Nelson Algren

Ostatnia karuzela

Zastanawiam się często, czy na tym bezludnym pasie ziemi przy granicy 
meksykańskiej stoi jeszcze zielona tablica zapraszająca mówiących po hiszpańsku 
kierowców do opuszczonej stacji benzynowej:
SINCLAIR se habla espanol SINCLAIR
Pod tym znakiem, między dżunglą gęstych zarośli porastających tę część 
Stanów Zjednoczonych a autostradą stanową, siedziałem kiedyś, rozłupując 
strączki 
sinej fasoli. Z jutowym workiem, rondlem i kieszonkowym słownikiem angielsko–
hiszpańskim obok siebie, łuskałem tak przez całe suche lato 1932 roku.
To zielone powitanie namalowałem sam. Było to trochę powyżej stacji, która stała 
się domem, magazynem i bazą operacyjną dla mnie oraz wysokiego, wiecznie 
pochylonego kombinatora imieniem Luther. Byłem dumny z tego, że jestem jego 
partnerem, a także z tego, że stacja jest na moje nazwisko. Ja podpisałem 
wszystkie 
dokumenty.
Wynajęliśmy ją rzekomo po to, by sprzedawać benzynę Sinclaira. W 
rzeczywistości jednak magazynowaliśmy w niej miejscowe produkty, kupione lub 
wyżebrane, które chcieliśmy sprzedawać w pogranicznych miastach. Mieliśmy worki, 
wiadra, kubły, rondle, kamienne garnki oraz skrzynki wypełnione po brzegi siną 
fasolą. 
Zakładaliśmy, że kiedy po dolinie rozejdzie się wieść, iż można u nas kupić 
łuskaną 
fasolę, zaczną do nas zjeżdżać gospodynie domowe z całego południowo–
wschodniego Teksasu. Przedstawiciel Sinclaira będzie myślał, że sprzedajemy im 
wyłącznie benzynę. Zanim się połapie, będziemy bogaci.
Siedzący sztywno za kierownicą studebakera z 1919 roku Luther przywodził mi 
zawsze na myśl podpis, który widziałem na frontyspisie Zmotoryzowanych chłopców 
w 
Meksyku: “Gnamy z szybkością piętnastu mil na godzinę". Na głowie miał słomkowy 
kapelusz w odcieniu kłów starego psa i brakowało mu tylko prochowca oraz gogli. 
Bałem się o meksykańskich farmerów.
– Bądź ostrożny i pilnuj się przez cały czas, synu – witał mnie Luther każdego 
ranka. – Dzięki temu sprawy posuwają się do przodu.
Przez całe tygodnie nie widywałem gazety. Aby poznać wieści ze świata 
rozciągającego się poza zaroślami, musiałem czekać, aż Luther wróci wieczorem do 
domu. Ja łuskałem, on sprzedawał.
W zaroślach żyły jelenie, na wiecznie błękitnym niebie latały myszołowy, a w 
rowach kumkały żaby. Pewnego razu prosto od strony słońca nadleciała chmara 
zupełnie białych motyli, które osiadły wokół mnie. Po chwili, jak na jakiś 
rozkaz, uniosły 
się znowu w powietrze i zniknęły. W te straszliwe upalne dni nad Rio Grande ja 
cały 
czas łuskałem i łuskałem.
To Luther był tym człowiekiem, który odkrył nie wyeksploatowany jeszcze rynek 
łuskanej fasoli. W zamian zrobię go kiedyś zarządcą na moim ranczu. Moi 
meksykańscy 
robotnicy też będą mnie bardzo lubić.
– Zbiłem cenę skrzynki na dwa dolce – oświadczył zadowolony z siebie Luther, 
chwaląc się, że znowu udało mu się przechytrzyć meksykańskiego farmera. Wrócił 
właśnie z kolejnym ładunkiem.
W migoczącym blasku lampy naftowej zasiedliśmy do kolacji składającej się z 
zimnej kaszy i sinej fasoli. Zaczynało nam już brakować nafty. W zasadzie 
brakowało 
nam wszystkiego z wyjątkiem fasoli.
– Kapusta i fasola na Nowy Rok oznacza srebro i złoto przez cały rok – 
zapewniał mnie Luther. Miał pełno informacji tego rodzaju. Najnowsze, sensacyjne 
wieści zaczął mi przekazywać dopiero po zjedzeniu posiłku.
– Myśleli już, że mają Clyde'a, ale nie udało im się.
Szeryf prawie osaczył Clayde'a Barrowa i Raya Hamiltona na małej farmie koło 
Carlsbad w Nowym Meksyku. Jednakże Bonnie powstrzymywała szeryfa wystarczająco 
długo, aby Clyde zdołał obejść domek i powalić go strzałem ze swojej strzelby. 
Policja 
stanowa przywiozła później ciało, znalezione w rowie przy autostradzie.
Żadne ze znajdowanych przez nich ciał nigdy nie było ciałem Clyde'a Barrowa.
– Nigdy nie wezmą Clyde'a żywcem – prorokowałem.
Przedstawiciel Sinclaira zostawił nam sto galonów benzyny na kredyt. Oprócz 
tego przypadło nam wysokie, mosiężne łóżko z pordzewiałymi w wilgotne noce Alamo 
sprężynami. Naszymi krzesłami były skrzynki po pomarańczach, a pięciogalonowy 
pojemnik na wodę napełniałem każdego ranka w studni meksykańskiego farmera 
znajdującej się przy autostradzie, dwie mile dalej.
Kiedy przedstawiciel Sinclaira przyjechał z dokumentami, starając się ustalić, 
który z nas weźmie na siebie zobowiązanie do zapłacenia za te sto galonów, 
Luther 
zaczął udawać analfabetę.
– Psze pana, ja ledwie umiem napisać swoje imię, a już zupełnie nie potrafię 
przeczytać, co ktoś inny napisał. Ale ten chłopiec był w college'u. Jest 
naprawdę bystry. 
Ma więcej wiadomości w małym palcu niż ja w całej głowie.
Naprawdę bystry chłopiec z całą tą wiedzą w małym palcu był bardzo dumny, 
podpisując dokumenty.
– Kiedy odkujemy się na tyle, by móc otworzyć tu pakownię, będziesz prowadził 
rozmowy z naszymi klientami – zapewnił mnie Luther po odjeździe agenta. – Ja 
będę 
doglądał pakowania na zapleczu, a ty będziesz sobie siedział przy biurku z 
przodu. Jak 
ci to pasuje, synu? – Synowi pasowało to bardzo i jeśli nawet zauważyłem, że 
Luther, 
mówiąc to, odwraca wzrok, sądziłem, iż ukrywa w ten sposób swoją wdzięczność.
Pewnego popołudnia przedstawiciel Sinclaira przyłapał mnie pośród tych 
wszystkich worków, słojów, stosów fasoli.
– Zamierzamy zrobić z tego zaprawy na zimę – brzmiało moje wyjaśnienie.
– No cóż, nigdy nie zostaniesz milionerem, prosząc o podwyżki – skomentował.
Wiedziałem już, że aby zostać bogatym człowiekiem, należy najpierw ciężko 
pracować prawie za darmo. Wytrwałość znaczyła więcej niż pieniądze. Wszystko, co 
biedny chłopiec musiał zrobić, by wspiąć się w górę po drabinie sukcesu, to 
wdrapywać 
się szczebel po szczeblu, gdy inni, będący nad nim, spadali w dół. Wszystko to 
sprawiało, że awans od współdzierżawcy stacji benzynowej do właściciela rancza 
hodowlanego był tylko kwestią czasu i cierpliwości. Wszystko miałem zaplanowane, 
nawet to, że gdy nadejdzie wreszcie ten dzień, kiedy osiągnę najwyższy szczebel, 
kupię 
sobie parę hiszpańskich butów i kapelusz w stylu Johna Battersona Stetsona.
Przyczyną, dla której przez całą jesień sprzedaliśmy tylko jeden galon benzyny, 
było to, jak mi się wówczas wydawało, że meksykańscy farmerzy woleli kupować u 
handlowców mówiących po hiszpańsku.
– Quiere usted un poco de este asado? – zapraszałem głośno sam siebie, 
łuskając cały czas fasolę. A stwierdziwszy, że istniejący w mojej wyobraźni 
rostbef jest 
smaczny, prosiłem o dokładkę: – Dame usted un magro, yo le gusta. – Była to miła 
odmiana od tego, co naprawdę znajdowało się w naszym, pokrytym skorupą kaszy, 
rondlu.
Tak więc wymalowałem znak, który zapraszał mówiący po hiszpańsku świat do 
naszych dwóch pomp z pięćdziesięcioma galonami benzyny pod każdą z nich. 
Dotarłem właśnie do “Acérquese usted tengo que de circle una cosa", gdy 
podjechał 
pierwszy Meksykanin, ciągnący swym samochodem przyczepę kempingową. Rzuciłem 
się do korby, licząc, że obrócę ją przynajmniej pięćdziesiąt razy, ale ten 
włóczęga nie 
chciał benzyny. Chciał kupić tequilę. Co my tu robimy w tych gąszczach, jeśli 
nie 
sprzedajemy whisky? Odwrócił swój płaszcz na drugą stronę, aby udowodnić mi, że 
nie 
jest z urzędu podatkowego. Nie mógł uwierzyć, że naprawdę próbujemy sprzedawać 
siną fasolę. Śmiejąc się głośno, zatoczył ręką, wskazując ciągnące się aż po 
horyzont 
zarośla: fasola występowała tu równie powszechnie jak kaktusy. Musimy stroić 
sobie 
żarty.
Ciągle przekonany, że mamy gdzieś schowaną tequilę, pokazał mi monetę 
równoważną ćwiartce amerykańskiego dolara, aby pokazać, iż może zapłacić. Była 
mniejsza od wszystkich ćwiartek, jakie do tej pory widziałem. Nie wziąłbym jej, 
nawet 
gdybyśmy mieli whisky na sprzedaż. Odjechał bardzo niezadowolony.
Pewnej nocy obudziło mnie chrapanie.
– Czy to ty, Luther? – zapytałem.
– Nie – stęknął. – Myślałem, że to ty.
Chrapanie rozległo się znowu. Dochodziło spod łóżka.
– Kto tam? – zapytał Luther, zaglądając pod łóżko. W odpowiedzi usłyszał 
jeszcze jedno chrapnięcie.
Wstał. Mimo upalnej, wilgotnej nocy, miał na sobie kalesony i podkoszulek. 
Sięgnął ręką pod łóżko, a następnie rozejrzał się po pokoju, przyświecając sobie 
lampą 
naftową. W końcu wstaliśmy obaj i wsunęliśmy lampę pod podłogę budynku stacji: 
tam, 
tuż pod naszymi nosami, ogromny dzik rył sobie spokojnie ziemię.
– Wyyno–chaaa, wyyno–chaaa! Wyłaź stamtąd, ty cholerny, stary wieprzu! – 
ryknął Luther. Żadne jednak groźby ani prośby nie mogły nakłonić zwierzęcia do 
wyjścia. Ani powstrzymać jego chrząkania.
Następnego dnia rano usiadłem obok Luthera na przednim siedzeniu 
studebakera. Też chciałem przejechać się do Harlingen.
– Jeśli będziemy mieli wypadek – zwrócił mi uwagę Luther – i obaj będziemy 
siedzieć na przednich siedzeniach, to obaj możemy zginąć. Jeśli jednak jeden z 
nas 
będzie na tylnym siedzeniu, to przy odrobinie szczęścia zostanie tylko kaleką i 
wciąż 
będzie mógł prowadzić interes.
Wdrapałem się na tylne siedzenia, a Luther uśmiechnął się do lusterka 
wstecznego z zadowoleniem i aprobatą.
– Zapomniałeś, co ci mówiłem o pilnowaniu się przez cały czas, prawda, synu?
W mieście kupiłem gazetę sprzed tygodnia. Czworo młodych ludzi przyjechało na 
tańce do Atoka w Oklahomie, kłócąc się między sobą. Dwóch policjantów próbowało 
ich 
uspokoić i obaj zostali postrzeleni. Inni młodzieńcy chwycili broń policjantów i 
rzucili się 
w pościg. Uciekinierzy porzucili swój wóz, kiedy stracili koło, porwali farmera 
wraz z 
jego samochodem, uwolnili go w Clayton, ukradli inny samochód w Seminle i 
zniknęli z 
pola widzenia. Jeden z policjantów przeżył.
– To musieli być Ray Hamilton i Clyde Barrow – powiedziałem zdecydowanie.
– I Bonnie Parker. – Luther był tego równie pewny jak ja.
W oknie wystawowym jednego z tandetnych sklepów Harlingen Luther pokazał 
mi kamienny słój z siną fasolą, którą sam zapakowałem na sprzedaż. Nie mogłem 
być 
już bardziej dumny.
– Jesteś praktycznie królem fasoli w całej dolinie Rio Grande – pogratulował mi 
Luther. Odczułem ciężar odpowiedzialności.
Schowany w cieniu stacji, pozwoliwszy zapomnieć mym palcom o pracy, 
pogrążałem się w marzeniach, w których byłem kierownikiem luksusowej stacji 
Sinclaira 
i zawsze nosiłem kapelusz J. B. Stetsona. Nigdy słomkowy.
– Nigdy nie byłem na północy – przekazał mi raz Luther zagadkową informację – 
ale i tak moją rodzinę dotknęła choroba Lincolna.
– Co to za choroba, Lutherze?
– Taka, która rozciąga ludziom kości. Moja ciotka Laverna miała więcej niż sześć 
stóp, zanim skończyła piętnaście lat. Tak samo jak Abe Lincoln. Jej stopy miały 
piętnaście i pięć ósmych cala długości. Podobnie jak stopy Lincolna. Przez to 
wszystko 
sutki zaczęły rosnąć jej do środka, co ją ogromnie zawstydzało. Później oślepła, 
ale 
odzyskała wzrok i spędziła resztę swych dni na błogosławieniu światła, które Bóg 
osobiście jej zesłał.
Następnej nocy obudził mnie warkot silnika, który nie był silnikiem studebakera 
Luthera. Mimo to wyraźnie widziałem jego wysoką postać schyloną nad zbiornikiem 
paliwa. Ponieważ obie dłonie trzymał przy ustach, pomyślałem, że jest pijany i 
próbuje 
zwymiotować. Za kierownicą sportowego samochodu, którego silnik obudził mnie, 
siedział ktoś, kogo nie potrafiłem rozpoznać. Na jednej szybie samochodu 
napisano 
kredą “Llévame a casa", a na drugiej “Zabierz mnie do domu".
– Źle się czujesz Luther? – zawołałem. Odpowiedział długim syknięciem, po 
czym wdrapał się do samochodu i odjechał z tajemniczym nieznajomym.
Osuszył z benzyny zbiornik numer jeden do ostatniej kropelki. Tak więc, 
ostatecznie, nie było mi pisane zostać fasolowym królem doliny Rio Grande.
Zatankowałem zatem studebakera z drugiego zbiornika, po czym wrzuciłem do 
niego buszel fasoli, dodałem pięć puszek mleka, dwa talerze wyschłej kaszy i 
puszkę 
tłuszczu wieprzowego. Następnie, zadowolony, wróciłem do łóżka. Nad ranem znowu 
usłyszałem warkot silnika tego sportowego samochodu. Miałem tylko nadzieję, że 
nie 
wzbogaciłem zbyt mocno zawartości zbiornika. Nie chciałem, by Luther, nalewając 
benzynę, zauważył coś podejrzanego. Nie zauważył. Kiedy skończył pompować, 
odjechał raz jeszcze.
Przed południem wsiadłem do studebakera i pognałem nim piętnaście mil na 
godzinę. Dzień był wspaniały, a niebo tak błękitne i czyste, że aż zapierało 
dech w 
piersiach.
Samochód “Llévame a casa – Zabierz mnie do domu" stał na poboczu drogi przy 
ostatnim skręcie do Harlingen. Luther wyskoczył z niego, machając rękami. 
Przycisnąłem pedał gazu, uzyskując imponującą szybkość osiemnastu mil na 
godzinę, i 
Luther musiał uskoczyć w bok. Zobaczyłem go w lusterku wstecznym. Stał ze 
zwisającymi po bokach rękami, w pozie zawiedzionego przedsiębiorcy pogrzebowego.
Teraz pójdzie do miasta, aby zaoszczędzić pięć centów na telefonie. I złoży 
raport przedstawicielowi Sinclaira, że zniknąłem ze stu galonami bezyny w 
studebakerze, który także ukradłem. Czy agent zadzwoni potem do Dallas, by 
zaalarmować Rangersów? Czy będę musiał przebić się przez blokadę drogi w 
Texarkana? Czy moje zdjęcie z podpisem “POSZUKIWANY ŻYWY LUB MARTWY" 
znajdzie się w każdym posterunku policji w Teksasie?
Clyde, Bonnie, Ray Hamilton i ja, ścigani przestępcy. Nigdy jeszcze w całym 
moim życiu nie byłem tak podniecony i tak dumny.
Nie rozpoznany przez nikogo sprzedałem grata właścicielowi garażu w McAllen 
za jedenaście dolarów. Uraczyłem się tortillas i chili w prowadzonej przez pewną 
Meksykankę jadłodajni przy torach Southern Pacific. Ona także mnie nie 
rozpoznała.
Ukryłem się za wieżą wodną i czekałem tam, aż ze stukotem kół nadjechał 
towarowy z południa. Wdrapałem się do jednego z wagonów, zamknąłem za sobą drzwi 
i zasnąłem w rogu. Spałem przez długi czas, budząc się tylko po to, by zanucić z 
zadowoleniem:
Żywy lub martwy, chłopcy, żywy lub martwy
Jak wyglądam, chłopcy, czy jestem żywy, czy też martwy ?
Trwało tak do czasu, aż usłyszałem muzykę i coś jak dziecięce nawoływania, 
rozbrzmiewające pomiędzy kolejnymi stuknięciami kół. Pod drzwiami wagonu 
widziałem 
przesuwające się światła. W pewnym momencie rozległ się wysoki, przenikliwy 
gwizd 
parowych organów. Odsunąłem drzwi o cal. Jasne, srebrzyste światła diabelskiego 
koła 
wznosiły się w górę w swej podniebnej wędrówce. W dole rozciągało się miasto 
ozdobionych proporcami namiotów. W pewnej chwili podmuch wiatru zwiał wszystkie 
proporce w jedną stronę, przynosząc równocześnie krzyki dzieci wirujących na 
karuzeli.
Zsunąłem się na ziemię, przesadziłem rów, przeskoczyłem płot i kryjąc się w 
zaroślach, przeczołgałem się pod tablicą. Następnie przelazłem niski ceglany 
murek, 
wmieszałem się w tłum Meksykanów i przeszedłszy pod łukiem z papier–mache, 
wkroczyłem wraz z nimi na teren wesołego miasteczka, które zjechało w to miejsce 
z 
okazji Okręgowych Targów Rolnych. Samo wesołe miasteczko nosiło nazwę 
Hebbronyille.
Wielki, oświetlony węglowymi lampami transparent rozciągnięty między dwoma 
słupami przed namiotem pokazywał dwóch walczących bokserów. Ktoś zaczął bić w 
gong. Duża kobieta, śniada jak Cyganka, z żółtą chustką okrywającą włosy, 
wdrapała 
się na podium i szczekliwym głosem zaczęła wykrzykiwać:
– Avanza! Avanzal Avanza! Spieszcie się! Spieszcie się! Spieszcie się! 
Zobaczcie dwóch najsilnieszych ludzi świata, toczących walkę na śmierć i życie! 
Zobaczcie Hannah, tajemniczą Półdziewczynę! Zobaczcie Ludzką Poduszkę na 
Szpilki!
Około tuzina wiejskich prostaczków już się gapiło. Chudy chłopiec w białych, 
bokserskich szortach i zabłoconych tenisówkach wdrapał się na podium obok niej.
– Przywitaj się z państwem, Melvin – poinstruowała go ciemnoskóra kobieta. 
Chłopiec wykrzywił się w głupim uśmiechu.
– Nigdy jeszcze czegoś takiego nie widziałem! – wykrzyknął stojący obok mnie 
facet w farmerskich dżinsach, Twardziel.
Ja nie widziałem w tym nic szczególnego. Chłopiec miał około piętnastu lat, był 
tak chudy jak głodujący od dawna ogar. Stał na patykowatych nogach i wydawało 
się, 
że zamiast kolan ma małe guzy. Jego ramiona były tak wąskie, że oprócz szyi z 
ogromnym wolem nic już między nimi nie mogło się zmieścić. Podbródek miał tak 
cofnięty, że gdyby chciał polizać loda, musiałby wsadzić wafel pod swoją górną 
wargę. 
Jego włosy wyglądały jak poodgryzane różowe nici i rzeczywiście można było 
odnieść 
wrażenie, że szpilka wsadzona w jajowatą czaszkę Ludzkiej Poduszki nie sprawi 
bólu. 
Dwaj młodzi siłacze, jeden w wystrzępionym, czerwonym szlafroku, a drugi w 
podobnym, lecz w kolorze wyblakłego błękitu, wybiegli truchtem z wyjść po 
przeciwnych 
stronach namiotu i wdrapali się na podium. Jeden stanął obok kobiety, drugi obok 
chłopca.
– Siłacz z Birmingham! – Ciemnoskóra kobieta podniosła rękę potwora w 
czerwonym szlafroku, który ponurym wzrokiem zerkał na widzów. – Grizzly z 
Okefenokee! – przedstawiła drugiego, podnosząc jego rękę.
Grizzly tylko zmarszczył brwi. Obaj mężczyźni mieli wysokie kości policzkowe, 
byli nie ogoleni i tak podobni do siebie, że mogliby być braćmi.
Drogą pomiędzy namiotami zbliżył się meksykański szeryf, sprawdzający, czy 
wszystko jest w porządku.
– Idź dalej, blaszany glino – zagrzmiał Siłacz. – Idź dalej albo ja zejdę na dół 
i 
poprzetrącam ci kości!
Grizzly, kobieta i Poduszka na Szpilki chwycili go, aby przeszkodzić mu w 
napadzie na policjanta. Szeryf przeszedł obok, uśmiechając się niepewnie. 
Wieśniacy 
zaczęli wymieniać znaczące spojrzenia.
– Ten człowiek to zwierzę – szepnął do mnie Twardziel.
– Musiałeś już widzieć to przedstawienie – zaryzykowałem twierdzenie.
Grizzly zrzucił szlafrok i zaczął się walić pięściami w piersi, rycząc przy tym 
przeraźliwie. Siłacz natychmiast zrzucił swój szlafrok, walnął się w piersi i 
ryknął w 
odpowiedzi. Wywołało to taką wrzawę, że jeden z Meksykanów rzucił się biegiem do 
ucieczki, zostawiając na drodze żonę i dzieci. Melvin i kobieta wepchnęli się 
między te 
dwa potwory, a mój sąsiad wskoczył na podium, by pomóc im w powstrzymywaniu 
przeciwników przed wzajemnym rozszarpaniem się na krwawe strzępy.
– Ci chłopcy załatwią teraz w środku swoje porachunki! – oświadczyła kobieta, 
gdy obaj się na chwilę uspokoili. – W górskim stylu! Wszystkie chwyty dozwolone!
– Nie mogę tego przegapić! – zarechotał Twardziel, zwracając się do tłumu, i 
ruszył do środka namiotu, ciągnąc za sobą wieśniaków, którzy podążyli za nim jak 
owce 
za przewodniczką stada. Melvin zeskoczył na ziemię i zaczął zbierać 
dziesięciocentówki. Jego pierś, co zauważyłem, gdy sam płaciłem, wydawała się 
pogryziona przez moskity.
Ktoś ozdobił obie ściany namiotu malunkami, które miały przedstawiać wizerunki 
uwodzicielskich kobiet, ale udało mu się stworzyć jedynie dwa rzędy obrazów 
wyuzdanych karlic. Ponieważ ściany namiotu były ustawione pod kątem, 
wyolbrzymiało 
to ich piersi, skracając równocześnie nogi, tak że wszystkie zdawały się 
pochylać 
groteskowo do przodu, jakby ich kostki były przyszpilone do ziemi. Artysta użył 
za dużo 
czerwonej farby. Rezultat był naprawdę burdelowy.
Mój znajomy, Twardziel, stanął przed zasłoniętą kurtyną szafką nie wyższą od 
niego samego.
– Hannah, tajemnicza Półdziewczyna – ogłosił i odsunął kurtynę.
W środku, na tle aksamitnej czerni, zobaczyliśmy dziewczynę w purpurowo–
kremowym swetrze, która bujała się lekko na dziecięcej huśtawce i mierzyła nas z 
góry 
ospałym spojrzeniem swych ciemnych, skośnych, indiańskich oczu. Jej ciało 
najwyraźniej kończyło się w pasie.
– Jak państwo widzą – powiedziała głosem cichym i matowym jak u dziecka – nie 
mam na czym stać, ale mimo to nie unikam nocnej pracy. Dziękuję wam, dziękuję, 
panie i panowie. Dziękuję wam wszystkim. Senoras y senores, gracias.
Z tłumu wyrwało się potężne westchnienie współczucia i miłości.
– Szybko się męczy – wyjaśnił Twardziel, zaciągając kurtynę.
– Wierzysz w to? – zapytał mnie szarpany wątpliwościami wiejski prostaczek.
– Może pociąg obciął jej obie nogi – zaryzykowałem. Popatrzył na mnie z 
oburzeniem niezbyt mądrego człowieka, który zetknął się z umysłem jeszcze 
prostszym 
od swojego.
– Ty cholerny głupcze – rzucił oskarżająco. – Czy nie zauważyłeś nawet, że ta 
dziewczyna kończyła się na brzuchu?
– Proszę tu podejść, panowie – rozkazał Twardziel i skinął głową w kierunku 
pogryzionego przez moskity chłopca. – Oto Melvin, Ludzka Poduszka na Szpilki!
Melvin wskoczył na podium i z głupim wyrazem twarzy zaczął wpinać w ciało 
czerwono–biało–niebieskie guziki z różnych kampanii wyborczych. Niektóre z nich 
zachęcały do głosowania na Williama Gibbsa McAdoo. Kiedy zabrał się za znaczki 
Hoovera, pomyślałem, że na pewno zacznie krwawić. Nie krwawił jednak ani przy 
McAdoo, ani przy Hooverze. Był bardzo elastyczną poduszeczką.
Kiedy wbił sobie w ramię wielką igłę kaletniczą, Twardziel zemdlał i padł na 
twarz. Siłacz i Grizzly, obaj w swoich strojach zapaśniczych, wynieśli go na 
zaplecze. 
Bardzo mnie ucieszyło, że w obliczu tak kryzysowej sytuacji, potrafili odłożyć 
na potem 
swoje porachunki.
Ciemnoskóra kobieta podała Melvinowi kawałek kredy i małą, czarną tabliczkę. 
Narysował na niej kreskę – obok trzech już tam widniejących – i pokazał nam.
– To liczba ludzi, którzy zemdleli dziś w czasie moich występów – oświadczył 
triumfalnie i zeskoczył z podium, nie czekając nawet na oklaski. Był to zresztą 
zupełnie 
dobry pomysł, żadnych bowiem oklasków nie było.
– W tym narożniku – i oto znowu ujrzeliśmy naszego Twardziela, który, tym 
razem w białych spodniach sędziego, pojawił się właśnie na środku 
prowizorycznego 
ringu – w tym narożniku ważący dwieście pięćdziesiąt funtów mistrz Wybrzeża 
Florydy, 
Grizzly z Okefenokee! – Przerwa na niemrawe oklaski. – A w tym narożniku mistrz 
obszaru Kanału Panamskiego, Siłacz z Birmingham! – Równie niemrawe oklaski, 
wyraźnie tych samych rąk. – Ci chłopcy mają teraz zamiar załatwić swoje 
zadawnione 
urazy. Jeśli jest tu ktoś, kto łatwo mdleje, proszony jest uprzejmie o wyjście. 
Kiedy 
walka się rozpocznie, nie będzie żadnych zwrotów pieniędzy!
– A co z tobą? – wypomniał mu ktoś jego słabowitą naturę, ale nie zwrócił na to 
żadnej uwagi.
– To niezwykłe wydarzenie będziecie mogli obejrzeć bez żadnych dodatkowych 
opłat, gdyż wiem, że wy, panowie, jesteście wszyscy miłośnikami tego 
wspaniałego, 
czystego sportu, otoczonego patronatem Związku Zapaśniczego doliny Rio Grande. – 
Odwrócił się w stronę zawodników i dodał: – Chłopcy, pamiętajcie, że jesteście 
zawodowcami najwyższej klasy, że reprezentujecie honor Straży Wybrzeża Florydy 
oraz Amerykańskiej Floty w Panamie i że ja jestem tu po to, aby dopilnować 
przestrzegania przepisów. A teraz uściśnijcie sobie dłonie, powróćcie do swoich 
narożników i rozpocznijcie walkę. Niech zwycięży lepszy!
Grizzly wyciągnął łapę, ale Siłacz, paskudny facet, zbił ją w dół. Następnie 
wrócił 
do swojego narożnika, podał swoją szatę ciemnoskórej kobiecie i napiął mięśnie, 
trzymając się lin.
– Drogo za to zapłacisz, Siłaczu! – pogroził mu z narożnika Grizzly'ego Poduszka 
na Szpilki.
– Uważaj, co mówisz, albo załatwię was obu! – odpowiedziała kobieta.
Siłacz, wciąż trzymając się lin, plunął przez całą długość ringu dokładnie w 
drugi 
narożnik. Bardzo się to spodobało zebranym w namiocie kmiotkom.
Siłacz i Grizzly zaczęli krążyć wokół siebie. Obaj robili groźne miny, ale 
wyraźnie 
unikali zbliżenia. Ktoś zagwizdał. Grizzly podszedł do lin i przyglądając się 
twarzom 
zebranych, usiłował w gęstej mgle tytoniowego dymu dostrzec niezadowolnego.
– Czego chcecie za dziesięć centów? – zwrócił się w końcu z wyzwaniem do 
całego namiotu. – Krwi?
– Uważaj! – ostrzegł go Poduszka na Szpilki.
Niestety ostrzeżenie to przyszło za późno. Siłacz rzucił się od tyłu na 
Grizzly'ego 
i obaj padli na wyłożony płótnem ring. Zaczęli toczyć się od jednych lin do 
drugich, 
rycząc przy tym z wściekłości. Ściany namiotu falowały, słupy drżały, a węglowe 
lampy 
kołysały się. Siłacz założył Grizzly'emu taki chwyt, że żadna ludzka siła nie 
powinna go 
przełamać. Ale Grizzly – będąc najwyraźniej nadczłowiekiem – wyrwał się i 
odrzucił 
oszołomionego, zataczającego się Siłacza, który porażony bólem przesłonił dłońmi 
oczy. Grizzly zaparł się o liny, po czym odepchnął się od nich, przeskakując 
połowę 
ringu. Siłacz zrobił zręczny unik, złapał Grizzly'ego za kostki, gdy ten 
przelatywał obok, i 
rzucił go twarzą na ziemię. Siłacz tylko udawał, że był ranny! Założywszy szybko 
podwójne nożyce nogami i półnelsona jedną ręką, drugą zaczął wydłubywać oczy 
przeciwnika.
– Załatw go, Siłacz! – zaryczał pełnym głosem tłum, zupełnie obojętny na to, 
który z tych dwóch brutali zostanie załatwiony, byle tylko jeden z nich poważnie 
ucierpiał. – Rozwal go, Birmingham!
Żądni krwi widzowie nie wzięli jednak pod uwagę Ludzkiej Poduszki. Melvin 
przesunął się między linami z kawałkiem węża w ręce, więc teraz ciemnoskóra 
kobieta 
krzyknęła ostrzegawczo:
– Uważaj, Siłacz!
Tak jak i poprzednio, ostrzeżenie przyszło za późno i Melvin zdążył jeszcze 
walnąć Siłacza tuż za uchem i poprawić chlaśnięciem po twarzy. Sędzia wyrwał wąż 
z 
ręki chłopca i trzymając go wysoko w górze, zaczął biegać wokół ringu, krzycząc:
– Jestem tu po to, aby wymusić przestrzeganie przepisów! Przestrzegać 
przepisy!
Na dowód tego, że poważnie traktuje własne słowa, machał wężem. 
Oszołomiony Siłacz leżał tymczasem bezradny, z Melvinem na karku. Grizzly, 
zamiast 
pomóc Melvinowi, zaczął po prostu biegać za sędzią z rękami podniesionymi do 
góry w 
geście zwycięstwa. Na jego prawym bicepsie zauważyłem wytatuowaną głowę 
niedźwiedzia: grizzly'ego z małymi, czerwonymi oczkami.
W tej chwili Siłacz zerwał się na nogi i zrzuciwszy Melvina, który potoczył się 
w 
narożnik ringu, zaczął biegać w kierunku przeciwnym do Grizzly'ego, także 
wzniósłszy 
ręce w geście zwycięstwa. Minęli się dwa razy, obaj roszcząc sobie prawo do tego 
samego trofeum, po czym zeszli z ringu, a za nimi podążył Melvin. Twardziel 
zastanawiał się przez chwilę, a następnie ogłosił wyniki:
– Remis! Remis! Tak się skończyła druga runda mistrzostw świata w stylu 
wolnym. Ostatnia, finałowa runda odbędzie się za godzinę!
Wykrzyczawszy to, także zszedł z ringu.
– To była najbardziej oszukańcza walka ze wszystkich, jakie widziałem w życiu – 
wycedził ktoś za mną z rozczarowaniem w głosie.
– Ale wrzeszczeliście zupełnie głośno – zauważyła jakaś kobieta.
I rzeczywiście, niezależnie od tego, czy walka była oszukańcza, czy też nie, 
wrzask był na tyle donośny, by ściągnąć do namiotu dodatkowych widzów, z których 
część sprowadziła z sobą kobiety.
– A teraz, jeśli panie pozwolą, porozmawiam sobie z dżentelmenami na 
osobności – odezwała się ciemnoskóra kobieta, po czym czekała w milczeniu na 
rezultat swych słów.
Pół tuzina niewiast będących w tłumie wycofało się potulnie jak owce, podczas 
gdy ich śmiali i wspaniali partnerzy posunęli się do przodu.
– Wiem z całą pewnością, że jesteście, panowie, dżentelmenami i że to, co 
zobaczycie, potraktujecie z właściwą powagą – podjęła ciemnoskóra kobieta, 
używając 
teraz bardziej intymnego tonu. – Czy widzicie ten mały dzwoneczek, który trzymam 
w 
ręce? – zapytała, podnosząc rękę i wymachując cynowym dzwoneczkiem, tak aby 
każdy z dżentelmenów mógł go zobaczyć. – Tak, widzę, że każdy z was jest 
prawdziwym mężczyzną. Sama kiedyś byłam młoda, cha, cha, cha!, i wiem, że 
chociaż 
jesteście dżentelmenami, jesteście także gorącokrwistymi Amerykanami. – 
Przesunęła 
wzrokiem po ich szarych, pozbawionych podbródków twarzach, po rozszerzonych w 
krzywych uśmiechach ustach, w których brakowało większości zębów. – Prawo 
miejskie 
zabrania pokazywania młodych kobiet w ekstremalnych sytuacjach w odległości 
mniejszej niż czterdzieści pięć stóp od centralnej alei... ale tam z tyłu, 
panowie, tam z 
tyłu są młode kobiety, które tylko czekają na dźwięk tego dzwoneczka, by 
rozpocząć 
zupełnie niewiarygodne rzeczy!
Jeden dzwoneczek i pognalibyśmy tam wszyscy! Mężczyźni wyciągnęli szyje jak 
dróżnicy wypatrujący pociągu, ale ona opuściła rękę, jakby w ostatniej chwili 
ogarnęły ją 
wątpliwości. Następnie nagle wzniosła obie ręce, chcąc nas najwyraźniej o coś 
poprosić.
– Na litość boską, panowie, nie opowiadajcie tylko nieznajomym o tym, co za 
chwilę zobaczycie! Moglibyście wszystko zepsuć!
Odczekała jakiś czas z dzwoneczkiem wzniesionym do góry, upewniając się, że 
żaden z nas nic nie powie. Tymczasem z alei, przy której stał namiot, dołączyło 
do nas 
kilku dodatkowych widzów. – Panowie, dżentelmeni! Jeśli jest wśród was ktoś, kto 
nie 
potrafi kontrolować swoich namiętności, proszę go o to, by wystąpił i odebrał 
swoje 
pieniądze w kasie na zewnątrz! Nie będzie żadnych zwrotów pieniędzy po 
rozpoczęciu 
przedstawienia!
Nikt nie wystąpił. Zadzwoniła wreszcie tym swoim dzwoneczkiem.
– Okropne akty seksualne, panowie – zaintonował Twardziel–sędzia. – Idźcie tą 
drogą, panowie, jeśli chcecie obejrzeć okropnie wyuzdane akty seksualne!
Trzymał przed sobą sombrero, do którego każdy z nas, wkraczając do osłoniętej 
kurtyną tylnej części namiotu, wrzucał dziesięć centów.
– Wykonujesz tu sporo pracy – pochwaliłem Twardziela, płacąc.
– Dlaczego nie – odpowiedział radośnie. – To mój namiot.
W migoczącym świetle zobaczyłem topornie wykonaną drewnianą kabinę w 
kształcie ośmioboku. W jej ścianach, na wysokości oczu przeciętnego mężczyzny, 
wycięto kilka przesłoniętych żaluzjami otworów. Staliśmy wokół kabiny, słuchając 
chóru 
świerszczy, który śpiewał w takt warkotu generatora. Po chwili pojawił się 
Twardziel z 
woreczkiem monet na szyi.
– Tu możecie dostać pięciocentówki, chłopcy – powiadomił nas. – Dwie za 
dziesięciocentówkę, pięć za ćwiartkę. Za to wszystko będziecie mogli zobaczyć te 
młode damy, które drżą z podniecenia, czekając na was.
Musiałem ustawić się w kolejce, aby wymienić moją dziesięciocentówkę. W 
środku kabiny zaczął grać gramofon:
Czyż ona nie jest slodka?
Kiedy tak spaceruje po ulicy!
Włożyłem pięciocentówkę, żaluzja podniosła się i skośne, ospałe oczy Hannah, 
tajemniczej Półdziewczyny, spojrzały prosto w moje. Jej biodra przesłaniała 
czerwona 
szarfa zawiązana w wielką kokardę. Podobną, tyle że zieloną szarfę miała na 
piersiach. 
Poruszała łagodnie biodrami i piersiami w takt monotonnego zawodzenia gramofonu:
A teraz zapytam cię w zaufaniu
Czyż ona nie jest slodka?
Żaluzja zamknęła się. Pospiesznie wrzuciłem drugą pięciocentówkę. Tym razem 
przymknęła oczy i uśmiechała się nieznacznie. Gramofon rozpoczął następną serię 
pytań:
Jak to się stalo, że mnie lubisz?...
Przecież nic dla ciebie nie zrobiłem.
I szczęk. Druga moneta stracona.
– To bardzo krótko, jak na pięć centów – pożaliłem się eks–sędziemu.
– To jeszcze nic w porównaniu z tym, co zaraz zobaczysz, synu – zapewnił mnie 
– i na dokładkę nie będziesz musiał dopłacać ani centa. Nie mów tylko nic, 
pochyl 
głowę i ruszaj tą drogą.
Podniósł połę namiotu, a ja schyliłem się, aby nie uderzyć w nic głową i 
wyszedłem prosto w owianą tajemnicą ciemność spokojnej nocy. Potykając się o 
paliki 
namiotu, dotarłem do centralnej alei miasteczka.
Nad horyzontem ukazała się właśnie pełna tarcza księżyca. W jego lekko 
miedzianym blasku cała sceneria wydawała się dziwnie zmieniona. Kurz, który 
wzniósł 
się nad długą aleją, rozpraszał to światło i wyglądał jak chmura metalicznych 
opiłków 
wirujących niespokojnie w powietrzu. Ściany namiotów, które za dnia były 
plamistoszare, teraz nabrały odcienia lekkomatowego brązu. Twarze mężczyzn i 
kobiet 
stojących przy kołach, w stoiskach i galeriach także wyglądały bardziej 
złowieszczo niż 
poprzednio.
Nawoływania “Avanza!" ciemnoskórej kobiety brzmiały teraz bardziej błagalnie, a 
organy parowe wygrywały La Palomę szybciej i jakoś bardziej natarczywie. Podmuch 
wiatru poruszył ciemnymi proporcami, jakby zachęcając do przyspieszenia tempa 
zabawy. Wszyscy zaczęli poruszać się trochę szybciej, jakby kończył im się czas, 
jakby 
obawiali się, że wszystkie światła zaraz pogasną i nie zajaśnieją już nigdy 
więcej.
– Zakręć nią, koleś! – Ktoś zaklinał koło w namiocie Koła Fortuny. – Podwójna 
stawka! Niech się kręci! To jest moja noc! Gotówka na stół! – Gdy zaraz potem 
rozległ 
się brzęk srebrnych dolarów, pobiegłem tam pospiesznie, aby popatrzeć.
Jeśli dla podstarzałego mężczyzny w poplamionej farbą czapce była to 
rzeczywiście szczęśliwa noc, musiała to być pierwsza taka noc w jego życiu. 
Przynajmniej tak mi się wydało.
– Obstawiam sześć! – oświadczył tak głośno, jak ktoś prowadzący aukcję. – I 
dziewięć!
– Tylko jeden numer na jednego gracza – odparł krupier, odmawiając przyjęcia 
od Czapki podwójnego zakładu.
– Boisz się, że trafię cię na dwa numery, koleś? – drwił wybraniec fortuny z 
krupiera, ale tamten ciągle nie chciał przyjąć jego zakładu. W pewnym momencie 
Czapka wsunął mi w dłoń srebrnego dolara i szepnął: – Postaw za mnie na 
dziewiątkę, 
synu.
Od razu spodobał mi się jego plan przechytrzenia krupiera.
Koło zawirowało, stukając lekko piórkiem, zwolniło, dotarło do 5???, zawahało 
się przy 9 i stanęło. Wszystko, co biedny krupier mógł zrobić, to pokręcić 
bezradnie 
głową, wypłacić mi dwanaście dolarów i pożalić się:
– To najgorszy niefart, jaki kiedykolwiek mi się przydarzył. Kiedy oddałem 
wygraną Czapce, ten wsunął mi do ręki dolara jako dowód swej wdzięczności i 
wyszeptał:
– Zagraj za to sam, synu.
Zanim go położyłem, odczekałem, aż krupier odsunie się od koła. Nikt nie będzie 
robił mnie w konia.
Postawiłem dolara na 7. Koło prawie zatrzymało się na 6, ale przeskoczyło na 7!
– Wykańczamy go! – krzyknął radośnie Czapka.
Krupier zgarnął dwanaście dolarów, które właśnie wygrałem i ustawił je w słupek 
poza zasięgiem mojej ręki. Następnie wyjął dwadzieścia swoich, ustawił je obok 
moich i 
zapytał obojętnym tonem:
– Chcesz spróbować zagrać o główną nagrodę?
– Bierz go! – zachęcał mnie chrapliwym szeptem Czapka.
– Nie wiem, jak to się robi – wyznałem prawie równie chrapliwym szeptem.
– Masz prawo do zagrania o dwadzieścia dolarów, ponieważ wygrałeś dwa razy 
pod rząd, synu. Nie musisz obstawiać numeru, wystarczy, że postawisz na kolor, a 
to 
daje ci jedną szansę na dwie, a nie jedną na trzynaście, jak było poprzednio. 
Ogólnie, 
jeśli obstawisz kolor i numer i trafisz w obu wypadkach, wygrywasz podwójnie i 
dodatkowo masz prawo do zagrania o złotą dwudziestodolarówkę...
– Czerwony! – krzyknąłem. Ale krupier nawet nie drgnął.
– Postawienie na kolor kosztuje dolara – wyjaśniał mi mój nowy przyjaciel – 
ponieważ układ pół na pół daje ci zbyt dużą przewagę nad kasynem. Takie są 
reguły 
gry, synu.
Wyciągnąłem swojego dolara i położyłem go, a koło, co oczywiste, stanęło na 
czerwonej piątce.
– Znowu trafił! Nigdy czegoś takiego nie widziałem! – rozdarł się Czapka, a ja 
naprawdę wolałbym, aby nie był taki głośny. Zwracał uwagę ludzi spacerujących po 
alei. 
– Ooo... rany! Ten dzieciak to prawdziwy gracz! Zapłać chłopcu, koleś! – 
zagroził 
krupierowi wystarczająco głośno, by wszyscy w wesołym miasteczku go usłyszeli. 
Nie 
trzeba było grozić, człowiek ten bowiem ustawiał już moją wygraną w trzy równe 
kupki.
Postanowiłem nie nadużywać swojego szczęścia.
– Wezmę swoje trzydzieści dwa dolary – powiedziałem mu.
– Graj – syknął mi w ucho Czapka. – Nie możesz teraz przerwać.
Tym razem już mi nie doradzał. Teraz mi nakazywał. Wyczułem, że za moimi 
plecami ktoś stanął, ale nie obejrzałem się, aby sprawdzić, czy był to jakiś mój 
znajomy. 
Uśmiechnąłem się tylko sztywno do Czapki, po czym zwróciłem się do krupiera, aby 
nie 
myślał, że lubię Czapkę bardziej niż jego.
– Spróbujesz zagrać o sześćdziesiąt, szczęściarzu? – zapytał.
– Jasna sprawa – zgodził się szczęściarz. – Na dwoje babka wróżyła.
– Gra o sześćdziesiąt kosztuje pięć dolarów – poinformował mnie Czapka. – 
Takie są reguły. Całkiem możliwe, że wymyślał te reguły przez cały czas.
– Nie mam piątki, mam tylko dwa – skłamałem, gdyż nie chciałem sięgać do 
prawego buta.
– Niech spróbuje za dwójkę! – rozkazał głos zza moich pleców.
Krupier zakręcił za dwa dolce. Postanowiłem, że gdy znowu wygram, zwinę 
wygraną i zwieję – ale koło stanęło na czerwonym zerze. Kasyno odegrało swoje 
straty i 
dodatkowo wygrało moje trzy dolary. Odwróciłem się, aby odejść. Nikogo za mną 
nie 
było.
– Mały! – krupier przywołał mnie z powrotem i wręczył mi dwie ćwiartki. – Kup 
sobie coś do jedzenia i wróć. Jeśli chcesz popracować.
Powędrowałem zatłoczoną aleją, pobrzękując moimi dwoma monetami 
pocieszenia. Jedna była mniejsza od drugiej. Dlaczego ktoś zawsze próbuje 
wcisnąć mi 
fałszywe pieniądze? Odwróciłem tę mniejszą monetę i zobaczyłem na niej głowę 
Waszyngtona. Aby potwierdzić swoje podejrzenia, dałem ją kobiecie sprzedającej 
tacos. Wydała mi piętnaście centów reszty. A niech mnie diabli! Okazuje się, że 
ten 
krupier był mimo wszystko uczciwy. Po krótkim namyśle uznałem, że z 
dziesięciodolarowym banknotem w bucie i czterdziestoma centami w ręce miałem 
wystarczająco dużo, by udać się w zaloty! Przepychając się przez ciżbę, ruszyłem 
w 
stronę namiotu Hannah Półdziewczyny.
Były sędzia siedział na podium i żuł źdźbło trawy. Wyglądał teraz tak, jakby 
został zesztukowany drutem, a potem posypany piaskiem. Żylasty, piegowaty 
facecik o 
rudawoblond włosach, ze spiczastym nosem małego teriera. Trudno było określić 
jego 
wiek, mogło to być zarówno trzydzieści, jak i pięćdziesiąt lat.
– Wpadnij popatrzeć na dziewczynki, synu. – Mój widok sprawił, że wyraźnie się 
ożywił. – Jeszcze niczego takiego nie widziałeś.
– Ja już widziałem ten pokaz, proszę pana – wyznałem. – Czy mogę pana o coś 
zapytać? – Pytaj.
– Czy to koło w tamtym namiocie jest w porządku?
– Wszystko tu jest całkowicie uczciwe – zapewnił mnie, patrząc mi przy tym 
prosto w oczy.
– Pytam dlatego, że straciłem tam trzy dolary i ogarnęły mnie niejakie 
wątpliwości 
– wyjaśniłem. – Teraz czuję się lepiej.
– Nikt nie wygrywa przez cały czas, synu.
Podeszła do nas ciemnoskóra kobieta, która poruszała się tak, jakby była 
zupełnie wykończona. Za jej plecami zauważyłem Półdziewczynę, która wystawiła z 
namiotu głowę i tors. Miałem nadzieję, że to naprawdę nie było wszystko. W 
chwilę 
później cała jej reszta wyłoniła się na dwóch mocnych nogach i ruszyła w naszą 
stronę. 
Zwróciłem wzrok ku mężczyźnie i kobiecie. Kiedy Hannah stanęła obok nas, 
poczułem 
lekki zapach goździków i lawendy.
– Och, oni są naprawdę bardzo mili – zapewniłem ich pospiesznie – Jeden z nich 
pożyczył mi pół dolara i powiedział, że jeśli chcę popracować, mogę do niego 
wrócić. To 
to koło z kocem Navaho przybitym z tyłu.
– Należy do Denver Dixona – poinformował mnie mężczyzna. – Jesteś w 
dobrych rękach, synu. – Tu zwrócił się do dziewczyny i dodał: – Dixon zaoferował 
temu 
młodzieńcowi posadę. – Cała trójka zaczęła mi się uważnie przyglądać, jakby 
nagle 
jedna myśl wpadła im wszystkim do głów.
– Wydaje mi się, że wiem, w jaki sposób mógłby być przydatny – zadecydowała 
za nich wszystkich kobieta.
– Zajmujemy się pensjonatem Dixona – włączyła się dziewczyna. – Tam właśnie 
będziesz spał, jeśli zaczniesz dla niego pracować. Jeśli wrócisz tu, kiedy 
będziemy 
zamykać, zawieziemy cię tam.
– Doceniam waszą uprzejmość, panienko – zapewniłem ją. 
Mężczyzna wyciągnął rękę.
– Nazywam się Bryan Tolliver – powiedział. – Moja żona, Jessie, i moja córka, 
Hannah.
– Wymawia się to T–a–l–i–a–f–e–r–r–o – wyjaśniła dziewczyna. 
Jak taki mały rudzielec trzymający się kupy tylko dzięki drutom oraz kobieta tak 
zmęczona i ociężała mogli mieć tak piękną córkę?
WITAMY
W PENSJONACIE DIXONA DLA WYKONAWCÓW
SPECJALNOŚĆ ZAKŁADU: KUCHNIA HISZPAŃSKA
Wszystko było ustalone, a równocześnie nic nie było ustalone. Ciężkie czasy 
rozebrały ludzi na kawałki i te same ciężkie czasy poskładały ich z powrotem: 
niektórych niekompletnie, niektórych z częściami należącymi do innych. Byli 
tacy, którzy 
zostali najwyraźniej poskładani krzywo, i tacy z dodatkowymi częściami, którymi 
nie 
nauczyli się jeszcze posługiwać. Same czasy także rozpadły się i zostały krzywo 
złożone.
Doggy Hooper, naganiacz w poplamionej farbą czapce, przez dwadzieścia lat był 
urzędnikiem kolejowym linii Atchison, Topeka & Santa Fe. Teraz pokazywał mi jak 
przy 
pomocy drucika przywiązanego do palca u nogi zatrzymał koło Denver Dixona na 
dziewiątce, jak potem zatrzymał je na siódemce i jak na koniec zatrzymał je na 
czerwonym zerze, kiedy ja postawiłem na czarną jedenastkę. Doggy opowiadał o 
tych 
swoich małych triumfach z miną człowieka, który właśnie odniósł wielki sukces na 
Wall 
Street.
– I tak właśnie przekręcamy naiwniaczków! – Wyszczerzył zęby do mnie, a w 
zasadzie trochę obok mnie, zezował bowiem lekko na jedno oko. – Golimy tych 
wiejskich prostaczków na sucho. Powiedziawszy to, zatańczył radośnie. – Synu – 
nagle 
stał się poważny – czy masz choćby najmniejsze pojęcie, ile ludzie zapłacą za 
szansę 
przegrania ostatniej koszuli?
Nie miałem najmniejszego pojęcia. Pokazał mi parę kości, których nie musiałem 
długo ważyć w dłoni, aby powiedzieć, że są fałszywe.
– Nie zagrałbym nimi przeciwko tobie – oznajmiłem.
– Nawet, gdybym ci z góry powiedział, że są podrobione i że mam zamiar cię 
oszukać?
– Jasne, że nie.
Dotknął palcem mojej piersi.
– Teraz nie zagrałbyś. Ale zagrasz, synu. Zagrasz.
Powiedziawszy to, odszedł.
Pomyślałem sobie, że dyrekcja Atchison, Topeka & Santa Fe słusznie postąpiła, 
odsuwając tego starego człowieka od swojego taboru kolejowego. Gotów był jeszcze 
odłączyć część pociągu i zostawić go na bocznicy.
Części, z których złożono Doggy'ego Hoopera, wyraźnie do siebie nie pasowały. 
Z drugiej jednak strony, prawie nic w tym starym, dziwnym domu nie pasowało do 
siebie. Tak na górze, jak i na dole. Na podwórku były kwoki, ale gdy rozglądałeś 
się w 
poszukiwaniu koguta, znajdowałeś kapłona.
Sam Denyer Dixon należał do innego świata. Miał więcej niż sześć stóp wzrostu, 
był szczupły, wąski w biodrach i zawsze ubrany w doskonale wyprasowany, czarny 
garnitur. Poruszał się lekko w swoich hiszpańskich butach, a z kieszonki jego 
marynarki 
zwisał żółty sznureczek od kapciucha z tytoniem Buli Durham. Jego twarz prawie 
zawsze kryła się w półcieniu rzucanym przez rondo Stetsona, a mówiąc, zaciągał 
jak 
ktoś urodzony w Pecos. Nic w tym, co nosił lub mówił, nie wskazywało na to, że 
urodził 
się i wychował w Port Halibut w Massachusetts. Gdyby ten wielki czerwono–biało–
niebieski szyld jego pensjonatu stał gdzieś w pobliżu autostrady stanowej, 
zamiast być 
wymalowany na ścianie walącej się stajni, byłoby to mniej dziwaczne. Druciana 
siatka 
przybita gwoździami do wejścia do stajni, aby przeszkodzić koniom w wyskoczeniu 
na 
zewnątrz, miałaby jakiś sens, gdyby w środku był choć jeden koń. Jedyne jednak, 
co 
można było tam zauważyć, to chwiejący się stół do domina, który stał na 
rozsypanej po 
podłodze słomie. Tam, gdzie powinny wisieć uprzęże i siodła, wisiał sprzęt do 
wędkowania. Laleczki z minionych dni, które kiedyś uśmiechały się do tłumów 
rzucających kolorowe konfetti, uśmiechały się nadal, chociaż ich uśmiechy były 
teraz 
zniekształcone pęknięciami, a całe konfetti dawno wyrzucono. Na półkach stały 
rzędy 
drewnianych kaczek i kotów z cyny, wspominających, pośród puszek z wyschniętą 
farbą, czasy spędzone na strzelnicach. Nad laleczkami wisiał parasol – co on tu 
robił? 
Jutowy worek z napisem “ŻYWNOŚĆ" nie zawierał niczego oprócz zakurzonych strojów 
wyrzuconych przez specjalistki od tańca brzucha, których brzuchy dawno już 
zamieniły 
się w kurz.
Sprzęt do głębokiego, morskiego wędkowania należał do Doggy'ego, którego 
całe doświadczenie w obcowaniu ze stworzeniami z głębin sprowadzało się do 
łowienia 
raków w rozlewiskach strumieni. Mimo to widok tego starego mężczyzny ćwiczącego 
rzuty swoją wędką z kołowrotkiem w tej rolniczej krainie nie dziwił nikogo. 
Wcale nie 
uważano go za dziwaka. Pewnego razu, gdy pokazywał mi, jak łowi się okonie, 
zaczepił 
haczykiem o gałąź sosny. Stał potem osłupiały ze zdumienia, że coś takiego mogło 
mu 
się zdarzyć w tej ojczyźnie kaktusa i sosny. Gdyby w lucernie pławił się 
wieloryb, Doggy 
Hooper ze swoją przynętą, ciężarkami i żyłką na pewno wyciągnąłby tę 
przerażającą 
bestię na suchy ląd.
Doggy lubił wygrywać. Lubił wygrywać ze mną. Lał mnie w domino, był lepszy w 
rzucaniu końskich podków – i zawsze, gdy ze mną wygrał, nazywał mnie 
szczęściarzem. Już nigdy jednak nie wygrał ode mnie pieniędzy.
Kiedyś przed południem zastałem go przykucniętego przed skrzynką po 
pomarańczach przykrytą w połowie papą. Wokół odsłoniętej strony skrzynki walały 
się 
świeżo pogryzione kości kurczaków. W górnej części przykrytej papą ścianki 
zauważyłem otwór na tyle duży, by mogło przezeń wejść małe zwierzę. Wydało mi 
się, 
że słyszę odgłosy cichego drapania dochodzące stamtąd.
– Co to jest, Doggy? – zapytałem.
Był zbyt zajęty tym, co działo się wewnątrz skrzynki, aby mi odpowiedzieć. 
Cofnął 
się trochę, nie odrywając wzroku od tej dziury.
– Złapałeś coś, Doggy? – powtórzyłem pytanie.
Doggy kiwnął głową tak, jakby chciał powiedzieć, że coś złapał, ale wcale nie 
był 
z tego zadowolony.
– Co złapałeś, Doggy? – zapytałem po minucie. – Co tam jest?
– Co tam jest? Co tam jest? – odpowiedział, przedrzeźniając mnie. – To 
stworzenie walczące z wężami, ty głupcze! A teraz odsuń się, chcę je trochę 
podrażnić.
Cofnąłem się, a on włożył parę płóciennych rękawic, naciągnął głębiej czapkę, 
aby zapewnić ochronę swoim oczom, i ponownie nachylił się nad skrzynką. Coś, co 
zobaczył, wielce go zdumiało.
– Ten mały cholernik jest znowu głodny – zrelacjonował, kręcąc przy tym głową 
w zadumie. – To naprawdę zadziwiające – ciągnął, odwróciwszy wzrok od swej 
zdobyczy – że tak szybko chce jeszcze jednego grzechotnika. Dopiero co zaczął 
trawić 
pierwszego. Gdzie ja mu znajdę innego? – zapytał sam siebie, po czym 
odpowiedział: – 
Nie mam najmniejszego pojęcia.
Jeszcze raz zerknął do środka, a następnie wyprostował się z wyraźną ulgą.
– Śpi – wyjawił mi szeptem.
Zachowując najwyższą ostrożność, pochyliłem się nad skrzynką. Wieko 
odskoczyło gwałtownie i srebrzysta kula, samo futro i kły, skoczyła mi z furią 
do twarzy. 
Odskoczyłem chwiejnie, machając rozpaczliwie rękami, aby zasłonić oczy, po czym 
odzyskałem równowagę i rozsunąwszy palce, spojrzałem w dół. Przy moich nogach 
leżała zwinięta w kłębek, wypatroszona wiewiórka. Jej futro było pomalowane 
srebrną 
farbą, do ogona miała przymocowaną sprężynę, a do pyska wciśnięto jej starą, 
sztuczną szczękę.
Rozradowany udanym żartem Doggy zaczął podskakiwać wokół podwórka. 
Trzymał się z uciechy za brzuch, a jego śmiech brzęczał jak zastawa stołowa 
rozbijająca się na kamieniach. Pomyślałem sobie, że nie można zbyt wiele 
oczekiwać 
od półanalfabety spędzającego większość czasu z butelką, i ruszyłem w stronę 
domu.
Jessie znalazłem na ganku. Siedziała na bujanym fotelu, z egzemplarzem “Yalley 
Morning Star" na kolanach. Przyciągnąłem inny fotel i usiadłem obok niej. Nad 
lokomotywą przetokową Southern Pacific, pracującą po przeciwnej stronie porytej 
koleinami drogi, widać było kolumnę czarnego, węglowego dymu, która unosiła się 
w 
górę bezchmurnego i bezwietrznego nieba. Głosy dochodzące z iglesia metodista, 
znajdującego się w pobliżu, wznosiły się w pochwale tego samego nieba:
En la cruz, en la cruz
Yo primera vi la luz
Y las manchas de mi alma yo lavé
Fue alli por feyo vi a Jesús
Y siempre feliz con él seré.
– Gazety przypisują Clyde'owi i Bonnie każde zabójstwo w Teksasie – 
powiedziała z pretensją w głosie Jessie. – Wiem z całą pewnością, że Bonnie była 
w 
więzieniu wtedy, gdy obrabowano tę stację benzynową w Lufkin. I to nie oni 
postrzelili 
tego sprzedawcę w Sherman. To była robota Hollisa Hale'a i Franka Hardy'ego. 
Clyde i 
Bonnie byli wtedy w Kansas i brali ślub na razzle–dazzle.
– Na czym? – zapytałem.
– Na razzle–dazzle. Monotonna jazda. Karuzela.
– Merry–go–round?
– Nie. Merry–go–round to koło do gry, na którym pracujesz razem z Doggy. Czy 
jakaś para mogłaby wziąć ślub, jadąc na czymś takim?
Będąc już tego dnia ofiarą jednego żartu – a jeszcze nie było nawet południa – 
zdecydowałem, że najlepiej będzie, jeśli przestanę drążyć tę sprawę.
– To jeszcze jedno ze złudzeń mamy – uświadomiła mnie stojąca w drzwiach 
Hannah.
Miała na sobie starą, rozdartą pod pachą suknię, która wyglądała na kostium z 
jakiejś burleski. Wciąż jeszcze zdobiło ją kilka cekinów, od których odbijały 
się 
promienie słońca. Dziewczyna podniosła rękę, aby zakryć oślepione blaskiem oczy 
i 
odsłoniła przy tym ciemną kępkę włosów w zagłębieniu pod pachą. Ponownie 
poczułem 
słabą woń goździków, lawendy, wzbogaconą obecnie odrobiną zapachu potu.
– Jeśli sądzisz, że ja i twój tata pobraliśmy się w kościele – przypomniała jej 
ostrym tonem Jessie – zapytaj lepiej Billa Venable'a, który ma parową razzle–
dazzle w 
Joplin. To właśnie tam połączyliśmy się z twoim ojcem więzami, świętymi albo i 
nie, i nie 
zapominaj o tym.
W tym momencie nadszedł Doggy w czapce naciągniętej zbyt głęboko na oczy. 
No cóż, pomyślałem sobie, niech ten biedny frajer opowie swoją historię, a ja 
pośmieję 
się z wszystkimi.
Jednakże stary nie bąknął ani słowa. Oparł się po prostu o nagrzaną promieniami 
słońca ścianę i stał tak z tą swoją czapką naciągniętą na czoło. Kiedy jednak 
zerknął w 
górę, mrugając powiekami, zauważyłem, że jego oczy są zapadnięte, jakby patrzyły 
do 
środka, a policzki szare jak popiół. Jessie przesłała mi przelotne, 
porozumiewawcze 
spojrzenie, jakby chciała powiedzieć, że rozumie coś, czego ja nie rozumiałem.
– Ja wcale nie kwestionuję waszej historii, mamo – wyjaśniła dziewczyna. – Ja 
po prostu wątpię, by Bonnie Parker i Clyde Barrow pobrali się w ten sposób. 
Ostatecznie, oni nie pracują w wesołym miasteczku.
– Nie byliby to pierwsi wyjęci spod prawa, którzy wybrali się na taką 
przejażdżkę, 
gdyż nie mogli sobie pozwolić na wizytę u sędziego pokoju – zasugerowała Jessie.
– Ja nie jestem wyjęta spod prawa, mamo – przerwała jej dziewczyna.
– Ale też żadna z ciebie wędrowna artystka – usadziła ją równie szybko Jessie.
– W takim razie to jeszcze jeden powód, abym wzięła ślub w kościele, a nie na 
merry–go–round.
– Nie nazywamy tego merry–go–round – wtrąciłem się autorytatywnie – 
nazywamy to monotonna jazda albo razzle–dazzle. Merry–go–round to koło do gry.
– Widzisz – Jessie ucieszyła się kosztem Hannah – słyszałaś to? Masz tu 
chłopca z college'u, który w ciągu tygodnia zmienił się w starego wyjadacza i 
mówi 
lepiej niż ty, która urodziłaś się i wyrosłaś w namiocie.
– Może nie chodziłam do college'u – odparła Hannah, siadając na fotelu obok 
matki – ale chcę ślubu kościelnego. Z pastorem. Nie uważam, że przejażdżka na 
jakimś 
głupim, drewnianym koniu przy wtórze wycia parowych organów może być nazwana 
ślubem. Twój tata i ja przejechaliśmy się na drewnianych koniach i nazwaliśmy to 
ślubem – odparła z wyrzutem Jessie. – Mogliśmy też siedzieć na zebrze albo lwie, 
gdybyśmy tego chcieli. Mieliśmy tam do dyspozycji cały zwierzyniec. Czy gdybyśmy 
znaleźli taką razzle–dazzle z zebrami, podobałoby ci się to bardziej, kochanie?
– Mamo, bądź poważna.
Odniosłem wrażenie, że ta dziwaczna dyskusja odbyła się już wiele razy i że 
zawsze jej tematem było miejsce ślubu, a nigdy osoba pana młodego.
Musiał to być, oczywiście, jeden z dwóch półbraci, którzy zmieniali się co noc w 
rolach Siłacza i Grizzlyfego. Lon Bethea ze swymi 233 funtami przewyższał 
Vinniego 
wagą tylko o niecałe cztery funty. Ich łączne 462 funty mięśni i ścięgien nie 
mogły nie 
zrobić wrażenia na Hannah. Zwłaszcza że przedstawiali sobą atrakcyjną kombinację 
zdrowia, młodości i siły.
Kiedy każdego wieczora wsiadała wraz z nimi do ich forda model A, wyglądało to 
tak, jakby otaczali ją czymś w rodzaju aresztu ochronnego. Ona zajmowała tylne 
miejsce i obojętnie przeglądała magazyny, podczas gdy oni siedzieli z przodu i 
zachowywali się równie obojętnie.
– To sprawa Yinniego i Hannah – mawiał Lon, zbyt łatwo moim zdaniem 
rezygnując z dziewczyny.
– Jeśli Hannah i Lon zdecydują się na przejażdżkę, zostanę ich drużbą. – Vinnie 
był równie rycerski. – Nie będę stał na drodze własnego brata.
– Jeśli o mnie chodzi, możesz poślubić ich obu, siostrzyczko – podjął własną 
decyzję Melvin, za co zarobił w ucho od siostry.
Bracia Bethea każdej nocy rzucali się do walki z sobą, wykonując salta i 
przewroty, zakładając sobie nawzajem najrozmaitsze chwyty i uderzając głowami 
jak 
byki. Co wieczór miażdżyli sobie stopy, wrzeszczeli jeden na drugiego, 
podduszali się, 
aż oczy wychodziły im na wierzch, ale w ciągu dnia byli istnym ucieleśnieniem 
dobra i 
życzliwości wobec innych ludzi.
Maszynista Southern Pacific przetoczył wagon na boczny tor, po czym pognał z 
powrotem, gwiżdżąc przez całą drogę.
– Z czego ten głupiec tak się cieszy? – zapytała Jessie z udawanym oburzeniem. 
– Z tego, że jeździ na podwórkowej świni?
– Ci ludzie gwiżdżą najgłośniej właśnie wtedy, gdy wracają – doszedł do wniosku 
Doggy – albo wtedy, gdy nie muszą zabierać żadnej poczty. Czyż ja sam nie 
gwiżdżę 
prawie cały czas? – zadał sam sobie pytanie. – Aż jakiego powodu? Czyż nie jadę 
do 
tyłu od dnia, kiedy się urodziłem? – dodał, gotując się do tego, by użalać się 
nad sobą 
przez ten cały piękny dzień. – Czy nie oszukiwałem rodziców, chodząc na wagary – 
zaczął po chwili milczenia monotonnym tonem. – Oszukiwałem żonę, zdradzając ją z 
innymi kobietami. Oszukiwałem dzieci, chlejąc bez umiaru. Oszukiwałem nawet, 
licząc 
numery wagonów dla Atchison, Topeka & Santa Fe. – Przerwał dla lepszego efektu 
dramatycznego. – Ale co innego mógłbym robić? Byłem tylko dzieckiem. Podawanie 
Atchison, Topeka & Santa Fe złych obliczeń numerów wagonów nie było oszustwem – 
wyjaśnił po chwili, chcąc wyklarować ten punkt – to było podświadome działanie, 
którego przyczyn aż do teraz nie byłem w stanie zrozumieć. – Odczekał chwilę, by 
sprawdzić, czy jesteśmy zainteresowani wyjaśnieniem tej tajemnicy. Nie byliśmy. 
– Nie 
potrafiłem napisać trójki, jeśli liczyłem w środku – zaczął wspominać. – 
Musiałem wyjść 
na zewnątrz, aby to zrobić. Nie mogłem nakreślić tego numeru, gdy byłem wewnątrz 
pomieszczenia. Moje palce po prostu nie chciały tego zrobić. Musiałem napisać 
jakikolwiek inny numer i wyjść na deszcz.
Mała lokomotywa gnała z pełną szybkością w naszą stronę, jakby maszynista 
słyszał naszą rozmowę i chciał zdążyć na czas, by dorzucić słówko od siebie. 
Prawdą 
jest, że nasze głosy niosły się daleko w tym rześkim, nieruchomym powietrzu i 
dochodziły do torów. Minął nas po chwili i pędząc w kierunku parowozowni, 
zniknął nam 
z oczu. Jessie zwróciła się do Hannah:
– Jeśli planujesz zaszyć tę dziurę pod pachą, zanim rozedrze się aż do pępka, 
młoda damo, to pożyczę ci odpowiednią igłę.
– Ale nie ma odpowiedniej nitki – mruknął Doggy, wystawiwszy swoją kunią twarz 
spod czapki. Następnie naciągnął znowu czapkę na oczy i zanucił:
Jeśli jest wystarczająco dobry dla Lindy'ego
Jest również dobry dla mnie.
Herbert Hoover to jedyny człowiek
Który może być przywódcą naszego narodu.
– Fakt, że jest dobry dla Lindbergha, to dla mnie trochę za mało – parsknęła 
Jessie, wyśmiewając prezydenta, pilota, Doggy'ego i piosenkę. – Franklin D. 
Rooseyelt 
jest człowiekiem, który może uratować ten kraj.
– Opowiem ci coś o Roosevelcie – zaofiarował się Doggy. – On jest jak 
zamknięty, ciśnieniowy garnek; wykonuje robotę, ale sam nie wie, co konkretnie 
się 
gotuje. I powiem ci jeszcze coś, szczęściarzu – zwrócił się do mnie. – Zawsze, 
gdy 
przyjedziesz do miasta, gdzie gliniarze nie mają mundurów, możesz być pewny, że 
żarcie będzie do chrzanu. – Doggy najwyraźniej szybko wychodził ze swego 
poprzedniego, ponurego nastroju.
– Czy pan Dixon jest tu jeszcze, mamo – zapytała Hannah.
– Pojechał do miasta, aby zabrać tego Żydka – odparła Jessie. – Wziął z sobą 
tych dwóch głupich zapaśników. – “Żydek" to był krupier Dixona, Mały Brytyjczyk.
Hannah Taliaferro była silną dziewczyną, sprawiała jednak wrażenie kruchej i 
delikatnej. Miała bystry umysł i poruszała się szybko, ale to wrażenie związane 
było 
chyba z tym jej dziwnym, osobistym zapachem, będącym mieszaniną aromatów 
goździków i lawendy z wonią potu. Mężczyźni, którzy stojąc przed nią, wbijali 
osłupiałe 
spojrzenia w jakiś odległy punkt, wydawali mi się kompletnymi głupcami. Unikałem 
patrzenia na kompletnych głupców, zamykając po prostu oczy do czasu, aż jej 
matka 
odwoływała ją na bok.
Prawdziwą tajemnicą Hannah Półdziewczyny nie było to, w jaki sposób w czasie 
pokazów w namiocie znikała dolna połowa jej ciała i potem pojawiała się z 
powrotem, 
co mogłem sprawdzić każdego następnego ranka, widząc ją, jak zamiata podłogi, 
ściele 
łóżka i odwraca gorące ciasteczka. Prawdziwie tajemnicze było to, że czy to 
schylając 
się, spacerując, odwracając, przeciągając, czy też po prostu stojąc bez ruchu, 
stawała 
się z każdą taką reinkarnacją coraz bardziej zmysłowa.
Jej beztroski stosunek do własnych wdzięków sprawiał, że była jeszcze bardziej 
pociągająca. Chodziła boso, ubrana tylko w tę starą szatę z jakiejś burleski, 
która, 
niegdyś czerwona, nabrała obecnie odcienia wypłowiałego brązu. Jej sutki, zawsze 
stojące, jakby urągając całemu światu, naciągały cienki materiał jej sukni. 
Kiedy 
pochylała się nad stołem, podając jedzenie, widziałem skórę tak śniadą, że kręgi 
wokół 
sutków były tylko odrobinę ciemniejsze od samych piersi.
Po zobaczeniu czegoś takiego musiałem iść na górę, aby odpocząć.
Doggy tak się upił gdzieś między stajnią a miastem, że jak sparaliżowany 
przeleżał całą niedzielę na kanapie na poddaszu. W poniedziałek około południa 
odzyskał już siły na tyle, że gryziony wyrzutami sumienia zwlókł się na dół.
– Nie, nie zapalisz papierosa – usłyszałem, jak wymyśla sobie różne kary – 
napaliłeś się w sobotę. Nie, nie zjesz dziś żadnego lunchu. Nażarłeś się w 
sobotę.
Odmawiał tak sobie różnych rzeczy przez cały poniedziałek, a także i przez 
część wtorku. Wieczorem we wtorek zaczął sobie trochę odpuszczać. W sobotę, jak 
to 
wszyscy dobrze wiedzieliśmy, będzie znowu gotowy do całonocnej hulanki.
* * *
Pierwszego września 1932 roku tarcza księżyca przesunęła się przez tarczę 
słońca i tuż przed południem usłyszałem w stajni Dixona pohukiwanie sowy. Było 
jaśniej 
niż w nocy, ale ciemniej niż za dnia. Nigdy jeszcze nie widziałem sowy.
Tak więc w nadziei, że zobaczę tego zagadkowego ptaka, zacząłem 
przeszukiwać stajnię z latarką w ręce. Znalazłem jednak tylko skulonego w rogu 
Doggy'ego Hoopera, który wbił we mnie nieruchomy wzrok. Zacząłem zastanawiać 
się, 
czy on przypadkiem nie pohukiwał w mroku i świecąc mu latarką w twarz, 
zapytałem:
– Udajesz sowę, Doggy?
– Wydrą nam pieniądze! Będą zwolnienia i przetasowania! – wrzasnął, patrząc 
bez zmrużenia powiek prosto w strumień światła. – Związek wyrzuci starego 
Doggy'ego! 
Rzymskie, czarne węże ścigają starego Doggy'ego!
Otwarta butelka leżała obok, a jej ciemna zawartość wylewała się na słomę.
– Marnujesz dobrą whisky, Doggy – powiedziałem. Jego głowa zachwiała się, po 
czym ponownie zesztywniał, usiłując skupić wzrok na sylwetce majaczącej za 
latarką.
– W porządku, Dixon – wymruczał – przyszedłeś odebrać swoje. – Podniósł się z 
wysiłkiem na nogi i ciągnął. – To jest wymuszenie! Zagrajmy w otwarte karty. 
Nigdy 
więcej nie pożyczę od ciebie nawet pięć centów. Nigdy, do końca życia! Będę 
twoim 
zaprzysięgłym wrogiem!
Musiałem złapać mojego zaprzysięgłego wroga, gdyż leciał już na ziemię i 
podpierając go, wyprowadziłem na podwórko. Hannah podeszła do nas i pomogła mi. 
Wspólnym wysiłkiem wciągnęliśmy go po wąskich stopniach do małego pokoiku na 
poddaszu stajni.
Kanapa Doggy'ego była przykryta podartym, poplamionym sokiem z tytoniu i 
whisky kocem. Tani budzik tykał na podłodze. Doggy jednak nie chciał się 
położyć. 
Siedział uparcie na krawędzi kanapy, a po jakimś czasie zaśpiewał z uczuciem. 
Jego 
głos brzmiał jak krakanie wrony:
W kuchni nie slychać już głosu matki.
Uczy teraz śpiewać anioły...
– Spróbuj zasnąć, Doggy – prosiła go Hannah, wlewając mu do ust kolejne 
łyżeczki czarnej kawy.
– Zrobię wszystko, do czego zdołacie mnie zmusić – ustąpił w końcu. – Przełknę 
wszystko, co mi dacie, pod warunkiem, że nie będę musiał tego lubić. – Przełknął 
kilka 
łyżeczek kawy, które podała mu dziewczyna i spojrzał na nią mętnym wzrokiem. – 
Jeśli 
nie zaczniesz zachowywać się przyzwoicie – ostrzegł ją – przestanę brać od 
ciebie 
pieniądze. – I wraz z tą groźbą padł na plecy, przekręcił się na brzuch, po czym 
zasnął, 
głośno przy tym chrapiąc.
Poszedłem później na spacer drogą równoległą do torów Southern Pacific. 
Zawędrowałem aż do iglesia metodista. Drzwi były otwarte, chociaż w środku nie 
odbywało się żadne nabożeństwo. Ponury mrok kościoła rozpraszały palące się 
świece. 
Usiadłem na stopniach i czekałem na pociąg, który jechałby w jakimkolwiek 
kierunku. 
Nie doczekałem się. Nie było widać żadnego pociągu, który zbliżałby się po 
błyszczących szynach.
Powędrowałem z powrotem do domu, a potem obszedłszy go, dotarłem do stajni, 
zastanawiając się cały czas, czy w porzuconej przez Doggy'ego butelce nie 
zostało 
jeszcze trochę whisky. Było może z pół tuzina kropel, nie więcej. Wypiłem je, 
zostawiłem butelkę w narożniku stajni i w tym momencie zauważyłem skrzynkę, w 
której 
było stworzenie walczące z wężami. Leżało wciąż w środku, zwinięte w kłębek. 
Pobawiłem się przez jakiś czas sprężyną, aż w końcu udało mi się ją tak 
umocować, że 
stworzenie wyskakiwało po otworzeniu wieka. Zrobiwszy to, ustawiłem klatkę w ten 
sposób, że było ją widać z okna kuchni.
– Jaki był ruch w sobotę, szczęściarzu? – zapytała Hannah, wystawiając głowę 
przez okno.
Odwrócony do niej plecami, kontemplowałem klatkę i nic nie odpowiedziałem.
– Czy w sobotę był duży ruch? – powtórzyła pytanie, tym razem nieco głośniej.
Ciągle milczałem i nie zmieniałem pozycji. Po chwili usłyszałem z tyłu klapanie 
jej 
nagich stóp.
– Czy coś się stało? – zapytała miękko.
– Ciii... – uciszyłem ją – jeszcze nie skończyło jeść.
– Co je co? – Podeszła do pudełka. Najwidoczniej ten wynalazek Doggy'ego był 
dla niej czymś nowym. – Co nie skończyło jeszcze jeść czego?
– Ciii... może będę musiał to nieco poirytować.
– Poirytować co, na litość boską? Co ty tam masz? Wyciągnęła rękę, aby 
dotknąć klatki, ale powstrzymałem ją, krzycząc:
– Stworzenie walczące z wężami, głupia! Cofnij się! Stań z tyłu!
Ta dziewczyna nie cofnęłaby się nawet przed tygrysem. Pochyliła się, aby 
zajrzeć do otworu. Zwolniłem sprężynę. Stworzenie, samo futro, pazury i 
posrebrzone 
zęby, skoczyło prosto do jej twarzy. Odskoczyła do tyłu, machając rękami, ale 
nawet nie 
pisnęła. Przez chwilę stała nieruchomo, patrząc pod nogi. Później, gdy nieco 
szalony 
wyraz, który pojawił się w jej oczach, zanikł, obróciła stworzenie nagą stopą. A 
kiedy 
obróciła je jeszcze raz, jej usta rozszerzyły się w uśmiechu. Nieco zbyt 
chytrym, jak na 
mój gust.
I wtedy rzuciła się na mnie.
Uciekając przed jej furią, okrążyłem kilka razy stajnię. Miałem zamiar tak biec 
do 
czasu, aż zabraknie jej tchu albo przejdzie jej złość, albo nastąpi nagą stopą 
na gwóźdź 
lub też zdarzą się te wszystkie trzy rzeczy naraz. W pewnym momencie złapała 
mnie za 
koszulę, ale wyrwałem się jej, zrobiłem unik, jakbym chciał gwałtownie zawrócić, 
po 
czym skoczyłem do przodu, zyskując w ten sposób wystarczającą przewagę, by 
znaleźć się po drugiej stronie stajni. Tam stanąłem i odwróciłem się. Uderzyła 
mnie 
głową tak mocno, że poleciałem do tyłu i przygnieciony jej ciężarem, upadłem na 
stolik 
do domina, który przewrócił się razem z nami, rozsypując wkoło deszcz kostek. 
Złapałem ją za pośladki i wygiąłem się w łuk, wciskając moje biodra w jej 
brzuch. 
Rozerwała mój chwyt, rozszerzając uda, po czym leżeliśmy przez dłuższy czas bez 
ruchu, starając się złapać oddech. Ona doszła do siebie prędzej niż ja, a to z 
tego 
prostego powodu, że cały jej ciężar przygniatał mi piersi. Próbowałem ją 
odepchnąć, ale 
ona unieruchomiła mi ręce i wcisnęła język głęboko w moje usta. Ten pocałunek 
pozbawił mnie reszty sił.
– Twoja sprzączka od paska uwiera mnie – pożaliła się, po czym uwolniła moje 
ręce, abym go odpiął.
Zamiast to zrobić, znowu dorwałem się do jej pośladków. Były okrągłe i jędrne 
jak 
melony. Ściągnąłem jej majtki prawie do kolan.
Odchyliła się lekko w bok i zsunęła je niżej; kiedy zaczepiły się na kostkach, 
kopnęła gwałtownie, wysyłając je wielkim łukiem w stronę ściany stajni. To dało 
mi 
szansę, aby się spod niej wydostać. Udało mi się to w połowie, po czym zacząłem 
odpychać ją z całą siłą, jaka mi jeszcze pozostała.
Zanim odzyskała siły, już prawie przygwoździłem ją do ziemi. Później jednak 
poczułem, że cal po calu tracę przewagę. W błysku olśnienia zrozumiałem, 
dlaczego 
unikała tych ciężkich braci. Ta dziewczyna nie będzie przygważdżana przez 
nikogo: nie 
zniesie tego. Albo to ona będzie górą, albo nic z tego nie będzie. Objęła mnie 
udami. 
Pchnąłem biodra w górę w tym samym momencie, kiedy ona opuściła się w dół. 
Westchnęła głośno z bólu, który szybko zmienił się w rozkosz. Za jej plecami 
dojrzałem 
błysk światła i zrozumiałem, że drzwi stajni są otwarte. Potem usłyszałem 
ochrypły 
krzyk dochodzący gdzieś z daleka i pociemniało mi w oczach.
Odzyskałem świadomość, słysząc własny krzyk, zamierający chrapliwie w gardle. 
Chwilę później, całkowicie wykończony, z zamkniętymi oczami, poczułem, że 
przygniatający mnie ciężar wreszcie lżeje. Kiedy otworzyłem oczy, zobaczyłem 
Hannah, 
której sylwetka wyraźnie rysowała się na tle otwartych drzwi. Szukała czegoś, 
grzebiąc 
w słomie.
– Zgubiłaś coś? – zapytałem.
– Majtki.
– Jaki miały kolor?
Zerknęła na mnie ze zdziwieniem.
– A cóż to za pytanie?
– Jeśli bowiem były różowe, to te białe majtki, które leżą na puszce z farbą nad 
twoją głową, muszą należeć do kogoś innego.
Z miejsca, gdzie leżałem, widać było jaśniejący w promieniach słońca rąbek 
białych majtek udrapowanych na stojącej na półce tuż nad jej głową puszce, z 
której 
ciągle jeszcze wystawał pędzel. Szybkim ruchem ściągnęła je, a następnie, na 
wpół 
zirytowana i na wpół rozbawiona, pokazała mi je.
– Popatrz, co ten Doggy Hooper zrobił!
Majtki ociekały srebrną farbą do metalu. Wygląda na to, że Doggy zwlókł się w 
półśnie ze swej kanapy i zszedł na dół, aby nieco upiększyć nasze otoczenie. 
Poszedł 
już, ale zanim to zrobił, popaćkał wszystko w zasięgu swojej ręki. Gdy o tym 
myślałem, 
ogarnęła mnie nagle obawa, a raczej strach.
– Daj mi kilka minut, abym mógł dostać się do domu – poprosiłem ją. – Nie chcę 
ci popsuć małżeńskich planów.
– Ci chłopcy nie zrobiliby ci krzywdy, nawet gdyby dowiedzieli się o wszystkim – 
odparła uspokajającym tonem. Ja nie byłem tego wcale taki pewny. Zrobiłem zatem 
wielkie koło wokół domu, tak bym mógł podejść do niego od frontu.
Jessie i Lon relaksowali się na ganku w bujanych fotelach. Fotel, na którym 
siedział Lon, wyglądał tak, jakby miał w każdej chwili rozlecieć się pod tą masą 
mięśni. 
Lon nie miał na sobie koszuli; głowa niedźwiedzia wytatuowana na jego prawym 
bicepsie zaczęła studiować mnie uważnie swoimi czerwonymi oczkami.
– Myślę, że Doggy przyszedł tu i opowiedział wam o tym, jak sobie ze mnie 
zażartował – zagadnąłem w chwili, gdy dotarłem do schodów. Taki właśnie miałem 
plan: zacząć zadawać pytania, zanim oni zapytają mnie o cokolwiek.
– Wypuścił raz na mnie martwą wiewiórkę z pudełka – wspomniał Lon. – 
Walnąłem go tym pudełkiem. Nigdy więcej tego nie próbował.
Ale gdzie był Vinnie? Czy obserwował ze swego okna na piętrze zapasy w 
stajni? Czy zszedł cicho tylnymi schodami, aby sprawdzić, co się właściwie 
dzieje? Czy 
naradził się potem z Lonem? Czy postanowili dorwać mnie dziś wieczorem na 
terenie 
wesołego miasteczka? Czy wciągnęli do spisku Jessie i Bryana? Czy jeśli 
skonsultowali 
się w tej sprawie z Denverem Dixonem, on powiedział choć słowo w mojej obronie?
– Clyde Barrow i Bonnie Parker porwali policjanta – powiedziała Jessie. – Wozili 
go przez cały dzień po Nowym Meksyku, a potem uwolnili.
Nic nie mogło mnie mniej obchodzić niż fakt, że prawo zostało znowu 
wyprowadzone w pole.
– Myślę, że dziś pojadę do miasta z panem Dixonem – powiedziałem, 
wyprzedzając zwykłą ofertę Lona.
– Jak chcesz, chłopcze – rzekł pogodnie.
– Dziś nie będzie zbyt dużego ruchu – zaryzykowała przepowiednię Jessie. – 
Zaczyna wiać i piasek podnosi się nad drogami.
Wspiąłem się po wydeptanych schodach do pokoiku na poddaszu. W tym 
zamkniętym pomieszczeniu upał był jeszcze większy. Mały zegar wydawał z siebie 
stłumione tykanie. Brzmiało to niczym znaki zagubionego czasu, zbyt cennego, by 
go 
po prostu tracić.
Pięćdziesiąt kilka lat po opuszczeniu łona matki, zadłużony na dwadzieścia dwa 
dolary u Dixona, z jedną dłonią odwróconą do góry, jakby chciał powiedzieć 
“Wszystko 
stracone!", Doggy Hooper odsypiał pijaństwo na swojej kanapie. Jak zwykle leżał 
twarzą w dół i był całkowicie ubrany.
Wyciągnąłem się na swojej kanapce i zacząłem się wsłuchiwać w głosy 
dochodzące z ganku. Zasnąłem, myśląc, że słyszę Lona wymawiającego w rozmowie z 
Vinniem moje imię. A może to Vinnie mówił do Lona?
We śnie wyczułem coś groźnego i bardzo bliskiego. Walczyłem z całych sił, aby 
się obudzić. Nie udawało mi się. W moim otumanionym umyśle pojawiała się całkiem 
wyraźna, aczkolwiek lekko zamglona wizja dwóch potężnych psów, które siedziały 
obok 
mnie, czekając, aż się obudzę.
Kiedy w końcu obudziłem się, Doggy'ego już nie było. Niesiony wiatrem piasek 
tłukł w poddasze. Nasłuchiwałem przez chwilę jakichś odgłosów, ale wokół 
panowała 
całkowita cisza. Mały zegar przestał tykać i tylko wiatr wiał coraz mocniej.
Cały personel wesołego miasteczka zebrał się przed tablicą pensjonatu Dixona; 
ja jednak wyszedłem, jakbym musiał iść zupełnie gdzie indziej. Zatrzymałem się 
na 
ganku i zacząłem obserwować wirujące chmury piasku wznoszone przez wiatr między 
podkładami torów Southern Pacific.
Podjechali Dixon i Mały Brytyjczyk; Brytyjczyk prowadził. Wcisnąłem się na tylne 
siedzenie i powiedziałem:
– Doggy wybrał się na popijawę.
Brytyjczyk zawrócił samochód i ruszył w stronę autostrady stanowej. Kiedy 
odjeżdżaliśmy sprzed domu, zerknąłem za siebie i zauważyłem pomalowane na 
srebrno majtki, które wisiały nad drzwiami stajni niczym wyzwanie.
Niczym wyzwanie? To było wyzwanie. Wyzwanie dla Jessie i Bryna, a także dla 
braci Bethea. Ta dziewczyna najzupełniej świadomie prowokowała rodzinną 
awanturę.
Po to, by nie musiała wychodzić za żadnego z braci? A może po to, aby zerwać z 
rolą Półdziewczyny? To musiała być jedna z tych dwóch możliwości, Hannah bowiem 
nie była tak bezmyślną dziewczyną, by przez niedopatrzenie powiesić swoje 
posrebrzone majtki na drucie nad drzwiami stajni, dokładnie naprzeciw okna 
kuchni. Nie 
było po prostu żadnego innego sposobu, by wytłumaczyć fakt obecności w tym 
miejscu 
ociekającego farbą do metalu fragmentu jej bielizny. Miała zamiar rozbić spokój 
kręgu 
rodzinnego. A że ja w rezultacie nieuniknionej awantury mogę skończyć ze 
złamanym 
karkiem, było jej, co dosyć oczywiste, całkowicie obojętne.
Tej nocy moje serce nie kręciło się razem z kołem. Wszystko, miałem wrażenie, 
stanęło wraz z zegarkiem Doggy'ego Hoopera. Coś się skończyło, ale nic nowego 
jeszcze się nie zaczęło. Na dokładkę musiałem być bardziej uważny niż zwykle, 
pracowałem bowiem z Dixonem zamiast z Doggym. Z uwagi na nieobecność 
Doggy'ego, Dixon był tym, który operował drucikiem, podczas gdy ja ściągałem mu 
naiwniaków, jednego po drugim.
– Niech pan wykorzysta swoje szczęście – zachęcałem Meksykanina, starego na 
tyle, że powinien być mądrzejszy. – Musi pan tylko trafić czerwone, by wygrać 
trzydzieści dolarów! 
Próba wygrania tej nagrody kosztowała go dwa dolary; Dixon i Brytyjczyk 
przesyłali sobie przez cały czas najrozmaitsze sygnały. Kiedy wyciągnęli już od 
tego 
człowieka osiem dolarów, Brytyjczyk chciał się go pozbyć, ale Dixon uważał, że 
głupiec 
da się przewalić na jeszcze więcej. Zręcznie powiększając stawki, doprowadzili 
do tego, 
że główna nagroda na kole urosła do stu dolarów. Ja w tym czasie pomagałem im, 
to 
rozpraszając uwagę ich ofiary, to znowu zachęcając ją do gry, aż w końcu 
Meksykanin 
wyciągnął z kieszeni trzydzieści własnych dolarów. Przegrał je, oczywiście, po 
czym z 
przekręconym kołnierzykiem, spoconym czołem i błędnym wyrazem w oczach odszedł 
główną aleją wesołego miasteczka.
Zgodnie z tym, co przewidziała Jessie, ruch tego wieczoru był słaby. Poły 
niektórych namiotów były już opuszczone, mimo że do zamknięcia zostały jeszcze 
dwie 
godziny. Tylko razzle–dazzle zdawała się nadal cieszyć powodzeniem, co 
wywnioskowałem z faktu, że jej parowe organy wygrywały La Paloma właściwie bez 
przerwy. Kiedy powiedziałem Dixonowi, że chcę iść coś zjeść, gdyż przegapiłem 
kolację, kiwnął przyzwalająco głową.
Gdy później, żując taco, przechadzałem się między różnymi stoiskami, wiatr 
wzmógł się do tego stopnia, że patrząc na światła dolnej części diabelskiego 
koła, miało 
się wrażenie, iż obserwuje się je przez warstwę mętnej wody.
W chwili gdy zobaczyłem nad drzwiami stajni majtki tej dziewczyny, wiedziałem 
już, że był to mój ostatni wieczór spędzony w wesołym miasteczku Hebbronville. 
Jednakże mój umysł był tak otumaniony upałem i przeżyciami tego dnia, że nie 
mogłem 
wymyślić sposobu wydostania się stamtąd.
Kiedy wróciłem do naszego stoiska, zastałem tam starą kobietę w mantyli z 
czarnej koronki. Stała przed kołem i wygrażała Dixonowi oraz Brytyjczykowi. 
Właściwie 
to jej łzy i jej hiszpańskie przekleństwa sprawiły, że wydawała się stara, gdy 
podszedłem bowiem bliżej, zorientowałem się, że nie ma więcej niż trzydzieści 
lat. 
Trzymałem się przez chwilę z boku i wykorzystując moją nikłą znajomość 
hiszpańskiego, usiłowałem zrozumieć przyczyny jej wściekłości.
Wychwyciłem jedynie słowa “złodzieje" i “mąż". To wyjaśniło sprawę. Była, 
najpewniej, żoną Meksykanina, którego właśnie obłupiliśmy ze skóry.
Właściwie, jako jeden z tych, którzy brali udział w łupieniu, powinienem stanąć 
wraz z nimi i przyjąć na siebie część tego ognia, ale z drugiej strony, co ja tu 
właściwie 
robiłem, nabierając różnych głupców? Moje miejsce było gdzie indziej. Nie 
należałem 
do żadnego wesołego miasteczka.
Kobieta wskazywała właśnie palcem Małego Brytyjczyka, uważając go 
najwyraźniej za głównego złoczyńcę. Dixon położył jej jedną rękę na barku, a 
drugą 
wyciągnął swój portfel. Nie chciał ryzykować tego, że szeryf zamknie mu interes. 
A 
może i całe miasteczko.
Zrobiłem dwa kroki do tyłu, powoli odwróciłem się i zacząłem iść poprzez burzę 
piaskową jak człowiek brnący przez podnoszącą się wodę. Zakryłem chustką usta i 
nos, 
by osłonić się od piasku, ale także i dlatego, że jak sądziłem, trudniej było 
mnie dzięki 
temu rozpoznać. Trzymałem ją w ten sposób, idąc pod prąd tłumu klientów, którzy, 
mimo wszechobecnego kurzu, przechodzili wciąż pod łukiem z papier–maché 
opatrzonym napisem: OKRĘGOWE TARGI ROLNE. Potem zacząłem biec.
Dotarłem do tego samego płotu, który przesadziłem tydzień wcześniej, i 
wdrapawszy się na obmurowanie, spojrzałem za siebie. Podczas tych kilku chwili, 
gdy 
uciekałem, całe niebo pociemniało. Głęboki mrok ogarnął namioty. Mimo to parowe 
organy ciągle grały.
A karuzela kręciła się i kręciła, chociaż jej czerwone, żółte, niebieskie i 
zielone 
światła powoli zanikały, zasłaniane narastającą wciąż warstwą wszechobecnego 
kurzu. 
W końcu i organy zaczęły cichnąć. Karuzela miała zakręcić się po raz ostatni.
Muzyka ucichła zupełnie, a proporce, namioty, stoiska, galerie, laleczki, 
ludzie, 
koła do gry i wszystko inne, zniknęły w tumanach piasku wzniesionych przez 
wiatr.
Odpychający mnie wciąż dalej i dalej od domu.
Przełożył Jan Pyka
1