uśmiech mony lizy -WSZYSTKO DLA PAN- uśmiech mony lizy Deborah Chiel Powieść na podstawie filmowego scenariusza, którego autorami są: Lawrence Konner & Mark Rosenthal Przekład Alicja Marcinkowska & AMBER Tytuł oryginału MONA LISA SMILE Redaktor serii MAŁGORZATA CEBO-FON1OK Redakcja techniczna ANDRZEJ WITKOWSKI Korekta MAGDALENA KW1ATK0WSKA MARIA RAWSKA Ilustracja na okładce Motion Picture photography © 2003 Revolution Studios Distribution Company, LLC. Motion Picture artwork © 2003 Columbia Pictures Industries, Inc. Ali rights reserved. Opracowanie graficzne okładki STUDIO GRAFICZNE WYDAWNICTWA AMBER Skład WYDAWNICTWO AMBER Wydawnictwo Amber zaprasza na stronę Internetu http://www.amber.sm.pl http://www.wydawnictwoamber.pl Copyright © 2003 Revolution Studios Distribution Company, LLC. Ali rights reserved. For the Polish edition Copyright © 2003 by Wydawnictwo Amber Sp. z o.o. ISBN 83-241-1404-1 Dziewczętom z Emerson House Pit - tym sprzed wielu lat Rozdziat 1 Zmierzch, niebo w powodzi fioletu, różu i granatu. Skulona obok okna w pociągu Super Chief z Los Angeles, Katherine Watson obserwowała, jak słońce powoli tonie za horyzontem. Ostatnim razem, kiedy pytała konduktora, byli gdzieś w Nebrasce. Jutro wieczorem będzie w Chicago, w połowie drogi przez kraj, w połowie drogi do celu jej podróży. Wellesley, Massachusetts. Była wyczerpana minioną nocą i spaniem na siedząco, odczuwała radosne zniecierpliwienie za każdym razem, kiedy pomyślała o miejscu, które wkrótce będzie jej nowym domem: Wellesley College. Już same te słowa sprawiały, że drżała z podniecenia. Wypowiedziane głośno, wyczarowywały bogaty, elitarny świat, tak inny od UCLA, gdzie najpierw zrobiła licencjat, a potem zdobyła tytuł magistra historii sztuki. Pociąg Super Chief słynął z tego, że jego pasażerami były gwiazdy Hollywoodu, ale Katherine, podróżująca klasą turystyczną, nie zauważyła jak dotąd żadnych aktorów. Nie jadała w wagonie restauracyjnym, gdzie serwowano wykwintne potrawy i doskonałe wina; spakowała sobie do kilku brązowych papierowych toreb kanapki z szynką i serem, chipsy i pomarańcze. 1 choć nie mogła sobie pozwolić na pierwszą klasę, widoki były za darmo. Nie musiała dopłacać ani grosza, żeby rozkoszować się tym samym widokiem co pasażerowie pierwszej klasy: jałowa pustynia Kalifornii, śnieżne szczyty Gór Skalistych w Kolorado, płaskie pola pszenicy w Nebrasce. Sto lat wcześniej jej prababcia Katie - ciemnooka piękność, po której Katherine odziedziczyła imię, szeroki uśmiech i dźwięczny śmiech >rzemierzała kontynent pionierskim wozem. Dwudziestosiedmioletnia Iowa podróżowała z trójką małych dzieci i pięcioma puchowymi koł-imi, pod którymi grzali się w lodowate, zimowe miesiące. Zabrała też sobą rodzinną Biblię, strzelbę i kilka pędzli należących do jej zmarłe-męża. Prawie wszystkie pozostałe rzeczy wyprzedała, by mieć za co :ząć nowe życie na Zachodzie, gdzie ziemia była dostępna dla każde-, kto tylko był dość szalony i odważny, żeby tam osiąść. Catie przetrwała niebezpieczne burze gradowe i zamiecie śnieżne, wrogo stawionych Indian i złodziei, którzy próbowali ukraść jej krowy. Ta bieta o żelaznej woli i odwadze odcięła się od przeszłości, żeby stwo-/ć swojej rodzinie nowy dom i nowe życie w północno-zachodniej Mon-lie. Zgodnie z rodzinną legendą, Katherine przypominała swoją pra-bkę; dwie wyblakłe fotografie Katie już po pięćdziesiątce były dowodem to, że w tym twierdzeniu jest trochę prawdy. K.atherine odziedziczyła po Katie także niespokojną naturę i głód przy-dy. Miała dobrą pracę jako wykładowca w Oakland Teachers College hłopaka, który za nią szalał, ale łaknęła odmiany. Była podekscytowana myśl o zaszczepieniu swoich zachodnich przekonań w Wellesley; ^obrażała sobie, jak otwiera na oścież okna i uwalnia sale wykładowe staroświeckich poglądów Wschodniego Wybrzeża na życie w ogóle, uwłaszcza na sztukę. \le była też zdenerwowana. Jako pierwsza w rodzinie skończyła college; chodziła z zupełnie innych kręgów niż studentki i absolwentki Welle-sy. Sporo spośród tamtejszych wykładowczyń również ukończyło Wel->ley lub jeden z college'ów Seven Sister, elitarnego żeńskiego odpo-ednika Ivy League, prestiżowych szkół dla mężczyzn, do których zalicza : Yale, Harvard i Dartmouth. Niezależnie od tego jak bardzo będzie irała się dopasować, prawdopodobnie będzie odbierana jako outsider-przez te wszystkie dziewcząta w małych czarnych sukienkach, kasz-irowych sweterkach i perłowych naszyjnikach, tak dobranych, by stwa-ać wrażenie swobodnej elegancji i przepychu. Nigdy nie będzie dzieląc ich przeświadczenia o własnej wyższości. Katherine przypo-triała sobie, że zaoferowano jej roczną posadę, bo komisja od spraw trudnienia była pod wrażeniem jej referencji, a nie rodowodu. Wellesley College - tam chciała być. Miała trzydzieści lat i była samot-.. Większość jej szkolnych przyjaciółek miało mężów i gromadkę dzie-Uważały, że jest świrem, skoro wyjeżdża na wschód, żeby uczyć i zbie-6 materiały do swojej rozprawy doktorskiej. Kobiety dowiodły swojej wartości podczas drugiej wojny światowej, idejmując pracę na stanowiskach pozostawionych przez mężczyzn, któ- rzy zostali wcieleni do armii. Matka Katherine pracowała na nocnej zmianie w fabryce amunicji. - Robię bomby, żeby zmieść tych przeklętych nazistów z powierzchni ziemi - lubiła się przechwalać. Każdego popołudnia o siedemnastej wychodziła z domu z pudełkiem na lunch i chustką na głowie, żeby jej włosy nie wkręciły się maszynę. Praca była nużąca i niebezpieczna. -Najlepsza robota, jaką w życiu miałam - zawsze mówiła. - To dowód na to, że my, dziewczyny, potrafimy pracować równie szybko i dobrze jak faceci. Potem wojna się skończyła, mężczyźni powrócili do kraju i matka Katherine, tak jak inne kobiety, straciła swoje stanowisko przy linii montażowej. Nie pozostało jej nic innego, jak wrócić do sprzątania domów bogaczy, a co za tym szło, przychodziła do własnego domu dopiero na kolację, ale była zbyt podminowana i wyczerpana, żeby jeszcze gotować. Życie powróciło na stare tory. Byli żołnierze dostali najlepsze stanowiska, samotne kobiety ponownie zostały ich sekretarkami albo podjęły pracę, której nie chciał wykonywać żaden mężczyzna. Zamężne kobiety siedziały w domu, nawet jeśli nie miały dzieci. Katherine nie chciała zamienić swojej szansy na karierę na bardziej ustabilizowane, domowe życie. Kochała Paula, ale nie wiedziała, czy kocha go na tyle, by odrzucić możliwość nauczania historii sztuki w college'^ Perspektywa roku spędzonego na drugim końcu kontynentu, wśród najbłyskotliwszych młodych kobiet w kraju, była bardzo pociągająca. Tymczasem korzystała z rzadkiej okazji, kiedy miała czas tylko dla siebie, by móc w spokoju rozmyślać, czytać i szkicować zmieniający się krajobraz końca lata. W Oakland prawie w ogóle nie padał deszcz, trawniki były wysuszone, a stoki wzgórz spalone na brązowo i pokryte pyłem. W samym środku Ameryki trawa na łąkach była bujna i zielona, a drzewa właśnie zaczęły przybierać jesienne barwy. W Chicago Katherine wsiadła do pociągu Twentieth-Century Limited, olśniewającej gwiazdy nowojorskiej kolei. Czerwony dywan był rozwinięty dla wszystkich bez wyjątku pasażerów tego luksusowego pociągu. I żadnego siedzenia przez całą noc; nawet podróżujący klasą ekonomiczną musieli wykupić miejsce do spania. Katherine zdecydowała się zatem na kuszetkę, co było najtańszym z dostępnych sposobów na odbycie tej szesnastogodzinnej podróży. Była wyczerpana i wdzięczna za jakiekolwiek łóżko po dwóch nocach spędzonych na siedząco w pociągu; poza tym prawie nie spała w nocy poprzedzającej dzień jej wyjazdu z Los Angeles. Tamtej nocy obudziła się gwałtownie ze snu, natychmiast zapominając, o czym śniła, i spojrzała zmrużonymi oczami na zegarek. Druga nad ranem. Poklepała miejsce bok niej w łóżku, gdzie powinien być Paul, przewróciła się na drugi bok zobaczyła, że siedzi oklapnięty na krześle, które od dawna mieli oddać 0 renowacji. Palił papierosa i udawał, że jest pochłonięty lekturą pisma, tóre przeczytał już wcześniej, a ona o tym wiedziała. Włączył małą lampki na biurku, choć wpadające przez okno za jego plecami światło księży- 1 w pełni było tak mocne, że miała wrażenie, jakby mogła prześwietlić :go duszę. - Co się dzieje? - zapytała, chociaż znała odpowiedź. Pokłócili się. Inaczej nie paliłby w sypialni. Zaciągnął się po raz ostatni zgasił papierosa. Okno było otwarte, ale w pokoju śmierdziało dymem, znała, że lepiej o tym nie wspominać. - Nie mogłem spać - powiedział. - A to coś nowego. - Raz Paul przespał trzęsienie ziemi, które znisz-;yło parę budynków kilka kilometrów od jego domu. - Miałeś zły sen? - Nie, dobry - odparł. Przeszedł przez mały pokoik, usiadł obok niej na iżku i ujął za rękę. - Ten sen był o nas. O jutrzejszym poranku. Zaspałaś spóźniłaś się na pociąg do Wellesley. Katherine ustawiła budzik na szóstą i była już spakowana. Nie zabrało j to dużo czasu. Nie miała wielu ubrań; jedna walizka była cała wypeł-ona książkami, fotografiami i slajdami. - Chodź. - Starała się, żeby zabrzmiało to pogodnie. Kłócili się przez cały tydzień z powodu jej decyzji o przyjęciu pracy Wellesley, od ostatniej środy, kiedy skontaktował się z nią doktor Staun-n, dziekan wydziału sztuki. Telefon zadzwonił o szóstej trzydzieści rano, wyrywając Katherine z głę-)kiego snu. Chwyciła słuchawkę, dochodząc do siebie, kiedy usłyszała ) drugiej stronie głos doktora Edwarda Stauntona. Z typową wschodnią ogancją nie zawracał sobie głowy trzygodzinną różnicą czasu pomięty Massachusetts i Kalifornią. Była tak zszokowana, słysząc jego głos, ! ledwie rozumiała, co do niej mówi; przez moment zastanawiała się, y przypadkiem nie śni. Później starała się odtworzyć Paulowi, co dokładnie mówił: -.. .w ostatniej chwili... nieprzewidziane okoliczności... nie mieliśmy nekcji co do pani kwalifikacji... jest już późno... to musi przyspieszyć mi decyzję... Nie odpowiedziała mu od razu. Paul leżał obok niej, zupełnie przytom-', a wyraz jego oczu był tak jasny, jak przejrzyste górskie jezioro. „Pro-ę, nie jedź. Zostań tu ze mną". - Co za palant - powiedział. - Myśli, że pstryknie palcami, a ty od razu )lecisz. 10 Nie chciała się z nim kłócić, więc poczekała, aż wyszedł do pracy, a potem połączyła się z telefonistką i zamówiła bezpośrednie połączenie z doktorem Stauntonem. Tak, powiedziała mu. Z radością będzie pracować na jego wydziale i uczyć historii sztuki. Tak, zdąży przyjechać na inaugurację jesiennego semestru. Paul zapalił kolejnego papierosa, przywołując szczegóły swojego snu. - Byłaś zadowolona, że spóźniłaś się na ten pociąg. Powiedziałaś: „To banda zepsutych, bogatych białych dziewczyn, które zadzierająnosa. Poza tym dopiero teraz zaproponowali mi tę pracę. Musiałam być ich ostatnią deską ratunku". I co z tego? Nie miało dla niej znaczenia, że dostała tę pracę w ten sposób. Liczyło się tylko to, że będzie uczyła w Wellesley. - Przestań - powiedziała, machając ręką, żeby rozproszyć dym. Paul był zawsze pewien, że wie, co jest dla niej najlepsze. Poznali się w Grifiith Park ZOO, gdzie pracowała dorywczo jako przewodniczka. Do Paula przyjechali z San Francisco dwaj siostrzeńcy; starszy, Ethan, wiedział o tropikalnych ptakach więcej od niej, a Aaron zadawał całą masę pytań na temat zwyczajów godowych małp, zwłaszcza goryli. Ponownie wpadli na siebie w barze, gdzie chłopcy objadali się hot dogami, frytkami i lodami. Paul uparł się, że postawi jej kawę. Zanim chłopcy skończyli swoje podwójne rożki lodowe z czekoladową posypką, dała mu swój numer telefonu i zgodziła się na randkę, gdzieś z dala od małp, tukanów i dzieci. To było prawie dwa lata temu. Choć nie mieszkali razem, spędzali ze sobą tyle czasu, że głupotą wydawało się utrzymywanie dwóch mieszkań. Ale ich luźny, niekonwencjonalny związek pasował Katherine. Przed śmiercią matka powiedziała jej, że jest stuknięta. - Taki przystojny facet, gwarancja przyzwoitego życia, a ty nie masz dość rozsądku, żeby go zaprowadzić do ołtarza? Chyba popełniłam jakieś błędy wychowawcze. Paul był prawnikiem, jego klientami byli wędrowni robotnicy pracujący przy zbiorze winogron, sałaty i innych płodów rolnych za haniebnie niskie wynagrodzenie. Potrafił przegadać większość swoich przeciwników, ale nie mógł odwieść Katherine od jej postanowienia przyjęcia pracy w Wellesley. - Zajęcia zaczynają się w przyszłym tygodniu - przypomniał jej. - To zniewaga. - Nie czuję się znieważona. Podniósł się i przeszedł przez pokój. - Co robisz, kiedy wiesz, że ktoś popełnia błąd? Starasz się go od tego odwieść? 11 t Spiorunowała go wzrokiem. - Chodzi ci o błąd, jaki właśnie popełniasz? Maglowali to samo bez końca. Gdyby nie debatowali nad jej przyszło-:ią, może byłaby nawet rozbawiona jego uporem. Był jak mały, nadąsa-y chłopiec, który uparł się zjeść loda przed obiadem, choć wyraźnie mu owiedziano, że nic z tego. Ale chodziło o jej życie i żałowała, że nawet nie spróbuje wykrzesać siebie odrobiny entuzjazmu. -Nigdy nie rozumiałem twoich marzeń o tym, by uczyć w elitarnej szko-;, takiej jak Wellesley - powtórzył chyba po raz setny. Cała ironia polegała na tym, że ojciec Paula był absolwentem Yale, jego matka skończyła Smith College, jedną ze szkół Seven Sister. Ka-lerine spotkała jego rodziców tylko raz: ojciec Paula przyjechał do Los .ngeles w interesach, a jego matka wpadła przy okazji na zakupy i od-iedzała przyjaciół. Poszli na kolację w restauracji hotelu Bel Air, gdzie latka Paula w szybkim tempie opróżniła trzy kieliszki martini. Katherine była świadkiem, jak Paul potrafi zaprzyjaźnić się z salą peł-ą nieznajomych. Ale kiedy tylko usiadł przy stoliku z rodzicami, zamie-ił się w małego, nachmurzonego chłopca i cały czas bawił się sztućcami. ;go rodzice zignorowali to dziwne zachowanie i gawędzili z Katherine. Pani Moore namawiała ją, żeby zamówiła co tylko chce z menu. „Żad-ych ograniczeń, moja droga. Mój mąż uwielbia wydawać pieniądze na iękne dziewczyny" - powiedziała z pozbawionym wesołości uśmiechem, le kiedy zorientowali się, że Katherine nie zna nikogo z ich znajomych ¦ Los Angeles, przestali włączać ją w swoją rozmowę. Katherine mało i obeszło. Jedzenie bardzo jej smakowało, nigdy też nie piła lepszego ina. Jednak atmosfera przy stole była napięta. Katherine miała wraże-ie, że tuż pod powierzchnią ich uprzejmej pogawędki zbiera się na pa-cudną kłótnię. - Przecież ta szkoła to jedna wielka maskarada - powiedział Paul, wy-[ądając przez okno. Był odwrócony do niej plecami i wyglądał na zrezy-lowanego. - Skąd możesz to wiedzieć? Studiują tam najinteligentniejsze dziew-sęta w kraju. - Dlaczego uważasz, że będą chciały się uczyć od osoby, która nawet ie znała swojego ojca? Której matka zarabiała na życie sprzątaniem cu-?ych domów? - Odczep się od mojej rodziny - odparowała. Nie chciała się z nim tócić, kiedy dzieliły ich tylko godziny od pożegnania. Ale niektóre sło-a były zbyt bolesne, żeby je zignorować, niektóre granice tak czułe, że trzeba ich było bronić przed wszelkimi intruzami. Nawet Paulem, którego kochała najbardziej na świecie. Spojrzał na nią zranionym, rozgniewanym wzrokiem. - Dlaczego? Będą chcieli dowiedzieć się wszystkiego o twojej rodzinie. Liczy się dla nich tylko dobre pochodzenie. Dla nich? Jakich ich? Nie znała Paula od tej strony i przeraziło ją to. Mówił o wykładowcach i studentkach Wellesley? A może miał na myśli swoich rodziców i ich przyjaciół, ludzi, wśród których dorastał? - Zrób coś dla mnie - powiedział, wypluwając słowa, jakby czuł niesmak. - Jeśli ci się tam nie spodoba, nie zostawaj tam z czystego uporu. Twoje miejsce jest tutaj, przy mnie. Nie, Paul, pomyślała, gryząc się w język, żeby nie wypowiedzieć głośno zbyt raniących słów. Ja się tu duszę. Muszę poznać nowych ludzi, zgłębić inne poglądy. Nowe perspektywy i nieznane otoczenie były jej szansą na określenie, gdzie dokładnie jest jej miejsce. Katherine przesiadła się w Nowym Jorku do Eastern Seaboard Express; dziwna nazwa jak na pociąg, który zatrzymywał się chyba we wszystkich małych miastach w Connecticut, Rhode Island i Massachusetts. Przycupnęła na brzeżku siedzenia, przegrzana i spocona, gdyż było niespodziewanie ciepło jak na tę porę roku, a ona miała na sobie nowy wełniany kostium, który kupiła na wyprzedaży w Neiman Marcus, i zdążyła już pożałować tego ekstrawaganckiego wydatku. Była zbyt zmęczona, żeby szkicować, zbyt zdenerwowana, żeby czytać i było jej tak gorąco, że mogła myśleć jedynie o tym, jak ściąga ubranie i bierze pierwszy prysznic od prawie czterech dni. Pragnęła rozpaczliwie uwolnić się od zadymionego wagonu, otępiającej kombinacji gorąca i wilgoci, i swoich niespokojnych myśli. Zamknęła oczy, wyobrażając sobie, jak spaceruje po plaży o zmierzchu, a chłodny wietrzyk znad oceanu bawi się jej włosami. Czy był z nią Paul? A może spacerowała sama? Nie mogła się zdecydować... A potem potrząsnął nią konduktor, żeby się obudziła, bo dojeżdżali do Wellesley. Peron był zatłoczony studentkami. Dziewczętami w modnych kostiumach i sukienkach. Dziewczętami, które były pewne siebie i wyrafinowane, roześmiane, emanujące radosnym podnieceniem. Dziewczętami, które pomimo gorąca nie były wymięte ani zmęczone, a włosy miały idealnie ułożone. Witały się rozradowane, kiedy tragarze wyładowywali ciężkie kufry z wagonu bagażowego. 13 -Muffy! Berty! Dosie! Susan! Bibbie! Powracające do colłege'u studentki ściskały się nawzajem i piszczały dekscytowane. Była jesień 1953 roku. Związek Radziecki miał bombę 3mową, a Ameryka senatora Joe McCarthy'ego. Kraj był pogrążony paranoi i strachu. Ale w Wellesley, gdzie tradycje były zaporą dla rze-ywistości, wykładowcy i studentki obserwowali to wszystko z dystan-; ich to nie dotyczyło. Katherine natychmiast przeniosła się myślami z powrotem do czwartej isy, kiedy przybyła na urodzinowe przyjęcie w swojej najlepszej su-snce, i zobaczyła, że wszystkie pozostałe dziewczyny są w szortach obranych do nich obcisłych bluzeczkach. Dlaczego wszyscy oprócz sj wiedzieli, w co się ubrać? Jakie sygnały przeoczyła? Pożyczyła szor-od gospodyni przyjęcia i gdyby tylko nie była tak chuda, że szorty Igle się jej zsuwały, wszystko byłoby w porządku. Studentki ustawiły się w kolejce do taksówek. Katherine postawiła swoje ilizki przy krawężniku i zwróciła się do bagażowego, który przywoły-ił taksówkę. - Jakiś autobus? - zapyjtała. ilzucił na nią okiem i roześmiał się. - Niech pani lepiej idzie - powiedział, Mie było autobusów? Pomyślała o długiej wędrówce pod górę do cam-su. Przeliczyła, ile zostało jej pieniędzy na życie do pierwszej wypłaty, aczęła iść. Wlokąc się pod górę do college'u, miała ochotę się uszczypnąć, bo Igle nie mogła uwierzyć, że tu jest. W Wellesley było jak na zdjęciach gielskich miasteczek uniwersyteckich Cambridge i Oksford: wytwor-, porośnięte bluszczem budynki w gregoriańskim stylu, zielone połacie ^pielęgnowanych trawników poprzecinanych estetycznymi ścieżkami, :dłuż których rosły kwiaty. Dbok niej przemykały dziewczęta, pieszo lub na rowerach. Świeciło >ńce, a niebieskie niebo było jakby żywcem przeniesione z obrazu Ca-letta. Białe chmury dryfowały niczym puchate, mięciutkie poduszki, i na pejzażach Constable'a, które zawsze podziwiała. Wzgórze było bardziej strome, niż Katherine myślała. A może tylko i się jej wydawało, bo targała ze sobą walizki, a przez ramię miała sewieszony zimowy płaszcz. W połowie drogi pożałowała, że nie wzięła :sówki. Zatrzymała się, żeby zapytać mężczyznę grabiącego trawę o dro-do budynku, gdzie zakwaterowani byli wykładowcy. Wskazał jej kie-lek ze współczującym spojrzeniem, ale nie zaoferował pomocy przy :sieniu bagaży. 14 Dziesięć minut później dotarła do swojego nowego domu, kamiennego budynku z dużą, przyjemną werandą. Po obu stronach drzwi frontowych stały wielkie bujane fotele z poduszkami, dość duże, by mogły pomieścić naraz dwie osoby. Kierowniczkę odpowiedzialną za kwaterunek znalazła w jej gabinecie. - Szkoda, że nie przyjechała pani wczoraj - powiedziała pani Babcock, niska, siwowłosa kobieta, z którą Katherine rozmawiała przez telefon po przyjęciu oferty doktora Stauntona. - Przed przyjazdem dziewcząt jest tu naprawdę spokojnie. Wręczyła Katherine komplet kluczy i zaprowadziła ją na górę, do jej dwupokojowego mieszkanka. Okazało się nadspodziewanie duże i nieźle wyposażone, niż się spodziewała. Z okien po obu stronach salonu rozciągał się widok na przysypany łiściami campus. Była tam kanapa z matowym, kwiecistym obiciem, fotel od kompletu i niska dębowa ława. Maleńka, wychuchana kuchenka, a za nią słoneczna sypialnia. Łóżko przykrywała biała, kordonkowa narzuta, pod ścianą stało staroświeckie dębowe biurko z wysuwanym blatem, a obok niego drewniana półka na książki. - Ślicznie tu - powiedziała Katherine, marząc o tym, żeby ściągnąć narzutę i zapaść w sen. - Jeszcze tylko kilka zasad - uprzedziła pani Babcock. - Żadnych dziur w ścianach, hałasów ani zwierząt. Żadnego radia ani innego sprzętu grającego po dwudziestej w zwykły dzień tygodnia, po dwudziestej drugiej w weekend. Żadnych grzałek. I nie wolno przyjmować mężczyzn. Kilka zasad? Katherine zmusiła się do zachowania poważnej miny. Tych reguł było tyle, że równie dobrze mogłaby zamieszkać w klasztorze. Tłumiąc chichot, usiłowała nie myśleć o tym, jak by na wszystkie zakazy zareagował Paul. Tak przyzwyczaiła się do samodzielności, że nie zniesie tylu ograniczeń. Był rok 1953, nie epoka wiktoriańska, a poza tym była już dorosła i nikt jej nie będzie mówił, co ma robić. Zmarszczyła brwi, próbując przybrać absolutnie poważną minę. - Coś nie tak? - zapytała pani Babcock. - Nie wiem, czy wytrzymam przez rok bez grzałki - powiedziała Katherine. Pani Babcock zmarszczyła brwi. Zasady to zasady. Panna Watson będzie musiała znaleźć sobie inne lokum. Zaproponowała, żeby Katherine zadzwoniła do Nancy Abbey, jednej z wykładowczyń, która mieszka we własnym domu nieopodal campusu i czasami wynajmuje pokoje wykładającym w Wellesley kobietom. Pewnie się nie zgodzi na grzałkę w pokoju, ale może zaproponuje Katherine jakieś inne wyjście z sytuacji. 15 Katherine podziękowała pani Babcock i wykonała szybki telefon do Nancy Abbey, która powiedziała, że przypadkiem ma wolny pokój. Zaproponowała, żeby Katherine wpadła na herbatę i od razu rzuciła na niego okiem. Nancy Abbey mieszkała w wielkim dwupiętrowym domu w stylu wiktoriańskim. Była atrakcyjną kobietą w wieku około trzydziestu pięciu lat; miała na sobie modną sukienkę i cienki sznur pereł. Trwała ondulacja sprawiała, że każdy kosmyk jej ciemnych włosów leżał idealnie na swoim miejscu. Z łańcuszka na jej szyi zwisały okulary. Kiedy Katherine przyznała, że właśnie przybyła po trzydniowej podróży pociągiem, Nancy szybko zorganizowała talerz z kanapkami i dzbanek herbaty, po czym zaczęła trząść się nad niąjak kwoka. Katherine była bardziej zmęczona niż głodna i bardzo zależało jej na szybkim rozwiązaniu sprawy mieszkania. Ale Nancy z taką determinacją wypełniała swoje obowiązki gospodyni, że Katherine skubnęła kanapkę i wypiła dwie filiżanki herbaty. W końcu Nancy uznała, że już czas pokazać pokój. Poprowadziła Katherine kręconymi schodami i otworzyła na oścież drzwi. - Czyż perkal nie jest uroczy? - zapytała. Katherine wpatrywała się oszołomiona w eksplozję kwiecistych wzorów pokrywających każdy centymetr sypialni, którą Nancy Abbey miała do wynajęcia. - Spójrz. -Nancy odchyliła perkalowąnarzutę, odsłaniając prześcieradło w różowe kwiaty. - Pasują- stwierdziła Katherine, nie wiedząc, co jeszcze mogłaby powiedzieć. Nancy zachichotała. Abażur lampy obok łóżka również był w kwiaty, przewiązany pośrodku kokardą. - Słodkie, prawda? Katherine zmusiła się do słabego uśmiechu. - Ty urządzałaś ten pokój? - Tak, to moja robota. - Nancy znowu zachichotała, wręczając Katherine klucz, do którego była przywiązana duża czerwona wstążka. -Ty mieszkasz tu, ja na drugim końcu, a pomiędzy nami Amanda Arm-strong. Później ją poznasz. Jest szkolną pielęgniarką. - Zacisnęła usta, jakby powstrzymując się, żeby nie powiedzieć czegoś więcej o Aman-dzie. Kiedy Katherine szła za Nancy na dół, zauważyła na ścianie kolekcję czarno-białych fotografii. Przyjrzawszy się im bliżej, zorientowała się, że przedstawiają Nancy i jej rodzinę. 16 - Wychowałaś się tutaj? - zapytała. -Mieszkam tu całe życie. Poznasz moich krewnych, kiedy wpadnąz wizytą. - Odwiedzają cię? - Było jej trudno wyobrazić sobie, że można całe życie mieszkać w jednym miejscu, a w dodatku w tym samym domu, w którym spędziło się dzieciństwo. - Regularnie - powiedziała Nancy, pchając wahadłowe drzwi prowadzące do kuchni. Katherine równie dobrze mogłaby rozmawiać z istotą pochodzącą z innej planety, gdzie zwyczaje i tradycje kompletnie różniły się od wszystkiego, do czego była przyzwyczajona. Miała ochotę zadać jeszcze całą masę pytań, ale powstrzymała się i zapytała tylko: - Uczysz retoryki i dykcji? -1 dobrych manier. Obiady są wspólne, poradzę sobie - powiedziała. -Ale co do śniadania i lunchu, każda robi sobie sama, więc - otworzyła lodówkę - każda ma swoją półkę. Wskazała najwyższą półkę, oznakowaną Półka Amandy. Na półce niżej znajdował się niewielki znaczek z napisem Półka Nancy. Uśmiechnęła się do Katherine, która nie wiedziałaby, co powiedzieć, nawet gdyby Nancy zamknęła buzię na tyle długo, by dało się coś wtrącić. - Wieczorem zrobię ci etykietkę. Chyba nie muszę ci mówić, że wszystko, co znajduje się na osobistych półkach, jest święte. Katherine pokiwała głową. Święte. Naturalnie. - Od pierwszej chwili wiedziałam, że się zaprzyjaźnimy - powiedziała Nancy. Rozdział 2 T)ierwszego dnia semestru pogoda zamieniła się z letniej na jesienną. JL Katherine obudziła się, drżąc z zimna. Zostawiła szeroko otwarte okno, a między drzewami hulał wiatr. Niebo było w kolorze czystego błękitu, świeciło słońce, ale temperatura znacznie się obniżyła, jak to jesienią. Matka natura dobrze wiedziała, żeby nie igrać z tradycją Wellesley College. A tradycja nakazywała, by dziewczęta powróciły na zajęcia w swoich stylowych toczkach, nowych kaszmirowych bliźniakach, kraciastych spódnicach i dobranych do nich podkolanówkach oraz półbutach. 2 - Uśmiech Mony Lizy 17 Tradycja również wymagała, żeby pierwszego dnia wszyscy członkowie społeczności Wellesley wzięli udział w nabożeństwie w Houghton Memoriał Chapel, gotyckim kościele z wysoką iglicą i dwoma ogromnymi witrażami od Tiffany'ego. Niezmienny od dziesięcioleci rytuał rozpoczynało bicie kościelnych dzwonów, które słychać było w każdym zakątku campusu. Wykładowcy, wśród nich Katherine, siedzieli na podium. Pozostali pracownicy zatrudniani przez college, w tym sekretarki, kucharki, pokojówki i bagażowi, ulokowali się z tyłu kościoła. Studentki wypłynęły z holów swoich rezydencji. Te, które przybyły wcześniej, zgromadziły się na monumentalnych schodach kościoła; te, które spóźniły się, bo piły kolejną filiżankę kawy, zebrały się na trawniku przed kościołem. Joan Brandwyn, przewodnicząca seniorek, przedzierała się przez tłum, spiesząc się, by dotrzeć do frontowych schodów, zanim umilkną dzwony. Kiedy chór zaczął śpiewać Li/t Thine Eyes Mendelssohna, Joan, której zaparło dech w piersi, poprawiła swój toczek i podeszła do drzwi kościoła. Zastukała głośno cztery razy. Doktor Jocelyn Carr, rektor college'u, czekała po drugiej stronie drzwi. - Kto puka do drzwi wiedzy? - zapytała. - Jestem zwykłą kobietą - udzieliła uświęconej tradycją odpowiedzi Joan. - Czego szukasz? - Rektor Carr również trzymała się scenariusza. - Chcę pobudzić mojego ducha ciężką pracą i poświęcić moje życie nauce - odparła Joan wyraźnym, silnym głosem. - W takim razie jesteś mile widziana. Wszystkie kobiety, które chcą podążać twoim śladem, również mogą wejść. Niniejszym oznajmiam rozpoczęcie roku akademickiego! Rektor Carr otworzyła na oścież drzwi. Gromkie brawa dziewcząt prawie zagłuszyły Vivaldiego. Studentki wdarły się do środka, kiedy chór dotarł do radosnego zakończenia utworu. Dyrygentka ponownie uniosła batutę. Wszyscy zgromadzeni powstali, żeby odśpiewać hymn ich kościoła O God Our Help in Ages Past. Rok akademicki 1953/54 został oficjalnie zainaugurowany. Doktor Staunton był bardzo zajętym człowiekiem. Powtarzał to za każdym razem, kiedy Katherine dzwoniła do jego gabinetu, by poinformować go, że jest już w campusie. Po trzecim telefonie dała sobie spokój z próbami umówienia się na spotkanie w celu przedyskutowania programu nauczania. Zgodnie z notatką podpisaną przez sekretarkę Stauntona, 18 Katherine miała prowadzić przeglądowe zajęcia z historii sztuki trzy razy w tygodniu, o dziewiątej. Przywiozła własny zestaw slajdów, magazyny oraz prowokujące wycinki z „Art Journal" i „Art News". Przypominając sobie niezbyt miłą atmosferę, w jakiej przebiegała jej rozmowa kwalifikacyjna, uznała, że lepiej nie wdawać się w dyskusję z dziekanem o tym, czego powinna albo nie powinna uczyć. W końcu doczekała się telefonu od jego sekretarki: doktor Staunton miał się z nią spotkać we wtorek o dziesiątej w sali konferencyjnej wydziału sztuki. Jasne poranne słońce wlewało się przez witrażowe okna, kiedy Katherine weszła do sali. Wypolerowany stół miał kolor ciemnobrązowego mahoniu. Na środku stołu, na wielkiej srebrnej tacy stały delikatne porcelanowe filiżanki do herbaty, każda ozdobiona innym kwiatowym motywem. Wytworne życie. W katalogu college'u były szczegółowo opisane wspaniałe, od dawna ugruntowane tradycje Wellesley: Kwiatowa Niedziela i Toczenie Obręczy, Tradycyjne Śpiewy i Show Juniorek; popołudniowa herbatka, niedzielne nabożeństwo, a potem lunch z rostbefem i puddin-giem, raz w tygodniu kolacja przy świecach. Katherine widywała kolacje przy świecach jedynie w restauracji na plaży, gdzie pracowała przez kilka miesięcy jako kelnerka po ukończeniu szkoły średniej. W knajpie tej serwowali wymyślne francuskie jedzenie, którego nie wolno było jeść pracownikom (choć i tak udawało im się napchać ślimakami, zupą cebulową i kaczką w pomarańczach, kiedy kierownictwo nie patrzyło). Katherine przywołała w myślach żywy obraz twarzy klientów - bogaci, zadbani, wielu z nich należało do śmietanki Hollywoodu; zdawali się młodsi i piękniejsi, kiedy wszystkie skazy rozmywały się w łagodnym blasku migoczących świec. Od osób zgromadzonych wokół stołu konferencyjnego promieniowała siła i władza. Powitali ją serdecznie, dając jednocześnie do zrozumienia, że nie jest jedną z nich, w każdym razie jeszcze nie. Śmiali się, kiedy weszła. Zdrowy rozsądek podpowiadał jej, że to nie ona była obiektem ich żartów. Przełknęła z trudem ślinę, starając się, by w czasie prezentacji nie drżał jej głos. Nie wiedzieli ojej życiu nic, poza faktami, które zawarła w życiorysie; nie mieli pojęcia, gdzie ani w jakich warunkach dorastała. Doktor Carr była świetnym przykładem konserwatywnej elegancji w swoim dopasowanym tweedowym kostiumie i podwójnym sznurze wielkich pereł. - Katherine Ann Watson, ukończyła z wyróżnieniem UCLA, publikowała w „Art Review" - powiedziała na przywitanie. 19 Katherine uśmiechnęła się i usiadła, starannie krzyżując nogi w kostkach. Zastanawiała się, czemu się czuje jak niegrzeczna dziewczynka, którą wezwano do gabinetu dyrektora. Doktor Carr skinęła na doktora Stauntona. Katherine słyszała o doktorze Stauntonie na długo przed tym, zanim zdecydowała się podjąć pracę w Wellesley; był znawcą włoskich mistrzów i opublikował jedne z najbardziej znanych prac w tej dziedzinie. - Jestem ciekaw, jaki wybrała pani temat swojej pracy doktorskiej -rzekł. - Mistrzowie dwudziestego wieku - odpowiedziała. Mały, zasklepiony w sobie świat krytyki sztuki był w okresie przejściowym. „Art News", „Art Digest" i „The Nation", pisma, które czytała z równym nabożeństwem, jak inni ludzie „Life" i „Time'a", były pełne artykułów o Jacksonie Pollocku i Willemie DeKooningu. „Malarze akcji" wywołali w Nowym Jorku burzliwe dyskusje, a w Kalifornii, Richard Diebenkorn i David Park tworzyli zaprawioną posmakiem Zachodniego Wybrzeża nową wersję ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Clement Greenberg, jeden z najbardziej zapalonych mecenasów amerykańskiego modernizmu, wsadził kij w gniazdo szerszeni, będąc bezkompromisowym w swojej absolutnej wierze w wagę powojennej amerykańskiej sztuki abstrakcyjnej. Jak kogoś deklarującego szczere zainteresowanie sztuką mógł nie podniecać cały ten ferment i kontrowersje? Rewolucja, która rozpoczęła się w dziewiętnastowiecznym Paryżu, zwiastowała nowy sposób myślenia nie tylko w odniesieniu do sztuki, ale też polityki, ekonomii i psychologii. Ikonografia, temat i koneserstwo to wszystko było istotne w studiach nad historią sztuki, ale w pracach Duchampa, Mondriana, Matisse'a i Picassa można było dostrzec wiele innych, równie przyciągających uwagę kwestii. Bostońskie Muzeum Sztuk Pięknych było w posiadaniu jednego z arcydzieł Gauguina Skąd przybywamy? Kim jesteśmy? Dokąd idziemy? Katherine miała na biurku kopię tego obrazu wielkości pocztówki. Kiedy pierwszy raz zobaczyła Panny z Awinionu Picassa, gapiła się na nie z otwartymi ustami w szczerym zdumieniu. Jak udało mu się rozwinąć tak całkowicie radykalną wizję, niepodobną do niczego, co istniało wcześniej? Miała nadzieję, że owo zaciekawienie zdoła zaszczepić swoim studentkom. Nachyliła się do przodu, gotowa podzielić się swoim entuzjazmem z doktorem Stauntonem i dwiema obecnymi w sali kobietami. - Wiek ledwie przekroczył półmetek. - Doktor Staunton klepnął jej papierową teczkę. Odsunął ją od siebie, jakby pozbywał się resztek nie-apetycznego obiadu. - Kto wie, którzy ze współczesnych przetrwają? Ale 20 pani sugeruje, cytuję: „Picasso zrobi dla dwudziestego wieku, to co Michał Anioł dla renesansu". Koniec cytatu. Napisała to zdanie wczesnym letnim rankiem, siedząc na maleńkiej werandzie, przylegającej do jej mieszkania. Uniósłszy wzrok znad maszyny do pisania, zobaczyła kota czającego się przy pojemnikach na śmieci za garażem. Słońce dopiero się wznosiło, ale powietrze było już nagrzane, a nad miastem unosiły się opary. Przeszedł ją dreszcz podniecenia: żyła w połowie stulecia i była świadkiem rozkwitu Stanów Zjednoczonych jako centrum zupełnie nowej sztuki. A co najlepsze, skończyła, po tak ciężkiej pracy, swoją dysertację. Teraz, odczytana głośno przez doktora Stauntona, jej konkluzja zabrzmiała pompatycznie i pretensjonalnie. Słowa będące efektem zbyt małej ilości snu i zbyt dużej ilości kawy. - Oczywiście jeśli chodzi o wpływ na nowe kierunki - powiedziała, usiłując odzyskać panowanie nad sobą. Do diabła, powinna zdawać sobie sprawę, że Staunton, zagrzebany po uszy w średniowieczu, będzie starym nudziarzem, który absolutnie nie gustuje w nowoczesnej sztuce. Od samego początku wiedział, że specjalizuje się w sztuce dwudziestego wieku. Jeśli chcieli mieć jeszcze jednego specjalistę od włoskiego baroku, po co w takim razie zatrudnili ją? - Czy te płótna, które się nam obecnie prezentuje, ochlapane ściekającą farbą- uśmiechnął się ironicznie do doktor Carr i pani Warren, przewodniczącej Stowarzyszenia Absolwentek - są warte naszej uwagi na równi z Kaplicą Sykstyńską Michała Anioła? Owszem, wszystkie są warte naszego zainteresowania, chciała mu powiedzieć Katherine. Powinniśmy zwracać uwagę na wszelkie nowe lub inne zjawiska, zamiast je ignorować. Jak inaczej określilibyśmy granicę pomiędzy sztuką a kiczem, geniuszem a miernotą, oryginałem a odtwór-czością? - Nie porównuję nowoczesnej sztuki z Kaplicą Sykstyńską - powiedziała z nadzieją, że zabrzmiało to spokojniej. - W porządku, no to załatwione - wtrąciła się rektor Carr. - Wszyscy zgadzamy się co do piękna Kaplicy Sykstyńskiej. Tak przy okazji, twój krawat, Edwardzie... Uśmiechnęła się do Katherine, kiedy doktor Staunton zerknął w dół i nerwowo dotknął węzła krawata. - Pani Warren? Lucinda Warren, lekko po pięćdziesiątce, o surowym obliczu, miała na sobie mały kapelusik, dyskretnie przycupnięty na szczycie obficie spryskanych lakierem włosów, i białe rękawiczki, które ściągnęła z gwałtownym 21 i I )ym papierosowy spowijał ją jak woalka. Pokręciła głową, nlnych pytań. * zgrabnie kończąc jej wypowiedź. - Zgadza się, panno Watson? Katherine przytaknęła kiwnięciem głowy. - Dokładnie tak. - Wyświetliła następny slajd. - Stado koni. To malowidło jest wam pewnie mniej znane. Zostało odkryte przez archeologów w... - W tysiąc osiemset siedemdziesiątym dziewiątym. - Głos, który nie należał do Joan, podał poprawne dane. - Lascaux, Francja, datowane na dziesięć tysięcy lat przed naszą erą. Cenne ze względu na płynne linie ukazujące ruch zwierząt. - Jestem pod wrażeniem - powiedziała Katherine. - Nazwisko? - Autor nieznany. - Chodziło mi o twoje nazwisko. - Katherine postanowiła zignorować żart. 25 - Nazywamy ją Flicka! - krzyknęła Giselle Levy. Był to głupi dowcip, ale dziewczęta odpowiedziały pełnym uznania śmie-;hem. Film My Friend Flicka był wyświetlany jakieś dziesięć lat temu, dedy te dziewczęta były akurat w odpowiednim wieku, żeby szaleć na nmkcie filmu, w którym koń grał główną rolę. - Elizabeth Warren. Ludzie mówią na mnie Betty. Bingo. Tak jak się domyślała. Córka pani Warren. Miała pecha, że ta Iziewczyna znalazła się w jej grupie. Katherine zaczerpnęła głęboko po-yietrza, a potem zmusiła się do uśmiechu, robiąc to bardziej dla siebie liż ze względu na studentki, gdyż w sali było zbyt ciemno, by dziewczęta nogły widzieć wyraz jej twarzy. - Dobrze - powiedziała. - Betty również ma rację. Tylko dlatego, że :oś jest wiekowe, nie znaczy, że jest prymitywne. Na przykład - wyświe-liła kolejny slajd - Mykerynos i jego królowa. Dwa tysiące czterysta siedemdziesiąty rok przed naszą erą. To posąg grobowy faraona i jego tony, mający za zadanie przechować ka faraona. Duszę. - Wykonany ze szczególnie twardego kamienia, wskazującego na trwa-ość i nieśmiertelność samej duszy - dodała Connie. Komentarz był tak precyzyjny, że Katherine zastanawiała się, czy ta Iziewczyna nauczyła się podręcznika na pamięć. Właściwie wszystkie iziewczyny, które zabierały głos, klepały informacje bez zająknienia. Jderzyła j ą dziwna myśl. - Czy któraś z was już wcześniej chodziła na zajęcia z historii sztuki? Dziewczęta"odpowiedziały chóralnym „nie". - No to jedziemy dalej - powiedziała, zdezorientowana ich znajomością tematu. Po co zapisały się na zajęcia, skoro już miały tak rozległą wiedzę? Wyświetliła resztę slajdów. Za każdym razem, kiedy na ekranie pojawiał się obraz, jedna lub kilka dziewcząt natychmiast wykrzykiwało na-;wę dzieła i daty. Przeglądarka brzdęknęła po raz kolejny. - Orząca para wieśniaków, Egipt, szesnasty wiek przed naszą erą. Kolejny slajd - Bogini z wężami, Kreta, tysiąc sześćsetny rok przed naszą erą. I jeszcze jeden. - Maska pogrzebowa, Mykeny, tysiąc pięćsetny rok przed naszą erą. Bez chwili wahania. Były obkute na blachę. - Czy ktoś może włączyć światło? Dziękuję. - Zbierały już swoje no-:atniki i torby, przygotowując się do przejścia na kolejne zajęcia. Ale ona lie zamierzała wypuścić ich tak łatwo. Czuła się tu zupełnie zbyteczna. 26 - Ile z was przeczytało cały tekst? - zapytała. - Możecie podnieść ręce? Wszystkie ręce wystrzeliły w górę. -1 zalecone lektury uzupełniające - powiedziała Susan. Więc co, u licha, ona tu robi? Dlaczego Staunton w ogóle ją zatrudnił? Na pewno wiedział, że zdążyły wykuć już wszystko na pamięć. Po co zawracać sobie głowę wykładami? - Przebyła pani daleką drogę z Oakland State, prawda? - spytała Giselle Levy. Katherine zaczęło kręcić się w głowie, jakby za chwilę miała zemdleć. Oparła się ręką o pulpit, żeby utrzymać równowagę, i popatrzyła na dziewczęta. Ich twarze były zamazane, nie pamiętała ani jednego imienia. - Proszę, proszę, naprawdę dobrze się przygotowałyście - powiedziała słabo. Betty podniosła się z krzesła. - Jeśli nie ma pani dla nas nic więcej, możemy iść się pouczyć - powiedziała. Nie ufając sobie na tyle, by się odezwać, Katherine kiwnęła głową. Zaczęła upychać swoje notatki do aktówki, licząc na to, że dziewczyny szybko opuszczą salę, a wtedy będzie mogła usiąść i dojść do siebie. Zaczęły wychodzić gęsiego; kiedy uniosła wzrok i zauważyła wymykającego się z sali doktora Stauntona. Od jak dawna tu był i jak dużo zdążył usłyszeć z tej wymiany zdań pomiędzy niąi studentkami? Czy zamierzał regularnie się zakradać i ją szpiegować? Jeśli tak, być może powrotny bilet do Kalifornii będzie jej potrzebny o wiele szybciej, niż przypuszczała. Tęskniła za domem. Nie było innego sposobu na wyjaśnienie tego, jak się czuła. A czuła się samotna, nieszczęśliwa i marzyła o tym, żeby znaleźć się w ramionach Paula, słuchając jednej z ich ulubionych płyt gramofonowych. Włączyła radio i trafiła akurat na Nat King Cole'a, ale słuchanie I've Got a Crush on You było zbyt bolesne w samotności, kiedy Paul był oddalony od niej o prawie pięć tysięcy kilometrów. Próbowała rozproszyć ponure myśli, wypakowując resztę swoich książek, maleńki obraz mostu Golden Gate, który dostała od Paula w charakterze prezentu pożegnalnego, muszelki zebrane na Stinson Beach. I swoje ulubione zdjęcie, na którym jej matka leżała w szortach na trawie w Golden Gate Park, śmiejąc się do obiektywu aparatu. Wszystkie te pamiątki z domu tylko nasiliły ból w jej piersi. Pomyślała, że zejdzie do kuchni, zrobi sobie filiżankę herbaty. Potem przypomniała 27 sobie, że skończyło się jej mleko, więc będzie musiała pożyczyć. Ale Amandy nie było w domu, a perspektywa zaliczenia wykładu Nancy na temat tego, że półka w lodówce powinna być dobrze zaopatrzona, była zbyt przerażająca, by w ogóle coś takiego rozważać. Nie chciało się jej spać i była już przygotowana do dwóch kolejnych wykładów. Choć niechętnie to przyznawała, przychodziła jej do głowy tylko jedna rzecz, która mogła rozwiać jej przygnębienie, może nawet rozweselić. Włożyła szlafrok i kapcie, po czym zeszła cichutko na dół, by skorzystać ze wspólnego telefonu. Wykręciła numer centrali rozmów zamiejscowych i poprosiła o połączenie z numerem Paula na jego koszt, modląc się, żeby był w domu. Podniósł słuchawkę po drugim dzwonku. - Halo? - Jego głos był tak wyraźny, jakby mieszkali przy tej samej ulicy. - To ja - powiedziała szybko, jeszcze zanim telefonistka zdążyła się odezwać. - Hej! - Wydawał się zaskoczony. I szczęśliwy. Bała się, że może być na nią zły z powodu kłótni ostatniej nocy przed jej wyjazdem -tyle tylko, że kiedy już wyrzucili z siebie wszystkie gniewne słowa, jakimś cudem znaleźli się na nowo w swoich objęciach i cicho się kochali. Spał jeszcze, kiedy wstała kilka godzin później i nie chciała go budzić. Pocałowała go delikatnie w policzek i wymknęła się na paluszkach z domu. Nie rozmawiali ze sobą od tamtej pory i nie była pewna, czy w ogóle będzie zadowolony, jeśli się do niego odezwie. Nie powinna była się tym tak zadręczać. - Telefon od Katherine Watson na koszt abonenta - powiedziała telefonistka. - Zgadza się pan? - Tak, oczywiście - powiedział i oczy Katherine wypełniły się łzami. -Wszystko w porządku? Przygryzła mocno dolną wargę. Bała się, że jak zacznie płakać, nie będzie mogła przestać. - Katherine? - Zabrzmiało to tak, jakby nie był pewien, czy nadal tam jest. Przełknęła z trudem ślinę, próbując zdusić szloch; jej gardło było boleśnie ściśnięte. - Tak? - wyszeptała, bo nie było jej stać na nic więcej. - Nie jest lekko, co? - Nie był wcale zadowolony, że wyszło na jego. Wydawał się smutny. - Tak. - Czuła, jak jego miłość wypełniajej serce, podpierając jej więdnącą wiarę w siebie. 28 - Jak zajęcia? Z góry do małego saloniku zeszła Nancy. Katherine czekała, aż włączy telewizor, ale poza własnym oddechem nie słyszała kompletnie nic. Czuła obecność Nancy dokładnie po drugiej strony ściany, wyczuwała jej ciekawość. - Banda snobów, prawda? - powiedział Paul. -Nie chcę mówić: „A nie mówiłem". - Nie musisz - szepnęła Katherine. , - Nie słyszę cię, skarbie - powiedział Paul. Nancy włączyła telewizor. Rozległ się sygnał reklamy Marlboro. Katherine przycisnęła słuchawkę do ust i powiedziała odrobinę głośniej: - Trudno mi teraz rozmawiać. - Wracaj do domu - rzekł Paul ochrypłym z tęsknoty głosem. - Napiszę dziś do ciebie - obiecała. Rozłączyła się bez pożegnania, nie słysząc zapewnienia o jego miłości. Stała przez chwilę bez ruchu przy telefonie. Nie miała pojęcia, dlaczego tu zostaje; wiedziała tylko, że nie wraca do domu, w każdym razie nie w najbliższym czasie. Jej rozmyślania przerwała Nancy, która wołała do niej, przekrzykując telewizor. - Rozmawiałaś ze swoim facetem?! Katherine weszła do pokoju, który był umeblowany replikami sprzętów od Ethana Allena. - On tam. Ja tu. Kto wie, co będzie? - Duża odległość to prawdziwa tortura - powiedziała współczująco Nancy. - Wiem coś o tym. Kiedy Lenny wyjechał na południowy Pacyfik, miałam złamane serce. Pisaliśmy do siebie codziennie, dopóki... -Głos jej się załamał. Przetarła oczy haftowaną płócienną chusteczką. -Był wspaniałym człowiekiem. - Przykro mi - powiedziała Katherine. Nancy uśmiechnęła się blado. - To było wieki temu. Paplę bez sensu. Siadaj. - Nakrycie sofy było dopasowane do ogólnego wystroju pokoju, wzór ukazywał wnętrze chaty, łącznie z maleńkim paleniskiem i bujanym fotelem. - Jest rozkładana, można zrobić z niej łóżko. Sprytne, prawda? Rozległ się temat muzyczny końcówki programu / Love Lucy. Nancy pochyliła się i ściszyła telewizor. - Uwielbiam Lucy, nawet jeśli jest komunistką-powiedziała. Katherine nigdy wcześniej nie słyszała tej plotki. Już miała powiedzieć Nancy, że się myli, kiedy do pokoju weszła Amanda. 29 - Lucy ma jedynie czerwone włosy i nic poza tym - oznajmiła. - A na-vet i one nie są prawdziwe. - Uśmiechnęła się szeroko do Katherine. -Mdzę, że przetrwałaś. - Ledwie. - Ale pomogła jej rozmowa z Paulem, tak samo oglądanie elewizji z nowymi przyjaciółkami sprawiało jej przyjemność. - Skoro Lucy się już skończyła, może zjemy jakąś kolację? - zapropo-lowała Nancy. Amanda mrugnęła do Katherine za plecami Nancy. - Może po drinku? Katherine odpowiedziała kiwnięciem głowy na obie propozycje. Nagle )oczuła, że jest głodna. Poszła za Nancy do kuchni, a Amanda została, teby wyjąć kieliszki do wina z dębowego kredensu. - Jej towarzyszka umarła w maju - szepnęła Nancy, mieszając w garncu na kuchence. ^ Towarzyszka? - Katherine wyjęła z szuflady biały płócienny obrus rozłożyła go na stole. - Towarzyszka - powtórzyła Nancy, ciągle szeptem. - Josephine Burns. Drzez trzydzieści lat uczyła tu biologii. Katherine nadal się nad tym głowiła, kiedy do kuchni weszła Amanda. -Nic nie przyciąga tak uwagi jak szepty - powiedziała, gromiąc Nancy wzrokiem. Uniosła butelkę czerwonego wina, zwracając się do Katheri-ae: - Mam nadzieję, że lubisz czerwone. Katherine pijała wino tylko od czasu do czasu, kiedy jedli z Paulem colację w małej włoskiej, restauracji na Long Beach, gdzie jedzenie było laszpikowane czosnkiem, a wielkie butelki chianti stały w plecionych coszyczkach. Francuskie wino było dla niej nowym doświadczeniem, jed-lym z wielu w tym tygodniu. Patrzyła, jak Amanda nalewa wino do wysokich kryształowych kielichów. Czy były częścią wyprawy ślubnej Nancy, ctórą miała zamiar się podzielić ze swoim narzeczonym? Brzegi kielisz-ców zdobiła delikatna linia liści winorośli. O wiele bardziej pasowały do iziewczęcej, przepojonej romantyzmem Nancy, niż do nowoczesnej, stawiającej na prostotę stylu Amandy. Patrząc na Amandę, Katherine zrozumiała, o co chodziło Nancy z tą :owarzyszką. Josephine Burns była „bliskąprzyjaciółką" Amandy. Były ak te dwie nauczycielki, które mieszkały razem przy jej ulicy, kiedy ECatherine dorastała. Żadna z nich nie miała nigdy męża i były sobie bezgranicznie oddane. „Jak papużki nierozłączki", często określała je :ak jej matka, co wprawiało Katherine w zakłopotanie, dopiero kiedy iorosła, uświadomiła sobie, że istnieje wiele rodzajów związków międzyludzkich. Nie była przyzwyczajona do wytrawnego wina, ale smakowało cudownie. Kiedy alkohol rozszedł się po żyłach, lekko zdrętwiały jej ręce i nogi, co było dość dziwnym, ale przyjemnym uczuciem. Jej wątpliwości zniknęły. Początki zawsze są trudne. Ale ona była doświadczoną nauczycielką, twardą, jeśli istniała taka potrzeba. Potrafi sobie poradzić z doktorem Stauntonem i studentkami. Przy odrobinie szczęścia uda się jej sprawić, by wszyscy zrozumieli, że historia sztuki nie kończy się na renesansie. Nancy włączyła radio. Patti Page śpiewała właśnie piosenkę How Much Is ThatDoggie in the Window? Amanda i Nancy wtórowały jej, znakomicie naśladując psie szczekanie. Katherine upiła kolejny łyk wina i potem również zaczęła szczekać, chichocząc, bo dobrze jej robiła atmosfera wygłupów i beztroski. Amanda zerknęła do garnka. - Co my tu mamy? - Duszoną wołowinę i groszek. - Nancy wyłożyła na półmisek duże porcje jednego i drugiego. -1 co myślisz o studentkach Wellesley, Katherine? - zapytała Amanda. - Są bystre. - Odsunęła krzesło i usiadła, odczuwając zawroty głowy z powodu wina i śmiechu. Potem przyznała: - Zaczynam się zastanawiać, czego mogę je nauczyć. - Serwetki z materiału czy papierowe? - zapytała Amanda Nancy. - Papierowe - odparła Nancy, po czym zmieniła zdanie. - Nie, z materiału. To wyjątkowa okazja. Amanda wyjęła z kredensu talerze i podała je Katherine. - Jakie delikatne - powiedziała Katherine, rozkładając trzy talerze. Nancy przyniosła na stół jedzenie. - Od Spode'a. Bajeczne, prawda? Zamówiłam całą kolekcję. - Wychodzisz za mąż? - zapytała Katherine. Usiłowała sobie przypomnieć, co Nancy mówiła o swoim narzeczonym. Czy nie wspomniała przypadkiem, że umarł? A może miała nowego faceta? Spojrzała na Amandę, która uniosła brew, jakby chciała powiedzieć: Nie pytaj mnie. - Dziewczyna musi być przygotowana - powiedziała wstydliwie Nancy. Usadowiła się u szczytu stołu. - Możemy zaczynać? Amanda przyniosła na stół kryształową karafkę i przelała do niej wino. Ponownie napełniła swój kieliszek i jednym haustem wychyliła prawie cały. Nancy rozłożyła sobie na kolanach serwetkę. - Spodoba ci się tutaj - powiedziała. 30 31 - Już mi się podoba - odparła Katherine, prawie przekonana, że mówi prawdę. - Pięknie tu. Amanda uniosła karafkę w jej stronę. Katherine skinęła głową. Naprawdę była szczęściarą: mieszkała w cudownym miejscu, miała dwie wspaniałe współlokatorki, no i oczywiście Paula. Zarówno Amanda, jak i Nancy straciły ukochane osoby, z którymi zamierzały spędzić resztę życia. To było naprawdę straszne. Uśmiechnęła się wesoło i uniosła kieliszek, żeby wyrazić swoje uznanie. - Jest idealnie - powiedziała. Nancy odpowiedziała uśmiechem i lekko dygnęła dla żartu. -Nie daj się nabrać - powiedziała Amanda, ponownie napełniając swój kieliszek. - Pod tymi ich białymi rękawiczkami kryją się pazury. - O kim ty mówisz? - zapytała, oszołomiona nagłą zmianą nastroju Amandy. - O absolwentkach. Ich córeczkach. Wykładowcach. O nich wszystkich - powiedziała Amanda. Pogroziła Katherine ostrzegawczo palcem. - Uważaj. Zbyt duża niezależność ich przeraża. - Przestań, Amanda - upomniała ją Nancy. Amanda skwitowała to lekceważącym machnięciem ręki i zwróciła się z powrotem do Katherine. - Mała wskazówka - powiedziała niewyraźnie. - Nie daj im poznać po sobie, że ci dopiekli. - Nie dopiekli - odparła Katherine. Usłyszała w swoim głosie nutę niepewności. Miała nadzieję, że Amanda i Nancy tego nie zauważyły. - Grzeczna dziewczynka! - powiedziała Amanda. Nalała do swojego kieliszka resztkę wina z karafki. - Prawie mnie przekonałaś. Katherine przyniosła na następne zajęcia własny zestaw slajdów. Nie zawracała sobie głowy sprawdzaniem obecności, dając sobie spokój z formalnościami, tylko od razu zabrała się do budowania swojego autorytetu. Przyszła do sali dziesięć minut przed rozpoczęciem zajęć i sprawdziła czas. Punktualnie o dziewiątej zgasiła światła i przeszła z miejsca do wykładu. - W zeszłym tygodniu miałam okazję się przekonać, że świetnie potraficie wkuć materiał na pamięć. Teraz chciałabym się dowiedzieć, czy równie dobrze idzie wam z myśleniem. Wcisnęła przycisk START na przeglądarce i wyświetliła pierwszy slajd. Dziewczęta zareagowały tak, jak się spodziewała: rozległy się piski obrzydzenia i nerwowy chichot. Bez wątpienia te dziewczyny po raz pierwszy widziały wiszącą na haku zakrwawioną półtuszę wołową. 32 - Co to jest? - zapytała Berty. - Wy mi powiedzcie - odparła Katherine, z trudem skrywając rozbawienie. - Mięso. - Tak oczywiste stwierdzenie Connie wywołało salwy śmiechu u jej koleżanek. - Soutine, Zarżnięty wół- powiedziała Katherine. - Tysiąc dziewięćset dwudziesty piąty. I kolejna, łatwa do przewidzenia reakcja. Tym razem słowa padły z ust Susan. - Ale tego nie ma w programie. - Zgadza się, nie ma - przyznała Katherine. Czekała przez dłuższą, przyzwalającą chwilę na inne komentarze, ale na sali panowała grobowa cisza. Pomyślała, że Wellesley musi posiadać własny dekalog. Po pierwsze: nie będziesz miał cudzych bogów poza programem. - I co, dobre? - Przechadzała się między ławkami, studiując twarze studentek, dopingując do tego, żeby się obudziły i zrobiły pożytek ze swoich mózgów. - Słucham, moje panie. Tu nie ma złych odpowiedzi, żadnego podręcznika narzucającego wam, co macie myśleć. Zacienione twarze dziewcząt, na które padało światło przeglądarki, sprawiały wrażenie ponurych. I przerażonych. A może Katherine tylko się zdawało, że są przestraszone perspektywą samodzielnego myślenia, kiedy zabrakło gotowych formułek? - Nie takie proste, co? - Prawie im współczuła. Były wśród nich najinteligentniejsze dziewczęta kraju. Niewielki ich odsetek znalazł się na tych studiach dzięki pomocy stypendialnej, ale reszta wiodła dostatnie, uprzywilejowane życie. Mimo to zachowywały się jak stadko nerwowych, roz-gdakanych kurczaków, stroszących pióra z powodu pojawienia się intruza. Nie ma sprawy, chętnie zabawi się w lisa w kurniku. Bo niezależnie od tego jak smaczna jest karma i czyste klatki, większość kurczaków kończy swoje życie w piekarniku. Zamierzała pokazać im nie tylko, jak umknąć lisowi, ale jak uniknąć swojego przeznaczenia. Nie była zaskoczona, że Betty jako pierwsza podjęła wyzwanie. - W porządku - powiedziała. - To nie jest dobry obraz. W zasadzie nawet nie nazwałabym tego sztuką. To jakaś groteska. W górę natychmiast wystrzeliła ręka Connie. - A czy jest jakaś zasada mówiąca o tym, że sztuka nie może być groteskowa?! -krzyknęła. - Moim zdaniem jest w tym coś agresywnego - wtrąciła Giselle. -1 nie zapominajmy, że agresja może być podniecająca. Betty prychnęła. 3 - Uśmiech Mony Lizy 33 - Dla ciebie wszystko jest podniecające. - Wszystko jest podniecające - zgodziła się spokojnie Giselle. Jej ripostą powitał wybuch śmiechu i burza oklasków. Giselle wstała i nisko się skłoniła, grając swoją rolę do końca. -Ale czy nie ma jakichś kanonów? - zapytała Susan ze szczerym zdumieniem. - Oczywiście, że są - oznajmiła Betty. - Inaczej tandetne wyklejanki z aksamitu można by porównywać do Rembrandta. - Mój wujek Ferdie ma dwa takie obrazki. Uwielbia tych swoich klaunów - powiedziała Connie. Kolejna salwa śmiechu. Katherine poczekała, aż dziewczęta się uspokoją, po czym zwróciła się do Betty: - Czy to jest sztuka? Betty pokręciła głową. - Jego klauni? Nie, nie wydaje mi się, żebyśmy miały ich zobaczyć w jakimkolwiek muzeum. Katherine miała nadzieję, że udajej się poszerzyć wąskie spojrzenie na świat swoich studentek, ale nie przyszłoby jej do głowy, że jeden rzut oka na obraz Chaima Soutine'a pobudzi je do myślenia i zaczną dyskutować niczym krytycy sztuki. - A więc wyznacznikiem sztuki jest to, czy jakąś pracę uzna się za wartą wystawienia w muzeum? - Tak, to jeden z wyznaczników - powiedziała niechętnie Betty. Jako doświadczona golfistka umiała wyczuć, że zbliża się do piaszczystej pułapki, kiedy już za późno na ocalenie strzału. - Dałaś się złapać! - zawołała śpiewnie Giselle. Uśmiechnęła się szeroko do Connie. - Uważaj. Gdzie ten obraz wisi, panno Watson? - W Museum of Modern Art w Nowym Jorku - powiedziała Katherine. Betty spojrzała z wściekłością na Giselle, która wykorzystując swoje pięć minut do samego końca, jeszcze raz przesadnie nisko się skłoniła. Zdezorientowana Joan zmarszczyła czoło. Pomachała ręką, żeby zwrócić na siebie uwagę Katherine, i powiedziała: - Więc jeśli wszystko można uznać za sztukę... - Z czym bym polemizowała - wtrąciła Betty. Susan pokiwała głową. - Ja też. - Jak w takim razie brzmi definicja dobrej sztuki? - zapytała Joan. Katherine zaczęła już postrzegać je jako indywidualności, z ich mocnymi stronami, słabościami i dziwactwami: Joan, tak ciekawa i niecierpliwa w przyswajaniu nowych informacji; Betty otacza aura pewności 34 siebie, lekko zabarwiona gniewem; Giselle, wyrafinowana i nieco egzotyczna; Connie, wiolonczelistka, która uwielbia błaznować; Susan, nieśmiała i niepewna swojego miejsca w grupie. ~ Może nie ma żadnej - powiedziała Connie. Betty patrzyła wyzywająco na Katherine. - To wszystko stek bzdur. - Czuję się urażona, panno Watson - zażartowała Giselle. - Przykro mi - powiedziała Betty, rzucając się na przynętę niczym wygłodniała ryba na tłustego robaka - ale tego nie można uznać za sztukę. Są pewne standardy, jeśli chodzi o technikę, kompozycję, kolor, nawet temat. Więc jeśli sugeruje pani, że ten zgniły kawał mięsa jest sztuką, a na dodatek dobrą sztuką, czego w takim razie będziemy się uczyć? Katherine skryła uśmiech. Jej ulubiony profesor z UCLA mawiał, że niewiele rzeczy bardziej cieszy nauczyciela niż rozzłoszczony uczeń. „Jeśli się zezłoszczą, wtedy wiesz, że uważają. Chcesz, żeby się uczyli, ale przede wszystkim chcesz, żeby słuchali". - Dziękuję, Betty. Właśnie streściłaś nasz program zajęć - oznajmiła Katherine. - Co to jest sztuka? Co sprawia, że jest dobra lub zła, i kto o tym decyduje? Teraz każda z was, która nie jest tym zainteresowana, może bez żadnych konsekwencji zrezygnować z zajęć. Dziewczęta spojrzały na nią, potem na siebie nawzajem. Katherine jeszcze nie zapomniała, jak to było, kiedy sama studiowała, i domyślała się, nad czym się zastanawiają. Czy nowa nauczycielka plus nowy program zajęć gwarantują bez wysiłku najwyższe oceny? A może zwyczajnie pozbawiała ich zapewnionej przez szkołę programowej wiedzy? Czekała. Minęło pięć minut. Jakieś osiem czy dziewięć dziewczyn wstało, część pojedynczo, inne w parach, i opuściło salę. Betty Warren została na swoim miejscu. Katherine dała jej kolejne pół minuty na zebranie rzeczy. Ale Betty się nie ruszyła. Katherine była zaskoczona. No i dobrze, pomyślała. Mając córkę pani Warren na swoich zajęciach, nie musiała się zastanawiać, jak i kiedy doktor Staunton i rektor Carr dowiedzą się, że wprowadziła zmiany w programie nauczania. - Dobrze. - Uniosła wzrok i zauważyła, że wiele dziewcząt nachyliło się do przodu w swoich krzesłach, jakby niecierpliwie czekały na rozwój wydarzeń. Cóż, nie zamierzała sprawić im zawodu. - No to jedziemy dalej. - Wcisnęła odpowiedni przycisk i obraz zakrwawionej padliny Soutine'a został zastąpiony prymitywnym wizerunkiem krowy na polu, rozświetlonej przez kolorowy zachód słońca. - Dwadzieścia pięć lat temu ktoś uznał to dzieło za kapitalne ~- powiedziała. 35 - Rozumiem dlaczego - odezwała się Connie. Katherine zachowała poważną minę, nie dając nic po sobie poznać. - Kto? - zapytała Betty. - Moja matka - odparła Katherine. - Namalowałam to na jej urodziny. Dziewczęta zachichotały, któraś cisnęła w Connie papierową kulką. Connie wzruszyła ramionami. Padła ofiarą dowcipu, ale to było do przeżycia. Pstryk. Kolejny obraz. Tym razem czarno-biała fotografia. Był to piękny portret majestatycznej kobiety, która najlepsze lata miała już za sobą. <\le jej duże oczy i pełne, uśmiechnięte usta dowodziły, że kiedyś była jrawdziwą pięknością. - To moja matka - powiedziała Katherine. Po jej oświadczeniu natychmiast rozległ się chóralny pomruk. Kamenie długo zastanawiała się nad tym, czy pokazać swoim studentkom zdjęte matki. Dwa razy wyciągała je z przeglądarki, po czym w ostatniej chwili na powrót je włożyła. Wewnętrzny głos domagał się, żeby uwzględ-liła to zdjęcie. Dziękuję, mamo, pomyślała, patrząc na obraz na ekranie. Wiedziałaś, że będę cię dziś potrzebować. Sala już się uciszyła. Potem Susan nieśmiało uniosła rękę. - To zwykła fotka - powiedziała. - A jeśli powiem, że zrobił ją Ansel Adams, sprawi to jakąś różnicę? -napytała Katherine. - Sztuka nie jest sztuką, dopóki ktoś nie powie, że tak właśnie jest -itwierdziła Betty. Katherine kiwnęła głową. - To sztuka! - oświadczyła. Betty przewróciła oczami. - Miałam na myśli kompetentne osoby - powiedziała, dając jasno do rozumienia, że nie zalicza do nich Katherine. - A co to za osoby? - Betty Warren! - Giselle wskazała na swoją koleżankę. - Czyż to nie :udowne, że wśród nas jest taki autorytet? - Pieprz się - mruknęła pod nosem Betty. Giselle, gotowa podjąć walkę, klepnęła Betty w ramię. - Słucham? Katherine miała nadzieję na ożywioną dyskusję, nie otwartą wojnę. - Myślcie, moje panie - powiedziała. Zdjęcie jej matki zniknęło, zastą-iił je Soutine. To niezwykłe zestawienie wyrwało dziewczęta z ich samo-adowolenia. Zniżyła głos, stosując nauczycielską sztuczkę, dzięki której przyciąg-ięła ich uwagę i zmusiła do uważniejszego słuchania. 36 - Soutine spojrzał na ten prosty temat i przekształcił w swoją wizję sztuki. Spójrzcie jeszcze raz, nie poprzestawajcie na pozorach. Otwórzcie się na inne poglądy. Większość z nich zawzięcie robiła notatki. Zapisujcie swoje myśli, nie moje, miała ochotę im powiedzieć. Może poświęci temu wykład w przyszłym tygodniu. - A teraz wracamy do rozdziału trzeciego - powiedziała głośno. - Czy któraś z was go czytała? Wszystkie ręce na sali wystrzeliły w górę. - O Chryste! - mruknęła. Były niepoprawne. Rozdział 4 T edynym powodem, dla którego Joan się spóźniła, było to, że razem J z Tommym spali zeszłej nocy w domu jego bractwa. Najlepsze było to, że nawet się nie popieścili, kompletnie nic. Pomagała mu przy referacie z angielskiego, poszli z jego kumplami na piwo, a po powrocie położyła się na kanapie, żeby zdrzemnąć się chwilkę. Następne, co pamiętała, było to, że Tommy nią potrząsał, by się obudziła, i kazał się jej pospieszyć, bo dochodziło wpół do dziesiątej. W weekendy godzina policyjna zaczynała się o dziesiątej, a jazda z Cambridge do Wellesley zabierała czterdzieści minut. Była przewodniczącą seniorek. Powinna świecić przykładem, na litość boską. Kiedy Tommy pędził autostradą numer 9, Joan siedziała wciśnięta w swoje siedzenie z zamkniętymi oczami, modląc się, żeby wróciła na czas - i w jednym kawałku. Pani Morgan, opiekunka domu Joan, stała przy frontowych drzwiach z kluczami w ręku, kiedy Tommy zatrzymał się z piskiem opon. Joan nie czekała, aż Tommy obejdzie samochód i otworzy jej drzwi, tylko wyskoczyła na zewnątrz, pokonała sprintem chodnik i prawie padła na ziemię przed panią Morgan. - Wiem. Spóźniłam się - powiedziała zadyszana. Przy odrobinie szczęścia pani Morgan ten jeden raz przymknie oko ze względu na jej niemal nieskazitelną przeszłość. Pani Morgan zmarszczyła brwi i Joan zamarła. - Błagam o przebaczenie - paplała, dochodząc do wniosku, że uratuje ją kombinacja poczucia humoru i skruchy. Obok niej stanął na schodach Tommy. 37 - Czy sprawia pani jakieś kłopoty? - zapytał panią Morgan. Tommy był czarującym, bezwstydnym flirciarzem. Jego figlarny uśmiech mógł stopić nawet najzimniejsze serce i Joan po prostu za nim szalała. Ale pani Morgan była zatwardziałą służbistką. Joan zakryła Tom-my'emu usta ręką, żeby go uciszyć, ale nic nie mogło go powstrzymać. - Skoro te dziewczyny nie potrafią zdążyć na czas z powrotem, sugeruję, by zamknąć przed nimi drzwi - rzekł. Pani Morgan mrugnęła do Tommy'ego. - Zamykam drzwi - powiedziała. Ale najpierw usunęła się na bok, robiąc przejście dla Joan. Tommy nie mógł się powstrzymać. Musiał mieć ostatnie słowo. - Niech pani ma ją na oku. Trudno ją okiełznać. Betty ciągle obiecywała matce, że rozplanuje, kto ma gdzie usiąść na weselnym przyjęciu, ale zrobił się początek października, a ona ciągle nie przykładała zbyt wielkiej wagi do tej sprawy. To było tak niesamowicie nudne! Jej matka powiedziała, że opracowanie rozmieszczenia gości jest dobrym treningiem przed małżeńskim życiem, bo kluczem do wszystkiego było umieszczenie odpowiednich ludzi razem. „Przez wzgląd na Spencera" - powiedziała. Jeśli stawiała to w ten sposób, jaki wybór miała Betty? Przebrała się w pidżamę i szlafrok, załadowała gramofon ulubionymi płytami i rozłożyła swoje zapiski na podłodze wspólnego saloniku. Wkrótce pojawiła się Connie ze swoją wiolonczelą; może chciała dotrzymać Betty towarzystwa, a może chciała jąrozdrażnić, a może jedno i drugie. Doris Day śpiewała właśnie Secret Love - Betty widziała ten musical dwa razy na Broadwayu - kiedy Connie zacytowała reklamę z „The Wel-lesley News": - Zaplanowałaś zajęcia, spotkałaś wymarzonego faceta, teraz czas na prawdziwego papierosa. Czas na camela! - Z dramatycznym rozmachem przeciągnęła smyczkiem po strunach wiolonczeli: - Mam camela. Ustawiłam sobie zajęcia. Gdzie, u diabła, jest mój wymarzony facet? - A co? Kuzyn Betty nie jest dość dobry? - zapytała Giselle, która Wkroczyła do pokoju w samą porę, by usłyszeć końcówkę jej pytania. - Jeszcze go nie poznałam. Betty uniosła wzrok znad swoich planów i zmarszczyła brwi. - Nie obiecuj sobie zbyt wiele. Będzie ci towarzyszył tylko z uprzej- mości. 38 Connie skrzywiła się. Też mi przyjaciółka! Znowu przejechała smyczkiem po strunach, w ramach hałaśliwej odpowiedzi na złośliwą uwagę Betty. -Nie to miałam na myśli. - Betty wycofała się. Słowa same wyskoczyły z jej ust. Westchnęła głośno. - Żyję w takim napięciu z powodu tego wesela. Zdajecie sobie sprawę, że drugi listopada już za trzy tygodnie? - Och, skarbie! - Connie spojrzała na nią ze współczuciem. Wszystko już jej wybaczyła. - To nie wychodź za mąż - powiedziała Giselle. Opadła na krzesło i zapaliła papierosa. - Nie musisz przychodzić. - Betty spiorunowała ją wzrokiem. - Właśnie planuję rozmieszczenie gości przy stołach, więc po prostu mogę wymazać twoje nazwisko. Giselle, której ciekawość została rozbudzona, podniosła się i zerknęła na plany nad ramieniem Betty. - Niech się przyjrzę. - Chcesz zobaczyć, gdzie będzie siedział Bili Dunbar - powiedziała Betty, zakrywając swoje papiery. Connie skrzywiła się. - Wcale nie. To już skończone, prawda? - zapytała, zwracając się do Giselle. Giselle zaciągnęła się, zacisnęła usta, po czym wypuściła idealne kółeczko z dymu. Betty i Giselle były współlokatorkami na pierwszym roku i to był zapewne jedyny powód tego, że się zaprzyjaźniły. Betty kilka razy zatrzymała się nawet u Giselle w Nowym Jorku, ale nie czuła się tam dobrze. Giselle, której rodzice byli rozwiedzeni, mieszkała z matką przy Park Avenue w oszałamiającym dwupiętrowym apartamencie. Pani Levy zawsze traktowała Betty bardzo miło, ale ona i jej znajomi byli tacy... inni. Mówili dużo i głośno o polityce oraz o teatrze. Giselle wspominała, że jej ojciec, który był kimś tam na Wall Street, czasami inwestował w sztuki wystawiane na Broadwayu, i dlatego właśnie w holu pani Levy wisiała karykatura Ethel Merman. Betty była przerażona, kiedy zeszłej wiosny Giselle zaczęła umawiać się z Billem Dunbarem. Wszyscy wiedzieli, że spotykał się z nią tylko dla seksu. Ale Giselle nie chciała słuchać Betty, która usiłowała ją od tego odwieść. Czy między nimi wszystko już było skończone? - Jasne - powiedziała Betty. Jasne, że nie. Giselle wzruszyła ramionami. Nie obchodziło jej, co myśli ta konserwa-tystka Betty. Ciągle była dziewicą i wkrótce miała poślubić największego 39 diotę, jaki studiował prawo na Harvardzie. Wszyscy oprócz Betty wie-Izieli, że Spencer Jones dostał się na Harvard tylko dlatego, że jego oj-iec, dziadek i pradziadek byli absolwentami tej uczelni. Giselle upozowała się przed lustrem. - Czy wyglądam jak ona? - zapytała. - Kto? — zainteresowała się Connie. - Katherine Watson. Na usta Betty wypłynął złośliwy uśmieszek. - Masz na myśli Katherine „Gówno to też sztuka" Watson? - Uważam, że jest świetna - powiedziała Giselle. Była zafascynowana iową wykładowczynią historii sztuki; tym jak mówiła, jak się ubierała, ym, że miała trzydzieści lat i nadal była samotna. Betty również była zaintrygowana Katherine, tyle że na tej samej zasa-Izie co ludzie, którzy gapią się na dziwoląga w wesołym miasteczku czy vypadek drogowy. - Żaden facet jej nie chciał - uznała. - Nie jest jeszcze martwa - odparowała Giselle. - Ma co najmniej trzydzieści lat - powiedziała Betty, która nie wyobrażała sobie, jak można przekroczyć dwudziesty piąty rok życia i nie być >rzynajmniej zaręczoną. - Pewnie nigdy nie chciała mieć dzieci - dumała Connie, która była v głębi duszy przerażona perspektywą ciąży i porodu. - Dla twojej informacji, Katherine Watson przyjęła tę pracę, bo musia-a uciekać z Kalifornii - oznajmiła Giselle. - To śmieszne! - wykrzyknęła Betty, która na drugim roku miała zaję-;ia z psychologii i czytała Junga. Doszła do wniosku, że Giselle wymyśla lieprawdopodobne historie, żeby zwrócić na siebie uwagę. - Miała gorący romans z hollywoodzkim gwiazdorem. Jej przyjazd tu ó ucieczka - powiedziała Giselle. - Proszę cię. - Betty przewróciła oczami. Z Giselle była taka sprawa, że jej szalone historie, uważane przez wsżyst-cich za zmyślone, od czasu do czasu okazywały się prawdziwe. Ale po-lieważ Giselle była tak przekonującą kłamczuchą, dziewczęta nigdy nie nogły mieć pewności, dopóki nie wpadł im w ręce „Life", „Look" czy ctóryś z magazynów telewizyjnych i pogłoska okazywała się faktem. - Kto to był? - zapytała Connie. Giselle uśmiechnęła się. - Nie bądź taka - błagała Connie. - Powiedz. - William Holden - oświadczyła Giselle. - Super! - wykrzyknęła Connie. 40 -Nie wierzę w ani jedno słowo - powiedziała Betty z szyderczym uśmiechem. - Kobiety takie jak Katherine nie wychodzą za mąż z wyboru - powiedziała Giselle. - Żadna kobieta nie wybiera sobie życia bez męża, dzieci, domu - odparła Betty - no chyba że sypia ze swoim profesorem włoskiego. Zaraz po wypowiedzeniu tych słów wiedziała, że posunęła się za daleko. Connie zgromiła ją wzrokiem: Jak mogłaś?! Ale Betty nie zamierzała przepraszać, bo ciągle powtarzała Giselle, że robi wielki błąd, ale ona nie chciała słuchać. - Zawsze krytykujesz wszystkie dziewczyny - powiedziała Connie. - Wcale nie - odparła Betty. Giselle dobrze wiedziała, jak odegrać się na swojej byłej współlokatorce. - Właśnie że tak - stwierdziła. - Jesteś nieodrodną córką swojej matki. Klasyczny kompleks Elektry. Ale cię nie winie. No bo kto nie chciałby zamordować twojej matki? Betty już miała przypuścić nowy atak, kiedy do pokoju wpadła Joan. - Jak tam harvardzki kochaś? - zapytała Giselle, żeby odwrócić uwagę od swojej osoby. - Boski. - Joan zrzuciła buty i rozciągnęła się na podłodze obok Betty. - Zrobiłaś za niego pracę domową? - zapytała Giselle. Joan uśmiechnęła się. - Jasne. - Zrobisz za mnie? - zapytała Giselle. -Nie. ¦* Masz jeszcze papierosy? - spytała Connie Giselle. Giselle wskazała swoją torebkę. Connie zamiast paczki papierosów wyciągnęła plastikowe opakowanie w kształcie spodeczka. Oczy jej się rozszerzyły. - To nie jest to, o czym myślę, prawda? Giselle spokojnie przytaknęła kiwnięciem głowy, otworzyła opakowanie i uniosła swój krążek dopochwowy. - Skąd masz? - zapytała Joan. - Od szkolnej pielęgniarki - odpowiedziała Giselle. - To sprzeczne z prawem - przypomniała jej Betty. - Dorośnij - odparła Giselle z lekceważącym machnięciem ręki. - To najlepszy przyjaciel dziewczyny. - Szczególnego rodzaju dziewczyny - powiedziała wyniośle Betty. Giselle roześmiała się. 41 - Poznajcie ostatnią pannę młodą, która jest dziewicą. - Spencer jest dżentelmenem. - Nawet dżentelmeni mają fiuty. - Giselle miała nadzieję, że zaszokuje Betty swoim niewyszukanym słownictwem. Connie przyglądała się krążkowi przez opakowanie. - Może postaram się o taki. - Co? Fiut? - zażartowała Giselle. - Nie bądź głupia, Connie - obruszyła się Betty. Dotknięta sugestią Betty, że kwestia antykoncepcji jej nie dotyczy i jest głupia sądząc, że kiedyś to się zmieni, Connie podniosła się i schowała wiolonczelę do futerału. - Któregoś dnia być może ktoś będzie zainteresowany - powiedziała, walcząc ze łzami. - Szokujące, wiem. Ale tak na wszelki wypadek, wolę być przygotowana. Wyszła ciężkim krokiem z pokoju, trzaskając za sobą drzwiami. - Nie mogłaś sobie darować? - Joan zapytała Betty. Betty nie miała na myśli nic złego. Była to szczera rada, choć niefortunnie sformułowana. Ona i Connie przyjaźniły się od dziewiątej klasy szkoły panny Porter i Betty wiedziała, że Connie nie chowa długo urazy. Było jej odrobinę przykro, że ją zdenerwowała, ale nie zamierzała się do tego przyznać przed Giselle i pozostałymi. - Uczono mnie, że najlepiej mówić, co się myśli - broniła się. - Okay. -i Giselle wzruszyła ramionami. - Jesteś suką. Betty postanowiła ją zignorować. Złapała ołówek i wróciła swoich do planów. Pomyślała, że wyjdzie za mąż choćby się waliło i paliło. Bo niby po co przez cztery lata studiuje się w Wellesley? W Wellesley Katherine odkryła na nowo swoją starą miłość do jazdy na rowerze; rower był najpopularniejszym środkiem transportu w campusie. Za radą Nancy kupiła za pięć dolarów używany rower i zaczęła pedałować na zajęcia i po zakupy, a w weekendy, kiedy była ładna pogoda, jeździła na wycieczki rowerowe po okolicy, sama lub z którąś ze swoich współlokatorek. Jednego popołudnia była na samotnej przejażdżce drogą ciągnącą się brzegiem jeziora Waban. Sapała ciężko, pnąc się pod górę, kiedy za jej plecami rozległo się tak głośne trąbienie klaksonu, że gwałtownie skręciła w bok, ledwie unikając upadku. Kilkaset metrów wcześniej widziała znak, który informował wielkimi, trudnymi do przeoczenia literami, że droga przeznaczona jest tylko dla 42 pieszych i rowerzystów. Żadnych samochodów. A teraz przemknęło obok niej czerwone auto, alfa romeo spyder. Patrzyła na wymijający ją samochód, zastanawiając się, co za idiota z rozmysłem łamie przepisy. Chwilę później zdała sobie sprawę, że zna kierowcę, w pewnym sensie. To był Bili Dunbar, wykładowca włoskiego, którego parę razy widziała z oddali w campusie. Zauważyła, że Dunbar przygląda się jej we wstecznym lusterku. Pomachał jej ręką, a potem samochód zniknął w oddali. - Obudź się, Joanie. Obudź się. Głos Betty brzęczał jej w uchu jak wściekła osa. A może tylko śniła o tym, że Betty ją budzi, kiedy ona marzy jedynie o tym, żeby spać. - W porządku, nie musisz wstawać - powiedziała Betty, co nie miało żadnego sensu, bo po co w takim razie cały czas gadała jej nad uchem, choć ona spała? - Nie musisz się dowiedzieć co mam do powiedzenia o tym, jak Tommy i Spencer spędzili popołudnie w Nowym Jorku, oglądając u Tiffany'ego pierścionki zaręczynowe. Joan otworzyła oczy. Nie śniła. Betty przysiadła na jej łóżku, ciągle w płaszczu i szalu. Tommy. Tiffany. Pierścionki zaręczynowe. Teraz była już całkiem rozbudzona. Usiadła i zapytała: - Jesteś pewna? - Z piskiem rzuciła się swojej współlokatorce na szyję, nadal nie do końca wierząc w jej słowa. - Spełnia się wszystko, czego zawsze pragnęłyśmy. - Betty podskakiwała na łóżku jak małe dziecko. - Będziemy najlepszymi przyjaciółkami, nasi mężowie będą najlepszymi przyjaciółmi, kupimy sobie domy obok siebie i będziemy mieć dzieci, które też będą najlepszymi przyjaciółmi. Będziesz panią Donegal. Marzenie Joan miało się wkrótce spełnić. Podobało się jej brzmienie tych słów: - Pani Donegal. Kiedy? - Jutro będę mieć najnowsze wiadomości - powiedziała Betty. Delikatnie pchnęła Joan z powrotem na poduszki. - Śpij dalej. Ja muszę coś dokończyć. - Przeszła do swojego biurka i włożyła kartkę papieru do maszyny do pisania. - Teraz? - zdziwiła się Joan, opatulając się kołdrą. - Co piszesz? - Ciii... - powiedziała Betty. - Artykuł wstępny na piątek. Już prawie skończyłam. 43 Dzień Obręczy. Słowa przywodzące na myśl świat spódnic do ziemi, halek i luźnych koków, fotografii w kolorze sepii. Jedna z najbardziej osobliwych i najukochańszych tradycji college'u. Dzień Obręczy na samym początku wchodził w skład obchodów pierwszomajowego Święta Wiosny, kiedy studentki ostatniego roku, ubrane pierwszy raz w swoje birety i togi, toczyły po błoniach drewniane obręcze. Później konkurs ten przesunięto na początek roku akademickiego, zmieniono lokalizację na Aleję Tupelo, a obręcze nie były już drewniane, tylko metalowe. Ale poza tym, jak Nancy wyjaśniała Katherine, niewiele się zmieniło. Pomimo że na lazurowym niebie świeciło cudowne słońce, tego późno-październikowego ranka było wyjątkowo zimno. Katherine stała z Nancy i wuefistkąViolet Albini, obserwując, jak dziewczęta gnająze swoimi obręczami, a wokół nich wirują na ziemi opadłe liście. - Ta tradycja sięga końca lat osiemdziesiątych dziewiętnastego wieku - powiedziała do Katherine Nancy. - Dziewczyna, która wygra, pierwsza wyjdzie za mąż. Katherine miała na sobie gruby wełniany sweter. W dłoniach trzymała kubek z kakao. - Czy dziewczyny traktują to dosłownie? - Tylko ta, która wygra - odparła Violet. - Och, spójrzcie! To Phyllis Nayor! Kiedy Phyliss przecięła linię mety, rozległy się głośne wiwaty i oklaski. - Zuch dziewczyna! Wzruszam się za każdym razem. -Nancy dotknęła chusteczką oczu. Przez tłum zmierzał do nich Bili Dunbar. Jakiś tydzień po tym jak zepchnął Katherine z drogi, wpadli na siebie w campusie. Przywitał ją jak starą przyjaciółkę i obiecał, że będą w kontakcie. Nie zadzwonił, a Katherine nie siedziała przy telefonie, czekając, aż się odezwie -jej myśli i serce ciągle były zarezerwowane dla Paula. Tego ranka Dunbar nie zawracał sobie głowy uprzejmościami. Trzymał egzemplarz uczelnianej gazety, „The Daily Wellesley" i w pierwszych słowach zapytał: - Widziałyście to? - Co to jest? - zapytała Katherine, skoncentrowana na Phyllis, którą przyjaciółki wzięły na ramiona i niosły w stronę jeziora Waban. -Na pierwszej stronie jest atak wymierzony w Amandę Armstrong, dzieło Betty Warren. Patrz. - Wepchnął gazetę w ręce Katherine. - Czytaj. Katherine przeleciała wzrokiem pierwsze słowa artykułu. Oszołomiona jego treścią, przeczytała na głos: 44 - „Zapewniając antykoncepcję na żądanie, nasza szkolna pielęgniarka jest propagatorką rozwiązłości". Wspaniale! Próbowała podsunąć gazetę Nancy, ale ona była bardziej zainteresowana tym, co się dzieje z Phyllis Nayor po jej zwycięstwie niż złośliwym oskarżeniem ich współlokatorki przez Betty. Naprawdę ją wyrzucą? - zastanawiała się Nancy. Skrzywiła się współczująco, kiedy wiwatujące koleżanki wrzuciły Phyllis do zimnej wody. - Już idę, Phyllis! - krzyknęła Violet, pędząc do jeziora. Nancy oderwała wzrok od tego dramatycznego obrazka i zwróciła się do Katherine i Billa. - Nie przejmowałabym się tym. Betty jest tylko młodą kobietą sprawdzającą, na co ją stać. - Lizzie Borden - powiedział ponuro Bili. - Podobnie jak jej matka nie była przewodniczącą Stowarzyszenia Absolwentek. - Niech ktoś da tej biednej dziewczynie ręcznik! - krzyknęła Nancy. - Czy Amanda będzie miała kłopoty? - zapytała Katherine. - Amanda musi być bardziej dyskretna - powiedziała Nancy. - Sztuka przetrwania w Wellesley polega na tym, żeby nie zwracać na siebie uwagi. - Bili mrugnął do Katherine. - Ciao, Mona Liza. Nancy zmarszczyła brwi. - Wielki bohater. Myśli, że jest kimś wyjątkowym. - Może mieć rację - stwierdziła Katherine. - To znaczy co do Wellesley. - Sypia ze swoimi studentkami - powiedziała Nancy. Naprawdę? A nawet jeśli, czy to twoja sprawa? Co z biedną Amanda? Katherine zadrżała, ale chłód, jaki przeszył ją do szpiku kości, nie miał nic wspólnego z temperaturą powietrza. Do wesela Betty zostały dwa tygodnie. Matka dzwoniła do niej po dziesięć razy dziennie. Betty była tak zdenerwowana, że zupełnie straciła apetyt. Suknia ślubna wisiała na niej jak worek na ziemniaki, bo od czasu ostatniej wizyty u krawcowej Betty straciła prawie trzy kilogramy. - Czy to nie powinno być przyjemnością? - zapytała Spencera, który powiedział, że według niego przyjemnie będzie dopiero później, kiedy się upiją i będą uprawiać seks. I że jeśli nie chce zawracać sobie głowy całą tą szopką z weselem, mogą pojechać do Maryland, gdzie ślubu udzieli im sędzia pokoju. Betty wiedziała, że Spencer nie mówi tego poważnie. Jego rodzina, jak też liczni przyjaciele i znajomi nie przeboleliby, gdyby nie mogli uczestniczyć 45 w zawarciu przez Berty i Spencera związku małżeńskiego; z jej strony było zupełnie tak samo. Spencer miał tyle na głowie. Nie powinna niepokoić go swoimi głupimi rozważaniami. Na pewno będzie cudownie. Pani Jones. Uwielbiała brzmienie tych słów! Rano umówiła się na kolejną wizytę u krawcowej. Ale najpierw musiała podrzucić parę rzeczy rodzicom, którzy mieli spotkanie z ludźmi od cateringu. Załatwiła sobie towarzystwo Joan w celu moralnego wsparcia i oczywiście przyszły spóźnione. Kiedy wpadła do biura firmy cateringowej, pani Warren zdążyła już owinąć sobie wokół palca wszystkich pracowników, którzy byli gotowi spełnić każdą jej zachciankę. Pani Warren chwyciła Berty za rękę, od razu przechodząc do rzeczy. - Miałaś już przymiarkę? Betty zręcznie wyswobodziła się z uścisku matki. - Właśnie tam jedziemy. Tu masz plan rozmieszczenia gości i listę drużbów Spencera. - W połowie drogi powrotnej do drzwi wyrzuciła z siebie wcześniej przygotowaną kwestię: - Och, prawie bym zapomniała. Zapytałam Spencera, czy przeczyta wiersz, ale powiedział, że nie chce. Więc powiedziałam, że w porządku. Betty przez całe życie studiowała reakcje swojej matki tak wnikliwie, że mogła czytać jej w myślach. W porządku? Absolutnie nie w porządku. Jej matka miała właśnie spróbować popisowej przystawki wybranej przez nich firmy cateringowej, jajka na ostro w sosie curry. Natychmiast odłożyła widelec na stół i uśmiechnęła się do Joan. - Wybacz nam na sekundkę - powiedziała. Z dłoniązaciśniętąna ramieniu Betty niczym stalowe szczypce, odciągnęła córkę na bok. - Dobra żona pozwala mężowi sądzić, że wszystko jest jego pomysłem, nawet jeśli tak nie jest - streściła swoje podstawowe poglądy na małżeństwo. - Ale to dla mnie bez znaczenia, czy przeczyta ten wiersz, czy nie -odparła Betty. Prawda była taka, że nie mogła sobie przypomnieć, czy coś jeszcze ją obchodziło w związku z tym ślubem. Wiedziała tylko, że jej matka jest bardzo zaangażowana, roztrząsa każdy najdrobniejszy detal; głównym zmartwieniem Spencera było to, żeby nie skończył się im szampan, a ona marzyła tylko o tym, by przespać spokojnie choć jedną noc przed dniem ślubu, bo inaczej przypłaci to wszystko załamaniem nerwowym. I, no tak, wiedziała też, że jej ojciec zapłaci każdą sumę, by spełnić wszystkie życzenia swojej żony, żeby później nie musiał wysłuchiwać w domu jej narzekania. Poza tym chciał urządzić Betty, swojej ukochanej jedynaczce, takie wesele, które będzie pamiętała do końca życia. 46 - Z perspektywy czasu nabierze to dla ciebie znaczenia - powiedziała jej matka. - Masz znaleźć jakiś sposób, żeby go przekonać. Zrozumiałaś? Betty skinęła głową. Choć ten głupi wiersz - pomysł jej matki, oczywiście — nie znaczył dla niej absolutnie nic, miała na głowie jeszcze jeden problem. Ciągle nie zwalniając swojego uścisku, pani Warren przyprowadziła córkę z powrotem do stołu. - Musisz spróbować tego łososiowego musu. Na jej znak człowiek od cateringu podał obu dziewczynom po krakersie posmarowanym musem łososiowym. Był kwadrans po trzeciej, a one nie jadły jeszcze śniadania ani lunchu, więc łosoś smakował wybornie. Ale pani Warren miała w programie znacznie więcej niż tylko łososia. Wpatrywała się uważnie w ich twarze, jakby studiowała przez lupę jakieś okazy. - Chodźcie do światła - zarządziła. - Obie. Oczyściłyście sobie pory? - Tak - odpowiedziały chórem. - To teraz peeling - rozkazała. Tego było już za wiele. Betty czuła, że dłużej nie wytrzyma. Przypomniała sobie jeden z powodów, dla których tak paliła się do zamążpójścia - żeby nie musieć więcej słuchać rozkazów matki. - W porządku, musimy lecieć. - Chwyciła Joan za rękę i rzuciła się do drzwi. W drodze do krawcowej śmiały się tak bardzo, że Betty zignorowała znak stopu i musiała zjechać na pobocze, zatrzymana przez policjanta. Jego poważne pouczenie sprawiło, że kiedy tylko ruszyły dalej, na nowo zaczęły rechotać, aż po ich policzkach pociekły łzy i Betty nie była pewna, czy tak właściwie śmieje się, czy płacze. Ale to musiał być śmiech. Bo niby jakie by miała powody do płaczu? Gdyby gabinet Katherine znajdował się jeszcze odrobinę dalej od centrum campusu, listy do niej mogłyby przychodzić na adres sąsiedniego miasta. Szukając dobrych stron tego położenia, Katherine przekonywała siebie, że dzięki dużej odległości od centrum będzie miała okazję do długich, korzystnych dla zdrowia spacerów i rowerowych przejażdżek po campusie. Kolejnym plusem było to, że do jej gabinetu przylegał opuszczony schowek, który szybko sobie przywłaszczyła. Jedna ze ścian stała się tablicą informacyjną, ze stale zmieniającym się kolażem fotografii, artykułów prasowych, rysunków, cytatów, karykatur, pocztówek i kartek z życzeniami; 47 kiedy Katherine była przybita, podnosiło ją to na duchu, a kiedy wszystko było w porządku, miała z tym kupę zabawy. Niewiele studentek ją tam odwiedzało. Większość wolała zagadnąć ją przed lub po zajęciach albo kiedy wpadły na nią gdzieś w campusie. Joan należała do nielicznych będących w stanie zdobyć się na tę wyprawę, chociaż dodatkowo trzeba było się wspiąć po pięciu kondygnacjach schodów. - Nigdy nie byłam w tej części campusu - powiedziała odrobinę zadyszana. - Gdzie my jesteśmy? .- Na ziemi niczyjej, że tak powiem - zażartowała Katherine. Roześmiały się obie, co przełamało między nimi lody. Katherine domyślała się, dlaczego Joan wolała porozmawiać z nią w zaciszu gabinetu niż w jakimś miejscu publicznym. - Wejdź - zaprosiła dziewczynę. Kiedy Joan przyglądała się jej kolażowi, Katherine powiedziała: - To mój pokój dzienny. A właściwie pokój-dziennik. - Co ma pani na myśli? - Codziennie coś nowego. Skrawki mojego życia. Ludzie, którzy mnie inspirują. Artyści, których podziwiam. - Wskazała wycinek z „The Boston Globe". - Artykuły, które mnie irytują. - Zachęciła Joan ruchem ręki, żeby usiadła. - Chciałaś ze mną o czymś porozmawiać? Joan wyciągnęła pracę, którą Katherine zwróciła jej poprzedniego dnia. - Postawiła mi pani czwórkę. -1 tak byłam bardzo miła - stwierdziła Katherine. - Zadanie polegało na tym, żeby napisać o Brueghlu. To właśnie zrobiłam. -Nie. Zerżnęłaś ze Straussa. - Powoływałam się na eksperta. - Gdybym chciała się dowiedzieć, co Strauss o tym myśli, kupiłabym jego książkę - powiedziała Katherine. Przekartkowała jedną ze swoich książek i znalazła reprodukcję Wesela chłopskiego Brueghla. - Brueghel opowiadał historie. - Wskazała niektóre szczegóły na obrazie. - Odkryj te historie. Rozłóż je na części pierwsze. Mogą ci się spodobać. Joan wpatrywała się w Katherine z niedowierzaniem. - Daje mi pani jeszcze jedną szansę? Joan była bystra, potrafiła myśleć. Była urodzoną liderką. Katherine wiedziała, że jest w niej coś szczególnego; miała cechy, które czyniły ją indywidualnością i sprawiały, że ciągnęło do niej inne dziewczyny. - To moje akta? - Joan zobaczyła papierową teczkę na biurku Katherine. - Co tam jest? 48 Katherine uniosła dokumenty i przeczytała głośno to, co znała na pamięć. - Same szóstki... - Aż do teraz. - Przewodnicząca towarzystwa poetyckiego, kapitan zespołu dyskusyjnego, współprezeska klubu tenisowego i założycielka Ligi Ogrodniczej. Joan roześmiała się. - Wychodzi na to, że jestem nadętą sztywniarą. - Tak, ale bardzo zajętą. I na dodatek wybierasz się na prawo. A gdzie konkretnie? - zapytała Katherine. Joan wzruszyła ramionami. - W zasadzie się nad tym nie zastanawiałam. To znaczy, jak już skończę college, zamierzam wyjść za mąż. - A potem? - A potem będę zamężna - powiedziała Joan. Katherine zerknęła na palec serdeczny u jej lewej dłoni. Nie było na nim pierścionka zaręczynowego, w każdym razie -jeszcze nie. - Po co wybierać pomiędzy jednym a drugim? Nie możesz wyjść za mąż i studiować? Pomyśl o tym, tak dla samej frajdy. Gdybyś mogła wybrać dowolną szkołę prawniczą w kraju, na co byś się zdecydowała? Mam tu gdzieś broszurkę. Jakiś czas temu znalazła w jednej ze swoich szuflad broszurę - przewodnik po szkołach prawniczych i postanowiła ją zachować, na wypadek gdyby miała się przydać którejś ze studentek. Teraz przekopywała w jej poszukiwaniu dno owej szuflady. Joan wyszeptała coś. Katherine uniosła wzrok. - Słucham? - Powiedziałam: Yale. Trzymają tam pięć miejsc dla kobiet, jedno nieoficjalnie zarezerwowane dla absolwentki Wellesley. Katherine uśmiechnęła się. - Ale w zasadzie się nad tym nie zastanawiałaś, prawda? Przysunęła się z krzesłem bliżej Joan. Niezbyt dobrze ją znała, lecz była przekonana, że Joan będzie świetnym prawnikiem. 4 - Uśmiech Mony Lizy 49 Rozdział 5 Parę rzeczy budzjj0 strach Amandy Armstrong, ale na pewno nie należało do nich Spotkanie z rektor Carr. Amanda znała Jocelyn Carr od bardzo dawna. Byfy dobrymi, jeśli nie bliskimi przyjaciółkami, które darzyły się wzajemną sympatią i szacunkiem. Po lekturze artykułu z pierwszej strony „The baily Wellesley" Amanda nie była zaskoczona, że doktor Carr wezwała ją do swojego gabinetu. Ale spotkanie przebiegło zupełnie inaczej, niz Amanda się spodziewała. Jocelyn była zdenerwowana, lecz wcale nie tym, czym powinna. Usprawiedliwiała publikację Betty, zamiast nazwać ją po imieniu; nie było to nic innego jak wymjerzona przeciwko Amandzie diatryba, która uradowałaby serce kr$jowegO lidera w polowaniu na czarownice, senatora McCarthy'ego. Ąmanda nie była świadoma żadnych animozji pomiędzy sobą i Betty; na\vet nie pamiętała, kiedy po raz ostatni rozmawiały. Ale artykuł Betty był ni mniej, ni więcej tylko zjadliwym, personalnym atakiem. - Jestem tu dwac[zieścia jeden lat, Jocelyn - powiedziała. Nigdy wcześniej nikt się na nianie skarżył. Rektor Carr kitynęła giową. - Pamiętam ci^ jeszcze jako studentkę. - Jeśli to doliczyć5 to dwadzieścia cztery - stwierdziła Amanda. - Po co ta szopka? Środki antykoncepcyjne są dostępne od lat, i wiesz o tym. - Ale nigdy wcłZeLnjej nie pisano o tym na pierwszej stronie. Nie chcemy, by wyszło n^ to, że promujemy rozwiązłość. Amanda nie zt\ała Jocelyn od tej strony. - A więc chocjzi o pozory, tak? - W jej głosie słychać było gniew. -W porządku, objecuję zachować pozory, że tego nie popieram i nie jestem postępowa, ani... jak to określiła pani Warren? Aha, liberalna. Jesteś zadowoloną? Rektor Carr zignorowała sarkazm Amandy i przemówiła cichym, spokojnym głosem Maskującym emocje. - Przez większość piątkowego popołudnia starałam się przekonać absolwentki, że tw»oja przeszłość jest nienaganna, że nigdy więcej tego nie zrobisz i podpiszesz odpowiednie zobowiązanie. Amanda spojr-zała na nią z wściekłością. - Nie podpiszą żadnego... - Nieważne - przerwała jej Jocelyn. Uniosła wzrok, zmuszając się do spojrzenia Amandzie w oczy. - Postanowiły, że masz odejść, Amando. 50 — Postanowiły, że mam odejść? Ale to ty jesteś rektorem. - Amanda usłyszała w swoim głosie błagalną nutę i poczuła się zupełnie malutka. Rektor Carr podniosła się. Spotkanie dobiegło końca. - Daj spokój, Amando. Naiwność do ciebie nie pasuje. Obawiam się, że nie mam wpływu na tę sprawę. Wieści o zwolnieniu Amandy szybko się rozeszły. Nancy powiedziała 0 tym Katherine przy kolacji. - Pakuje się na górze. Chce wyjechać stąd jak najszybciej. Katherine nie miała tego wieczoru apetytu. Już teraz brakowało jej obecności Amandy przy stole. Skończyła szybko jedzenie, pomogła Nancy ze zmywaniem i pobiegła na górę, do pokoju Amandy. Drzwi były uchylone. Katherine nie zawracała sobie głowy pukaniem. Weszła i powiedziała: - Słyszałam. Tak mi przykro. Walizki były pootwierane, a na łóżku leżały w kupkach porządnie poskładane ubrania. Amanda miała podpuchnięte oczy, ale zdobyła się na uśmiech i powiedziała spokojnie: - Dziesięć lat temu daliby mi po łapach. Teraz mamy komisję, która zajmuje się ochroną wszystkiego. Katherine pokręciła głową. Nic z tego nie miało żadnego sensu. - Uważają, że jesteś niebezpieczna? - Nie, skarbie. Wywrotowa. - Amanda roześmiała się; nie było w tym jednak wesołości. - Doszło do tego, że już nie wiadomo, kto kogo chroni 1 przed czym. - Wyciągnęła kolejną szufladę i wyjęła bieliznę. - Powinnam była wyjechać po śmierci Josephine. Oddają mi przysługę, naprawdę. Rozległ się dzwonek do drzwi i Katherine usłyszała, jak Nancy wita swoich gości. Potem do jej uszu dobiegł śmiech i dziewczęca paplanina. Zdziwiona spojrzała na Amandę, która odpowiedziała jej drwiącym uśmieszkiem. - Ach, wykłady przedmałżeńskie - powiedziała Amanda. - Nie mówiła ci? Katherine pokręciła głową. Amanda skrzywiła się. - Nie umiałabym tego ubrać w słowa. Poza tym nawet tysiąc słów nie jest w stanie oddać tego widoku. Sama zobacz. Katherine wahała się. Czy Amanda wysyłała ją na dół, bo chciała zostać sama, żeby w spokoju się spakować? A może chciała, żeby dotrzymać jej towarzystwa, tylko nie wiedziała, jak ją poprosić, by została? 51 - Poradzisz sobie? - Jasne. - Amanda przegoniła Katherine do holu. - Idź już. Czeka cię prawdziwa uczta. - Pomachała jej ostrzegawczo palcem. - Tylko nie pozwól, by cię namówiła, żebyś tam została. Pod wpływem impulsu Katherine cmoknęła Amandę w policzek. Oczy Amandy natychmiast zaszły łzami, które szybko wytarła wierzchem dłoni. - Idź - powtórzyła, nie dając Katherine wyboru. Zmusiła się do uśmiechu, a potem pospiesznie wróciła do swojego pokoju, zamykając za sobą drzwi. Katherine żałowała, że nie zapytała Amandy, czy ma dokąd pójść i co będzie dalej robić. Ledwie ją znała, ale zdążyła bardzo polubić. Amanda była miłą, troskliwą osobą o dziwacznym światopoglądzie i ironicznym poczuciu humoru. Idealne antidotum na chorobliwie optymistyczną osobowość Nancy. Katherine zaczął dręczyć niepokój: czy Amanda ma rodzinę albo przyjaciół, u których może się zatrzymać? Czy bez większych problemów uda jej się znaleźć nową pracę? Jak musi się czuć, opuszczając miejsce, które od tylu lat było jej domem? Próbując wczuć się w położenie Amandy, Katherine powoli schodziła po schodach. W połowie drogi zerknęła do jadalni. Stół był nakryty na dwanaście osób najlepszą porcelaną i sztućcami Nancy. Pośrodku stołu znajdowała się kwietna dekoracja otoczona lasem kieliszków do wina i wody. Pod jedną ze ścian stały duże, tekturowe plansze. Na każdej z nich znajdowało się przesłanie, starannie wypisane wielkimi, drukowanymi literami: JAK WYSIADAĆ Z SAMOCHODU JAK ZAKŁADAĆ NOGĘ NA NOGĘ JAK SIĘ ZACHOWAĆ, KIEDY MĘŻCZYZNA POMAGA Cl ZDJĄĆ PŁASZCZ JAK POWIEDZIEĆ „NIE" JAK POWIEDZIEĆ JAK" Stłumiła śmiech żałując, że nie ma aparatu fotograficznego; mogłaby przesłać fotografię tej sceny Paulowi. Nancy odwróciła się i zauważyła przyglądającą się zza barierki Katherine. - Przyłączysz się do nas? - Nancy wskazała planszę z napisem: JAK POWIEDZIEĆ JAK". Katherine widziała już dość. Nie chciała urazić Nancy. Nancy była świetną dziewczyną, ale Katherine nie rozumiała jej poglądów na pewne sprawy. Wydawało się, że naprawdę wierzy w te bzdury. Potrafiła mówić o „stosownych tematach do dyskusji" i „przyszłości męża" z absolutnie 52 poważną miną, zupełnie jakby przyszłość jej studentek była sprawą drugorzędną i zależała od odpowiedniego wyboru mężczyzny. Katherine musiała zaczerpnąć świeżego powietrza, napić się, zmienić otoczenie na mniej wyszukane, bardziej przyziemne. Bez słowa pożegnania wyskoczyła za drzwi. Dziewczęta w końcu się uciszyły i zajęły miejsca przy stole. Jak zwykle, Joan, Connie, Giselle i Betty trzymały się razem. Nancy usiadła u szczytu stołu, a na jej twarz wypłynął łaskawy uśmiech gospodyni doskonałej. Siedziała wyprostowana, nie dotykając plecami oparcia krzesła, z dłońmi złożonymi na kolanach. Już wcześniej wpoiła dziewczętom, że łokcie nigdy nie mogą znajdować się na stole; w czasie jedzenia jedna ręka powinna zawsze pozostać na kolanach. Teraz klasnęła w dłonie, żeby zwrócić na siebie ich uwagę. Uważała, że udzielanie lekcji przedmałżeńskich jest zaszczytem. Czuła się uprzywilejowana, ucząc dziewczęta, jak mają zadbać o stworzenie w swoich domach komfortowej, przyjemnej atmosfery. Nie wystarczała dogłębna znajomość literatury angielskiej, historii Ameryki, sztuki czy socjologii. Musiały też wiedzieć, jak skomponować odpowiednie menu, jak nakryć do stołu, jak pomóc mężom w rozwoju ich kariery. Dzisiaj miała przerabiać jeden ze swoich ulubionych tematów: jak zabawiać gości. Zaczekała, aż wzrok wszystkich skupi się na niej, potem powiedziała: - Twój mąż stoi na rozdrożu jeśli chodzi o karierę. Współzawodniczy 0 awans z dwoma rywalami, Smithem i Jonesem. Żeby zyskać nad nimi przewagę, postąpiłaś bardzo mądrze, zapraszając na kolację o dziewiętnastej jego szefa z żoną. Starannie zaplanowałaś menu, nakryłaś do stołu 1 wynajęłaś opiekunkę do dzieci. - Mamy dzieci? - przerwała jej Giselle. - Ja mam bliźniaki! - zawołała Connie. Nancy zignorowała je. -1 nagle niespodzianka! Jest szósta piętnaście, a twój mąż dzwoni i mówi, że na życzenie szefa, na kolacji będą również Smith i Jones wraz z żonami. Jako absolwentka Wellesley, zachowujesz spokój i domyślasz się, że pewnie szef sprawdza cię tak samo, jak twojego męża. Co dalej? Choć niewiele z nich by się do tego przyznało, część dziewczyn uważała, że lekcje przedmałżeńskie są bardzo użyteczne. Niektóre nawet robiły notatki. Ale nie Giselle, która nie zamierzała poślubić mężczyzny, dopóki nie będzie go stać na kucharkę, pokojówkę i nianię. 53 11 u\ ki/\ kiivl;i. - Składam pozew o rozwód! imiać. Nancy, zmuszając się do zachowania I ipialti /i- /iości, że studentki nie traktują poważnie przeze/ i n. i m;|ili ości, uformowała zaciśnięte usta w uśmiech, h as .li.I zabawne. Problem w tym, że to nie dowcip. Za parę lat i\ ni tilmu iązkiem będzie dbanie o męża i dzieci. Możecie mm ni / łatwością same szóstki, ale tak naprawdę liczyć się I ¦ i.i ocena, którą on wam wystawi, nie ja. • ma mówi? szepnęła Connie do Giselle. przewróciła oczami. Jakby nie wiedziały... ic ic na nowo nakryć do stołu, zmodyfikować plan posiłku i listę \ iednich tematów do dyskusji, dzieląc je na podkategorie: rozmo-¦ i i 'i tod posiłkiem, w trakcie, i żarty po posiłku. Bett> słuchała jednym uchem. Nigdy by się do tego nie przyznała, ale uważała te wykłady nie tylko za użyteczne, ale zarazem interesujące. I )/.isiaj jednak była zbyt zaabsorbowana przygotowaniami do wesela, żeby się w pełni skupić. Matka zaaprobowała jej plan rozmieszczenia gości; dzisiaj Betty musiała wypisać kartoniki z nazwiskami i podrzucić je potem do firmy cateringowej. Zgodnie z życzeniem pani Warren, jej asystentka sporządziła kolorową listę rzeczy do załatwienia i zrobiła po kopii dla siebie, człowieka od cateringu, pani Warren i Betty, żeby każde z nich wiedziało, co kto musi zrobić i do kiedy. Matka Betty oprawiłajednąkopię w ramki, żeby Betty powiesiła ją sobie nad biurkiem, na pamiątkę ciężkiej pracy podczas przygotowań do jej wesela. Betty skrywała kartoniki przed wzrokiem Nancy; zasłaniała je jedną dłonią, żeby drugą mogła wypisywać nazwiska. Giselle wiedziała, czym Betty jest pochłonięta. Nachyliła się i powiedziała głośnym szeptem: - Cokolwiek robisz, nie sadzaj żony szefa obok twojego męża. - Dlaczego nie? - zapytała Betty, ledwie słuchając wykładu Nancy. - Bo się z nim pieprzy - odparła Giselle, zanosząc się śmiechem. - Nienawidzę cię - syknęła Betty. Nancy rozdała notatniki, w których dziewczęta miały naszkicować plan rozmieszczenia gości. - Pamiętajcie, przyszłość waszego męża zależy od tego, jak poradzicie sobie z tym zadaniem. Macie pół godziny. - Co ona może wiedzieć o mężach? - szepnęła Connie do Betty. Betty zachichotała. 54 - Wszystko. - Delikatnie potarła swój zaręczynowy pierścionek z brylantem, amulet, dzięki któremu czuła się bezpieczna. - Oprócz tego, jak jakiegoś złowić. Katherine chwyciła ze stojaka swój rower i popedałowała Main Street, która o tej porze była prawie pusta; skierowała się do Blue Ship, bezpretensjonalnego baru, gdzie często grał zespół jazzowy. Przed barem stała alfa romeo Billa Dunbara. Katherine weszła do środka i usiadła przy barze obok Billa. Przywitał ją skinieniem głowy. - Słyszałem o Amandzie - powiedział. - Przykro mi, mała. - Jakoś się trzyma. Radzi sobie lepiej niż ja bym potrafiła na jej miejscu. Nie dają tu zbyt wielu szans, prawda? - Zależy od tego, jak bardzo twoja obecność jest im nie na rękę - odparł Bili. - Mogę postawić ci drinka? A może przyszłaś na kolację? - Ile trwają wykłady przedmałżeńskie? - zapytała, zastanawiając się, czy miał na myśli wspólną kolację. Bili przywołał ręką kelnerkę. - Stolik we wnęce dla tej pani. - Na dwie osoby? - zapytała kelnerka. Bili spojrzał na Katherine, która się uśmiechnęła. - Na dwie osoby. Zamówili burgery i butelkę czerwonego winą a potem znaleźli jeszcze miejsce na szarlotkę i kawę po irlandzku. Katherine bawiła się o wiele lepiej, niż gdyby została w domu z Nancy, przyswajając wiedzę na temat rozmieszczenia gości czy jak zachować się, kiedy mężczyzna podaje ci płaszcz. Po cieście i kawie Bili zamówił dla nich po szklaneczce szkockiej. Katherine nie widziała żadnego powodu, dla którego miałaby się nie napić. Rozmowa stawała się coraz głębsza i bardziej interesująca, Bili zamówił kolejną kolejkę, a ona starała się utrzymać w pionie. Bar był już prawie pusty, ale Bili wcale nie spieszył się do wyjścia, ona również. Zaczął mówić o tym, że jego pasją jest uczenie, wprowadzanie studentek w świat zupełnie nowego języka i kultury. - Starałem się stworzyć program, w którego ramach dziewczęta mogłyby mieszkać w innym kraju i tam uczyć się języka... - Właśnie tam nauczyłeś się włoskiego? - przerwała mu, chcąc dowiedzieć się czegoś więcej na temat jego przeszłości. - We Włoszech? - Tak - odparł, nagle zmieniając temat. - Masz chłopaka? - Tak. - Czuła się nieswojo, rozmawiając o Paulu. 55 - Gdybyś była moja, nie pozwoliłbym ci wyjechać - rzekł, mieszając resztkę swojej szkockiej. Spiorunowała go wzrokiem. - Nie prosiłabym o pozwolenie. - Mówią, że jesteś postępowa. - Skakał z tematu na temat. - Nowoczesna. To prawda? - Oni tu naprawdę lubią przyklejać ludziom etykietki. Odpowiednie rodziny, odpowiednie szkoły, odpowiednia sztuka, odpowiedni sposób myślenia. Uśmiechnął się szeroko. - Dzięki temu nie trzeba się trudzić, żeby samodzielnie myśleć. Teraz była już trzeźwa i rozgniewana. - Dlaczego to dla ciebie takie zabawne? Nie obchodzi cię to? Nie chcesz do nich dotrzeć? - Katherine Watson przybywa do Wellesley, żeby nas wyswobodzić? Daj spokój. Był zabawnym kompanem, ale też zachowywał się w protekcjonalny sposób, co ją dotknęło. Rzuciła na stół dość pieniędzy, żeby pokryć jej część rachunku. - Dzięki za drinka - powiedziała, zbierając się do wyjścia. - Zabierz swoje... - Chwycił ją za rękę. - Zaczekaj, Katherine. Tylko żartowałem. Słuchaj, oni tu mają specyficzny sposób załatwiania spraw. Musisz się nauczyć z nimi współpracować. Jak my wszyscy. Odwróciła się i spojrzała na niego z wściekłością. - Przepraszam - rzekł skruszony. - Nie chciałem cię urazić. Jezu, ale masz charakterek. A teraz uspokój się i dokończ swojego drinka, Mona Lizo. - Dlaczego tak mnie nazywasz? - zapytała. - Chodzi o twój uśmiech. Odrzuciła do tyłu głowę, śmiejąc się głośno, z całego serca; śmiech oczyścił jej myśli, prawie gojąc samotność. Mona Liza... mogło być o wiele gorzej. A flirtowanie z Billem z pewnością biło na głowę przysłuchiwanie się wykładowi Nancy na temat małżeństwa. Może i nie miał najlepszej reputacji, ale umiał zachować się jak dżentelmen. Nagle zaczęła się zastanawiać, czyj głos słyszy w swojej głowie. Reputacja? Zachować się jak dżentelmen? Nie spędziła tu nawet pół roku, a już zamieniała się w najgorszy koszmar Paula: snobkę, która wszystkich ocenia. - Musisz przeforsować swój pomysł programu studiów za granicą. Jesteś to winien tym dziewczętom - powiedziała. Zaśmiał się, ale nie było w tym rozbawienia, raczej gniew. 56 - Zostały mi dwa lata do dożywotniej posady. Jestem winien sobie, żeby tego nie robić. - Co za szkoda - mruknęła ze współczuciem. Ponownie się roześmiał, ale tym razem w jego głosie nie było słychać rozgoryczenia. - Może spróbuję zrobić jeszcze jedno podejście do tego pomysłu z zagranicznymi studiami. Masz rację. To dobry idea. Katherine była zaskoczona, wręcz zdumiona, kiedy otrzymała zaproszenie na wesele Betty Warren. Nancy wyjaśniła jej, że ponieważ matka Bettyjest przewodniczącą Stowarzyszenia Absolwentek, Warrenowie zaprosili prawie wszystkich wykładowców. Nancy uznała też, że to bardzo wspaniałomyślne z ich strony. A może raczej ostentacyjne, pomyślała Katherine. Ceremonia odbywała się w ewangelickim kościele świętego Jana. Przed kościołem zatrzymał się długi sznur olbrzymich, amerykańskich krążowników szos. Kiedy Katherine i Nancy wchodziły po schodach, fotoreporterzy rzucili się w stronę samochodów, by pstrykać fotki gościom wyłaniającym się w swoich najelegantszych, oficjalnych strojach popołudniowych. Atmosfera bardziej przypominała koronację niż wesele. - Jestem cała spięta - powiedziała Nancy. Wiele godzin zastanawiała się nad wyborem stroju. Po konsultacji z Katherine i innymi wykładowcami oraz przyjaciółmi zdecydowała się na krótką niebieską sukienkę z dobranym do niej niebieskim kapeluszem. - Wyglądasz pięknie - zapewniła ją Katherine. - Chodź, wejdziemy do środka. W drzwiach zatłoczonego kościoła powitał je odziany w smoking młodszy drużba, pytając, czy są ze strony panny młodej, czy pana młodego. Posadził je po stronie Betty, a chwilę później do ławki obok Katherine wśliznął się Bili. - Słyszałaś kiedyś powiedzonko, że trudno dorównać Jonesom? - zapytał. - Oczywiście. - Spojrzała z boku na Billa, który miał na sobie smoking, szarfę i szelki. Bili przechylił głowę w stronę rodziców pana młodego. - Państwo Gordonowie Jones. Autentyczna historyczna rodzina, o której wymyślono to powiedzenie. Katherine skryła uśmiech za odzianą w rękawiczkę dłonią. - Dobrze wiedzieć. To dopiero wydarzenie. Nie mogę uwierzyć, że zostałam zaproszona. 57 - Rozejrzyj się. A kto nie został? Kiedy przyglądali się tłumowi, obok przeszła Giselle ze swoim partnerem. Choć nawet nie kiwnęła głową Katherine ani Billowi, Katherine zobaczyła, że dłonią musnęła przelotnie rękę Billa. - Twoja studentka? - Nie, miałem ją w zeszłym roku - odparł Bili. -No tak. Rozejrzała się wokół, napotykając spojrzenie Joan. Joan wskazała jednego z drużbów i bezgłośnie powiedziała: „To on". Joan opowiedziała Katherine o Tommym tego samego dnia, kiedy przyszła do jej gabinetu po formularz podania na wydział prawa w Yale. Kiedy Katherine zapytała, co Tommy myśli o tym, że ona ubiega się o przyjęcie na studia prawnicze, Joan przyznała z pewnym skrępowaniem, że jeszcze mu nie powiedziała o swoich planach. Katherine wyciągnęła szyję, żeby lepiej przyjrzeć się Tommy'emu, a potem uśmiechnęła się do Joan i wyraziła swoją aprobatę skinieniem głowy. Potem Joan wskazała Spencera Jonesa, pana młodego. Był przystojnym chłopakiem, choć o nieco nijakiej twarzy, ale on i Berty tworzyli ładną parę. Pasowali do siebie. Ceremonia ślubna, choć anglikańska, odbywała się z całą rzymskokatolicką pompą, której splendoru dodawała jeszcze uroda panny młodej i elegancja jej orszaku. Ale dopiero na przyjęciu weselnym, odbywającym się w olbrzymiej sali balowej Boston Copley, organizacyjne talenty matki Berty wydały prawdziwe owoce. Pan Warren poinstruował żonę, że ma nie szczędzić wydatków, planując wesele ich córki. Pani Warren trzymała go za słowo. Zgodnie z tym co mówiła Nancy, chodziły słuchy, że przyjęcie weselne Berty i Spencera miało być jednym z najbardziej ekstrawaganckich, jakie kiedykolwiek wydano w Bostonie. Nancy, która była nadzwyczaj dobrze poinformowana w tych sprawach, z rozkoszą zdawała Katherine raport ze wszystkich szczegółów, którymi podzieliła się z nią Berty. Katherine i Nancy przybyły dokładnie w chwili, kiedy otwarto na oścież złocone drzwi sali balowej. Sala była przepięknie udekorowana rzędami nieskazitelnie białych róż, które tego ranka przyleciały z Kalifornii. Wokół sali pod ścianami ustawiono dwadzieścia pięć stołów, każdy na dwanaście osób, tak żeby gościom zostało jeszcze dużo miejsca na tańce przy muzyce trzydziestoosobowej orkiestry. Berty i jej matka zdecydowały, by dominującym kolorem wystroju była biel, nie żeby symbolizować niewinność, jak snuł ironiczne domysły Bili, lecz aby uniknąć powielania jesiennej kolorystyki, której ofiarą padało 58 tyle innych jesiennych panien młodych. Obrusy na stołach były w kolorze złamanej bieli, biała porcelanowa zastawa miała złote wykończenia; pośrodku stołów stały bukiety z białych i różowych storczyków otoczone złotymi świecznikami z białymi świecami. Nancy i Katherine odebrały swoje miejscówki. Nie były zaskoczone, kiedy okazało się, że zostały posadzone przy jednym stole. - Chodź - powiedziała Nancy, prowadząc Katherine przez tłum paplających gości. - Zdajesz sobie sprawę, kto tam jest? Wnuk J.P. Morgana. A tam Binky i Boaty z Philadelphia Biddles. Gubernator jest tuż za tobą. Nie odwracaj się! Katherine nigdy nie słyszała o czymś takim jak Philadelphia Biddles, ale Binky i Boaty były atrakcyjnymi dziewczynami, które na pierwszy rzut oka wydawały się stosunkowo normalne, pomimo swoich dziwacznych imion, łgnorując napomnienie Nancy, żeby się nie przyglądała gubernatorowi, odwróciła się i zobaczyła, że gubernator się do niej uśmiecha, ku wyraźnej dezaprobacie swojej żony. Nancy w końcu znalazła ich stolik. - To tutaj, zaraz przy parkiecie. - Ściągnęła okulary i włożyła je do swojej wieczorowej torebki. - „Mężczyzn rzadko pociągają dziewczyny w okularach" - zacytowała Dorothy Parker, dziennikarkę „New Yorkera" i honorową członkinię Algonąuin Round Table. Przy ich stole siedziały również Violet Albini i pani Babcock, kierowniczka kwaterunku. - Cudowny zespół. - Violet usiłowała nawiązać rozmowę z mężczyzną, który przypadkiem stanął przy ich stoliku, ale on tylko kiwnął głową, po czym odszedł bez słowa. Ożywiła się, kiedy podszedł Bili i nachylił się, żeby spojrzeć na kartoniki z nazwiskami. -Nie masz nic przeciwko temu? - spytał Violet, zamieniając kartoniki, żeby siedzieć pomiędzy nią i Katherine. - Absolutnie nie. - Przygładziła włosy i uśmiechnęła się promiennie do Billa. - Cudowny zespół. - Idę po manhattan - powiedziała Nancy. - Też chcesz? Katherine pokręciła głową. - Ja wezmę jacka z imbirem - zdecydował Bili. Stojące po drugiej stronie sali Giselle i Connie przyglądały się Katherine i Billowi. - Podrywa ją- powiedziała Giselle, nie spuszczając oczu z Katherine. - Wiedziałam, że się do niej zabierze. Connie studiowała wyraz twarzy Billa. 59 - Jest dla niego za stara. Giselle roześmiała się. - Jest dla niego za mądra. - Podała Connie swojego drinka. - Potrzymaj. - Ściągnęła w dół dekolt sukienki, eksponując swoje wdzięki, i poprawiła włosy, po czym ruszyła spacerkiem przez salę, imitując, całkiem nieźle zresztą, Marilyn Monroe w filmie Jak poślubić milionera. - Chodzi o twój samochód? To dzięki niemu je uwodzisz? - Katherine dokuczała Billowi, kiedy zbliżyła się Giselle. - Nikogo nie uwodzę - odparł, jakby odrobinę rozdrażniony. A potem zespół zaczął grać przebój Nat King Cole'a Mona Liza i Bili uśmiechnął się. - Grają naszą piosenkę - powiedział. Ale zanim zdążył poprosić Katherine do tańca, Giselle stała już przed nim z wyciągniętą ręką. - Panie proszą panów - zagruchała. Ta dziewczyna nie tylko chodziła jak Marilyn Monroe, ale też mówiła jak ona. Katherine stłumiła śmiech. Nie zamierzała jednak walczyć z nią o Billa Dunbara, więc tylko pomachała mu ręką i powiedziała „ciao", kiedy odpłynął na parkiet w ramionach Giselle. Młoda para powinna wkrótce zrobić wielkie wejście, ale najpierw fotograf miał porobić im i reszcie weselnego towarzystwa pozowane zdjęcia w najrozmaitszych ustawieniach. Pani Warren naprawdę dobrze się spisała, angażując najbardziej rozchwytywanego i najdroższego fotografa od wydarzeń towarzyskich w Nowym Jorku. Jego honorarium było równe zadatkowi za niewielki dom, lecz Betty i pani Warren uważały ten wydatek za uzasadniony. Oprawione fotografie i album ślubny były bezcennymi pamiątkami, pieczołowicie przechowywanymi przez kolejne dziesięciolecia, by w końcu przekazać je dzieciom. Ale państwo młodzi mieli sprzeczkę. Nic poważnego, jak pani Warren zapewniła fotografa. Po ceremonii puściły im nerwy, co było zupełnie zrozumiałe, biorąc pod uwagę cały ten stres, jaki im towarzyszył. Poprawiła klapy smokingu męża i szepnęła mu, żeby się nie martwił - dzieci zaraz rozwiążą swoje problemy, trzeba im tylko dać parę minut. Fotograf chciał jednak zabrać się do pracy. Rozkazał swojej asystentce przygotować młodą parę, niezależnie od tego czy się kłócą, czy nie. Państwo młodzi uśmiechnęli się do siebie nawzajem z miłością. - To był twój pomysł - szepnęła Betty. - Nigdy czegoś takiego nie powiedziałem - odparł Spencer, również ściszonym głosem. 60 | Fotograf poprosił, żeby wzięli się za ręce i myśleli o czymś przyjemnym. Betty myślała o ślicznych strojach, które kupiła dla niej matka u Berg-dorfa Goodmana na jej miesiąc miodowy w Hobe Sound. - To bez znaczenia - powiedziała Spencerowi. - Jeśli nie chcesz mówić tego wiersza, to po prostu sobie odpuścimy. Spencerowi chciało się pić. Im szybciej skończą się te cholerne zdjęcia, tym szybciej będzie mógł napić się szampana. No, to była przyjemna myśl. Wzruszył ramionami, przez co fotograf spiorunował go wzrokiem, i oznajmił: - Skoro to było zaplanowane, chyba mogę coś wyrecytować. Tylko nie wiem co. Kolejny czuły uśmiech do obiektywu. - Przepisałam go, na wypadek gdybyś zapomniał - powiedziała Betty. - To mój ulubiony wiersz. Każdego innego sobotniego listopadowego popołudnia pan młody i jego drużbowie graliby w futbol. Drużbowie ofiarnie poświęcili się, żeby Spencer mógł się ożenić, ale teraz część z nich czuła się przytłoczona i nie mogła sobie znaleźć miejsca. W głównej sali ludzie tańczyli rumbę i fokstrota. Tommy Donegal wetknął pod pachę bochenek chleba i dał znak Charliemu Stewartowi, żeby przyłączył się do gry. Ich partnerki, a także Giselle, poszły za nimi do innego pomieszczenia, w którym kelnerzy sprzątali po koktajlu. Dziewczyny wymieniły między sobą porozumiewawcze spojrzenia: Mężczyźni! A ty, kobieto, spełniaj ich zachcianki, Charlie wyrzucił bochenek w powietrze niczym podkręconą piłkę. Tommy zrobił wyskok, chwycił chleb i odrzucił do Charliego. - Niezły chwyt! - krzyknęła Connie, która umówiła się z Charliem na randkę w ciemno. - To ty tak twierdzisz - powiedziała Joan, mrugając do przyjaciółki. - Niezły z niego kąsek - uznała Giselle. - Wyświadcza mi przysługę - odparła kwaśno Connie. - Pamiętasz? Joan zauważyła, że Katherine opuszcza salę balową. - Panna Watson?! - zawołała. - Tutaj?! Katherine, która właśnie zmierzała do toalety, zatrzymała się, żeby pogawędzić. - Witam. - Dobrze się pani bawi? - zapytała Giselle- 61 - Chciałabym, żeby poznała pani Tommy'ego - powiedziała Joan. -Tommy, chodź tu na chwilę. Tommy chwycił Joan w pasie i zakręcił nią w powietrzu. - Boże, ale jesteś piękna! Joan była cała czerwona na twarzy, kiedy uwolniła się z jego uścisku. - Tommy, poznaj Katherine Watson. - Coś takiego! - wykrzyknął. Kiedy się uśmiechał, w policzkach robiły mu się dołeczki. - We własnej osobie. Czy pani wie, że ona ciągle o pani mówi? - Tommy! - Joan jeszcze bardziej się zaczerwieniła. - No co? - Tommy zwichrzył jej włosy. - Panna Watson wie, co mam na myśli. - Odwrócił się z powrotem do Katherine. - Musiała jej pani czymś zaimponować. Katherine roześmiała się. - Zdaje się, że ty też. Głęboki głos, sztucznie uwydatniony dzięki mikrofonowi, ogłosił przybycie młodej pary i ich rodziców: - Syn jest synem, dopóki się nie ożeni, ale córka jest twoją córką... Tłum wykrzyczał końcówkę sentencji: - Do końca twojego życia! - Panie Warren - powiedział mistrz ceremonii. - Może zatańczy pan ze swoją córką, panią Jones? Goście głośno bili brawo. Joan chwyciła Tommy'ego za rękę. - Chodź. Chcę to zobaczyć. Zespół grał piosenkę Oh, My Papa, kiedy Joan, Tommy i pozostali przybiegli, żeby popatrzeć, jak Betty tańczy z ojcem. Goście ścieśnili się wokół parkietu, oklaskując młodą parę i ich rodziców. - Wszyscy na parkiet! - oznajmił mistrz ceremonii. Prawie natychmiast parkiet zapełnił się chętnymi gośćmi. Nancy przedzierała się przez tłum na niepewnych nogach, zmierzając do baru, żeby zamówić manhattan. Wstawiła się już jakąś godzinę wcześniej, ale barman był taki fajny, a o manhattan wystarczyło tylko poprosić. Barman wrzucił do drinka wisienkę i podsunął jej kieliszek. - Robisz je naprawdę dobrze - powiedziała, usiłując się uśmiechnąć. - Dziękuję - odparł, wracając do wycierania blatu. Nancy upiła łyk. Czuła, jak mieszanina whisky i wermutu spływa jej przełykiem, ogrzewając w dołku. - Miałam faceta, Lenny'ego - powiedziała barmanowi, unosząc bez entuzjazmu kieliszek. - Bardzo mi go przypominasz. Tak samo śmiesznie jak u ciebie zachodziły mu na siebie przednie zęby. 62 Barman zmusił się do uśmiechu. Był zmęczony i chciał iść do domu. Studiował medycynę jako stypendysta na Harvardzie. Sam nie pił, ale miał kumpla, który znał człowieka od cateringu. Został zatrudniony, bo kobietom podobała się jego twarz i kiedy stał za barem, zamawiały więcej drinków. - Już nie żyje - powiedziała Nancy. - Południowy Pacyfik. Kieliszek, który został napełniony ledwie przed minutą, był już pusty. Uniosła go do barmana. Czas na kolejnego drinka. Zespół przestał grać. Goście dostali nowe kieliszki z szampanem. Mikrofon został przekazany panu młodemu. Obok Spencera stała Betty, a na jej słodkiej, rozpromienionej twarzy o naiwnym spojrzeniu malowała się konsternacja: Co, u licha, Spencer wyprawia? Spencer podniósł rękę, prosząc o ciszę. Uniósł kieliszek w stronę Betty i powiedział: -Myślałem o milionie sposobów, jakimi mógłbym spróbować wyrazić to, co do ciebie czuję, Betty. Zdecydowałem się na twój ulubiony wiersz: Ma miłość jest jak róży krew, Krew róży w czerwca świt. Ma miłość jest jak rzewny śpiew, Melodii cudnej rytm. W piękności twojej strojna blask, Jak w łuną jasnych zórz, Ma miłość przetrwa świat i czas, Gdy dna już wyschną mórz. Gdy wszystkich mórz dna wyschną w krąg, Skał w słońcu zniknie ślad, Wyciekną piaski z Czasu rąk, Ma miłość przetrwa świat.* Spencerowi udało się przebrnąć przez cały wiersz Roberta Burnsa, choć niewłaściwie wymówił niektóre słowa i już po pierwszej strofie stracił sporą część widowni. Betty uśmiechała się tak wytrwale, że aż bolała ją twarz. Kiedy zobaczyła, że jej matka płacze, również się rozpłakała, choć : Robert Burns Ma miłość jest jak róży krew, Z wierszy szkockich, przeł. Zofia Kierszys. 63 właściwie nie wiedziała dlaczego. Ten wiersz nie podobał się jej aż tak bardzo, ale matka upierała się, że to tradycja Warrenów, bo jej ojciec, który był w jednej czwartej Szkotem i odgrażał się, że założy na wesele kilt, recytował to na ich weselu. Warrenowie wiedzieli, jak wydać świetne przyjęcie. Wszystko było pierwszorzędne: lokalizacja, jedzenie, zespół, lista gości. Parkiet zapełniały dziesiątki uroczych par: piękne dziewczęta ze znakomitych domów, przystojni młodzi mężczyźni ze świetnymi perspektywami, ich rodzice i dziadkowie, którzy uważali, że pieniądze i władza są czymś, co im się po prostu należy. - Rodzice mówią, że moja przyszłość jest tuż za horyzontem - rzekł Charlie Stewart do Connie. Wywijał nią po parkiecie i tak ją wychylał do tyłu, że prawie dotknęła głową podłogi. - Powiedz im, że horyzont to wyimaginowana linia, która się oddala, w miarę jak się do niej zbliżasz. - Connie chichotała zadyszana, kiedy wkręcała się z powrotem w jego ramiona. Charlie roześmiał się, a kiedy muzyka się skończyła, oboje bili brawo. - Dziękuję - powiedziała Connie. - Naprawdę dobrze się bawiłam. - Czyżbyś chciała mnie spławić? - Nie, oczywiście że nie. - Nigdy by się nie pozbyła chłopaka takiego jak Charlie. - Myślałam, że... no wiesz, że... już skończyłeś ze mną. Zespół zaczął grać nową piosenkę, tym razem You Belong To Me. Charlie patrzył na nią zdezorientowany, jak mały chłopiec, który stracił pluszowego misia. - Dlaczego tak myślisz? - Betty powiedziała... - Connie zmusiła się do dokończenia: - Po prostu nie chcę wykorzystywać sytuacji. Wiem, że chodzi tylko o przysługę. - Wyświadczyła przysługę mnie, nie tobie. - Charlie objął ją i pocałował w usta, najpierw delikatnie, a potem tak, jakby naprawdę mówił szczerze. Później tańczyli i przytulał ją tak mocno, że już mocniej by się chyba nie dało. Tańczyli tak ciasno objęci, że Connie nie zauważyła, kiedy obok nich przeszła Katherine. Sama. Zobaczył jąnatomiast Bili, który nie mógł oderwać od niej wzroku. - Jest dla ciebie za dobra - stwierdziła Giselle, stając za nim. - Pewnie masz rację - odparł Bili. Giselle wyciągnęła ręce, zapraszając do tańca. - Ja też jestem dla ciebie za dobra, ale mam mniejsze wymagania. 64 - Myślałem, że załatwiliśmy już wszystko wiosną, Giselle - powiedział, ale już miał ją w ramionach i tańczyli. Przysunęła się bliżej, wtulając w niego. - W takim razie nie powinieneś sypiać ze mną przez lato. Katherine oszczędziła sobie widoku, jak Bili i Giselle odnawiają przyjaźń. Skupiła się na szukaniu Nancy, którą w końcu wytropiła przy barze. Zespół grał How Much Is That Doggie in the Window. Ale ani Nancy nie robiła chórków, ani Katherine się nie śmiała, kiedy znalazła przyjaciółkę leżącą bezwładnie na barze, przed opróżnioną do połowy szklaneczką whisky. - Jesteś gotowa? - Katherine chwyciła Nancy za ramiona, usiłując pomóc jej wstać ze stołka. Nancy strząsnęła jej ręce i powiedziała niewyraźnie: - Chcesz usłyszeć coś zabawnego? Lenny wcale nie umarł, formalnie rzecz biorąc. Samochód Nancy został odprowadzony przez obsługę na parking. Katherine musiała jakoś wyciągnąć ją na zewnątrz i zapakować do auta. - Dobra, idziemy. - Przekręciła stołek o sto osiemdziesiąt stopni i teraz Nancy była zwrócona do niej twarzą. - Ożenił się - wyznała Nancy, opadając plecami na bar. - Ma dzieci i kredyt hipoteczny. A to wszystko powinno być moje - czknęła i uśmiechnęła się krzywo do Katherine. - Oprócz żony. - Wiem. Chodźmy - powiedziała Katherine spokojnym, pocieszającym głosem, jakby przemawiała do małego dziecka. Podniosła z baru małą torebkę wieczorową. - To twoje? Nie czekając na odpowiedź, chwyciła torebkę i wzięła Nancy pod ramię, żeby pomóc jej wstać. - Zostaw mnie w spokoju! - krzyknęła Nancy. Stojący w pobliżu goście obejrzeli się, żeby zobaczyć, kto jest sprawcą tego zamieszania. Nancy była nieświadoma, że znalazła się w centrum uwagi. - Wcale nie wyglądasz jak on, ty brzydalu! Nie mógłbyś nawet czyścić mu butów! - wrzeszczała na młodego barmana, który obsługiwał ją przez cały wieczór. - Nancy, przestań - powiedziała Katherine stanowczo. Nancy próbowała wstać, ale potknęła się i upadła na kolana. - Miało być zupełnie inaczej - zaszlochała. Spojrzała z wściekłością na barmana. - Miałeś wybrać mnie. Głośno płakała. Katherine objęła ją ramieniem i pogłaskała po policzku. Z trudem wstrzymywała łzy. - Wiem, skarbie - powiedziała, kołysząc Nancy. - Wiem. 5 - Uśmiech Mony Lizy 65 Rozdział 6 najomy znajomego miał małą galerię w dzielnicy magazynów, nie- daleko bostońskiego portu. Katherine spędziła tam kilka błogich godzin, rozmawiając o sztuce i całym tym biznesie z właścicielem, Joem 0'Neilem, wielbicielem Jacksona Pollocka, który nawet odwiedził swojego mistrza w jego domu na Long Island. - Facet jest geniuszem - mówił O'Neil. - Pije jak smok, ale jest prawdziwym geniuszem. - Potem poczęstował Katherine kolejnym kieliszkiem taniego czerwonego wina, którym się raczył przez całe popołudnie, i powiedział, że może przyprowadzić swoje studentki, kiedy tylko zechce. - Pokażmy tym laluniom z Wellesley przyszłość sztuki w dwudziestym wieku. Katherine nie zwlekała długo ze skorzystaniem z jego zaproszenia. Chciała by jej studentki doświadczyły ekspresjonizmu abstrakcyjnego w prostym, surowym otoczeniu, a nie sztywnej, podniosłej muzealnej atmosferze. Tego ranka, kiedy wybrały się na wycieczkę, padał zimny listopadowy deszcz. Szare niebo i zimny wiatr znad wody jeszcze bardziej potęgowały wrażenie, że zmierzają na nieznane terytorium. Nawet te dziewczęta, które wychowały się w Bostonie, nigdy nie ośmieliły się zapuścić do tej części miasta. Ulica była wybrukowana oryginalną dziewiętnastowieczną kostką; miasto jeszcze nie zagospodarowało tej okolicy. Po obu stronach ulicy stały sznury olbrzymich ciężarówek. Kierowcy wyciągający ciężkie kartony i pudła z towarami gapili się otwarcie na Katherine i jej świtę elegancko ubranych młodych kobiet, które ostrożnie przemieszczały się błotnistymi ulicami. Kobiety te były równie nie na miejscu w tej surowej, robotniczej dzielnicy, jak stado mew pośrodku pola kukurydzy w Iowa. Cała grupa - oprócz Betty, która ciągle przeżywała swój miesiąc miodowy - wcisnęła się do windy towarowej, dołączając do kobiety z wózkiem wyładowanym kawą, herbatą, kanapkami z serem i szynką oraz ciastkami. - Kiedyś śniło mi się coś takiego - powiedziała Connie, kiedy winda ze skrzypem wjeżdżała na czwarte piętro, gdzie znajdowała się galeria. -Ten sen nie skończył się dobrze. Galeria była kiedyś zakładem kaletniczym, którego właściciel zbankrutował; na drzwiach ciągle widniało jego nazwisko: Dirnfeld, Wyroby 66 Skórzane. W drewnianych skrzyniach znajdowały się niedawno dostarczone płótna. W jednym kącie stało wyposażenie zakładu, frezarki i wytłaczarki, obok sterty skórzanych pasów i łańcuchów. Wszystko to Joe nabył od Dirnfelda razem z całym zakładem. Katherine go uściskała. - Wielkie dzięki. Równy z ciebie gość. Dziewczyny gapiły się na niego; Joe miał na sobie czarny T-shirt, obcisłe czarne dżinsy i czarne wysokie trampki. - Uwaga, moja droga - powiedział. - Oto i on. Wskazał na drugą stronę pomieszczenia, gdzie czekał na powieszenie ogromny obraz; płótno było pokryte plamami czarnej i białej farby, które wydawały się rzucone przypadkowo, bez żadnej spójności czy formy. Giselle wpatrywała się w obraz. - To Jackson Pollock? - Naprawdę? - zdziwiła się Susan. - Ale o co w tym chodzi? - zapytała Joan. - To tylko plamy farby. Connie patrzyła na obraz z niedowierzaniem. - Właśnie zaczynałam się przyzwyczajać do myśli, że zarobaczona padlina to też sztuka. A teraz to? - Proszę, niech pani powie, że nie będziemy musiały o tym pisać! -błagała Susan. Katherine usiłowała ukryć swoje rozdrażnienie. - Zróbcie coś dla mnie. I dla siebie. Przestańcie gadać i po prostu patrzcie. Nie musi się wam podobać, nie będziecie musiały o tym pisać, wymagam od was tylko, żebyście się nad tym zastanowiły. To jedyne zadanie na dziś. Kiedy skończycie, możecie wyjść. Susan ruszyła prosto do windy. Nacisnęła guzik i niecierpliwie przestę-powała z nogi na nogę, czekając, aż winda przyjedzie. Kilka innych dziewczyn poszło w jej ślady. Ale pozostałe, niezmiernie zaciekawione, skupiły się wokół Katherine. - Co pani myśli, panno Watson? - zapytała Joan. - Myślę, że muszę postać tu przez chwilę - powiedziała Katherine. Mogłaby tak stać przez cały dzień, studiując połlockowskie zestawienie światła i cienia, płaszczyzny i głębi. Jego wizja była zbyt nowa, zbyt surowa, by można ją było jakoś sklasyfikować czy zdefiniować. Czysty, prosty geniusz. Jako nauczycielka powinna przekazać swoim uczenni-com znaczenie tej pracy. Ale nie wiedziała, jakich słów użyć, by studentki zrozumiały, że Pollock zmienia oblicze nowoczesnej sztuki. Dziewczęta musiały dostrzec tę prawdę same, albo i nie, jeśli nie będą gotowe, żeby otworzyć oczy. 67 - Mogę postać z panią? - zapytała Joan tak cicho, jakby była w kościele. - Ja też - powiedziała Giselle. Katherine odwróciła się do Connie, która z drugiego końca sali patrzyła przez zmrużone powieki na obraz. - A ty, Connie? Co powiesz? Connie uśmiechnęła się szeroko. - Dzięki Bogu nie ma tu Betty. Connie uczyła się gry na wiolonczeli od dziewiątego roku życia. Jej rodzice myśleli, że pewnie z tego wyrośnie, ale stało się zupełnie coś przeciwnego; Connie coraz bardziej poświęcała się grze na swoim instrumencie. Nikt nigdy nie musiał jej przypominać o ćwiczeniach; godziny ćwiczeń w samotności należały do najszczęśliwszych w jej życiu. Potrzebny jej był tylko pusty pokój, krzesło, smyczek no i wiolonczela między nogami. Kiedy przeciągała smyczkiem po strunach, przenosiła się w swój prywatny świat, gdzie nikt nie mógł jej przeszkodzić ani oderwać od gry. Dlatego też, kiedy kończyła grać Whatll I Do? Irvinga Berlina, swoją ulubioną piosenkę, była kompletnie zdezorientowana, jakby gwałtownie się obudziła z głębokiego snu, słysząc oklaski z końca skądinąd pustego pokoju. Źródło oklasków było równie zaskakujące. - Skąd się wziąłeś? - zapytała Charliego Stewarta. - Z Marsa - powiedział z szerokim uśmiechem, idąc w jej stronę. - Co za zbieg okoliczności - powiedziała, próbując się uspokoić. - Donegal wpadł, żeby zobaczyć się z Joan. Skorzystałem z okazji. Nie mogła się powstrzymać. Musiała zapytać. - Dlaczego? Podszedł do niej i nachylił się. - Żebym mógł zrobić to. Zapomniała o oddechu, kiedy dotknął ustami jej warg. Jego skóra pachniała oceaniczną świeżością, jak listopadowe wiatry i mgły. Ich pocałunek trwał całą wieczność, ale i tak nie dość długo. Kiedy rozdzielili się, zapatrzyła się w jego niebieskie oczy, widząc w nich odbicie własnych uczuć. Ale była też przestraszona. Nie chciała się tak bardzo angażować. Charlie zabrał ją na wesele, wyświadczając przysługę Betty i Spencerowi, ale ona nie chciała stracić serca dla przyjaciela Spencera Jonesa. Charlie pogładził ją po głowie, wbił dłonie w kieszenie i wyszedł bez słowa pożegnania. Connie natychmiast zalała się łzami - łzami szczę- 68 ścia, strachu i zdumienia. A przede wszystkim niedowierzania. Co taki facet jak Charlie mógł w niej widzieć? Niespodziewanie dla Katherine nastały ferie świąteczne. Najpierw były egzaminy, które trzeba było załatwić przed końcem semestru. Potem musiała kupić prezenty dla Paula i paru przyjaciół z Los Angeles, a także dla Nancy, Billa i kilkorga nowych przyjaciół z Wellesley. Zanim się obejrzała, dziewczęta już pakowały się do wyjazdu, a ona nie miała żadnych planów. Nancy usiłowała ją namówić, żeby spędziła Boże Narodzenie w Dux-bury z jej rodziną, ale Katherine grzecznie odmówiła. Była w Duxbury z okazji Święta Dziękczynienia i nie chciała się znowu narzucać. W każdym razie tak powiedziała Nancy. Prawda była taka, że krewni Nancy, choć sympatyczni, byli jednocześnie tak oficjalni i powściągliwi, że Katherine nie czuła się z nimi dobrze. Perspektywa samotnej Gwiazdki bez choinki i innych świątecznych atrybutów była mniej przygnębiająca od Bożego Narodzenia z Abbeyami, dla których święta zdawały się nie mieć znaczenia, a oni nie byli ze sobąjakoś specjalnie związani. Parę dni przed przerwą świąteczną Katherine szła właśnie na skróty przez budynek administracji, kiedy rektor Carr klepnęła ją w ramię. - Masz chwilę? Chodź ze mną. Katherine uśmiechnęła się. Musiałoby się chyba palić, żeby mogła odmówić pani rektor. - Jedziesz na święta do domu? - zapytała rektor Carr. Katherine pokręciła przecząco głową. - Za daleko, co? - Za drogo. Poza tym nigdy nie spędzałam Bożego Narodzenia w Nowej Anglii. - Katherine zatrzymała się przed drzwiami, żeby naciągnąć rękawiczki. Rektor Carr roześmiała się. - Czyli tutejsza pogoda cię nie odstraszyła? - Bardzo mi się tu podoba - powiedziała Katherine bez wahania. - Dlaczego? Katherine zerknęła z ukosa na rektor Carr. Dziwne pytanie, jedno z tych, na które czuła się w obowiązku odpowiedzieć. - Dlaczego mi się tu podoba? Podoba i tyle. Uwielbiam te dziewczyny. Uwielbiam je uczyć. Wyszły na dwór. Było przejmująco zimno. Niebo było szare, wiał ostry wiatr. Katherine zadrżała i szczelniej owinęła szyję szalikiem. 69 - Miałam kilka telefonów odnośnie twoich metod nauczania - powiedziała rektor Carr. - Są dość niekonwencjonalne jak na Wellesley. Jesteśmy tradycjonalistami. - Tak, wiem - przytaknęła Katherine, usiłując ukryć, że ta informacja nią wstrząsnęła. Czuła się jak w pułapce. Nie odebrała żadnych sygnałów od doktora Stauntona, więc naiwnie założyła, że dokonane przez nią zmiany w programie nauczania zostały zaakceptowane. Rektor Carr pozdrowiła skinieniem głowy grupę przechodzących obok studentek. - Jeśli chcesz pozostać... - To pytanie? - Katherine usłyszała w swoim głosie drżenie. - Dyskutowaliśmy o tym. - O mnie? O tym, czy mnie tu zatrzymacie? - Zranione uczucia ustąpiły miejsca złości. Wyobrażała sobie rektor Carr, doktora Stauntona, matkę Betty Warren, może jeszcze innych wykładowców wydziału sztuki, jak popijają herbatę przy stole konferencyjnym, atakują jej innowacje i krytykują awangardowe podejście do historii sztuki. - W maju zostaniesz poddana formalnej ocenie. A do tego czasu trochę mniej sztuki nowoczesnej, zgoda? - Rektor Carr uśmiechnęła się do niej całkiem życzliwie, czekając na odpowiedź. Po pewnym czasie, który wydawał ciągnąć się w nieskończoność, choć zapewne nie minęło więcej niż kilka milczących sekund, pani rektor ponownie się uśmiechnęła, tym razem nie tak ciepło, i powiedziała: - Wesołych świąt. Katherine patrzyła za nią, jak idzie ścieżką, witając się ze studentkami i wykładowcami. - Wesołych - powtórzyła głośno. Myślała, że może być szczęśliwa w Wellesley. Ale nagle szczęście stało się tak niedostępne jak jakaś odległa planeta Układu Słonecznego. Nancy uparła się, żeby wydać wczesne przyjęcie świąteczne, łącznie z choinką, puddingiem figowym i grzanym jabłecznikiem. Każdy z zaproszonych musiał wyciągnąć los z nazwiskiem innego gościa, a potem zabawić się w tajemniczego Świętego Mikołaja i kupić tej osobie jakiś drobny, zabawny prezent. Tajemniczy Mikołaj Katherine wybrał dla niej zestaw „Namaluj to sam - Słoneczniki van Gogha". W wieczór poprzedzający Wigilię,kiedy w campusie pozostało niewiele osób, usiadła przy biurku ze swoim zestawem i dała się ponieść potężnym, zawirowanym emocjom właściwym dla sztuki. W jej głowie narodził się pomysł - ustawiła małe płót- no, wyciągnęła farby i zabrała się do pracy, próbując stworzyć reprodukcję. Rozległo się pukanie do drzwi i do środka wetknęła gło\vę Nancy. - Zgadnij, kto dostanie wcześniejszy prezent gwiazdkovvy? - Uśmiech na jej twarzy zbladł, kiedy zauważyła bałagan. - Jak możesz tak żyć? -zapytała. Katherine rozejrzała się wokół. - Jak? - zapytała niewzruszona. Drzwi otworzyły się szerzej. Przez chwilę Katherine rriyślała, że ma halucynacje. - Hej, ty! - powiedział Paul. - Hej! - Katherine zerwała się na równe nogi i rzuciła z piskiem w jego stronę. - Będziemy musieli zaczekać, aż tu trochę posprzątasz; _ stwierdziła Nancy, udając, że wyciąga Paula z powrotem na korytarz. - Za naszego życia? - roześmiał się Paul. - To się nie doczekamy. Chodź tu, moja piękna. Wziął ją w ramiona i złożył na jej ustach pocałunek, który Jriówił wszystko o długich dniach i nocach, kiedy za nią tęsknił. Nancy nie mogła oderwać od nich wzroku, zupełnie jakby nigdy wcześniej nie widziała dwojga całujących się ludzi. Potem, nagl^ zakłopotana, wycofała się na paluszkach z pokoju i cicho zamknęła Za sobą drzwi, pozwalając im w spokoju na nowo się odnaleźć. Minęło sporo czasu, zanim Katherine zdała sobie spravvę; że robi się późno, a Paul przypomniał sobie, że jest bez obiadu. Wyszli w ciemną noc i ruszyli do Blue Ship na hamburgery i piwo. Chciał ją zapytać o tyle rzeczy, a ona miała mu tyle do opowiedzenia na temat spraw, które mógł zrozumieć o wiele lepiej niż ktokolwiek z jej przyjaciół w Wellesley. - Pamiętasz, jak u nas w Los Angeles było po kilkuset studentów na wykładach? - powiedziała. - Miejsca stojące, wszyscy stłQCZenj? Paul skinął głową. Katherine ciągle narzekała na tłok. - Cóż, a tu jest może ze dwadzieścia dziewczyn. - Szkoła dla uprzywilejowanych. - Wzruszył ramionami. - Ale nadal ci się podoba, co? - Poznajesz je bliżej. Czy tego chcesz, czy nie. - Spojrzała na niego w świetle ulicznej latarni. - Hej, sinieją ci usta. — Paul nie był przygotowany na zimę w Massachusetts. Rozpięła swój płaszcz i owinęła wokół niego. - Chodź, ogrzejesz się. 7! Spleceni pod jej płaszczem weszli pospiesznie do Blue Ship. Żadne z nich nie zauważyło Giselle skrytej w cieniu, która trzęsąc się z zimna, paliła papierosa. Ale ona ich zobaczyła, tak samo jak Billa, który podjechał pod tawernę. Czekała na niego. - Bili?! - zawołała, kiedy wysiadł z samochodu. Bili pomyślał dwa razy, zanim odpowiedział. Nie widział jej, skrytej w mroku. - Co ty tu robisz? - Zamarzam. - Roześmiała się, ale nie było w tym wesołości. Bili potrząsnął głową. - Jezu, czy to się kiedykolwiek skończy? Rozstaliśmy się, Giselle. Musisz przestać za mną chodzić. Spojrzała na niego błagalnym wzrokiem. - Chcę tylko z tobą chwilę porozmawiać. Proszę. —No dobrze - dał za wygraną. - Jeden drink. A potem idziesz do domu. Zgoda? Giselle pokiwała z wdzięcznością głową i weszła za nim do środka. Potrzebna jej była tylko jeszcze jedna szansa. Paul pragnął prywatności, więc zajęli z Katherine wnękę w rogu. Nachylił się nad stolikiem i ujął jej dłoń. - Jesteś piękna - rzekł, splatając jej palce ze swoimi. - Jesteś szalony - powiedziała uszczęśliwiona. - Tęskniłem. - Ja też. - Zdała sobie sprawę, że to prawda. - Życie bez ciebie to nie życie - wyznał Paul. Katherine uciekła spojrzeniem. Kiedy uniosła wzrok, zobaczyła wchodzących do baru Billa Dunbara i Giselle. - Nie chcę przejść przez życie, nie żyjąc w pełni - mówił dalej Paul. -A ty? - Kiedy jej oczy wypełniły się łzami, Paul sięgnął do kieszeni i wyciągnął maleńkie, owinięte bibułką pudełeczko. - Tak bardzo cię kocham. Jestem nawet gotów przeprowadzić się do tej elitarnej lodowy, jeśli tylko chcesz. W pudełeczku znajdował się mały błyszczący pierścionek z brylantem. - Uczyń mnie statecznym mężczyzną- powiedział. Katherine była tak wstrząśnięta, że nie wiedziała co odpowiedzieć. - Paul... - Usiłowała ubrać myśl w słowa. - O Boże! To takie... - Dobry wieczór, panno Watson. - Giselle swym nagłym pojawieniem zburzyła tę romantyczną chwilę. 72 Katherine wpatrywała się w Giselle, nie mogąc sobie przez moment przypomnieć jej imienia. Nie dokończyła rozpoczętego zdania, bo zapomniała, co zamierzała powiedzieć. Powróciła do rzeczywistości. Obok Giselle stał Bili Dunbar. - Och, dobry wieczór. Bili Dunbar. Giselle Levy, to jest mój... - Narzeczony, od dwóch minut. - Paul podniósł się i podała Billowi rękę. - Paul Moore, miło mi. Bili wpatrywał się w Katherine. Wyglądał na równie oszołomionego jak ona przed chwilą. Giselle z kolei była rozentuzjazmowana. - Od dwóch minut? Jak romantycznie! Gratulacje! Data ślubu już ustalona? Paul uśmiechnął się szeroko. - Chyba najpierw moja przyszła żona musi złapać oddech. -Nie, ja... my jeszcze nie... nie, nie ustaliliśmy jeszcze daty. - Mózg Katherine raczej nie funkcjonował normalnie. - Siadajcie - powiedział Paul. - Wzniesiemy toast. Giselle już miała wśliznąć się za stolik, ale Bili zacisnął dłoń na jej ramieniu. -Z miłą chęcią, ale spieszymy się i... no wiecie... Ale to wspaniale. Naprawdę się cieszę waszym szczęściem. - Uścisnął Paulowi rękę. - Gratulacje, stary. Giselle, musimy iść. Giselle miała taką minę, jakby właśnie otrzymała najpiękniejszy prezent gwiazdkowy w życiu. - Wesołych świąt - powiedziała z błogim uśmiechem. -1 wszystkiego najlepszego. Katherine tak bardzo potrzebowała zaszyć się samotnie w swoim pokoju, że pobiegłaby nawet boso oblodzonymi ulicami, gdyby dzięki temu mogła szybciej dotrzeć do domu. Tłumacząc się wyczerpaniem z powodu tego całego podekscytowania, powiedziała Paulowi, że musi wyjść. Paul się zgodził. On również niecierpliwie czekał, kiedy pójdą do niej. Zimno zmusiło ich do szybkiego marszu, głównie w milczeniu, ale na razie wystarczało im, że trzymali się za ręce. Kiedy tylko weszli do domu i zrzucili wierzchnie okrycia, Paul ruszył na schody. - Nie, Paul. - Katherine dotknęła jego ręki, żeby go powstrzymać. -Obowiązują tu pewne reguły. Mężczyznom nie wolno przebywać na górze. - Daj spokój. - Był przekonany, że żartuje. 73 - Nie - powiedziała, oszołomiona swoją decyzją niemal tak samo jak on. - Dlaczego? - Zupełnie tego nie pojmował. Nie był jeszcze rozgniewany, ale już niewiele brakowało. - Bo nie czuję się swobodnie. - Jej wyjaśnienie było połowiczną prawdą i w zasadzie niczego nie wyjaśniało. Weszła do pokoju telewizyjnego i zaczęła ściągać z kanapy poduszki. - Kanapa jest rozkładana. Pościelę ci. - Co ty...? - Roześmiał się, dochodząc do wniosku, że ona stroi sobie żarty Ale kiedy pospiesznie zdjęła resztę poduszek, zrozumiał, że była absolutnie poważna. - Ty nie żartujesz. Przejechałem pięć tysięcy kilometrów, żeby cię zobaczyć, i teraz mam tu spać zupełnie sam? Katherine wyciągnęła z szaty prześcieradła i koce, rzuciła je na powstałe z kanapy łóżko i szybko wcisnęła rogi prześcieradła pod materac. Na poduszki naciągnęła poszewki. Zachowywała się jak kobieta, która obawia się, że jeśli nie wykona swojego zadania, oberwie kulkę w głowę. - Możesz przestać? - Paul wyrwał jej poduszkę i cisnął na łóżko. -Oderwij się na moment od tego, co robisz, i powiedz mi, co się, u licha, dzieje. Katherine podniosła poduszkę i przycisnęła do piersi. - Nie wiem. - Pokręciła głową, jakby próbowała zdusić panikę. - Czuję się, jakby życie mi umykało. Nie widzieliśmy się od trzech miesięcy i nagle mam na palcu pierścionek zaręczynowy. -1 to też sprawia, że nie czujesz się swobodnie? Katherine usiadła i potarła kark. Wolałaby, żeby ta rozmowa nie miała miejsca. Nie podobało się jej to, co miała za chwilę powiedzieć, ale zawsze była z Paulem szczera i nie zamierzała zmieniać zasad obowiązujących w ich związku. . - Kiedy ostatnio sprawdzałam, nasz pociąg zmierzał w złym kierunku - powiedziała. Paul miał tak smutnąminę i kosztowało ją wiele wysiłku, by powstrzymać się przed wzięciem go za rękę, żeby go pocieszyć. - A kiedy ostatnio sprawdzałaś? - zapytał. Minęło bardzo dużo czasu, zanim ponownie się do niej odezwał, aż wystraszyła się, że może postanowił z nią więcej nie rozmawiać. W końcu powiedział: , , -Zawsze wydaje ci się, że lepiej byłoby ci w jakimś innym miejscu, że czekają cię wielkie czyny, których nie dokonałaś, może poprowadzisz krucjatę. Ale zaczynam myśleć, że robisz to wszystko po to, by uniknąć prawdziwego życia. 74 Odwrócił się do wyjścia, a ona przestraszyła się jeszcze bardziej, że znają lepiej, niż ona zna samą siebie, i że zaraz utraci to, co w jej życiu było najlepsze. - Zaczekaj, Bili! - zawołała. - Nie odchodź. - Mam na imię Paul. - Skrzywił się, a jego głos drżał od gniewu. Wolałaby raczej się z nim pokłócić, niż patrzeć, jak bardzo go zraniła przez swoje przejęzyczenie. - Paul... nie mówię nie. Wzruszył ramionami, udając obojętność. -Nie mówisz nic. Tak naprawdę nigdy nic nie mówisz. Z okazji pierwszego Bożego Narodzenia, które obchodziła jako pani Jones, Berty włożyła całe serce w dekorowanie ich domu w Cambridge. . Pojechała na farmę drzewek w Sudbury i wybrała najwyższą, najbardziej zieloną choinkę, jaką udało się jej znaleźć. Smutne było to, że Spencer nie mógł z nią pojechać. Wyobrażała sobie, jak wybierają razem choinkę; byłaby to jedna z pierwszych ich małżeńskich tradycji. Ale Spencer niemal codziennie musiał pracować do późna w firmie prawniczej, więc pojechała sama, żeby zrobić mu niespodziankę. Na gzymsie kominka zawiesiła dwie pończochy i napełniła je całąmasą zabaweczek i śmiesznych drobiazgów. Wspięła się na stołek i powiesiła nad wejściem do salonu gałązkę jemioły. Upiekła kilka tac specjalnych świątecznych ciasteczek według przepisów, które dostała od matki, i rozstawiła po salonie, pokoju telewizyjnym, a nawet sypialni miski z czekoladowymi Mikołajami, reniferami i laskami cukierków. Błagała Spencera, żeby pomógł jej wybrać ozdoby choinkowe, ale znowu miał na głowie mnóstwo pracy. Więc kupiła część ozdób sama, a resztę, kiedy poszła na zakupy z Joan i swoją matką. Spencer był zachwycony choinką. Powiedział jej to, kiedy wrócił z biura i zobaczył już udekorowane drzewko. - Nie chciałaś, żebym ci pomógł? - zapytał. Pocałowała go i uśmiechnęła się. Nie było sensu przypominać mu, że prosiła go o pomoc, ale był zbyt zajęty. Spencer był tak zadowolony z tego, jak wygląda dom, że zaproponował, by zaprosić Joan i Tommy'ego na kolację. Betty skonsultowała się z matką w sprawie menu i zdecydowała się na udziec jagnięcy z galaretką miętową i pieczone ziemniaki. Wydawała swoją pierwszą oficjalną kolację i z tej okazji wyjęła biały obrus, porcelanę i srebra swojej babki. Spencer nie chciał wina, tylko piwo, więc poszła na kompromis i zrobiła ajerkoniak oraz babkę owocową z kremem rumowym. 75 Przyjaciele rozpływali się nad smakiem babki i ciasteczek, a dla Betty największą nagrodą za jej ciężką pracę był widok dumy malującej się na twarzy Spencera. Wróciła z kuchni z kawą i kolejną porcją ciasteczek w samą porę, żeby usłyszeć, jak Tommy mówi: - Co to za wielki sekret? Czy zaraz dowiemy się, że mały Spencer już jest w drodze? - Tommy, przestań - zbeształa go Joan. - Powiedzą nam, kiedy będą gotowi. - Spojrzała z ukosa na Spencera. - Jesteście gotowi? - Prawda, że jest śliczna? - rzucił Tommy do swoich przyjaciół. - Jesteś najśliczniejsza. Spójrzcie na tę twarz. Uwielbiam ją. Chodź tu do mnie. - Przyciągnął Joan do siebie i pocałował. Zakłopotani ich publicznym wybuchem uczuć, Betty i Spencer niezręcznie milczeli. - Nie, na razie nie będzie małego Spencera - powiedziała w końcu Betty. - Ale duży Spencer został właśnie młodszym wspólnikiem. -Najwyższy czas! - Tommy wyciągnął rękę przez stół, żeby uścisnąć dłoń przyjaciela. - A do tego dochodzi znacząca podwyżka! - ogłosiła dumnie Betty. Spencer spojrzał na żonę z dezaprobatą. -Betty! -zbeształją. Betty czuła, że się czerwieni. Nie cierpiała, kiedy Spencer jąkrytykował. - Chyba mogę o tym powiedzieć Joan i Tommy'emu, prawda? W każdym razie to spora podwyżka, więc może niedługo powiększy się nam rodzina. - Zaczęła sprzątać ze stołu. - Może pójdziecie, chłopcy, na cygara do saloniku, a my z Joan pozmywamy? - Pomogę ci - zaoferowała się Joan, zbierając kieliszki. Spencer i Tommy przeszli przez hol do saloniku, zostawiając dziewczyny, żeby zajęły się sprzątaniem. Joan ruszyła za Betty do kuchni. - Spójrz na to! - powiedziała Betty, wchodząc do zabudowanego ganku. Wskazała nowiutką pralkę i suszarkę. - Ta-da! - wykrzyknęła. Joan delikatnie pogłaskała wierzch pralki. - Piękna. Szczęściara z ciebie. Masz wszystko, o czym zawsze marzyłyśmy. - Ty też będziesz m iała - zapewn iła j ą Betty. ( Joan przez chwilę milczała. Potem powiedziała: - Znam pewien sekret. Obiecujesz, że nie wypaplasz? Nikomu? Oczy Betty rozszerzyły się z zaciekawienia. Zrobiła znak krzyża na sercu; był to gest, którego używały od dzieciństwa, zobowiązując się do zachowania absolutnej dyskrecji. 76 Joan zamknęła drzwi kuchni i zniżyła głos. - Dostałam się wcześniej na prawo w Yałe. - Co takiego?! Po co? Przecież nie chcesz być prawnikiem! Joan przykryła dłonią usta Betty. - Cicho. Może chcę. Betty była wstrząśnięta. - Nie zmienisz kremu do twarzy, dopóki nie zapytasz mnie o zdanie, a złożyłaś podanie o przyjęcie na prawo? - Tak dla jaj - powiedziała zmieszana Joan. - Nie sądziłyśmy, że się dostanę. - Nie sądziłyśmy? - Panna Watson. Praktycznie to ona wypełniła mój wniosek. - Joan wyjaśniła, że Katherine nie tylko zdobyła potajemnie formularze, ale też służyła jej nieocenionymi radami, jak je wypełnić. - Chyba żartujesz! - Betty była tak poruszona, że porwała z talerza z ciasteczkami piernikowego ludzika i odgryzła mu głowę. - Kto dał jej do tego prawo! Ty wychodzisz za mąż! Joan pomachała jej przed oczami swoją lewą dłonią. - Po pierwsze, nie mam na palcu pierścionka. Po drugie, jedno nie przeszkadza drugiemu. Dwa kolejne kęsy i piernikowy ludzik stracił nogi. - A co na to Tommy? - zapytała Betty. - Nic o tym nie wie. Nikt nie wie. Betty przełknęła resztę piernika. - Nawet ona? - Nikt! - zapewniła Joan swoją najlepszą przyjaciółkę. - Joan! - krzyknął z saloniku Tommy. - Betty! Możecie przynieść jeszcze kawy? Betty chwyciła z kuchenki dzbanek i postawiła go na tacy, na której przygotowała już wcześniej filiżanki i spodeczki. Dodała kolejny talerz z ciasteczkami. - Jesteś o włos, żeby osiągnąć, o czym zawsze marzyłaś - powiedziała surowo, otwierając nogą drzwi. -1 o włos, żeby to stracić. Joan położyła palec na ustach, przypominając jej o złożonej obietnicy. Betty przewróciła oczami, ale kiwnęła głową. Przyrzekła dochować tajemnicy i nie zamierzała złamać danego słowa. Weszła do saloniku, wcześniej przybierając swój najcieplejszy uśmiech gospodyni, który zaraz zniknął, kiedy zobaczyła na podłodze torbę podróżną. - Właśnie do mnie dzwonili - rzekł Spencer. - Potrzebują mnie jutro w Nowym Jorku. 77 Najpierw Joan i jej niedorzeczne rewelacje, a teraz Spencer ją opuszczał, rujnując pierwszą wydaną przez nią kolację. Tego było za wiele dla Betty. - Ale są tu Joan i Tommy. Nie mógłbyś wyjechać rano? - zapytała, walcząc ze łzami. Spencer pokręcił głową, zarzucając płaszcz i chwytając kapelusz. - Spóźniłbym się na spotkanie. Przykro mi, moi drodzy. Możemy nadrobić to innym razem? - Jasne, stary - odparł Tommy. - Zobaczymy się po Nowym Roku. Weseli i szczęśliwi. - Spencer przesłał Joan buziaka i klepnął Tommy'ego w plecy. Przelotnie cmoknął Betty w policzek. - Zadzwonię do ciebie rano - obiecał, a potem wyszedł. Pomiędzy Bożym Narodzeniem i Nowym Rokiem z Kanady nadciągnęło nagłe ochłodzenie. Niebo zasnuło się chmurami, przybierając szarą barwę. Niezależnie od tego ile miała na sobie warstw ubrań, Katherine nie mogła się rozgrzać. Podkręciła ogrzewanie w pokoju, kuliła się pod kocami, ale była przemarznięta do szpiku kości i marzyła o słońcu. Katowała się wspomnieniami o Gwiazdce w Los Angeles: błękitne niebo, pachnące drzewa eukaliptusowe, w oceanie woda o temperaturze dwudziestu stopni. Postanawiając sobie, że nie spędzi całego tygodnia w łóżku, naciągnęła wełnianąbieliznę i kozaki, i wyszła na szybki spacer po campusie. Wokół nie było żywej duszy, oprócz miejscowego gliniarza i pana złotej rączki. Kiedy zęby zaczęły jej szczękać z zimna, poszła do biblioteki, próbując zapomnieć między półkami o całym świecie. Już prawie się rozgrzała, kiedy dostrzegła między regałami Billa, zaledwie parę metrów dalej. Schyliła się, żeby jej nie zobaczył. Jak tylko zniknął z pola widzenia, zaczęła się zastanawiać, dlaczego stara się go unikać, a jednocześnie chce, by do niej zadzwonił i zaprosił na drinka. Nancy wyjechała, obsługa uczelnianej stołówki była na urlopie, więc jeśli Katherine chciała jeść, musiała radzić sobie sama. Odkryła tanią restaurację ze smacznymi burgerami i tam jadała śniadania i obiady. Ale postrzępione, niechlujne dekoracje świąteczne i źle nagrane kolędy, wpływały na nią bardziej przygnębiające niż samotne zajadanie się we własnej sypialni czekoladą, popcornem i krakersami z masłem orzechowym. Tuż przed Sylwestrem śnieżyca przywiała zaspy śniegu; wiały potężne wiatry, a temperatura jeszcze spadła. Po wielu godzinach spędzonych na czytaniu, spaniu i obserwowaniu, jak za oknem wirują olbrzymie płatki 78 śniegu, Katherine zahaczyła dno w słoiku z masłem orzechowym. Czując, że aż jej skrzypi w stawach z braku ruchu, ubrała się jak na arktyczną ekspedycję i wywlokła z domu na burzę śnieżną, żeby uzupełnić zapasy. Śnieg był głębszy, niż się spodziewała, a wiatr smagał ją szalikiem po twarzy. Przez moment zdezorientowana, straciła równowagę i wylądowała w zaspie. Po kolana w śniegu, uniosła wzrok na szare, ołowiane niebo i krzyknęła: - Gdzie się podziewasz?! Strażnik z campusu, przydzielony do beznadziejnego zadania, jakim było odśnieżanie chodników, ruszył powłócząc nogami, żeby jej pomóc. Przyglądał się uważnie jej twarzy: kim była ta krzycząca wariatka? - Przepraszam - powiedziała, kiedy pomagał jej wstać. - Mówiłam do słońca. Czy jeszcze kiedykolwiek w Massachusetts zaświeci słońce? Rozdział 7 | nieg ciągle padał, kiedy w styczniu do campusu powróciły studentki. \*D Spragniona słońca w jakiejkolwiek formie i zainspirowana podarunkiem swojego tajemniczego Mikołaja, Katherine postanowiła zacząć drugi semestr dyskusją na temat van Gogha. A dla odmiany zdecydowała się prowadzić zajęcia w swoim gabinecie. Uniosła wielki album, otworzyła na stronie z reprodukcjąjednego z najsłynniejszych dzieł van Gogha i poprosiła Joan o przeczytanie podpisu. - Słoneczniki, Vincent van Gogh, tysiąc osiemset osiemdziesiąty ósmy. - Malował to, co czuł, nie to, co widział - powiedziała Katherine. Odwróciła stronę, pokazując kolejną rycinę, Gwiaździstą noc, i dała dziewczętom czas, żeby się uważnie przyjrzały. Potem mówiła dalej: - Ale ludzie nie mogli tego zrozumieć. Dla nich było to prymitywne i dziecinne. Minęły całe lata, zanim doceniono jego technikę. Przyjrzyjcie się uważniej. Pociągnięcia pędzla sprawiają, że wydaje się, jakby nocne niebo się poruszało. Przeszła do następnej strony: Autoportret. - Mimo to za swojego życia nie sprzedał ani jednego obrazu. Spójrzcie na jego autoportret. Żadnego kamuflażu czy czarowania. Sama szczerość. A teraz, sześćdziesiąt lat później, co się z nim stało? 79 - Jest sławny?! - wykrzyknęła Giselle. - Tak sławny, że każdy może mieć reprodukcje jego dzieł. Są pocztówki... - Mamy kalendarz - powiedziała Connie. Katherine kiwnęła głową. - No właśnie. Sztukę się powiela, staje się dostępna dla mas. Ludzie już nie muszą posiadać oryginalnych obrazów van Gogha. - My mamy - szepnęła Susan. - W naszym domu w Newport. Koleżanki gapiły się na nią zdumione. - Ale jest bardzo mały - zapewniła je. - Maciupki. Katherine uniosła pudełko z zestawem „Namaluj to sam - Słoneczniki Van Gogha", jej gwiazdkowy prezent. - Sami mogą je sobie namalować. Van Gogh w pudełku, najnowsza forma masowo rozprowadzanej sztuki. Maluj po numerkach. Wręczyła pudełko Connie i zachęciła gestem do odczytania znajdującego się na nim tekstu. Connie zmieniła głos, jakby występowała w reklamie radiowej. - „Teraz każdy może być van Goghiem! To takie łatwe! Po prostu podążaj za tymi prostymi instrukcjami i po chwili znajdziesz się na najlepszej drodze, żeby zostać artystą!" Katherine wyjęła z pudełka trzy ukończone obrazki. Oparła je o tablicę. - Paradoksalne, prawda? Patrzcie, co zrobiliśmy z człowiekiem, który odmawiał podporządkowania swoich ideałów popularnym gustom, odmawiał odstąpienia od swoich artystycznych przekonań. Wsadziliśmy go do małego pudełka i zachęcamy ludzi, żeby go kopiowali. Wybór należy do was, moje panie. Możecie dostosować się do oczekiwań innych albo możecie... - Wiem. - Z tyłu gabinetu odezwał się głos. W drzwiach stała upozo-wana Betty. - Być sobą? Dziewczęta zaczęły piszczeć z podniecenia. Betty po raz ostatni była na zajęciach jeszcze przed swoim ślubem. Connie zerwała się, żeby ją uściskać. - Cudownie cię widzieć! - wykrzyknęła. - Byłabym wcześniej, ale cóż, idiotka ze mnie, bo myślałam, że zajęcia odbywają się w sali wykładowej. - Betty popatrzyła znacząco na Katherine. - Świetna fryzura, Suze. Susan rozpromieniła się. Komplement z ust Betty był niecodziennym i cennym wyróżnieniem. - Cieszę się, że panią widzę, pani Jones - powiedziała Katherine. -Myślałam już, że panią straciliśmy. 80 Betty przewróciła oczami, nie racząc odpowiedzieć. - Panują tu pewne niepisane reguły odnośnie zamężnych dziewcząt -zaczęła Connie. - Daj sobie spokój. - Betty nie widziała potrzeby udzielania jakichkolwiek wyjaśnień. Katherine była wściekła, ale mówiła spokojnie, przeglądając swoje zapiski. - Od czasu ślubu ominęło cię sześć wykładów, referat i egzamin - powiedziała. - Cóż, dzięki Bogu, załapałam się na zajęcia z malowania po numerkach. Miałam miesiąc miodowy, a potem musiałam urządzić dom. - Betty usiadła na biurku i zapytała zgromadzone studentki: - Czego ona się spodziewa? - Obecności na zajęciach - powiedziała Katherine. - Większość wykładowców przymyka oko, jeśli zamężna studentka opuści jakiś wykład czy dwa - oznajmiła Connie, starając się być pomocna. Katherine była zbulwersowana. Jak władze uczelni mogły usankcjonować tak niedorzeczny pomysł? I dlaczego same studentki chciały korzystać z takiej dyspensy? Ich rodzice płacili fortunę, żeby uczęszczały na zajęcia. Nie chciały niczego za takie pieniądze? - A może najlepiej byłoby wyjść za mąż na pierwszym roku? W ten sposób mogłybyście skończyć studia, w ogóle nie bywając w campusie. -Zastanawiała się, czy któraś z nich zrozumiała, jak idiotyczna logika kryje się pod tymi zwyczajami. - Niech pani nie lekceważy naszych tradycji tylko z powodu swoich wywrotowych poglądów - wygarnęła Betty. - A ty nie lekceważ tych zajęć tylko dlatego, że jesteś mężatką- odparła Katherine, zaciskając zęby, żeby nic więcej nie powiedzieć. - Niech mnie pani nie lekceważy tylko dlatego, że sama nie ma męża. Dziewczęta były zaszokowane. Betty była znana z przekraczania granic, ale tym razem naprawdę posunęła się za daleko. Skakały wzrokiem od nauczycielki i jej uczennicy, czekając na kolejny wolej, jakby obserwowały mecz tenisa w Forest Hills. Następny serw: Katherine Watson. Katherine aż świerzbiło, żeby dać Betty w twarz. Ale powstrzymała się. Nie miała nic do zyskania, za to wszystko do stracenia, wdając się we wzajemne obrzucanie błotem ze studentką. - Przychodź na zajęcia. Wykonuj zadania. Albo cię obleję - powiedziała, sprawiając wrażenie o wiele spokojniejszej, niż była. Betty zdjęła kapelusz i poprawiła włosy. 6 - Uśmiech Mony Lizy 81 - Jeśli mnie pani obleje, nie obędzie się bez konsekwencji. - Grozisz mi? - Katherine prawie wybuchnęła śmiechem z powodu absurdalności oświadczenia Betty. - Tylko informuję. - Zabawne - powiedziała Katherine, choć nie była ani odrobinę ubawiona. - Myślałam, że to ja mam uczyć ciebie. Katherine zamknęła swój gabinet. Był to koniec bardzo długiego dnia. Czuła się zmęczona i rozdrażniona. Nadal trwała zima, a ona marzyła o cieple i jasnym słońcu; poza tym Paul nie odezwał się do niej od dnia oświadczyn. Wysłała do niego kilka listów, które nie zostały zwrócone, co brała za dobry znak. Ale z drugiej strony Paul nie pisał ani nie dzwonił, co znaczyło, że nadal jest zły i czuje się zraniony jej odrzuceniem. Nie żałowała niczego, co zrobiła czy powiedziała tamtego wieczoru. Kochała Paula. Nie wyobrażała sobie, że kiedyś miałoby się to zmienić, niezależnie od tego, co przyniesie życie. Ale nie była gotowa, żeby za niego wyjść. Podejrzewała, że może nigdy nie będzie. I mimo że wtedy naprawdę między nimi iskrzyło, nie chciała z nim spać. Czuła się zbyt zagubiona i rozdarta. Pomiędzy nią a Billem nic się nie wydarzyło i pewnie nigdy się nie wydarzy. Od tamtego wieczoru wymieniali jedynie przelotne pozdrowienia, przemykając w pośpiechu przez campus. Bez wątpienia myślał, że jest zaręczona. Ona jednak nie zamierzała do niego dzwonić i mówić, że jest inaczej. Wyjaśnienie było bardzo skomplikowane - tak skomplikowane, że sama tego nie rozumiała. Pomimo zmęczenia, kiedy wyszła na mroźne powietrze, ucieszyła się na widok Joan, swej ulubionej studentki. Bystra, głodna wiedzy Joan była jedną z nielicznych dziewcząt, jakie poznała w Wellesley, które zdawały się dość odważne, żeby zaryzykować. Joan wręczyła jej kopertę. Na wierzchu znajdowało się nazwisko Katherine wykaligrafowane nieskazitelnym pismem. - Co to jest? - zapytała Katherine, trzymając kopertę na dłoni, jakby chciała zważyć jej zawartość. - Każdego roku AR nominuje jednego z wykładowców i zaprasza jako swojego gościa. - Co takiego? - Kiedy już myślała, że poznała wszystkie panujące w Wellesley zwyczaje i tradycje, rytuały i ceremonie, okazywało się, że jest jeszcze coś, i w dodatku jakoś jej dotyczy. 82 - Zobaczy pani - odparła Joan. - W zaproszeniu jest wszystko, co trzebuje pani wiedzieć. po- Katherine musiała stawić się w następny czwartek o dziewiętnastej trzydzieści pod nieznanym adresem, poza campusem. Przed małym białym domkiem czekała na nią Joan. Miała na sobie spodnie przed kostkę, swój czerwony toczek seniorki i dobrany do niego rozpinany sweter z wyszytymi na prawej klapie dużymi białymi literami AR. - Adam 's Rib, Żebro Adama - rozszyfrowała skrót Joan. Katherine uśmiechnęła się, ale Joan zachowała powagę. Do Katherine dotarło, że cokolwiek się stanie, powinna przyjmować wszystko poważnie. Joan zapukała do drzwi, używając specjalnej konfiguracji uderzeń i pauz, by dać znać, że przybywa z gościem. Drzwi otworzyła Connie. Tak jak Joan, miała na sobie czerwony toczek i rozpinany sweter. - Najpierw przysięga - oznajmiła. - Niech pani podniesie obie ręce. Katherine myślała, że Connie żartuje. Ale stanowcze spojrzenie dziewczyny powiedziało jej, że to nie jest żaden dowcip. Katherine uniosła obie dłonie. - Czy przysięga pani nie zdradzić niczego, co zobaczy, usłyszy czy powącha dzisiejszego wieczoru? - zapytała Connie. - Powącha? - Katherine przyłożyła dłoń do ust, żeby ukryć uśmiech. - Ręce w górze. - Connie była twardy jak szeryf z westernu. - Tak, powącha. - Przysięgam - powiedziała uroczyście Katherine. - Proszę tu zaczekać. Katherine czuła się bardzo głupio, czekając z uniesionymi rękami przed progiem. Po paru sekundach usłyszała kakofonię głośnego śpiewu i bębnienia, istną małpią muzykę. Connie ponownie otworzyła drzwi, powiedziała Katherine, że może opuścić ręce, i wprowadziła ją do środka. Katherine rozpoznała swoje studentki - Giselle, Joan, Susan i jeszcze parę innych, które znała mniej. Wszystkie były w toczkach i rozpinanych swetrach. Brakowało jedynie Betty. Pośrodku pokoju znajdował się wielki gar z bulgoczącą cieczą, przycupnięty chwiejnie na palniku gazowym. Wystroju dopełniała kanapa, sofka dla zakochanych i wielki fotel. Giselle nabrała w filiżankę płynu z kotła i podała Katherine. - Będzie paliło tylko przez moment - zapewniła ją. Katherine zrozumiała, że to test: czy zgodzi się wypić wywar bez pytania o zawartość? Zawahała się, ale tylko przez moment. Przeżyła dość 83 pijackich imprez w college'u, by wiedzieć, że jej żołądek zniesie wszystko oprócz trutki na szczury. Wychyliła zawartość filiżanki jednym haustem. Dziewczyny nagrodziły jąoklaskami i nabrały sobie ponczu, który najwyraźniej był nieźle doprawiony alkoholem. -Na zdrowie! - Joan uniosła swoją filiżankę. Connie wlała do ponczu butelkę creme de menthe. - Alkohol jest zakazany - stwierdziła, choć było to oczywiste. - Wszystkie robimy rzeczy, które są zakazane - powiedziała Gisellle. -Teraz, skoro złożyła pani przysięgę, będziemy mogły zapytać panią, o co tylko zechcemy. - Wskazała na fotel, „gorące krzesło" dla honorowego gościa. - A więc o to chodzi? - Katherine zsumowała wszystkie części składowe: wysokoprocentowy poncz, sekretna przysięga i pokój pełen ciekawskich dziewcząt stojących u progu kobiecości. Wszystkie te składniki były zupełnie nieszkodliwe oddzielnie, ale zmieszawszy je razem, miało się gotową receptę na katastrofę. - Nie może się pani wykręcić od odpowiedzi - uprzedziła Susan dokładnie w chwili, kiedy pojawiła się Berty, jak zwykle spóźniona. - Jesteś w samą porę. Berty zmarszczyła nos, jakby wyczuła jakiś nieprzyjemny zapach. Spojrzała na Katherine. - To chyba żart. Kto ją tu zaprosił? Rzuciła się na kanapę, a pozostałe dziewczęta skupiły się wokół Katherine. - Ja pierwsza - powiedziała Joan i zadała pytanie, które nurtowało je wszystkie. - Dlaczego nie wyszła pani za mąż? - Hm. - Katherine nie miała na to prostej odpowiedzi. -Nie mam męża, bo... nie mam. Przed wojną wszystko było inaczej. Byłam zaręczona z Ho-wiem Foksem. Był pierwszym facetem, z którym tańczyłam, paliłam i z którym się upiłam. Było wiele rzeczy, które zrobiliśmy razem po raz pierwszy. Dziewczyny zachichotały. Z radością użyły swojej wyobraźni, żeby uzupełnić to, co pozostawiła niedopowiedziane. - Mieliśmy po osiemnaście lat, a ślub był zaplanowany na Boże Narodzenie czterdziestego pierwszego. Potem nastąpił atak na Pearl Harbor. I wszystko, co wcześniej wydawało się ważne, teraz nie miało już znaczenia. W styczniu Howie był już za oceanem. - To straszne! - wykrzyknęła Connie. Mogła sobie wyobrazić ten dramat: młody, przystojny żołnierz, jego osamotniona, piękna narzeczona, 84 która siedzi w domu i robi na drutach skarpety, modląc się o jego szczęśliwy powrót, a potem stało się to, co nieuniknione... Joan, jako dobrze zapowiadająca się studentka prawa, chciała znać wszystkie fakty. -Wrócił? -Tak. - Zmienił się? - zapytała Susan, tworząc własną wersję tej historii. - Ona się zmieniła - powiedziała miękko Giselle. - Spodziewał się, że wszystko będzie tak samo jak kiedyś, ale ona nie mogła do tego wrócić. Nie wiedziała jak. - Wzruszyła ramionami. - Z moimi rodzicami było tak samo. Rozwiedli się. Pierwsi w naszej dzielnicy. A to duża dzielnica. Teraz była kolej Connie. - UCLA jest w Hollywood, prawda? -Blisko. -Nie podzieli się pani z wszystkimi... no wie pani... radosną wieścią? - zapytała Giselle. - O czym ty mówisz? - zdziwiła się Susan. Jedynie wielka siła woli powstrzymała Giselle przed ogłoszeniem nowiny o zaręczynach panny Watson. Obiecała sobie, że zaczeka aż Katherine Watson pojawi się w pierścionku zaręczynowym, żeby mogła opowiedzieć dziewczynom swoją wersję tej historii. Ale panna Watson nadal zachowywała się, jakby nic się nie stało. Mogła doprowadzić człowieka do szału! - Zaręczyła się w święta - powiedziała Giselle. Dziewczyny zaniemówiły. Z kim się zaręczyła? I dlaczego one o tym nic nie wiedziały? - Przepraszam, że wypaplałam, ale to było takie romantyczne - tłumaczyła się Giselle przed Katherine. - Wpadłam na nich w Blue Ship -wyjaśniała dziewczynom. - Prawdziwy z niego przystojniak. Po chwili ciszy wybuchła burza emocji. Historia potajemnych zaręczyn była o wiele bardziej interesująca i ekscytująca niż cokolwiek innego, co dziewczyny spodziewały się usłyszeć tego wieczoru. Joan pierwsza poderwała się i zarzuciła ręce na szyję swojej ulubionej nauczycielki. Potem uściskała ją Connie, a Susan była tak podekscytowana, że nie mogła przestać piszczeć. Giselle chwyciła kilka filiżanek i napełniła je ponczem. Teraz naprawdę było co świętować. Jedynie Bet-ty trzymała się na dystans, z kwaśną miną odmawiając przyłączenia się do wspólnego świętowania. - Tak, przystojniak z niego - powiedziała Katherine, czerwieniąc się. -To prawda. I jest wolny. 85 - Co?! - wykrzyknęła Joan, a inne chórkiem podchwyciły ten okrzyk. - Nie każdy związek da się uwieńczyć małżeństwem. - Zabrzmiało to wymijająco, ale Katherine nie mogłaby wymyślić chyba już bliższego prawdzie wyjaśnienia. Jak inaczej mogła wyjaśnić coś, czego sama nie rozumiała? - Jak z profesorem Dunbarem - powiedziała Betty. - To czysty romans, prawda? - Posłała Katherine piorunujące spojrzenie, żeby nie śmiała zaprzeczać prawdzie. Panna Watson była wichrzycie lką. Ktoś musiał ją zdemaskować, naświetlić jej wywrotowe poglądy. - Co takiego? - zdziwiła się Katherine. - Nie będzie pani pierwsza - powiedziała Betty. - Przymknij się! - wykrzyknęła Giselle, której również się nie podobał się kierunek w jakim zmierzała ta rozmowa. Betty wskazała na Katherine. - Ona sama zachęcała nas, żeby mówić to, co się myśli. Nie jest pani zwolenniczką chowania głowy w piasek, prawda panno Watson? - Masz rację - zgodziła się Katherine. - Lecz jestem też zwolenniczką dobrych manier. Dla ciebie jednak zrobię wyjątek. Tak właśnie powinniśmy traktować zamężne studentki, prawda, Betty? Nie. Nie mam romansu z profesorem Dunbarem. Następne? - Ale miała pani romans z Williamem Holdenem? - zapytała Connie. - Connie! - zbeształa ją Joan. - Co? - Connie gwałtownym gestem wskazała na Betty. - Ona zapytała o Billa Dunbara. Katherine płonęła na twarzy. - Nie mogę uwierzyć, że to ciągnie się za mną przez cały kraj! - zaśmiała się słabo. Connie potraktowała jej wypowiedź jako potwierdzenie. - O, a więc to prawda! Dziewczęta śmiały się i klaskały, jedynie Betty nie była rozbawiona. - Nie będzie pani żałować, że nigdy nie wyszła za mąż? - zapytała, koncentrując się na kwestii, która -jąk się jej wydawało - była słabym punktem jej nauczycielki. - Ciągle jest jeszcze czas - powiedziała z nadzieją Joan. Katherine roześmiała się. - Mam nadzieję i zakładam, że kiedyś wyjdę za mąż. Po prostu nie zamierzam podporządkować temu całego życia. -1 my też nie powinnyśmy? - Głos Betty ociekał sarkazmem. Katherine była zdziwiona jej wrogością. - Nigdy tego nie powiedziałam. 86 - Powiedziała pani. W każdym razie Joan tak mi mówiła. - Co ty opowiadasz? - Joan spojrzała z wściekłością na przyjaciółkę. - Wiedziała, że ty i Tommy byliście o krok od zaręczyn. A mimo to praktycznie wypełniła twoje podanie na prawo? - Nie powiedziałam tak - warknęła Joan. - Ubiegasz się o przyjęcie na prawo? - zapytała Susan z takim niedowierzaniem, jakby Joan właśnie oświadczyła, że zamierza kandydować na prezydenta Stanów Zjednoczonych. - Przyjęli ją - dodała Betty. Joan skrzywiła się. Betty przyrzekła dochować tajemnicy, a mimo to beztrosko zdradziła jej zaufanie. - Dostałaś się? - zapytała Katherine. - Teraz musi tylko wymyślić, w jaki sposób zawiadomi o tym Tom-my'ego - powiedziała złośliwie Betty. Katherine była tak wściekła, że nie mogła powstrzymać się przed głośnym wyrażeniem swoich myśli. - Może ją w tym wyręczysz, Betty? Zdaje się, że świetnie ci idzie pakowanie nosa w cudze sprawy. - Zabawne - drwiła Betty. - To właśnie mówią o pani. - Doprawdy? - Katherine wybuchnęła wymuszonym śmiechem, ale przycinek Betty jej dopiekł. Od samego początku Betty nieugięcie opierała się przekonaniu Katherine, że po skończeniu college'u można robić coś jeszcze poza wyjściem za mąż i rodzeniem dzieci. Katherine było jej żal: dziewczyna została tak zaprogramowana przez matkę, by powielić model jej życia, że nie była w stanie znaleźć własnej drogi. Ale potrafiła być również okrutna i niebezpieczna. Jej obciążający artykuł kosztował Amandę utratę pracy. Betty w pewnym sensie wyrażała ducha ich czasów. Kraj był wewnętrznie rozdarty. W Waszyngtonie Joe McCarthy znajdował komunistów za każdym drzewem, domagając się ich głów. Katherine na własne oczy widziała zamęt, jaki McCarthy i jego poplecznicy poczynili w Los Angeles, gdzie szanowani aktorzy byli kelnerami, a doświadczeni scenarzyści musieli używać pseudonimów, żeby sprzedać swoje scenariusze. W tych czasach, aby zrujnować komuś życie, wystarczyło wycelować w niego oskarżająco palcem. Wydawało się, że Betty obrała Katherine za swój kolejny cel. Katherine chciała opuścić Wellesley na własnych warunkach, a nie dlatego, że ktoś nie zgadzał się z jej poglądami. A jeśli - Katherine musiała zmusić się, żeby rozważyć taką możliwość - w oskarżeniu Betty kryło się ziarnko prawdy? Może za bardzo wtrąca się w życie swoich studentek? I czy to mogła być prawda, że inni ludzie, 87 których Katherine szanowała i lubiła, zgadzali się z Betty co do jej zbytniego zaangażowania? Rozejrzała się po twarzach dziewcząt, które z przejęciem czekały na jej odpowiedź. Zobaczyła w nich taki potencjał... Gdyby tylko miały odwagę wykorzystać swoje możliwości. Ale ich jedynym celem była obrączka na palcu i mąż, któiy sprawi, że ich marzenia się spełnią. Osuszyła swoją filiżankę z ponczem i podniosła się, kierując do wyjścia. Uważnie z tymi marzeniami, pomyślała. Granica pomiędzy marzeniem a koszmarem jest często cienka jak lina, na której balansuje akrobata. Jako naczelna „The Daily Wellesley", Berty miała w zasadzie wolną rękę co do treści artykułu wstępnego i tak się dodatkowo składało, że reportażystka była jednąz jej najbliższych przyjaciółek. Nie sprawiło jej zatem dużo kłopotu przekonanie Gigi do artykułu na temat uroków małżeńskiego życia, na przykładzie związku Betty i Spencera. A ponieważ stanowili tak uroczą parę, obie dziewczyny zgodziły się co do tego, że ktoś powinien pojechać zrobić zdjęcia, czarno-biały dowód na to, że studentki Wellesley mogąmieć wszystko: pierwszorzędne wykształcenie i tradycyjne, szczęśliwe małżeństwo. Betty wystroiła się na tę okazję: błękitna, długa sukienka z ciasno zapiętym paskiem i kołnierzem w stylu Piotrusia Pana, perły, naturalnie, nylonowe pończochy i czarne czółenka, świeży manikiur i bezbarwny lakier na paznokciach, a jako dopełnienie falbaniasty fartuszek, który dostała od Susan na przyjęciu panieńskim. Fartuszek nie był jedynie charakteryzacją - Betty postanowiła zrobić kurczaka, podczas gdy Louise, fotograf gazety, robiła zdjęcia, żeby ta historia naprawdę tchnęła autentycznością. Państwo Jonesowie w domu. Kurczak w garnku, książka w dłoni Betty. Louise była na pierwszym roku i znała Betty stąd, że pracowała razem z nią w gazecie. Betty najpierw oprowadziła ją po domu, a Louise była pod tak wielkim wrażeniem, że niemal zabrakło jej pomysłów na pochlebstwa. Rozpływała się z zachwytem nad stołem w jadalni ze sprytnymi przedłużeniami na dwanaście osób, kanapą w kwieciste wzory w komplecie z sofką dla zakochanych, zieloną kordonkową narzutą na łóżko, a nawet zasłonkami od prysznica. - Pięknie wyglądasz - powiedziała do Betty, patrząc na nią przez celownik aparatu. Betty uśmiechnęła się. Gdyby tylko Spencer zachowywał się odrobinę przyjemniej i okazał choć trochę zainteresowania. Wprawdzie nie był zachwycony tym pomysłem, ale teraz, w obecności Louise, Betty spodziewała się, że jej mąż pokaże się z jak najlepszej strony. Na litość boską, ona tak się wystroiła, a on tego nawet nie zauważył. - Spencer? - podpytywała go. - Dobrze wyglądam? Spencer siedział oklapnięty w fotelu, popijał szkocką i przeglądał strony ze sportem, sprawdzając, czy Red Sox w końcu odnieśli zwycięstwo. Obrzucił Betty przelotnym spojrzeniem i powiedział: - Tak, w porządku. Nie mam za wiele czasu. Możemy to wszystko jakoś przyspieszyć? - Zrzęda! - powiedziała. Uśmiechnęła się, by mu pokazać, że tylko żartowała, bo wiedziała, jak bardzo jest zajęty. Chciała powiedzieć: „Proszę, skarbie, tylko ten jeden raz rób, o co cię proszę". Ale wiedziała, że proszenie go o cokolwiek i tak nie pomoże, a poza tym nie chciała tego robić w obecności trzeciej osoby. Położyła więc rękę na jego ramieniu, uniosła łyżkę, żeby zamieszać w garnku, i powiedziała: - Strzelaj, Louise. Artykuł wywołał sensację. Tekst, który Betty sama napisała, uzupełniały zdjęcia. Fotografia Betty nad deską do prasowania, na której obok koszuli Spencera leżała otwarta książka, ze Spencerem czytającym w tle gazetę, była doskonałą ilustracją otwierającego artykuł akapitu: Zamężne studentki Wellesley nauczyły się radzić sobie z godzeniem obowiązków. Z ich ust padają takie stwierdzenia: „Potrafię jedną ręką polewać tłuszczem kurczaka, a drugą robić szkic referatu". Na kolejnym zdjęciu Betty jedną ręką odkurzała, w drugiej trzymała podręcznik, a za nią siedział Spencer i palił fajkę. Tekst głosił: Młode żony zgadzają się, że dyplom col!ege'u i status mężatki pasują do siebie jak srebra Jensena i porcelana Lowey. Jako absolwentki mamy niepowtarzalne możliwości; nasze matki zostały wezwane do pracy w służbie ojczyźnie, a naszym obowiązkiem jest powrócić do domów i rodzić dzieci, które przeniosą nasze tradycje w przyszłość. Katherine była w swoim gabinecie i piła drugą filiżankę kawy, kiedy zobaczyła na pierwszej stronie gazety artykuł. Przeczytała pierwszy akapit i spojrzała na nazwisko autora: BETTY WARREN. Nie była zaskoczona - Betty świetnie pisała. Zaproszono ją nawet do współpracy przy 89 redagowaniu specjalnego studenckiego numeru „Mademoiselle" wydawanego raz do roku. Każdego lata przyjmowano zaledwie dwadzieścia studentek z całego kraju. Ale Betty nawet nie brała pod uwagę tego pożądanego przez innych stażu, bo jak powiedziała swojemu doradcy: „Wolałabym raczej umrzeć, niż być przez dwa miesiące z dala od Spen- cera . Biedna Betty. Przeszła tak gruntowne pranie mózgu, że nawet nie rozpatrywała innych możliwości. Przy lekturze drugiego akapitu Katherine kręciła zdegustowana głową. Te słowa były tak bardzo w stylu matki Betty, że równie dobrze mogły wyjść prosto z jej ust. Czytała dalej. A potem natknęła się na osobistą wycieczkę: Musimy poświęcić chwilę na zastanowienie się, dlaczego panna Katherine Watson, wykładająca historię sztuki, postanowiła wypowiedzieć wojnę świętemu sakramentowi małżeństwa. Jej wywrotowe i upolitycznione nauki zachęcają studentki Wellesley do odrzucania ról, do których zostały stwo- rzone. Katherine nagle zaczęły trząść się ręce. Była tak wściekła, że nie czuła, jak gorąca kawa rozlewa się i przesiąka przez spódnicę na kolana. Nie wyobrażała sobie, iż mogłaby teraz pójść na salę wykładową poprowadzić zajęcia. Przyjechała na wschód z otwartym umysłem i sercem, ale teraz czuła się wypalona. Żeby oddać sprawiedliwość, choć większość studentek, z którymi zetknęła się w Wellesley, zadowalała się podążaniem za regułami, Betty była jedyną dziewczyną, która uważała, że zja-dliwość to to samo co błyskotliwość. Ale jak Katherine mogła zrobić wykład na temat Rembrandta i portretowania, kiedy była tak rozgniewana i zraniona, że zapomniała, dlaczego kocha uczyć? Postanowiła odwołać tego dnia zajęcia z powodu złego samopoczucia. Już trzymała rękę na telefonie, żeby zadzwonić do sekretarki doktora Stauntona, kiedy przyszło jej do głowy o wiele lepsze rozwiązanie. Pospiesznie przekopała swoje slajdy i znalazła zestaw, z którego korzystała, tłumacząc w klubie kobiecym symbolikę stosowaną w reklamach. Jej matka mawiała, że kota można dopaść na wiele sposobów. Było to głupie wyrażenie, jedno z tych, które zawsze irytowały Katherine, ale doskonale oddawało jej obecną sytuację, kiedy musiała stawić czoło ostrym pazurom wściekłej kocicy. Weszła na salę wykładową w samą porę, żeby zobaczyć, jak Giselle rzuca na biurko Betty gazetę, gniewnie pytając: - Kto umarł i zrobił cię Bogiem? 90 Katherine w milczeniu włożyła slajdy do rzutnika, ignorując pytające spojrzenia dziewcząt. - Światło - powiedziała. Pierwszy slajd ukazywał reklamę prasową ze zdenerwowaną kobietą. Tekst pod ilustracją głosił: Chcesz dostać pracę jako gospodyni domowa? Stosuj ajax! - Sztuka współczesna - powiedziała Katherine. - Ale to tylko reklama! - wykrzyknęła Connie. Katherine zgasiła ją. - Cisza. Dzisiaj tylko słuchacie. Czerpała perwersyjną przyjemność z milczenia oszołomionych dziewcząt. - Co zobaczą badacze z przyszłości, studiując nasze życie? - zapytała. - Jakie są współczesne kobiety? To właśnie wy, drogie panie. Podobieństwo do absolwentki Wellesley zostało świetnie uchwycone. Dyplom z wyróżnieniem. Robi dokładnie to, do czego przygotowały ją studia. Wyświetliła kolejny slajd. Tym razem było to zdjęcie trzydziestolatki, której twarz była ukryta pod grubą warstwą oczyszczającego kremu. I podpis: Lux- błyskawiczna maseczka. Pokaż mu codziennie nową twarz! - Och, spójrzcie! Stypendystka Oksfordu. Ciekawe, czy deklamuje Chaucera, nakładając swoją maseczkę - skomentowała Katherine. Pstryk! Trzeci slajd: Młoda kobieta w swojej nowiutkiej kuchni, ubrana w nieskazitelny fartuszek w kropki, unosi dumnie patelnię z klopsem. Tekst był następujący: Prosta potrawa. Czysta miłość. Dodaj smaku swojemu życiu dzięki keczupowi del monte! -A dzięki specjalizacji z fizyki będziecie mogły obliczyć masę i objętość każdego klopsa, jakiego zrobicie - powiedziała Katherine. Przeszła do następnego slajdu; była to jeszcze jedna reklama z kolejną młodą kobietą o figurze modelki, ubranąw podomkę. Nie mogłaś wybrać lepszej drogi do wyzwolenia! Elastyczny gorset! - Gorset ma nas wyzwolić? Co to znaczy? - Katherine prawie krzyczała na studentki. Miała jeszcze dużo podobnych slajdów, ale nie wytrzymałaby widoku ani jednego więcej. - Poddaję się! - powiedziała, chodząc tam i z powrotem między ławkami. - Wygrałyście. Najinteligentniejsze kobiety w kraju? Nigdy nie przypuszczałam, że spodziewając się po was tego, co najlepsze, będę rzucać wyzwanie... jak to zostało określone? „Rolom, do których zostałyście stworzone". Wybaczcie, że oczekiwałam od was tak dużo. - Zamilkła, 91 z twarzą spiętą maską gniewu i rozczarowania. - Koniec zajęć - rzuciła w końcu, a potem wymaszerowała z sali. Dziewczyny były tak zaskoczone, że milczały wszystkie, nawet Betty. - Odchodzę - oznajmiła Katherine rektor Carr. - Nie włożę gorsetu, żeby się wyzwolić. Wpadła do gabinetu pani rektor, nawet nie pukając do drzwi. Rektor Carr wpatrywała się w nią z niedowierzaniem. - Co takiego? -1 nie odwiedzie mnie pani od tego - oświadczyła Katherine. Rektor Carr głośno westchnęła. - Domyślam się, że to ma związek z dzisiejszym wydaniem gazetki. -Zachęciła Katherine gestem, żeby usiadła. - Bardziej ze szkołą. Niech pani spojrzy na swoje dziewczęta, rektor Carr. Czyż jest pani dumna? - powiedziała Katherine, przysiadając na brzegu krzesła. - Tak, rzeczywiście jestem dumna. -1 słusznie. - Katherine nawet nie próbowała ukryć pogardy. - Połowa jest zamężna, a reszta... Dajmy im jeszcze jakiś miesiąc. Właśnie po to tutaj są, prawda? Czekają, aż ktoś się im oświadczy. - Sto lat temu było nie do pomyślenia, żeby kobieta mogła ukończyć college. Może powinnaś spojrzeć w przeszłość, żeby zobaczyć, jak daleko zaszłyśmy - powiedziała spokojnie rektor Carr. Katherine pokręciła głową. - Przykro mi, ale z mojego punktu widzenia to po prostu tylko inny rodzaj gorsetu. - Wszyscy potrzebujemy odrobiny wsparcia. - Rektor Carr uśmiechnęła się w daremnej próbie rozładowania napięcia. Katherine zignorowała to. - Takiego, jakiego udzieliliście Amandzie Armstrong? - Złamała prawo - przypomniała jej spokojnie rektor Carr. - Według Betty Warren — powiedziała Katherine. - Według stanu Massachusetts. Katherine podniosła się. Ta dyskusja nie prowadziła do żadnych konstruktywnych wniosków. W tym momencie miała tylko jedno wyjście. - Rezygnuję. - Nie pozwolę ci na to - oświadczyła rektor Carr, która się już nie uśmiechała. 92 - Nie proszę pani o pozwolenie. Poza tym wszyscy dobrze wiemy, kto tak naprawdę tu rządzi. To tylko kwestia czasu, zanim Betty mnie również wyleje. - No cóż, do tego czasu obowiązuje cię umowa - zwróciła jej uwagę rektor Carr. - Sugeruję, żebyś miała to na uwadze. Jej słowa dzwoniły w uszach Katherine jeszcze po wyjściu z gabinetu. Nieważne. Równie dobrze mogła zacząć się pakować już teraz, bo mając przeciwko sobie Betty Warren i jej matkę, zostanie bez pracy w krótszym czasie, niż przeciętna gospodyni Del Monte potrzebowała na upitraszenie klopsa. Nie wiedziała, dokąd pójść, u kogo szukać pocieszenia. Nancy nie była w stanie tego zrozumieć. Paul mógłby, owszem, ale ich wzajemne relacje były obecnie tak zagmatwane, że nie mogła do niego zadzwonić i płakać z powodu czegoś, czego nigdy nie popierał. Pędziła korytarzem, z nadzieją że uda się jej powstrzymać łzy, aż będzie mogła się wypłakać na osobności. Rzucając okiem przez okienko w drzwiach sali wykładowej, zobaczyła Billa czytającego przy swoim biurku. Bez zastanowienia wpadła do środka. - Pieprzyć Wellesley. Mam dosyć - powiedziała. Wpatrywał się w nią ze zdumieniem, podobnie jak pełna sala studentek piszących właśnie test. Stuknęła się ręką w czoło. - Przepraszam - zwróciła się do dziewcząt, których wcześniej nawet nie zauważyła. - Boże, robi się coraz gorzej. - Roztrzęsiona i zakłopotana wymknęła się pospiesznie na korytarz. - Momento - powiedział Bili do swoich studentek, a potem wyszedł szybko za nią. - Pomyśl o tym. Naprawdę błyskotliwe. - Katherine zaczęła rozmowę w połowie myśli. - Doskonały podstęp. Szkołę dobrych manier dla dziewcząt z wyższych sfer nazywa się college'em. Nabrali mnie. - A czego się spodziewałaś? - zapytał Bili, wcale nie złośliwie. - Czegoś więcej - przyznała, walcząc ze łzami. - Myślałam, że zmierzam do miejsca, które wyda przywódców jutra, a nie ich żony. Wszyscy są tutaj zastraszeni. Nawet ty, razem ze swoim programem językowym, prawda? Nie chcesz ryzykować dożywotniej posady? - Posłała mu piorunujące spojrzenie, jakby on również był jej wrogiem. Minęła ich grupka dziewcząt, które szeptały i chichotały, gapiąc się otwarcie na dwójkę swoich wykładowców, którzy sprawiali wrażenie, jakby przeżywali właśnie kłótnię kochanków. 93 - Czy mogłabyś trochę ciszej? - syknął Bili. - Do końca zajęć zostało jeszcze dziesięć minut. Przyjdź do mojego gabinetu na dole. Katherine rozpaczliwie pragnęła zostać sama. -Nie, ja... Bili jej przerwał: - Poczekaj tam na mnie. Skoro tak do tego podchodził, nie miała wyboru. Nie widziała wcześniej gabinetu Billa. Był wytapetowany, jeśli można tak powiedzieć, pamiątkami z Włoch: obrazki, maleńka reprodukcja Du-omo, mapa Włoch z powpinanymi kolorowymi pinezkami dla oznaczenia różnych miejsc, przypuszczalnie miast i miasteczek, w których Bili walczył albo któe zwiedził, i zdjęcia Billa w mundurze - na kilku był sam, na pozostałych z kolegami. Wskazał zdjęcie, które trzymała Katherine. - To ja i Stan w San Remo. Dwa dni później cała wieś została zmieciona z powierzchni ziemi. - Wyjął jej z ręki zdjęcie i odstawił z powrotem na półkę. - Jak się czujesz? Zdobyła się na słaby uśmiech. - Jest mi głupio. Czuję się oszukana. Wściekła. Wyliczać dalej? - Zmiany, zwłaszcza takie, jakie ty chcesz wprowadzać, wymagajączasu. Usiadł na swoim zaśmieconym biurku i zaproponował żelka ze słoika obok telefonu. Katherine pokręciła przecząco głową. Potrzebowała czegoś więcej niż zastrzyku cukru, żeby poprawił się jej humor. Bili za to wsadził do ust całą garść żelków. - Daj im szansę, żeby mogli za tobą nadążyć. Potrzebują ciebie tutaj, Katherine. Wszyscy cię potrzebujemy. Nie mam pojęcia, jakim cudem cię tu przyjęli, ale cieszę się, że tak się stało. Katherine usiadła. Teraz, kiedy była już spokojniejsza, zaczynało do niej docierać, jak głupio postąpiła, wdzierając się do gabinetu pani rektor. - Po tym co powiedziałam rektor Carr, nigdy nie poprosi mnie, żebym została. -1- Skrzywiła się, kiedy odtwarzała w pamięci przebieg rozmowy. - Całkiem równa z niej babka. Katherine przewróciła oczami. - Co takiego jej powiedziałaś? - zapytał, próbując określić, jak daleko się posunęła, okazując swoje oburzenie. Potem, chcąc dowiedzieć się czegoś więcej, dodał: - Że chcesz wrócić do Kalifornii i tego swojego narzeczonego? - Nie jesteśmy zaręczeni. Nie pytaj - mruknęła Katherine. Chwyciła swój płaszcz i szalik, ruszyła do drzwi. - Przepraszam za to wszystko. 94 Bili nie mógł jej pomóc. Nikt nie mógł. Sama nabałaganiła, więc sama musiała też posprzątać. Poszła na spacer wokół jeziora. Było bardzo zimno i choć miała na sobie tyle warstw ciepłych ubrań, szczękała zębami. Ale musiała wyrwać się na zewnątrz, znaleźć się w miejscu, gdzie nie czyhały na nią pułapki przeszłości ani teraźniejszości. Wiatr wiał jej prosto w twarz i sama już nie wiedziała, czyjej łzy były spowodowane chłodem, czy uczuciem zawodu i porażki. Spacerowała prawie od pół godziny, kiedy wydało jej się, że słyszy, jak ktoś ją woła. Odwróciła się i zobaczyła Billa, zaledwie kilkaset metrów dalej, z przyłożonymi do ust dłońmi. - Katherine! - zawołał ponownie. Zatrzymała się, żeby mógł ją dogonić. Wręczył jej paczkę owiniętą papierem w choinki. - Przepraszam za to opakowanie. Miałem ci to dać na święta. Potem poznałem go i... - Uśmiechnął się zmieszany. - Otwórz. Śmiało. W środku była trójwymiarowa przeglądarka wraz z kompletem slajdów. Spojrzała na niego, a on zachęcił jąkiwnięciem głowy. Wkładała do przeglądarki kolejno slajdy, a Bili wartko komentował. - Kaplica Sykstyńska. Dawid. Wenus z Milo. Zaczęła płakać, choć nie wiedziała dlaczego; może wzruszyła ją życzliwość Billa. Kiedy nachylił się, żeby ją pocałować, prawie oddała mu pocałunek. Przypominając sobie wszystkie plotki, które słyszała, odsunęła się w chwili, kiedy ich usta już miały się zetknąć. - Przepraszam - rzekł, czerwony na twarzy. - Nie chciałem... - Nie jestem jedną z twoich studentek - powiedziała, wpatrując się w skute lodem jezioro. - Była tylko jedna. Studentka. Odwróciła się, żeby na niego spojrzeć. - No cóż, to i tak o jedną za dużo - stwierdziła tonem o wiele ostrzejszym, niż zamierzała. Connie przeżywała jeden z tych dni, kiedy jest tak cudownie, że nie wiadomo, czy to wszystko dzieje się naprawdę. Niemal szczypała się co rusz, by upewnić się, że nie śni. Zawsze uwielbiała półwysep Cape Cod, znajdujący się parę godzin jazdy od Bostonu. Ale bywała tam tylko latem, kiedy plaże były zatłoczone wypoczywającymi rodzinami, a unoszący 95 się w powietrzu aromat homarów tak kusił, że nie potrafiła się mu oprzeć. Nigdy by nie pomyślała, że znajdzie się tam w zimną, szarą sobotę lutego. Charlie znał przytulny mały hotelik w Hyannis. Zapytał, czy nie chciałaby wybrać się na przejażdżkę. Mogliby wyjechać z samego rana, spędzić tam cały dzień i zjeść kolację w którejś z jego ulubionych restauracji. Wahała się przez moment, zanim przystała na propozycję. Wiedziała 0 co mu tak naprawdę chodzi, i ciągle nie była pewna, co on do niej czuje. Ale tak bardzo chciała z nim być, że czasami siedziała przez cały dzień w swoim pokoju, czekając na jego telefon. Zgodziła się więc, i zanim jeszcze przekroczyli Bourne Bridgę, który łączył przylądek ze stałym lądem, postanowiła posunąć się tak daleko, jak Charlie będzie chciał. Z hotelu, do którego zabrał ją Charlie, rozciągał się widok na ocean; nie był to hotel pierwszej klasy, dzięki czemu panowała w nim swojska atmosfera. Charlie rozpalił ogień w kominku i zaproponowała jej Krwawą Mary. Zanim wypili swoje drinki do połowy, objął ją ramieniem, całując mocniej i dłużej, niż kiedykolwiek była całowana. Wkrótce potem przenieśli się do sypialni, szybko zrzucili ubrania i schowali się pod kołdrą, w poszukiwaniu ciepła. I tak minął im dzień. Kanapki z szynką i serem, chipsy ziemniaczane i czekoladowe ciasteczka z orzechami, które zabrała na lunch, pozostały nietknięte. W końcu, późnym popołudniem, wyswobodzili się ze swoich objęć i poszli na wydmy. Był właśnie odpływ i fale rozpryskiwały się delikatnie na piasku. Connie ściągnęła swoje buty na wysokich obcasach i pończochy 1 zaczęła bawić się w ulubioną zabawę z dzieciństwa, polegającą na przeskakiwaniu napływających fal, zanim woda sięgnie kostek. Charlie szukał muszelek, ale wkrótce dał za wygraną i przyłączył się do niej. Connie śmiała się, bo wyglądał tak głupio i jednocześnie uroczo, wystrojony w ciemną, wełnianą marynarkę i krawat, z przewieszonymi przez szyję butami i podwiniętymi do kolan spodniami od garnituru. Nagle znowu miała dziesięć lat i bawiła się na plaży z Tommym, jej wakacyjnym sąsiadem, którego uwielbiała od tak dawna, jak tylko sięgała pamięcią. Spędzili razem niezliczone dni na plaży, budując zamki z piasku, przekopując się do Chin, wyławiając skorupy małżów i ochlapując się nawzajem wodą, aż oboje byli doszczętnie przemoczeni. Nie widziała Tommy'ego od lat, ale igranie z falami nadal było zabawne. Chwyciła Charliego za rękę i pociągnęła tak daleko w morską pianę, że spodnie przemokły, aż do kolan. Woda była lodowato zimna. W pierwszej chwili Charlie zawył z oburzenia, a potem ruszył za nią, chlapiąc ją bezlitośnie wodą, aż oboje byli przemoczeni do suchej nitki i zadyszani od śmiechu. 96 Wrócili biegiem do samochodu, włączyli ogrzewanie na maksimum i jakoś się osuszyli. Tymczasem słońce zaczęło zachodzić, a oni nie mogli doczekać się kolacji. Restauracja, w której Charlie zrobił rezerwację, znajdowała się w samym Hyannis. Był to stary, chaotycznie rozbudowany budynek, zaadaptowany na restaurację z prywatnego domu. W jednym pomieszczeniu znajdował się długi dębowy bar, a dużo mniejszych pokojów było ozdobionych obrazami kapitanów i ich statków. - Głodna? - zapytał Charlie, kiedy czekali na kelnerkę, żeby wskazała im miejsca. - Umieram z głodu. I proszę cię, nie mów tylko, że możemy żyć miłością. W ten sposób przeszło mi obok nosa śniadanie i lunch. - Connie ścisnęła go za rękę, przypominając sobie jego twarz obok swojej na poduszce, jak trzymała głowę w zgięciu jego ramienia. Charlie mrugnął do niej i uśmiechnął się, ale chwilę później jego uśmiech nagle zgasł. - Co się stało? - zapytała. Podążyła za jego spojrzeniem na drugą stronę sali i zobaczyła starszą parę. - Phillip i Vanessa Mclntyre'owie. Rodzice znajomej - powiedział. - Chcesz się z nimi przywitać? Pokręcił głową i skrzywił się. - Nie, bo będę uziemiony. Cholera. Connie pomyślała, że rozumie. Ten dzień był specjalny, zarezerwowany tylko dla nich. Ich romantyczną kolację we dwoje mógł trafić szlag, gdyby wylądowali ostatecznie przy stoliku z tamtymi ludźmi. - Mam pomysł - szepnęła Charliemu, kiedy podeszła do nich kelnerka. Connie uśmiechnęła się słodko i zapytała: - Czy mogłaby nas pani posadzić przy barze? - Przykro mi - odpowiedziała kelnerka. - Dzisiaj podajemy tylko w części restauracji od ulicy. Connie była zdeterminowana dopiąć swego, żeby tylko pokazać Charliemu, jak wiele znaczy dla niej jego szczęście. Dała do zrozumienia kelnerce, że chce z nią porozmawiać na osobności, przysunęła się bliżej i przeczytała nazwisko na plakietce kobiety. -Niech pani posłucha, panno Stone. To najbardziej romantyczny weekend, jaki mógł mi się trafić, co mogą zniweczyć państwo Mclntyre, to tamci, których z jakiegoś powodu nie chce widzieć mój chłopak. Wie pani równie dobrze jak ja, że w obliczu istniejącej konkurencji dziewczyna musi raz na jakiś czas przesunąć parę gór. Przyda mi się wszelka pomoc. Pomoże mi pani? Proszę! 7 - Uśmiech Mony Lizy 97 Kelnerka skinęła głową. Connie nie musiała nic więcej mówić. Kobiety muszą sobie nawzajem pomagać. - Tędy, proszę - powiedziała. Zabrała dwie karty dań i poprowadziła Connie i Charliego do baru. Wyraz twarzy Charliego był dla Connie najlepszym podziękowaniem. Charlie był pod wrażeniem, może nawet zakochany. Rozdział 8 T)ływame synchroniczne pod okiem panny Albini było dyscypliną tra-i dycyjnie uprawianą w Wellesley. Nikt nie pamiętał, jak pływanie synchroniczne znalazło się w programie wychowania fizycznego. Być może jakaś bogata absolwentka podziwiała choreograficzne wodne ekstrawagancje Esther Williams czy Busby Berkeley w filmach wytwórni Warner Brothers z lat trzydziestych. Ale ten sport, jeśli w ogóle można tak to nazwać, był bardzo istotną pozycją programu. Studentki musiały przez co najmniej pięć semestrów uczestniczyć w zajęciach wychowania fizycznego, więc dziewczęta, które nienawidziły sportu, ale nie miały nic przeciwko pływaniu, chodziły na zajęcia do panny Albini. Dziewczyny, które nie potrafiły pływać, a nie były sportsmenkami, zaliczały obowiązkowe zajęcia z WF-u, grając w kręgle. Betty, Giselle i ich paczka wybrały pływanie synchroniczne. Większość czasu i tak spędzały poza basenem, mówiąc pannie Albini, że „odwiedziła je przyjaciółka", co oznaczało, że mają okres. Prawdziwa zabawa była wtedy, kiedy siedziało się nad basenem i obserwowało, jak panna Albini instruuje ich bardziej sumienne koleżanki, żeby się zanurzyły i zatrzepotały, wierzgnęły i obróciły, odetchnęły i uśmiechnęły się, a wszystko w rytmie jakiejś zwariowanej piosenki, jak na przykład By the Light ofthe Silvery Moon Doris Day. Dziewczyny fascynowały się panną Albini, na tej samej zasadzie jak ludzi hipnotyzują straszliwe wypadki samochodowe. Choć żadna by się do tego nie przyznała, panna Albini budziła w nich strach. Nie miała jeszcze czterdziestu lat, ale wyglądała o wiele starzej; była nadzwyczaj pruderyjna i sztywna, konserwatywna jeśli chodzi o wygląd, pomijając włosy, które nosiła związane w rozwichrzony koński ogon. Wyswoba-dzała się ze swoich wykrochmalonych białych bluzek i długich ciemnych spódnic jedynie na czas zajęć z pływania, kiedy wkładała workowaty czar- 98 ny kostium kąpielowy w stylu lat czterdziestych. Tak jak Nancy Abbey, panna Albini była absolwentką Wellesley, która nigdy nie wyszła za mąż, nigdy nie opuściła campusu. Ale panna Abbey przynajmniej starała się nadążać za modą, zarówno jeśli chodzi o fryzurę, jak i ubiór. Była w średnim wieku, ale nie wyglądała jak typowa stara panna, w przeciwieństwie do biednej panny Albini. - Jest o wiele za szczęśliwa - stwierdziła Giselle, przyglądając się, jak panna Albini z entuzjazmem trenuje swoje studentki. Pozostałe dziewczyny pokiwały głowami. Już kiedyś o tym rozmawiały, musiały jeszcze rozpracować źródło zadowolenia panny Albini z jej życia. Connie podniosła się i powiedziała: - Mam biologię. Zobaczymy się później. Betty przez całe zajęcia była niezwykle milcząca, a kiedy Joan zapytała ją, czy wszystko w porządku, odparła, że tak, oczywiście, doskonale. Ale wyglądała na przygnębioną i co było najbardziej wymowne, ani razu nie zażartowała sobie złośliwie z nikogo. W końcu zaproponowała: - Może umówimy się na lunch w sobotę? Tylko my, dziewczyny. - Ja jestem zajęta - odezwała się Giselle. - A ja wolna - rzuciła Susan. - A co robisz, Giselle? - zapytała Joan. - Spptyka się z psychoanalitykiem - powiedziała Connie, chwytając swój ręcznik i papierosy. - Naprawdę? - Joan jeszcze nie słyszała najnowszych wieści. - Który jest żonaty. - Giselle przygryzła wargę. - Przepraszam, wymknęło mi się. - Giselle! - zbeształa ją Joan. Giselle wzruszyła ramionami. - Nie wstydzę się tego. Chodzi tylko o seks. - Oszczędź nam szczegółów - Betty, przewróciła oczami. - Connie? A ty możesz? Connie nagle całkowicie pochłonęło składanie swojego ręcznika. - Będę musiała uzgodnić to z Charliem. - Kim? - chciała wiedzieć Betty. - Charlie Stewart - uściśliła Giselle. - Pamiętasz? Twój Charlie. Teraz już jej. Betty wpatrywała się w Connie, nawet nie próbując ukryć zdumienia. - Chyba żartujesz! - wykrzyknęła. - W zeszły weekend byliśmy w Cape - powiedziała Connie. - Tam ma taką swoją małą kryjówkę. 99 -No właśnie, kryjówkę. - Berty teraz już bardziej przypominała dawną siebie. -Mężczyźni zabierają kobiety zimądo Cape, kiedy nie chcą, żeby ktoś ich z nimi zobaczył. On cię wykorzystuje. - Wcale jej nie wykorzystuje, jeśli ona sama tego chce - poinformowała ją Giselle. Betty położyła dłoń na ramieniu Connie. - Connie, kocham cię. Przysięgam, nie mówię tego, żeby cię zranić. Ale Charlie Stewart jest przyrzeczony Deb Mcintyre. Ona nosi pierścionek od niego. Giselle, wiesz, że to prawda. - Nie wiedziałam nic o pierścionku - powiedziała Giselle, zapalając papierosa. Zakłopotana i zdenerwowana Connie skoncentrowała się na nazwisku, które przed chwilą padło z ust Berty. - Mcintyre? Czyjej rodzicami sąPhillip i Vanessa? - Dobry Boże! Znasz ich? - zapytała Betty. Connie pobladła, jakby za moment miała zwymiotować. - Tylko z widzenia. - Chwyciła swój ręcznik i wyszła bez słowa pożegnania. Pozostałe dziewczyny patrzyły na siebie nawzajem. O co w tym wszystkim chodzi? Katherine właśnie kończyła płacić za nowe wydanie Olbrzyma Edny Ferber w campusowej księgarni, kiedy natknęła się na Joan, która kupowała egzemplarz Wielkich nadziei na zajęcia z literatury angielskiej. Razem wyszły ze sklepu i wtedy Katherine zapytała: - A co on myśli o tej całej sprawie ze studiami prawniczymi? - Była zadowolona, że może spędzić kilka minut sam na sam z Joan. Już od dawna miała zamiar ją zapytać, jak Tommy zareagował na jej plany po skończeniu college'u, co, jak przeczuwała, mogło być tematem drażliwym; teraz nadarzała się jej wręcz idealna okazja. - Trudno powiedzieć. - Joan nie wydawała się zbytnio przejęta. -To znaczy, popiera moje plany, tyle tylko, że wszystko stało się tak nagle. Katherine nie przekonał beztroski ton Joan. Miała nadzieję, że Tommy rzeczywiście jest tolerancyjny. - Przyzwyczai się - powiedziała, chcąc dodać Joan otuchy. - Ale ja się wcale nie martwię. - Joan spojrzała na zegarek. - Jejku! Zaraz ucieknie mi pociąg. Jeszcze raz dziękuję, panno Watson! - zawołała przez ramię, oddalając się biegiem. 100 Katherine nadal rozmyślała o beztroskim podejściu Joan do sprawy jej przyszłości, kiedy usłyszała głośne trąbienie. Odwróciła się i zobaczyła samochód Billa. Zatrzymał się przy krawężniku i wyskoczył z auta. - Szukałem cię, Katherine. Uśmiechnęła się do niego. Był rozradowany jak mały chłopiec, który dostał nową rękawicę bejsbolową. - No to mnie znalazłeś. Wszystko w porządku? Prawie drżał z podniecenia. - Więcej niż w porządku. Jest świetnie! Zgodzili się na mój program językowy. Zrobiłem jeszcze jedno podejście i wiesz co? Minęła chwila, zanim zrozumiała, o czym on mówi, a potem na jej twarz wypłynął szeroki uśmiech. Nic dziwnego, że był taki podekscytowany! - No co? - zapytała, ciesząc się jego sukcesem. - Cóż, chciałem ci podziękować. - Nerwowo przekładał z ręki do ręki kluczyki od samochodu. - Gdyby nie ty, może bym wcale nie próbował. Więc dziękuję - powiedział jeszcze raz, z wyraźnym wysiłkiem. Od tamtego dnia nad jeziorem, kiedy ją pocałował, nie rozmawiali ze sobą, nie licząc przelotnych pozdrowień, gdy przypadkiem ich drogi się skrzyżowały. Zastanawiała się, kiedy do niej zadzwoni, a gdy tego nie zrobił, pluła sobie w brodę, że tak niegrzecznie go potraktowała. Teraz była idealna okazja, żeby to nadrobić. - Pozwolisz, że dziewczyna postawi ci drinka, by to uczcić? ¦*• zapytała. Uśmiechnął się. - Jasne. - Kiedy Katherine podeszła do samochodu od strony kierowcy, widać było, że jest zaniepokojony. - Gdzie ty się wybierasz? Katherine tęskniła za prowadzeniem samochodu i marzyła, żeby znaleźć się za kierownicą auta Billa, od kiedy po raz pierwszy je zobaczyła. Działając pod wpływem impulsu, powiedziała: - Wskakuj do środka, ogierze. Wyobraź sobie, że nie jesteś jedynym, który potrafi prowadzić. Podobało jej się w fotelu kierowcy, zwłaszcza w alfie romeo, która miała takie przyspieszenie i płynęła tak gładko po jezdni jak żaden z samochodów, których była właścicielką. Przekroczyła dopuszczalną prędkość, ale samochód zdawał się sam sterować, a ona miała za dużą frajdę, żeby dać po hamulcach. 101 Od drinków przeszli do kolacji w małej włoskiej restauracji prowadzonej przez Maura i Graziellę, którzy przywitali Billa jak starego przyjaciela i przynieśli im zestaw dań, których nie było w menu. Kiedy gawędzili ze sobą po włosku, Katherine z uśmiechem szczęścia jadła różne pyszności, które ciągle donoszono. Aż do tej pory nie zdawała sobie sprawy, jak bardzo jej tego brakowało: cudowny posiłek i interesująca rozmowa z przystojnym mężczyzną, któremu jej towarzystwo sprawiało wyraźną przyjemność. Bili patrzył na nią tak, miała ochotę go pocałować. Nie chciała, żeby ten wieczór się skończył. W nieskończoność siedzieli nad maleńkimi filiżankami espresso. Potem Bili zaproponował kieliszeczek przed snem u niego. Zgodziła się bez wahania, choć oboje wiedzieli, co się stanie, jeśli pojedzie do niego, zamiast wrócić prosto do domu. Popijając brandy, rozmawiali o wszystkim, z pominięciem tematu, który stale był obecny w ich myślach. Nagle zamilkli i znaleźli się w swoich objęciach, co przyszło im tak łatwo, jakby od samego początku planowali, że spędzą razem noc. Jej pierwszą myślą było, że całuje się z mężczyzną i nie jest to Paul. A potem przestała myśleć, poddając się przeżywaniu doznań, które jednocześnie były znajome i zupełnie inne od wszystkiego, czego doświadczyła w przeszłości. Nie była w stanie stwierdzić, jak to się stało, że znaleźli się w jego sypialni, pospiesznie zrzucili ubrania i poszli do łóżka. Nie wiedziała, dlaczego ten mężczyzna, którego tak słabo znała, wydawał się jej tak znajomy, tak kochany i bliski, kiedy uprawiali miłość. W pewnym momencie, kiedy już prawie świtało, zrobiło się bardzo zimno. Zeszli na dół, żeby Bili mógł na nowo rozpalić ogień w kominku. Katherine siedziała na kanapie i wyglądała przez okno wychodzące na jezioro Waban. Na niebie ukazywały się pierwsze przebłyski światła. Prawie nie spała, ale była zbyt szczęśliwa, żeby czuć zmęczenie. Miała ochotę wstać i objąć Billa, kiedy tak klęczał przy kominku, lecz on nagle odwrócił się i powiedział niemal gniewnie: - Dziwnie się czuję w roli pocieszyciela po zawodzie miłosnym. Tak ją to zaskoczyło, że mogła jedynie kiwnąć głową, po czym wstała. - Wychodzę. Jednym szybkim susem znalazł się obok niej i chwycił ją mocno w objęcia. - Nie, nie przeszkadza mi to, naprawdę - rzekł z ustami przy jej włosach. - Co chcesz zrobić? - Ubrać się - odparła, mając nadzieję, że zabrzmiało to o wiele pewniej i swobodniej, niż się czuła. - Słuchaj, było miło, ale nie traktuję tego zbyt poważnie. 102 - Wracaj pod kołdrę. - Przesunął palce w dół jej pleców. - Porozmawiamy o tym. Natychmiast mu wybaczyła. Chyba czułaby się tak samo, gdyby poznała jego narzeczoną, co uświadomiło jej, że musi ustalić pewne podstawowe reguły. - Jak długo będziemy robić to, co robimy... Uśmiechnął się szeroko i pchnął ją na kanapę. - Co wychodzi nam całkiem nieźle, nie uważasz? - Żadnych studentek - powiedziała surowo, odsuwając się od niego. -Mówię poważnie. Nie chcę stać na sali wykładowej i zastanawiać się, dlaczego dziewczyna w trzecim rzędzie pachnie moimi perfumami. - Katherine, ja... - Musisz dać mi słowo - nalegała. Uniósł prawą dłoń. - W porządku. Masz moje słowo. - Przyciągnął ją z powrotem do siebie. - Czy teraz już możemy zmienić temat na bardziej istotny? Przytaknęła, myśląc, że chce rozmawiać o Paulu. - Śniadanie - powiedział. - Robię świetne naleśniki z jagodami. Katherine wybuchnęła śmiechem. - Za słabo cię znam na śniadanie - drażniła się z nim. - Co musi zrobić facet, żeby cię lepiej poznać? - zapytał, całując ją delikatnie w szyję. - Hm. Bella Katarina. Nie musiała zaglądać do słownika, by zrozumieć. - Myślę, że szybko zgadniesz. - Oparła policzek o jego pierś i zauważyła cienką, białą bliznę biegnącą w poprzek brzucha. Przejechała po niej palcem i zapytała: - Pamiątka z wojny? Uwielbiam wojenne historie. - Skoro tak - powiedział, rozpinając jej bluzkę - byłem w wiosce o nazwie San Remo. Szkopi ostrzeliwali nas bez opamiętania. - Ummm - zamruczała, dając mu do zrozumienia, żeby zachował resztę historii na później. Bili zatrzymał się z piskiem opon przed domem Katherine. Zaspali i oboje byli spóźnieni na zajęcia, ale nie mogli oprzeć się jeszcze jednemu długiemu pocałunkowi na pożegnanie, zanim wysiadła z samochodu. - Dzień dobry - rzekł Bili, w końcu odsuwając się od niej. - Dzień dobry - powiedziała szczęśliwa, czując jego smak na swoich ustach. 103 Bili spojrzał przez szybę i zobaczył Nancy zerkającą zza zasłon. Szturchnął Katherine łokciem, żeby podążyła wzrokiem za jego spojrzeniem. - Wygląda na to, że mamy publiczność - stwierdziła z uśmiechem. - W takim razie... - Wziął ją w ramiona i pocałował równie żarliwie, niczym w romansie z Carym Grantem. W trakcie pocałunku uniósł dłoń, tak żeby Nancy na pewno to widziała, i złożył kciuk z palcem wskazującym w kółeczko, sygnalizując jej: „Pierwsza klasa!" Zasłony gwałtownie zafalowały i twarz Nancy zniknęła. Katherine popędziła do środka, mając nadzieję, że uda jej się wziąć piysznic i przebrać na zajęcia, bez konieczności wysłuchiwania nieuniknionego kazania Nancy. Ale nic z tego, niestety. Nancy była w kuchni; miała ręce złożone na piersi i urażoną minę. - Cześć. Wcześnie dzisiaj wstałaś. Jest kawa? - powiedziała beztrosko Katherine. Nancy od razu przeszła do rzeczy. - Jak możesz zadawać się z takim facetem? Katherine nalała sobie filiżankę kawy, próbując załagodzić jej rozdrażnienie. - A jeśli się mylisz co do niego? Zastanawiałaś się kiedyś nad tym? - A jeśli mam rację? - odparowała Nancy. - Myślałaś o tym? Katherine upiła łyk kawy, usiłując zachować spokój. Przypomniała sobie, że Nancy stara się być dobrą przyjaciółką, nawet jeśli za bardzo wtrąca się w jej sprawy. - Zimna ta kawa. - Wylała resztę do zlewu. - Do zobaczenia wieczorem. Wiosenny oficjalny bal odbywał się pod koniec kwietnia, tuż przed końcowymi egzaminami, kiedy nie było już regularnych zajęć. Dziewczyny całymi tygodniami rozmawiały głównie o tym. Katherine miała problem, by zmusić je do skupienia się na postimpresjonistach, kiedy musiały podejmować tak istotne decyzje, jak wybór osób towarzyszących oraz sukni. Odczuła ulgę, kiedy noc balu w końcu nadeszła. Sama też była trochę podekscytowana. Nigdy nie uczestniczyła w oficjalnym balu. Jeśli takie wydarzenie miało kiedykolwiek miejsce na UCLA, ona nic o tym nie wiedziała. Bal był rzeczywiście oficjalny. Wszystkie dziewczęta wystąpiły w długich białych sukniach - podobnych do sukien studentek z pierwszego roku, które zadebiutowały w towarzystwie - i długiych białych rękawicz- 104 kach. Ich towarzysze mieli na sobie smokingi, muszki oraz szarfy lub szelki. Kilku kadetów z West Point przyszło w galowych mundurach. Bal odbywał się w sali gimnastycznej, która zmieniła się nie do poznania, udekorowana frezjami, liliami i bluszczem pokrywającymi wszystkie ściany i kolumny. Światło było przyciemnione, żeby zapewnić romantyczną atmosferę, a stoły, przykryte białymi płóciennymi obrusami, ustawiono wokół parkietu. Wielka sala przypominała restaurację wiejskiego klubu i dokładnie takie wrażenie chciał osiągnąć komitet dekoracyjny, decydując się na wiosenny, romantyczny wystrój. Pogoda przeważnie była łaskawa dla uczestników balu i ten wieczór nie stanowił wyjątku. Powietrze było łagodnie balsamiczne, wiał leciutki wietrzyk, więc pary mogły udać się na cudowny spacer o zmierzchu brzegiem jeziora. Komitet do spraw rozrywki postanowił, że żeńska uczelnia powinna wspierać żeński zespół, zwłaszcza że zarówno trębaczka, jak i gitarzyst-ka były absolwentkami Wellesley. - Jak tu nie uwielbiać dziewczyn, które grają na saksofonie? - powiedział Tommy, ledwie wszedł na salę. Joan szturchnęła go łokciem. Chciała, żeby Tommy czasami sobie odpuścił i nie był wiecznie takim mądralą, facetem który musi błysnąć jakimś zabawnym tekstem, a nie zawsze był aż tak dowcipny, jak mu się wydawało. Razem z Betty zdecydowały się na podwójną randkę. Wspólnie zjedli kolację i przyjechali samochodem Tommy'ego. Teraz Spencer obrócił się do Tommy'ego i zapytał: - Co masz dobrego? Tommy błysnął piersiówką, którą miał schowaną w kieszeni marynarki. - Piersióweczka. Spencer klepnął przyjaciela w plecy. Może mimo wszystko to przyjęcie nie będzie aż taką męką. Wielu wykładowców, łącznie z rektor Carr, doktorem Stauntonem i innymi dziekanami, wcieliło się w rolę przyzwoitek i obserwowało z przyjemnością swoje studentki w niecodziennych wcieleniach. Nancy z radością zaofiarowała się, że pokieruje komitetem obsługującym przyjęcie. Uwielbiała nadzorować roznoszenie maleńkich kanapeczek i innych przekąsek. Miała wrażenie, że kiedy jest zajęta, mniej rzuca się w oczy brak partnera u jej boku. i 105 Connie zaoferowała Nancy pomoc, bo ona również nie miała partnera. Od tamtego dnia nad basenem, kiedy Betty puściła farbę na temat Char-liego i Deb Mclntyre, Connie nie odbierała jego telefonów, aż w końcu przestał dzwonić. Snuła się przygnębiona po campusie, próbując zgrywać twardzielkę, choć w sercu czuła nieustający ból. Głupia, głupia, głupia! - bez końca beształa sama siebie. Powinna być mądrzejsza i nie ufać facetowi takiemu jak Charlie... tyle tylko, że kiedy myślała o nim, przypominała sobie ciągle cudowne chwile, jakie razem spędzili. Potem ból się wzmagał i Connie rzucała się w wir pracy, czytała, robiła cokolwiek, żeby tylko zablokować napływające wspomnienia o nich dwojgu, ich wspólnych chwilach w łóżku, kiedy on w tym czasie był zaręczony z inną. Susan radziła jej, żeby cały czas była czymś zajęta, więc tego wieczoru Connie pomagała pannie Abbey. Śladem swojej szefowej biegała między kuchnią a parkietem z tackami, dzbankami i wszelkimi dobrami, które należało na bieżąco uzupełniać. - Wątpię, czy ktoś zauważy puste tace - narzekała, kiedy razem z Nancy przytargały na salę kolejną porcję jedzenia. - Dobra jesteś! - powiedziała Nancy. - Przypominasz mnie, kiedy byłam w twoim wieku. Oczywiście chciała powiedzieć jej komplement. Więc dlaczego Connie nagle zapragnęła porzucić tackę z ciastkami i uciec z krzykiem? Zawsze wyobrażała sobie Nancy Abbeyjako swoją rówieśnicę, seniorkę college'u Wellesley, gotową wyruszyć w świat i odnaleźć siebie. Przerażające, naprawdę przerażające było to, że panna Abbey nigdy nie znalazła swojego miejsca. Ciągle mieszkała w campusie, dochowując wierności tradycjom i poglądom, które wniosła ze sobą do college'u dziesięć lat wcześniej. Nic się w jej życiu nie zmieniło. A co najgorsze zdawało się to nie mieć dla niej znaczenia. Katherine wiedziała, że ona i Bili wywołują poruszenie, i czerpała perwersyjną przyjemność z faktu, że ludzie o nich plotkują. Przez chwilę rozważali, żeby nie pójść na bal jako para, ale prawie natychmiast odrzucili tę możliwość. Dlaczego mieliby ulegać czyjejś definicji stosowności, zamiast robić to, co uważali za słuszne? Oboje byli dorośli i samotni, odpowiedzialni jedynie przed sobą. 106 Po drugiej stronie sali przyglądający się im doktor Staunton nachylił się do rektor Carr i coś jej szepnął. - Nie palą cię uszy? - zapytał Bili. - Zdaje się, że kiedy podpalą stos, najpierw zajmą się stopy - odpowiedziała Katherine ze śmiechem. - Wygląda na to, że rozmawiają o tobie. - Bili zaczął mówić wysokim głosem, naśladując rektor Carr: - Jak myślisz, Edwardzie? Powinniśmy zatrudnić ją na kolejny semestr? - Zniżył głos, imitując doktora Staunto-na: - Ma świetne nogi. Katherine żartobliwie pacnęła go w ramię. - Przestań. A tak w ogóle, dlaczego myślisz, że pragnę tu wrócić? - Chcesz zostawić mnie tu samego z tymi wszystkimi dziewczynami? -Zespół zaczął grać piosenkę Crew Cuts Sh 'Boom. Bili pociągnął Katherine na parkiet. - Wiedziałaś, że rektor Carr i nasz kochaś byli kiedyś...? Wybuchnęła śmiechem, kiedy zaczęli wirować w rytm muzyki. Ludzie spojrzeli w ich stronę, zastanawiając się, co ją tak rozśmieszyło. - Cicho. Uważaj! - syknął Bili. - Gdybym uważała, nie byłoby mnie tutaj z tobą- stwierdziła, przytulając się do niego. Connie i Giselle, która również nie miała partnera, przyglądały się im z boku. Giselle wyjęła ze swojej wieczorowej torebki małą, pokrytą masą perłową piersiówkę. - Na zdrowie! - powiedziała. Z kwaśną miną raczyła się swoimi prywatnymi zapasami ginu. - Można się porzygać! - skrzywiła się Connie. - Obrzydliwość! - Giselle z wściekłością obserwowała Billa. - Patrzę na niego i nie czuję absolutnie nic. Zero! Mogłoby się zdawać, że coś we mnie drgnie, ale nic. Chcesz się napić? - Nie, dzięki - powiedziała Connie. Giselle poszła do baru w poszukiwaniu ginu. Connie rozglądała się po sali, patrząc na kołyszące się pary. Betty pomachała do niej z parkietu, na co Connie odpowiedziała, również machając ręką. Próbowała opanować ziewanie. Robiło się późno, a ona była zmęczona i znudzona. Myśl o jeszcze jednej tacy z jedzeniem była tak przerażająca, że postanowiła zmyć się po cichu i wrócić do domu. Odwróciła się do wyjścia, a tam, nie dalej niż jakieś dwa metry od niej, stał Charlie Stewart. Kolana jej zmiękły, tak bardzo za nim tęskniła. Charlie... Obejmował ramieniem jakąś piękność, której Connie nie rozpoznawała, i śmiał się z czegoś, do dziewczyna właśnie powiedziała. Connie przypomniała sobie jego śmiech i to uczucie, kiedy obejmował ją ramieniem. Chciała 107 uciec, zniknąć, żeby tylko uniknąć spotkania z nim. Ale zanim zdołała się ruszyć, Charlie uniósł wzrok, zobaczył ją i się uśmiechnął. Widziała, jak mówi coś do swojej partnerki, a potem rusza w jej stronę. Wzięła głęboki oddech i zmusiła się, żeby odpowiedzieć uśmiechem na jego uśmiech, choć jej usta zdawały się funkcjonować w oderwaniu od reszty twarzy. - Connie? - powiedział pytająco, zupełnie jakby nie mógł do końca uwierzyć, że ją widzi. - Charlie... - starała się opanować drżenie głosu. - Minęło trochę czasu. -Rzeczywiście. Jak się miewasz? Czy było to tylko pobożne życzenie, że słyszy zakłopotanie w jego głosie? Miała nadzieję, że gryzie go sumienie z powodu tego, że ją wykorzystał i oszukiwał przy tym swoją narzeczoną. Rozciągając usta w jeszcze szerszym uśmiechu, odparła: - Wszystko w porządku, dziękuję. A co u ciebie i Debbie? Nie było łatwo wymówić jej imię głośno, ale Connie postanowiła wyciągnąć jego sekret na światło dzienne. Chciała, żeby wiedział, jak bardzo ją zranił. - Debbie? - Teraz Charlie był zmieszany. - Twoja dziewczyna z dużymi zębami. - Connie wskazała na jego partnerkę. - Myślałeś, że nie wiem? Zaskoczył ją wyraz jego oczu - połączenie smutku i żalu. Potrząsnął głową, chwilę się wahał, po czym rzekł: - Deb i ja zerwaliśmy ze sobą zeszłego lata. To Miranda. Poznaliśmy się jakoś wtedy, kiedy przestałaś odbierać moje telefony. Connie wpatrywała się w niego, zbyt wstrząśnięta, żeby się odezwać. Miranda? Co on mówił? A co z Deb? Berty mówiła jej... - Na razie - powiedział. Znalazł się u boku Mirandy, zanim Connie zdołała wydusić z siebie choć pojedynczą sylabę. Ruszyła biegiem przez tłum, z trudem znajdując drogę, gdyż oczy miała pełne łez. Musiała wydostać się na zewnątrz, musiała być sama, z dala od przyjaciółek, wykładowców i wszystkich tych ludzi, którzy myśleli, że jąznają. Musiała znaleźć jakieś odosobnione miejsce, gdzie mogłaby się porządnie wypłakać i uspokoić. Popędziła w kierunku jeziora, gdzie znała kilka zacisznych miejsc osłoniętych przez drzewa. Usłyszała, jak ktoś jąwoła, ale nie zatrzymała się, dopóki nie rozpoznała głosu Betty: - Widziałaś Spencera? Stanęła i wytarła oczy, zanim zwróciła się twarzą do przyjaciółki. 108 l|»i|Mj|Hlil - Nie - powiedziała, słysząc w swoim głosie wściekłość. - Ale widziałam Charliego Stewarta. Powiedział, że rozstali się z Deb w zeszłe lato. Betty była zbyt pochłonięta szukaniem swojego męża, żeby zwrócić uwagę na mokre od łez policzki przyjaciółki i jej oskarżycielski ton. - Tak? - zapytała, przeszukując wzrokiem trawnik pomiędzy jeziorem i salą gimnastyczną. Connie wpatrywała się w Betty, zmuszając ją, by spojrzała jej w oczy. - Powiedziałaś, że był z nią, kiedy zabrał mnie do Cape. - Tak? - Betty ponownie skierowała wzrok w stronę jeziora. - Oj, daj spokój, Connie. Nie prowadzę ewidencji jego wszystkich randek. Przez kilka ostatnich lat bez przerwy się rozstawali i na nowo schodzili. O co ci chodzi? -Najwyraźniej wtedy znowu się rozstali. Betty wzruszyła ramionami. - No i co? - Dałaś mi do zrozumienia, że Charlie nie chce, żeby ktoś się o mnie dowiedział. - A skąd wiesz, że tak nie było? - zadrwiła z niej Betty. -Nigdy by mi to nie przyszło do głowy, gdyby nie ty. - Connie była tak wściekła, że miała ochotę przyłożyć Betty w twarz. Ale co by jej z tego przyszło? Tylko dałaby Betty satysfakcję z rozpowszechnienia kolejnej wstrętnej plotki. Tak naprawdę mogła mieć pretensje jedynie do siebie, że zamiast ufać swoim uczuciom, posłuchała Berty, która ciągle intrygowała. Być może któregoś dnia Betty posmakuje swojej własnej trucizny. Może spędzi resztę wieczoru na poszukiwaniach Spencera i nigdy go nie znajdzie. Zasłużyła na to. Potem przybiegnie z płaczem do Connie, licząc na jej współczucie. Niedoczekanie! - Dlaczego nie pozwolisz mi być szczęśliwą? - zapytała Connie, po czym szybko odeszła; nie chciała dać Betty satysfakcji, że to do niej należy ostatnie słowo. Cóż tu jeszcze dodać? Jej życie było zrujnowane. Connie nie pozostało nic innego, jak poddać się i zamienić w kolejną żałosną starą pannę, jak panna Albini czy panna Abbey. Trwał właśnie taniec, w którym wymieniano się partnerami. Co kilka minut liderka zespołu ogłaszała: -1 zamieniamy się. 109 Katherine zaczęła tańczyć z Billem, a potem wylądowała w ramionach Tommy'ego, Bili zaś tańczył z Nancy. Tommy okręcił ją i uśmiechnął się szeroko. - Cudowna nauczycielka! Katherine doskonale rozumiała, dlaczego Joan za nim szalała. - Jak tam Harvard, Tommy? - Nie narzekam. Może mi pani pogratulować - powiedział, odchylając ją tak bardzo do tyłu, że niemal dotknęła głową podłogi. Znalazła się z powrotem w jego ramionach, zadyszana i roześmiana. - Ustaliliście datę? - Rozmawiamy o tym, ale to jeszcze nic oficjalnego. To znaczy, dostałem się do Penn Graduate School. Joan nie mówiła jej, że Tommy ubiegał się o przyjęcie do Penn. Filadelfia znajdowała się daleko od New Haven. - A co z Yale? - zapytała. - Yale? A, chodzi pani o Joanie. No tak, świetna z niej dziewczyna, co? - oznajmił z dumą. - Fantastyczna. - Już sam fakt, że się dostała... nikt jej tego nie odbierze. A wszystko dzięki pani, panno Watson. Była pani kapitalna. Jesteśmy pani bardzo wdzięczni. Oboje. Muzyka ciągle grała, ale Katherine przestała tańczyć. - Już sam fakt, że się dostała? Co to znaczy? Tommy chwycił ją w talii i porwał z powrotem do tańca. Joan pojedzie z nim do Filadelfii. Nie powiedział tego oczywiście, ale wiedziała, że właśnie to miał na myśli. - To za duża odległość, żeby zdążyć z obiadem na piątą- zażartował. -1 zamieniamy się! - zawołała liderka zespołu. Katherine nagle znalazła się w ramionach jakiegoś młodego mężczyzny, którego nigdy wcześniej nie spotkała. Uśmiechnęła się mechanicznie, dając mu się prowadzić. Dokładnie to samo robiła Joan: podążała za Tommym, zamiast sama prowadzić. Betty była rozgorączkowana- ostatnie pół godziny spędziła na bezskutecznych poszukiwaniach Spencera. Wróciła pędem na salę gimnastyczną, gdzie odszukała Tommy'ego i Joan. -Nigdzie nie mogę znaleźć Spencera. Wiecie, gdzie jest? Tommy pociągnął za swojąmuszkę i podsunął Betty ciasteczko. Pokręciła głową. Gdzie był jej mąż? 110 Po chwili niezręcznego milczenia Tommy powiedział: - No cóż, poprosił mnie, żebym odwiózł cię do domu. Miał umówione spotkanie. Wpatrywała się w niego, domagając się spojrzeniem, żeby przestał kryć Spencera. Potem uniosła się dumą i udając, że mu wierzy, powiedziała: - W Nowym Jorku? Musiał pojechać tym o dziesiątej, tak? Tommy położył dłoń na jej ramieniu, ale zrzuciła ją. Sama mogła wrócić do domu. Dobrze wiedziała, gdzie powinna pojechać tej nocy. Liderka zespołu ogłosiła kolejną zamianę. Billa ogarnął niepokój, kiedy okazało się, że jego partnerką jest Giselle. - Ładnie razem wyglądacie - powiedziała. Nie musiał pytać, kogo miała na myśli. - Dzięki - odparł. Położyła dłoń na jego karku i wstydliwie zamrugała oczami. -Zwykle nie okazujesz publicznie swoich uczuć. - Tylko wtedy, kiedy coś czuję. I zamieniamy się. - Uwolnił się z jej objęć i zszedł z parkietu, żeby odszukać Katherine. Giselle chciała zapaść się pod ziemię. Była wściekła zarówno na Billa, jak i na siebie. Ale przede wszystkim czuła się samotna. Rozdział 9 T ucinda Warren była porządnie zaniepokojona, słysząc dzwonek do .L/drzwi frontowych jej domu w Back Bay. O jedenastej w nocy ludzie przy zdrowych zmysłach nie przychodzą z wizytą. Gość o tej porze mógł oznaczać jedynie kłopoty. Żałowała, że męża nie ma w domu - Clayton wyjechał w interesach. Nie miała wyboru; musiała zarzucić szlafrok i zejść pospiesznie na dół. Przypominając sobie historie, które słyszała o nocnych napadach, zerknęła przez koronkowe zasłonki w oknie obok drzwi. Jej niepokój jeszcze się zwiększył, kiedy zobaczyła na schodach z czerwonego piaskowca Betty. Szybko otworzyła ciężkie dębowe drzwi. - Kochanie, co ty tu robisz? Betty miała ze sobą torbę podróżną. - Zostaję na noc - powiedziała. 111 Lucinda znała córkę lepiej nawet od niej samej. Odnotowała jej niechlujny wygląd i zaczerwienione oczy. - Spencer nie będzie miał nic przeciwko? - zapytała. - Spencer nawet nie zauważy - odparła Betty. - Znowu jest w Nowym Jorku. Pracuje. Matka i córka wymieniły porozumiewawcze spojrzenie. Gdyby Lucinda Warren nie domyśliła się już wcześniej, że Betty i Spencer mają problemy, wszystko stałoby się jasne po tym jednym słowie: „znowu". Ale matka Betty została wychowana w przekonaniu, że mężczyźni i kobiety muszą być traktowani różną miarą. Próbowała wpoić to przekonanie córce i myślała, że jej się to udało, ale najwyraźniej poniosła porażkę. -Nie stawaj pomiędzy mężczyzną i jego karierą- poradziła. - Pracuje ciężko dla was obojga. Betty zmarszczyła brwi. Matka oczekiwała od niej, że będzie zachowywać się jak dorosła, a jednocześnie traktowała ją jak dziecko. -Nie musisz za niego kłamać, mamo - odparowała. - Sam sobie świetnie radzi. - Teraz pojedziesz do domu, doprowadzisz się do porządku i będziesz czekać na męża - powiedziała spokojnie Lucinda Warren. Betty była zbyt oszołomiona, żeby coś odpowiedzieć. Jej własna matka. .. Gdzie miała pójść, jeśli nie do domu? - Zawarłaś pewną umowę, Elizabeth. Jak my wszystkie - przypomniała Lucinda, robiąc aluzję do własnego małżeństwa, choć nigdy nie odważyłaby się przyznać tego głośno. -Nie wpuścisz mnie do mojego własnego domu? - zapytała Betty, zbyt ogłupiała, żeby pojąć, co mówi do niej matka. - Twoim domem jest teraz dom Spencera - powiedziała stanowczo Lucinda. - Uwierz mi, to dla twojego dobra. Drzwi zamknęły się z trzaskiem tuż przed nosem Betty. Już miała ponownie zadzwonić, ale cofnęła rękę. To nie miało żadnego sensu. „Dom Spencera" - powiedziała jej matka. „Dla twojego dobra". Co to właściwie znaczy? Dlaczego to był dom Spencera, a nie jej, skoro to jej rodzice dali go im w prezencie ślubnym? Dlaczego matka ciągle miała decydować, co jest dla niej dobre? - Żegnaj, mamo, i dziękuję ci - szepnęła, idąc w dół ulicy w poszukiwaniu taksówki. Matka dała jej właśnie bezcenny prezent na zakończenie college'u - wolność wyboru, co zrobi z resztą swojego życia. 112 Katherine zdążyła dobrze poznać okolice Bostonu, ale to była jej pierwsza podróż do Newton, małego, ślicznego miasteczka sąsiadującego z Wel-lesley. Joan Brandwyn mieszkała w chaotycznie rozbudowanym żółto-brązowym wiktoriańskim domu przy cichej, obsadzonej drzewami ulicy. Katherine nie zadzwoniła wcześniej, żeby upewnić się, czy Joan jest w domu. Kiedy zapłaciła taksówkarzowi, zaczęła się zastanawiać, czy nie działa zbyt impulsywnie. Z drugiej strony, jej profesor religii, który studiował wielkich buddyjskich myślicieli, często cytował na zajęciach jedną ze swoich ulubionych maksym: „Pierwsza myśl jest najlepsza". Gdy Tommy powiedział, że razem z Joan przeprowadzają się do Filadelfii, pomyślała natychmiast, że Joan nie powinna, nie może rezygnować ze swoich marzeń o studiach prawniczych. Potem zaczęła rozpatrywać wszystkie pozostałe możliwości, i oto dwa tygodnie później przybywała do niej z garścią broszurek i gotowym planem. Pachniało skoszoną trawą. W końcu przyszła wiosna i pogoda była absolutnie wspaniała. Katherine stała przez chwilę na ganku Brandwynów, podziwiając żywe kolory nasturcji i petunii w skrzynkach przymocowanych do barierek. Potem nacisnęła na dzwonek i czekała. Joan otworzyła drzwi, wpatrując się w nią z wyraźnym zdziwieniem. - Panna Watson? Podekscytowana Katherine podjęła od razu kampanię mającą na celu przekonanie Joan, że przyszłość, na jaką zasługuje, jest w zasięgu ręki. - W odległości czterdziestu pięciu minut jazdy od Filadelfii jest siedem szkół prawniczych. Możesz i studiować, i zdążać z obiadem na piątą. - Już za późno - stwierdziła Joan. Katherine pomyślała również i o tym. - Do niektórych z nich przyjmują też w późniejszym terminie. - Chwileczkę, proszę pani - powiedziała Joan. - Proszę odetchnąć. - Przepraszam. Nowe pomysły zawsze mnie strasznie ekscytują. Na początku byłam zmartwiona. Kiedy Tommy powiedział mi na balu, że dostał się do Penn, pomyślałam: „O Boże, jej przyszłość jest już przesądzona. A tak ciężko pracowała. Jak może z tego wszystkiego rezygnować?" A potem uświadomiłam sobie, że wcale nie musisz. Możesz upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu. Joan uśmiechnęła się i pokręciła głową. - To możliwe! - upierała się Katherine. - Pobraliśmy się. -Co? 8 - Uśmiech Mony Lizy 113 - Uciekliśmy na weekend. Tommy był przerażony na myśl o wielkiej pompie, więc daliśmy się ponieść emocjom. Było bardzo romantycznie. Niech pani spojrzy. - Uniosła lewą dłoń, pokazując złotą obrączkę. - Piękna - powiedziała Katherine, bo obrączka rzeczywiście była piękna. Decyzja została podjęta.¦- Moje gratulacje. Ale to ciągle może ci się przydać. Podała Joan broszurki, ale Joan oddała je z powrotem Katherine i pokręciła głową. - Nie, dziękuję. Katherine zrobiło się smutno. Czemu Joan musiała dokonywać wyboru pomiędzy swoimi marzeniami? - Hm, w porządku. No cóż... - Co więcej mogła dodać? - To był mój wybór - powiedziała Joan. - Co takiego? - Żeby nie iść na studia. Tommy by mnie wspierał. - Ale nie musisz wybierać - przypomniała jej. - Musiałam. Chcę mieć dom. I rodzinę. Nie jest to coś, co byłabym skłonna poświęcić. Joan była tak inteligentną dziewczyną, a mimo to nie mogła pojąć tej najprostszej prawdy. -Nikt cię nie prosi, żebyś poświęciła rodzinę dla kariery, Joan. Możesz mieć i to, i to. Zaprzepaszczasz okazję, jakiej większość dziewcząt nigdy nie będzie miała. - Myśli pani, że obudzę się któregoś dnia i będę żałować, że nie zostałam prawnikiem? -Może. - Ale nie tak bardzo. Bardziej żałowałabym, że nie mam rodziny, że nie ma mnie przy dzieciach, żeby je wychować. Pomimo tego co pani myśli, dobrze wiem, co robię. Nie jestem przez to mniej inteligentna. Po prostu będę wkładać całą siebie, wszystko, czego się nauczyłam, w coś innego. - Jak przyrządzanie klopsa? - Zdaje się, że to dla pani prawdziwa hańba. - Nie powiedziałam... - Owszem, powiedziała pani - przerwała jej Joan. - Zawsze to pani mówiła. Stała pani w sali wykładowej i powtarzała nam, żebyśmy we wszystkim szukały głębi. Ale pani sama nigdy się nie pofatygowała, żeby jej poszukać. Dla pani gospodyni domowa to ktoś, kto świata nie widzi poza swoim domem. Nie ma żadnej głębi. Intelektu. Zainteresowań. -Joan urwała, wzięła oddech i spojrzała na Katherine. Jej spojrzenie mówiło: proszę, niech mnie pani wysłucha. - To pani powiedziała, że mogę 114 robić wszystko, co zechcę - dodała, błagając o zrozumienie. - A chcę właśnie tego. Dlaczego to nie wystarczy? Wonderful Town, przebojowy musical o życiu cyganerii artystycznej w Greenwich Willage w latach trzydziestych, był prawdziwym wydarzeniem. Giselle musiała to zobaczyć. Rosalind Russell pojawiła się pierwszy raz na Broadwayu po latach spędzonych w Hollywood i wywołała absolutną sensację. Wiadomo było, że ma kieszeni nagrodę Tony. Giselle powiedziała ojcu, że razem z koleżanką z college'u chcą zobaczyć to przedstawienie, a on bez żadnych podejrzeń kupił dwa bilety. Historyjka ta była jedynie w połowie prawdą- drugi bilet był dla Michaela, jej żonatego kochanka. Uwielbiała Michaela. Był taki zabawny i wyrafinowany, poza tym sprawiał, że czuła się wyjątkowa. Wymykał się z domu, by spędzać czas z nią. Powiedział, że jego żona to nudziara i zrzęda, że nie potrafi go zrozumieć ani rozbawić tak jak Giselle. No i oczywiście był jeszcze seks... Giselle sprawiało wielką frajdę prowokowanie Michaela. Wymyślała perwersyjne historie, on udawał, że jest zaszokowany; ich małe gierki nieuchronnie prowadziły do niezwykle interesującego finału. - Czasami myślę, że mówisz to wszystko, żeby mnie sprowokować -powiedział Michael, kiedy stali w kolejce do kasy, żeby odebrać bilety. -Czy twój ojciec wie, że się tak wyrażasz? Nie zwiódł jej ani odrobinę jego surowy ton, będący częścią gry. - A czy twoja żona wie, że tu jesteś? - zapytała, nachylając się, żeby go pocałować. Michael oddał jej pocałunek i zajął się biletami. Giselle rozejrzała się wokół i zauważyła po drugiej stronie ulicy jakąś parę w namiętnym uścisku. Ten mężczyzna z naprzeciwka wydawał się jakiś znajomy. Kiedy odsunął się od swojej towarzyszki, uświadomiła sobie, że to Spencer. Super! Nie miała pojęcia, że razem z Berty są w mieście. Nie mogła się doczekać, żeby przedstawić ich Michaelowi, a może nawet zaprosić na drinka po przedstawieniu. Berty oczywiście będzie oburzona, co tylko doda smaczku temu wieczorowi. Już miała ich zawołać, kiedy przyjrzała się bliżej dziewczynie, która przed chwilą była w ramionach Spencera. Dziewczyna wycierała ślady szminki z jego policzka swobodnym, intymnym gestem świadczącym o długotrwałej zażyłości. Stanowili bardzo ładny obrazek; dwójka młodych kochanków w wiosenny wieczór. Ale z punktu widzenia Giselle jeden szczegół tego obrazka 115 zupełnie się nie zgadzał: dziewczyna w ramionach Spencera to nie była Betty. Connie miała misję d0 wypełnienia i nikt nie mógł jej powstrzymać. Wpadła do Eliot House i popędziła schodami, przeskakując po dwa stopnie naraz. Zdziwieni, że kobieta wtargnęła do ich męskiej twierdzy, faceci tylko się na nią gapili. Jedynie mieszkający na miejscu wykładowca zachował przytomność umysłu na tyle, żeby zawołać: - Hej, nie możesz tam wejść! Zatrzymała się, żeby zapytać jakiegoś studenta, czy wie, gdzie znajduje się pokój Charliego Stewarta. Potem pobiegła dalej, kierując się jego wskazówkami, aż stanęła zadyszana przed otwartymi drzwiami Charliego. Charlie siedział z nosem w książkach, ale kiedy odchrząknęła, uniósł wzrok. - Co u licha? Connie? Co ty tu robisz?! Kilku jego kumpli zbiegło się pod drzwi pokoju. Poza wyjątkowymi przypadkami, dziewczynom nie wolno było wchodzić na górę, tak więc Connie stanowiła godne uwagi widowisko. Gapiący się na mą z korytarza faceci w połączeniu z pełną niedowierzania miną Charliego - to prawie wystarczyło, żeby straciła zimną krew. Ale dostała nauczkę i wiedziała, że okazję trzeba chwytać, kiedy się nadarza. Poza tym bała się, ze może nie mieć kolejnej szansy. - Widziałam dzisiaj Mirandę z Kevinem Tawilem - wydyszała. - Wyglądali na bardzo zżytycn i pomyślałam, że może, gdybyście ze sobąnie... - Chodzili? - podpowiedział. - Właśnie. Może wtedy mógłbyś wziąć pod uwagę... Charlie wstał i podszedł do drzwi, żeby je zamknąć. - Mnie. - Przełknęła z trudem. - Jeszcze raz. Wiem, że popełniłam wiele błędów. Charlie wziął ją w ramiona i przycisnął do serca. - Ale nigdy nie popemiam icn dwa razy - powiedziała, wspinając się do jego ust. Dziewczyny siedziały w pokoju Giselle, czekając, aż wróci z Nowego Jorku z najnowszymi doniesieniami na temat swojego romansu. - No i...? - zapytała Joan, ledwie Giselle weszła do środka. Giselle opadła na krzesło i zamknęła oczy. 116 -Było doskonale. Romantycznie. Nie spaliśmy przez całą noc, rozmawialiśmy. - Kłamiesz! - Owszem, nie spaliśmy przez całą noc. - Giselle otworzyła jedno oko i mrugnęła. - Ale nie rozmawialiśmy. Connie pokręciła z dezaprobatą głową. - Znowu ten psychoanalityk. Giselle ziewnęła. - Błogie wyczerpanie. - Zauważyła minę Joan i powiedziała: - No co? - Jest żonaty - przypomniała jej Joan. - Ale to nie jest takie małżeństwo jak twoje i Tommy'ego - stwierdziła Giselle. - Co to znaczy? Giselle sparafrazowała najczęściej padającą z ust jej kochanka skargę. -Nie mogą się dogadać. - Czyli chodzi o seks - powiedziała złośliwie Connie. - Czy on ci płaci? - Głos Betty zaskoczył je wszystkie. Musiała stać w drzwiach, przysłuchując się rozmowie. - Za seks. Znając twoje tempo, mogłabyś zgromadzić fortunę. Wszyscy tak myślą, prawda, Joan? Wiesz, co mówią? Giselle zignorowała Betty, zwracając się do Joan: - Nie jest za późno na drugie śniadanie? - zapytała, zrzucając swoją pomiętą spódnicę. Była to rozmowa, na którą nie miała ochoty, nie teraz, a zwłaszcza nie z Betty. Przez całą drogę z Nowego Jorku do Bostonu gryzła się, co zrobić: powiedzieć Betty, że Spencer ją zdradza, czy siedzieć cicho i mieć nadzieję, że Betty nigdy się nie dowie? Z łatwością mogła sobie wyobrazić, że Betty jej nie uwierzy, nazwie kłamczuchą, a może jeszcze gorzej. Betty wycelowała palec w Giselle, wcielając się równocześnie w rolę oskarżyciela i sędziego. - Mówią, że jesteś obrzydliwą dziwką i jak cię tylko zaliczą... Giselle chwyciła świeżą spódnicę, próbując nie zwracać uwagi na wściekłość w głosie Betty. - łdziemy do miasta, czy zostajemy w campusie? - zapytała. - ...pozbędąsię ciebie - dokończyła Betty, wcielając się w rolę biblijnego czarnowidza. Giselle wciągnęła spódnicę i zasunęła suwak. - Zostajemy. - Jak zużytą szmatę! - grzmiała Betty. - Okay, Betty! - krzyknęła Joan w imieniu ich wszystkich. - Dość tego! 117 Ale Betty nie zamierzała umilknąć. - Jak się nad tym zastanowić, mężczyźni, których najbardziej kochałaś, nie chcieli cię. Twój ojciec, na przykład. - Spotkamy się na dole - powiedziała Giselle, podnosząc sweter. Dziewczyny były zahipnotyzowane występem Betty, który był jednocześnie przerażający i ekscytujący. Powoli do nich docierało, że Betty zupełnie nad sobą nie panuje. - Profesor Dunbar - powiedziała Betty. - Wszyscy wiedzą, że wystajesz pod jego domem. - Chodź, idziemy - mówiła dalej Joan, łapiąc Giselle za rękę. - To musi być prawdziwa udręka, uganiać się za facetem, który nie może znieść twojego widoku. Giselle nagle zrozumiała, że nie musi podejmować decyzji, czy powiedzieć Betty o Spencerze. Betty wiedziała. Nie mówiła tylko o Giselle, mówiła też o sobie, o tym, przez co przechodzi ze Spencerem. - Za facetem, który kocha kogoś innego - powiedziała Betty cichnącym głosem. Jej oczy wypełniły się łzami. Giselle również zaczęła płakać. Kiedy przypomniała sobie Spencera z kochanką, jeszcze bardziej cierpiała z powodu zdrady Billa Dunbara. - Który cię nienawidzi! - krzyczała Betty, łkając. - Nienawidzi cię! Giselle objęła Betty i tuliła w swoich ramionach jak dziecko. - To bardzo boli - szepnęła Betty głosem małej, smutnej dziewczynki. - Wiem. Wiem, kochanie. Już dobrze - powiedziała Giselle, której brakowało słów, którymi mogłaby jakoś pocieszyć przyjaciółkę. - Zrób coś, żeby przestało - zaszlochała Betty. - Żeby przestało boleć. On mnie nie chce. Spencer mnie nie chce. - Ciii, już dobrze - powtarzała ciągle Giselle. - Wszystko będzie dobrze. Rektor Carr nie lubiła być w mniejszości. Tego popołudnia była nieszczęśliwą, jednoosobową mniejszością, przewodniczącą zebraniu, na którym Katherine Watson była poddawana ocenie na koniec roku. Absolwentki, bez wątpienia podburzone przez Lucindę Warren, miały listę zarzutów dość długą, by udowodnić samym sobie, że Katherine nie powinna zostać ponownie zatrudniona. Pani Warren poprowadziła natarcie ciosem z flanki, który subtelnością miał zaskoczyć wroga. - To by było nie fair wobec niej - mówiła, a jej oczy błyszczały w udawanym współczuciu dlą Katherine. - Na pewno jest tu nieszczęśliwa. 118 - Nie zapominajmy o tym wybuchu, Jocelyn - powiedziała Dorothea Linville, która dowiedziała się o burzliwym wystąpieniu Katherine na temat sztuki i reklamy od Lucindy Warren przy podwieczorku w Copley Plaża. Spijała każde słowo opowieści Lucindy, co ją tak pochłonęło, że herbata zrobiła się zimna, a kanapki z rzeżuchą tak rozmiękły, że nie dało się ich jeść. - Racja - wtrąciła Ruth Vaughn, która również dowiedziała się o incydencie od Lucindy. -1 to zaledwie sześć tygodni temu. Na twarzy rektor Carr nie malowały się żadne emocje oprócz uprzejmego zainteresowania, kiedy zwróciła się do dziekana wydziału i zapytała: - Doktorze Staunton, czy zapoznał pan już absolwentki ze statystykami? Doktor Staunton otworzył papierową teczkę i wręczył każdej kobiecie starannie wystukane na maszynie sprawozdanie. Streścił zawarte w nim informacje. - Na jej zajęcia w przyszłym roku zapisało się więcej chętnych niż kiedykolwiek w historii wydziału sztuki. - Westchnął, jakby żałował, że nie może zakomunikować czegoś zupełnie przeciwnego, po czym powtórzył z naciskiem: - Kiedykolwiek. Dorothea skrzywiła się. Studiowała matematykę i miała szacunek dla liczb. - Musi obiecać, że przedstawi program zajęć - powiedziała z niechęcią. - Z wyprzedzeniem - dodała Ruth. - Oczywiście, Ruth - zgodziła się Dorothea. - Z wyprzedzeniem, i program będzie musiały zostać zatwierdzony. - Ona nigdy się na to nie zgodzi - stwierdziła Lucinda, która uważała się za autorytet w sprawie Katherine Watson, jako że dzięki Betty była świetnie poinformowana. - Zgodzi się. Taka jest procedura - powiedział doktor Staunton. Rektor Carr zadecydowała, że już czas zakończyć tę dyskusję. - Wszyscy, którzy są za tym, żeby Katherine Watson wróciła w przyszłym roku, niech podniosą rękę - zarządziła, rozglądając się po sali. -Kto jest przeciwko? Katherine porzuciła rower na trawniku i ruszyła pospiesznie alejką do domu Billa. Pukała głośno do drzwi, ale nie doczekała się odpowiedzi. Wiedziała, że Bili chowa klucz w doniczce, a że upoważnił ją do korzystania z niego, znalazła klucz i otworzyła drzwi. Usłyszała szum płynącej wody z prysznica na dole. Popędziła do łazienki, odsunęła zasłonę i krzyknęła: 119 -Niespodzianka! Owszem, czekałająniespodzianka. Katherine odskoczyła z piskiem od prysznica. Naprzeciw niej stał kompletnie nagi, niski, pulchny mężczyzna, który z całą pewnością nie był Billem. - Witam - powiedział, sięgając po swoje okulary. - Nie ruszaj się! - Katherine rzuciła mu ręcznik. - Kim jesteś? Wyszczerzył zęby w uśmiechu, owinął się ręcznikiem i założył okulary. Jego uśmiech zrobił się jeszcze szerszy. - Stanley Sher. Jestem starym przyjacielem Billa. Byliśmy razem w wojsku. Ty musisz być Katherine. Mówił mi, że jest na czym oko zawiesić, ale... - Zagwizdał głośno. - Tak, no cóż, nie będę już przeszkadzać - powiedziała Katherine, zakłopotana swoim wtargnięciem. Jej zażenowanie wcale nie minęło, kiedy dziesięć minut później Stan, już całkowicie ubrany, pojawił się w salonie. Przyniósł ze sobą dwie otwarte butelki z piwem; jedną podał Katherine. - Walczyliście razem na wojnie? - zapytała Katherine, czując nietypowe dla siebie onieśmielenie. Stan skinął głową i usadowił się wygodnie na kanapie. - Tak. Teraz on jest belfrem, a ja siedzę w klimatyzacji. Zapomnijmy o bombie atomowej. Freon zmieni nasze dobre, stare Stany Zjednoczone. Mieszkam w El Paso. Katherine upiła łyk piwa i odprężyła się. Stan wydawał się fajnym facetem i najwyraźniej łączyła go z Billem specjalna więź, ponieważ byli kumplami z wojska. - Daleko stąd do San Remo - westchnęła, przypominając sobie opowieści Billa. Stan był zdezorientowany. - To w Kalifornii? - We Włoszech - powiedziała Katherine. - To tam stacjonowaliście z Billem w czasie wojny. - We Włoszech? - Stan roześmiał się i wyciągnął nogi. - Chyba ktoś sobie z ciebie zażartował. Przez całą wojnę odwalaliśmy papierkową robotę na Long Island. Najbliżej Włoch byliśmy przy okazji konsumowania zapiekanego ziti w restauracji Mamma Leone na Manhattanie. Co więcej, nie wydaje mi się, żeby Bili był kiedykolwiek w Europie. Bo ja na pewno nie. 120 Kiedy Bili wrócił do domu, Katherine czekała na niego na huśtawce na ganku. - Katherine! - wykrzyknął Bili, nachylając się, by jąpocałować w czubek głowy. Odsunęła się od niego. - Poznałam Stanleya. Bili usiadł obok niej. - Byłaś w środku? - Fajny z niego facet. Prawdziwy gawędziarz. Kiwnął głową. - Przeszliśmy długą drogę. - Aż z Long Island. - Podniosła się. - Wszystko się wydało Możesz przestać kłamać. - To nie kłamstwo. - A niby co? - Była rozgniewana i zraniona; zastanawiała się, jak Bili wytłumaczy jej te wszystkie kunsztowne wymysły i kłamstwa. - Historia. Miałem mundur. Mówiłem po włosku. Ludzie zakładali różne rzeczy, a ja ich nie wyprowadzałem z błędu. Zdaje się, że powinienem. - Zdaje się. Jej sarkazm wzbudził jego gniew. -Nie muszę niczego tłumaczyć. Robiłem swoje. Chcesz się wściekać, że szkoliłem oficerów, żeby mogli tam walczyć, proszę bardzo. - Przestań. Nie odwracaj kota ogonem. Kłamałeś. O to jestem wściekła. J -A byłabyś mną zainteresowana, gdybyś wiedziała, że byłem cały czas w kraju? Kobiety takie jak ty potrzebują bohaterów. Mówiłaś że uwielbiasz wojenne historie, pamiętasz? Nie jesteś zainteresowana prawdą Prawda jest... - Nieistotna, najwyraźniej. Co jeszcze było kłamstwem? - zapytała. Ledwie powstrzymała się, żeby nie wyjść od razu, bez wysłuchania jego wyjaśnień do końca. Chciała, żeby jakoś to naprawił, zrobił coś, by zrozumiała, dlaczego nie był z nią szczery. - Potrzebowałem trzydziestu sześciu lat, żeby wziąć się w garść. Daj mi trochę czasu, żeby to wszystko uporządkować, dobrze? - Dlaczego nie mogłeś być szczery? - zapytała. Była tak smutna, że nie chciało jej się nawet płakać. - Jezu, nie ułatwiasz mi! Miałaś tak duże oczekiwania, że nie mogłem być szczery. - Nie, nie mogłeś. - Nie tylko ja, Katherine. Joan też cię zawiodła, prawda? 121 - Tani chwyt - odpowiedziała, choć wiedziała, że Bili ma rację, i nienawidziła go za to. - Ale to prawda. Chciałaś szczerości. To ją przyjmij, siostro, czy ci się podoba, czy nie. Ruszyła chodnikiem, z mocnym postanowieniem, że się nie odwróci. - Odchodzę. Zostałam tylko po to, żeby ci powiedzieć... - Wiem, że jestem kłamcą. Ale spójrz w lustro, skarbie. Naprawdę aż tak się różnimy? Nie przyjechałaś do Wełlesley, żeby pomóc tym dziewczętom znaleźć własną drogę. Przyjechałaś do Wełlesley, żeby pomóc im znaleźć swoją. Pani Warren całe godziny szukała córki. Ostatnim miejscem, w którym spodziewała się ją znaleźć, była biblioteka; kiedy jej małżeństwo się waliło, zamiast załagodzić sprawy ze Spencerem, Betty w najlepsze siedziała nad książkami. - Tu jesteś! - wykrzyknęła pani Warren, burząc swoim przenikliwym głosem ciszę. Betty podniosła głowę, podobnie jak pozostałe dziewczyny, które siedziały w pobliżu. Jedna z nich przyłożyła palec do ust. -Ciii... Pani Warren zniżyła głos. -Nie jestem przyzwyczajona do tego, żeby się za tobą uganiać! -szepnęła. Ignorując ją, Betty opuściła głowę i wróciła do robienia notatek do referatu na temat Mony Lizy. - Spójrz na mnie, Elizabeth - nakazała oburzona pani Warren, ciągle szeptem. - Mówię do ciebie. Trudno pozbyć się starych nawyków. Betty była przyzwyczajona okazywać posłuszeństwo, kiedy matka żądała jej uwagi. Niechętnie uniosła wzrok, by napotkać spojrzenie pary oczu, tak bardzo podobnych do jej własnych. - Rozmawiałam z panią Jones - powiedziała pani Warren. - Uzgodniłyśmy, że nie będzie żadnego rozwodu. Betty przez kilka chwil wpatrywała się szeroko otwartymi oczami w matkę, nie wiedząc, czy śmiać się, czy płakać z powodu jej oświadczenia. Jak śmiała! Ale w sumie nie powinno jej to dziwić. Lucinda Warren rządziła swoim własnym małym światem; wydawała edykty, a poddani wykonywali jej polecenia. Betty nie przychodziło do głowy nic, co mogłaby powiedzieć matce ponad to, żeby zostawiła ją w spokoju. Ale nikt nie 122 rozkazywał Lucindzie Warren. Coś takiego było nie do pomyślenia. Betty uniosła długopis i z udawaną fascynacją skupiła się na Leonardzie da Vinci i Monie Lizie. Pani Warren westchnęła. To nie tak, że nie współczuła swojej córce. Mogłaby przez cały semestr wykładać o trudach małżeńskiego życia. - Każda para musi się najpierw dograć - powiedziała łagodniejszym tonem. - Dlaczego z tobą i Spencerem miałoby być inaczej? Jeszcze jakiś czas temu Betty odłożyłaby książki, wyszła za matką z biblioteki i pozwoliła sobą kierować. Ale coś się w niej zmieniło. Dotarła do punktu, z którego nie było już odwrotu. Ta droga była bardzo zawiła i Betty wiedziała, że będzie musiała stawić czoło jeszcze wielu przeciw-nościom, ale nie było mowy o powrocie do bezmyślnego posłuszeństwa wobec matki, ślepej akceptacji jej ciasnych poglądów. A przede wszystkim nie było mowy o powrocie do Spencera. Uniosła leżącą przed sobą książkę i odwróciła ją, żeby pokazać matce obraz Mony Lizy. - Co widzisz, mamo? - zapytała spokojnie. - Zapewniłam ją, że spróbujesz. - Pani Warren nawet nie spojrzała na książkę. - Przez rok. Betty niemal się roześmiała. Dla matki ciągle była małą dziewczynką, która będzie chodziła wbrew swojej woli na lekcje tańca, bo jej matka obiecała to nauczycielowi. - Najsławniejszy obraz na świecie? - podsunęła matce oczywistą odpowiedź. - Spencer też się będzie starać. Zgodnie ze słowami pani Jones, bardzo się zmartwił. Powinnaś z nim porozmawiać. - Najsławniejszy uśmiech? - mówiła dalej Betty. - Myślisz, że jest szczęśliwa, mamo? Twarz jej matki zasłaniała maska, którą każdy oprócz Betty mógłby uznać pomyłkowo za uśmiech. - Ale najważniejsze, czy nikomu o tym nie mówiłaś. Nie mówiłaś, prawda? Betty trwała w upartym milczeniu. Czuła się, jakby walczyła o prawo do własnego życia, niezależnego od matki, męża i całego świata, który sobą reprezentowali. - Elizabeth? - ponagliła ją matka. - Jest piękna, prawda? - odezwała się Betty, doprowadzona do granic wytrzymałości. Jej głos z każdą sylabą robił się coraz bardziej piskliwy. -I pochodzi z dobrej rodziny, więc czy to ma jakieś znaczenie, dlaczego się uśmiecha? 123 -Nie podnoś głosu, młoda damo - upomniała ją matka. - Kiedyś myślałam inaczej, ale myliłam się. - W oczach Betty wzbierały łzy. - Czasami jest inaczej, niż się wydaje, mamo. Czasami trzeba się przyjrzeć trochę uważniej. Pani Warren rozejrzała się, zawstydzona myślą, że ktoś może je sły- szeć. -Nie pierz swoich brudów publicznie - syknęła. -1 trochę mniej przejmować się tym, co myślą inni - dokończyła Betty. Wyciągnęła ile się dało z lekcji o Monie Lizie. Zamknęła z trzaskiem książkę, chwyciła swoje notatki i wymaszerowała z biblioteki. Jej matka stała samona, zbyt oszołomiona, żeby się ruszyć. Betty była zawsze taką dobrą dziewczyną. Nagle wszystko się zmieniło. Zrobiła się wybuchowa, nieposłuszna, nieprzyjemna i nieprzewidywalna. Zachowywała się jak wariatka. Jak Katherine Watson. Katherine wyjęła list ze swojej wydziałowej skrzynki i spojrzała na nadawcę: REKTORAT, WELLESLEY COLLEGE. Zanim rozdarła kopertę, wzięła głęboki oddech. Przez cały tydzień krążyły różne pogłoski na temat tego, komu z wykładowców, którzy nie mieli zagwarantowanej dożywotniej posady, zostanie zaproponowana praca w przyszłym roku. Usiłowała nie zwracać uwagi na plotki. Słyszała, że na jej zajęcia w przyszłym semestrze zapisało się więcej chętnych, niż było miejsc. Zakładała, że to przemówi na jej korzyść. Rozłożyła kartkę i zaczęła czytać napisany na maszynie list, podpisany przez rektor Carr: Droga Panno Watson, z ogromną przyjemnością chcemy zaproponować Pani ponowne objęcie stanowiska wykładowcy na wydziale historii sztuki w roku akademickim 1954/55. Katherine stłumiła pokusę, żeby wrzasnąć z radości, i żałowała, że nie ma przy niej Billa, z którym mogłaby się podzielić swoim podekscytowaniem. Ciekawa, czy została poruszona kwestia jej zarobków, czytała dalej. Jednakże pragniemy zaznaczyć, że nasza propozycja jest uzależniona od spełnienia przez Panią następujących warunków: 1. Będzie Pani uczyć według programu opracowanego przez dziekana wydziału. 124 2. Rozkłady zajęć muszą zostać przedłożone na początku każdego semestru w celu zatwierdzenia lub ewentualnej korekty. 3. Nie będzie Pani doradzać swoim studentkom w sprawach wykraczających poza Pani przedmiot. 4. Będzie Pani przestrzegać naszej standardowej klauzuli moralnej, zobowiązującej do utrzymywania jedynie ściśle zawodowych stosunków z innymi wykładowcami. Zakładając, że akceptuje Pani powyższe warunki, cieszymy się, że będzie Pani pracować z nami w Wellesley, tak stawnej ze swej tradycji szkole. Z poważaniem Jocelyn Carr Rektor Wellesley College Gdyby ich tak dobrze nie znała, mogłaby pomyśleć, że to jakiś dowcip wymyślony przez kogoś o makabrycznym poczuciu humoru. Z pewnością rektor Carr i doktor Staunton nie mogli wierzyć, że kiedykolwiek przystanie na tak obelżywe warunki. Zdeprecjonowali jej profesjonalizm, zrobili z niej osobę niebezpieczną, którą trzeba trzymać w ryzach. Jeśli nie chcieli przedłużyć umowy, powinni powiedzieć jej to wprost, zamiast proponować coś obwarowanego tyloma ograniczeniami, że musiałaby na każdym kroku ryzykować, że te ograniczenia ją zniszczą. Naprawdę chciała pozostać w Wellesley. Po dzisiejszej rozmowie z Bil-lem ujrzała swoją sytuację w zupełnie innym świetle. A teraz była gotowa przeciąć więzi, które zaczęły łączyć ją z college'em. Będzie jej brakować niektórych dziewcząt, ale one również odchodziły. Ona i Nancy nieoczekiwanie zostały przyjaciółkami i będzie tęskniła za jej domem oraz jej kuchnią. No i Bili... Ach, no cóż, widocznie nie było im pisane bycie razem i rektor Carr właśnie ofiarowała jej możliwość taktownego odejścia. Był to dzień pełen niespodzianek: dowiedziała się, że proponują jej pozostanie w Wellesley, wpadła na Staną pod prysznicem i odkryła, że Bili okłamywałjąco do swoich wojennych doświadczeń. A kiedy dotarła do domu, czekała na nią jeszcze jedna niespodzianka. Nancy wydała dla niej przyjęcie, by uczcić odnowienie jej umowy. Ale tak długo była u Billa, że cała impreza ją ominęła. GRATULACJE! - głosił napis na wielkim transparencie wiszącym w poprzek okna w salonie. Na stole znalazła kartkę z podpisami wielu jej kolegów wykładowców, z którymi zaprzyjaźniła się w ciągu minionego roku. GRATULACJE Z OKAZJI NOWEJ PRACY! - brzmiała treść kartki. 125 Katherine, kierując się dźwiękami dochodzącymi z telewizora, udała się do małego saloniku, gdzie znalazła Nancy, która oglądała właśnie jeden ze swoich ulubionych teleturniejów. - Chyba było jakieś niezłe przyjęcie, o którym nie wiedziałam. - To miała być niespodzianka - powiedziała Nancy, z jednym okiem ciągle utkwionym w telewizorze. Kiedy usłyszała pytanie, szybko wykombinowała odpowiedź. - Piramidy. „Przykro mi, Bob - powiedział prowadzący do nieszczęsnego uczestnika gry. - Czas ci się skończył. Chodziło o piramidy". Zaczęła się reklama pasty do zębów. Nancy odwróciła się do Katherine i powiedziała: - Nie przejmuj się. Najważniejsze, że będziesz tu pracować w przyszłym roku. I mam nadzieję, że będziesz ze mną mieszkać. Katherine wzruszyła ramionami. - Jeszcze o tym nie myślałam. Dopiero dzisiaj dostałam informację. -No cóż, jest mnóstwo czasu. Tymczasem powinnaś świętować. - Świetny pomysł! - Miała tyle powodów do świętowania, ale bynajmniej nie kolejny rok nauczania w Wellesley. Pod wpływem impulsu wyłączyła telewizor. - Hej! - zaprotestowała Nancy. Katherine ściągnęła ją z kanapy. - Chodź, wyjdziemy gdzieś. Zbieraj się. Idziemy potańczyć. Życie nie toczy się wokół What 's My Linę? Nancy z powrotem włączyła telewizor. - To Strike It Rich, głuptasie. I jest już po ósmej, i mamy środek tygodnia. - Co z tego? - To, że nie chcę nigdzie iść - powiedziała Nancy, usadawiając się na nowo wśród poduszek. - Dobrze mi tutaj. Naga prawda jej oświadczenia uderzyła Katherine z siłą letniej burzy, która rozpętała się znienacka. Nancy była zadowolona, spędzając swoje życie na kanapie przed telewizorem. Być może tym listem od rektor Carr przeznaczenie dawało jej do zrozumienia, że czas ruszać dalej. - Ciii, już się zaczęło - powiedziała Nancy ze wzrokiem utkwionym w telewizorze. Wskazała na zawodnika. - Przystojny, co? Katherine kiwnęła głową, a jej oczy niespodziewanie wypełniły się łzami. Nancy od samego początku była dla niej dobrą przyjaciółką. Choć różniły ich pochodzenie i poglądy, i choć Nancy nie pochwalała jej związku z Billem, przez cały czas miała dla niej otwarte serce. - Pooglądasz ze mną? - zapytała Nancy. 126 Katherine usiadła obok niej na kanapie. W jej głowie ponownie rozbrzmiały pożegnalne słowa Billa: „Nie przyjechałaś do Wellesley, żeby pomóc tym dziewczętom znaleźć własną drogę. Przyjechałaś do Wellesley, żeby pomóc im znaleźć swoją". Cóż, może i była w tym odrobina racji. Jej matka mówiła, że jest uparta jak osioł; cecha ta pomagała jej w życiu. Ale choć nie chciała tego przyznać, uporczywe trzymanie się obranego celu czasami uniemożliwiało jej wczucie się w sytuację innych ludzi. Wybory Nancy nie były odpowiednie dla Katherine, ale Nancy była zadowolona z życia, które sobie stworzyła. Nic nie było z kamienia, no może oprócz rzeźby, która mogła długo stawiać opór erozji. Nie było rolą Katherine walczyć z obawami i nawykami Nancy. Najlepsze co mogła zrobić, to całkowicie zaakceptować ją taką, jaka jest. „Pytanie za dwa tysiące dolarów, Bob - mówił gospodarz teleturnieju. - Która wielka orkiestra spopularyzowała ten utwór?" Chodziło o You Madę Me Love You. - Glenna Millera! - krzyknęły chórem Katherine i Nancy. Życie jest skomplikowane i dzięki temu tak interesujące. A mimo to czasami najprostsze przyjemności są najbardziej satysfakcjonujące. I czasami najtrudniej odpowiedzieć na najbardziej oczywiste pytania. Katherine stała przed swoimi studentkami na sali wykładowej. Za chwilę miała zacząć swój ostatni wykład. Minęło osiem miesięcy, od kiedy spotkała te dziewczyny, poznała ich imiona, odkryła ich słabe i silne strony. Spędzony wspólnie czas tak szybko minął. Trudno było uwierzyć, że taka sytuacja już nigdy się nie powtórzy, że już nigdy nie ujrzy ich twarzy gorliwie zwróconych w jej stronę, pod wpływem szczególnej magii, która czasami występowała pomiędzy nauczycielem i jego uczniami. Po raz ostatni w tym roku włączyła przeglądarkę; na ścianie pojawił się wizerunek Mony Lizy. Powiedziała: - W tysiąc pięćset trzecim roku Francesco del Giocondo poprosił Leonarda da Vinci, żeby namalował jego nową żonę, Lizę, która właśnie wydała na świat ich pierwszego syna. Czy to dlatego się uśmiechała? Niektórzy naukowcy doszli ostatnio do wniosku, że to wcale nie jest Liza, tylko raczej autoportret kobiecej strony Leonarda da Vinci. Stąd ten uśmiech. Jest to najbardziej znany obraz na świecie. Spojrzała na nie i przekonała się, że uważnie słuchają. Nie wiedziały o tym, ale to, że rozważały jej poglądy, było dla niej najwspanialszym prezentem. Czuła bezmierną wdzięczność. 127 Uśmiechnęła się. - Wiecie co? Nie lubię tego obrazu. Nigdy go nie lubiłam. Nigdy też nie rozumiałam, dlaczego wszyscy się nim ekscytują. Lubię inne prace Leonarda. Uwielbiam Ostatnią wieczerzę. Ale ten do mnie nie przemawia. - Wskazała na ekran. - Sztuka nie rodzi się tam. - Dotknęła swojej głowy, potem położyła dłoń na sercu. - Sztuka rodzi się tutaj i tutaj. To, że coś uważane jest za arcydzieło, nie znaczy jeszcze, że musicie to uwielbiać. Dostrzeganie piękna dzieła to bardzo indywidualna sprawa. Spojrzała na zegarek. Jej czas prawie minął. Wkrótce te dziewczęta wyfruną w świat. Mogła mieć tylko nadzieję, że w ciągu tego roku udało jej się zrobić coś, dzięki czemu zmieniło się ich postrzeganie świata. - Nie pozwólcie nikomu, żeby za was definiował prawdę - powiedziała. - Jesteście wspaniałymi, silnymi kobietami. Szukajcie odpowiedzi w sobie. l Wyłączyła przeglądarkę i poprosiła gestem Connie, żeby zapaliła światła. Dziewczyny uśmiechały się dyskretnie do siebie nawzajem, jakby skrywały jakiś cudowny sekret. Katherine po raz ostatni rozejrzała się po sali, po czym wyszła. Jakiś czas później otworzyła drzwi swojego gabinetu i już miała porządkować swoje rzeczy, kiedy kątem oka dostrzegła mały obrazek. Sło-neczniki van Gogha. I jeszcze jeden, obok biurka. Usłyszała za plecami jakieś odgłosy. Odwróciła się i odkryła, że dziewczyny przyszły za nią aż tutaj, a teraz otwarcie się śmiały. Giselle wręczyła Katherine małą paczkę. W środku znajdowała się kolejna kopia Słoneczników van Gogha z zestawu „Namaluj to sam", ale ta interpretacja była bardzo swobodna: kolory jaskrawe, farba rzucona w sposób przypadkowy wychodziła poza wyznaczone linie. Van Gogh jak spod pędzla Pollocka. Po drugiej stronie była dedykacja: Uściski, Giselle. Dziewczyny kolejno zgłaszały się z własną wizją dzieła, o którym dyskutowały w ciągu minionego roku. Obrazki zostały wykonane z lekkością i swobodą, które cechują dzieci, zanim dorośli narzucą im ograniczenia, mówiąc co jest poprawne, a co nie. - Dziękuję - powiedziała Katherine. -Nigdy was nie zapomnę. - To był pomysł Joan - podkreśliła Connie. - Czy inaczej by nas pani zapomniała? - spytała Joan, tak jakby Katherine kiedykolwiek mogła o nich zapomnieć. Została jeszcze jedna tradycyjna uroczystość, w której Katherine miała uczestniczyć: przyjęcie na cześć absolwentek, ich rodzin i wykładow- 128 ców, które miało się odbyć na Tower Courtyard, dzień przed uroczystym rozdaniem dyplomów. W tym roku nie było konieczności rozstawiania na dziedzińcu namiotów: świeciło słońce, a niebo było błękitne jak woda w jeziorze Waban - idealna, pocztówkowa pogoda dla uczczenia idealnych, pocztówkowych absolwentek Wellesley College. Udręczony fotograf i jego asystent usiłowali ustawić wykładowców, absolwentki i przedstawicielki Stowarzyszenia Absolwentek do wspólnego zdjęcia. - Katherine! Tutaj! - zawołała Nancy, przekrzykując gwar głosów. Katherine zajęła swoje miejsce pomiędzy Nancy i Violet Albini. Berty i Giselle podbiegły do koleżanek. - Elizabeth? Nie widzę Spencera - odezwała sie matka Betty, stojąca w tym samym rzędzie co Katherine. - Ja też nie. Przepraszam, mamo - powiedziała Betty, zwracając się do Katherine: - Panno Watson, czy mogłaby mnie pani skontaktować z tym swoim znajomym z Greenwich Village? - A czego szukasz na Greenwich Village? - zapytała nerwowo jej matka. - Mieszkania. Mamo, pamiętasz Giselle Levy, tę nowojorską... jak ty ją nazywałaś? A tak, nowojorską źydówą. Giselle dygnęła, uśmiechając się kpiąco. Żydówa... Tylko matka Betty mogła wymyślić dla niej tak pełną nienawiści rasowej, obelżywą etykiet-kę. - No cóż, będziemy współlokatorkami - powiedziała Betty. - Rano wniosłam sprawę o rozwód i jak wiadomo, nie jestem mile widziana w twoim domu... Chyba po raz pierwszy w życiu Lucindzie Warren odebrało mowę. Minął je kelner z tacą szampana. Betty chwyciła kieliszek i jednym haustem wychyliła całą zawartość. - Co ty robisz?! - wykrzyknęła jej przerażona matka. Betty uśmiechnęła się wesoło. -Nie wiem. Pierwszy raz w życiu nie wiem. - Odwróciła się do Giselle. - Gotowa? - Jasne. - Giselle kiwnęła głową. - Greenwich Village? - zapytała Katherine. - Tak, na jakiś czas. A potem kto wie? - Betty wzruszyła ramionami. -Może studia prawnicze. Może nawet Yale. Co myśli pani o tym, żebym została prawnikiem? Katherine uśmiechnęła się równie wesoło jak Betty. - Nie chciałabym występować przeciwko tobie w żadnym sądzie. 9 - Uśmiech Mony Lizy 129 - Nigdy pani nie zapomnę. - Betty walczyła ze łzami. - Ja ciebie też nie - powiedziała Katherine. - Może wpadnę na jakieś pani zajęcia w przyszłym roku, żeby sprawdzić czy trzyma pani formę. Będzie tu pani, prawda? A potem, zaskakując Katherine i samą siebie, Betty chwyciła swoją nauczycielkę w objęcia i ją uściskała. Tak wiele miała do powiedzenia; chciała przeprosić, wyjaśnić, zapytać o różne rzeczy, które niezmiernie ją ciekawiły. Ale to nie był odpowiedni moment - ludzie czekali. Najważniejsze było to, jak pomyślała sobie Betty, że może tu wrócić z wizytą, może zaprzyjaźnić się z panną Watson, zamiast traktować jąjak worek treningowy. Miała nadzieję, że panna Watson potrafi wybaczyć jej liczne nieprzyjemne uwagi, a przede wszystkim ten niesławny artykuł w gazetce. Katherine nie chciała psuć tak cudownego popołudnia wiadomością, że nie wraca w przyszłym roku na uczelnię, więc tylko uśmiechnęła się w odpowiedzi na pytanie Betty. Pomyślała, że będą miały dość czasu, żeby odkryć to jesienią, kiedy już zadomowią się w swoim nowym, dorosłym życiu. Potem zmieniła zdanie. Jej ojciec odszedł bez słowa pożegnania, a ona nigdy nie przestała się zastanawiać dlaczego. Zaprzyjaźniła się z tymi dziewczynami. Najpierw się z nimi zmagała, potem zdobyła ich zaufanie, nauczyła ich czegoś - taką miała nadzieję - i sama się od nich dużo nauczyła. Była im winna wyjaśnienie na znak przyjaźni i szacunku. Zabrało jej chwilę, zanim doszła do tego, co chce powiedzieć, a potem zdała sobie sprawę, że każdej z nich ma do przekazania coś innego. List do Betty, z którą łączyła ją najbardziej skomplikowana więź, najlepiej ujmował jej uczucia. Droga Betty! Piszę do Ciebie, tak jak i do wszystkich pozostałych, żeby powiadomić Cię, że nie mogę dłużej uczyć w Wellesley. Bardzo mi przykro z tego powodu. Czas spędzony tutaj był dla mnie czasem niezwykle ważny, ale dla własnego dobra muszę wyjść naprzeciw światu i odkryć nowe inspiracje. Przyjechałam do Wellesley, żeby coś zmienić. A jeśli nie mogę nic zmienić, nie mam poczucia celu, więc muszę odejść. Czasem w naszym życiu tak jest, że różne wydarzenia nas przytłaczają, a żądania innych ludzi i ich potrzeby mogą być dla nas druzgocące. Zobaczyłam w Tobie osobę, która znalazła się w takiej sytuacji i bardzo pragnęła się z niej wyplątać. Życzę Ci, by reszta Twego życia upłynęła szczęśliwie. Ty, i Wy wszystkie, jesteście wspaniałymi, silnymi, młodymi kobietami. Za- 130 inspirowałyście mnie. Nauczyłam się od Was nie mniej niż Wy ode mnie. Być może z naszych wszystkich nieporozumień wyniknie coś dobrego: Wy, właśnie Wy pozostaniecie na zawsze w mojej pamięci. Z serdecznymi pozdrowieniami Katherine Watson Rozdział 10 Betty pisała swój ostatni artykuł wstępny do „The Daily Wellesley", a po jej policzkach płynęły łzy. Od paru dni zastanawiała się, co napisać, jak streścić swoje przeżycia z Wellesley, by jej czytelnicy otrzymali przesłanie zgodne z prawdą, ale nieprzepojone goryczą. Kilka razy podchodziła do napisania pierwszego akapitu, wściekała się z powodu nieadekwatności słów, wydzierała kartki ze swojej maszyny do pisania i ciskała je zmięte do kosza na śmieci. Wreszcie, w ostatniej chwili przed oddaniem gazety do druku, odebrała swoją pocztę i znalazła list od Katherine. Przeczytała go raz, prawie bez tchu, przeczytała drugi raz, po czym popedałowała do redakcji, układając w głowie treść artykułu. Słowa potoczyły się wartkim strumieniem, jakby przez cały czas czekały w jej głowie, by ułożyć się w tę historię. Na początku była zwykłym utrapieniem. Słyszałyśmy już wcześniej o bohemie, ale nigdy nie poznałyśmy nikogo, kto by do niej należał. Już od samego początku było oczywiste, że ona tu nie pasuje, ale była jedyną, która tego nie widziała. Katherine Watson przyjechała do Wellesley, bo chciała coś zmienić. Ale ten, kto zmienia się dla innych, okłamuje sam siebie. Jako absolwentka, dedykuję mój ostatni artykuł wstępny Katherine Watson, kobiecie, która zmieniła moje życie i nie zgodziła się pójść na kompromis ze swoim. Większość z was nigdy jej nie pozna. Nie była bohaterką ani mentorką. Nie była nawet przyjaciółką. Była po prostu moją nauczycielką, która zmusiła mnie przez swoją postawę do spojrzenia na świat z nowej perspektywy. Przerwała pisanie i zapatrzyła się na przeciwległą ścianę, na której wisiały slajdy: Zarżnięty wół Soutine'a, ochlapane farbą płótna Jacksona Pollocka, wychudzona, trawiona przez raka matka Katherine tuż przed 131 śmiercią, Mona Liza. Jej palce ponownie opadły na klawisze maszyny do pisania. Kiedy będziecie to czytać, ona będzie już żeglować ku Europie, gdzie znajdzie, wiem, że tak będzie, nowych artystów do odkrycia, nowe mury do zburzenia, nowe idee, którymi zastąpi stare. Słyszałam, jak za odejście ze szkoły nazwano ją tchórzem. Zbłąkanym wędrowcem. Ale trzeba pamiętać, że nie każdy zbłąkany wędrowiec błądzi bez celu. A zwłaszcza nie ten, który dąży do prawdy, wybiegając poza tradycję, poza przyjęte definicje, poszukując głębi. Nigdy pani nie zapomnę. Kiedy skończyła, poczuła żal, że nie miała szansy, by powiedzieć to wszystko bezpośrednio Katherine. Podniosła się, obeszła pokój, wróciła na swoje miejsce i jeszcze raz przeczytała swój wstępniak. Był to najlepszy kawałek, jaki kiedykolwiek napisała. W głowie Katherine kłębiły się myśli. Kiedy wyjrzała przez okno taksówki, jej podekscytowanie przyszłością przytłumił smutek z powodu tego, co za sobą zostawiała. Nagle dostrzegła przez otwarte okno dziewczynę w birecie i todze, która zawzięcie pedałowała na rowerze. Wychyliła sie z okna i wtedy zdała sobie sprawę, że ta dziewczyna z rozwianymi na wszystkie strony włosami i machająca ręką to Betty. I że za Betty jadą Joan, Connie, Giselle i pozostałe, wszystkie w biretach i togach, gorączkowo pracując nogami, żeby nadążyć za taksówką. Wołały głośno: - Dziękujemy, panno Watson! Dziękujemy! Nigdy pani nie zapomnimy, panno Watson! Powodzenia! Katherine pożegnała się z Nancy, Violet i innymi wykładowcami, którzy stali się jej przyjaciółmi. W ostatniej chwili nawet zadzwoniła do Billa, częściowo mając nadzieję, że nie będzie go w domu. Nie była pewna, co chciałaby mu powiedzieć ani jak on zareaguje. Nie rozmawiali ze sobą od tamtego popołudnia w jego domu, kiedy wszystko skończyło się tak paskudnie, a potem Katherine starała się go unikać. Ale kiedy podniósł słuchawkę, uśmiechnęła się z ulgą. Ucieszył się, że do niego zadzwoniła, była pewna. Przyjaciele? Kochankowie? Etykietka nie była ważna. Mieli za sobą wiele cudownych rozmów, chwil śmiechu i dobrej zabawy oraz bardziej intymnych momentów, to znaczy, że im na sobie bardzo zależało, a może 132 i nawet w grę wchodziła miłość? Będzie go jej brakowało, ale ich związek nie był wystarczająco ważnym powodem, żeby została w Wellesley. Obiecali sobie, że będą w kontakcie, choć wiedziała, że nie będzie się z nim kontaktować, nie ze złośliwości, tylko dlatego, że nadszedł czas, by ruszyć do przodu, zdjąć ze ściany gabinetu stary kolaż swojego życia i stworzyć całkiem nowy. Pożegnanie z Billem miało słodko-gorzki posmak, ale starała się dać mu do zrozumienia, że nie opuszcza Wellesley, by uciec od niego. W każdym razie miała nadzieję, że tak nie jest. Nie pożegnała się tak, jak powinna ze swoimi studentkami, gdyż obawiała się, że w bezpośrednim kontakcie nie będzie mogła powstrzymać łez. Kiedy wykładała w Oakland Teachers College w Los Angeles, lubiła i szanowała wielu ze swoich studentów. Ale żaden z nich nie zalazł jej tak za skórę, nie rzucił jej wyzwania, nie poszerzył jej horyzontów, nie wystawił na próbę jej cierpliwości, nie zdobył jej uczucia i podziwu, tak jak te dziewczęta z Wellesley. Jeśli kiedykolwiek zostanie obdarzona przez los córką, bardzo chciałaby, żeby jej dziecko było podobne do nich. Płakała, czytając ostatni artykuł Betty. Bardzo się zżyła z tą grupą dziewczyn. Wyobrażała sobie, jak zaczyna wszystko od początku, tylko bogatsza o zdobytą przez ten rok wiedzę. Ale odchodziła, one zresztą też. Zrobiła co w jej mocy i koniec końców coś się zmieniło. Zawsze myślała, że to ona była swoim najsroższym krytykiem, dopóki nie poznała Betty, ale ostatecznie zdobyła nawet jej szacunek. Wystawiła za okno rękę, prawie dosięgając wyciągniętej dłoni Betty. -Hej! Co się dzieje?! -krzyknąłtaksówkarz. Gwałtownie skręcił, żeby uniknąć wypadku, kiedy niewielka grupa rowerzystek otoczyła od tyłu taksówkę. Katherine przesyłała całusy i machała eskortującym dziewczynom. Jej osobista gwardia honorowa. Nie mogłaby sobie wymarzyć piękniejszego pożegnania. Od czasu do czasu imię Katherine pojawiało się na ustach dziewcząt, które uczyła tamtego roku. Joan, Betty i pozostałe chłonęły wszystkie plotki, delektując się nimi jak pięknym obrazem, który podziwia się z oddali. Lubiły sobie wyobrażać, że ona ciągle walczy, ciągle przełamuje bariery, formułuje nowe idee - tak jak one walczyły w tych burzliwych czasach, które wieszczyły koniec pogrążonych w samozadowoleniu lat pięćdziesiątych. Ich paczka pozostała ze sobą w kontakcie; spotykały się razem na lunchach, drinkach i kolacjach, kiedy tylko udało im się znaleźć czas. Czasami 133 przerwa pomiędzy jednym a drugim spotkaniem wynosiła kilka miesięcy, czasami nawet dłużej. Betty była zwykle zbyt zajęta, prowadząc swoją praktykę prawniczą; wiecznie jak nie jedno, to drugie z trojga dzieci Connie było chore; firma Tommy'ego wysłała go do Japonii na rok, żeby pokierował zagranicznym oddziałem, i kiedy Joan wróciła, mówiła już pojapońsku. Spotykały się zawsze w Greenwich Village. Były wierne pewnej bezpretensjonalnej francuskiej restauracji, która znajdowała się w pobliżu maleńkiego mieszkanka w bloku z czerwonego piaskowca, gdzie Betty i Giselle zamieszkały zaraz po skończeniu college'u. Tym razem zwołała je Giselle, wabiąc najnowszymi doniesieniami na temat panny Watson. Siedziała już przy ich stoliku w rogu z Joan i Giselle, kiedy z taksówki wyskoczyła Betty, wpadając do restauracji. - Mówiłyśmy przecież, że masz być na pierwszą - przypomniała jej Joan. Betty zawsze się spóźniała, a Joan musiała wrócić na czas do Larch-mont, żeby odebrać dzieci ze szkoły. - Jak się miewasz? - zapytała Betty Connie. Connie roześmiała się, wskazując swój brzuch. - Mam za sobą osiem i pół miesiąca ciąży i zawsze rodzę przed czasem. Domyśl się. - Hm, wyglądasz fantastycznie. - Giselłe obdarzyła Betty komplementem. Betty przesłała jej całusa i zrobiła szybki piruet, żeby zaprezentować swój nowy, bardzo drogi kostium, który kupiła dla uczczenia najnowszego zwycięstwa w sądzie, po czym zapytała Giselle: - No dobra, gdzie to jest? -Nie chciała nam pokazać, dopóki ciebie nie będzie - wyznała doprowadzona do rozpaczy Connie. ~ Lepiej, żeby to było warte tego czekania - powiedziała Joan. Giselle wyjęła ze swojej torby „Paris Match", który kupiła we Francji, kiedy robiła reportaż o wiosennych pokazach mody dla „Vogue'a". - To z maja. Festiwal Filmowy w Cannes. Otworzyła magazyn na zdjęciu aktora Williama Holdena; był pod rękę z wysoką, elegancko ubraną kobietą, której twarz przesłaniał wielki kapelusz. Dziewczyny przyglądały się fotografii tak uważnie, jakby miały przed sobą najnowszy obraz nabyty przez Metropolity Museum of Art. - Wygląda jak ona - powiedziała Joan. - To ona - upierała się Giselle. - Wiem to. Betty pokręciła głową. - Nie możesz mieć pewności. 134 - To ona - stwierdziła Connie. - O Boże! Spotyka, się z Williamem Holdenem. - Słyszałam, że mieszka we Florencji - powiedziała Joan, która znała ludzi ze świata sztuki. - Do miasta przyjeżdża stary przyjaciel i pod wpływem chwilowego impulsu zaprasza ją na południe Francji - rozmarzyła się Giselle, rozwijając tę historię. Podczas swojej pierwszej podróży do Paryża odbyła pielgrzymkę do Luwru, żeby zobaczyć Moną Lizą. Przypomniała sobie uwagi panny Watson na temat nierozstrzygniętej kwestii tożsamości przedstawionej postaci, ale w odróżnieniu od panny Watson, jej się ten portret bardzo podobał, razem z tym enigmatycznym uśmiechem. - Świetnie wygląda. Zawsze wydawało mi się, że jest znacznie starsza. Teraz różnica pomiędzy nami jest w zasadzie nieodczuwalna - powiedziała Connie. Joan westchnęła. - Chętnie zobaczyłabym ją jeszcze kiedyś, żeby pogadać o różnych rzeczach. - Ja też. Choć raz, żeby nadrobić zaległości. Pokaż mi to jeszcze. -Betty chwyciła czasopismo. - Myślę, że macie rację. To jest panna Watson. - Oczywiście, że to panna Watson. Cudowna, prawda? - powiedziała Giselle. Kiwnęły jednocześnie głowami. Cztery przyjaciółki, już nie dziewczyny, tylko kobiety, zmierzające w stronę ciągle nieodkrytych terytoriów. Na jeden szczególny rok w ich życiu zagościła szczególna kobieta. Była właściwą nauczycielką we właściwym czasie. Idealne połączenie. Tak idealne - i tajemnicze -jak uśmiech Mony Lizy. WYDAWNICTWO AMBER Sp. z o.o. 00-060 Warszawa, ul. Królewska 27, tel. 620 40 13, 620 81 62 Warszawa 2004. Wydanie I Druk: Wojskowa Drukarnia w Łodzi ¦tv.: i :¦ ;:r;7:"T; i