Henryk Lothamer


/// nagroda w konkursie literackim
Krajowej Agencji Wydawniczej

do zobaczenia mamo
Henryk Lothamer

KRAJOWA    AGENCJA    WYDAWNICZA    1977
ILUSTRACJE MAŁGORZATY RÓŻAŃSKIEJ
Redaktor merytoryczny - Anna Żmijewska
Redaktor techniczny - Kamilla Brodzka
Korektor - Teresa Malinowska
miejska mmnu fsbuczka
Im. H. SIENKIEWICZA
FILłA  Nr 2
w Pruszkowie
A2061-
KRAJOWA AGENCJA  WYDAWNICZA
RSW „Prasa-Książka-Ruch"
Warszawa   1977
Wyd. I. Nakład 45 000+200 egz. opr. brosz, -t-5000-ł-150 egz.
opr. twarda. Objęt. ark. druk. 9,13, ark. wyd. 5,05. Papier offset.
kl.  III   100 g A1.  Nr prod.  1-1/369/76. Zam.  8343/76.  F-26.
Skład   Z.G.   Dom   Słowa   Polskiego.   Druk   i   oprawa   Prasowe
Zakłady Graficzne RSW „Prasa-Książka-Ruch" we Wrocławiu.
Cena oprawy brosz, zł 30, — , oprawy twardej zł 42,—
Kochana mamo!
Jutro zaczynają się wakacje i wyjeżdżamy wszy-
scy nad morze. Sławek powiedział, że będziemy
spali w namiotach, ale ja mu nie wierzę, bo on
zawsze tak gada, jakby wszystko wiedział, a potem
okazuje się, że jest zupełnie inaczej.
Już pisałem, że zdałem do czwartej klasy. Nawet
dostałem książkę na koniec roku. A w namiotach
nie będziemy spali na pewno, może chłopaki ze
starszych grup będą spali w namiotach. Jeszcze Ci,
mamo, nie pisałem, że dostaliśmy nowe letnie
ubrania. Bardzo ładne. Najładniejsze to są takie
krótkie spodenki z paskiem. Chłopaki ze starszych
grup śmieją się z tych spodenek, ale mnie się one
podobają, bo mają aż cztery kieszenie i zrobione są
z takiego niebieskiego materiału. Tobie, mamo, też
by się na pewno podobały.
Miałem tu na podwórzu takiego małego kota, ale
nie dają mi go zabrać nad morze. Muszę go zosta-
wić, a przecież dobrze by było, żeby taki mały kot
zobaczył sobie morze. Nie martwię się tym specjał-
nie, bo oni nie wiedzą, że mam tamto lusterko od
Ciebie. To dobrze, że mam to lusterko. Nawet nie
wiem, co bym bez niego zrobił. Zaraz muszę jeszcze
raz sprawdzić, czyje zapakowałem.
No to kończę i całuję Cię, mamo! Napiszę znad
morza.
Twój Alek.
No tak... Napisałem już ten list, a niewiele brako-
wało, żebym go wcale nie napisał. Teraz, przed
samym wyjazdem, wszyscy tacy jacyś niespokojni,
wszędzie pełno chłopaków, kręcą się po wszystkich
zakamarkach, czegoś szukają, jakby bali się jakiejś
ważnej rzeczy zapomnieć zabrać ze sobą. Nawet do
tej ubikacji dobijali się już kilka razy, a przecież tu
nie ma nic takiego, czego by mogli zapomnieć.
Rzeczywiście muszę już stąd wyleźć i zaraz iść do
sypialni sprawdzić, czy dobrze schowałem luster-
ko. Znowu ktoś dobija się do ubikacji...
-  Alek! Alek! To ty tam jesteś?!
-  Nie ma mnie tu -odpowiedziałem Krzyśkowi,
bo to on się dobijał, poznałem go po głosie. - Już
dawno stąd wyszedłem i pojechałem do Afryki na
swoim własnym słoniu!
-  Ty się nie wygłupiaj, ja wiem, że ty tam jesteś-
powiedział Krzysiek - i do Afryki wcale nie jeździ się
na słoniu, tylko samolotem, a na słoniu jeździ się
dopiero w Afryce. I na wielbłądzie się jeździ w Afry-
ce. A ciebie wszyscy szukają, bo jest odprawa
z Bulwą!
Bulwa to jest nasz dyrektor. Ja wiedziałem, że
przed tym wyjazdem ma być odprawa, ale mówili,
że będzie wieczorem. Trzeba było iść. Zresztą nie
miałem po co tu siedzieć.
Kiedy wyszedłem, to Krzyśka już nie było, pole-
ciał na tę odprawę. To i ja zszedłem na dół, do
jadalni. Wszyscy już tam byli, wszystkie grupy.
Dołączyłem do swojej. Bulwa stał i coś gadał.
Nawet nie mogłem go od razu zrozumieć, bo przy-
czepiła się do mnie Ryba, nasza wychowawczyni.
Nazwaliśmy ją Rybą, bo nazywała się Rybicka.
A Bulwa nie nazywał się podobnie, on z wyglądu
był taką bulwą, wszystko miał jakby zaokrąglone:
twarz, brzuch, a nawet ręce i nogi. Ryba przyczepiła
się do mnie zaraz, jak tylko podszedłem do swojej
grupy.
-  Gdzie ty się podziewasz - powiedziała takim
szeptem, że zaraz Bulwa przestał mówić, ale jej to
nie przeszkadzało widocznie, bo ryczała dalej -
wszyscy cię szukali po całym budynku, mówiłam
przecież kilka razy, że ma być odprawa z panem
dyrektorem...
-  Byłem w ubikacji! -wrzasnąłem na całą jadal-
nię. - Siedziałem tam cały czas!
-  A mnie powiedział, że był w Afryce na słoniu -
pochwalił się Krzysiek.
-  Bo w Afryce też byłem - powiedziałem zwraca-
jąc się do niego. - Co to, już do Afryki nie można
sobie jeździć?
-  To gdzie ty właściwie byłeś? - szepnęła znowu
Ryba.
-  Prosimy o spokój, koleżanko! - Bulwa zakla-
skał w dłonie i Ryba odczepiła się na razie ode
mnie.
Ja tak mówię o niej, że się odczepiła, ale przecież
Ryba nie przyczepiała się tak naprawdę. Dobra była
dla nas zawsze, a pytała się o wszystko, bo się o nas
bała. Wcale, jak już mówiłem, nie była do ryby
podobna, ryby są zimne i śliskie, a ona miała
zawsze zmartwioną minę i tylko wzdychała. I była
duża i ciepła właśnie. Wszystko musiała o nas
wiedzieć, wypytywała aż do utraty tchu o każdą
chwilę spędzoną poza jej zasięgiem. Nawet z tej
ubikacji mnie przepytywała. Wcale nie tak bez
powodu, nie z samej ciekawości. Bała się o nas,
mówiłem już. Tak się bała, że wcale Bulwy nie
usłuchała. Po krótkiej chwili znowu pochyliła się
nade mną i spytała:
- Dlaczego tak długo siedziałeś w tej ubikacji?
Co miałem jej odpowiedzieć? Że pisałem list?
Tego nie mogłem jej, niestety, powiedzieć. Do
pisania listów jest wiele miejsc na świecie, ale na
pewno nie ubikacja, wiedziałem o tym. I o samym
liście wolałem nie wspominać - zaraz chciałaby
wiedzieć, do kogo ten list pisałem. A tego to już
zupełnie nikomu bym nie powiedział. Nic jej nie
odpowiedziałem, bo musiałbym skłamać, a ja po
każdym kłamstwie dostawałem wysypki. To praw-
da. Lekarz powiedział, że ja wysypki dostaję z ner-
wów. I tak było. Kiedy zdarzyło mi się skłamać, to
miałem wyrzuty sumienia i zaraz się denerwowa-
łem. I wtedy dostawałem wysypki. Nie odpowiada-
łem więc Rybie.
-  Może jesteś chory? - spytała bardzo zaniepo-
kojona. - Może boli cię brzuch po tych truskaw-
kach?
-  Nic mnie nie boli! - Nie wytrzymałem tego jej
gadania. - Siedziałem sobie tam i już! Ja bardzo
lubię siedzieć w ubikacji, bo mnie tam nikt bez
przerwy nie wypytuje, chyba że przyjdzie Krzysiek
i spyta mnie, czy to prawda, że wyjechałem do
Afryki na własnym strusiu!
-  Nieprawda, prószę pani - powiedział Krzysiek
-wcale nie na strusiu, tylko na słoniu! I wcale nie ja
to powiedziałem, tylko on - wskazał na mnie - a ja
powiedziałem, że samolotem i na wielbłądzie...
-  Chłopcy - Ryba załamała  ręce - wy mnie
w jakąś chorobę wpędzicie... Przecież jedziemy
pociągiem nad morze, właśnie pan dyrektor o tym
cały czas mówi, a wy nie słuchacie...
-  Jeszcze raz proszę o spokój, pani koleżanko! -
powiedział Bulwa. - Jak już mówiłem, niektórzy
z was nie widzieli jeszcze morza, szczególnie chłop-
cy z najmłodszych grup...
-  Ja widziałem! - wyrwał się jakiś szczeniak
z drugiej klasy. -Wtelewizji widziałem; to jest takie
duże jezioro, że brzegu nie widać...
Zaczął ględzić o tym telewizyjnym morzu i wszy-
scy popatrzyli na niego jak na idiotę. To zaraz
przestał i zrobił się czerwony na twarzy. Bulwa nie
patrzył się na niego jak na idiotę, tylko pokiwał
głową i powiedział:
-  To bardzo dobrze, że znacie morze z telewizji
i z książek. Ale to nie to samo, co prawdziwe morze.
Morze w telewizji jest bezpieczne, nieszkodliwe, za
to prawdziwe jest dużo piękniejsze, ale i bardziej
groźne. Potrafi być groźne dla tych, którzy je lekce-
ważą, którzy zapominają, że jest wielkie i potężne.
Mówię wam to po to, abyście wiedzieli, że nad
morzem będzie obowiązywała jeszcze większa dys-
cyplina niż na terenie naszego domu. Dlatego też
do każdej grupy zostanie przydzielony jeszcze je-
den wychowawca albo wychowawczyni. Są to
młodzi ludzie, studenci, którzy wraz z waszymi
stałymi wychowawcami będą sprawować nad wa-
mi opiekę. Macie traktować ich tak jak wszystkich
pozostałych wychowawców. Poznacie ich jutro na
dworcu. A teraz jeszcze raz ponawiam apel do was:
nasz Dom Dziecka ma dobrą opinię, ze wszystkich
kolonii wracaliśmy zdrowi i wypoczęci. W okolicy,
w której przebywaliśmy, dobrze nas wspominano.
Chciałbym, żebyśmy i tym razem mogli sobie po
powrocie powiedzieć, iż udały nam się kolonie.
Dziękuję. Czy są jakieś pytania?
-  Ja to bym chciał wiedzieć - powiedział Piotrek
z naszej grupy - gdzie będziemy mieszkali. Bo tu
gadają, że w namiotach i to by było fajnie.
-  Nie mówi się „gadają", tylko „mówią" - Bul-
wa patrzył na Piotrka i kiwał głową. - A mieszkać
będziemy w normalnym budynku, w tamtejszej
szkole, która jak wiadomo stoi wolna w wakacje...
-  A nie mówiłem! -wrzasnąłem ze złością. - Ten
to zawsze coś nakręci - popatrzyłem na Sławka. -
Język od tego kłamania ci kiedyś sparchacieje!
-  Sparszywieje - poprawiła mnie Ryba. - Mówi
się „sparszywieje", a w ogóle jak ty się. Alek,
wyrażasz!
-  Wyrażam się do niego -wskazałem Sławka. -
Tak się do niego wyrażam, jak mu się należy. I jego
językowi należy się, żeby sparchaciał, czy też spar-
szywiał. On powiedział, że będziemy spali w na-
miotach i wszyscy już się cieszyli, tylko nie ja, bo ja
go znam!
-  No wiesz - Ryba wzruszyła ramionami - żeby
z takiego marnego powodu zaraz nieprzyzwoitych
wyrazów używać!... On może po prostu bardzo
chciał spać w namiocie.
-  To nie są żadne nieprzyzwoite wyrazy-powie-
dział Krzysiek. - Jak ktoś sparszywieje, to jest
chory, a nie nieprzyzwoity. Dopiero jak najpierw
jest nieprzyzwoity, to może sparszywieć, bo jak
kłamie, to jest nieprzyzwoity. Alek jak kłamie, to
dostaje wysypki, sam mówił. A on prawie nigdy nie
kłamie. A Sławek to kłamie i nie możesparszywieć,
chociaż jest nieprzyzwoity...
-  No dobrze już, niech wam będzie, ja i tak nie
wiem, o co wam chodzi -powiedziała Ryba i mach-
nęła ręką. - Trzeba się umyć do kolacji i szykować
do spania. A ty, Alek, bardzo chory jesteś? - popa-
trzyła na mnie troskliwie.
-  Nie jestem żaden chory! Byłem w Afryce i jeź-
dziłem na hipopotamie! A jutro jadę nad morze na
tym ośle! - wskazałem Sławka i pobiegłem do
umywalni.
Spaliśmy we czterech w jednej sypialni: ja, Krzy-
siek, Piotrek i Nowy, który miał na imię Adaś, ale
11
nikt jeszcze tego jego imienia nie używał, bonowe-
go trzeba było Nowym nazywać. On się trzymał
z daleka od nas. Nie przyszedł tu z innego Domu
Dziecka, tylko prosto z własnego domu. My dwaj, ja
i Krzysiek, zawsze byliśmy w Domu Dziecka, nie
w tym samym, ale zawsze. Piotrek jest od kilku lat.
A on przyszedł dopiero na czwarty okres. Bez
przerwy płakał tylko i nikomu z nas nie chciało się
z nim gadać, bo nie odpowiadał, gdy pytaliśmy go
o cokolwiek. W końcu Ryba powiedziała nam kie-
dyś, że jego matka wyjechała za granicę, a ojciec
ożenił się jeszcze raz i oddał Nowego do Domu
Dziecka.
Tak bywało. Niejeden Nowy w ten sposób tu
wylądował. Ale z nimi, z tymi pierwszakami, to
zawsze był cyrk. Wcale im się tu nie podobało.
Nikomu się tu specjalnie nie podobało, ale to nie
powód przecież, żeby zaraz urządzać przedstawie-
nia. Mnie też nigdy się tu tak całkiem nie podobało.
Ale przypuszczam, że wszystkim dzieciakom, na-
wet w ich prawdziwych domach też nie zawsze się
podoba. Mnie na przykład wcale nie podobałoby
się w domu, z którego moja własna matka wyjeżdża
sobie za granicę, a ojciec oddaje mnie do Domu
Dziecka.
Powiedziałem o tym Nowemu, powiedziałem, że
na jego miejscu z dwojga złego wolałbym ten
obecny dom, bo tu nikt nikogo nigdzie nie oddaje,
jak jakiegoś kociaka, tylko jest Ryba i Bulwa, którzy
muszą się nami opiekować. Poradziłem mu także,
aby napisał do tej swojej zagranicznej matki i po-
12
prosił, żeby mu przysłała samochód. To on wtedy
pierwszy raz się zdziwił i zapytał, po co jemu
samochód, skoro on ma dopiero jedenasty rok i nie
potrafi jeździć.
Od razu było widać, że jest głupi jakiś. Ja nie
rozumiem, jak taki szczeniak może w ogóle myśleć
0 jeżdżeniu samochodem! Popukałem się w głowę
1 zawiadomiłem go, że nie jego miałem na myśli,
tylko Bulwę. Można by Bulwie podarować od na-
szej sypialni taki zagraniczny samochód. Może wte-
dy jeździłby sobie na wycieczki i nie czepiał się
wszystkiego na każdym kroku. A w ogóle, to taki
samochód by mu się przydał. Bulwa jest już stary
i łysy i nie ma zapewne siły chodzić piechotą. Zresz-
tą jest dyrektorem, a co to za dyrektor bez samo-
chodu? No i ten Nowy nic wtedy nie odpowiedział.
I teraz też leżał już pierwszy w swoim łóżku i nic
nie gadał. Wszyscy już wróciliśmy z umywalni
i ścieliliśmy sobie łóżka.
-  Ty, Alek - powiedział Krzysiek - co ty tej Rybie
wygadujesz o jakiejś Afryce i różnych zwierzętach?
Przecież ona zaraz pomyśli, że zwariowałeś i da ci
na przeczyszczenie.
-  Przecież to ty jej opowiadasz - powiedziałem.
- Opowiadasz, że ja opowiadam. Ona sobie pomy-
śli, że to ty zwariowałeś, bo to zupełnie co innego,
kiedy ktoś opowiada, a co innego, kiedy kto inny
opowiada, że ktoś tam opowiada. Czy ty tego nie
rozumiesz, doręczycielu?
-  Mówi się „donosicielu" - zwrócił mi uwagę
Piotrek.
13
-  Człowieku - powiedziałem dobitnie-zrozum,
że to jest jedno i to samo!
-  Och - Piotrek wzruszył ramionami - ty zawsze
coś sobie wymyślisz. Tak gadasz, jakbyś nie wie-
dział, że doręczyciel, to jest taki listonosz w czapce,
który przynosi „Świerszczyka" i „Płomyczka".
No i tak można było z nimi gadać. Zawsze wszyst-
ko wiedzieli lepiej. Ja nie miałem ochoty rozma-
wiać z nimi tak bez przerwy, bo mnie to denerwo-
wało i mogłem dostać swojej wysypki. Włożyłem
piżamę i wlazłem pod kołdrę. Dopiero wtedy przy-
pomniałem sobie, że nie sprawdziłem, czy schowa-
łem lusterko.
Oni już też się położyli i czekaliśmy, żeby Nocna
nas sprawdziła i zgasiła światło. Niedługo przyszła.
Zawsze na wieczór patrzyła, czy nie ma w sali
jakichś łachów do prania, bo ona prała nam różne
majtki i skarpetki wieczorem. Ale dzisiaj nic nie
było, bo mieliśmy wszystko świeże, nowe, specjal-
nie do wyjazdu przygotowane. Wszystkie stare
rzeczy zostawiliśmy w łazience. Nocna nie miała
nic do roboty u nas. Nawet nie potrzebowała wypę-
dzać nikogo przed snem do ubikacji, bo w naszej
sypialni przeciekających lejków nie było. Zgasiła
więc światło i poszła sobie.
Jak tylko zamknęła drzwi, to od razu sięgnąłem
w pobliże szafki, gdzie leżał zapakowany na drogę
chlebak z osobistymi przyborami. Zapakowałem
go jeszcze rano. Miałem tam wszystkie swoje rze-
czy. Jakieś dwie małe książki tam miałem i jedną
dużą. Ta duża - to była właśnie nagroda na koniec
14
R «i


roku szkolnego. Jeszcze miałem tam swoją szczot-
kę do zębów i takie tam różne rzeczy. Poszukałem
po omacku i znalazłem lusterko. Było takie jak
zwykle, to znaczy chłodne i gładkie. Okrągłe też
było i pozornie zupełnie zwyczajne. Ale takie zwy-
czajne to ono na pewno nie było. Potrzymałem je
trochę w ręce i posłuchałem, czy chłopaki już śpią.
Chyba spali. No to przycisnąłem szybko to lusterko
do policzka. Najpierw było jeszcze chłodne, ale
naraz się rozgrzało i wtedy...
•*•****•*****•**
-  Hej! - zawołał do mnie pędzący na swoim
strusiu Krzysiek -zobaczymy, kto będzie pierwszy,
czy ty na swoim wielbłądzie, czyja na tym strusiu.
-  Zo-ba-czysz, że ja bę-dę pier-wszy! - odpo-
wiedziałem mu w sposób przerywany, bo wielbłąd
trząsł jak nieboskie stworzenie. - Jak mnie prze-
ścig-niesz, to od-stą-pię ci swój na-miot!
-  Dobrze, dobrze - powiedział Krzysiek. - Do
morza jeszcze bardzo daleko; zobaczymy, kto bę-
dzie pierwszy!
Jechaliśmy przez wielką pustynię i tylko piasek
było widać. Ja byłem chyba pierwszy, chociaż nie
bardzo wiedziałem, w której stronie jest morze.
Jechałem na tym swoim wielbłądzie i bardzo trud-
no było mi się na nim utrzymać, bo wiozłem ze
sobą jeszcze swojego małego kota. Ten kot wiercił
się strasznie i dlatego wielbłąd biegł, jak chciał.
16
Skakał na wszystkie strony i w żaden sposób nie
mogłem nim kierować.
W pewnej chwili kot wypadł na pustynię. Próbo-
wałem zatrzymać wielbłąda, zleźć z niego i pod-
nieść kota. Ale ten wielbłąd nie chciał się zatrzy-
mać. Obejrzałem się i zobaczyłem; że kot wcale się
nie przejął tym upadkiem. Nawet dobrze po tym
wszystkim wyglądał, urósł jakby i biegł za mną. Nie
mogłem bez przerwy patrzeć na niego, bo musia-
łem zająć się trochę swoją jazdą i uważać, żeby
samemu nie spaść, bo wielbłąd skakał zupełnie
pionowo. Kiedy po jakimś czasie obejrzałem się na
nowo, to zobaczyłem, że ten mały kot urósł jeszcze
bardziej i prawie nas dogonił. A tymczasem Krzy-
siek był już dość daleko przede mną. Wszystko
przez tego kota!
Trochę się zezłościłem i zaraz poczułem, że do-
staję wysypki. Jeszcze tego mi brakowało! Ale
pomyliłem się co do tego kota. Bo on zrobił się
całkiem wielki i zrównał się z nami. Wielbłąd, gdy
go tylko zobaczył, to zaraz zarył się kopytami i zu-
pełnie stanął. Jak stanął, to od razu schował głowę
w piasek.
-  Całe życie myślałem - powiedziałem do siebie
- że głowę w piasek chowają strusie. Nigdy nie
spodziewałbym się tego po moim własnym wielb-
łądzie!
—  Nie szkodzi - powiedział lew, czyli mój mały
kot, który teraz stał się prawdziwym lwem. - Ten
przestraszony strusiowielbłąd nie będzie nam już
potrzebny. Jak byś chciał dalej na nim jechać, to
2 - Do zobaczenia mamo
17
byś musiał liczyć się z tym, że przez cały czas
będziesz miał wysypkę, bo ten bydlak garbaty jest
mimo wszystko dosyć powolny i denerwowałbyś
się, że Krzysiek będzie pierwszy. Lepiej od razu
przesiądź się na mnie, tak będzie dużo prościej.
-  Ale przecież ty jesteś moim własnym małym
kotem - powiedziałem zdziwiony tym jego przemą-
drzałym gadaniem. - Na takim małym kocie nie
można jeździć!
-  Przecież widzisz - obruszył się kotolew-że nie
jestem żadnym małym kotem! Małym kotem to ja
jestem w Domu Dziecka, a na pustyni jestem twoim
własnym, dużym lwem. Tak bardzo twoim włas-
nym lwem jestem, że można na mnie jeździć swo-
bodnie. Spróbuj!
Oczywiście zaraz się na tego lwa przesiadłem.
Wcale mnie niezdziwiło, że on umie gadać. Jeszcze
jak był kotem, to też prawie umiał gadać. Przynajm-
niej ja go zawsze rozumiałem. I on mnie też prze-
ważnie rozumiał.
Jak się przesiadłem, to on od razu zaczął ścigać
Krzyśka. Biegł bez niepotrzebnego skakania, jesz-
cze lepiej od konia biegł, chociaż muszę się przy-
znać, że nie bardzo wiem, jak się jeździ na koniu.
Wcale się nie przechwalał. Bardzo szybko dogoni-
liśmy Krzyśka. Ten jego struś wysilał się jak mógł,
ale nic mu to nie dało, bo miał tylko dwie nogi
i musiał zostać w tyle.
-  Skąd ci, chłopaku, przyszło do głowy-zawoła-
łem mijając go - żeby brać się do wyścigów na tym
afrykańskim kogucie!
18
HRH*i


W
kum
-  Och - westchnął w locie Krzysiek - żeby to był
jeszcze kogut, to byłoby zupełnie nieźle, może by
pofrunął... A ten nawet nie ma skrzydeł..!
-   No to do zobaczenia nad morzem! -wrzasną-
łem na pożegnanie.
Do morza było niedaleko. Mój lew wkroczył ma-
jestatycznie do afrykańskiego portu i samym środ-
kiem ulicy udał się na plażę. Wszyscy przechodnie
oglądali się za nami i przystawali. Wcale nie zwra-
całem na nich uwagi. Tylko banda dzieciaków bie-
gła za nami i nie dawała nam spokoju. Takie murzy-
ńskie pętaki. Zazdrościli mi tego lwa.
-  Odczepcie się - powiedziałem im ze swoich
wyżyn. - Tak się idiotycznie zachowujecie, jak byś-
cie nigdy wżyciu porządnego lwa nie widzieli! Jak
już ktoś ma sobie jakiegoś lwa, to zaraz musi być
zbiegowisko!
-  Lwa to myśmy widzieli - powiedział jakiś rezo-
lutny Bambo, chyba w moim wieku - ale nie
widzieliśmy, żeby ktoś męczył zwierzęta i jeździł na
kocie!
-  Och, ty czekoladowy kaprysie przyrody, po-
czekaj, zaraz do ciebie zejdę - powiedziałem cały
w wysypce i chciałem zleźć ze lwa. Ale nie musia-
łem z niego schodzić, bo już i tak siedziałem na
środku jezdni, a pomiędzy moimi nogami łaził mój
mały kot. Głupio mi się zrobiło i straciłem ochotę
do dalszej rozmowy z tymi chłopakami. Śmieli się
ze mnie teraz i tańczyli wokół mnie jakiś obłędny
.ig-bit murzyński. Złapałem tego kota i wsadziłem
go za koszulę. Potem szybko się poderwałem na
nogi i pobiegłem wzdłuż ulicy.
Nagle usłyszałem z boku jakiś wołający mnie
głos.
-  Alek! Alek! - wrzeszczało coś znajomego i pi-
skliwego. - Jak się gdzieś śpieszysz, to mogę cię
podwieźć! Poczekaj chwileczkę!
Zatrzymałem się jak wryty, bo przecież to dosyć
niecodzienne, żeby po raz .pierwszy udać się do
Afryki i zaraz pierwszego dnia spotkaćtam jakiegoś
znajomego. Wprawdzie ścigałem się z Krzyśkiem,
ale on został daleko w tyle i w ogóle to nie był jego
głos, tylko czyjś inny, ale przecież bardzo znajomy.
Zacząłem rozglądać się po okolicy. Nie czekałem
długo, bo zaraz, z przeraźliwym piskiem hamulców
zatrzymała się przy mnie syrenka. W tej syrence
siedział Nowy i zapraszał mnie do środka.
-   No co tak stoisz? - powiedział. - Wsiadaj, bo
tylko ruch uliczny tamujemy! Zaraz zrobi się zbie-
gowisko!
-  Dobra, dobra - mamrotałem wsiadając do tej
syrenki - nawet nieźle, że cię spotkałem. Jak mo-
żesz, to podwieź mnie nad morze, bo się założyłem
z Krzyśkiem, że będę tam pierwszy i na koniec
zostałem bez żadnego środka lokomocji. Nie mam
nawet pojęcia, gdzie jesteśmy.
-  Jesteśmy w Ghanie, w Akrze, w takim porcie
afrykańskim. Zaraz podwiozę cię nad morze. Muszę
bez przerwy jeździć, bo jak tylko się zatrzymam, to
zaraz robi się zbiegowisko. Ćo za ludzie!
-  A dlaczego robi się zbiegowisko? - spytałem,
bo coś trzeba było gadać.                                   ..„,..
MtEISKA IISMSTEKA PCBL1CZIA
Im. H. SIENKIEWICZA
FM SA   Nr 2        21
'    • kowto
-  Normalnie - powiedział Nowy. - Zawsze gdy
pojawi się jakiś zagraniczny samochód, to robi się
zbiegowisko.
-  Przecież to jest zwyczajna syrenka-wyraziłem
zdziwienie - a nie żaden zagraniczny samochód. Tu
naokoło - wskazałem ulicę - jest pełno zagranicz-
nych samochodów...
-  No, Alek - Nowy wzruszył pogardliwie ramio-
nami - ty zawsze udawałeś najmądrzejszego w ca-
łej grupie, a jednak jesteś mało rozgarnięty. Prze-
cież, człowieku, tutaj syrenka jest zagranicznym
samochodem! Nie rozumiesz? Jak chcesz, to mogę
się zatrzymać i zaraz zobaczysz jak oblepią auto ze
wszystkich stron, chcesz?
-  Nie, daj spokój, ja się śpieszę nad to morze
i nie mam ochoty na takie cyrki. Lepiej powiedz,
skąd masz to auto.
-  Usłuchałem ciebie i napisałem do swojej mat-
ki.  Poprosiłem w tym  liście, żeby przysłała mi
zagraniczny  samochód.   No  i   przysłała  mi.  Po
prostu.
-  Sam  mówiłeś przed chwilą... To znaczy ja
mówiłem... Czyli... No, przecież syrenka to syrenka",
a nie jakieś zagraniczne auto!
-  Ty znowu swoje - Nowy popatrzył na mnie
z ubolewaniem. - Wydawało mi się, że ustaliliśmy
już co jest zagraniczne, a co nie, prawda?
-  No, niby tak, ale ja naprawdę nic z tego nie
rozumiem.
-  Mniejsza z tym - powiedział Nowy. - Prawdo-
podobnie jeszcze wielu rzeczy nie zrozumiesz i ja
22
mmmKt
?PP
?mm,


m»&*®
m
k-;
. *v
M


się tobie nie dziwię. Na razie musimy wysiadać, bo
już jesteśmy nad morzem, to znaczy nad oceanem.
Rzeczywiście, przyjechaliśmy nad sam ocean.
Syrenka stała na pięknej plaży. Po oceanie pływały
statki i łodzie rybackie. Niedaleko od nas stał pięk-
ny, zielony namiot, poszedłem w kierunku tego
namiotu. Nowy został przy syrence i podniósłszy
maskę majstrował coś przy silniku. Gdy podsze-
dłem do namiotu, ze środka wyszedł Krzysiek.
Zdziwiło mnie to niezmiernie, bo przecież zostawi-
łem go na środku pustyni pędzącego natymznaro-
wionym strusiu.
-  Cześć - powiedział zwyczajnie. - Nareszcie
jesteś. A już myślałem, że się gdzieś na tej pustyni
zawieruszyłeś. Chyba z godzinę czekam na ciebie.
-  Jak to - wyraziłem swoje zdziwienie - przecież
ja powinienem być pierwszy. Pamiętasz chyba, że
ten twój struś nie miał'szans z moim lwem...?
-  No tak, pamiętam - zgodził się Krzysiek. -
Dlatego właśnie zostawiłem strusia  na pustyni
i  przyjechałem  na tym ośle - wskazał coś, co
ruszało się za namiotem.
Dopiero wtedy zauważyłem tego osła. Rzeczy-
wiście pętał się przy namiocie i coś żarł. Niepozor-
ny był ten osioł i nie miałem pojęcia, jak on mógł
prześcignąć mojego lwa. Przyglądaliśmy się sobie
nawzajem. Ten osioł stał do mnie tyłem i odwracał
łeb. Dobrze wiedziałem, że jak podejdę, to mnie
kopnie.
-  Krzysiek - powiedziałem - dlaczego ten osioł
ma ochotę mnie kopnąć? Co ja temu bydlakowi
24
zrobiłem? Czy to ja na nim tu przyjechałem?
-  Och - Krzysiek machnął ręką - on ma swoje
powody. To jest tajemnica na razie. Jeszcze mi jest
potrzebny i dlatego ci nie powiem. Jak bym ci tę
tajemnicę wyjawił, to ten osioł przestałby być,
rozumiesz?
-  Nie - przyznałem zgodnie z prawdą.
-  To bardzo dobrze-ucieszył się Krzysiek.-Jak
byś rozumiał, to znaczy, że znałbyś tajemnicę.
-  No tak, ale powiedz ty mi, jak na takim kłapou-
chu mogłeś mnie prześcignąć? To jest co najmniej
zadziwiające.
-  Zwyczajnie - Krzysiek popatrzył na mnie z gó-
ry. - Jechaliśmy na skróty. Ten osioł zawsze był
dobry z geografii, więc znał drogę i tyle!
-  Ojej, Krzysiek! - zawołałem. - Sam się wsypa-
łeś! Przecież to jest Sławek!
Jak tylko wypowiedziałem to imię, osioł od razu
przestał istnieć i koło namiotu pojawił się prawdzi-
wy Sławek. Chciał coś powiedzieć, ale najpierw
musiał wypluć kawałki starej miotły, którą jeszcze
przed chwilą jako osioł się pożywiał.
-  Uff - powiedział z ulgą w głosie - to wszystko
przez ciebie. Nie masz pojęcia, jak ja chciałem cię
kopnąć! Po co w ogóle było wymyślać tę Afrykę!
Ale teraz chętnie tu z wami zostanę. Już nikt nie
będzie mnie ujeżdżał. Posiedzę sobie w namiocie.
Należy mi się, bo właściwie ja ten namiot wymyśli-
łem, no nie?
-  To ja teraz wiem - zawołałem - na czym to
wszystko polega! Wiem, dlaczego mój lew zamie-
25
nił się w małego kota -wyciągnąłem tego kota zza
koszuli. - 0, widzicie? To mój własny mały kotek.
A jeszcze dopiero co był prawdziwym lwem. Pa-
miętasz, Krzysiek?
-  No tak - powiedział Krzysiek. - Ale naprawdę
to on zawsze był małym kotem, no nie?
-, Był- przyznałem. -1 jak te czekoladowe pętaki
zaczęły gadać, że to jest kot, to on na powrót w kota
się zamienił. Tak samo gdy ja powiedziałem, że ten
osioł to Sławek, to ten osioł zamienił się w Sławka.
-  Chyba jest to tak właśnie - zgodził się ze mną
Krzysiek. - Lepiej tego wszystkiego nie nazywać po
imieniu, bo jeszcze zamieni się w coś nieprzewi-
dzianego, a tu, w tej Afryce, jest zupełnie fajnie.
-  Wiesz? - zmieniłem temat. - Przyjechałem tu
samochodem -wskazałem stojącą dalej syrenkę.-
Nowy mnie podwiózł.
-  A on skąd się tu wziął? - spytał Krzysiek.
-  Przyjechał pewnie tą swoją zagraniczną syren-
ką - powiedziałem niepewnie. - Nie mam pojęcia
jak to było, bo on coś kręci. Sam go spytaj.
-  Noowyy!   Noowyy!   -  zawołał   Krzysiek.   -
Chodź tuu doo naas!
Nowy pomachał z daleka, potem zatrzasnął ma-
skę syrenki, wytarł ręce w koszulę i skierował się
w naszą stronę. Wyszliśmy mu naprzeciw, bo
chcieliśmy oddalić się trochę od namiotu, w któ-
rym chrapał były osioł, a obecny Sławek. Dawno
bylibyśmy go tego chrapania oduczyli, ale nie spał
w naszej sali i nie wiedzieliśmy o tych jego zdolnoś-
ciach.
26


m
«^p


*łjrA
W/^&
-  Cześć  -  powiedział  Nowy  i   przywitał się
z Krzyśkiem. - Gratuluję zwycięstwa. Przypusz-
czam, że gdybyście założyli się ze mną, to nie
mielibyście szans.
-  Dobrze, dobrze - Krzysiek splunął pogardli-
wie. - Ta twoja syrenka rozleciałaby się na pustyni.
Nawet nie masz pojęcia, jaki tam upał i bezdroża.
Ty-zmienił temat- co on kręci-wskazał mnie-z
tym twoim własnym  zagranicznym samochodem?
-  Ano-powiedział Nowy-Alek jest dzisiaj jakiś
dziwnie głupi. Po prostu - wyjaśnił - to ma być
zagraniczny samochód. Więc u nas jest zagranicz-
nym co innego, a tu co innego i tyle, rozumiesz?
-  No pewnie - Krzysiek pokiwał swoją mądrą
głową. - To jest zupełnie jasne. Dziwne, że Alek
tego nie rozumie.
-  Och - powiedziałem - teraz to i ja rozumiem.
To jest proste: ta syrenka jest w tutejszym kraju
nietutejszym samochodem, tak?
-  No właśnie - potwierdził Nowy.
-  To co - zaproponował Krzysiek - wejdziecie do
tego namiotu?
-  Chętnie - odpowiedzieliśmy obydwaj naraz.
-  Jaki on fajny! - zawołał Nowy, gdy tylko we-
szliśmy do środka.
-  Namiot jak namiot - powiedziałem.
Patrzcie - pochwalił się Krzysiek - jak on jest
w środku urządzony!
Rzeczywiście, było tam wszystko, co jest po-
trzebne do mieszkania w namiocie. Materace, koce,
nawet maszynka gazowa do gotowania.
28
-  Spróbujmy, czy miękko-zaproponował Nowy
i pierwszy rzucił się na jeden z materaców.
-  Zatkajcie mu czymś ten dziób! - powiedział
Krzysiek, wskazując chrapiącego Sławka i kładąc
się na innym materacu.
-  Dobrze jest takiego położyć na boku - zauwa-
żyłem i przekręciłem tego trąbiciela na prawy bok.
Zaraz przestał chrapać.  Położyłem się także na
swoim materacu. Jeszcze nie zdążyliśmy dobrze
poleżeć, gdy poderwał nas czyjś głos.
-  Uciekajcie! Uciekajcie! -wołało coś od strony
oceanu. - Idzie przypływ i zaraz was zatopi! Wsta-
wajcie i uciekajcie na pustynię!
Wyskoczyliśmy z namiotu od razu. Woda była już
przy samym namiocie. Niedaleko dawnego brzegu
pływał sobie duży statek. Na mostku kapitańskim
stał Piotrek i wrzeszczał. Był kapitanem tego statku.
-  Albo poczekajcie - zawołał - zaraz każę spuś-
cić szalupę i zabiorę was do siebie na statek!
-  Dobra! - odwrzasnęliśmy, stojąc już po kolana
w wodzie. - Tylko pośpiesz się!
Ta szalupa dość szybko została spuszczona i pod-
płynęła do nas. Wleźliśmy do niej. Już byliśmy
niedaleko statku, kiedy wielka fala przewróciła
łódź. Wszyscy znaleźliśmy się w wodzie.
******* V* *******
-  Wstawać! Wstawać! -wołał Piotrek i polewał
nas wodą, którą przyniósł w kubku. - Zaraz jedzie-
my nad morze! Wstawać, śpiochy!
29
—
- Odczep się - powiedziałem jeszcze niezupeł-
nie rozbudzony.-Ja już byłem nad morzem. Nawet
nad oceanem.
Ryba tak wyglądała, jakby się wcale nie kładła
spać. Od samego rana pędziła po wszystkich sy-
pialniach i po piętnaście razy sprawdzała, czy wszy-
stko zabraliśmy. Już dawno staliśmy na dziedzińcu
i czekaliśmy tylko na nią. W końcu Bulwa się
zdenerwował i zarządził wymarsz. Dobrze zrobił, bo
Ryba zaraz wyskoczyła z budynku i obładowana
jakimiś siatkami i parasolami dołączyła do masze-
rującej kolumny. To nie przesada z tymi parasolka-
mi - miała ich dwie. Dziwiło mnie to trochę, ale
Krzysiek powiedział, że jedna jest od słońca, a dru-
ga od deszczu.
Na dworzec niczym nie jechaliśmy, bo było bli-
sko. Przez ten kawałek miasta szliśmy z dziesięć
minut. A na dworcu Bulwa kazał nam stanąć w nie-
ruchomych szeregach, żebyśmy się nie pogubili.
Sam biegał za różnymi kolejarzami, którzy opędzali
się od niego jak od przykrego owada. Usłyszałem,
że wszystkich pytał o to samo, to znaczy o nasz
pociąg. Wszyscy mu to samo odpowiadali, ale
jemu było mało kilku zgodnych odpowiedzi i zacze-
piał każdego człowieka w kolejarskim mundurze.
Nasz pociąg miał być za ponad pół godziny. Pomy-
ślałem sobie, że Bulwa jakby mógł, to już wczoraj
wieczorem ustawiłby nas na tym peronie.
Na jakiś jednak czas przestał uganiać się za
kolejarzami, bo zgłosili się zapowiadani studenci,
którzy mieli się nami  opiekować nad  morzem.
30
Pogadał z nimi trochę i zaczął do grup podprowa-
dzać. W końcu i do nas przyprowadził jakiegoś
chudego typa z długimi włosami i z brodą. Naj-
pierw przedstawił go Rybie. Ta Ryba chyba nie
bardzo była zadowolona z tego swojego pomocni-
ka, bo popatrzyła na niego jak na mnie, kiedy
nauczyciel od matematyki powiadał, że „nie ma już
słów dla określenia mojej głupoty".
-  Dzień dobry panu - powiedziała wyniośle. -
Rybicka jestem!
-  A...cki!   -   mruknął   niewyraźnie   chudzielec
i uścisnął Rybie grabę tak, że podskoczyła lekko.
-  To są moi, to znaczy nasi chłopcy - powie-
działa   Ryba   wskazując   moją   średnią   grupę  -
którzy...
-  Cześć, chłopaki! - Brodacz odwrócił się od
Ryby i zaczął się z nami witać. - Na imię mam
Wojtek. Możecie mówić do mnie „panie Wojtku"
albo jak wolicie - Wojtek, po prostu.
-  Ty - szturchnąłem Piotrka - to jakiś ludożerca
pewnie, albo inny bigbitowiec.
-  Ee tam - powiedział Piotrek - oni wszyscy są
teraz tacy. Nieciekawego. Zobacz-wskazał pozos-
tałych studentów - każdy z nich ma długie pióra
i który może, to sobie brodę i wąsy zapuszcza. Nic
oryginalnego.
-  Trzeba go zaraz jakoś nazwać-zauważyłem.-
Może nazwiemy go Rumcajs?
-  Co ty! - zaoponował Krzysiek. - Zobaczysz, że
w tamtych grupach będą same Rumcajsy! Najle-
piej nazwać go Castro.
31
-  Jak głupie bachory się zachowujecie - powie-
dział Piotrek. - Mało wam Ryby i Bulwy? Przecież
on powiedział, że nazywa się Wojtek! Całkiem
nieźle się już nazywa. Zobaczycie, że nikt nie wpad-
nie na pomysł, aby nazwać swojego studenta jego
własnym imieniem!
Szybko się z Piotrkiem zgodziliśmy. Do tego
Wojtka nawet takie przezwisko pasowało. Można
było też mówić „Wojtek bez portek", bo chociaż to
stare i mało dowcipne powiedzenie, to przecież ten
nasz Wojtek miał wprawdzie portki, ale strasznie
obszarpane i połatane nie wiadomo, czy z biedy,
czy też dla fasonu. Ale dosyć miły był. Zaraz pozwo-
lił nam usiąść na ławkach, czyli rozejść się z szere-
gu. Ryba nawet nie protestowała, tylko Bulwa
zatrzymał się przy nas na chwilę, ale i on nic nie
powiedział. W końcu przyjechał pociąg i bez spe-
cjalnych kłopotów powsiadaliśmy. Nie musieliśmy
wskakiwać do tego pociągu, ani zajmować miejsc,
bo mieliśmy cały wagon zarezerwowany. Już
wczoraj umówiliśmy się z chłopakami, czyli z Krzyś-
kiem, Piotrkiem, Nowym i Sławkiem, że jedziemy
w jednym przedziale. No, za mało nas było na jeden
przedział, więc oczywiście jeszcze kilku chłopaków
się dosiadło.
Ten pociąg nie stał długo na stacji. Kiedy ruszył,
to wszyscy chcieli patrzeć przez okno. Zrobił się taki
tłok przy tym oknie, że o mało Nowego nie udusili
o kant szyby.
-  Hej, szczeniaki! - zawołałem. - Co to? Małpy
wybrały się na wycieczkę do zaprzyjaźnionego zoo,
32
czy normalni ludzie z normalnego Domu Dziecka
na normalne kolonie jadą?
Zrobiło im się głupio. Rzeczywiście zachowywa-
liśmysiępo szczeniacku. Odeszli niechętnie odtego
okna i próbowali siadać. Ale nie wiedzieli gdzie.
-  Najlepiej będzie - zaproponowałem - jak co
pół godziny będziemy się zmieniać przy oknie.
Niech każdy sobie popatrzy na świat.
-  A kto usiądzie pierwszy? - zapytał Sławek.
-  Chyba trzeba będzie alfabetycznie - powie-
działem ostrożnie - czyli wypadałoby na mnie
pierwszego i na Błażka -wskazałem takiego jedne-
go z naszej grupy, ale z innej sypialni.
-  Wcale nie! -zawołał Nowy.-Najpierwwypa-
da na mnie!
-  Jak to, na ciebie? - oburzył się Krzysiek. - Ty
jesteś dopiero piętnasty w alfabecie, a ja jestem
jedenasty. Nawet dopiero po mnie będziesz!
-  Właśnie że nie! - upierał się  Nowy. - Ja
powinienem być pierwszy!
-  Ty, Nowy - powiedział Piotrek - co ty się
wygłupiasz? Przecież ja będę po tobie i nie protes-
tuję. Musi być chyba jakiś porządek i jakaś sprawie-
dliwość!
-  No właśnie! - Nowy był zupełnie do siebie
niepodobny. - Sam  powiedziałeś, że musi być
sprawiedliwość. Więc z powodu tej sprawiedliwoś-
ci  mnie  pierwszemu  należy się siedzenie przy
oknie. Przecież mam na imię AdaśJ
-  Zasadniczo - zauważył Krzysiek - to jesteś
Nowy.
34
-  Ale - powiedziałem - on chyba ma rację.
Przecież całe życie nie będzie Nowym, nie?
-  Pewnie, że nie będzie - zgodził się Krzysiek -
ale na razie jest i nic się nie da na to poradzić!
Trochę mieliśmy z tym kłopotu. Nie wiadomo, co
byśmy wymyślili na koniec, bo Nowy wcale nie
chciał pogodzić się ze swoim piętnastym miej-
scem. Ale gdy tak radziliśmy, to drzwi się otworzyły
i wszedł Wojtek.
-  No co, chłopaki - powiedział jakimś strasznym
głosem. - Dlaczego łazicie po przedziale, zamiast
usiąść porządnie i podróżować w komforcie?
Wyjaśniliśmy mu, jakie mamy kłopoty. Pokiwał
swoją owłosioną głową i powiedział:
-  On-wskazał Nowego-najpierw był Adasiem.
Przez ładne kilka lat był tym Adasiem. Od czasu,
kiedy przybył do Domu Dziecka, czyli od dwu mie-
sięcy, stał się Nowym. Teraz trzeba policzyć, czego
jest w jego życiorysie więcej, czy Adasia, czy Nowe-
go. Ja się na rachunkach nie znam, ale tak na
wyczucie wydaje misie, że jednak więcej jest w nim
Adasia. Tak mi intuicja podpowiada.
-  No to już, żeby było sprawiedliwie - powie-
dział Krzysiek - trzeba będzie go tym Adasiem
nazywać od dzisiaj. Zresztą takie przezywanie to
jest dobre dla szczeniaków. Nawet pana —wyrwało
musie przy okazji-nie przezwaliśmy, tylko umówi-
liśmy się, że nie będzie pan żadnym tam Rumcaj-
sem, fecz panem Wojtkiem...
-  Ech- - powiedział Wojtek - panowie to siedzą
sobie w bujanych fotelach. Ja mam dopiero dwa-
dzieścia lat, a wy, jak słyszałem, po jedenaście
i dwanaście, czyli, jakby nie liczył, nie ma między
nami prawie różnicy. Możecie zwracać się do mnie
po imieniu. A teraz powiedzcie, co u was słychać.
-  To lepiej ty powiedz-zaproponował Piotrek.-
Nas jest więcej, a ciebie mniej, chociaż nie znam się
na rachunkach, a jak nie wierzysz, to się spytaj
Ryby.
-  A kto to jest Ryba? -zainteresował się Wojtek.
-  Ryba to Ryba - powiedziałem. - Nasza wycho-
wawczyni, przecież poznaliście się niedawno.
-  Aha. No dobrze. Ty - zwrócił się do Piotrka -
mówisz, że nie znasz się na rachunkach. Dobrze.
Możesz sobie mnie przedrzeźniać. Mnie jest do-
kładnie wszystko jedno. Ale tobie nie powinno być
wszystko jedno. Ja mam prawo nie znać się na
rachunkach, bo studiuję pedagogikę. Ale ty powi-
nieneś się znać.
-  Ojej - Piotrek zawstydził się trochę - ja tylko
tak sobie powiedziałem.
-  Dobra, chłopaki, lecę dalej -Wojtek rozsunął
drzwi. - Jeszcze do was wpadnę, na razie cześć!
-  Cześć! -wrzasnęliśmy wszyscy naraz i Wojtek
zniknął na korytarzu.
-  Wiecie-powiedziałKrzysiek-onjestzupełnie
fajny.  Chyba będzie pozwalał kąpać się w tym
morzu.
-  Nie wiadomo - zauważyłem. - W tamtym
roku, pamiętacie? Ryba obiecywała, że będziemy
się kąpać w rzece, a potem Bulwa powiedział, że są
wiry i nikomu nie dał wleźć do wody.
36
-  Botam wiry były naprawdę-wyjaśnił Piotrek.
- Nikt się nie kąpał i nawet stały takie specjalne
tablice.
-  Ale w morzu nie ma chyba wirów? - zastano-
wił się Sławek. - Fale są, a fale, jak są nieduże, to
nikomu nic nie zrobią. Nad morzem nie ma chyba
żadnych tablic? W telewizji to wszyscy się zawsze
w morzu kąpali.
Rozmawialiśmy jeszcze o tych możliwościach
morskiej kąpieli dość długo. Pociąg jechał sobie
i nawet nie było sensu wyglądać przez okno. Nic
tam ciekawego nie było za tym oknem, ciągle pola
i pola. W końcu zatrzymaliśmy się.
To była stacja i pełno ludzi. Na peronie powstał
straszliwy tumult, bo wszyscy chyba mieszkańcy
tego miasta mieli ochotę wybrać się nad morze.
Włazili przez okna nawet. Trwało to dosyć długo,
jak na nasz gust. Woleliśmy jednak jechać w stronę
morza. Wreszcie pociąg ruszył.
Ledwie zdążyliśmy usiąść, to zaraz drzwi się
rozsunęły i do przedziału wpadły trzy walizy i jeden
tobołek. Za tobołkiem wleciał taki chłopak może
z rok starszy ode mnie, czyli dwunastoletni. Jakiś
był przestraszony i prawdopodobnie nie wiedział,
co się z nim dzieje. Za nim weszła bardzo gruba
i czerwona od urody i szminki kobieta.
-  Uff - powiedziała  - podawaj  mi,  Maciuś,
walizki!
-  Kiedy nie umiem-wyznał Maciuś.
-  No to chociaż nie plącz się pod nogami! -
powiedziawszy to chwyciła pierwszą ogromną wa-
37
lizkę i jednym ruchem wrzuciła ją na półkę. Za tą
pierwszą poleciały dwie pozostałe. Teraz przyszła
kolej na tobołek. Ale ten tobołek był raczej okrągły
i wielki. Spadł więc od razu prosto na łeb Krzyś-
kowi.
-  Mogłaby pani uważać - burknął Krzysiek -
jeszcze pani tu kogoś zabije!
-  Jak się zwracasz do dorosłych, pętaku?! -
wrzasnęła baba. - Kto to w ogóle słyszał, żeby
takich smarkaczy zostawiać samych w przedziale!
Gdzie są wasi rodzice?!
-  My nie mamy rodziców - powiedział ponuro
Piotrek. - My uciekliśmy z domu i podróżujemy na
gapę. W ogóle to jest nas tylko pięciu, ci pozostali,
to nasz towar. Bo my jesteśmy handlarze żywym
towarem; jedziemy nad morze i tam porwiemy
statek, który zabierze nas razem z naszym towarem
do ciepłych krajów. Bo my lubimy, jak jest ciepło
i nasztowarteż lubi, no nie?-zwrócił się do reszty.
-  Możemy też - powiedziałem uprzejmie - od-
kupić od pani tego całego Maciusia, jeśli zapropo-
nuje pani przystępną cenę.
-  To już ludzkie pojęcie przechodzi - powiedzia-
ła kobieta. - Ja w tej chwili zrobię z wami porządek!
Kto to słyszał, żeby taka banda uciekała z domu
i utrudniała podróżowanie porządnym ludziom!
Maciuś!-ryknęła na swoją pociechę.-Wtejchwili
masz mi poszukać konduktora! Ja tu zostanę przy-
pilnować bagaży, bo jeszcze coś ukradną!
-  Kiedy ja nie wiem, kto to jest konduktor -
wymamrotał Maciuś.
38


-  Konduktora już dawno nie ma - powiedział
Krzysiek. - Leży związany i zakneblowany w toale-
cie. Jakby pani zajrzała do innych przedziałów, to
by się pani przekonała, że jest nas tu trochę więcej,
że cały pociąg opanowaliśmy. A maszynista to też
nasz człowiek.
-  To wszystko przez tę telewizję - stwierdziła
tłusta osoba. - Najpierw puszczają im różne bonan-
zy, a potem się dziwią, że chuliganeria grasuje!
.— Kto tu tak wrzeszczy? - spytał Wojtek, który od
jakiejś chwili stał w wejściu. - Co tu się w ogóle
dzieje? Skąd się pani tu wzięła?
-  Jakim prawem się mnie tu pyta?! - zawołała
osoba.-Ja za biletami jadę! Gdzie jest konduktor?!
I kto pan jest?
-  To jest nasz przywódca - powiedziałem. -
Główny herszt, czyli sławny pirat Tikitaka. On już
się panią zajmie. Ta pani - zwróciłem się do Wojtka
- ma do nas pretensje za to, że nie siedzimy na
dachu wagonu, tylko w przedziale, i z tego powodu
ten tu Maciuś nie może hasać sobie, tylko musi
siedzieć na tobołku.
-  Skąd się pani tu wzięła? - zdziwił się Wojtek. -
Przecież ten wagon jest zarezerwowany!
-  O! - kobieta aż podskoczyła. - Zarezerwo-
wany! Może jeszcze pan powie, że dla tych smar-
kaczy! To ja z małym dzieckiem mam może jechać
na korytarzu, co? Niedoczekanie! A kim pan w ogó-
le jest? Lepiej by pan te włosy obciął i umył się
trochę, hipis jeden!
-  Dobrze - powiedział Wojtek i wyszedł.
40
-  Chłopaki, trzy cztery! - zakomenderował Pio-
trek i zaczęło się.
My mieliśmy swoje nieszkodliwe metody. Jakoś
trzeba było sobie radzić. Na takie - trzy cztery -
zaczynaliśmy wrzeszczeć ile sił w płucach. Wrzask
był nieustanny, gdy jedni kończyli, to inni zaczynali
i tak bez przerwy. Dobrze, że ten wagon okazał się
solidny, bo inaczej to mógłby rozlecieć się od tego
naszego ryku.
Najpierw Maciuś spadł od razu z tobołka. Nawet
nie próbował zbierać się z tej podłogi, tylko scho-
wał głowę pod tobołek i nie dawał znaku życia.
Jego matka najprawdopodobniej coś krzyczała, bo
widać było, jak porusza ustami, ale nikt jej przecież
nie słyszał. Dość długo to trwało.
Nagle do przedziału wpadli Ryba, Bulwa i Woj-
tek. Na końcu konduktor, którego Wojtek, jak się
potem okazało, sprowadził z innego wagonu. Za-
milkliśmy jak na komendę.
-  Co tu  się dzieje? - zapytała przestraszona
Ryba.
-  Ta pani-powiedziałPiotrekwskazująctłustą-
ta pani chce nas wyrzucić z pociągu. I ta pani
przezywa Wojtka od hipisów...
-  Coś podobnego! - powiedziała tłusta. - Moje
dziecko chyba dostało przez nich gorączki ze zde-
nerwowania!
-  Niech się pani nie przechwala - powiedział
Krzysiek. - Alek jak się zdenerwuje, to dostaje
wysypki!
-  No tak-zauważył Bulwa-czy pani niemogła-
41
by opuścić tego przedziału? Przecież została pani
już poinformowana, że wagon jest zarezerwowany.
-  Nikt mnie o niczym nie informował! -wrzas-
nęła tłusta. - Nie będę przecież słuchała tego, co
mówią jacyś rozwydrzeni smarkacze!
-  Ja panią informowałem - wtrącił się Wojtek -
a i chłopcy na pewno coś wspominali. W każdym
razie jest z nami konduktor.
-  Obywatelka   bezprawnie   podróżuje  w  tym
przedziale! - powiedział służbowo konduktor i za-
salutował. - Na najbliższej stacji proszę opuścić
wagon, bo inaczej należy się kara według taryfy. -
Wyciągnął jakąś książeczkę i pośliniwszy palec za-
czął przerzucać kartki. - Kto bezprawnie - zaczął
czytać te swoje ważne przepisy-zajmuje nienależ-
ne mu miejsce w pociągu, podlega karze...
Czytał i czytał. Im dłużej i poważniej czytał, tym
więcej było przerażenia w oczach tłustej. Maciuś
wysadził głowę spod tobołka i wpatrywał się teraz
w twarz matki. Widocznie poczuł się niepewnie, bo
zaraz się rozpłakał. Wył jeszcze, jak wyszedł kon-
duktor. W końcu Bulwa nie wytrzymał i spytał:
-  Dlaczego ten dzieciak tak wrzeszczy?
-  Och, panie dyrektorze - powiedziała Ryba -to
jest bardzo źlewychowanedziecko.Tozarazwidać.
Nawet nie powiedział dzień dobry, jak weszliśmy.
No-zwróciłasiędozapłakańca-jakmaszna imię?
-  On ma na imię Maciuś - powiedziała tłusta
pani.
-  Ja jego pytałam - Ryba na to. - No, jak masz na
imię?
42
-  M-ma-ciuś - wydukał nieszczęśliwiec.
-  A dlaczego się mażesz? - spytała Ryba dość
łagodnie.
-  Bo óni  krzyczą  i wszyscy krzyczą, i mama
krzyczy, i  nas wyrzucają, i nie pojedziemy nad
morze, a ja chcę jechać nad morze! - wyrzucił
z siebie jednym tchem niewymowny dotąd specjal-
nie Maciuś.
-  Ty - zwrócił się do niego Krzysiek - a nie byłeś
jeszcze nad morzem?
-  Nnie - powiedział Maciuś i popatrzył na Krzyś-
ka z resztkami strachu w oczętach.
-  My też nie byliśmy jeszcze nad morzem i właś-
nie jedziemy - wyjaśnił Krzysiek. - Tylko ty i twoja
mama nam przeszkadzacie. I twoja mama przezy-
wa Wojtka, który się nami opiekuje i nie jest ża-
dnym hipisem, tylko wychowawcą i studentem.
A to - wskazał Rybę - jest nasza pani wychowaw-
czyni i - przedstawił Bulwę - nasz pan dyrektor.
A my jesteśmy z Domu Dziecka.
-  No tak-zagadałaznowu Ryba.-Bardzoładnie
się pani zachowuje! Nie dość, że jedzie pani bez-
prawnie w tym przedziale, to jeszcze znęca się pani
nad  moimi  biednymi chłopcami! Chociaż przez
wzgląd na własne dziecko powinna się pani inaczej
zachowywać!
-  Kto tu się nad kim znęca - powiedziała dość
żałośnie tłusta pani. - To przecież oni opowiadają
jakieś niestworzone rzeczy o handlarzach żywym
towarem i moje dziecko musi tego wszystkiego
słuchać! No dobrze. Pójdziemy stąd i niech moje
43
biedne dziecko jedzie na buforach, proszę bardzo!
Zaczęła dość gwałtownie sięgać po walizki i od-
trąciła pomocną dłoń Wojtka. Ten Maciuś znowu
wyglądał na takiego, co się za chwilę rozpłacze.
Chłopaki zaczęli kręcić się jakoś niewyraźnie. Nie
patrzyli na zabiegi tłustej pani. Na Maciusia też nie
patrzyli. A on nie wytrzymał i zaraz naprawdę się
rozbeczał.
-  Ja nie chcę jechać na buforach! - zawył.
-  Zamknij się nareszcie!-powiedziała jego mat-
ka. - Nawet nie masz pojęcia, co to są bufory
i przecież widzisz, że nas wyrzucają!
-  Panie dyrektorze - powiedziałem - to może
lepiej, żeby ten Maciuś już tu został, prawda, chło-
paki?
-  No pewnie - powiedział Sławek. - Po co ma
jechać na tych buforach. Jeszcze spadnie i coś
sobie przetrąci.
-  I ta jego wychowawczyni też może sobie z nim
jechać - dodał Krzysiek. - Niech tylko na nas nie
krzyczy!
-  Idź ty, głupi - powiedział Nowy, czyli Adaś,
i popukał się w czoło - to nie żadna jego wychowa-
wczyni, tylko normalna matka! Ja też mam matkę
i wiem!
-  I ja też mam! - wyrwało mi się, ale zaraz
ugryzłem się w język, bo wszyscy popatrzyli na
mnie jak na idiotę. Więc się poprawiłem: - Tak
samo mam, jak i ty.
-  A właśnie, że mam! - wrzasnął Nowy-Adaś
i szarpnął się w moją stronę. Kto by się po nim
44

spodziewał, no, no. - Tylko ona jest za granicą!
-  No dobrze - powiedziała Ryba. - Uspokójcie
się, chłopcy. Macie bardzo dobre serduszka. Chy-
ba, panie dyrektorze - zwróciła się do Bulwy -
zostawimy tę panią w spokoju i przystaniemy na
propozycję chłopców?
-  No tak - wybąkał Bulwa. - Tylko żeby spokój
był. Ja tu jeszcze przyjdę. I nie wyobrażajcie sobie-
odwrócił się jeszcze w drzwiach - że tylko wasz
przedział mam na głowie.
-  Ja przez chwilę z nimi posiedzę - powiedział
Wojtek.
Uspokoiło się nareszcie wtym przedziale. Maciu-
siowa mama przestała użerać się z walizkami i z po-
wrotem opadła na siedzenie. Żeby się czymś zająć,
zaczęła grzebać w tobołku i wyciągać z niego różne
zapasy. Najpierw wywlokła stamtąd jakieś kanapki,
ale Maciuś okazał się nie być głodnym. Potargowa-
ła się z nim trochę i schowała te kanapki na czarną
godzinę. Następnie wyciągnęła wielką plastykową
torbę z czereśniami. Tego Maciuś nie odmówił -
drapnął tę torbę i zaraz wsadził do niej łapę. Ale po
chwili wyciągnął tę łapę pustą i nieśmiało poczęs-
tował z torby siedzącego obok niego Piotrka. Piotr-
kowi nie trzeba było pięć razy podtykać pod nos
takich rzeczy - wsadził garść i wyjął ją po dłuższej
chwili pełną czereśni. Podziękował grzecznie i za-
czął celować pestkami w okno. Maciuś poczęsto-
wał wszystkich i wreszcie sam skosztował.
-  Jak skończycie, to ja mam jeszcze! - powie-
dział między wypluciem jednej a drugrej pestki. -
46
Czy wy jesteście z zakładu? - zapytał nieśmiało.
-  Nie jesteśmy z zakładu - zdenerwował się
Sławek - tylko z normalnego Domu Dziecka!
-  A za co tam siedzicie? - zaciekawił się Maciuś
na dobre. - Jak nie chcę jeść, to mama mnie
straszy, że odda mnie do zakładu, albo do Domu
Dziecka. Wy też nie chcieliście jeść? A może źle się
uczyliście?
-  Maciuś! - powiedziała tłusta pani i zarumieni-
ła się jeszcze bardziej. - Nie mów głupstw.
-  A właśnie, że mnie straszyłaś! - nie dawał
Maciuś za wygraną. -1 mówiłaś, że tam dają gorzką
kawę do picia i suchy chleb do jedzenia! Morzą was
tam głodem? - zwrócił się do nas.
-  Ty nie słuchaj takich głupot - powiedział wy-
raźnie zdenerwowany Piotrek. - Mamy jedzenie
i picie może nawet lepsze niż ty! Prawda, chłopaki?
Bo nami opiekuje się państwo! I nikt nas nigdzie
za nic nie zamyka. My tam mieszkamy i chodzimy
do szkoły. Mieszkamy tam, no bo gdzie właściwie
mielibyśmy mieszkać? Pan dyrektor mówi, że to
jest nasz dom. A jak cię będą jeszcze straszyć, to się
wcale nie bój, tylko od razu przychodź do nas.
Niech ci Nowy, to znaczy Adaś, powie, czy mu jest
źle.
-  Wcale mi nie jest źle - stwierdził Adaś. - Sam
widzisz, że tak samo jak i ty jedziemy nad morze.
I niewiele brakowało, żebyśmy mieszkali w namio-
tach. Ty to nawet nie możesz marzyć o tym, żeby
mieszkać w namiocie. I chyba zupełnie nie należysz
do harcerstwa. A ja już należę.
47
Tak się wszyscy rozgadali i tylko Wojtek nic nie
mówił. Siedział i chyba słuchał. Albo spał, bo oczy
miał zamknięte.
Ja się nie odzywałem. Pociąg stukał rytmicznie
i zrobiło się spokojnie jakoś. Myślałem sobie o róż-
nych rzeczach. Teraz znowu siedziałem przy oknie.
Oparłem się o tył siedzenia i wsadziłem rękę do
chlebaka. Przewracałem tam te swoje graty i nagle
natrafiłem na lusterko. Było gładkie i chłodne.
Pociąg pędził przez dziką prerię. Wszyscy staliś-
my w oknach ze strzelbami gotowymi do strzału.
-  Uważajcie na te wzgórza! - zawołał stary kow-
boj  Krzysiek. - Tej bandzie podobno przewodzi
kobieta. Raz musimy się z nimi rozprawić!
Rzeczywiście zza wzgórza wyłoniły się cwałujące
konie. Ten pociąg pędził, jak już mówiłem, bardzo
szybko, ale był to stary pociąg z Dzikiego Zachodu
i konie dość łatwo mogły go dogonić.
-  Kilku musi wydostać się na dach pociągu -
powiedział nasz dowódca Piotrek. - Alek, Sławek
i Krzysiek, jazda na dach!
Usłuchaliśmy i zaraz zaczęliśmy wdrapywać się
przez szerokie okna. Gdy już byliśmy na górze, to
z dołu podano nam strzelby. Banda zbliżała się
coraz szybciej.
-  Strzelamy! - powiedział Krzysiek i pierwszy
wypalił do najbliższego jeźdźca. Ale nie trafił i koń
przybliżył się jeszcze bardziej.
48
-  Uhuu!  - wrzasnęła  pędząca na tym  koniu
tłusta kobieta. Nie mogłem się oprzeć wrażeniu, że
skądś ją znałem. Ale nie miałem czasu na przypo-
minanie sobie tej znajomości, bo nad naszymi
głowami zaczęły świstać kule. Trzeba było położyć
się płasko na dachu. Ze wszystkich okien pociągu
posypały się strzały. Bandyci jednak tego nie od-
czuli. Pierwsi z nich wdrapywali się już na stopnie
ostatniego wagonu. Tylko ich przywódczyni jecha-
ła dalej konno i jakoś kule się jej nie imały, chociaż
była blisko.
-  Poddajcie się! - zawołała. - Jest nas więcej
i zaraz zatrzymamy pociąg! Jak nie będziecie sta-
wiać oporu, to darujemy wam życie!
-  Niedoczekanie pani! - odpowiedział z dołu
Piotrek. - Spodziewamy się pomocy i zaraz sobie
z wami poradzimy!
-  Ha, ha, ha! - zaśmiała się złowieszczo tłusta
amazonka. - Tu w promieniu kilkuset mil nie ma,
prócz nas, ani jednego białego człowieka! A moi
ludzie już są na dachu pociągu! Ostatni raz was
wzywam - poddajcie się!
-  Uważajcie, chłopaki - zawołał do nas Piotrek -
za najbliższym zakrętem czeka chyba na nas po-
moc! Spodziewam się, że Wielki Wódz nas nie
zawiedzie!    Przecież   spodziewaliśmy   się   tego
napadu!
-  Dobrze! -zawołałem. -Jeszcze się trzymamy,
ale jest to bardzo trudne i oni rzeczywiście lezą już
po pierwszym wagonie!
Tak było. Kilku napastników czołgało się po da-
4- Do zobaczenia mamo
49



Vi). II'         ',','/F<
l/l/l-
?Jtli1
Jllil

chu ostatniego wagonu i w żaden sposób nie
mogliśmy do żadnego z nich trafić. Oni też strzelali
bezskutecznie, bo kule tylko gwizdały nam koło
uszu. W pewnym momencie jeden z napastników
przeskoczył na następny wagon. Na trzecim leżeliś-
my my.
Pozostali napastnicy szykowali się do przeskaki-
wania za tym pierwszym. Było ich coraz więcej.
Nagle ten pierwszy zniknął pomiędzy wagonami
i za chwilę znowu się pojawił. Zaczął biec w naszą
stronę i dawał znaki, abyśmy przestali strzelać.
Sam trzymał rewolwer za lufę i pokazywał, że on
nie strzela. Zaprzestaliśmy ognia i czekaliśmy, co
on ma nam do powiedzenia. Podbiegł bardzo szyb-
ko i oddał Krzyśkowi rewolwer.
-  Przyłączam się do was - wyrzucił z siebie. -
Właśnie odłączyłem tamten wagon, zobaczcie!
Popatrzyliśmy na ostatni wagon. Ten bandyta
mówił prawdę - wagon oddalał się powoli, ale
systematycznie. Zgromadzeni na nim napastnicy
klęli i strzelali gdzie popadnie z bezsilności chyba.
Najwięcej jednak wykrzykiwała cwałująca tuż przy
naszym wagonie tłusta jejmość.
-  Ty niewdzięczny smarkaczu! - wołała. - Ty
zdrajco! Zobaczysz, niech cię tylko złapię! Niech
zdobędę wreszcie ten pociąg! To wtedy sobie z to-
bą pogadam na osobności! Już nic cię przed zakła-
dem nie uratuje!
-  0! - powiedział nawrócony bandyta. -Słyszy-
cie ją? To właśnie dlatego musiałem od niej uciec!
Ciągle mnie straszy, że mnie odda do zakładu! Już
51
nie miałem siły tego słuchać. A poza tym mogła
mnie rzeczywiście oddać któregoś dnia do tego
zakładu!
-  Ty - powiedziałem,  bo coś zaczęło mi po
głowie chodzić - my się chyba już gdzieś spotkaliś-
my, co?
-  Pewnie, że się spotkaliśmy - odpowiedział. -
Przecież ja jestem  Maciuś. Spotkaliśmy się już
kiedyś w pociągu i teraz, gdy was poznałem, to
postanowiłem się do was przyłączyć.
-  A co ona ze swoją bandą właściwie od nas
chce? - pytałem go dalej.
-  Ona chce mieć pociąg - powiedział Maciuś. -
Po prostu ma ochotę na ten pociąg i już!
-  A po co jej taki pusty pociąg? - nie umiałem
powstrzymać zdziwienia.
-  Właśnie zależy jej na pustym - wyjaśnił Ma-
ciuś. -Ona dobrze się czuje, jak jest sama w pustym
pociągu. Może wtedy rozkładać gdzie chce swoje
walizki i tobołki. I mnie w takim pustym pociągu też
może rozkładać, gdzie chce. Bo, musicie wiedzieć,
że ona każe mi spać podczas podróży. Nawet wte-
dy, gdy podróżujemy za dnia. Już dłużej nie mo-
głem z nią wytrzymać. Przyjmiecie mnie do siebie?
-  Pewnie, że cię przyjmiemy! - powiedział Krzy-
siek. - Tylko ciekawe, czy na dł.ugo, bo oni znowu
doganiają nasz pociąg!
-  Nie martw się-pocieszał go Sławek.-Piotrek
mówił przecież, że za zakrętem czeka na nas Wielki
Wódz. I ten Wielki Wódz ma nam pomóc.
-  A kto to jest ten Wielki Wódz? -spytał Maciuś.
52
-  Nie wiemy jeszcze - odpowiedział Krzysiek
zgodnie z prawdą. - Ale jak Piotrek powiedział, że
on będzie, to na pewno będzie. Zobaczysz.
-  Och - powiedział Maciuś - to nie może być
biały człowiek. Ona - wskazał galopującą obok
pociągu jejmość - ona mówiła przecież, że w pro-
mieniu kilkuset mil od tego miejsca nie ma ani
jednego białego człowieka.
-  Pewnie, że Wielki Wódz nie może być białym
człowiekiem. Sama nazwa wskazuje...
-  Nazwisko! - poprawił mnie Krzysiek.
-  Jakie to tam nazwisko! - zaśmiał się Sławek. -
To jest przecież pseudonim! Nazwisko, to jest na-
zwisko, a co to za nazwisko „Wielki Wódz"!
-  Jak ktoś jest Indianinem, to ma prawo mieć
takie nazwisko właśnie - powiedziałem.-Więcjak
samo nazwisko wskazuje, Wielki Wódz nie może
być białym człowiekiem, tylko prawdziwym India-
ninem...
-  Nic wam nie pomoże!!! - zawołała przywód-
czyni bandy. - Żadne konszachty z czerwonoskóry-
mi! Wszystko usłyszałam i mam was w garści!
Ahoj, ptaszyny, zaraz zobaczymy się z bliska!
-  Mam dość wrzasków tej baby! - powiedział
Krzysiek. - Zresztą ona nas rzeczywiście podsłu-
chała, bo paplamy jak dzieci. Teraz nie wiadomo,
co będzie.
-  Nie mów tak o niej-powiedział Maciuś.-Ona
poza swoją manią jeżdżenia pustymi pociągami
jest zupełnie znośną kobietą. Żeby jeszcze nie zmu-
szała mnie do zjadania podwójnych obiadów i do
53



ubierania się w trzy swetry i dwa szaliki! Zresztą, jak
się boicie, że ona podsłuchała tę tajemnicę, to ja to
zaraz załatwię! - mówiąc to zaczął rozbierać się po
trochu.
Najpierw rozwiązał chustę na szyi i wyrzucił ją
pod koła pędzącego pociągu, potem zdjął bluzę,
a następnie spodnie. Został tylko w kapeluszu,
majtkach i butach. Wtedy w tłustą amazonkę jakby
diabeł wstąpił. Wbiła ostrogi w boki konia tak
mocno, że ten zaczął nieomal w powietrzu się
unosić. Szybko była przy samym wagonie.
-  W tej chwili masz coś na siebie nałożyć! -
ryknęła. - Przeziębisz się przecież, baranie! Co ty
wyprawiasz najlepszego! Poczekaj, zaraz tam do
ciebie pójdę! - zagroziła i nie zważając na naszą
obecność zaczęła wdrapywać się w biegu na wa-
gon. Z okna poniżej wychylił się ponury konduktor
i wyciągnąwszy swoje przepisy zaczął je wielkim
głosem odczytywać. Czytał tak głośno, że aż dudni-
ło po prerii:
-  Kto wsiada w biegu do pociągu i powoduje
zagrożenie si-ebie i innych, podlega karze takiej
a takiej. Jeśli wezwany nie usłucha zwróconej mu
przez urzędnika kolejowego uwagi, wówczas pod-
lega karze takiej to a takiej. Skoro jednak nie usłu-
chawszy, zacznie stawiać czynny opór, wtedy grozi
mu areszt!
Powiedziawszy ostatnie słowa, konduktor wycią-
gnął kajdanki i założył je na przeguby nie słuchają-
cej go wcale, a wspinającej się na wagon z niejakim
trudem grubej. Wtedy z okna przedziału wychyliło
55
się kilka rąk i jejmość zniknęła nam szybko z pola
widzenia.
-  To Piotrek - powiedziałem. -1 Adaś mu poma-
gał. Już oni się nią odpowiednio zaopiekują. Teraz
połowę kłopotów mamy za sobą.
-  A co oni jej zrobią? - zapytał z pewnym niepo-
kojem Maciuś.
-  Nic takiego jej nie zrobią - uspokoił go Krzy-
siek. - Najwyżej przypilnują, żeby nie uciekła. Może
jeszcze \ą zakneblują, bo jest strasznie wrzaskliwa.
Już lepiej słuchać strzelania, niż jej głosu!
-  Och - powiedział Maciuś - żebyś tego w złą
godzinę nie wspomniał! Zobacz, że tamci zbliżają
się coraz szybciej. Wszyscy dostrzegli, co się z nią
stało i bez wątpienia pałają chęcią zemsty.
Tak było. Jeźdźcy pędzili, co koń wyskoczy i za
chwilę powinni się zrównać z pociągiem.
-  Co będzie - zaniepokoiłem się - jak znowu
wlezą na wagon?
-  Aco ma być?-Krzysiek wzruszył ramionami. -
Widziałeś, co zrobił Maciuś. Odczepi się wagon
w odpowiedniej chwili i w porządku!
-  W ten sposób - powiedział Sławek - możemy
po kolei cały pociąg odczepić i zostanie nam tylko
lokomotywa. A lokomotywy już się nie da od nicze-
go odczepić.
-  No tak - Krzysiek pokiwał głową - masz rację.
Do broni w takim razie! - zakomenderował. - Oni,
albo my! - powiedział i pierwszy wystrzelił.
Pociąg zbliżał się do zakrętu. Na dachu ostatnie-
go wagonu zaroiło się znowu od napastników.
56
Zaczęliśmy strzelać jeden przez drugiego, ale to jak
zwykle nic nie dawało. Wtem lokomotywa gwizd-
nęła przeraźliwie i pociąg zaczął brać zakręt. Strze-
lanina na dachu ustała na moment. Wtedy znad
lokomotywy wyłoniła się niezmiernie wysoka i ko-
lorowa postać. Człowiek ten, przybrany w ogromną
ilość piór, zaczął przeskakiwać z wagonu na wagon.
W szybkim tempie zbliżał się do nas. W ręku trzy-
mał wspaniały tomahawk i wymachiwał nim
groźnie.
Bandyci na ostatnim wagonie poderwali się na
równe nogi i zaczęli przygotowywać obronę. Zno-
wu rozległy się strzały. Ale wspaniałego Indianina,
jak zresztą wszystkich w tej walce, kule się nie
imały. Nieustraszony zbliżał się w ogromnych sko-
kach. W końcu znalazł się na naszym wagonie. Nie
zatrzymał się nawet, ale i tak dostrzegliśmy jego
twarz. Była ciemna, jak u normalnego Indianina,
może tak bardzo opalona. Ale dziwna dość, bo
brodata. Pierwszy odezwał się Maciuś. Był nieco
zdumiony.
-  Jakiś dziwny jest ten Indianin - powiedział. -
Ja słyszałem i widziałem na filmach, że Indianie nie
mają bród. To jest chyba jakiś przebieraniec, albo
inny hipis...
-  Co ty gadasz! - oburzył się Krzysiek. - Jak
długo czekał na nas za tym zakrętem, to może nie
miał czasu się ogolić! Czekał i czekał. Nie spał, nie
jadł, nie golił się, tylko czekał. Bo przecież Indianie
są słowni i wierni. Jakby się zaczął golić, to mógłby
przeoczyć ten pociąg!
57

-  Przecież Indianie nie mają wcale zarostu -
powiedział Sławek. - Ja wiem, że nie mają. Tacy już
się rodzą. To jest jakiś naprawdę dziwny Indianin...
A tymczasem nasz wybawca był już na ostatnim
wagonie i po kolei zrzucał z niego napastników. Za
każdym takim zrzuceniem wydawał gromki okrzyk
wojenny i odtańcowywał krótki taniec zwycięstwa.
W pewnym momencie cały pociąg zagrzmiał okrzy-
kiem:
-  Niech żyje Wielki Wódz!!!  Niech żyje nasz
czerwony brat!!!
-  Ojej - powiedziałem -co on ich tak zrzuca byle
gdzie. Jeszcze sobie coś przetrącą! Mógłby trochę
uważać. Przecież oni w gruncie rzeczy nie zrobili
nam dotąd nic złego.
-  Możesz się o nich niemartwić-zapewniłmnie
Krzysiek. - Wszyscy zaraz się podnoszą. Wpraw-
dzie niektórzy trochę kuleją, ale to lepiej, bo może
nareszcie nabiorą rozumu i przestaną czepiać się
pociągów!
Tymczasem Wielki Wódz strącił już ostatniego
delikwenta i otrzepawszy dłonie, zwrócił się w na-
szą stronę. Teraz dość powoli, można powiedzieć
spacerkiem, zaczął się do nas zbliżać.
-  Och - westchnął Maciuś - jak on tak się nie boi
łazić po tych dachach przy tej szybkości? Tak sobie
spaceruje, jakby szedł nie po dachu pociągu, tylko
po zwykłej łące na przykład.
-  Nie mówi się „po łące" - zwrócił mu uwagę
Sławek - tylko „po prerii". Nie zapominaj, gdzie
jesteś, ofermo!
59
-  Już tak mówisz do mnie jak ona - Maciuś
prawie że się rozpłakał. - A przecież to ja odczepi-
łem ten wagon i przyłączyłem się do was. I ja
pomogłem wam ją złapać! Żebym się nie rozebrał,
to ona nie przestraszyłaby się, że dostanę kataru
i nie wlazłaby tu! Na pewno by was wszystkich
złapała i oddała do zakładu!
-  On ma rację - powiedziałem. - Musisz go,
Sławek, przeprosić.
-  Ee tam, tak mi się wyrwało... No dobrze, prze-
praszam cię - Sławek podał rękę Maciusiowi. - Nie
gniewaj się na mnie, tak mi się nieraz niechcący coś
powie...
-  Bardzo ładnie, chłopcy! - powiedział Wielki
Wódz. - Bardzo ładnie się zachowaliście. Obrona
była doskonała.
-  Ojej! - zawołał Sławek. - Przecież ten Wielki
Wódz to jest Wojtek, chłopaki! To dlatego on ma
brodę! Och, ale fajnie walczyłeś! Żeby nie ty, to nie
wiadomo, co by z nami było!
-  Nic takiego by nie było-Wojtek machnął ręką
- przecież już zbliżamy się do miasta...
•*•*•••*••••••••
-  Zbliżamy się do  miasta...  zbliżamy się do
miasta...
-  Ty, Alek, obudź się! - szarpnął mnie Krzysiek. -
Zbliżamy się do miasta. Teraz moja kolej jest przy
oknie. Słyszysz? Wojtek mówi, że zbliżamy się do
jakiegoś miasta! Co ty, spałeś?
60
-  Nie - odpowiedziałem. - Wcale nie spałem.
Byłem na dachu pociągu i dopiero co wróciłem. Ty
też byłeś, ale widocznie nie pamiętasz.
-  Oj, ty zawsze coś takiego wymyślasz, że czło-
wiek nie wie, czy śmiać się ma, czy płakać! Zoba-
czysz, że dostaniesz wysypki!
To miasto było kresem naszej kolejowej podró-
ży. Dlatego kolejowej, bo jeszcze kilka kilometrów
musieliśmy podjechać autokarem. Ale to już nie
była prawdziwa podróż, bo autokarem jeździliśmy
dość często na różne wycieczki jeszcze w Domu
Dziecka. Jedyne co było ciekawego w tym autoka-
rze to to, że jeszcze zanim dojechaliśmy na miejsce,
przez okna zobaczyliśmy po raz pierwszy morze.
-  Ty, zobacz - szturchnął mnie Krzysiek - jak tu
się od razu niebo zaczyna!
-  Ojej - powiedziałem i zostałem tak z otwartą
paszczą ze zdziwienia. - Rzeczywiście... - wyjąka-
łem po chwili.
-  To jest przecież morze, panowie - powiedział
Wojtek. - Normalne morze, a nie żadne niebo!
Zobaczcie, że tam daleko widać jednak horyzont.
-  Panowie to siedzą sobie w bujanych fotelach -
powiedział rezolutnie Piotrek, który widocznie zdą-
żył już ochłonąć ze zdziwienia. - A to może wcale
nie jest morze, tylko ty nas nabierasz, co?
-  Nie nabiera nas-stwierdziłem.-Ja naprawdę
widzę tam na końcu połączenie morza i nieba. Jak
to morze nie ma końca, to ma prawo być podobne
do nieba. Przecież to jest woda, a w niebie też jest
sporo wody, nieraz przez kilka dni potrafi lać i lać.
61
-  Och, jak ty lubisz udawać idiotę - zdenerwo-
wał się Krzysiek. - W niebie wcale nie ma wody i ty
0  tym dobrze wiesz. Wiesz także, że woda, czyli
deszcz, bierze się z chmur.
-  No tak, wiem - powiedziałem - i wyobrażam
sobie, że fale na morzu to jest to samo, co chmury
na  niebie. Jak jest burza na morzu, to są fale
1  bałwany, a jak jest burza na niebie, to są chmury
i komulasy, które zresztą się dość głupio nazy-
wają...
-  Och, jak ty mnie dzisiaj denerwujesz - rozzłoś-
cił się Krzysiek. - Przede wszystkim nie „komula-
sy", tylko „kumulusy", a w ogóle to te twoje
porównania są jeszcze głupsze od ciebie samego!
-  To nieprawda -zaprzeczyłem. -Tylko to, co ty
mówisz, może być głupsze ode mnie, to, co ja
mówię, musi być takie samo jak ja. Jak nie wie-
rzysz, to możesz spytać kogo chcesz, nawet same-
go Bulwy!
-  On logicznie rozumuje - wtrącił przysłuchują-
cy się temu wszystkiemu Wojtek. - Chociaż na
pewno trochę złośliwie. Żeby nie dać mu się nabie-
rać, to trzeba mieć poczucie humoru.
-  Słuchaj, Wojtek - powiedział nagle Piotrek -
a pozwolisz nam kąpać się w tym morzu?
-  Pewnie, że pozwolę - zapewnił go Wojtek. -
Przecież wy jesteście już wielkie chłopy i najwyższy
czas, abyście umieli pływać.
-  Nauczysz nas? Na pewno? - nie dowierzał
jeszcze Piotrek.
-  To  wcale  nietrudno  nauczyć się  pływać -
62
powiedział Adaś i popatrzył na nas z jakąś wyż-
szością.
-  Tak gadasz, jakbyś sam już umiał pływać! - nie
wytrzymał Sławek. - Jeszcze zobaczysz, jak to
trudno utrzymać się na wodzie!
-  Wcale nie tak trudno - Adaś patrzył teraz na
Sławka z wyraźną wyższością. - Nie wiem, co
prawda, jak to jest w morzu, ale w basenie i w rzece
nie jest tak bardzo trudno. Ja już dość dawno
nauczyłem się pływać. Jak byłem w swojej po-
przedniej szkole, to chodziliśmy raz w tygodniu na
basen. Tam cała klasa nauczyła się pływać i nawet
dziewczyny.
-  Już ty nam lepiej tego nie mów, bo i tak nikt ci
nie uwierzy! - powiedział zupełnie rozzłoszczony
Krzysiek. - Może sam umiesz trochę pływać, kto cię
tam wie, ale żeby dziewczyny umiały, to już prze-
chodzi ludzkie pojęcie, jak mówi Ryba.
-  Ojej, chłopaki!-nie wytrzymałem i zmieniłem
temat. - Ciekawe, czy Ryba potrafi pływać? Prze-
cież ryba, to jest ryba, no nie?
-  Już się lepiej nie mądrzyj - powiedział Krzy-
siek - i tak mnie dzisiaj dostatecznie już zdenerwo-
wałeś. Jakbym był tobą, to już miałbym wysypkę.
Zresztą Ryba na pewno nie potrafi pływać. Sama
nie  umie  i   innym   nie  daje, widziałeś przecież
w ubiegłym roku!
I tak sobie rozmawialiśmy w tym autokarze.
Krótko gadaliśmy, bo zaraz przyjechaliśmy na miej-
sce. Akurat robił się wieczór. W tej szkole mieliśmy
spać w normalnych klasach. Nawet fajnie, bo wszy-
63
scy, całą grupą, byliśmy razem. I Wojtek też miał
spać z nami. Ja, Krzysiek, Piotrek i Sławek zajęliśmy
łóżka obok siebie. Jeszcze i Adaś koło nas się
urządził ze swoim spaniem. Nie mieliśmy czasu na
rozglądanie się, bo jak już mówiłem zrobił się
wieczór i trzeba było się śpieszyć z rozpakowywa-
niem. Jeszcze kolacja nas czekała i mycie.
Jak to wszystko załatwiliśmy, to zrobiła się pra-
wie noc i bez gadania wszyscy położyliśmy się do
łóżek. Ja jednak, pod starym pretekstem wyjścia do
ubikacji, zabrałem się do pisania. Najpierw wysze-
dłem na korytarz. Poszedłem do końca i tam zoba-
czyłem małą wnękę. Stał w niej stolik niewielki
i dwa krzesła. Pomyślałem sobie, że tu będzie
o wiele wygodniej niż w ubikacji.
Kochana Mamo!
Już przyjechaliśmy nad morze. Podróż była przy-
jemna i mieliśmy dużo przygód. I taka jedna pani
z Maciusiem z nami jechała. Ta pani wcale nie była
do Ciebie, Mamo, podobna, chociaż Maciuś nazy-
wał ją mamą. Krzysiek to nawet powiedział, że to
jest wychowawczyni Maciusia. Ten Krzysiek nie ma
pojęcia, co gada, ale nie można mieć do niego
pretensji, bo on jest przecież z Domu Dziecka i nig-
dy z żadną matką nie miał do czynienia. Ja też bym
nic nie wiedział, gdyby nie Ty, Mamo. Bardzo
dobrze, że Ciebie mam. Zaraz całkiem inaczej się
żyje w tym Domu Dziecka. Przedtem też żyło mi się
nie najgorzej, ale jakoś tak codziennie, czyli tak
samo. Ja nie umiem tego wytłumaczyć, ale to były
64
dni wszystkie do siebie podobne. Teraz, gdy mam
to lusterko od Ciebie, to zaraz przyjemniej sobie
żyję. Nawet nie wiedziałem, że tyle wspaniałych
przygód można mieć przez takie lusterko. Miałem
już w życiu kilka lusterek, ale żadne &ęich nie było
takie cudowne. A to od samego początku było inne.
Ja wiedziałem, że ono jest inne, bo je przecież od
Ciebie, Mamo, dostałem.
Szkoda, że nie możemy się zobaczyć jeszcze raz.
To znaczy szkoda, że nie możemy zobaczyć się
bardzo szybko, bo przecież kiedyś się zobaczymy
i Ty, Mamo, mnie stąd zabierzesz. Mnie tu jest
dobrze, ale od naszego spotkania wolałbym być
z Tobą, Mamo. Nawet nie dziwię się Adasiowi
(Adaś, to jest ten Nowy, o którym Ci już kiedyś
pisałem), nawet się jemu nie dziwię, że nieraz
płacze i tęskni za swoją mamą. Ja wiem, co to
znaczy. Ale chłopaki nie wiedzą i się z niego śmieją.
Jest mi tu dobrze i jak wrócę z tych kolonii, to się
będę uczył najlepiej. Już kończę, bo muszę iść spać.
Wszyscy już chyba zasnęli, a ja powiedziałem, że
idę do ubikacji. Dobranoc, Mamo.
Alek.
-  Co ty tu robisz? - spytał Wojtek, gdy podnio-
słem głowę znad zeszytu. Musiał już stać nade mną
od dłuższej chwili, bo spytał od razu, jak tylko
skończyłem. - Miałeś iść do ubikacji przecież...
-  A bo ja... - nie wiedziałem, co mam powie-
dzieć-ja piszę list...
-  Widzę, że piszesz - powiedział Wojtek - ale
5 - Do zobaczenia mamo
65
powiedziałeś, że wychodzisz w innym celu.
-  Boja chciałem... Boja byłem i teraz...-zaczą-
łem kręcić i od razu poczułem, że dostaję wysypki. -
Ja bym wolał, żeby nikt nie wiedział i żebyś nikomu
nie mówił. Bo to jest list. Ja pisałem list...
-  No dobrze, nawet rozumiem twoją potrzebę
spokoju i jakiejś tajemnicy przy pisaniu - powie-
dział Wojtek - ale dziwi mnie, że nie powiedziałeś
mi o tym. Ja bym ci przecież pozwolił ten list
napisać i nikomu bym nie powiedział.
-  No to nie mów nikomu - poprosiłem. - Ja już
ci zawszę powiem, ale nie mów. Nawet jakby ciebie
pytali,toniemów. Nawet samemu Bulwie, dobrze?
-  Co ty tak się obawiasz? - zdziwił się. - Jak ci
obiecałem, to dotrzymam. A w ogóle, to ty ten list
pisałeś dość idiotycznie. Nie wiem, co pisałeś, bo
nie podglądam cudzego pisania, ale zauważyłem,
jak pisałeś. Gdy się pisze list w zeszycie, to trzeba
pisać na środkowej rozkładanej kartce. Wtedy ła-
two jest ją wyrwać i wsadzić list do koperty. A ty
piszesz po kolei. W ten sposób rozleci się cały
zeszyt i sam list nie będzie się trzymał kupy. A mo-
żesz mi powiedzieć, do kogo pisałeś ten list? -
zapytał, gdy już szliśmy w stronę sypialni.
-  Wolałbym ci nie mówić-powiedziałem i zaraz
przypomniałem sobie, że dopiero co go próbowa-
łem okłamać - ale chyba mogę ci powiedzieć, tylko
nie powtarzaj nikomu. Ja pisałem do swojej mamy.
O podróży pisałem.
-  Nie wiem, dlaczego robisz z tego tajemnicę -
Wojtek wzruszył ramionami. - To jest zupełnie
66
w porządku takie pisanie do własnej matki. Ale jak
ci zależy, to oczywiście nie będę cię o nic wypyty-
wał, bo każdy ma prawo do swoich tajemnic. Takie
małe chłopaki, jak ty, to chyba mają jeszcze większe
prawo do tajemnic, niż dorośli ludzie - zakończył
uroczyście i niezupełnie zrozumiale.
Zaraz po wejściu do sypialni położyłem się. Woj-
tek też się położył i zgasił światło. Poczekałem
chwilę i sięgnąłem do szafki, w której był chlebak.
W chlebaku miałem przecież schowane to lusterko.
Wyjąłem je ostrożnie i przycisnąłem do policzka.
Jeszcze nic tak przyjemnie gładkiego i chłodnego
nie miałem w życiu.
Nagle, gdy tak leżałem i dotykałem tego lusterka,
w sypialni zajaśniało światło. Wszyscy od razu
usiedli na łóżkach. W drzwiach sypialni stał Bulwa.
Ubrany był w ogromną, pasiastą piżamę, która
przypominała takie ubranie, w jakim chodzą prze-
stępcy w więzieniach. Od jego łysej głowy odbijało
się światło żarówki. Widocznie posmarował sobie
czymś tę głowę na noc, bo jaśniała mu jak księżyc.
Za nim stała Ryba w szlafroku.
-  Co tu się dzieje? - spytał Wojtek, który już
zdążył się położyć. Teraz siedział na łóżku i bał się
wyleźć spod koca, bo miał na sobie tylko slipki.
-  Kontrola czystości nóg! - powiedział Bulwa
uroczyście. - Postanowiliśmy od pierwszego dnia
wprowadzić ścisłą kontrolę czystości, żeby nie wra-
cać potem z przykrymi  nawykami! - zakończył
i odsłonił koc na nogach pierwszego delikwenta. -
No no - powiedział - zupełnie czyste, niech pani
67
koleżanka zobaczy! - zwrócił się do Ryby.
Ryba zajrzała pod ten koc i z uznaniem pokiwała
głową.
-  Przecież - powiedział Wojtek prawie zbunto-
wanym tonem - oni są teraz pod moją opieką! Ja
dopilnowałem, żeby umyli się przed snem! Nie
rozumiem, po co robić takie naloty w środku nocy.
-  Bardzo ładnie - skwitował to wystąpienie Bul-
wa  i zajrzał pod  następny koc. - Sprawdzanie
czystości nóg to są tradycje kolonijne, które trzeba
kultywować. Właściwie to sprawdzanie powinniś-
my zacząć od pana, prawda, pani koleżanko, he he?
-  Och, panie dyrektorze - zaszczebiotała Ryba -
pan ma znakomite poczucie humoru! Ale pan Woj-
tek zapewne  przykładem  świeci  należytym,  bo
chłopcy wszyscy mają nóżki aż błyszczące!
Tak sobie dowcipkowali, aż w końcu podeszli do
mnie. Nie potrzebowałem wstydzić się swoich ide-
alnie czystych nóg i wywaliłem je na oparcie łóżka.
Bulwie jednak nie przeszkadzało to pochylić się nad
moimi bielutkimi stopami tak nisko, że przeraziłem
się, iż stuknie nosem w któryś z moich wielkich
palców. Jego łysa głowa zajaśniała nad moim
łóżkiem jak zachodzące słońce. Pomyślałem głu-
pio, że on tą swoją głową oświetlał dodatkowo
sprawdzane nogi.
Ale gdy to słońce zaczęło wschodzić, czyli gdy
zadowolony z czystości1 moich nóg Bulwa zaczął
unosić głowę, zmartwiałem z przerażenia. Przerazi-
ło mnie coś niepojętego, coś, co mnie zamurowało,
zafascynowało i poraziło paraliżem. Nie mogłem
68

i «^

się ruszyć i nawet chyba nie mogłem oddychać.
Zapewne także stanęło mi na chwilę serce. Zawsze
tak jest, gdy człowiekowi przydarzy się coś, czego
nigdy, w największych nawet fantazjach, w szalo-
nych pomysłach, w idiotycznych rojeniach nie
umiałby sobie wyobrazić. To jest wtedy, gdy przy-
darzy się człowiekowi coś, czego nie może być, co
nie ma prawa istnieć, co jest wbrew porządkowi
natury. I właśnie mnie się coś takiego przydarzyło.
Zobaczyłem mianowicie, że Bulwa ma w kieszonce
od górnej części piżamy, że ma w tej kieszonce, że
mu z niej wystaje do połowy grzebień. Tak. Praw-
dziwy, z ciemnego tworzywa, solidny i wydawało
się zupełnie normalny grzebień.
Leżałem sparaliżowany i nawet nie zauważyłem,
kiedy oni wyszli nareszcie i zgasili światło. Te moje
najczystsze nogi spoczywały sobie dalej na oparciu
i nawet zaczęły trochę marznąć, bo nad morzem
jest zawsze trochę chłodno. Wsadziłem je pod koc,
kiedy nareszcie odzyskałem władzę w członkach.
Dalej nie mogłem wyjść z podziwu i pewnie prze-
dziwiłbym się całą resztę nocy, ale przypomniałem
sobie o lusterku i wyciągnąłem je spod poduszki,
pod którą schowałem je, gdy do sali weszła ta
kontrola.
Na morzu były łagodne fale. Nasz żaglowiec
płynął sobie spokojnie i każdy z marynarzy zajmo-
wał się swoją pracą. Ja stałem przy sterze, bo
70
przecież byłem sternikiem i musiałem wykonywa
swoje obowiązki. Na mostku kapitańskim stał Pic
trek i oglądał sobie morze przez lunetę. Krzysiel
czyli pierwszy oficer, chodził po pokładzie i spraw
dzał, czy wszystko jest w porządku.
Nasz statek był właściwie okrętem, bo mieliśrri
uzbrojenie. Ale ten rejs był pokojowy raczej. Wie;
liśmy cenny ładunek do macierzystego portu. N<
wet nie wiedzieliśmy, co to jest za ładunek. W je<
nym z zamorskich krajów załadowano to wszystk
w ogromnej tajemnicy, opakowane w szczelni
zabite skrzynie. Nawet sam kapitan nie miał poj<
cia, co wieziemy. Widocznie jednak było to cc
niezmiernie drogocennego, skoro wysłano po t
nasz wojenny okręt.
Wszyscy, cała załoga, byli przejęci naszą misji
Na pokładzie panowała wzorowa dyscyplina i ka;
da wachta miała obowiązek zachować jak najdal<
idącą czujność. Ale, jak do tej pory, nic oryginalna
go nam się nie przydarzyło i żeglowaliśmy sobi
spokojnie.
-  Nudno trochę - powiedział zwracając się d
mnie kapitan. - Nic ciekawego się nie dzieje. A tyl
opowiada się o morskich przygodach!
-  Lepiej, żebyś nie wypowiedział tego w zł
godzinę - przestrzegłem go. - Przecież wiesz, jaki
kapitan, że na morzu nie wolno diabła wywoływać
bo natychmiast się pojawi. Jemu też tu nudm
zapewne.  Najlepiej odpukaj to w niemalowan
drzewo!
-  Wy, sternicy, zawsze byliście przesądni! -po
wiedział kapitan i odwrócił się ode mnie z pogardą.
-  Ahoj! - dobiegło nas w tej samej chwili z bo-
cianiego gniazda. - Statek z lewej burty!
-  Jak daleko?! - zawołał kapitan przez tubę. -
Czy możesz rozpoznać banderę?! Jaki to statek?!
-  Jakieś trzy mile od nas! - odpowiedział Adaś,
który miał właśnie służbę na bocianim gnieździe. -
Bandery jeszcze nie widzę, ale jest to trójmaszto-
wieci chyba uzbrojony! Wydaje mi się także, że jest
większy od naszego!
-  A widzisz! - nie mogłem wytrzymać. - Już ci
nie będzie nudno! Nie wiadomo, co to za pacany
śpieszą się z nami na randkę!
-  Jeszcze nie wiadomo, co to za statek - pocie-
szał się Piotrek. - Może on wcale nie płynie w na-
szym kierunku... Ahoj! -zawołał przez tubę.-Tam
na bocianim gnieździe! Czy statek płynie w naszym
kierunku?!
-  Tak jest! - odparł Adaś. - Wyraźnie zbliża się
do nas! Już widzę banderę, ale nie mogę jej rozpo-
znać! Mnóstwo ludzi jest na pokładzie!
-  Lepiej się przygotować na najgorsze - powie-
dział kapitan. - Przecież wieziemy bardzo cenny
ładunek... Hej tam! - zawołał. - Pierwszy i drugi
oficer do mnie!
Zaraz obaj pojawili się na mostku, bo, jak już
powiedziałem, na okręcie utrzymywana była wzo-
rowa dyscyplina. Pierwszym był Krzysiek, a drugim
Sławek. Od razu zasalutowali i stanęli na baczność.
-  Spocznij! - zakomenderował kapitan. - Słu-
chajcie panowie, jakiś statek zbliża się do nas. Jest
72
uzbrojony, ale jeszcze nie rozpoznawalny. Proszę
natychmiast przygotować się do ewentualnej
obrony! Odmaszerować!
-  Tak jest! Odmaszerować! - powiedzieli obaj
naraz i odmaszerowali.
Na pokładzie zapanował wielki ruch. Wszyscy
biegali w różnych kierunkach i postronnemu obser-
watorowi mogłoby się wydawać, że ta bieganina
nie ma sensu i wygląda jak bezładne poruszanie się
przestraszonych mrówek. Ale tak nie było. Każdy
marynarz, od bosmana poczynając a na kucharzu
kończąc, wiedział gdzie i po co biegnie, bo każdy na
taką okazję miał określone zadanie.
W jednej chwili otwarto klapy na lewej burcie
i ogromne działa wysunęły na zewnątrz swoje
paszcze. Przy każdym z tych dział stanęło po dwóch
kanonierów. Jeden z nich trzymał w garści płonący
lont. Inni marynarze uzbrojeni w ciężkie muszkiety
przyklęknęli, chowając się za burtę. Na masztach
podniesiono wszystkie żagle i okręt zwiększył szyb-
kość.
-  Ahoj! - rozległo się naraz z bocianiego gniaz-
da. - Oni też podnieśli resztę żagli i cały czas
zbliżają się! Teraz widzę już banderę! To są piraci...!
To czarna bandera!
-  No właśnie! — powiedziałem nie bez zgryźli-
wości.-Komuś tu przed chwilą nudziło się bardzo!
Teraz natomiast niektórym może być nawet za
wesoło!
-  Obronimy się - powiedział pewnym siebie
tonem kapitan.-Mamy znakomitych ludzi i jeszcze
73
lii


lepsze uzbrojenie. Jest tylko jeden pirat na tych
morzach, który mógłby się z nami równać..
-  Kto to taki? - nie mogłem powstrzymać cieka-
wości.
-  Łysy! - odpowiedział krótko kapitan.
-  Ojej! - zawołałem  przerażonym  głosem. -
Zupełnie o nim zapomniałem! No, jak to jest on, to
marne nasze widoki! On takich łysielców ma tam
całe stado. A jego bandera zamiast trupiej czaszki
ma wymalowaną łysą głowę. Jak pływałem na
handlowcach, to raz go spotkaliśmy. Ledwieśmy
mu umknęli! Całe moje szczęście, że konwojował
nas wtedy okręt wojenny i ten okręt wdał się
z Łysym w walkę. My skorzystaliśmy z okazji i od-
płynęliśmy na pełnych żaglach. A o tamtym okręcie
już nigdy nikt niczego się nie dowiedział. W każdym
razie miałem wtedy okazję przyjrzeć się tym ban-
dziorom z bliska.
-  Tak - powiedział kapitan patrząc przez lunetę.
-To właśnie on. Uwaga! -zawołał w stronę pokła-
du. - Dobrze celować! Trzeba mu zdruzgotać masz-
ty i reje! To jest nasze jedyne wyjście - powiedział
do mnie. - Jak uda się nam zmniejszyć mu ożaglo-
wanie, to na pewno uciekniemy. Tylko musimy
uważać, żeby on nam pierwszy nie zrobił tego
samego.
Obydwa okręty znalazły się już niedaleko siebie.
Kanonierzy ustawiali precyzyjnie działa. W pewnej
chwili stojący na dziobie pierwszy oficer dał znak
do otwarcia ognia.
Wszystkie działa jednocześnie wystrzeliły.
75
Zauważyłem, że nieomal w tym samym momen-
cie, ale jednak kilka sekund po nas zadymiły działa
nieprzyjaciela. Spodziewałem się tego, toteż
w chwili naszego wystrzału zakręciłem kołem ste-
rowym tak, że stanęliśmy dziobem do przeciwnika.
Podczas tego manewru oni właśnie dali ognia.
Mogę śmiało powiedzieć, że to ja uratowałem
wszystkich. Przez mój manewr ich pociski ominęły
właściwie nasz okręt i tylko ze dwa przedziurawiły
nieszkodliwie żagle. Nasz okręt obracał się cały
czas, bo manewr trwał. Nie mieliśmy czasu oglądać
skutków naszej kanonady, bo trzeba było przygoto-
wać uzbrojenie prawej burty. To też był mój po-
mysł. Zresztą dym nam wszystko prawie dokładnie
zasłaniał. Tamci chyba jednak dostali, bo słyszeliś-
my jakieś przeraźliwe wrzaski.
Okręt obrócił się wreszcie prawą burtą do nie-
przyjaciela. Działa stały już wysunięte. Kanonierzy
trzymali zapalone lonty i czekali tylko na komendę
pierwszego oficera. Teraz wiatr trochę polepszył
widoczność.
- Hurrraaaa!!! - wrzasnęli wszyscy marynarze,
bo zobaczyli nareszcie skutki naszego ataku.
Naprawdę było na co patrzeć. Jeden maszt Łyse-
go zniknął zupełnie, drugi sterczał prawie bez rej
i żagli, a na trzecim było wprawdzie płótno, lecz
majtało się, jak suszone na wietrze prześcieradła.
Zaraz odpaliły działa prawej burty. Znowu przesta-
liśmy widzieć cokolwiek.
Tak zachwyciłem się skutkami naszego strzela-
nia, że zapomniałem o swoich obowiązkach. I to
76
0  mało nas nie zgubiło. Co prawda zniszczyliśmy
im ożaglowanie, ale nie potrafiliśmy przecież za-
trzymać rozpędzonego okrętu. Więc podczas tego
wszystkiego oni powoli, ale ciągle zbliżali się do
nas. I jak tylko dym rozwiał się dostatecznie, zoba-
czyłem to postrzelane pudło o kilka metrów od
naszej prawej burty. Łysielcy stali na pokładzie
1 wymachiwali zawzięcie bosakami. Usiłowali zaha-
czyć nimi o naszą burtę i brać nas abordażem.
Wyglądali dość pociesznie i pomimo grozy całej
sytuacji nie mogłem powstrzymać się od śmiechu.
Bo chyba każdy by się uśmiał, jakby zobaczył nagle
tak wielką ilośćzupełniełysych facetów. Jeszcze do
tego wszystkiego byli umorusani na czarno od stóp
do głów. W podartych ubraniach, na tym kopcą-
cym pudle wyglądali naprawdę pociesznie.
Ale ich zamiary nie były wesołe. Złapali naszą
burtę tymi bosakami i nic nie pomogło strzelanie
z muszkietów. Już włazili na nasz pokład. A było ich
dość dużo. Marynarze odrzucili muszkiety i po-
chwycili rapiery. Walka wręcz rozgorzała na całej
długości burty.
Łysych było na pewno więcej niż nas. I walczyć
potrafili też nie gorzej. W okolicy rufy kilkunastu
z nich udało się przedrzeć na nasz pokład. Nie
mogliśmy opuszczać stanowisk i ci przy rufie mu-
sieli jakoś sami sobie radzić. Ale nie bardzo mogli,
bo łysi jak tylko zobaczyli to słabe miejsce, to zaraz
ruszyli tam w zwiększonej ilości. Już niektórzy byli
w środku pokładu i otwierali luki ładowni. Od razu
wiedziałem, że zależy im na naszym ładunku.
77

Ale ta pazerność zgubiła ich w końcu. Prawie
wszyscy poleźli w tamto słabe miejsce i nie było
komu pilnować bosaków. Nasi marynarze bardzo
szybko zorientowali się w sytuacji i odrąbali
drzewca.
W tej samej chwili wiatr dmuchnął z wielką siłą
i zanim piraci się zorientowali, byliśmy już dobre
kilkanaście metrów od ich bezużytecznego, pozba-
wionego całego omasztowania pudła. Mieliśmy
wprawdzie kilkunastu łysych na pokładzie w okoli-
cach ładowni, ale ci, gdysięzorientowali,to prawie
wszyscy powskakiwali do morza i popłynęli w stro-
nę oddalającego się coraz bardziej, pokiereszowa-
nego okrętu. Kilku bojących się widocznie wody
marynarze sami wyrzucili za burtę. Byliśmy zwy-
cięzcami.
-  Och! - zawołałem do stojącego cały czas nie-
ruchomo kapitana. - Teraz powinniśmy postrzelać
jeszcze do nich trochę i zatopić całkiem tę łajbę,
a tych drani połapać i na rejach powiesić!
-  Nikogo nie będziemy łapać - powiedział spo-
kojnie kapitan. - Mamy jasne instrukcje, które mó-
wią, żeby nie wdawać się w żadne utarczki i możli-
 wie  najszybciej  dobić  do macierzystego portu.
Płyńmy więc!
Gdy już byliśmy daleko, kapitan kazał postawić
przy sterze zwykłego majtka i zawołał do siebie
oficerów. Powiedział, że musimy sprawdzić straty.
Poszliśmy więc w stronę rufy, bo tam było przecież
największe zamieszanie. Pierwszy nad wyrwanym
lukiem stanął Krzysiek, czyli pierwszy oficer.
78

W,'%     i*a

 4
i
li


w«\y
?5r    ~^
"r>^V-Ą^
?  '       -V**^'*

-  To nieprawdopodobne! - zawołał i tylko tyle
umiał z siebie wydobyć. Bo go całkiem zamurowa-
ło. My, gdy podeszliśmy do tej rozbitej ładowni, to
nawet na tyle nie potrafiliśmy się wysilić. Staliśmy
z rozdziawionymi paszczami i patrzyliśmy w rozwa-
lony luk.
Skrzynie były porozbijane. Widocznie dranie
wrzucili tam coś wybuchowego. A pośród tego
całego rumowiska poniewierały się setki tysięcy
różnej maści... grzebieni!
Po bardzo długiej chwili pierwszy poruszył się
kapitan. Odwrócił się od rozbitego luku i poszedł
w stronę swojej kajuty. Udaliśmy się za nim. W ka-
jucie kapitan wyciągnął dziennik okrętowy. Otwo-
rzył go na odpowiedniej stronie i napisał: „Dnia
tego a tego, szerokość i długość geograficzna taka
a taka, godzina ta i ta - NAPAD ŁYSYCH NA
TRANSPORT GRZEBIENI" Zamknął dziennik i po-
patrzył na nas.
-  Zaraz będzie gimnastyka - powiedział zupeł-
nie od rzeczy.
-  Słyszysz?! - wołał Krzysiek. - Na gimnastykę
biegniemy! Wojtek już poleciał ze wszystkimi pra-
wie chłppakami! Tylko was kilku śpiochów wszyst-
ko opóźnia! Wstawaj!
-  Co ty taki służbista jesteś? - powiedziałem
jeszcze na wpół śpiący. - Zachowujesz się, jakbyś
był kapitanem, a przecież jesteś tylko pierwszym
oficerem...
80
Krzysiek nawet nie chciał słuchać tego mojego
gadania, już się przyzwyczaił chyba, że ja nieraz
mówię od rzeczy. Wybiegł z sypialni wielce z cze-
goś zadowolony. To i ja się wygrzebałem z tych
betów. Tak chyba ze czterech nas maruderów wy-
szło na szkolny dziedziniec. Na tym dziedzińcu już
nie było widać naszych chłopaków. Ale szczeniaki
z młodszej grupy powiedziały nam, którędy oni
pobiegli. No to polecieliśmy za nimi. Dopiero na
plaży dogoniliśmy naszą grupę. Stali sobie w dłu-
gim szeregu i wymachiwali rękami tak, jak im
pokazywał Wojtek. Dołączyliśmy.
Długo to machanie trwało. W Domu Dziecka też
się gimnastykowaliśmy, ale nie tak zawzięcie, zwy-
czajnie, na korytarzu albo nawet wcale. A tu trzeba
było wyczyniać przeróżne wygibasy. Wcale mi się
to nie podobało. Bo czy nie lepiej byłoby od razu
wleźć do morza i pochlapać się trochę? Na pewno
tak byłoby lepiej. Aten Wojtek to bardzo śmiesznie
wyglądał. Taki był chudy, że jak wykręcał się na
wszystkie strony, to nie można się było oprzeć
wrażeniu, że zaraz zapłacze się we własne ręce
i nogi.
-  Już mam tego dosyć! - powiedziałem do gim-
nastykującego się w pobliżu Krzyśka. - Jak głupi
jakiś leciałeś na tę gimnastykę! Nawet na mnie nie
poczekałeś! To teraz masz, pacanie!
-  To jest dla zdrowia - wystękał Krzysiek w od-
powiedzi. - Garba nie dostaniesz, jak się będziesz
gimnastykował. Ryba tak mówiła.
-  Nie „garba", tylko „garbu"! - sprostowałem.
6 -Do zobaczenia mamo
81
- A Ryba, jak jest taka mądra, to dlaczego sama się
nie gimnastykuje? Ja ci mówię, że oni wymyślili te
łamańce po to, żebyśmy nie mieli siły cały dzień na
rozrabianie! I na pływanie też! - dodałem.
-  To ja przestaję się gimnastykować! -zdecydo-
wał Krzysiek. - Ty chyba masz rację. Jak wejdziemy
do morza, to całkiem opadniemy z sił i się poto-
pimy!
-  No co, chłopaki?! - zawołał do nas Wojtek, gdy
zobaczył, że przestaliśmy ćwiczyć. - Gdzie te wasze
skręty tułowia?!
-  Już  nas całkiem  poskręcało!  - zawołałem
w odpowiedzi. - Już jesteśmy tak poskręcani, jak
ręczniki przy wyżymaniu! My wolelibyśmy nauczyć
się pływać!
-  No to skończymy tę gimnastykę na razie -
powiedział Wojtek i przestał skręcać sobie tułów. -
Teraz biegiem do budynku i robimy mycie!
-  A nie lepiej byłoby się umyć w tym morzu? -
zapytał zupełnie niegłupio Piotrek.
-  Niestety-zasmuciłsięWojtek.-MorzeBałtyc-
kie jest tak zanieczyszczone, że z dwóch co najmniej
powodów nie można się w nim myć.
-  Dlaczego z dwóch, a nie z jednego? - spytał
Sławek. - Przecież wiadomo, że moglibyśmy się
pobrudzić! Zapaskudzić doszczętnie, utytłać, uświ-
nić nawet! I to są te wszystkie powody, ale właści-
wie jest to tylko jeden powód. Drugiego wcale nie
widać.
-  Drugi jest odwrotny w jakiś sposób - wyjaśnił
prawie Wojtek. -Wasze mycie zapaskudziłoby jesz-
82
cze trochę to morze. Niewiele, co prawda, ale temu
morzu wiele już nie potrzeba.
-  A jak się będziemy kąpać? - powiedział Adaś. -
No, przecież chyba będziemy się kąpać, nie? Wszy-
scy się kąpią, to i my możemy!
-  Co innego kąpiel, a co innego mycie brudnego
cielska! - powiedział ponuro Krzysiek. - Jak takie
morze się zamydli, to ryby będą bańki puszczały
nosami!
-  A wcale morze się nie zamydli! - zaprotesto-
wałem. - Ja wiem, że się nie zamydli! Przeczytałem
gdzieś, ale nie wiem gdzie. Mydło w każdym razie
nie działa w morzu! Tylko jest byle jakie i nie daje
piany. I nic nie daje. Takie mycie w morzu, to jest
tylko wygłupianie się i mydlenie Rybie oczu.
-  On ma rację-poparł mnie Wojtek. -W morzu
dosyć trudno jest się myć.
Rozmawialiśmy sobie po drodze o takich nieważ-
nych sprawach. Ten dzień zaczął się zupełnie nie-
źle. A zapowiadał się jeszcze lepiej. Słońce świeciło
od samego rana. Więc po śniadaniu mogliśmy od
. razu iść na plażę.
Pełno tam było porozbieranych ludzi. Leżeli prze-
ważnie w takich dołkach wygrzebanych w piasku
i opalali się. Panie miały na nosach jakieś przed-
mioty trudne do zidentyfikowania. Kawałki gazet
miały, liście, pokrywki od kremów, a jedna to nawet
położyła sobie na nosie łyżeczkę. Wojtek powie-
dział, że to po to, aby się nos nie opalił. Dziwne mi
się to wydało trochę. Bo dlaczego akurat nos? Nie
wiadomo. W tych dołkach przeważnie kobiety leża-
83
ły. Takie starsze, jak nasza Ryba. Mężczyźni łazili
w morzu, przy samym brzegu. Mieli wodę po
kolana. I dziko klęli, kiedy jakiś dzieciak wskoczył do
wody i parę kropel upadło takiemu brodzącemu
panu na brzuszek.
-  Słuchajcie, chłopaki! - powiedział Wojtek, jak
tylko przyszliśmy na plażę. - Żadnego pływania
dzisiaj nie będzie. W tym ścisku, w tych warunkach
możecie jedynie się potopić. Któregoś dnia poszu-
kamy sobie luźniejszej okolicy i tam zaczniemy
naukę. Ja muszę widzieć was wszystkich. Dzisiaj
możecie się pochlapać przy brzegu. Ja stanę w wo-
dzie i tylko do tego miejsca wolno wam będzie
włazić do morza. Jak któryś wejdzie dalej, to już
dziś i jutro nie wejdzie wcale. Nie mam ochoty was
terroryzować, ale jeszcze bardziej nie mam ochoty,
żeby któryś się utopił. Czegoś takiego nie umiał-
bym sobie wybaczyć do końca życia. Chyba nie
życzycie mi, abym resztę życia spędził w męczar-
niach, co?
-  No dobrze! - powiedział Piotrek, który już
pewnie zaczął się obawiać, czy Wojtek w ogóle
pozwoli  nam  wleźć do tego morza. - Ale nie
wchodź tylko po kolana! - zastrzegł.
I chlapaliśmy się w tej wodzie. Jak tylko weszliś-
my do morza, to zaraz spróbowałem tej wody.
Wcale nie była taka słona. Trochę mnie to rozczaro-
wało. Nie miałem czasu na zmartwienie, bo przy-
czepił się do mnie Sławek.
-  Słyszałeś, co mówił rano Wojtek? - spytał
zaczepnie.
84
-  Słyszałem - powiedziałem dość ugodowo. -
Mówił bardzo wiele, nawet dziwię się, dlaczego on
jest taki gadatliwy. Zupełnie jak ty.
-  Ty się nie wykręcaj! - osadził mnie Sławek. -
Ty tylko kręcić potrafisz! Znany jesteś z wykrętów
i wszystkim kręcisz w głowach!
-  Ja nie wiem, o czym ty mówisz, chłopcze -
powiedziałem. - Jak do tej pory, to z wykrętów, czy
też skrętów znany był właśnie Wojtek. I ty też
chętnie robiłeś te skręty tułowia, czy jak im tam.
A teraz mnie to wszystko zarzucasz. To jest właśnie
okręcanie, czy też odwracanie kota ogonem!
-  Dobrze, dobrze! - przerwał mi Sławek.-Ja już
wolę ciebie nie słuchać, bo zaraz zapomnę od tego
twojego gadania, co chciałem powiedzieć.
-  A nie zapomniałeś jeszcze? - zdziwiłem się. -
Może ty nic nie chciałeś powiedzieć? Może tylko tak
sobie chciałeś pogadać, co?
-  A właśnie że nie! - zdenerwował się. - Ja ci
chciałem powiedzieć, że Wojtek powiedział rano,
że ta woda jest brudna i trująca, o! A ty ją pijesz!
Widziałem, jak piłeś tę wodę i na pewno jesteś już
całkiem otruty! Bo nad tym morzem nie ma ochro-
ny środowiska, tylko jest zanieczyszczenie wód
Bałtyku! W telewizji tak mówili właśnie!
-  Ojej - zaśmiałem się - przecież ja tylko próbo-
wałem, czy ta woda jest słona i zaraz ją wyplułem!
Jeszcze by tego brakowało, abym pił takie paskudz-
two! Jak chcesz, to możesz wszystkim rozgadać!
I jeszcze mogę ci powiedzieć, że widziałem, jak
wszyscy prawie spróbowali po kryjomu tej wody.
85
I ty powinieneś to zrobić! Wtedy przekonałbyś się,
że wcale nie jest taka słona, jak o niej mówią i piszą!
Jest nijaka.
Sławek spróbował i pokłóciliśmy się trochę o to,
jaka ta woda naprawdę jest. Trochę też pograliśmy
w piłkę, którą przynieśliśmy ze sobą. Nawet nie
obejrzeliśmy się, gdy już trzeba było wracać na
obiad.
Po obiedzie mieliśmy iść na krótką wycieczkę
poza tę miejscowość. Ale dopiero po leżeniu. Taki
dziwny obyczaj był na tych koloniach: trzeba było
leżeć przez dwie godziny po obiedzie. Ale nie mu-
siało się spać. Można było mówić.
-  Wiecie - powiedział Adaś i przewrócił się na
bok tak, że był zwrócony do nas twarzą-widziałem
na plaży tego Maciusia, który jechał z nami w prze-
dziale. I jego mamę też widziałem. Miała na głowie
ogromny kapelusz słomkowy. Chyba kupiła go już
tutaj,  bo w tym tobołku to  by się jej całkiem
połamał.
-  Co mnie on obchodzi! - powiedział Krzysiek
i odwrócił się tyłem do Adasia. - Zupełnie nie
interesują mnie takie nienormalne szczeniaki!
-  Mnie też nie interesują -zsolidaryzowałem się
z Krzyśkiem. - I przypuszczam, że nikogo tu nie
interesują takie płaksy-beksy załzawione i trzyma-
jące się kiecki różnych tłustych kobiet!
-  Alek ma rację!-przyłączyłsię do nas Piotrek. -
Nie obchodzą nas takie rozwydrzone pętaki!
-  A czereśnie to żarliście!-wrzasnął poirytowa-
ny Adaś i aż usiadł na łóżku. - Co wy od niego
86
chcecie? To jest dobry chłopak i wy wiecie o tym,
tylko nie chcecie się przyznać! On się zupełnie
normalnie zachowuje! Jak byście byli w jego sytua-
cji, to też byście się tak zachowywali. Wy wiecie
0 tym, ale wy mu zazdrościcie, że on ma mamę!
1  dlatego tak paskudnie o tym gadacie, bo wy nie
macie nikogo oprócz Ryby i Bulwy! Ja wiem o tym,
bo wy i mnie zazdrościcie!
-  Jeszcze czego! - zawołał Krzysiek. - Też! Po-
trzebujemy komuś zazdrościć takiej tłustej i krzykli-
wej baby! Albo jeszcze komuś innemu jekiejś za-
granicznej idiotki, która podrzuciła dziecko obcym
ludziom!
-  Jak śmiesz! - wrzasnął Adaś i rzucił się na
Krzyśka z pięściami. - Ja cię chyba zabiję, ty cha-
mie^Ty chuliganie,ty bydlaku! -wrzeszczał, płakał
i okładał przestraszonego Krzyśka.
Tu już musiał włączyć się Wojtek. Do tej pory
leżał i tylko słuchał tego gadania. A te raz wyskoczył
z betów i od razu przerzucił Adasia na jego własne
łóżko. Ale Adaś wcale się nie uspokoił.
-  To są bydlaki! - wołał i płakał jednocześnie. -
Ja już nie mogę z nimi wytrzymać! Jeszcze zoba-
czycie, że moja mama po mnie przyjedzie! Zosta-
wię was wtedy wszystkich razem znajdów i cha-
mów! Zobaczycie!
-  Uspokój się - powiedział spokojnie Wojtek. -
Oni może i chcieli zrobić ci przykrość, ale ty też nie
jesteś lepszy. Nie powinieneś tak do nich mówić.
Zranili twoje uczucia, prawda, ale ty też ich ranisz.
-  Bo oni - wrzeszczał dalej Adaś - nic nie wie-
87
dzą! Żaden z nich nie miał nigdy prawdziwej mamy
i dlatego sobie pyski wycierają czyjąś mamą! Ja na
to tym bydlakom nie pozwolę! I bardzo dobrze -
zwrócił się teraz do nas - że nigdy nikogo nie
mieliście i nie będziecie mieć! Dobrze wam tak,
znajdy jedne!
-  No, przecież nie wszyscy tu nikogo nie mają -
powiedział Wojtek. - Na przykład Alek...
-  Alek! - zawołał Adaś, a po mnie przeleciały
mrówki strachu. - Ten Alek to też jest lepszy gaga-
tek! Tylko z tym chuliganem Krzyśkiem trzyma
i zadaje się z nim! Oni obaj są tacy sami! Jeszcze
podobno w Domu Małego Dziecka byli razem,
podrzutki jedne! Nawet chyba tego samego dnia
ich znaleźli na śmietniku!
Nikt poza tym Adasiem nic już nie mówił. Ja
leżałem skamieniały i starałem się nie patrzeć na
salę. Ale widziałem, że Wojtek przygląda mi się
teraz. Z tym Domem Małego Dziecka to była praw-
da. Ryba nam to powiedziała, bo żaden z nas tego
domu nie pamiętał przecież. Byliśmy wtedy małe,
ledwie co chodzące dopiero szczeniaki. A nawet
jeszcze nie umieliśmy chodzić. Ale Ryba wszystko
o nas wiedziała. Zamknąłem oczy i udawałem, że
staram się zasnąć.
Do końca dnia omijałem Wojtka. Na wycieczce
starałem się trzymać blisko chłopaków tak, żeby nie
znaleźć się z nim sam na sam. I najgorsze było to, że
cały czas miałem wysypkę.
Wszyscy udawali, że nie pamiętają tej kłótni
z leżakowania, bo tak to poobiednie lenistwo się
88
nazywało, i zachowywali się dość wesoło. Ale nikt
nie chciał gadać z Adasiem. Samotnie łaził na tej
wycieczce i on jeden nie udawał, że wszystko jest
w porządku. Ponury był jakiś i chyba co jakiś czas
pochlipywał jeszcze. Nawet było mi go trochę żal,
bo to niełatwo jest być skłóconym ze wszystkimi,
ale nie miałem wiele czasu na martwienie się nim,
bo miałem przecież własne zmartwienia.
Wycieczka dość spokojnie upłynęła. Nie byta
wcale taka ciekawa. Chodziliśmy po tej miejsco-
wości i poznawaliśmy ją. Ale niewiele znaleźliśmy
do zwiedzania; wszędzie stały takie same domki
kempingowe zrobione z jakiejś dykty, wymalowa-
ne byle jak i chyba bardzo dawno. Aha, spotkaliśmy
jeszcze tego Maciusia. Oczywiście z mamą swoją
spacerował i żarł lody. Nawet do nas zamachał, ale
matka szarpnęła go wtedy tak, że omal się tymi
lodami nie udławił. Nie mam pojęcia, co ta jego
matka miała przeciwko nam! Nie dość, że jechała
sobie w naszym zarezerwowanym wagonie i nie
musiała wisieć na buforach razem z tym swoim
mazgajem, to jeszcze miała pretensję, że w ogóle
chodzimy po świecie!
Taki to zresztą, jak już mówiłem, był i świat...
Z dykty i kilku smażalni ryb. Od razu postanowiłem
sobie, że żadnej ryby już nigdy w życiu do ust nie
wezmę. Bo tu zamiast wczasami śmierdziało w każ-
dym miejscu smażonymi rybami. Najlepiej jednak
było na plaży.
Wieczorem, już po kolacji, też jak mogłem, tak
unikałem Wojtka. Od tej hecy poobiedniej nie za-
89
mieniłem z nim ani jednego słowa. Może i byłoby
mi się udało położyć spać bez zaczynania tej spra-
wy i przez noc on by zapomniał, ale przecież czło-
wiek nie wszystkim może rządzić. Musiałem, tym
razem naprawdę, iść do ubikacji. Poszedłem więc.
Byłem pełen obaw, coś przeczuwałem chyba. Sie-
działem więc tam dość długo i zastanawiałem się,
jak z tego wszystkiego wybrnąć. Trzeba było grać
na zwłokę. Nic innego nie umiałem wymyślić. Wy-
szedłem więc i na korytarzu od razu natknąłem się
na Wojtka. Trochę to mną wstrząsnęło, ale prze-
cież, pomyślałem sobie na pociechę, mógł on
wyjść ot, tak sobie, po prostu połazić po korytarzu.
Ale nie wyszedł ot, tak sobie.
-  Słuchaj - powiedział od razu, gdy mnie tylko
zobaczył - możemy więcej o tym nie gadać, ale nie
chciałbym, żebyś mnie omijał. Zrozum, człowieku,
że jeszcze przez miesiąc prawie będziemy razem i ja
nie widzę sposobu na przeżycie tego miesiąca bez
zamienienia między nami ani jednego słowa! Mo-
żemy, jak już powiedziałem, uznać dzisiejszy dzień
za niebyły, to pozostawiam tobie do decyzji. I niech
wszystko będzie, jeśli tak potrafisz, jak przedtem.
A poza tym słyszałem, że ty niekiedy dostajesz
wysypki, więc wszystkie straty po twojej stronie.
-  Tak... - wybąkałem, bo przecież należało coś
powiedzieć. - Ja dostaję niekiedy wysypki. Jak
to wiesz, to i na pewno wiesz, kiedy ja dostaję
wysypki.  Muszę ci  powiedzieć, że nie tylko od
kłamania tej wysypki dostaję, ja jej dostaję zawsze
wtedy, gdy się denerwuję. Teraz też dostałem,
90
wszyscy to widzieli w umywalni, ale ja ciebie,
Wojtek, nie okłamałem! Mogę ci na wszystko przy-
sięgać!
-  Ja ciebie do niczego nie zmuszam - powie-
dział Wojtek tonem bardzo oficjalnym - bo zdaję
sobie sprawę z niezręczności twojej sytuacji. Ja
tylko chciałem, abyśmy zapomnieli o całej sprawie
i spróbowali wrócić do normalnego życia. Ale ty
sam teraz brniesz w to wszystko jeszcze bardziej.
Niepotrzebnie wysilasz się na dodatkowe kłams-
twa. Może nie powinienem ci tego mówić, ale dla
całkowitego wyjaśnienia sytuacji i s kończę ni a.two-
ich krętactw powiem ci, że wypytałem trochę panią
Rybicką o wasze życiorysy. Ja wiem chyba wszyst-
ko o tobie. Teraz jeszcze raz proponuję ci, żebyś
wrócił do sypialni i zapomniało całej sprawie. Od
jutra zaczniemy zupełnie po ludzku rozmawiać ze
sobą.
-  No tak... - powiedziałem i byłem chyba bliski
płaczu. - Ty mi nie wierzysz. Rybie to wierzysz!
A mnie nie chcesz uwierzyć. Noto ja ci udowodnię!
-wrzasnąłem pewnie za głośno i pobiegłem w kie-
runku sypialni. - Poczekaj tu na mnie! -zawołałem
już od drzwi. W sypialni chwyciłem chlebaki razem
z nim wybiegłem z powrotem na korytarz. - Masz!
Zobacz! -wyszarpnąłem z chlebaka zeszyt i zaczą-
łem wciskać go Wojtkowi.-Tam sobie przeczytasz,
do kogo ja to pisałem! I już nie będziesz mnie od
kłamców wyzywał więcej, ty niedowierny Toma-
szu! - płakałem już chyba i język mi się ze zdener-
wowania plątał.
91
-  Mówi się „niewierny"! - powiedział Wojtek
pewnie odruchowo i dodał: - To nie jest elegancko
czytać cudze listy. A w ogóle listy powinny być
wysyłane, a ja tu widzę, nie czytając jeszcze, że ich
jest tu chyba kilkanaście! Do kogo tyje piszesz?
-  Przecież ci mówiłem, że do mamy! -warkną-
łem, bo jak byłem zły, to nie płakałem, tylko się
złościłem. -Już ci mówiłem i nie mam pojęcia, ile
razy jeszcze mam ci powtarzać! Zobacz sobie! Ja
cię upoważniam! Tam nic takiego nie ma, tam jest
sama prawda. Ale nikomu o tym nie mów, nawet
Rybie! Już i tak jej pewnie nagadałeś, ty skarżypyto
jeden!
-  Nie musisz na mnie krzyczeć - powiedział
spokojnie Wojtek. - Ja nikomu o niczym nie naga-
dałem.  Obiecałem ci przecież. A panią Rybicką
zapytałem tak ogólnie o wszystkich. Oczywiście
w nic ją nie wtajemniczałem.
Nic nie powiedziałem, bo cq miałem gadać? On
stał i przeglądał sobie ten zeszyt. Ja znowu, gdy nic
nie było do mówienia, poczułem, że się chyba
rozpłaczę. No to zacząłem myśleć o Wojtku jak
najgorzej i poczułem, że się złoszczę.
-  Wiesz, może usiądziemy tam, gdzie ty wczo-
raj? - zaproponował, gdy już ten zeszyt dobrze
poprzeglądał. - Może byśmy chwilę pomówili, co?
-  Jak sobie chcesz! - powiedziałem i udałem się
do tamtego kąta ze stolikiem i krzesłami. Usiedliś-
my naprzeciw siebie.
-  Słuchaj - zaczął Wojtek - te listy są rzeczywiś-
cie do twojej mamy. Ale - jeśli możesz - powiedz
92
mi, dlaczego ich nie wysyłasz? Przecież takie pisa-
nie nie ma wielkiego sensu!
-  Nie mogę ich wysyłać- powiedziałem zgodnie
z prawdą - bo nie wiem, gdzie je mam wysyłać! Ja
nie wiem, gdzie moja mama mieszka!
-  No tak... - Wojtek był wyraźnie zakłopotany. -
Więc piszesz sobie tak dla przyjemności samego
pisania?
-  Wcale nie - zaprzeczyłem -ja nie lubię pisać.
Ryba to nawet ma do mnie o to żal, bo nie zawsze
odrabiam lekcje. Ja nie mam żadnej przyjemności
z tego pisania. Ja piszę po to, żeby moja mama
wiedziała, co robię. Matka powinna wiedzieć, co jej
syn robi, no nie?
-  Na  pewno powinna - Wojtkowi trudno to
mówienie przychodziło. - Ale skąd ta twoja mama
dowie się, co robisz, skoro nie czyta tych listów?
-  Przeczyta sobie wszystkie od razu!--wyjaśni-
łem. - Jak się spotkamy, to sobie przeczyta i będzie
wiedziała, co robiłem, prawda?
-  Słuchaj - Wojtek kręcił głową, jakby mu myśli
nie chciały z niej wychodzić porządnie - czy ta
twoja mama na pewno jest? Może ty tak sobie
pomyślałeś tylko, co?
-  Och, jaki ty jesteś mało rozgarnięty! -zaśmia-
łem się. - Czy ty uważasz, że ludzie biorą się
z powietrza? Przecież najpierw są dzieci, no nie?
Nawet Ryba nam mówiła o tym. Ona powiedziała,
że każde dziecko musi być urodzone przez swoją
matkę. Czy mnie teraz rozumiesz?
-  Aha-Wojtek inteligentnie pokiwał głową.-Ty
93
jesteś całkiem logiczny. Więc uważasz, że ta twoja
mama gdzieś jednak musi być, prawda?
-  No właśnie! -odetchnąłem z ulgą.-Jak Ryba
tylko nam to powiedziała, to zaraz zacząłem rozglą-
dać się po świecie...
-  Ale - przerwał mi Wojtek - ty tak w listach
piszesz, jakbyś doskonale tę swoją mamę znał.
Nawet wynika z tego, żeście się musieli widzieć.
-  No, bo ja ci jeszcze nie zdążyłem powiedzieć,
że widziałem swoją mamę. Bardzo niedługo, może
miesiąc po tym jak się dowiedziałem, że ona musi
gdzieś być, spotkałem ją.
Byliśmy wtedy w parku na wycieczce. Wszyscy
latali jak opętani, a ja już miałem tego ganiania
dosyć. Nawet się zmęczyłem. Usiadłem więc sobie
na ławce z dala od chłopaków i tak myślałem o byle
czym. Zamyśliłem się doszczętnie i nawet nie zau-
ważyłem, kiedy dosiadła się jakaś pani. Siedziała
trochę bokiem i nie widziałem dokładnie jej twarzy.
Nie patrzyłem na nią specjalnie długo, tylko tak
trochę ze zwykłej ciekawości. I, jak już powiedzia-
łem, nie było jej widać twarzy. A potem ona wyjęła
z torebki lusterko i popatrzyła w nie.
Wtedy zobaczyłem jej twarz w tym lusterku. Ta
pani płakała. Ale była bardzo ładna. Wyciągnęła
jeszcze puderniczkę i zaczęła trochę to swoje płaka-
nie zamalowywać. Zrobiło mi się jej strasznie żal.
Nie mogłem oczu od niej oderwać. Taka była pięk-
na, że nie masz nawet pojęcia! Sam musiałem
prawie się rozpłakać, bo ta pani zauważyła mnie
w lusterku. Odwróciła się więc i pocałowała
94
mnie, rozumiesz? I zaraz znowu zaczęła płakać. To
ja nrie wytrzymałem i też zacząłem się mazać. Ona
wtedy przytuliła mnie do siebie i tak sobie siedzie-
liśmy. Ty nawet nie wiesz, jak to dobrze jest tak
siedzieć w parku z własną mamą...
A potem Ryba zaczęła nas wołać i chłopaki mo-
gły mnie wykryć. Zresztą nawet nie pomyślałem
0  tym, że już teraz mogę się Ryby nie słuchać.
Zerwałem się z przyzwyczajenia i chciałem pobiec,
ale ta pani, czyli moja mama właściwie, zaczęła
szybko szukać czegoś w torebce i trzymała mnie.
Potem nic widocznie nie znalazła, bo dała mi tylko
to lusterko. Tak mi je szybko wetknęła, że na począt-
ku to nawet nie wiedziałem, co mi dała. Dopiero jak
już byłem razem ze wszystkimi, zobaczyłem, że to
jest lusterko.
I może mi nie uwierzysz, ale gdy spojrzałem wto
lusterko, to spostrzegłem tam mamę. I teraz niekie-
dy mi się to zdarza. Przeważnie wtedy, gdy się
pokłócę z chłopakami, albo jak Ryba na mnie krzy-
czy. I jeszcze wtedy, gdy w szkole mówią, że jestem
leń i osioł. A poza tym dobrze jest z tym lusterkiem
spać, bardzo ciekawe ma się przygody.
Wtedy to ja w pół drogi do domu uciekłem Rybie
1  postanowiłem wrócić do parku, bo sobie pomy-
ślałem, że głupio zrobiłem odchodząc stamtąd. Ale
na tej ławce już nikogo nie było. Cały park przeszu-
kałem. I nawet biegałem po ulicach wokół tego
parku. I nic. Moja mama zniknęła gdzieś. Widocznie
pomyślała sobie, że nie chcę z nią zostać. A przecież
to była nieprawda, bo ja tylko z przyzwyczajenia
95
pobiegłem na zawołanie Ryby...
Wiesz, ja pomyślałem sobie, że moja mama
musiała mnie bardzo długo szukać. Może jak byłem
taki całkiem maleńki, że nawet mówić i chodzić nie
umiałem, tylko jeździłem sobie w wózku, to może
wtedy ktoś mnie ukradł i oddał do tego Domu
Małego Dziecka? Mogło tak być, na pewno. Prze-
cież nieraz widzę, jak różne kobiety zostawiają
wózki z dziećmi przed sklepem! Nie mogę na to
patrzeć. I zawsze jak zobaczę taki wózek bez opieki,
to stoję i czekam, aż ta mama wyjdzie z zakupami
i odjedzie sobie. Po co takie coś ma się jeszcze
komuś przydarzyć?
Więc właściwie co moja mama mogła zrobić,
gdy wyszła z jakiegoś sklepu i mnie już nie było?
Mogła tylko płakać. Ale widocznie postanowiła
szukać do końca życia. I przecież znalazła mnie!
A ja, taki głupi, nie zostałem z nią od razu!
Ile czasu ja jej wtedy szukałem, to nawet nie
wiem. W końcu sam Bulwa mnie odnalazł w tym
parku. Jak on krzyczał! Nawet z początku miałem
zamiar jemu i Rybie powiedzieć o tym wszystkim,
ale gdy zaczął na mnie krzyczeć, to już wolałem
z nim nie zaczynać.
Na drugi dzień napisałem list do mamy i urwa-
łem się przez dziurę w płocie boiska do tego parku.
Mamy oczywiście nie było. Ja to przewidziałem
i napisałem dlatego ten list. Zostawiłem go na
naszej ławce. Poszedłem tam następnego dnia
i tego listu już nie było. Ale i dla mnie nie było listu.
Widocznie ktoś ukradł. Albo posprzątali, bo myśle-
96
li, że to zwykły papier, czyli śmieć. To ja jeszcze
jeden list zostawiłem i napisałem tam, żeby mama
przyszła do mnie, do Domu Dziecka. Nie przyszła
jednak. Widocznie nie mogła. A poza tym moje listy
też mogły zginąć. Więc zacząłem pisać listy do
zeszytu. Bo chyba matka powinna wiedzieć, co robi
jej własny syn, no nie?
Wojtek słuchał tego wszystkiego i nic cały czas
nie mówił. Teraz też nie od razu odpowiedział.
Ja już dawno skończyłem, a on siedział i nic nie
gadał. Widocznie było mu głupio, że posądził mnie
0 kłamanie i teraz nie wiedział, jak mnie przeprosić.
Dobrze mu tak, bo powinien mi wierzyć od samego
początku.
-  Przepraszam cię, Alek - powiedział w końcu
dość zwyczajnie. - Nie wiedziałem o tym wszyst-
kim i rozumiesz, że mogłem różnie sobie pomyśleć.
Ale teraz, chłopie, już będę ci zawsze wierzył! To, co
ty mówisz, jest dużo lepsze od tego, co mówią pani
Rybicka i pan dyrektor. A jak jest lepsze, to musi być
1 prawdziwsze! -powiedziałzupełnie niezrozumia-
le. - No to co? Przyjmujesz moje przeprosiny? -
wyciągnął do mnie rękę.
-  Och - powiedziałem - nie ma o czym mówić! -
Uścisnęliśmy sobie prawice. - Skąd ty mogłeś
o tym wszystkim wiedzieć? Nikt o tym nie wie,
oprócz mnie. I oczywiście oprócz mojej mamy! -
dodałem, gdy wchodziliśmy już prawie do sypialni.
Położyłem się i myślałem o tym wszystkim. Woj-
tek niedługo zgasił światło i wszyscy coraz mniej
gadali. Takie rozmowy po zgaszeniu światła nigdy
7 - Do zobaczenia mamo
97
nie trwały długo. Cały dzień biegaliśmy nad tym
morzem, więc potem bardzo chciało się spać.
Sam już powoli zasypiałem, gdy nagle poczu-
łem, że ktoś lekko dotyka mojego ramienia. Nawet
się trochę przestraszyłem. Ale nie było czego się
bać. To był Adaś. On miał łóżko zaraz obok mnie.
Teraz przelazł cicho do mojego łóżka.
-  Słuchaj! - powiedział, gdy już się położył koło
mnie. - Ja bym chciał z tobą porozmawiać. Nie
gniewaj się za to dzisiejsze, dobrze?
-  A co mi tam - wyszeptałem mu na ucho, bo
nawet przyjemnie mi było, że on żałuje tego swoje-
go idiotycznego gadania - my też nie lepsi dzisiaj
byliśmy. Zresztą każdy ma prawo się zdenerwo-
wać, ale dobrze jest, gdy potem chociaż zdaje sobie
sprawę z tego, co narozrabiał.
-  Ty, Alek, boja chciałem ztobą pogadać o nas...
- zastanowił się przez chwilę. - Wiesz, o nas tu
wszystkich... No, o tym, dlaczego my tu jesteśmy
i dlaczego inni nie są, na przykład Maciuś...
-  Och... - westchnąłem, bo mnie całkiem sen
odleciał i wiedziałem, że zanosi się na poważną
rozmowę. 0 tym mogliśmy rozmawiać bardzo dłu-
go. To wcale niełatwo dowiedzieć się wszystkiego
o sobie, gdy jest się dość małym jeszcze dwunasto-
letnim chłopakiem. - Wiesz, mnie się wydaje, że to
są za poważne dla nas rozmowy.
-  Może i tak... - zgodził się prawie Adaś. - Ale ja
przecież nieraz bardzo bym chciał o tym wszystkim
wiedzieć. Ty byś nie chciał? Nigdy nie chciałeś?
Przecież ty tu jesteś od urodzenia!
98
-  No właśnie, przyzwyczaiłem się już! - powie-
działem i ułożyłem się wygodniej, twarzą do Ada-
sia. - Zresztą nie jest nam tu najgorzej, a o takich
rzeczach myśli się pewnie, gdy jest bardzo źle...
-  Masz rację - przytaknął Adaś. - Ja dzisiaj bez
przerwy tylko o tym myślę. Jest mi bardzo źle, bo
się ze wszystkimi pokłóciłem. I jak już o tym myślę,
to chciałbym pomówić. Bo dla mnie jest to wszyst-
ko niezrozumiałe jakieś... Widzisz, ja wiem na przy-
kład, że Piotrka rodzice kilka lat temu zginęli w wy-
padku samochodowym, wszyscy o tym wiedzą.
Wiem, że ty i Krzysiek zawsze byliście w Domu
Dziecka, czyli nigdy nie mieliście rodziców. Aleja...
Przecież ja mam i mamę i tatę! I też tu jestem. Czy
ci się to nie wydaje dziwne? Bo ja nic z tego nie
rozumiem. Mama, gdy nieraz napisze do mnie, to
zawsze zapewnia, że mnie kocha. Tata też tak
mówi, gdy się zobaczymy. Ale żadne z nich nie
zabierze mnie do siebie...
-  Bo może ty im przeszkadzasz - wyraziłem
przypuszczenie. - No, wiesz, jak ta twoja mama
pojechała sobie gdzieś i ma kogoś zupełnie obce-
go, a  nie twojego tatę, to może nie jesteś jej
potrzebny. A może tamten kto inny nie ma ochoty
z tobą gadać i patrzeć na ciebie bez przerwy? Nie
wiadomo. Ta twoja mama też nie jest tu taka
bardzo winna. Jak chce sobie żyć za granicą z kimś
innym, to pewnie jest jej tak dobrze. A jakby z tobą
była, to by jej było niedobrze. Czy ty byś chciał,
żeby jej było niedobrze?
-  Nigdy bym nie chciał, ale nie rozumiem, dla-
99
czego jej nie może być ze mną dobrze? Przecież
najpierw ja byłem, najpierw mnie miała!
-  Ojej - zniecierpliwiłem się. - Przecież to nigdy
nie wiadomo, kiedy nagle z kimś przestanie być
dobrze! Nie wiesz o tym? Sam nieraz kolegujesz się
z jakimś chłopakiem, a potem się z nim pokłócisz
i już masz go dosyć i on ciebie też ma dosyć!
-  No tak - przyznał Adaś - ale potem my się
przepraszamy i godzimy, i znowu się kolegujemy.
Nawet pamiętam dobrze, że nieraz mama na mnie
nakrzyczała i mówiła, że ma mnie dość. Muszę ci się
przyznać, że gdy tak krzyczała, to i ja jej miałem
dość. I nawet jej to parę razy powiedziałem. Ale to
bardzo krótko zawsze trwało. W ogóle to sobie bez
niej życia nie wyobrażałem. Ona zresztą też mnie
chyba kochała. I wiesz? Wcale nie ode mnie uciekła,
tylko od ojca. Nawet nie wiem, dlaczego. Mój tatuś
był zawsze dla nas dobry.
-  To jest dla nas niezrozumiałe - powiedziałem.
- Za  mali jeszcze jesteśmy, żeby takie sprawy
rozumieć. Zobaczysz, że jak dorośniemy, to wszyst-
ko będzie dla nas jasne. Teraz, gdy człowiek o tym
myśli, to tylko niepotrzebnie się martwi. Lepiej już
idź do swojego łóżka i spróbuj spać. Zobaczysz, że
do rana o wszystkim zapomnisz. A już całkiem
będzie ci fajnie, jak się pogodzisz z chłopakami. Oni
też się nie lubią kłócić.
Następnego dnia robiliśmy zupełnie to samo, co
poprzedniego. Najpierw plaża, potem obiad, leża-
kowanie i znowu jakaś wycieczka. Tylko tym razem
do lasu. Ale nie było tu porządnego lasu, tylko takie
100
małe laski całe zaśmiecone i na wpół zdechłe.
Wojtek opowiadał nam, że te lasy, jak ludzie nie
zaczną ich bardziej po ludzku traktować, niedługo
znikną całkiem i będzie tylko jeden wielki śmietnik.
Na pewno miał rację, bo początki tego śmietnika
już teraz wyraźnie było widać.
Ale zapomniałbym powiedzieć, że w tym lesie
nie było z nami Adasia. On jeszcze rano na plaży
spotkał tego Maciusia. Bawili się trochę, chociaż
Adaś przeprosił się ze wszystkimi chłopakami. Wi-
docznie mu ten Maciuś jakoś przypadł do gustu.
I on Maciusiowi też pewnie do gustu przypadł, bo
zaraz po leżakowaniu Maciuś się zjawił i potem
Adaś zapytał Wojtka, czy nie mógłby nie chodzić
z nami na wycieczkę, tylko do Maciusiowego kem-
pingu. Wojtek porozmawiał trochę z Maciusiem
i zwolnił Adasia. Gdy w końcu wróciliśmy z tej
wycieczki, to Adasia nie było jeszcze do samej
kolacji.
Już siedzieliśmy przy stołach, kiedy przybiegł.
Bardzo był czegoś zadowolony i niewiele tej kolacji
spróbował. Kręcił się jakoś, wiercił i co chwila
opowiadał o Maciusiu. A Maciuś to, a Maciuś
tamto. I tak przez cały czas. I o mamie tego Maciusia
też gadał i gadał.
- Och - zdenerwował się w końcu Krzysiek - czy
nie można jeść tej kolacji bez słuchania o jakimś
tam Maciusiu i jego mamie? Ty sobie, Adaś, nie
myśl - dodał-że ja chcę sięznowu kłócićztobą,ale
naprawdę nie mam już siły tego słuchać. Czy ty
myślisz, że my nic nie robiliśmy wtedy, gdy ty się
102
bawiłeś z Maciusiem? Już lepiej daj nam spokój
z nim i z tą panią.
-  Kiedy właśnie Maciuś - powiedział Adaś -
Maciuś chciałby się z wami kolegować. I on wcale
nie jest taki, jak wy sobie myślicie. On tylko przy
swojej mamie tak udaje! Bo ona bez przerwy się
nim opiekuje i on sam nic bez niej nie może. A jak
nie ma jego mamy, to jest zupełnie normalny!
Zresztą jego mama też nie jest wcale taka, jak
w pociągu! Wtedy była zdenerwowana tym podró-
żowaniem i dlatego tak się zachowywała. Ale ona
jest dobra. Tak naprawdę to jest zupełnie dobra.
Tylko ma tego Maciusia jednego i dlatego tak się
nim bez przerwy opiekuje. A on o tym wie i udaje
tylko! Czy wy myślicie, że on naprawdę nie wie-
dział, kto to jest konduktor? On udawał. Sam mi
powiedział o tym. Razem się śmieliśmy, bo jego
mama daje się na to wszystko nabierać. Ona myśli,
że Maciuś jest jeszcze małym dzieckiem.
Teraz wszyscy się tym zaciekawili. Nawet Krzy-
siek odstawił na chwilę kubek z herbatą i przysłu-
chiwał się opowieściom Adasia. A ja to nawet
podejrzewałem o to tego Maciusia. Wtedy w pocią-
gu, gdy nas częstował czereśniami, to wydało mi
się, że mrugnął do nas porozumiewawczo.
-  I wiecie - ciągnął Adaś -jego mama z przyzwy-
czajenia i mną się tak opiekuje! To nawet może być
śmieszne. Dziś zapomniała się i zawołała na mnie-
Maciuś! A potem kazała mi włożyć sweterek Maciu-
sia, bo wydawało się jej, że jest zimno. Taka właś-
nie jest, nawet obcymi by się chciała opiekować.
103
I znowu poszliśmy spać. Tak było codziennie.
Nawet nie warto o tym mówić. Na kilka dni jednak
przed samym naszym wyjazdem, do tej szkoły,
czyli do naszego miejsca pobytu, przyszedł Maciuś
razem ze swoją mamą.
Akurat padał deszcz i siedzieliśmy w świetlicy.
Każdy coś tam robił. Grało się w różne gry, niektó-
rzy sobie rysowali, inni wycinali z kory łódki. A inni
siedzieli z Wojtkiem i gadali sobie. Z Wojtkiem
wszyscy się zaprzyjaźnili. Równy był i dobry kole-
ga. A przecież był naszym wychowawcą. Bulwa
i Ryba też byli w tej świetlicy. W ogóle prawie
wszyscy tam byli, bo padał deszcz, jak już mówi-
łem. I nagle ten Maciuś wszedł razem ze swoją
mamą. Od razu pobiegł do Adasia, który siedział
przy stole i coś malował. Ta pani skierowała się
prosto do Bulwy. A ja byłem przy samym Bulwie,
więc wszystko dobrze słyszałem.
-  O, witam panią! - powiedział Bulwa, jak tylko
ją zobaczył. - Co panią do nas sprowadza? Przypu-
szczam, że ma nam pani coś o Adasiu do powiedze-
nia. Słyszałem, że zaprzyjaźnili się z synem pani.
Adaś dużo nam o tym opowiada. Czy coś się
wydarzyło?
-  Dzień dobry państwu! - przywitała się z Rybą
i Bulwą. - Nic takiego się nie wydarzyło - była
wyraźnie zakłopotana i nie bardzo wiedziała, co ma
powiedzieć. - Rzeczywiście chciałam, to znaczy
przyszłam w sprawie Adasia, czyli Maciusia... Już
sama nie wiem, jak mam to powiedzieć! -zaczęła
wykręcać młynka palcami. - Oni - powiedziała po
104
chwili -jak państwo wiecie, zaprzyjaźnili się właś-
nie. I teraz wy wszyscy wyjeżdżacie... A ja właśnie
chciałam zapytać, czy Adaś nie mógłby z nami
zostać na jeszcze jeden miesiąc? Od razu chcę
państwa zapewnić, że opiekę miałby jak najlepszą!
Bo ja nie robię żadnej różnicy między nim a Maciu-
siem. Oczywiście wszystkie koszty pokryję prywat-
nie i w ogóle to tak się do Adasia przyzwyczaiłam,
że nie bardzo wyobrażam sobie ten jego wyjazd.
Mieszkamy przecież w tym samym mieście i ja go
odwiozę po wakacjach. Maciuś przecież też musi
iść do szkoły!
-  No tak... - powiedział Bulwa - można by się
nad tym zastanowić. Pokiwał głową, jakby się za-
stanawiał właśnie i jakby się było nad czym tutaj
zastanawiać. - No tak - powtórzył po jakimś czasie
- trzeba najpierw dla zwykłej choćby formalności
spytać Adasia...
Pokiwał jeszcze trochę głową i przywołał Adasia.
Adaś chyba cały czas czekał na to, bo od razu się
zjawił i stanął razem z Maciusiem obok tej pani.
Widać było, że się denerwuje, zaciskał pięści i drep-
tał w miejscu.
-  No właśnie - powiedział Bulwa - ta oto pani -
wskazał Maciusiową mamę - ta pani zapropono-
wała, abyś został tu jeszcze przez miesiąc razem
z synem tej pani, Maciusiem... No tak... I co ty na to?
-  No... ja... -wybąkał Adaś-ja już wiem, bo my
się z Maciusiem tak umawialiśmy i jego mama też
mi mówiła, bo on powiedział mamie, że my się tak
umawialiśmy i dlatego ta pani tu przyszła, bo ja
105
powiedziałem, że trzeba spytać pana dyrektora
i panią wychowawczynię i samemu nie można się
umawiać, a mama Maciusia powiedziała, że ona
dobrze wie, co i z kim trzeba, tylko mnie pyta
najpierw, czy ja chcę, no to ja przecież chciałem, bo
się umawialiśmy z Maciusiem...
-  Czyli że zgadzasz się? - przerwał mu Bulwa, bo
jakby mu nie przerwał, to Adaś gadałby to samo
chyba przez godzinę, tak się przejął tym wszystkim.
- A jak się zgadzasz, to chyba nie będzie specjal-
nych kłopotów - zwrócił się do mamy Maciusia. -
Może przejdziemy do mojego pokoju i tam zastano-
wimy się nad formalnym załatwieniem tego wszy-
stkiego.
Poszedł do tego swojego pokoju, a za nim wyszła
Ryba i mama Maciusia. Adaś z Maciusiem zostali
w świetlicy. Widać było, że bardzo się przyjaźnią.
Coś sobie szeptali, opowiadali. Poszli w kąt i z nikim
nie mieli ochoty rozmawiać. A po jakimś czasie
wyszli wszyscy troje razem z mamą Maciusia, która
widocznie załatwiła wszystko z Bulwą. Pewnie pod-
pisała jakieś zobowiązanie, że nie zgubi nigdzie
Adasia i będzie go dobrze odżywiać. Ale Adaś
poszedł jeszcze nie na zawsze. Wrócił na kolację, bo
miał się do nich przenieść przed samym naszym
wyjazdem. W sypialni znowu wlazł do mojego
łóżka. Nawet sam mu zaproponowałem. Chciałem
wiedzieć, jak to tam z nim będzie.
-  Cieszysz się? - spytałem, jak tylko dobrze się
ułożył.
-  Pewnie - odpowiedział. - U nich jest tak samo,
106
jak w normalnym domu!
-  Ale wrócisz za miesiąc, co? - dopytywałem.
-  Nie wiem... - powiedział i przeciągnął się
w moim własnym łóżku. - Może zostanę tam na
zawsze? Jak się do mnie przyzwyczają, to może
będą chcieli, żebym został? A może moja własna
mama mnie zabierze?
-  I nie żal by ci było zostawić tak chłopaków? -
spytałem podstępnie.
-  A tobie byłoby żal? - zastopował mnie natych-
miast.
Rzeczywiście. Nie pomyślałem, że może zadać
mi takie pytanie. Nie miałem pojęcia, co mam mu
odpowiedzieć. Nie chciałem kłamać, bo niedobrze
byłoby dostać na noc wysypki. Trudno było zasy-
piać z takim swędzeniem. A przecież jakby mnie
moja własna mama chciała zabrać, tobym się wca-
le nie zastanawiał...
-  No wiesz - odpowiedziałem nareszcie. -Wo-
lałbym być na pewno z moją własną mamą, ale
z obcymi...! - powiedziałem obłudnie.
-  To dla ciebie są obcy, a dla mnie nie są -
odparł Adaś. - Ludzie obcy są obcy dotąd, dokąd
się ich nie pozna. A potem już nie są obcy.
Kłóciliśmy się jeszcze trochę o to, kto jest obcy,
a kto nie i właściwie Adaś mnie we wszystkim
przekonał. Ja tylko przekomarzałem się z nim tak,
żeby wypytać go jak najwięcej. Potem poszedł do
siebie, a ja zostałem z własnym myśleniem. Nawet
nie wiem, dlaczego zrobiło mi się nagle jakoś
płaczliwie. No bo co to takiego, że ten Adaś odcho-
107
dził od nas? Jak mu miało być lepiej, to powinie-
nem się cieszyć przecież, a nie płakać. I nawet nie
przyjaźniłem się z nim specjalnie. Nawet go lubi-
łem, bo miły był taki i niezaradny. Ale nigdy nie
było z nami tak, jak z Krzyśkiem! Jakby Krzysiek
chciał odejść, to tylko ze mną! A ja od Krzyśka też
bym nie poszedł nigdzie, chyba że do mojej własnej
mamy. A moja mama już by na pewno dała się
przekonać, żeby Krzyśka też zabrać. Ten Adaś pew-
nie i tak wróci po wakacjach do Domu Dziecka. A jak
nawet nie wróci, jak go sobie. Maciuś i jego mama,
zatrzymają na zawsze, to też nic takiego się nie
stanie! Jest jeszcze Krzysiek, Piotrek, Sławek i inni
chłopcy też są.
Ciekawe tylko, kogo na miejsce Adasia dadzą do
naszej sypialni? Może dałoby się załatwić, żeby
Sławek spał z nami? No, to trzeba by go zaraz od
chrapania odzwyczaić. Ale to łatwo. I jak wrócimy,
to zobaczę swojego małego kota... Pewnie już nie
jest taki mały. Opowiem mu o morzu i kiedyś, jak
już będę dorosły i pójdę do pracy, to zabiorę tego
kota nad morze i pokażę mu wszystko. Chyba że
przedtem moja mama zabierze mnie. To wtedy ten
kot wcześniej zobaczy morze. Bo z mamą będziemy
często nad morze wyjeżdżać.
Z tego całego myślenia wyciągnąłem w końcu
lusterko i pogłaskałem je. Było ciemno, więc nic nie
mogłem w nim zobaczyć. Głaskałem je tylko i przy-
ciskałem do policzka.
108
-  Śpisz? - spytała mama i pochyliła się nade
mną.
-  Przyszłaś...!-zerwałem się z ławki i nie wierzy-
łem własnym oczom.
-  Tak - powiedziała mama - nareszcie cię zna-
lazłam... Długo czekałeś? - usiadła koło mnie.
-  Bardzo długo, już nawet nie wiem, ile czeka-
łem. Ale mógłbym jeszcze czekać, gdybym wie-
dział, że na pewno przyjdziesz!
-  O, na pewno bym przyszła - pogłaskała mnie
po głowie. - Ja też bardzo długo cię szukałam.
-  A teraz już zawsze będziemy razem, tak? -
upewniałem się.
-  Nie, jeszcze nie możemy być razem.
-  Dlaczego?! - przeraziłem się i chwyciłem ją za
rękę. - Przecież my musimy być razem! Już mnie
lepiej nie zostawiaj. Ja już dłużej nie mogę czekać!
Piszę te listy i piszę, ale ja chcę mieć ciebie na-
prawdę!
-  No, a jaktyto sobie wyobrażasz?-zdziwiła się.
- Obudzisz się i mnie nie będzie... Ja bym chciała
być i po twoim obudzeniu, ale jakoś nie mogę. Nie
ma na to rady, musimy poczekać jeszcze...
-  No tak - przyznałem - jak ja się budzę, to są
wszyscy, tylko ciebie nie ma... Ale przecież tak
naprawdę, to ty, mamo, jesteś, prawda? Nie tylko
kiedy śpię, ale i naprawdę, co?
-  Pewnie, że jestem - zaśmiała się. - Masz
przecież to lusterko ode mnie!
-  No tak - uspokoiłem się. - A wiesz, mamo? Ja
mam pomysł!
109
-  O, ty masz wiele różnych pomysłów! - przytu-
liła mnie i pocałowała.-A jaki masz teraz?-spytała
cicho.
-  Żebym już się wcale nie obudził! - popatrzy-
łem  na nią ciekaw wrażenia, jakie sprawił mój
pomysł.
Ale nie ucieszyła się. Miała smutne oczy i chyba
trochę przerażone. Nagle zaczęła płakać. Przytuliła
mnie do siebie i tak płakała. Nic z tego nie rozumia-
łem, przecież powinna ucieszyć się z mojego
pomysłu!
-  Ty się musisz obudzić! - powiedziała po chwi-
li. - Nawet nie zdajesz sobie sprawy ztego, co przed
chwilą powiedziałeś!  Nie myśl o tym, słyszysz?
Proszę cię: musisz się obudzić! Przyrzeknij mi, że
zaraz się obudzisz.
-  No dobrze - powiedziałem. - Ale jeszcze tro-
chę, dobrze?
-  Nie - zaprotestowała. - Musisz się zaraz obu-
dzić! Obudź się!
*•*****•••*•*••*
-  Ojej! - zawołał Krzysiek. - Niech pani zobaczy!
Alek otworzył oczy!
-  Nareszcie! - Ryba westchnęła z ulgą.-To jest
pan doktor - pokazała mi siedzącego obok pana
w białym fartuchu.
Sama Ryba wyglądała dość podejrzanie, miała
zaczerwienione oczy i nos. Najwyraźniej popłaki-
wała z jakiegoś powodu. - Możesz się nie przejmo-
110
wać - powiedziała jeszcze. - Nic takiego ci nie jest,
tylko masz wysoką gorączkę. Pan doktor powie-
dział, że za parę dni wyzdrowiejesz.
I tak znalazłem się w izolatce. Nawet chłopakom
zabronili do mnie wchodzić. Tylko Ryba przycho-
dziła i dawała mi lekarstwa. I Wojtek też często
u mnie bywał. Rozmawialiśmy sobie o różnych
sprawach. A chłopaki i tak do mnie przychodzili, jak
nikt nie widział. Krzysiek to nawet raz schował się
pod łóżko, gdy usłyszeliśmy, że ktoś chce wejść do
mojej izolatki. I dobrze zrobił, bo to była Ryba.
Wcale nic nie spostrzegła, a ja udałem, że mi się
chce bardzo spać, więc dość szybko wyszła. Krzy-
siek był bardzo przestraszony, ale i dumny, że nam
się udało.
Te kilka dni do wyjazdu musiałem przeleżeć.
Najpierw byłem słaby i rzeczywiście prawie tylko
spałem. Ale po dwóch dniach nabrałem sił. Spraw-
dziłem, czy przynieśli tu wszystkie moje rzeczy.
Chlebak był w porządku. Wyjąłem zeszyt, długopis
i zabrałem się do pisania listu.
Kochana Mamo!
Ja teraz jestem chory, ale już zdrowieję. Chyba
się przeziębiłem. Albo miałem anginę. Nawet nie
wiem, co mi było. Wakacje nam się udały. Nad
morzem jest bardzo ładnie. Adaś, ten Nowy, który
niedawno jest u nas, to właśnie ten Adaś zostaje tu
jeszcze i może już nie wróci do Domu Dziecka.
Jemu tu zawsze było niedobrze i chyba lepiej, że
znalazł tego Maciusia i jego mamę.
111
Mamo, przyszło mi do głowy i dziwię się, że
przedtem Ci o tym nie napisałem, że jak będziesz
mnie zabierała stąd, to może i Krzyśka dałoby się
zabrać, co? O nim to Ci kilka razy już pisałem.
Byłoby nam z nim dobrze, bo on jest wesoły i bar-
dzo koleżeński. Nawet przychodzi do mnie do izo-
latki, chociaż Ryba zapowiedziała, że jak kogoś tu
spotka, to już będzie wiedziała, co ma z nim zrobić.
Krzysiek to nawet niedużo je. Niewiele by nas
kosztował. I jest mojego wzrostu, więc ubrania
moglibyśmy mieć te same. A potem obaj poszli-
byśmy do pracy i miałabyś, Mamo, dobrze z nami.
Już niedługo, jak pisałem, wracamy, chyba za
dwa dni. I ja od razu pójdę do tego parku. Na pewno
już się naprawdę spotkamy. I wiesz, Mamo, jesz-
cze o jednym bym zapomniał: ja bardzo bym chciał
zabrać ze sobą tego małego kota, o którym też Ci już
pisałem. Ten kot na pewno nie jest już taki mały, jak
był przed moim wyjazdem, ale przecież koty, nawet
gdy są duże, to też są dość małe. Więc z tym kotem
nie będzie kłopotu. On jest mądry i wszystko rozu-
mie. Ryby będzie mi trochę szkoda, bo ona jest
dobra i bardzo się mną opiekuje, ale będziemy ją
często odwiedzać i ona nas też będzie odwiedzała.
Jakbym Cię, Mamo, od'razu nie spotkał, to zosta-
wię Ci list. Ale pewnie szybko się spotkamy.
Muszę już kończyć, bo zaraz przyjdzie Ryba z le-
karstwami. Całuję Cię i do zobaczenia, Mamo!
?IEISKA ŁISIK..A PUBLICZKA
Im. H. SIENKIEWICZA
FILIA   Nr 2
ruukowla
w Pros
k
Cena zł 30,—


KRAJOWA  AGENCJA  WYDAWNICZA