jej nóg. Dotknęła bucików. Były suche…
Nikomu nie powiedziała o cudzie. Bardzo się jednak od tej chwili zmieniła, zamknęła w 
sobie. Myśl o fizycznej miłości napełniała ją obrzydzeniem. Oczywiście miała nadzieję, że z 
czasem to minie. Długi czas myślała poważnie o Włodku, chodzili ze sobą dwa lata i Helena 
wierzyła, że po ślubie wspólnie przezwyciężą jej lęki. Stało się jednak inaczej. Kiedy podczas 
owego niewiarygodnego snu, który trwał parę dni, zaszła w ciążę (nawiasem mówiąc bez 
uszkodzenia hymenu), jej uraz jeszcze się wzmógł. Zwłaszcza gdy Włodek, ukochany 
chłopak, odtrącił ją, pierwszy okrzykując pospolitą kurwą.
A potem Adam zaproponował jej małżeństwo. Lubiła go. Była wdzięczna za wyciągniętą 
rękę, choć zdawała sobie sprawę, że nie jest to oferta bezinteresowna. Czytała w myślach 
swego męża i wiedziała, że traktuje ją jak rzecz, a całe jego uczucie jest przede wszystkim 
wielkim fizycznym pożądaniem, dążeniem do zaspokojenia męskiej satysfakcji: Mam na 
własność taką dziewczynę!
A mimo to może z czasem zostałaby jego prawdziwą żoną. Niestety, Szarecki wszystko 
psuł, okazał się zbyt nerwowy, zbyt natarczywy, nie umiał czekać, a gdy rozpoczynał grę, 
trafiał zawsze w niewłaściwą strunę. Później miłość do Łukasza przysłoniła jej świat.
Lata upewniły ją, że postąpiła słusznie. Jej nieskonsumowany małżonek ujawnił tyle wad, 
tyle przyziemnych słabości… Z wszystkich uczuć, jakie ongiś żywiła do niego, pozostało 
jedynie politowanie, z biegiem czasu coraz bardziej roztapiające się w obojętność.
Inni mężczyźni też jej nie pociągali, mimo że będąc nadal kobietą bardzo atrakcyjną, 
nieraz stawała się obiektem podrywów. Wolała samodzielność. Podjęła pracę jako 
nauczycielka i wkrótce ukończyła zaocznie studia. Promotor, jeden z samców porażonych jej 
urodą, zaproponował jej otwarcie przewodu doktorskiego. Obroniła pracę w ciągu dwóch lat. 
Potem dostała pół etatu w PAN–ie.
Finansowo powodziło się jej dobrze jeszcze z jednego względu. Regularnie co miesiąc, 
ósmego, przychodziła do niej koperta bez nadawcy, zawierająca setkę nowiutkich dolarów. 
Nie wiedziała, co z tym robić. Zamierzała oddać, ale komu? Stempel na kopercie był 
warszawski. Nie mogła przecież każdego ósmego pilnować wszystkich skrzynek w mieście… 
Odkładała te pieniądze. Później zaczęła wydawać, przyjmować jak naturalną rekompensatę. 
Ósmy to przecież data jej uprowadzenia…
Wielokrotnie wracała myślą do tamtych czasów, a nawet do wcześniejszych wydarzeń w 
Rychłowie. Kim naprawdę był ten Austriak niewiele od niej starszy, który zaczepił ją na 
rynku, zapraszając na kawę, a gdy odmówiła, zasypał ją prezentami i liścikami? Łowcą 
panienek czy wysłańcem losu? W swych zabiegach wydawał się być niezmordowany. Spotkał 
się nawet z ciotką Frankiewiczową i za jej pośrednictwem złożył ofertę matrymonialną. 
Potem zdarzył się ów incydent przy murze cmentarnym, gdy zwabiona w pułapkę 
doświadczyła niezwykłego uczucia przenikania przez mur (musiała być w jakimś 
wyjątkowym stanie, wielokrotnie próbowała to powtórzyć, ale nigdy nie udało jej się 
osiągnąć podobnej koncentracji). Wreszcie numer z hipnozą, który omal nie skończył się w 
łóżku cudzoziemca. I ów marcowy dzień, kiedy na wpół oszołomioną gazem łzawiącym 
wciągnięto ją do jakiejś limuzyny w bocznej uliczce. Poznała pasażera, ten sam Austriak o 
lekko nalanej twarzy kleryka.
— Nie bój się, panno Heleno! — powiedział.
Zaraz potem straciła przytomność.
Usiłowała zgłębić tajemnicę. Pojąć, dlaczego wybrano ją na partnerkę cudzoziemca 
(Łukasz był przecież do niego podobny). Czy tylko delikatności i taktowi (jeśli w tej sytuacji 
w ogóle można mówić o takcie) może zawdzięczać, że nie wykorzystano jej snu, a jedynie 
zapłodniono sztucznie?
Prędko odkryła niezwykłe talenty Łukasza. I bardzo się bała, że odkryją je inni. Znała 
sytuację kanarka wśród wróbli. Chciała, by był normalnym chłopcem, i choć czasem 
ogarniała ją duma, że urodziła coś tak niezwykłego, co rusz hamował ją lęk. Nie znała 
bowiem przeznaczenia.
Ku czemu to wszystko zmierzało? Kim miał być ów chłopiec? Jakie zadanie mu 
przeznaczono? Jeszcze będąc w ciąży odwiedziła w tajemnicy przed Adamem pewną wróżkę 
na Targowej. Babina nie przyjęła honorarium, nie powiedziała też nic precyzyjnego. 
Wyraźnie przestraszona powtarzała tylko, że czuje w powietrzu wielką siłę, wielką moc, 
wobec której jest bezradna. Pytana o wskazówki umiała wydukać jedno zdanie: pilnujcie 
dziecka.
To zdanie sprzed lat przypomniało jej się raptownie któregoś letniego wieczoru. Matczyne 
serce zabiło nagle grozą, a po paru minutach wbiegł zdyszany Łukasz. Nic nie powiedział, ale 
wyczuła. Uciekał, próbowano go porwać.
Tej samej nocy zdarzył się ów okropny zamach na Joannę. I wówczas była świadoma 
zagrożenia, chciała powstrzymać Łukasza, kiedy wybiegał z domu. Nie potrafiła. O samym 
incydencie pojawiło się kilka relacji. Przeważnie mówiono o pomyłce lekarza, który 
pochopnie uznał dziewczynę za zmarłą, podczas gdy ta odzyskała przytomność zaraz po 
zjawieniu się chłopaka. Plotka o cudownym wskrzeszeniu, jako nieprawdopodobna, na 
szczęście się nie rozniosła.
Dlatego obecnie w życiu i w snach Heleny rozpanoszył się strach. Czuła, że zbliża się 
niebezpieczeństwo, ale nie miała pojęcia, jak ochronić przed nim swego syna.

Jeśli miałem jeszcze pewne nadzieje, że wracając do kraju wymknę się szantażystom, 
których macki nie sięgają za Łabę, szybko się przekonałem, jak grubo się myliłem. Ledwo 
taksówka z Okęcia zawiozła mnie na Ursynów, ledwo rzuciłem okiem przez okno na postępy 
przy budowie metra, już zadzwonił telefon. Ki diabeł? Nawet redakcja nie była dokładnie 
poinformowana o terminie mego przylotu.
— Już pan jest, to dobrze — zabrzmiało po francusku. — Termin nie uległ zmianie — i 
słuchawka została odłożona.
Uderzenie gorąca, gwałtowne poty. A jednak! Znaleźli mnie i tu… Próbowałem się 
pocieszyć, że telefonowali dzięki połączeniom automatycznym ze Szwajcarii. Wybiegłem z 
domu. Ryzyk fizyk. Zgłoszę wszystko władzom, dadzą mi ochronę… Pomogą…
Ledwo wypadłem z klatki, z pobliskiej ławeczki podniósł się smagły mężczyzna, kolorem 
skóry bardziej pasujący do Trypolisu niż do Ursynowa.
— Czegoś potrzeba? — zapytał po niemiecku wpatrując się we mnie zimno. — Może 
gdzieś podrzucić…?
— Pa… papierosy mi się skończyły — rzuciłem pierwsze lepsze zdanie.
— Proszę — wydobył z kieszeni paczkę „Klubowych” i grzecznie oddalił się na swoją 
ławkę.
Cały drżąc, wjeżdżałem windą na górę. Ale się wpakowałem. To jakaś grubsza afera. 
Przepadłem! Tylko dlaczego zadanie dla mnie wyznaczone jest takie dziwne?
Wyjrzałem z balkonu. Ławka znów była pusta.

Helena tego dnia przypominała prawdziwy kłębek nerwów. Kiedy zabrzmiał gong do 
drzwi, podskoczyła niczym ukłuta szpilką.
— To nic złego, mamo! — zabrzmiał z sąsiedniego pokoju spokojny głos Łukasza, 
zajętego roztrząsaniem jakichś naukowych problemów, które zakłopotałyby niejednego 
laureata Nagrody Nobla.
To zdanie trochę ją uspokoiło, chłopak przecież wyczuwał niebezpieczeństwo ze znacznie 
większej odległości. Twierdził też, że jej obawy są płonne, a jeśli nawet cudzoziemcy 
ponowią atak, spotka ich odpowiednia odprawa.
Tamtej nocy po zamachu na Joannę rozmawiali długo, szczerze, serdecznie. Opowiedziała 
mu o wszystkich perypetiach związanych z jego poczęciem (większości się domyślał 
wcześniej), on odwdzięczył się opisując zdarzenia ostatnich godzin.
— Ja naprawdę czuję w sobie siłę, mamusiu! Obronię i ciebie, i siebie.
Wówczas w umyśle Heleny zakiełkowała pewna koncepcja: A jeśli by polecić chłopcu 
wytropienie napastników, znał przecież ich emanacje. Pewnie mieszkali w hotelach. Mógłby 
ich tam wytropić i zlikwidować.
— To niemożliwe — przerwał tok jej myśli. — To byłoby morderstwo, mamo…
Trochę uspokojona, wyjrzała przez wizjer. Siwe włosy i znajoma twarz pani Szareckiej, 
byłej teściowej. Od lat pozostawały w dobrych stosunkach. Starsza pani traktowała Łukasza 
jak prawdziwego wnuka i nawet w okresie gdy jej syn skwapliwie pragnął zapomnieć o 
istnieniu Heleny i Łukasza, ona, zaprzeczając obiegowym opiniom o teściowych, nie 
zaprzestała odwiedzin i pomocy. Kobiety ucałowały się.
— Adam dziś wrócił — poinformowała od wejścia pani Kazia. — Przywiózł parę 
drobiazgów dla chłopca…
Łukasz wyszedł z pokoju i przywitał się z przyszywaną babcią. Był uśmiechnięty i 
zapewne nie wyczuwał żadnych złych sił.
— Prosił, żebym was przywiozła. Jest trochę niezdrów, a poza tym ja jeżdżę jego 
samochodem, więc pomyśleliśmy…
— Szkoda, że sam nie zadzwonił — powiedziała Helena.
— Znasz go tak samo jak ja… I tak cud, że w Genewie o was pamiętał.
Zeszli na puste o tej porze podwórko. Znaleźli się w polonezie. Trzask był cichutki, ale 
usłyszeli go. Równocześnie całe wnętrze wozu wypełnił stężony gaz paraliżujący. Dawka 
była tak silna, że nim zdołali cokolwiek zrobić, stracili przytomność. Łukasz mógł 
przewidzieć złe intencje ludzi, ale nie automatu. Pani Szarecka osunęła się na kierownicę. W 
parę chwil później przed nimi pojawił się ogromny wóz meblowy. Otworzyły się tylne drzwi. 
Wyskoczył rozdygotany Adam i Omar.
— Co im się stało!? — zawołał widząc nieruchome ciała.
— Jutro obudzą się w najlepszym stanie — pocieszył południowiec. — Pomóż mi.
Drzwi poloneza zostały otwarte, żeby się wywietrzyło. Następnie z meblowozu 
spuszczono dwie pochylnie. Potem Omar przesunął moją matkę na boczne siedzenie. Boże, 
serce mi się krajało, ale co mogłem zrobić? Polonez wjechał do meblowozu. Zamknęliśmy 
drzwi.
— Masz drugie kluczyki? — spytał Omar. Kiwnąłem głową. Ciągle byłem jak ogłuszony. 
Postępowałem bezwolnie, robiłem, co mi kazano, odczuwając jedynie wzmagającą się trwogę 
i coraz większy wstręt do swego tchórzostwa.
Jutro znajdziesz wóz na parkingu przy Dworcu Centralnym. Na razie twoja rola 
skończona… Nagroda cię nie mnie.
— A mama?
— Nie martw się, wróci do domu cała i zdrowa. Zawarczał motor, meblowóz ruszył. 
Wszystko.
Wszystko trwało nie dłużej niż pięć minut. Czy ktoś z okolicznych mieszkańców zwrócił 
uwagę na ten incydent? Należy wątpić. Ze zwieszoną głową powlokłem się w stronę 
przystanku autobusowego.

Wczesnym świtem dziewiętnastego września bulwarem Montparnasse dreptała 
przygnieciona wiekiem staruszka. Mżyło. W sunących samochodach pracowały 
niezmordowanie wycieraczki. Mimo wyraźnych trudności z poruszaniem spod kosmyków 
siwych włosów oczy staruszki rozglądały się czujnie i zgoła młodzieńczo. Szczególne 
zainteresowanie wzbudziła w niej secesyjna kamienica w głębi małej przecznicy, pamiętająca 
zapewne złote czasy fin de siécle’u. Uważny obserwator zauważyłby, że w ciągu dwóch 
ostatnich godzin staruszka przemierza tę samą trasę po raz trzeci.
Zadzwoniła. Otworzyła tęga konsjerżka.
— Czego? — zapytała.
— Mam ważny list do doktora Candeliera.
— Doktor wyjechał! Proszę zostawić.
— Powinnam oddać do rąk własnych — upierała się staruszka. — Ale jeśli pani 
pokwituje…
— Mogę pokwitować.
Drzwi się zamknęły. Obie kobiety weszły do służbówki. Konsjerżka przez chwilę szukała 
długopisu, kiedy odwróciła się, staruszka urosła o dobry metr. Tuż przed nią czerniał wylot 
pistoletu.
— Milczeć — zabrzmiał męski głos. — Będzie wypełniać pani moje wszystkie polecenia.
Jak zahipnotyzowana skinęła głową.
— Kto zajmuje obecnie mieszkanie numer 44?
— Mecenas Vitry… — stęknęła.
— Powiedziałem: obecnie! Proszę odpowiadać precyzyjnie. Wiem, że ma gości, 
mężczyzn, ilu?
— Trzech… czterech — poprawiła.
— Doskonale, teraz pójdzie pani ze mną. Proszę wziąć klucz od mieszkania doktora 
Candeliera.
— Ale po co? Doktor nie życzy sobie…
— Pytania dzisiaj ja zadaję, jasne? Chyba że przepada pani ża smakiem ołowiu. Idziemy i 
żadnych podejrzanych ruchów, nie radzę również krzyczeć.
Mieszkania doktora Candeliera i mecenasa Vitry znajdowały się obok siebie. To 
wywnioskował Gray już podczas pierwszego spaceru bulwarem Montparnasse. Z 
apartamentem, do którego należał paryski telefon, podany w odpowiedzi na anons „Łowcy 
Złota”, sąsiadowały jeszcze dwa. Na wizytówkach przy zewnętrznych drzwiach znalazł 
nazwiska. W książce telefonicznej odszukał numery. W mieszkaniu po lewej odpowiedział 
jakiś zaspany głos, burknął więc — pomyłka. Natomiast telefon z mieszkania po prawej 
milczał…
Konsjerżka zachowywała się tak przykładnie, jakby nie jeden raz już ją terroryzowano. 
Otworzyła drzwi wprowadzając Freda na dostatnie pokoje znanego dermatologa.
— Tylko bez rujnacji — mruczała cicho. — Doktor mnie zabije.
Przytknął palec do ust.
Rozejrzał się po mieszkaniu. Sypialnia doktora przylegała do ściany apartamentu 
mecenasa.
— Co jest za tą ścianą? — zapytał.
— Living!
Nie spuszczając oka z kobiety wrócił do poczekalni i wykręcił numer mieszkania obok.
— Hallo — zabrzmiał znany mu już głos staruszka.
— Tu Gray!
— Miał pan dzwonić wczoraj wieczorem… Czeka reflektant na pański anons.
— Słucham.
Chrobot. Słuchawkę przejął ktoś o niskim głosie.
— Gdzie pan jest, Gray?
— Czy rozmawiam z monsieur Altenbachem?
— Z jego przedstawicielem — powiedział bas.
— Jestem w Paryżu. Dzwonię ze stacji metra przy Montparnasse i…
— Proszę tam zaczekać, za kwadrans przyjedziemy.
— Alę jak się poznamy?
— Monsieur Altenbach podał nam pana rysopis. Proszę czekać przy kwiaciarni. Au revoir!
Tu po odłożeniu słuchawki Fred trójskokiem po miękkich dywanach dopadł pokrytej 
jedwabiem ściany w sypialni. Z kieszeni wydobył urządzenie do złudzenia przypominające 
lekarski stetoskop.
Zupełnie jakby sprawdzał, czy ściana nie jest chora — pomyślała konsjerżka.
W uchu eks–agenta zabrzmiały głosy.
— Jest na Gare de Montparnasse — mówił bas.
— To słyszeliśmy — zauważył drugi.
— Co robimy? — trzeci głos wyraźnie był zachrypnięty.
— Paul, Gaston i Andre pojadą na miejsce. Zdejmijcie go w miarę spokojnie, bez 
strzelaniny. Żywcem… No, w ostateczności… „Kuzyn” chciałby z nim porozmawiać.
— A ty?
— Zabawię tu jeszcze jakiś czas. Jeśli wykonacie akcję, zadzwońcie. Mam jeszcze do 
porozmawiania z mecenasem…
Mimo że zasłuchany, kątem oka Gray dostrzegł, że konsjerżka podniosła się z miejsca i 
zmierza ku drzwiom. Dopadł do niej jak gepard. Krzyknęła! Uderzenie cisnęło ją na dywan.
Wrócił do nasłuchiwania. W apartamencie obok panował taki rejwach, że nikt chyba 
niczego nie usłyszał. Teraz pobiegł do drzwi wyjściowych. Obserwował przez wizjer, jak 
trzech mężczyzn wychodzi z mieszkania i ładuje się do windy. Na ich twarzach malowało się 
skupienie.
Mają pietra przede mną — pomyślał z dumą.
Zaszumiała winda. Pochylił się nad konsjerżką. Nadal leżała zamroczona.
— Przykro mi, ale na chwilę muszę panią opuścić.
Zbiegł na dół, zabrał klucze od apartamentu 13 i wrócił na górę. Jeszcze raz wybrał numer 
telefoniczny sąsiada. Tym razem odebrał ktoś o młodzieńczym, dźwięcznym głosie.
— Jeszcze raz Gray — przedstawił się Fred.
— Co się dzieje? Wujek pojechał po pana.
— Ktoś za mną idzie…. Chwileczkę… muszę… — tu odłożył słuchawkę na poduszkę i 
wybiegł na klatkę schodową.
Zamki mieszkania mecenasa Vitry były doskonale naoliwione. Funkcjonariusz KOMÓRKI 
z wypiekami na twarzy nadal trwał przy telefonie, czekając, aż Gray się odezwie, kiedy ten 
wyrósł przed nim z bronią w ręku.
— Możesz odłożyć słuchawkę — powiedział. — I bez zbędnych ruchów.
— Gray, ty szatanie! — twarz brunecika o zadartym nosie wyrażała podziw. — Niech cię 
wszyscy diabli, ale nas zaskoczyłeś.
— Nie mam czasu na komplementy. Co z panem, mecenasie?
Siedzący obok biurka starzec w czerni uniósł ręce skute kajdankami.
— Naprawdę, jak wam nie wstyd. Trochę kurtuazji dla starszego człowieka. Rozkuj go 
natychmiast.
Zadarty nos znieruchomiał.
— Gray, co zamierzasz?
— Rozkuj go albo poleć swoją duszę Bogu!
Z ogromną niechęcią żądanie zostało spełnione. Monsieur Vitry rozcierał przeguby.
— Teraz rewanż — zdecydował Fred. — Niech pan skuje jego, mecenasie.
— Gray, nie wygłupiaj się. Nie chcieliśmy zrobić ci krzywdy. „Kuzyn” chce się dogadać.
— Jeszcze nie nadszedł czas rozmowy. Mecenasie, proszę ze mną!
— Jesteś szalony. Nie puszczą ci tego płazem.
— Au revoir! Aha, nie ma co czekać na telefon kolegów, linia jest zablokowana.
Szybko zjechali na dół. Przy rogu czekała zamówiona taksówka.
— Naszli mnie dwa dni temu, skuli, kazali odbierać telefony… Ale nie wiedzą, gdzie jest 
pan Peter — mówił mecenas.
— Nie powiedział pan, brawo!
— Nie, sam nie wiem.
Gray pogratulował sobie przenikliwości. Jego hipoteza okazała się słuszna. KOMÓRKA 
zniecierpliwiona milczeniem Freda wykonała telefon do „Le Figaro” i spytała, czy „Łowca 
Złota” dostał inne oferty. Uzyskała odpowiednie informacje i niezwłocznie złożyła wizytę 
mecenasowi Vitry. Nie doceniła jednak znowu swego pracownika (nie piszę „byłego”, bo 
aktualny status Graya był w tej chwili naprawdę trudny do sprecyzowania).

Helena odzyskała przytomność. Odczuwała mocne zawroty głowy, wszystko chwiało się, 
było zamazane, lecz z wolna wracała zdolność rozróżniania kształtów. Dokoła snuły się 
niewyraźne cienie, przywodzące na pamięć ów poranek w szpitalu przed laty, przebudzenie 
ze snu, z którego zamierzała nie budzić się nigdy.
Jeden cień zbliżył się z nagła. Ukłucie w przedramię.
— Zaraz będzie lepiej — zadudnił głos z zaświatów.
I rzeczywiście, w zastrzyku musiano zaaplikować silny narkotyk. Prawie natychmiast 
mózg jej się rozjaśnił, kontury przedmiotów wyostrzyły się. Z mgły wypłynęła postać 
eleganckiego nieznajomego mężczyzny. Nie przyglądała mu się. Wszystkie jej zmysły 
nastawione były na jedno. Gdzie Łukasz? Fluidami przeszukiwała przestrzeń dokoła, niczym 
ogromny teleskop przeczesujący galaktyki, najpierw blisko, potem dalej. Nigdzie nie natrafiła 
na znajomy sygnał. Wewnętrzny głos podszeptywał wprawdzie, że syn żyje, ale w takim razie 
dlaczego nie odpowiadał?
— Łukasz — szepnęła półgłosem.
Elegant o wyglądzie urzędnika bankowego (oczywiście Manhattan Cheese Bank, a nie 
Banku Gminnego) usiadł obok niej.
— Proszę się nie martwić. Syn jest zdrów i bezpieczny — powiedział.
Wszystkimi swoimi komórkami czuła, że choć mówiący jest wrogiem, a jego zamiary są 
podłe, w tym wypadku mówi prawdę.
— Gdzie on? — spytała. Mężczyzna uśmiechnął się.
— Dosyć daleko stąd. Śpi. Jeszcze trochę pośpi.
— Co chcecie mu zrobić?
— Zaprzyjaźnić się. Chcemy, by pani nam w tym pomogła.
Zdanie zabrzmiało ironicznie. Odwróciła głowę.
— Z nikim nie będę rozmawiała, zanim nie oddacie mi Łukasza.
— A ze mną?
Głos był tak znajomy, że poderwała się na łóżku. Znajdowała się w niedużym, 
pretensjonalnie urządzonym pokoju, wśród mebli na wysoki połysk, a w otwartych drzwiach 
stał jej były mąż, Adam!
— Zostawię państwa na chwilę samych. — Maks minął w drzwiach Szareckiego.
Helena przez moment czuła się jak w startującej windzie. Opanowała zawrót głowy.
— Adam, co ty tu robisz?
Zbliżył się do łóżka, podsunął sobie krzesło. Głowę miał cokolwiek zwieszoną, unikał jej 
wzroku.
— Robię, co muszę — odpowiedział po pauzie.
— Adam… ty z nimi…? — nagle zrozumiała. — Wysłałeś po nas nieświadomą niczego 
matkę, żeby Łukasz nie rozszyfrował pułapki. W samochodzie zainstalowaliście ładunek 
paraliżujący. Ale dlaczego? Jak mogłeś?
— Nie można tego wyjaśnić jednym zdaniem… Szantażują mnie — tłumaczył wyraźnie 
speszony. — Zresztą… nic wam nie grozi. Chodzi o wielki naukowy eksperyment. Chcą 
zbadać Łukasza w dobrych warunkach szpitalnych. Chodzi o jego talenty. Opracowywany 
jest wielki program dla dobra ludzkości. Przed twoim synem stoi wielka szansa. Naprawdę 
wielka. I bez żadnego ryzyka. Pieniądze i sława…
— Ty im wierzysz? — krótkie pytanie przekłuło balonik elokwencji.
— Tak, znaczy…
— Wierzysz raczej, że są gotowi na wszystko — dopowiedziała jego myśli. Milczał. — 
Czy to już wszystko, co miałeś mi przekazać?
— Nie. Chcą, żebyś wyjechała.
— Dokąd?
— Spotkać się z synem.
Poderwała się. Przytomność i siły wróciły jej całkowicie. W tym momencie wszystko inne 
nie miało znaczenia.
— Gdzie?
— Nie powiedzieli. Ale jest kupiony dla ciebie bilet…
— Lufthansa? Ależ ja nawet nie mam paszportu.
— Masz.
Położył na nocnej szafce dokument na nazwisko Ingi Bayer ze Stuttgartu.
— To nie jest moje zdjęcie — wykrzyknęła Helena. — Kontrola mnie zatrzyma.
Podsunął jej lusterko. Znów wróciła słabość. Parę razy mrużyła oczy. Ze szklanej tafli 
patrzyło na nią dobroduszne oblicze pięćdziesięcioletniej kobiety.
— Ucharakteryzowali cię podczas snu — wytłumaczył Adam. — Ubranie znajdziesz w 
szafie. Samolot odlatuje za trzy godziny. Im szybciej polecisz, tym wcześniej spotkasz się z 
Łukaszem.
— Dlaczego nie przewieźli mnie razem z nim? — spytała podejrzliwie.
— Nie wiem. Aha, Maks, ten facet co tu był, polecił mi przekazać ci ostrzeżenie. 
Jakakolwiek próba ucieczki, dekonspiracji, złamanie rozkazu, to wyrok na Łukasza. Znajduje 
się w ich rękach i śpi.
Wstała na chwiejnych nogach. Jej inteligencja podpowiadała, że póki co musi spełniać 
polecenia. W końcu prędzej czy później sytuacja się zmieni. Zwłaszcza kiedy Łukasz się 
obudzi.

Wreszcie koniec. Wyszliśmy z barakowilli na Zaciszu. Trudno inaczej nazwać 
nieotynkowany klocek z siporexu, zamieszkany przez dwie rodziny taksówkarzy, którzy 
pracowali dla Maksa. Poczułem ogromną ulgę, kiedy fiat z Maksem i Heleną znikł na 
zakręcie piaszczystej uliczki.
— Podwieźć gdzieś? — zagadnął drugi taksiarz. — Gość zapłacił z góry. Dziany facet — 
dorzucił, kiedy usadowiłem się na siedzeniu. — Musicie kręcić grube interesy, co?
— Nie wiem — odparłem zgodnie z prawdą, ale kierowca wyraźnie obraził się i nie 
odzywał aż do końca trasy.
Miałem jedno pragnienie — ukryć się w swoim domu (ach żeby jeszcze istniało moje 
poddasze), wyłączyć się, zasnąć. Wreszcie nie mieć z tym nic wspólnego. A tu jeszcze 
pozostawało parę spraw do załatwienia. Uspokoić mamę (poszło łatwo, wmówiłem jej, że po 
wejściu do samochodu zemdlała na skutek gwałtownego skoku ciśnienia atmosferycznego), 
następnie przekazać listy Heleny z wyjaśnieniami do rodziny, do dyrekcji szkoły Łukasza, do 
PAN–u…
Wspólnie opracowaliśmy odpowiednią, najbardziej prawdopodobną wersję. Łukasz w 
trybie natychmiastowym musiał poddać się badaniu onkologicznemu w jakimś 
podwarszawskim ośrodku. Odnośne świadectwa Helena zobowiązała się przekazać po 
powrocie. We wszystkich miejscach spotykałem się ze zrozumieniem i współczuciem. Matka 
Heleny znajdowała się w tym czasie w Rychłowie, wysłałem więc tam list, szczęśliwy, że nie 
muszę jej nic tłumaczyć osobiście. I tak prawdopodobnie nie uniknę telefonu z pytaniami.
Wyczerpany wylądowałem na Ursynowie późnym popołudniem. Wykąpałem się, 
zdrzemnąłem, a potem zadzwoniłem do Natalii, pragnąc przynajmniej w jej ramionach 
znaleźć chwilę zapomnienia.
Starałem się jak najszybciej zapomnieć o incydencie — stało się, co się stało, i nic na to 
nie poradzę. Trzeba myśleć o czymś innym, o pracy, o stanie konta, o Natalii wreszcie. (Do 
diabła, jaka ona nudna z tą swoją wieczną gotowością do łóżkowego sportu!) Zwykle 
postępowałem tak w chwilach niewygodnych, nieprzyjemnych, uciekałem od tematu; a to w 
fikcyjne dywagacje, a to w statystyczne wyliczenia, podsumowania: zarobków, panienek lub 
choćby ludności świata za pięćdziesiąt lat. Dzięki umiejętności wyłączenia się wnet 
osiągałem błogi spokój i pełną równowagę… Dziś nie potrafiłem się skupić. Każda myśl 
wiązała się z wydarzeniami ostatnich dni i daremnie powtarzałem sobie: nic to mnie nie 
obchodzi, koniec, kropka! Co prawda wewnętrzny mechanizm usprawiedliwiania podsuwał 
mi wygodne formuły — logicznie rzecz biorąc, wszystkiemu winna jest Helena. Gdyby 
potraktowała mnie inaczej, gdybyśmy byli normalnym małżeństwem, nie przeżyłbym tylu 
frustracji i załamań, nie pozwoliłbym sterować sobą Waldkowi, kto wie, może bym pisał 
wiersze, a nie „realizował wykon artykułów”, a wówczas na pewno nie wysłano by mnie do 
Genewy, tam nie spotkałbym Goldkinda… Boże, wszystko mogło potoczyć się inaczej. Przy 
kochającej żonie, utalentowanym dziecku, zresztą, kto wie, prawdopodobnie mielibyśmy 
jeszcze więcej potomstwa. I tu po raz pierwszy z całą jaskrawością uderzyła mnie myśl, że 
powinienem mieć dziecko. Dlaczego? Może dlatego, żeby coś jednak po mnie zostało, kiedy 
już obrócę się w proch.
W dzieciństwie wierzyłem w Boga, w duszę nieśmiertelną. Później wszedłem w okres 
wahań, po ateistycznej młodości, fascynacji materializmem, który tak wspaniale, prościutko 
tłumaczył cały świat i jego reguły gry, nadszedł czas refleksji. Kręciłem się koło kościołów, 
zastanawiałem się, co w niedzielne przedpołudnia gna masy ludzi przed ołtarze. Toteż 
chciałem wrócić. Ale nie byłem do końca przekonany. Chciałem pewności, nie domniemania. 
W chwilach załamania lub zagrożenia próbowałem się nawet modlić, przypominając sobie 
zapomniane słowa, ale bardzo szybko zwątpiłem, że Pan Bóg znajdzie czas dla mnie… A 
dziś? Pogodziłem się, jest jak jest, w felietonach przycinam „świętoszkom” z „Tygodnika 
Powszechnego”, śmieję się w redakcji z żartów o Papieżu… A potem wracam do domu, 
zderzam się z pustką.
Co po mnie pozostanie? Ani ciało, ani dusza, ani dzieci… Nawet nie twórczość. Choć 
wydaje mi się, że mogłem kiedyś pisać. Miałem coś do powiedzenia. Teraz już za późno. 
Poetą bywa się do trzydziestki, później pozostaje klasycyzm — kto to kiedyś powiedział — 
pedał Maliński, może ja sam?
Ale za prozę zabierali się w połowie życia i ci, których czcimy jako tytanów literatury… 
Uderzony tą myślą podbiegłem do szafy. Wygarnąłem zapiski dokonywane w Rychłowie… 
Zaczął kiełkować mi w głowie plan opisania tych wszystkich dziwnych zdarzeń. 
Kręgosłupem mogłoby stać się moje szare, pieskie życie. A na nim mięsko fantazji, chrupiąca 
skórka fikcji…
Tak jest, napiszę powieść… Napiszę!
Dzwonek do drzwi. Wreszcie Natalia. Wyjrzałem przez wizjer. Ktoś zatykał go palcem. 
Cofnąłem się instynktownie. Ale jakąż ochroną są nasze tekturowe drzwi bez obicia blachą i 
antywyważeniowych sztab, pchnięte barkiem otworzyły się na oścież. Niski, brzydki osobnik 
imieniem René wtoczył się do środka.
— Jeszcze nie spakowany? — zaświergolił po francusku. — No to szybciej, szybciej.
— Myślałem, że wywiązałem się ze zobowiązań, Maks mówił…
— U nas koniec jest tylko jeden — zaśmiał się gardłowo. — I każdy marzy, żeby spotkać 
się z nim jak najpóźniej. Czekasz na kogoś?
— Na dziewczynę.
— To zostaw kartkę, że musiałeś nagle wyjechać.
— A redakcja?
— Przecież wziąłeś urlop. Paszport masz ważny. Resztę załatwimy. Napisz kartkę do 
redakcji, ktoś wyśle ją z Hiszpanii czy skądś i już. Na wszelki wypadek weź ciepłe rzeczy, ale 
również kąpielówki.
— A gdzie mam jechać?
— A kto to wie — westchnął. — Na razie Londyn, ale później? — wzruszył ramionami. 
— Co to za teczka — zainteresował się nagle plikiem papierów, które wsuwałem do walizki.
— Pracowałem właśnie nad powieścią.
Wziął parę kartek, ale zobaczywszy tekst po polsku skrzywił się brzydko.
— Jeśli cię to bawi, pisz sobie. No, idziemy!
Kiedy zbiegaliśmy na dół po schodach — ktoś akurat ściągnął windę, pewnie Natalia — 
przemknęło mi przez głowę, że być może nie zobaczę już nigdy betonowych ścian oklejonych 
tapetą, starej lampy babci w kształcie greckiej bogini, regałów nabitych potrójnymi rzędami 
książek. Banalna prawda, wypowiedziana szczerze przez René, trafiała w sedno. Nigdy już 
mnie nie wypuszczą. Nigdy.

Burke przypominał zbitego psa. Zmęczony, nie ogolony stawił się u pułkownika i nie taił 
rozpaczy.
— Uszedł, wyprowadził nas w pole. Jeszcze raz! Ale słowo honoru, szefie, znajdę go! 
Znajdę Graya, choćbym miał zagonić się na śmierć.
— To poniekąd sprawa twych prywatnych ambicji — przerwał „Kuzyn”. — Na razie 
mamy pilniejsze sprawy. „Egzemplarz zero” jest w zasięgu ręki.
— Gdzie?
Pułkownik podszedł do mapy i po krótkiej chwili jego palec znieruchomiał gdzieś poniżej 
Kopenhagi.
— W morzu?
— Na morzu, liberyjski frachtowiec „Prezydent Talbert”. Nad ranem opuścił port w 
Świnoujściu. Płynie „na pusto” do Londynu. To znaczy ma paru pasażerów. 1 to 
nielegalnych.
— I są tam…?
— Tak.
— Czy to pewne?
— Burke, nie zachowuj się jak dziecko. Postępujemy za nimi krok w krok.
Porucznik wyraził zdziwienie. Do tej pory jakakolwiek próba wsunięcia konfidenta w 
solidarne szeregi grupy UNO kończyła się niepowodzeniem.
— Pamiętasz Omara, tego, którego poparzył Fred?
— Pamiętam. Porządnie mu dogodził.
— Omar znikł nam z oczu, ale Gray wpadł na pewien pomysł. Przekonany, że terrorysta 
będzie musiał zgłosić się do lekarza dermatologa, zaproponował, aby wszystkich 
szwajcarskich specjalistów od przeszczepów wziąć pod obserwację. Nic gorszego niż 
charakterystyczne blizny na twarzy zawodowego terrorysty. Rychło trafiliśmy na niewielką 
prywatną klinikę, gdzie na pewien czas ulokował się Omar. Przeszczep nie był duży, ale 
wymagał fachowca. Udało nam się przekonać lekarza, aby pod transplantowanym płatem 
skóry umieścił cieniutką warstewkę materiału promieniotwórczego. Teraz odpowiednio 
skonstruowany czujnik potrafi znaleźć Omara z odległości kilometra, nawet pod ziemią.
— Genialne, ale chyba szkodliwe dla zdrowia?
— Tak, można z tym przeżyć trzy miesiące, najwyżej… To jednak powinno wystarczyć. 
Omar oczywiście nie zaprowadzi nas do centrali UNO. Jest pionkiem. Natomiast w drugą 
podróż do Polski pojechał już z naszym aniołem stróżem. Nasz człowiek nie musiał go nawet 
śledzić krok po kroku. Kiedy jednak Omar się ruszył do Świnoujścia wynajętym fiatem, nasz 
agent jechał za nim.
— A „egzemplarz zero”?
— Cały czas spał. Nasz człowiek był świadkiem przemknięcia się dwójki ludzi do portu, a 
potem na statek.
— I nie zatrzymał ich?
— Po co, przyjacielu, sami przypłyną do nas. Przyznasz jednak, że ten biedak Gray miał 
pomysły, gdyby faktycznie zdradził, Omar nie paradowałby po Europie z izotopem pod skórą.
Burke zacisnął tylko szczęki.

Szary zmierzch. Helena budzi się z krótkiej drzemki. Jadą samochodem przez 
uprzemysłowione tereny. Na lotnisku zamiast Maksa zaopiekował się nią ktoś inny. Też 
kawał zbira.
— Prędko zobaczę Łukasza?
— Już niedługo — odpowiada bandzior.
Helena wie, że mężczyzna kłamie, nie ma pojęcia, co jest z Łukaszem, dostał tylko zadanie 
przewiezienia kobiety w określone miejsce. Mimo ogromnych wysiłków nadal nie potrafi 
nawiązać łączności z synem. Czy możliwe, by ciągle spał? Pewnie dano mu następną dawkę 
środka nasennego. Wóz hamuje przed jakąś bramą. Typowe duże zabudowania fabryczne. 
Helena usiłuje odcyfrować nazwę. Przypomina słówka. Wreszcie rozumie. Wielki zakład, do 
którego ją przywieźli, to rzeźnia!

CZĘŚĆ IV
ROZDZIAŁ XVI

Na Morzu Północnym szalał sztorm. Zjawisko dość częste w okresie jesiennego zrównania 
dnia z nocą. Liberyjski frachtowiec „Prezydent Talbert” kolebał się na wysokich falach 
niczym mała łódka i walcząc z przeciwnym wiatrem uparcie dążył na zachód.
Dwudziestego pierwszego września, godzinę trudno ustalić z powodu ogólnej szarości, 
wreszcie przestał działać zamraczający specyfik. Silniejsze huśtnięcie strąciło Łukasza z 
siennika, potoczył się pod ścianę i obudził. Przez niewielki iluminator widział rozkołysane 
fale. Wibracje kadłuba dowodziły pracy silników. A zatem był na statku, a ten znajdował się 
na pełnym morzu. Ile mógł spać, dzień, dwa? Powrót do pełnej przytomności nastąpił bardzo 
prędko. Niezbyt atletyczne ciało chłopaka przypominało małego fiacika, wewnątrz którego 
zamontowano silnik porsche. Przez moment przyglądał się swoim skutym rękom. Uważne, 
skoncentrowane spojrzenie i pęknięte okowy jak spłoszone jaszczurki zsunęły się na ziemię. 
Wstał i z trudem utrzymując równowagę przeszedł się po pomieszczeniu. Od razu dostrzegł 
oczko kamery umieszczonej pod sufitem. Obserwowali go!
Oczywiście mógł zniszczyć urządzenie, ale rozsądek podpowiadał wstrzymanie się od 
jakichkolwiek działań, zanim nie zdobędzie pełnej informacji.
Przypomniał sobie moment porwania i natychmiast pomyślał o matce. Wysłał impuls 
kontaktowy. Żadnej reakcji. Dziwne. Zaniepokoił się i spróbował jeszcze raz.
Nic. To znaczy, gdzieś złapał odbicie bardzo słabego impulsu, ślad zaledwie, mocno 
przygnieciony tysiącem innych fluidów — dowód, że Helena żyje, chociaż nie ma sposobu, 
by się z nią porozumieć.
To mnie mają! — błyskawicznie zanalizował strategię porywaczy. — Chytrze 
wykombinowali!
Rozumiał doskonale całą bezużyteczność swych niezwykłych możliwości. Cóż z tego, że 
mógł przeniknąwszy ścianę przedostać się na zewnątrz, ba, zawładnąć mostkiem kapitańskim 
i skierować statek w dowolnym kierunku, jeśli zakładniczką była jego matka.
Na pewno tak urządzili, że jakakolwiek moja próba ucieczki skończyłaby się dla niej 
tragicznie — pomyślał.
Posprawdzał bioprądy istot żywych na statku. Pasażerów ze złą emanacją znalazł trzech. 
Jeden właśnie się zbliżał. Młody Szarecki usiadł na sienniku i spokojnie czekał. Wszedł 
Omar. Postawił tackę z jedzeniem. Zaklął na widok zerwanych kajdanków. Nie musiał 
mówić, Łukasz doskonale wiedział, co terrorysta ma do powiedzenia.
— Nie próbuj żadnych numerów. Każdy twój ruch jest rejestrowany, próba opuszczenia 
kajuty lub zepsucia kamery to natychmiastowa egzekucja mamuśki.
Nie miał po co pytać o plany porywaczy. Trzej obecni na statku członkowie UNO byli 
jedynie wykonawcami. I Maks, i Helmut woleli nie uczestniczyć w akcji osobiście. 
Doświadczenie pierwszych niepowodzeń nie poszło na marne, dokonali szczegółowych analiz 
i wyciągnęli wnioski. Wiedzieli już, że Łukasz nie może odczytać z mózgów więcej, niż jest 
w nich zawarte, potrafi panować nad ludzkim umysłem, ale przegrywa z bezduszną maszyną, 
której programu nie zna. A pomysł posłużenia się Adamem, czyż nie jest wspaniały?
Łukasz żałował, że nie zapamiętał struktury psychicznej i charakteru fluidów Maksa. 
Gdybyż je znał! Mógłby włamać się i czerpać informacje z samego skarbca, oczywiście, 
gdyby ten znalazł się blisko. Na większą odległość mógł komunikować się z ludzkimi 
umysłami, ale wyłącznie nastawionymi na współpracę lub przynajmniej neutralnymi. Przede 
wszystkim jednak dobrze znanymi.
Omar mruknął coś nieartykułowanego, może było to „smacznego, sukinsynu” i wyszedł. 
Zdziwiło go trochę apatyczne zachowanie chłopca, który nie spytał nawet, dokąd płyną, ale i 
tak nie miał wiele do powiedzenia.

Jak odnaleźć Altenbachów? Mecenas Vitry, szkolny kolega Otto Schmidta, uważał, że 
jedyna metoda to czekać i pozwolić się odszukać Altenbachom.
— Szukali z panem kontaktu, znajdą sposób, aby spotkać się osobiście. Oczywiście, jeśli 
nadal tego pragną — powiedział.
Gray milczał zasępiony. Ukrył się razem z adwokatem w pewnym podrzędnym hoteliku, w 
którym nikt o nic nie pytał. Ale Fred nie miał złudzeń, KOMÓRKA, rozdrażniona porażką, z 
pewnością pójdzie na współpracę z miejscową policją, która odnajdzie ukrywających się bez 
trudu. Sam patron pensjonatu miał na twarzy wypisaną współpracę z glinami. Czasu 
pozostało więc niewiele.
— W jaki sposób w nagłych wypadkach kontaktował się pan z Altenbachami? — zapytał 
Fred.
— Dzwoniłem do biura Ottona w Zurichu — odpowiedział staruszek.
— A dziś mógłby pan zatelefonować?
— Biuro zostało zlikwidowane.
— A inna metoda?
— Kiedyś była. Ogłoszenie w poniedziałkowym numerze „Le Monde”.
— Nie możemy czekać aż do poniedziałku. Gliny nas wcześniej wygarną…
— Może to byłby pomysł.
— Co?
— Dać się złapać. Prasa to rozgłosi, a Altenbachowie znajdą sposób, aby pana 
wyciągnąć…
Fred tylko się uśmiechnął.
— Koncepcja ciekawa, ale nie pozbawiona słabych punktów. Jeśli poddamy się bez 
stawiania oporu, prasa może nie zechcieć o tym donieść. Jeśli z kolei dojdzie do awantury, 
mogą skorzystać z okazji i załatwić mnie na zawsze. A to by mi się nie podobało…
Vitry przyznał, że jego też to nie ubawiłoby.
— Jeszcze jedno pytanie, mecenasie, zanim dorwali pana ci faceci, czy poza oczekiwaniem 
na kontakt ze mną nie miał pan żadnego innego zlecenia od Altenbachów?
— A miałem, miałem — ożywia się stary prawnik. — Codziennie chodziłem do 
antykwariusza koło Ogrodu Luksemburskiego dowiadywać się o ryciny.
— Jakie ryciny?
— Pan Ernest kolekcjonuje od lat dziewiętnastowieczną grafikę. Szczególnie lubi 
Daumiera, Hoggartha. Mam marchanda, który zajmuje się wyszukiwaniem takich rzeczy. Od 
lat zaglądam do niego codziennie koło trzeciej. Co prawda ostatnio przez parę dni byłem 
zajęty i nie mogłem…
Gray rzuca okiem na zegarek. Jest wpół do trzeciej.
— Jedziemy — decyduje.
— Ale przecież mieliśmy się ukrywać — bąka pan Vitry.
— Czasem, by dobrze się ukryć, trzeba najpierw się odkryć. Nie traćmy czasu.
Parę minut po trzeciej powitano ich w sklepie przesiąkniętym charakterystyczną wonią 
starych papierów, politury i owego trudnego do nazwania zapachu starych epok, który 
stanowi prawdziwy narkotyk dla nozdrzy kolekcjonera.
— Już się baliśmy, że pan mecenas zachorował — cieszy się właściciel, chudy staruch, 
wyschnięty i pokręcony jak faworek (żeby podobieństwo było pełne, obfity łupież spełniał na 
nim funkcje cukru pudru).
— Byłem zajęty — odpowiada zdawkowo Vitry. — Czy coś się pojawiło?
— A mam, mam dla pana prawdziwe rarytasy, ręczny szkicownik z karykaturami 
członków zgromadzenia 48 roku, zaraz pokażę… — chudzielec ciągnie mecenasa w głąb 
sklepu.
W zagraconym wnętrzu nie ma innych klientów. Gray przygląda się regałom, pełnym 
tomów w skórzanych okładkach ze złotymi napisami. Szuka śladu, znaku… nic. Głosy 
miłośników staroci oddalają się coraz bardziej. Wśród wiszących miniatur i rycin uwagę 
zwraca szczególnie piękny drzeworyt przedstawiający bal w Ogrodach Tuileries w okresie II 
Cesarstwa. Gray ogląda go uważnie i nagle szczypie się w rękę. Obraz drga, postacie 
poczynają się poruszać w rytmie walca, którego delikatny dźwięk dobiegać zaczyna do uszu 
Freda.
— Śnię albo zwariowałem.
— Ani jedno, ani drugie — odzywa się nagle z wyżyn swego majestatu Napoleon II, 
wielkości kciuka. Gray wyciąga rękę, żeby go dotknąć.
— Nie dotykać eksponatów — burczy cesarz, strosząc swe imponujące, groteskowe wąsy. 
— Proszę się nie bać — dodaje. — To wszystko iluzja, projekcja mej wyobraźni do 
pańskiego mózgu, obraz jest nieruchomy, pan tylko chce go widzieć ożywionym.
Fred odwraca się. Na szezlongu w stylu empire siedzi duży, gładkowłosy wyżeł w 
okularach i czyta gazetę. Nie, stanowczo dość już tych żarcików.
— To również iluzja — mówi pies, zerkając spod okularów. — I to bardzo łatwa do 
rozwiązania. Proszę przymknąć oczy i spróbować dokładnie przypomnieć sobie, jak 
wyglądam…
Gray spełnia polecenie i gdy na powrót otwiera oczy, widzi przed sobą uśmiechniętą, 
okrągłą twarz Petera Altenbacha.
— Cudów nie ma — mówi człowiek — kameleon, ściskając dłoń eks–agenta. — Istnieje 
tylko sugestia i nieprecyzyjność naszych organów postrzegania. Wydawało się panu, że widzi 
pan psa, a przedtem, gdy pan tu wszedł, kanapka była pusta, nieprawdaż?
— Tak.
— Siedziałem na niej cały czas. Tylko nie chciałem, żeby pan mnie widział. Gdyby pan 
miał aparat fotograficzny albo oglądał mnie przez lornetkę, żadna iluzja nie byłaby możliwa.
— Wierzyłem, że mnie odszukacie — Fred zmienia temat.
— Nie chodzi o pańską wiarę — markotnieje Altenbach. — Sytuacja się zmieniła.
— Nie pracuję już dla KOMÓRKI!
— To wiemy. Ale przede wszystkim my mamy kłopoty.
— Wy, przy całej wszechmocy?
— Bardzo pan uprzejmy, ale do wszechmocy naprawdę jeszcze nam daleko. Jesteśmy 
bezbronni wobec zła. Jeśli pan pozwoli, wyjdziemy tylnym wyjściem. Poczciwy Vitry 
poradzi sobie sam.
Tym razem obyło się bez sztuczek magicznych, przez skrzypiące drzwiczki wyszli na 
nieregularne podwórko, gdzie oczekiwał elegancki wóz z Murzynem za kierownicą. Kiedy 
weszli do środka, Peter opuścił żaluzje w okienkach.
— Jedziemy — rzucił kierowcy.

Gary spodziewał się zamczyska pełnego tajemnych przejść, duchów i pajęczyn. 
Rozczarował się, na paryską kwaterę Altenbachów wybrano supernowoczesną dzielnicę 
Defense, wzniesioną ponad gigantycznym labiryntem garaży, pasaży i podziemnych przejść. 
Mieszkanie wygodne, choć niezbyt obszerne, mogło spokojnie należeć do wziętego inżyniera 
lub przedsiębiorcy. Nowoczesne meble, wykładziny, na ścianach awangardowe grafiki. Dobry 
sprzęt hi–fi i video.
Murzyn pozostał w garażu, w mieszkaniu nikt na nich nie czekał.
— Doszliśmy do wniosku, że jest pan przyzwoitym człowiekiem — powiedział Peter 
tonem lekko irytującej wyższości. — Przyzwoitym, oczywiście w granicach wyznaczonych 
przez specyfikę zawodu. Wiemy też, że jest pan chwilowo bezrobotny, i dlatego proponujemy 
zawarcie umowy o pracę.
— To interesujące, jednak…
— Pozwoli pan, że skończę. Istnieje pewna subtelna różnica pomiędzy pańską propozycją 
z „Szarego Domu” a naszą dziś.
— Rozumiem.
— Pan proponował nam współpracę z KOMÓRKĄ, my proponujemy panu pracę u nas.
— Lubię najpierw znać warunki — uśmiecha się Gray. — A propos, gdzie reszta rodzinki?
— Dziadek źle się czuje — smutnieje Peter. — Mama go dogląda. A więc warunki. Nasze 
warunki. Przede wszystkim absolutne zachowanie tajemnicy…
— Zdaje się, że wasza tajemnica jest już powszechnie znana.
— Nie powszechnie i nie w szczegółach. Idźmy dalej. Po zakończeniu pracy otrzyma pan 
środki pozwalające żyć panu i pańskiej córce do końca życia w komfortowych warunkach. 
Tylko jedno nasze żądanie: nie wróci pan do zawodu… Naprawdę jest pan za dobry na 
kondotiera.
— Ciężki warunek, strasznie nie lubię się nudzić.
— Otrzymane środki starczą i na niejedno safari, podmorskie łowy, alpinistykę czy 
zabawy w polarnika. O ile oczywiście wypełni pan misję tak, jak zaproponujemy.
— Czy to wszystko?
— Wstępnie wszystko. Gray oblizuje usta.
— Jeśli możliwe, chciałbym teraz przedstawić moje wymagania. Ryzykuję łbem i nie mam 
do dyspozycji cudownych sztuk. A więc po pierwsze, muszę wiedzieć, co jest grane, bez 
niedomówień, po drugie, przyjmując zadany cel chciałbym mieć możliwość wyboru metod i 
środków. Po trzecie, jeśli zginę, chciałbym opieki dla Evelyn…
— To naturalne — wtrąca Altenbach.
— A po czwarte, rozważę wasze warunki.
— Co to znaczy, wiedzieć wszystko? — pyta Peter. — Nasza prośba będzie konkretna. W 
rękach terrorystów znalazł się pewien człowiek, chłopiec, i chcielibyśmy…
— Herr Altenbach, ubliżył mi pan, nazywając kondotierem. Inna rzecz, miał pan prawo. 
Tylko jeśli chcecie, żebym działał pełną parą, z całym przekonaniem, muszę wiedzieć, o co 
chodzi.
Na ostatnie słowo kładzie głęboki akcent. Peter wpatruje się w chłodną twarz życiowego 
pokerzysty. Przewierca ją na wylot. Fred czuje, jak wszędobylski fluid myszkuje 
bezceremonialnie po jego szarych komórkach…
— Chyba zaryzykujemy. Ale… ma pan przecież jeszcze jedno pytanie.
— O Christine? Tak, chciałbym…
— Przecież to zajadła terrorystka.
— Uratowała mi życie.
— Kobieca słabość.
— Nigdy nie zapominam o rewanżu.
— Piękna cecha, ale… Mama widziała tę dziewczynę. Mama dysponuje jedną cechą, 
której nie odziedziczyłem. Potrafi zaglądać w przyszłość, przewidywać. Może z wyjątkiem 
swego losu. Christine umrze.
— Wszyscy kiedyś umrzemy.
— Ale ona niedługo.
— A ja? — Gray nadaje głosowi niefrasobliwe brzmienie.
— Mama nie ma pewności — odpowiada Altenbach. Podnosi się i otwiera szafkę w regale. 
Wyjmuje parę tomów oprawnych w cielęcą skórę:
— Chciał pan wszystko wiedzieć, proszę. Lektura na popołudnie.
Fred otwiera pierwszy z tomów. Wewnątrz rządki drobnego kaligraficznego pisma, 
charakterystycznego dla ludzi starej daty. Pamiętniki Karla Wallenhofa. Nie wierzy własnym 
oczom.
— Ma pan całe popołudnie i wieczór — mówi prawnuk austriackiego wundermanna. — 
Powinno wystarczyć.

— Badania lekarskie niczego nie wniosły — powiedział Maks, unosząc szklankę z 
cocktailem przygotowanym przez szefa. — To znaczy niczego nadzwyczajnego. Znaleziono 
wszystko, co powinien mieć zdrowy, szesnastoletni chłopak. Żadnych dodatkowych ciał we 
krwi, żadnego ekstra promieniowania, normalny metabolizm, opad, ciśnienie itd. Przeciętny 
człowiek.
— A jednak ten przeciętny człowiek przesuwał wzrokiem tonowe samochody, wskrzesił 
zmarłą, potrafi w mgnieniu oka hipnotyzować, czytać cudze myśli i lewitować, to istotnie 
całkiem normalne — ironicznie zauważył Henri.
— Sądzę, że każdy z nas posiada to wszystko, co Łukasz Szarecki, tylko nikt nie potrafi 
tego tak wykorzystywać. Normalne światło skupione w wiązkę staje się bronią laserową, tak i 
ten chłopak posiada zadziwiającą umiejętność koncentracji, podporządkowania wszystkich sił 
organizmu jednemu celowi i to daje mu władzę nad myślą i materią.
— Ale co z tego wynika? — pyta przysłuchujący się im Helmut, kreśląc machinalnie 
jakieś geometryczne znaki na kawałku papieru. — Czy nasz sukces nie zostanie 
wykorzystany?
— Trudność polega głównie na kontakcie. Nikt z nas wtajemniczonych nie może osobiście 
zetknąć się z „egzemplarzem zero” — mówi Henri.
— Ale przecież nie polecimy prowadzenia pertraktacji takim przygłupom, jak Giani, Omar 
czy Leonello? — oczy albinosa wyrażają pogardę.
— Nie — ucina kategorycznie Maks. — Przedsięwziąłem inne kroki. Chyba właśnie w tej 
chwili na Heathrow ląduje samolot z Warszawy. Postanowiłem ściągnąć tu Szareckiego. Jest 
inteligentny, zna Łukasza, a jego glistowaty charakter wybornie predysponuje go do roli 
mediatora.
Ale łączy się z tym pewne ryzyko krzywi się szef. — Trzeba go będzie choć częściowo 
wtajemniczyć.
— Zgoda, Henri, ale ryzyko istnieje zawsze, całe nasze działanie jest jednym wielkim 
ryzykiem. Poza tym Szarecki będzie wiedział tylko tyle, ile trzeba. W miarę rozwoju sytuacji 
będzie go można doinformowywać. A po zakończonej akcji i tak zostanie zlikwidowany.
— Po zakończeniu, a kiedy to nastąpi? — pyta Helmut. Ptasia twarz Henri’ego 
nieruchomieje na sekundę.
— Sam bym chciał wiedzieć. Wyruszyliśmy poniekąd w nieznane. Po pierwsze, Łukasz 
musi doprowadzić nas do kwatery Altenbachów, po drugie, delikatnie wciągniemy go do 
współpracy.
— Chłopak to nie Adam Szarecki! Nie pójdzie na współpracę tak łatwo.
— Dlatego muszą zostać zastosowane subtelniejsze środki. Najpierw będzie 
współpracował w trosce o los mamusi, później wytłumaczy się mu, że musi powiedzieć B, 
skoro powiedział A, a wreszcie może polubi swą rolę, może złakomi się na dalszą zabawę. 
Gra, w której stawką jest świat, może okazać się zajmująca nawet dla prawie boga…

Śmigłowiec zaopatrzenia platform wiertniczych rozsianych na szelfie Morza Północnego 
oderwał się od murawy lotniska, Maks pokiwał mi ręką. Leciałem. Siedzący obok René 
wydawał się drzemać. René, mój anioł stróż. Wciąż nie mogło mi się pomieścić w głowie: ja, 
skromny gryzipiórek, stałem się istotnym trybem w nadzwyczajnym eksperymencie. Nie do 
wykombinowania! Maks przez całą noc pakował mi do głowy rozmaite pouczenia, teraz 
miałem prawdziwy mętlik. A więc usystematyzujmy.
Zbrodnicza klika naukowców prowadziła od dawna groźne eksperymenty genetyczne, 
których celem było wyprodukowanie superludzi, oczywiście do celów militarnych. #ak 
dokonywano tych eksperymentów, Maks dokładnie nie powiedział, przypuszczam, że 
manipulowano komórkami rozrodczymi. Moja biedna Helena padła ofiarą takiego 
eksperymentu. Wszczepiono jej spreparowane jajo, z którego miał urodzić się (i faktycznie 
urodził się) geniusz…
Pytanie, dlaczego akurat wybrano Helenę, przypadek czy premedytacja, może istotny był 
wpływ matki na sztucznie wszczepiony płód?
Kim jest Maks i jego ludzie? Przedstawił się (mimo ograniczeń wynikających z 
konspiracji) jako przedstawiciel pokój miłującej organizacji, nieformalnie związanej z ONZ, 
która zajmuje się udaremnianiem złowrogich planów…
Zapytałem, dlaczego w takim razie postępują jak gangsterzy? Wyjaśnił mi, że walka z 
przestępcami ich samych, szermierzy sprawiedliwości, skłania do korzystania z równie 
bezkompromisowych metod.
— Zresztą — spytał szczerze — czy uwierzyłbyś nam od razu na słowo, gdybyśmy 
zwrócili się z prośbą o pomoc?…
Pewna logika w tym jest.
Teraz o moim zadaniu. Mam przekonać Łukasza do współpracy. Przedstawić sytuację. 
Musieli wziąć jego matkę jako zakładniczkę, by obecnie stawiać żądania w formie ultimatum, 
ale w istocie chodzi im tylko o to, aby Łukasz się zgodził. Przede wszystkim zaś wskazał 
kryjówkę przestępczych kreatur, niejakich Altenbachów…
Czy wierzę bezkrytycznie w to, co powiedział mi Maks? Nawiasem mówiąc, przy 
bliższym poznaniu to niesłychanie inteligentny człowiek. Boję się, ale zdobywam 
jednocześnie wspaniały materiał na moją książkę. Nigdy nie słyszałem o bardziej frapującym 
temacie. Podobno takich geniuszy jak Łukasz jest więcej i trzeba będzie ich odszukać. Żyją 
sobie wtopieni w szary tłum. Nie zauważeni, zwykli ludzie. Parafrazując Wellsa — „Ludzie, 
jak bogowie” — niezły roboczy tytuł na książkę.
Czego się jeszcze dowiedziałem? Moja Isabelle żyje. Uczestniczyłem w inscenizacji z 
manekinem. Nawet krew była sztuczna. Spotkam się z nią po skończonej akcji. Maks 
powiedział, że na pewno!
Strach latać podczas takiej wichury, morze w dole tańczy jak oszalałe, ale pilot mówi, że 
bywa gorzej. René ciągle drzemie.
Po godzinie lądujemy na frachtowcu. Sprawia niesamowite wrażenie. Jest tu trzech ludzi z 
Organizacji, same zakazane gęby, załoga nieliczna i chowająca się po kątach, żadnego 
ładunku, tylko balast i kurs nieznany… . Ech, Łukasz, Łukasz, bądź rozsądny, a dokonamy 
wielkich rzeczy.

Dalszy ciąg zapisków Karla Wallenhofa alias Altenbacha

(…) Szalone koło czasu nabiera coraz większego impetu. To chyba normalne, choć 
tragiczne. Rzeczywistość poza pozorami niezmiennego trwania przesuwa się przed nami 
niczym na przyśpieszonym filmie. Od końca wojny przykuty do łóżka mogę tylko 
obserwować zmianę kolorytu gór. Czasami mi się zdaje, że widzę, jak podczas jednej 
sekwencji stoki pokrywają się zielenią, potem rudzieją w letnim słońcu, pulsują barwami 
jesienią i nikną w bieli. Kalejdoskop, kalejdoskop. Z przyzwyczajenia napisałem od końca 
wojny. Oczywiście drugiej wojny. Światowej! Kto mógł przypuszczać, jak potoczy się 
historia, gdy wkraczaliśmy w dwudziesty wiek. Mój Wiedeń, co z nim się stało, nie ma 
cesarstwa, przepadła Tysiącletnia Rzesza, teraz stacjonują w nim Rosjanie, a jutro? Wszystko 
to mgnienia, okruchy. Dni, kolumna maszerujących mrówek. I jeśli coś mnie cieszy, to nasz 
eksperyment. Trwa, nie został odkryty przez nie wtajemniczonych. A to już tysiące ludzi. 
Ogromne, rozrzucone po świecie stadko króliczków doświadczalnych. I żaden nic nie 
podejrzewa, jak bakterie pod mikroskopem…
Wracam myślą do czasu zwątpień. Kiedy narodziło się pierwsze pokolenie 
„pokrzyżówkowe”, a dzieci w większości wypadków miały niższe wskaźniki niż rodzice, 
ogarnęło mnie zwątpienie. Ci nieliczni o wyższych (niewiele zresztą) parametrach mogli być 
wynikiem przypadku. Doktor Marceau podsycał moje obawy:
— Być może wyhodujemy stadko bardziej uzdolnionych ludzi, ale nigdy nie zbliżymy się 
do bogów, to matematycznie niemożliwe. Dziecko nie może mieć więcej boskiego genu, niż 
otrzymało po rodzicach. Możemy otrzymać osobniki o wyższej liczbie pewnych 
wycinkowych cech. Nigdy wszystkich.
Tu podawał przykład doświadczeń z turami, ten sam, który kiedyś nasunął mi plan 
eksperymentu.
— Nie ma szans na pełne odtworzenie zaginionego gatunku. Hodując neotura dbano 
jedynie, aby selekcjonować potomstwo pod kątem wyglądu. W efekcie osiągnięto nowy 
gatunek krowy o wyglądzie bardzo zbliżonym do tura, ale będzie to zawsze krowa i tylko 
krowa, a nie pradziejowy gigant.
— A ja wierzę w powodzenie — przekonywała Sara. I to mnie trzymało. (…)
Narodziny i rozwój Ernesta podsyciły me nadzieje, ale i obawy. Owszem, osiągnął 42 
procent, ale zawsze to o te dwa procent mniej niż matka. Kto wie, czy w następnym pokoleniu 
nie nastąpi regres?
Z wnioskami musiałem poczekać do początku lat dwudziestych, kiedy zaczęło rodzić się 
następne pokolenie. Setki, potem tysiące. Nie nadążaliśmy z katalogizacją i badaniami. I 
znowu tylko 5 procent potomków miało wyższe wskaźniki od rodziców. A więc odsetek 
niewielki, ale znacząca prawidłowość. Dlaczego? To chyba Ernest zauważył, że najwyższy 
postęp następuje przy krzyżówkach interkontynentalnych. Dziecko moje i pewnej wyspiarki z 
Tahiti miało 27 procent, mimo że ja i matka mieliśmy w sumie tylko 30 procent genu 
Uranosa. Początkowe spostrzeżenie po sprawdzeniu zaowocowało koncepcją.
W Europie znakomita większość „króliczków” pochodziła od gospodarzy Olimpu. 
Natomiast w żyłach mieszkańców pozostałych kontynentów krążyły krople genu Kriszny, 
Amona czy Pierzastego Węża — innych przybyszów z gwiazd. (Każda prawie mitologiczna 
dynastia Indii, Chin, Japonii i Ameryki odwoływała się do niebiańskich przodków. Podobnie 
rzecz się miała z Do — gonami, u nich przetrwała nawet pamięć macierzystego układu 
Syriusza, czy z Polinezyjczykami, którzy sami nazwali się synami słońca.) Przy krzyżówkach 
szczepów z różnych stron świata dochodziło zatem do istotnej reakcji — odtrącania genów 
ludzkich na rzecz boskich!
Jakież to jasne. W Grecji ród uranosowy karlał, rozpuszczał się w pospolitości, bo 
krzyżówki zachodziły w ramach jednej rodziny, następowała normalna degeneracja 
gatunkowa. Biorąc szczepy z odległych rodów z różnych stron świata mieliśmy szansę. 
Ogromną szansę! (…)
Często obserwowaliśmy u dzieci sumowanie się umiejętności — ojciec miał predyspozycje 
telepatyczne, matka lewitacyjne, syn mógł, choć nie musiał, dysponować sumą tych 
umiejętności. Boże złoty! (…)
Na partnerkę dla Ernesta przeznaczyłem piękną dziewczynę z Hawajów, Elizę. W tym celu 
trzeba było uciec się do niezbyt prawnych praktyk. Ale dla dobra eksperymentu musiałem. 
Zresztą stworzyli dobraną parę. Niestety, Eliza zmarła wkrótce po urodzeniu Lizy. Chyba 
nigdy tego do końca nie wytłumaczę, ale musi istnieć związek między narodzinami dzieci 
genialnych a wycieńczeniem i przedwczesną śmiercią matek. Eliza, potomkini bóstw 
Ameryki i Azji, miała według badań tylko 23 procent, ale dysponowała zadziwiającymi 
zdolnościami mimetycznymi. Potrafiła w parę sekund upodobnić swą twarz do twarzy 
patrzącego na nią. Oczekiwałem porodu jak zbawienia. I stał się cud: Liza przekroczyła 51 
procent. Pierwsza na świecie! Upiłem się, normalnie upiłem się ze szczęścia. Teraz miałem 
całkiem realną nadzieję, że w mym rodzie pojawi się pierwszy Ten, Na Którego Czekamy.
Obserwowane zjawisko komasacji pozwoliło na zmniejszenie ilości eksperymentów. 
Znaczną liczbę „króliczków”, nie rokujących skokowego wzrostu cech, pozostawiliśmy w 
spokoju. O ile wiem, wszyscy żyli normalnie. Część poległa na wojnach. I chyba żadne z nich 
nie zdało sobie sprawy z biernego uczestnictwa w eksperymencie. (…)
Oczywiście z Lizą mieliśmy kłopoty. Jej żywa fantazja nie chciała się godzić z 
ograniczeniami misji i sporo czasu musiało minąć, zanim przekonałem ją, że nasze życie jest 
obowiązkiem i że nawet wielka miłość nie może przeszkodzić sprawie. Serce mi się krajało, 
gdy patrzyłem, jak płacze. Ale zrozumiała. (…)
Cholerna starość. Prawdopodobnie i tak żyję dłużej niż przeciętni ludzie. Dobiegam 
osiemdziesiątki. Umysł mam ciągle jasny. Tylko nadzwyczajnym zdolnościom mych 
potomków zawdzięczam przeżycie ciężkiego zawału. A cel ciągle jeszcze tak daleko. Kiedy 
w nasze zacisze wtargnęły wieści o pierwszych bombach atomowych, pojąłem, że musimy się 
śpieszyć… Coraz więcej jest szaleńców. Kto wie, jak będzie wyglądał świat za 30, 40 lat. Czy 
w ogóle będzie? Im szybciej zakończymy nasz eksperyment, tym większe szansę. To jest 
wyścig. Nawet kilku Neouranosów potrafi zahamować tragedię, powstrzymać czyjś palec 
przed naciśnięciem guzika. Starcze marzenia? Nie, ja wierzę.
Ktoś zarzucił mi ateizm. Czy raczej panteizm. Ponoć pragnę sprowadzić Tych, w których 
wierzyły lub wierzą miliardy ludzi, do rangi kosmicznych dziwolągów, wprawdzie trochę 
lepszych od nas, ale znowu nie tak bardzo. Czy Bóg Izraela to kosmita El… Tego nie wiem. 
Ale wydaje mi się, że Bóg istnieje, Jeden, Wielki, Niepodzielny. Ale daleki. Siła dobra 
przepajająca wszechświat. Ten Bóg, w którego również wierzyli Przybysze. Wierzę i kocham 
go, jak kocha się światłość i prawdę, matkę i Ziemię. A czasami sądzę, że Uranos and Co, a w 
pewnym stopniu i ja jesteśmy tylko narzędziem urzeczywistnienia Jego wyroków. 
Nieśmiałymi pośrednikami sprawy. (…)
Trochę o geneologii rodziny. Z wolna usuwam się z pierwszej linii. Robię miejsce 
Ernestowi, Lizie, żeby byli w pełni przygotowani, gdy odejdę, są zdolniejsi ode mnie. Mają 
pomysły. To Ernest przeprowadził akcję zdobycia partnera dla Lizy. (…)
(Historię wydobycia Pierre’a Leblanca z koncentracyjnego obozu przedstawiliśmy 
wcześniej, relację Altenbacha pomijamy.)
Biedny Pierre, nie uświadomiony geniusz lewitacji i psychokinetyki. 38 procent, dużo! Syn 
Pierrette Ducroix. Musieliśmy uprowadzić ją w dniu ślubu. Konieczność. To były jej płodne 
dni. Groziło zajście w ciążę podczas nocy poślubnej z mężem, a z doświadczenia już 
wiedzieliśmy, że największe szansę urodzenia osobnika o wyższym procencie daje dziewicze 
łono. Partner Pierrette, właściwie mąż, grajek z Boliwii, to smutny potomek bogów znad 
jeziora Titicaca, skończony dziwkarz i pijak. Ale 26 procent. Pragnęliśmy skojarzyć normalne 
małżeństwo. Daliśmy im dużo pieniędzy. Niestety, Alonso zginął po pijanemu w jakiejś 
burdzie, a Pierrette też się rozpiła — dziecko trzeba było przewieźć do Europy i umieścić w 
dobrym domu opieki… Sama Pierrette miała 24 procent, była córką iluzjonisty i kobiety o 
uzdrawiających fluidach. (…)
Tak więc Liza posiadała 51 procent, Pierre ledwie 38, ale dysponowali umiejętnościami 
uzupełniającymi się. No i mieli tak różnych przodków. Wpatrywałem się w ich dziecinę z 
nadzieją i lękiem. Peter, Peter, co z ciebie wyrośnie?
Był postęp! I to skokowy — 74 procent. Nie wierząc wynikom powtarzaliśmy testy 
wielokrotnie. Ostatni tydzień temu. Zawsze tak samo, czasami nawet 75…
Nie mam już sił śledzić wszystkich poczynań rodziny. Trzymać tysięcy nici. Mój Boże, 
może kiedyś osiągniemy nawet nieśmiertelność. Ja, niestety, urodziłem się za wcześnie. 
Dlatego się boję. Pomysł z pośmiertnym zamrożeniem mego ciała traktuję jako kosztowny 
luksus, ale przynajmniej choć trochę umniejsza on mój strach.
Czy popełniłem świętokradztwo plasując się gdzieś obok budowniczych wieży Babel, czy 
też wypełniam przeznaczenie? O Panie mój. Zważmy intencje, kiedy już stanę przed sądem. 
Sąd…? Ciągle te antropomorficzne wyobrażenia na podstawie ilustrowanej Biblii. Ale jak 
wyobrażać sobie niebo inaczej? Zapewne będzie gdzieś przy porządkowaniu materii i energii 
ostateczne rozgraniczenie dobra i zła. Czego było we mnie więcej? Nie wiem. Grzeszyłem 
pychą, ambicją. (…)
Czy ja jeszcze żyję? Ciało chyba już nie. Znikam z życia etapami. Jeszcze się ze mną 
konsultują. Ale czy mnie kochają? Czy w głębi ducha przeklinają brzemię, które narzuciłem 
trzem już pokoleniom? Nie znam ich myśli. To specjalność Petera. Jestem za 
niskoprocentowy.
Te obsesyjne marzenia o nieśmiertelności. Nie chcą pierzchnąć. Czy Żyd Wieczny Tułacz 
był jednym z przypadkowych genetycznych mutantów? A legendarni alchemicy? (…) 
Tydzień temu rozmawialiśmy o partnerce dla Petera. Jeśli trafimy z wyborem, wówczas 
dziecko… Co za łomot serca. Aż boję się swych nadziei. Czuję się, jakbym był na ostatnim 
zakręcie schodów, niedaleko, parę stopni i salony… Ale nie dojdę! Partnerka dla Petera?
Możliwości jest kilkanaście. Oglądałem najlepsze rodowody. Spójrzmy na ewentualność 
numer siedem, szczęśliwa liczba! Mary, córka Sary i Langa (23 procent) została skojarzona w 
roku 1916 z 19 — procentowym mieszańcem Bobem Brain. Ich córeczka to przepiękna 
Margaret. Urodziła się w 1918 roku, wynik — 40 procent. Początkowo nie wierzyliśmy — 
jeden z największych skoków w naszych rejestrach. Bob po matce dziedziczył niezwykłe 
umiejętności szamanów filipińskich, dokonujących operacji bez chirurgicznego otwierania 
organizmu. Margaret uznałem za jedną z największych nadziei. Na partnera (Ernest nie 
wchodzi w grę, zbyt bliskie pokrewieństwo) wybrałem Europejczyka, jedną z tych postaci 
dwudziestego wieku, którzy nie wiedzą nawet, że ich wielkość jest dziełem naszych 
krzyżówek. Nic nie wiedział o zabiegu. Urodziło się dziecko, syn John, 62 procent. 
Rewelacja! Wcześniej wydaliśmy Margaret za młodego, obiecującego inżyniera. Inżynier 
pracował dla wojska. Razem z młodą żoną i dzieckiem otrzymał przydział na Hawaje. 
Wydawało się — bardzo bezpieczne miejsce. Nasza nadzieja John razem z mężem Margaret 
zginęli 7 grudnia 1941 roku podczas bombardowania Pearl Harbour. Później straciliśmy 
dziewczynę z oczu. Zresztą mieliśmy złe doświadczenia z drugimi dziećmi „króliczków”. 
Zawsze następował regres.
Potwierdzało to zresztą naszą hipotezę o ważnej roli dziewictwa matek. Tymczasem 
Margaret wstąpiła do wojskowych formacji kobiecych, może szukała śmierci, może zemsty. 
Rok 44 zastaje ją we Włoszech, w szpitalu polowym pod Monte Cassino. Poznaje tam ciężko 
rannego Polaka, zakochuje się. Marek jest kaleką niezdolnym do erotycznego współżycia, ale 
Margaret nie szuka miłości fizycznej. W 1946 roku przyjeżdżają razem do Polski, osiedlają 
się we Wrocławiu, on kończy architekturę. Jak napisałem, nie śledziliśmy wówczas jej losów, 
figurowała w ewidencji rezerwowej.
W roku 1948 pod koniec sierpnia we Wrocławiu odbywa się Światowy Kongres 
Intelektualistów. Margaret pracuje tam jako tłumaczka. W trakcie pracy poznaje ojca swego 
pierwszego dziecka, wspomnianego wybitnego człowieka. Oczywiście oboje nie mają pojęcia 
o swoich dotychczasowych powiązaniach. A przecież działa jakiś nadzwyczajny 
magnetyzm… W upalne wieczory sierpniowe nad Odrą tych dwoje ludzi zbliża się do siebie. 
Wyjeżdżając „Wielki Umysł” nie wie, że łono Margerity jest znowu pełne. Ona zapewne 
wyznaje swój grzech mężowi, a ten, sam bezpłodny, obiecuje uznać dziecko za 
własne.”Rodzi się dziewczynka o pięknym, greckim imieniu Helena, urodę dziedziczy po 
matce. Jak naznaczona przez fatum Margerita umiera wkrótce po porodzie. Mimo swej 
niepełnosprawności Marek ponownie się żeni — ze swą daleką kuzynką, też wdową, Elą 
Jędrkiewi — czową, z małego miasteczka na zachodzie Polski. Helena chyba nigdy nie dowie 
się, że nie jest córką ani oficjalnego ojca, ani matki.
O istnieniu mej prawnuczki dowiedziałem się znacznie później. Liza z początkiem 1952 
roku przebywała — zresztą nielegalnie, bo czasy były niedobre — we Wschodniej Europie. 
Natrafiła na fluidy maleńkiej Heleny. Odnalazła dziewczynkę, zbadała. Wynik — 62 procent. 
(…)
Będę sugerował zapłodnienie przez Petera paru kobiet. Ale moja intuicja podpowiada mi 
Helenę. Za kilkanaście lat, kiedy mnie nie będzie…(…)
Karl Wallenhof zmarł w kwietniu 1953. Ale dzieło jego kontynuowano.

Przytoczyłem jedynie drobne fragmenty pamiętników, konieczne do zrozumienia 
interesującej nas historii. Całość zajęłaby prawie drugą książkę. Zdecydowałem się więc na 
oszczędność papieru.

ROZDZIAŁ XVII

Za oknami wieżowców Defense świt. Gray popija zimną kawę i zamyka ostatni tom 
zapisków. Peter Altenbach budzi się z drzemki i spogląda na Freda bardzo uważnie.
— To prawie wszystko. Reszta to teraźniejszość, konkretne rozwiązania, kryjówki, ludzie, 
nazwiska… — mówi. — Ale pana zapewne interesuje, co nastąpiło potem.
— Właśnie, „egzemplarz zero”. Naprawdę istnieje? Już go macie?
— Prawie. Wpierw jednak muszę uzupełnić historię o swoje dzieje. Miałem dzieci z 
paroma kobietami, w żadnym przypadku nie nastąpiła kumulacja genu. Dopiero pod koniec 
lat sześćdziesiątych wybrałem się do Polski, do tej kandydatki rezerwowej.
— Heleny?
— Świetną ma pan pamięć. Znalazłem ją, gdy spędzała wakacje w małym 
prowincjonalnym miasteczku i popełniłem niedopuszczalny błąd, zakochałem się. Ja, 
półprodukt wielkiego dzieła, odcinek sztafety, naukowiec, oszalałem dla pięknej młodej 
dziewczyny. Wykluczałem inseminizację, chciałem się z nią ożenić. Dwa tygodnie spędziłem 
w Rychłowie…
— Rychłowie! — wykrzykuje słuchający. — Pan powiedział, Rychłowie?
Altenbach patrzy zaskoczony wybuchem Freda. Chciałby zapytać. Ale jest coś, co 
powstrzymuje go przed zagłębieniem się w jaźń agenta. Tymczasem ten odzyskując normalny 
spokój, macha ręką.
— Proszę opowiadać dalej.
— Z miłością nie wychodzi, dostaję kosza, potem zbiegiem okoliczności zawodzi hipnoza. 
W ponad pół roku później udaje się wreszcie w czasie demonstracji studenckiej wciągnąć 
dziewczynę do samochodu. Usypiam ją, wywożę za miasto. Nie ma pan pojęcia, co to była za 
pokusa… — Na nalaną twarz Petera występują rumieńce. — Co za pokusa! Jej nagie ciało na 
pościeli i ja. Przecież mogłem przeobrazić swą twarz w oblicze Clarka Gable’a, Gerarda 
Philippe’a czy innego herosa dziewczęcych marzeń. Tego nie zrobiłem, ale próbowałem 
ukształtować jej myśli, aby wzbudzić pożądanie. Opierała się nawet przez sen. Cofnąłem się 
przed gwałtem. Po zabiegu nadal pozostała dziewicą. Kiedy zostawiliśmy ją w 
podwarszawskim lasku, wiedziałem, że nigdy się nie ożenię. Że nikogo oprócz niej nie 
potrafię kochać. I żyję w śmiesznym celibacie, ja, wykonawca woli przodków. Widzi pan, 
mógłbym mieć wiele kobiet, może nawet prawie wszystkie, ale cóż to za satysfakcja, 
zdobyłbym je magią, nie sobą. No nic, dość sentymentów, spotkaliśmy się przecież dla 
interesów.
Gray ze skupieniem kiwa głową. Zaskoczyła go nagła szczerość Altenbacha.
— Ciąża była szokiem dla Heleny, na szczęście znalazł się ktoś, kto się nią zaopiekował, 
ożenił. Urodził się syn, Łukasz. Liza widziała go, gdy miał rok, później sprawdzaliśmy, miał 
ponad 90 procent. Urodził się Ten, Na Którego Czekamy.
— Wyśmienicie, a jeśli wolno wiedzieć, jak nazywa się współczesny Uranos? Łukasz…?
— Łukasz Szarecki.
— Szarecki — cała krew odpływa z twarzy Freda. — A jak imię ojca… znaczy ojczyma?
— Adam Szarecki.
Trwa krótkie milczenie, po czym agent wybucha krótkim, gardłowym śmiechem.
— Co za scenariusz, co za scenariusz… Pewnie pan zapyta, dlaczego się śmieję? — woła 
nagle.
— Nie muszę pytać, wiem, mister Gray. Czy mam opowiadać dalej?
— Oczywiście, proszę.
— Po paru latach Szareccy rozchodzą się. On robi karierę w dziennikarstwie, ona pracuje 
naukowo. Łukasz dorasta. Ostatnio odwiedził go doktor Otto Schmidt. Dyskretnie zbadał jego 
rozwój. Zastanawialiśmy się, czy już go nie uświadomić. Przecież gdy osiągnie pełnoletność, 
zostanie naszym szefem. Zdecyduje, co dalej. Tak postanowił Karl Wallenhof. Tu nie liczy 
się wiek, tylko procenty.
— Nadal nie rozumiem, po co jestem wam potrzebny. Jako ochrona?
— Na ochronę za późno. Łukasz został uprowadzony.
— KOMÓRKA?
— Grupa UNO.
Gray nabiera w płuca powietrza:
— Czyli najgorzej, jak być mogło.
— Rozdzielono go z matką, prawdopodobnie w celu szantażu. Nigdzie nie potrafimy 
odszukać fluidów Heleny, ale chyba żyje.
— I ja jestem wam potrzebny…?
— Pan. My, niestety, nie potrafimy stosować przemocy. A tu chyba inaczej nie da rady. 
Łukasz w ręku bandytów, to potencjalne śmiertelne zagrożenie dla ludzkości. To kres naszego 
bezpieczeństwa.
— Rozumiem, że unicestwienie chłopca nie wchodzi w grę?
— Wolelibyśmy zginąć wszyscy.
— Przyjmuję. Czy jednak mnie wolno używać dowolnych metod, byleby skutecznych?
Altenbach zawahał się.
— Dziadek prosił, możliwie bez rozlewu krwi. Gray zacisnął usta.
— Tego nie mogę gwarantować. Czy przynajmniej wiecie, gdzie Łukasz przebywa?
— Czuję go niezbyt dokładnie. Nigdy dotąd nie mieliśmy telepatycznego kontaktu. 
Znajduje się gdzieś na morzu na północ od nas.
— Rozumiem. I jak pan sądzi, prędko wysadzą go na ląd?
— Przypuszczam, że nie wcześniej jak za siedem dni.
— Pan wie, dokąd się udają?
— Jeżeli zmusili go szantażem do odszukania naszej głównej kwatery, to wiem.

Niewdzięczny jest los emisariusza. Łukasz zamiast ucieszyć się z mego przybycia, 
potraktował mnie jak szmatę. Tonem pełnym wyrzutu wypomniał mi podłość i zdradę.
— Rozumiem, że wobec mnie nie miałeś skrupułów, ale Helena? Wydałeś im Helenę, 
przecież podobno kiedyś była twoją miłością?
Zdenerwował mnie. Szczeniak — moralista! Już chciałem mu powiedzieć, że nie miałem 
wyboru, że owszem, przez własną głupotę wlazłem w łapy szantażystów, ale zmieniłem 
zdanie. Co się będę tłumaczył?
— Jesteś podobno genialny, a niczego nie rozumiesz — powiedziałem ostro. — Sądząc po 
pozorach, uważasz sprawę za pospolity kidnaping, a to tymczasem chodzi o wielki 
eksperyment.
Wybuchnął śmiechem. I nagle zaczął mówić jak człowiek strasznie dorosły. Jak belfer do 
uczniaka:
— Wierzysz w humanitarny eksperyment, panie redaktorze, panie magistrze, a gdzie 
rzeczowa krytyka źródła? Przecież nie trzeba być telepatą, aby odróżniać naukowca od 
terrorysty, a grupę maniaków, pragnących naprawdę pomóc ludzkości, od funkcjonariuszy 
przestępczej mafii, których wyobrażenia na temat zbawienia świata można było w praktyce 
zobaczyć w Kambodży?
Trochę się spociłem.
— Czy to twoja własna hipoteza? — zawołałem.
— A po co hipoteza? Czytam w ich myślach.
— Łukasz, nie przesadzaj. Czytanie w myślach? Nie wierzę w takie sztuki.
— Mam może poczytać w twoich? Na wpół przerażonych, na wpół wściekłych. Ach, jak 
by ci się przydała odrobina cywilnej odwagi, ale cóż, tu trzeba hartowanej stali, a twój 
kręgosłup jest z miękkiej cyny i to wielokrotnie zginanej.
Cholera, posłużył się przenośnią, która przed chwilą przeleciała przez mój mózg. 
Cofnąłem się o krok.
— Nie masz prawa tak mówić. Ani mnie osądzać! Myślałem, że się dogadamy…
— Z tobą czy z panem Maksem?
— To nieważne, jestem pośrednikiem. Sądziłem, że potrafisz zauważyć pozytywne punkty 
sytuacji, skorzystać z szansy. Przecież oni chcą tylko współpracy, paru drobiazgów…
— To na początek, a co później?
Skąd tyle przenikliwości w tym szesnastolatku. Mówił jak człowiek, który życie strawił na 
intelektualnych dyskusjach. I zna wszystkie pułapki życia. Szybko się uczył!
— Mówmy więc o faktach — ciągnąłem. — A fakty są następujące. Siedzimy na dobre w 
ich łapach. Na dodatek mają również Helenę. Nie dyskutujmy, dlaczego tak się stało. Ważna 
jest sytuacja obecna. Mamy do wyboru, śmierć albo współpracę. Wybieraj, ale twoja decyzja 
to również los dalszych dwojga ludzi…
— Bardzo prosta alternatywa. Aut–aut? A przecież istnieją inne możliwości…
— Jakie?
Grymasem twarzy wskazał mi obiektyw kamery, a potem dodał:
— Ach, żebyś nie był takim tchórzem, tato!
Tato, psiakrew, nikt tak jeszcze do mnie nie powiedział. Żeby pokryć sprzeczne, szarpiące 
mną uczucie, rzuciłem:
— Jeszcze pogadamy.
I wybiegłem na pokład.
Wymiana szyfrowanych meldunków z Maksem poważnie zachwiała moją wiarę w ich 
czyste intencje. Wróciłem do kabiny Łukasza.
— Skończyły się żarty — powiedziałem ostro. — Jeśli w ciągu minuty nie zmienisz 
postawy, zaczną tortury, Helena straci najpierw ucho… Na początek. Chętnie ci je przyślą…
Poszarzał. Zda się, przefotografował cały mój mózg i pojąwszy, że nie trzymam niczego na 
pocieszenie w zanadrzu, powiedział głucho:
— Chcecie poznać kwaterę główną Altenbachów. Dobrze, pokażę wam. Zaraz podam 
odpowiedni kurs kapitanowi. Nie znam dokładnie miejsca, to będzie na razie tylko 
kierunek… Czuję, że dzieli nas ponad tydzień drogi tym pudłem…
Zaskoczyło mnie jego opanowanie, tak samo jak własny chłód, gdy przekazywałem 
okrutne pogróżki. Łukasz jednak jeszcze nie skończył.
— Mam jednak parę własnych żądań.
— Przekażę, ale nie wiem, czy…
— To są żądania dla nich do przyjęcia. Po pierwsze, nie chcę cię więcej widzieć.
— Znaczy…
— Znaczy, precz stąd! Doprowadzę ich na miejsce, ale nie chcę być nagabywany, 
przekonywany, uświadamiany. Nie znam szczegółowych planów, ale znam intencje grupy 
UNO. To był pierwszy warunek. Drugi, informuję, że gdy znajdziemy się na miejscu i 
pojawią się kolejne postulaty twoich przyjaciół, nie spełnię żadnego, dopóki nie spotkam się z 
mamą. Wtedy ewentualnie zawrzemy transakcję… Ale o tym porozmawiam na miejscu i to z 
twymi szefami.
— Przekażę, nie wiem, jaka będzie odpowiedź.
— Odpowiedź niech mi przyniesie ktoś inny. Nie chcę na ciebie patrzeć.
Zrobiło mi się bardzo nieprzyjemnie. Uniosłem wzrok, pragnąłem popatrzyć w oczy 
Łukasza. Ział z nich chłód i odraza. Tak patrzy się na padalca rozjechanego przez koło 
traktora.
— Ależ zrozum mnie… przecież moglibyśmy…
— Wyjdź! — powiedział krótko. — Egoista!
Więc wyszedłem.

— No i? — „Kuzyn” patrzy pytająco na szyfranta.
— Dogadali się, po wyjściu na Atlantyk frachtowiec „Prezydent Talbert” zmienił kurs na 
południowo — zachodni.
— Co to znaczy, komandorze? — szef zwraca się do mężczyzny w mundurze oficera 
marynarki.
— Płyną na Azory albo dalej… Ameryka Południowa, Karaiby?
— Ciekawe, odciąga ich czy prowadzi do celu. Profesorze Carmine…
Siwy ekspert mówi wolno, ważąc słowa.
— Chłopiec chyba jeszcze nie znalazł na nich sposobu. Piekielnie sprytnie wymyślili. Pętla 
szantażu samozaciskowa.
— Co pan radzi?
— Czekać. Przebywać stale w pobliżu i włączyć się w odpowiednim momencie. Mamy tę 
przewagę nad bandą UNO, że im koniecznie potrzebny jest „egzemplarz zero” żywy, my 
poradzimy sobie nawet z umarłym. Różnica techniki.
„Kuzyn” kiwa głową i zwraca się do szyfrantki.
— Prowadzić dalej ścisły nasłuch. Czy wykryto już miejsce pobytu Maksa i Helmuta?
— Nie mamy takich możliwości radiolokacyjnych. W każdym razie ich stacja nadawcza 
jest ruchoma. Albo znajduje się w samochodzie jadącym drogami północnej Francji, albo 
wynajęli nieduży samolot…
Odzywa się, dotąd jedynie przysłuchujący się rozmowie, generał „Teść”:
— W każdej chwili możemy zwrócić się o pomoc do Sureté, zlokalizować nadajnik i 
zniszczyć kierownictwo.
— Maks i Helmut to też tylko wykonawcy, kierownictwa UNO nie znamy. Nie śpieszmy 
się. Na wszystko przyjdzie pora. Moim zdaniem należy śledzić ich i wejść na gotowe.
— Życzę powodzenia — stwierdza aprobująco „Teść”.
Narada jest skończona. „Kuzyn” wymienia jeszcze parę zdań ze swym szefem, potem 
opuszcza paryską kwaterę KOMÓRKI.
Szybki wóz przewozi go w zupełnie inne miejsce. Ustronny pensjonat, kwiaty w oknach, 
cisza, spokój, paru kuśtykających staruszków. Burke już czeka. Pułkownik krótko 
charakteryzuje sytuację, w końcu mówi:
— Obejmiesz szefostwo operacyjne grupy. Dostaniesz do pomocy Raya…
Widać, że wiadomość ta cieszy porucznika. Wie, że również zawodowy snajper żywi do 
Graya głęboką nienawiść, a po klęsce na Jungfraujoch dyszy po prostu chęcią odwetu.
— Ja i mój ekspert będziemy zawsze w kontakcie. Nie ma co ukrywać, stoisz przed 
ogromną szansą, przyjacielu…
— A co z Grayem? Mam przestać go szukać? Znaleźliśmy właśnie hotelik, w którym 
przebywał przez pół dnia z mecenasem Vitry. Niestety zwiali.
— Trudno aresztować hotelik — zauważa „Kuzyn”.
— Znalazłbym go. Vitry wrócił do domu, ale jest cały czas śledzony…
— Drogi przyjacielu, o ile znam Freda, wiem, że nigdy już nie spotka się z mecenasem. 
Chodziło mu o dwie rzeczy, o kryjówkę lub kontakt z Altenbachami. Osiągnął zapewne i 
jedno, i drugie…
— Czyli?
— Jeśli zacznie pracować dla Altenbachów, sytuacja stanie się groźna. Postawię na nogi 
całą Sureté. Dostaną wszystkie możliwe rysopisy Graya. Nie opuści Francji. A propos, co pan 
zrobiłby na jego miejscu, dowiedziawszy się, że „egzemplarz zero” znajduje się na pokładzie 
„Prezydenta Talberta”?
— Puściłbym się w pogoń.
— Właśnie. Skontrolujemy wszystkie porty, również prywatne. Mysz się nie przemknie. 
Zresztą jego udział w grze to tylko nasze przypuszczenie. Być może Fred postanowił się 
wycofać, ukryć, przeczekać… To byłoby rozsądne, ale… niepodobne do niego.
— Chyba jednak życie mu jest miłe? — podrzuca Burke.
— Własne nie bardzo. Co innego, gdyby udało nam się odnaleźć jego córkę, Evelyn. 
Chyba jest ciągle gdzieś w Szwajcarii. Niestety, tam po ostatniej wpadce mamy ograniczone 
możliwości działania.
Porucznik czerwienieje.
— Kto mógł przypuszczać, że Ray sfuszeruje.
— Ostrzegałem, Burke, nie powinniśmy zaczynać z Grayem.
— To zdrajca!
— To ty tak chciałeś to widzieć. Do tego stopnia, że sugerowałeś zmianę zeznań 
pokojówce. To Christine miała wyrzucić paczkę „Marlboro”, nie Fred… Nie, nie trzęś się, 
Burke. Jesteś mi potrzebny. Wygraj tę partię, zapomnę o twej nędznej grze, ale jeśli 
przegrasz…
— Jeśli przegram? — machinalnie powtarza Burke, którego mopsowata twarz bardziej 
przypomina obwisły pysk starego buldoga.
— Oddam cię Grayowi.

23 września na jednym z mniej uczęszczanych przejść granicznych między Francją a 
Belgią nieliczni podróżni zauważali zdumiewającą aktywność funkcjonariuszy miejscowych 
służb. Szybko skojarzono tę ruchliwość z gigantyczną obławą na jakiegoś terrorystę, którego 
fotografie (w paru wersjach, był mistrzem charakteryzacji) pojawiły się na czołówkach gazet. 
W razie zauważenia ściganego funkcjonariusze byli zobowiązani do natychmiastowego 
kontaktu z paryską centralą Sureté. Widać, policja francuska poważnie zajęła się sprawą 
nadaną jej przez KOMÓRKĘ.
Według wszelkiego prawdopodobieństwa poszukiwany Gray nie miał szansy na 
opuszczenie Republiki. A i ukrywać się na jej obszarze nie byłoby mu łatwo.
Poprzedniego dnia patrol skontrolował mieszkanie w pewnym bloku w dzielnicy Defense. 
Wpłynęło bowiem doniesiecie od portiera. Mężczyzna, którego rysopis zgadzał się z jedną z 
wersji listu gończego, wszedł do mieszkania niejakiego Pierre’a Voisin. I od 24 godzin go nie 
opuścił. Portier należał do starej kadry policyjnych konfidentów, jego meldunek 
potraktowano więc bardzo serio.
Mieszkanie pana Vosin zostało sprawnie otoczone przez uzbrojonych po zęby 
funkcjonariuszy. Ewakuowano sąsiadów. Snajperzy wylądowali na dachu. Dowódca Lucien 
Guyard zastanawiał się nad wyłamaniem drzwi, ale najpierw postanowił zadzwonić. Otworzył 
tęgawy mężczyzna w szlafroku.
— Słucham — zdążył powiedzieć, ale odepchnięty poleciał pod ścianę. Jeden rzut oka 
wskazywał, że nie jest to poszukiwany.
— Nazwisko! — warknął Guyard.
— Pierre Voisin — rozespany mężczyzna wyciągnął z kieszeni szlafroka okulary i nałożył 
je na nos. — O co chodzi?
— O pańskiego gościa, zbiegłego terrorystę.
— Nie goszczę żadnych terrorystów.
— Zobaczymy. Chłopcy, przeszukać!
Zgraja mężczyzn z automatami rozbiegła się po apartamencie, trzaskały drzwi szaf i 
pawlaczy.
— Nikogo nie ma, szefie — meldowali.
— Sam pan widzi — uśmiechnął się gospodarz, ale już wzrok Luciena wypatrzył corpus 
delicti.
— Co to jest? — ryknął.
— Kieliszki — poinformował uprzemie pan Voisin. — A precyzyjnie rzecz ujmując, dwa 
puste kieliszki.
Policjant odsunął go bezceremonialnie i dobiegł do krętych schodków w rogu pokoju.
— A to?
— Wejście na drugą kondygnację, do sypialni.
— Aha! — krzyknął funkcjonariusz tonem Sherlocka Holmesa, który złapał Kubę 
Rozpruwacza. — Philip, idziemy! — zawołał do krępego policjanta z automatem.
— Zaprowadzę panów, tylko, na miły Bóg, nie demolujcie mi mieszkania, ostatni remont 
kosztował mnie majątek.
Jedna sypialnia była pusta, w drugiej panował półmrok. Nie przeszkodziło to Guyardowi 
już w pierwszej chwili zauważyć podłużnego kształtu przykrytego kocem. Jednym susem 
dopadł pościeli i zerwał przykrycie.
Dziewczyna była piękna i naga. Nie spała, ale nie wyglądała ani na przerażoną, ani na 
zachwyconą. Miała najwyżej osiemnaście lat, może mniej, ale pal sześć, Guyard nie pracował 
w obyczajówce. Piękne jędrne piersi przypominały złociste jabłka z ogrodu Hesperyd, 
kędzierzawy, złocisty trójkącik — runo, za którym gonił Jazon. Lucien w tym momencie 
zazdrościł po równi Jazonowi, jak i panu Voisin. Dziewczyna przeciągnęła się. Niech ją 
cholera…
— Moja narzeczona, Antoinette — przedstawił gospodarz. — Pan inspektor…
— Przepraszam — wybełkotał zaskoczony funkcjonariusz. I z lekkim żalem dodał: — 
Niech się pani przykryje.
Kontrola szaf ani grzebanie pod łóżkiem nie przyniosły rewelacji. Przyprowadzony ze 
służbówki portier przepraszał i tłumaczył się nieporadnie starością i miażdżycą.
— Naturalnie, wszystko mi się pokiełbasiło. Nie było żadnego obcego mężczyzny, tylko ta 
dziewczyna. Cholerna starość, sam nie rozumiem, jak do tego doszło.
— Widzisz Fred (od wczoraj byli po imieniu) — powiedział parę minut potem Altenbach 
— ludzie widzą tylko to, co chcą widzieć. Gdyby ktoś ci zrobił zdjęcie, mógłby się 
przekonać, że cały czas leżałeś tu wyłącznie ty i to bez żadnej charakteryzacji.
Niefortunny incydent i śliczna Antoinette długo jeszcze nawiedzać będą w snach 
inspektora Guyarda. Staną się też po paru dniach powodem jego cichych zgryzot. Jak to było 
możliwe, że wytrawny policjant zgłupiał do tego stopnia, iż przegapił najważniejszy szczegół. 
W całym mieszkaniu nie znalazł ani strzępka kobiecego stroju. A przecież piękna kochanka 
nie zjawiła się w Defense w stroju Ewy…
Ponieważ „Prezydent Talbert” nie zawinął do żadnego z portów francuskich ani 
angielskich, a przeciwnie, wziął kurs na pełny Atlantyk, dalsze pozostawanie w Paryżu nie 
miało większego sensu. Altenbach pragnął jak najszybciej znaleźć się w nowej siedzibie rodu, 
zwłaszcza że martwił go szybko pogarszający się stan zdrowia dziadka. Biorąc pod uwagę 
obstawienie lotnisk francuskich uznali, że łatwiej przeskoczą Atlantyk startując z Belgii.
Północną Francję przebyli szybko i, mimo licznych kontroli policyjnych, bezboleśnie. 
Altenbach dawał prawdziwy koncert telepatycznych możliwości, a przy okazji poczucia 
humoru. Zaglądającym do wozu funkcjonariuszom pasażer objawiał się a to jako rosły 
nowofunland, a to pyzata dziewczynka, a to wreszcie stos walizek. Najczęściej jednak 
widzieli gołe siedzenia.
Słońce przypiekało, było bezwietrznie, Altenbach złożył dach i kabriolet frunął autostradą 
ponad polami historycznych bitew i wielowiekowych zmagań.
Ostatnia kontrola. Granica. Peter podał dokument i na życzenie kontrolującego otworzył 
automatycznie bagażnik.
— Dziękuję, proszę jechać, szerokiej drogi — usłyszał uprzejme słowa.
W tym samym momencie praktykantka dyżurująca przy monitorze w budynku posterunku 
wykrzyknęła zdziwiona:
— A dlaczego w ogóle nie zajmują się tym drugim? Dowódca placówki zerknął na ekran. 
W istocie, funkcjonariusze zachowywali się tak, jakby w odkrytym wozie znajdował się tylko 
jeden pasażer. Ponieważ samochód już ruszał, wybiegli z posterunku. Trzeba trafu, że w 
rozklekotanym citroenie tuż przed Altenbachem popsuł się rozrusznik. Peter manewrował, 
żeby go ominąć, ale miał mało miejsca.
— Stać, stać! — usłyszał okrzyki z tyłu. Posłusznie zgasił silnik. Komendant i dziewczyna
w twarzowym mundurku dobiegli do wozu.
— A gdzie jest ten drugi? — zawołał dowódca. Kierowca wydawał się nie mniej 
zaskoczony niż stojący obok funkcjonariusze.
— Widzieliśmy pasażera — powiedziała dziewczyna. — Na monitorze.
— Nikogo nie było — zdziwił się celnik.
Intuicja podpowiadała praktykantce, żeby wyciągnąć rękę i dotknąć siedzenia. Jeśli będzie 
ciepłe… Wyciągnęła dłoń i zadrżała. Dotknęła męskiej nogi. I w tym momencie miraż 
prysnął. Na tylnym siedzeniu zobaczyła mężczyznę, którego twarz znała z listów gończych. 
Dlaczego jednak nie krzyczała? Nie zrobiła żadnego ruchu, tylko trwała niczym mucha 
uwięziona w bursztynie?
Altenbach był skoncentrowany maksymalnie. Panować nad wyobrażeniami czterech osób, 
unieruchomić piątą. Nie, to niewątpliwie znajdowało się na krawędzi jego możliwości. A jak 
zaciekawieni zbiegowiskiem dołączą inni? Tymczasem gość z przodu zapalił wreszcie 
citroena…
Komendant miał właśnie wydać polecenie wyjścia z samochodu, ale ku własnemu 
zaskoczeniu z jego ust padło krótkie:
— Proszę jechać!
Renault skoczył do przodu. Oprzytomnieli.
— Tam siedział poszukiwany, dotknęłam go! — krzyczała praktykantka. — Dlaczego pan 
kazał mu odjechać?
Celnik upierał się, że nie widział nikogo. Komendant postanowił wrócić na posterunek, 
zaalarmować stronę belgijską i powiadomić o zagadkowym wydarzeniu centralę. Ale nim 
doszedł do budynku, zrobiło mu się gorąco i sennie, pomyślał, że w taki dzień najlepiej 
wybrać się na ryby albo z kimś umówić, a po kwadransie nie pamiętał nawet, że chciał gdzieś 
dzwonić. Praktykantka odczuwała bóle głowy, zwolnił ją więc ze służby. Ogólnie marny 
dzień.
Fred musiał przejąć kierownicę. Altenbach kompletnie wyczerpany odpoczywał na tylnym 
siedzeniu.
— Podźwignąłem się — mruczał. — Boże, jak ja się źle czuję, ale to mnie, minie. Do 
Brukseli niedaleko.

Przez parę dni mocno kołysało. Leżałem na koi, co rusz wstrząsany torsjami i głuchą 
rozpaczą. W chwilach lepszego samopoczucia próbowałem pisać książkę. Ciężko szło. 
Zabolały mnie okropnie słowa Łukasza. Tym bardziej, że miał rację.
Na wysokości brzegów Hiszpanii przestało wreszcie huśtać, zrobiło się też znacznie 
cieplej. Godzinami stałem przy relingu, wpatrując się w wodną przestrzeń. Czasem w oddali 
mijał nas jakiś statek lub przemknęło stado podskakujących na falach delfinów.
Miałem dużo czasu na niewesołe rozmyślania. Trawiły mnie jak coca–cola rdzę. Nie 
widziałem przyszłości. Moja sytuacja teraz, kiedy przestałem służyć za pośrednika, bardzo się 
pogorszyła. Czterej terroryści spoglądali spode łba, gdy przychodziłem na posiłek. Zapewne 
nie mieli ochoty na rozmowy i tylko jakieś wyższe kalkulacje wstrzymywały ich przed 
wyrzuceniem mnie za burtę, bo ochotę na pewno mieli. A co będzie później? W myślach 
liczyłem na jakiś cud, ale w nocy budziłem się na wąskiej koi oblany potem… I myślałem o 
śmierci.
Jaka jesteś, wielką ciszą, niebytem, ulgą po bólu, po nieudanym, spieprzonym 
dokumentnie życiu? I odruch protestu — to niemożliwe, przecież jestem młody, tyle 
mógłbym zrobić…
— Co mógłbyś takiego zrobić? — odzywa się we mnie ten drugi, mały złośliwy karzełek 
— ironista, kiedyś wierny towarzysz młodzieńczych zwątpień, potem przegnany precz, 
zapędzony w najdalszy kąt podświadomości, teraz triumfujący zgryźliwie. — Co mógłbyś 
zrobić? Jeszcze parę kilo felietonów o niczym, trochę żartów, które nikogo nie bawią, a może 
przemówienie dla Waldka?
— Gdybym miał szansę…
— Dostawałeś tyle szans.
— Nie miałem szczęścia!
— Miałeś go aż za dużo. Ale zagoniony, wpatrzony w każde pięćdziesiąt groszy, w każdą 
ulotną przyjemność nie chciałeś go zauważyć. Straciłeś Łukasza.
— Nigdy go nie miałem.
— Mogłeś mieć. Gdybyś spróbował być mu ojcem. Kiedyś tego potrzebował, a ty 
ucieszyłeś się tylko, że nie musisz płacić alimentów.
— Odejdź, mały szatanie!
— Odejdę, ale wrócę. Będę ci towarzyszył w ostatniej drodze.
— Umrzemy razem.
— Ja się nie boję. Uwielbiam czarny humor, a śmierć jest tylko najłatwiejszą pointą 
kawału… Czołem!
— Nie, poczekaj, poczekaj idioto! Chcesz, śmiej się ze mnie, ale nie opuszczaj mnie. Nie 
chcę być sam, zwłaszcza teraz.
— Bądź mężczyzną.
— Potrzebuję rady…
— Przecież nigdy nie chciałeś słuchać mych rad.
— Mówiłeś tylko rzeczy gorzkie.
— To była gorycz lekarstwa, nie trucizny. Teraz broń się sam…
W dusznej kajucie posapuje i jęczy przez sen René. Mój opiekun, może mój kat. Boże. 
Usiłuję się modlić. Rozczulam nad sobą. Łzy płyną podczas Ojcze nasz…
— Wiesz, że zachowujesz się kabotyńsko? — czerwony kapturek znów pojawia się na 
skraju mego mózgu. — Ale płacz, płacz, jeśli ma to ci pomóc. Mówiłeś, że nie masz 
szczęścia. Miałeś jeszcze parę dni temu ogromną szansę naprawienia wszystkiego. Łukasz nie 
może działać, bo jest obserwowany. Ty mógłbyś. Teraz, na pełnym oceanie na pewno nie 
prowadzą łączności telewizyjnej. Radiowe komunikaty można sfałszować. Opanowałbyś 
radiostację, Łukasz zahipnotyzowałby strażników. Ci mówiliby to, co on zechce. 
Wyciągnęłoby się informację, gdzie jest Helena…
— Szalony pomysł!
— Inni by próbowali. Choćby twój stryjeczny brat, Karol, albo Alfred.
— Alfred dawno nie żyje. A poza tym, gdyby istniały takie możliwości, Łukasz 
zrealizowałby je beze mnie. A może nawet realizuje…
Uczepiłem się tej myśli. Oczywiście, że też wcześniej nie wziąłem pod uwagę najprostszej 
ewentualności. Łukasz tak szybko się zgodził, od razu podał kurs i teraz pewnie ciągnie 
bandziorów prosto w pułapkę.
— Powinieneś przynajmniej spróbować mu pomóc — podsuwa wewnętrzny krasnoludek. 
— Jesteś tu tyle dni, a nawet nie usiłowałeś obejrzeć instalacji alarmowej, nadajnika. Twoje 
informacje przekazane Łukaszowi… Zresztą, po co masz przekazywać, sam wyczyta je w 
twych myślach.
Trochę racji miał. W zasadzie szepce mi same słuszne rzeczy. I gdyby nie strach…
— Nie poddawaj się panice. Myśl chłodno. Czekając na cud nie masz żadnych szans, a tak 
niewielkie, ale zawsze.
Zsuwam się z koi, René śpi jak zabity. Mijam go. Nawet się nie poruszył. Pokład cały 
mokry od rosy. Na wschodzie różowieje niebo. Jakże inaczej wyobrażałem sobie podróż 
szlakiem Kolumba. Dochodzę do rufy. „Prezydent Talbert” sunie gładko po falach jak 
pięciopiętrowa kamienica. Jutro chyba dotrzemy do Azorów, a dalej…? Wpatruję się w pianę 
wypływającą spod śruby, długie bruzdy za statkiem, rozsypujące się po wodzie. Ku 
horyzonto…
Cholera. Czyżby złudzenie? Gdybym tak miał lornetkę. Wytężyłem wzrok. Daleko za rufą 
widziałem coś, co przypominało sterczący na sztorc patyk. Szybko zniknęło. Więc może tylko 
mi się wydawało. Może moja nadzieja wytworzyła wzrokowy miraż…
— Co tutaj robisz? — mocna dłoń łapie mnie za ramię. Omar! — Czego węszysz? — 
powtarza południowiec.
— Zemdliło mnie — krzywię boleśnie twarz i wskazuję na żołądek.
— Przy tak spokojnym morzu? Nie nadajesz się na marynarza — rechoce terrorysta. — 
Masz, spróbuj, może ci pomoże — wtyka mi płaską butelkę. Jakaś dobra whisky. — Nie bój 
się, to nie trucizna!
Może jestem niedorajdą, ale pochodzę z tych stron Europy, gdzie picie to najlepiej 
rozwinięta gałąź sportu. Piersiówka jest prawie pełna. Unoszę ją do ust. Przechylam. Kątem 
oka patrzę na Omara. Rozbawienie ustępuje miejsca zainteresowaniu. Wypiłem połowę, 
potem trzy czwarte. Trochę mnie zatyka, ale nic. Kończę! Obcieram usta rękawem i oddaję 
pustą butelkę. W oczach bandziora podziw. Sam pewnie pije od niedawna, od kiedy charakter 
pracy i koledzy kazali zapomnieć mu o Koranie.
— Umiesz grać w kości? — pyta całkiem przyjaźnie. — Ja też nie mogę spać.
Idziemy. Jeszcze chwila, a będę zupełnie lekki i rozluźniony. Ale w mniejszym stopniu 
sprawczynią tego stanu jest whisky. O wiele większy wpływ ma dostrzeżony w wodzie obiekt 
— peryskop łodzi podwodnej.

Lot na drugą półkulę przebiegł bez większych wrażeń. Dolecieli punktualnie do Caracas. O 
świcie 24 września w porcie La Guaira oczekiwał ich olbrzymi Wolfgang. Uwagę Graya 
zwrócił prześliczny jacht, pływający pod banderą panamską, o nieco pompatycznej nazwie 
„Krzyż Południa”.
— Wynajęliśmy go dla pana, według życzeń — poinformował majordomus.
— Nie przypuszczałem, że będzie taki piękny.
— Jest szybki jak motorówka — tłumaczył Wolfgang, któremu najwyraźniej powierzono 
rolę kapitana.
— Kiedy możemy wyjść w morze?
— W każdej chwili, ale uzupełniamy jeszcze ekwipunek. Pańskie zamówienie było dość 
nietypowe. Jutro nasz człowiek przyleci ze Stanów z brakującym sprzętem i możemy 
wypływać.
— Mamy bardzo dużo czasu — zauważył Peter. — „Prezydent Talbert” potrzebuje 
tygodnia, by tu dopłynąć, i to o ile nie zatrzyma się na dłużej na Azorach. Masz już plan, 
Fred?
— Parę planów. Chciałbym jednak działać sam. Altenbach zamyślił się.
— Jak sobie życzysz, widziałeś jednak, że coś niecoś potrafię i mogę się przydać.
— Wolałbym, żebyś zlokalizował kwaterę KOMÓRKI, kiedy pościg znajdzie się na 
wyspie. Przypuszczam, że prędzej czy później podążą szlakiem liberyjskiego frachtowca.
— Spróbujemy. Nawiasem mówiąc, chętnie spędzę trochę czasu przy dziadku. Boję się, że 
to jego ostatnie tygodnie.
Graya satysfakcjonowało stanowisko Petera. Myślał o akcji szybkiej, opartej na prostym 
pomyśle. Humanitarne skrupuły Altenbachów mogły stanowić jedynie przeszkodę. Nie 
znaczy to, że go nie cenił; dzień wspólnie spędzony na zacumowanym stateczku pozwolił mu 
bardziej poznać tego ciekawego człowieka o nieprawdopodobnej wręcz wiedzy.
Najbardziej chyba pasjonowała Altenbacha istota swych tajemniczych umiejętności. 
Starannie wykształcony, usiłował przeniknąć fizyczne podstawy uranosowych talentów. 
Wytłumaczyć cuda prawami nauki.
— Wszystko porządkuje skoncentrowana myśl, czy jak kto woli, kontrolowana 
biologiczna energia. Kto potrafi ją umiejętnie skupić, zastosować, posiada prawie 
nieograniczoną władzę nad materią — wyjaśnił. — Znasz zapewne najprostsze doświadczenie 
elektromagnetyki, pole elektryczne porządkuje żelazne opiłki, układa je we wzory. Podobnie 
jest ze skoncentrowaną myślą.
— To też fala — zauważa Fred.
— Nie można znaleźć jednej prostej formuły. Umysł ludzki nie jest jedynie siłownią i 
komputerem. Fala biologiczna to raczej warkocz paru fal, z których jedna, boska, nie da się 
wytłumaczyć naszą normalną fizyką.
— To dziedzictwo Uranosa?
— Niekoniecznie, być może owa cecha pojawiła się podczas eksperymentów innych 
Kosmitów z przedstawicielami homo, jeszcze nie sapiens. Zresztą i w wiązce fluidów 
zwierzęcych znajdziemy pierwociny tego promieniowania. Aby podsumować sprawę: 
Wiemy, że ono istnieje, nie potrafimy ująć go we wzór, może nawet nigdy nie będziemy 
umieli. Wszystko, do czego doszedłem, to segregowanie efektów, sposobów, działań… Cóż, 
skoncentrowana myśl zmienia porządek struktury ciała. Materia jest o wiele bardziej 
plastyczna, niż to wynika z pobieżnego oglądu, chociaż patrząc od strony atomowej, powinna 
być jeszcze podatniejsza. Przecież atom to pustka — małe jądro i jeszcze mniejsze elektrony. 
Niektórych dziwią bezkrwawe operacje szamanów filipińskich. Ale czy to takie dziwne? Dam 
prosty przykład: mamy lód z zatopionym weń kamieniem. Można lód rozbić i kamień 
uwolnić, ale można również stopić…
— No tak, ale przy bezkrwawych operacjach nie następują zmiany podobne topnieniu, 
zresztą byłyby one niemożliwe, zmiana temperatury, ciśnienia to zabójstwo dla organizmu.
— I owszem. Ale istotą działania skoncentrowanej wiązki fali biologicznej jest zmiana 
kompozycji, struktury, bez skutków ubocznych. Ja nie umiem przenikać przez ściany, Łukasz 
potrafi. Na krótki moment drewno, kamień lub cegła, nie tracąc nic ze swej barwy czy 
kształtu, stają się przenikliwe jak powietrze… Z kolei lewitowanie to chwilowe pozbawienie 
własnego ciała grawitacji… Proste?
— A jednak martwisz się chorobą dziadka. Nie możecie go uleczyć?
— Przy mojej wysokości procentu pierwiastka U nie potrafię walczyć ze starością — 
smutno uśmiecha się Peter. — A poza tym przypuszczam, że w każdym człowieku istnieje 
pewien skończony ładunek siły witalnej, częściowo regenerujemy go, ale mimo to wyczerpuje 
się. Gdyby Ernest Altenbach miał umysłowość rentiera, gdyby posiadaną moc zużywał 
wyłącznie na konserwację własnego organizmu, prawdopodobnie żyłby i 200 lat. Ale on swój 
psychiczny „eliksir życia” oddał, proszę wybaczyć staromodne słowo, sprawie, podobnie jak 
większość kobiet mego rodu. Tak jak my wszyscy. I to nawet nie jest już altruizm. To 
konsekwencja.
Na krótko przed udaniem się na spoczynek Gray zadaje pytanie, które nurtuje go od 
dawna.
— Skąd wziął się ten nagły przypływ zaufania do mnie? Tylko z konieczności? 
Powiedzieliście mi znacznie więcej niż potrzeba, abym odwalił fuchę. Kimże ja w końcu 
jestem, kondotierem, zbirem do wynajęcia, człowiekiem bez przeszłości i bez przyszłości.
— Obejrzeliśmy twoją osobowość, sporo wiemy — mówi cicho Peter. — Życie zrobiło ci 
dużo złego, w pewnym momencie chciałeś brać na nim odwet. Pragnąłeś mu pokazać, co 
potrafisz. Stąd zabawy w Legię, w KOMÓRKĘ. Ale to pozory. Tak naprawdę nigdy nie 
zabijałeś dla przyjemności, nie pofolgowałeś zemście. Bawiłeś się, grałeś w arcytrudnej 
dyscyplinie. Ale w gruncie rzeczy chciałbyś być normalnym człowiekiem,
mieć zwyczajną rodzinę, poświęcić czas córce, może jeszcze mieć dzieci. Być porządnym 
człowiekiem. I właściwie jesteś nim.
Gray nie zadaje więcej pytań. Nazajutrz na pokładzie wychodzącego w morze jachtu 
zajmuje się już tylko konkretnymi rozwiązaniami technicznymi.

ROZDZIAŁ XVIII

Patrząc z lotu ptaka, Martynika przypomina łeb rekina z rozdziawioną paszczą. W tej 
paszczy, zresztą bardzo uroczo, ulokował się port i miasto o nazwie zrozumiałej nawet dla 
kogoś nie znającego francuskiego — Fort de France. Paszcza dzieli wyspę na dwie części: 
płaską południową i północną, wyżynną z dominującym stożkiem Mont Pelée. Możliwy jest 
również inny podział: na wybrzeże karaibskie i atlantyckie. Tu, jak na wszystkich Antylach, 
różnica jest uderzająca. Akwen karaibski — duszny, gorący niczym garnek nakryty 
przykrywką — cechuje duża ilość kąpielisk; strona atlantycka, chłodniejsza, z wysoką 
oceaniczną falą, pełna przybrzeżnych raf i rekinów, mniej zalecana jest miłośnikom 
beztroskich kąpieli. Natomiast cała wyspa, tonąca w zieleni, ogromnych południowych 
kwiatach, z typowo francuskim stylem życia, tak różnym od surowego drylu protestanckich 
kolonizatorów, przypomina rajski ogród, perłę naszyjnika rozciągniętego na ciepłych wodach.
Właśnie po stronie atlantyckiej głęboko w morze wdziera się niczym kościsty paluch 
Półwysep Karaweli, zakończony skalistym Przylądkiem Diabła, ponad którym rozbłyska 
światło latarni morskiej, pierwszego znaku nowej części świata, który dojrzeć może żeglarz 
posuwający się śladami Kolumba.
313 i października, dobrze po zapadnięciu zmroku, frachtowiec „Prezydent Talbert” 
zatrzymał silniki i stanął parę mil od Skały Karaweli, samotnej kamiennej bryły rzuconej ręką 
natury w morze o trzy kilometry od Przylądka Diabła. Giani, komenderujący rejsem z 
ramienia grupy UNO, czekał na sygnał z lądu albo na zjawienie się któregoś z szefów, od 
paru godzin wyglądających liberyjskiego frachtowca w wiosce La Trinite u nasady półwyspu. 
W tym samym czasie z rozkosznej Zatoczki Skarbów u podnóża ruin Chateau Dubuc 
wypłynęła inna jednostka i ominąwszy skaliste rafy ruszyła na spotkanie „Prezydenta 
Talberta”.
Mrok w tropikach zapada głęboki, lepki, gwiazdy błyszczą, ale trochę jak perły zagłębione 
w smole. „Krzyż Południa” wolał nie zbliżać się zanadto do frachtowca. Gray i Wolfgang 
zatrzymali jacht za Skałą Karawelii, spuścili mały ponton i popłynęli w stronę słabo 
oświetlonej jednostki, przypominającej bardziej Latającego Holendra niż normalny statek 
handlowy. Zresztą, czy „Prezydent Talbert” był normalnym statkiem handlowym? Od dawna 
współpracował z grupą UNO — transporty broni do wybranych stref, przerzut bojowców…
Fala nie była wysoka. W pewnym momencie, kiedy kadłub „liberyjczyka” majaczył już 
dość blisko, Fred założył maskę, płetwy i pojemniki z powietrzem, przypasał dość ciężką 
torbę i nóż.
— Czekaj tu na mnie — rzekł do niedźwiedziowatego majordomusa.
— Powodzenia — padła mrukliwa odpowiedź. Woda ogarnęła go, ciepła jak zupa. 
Kawałek płynął tuż pod powierzchnią, potem zanurzył się głębiej. Plan Graya był prosty, 
zamierzał upiec dwie pieczenie naraz, a nawet trzy. Wiedział od Altenbachów, że w ślad za 
statkiem terrorystów podąża miniaturowa łódź podwodna, jeden z prezentów, jakie generał 
„Teść” otrzymał z bliżej nieokreślonych funduszy.
Koło drugiej mrok nad głową stał się jeszcze intensywniejszy, Gray zatrzymał się, rękami 
dotykał szorstkiego dna „Prezydenta”. Posuwając się wzdłuż stępki wyciągał z torby kolejno 
trzy prostokątne przedmioty, przypominające duże pudełka po cygarach. Połączył je 
parometrowymi odcinkami przewodu. Pudełka poumieszczał w pobliżu spojeń blach kadłuba, 
a ponieważ magnetycznie przywierały do stali, ich oderwanie nie byłoby łatwe. Przy trzecim 
pudełeczku znajdował się zapalnik radiowy. Detonacja mogła nastąpić w każdej sekundzie po 
wysłaniu impulsu z nadajnika. Fred wypłynął na powierzchnię po tej stronie, gdzie kadłub 
zasłaniał nawet światło księżyca. Tuż pod lustrem wody przyczepił do blachy mocny 
magnetyczny haczyk i jakoś tak go umocował, że nie mógł nawet drgnąć na śliskiej 
powierzchni burty. W tak zaimprowizowanej szatni powiesił cały swój ekwipunek. Zostały 
mu tylko nóż i sakwa. Teraz wyciągnął z niej zwój liny, zakończonej małą, sześciopazurkową 
kotwiczką. Rzucił modląc się, żeby nie trafić w jakiegoś śpiącego marynarza. Chwilę potem 
wspinał się na pokład. Udało się. Wokół pusto. Dopiero po paru minutach zauważył w oddali 
światełko żarzącego się papierosa. Na szczęście wartownik krążył po drugiej stronie pokładu. 
Nurek zakradł się tam zwinnie i rychło zauważył drzwi, których pilnował półnagi mężczyzna. 
A więc zapewne tu znajdował się Łukasz. Gray miał ogromną ochotę załatwić wartownika i 
wyciągnąć „egzemplarz zero”. Wolał jednak trzymać się planu i polityki faktów dokonanych. 
Łukasz mógł przecież nie zgodzić się, mógł lękać się o los Heleny. A o nią Fred akurat 
martwił się najmniej. Po pierwsze, nie Helena była w tej sprawie najważniejszym obiektem, a 
poza tym stanowiła zbyt ważny atut, by likwidować ją, nawet jeśli Łukasz się wymknie. A 
właściwie tym bardziej. Uwolnienie chłopaka dawało poniekąd dodatkową gwarancję jej 
bezpieczeństwa. Oczywiście autorem takiej kalkulacji mógł być ktoś obcy, a nie syn.
Strażnik ziewał, nie domyślając się nawet, jak niewiele dzieliło go od wieczności. Gray 
cofnął się w głąb korytarza. Przeszedł parę kroków. Niedaleko oświetlonego mostka (przy 
sterze jednak ktoś czuwał), Fred zamocował kolejny ładunek. Wystarczająco silny, aby 
zmieść nadbudówkę razem z przyległościami. Zapalnik nastawił na 2.25. Zostawił sobie pięć 
minut. Nie musiał się spieszyć. Teraz spokojnie uda się do Łukasza, na minutę przed 
eksplozją poinformuje go o sytuacji i razem skoczą do wody. Wybuch zdemoluje pokład i 
wywoła zamieszanie wśród załogi. Jeśli łódź „Kuzyna” krąży istotnie w pobliżu, KOMÓRKA 
zechce interweniować. Może nawet przybije do „Prezydenta Talberta”, chcąc ratować 
„egzemplarz zero”, a wtedy obserwujący to z bezpiecznej odległości Fred puści radiowy 
impuls. Wybuchną trzy ładunki pod statkiem — terroryści i komórkowcy pospołu znajdą 
śmierć w wodach Atlantyku. Jeśli ktoś ocaleje, przypuszczalnie i tak zaniesie mocodawcom 
wieść, że „egzemplarz zero” przepadł… a potem? Gary nie lubił konstruować zbyt odległych 
planów.
Pozostały cztery minuty, obszedł nadbudówkę z drugiej strony. Świetlik mesy załogowej 
jaśniał z daleka. Czyżby nocny bankiet? Gray zbliżył się i zajrzał do środka. Grali w karty, 
czterech. Dwóch marynarzy o potężnych, tatuowanych łapskach, śniadolicy Omar, z którym 
parokrotnie krzyżowały się ścieżki agenta i… mój Boże! Czwartym grającym, najwyraźniej z 
największym szczęściem — przed nim bowiem widniał spory kopczyk pieniędzy, był Adam 
Szarecki.
Do eksplozji pozostały dwie minuty. Co miał zrobić Fred Gray? Czas nie pozwalał na 
zastanowienie. Nie zważając, czy ktoś go posłyszy, dwoma susami wrócił do miejsca, w 
którym umieścił ładunek. Rozbrajanie trwałoby zbyt długo. Wyszarpnął go i szerokim 
rozmachem cisnął za burtę. Czy kierował nim impuls, odruch, czy błyskawicznie 
przeprowadzona kalkulacja…? Sam nie wiedział.
Mocny plusk.
— Kto tam? Kto tam? — zawołał zaalarmowany strażnik. Wyrósł tak blisko Freda, że 
mógł jedynie użyć sztyletu. Charkot zmieszał się z podwodną detonacją. Gray nie czekał na 
dalszy rozwój wydarzeń. Z marszu przesadził reling. W locie wyprostował ciało i miękko 
wszedł w atramentową toń. Po chwili wymacał zawieszony rynsztunek. Czas był najwyższy, 
na pokładzie zaroiło się od ludzi. Wyraźnie ogłoszono alarm, zapłonęły światła.
Dał głębokiego nura. Miał nadzieję, że z frachtowca nie wypatrzą pontonu. Sprzeczne 
myśli wirowały mu w mózgu. Przecież sam, z rozmysłem, zniszczył swój plan. Ostrzegł 
terrorystów, drugi raz nie pójdzie mu łatwo, nadto zdradził swoją obecność ludziom z 
KOMÓRKI, nie mówiąc już o zawiedzionym zaufaniu Altenbachów.
A wszystko dlaczego? Dlatego, że nie potrafił z zimną krwią posłać na dno statku, na 
którym płynął jego brat…

Brat? A czyż nie podsuwaliśmy wcześniej podobnych sugestii Czytelnikom? Tak, brat. 
Wprawdzie stryjeczny, ale w tej chwili oprócz córki człowiek z racji więzów rodzinnych 
najbliższy.
Fred Gray. Superagent? A może raczej Alfred Szarecki, wysportowany chłopak z 
Rychłowa, któremu los, ów zwariowany reżyser, wymyślił życiorys z innej konwencji.
Minęła trzecia pięćdziesiąt, kiedy ponton ze zmęczonym wiosłowaniem Grayem opłynął 
Skałę Karaweli i dobił do burty „Krzyża Południa”. Nikt go nie ścigał. „Prezydent Talbert” co 
rychlej podniósł kotwicę i ruszył na południe. Być może nastąpiło to w wyniku radiowej 
wymiany zdań z czuwającymi na lądzie szefami, a może sam Giani po detonacji za burtą i 
znalezieniu ciała zasztyletowanego kompana postanowił opuścić nieprzyjemny teren.
Fred przywiązał ponton i wskoczył na pokład. Nikt nie pełnił straży, zakotwiczony jacht 
sprawiał wrażenie bezpańskiego… Tylko zostawić ich na parę godzin! Gray — Szarecki 
rozchylił drzwi kabiny.
— Dzień dobry, przyjacielu — przywitał go znajomy głos.
Zapaliły się światła. Na koi, z pistoletem trzymanym oburącz i wycelowanym w pierś 
agenta, siedział wesoło uśmiechnięty porucznik Burke. W kątach czuwało jeszcze dwóch 
zbrojnych w automaty.
— Rączki do góry! Zdaje się, że zakończyliśmy tym razem grę, przyjacielu.
Fred nie okazał zdziwienia. Był tylko w slipach, bez jakiejkolwiek broni. Nóż zgubił, gdy 
wyskakiwał za burtę frachtowca. Powiedział tylko z naciskiem:
— Uważaj, Burke. Nie rób głupstw!
— Mocny bluff, przyjacielu. Nie masz na co liczyć. Z twojej załogi zostało dwóch rannych 
fagasów. A ja nie odmówię sobie przyjemności…
— Mimo wszystko ostrożnie, Sam. Przyznam, pomysł zajęcia jachtu wygląda 
efektownie… ale ja to przewidziałem.
Mopsowatą twarz porucznika przebiegł dziwny cień.
— Mów jaśniej. I tak już jesteś trupem.
— Widzisz, co mam w ręku?
Teraz dopiero Burke dojrzał metaliczne pudełko w uniesionych do góry rękach Freda.
— Nie powinienem tego upuszczać, odbezpieczone…
— Co to niby ma być, do pioruna?
— Zapalnik radiowy…
— Zaminowałeś ten wszawy jacht?
— Nie jacht, przyjacielu. Nie lubię efektownych samobójstw. Trzy miny znajdują się na 
dnie frachtowca „Prezydent Talbert”, dwie inne przy waszej podwodnej łódeczce… Jedno 
drgnienie, choćby upuszczenie… a nie ma ani „egzemplarza zero”, ani waszej jednostki.
— Łżesz… — głos porucznika stracił naturalną pewność siebie. Dwaj goryle spoglądali na 
niego pytająco.
— Jak myślisz, co robiłem tej nocy? Łowiłem raki?
— Nie wyszło ci, ładunek eksplodował w wodzie…
— Tylko po to, aby cię tu zwabić, najdroższy… Oczy Burke’a coraz bardziej 
przypominały wytrzeszcz ogłupiałego barana.
— A kiedy, u diabła, założyłeś ten ładunek przy mojej łodzi?
W oczach mężczyzny wciąż stojącego z uniesionymi rękami zapaliły się wesołe iskierki.
— Teraz. A ściślej mówiąc, zrobiłem to nie ja, tylko mój przyjaciel Wolfgang, któremu 
pożyczyłem sprzęt nurka.
— Chryste, szefie — wyrwał się jeden ze zbirów — przecież było ich dwóch, a wrócił 
jeden…
— Właśnie, a teraz łap! — krzyknął donośnie Fred i lekkim ruchem cisnął srebrzystym 
pudełeczkiem w Burke’a. Ten puścił pistolet i niezręcznie usiłował złapać lecący nadajnik. 
Gray padł plackiem na ziemię i w tym momencie przez okno zaszczekał automat Wolfganga. 
Pociągnięty za nogi Burke wylądował na podłodze. Dwa błyskawiczne, dobrze ulokowane 
ciosy i sflaczał jak rozpruta piłka. Tymczasem automat majordomusa jeszcze parę sekund siał 
spustoszenie na pokładzie, potem olbrzymi Szwajcar padł plackiem na deski. Zagrały serie 
przeciwnika. To łódź KOMÓRKI wypłynęła z cienia i siekała takielunek „Krzyża Południa”. 
Gray przywlókł nieprzytomnego Burke’a do drzwi.
— Wstrzymajcie ogień albo stracicie szefa! — huknął donośnie.
Z morza dobiegło przekleństwo Raya, ale ostrzał ustał.
— Zabieram go na brzeg! — ciągnął Fred. — A wy przekażcie pułkownikowi, żeby 
zrezygnował z tej sprawy. Moje słowo, że Altenbachowie nie wpadną w ręce grupy UNO. O 
to wam przecież chodziło…
Burke odzyskiwał przytomność.
— Chryste, człowieku, coś ty narobił? — chrypiał.
— Spokojnie, twoi odpływają, a ja ci daję szansę, Ted, ostatnią… Nie wchodź mi więcej w 
drogę!
— A łódź, miny? To był bluff?!
— Niezupełnie. „Prezydent Talbert” jest faktycznie zaminowany, tyle że nadajnik nie ma 
ustawionej odpowiedniej częstotliwości. Twojej łodzi nawet nie szukaliśmy. Wolfgang płynął 
cały czas pod pontonem i w odpowiednim momencie włączył się do akcji… Hej wy! — 
krzyknął” do naradzających się komórkowców. — Przekażcie „Kuzynowi”, że w wypadku 
jakichkolwiek numerów dzisiejszej nocy tracicie nie tylko Burke’a, co w końcu jest małą 
stratą, ale również „egzemplarz zero”. Prawda, poruczniku?
Dyszał jedynie, nieprzytomny z wściekłości. Naraz spojrzał w stronę morza.
— Oni odpłynęli, puścisz wolno tych wszawych terrorystów — sapał.
— Na razie. Podobnie jak waszą łódeczkę.
Ray nakazał zanurzenie. Na jachcie można było się brać za wyrzucanie trupów za burtę i 
udzielanie pomocy dwóm żywym jeszcze marynarzom „Krzyża”. Ranni i zakneblowani leżeli 
w magazynie. Porucznikowi profilaktycznie nałożono kajdanki, mógł więc do woli sapać i 
prychać jak tygrys, któremu wyłamano zębiska.
Gray im dłużej zastanawiał się, tym bardziej był pewien, że choć wynik meczu wyglądał 
remisowo, drugą rundę zdecydowanie wygrał.

Tak naprawdę nie wiem, co zdarzyło się na pokładzie. Graliśmy kolejną noc w karty, w 
Omarze udało się rozniecić żyłkę hazardu, z kości przeszliśmy do pokera, a wśród marynarzy 
zawsze można było znaleźć chętnych do gry. Przyznam się, że nie pisałem dotąd o tych moich 
umiejętnościach. Miałem smykałkę do gier. Właściwie przez wiele lat kierki, brydż i poker 
stanowiły moją główną rozrywkę. Lubiłem karty i one chyba też mnie lubiły. Wśród mych 
okrętowych partnerów na szczęście nie było żadnego szulera, dlatego też ogrywałem tych 
prostych ludzi bez większych trudności, choć wyznam, oględnie, starałem się ich nie 
zniechęcać. Talent do picia i hazardu znacznie podreperował mą reputację wśród oprychów. 
W pewnym sensie zaczęli mnie traktować jak jednego ze swoich. Nie krępowali się i niczego 
nie taili. Inna sprawa, nie wiedzieli wiele. Prawdopodobnie Maks (jeśli to on był szefem) 
specjalnie tak dobrał załogę, aby Łukasz nie wyczytał za wiele z ich mózgów. (Pardon, biorąc 
po uwagę inteligencję, winienem napisać raczej — móżdżków.) Kombinując doszedłem do 
wniosku, że są grupą bojową jakiejś międzynarodowej organizacji terrorystycznej, używaną 
do specjalnych poruczeń. Porwany Łukasz, o którym wyrażali się „egzemplarz zero”, musiał 
być dla nich cholernie ważny. Z jakiego powodu, nie wiedzieli, zresztą nie bardzo mogłem 
wypytywać.
Tej nocy szło mi świetnie. Parę razy musiałem przyczaić się z mocną kartą, by za bardzo 
nie wydoić ich kieszeni. Mój Boże, jeśli kiedykolwiek z tego wyjdę, będę zamożnym 
człowiekiem. Gdzieś pół do trzeciej, gdy miałem już szczerą ochotę kończyć seans, od 
rozgrywki oderwała nas detonacja. Wybiegliśmy na pokład. Pozapalano światła. Koło burty 
drgało jeszcze w przedśmiertelnych konwulsjach drobne ciało faceta o imieniu René…
— Gray… to… Gray… — zdołał wykrztusić, zanim skonał.
Szef grupy, Giani, oświetlał reflektorami teren wokół statku, ale wśród fal nie sposób było 
cokolwiek dostrzec. Ktoś twierdził, że intruz zapewne zginął wraz ze swym śmiercionośnym 
ładunkiem.
— Głupie gadanie — skontrował Giani. — Przecież wybuch nastąpił równocześnie z 
dziabnięciem René, sam słyszałem.
— A ja widziałem, jak skakał — dorzucił inny.
Do kart nie wróciliśmy, dobrą godzinę roztrząsano wydarzenie. Wszyscy byli zdania, że 
facet wpadł na przeszpiegi. Dlaczego jednak odpalił ładunek za burtą? Nie próbował również 
włamać się do Łukasza…? Dziwne.
— Kto to jest ten Gray? — spytałem na boku Omara. Skrzywił się i dotknął twarzy w 
miejscu, w którym
skóra miała wyraźnie inny odcień.
— Ich facet — mruknął.
— Znaczy czyj?
— No, świń — tego terminu używano tutaj najczęściej na określenie przedstawicieli 
władz.
— To ktoś z policji? — spytałem domyślnie.
— Teraz już nie wiadomo. Mówili, że został zwolniony… A w ogóle dlaczego pytasz?
Tymczasem wrócił z mostka Giani. Z kimś musiał się porozumieć, bo nakazał 
zapuszczenie silników. Wzmocniono warty. Czułem, jak wraca odsunięty przez ostatnie dni 
strach. I pomyśleć, że o parę kilometrów przed nami leżała baśniowa wyspa, podobna do 
tych, o których jako chłopiec czytałem w rozlicznych „Kapitanach Bloodach”, „Wyspach 
Robinsona”… Martynika rozciągała się ciemniejszą plamą między niebem a wodą. Wiatr 
przynosił od strony lądu egzotyczne zapachy drzew i kwiatów. Może mi się zresztą tylko 
wydawało.
Pomyślałem o tajemniczym człowieku, który sam jeden wtargnął na wrogi statek, zabił 
René, którego ja bałem się śmiertelnie, a potem równie tajemniczo się rozpłynął. Cóż za 
odwaga! A może raczej: cóż za pogarda śmierci! Gray. Uśmiechnąłem się. Angielskie słowo 
przypominało niezbyt dosłowne tłumaczenie mego nazwiska.

O świcie „Krzyż Południa” zawinął do Sainte Marie, niewielkiej osady rybackiej 
wschodniego wybrzeża, położonej wśród gajów bambusowych i olśniewających kwiatów 
hibiscusa. Peter już czekał. Jego twarz ściągał ból, którego nawet taki mistrz kameleonizmu 
jak on nie potrafił ukryć.
— Dziadek jest w agonii — powiedział ciężko. — Wątpimy, czy zdąży zobaczyć Łukasza. 
A tak tego pragnie…
Gray szybko relacjonuje wypadki ubiegłej nocy. Nie ukrywa swej słabości. Altenbach 
kiwa głową.
— Może to i lepiej. Iluż ludzi by zginęło, tylu zwykłych marynarzy jest na frachtowcu…
Fred ma na końcu języka uwagę, że zginie więcej porządnych ludzi, jeśli Łukasz zostanie u 
terrorystów, ale zleceniodawca nie dopuszcza go do głosu.
— Zmienimy koncepcję — mówi. — Myślałem, że nie będzie to konieczne, ale skoro sam 
los nas zmusza…
— Do czego?
Peter nie odpowiada wprost.
— Złapaliśmy psychiczny kontakt z Łukaszem. Chłopak pojął wszystko, zrozumiał. 
Doprowadzi ich aż na plantację…
— Gdzie? — Gray nie tai zdumienia.
— Parę lat temu wynajęliśmy starą plantację na naszą letnią siedzibę — wyjaśnił 
Altenbach. — Łukasz doprowadzi tam terrorystów, a my już postaramy się skończyć sprawę.
— To znaczy?
— Obrazowo mówiąc, postaramy się wykasować im mózgi. Koncentracją fluidów Lizy, 
Łukasza i moich sprawimy, że zapomną wszystko: sprawę, której służą, nas… Przestaną być 
groźni. Bez rozlewu krwi.
— A ich mocodawcy? Ich w pułapkę raczej nie wciągniecie…
— Gdy wyswobodzimy Łukasza, bez trudu znajdziemy i mocodawców. Nie ukryją się 
przed nami. Ich też ukoi zapomnienie.
— A ja mam pójść na emeryturę — Gray wyraźnie nie jest zadowolony z obrotu sprawy.
— Nie, przyjacielu — Peter kładzie mu rękę na ramieniu. — Ty musisz sprawić, że na 
plantacji zjawi się również kwiat funkcjonariuszy KOMÓRKI.
— Też żeby zapomnieć?
— Tak, to będzie naprawdę ciekawy eksperyment. Wracają na pokład jachtu. Fred 
zdejmuje kajdanki porucznikowi Burke.
— Jesteś wolny — mówi.
Mops mocno ogłupiały wielkodusznością przeciwnika rozciera przeguby.
— Powiedziałem, zmykaj! — słyszy z ust Freda. Kołysząc się jak pijany schodzi na brzeg. 
Nie ma zaufania. Ogląda się parę razy, jakby spodziewał się strzału w plecy, aż wreszcie tuż 
przy zabudowaniach nie wytrzymuje, rusza pędem i znika, goniony śmiechem patrzących.
— Jako sprinter mógłby wygrać olimpiadę… W jakiej dyscyplinie mam wystartować ja? 
— Gray pytająco spogląda na Altenbacha.
— W automobilizmie. Pojedziesz przez Fort de France na północny zachód; specjalnie się 
nie kryjąc. Wręcz przeciwnie, ważne, żeby pod wieczór, śledząc ciebie, znaleźli się u nas. 
Zaraz dokładnie podam ci drogę.

Środa, 2 października, godzina 9.15 — piszę teraz w mym notesie na bieżąco. 
Wylądowaliśmy szalupą przed godziną w miasteczku Le Robert. Giani, Omar, Łukasz, ja i 
dwóch marynarzy. Dookoła wspaniała roślinność, palmy królewskie i kokosowe, na stokach 
plantacje bananów i ananasów. Nikt nie zwraca na nas uwagi, tym bardziej że broń została 
głęboko pochowana, a stroje wszyscy mamy jak na wycieczce, kolorowe koszulki, słomiane 
kapelusze, ciemne okulary, aparaty fotograficzne. Można powiedzieć piknik.
Łukasz nie zdradza chęci ucieczki. Ciągle bardzo zamyślony. Może coś kombinuje. Dałby 
Bóg. W nadmorskiej kawiarni oczekiwał nas wysłannik szefów. Niejaki Leonello. Dziwna 
śródziemnomorska krzyżówka:
twarz amorka z oczami ryby. Miał w ręku małą radiostację —
— Spełniliśmy twoją prośbę, ragazzo — rzekł do Łukasza. — Twoja mama jest już wolna.
— Wiem — wolno powiedział mój pasierb. — Właśnie z nią rozmawiam.
Paru terrorystom wyrywają się słowa powątpiewania. Ja nie mówię nic. Wierzę, że to jest 
możliwe. Leonello przekręcił gałkę radia.
— Cześć chłopaki! — poznaję głos Maksa. — Zrobiliśmy dobry uczynek. Młody 
człowieku, nasza koleżanka jedzie teraz z twoją matką na lotnisko we Frankfurcie. Jeśli 
spełnisz swoją obietnicę i doprowadzisz nas do kryjówki Altenbachów na tej prześlicznej 
wyspie, już jutro znajdziesz się w ramionach mamusi. Hej, Christine, przełączam na ciebie.
Trzaski. Po chwili słyszę głos Christine, rozmawiającej z samochodu pędzącego po RFN 
— owskiej autostradzie, pytają ją, która godzina. Mówi, że trzynasta. Za pół godziny odlatuje 
samolot do Caracas… Oczywiście, o ile Łukasz będzie grzeczny.
— Obiecałem — przerywa chłopak.
Potem odzywa się Helena — jest trochę zmęczona. Mówi, żeby Łukasz nie przejmował się 
jej życiem, żeby niczego nie wydawał. Trzask, ktoś po drodze przerwał połączenie…
— Wszystko jasne? — spytał Maks.
— Jedno chciałbym wiedzieć — w zachowaniu chłopca nie zauważam ani śladu 
zdenerwowania, niesamowicie wydoroślał w ciągu tych paru dni — jak osiągnęliście sytuację, 
w której nie mogłem porozumieć się z mamą. Przecież nawet gdyby była w łodzi 
podwodnej…
— Nie była w żadnej łodzi — zaśmiał się Maks. — Znaleźliśmy lepszą kryjówkę. 
Umieściliśmy ją w piwnicach wielkiej, funkcjonującej dzień i noc, największej rzeźni w 
Europie.
— Rozumiem.
Ja też zrozumiałem. Jeśli między Łukaszem a Heleną następowała korespondencja 
fluidów, biologiczne promieniowanie setek szlachtowanych czy czekających na śmierć 
zwierząt stwarzało przegrodę nie do przebycia. Powstało coś w rodzaju olbrzymiej 
biologicznej zagłuszarki.
Z szacunkiem pomyślałem o mózgach szefów bandy. Nie od parady!
— A zatem prowadź, chłopcze — Leonello zwrócił się do Łukasza. — Gdzie jest ta 
tajemnicza kwatera?
— Nie wiem — wzruszył ramionami nastolatek.
Aż podskoczyliśmy.
— To znaczy, czuję kierunek. To będzie gdzieś tam. Ale wcale nie tak blisko.
Leonello zaprowadził nas do szosy. Wynajął dwa zwinne wozy terenowe. Na horyzoncie 
majaczy i trzeci. Ktoś z bezpiecznej odległości najwyraźniej pilnuje, aby Łukasz nie spłatał 
jakiegoś figla. Ciekaw jestem, czy z takiej odległości mój pasierb też wyczuwa myśli. 
Niestety, zachowuje nieprzenikniony spokój, a mnie wyraźnie ignoruje. Zająłem miejsce w 
drugim wozie. Obiad mamy zjeść w drodze.

Południe. Sjesta. Skwar wyludnił ulice Fort de France. Pusto na przestronnym bulwarze de 
Gaulle’a, spokój na ogromnym skwerze zwanym Savana. Tylko w klimatyzowanym wnętrzu 
hotelu przy rue de la Liberte ruch. Tu zainstalował się sztab pułkownika „Kuzyna”. Oficjalnie 
są grupą hotelarzy z USA, badającą nowe możliwości turystyczne Karaibów. Z pobliską 
policją mają porozumiewać się via Paryż, ale tylko w razie potrzeby…
„Kuzyna” nie martwi relacja porucznika Burke. Podobnie nie wywarły na nim większego 
wrażenia wcześniejsze meldunki Raya. Na Martynikę łatwo przybyć, trudniej się wydostać. A 
teraz są wszyscy — Altenbachowie, terroryści, nawet Gray, a przede wszystkim „egzemplarz 
zero”. Komplet. Czego chcieć więcej?
Od paru dni, obserwując szlak „Prezydenta Talberta”, brano pod uwagę możliwość, że 
celem podróży może być Martynika. Od wczoraj domniemanie to przerodziło się w pewność. 
Poczyniono odpowiednie przygotowania. Śledzone są dyskretnie trzy dżipy, które po 
opuszczeniu Le Robert kręcą się po labiryncie dróżek, posuwając się ciągle w głąb wyspy. 
Pelletier, Saint Joseph, Gros Morne — czarny trójkącik wędruje po mapie pułkownika. Wóz 
namiarowy nie odstępuje promieniującego Omara.
Wolno jadący samochód Graya, odnotowany już w Sainte Marie na krzyżówce w rejonie 
Le Lamentin, otrzymuje stałego opiekuna. Wszystko wskazuje, że samotnie i bez specjalnej 
charakteryzacji eks–agent kieruje się w stronę stolicy.
— Wyjadę mu na przeciw — gorączkuje się Burke.
— Cierpliwości, poruczniku, życie ci niemiłe? Zobaczmy na razie, co nasz ancymon 
zamierza… Pamiętaj, akcja musi być koronkowa. Kiedy już będziemy mieli „egzemplarz 
zero”, zbyteczni są nadliczbowi świadkowie. Nie chcę też mieszać w to miejscowych.
Profesor Carmine spaceruje po obszernym pokoju i zaciera ręce. Przypomina chirurga 
przed pokazową operacją.
— Jak nasłuch grupy UNO? — porucznik zwraca się do jednego z wychodzących 
młodzików.
— Tylko rozmowy z Europą, w których uczestniczył „egzemplarz zero”, prowadzono 
„clairem”, resztę stanowiły szyfry. Ale złamaliśmy je.
— Znakomicie. I co mamy?
— Są bardzo pewni siebie. Mają jakiś patent nie do przegrania.
— Zobaczymy. Umiejscowienie?
— Dwa wozy terenowe dojechały do Bezaudin i tam zawróciły. Droga się skończyła. 
Mijają właśnie Morne de Esses… Trzeci z radiostacją numer 2 kilometr za nimi. Tam jest 
osobnik znany jako Helmut.
— A radiostacja numer 3?
— Aktualnie przy kościele Sacré–Coeur. Północny wylot z miasta. Obsługuje ją Maks. 
Przekazuje komplet meldunków jeszcze komuś na wyspie, ale ten nie odpowiada, więc nie 
możemy go namierzyć. Łączność jednostronna.
Szczęki pułkownika zaciskają się mocniej.
— Tajemniczy szef? I on tutaj. Proszę, proszę. Zagląda snajpier Ray.
— Melduję gotowość helikoptera, pułkowniku, możemy ruszać.
— Mamy czas, kochani, mamy czas.

„Godzina 13.40. Piszę szybko i niechlujnie. Trochę się martwię, że mogę mieć potem 
kłopoty z odczytaniem. Posuwamy się bardzo powoli, kluczymy, zawracamy, pod Bois 
Lezard wysiadł nasz samochód. Reperacja trwa. Stoimy w jakimś dusznym gaiku. Sosny 
araukarie. Fantastyczne widoki, zapachy, przy posiłku towarzyszyły nam kolibry. Zawisły w 
powietrzu nad naszymi głowami bijąc tak prędko skrzydłami, że te stawały się niewidzialne. 
Leonello i Omar wściekają się, bo Łukasz tak prowadzi, jakby celowo opóźniał podróż. Może 
ich zwodzi, a może w istocie nie tak łatwo jest mu trafić…
Jakże jest pięknie. Przysiedliśmy przed chwilą pod „drzewem podróżnych”, fantastyczna 
palma, coś jak ogon pawia… W innej sytuacji chyba bym wariował z zachwytu. A tu nie 
opuszcza mnie napięcie. Twarze terrorystów czujne, niespokojne. Napięcie wisi w parnym 
powietrzu. Nawet Łukasz co jakiś czas nerwowo ściska ręce, jakby je wyżymał. Może coś 
przeczuwa, czegoś się boi?
Tak chciałbym pisać o przyrodzie, tyleż piękna. Nawet małe zabudowania biedoty, z 
blachy falistej, okraszone zielenią wyglądają malowniczo. Zresztą, czy te chatki dowodzą 
nędzy? Ich mieszkańcy ubrani są dostatnio, mają samochody. Może więc raczej obserwuję 
przykłady szczególnego lenistwa i braku chęci solidniejszego budowania? Chce mi się 
wreszcie pisać, krzyczeć o urodzie życia.
Ciekawe, dawno nie miałem takiej ochoty, takiego porywu. Nie wiem, co wyjdzie z mojej 
książki. W teczce panuje nieprawdopodobny chaos, zapisane kawałki dialogów, przemyśleń, 
ledwie naszkicowane kawałki fabularne. Groch z kapustą! Kiedy to się wszystko skończy, 
trzeba będzie zdrowo przysiedzieć fałdów, rozpatrzyć się w materiale, przeprowadzić 
bezwzględną selekcję. Czy to ma być mój pamiętnik? Coraz bardziej moje sprawy wydają się 
marginesem opowieści, ot, postać z tłumu. A zatem Łukasz. Może winieniem jego uczynić 
postacią centralną. Tylko w jaki sposób? Za mało go znam. Cóż wiem o jego myślach, 
odczuciach…? Pamiętnik Łukasza, Łukaszocentryzm? — nie do zrealizowania. Zresztą, jeżeli 
ktoś wie wszystko lub prawie wszystko — czyż nadaje się na bohatera, który zaciekawi 
czytelnika?
Wbił mi się w głowę ten Gray. Pojawił się jak meteor, ale… Gdyby dopisać mu biografię? 
Jeden przeciwko wszystkim. Jak w dobrym amerykańskim kryminale. Szkoda, że o nim nic 
nie wiem. Gdybym mógł zamienić z nimi chociaż parę zdań…
Wreszcie naprawione. Ruszamy dalej. Las coraz wyższy. Plątanina pnączy. Piętra od 
głębokiego cienia przy ziemi do oślepiających refleksów między koronami drzew. Coraz 
dziksze okolice. Wszystkie odcienie zieleni. Mijamy jakieś opuszczone domostwa. Przyroda 
coraz wspanialsza. Czasem las rzednie i otwiera się panorama poszarpanych wzgórz, 
dziwacznych kształtów…”
Zupełnie nieoczekiwanie pierwszy samochód skręcił w boczną, zarośniętą drogę. Drugi 
poszedł w jego ślady. Po paru minutach stanęli. Leonello wysiadł z ponurą miną, ruszył w 
stronę Adama Szareckiego.
Ten przestał pisać. Całkiem wyraźnie, mimo odległości dzielącej samochody, słyszał w 
głębi mózgu głos Łukasza.
— Uciekaj, no, zwiewaj!
Nie poruszył się przekonany, że doznaje złudzenia.
— Uciekaj, szybko, przed chwilą dostali dyspozycje, że nie jesteś już do niczego 
potrzebny. Będziesz zlikwidowany!
Nadal siedział jak sparaliżowany. Leonello zbliżał się, a on nie1 potrafił wykonać ruchu. 
Zlikwidowany? Oczywiście, tak zwyczajnie, czego się mógł spodziewać? Leonello znajdował 
się o parę kroków. Pot, omdlewająca miękkość ciała, niezwykle ostre widzenie wszystkiego. 
Gonitwa myśli, niekonkretna… żal.
Szarecki nie wykonał ruchu. To jego ciało wyprysnęło nagle w powietrze, by runąć w 
krzaki. Terrorystom mogło się wydawać, że skoczył. On jeden wiedział, jak było naprawdę. 
Niezdarnie podniósł się i zaczął uciekać. Zagrała seria z automatu. Biegł dalej. Skoro usłyszał 
strzały, to znaczy, że ciągle jeszcze żył.
Inni również dobyli broni, głowa biegnącego Adama była doskonale widoczna wśród 
krzewów. Strzelali, jednakże kule zdawały się go nie imać. Nie draśnięty zniknął wreszcie w 
lesie.
Rozgorzała dyskusja. Giani uważał, że należy koniecznie złapać Polaka, Leonello 
przekonywał, że to bez znaczenia, bo Szarecki nie wiedział nic, co mogłoby zaszkodzić 
grupie.
— Na pewno da znać policji… — podsunął ktoś z boku.
Faktycznie, policja mogłaby nieźle namieszać.
— Zostawcie to mnie! — powiedział Omar wyskakując z dżipa.
— Ty? — zdziwił się Giani. — Przecież nawet się trochę z nim zaprzyjaźniłeś?
— Dlatego załatwię rzecz szybko i estetycznie.
— Dobra, ale weź mininadajnik — rzekł Leonello. — Po robocie zgłosisz się do Helmuta. 
Swoją drogą, kto by pomyślał, że Polaczek jest taki zwinny.
— I o swoich notatkach nie zapomniał — dorzuca Giani. — Kto wie, co tam bazgrał.
Łukasz cały czas nie zdradza najmniejszego zainteresowania sytuacją.

Gray zostawił wóz na parkingu przy placu im. Stalingradu i ruszył pieszo w stronę 
centrum. Zachowywał się jak człowiek czujny, ale bez przesady. Oczywiście w każdej chwili 
mógł otrzymać kulkę, wiedział jednak, że jego egzekucja w tej chwili nie byłaby dla 
KOMÓRKI opłacalna. Zajrzał na pocztę, zjadł obiad. Kiedy wrócił, przeżył krótką chwilę 
wahania. W momencie przekręcania kluczyka mogła na przykład nastąpić eksplozja. Założył, 
że nie nastąpi. Znów miał rację. Przejechał cały Bulwar de Gaulle’a, a następnie wśród 
wzgórz usianych willami ruszył drogą nr 3 na północ. Raz tylko zboczył z drogi. Skręcił w 
pustawą dróżkę i dokładnie obejrzał wóz. To, czego szukał, znajdowało się wewnątrz 
zderzaka i wyglądało na grudkę błota czy dobrze wyżęty kawałek gumy. W porządku! 
Nadajniczek miał informować pułkownika o miejscu pobytu Graya. O to właśnie chodziło.

Omar lubił polować. Zwłaszcza gdy zwierzyną był człowiek. Kiedy oba samochody 
ruszyły z powrotem w stronę głównej drogi, na moment znieruchomiał. Potem rozejrzał się. 
W lesie teraz panowała cisza. Nie trzasnęła nawet gałązka. Terrorysta zastanawiał się, jak 
postąpiłby na miejscu Szareckiego. Uciekać lasem? Przy gęstym poszyciu i dużej odległości 
od ludzkich osad (masyw Morne Jacob porastała ściśle puszcza) — to nie był dobry pomysł. 
Iść do przodu nieuczęszczaną drogą, wiele kilometrów do najbliższych zabudowań? Też 
nieciekawa perspektywa. Zwłaszcza dla tchórza, nie obeznanego z tropikalną przyrodą. 
Najprościej byłoby odczekać, a później wrócić do szosy. Cały czas panował tam ożywiony 
ruch i chyba bez trudu udałoby się znaleźć kogoś, kto zechce podwieźć… Ale żeby dojść do 
drogi, trzeba trzymać się ścieżki. Omar, idąc blisko zarośli i starając się nie czynić hałasu, 
przeszedł kilkaset metrów. Później ulokował się w kępie krzaków. Mając na oku zarówno 
ścieżkę, jak i znaczny odcinek drogi, mógł czekać choćby pół dnia. Mijały go autobusy z 
turystami, rozklekotane wozy miejscowych. Nikt nie zwalniał. W lesie ciągle spokój. Przez 
moment przyszło mu do głowy, że może nie docenił Polaka. Minęła godzina, naraz coś 
poruszyło się w zielonej gęstwie. Ptak, zwierzę…?
Szarecki, rozglądając się ostrożnie, wyjrzał z krzaków, nie widział Omara, natomiast 
zauważył trzy dość wolno jadące samochody. Wybiegł. Źle obliczył, samochody znikły, 
zanim dotarł do pobocza. Omar uniósł broń. Kismet, znów coś jechało, samotny wóz od 
strony Fort de France. Adam zamachał desperacko, ale mężczyzna za kierownicą nie 
zahamował. Lewantyńczyk wyszedł z krzaków. Szarecki był tak zaaferowany sytuacją na 
drodze, że nie zauważył, jak zwalista postać zbliża się do niego. Omar zdecydował się na 
użycie noża. Uniósł ramię. W ostatniej chwili Adam obejrzał się, spostrzegł słońce lśniące na 
stali…
Huknął strzał. Terrorysta okręcił się wokół swej osi i runął jak podcięte drzewo w 
wilgotny, przydrożny rów.
Zza zakrętu wyszedł szczupły mężczyzna o pociągłej twarzy. Kierowca wozu, który przed 
chwilą minął Adama. Widocznie zatrzymał samochód zaraz za zakrętem.
Nieznajomy zbliżył się. Szarecki spoglądał to na niego, to na nieruchome ciało. Było mu 
słabo, z opóźnieniem docierało do jego świadomości, co właściwie się zdarzyło. Nie znał 
wybawcy, a przecież się domyślał…
— Pan Gray? — zaczął niepewnie oczekując potwierdzenia.
— Pan Szarecki, jeśli się nie mylę? — padło w odpowiedzi. — Chyba coś panu upadło.
Wybawca podnosił z pobocza poplamioną i podniszczoną teczkę.

ROZDZIAŁ XIX

Mont Pelée, wulkan–morderca, ma w sobie coś smutnego. Jego łysy wierzchołek wystaje 
ponad lasy, jak grzbiet uśpionego dinozaura górując nad całą północną Martyniką. Każdy, kto 
na niego spojrzy, mimowolnie wraca myślą do owego tragicznego dnia w roku 1902, gdy 
rozżarzona chmura gazów zsunęła się prosto na położone u podnóża miasteczko Saint Pierre. 
Zginęli wszyscy mieszkańcy z wyjątkiem jednego Murzyna — włóczęgi siedzącego w 
głębokim lochu (później przez lata zbijał forsę opowiadając o swym cudownym ocaleniu. 
Dziś Saint Pierre żyje normalnym życiem siedmiotysięcznego miasteczka. Ślady tragedii 
zatarł czas i roślinność. Zwiedzającym demonstruje się ruiny dawnego teatru, dawnego 
kościoła, dawnego więzienia. Jest również muzeum tej Pompei ognia…
Posuwając się boczną drogą Gray i Adam znaleźli się w miasteczku jeszcze przed dżipami 
grupy UNO, którą z zasady, a może z głębokiej przezorności, Łukasz prowadził drogą 
okrężną, choć może nieco lepszą. Czas jednak naglił. Nie zatrzymując się ani na chwilę Fred 
puścił się trasą na Le Precheur, na wszystkich mapach oznakowaną jako ślepa droga. W 
istocie, 13 kilometrów od Saint Pierre szosa kończyła się i zaczynał się duży Park Narodowy. 
Nie dojechali jednak aż tam, jeszcze przed Precheur skręcili w bok nie zważając na 
oznakowania: droga prywatna, Plantacja Charmeuse. Ktoś urządził sobie rezydencję na 
samym stoku wulkanu.
La Charmeuse przeszło różne okresy; było w czasach Burbonów niewolniczą plantacją, 
później kolonialną rezydencją jakiegoś notabla, wreszcie opuszczonym pustkowiem. Nie 
wiadomo, czego więcej wsiąkło w miejscowy grunt: krwi i potu czy szampana i rumu? Przed 
kilkunastu laty posiadłość została zakupiona przez pośredników Altenbachów na letnią 
rezydencję, dziś miała stać się terenem decydującej rozgrywki. Czy ten dzień rzeczywiście 
przesądzi o losach świata? Nie bądźmy maksymalistami — mógł. W każdym razie stawką 
były losy kilkunastu ludzi z różnych stron świata, w przedziwny zaiste sposób splecione ze 
sobą.
Gray pozostawił już za sobą w dole taras widokowy, na którym grupa turystów podziwiała 
pejzaż wybrzeża. Przyczepy campingowe wskazywały, że zamierzali zatrzymać się w tym 
miejscu na dłużej. Dalej wiodła już naprawdę mało uczęszczana droga prywatna. Po 
kilkunastu metrach Fred przystanął na skraju potoku. Po drugiej stronie wody, ledwie 
widoczne w zaroślach, czerniały zrujnowane mury starej rafinerii rumu.
— Tu zaczekasz — polecił Szareckiemu.
Adam wysiadł dość potulnie, bąknął jednak:
— Dlaczego?
— Dlatego, że wyżej może być gorąco — to mówiąc Fred wręczył mu mały, podręczny 
pistolecik. — Masz coś na odwagę. Nie użyj go tylko pochopnie.
W odpowiedzi nastąpiło skwapliwe kiwnięcie głową.
W trakcie drogi rozmawiali niewiele. Gray pobieżnie poinformował Szareckiego, że 
pracuje dla prawdziwego ojca Łukasza i jest pewien, że dziś skończy się większość 
nękających ich problemów. W tym oświadczeniu tyle było pewności siebie, że Adam 
uwierzył. Sam wspomniał o szantażu, mimo że Fred o to nie pytał, nie taił też swej haniebnej 
roli przy porwaniu pasierba, przekonując jednocześnie, że jeśli tylko dostanie szansę, postara 
się zrehabilitować. Oferta zawisła w próżni. Agent tak wyglądał, jakby cały czas zastanawiał 
się, czy nie skierować
rozmowy na zupełnie inny temat. Szarecki nie mógł pozbyć się wrażenia, że kogoś mu 
przypomina. Intonacja głosu, ruchy… Czy nie spotkali się przed laty? Ale gdzie? Nie 
odważył się zapytać.
Przed rozstaniem Gray rzucił jakby od niechcenia:
— Adamie, ja naprawdę nie jestem odważny, ja po prostu nie mogę sobie pozwolić na nic 
innego. — A po chwili pauzy dorzucił: — Trzymaj się, brachu!
Dopiero po jakimś czasie do Szareckiego dotarło, że zdanie to zostało wypowiedziane po 
polsku.
Przedarł się przez krzaki i wszedł w ruiny rafinerii. Pomieszczenie nie wyglądało 
luksusowo. Pajęczyny, zapadnięty dach, dwa szczury, które wyprysnęły spod nóg. Wszędzie 
masa zielska. W części północnej zachowało się coś w rodzaju pięterka. Schody dawno 
zmurszały, ale od tyłu, oknem po uschniętym drzewie, można było dostać się do środka. 
Wlazł tam, ciekaw, na ile poszerzy mu to możliwość obserwacji. Dobrze zrobił.
Z pięterka wprawdzie nie mógł dojrzeć plantacji — tylko szczyt anteny telewizyjnej 
wskazywał, gdzie może być dom — natomiast widok w dół przedstawiał się interesująco. 
Właśnie drogą pod górę przemknęły dwa dżipy. Po chwili pojawił się trzeci. Nie podążył za 
pozostałymi, wytoczył się w nadrzeczne krzaki. Trzech mężczyzn zamaskowało pojazd, a 
następnie ruszyło prosto w stronę kryjówki Adama. Dwóch niosło broń, trzeci niedużą 
walizkę. Z deszczu trafił pod rynnę!
Ulokowali się pod stanowiskiem Szareckiego.
— Gdyby wejść wyżej, widok byłby rozleglejszy — rzucił facet z walizką.
— Nie mamy czasu, zaraz bierzemy się do roboty — zdecydował wysoki.
Ten głos Szarecki od czasu przygód pod Bazyleą pozna zawsze, nie musiał przypatrywać 
się twarzy albinosa. Sam Helmut wkroczył do akcji.
Ciężką, porosłą bluszczem bramę otworzył Wolfgang. Na tle ponurego garbu wulkanu 
posiadłość sprawiała wrażenie małego raju. Pośrodku stał piętrowy dwór zrekonstruowany z 
pietyzmem ludzi zamożnych, obok w starej wozowni ulokowano garaże. W dawnych 
chatkach niewolniczych zamieszkiwała służba, dziś jednak z jakichś powodów nie było tam 
nikogo. Wszystko tonęło w kwiatach, hibiscusach, astromeriach, rajskich ptakach.«Ku rzece 
rozciągały się pola bananów…
Majordomus milcząc przeprowadził Graya przez chłodną, ciemnawą sień, przebiegającą w 
poprzek domu. Po obu jej stronach mieściły się obszerne salony pełne książek, obrazów 
dawnych mistrzów, sof i szezlągów…
Wyszli na podcienia, z których rozciągał się przepiękny widok na południe, a więc 
trawniki z jedwabistą trawą, basen w kształcie delfina wypełniony niezrównanie błękitną 
wodą, dalej kwietniki, mały lasek i wreszcie odległe o jakieś dwa kilometry morze.
Altenbachowie czekali tu na niego. Na posłaniu spoczywał Ernest. Niedawny sęp 
przypominał dziś swój własny szkielet. Liza też mocno zmizerniała, postarzała się, jeden 
Peter wyglądał lepiej, jego normalnie bladą twarz pokrywała zdrowa opalenizna.
Nie trzeba było być lekarzem, by stwierdzić, że patriarcha umiera. Na dźwięk kroków 
Graya uniósł powieki…
— Przyjechał Łukasz…?
— Jeszcze nie, ale wkrótce będzie — rzekł uspokajająco Fred.
— To bardzo dobrze — wycedził starzec i znów zapadł się w siebie.
Liza starła chusteczką kropelki potu roszące mu czoło.
Peter ujął pod ramię agenta.
— I jak?
— Terroryści i Łukasz będą za jakiś kwadrans. Ludzie KOMÓRKI chyba też niedługo, 
wiedzą, gdzie jestem.
— Teraz powinien się pan ukryć — stwierdził Altenbach. — Poradzimy sobie sami.
— Obawiam się, że zarówno Helmut, jak i „Kuzyn” mają w zanadrzu różne sztuczki. 
Znają już wasze możliwości i boję się, że nie pójdzie łatwo.
— Też to czuję. Mama również zwierzała się z obaw. Nie idzie całkiem tak, jak 
myśleliśmy… Coraz więcej cienia wokół nas… Ale trzeba!
— Zatem powinienem…
— Tak, być w pobliżu, ale nie na widoku. Pozwól, mamo…
O parę kroków od tarasu pyszniła się olbrzymia waza przewyższająca wzrostem 
człowieka. Wyrastały z niej egzotyczne rośliny i jak włosy topielicy zwisały ku ziemi. 
Altenbachowie podeszli do imponującego naczynia. Chwila koncentracji, po czym dłonie ich 
przeniknęły przez fajans, przecięły ściankę naczynia. W środku było pusto. Rolę doniczki 
spełniała jedynie szyjka wazy. Teraz matka i syn chwycili brzegi rozprutego naczynia i 
rozciągnęli je, jakby mieli do czynienia nie z fajansem, a z elastyczną gumą.
— Niech pan wchodzi, w razie potrzeby rozbije pan ściankę jednym kopniakiem.
Fred wszedł, a puszczone krawędzie zabliźniły się bez śladu. Siedział jak w jajku. I to w 
jajku jakby specjalnie przygotowanym na jego miarę. Na wysokości oczu w ornamencie 
znajdowały się otworki, dzięki którym mógł wszystko widzieć i słyszeć. Parę minut po 
osiemnastej posiadłość wypełnił warkot motorów samochodowych i dwa dżipy, 
bezceremonialnie objechawszy dom, zahamowały żłobiąc bruzdy w rajskim trawniku. 
Wyskoczyli Giani, Leonello i reszta z odbezpieczoną bronią i z satysfakcją malującą się na 
mrocznych twarzach.
Wyskoczył i Łukasz, nie powstrzymywany przez nikogo dobiegł do podcieni i stanął przy 
łóżku umierającego. Ernest podniósł się dziarsko niczym młodzik, przygarnął chłopca do 
siebie, szepcąc coś gorączkowo, i tak trwali. Terroryści z głupkowatymi minami przyglądali 
się tej scenie.
A potem ciało Altenbacha powoli osunęło się na poduszki. Nie żył. Liza z czułością 
dotknęła ramienia Łukasza.
— On nie może umrzeć! — krzyknął chłopak i uniósł dłonie nad głową pradziadka.
— Zostaw, wnusiu — pociągnęła go Liza. — Tak być musiało. Teraz jego siła jest twoją 
siłą. Ty jesteś siłą!
Przygarnął go i Peter.
— Czułości zostawcie na potem — dość brutalnie odezwał się Giani.
Zmiótł dłonią ze stołu serwis pamiętający zapewne czasy Botgera i ustawił odbiornik.
— Gratuluję! — zabrzmiał po chwili głos Helmuta. — I witam gospodarzy. Możemy 
przystąpić do następnego etapu owocnej współpracy.
— Umówiliśmy się przecież — odpowiada Łukasz — że was zaprowadzę na miejsce. 
Dalsze rozmowy będą możliwe po zobaczeniu się z moją mamą.
— O tym właśnie pragnąłbym podyskutować — mówi Helmut.

Helikopter pułkownika „Kuzyna” przecina łukiem zatoczkę Saint Pierre. W dole widać 
kolorowe łódki nielicznych plażowiczów. Piasek jest tu brunatny, wulkaniczny, nie 
zachęcający do słonecznych kąpieli. Pilot zgodnie z poleceniem bierze kurs na Mont Pelée. 
Przelatują nad niewielkim lotniskiem Beaousejur.
„Kuzyn” milczy, ale krew nabiegła mu do twarzy i widać, że jest podniecony. Jak nigdy. 
Teraz musi się udać. Swym niezawodnym systemem komputerowej analizy odkrył plantację 
La Charmeuse już parę dni wcześniej. Śledzenie Omara miało znaczenie drugorzędne, a jeśli 
zaproponował trick z podłożeniem Grayowi elektronicznego szpiega, zrobił to tylko po to, 
aby uśpić czujność agenta. Mógł go zlikwidować? Owszem, ale nie chciał rozpraszać sił w 
rozgrywce na boku.
Profesor Carmine połyka cukierka za cukierkiem. To z emocji. Usiłuje uraczyć również 
pułkownika, ten jednak odmawia. Całą uwagę skupił na pokładowej radiostacji.
— Rozkaz „Lisia kita” potwierdzony — melduje łącznościowiec. Po chwili dorzuca: — 
Włączył się nadajnik nr 2.
„Kuzyn” nakłada słuchawki. Słyszy głos Helmuta:
— O tym właśnie pragnąłbym podyskutować…
— Nie podchodź za blisko — woła „Kuzyn” do pilota — jeszcze mamy czas!
Omijają stożek od północy.
— Przełącz teraz na stanowisko kapitana Hirscha. Może będziemy zmuszeni rzucić hasło: 
„Nora”.
— Co to znaczy? — pyta Łukasz. — Ustaliliśmy…
— W tej chwili boeing z twoją matką na pokładzie znajduje się 300 kilometrów na 
północny — wschód od Martyniki. Idzie zgodnie z rozkładem prosto na Caracas. Ale w tym 
rzecz, że do Caracas nigdy nie doleci…
Nawet Gray sztywnieje w swoim ceramicznym opakowaniu.
— Nie jesteśmy idiotami ani instytucją charytatywną — cedzi Helmut. — W samolocie 
umieściliśmy bombę. Wybuchnie ona dokładnie o 19.05. Boeing będzie akurat mijał 
Martynikę, ale wątpię, czy zostanie jakikolwiek ślad.
— Dranie! — krzyczy Łukasz. — Zapłacicie jeszcze….
— Moment, moment, o rachunkach pomówimy potem — przerywa terrorysta. — Tym 
bardziej że wcale nie zależy nam na śmierci twojej mamuśki. Jest sposób, aby zapobiec 
katastrofie. W każdej chwili możemy nawiązać łączność z pilotem. Poinformować go o 
nieprzyjemnym bagażu. Wystarczy mu czasu na zmianę kursu i lądowanie na Gwadelupie. I 
my będziemy syci i samolot cały…
Załatwili nas! — myśli Gray.
— Rozumiem, że znów chcecie postawić warunki? — rozbrzmiewa lekko drżący głos 
chłopca.
— Tak, ale tu dam głos osobie bardziej kompetentnej. Włącza się nadajnik z Saint Pierre. 
Tam w wynajętym pensjonacie ulokował się Maks.
— Warunki będą krótkie — mówi. — Kompletna lista nazwisk wszystkich waszych 
egzemplarzy doświadczalnych z adresami.
— To niemożliwe! — woła Peter. — Nigdy!
— Podacie im — odzywa się Łukasz.
— To byłby koniec, zwłaszcza że nie mamy żadnej gwarancji…
— Ja żądam!
Tego już nie mówi chłopczyk z liceum Zamoyskiego, to mówi potomek Uranosa.
— Idź, wyciągnij archiwum — zwraca się nagle Liza do Petera.
— I żadnych figli — dorzuca Maks.
— Żadnych figli — rechoce Giani.
— Zmieńcie kurs samolotu — prosi Łukasz.
— Najpierw wszyscy złożycie przysięgę…

Profesorowi Carmine trzęsą się ręce. Cudowna rzecz ten podsłuch.
— Niesamowite, niezwykłe — cmoka. — Ale wykombinowali! Moglibyśmy zrobić im 
teraz tęgi figiel.
— Jaki? — pyta „Kuzyn”.
— Na przykład ostrzegając załogę tego samolotu.
— Po co? Christine i Helena za dużo wiedzą! — logika zimnych słów może przerażać.
W odbiorniku tymczasem słychać przysięgi Łukasza. Na Boga, na życie swej matki 
(czyżby wiedział, że przysięga złożona pod przymusem nie jest ważna?). Obiecuje pracować 
dla Grupy UNO, jedynej awangardy ludzkości. Potem słychać, jak Peter wraca z 
archiwaliami.
— Będziecie czytać głośno — poucza Maks. — To na wszelki wypadek, gdybyście chcieli 
kiedyś zmienić zdanie.
„Kuzyn” sam sięga do przełącznika. Spotyka zdziwiony wzrok Carmine.
— Już teraz?
— Przecież oni nadadzą tę listę gdzieś dalej. A tam nie znany nam szef wszystko 
zarejestruje. Na to nie można pozwolić!
— Ale to oznacza…
— Mówił pan, profesorze, że „egzemplarz zero” dobry jest tak żywy, jak umarły. A 
zatem…
Włącza przycisk. Odzywa się głos Hirscha. Pułkownik mówi jedno słowo: „Nora”.

Przywarły do ściany Adam śledzi pracę Helmuta. Słyszy wszystko. Myśli o Helenie 
lecącej nad Atlantykiem, szczęśliwej, że wkrótce zobaczy syna. Maca w kieszeni broń. A 
gdyby parę strzałów… Lecz cóż to by dało? Gdzieś poza zasięgiem działa Maks i ktoś 
jeszcze… Pozostała jedynie obserwacja.
Tymczasem od pięciu minut na platformie widokowej trwa pośpieszna krzątanina. 
Turystom wyraźnie zmienił się nastrój. W ich rękach pojawiają się bazuki. Z wnętrza 
przyczep wynurzają się pyski granatników. Kapitan Hirsch w szortach i marynarskiej 
koszulce wydaje ostatnie dyspozycje. Czeka tylko na hasło.

— A zatem dyktujemy szybciuteńko, jak…
Nie dowiemy się nigdy szybciuteńko, jak co lub kto… Niczym gromy z jasnego nieba 
eksplodują pierwsze dwa pociski. Jeden trafia w basen, drugi wywraca stojącego dżipa. Potem 
spada istna lawina ognia. Pociski eksplodują wszędzie. Pod arkadami i w domu, rwą trawnik, 
gruchocą pojazdy, szlachtują bezbronne palmy. Jakiś odprysk uderza w wazę, która z 
brzękiem, jak łupina orzecha, odsłania Graya. Ten, wprawdzie zaskoczony, nie traci jednak 
zimnej krwi. Porywa za rękę Łukasza. Wśród kłębów dymu i ogłuszających detonacji biegną 
ku zaroślom. Ogień nie ustaje. Zza szczytu Mont Pelée wynurza się helikopter. Usiłuje biec za 
nimi Leonello, ale pada ścięty strzałem Freda, przypominającym trzepnięcie w natrętną 
muchę. Biegną, już są prawie na skraju ulewy. Chyba jednak dostrzegli ich ci ze śmigłowca.
Detonacje przybliżają się. Huk. Podmuch, piasek, krew. Gray podrywa się. Rozgląda. Nic 
nie widać.
— Łukasz, Łukasz!
Najpierw dostrzega dłoń. Drobną, chłopięcą dłoń… Nieruchomieje z przerażenia. Dłoń 
leży osobno. Łukasza odnajduje w krzakach. Krew tryska grubą fontanną. Oczy ma 
zamknięte. Fred ocierając posokę z płytko rozciętego czoła szuka dalszych obrażeń na ciele 
chłopca. Nie znajduje.
— Łukasz! Łukasz! Ocknij się! — niemal płacze. Drgnęły powieki.
— Co, co? Mamusiu… Boli.
— Umiesz zatamować krew?
Rozszerzone źrenice zdają się niczego nie widzieć.
— Umiesz tamować sobie krew? — powtarza prawie krzycząc Fred.
Łukasz kiwa głową. Zrozumiał. Ogłuchł tylko od kanonady, która właśnie gwałtownie 
cichnie. Przez moment ze zdziwieniem patrzy na ranę, na dłoń. Moment koncentracji i już 
krew nie płynie. Fred ściąga koszulę, chce podrzeć ją na opatrunek. Łukasz macha głową 
przecząco. Bierze w zdrową rękę oderwaną dłoń i dostawia starannie, jakby bawił się 
klockami lego. Wszystko nie trwa dłużej niż minutę. Kończyna jest na miejscu. Chłopak 
porusza się, najpierw słabo, potem pewniej. Gdyby nie kałuża krwi, Gray dałby słowo, że nikt 
nie został ranny. Słychać warkot nadlatującego helikoptera.
Detonacje zdziwiły Maksa. Bezskutecznie krzyczy w mikrofon. Nie słyszą go lub nie chcą 
słyszeć. Po chwili kanonada od strony gór potwierdza hałas w eterze. KOMÓRKA poszła na 
całość.
Maks już wie, że przegrali, że jedyne, co pozostało, to próbować ucieczki. Tymczasem 
otwierają się drzwi. Instynktownie zasłania sobą radiostację. Seria przecina go i rzuca razem z 
nadajnikiem na dywan.
Burke przewraca go na wznak i upewniwszy się, że terrorysta nie żyje, wybiega z 
pensjonatu. Zlatuje się czereda Murzyniątek.
— Uciekać, policja! — woła porucznik łamaną francuszczyzną.
Wskakuje do czekającego wozu i śpieszy w stronę, z której dochodzą odgłosy kanonady. 
Bardzo chciałby nie stracić finału widowiska.
Helmut również na moment stracił głowę. Potem próbował zorientować się w sytuacji. 
Ogień skierowany na plantację szedł ponad nimi. W każdym jednak momencie przeciwnik 
mógł zainteresować się starą rafinerią.
— Wiejemy — wskazuje na kanion potoku. — Nie na dół, w górę.
Ostatnim ruchem rozbija bezużyteczny nadajnik.
Po paru minutach Adam schodzi z pięterka. Niczego nie rozumie. Jest ogłuszony. Ogólne 
szaleństwo nie zostawiło mu nawet miejsca na strach.
— Przeczekać, tylko jakoś to wszystko przeczekać.

Helikopter zatacza coraz mniejsze kręgi nad plantacją. Dwór płonie. Dżipy rozbite, 
podobnie jak garaże. Wszędzie poniewierają się ciała ludzi lub ich fragmenty. „Kuzyn” śledzi 
pobojowisko przez lornetkę. Te siwe włosy to Liza, tamto ciało z ręką wyciągniętą po okulary 
— Peter. Gospodarze pomieszani z terrorystami. Los przekornie oszczędził łóżko starego 
Altenbacha. Starzec zastygł w spokoju, z uśmiechem na twarzy, stanowi jakby 
przeciwieństwo ogólnego chaosu.
Ray, snajper, obserwuje ruiny z satysfakcją. Twarz pułkownika pozostaje nieprzenikniona. 
Czy dziwi się, że cudotwórcy tak łatwo przegrali? Że po prostu nie wzięli pod uwagę tak 
brutalnego, bezlitosnego i w sumie bezsensownego ataku? Liczyli, iż będą ciągle 
pertraktować, stawiać warunki?
Coś poruszyło się w zaroślach. To ranny Giani usiłował głębiej wczołgać się w gąszcz. 
Ray uprzedza te zamiary.
— Nigdzie nie widać chłopaka i Graya — mówi nagle głucho pułkownik.
— Jakaś grupka uciekała w stronę lasu, ale dostali się pod silny ogień.
— Sprawdzimy.

Ukryty wśród ananasowców Fred zauważa nadlatujący śmigłowiec. Zwraca się do 
Łukasza.
— Potrafiłbyś coś z tym zrobić? Chłopak kiwa głową.
— Są chyba tam — krzyczy naraz Ray i kieruje lufę automatycznego pistoletu.
Skrzydła helikoptera tną ciężkie, duszne powietrze.
— Co jest? — pyta po chwili pułkownik.
— Nie mogę strzelać — dobiegł go zbolały głos Raya.
— Jak to, nie możesz?
— Ręce, moje ręce, są takie ciężkie.
— Oszalałeś. Daj mi…
Ale i pułkownik nie może się poruszyć. Nawet nie jest w stanie przycisnąć przełącznika, 
aby wezwać na pomoc baterię Hirscha…
Helikopter nadal wisi w powietrzu jak ważka, tyle że przypomina teraz dziecinną zabawkę, 
wypełnioną kukiełkami. Łukasz dobiega do pobojowiska. Klęka przy Lizie i Peterze. Ciała 
ojca i babki są potwornie zmasakrowane. Na policzki i na czoło Łukasza występuje pot. 
Widać ogromny wysiłek i koncentrację. Wszystko na nic. Przez pękniętą czaszkę Lizy 
wypłynął mózg. Głowy Petera w ogóle nie można znaleźć.
— Nie potrafię ich wskrzesić! — dziecinnie płacze Łukasz.
Koło łóżka Ernesta leży zwaliste ciało Wolfganga. Młody cudotwórca pochyla się nad 
nimi. Udaje się. Majordomus ożywa… On jeden!
Teraz dobiegają do radiostacji. Trzeba jak najszybciej połączyć się z lotniskiem. Czas 
ucieka nieubłagalnie. Ale z radiostacji pozostały tylko strzępki poszarpanych obwodów. Gray 
widzi, jak bieleją zaciśnięte pięści chłopaka.
— Radio jest jeszcze tam — woła nagle, wskazując cały czas wiszący nad ich głowami 
śmigłowiec.
Od bramy znów słychać serię z karabinu. Pryskają szyby śmigłowca.
— Obudź ich — krzyczy Fred.
Ważka ożywa. Ale ranny pilot nie panuje nad sterami. Pojazd przechyla się na bok, leci ku 
ziemi jak ranny ptak. I nagle Wolfgang, który całe życie przesłużył w domu Altenbachów, 
gdzie cuda były na porządku dziennym, widzi coś, co nie śniło się filozofom. Wzrok chłopca 
podtrzymuje stalowego owada. Niweczy grawitację. Parę sekund. Nabrzmiała od wysiłku 
twarz. A potem śmigłowiec miękko siada na zrytej murawie. Łukasz podbiega do pojazdu. 
Ranny pilot jęczy. Ray, trafiony tajemniczą serią, zwinięty jak pędrak, już skonał. „Kuzyn”, 
lekko ranny, żyje, ale jest mocno ogłuszony. A profesor Carmine? Krew bucha z rany na 
piersi, ale naukowiec jest przytomny, patrzy na spustoszenie, którego jest współautorem, na 
zbliżający się „egzemplarz zero”…
— Może tak lepiej, może tak lepiej…
Nie wyjaśni nigdy tych enigmatycznych słów. Siwa głowa opada na ramię „Kuzyna”.
Łukasz kieruje na niego spojrzenie. Stary funkcjonariusz wie, że przegrał, i nie próbuje 
podejmować żadnego ruchu. Wpatruje się w chłopaka jak zahipnotyzowany. Nie boi się 
śmierci.
— Zapominasz — mówi dobitnie Łukasz.
— Tylko nie to, nie…. — chce krzyknąć pułkownik, ale nagle ogarnia go ni to mgła, ni to 
senna błogość, zastyga, a fluidy Łukasza spokojnie kasują jego pamięć.
Tymczasem po drugiej stronie domu działa Gray. Zorientował się, że grupka niedobitków 
UNO wkroczyła do akcji. Obiegł zabudowania i przykucnął za wywróconym wozem. Kryjąc 
się pod ścianami ocalałych szczególnym trafem murzyńskich chatek posuwają się trzej 
mężczyźni. Helmuta rozpoznaje po wzroście i ruchach. To on gestami nakazuje swym 
towarzyszom oskrzydlenie. Może myśli o zawładnięciu śmigłowcem… Posuwają się 
skokami. Świetni fachowcy! Gray nie czuje nawet, jak płomień ze ściany dworu opala mu 
włosy. Czeka. Kiedy dwaj terroryści nikną, woła dobitnie.
— Helmut!
Chciał dać mu szansę. Albinos mógł przecież paść, skryć się. Ale czyż odruchy nie są 
najsilniejsze. Zawołany po imieniu po raz pierwszy w życiu popełnił błąd. Odwrócił się. Tak 
spotkała go śmierć.
Teraz Gray musiał znów skryć się za wrak dżipa, zagrała broń pozostałych przy życiu 
unowców.
— Dość zabijania! — krzyknął nagle Łukasz.
Serie cichną. Spotulniałe bandziory wyłażą z krzaków.
— Oni zapomną, wszystko — łagodnie tłumaczy Łukasz, a potem dodaje tonem rozpaczy 
— ta radiostacja też nie działa!
— Gdzie jest wasza radiostacja? — Gray rzuca do nagle udomowionych terrorystów.
— Została w tych ruinach, na dole — mówi jeden.
— Biegiem! — woła Fred. Łukasza nie trzeba przynaglać.
Tylko Wolfgang wierny Wolfgang, wskrzeszony z martwych, nie bierze udziału w akcji. 
Przyniósł z basenu wody, umył twarz pani Altenbach. Kocykiem Starego Pana przykrył 
bezgłowy tułów Petera. A potem klęknął i zaczął się modlić. Prosił Pana, aby nie karał zbyt 
surowo tych, którzy zapragnęli Mu być równi, a byli tylko narzędziami Jego niepojętego 
przeznaczenia.

Adama bitwa ominęła bokiem. Kiedy ucichły strzały, postanowił nie ruszać się ze starej 
rafinerii. Żywił głębokie przeświadczenie, że Łukasz i Gray żyją. To, że oni mogli być 
sprawcami pogromu terrorystów, jakoś nie przychodziło mu do głowy. Po pewnym czasie od 
strony plantacji doleciały go odgłosy kilku strzałów. Tym bardziej wolał się nie ruszać. 
Czekał.
Drogą z dołu nadjechały dwa kolejne samochody. Dowodził najwyraźniej facet w krótkich 
szortach o wyglądzie turysty. Od razu zauważył ruiny w zieleni.
— Zajmiesz tu stanowisko, Burke — zawołał. — Ja przekonam się, co tam na górze. 
Ciągle nie ma łączności z pułkownikiem.
— Po co się tam pchał, bitwa była już wygrana — zawarczał porucznik.
Pięciu facetów, tęgich byczków z tajnej formacji, zajęło stanowisko. Brak schodów 
odstręczał ich od włażenia na pięterko.
Samochód z Hirschem i resztą znikł za zakrętem, podążając w stronę plantacji.
Minęło parę minut. Nagle na tle lasu ukazały się dwie sylwetki. Szczupły mężczyzna i 
wyrośnięty chłopak.
— Gray! — rozpromienił się Burke. — Nareszcie, draniu. Tylko jak ci się udało wyminąć 
Hirscha?
Skąd mógł wiedzieć, że samochód z grupą żołnierzy zastygł niczym zwielokrotniona żona 
Lota.
— Biorę go na siebie, wy zajmijcie się małym! — zakomenderował Burke.
Adam przytulony do ściany wiedział, że musi coś zrobić. I wiedział, że to zrobi. Ogarniał 
go coraz większy chłód i zdecydowanie. Ta pewność była mocniejsza od strachu. Z 
przerażającą precyzją oceniał sytuację. Wiedział już, że wygrali. Że on też wygrał. Ale 
potrzebny był jeden niewielki wysiłek. Jeden mały krok. I ten krok przypadło wykonać jemu, 
Adamowi Szareckiemu. Ten krok był mu pisany już wtedy, w spalonym dworze pod 
Rychłowem, przypominającym trochę tę zrujnowaną destylarnię, mimo że tam łopiany, 
pokrzywa, a tu storczyki. Jeśli czegoś żałował, to tych różnych głupich kroków po drodze, 
niepotrzebnych, przedwczesnych, śmiesznych. A teraz cała przyszłość świata w palcu Adama. 
A ten palec zaciśnięty na cynglu małego precyzyjnego pistoletu.
Strzelił. W plecy.
Burke szarpnął się jak zahaczona ryba. Zaszczekały automaty jego podwładnych. Ciało 
Szareckiego odsunęło się od ściany i runęło na ziemię przez resztki stropu.
Niepotrzebnie strzelał. Łukasz doskonale wiedział o zasadzce. Zamierzał zahipnotyzować 
ukrytych snajperów, zanim zdecydują się strzelać. Myśl o matce stępiła jego przenikliwość. 
Nie przewidział czynu Adama… Za ciałem Polaka posypał się grad papierowych płatków z 
rozsypanej teczki. Otępiali „komórkowcy” osunęli się na nie.
Może Łukasz był już osłabiony, a może wskrzeszanie osób z postrzelonym mózgiem 
przekraczało jego możliwości? Bardzo chciał, próbował… Gray w tym czasie zajmował się 
radiostacją. Niestety, i ta też została skutecznie zniszczona. Pech, fatum?
Do 19.05 pozostało mniej niż pięć minut.
— Czy potrafiłbyś nawiązać telepatyczny kontakt z matką?
Łukasz podniósł się znad ciała Szareckiego, brudną, osmoloną twarz żłobiły kanały łez.
— Potrafię — odpowiedział.
Dzięki doskonałej widoczności wyspy Morza Karaibskiego, prawdziwe perełki zieleni 
rozsypane na oceanie, mimo wysokiego pułapu lotu można już było znakomicie rozpoznawać. 
Pasażerowie wymieniali zachwyty. Christine drzemała. Nagle poczuła, że siedząca obok 
Helena poruszyła się.
— Coś się stało?
Rozmawiam — powiedziała matka Łukasza. Nagle szybko podniosła się z miejsca i 
ruszyła ku przodowi samolotu. Christine poszła za nią, ale nie próbowała jej zatrzymać. U 
krańca kabiny drogę zagrodziła i stewardesa.
— Muszę porozmawiać z kapitanem — rzekła Helena.
— To niemożliwe…
Odsunęła dziewczynę. Unieruchomiła Christine. Jakby kontakt z synem dodawał jej 
nadludzkich sił. Pasażerowie zajęci porównywaniem krajobrazów z mapą w ogóle nie 
zwrócili na nią uwagi.
Kapitan okazał się człowiekiem doskonale znającym swój fach. Szybko zorientował się, że 
Helena nie żartuje. Zresztą w powietrzu nie lekceważy się niczego. Nawiązał kontakt z 
lotniskami. Obniżył lot. Znajdował się już głęboko nad Morzem Karaibskim. Zostawili w tyle 
Gwadelupę z jej doskonałym lotniskiem.
Zostawała Marynika albo Dominika. Martynika leżała trochę bliżej.
W eterze ogłoszono alarm. Komunikaty o strzelaninie koło Saint Pierre dodały 
wiarygodności relacji Heleny. Boeing tracił wysokość. Helenie i Christine polecono wrócić na 
miejsca. Zapaliły się napisy wzywające do zapięcia pasów i niepalenia. Uspokajające 
ogłoszenia mówiły o przymusowym postoju na Martynice ze względu na niekorzystne 
warunki atmosferyczne nad Caracas.
— Nie zdążymy — powiedział w pewnym momencie drugi pilot. — Jeśli wybuch nastąpi 
dokładnie o 19.05, do Lamentin zabraknie nam jeszcze sporo kilometrów.
— A jakaś autostrada? — podpowiada trzeci pilot.
— W tej części wyspy są tylko kręte drogi górskie. Zresztą według moich obliczeń 
katastrofa nastąpi zanim dotrzemy do wybrzeża…
— Zaraz — przerywa drugi pilot — na mapie widzę takie małe lotnisko na stoku Mont 
Pelée Beausejur.
— Pewnie trawnik dla szybowców — odpowiada kapitan, ale łączy się z Fort de France. 
Odpowiedź przychodzi natychmiast:
— Jest niezbyt długi pas, przystosowany do przyjmowania transportowców wojskowych.
— Spróbujemy — decyduje kapitan.
— Próbujcie, powodzenia — odpowiada wieża kontrolna Lamentin.
Helena czyta myśli kapitana, Łukasz zna myśli! Heleny i relacjonuje je Grayowi.
— Nie dolecą — mamrocze Fred. — Zabraknie minuty… Prędzej ryzykowałbym 
wodowanie w pobliżu plaży…
— Nie zrobią tego, moja biedna mama — w głosie chłopaka brzmi tyle bólu, rozpaczy. 
Fred pochyla się i szepcze mu parę słów…
Według kwarcowego zegara pozostały jeszcze dwie minuty. Przez okienka widać zieloną 
plamę wyspy. Helena odpina pas i wstaje…
— Co pani zamierza? — cicho pyta terrorystka.
— Skakać — szeptem odpowiada Helena.
Christine domyśliła się wszystkiego. Rozumie również, dlaczego właśnie jej, podejrzanej o 
zdradę, powierzono konwojowanie pięknej Polki. Grupa UNO niej przebacza! Nie 
zatrzymane dotarły do tylnych drzwi zewnętrznych. Zablokowane!
— Spróbuj, mamusiu — dźwięczą w mózgu słowa chłopaka. — Jestem z tobą!
Koncentruje się jeszcze raz, uderza. Otwarte. Są już tak nisko, że nie ma gwałtownej 
dekompresji hermetycznej kabiny. Lecą ponad wodą. Błyskawicznie przybliża się żółtawo–
zielone pasmo wybrzeża.
— Szybciej! — przynagla Christine, choć doskonale wie, jak małe są szanse.
Już ma wyskoczyć, gdy dostrzega, że Helena zaczepiła się żakietem o blachę wyłamanych 
drzwiczek. Cofa się, odczepia. Helena skacze! Christine chce podążyć w jej ślady…

Wytężając wzrok Łukasz i Fred śledzą ogromniejący statek powietrzny. Podchodzi ostrym 
kątem do wybrzeża. Mija Le Precheur, potem ich stanowisko.
— Czas — mówi nagle głucho Gray.
Błysk. Łukasz przymyka oczy. Kiedy je otwiera nie ma już samolotu, jest tylko deszcz 
sypiących się szczątków.
— Zdążyła? — pyta Fred.
— Tak. Jesteśmy, lecimy razem — twarz chłopaka sinieje z koncentracji. — Zwolnij, 
mamusiu! Zwolnij! Naprawdę to potrafisz. Wolniej. Nie bój się. Trzymam cię. Już…
Zemdlony z ogromnego wysiłku osuwa się na ziemię. Jest 19.10. Miał naprawdę ciężki 
dzień. W stronę miejsca katastrofy podążają szybko łodzie ciemnoskórych rybaków. Jeden z 
nich już po pięciu minutach wyłowi piękną kobietę z dalekiej pomocy. Jedyną, która ze 
strasznej katastrofy wyszła bez szwanku.

EPILOG

Cóż jeszcze dodać, kiedy naprawdę nie chce się pisać? Choć pisać powinienem. 
Prawdziwy autor tej książki, Adam Szarecki, pozostał na zawsze w tropikach. Obok mądrej i 
dobrej Lizy, nadzwyczajnego Petera i kilkunastu ludzi, których labirynty dwudziestego wieku 
doprowadziły do służby w sprawie Zła… Czy Zła? Zapewne do końca część z nich uważała, 
że czyni dobrze, przynajmniej ta część myśląca. Inni nie zastanawiali się nad życiem, więc 
cóż, my mamy post factum zastanawiać się nad ich śmiercią?
Nie byli pierwszymi i chyba ostatnimi zwolennikami uszczęśliwiania ludzkości na siłę, 
kapłanami odwiecznej — maksymy „cel uświęca środki”. Przegrali. A kto wygrał? Chyba 
wszyscy.
Ale po kolei. Wydarzenia pod Saint Pierre odbiły się szerokim echem na spokojnej 
Martynice, spowodowały ustąpienie miejscowego prefekta. Oficjalnie ogłoszono, że były to 
porachunki międzynarodowych szajek gangsterskich.
A nieoficjalnie? Resztę funkcjonariuszy KOMÓRKI wyłapała przybyła mniej więcej po 
godzinie policja. Naturalnie nie znalazła nawet śladu po Łukaszu, jego matka też zniknęła z 
Saint Pierre tej nocy. Ulotnił się również piękny jacht „Krzyż Południa”. Wszyscy zatrzymani 
„komórkowcy” i terroryści cierpieli na dziwny zanik pamięci, trudny do wytłumaczenia 
nawet silnym szokiem. Żaden nie wiedział, dlaczego znalazł się na Martynice i co tam robił. 
Zagadkowa amnezja objawiła się również u ich szefa, pułkownika tajnej formacji. Nawet 
spotkanie z „Teściem” niczego nie zmieniło. Zresztą po paru dniach podobny zanik pamięci 
(czyżby wirus?) dotknął i samego generała.
Ż archiwów KOMÓRKI poznikały wszelkie akta dotyczące operacji „Łowcy Złota”. I jeśli 
kiedykolwiek antyterrorystyczna organizacja zdobędzie się na kronikarza, ten nigdy nie 
natrafi na najmniejszy ślad całej operacji. Zresztą o KOMÓRCE brak ostatnio jakichkolwiek 
wzmianek. Niektórzy mówią, że rozwiązano ją po konferencji na szczycie Wschód — 
Zachód, inni zaś uważają, że została tylko gruntownie przeformowana.
Od 2 października nie wiadomo nic o grupie UNO. Nie należy sądzić, by operacja na 
Martynice pochłonęła wszystkich jej znakomitych bojowców. Prawdopodobniejsza jest 
wersja, że po śmierci Maksa i Helmuta pozostali zostali wchłonięci przez inne, potężniejsze 
ugrupowania.
Nie wyjaśniono, zresztą kto miał wyjaśnić, co stało się z Szefem, owym tajemniczym 
Henrim. Gdzie przebywał i skąd kierował działaniami na Martynice? Rozpłynął się we mgle, 
z której przybył. Zapewne nikt nie dowie się, kim był i jakich miał prawdziwych 
mocodawców. W raportach CIA jest mowa o kubańskiej łodzi podwodnej, która w tych 
dniach kręciła się wokół Martyniki. Willa pod Neuchatel próżno oczekiwała na powrót 
inżyniera o ptasim profilu. Okazało się, że tak naprawdę nikt dobrze go nie znał. Pojawił się 
przed rokiem w przemysłowym „milieu”, ale już nie wrócił. Jego firma okazała się fikcją. 
Nazwisko wymyślone… Choć niektórzy przebąkują, że domyślają się miejsca jego pobytu.
A Fred Gray? Pozostały przecież listy gończe w całej Zachodniej Europie. Poszukiwań 
Interpolu i policji narodowych nie mogła powstrzymać epidemia zaniku pamięci wśród 
prominentów KOMÓRKI.
W ruinach dworu La Charmeuse znaleziono zwęglone ciało, posiekane dosłownie kulami z 
automatów, a przy nim znaczek identyfikacyjny asa KOMÓRKI. „Kuzyn” w przebłysku 
świadomości rozpoznał byłego podwładnego. Ale nikt nie dowiedział się, kim naprawdę był 
Gray i w jakich okolicznościach zginął…
Posiadacze plantacji, polegli w czasie gangsterskich porachunków szwajcarscy 
bussnesmani Altenbachowie, w swym testamencie zapisali cały swój majątek na cele 
charytatywne, w większości na sierocińce. Poważny legat otrzymała również, nie wiadomo 
właściwie dlaczego, Fundacja Rolnicza w dalekiej Polsce…
Zapewne nie dowiemy się nigdy, czy Altenbachowie przewidzieli własną śmierć. Może 
nawet zgodzili się na nią z rozmysłem, wiedząc, że dokonało się dzieło ich życia…?

Wieczór Sylwestrowy w niewielkim mieszkaniu na Ursynowie obchodzono tego roku 
niezwykle hucznie. Owej nocy wypadały siedemnaste urodziny Łukasza. Wszyscy życzyli mu 
zdrowia, pomyślności.
Obawy sprzed paru miesięcy, niepokojące rodzinę, kolegów i znajomych, rozwiały się po 
dwutygodniowym pobycie w pozawarszawskim instytucie onkologicznym. Ani Łukasz, ani 
Helena nie chcieli opowiadać o tych kilkunastu dniach. Lekarz pomylił się, przeżyli dużo 
strachu. Ot i wszystko.
Po powrocie Szarecka musiała wysłuchać masy wymówek od rodziny, miała drobne i na 
szczęście krótkotrwałe trudności w PAN–ie… Szybko jednak wydarzenia te zatarły się w 
pamięci i nie wracano do tej sprawy.
Również na początku października wrócił z wojaży zagranicznych redaktor Szarecki. 
Wypoczynek bardzo dobrze mu zrobił, zeszczuplał, mocno się opalił, a wiotkie ciało nabrało 
nieoczekiwanej sprężystości. Podobno zainteresował się sportem.
Szeroko komentowane było wymówienie, które złożył w „Dzienniku Popularnym”. 
Podobno dziennikarstwo przestało go interesować. Zwłaszcza codzienne. Ponieważ odłożył 
co nieco z diet i miał jakieś dawniejsze rezerwy, mówi się, że zamierza rozkręcić jakiś 
prywatny interes. Złośliwi podejrzewają, że jego cichym wspólnikiem ma być sam Waldek, 
co o tyle ma krótkie nogi, że ich dawne przyjacielskie kontakty uległy, nie wiedzieć czemu, 
gwałtownemu zerwaniu.
Inna plotka, która przeciekła z wydawnictwa, głosi, że Adaśko pragnie poświęcić się 
literaturze. Zdarza się.
Jeszcze silniejszym echem odbił się zawarty tuż przed Bożym Narodzeniem jego powtórny 
ślub z Heleną. Oboje doszli podobno do wniosku, że wymaga tego dobro Łukasza. Chłopak 
teraz przepada za Adamem. Razem chodzą do teatrów, trenują… Zadziwiająca przemiana — 
powiedział o Szareckim stary bywalec SPATiF–u, Maliński.
Zmieniła się i Helena, rozkwitła. Koleżanki z Instytutu Historii na Rynku Starego Miasta 
twierdzą, że nabrała nowej ochoty do życia. Zrobiła się szalenie zazdrosna o Adama. Nie 
zarzeka się, gdy pytają ją, czy przypadkiem rodzina się nie powiększy…
I to jest wszystko prawda.
Z małym wyjątkiem. Adam Szarecki to w istocie Alfred, eks–uciekinier, eks–as 
KOMÓRKI. Wędrowiec, który jak Odys po latach tułaczki nareszcie znalazł Itakę i Penelopę.
Ja.
Operacja plastyczna nie przedstawiała problemu. Dzięki Łukaszowi już następnego dnia 
nie było śladu po bliznach. Na ową roszadę zdecydowałem się jeszcze na skraju drogi przy 
rozwalonej rafinerii. Wystarczyło zanieść do zgliszcz ciało Adama z moim znaczkiem 
rozpoznawczym.
Mój biedny stryjeczny brat!
W jakimś stopniu zrobiłem to dla niego. Poza sobą kochał w życiu tylko dwie rzeczy, 
Helenę i tę książkę.
Zająłem się i jednym, i drugim. Pozbierałem skrupulatnie rozsypane kątki. Nie znalazłem 
tego zbyt wiele. Trochę konspektów, mglistych hipotez. Postanowiłem to, co napisał sam 
Adam, zostawić w nienaruszonej formie. Resztę narracji przedstawiłem w osobie trzeciej, ale 
tak, jakby on nadal był narratorem. Dorzuciłem trochę archiwaliów Altenbachów: wycinki 
prasowe na ich temat, choć opisujący różne tajemnicze wydarzenia zapewne nie wiedzieli, o 
czym naprawdę piszą. Znalazłem tego sporo, bardzo skrupulatnie pozbierane, wybrałem do 
smaku. Podobnie przytoczyłem parę fragmentów z pamiętników Karla. I to chyba wszystko. 
Uważam się więc bardziej za redaktora niż autora. Owszem, pewne rzeczy musiałem 
rekonstruować, pewne wyobrazić sobie w przybliżeniu.
Pomagał mi Łukasz. Trochę jako cenzor. Zależało mu przede wszystkim, bym nie 
przedstawił go jako jakiegoś hybrydycznego dziwoląga, tylko normalnego chłopaka z 
warszawskiego ogólniaka. Próbowałem.
Trudno jest być Adamem Szareckim. Trudno jest żyć w betonowej klitce na Ursynowie… 
Ale to również cena bezpieczeństwa — zostając tam bałbym się rozpoznania, a jeszcze 
bardziej pokus. A poza tym mam rodzinę. Wreszcie? Chciałbym namówić na przyjazd 
Evelyne. Ale bardzo trudno przekonać ją do życia w PRL na stałe. Mnie ledwo to wychodzi. 
Czasem myślę, że rozpoznał mnie Karol. Jak on śmiesznie, z naciskiem mówi do mnie 
„Adamie”, rozciągając drugie „a” do długości sylab. Prawdę zna również matka Adama. 
Zniosła tragiczną wiadomość godnie, a tajemnicy dochowuje.
Bez większego żalu nie kontynuuję romansu z Natalią. Helena sama jest daniem 
starczającym za wielostronicowe menu. Z dnia na dzień dostrzegam i inne wartości życia 
tutaj. Mimo kłopotów. Co rusz odkrywam ludzi, którzy mi imponują zaradnością i odwagą. 
Dobrocią. Czasem całe moje dotychczasowe życie wydaje się tylko brulionem powieści 
Adama…
Zastanawiam się, co będzie dalej z eksperymentem Altenbachów. Łukasz oczywiście 
zamierza kontynuować dzieło. Wśród posiadanych kartotek mamy kilkadziesiąt osób o ponad 
50 procentowych parametrach. Może w następnym pokoleniu kolejne jednostki przekroczą 
magiczne 90 procent. Jakie będą dzieci Łukasza? (Bardzo trudno godzi się z myślą, że Aśka 
nie nadaje się na partnerkę.)
Co w ogóle zdarzy się potem?
Niechętnie mówi o planach.
— Na razie jest nas za mało — twierdzi.
Być może za dwadzieścia lat będzie ich wielu. I co wówczas? Czy odrodzony szczep 
Uranosowy zechce wziąć w swe ręce losy świata? I czy zdąży… A przede wszystkim co z 
tego wyniknie dla nas, skromnych posiadaczy promili krwi niebiańskiej, szaraków nie 
stworzonych do kosmicznej wielkości? Czy ród bogów wybawi nas, czy pogrąży we frustracji 
naszą nicością, małością, śmiertelnością?
Przyszłość jest zakrytą kartą. Chociaż cholernie ciekawą.
Jedno jest pewne. KOMÓRKA i terroryści mylili się, sądząc, że posiadanie „egzemplarza” 
czy ,,egzemplarzy zero” ułatwi im zdobycie czegokolwiek. Ze będzie to środek panowania 
nad ludźmi jak laser, bomba, samolot.
Potęga neobogów to nie tylko hipnoza i lewitacja. To przede wszystkim dobro. Dobro, 
które jest siłą, i siła, tożsama z dobrem. Jedno z drugim nierozdzielne. Nigdy tedy nie byłoby 
uranosowych żołnierzy, uranosowych wywiadowców, szpiegów — czy agentów. To po 
prostu niemożliwe. Wyrostek, 90 procentowy Łukasz, mógł jeszcze ulegać sprytnemu 
szantażowi, chociaż żaden szantaż nie zmusiłby go do zabijania. Łukasz dorosły czy 
dziesiątki jemu podobnych herosów są dla planów kainowych zbawców ludzkości 
najzupełniej nieprzydatni.
Powinien wiedzieć to i Maks, i „Kuzyn”. Ich współczynniki inteligencji najzupełniej do 
tego wystarczały. Czemu więc gonili za iluzją, płacąc tak wysoką cenę?
Nie wiem, nie wiem, nie wiem. Coraz więcej tego „nie wiem” piętrzy się przede mną. A 
mimo wszystko fascynuje.
Lubię chodzić sobie po mieście. Niby szaro, brudno. Nieciekawie. Kolejka przed mięsnym, 
trzech pijaczków czołga się po trotuarze. Wszystko zda się niskie, beznadziejne, niezmienne. 
Normalne! Chociaż nie. Kiedy jestem w pobliżu Nowego Światu zachodzę na Smolną i 
czekam na Łukasza. Coraz lepiej się maskuje ze swymi talentami. Nauczył się nawet 
dostawać dwóje. Lekka przesada!
Idę, rozglądam się, patrzę na ludzi. Nadchodzi kolejna wiosna, kolejna odwilż. Tylko co, a 
dziewczyny zaczną się odpakowywać z futerek, szmatek, pięknieć z dnia na dzień… I 
naprawdę dobrze się robi, gdy pomyślę, że w tej szarości, magmie jakiejś, cieście 
zakalcowatym kręcą się, ciągle jeszcze zbyt rzadko, ale od czasu… do czasu… bogowie jak 
ludzie.

styczeń–lipiec 1985