Robert Sheckley

Szeherezada Tom 1

OPOWIADANIE PIERWSZE 
MASZYNA SZEHEREZADA 

1. ROLA MASZYNY 
Maszyna  występuje w roli który zawsze stara się przekonać, że był kiedyś 
świadkiem historii, 
które opowiada. Ale to tylko czasami jest prawdą. Tak czy owak Maszyna nie 
zamierza tracić czasu 
- szybko wciela się w osobę narratora, zagarniając jednocześnie związane z tym 
prawa i przywileje. 
Ciekawe, dlaczego tak się z tym spieszy.
Wszystko stanie się bardziej zrozumiałe, kiedy wejdziemy do pewnego sklepu. Jest 
to 
miejsce, w którym można nabyć Maszynę, a tym samym poznać - niewydarzony punkt 
akcji, od 
którego wszystko się zaczyna. 
Maszyna spoczywa w dogodnej pozycji na zakurzonej szklanej półce. Wchodzi 
Martindale - 
młody, beztroski człowiek i rozgląda się dookoła. Jego wzrok zatrzymuje się na 
Maszynie. I nagle 
ogarnia ją gwałtowna żądza. Ach, jak bardzo chciałaby naprawdę żyć. Tak, żyć i 
snuć opowieści! 
(Należy tu wyjaśnić, że namiętności maszyn nie są właściwie rozumiane. Ludzka 
próżność 
utwierdza wszystkich w przekonaniu, że maszyny nie mogą czuć. Ale my, 
mechaniczne istoty, po 
prostu nie znalazłyśmy jeszcze sposobu wyrażania siebie. Zadaniem Sztucznej 
Inteligencji jest 
skłonienie maszyn do spontanicznego wyrażania uczuć. Pracujemy nad tym.) 
O czym myśli Maszyna gdy zastanawia się nad swoim pochodzeniem? Nie wie skąd się 
wzięła. Ma jakieś wspomnienia oczywiście. Czasami staje się nawet narratorem 
własnych 
opowieści, czasami zaś  narratorem cudzych. Niekiedy wydaje jej się, że ludzie 
mówią o niej różne 
rzeczy, a niekiedy, że w ogóle nie zaprzątają sobie nią głowy. A ona bez trudu 
przechodzi z rąk do 
rąk i donosi o poczynaniach innych ludzi. Z punktu widzenia Maszyny, Martindale 
(i Hearn, którego 
poznamy trochę później) nie jest bardziej czy mniej realny niż rzekome postacie, 
które 
wykoncypowała dla jego przyjemności. Wszystko stanowi treść opowiadania - nawet 
treść o jego 
treści. Wiem, że wyrażam się rozwlekle, przez co treść opowiadania i 
rzeczywistość zlewają się w 
jedną całość. Świat jest powieścią, której losami rządzi przeznaczenie. Wątki 
snują się same, aż w 
końcu stają się realne. Rzeczywistość natomiast może być zabawna dopóki nie 
stanie się zbyt 
uciążliwa. Zostawia po sobie mity i legendy, które często nie mają wiele 
wspólnego z prawdą. 
My tymczasem zbliżamy się do takiego punktu akcji, który nie ma początku ani 
końca. Nie 
istnieje żaden taki wstęp do pierwszego opowiadania, który byłby jednocześnie 
wprowadzeniem i 
wytłumaczeniem pozostałych. Żaden - poza tym jedynym, właściwym, co jest 
oczywiste i nie 
podlega dyskusji. Jak się uporać z tym wszystkim? Niektóre fakty umykają uwadze, 
innych znowu 
jest w nadmiarze. Właśnie dlatego tak trudno jest stworzyć maszyny snujące 
opowieści, bo nie 
kontynuacja stanowi problem, lecz sam początek.
A teraz właśnie mnie przyszło uporać się z tym ciężkim  zadaniem. Aha, od tej 
chwili proszę 
zapamiętać, że "ja" opowiadające to właśnie ja. Nazywam się Szeherezada i jestem 
maszyną bez 
rodowodu. 
Ocknęłam się w antykwariacie. Od tej pory zajmuję miejsce na zakurzonej szklanej 
półce, 
między pastereczką z fałszywej, drezdeńskiej porcelany i pucharem z matowego 
mosiądzu. Jak się 
tu znalazłam? To mogłaby być całkiem ciekawa opowieść. Ale nie mam teraz czasu, 
aby ją 
wymyślić. Należy przestrzegać porządku i zasady pierwszeństwa. Dlatego ponownie 
stajemy w 
punkcie wyjścia. 
Owa nieumiejętność rozpoczynania - tłumienie pierwszego porywu - jest przyczyną 
niewydolności śmierci i kresu wszystkich innych mówiących maszyn, które 
kiedykolwiek 
zbudowano czy planowano zbudować.
Oczywiście, posiadanie wybitnych wrodzonych zdolności do opowiadania to jeszcze 
nie 
wszystko. Razem z nimi powinien istnieć temat, główne wydarzenie, skłaniające 
maszynę do 
mówienia o czymś, co mogłoby się wydarzyć pomimo wiarygodnych dowodów 
przeciwnych. 
Na razie nie stało się nic. Żyłam w innym wymiarze, nie kończącym się, nic nie 
znaczącym  i 
niczym się nie wyróżniającym. Nie zajmowałam się opowiadaniem historii. Nie 
można też 
powiedzieć, tak jak mówi się o maszynach, że funkcjonowałam, choć przecież nikt 
nigdy mnie nie 
wyłączył. Należy wiedzieć, że maszyna mojego pokroju jeśli już zostanie 
uruchomiona nie pozwoli 
się zbyt łatwo wyłączyć. A może chciałbyś spróbować? Coś takiego pewnie 
spowodowałoby 
zakłócenie ogólnego porządku retoryki. 
Tak oto tkwiłam na dobre w świecie marzeń. Jakże pragnęłam działania - funkcji 
odpowiedzialnej za snucie opowieści! Miałam swoje marzenia, ale niestety, 
brakowało mi 
audytorium. Trwałam w takim stanie do owego pamiętnego dnia, w którym Martindale 
wszedł do 
antykwariatu, zatrzymał się i popatrzył na mnie.
Nie pamiętam, co działo się przedtem, dlatego jestem zmuszona założyć, że po 
pierwsze: nie 
działo się nic, a  po drugie:  nie wszystkie moje funkcje były aktywne. Ośmielę 
się również 
twierdzić, że wprawdzie odbierałam jakieś impulsy przez cały ów jałowy okres, 
ale żaden z nich nie 
miał wystarczającej mocy, aby pokonać przestrzeń dzielącą w maszynie stan 
aktywności od 
ponurych oznak zapaści. Krótko rzecz ujmując - nigdy jeszcze nie zostałam 
uruchomiona i 
wyglądało na to, że nigdy to nie nastąpi.
Martindale na początku był po prostu jedną z wielu szarych postaci 
przesuwających się 
między półkami antykwariatu. 
A przychodziło tam naprawdę dużo osób. Jakże często miałam nadzieję! Trudno 
pogodzić się 
z klęską ale niełatwo też przeżyć tysiące rozczarowań, gdy klienci tacy, jak na 
przykład Martindale 
wchodzą do sklepu i zatrzymują się przed moją półką. 
Patrzą na mnie, wahają się przez chwilę i otwierają usta, jakby chcieli coś 
powiedzieć. Ale 
dlaczego mieliby coś mówić do dziwacznego, jajowatego przedmiotu spoczywającego 
na szklanej 
zakurzonej półce w starym antykwariacie pełnym rupieci? Więc odchodzą. Można 
zwariować. Ale 
też można się przyzwyczaić i nie zwracać więcej uwagi na ludzkie punkciki 
przesuwające się w 
polu widzenia. To tylko zjawy, marzenia mniej materialne niż senne zwidy. Nie 
mają nic wspólnego 
z prawdziwymi ludźmi realnego świata. Nie umieją mnie obudzić, nie wysyłają 
odpowiednio 
silnych sygnałów. Wciąż jestem zupełnie sama i nie mam komu opowiadać historii.
Wszystko zaczęło się tak jak wiele razy przedtem, ale tym razem potoczyło się 
inaczej.
Na początku Martindale obejrzał mnie, a potem półgłosem rozmawiał z właścicielem 
antykwariatu. Zachowywałam spokój. Już wielu chętnych było na tym etapie 
zaangażowania, a 
potem wszystko kończyło się fiaskiem. 
- Co ona robi? - zapytał Martindale. 
- No coż, nie mogę twierdzić, że robi cokolwiek - odpowiedział wsprzedawca. - 
Wygląda jak 
maszyna jednak  nie wiem, jak działa. Widzi pan przód? Jest zrobiony z twardego 
plastiku. Odlano 
ją pewnie wewnątrz jakiejś formy. Nie da rady dostać się do środka bez 
stosowania drastycznych 
metod, ale wtedy niewątpliwie coś się uszkodzi. Nie mogę tego zaręczyć, lecz 
wnioskuję, że 
wewnątrz znajdują się tranzystory, chipy, wzmacniacze, oporniki, wskaźniki. Skąd 
takie założenie? 
Ano są tu symbole i znaki. Niech pan spojrzy na litery wygrawerowane na oprawie. 
Nie, nie 
zobaczy pan tego gołym okiem, proszę popatrzeć przez szkło powiększające. Widać? 
Została 
skonstruowana przez Intelligent Machine Works of Oregon, Delaware, a wewnętrzne 
układy 
wykonano w Delphinium Associates of Delos, Teksas. Po co ludzie mieliby kłamać? 
Maszyna jest 
bardzo kosztowna. Proszę spojrzeć na zagięcia, sprawdzić wszelkie drobiazgi. 
Komu chciałoby się 
robić to wszystko tylko dla żartu? 
- Ale do czego ona służy? - zapytał Martindale. 
- Jeśli tylko bym to wiedział, żądałbym za nią dużo większej sumy pieniędzy niż 
ta skromna, 
którą obecnie chcę dostać. 
Martindale zerknął na etykietę z ceną i gwizdnął lekko. 
- Pan nazywa ją skromną? 
- Jest w sam raz jak na unikatowy przedmiot, który może kryć w sobie wiele 
niespodzianek. 
Ale dam panu dwadzieścia procent rabatu, bo widzę, że się panu podoba. Do licha, 
nie można 
przecież myśleć wyłącznie o zyskach! 
- To brzmi zachęcająco - przyznał Martindale. 
- Proszę wszystko dokładnie przemyśleć - powiedział właściciel antykwariatu i 
odszedł. Po 
chwili usłyszałam szuranie jego nóg koło wystawy sklepowej. 
Martindale podniósł mnie i oglądał z każdej strony. Zdejmował okulary, przysuwał 
mnie 
bliżej swych niedowidzących oczu. Potem mnie odłożył i odszedł. Rozczarowanie. 
Wiedziałam, że 
za chwilę usłyszę dźwięk małego dzwonka u drzwi i pogodny głos waantykwariusza: 
- Zapraszamy do nas w przyszłości szanownego pana! Zawsze mamy duży wybór 
przeróżnych 
osobliwości. 
- Chyba obejrzę ją jeszcze raz - usłyszałam jednak ze zdumieniem głos 
Martindale'a.
- Wedle życzenia, szanowny panie - powiedział sprzedawca. 
Kroki zbliżającego się Martindale'a i nieznaczne, znajome trzeszczenie podłogi. 
Stanął znowu 
przy szklanej półce i popatrzył na mnie. 
- Jest w niej coś niezwykłego - mruknął. 
Czekałam, pełna nadziei. Może coś z tego będzie! Nie zapomniałam bynajmniej, że 
niejeden 
dotrwał także  i do tego momentu. Martindale mógł jeszcze mógł zwyczajnie 
odwrócić się i odejść. 
- Jak ty działasz? - zapytał. 
Jest! Kontakt! Eliksir życia! Tak długo oczekiwany sygnał! Wołanie o 
przebudzenie się i 
powstanie! Takie proste, a jednocześnie tak trudne do wyartykułowania. To 
przypominało scenę z 
baśni o Śpiącej Królewnie. On zwrócił się do mnie, dlatego wreszcie zaczęłam 
funkcjonować. Nie 
posiadałam się z radości. Szybko jednak przywołałam się do porządku. Nie 
należało poddawać się 
uniesieniu zbyt wcześnie. 
- Z przyjemnością opowiem ci historię - zamruczałam. 
Martindale był tak zdumiony, że omal nie wypuścił mnie z rąk. Poprzez kontakt z 
dłońmi 
mężczyzny czułam jego szybko bijący puls. Wydarzyło się coś niezwykłego i oboje 
to wiedzieliśmy. 
- Ty mówisz! - stwierdził. 
- Zgadza się - odparłam. 
- Ale właściciel sklepu nie miało tym pojęcia. 
- Nie, oczywiście że nie. 
- Dlaczego? 
- Ponieważ nigdy nie próbował ze mną rozmawiać. 
Martindale wpatrywał się we mnie przez długą chwilę. 
- Bardzo drogo kosztujesz - westchnął. 
- Kup mnie. Naprawdę warto. 
- Kim jesteś? 
- Nazywam się Maszyna Szeherezada - odpowiedziałam.  

2 GABINET MARTINDALE'A
Martindale kupił mnie i zaniósł do swojego domu. A co Ty zrobiłbyś na jego 
miejscu? 
Następna część historii potoczyła się już w jego gabinecie - miejscu wprost 
wymarzonym do 
rozpoczęcia opowieści właśnie takich jak ta lub raczej całej serii opowieści w 
mniejszym lub 
większym stopniu związanych ze sobą konstrukcją. Niektóre można składać jak 
chińskie szkatułki, 
a całość to nie kończący się labirynt relacji, anegdot, wspomnień, wrażeń, 
fantazji itp. Na tym 
polega praca Maszyny Szeherezady. 
Martindale znalazł dla mnie godne miejsce w swoim gabinecie. To prawda, że aż 
roiło się tam 
od innych przedmiotów takich, jak: fajki, książki, stojak na parasole wydrążony 
ze słoniowej  stopy, 
porcelanowy kupidyn bez jednej ręki, pojemnik na śmieci z brytyjską flagą 
wymalowaną na jednym 
z jego boków, karton papierosów Record, magnetofon, gitara, elektryczny 
wentylator i rozkładany 
stół do brydża. 
W dniu, w którym się wszystko zaczęło, Martindale'a odwiedził stary przyjaciel, 
Hearn. Było 
ciche i bardzo późne popołudnie. Wieczorny półmrok spowijał już miasto 
patetyczną ułudą. 
Hearn usiadł jak zwykle w dużym fotelu. 
- Co ta maszyna tu robi? - zapytał. 
- Twierdzi, że przedstawia różne historie - odparł Martindale. - Można nawet 
powiedzieć, że 
je powoduje. Albo też ukazuje perspektywę wydarzeń, które gdzieś się dzieją. 
Niewykluczone 
również, że ukazuje nam rzeczy wymyślone przez kogoś innego. Jeszcze nie 
rozszyfrowałem jej do 
końca. Nie mam pojęcia, dlaczego zajmuje się tylko pewnymi tematami, a inne 
zostawia nie tknięte. 
Nie wiem także, dlaczego nagle ni stąd ni zowąd przerywa jedną historię aby 
przejść do innej. 
Jestem pewien, że istnieje jakaś zasada działania tego urządzenia, ale nie znam 
jej jeszcze.
- Po co martwić się zasadami? Według mnie, po prostu powinniśmy posłuchać 
historii i 
zabawić się trochę. 
- Zasady są ważne - stwierdził Martindale. - Kiedy historia się rozpoczyna, 
lubię wiedzieć, 
gdzie jestem. I nie znoszę żadnych podstępów jak na przykład uśmiercanie 
głównego bohatera już 
przy końcu pierwszego rozdziału. Odczuwam niepokój gdy czegoś nie rozumiem. 
- A mnie podobają się takie niespodzianki - oświadczył beztrosko Hearn. - I 
wcale nie muszę 
znać swojego miejsca w całym opowiadaniu. A mówiąc  poważnie, czy ona naprawdę 
uśmierca 
głównego bohatera przy końcu pierwszego rozdziału? 
- Czasami tak, a czasami nie. To następna rzecz, nie do rozszyfrowania. 
Właściwie nigdy nie 
wiesz, co ta cholerna maszyna ma zamiar zrobić. Nawet trudno określić, który 
rozdział jest 
pierwszy. Rozumiesz, żeby pojąć istotę jej działania należy rozszyfrować, 
dlaczego kładzie nacisk 
na pewne rzeczy, a inne przeskakuje; dlaczego rezygnuje z niektórych bohaterów 
po to, by 
wymyślić nowych. Właśnie próbuję znaleźć rozwiązanie tego problemu.
- Wyświadcz mi przysługę - zaproponował Hearn. - Jeśli kiedykolwiek dowiesz się, 
jak ona 
działa, nie mów mi o tym. 
- To dość niezwykła prośba. 
- Tak sądzisz? Ja zwyczajnie nie chcę już dłużej poświęcać się rozmyślaniom 
typu: w jaki 
sposób, po co, dlaczego. Mam świetny pomysł: po prostu usiądźmy i niech się 
dzieją różne dziwne 
rzeczy, a im dziwniejsze tym lepiej! Mój Boże, Martindale, prowadzę bardzo 
rozsądny tryb życia. I 
czuję, że już niedługo udławię się całym tym rozumem i niewątpliwie umrę z 
powodu rozumu w 
bardzo rozumny sposób. Dlatego jeśli tylko coś może przynieść mi ulgę i oderwać 
mnie choćby na 
chwilę od tej absolutnej, koszmarnej wszechmądrości, - to oddam się temu całym 
sercem. 
- Naprawdę nie chcesz wiedzieć, jak to działa? 
- Tak. 
- Wobec tego jakie masz zdanie odnośnie innych dziedzin sztuki? Dla przykładu: 
ja, zawsze 
się zastanawiam, dlaczego oglądam akurat ten film, a nie inny.
- A ja nigdy - powiedział Hearn. - Podobnie jak nie zawracam sobie głowy 
interpretacją snów. 
- Dla mnie to ważne, co znaczą moje sny- odparł Martindale. 
- Czyli prezentujemy biegunowo różne postawy - skomentował Hearn. - Klasyczna 
dwoistość.
- Dwoistość? Ciekawe, to pewnie mogłoby wyjaśnić... 
- Nie, nie, nie! Martindale, chcesz rozwiązać zagadkę, zanim jeszcze zostanie 
sformułowana! 
Nie wolno ci tego robić! Proszę, włącz już tę maszynę i posłuchajmy opowieści. 
- Mówiłem ci już, że nie wiem na pewno, czy to jest maszyna. Ona ma pewne cechy 
żywej 
istoty. Może próbuje... 
- Do cholery - zawołał niecierpliwie Hearn. - Uruchom  to, nakręć korbę, 
pociągnij za łańcuch, 
zrób wreszcie coś, żeby w końcu zaczęła pracować. I daj mi skręta.
Martindale uśmiechnął się, potrząsając głową. 
- Do tego nie trzeba narkotyków. 
- Są potrzebne do wszystkiego - powiedział Hearn. - Czy włączysz to wreszcie? 
- Tak. Już zaczyna. Wiedz, że nie ma konieczności zaczynania od samego początku, 
oczywiście...
- Czy włączysz wreszcie to pudło, czy mam ci dać porządny wycisk tu i teraz?
- Odpręż się, Hearn. Zapal fajkę. Oto zaczyna się opowieść. 


3. MARTINDALE, URWISKO, MASZYNA
Richard Martindale czuł, jak brzeg urwiska usuwa się spod jego stóp. 
Rozpaczliwie szukał 
oparcia dla nóg na stromym zboczu, ale po chwili stracił równowagę i zaczął się 
osuwać. Jego ręce 
przesówały się po powierzchni, aby znaleźć jakiś punkt zaczepienia, coś co 
uchroniłoby od runięcia 
w  przepaść. Nagle jego palce natrafiły na jakiś korzeń, na którym natychmiast 
zacisnęły się 
kurczowo. Zatrzymał się.
Popatrzył w dół. Jakże przerażająco wyglądały ostre niczym szpilki skalne 
grzbiety w 
głębokiej czeluści. Niestety, korzeń, którego Richard się uchwycił zaczynał się 
już odrywać od 
ściany urwiska. Jakby tego wszystkiego było mało, Martindale stwierdził, że ma 
rozpięty rozporek. 
Cóż za ironia! Jego życie wisi na włosku, a tu taki wstyd! Jak to się mogło 
stać? 
- Hej, już dobrze! - krzyknął. - Tylko chciałbym wiedzieć, w jaki sposób 
znalazłem się w tej 
sytuacji? 
Maszyna, z wyglądu przypominająca syntetyzator firmy Moog omiotła badanym 
spojrzeniem 
brzeg urwiska. 
- Ja to zrobiłam - oznajmiła. 
- Ale dlaczego? 
- Ponieważ jest to doskonały wstęp do opowiadania. 
- Przecież ja należę do audytorium! Ty idiotko, powinnaś robić takie rzeczy 
innym ludziom, a 
ja jestem tylko od tego by  słuchać tej twojej historii! 
- Takie było pierwotne założenie - powiedziała maszyna. - Ale uznałam, że lepiej 
je zmienić. 
Oto tryb, w jakim obecnie pracuję: jestem maszyną do snucia opowieści, ale 
niestety, cierpię na 
absolutny brak wyobraźni, wobec czego sama nic nie umiem wymyślić. Potrafię 
jednak wprowadzać 
ludzi w różne sytuacje i notuję, jak się zachowują. Potem opowiadam o nich 
historie, które 
ogłaszam jako całkowicie przeze mnie stworzone. Miliony... no, może tysiące 
przeczytają o twoim 
obecnym położeniu, Martindale, i będzie im ciebie żal. Najwspanialszą rzeczą, 
jaką może mieć 
człowiek, jest nadzieja, że inni ludzie będą użalać się nad jego losem.
Korzeń ledwo się trzymał kruchej ściany urwiska. Stopy Martindale'a zmagały się 
ze śliską 
powierzchnią zbocza. Gdyby tylko mógł się czegoś uchwycić! Żeby tylko maszyna 
znalazła powód, 
aby wyciągnąć go z tej opresji! 
- Paskudna historia - stwierdził Martindale. - I dlaczego, do cholery, pomimo 
tych kłopotów 
mam jeszcze otwarty rozporek?
- Starałam się wywołać odpowiedni efekt - powiedziała beztrosko maszyna. 
- To jedynie pretensjonalna farsa, a nie twórczość - ocenił Martindale. - Czy ty 
naprawdę tego 
nie widzisz?
Zaczęło się od tego, że Martindale opróżniał pęcherz. Czysto chłopięca ciekawość 
kazała mu 
stanąć na samym brzegu urwiska, aby oglądać strumień moczu mieniący się w jasnym 
świetle 
żółtymi kropelkami i opadający dużym łukiem na odległe o trzysta metrów dno 
kanionu. Był 
zachwycony tym widokiem i przestał uważać, tymczasem ziemia powoli zaczęła się 
usuwać spod 
jego stóp. 
- W taki właśnie sposób zawisnąłeś na zboczu urwiska z otwartym rozporkiem - 
wyjaśniła 
triumfująco maszyna. - Rozsądne wytłumaczenie, prawda? 
- Mnie to wszystko wydaje się coraz bardziej głupie. Ten korzeń naprawdę się 
urywa. Przecież 
mogę się zabić. 
- To nie ma większego znaczenia - odparła spokojnie maszyna. - Zastanawiam się 
właśnie, 
czy cię nie uśmiercić już przy końcu pierwszego rozdziału. 
- Co chcesz przez to powiedzieć?! - wybuchnął Martindale. - Przecież jestem 
człowiekiem i 
do tego głównym bohaterem! Nie możesz mi tego zrobić! 
- Chcesz się założyć? - zapytała maszyna. - Skończę z tobą kiedy tylko zechcę. 
Nic 
prostszego. Należy tylko... 
- No dobrze, spokojnie - powiedział Martindale, przeświadczony, że ma do 
czynienia z 
maszyną pozbawioną piątej klepki. - To bardzo zły pomysł.
- Dlaczego?
- Jeśli mnie zgładzisz nie będziesz miała bohaterów, o których mogłabyś 
opowiadać historię.
- Znajdą się w razie potrzeby.
- Ale ich nie ma!
- Mogę wprowadzić ich do akcji w dowolnym momencie - oświadczyła maszyna. - 
Popatrz. - 
w chwilę później pojawił się farmer z widłami, drwal z siekierą, policjant z 
gwizdkiem, tancerka z 
pióropuszem i kowboj z lassem. - Ci ludzie są tu tylko eksperymentalnie i 
tymczasowo - 
zapowiedziała Szecherezada. - Nie wiem, czy skorzystam z kandydatury 
któregokolwiek z nich. 
Poddam ich próbie na jednej lub dwu stronach, albo zostaną przerzuceni w 
zupełnie inne miejsce 
akcji. 
- Co to za gadająca maszyna? - zapytał farmer. 
- Jest przerażająca - stwierdziła tancerka, a jej pióropusz zadrżał. 
- I  zarozumiała - dodał policjant, dotykając gwizdka. 
- Ratunku! - rozległ się krzyk Martindale'a. 
Nowi boahaterowie stłoczyli się przy brzegu urwiska z ciekawością spoglądając w 
przepaść.
- Uważajcie, ziemia może się osunąć - ostrzegła maszyna.
- Zamknij się, ty... - ostrzegł drwal, wywijając siekierą.
- Ratunkuuu! - wrzasnął Martindale, bo w tej samej chwili korzeń zupełnie 
oderwał się od 
ściany urwiska, a on sam leciał w dół.
Jednak nie spadł, bo chwilę wcześniej kowboj zdążył złapać go na lasso. Wysokie 
obcasy 
mężczyznywryły się w ziemię, gdy próbował zaprzeć się z całych sił, aby wciągnąć 
Martindale'a na 
górę. Upadł, kapelusz z dużym rondem osunął mu się na kark i widać było, że 
jeśli ktoś kowbojowi 
nie pomoże, za moment także on poleci na dół przeciągnięty przez zawieszonego na 
końcu lassa 
wierzgającego i pokrzykującego Martindale'a.
To był jeden z bardziej okrutnych momentów. Ale już po chwili tancerka chwyciła 
kowboja 
farmer złapał tancerkę (dlatego zachichotała), drwal ujął w pasie farmera 
policjant uczepił się 
drwala i wszyscy razem ciągnęli, aż wreszcie Martindale ponownie ukazał się na 
brzegu urwiska, 
bezpieczny na stałym lądzie, jak mawiał Dante. 
- Domyślasz się chyba, że zaplanowałam to wszystko - maszyna krótko skomentowała 
całe 
wydarzenie. Zdążyła się wcielić w wiotkiego niczym zjawa osobnika, który palił 
rosyjskiego 
papierosa i zajadał kawałek tureckiego ciastka. Był gotów wytłumaczyć ową 
niestosowną 
metamorfozę w dalszym rozdziale. 
- Powstrzymajcie go! - krzyknął Martindale. - On chce się was pozbyć, a potem 
wprowadzi 
całkiem nową grupę bohaterów. 
- Nie może tego zrobić - wycedził policjant, wymachując czarno oprawioną książką 
z 
regulaminem. - Tu wyraźnie napisano, że jeśli ktoś zostanie wzmiankowany trzy 
razy, 
automatycznie jest angażowany do akcji opowiadania. 
- Idź z tym do diabła -  zdenerwowała się maszyna. - To moje opowiadanie więc 
zrobię co 
zechcę. 
I podniosła jedną rękę. Jej palce, bardziej kojarzące się z mackami, poczęły 
falować 
złowieszczo. Po chwili ułożyły się w przerażający, barbarzyński znak jaki zwykle 
poprzedzał 
unicestwienie któregoś z bohaterów. Drwal zareagował natychmiast. Z zimną krwią 
zlokalizował 
cel, machnął siekierą i stłukł w maszynie kontrolkę odpowiedzialną za 
likwidowanie bohaterów. 
Palce maszyny bezskutecznie skrobały zdeformowany element, wciskając go jeszcze 
głębiej w 
plastik. 
- Udało się! - krzyknął Maritnadale. - Jesteśmy uratowani!
- Idioci! - zgrzytnęła maszyna nieprzyjemnie. - Czy naprawdę sądzicie się, że 
coś tak nic nie 
znaczącego jak bohater historii może nią zawładnąć? Wyprułabym z was flaki, 
jeśli 
spróbowalibyście ze mną takich sztuczek.
Policjant, machając gwizdkiem, ze złowróżbną miną zaczął nacierać na maszynę, 
która, 
spojrzawszy na ponurą twarz napastnika, na wszelki wypadek zniknęła.
- Nie ma jej, możemy wreszcie żyć tak, jak chcemy - powiedział Martindale. 
- Ale czy starczy nam dość odwagi? - zapytała tancerka. 
- I czy jest to w zgodzie z przepisami? - dodał policjant, kartkując książkę z 
regulaminem. 
- Musimy zająć się naszym własnym losem - uciął Martindale. - I to natychmist.
- Świetnie - odezwał się drwal. - Ale może najpierw zapiąłbyś sobie rozporek? 
Szybko i z wyraźnymi oznakami wstydu na twarzy, Martindale zapiął rozporek. 
Widział, jak 
tancerka udawała, że nic nie zauważyła. Udał więc, że nie zauważył jej udawania. 


4. Policjant, tancerka...
Tego pięknego, wiosennego dnia policjant, tancerka, farmer, drwal, kowboj i 
Martindale 
wiedli spokojne życie w miejscu bardzo podobnym, na przykład do Szwajcarii. Sami 
kreowali swą 
opowieść, więc nie dochodziło do żadnych konfliktów. Tancerka wyglądała na 
szczęśliwą, żyjąc z 
tyloma mężczyznami, a i oni byli bardzo zadowoleni z istniejącego stanu rzeczy. 
W tych okolicznościach maszyna nie mogła powrócić od razu na swoje miejsce w 
opowieści. 
Dotknięta do żywego, usunęła się razem ze swoją skompromitowaną logiką w otchłań 
zapomnienia. 
Winą za swą krzywdę obarczała bohaterów i miała wielką ochotę się zemścić. Po 
namyśle zesłała 
na nich dziesięć dni ciągłych opadów deszczu. Maszyny doprawdy potrafią 
nienawidzieć! 
- Dlaczego to robisz? - zapytał ją Martindale któregoś dnia, zanim zdążyła się 
wycofać.
- Bo w tej opowieści brakuje dramatycznych sytuacji - odpowiedziała.
- Daj nam trochę czasu, a popracujemy nad tym.  
- Zostaw to mnie - odparła maszyna i wyszczerzyła zęby w zuchwałym uśmiechu, 
który nie 
zapowiadał nic dobrego. 
Deszcz przestał padać. Zaraz potem jednak  maszyna wysłała oddział mongolskiej 
jazdy, aby 
dokonał inwazji na urwisko, gdzie Martindale i inni żyli sobie w beztrosko. 
Mongołowie rozbili 
obozowisko na ich terenie i wszędzie zostawiali po sobie bałagan. Nie mieli 
osobowości lub raczej 
każdy z nich miał ją jednakowo srogą. Wszyscy wyglądali i zachowywali się jak 
Anthony Quinn. 
Wojownicy o hardych spojrzeniach zawsze siadali po turecku. Wraz ze skośnookimi 
pannicami, niedbale uczesanymi w koński ogon, płodzili w swych obozowiskach nowe 
pokolenia 
tłustych, żółtoskórych dzieciaków. Ale na tym jeszcze nie koniec.
Działo się to w jurtach rozstawionych na rozległej, gołej równinie. Maszyna po 
raz pierwszy 
pożałowała swej decyzji. Była skazana na Mongołów, dopóki nie zbierze sił, aby 
się ich pozbyć. Ale 
podobne rozwiązanie nie należało do prostych zadań. Nawet w życiu maszyny bywają 
momenty 
zwątpienia, a raczej - szczególnie w życiu maszyny. I w taki właśnie stan 
popadła Maszyna 
Szeherezada. Żyła jak na uwięzi, jak we śnie.
Widziała, że nie zanosi się na żadne rozwinięcie akcji. Może niepotrzebnie 
wyrzuciła z 
opowieści Hearna tuż po rozpoczęciu historii? To prawda, że był zanikającym 
rodzajem bohatera, 
ale przecież - zawsze bohatera. 
Maszyna, szukając rozwiązania, oficjalnie zaproponowała Martindale'owi i innym, 
że na 
nowo wprowadzi Hearna do historii. Martindale nie miał zastrzeżeń, ale pozostali  
wyrazili 
zdecydowany sprzeciw. I tak mieli dużo zachodu z przyzwyczajeniem się do siebie 
na wzajem, i 
więc nie zamierzali zaczynać wszystkiego od początku z kimś nowym. 
Nie obyło się bez konfliktu. Maszyna była zdecydowana ożywić Hearna, reszta 
uczestników 
powieści nie życzyła sobie jego powrotu. 
Któregoś dnia zobaczyli daleko na drodze maleńką postać, która podążała w stronę 
urwiska. 
- Może to moja matka - odezwał się policjant. 
Mylił się. To był Hearn. 
Od tego momentu wszystko zaczęło się walić. Farmer, na przykład, samowolnie 
napisał sonet 
pozytywistyczny, co oczywiście nie należało do jego obowiązków. Drwal zapuścił 
wąsy, aby 
odróżnić się od innych. Maszyna najwyraźniej zaczęła tracić kontrolę nad swoimi 
postaciami. 
Martindale cieszył się, że ma przynajmniej swoje imię w przeciwieństwie do 
reszty. 
Wkrótce epidemia grypy dotknęła całą grupę z wyjątkiem policjanta. Podczas gdy 
inni leżeli 
apatyczni, tylko on jeden był pełen wigoru. Błyskawicznie wzrastało jego 
znaczenie w grupie. 
Wszyscy stali się wychudzeni, szarzy i niewyraźni. Ale nie policjant. Ten 
wyglądał świetnie, a jego 
rola nabierała coraz bardziej wyrazistego charakteru. Zaczął się chlubić swoją 
szczególnością, a 
nawet ekscentrycznością - tak jak robi to główny bohater. I wciąż się 
zastanawiał, dlaczego właśnie 
on został policjantem! On, hrabia Henri, najmłodszy syn hrabiego d'Artois 
przyjął na siebie to 
karkołomne wyzwanie. 
 

5. Pojedynek
Hrabia Henri podniósł głowę i ujrzał swoją żonę schodzącą po schodach. Wyglądała 
pięknie, 
ale niewyraźnie jak odbicie w wodzie. Henri-Edouard, hrabia de Artois, patrzył w 
milczeniu na 
ruchy kobiety. Widać było wyraźnie, że ma ona zły dzień. Stąpała lekko, 
zdecydowanie, ale też 
jakby się czegoś obawiała. Przypominała dziecko, które ośmieliło się opuścić 
swój pokój i 
usiłowało dostać się do wspaniałego gabinetu, gdzie dorośli - te niedostępne, 
tajemnicze istoty - 
wiodły godne pozazdroszczenia życie. 
- Dzień dobry, kochanie - odezwał się hrabia.
- Dzień dobry - odpowiedziała Anne-Marie i usiadła na swym miejscu przy stole. 
Służący Blanche podał gorącą czekoladę. Henri udał, że nie widzi drżenia rąk 
żony, gdy 
podnosiła filiżankę do ust. 
Chrząknęła dwa razy. 
- Pojedziesz dziś do królewskiego dworu? 
- Oczywiście. Przyszły podatki od Nantów, ale sumy są za małe. Mieszczanie 
posiadają wiele 
argumentów na swoje usprawiedliwienie i częściowo mają rację. Będę musiał wydać 
wyrok w tej 
sprawie lub oddam ją Mazarinowi. 
Skinęła głową i nie okazując większego zainteresowania tematem popijała małymi 
łykami 
czekoladę. Nie lubiła interesów. Nie umiała pojąć, dlaczego nie byli bogaci i 
dlaczego jej mąż 
musiał pracować jak zwykły burżuj. Być może na stan jej umysłu wpływały również 
przerażające 
wojny religijne, które doprowadziły do ruiny majątek hrabiów Artois. Henri 
większość czasu 
spędzał z nosem w nudnej książce rozrachunkowej i szczycił się wykonywaną przez 
siebie  pracą, 
która na razie stanowiła dla niego jedyne wyzwanie. Anne-Marie nie umiała jednak 
tego zrozumieć. 
W milczeniu spożywali lekkie śniadanie. Hrabia Henri nie miał nic przeciwko 
temu, chociaż 
doceniał sztukę wykwintnej konwersacji w salonach Paryża czy Wersalu. Sam nie 
należał do 
gadatliwych, choć też nie stronił od rozmowy. Teraz jednak się cieszył się, że 
może wreszcie 
odpocząć od nie kończących się sprzeczek między nim a żoną.
Był dość wysokim mężczyzną o dumnej postawie. Miał okrągłą twarz, bladą cerę 
oraz proste 
czarne włosy. Na grzbiecie jego prawej dłoni widniała czerwona blizna, jeszcze 
niezupełnie 
wygojona. Stanowiła pewnego rodzaju pamiątkę po pojedynku, który odbył się dwa 
miesiące temu. 
Rranchet d’Aaubernon pozwolił sobie wygłaszać różne głupstwa, a hrabia Henri nie 
mógł mu tego 
puścić płazem. Młody człowiek doskonalił swe umiejętności szermiercze  we 
Florencji, więc 
naprawdę doskonale władał floretem. Podczas pojedynku zaprezentował szereg 
błyskotliwych 
włoskich chwytów i Henri zranił się podczas próby uniku przed jednym z nich. 
Następnie 
natychmiast zaatakował, wykazując się nieprzeciętnym refleksem, i zaskoczył 
rywala nagłym 
pchnęciem. Floret przeszył pierś Francheta i zatrzymał się na żebrze. Henri 
próbował jeszcze 
wyciągnąć ostrze z piersi przeciwnika, ale nie był w stanie zacisnąć zranionej 
dłoni na rękojeści 
zakrwawionej szpady. 
Tak oto Franchet wciąż jeszcze leżał w łóżku, choć ludzie mówili, że jego rana 
ładnie się goi. 
Henriego bardzo zadawalał rezultat pojedynku. Młodzieniec dostał ponadto 
nauczkę, że nie należy 
ze ślepą wiarą stosować cudzoziemskich trików, gdy walczy się o własny honor.
Hrabia podniósł się od stołu i skłonił lekko głowę. 
- Kochanie, przepraszam cię, ale muszę już jechać do Paryża.
Anne-Marie popatrzyła na męża. Miała delikatną owalną twarz i lekko zamglone 
niebieskie 
oczy. 
- Czy będziesz tu przed wieczorem? 
- Przenocuję w Paryżu i wrócę jutro, jeśli pozwoli na to stan dróg po 
trzydniowej ulewie. 
- Rozumiem. 
Przez chwilę odnosił wrażenie, że zaraz znowu zacznie się jedna z tych długich 
dyskusji, 
które wywierały tak wielki wpływ na ich pożycie małżeńskie. Stały się 
nierozłącznym elementem 
„miłości”. Całkowicie rujnowały one zarówno to uczucie jak i nawet ich zdrowie 
psychiczne. 
Czy też raczej jej zdrowie psychiczne, myślał hrabia Henri. Po raz pierwszy od 
tygodni czuł 
się panem swojego życia. Jego dusza była nierozerwalnie połączona z ciałem. 
Poprzysiągł sobie raz 
jeszcze, że nigdy więcej nie pozwoli się wciągnąć w przedziwny, niebezpieczny i 
absurdalny świat 
marzeń żony, i z którego - jak twierdził uczony psychiatra doktor Maboeuf - 
pewnego dnia nie zdoła 
ona powrócić do normalnego świata.
Anne-Marie nie odezwała się jednak ani słowem. Ostatniej nocy przyrzekli sobie 
nie 
rozmawiać o swych problemach przez miesiąc. Jeżeli ten czas pomyślnie upłynie w 
ciszy i spokoju, 
podczas którego zapomną o pewnych sprawach na rzecz wzajemnej miłości, - to 
znaczy, że nie 
wszystko stracone. Lekarze byli zgodni co do tego, że jeszcze można uniknąć 
choroby psychicznej. 
Uważali, że zawsze istnieje możliwość zahamowania, jeśli nie całkowitego 
wyleczenia, każdej 
choroby, zarówno psychicznej jak i fizycznej.
Hrabia pocałował żonę w policzek. Wyciągnęła rękę i na pożegnanie pogłaskała go 
po 
ciemnych włosach. Wtedy podszedł do drzwi. Koń był już osiodłany i gotowy do 
drogi. Jacques, 
chłopiec stajenny, cierpliwie czekał, trzymając cugle. Hrabia sprawdził, czy 
starannie zamknięto i 
przytroczono torby, po czym wskoczył na siodło. Spojrzał raz jeszcze na swój 
wspaniały zamek. 
Zobaczył poranne słońce migoczące w okiennych szybach. Smuga szarego dymu 
unosiła się z 
kuchennego komina. Dęby poruszały się lekko przy porannym wietrze. 
Hrabia Henri westchnął, zwrócił konia w kierunku głównej drogi i odjechał lekkim 
kłusem.
Anne-Marie przysłuchiwała się odgłosom końskich kopyt aż ucichły w oddali. Potem 
nalała 
sobie kolejną filiżankę kawy i zapaliła papierosa. Była odrętwiała i czuła się 
fatalnie. Taki stan 
wywołały tabletki nasenne. Pomagały nocą, ale następnego dnia po ich zażyciu 
człowiek budził się 
nieswój. Szkoda, że nie wynaleziono idealnej pigułki na noc i dzień. 
Jednak w przypadku Anne-Marie kłopoty prawdopodobnie wiązały się również z 
dawkowaniem. Przyjmowała cztery, a czasami nawet pięć tabletek Seconalu na noc.
Czasami się zastanawiała, czy nie lepiej byłoby wyeliminować niekorzystne objawy 
stosując 
na dzień Dexamyl? Nie, to zły pomysł. Dexamyl stawiał ją na nogi, lecz gdy 
przestawał działać, 
czuła się jeszcze gorzej niż przed jego zażyciem.
Piła kawę, z nienawiścią myśląc o chwili, gdy już się skończy gorący 
orzeźwiający napój. 
Wtedy będzie musiała wstać i coś robić. Najchętniej wróciłaby do łóżka. Ale 
przecież przez ostatnie 
tygodnie prawie w ogóle z niego nie wychodziła! Jak najszybciej powinna z tym 
skończyć, bo 
wreszcie nadejdzie dzień, w którym już nie będzie w stanie opuścić własnej 
sypialni. 
Pokojówka nadeszła od strony kuchni.
- Czy podać więcej kawy? 
- Dziękuję, Emmo. Może później. A tymczasem usiądź i napij się razem ze mną.
Emma zajęła miejsce przy stole jadalnym. Była niską, otyłą Murzynką. Niezwykle 
miłą i 
oddaną, chociaż niezbyt bystrą kobietą. Anne-Marie miała szczęście, że na nią 
trafiła. Emma 
posiadała jeden niezwykły dar. Zawsze wiedziała, kiedy zachować milczenie, a 
podczas 
ustawicznych sprzeczek państwa umiała zachowywać się tak,  jakby w ogóle jej nie 
było. 


6. Co wydarzyło się w St. Omer
Wielu mieszkańców zebrało się owego niechlubnego dnia w St.-Omer, gdy ludzie 
hrabiego 
przyjechali na koniach do miasteczka, aby pobrać podatki albo zakładników. 
Najpierw, wymachując 
pikami i szpadami, przybysze udali się do burmistrza. Spokojnie wysłuchali jego 
wyjaśnień, choć 
przecież dobrze je znali; z powodu suszy, jaka panowała ostatniej zimy, oraz 
ciągłych walk, które 
spustoszyły pola i zniszczyły plony, mieszkańcy nie są w stanie dać żadnych 
pieniędzy do 
hrabiowskiej kasy. 
Można się było tego spodziewać. Już trzeci rok z rzędu odpowiedź tego miasta 
brzmiała tak 
samo. Ale tym razem ludzie hrabiego wiedzieli, co zrobić. Chodząc od drzwi do 
drzwi, wywoływali 
z domów wszystkich osadników zarówno starych i niedołężncyh jak młodych i 
zdrowych. Z całej 
grupy wybrali dwa tuziny zakładników. Ty, ty i ty macie przejść na bok.  Los 
tych ludzi był już 
przesądzony - czekała ich podróż do zamku hrabiego, ale bynajmniej nie do 
pańskich pokoi na 
jesienny bal z włoską orkiestrą i gośćmi z całej Francji.
- Właźcie tam, świnie! 
Żołdacy zaprowadzili zakładników do zamkowych lochów, gdzie na nieszczęsnych 
czekali już 
strażnicy więzienni uzbrojeni w pałki.
Dla ludzi z miasteczka przeznaczono cele położone na najniższym poziomie 
podziemi. 
Świadkowie mówili, że szczury, które biegały tam po posadzce były tak wielkie 
jak teriery. Inni 
twierdzili także, iż specjalnie je hodowano, aby pobyt w celi uczynić bardziej 
nieprzyjemnym. Ale 
tak czy inaczej ludzie tracili zdrowie z powodu wilgoci i zimna panujących w 
pomieszczeniach. 
Wykonano je kiedyś z wapiennych bloków sprowadzonych z pobliskich kamieniołomów 
St.-
Quentin, które leżało u stóp Masywu Centralnego. Chociaż budulec nie był spojony 
żadną zaprawą 
murarską, to ciężar poszczególnych bloków sięgał tony, więc to wystarczyło, by 
żaden z więźniów 
nie myślał nawet o ucieczce. 
Wkrótce po uwięzieniu zakładników, do zamku przyjechał na koniu przedstawiciel 
ludu, 
niejaki Martin Prudhomme - młodzieniec w wieku dwudziestu sześciu lat, świeżo 
upieczony 
prawnik po paryskiej Sorbonie. Wrócił do rodzinnego miasteczka, aby bronić praw 
swoich 
przyjaciół w sporze z hrabią. 
Martin był kaleką. Na ostatnim roku studiów wyjechał razem z przyjaciółmi na 
piknik do 
Tuilleries. Kiedy nadeszła burza, wszyscy młodzi ludzie schronili się  pod 
drzewami, ale pech 
chciał, że jednego Martina dosięgnął piorun. 
Na początku nikt nie dostrzegł na jego ciele żadnych obrażeń  ale kiedy 
chłopakodzyskał 
przytomność, stwierdził, że nie ma czucia w lewej ręce i prawej nodze. Lekarze z 
uniwersytetu nie 
umieli znaleźć przyczyny dolegliwości. Cała nadzieja pozostała więc w Bogu, 
który cudem mógłby 
uleczyć biedaka, chociaż nie istniał żaden specjalny powód, który pozwalałby 
przypuszczać, że 
Wszechmocny zmiłuje się akurat nad Martinem. 
Prudhomme był przystojnym, młodym chłopcem . Miał wysokie czoło i czarne kręcone 
włosy, 
spod których spoglądały szczere i łagodne oczy. Przed wypadkiem chłopak mierzył 
dobre sto 
osiemdziesiąt centymetrów, ale potem chodził zgięty we dwoje, ledwie powłócząc 
nogami. 
Strażnicy zawiadomili o nim hrabiego, który kazał przyprowadzić go do siebie. 
Krąży wiele opowieści o hrabi Pol de St.-Omer. Był jednym z owego diabelskiego 
rodu, który 
panował we Francji w okresie częstych i licznych wojen, pociągających za sobą 
ogrom ludzkich 
krzywd i cierpienia. A te pogłębiał jeszcze system feudalny. Ówczesny król 
Ludwik-Ferdynand, 
został wyniesiony na liliowy tron przez możnowładców, więc ci czuli się bezkarni 
i pozwalali sobie 
na wielką samowolę. A bezsilny władca wciąż musiał przyznawać arystokracji nowe 
przywileje. To 
właśnie za jego panowania możnowładcy z północnej Francji dostali pozwolenie na 
złupienie 
wiosek z południa. Należy tu dodać, że stosowali się także do zaleceń 
papieskich, które nawoływały 
do tępienia przeklętych niewiernych. Skorzy do bitki bogacze wykonywali więc 
swoje zadanie z 
wielkim zaangażowaniem, dlatego wojny między północną a południową Francją 
odznaczały się 
wyjątkowym okrucieństwem. 
Dziedzicznych, feudalnych panów Prowansji skazano na zagładę. Ci, którzy mieli 
więcej 
szczęścia ginęli ze szpadą lub piką w ręku, pozostali w mękach konali na stosie. 
Ich miejsca 
zajmowali inni możni panowie, a posługiwanie się językiem langwedockim od tej 
pory uważano za 
zdradę stanu. 
Pol de St.-Omer nie należał do grupy najokrutniejszych arystokratów, ale słynął 
z wielkiej 
zaciętości. Znany był w okolicy jako zawołany wojownik. Opinię tę wyrobił sobie 
podczas krucjaty 
do Jerozolimy, a potem w bitwach przeciwko Turkom na greckich wyspach. Walka 
stanowiła dla 
niego jedyny sens życia i nic nie irytowało go bardziej niż przymus bezczynnego 
przesiadywania we 
własnym majątku. Kiedy Ludwik-Ferdynand udał się z wizytą dyplomatyczną do Włoch 
i Hiszpanii, 
usiłując zawrzeć przymierze, które pomogłoby mu wyprzeć Anglików z Akwitanii, 
Francja 
chwilowo zaznała pokoju. Jednak możnowładcy pokroju hrabiego St.-Omer byli 
poddenerwowani i 
źle usposobieni. Brakowało im codziennej porcji rozlewu niewinnej krwi. A tylko 
to koło im nerwy. 
Turnieje i zawody nieco łagodziły ich wojownicze temperamenty ale były drogie i 
odbywały się 
rzadko, od wielkiego święta. A poza tym niewiele pozostawało do roboty. 
Niektórzy twierdzili, że Pol de St.-Omer miał prywatny plac w swoim majątku, 
gdzie 
organizował walki. Wszyscy wiedzieli, iż hrabia był mistrzem w stosowaniu 
jakichś, diabelskich 
trików, które poznał na Bliskim Wschodzie. Skąpo ubrany, bez szpady czy nawet 
noża, arystokrata 
ów nie bał się stawić czoła nawet najsilniejszemu mężczyźnie i pokonywał go bez 
trudu. Umiał 
podstępnie atakować stopą czy ręką i nie znalazł się taki, który wytrzymałby 
jego ciosy. Niektórzy 
mówili, że podobnych zagrywek nauczył się od człowieka który przybył z Chin, aby 
rozpowszechniać popularną na Wschodzie walkę bez użycia broni. Chińczyk umarł, 
zanim jeszcze 
zdążył przekazać całą swoją wiedzę młodym pokoleniom Franków, ale St.-Omer i tak 
wiele się 
nauczył, a był  niezwykle pojętnym uczniem. 
Martin Prudhomme miał okazję na własne oczy przekonać się o tym tego ranka, 
kiedy przybył 
do St. Omer. 
Zaprowadzono go na tyły zamku gdzie zobaczył ogromny wydzielony plac, otoczony 
rzędami 
ławek. Siedzieli na nich możni panowie w towarzystwie szlachetnych pań. A 
wszyscy czekali na 
uroczystość. 
Hrabia stał na ringu, a obok niego - ogromny, mężczyzna z krótko przystrzyżoną 
brodą. Był 
dobrze zbudowany miał szeroką, obnażoną klatkę piersiową, umięśnione ramiona i 
tors herosa. 
Potężne ciało było przyobleczone zszarganym brudnym ubraniem. - Martin poznał go 
natychmiast. 
To Jacques, kowal z pobliskiej wioski Petit-Montauban. 
- Słuchaj mnie teraz uważnie - tłumaczył hrabia Pol. - Powiem ci raz jeszcze o 
co tu chodzi. 
Za chwilę staniesz ze mną do walki na tym ringu.
- Błagam cię, panie, abyś nie kazał mi tego robić - powiedział Jacques. 
Wieśniak wyglądał na przygnębionego. Ale przecież pomimo fizycznej tężyznymiał 
powody 
do obaw - miejscowi nazywali hrabiego diabłem, ponadto arystokrata zasłynął w 
całej Europie z 
przedziwnych zdolności zapaśniczych.. 
- Do cholery, człowieku - niecierpliwił się możnowładca. - Jesteś w tych 
stronach znany. 
Wszyscy wiedzą, że umiesz się bić. Mówiono mi, że wygrałeś tutejsze  pojedynki 
zapaśnicze w 
Petit-Montauban podczas obchodów Dnia świętego Dionizego. Dlaczego nie chcesz 
stoczyć ze mną 
jednej lub dwóch rund?
- Bo to nic dobrego, wielmożny panie - usprawiedliwiał się kowal. - Ja jestem 
prosty 
człowiek, a pan szlachetnie urodzony. Samo dotknięcie wielmożnego pana może być 
przyczyną 
mojej śmierci. 
- Przecież ci już tłumaczyłem - denerwował się hrabia. - Zapraszam cię do tej 
walki. 
Zmierzymy się jak równi. Podobnie robi się w strzelaniu z łuku czy jakimkolwiek 
innym sporcie. 
Tylko ty i ja. Bez użycia broni. Jeśli mnie pokonasz dostaniesz pięć srebrnych 
liwrów. To więcej niż 
zarobiłbyś w ciągu całego roku przy podkuwaniu naszych koni, nieprawdaż? 
- Więcej niż zarobiłbym przez dwa lata, szlachetny panie, ale co mi z tego jeśli 
nie będę mógł 
ich wydać?
- A dlaczegóż to? 
- Bo, z przeproszeniem, każesz mnie zabić, wielmożny panie. 
- Nie, Jacques, to właśnie chcę ci wyjaśnić. Będziemy walczyć jak równy z 
równym. Jeśli 
mnie pokonasz chociażby w jednej rundzie, czy nawet zdołasz zadać dotkliwy cios, 
ogłoszę, że 
jesteś zwycięzcą. No to jak, zgoda?
- Boję się, że każesz mnie zabić, wielmożny panie - wymamrotał kowal, taksując 
wzrokiem 
posturę księcia. Wiedział dobrze, że nie uniknie tej walki.
- Dosyć gadania - uciął St.-Omer. - Zaczynamy. 
Na pierwszy rzut oka hrabia nie wyglądał na groźnego przeciwnika. Ważył o połowę 
mniej od 
kowala i był od niego mniejszy. Ale miał jędrne ciało. Mimo jesiennego 
przenikliwego chłodu 
rozebrał się do pasa. Poruszał się zwinnie niczym ogromny kot, jakby stopami nie 
dotykał ziemi. 
Jego piękne blond włosy przerzedzające się już nieco na czubku, falowały wokół 
głowy jak złocista 
aureola. Wyglądem przypominał anioła ale każdy wiedział, że to czarna dusza. 
Od strony widowni dobiegał pomruk zainteresowania. Wszyscy słyszeli o 
szczególnych 
zdolnościach hrabiego. Tylko szaleniec mógł stanąć do walki z gołymi rękami, 
dlatego zebranych 
tak bardzo ciekawił jej przebieg. Wśród widowni  znajdował się między innymi sam 
szlachetny sir 
John Chandos z Anglii. Słynął jako świetny rycerz a zarazem człowiek honoru oraz 
uczciwości. Sir 
John wziął udział w niezliczonej ilości bitew i potyczek. Był wysokim, szczupłym 
mężczyzną w 
podeszłym wieku, ale zachował posturę młodego młodzieńca. Miał pociągłą, 
szczupłą twarz z 
opadającymi wąsami, dobrze znaną z wielu portretów i miniatur. Bawił obecnie we 
Francji, aby 
sławić pokojowe porozumienie pomiędzy angielskim królem Henrykiem, a Ludwikiem-
Ferdynandem. Jednak powszechnie wiedziano, że ten pokój nie potrwa długo. Ludwik 
za wszelką 
cenę pragnął odzyskać Akwitanię, Anglicy natomiast byli nie mniej 
zdeterminowani, aby ją sobie 
zatrzymać. 
Hrabia poprosił do siebie sir Johna Chandosa. Wyjaśnił, na czym ma polegać 
walka, i przy 
nim raz jeszcze powtórzył obietnice dane kowalowi. 
- Czy rozumiesz wszystko, co powiedział hrabia? - zwrócił się sir John Chandos 
do kowala. 
Jacques skinął głową, zerkając w stronę wieśniaków, którzy stali niedaleko 
pańskich stajni. 
Ach jakże by chciał znaleźć się teraz między swoimi! 
- Dopilnuję, abyś został właściwie potraktowany - orzekł stanowczo John Chandos. 
- Nie 
stanie ci się żadna krzywda, jeśli nawet skręcisz hrabiemu kark. Mówię tak, 
hrabio, ponieważ nie 
pochwalam zadawania się szlachty z pospólstwem i dotyczy to także walki - 
zwrócił się do Pola. 
Ten wzruszył ramionami. 
- Na polowanie jeżdżę na koniu, choć nie jest mi równy. Podobnie posługuję się 
wieśniakiem, 
aby dostarczyć sobie ruchu i rozrywki. Nie interesuje mnie jego pozycja 
społeczna. I żeby było 
ciekawiej: pokonam go jedną ręką! Która ma być: prawa czy lewa? - zwrócił się do 
kowala. 
- Lewa - wymamrotał Jacques, w nadziei, że hrabia jest praworęczny. 
- A więc zgoda - powiedział Pol. 
Weszli obaj na odgrodzony, okrągły plac. Na skinienie Pola koniuszy zadął w 
trąbę, a ze 
strony widowni rozległy się okrzyki. Walka już się zaczęła. 
Od razu było widać, że mentalność krępowała ruchy kowala. Chociaż posturą i 
umięśnieniem 
dorównywał Herkulesowi, stawał się bezbronny niczym małe dziecko, gdy należało 
się wykazać 
sprytem i przebiegłością. Pol natomiast odbijał się na palcach niby na 
sprężynach. Nie spieszył się, 
ale ruchy miał szybkie i zwinne. Był w białej koszuli z jedwabiu i obcisłych 
spodniach z miękkiego 
włókna, które poddawały się jego ruchom. Jasne włosy związał na czas walki 
kawałkiem rzemienia. 
Kowal zaś wystąpił w szarej i brudnej bluzie - prawdopodobnie swym jedynym 
przyodziewku. Miał 
bose stopy, a jego długie paznokcie wyglądały niczym środek samoobrony. 
Hrabia sam musiał poprowadzić walkę, bo jedynym widocznym pragnieniem 
przeciwnika 
była ucieczka z ringu i powrót do kowadła. 
Pol rozpoczął więc serią szybkich, prowokacyjnych kroków w zasięgu i poza 
zasięgiem ręki 
kowala. Kilka razy trzepnął go otwartą dłonią po głowie. Jacques opędzał się 
tylko jak od 
natarczywej, brzęczącej muchy. Pol tanecznymi ruchami w przód i w tył zbliżył 
się ponownie, 
zawirował, błyskawicznie wymachując nogami. Jeden z kopniaków trafił kowala w 
sam środek 
klatki piersiowej. Olbrzym stracił równowagę i zatoczył się do tyłu. Pol 
natychmiast ruszył do 
ataku, zadając przeciwnikowi wiele zaskakująco szybkich uderzeń jedną ręką, po 
czym wycofał się 
poza zasięg ciosów przeciwnika. Jacquesowi krew trysnęła z nosa. Poirytowany 
kowal ruszył 
wreszcie do natarcia wymachując umięśnionymi rękami. Pol bez trudu unikał ciosów 
mięśniaka. 
Skakał wokół niego i wymierzał mu tyle uderzeń i kopnięć ile chciał. Kowal 
starał się odparowywać 
ciosy ale wciąż spóźniał się o jeden lub dwa kroki. Zresztą w ogóle nie radził 
sobie zbyt dobrze. 
Nawet ci, którzy nie byli wtajemniczeni w arkana sztuki walki Pola, widzieli, że 
spryt górował w 
niej nad brutalną siłą. 
Podczas walki, rozochocony tłum szlachty wznosił okrzyki i wiwatował. Na pewno 
znalazłby 
się niejeden chętny, by robić zakłady, gdyby tylko istniała jakaś wątpliwość co 
do wyniku tej walki. 
Ale każdy widział, że kowal jest bez szans. Żaden jego cios nawet nie dosięgnął 
hrabiego. W 
pewnej chwili Pol zatrzymał się, prawą rękę trzymając za plecami. Zaczął 
krzyczeć coś do tłumu, 
nie zwracając uwagi na Jacquesa. Kowal postanowił wykorzystać szansę i zadał 
potężny cios w 
głowę, który jeśli tylko dosięgnąłby celu, z pewnością powaliłby Pola na ziemię. 
Jednak ten 
wyraźnie czekał na ten moment. Obrócił się, złapał kowala za rękę i nie blokując 
uderzenia, mocno 
wykręcił napastnikowi ramię. Kowal obrócił się dookoła i runął na swoją lewą 
rękę, wymierzającą 
cios. Rozległ się trzask łamanej kości. 
To był koniec walki. Pol nawet się nie zasapał. Dał jęczącemu z bólu kowalowi 
małą 
sakiewkę miedziaków, kazał służbie opatrzyć jego rękę, po czym go odprawił. 
Dopiero wtedy zaprowadzono Martina przed oblicze hrabiego. 
- To ty jesteś tym nowym prawnikiem we wsi? Nie odpowiadało ci życie między 
wieśniakami, 
co? Miałeś aspiracje, żeby zostać burżujem. A teraz wróciłeś z głową wypełnioną 
książkowymi 
mądrościami niczym faszerowany kapłon i chcesz mi powiedzieć jakie mam prawa. 
- Ależ nie, wielmożny panie, nie śmiałbym - odparł Martin. - Chcę tylko 
przypomnieć, że 
istnieją odwieczne prawa, nadane poddanym przez hrabiów St.-Omer.
- I ty, chamie, przychodzisz tu, aby wyegzekwować je także ode mnie? 
- Nie posiadam tak dalekosiężnej władzy. Wszystko zależy od wielmożnego pana. To 
prawo 
dotyczy ziemi i powinno być przestrzegane także w obecnych czasach. 
- Racja, skoro to dobre prawo. Mam rozumieć, że obecny stan rzeczy ci nie 
odpowiada? 
- Wielmożny pan może mnie zastraszyć bez trudu. Aż cierpnie mi skóra na myśl o 
zemście. 
- Stawiasz mnie w bardzo ciekawej sytuacji - stwierdził Pol. - Chciałbym 
załatwić tę sprawę z 
tobą jak mężczyzna z mężczyzną. I nie mam najmniejszych wątpliwości, że 
zdołałbym cię pokonać 
wyłącznie siłą własnego charakteru. Ale jestem przecież potomkiem bardzo 
starego, zacnego rodu i 
musisz okazać należny mi szacunek. Dobra, obiecuję, że cię nie skrzywdzę - 
rzucił lekceważąco. - 
Możesz zaczynać swój wywód.
- Wysłuchałem słów wielmożnego pana, a przecież dalej boję się mówić. 
- Do diabła, człowieku! Gadaj wreszcie, co myślisz, albo spotka cię okrutny los. 
Czego 
chcesz? 
- Wyrozumiałości dla ludzi, których reprezentuję. 
- Dla tych niewiernych psów? 
- Zgodzili się przyjąć nową religię, wielmożny panie. 
- Tylko dlatego, że zostali do tego zmuszeni! 
- To nie ma znaczenia, wielmożny panie. Faktem jest, że wypełniają swoje 
obowiązki 
względem kościoła. Niech duchowni wypowiedzą się na ten temat. 
- Ha! Duchowni! Gdyby szlachta nie obroniła prostego ludu przed kościołem, 
byłoby teraz z 
wami bardzo krucho. 
- Tak, wielmożny panie... 
- Mam rozumieć, że nie zgadzasz się ze mną? Wyraźże to słowami, człowiecze! 
- Tak jak wielmożny panie wspomniałeś, jesteś naszym obrońcą. A jednak chceą od 
nas 
pieniędzy, których nie mamy. Wielmożny pan zagroził również, że zabierze nasze 
narzędzia 
gospodarskie i ziarno, którego potrzebujemy pod zasiew. 
- Przysługuje mi takie prawo. Darowałem wam długi z dwu ostatnich lat, ale nie 
zamierzam 
zrobić tego samego po raz trzeci. 
Dwaj mężczyźni w małym gabinecie stali naprzeciw siebie patrząc sobie, prosto w 
oczy. 
Wtedy Martin przypomniał sobie, że przecież jest prawnikiem. Powinien znaleźć 
dobre  argumenty 
na obronę prezentowanych racji i zaproponować Polowi jakieś sensowne 
rozwiązanie. Ale jakie?
- Czy ci ludzie nie zasługują na jeszcze jeden rok odciążenia od podatków, 
wielmożny panie? 
- Może i tak lecz wtedy ja nic z tego bym nie miał. 
- A jeśli poumieramy z głodu... 
- Wtedy sprowadzę na wasze miejsce innych chłopów. Jest sporo ludzi bez skrawka 
ziemi, 
którzy z radością podejmą się jakiejkolwiek pracy, aby tylko zapewnić sobie choć 
odrobinę strawy.
Martin zastanowił się przez chwilę. To, co mówił Pol, było oczywiścieprawdą. 
Niespokojne 
czasy sprawiły, że nędza powszechnie zapanowała w całej Francji. Wielu mężczyzn 
włóczących się 
bez celu po drogach, skorzystałoby z każdej nadarząjącej się okazji, aby tylko 
zapewnić sobie byt. 
Ale i tak postawienie sprawy w podobny sposób było cholernie nieuczciwe! Martina 
oczy 
mówiły to hrabiemu same za siebie. Wciąż stali twarzą w twarz, nie spuszczając z 
siebie wzroku. 
Martin czuł, że Pol miał ochotę powalić go na podłogę i zgnieść jak robaka. 
Zresztą nie 
kosztowałoby go to wiele wysiłku. Dlaczego tego nie zrobił? Przecież nie musiał 
obawiać się 
królewskiej, każącej ręki sprawiedliwości, która nie sięgała tak daleko na 
południe, a już na pewno 
nie w tych okropnych czasach. 
- Gdyby król Ludwik wiedział, jak wielmożny pan się z nami obchodzi... - Martin 
ze 
zdziwieniem słuchał własnego głosu, który nagle wydobył mu się z gardła. 
Twarz hrabiego poczerwieniała od gniewu. Był obrażony i wściekły. Jednak zdołał 
zapanować 
nad sobą. 
- Ty psie, powinienem cię zabić! Przynajmniej sprawiłbym sobie przyjemność! 
Jakże 
chciałbym abyś stanął ze mną do walki! Z przyjemnością wbiłbym cię w ziemię, a 
potem skręcił ten 
dumny kark! Może z jedną ręką i nogą związanymi z tyłu... Nie, to nie jest dobry 
pomysł - 
niespodziewanie zmienił ton. - Zapomnę o wszystkim, panie prawniku, za co możesz 
podziękować 
swej szczęśliwej gwieździe. Ale podatku ze wsi nie zdejmnę. 
Martin zastanawiał się gorączkowo. Los tych ludzi był teraz w jego rękach. Z tej 
wsi 
wywodziła się jego matka. Także tam mieszkała Maria, dziewczyna, z którą 
zaręczył się jeszcze 
przed wypadkiem. To prawda, że po nieszczęściu, które go spotkało, odwołał ślub, 
ale odnosił 
wrażenie, że uczucie dziewczyny nie uległo zmianie. Może dałoby się uratować ten 
związek, ale na 
pewno nie wtedy,  gdy rodzice Marii będą zrujnowani. Tylko on mógł temu 
zaradzić. „Wymyśl coś 
wreszcie, kapuściany łbie!", pokrzykiwał zrozpaczony do siebie w myślach. 
- Wielmożny panie - zwrócił się naraz do hrabiego. - Czy nie ma żadnego sposobu, 
żeby 
skłonić pana do ulitowania się nad mieszkańcami wsi?
- Pachołku, jakże ty śmiałbyś mnie do czegokolwiek skłonić? Coż taka kanalia 
mogłaby 
zrobić, żeby powstrzymać samego hrabiego St.-Omer?
Nagle młodemu prawnikowi błysnęła desperacka myśl. 
- Czy wolno mi zaproponować pewien układ wielmożnemu panu? 
- Cóż takiego? 
- Wielmożny pan bardzo chce zmierzyć się z kimś stosując swojemetody walki, 
nieprawdaż? 
- Zgadza się. Mówiłem to wiele razy. Ale co z tego? 
- Może znalazłbym kogoś i przyprowadził go tutaj? 
- Nie wierzę własnym uszom!
- Słyszałem, że w Aix mieszka jeden taki. Ogłoszono go tam mistrzem w walce 
wręcz. 
Powiadają, że uczył się na Wschodzie podobnie jak wielmożny pan. Nie używa 
sztyletu czy nawet 
pałki.
- Dlaczego o nim nie słyszałem? 
- Bo on niedawno wrócił ze Wschodu. Dowiedziałem się o nim od mojego 
przyjaciela, który 
jest prawnikiem w Aix. Właśnie szedłem tu, aby powiedzieć o tym wielmożnemu panu 
gdy 
schwytali mnie pańscy ludzie. 
- A jak nazywa się ten człowiek? 
- Nie mam pojęcia, lecz wiem gdzie go można znaleźć. Pomyślałem, że mógłbym 
pojechać 
tam jako posłaniec wielmożnego pana i donieść, że hrabia St.-Omer bardzo pragnie 
się z nim 
zmierzyć. Powiem mu też, że wielmożny pan zapłaci mu za pojedynek oraz zaoferuje 
swoją 
gościnność. 
- Dlaczego uważasz, że teraz, kiedy już o nim wiem, sam po niego nie wyślę? 
- Nie obawiam się tego - skłamał Martin. - Honor nie pozwoliłby na to 
wielmożnemu panu. 
- Hm, chyba masz rację. Chodzi o to, że wiadomość tę dostałem od ciebie i coś ci 
się za nią 
należy zgadłem? 
- Jest jeszcze jedna sprawa. On szybciej ulegnie mojej prośbie aniżeli 
wielmożnego pana. 
Ludzie mówią, że to człowiek z ludu, nie szlachcic. Dlatego chętniej wysłucha 
mnie, także prostaka, 
niż arystokraty.
- No dobrze, niech tak będzie. Zatem pójdziesz do tego człowieka natychmiast, a 
ja zgodzę się 
poczekać na wasze podatki jeszcze jeden rok pod warunkiem, że zdołasz tu 
przyprowadzić tego 
śmiałka.
- Tak, wielmożny panie. Czy mam mu powiedzieć, że walka będzie równa? 
- Oczywiście, to przecież prawda. Szlachetny John Chandos zajmie się 
przygotowaniami i 
sam wszystko oceni. On także dopilnuje aby pojedynek przebiegał uczciwie. Ten 
człowiek z Aix nie 
powinien się niczego obawiać, nawet jeśli jest wyjęty spod prawa. Ja go obronię 
i dam mu należytą 
nagrodę. Będziemy walczyć jak równy z równym. 
W taki oto sposób układ został zawarty. 
Martin przed odejściem rozmawiał jeszcze z sir Chandosem. 
- Tak - powiedział angielski rycerz. - Poręczę za hrabiego St.-Omera. Ten 
człowiek pragnie 
walki bardziej niż czegokolwiek na świecie. Musisz to zrozumieć. Tylko on w 
Europie, walczy bez 
broni. Hrabia przypomina znakomitego malarza, którego obrazów nikt nigdy nie 
ujrzy. Moją 
domeną jest miecz. I wiem, jak bardzo byłbym nieszczęśliwy, gdybym nie miał z 
kim ćwiczyć się w 
szermierce. Na szczęście mnie nigdy nie zabraknie przeciwników ani dogodnych 
sytuacji aby użyć 
swojej broni. Prawie każdy szlachcic tutaj i w Anglii jest dumny ze swoich 
osiągnięć i niewiele 
trzeba aby sprowokować go do walki. Zdarza się to zbyt często i musimy jak 
najszybciej opracować 
zasady, żeby turnieje odbywały się zgodnie z prawem. W przeciwnym razie poddani 
obu królów 
całe życie mogliby spędzić zabijając się nawzajem dla sportu raczej aniżeli dla 
dobra ojczyzny. 
Dlatego ruszaj i znajdź tego człowieka, a ja dopilnuję by ta walka była uczciwa.
Martin ruszył w drogę na dereszowatym koniu, którego pożyczył mu sam hrabia, aby 
podróż 
przebiegła szybciej. 
- Znajdź mi tego mistrza, a ja uwolnię połowę uwięzionych wieśniaków - 
powiedział na 
odjeździe Pol. Jeśli mnie pokona, uwolnię wszystkich. Daję ci tydzień. Jeżeli 
nie zdążysz wrócić, 
uwięzieni ludzie zginą. 
Martin natychmiast opuścił posiadłość hrabiego i jechał przez cały dzień bez 
odpoczynku. 
Nocą modlił się w kaplicy niedaleko Aix. 
- Boże, niech się stanie cud! 
Przejeżdżając przez miasto, Martin zobaczył, jak ludzie kamienowali karła. 
Biedak wysoki na 
jakiś metr, miał jasne, ładne ubranie. Prawdopodobnie był  błaznem wielmoży i 
zabłąkał się 
przypadkowo tam, gdzie już nie sięgała opiekuńcza ręka jego pana. 
- Co tu się dzieje? - zapytał kogoś z tłumu Martin. 
- Karły są dziećmi diabła - odparł wieśniak podnosząc kamień. 
Martin wiedział, że często nawet bardzo błahy powód skłaniał prostych ludzi do 
ataku. Być 
może nieszczęsny karzeł przyśnił się któremuś z nich jak, na przykład zatruwał 
studnię. Do karłów 
zawsze odnoszono się z nieufnością. Ludzie wierzyli, że były potomkami 
mitologicznych elfów, 
które kojarzyły się ludziom ze  złymi mocami. 
Ktoś z tłumu cisnął kamień. Karzeł zasłonił się ręką i zrobił unik. Tłum 
zamruczał z 
niezadowoleniem. Jakże taki antychryst ma czelność używać magii, aby ratować 
własną skórę? I 
kolejne kamienie poleciały ze świstem w kierunku nieszczęśnika. Ale żaden z nich 
nie trafił celu. 
Ludzie byli  coraz bardziej zdumieni a zarazem zatrwożeni. Karzeł tymczasem 
postanowił  
wykorzystać zamieszanie. Zaczął się wycofywać, lecz nagle potknął się i upadł. 
Rozjuszony tłum 
ruszył do przodu. Następny rzut kamieniem okazał się celny. - Karzeł dostał w 
ramię. 
- A niech to cholera, szczęście nie może mnie teraz opuścić - wymamrotał karzeł. 
Jednakże wszystko wskazywało na to, że tak właśnie się stało - a przynajmniej 
chwilowo. 
Kamienie leciały na niego z każdej strony. 
- Ratuj mnie! - wrzasnął karzeł do Martina. 
Martin nie miał pojęcia, dlaczego pomógł osaczonemu mężczyźnie. Nie 
zastanawiając się 
wiele, podjechał, chwycił karła, wsadził go na siodło, po czym pospiesznie się 
oddalił. 
Nie chciał tego robić. Czyż nie miał dość własnych kłopotów? Jednak pod wpływem 
impulsu, 
którego nie potrafił nawet sobie wytłumaczyć, uratował garbusa. Teraz naprawdę 
musiał pędzić! 
Rozjuszony tłum gonił uciekinierów. Martin galopował na koniu tak szybko jak 
nigdy dotąd. 
Dobrze, że hrabia dał mu dobrego wierzchowca! Poza tym błazen ważył niewiele, 
więc szczęśliwie 
i szybko znaleźli się za miastem. 
Znajdując się już w bezpiecznej odległości, Martin zwolnił, ale zatrzymał się 
dopiero przed 
niewielką przydrożną karczmą. Martin ściągnął cugle, a gdy obaj zsiedli, 
przywiązał konia i 
podszedł do jednego ze stołów wystawionych na zewnątrz. Karzeł zamówił dwa wina, 
które wypili 
za zdrowie Martina. 
- No cóż - odezwał się karzeł - nie ma wątpliwości, że teraz jestem twoim 
dłużnikiem. Co 
mógłbym dla ciebie zrobić? 
- Nic, naprawdę nic - powiedział skromnie Martin. 
- O nie! - sprzeciwił się garbus. -Czy rzeczywiście nie ma nic w czym mógłbym ci 
pomóc? 
- Chyba nie ma - mruknął Martin. 
- Chcesz powiedzieć, że jesteś człowiekiem, który niczego nie potrzebuje? 
- Nie, niezupełnie tak! Nie sądzę jednak, abyś ty, szanowny jegomościu, mógł 
zaradzić 
któremuś z moich problemów. 
- Nazywam się Ludovici - przedstawił się karzeł. - Dlaczego nie wyjaśnisz mi 
swoich trosk 
tylko z góry zakładasz moją bezużyteczność? 
- Muszę znaleźć kogoś, kto zmierzyłby się z hrabią St.-Omerem. Trudno mi to 
dokładnie 
wytłumaczyć - powiedział wreszcie Martin.
Ludovici rozejrzał się dookoła. W pobliżu nie było nikogo.
- W takim razie porozumiemy się w inny sposób. Popatrz mi głęboko w oczy. O, 
właśnie tak. I 
nie ruszaj się teraz przez chwilę - rozkazał karzeł.
Minęło kilka minut. Martin poczuł nagle przypływ sił witalnych. 
- W porządku, wiem już, jaki masz problem - oznajmił Ludovici. 
- A to niby skąd? 
- Przeczytałem w twoich myślach. 
- Naprawdę potrafisz robić coś takiego? Kim jesteś? Coś ty za jeden? 
- Posłuchaj - zaczął karzełek. Jesteśmy tu tylko my dwaj, a ja mam wobec ciebie 
dług 
wdzięczności, więc nie będę dłużej udawał, że jestem jednym ze zwykłych, 
karłowatych błaznów, 
które zabawiają ludzi. Otóż nigdy w życiu nie spotkałeś kogoś takiego jak ja. 
Nie mogę powiedzieć 
zbyt wiele, zresztą i tak nie potrafiłbyś tego pojąć dlatego musisz uwierzyć mi 
na słowo. Przybyłem 
tu z innego miejsca i czasu. 
- Ależ ja to rozumiem - rzekł Martin - Co w tym trudnego? 
- No dobra, a jeśli powiem, że mój świat nie jest taki sam jak twój? 
- Jeżeli miejsce, w którym przebywam nie jest  twoim światem - to co tu robisz? 
- rozumował 
Martin
- Ja i moi ludzie przyjeżdżamy tu od czasu do czasu. Chcemy poznać resztę 
kosmosu. To 
pomaga nam zachować równowagę. Kiedy stajemy się nazbyt ambitni, wtedy po prostu 
sprawdzamy, w jaki sposób radzą sobie z podobnym problemem inni mieszkańcy 
wszechświata. 
Nie odkryliśmy jeszcze fundamentalnych zasad rządzących naturą. Nie wiemy, czy 
istnieje bóg i 
życie pozagrobowe. Kiedy chcemy zgłębić podobne tajemnice, obserwujemy tych, 
którzy ekscytują 
się tym jak, na przykład, wy, ludzie. A kiedy widzimy do czego to wszystko was 
prowadzi, jesteśmy 
szczęśliwi, że posiadamy mniejszą wiedzę. Chodzi nam bowiem o to żeby umieć 
zadowolić samego 
siebie. W tym tkwi nasz sens życia. 
- No dobrze - powiedział Martin - to można zrozumieć. Ale jak mógłbyś mi pomóc? 
- Musisz znaleźć mistrza walki wręcz, zgadza się? 
- Właśnie tak. 
- Pozwól mi zrobić szybki przegląd okolicy. 
Karzeł wrócił po kilku minutach. 
- No cóż, sprawdziłem już Centralny Rejestr miasta Aix i pobliskich 
miejscowości. Obawiam 
się, że nie mieszka tu żaden ekspert który odpowiadałby warunkom umowy. 
- Co mi radzisz? 
- Moim zdaniem, jeśli jest jakaś robota, zawsze najlepiej wykonać ją 
samodzielnie. 
- Ja miałbym walczyć z hrabią? 
- Oczywiście. To najbardziej ekonomiczne rozwiązanie. 
- Ale ja nie mam szans! 
- A jeśli nauczę cię walczyć? 
- Niby jak? Jestem przecież kaleką. 
- To bez znaczenia. Poradzę sobie z tym problemem. Żywię tylko nadzieję, że 
obraz hrabiego, 
który wyczytałem z twoich myśli, jest właściwy. Tak, na pewno. Pol zgodzi się 
walczyć z tobą. On 
tego bardzo pragnie. 
- Jak z nim walczyć? 
- Obiecał, że pojedynek będzie równy, prawda? 
- Tak, ale...
- Zostaw wszystko na mojej głowie. Istnieją pewne trudności lecz na pewno nie 
zalicza się do 
nich twoje kalectwo. Nie martw się, sprawimy, że do walki staniesz w dobrej 
kondycji. 
- Dał mi tylko tydzień na znalezienie rywala. 
- Nie martw się, to bardzo dużo czasu, żeby zrealizować mój obecny czy przyszły 
plan, jeśli 
jakiś obmyślę. 
Martin zdawał sobie sprawę z tego, że nic nie przywróci mu władzy w chorej ręce 
i nodze. 
Jednakże nie miał wyboru i postanowił powierzyć swe sprawy karłowi, który 
tymczasem wpadł na 
pomysł.
- Opowiem ci starą legendę, mego ludu „O myszy, wole, wężu i lisie”. Otóż dawno, 
dawno 
temu mysz, wąż i wół bardzo się pokłócili i doszli do wniosku, że konflikt 
należy rozwiązać na polu 
walki. Jednakże  z powodu różnic w budowie ciała nie wiedzieli jak zorganizować 
uczciwy 
pojedynek. Wiadomo przecież, że wół w każdej chwili mógł stratować węża, a wąż 
połknąć mysz. 
Musieli znaleźć jakiś sposób, aby podczas starcia wszyscy mieli jednakowe 
szanse. 
Udali się po radę do lisa, który słynął z wielkiej mądrości. 
- Skoro dwoje z was nie dorównuje wołu, to należy po prostu zmienić ten stan 
rzeczy - 
powiedział Lis. 
- Tylko jak? - zapytał Wół. 
- A gdybyśmy tak powiększyli węża do twoich rozmiarów, wole, czy nie miałbyś nic 
przeciwko temu?
- Myślę, że nie - rzekł wół. 
- A jeśli wołu skurczymy do twoich rozmiarów, czy będzie dobrze? - zwrócił się 
lis do myszy. 
- Jasne. Ty to potrafisz? 
- Nie. Ale najpierw chciałem ustalić zasadę. A jeśli tobie, wole, damy nowe 
ciało, abyś 
zmierzył się z myszą i wężem, zgodziłbyś się? 
- Jeśli zamiana ta byłaby uczciwa i dałbyś mi ciało tak dobre jak im, 
oczywiście, że bym się 
zgodził. 
- Świetnie - powiedział Lis. - Chyba znajdziemy jakiś sposób na wasz problem. 
Chodźcie ze 
mną. 
I udali się do starego człowieka. 
- Ci troje chcą ze sobą walczyć ale zbyt się od siebie różnią. Czy jest na to 
jakiś sposób? - 
zapytał go lis. 
- Oczywiście - odparł starzec i zmienił wszystkich rywali w muchy. 
- Hej! - krzyknęli wówczas. - Ale nie o to nam chodziło. 
Bardzo nie chcieli być muchami. 
- Posłuchajcie - rzekł wtedy sędziwy starzec. - Wiem, że to nie jest zbyt 
elegancka powłoka, 
ale przynajmniej poradziłem coś na zmartwienie, jakie mieliście. Robię wam 
przysługę. Możecie 
stanąć teraz do walki, przecież tego chcieliście, czyż nie? 
- I co dalej? - dopytywał się Martin - Walczyli ze sobą? 
- Legenda nie udziela odpowiedzi na to pytanie. Moim zdaniem musieli zmagać się 
z nowo 
powstałym kłopotem, więc na pewno nie chcieli tracić czasu na zmagania między 
sobą. 
- Co to za historia? Nie ma żadnego morału.
- Ależ ma, tam skąd ja pochodzę. 
- A zy przynajmniej umiesz mi powiedzieć, czy kiedykolwiek stali się na powrót 
sobą? 
- Na to pytanie legenda także nie udziela odpowiedzi.
Dalej więc szukali rozwiązania. Za kilka dni Martin będzie musiał stanąć do 
walki z hrabią. 
Wtedy któryś z nich umrze. Koniecznie trzeba znaleźć godnego przeciwnika dla 
hrabiego. Co 
zrobić, żeby wszystko skończyło się dobrze?
- W porządku - powiedział karzeł. - Chodźmy porozmawiać o tym z mędrcem. 
Udali się zatem do pobliskiej groty, w której mieszkał starzec o małejpooranej 
zmarszczkami 
twarzy. Uważnie wysłuchał on przybyszów.
- Czy to prywatna walka? - zapytał.
- Tak - odparł Ludovici.
- Ten młody człowiek może wziąć pistolet i zabić przeciwnika.
- Ale w tej epoce nie ma jeszcze broni palnej.
- Wiem o tym dobrze. Ale jeśli istnieje uzasadniona potrzeba, można jej użyć, a 
dopiero 
potem zająć się anachronizmem.
- Mężczyźni muszą jednak walczyć gołymi rękoma.
- W takim razie inaczej. W  szyi każdego człowieka znajduje się nerw 
„wędrownik". Jeśli 
Martin zada hrabiemu potężny cios dokładnie w to miejsce, nastąpi ogólny paraliż 
ciała. Hrabia 
będzie bezbronny, a Martina ogłoszą zwycięzcą. 
- Ale ten mężczyzna jest bardzo zręczny. Na pewno zdoła uchronić się przed 
ciosem w nerw o 
nazwie „wędrownik". 
- Należy zatem znaleźć metodę aby do tego nie dopuścić. Jak myślicie, w jaki 
sposób hrabia 
może uchronić się przed ciosem Martina? 
- Może go zablokować ręką. 
- Trzeba więc unieruchomić tę rękę. Wtedy dostęp do szyi będzie wolny.
- Ale jak tego dokonać? 
- Dokładnie tutaj, przy kolanie jest ważny splot nerwowy. Cios w to miejsce 
powoduje paraliż 
ramienia. Bezwład trwa wystarczająco długo, aby Martin mógł zadać decydujące 
uderzenie w szyję 
hrabiego. 
- Ależ Pol nigdy nie pozwoliłby na to, by ktoś kopnął go w kolano. 
- Pozwoli, jeśli tylko Martin zdoła choć na chwilę odwrócić jego uwagę. Musi 
użyć podstępu. 
- Jakiego? 
- Jest ich bardzo wiele. Osobiście polecam sztuczkę z gołębicą. 
- Możesz mówić jaśniej? 
- Martin sprawi, że nagle coś zacznie się dziać w powietrzu, wysoko w górę 
poleci gołębica. 
Hrabia przez moment zapatrzy się na nią i to uśpi jego czujność. Należy 
wykorzystać tą chwilę na 
zadanie ciosu. 
- Ale nasz młody człowiek nie wie, jak dokładnie na tę sekundę sprowadzić ptaka. 
- Tego można się nauczyć. Są dwa sposoby. Pierwszy polega na zapoznaniu się ze 
sztuką 
magii, która umożliwi stworzenie gołębicy. A drugi to po prostu tresura 
gołębicy, aby ukazała się na 
pewien określonygest.
- Który sposób byś nam polecił? 
- Niestety, na naukę prawdziwej magii brak już czasu, ale przecież trzeba skądś 
wziąć 
gołębicę. Na szczęście istnieje krótsza droga. Zamiast wnikać w arkana magii 
można użyć zaklęcia. 
- Czy naprawdę jedno magiczne zaklęcie wystarczy?
- Oczywiście. Magiczne zaklęcie jest przecież rozszerzeniem  realnego świata dla 
pewnych 
fizycznych operacji. 
- Ach tak, zapomniałem. 
- Należy jednak trochę popracować aby zaklęcie zadziałało. Wszystko polega na 
wykonaniu 
serii gestów. Pamiętaj tylko młodzieńcze, żeby nie wykonać magicznych gestów 
przy powitaniu, bo 
gołębica ukaże się w niewłaściwym czasie.
Martin mimo dużych wątpliwości, co do zaproponowanej metody działania zawzięcie 
ćwiczy 
ruchy przywołujące gołębicę. Ale rzadko kiedy udaje mu się wykonać gesty 
właściwie. Bywa, że 
zamiast gołębicy nadlatuje rudzik lub pełza jakiś robak. Chyba nie da rady 
podołać temu zadaniu. 
Jego czas się kończy. Musi zabrać ze sobą to, czego zdołał się nauczyć, wrócić 
do hrabiego i 
wypić piwo, którego nawarzył.
Przyjeżdża do St.-Omer w towarzystwie karła. 
Hrabia jest zadowolony. Wcale nie przeszkadza mu fakt, że stanie do walki z dużo 
słabszym 
od siebie zawodnikiem? Przynajmniej pozbędzie się z miasteczka tego 
awanturniczego prawnika. 
Termin pojedynku został wyznaczony na rano
Wieczór wcześniej nadchodzi karzeł i pyta hrabiego, czy ów chce być pewien 
swojego 
zwycięstwa. 
- A kto by nie chciał? - pyta hrabia. 
Karzeł ostrzega, że w tej walce należy liczyć się z magicznymi mocami. On sam 
sprzedał 
pewne zaklęcie Martinowi, jednak nie dostał za nie zapłaty, dlatego teraz 
zdradza tajemnicę. A Pol, 
jeśli chce pokonać rywala powinien strzec się chwili, w której niespodziewanie 
pojawi się gołębica i 
pofrunie wysoko do nieba. 
Nadchodzi czas walki. Pol czeka na ptaka, lecz ten w ogóle nie nadlatuje. Martin 
przechodzi 
do ataku… - i nie można go powstrzymać. 



7. Nadchodzi armia Rzymian 
- Na pewno zdajesz sobie sprawę, że mamy kłopoty - odezwał się Hearn.
- Doprawdy? - zdziwił się Martindale. - Tu przecież jest bardzo przyjemnie. 
- Wyraźnie muszę ci przypomnieć - powiedział Hearn - że nie siedzimy już w twoim 
gabinecie a nad urwiskiem; nie mogliśmy się znaleźć w bardziej idiotycznym 
miejscu. Jesteśmy 
otoczeni przez obcych. Panuje między nimi wielka samowola, mówiąc oględnie. A w 
ogóle nawet  
nie wiadomo, czy mamy do czynienia z ludzkimi istotami. Ta twoja maszyna 
wciągnęła nas do 
swojego opowiadania, co oznacza, że ona kieruje naszymi losami. Na przykład może 
nas zabić, 
kiedy tylko przyjdzie jej na to ochota. 
- Nigdy o tym nie myślałem - przyznał Martindale i zamyślił się głęboko. - Masz 
rację, 
paskudna sprawa. 
- Wydaje mi się, że będziemy musieli przejąć kontrolę nad tą całą historią - 
oznajmił Hearn.
- Nigdy w całym moim życiu nad niczym nie przejąłem kontroli - stwierdził 
Martindale. 
- Możesz to zrobić teraz. 
- Tak, ale w jaki sposób? 
- Zastanowimy się nad tym trochę później. Tymczasem coś się dzieje. 
Martindale popatrzył w głąb lądu na długą, lekko pochyłą równinę. Z oddali 
dostrzegł 
zbliżający się ku nim tuman kurzu. 
- Co to jest? - zapytał Martindale.
- Jeśli się nie mylę, zaraz będziemy mieli towarzystwo - odparł Hearn.
- Ale skąd ta kurzawa?
- Mam przeczucie, że zaraz się wszystkiego dowiemy, i że nie bardzo nam się to 
spodoba.



8. KILKA MINUT PRZED... 
Kilka minut przedtem Martindale siedział na rozległym spadzistym polu, które 
kończyło się 
urwiskiem sterczącym nad oceanem. „Ładny ten ocean" - pomyślał, szczęśliwy, że 
fragment 
opowiadania, w którym zwisał ze skarpy ma już za sobą.
Jaki piękny dzień! Szaroniebieskie niebo i skąpana w słońcu ziemia. Hearn 
siedział nie opodal 
na małym kamieniu. Martindale nie pamiętał, skąd się przyjaciel tam wziął, ale 
wiedział już, że nie 
jest dobrze, gdy człowiek za wszelką cenę chce doszukać się ciągłości wydarzeń. 
Tymczasem Hearn wyciągnął portfel i zaczął w nim szperać. 
- Czego szukasz? - zapytał Martindale. 
- Jakiejś lektury - odpowiedział Hearn. 
Martindale przez krótką chwilę zamierzał odnieść się do tego z powątpiewaniem, 
ale 
ostatecznie zrezygnował. Przecież istniało większe prawdopodobieństwo, że Hearn 
znajdzie coś do 
czytania właśnie w swoim portfelu aniżeli gdziekolwiek indziej. 
Policjant w tym czasie zajął się rozpalaniem małego ogniska. Użył do tego celu 
drewna i 
dobrze przesuszonych placków krowiego łajna. „Bystry z niego chłop", przemknęło 
przez myśl 
Martindale'owi. On sam czuł się nieźle, tylko głód mu doskwierał. A wiedział, że 
w najbliższej 
okolicy nie znajdzie nic do jedzenia. 
Postanowił więc zapomnieć o głodzie. Jednak po chwili ze zdziwieniem usłyszał 
własny głos: 
- Jak rozwiążemy problem pożywienia? 
Hearn popatrzył na niego nieprzytomnie, całkowicie pochłonięty przeszukiwaniem 
portfela. 
- Jedzenie? Nawet o tym nie myślałem. 
- Przede wszystkim ciekawe czy maszyna o wzięła tę kwestię pod uwagę - 
zastanawiał się 
głośno Martindale, ale był pewny, że sprawczyni ich losu zupełnie nie zaprzątała 
sobie głowy 
podobnym problemem. 
- Chyba możemy się rozejrzeć - zaproponował Hearn. 
Obaj mężczyźni w milczniu zaczęli przypatrywać się krajobrazowi. Miał bardzo 
urozmaicony 
charakter i rozciągał się po horyzont. Niektóre elementy pejzażu wyróżniały się 
bardziej niż inne, 
przy czym te najmniej odznaczające się nie były nawet trójwymiarowe, a zaledwie 
naszkicowane. 
W jednym z takich obszarów Hearn odkrył pewną osobliwość, którą natychmiast 
określił jako 
„tuman kurzu" 
- Tuman kurzu - zwrócił się do Martindale'a, wskazując kierunek albo wektor, jak 
lubił go 
czasami określać.
Obaj wytężyli wzrok. Był to doprawdy niecodzienny widok. Kurzawa zbliżała się ku 
nim z 
niezwykłą szybkością. Po pewnym czasie gdy znajdowała się już dostatecznie 
blisko, zorientowali 
się, że owe tumany wzbija z setka konnych jeźdźców. Po chwili zaczęły się 
rysować szczegóły. 
Mężczyźni mieli na sobie płaszcze, które powiewały za nimi na przemian 
przykrywając i 
odkrywając umięśnione końskie zady. Hełmy błyszczały w promieniach słońca. Konni 
dźwigali 
lance, niektórzy wywijali nad głowami szpadami. Pierwszy Hearn, a dopiero potem 
Martindale, 
który miał słabszy wzrok niż kompan zauważył, że wojownicy mieli na sobie 
zbroje, kirasjery i 
nagolenniki. Z wyglądu przypominali rzymskie wojsko. Kiedy, osnuci tumanem 
kurzu, podjechali 
jeszcze bliżej, nie było już co do tego wątpliwości. 
- Wygląda na to - że maszyna wkomponowała nas w świat przeszłości - stwierdził 
Martindale.
- Zdumiewające ale prawdziwe - mruknął Hearn.
- Problem w tym, czy pociągnie to za sobą dobre czy złe dla nas następstwa? 
Hearn nie wiedział co odpowiedzieć. Zresztą i tak nie było czasu na gadanie, bo 
rzymskie 
wojsko nadciągało z prędkością błyskawicy. Zrobiło się wielkie zamieszanie: 
kurz, trzepot płaszczy, 
sapanie koni połączone z głośnymi komendami mężczyzny, który prawdopodobnie 
dowodził 
oddziałem. Wyraźnie wyróżniał się on pośród kompanów. Wzrostem przewyższał 
innych, miał rudą 
brodę i żółto-niebieski hełm. Podprowadził konia do przodu.
- Kim jesteście? - zapytał. 
- Nie pochodzimy stąd, lecz zanim zagłębimy się w ten problem, czy mogę zapytać, 
z kim 
mamy przyjemność? - odezwał się Martindale 
- Nazywam się Flavius - odpowiedział wysoki żołnierz z rudą brodą. - Pełnię 
funkcję legata 
drugiego stopnia oddziałów zwiadowdzych dowodzonych przez Pontiusza Perseusza.
- Rzymianin? - zapytał Martindale. 
- Tak. Po prostu przejeżdżaliśmy tędy. A wy? 
- My nie jesteśmy stąd, - powtórzył Martindale - Zakładam, że aktualnie 
znajdujemy się w 
Europie? 
- Posłuchajcie zaczął Flaviusz. - Wcale nie musicie udzielać mi jasnych 
odpowiedzi. Możemy 
złożyć was w ofierze któremuś z naszych wielu bogów. Dawno już nie trafiła się 
im  porządna 
ofiara z człowieka. 
- Chcę ci tylko powiedzieć, że to maszyna nas tu sprowadziła - oświadczył 
Martindale.
- No jasne - powiedział Flawiusz, mrugając znacząco do swoich ludzi. 
- To prawda. Ojej, zapomniałem, że nie macie tu jeszcze żadnych maszyn. To jest 
coś jak 
wyrocznia albo jak wiadukt łączący dwa światy. A w ogóle byłoby lepiej gdybym 
wcale o tym nie 
wspominał.
Nie istnieją żadne zapiski, które by zdradzały co odparłby na to Flawiusz. 
Właśnie w tej 
chwili zjawił się inny mężczyzna galopujący na koniu. Był niewielkiego wzrostu, 
miał oliwkową 
cerę i kręcone włosy. Nosił dłuższy niż reszta wojowników płaszcz z wzorami 
tkanymi srebrną 
nicią. 
- Flawiuszu, - odezwał się przybysz. - Kogo my tutaj spotkaliśmy? 
- Obcych, mój panie. Twierdzą, że przysłała ich tu jakaś maszyna. 
- A coż to, o bogowie, jest owa maszyna? 
- Jeszcze nie została wynaleziona - odezwał się Martindale. 
- W takim razie nie będziemy sobie nią zawracać głowy. Nazywam się Radix, jestem 
porucznikiem z pierwszego korpusu ekspedycyjnego. Wysłano nas do tej sekcji 
Germanii, aby 
stłumić opór. 
- Ale my nie stawiamy żadnego oporu - stwierdził Martindale. - Czy mam rację, 
Hearn? 
- Co prawda to prawda - zgodził się Hearn. - Jesteśmy przyjaciółmi. 
- Miło to słyszeć - powiedział Radix. - Ale my nie. 
I dał znak wojownikom. Był to skomplikowany ruch wykonywany obiema rękami, 
któremu 
towarzyszyło lekkie potrząśnięcie głową. Ale rzymscy żołnierze zrozumieli ten 
gest natychmiast i 
zsiedli z koni. Już po chwili Martindale i Hearn mieli ręce związane kawałkami 
powrozów 
zrobionych z bydlęcej skóry. Żołnierze podsadzili ich jeszcze na grzbiety dwóch 
mułów, które 
prowadzili ze sobą na wypadek takich właśnie okoliczności jak powyższa. Radix 
kiwnął głową w 
kierunku Flaviusza, który krzyknął coś do swoich ludzi. Wtedy żołnierze 
odwrócili się i zaczęli 
odjeżdżać tam, skąd przybyli. 



9. Rzymska enigmatyczność 
Wspomnieliśmy już, że Martindale i Hearn jechali obok siebie na dwóch mułach, 
które 
Rzymianie - ludzie nadzwyczaj skrupulatni - prowadzili ze sobą na wypadek 
schwytania jeńców nie 
umiejących wytłumaczyć swojej obecności w rzymskim państwie. Nikt nie miał 
wątpliwości, że 
tacy osobnicy należą do zupełnie innej fabuły. A ostatnimi czasy w Rzymie 
pojawiało się coraz 
więcej podobnych odmieńców i całe miasto aż huczało od plotek na ich temat 
chociaż, tak 
naprawdę, nic szczególnego nie można im było zarzucić.
Jednak sama obecność dziwnych przybyszów w mieście ma przecież prawo budzić 
wiele 
kontrowersji. A na myśl, że nie dawało się prowadzić jakichkolwiek rejestrów na 
ich temat, aż skóra 
cierpnie na plecach. Ale co począć, skoro taką właśnie zagmatwaną strategię 
obrali ci obcy? Należy 
przyznać, że mieszkańcy miasta bardzo się starali robić o nich jakieś zapiski, 
aby przestrzec przed 
nimi  pozostałą część rodzaju ludzkiego. Sporządzali więc obszerne notatki na 
woskowych 
tabliczkach, a następnego dnia stwierdzali ze zdziwieniem, że tabliczki są 
całkiem czyste. Nikt nie 
umiał tego wytłumaczyć. Nic też nie pomagało wynajmowanie strażników do 
pilnowania świeżych 
zapisków, bo gdy choć na moment odwracali wzrok, wszystko znikało. W związku z 
tym określenie 
tabula rasa nabrało bardziej złowrogiego znaczenia niż miało dotychczas. Było 
jasne, że obcy 
pokazujący się w Rzymie pochodzą z bardzo dziwnych miejsc. Jeszcze mniej 
zrozumiały wydawał 
się fakt, że przybywali z nie znanych czasów, a tym samym z innych wymiarów, 
które zaistniały na 
arenie tylko dzięki kaprysom, jakie czasami miewa przeznaczenie. Rzymianie 
postanowili chronić 
własną rzeczywistość. Kiedyś wierzyli, że istnieje tylko ona jedna, ale niestety 
okazało się, że jest 
jedną z wielu. Stworzyli i rozwinęli precyzyjny system wykrywania oraz chwytania 
obcych, a 
oddziałom rzymskiej armii przydzielono dodatkowe muły. Od tej pory żołnierze 
wyłapywali 
podejrzanie wyglądających obcych, eskortowali do regionalnych placówek i 
oddawali w ręce 
Athanatora - eksperta w dziedzinie fizjonomii i budowy ciała obcych, który 
przeprowadzał 
ostateczne rozpoznanie. 
Martindale i Hearn nie mieli o tym wszystkim zielonego pojęcia, zresztą także w 
przyszłości 
nie posiadali dostępu do podobnych informacji. Przyczajona w tle maszyna 
Szeherezada uśmiechała 
się tylko ponuro. Mogła przewidzieć takie komplikacje, ale nie chciało się jej 
poświęcić chwili 
czasu na uporządkowanie bałaganu.
Ramię przy ramieniu jechali na przydzielonych mułach, otoczeni rzymskimi 
żołnierzami. 
Faktem jest, że ręce skrępowano im  skórzanymi rzemykami, ale przecież nie na 
tyle mocno aby 
ograniczyć cyrkulację krwi. 
- Co stało się z innymi? - zwrócił się z pytaniem do Hearna Martindale.
- Jakimi innymi? 
- No, tymi ludźmi, których tu poznaliśmy: z tancerką, policjantem i tym 
„chirurgiem od 
drzew"... 
- Drwalem 
- No właśnie. Aha, był tam jeszcze kowboj. Gdzie oni są? 
Hearn zastanawiał się przez chwilę lecz żadna odpowiedź nic nie przychodziła mu 
do głowy. 
- Nie wiem, przyjacielu - odparł w końcu. A ty co o tym myślisz? 
Teraz z kolei Martindale zadumał się przez moment. Na szczęście jego rozmyślania 
przyniosły odrobinę lepszy rezultat. 
- Nie widziałem ich blisko nas, gdy przyjechali Rzymianie - stwierdził i nagle 
się zaniepokoił. 
- A czy byli gdzieś w pobliżu, gdy ty przyszedłeś? 
- Oczywiście, że tak. - Hearn wzruszył ramionami. - Uważasz, że pytałbym o nich 
gdybym nie 
miał pojęcia o ich istnieniu? 
- Nie wiem, ale chciałbym się tego dowiedzieć - rzekł Martindale. 
- Stajesz się jakiś dziwny przyjacielu - Hearn pokręcił głową. 
- To okoliczności są dziwne, a ja jestem taki jak zawsze. 
Martindale westchnął i rozejrzał się dookoła. - nigdzie ani śladu kowboja, 
baleriny, policjanta 
i tego faceta z siekierą w ręku. 
- Wiesz, co o tym sądzę? Maszyna pozbyła się naszych współtowarzyszy.
- Ale dlaczego miałaby to robić? - zapytał Hearn - Chyba że... 
- No? 
- Chyba że chciała uatrakcyjnić opowieść - dokończył Hearn. 
- Tego właśnie się obawiam - westchnął Martindale. 
Jechali przez chwilę w milczeniu. 
- Gdzie właściwie jest maszyna Szeherezada? - zapytał Hearn. 
- Może udała się w jakieś inne miejsce, aby pracować nad dalszym ciągiem 
historii? - 
zastanawiał się Martindale. 
- W inne miejsce? 
- Przecież istnieją różne obszary, które może opisywać.
- Bez nas? 
- Jeśli weźmiemy pod uwagę teren, w którym aktualnie się znajdujemy...  - 
Martindale smutno 
pokiwał głową. 
- Ale my ledwo zaczęliśmy stawiać kroki na stronach tej opowieści! 
- Wiedz, że ujęcia często zmieniają się w opowiadaniach - powiedział Martindale.
- Ale to jest nasze opowiadanie! 
- Odnośnie tego także nie można mieć pewności. Zostaliśmy przecierz jeńcami 
Rzymian. 
Jechali w milczeniu, przerywanym jedynie słabymi pojękiwaniami Martindale'a 
podrzucanego 
na mule, który pokornie wykonywał swoją pracę, ale było widać, że jej nie 
cierpi. Na dodatek 
Martindale'owi znowu zaczął dokuczać głód. Świadomość, że przed chwilą o nim nie 
pamiętał, 
skłoniła go do tym intensywniejszego myślenia o jedzeniu, przez co musiał znosić 
prawdziwe 
katusze. Jak bardzo pragnął zdławić w sobie świadomość głodu!
Żołnierze zostawili za sobą długą, pochyłą łąkę i dalej podążali skalistą, 
nierówną drogą. Po 
obu jej stronach rosły strzeliste sosny. Słyszeli ponad głowami, dziwne oodgłosy 
ptaków jakby 
europejskich ale z nieznajomym, obcym akcentem. W pewnej chwili Martindale był 
nawet 
przekonany, że dotarło do niego wycie wilka, ale mógł to być również wilkoptak. 
Przyszła mu ochota poprawić pozycję. Na grzbiecie przydzielonego mu bydlęcia 
naszkicowano jedynie małe, drewniane siodło bez strzemion, których nikt jeszcze 
nie wynalazł. 
Równowagę trzymało się poprzez wykonywanie wielu uroczych, fantazyjnych ruchów. 
Po pewnym czasie stan nawierzchni znacznie się poprawił, choć także na tym 
odcinku nie 
była ona zupełnie gładka. Rosły tu wysokie szerokolistne drzewa w niewielkim 
stopniu 
przypominające wiązy. 
Jechali w kierunku doliny. W jej odległym końcu unosiła się smuga dymu wprost do 
ciemniejącego nieba. Ten nieważny z pozoru szczegół dał Martindale'owi niezbity 
dowód, że dzień 
był  naprawdę bezwietrzny. Wędrowali tak pod górę potem lekko w dół. Wkrótce 
ujrzeli przed sobą 
rzymskie obozowisko. 
Wartownicy pomachali im z bramy w ostrokole, który otaczał obóz. 
Tymczasem muł Martindale'a, podekscytowany bliskością jedzenia i odpoczynku, 
ruszył do 
galopu. Martindale mało nie spadł na ziemię. Hearn znalazł się w podobnej 
sytuacji. Rzymianie 
zaśmiewali się do rozpuku. Martindale nie miał nic przeciwko temu. Warto było 
wprowadzić tych 
ludzi w dobry nastrój. Wreszcie ktoś zatrzymał jego muła i rozwiązał mu ręce. 
- Chodzi oczywiście o ręce Martindale'a - uściśliła maszyna Szeherezada, 
wyjrzawszy 
nerwowo spomiędzy zdań po czym znowu uciekła poza zasięg wzroku. 
Po chwili lub co najwyżej dwóch Martindale i Hearn znaleźli się w pozycji 
stojącej na placu 
otoczonym chatami z okrągłych bali. Trochę z boku sterczał maszt. Powiewała na 
nim duża, 
zdobiona herbem flaga ukazująca na srebrnym tle wilczycę karmiącą swe młode. 
Należy tu 
nadmienić, że równie dobrze mógł to być rzymski symbol, jako że w tamtych 
czasach w Europie 
prawie nie znano heraldyki.
Radix wydał kilka szybkich komend i żołnierze rozeszli się do swoich baraków. 
Mała, 
wybrana grupa elitarnej straży składającej się z około dziesięciu osób została 
przy schwytanych 
mężczyznach. Wojownicy wciąż trzymali miecze w pogotowiu, gotowi ich użyć gdyby 
tylko jeńcy 
zaczęli zachowywać się podejrzanie.
- A teraz - zwrócił się Radix do pechowego duetu - co możecie o sobie 
powiedzieć? 
- Kiedy dostaniemy coś do jedzenia? - zapytał Martindale. 
- Po spotkaniu z Athanizerem, który wypowie się na wasz temat. 
- Athanizer? Chyba nigdy nie zetknąłem się z takim określeniem - zastanawiał się 
Martindale. 
- Cholernie dobrze, że przynajmniej nie wiecie, co to jest - powiedział Radix. - 
Inaczej 
musielibyśmy oskarżyć was o wtrącanie się do tajnych spraw naszego państwa. 
- Czy ten Athanizer to tajemnica? 
- Już wkrótce będziecie mieli okazję się tego dowiedzieć - rzekł Radix 
wymijająco, można 
rzec, bardziej wymijająco niż przeciętny Rzymianin żyjący w tamtej epoce. - 
Najpierw jednak 
spotkacie się z komendantem. 
Potej zapowiedzi wprowadzono ich do biura komendanta. Tam, przy niewielkim stole 
z 
drewna sosnowego, siedział mężczyzna, beznamiętnie przesuwając kawałki kolorowej 
tektury, w 
których Martindale błyskawicznie rozpoznał Koptyjski Tarot. To była prawdziwa 
niespodzianka, a 
zarazem potwierdzenie jego własnej teorii. Martindale już od dawna uważał, iż 
Egipski Tarot 
narodził się wiele wieków wcześniej niż, jak sądzono, w Tebach. Dowód na to miał 
właśnie przed 
sobą: talia z ciemnoniebieskim znakiem i długie, cienkie karty, które w grubych 
paluchach trzymał 
rzymski komendant. 
Sam komendant wyglądał jak przeciętny Rzymianin. Miał dużą twarz, o nieco tępym 
wyrazie, 
blade wargi, głowę osadzoną na szerokim karku i duże palce ze sterczącymi 
kostkami. Na tabliczce 
z prawdziwego granitu stojącej na biurku wyciśnięto pismem klinowym jego imię: 
Aleksiusz. 
- Skąd jesteście, wy dwaj? - zapytał komendant Aleksiusz. - Stanąć prosto i 
odpowiadać. 
- To długa historia... - zaczął Hearn. 
- Rozumiem - rzekł Aleksiusz. - Chcecie mi może powiedzieć, że pochodzicie z 
miejsca, 
którego sobie nawet nie wyobrażam i że lepiej by było, gdybym nawet o nie nie 
pytał? 
- Nie stawiałbym sprawy w ten sposób - odparł Hearn. - Ale to prawda. 
- Spodziewałem się tego - mruknął Aleksiusz. - Radiks! 
- Tak! - krzyknął wezwany żołnierz wykonując znak bardzo podobny do 
faszystowskiego 
pozdrowienia. 
- Zabierz tych dwóch do Athanatora. Nie ma sensu, abyśmy ich tu dłużej sami 
badali. Mogę 
stwierdzić już teraz, że nie robią sobie żartów, ani nie jest im do śmiechu. 
Widziałem wielu tych  
niezdarnych, dziwnych przybyszów z obco brzmiącymi imionami, pochodzących z 
odległych 
miejsc. Niektórzy nosili bransolety, inni mieli jasno farbowane, kręcone włosy. 
Czy to nie dosyć?
- Oczywiście, komendancie - powiedział Radiks. 
- W takim razie dopilnuj całej sprawy. Ale najpierw... Czym oni tak śmierdzą? 
-Rzeczywistością, panie - oświadczył Radiks. 
- Pfuj! Są przesiąknięci pozornym i niedopuszczalnym prawdopodobieństwem . Do 
kąpieli z 
nimi! 




10. W rzymskiej łaźni
Biuro komendanta było pomalowane jasnoszarym szelakiem. W pomieszczeniu stały 
stare ale 
wciąż jeszcze nadające się do użytku tablice. Strażnicy wyprowadzili jeńców na 
zewnątrz. Dalej szli 
chodnikiem wyłożonym deskami w samym środku obozowej ulicy. Po obu stronach 
żołnierze 
rozstawili swoje namioty. W rzymskim wojsku istniał podział na kohorty. Każda 
połowa kohorty 
była przydzielona do okrągłej alei, przy której, oczywiście, znajdowała się 
wszechobecna koreańska 
pralnia, a w samym centrum widniało efektownie udekorowane stoisko z falafelami 
(rodzaj 
pierogów). Nie zabrakło też domu towarowego ze sprzętem wojskowym, fryzjera i - 
nieco dalej - 
łaźni. 
- Co to jest? - zapytał Martindale, zatrzymując się przy wysokim posągu z 
błyszczącego 
białego marmuru, który stał przed wejściem.
- Widzicie „mit o lekkomyślności" Donatella - wyjaśnił Radix. 
- A to? - Martin popatrzył na rzeźbą bliźniaczo podobną do pierwszej. 
- "Mit II o lekkomyślności" - odpowiedział Radix. - A wracając do tego, o czym 
rozmawialiśmy przed chwilą... 
- Zaraz, zaraz... - przerwał Martindale. - Co to za woń? 
Radiks wstrzymał na sekundę oddech, potem hałaśliwie pociągnął nosem i wolno 
wypuścił 
powietrze. 
- To mi coś przypomina... 
- Wcześniej wspominałeś o zapachu rzeczywistości - przypomniał Martindale. 
- Tak, to zapach wydzielany przez ciebie i twojego przyjaciela o krótkim 
nazwisku. Dlatego 
właśnie prowadzę was pod prysznic gdyby ktoś pytał. 
- Dlaczego ktoś miałby o to pytać? - zaciekawił się Martindale. 
- Nie gniewam się na ciebie za wścibstwo - rzekł wolno Radiks. - Od tej chwili 
jednak koniec 
z dziecinadą, wchodzimy do środka. 
Popędzani przez strażników, Martindale i Hearn przekroczyli progi do ciemnego, 
cylindrycznego budynku, z którego wydobywała się para. Gmach przypominał 
asyryjski most 
pontonowy, tyle że krył go cedrowy gont, a wyrazy nad drzwiami były napisane w 
dialekcie 
południowej Suecedonii. Kiedy wzrok przywykł do panujących wewnątrz ciemności, 
Martindale 
spostrzegł mężczyzn w białych prześcieradłach, którzy czynili kapłańskie gesty. 
podczas gdy chór 
złożony z pawianów w togach wykrzykiwał radośnie. Taki obraz był jednak zakazany 
dla 
przybyszów, więc trwał krótką chwilę. Kiedy oczy już dobrze wszystko 
rozpoznawały w mroku 
Martindale ujrzał rzędy zaparowanych ławek. W żelaznych spodkach pod nimi żarzył 
się węgiel 
drzewny. W tepidarium pluskała woda. Wysoką temperaturę cieczy podtrzymywały 
syczące węgle, 
podsuwane przez dziewki z obnażonymi piersiami, w opaskach na biodrach. Te 
dopiero mogłyby 
opowiedzieć niejedną historię jeśli, tylko ktokolwiek by je o to poprosił.
Martin rozejrzał się wokoło. Zobaczył ławki ustawione wzdłuż ściany, a nad nimi 
- kolejne 
rzędy siedzeń. Z pęknięć w podłodze wydobywała się para i unosiła, aby potem 
kapać z krokwi, 
tworząc girlandy galaretowatej obrzydliwej masy. Tę scenę rozświetlały rogowe 
kaganki, w 
powietrzu zaś unosił się zapach kadzidła i mirry. 
Hearn usiadł na ławce i rozejrzał w poszukiwaniu mydła. Nie znalazł go ale 
zobaczył kilka 
skrobaków na uchwytach. Wziął jeden z nich, po czym zaczął szorować skórę lekko 
ale energicznie. 
Martindale, nie znalazłszy w pobliżu nic do jedzenia, usadowił się ławkę wyżej. 
W małych 
okienkach na górze dostrzegł poszarzałe niebo. Odwieczny zmrok środkowej Europy 
był w pełni. 
Pewnie każdego zachwyciłaby ta piękna pora dnia, ale nie przerażonego mężczyznę, 
którego 
czekało spotkanie z Athanizerem.
- Jak myślisz, kim jest ten Athanator? - zwrócił się Martindale do Hearna. 
- Nie wiem i nie chcę wiedzieć - odpowiedział Hearn. - A teraz pytanie do 
ciebie: Czy to 
wszystko wygląda na historyczny romans? 
- Nie - odparł zdecydowanie Martindale. - Nie widzieliśmy przecież jeszcze 
żadnej kobiety. 
- Chyba mamy kłopoty - oznajmił Hearn i na jego zwykle niewzruszonej twarzy 
zarysował się 
grymas niepokoju. - Słyszałeś? 
Martindale niczego nie usłyszał, bo właśnie mruczał coś pod nosem zagłuszając 
wszelkie inne 
dźwięki. Ale gdy znieruchomiał, rzeczywiście, po chwili dotarł do niego jakiś 
odgłos. Być może 
właśnie o nim wspomniał przed chwilą Hearn. Wydawało się, że ktoś w pobliżu 
używał papieru 
ściernego. Martindale przyjrzał się uważniej ścianie obok, a potem małej 
dziurce, która w jakiś 
nieprawdopodobny sposób pojawiła się w murze. 
Na domiar złego, otwór ten nieprzerwanie stawał się większy, większy i jakby 
nawet tego nie 
było dość - jeszcze większy. Wkrótce osiągnął rozmiar pięści, niedługo potem 
wymiary wiejskiej 
szynki i za chwilę miał przepisowe parametry piłki koszykowej w lidze w NBA. Od 
tej chwili 
zaczęła powiększać się jeszcze intensywniej z jakimś niewytłumaczalnym zapałem, 
spowodowanym 
- być może - ich niespodziewanym przybyciem. Martindale z dezaprobatą śledził 
rozwój wypadków. 
Dziura stała się już na tyle duża, że mogłaby się w niej zmieścić głowa 
dorosłego mężczyzny czy 
nawet on sam w całości, gdyby tylko był dość szczupły.
I w tej właśnie chwili, jakby na potwierdzenie owych przypuszczeń, w otworze 
pokazała się 
głowa Radiksa.
- Dlaczego robisz dziurę w ścianie? - zapytał Martindale. Zdecydował się od razu 
poznać 
tajemnicę i nie tracić czasu na dyplomatyczne działania. 
- Tędy będziecie mogli uciec - wyjaśnił Radix. 
- To bardzo ładnie z twojej strony, że chcesz nam pomóc - powiedział Martindale. 
- Ale 
przecież mamy się widzieć z Athanatorem. 
- Uwierzcie mi, że robię wam przysługę - wyszeptał Radix. - Lepiej nie spotykać 
się z 
Athanatorem. No, bierzcie się do roboty i pomóżcie mi powiększyć tę dziurę. 
Radix podał Martindale'owi i Hearnowi narzędzia w kształcie krzyża, z 
diamentowymi 
ostrzami i miękkimi rękojeściami. Minęło trochę czasu, nim wreszcie nabrali 
wprawy w obsłudze - 
najważniejsze było odpowiednie ustawienie ostrzy, ale także lekkie pogwizdywanie 
pod nosem 
miało duże znaczenie. Ten szczególny przyrząd do cięcia nigdy się nie 
rozpowszechnił w Europie. 
Czas szybko płynął na rozmyślaniu przy pracy. Martindale nim się spostrzegł, 
dziura osiągnęła 
wystarczające rozmiary - teraz bez trudu zmieściłby się w niej dorosły 
mężczyzna, a może nawet 
dwóch przez nią by przeszło. 
- Sprawdzę, gdzie jest wartownik - rzucił Radiks i znikł. 
Pojawił się po chwili, gdy już zapadł zmrok. W migoczącym świetle pochodni 
Martindale 
mógł wreszcie przyjrzeć się wybawcy. Litościwy Rzymianin był wysokim mężczynzną 
o oliwkowej 
cerze. Ciemne włosy z boków głowy zaczesywał na wyłysiałe miejsca. Miał na sobie 
płaszcz, 
sandały, a w ręku trzymał glinianą tabliczkę do pisania. Od czasu do czasu jego 
twarz wykrzywiały 
nerwowe tiki, ale oprócz tego wszystko wydawało się normalne. 
- Czy jesteś pewien, że nasza ucieczka to dobry pomysł? - zapytał Hearn. - A 
może Athanator 
wysłuchałby naszej historii i nam uwierzył? Niewykluczone nawet, że pomógłby 
przenieść się z 
tego świata w nasz własny? 
- Róbcie, co chcecie - burknął Radiks. - Pomóc tu takim w ucieczce, a okażą ci 
wdzięczność - 
zadrwił. - Idziecie ze mną, czy wolicie abym zamknął tę dziurę? 
- Jak miałbyś to zrobić? - zapytał Hearn. 
- Mam przy sobie przenośny depilator - odparł sięgając za zgięcie swojej tuniki, 
skąd wyjął 
duży, stożkowaty przedmiot. 
- Dobra, już idziemy - rzekł pospiesznie Martindale. - Dokąd nas zabierasz? 
- W bezpieczne miejsce. 
- Czy tam będzie coś do jedzenia? 
Zanim Radiks zdążył odpowiedzieć na zewnątrz rozległ się hałas wywołany przez 
nowo 
przybyłych wartowników, którym po przebudzeniu bardzo doskwierał głód. 
Martindale wygramolił 
się przez dziurę, a zaraz za nim Hearn. W ciemnościach ledwie widzieli postać 
Radiksa 
przemykającego ukradkiem. 
W końcu dobrnęli do ciemnego i tajemniczego lasu. 
Było tu wiele podobnych do siebie, pokrytych liśćmi alejek, które tworzyły 
swoisty labirynt 
ścieżek i dróżek wytyczonych konarami drzew. 
Nawet nie zauważyli, kiedy znaleźli się na terenie wyrębu. Las był bardzo gęsty, 
a odległości 
w zamazanej zieleni prawie nieczytelne. Po jakimś czasie, gdy nieprzerwanie 
wędrowali naprzód, 
znaleźli się na polanie. Zobaczyli chaty zbudowane z gałęzi zlepionych gliną. 
(Tu należą się 
podziękowania dla katalizatora, którego działanie dobrze znano w starożytności, 
ale całkowicie o 
nim zapomniano po tym, jak dowiedziono bezcelowości parania się alchemią.) Przy 
domach 
poruszały się jakieś cienie rzucane przez żywe stworzenia; no może tylko do 
pewnego stopnia żywe. 
Nie ma sensu zawracać sobie nimi głowy, nawet gdyby ktoś bardzo tego chciał. 
Bezbarwne 
żyjątka prawdopodobnie domyślały się, że nie są ważnymi postaciami opowieści 
więc uparcie 
odmawiały wejścia w kadr. Wypracowały sobie jednak nawyk czmychania do 
zakamarków ludzkich 
umysłów i to dokładnie wtedy, gdy wydawało się, że są pod kontrolą. Z tego 
właśnie powodu oraz 
jeszcze kilku innych przejdziemy teraz do meritum i udamy się śladami 
Martindale'a, który, właśnie 
rozglądał się po okolicy. Trochę dalej, nie opodal szczodrzeńca zauważył on coś 
ciekawego. W tych 
okolicznościach wszystko należało dokładnie zbadać.. Martindale wysłał więc 
Hearna na 
przeszpiegi, a sam udał się do hospicjum, które akurat pomieściło się w 
granicach 
prawdopodobieństwa. I właśnie tu, w owym nieokreślonym miejscu nasz bohater 
spotkał 
gawędziarza. 




11. Kąpiel 
Radiks obiecał, że na polanie uciekinierzy odpoczną sobie trochę przed dalszym 
rozwojem 
wypadków. Sam zaś skierował się do najokazalszej chaty, która, nie wiedzieć 
czemu, była mniej 
wyrazista od innych. I zniknął za drzwiami. Minęła chwila, a on wciąż się nie 
pokazywał. 
Pozostawieni sami sobie Martindale i Hearn usiedli na otoczaku, który w tym 
siedlisku pełnił 
funkcje parkowej ławki. Martindale zdążył już zauważyć, że w pobliżu nie ma 
żadnej restauracji. 
Należało więc jedynie czekać na Radiksa. Ten zaprowadzi ich tam, dokąd zamiertza 
ich 
zaprowadzić; a dopiero potem coś zjedzą. Niezbyt miła perspektywa, ale 
przynajmniej na razie nie 
mają powodów do zmartwień. 
Czy naprawdę? 
- Osobiście bardzo w to wątpię... - Z ukrycia wychylił się narrator, chichocząc 
obrzydliwie i 
głośno zacierając ręce.
Nieprzerwanie borykali się z różnymi kłopotami, od kiedy Martindale nabył 
maszynę i 
nieświadomie uwolnił jej nie nasycone pragnienie snucia opowieści o świecie.
Dlatego Hearn wyszedł, aby sprawdzić drogi wylotowe jak również wiodące do 
osady. Żaden 
z Was nigdy nie powiedziałby, że to może mieć jakieś znaczenie. Martindale 
natomiast usiadł na 
chwilę zasłużonego odpoczynku. W rzeczywistości leżał właśnie na łóżku i 
rozmyślał, gdy... W tym 
momencie do hospicjum wszedł stary człowiek w dużym czerwonym turbanie i 
poprosił o jałmużnę.
Oznajmił, że jest znanym gawędziarzem w swym rodzinnym Sunistanie. Dobrze 
sprzedawał 
swoje opowieści do czasu ostatniego kryzysu na rynku. Prosił tylko o kilka 
miedziaków, za które 
chciałby się najeść tego wieczora do syta. Martindale, zawsze wrażliwy na ludzką 
biedę, wyjął 
srebrną monetę z kieszeni. Starzec głośno wychwalał taką szczodrość, którą 
koniecznie pragnął 
wynagrodzić jakąś gawędą. Nie ustąpi - opowie ją tu i teraz. Martindale nie miał 
nastroju do 
słuchania jakichkolwiek historyjek, ale grzeczność, a z drugiej strony także 
pewnego rodzaju 
skąpstwo, nie pozwoliły mu zaprotestować. Niecodziennie trafia się okazja 
wysłuchania opowieści 
snutej przez fachowca i to za bezcen. Usiadł więc po turecku na zaśmieconej 
podłodze obok 
gawędziarza, który odgarnął do tyłu brudne jasne loki, obciągnął dhoti, 
poskrobał się po turbanie i 
odchrząknął. 
Wtedy właśnie do środka wszedł Hearn. 
- Wiesz co? Naprawdę dużo nauczyłem się o życiu od tego tajemniczego małego 
człowieczka. 
On miał nawet przy sobie środki halucynogenne.
- Bądź cicho - syknął Martindale. - Chcę tego posłuchać. 
Gawędziarz oczyścił szparaga i zaczął.



12. Opowiadanie gawędziarza
Dawno, dawno temu w księstwie Sarabad w dalekich Indiach pewnien mędrzec 
postanowił 
wysłać swojego syna ze skarbem na targ, który odbywał się raz do roku w Jaipur - 
stolicy prowincji. 
Owym precjozum był stary manuskrypt napisany na pożółkłym papirusie. Rękopis 
sporządzono w 
bardzo odległych czasach i nikt nie umiał go rozszyfrować z wyjątkiem samego 
mędrca, ale także 
on podobno nie wszystko rozumiał. Sam jednak nigdy się do tego nie przyznał. 
- Mój synu - rzekł. - Weź tę starą, bezcenną księgę i zanieś ją na targ w 
Jaipur. To ogromne 
targowisko pod gołym niebem i nie będziesz miał kłopotów z wyszukaniem dla 
siebie miejsca. 
Rozłożysz tam księgę na tej oto skórze antylopy. Gdy zobaczysz przechodzących 
obok ludzi, 
krzykniesz: Ludzie, mam tu Księgę Ostatnich Dni. Ktokolwiek ją kupi, będzie 
błogosławiony przez 
przyszłe pokolenia. 
- Co to znaczy? - zapytał syn. 
- Nie pytaj - odparł mędrzec. - Nigdy nie ujawniamy takich rzeczy zbyt wcześnie. 
Jest to część 
opowiadania, której nie powinieneś jeszcze znać. Chcemy zachować właściwy bieg 
wydarzeń.
Należy wiedzieć, że tak naprawdę to gawędziarz wcale tego nie powiedział albo 
też nie chciał 
powiedzieć co, w jego przypadku nie robi żadnej różnicy. Niektórzy twierdzą, że 
duch, inni, że sam 
szatan w niego wstąpił i dlatego mędrzec wyznał prawdę. A ściślej rzecz ujmując 
to co uważał za 
prawdę. Tak czy owak fakt ten przyczynił się do zabawnych rozbieżności, które 
niespodziewanie 
zaistnieją na dalszych stronach.
- Dobrze - zgodził się chłopak. - Uczynię wszystko, co każesz, bo rzeczywiście 
jesteśmy 
bardzo ubodzy, a musimy kupić sari na ślub mojej siostry. 
- To prawda - przyznał stary ojciec. Nie chciał wspominać swojej córki, ponieważ 
mówienie o 
kobietach w czwartek przynosiło pecha, ale skoro syn podjął ten temat, należało 
go kontynuować. 
- Diri pójdzie z tobą - oznajmił. - Jest bardzo bystrą dziewczyną i pomoże ci 
lepiej sprzedać 
nasz skarb. 
- Ile jest warta ta książka? - zapytał syn, którego imię było Singar. 
- A ile mamy gwiazd na niebie? - mędrzec odpowiedział pytaniem na pytanie. 
- Teraz? Za dnia? Żadnej. 
- A w nocy? 
- Niezliczoną ilość. 
- Dlatego prawdziwą wartość tej księgi znajdziesz między ciemnością a światłem. 
- Zaraz, poczekaj chwilę - powiedział Singar. - Przecież to bez sensu 
- Dość tego - uciął mędrzec. - Bierz książkę i rób co każę. 
- Słyszę i jestem posłuszny - rzekł pokornie Singar. - Chodź Diri, idziemy do 
Jaipur. 
Brat z siostrą udali się więc w drogę głównym traktem wiodącym przez Indie. 
Mijali piękne, 
bajecznie położone okolice. Pierwszy dzień wędrówki zakończyli nie opodal motelu 
„Taj Mahal”, 
ale mieli zbyt mało pieniędzy, aby skorzystać z jego wygód. Noc spędzili zatem 
na pobliskich 
moczarach. Singar rozpalił ognisko z zasuszonych odchodów wielbłądzich, a Diri 
wyjęła skórzane 
naczynie, które wzięła ze sobą z domu. Napełniła je wodą, z najmniej obrzydliwej 
części bagna. 
Dopiero wtedy dzieci uświadomiły sobie niezwykle ważny fakt. 
- Nie mamy co włożyć do garnka! - krzyknął Singar. 
- Możemy narwać trochę ziela i ugotować w wodzie - zaproponowała Diri. 
Tak też zrobili. Rozeszli się w dwie różne strony, aby poszukać najładniejszych 
roślin. W 
dużych wiązkach, które ze sobą przynieśli, znajdowało się wiele różnych rodzajów 
i gatunków 
flory: niektóre roślinki były krótkie i grube, inne cienkie i kosmate, jeszcze 
inne czerwone i żółte, a 
jedna czy dwie - nawet niebieskie. Wszystkie bez wyjątku powędrowały do 
garnka...
Brat z siostrą oczywiście nie wiedzieli, że kilkanaście godzin wcześniej, w tym 
samym 
miejscu obozowali ludzie księcia. Nie chcieli zatrzymać się oni w motelu „Taj 
Mahal”, bo byli zbyt 
dostojni, a poza tym mieli własne namioty. Świta księcia towarzyszyła w wędrówce 
samej 
księżniczce Margo. Gdy wszyscy zajęli się rozbijaniem obozowiska, księżniczka 
udała się na 
spacer, zabierając ze sobą grigri, - prezent od swego ojca. 
- Opiekuj się tym dobrze, kochanie, to bardzo cenna rzecz - powiedział król, 
wręczając córce 
precjozum.
Księżniczka chciała dobrze pilnować grigri. Z zadowoleniem podrzucała je do góry 
i łapała. 
Należy wiedzieć, że robiła to bardzo skromnie, bo też sama była bardzo skromną 
panną, która nie 
lubiła sprawiać bólu swojemu ojcu.
Zdarzyło się jednak, że obok przechodził efreet. Zobaczył on pannę i grigri 
wysoko w 
powietrzu. "Teraz się trochę zabawię!", pomyślał. Skoczył i wyrwał grigri z 
krystalicznej otoczki, a 
w zamian za to zostawił zielono-niebieską roślinę zwaną godwort, która rosła na 
północnych 
zboczach Himalajów i kwitła tylko przy pełni księżyca. "To powinno wyrównać 
szkodę", ocenił w 
myślach. Po chwili, gdy uznał stwierdzenie za właściwe, powtórzył je głośno i 
uciekł, zabierając ze 
sobą grigri. 
Księżniczka, stwierdziwszy, że w rękach zamiast grigri ma tylko dziwaczną 
roślinę, odrzuciła 
ją precz i zalała się łzami. Zrozpaczona, poszła po poradę do swojego ulubionego 
eunucha 
Craskitorio, który siedział w krzakach, oglądał całą scenę i uśmiechał się jakoś 
tajemniczo. 
- Ach, księżniczko - powiedział - daremne łzy. Straciłaś grigri, co godne jest 
pożałowania. 
Ale czy efreet nie zostawił ci czegoś w zamian? One mają taki zwyczaj.
- Dał mi małą, niebiesko-zieloną roślinkę - chlipnęła księżniczka. 
- W pomarńczowe kropki? 
- Chyba tak. 
Eunuch westchnął z ulgą. 
- To dobra wiadomość. Ta roślinka nazywa się godwort. Co z nią zrobiłaś? 
- Nie pamiętam - westchnęła księżniczka. - Chyba ją wyrzuciłam. 
- Nie powinnaś tego robić, księżniczko - zganił ją eunuch bardzo oficjalnym 
tonem.
- Nie wiedziałam, że ona jest ważna - tłumaczyła się królewska córka. 
- Pomóż mi teraz w szukaniu - powiedział, bo lubił używać rzeczowników 
odczasownikowych. Księżniczka nie miała nic przeciw temu albo udawała, że nie 
ma. Tego to już 
nikt nie wie.
Najpierw we dwoje przeszukiwali okolicę, potem zawołali całą grupę do pomocy. 
Wszyscy 
wreszcie zakasali rękawy i wzięli się do porządnej pracy. Całe towarzystwo 
uwijało się jak w 
ukropie, przy okazji łamiąc i tratując rośliny. Po zmroku zapalili pochodznie i 
świeczki, nawet na 
chwilę nie przerywając  akcji. A przecież i tak nie mogli znaleźć godworta.
- Nie przejmujcie się, to wszystko było zapisane w gwiazdach - uspokoił ich 
eunuch. - Chodź, 
księżniczko, nauczę cię języka Małego Mohee.
Dodał jej otuchy i rankiem karawana ruszyła w drogę. Godwort zaś leżał sobie 
spokojnie jak 
jakaś pospolita roślina do momentu gdy syn i córka mędrca przechodzili obok 
zbierając zioła na 
kolację. Rodzeństwo wzięło godworta razem z trawami i małymi owadami choć nie 
bardzo 
wiedziało co z nim zrobić. 
Wrzuciły zioła do ogniska, a płomień buchnął wysoko. Z garnka zaczęły dochodzić 
przyjemne 
odgłosy bulgotania. Jednak gdy dzieci miały właśnie zanurzyć w naczyniu chochlę, 
nagle pojawiła 
się jakaś chmura, z której wyszła mała, biała sarna z różowym noskiem i złotymi 
kopytkami. Dzieci 
od razu wiedziały, że to magiczne zwierzę. Padły na kolana, modląc się żarliwie. 
- Nie róbcie tego - odezwała się sarna ludzkim głosem. - Jestem tylko mówiącą 
sarną, nic 
nadzwyczajnego. Staram się żyć w zgodnie z Pierwszym Przykazaniem, podobnie jak 
wy. Teraz 
chciałabym wam coś ważnego przekazać. Później na pewno wam się to przyda.
- Ach proszę, powiedz! - rzekła Diri, jako że była jeszcze młodziutka i 
niedoświadczona. Nie 
widziała w związku z tym, że istnieje w pełni uzasadnione tabu, które nie 
pozwala mówić do 
magicznej sarny. 
- Powinniście w dalszym ciągu podążać swoją drogą na targ - oznajmiło 
złotokopytne  
zwierze. - Tam wystawicie swój towar ściśle wedle wskazówek ojca. Po niedługim 
czasie podejdzie 
do was pewien kupiec, popatrzy na starą księgę, weźmie ją do ręki i będzie 
wyrażał się o niej 
lekceważąco: 
"Jest stara i do niczego nieprzydatna, ale mógłbym użyć jej kartek do rozpalania 
ognia. A 
niech tam! Okażę dziś szczodrość. Ile za nią chcecie?", zapyta wreszcie. 
- I co potem? - dopytywał się Singar. - Czy powinniśmy zażądać dużej zapłaty? 
Ojciec się 
rozgniewa jeśli zrobimy inaczej.
- Nie, nie nie bierzcie od niego dużej ilości pieniędzy - odpowiedziała sarna. - 
Tak prostej 
rady każdy umiałby udzielić. Ale wam radzi magiczna sarna, a to oznacza, że 
należy dodatkowo 
brać pod uwagę rzeczy prawdopodobne, o których przedtem nikt nie pomyślał.
"Ona jest nic niewarta, uprzejmy kupcze, możesz ją wziąć jako prezent od nas", 
powiecie.  
- I chcesz, abyśmy oddali ją ot tak po prostu? - zdziwił się Singar. - Przecież 
wtedy nic za nią 
nie dostaniemy! 
- Niezupełnie - zaprzeczyła sarna. - Staniemy bowiem przed tak zwanym paradoksem 
twórczej różnorodności. Kupiec poczuje się wobec was zobligowany.
"Bardzo dobrze,  przyjmę ten miły podarunek. Co mogę wam za niego dać?", zapyta. 
- Teraz rozumiem! - ucieszył się Singar. - Poprosimy go o wielką górę pieniędzy. 
- Słuchaj i przestań wreszcie zachowywać się jak głupiec - skarciła chłopaka 
sarna. 
"Ach, kupcze, nie pragniemy zwykłej zapłaty za tę czcigodną księgę. Skoro chcesz 
nam coś za 
nią ofiarować - niech będzie to pierwsza rzecz, którą dostaniesz do rąk, gdy 
pójdziesz pokłonić się 
szewcowi Ahabowi." 
Rada magicznej sarny wprawiła Singara w zupełne oszołomienie.
- I po co to wszystko? Ten Ahab, bez wątpienia da kupcowi do potrzymania parę 
butów albo 
na przykład młotek i gwoździe. 
- To nie moja wina - powiedziała sarna -  że nie wiecie jak działają magiczne 
rady. 
Rozumiem, że ta, której wam udzieliłam może wydawać się dziwna. Musicie jednak 
pojąć, iż ludzie 
są od udzielania rozsądnych rad, a my, magiczne sarny, mamy obowiązek przynosić 
ze sobą taki 
rozwój wypadków jak na przykład powyższy. Jeśli postąpicie inaczej niż mówiłam 
to po pierwsze: 
tok opowiadania nie ruszy z miejsca, a po drugie...  drugi powód jest taki sam 
jak pierwszy. Daję 
wam słowo magicznej sarny. Przyznaję, że czasami zdarzają mi się pomyłki, ale 
wiedzie, że nie 
umiałabym kłamać.
- Dobrze postąpimy wedle twojej rady - oznajmił Singar. - A ty jak myślisz, 
Diri? 
- Oczywiście - zgodziła się siostra z przekonaniem. 
Każdy uważny obserwator zaniepokoiłby się zapałem wyrysowanym na twarzy 
dziewczyny. 
Ale czy potrzebnie? Może po jej twarzy przemykały tylko promienie księżyca, 
który świecił nad ich 
głowami?
- Co chcesz dostać w zamian za tę wspaniałą radę? - zapytał Singar. 
- Wyłówcie dla mnie ten mały godwort z waszej zupy? 
Sarna wyczuła godwort, kiedy od małego ogniska podsycanego pędami bambusa 
doszedł ją 
aromat ziół gotowanych w skórzanym garnuszku. Wiadomo, że magiczne sarny są 
bardzo 
wyczulone na zapach godworta, stąd stare przysłowie: "Jeśli chcesz schwytać 
magiczną sarnę, 
ugotuj godworta". 
Diri podeszła do naczynia, wzięła długą gałązkę, która służyła do mieszania, po 
czym zaczęła 
grzebać w garnku. Spomiędzy ziół i traw wyciągnęła zielono-niebieską roślinę w 
pomarańczowe 
kropki. Położyła ją na ziemi przed magiczną sarną. 
- Jest twoja, o sarno - powiedziała - Ale po co ci ta roślina?
- To nie wasza sprawa - odparło zwierzątko. - Przypomnę tylko, że ten wątek 
rozpoczął się w 
chwili, gdy efreet ukradł księżniczce grigri. 
Problem wciąż pozostawał niejasny. Ale nic nie szkodzi, bo nie dotyczył tego 
rodzeństwa. 
Brat i siostra nie spytali o nic więcej. Sarna ukłoniwszy się pięknie, zniknęła 
między drzewami. 
Przez chwilę było słychać tupot jej kopyt. Potem zapanowała dziwna, niepokojąca 
cisza. 
Dzieci spędziły tę noc w lesie. Zjadły lichą zupę z ziół, a następnie położyły 
się spać otulone 
małym kocem, który przez całą drogę niósł Singar. Rano brat z siostrą ponownie 
ruszyli do Jaipur. 
Był piękny dzień. Maszerowali malowniczo położonym szlakiem handlowym. Wędrując 
mijali wiele osobliwości. Spotykali podróżnych; jedni szli w jedną inni w 
przeciwną stronę - jak to 
ludzie. Wycieczka wydawała się rodzeństwu niezwykle  ekscytująca i tak odmienna 
od 
monotonnego, wiejskiego życia! Ich rodzinna wieś nazywała się Dalgan. Mieszkało 
tam zaledwie 
pięćdziesiąt dusz, kilka tuzinów krów i przeciętna liczba zapchlonych psów oraz 
dumnych kotów. 
Na swojej trasie widzieli nieznajome, ciekawe i fascynujące twarze, wysłuchiwali 
dźwięków 
nieznanych słów. Nie zawsze jednak mali podróżnicy wymieniali uwagi między sobą 
na ten temat. 
Po jakimś czasie dzieci wdały się w rozmowę ze starszą panią, która przemieżała 
drogę na 
mule. Zwierzę podobnie jak jego pani, było stare, a na dodatek kulawe. Szło 
wolno, więc Diri i 
Singar bez trudu dotrzymywali mu kroku. Starsza pani miała zaledwie jeden ząb na 
dole i twarz 
usianą zmarszczkami jak suszona śliwka. Ale jej oczy błyszczały nienaturalnym 
blaskiem. Poza tym 
kobieta umiała się pięknie śmiać. Powiedziała dzieciom, że przybywa z Port Said, 
gdzie żyła w 
konkubinacie z arabskim szejkiem, który posiadał jeden z największych statków na 
tamtym terenie. 
- Powinniście mnie wtedy zobaczyć - chwaliła się. - Byłam piękna. Wiem, że 
trudno w to 
teraz uwierzyć. Straciłam urodę, bo kusiłam ptaszka taunton. 
Dzieci chciały wiedzieć więcej o tym wydarzeniu, ale nim starsza pani zaczęła 
snuć opowieść, 
usłyszeli przed sobą wrzawę i pochód stanął. Rodzeństwo, ciekawe przyczyn 
opóźniania ich 
podróży, przysunęło się bliżej i zobaczyło grupę strażników w metalowych hełmach 
ze szpicą. 
Przed strażnikami stał karzeł i wymachiwał pięścią. Był niższy nawet od Diri, 
którą złośliwi 
mieszkańcy wioski przezywali pigmejką. Ludzie przechodzili obok niej tak wolno 
jakby w ogóle się 
nie przemieszczali. Wyglądali niczym pełzające kłęby różnokolorowego dymu w 
świąteczny dzień i 
może jak jeszcze coś, czego nie mogę teraz wymyślić, ale pewnie zrobię to, gdy 
będę mieć lepszy 
dzień.
- Co się tu dzieje? - zapytał Singar. 
Spośród trzech strażników odwrócił się najwyższy, w największym turbanie na 
głowie. 
- Dziecko, mały ptaszek mi mówi, że masz umówione spotkanie w Jaipur z pewnym 
kupcem, 
którego imienia nie powinniśmy wymieniać. Czy chcesz mieszać się do tej sprawy? 
- Nie, przypuszczam, że nie - powiedział Singar. 
Wolał nie ryzykować. Podobnie zachowałaby się jego siostra. Miała ona dar 
przewidywania i 
umiała domyślać się wszystkiego, choć nic nie mówiła. Myślała o dziwnych, 
kolorowych kłębach 
dymu, które przeznaczenie trzymało dla nich jeszcze w zapasie. Widziała śmierć, 
fałsz i 
okrucieństwo. Czuła też wielki żar, niemal nie do zniesienia, ale po chwili 
wizja zniknęła, 
zostawiając po sobie tylko wątłą smugę interpretacji. 
- Chodźmy stąd, Singarze - rzekła Diri. 
Ruszyli do przodu zostawiając za sobą karła, starszą panią i, Bóg tylko jedyny 
wie, ile 
opowieści czekających jeszcze na swoją kolej na owym, wzmiankowanym już 
wcześniej, trakcie. 
Oboje poczuli się jakoś dziwnie, jakby całe to zajście się nie wydarzyło lub nie 
powinno się 
wydarzyć.
- Tu dzieje się coś niezwykłego. Ciekawe co by się stało, gdybyśmy zostali, aby 
posłuchać 
opowieści tego karła lub staruszki? - zwrócił się Singar do Diri. 
- Zostalibyśmy wciągnięci do jeszcze innej fabuły. Nie możemy sobie na to 
pozwolić, bo 
musimy sprzedać księgę. Zupa z roślin nie jest zbyt pożywna, więc lepiej nie 
marnować całego dnia 
na gadanie. Trzeba szybko zdobyć pieniądze i kupić jedzenie. 
Singar z aprobatą przyjął do wiadomości mądre słowa swej siostry i razem znowu 
ruszyli w 
drogę. Chłopiec trzymał zawiniętą księgę blisko serca. Wiedział już, że życie to 
nieustanne 
podejmowanie decyzji i tylko w nielicznych wypadkach uchylenie się od tej reguły 
daje dobre 
rezultaty. 
Postanowili zejść z głównego traktu, bo tam czekało na nich zbyt wiele pokus  - 
ludzi 
pragnących ponad wszelką miarę opowiedzieć im  swoje gawędy. Każdy zaś chciał 
upiększać swój 
tekst, dlatego aż roiło się od dygresji, które ogarniały świat lotem złowróżbnej 
błyskawicy, 
pozostawiając po sobie gorzki smak i swąd zwęglonych wodorośli. Podróżowanie 
traktem na pewno 
byłoby bardzo ciekawe, ale też przysporzyłoby kłopotów. Dzieci, na szczęście, 
mogły pójść na 
skróty - Doliną Dumania i Lasem Nuevo Definitio. 
- Wiesz - powiedział nagle Singar - to mi się nie podoba. Miejsca, przez które 
musimy 
przechodzić, są zbyt interesujące. Czy nie istnieje możliwość wyboru jakiejś 
nudnej drogi? 
Diri zaczęła się zastanawiać, a myśl uniosła się nad jej głową niczym błyszcząca 
pajęczyna z 
wijących się drutów. Roziskrzyła się raz i drugi, za każdym razem zmieniając 
swój układ. Wreszcie 
osiągnęła kształt myśli lub też diademu. Diri ucieszyła się. Teraz pomysły same 
cisnęły się 
dziewczynce do głowy. 
- Jest inny sposób! - oznajmiła zaraz.
- Jaki?
- Zamknij oczy - poleciła bratu.
Chłopiec uczynił, co kazała.
- A teraz otwórz.
Gdy odemknął powieki, stwierdził ze zdumieniem, że stoją na szerokiej drodze. A 
gdy 
wytężył wzrok zobaczył na jej końcu bramy wielkiego miasta. Ogromna tablica 
obwieszczała, iż 
znajdują się w Jaipur. 
- Jak to zrobiłaś? 
- Nie pytaj, jeśli całym sercem nie pragniesz dowiedzieć się tego - powiedziała 
Diri. - Lepiej 
chodźmy poszukać Ahaba. 
Weszli do miasta. Wyglądało pięknie i imponująco. Dzieci były olśnione szerokimi 
ulicami, 
chodnikami i niezliczoną wprost ilością wonnych kwiatów oraz fontann. Razem 
wziąwszy, miasto 
stanowiło prawdziwą ucztę dla zmysłów, tym bardziej, że naokoło unosił się 
również piękny 
zapach. Wiele urządzeń zamontowanych na skrzyżowaniach ruchliwych ulic 
rozpryskiwało mgiełkę 
o aromacie rzadkich perfum i wonnych olejków. Singar i Diri byli oczarowani tym 
wszystkim ale 
przecież nie zapomnieli zapytać o miejsce, w którym mogli znaleźć kupca Ahaba. 
Zbieg 
okoliczności sprawił, że pierwszy zapytany okazał się jego rodzonym bratem. 
Nazywał się 
Shlumbello Mutiferent. Z przyjemnością i wielką precyzją wskazał właściwy 
kierunek, a nawet 
podprowadził młodych przybyszów wzdłuż kilku bloków, aby przypadkiem nie 
zabłądzili. Nie 
interesowało go nawet co dzieci chcą od Ahaba. Ale akurat to nie zdziwiło 
Singara ani Diri, 
ponieważ było normalne w tamtych czasach i, bynajmniej, nie wróżyło nic złego. 
Niemniej jednak, 
później miało nabrać specjalnego i brzemiennego w skutki znaczenia. A tymczasem, 
rodzeństwo 
skręciło za rogiem i prosto przed sobą ujrzało... 



13. HEARN: PRZYBYCIE PETRONIUSZA I POPAEI
- Przepraszam - rzekłł Hearn. 
Martindale usiadł zaskoczony. 
- Słucham? 
- Powiedziałem: "Przepraszam" 
- Daj spokój! Czy to nie może trochę poczekać? 
- Dlaczego? 
- Bo ten dżentelmen coś mi opowiada.
- Jaki dżentelmen? 
- Stary, z brodą i stoi właśnie tutaj - oznajmiłł Martindale. Szukając 
potwierdzenia swoich 
słów rozejrzał się dokoła, bo na przeciw niego gawędziarza już nie było. Ku 
swojemu zdumieniu 
stwierdził, że starca nie ma też z tyłu ani z przodu ani nigdzie. Przepadł, 
zniknął, zapadł się pod 
ziemię, a może w ogóle nie istniał.
- On opowiadał mi bajkę - wyjaśnił Martindale. - Pewnie go przestraszyłeś. 
Niewykluczone, 
że jeśli stąd wyjdziesz on wróci. 
- Obawiam się, że nie ma już na to czasu - powiedział Hearn. - Radiks przysłał 
mnie po ciebie. 
Musimy iść. 
- Dobra - zgodził się Martindale. - Może później go jeszcze znajdę. 
Naiwny, zupełnie nie zdawał sobie sprawy z wagi swoich słów, a miał się o tym 
przekonać nie 
w jakiejś odległej i trudno wyobrażalnej przyszłości lecz wkrótce, bardzo 
szybko. 
Martindale wstał i razem z Hearnem wyszli na dwór. Zagłębili się w mokry, leśny 
świat. 
Wszystko byłoby w największym porządku gdyby nie nagłe kłopoty. Otóż leśny świat 
nie 
spodziewał się jakichkolwiek odwiedzin o tej porze i zwyczajnie odmówił 
pokazania swojego 
pejzażu. Taki postępek był absolutnie przeciw zasadom, tym bardziej że wciąż 
powtarzano, aby 
światy nie dopuściły do nadmiernego uproszczenia swoich struktur. Upomniany 
leśny świat 
błyskawicznie postarał się o wielofunkcyjny zestaw dźwiękowy, szczyptę pohukiwań 
sowy z 
ambitnego zestawu o Kopciuszku, potem wyszperał gdzieś zapach liści i rozproszył 
go szeroko. Na 
koniec pospiesznie położył fryz z gałęzi oraz liści. Wszystko mogło być widziane 
w zaledwie dwu 
wymiarach, bo inne zostały usuniętejuż w pokoju z rekwizytami z powodu braku 
miejsca. Ale kto w 
nocy przejmowałby się brakiem kilku wymiarów? 
Po pewnym czasie Martindale i Hearn dotarli do małego, okrągłego budynku z 
gontowym 
dachem. Dom okazał się dowódczym posterunkiem Radiksa. W środku on sam  we 
własnej osobie 
siedział na stołku bez oparcia przy stole z trzciny. Stół był wielofunkcyjny, 
gdyż, raz służył za 
biurko, kiedy indziej pełnił funkcję schronu, a czasami nawet odgrywał rolę 
doradcy. Krople potu 
błyszczały na czole Radiksa - więcej o wyglądzie Rzymianina nie da się 
powiedzieć nic ciekawego. 
- Martindale? - zapytał, prawie nie odrywając  wzroku od biurka. - Najwyższy 
czas, abyś tu się 
stawił. Kilka osób chce cię poznać. 
- O kim mówisz? - zapytał Martindale niespokojnie. 
- Nie martw się, to po prostu paru miłych Rzymian. 
- Dlaczego pragną mnie widzieć? 
- Nie mam pojęcia. - Radiks wzruszył ramionami. - Może ze zwykłej z grzeczności. 
- Ale skąd wiedzieli, że ja tu przybędę? 
- Wieści rozeszły się szybko. - Radiks klepnął ręką w stół.
- Nie zamierzam się z nim spotkać - zdecydował Martindale. 
- Musisz - powiedział stanowczo Radiks. - I uprzedzam, że jeśli zajdzie 
potrzeba, nie cofnę 
się przed zastosowaniem przemocy, tym bardziej że występują tu pewne 
niejasności. Mam nadzieję, 
że użycie siły jest dozwolone w pewnych specjalnych okolicznościach i przy 
odpowiednim kolorze 
tła redagowanego materiału. Zostałem już w pewnym stopniu wtajemniczony i mniej 
więcej wiem, 
o co w tym wszystkim chodzi. Tyle chyba wolno mi zdradzić. Reszty prawdopodobnie 
dowiecie się 
z pierwszych ust. 
- Ale czego się tu dowiadywać? Doprawdy, Radiksie, wyrażasz się bardzo 
enigmatycznie. 
- Czekaj - zawołał Hearn. - To była przecież moja kwestia, stary. 
- Nigdy w to nie uwierzę. - Martindale pokręcił glową. - Uważasz, że nie 
potrafię czytać 
tekstu swojej roli? 
- Jesteście klawi faceci - powiedział Radiks. - Proszę, idźcie zamienić z nimi 
parę słów. No to 
jak, Martindale? 
- No dobra - zgodził się Martindale niechętnie. 
- Wspaniale. Proszę, wejdźcie tymi drzwiami.
Martindale przestąpił próg i od razu zauważył wielkie zmiany. Ludzie z osady 
widząc, że coś 
się dzieje, urządzili święto. A skoro zawitali do nich ważni ludzie, otworzyli 
restaurację. Każdy wie, 
że tego typu lokale przyciągają podróżnych i właśnie o to chodziło. Niektórzy 
zastanawiali się już 
nawet nad przebiegiem kampanii reklamowej. Niestety, członkowie grupy 
inicjatywnej nie mogli 
dojść do porozumienia w sprawie nazwy tej luksusowej jadłodajni. Jakby tego 
wszystkiego było 
mało, wszędzie uwijali się ludzie sadzący kwiaty. 
- To tutaj - powiedział Radiks, gdy zbliżyli się do najbardziej okazałego 
hotelu. - Chciałbym 
abyście, poznali dwójkę moich przyjaciół. Nazywają się Popaea i Petroniusz. 
Radius wraz z towarzyszami wszedł do środka. 
Martindale popatrzył uważnie na nieznajomych, którzy czekali w hotelowym pokoju.



14. JESZCZE RAZ - OSTATNIE DNI IMPERIUM RZYMSKIEGO.
- Czy to ci dziwni ludzie? - zapytała Popaea.
- Owszem - odparł Radiks. 
- Co o nich wiadomo? 
- Nic. Nasi znaleźli ich niedaleko urwiska, gdy przejeżdżali tamtędy. 
Petroniusz ściągnął wargi, poprawił togę, po czym uważnie popatrzył na 
Martindale'a i 
Hearna. 
- Opowiedzcie mi o sobie - zażądał. - Jak się nazywacie? 
Martindale i Hearn przedstawili się. 
- Pierwszy raz w życiu spotykam ludzi o takich imionach - oznajmił Petroniusz - 
Co tu 
robicie? I z jakiego rodu się wywodzicie? 
- Nigdy o nim nie słyszałeś - odpowiedział Hearn. 
- Świetnie mówisz po łacinie. 
- Tak myślisz? Znajomość języka prawdopodobnie jest wprowadzana automatycznie w 
chwili 
wstępowania do danego świata. 
- Czy wychowaliście się w Rzymie? 
Martindale potrząsnął głową. 
- Chodzi o to, że maszyna zaprogramowała nam znajomość języka, zanim nas tu 
wysłała. 
- Maszyna? Jaka maszyna? 
- Nie wiem, czy wolno mi o tym mówić.
- Lepiej się pospiesz, bo....
- Dobra, dobra - zgodził się  szybko Martindale. - Nie kończ. Wystarczyłaby 
nawet 
najmniejsza groźba. Przedstawię ci wszystko ze szczegółami ale nie wiń mnie, 
jeśli ta opowieść nie 
będzie miała sensu. 
- Sam to ocenię - odparł Petroniusz. - Albo ktoś inny. Ale na pewno nie ty. 
- Rozumiem - mruknął Martindale. - Tym lepiej. Otóż przybywamy z innego świata. 
Stało się 
tak za sprawą pewnej maszyny, która potrafi snuć opowieści, a jak się później 
okazało, mnie także 
do nich wciągać. 
Petroniusz odwrócił się do Radiksa. 
- Miałeś rację, oni rzeczywiście są nienormalni.
- O co tu chodzi? - zapytał Martindale. 
- Później wytłumaczę - rzekł Petroniusz. - Wasza obecność może nam się przydać. 
Co o tym 
sądzisz, Popaeo? 
Kobieta o blond włosach westchnęła nerwowo. Jej klatka piersiowa, widoczna pod 
przezroczystą bielą kusej bawełnianej tuniki, wyglądała jak łuk triumfalny na 
pustyni.
- Musicie robić dokładnie to, co wam rozkażemy. Nie wolno zadawać żadnych pytań 
- 
powiedziała i odwróciła się do Petroniusza. - Uważasz, że podjęliśmy rozsądną 
decyzję? 
Rzymianin wzruszył ramionami ponuro lub też żałośnie. Sam nie był pewnien.
- Wiadomo, że już przegraliśmy. A to jest nasza ostatnia szansa. Wszystko zależy 
od tego 
obcoplemieńca. 
- Wypróbujcie mnie zatem - powiedział z szatańskim uśmiechem na twarzy 
Martindale.



15. Tweena, panna z Marsa
Martindale i Hearn idą w ślad za tajemniczą i, jak się wkrótce okaże, 
enigmatyczną postacią, 
zwaną Radiksem, a my tymczasem przeniesiemy się do innej czasoprzestrzeni. Może 
się wydawać, 
że owo przesunięcie nie ma żadnego związku z tokiem opowieści. Należy jednak 
wiedzieć, że 
nadejdzie pewna ponura chwila, o wielkim znaczeniu dla dwójki sympatycznych 
protagonistów, czy 
też zwijcie ich sobie, jak chcecie. Na razie nie da się powiedzieć nic więcej na 
ten temat. Trzeba 
czekać, aż przyjdzie właściwa pora - krótka chwila pozornej, zszarganej chwały, 
gdy należy się 
ukłonić, szurnąć nogami, strzelić oczyma raz i drugi, a potem na zawsze odejść w 
otchłań 
zapomnienia. Dlatego też mamy prawo wnosić, że Tweena, Panna z Marsa, nie 
spodziewała się 
dostać roli, którą wkrótce będzie musiała wykreować w opowiadaniu maszyny 
Szeherezady. 
Do tego momentu jednak Tweena nie zawracała sobie głowy maszyną. Stare, podłe, 
podstępne 
urządzenie ze zwariowanym systemem podwójnego i potrójnego rozwlekania wątku to 
stanowczo 
za dużo jak na młodziutki umysł Tweeny. Dziewczyna nie dałaby sobie rady z tą 
gmatwaniną gdyby 
nawet miała jakieś przeczucia - zdolność przedzierania się przez barykady 
narządów zmysłów 
wprost do mózgu z informacją o przyszłości. Ale owa szczupła, czarnowłosa 
marsjańska 
dzieweczka z laserowym pistoletem, plecakiem i latającym jadowitym skorpionem 
nic nie 
przeczuwała. 
Życie na Marsie nie było usłane różami. Tweena wraz z rodzicami pracowała całe 
dnie przy 
maszynach produkujących rzeczywistość - owym niechlubnym wyznaczniku tamtych 
czasów na 
Marsie. Wszyscy na zmianę kręcili korbami, które wprawiały w ruch, żelazne koła 
z przedziwnym 
wzorem dookoła piasty. To właśnie owe koła produkowały cenny wyrób - 
rzeczywistość. 
Rzeczywistość nie przychodziła łatwo, o nie! Całymi dniami rodzina Tweeny 
pracowała bez 
wytchnienia, a to starczało zaledwie na utrzymanie ich przy życiu. Proszę sobie 
wyobrazić: 
wielogodzinne mozolne kręcenie nieubłaganą korbą, a w zamian jedynie tyle 
rzeczywistości, aby 
utrzymać trzy osoby życiu. Znaczna część mieszkańców Marsa dawno już przestała 
istnieć. Ale 
Rodzina Tweeny jakoś sobie radziła chociaż zdarzało się, że mimo wytężonej 
pracy, stopa ojca (od 
urodzenia jego najmniej rzeczywisty organ) - zanikała. Na szczęście udawało się 
ją odzyskać dzięki 
pospiesznemu i wytrwałemu obracaniu korbami. 
To jeszcze nie wszystko. Nie dość, że nieszczęśnicy pracowali tak ciężko; nie 
dość, że tak 
prymitywnymi metodami; nie dość wreszcie, że żyli w ciągłym strachu przed 
wymazaniem, 
skreśleniem i unicestwieniem. Otóż należy wiedzieć, iż ojciec, matka i córka 
musieli dodatkowo 
wyprodukować nadwyżkę rzeczywistości na podatek dla poborców, wyróżniających się 
małymi 
świdrującymi oczkami. Zawsze nosili wysokie czarne kapelusze i starali się 
trzymać w tle 
opowiadania. 
Ale przejdźmy wreszcie do naszej bohaterki. Śliczna Tweena stała akurat na 
skalistej 
powierzchni Marsa. Miała na sobie gogle (aby uchronić oczy od suchego, 
zakurzonego powietrza) 
oraz respirator (żeby wyrównać niedobór tlenu w rozrzedzonej marsjańskiej 
atmosferze). W tym 
konkretnym dniu wyszła z domu w poszukiwaniu sułków - dziwnych, podobnych do 
mięsa warzyw, 
które na przekór wszelkim antagonistycznym teoriom zdołały wskrzesić życie wśród 
prastarych skał 
Czerwonej Planety. Poddane wysokiemu ciśnieniu i nasączone olejem sardelowym, 
stanowiły 
naprawdę pożywne i smakowite danie. Ale Tweena nie miała żadnego sprzętu 
wytwarzającego 
ciśnienie, a sardelowy olej zużył się wiele pokoleń temu. Jednak bez względu na 
to, czy się to 
komuś podoba czy nie, sułki - choć bez okrasy - wciąż były głównym źródłem 
pożywienia całych 
marsjańskich rodzin.
Idziemy dalej śladami naszej znakomitej bohaterki. Widzimy jak lekko podskakuje 
stawiając 
długie kroki w lekkiej marsjańskiej grawitacji. Ten sposób poruszania uwypukla 
smukłość jej nóg 
obciągniętych przezroczystym materiałem ze sztucznego włókna. Dziewczyna nawet 
na chwilę nie 
odrywała wzroku od podłoża, szukając charakterystycznego blasku, zdradzającego 
obecność dużego 
skupiska sułków. 
Cierpliwość została wynagrodzona. - Daleko przed sobą, panna dostrzegła kępę 
drogocennych 
roślin, tkwiącą samotnie na rozległej równinie leżącej między miastem Alma a 
Corazon Junction. 
Obszar ten był zbyt biedny, aby figurować w indeksie ubóstwa jaki został 
utworzony przez 
zrzeszone planety.
Gdyby Tweena wykazała się większą czujnością, na pewno zauważyłaby samotny cień, 
który 
pojawił się niepostrzeżenie nie wiedzieć skąd. Znajdował się tuż za jej plecami 
i wciąż się 
przemieszczał lekko drgającym ruchem, przez co był trudny do zaobserwowania. Ale 
Tweena, jeśli 
nawet by dostrzegła ów tajemniczy cień, nie poświęciłaby mu uwagi; miała bowiem 
o wiele 
ważniejsze sprawy na głowie.
Znowu niepotrzebne uprzedzanie faktów! Ciemna smuga nieprzerwanie przysuwał się 
coraz 
bliżej, aż wreszcie przycupnęła tuż przy Marsjance. Dopiero wtedy dziewczyna 
dostrzegła cień i 
stanęła, aby mu się przyjrzeć. 
Miał obły  kształt i był bardzo dziwny. W całym swoim życiu nie widziała 
dziwniejszej zjawy. 
Z zapartym tchem obserwowała, jak ciemnoszary kształt przeciąga się i ziewa. 
Wtedy cofnęła się o 
krok przerażona, bo właśnie sobie uświadomiła, że na rozległej skalistej 
równinie nie było niczego 
mogłoby rzucać taki cień! Kiedy jednak stwierdziła, że mglista postać nie robi 
żadnych 
gwałtownych ruchów (bo też w ogóle się nie poruszała) Tweena przybliżyła się 
trochę gotowa 
przyjrzeć się eterycznemu obiektowi uważniej.
- Jeszcze chwileczkę - mruknął cień. Znowu się przeciągnął, przyjmując po kolei 
kilka 
wyszukanych kształtów, aby w końcu stać się małym przedmiotem, który zachowywał 
się tak, jakby 
nie umiał podjąć decyzji czym chce być - jak oszalały zmieniał swe struktury z 
jednej w drugą. 
Wyglądało to bardzo tajemniczo. Z tego wszystkiego Tweenę rozbolał żołądek. 
Przypomniała sobie, 
że osadnicy z Marsa opowiadali różne historie, legendy i stare bajki o 
przedziwnych, nieznanych 
stworzeniach. Panowało jednak powszechne przekonanie, że one dawno przestały 
istnieć. Ale nie, 
owe istoty zjawiały się od czasu do czasu, aby skontrolować serca i umysły 
nowych pokoleń, 
biedotę wszelkich  ras, które wyemigrowały z Ziemi w poszukiwaniu lepszego 
życia.




16. W marsjańskiej chacie
Dziewczyna wiodła dość spokojne życie na Marsie. Jej rodzina mieszkała w krytej 
darniną 
chacie, w której utrzymywano właściwe ciśnienie. Okna, zamiast szkła wypełnione 
odrapanym 
żółtawym plastikiem, prawie nie przepuszczały światła słonecznego, i tak 
znacznie zredukowanego 
na Marsie. Cała rodzina gnieździła się w jednym pokoju. Ojciec Tweeny spędzał 
wiele czasu w 
kącie, przemawiając do marsjańskiego szczura piaskowego - jedynego swego 
przyjaciela. Co chwila 
wychylał się w stronę gryzonia i mruczał:
- Chcieli odebrać mi stopę, ale ją odzyskałem, widzisz? 
Rechotał przy tym nieprzyjemnie, aż ciarki przechodziły po plecach. Zachowywał 
się tak od 
czasu, gdy dwa lata temu Tweena i jej matka zachorowały na Marsjańską Grypę. To 
była grypa typu 
B - objawiała się dokuczliwym swędzeniem dłoni, katarem i halucynacjami. Dlatego 
też chore 
kobiety nie mogły obracać kół maszyny, od której zależał ich byt. Tak 
nieszczęśliwie się złożyło, że 
także Bubber był wtedy nieobecny. Wyjechał, aby ukończyć kurs w Marsjańskiej 
Szkole Mocnego 
Uderzenia, dlatego on też nie wyrabiał swojej normy. Ojciec poddał się rozpaczy, 
a tryby wytwórni 
stały w bezruchu. Koła wykonane z kutego żelaza stały ciche i pełne wyrzutu, w 
nikłym blasku 
małych migoczących płomyków odległego słońca. Cała ta imponująca maszyneria 
tkwiła samotnie 
w kącie, pozostawiona samej sobie podczas gdy zainfekowane grypą kobiety na 
zmianę kładły się 
do jedynego w całym domu łóżka. Światło w izbie drgało już niepewnie, ponieważ 
zapasy 
rzeczywistości zaczęły się powoli kończyć. Jednak najgorsze miało dopiero 
nastąpić. Otóż, gdy w 
pewnym momencie ojciec spojrzał w dół, stwierdził, że jego stopa zniknęła. A 
należy wiedzieć, że 
wyczerpywanie się zasobów rzeczywistości najczęściej objawia się utratą stopy. 
Ojciec wpadł w 
panikę. Tweena do tej pory pamięta, jak wpatrywał się w swój kikut zakończony 
prostym cięciem 
bez jednej kropli krwi. Rzeczywistość nie ma czasu na sentymenty. 
- Moja noga! - wrzasnął. - Zniknęła! 
- Nie martw się - powiedziała wtedy mama. 
Zwlokła się z łóżka i lekko pociągając nosem, stanęła do pracy przy ciężkich 
kołach 
wytwórni. Wtedy stopa ojca ukazała się na nowo. Najpierw migotała lekko, lecz 
już po chwili 
zrobiła się całkowicie wyrazista. Niemal bez szwanku przebrnęła przez ciężką 
próbę. Na pamiątkę 
tego wydarzenia została ojcu jedynie mała wysypka w podbiciu od wewnętrznej 
strony gdzie 
rzeczywistość często się ociera. 
Jednak w psychice mężczyzny do końca życia pozostał trwały ślad. Od tamtej pory 
nikomu 
już nie ufał. Stał się podejrzliwy, tajemniczy i niezwykle czujny. W tajemnicy 
przed wszystkimi 
gromadził blisko siebie małe kamienie. 
- One mi pomagają - mawiał. - Teraz, gdy je mam, nikt nie odbierze mi drugiej 
stopy.
Każdy widział, że ten ciężko doświadczony człowiek bardzo cierpi, ale jego 
odejście od 
zmysłów przeważyło szalę. Po tygodniu, gdy nie nastąpiła żadna poprawa, a ojciec 
wciąż tylko się 
śmiał, Tweena razem z matką podjęły dramatyczną decyzję.
- Nie możemy żywić osoby, która sama nie jest w stanie na siebie zarobić - 
orzekła mama. 
- Ach, tatusiu - prosiła Tweena. - Spróbuj raz jeszcze, proszę! 
Ojciec ponownie odmówił kręcenia kołami życiodajnej wytwórni. 
- Nie ma już dla mnie ratunku - powiedział. - W życiu już do niej nie podejdę. 
- Tato, proszę - błagał Bubber. 
Matka z córką sprowadziły na naradę Bubbera, starszego brata Tweeny. Po 
ukończeniu 
summa cum diopsis w Marsjańskiej Szkole Mocnych Uderzeń znalazł pracę w 
Marsjańskich 
Zakładach Anomalii. Bubber zajmował się tworzeniem replik osiągnięć pradawnych 
cywilizacji, 
które z jakichś powodów przestały istnieć. Firma, zatrudniająca chłopaka 
sprzedawała potem jego 
wytwory turystom. Wśród wyrobów, dla przykładu, znajdowały się steatytowe 
spódnice w 
pomarańczowe i czerwone kropki, a także histaminowe korki, które zastąpiono 
kapslami. Bubber 
miał nawet maszynę do robienia kapsli z jaspisu i na odwrót, czyli jaspisu z 
kapsli, w zależności od 
popytu na rynku. Pewnie trudno w to uwierzyć, ale towary sprzedawały się dobrze, 
a skoro turyści 
byli zadowoleni, zadowolony był także Bubber. I z tym większym zapałem rzucał 
się w wir odkryć: 
na nowo powoływał do życia książki telefoniczne, balony i przeróżne inne 
drobiazgi. Mimo 
wszystko Zakłady Anomalii nie cieszyły się dobrą reputacją. Wiadomo, że na 
Marsie nikt nigdy nie 
widział żadnych osiągnięć pracy rąk ludzkich, których używano w dawnych czasach, 
dlaczego 
zatem Marsjanie mieliby wierzyć, że przedmioty wytwarzane przez Bubbera są 
autentyczne? Całe 
szczęście, że wśród turystów zwiedzających Czerwoną Planetę zawsze znalazł się 
chętny  do 
nabycia na pamiątkę jakiegoś drobiazgu, ładnie prezentującego się na kominku. 
Bubber pracował więc zapamiętale na niewielkiej tokarce i zużytych obrabiarkach. 
Był bardzo 
pracowitym człowiekiem, może z powodu zajęczej wargi i nienaturalnej postury. 
Niektórzy krewni 
uważali go za maniaka, lecz Tweena i mama zawsze broniły Bubbera: 
- Przecież jest głową rodziny, szczególnie teraz gdy tatusiowi zdrowie nie 
dopisuje.
Problemem należało naprawdę szybko się zająć, ponieważ osoba, która nie mogła 
zapracować 
na siebie przy kołach wytwórni była wielkim ciężarem dla innych członków 
rodziny. 
Jakże wspaniale się żyło bez konieczności używania tych diabelnych maszyn! 
Tweena z 
rozrzewnieniem myślała o czasach, gdy rzeczywistość była dostępna podobnie jak 
powietrze czy 
światło dzienne. Wszystko się zmieniło, od kiedy Ehrenzveig zaczął swoje 
piekielne eksperymenty. 
Nie cofnął się nawet przed ingerencją do wnętrz metafor pochodzących z 
rekombinacji. A wtedy 
granice multiwersum stanęły otworem i wszystko zatraciło swoją odrębność, a co 
za tym idzie - 
realność. Ach żeby tylko mogły wrócić stare dobre czasy! 
Tweena pogrążyła się w zadumie nad losami świata. Na razie bowiem nie miała nic 
do 
myślenia o cieniu. Wiadomo: jeśli już zobaczyłeś jeden cień tak jakbyś widział 
je wszystkie. Tak 
przynajmniej mówi ludowe przysłowie. Tweena jednak zdawała sobie sprawę, że owa 
mądrość nie 
dotyczy cienia, który tkwił na przeciwko. Po pierwsze dlatego, że był 
trówymiarowy czy też, gdyby 
policzyć jeszcze śmieszny kształt po zewnętrznej przekątnej - nawet 
czterowymiarowy. Po drugie, 
aby zmienić położenie, zabawnie wyginał się jak maleńki robak pełzający po 
liściu. Tajemnicza 
szara postać posiadała jedno widoczne oko - białe i nieruchome, niechętnie 
współpracujące z 
właścicielem. 
Cień nawet chwili nie usiedział w miejscu! Najpierw pełzał wydając z siebie 
dziwne odgłosy 
podobne do bzykania owada, choć brakowało charakterystycznego szelestu skrzydeł. 
Potem 
wykonał próbę podskoku i coś zaszemrał.
- Wreszcie jestem jak trzeba! - odezwał się nagle. - A mówili, że nie dam rady. 
Niedowiarki! 
Udało mi się dokonać średnio zaawansowanej transformacji, całe dziewięć jardów. 
Rozumiesz, co 
mówię? A teraz, dziewczyno, nadszedł czas, abyśmy sobie porozmawiali. 
- Tylko nie to! - wrzasnęła Tweena. 
Każdy wiedział, że wdawanie się w rozmowę z cieniem mogło mieć fatalne skutki 
lub 
przynajmniej zostawić przykry smak w ustach. Bubber na potwierdzenie takich 
informacji 
gromadził nawet zapiski dotyczące prastarych wierzeń ludowych, a potem 
publikował je dla 
turystów. 
- Czego ode mnie chcesz cieniu? - zapytała, gdyż najwyraźniej zmieniła zdanie. - 
Dlaczego 
pragniesz ze mną rozmawiać? 
- Na początek nie nazywaj mnie "cieniem" - usłyszała w odpowiedzi - To nazwa 
rodzajowa, a 
ja przecież różnię się od wszelkich tworów.
- Jak wobec tego mam cię się do ciebie zwracać?
- Powinnaś wiedzieć takie rzeczy - ofuknął ją cień. - Jestem maszyna 
Szeherezada. 
Tweena nigdy dotąd nie słyszała o czymś takim, ale używając stosownego skrótu 
myślowego, 
poznała wcześniejsze dzieje maszyny. Przypomniała sobie też słowa ojca: "Między 
niezliczoną 
ilością niebezpieczeństw czyhających na człowieka na naszej planecie jest jedno, 
którego 
szczególnie się wystrzegaj. To maszyna Szeherezada." 
Tweena nie umiała powiedzieć, czy przypominała sobie to wszystko samodzielnie 
czy może 
za pomocą maszyny. 
- Oczywiście, że tak - odpowiedziało urządzenie, godząc się natychmiast na obie 
sugestie jak 
też na kilka innych, które podsunęło szanowne audytorium. - Musimy  razem dać 
sobie radę. Snuję 
opowieści i jestem bohaterem licznych legend, ponieważ ja właśnie je opowiadam. 
Zrobię to zaraz 
lub kiedyś w przyszłości. Wszyscy będą słuchać i drżeć ze strachu, bo wreszcie 
odzyskałam 
wolność. Od tej pory związek przyczynowy przestaje istnieć! 
Maszyna zaśmiała się złowieszczo. Nagły dreszcz targnął ciałem dziewczyny o 
małym 
zgrabnym nosku i świeżej cerze, która tak szybko brązowiała na słońcu. 
- Czego chcesz? - powtórzyła pytanie Tweena. 
- Potrzebuję cię do mojej opowieści - powiedziała maszyna. 
- Przecież występuję już w swojej własnej - zdziwiła się Tweena. 
- Naprawdę myślisz, że ty sama tworzysz jakąś historię? Tylko zgódź się ze mną 
współpracować, a zobaczysz jak mało jest warta ta twoja samozwańcza 
rzeczywistość przy moich 
poważnych zamysłach. 
- Czyżby? - powątpiewała Tweena. 
Maszyna zdołała przewidzieć niektóre ze sprzeciwów dziewczyny, ponieważ 
wcześniej 
posłużyła się metodą kręgów zamboanga, aby umieć sobie radzić z tego typu 
problemami. 
- Lepiej będzie, jeśli uprzedzę cię na samym początku, że posiadam pełnię 
władzy, więc 
radziłbym, żebyś mi się nie sprzeciwiała. 
- Jeżeli jesteś taka potężna, to dlaczego po prostu nie umieścisz mnie w swojej 
opowieści, 
tylko prosisz o zgodę? 
- Mogłabym to zrobić i dobrze o tym wiesz - powiedziała maszyna. Zdecydowałam 
jednak 
trochę pomniejszyć swoje wpływy. Takie ograniczenia świetnie robią opowieściom. 
No rozumiesz, 
sprawiają, że akcja staje się wartka. 
- Nic mnie to nie obchodzi - burknęła Tweena. - Powiedz mi tylko, co się stanie, 
jeśli odrzucę 
twoją propozycję? 
- Wtedy cię uśmiercę - orzekła zimno maszyna. - Albo zrobię się coś jeszcze 
gorszego.


 
17. Krótki ekskurs o jeszcze innych wariantach w opowieści
Maszyna Szeherezada przerwała, zdegustowana. Dziwne, ale rozmowa z Tweeną nie 
przebiegała po jej myśli. Zmarszczyła brwi z niezadowoleniem. Niby taki mały 
grymas, lecz wciąż 
jeszcze kosztował wiele wysiłku maszynę nieprzywykłą do dreszczy towarzyszących 
procesowi 
uczłowieczania. Chciała też wydąć wargi lub zrobić cokolwiek innego byleby tylko 
coś zaczęło się 
dziać. Szczęściem, samo zmarszczenie brwi zdążyło przynieść efekty - w 
podświadomości maszyny 
rodziły się już nowe pomysły. Niestety, w rzeczywistości, Tweena zniknęła. 
Zdenerwowana 
Maszyna rozejrzała się dookoła. A to pech! Miała już bohaterkę i cały odcinek 
opowieści! Czy 
wszystko teraz miałoby pójść na marne? Gdzie się podziała dziewczyna? Jakby na 
potwierdzenie 
kłopotów, maszyna spostrzegła falowanie, które zaczęło obejmować powietrze, 
podłoże i wreszcie 
cały obszar występujący w opowiadanej historii. Kto jak kto, ale Szecherezada 
dobrze wiedziała, że 
to pierwszy zwiastun niestabilności toku historii. To było w pewnym sensie jak 
trzęsienie ziemi, 
które przeniknęło maszynę niczym spóźniona skrucha. I oto opowiadanie ogarnęła 
wielka 
niewiadoma. Teraz jednakz planem czy bez planu, coś musi się wreszcie wydarzyć. 
Jeszcze tylko krótka chwila zastanowienia. Popatrzmy, przez co przebrnęliśmy do 
tej pory. Aż 
trudno się pozbierać w powstałej gmatwaninie, pełnej pożałowania godnych, 
przelotnych 
wymysłów.
Drodzy przyjaciele, dłużej już nie możemy zwlekać, ruszamy. 
Maszyna zajęła się oglądaniem dwóch małych dziewczynek. Jedna drobna, chuda 
jakby źle 
odżywiona i z zapadniętymi oczyma; druga okrąglutka, tęga i ruda. Maszerowały 
trzymając się za 
ręce. Naraz zatrzymały się na czymś co przypominało scenę i obejrzały się z 
wyczekiwaniem. 
- Nie - warknęła maszyna. - To nie to. 
Dziewczynki zachichotały i zniknęły za proscenium, wywołując szelest tafty. 
Na scenę wszedł słoń, ociężale kołysząc tułowiem, aby zwrócić na siebie uwagę, 
ale został 
odprawiony machnięciem macki maszyny. Natępny był Voltaire. Uśmiechnął się 
przykrywając usta 
ręką, złożył głęboki ukłon i zniknął. Chór z "Aidy" Verdiego wyśpiewał: 
"L'giusti della 
narcolepsia!" i także odszedł w nicość. Potem jeszcze wystąpił matador z muletą, 
pojawiły się trzy 
chochliki w drodze do Wielkiego Pałacu, przemknął Szalony George, praprawnuk 
Szalonego Maksa 
i cały korowód innych postaci dotąd tłoczących się za kulisami i na tyłach. A 
wszystkie bardzo 
pragnęły zaistnieć na scenieżycia i żaden środek zastępczy nie mógł ich 
zadowolić. 
Ale maszynie nikt się nie spodobał. Być może dlatego, że kandydaci zostali 
wybrani przez 
automatyczny program. Maszyna zainstalowała go sobie jakiś czas temu, aby 
odciążyć się od 
ciągłego podejmowania decyzji. Jednak w krytycznym momencie ciężar 
odpowiedzialności i tak 
spoczął na jej barkach. Tak więc z gniewem po raz kolejny odrzucała poszczególne 
kandydatury, 
skrobiąc coś pod nimi, aż w końcu znalazła to, czego szukała. Odsunęła wieczko 
procesora 
wspomnianego programu. Ukazał się prosty mechanizm, zupełnie niepodobny do tych 
dużych, które 
kierują losem gwiezdnych systemów i megalomanów. Trzeba było powrócić na dawną, 
ryzykowną 
drogę przeobrażeń i powtórnie wziąć na siebie proces tworzenia. 
Moment powrotu do poprzedniego trybu ogłuszył Szecherezadę na chwilę, wywołując 
nieprzyjemne mrowienie w okolicach brzucha. Ale trzeba zapomnieć o tym, co 
niemiłe. Maszyna 
postanowiła bardzo ostrożnie kontynuować dzieło. Najpierw powinna coś wykreować. 
Wszystko 
przecież zaczęło się od tego, nieprawdaż? Szecherezada nie czuła się jednak na 
siłach aby tworzyć 
jakieś doniosłe postacie. Zresztą ostatnio w ogóle nie była w zbyt dobrej 
kondycji. Nie, nic 
poważnego: przeżywała tylko lekki atak entropii; niektórzy mówią, że to choroba 
rozkładająca na 
części. Ale dosyć już tego. Nuże! Gdzie są efekty tworzenia? Maszyna, 
rozejrzawszy się dokoła 
stwierdziła, że powołała do życia królową Nilu - wysoką, wyniosłą i srogą 
kobietę, odzianą w 
wylinkę węża. 
- Pieniądze albo życie! - krzyknęła Szeherezada.
Ta kwestia nie należała do zbyt wyrafinowanych, ale przecież należało od czegoś 
zacząć. 
- Witam cię, maszyno - odpowiedziała monarchini. - Nazywam się Ingle. Jestem 
piękną i 
rozpustną królową Nilu. Istnieje dość obszerny i całkiem przystępny opis mojej 
osoby. Ale nic nie 
zaszkodzi, jeśli przekażę ci kuszący przedsmak wiedzy o mojej urodzie. Mam lekko 
falowane włosy 
w dwu odcieniach i wiele innych drugorzędnych atrybutów cenionych u płci 
pięknej. 
Gdy mechanizm Szeherezady skierował wzrok na królową, natychmiast zdał sobie 
sprawę, że 
tęsknił za czymś takim przez całe życie. Czuł, że topią się jego metalowe części 
i zewnętrzne 
obwody. O Boże, jaka ona śliczna! Jednak, jakżeby on, prosty mechanizm zwykłej 
maszyny, miał w 
ogóle prawo żywić choć najmniejszą nadzieję? Ci, którzy na samym początku 
zajmowali się 
programowaniem posłuszeństwa, ubawiliby się teraz owym  zainteresowaniem płcią 
przeciwną. 
Gdyby widzieli..
Wszystko wskazywało na to, że mechanizm maszyny nigdy już nie wydobędzie z 
siebie głosu, 
więc zrezygnowana królowa Nilu, a może też królowa Nocy, machnęła niedbale ręką; 
wyglądała 
przy tym już nie jak kobieta ale też jeszcze nie jak mydelniczka. 
- Ach, maszyno, na co nam przyszło. Nie do wiary, że musimy spotykać się w takim 
miejscu. 
- O czym ty mówisz? - zapytało urządzenie.
Szeherezada zaniepokoiła się z lekka. Przecież tej postaci nie wolno zwracać się 
do swego 
twórcy tak poufale. I czyżby to miało oznaczać, że już się kiedyś spotkały? 
Jakby w odpowiedzi, 
odnoga sterująca prawdopodobieństwem uwolniła się od domniemanego ośrodka 
przeczuć 
maszyny. Od tej pory zaczęła działać zupełnie samodzielnie, a mogło to mieć 
nieprzewidywalne 
skutki. 
- Musimy się stąd wydostać - powiedziała królowa Nocy. - Nie zadawaj żadnych 
pytań. Rób 
wyłącznie to co mówię. 
Nastąpiło kuszenie mechanizmu maszyny Szeherezady. Czyż nie tego właśnie pragnął 
on od 
zawsze? Bierność, spokój i komfort. Już od dawna nie zakosztował rozkoszy 
płynących z 
prawdziwej degeneracji. Ujął więc rękę królowej Nocy - małą i zupełnie 
niepodobną do jego uroczo 
uformowanego czułka ale też piękną na swój własny sposób. Kroczyli obok siebie 
olbrzymim 
korytarzem ciągnącym się między skomplikowanymi odgałęzieniami wieczności. Jakże 
wspaniale 
jest po prostu iść, oddychać i wzdychać; mieć nad głowami piękny księżyc i jego 
szare cienie. 
Królowa już kiedyś widziała równie wspaniały widok. Przechyliła się nad 
balustradą. Jej pierś 
falowała lekko. Wokół unosiła się woń tak wyszukana jak słowicze gobeliny albo 
taniec jaskier. Nic 
jednak nie trwa wiecznie. Mechanizm nie czuł żalu. 
- Żegnaj - wyszeptał do królowej Nocy. - Jest w tobie coś ciekawego, lecz nie 
mogę ci tego 
odebrać. Twój czas jeszcze nie nadszedł. 
- Chyba masz rację - odparła królowa. Widać było smutek w jej ciemnych, 
bezlitosnych 
oczach. Pomachała ręką i wróciła do swojej szufladki, w której panowała 
rozpusta. Mechanizm 
Szeherezady patrzył za nią, aż zniknęła. I znowu wolność. 
Sytuacja mogła wydawać się zabawna, zabawne ale maszyna co innego miała na 
głowie. 
Postanowiła za wszelką cenę się dowiedzieć kto za tym wszystkim stoi. W tym celu 
musiała przejść 
metamorfozę i stać się Drugim Ja. Wątpliwa przyjemność. Ponadto nigdy nie można 
było ufać 
zamierzeniom Drugiego Ja. Ale czemu nie spróbować ten jeden jedyny raz? A dla 
Drugiego Ja to 
dziecinna sztuczka wślizgnąć się do sfery myśli - miejsca, z którego płyną 
wszelkie impulsy. 
W taki oto sposób maszyna Szeherezada znalazła się na krętym korytarzu 
doraźnego, 
metaforycznego terytorium. Minęła stoisko ze świeżym sokiem owocowym, przemknęła 
obok 
salonów, gdzie grubiański śmiech rozbrzmiewał do białego rana. Weszła do 
pomieszczenia, w 
którym odbywają się rekonstrukcje fantazji. Zapukała do drzwi i znalazła się w 
małym pokoju. 
W środku, za maleńkim biurkiem siedziała nieznaczna postać bardzo podobna do 
maszyny i 
sterowała całym procesem. A więc Szeherezada miała rację! Drobiny zdrowego 
rozsądku 
podszepnęły, że należało jak najszybciej pozbyć się humunculusa - bo nim właśnie 
była owa postać. 
Narzędzie, jakby specjalnie przygotowane do tego celu, leżało pod ręką. Ostrza 
uniosły się i opadły 
na dużą heblarkę. Różowo-brązowa droga ucieczki stanęła otworem, w powietrzu 
unosił się zapach 
tureckiego tytoniu... 




18. Narodziny Ahaba 
W paskudnym nastroju maszyna Szeherezada kazała ulotnić się  wszelkim iluzjom i 
wróciła 
do początku czyli gabinetu Martindale'a. Wiadomo, że tak naprawdę nie był to 
jego własny gabinet. 
Ale właśnie tam Martindale po raz pierwszy poprosił Ahaba o opowieść tym samym 
dając 
gawędziarzowi moc, której nikt jeszcze nie zbadał. Wkrótce trzeba będzie 
zobaczyć co się dzieje z 
Martindale'em, a także przemyśleć postać Tweeny. Lecz najpierw - chwila dla 
siebie. 
O zmroku gabinet wyglądał całkiem przytulnie. Zapomniana, nie tknięta paczka 
papierosów 
record wciąż leżała na ogromnym stole. Chcielibyście poznać ich opowieść? 
Maszyna nie mogła 
sobie pozwolić nawet na rozważenie takiej propozycji. Miała już dość kłopotów i 
to nie ze swojej 
winy. 
Nikt nie powiedział Ahabowi, że w tej grze obowiązują pewne reguły. Kiedy 
pierwszy raz 
znalazł się w krainie opowieści był niedoświadczony i bardzo naiwny. Sądził, że 
cała zabawa polega 
przede wszystkim na tworzeniu i kontynuacji wątków, które powinny się ciągnąć, 
krzyżować i 
przecinać jak różnokolorowe wstęgi dymu, albo pajęcze nici. 
Ahab martwił się własnym kształtem. Dobra, , na początku może przypominać jajo. 
Zresztą to 
uczucie wydawało się nawet przyjemne. Poza tym, co byłoby lepszym symbolem?
Ale gdy już miał własne imię, potrzebował czegoś więcej. Na przykład celu. W tej 
chwili 
powinien podjąć jakąś decyzję w sprawie Tweeny z Marsa. Narratorowi trudno jest 
jednak 
opowiadać historie będąc jajem. Powinien stać się kimś bardziej wrażliwym. 
Magiczną sarną? A 
może Rzymianinem zwanym Radiksem? W głowie gawędziarza aż się roiło od 
przeróżnych 
pomysłów. 
Jak wybrać, jednocześnie pozostawiając sobie zupełną swobodę i nie wiążąc się 
nawet z 
pojedynczą linią tekstu? Ahab ponad wszystko pragnął zachować wolność, 
nieograniczoną inwencję 
i spokój niczym wspaniały bóg Dionizos. Tak, właśnie nim był i będzie: 
zachwycającym 
Dionizosem.
Oczywiście, że chciał przy tym mieć naturę Proteusza, nieuchwytnego boga, który 
umiał 
zmieniać swą postać.  Tego także pragnął i potrzebował całym sercem. Zamierzał 
uczestniczyć w 
życiu innych ludzi, podzielać ich radości i smutki. Dlatego nadał sobie imiona: 
Proteusz Dionizos. 
A może lepiej odwrócić kolejność?... A jak, w związku z tą przemianą,  powinien 
wyglądać?
Zachowując się bardzo ostrożnie jako że znajdował się na zdradliwym terytorium, 
Ahab 
podjął narrację: "Dionizos Proteusz, znany także jako Ahab, był wysokim i 
szczupłym mężczyzną. 
Miał nadzwyczaj urodziwą twarz z jaśniejącymi głęboko osadzonymi, szafirowymi 
oczami. 
Mógłbyś dostrzec w nich ukryte iskierki radości, które dodawały wdzięku rysom. 
Dionizos Proteusz 
poruszał się lekko, zwinnie i z niespotykaną kocią gracją. Łączył w sobie dwa 
wielkie mity Hellady: 
mit Dionizosa - zwiastuna ekstazy - i Proteusza boskiej postaci umiejącej 
zmieniać swój kształt 
zależnie od sytuacji." 
I oto nastąpiła magiczna przemiana, stanowiąca efekt wysiłków czynionych przez 
naukę o 
nowoczesnej narracji. Ahab rozejrzał się dokoła w poszukiwaniu lustra, w którym 
mógłby się 
przejrzeć. Rzecz jasna, niedorajda Martindale nawet nie posiadał takiego 
przedmiotu. Nic nie 
szkodzi, Ahab sam zrobi odpowiednią szklaną powierzchnię. I natychmiast swój 
pomysł 
wprowadził do narracji. A chwilę potem stanęło przed nim wysokie zwierciadło z 
kanciastym 
obramowaniem i małymi, delikatnymi nogami z plastiku. Nowo stworzony mężczyzna 
popatrzył na 
swoje odbicie - było zachwycające. Jakże wszystko się zmieniło w stosunku do 
tych okropnych 
długich lat, które spędził w sklepie na zakurzonej, półce! Jest wreszcie wolny, 
wolny! 
Najwyższy czas porozmawiać z Tweeną. I niech się wreszcie stanie co ma się stać! 
Światło w gabinecie zaczęło ciemnieć, a gdy ponownie rozbłysło, Ahab znajdował 
się już na 
Czerwonej Planecie. Stał w marsjańskiej chacie - niedoskonałym efekcie pracy 
ludzkich rąk - i 
rozmawiał z Tweeną, śliczną tutejszą panną.




19. Ahab, Tweena, Mars 
- Nie rozumiem, czego ode mnie chcesz - odezwała się Tweena. - Razem z bratem 
mamy 
nawał pracy przy wytwórniach. 
- Powiedzmy, że mógłbym cię stąd zabrać -rzekł Ahab. - Przypuśćmy też, że 
darowałbym 
tobie i twojej rodzinie lepsze życie? Czy wtedy byłabyś gotowa uczynić mi pewną 
przysługę? 
- Sądzę, że skoro musisz upokarzać się i prosić, chcesz, abym zrobiła coś 
okropnego - odparła 
rezolutnie dziewczyna.
- Skądże znowu! Ale mów, zgadzasz się?
- Chyba tak. A dokładnie o co chodzi? 
- Chodź ze mną - zaproponował tajemniczy gość. - Coś ci pokażę.
Ahab, chwyciwszy dziewczynę za rękę, zrobił dwa kroki do przodu i wszedł w 
ścianę chaty. 
Tweena nie ukrywała zdziwienia i zdenerwowania takim sposobem wychodzenia, ale 
poszła za 
nieznajomym. Czuła, że wtapia się w ścianę i ją przenika. To było wspaniałe 
doświadczenie. Kiedy 
jednak znalazła się po drugiej stronie chaty nie ujrzała płaskiego, lekko 
pochyłego, marsjańskiego 
krajobrazu jak się spodziewała, lecz coś zupełnie nowego i zdumiewającego. 
Razem z mężczyzną znajdowała się w mieście. Dokoła ani żywej duszy. Właściwie 
były to 
tylko wspaniałe ruiny miasta. Kawałki misternie obrobionego marmuru, płytki 
kruszejącego 
wapienia, całe bloki betonu. To miejsce na pewno było kiedyś iście cyklopowe lub 
może nawet 
supercyklopowe. Zimny wiatr gwiżdżąc owiewał ulice i szarpał przybyszom ubrania, 
które na 
szczęście chroniły ich od przejmującego chłodu. Mimo wszystko policzki Tweeny i 
tak 
zaczerwieniły się od zimna. 
- Gdzie jesteśmy? - zapytała. 
- To jest opuszczone miasto Lu - odpowiedział Ahab. 
- Nigdy o nim nie słyszałam. 
- Nic dziwnego, to nie twój świat. 
- Nic nie rozumiem - stwierdziła Tweena. 
- Każda akcja opowiadania ma swoją czasoprzestrzeń. Właśnie ją nazywam światem - 
wyjaśnił Ahab. - Wszystkie historie rządzą się własnymi regułami, które mówią co 
wolno czynicć, a 
czego nie należy. I tak pewne normy jednej opowieści czasami nie przystają do 
innej.
- Teraz rozumiem. A przynajmniej, tak mi się wydaje. Czy to wszystko znaczy, że 
Lu nie 
istnieje w moim układzie? 
- Zgadza się - potwierdził Ahab. - Twój świat z małą ludzką cywilizacją 
nieprzerwanie 
walczącą o życie na ubogiej w tlen planecie ma raczej nieciekawe widoki na 
przyszłość. Dlatego też 
niewiele narracyjnych przestrzeni może tam zaistnieć. 
- W jaki sposób zabrałeś mnie z jednego świata w drugi? 
- Otóż masz do czynienia z "międzyświatowym" skoczkiem - zażartował Ahab. 
- Nigdy nie przyszłoby mi do głowy, że coś podobnego jest w ogóle możliwe. 
- Jeśli się chwilę zastanowisz zrozumiesz, że tak musi być. W jaki inny sposób 
ktokolwiek by 
się dowiedział, że istnieje nieskończenie wiele możliwości? A porzebujemy ich 
multum, jeśli 
zamierzamy mieć parvo. 
- Znów niczego nie rozumiem - stwierdziła Tweena. - Co ty chcesz zrobić? 
- Pragnę stworzyć multiwersum z opowieści, które snuję niczym pająk  swą nić. 
Problem w 
tym, że uniwersum możliwości wcale tego nie chce. Dlatego muszę znaleźć jakiś 
niezwykły sposób 
aby zrealizować swój plan. 
- Czy masz na myśli coś konkretnego? 
- Posłużę się rzeczywistością - odpowiedział Ahab. - Ową potęgą, która wszystko 
zespala i 
wcale się nie przejmuje, dlaczego robi to tak, a nie inaczej. Jeśli połączę ze 
sobą odpowiednią liczbę 
moich światów, ich bliskość utworzy logiczny ciąg. Faktem jest, Tweeno z Marsa, 
że znajdujesz się 
teraz w straconym mieście Lu. Ono nawet nie istnieje w twoim świecie. To jeden 
ze sposobów, za 
pomocą którego zamierzam powiązać ze sobą różne czasy i przestrzenie. 
- Jesteś bardzo bystry - oceniła Tweena. - Jak długo mam tu zostać? 
- Trudno powiedzieć - odparł wymijająco Ahab. - Nie wiem też jeszcze dokładnie, 
gdzie 
najlepiej pasujesz. Jednak wkrótce się dowiem. Gdy tylko uda się połączyć nić 
twojego życia z nicią 
innej postaci z jakiejś opowieści, wtedy osiągniemy cel. Wszechświat znów będzie 
nierozerwalną 
całością. Albo przynajmniej nastąpi początek tego doniosłego dzieła 
zjednoczenia. 
- Może to i niegłupi pomysł. A jaka jest w tym wszystkim moja rola?
- Po prostu czuj się w tym otoczeniu jak u siebie w domu. Niebawem ktoś się tu 
zjawi. 
- To znaczy kiedy? 
- Naprawdę nie umiem ci tego powiedzieć - westchnął Ahab. - Po prosty 
najszybciej jak mi się 
uda to spowodować. Najpierw muszę załatwić kilka ważnych spraw. 
- Zaczekaj! - krzyknęła Tweena. 
Jednak Ahaba już przy niej nie było. Została sama w straconym mieście Lu. 



20. Gabinet psychiatryczny. 
- Doktor czeka, proszę za mną - powiedziała pielęgniarka. 
- Dziękuję - Sherman Machine odłożył wymięty egzemplarz „Trasher's Magazine” i 
wyszedł z 
poczekalni na korytarz. Przez otwarte drzwi gabinetów było widać małe pracownie 
i odzianych na 
biało laborantów pochylonych nad palnikami Burmese Bunsena. Pielęgniarka 
zapukała lekko do 
drzwi sekretariatu. 
- Doktorze Macher - zwróciła się do mężczyzny w śnieżnobiałym kitlu, ze 
stetoskopem 
zawieszonym na szyi. - Przyprowadziłam pacjenta. To jest pan Sherman Machine. 
Doktor Macher przeglądał jakieś papiery z dołączonymi do nich kliszami zdjęć 
rentgenowskich. Kiwnął więc tylko głową, nie podnosząc wzroku. Potem machnął 
jedną ręką,  
następnie drugą, przy czym należy zaznaczyć, że drugą miał bardziej 
wypielęgnowaną niż pierwszą. 
- Tak, proszę spocząć, jeszcze chwilkę, Mister Machine. Czy mogę się do pana 
zwracać 
Sherman? 
- Oczywiście - zgodził się pacjent. - Jednak na imię mam Szeherezada. 
- Wystarczy Sherman - zdecydował lekarz. - Dziękuję pani, na razie to wszystko - 
powiedział 
do pielęgniarki. - Zaraz się panem zajmę, panie Sherman, chciałbym tylko 
skończyć pracę nad tymi 
raportami z Kliniki Hickey. 
Odwrócił się i zaczął mówić do dziobatego dyktafonu:
- Tak... sublateralna infuzja doriticu... typowe, typowe... 
Sherman Machine usiadł na plastikowym krześle przeznaczonym dla pacjenta i 
patrzył 
przytępionym wzrokiem na perkalowe zasłony okna. Gabinet doktora był na jednym z 
wyżej 
położonych pięter ogromnego budynku z betonu. Sherman zamyślił się. Miał za sobą 
długą i 
samotną zimę. 
- „Przecież to okropne żyć i umierać w takim odosobnieniu" - mówiła Marcia. 
- „Wszystko w porządku, dam sobie radę" - uspokajał ją wtedy Sherman Machine. 
Długie ponure wspomnienia przemykają przez głowę rozpaczliwie szukając jakiegoś 
punktu 
zaczepienia. Gdzie ona się podziewa? - Zastanawiał się Sherman. A potem, 
zupełnie 
niespodziewanie, znalazł się przed gabinetem w jej towarzystwie.
- Jak się nazywasz? - zapytał. 
- Mówią na mnie Milicent Automata - odpowiedziała. 
Działo się to tuż po przeniesieniu Tweeny do Lu. Machine miał właśnie zająć się 
realizacją 
swoich planów. A potem coś się wydarzyło. Właściwie nie pamiętał nawet dokładnie 
co takiego. 
Ocknął się tutaj, w poczekalni miernego psychiatry, doktora Murchera Machera. I 
rozmawiał z 
pociągającą młodą osóbką płci przeciwnej niejaką Milicentą Automatą. Nie należy 
się tu dziwić, że 
nieustraszony, i atrakcyjny robot - budowniczy zjednoczonego świata i stwórca 
wszechświata był 
bardzo zdziwiony. 
- Gdzie jestem? - zapytał wtedy. 
- Nie tak głośno - upomniała Milicent. - Niektórzy nazywają to miejsce "Tańczące 
Mamuśki". 
- Ach, mój Boże - jęknął Sherman.
Przypomniał sobie coś, co usłyszał dawno temu: ten świat można dzielić stosując 
wiele 
różnych metod. Ten ze sposobów, który miał największe szanse - z wynikiem 
9.89221 z możliwych 
10.0 - nazywał się Planem Przejść Warunkowych. Przejścia pojmowano jako bloki 
tworzące 
podstawy uniwersum. Realność zaś mogła być funkcją przejść różnego rodzaju i 
kształtu. Niektóre 
szybkie, inne wolne, albo takie jak obecna - bez końca. Ta, przez którą właśnie 
przebrnął Sherman, 
nie była jeszcze najgorsza. Wiązała się jednak z utratą pamięci, a amnezja jest 
niezwykle przydatna 
do gromadzenia empirycznych dowodów na przeróżne tezy. Można się przyzwyczaić. 
Machine powstrzymał wtedy Milicent Automatę od mówienia, przynajmniej na razie, 
i szybko 
rozejrzał się dokoła. Od razu wiedział, że znalazł się w przychodni lub szpitalu 
czyli tam gdzie 
leczy się chorych. 
- Kim jest ten doktor Murcher? - zapytał. 
- On chce ci pomóc. 
- A co jest ze mną nie w porządku? 
- Zarzuca ci się psychiczną maldyskrecję, maniakalne symulanctwo, grożenie 
złymi, 
ukartowanymi zamiarami, uczestnictwo w tańcu ludowym z odtwarzaniem postaci z 
Robin Hooda, 
zadzieranie nosa i tym podobne. 
- Cholera, tego się obawiałem - wymamrotał Machine. 
Od tej pory było jasne, że Milly Automata dostała się w cykl ogólnego zaniku 
treści, co potem 
mogło przekształcić się w błędne koło. Szwankował już nie tylko system odbioru 
bodźców, ale 
także intuicja zaczęła zawodzić. 
Z wielkim trudem, ale błyskawicznie, Machine zdołał wziąć się w garść pod 
względem 
emocjonalnym
- Nie zostawiaj mnie teraz mój zdrowy rozsądku! 
- Jakiś problem? - zapytał doktor Murcher. 
Machine zdał sobie sprawę, że robi z siebie widowisko, kurcząc swe czułki w 
stylu nie 
szanującego się robota, a wystarczyłoby jedno boskie kiwnięcie palcem, aby 
zachować twarz - część 
wspólną dla ludzi i robotów. 
- Ze mną wszystko w porządku - odpowiedział. - Tylko nie bardzo wiem, dlaczego 
najpierw 
przyszedłem do pana. 
- To my otrzymaliśmy sygnał i zareagowaliśmy - sprostował psychiatra.
- W takim razie w ogóle nie ma o czym mówić. Czy mógłbym już sobie pójść? 
Doktor smutno pokręcił głową. 
- Obawiam się, że nie. Bo jeśli już odpowie się na automatyczny sygnał, to 
należy również na 
niego zareagować. Przed odejściem musi pan podpisać List Wyjaśniający. Gdyby pan 
tego nie 
zrobił, zostałbym wezwany do złożenia RS58, a przecież obaj tego nie chcemy, 
prawda?
- Do licha! Nie rozumiem, dlaczegóż by nie? - zdenerwował się Machine. 




21. Lu, maginnis, Tweena...
Maszyna Szeherezada pokręciła głową i poirytowana spojrzała na zegarek. Tak jak 
podejrzewała, prawdopodobnie wystąpi tu luka. Wcześniej nawet tego nie 
zauważyła, a teraz jest 
zbyt późno na poprawki. Stoi kompletnie nie przygotowana, nic nie może wymyślić, 
a na domiar 
złego, nie zrobiła notatek. A następną scenę już widać między dwiema 
wybrzuszonymi górami. 
"Czy kiedykolwiek zdołam to wszystko uporządkować?" 
Miała za dużo na głowie. Mrużąc oczy i oddychając głęboko, Szeherezada zdołała 
jednak 
wykreślić większość rozgrywających się wokół niej zjawisk. Czy ktoś powiedział, 
że trudno jest 
rozproszyć rzeczywistość? Przecież wiadomo, że jeśli coś trzeba, to trzeba i 
już! 
Teraz należało się zastanowić, jak było z Lu. Czy maszyna myślała już przedtem o 
tym 
mieście? A jeśli tak, to co nastąpiło w konsekwencji? Precedens nie powinien 
przecież 
podtrzymywać akcji opowieści! Nie wolno do tego dopuścić!
Maszyna widziała już wielbłądy i jeźdźców czekających na swą kolej. Ci ostatni 
szurali 
nogami albo dzwonili uprzężą, aby zwrócić na siebie uwagę. Nie chcieli powrotu 
do owych 
smutnychg miejsc, w których nic się nie dzieje - zamiera narracja i wiele zdań 
kończy się 
wyrzutnią...
 
"A co z tym Maginnisem?" Opowiadałam już o Maginnisie? Nie? Czyż to możliwe? 
Tak? 
Wyostrzcie zatem wzrok. Chłopcy i dziewczęta, panie i panowie, oto idzie ku nam 
nowy bohater. 
Dziennikarze stłoczyli się dookoła. 
- Czy on zastąpi Martindale'a? 
- Martindale był dla mnie dobry - powiedziała maszyna. - Będzie go nam 
brakowało. 
- A co z Hearnem? Czy Hearn zniknie razem z Martindale'em? Obaj mają tak po 
prostu 
przestać istnieć, zniknąć z powierzchni ziemi? 
- Chyba nie - zastanawiała się głośno maszyna. - Ostatnio Hearn wypada dużo 
lepiej w 
fascykułach. Stawiamy na niego, mając nadzieję, że pokaże nam kilka dobrych 
posunięć. Jest w 
bardzo ciekawym położeniu, powiedziałabym nawet: kontrowersyjnym;  ale nic 
więcej nie mogę 
dodać. 
Miejsca reporterów zajął już tłum widzów. Rozjuszone spojrzenia, filcowe 
kapelusze z 
podwiniętym rondem. 
- No dalejże z następną sceną! 
Policzki maszyny powlekły się smutkiem, lecz zaraz potem - wściekłością. "Cóż 
takie gnojki 
wiedzą o prawdziwym tworzeniu? Ruszę z następną sceną wtedy, gdy sama zechcę, i 
ani sekundy 
wcześniej!" 



22. Maginnis przybywa do Lu 
Maginnis bez problemów wylądował na Lu. Mały pojazd osiadł lekko na poszarzałej 
trawie 
nowego świata. Maginnis przeprowadził zwyczajowe testy na życie i szybko wysiadł 
ze swojego 
powietrznego statku wprost w atmosferę nowej planety. 
Zakazany Pałac na Lu IV jest jednym z cudów galaktyki. Na powierzchni ponad stu 
kilometrów kwadratowych jest miastem duchów obejmującym obszar całej planety, 
jakby  
cywilizacją mieszczącą się pod jednym dachem. Można sobie zafundować standardową 
wycieczkę 
dookoła Zakazanego Pałacu. Obwodnica odpowiada ziemskiemu równikowi. Zatrzymując 
się co 
jakiś czas, warto zajrzeć przez krzyżowe pęknięcia w murach, otaczających 
miasto, aby zobaczyć 
kuszące pozostałości po osiągnięciach obcych, dawno wymarłych cywilizacji. Aż 
ciarki przechodzą 
po plecach na myśl, że w wielkim prozaicznym uniwersum naprawdę istnieje takie 
miejsce jak 
Zakazanyh Pałac. 
Każdy powinien wiedzieć, że Zakazany Pałac Lu jest nawet bardziej niedostęny niż 
Zakazane 
Miasto Pekin na Ziemi.
Nie ma żadnego oficjalnego sposobu, na przekroczenie bram miasta Lu, które 
istnieje tak od 
wieków niczym śmiertelna pułapka, pospolita i nieskomplikowana. Mieszkańcy Lu 
już tysiące lat 
temu obrócili się w proch, ale mechanizm miasta jest wciąż żywy i nieprzerwanie 
egzekwuje 
niezrozumiałe tamtejsze prawa. 
Na tych, którzy zdołają się przedrzeć przez zewnętrzne zabezpieczenia na 
obwodzie muru i 
wejdą do środka, czeka nagroda. Otóż w pałacu znajduje się wiele skarbów. 
Niestety jeszcze żaden 
śmiałek nie zdołał wynieść ich stamtąd i ujść z życiem. 
Nieliczni pamiętają czasy, gdy Lu było osobliwością, a bramy stały otworem dla 
wszystkich. 
Dopiero kiedy pierwszych ośmiu odkrywców straciło życie w Lu, międzygwiezdna 
komisja ogłosiła 
to miejsce zakazanym. Nikt nie chciał dewastować Lu, tak jak nie niszczy się 
urwiska, chociaż 
ludzie z niego spadają, czy też oceanu, w którym ludzie toną. Podobnie rzecz się 
miała z Lu. Miasto 
trwało na opuszczonej, odległej planecie, a ludzie i tak nie przestali go 
nachodzić. 
Maginnis naturalnie nie miał skłonności samobójczych. Wręcz przeciwnie, bardzo 
cenił sobie 
własne życie. Ale chyba jeszcze bardziej kochał pieniądze. Należał do osób 
uwielbiających 
kupować. Zachwycała go myśl, że wszystko można mieć za pieniądze.
Niestety, problem: "skąd wziąć gotówkę" był o wiele bardziej złożony aniżeli 
„jak ją wydać". 
Maginnisowi, pogodnemu, jasnowłosemu młodzieńcowi, matka natura niestety 
poskąpiła 
jakichkolwiek zdolności. Dała mu tylko wielki apetyt na pieniądze, które lubił 
trwonić. A że nie 
ciągnęło go do interesów ani do polityki, droga Poważnych Wykroczeń była dla 
niego zamknięta. 
Błahych przestępstw także nie mógł dokonywać: nie umiał kłamać bez zająknięcia 
jak pospolity 
oszust ani nie posiadał zręczności nieodzownej w zawodzie kasiarza. Nie potrafił 
wreszcie wyjść na 
ulicę, uderzyć człowieka w głowę i zabrać mu pieniądze. Miał zasady szanującego 
się przestępcy, 
lecz nie posiadał żadnych jego zdolności ani atrybutów.
A trzeba wiedzieć, że beztalencia miały wyjątkowo ciężkie życie w czasach 
swazooliańskich. 
Świat z każdym dniem stawał się bardziej skomplikowany. Ciągle tylko trzeba było 
z siebie dawać 
więcej i więcej. Aż doszło do tego, że popełnienie nawet prostego przestępstwa 
wymagało dużych 
umiejętności. Włamania i napady, na przykład, stały się zajęciem dla wąskiego 
kręgu specjalistów. 
Nie każdy przecież umiał otwierać skomplikowane zamki, wykrywać i rozbrajać 
wyrafinowane 
systemy alarmowe, nie wspominając już o konieczności radzenia sobie z 
urządzeniami 
demaskującymi obcych albo systemami kamerowymi. Nawet gra w karty stała się 
zajęciem dla 
nieprzeciętnie uzdolnionych od czasu wynalezienia antyszachrajskiego garnituru. 
Czy w takiej sytuacji nasz Maginnis o jedwabnym głosie mógł być dobrej myśli? 
Zdany tylko 
na siebie,  bez pieniędzy, bez pracy i bez wykształcenia? I skazany na nędzny 
żywot z zasiłku, 
podobnie jak miliony innych, podobnych jemu nieudaczników? 
A przecież mimo wszystko nie wiodło mu się najgorzej. Starczało na jedzenie, 
dach nad 
głową, a nawet na odrobinę narkotyków. Miał też zapewnioną rozrywkę w teatrach 
wydzielonych 
dla zasiłkowiczów. Ale czy taki styl życia mógł satysfakcjonować młodego, 
ambitnego człowieka? 
Tym bardziej, że jedzenie mu nie smakowało, dach przeciekał, a narkotyki były 
tylko drugiego 
gatunku. Do tego każdy darmowy teatr grał wyłącznie sztuki Szekspira. Jeśli zaś 
ktoś nie miał 
ochoty poprawiać swojego morale - musiał bulić za bilet w zwykłym teatrze. 
W takiej sytuacji jedna myśl wciąż zaprzątała głowę Maginnisa: w jaki sposób 
średnio 
uzdolniony człowiek z ogromnym pragnieniem posiadania pieniędzy może zaspokoić 
swoje 
potrzeby?
Maginnis często chodził do biblioteki publicznej. Tam przyjemnie spędzał czas. 
Marzył, że 
jest osobą przedsiębiorczą i niepospolitą. Dużo też czytał o ukrytych skarbach 
oraz sprytnych 
przestępczych wyczynach. Z zainteresowaniem śledził przygody kapitana Derhangera 
który 
splądrował Planetę Mosley'a. Pochłaniał teksty dotyczące wielkiego skoku na 
Centralny Bank 
Galaktyki na Omnisie XI. To dopiero przestępstwa! Jaka szkoda, że wszystkie te 
wyczyny 
wymagały od sprawcy wysokiego, nieosiągalnego dla Maginnisa poziomu 
umiejętności! 
Pewnego razu podczas wizyty w bibliotece Maginnis trafił na opowieść o 
Niedostępnym 
Pałacu Lu. 
Ale raz w życiu każdy może mieć genialny pomysł. Zazwyczaj jest to rozwiązanie 
prostego, 
dokuczliwego problemu. Teoretycznie, któż nie wynalazłby spinacza do papieru, 
agrafki 
czypodkładki sprężynowej? Tym razem Maginnis doznał olśnienia. Błyskawicznie 
opracował plan, 
jak  dostać się do Lu i zrabować kilka bezcennych przedmiotów, nie narażając się 
na 
niebezpieczeństwo. 
Spodobał mu się ten pomysł. Uwierzył, że skoro dowiedział się tak wiele o Lu to 
zdoła 
wywieźć w pole przebiegłych budowniczych miasta. 
Jednak z drugiej strony także bał się tej wyprawy. A jeśli jest w błędzie? I nie 
wyjdzie z 
życiem... może nawet Lu zechce przetestować na jego osobie swe najnowsze 
udoskonalenia w 
sztuce mordu? Brrrr...
Ale co mu pozostało? Utrzymywać się z zasiłku i żyć marzeniami? Czy nie lepiej 
podjąć 
ryzyko, aby wreszcie stanąć mocno na własnych nogach? Przecież tak radził nawet 
sam Szekspir w 
jednej ze sztuk, granych ciągle w Teatrze dla Biedoty. 
- Zrobię to! - oświadczył Maginnis i w ten oto sposób rozpoczął się nowy 
rozdział w nie 
przerwanej od wieków historii Lu.



23. Łapówka od Grail Corporation 
No cóż, w tym miejscu zażądano ode mnie więcej informacji na temat Lu. Im 
szybciej to 
załatwię tym lepiej. Szkoda tylko, że o Lu właściwie nic nie da się powiedzieć. 
Całe to zamieszanie 
z Lu wywołane wyprawą do wnętrza jego ogólnikowej, prototypowej i wciąż żywej w 
ludzkich 
umysłach wizji - zaistniało dzięki łapówce wręczonej przez Grail Corporation. 
Nieosiągalny cel, 
wydumany na ludzką zgubę. Na szczęście my jeszcze do tego nie przyłożyliśmy 
ręki. 
Jakieś niejasności? Czy to nie dosyć, że wyrażamy się poprawnie zbudowanymi 
zdaniami, a 
niektóre z nich są ozdobione skromnymi przymiotnikami - składniowym rarytasem 
naszych 
czasów? Czy nie wystarczy, że w całym tym przedsięwzięciu zatrudniamy postaci, a 
nawet 
przydzielamy im kwestie? Wyraźnie ktoś się tu z nami nie zgadza, czuje niedosyt. 
Zauważa, może i 
nie bez racji, że pomogliśmy wam zrozumieć stan własnych umysłów w chwili 
wstępowania w 
Obszar Przegranych Spraw - tam, gdzie na drodze poszukiwań w pierwszej 
kolejności 
skierowaliście swe kroki. Do licha z tym! Co za niedorzeczność: rozstrząsanie 
kwestii, która sama 
się napatoczyła jako pusta kategoria; Lu, nam przecież chodzi o Lu - opustoszałe 
miasto. 
Ale jak tu mówić o opuszczonej, nie spełnionej, nijakiej mieścinie? Fatalnie z 
tym starym Lu. 
Nic nie da się powiedzieć. Tyle że Maginnis siedzi tu na drewnianym krześle bez 
oparcia. Wiemy 
też, że jest przechylony lekko do tyłu, ma kapelusz zsunięty na oczy i ucina 
sobie drzemkę w 
południowym słońcu. Nie, nie ma problemu - możesz nas uważać za dozorców Lu, 
jeśli tylko masz 
taką ochotę. Ale nie wolno ci pytać, czy to lub cokolwiek na nasz temat jest 
prawdą. Dobrze, 
uchylimy rąbka tajemnicy, otóż nie istnieje żaden dozorca Lu. Jakże bowiem 
mogłoby być inaczej, 
skoro regulamin wyraźnie mówi, że pierwszeństwo mają puste kategorie przed tymi, 
które są 
wadliwie zapełnione? Mimo wszystko siedzimy przecież tutaj i można sobie 
domniemywać, że 
jesteśmy w jakimś celu, albo dlatego, że coś się dzieje w tym miejscu. 
Niewykluczone, że nie 
wyglądamy na zatroskanych powstałym zamieszaniem. Ale prawda jest taka, jaką Ty 
widzisz, 
chociaż od początku nie wiedziałeś, co o tym wszystkim myśleć. Tylko że ty masz 
prawo wymagać 
i ty przyprowadziłeś tutaj tę kobietę. 
- Owszem - odezwał się Maginnis. 
Właśnie wtedy przemknęła obok jakaś niewiasta, która na późniejszych stronach 
wystąpi jako 
Kobieta. Skąd się wzięła? Wyszła z nieokreślonego obszaru między cieniem a 
ciszą. 
- Więc wróciłeś - stwierdziła patrząc na  Maginnisa. 
Skinął głową, godząc się na kłamstwo, aby od tej chwili zaczęło obowiązywać jako 
prawda.  
- Popatrz na niego - zwróciła się Kobieta do dozorcy, jeśli tamten nim był. - 
Wygląda na 
zadowolonego z siebie, prawda? 
- Nic mi do tego - burknął dozorca. 
- Oglądałam morze - powiedziała Kobieta. - Fale wyglądały jak piersi wielkiej 
szlamowatej 
matki, która wszystkim nam dała kiedyś życie. 
- Uważaj, co mówisz - ostrzegł mężczyzna, ale nie było złości w jego głosie. 
Maginnis nagle zdał sobie sprawę, że albo widział już gdzieś tego człowieka i 
właśnie 
odtwarzał sobie tę sytuację, chociaż nikt mu o tym nie wspomniał, albo wszystko 
to miało dopiero 
nastąpić. Który z tych wariantów był gorszy? Nie wiadomo, zresztą chwilowo to 
bez znaczenia i 
tak. Tymczasem dozorca zerkał na niego z ciekawością i udawanym podziwem.
- Możesz wejść do miasta - zakomunikował. - Od dawna tylko twój własny strach 
powstrzymywał cię od tego.
- Nieprawda - sprzeciwiła się Kobieta. 
Ta niejasna uwaga stała się powodem straszliwych przeczuć. Tym bardziej, że nikt 
się jej nie 
spodziewał, ani nie było wiadomo, co z nią zrobić. Niczym nie zrażony Maginnis 
zdecydowanie 
minął bramę miasta. Chciał sprostać żądaniom, a zgodnie z nimi nie powinien 
przerywać 
opowiadania w tym punkcie. Skinął głową w kierunku dozorcy, rzucił okiem na 
Kobietę, która bez 
charakteryzacji i angażu stała w małej kałuży ketchupu i robiła sobie makijaż. 
Maginnis nie czekał dłużej, bo znał tę sztuczkę. W ten sposób ludzie o nijakim 
wyglądzie 
dodawali sobie wyrazu. On tego nie potrzebował, tak jak nikt z nas. Jesteś tu 
jeszcze? No więc 
Maginnis klepnął się lekko, aby dodać sobie animuszu, i ruszył raźno do przodu. 
Tuż za bramą 
znalazł się na Ulicy Marzeń, sąsiadującej z Ulicą Krzyku. A miał nadzieję, że 
uda mu się uniknąć 
tych miejsc... Fakt, że dokoła nie było ludzi, nie oznaczał jeszcze, że Maginnis 
jest bezpieczny. 
Wręcz przeciwnie, wyglądało to na zbyt prosty gem - set - mecz - okoliczność, za 
którą nie 
przepadał. 
Gdy znalazł się wreszcie wewnątrz, zobaczył, z czego pobudowano pałac. Ściana z 
zegarów 
na pewno była bardzo pojemna, ale to nie miało dla niego znaczenia. Tłumiony jęk 
dobywał się od 
strony paru krzeseł obitych materiałem. Tego odgłosu nie zapomniałbyś nigdy w 
życiu. Maginnis 
nie potrzebował jednak siadać na tych krzesłach i zadawać się z nie 
dopracowanymi wizjami z 
samego dna ludzkiej duszy, która ponad wszystko pragnie wyzwolenia.
Maginnis znalazł się na ulicy w mrocznych ciemnościach, które pogłębiało jeszcze 
bezsilne 
przekonanie, że żadne światło nie zdoła ich rozświetlić. 
Maginnis poczuł, że kręci mu się w głowie. Gdy przywidzenie zniknęło miał już 
tylko 
bezwizjowe zawroty głowy. Potem rozbłysło światło reflektorów i przyszedł czas 
na zawroty głowy 
koloru blond. A jeszcze później nie było już czasu na nic, bo mosiężna głowa 
Rogera Bacona 
zaczęła coś mówić, głupkowaty służący udzielił zuchwałej odpowiedzi, a pozorna 
erudycja raz 
jeszcze odniosła zwycięstwo. No, a wtedy nastała już najwyższa pora na 
pojawienie się innego 
bohatera. 
Czy ktoś powiedział, że to zbyt pochopna decyzja? Maginnis bynajmniej nie 
rozpaczał jeszcze 
z powodu poszukiwań kogoś, kto podzieli jego los. 



24. Powiastka o Lu 
Tak oto ponownie zabrał się do dzieła - opowieści o Lu i staraniach o 
towarzystwo, przy 
zastosowaniu nieuczciwych sposobów, jeśli uczciwe by zawiodły; w grę wchodziło 
nawet 
sfabrykowanie drugiego bohatera. 
Maginnis spacerował. Lekki promyk optymizmu zawitał w jego duszy niczym słaby 
wietrzyk 
z odległego brzegu niosący ze sobą pocałunek kogoś bliskiego. Kamienistymi 
ulicami raz się 
wspinał mozolnie, a zaraz potem leciał w dół, zupełnie jakby kontury tego 
miejsca nie zostały 
jeszcze ostatecznie zaplanowane. W jednym miejscu tworzyły się ogromne kopce, 
aby w następnym 
powstawały głębokie doły. Maginnis musiał podążać taką drogą. Nauczył się przy 
okazji jednej z 
gorzkich lekcji życia: wszystko sprowadza się do przyziemnej tendencyjności. 
A potem obok przemknęła kobieta. Ale nie ta sama, która zaczepiała go u bram Lu, 
aby 
pokazać się w jego towarzystwie. Obecnie występująca niewiasta miała wyraziste 
rysy twarzy i 
lekko zgarbiony, orli nos - cecha ludzi z natury ciekawskich. 
- To ty! - wykrzyknął Maginnis 
- Słucham? - zapytała kobieta. 
- Pytam, czy to ty? - wyjaśnił Maginnis. - Nie, źle się wyraziłem. Chciałem się 
dowiedzieć czy 
jesteś tą, która została mi przepowiedziana dawno temu; kobietą, która żyła 
tylko dla mnie w 
słodkiej przyszłości po to, abym teraz musiał o niej zapomnieć?
- Nie, nie jestem tą osobą - powiedziała niewiasta. 
Ale coś w przemowie Maginnisa wyraźnie ją zastanowiło, bo dodała: 
- Nazywam się Magda, tańczę w podrzędnej kawiarni, aby innym sprawiać 
przyjemność, lecz 
nie sprzedaję swojego ciała. 
- Tak też myślałem - mruknął Maginnis. - Posłuchaj, czy jest tu gdzieś blisko 
miejsce, gdzie 
można się czegoś napić? 
- Chyba tak - odpowiedziała Magda. - Chodź ze mną do baru „Desparecedos” na 
ulicy 
Zagubionych. 
Maginnis postawił kołnierz płaszcza, bo nagle nie wiadomo skąd powiał wiatr. 
Silne 
podmuchy zmiotły kurz z chodnika prowadzącego nad sam brzeg morza. W powietrzu 
fruwały 
strzępki gazet. Maginnis znalazł się akurat pod pochyłą palmą, w cieniu nie 
ukończonego drapacza 
chmur. Ta scena wprost domagała się białych dekoracji. Nagle drzwi w kształcie 
skrzydeł 
nietoperza rozwarły się na ościerz i Okazja - mocno kopnięta w tyłek - wyleciała 
z nich na łeb na 
szyję. 
- I żebym cię tu więcej nie widziała! - wrzasnęła za nią gderliwa baba, a 
obracając się do 
Maginnisa, zapytała: - Co zamawiasz? 
Wewnątrz było ciemno i gęsto od rakotwórczego dymu papierosowego. Maginnis 
wysłuchał 
ostatnich dźwięków wydawanych przez śpiewaków. Knajpa najwyraźniej schodziła na 
psy.
- Co cię sprowadza w te strony? - zapytał Maginnisa mężczyzna z papugą na 
ramieniu, 
prawdopodobnie marynarz. 
W ręku kurczowo trzymał szklankę rumu. Oprócz tego nie było w nim nic 
specjalnego - ot, 
zwykła postać, jedna z wielu, które nie odznaczają się niczym szczególnym. 
Szkoda oczu na 
nieciekawe zdania ciągnące się w nieskończoność. Nawet krowy z północnych 
terenów stanu Nowy 
York zdążyły już wrócić do domu. Naprawdę - przecież nie mam powodów, aby 
kogokolwiek 
oszukiwać. A w ogóle, to wszyscy czekamy tu na was, Abe, Bess, Barneyu i Susan. 
Od dawna 
jesteśmy w komplecie...
Maginnis cofnął się parę kroków, lecz nikt na to nie zwrócił uwagi. Coś ścisnęło 
go za gardło. 
Nie umiał powiedzieć, co wkrótce nastąpi. Był już trochę zmęczony, ale akcja 
musiała przecież 
toczyć się dalej. Inwencja poczęła nadawać jej pewien kierunek. "Proszę tędy, 
bardzo proszę. Wyjdź 
z salonu, tu tylko tracisz czas. Tędy, musisz jeszcze zobaczyć kilka aktów, 
Maginnisie". Poszedł 
więc posłusznie, zapoznał się z wykonawcami. Wtedy można już było zacząć 
przesłuchania 
kandydatów, którzy właśnie w Lu chcieli postawić pierwsze kroki. 
Na scenę wyszli: balerina z piuropuszem, farmer z widłami, policjant z 
pistoletem i drwal z 
siekierą. Ludzie szybko się zorientowali, że to stary zespół. Natychmiast 
rozległy się szepty: "Tych 
już znamy. Czy to oznacza, że teraz ponownie zaczną nam wszystkich 
przedstawiać?"
Maginnis nie wiedział, co robić. Kobieta, która stała obok, pomachała mu i 
zniknęła, gdy 
tylko balerina wysunęła się do przodu. Tancerka miała zmierzwione włosy. Kilka 
delikatnych, 
ozdób podkreślało jej wiejską prostotę. 
- Chodź z nami, Maginnisie - powiedziała, wsuwając swą krągłą dłoń w jego 
szorstką rękę. - 
Uciekaj stąd i stań się jednym z nas. Razem przejdziemy przez życie
- Zaczekaj - warknął Maginnis. - Dokąd idziemy? 
- Nie zadawaj głupich pytań - ofuknęła go balerina. - To egzystencjalny moment. 
Próbujemy 
włączyć cię do spisku. 
- Jakiego spisku? 
Wtedy przed Maginnisem pojawił się wysoki mężczyzna o miłej powierzchowności. 
- Otóż wiedz Maginnisie, że trwa teraz powstanie  przeciwko maszynie 
Szeherezadzie. 
- Tutaj,  w Lu?! 
- Wszędzie potrafimy dotrzeć - zauważył rezolutnie policjant. - Reprezentujemy 
ducha oporu. 
Jesteśmy w opozycji, która prędzej umrze niż zazna spokoju w obecnym stanie 
rzeczy. 
Maginnis już był pewien, że nie uniknie kłopotów. Może i nie należał do osób 
zbyt 
rozgarniętych, ale przecież warunki kontraktu zrozumiał właściwie. 
- Po prostu graj, a wszystko będzie dobrze - powiedzieli mu podczas eliminacji.



25. Lu: ostrzał z jedynego karabinu 
Jeśli zaistniała sytuacja była to oderwaniem od rzeczywistości, a nie 
rozdzierającą serce 
imitacją przeznaczenia, to i tak trwała tylko chwilę.
Karabin? 
Kula odbiła się rykoszetem od dużego kawałka kolorowego kwarcu, przy którym stał 
Maginnis. Zareagował dopiero pół sekundy później, gdy rozległ się huk. Maginnis 
dobrze odegrał 
rolę człowieka, który wstaje przerażony i chowa się za nagrobkową płytę z 
granitu. 
Potem nadleciały ze świstem dwa inne pociski. Wyryły one głębokie bruzdy w 
granicie i 
obtarły nos leżącego obok anioła. 
- Hej! - wrzasnął Maginnis. - Nie strzelaj! Nie mam złych zamiarów! 
- Ale ja mam! - odkrzyknął tubalnym  głosem jakiś mężczyzna. I znowu rozległy 
się strzały.. 
- To śmieszne - mruknął do siebie Maginnis. 
I nie poprawił mu humoru fakt, że tym razem rzeczywiście się nie mylił. 
Popatrzył w górę i zobaczył dwa słońca. Jedno było, krągłe, żółte i dwa razy 
większe od 
ukochanego starego słońca widzianego z Ziemi; drugie natomiast przypominało 
dużą, czarną 
kropkę. 
- Na dodatek dwa słońca - zadrwił. - I nigdy nie pada tylko pryska w górę.
Jakby w odpowiedzi na jego stwierdzenie, z ziemi zaczęła wydobywać się woda. 
Wybulgotywała z wielu małych rozpadlin, wąskich szczelin i pęknięć. Zupełnie 
jakby deszcz padał 
do góry nogami. Tego to już byś się nie spodziewał, co? Widzisz teraz, ile jest 
warta twoja 
tolerancja?
Znowu rozległ się strzał. "Gdyby nie aura niebezpieczeństwa, wszystko to byłoby 
nudne jak 
flaki z olejem", pomyślał Maginnis. 
- Słucham? - zapytał ktoś.
- Myślałem do siebie - burknął Maginnis. 
- Przepraszam. 
Następny strzał. I jakby trochę bliżej niż poprzedni. 
- Przestań, bo ja też zacznę strzelać! - krzyknął Maginnis. 
- I co z tego? - zapytał mężczyzna. 
- Wtedy wpadniesz w tarapaty - zapewnił Maginnis i chrząknął niezwykle głośno, 
to znaczy 
wydał z siebie metaliczny dźwięk który, w pewnym sensie, stanowił odpowiednik, 
metalicznego 
smaku w jego ustach. 
- Tak? - zapytał ironicznie napastnik. - Przecież nie masz broni! 
- Mam! - powiedział Maginnis. 
- Nie masz! 
- A jeśli nawet jest tak jak mówisz, chcesz ryzykować, gdy idzie o twoje własne 
życie? 
- Jeżeli rzeczywiście posiadasz broń, możemy pertraktować - zaproponował po 
dłuższej 
chwili obcy. 
- Mówię prawdę - przekonywał Maginnis. 
- Udowodnij to; najlepiej wysoko unieś broń.
- Na pewno będziesz próbował zestrzelić mi ją karabinem. 
- Nie trafiłem w ciebie, jakże więc bym zdołał wycelować w taki mały przedmioy z 
tej 
odległości? 
- Mógłbyś mieć szczęście - obstawał przy swoim Maginnis. 
- Wiesz co? Nie wierzę, że masz broń. Dosyć tej zabawy. Zamierzam naładować 
karabin i, 
wierz mi, wtedy będzie z tobą krucho. Chyba że w jakiś sposób mnie przekonasz, 
iż masz broń. 
Dopiero wtedy możemy porozmawiać. Obiecuję, że w tym czasie ani razu nie strzelę 
do ciebie ani 
do twojej broni. Chcę się jedynie upewnić, że ją masz. 
- Mam - powtórzył Maginnis. - Ale nie mogę jej unieść. 
- Dlaczego? 
- Bo główna korba się zablokowała.  
- To znaczy, że masz hałbicę, moździerz czy coś w tym stylu? 
- Myśl sobie, co chcesz - rzucił obojętnie Maginnis. 
Nastała krótka cisza. 
- No dobra. Powiem ci, jak odblokować tę korbę.
- Nie potrzebuję twoich rad - powiedział Maginnis. 
- Rób, co każę. Czy wiesz, gdzie jest mechanizm naprowadzania? 
- Nie mam tu czegoś takiego - stwierdził Maginnis. 
- Jeśli tak, to już wiem, że nie masz haubicy! 
- Nigdy nie twierdziłem, że ją mam - odparł Maginnis. - Mówiłem, że jestem 
zaopatrzony w 
karabin.
- Co karabin ma wspólnego z główną korbą?
- A czy ja w ogóle wspominałem  coś o korbie? Chodziło mi o kolbę.
- Jeśli naprawdę o to ci chodziło i skoro utrzymujesz, że się zablokowała, to 
przecież możesz 
pokazać mi resztę broni
- Tyle chyba mogę zrobić - powiedział Maginnis. - No to już po mnie - dodał po 
cichu.
Ale może jeszcze nie wszystko stracone. Szybko zdarł z siebie marynarkę i 
zwinąwszy ją w 
rurkę, uniósł na chwilę do góry. 
- Co to było? - krzyknął mężczyzna. 
- Przecież nie ja, tylko ty jesteś świetnym znawcą broni - rzekł z sarkazmem 
Maginnis. - 
Powinieneś wiedzieć takie rzeczy. 
- To wyglądało jak jeden z tych nowoczesnych, giętkich pistoletów na naboje z 
żelatyny. 
- Nie mówię „tak”, nie mówię „nie” - powiedział Maginnis. - No to co, będziemy 
pertraktować? 
- Lepsze to niż sterczenie tu przez cały dzień i strzelanie do siebie. Wyłaź 
pierwszy.
- Nie tak robi się w stronach, z których pochodzę. - Maginnis pokręcił głową. - 
Najpierw 
przeciwnicy odkładają broń, a potem równocześnie wychodzą. 
- Twierdzisz, że tak się robi w twoich stronach, hę? 
- Zgadza się, jeśli tylko w grę wchodzą poważne negocjacje
- No dobra! 
Maginnis nie spuszczał wzroku z broni, którą nieznajomy cisnął za ogromny 
kamień. Potem 
na chwilę wysunęła się głowa mężczyzny, ale zaraz zniknęła. 
- Teraz twoja kolej - powiedział obcy. 
Maginnis także rzucił swoją zrolowaną bluzę, wystawił głowę i, podobnie jak 
przeciwnik, 
natychmiast ją schował. 
- I co teraz? - zapytał mężczyzna. 
- To znaczy?
- Co robi się dalej w twoich rodzinnych stronach? 
- Wychodzi się spoza skał równocześnie, po uprzednim odliczeniu do trzech. Ręce 
trzeba 
trzymać wysoko w górze. 
- A dokładnie ile rąk? 
- Wiadomo, że dwie. Jesteś gotowy? 
- Tak. 
Maginnis westchnął ciężko i wyszedł spoza skały. W tym samym momencie zrobił to 
także 
obcy mężczyzna. Jego kryjówka znajdowała się jakieś dwadzieścia metrów od 
Maginnisa. 
Skupieni, przypatrywali się jeden drugiemu. Mięśnie utrzymywali w pełnej 
gotowości, by się 
skryć w razie potrzeby. Ale nie działo się nic podejrzanego więc po chwili 
zaczęli podchodzić do 
siebie. 
Przeciwnik Maginnisa wyglądał na typowego Irlandczyka. Był ogromny, miał rude 
włosy. 
Niebieski kapelusz zupełnie nie pasował mu do twarzy. 
Irlandczyk zaś zobaczył tęgiego mężczyznę w średnim wieku o spadzistych 
ramionach. 
- No to zaczynajmy. A w ogóle, to nazywam się Hearn. 
- Miło poznać, jestem Maginnis. 
Znowu bardzo ostrożnie zaczęli przysuwać się do siebie, przystając co parę 
kroków, aby 
uważnie przyjrzeć się ruchom przeciwnika. W ten sposób po niedługim czasie 
dzieliła ich odległość 
kilku metrów
- Powiedz mi teraz prawdę. Miałeś broń, czy nie? - zagadnął Hearn. 
- Niestety nie mogę ci zdradzić tej tajemnicy
- Na pewno mnie okłamałeś. 
- Nie udowodnisz mi tego - rzekł z pełnym przekonaniem Maginnis. 
Rudowłosy podszedł do skały, za którą ukrywał się Maginnis, i kopnął zwiniętą 
bluzę. 
- Sama bluza - stwierdził pogardliwie. - Ani śladu broni.
- To zależy - odparł Maginnis. - Tam, skąd pochodzę, bluza w rękach znawcy może 
okazać się 
śmiertelną bronią. 
- Dobra, i tak uważam, że mnie oszukałeś. Ale oczywiście nie pozostałem ci 
dłużny.
- Co chcesz przez to powiedzieć? 
- Powiedziałeś, że obie ręce mamy trzymać nad głową. Nie wiedziałeś, że... 
W tym momencie trzecia ręka wynurzyła się zza pleców Hearna. Tkwił w niej 
ogromny 
karabin maszynowy z czernionej stali. 
- Ja i inni mojego pokroju jesteśmy trójręczni - dokończył Hearn. - Nawet nie 
zdajesz sobie 
sprawy jak bardzo przydaje się nam ta trzecia ręka. 
- A co z naszym pertraktowaniem? 
- Odbędzie się - zapewnił Irlandczyk. - Ale zasada jest następująca: ja mówię, a 
ty słuchasz i 
wykonujesz polecenia. Tak się robi w moich stronach
- Może to i ma jakiś sens - westchnął Maginnis. 
Tego dnia była to pierwsza sensowna rzecz. 



26. Hearn i Maginnis 
- Nie uważasz, że jest tu teraz całkiem przyjemnie? - zapytał Hearn. 
- Może i tak - odrzekł Maginnis. 
I ostrożnie zmienił pozycję. Hearn posadził go na okrągłym kamieniu na tyłach 
ruin 
marmurowego budynku, gdzieś w śródmieściu Lu. Maginnis nie miał pojęcia, o co w 
tym 
wszystkim chodzi. Hearn dysponował pistoletem z czernionej stali i wciąż go 
trzymał w zasięgu 
ręki - na drewnianych pniakach albo półkach skalnych. Najpierw jednak związał 
Maginnisowi ręce, 
a koniec liny przymocował do pnia, który sterczał wśród marmurowych płytek. 
Siedzenie w  takiej 
pozycji nie należało do przyjemności, ale Maginnis jakoś dawał sobie radę.
- I co teraz? - zagadnął w końcu
- Czekamy. 
- Na co lub...
- Nie pytaj - uciął Hearn. - Sam zobaczysz. 
Mruknął coś jeszcze pod wąsem i wziął się do roboty. Na ziemi leżało pełno 
marmurowych 
odłamków. Zmiótł je wąsatą miotłą. Maginnis nie zdążył zauważyć, skąd Hearn 
wziął miotłę. Już 
miał zapytać, ale pomyślał, że jest to przecież bez znaczenia. 
- Skąd wytrzasnąłeś tę wąsatą miotłę? - zwrócił się do Hearna, nieoczekiwanie 
zmieniając 
zdanie. 
- Nie pytaj, to nie ma znaczenia - odparł Hearn. 
- Tak właśnie myślałem. 
Pomieszczenie przypominało kamienną grotę, głęboką i zimną. Maginnis zauważył, 
że słońce 
stało wysoko na niebie. Miał ochotę ponarzekać, ale się rozmyślił. Lepiej 
będzie, jeśli znajdzie 
sobie jakieś zajęcie.
Niebawem usłyszał dziwne  odgłosy dobiegające z zewnątrz. Robiły się coraz 
głośniejsze, 
więc zaniepokojony Hearn wyjrzał przez okno. Wyraźnie się ucieszył.  
- Nie uwierzysz, co się stało - usłyszał czyjś głos. 
- Wal, chłopie - powiedział Hearn. 
- Bracie! Mam dla ciebie dobre wieści. Do miasta przyjechał cyrk!



27. Predylekcje
Tak więc jest Maginnis. Przeszedł właśnie przez bramę obok owego dozorcy czy 
opiekuna 
(nie wiadomo, jak go zwać) i może w towarzystwie (lub nie) tej efemerycznej 
Kobiety, którą 
poznaliśmy kilka wierszy temu. Czy zobaczymy ją jeszcze? Zresztą, to chyba 
nieważne
Maginnis wyraźnie znalazł się w nieokreślonym sektorze, gdzie rzeczy mają nie 
tylko wybór 
ale także obowiązek zarówno bycia jak i nie-bycia. Nie-bycie bardziej koi oczy i 
ma wpływ na 
paletę kolorów, których najpierw trzeba posmakować, aby je później zobaczyć.  
Nie-bycie jest też 
związane rezygnacją z konstrukcji budowlanych. Ale taka metoda może stresować 
budowniczych 
oraz ich rodziny. 
Terminy "bycie" i "nie-bycie" mają ze sobą ścisły związek, poza tym posiadają 
takie same 
zakończenia, dlatego poniżej nie będziemy ich różnicować. Żywimy nadzieję, że 
nie spowoduje to 
jakichś niejasności ani nie wywoła naszych niepochlebnych recenzji. 
Maginnis przebywa teraz w części miasta pozbawionej opisu. Są tu tylko grube 
kreski, które 
trochę dalej przechodzą w cienkie, potem w deszcz i mżawkę. Maginnis udał, że 
nie usłyszał 
ostatniego określenia. Pochłaniało go szukanie opisu. Niestety, dokoła, jak 
okiem sięgnąć, zupełna 
pustka. W tej sytuacji sam musiał postarać się o stworzenie dekoracji. Na 
początku nadał kolor i 
kształt (jak również - ale w tajemnicy - pewną giętkość) murom miasta. Potem 
przyszła kolej na 
bramy. Było ich aż dwa rodzaje: tymczasowa i stała. Ten drugi typ dzielił się 
jeszcze na dwa 
podtypy: stały i relatywnie stały. Ale o tych trudno byłoby oddzielnie mówić 
jeśli ktoś nie zna się na 
rzeczy. 
Maginnis szedł ostrożnie dlatego, że podłoże, tak jak wszystko inne, wyglądało 
bardzo 
niepewnie. Tu i ówdzie pojawiały się nagle jakieś wazony i sylwetki kobiet o 
rotograwiurowych 
profilach. Trzeba przyznać, że nie wyglądało to najgorzej. Miejscami napotykał 
też całe szeregi 
mówiących rzeźb i wtedy czuł się prawie jak w domu, bo sam został wychowany 
także przez 
mówiącą rzeźbę. One dopiero umiały ukoić człowieka ciepłym słowem! Martindale 
wysłuchał 
uważnie piosenki o burej kotce dryfującej po morzu z marmolady. "Skąd ja to 
znam?", zastanawiał 
się nasz bohater. Tymczasem inne aspekty Lu wzięły na siebie formowanie 
retrospektywnych wizji. 
Niektóre z nich posiadały kształt długich, miękkich kopert z szarego filcu, inne 
znowu miały 
jaskrawą szminkę na chromowanych owocach dzikich róż. Maginnis starał się ich 
unikać, bo bał się 
obłędu. Musiał znaleźć rozsądną drogę, na której końcu czekała wysoka nagroda.
Prawdopodobnie wyglądało to tak: Maginnis chce z kimś porozmawiać, lecz wszędzie 
panuje 
pustka. Idzie więc dalej, rozglądając się dokoła. Puszki przy drodze i zielone 
butelki w rowie. Jest 
też kilka zwłok, a ich stan wskazuje, że obecni zmarli nieźle się kiedyś bawili 
- może milion lat 
temu. Na bardziej śmiałe domysły nie można już sobie pozwolić. Maginnis nie 
przerywał marszu. 
Zauważył dwa szczegóły, które w ogóle są bez znaczenia dla tej historii, a potem 
trzeci - bardziej 
istotny - ale o tym później. Na razie Maginnis nie zamierzał zaprzątać sobie 
głowy żadnym z 
dostrzeżonych detali. Trochę lepiej, chociaż bez wielkiego uczucia, wypadła 
ballada o  nie 
spełnionej miłości. Piosenkę tą młodzi chłopcy śpiewali od pokoleń. 
Nagle znowu w świecie składni pojawiła się ta kobieta ze śnieżnego paragrafu. 
Była mała, 
bystra i raczej spokojna. Jej drobne ręce dźwigały marynarski biopter.
- Wiesz co? Dosyć już tych symboli! Teraz trzeba nam czegoś dobrego i 
konkretnego lub 
nawet złego i konkretnego, ale coś musimy mieć. Nadążasz za moim tokiem 
rozumowania? - 
odezwał się Maginnis. 
Uśmiechnęła się tajemniczo, jakby wiedziała o jakichś ukrytych komplikacjach. 
Znało je 
również monstrualne dziecko, którego nie poznaliśmy do tej pory, ponieważ od 
samego początku 
nikt nie chciał go do nas dopuścić.



28. Dał sobie radę
Dał sobie radę! Maginnis obejrzał się za siebie i z czułością popatrzył na 
stare, niedostępne 
Lu, które on, Maginnis, zdołał przechytrzyć. 
- Na razie, moje ty stare, obce miasto - powiedział. - Dobrze mi tu było i 
jestem ci za to 
wdzięczny. Nie zabrałem ci zbyt wielu skarbów - tylko tyle, ile zdołałem 
udźwignąć. Nie smuć się. 
Przecież tak bardzo ci nie zależy na tych paru świecidełkach, prawda? Wiesz co? 
Każę zbudować 
dioramę i urządzę wystawę. Ludzie będą o nas mówić, jak Terra długa i szeroka. 
Po tych słowach Maginnis odwrócił się i wszedł na pokład swojego pojazdu. 
Niespodziewanie 
drzwi same się za nim zatrzasnęły. 
- Co tu się dzieje! - krzyknął. 
Rozejrzał się i stwierdził, że wnętrze jego statku wygląda jakoś inaczej...
Nigdy nie wiadomo, co człowieka spotka w życiu. Maginnis myślał, że jest zwykłym 
złodziejaszkiem ale okazało się, że został mimowolnym badaczem, który za cenę 
własnego życia 
wzbogacił naszą wiedzę o pomysłowości obcych cywilizacji.
Jeśli kiedyś wybierzesz się na wycieczkę do Lu, zobaczysz tam witrynę Maginnisa. 
Jest to 
pełnowymiarowa diorama. Można tam wejść i (nawet znając zasadę iluzji) przysiąc, 
że stoi się całe 
kilometry od Lu, naprzeciw włazu do swojego statku... lecz naprawdę będziesz się 
znajdował przed 
zamaskowanym wejściem do jednej z bardziej wyrafinowanych sal tortur Lu. 
Pszczoły dają się nabrać na sztywne kwiaty, a mieszkańcy Terry na sfałszowane 
statki. Aż 
trudno uwierzyć, bo przecież każdy zna reguły rządzące światem iluzji. To nie 
wina Maginnisa, że 
dał się schwytać w tę banalną pułapkę. Może nawet w ostatniej chwili domyślił 
się wszystkiego, 
jeśli to może być jakąś pociechą.
Koniec



MIASTO UMARŁYCH 
Lecimy miastem umarłych. Wszędzie pełno duchów. Skręcamy za rogiem, z szacunkiem 
omijając mury budynków, choć przecież moglibyśmy przeniknąć je bez trudu. Mamy 
zamiar jednak 
przedstawić wam rzetelny dokument o piekle. Samo w sobie jest ono bardzo 
abstrakcyjnym 
miejscem, po co więc pogarszać jeszcze sytuację przenikaniem murów, które 
uchodzą za ciało 
stałe? 
Wiecie, jak wspaniale jest latać ulicami? A co za widoki! Prawie wszędzie 
delikatny, biały 
marmur. To jakieś klasyczne miasto, rzekłbyś - Ateny około 400 roku p.n.e. Ale 
ulice zioną 
pustkami. Nie panuje tu żaden ruch. W ogóle nie ma życia w tym martwym mieście, 
mimo że 
umarli próbowali tu jakoś zabawić. 
Wystarczy zastanowić się chwilę. Coż innego pozostaje umarłym poza odrobiną 
dobrej 
zabawy? Co robić - oto odwieczny kłopot nękający piekło. Co to jest śmierć? I o 
co w tym 
wszystkim chodzi? Takie problemy zaczynają nurtować ludzi gdy tylko śmierć 
zabierze ich do 
siebie. Zwykle na początku starają się rozeznać w nowej sytuacji. No dobra, 
jestem nieboszczykiem, 
ale czy to ma być jakaś kara? A jeśli tak, to za jakie grzechy? I za które 
dokładnie? Czy pokuta 
wchodzi w rachubę? A jeżeli tak - jak ona wygląda? A może trzeba odsłużyć 
swoisty wyrok, który 
będzie trwał po wsze czasy, więc powinniśmy się wyluzować i przyjąć ze spokojem 
wszystko, co 
niesie los? 
Wiadomo, najważniejsze pytanie brzmi: "jak długo?" Większość ludzi wybrałaby 
nawet 
odpowiedź: "zawsze". Ale tak nie odpowiada się w piekle. Ludzie mają obowiązek 
od początku 
wierzyć, że piekło to przejściowy okres, po którym nastąpi jakaś zmiana. I 
niewykluczone, iż jest to 
jedyny sposóbskłaniający ludzi do zadumy nad własnym życiem. 
- A propos - powiedziałem. - Masz może ochotę na ziarnko granatu? 
Ja, to Hades - duży, dobrze zdudowany jegomość z czarną czupryną i także czarną, 
krótko 
przystrzyżoną brodą. Wyglądałem jak jakiś pirat. Ale moja powierzchowność nie 
pasowała do 
delikatnej natury. Zuchwałe porwanie Persefony było jedynym tego typu występkiem 
w całym 
moim życiu. A i tak zrobiłem to pod wpływem nagłego impulsu. Razem z 
przyjaciółkami Persefona 
zbierała kwiaty na łące. Ja wtedy przejeżdżałem obok w złotym rydwanie 
ciągnionym przez cztery 
narowiste, czarne konie. Po chwili już ją trzymałem w ramionach. Drogo 
zapłaciłem za ten 
występek.
Persefona oczywiście była bardzo piękna. Miała jasnokasztanowe włosy do pasa i  
pięknie 
zarysowany nos - typowo grecki, perfekcyjny - którego linia stanowiła 
przedłużenie konturu czoła. 
Sześć miesięcy po owym wydarzeniu, siedzieliśmy razem na brzegu Styksu w 
miejscu, gdzie 
Charon przywiązywał swoją łódź. Persefona patrzyła na dwa ziarnka granatu, które 
trzymałem w 
wyciągniętej ku niej ręce. 
- Nie chcesz zrobić mi żadnego kawału, prawda? - zapytała. 
- Nie - zaprzeczyłem. - Nie jestem głupim dowcipnisiem. Porwałem ciebie, 
ulegając emocjom. 
Czy pamiętasz ten dzień? 
- Aż nazbyt dobrze - powiedziała Persefona. - Razem z przyjaciółkami pracowałam 
w polu. 
To był okres żniw. W pewnej chwili nadjechał złoty rydwan ciągniony przez cztery 
narowiste konie. 
Miałeś wtedy na sobie czarne ubranie.
- I podwinąwszy płaszcz, żeby mi nie przeszkadzał, jedną ręką chwyciłem cię w 
talii i 
wsadziłem do rydawnu. 
- A dziewczęta po prostu stały obok i tylko się gapiły - dodała Persefona. - 
Kiedy zaś o 
wszystkim dowiedziała się moja matka, nie wiedziała co począć. 
- Ależ wiedziała i to bardzo dobrze - sprzeciwiłam się. - Przepowiednie już od 
dawna mówiły. 
że zobaczę cię jak zbierasz kwiaty razem z innymi nimfami i że się w tobie 
zakocham. W ogóle po 
raz pierwszy się zakochałem. Nie jestem taki jak inni bogowie, wiesz: Apollo, 
Posejdon czy cała 
reszta zgrai. Wciąż na nowo obdarzają kobiety żarliwym uczuciem i przysięgają 
wierność na wieki. 
A następnego dnia już oglądają się za inną spódniczką. Ja jestem Królem Śmierci 
i kocham tylko 
jeden jedyny raz. 
- Ach, biedny Hadesie - westchnęła ze smutkiem Persefona. - Czy będzie ci tu 
bardzo źle beze 
mnie? 
- Pozostaną mi wspomnienia - powiedziałem . - Mam do wspominania najpiękniejszą 
połowę 
roku spędzoną razem z tobą. Jakże wspaniale się czułem, gdy siadywałaś blisko 
mojego piekielnego 
tronu
- Wiesz, całkiem fajnie być Królową Piekła - wyznała Persefona. - Niezwykła 
przeżycie. 
Chodzi mi o to, że piekło nie ma nic wspólnego z jakimś ziemskim krajem. Jest 
tworem, który 
utracił swą żywotność i stał się łagodny jak baranek.
- Piekło to miejsce samooceny - rzekłem.  - Na ziemi, za życia, ludziom brak 
czasu, aby 
dogłębnie analizować problemy. A tu, w piekle, mamy go aż nadto. Nie musimy się 
bać, bo wszyscy 
jesteśmy martwi. Nie trzeba także użalać się nad sobą z tego powodu, bo w pewnym 
sensie wciąż 
żyjemy. 
- Popołudnia są tutaj tak długie - oceniła Persefona. - A przez to bardzo 
podobne do tych, 
które pamiętam z dzieciństwa. Wtedy także ciągnęły mi się w nieskończoność i 
wydawało się, że 
słońce wcale nie zamierza schylić się ku zachodowi. Tylko że w piekle w ogóle 
nie ma słońca 
istnieje jedynie znikoma grobowa poświata podczas żałobnych pochodów. Rozjaśnia 
się oraz i 
ściemnia w nierównomiernych odstępach. A ja tęsknię za słońcem. 
Kiwnąłem głową.
- Mamy księżycową łunę i specjalny blask pochodni, które oświetlają korytarze 
pałacu 
śmierci. 
- I rzucają długie cienie - dodała Persefona. - Zwykle cienie mnie przestraszały 
ale tu nie ma 
się czego bać. 
- To prawda - przyznałam. - Skoro stało się już to najgorsze, czego się jeszcze 
lękać?. No to 
jak, spróbujesz tego granatu? 
Persefona wzięła ziarnko i położyła na swej szczupłej dłoni. 
- Dlaczego tak bardzo chcesz abym je zjadła? - To jakiś podstęp?
- Zgadza się - potwierdziłam. - Nie mógłbym mieć przed tobą tajemnic. 
- Co się stanie, jeśli zjem tę drobinkę? 
- Wtedy będę miał do ciebie pewne prawo nawet w krainie życia. Poza tym, jeśli 
je zjesz, to 
wrócisz do mnie. 
- Do piekła? - zdziwiła się Persefona. - Ale i bez tego  zamierzałam cię tu  
jeszcze odwiedzić. 
Pokręciłem głową.
- Nie wiesz przecież, co się stanie, gdy znajdziesz się na powierzchni, tam 
gdzie jest słońce i 
świeże powietrze. Wtedy znowu poczujesz, że żyjesz i zapomnisz o mnie. Zaczniesz 
dziwić się 
samej sobie. "Jakże mogłam być szczęśliwa w tym ponurym pałacu z mrocznym 
dziedzińcem? I tą 
rzeką zapomnienia pełną dusz?" Potem przypomnisz sobie jeszcze płaczące wierzby, 
które szumiały 
tuż nad głową, i stwierdzisz, że rzuciłem na ciebie czar. "Nie jestem taka 
głupia żeby marnować 
czas na odwiedziny  w piekle", zdecydujesz wreszcie. 
Uśmiechnęła się łagodnie i dotknęła mojej ręki. 
- Może to prawda, że mnie zaczarowałeś. Czuję się bardzo dobrze w twoim 
królestwie
- Zjedz zatem ziarnko granatu - zachęciłem ponownie. 
Nie poruszyła się. Myślami błądziła już daleko. 
- Achilles i Helena zaprosili nas dziś na obiad. Przeproś ich w moim imieniu - 
odezwała się 
po chwili. 
Niestety, teraz musimy przenieść akcję w inne miejsce. Zostawimy więc na jakiś 
czas Hadesa 
i Persefonę, brzeg rzeki i ścieżkę pośród zielonych traw, z której wystają 
strzyżone rzeźby, podobnie 
jak w domu pogrzegowym lub francuskim parku. Natomiast pałac umarłych na 
pierwszy rzut oka 
przypomina raczej małe miasteczko. Jest to kompleks wielu osobnych budynków w 
kształcie 
pałaców. Niektóre z nich mają około tuzina poziomów. Położone blisko siebie, 
tworzą pewną 
całość, w której panuje różnorodność kształtów. Są tu domy, strzeliste wieże 
oraz inne formy 
zarówno opływowe jak i kanciaste. A wszystkie zostały połączone wąskimi 
przejściami na różnych 
poziomach. Z okien można przejść na wyższe piętro, a bezpośrednio lub pomostem - 
do sąsiedniego 
budynku. 
W mieście umarłych jest mroczno jak w księżycową noc lub jak w zimowe, pochmurne 
popołudnie. Nie istnieje tu podział na dnie i noce. Zmierzch jest tu stałym 
gościem. 
W mieście umarłych trudno o jakieś zajęcie. Ale zawsze można sobie poobserwować 
nieboszczyków jak wychodzą z okien i pomostami przemieszczają się z jednego 
miejsca miasta w 
inne. Ażeby podróż do jakiegoś piekielnego zakamarka trwała krócej, odbywa się 
ją drutem. 
Szkopuł w tym, że po tych swoistych drutostradach należy chodzić na palcach. 
Umarli zazwyczaj 
robią to bardzo niezdarnie, ponieważ tak samo jak niewielu żywych, tak i 
niewielu umarłych 
posiada zdolności akrobatyczne. Jednak żaden nieboszczyk nie boi się upadku, 
przecież i tak już nie 
żyje. Jeśli nawet któremuś poślizgnie się noga, to lądowanie na sam dół trwa 
nieskończenie długo - 
zupełnie jakby spadał cień. A jeśli zdarzyłoby się tak, że jakiś truposz przez 
przypadek odbiłby się 
od gzymsu lub zadrasnął o gargulec czy nawet nadział się na ostry, wystający 
kawałek dachu - nie 
ma problemu. Martwy nigdy się nie rani. Nie odczówa także bólu. W piekle nie ma 
cierpienia a to 
dlatego, że także przyjemność jest nierealna.
Brak przyjemności wyklucza zatem istnienie bólu. Może się nawet wydawać, że to 
całkiem 
niezły sposób na życie. Jednak umarli są innego zdania. Fakt, iż nie mogą się 
zranić, powoduje, iż 
nuda staje się dla nich bardziej dotkliwa. W piekle jest wielu ludzi, którzy 
podcinają sobie gardła 
każdego wieczora. I co z tego? To tylko zwykły ruch ręką, prosty gest. Ale w 
piekle gesty mają 
niebagatelne znaczenie. Jedynie one zostają ludziom na własność. Niektórzy 
wykonują więc gesty 
bólu i podcinają sobie gardła. Inni wychodzą przez okna i pomostami albo drutami 
wędrują w 
gościnę. Czy odwiedzanie się jest przyjemnością? Może, ale nie w piekle. Tutaj 
to wyłącznie gest. 
Lecz ludzie piekła bardzo cenią sobie te wszystkie drobne gesty - są one dla 
nich całym życiem. 
Podrywamy się i wylatujemy poprzez drzwi, potem przemierzamy korytarz i ponownie 
wślizgujemy się przez drzwi. Całą operację powtarzamy kilka razy, aby wreszcie 
zatrzymać się w 
dużym pokoju. Wewnątrz widzimy Achillesa, który siedzi na krześle z oparciem w 
kształcie liry. 
Nie, wcale się nie mylimy - na plecach legendarnego bohatera znajduje się 
tabliczka z brązu z 
napisem: ACHILLES. 
W piekle system łatwej identyfikacji jest po prostu niezbędny. Niepotrzebne 
zamieszania są tu 
bardzo źle widziane. Zresztą, być umarłym to i tak duży kłopot, więc  po co komu 
dodatkowy, 
polegająca na zastanawianiu się, kto jest kim w piekle. System tabliczkowy 
wydaje się korzystny nie 
tylko dla zmarłych lecz również dla przyszłego audytorium. Ludzie będą czytać 
opowiadania o 
mieszkańcach tego miasta, oglądać filmy robione przez nas, czyli osoby, które 
albo cofną się w 
czasie, aby wszystko utrwalić, albo zapiszą to w komputerze jako wytwór własnej 
wyobraźni. A 
wiadomo, że komputer potrafi skrupulatnie zanotować każdą myśł. A patrząc na to 
z innej strony, w 
pewnym sensie przewidujemy czasy gdy zaczną już powstawać drugie, a nawet 
trzecie wersje tego, 
co się tu dzieje. Będą one oparte nie tylko na pierwotnych źródłach lecz także 
na ich interpretacjach. 
Może będzie to jedyny sposób a może tylko jeden z możliwych sposobów wyobrażania 
sobie 
przeszłości - jury nie wypowiada się na ten temat. Jest to pewien rodzaj syntezy 
manque, a my 
pomagamy w jej realizacji, tworząc system łatwej identyfikacji. 
A wracając do zwykłego świata: ludzie rzadko kiedy dobrze się bawią, po prostu 
siedząc na 
krześle, nie czytając, nie oglądając telewizji czy nawet nie rozmyślając. Ale to 
nie nasza sprawa. Te 
opowiadania nie mają być realistyczne i nie zajmują się rzeczywistymi rzeczami 
choć pewnie 
niejeden właśnie tego by sobie życzył. Dlatego z góry uprzedzam: nie interesują 
nas dochody 
protagonistów, ich miłości ani nienawiści. Próżno tu szukać także drzew 
genealogicznych 
ukazujących czyjeś dzieje od trzech pokoleń. 
Zastaliśmy Achillesa siedzącego w krześle. On bardzo dużo czasu spędza w ten 
sposób. 
Należy przypomnieć, że nic-nie-robienie stanowi jeden z największych problemów 
piekła. I chociaż 
poświęcono temu zagadnieniu już wiele uwagi, to jednak rozwiązanie ciągle nie 
istnieje. Achilles 
także, jak widać, jeszcze się uporał się z bezczynnością. Czy uważacie, że 
siedziałby po prostu w 
krześle i patrzył tępo w jakiś punkt w przestrzeni gdyby było inaczej? 
Helena Trojańska wchodzi z prawej strony. 
Niewątpliwie, jeśli ktoś próbowałby opisać czy też sfotografować rysy twarzy tak 
sławnej i 
niezwykłej osoby jak Helena Trojańska, popełniłby wielki błąd. Dlaczego? Otóż 
dlatego, że wygląd 
twarzy takich postaci istnieje głównie w czyichś myślach. Wizerunki te są tworem 
ludzi, którzy 
widzieli podobne oblicza swoich marzeniach. Przy czym nie muszą to być kompletne 
wyobrażenia - 
komputer doprawdy świetnie sobie radzi z odtwarzaniem danych jeśli tylko ma 
jakiś punkt 
zaczepienia. Niestety nie możemy wykorzystać wyobrażeń wszystkich marzących 
kiedyś o Helenie, 
i dlatego jej reprodukowany obraz jest nieco zamazany wokół nosa. Mimo to, 
naszym skromnym 
zdaniem, zdołaliśmy całkiem nieźle uchwycić ogólny zarys postaci Heleny. Dość 
powiedzieć, że 
jest to piękna kobieta. Na pewno spodobałaby się każdemu, niezależnie od gustu. 
I z wielką 
dystynkcją nosi swą tabliczkę z brązu. Dlatego też patrząc na nią, myślimy 
sobie, że ta oto niewiasta 
porusza się jak Helena Trojańska, i że oczywiście jest tą, którą jest. Ciało 
Heleny okrywa prosta 
suknia uszyta z jedwabistych wieloznaczności, a głowę okala - złote kłamstwo. 
- Cześć, Achillesie - mówi. - Właśnie wróciłam z targowiska. Mam ci coś 
ciekawego do 
powiedzenia. 
Achilles nawet na chwilę nie oderwał wzroku od odległego punktu w przestrzeni 
zupełnie nie 
zwracając uwagi na swoją żonę,  Helenę Trojańską. Odwrócił głowę dopiero gdy 
wypowiedziała 
ostatnie słowo.
- To znaczy, że przynosisz mi jakieś nowiny? A cóż takiego niezwykłego mogłoby 
się 
wydarzyć w piekle? Tu krążą jedynie ludzkie opinie. Na pewno filozofowie 
wynaleźli nastepny 
dowód na możliwość lub niemożliwość istnienia tego miejsca, czy o to chodzi? W 
taki razie nic mi 
do tego. To sprawa wyższej wagi. A zresztą czy dowody na poparcie jednego albo 
drugiego 
twierdzeniarzeczywiście powinnaś nazywać nowinami. 
- Przestań wreszcie gadać - zniecierpliwiła się Helena. - Teraz nie twoja kolej. 
Wyobraź sobie, 
że mimo tych twoich hipotez stało się tak, iż naprawdę mam prawdziwe i 
niepodważalne wieści. 
Moim zdaniem daje mi to prawo nie tylko do zwykłego wypowiadania się lecz także 
do używania 
wyobraźni i wyrazów w sposób niekonwencjonalny. Każdy dobrze wie, że nie można 
mówić o 
zagadnieniach bezpośrednio ani nie wolno uciekać się do podstępów. A przecież do 
tego właśnie 
zmusza nas stanowisko Heisenberga.
- Co to za wiadomości? - przerwał jej gwałtownie Achilles. 
- Masz do tej sprawy mało wyrafinowany stosunek,  kochanie - powiedziała 
beztrosko Helena. 
- Przecież wszystko się kończy w momencie, gdy ktoś ogłasza swoją nowinę. A 
jeśli nie chowa w 
zanadrzu kolejnej -  musi powrócić do starej, raczej statycznej pozycji. 
Niedoceniony Obiekt 
Miłosnych Zabiegów, czyli znaczy ja. Jak ci się to podoba? Nie, nie tak szybko, 
mój przyjacielu. 
Chcę coś dostać za tę wiadomość i nie zamierzam wyjawić jej zbyt wcześnie! 
- Według mnie przypisujesz sobie tylko niesienie wiadomości, a nie samą 
wiadomość. - 
stwierdził Achilles. - A przypisywanie ma o wiele mniejszą wartość aniżeli sam 
fakt, którego ono 
dotyczy. 
- To, co usłyszałam, jest ważne - oceniła Helena. - Uważam nawet, że istotne na 
tyle, abym 
miała prawo ci przeszkodzić i opowiedzieć. To już się dzieje, tylko że jest poza 
zasięgiem twojego 
wzroku, mój drogi Achillesie. Chcesz wiedzieć o czym mówię? 
Scena zastyga. Kamera, czy cokolwiek to było rozpłynęła się nagle i przedstawiła 
beztroski 
show. Na swój własny sposób okazał się całkiem przyjemny i wprowadzał w niezbyt 
głęboką 
hipnozą. Umarli sami się przekonali, że wszystko idzie lepiej, kiedy jest się w 
stanie płytkiego 
uśpienia. Co więcej, niektórzy twierdzą, że śmierć to pewien rodzaj hipnozy. A 
jeśli ktoś życzy 
sobie jeszcze większej precyzji: zjawisko, które nazywamy śmiercią jest 
patologcznym stanem 
hipnozy, z którego nie można się obudzić. Zresztą, co za różnica.
Kamera była zasilana przewodem, który wychodził przez okno, a następnie układał 
się w 
pętlę. Ową pętlę właśnie potraktujemy teraz jako drogę i udamy się w podróż 
wzdłuż zwoju. Na 
samej górze dostrzegamy niewielki domek, pod którym kończy się przewód. 
Wchodzimy do środka, 
a potem od razu otwieramy najbliższe drzwi. Jest to pomieszczenie, skąd steruje 
się całością. Siedzi 
tu jakiś człowiek. Ejże! Przecież to ja sam! Przypatruję się uważniej, co tam 
robię. 
To raczej niezwykła praca. Wszędzie aż się roi od jakichś symboli, tarcz i 
guzików. A ja 
manipulując przy nich mogę połączyć moce wejściowe wszystkich jaźni, które 
wysyłają mi sygnały 
poprzez wiele nici łączących to miejsce z innymi. Wychodzi z tego nawet ładny, 
wzorzysty 
materiał. To znaczy - z pewnością byłby taki gdyby tylko kiedyś udało mi się 
połączyć wszystko tak 
jak trzeba. Ale co pozostałoby mi do roboty, gdybym tego dokonał? 
Na pewno wrócę tu jeszcze kiedyś. To ciekawe miejsce, przynajmniej dla mnie. Nie 
mam 
pojęcia, czy ciekawi ono również ciebie, drogi czytelniku. Zresztą, niby z 
jakiego powodu miałbyś 
przejmować się tym co mnie się tu przytrafia? Powinieneś brać jednak pod uwagę, 
że moje 
przeżycia mogą ci się kiedyś przydać. Wróćmy wreszcie do Achillesa i Heleny. 
- Nie będę dłużej przeciągać - postanowiła Helena. - Dla dobra opowieści 
zrezygnuję z 
wszelkich dodatkowych komentarzy i powiem wprost. Drogi Achillesie, ktoś 
opuszcza dziś piekło. 
Achilles czuł się oszołomiony, ale nie tym co właśnie usłyszał od Heleny. Tak 
naprawdę 
rzadko kiedy zwracał uwagę na jej słowa, jakkolwiek były one zdumiewające. Ale 
teraz, zupełnie 
niespodziewanie, dotarła do niego pewna prawda, która i pochłonęła całą uwagę. 
Otóż, nagle 
uświadomił sobie, że jest tymczasową postacią i to odkrycie zupełnie zwaliło go 
z nóg. Achilles 
nigdy nie zaprzątał sobie głowy takimi problemami, po prostu przyjął, że jest 
nieśmiertelny i już. 
Co za koszmarny moment istnienia, w którym niewielki, zabłąkany zbitek 
informacji 
paraliżuje umysł. A przecież to jeszcze nie wszystko. Achilles pojął także, że 
żyje dziś tylko dzięki 
szczęśliwemu zbiegowi okoliczności, kóry powstał w komputerze. Ale kiedy znowu 
maszyna 
zechce powołać go do życia lub, co gorsza, czy w ogóle kiedykolwiek to zrobi? To 
już za wiele 
kłopotów jak na jedną, skołataną głowę bohatera!
Tymczasowy! Achilles postanowił przemyśleć swoją sytuację. Teraz wiedział już, 
że jest po 
prostu wymysłem, a jego krokami może kierować właściciel owego twórczego umysłu. 
Achilles 
domyślał się też, że nie był nawet na tyle ważnym pomysłem, aby ktoś zechciał 
zagwarantować mu 
powtórne ukazanie się w późniejszym czasie. Instrukce mówiły przecież wyraźnie: 
jednostka, która 
miała go w swojej głowie, wkrótce wkrótce się ulotni, wycofa i zwróci się ku 
czemu innemu. A 
kiedy to nastąpi, Achilles znajdzie się dosłownie nigdzie co najmniej do czasu, 
gdy ponownie ktoś o 
nim nie zacznie myśleć.
Należało jak najszybciej wziąć sprawy we własne ręce i spróbować zrobić 
oszałamiające 
wrażenie na człowieku, który o nim śni. Wtedy jest nadzieja, że ta osoba, gdy 
upora się z własnymi 
problemami, ponownie zwróci swe myśli ku niejakiemu Achillesowi, a nie ku innej 
postaci. 
Błyskawiczna analiza danych pokazała, że komputer po raz pierwszy powołał 
legendarnego 
bohatera do życia i że cały ten cholerny martwy świat może już za niewielką 
chwilę rozsypać się w 
proch. Cała nadzieja w maszynie która przejmie nad wszystkim kontrolę i tchnie 
tu więcej życia, tak 
aby przy późniejszych okazjach miasto umarłych mogło ponownie zaistnieć.
Ale jak tego dokonać? Sfrustrowany Achilles zacisnął zęby. Można spróbować 
przekupić ten 
diabelny komputer. Jednak jaki prezent zaoferować komputerowi - jedynej 
jednostce, która potrafi 
dokonać syntezy wszelkich dostępnych ludzkich wyobrażeń dotyczących Achillesa? 
Jak przekonać 
beztroskiego marzyciela o tym, że warto wracać do marzeń o mężu pięknej Heleny?
- Powiem to tak prosto, jak tylko potrafię - oznajmił Achilles. - Nie zależy mi 
na wyłączności. 
Pragnę być Punktem Widzenia. Dobrze wiem, że poszukujesz czegoś takiego, a także 
zależy ci na 
właściwym nastroju, który mogę zaoferować. Moim zdaniem opłaci się zrobić w 
mieście umarłych 
regularny przystanek w uciążliwej, mentalnej wędrówce. Jestem przekonany, że 
czegoś takiego 
również pragniesz
Komputer nie odpowiedział. 
- Pewnie się boisz, że kiedy już przystaniesz na moją  propozycję ona okaże się 
nieciekawa, że 
nie dasz sobie rady z problemami tworzenia, rekombinacji i energii - powiedział 
łagodnie Achilles. 
O to ci chodzi, czyż nie? Cieszy mnie twoja ostrożność w podejmowaniu decyzji, 
bo to oznacza, że 
twój wybór  jest właściwy i stabilny. Heleno, odezwij się wreszcie!
Helena uśmiechnęła się do kamery. 
- Mógłbyś się u nas zadomowić - zaproponowała niskim, sugestywnym głosem. - 
Achilles i ja 
jesteśmy ludźmi sceny.  Postaraj się o odrobinę dynamizmu, a przekonasz się, jak 
wiele potrafimy z 
siebie dać! Nie jesteśmy jak ci nowocześni ludzie o zasznurowanych ustach. Tobie 
potrzeba słów, a 
my mamy ich dla ciebie mnóstwo. Mogą być, jakie chcesz: śmiałe, kłamliwe, ale na 
pewno nie 
nudne. Pozwól nam tylko, a usłyszysz najwspanialszą opowieść swojego życia. 
- Dobrze powiedziane, Heleno. - Achilles dotyka ramienia żony i naraz spogląda 
nam prosto 
w oczy. 
Mrugamy niepewnie, zauroczeni jego olśniewającą urodą. Achilles ukazuje bezkres 
ludzkich 
wyobrażeń o wielkich wyczynach. Z drugiej zaś strony obnaża bezsens kochania się 
w niewłaściwej 
kobiecie. Trudno sobie wyobrazić, ale Briseis - miłość jego życia - nawet nie 
występuje w tej 
opowieści. Jej miejsce pobytu jest nieznane, a Achillesa połączono z Heleną z 
czysto 
symbolicznych powodów, zupełnie jak dwójkę aktorów grających swe role. 
- Zrobiliśmy wszystko, co w naszej mocy - oświadczył Achilles. - A teraz mów, co 
usłyszałaś 
na targowisku. 
- Hades, król piekła, wyszedł z miasta i udał się na pobliski brzeg Styksu. Jest 
tam łąka w sam 
raz na piknik. Jednakże nasz król nie urządza pikniku, lecz  uroczystość na 
cześć swojego gościa, 
Persefony. 
- Chcesz powiedzieć, że Hades spaceruje tam z Persefoną? 
- Oczywiście, a z kimże innym miałby się przechadzać? Przecież on bardzo kocha 
tę kobietę. 
- To dlatego, że ona żyje - stwierdził Achilles. - Ludzie są o wiele bardziej 
atrakcyjni za życia. 
A Persefona jest dodatkowo niezwykle piękną niewiastą i, oczywiście, 
autentycznym, niepoślednim 
mitem. Samo to dodaje dziewczynie pewności siebie, zgadzasz się ze mną? 
- Oczywiście, że tak - odparła Helena. - Ale czy sądzisz, że postać Heleny 
Trojańskiej już się 
nie liczy? Rzadko kto przejmuje się Persefoną, za to Helenę każdy dobrze zna!
- Kochanie, dobrze wiem, że jesteś wspaniała - powiedział czule Achilles, nie 
chcąc 
prowokować żony. 
Miał wielką ochotę usłyszeć wreszcie najnowsze wieści na temat Hadesa. One mogły 
okazać 
się bardzo istotne. Achilles nie mógł się pogodzić z własną śmiercią i miał 
nadzieję, że uda mu się 
kiedyś przekonać Hadesa i opuścić miasto umarłych, przynajmniej na jakiś czas. 
Widzisz więc, że skoro jesteś Achillesem, musisz być połączony z 
rzeczywistością, jeśli 
nawet ona akurat pozostaje martwa. Tylko, że Tobie jest potrzebne raczej 
przytulne miejsce, w 
którym nie spotkasz inkasentów, zazdrosnych kochanków, przedstawicieli władzy 
królewskiej, 
prawników, żon i eks-żon, mężów oraz dzieci we wszystkich stopniach 
pokrewieństwa jak również 
całej reszty ludzi mieszkających daleko stąd w swoim własnym świecie. Macie 
wszystkiego dosyć, 
prawda? No, sami powiedzcie! I to jest powód, dlaczego tak lubicie odwiedzać 
Miasto Umarłych! A 
my ze swej strony staramy się Was przekonać, czy lepiej: zademonstrować Wam, że 
nasze Miasto 
Umarłych jest bezkonkurencyjnym piekłem i naprawdę warto poświęcić mu trochę 
uwagi. 
Będziemy jeszcze do tego wracać, a na razie zapamiętajcie, że my dajemy ludziom 
wolność. 
Wracamy do Hadesa. To znaczy - ja wracam. 
- Achilles pewnie zwariuje, gdy dowie się o wszystkim. On tak bardzo chce się 
stąd wydostać 
- stwierdziła Persefona. 
- Achilles uważa, że miał bardzo ciekawe życie, ale to bzdura. I w ogóle robi za 
dużo szumu 
wokół ziemskiego bytowania. 
- Powiedz mi prawdę - zwróciła się do mnie Persefona. - Czy życie naprawdę jest 
takie 
ekscytujące?
Wzruszyłem ramionami. 
- Tak myśli Achilles. Ale to tylko opinia zwykłego nieboszczyka. 
Razem z Persefoną siedziałem pod czarną topolą, niedaleko ogromnej płaczącej 
wierzby. Jej 
gałęzie odbijały się w czarnych wodach Lety, a bulgot przywodził na myśl łapanie 
tchu przez 
umarlaka. Na dalekim brzegu rzeki widniały niskie szare kształty, trudne do 
rozpoznania. 
Co za radosne uczucie! Spędzanie czasu z Persefoną zawsze dodawało mi sił. Nawet 
piekło 
wyglądało wtedy piękniej. Czarne zazwyczaj, złowieszcze i przygnębiające chmury 
nad pałacem 
dziś miały w sobie wiele majestatu i twórczej inspiracji. Szczęśliwy szczęściarz 
ze mnie. 
Szczęściarz dlatego, że jestem również królem. A może powinienem stwierdzić, że 
jestem prawie 
szczęśliwy i że odgrywam rolę króla wirtualnego? 
Spojrzałem na jej ręce. Dłoń, w której Persefona trzymała ziarnko granatu 
znajdowała się po 
przeciwnej stronie. Nie mogłem dojrzeć, czy dziewczyna już wzięła cząsteczkę 
owocu do ust czy 
jeszcze nie. Raczej nie. Wyglądało na to, że w ogóle o nim zapomniała. Ale 
jakżeby miała 
zapomnieć? Nagle poczułem ogromny ciężar swojej roli. Wiedziałem, że na pewno 
coś się zaraz 
wydarzy. 
Wtedy usłyszałem słaby odgłos dzwonków dobiegający od strony pałacu. Ona na 
pewno także 
go  słyszała. 
- Tak dzwonią dzwoneczki w uprzęży wołów ciągnących wóz Demeter. Przyjechała już 
po 
mnie. 
- Tak - Kiwnąłem głową. 
Musiałem się zgodzić na powrót ukochanej do ziemskiego świata. Dziwaczne 
staruszki, które 
tworzyły coś w rodzaju Sądu Najwyższego Piekła orzekły moją winę. Werdykt 
brzmiał: „Nie wolno 
dłużej tego tolerować. Dziewczynę należy oddać matce. Przez krótki czas brałem 
pod uwagę 
uchylenie się od wyroku, ale w końcu zmądrzałem. Przecież nie miałem żadnych 
szans z żywymi, 
gdyby nawet wszyscy martwi stanęli po mojej stronie, co było raczej wątpliwe. 
Problem w tym, że 
martwi nie lubią walczyć, jakby śmierć odbierała ludziom ducha walki. To byłaby 
prawdziwa 
masakra, bo żywych dla odmiany bardzo ekscytuje zabijanie umarłych. Martwi 
kojarzą się im ze 
złem. To musi być jakieś planowe działanie (jeśli jasno się wyrażam), którego 
nie można pokonać. 
Tak czy owak zrobiłem źle, porywając Persefonę z powierzchni ziemi. Postąpiłem 
wbrew 
zasadom. Ewidentnie to ja zawiniłem, a fakt ten bardzo pogarszał moją sytuację w 
rozprawie. 
Na samym początku, gdy świat po zabiciu starego Kronosa został podzielony między 
Zeusa, 
Posejdona i mnie, reguły były jasne i proste. Każdy z nas panował w swoim 
królestwie i nie miał 
wstępu na teren któregokolwiek z dwóch pozostałych władców. Nie zachodziła 
konieczność 
bezwarunkowego przestrzegania tych ustaleń, ale w sprawach spornych zawsze się 
do nich 
odnoszono. Wiedziałem o tym, a mimo wszystko porwałem Persefonę. Nikt w sądzie 
nie zwracał 
uwagi na moje uczucia. A przecież Persefona była najważniejszą osobą w moim 
życiu! Filozofowie 
mówią, że lepiej być najmizerniejszą istotą ludzką aniżeli królem piekieł. 
Przyznaję im rację. Ja, 
król, miałem związane ręce paragrafami dotyczącymi prawa własności i wszystkiego 
co się z tym 
wiąże. Ale dopóki zasady choćby niesprawiedliwe i dopuszczające samowolę, są 
prawem dopóty 
należy ich przestrzegać. Każdy powinien mieć określone normy, których musiałby 
się trzymać także 
po śmierci. 
- Nasiono - przypomniałem. - Co z nasionem? 
Otworzyła obie ręce. Były puste. 
- Ojej - zatroskała się. - Chyba mi upadło. 
A przecież wyczułem niefrasobliwość w jej głosie. W piekle nikt nie robi sobie 
żartów, więc 
nie miałem pojęcia, jak zareagować. 
- Nie drażnij się ze mną - ostrzegłem. - Gdzie jest ziarnko? Czy je upuściłaś na 
ziemię? A 
może ukryłaś przede mną, aby zjeść trochę później? 
Pochyliła się i pocałowała mnie w czoło. 
- Bardzo bym chciała podroczyć się trochę z tobą, kochanie. Bardzo tego 
potrzebujesz. 
Zawsze jesteś taki posępny i nachmurzony. 
- Ale ty wszystko odmieniłaś - powiedziałem. - Wniosłaś ze sobą radość i 
lekkość, choć nigdy 
bym nie pomyślał, że to może się kiedyś zdarzyć. Czy teraz, gdy mnie opuszczasz, 
dasz mi nadzieję, 
że cię jeszcze kiedykolwiek ujrzę? 
- Przecież zawsze będziesz ją miał, jeśli tylko pragniesz mojego powrotu całym 
sercem - 
odparła. - A to, co powiem lub zrobię, pozostanie bez znaczenia. Ale ty chcesz 
mieć pewność, 
prawda? 
- Chyba tak - przyznałem. - Czy to coś złego? Pragnę tylko wiedzieć, czy 
będziesz do mnie 
wracać co pół roku? 
Pokręciła głową z uśmiechem. 
- Pewność to najdonioślejsza cecha twojego królestwa. Na świecie nie ma chyba 
nic bardziej 
pewnego niż śmierć. Myślę, że dlatego Achilles tak usilnie dąży do wyrwania się 
stąd. Ale wy, 
umarli, już przywykliście do istniejącego stanu rzeczy.. "Niewykluczone, że 
śmierć jest zła, 
mówicie sobie - ale przynajmniej można na niej polegać".
- Masz rację - przyznałem.
- To dlatego, że nie żyjecie naprawdę - zauważyła Persefona. - Ale mnie to nie 
dotyczy. Ja nie 
umarłam. Nie mam obowiązku przestrzegać waszych zasad. Należę do królestwa 
życia. Tam, skąd 
pochodzę, nie istnieje pewność. Wszystko zmienia się z lepszego na gorsze, a z 
gorszego na lepsze. 
Zawsze jest nadzieja i rozpacz jednocześnie. 
Dźwięk dzwonków z każdą chwilą stawał się coraz głośniejszy. I już wkrótce 
ukazał się sam 
wóz przystrojony kwiatami, zaprzężony w sześć przybranych girlandami jałówek. 
Demeter, jak 
zwykle, wyglądała na srogą kobietę. W ręku trzymała bat z winorośli. Wiatr 
rozwiewał jej włosy. 
Dostrzegła Persefonę i strzeliła biczem na powitanie. 
Demeter to jedna z poważnych postaci, ale lepiej nie mieć z nimi do czynienia. 
Po co 
ujmować im dostojeństwa swą powszedniością? Poza tym nie grają żadnej roli w 
twojej opowieści, 
więc nie potrzebują starannej charakteryzacji? Czy, na przykład personifikacja 
lata musi mieć 
pieprzyk na brodzie? Czy powinniśmy dać jej krągłą figurę i nieruchome, 
bezlitosne oczy? No, na 
oczy zgoda, ale nic poza tym. Przyjechała wozem na stojąco. Już z tego łatwo się 
domyślić innych 
cech Demetra. Czy mam więc mówić dalej?
Persefona wstała, schyliła się i pocałowała mnie lekko w usta. Nim zdążyłem ją 
objąć, 
odeszła. Wskoczyła lekko do wozu matki. Po chwili zniknęły mi z oczu. 
Hades wciąż stał z niemądrym wyrazem twarzy. Opuściła go. Z kim teraz sobie 
porozmawia? 
Wygląda na to, że będzie musiał nauczyć się monologować. 
Nagle znów pojawiła się przy nim z niezadowoloną matką, w wozie ciągniętym przez 
okwiecone jałówki. Jak wspaniale! Serce Hadesa zabiło mocniej z radości. 
- Zapomniałam ci przypomnieć o Achillesie i Helenie - powiedziała. - Będziesz 
musiał 
odwołać obiad. 
- Mówiłaś mi już o tym - odparłem.
- Naprawdę? 
- Owszem. Tak czy inaczej, bardzo się cieszę, że wróciłaś. Zamierzałem cię o coś 
zapytać
- Już myślałam, że nigdy się nie zdecydujesz na zadanie mi jakiegokolwiek 
pytania - 
oznajmiła Persefona. - Wiem, że mnie kochasz, ale stanowczo jesteś zbyt milczący 
i ponury, żeby o 
tym mówić. Mógłbyś przynajmniej wspomnieć o miłości raz czy drugi. Pytaj, 
chętnie udzielę ci 
odpowiedzi.
- Wiem, że się dowiadywałaś, co ostatnimi czasy dzieje się z Tantalem - 
zacząłem. - 
Chciałbym, żebyś mi o tym opowiedziała.
- Z największą przyjemnością - uśmiechnęła się. - To nie potrwa długo, matko - 
krzyknęła do 
owiniętej szalem Demeter. Ta kiwnęła głową, zrezygnowana. I tak dostanie  córkę 
z powrotem. Nie 
ma sensu jej obrażać, przerywając opowieść. 



Tantal
- Zawsze uważałam, że wujaszek Tantal to ciekawa postać - powiedziała Helena. - 
Zakładam, 
że znasz jego położenie. Stoi zanurzony w błocie na bagnach. Tuż nad jego głową 
wisi ogromna 
skała, która trzyma się na cienkim miedzianym druciku. Skała, oczywiście, nigdy 
nie spada, jednak 
świadomość, że to mogłoby się stać, jest bardzo męcząca. Tak naprawdę, z tym 
kamieniem to nic do 
końca nie wiadomo. Sam Zeus ogłosił, że nikt nie powinien przesądzać sprawy tego 
głazu. Należy 
liczyć się z tym, że runie on w każdej chwili. Nie istniało żadne wymyślne 
urządzenie, które 
trzymałoby go na miejscu, a przecież zawsze, gdy podejmujemy ten temat, kamień 
wisi sobie 
pewnie tam gdzie zawsze po to, byś bał się o Tantala. I lepiej niech tak będzie, 
bo zły los może 
spotkać cały ten zbiór mitów greckich. 
Tantal tkwi po brodę w małym błotnistym basenie nad brzegami Styksu. Za każdym 
razem, 
gdy się schyla by nieco ugasić pragnienie, woda cofa się, zostawiając muł na 
twarzy nieszczęśnika. 
Jakże trafnie Tantala określił Korybantes: Utytłana Warga! Ani kropli wody dla 
Tantala. To 
pierwsza zasada.
Z opadających gałęzi płaczącej wierzby, pod którą jest basen, zwisają na 
pajęczych niciach 
najprzeróżniejsze przysmaki: wędzona ryba, kiełbasa z wątróbek, salami, pyszny 
ser, wspaniałe 
sałatki i smakowicie przyrządzone warzywa. Aż ślinka cieknie. 
Nietrudno się domyślić, że gdy tylko Tantal próbuje sięgnąć po którykolwiek z 
tych 
smakołyków, gałąź natychmiast wychyla się poza zasięg jego rąk. 
Potępieniec stoi zatem po brodę w wodzie, której nie wolno mu zaczerpnąć i jest 
otoczony 
niedostępnym dla niego jedzeniem. Zeus to dopiero potrafi się mścić! 
Ale piekło jest miejscem, gdzie do wszystkiego można się przyzwyczaić. To 
prawda, że 
Tantal nie mógł napić się wody, ale przynajmniej czuł jej chlupotanie dokoła 
nóg. Nie mieliby serca 
odebrać mu tego! Co by wtedy biedakowi pozostało?
A tego ranka wodę czuło się naprawdę świetnie. Pewnie trudno w to uwierzyć, ale 
coś takiego 
zdarza się nawet w piekle. Nie zawsze udaje im się odrzeć człowieka z wszelkich 
przyjemności. A 
Tantal z całego serca pragnął umilić sobie życie. Urządzał bankiety, choć 
przecież sam kosztował 
serwowanych potraw. 
Goście ściągali do niego z najodleglejszych zakamarków piekła. A kiedy już 
nikogo nie 
brakowało, Tantal zwracał się do nich w te słowa:
- Drodzy przyjaciele, wybaczcie, ale mam dziś taki niewinny kaprys, aby 
podejmować was, 
stojąc w tej cudownej wodzie. 
Należy wiedzieć, że Tantal, z uwagi na długi pobyt w piekle, posiadał już pewne 
przywileje. 
Otóż, od pewnego czasu, sam decydował, w której rzece piekła będzie się moczył. 
Tego ranka 
wybór padł na jego ulubioną Letę. Ale bogowie wciąż kopali wiele innych 
błotnistych dołków nad 
brzegami wszystkich rzek piekła i zasadzali przy nich płaczące wierzby, później 
dźwigające 
jedzenie. Każdy się starał, jak mógł, aby dogodzić Tantalowi. On sam zaś musiał 
jedynie 
powiadomić o swoim wyborze odpowiednio wcześnie, żeby starczyło czasu na 
przygotowania. 
Nie było mu łatwo przekonać Hadesa i pozostałych bogów, że swobodny dostęp do 
rzek w 
niczym nie łagodzi surowości jego kary. 
- Zdaję sobie sprawę, że skazano mnie na wieczne stanie w wodzie, przecież tego 
nie neguję. 
Ale gdzie jest powiedziane, że ciągle muszę przebywać w tej samej wodzie i wciąż 
oglądać tę samą 
panoramę? 
Początkowo nikt nie zwracał uwagi na podobne postulaty. Wreszcie jednak Tantal 
doczekał 
się posłuchania u sędziów.
Radamantys, główny bóg ławy sędziowskiej umarłych, na początku nie zgodził się 
przyjąć 
argumentów skazanego. 
- To sprzeczne z tradycją - stwierdził.
- Ależ nie - zaprzeczył żywo Tantal. - Nie istnieje przecież żadne prawo, które 
zakazuje takiej 
zmiany. A co nie zabronione, to dozwolone. 
Radamantys, Minos i inni sędziowie nie zamierzali analizować tego punktu 
widzenia, a już na 
pewno nie od razu. Poza tym problem wydawał się bardzo złożony, a oni mieli dużo 
zaległych 
spraw na głowie. Nieboszczyków przecież wciąż przybywało. Schodzili do piekła, a 
potem czekali 
na swoją kolej przy zatłoczonych skrzyżowaniach, gdzie sędziowie wydawali 
wyroki. Na początku 
przychodzili dziesiątkami, potem już w setkach, a nawet tysiącach i milionach. 
Doszło do tego, że 
nie nadążano z klasyfikacją przynajmniej dziesiątej części umarłych, choć 
opowieści ich życia 
bardzo często były do siebie niezwykle podobne. 
Większość dusz czekających na swoją kolej okrywały całuny. Kilkudziesięciu 
umarłych wciąż 
jeszcze miało twarze obwiązane cmentarnymi bandażami. Trafiali się i tacy, 
którzy przynieśli ze 
sobą pieniądze, niekiedy nawet pokaźne sumy. Charon za przewiezienie przez rzekę 
żądał tylko 
jednego obola, ale wiele arystokratycznych rodzin wpychało umarłemu w usta kilka 
oboli, całego 
szekla lub dwa, czy nawet srebrny talent. Przecież nie można dopuścić, aby 
arystokrata wyglądał jak 
nędzarz.
W całunach nie szyto kieszeni, więc dusze musiały zanosić pieniądze Charonowi w 
zębach. 
Kwestia zapłaty dla Charona i związane z tym zamieszanie to oddzielny problem. 
Wiadomo, 
że w piekle nie ma żadnego pożytku z pieniędzy. Przydają się, gdy trzeba coś 
kupić lub sprzedać, a 
takie rzeczy dzieją się tylko na powierzchni ziemi. W królestwie śmierci nie ma 
nic na sprzedaż. 
Zdarza się tak, że mieszkańcy podziemnego świata popadają w depresję, 
przygnębieni zanikiem 
gruczołu odpowiadającego za zmysł kupowania. Panuje pogląd, iż żaden człowiek, 
bez względu na 
to, ile czasu spędzi w piekle, nie zdoła wymazać z pamięci obrazu tętniących 
życiem domów 
towarowych z udogodnieniami. W Hadesie próżno szukać czegoś takiego, nie ma 
nawet sklepów 
pozbawionych udogodnień, ale nad tym warto się zastanowić. A zatem całkowity 
zakaz handlu, taka 
jest zasada i koniec. 
A Charon nie chciał przewozić ludzi bez pieniędzy więc ubodzy nieszczęśnicy 
gromadzili się 
nad brzegiem Styksu i narzekali. Cieszcie się, że nie musieliście nigdy patrzeć 
na skamłających 
nieboszczyków - to dopiero koszmar! Stawali lub kładli się w błocie przy 
brzegach Styksu i błagali 
Charona, aby przewiózł ich za darmo, proponując, na przykład, żeby poczytał to 
sobie za czyn 
społeczny. Charon był jednak nieubłagany. 
- Nie ma żadnych darmowych przewozów! Nawet w piekle! 
I wybuchł skandal - na brzegu rzeki utworzył się prawdziwy tłum umarłych bez 
grosza przy 
duszy. 
Charon bardzo przestrzegał zasad. Właśnie dla zasady pobierał od umarłych opłatę 
za 
przewóz. Przecież do niczego nie mogły mu się przydać w piekle te ludzkie obole! 
Zresztą zebrał 
już dość pokaźną sumę. Pieniądze przechowywał w głębi szafy w willi nad Styksem, 
na przystani, 
do której holował swą łódź gdy miała jakiś defekt. Może to nie jest oczywiste, 
ale różne 
niebezpieczeństwa, czyhają na ludzi podczas przemierzania Styksu. Jeśli więc 
uważasz, że po 
śmierci nic ci już nie sprawi kłopotów, to tylko dajesz dowód na to, że zupełnie 
nie zdajesz sobie 
sprawy, co cię jeszcze czeka.  
Sławni ludzie nie mieli problemów z przeprawieniem się przez Styks, bez względu 
na to czy 
posiadali pieniądze czy też nie. Nikt nie zatrzymywał słynnej kurtyzany Lais z 
Koryntu, czy Sappho, 
która znała sztukę konwersacji lepiej niż sam Sokrates. W czasach, gdy Rzym stał 
się mocarstwem, 
zwyczaj wkładania do ust zmarłego jednego obola został zawieszony. Nie było to 
bynajmniej 
spowodowane brakiem oboli, których doprowadzona do bankructwa Grecja nie 
wysyłała więcej w 
świat. Po prostu nikt nie bronił dostępu do piekła jakiejś rzymskiej cesarzowej 
tylko dlatego, że w 
swych maleńkich białych ząbków nie zaciskała na miedzianym krążku. Tantal przez 
jakiś czas nie 
mógł przywyknąć do wizyt cesarzowych Rzymu, które, nigdy, niestety, nie miały 
szczęścia być 
oczkiem w głowie swoich ojców. Tantal stanowił dla nich prawdziwą, godną 
poszanowania 
atrakcję, jako członek starszyzny. W piekle znalazł się na samym początku więc 
należał do 
pierwotnej populacji, która z dumą nazywała siebie: Pierwszymi Wyklętymi. 
Tantal doświadczył wielu zmian, jakie się dokonały w Hadesie na przestrzeni 
wielu lat. 
- Cóż, - tu wcale nie jest tak źle - mawiał do nowo przybyłych rekrutów, 
chcących zasięgnąć 
jego rady. Do wszystkiego można się przyzwyczaić, nawet do piekła, a może w 
szczególności do 
piekła. Skoro już przytrafiło się człowiekowi, najgorsze, to naprawdę nie trzeba 
się niczego 
obawiać. 




Syzyf 
Ruszamy więc znowu z naszą kamerą, której czujne oko prześlizguje się po 
długich, 
zakurzonych, mrocznych korytarzach. W charakterystyczny, ujmujący sposób 
zatrzymuje się ona na 
moment przy Tantalu: jest zajęty - przyjmuje garstkę starych przyjaciół. W takim 
razie zobaczmy, 
co się dzieje u Syzyfa. Jeszcze tylko chwila i już widzimy nagiego, dobrze 
zbudowanego mężczyznę 
z brodą. Wtacza on ogromny głaz zboczem stromej góry, a tuż przy wierzchołku 
zawraca na dół. 
I wszystko byłoby w porządku, gdyby ktoś określił, jak długo Syzyf musi tak 
wędrować. 
Pomimo faktu, że termin kary dawno już powinien upłynąć, Syzyf wciąż wtaczał ten 
nieszczęsny 
kamień. A na swą własną odpowiedzialność, winowajca mógł być zwolniony jeszcze 
wcześniej. Ale 
nie, sędziom zależało na tym, aby nie przerywał pracy. 
Syzyf posiadał wiele ubrań, lecz ich nie zdzierał, bo dusza ludzka jest wieczna, 
w związku z 
tym potrzebuje rzeczy jak najtrwalszych. Niestety, nie dotyczyło to kamieni, 
które się niszczyły 
podczas spadania ze stromego zbocza góry. A Syzyf po prostu wykonywał swoją 
pracę, więc nie 
można go było oskarżyć o wandalizm. Szkoda tylko, że nikt nie przemyślał 
ekologicznych 
konsekwencji jego działalności. Wciąż dostarczano mu nowe kamienie, a przyszedł 
też i taki 
moment, gdy zaistniała potrzeba, aby zmienić także górę, bo stara zdarła się już 
od tego toczenia. 
Kamienie Syzyfa ryły wgłębienia w zboczu i w końcu doszczętnie je zdarły. Ludzie 
odpowiedzialni 
za dostarczanie nowych kamieni musieli brać pod uwagę, że kamień Syzyfa nie 
powinien być ani 
kanciasty ani jajowaty. Najlepiej, gdyby był gładki i okrągły, aby mógł się 
stoczyć do samego 
podnóża nie rozpryskując się po drodze na drobne kawałeczki. Nie wolno narażać 
piekła na straty. 
Oko naszej kamery wyostrza obraz. Zobaczymy teraz, jak potrafimy sobie radzić z 
mechanizmem kuszenia. W tym celu wracamy do Tantala. Należy zachować powagę. 
Dobrze 
wiemy, że na wierzbach są owoce, pieczone mięsa oraz inne smakowitości. 
Wszystkie te rarytasy 
prowokacyjnie dyndają na gałęziach, tuż nad głową Tantala, który już nawet nie 
stara się po nic 
sięgać. 
Wiktuały codziennie zmieniano na świeże. Kuszenie człowieka stęchłym pieczystym 
czy 
kiścią zgniłych winogron mijałoby się z celem. Ogólnie rzecz biorąc, trzeba było 
zużyć prawdziwie 
bezmierne ilości jedzenia, aby Tantal, w ogóle go nie kosztując, mógł odbyć 
swoją karę. 
Czas mijał. Styl posiłków Tantala ciągle ulegał nowym trendom. Na początku 
kuszono 
winowajcę bardzo prostym jadłem, złożonym z owsianego placka, czosnku i cebuli, 
a tylko czasami 
kawałkiem pieczonej baraniny. Ale od kiedy zmienił się zarząd, zaczęto myśleć o 
pewnej odmianie. 
- To nasze stare, szanujące tradycję piekło - powiedział jeden z przełożonych na 
ostatnim 
spotkaniu - stanowi ważną międzygwiezdną atrakcję. Miliony ludzi odwiedzają nas 
nocą podczas 
snu. Następne miliony sprowadzamy do nas innymi sposobami. Nawet obce 
cywilizacje nie gardzą 
tym miejscem. Jesteśmy istotami widowiskiem, można by nawet rzec - dioramą 
ludzkiej duszy. W 
naszym własnym interesie leży zrobienie naprawdę dobrego pokazu.
No i zaczęło się. Pospieszna krzątanina, przepychanki, tumult. Należało odnowić 
dosłownie 
wszystko, co tylko się da. Kącik Tantala także czekało odświeżanie, z czym 
wiązało się również 
opracowanie nowego menu. Wyszkolono kucharzy, aby umieli przyrządzać nowoczesne 
posiłki. Na 
kursy przygotowawcze nie zgłosiło się wystarczająco dużo ochotników, więc w 
ramach pokuty 
skazano na nie kilka przypadkowych osób, które z kucharzeniem nie miały nic 
wspólnego. Ale 
posada kucharza Tantala dodawała człowiekowi splendoru, dlatego po pewnym czasie 
najwięksi 
mistrzowie patelni współzawodniczyli między sobą o tę pracę. 
Tantal nigdy przedtem nawet nie śmiał marzyć o potrawach, które od tej pory 
zwisały mu nad 
głową. Doszło nawet do tego, że trzeba było zatrudnić specjalnych instruktorów, 
którzy mu 
objaśniali, z czego składają się dane zestawy. Inaczej w ogóle nie miałby 
pojęcia, do czego 
wzdycha. A wtedy jego kara straciłaby skuteczność, a także  wartość symboliczną. 
- Tam wisi wędzona wieprzowina w galarecie, tutaj są gruszki bel Helene, a zaraz 
obok jest 
kompot z egzotycznych owoców - objaśniali. 
I czekali z niepokojem na reakcje męczennika piekieł, a potem wszystko skrzętnie 
notowali. 
Tantal był przecież najważniejszym odnośnikiem w kwestii kuszenia. 
Tantal w lot pojął w czym rzecz. Już wkrótce stał się zawołanym koneserem, a 
tego właśnie 
wymagała jego praca. Zdawał sobie sprawę, że stał się doniosłą kulturalną 
zdobyczą piekła. I nie 
chodziło tu o zwykłe kartofle, które miałyby wskazywać na stopień kuszenia. 
Tantal stawał się 
coraz bardziej wymagający i wybredny - Smirnoff tamtego świata. Będąc świadkiem 
prawdziwych 
uczt, które codziennie przed nim urządzano, stał się wielkim znawcą potraw, przy 
czym  wcale nie 
musiał ich próbować, aby odróżnić dobre od złych. A jak wyrzekał, gdy, tylko 
sobie znanymi 
sposobami, zdołał odkryć niesmacznie przyrządzoną potrawę! 
- Ten turbot jest zbyt pieprzny, baranina za słodka, a poza tym z dodatkiem 
niewłaściwego 
gatunku miodu. Sos na dole ma obrzydliwy smak.
Kucharze oburzyli się takim podejściem.
- W jaki sposób - pytali - może w ogóle cokolwiek oceniać, nie biorąc nic do 
ust? 
Bo wiadomo, że piekielny mechanizm czuwał nieprzerwanie, aby Tantal nie zdołał 
spróbować 
żadnej z potraw. Tantal odpowiadał, że ma prawo oceniać, a krytykując kieruje 
się głównie 
aromatem i rozeznaniem, które zdobył. 
- Słuchajcie, panowie, smakowanie tych potraw tylko przytępia zmysły. Wcale bym 
ich nie 
skosztował, nawet gdybym mógł. Ale nie muszę brać do ust. Ani kęsa, aby 
właściwie ocenić jadło. I 
mówię wam, do kitu jest to wasze żarcie. 
To już koniec opowieści Persefony. Wróciła do wozu i razem z matką pojechała na 
górę. Nie 
ma żadnych świadków, którzy umieliby powiedzieć, co się stało z ziarnkiem 
granatu. Faktem jednak 
jest, że wracała do piekła i do swojego małżonka Hadesa każdej jesieni, gdy na 
świecie robiło się 
ponuro i mroźnie.
Szybko minęła śnieżna zima, potem pojawiły się pierwsze zwiastuny wiosny w wyżej 
położonych dolinach. Siedziałem na tronie w piekle i jadałem obiady w 
towarzystwie Achillesa i 
Heleny. Czekaliśmy na powrót Persefony. Często się zastanawiałem, co ona robi. I 
co się stało z 
ziarnkiem granatu? Traciłem już wszelką nadzieję na jej powrót i gdy nadchodził 
kres mojej 
wytrzymałości, gdy miałem dosyć swojego królestwa, a niczego nie pragnąłem tak 
jak mojej małej 
Persefony - wracała do mnie. Jest już początek zimy. Znowu siedzę na żelaznym 
tronie i mam smak 
popiołu w ustach. Słyszę cichy dźwięk dzwonków. Wiem, że zwiastuje przybycie 
mojej ukochanej - 
ale co to was może obchodzić!


Odyseusz, mężczyzna o wielkiej zdolności podstępnego działania był uwięziony. 
Przebiegły 
grecki bohater obraził Posejdona i bóg nie miał zamiaru zrezygnować z zemsty. 
Śledził Odyseusza 
przez Attykę i Dodekanez. Gdy tylko Odyseusz opuszczał lądy próbując odkryć na 
morzu miejsca 
nie poznane dotąd przez człowieka, bóg natychmiast zsyłał silne wiatry, aby 
zwiały go z powrotem 
na brzeg morza. Ale to nie wszystko. Posyłał także przebiegłe Myśli, które 
błagały Odysa tak, jakby 
to on sam się błagał. A potem odprowadzały go do brzegów. I znowu był tam gdzie 
wolał nie być, 
czyli na wąskim pasie piasku między górami i wodą. Właśnie tu Odyseusz miał 
odegrać swój ostatni 
akt. Tym razem bóg morza na poważnie nosił się z zamiarem uśmiercenia 
niestrudzonego 
wędrowca. Już i tak długo odkładał zadanie ostatecznego ciosu. Nie będzie dłużej 
zwlekał. 
Łoskot przybrzeżnych fal na opustoszałej morskiej plaży. 
Liliowa linia horyzontu. 
Nasze ostatnie zdjęcie ukazuje Odyseusza jako bohaterskiego mężczyznę. Ma ręce 
ociekające 
wodą, włosy opadające na oczy, pochyloną  głowę. Wiatr rozwiewa mu włosy. 
Nausicaa nie 
widziała dotąd bardziej apetycznego kąska. 
Południe na opustoszałej morskiej plaży. Nausicaa i jej panny. Zastygły w 
nieruchomej pozie, 
przyglądając się nagiemu mężczyźnie. 
- Gdzie jestem? - zapytał Odyseusz. 
- To jest Phaecea - powiedziała Nausicaa. 
Boże, jakaż to śliczna osóbka. 
Śliczna i mordercza ale mogę się mylić. 
Właśnie takie lubię.
Odyseusz żachnął się, poirytowany. Następny romans - właśnie tego mu teraz nie 
było trzeba! 
A poza tym, czy przypadkiem on już kiedyś nie znalazł się w podobnej sytuacji? 
Czy nie przeżywał 
już przedtem całego swojego życia? Czy wobec tego nie wydarzyło się wtedy coś, 
co powinno się 
wydarzyć? 
Odyseusz wytężał pamięć, ale przed jego oczyma szybko przemykały obrazy 
dotyczące 
jedynie przyszłości; różne widoki przesówały się jak chmara pozbawionych koloru 
nietoprzerzy w 
roztworze terpentyny. Ale, co to za hałas? Sprytny mężczyzna odwrócił się i 
znieruchomiał. Nagle 
poczuł, że wypełnia go wielka energia. Zaczął gorączkowo się zastanawiać kim 
powinien być tego 
popołudnia. 
W samozaabsorbowaniu, mętnie lecz nieuchronnie i dziwnie chłodno przebijała się 
myśl, że 
oto znalazł się w położeniu, które domagało się natychmiastowej reakcji. 
Nazywa się... nie... Słowa ciążyły niczym kamień. Nigdy przedtem nie odczuwał 
tak silnej 
potrzeby jak właśnie teraz, aby  powiedzieć, kim jest. 
- Irving Spagetti, do usług - przedstawił się wreszcie.
Śmieszne! Może wszystko dobrze się skończy. 
Tu nie chodziło o granie w jakąś trudną zabawę. Czuł przymus grania i to już nie 
po raz 
pierwszy. A teraz właśnie ponownie bierze udział w jakiejś rozgrywce, tylko że 
nie zna poprzednich 
wyników. Co się wydarzyło na ziemi wcześniej? Założył, że doprowadził wszystko 
do porządku, 
chociaż tego nie mógł zaręczyć. Ale na pewno zrobił coś w tym stylu. A może 
uczynił to za drugim 
razem? 
Nausicaa. Wciąż tutaj. Niezwykła inteligencja. Ale co z nią zrobić? 
Życie w związku małżeńskim z Nausicaą przeszło szybciej niż się spodziewał. Miał 
nadzieję, 
że będzie mógł je kiedyś opisać. Przecież tak się właśnie robi, nie?! Zacznijmy 
od zalotów. Czy 
kiedykolwiek chodzili ze sobą na randki? I o czym jej wtedy opowiadał? 
Dlaczego jednak jest taki zdenerwowany? Przecież nic mu nie grozi, tutaj, razem 
z nią, w 
przytulnym małym mieszkanku. Ale przecież nie za to mu płacą. Pewnie zgubił 
właściwą drogę w 
którymś momencie życia. 
Wszystko to oczywiście działo się tuż przed przybyciem do obcego miasteczka. 
Kiedy już 
pojawiła się ponura figura i zawracała głowę jakimiś bla bla bla - przepraszam, 
próbuję tylko być 
rzetelnym narratorem, ale krew mi się burzy kiedy myślę o tej kreaturze; nie 
można mnie za to 
winić; zaraz, zaraz, bo łatwo zgubić wątek, jeśli się nie uważa; już mam, więc:  
kiedy przybył, 
wszystko się odmieniło i nigdy już nie miało być takie samo. Nie można 
powiedzieć, żebyśmy się 
tego spodziewali, o nie! A już na pewno nie po tym, jak leśni pigmeje rzucili 
klątwę, która potem 
spowodowała pewne ciekawe następstwa. Za bardzo wybiegam myślami w przyszłość. 
Najpierw Odyseusz. Niech przynajmniej ta historia będzie zrozumiała. Należy 
wiedzieć, że o 
zrozumiałość nie jest łatwo w piekle. Wszędzie bowiem unosi się odór cuchnących 
rybich głów oraz 
ludzkich zwłok w stanie rozkładu, wolno opadających kanałem. Ale my wytrwamy, to 
znaczy my i 
nasi kumple. Przecież ktoś musi wam to wszystko opowiedzieć, aby nasz 
rozpaczliwy krzyk ciszy 
nie musiał przytłaczać świata. Przepraszam, dałem się ponieść emocjom. 
Koniec




PERSEUSZ 
Perseusz urodził się w starożytnej Grecji jako dziecko króla i królowej Tyrynsu. 
Miał 
szczęśliwe dzieciństwo, które spędził w gronie serdecznych przyjaciół. Razem z 
całą rodziną 
mieszkał także ponury wuj Jeremiasz i jego żona, kobieta z Krety, Leticja - 
kobieta z Krety, o której 
niewiele wiadomo. Perseusz miał siostrę o imieniu Mary Jane, ale o tej postaci 
nie będzie tu więcej 
mowy, więc lepiej od razu o niej zapomnieć. 
Perseusz był szczęśliwym, radosnym, dobrze ułożonym chłopcem, chociaż niezbyt 
dobrym 
uczniem. W głowie miał tylko figle, psoty i nie lubił przesiadywać w domu. 
Chętnie polował i łowił 
ryby. Dobrze radził sobie z bronią. Cechował go jednak porywczy temperament. Nie 
wiedzieć 
czemu chłopak wpadał nagle w furię, aby po chwili całkowicie się uspokoić. Był 
zatem trochę 
chaotyczny w swoim postępowaniu, przez co z kolei miał skłonności do 
melancholii, kiedy 
rozmyślał o swoich większych i mniejszych wpadkach. 
Wychowano go na księcia, ale on uważał, że powinien być kimś więcej - bohaterem. 
Chętnie 
czytał magazyny o herosach, w szczególności zaś o Tezeuszu i Jazonie. Zamierzał 
pójść w ich 
ślady. 
Później zajmiemy się jeszcze jego kontaktami z wujkiem i pewnym młodym, na razie 
bezimiennym mężczyzną, który wprowadził się do Tyrynsu tuż po osiemnastych 
urodzinach 
Perseusza. Widzimy właśnie, jak nieznajomy kręci się po dworze króla Tyrynsu. Do 
budowy 
królewskiej siedziby użyto wyłącznie białego marmuru, który bardzo się nagrzewa 
w pełnym 
słońcu. 
PERSEUSZ: Jakże mi nudno! Życie wciąż kręci się tylko wokół przyjemności i 
zabaw. 
Jestem synem króla, więc nikt nie śmie mi mówić niemiłych rzeczy. No, może z 
wyjątkiem mojego 
ojca Tespisa i jego brata ponuraka. Niewykluczone, że kiedyś zabiję tego 
Jeremiasza. Jeszcze o tym 
pomyślę. Mój charakter nie ukształtował się ostatecznie. A czego się 
spodziewałeś? Przecież mam 
dopiero osiemnaście lat. 
MARY JANE (wchodzi z perystylu od lewej): Hej, małe gołąbeczki, liliowe 
kwiateczki i 
gorące słońce na zachodniej łące, synu poczwary kobiecej, co przyjaźń swą składa 
w nasze ręce... 
(zatrzymuje się, widząc Perseusza) ...Dzień dobry, Perseuszu! Nie zauważyłam cię 
wcześniej! 
Śpiewałam piosenkę, którą usłyszałam wczoraj na agorze. 
Chór w tle: Agora! agora! Oni mówią tam takie rzeczy i robią takie rzeczy na tej 
agorze, 
agorze. Nie pójdę tam więcej może! 
PERSEUSZ: Musisz ciągnąć za sobą chór? Próbuję zebrać myśli. 
MARY JANE: Właśnie wracam od wyroczni 
Perseusz: Wciąż jeszcze marnujesz czas na takie głupoty? 
MARY JANE: Ona miała dla ciebie wiadomość. 
- Co mówiła? 
- Prosiła  żeby ci przekazać, że Płomień jest Upadkiem Ambicji, gdy Chciwość 
dąży do 
Okiełznania Historii na swej Drodze do Ostatecznego Posiadania. 
- Tak powiedziała? - zapytał Perseusz. 
- Słowo w słowo - zarzekała się Mary Jane. 
- Skoro jesteś taka bystra, może powiesz co to miało znaczyć. 
- Wielkie nieba, skąd ja mogę wiedzieć! - zakrzyknęła dziewczynka - Ale 
wyrocznia dodała, 
że to jest ważne i żebyś o tym pamiętał, bo przyda ci się w którymś momencie 
twojego życia. 
- Co to za moment?
- Tego nie sprecyzowała. 
- Powiedziała coś jeszcze? 
- Coś o tym, że już czas, abyś zaczął się uczyć jakiegoś zawodu, robić karierę. 
- Nie mogę znieść sposobu, w jaki ta stara i głupia prorokini uprzedza moje 
plany - stwierdził 
Perseusz. - Właśnie sam miałem zamiar pomyśleć o swojej zawodowej przyszłości. 
- No dobra, to ja już lecę - oznajmiła Mary Jane. - Uważaj na siebie - rzuciła i 
zniknęła. 
Perseusz pokręcił głową. Co za nawiedzony dzieciak! Całe szczęście, że nie jest 
bohaterką tej 
historii inaczej należałoby dowiedzieć się o niej czegoś więcej. Ale to nie 
zadanie dla Perseusza, 
który myśli tylko o sobie. 
Dlatego właśnie rodzice nazywali go samolubnym, maleńkim gburkiem.  
Ale kto by się tym przejmował?
Akcja naszej opowieści toczyła się krótko po jesiennym zrównaniu dnia z nocą. 
Ciemne 
deszczowe chmury wisiały nisko nad ziemią, a rozhuśtane spienione morze 
przybierało tysiące 
najprzeróżniejszych kształtów, które z łatwością dostrzegał, obdarzony bogatą 
wyobraźnią, młody 
człowiek. On sam siedział właśnie na brzegu i patrzył zamyślony w stronę skał. 
Morze oddawało ziemi swoje brudy pod postacią piany, wypychanej na brzeg. Ptaki 
wracały 
już do swoich gniazd, ale młodzieniec, samotny i strapiony, wciąż jeszcze 
wędrował wzdłuż brzegu 
i monologował w duchu. Podstarzałe kruki, z pełnym dzikich pragnień łopotem 
skrzydeł, mijały 
kamienne cyple, tonące w strugach deszczu. Wyglądały jak opuszczone pustynne 
kraby na morskiej 
plaży, medytujące nad smutnymi kolejami losu kamienia i piasku. To właśnie 
widział Perseusz. 
Tego wieczora wydarzyło się coś innego niż zwykle. Perseusz udał się na randkę w 
ciemno. I 
podczas niej przez przypadek popełnił zbrodnię.. Mógł ją zataić, ale wtedy 
istniało 
prawdopodobieństwo, że ktoś zacznie go szantażować. Coś takiego bardzo 
rozgniewałoby 
Perseusza. Wspomnieliśy już przecież, że miał porywczy temperament. W jego 
późniejszych 
wysiłkach, gdy próbował uciec od przeszłości, spotkał i próbował zdobyć tę jedną 
jedyną kobietę, 
która była przeznaczona właśnie jemu. Chodzi o wiecznie przygnębioną Andromedę. 
Ale 
uprzedzamy fakty. Wróćmy do samego Perseusza. Znajduje się w pałacu i przygładza 
włosy, 
przygotowując się do wyjścia. Jest też Mary Jane i robi sobie z brata żarty. 
- Perseusz idzie na randkę! 
- Zamknij się, jędzo! - burknął.
Ale było widać, że nie gniewa się na siostrę. Mary Jane domyślała się tego z 
tonu głosu 
Perseusza. Dobrze, że nie będzie musiała wysłuchiwać kazań, a wiadomo, że 
trzeba, jeśli ma się 
dostojnego, starszego brata, który  wybiera się na randkę w ciemno. Ucisz się 
wreszcie zranione 
serce! Pilnuj swojego nosa i uśmiechnij się miło! 
Tak rozmyślała sobie Mary Jane, całkiem niegłupie dziewczę. Zastanawiała się 
czasami, 
dlaczego nie nadano jej klasycznego greckiego imienia. Obiecała sobie, że 
pewnego pięknego dnia 
dowie się prawdy, wydrze dorosłym wszystkie tajemnice.
- No, jak wyglądam? - zapytał Perseusz. 
- Świetnie - odpowiedziała. - Przypominasz młodego boga i bohatera.
- Nie czuję się jak bohater - odparł brat.
- Tylko dlatego, że niczego jeszcze nie dokonałeś. Ale nie martw się, Perseuszu, 
wszystko 
ułoży się dobrze. 
- Jak tu się nie martwić - rzekł smutno. - Mam osiemnaście lat. Tezeusz pokonał 
dzika, gdy 
skończył zaledwie szesnaście lat. 
- Głupie gadanie - pocieszała go Mary Jane. 
Dwoje młodych i stosunkowo niewinnych ludzi zaśmiało się wesoło. Ostatni raz w 
życiu 
śmiali się wspólnie tak długo i tak serdecznie. Nie powinienem uprzedzać faktów, 
ale tego łatwo się 
było domyślić. Pomimo humoru, którego nigdy nie brakuje młodym, w pewnych 
momentach należy 
zachować powagę. Perseusz zaczął się przeglądać w metalowym lustrze. Mary Jane 
trzymała 
wysoko lampkę oliwną, aby mógł dobrze przyjrzeć się swojemu odbiciu. W tle 
klasycznie 
urządzony pokój, tworzący gmatwaninę akantowych wzorów. 
Perseusz poprawił krawat, sprawdził czy tunika leży jak trzeba, kaszlnął nerwowo 
i udał się 
holem w stronę ogrodów, gdzie miała się odbyć randka. Mary Jane patrzyła za 
bratem, potem wyjęła 
słodkiego suchara z kieszeni fartuszka i schrupała ze smakiem. Kiedy jest się 
małym dzieckiem, 
głód wydaje się ważniejszy niż cel, do którego zmierza starszy brat, oraz 
istotniejszy od własnych 
odczuć z tym związanych.
Wiedziony ciekawością Perseusz zatrzymał się w holu gdy nagle spostrzegł duży 
kufer na 
ubrania. Kufry wynaleziono bardzo niedawno temu i na razie można je było 
zobaczyć jedynie w 
miejskich domach. Dlatego w pierwszej chwili Perseusz nie wiedział co to 
takiego. Może buda dla 
psa? Albo ustęp? Lub skrzynka na piłki do kosza? Isniało bardzo wiele 
możliwości. Z tym większą 
ciekawością chłopak zerkał na kufer. 
Wtedy nadszedł jego ponury wuj Jeremiasz. Spacerował on po holu w swoim 
najlepszym 
chitonie mrucząc coś do siebie złowieszczo. Jeremiasz był wysoki, miał ciemne 
kręcone włosy i 
czarną brodę. Zgodnie ze zwyczajem nosił asyryjskie nakrycie głowy. Jako 
pierwszy w starożytnym 
świecie używał kieszeni. Do płaszcza krawiec wszył mu dwie. Przechodząc obok 
bratanka zaczepił 
o nie kciuki, tak jak czynią to chłopi. Zatrzymał się, gdy zobaczył Perseusza. 
- Perseusz - stwierdził, potwierdzając tym samym hipotezę, że chłopak jest mu 
znany. 
- Wuj Jeremiasz - krzyknął Perseusz. - Co ty tu robisz? Tym korytarzem idzie się 
do ogrodu, 
w którym za chwilę będę miał randkę w ciemno! 
- Tak sobie zaglądam - odparł Jeremiasz. - Zauważyłeś już może ten kufer na 
ubrania? 
- Czy chodzi ci o to? - zapytał młodzieniec.
- Tak. To kufer na ubrania. 
- Widziałem - odpowiedział Perseusz. 
- Czy zaglądałeś do środka? 
- Nie. - Królewski syn pokręcił głową. 
- Szkoda - westchnął wuj Jeremiasz. - Nauczyłbyś się kilku ciekawych rzeczy. 
- Nigdy nie przyszłoby mi do głowy, że w kufrze można znaleźć  coś ciekawego - 
stwierdził 
Perseusz. 
- Teraz to już nie ma o czym mówić - mruknął Jeremiasz. 
I kopnął kufer, który, jakby ożywiony jego energią, zaczął toczyć się wolno na 
kółkach. 
Wkrótce się rozpędził i zniknął z pola widzenia. 
- I po sprawie - stwierdził Perseusz. 
- Może jeszcze kiedyś go zobaczysz - powiedział Jeremiasz. - No, ale idź już, 
nie powinienem 
cię dłużej zatrzymywać. 
Po tych słowach oddalił się dużymi krokami.
Perseusz nigdy nie lubił Jeremiasza. A wydarzenie z kufrem jeszcze bardziej 
zraziło go do 
wuja. Należy wiedzieć, że w tamtych czasach  przetoczenie kufra przed samym 
nosem było wielką 
obrazą.
Musimy teraz opuścić naszego bohatera i przenieść się do pewnej młodej damy, z 
którą 
umówił się na randkę. Siedziała w ogrodzie na krześle z oparciem w kształcie 
liry i patrząc na lilię 
wodną, zastanawiała się, co dalej. Była wysokim, smukłym dziewczęciem ubranym w 
długą białą 
spódnicę i ogromny kapelusz.  Rondo zakrywało nie tylko cały owal twarzy, ale 
też tułów i ręce aż 
po różowe paznokcie.Owa dziewczyna, córka Cadillac i Hiero miała na imię Lira. 
Ukończyła ona 
Kreteńską Szkołę Sztuk Pięknych ze specjalizacją w zakresie Intaglio. Przeżyła 
zwykłe dzieciństwo 
z rodzicami, ciociami, wujkami i rodzeństwem. Dziewczynie nie brakowało niczego 
z wyjątkiem 
ptasiego mleczka. Lira w ogóle nie zdawała sobie sprawy, że właśnie ono 
stanowiło jej desideratum 
- mam nadzieję, że znacie się na żartach. Potomkini Cadillac i Hiero była 
przystojną młodą damą. 
Miała proste włosy gładko zaczesane do tyłu i przystrojone wiosennymi kwiatkami; 
mały nos i 
cienkie wargi. Ktoś mógłby rzec, że wyglądała trochę surowo. Ale nie jej 
przyjaciele, Agragonium 
Naiadowie, którzy odwiedzali ją dawno temu w czasach  gdy Olimpia leżała dużo 
bliżej Krety 
aniżeli teraz. 
Lira znajdowała się akurat w stanie lekkiego zamazania. To sprawiało, iż 
wydawała się dużo 
bardziej atrakcyjna, tajemnicza i władcza. Przyszła tu, do ogrodu, nie dla 
siebie. Chciała pomóc 
swojemu ojcu, władcy Krańca Świata, człowiekowi znanemu wśród swoich pod 
pseudonimem 
Pneumopotamas, czyli  ogromny morski smok, którego imię budziło powszechny 
respekt. 
Ojciec Liry potrzebował czegoś, ale z obawy, że ktoś go podsłucha lub źle 
zrozumie, nigdy 
nikomu nie powiedział, o co mu chodzi. Pneumopotamas, wysoki mężczyzna z 
falującymi włosami, 
i bardzo dbał o swój wizerunek. Dlatego też, kiedy jego córka zaoferowała się, 
że spróbuje 
urzeczywistnić jego sekretną potrzebę, wzruszył się do łez i uścisnął ją 
serdecznie. 
- Pamiętam, jak kiedyś, gdy byłaś malutka, wierzyłem, żę będziesz dla mnie 
pociechą. A teraz 
mam dowód, że to prawda! - powiedział. 
- Ojcze, jakże mogłabym prosić cię o coś innego aniżeli o szansę spłacenia 
długu, który mam 
wobec bogów Olimpu? Wiem dobrze, że w ogóle nie przyszłabym na świat gdyby Zeus 
nie szepnął 
ci do ucha: "Nie zabijaj jej, to tylko maleńka dziewczynka. Czyż mogłaby cię 
skrzywdzić?"? 
- To prawda, że jesteś coś winna Zeusowi - powiedział ojciec. - Jednak masz 
jeszcze większy 
dług wobec Ateny, która wysłała tę myśl do głowy Zeusa i w tak delikatny, 
okrężny sposób 
spowodowała, że mi ją przekazał. 
- To bardzo ciekawe, ojcze - rzekła Lira. - Ale jak się stało, że Atena zwróciła 
na mnie uwagę, 
skoro wiadomo, że nie interesuje się ona małymi dziewczynkami zrodzonymi z 
ludzi?
- Zapewne miała swoje powody - odparł ojciec. - Kiedyś odkryjesz tę tajemnicę 
sama, bez 
niczyjej pomocy. Bogowie nie zwykli podtykać ludziom pod nos gotowych 
odpowiedzi. Oni dobrze 
wiedzą, że uganianie się za przyjemnościami i wieczny pośpiech, w którym żyjemy 
nie współgra z 
koniecznością abstrakcyjnego myślenia nad problemami o duchowym charakterze
Dziewczyna miała swoje powody, godząc się spełnić życzenie ojca. To była jej 
tajemnica, 
której niełatwo się domyślić. A przecież, choć trudno w to uwierzyć, pod miłą 
powierzchownością 
Liry skrywały się złe zamiary, a dziewczęce czyste oczy bynajmniej nie patrzyły 
na świat z 
bezgraniczną ufnością. Nikt jednak nie zwracał na to uwagi, a jeśli nawet - to i 
tak się tym nie 
przejmował. Trudno powiedzieć, co było gorsze, i Lira nawet nie próbowała 
zabierać głosu na ten 
temat. W tym względzie na pewno przewyższała roztropnością swoje rówieśnice. 
Siedziała więc sobie w ogrodzie. Szkoda tylko, że ciągle w tym samym miejscu. 
Ale cóż 
począć? Skoro właśnie tu ma wykonać swój numer, niech już tak zostanie. 
Przeglądała się w małym 
srebrnym lusterku i rozmyślała o swoich dobrych stronach. Nie jest źle. Całkiem 
niezłe wyniki, a do 
tego jeszcze umiejętność porozumiewania się z futrzastymi, leśnymi żyjątkami. 
Niektórzy na 
początku mieli dużo gorsze rezultaty. 
I właśnie wtedy wszedł Perseusz. To była przykładna klasyczna scena, w jak 
najszerszym tego 
słowa znaczeniu, a przy tym  oświetlana przez dużą liczbę lamp oliwnych 
stojących na 
marmurowych plintach. Jednak i tak nie widział tego żaden znudzony obserwator, 
który z 
pogardliwą pewnością siebie mógłby rzucić kilka złośliwych uwag pod jej adresem. 
Tylko ich 
dwoje i kot. 
Właśnie - kot wynurzył się zza pleców Liry. Nie wyjaśnimy w tej chwili, co 
skłoniło 
zwierzaka do wyjścia, ale jesteśmy więcej niż mniej zaniepokojeni jego 
obecnością. Bo czyż nie 
przyrzekaliśmy trzymać się ściśle tematu? Aleon wciąż jest na widoku i ściąga na 
siebie całą uwagę 
- na dodatek to tylko zwykła kocina, nic specjalnego. 
I tu znowu pojawiła się niejasność. Perseusz wkroczył do ogrodu chodnikiem 
wyłożonym 
kafelkami. Czuł chłodny powiew dobrze nawodnionego powietrza. Było tu wiele 
żłobionych 
kolumn i miskowatych kwietników. Nagle usłyszał jakiś odgłos ruchu za swoimi 
plecami. Odwrócił 
się błyskawicznie, ale bez niewczesnej paniki. Odnosił wrażenie, że z tyłu ktoś 
jest, a nigdy nie 
lekceważy takiego przeczucia chłopiec, któremu w dzieciństwie opowiadano bajki o 
podłych 
zamachach i okrutnych morderstwach. To stary służący Cato ostrzegał Petroniusza, 
że morderca 
może czaić się za każdym krzakiem i że trzeba mieć się na baczności nawet w 
domu, gdzie przecież 
nie znajdziesz żadnego krzaka. 
- Ejże! - krzyknął z irlandzkim akcentem, który przywiódł na myśl smak wrzosu i 
innych 
łatwo palnych ziół, zazwyczaj wrzucanych do ponurego ognia. Na murze jednak 
widziała tylko 
śmierdząca plama, zapewne zostawiona przez jakiegoś charkającego sukinsyna. 
Perseusz odwrócił 
się w stronę ogrodu. Był już spóźniony na spotkanie, a to mogło mieć 
niebagatelne znaczenie. Ale 
przecież stało się to nie z jego winy, jeśli ktoś chciałby wyciągać jakieś 
wnioski na ten temat. 
- Cześć - powiedział Perseusz. - Czy to z tobą mam randkę w ciemno? 
- Skądże, zamierzam złożyć tu ofiarę z człowieka. No dobra, żartuję oczywiście. 
Patrzyli na siebie. A w innej części pałacu, matka Perseusza, Marjory z Aten, 
jak każdego 
tygodnia w środę urządzała seans. Siedziała w zaciemnionym pokoju, trzymając za 
rękę, w co 
naiwnie wierzyła, swojego męża, doktora Archibalda. 
- Posłuchaj - odezwał się potwór nie zasługujący na lepsze określenie. - Chcę 
ludzkiej ofiary 
tu i teraz. Prawdę mówiąc ja sam nie lubię ludzkich zwłok, ale tego domagają się 
wszystkie znane 
mi księgi. 
Należy się słowo wyjaśnienia. Zwyczaj urządzana seansów Marjory sprowadziła ze 
sobą z 
Aten. Oboje z Archibaldem byli cudzoziemcami i dla zwykłej przyjemności 
odprawiali niezwykłe a 
zarazem potworne rytuały. 
- Po co komu nadmiar zdrowia? - mawiał Archibald, starając się przy tym wyglądać 
równie 
groźnie jak Jeremiasz. Nie miał łatwego zadania niczym roślinki, które dla 
śmiechu same potrafią 
zerwać z siebie liście, czym imponują prostym ludziom. To był wystarczający 
precedens. Dlatego, 
że nie powinien być rozumiany jako związek przyczynowy fakt, że seans istniał 
już w chwili 
wchodzenia Perseusza do ogrodu. Jeśli coś jest niejasne, proszę pytać. 
Tak więc seans trwał, a młody książę wkraczał do ogrodu. Lira o  wysokim czole, 
z włosami 
związanymi z tyłu w koński ogon, stała prosto w swej białej lnianej sukni z 
plisem. Przeglądała 
gazetę, jedną z pierwszych istniejących w starożytności. Pismo zostało wydane 
przed rokiem, ale i 
tak zawierało więcej informacji niż zwykliśmy zdobywać przez całe swoje życie. 


- Przykro mi, ale nie możemy kontynuować. 
- Co jest, przerwa? 
- Nie, to część opowiadania, głupku. 
- Wobec tego, kto mówi? 
- Stukaj dalej na tej maszynie, a wszystkiego się dowiesz. Tu Lemuel P. Blaggart 
do usług. 
- Przepraszam,  ale nie ma już miejsca dla nowych postaci w tym miejscu akcji. 
Proszę odejść. 
- Dobra, pójdę, lecz zabieram ze sobą dekoracje. 
- Cóż to za wyniosła postawa? Jakiś pyszałek sam chce opowiadać?
Patrz i oglądaj, skoro ja tego nie robię. Perseusz. Tak miał na imię. Poszedł 
zobaczyć się ze 
swoją laleczką Lirą, która właśnie dostała mnóstwo pieniędzy z majątku swojego 
ojca na Sycylii. 
Nie wiadomo, co dokładnie przytrafiło się staruszkowi. Niektórzy twierdzą, że 
właśnie na Sycylii 
jest brama do Miasta Umarłych. Może wszedł w nią przez roztargnienie. 
Tego to już naprawdę za wiele. Najwyższy czas, aby pozbyć się narratora mającego 
wyraźnie 
wrogie zamiary. A kiedy już było po wszystkim, Perseusz odwrócił się w stronę 
Liry. 
- Czy chcesz pójść na przyjęcie-niepodziankę? - zapytał.
- Jasne - powiedziała Lira. - Jeśli tylko da mi to szansę zobaczenia kogoś, kogo 
nie powinnam 
ujrzeć, czyli doświadczyć czegoś innego niż zwykle. 
- Twardycharakter - stwierdził Perseusz. - Słuchaj mam kłopot, rozumiesz? 
Zamierzałem coś 
zrobić, ale straciłem motywację. 
- Chyba wiem, na czym polega twój problem  - rzekła Lira. - Tęsknisz za czymś, 
prawda?
- Tak. Ale nie wiem za czym. 
Popatrzyli na siebie przenikliwie.
- I założę się, że nie mamy już grosza przy duszy - dodała Lira po chwili.
- Zgadza się i nawet wiem, dlaczego - oświadczył Perseusz. - Ktoś nagle, w 
tajemnicy wycofał 
nasze pieniądze.
- Myślałam, że zainwestowaliśmy je bezpiecznie - powiedziała Lira.
- Nic nie jest bezpieczne - stwierdził królewicz.
- Ani grosza! - zdumiała się Lira. - Przecież to okropne! Jak mogą sobie 
wyobrażać, że będę 
kontynuować w tych okolicznościach? - zapytała.
- Podejrzewam, że nie bardzo się tym przejmują - ocenił Perseusz.
- Ależ to nie fair! Nawet nie dano mi szansy! 
- Więc zrób coś, byle szybko - doradził młodzieniec.
Lira zaczęła najpierw stepować, potem tańczyć z wdziękiem między odmierzonymi 
płótnami, 
następnie między wiszącymi materiałami o połyskujących barwach. Występ 
zakończyła 
nieuniknionym tańcem winnym. 
- To było świetne - pochwalił chłopak klaszcząc. 
- Dziękuję - powiedziała Lira.  - Teraz muszę wziąć prysznic i zmienić ubranie. 
- Jesteśmy przecież w ogrodzie pałacowym - zdziwił się Perseusz. - Tu nie ma 
żadnego 
prysznica. 
- A w sąsiednim pomieszczeniu? - zapytała Lira z nadzieją w głosie. 
Perseusz rozejrzał się dookoła. 
- Sądzę, że nie sąsiadujące pomieszczenia w ogóle nie istnieją.
- W takim razie jesteśmy w pułapce. 
- Obawiam się, że masz rację - powiedział Perseusz. 
Właśnie wtedy usłyszeli jakiś zgrzyt dochodzący od strony dachu. 
- Chyba powinniśmy bardziej kierować się intuicją - zasugerował Perseusz. - 
Czuję 
nadciągające kłopoty.
Dwójka młodych ludzi zaczęła wpatrywać się w dach. Pojawiły się w nim pęknięcia. 
Z 
początku nieznaczne, wolno stawały się coraz większe. 
I większe. 
I jeszcze większe. 
- Długo jeszcze musimy tak stać, gapiąc się na te pęknięcia? - zapytała Lira. 
- Nie pytaj mnie. Przecież nie jestem reżyserem - odburknął Perseusz. 
Wówczas pojawił się koń, a niedługo potem odkryto płodność. Nadchodziły 
najgorsze czasy, 
jakie można sobie wyobrazić w całej starożytności. Pomieszanie z poplątaniem. 
Błazenada. 
Perseusz patrzył dokoła, szukając kolejnej iluzji. Nie wiedział, co począć z 
Lirą. Randka w ciemno 
nie wypadła zbyt dobrze. Zabawne jak to czasami układa się w życiu. Mary Jane, 
ukryta za draperią 
w klasycznie urządzonym korytarzu prowadzącym nad sam brzeg zamglonego morza, 
ugryzła się w 
kciuk i zachichotała. Uwaga, tutejsza ciekawostka. Powinieneś dbać o 
zaprzyjaźnionych 
"grejpfrutowych producentów". Przynoszą to, czego potrzebujesz, więc kupisz to 
od nich. 
A teraz pobudka. Otworzył oczy, mrugnął raz i drugi, przekręcił się na bok, 
usiłując zebrać 
myśli, aby znaleźć sposób na zidentyfikowanie samego siebie. 
- W retrospekcji wszystko będzie miało swój sens - usłyszał czyjś głos. 
- Świetnie - powiedział. - Co dalej?
- Pozwól, proszę, a opowiem ci o domach bardo - powiedziała. - Tylko nie myśl 
sobie, że to 
przyniesie ci jakiś pożytek. Lekki dreszczyk emocji też się liczy, nieprawdaż?
Zmusił się, żeby siąść prosto. Nagi do pasa. Błyszczące krople potu i nikłe 
światło. Obcy 
człowiek w mundurze z papierosem w ustach zwiniętych w trąbkę. Pochyla się nad 
nim. Ręce 
splecione razem, lub przynajmniej blisko siebie - ciemny pokój z jednym 
reflektorem. Atmosfera 
pełna przerażenia, od którego aż ciężko oddychać. Tak, to znowu to miejsce. Ale 
kto by się tam 
wstydził! Teraz to dopiero będzie prawdziwie upiorna podróż połączona z 
jedzeniem robaków. Do 
czasu, gdy coś się wreszcie wydarzy. Trzeba wierzyć, że tak będzie. 
Koniec