Michał Witkowski

Copyright

Copyright 2001, by Michał Witkowski
Copyright 2001, for the electronic edition by eBook.pl
Baobab
To był Baobab.
Jedno, a właściwie cztery wrośnięte w ziemię drzewa, prawie łączące się u 
podstawy w jeden trzon. Wskutek 
tego w środku utworzył się mały domek, a domek
- to było to! Uwielbiałem zabawę w domek, potrafiłem znaleźć go wszędzie, 
stworzyć z niczego; każda mała, 
zamknięta przestrzeń obdarzała mnie tą podniecającą
powłoczką intymności, w której zaciszne szczeliny można się było schować wraz z 
jakąś zaimprowizowaną 
naprędce tajemnicą.
Dziś zazdrośnie wspominam tamte metamorfozy materii. Pudełko od zapałek 
zamieniające się w sejf albo w 
więzienie chrabąszcza; długie zebrania, prawdziwe
naukowe konferencje w szafie i, oczywiście,
moje życie w Baobabie.
Jesienią drzewo rozrzucało wokół trzepaka i śmietnika długie, bordowe, kwaśno 
pachnące strąki wypełnione 
wewnątrz dorodnymi, cętkowanymi pestkami. Kiedy
się je położyło na betonie, z którego wyrastał trzepak i wysuszyło w gorącym 
słońcu, stawały się przedziwnie 
gładkie, błyszczące, nakrapiane niczym jajeczka
przepiórcze. To było jakieś egzotyczne drzewo. Nie rozumiało po polsku, więc nie 
baliśmy się szeptać w jego 
wnętrzu najpoufniejszych tajemnic, spiskować,
opowiadać o podpatrzonych erotycznych zwyczajach rodziców. Pokazywaliśmy sobie 
to i tamto. Na wszystko 
była cena (za pokazanie płaciło się kapslami, najlepiej
zagranicznymi, używanymi gumami, papierkami po cukierkach). Wśród śmiechów i 
okrzyków zdumienia, 
westchnień i pojękiwań, dokonywały się w Baobabie zdziwione
inicjacje, podpisywano pakty, a nawet wyroki śmierci. Mieliśmy po dziesięć lat, 
razem - dwadzieścia. Kredą 
kradzioną ze szkoły wypisywaliśmy najgorsze
wyrazy na wszystkich drzewach i murach w okolicy.
Oszczędziliśmy Baobab.
Siedzieliśmy tam, kiedy spadł ulewny deszcz i zaraz potem zajechała brzydka 
Nyska, z której wysiadła gruba 
dziewczyna, co odtąd miała być niemym przedmiotem
naszych prześladowań, a wtedy, jeszcze niczego nie przypuszczając, stawiała 
pierwsze kroki na podwórku, a za 
nią wysiadł jej stary ojciec, niosąc w ręku
okropną, staroświecką lampę naftową. (Czy ty słyszałeś kiedyś, żeby ktoś miał 
siedem lat i 
sześćdziesięcioletniego ojca?) I kiedy spojrzeliśmy po sobie,
aby po chwili milczenia wybuchnąć najdzikszym, najbardziej wyuzdanym śmiechem, 
do jakiego tylko zdolny 
jest dziesięciolatek. I kiedy pewnego razu w telewizji
nie było Teleranka, tylko jakaś duża i brzydka głowa, a potem nie mogliśmy długo 
zostawać na dworze, bo była 
chyba jakaś wojna, czy coś takiego.
Moje blokowisko nie znajdowało się na środku miasta, a co dopiero mówić o środku 
świata.
Anteny na dachach powlekały przestrzeń niewidzialną siatką fal. Kiedy padał 
deszcz, szyby stawały się 
niebieskie od telewizorów i szklanka naciągała w oczach.
Bałem się zagłębiać dalej.
Kiedy nadchodziła burza, dachy jeżyły się antenami i kolcami piorunochronów jak 
czarne koty na kotłowni. W 
czerwonych autobusach pobrzmiewały piosenki Maanamu.
Jeden z nich kursował od mojego blokowiska do drugiego na najbardziej oddalonych 
granicach miasta. To nie 
prawda, że bloki są brzydkie, brzydkie są tylko
te niskie, czteropiętrowe, ale kto powie coś podobnego o moim 
dziesięciopiętrowym z powolnymi windami i 
zsypem?
Betonowe miasteczko pełne było chłopaków z długimi, prostymi, czarnymi włosami i 
arogancko zadartymi 
nosami, z dużymi, zdziwionymi ustami, w skórach i czarnych
jak włosy koszulkach z czerwonymi, kanciastymi napisami. To byli metale. Nie 
wiedziałem jeszcze, co to 
takiego metal, dlatego kojarzyli mi się z dachami
najeżonymi szpicami anten i piorunochronów. Wydawali mi się ich kapłanami.
Tak samo szpiczaste były napisy na ich koszulkach.
Był grudniowy świt, niedziela. To pamiętam, bo zawsze oglądałem „Teleranek”. 
Nigdy nie zapomnę tego 
przyjemnego podniecenia (nareszcie coś zaczyna się dziać),
kiedy cały dom wrzał jak mrowisko rozdeptane nogą olbrzyma. Olbrzym okazał się 
polityczny. Zamiast 
programu dla dzieci widziałem jego wielką głowę. Wypełniała
sobą cały ekran. To właśnie on wyłączył nam telefon, pootwierał listy, zakazał 
wychodzenia i pozamykał 
wieczorami bramy. Kiedy zaczynało się ściemniać,
opuszczaliśmy pachnące cynamonem wnętrze Baobabu. Na znak, że coś się zmieniło, 
coś politycznego zawisło 
w lodowatym powietrzu, podciągając się nawzajem
wywiesiliśmy na wysokiej gałęzi drzewa biało - czerwoną chorągiewkę, papierową 
pozostałość z wiosny, 
pamiętającą jeszcze ciepłe, majowe uniesienia. Teraz
nasze konferencje toczyliśmy na stopniach zimnej, zamkniętej klatki schodowej. 
Najżarliwiej omawiane 
zagadnienie:
Jak to możliwe, że jest wojna, chociaż nie ma wojny?
W tym wszystkim przerażało nas tylko jedno - temperatura. Zimno. Nie dało się 
wytrzymać na schodach w 
bramie. Mimo rękawiczek palce drętwiały błyskawicznie
przeniknięte lodem aż do kości. Palce u nóg protestowały, uszy domagały się 
zmiany klimatu, policzki 
przechodziły na stronę czerwonych. Kości zaczynały
istnieć intensywniej niż dotąd, mróz nam je uświadamiał. Ciało walczyło z tym 
szarym grudniem, nie godziło się 
na czas, w jakim przyszło mu cierpieć. Kałuże
matowiały. Którejś nocy, nad ranem zmarł staruszek z sąsiedniej bramy.
A potem jakoś wszystko rozeszło się po kościach.
I kiedy innym razem, kilka lat później, z trzaskiem otwierały się kolejno 
wszystkie okna w bloku, i ukazywały 
się głowy matek, jak te, co gadały w telewizji,
aby nam kazać natychmiast wracać do domu, bo w Rosji wybuchła jakaś wojna, czy 
jakaś bomba, a może 
elektrownia atomowa, i chociaż tego nie widać, to powietrze
jest jednak zabójcze, i mogą mi urosnąć piersi, albo druga głowa.
Co dwie głowy, to nie jedna, dobrze mieć drugą głowę, ale ja chciałem piersi.
Więc nie wróciłem do domu, tylko włóczyłem się podwórkami głęboko wdychając 
przeistaczające powietrze, 
aby nareszcie wpaść na szukającą mnie po blokowiskach
matkę. W kilka godzin później ojciec wręczył mi biało - czerwoną chorągiewkę, bo 
było jakoś tak koło 
pierwszego maja, a ja uwielbiałem pochody. Tymczasem
wyruszyliśmy w niekończący się pochód po aptekach pełnych paniki i zapachu potu. 
Papier chorągiewki nie 
wytrzymał mojego agresywnego znudzenia kolejką.
Dzieci piją płyn Lugola
Bo to polska coca - cola!
Baobab obserwował naszą panikę ze spokojem mutanta, któremu już nic nie 
zaszkodzi. Miał przecież cztery pnie 
i niespotykane strąki z koralami w środku -
źródło biżuterii dziewczyn z podwórka. A przecież, któregoś ranka, znaleźliśmy u 
jego stóp strąk wielkości 
ramienia dojrzałego mężczyzny. Jego pestki jak
piłki tenisowe zostały zgodnie uznane za największy skarb podwórka. W jego 
zacisznym dotąd wnętrzu wrzała 
teraz wielotygodniowa konferencja na tematy prawie
polityczne, a w szczególności:
Jeżeli ktoś ma dwie głowy, to czy musi w obydwu myć zęby?
Nasza bezgraniczna chęć przeistoczenia się w potworki znane z okładek piórników, 
całkowity brak lęku czy 
obrzydzenia, marzenia o zmianie, jakiejkolwiek...
Zobacz, jestem E. T. - powiedziałaś któregoś dnia, nałożywszy na głowę 
znalezioną na śmietniku brązową 
pończochę.
Przede wszystkim - marzenia o zmianie płci. Od dawna, ustawiając taboret na 
krześle, kradłem z najwyższej 
szafki kuchennej amerykańskie witaminy znalezione
w paczce żywnościowej, bo babcia, która przyjechała na święta ze wsi, 
powiedziała mi, że od tego mogą 
kobietom urosnąć wąsy, a mężczyznom piersi. Byliśmy
wdzięczni Rosjanom za to, że zesłali nam niespodziewanie ten cudowny dar 
przemienienia, co jak manna spadł 
na nas z nieba zatrutym deszczem. Więc przyglądaliśmy
się sobie z uwagą. Po kilku tygodniach moja dziesięcioletnia przyjaciółka 
zaaferowana stanęła w „drzwiach” 
Baobabu:
Zaczęły mi rosnąć piersi, podaj rękę, czujesz?
Rzeczywiście, pod naszytą kieszonką z łatką w kształcie Myszki Miki, wyczułem 
mały, miękki placek. Musiała 
mieć jakieś lepsze witaminy. Od tamtej pory z
roku na rok jej piersi coraz wyraźniej rozpychały coraz bardziej kobiece bluzki. 
Aż w końcu stanęły zmęczone.
Może powietrze już się oczyściło?
Z biegiem lat towarzystwo zaczęło się przerzedzać: Gruba Zośka wyprowadziła się 
na inne blokowisko, o 
pięknych, seledynowo-pomarańczowych parawanach domów,
podobnych do rzędów tabliczek jakichś nieznanych łakoci. Wojtek Szczerba zajął 
się maluchem swojego taty i 
od tego czasu nie wychodził już z pachnącego
smarem garażu. Nawet nie wiedział, że na dachu tego niskiego budynku schowaliśmy 
nasz największy skarb; 
worek, obciążony kamieniem, wrzucony został na
dach, żeby już nikt, choćby nawet chciał, nie mógł go z niego zdjąć.Tak samo 
wieczna miała być nasza przyjaźń. 
Symbolizowały ją spoczywające na dachu garażu
taty Wojtka Szczerby dwa włosy przewleczone przez jedno ucho od igły, a także 
papierek z cyrografem, 
pomazany dwoma rodzajami krwi, wyciśniętej z żył tą
samą igłą - wszystko upchane w pudełko po sportach. Odeszła Zytka z parteru, a 
Nowa nigdy nie śmiała pojawić 
się na podwórku, tak była przestraszona tym,
co zobaczyła, kiedy raz zanurzyła się w konary starego Baobabu.
Powoli zostawaliśmy sami.
Siedzieliśmy w Baobabie, kiedy zajechała zabłocona ciężarówka i wysiadło kilku 
facetów w drelichach.
Jak się miało okazać, przyjechali, aby wybudować dla nas raj. Wysiedli z wozu i 
rozłożyli się wokół trzepaka. 
Najpierw w ich grubych, żółtych paluchach
błysnęły niezgrabnie zapałki. Szary, brudny dym dotarł do nas, ukrytych w 
Baobabie i przyjemnie połechtał 
nosy. Spluwali miarowo przekleństwami i śliną.
Na zielonej ławce położyli biało-niebieską paczkę popularnych i termos. Do 
południa czekali na szefa i jakichś 
geodetów. Kiedy nie przyjeżdżali, faceci
poszli szukać budki telefonicznej. Wtedy wzrok mojej przyjaciółki padł na 
odbijające się od zieleni ławki 
papierosy.
Podglądaliśmy ich codziennie, kiedy mierzyli przestrzeń kilku metrów, aby 
wreszcie wylać fundamenty. Nie 
wiedzieliśmy wtedy, że te brzydkie, nierówne, wryte
w ziemię labirynty staną się podstawą naszego prywatnego raju. Na razie 
musieliśmy zadowalać się niejasnym 
przedsmakiem. Tak, czuliśmy go codziennie: gorzki
smak nikotyny, kilka nerwowych wdechów, a potem kręcenie się dookoła tak, że 
korona Baobabu stawała się 
młynkiem. Wdychać trzeba było szybko, mocno i
co najmniej cztery razy pod rząd. Kiedy się wtedy siadało na uklepanej ziemi 
wewnątrz drzewa, czuło się jakąś 
pierwotną więź (z czym?), jakąś harmonię.
Ale te więzi i harmonie kończyły się rzyganiem. Palce śmierdziały wtedy okropnie 
jeszcze bardzo długo, 
starannie myte gorącą wodą. Straszny smród nie chciał
z nich zejść nawet godzinami tarty ścierką.
Moja mała Lady Macbeth.
Okazało się, że faceci w drelichach stawiają fundamenty pod warzywniak. W ciągu 
kilku lat na wszystkich 
otaczających Baobab osiedlach powyrastały podobne.
Od niechcenia, ale uparcie wyznaczały przestrzeń z drzewem pośrodku. Nie byliśmy 
już sami w Baobabie; 
otoczeni zbiegowiskiem dzieci prowadziliśmy w drzewie
nasz śmieszny sklep. Moja przyjaciółka, ubrana w wykradziony mamie beret, 
siedziała za ladą - starą dechą 
opartą o wystające sęki dwóch konarów. Wyżej,
na wywleczonej z sąsiedniego śmietnika szmacie, wypisaliśmy:
S K U P I S P R Z E D A Ż A R T Y K U Ł Ó W
P O C H O D Z E N I A Z A G R A N I C Z N E G O
Mieliśmy w ofercie żółto - czarne paski skórek od bananów, wszelkiego rodzaju 
pestki, łupinki - wszystko 
porządnie wysuszone, policzone i umieszczone w
woreczkach zawieszonych na gałązkach. Oferowaliśmy wszelkiego rodzaju odpadki 
niezdarnie podrobionej 
zachodniej kultury masowej. W warzywniaku sprzedawano
w woreczkach popcorn z odbitą na tanim powielaczu plakietką przedstawiającą 
Myszkę Miki. Czarno - białe 
kontury obrysowywały kształt, ale kolor, źle odbity,
przesunął się o dwa centymetry w bok. Ten sam defekt miała twarz piosenkarza 
Limahla umieszczona w słonych 
paluszkach. A papierki od lizaków z zespołem
Lombard? A dwie pedalskie twarzyczki kolesi z Modern Talking: zmysłowo mrużący 
oczy blondynek ze swoją 
czarnowłosą kicią wyglądali z wyprostowanej paznokciem
nalepki dołączonej do gumy balonowej. A gumy - kulki?
A kapsle, a komiksy z donaldówek? Każdy stawiał sobie za punkt honoru 
umiejętność strzelenia wielkim 
balonem. Pamiętam, jeszcze dawniej, jeszcze w przedszkolu,
na samym początku mojej pamięci. Nosiłem wtedy fartuszek z kieszonką na brzuchu 
i przyszytą w środku na 
tasiemce chustką do nosa. Nosiłem rajtuzy, w które
tamtego dnia strzeliłem kupę. Nie wiedziałem, co z nią zrobić, kiedy natknąłem 
się na szafkę koleżanki. Każdy 
miał taką samą na przybory do plastyki, na
brązowe bryłki kasztanów, watę, plastelinę i łakocie. Otworzyłem ją i zajrzałem 
do środka -
Donaldówka.
Szybko i bez jakiejkolwiek wprawy rozerwałem papierek. Obejrzałem się, czy nikt 
nie idzie. Nie szedł. 
Gwałtownym ruchem, jakim Ewa musiała urwać jabłko
z Drzewa, ułamałem maluteńki rożek białej sztabki, przypominającej plastelinę o 
zapachu nie do opisania!, 
Wlepiłem ten pachnący kawalątek w najniższy,
najgłębszy rożek dna kieszonki w fartuszku. Obejrzałem się jeszcze raz i... 
drugą ręką szybko sięgnąłem do 
rajtuz. Wyciągnąłem twardą bryłkę kupy i szybko,
z zamkniętymi oczami, wrzuciłem ją do szuflady koleżanki. A potem uciekłem. 
Całymi latami wąchałem ten 
rożek gumy, którego żadne pranie nie pozbawiło niebiańskiego
zapachu. Wklejony na zawsze w materiał był mi ulgą w nudnych minutach stania w 
kącie, osładzał godziny 
przymusowego spania (czyli nudzenia się na leżakach),
wrył się w te lata jak w materiał. Był talizmanem.
Był przedmiotem zgubionym przez kosmitów.
Tak, to był interes dla nas. Nad wejściem do drzewa, zrobionym ze szczeliny 
między konarami, umieściliśmy 
godło sklepu - olbrzymi strąk z czasów metamorfoz.
Panowała u nas metoda wymiany, jakby pieniądz nie został jeszcze odkryty. I 
rzeczywiście - nie znaliśmy go 
jeszcze. Czasami było nam tak dobrze, że chcieliśmy,
aby cztery wysokie korony zamknęły się nad nami, aby nas pochłonęły na zawsze z 
tymi wszystkimi skórkami 
od bananów i historyjkami z donaldówek. Chcieliśmy,
żeby już tak zostało, tak bez pieniędzy. Można sobie pokazywać siusiaka za trzy 
kapsle i plakietkę z Ostrowską, 
można cieszyć się byle patykiem po lizaku.
Można wszystko.
Przyszedł jednak ten gorący czerwiec. Szare klatki kiosków powystawiały za 
brudnymi od deszczu kratami 
biało-czerwone pudełeczka z czarnymi napisami, kartoniki
z kobietami, co jak madonny w kościele stały się celem nerwowych pielgrzymek 
chłopaków z osiedla, białe 
flaszki ze złotymi zawijasami francuskich nazw
- sens życia naszych dziewczyn. I wtedy ogarnął wszystkich szał oryginalności. 
Oddzielania ciemności od 
światła. Certyfikaty mogły być podrobione, ale
kiedy już zyskały naszą aprobatę - uświęcały produkty, zaświadczały o 
pochodzeniu z tamtego legendarnego 
świata. Motorynka zamieniała się w Harleya, gdy
w ustach prowadzącego ją Wojtka Szczerby tkwił ogarek marlborasa. Więc brało się 
te produkty jako 
przedmioty, które nie raziłyby swoją jakością tamtych
gości na Harleyach. Ale certyfikatów mało było jeszcze na świecie, więc 
prześwietlało się akcyzy cameli. 
Podwórze wydało nawet speców, co za (oryginalnego,
rzecz jasna) szluga długo zwykli gnieść opalizujący w przylepionym nad blokami 
słońcu certyfikat. Drapali go 
brudnymi pazurami, aby z mądrą miną i powątpiewającym
wydęciem ich młodych, pełnych warg, stwierdzić, że przy uprawie tytoniu tych 
papierosów nie pracowali 
oryginalni Murzyni, że czuć w tym raczej robotę poprzylepianych
do taśmy produkcyjnej, spoconych pań z Radomska.
Punkt zleceń znajdował się w Baobabie.
Pewnej niedzieli wszystkie blokowiska rozbrzmiewały do rana pijanymi okrzykami 
radości. Starsi chłopcy, co 
zwykle demolowali nam sklep, teraz puszczali
race, których pawie ogony coraz zatrzymywały się nad szczytem drzewa. Plakaty 
powiewały na murach, które 
miały runąć lada dzień. Od tamtej pory nasze przedmioty
robiły z biegiem czasu coraz mniejsze wrażenie. Niektóre dzieci gardziły już 
nawet gumą, a co dopiero naszymi 
papierkami. Kiedy pewnego razu zobaczyliśmy
pobliski śmietnik pełen kolorowych skarbów, zrozumieliśmy, że nasz sklep w 
starym drzewie stracił rację bytu.
Tego dnia Baobab postradał wszystkie strąki i już nie rodził więcej.
Stał się normalnym drzewem, dlaczego mielibyśmy w nim pozostawać?
1998 r.
Donaldówki
Miałem jakieś trzynaście lat. Samochód, coraz bardziej rozgrzany, piekł. Zapach 
plastiku mieszał się z oparami 
stacji benzynowej. Zamknięty od zewnątrz
nie mogłem wyjść. Pamiętam, dwóch kolesiów coś kupowało (dzisiaj wiem, że musiał 
to być Playboy). 
Przyciskali do szyby samochodu kolorową okładkę, robili
miny. Trwało to bardzo długo. Odwracałem się niespokojnie w stronę dalekiej 
sylwetki ojca kupującego 
Marlboro. Wreszcie wrócił. Przez resztę drogi skupiony
wpatrywałem się w jego kark, cały w fantastycznych pręgach od upału.
Co to byli za faceci?
Eee...
Jechałem z tyłu, klęcząc na siedzeniu i patrząc jak autostrada rozwija się za 
nami, jakby samochód był szpulą. 
Mijaliśmy motele i gigantyczne parkingi,
lasy rosnące równo jak pułki żelaznych żołnierzy i ogrodzone stalowymi siatkami. 
Tak, byliśmy już na terenie 
tego kraju, o którym opowiadało się bajki
na trzepaku i w piaskownicy. Kiedy jakieś dziecko stamtąd wracało, handlowało na 
podwórku skórkami od 
bananów i pomarańczy, zamieniało się za gumę „z buzi”,
a nawet - w szczególnych transakcjach - za całkiem nową. Te gumy miały w środku 
maleńkie komiksy (my 
mówiliśmy na nie „historyjki”), które pachniały bardzo
długo, dlatego wygładzało się je troskliwie paznokciem i wkładało do piórnika, 
gdzie z gumką - myszką 
tworzyły niepowtarzalny zapach. Można je było wygrać
w klasy rysowane różową kredą na chodniku. Gumę można też było wygrać „w gumę”. 
Od tego 
kolekcjonowania wszystkie dziewczynki na podwórku kazały na siebie
mówić „Miki”. Byłem pewien, że w kraju, w którym się nagle znalazłem, musiały 
mieszkać żywe stwory z 
komiksów. Walczyłem więc ze snem, przekonany, że lada
moment mignie mi między drzewami głowa Kaczora Donalda.
Sing, sing - Mi - sia - Be - la -
Mi - sia - Ka - sia - Kon - fa - ce - la -
Mi - sia - Ka -
Mi - sia - Be -
Mi - sia - Ka - sia -
Kon - Fa - Ce!
Ojciec kierował w skupieniu milczący jak szofer. Zdawał mi się trochę obcy. 
Wyrwany z kontekstu domu, 
oderwany od matki, niepełny. Teraz mówię: „ojciec”,
ale wtedy to był „tato”, który nagle, przez to uporczywe milczenie, stał się 
niepostrzeżenie właśnie ojcem. 
Czasem próbował do mnie zagadywać, ale brzmiało
to sztucznie, a ja, po uszy w swoich marzeniach, zbywałem te jego kokieteryjne 
uwagi:
Kto jest najlepszym kierowcą świata?
Ty...
Pod wieczór upał zelżał i w naszym rozklekotanym Golfie zrobiło się przyjemnie. 
Mimo wentylacji z pól 
dochodził zapowiadający wczesną jesień zapach nawozu
i dymu palonych liści. Radio nareszcie zaczęło nadawać jakieś ciche country. 
Tylko wciąż jeszcze ciepła butelka 
Pepsi sycząc poplamiła mi koszulkę, tak
że cały się lepiłem, więc postanowiliśmy z ojcem zatrzymać się na jakimś wielkim 
parkingu. Mieliśmy spać w 
samochodzie, bo noclegi były dla nas za drogie.
Perspektywa nocy obserwowanej przez szybę w obcym kraju.
Tymczasem robiło się coraz ciemniej, coraz przyjemniej. Ogarniało mnie to dziwne 
podniecenie, które odczuwa 
dziecko, kiedy z jakichś nadzwyczajnych powodów
nie musi iść spać o zwykłej porze. Wszystko się wtedy wydarzy, świat jest 
tajemniczy i kuszący. To „wszystko” 
zamykało się dla mnie w spodziewanym spotkaniu
stworów z komiksów dołączanych do gum donaldówek. Wiedziałem, że nie zmrużę oka 
przez całą noc, 
zwyczajne obietnice. Nieznacznie ten zwykły w sensie kalendarzowym
dzień wydał z siebie noc sylwestrową.
Sing, sing!!!
Ale jak na złość nie spotykaliśmy żadnych parkingów, których tyle dotąd 
mijaliśmy. Za to samochód wjechał w 
jakieś uśpione miasteczko. Musiało być około
dwunastej w nocy, ulice były czyste i wymarłe, a w oknach nie paliły się 
światła. Ostatni goście jedynej 
miejscowej knajpy stali z kuflami przed drzwiami
na chodniku. Długo obserwowałem jadący za nami autobus na dziwnej rejestracji 
(dzisiaj wydaje mi się, że 
szwajcarskiej). Widziałem niewyraźną twarz kierowcy,
a kiedy ich wyprzedzaliśmy, zauważyłem, że jakaś siwiutka staruszka pomachała do 
mnie z uśmiechem. A może 
to nie był uśmiech? Może po prostu pokazała mi
fuck off? Takie siwiutkie gołąbeczki bywają złośliwe jak wyrostki. Ale to teraz 
tak kombinuję.
Potem miasteczko zaczęło się przerzedzać, a w jednym z ostatnich domów 
zobaczyłem zapalone światło. 
Pomyślałem wtedy, że to ja, że ja tam mieszkam. Mam
wielkie, czarne uszy i czerwone ogrodniczki. Nie wiem, że jest nas dwóch, po 
prostu - nie wiemy o sobie. W 
końcu taka szalona odległość, przecież nie musieliśmy
się dotąd spotkać. Potem znowu zjechaliśmy na autostradę. W samochodzie 
pachniało papierosami, uwielbiałem 
ten zapach. Cały czas nie mogłem się oprzeć
chęci zagadania do ojca, ale bałem się przeciąć ciszę. Przekonanie, że jego tam 
nie ma, za kierownicą, że 
samochód jedzie sam i lada chwila rozwali się
na pierwszym zakręcie, sprawiało, że zaczynałem się bać. Właśnie wtedy Golf 
miękko skręcił w odnogę 
autostrady.
Zaparkowaliśmy.
Sing, sing! Tysiące, wydawało mi się, tysiące i tysiące tirów, jeden obok 
drugiego, stało, wypełniając ten 
gigantyczny parking aż po horyzont. Światła,
strasznie silne, tworzyły sztuczny dzień. Ale to była nieudolna imitacja, bo 
wszystko rozmazywało się snami 
drgającymi od cieni. Ojciec był jakby za szybą,
a ja pogrążony w amoku wyczuwałem jego obecność niewyraźnie i mętnie.
Nie ma nic bardziej dzikiego, nieoswojonego, nad nocną stację benzynową, z 
parkingiem sięgającym po 
horyzont, z restauracjami McDonald’s, prysznicami, myjniami,
motelem, z podziemnymi garażami i setkami zaspanych ludzi. Grubi kierowcy tirów 
jedzą frytki, piją piwo, 
kopią puszki, drzemią za ogromnymi kierownicami
w czerwonych baseballówkach nasuniętych na przekrwione oczy. Autobusy z różnych 
krajów zatrzymują się na 
postój i spragnieni podróżni nareszcie mogą zapalić.
Każdy z nich ma w mniejszym lub większym stopniu przed oczami tamto miejsce, w 
którym się zastał, osadził, i 
z którego nagle od kilkunastu godzin jest
stopniowo i boleśnie odrywany. Analogie dentystyczne, jakieś zaspane 
retrospekcje, oto podróżny palący przed 
autobusem. Piąta rano po nieprzespanej nocy
-
uporczywy wzwód
swędzenie twarzy
chorobliwy głód w płucach
zgaga
Więcej kawy!!!
Ale o tym nie mogłem jeszcze wiedzieć, dla mnie to była dżungla. Obcość 
wszystkiego sprawiała, że otulałem 
się w mój domowy sweterek, który pachniał mamą.
Idziemy siusiu.
Wzięliśmy szczotki do zębów i wszystko. Najpierw trzeba było znaleźć wyjście z 
tego labiryntu tirów i 
autobusów. Daleki kompleks oferujący spragnionym coca
colę po odrobinę wyższej cenie istniał na razie tylko jako daleka łuna świateł 
na horyzoncie. Zauważyłem, że w 
mojej głowie świta już od dawna jedna myśl.
Początkowo niejasna i przestraszona nieśmiało majaczyła gdzieś na granicy 
świadomości, potem - na widok 
parkingu - zaczęła się przedzierać bezczelnie i
chamsko, a teraz to już zupełnie tryumfowała. Sing, sing!!!
Oderwać się od taty!
Zgubić się!
Uciec!
Nie dzielić się, zajadać samemu ten zakazany owoc, tę nocną hybrydę. Ta myśl 
wypełniała całą moją głowę, 
kiedy trzymany kurczowo za rękę, szedłem posłusznie
z ojcem w stronę spodziewanej restauracji. Ta myśl, myśl, myśl! To jest myśl!
Nie zaglądaj do samochodów, nikt tego nie lubi.
Dobra, dobra...
Przede wszystkim drzwi same się otwierały, a potem woda sama leciała z kranów i 
pisuarów. Dziwiłem się 
wszystkiemu: połyskującym automatom z bajecznie kolorowymi
plakietkami prezerwatyw, które brałem za takie same gumy do żucia, jakie 
widywałem na podwórku. Nieufnie 
przyglądałem się dwóm ogolonym na łyso facetom
w czarnych, skórzanych kurtkach, majstrującym sobie przy rozporkach. Ich czarne 
i rude bokobrody coraz 
zbliżały się do siebie. Z zachwytem przyjąłem szklane
pudło wypełnione kolorowymi maskotkami z rączką do ich wyławiania i szparą na 
monety. A automatyczna 
suszarka? Jak długo, bardzo długo bawiłem się nią,
myśląc, jak by tu dobrać się do automatów, bo przecież tam są donaldówki!
Co ci panowie tam robią?
Bawią się w tatę i mamę.
„Faceci skończyli swoją robotę, pocałowali się i długo myli ręce, tak, że w 
końcu musiałem jednemu ustąpić 
suszarki. Cholerne pedały!” - tak odebrałbym
to teraz. Ale to „teraz” miesza mi się z „wtedy” - pojęcia walczą ze sobą. 
„Tato” bije się z „ojcem”, „panowie” 
usiłują załagodzić konflikt z „facetami”,
którzy na nich nacierają. Już wyciągają noże, kiedy „pedały” pokazują, że są za 
„facetami”.
Panowie będą musieli ustąpić.
Verdammte Schwule! - mruknął w stronę kolesiów w skórach jakiś szczający w rogu 
grubas.
Przeciągałem, jak mogłem, mycie zębów, bo coraz to wchodzili jacyś dziwni 
ludzie. Czekałem na stwory z 
komiksów dołączanych do donaldówek. Już prawie po
uszy siedziałem w jakiejś zakazanej „historyjce”. Tutejsze gumy miały na 
opakowaniach inne monstra. Z 
zaciekawieniem oglądałem kolorowe plakietki w automacie:
goła kobieta o nalanej twarzy, z przerażająco wielkimi cyckami i różowym 
futerkiem. Hi, hi, hi!
Cycki wielkie jak uszy Myszki Miki!
Dwa balony nadmuchane z donaldówki.
„To oni mają prawdziwe gumy, a te, które docierają na nasze podwórko są 
widocznie jakimiś ocenzurowanymi 
podróbami, bublami - o właśnie - Bubble Gum” -
myślałem zadzierając głowę pod automatem.
Sing, sing!!! Nie ma go! Ojciec gdzieś się zapodział! Co za szczęśliwy zbieg 
okoliczności. Ale toaleta robi się 
obca i dzika, osacza mnie i chce wchłonąć
w swoje śmierdzące dezynfekcją bebechy. Wchodzący mężczyźni wydają się 
podejrzani, moja fantazja pracuje 
jak suszarka, a chęć przeżycia czegoś (ale czego?)
przechodzi w obsesję. Każdy najniewinniejszy nawet autostopowicz wydaje mi się 
narkomanem, albo 
parkingowym złodziejem. A może dziwką męską? Kierowcy tirów
stają się tak monstrualnie grubi, że rozpoznaję w nich znajomych rzeźników o 
przekrwionych oczkach świń.
Jaki Kaczor Donald?
Jaka Myszka Miki?
Ej, kolego...
Lustro zajmujące całą ścianę nad umywalkami staje się krzywym zwierciadłem i w 
nim oglądam tę wielką, 
zautomatyzowaną toaletę, ogromny, półpłatny, półdarmowy
kibel dla lepszej części świata. Trzydzieści marmurowych pisuarów 
eksploatowanych bez przerwy przez 
dwadzieścia cztery godziny na dobę, wszystkie non stop
zajęte. Trzydzieści kabin na monety, w których Bóg wie co się odbywa. Tu nawet 
Myszka Miki zamieni się w 
gołą dziwkę. I ja w tym wszystkim -
facet z tornistrem doświadczeń.
W lustrze widzę moją twarz. Lewa górna warga podnosi się i opada. Kiedy jest w 
górze ukazuje ząb. Trzeba 
tylko zapanować nad drżeniem, skupić się na jednym
kąciku. Tak robił Mussolini, teraz to wiem. Wtedy udawałem minę Rambo.
Na moim elektronicznym zegarku, który zdjąłem aby umyć ręce i położyłem na 
mokrej umywalce, jest piąta 
rano, kiedy właśnie coś zaczyna się dziać w toalecie.
Najpierw dobiegają mnie dalekie odgłosy, pokrzykiwania nasilają się, rosną. 
Naraz do kibla wpada około 
trzydziestu czy czterdziestu charakterystycznie
umundurowanych, rosłych facetów.
Blondyni i Murzyni
Murzyni i blondyni.
To ich były te rzędy ogromnych, opancerzonych ciężarówek wojskowych.
Fuck you, you little deep shit man!
To amerykańska armia wariuje po amerykańskiej stronie Niemiec.
Piąta rano - czas się odlać.
Kolejki do pisuarów, jak po mięso w Polsce. Wojna o miejsce. Prawdziwi żołnierze 
- prawdziwa wojna. Jechali 
całą noc, komu by się nie chciało. Kilku kupuje
papierosy z automatu, bez przerwy palą. Cholera, mam ochotę spróbować. Żołnierze 
skrobią nad pisuarami 
inicjały swoich Sant, Sandr i Samant. Nawet gdy
leją nie wyciągają fajki z gęby. Twardzi faceci, nie ma co, jak w westernach. Co 
będzie, gdy skończą i naraz 
zwalą się na umywalnię, gdzie nadal udaję,
że coś robię? Ale nie, nie ma obawy - twardzi faceci nie myją rączek po 
siusianiu. Automaty - te przyciągają ich 
uwagę. To wiem od dawna - Amerykanie kochają
blondynki i automaty.
Może Amerykanie skonstruowali blondynki i automaty?
Więc do automatów z blondynkami wypiętymi na plakietkach. Śmiechy, wypieki, 
poszturchiwania. Lolo Ferrari. 
Ktoś otwiera puszkę piwa. Pobekiwania. Ja w tym
wszystkim. Huk pękających prezerwatyw. Najpierw nadmuchują je jak balonowe 
donaldówki, potem przypalają 
zapalniczkami i huk. I rechot. A ja robię duży
wdech, duży krok i
uciekam na stację.
Plastikowy kubek z herbatą ogrzewa mi ręce jak przedtem automatyczna suszarka. W 
barze też mnóstwo 
żołnierzy amerykańskich. Piją piwo, a puszki rozgniatają
jak August Mocny podkowy. Zawieszony u góry telewizor jest kolorowy! Oczywiście 
mecz. Murzyni kibicują 
wyłącznie Murzynom i nie zgniatają puszek. Barmanka
obsługuje tu chyba od dzieciństwa. Ona mieszka na stacji. Tato na pewno mnie 
szuka, ale to wielki kompleks, 
no, to mu troszeczkę zajmie. Przede mną paczka
czipsów - prezent od białego, otwieram ją, a w środku... Sing, sing!!!
Kaczor Donald
i
Myszka Miki
w rolach głównych!
Więc komiks. Ja w nim, z żołnierzami w niemieckiej Ameryce. Murzyni są fajni, 
ale to biali zamawiają dla mnie 
piwo i frytki, częstują Camelem, a ja nie
mówię nie. Okazuje się, że barmanka jest radziecką emigrantką, a co za tym idzie 
- umie tańczyć i zaraz dla nas 
wykona taniec brzucha na ladzie. Żołnierze
są rozochoceni. Pożerają ją wzrokiem, częstują, częstują do znudzenia jej 
własnymi alkoholami. Ona sobie pije, 
a im nalicza. A ja zadzieram głowę na rozświetlony,
lustrzany sufit i z chuderlawego Polaczka przemieniam się w tłuściutkiego, 
amerykańskiego pieguska o 
rumianych wypiekach i białych zębach. Takiego z czerwoną
baseballówką nałożoną na bakier. Sing, sing! Szukaj mnie teraz, tato, do rana.
Kiedy się budzę, atmosfera w barze zaczyna robić się nieświeża, kelnerka już nie 
tańczy (i chyba w ogóle nie 
było o tym mowy), Murzyni zacięcie kibicują,
biali zacięcie puszczają ogromne balony i rozgniatają puszki. Pod blatami 
stolików coraz więcej 
poprzylepianych gum. Ale czy guma łagodzi obyczaje? Fuck,
fuuuck, fuuuucccck!
Uciekam od tego fuck, w panice, chcę przecież jeszcze przed świtem zwiedzić 
resztę tego ogromnego 
kompleksu. Wabią mnie podziemne garaże, prowokuje myjnia,
ale najbardziej chcę wymknąć się do lasu graniczącego z zapleczem restauracji 
śmierdzącym zgniłym żarciem.
Pierwsza trudność to siatka – metalowa, wysoka, połyskująca. Odgradza obrzeża 
lasu od tego specyficznego 
gatunku ludzi, którego rodzi stacja. Bo ich główną
cechą jest jednorazowość. Widują się zawsze pierwszy i ostatni raz w życiu, więc 
bardzo intensywnie. 
Wszystko, co mają stałego pozostawiali gdzieś przy
żonach wielorazowego użytku, przy domach na długie i nieruchome lata, o 
solidnych fundamentach wrośniętych 
w ziemię jak drzewa w lesie.
Więc tu i teraz pozostali tylko oni, nadzy, jak talia kilku zaledwie 
zwietrzałych piosenek, kilku obejrzanych nie 
do końca filmów, jakiegoś zapachu kojarzącego
się z.
Tacy jesteśmy po odjęciu wszystkiego?
Nie potrafiliby sobie, przyłapani w tej chwili, przypomnieć nawet koloru 
czajnika w pozostawionej daleko 
kuchni, a co dopiero twarzy tamtych żon. Kwintesencja
przypadku, opatuleni w ciuchy przez przypadek te, a nie inne, zalegające szafy 
setki kilometrów stąd. Więc 
pożerają mnóstwo jednorazowych kubków, jednorazowych
autostopowiczek, rzuciwszy w las, za siatkę, kolejną jednorazową chusteczkę i 
flak prezerwatywy.
Więc wydalanie jest drugą cechą tych ludzi, dlatego sercem każdej stacji z 
przyległościami jest wielka i 
skomplikowana toaleta. Sranie, właśnie sranie to
główny powód zatrzymania się na stacji. Sra się wszystkim i natychmiast, od 
ręki, sra się kobietami i 
mężczyznami, wysrywa każdy skrawek pożartej autostrady,
a wszystkie odchody idą gdzie? Do lasu.
Stacja też nie toleruje ich długo.
A las? Ta najbardziej stała rzecz, źle: odwieczna i niezmienna partia smukłych, 
zachowawczych 
konserwatystów? Osiadłość, stałość, wielorazowość lasu atakowana
tysiącami jednorazowych opakowań, miała na swoją obronę lśniące ogrodzenie. Ale 
czy takie dwie sąsiadujące 
ze sobą skrajności mogą się obyć bez antagonizmów?
Dlaczego nie przedarłem się wtedy przez siatkę?
Uciekam w stronę podziemnych parkingów. Wentylatory pracują pełną parą, ale i 
tak powietrze jest inne. 
Podziemna cisza, jeszcze uszy pełne tamtego FUCK,
które narastało, narastało, żeby nareszcie pęknąć jak balon donaldówki. 
Zaglądałem właśnie przez szyby do 
samochodów, kiedy naraz potykam się o coś. Podnoszę
-
- gwizdek -
- ciężki, podłużny, z czarnego metalu. Wkładam do kieszeni. Oglądam się dookoła. 
Cicho, mleczne światło 
neonówek. Echo. Moje kroki rozlewają się w wielkiej
przestrzeni. W tle kręcone schody, obok winda na górę, na powierzchnię ziemi. 
Metal, wszędzie metal. Zielone 
światła, coś jak Exit, a może właśnie Exit?
Nagle - oczywiście - ktoś nadchodzi i jestem coraz bardziej pewien, że to 
Murzyn.
Murzyn z krótkofalówką.
Czołgam się pod jakiegoś masywnego, czarnego Mercedesa. Jeśli ma psa to jestem 
załatwiony. Chyba nie ma. 
Tato tam śpi w samochodzie? Co ten Murzyn zrobi?
Podchodzi do Mercedesa, pod którym leżę. Mógłbym go złapać za nogę. Chyba 
podniósł pokrywę bagażnika, 
idzie... Chyba do kogoś, jakaś kobieta? Zostawił
otwarty bagażnik? Wychodzi, rozmawia z kimś przy windzie. Nie rozmawia, on... 
gwałci!
Murzyn gwałci kobietę.
Ja, z gwizdkiem, pod Mercedesem.
Czy powinienem zagwizdać? Z całej siły, na cały parking? To solidny, policyjny 
gwizdek. Co się stanie jeśli 
zagwiżdżę? A jeśli nie? Tak nudno i tak nieciekawie.
Przecież mnie tam zmasakrują, a co to za bohater? Ale lepsze, niż gdybym 
siedział cicho, bo tak nic się nie 
będzie działo.
No Exit.
Ale nie, ona się wyrwała, ucieka, on za nią. Wstaję, zaglądam do bagażnika.
Sing! Sing!
Pakuję sobie ile wlezie, pełne kieszenie spodni, do spodni, w rękawy, do butów! 
Sing, sing! Rządzę, od jutra to 
ja rządzę na podwórku! Ile historyjek, każda
inna. Ale jaja, jak balony! Pakuję, pakuję, zgarniam i... już mnie nie ma. 
Ojciec śpi w samochodzie... Od jutra to 
ja rządzę - JA
facet, co się odlewa z papierosem w gębie?
zamerykanizowany gnojek z czterdziestej drugiej na Bielanach?
koleś z komiksu znalezionego w paczce czipsów?
polska wersja kreskówki o Myszce Miki?
kochany syneczek mamusi, zdemoralizowany odrobinę zbyt długim myciem ząbków?
Właściciel stu paczek donaldówek.
1997 r.
Szyba
Burdel. Za oknami przylepiona czarna tapeta przebita na wylot księżycem, jakby 
dźgnąć szablą w płótno. 
Kołysze miarowo więc rzygi brną z trudem po podłodze,
to wte, to wewte. Piwo, jedyne lekarstwo na nudę, jest już ciepłe, zresztą nigdy 
nie było inne. Gorąco jak w 
kotłowni, czemu się dziwić, w końcu to lato.
Tłok - też normalka.
- Te chuje długo jeszcze będą grać? - pyta jakaś podejrzana czterdziestka.
Grają, niestety, grają, hipisi się znaleźli, dziewięćdziesiąty ósmy, gdzie oni 
się uchowali? Stoi się tylko, pali, 
pije, krócej żyje. Aleś sobie buźkę rozkrwawił!
Ale do kibla to się nie dostaniesz, bo tam już wojsko siedzi, ze czterech. O, 
widzisz, ale refleks. Siedzą. Pełno 
ich wszędzie. Gdzie jest miejsce, tam
się jest. Przepustka - święta rzecz. Z dziewczyną się zobaczyć, czy się nie 
skurwiła przez te pół roku. Z kolegami 
półlitrówkę wypić, choćby i w bramie.
Wywiedzieć się, a nawet pobić. Wiadomo - przyjemnie.
W ogóle mało jest przyjemności na świecie. Jakby tak policzyć. Pieprzenie - raz. 
Wódka - dwa. Papierosy - trzy. 
Boks - cztery. Wozy - pięć. Przepustka -
sześć. I co? Wszystko razem tak mieć - zwariowałbyś chłopie. Nie da się tak na 
raz. Owszem - można się 
pieprzyć w wozie (jadąc 150, jeśli ktoś prowadzi)
i palić, będąc przy tym ujebanym, i jeśli to jest Rols, to w telewizorku może 
lecieć boks, i to wszystko na 
przepustce. Jest sześć rzeczy? Jest. A ilu
tak ma? Forsę mieć i tyle. Tylko że zarobić, uczciwie człowiek nie zarobi, kraść 
- wpadniesz i diabli wzięli 
panienki, tylko skręty śmierdzące w pudle
i walenie konia, albo cwela, wielka mi przyjemność.
Tak sobie taki z przepustki musi rozumować.
A ja? Niby wiele więcej od niego potrafię z tego życia wycisnąć. Mniej więcej to 
samo, troszkę podrobionej 
metafizyki (taki metafizyczny samogon). Przepis?
Pij na upadłego jednej jesieni i słuchaj cały czas tego samego rzewnego kawałka, 
odczekaj ze trzy latka (proces 
destylacji), wreszcie którejś jesieni, kiedy
tak samo pachnie i taki sam ziąb, nalej sobie znowu i puść tą samą muzykę.
Zobaczysz, jak cię jebnie.
Dobrze, że jestem wgnieciony w drzwi warsu, mogę po nowe piwo się przecisnąć. 
Jeszcze mi się z piwem 
podróż nie dłużyła nigdy. O suchym pysku jechać całą
noc - porażka, a z piwem zaraz obserwujesz sobie ludzi, patrzysz przez okno, jak 
te zasrane prawiczki z 
pierwszej klasy. Tylko co oni tam widzą, te prawiczki?
Jak wyobraźni nie mają i o suchym pysku? Marynareczkę sobie taki tatuś złoży 
równiutko, pod główkę i już 
zasypia. I tylko rękę na piersi trzyma, żeby mu
komórki nie podjebali.
A z piwem to choćby za tym oknem same tylko lasy i lasy były, to sobie człowiek 
wyobrazi. Powspomina. 
Zapali. Ktoś cię poprosi o fajkę, pogawędzisz o życiu,
tak ogólniej. Filozoficznie. W nocy, w pociągu człowiek sam, to dystans ma. 
Chciałoby się podzielić. (I usiąść, 
bo tak całą noc na nogach, to się odechciewa
filozofii). Usiadłbym na plecaku, tyle, że nie ma miejsca, żeby go na ziemi 
położyć. Ale tam się coś na wysokim 
stołku barowym zwolniło. Pchać się. Pchać.
- Będziesz mi bekał w twarz, skurwysynu!
To co innego, siedzieć. Tylko łyknąć, zapalić (cholera, tu nie wolno palić, w 
tym warsie). Ocho! Trzepnęło nagle 
stołem, że piwo zachwiało się niebezpiecznie.
Przyćmione światło, piwo kołysze błogo. Siedzę obok szyby. Szyba jest pusta. 
(Śpiew Kory z głośnika: Mam w 
domu skrzynkę / skrzynka jest pusta). Za nią
ktoś nalepił czarną planszę, więc choć nie widać tego, co za nią, to świetnie 
widać to, co przed nią. Czyli czyjąś 
twarz. Raz po raz przebijają przez nią
fabryczne kominy, inne pociągi, szyby, twarze zaspanych ludzi. Jak się zaciągnąć 
i puścić dym nosem, to łączy 
się z dymem kominów. Po prostu to głębokie
lustro naprawdę ma drugą stronę i zlewa mnie z tłem.
Ty przystojniaczku, co szczerzysz miny? To zadumany, to ujebany. A naprawdę? 
Szyba ci na to nie odpowie.
Szyba
jest
pusta.
- Ale ręce won, kochany - krzyczy z sąsiedniego wagonu czterdziestka.
- Proszę pani!
- Panie to były za sanacji, a ty będziesz do mnie mówił obywatelko, jasne?
Tu, w warsie, też tłok. Człowiek musi się bawić byle czym, ot - znalazłem sobie 
rozrywkę - wpatrywanie się w 
wypięte pośladki jakiegoś szeregowego, co śpi
na brzuchu (u mych stóp ?) wtulony w kokon śpiwora. Drelich opina mięso, tylko 
zakipować w sam środek.
A tam znowu taki jeden chudy blondynek gadał cały czas z jednym Łysoniem. Teraz 
Łysoń zaczął przedzierać 
się do wyjścia - pewnie będzie stacja. A ten do
mnie mruga - i podchodzi z piwem. No, moje się właśnie kończy, nie ma co, mam 
frajerskie szczęście. Młody, 
włoski takie, no - blondynek. I czy można się
dosiąść. Czemu nie? Bo tak sam siedzisz, pijesz, palisz, ja (on) rozumie (m), 
smutno, w nocy, w pociągu, jeszcze 
co smętniejsze kawałki przygrywają, człowiek
by się wygadał.
- No to gadaj pan...
Kurwa, jak zaczął nawijać! Że z Krakowa, że chwilowo bezrobotny, ale to tylko 
chwilowo, bo już ma nakręconą 
robotę w Rajchu, że po medycynie (tu mi kaktus
wyrośnie).
- No to cyk - wódki dolał do puszki.
- Za spotkanie.
- Nasze!
I dalej. Był z tych, co się na wszystkim znają. Lepiej od specjalistów. Więc o 
tym, że pociąg trzęsie, bo 
podwozie jest ruskie, a czy ja widziałem kiedyś
amerykańskie podwozia, resory? I znowu cyk, i po Caro. I buźka. I Władzio 
jestem. Michał. A co robisz? Że w 
życiu? Piszę. To on po chwili w te słowa:
- Z ciebie, cholera, nadzwyczajny gość, od razu sobie upatrzyłem, mądrze ci z 
gęby patrzy, ty ich tu wszystkich 
o głowę przerastasz, no tak! Co się śmiejesz?
Ty sobie siedzisz tutaj, jak pan, (wieszcz?), a tamci ot - mierzwa ludzka. Jeden 
drugiemu w jajach buta trzyma. 
W gębę pierdzi. Panienkę by się zaprosiło,
nie? Ech... Powiem ci, ale w tajemnicy. Lubię jak panienka akurat ciotkę ma.
- Że co?
- Ciotę. No - okres. Od razu mi staje. Mówi mi panienka „nie mogę, no bo mam 
akurat te trudne dni”. 
Człowieku! Już jej nie wypuszczę, zgwałcę! A moja stara
miała taką chorobę, że od lat z okresem u niej ciężko było. Nie miała. A nie 
miała jeszcze klimakterium. Ja 
medycynę studiowałem. Jeździłem dla niej po
leki do Rajchu, do Szwabów, nic nie pomagało. A takie to leki były, że jakby 
normalny (nie chory na to) 
człowiek spróbował, to by umarł.
Aż tu raz, miesiąc jakiś temu, wchodzę do domu, w klatkę schodową. Otwieraj! Nie 
otworzę. Głos przez drzwi. 
Uchyliła tylko tak na odległość łańcucha, widzę
- niewyraźną ma minę. Co się stało - ja na to. W końcu otwiera i ucieka. I w 
kuchni się zamkła. Ja przez szybę 
patrzę, nic nie widać, szyba jest pusta.
Gacha sobie wziena, czy kurwa co jest grane w tym domu? A ona: idź do łazienki. 
I nic, tylko: idź i idź. Idę, 
patrzę: wanna cała obluzgana krwią, pełno
waty. Jezu! Jak coś we mnie takiego wstąpiło, mówię ci! Biegnę do kuchni, drę 
się: uciekaj stara, bo nie ręczę za 
siebie! Tak mi stał, jak armata. A ona
się skapnęła i: Jezu! Synuś, nie! A ja: szybę, kurwa, rozpierdolę! Nie 
wytrzymam! Rozjebię ci tą krwawą pizdrę! 
A ta się uciszyła, nasłuchuję - klękła,
litanię do Najświętszej klepie. Jakby mnie kto zimną wodą oblał. Wzionem, 
wróciłem do łazienki, wlazłem do 
tej zakrwawionej wanny. Rozpinam dżinsy. Jak
nie tryśnie! W tą krew! Biało - czerwono się zrobiło, nawet go dotknąć nie 
musiałem. Nic, od razu trysło.
- Spierdalaj stąd.
- Co ty, stary?
- Powiedziałem. Pomarudził, w końcu zabrał swoje piwo, Caro, już go nie było. 
Ojczyznę będzie mi tu obrażał... 
Ludzie mają ostro pomieszane pod sufitem,
nie ma co.
Przy bufecie stoi kompletnie pijany facet. Blady, a właściwie żółty, w białej 
koszuli, spocony jak szczur, chory. 
Jak w febrze. Ale mimo to, a może właśnie
dlatego, wciąż nalega, naciera na zniszczoną barmankę, która nie chce mu już 
sprzedać piwa. To chyba brzydko 
z jej strony? Kobieta jest męska, ogorzała,
uwędzona latami spędzonymi w pociągu.
Kobieta pachnie warsem.
- Niestety, szef zakazał, proszę zamówić może kawę. Już niedługo stacja, to 
sobie pan kupisz - perswaduje jakby 
i jej było żal.
- Dzisiaj święto obchodzę, to tak jednostkę ludzką szanują? Ty wiesz, ja dzisiaj 
wyszedłem! A wiesz, z którego 
paragrafu siedziałem? Za zabójstwo! - Tu
kobieta z warsa nerwowo obejrzała się po wagonie i przyłożyła palec do ust - Za 
zabójstwo - wykrzyknął z 
tryumfem jeszcze głośniej mężczyzna, i tym razem
on obejrzał się po sali z wyrazem satysfakcji - Za - mor - do - wa - łem - 
wrzasnął jak świr i opadł na wysoki, 
barowy stołek - I dzisiaj wyszedłem. To
co, nie ma okazji do wypitki, jednego małego piwka wzbraniają.
- Tych piwek to już chyba... - oponuje kobieta.
- Ty wiesz, ile ja lat alkoholu nie piłem? Bo tam wszystko jest, tylko alkoholu 
i panienek nie ma.
- Jak u nas - dodaje jeden z tych, co z przepustek.
- Ee, u was panienki to chyba są? - powątpiewa barmanka. I do tego, co siedział 
- Ja wszystko rozumiem, ale 
szef zakazał.
- To ja chcę z szefem.
- Proszę bardzo - na twarzy barmanki pojawiła się złośliwa satysfakcja. Z ulgą 
pokazała drzwi na zapleczu, 
szarpnęła faceta za koszulę, zamknęła za nim
drzwi.
Powinienem się uczyć nie dopisywać historii do ludzi, wierzyć w informacje 
pewne, omijać wszystko, co się 
nadbudowuje. Nie słuchać tych natrętnych domysłów:
kogo, czym, za co. Siekierą, jak Raskolnikow? A jak tam w puszce czaj pił, jak 
szlugi zdobywał, cwelów cwelił? 
A może jego cwelili, a może donosił? Chciałem
mu za to kupić piwo, pięć, dziesięć piw, jakbym przepraszał za te domysły. 
Chciałem mu dać szluga, paczkę 
Marlboro, posadzić go naprzeciwko, uśmiechnąć
się przyjaźnie (ale nie obleśnie, ach - czuję, że to by wyszło obleśnie), 
wypytać o wszystko (dramat układasz), 
opowiedzieć - gdzie teraz wojna, a gdzie
pokój, jakie filmy zajebiste wyszły, ale wiem - dla niego już nie ma filmów. 
Albo i są?
Zapytać, czy to prawda co ten Stasiuk wypisuje o pierdlu (dobrze wiesz, że tak, 
to co się pytasz). Albo chociaż 
powiedzieć mu, że ja go szanuję. Nie wiem,
dać mu co? Coś zrobić.
Tymczasem zagaduję do żołnierza z przepustki:
- To nie ma panienek u was?
- Nie. Trzy miesiące mi zostały, do końca życia w ten rejon kraju nie wrócę. 
Noga moja nie postanie - cieszy się 
ogolony chłopak i częstuje mnie Goldenem.
Nagle od strony zaplecza nadchodzi szef warsu prowadząc za kołnierz tego, co 
wyszedł z pierdla. Przechodzą 
przez całą długość wagonu i przeciskają się do
przeciwnego wyjścia. Daleko się nie przecisną. Po kilku minutach zabójca jest 
znowu wśród nas. Podchodzi do 
mnie i szepcze w ucho:
- Kupisz, młody, piwo? - wciska mi w rękę 10 zł.
- OK - staram się zignorować straszliwy smród ziejący mu z gęby. - Ale gdzie 
będziesz pił? Zołza zobaczy, 
będzie na mnie. - niepokoję się.
- Masz problem?
- No, nie...
Kupuję dwie puszki, wręczam mu ukradkiem, wszyscy widzą. Po chwili już go nie 
ma. Udało się. Coś dla niego 
zrobiłem.
Piwo pędzi, pociąg pędzi, lać się chce, nie bardzo jest jak, ani się dopchać do 
kibla, ani do środka, bo tam 
wtłoczyło się kilku i tak jadą. Po głowach
to by się doszło, po głowach wszędzie się zajdzie. A do rana jeszcze tyle 
godzin. Jak się tak chce lać, to od razu 
się odechciewa filozofowania.
I już moje pieprzone dwie puszki najwspanialszego czarnego piasta wróciły do 
mnie, jedna lekko ośliniona, 
nadpita. Zawiadowca, który mi je wręcza, ma minę
szpicla albo chłopca oddającego staruszce zaginionego kundla, celem 
zainkasowania obiecanej przez ogłoszenie 
nagrody.
Chuj ci w dupę - wszystko zepsułeś!
- No odejdź pan, łapy precz od Kraju Rad! - awanturuje się skąpo ubrana 
obywatelka. - Jeeezu, żebyś w domu 
nie nocował. Cham!
Tymczasem Stargard Szczeciński. Nareszcie względny chłód. Echa megafonów 
roznoszą po peronach 
monotonny głos jakiejś umęczonej kobiety. Tłok narasta. Chyba
coś się stało, bo jakiś poborowy strącił mi piwo plecakiem, inny wtulił się 
głową w mojego papierosa. 
Zapachniało palącymi się włosami.
- Odjazd pociągu osobowego z Wrocławia do Słupska, przez Poznań, Stargard 
Szczeciński, zostaje wstrzymany 
z uwagi na bezpieczeństwo pasażerów. Uprasza się
o jak najszybsze opuszczenie pociągu i niepopadanie w panikę. Powtarzam...
To znaczy, że bomba.
Niby. Bardzo dobrze.
Co tam się dzieje na korytarzu, chyba kogoś zadusili. Pijani z przepustek nie 
bardzo mają ochotę wychodzić, 
piwo tak miło kołysze. Prawiczki w garniturkach
z pierwszej klasy na pewno już narobili w gacie.
Mam dosyć pociągu, zanurzam się w chłodną noc. Pomorze... Stargard Szczeciński. 
Tu już powietrze pachnie 
morzem.
Takie miłe, miłe złudzenie.
1998 r.
PLAYBOY
W wypomadowanych włosach podstarzałych playboyów odbijają się kolorowe 
światełka.
Ogródek pod wielkim, metalowym dachem z blachy falistej czy plastiku. Siedzę sam 
przy kawie w tekturowym 
kubku. Orkiestra gra, Metys-nie-Metys śpiewa
... besame, besame mucho...
Rzewnie. Chłopcy jak w stołówce wydają przez okienko piwo. Młodsi rżną w 
automaty.
- Są tu bydgoskie laski?! - łyknął piwa, łypnął okiem, odstawił. Zapalił szluga 
nerwowym ruchem i zaraz 
zupełnie przestał się nim interesować.
Dalej, w centrum, stół bilardowy. Obity po bokach czarnym (materiałem?) z 
dwiema, trzema gwiazdkami. 
Czerwonymi. Albo złotymi. Może jedna złota.
Z cyrku. Z szampana. Ze złotka od kawy.
Przy stole bilardowym podstarzały playboy. W blond pasemkach, w czerwonych 
frakach, z błękitnymi 
wyłogami. W loku nad czołem. W złotych łańcuchach. W uszach.
Złotych.
Chwytając kij pogwizduje „besame mucho”, ledwo widocznie tańczy z kijem w rytm 
muzyki, trzyma go jak 
„laskę”, obejmuje ją. Chwyta kij obiema rękami za sobą.
Przeciąga się. Wystające ze szkarłatów części ciała ma złoto brązowe, o jeden 
odcień ciemniejsze od 
prawdziwego złota kolczyka i bransolety. A włosy jeszcze
jaśniejsze, z żółtymi kosmykami pasemek. Sam przy stole?
„Hej, jak się w to gra, właściwie?” - zaczepiam go w myślach, ale jestem daleko, 
a nie chcę widzieć jego 
zdziwionego spojrzenia, gdy będę przeciskał się
do niego przez całą salę. Bo w końcu to sala.
Przepływają przeze mnie głosy i kolory. Staram się nie wypuszczać ich dalej. Ale 
na przykład zapachy nie 
zawsze chcą we mnie pozostać. Jestem wyczulony
tylko na kilka najordynarniejszych barw - jak w Biblii i tych wszystkich 
Odysejach. Czerwony - złoty - czarny - 
błękitny. Reszta nie jest milczeniem, ale
jednak królewskie kolory krzyczą.
Królewskie? Cyrkowe?
... wróć do Sorrento...
Wchodzi kilka podstarzałych kur(acjuszek). Te zawsze mają wielkie piersi. Opięte 
białymi bluzkami, na nich, 
na poduszkach biustu, jak na wystawie. Szafiry
- brylanty.
Budka z lodami cała w zapalających się i gasnących światełkach. Oczywiście w 
prakolorach. Na moje 
barbarzyńskie oczy.
Sztuczny raik,
sztuczny gaik,
i światełka,
i piekiełka.
Jak z tymi lampkami kontrastuje brudne wiadro, którym kobieta w wyplamionym 
fartuchu wlewa (lody?) do 
pojemnika w budce. Banał - kolorowe światełka-świecidełka
podszyte są brudnymi wiadrami. Miga odblaskowy blichtr. W wypomadowanych włosach 
podstarzałych 
playbojów miarowo pulsują kolorowe światełka.
Żeby życie miało smaczek
raz dziewczynka, raz chłopaczek.
Obracam się. Kto to powiedział? A, siedzi obok mnie, cały na biało i pije 
campari w wysmukłym kieliszku. 
Dodać tylko palmę i reklama biura podróży gotowa.
Do tego nie trzeba nawet pieniędzy: kilka plastikowych rekwizytów high-life'u, 
zakurzona palma odświeżana 
przed każdym aktem, lekko już sponiewierana parasolka
w kieliszku. Wbita w śmierdzącą wodę ufarbowaną na campari.
Człowiek składa się w siedemdziesięciu procentach z campari. Reszta to lód?
Zgadało się, że oboje nie mamy nic, ale przecież pokazujemy więcej od tych 
tłustych tatusiów, oni mają swoje 
kamery wideo, dobre tylko do amatorskich pornosów,
nie?
- Pójdziemy? Na poszukiwanie szczęścia?
- Zimno się robi...
Nad całym uzdrowiskiem robi się ciemno. W naszym teatrzyku na wszystkie lampy 
rzucamy chusty naszych 
mam i cioć. Trzęsiemy kukiełkami, sypiemy z góry cukier
i mąkę.
- Coś ty tam mówił?
- Że o tym chłopaczku? - wyciągnął w moją stronę rękę z tombakowym sygnetem. Ma 
niebieskie oczy, jak 
campari (reszta to lód?). „Na śniadanie kupimy chyba
pomidora” - miga strzępek rozmowy staruszka ze staruszką.
- Trzeba by cię na babę przerobić, pięęękna będzie z ciebie laska... Tylko to 
trochę potrwa, ale mamy czas, do 
wieczora daleko. A potem - na milionerów!
- i mruga okiem, a na jego zimnej i rybiej twarzy pojawia się uśmiech, taki 
blady, mokrawy uśmiech człowieka o 
jasnej karnacji i wąskich ustach.
Więc to tak? Pół żartem - pół serio? On w roli Marilyn Monroe, Marilyn w roli 
łowczyni milionerów? I w finale 
„Diamonds Are A Girl’s Best Friend”? Tylko
tam było dwóch, czy i on ma się przebrać?
- Z tym może być trochę kłopotu, to nie jest znowu tak einfach. Trzeba wytoczyć 
wojnę włosom, wydepilować 
wszystko, zarost, kupić szminki, kiecki, cały
ten burdel. Masz na to szmal?
Więc jednak cyrk, szampan i złotko od kawy. I gwiazdki.
- Zapal sobie, stary, jak ty się nazywasz, właściwie? Więc burdel, powiadasz? 
Czekaj, czekaj, znam tu kobitkę z 
agencji, nieźle koszą zresztą. Pani Henia,
ona nam pożyczy, ma tego cały karawan. Kiecek. Złotych, bracie. Przed nami ganze 
nacht! Nie wrócimy bez 
szmalu. A wtedy, do Szwecji! Promem. W czarnych
okularach. - Do automatu „Mario. The Fisher” podchodzi mama z dziewczynką ze 
śmiesznymi kokardkami. 
Wrzucają kolejne monety i patrzą jak łapka ześlizguje
się z maskotki. Ale nie wierzą. Ojciec, który właśnie do nich doszedł, wysupłuje 
kolejne pieniążki, idzie 
rozmienić do okienka. Kolejka do automatu narasta,
każdy wierzy w swoją wygraną.
- Albo, jak już, to od razu do Chicago. Tam w błękitną landarę, i aleją 
nadziewaną prawdziwymi palmami. Nie 
to, co tu - poprzycinali topole wzdłuż promenady,
żeby wyglądały jak palmy. Wiesz, jest tu taki hotel, Amber Baltic. Tam 
pójdziemy, ale nie do drink baru, tylko 
na dancing, płatne za wstęp. Tam już hołota
nie dochodzi, bo trzeba zapłacić. Sama tylko pieprzona finasjera i te wszystkie 
Kasie Figury, co to na 
promenadzie poodciskały swoje łapki w złocie. Oj,
złotko, złotko, złota hołotko... - chmury zakrywają całe niebo. Zaczyna lać. 
Wiatr strąca ze stolika papierową 
tackę z resztką frytek. Po kimś. Łapię ją,
zgniatam w kulę, ugniatam z serwetkami i rzucam w niego. Wiatr znosi, ale 
złapał.
- Są ludzie, co mają kupę szmalu, a nie potrafią tak żyć. Tak jak my z byle 
stówką. Kupują w telewizji torby do 
pakowania starych szmat, kupują wieszaki,
specjalne noże. Do krojenia mięsa. I drewna. Kupują całe wyposażenie do 
majsterkowania i potem wszystko 
naprawiają. Potem kupują specjalne torby, aby to
wszystko poupychać na strychu - zapalił kulę z tektury. Może chciał mi ją 
rzucić, zapaloną? Żeby było trochę 
jak w „Popiele i diamencie”. Z tymi kieliszkami
i rozrachunkami. Ale kula na szczęście nie chciała się palić. Rozleciała się 
tylko jeszcze bardziej. Automat piał 
zwycięsko elektronicznymi dźwiękami.
Maskotka już, już u wylotu, ześlizguje się nagle miękko i opada na stos innych 
kolorowych szmatek. Coraz 
więcej gapiów chce spróbować szczęścia.
- Bywają takie filmy, podłe, polskie. Dwóch kolesi spotyka się na dworcu w 
jakichś tam Koluszkach. 
Postanawiają podbić świat i wyjechać do jakiegoś tam
Chicago. Wyruszają na poszukiwania szczęścia i spijają się w końcu jak dzikie 
świnie. Rano lądują w jakiejś 
knajpie i leczą kaca. Knajpa może nazywać się
Chicago, choć to już nie do zniesienia... O ile nie nazywała się już wcześniej 
Rzym.
Szum morza dochodzi aż do knajpki i przynosi ze sobą zapach. Razem z nim dociera 
czerwony, plastikowy 
kubek po coca-coli. Najbliższe budki, wystawiające
kiczowate landszafty zaczynają moknąć. Sprzedawcy ochraniają swoje dzieła folią 
i workami. Przecieka, ale 
farba kładziona jest grubo, topornie. Nic jej
nie zaszkodzi.
- No, czas na nas. - podrywa się ze stolika. Teraz dopiero widać, że jego białe 
ubranie nie jest nieskazitelne, a 
spodnie wiszą na tyłku jak worek. - Tym
razem kręcimy nie jakieś tam polskie smęty, tylko prawdziwego thrillera.
Wychodzimy na mokrą promenadę. Deszcz padał może kilka minut, już wszystko, co 
mokre, lśni w słońcu. 
Palimy idąc. Nawzajem pokazujemy sobie to ten, to tamten
drobiazg na straganach wzdłuż chodnika. Matki z drącymi się dziećmi, poobkładane 
reklamówkami z mnóstwem 
piasku na dnie. Ich odciski na palcach nóg. Kolejny
automat do wyławiania maskotek „Mario. The Fisher”, jeszcze bardziej oblegany.
Po lewej mijamy kilka kiosków i budek warzywnych. Tu jedno z wielu zejść do 
morza. Samo morze nie jest w 
centrum uwagi. Choć ciągnie. Ale jeszcze bardziej
ciągną inne rzeczy. Morze działa, dopiero, gdy się je zobaczy, zejdzie. Wtedy 
trudno wrócić. Póki jednak jest 
przesłonięte budami i tarasami kawiarń, nie
działa, bo nie obiecuje wydawania ani zarabiania szmalu. Nie zachęca migocącymi 
gwiazdkami, neonami.
Nie jest ani czerwone, ani złote, ani czarne.
Choć bywa każdym z tych kolorów.
^
- Jestem As! - mizdrzy się bardzo bogata i mocno umalowana kobieta, obejmując 
Adama na tarasie hotelu 
Amber - Ja jestem As, bo wszystko robię tyyyylko jeden
raz! Hi, hi, hi!
- Hi - hi - hi - co podać?!
Lazzania!
Adam otwiera jej buzię i obejmując wypudrowaną szczękę, wpycha do środka duży 
palec wysmarowany. Nie 
wiem czym, nie uważałem.
- Ugryzę! Jakem As!
- Ale... Tylko jeden raz! Hi hi! - taras jest rozświetlony, parasole z napisami 
„eduscho” drżą impresjonistycznie.
- Więc mam mu pożyczyć moją kieckę?! Nie mogę... Hi hi! To dobre! A ile masz, 
mała, hi! hi! w biuście? Co? 
W cyckach, ile masz? - i prycha kawą w biały
obrus. Szminka aż wypaćkała zęby, drobne kropelki świeżej kawy natychmiast 
wsiąkają w nieskazitelną biel 
nakrochmalonego obrusa.
Znowu zanosi się na upał. Mewy kołują nad plażą. Nikt ze zgromadzonych nie wie, 
czy to na deszcz.
- Zrób coś, żeby ona zapłaciła ten rachunek - szepczę do ucha Adama.
- Co?! Hi! hi!
- Rachunek, no, żeby zapłaciła. Ja jestem akurat spłukany. Wczoraj zgrałem się 
do nitki w kasynie...
Tymczasem kobieta-As wyciąga z lakierowanej torebki lejącą się od złota 
puderniczkę Lancôma i zaczyna się 
grubo pudrować. Jej mała, lisia, jakby francuska
twarz układa się przy tym w miny. Najgorzej ze skórą nad wargami. Trzeba ją 
napiąć, nie rozmazując przy tym 
szminki. Teraz coś chyba wpadło jej do oka,
bo wielkim, srebrnym paznokciem usiłuje znaleźć luźną rzęsę w nawałnicy tuszu.
Ma coś z pięćdziesiątkę.
Bransoletek.
- Pani Henryko, zamówimy jeszcze po kawce? Czy i to zamawia pani tylko jeden 
raz?
- Ach, ja wiem, że to śmieszne, jak się kobiety malują, ale... ACZKOLWIEK! Hi! 
hi! Trza się poprawić, nie? - 
„Taka to z nią rozmowa” - ma wyrażać moje mrugnięcie
do Adama.
Wstaję i rozprostowuję się. Wchodzę do kawiarni, przecinam ją i idę teraz 
oszklonym korytarzem. Po lewej, u 
fryzjera, zielonowłosy chłopak, w butach na
monstrualnie wysokich obcasach, podgala fantazyjnie jakiegoś Murzyna, tak, że 
włosy układają się we wzorki. 
W szafkach równo poukładane profesjonalne kosmetyki.
Dalej, także za szkłem okulary GUCCI. Kreacje od Diora? Nie da się zauważyć 
firmy nie zatrzymując się. 
Wreszcie toaleta, ale z wielką klamką i szczeliną
na dwuzłotówki! Więc nici... Mam nadzieję, że nie rozerwie mi pęcherza. Ale nie 
wracam do stolika. Zejdę na 
pobliską plażę, hotel w końcu ma wydzielony
swój kawałek, ale obok jest już za friko. Nie umiem działać inaczej, jak tylko w 
pojedynkę, żadnych obcych 
wpływów. A niech to, wyciągnę już tę ostatnią
stówkę ukrytą w dowodzie osobistym! Dzisiaj, albo nigdy! Jednym nerwowym ruchem 
zawracam i wchodzę 
prosto do najdroższego fryzjera na wybrzeżu.
- Na dziś jeszcze się dostanę? Ale nie na teraz - dodaję szybko, bo przez szkło 
już widzę zaniepokojenie Adama 
na tarasie. No, może więcej się domyślam.
- Na siódmą?
- OK - imię rzucam krótko, nonszalancko, jak kluczyki do samochodu. Co ja robię? 
Ostatnią stówę wydaję na 
fryzjera i wstęp na najdroższy bankiet? Nikodem
Dyzma zakichany?
Więc jestem playboyem, muszę załatwić kasę, a potem zamieszkać sobie w tym całym 
Amberze.
Wydłubuję z dżinsów pogiętego Marlboro, bo ostatnio myślenie sprawia mi coraz 
więcej trudności, szczególnie 
myślenie „na sucho”. Jak to ona mówiła? „Tylko
jeden raz”? No dobra, może i tak. Może i tak...
^
Pensjonat, w którym mieszka pewien zubożały playboy, nie jest bynajmniej daczą, 
choć do jego okien dochodzi 
szum morza, więc gdyby ktoś się uparł, mógłby
zamknąć ten pejzaż w kółku okładki Harlequina.
Ale nie - mój pensjonat jest ruiną z czasów komuny. Od tamtego czasu nic tu się 
nie zmieniło, w pokoju mam 
radio „Narew”. Przedwojenny budynek nie był chyba
nigdy odnawiany.
„Błyskawica IX”.
Pokój z głuchą pokojową, prysznicami na dole (tylko do 22:00), z umywalką i 
ciepłą wodą - dwudziestaka za 
noc. Umywalka od razu się zatkała i trzeba wybierać
wodę butelkami po whisky, wlewać do blaszanego wiadra i potem, w nocy, gdy nikt 
nie widzi, z dziesięć razy 
obrócić do kibla na półpiętrze. Co gorsze -
woda ta cuchnie szczyną i taki też ma kolor, bo w nocy playboyom nie zawsze chce 
się schodzić do kibla. Poza 
tym odkryłem, że pościel ma pluskwy! Zresztą
łóżko jest najgorsze - wąskie i trzeszczy. Na drzwiach - dwie naklejki: 
samochodowy PL i reklama „Era. Świat 
bez granic”. Mam szafę z dwoma wieszakami,
tackę z niepotrzebnym talerzem, stolik jak wszystkie powierzchnie zawalony 
rzeczami. Przez okno widać pranie 
na sznurkach, głównie kąpielówki i skarpety,
widać też zaparkowanego malucha, dalej okna „Błyskawicy X”, w końcu wąską, 
boczną uliczkę. Boczną od 
promenady.
Całe M wyglądają, jakby od upadku komuny tylko waliły się w gruzy, dopiero 
promenada łączy w sobie 
wszystkie czasy i odcienie. Najwięcej tu Ulicy Krokodyli.
Najmniej już lat dwudziestych. Stosunkowo dużo prominenckich lat 
osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Te 
ich niby luksusowe hotele jak bloki, te niby
wystawne restauracje z powystawianymi śledziami w oleju na wystawce za szkłem. 
To wszystko współistnieje. 
Szlachetna synchronia.
Dworzec jak zwykle w Polsce jest poza czasem. Zawsze melancholijny i obskurny 
wychodek przestrzeni. Jak te 
obszczane bramy, które tak lubią umieszczać
poeci na okładkach swoich tomików.
U nas, w Pollenie.
Nie ma rady, umywalka jest zapchana, a woda sięga aż do jej brzegu. Nie ogolę 
się nad nią. Biorę starą 
reklamówkę z piaskiem i potłuczonymi muszelkami na
dnie, wtykam tam szampon, ręcznik i zwlekam się na dół, pod prysznic. Z 
półpiętra zawracam jeszcze raz. 
Znowu trzeba kluczem otwierać pokój. Klucz znowu
się zacina. Zapomniałem golenia! Trzeba to zabrać pod prysznic. I znowu klucz. 
Docisnąć mocno drzwi, a 
czasem i to nie pomaga. Wtedy nie obejdzie się bez
otwarcia ich, poruszenia zasuwką od wewnątrz i teraz powinno już się zamknąć. 
Nazywam to „rozruszać 
zasuwkę”. Na korytarzu zapaszki. Klapki klapią na schodach.
Bąbelki - gwiazdki - pianki.
^
Ha - ha - ha.
- Oglądacie swoje ulubione zwariowane rodzeństwo! Krooowa i kurczak!
Rozdzieram cukier. Napakowanego barmana do reszty pochłonął mały telewizorek 
zawieszony nad niskim 
sufitem. Lato z krową i kurczakiem!
Grzebię w pamięci i staram się wyłuskać z tego coś dla siebie, ale moja głowa 
jest pusta, jakbym nie miał żadnej 
przeszłości, jakbym narodził się właśnie
teraz, tu, przy tej stygnącej kawie.
- Zapnijcie pasy! Mam zamiar nadrobić stracony czas!
Bywają takie momenty, że staję się jakby przeźroczysty. Nie mam żadnych gustów 
ani poglądów, mogę 
zaakceptować pierwsze z brzegu. Nie wiem, chociażby, czy
lubię kreskówki. Mogę lubić. Barman zaśmiewa się w głos, rechoce oparty jedną 
ręką rzeźnika o połyskujący 
blat. Dłoń podpiera wygoloną na łyso czachę opiętą
czerwoną siatką bejsbolówki. Błękitne oczy dziecka toną w nawałach różowego 
ciała. Uśmiecham się też pod 
nosem, bo w jego oczach dostrzegam zjednoczenia
się z kimś w śmiechu. Zaraz będę się tu dla niego zarykiwał! Może pójdę na 
pobliską siłownię i też przerobię się 
na prawdziwego faceta. Miała być babka,
będzie facet. Zawsze przebieranka.
- Daarmowa przyczepa! Daarmowa przyczepa! Zwierzaki, na co czekacie?!
Ha - ha - ha. Lewy kącik mięsistej wargi barmana unosi się w śmiechu, ukazuje 
białe zęby. Moje są oczywiście 
żółte od nikotyny, kaw, herbat, win. Mój rozbiegany
po barze wzrok ślizga się po przedmiotach, a umysł po tematach. Ciągle tylko 
powtarzam: mój, moja. Moje 
zęby. I nagle uświadamiam sobie, że tę m o j ą
cholerną przeźroczystość, brak jakiegokolwiek kośćca, da się usztywnić rzeczami 
mocnymi. Takimi jak 
czerwone Malborasy i wódka Absolut. Albo ciężkie żelastwo
na siłowni. Że już po kilku chwilach takiej kuracji, nabiera się kręgosłupa. Wie 
się, kim się jest i co się lubi. Wie 
się też dokładnie, czego się właśnie
nie lubi.
- Można pięćdziesiąteczkę?
Bez słowa rusza w kierunku wiszących denkami do góry butelek. Nie odrywa przy 
tym wzroku od ekranu.
18:50
Zostać tu, niech wszyscy wyjadą, zostać po sezonie, łowić ryby, z czasem wygrać 
przetarg na jedną z tych bud 
jarmarcznych, których tyle na promenadzie,
sprzedawać podróby Zippo. Ale wcześniej dorobić się na bursztynach, tych 
znajdowanych o piątej rano, na które 
się chodzi, jak na grzyby, a potem sprzedaje
w Szwecji.
- Gdzie ja jestem?!
- Jesteśmy w Afryce, synku. Twoja mama i ja pomyśleliśmy, że to będzie niezła 
zabawa wybrać się na Safari z 
bobrem Grisley!
Tak więc się pewien ubogi playboy zanurza się w swoich marzeniach (może jeszcze 
jakaś dziewczyna na tej 
plaży, co?), robi to, bo po prostu jest ubogim playboyem,
ma dobry gust, ceni malowniczość, jest romantyczny. Ten playboy to ja, ten 
playboy to ty - mówię do luster, 
których pełno wszędzie w tej knajpce.
- W Afryce są nie tylko bobry Grisley, ale także żyrafy Ludożercy! Hi-hi-hi!!!
- Co to?! O rety! To hieny!
^
Bąbelki - gwiazdki - pianki! Piękni chłopcy ubrani w białe mundurki z błękitnymi 
muszkami pilnują wejścia do 
hotelu, ale od razu widać, że to tylko ozdoba,
prawdziwa ochrona pozostaje ukryta. Przed oświetlone drzwi, podjazdem, 
zajeżdżają białe, ogromne i długie 
samochody. Kobiety w białych futerkach wychodzą
z nich z trudem, jakby nie mogły unieść stosów biżuterii. Rozświetlone niebo 
koloru campari zlewa się z 
morzem. Butelka szampana szczytuje.
Na dancing „Plaża” tymi schodami w dół.
- 40 zł.
- Reszty nie trzeba.
Przedzieram się przez tłum ochroniarzy stłoczony w drzwiach. Wpadam w sam środek 
zapachów. Ale nie 
bankietowych, o nie - tu pachnie różem, pudrami, migdałami,
jak w teatralnej garderobie. Gruba forsa, od razu widać. Nie, to nie Victoria, 
ani nawet Marriott. Ubrałem się, jak 
mogłem najlepiej, może nikt nie wysonduje
tej resztki ze stówki w kieszeni. Cecha definicyjna mężczyzn - bicepsy jak uda, 
jak bochny chleba. Rozciągnięte 
do pęknięcia rękawki drogich T-shirtów
Kleina. Czarne lub białe. Taka perspektywa. A kobieta - wysoki patyk w złotej 
sukni, cały w złotych pudrach, 
brokatach, zapachach, lokach, o wydelikaconej
twarzy, jakby nigdy nie opuściła hotelu. Żadnych, absolutnie żadnych niemieckich 
emerytów.
Basen. Wokół niego stoły wyściełane szkarłatnym aksamitem. Dalej, w sali obok, 
parkiet, jak drugi, pusty basen, 
obudowany drewnem, wokół stoliki w „lożach”,
wszystko wyściełane w kolorach pierwotnych. Chmary playboyów. Jak wielki zlot 
sobowtórów Elvisa Presleya. 
Kurtki ze skóry ufarbowanej w kształt flagi Stanów.
Pomiędzy rękawem, a ręką - wiadomo, co.
Wszędzie TO.
- Uwaga! - Znany z telewizji DJ (głos typowo radiowy) przerwał swój nieprzerwany 
tok wypowiedzi. Na pewno 
jest na amfie, nikt nie potrafiłby się bez niej
tak podniecić.
- Uwaga! Pewna pani... Zgubiono pierścionek złoty... z brylantem wielkości 
kasztana...
Sala nie wstrzymuje oddechu, ani nawet nie przerywa specjalnie rozmów. „Wiesz, 
Andrzej, ja tak samo 
zgubiłam, cośmy jechali do Bełchatowa, a potem byłam
już pewna, że ta Jolka kradnie.”
- Na znalazcę czeka tysiąc złotych nagrody! - Życzymy powodzenia - dodaje od 
siebie, jakby mruczy w 
mikrofon, nie - jakby chuchał w niego, sprawdzał, czy
żyje, działa.
Tylko jeden raz... Zaszumiały mi nagle w głowie słowa kobiety - lisa, asa, nie 
ważne, sprawa przestawienia liter. 
I tak ma lisią twarz. Więc raz. Ale oto
przedarłem się już do barku (chyba półkilometrowego). Tu największy tłum, ręce 
ze stuzłotówkami wyrywają 
się, jedna przez drugą, w stronę kilku chłopaczków.
W ich oczach, mimo bardzo młodego wieku, odbija się niesłychana wprost i nieco 
obrzydliwa znajomość życia. 
Błyskają złote zegarki Cartiera. Rękawy błękitnych,
różowych, białych garniturów brudzą się o rozlane na blacie alkohole. Papierosy 
Davidoff wżerają się w 
pachnące liliami i pudrami włosy jakiejś królewny.
Sypie się brokat, trzepoczą niebiesko - złote rzęsy. Latają pióra, pastelowe 
lotki pływają po powierzchni 
szampana.
- Proszę pana! - Proszę pana!
- Dwa razy ballantines! - Raz czysta!
- Lufka z lodem! Trzy razy!
- Lufka dla młodego! Powiedziałem!
- Kurwa, młody, mówię do ciebie!
To „kurwa” mówi facet ubrany w granitowy garnitur od Armaniego, z zegarkiem 
Cartiera, o długich, czarnych 
włosach spiętych w koński ogon. Mruga do mnie.
Odgarniam czarny lok nad czołem. Uśmiecham się wszystkimi sztucznymi zębami. W 
brodzie robi mi się dołek.
- Proszę pana! Paanie! - na jego twarzy pojawia się straszliwie pospolity, 
pijany uśmieszek przerwany przez 
czknięcie. I to „panie” wypada jak ze speluny.
Co za połączenie pospolitości i najlepszego stylu. Ech, złotko, złotko, złota 
hołotko...
- Paanie... - inni też dołączają się do nas. Może to poskutkuje, to pijackie, 
rozchwiane, zaakcentowane na końcu 
czkinięciem. I oczywiście - skutkuje. Faceci
zarzucają chłopaka banknotami i zamówieniami. Też muszę coś zamówić. Większość 
jednak kupuje na kartę, na 
numer pokoju. A studolarówkę to tylko tak, do
kieszeni, it’s for you, cholera jasna, it’s for you, a for me co?!
^
Dookoła basenu wyrastają marmurowe balustradki, o które opierają szklaneczki i 
popielniczki patrzący na wodę. 
To samo dzieje się z balustradkami dookoła
parkietu. Można podsłuchiwać, łapać strzępki rozmów, jak confetti:
„zrzucić jeszcze to pare kilo”,
„mnie też już stuknęło, co miało stuknąć, trzeba będzie dać się odessać. 
Przynajmniej w udach”,
„Nor Andro 19. 60 kapsułek.”
„Ksenadryna”.
„Stenadiol...”
Wlepiam oczy w powierzchnię basenu, oświetloną lampami stylizowanymi na 
amerykańskie casino, co wystają 
z balustrad i odbijają się w wodzie. Nic nie widać,
w każdym razie żadnych pierścionków. Choć właściwie źle mówię - gdy się tak 
wpatruje, to wszędzie widać 
całe zatrzęsienie pierścionków, każdy kamyczek
w basenie, każdy śmieć na dywanach wygląda jak nabijane brylantami złoto. Ot, 
niedopałek, a z daleka jaka 
iluzja... Cena musi być o wiele wyższa, na pewno
mocno nagrodę przewyższa... A może to tylko chwyt reklamowy? Nie tym tu 
imponować tysiączkiem... I kiedy 
tak wypatruję tego pierścionka, pod jednym ze
stolików miga mi coś białego. Brylant?! Usiłuję nie zwrócić na siebie uwagi, 
choć po tej zapowiedzi o nagrodzie 
myszkowanie pod stołami raczej rzuca się
w oczy. Nie, to jakaś tabletka, duża, biała. Chowam do kieszeni pomiędzy 
breloczek (obrzydliwy, z 
„Błyskawicy”) a złotą zapalniczkę.
„Gdzie my położymy linoleum, na marmur?”
„A chce ci się czyścić te schody”?
„Natomiast gdyby wyłączyć serwer...”
„Ale to trzeba by wszystkim użytkownikom wysłać maila...”
Więc jeśli to chwyt, to może być obliczony tylko na takiego wynędzniałego 
playboya jak ja. Komu innemu 
imponować tysiączkiem, albo pierścionkiem? Ale nie
- czyżby? No tak, biednemu zawsze wiatr - znalazła go właśnie jakaś wystrojona 
pizda, i tak po uszy w złocie, a 
na dodatek chyba trzynastoletnia. Blond
loczki, brylanty na biuściku, otoczona mafiozami. Śmieje się, ale widać 
wyraźnie, że od paru lat nie jest to już 
najniewinniejszy uśmiech. Raczej niewinność
spotyka się tu z jakimś młodziutkim kurestwem, jakby rodem z reklam, kiedy 
podlotek udaje, że mu pomógł 
krem przeciw zmarszczkom dla kobiet po czterdziestce.
- Znalazł się pierścionek, znalazł się! Gratulujemy - w głosie wodzireja nie ma 
ani odrobiny zdziwienia. Coś tam 
szepcą wokół szczęśliwej trzynastolatki
i w końcu któryś z jej mafiozów podchodzi do wodzireja, krokiem Lindy, jakby 
miał mu zaraz położyć ciężką 
rękę na ramieniu i chuchnąć w ucho krótkie
- Przyjacielu...
Ale widocznie wyszeptał coś mniej złowieszczego, bo DJ czulej objął mikrofon:
- Panie i panowie! Pani była tak wspaniała, że... No - wzruszenie na chwilę 
odebrało mu mowę -
SZAMPAN DLA WSZYYYYSTKICH
Aż do wyczerpania tego tysiączka?! W każdym razie - będzie co pić! I z kim? Aż 
tu mnie dopadłaś, Nastazjo 
Filipowna? Biorę swój kieliszek i nareszcie krokiem
osoby, która coś zamówiła, idę w kierunku królewny. Mam zamiar zapytać ją, czy 
nażarła się już życia, i jak to 
smakuje. Czy to gorąca sperma popita czarnym
Johny Walkerem, czy wiatr obcego morza z jego wszystkimi atrakcjami? A może 
gorzki smak rzygów w 
ubabranych najdroższą szminką ustach? Albo wszystko na
raz? Sytość. Czy sytość wszystkiego, czy o to warto?
„Djeka-duraboljen”
„Eta praharmon?”
„Stjerid...”
Ale, ale, drogi panie playboyu, idź pan lepiej do kafejek dla ludu, idź tam, 
gdzie grajkowie grają teraz bessame 
mucho, a malarczyki malują dzieci i podrywają
ich mamy, idź lepiej napić się piwa na molo, popatrzyć na gwiazdy pływające w 
morzu. Idź, panie playbou, 
robić oczko do kuchcików, kręcących na uliczkach
szaszłyki, idź krokiem lekkim, krokiem lekko rozkołysanym. Nie ma co tu 
zostawać, bo twoja królewna 
najwyraźniej bogata, lecz nieszczęśliwa, a to dla pana
pióra konwencja zabójcza. Kiedy bowiem jesteś w ubikacji, aby nieznacznie 
popryskać się zabranym ze sobą 
przezornie Farenheitem, i dotknąć twardej od lakieru
skorupy włosów, widzisz...
- Ty skurwielu, wypchaj się nim - skamle śpiewnie królewna, i zezuje kapiącym 
tuszem okiem na jednego z 
napakowanych mafiozów, który usiłuje ściągnąć jej
z palca wielki pierścionek z brylantem. - Więc nie oddała go wodzirejowi?
- Spierdalaj! Żebyś mi więcej nie przychodził. Paszoł w chuj! Suka ty 
pasledniaja! Stojat kak chuji! Pizdjec jemu 
prisniłsa! - I tu mafiozo nie wytrzymuje
i bach ją w papę - raz - bach - drugi raz, na odlew. Księżniczka wyrywa mu się i 
rzuca w kierunku kabiny. Goryl 
szarpnął ją za białe futerko. Poleciało.
Trzasnęły drzwi (jak puderniczka?) i królowa balu znika w bezpiecznym wnętrzu, 
płakać w papierową koronę. 
Zgrzyt zamka. Mafiozo wypluwa do umywalki cygaro
i podrzuca pierścionek. Jego mina mówi „sama tego chciała, głupia pinda”. A do 
mnie
- Nu, czto?
Jakby tego było mało, już przy samym wyjściu drogę zastępuje mi dwóch Jugoli. 
Też cali w złocie, wygląda na 
to, że to tu obowiązujące znaki rozpoznawcze.
- Ej! Kurwów szukamy. Są tu kurwy? - szepnął do mnie poufale jeden z nich ani na 
chwilę nie przestając wodzić 
oczyma po sali.
- Tam jedna taka siedzi zamknięta w klozecie - rzucam i w nogi. Nagle czuję na 
karku silny uścisk, odwracam 
się,
Adam. W tym samym, co w dzień, białym, jeszcze mocniej wyplamionym kompleciku. 
Jeszcze bardziej 
wstawiony, z jeszcze większą parasolką w kieliszku z jeszcze
zimniejszym campari.
- A gdzie podziałeś swojego Asa?
- Przykra sprawa, nawet nie uwierzysz - uwiesił się na mnie. - Zaraz jak 
uciekłeś, ona cię... ona się na ciebie 
szykowała. Nie na mnie. Poleciała Cię szukać,
weszła tam do kibla, wrzuciła te pieprzone dwa złote i się zatrzasnęła w środku. 
A że weszła do męskiego, to się 
wstydziła wołać pomocy. W końcu załatwiłem
jej jakąś pomoc. Myślałem, że mi coś za to skapnie, ale baba nie dla mnie trzyma 
kasę. Powinna tu być lada 
moment. Stroi się w pokoju, na trzecim piętrze.
Ma cały pokój w manekinach, takich rozkładanych, podróżnych, a na nich - same 
boa z piór i suknie, peruki... 
Ona w ogóle jest psychiczna, bierze jakieś
prochy, cholera ją wie. Jeśli nie chcesz kłopotów, zmykaj stąd. Albo lepiej - 
razem.
Ale, ale, drogi panie, właśnie wtedy odechciało ci się ucieczki, zachciało się 
być prawdziwym, grzecznym 
playboyem, żigolakiem. Zanim jednak na naszej scenie
pojawi się pani o wąskiej twarzy lisa, odsłońmy jeszcze tę najgłębszą kurtynę, 
otwórzmy nowe sale. Do roboty, 
panie playboyu! Sypiemy w naszym teatrzyku
róże ze słoika, otulamy pudełko sceny starymi, koronkowymi firankami, rzucamy na 
to światło z latarki i lamp.
W sali z basenem z nieba lecą płatki róż, jak w hollywoodzkiej adaptacji „Quo 
vadis”. Czy nie należałoby puścić 
na wodę kilku osrebrzonych łabędzi? Chwilowo
jednak siadam przy jedynym wolnym stoliku (na innych pustych są tabliczki 
reserve). Obok mnie siedzi większe 
towarzystwo i rozmawia o mailach. Tyle do
mnie dochodzi. Po prawej Niemcy, przede mną jakiś przerażająco napakowany 
sterydziaż w czarnej, skórzanej 
kamizelce bez rękawów, a za mną... Witaj, Nastia,
Nastuszka...
Nuovi Russi!
Ich kartoflane twarze wystające z diorów i chanelów to ekstrakt sprzeczności, 
czyli -
prawdziwe sprzeczności - prawdziwi Ruscy. Sprzeczności to ich specjalność, więc 
Nowi Ruscy ze swoimi 
gębusiami i cygarami w nich są chyba najbardziej rosyjscy.
I właśnie Ruscy przyszli tu z dziećmi, tu, do tej świątyni rozpusty, w której na 
dodatek grasuje niebezpieczny 
wysłannik szatana, przebrany za playboya.
Ten wysłannik ma tu swoje interesy, na pewno nie czyste. A że interesy Nowych 
Ruskich też do kryształowych 
nie należą, mam więc tu naturalnych sprzymierzeńców!
Radio Narew mówiło
że pięciu jednego zabiło!
Ruscy mają ten sam kontrast pomiędzy twarzami, w które wpisane są wieloletnie 
męczarnie i liszaje miejskich 
szaletów, a świeżymi dekoracjami w postaci odwróconej
piramidy brylantów na zniszczonym dekolcie. Ten sam, co ci przy barze, od 
„panie, panie”. Ach, Nastia, 
Nastuszka... Jest ich dużo, większość to mężczyźni
w średnim wieku, wyraźnie nie-napakowani, mimo swojej trzydziestki z brzuchami, 
z zapadniętymi klatkami 
piersiowymi, lekko łysiejący. Tak, tak, ciała zmienić
najtrudniej, a wyraz twarzy, w który wpisane jest wszystko, jeszcze sprzed 
okresu prosperity - tylko operacjami 
plastycznymi. Kobiety - te już trochę lepiej
sobie radzą, poodsysały tłuszcz, porobiły liftingi. Ale widać, że są z innego, 
jakby gorszego materiału, niż np. 
Angielki. Zdradzają je jakieś krostki,
pieprzyki, myszki. Za duże nosy, zbyt odstające uszy. Tak, tak, wtedy, w latach 
sześćdziesiątych, te nosy 
nawąchały się zbyt wielu smrodów liszajowatych
kamienic, aby móc teraz być beztroskie i głupiutkie, jak u Amerykanek. Ach, 
Ruscy, Ruscy, niechby wnieśli tu 
trochę życia, rozpusty, rozrzutności i rozpasania!
Sing! Sing!
Nastia, Nastuszka, wrzucaj do pieca paczki z tysiączkami.
Tylko jakby tu się do nich dosiąść? Mają kilku ochroniarzy i to najwyraźniej 
uzbrojonych, polskiej firmy 
ORION. To dobra firma i produkuje niezłych ochroniarzy.
Można ich ładować przenośną ładowarką. Jedyne wyjście - upić ich. Jak? Szybki 
rachunek. Zostało 30 zł. Jeśli je 
wydam, nie opłacę sobie następnej nocy
w „Błyskawicy”. Co tu można kupić za trzydziestaka? Coca colę! Puszka coli za 
jedną noc. No dobra, jak się 
chce być playboyem, to trzeba ostatnie pieniążki
rzucać w casinie życia. Lekką ręką. W ogóle wszystko lekko.
- Co, mały? Hi! Hi! Odnalazł się młody! A gdzieś ty cycki podziała? Co?
- Pani Henryko! Z nieba mi pani spada!
- Jakem As, mam spadochron... - pokazuje na wielki woal wieczorowej sukni. Ma 
spadochron, ale ma też to, co 
playboye lubią najbardziej.
- Pani jest jak deus ex machina, pani musi wnieść tu trochę życia! Pani Heniu! 
Heńka!
- Na co masz ochotę? - mrugnęła i skierowała ciężki wzrok w kierunku bufetu, do 
którego wciąż nie można było 
się dostać. - Zabieraj Adama i wsiadamy w samochód.
Tu śmierdzi mafią!
Ale Adam akurat gdzieś się zapodział. Szukałem go wszędzie, aż wreszcie wszedłem 
do tego operetkowego 
kibla z kolumienkami. Opieram się ciężko o marmur
i w lustro. Ledwo dostrzegalnym ruchem przesuwam po włosach, oblizuję wargi. 
Postawiony obok kieliszek 
szampana upada mi na marmur podłogi. Staję się cielesny
jak świnia w złotej klatce. Inni też - wchodzą i od razu zauważają, że mają 
ciało. Zaczynają się 
przypudrowywać, wkładać sobie koszulę w spodnie. W lustrze
dopiero tu dociera do nich, że mają wypieki. Tu czujemy podniecenie. Oblizujemy 
wargi. Kobiety upychają 
sobie silikon, poprawiają protezy. Kieliszek szampana
dopiero tu, gdy chybotliwie stoi na sedesie, uświadamia nam, że składamy się z 
kilu musujących substancji, z 
których większość prędzej czy później poczuje
nagłą potrzebę eksplozji.
Do tych eksplozji tu jest najlepsze miejsce.
^
I kiedy tak szukam Adama, ta myśl szalona, zabrać ją! Królewnę zabrać! I jej 
mafioza. Albo choć jedno z 
dwojga! Ach - tak - zabrać ich, wsiąść do tego jakiegoś
tam Rolsa pani Heni i... Tak! Tylko zabrać dużo szampana, dużo wszystkiego! Ach, 
Nastia, Nastuszka, pal 
pieniądze, pal tysiączki! Pij szampana, choć za
dużo już tego słowa tu, ale tak dobrze - ma być za dużo, pewien przesyt jest tu 
nawet na miejscu!
Idę więc na poszukiwania księżniczki, tej od pierścionka, i nawet widzę, że 
siedzi przy barze, białą torebkę 
położyła na blacie, twarz na niej i leży. Rozglądam
się za ochroniarzem, nie ma. Ale znajdź tu teraz kogoś: część już pływa w 
basenie, inni śpią nad kieliszkami, 
choć większość wciąż jeszcze przy barze i
na parkiecie, a już wodzirej - ten to chyba jest na amfie:
- Jeszcze raz Britney Spears od naszych przyjaciół z Poznania, którzy - 
przypomnijmy - świętowali wczoraj 
urodziny, przypominam, że bawimy się dzisiaj do
godziny czwartej, o trzeciej kolejka absoluta gratis, dla wszystkich, a teraz 
już Britney Spears i jej OOOPS! I did 
it again!!!
Zaczynają do mnie docierać jakieś hałasy, widzę tłumek przy drzwiach 
wyjściowych, a to pani Henia namówiła 
większą grupę do nocnej eskapady samochodami.
I w Pollenę! Lokajczyki w białych mundurkach znoszą skrzynki szampana, wódek, 
inni - cukierki, kawior - 
wszystko z pobliskiego hotelowego sklepiku. Jeszcze
inni, w równie białych mundurkach, niosą naręcza kartonów z paczkami papierosów. 
Z reklam powstają postaci 
i niosą nam swoje produkty. Napakowani faceci
dźwigają pod pachami Cadillaki, jak kartony papierosów. W naszym teatrzyku 
wyciągamy teraz te 
najjaskrawsze efekty, które celowo trzymaliśmy na koniec
- czerwoną lampkę, sztuczny śnieg, wiatr z wentylatora, resztki lamety.
Gwizd, trzask i pięć gigantycznych samochodów jednocześnie trąbi. Trzask, gwizd 
i dziesięć reflektorów 
jednocześnie przecina mrok. Krzyżują się jak lasery.
Zarzuciło i już mam czyjąś twarz na kolanach. Ludzie poupychani po sześciu, 
siedmiu do wozu, ale co to za 
wozy! W naszym Roverze pachnie fajką, perfumami,
wio! Wjeżdżamy w promenadę. Co oni chcą zrobić? Zjeżdżają w ciemną plażę? Chcą 
jechać tymi landarami 
brzegiem morza?! Zjechać z przepaści wydm?! Bach!
Samochody tną ciemność, wysokie krzaki tną po szybach, w ogóle wszystko tnie, 
hamulce cały czas włączone, 
ale i tak zarzuca. W samochodach wszyscy wstrzymują
oddech, fikniemy kozła, ale już brodzimy w piachu, nasz Rover nieźle sobie 
radzi, może jest napędzany na 
cztery koła. Światła długie odbijają się w wodzie,
morze lekko pofalowane, jedziemy pół brzegiem, pół wodą. We wszystkich 
samochodach dopiero teraz 
powłączali kasety, kompakty, co kto miał, pootwierali
dachy. Widzę to przez szybę, bo naszego nie otworzysz. Paląc jakieś wielkie 
cygaro staram się teraz rozejrzeć, 
kto z nami jedzie w Roverze. I widzę, że
i królewna i jej ochroniarz i nawet jedna z tych Ruskich, że są, a czuję, że i 
na dachu ktoś siedzi, stoi, nie wiem, 
podskakuje może? Ej, nie - przecież
nikogo tam nie ma. Dach jest pusty. Chcę zapalić to cygaro, sięgam więc do 
kieszeni po zapalniczkę. Miga złota 
sztabka, ale w kieszeni wyczuwam coś jeszcze.
Tabletka.
Jak szaleć, to szaleć, bez namysłu wkładam dużą, białą kulkę do ust i popijam 
szampanem. Jednak tabletka jest 
tak wielka, że nie mogę jej przełknąć.
- Nie pchaj w siebie tego gówna, masz tu coś lepszego - pani Henia ma chyba 
prawdziwe LSD.
- Prawdziwe LSD - potwierdza na głos i sama też pakuje sobie do ust prostokątną 
sztabkę.
Mewy kraczą, a raczej nie, mewy nie kraczą, kraczą to kruki kres i krach, kres i 
krach, a mewy piszczą. W 
sąsiednim samochodzie, z otwartym dachem, ustawili
wewnątrz jakby wielką butlę szampana, ustawili się wokół niej.
- Smatri, Wania, niebo w agniu...
Więc to nie wielka butla szampana, tylko wyrzutnia dla rac i rakiet. Jadą 
powoli, a race (drogie, okazałe) 
wylatują i rzygają w niebo. Szum morza miesza
się z hałasami wybuchów. Na to wszystko w sąsiednim samochodzie mają wielki 
magnetofon, czy inną maszynę 
grającą. Dudni techno. Ale nie wszystko tu już
takie filmowe: już ktoś rzyga do wody, race w górę, gość w dół. Na to przy 
każdym wybuchu racy mewy 
podnoszą przeraźliwy krzyk i wzbijają w górę zupełnie
jak ich ogniste sobowtóry. I nagle, czy może zwolna, bo to już jakoś tam 
podskórnie narastało, wszystkich 
ogarnia szał tańca. Ale techno nie daje wielkich
możliwości, ogłupia, wszyscy podrygują monotonnie w rytm jednostajnego 
dudnienia. Bum - bum - bum - bum - 
bum - bum - bum... Ten taniec jakoś brzydko unieważnia
wszystkie moje starania o zdobycie kasy, unieważnia właściwe radio Narew, 
butelki po whisky, Adama, wręcz 
każe dopatrywać się w nim postaci zmyślonej.
Bum - raca leci w górę, rozbłyskuje na zielono, niebiesko, czerwono, aby 
rozsypać się w złoty pył. Bum - bum - 
bum - bum - dudnią już wszystkie samochody,
bym - bum - bum - bum - bum - dudnią wysokie obcasy na dachach cadillaców. Niebo 
jest ciemnogranatowe - 
bum - gwiazdy są srebrne - bum - mewy są krzykliwe
- bum - whisky jest droga.
Ale, ale, co się dzieje? Coraz nowi, coraz dziwniejsi ludzie napływają od strony 
dalekiej plamy hotelu. Panki z 
zielonymi kogutami włosów, kobiety w butach
na monstrualnie wysokich obcasach, w srebrnych kombinezonach. Jadą wśród 
fioletów świateł, wśród dudnień 
Jimiego Tenora.
^
Na plaży jest w tej chwili jasno jak w dzień, ale jesteśmy w części kupionej 
przez hotel. Z naszego samochodu 
widać oświetlony taras, tam też tańczą, ale
coś zupełnie innego. Siadam za kierownicę. Włączam długie. Chcę ruszyć ku 
pobliskiej dzikiej już plaży, ale 
koła utykają w piasku. Tam jest zupełnie ciemno,
nikt nie obserwuje. Ruszam w kocu, a samochody natychmiast też! Nie wyłączając 
świateł, muzyki. Nie 
przestając strzelać racami. Robię kilka metrów, zatrzymuję
się. Ale i one już nie jadą. Wjeżdżamy więc razem w największa ciemność. Teraz 
dopiero te race mają tło, a 
dudnienie muzyki może w pełni zabrzmieć w ciszy
ochlapywanej tylko falami! W pewnym momencie nasze reflektory wydobywają z 
ciemności jakąś parkę, która 
pośpiesznie chowa się w strefę nie objętą światłem.
Z pełnym kieliszkiem wychodzę z Rovera, czy raczej wypadam na piasek, już 
szampan musuje w sypkim, 
żółtym piachu pośród tych wszystkich drewienek i korków,
kamyczków, zaschniętych wodorostów. Czołgam się w kierunku wody, w której 
odbijają się race. Wszędzie 
zapach morza miesza się z siarką. Ta siarka nie od
szatana, oczywiście. Buch - fala przypływa. Buch - znowu przypływa. Buch - i 
znowu. Odwracam się na plecy i 
patrzę w to niebo. Iiiiiiii! Leci fioletowa
plama, rozpryskuje się na moim nosie. Uuuuuu... spada w wodę pomarańczowa 
galareta. Bum - bum - bum - 
bum - bum - pulsuje wszystko.
- Chciałeś być baba to chodź tu, mały... - Na twarzy pani Heni i jeszcze kilku 
innych dziwnych kobiet miga 
czerwone światło. Jeden z samochodów ma policyjnego
koguta, miga nim na czerwono i niebiesko, zastępując z powodzeniem dyskotekę. I 
my w naszym teatrzyku 
jakoś musimy uzyskać ten efekt. Koc rozpostarty na
dwóch krzesłach zamieniamy niepostrzeżenie na żółte i niebieskie szmaty. 
Wygaszamy wszystkie światła. W 
pokoju szumi tylko wentyletor, wieje z całej siły
w granatowy materiał. Morze musi szumieć.
Przyglądam się twarzom tych dziwnych kobiet. Są bardzo duże, wysokie, czarne od 
solarium. Ich plastikowe 
paznokcie... Ich, tak! -
peruki!
I dopiero teraz, kiedy właśnie przestaję powoli kapować, teraz właśnie kapować 
zaczynam. Ta twarz lisa, te tony 
pudru...
I już moja czarna, berlińska skóra poniewiera się pośród piachu, czarna 
podkoszulka zsuwa się z chudych 
ramion, głowę mam zadartą, a chłodny i wilgotny
pędzelek muska karminem moje usta. Jedna z olbrzymek nakłada mi wielką perukę. 
Wiatr targa włosami, wciska 
mi kosmyki do oczu i buzi. Jimi Tenor chrypi
piskliwie wśród przetworzonych komputerowo maszyn grających. Total devastation.
2000 r.
Kurs
Kiedy po raz pierwszy wszedłem do kolorowej sali, uderzył mnie zapach gum do 
żucia. Nie było jeszcze 
wywietrzone po poprzedniej grupie (level D), na tablicy
widniał szczątek jakiegoś napisu z lekcji, w rodzaju: What is Teresa’s opinion 
about life in the 2200?, z tych co 
to straszą po nocach nic nie rozumiejące
sprzątaczki, kawa w kubku z napisem Nescafe Classic dopita była tylko do połowy 
i ten szczegół, niczym jakiś 
nawiedzony Sherlock Holmes, zanotowałem w
pamięci z obsesyjną wręcz dobitnością.
Hi.
Niestety - uśmiechnęła się nerwowo - mam już przekroczony limit. Bo nasza firma 
oferuje zajęcia w małych 
grupach, z native speaker’s, możliwość certyfikatu
FCE, sprzęt, kolorowe sale...
Właściwie chciała powiedzieć tylko o tych grupach, że niby psuję jej właśnie ten 
punkt programu, a dalej poszła 
już z rozmachu, wyuczoną ulotką. Reakcja
łańcuchowa. I pewnie zrezygnowałbym wtedy, gdyby nie ten zapach gumy wrigley’s.
Z piętnastego piętra nowoczesnego gmachu widać było Polskę panicznie 
standaryzującą się, bo i ona chciała 
zdobyć certyfikat. FCP.
Spojrzałem na kobietę, która nazywała samą siebie „native speaker”. Była 
autentycznym strzępkiem dawno 
pożyczonego kumplowi komiksu. Nigdy go nie odzyskałem,
ledwie zdążyłem rzucić okiem. Jakbym tylko naddarł go i ten ochłap obudził się 
teraz we mnie. Miałem ją przed 
sobą -
Księżycowo srebrne buty po uda.
Różowe, obcisłe pończochy.
Połyskujący plastik czarnej, kusej kurteczki.
Na odkrytym dekolcie srebrny medalion nie kryjący zapewne niczyich włosów ani 
zdjęć. Może jakiś certyfikat 
amerykańskiej organizacji - sekcja na UE. Jeszcze
wyżej głowa. Tak - tak było w tamtym komiksie. Obcięte na jeżyka, farbowane na 
blond włosy, olbrzymie rzęsy 
jak u transwestyty. Przepaść czerwonych ust
i wylatująca z nich biała chmurka słów.
Welcome to my group. I hope you’ll enjoy it.
I patrzy, patrzy mi w oczy, czy zrozumiałem. A jak gdyby patrzyła, czy ją 
poznaję z tamtego komiksu. Czy za 
chwilę nad moją głową pojawi się wielka, rozświetlona
żarówka z napisem EUREKA. I - chyba mi się przywidziało - mrugnęła? Tak, ta 
długa rzęsa drgnęła i opadła 
ciężko jak bezwładne skrzydło, rzucając w świetle
neonówek gigantyczny cień na upudrowany policzek.
Zbliżenie - twarz na cały kadr.
Thanks a lot.
Yoy’re welcome.
OK, nie zamierzam się zbytnio przemęczać, co to, to nie, i gdyby nie ten zapach 
gum do żucia i ta twoja 
transwestycka rzęsa, to pewnie wcale bym się nie
pchał.
Hello, my name’s Gabi.
I składa długie, wychudzone palce jak do modlitwy rysując przy tym lakier 
paznokciem o paznokieć. Są długie, 
jak u porno gwiazdy. Gdy ucisza salę delikatnym
„be quiet”, jej paznokieć przecinający krwiste usta tworzy czerwony krzyż, znak 
organizacji ratującej życie 
zaginionym w górach anglistkom, albo wywróconą
na nice flagę szwajcarską. Gdy wskazującym palcem naciska przycisk magnetofonu, 
sztuczność paznokcia 
sprzymierza się z plastikiem sprzętu, czerwona płytka
zawadza o płytkę czarną, i przez ułamek sekundy czerwień migoce zwielokrotniona 
w srebrnych lusterkach 
wystającego napisu SONY. W takich chwilach przypomina
mi się, że w wielu językach słowo „sztuka” pochodzi od „sztuczny”, bo ciągle 
obraca tymi dwoma wyrazami:
It was artificial food for the army.
Do you like art?
$
Terry Carter i Janet Snow przylecieli do Londynu równocześnie, tym samym 
samolotem, ale nie zauważyli się w 
tłumie. Co by to zresztą dało, nie znali się
jeszcze, choć stali w tej samej kolejce do odprawy celnej. Janet jest z Nowego 
Jorku, Terry - z Liverpoolu. On 
uczesany w stylu lat siedemdziesiątych -
półdługie, gęste włosy opadające na uszy, dżinsowa, wytarta kurtka, wysportowana 
sylwetka, obcisłe sztruksy 
szersze u dołu. Kiedy kupuje bilet, jego profil,
podobny trochę do Paula McCartneya, znamionuje Anglika. W tej twarzy jest wiele 
godzin słuchania Beatlesów.
Janet jest inna: twarz amerykańskiej gwiazdy filmowej, długie, czarne włosy, 
ostre, wzorcowe rysy, prochowiec. 
Istotą Janet jest wysmukłość, ostrość, zgrabność
wszystkiego - długich palców, paznokci, brwi. Istotą Terr’ego jest krępość, 
krągłość, bryłowatość. Kennedy 
Airport wchłonął ich bez przeszkód.
W Londynie, na lotnisku Janet oddała walizki bagażowemu i wyszła na pogrążony w 
mroku i zalany deszczem 
parking, gdzie już czekała na nią przyjaciółka -
Anna Parker - zadbana blondynka o krótko przyciętych włosach, w dużych, 
okrągłych okularach. Uściskały się i 
pewnie chciały powiedzieć sobie coś bardzo
ważnego, ale z ich ust zaczęły się wydobywać tylko chmurki słów:
- Masz walizkę, Janet?
- Mam. Bagażowy niesie.
- Dobra! Mam tu samochód. Jest na parkingu. Chodź. Podrzucę cię do hotelu.
- Och, dobra! Dzięki! Bagażowy! Idziemy do samochodu. Przynieś moje walizki, 
proszę.
- Pada, a ja nie mam parasola. Masz?
- Nie mam...
Tymczasem Terry Carter z plecakiem w szkocką kratę na plecach wsiadał do metra. 
On też spędzi tę noc w 
hotelu.
$
Siedzimy niedbale rozkraczeni przeżuwając spokojnie. Od tego spody ławek nabrały 
falującej, gumowej faktury. 
Pachną miętą. Ławki, ustawione w podkowę, ukazują
uda i łydki ciasno skrępowane jeansem, zakończone wspaniałymi butami. Kiedy 
siedzący naprzeciwko ma 
wyprostowane przed siebie nogi, mogę kontemplować ich
zygzakowate, bajecznie kolorowe podeszwy. Przynoszą wspomnienie tych wszystkich 
boisk, wystarczy spojrzeć 
przez okno na dół, aby dojrzeć jedno z nich.
Jesteśmy w Polsce, ale mnie ogarnia niejasne przeczucie tych wszystkich 
brooklińskich podwórek niezdarnie 
pozamienianych na boiska. Skąd są ci kolesie,
nie mogą być tutejsi. Ot, ten naprzeciwko, to musi być z tych twardszych. Siedzi 
rozkraczony w wielkich 
najkach i miarowo porusza szeroką, kwadratową szczeną.
Dużo bym dał, żeby sobie przypomnieć, z którego filmu go znam. I żuje. Są 
faceci, dla których dobra guma to 
podstawa. Kompletne świry. To dzięki takim
jak oni producenci gumy robią kokosy. Ja ogólnie uważam, że guma to gówno. Ale 
guma jest dobra na 
wszystko. Duże miasta i małe dziury Ameryki i Europy
pełne są samotnych kolesi, co nie potrafią bez niej żyć. Nawet kiedy palą, nie 
wypluwają, a swoje kobiety całują, 
robiąc im do ust balona. Guma pęcznieje,
rośnie krąg fetyszystów. Kiedyś umarłym wkładało się do ust monety i teraz też 
się je wkłada, tyle, że już 
starannie rozmienione, tak, żeby truposz miał
akurat na niebieski automat. Niektórym potrzebny specjalny kurs żucia gumy, 
udzielają go starzy znawcy.
Z niektórych gum po prostu nie da rady zrobić balona, są małe i twarde, zbijają 
się w ustach w żółte, sztywne 
gówno. Bo przecież zrobienie balona wymaga
podjęcia pewnych kroków. Należy przede wszystkim uformować za pomocą języka i 
zębów zwarty prostokąt, 
równomiernie sztywny i gruby. Następnie bez użycia
rąk, samymi tylko wargami, obracamy prostokącik w buźce tak, aby zatkał 
ewentualny otwór. Robimy przy tym 
dzióbek, a krawędzie prostokąta wciskamy w kierunku
dziąseł. Kiedy okazuje się, że masz trafną gumę, już w tym punkcie wypadłeś z 
gry. Gdyby jednak na razie ci się 
udało, nie znaczy to jeszcze, że dzieło
zostanie ukończone wybuchem. Aby osiągnąć orgazm, musisz jeszcze najpierw, 
koleś, tak, tak - zacząć 
czubkiem języka napierać na błonę, uważasz, zrobić
w niej wybrzuszenie w kierunku rzeczywistości pozajęzykowej, ale nie przebijaj 
jej jeszcze.
Nie tak prędko, przyjemności też trzeba dozować.
Musisz więc zabrać się za pracę językiem. Wiem, że to lubisz. Guma nie jest 
przykra w dotyku, jest wilgotna, 
gładka, ciepła. W twoich ustach gorące czterdzieści
stopni. Napieraj pracowicie na gumową błonę, pamiętaj - to ona oddziela twój 
język od świata. Potem, nie 
przerywając tej pracy, wyobraź sobie gorące, pęcherzykowate
wnętrze swoich płuc. Połóż nawet rękę na koszuli, rozchyl ją lekko, dotknij tam, 
gdzie pod spodem buchają parą 
twoje młode płuca. Powietrze zaczniesz czerpać
nosem, pamiętaj - usta masz zajęte. Powoli i jak najgłębiej wdychaj w płuca 
powietrze. Widzisz, jak wchodzi 
nosem, penetruje twoje ciało i napełnia te
niezliczone pęcherzyki? Kiedy poczujesz, że już prawie pękają, zatrzymaj 
wszystko. Pozwól ciału zamrzeć na 
kilka sekund.
I dmuchaj!
$
Wszyscy w końcu zaczynają robić postępy, a ten koleś z naprzeciwka - nie. Stąd 
nikogo nie wywalą, tu się płaci, 
ale czy ona nie widzi tego wzroku, jakim
on odprowadza jej spacer wzdłuż klasy? Jest rudawy i piegowaty, tak jak jego 
rzęsa, spod której ją obserwuje. 
Siedzę i patrzę, jak wychyla się, aby zobaczyć
jej nogi kiedy podnosi markera. Nogi. Dwie sztaby dużych i masywnych, ciasno 
obciągniętych futerałem 
wytartego dżinsu. Jej chude, jak u Barbie, on - myślę
- nie nadaje się na Kena.
Jest z innej historyjki. Z takiej?
$
- Banda McCarthy’ch górą!
Ciotka Rose uparcie dzierga na drutach sweter z flagą na plecach. Ostatni miał z 
przodu wielką, czerwoną 
czternastkę. Gruby Bobby jak zwykle żre chipsy,
kosze zrobione są z kawałków starego, pordzewiałego drutu przyczepionego z 
jednej strony do garażu, z drugiej 
do samotnego słupa. Za każdym uderzeniem
piłki drut wygina się i trzeba wchodzić na pordzewiałą skrzynię, aby znów 
przypominał kosz. Na tej pustyni, 
gdzie straszą tylko wypalone fabryki, cmentarzyska
samochodów, jakby bomba spadła na miasto, ten plac jest ostatnią ostoją życia. Z 
jednej strony ciągną się rzędy 
baraków i garaży, z drugiej - mur z jaskrawą
pacyfą, a dalej to już tylko samotne słupy i wraki, wraki, po horyzont.
- McCarthy! Wpierdol im! - Bobby niecierpliwie zgniótł torebkę.
ON powinien pilnować piłki, zaraz będzie mógł ją przejąć, a tymczasem uparcie 
powraca kwestia pacyfy: co to 
za prawiczki mogły ją wymalować, bo przecież
nie ci od ciotki Anderson? Przeciwnie, bo jak oni coś walną to równo, jak od 
linijki, a tu ot - rysuneczek małego 
Donalda. Nie ma co, była nocna inwazja
prawiczków, trzeba im będzie wytoczyć wojnę, zrobić obławę.
- Nie było! Nie było kosza!
Słońce krzywo wycięte z żółtego papieru nalepione na szare niebo, którego 
kawałek odlepił się nad długim 
ciągiem garaży i zwisa teraz nad ziemią, dotyka
popołudniowego Brooklynu, slamsów, i nikomu się nie chce wlec drabiny z 
warsztatu wuja Tobiego, aby 
przylepić tę hałdę szarego nieba, niech sobie wisi,
let it be, i tak zanosi się na deszcz.
- Booobby, człowieku! Przestań żreć i choć pomóc!
W całej dzielnicy koty prężą czarne ogony, resztki działających jeszcze fabryk 
snują po ziemi czarne dymy, bo 
nie ma wiatru i panuje gładka cisza porysowana
tylko rzadkimi okrzykami grających w kosza, wyrostki kupią się przy garażach, 
powietrze pachnie ozonem, 
ciotka Rose zrzędzi, że będzie padać, jej reumatyzm
jest nieomylny, wilgoć napełnia srebrne powietrze tak, że od niej szary papier 
nieba jeszcze bardziej osuwa się 
nad garażami, aż wreszcie spada na plac
ciężkim deszczem.
Kto jest z cukru, niech się chowa.
Grają dalej, błoto tak przyjemnie szoruje kolana i pięści; żółte, niebieskie i 
czerwone buty kontrastują z jego 
szarością, a słońce uparcie prześwituje
nalepione, aż wreszcie spada na nich razem z płachtą nieba, pieeerdu, leży w 
błocie.
- Do domu! Kto to będzie prał?!
Tere - fere, a od czego te proszkowe giganty zasypują codziennie świat biało - 
błękitno - różowym pyłem? W 
wielkich halach wrzucają do stalowych gardeł
różne rzeczy - kurze mózgi kur domowych i żon z ambicjami i mielą, mielą - 
wszystko gotowi zamienić na 
proszek.
Grają dalej tym słońcem, aby do kosza, aby choć trochę wyrównać, choć 
pokozłować.
- Niech się ciocia nie martwi, nie cioci interes.
Deszcz na wargach, na plecach miesza się z potem, kontenery rdzewieją powoli, 
niezauważalnie, koty się gżą aż 
skowycze, niebo zdeptane drapuje się w błocie,
słońce w rękach tych przeklętych McCarthy’ch, potem nagle ON je przejmuje, 
kozłuje, kozłuje i
trafione. Odgiął się drut, trzeba się wdrapywać, poprawiać.
Dwa kosze po przeciwległych stronach boiska łączą się jaskrawą tęczą. To łuk 
triumfalny na cześć jego drużyny. 
Ciotka Rose niecierpliwie woła do domu, ale
w końcu sama wybiega ujrzawszy, że kolor słońca, butów i deszczu pomieszał się w 
tęczy. Dzielne chłopaki, 
dzisiaj wyrównali z tymi od starej McCarthy,
a jutro im pokażą, jak grają ci od Rose!
Ciociu Różo - teraz - gdybym mógł ujrzeć ciebie z twoją wychudłą twarzą zębem 
sterczącym w uśmiechu i 
reumatycznymi bólami - i wysoki ciężki czarny but
na kościstej lewej nodze...
A potem do późna siedzą na blaszanych beczkach, wypełnionych smołą z deszczówką, 
wcinają chipsy Bobbiego 
i gadają o wozach, o ich wspaniałych sylwetkach,
łagodnych kształtach, i o tym, jakby urządzić nocną obławę na tamtych prawiczków 
od pacyfy. Pogoda powinna 
być niezła, bo ciotce ustały bóle.
$
„Standard Version” - tak ją nazywam. Dziś przebrana za chłopaka: koszula, włosy 
na bok, żadnego lakieru, 
spodnie niby wojskowe, ciężki, czarny kubek w ręku.
Okulary na Woody Alena. Temat: „Do you like art?” Otwieram podręcznik na 
wyznaczonej stronie. U góry 
malutkie reprodukcje Van Gogha, kolor nie ten, i na
dodatek trochę większe od paznokcia. No pewnie - jak Niemcy to wojna, jak 
Francuzi to żaby, jak Amerykanie 
to coca cola, jak Australia to Aborygeni,
a jak art to Van Gogh!
Więc o cenach, jakie osiągają jego obrazy na światowych giełdach sztuki, i czy 
ty dałbyś tyle, gdybyś miał, nikt 
by nie dał, wszyscy mówią, że by dali,
a długopisami skrobią ozdobne ramki w róże. Ja obramowuję moje słoneczniki 
słonecznikową ramką, gwóźdź u 
góry, tapeta, czy lubię? Wyrwała mnie do odpowiedzi.
Czy kupiłbym, gdybym miał te miliony (tu przypomina mi się porwana milionerka). 
Zatkało mnie. Widziałem w 
Amsterdamie, wisiały oryginalne Van Goghi, całe
muzeum pełne tylko Van Gogha i w Szwajcarii, pełno, w każdym miasteczku jest 
muzeum z dwoma, pięcioma 
landszaftami. Ten Van Gogh ponury, miał coś z główką,
nos sobie obciął, ucho, cholera wie, szalony, nie szalony, a nawet kto wie, czy 
nie popełnił samobójstwa, szukam 
w panice, tu tego nie ma, artysta prezentowany
jest w odcięciu od biografii, bo zbyt ponura, obrazy też wyraźnie rozjaśnione, 
jaśniejsze.
NO, wyobraź sobie - wygrałeś miliard w toto - lotka, aukcja, elegancki świat, 
dziennikarze z kroniki 
obyczajowej jakiegoś szmatławego pisma pstrykają cię,
wszyscy czekają, kto da więcej. Po raz pierwszy, drugi, i co - krzyknąbyś - ja! 
ja daję więcej? Mnie zatkało, to 
szantaż, wyłudzanie wyznań, co tu powiedzieć?
To ona mi chce przyjść z pomocą, ręce składa jak do modlitwy, zerka na 
portreciki do podręcznika, i zachodzi w 
głowę, a ja jak wandal dorysowuję ramkę w
słoneczniki. Jak wandal, co nawet podręcznika zwykłego nie umie uszanować, co 
dopiero gadać z nim o sztuce. 
Z tego wandalstwa robię już dziurę w podręczniku,
tak że widzę nawet kawałek kurtki Janet na następnej kartce, a ona myśli, jakby 
mi tu pomóc, co w czymś takim 
może się podobać.
- Nice colours! - szepnęła nagle, bo stała blisko mnie. Tak! Nice colours. 
Lubię, bo ma miłe kolory, pogodne, jak 
słoneczko! Bo kwiatki, bo pola i łąki
miło, przyjemnie mi ukazuje, jak żywe. Jakby żywe przede mną stanęły. Miłe. 
Przyjemne. Pogodne, letnie 
widoczki, o to chodziło. A już myślałem, że na tym
się skończy, kiedy nagle ni z tego ni z owego ON odezwał się z naprzeciwka gumę 
żując bluźnierczo, nogi 
rozkraczył, splunął i zapytał:
- To czemu koleś ucho sobie uciął, skoro mu tak pogodnie było?
Standard Version twarz schowała w kubek czarny, ciężki, jakby pokazać, że 
jednoczy się w smutku, że i jej 
ciężko i czarno na myśl o mękach artysty, że zrozumienie
ten fakt u niej znajduje, bo przecież i ona trochę jakby artystyczna dusza.
- Bo był artystą, artysta cierpi męki twórcze (tu wprowadziła nowe słówko i 
zapisała na tablicy, odnotowując w 
nawiasie kwadratowym wymowę w transkrypcji).
I dyskusja została ucięta. Ze złości cały obrazek przerobiłem na tapetę, aż 
całkiem znikł pod długopisem.
$
Otwieram kolorową książkę na śliskim papierze. Kosztowała majątek, ale było 
warto: historia kryminalna - 
porwanie milionerki, czy szympanse mogą prowadzić
samochody, napad na jubilera i długi, ciągnący się przez wszystkie lekcje komiks 
o przybyszach z UFO. A 
jeszcze sprawa przyjazdu Janet do Londynu. Na początku
(UNIT ONE) była grzeczna i standardowa, mówiła, że pochodzi z porządnej rodziny, 
na śniadanie jadała jajka 
na bekonie, parzyła ręce herbatą, w wolnych
chwilach lubiła słuchać muzyki i interesowało ją malarstwo holenderskie.
Nie miała zwyczaju jadania pomiędzy posiłkami, w ogóle nie miała złych 
zwyczajów.
Z biegiem czasu, proporcjonalnie do przypływu nowych słówek, zwrotów, a 
szczególnie nowych, coraz 
groźniejszych czasowników, zaczął w nią wstępować jakiś
diabeł: już nie tylko muzyka, ale i nocne wyprawy, a jeśli Holendrzy, to już nie 
na płótnie. I tak w miarę jak 
rozwijało się nasze słownictwo, ewoluowała
też Janet. Wyzwalała się. Było coś niezwykłego w tym rozrastaniu się języka i 
świata książki. Na początku 
podręcznik wyraźnie przeżywał swoje dzieciństwo,
niewielki zasób słów nie pozwalał na zbyt wiele ekscesów. Język był infantylny, 
a my - całkowicie od niego 
zależni.
Więc słuchaliśmy pani, jakby prowadziła nas na wycieczkę uczepionych spódnicy 
swojego słownictwa. Kiedy 
znienacka wyrywała któregoś z nas do odpowiedzi,
czerwieniliśmy się jak na spowiedzi przed pierwszą komunią. Nikt jeszcze nie 
umiał zmyślać. Więc narażaliśmy 
się na oczywistą śmieszność obnażając nasze
prawdziwe zainteresowania, nasze ukrywane pod dywanem kolekcje historyjek 
dołączanych do donaldowych 
gum, talie pocztówek, pudełek po pastylkach. Kiedy
zapytała mnie, gdzie byłem na wakacjach, nie umiałem jeszcze zmyślić 
błyskotliwej odpowiedzi.
A przecież w miarę upływu czasu wycwaniliśmy się, nasz rosnący zasób słownictwa 
niósł coraz szersze 
możliwości, budowaliśmy w nim całe labirynty narracji,
piętrzyliśmy stosy fikcji, brnęliśmy w kłamstwach jak w stertach pokruszonego 
styropianu,
tylko ON wciąż nie kapował z tego nic.
$
Janet Snow zatrzymała się w ekskluzywnym „The Park Hotel”, niedaleko Hyde Parku. 
Z dwustu oferowanych 
pokoi wybrano dla niej wspaniały apartament. Janet
nie czuła się tu dobrze, nie oszałamiał jej przepych, była już przyzwyczajona. W 
głowie miała jeszcze chmury i 
deszcz nad Londynem. Anna Parker uściskała
ją i ulotniła się, jakby zażenowana konwencjonalnością rozmowy.
Janet podeszła do wyfraczonego mężczyzny w recepcji.
- Jak długo pani zostanie, pani Snow? - zapytał.
- Trzy noce - odpowiedziała przyglądając się jego czarnej muszce i wysmarowanym 
brylantyną włosom.
- Trzy noce. Dziękuję. Czy to są pani walizki? - jego uprzejmy głos z każdym 
słowem stawał się coraz bardziej 
rzeczowy i obowiązkowy. Było w nim słychać,
że oto rozmawiamy jak ludzie trzeźwi i kulturalni, wstający wcześnie, pijący 
herbatę z mlekiem, jak ludzie o 
uregulowanym trybie życia, i za to się nawzajem
szanujemy, wiemy, czego możemy się po sobie spodziewać i cieszymy się z tego, bo 
nie zawsze wszystko tak 
łatwo, z ludźmi nigdy nic, ale tu trafił swój
na swego.
- Tak, to moje walizki.
- Portier! - clerk lekko podniósł głos - To są walizki Miss Snow. Zabierz je do 
pokoju 404.
- Thank you - powiedziała Janet starając się za wszelką cenę ukryć amerykański 
akcent.
- Thank you, Miss Snow - odrzekł clerk wniebowzięty, podkreślając to „you” i 
napawając się uprzejmością, 
kulturalnością i dostatkiem tej cudownej osoby.
„Full of charm, full of charm, she is full of charm” - myślał jeszcze długo po 
jej odejściu patrząc w okno na noc i 
deszcz londyńskiej ulicy, na czarne
bryły drzew Hyde Parku.
$
CAN I GO TO AMERICA?! Tu, na wysokości dwunastego piętra, świat staje się nagle 
prosty, jak past simple. 
Rzeczywistość oferuje tych kilkanaście czasów,
w których można sobie przebierać wedle własnego uznania. Szczególnie 
selekcjonujemy te przeszłe - 
przebieramy jak w koszach z ciuchami w lumpeksie, przymierzamy,
odrzucamy, wiercimy doły w pamięci. Nie wszystkie czasy przeszłe nadają się, 
żeby tak z nimi (w nich) wyjść 
na forum. Niektóre, zupełnie już dziurawe,
łatać trzeba drobnymi ściegami kłamstw, tylko ostrożnie - żeby nikt nie 
zauważył. Tu wszystko jest takie proste, 
tak łatwo oddzielić prawdę od fałszu.
Kłamstwa szyte grubymi nićmi nie przejdą, testy są bezlitosne, tu ciągle toczy 
się gra w „true or false?”. A gra 
się tak:
COMPREHENSION
3 True or false?
Ace wants to go to America. True.
1. Debbie can’t go to America. False.
2. Ace’s mum thinks that America is expensive. True.
3. Ace has a lot of money. False.
4. Ace promises to do more housework. True.
Proste twierdzenia - proste wnioski. Jeśli Ace chce do Ameryki, Ace musi mieć a 
lot of money. Jeśli Ace nie ma 
ich a lot, Ace musi do more housework. Ale
jedno jest pewne - Ace weźmie dodatkowe godziny, dużo dodatkowych godzin, 
cholernie dużo godzin, bo tu 
idzie o Amerykę. Ace żyły sobie wypruje, ale Ace
zdobędzie tę forsę. Jest nadzieja. Wszędzie jest nadzieja. Dzisiaj Bóg daje 
mleko,
a ja mam wiaderko.
Would you like to go to America?
Yes, I would.
If you want to go there, you should practis Englisch!
This is New York. New York is a city. It isn’t in England. It is in America. 
Dallas is in America. San Francisco 
is a city in America, too. Where is Chicago?
$
Ameryka. Nie chce mi się o tym myśleć. Gdybym już musiał coś napisać (a muszę, 
bo Standard Version zadała) 
napisałbym, że to taki kontynent. Pewnie im idzie
o Amerykę Północną? Tam jest mnóstwo samotnych, zwariowanych staruszek, które 
hodują białe pudelki, 
przyklejają im sztuczne rzęsy, nakładają peruczki,
psikają płynem odświeżającym w gardła. Że starzeją się tam faceci kompletnie 
świrnięci na punkcie Jezusa z 
Nazaretu i innych młodych blondynków. Że wszyscy
spacerują siedząc za pulpitami telewizorów i kupują nowe wynalazki przez 
wykonanie telefonu. Słowem - 
gdybym już musiał pisać o Ameryce, wydałoby się,
że istnieje już jasno ustalona konwencja mówienia o Ameryce. Pewnie nikt tak nie 
umie o niej mówić, tak 
barwnie i poetycko, jak my, którzy nigdy tam nie
byliśmy, ale dokładnie wiemy, o co chodzi, łapiemy klimat. Aleje, zakłady 
farbiarskie, zadymiona Mill Street, 
melancholia barów, smutek nie kończących
się autostrad, Murzyni wspinający się nad rzeką na zardzewiały dźwigar, 
kąpielowy basen ukryty za przędzalnią 
jedwabiu, zasilany fabrycznymi rurami;
wszystkie te obrazy nosimy w sobie.
$
Buty. Kiedy Standard Version przynudza, obserwuję buty.
Kiedy byłem mały i na dworze było jeszcze szaro nie tylko wieczorami, nie mogłem 
nawet marzyć o adidasach. 
„Adidasy” – tak mówiło się wtedy na wszystko,
co nie było kaloszem, lakierkiem, kozakiem czy butem wizytowym. Siedząc na 
enerdowskim nocniku w 
korytarzu obserwowałem niedbale nagromadzoną stertę tych
wszystkich „papci” i „kapci” mojej rodziny. W końcu jednak kiedyś dostałem 
jakieś zadośćuczynienie, bo na 
urodzinowych butach widniał napis: „addidasch”.
Czym była ta lekka modyfikacja nazwy, przecież nawet jej wtedy nie zauważyłem. 
Nie były wcale bajecznie 
kolorowe – brudnobordowe, ale za to z secesyjną,
niespokojną linią po bokach. Ten czarny zygzak był ich wizytówką, przepustką do 
świata kolorowych, 
sportowych butów, jakie widywałem, a owszem, na nalepkach
z piłkarzami. Żyły życiem jakiegoś podziemnego zwierzątka – może kreta. Zresztą 
mogły się przecież 
upodobnić, bo często ryłem ich czubkami szczyty kretowisk.
Od kiedy pamiętam, były brudne właśnie jak krety, ale pewnego dnia, po kilku 
latach, mama wyprała je i 
wystawiła na słońce. Smutny, patrzyłem jak wyjaśniały,
nieśmiało patyczkiem dotykałem ich szorstkich powierzchni i sztywnych teraz 
sznurowadeł.
Zdechły.
Właśnie jakby utopiły się w praniu, albo jak kret brutalnie wyciągnięty z 
wilgotnych i ciemnych, waginalnych 
labiryntów ziemi na patelnię słońca balkonu.
Są więc i takie zwierzątka, których się nie kąpie.
Dziś w podręczniku kolorowa ilustracja przedstawia kilka przedmiotów: 
zapalniczka, skrzypce, książka, kaseta, 
zegar, obraz, telefon, but i coś tam jeszcze.
Ten telefon. Przypomniał mi się film o Doors’ach: Jim Morrison idzie wąskim 
korytarzem do Warhola. Po 
drodze spotyka najdziwniejszych ludzi, swojego sobowtóra,
jakiegoś transwestytę ze świty mistrza. Bo boski Andy miał swoją świtę, barwną 
jak jego obrazy. Kłębiło się to 
w jakiejś piwnicy, w dymie kadzideł, Warhol
jak zwykle w swojej peruczce, wąskie okulary w grubej, czarnej ramce, łagodna 
twarz o nieskazitelnie 
błękitnych oczach. Transwestyci, artyści, pedały.
Słowem - cudowna atmosfera, wczesny amerykański high life. I kiedy Morrison 
staje przed mistrzem 
kompletnie ućpany, a boski Andy daje mu plastikowy, zabawkowy
telefon:
Żebyś mógł porozmawiać z Bogiem...
Chciałbym tak pisać, jak boski Andy malował. Chciałbym to umieć, posiąść taką 
umiejętność. Nie zdawałem 
sobie sprawy, że mi wolno wyzyskać słowo do własnej
przyjemności. Maluję to, co lubię, lubię pieniądze - mówił i tapetował nimi 
wielkie połacie kartonu. Chciałbym 
kiedyś oddać nocny pościg w deszczu, kontury
policyjnego wozu, faceta z papierosem za kierownicą forda powoli jadącego za 
prostytutką mknącą wzdłuż 
oświetlonych wystaw. To tylko takie niejasne obrazy,
przebłyski. Wszystko zaczyna się od estetyki, od obrazu, przeczucia, klimatu. 
Potem reszta dopasowuje się 
sama.
Chciałbym zostać wielkim pisarzem, żeby mieć kupę forsy i móc podróżować do 
Tybetu i do Stanów, rozbijać 
się po świecie i wszystkim stawiać whisky i deprawować,
deprawować.
Który z przedstawionych na obrazku przedmiotów wysłałbyś w kosmos? Chodziło o 
to, że jak nasza cywilizacja 
zginie, to w przyszłości Istoty Inteligentne
miałyby ten przedmiot znaleźć. Jakieś przesłanie zza grobu, coś w tym stylu. 
Jakieś posłowie do tego, co ludzie 
napisali na Ziemi. To się nazywa „kapsuła
czasu”. Zresztą, co za szalona pokusa, tak streścić całą tę pieprzoną 
cywilizację w jednym przedmiocie. I za 
dziesięć milionów lat znajdź sobie ufoludku
z zielonymi antenkami takie np. jeansy. I domyśl się najpierw do czego to było, 
że faceci nosili to na tyłkach, a 
większość bab dostawała cieczki na widok
rozporka. A może kasetę wideo? Tylko że ufoludki będą mogły ją sobie za 
przeproszeniem wsadzić. Na pewno 
będą miały inne modele, jeśli w ogóle Bozia obdarzy
ich naszymi zmysłami. O ile w ogóle czymkolwiek ich obdarzy. Standard Version 
patrzy w konspekt lekcji i jest 
pewna, że podobieństwo będzie uderzające.
I pyta wszystkich, co byś zabrał. Telefon? Książkę z baśniami Braci Grimm? 
Kasetę wideo? Kalkulator? 
Zegarek elektroniczny? Obrazek? Puszkę coca coli?
Jeansy? Gierkę komputerową? Skrzypce? Telewizor? Nasiona kwiatów? Paczkę 
chipsów?
CO?!
A tam głupoty jej odpowiadają: plecak, pralkę, diodę. Wreszcie i na niego padło, 
odpowiedział bez namysłu:
Paczkę gum do żucia.
Brawo! Myślę sobie, równy gość, niech sobie ufoludki pożują i tak pewnie mało 
mają uciech, co to za życie 
zresztą, jak się ma zielone antenki i wygląda
jak tandetna zabawka z nadmorskiego kiosku z pamiątkami. Więc kiedy na mnie 
kolej, ciągnę dalej w ten sam 
deseń:
- Gumy i buteleczkę whisky!
Standard Version zamrugała rzęsami transwestyty. Czuła się wyraźnie zagrożona, 
lekcja jej się wymyka, miało 
być standardowo, a tu jakiś obcy, wrogi element
zaczyna się wkradać, ferment, anarchia. Więc sama mówi, że ona to wysłałaby w 
przyszłość nasiona roślin, 
kwiatów.
Piękne przesłanie. Ale tu on gumą strzelił balona, beknął i mówi, że wtedy, to 
już po klęsce ekologicznej nic się 
nie przyjmie, pustynia, pani, i smród,
ścieki, widziałem taki film, Delikatessen, ohyda.
Chciał jej zrobić na złość, a tylko przyszedł z pomocą, bo jak S.V. usłyszała 
hasło „ekologia” to uśmiech szeroki 
i rzęsy do góry, oczy jej się otworzyły
i już wygląda jak gwiazda filmowa. Klasnęła rękami uradowana, zajrzała w kubek, 
ale zaraz go odstawiła, bo 
pusty i obróciła się do nas tyłem, przodem do
tablicy. A chuda, zgrabna, on spogląda spod rzęsy. I sprzymierzyły się te ich 
rzęsy. Tylko, że jakieś pedalstwo w 
tym było, bo jej rzęsa transwestycka
i paznokieć transwestyty, a jego też męska, ruda. S.V. na tablicy zapisała nowe 
słowo, a w kwadratowym 
nawiasie zaznaczyła wymowę w transkrypcji. I zaraz
do niego z wdzięcznością, a on uradowany.
- Tak, ekologia, klęska ekologiczna (natural disaster), świat ginie, na stronie 
64 jest nawet obrazek, mieliśmy to 
przerabiać w przyszłym tygodniu, ale
skoro tak, to niech to...
- To co z tymi pani nasionami? - naciskam, bo widzę, że i tym razem wygrała - 
wyrosną?
- Och, to było tak metaforycznie, ja duszą trochę jestem artystką, jak to po 
filologii... Nasiona, nowe życie (i 
zagląda w konspekt, jakby tam czytała propozycję
odpowiedzi), odrodzenie gatunku na ruinach cywilizacji.
Patrzę na niego, co zrobi? Baba na wszystko ma odpowiedź, widocznie do każdego z 
przedmiotów na obrazku 
ma w konspekcie gotowe uzasadnienie. A on w zachwycie!
I jakby tym wzrokiem gwałcił. Co tu robić, myślę, na szczęście jakaś koleżanka w 
porę się odezwała, że ona to 
by w przyszłość wysłała igłę z nitką.
$
„Zakręcić się jakoś, znaleźć jakąś robotę, nie można ciągle grać na gitarze po 
barach, zresztą, z tego i tak się nie 
wyżyje, cholera by wzięła ten deszcz”
- myślał Terry, kierując się w stronę tej speluny - hotelu York House. 
„Niektórym to się powodzi, trzeba nieźle 
kantować” myślał przechodząc obok hotelu
Park, gdzie nieznana mu jeszcze piękna Amerykanka w wielkim łożu przewracała się 
właśnie na drugi bok. 
York House był zapluskwiony i odrapany, mieścił
się w jednym ciągu pomiędzy barem „The Bell” a stacja benzynową i warsztatem. Za 
wątpliwą rozkosz 
wiercenia się na jego skrzypiącym i wąskim łóżku Terry
zapłacił 8 funtów. Miał więc jeszcze 42 drobniakami i musiały mu starczyć do 
czasu aż znajdzie jakąś robotę, aż 
„się zakręci”.
Janet była wściekła na tą Parkerową, sama nie wiedziała za co, jednak pisząc w 
nocy list do ojca siliła się na 
konwencjonalną grzeczność. Tak, mam piękny
apartament, podróż taka sobie, ani zła ani dobra (napiszę, że dobra - pomyślała 
i skreśliła kilka słów). Podróż 
świetna, Parkerowa czekała na lotnisku,
ścisk, deszcz, jak to w Londynie, pełno Żółtków i Tajwanek. Od jutra zajęcia w 
London School of Dance, cieszę 
się, wynajmę apartament w Camden Town, cztery
pokoje z kuchnią i łazienką (po co mi tyle?). I jeszcze krem na noc Elizabeth 
Arden, trzask - zgasła lampka, w 
pokoju tylko niedobitki świateł z latarń
Hyde Parku.
Kiedy następnego dnia po długich poszukiwaniach i udrękach, ale za to bez cienia 
targowania się, walizki Janet 
wydały ciężki dźwięk upadając na podłogę
jej nowego mieszkania, dla ich bogatej właścicielki zaczęło się życie 
ustabilizowane, dni podobne do siebie jak 
nauczycielki angielskiego. Są to te uprzykrzone
dni, przy których opisie najłatwiej wprowadzić nowe słówka „always” i „usually”, 
a też „sometimes”. Więc 
zgroza codziennego wstawania o 6:30, jak tydzień
długi i szeroki, zawsze 6:30, i to mając taką forsę. A też jedzenie tej samej 
bułki i kawy popijanie przeklęte, 
przez piętnaście minut. Potem bieganie
w Regent’s Parku przez pół godziny, piątek, świątek czy sobota. Czasami przy 
śniadaniu słuchanie audycji 
radiowej Marty Davisa, a czasami listening to
the music. Potem London School of Dance, lunch w stołówce, znowu zajęcia, 
powrót, kawa, relaks, listening to 
the radio, lub listening to the music, krem
Elizabeth Arden, albo Estee Lauder, gimnastyka i spać. Rano Marty Davis ze swoim 
programem, zapach świeżo 
parzonej kawy, świeża bułka (a jakby nieświeża),
Regent’s Park - pół godziny dla zdrowia, London School od Dance (per aspera ad 
astra), niezbyt dobry lunch w 
szkolnej stołówce, a sometimes, w ramach szaleństwa,
w restauracji obok szkoły.
$
Ta mała miała zwyczaj wpadania czasami do jednej knajpki na rogu Camden High 
Street i Crownaled. Był to 
porządny pub, kolorowi raczej się tam nie pokazywali
od czasu rozróby ze starym Joe. Tego wieczoru był tłok, jak to w weekend. Mike 
Sutton, Anna Parker i Janet 
Snow siedzieli w kącie i wyglądali jak paczka
zagubionych turystów, którzy niechcący natknęli się akurat na Statuę Wolności. 
Na podwyższeniu, przy 
rozklekotanym i kompletnie rozstrojonym pianinie siedział
podejrzany typek i grał jakiś rzewny kawałek. Kiedy ucichły rzadkie oklaski, 
Anna zauważyła, że grał świetnie. 
A kto to jest - dopytywała się Janet. Anna
nie wiedziała, ale Mike Sutton wyjaśnił, że to Terry Carter, niezły muzyk, 
zwykle grywa w tym barze w 
weekendy. I skinął na niego zapraszającym gestem.
- Po piwku?
Terry nie miał zwyczaju odmawiać. Kiedy barman przyniósł cztery piwa, Mike 
przedstawił go reszcie stolika. 
Janet od początku nie spuszczała z niego wzroku,
a on czuł wzbierającą falę uczucia. Kiedy przedstawili ich sobie, po kilku 
kolejkach, Terry jeszcze raz usiadł do 
rozstrojonego pianina. Od jego ust zaczęła
odchodzić komiksowa chmurka w kształcie serca: ALTHOUGH SHE HOLDS HER BRUSH AND 
PALETTE 
IN HER HANDS, I KNOW HER HEART IS ALWAYS WITH ME... A na belce
podpierającej dach siedziała para całujących się słowików.
Te pieprzone prawiczki zakradały się nocą, kiedy wymarłe fabryki ożywają i na 
pustyni pełnej złomu pojawiają 
się siwe duchy dymów ze zrujnowanych kominów.
Gruby Bobbi od razu zapowiedział, że w jego żyłach nie płynie nawet najmniejsza 
kropla murzyńskiej krwi, co 
oznacza, że nie jest zabobonny. Co do niego
uważał, jeśli ktoś maluje nocami po murach pacyfy, to chyba nie ma się czego 
bać.
Zebrali więc całą paczkę, uzbroili się w to, co kto miał pod ręką, to znaczy w 
kije basebolowe, drągi, których 
tyle walało się wokół garaży, w noże kuchenne.
Co do tych noży, to już przesada. I właśnie wszystko poszło o te noże. Gdyby nie 
one, nie skończyłoby się tak.
Wyszli gdzieś tak około jedenastej, aby się wygodnie ukryć za garażami, w 
pobliskich krzakach, każdy na 
swoim stanowisku. Mimo, że Ciotce Rose ustały bóle,
zaczął popadywać deszcz. Siedzieli wpatrując się w to, co za dnia było boiskiem, 
a teraz przybrało postać 
wielkiej kałuży, w której odbijało się światło.
Noc była ciepła. Drapali się po udach i chciało im się palić, ale bali się 
zdradzać ognikami papierosów. Nad nimi 
chmury układały się w coś co Bobiemu
przypominało hamburgera, a JEMU flagę amerykańską. Pewnie przez te gwiazdy – 
pomyślał i poczuł, że chce 
mu się lać, więc ruszył się kilka metrów dalej
i zrobił swoje.
00:15
Prawiczki mają dzisiaj wychodne? Grzeczni chłopcy już śpią? Posuwają 
dziewczynki-kwiatki po kinie? Tylko w 
ciemności świeci wyzywająco ta pacyfa na murze,
trzeba było ją zamazać, może wtedy by przyszli walnąć na nowo.
Siedzieli zasłuchani w świerszcze, deszcz w końcu przestał padać, ale nikt się 
nie ukazał. Około pierwszej 
ruszyli więc przed siebie, bo nie było tam żadnych
określonych kierunków, tylko slumsy i slumsy. I wtedy zauważyli tamtego pedała, 
co włóczył się czasami po 
ulicach w nocy, a najczęściej przesiadywał w
spelunie Arizona. Wracał widocznie do swojej rudery po jakimś kolejnym nieudanym 
wypadzie. Jego wypady 
już z natury miały to do siebie, że zawsze były
nieudane, ale on był już tak skonstruowany, że nie było tak nieudanego wypadu, 
żeby następnej nocy nie 
wyruszył znowu.
- Ej, Bobbi, niech mnie drzwi ścisną... Widzisz to samo, co ja?
$
Dziś temat: Do you like shopping? Pieniądze szczęścia nie dają, szczęście dają 
dopiero zakupy - powiedziała 
Marylin Monroe i miała cholerną rację. Ta sama
co śpiewała, że diamenty są najlepszymi przyjaciółmi kobiety.
Zakupy. Panika planowania. Rozkosz tworzenia siebie w przyszłości. Już z. Z tym 
płaszczem, z tym 
kompaktem, z tymi perfumami, z tą książką. Jaki będę? Jaka?
Lepsza, piękniejsza. Gdyby kupić tamte nowoczesne meble, czy ja mieszkający w 
takich meblach? Ależ 
oczywiście! Będę kimś innym, kimś, kto mieszka w taaakim
wnętrzu. Stan posiadania przedłużeniem ciała! Najdroższe ciuchy przylegają do 
niego i stają się nami. Stajemy 
się drodzy, stajemy się produktami! Żyjcie
pięknie i bogaćcie się! Łatwość, cholerna łatwość manipulacji. Wyrzucić 
wszystko, wszystko do śmieci, przez 
okno, wynieść przed dom, dla biednych. To jeszcze
całkiem dobre. Już nie w moim stylu. Zmieniam. Częste, coraz częstsze zmiany. 
Chcesz być kimś innym - 
wypieprz te kompakty, te ciuchy, książki, filmy.
Supermarkety oferują sto tysięcy stylów do wyboru! Nie musisz ciągle ubierać się 
na czarno słuchając Nicka 
Cave’a, jeden ruch i za okno.
Syndrom supermarketu, koszmar wyboru, mozaika, z której musisz ułożyć własny 
styl, wrzucić do koszyka 
odpowiednie klocki, (czy tożsamość składa się z klocków?).
Koszmar ciągłej konieczności posiadania jasno określonego image. Na czarno czy 
na kolorowo? Na ostro czy na 
łagodnie? Rock czy jazz? Marynarka czy skóra?
Krawat czy trampki?
Nie mam pojęcia, co kupić.
Właściwie nic o sobie nie wiem. Właściwie jestem bez stylu.
W szafie mam wszystkiego po trochu, a zresztą - nie zastanawiałem się. Ludzie 
sami wiedzą o sobie tyle co nic.
Zakupy to pisanie tekstu, który staje się na moich oczach. Ale jak zwykle słowa, 
tak i zakupy mogą ułożyć się 
źle, osaczyć. Wtedy szybko gubi się zakupione
rzeczy, oddaje za bezcen, zamienia siekierkę na kijek. Wielkie fantazje, wielkie 
narracje w panice księgarń i 
supermarketów. Piętrzenie znaczeń i przedmiotów.
Dopasowywanie. Chciała kupić coś czarnego, ale akurat znalazła tanie czerwone, 
więc już i resztę kupiła 
czerwoną.
Dzisiaj S.V. ubrana jest na czarno. S.V. się zmienia, jak kameleon. Wszystko 
czarne. Buty wysokie, czarne 
spodnie, bluzka, włosy ufarbowane na czarno, paznokcie
czarne. Walizeczka. Okulary a’la Andy. Kubek czarny. Musiała zrobić większy 
schopping. Ciekawe ile jej płaci 
ta firma? Pewnie jest tu tylko pionkiem, a
wszystko wysysają grube ryby. Ma bogatego męża? Jeszcze jeden przycisk w tej 
maszynie indoktrynacji. 
Narzędzie systemu.
- Co kupił(a)byś, gdybyś wygrał(a) milion dolarów? - postawiła sprawę na ostrzu 
noża. Od razu zrobił się szmer 
wśród dziewczyn, bo chłopcy nie mieli złudzeń,
od lat cierpliwie wypełniali kupony, a zanim zaczęli, patrzyli spod oka, jak 
wypełniają je ich starzy, klnąc w 
deszczowe wieczory, jak nawet w najgorszy
deszcz wlekli do pobliskich kiosków totalizatora sportowego swoje czterdzieści 
lat, swoje złudzenia, początki 
łysiny, zadyszkę od papierosów, swoją starą
Skodę, cieknące krany, przepalony ekspres do kawy, grube żony, ciągnęli 
wszystko, całą tę nędzę, aby tam, choć 
na chwilę, utopić to wszystko w chwili nadziei.
Żeby tam, w kiosku, w ten deszczowy wieczór móc być przez chwilę panem swego 
losu i wedle własnego 
widzimisię, wedle fantazji zakreślić krzyżyki w taki
właśnie a nie inny fantazyjny wzorek, bo ja tak chcę, bo jeszcze na to mnie 
stać, bo nikt mi nie powie, że w 
kształt kwiatka, kiedy ja chcę w kształt oczu
tamtej nieznajomej ze schroniska.
Oni więc nie dali się tak łatwo nabrać na tę wygraną.
Więc przeszło na pieniądze. Money. Nowe słówko na tablicy, też wymowa. I czy 
dają szczęście? Ja zatykam 
uszy, udaję chorego. Kiedyś, jeszcze w szkole podstawowej
miałem niezawodny sposób na wymioty i drugi na bladość. Kiedy nie chciałem iść 
do szkoły, patrzyć na smutne, 
szare kamienie korytarzy, na komunistyczne
kible, na wynędzniałe, wystrojone na bazarach nauczycielki. Na dyrektorkę - 
ubeczkę. Na syf ocharkanych kibli. 
Na deszcz za oknami klasy i wykrzywioną
w filantropijnej cieczce twarz jakiejś pozytywistycznej wariatki. Kiedy nie 
chciałem patrzyć na Mickiewicza, ani 
na matematyczkę. W takie ranki szedłem
do łazienki i brałem stojący tam puder dla niemowląt (miałem malutkiego 
braciszka). Smarowałem sobie tym 
pudrem twarz i byłem biały jak drzwi do gabinetu
fizycznego. A kiedy i to nie pomagało, trudna rada, trzeba było robić wymioty. 
Petroniuszowi wystarczały 
wiersze Nerona, mi dziś też wystarczyłyby wiersze
większości młodych poetów, ale wtedy nie robiło to na mnie większego wrażenia. 
Musiałem więc uciekać się do 
innych sposobów: śledzie z octu popijałem ajerkoniakiem!
- Czy szczęście, czy pieniądze? Nie mam akurat śledzi, a nawet najkrótszego 
wierszyka, ani na lekarstwo, co 
mówić o pudrze dla niemowląt. Więc osuwam się
lekko, patrzę - nikt nie zwrócił uwagi, wszyscy tylko liczą i liczą tę forsę bez 
końca. Budują z niej góry, brodzą 
w stosach papierków, są najzwyczajniej
szczęśliwi.
Szczęśliwi. Szczęście to umiejętność zapomnienia o tym co było i co będzie, 
zapomnienia się w chwili, boskiego 
zapamiętania. Tak jak w tańcu. Wszelkie plany
i wspomnienia są zaprzeczeniem szczęścia, wybieganiem wprzód, lub wstecz. Nic 
tak nie przeszkadza 
zapomnieniu jak pieniądze. No problem. S.V. też już patrząc
w konspekt zdąża do wniosków końcowych, a tam musi mieć wypisane, że nie dają i 
kropka. Tak jak jeże nie 
dają mleka, tak szmal nie daje szczęścia, ona
o tym wie, ma wypisane na karteczce, dzierży ją w czarnych pazurach. Dziewczyny 
też już zauważyły, do czego 
ma zmierzać lekcja, panicznie się wycofują
z wcześniejszego zachwytu, chyłkiem, milczkiem zmierzają do wniosków, rezygnują 
z tych wszystkich willi i 
podjazdów. Nie dają! Jakże by mogły dawać, są
ważniejsze wartości, ot - miłość. I przyjaźń - dodają zaraz, żeby sobie ktoś nie 
pomyślał, że romantyczne, to 
niemodne, nietwarzowe. Tak, wartości, wiedziałem.
I choć i ja wiem, że nie dają, ale
wolę szmal od wartości.
A już szczególnie te z górnej półki, typu miłość, przyjaźń sprzedałbym po dolcu 
od sztuki. I jakby jakiś zły 
diabeł mnie opętał, wstałem i głośno, wyraźnie
mówię:
- Wolę szmal od tych waszych wartości. A już szczególnie te z górnej półki...
$
Co za szum, gwar, nienawiść, gwizdy. S.V. zaraz na ten „szmal” się rzuciła, że 
to słówko ze slangu 
amerykańskiego, że ona nam elementy slangu dawno już
chciała wprowadzać, bo angielskiego uczymy się przecież nie dla Anglików...
- Szmal - dough - już zielonym markerem chciała napisać, cóż kiedy zorientowała 
się, że jej nie pod kolor 
będzie, nie do twarzy, wiec za czarnego złapała,
a czarny akurat wypisany.
Tego MU tylko było trzeba. Kiedy S.V. traci kontrolę, o te kilka sekund za 
długo, nie interweniuje, ON puszcza 
balona, aż cały się oblepił i z nosa sobie
paluchem gumę skrobie. A skrobiąc tak mówi:
- Przyjaźń, miłość możecie sobie wsadzić, ja chodzę na dziwki, na to trzeba 
forsy.
- I ja na dziwki! - krzyknął inny z rogu sali.
Na to ja już udaję chorego, mdleję, on z tamtym z rogu wynoszą mnie z gabinetu, 
a za drzwiami w śmiech!
Długo potem siedzieliśmy w takiej jednej knajpce na piwie, paliliśmy papierosy i 
o dziwkach, o dziwkach była 
mowa!
$
Kiedy przymknę oczy, uporczywie powraca ten obraz. Jest noc. Na dwunastym 
piętrze nowoczesnej wieży 
Babel panuje ta złudna ciemność, składająca się z samych
świateł przefiltrowanych przez przyciemnione szyby okien. Kogel - mogel z 
księżyca, neonów,
świateł taksówek wiozących pierwsze dziwki do pracy,
ogników zapałek w niezgrabnych dłoniach samotnych mężczyzn,
światełek w elektronicznych zegarkach kujących w akademikach studentów 
politechniki,
przygasających świeczek pod pomnikiem Zwycięstwa,
przygasającej łuny nad kinem Wolność,
fosforyzujących oczu kotów,
i tych najmętniejszych odblasków, co z trudem przedzierają się przez brudne okna 
nocnych pociągów, zdychają 
na nasypach i nikną pod wiaduktami.
Bezruch opuszczonej sali z napisem „lektoraty” zakłóca nagłe przekręcenie klucza 
w drzwiach. Bez zapalania 
natrętnych neonówek, do środka leniwie wchodzi
kobieta. Jest otyła, a gdyby było jaśniej, można by dojrzeć jej tureckie rysy. 
Podłoga, na której stawia ciężkie 
wiadro, wydaje jęk tłumiony plastikiem
paneli. Ma nowoczesne, wielofunkcyjne szczotki, świetne płyny Amawy i 
dwunastokońcówkowy odkurzacz. 
Podchodzi do białej tablicy zapisanej częściowo kolorowymi
markerami, zadziera głowę w chustce czy turbanie i literuje niezgrabnie do 
połowy starty napis: What is Teresa’s 
opinion about life in the 2200?
W kobiecie jest zmęczenie, dużo zmęczenia, jak w naczyniu. Podnosi ciężką dłoń i 
z rezygnacją ściera napis 
gąbką.
1999 r.
Black Cat
Pierwszy raz wpadł mi w oko w bramie. Szliśmy szybko, ja i Szwajcar, jedną z 
głównych ulic i idąc tak lewym 
okiem cały czas przejeżdżałem po uciekających
za mnie wystawach pozamykanych sklepów. Sklepy pozamykane w taką noc kuszą o 
wiele bardziej.
Był w bramie pomiędzy jednym a drugim sklepem i był w nim jakiś ruch. Wchodził 
czy wychodził – nie wiem – 
pamiętam jednak, że ta sekunda, kiedy mignął,
to było raczej poruszone zdjęcie niż długo pozowany portret. Może sikał albo 
właśnie wychodził na łowy. W 
każdym razie Szwajcar nie wiedział o jego istnieniu
nic, więc ucieszyłem się, że w tym ciągłym połączeniu z nim mam chociaż jedną, 
choć tak nędzną tajemnicę.
Szwajcar przyleciał tu z Zürychu samolotem kilka godzin temu i gigantyczność 
tego miasta w porównaniu z 
malutkimi, krętymi uliczkami tamtego, miał jeszcze
wciąż odbitą w szarych oczach socrealistycznym kamieniem. Ale był 
intelektualistą, udawał, że wcale go to nie 
dziwi, znamy to, panie, z historii. Piećdziesięcioletni
bogaty facet z całym bagażem swoich śmiesznostek i chusteczek wraz z etui na 
okulary.
André Breton? Jean Paul Sartre?
Idziemy razem, ale jakby osobno, więc idę raczej, a obok ten obcy facet, którego 
jednak znam od pięciu lat. 
Sylwestrowa iluminacja odbija się w śniegu,
śnieg we włosach i pod nogami. Papierosy nie smakują na wietrze. Chusteczka 
ligninowa w kieszeni zamieniła 
się w mokry sznureczek. Na wystawie mignął but
na szklanym sześcianie, jakby na modelu kryształka lodu. Dochodzimy wreszcie do 
Poloneza zaparkowanego 
wzdłuż ulicy i skupiony obserwuję, jak w samochodzie
stopniowo robi się cieplej.
Do you wont a cigarette? – Szwajcar wyciągnął w moim kierunku rękę z paczką 
Carmenów.
Yes, please.
On chyba ma znowu te swoje teorie. Będzie palił to świństwo tylko po to, żeby 
pokazać, że się nie brzydzi. Jak 
się jest w Polsce, należy zamawiać barszcz
i bigos. Nie izolować się, nie przywozić ze sobą zapasów. Szwajcar. Jego 
fanaberie, bratanie się z babciami 
klozetowymi i szatniarzami polegające na przymilnym
uśmiechaniu się i mówieniu tego całego dziecinnie brzmiącego psieplasiam, co w 
połączeniu z jego wiekiem, 
łysiną i habilitacją sprawia wrażenie Alzheimera.
Od trzech lat zwiedzamy muzea.
Wiem, że nie ma ochoty na zabawę bo to takie ludyczne, głupie. Koniec roku, no 
to co? Był dziewięćdziesiąty, 
będzie dziewięćdziesiąty pierwszy. No pewnie,
jak ktoś neguje granice krajów, neguje też granice czasu, płci itd. Ale cicho.
Ani słowa o płci!
Kluczymy ulicami paląc jego carmeny i kłócąc się o to, jak spędzić noc. On chce 
spacerować po mieście, to ma 
być symbol, przejście z jednego roku w drugi.
Ale deszcz nie przestaje padać, jest mróz, w Polonezie ogrzewanie włączone do 
dechy. Nagle stanąłem.
Chcesz spacerować, proszę – i otworzyłem mu drzwi z jego strony. Nieprzyjemnie 
się zrobiło. Dotąd byliśmy 
tacy kulturalni, tacy correct. Zakipował Carmena.
W radio zaczęła lecieć jakaś wyskokowa chała.
Papierowy księżyc z nieba spadł, skończył się wideo film
Może to był romans, może żart, dziś już nie martwię się tym...
Odruchowo spojrzałem na księżyc. Przez mokrą szybę wyglądał jak rozmazany 
pieróg. Na chwilę krople na 
szybie pomieszały mi się z gwiazdami. Nagle poczułem,
jak pod wpływem tej wyskokowej sylwestrowej szmiry chcę się zabawić jak pierwszy 
lepszy dyskotekowy 
bubek, że, po prostu, mam w głowie zwykłe disco wraz
z całą jego sałatką kolorów. Nie chcę już rozmawiać o katolicyzmie, Żydach i 
feminizmie, raczej jestem już z 
góry przeciw wszystkiemu, co na te tematy
ma do powiedzenia profesor.
A na co masz ochotę, skoro nie chcesz spacerować? – zapytał z nadzieją w głosie 
Szwajcar. Jego twarz już, na 
zasadzie prostej antycypacji, rozjaśniła się,
a mięśnie ułożyły się do intelektualnego grymasu. I wtedy zobaczyłem go po raz 
drugi. Jego czarne cielsko 
wyolbrzymiała i zniekształcała rozmazana szyba.
Podszedł bardzo blisko Poloneza i chyba wlazł pod auto. Gdybym w tej chwili 
ruszył, mógłbym go przejechać, 
pewnie skulił się tam w kłębek. „Zobacz, to
znowu on” – chciałem powiedzieć, ale w porę przypomniałem sobie, że Szwajcar nie 
wie nic o jego istnieniu, 
więc ugryzłem się w język.
Przez sekundę znowu mignęło mi coś w szybie. Zobaczyłem wysoką kobietę w złotej 
sukni odsłaniającej jedno 
ramię, z szopą żółtych włosów troskliwie chronioną
czarnym parasolem trzymanym przez rosłego faceta we fraku. Szli jedną z głównych 
ulic i wyglądali jakby 
tańczyli tango. Przez ten ułamek sekundy, kiedy
zerknąłem w szybę, ona miała nogę wysuniętą do przodu, on też. I jeszcze jakieś 
dziwne wygięcie ramienia na 
tle wysokościowca z napisem Lot.
- Chcę tańczyć, tak jak wszyscy. I żeby z nieba spadało confetti, a kobiece 
twarze niech lśnią srebrnym i złotym 
brokatem. Wracam do hotelu. Jedziesz?
Ruszyliśmy i wycieraczki natychmiast zlikwidowały wszystkie sztuczne gwiazdy z 
przedniej szyby. Kiedy 
kluczyliśmy tak ulicami, zastanawiałem się panicznie,
jakby tu pozbyć się Szwajcara, ale nic nie przychodziło mi do głowy. Bez niego, 
a raczej bez jego forsy, byłem 
niczym. Właśnie zapaliłem kolejnego Carmena
i pomyślałem, że warto by zaopatrzyć się w jakieś trzy paczki w hotelowym 
kiosku, bo na balu będą 
przeraźliwie drogie, gdy on zaczął się kręcić na swoim
siedzeniu. Kiedy zerknąłem w jego stronę okazało się, że papieros wypadł mu z 
ręki i tli się pewnie teraz gdzieś 
na podłodze samochodu. Ale już byliśmy
przed rozświetloną Victorią. Kiedy znalazł wreszcie to, co miał znaleźć odzyskał 
pewność siebie.
- Chodźmy do hotelu. Trzeba się przebrać, napić czegoś gorącego, a potem 
pomyślimy. – W końcu to on 
dyktował tu warunki, regulował należności. On wymyślił
ten wyjazd, zrobił rezerwacje, kupił plan miasta i przewodnik po muzeach, 
informator teatralny też leżał na jego 
nocnym stoliku obok popielniczki i świetnego
zegarka. On wreszcie przyleciał tu w ciągu godziny z miejsca, skąd autobusem 
jedzie się dwadzieścia godzin. 
Gdzie na uliczkach grają i sprzedają gorące
kasztany. A ja? Ja jechałem tu z pobliskiego miasta pięć godzin i nie miałem na 
papierosy. Dzisiaj w południe 
przechodziliśmy koło tego czegoś, co przed
wojną było Adrią. Niewiele z tego zostało.
Tam też go widziałem.
Tego wieczoru Victoria szalała. Wielka choinka jak na Tytaniku, wszędzie 
iluminacje, znani ludzie, kamery, 
toalety. W windzie perfumeria, ale na piętrze
już narzygane. Przypomniał mi się film „Wielka majówka” i może dlatego cały 
wieczór majaczyły mi piosenki 
Manamu. Na dole, w tłumie mignęła mi Krystyna
Janda. Chciałem jak najszybciej wykorzystać tę wyzierającą z każdego kąta 
polskość na swoją obronę, 
przeciwko obcemu Szwajcarowi, któremu trzeba ciągle
tłumaczyć, kto to Janda, kto to Kora.
Jak dziecku.
Kupiliśmy wiele, wiele paczek papierosów i wódkę. Umówiliśmy się za piętnaście 
minut, na korytarzu, bo 
mieliśmy osobne pokoje. Jak tylko zamknęły się za
mną drzwi, oparłem się o nie i odetchnąłem. Pozapalałem wszędzie światła, 
puściłem wodę do wanny i rzuciłem 
się na łóżko.
21:30
Ładny wieczór. Chwyciłem stojący na stoliku flakonik perfum Calvina Kleina i 
nacisnąłem rozpylacz. 
Pstryknąłem pilotem na kanał porno. Jakiś nabrzmiały
chuj wypełnił cały ekran. Z minibarku wyciągnąłem szczeniaczka z koniakiem i 
wypiłem z buteleczki. Teraz 
dopiero te Carmeny zaczynają smakować!
No, to się zabawimy!
W łazience nałożyłem na głowę ten idiotyczny hotelowy czepek z worka nylonowego 
i nie wyciągając papierosa 
z ust wlazłem w gęstą pianę. Z pokoju dochodziły
stękania jakiejś cheblowanej cipy. Nie ma co, szczeniaczek nie poszedł na marne. 
Otwieram mały szamponik. 
Pukanie do drzwi, czy mi się zdawało? Tak, chyba
już minęło to piętnaście minut. Trzeba szybko wyłączyć ten kanał porno, bo co 
sobie o mnie pomyśli! 
Wybiegam z wanny goły znacząc ślad pianą po podłodze,
a tu jak na złość nie chce się wyłączyć. W panice naciskam wszystkie klawisze 
pilota, a sperma wciąż pryska na 
wydatny biust. Twarzy nie widać. Pukanie
nasila się, słychać, pieprzy coś po angielsku. Biorę więc kabel i wyrywam z 
kontaktu. Narzucam na siebie biały 
szlafrok frotte i otwieram.
Usiadł na rozgrzebanym wielkim łóżku i objął wzrokiem mokre ślady wiodące z 
łazienki do telewizora, 
wyrwany z kontaktu kabel, butelkę po szczeniaczku. Chyba
trzeba było się zapytać o pozwolenie, w końcu to on będzie płacił za ten 
koniaczek, a także za płatny kanał – 1$ 
od minuty.
Zejdziemy na dół?
OK
Rzygi na korytarzu jak leżały tak leżą. Usiedliśmy w kawiarni i obserwując jakąś 
doraźnie skleconą wystawę 
malarstwa (kobiecego) zaczęliśmy rzucać ironiczne
uwagi na temat toalet i fryzur. W końcu oboje byliśmy światowcami, a 
przynajmniej Europejczykami, a tam 
tlenione tapiry już dawno zostały zastąpione prostymi,
półdługimi o grafitowych odcieniach. Kiedy wreszcie dostaliśmy kartę i 
natychmiast wybraliśmy brandy, ale nie 
powiedzieliśmy o tym ani słowa kelnerowi,
który uciekł, powróciliśmy do naszych zwykłych rozmów. Znowu więc wzajemne 
przypalanie papierosów. 
Złośliwe komentarze o malarstwie kobiecym wiszącym na
ścianie (pierroty płaczące złotymi łzami oraz różowe, pomarańczowe skrzypki w 
ramie ze skóry) sprowadziły 
rozmowę na temat sztuki. Jednym okiem patrzę
na gestykulację jego ręki uzbrojonej w okulary w grubych, kościanych oprawkach, 
drugim przenikam przez 
szklaną ścianę, za którą widać korytarz i napływające
wciąż do Victorii pary.
I znowu jakby tańczyły tango. Przy tym ich zgrabnym wkraczaniu, noga w nogę, 
ramię w ramię, ja zdaję się 
siedzieć niezgrabnie przywalony szklanym blatem
okrągłego stolika, wylewający brandy za każdym przełożeniu nogi na nogę, 
osaczony kiczowatymi obrazkami i 
podniecany do ucieczki najtandetniejszą, najbardziej
rozanielająca muzyka zespołu Modern Talking. Spojrzałem na Szwajcara: mimo 
swoich milionów ubrany był w 
zwykły, stary sweter, dżinsy i tanie kamasze. O
nie – on nie wybierał się nigdzie tego wieczora! Na co mam ochotę? Na fryzjera! 
Tak, jako zwykły, 
dyskotekowy bubek chcę przed imprezą zrobić sobie zajebisty
uczes. A dzisiaj jest w Victorii czynne do dwudziestej trzeciej. Ale nie mówię 
mu o tym. Cholera, zgadzam się 
na ten jego debilny spacer pomiędzy latami.
Przed Victorią stoi sznur taksówek ale, niestety, Szwajcar obrzuca je 
pogardliwym spojrzeniem i chcąc nie 
chcąc muszę iść za nim w ciemne i mokre ulice.
O Polonezie już nie ma mowy, jesteśmy podpici. Mam na sobie czarny płaszcz do 
ziemi i ciemnogranatowy, 
bardzo długi szal. Ten szal ma chyba ze dwa metry,
można go wiele razy zawinąć dookoła szyi i jeszcze wisi aż do ziemi. W 
przypływie wymuszonej fantazji 
Szwajcar zdejmuje go ze mnie i podaje jeden koniec,
a sam chwyta za drugi. I tak idziemy – on pierwszy, potem szal, a po dwóch 
metrach ja. Potem zaczynamy się 
okręcać. Jakby na zawołanie z nieba zaczyna
spadać tandetna, biała dekoracja. Przed Zachętą kładę się na śniegu, zapalam 
papierosa i mówię, że nie ruszę się 
stąd na krok. Papierowy księżyc wisi nad
nami jak w piosence. Zza szyby galerii wyzierają jakieś koszmarne puste płótna. 
Wiem już, że ta noc jest 
skazana na kicz, że zaraziła się nim już dawno,
ale dotąd kicz trwał ukryty, płynął podskórnie, a teraz eksplodował. Sing! Sing!
Leżę twarzą do śniegu i czuję, jak alkohol przyjemnie grzeje. Chcę się śmiać, 
cieszyć, jeść ten śnieg. Dobrze mi 
się, psia krew, leży. Czuję, jak moknę,
jak wilgoć dobiera mi się do szyi, przenika przez białą koszulę, ale wilgoć jest 
ciepła, miło łechce rozpalone 
ciało.
O szoł as de łej to de next whisky bar
O dont esk łaj, o dont esk łaj...
Natomiast Szwajcara zainteresowały właśnie te beznadziejne puste płótna 
eksponowane za szybami. Zaczyna 
coś o nich pierdolić po angielsku, ale uszy mam
pełne szumu i śniegu. Ja też przed nosem widzę białe płótno, tak – ciągnie się w 
górę ulicy. Dlaczego właściwie 
ludzie nie turlają się ulicami?
Kiedy otwieram jedno oko, Szwajcar już nie kontempluje sztuki z wystawy. Poszedł 
sobie. Ale w pokoju 
hotelowym wręczył mi solidny banknot, fajki są, klucze
– wszystko na swoim miejscu. Nie zmieniając pozycji wracam do mojego problemu: 
dlaczego mianowicie ludzie 
chodzą zamiast się turlać? Ale po chwili robi
mi się zimno, więc postanawiam wreszcie oficjalnie zacząć sylwestrowa noc, tym 
bardziej, że właśnie w całym 
mieście rozhisteryzowały się race. Jak wtedy,
w 89. Już dwa lata minęły i ciągle nic się takiego nie zmieniło. Czyli chyba już 
północ. Teraz wszystko musi 
ułożyć się ciekawie, jak najciekawiej.
I właśnie wtedy, leżąc w śniegu, zobaczyłem go po raz trzeci. Był czarny i 
zaśnieżony, przebiegł ulicę i skrył się 
w bramę czy pod samochód. Merry Hristmas
and Happy New Yer, myster Black Cat!
Wstaję, otrzepuję się i zaczynam szukać tego długiego szala, ale jakoś nie mogę 
go znaleźć. Acha, jest tam, 
gdzie nie sięgają już światła Zachęty. Więc
wracam wolno ulicą ciągnąc go po ziemi. Dla większości przechodniów wieczór już 
powoli się kończy, ich 
ruchy stają się leniwe, jakby poruszali się nie
w ciemności, ale w wodzie. Plac Zamkowy wciąż rzyga racami, taksówki szaleją – 
tej nocy mają swój dzień, coś 
jak urodziny. Wsiadam do jednej z nich i po
chwili jestem już przed Victorią. Nie chcą mnie wpuścić, myślą sobie nie wiadomo 
co, ale znajdują się w końcu 
jakieś dowody i znowu ląduję w moim pokoju.
Zrzucam z siebie przemoczone ubranie, nakładam jakieś kolorowe ciuchy, musi być 
wesoło, a przynajmniej 
dziwnie. W windzie naciskam najniższy guzik i ląduję
w basenie. Hurrra!
Basen w Wiktorii jest malutki i płyciutki, przypomina raczej błękitną sadzawkę z 
bardzo ciepłą wodą. Znowu 
przypomina mi się „Wielka majówka”. Z wielkim
trudem opieram się chęci skoczenia w ubraniu do wody, ale perspektywa kolejnego 
przebierania się w pokoju 
przegrywa z planami uzupełnienia promili. Obrzucam
więc pożegnalnym spojrzeniem taflę niebiesko – przeźroczystej wody, w której coś 
tam się odbija, nie wiem – 
może sufit. Co dziwniejsze, w suficie odbija
się woda! A może powinienem pozostać na basenie, może wypadki potoczą się 
ciekawiej na basenie? Może 
sceneria okaże się bardziej malownicza? Ale co wtedy
z tamtym? Może potem wrócić na basen, na przykład nad ranem? W końcu to dopiero 
pierwsza?
Już w windzie dochodzi mnie pogłos mikrofonu, zaraz po wyjściu z niej dołączają 
do niego bankietowe zapaszki 
– wódeczka, śledziki, rzygi, szampanik, kawiorek,
koniaczek, taksóweczka, perfumiki z paszką, lakier do włosów, a potem także i 
inne wydzieliny. To wszystko 
wraz z pogłosem jakiejś rzewnej piosenki wykonywanej
przez Alicję Majewską działa na mnie jak afrodyzjak. Mrużę oczy do lustra windy 
i robię minę pod tytułem 
dancingowy bubek (określenie Witkacego). Jakoś
uroczyście wyszło to rozsuwanie się drzwi, zapachy i dźwięki wzmagają się i 
słychać, że dochodzą spod ziemi, a 
pod ziemię wiodły kręcone schody.
Tam właśnie znajdował się Night Club „Black Cat”. Bilet na dwie osoby kosztuje 
trzy miliony i dostaną swoje. 
Jak wcześniej drzwi windy, teraz rozchylają
się przede mną drzwi klubu i oczom moim ukazuje się Alicja Majewska stojąca na 
podwyższeniu w długiej, 
złotej sukni i śpiewająca o miłości. Nutki wylatują
z jej uszminkowanych ust i natykają się na zepsuty mikrofon, który rzęzi, wyje, 
piszczy. Na parkiecie tańczą 
pary, o tej porze już jak leci – mężczyzna
z mężczyzną, kobieta z kobietą, albo sam na sam. Śpiewaczka zaczyna kolejną 
piosenkę, tym razem po 
angielsku, pomiędzy utworami składa uczestnikom kolejne
życzenia: żeby ten dziewięćdziesiąty pierwszy był lepszy... I miłości, bo czymże 
życie bez miłości...
Gwar, szum, gęsto od dymu papierosów. Ze wszystkich ścian zwisa błękitne płótno, 
a do niego organizatorzy 
poprzyczepiali gwiazdki wycięte z celofanu i z
tego złotego tworzywa, w który opakowana jest kawa. A nad samą głową Alicji – 
tak – papierowy księżyc. Na 
sali dostrzegam jeszcze kilka innych gwiazd.
Czy księżyc powinien spaść z nieba, tak jak w piosence?
Wszystko w moich rękach.
Tymczasem siadam na wysokim, barowym stołku przy bufecie i zamawiam butelkę 
szampana za milion. 
Zapalam papierosa, nalewam sobie łyk szampana i zaczynam
kontemplować salę. Od razu orientuję się, że usiadłem koło Niemców, na zasadzie 
prostego skojarzenia 
zaczynam więc w myślach wertować mój stosunek do problemu
niemieckiego, Żydów i w ogóle, ale przeszkadza mi w tym wyjątkowej urody 
gentelman, bo uśmiecha się do 
mnie spod rzęs. A trzeba tu dodać, że jest to jeden
z moich największych kompleksów, że w problem niemiecki mówiąc po prostu wikłam 
się od lat coraz bardziej, 
w ogóle kocham Szwabów i nie cierpię ich , gubię
się w stereotypach i na to wszystko pochodzę z Wrocławia, a ładni chłopcy to 
jest coś równie powikłanego, więc 
w ogóle nie sposób obu tych problemów rozpatrywać
jednocześnie, bo razem dają taki mniej więcej koktajl jak szampan z 
ajerkoniakiem.
Hi! Warsaw by night good? – pyta łamaną angielszczyzną gentelmen.
Gud, oj, gud – myślę sobie i zastanawiam się, co tu zrobić, żeby Niemcy zwolnili 
miejsce koło mnie. Żeby 
zwolnili miejsce w mojej głowie. Tymczasem Alicja
Majewska drżącym głosem zaczyna zapewniać wszystkich o tym, że sława, pieniądze, 
władza to nic bez miłości. 
Tonie w sztucznych dymach, po których błądzą
kolorowe pajączki świateł.
Zatańczymy?
Jego nordycka twarz z okładki Harlekina. Zaprasowany, stojący kołnierzyk. 
Czerwony frak. Pachnie Niemcem, 
czyżby więc oba problemy kulminowały w nim jak
dwa strumyki łączą się w rzekę? Tu, w Victorii w ogóle dużo Niemców. Kiedy byłem 
mały i jechałem z tatą...
Wo kommst du?
Ich komme aus Breslau, und du?

Unwichtig...
Du tanztst sehr gut.
Quatsch.
Nordyk jest najprawdopodobniej synem państwa, którzy siedzieli obok mnie przy 
barze, bo staruszkowie nie 
spuszczają z niego wzroku. Ale nie jestem w stanie
się tym przejąć. Za to Alicja Majewska – ta trzyma moją stronę, bo właśnie z 
powrotem wchodzi na podest i z jej 
ust zaczyna wylatywać komiksowa chmurka
słów:
Mein blondes Baby...
Robi się trochę niemiecko, trochę ckliwie, trochę nawet faszystowsko, jak na 
jednym filmie. Za oknami Berlin 
gotuje się do ewakuacji, a tu, w pałacu tańczą
zdegenerowani arystokraci. Kiedyś przez całą noc, do białego rana oglądaliśmy z 
koleżanką przy wódce filmy o 
Hitlerze. Pięć kaset wideo. Fascynowały nas,
wabiły, nie dawały odejść od telewizora. Nad ranem darliśmy się po niemiecku z 
balkonu, kompletnie pijani. 
Mój balkon na dziesiątym piętrze przeistaczał
się w taki jeden balkon z Monachium. Rozbita butelka zagrzmiała w ciemnościach 
jak wystrzał. A potem 
przyszedł dzień, papierowy księżyc z nieba spadł,
skończył się wideo film.
Blondyn przyciska mnie mocniej.
Staruszka marszczy siwe brwi.
Ten naród miał tak wielu pisarzy, tak wielu filozofów...
On ma niebieskie oczy i tańczy tak dobrze. Tak niewiele zostało z dawnej Adrii. 
Kto, do cholery, zapłaci za tego 
szampana?! Ciekawe, co teraz robi mój André
Breton. Pewnie spaceruje po deszczu od jednego roku do drugiego. Przy takiej 
forsie rozbijałbym się 
taksówkami, niekoniecznie w Polsce. Ale czy jeszcze
jesteśmy w Polsce? Albo siedzi w pokoju i czyta po niemiecku przekłady 
najnowszej polskiej prozy. Sam go do 
tego zmuszam. No właśnie, po niemiecku...
Sag mir, wo die Blumen sind...
Alicja Majewska postanowiła przerobić całą tę knajpę tak, abym nie musiał 
wybierać pomiędzy problemem 
niemieckim a moim niemieckim tancerzem. W Szwajcarii,
w Zürychu jest taki jeden bar w średniowiecznej dzielnicy Niederdorf, a w nim, 
poza obowiązkowym barmanem 
– Murzynem, jest stara szafa grająca, w której
piosenki nie były wymieniane od lat trzydziestych. W Polsce jakoś nie ma szaf 
grających. Co zrobić dalej z tą 
nocą?
I naraz, tańcząc z nordykiem jakieś wariacko – pijackie tango, dostrzegam go po 
raz czwarty już tego wieczoru: 
wisi na sznurkach, nad barem, wielki wypchany,
czarny. Oczy zrobione z celofanu po kawie, a na czole wypisane ma:
Merry Christmas
And
Chappy New Yer!
Jego długi, czarny ogon zwisa jak sznur, którego można się chwycić, po którym 
można podciągnąć się i uciec z 
tej akcji jak z płonącego domu. Kiedy po chwili
zmęczony znowu siedzę przy barze, mogę uważniej przyjrzeć się tej partackiej 
robocie organizatorów. I na takiej 
kupie trocin, jak to wypchane ścierwo,
ja mam budować opowiadanie? W barze jest duszno, ale dopiero teraz zbiera mi się 
na wymioty. Nie zważając 
na to staram się zapić tę chwilową słabość szampanem,
piję, piję do upadłego. Na śmierć się tu dzisiaj zapiję, zapalę!
Kelner! Czerwone Marlborasy!
Nie dostrzegam już siedzących koło mnie Niemców, coraz mniej kapuję z całej 
sytuacji. Ciekawi mnie tylko ten 
czarny kot; dlaczego mnie tak prześladuje?
Otwieram podaną na talerzyku wraz z rachunkiem paczkę czerwonych Marlboro. O 
czym to ja myślałem?
04:45
Tymczasem nordyk gdzieś się zapodział, a ja poczułem się lepiej, to znaczy 
przestaje mi się chcieć rzygać. To 
jednak dobry sposób – zapić ten krytyczny
moment. Przez moją głowę znowu twórczo upitą zaczynają przepływać rzeką alkoholu 
poprzednie myśli.
Niemcy i chłopcy
Chłopcy i Niemcy
W Berlinie to są chłopcy! Ich mięśnie ciasno owinięte w skórzane futerały, ich 
chropowate, twarde słowa, 
podkute buty, piszczące oponami, masywne wozy.
Szwajcar, mimo swoich pieniędzy, nie ma nawet samochodu, Polonez jest oczywiście 
mój. Stary gruchot! 
Szwajcar jest „zielony”, w jego domu pełno moli, ale
nie pozwala ich zabić. Jego starzy dorobili się na wojnie, mieli fabrykę 
chemikaliów i sprzedawali to na lewo i 
prawo. Gdzie jest nordyk? Może ty mi to
powiesz, głupia kukło?
I nagle w knajpie robi się wesoło. Alicja Majewska ściąga ten rozklekotany 
mikrofon ze stojaka i wymachując 
zamaszyście posklejanym plastrem kablem schodzi
po osrebrzonych lametą schodach aby spacerując wśród gości rozsiewać wokół 
srebrne nutki. Ich hab’ noch 
einen Koffer in Berlin...
Ale właśnie otarł się o mnie nordyk. Jest czerwony i spocony od tańca. Patrzę 
uważnie, nie – nie na jego twarz – 
wlepiam oczy w plamy na białej koszuli,
na początki rannego zarostu, na swastykę, co jak czarny pająk w białym kółku 
osiadła na czerwonej opasce jego 
ramienia. Właśnie podchodzi do nas Alicja
Majewska, kładzie mu rękę na tym faszystowskim ramieniu i śpiewa rzewnym głosem. 
Jej fioletowe paznokcie 
wyglądają na jego czerwonym fraku jak dziwne klejnoty
na wystawie. Ale ja nie lubię rzewności. Czekam cierpliwie do końca piosenki, 
aby podczas oklasków chwycić 
nordyka mocno za poły fraka.
Komm.
Blondyn przedziera się do wyjścia
Staruszka marszczy siwe brwi.
Już w windzie pijemy szampana, którego jakże przezornie zabrałem z baru, a jest 
to wielka butla. Rachunek 
kazałem zapisać na numer pokoju. Wnętrzem ręki
wyczuwam klucze w kieszeni spodni. Brelok jest duży i piękny. Ale nie idziemy do 
pokoju. Lustro jak głupie 
odbija nasze miny. Chucham w nie dymem, niech
idzie do cholery! Naciskam najniższy guzik. Winda szarpnęła, szampan się polał, 
nordyk wpadł na mnie. Ale oto 
majestatycznie rozsuwają się właśnie drzwi
i przed nami ukazuje się rozmigotana monotonnie tafla zielonej wody. Czy na dnie 
powinno leżeć martwe, 
napompowane ciało Szwajcara?
Niekoniecznie -
1999 r.
C o p y r i g h t
Rozlana pepsi zastygła na siedzeniu. Unieruchomione okruchy podskakują miarowo w 
szparach. Mam zbyt 
niezgrabne palce, aby rozwiązać sznurowadło i zbyt ciasny
jest pas, aby się schylić do buta. Jadę zbyt szybko, aby rozpoznać twarze 
mężczyzn idących raz po raz wzdłuż 
drogi. Jest zbyt późno, aby się jeszcze zatrzymywać
na postojach. Zbyt daleko do celu, aby dało się dojechać bez zatrzymywania.
Zbyt późno.
Ot, choćby na to, żeby wyciągnąć przed siebie rękę, zakasać rękaw dobrej, 
berlińskiej skóry wyświechtanej na 
wszystkich kontynentach, do których tylko sięga
sieć supermarketów BILLA, żeby po prostu wyciągnąć ją przed siebie i sięgnąć.
Pamiętam, kiedy byłem mały, jechałem z tatą do Niemiec po raz pierwszy. Wtedy. 
Wtedy właśnie nie było 
jeszcze za późno. Starczyło wyciągnąć rękę odzianą
w rękaw maminego sweterka. Kiedy miałem wyjechać, ostatniego popołudnia 
patrzyłem przez okno swojego 
pokoju i myślałem o tym, że ten widok nie będzie już
za chwilę moim widokiem, przynależnym tej malutkiej psychofizyce, albo po prostu 
temu małemu gnojkowi. 
Byłem kolesiem, chciałem być kolesiem, a nie chłopcem.
I kiedy teraz wspominam tamtego kolesia na pięć minut przed opuszczeniem domu, 
wiem, że jest już za późno, 
ale dobry, mocny papieros, łyk piwa i przyciśnięcie
gazu do dechy sprawiają, że przestaje to być takie oczywiste.
$
Co ja wtedy zabrałem ze sobą w tamtą podróż? Okulary przeciwsłoneczne w stylu 
lat osiemdziesiątych, czyli 
wąskie i czarne, ostro zakończone. Odgradzały
mnie od świata i dlatego wszystko wydawało mi się filmem. Zabrałem sweterek 
mamy, pachniał domem i był 
zupełnie wyrwany z kontekstu. Cały byłem wyrwany
i wrzucony w przestrzeń. Jakby ktoś wyrwał ząb i wyrzucił przez okno.
Kiedy schodziłem do samochodu, liszaje ścian nie wydawały mi się jeszcze niczym 
dziwnym, jak to miało być 
przy powrocie. A jednak już na wszystko patrzyłem
jako na coś obcego, co należy oswoić.
Skrzynka na listy – brama – trzepak - baobab.
Napotkana sąsiadka, jej trwała na barana, jej parcie w odwrotną stronę, do 
bloku, na górę, właściwie też ruch, ale 
w odwrotną stronę, wpychający. I samochód
– czerwony, rozklekotany Golf z lat siedemdziesiątych.
Myślę o tym i wiem, że jest już zbyt późno. Naciskam gaz do dechy, zapalam 
Marlboro. Albo Davidofa, tak, 
Davidofa. I nagle, jak wariat, jak pojebany, z
piskiem opon zatrzymuję się na poboczu. Wyłączam ryczącego na cały regulator 
Nicka Cave’a. Jakie za późno? 
Ej, kolego...
Ich hab’ noch einen Koffer in Berlin.
Ojciec, siwy, nie – jeszcze nie siwy, jeszcze z brodą otwiera drzwi kluczykami 
od strony kierowcy, unosi 
przednie siedzenie i wpuszcza mnie, matka macha
z okna, a niechby już nie machała, niechby się odkleiła. I najbliższy zakręt 
niweczy ją, a miasto staje się obce.
A przecież miałem nie wrócić już nigdy, przynajmniej nie w tej formie. Pamiętam, 
na kilka godzin przed 
wyjazdem bawiłem się na podwórku i dostałem od przyjaciółki
z Baobabu procę na skoble. Była wystrugana z rozwidlającego się patyka, owinięta 
w materiał o niespokojnych 
indiańskich wzorach, zwisała z niej kieszonka
na te wspaniałe skoble zrobione z pociętego i wygiętego przewodu elektrycznego. 
Pełno tego walało się wokół 
nowych bloków, bo wciąż tam trwała budowa.
Miałem jakieś trzynaście lat.
$
W Zgorzelcu dziwki stały w bramach i popadywał deszcz. Ludzie w czarnych i 
burych kurtkach z połyskliwego 
plastiku sprzedawali na ulicy różne rzeczy. Wtedy
– magiczne, dzisiaj, ach - czy mogę się dzisiaj zachwycać starymi budzikami i 
żelastwem? Ojciec powiedział, że 
to Ruscy i splunął przez uchylone okno.
Twarze Ruskich były parchate, nosy kartoflane i pełne wągrów, a zapytani o drogę 
nie potrafią dać odpowiedzi. 
W grubych paluchach ćmili pety bez filtra,
kto by tam palił takie słabe? Od tamtej pory spotykałem ich często w 
poczekalniach i zakładach pracy i wszędzie 
tam, gdzie ludzie mają parchate twarze
i chciwe spojrzenia. Widziałem też Ruskie kobiety o rozbieganych oczkach 
ulicznic i zapadniętych w trójkąt 
policzkach. Ale to nie byli prawdziwi Ruscy,
tylko Polacy, którzy się upodobnili.
Ich komme aus Breslau. Mam dwadzieścia cztery lata. Ich bin vierundzwianzig 
Jahre alt. Twarze Rosjan nie 
zdawały się zastanawiać nad tym, czy jest już zbyt
późno, choć co to za życie, tak sprzedawać na zadeszczonej ulicy stare samowary, 
kawior w zardzewiałych 
puszkach i śrubokręty? W końcu ruszyliśmy z tamtego
Zgorzelca, a Ruscy długo jeszcze stali mi w oczach. Przyklejeni do ściany 
zachodniej, najdalej jak mogą od 
swojego kraju, jak włosy osadzone na dnie wanny.
Wjeżdżam w aufszlag, na autostradę. Tu już muszę uważać, a jak na złość jakieś 
cholerne muszki (skąd tu 
muszki? Z wywietrznika?) sypią mi się w twarz. Na
szczęście odbijają się od okularów. Tych samych? W skos? Jadę chyba za szybko, a 
jestem po piwie. Byle 
dojechać, a tym razem w Berlinie zatrzymam się na
dłużej. Tymczasem jest za późno, żeby zatrzymać się na parkingu, nie zdążyłbym 
dojechać na wczesny ranek. I 
tak pewnie się zatrzymam, mam tu, na jednym
z tych gigantycznych parkingów interes do załatwienia. Ich habe hier ein Dienge 
zu erledigen.
Radio nareszcie zaczęło nadawać jakieś ciche country i w naszym rozklekotanym 
golfie zrobiło się całkiem 
znośnie, tym bardziej, że noc zapowiadała się ciekawie.
Wszystko było takie nowe, inne, straszne. W środku samochodu, siedząc z tyłu pod 
fotelem na drgającej w 
pędzie podłodze, zrobiłem sobie mały domek pod
kocem. Zapaliłem latarkę. Czułem, jak golf sunie w uśpiony kraj. Była więc 
obcość rozległej przestrzeni, potem 
pudełko samochodu, już bliższe, potem domek
pod fotelem z dachem koca i latarką, a na koniec – domek procy, dokładnie – 
dużej, szmacianej kieszeni ze 
skoblami, do której włożyłem biało – niebieskiego
smurfa. I dopiero tam, w tej intymnej kieszeni, z tym smurfem, z latarką, 
poczułem to dziwne podniecenie, jakie 
ogarnia dziecko, kiedy z jakichś sylwestrowych
względów ma spędzić noc poza domem, a na dodatek nie musi iść spać o normalnej 
porze. Bo domek, to było to!
Sing! Sing!
$
Sing! Sing! I ja też nie muszę iść spać, ale muszę sam, sam być, spać, za późno. 
Na co ja wtedy liczyłem, że 
mianowicie zdarzy się co? Jak człowiek może
robić co chce, to właśnie nie zdarzy się nic, tylko ząbki, paciorek i spać. Albo 
wyjdą z tego jakieś banalne 
pijacko – erotyczne ekscesy z taksówką, hotelem,
łóżkiem, niedbale rzuconym ręcznikiem, papierosem i gudbaj.
Jadą sobie Szwajcarzy, jadą. Dzieci machają, machają. Choć nie ma się z czego 
cieszyć, jak się jest takim 
dzieckiem. Ubrani na kolorowo, wszystko kolorowe:
tornistry, kredki, nawet smutne rzeczy, takie jak podręczniki i zeszyty. 
Niedługo będą chować w plastikowych 
trumnach w Myszkę – Miki. Trumny z IKEI. Będą
zabijać kolorowymi pistoletami, jak te na wodę, a nawet te najsmutniejsze 
rzeczy, takie jak bary dworcowe, 
czysta melancholia, też mają jaskrawe i czyste,
że nawet nie można się na dobre zdołować, a czasem przyjemnie. A jedźcie w 
cholerę, bachory do waszych 
domków, gdzie dzień i noc grają pozytywki w kształcie
biedronek, gdzie palą się lampki – muchomorki.
Jak mój mały braciszek.
Pamiętam – przychodził przed snem do mojego pokoju, w pidżamie, z pastą do zębów 
i z białym, żywym 
królikiem drapiącym lekko błękitną kanapę i kant Procesu.
W azylu kaloryferów i lamp sączyliśmy zmierzch jak kakao, gdy nawet kanty stołu 
pluszowieją. Gdy 
próbowałem chyłkiem dostać się do okna, gdzie szalała
wichura roznosząc swoje jesienne smutki, on szybko włączał telewizor, podawał mi 
królika, aby odejść myć 
zęby w wesołej łazience.
A teraz jestem dorosły i królik już nie żyje, i nie mam ani domu, ani domku. Ale 
wtedy nie było za późno, 
miałem, zrobiłem sobie domek z dziesięciu światów.
Dorosłość to bezdomność i to ma swoje zalety, kiedy nie jest zbyt późno i 
wszystko może się jeszcze ułożyć w 
każdy możliwy sposób. Konkretyzacja zabija
wszystko. Ale, jak mówią Amerykanie, dopóki benzyny w baku, tyle nadziei. Jest 
nadzieja, wszędzie jest 
nadzieja. Dzisiaj Bóg daje mleko.
A ja mam wiaderko.
Czy każdy ma prawa autorskie na kreowanie własnej rzeczywistości? Znajomość 
flory i fauny, tego, co ludzkie i 
nieludzkie. Zgłębianie struktury pyłu i poznawanie
facetów na wszystkich dworcach świata.
Wyprzedzam autobus i od razu robi się mniej kolorowo. Tymczasem się ściemnia, a 
ja czuję się coraz bardziej 
zmęczony. Mijam jakieś pogrążone w mroku, biedne,
niemieckie miasteczko z dawnego Enerdówka. Długo jeszcze będę jechał zanim 
przejadę dawną granicę 
wewnątrz Niemiec. Puszczam coś niemieckiego, szkoda,
że nie zabrałem Marleny Dietrich. Ostatni goście miejscowej knajpy stoją na 
dworze i dopijają swoje piwo po 
pięć DM za sztangę. Napiłbym się piwa, zapaliłbym,
a przede wszystkim – piekielnie chce mi się lać, więc zatrzymuję się w tej 
otwartej knajpce.
00:45
$
To chyba jakaś knajpa dla kibiców piłki nożnej, bo wszystkie ściany zaklejone są 
kolorowymi plakatami. 
Zawodnicy ustawieni w ciasnych i równych rzędach,
albo osobno, na przykład sama głowa uwieńczona autografem. Ale grupowo częściej. 
Kapłanką tej świątyni 
sportu jest otyła barmanka ubrana w ludowy strój
niemiecki. Takie same występują w pornosach, sam widziałem. Ich opalone tyłki 
królują pośród białych, 
koronkowych halek i mają pryszcze. Tak, w niemieckich
aktorkach, w niższym personelu artystycznym, zawsze są jakieś skazy. Ta na 
przykład ma wąsy, na których 
osadza się biała jak sperma piana. Niemcy są brzydcy.
Niemcy ze wsi są brzydcy po stokroć. Lubią tę swoją tandetną muzykę ludową, 
grubi faceci ślinią się patrząc na 
wielką barmankę. Ale political corectnest
nie pozwala mówić źle o żadnych narodach.
Ten naród, co siedzi w knajpie poubierany jest w dresy. Mężczyźni mają tlenione 
grzywki i długie, kręcone loki. 
Kobiet już nie ma, poszły do swoich nowocześnie
urządzonych, wiejskich chałup, z okna widzę całą kolonię białych, stylizowanych 
domków o dachach krytych 
tworzywem imitującym czerwoną dachówkę. (Na oknie
krasnal i automat z orzaszkami.) Cała ta nędza białych kuchni z leżącymi na 
stole kolorowymi programami 
telewizyjnymi. To jest teraz ich udziałem. A potem
będą leżeć w łóżkach pachnąc szamponem welli i czekając na swoich bekających 
piwem grubasów, aby w 
mroku łóżka oświetlonego tylko monotonnymi żarówkami
latarń na zewnątrz kłócić się o gatunek proszku do prania, rozliczać z każdego 
grosza. Będą jeździć do 
supermarketu ALDI w sąsiednim miasteczku, żeby sąsiadka
nie zobaczyła, że kupują w tak podłym sklepie. Będą. Więc będą robić wszystkie 
te podłe, małe i obrzydliwe 
rzeczy, a ja nie. I nawet zaczyna mi się wydawać,
że jeszcze nie jest ze mną tak najgorzej, choć może trochę późno uświadamiam 
sobie te prawdę.
Wyciągnąć rękę i... chwycić.
$
I jak ja teraz po tym kolejnym piwie wsiądę do samochodu – pytam, choć w 
przyjemnym rozleniwieniu i 
rozmarzeniu nie jestem w stanie przejąć się czymkolwiek
na dłużej niż pół minuty. W kłębach tych wymyślonych davidofów, z którymi tak do 
twarzy pisarzowi, co to 
sławny, bogaty, a nieszczęśliwy. Z wiekiem dochodzę
do tego, że trzeba mieć trochę luksusu w nieszczęściu, że przyjemnie się czasem 
zdołować, kiedy można 
wyładowywać stres na dobrych papierosach i alkoholu,
albo, jak na filmach, wsiąść do samochodu i wariować nim w nocy po pustym 
mieście. I ja tak mam.
Jechałem z tyłu, klęcząc na siedzeniu i patrząc, jak autostrada rozwija się, 
jakby auto było szpulką nici. 
Widziałem kiedyś taki film o Doorsach i to była
czołówka. Morrison jako dziecko jedzie staroświeckim samochodem i patrzy na 
drogę z tyłu, a tam ukazują mu 
się szamani i węże, i w ogóle cuda. Potem to
wszystko miało wejść do jego piosenek.
Nie było jeszcze za późno i wtedy, gdy zatrzymaliśmy się na kosmicznej stacji 
benzynowej. Jeszcze wcześniej, 
zaraz po przejechaniu granicy. Siedziałem zamknięty
od wewnątrz i patrzyłem na tatę. Coś tam kupował, dziś już nie pamiętam, może 
kanapkę z serem, listkiem 
sałaty i salami, a może w Enerdówku nie było wtedy
jeszcze takich kanapek. Nie wiem.
I było niejakich dwóch kolesiów. Ich blond czupryny połyskiwały w świetle 
czerwonych neonów, jakby nie było 
za późno, ich piękne blond czupryny były z obrazów
Andiego, niebieskie oczy bohaterów kreskówek, długie rzęsy. A w tych oczach 
odbijały się napisy 
MARLBORO, ARAL, MARS.
Człowiek składa się w 70% z Fanty.
Sing! Sing! Welcome to California! Tak więc kolesie stali oglądali kolorowe 
gazety na śliskim papierze, które 
właśnie podwędzili z dwudziestoczterogodzinnego
sklepiku. Musiał on obsłużyć wszystkie najpilniejsze potrzeby, a więc też i te. 
Przyciskali do szyby naszego 
starego Golfa kolorowe okładki playboya. Już
wtedy czułem dziwny niepokój. Teraz bym zwariował. Ruszam. Byle do najbliższej 
stacji benzynowej, już nie 
chcę dojechać do Berlina, niech tam sobie poczekają.
Tamta stacja z dwoma blondynami. Ich włosy, tylekroć wspomniane zabarwione w 
świetle neonów to na 
czerwono, to na błękitno. Ich kiczowate, białe zęby. Ich
złośliwe spojrzenia. Brak ojca uwalniający mnie od wszystkich barier. 
Wystarczyło, że oddalił się tylko na 
chwilę. A teraz od dawna go nie ma i wciąż ta
bezradność. Ta całkowita obcość i, przede wszystkim, zawód. Bo tak naprawdę nie 
stało się nic. Żadna z 
przeczuwanych przygód nie doszła do skutku. Te wszystkie
przeczucia, co do bogactwa mojego przyszłego życia już bez ojca pryskały 
kolejno. Kończyło się na podpisaniu 
kolejnego kontraktu z firma wydawniczą, na
kolejnym bankiecie pełnym snobistycznych polonistek i aktorek, oficjalnych żon 
wydawców i krytyków. Chcę 
ruszyć w świat incognito, chcę ruszyć w świat
autostopem, tak, to śmieszne w tym wieku. Chcę się kochać we wszystkich hotelach 
świata, być ścigany przez 
mafię, uratowany przez supermana, zawieziony
na pustynię, porzucony w China Town, zimą, kiedy jest pusto, kiedy pada śnieg i 
China Town jest złożone 
wyłącznie z wyblakłych tekstów piosenek.
$
Jest parking! A właściwie – zapowiedź, bo mam jeszcze kilometr. I to taki jak w 
tamtej historyjce. Historyjki z 
Kaczorem Donaldem i Myszką Miki dołączali
do gum donaldowych. Można było strzelać balony. Wtedy w ogóle można było 
wszystko. Teraz jeszcze pół 
godziny na poszukiwanie miejsca do parkowania i będzie
można zacząć to całe śmieszne w gruncie przedstawienie pod tytułem pisarz w 
konfrontacji z rzeczywistością. 
Jest zjazd. Stacja benzynowa, wszystko tak,
jak lubię. Orgia świateł. Podziemne parkingi, tiry po horyzont, Sing! Sing!
02:00
Nad zegarkiem elektronicznym przyssanym gumką do przedniej szyby dynda złoty 
króliczek z długimi uszami. 
Ten króliczek to pamiątka z czasów, gdy zabawialiśmy
się w playboya. Popielniczka napełnia się miarowo, a grająca od godziny Janis 
Joplin wyraźnie zmierza ku 
końcowi. Słuchałem już „Piece of my heart” i „Try”,
i jej wersji standardu „Summertime”.
A wtedy nadszedł ojciec. Przez resztę drogi patrzyłem na jego kark, na którym od 
upału pojawiły się jakieś 
czerwone pręgi. Nie bardzo mieliśmy wtedy forsę
na nocowanie w motelu, lepiej było umyć zęby na stacji i przespać się 
rozłożywszy fotele w Golfie. Co z tego, 
kiedy jak na złość nie mogliśmy napotkać
żadnej stacji. Wydawało mi się, że tato chyba zaśnie za kierownicą. Miewałem 
takie sny, że nie umiem 
prowadzić, ale zabrałem mu samochód i teraz jadę niepewnie
ulicami, a wszyscy już domyślają się, że prowadzę po raz pierwszy. A teraz czuję 
się tak samo, mimo że już od 
pewnego czasu radzę sobie za kierownicą
całkiem nieźle. Teraz parkuję w świetle wielu, wielu wysokich latarń i neonów. O 
to mi właśnie chodziło, żeby 
światło zabarwiało tę moją nikłą i rozsypującą
się co krok w proszek rzeczywistość to błękitnym, to czerwonym światłem. Taki na 
zmianę to zimny to ciepły 
prysznic. Wysiadam więc i zaraz dopada mnie
to wesołe miasteczko, ten Mulin Rouge świateł wariujących w nocy. Z takich 
klimatów można wyssać ekstrakt i 
pluć tym potem w papier. Albo na odwrót, to
już wydaje mi się fikcją. Chociażby ten facet w kowbojkach i kapeluszu z jasnej 
skóry – wysoki blondyn. Stoi 
oparty o konstrukcję żelazną, pod billboardem
wielkości domu, którego podstawy stanowią jakby bramę wjazdową do tego dziwnego 
miasteczka snów. Stoi 
więc pod billboardem z reklamą Marlboro.
Come to Marlboro Country.
Mijam go z udaną obojętnością, a trudno się nie oglądnąć, ale nic, prę do 
stacji. Tam mieszka taka barmanka, 
żona niejakiego Brunona Stroszka, rozdaje wszystkim
kawę i uśmiecha się tłustym, kurewskim uśmiechem. W automacie chcę kupić paczkę 
tych cameli, niech coś się 
wreszcie zacznie wiązać w sensowną całość, ale
nie mam pięciomarkówki. Dlaczego jednak automat działa na monety dolarowe?
$
Otwieram dwudrzwiowe wejście z drewna, jak w „salonach” na dzikim zachodzie i 
bucha mi w twarz wielka 
chmura dymu i zapach alkoholu, a nie jest to ani wino,
ani tym bardziej piwo.
One bottle of whisky
10 $
Barman stawia przede mną dużą półlitrówkę, inkasuje gotówkę i... zabiera 
butelkę! Zanim zdążam wyciągnąć 
zaciśnięte już pięści z kieszeni mojej skóry wyświechtanej
na wszystkich kontynentach, do których tylko dociera sieć supermarketów BILLA, 
facet stawia przede mną inną 
butelkę, szczeniaczka, maleństwo, ale nie zdążam
jej nawet dotknąć bo już jakaś ręka zabiera mi ją z przed nosa i unosi do ust.
Hi – poznaję faceta w kowbojkach.
Hi – czy mógłby pan wytłumaczyć mi w przybliżeniu, na jakiej szerokości 
geograficznej się znajdujemy? – 
pytam, bo lubię, kiedy wszystko jest jasne, ale
zaraz zaczynam żałować, bo akurat tu było lepiej bez jasności sytuacji. 
Niejasność była, żeby tak rzec, nieco 
bardziej malownicza.
- Ta knajpa należy do Wielkiego Billa. – Mówi o Ameryce? Bill Clinton? Facet 
zmrużył oko opatrzone 
szczeciną rudych rzęs. Tak samo rude są piegi nakrapiające
jego powieki, nos, policzki, a nawet uszy. Na tych uszach osadzają się 
ciemnożółte włosy. Facet ma chyba ze 
dwa metry, jego nogi są za długie na wysoki
barowy stołek. Żeby jakoś go oswoić, złączyć w sensowniejszą całość z 
rzeczywistością, częstuję go Marlboro. 
Puszcza wielkiego balona gumą i wypluwa ją
do wielkiej jak talerz na zupę popielniczki.
- Wielki Bill mieć dziś... – zaczął i nie skończył, bo znałem już ten film, 
byłem w domu i tym bardziej trudno 
było pozwolić mu na wkopanie mnie w kolejne
kłopoty. Pociągnąłem mocno nadwerężoną buteleczkę whisky, po czym odstawiłem ją 
na bezpieczną odległość. 
Ktoś podszedł do szafy grającej, wrzucił monetę
i w sali rozległ się przytłumiony głos jakiejś starej, trzeciorzędnej gwiazdki, 
choć może jestem niesprawiedliwy, 
może to była to sama boska Marylin?
- A ty? Opowiesz mi swoją historię?
- No problem.
$
Każdy nosi na karku swoją historię i to jest banał. Ale najważniejsze, jak z nią 
postępuje. Czy rzuca gdzieś, 
niczym niewygodną kurtkę do plecaka w upalny
dzień, zostawia na boku dorzucając tylko od święta kolejne niepotrzebne 
elementy, takie jak awans, zbyt wysoki 
rachunek za komórkę, śmierć matki? Czy,
przeciwnie, traktuje swoją osobistą historię jak jajko, które należy 
pielęgnować? A może to dla niego krzyż, co 
trzeba ponieść, albo obraz wart ciągłego
domalowywania, ubarwiania? Czy w pewnym momencie nasze historie nie zaczynają 
odrywać się od nas, istnieć 
samodzielnie, wbrew nam? Niektórzy mają wiele
różnych historii, dla jednych tę, dla innych zupełnie inną. Są handlarzami 
opowiadań, noszą siebie jak ciągle 
nową, potencjalną historię, ciągle niezdefiniowane
naczynie, które można napełniać zmyśleniami, aby upajać kolejnych słuchaczy na 
wszystkich kontynentach, 
gdzie tylko sięga ta cholerna sieć supermarketów
BILLA. Są przeźroczyści, a raczej nabierają koloru w zależności od otoczenia. 
Noszą wytarte kapelusze, 
skórzane kurtki, wygodne buty i instrumenty muzyczne.
Z ramion zwisają im szczurze ogony. Przemierzają świat pieszo, konno, albo 
starymi, amerykańskimi 
gruchotami ze złotymi króliczkami dyndającymi zaczepionymi
o lusterko wsteczne. Pozostawiają po sobie grzechotki, koraliki, pióra, jak 
dzieci. Kiedyś nazywali się 
jokulatorami, wiłami, i nie wolno ich było grzebać
w poświęconej ziemi.
Muszą tylko dużo żyć i pięknie kłamać.
$
Nazywał się Toby i mieszkał ze starą, zdziwaczałą babcią w domu na kółkach za 
stacją. Na pytanie o 
narodowość, powiedział, że jest Niemcem.
- Jestem Polakiem – odparłem, myśląc, że to może mieć dla niego jakieś 
znaczenie. Zapytał, czego słucham. 
Powiedziałem mu. Wyszło na to, że lubimy mniej
więcej to samo. Bo też co z niego za Niemiec, nie pasował, tak samo jak ta 
knajpa, whisky, ja na koniec. Zresztą, 
ze mnie też nie Polak, choć Polak. Kiedy
powiedział, że jest Niemcem, coś z tej misternie budowanej przez tę noc 
atmosfery prysło. Czyli jednak film nie 
dzieje się w Ameryce?
Toby nosił swoją historię jako krzyż. W jego opowieści o dzieciństwie spędzonym 
w ubogiej dzielnicy Berlina 
Wschodniego pełno było wzdychania i zwietrzałych
już z biegiem lat pretensji. Nie chciałem, żeby opowiadał, wszystko tym zepsuł. 
To już nie był tamten koleś spod 
rozświetlonej reklamy Marlboro, tylko
kolejny zawiedziony facet, z którym można było zrobić najwyżej jedno.
I tego właśnie nie chciało mi się już robić.
Zostawiłem faceta z jego niedopalonym ogarkiem papierosa i bez czegokolwiek do 
picia, a sam wyszedłem do 
kibla. Jak powinien wyglądać kibel w takiej knajpie
z westernu? Chyba nie powinno go w ogóle być, może jakaś dziura w ziemi? 
Wychodzę więc z knajpy i czuję na 
twarzy ukłucia deszczu. O czym to będzie? Sam
już nie wiem, idę więc zasięgnąć języka do sali gier. Jednoręki bandyta, kręgle, 
bilardy. Ale wszystko stare, 
brudne i jakby zakurzone. Nawet powleczone
pajęczyną. Czerwienie, fiolety i wszystkie te odpustowe jaskrawości wszystkich 
salonów gier tym razem już 
wytarte i wyblakłe, jak przeboje lecące z szafy.A
przy maszynach sami blondyni o niebieskich oczach i śniadych skórach. Siadam 
przy jednorękim bandycie i 
zaczynam powoli, ale systematycznie karmić go dolarami.
Jabłuszko – gruszka – wisienka.
Nagle jeden z tych śniadych blondynów pod kolor neonów, bo o niebieskich oczach 
i w jaskrawoczerwonych 
kurtkach, podrywa się z wysokiego barowego stołka
i podchodzi rozkołysanym krokiem, na szeroko rozstawionych nogach, a przy boku 
kołysze mu się miarowo 
spluwa.
Hej, idzie, idzie do mnie, nachyla się do ucha i mówiąc chucha mi w twarz dymem 
i zapachem jakiejś 
amerykańskiej wódy.
Przejdziemy się... Na zaplecze...
Wiódł tam długi korytarz. Koleś poszedł przodem nie oglądając się za siebie. 
Cały czas miałem przed sobą jego 
wąską dupę i szerokie bary pod czerwoną kurtką.
Idąc spluwał miarowo. Nie wiem nawet, dokąd mnie prowadzi, ale fikcyjność, pewna 
nawet stylizacja całej 
sytuacji nie pozwala mi się bać. Tu także kurz
i zaduch, ale inny niż tam, w sali gier. Idąc zapaliłem Davidofa. Na dźwięk 
zapalniczki obrócił się niespokojnie. 
Nerwowo przywarłem do ściany, a on podszedł
i przywarł tak, że znowu poczułem jego oddech. W jego ręku też błysnęła 
zapalniczka, którą oświetlił moją 
twarz. Wtedy zobaczyłem jego zacięte usta i złe
oczy, ale nagle, zupełnie niespodziewanie, wyszczerzył zęby w uśmiechu i 
przywarł do mnie jeszcze mocniej, 
tak, że czułem już całą sylwetkę.
- Spodobasz się szefowi...
$
Pokój Wielkiego Billa znajdował się u wylotu korytarza. Kiedy wysoki blondyn 
zapukał, z początku nikt nie 
odpowiadał, aby w końcu odburknąć jakieś przekleństwo.
Wtedy facet w czerwonej kurtce położył swoją wielką dłoń na solidnej, mosiężnej 
klamce. W pokoju nie było 
nikogo, a nawet nie dało się poczuć dymu z cygar
czy papierosów, na stole panował idealny porządek, a wiszący nad nim portret w 
złotych ramach przedstawiał 
zapewne Wielkiego Billa, bo kogóż by innego?
On sam musiał się znajdować w drugim pokoju, przylegającym do tego. Stał tam 
plecami do nas, a kiedy się 
odwrócił, zobaczyłem wysuszonego staruszka ubranego
w stylizowany na indiański komplecik, z pistoletem wymierzonym przed siebie, z 
pistoletem, który jednak robił 
wrażenie plastikowego.
Ręce do góry, okularniku!
Dla utrzymania konwencji uniosłem ręce w górę, za to facet w czerwieni olał 
zarządzenie szefa i od razu 
przeszedł do rzeczy.
Grać przy pańskim automacie, Wielki Bill. Siedział na pańskim stołku, Wielki 
Bill...
Czy bandyta wypłacił mu gotówkę?
Przeciwnie, Wielki Bill, to on nakarmił bandyta...
Podejdź do mnie, młodzieńcze, niech ci się przyjrzę – szef najwyraźniej miał 
ochotę powtórzyć scenę z 
korytarza. I nagle, znowu bez żadnego uprzedzenia,
szepnął mi w ucho:
Zaśpiewać? – i zanim zdążyłem wymyślić jakąkolwiek wymówkę, już, oczywiście, 
czułem na szyi zimny metal. 
Kątem oka zauważyłem, że faceci są pijani i sam
poczułem się podobnie. Ale wiedziałem już, o który film chodzi, miałem więc tę 
przewagę, choć może i oni 
kapowali z tego więcej, niż mi się zdawało.
W pokoju była mała scenka na podwyższeniu zasłaniana dwiema kotarami w lewo i w 
prawo. Na środku stał 
staroświecki mikrofon w metalowym kółku, a od niego
odchodził pozlepiany plastrem kabel. I wtedy potwierdziły się moje najgorsze 
przypuszczenia:
- She weares blue velvet... – poleciało z playbecku, zanim zdążyłem otworzyć 
usta. A dwaj faceci - rosły 
blondyn i siwiutki, zasuszony staruszek, zaczęli
tańczyć ze sobą wolnego na środku pokoju. Zaczęli tańczyć i śpiewać, jak jakieś 
miniaturowe Mazowsze. 
Pozostawało mi tylko miarowo poruszać ustami i robić
słodkie minki imitujące te, jakie mogła stroić śpiewająca tę piosenkę aktorka.
$
W pewnym momencie faceci jakby o mnie zapomnieli, więc stałem na tej scenie z 
głupią miną , piosenka dawno 
się skończyła, a oni tańczą i coraz bardziej
się obejmują. Ręce spuściłem wzdłuż ciała, nie wiedziałem, co z nimi robić, jak 
dziecko w szkolnym teatrzyku.
Te, frajer...
Frajer byłeś, żeś się tu dał przyprowadzić! Taka duża chłopiec...
- Ściągnij mu gacie, Frank, bo coś z nim nie w porządku, zobaczymy, co jest.
Ale Wielki Bill nie miał już nigdy tego sprawdzić, nie było mu po prostu dane 
dowiedzieć się, co noszę w 
gaciach, bo ja przypomniałem sobie właśnie na zasadzie
prostego skojarzenia, że mam mianowicie coś takiego w gaciach, dokładniej mówiąc 
- zatkniętego za dżinsy, co 
mogłoby go zainteresować.
Pif – paf. Pif – paf.
Przez dobrą chwilę stoję na tej idiotycznej scenie jak jakaś naturalistyczna 
dekoracja, nie wiem, namalowane 
drzewo? Dwaj kolesie się znaleźli, cholera,
dosyć już tego kina. Zejść z tego stanowiska, wyciągnąć im broń poutykaną w 
szczeliny ubrań i ciał, zebrać 
przede wszystkim ten głupi plastikowy pistolet
na wodę. Pochyliłem się nad Frankiem, bo Wielki Bill jakoś przestał mnie 
obchodzić i znowu zacząłem się 
zastanawiać, co robić. Rozpinam mu więc jego czerwony
kubraczek, nie kusi mnie złoty łańcuch na szyi Franka, tylko wewnętrzne 
kieszenie.
Chyba powinna tam być paczuszka żółtego proszku, może nawet kilka woreczków, 
tak, piękny, żółty proszek, 
sprasowany od ciągłego przylegania do ciała, folia
zamknięta zgrzewem. Roztrzęsionymi rękami (bo już gonią, ktoś mógł usłyszeć 
strzały) macam ciało, macam 
bluzę, a czerwień krwi zlała się z czerwienią bluzy.
Co on tam ma? Gwizdek?
Gwizdek.
Zgłupiałem. A jeszcze, jak na złość – chyba z nerwów potrąciłem nogą adapter czy 
jakąś wajchę i znowu na cały 
głos włączyło się wszystko. She wore blu velvet,
vel - vet - vel - vet - zacięła się płyta, jakby to już miały być końcowe 
napisy.
1999 r.