William Tenn

O ludziach i potworach

Część pierwsza
Nauki kapłanów
I.
Ludzkość liczyła sto dwadzieścia osiem osób. Dzięki tak gwałtownemu rozwojowi 
populacji zamieszkanych było ponad tuzin jam, a zbrojne grupy Stowarzyszenia 
Mężczyzn patrolowały bezustannie zewnętrzne korytarze. Ci młodzi, sprawni 
wojownicy, w rozkwicie swych męskich sił, byli zawsze gotowi przyjąć na siebie 
pierwsze uderzenie nieznanego niebezpieczeństwa zagrażającego Ludzkości. Byli na 
to gotowi oni, ich przywódcy oraz usługujący im młodzi chłopcy, którzy nie 
przeszli jeszcze obrzędu inicjacji.
Eryk Jedynak był jednym z nich. Jeszcze się szkolił, był gońcem i tragarzem dla 
tych, którzy już dostąpili godności wojowników, ale jutro... jutro...
Jutro przypada dzień jego urodzin. Jutro wyruszy po raz pierwszy by Kraść Dla 
Ludzkości. A jeśli wróci... a wróci z pewnością jako Eryk Szybki, a może Eryk 
Sprytny... a więc gdy wróci, precz pójdzie luźna chłopięca przepaska na biodra, 
a zastąpią ją skórzane rzemienie dumnego wojownika, członka Stowarzyszenia 
Mężczyzn.
Wtedy będzie mógł zabierać głos i wyrażać swoje zdanie w Radzie Ludzkości. 
Będzie mógł patrzeć na kobiety kiedy tylko zechce i jak długo zechce, będzie 
mógł się do nich zbliżać, będzie mógł...
Spostrzegł, że wędrując bez celu dotarł na sam kraniec jamy swojej grupy. W 
rękach wciąż trzymał włócznię wuja, którą ostrzył
tego popołudnia. Dalej zaczynały się nisze kobiet. Zobaczył kilka członkiń 
Stowarzyszenia Kobiet przygotowujących jedzenie z produktów skradzionych ze 
spiżarni Potworów. Przy tej pracy każde zaklęcie musiało być wypowiedziane 
poprawnie, każda inkantacja wymagała skupienia, inaczej nie wolno byłoby zjeść 
tego pokarmu, mógł być nawet niebezpieczny. Jakaż szczęśliwa była Ludzkość - tak 
wiele było łatwo dostępnej żywności, i mieli kobiety, które tak dobrze władały 
magiczną wiedzą, umożliwiającą przyrządzenie z niej właściwego dla człowieka 
pokarmu.
Kobiety - cóż to za wspaniałe istoty!
Na przykład Sarah Lecząca Chorych, z jej niewiarygodną wiedzą o produktach 
zdatnych do jedzenia i trujących... Odziana tylko w płaszcz długich włosów, 
który na przemian zasłaniał i odkrywał j ej biodra i piersi - największe jakie 
kiedykolwiek widział! To była kobieta dla każdego prawdziwego mężczyzny, miała 
za sobąpięć miotów, dwa niezwykle liczne.
Eryk przyglądał się jej, gdy obracała w dłoniach kawał żółtej masy, badając ją 
dokładnie w świetle zwisającej z sufitu latarni. Tylko ona wiedziała czego szuka 
i co pozwala jej stwierdzić, że żywność jest dobra. Z takiej kobiety każdy 
wojownik mógł być dumny. Ale była już żonąjednego z wodzów grup i stała w 
hierarchii znacznie wyżej niż Eryk. Z kolei jej córce - Selmie O Gładkiej Skórze 
-z pewnością pochlebiłoby jego zainteresowanie. Wciąż jeszcze nosiła włosy 
związane w wielki kok. Musi minąć jeszcze co najmniej rok, nim Stowarzyszenie 
Kobiet dopuści ją do inicjacji i zezwoli na przykrycie nagości rozpuszczonymi 
włosami. Nie... była o wiele za młoda i zbyt mało znacząca jak na kogoś, kto 
niemal osiągnął już status wojownika. Teraz j ego spojrzenie przyciągnęła inna 
dziewczyna. Obserwowała go już od jakiegoś czasu spod długich rzęs, uśmiechając 
się zalotnie. Harriet Głosząca Przeszłość, najstarsza córka Rity Strażniczki 
Pamięci, która pewnego dnia zastąpi matkę w tej pracy. Była piękną, szczupłą 
dziewczyną. Jej włosy opadały w nieładzie, co potwierdzało status dorosłej 
kobiety o poważnej pozycji społecznej. Eryk dostrzegał już wcześniej te ukryte, 
a przeznaczone dla niego uśmiechy, zwłaszcza w ostatnich kilku tygodniach, gdy 
zbliżał się czas jego Kradzieży. Wiedział, że jeśli odniesie sukces - a musiał 
go odnieść, nie dopuszczał nawet innej myśli - ta dziewczyna będzie patrzeć 
przychylnie na jego zaloty. Harriet była jednak ruda, a według tradycji 
Ludzkości, to znaczyło, że przynosi nieszczęście. Nie będzie jej łatwo odbyć 
gody...
10
Jego matka też miała rade włosy... i była nieszczęśliwa. Ciążące na niej 
straszne przeznaczenie dotknęło nawet jego ojca. Niemniej Harriet Głosząca 
Przeszłość była ważną osobą w szczepie, jak na jej młody wiek nawet bardzo 
ważną... i, na dodatek, pełną wdzięku. I co najważniejsze, była mu przychylna. 
Teraz uśmiechała się do niego całkiem otwarcie. Odwzajemnił uśmiech.
- Patrzcie na Eryka! -rozległ się donośny głos zajego plecami. -Już się rozgląda 
za leżem. Eryku, przecież nie nosisz jeszcze nawet rzemieni! Najpierw Kradzież, 
potem gody!
Eryk odwrócił się szybko, z jego twarzy nie zdążył jeszcze zniknąć rozmarzony 
uśmiech.
Stojąca przy samym wejściu do jamy grupa młodych mężczyzn zanosiła się 
chichotem. Wszyscy byli dorośli, mieli już za sobą Kradzież. Na razie ciągle 
jeszcze mieli wyższąpozycję w społeczeństwie, więc mógł zachować tylko wyniosły 
spokój.
- Wiem o tym - zaczął - nie ma godów przed...
- Dla niektórych nie ma nigdy - przerwał jeden z mężczyzn. Trzymał niedbale 
włócznię i spoglądał na Eryka z nieukrywaną wyższością. -Nawetpo Kradzieży wciąż 
jeszcze musisz przekonać kobietę, że jesteś mężczyzną. A dla niektórych to 
trudne zadanie, bardzo trudne Eryku - J!
Wybuch śmiechu, teraz znacznie głośniejszy, smagnął go jak biczem. Eryk Jedynak 
poczuł, że jego twarz oblewa się purpurą. Jak śmiał przypomnieć mu o tym? W tym 
najważniejszym dniu jego życia, gdy przygotowywał się, by po raz pierwszy Kraść 
Dla Ludzkości. ..
Przeciągnął dłonią po świeżo naostrzonej włóczni wuja.
- Przynajmniej - powiedział cedząc powoli każde słowo - moja kobieta pozostanie 
już przekonana, Royu Biegaczu. Nie będzie oczekiwać ofert od każdego mężczyzny w 
szczepie.
- Ty mały zawszony śmieciu! - warknął Roy Biegacz. Oderwał się od grupy i 
szybkim krokiem podszedł do Eryka. Jego trzymająca włócznię ręka lekko drżała ze 
zdenerwowania. - Chcesz zarobić dziurę w brzuchu? Moja żona ma dwa mioty mojej 
krwi. Dwa duże mioty! A co ty mógłbyś jej dać, ty obmierzły jedynaku?
- Ma dwa mioty, ale nie z twojej krwi - odparował Eryk przyjmując obronną 
pozycję. - Bo jeśli ty byłbyś ojcem, to chyba znaczyłoby, że jasne włosy wodza 
są tak samo zaraźliwe jak wysypka.
Roy wrzasnął i dźgnął włócznią. Eryk sparował cios i nie pozostał mu dłużny. 
Chybił j ednak, gdyż przeciwnik wykonał gwałtowny
11
unik. Krążyli teraz wokół siebie obrzucając się przekleństwami i wyzwiskami, a 
czujne oczy wypatrywały słabego punktu, który można by zaatakować. Pozostali 
odsunęli się w głąb jamy, aby zrobić walczącym więcej miejsca.
Nagle potężne dłonie chwyciły Eryka od tyłu, unosząc go nad ziemię. Silny 
kopniak zwalił go z nóg. Przeturlał się z pół tuzina kroków. Zerwał się 
natychmiast wciąż dzierżąc w dłoni włócznię i o-brócił w mgnieniu oka do nowego 
przeciwnika. Ogarnięty szaleństwem gotów był rzucić wyzwanie całej Ludzkości... 
ale nie Thomasowi Niszczycielowi Pułapek. Jego szaleństwo miało jednak swoje 
granice.
Gdy rozpoznał kapitana grupy, cała wściekłość natychmiast po nim spłynęła. Nie 
mógł walczyć z Thomasem. To był jego wuj i największy wojownik Ludzkości. 
Ogarnięty poczuciem winy podszedł do niszy w ścianie, ku składowisku broni i 
odłożył włócznię wuja na miejsce.
- Co u diabła się z tobą dzieje, Roy? - usłyszał za plecami głos Thomasa. - 
Pojedynek z chłopcem? Gdzie twój instynkt grupy? Tego nam tylko potrzeba, 
zmniejszyć siłę grupy z sześciu do pięciu. Zaoszczędź swą broń na Obcych, albo 
jeśli jesteś tak odważny, na Potwory! Ale nie waż się dobywać jej w rodzinnej 
jamie.
- To nie był pojedynek - wymamrotał Roy, chowając włócznię. -Dzieciak za bardzo 
podskakiwał. Chciałem go skarcić.
- Karć rękojeścią włóczni! Poza tym to moja grupa, i karanie należy do mnie! A 
teraz wynoście się stąd wszyscy i przygotujcie się do Rady. Sam zajmę się 
chłopcem.
Odeszli posłusznie, nawet nie odwracając głów. Grupa Thomasa Niszczyciela 
Pułapek słynęła z dyscypliny jak długie i szerokie były jamy zamieszkałe przez 
Ludzkość. Przynależność do tej grupy stanowiła wielki powód do dumy. Tylko że 
Eryk został nazwany chłopcem przy innych... chłopcem, gdy był już w pełni 
dorosły i gotów do Kradzieży!
Chociaż po krótkim przemyśleniu stwierdził, że lepiej być nazwanym chłopcem niż 
jedynakiem. Chłopiec w końcu staje się mężczyzną, a jedynak zostaje jedynakiem 
na zawsze. To było tylko niewiele lepsze niż być bękartem - dzieckiem kobiety 
nie w pełni zaakceptowanej przez Stowarzyszenie Kobiet. Zwrócił się z tym 
nurtującym go problemem do wuja, który przeglądał właśnie stan zapasowych 
włóczni.
12
- Czy nie mogłoby być tak... przecież to chyba jest możliwe, że mój ojciec miał 
dzieci z inną kobietą? Powiedziałeś mi, że był jednym z najlepszych złodziei, 
jakiego kiedykolwiek mieliśmy.
Kapitan spojrzał na niego z troską. Skrzyżował ręce na piersiach, co podkreśliło 
grę jego olbrzymich bicepsów. Tańczył na nich blask światła z małej lampy, którą 
nosił umocowaną do czoła. Była to lampa, jaką mogli nosić tylko wojownicy o 
pełnym statusie. Po chwili milczenia przemówił cicho do siostrzeńca:
- Eryku, Eryku, zapomnij o tym, chłopcze. Był najlepszy a nawet więcej, był 
sławny. Eryk Pustoszący Spiżarnie, Eryk Śmiejący Się Z Zamków, Eryk Wielki Rabuś 
Ludzkości - tak go zwano. To on nauczył mnie wszystkiego co potrafię... ale 
poślubił tylko jedną kobietę. A jeśli jakaś kobieta kiedykolwiek połączyła się z 
nim, zachowała to w taj emnicy. A teraz poukładaj te włócznie. Nie mogą leżeć w 
takim nieładzie. Rękojeści i ostrza razem.
Eryk posłusznie uporządkował stos broni, co zresztą i tak było jego obowiązkiem. 
Przejrzał też plecaki i menażki, które miały być użyte podczas wyprawy. Dopiero 
teraz ponownie zwrócił się do wuja.
- Ale przypuśćmy, że była taka kobieta. Mój ojciec mógł mieć dwa, trzy, może 
nawet cztery inne mioty. Gdybyśmy tylko mogli udowodnić coś takiego, nie byłbym 
już Erykiem Jedynakiem.
Niszczyciel Pułapek westchnął i zastanowił się przez moment. Wyciągnął z niszy 
jedną z włóczni, a potem położył dłoń na ramieniu Eryka. Pociągnął chłopca ku 
centrum jamy, aż obaj stanęli w sa-mymjej środku. Wtedy rozejrzawszy się uważnie 
na wszystkie strony, przemówił cichym i niezwykle napiętym głosem:
- Czegoś takiego nie jesteśmy w stanie udowodnić, ale jeśli nie chcesz być 
Erykiem Jedynakiem, j eśli chcesz nosić inny przydomek... no cóż, to zależy 
tylko od ciebie. Dokonaj dobrej Kradzieży. O tym teraz powinieneś myśleć i 
wyłącznie o tym, o Kradzieży! Jaką kategorię chcesz zapowiedzieć?
Nad tym prawdę rzekłszy Eryk dotąd się nie zastanawiał.
- Myślę, że jak zwykle, no... pierwszą kategorię. Zazwyczaj chyba właśnie to 
wybiera się podczas inicjacji?
Starszy mężczyzna przygryzł wargę. Wydawał się rozczarowany.
- Pierwsza kategoria, żywność, cóż... Eryk spojrzał na niego ze zrozumieniem.
- Sądzisz, że dla takiego jak ja, jedynaka, który musi dopiero zdobyć dobre 
imię, trzeba czegoś więcej? Powinienem więc powie-
13
dzieć, że dokonam kradzieży w drugiej kategorii - Przedmioty Użyteczne Dla 
Ludzkości? Czy tak właśnie postąpiłby mój ojciec?
- Wiesz jak postąpiłby twój ojciec?
- Nie. Jak? - spytał podekscytowany Eryk.
- Wybrałby trzecią kategorię! Tę samą, którą wybrałbym ja, gdyby była to moja 
inicjacja. I chcę żebyś ty także ją wybrał.
- Trzecia kategoria? Przedmioty Potworów? Ale nikt nie wybrał trzeciej 
kategorii, od co najmniej kilkunastu starych-dobrych-czasów! Dlaczego ja miałbym 
to robić?
- Bo to nie jest po prostu ceremonia inicjacji. To może być coś znacznie 
ważniejszego, początek nowego życia.
Eryk zmarszczył brwi. O cóż więcej mogło chodzić, jeśli nie
0 jego inicjację, o udowodnienie, że jest już prawdziwym, dorosłym złodziejem?
- Ostatnio wśród Ludzkości dzieją się pewne rzeczy... - Tho-mas Niszczyciel 
Pułapek ciągnął swą wypowiedź tym samym cichym
1 napiętym głosem. - A ty będziesz w ich centrum. Ta kradzież, jeśli spiszesz 
się dobrze, jeśli zrobisz to, co ci powiem, poważnie potrzą-śnie tronem wodza.
- Wodza? - teraz Eryk pogubił się zupełnie. - Co wódz ma wspólnego z moją 
Kradzieżą?
Jego wuj znów zlustrował uważnie okolicę.
- Eryku, co jest najważniejszą rzeczą jaką my, ty, albo ktokolwiek z nas może 
uczynić? Jaki jest sens naszego życia? Po co tu jesteśmy?
- To łatwe - odparł Eryk. - To najłatwiejsze z pytań. Każde dziecko mogłoby na 
nie odpowiedzieć. Zaintonował:
By uderzyć w Potwory, cieszyć duszę odwetem, Aby wygnać je precz, by odzyskać 
planetę, Aby sprawić cierpienie, które nam było dane, By pokazać, że Ludzkość 
wciąż jest niepokonana.
- By uderzyć w Potwory. Dobrze. I co w związku z tym robimy?
Eryk Jedynak spojrzał na wuja. Nie tak brzmiało następne pytanie katechizmu. 
Musiał niewłaściwie usłyszeć. Jego wuj nie mógł popełnić błędu w tak podstawowym 
rytuale.
Przeszedł do drugiej odpowiedzi, wpadając bezwiednie w śpiewny język modlitwy, 
którą tak wiele razy powtarzał w dzieciństwie:
14
Uczynimy to zatem. Przez know-how i wiedzę, Co czyniła praprzodków Panami tego, 
co żyje. Albowiem know-how i wiedza, którą oni władali Uczyni nas władnymi 
pokonać Potwory.
- Tak, tak, Eryku - przerwał mu delikatnie wuj. - A teraz mi coś wyjaśnij. Cóż, 
u wszystkich piekieł, oznacza owo know-how?
To nie było tak. Nie tak brzmiał katechizm, zupełnie nie tak.
- Know-how... no... myślę, że... - stąpał ostrożnie po nieznanym terenie -.. .to 
jest to, co nasi Przodkowie wiedzieli. I to co z tym robili... tak myślę. Know-
how to j est to, co musisz mieć nim zrobisz bomby wodorowe albo pociski samo... 
samosterujące, no wszystkie te potężne bronie, jakie mieli nasi przodkowie.
- A czy ta potęga im pomogła w walce z Potworami? Czy powstrzymali Potwory?
Eryk przez moment słuchał oszołomiony. Nagle jednak rozjaśniło mu się w głowie. 
Już wiedział. Znowu wchodzili w znajomy katechizm.
- Poprzez nagłość ataku...
- Przestań! - rozkazał wuj. - Daruj sobie te głodne kawałki. Poprzez nagłość 
ataku, poprzez zdradę Potworów... czy dla ciebie to brzmi prawdopodobnie? Bądź 
uczciwy. Skoro nasi Przodkowie byli Panami Stworzenia, mieli taką wspaniałą 
broń, to jak Potwory mogły ich podbić? Wiodłem moją grupę na dziesiątki wypraw i 
znam wartość niespodziewanego ataku, ale wierz mi chłopcze, to jest dobre w 
przypadku błyskawicznego napadu i natychmiastowej ucieczki, jeśli naprawdę 
walczysz z kimś potężnym. Możesz kogoś powalić nagłym atakiem, ale gdy jest o 
wiele potężniejszy od ciebie, to potem powstanie. Jasne?
- Nno... może tak. Nie myślałem o tym.
- Ja myślałem. Mam za sobądoświadczenie wielu bitew. I zwróć na to uwagę, bo 
tylko to jest ważne: kiedy nasi Przodkowie upadli, nigdy już nie powstali! To 
może oznaczać, że ta ich mityczna wiedza i know-how wcale nie były takie 
potężne. A to z kolei oznacza... -odwrócił głowę i utkwił spojrzenie w oczach 
Eryka - .. .że cała ta Wiedza Przodków okazała się nic niewarta w starciu z 
Potworami i być może również nie jest za dużo warta dla nas.
Eryk pobladł. Potrafił wszak doskonale rozpoznać herezję. Wuj klepnął go w ramię 
i z głośnym westchnieniem wypuścił powietrze, jakby wyrzucił wreszcie z siebie 
coś, z czym długo się
15
męczył. Pochylił się ku chłopcu, który widział teraz wyraźnie jego błyszczące w 
świetle lampy oczy, i zniżył głos do ledwie słyszalnego szeptu.
- Eryku, kiedy spytałem cię, co robimy aby pokonać Potwory, ty odpowiedziałeś 
mi, co powinniśmy robić. Bo przecież nie robimy nawet najmniejszej rzeczy, która 
mogłaby im zaszkodzić. Nie mamy pojęcia, jak odzyskać Wiedzę Przodków, nie mamy 
ani narzędzi ani broni, ani tego ich know-how, cokolwiek to było. Ale nawet 
gdybyśmy mieli to wszystko, nasza sytuacja w najmniej szym stopniu by się nie 
poprawiła. Bo Przodkowie ponieśli już raz klęskę, klęskę kompletną, a byli 
wówczas u szczytu swojej potęgi. Czy jest więc sens dążyć do odzyskania takiej 
wiedzy?
I teraz Eryk wszystko zrozumiał. Zrozumiał, dlaczego jego wuj szepcze 
konspiracyjnie, dlaczego rozgląda się gorączkowo wokół. Niemal czuł już w 
powietrzu zapach krwi.
- Wuju Thomasie - wyszeptał przez zaschnięte gardło, nie mogąc mimo wysiłku 
powstrzymać drżenia głosu - od jak dawnajesteś wyznawcą Wiedzy Przybyszów? Kiedy 
porzuciłeś Wiedzę Przodków?
Thomas Niszczyciel Pułapek pogładził w milczeniu swoją włócznię. Był to powolny, 
niemal nieuświadomiony ruch, jakby chciał przypomnieć siostrzeńcowi, że broń w 
jego ręku jest gotowa do użycia w każdej chwili. Wszystkie mięśnie i ścięgna 
jego potężnego i niemal zupełnie nagiego ciała również się napięły, gotowe do 
natychmiastowej akcji. Ponownie spojrzał w głąb korytarza starając się przebić 
wzrokiem ciemność rozciągającą się poza niewielkim obszarem oświetlanym blaskiem 
lampki. Eryk podążył za j ego wzrokiem. Zdawało się, że nikt nie czai się w 
mrocznym cieniu.
- Od jak dawna? Odkąd poznałem twojego ojca. Był w innej grupie... naturalnie 
nie widywaliśmy się często dopóki nie poślubił mojej siostry. Chociaż oczywiście 
słyszałem o nim. Każdy w Stowarzyszeniu Mężczyzn o nim słyszał. Był wielkim 
złodziejem. Kiedy został moim szwagrem, dużo się od niego nauczyłem, o zamkach, 
o pułapkach... o Wiedzy Przybyszów. Był jej wyznawcąjuż na wiele lat przedtem. 
To on nawrócił twoją matkę, nawrócił i mnie.
- Nie! -wrzasnął Eryk odskakując jak oparzony. -Niemoiro-dzice! Oni byli 
religijnymi ludźmi! Kiedy zginęli odprawiono im żałobną ceremonię. Bo 
przyczynili się do odzyskania cząstki Wiedzy Przodków.
Ciężka dłoń wuja wylądowała z impetem na jego ustach.
16
- Zamknij się, ty cholerny głupcze! Wykończysz nas obu! Oczywiście, że twoi 
rodzice byli religijni. Wiesz, jak zginęli? Twoja matka była z ojcem na terenie 
Potworów. Słyszałeś, aby kiedykolwiek kobieta poszła na złodziej ską wyprawę? A 
może myślisz, że to była zwykła złodziejska wyprawa? Oni wyznawali Wiedzę 
Przybyszów i służyli swojej religii najlepiej jak potrafili. Dla niej oddali 
życie.
Eryk patrzył teraz w oczy wuja, który wciąż przyciskał j ego usta wielkim 
łapskiem.
Wyznawcy Wiedzy Przybyszów... służyli swojej wierze... czy myślisz, że to była 
zwykła złodziejska wyprawa? Nigdy dotąd nie zastanawiał się nad tym dziwnym 
faktem, że jego rodzice poszli razem na terytorium Potworów. Mężczyzna, który 
zabrał tam swoją żonę...
Rozluźnił się nieco, a wuj poczuwszy to, cofnął powoli rękę.
- Cóż to była za Kradzież, którą moi rodzice przypłacili życiem? Thomas 
przyjrzał się uważnie wyrazowi jego twarzy. Zdawał się
satysfakcjonować go.
- Taka sama jak ta, którą ty wykonasz - odparł -jeśli jesteś wart, by 
kontynuować dzieło swojego ojca. Jesteś?
Eryk chciał przytaknąć, ale nagle poczuł się tak osłabiony, że potrafił tylko 
zwiesić w milczeniu głowę. Nie wiedział, co ma powiedzieć. Do tej pory wuj 
stanowił dla niego wzór, był silny, mądry
1 zręczny. Ojciec... naturalnie chciał być jego godnym następcą, kontynuować 
zadanie, którego się podjął, ale dziś miał przejść inicjację. Wystarczająco 
niebezpieczna będzie próba udowodnienia, że jest mężczyzną. Czy mógł teraz 
podejmować się zadania, które zniszczyło jego ojca- największego złodzieja w 
całym szczepie? Ajeszcze dowiedział się o herezji. Gdyby to wyszło na jaw 
groziłaby mu śmierć.
- Spróbuję... ale nie wiem czy podołam.
- Podołasz! - zapewnił go wuj mocnym głosem. - Wszystko jest już zaplanowane. 
Gdy staniesz przed Radą powiedz wodzowi, że wybierasz trzecią kategorię.
- Dlaczego trzecią? - spytał Eryk. - Dlaczego to musi być Przedmiot Potworów?
- Bo go potrzebujemy. I masz się przy tym upierać, choćby nie wiem jak starali 
się wpłynąć na zmianę twojej decyzji. Jak wiesz, podczas ceremonii inicjacji 
kandydat ma prawo wybrać kategorię. Pierwsza Kradzież mężczyzny jest jego 
własnym wyborem.
- Ale wuju, posłuchaj...
Z ciemnego korytarza doszedł ich przenikliwy gwizd.
2 - O ludziach... 17
- Rada zaczyna się zbierać, chłopcze. Porozmawiamy później, podczas wyprawy. I 
zapamiętaj, że trzecia kategoria jest twoim pomysłem, wyłącznie twoim! O 
wszystkich innych rzeczach, które ode mnie przed chwilą usłyszałeś, lepiej 
zapomnij. Jeśli będą problemy z wodzem, pomogę ci. W końcu jestem twoim 
protektorem.
Otoczył ramieniem swojego wciąż oszołomionego siostrzeńca, i pchnął go lekko w 
głąb ciemnego korytarza, tam, gdzie oczekiwali ich pozostali członkowie grupy 
ThomasaNiszczycieła Pułapek.
2.
Szczep zebrał siew centralnej i zarazem największej z jam, oświetlanej 
olbrzymimi wiszącymi lampami, które mogły się zmieścić tylko w tym 
pomieszczeniu. Oprócz kilku strażników pilnujących zewnętrznych korytarzy, była 
tu cała Ludzkość - ponad setka osób, co tworzyło j edyny w swoim rodzaju widok.
Na niewielkim podeście zwanym Kopcem Tronowym rozsiadł się Franklin Ojciec Wielu 
Złodziei, wódz Ludzkości. On jeden pośród tych srogich wojowników wyróżniał się 
wielkim brzuchem i obwisłymi mięśniami, bo tylko on cieszył się przywilejem 
próżnia-czego życia. W porównaniu z otaczającymi go potężnie zbudowanymi 
kapitanami grup wyglądał niemal j ak kobieta, a mimo to j eden z przydomków, 
który oficjalnie nosił, brzmiał po prostu Mężczyzna. I zaprawdę mężczyznąpośród 
Ludzkości był Franklin Ojciec Wielu Złodziei. Świadczył o tym zarówno szacunek z 
jakim traktowali go stojący wokół Kopca wojownicy, jak i pełne uwielbienia 
spojrzenia kobiet, stojących po przeciwległej stronie jamy w szeregach zgodnych 
z hierarchią Stowarzyszenia Kobiet. Świadczyły o tym pełne wyższości i pogardy 
spojrzenia, które rzucała im Ottilia Pierwsza Żona Wodza, jak i wreszcie rysy 
twarzy dzieci stojących opodal w bezładnej ciżbie, których większość, w 
mniejszym lub większym stopniu nosiła podobieństwo do rysów twarzy Franklina.
Wódz klasnął w dłonie - trzy razy, głośno i dobitnie.
- W imieniu naszych Przodków - odezwał się - i przywołując ich Wiedzę, dzięki 
której władali Ziemią, ogłaszam Radę za otwartą! I niech
19
zakończy się ona uczynieniem jeszcze jednego kroku ku odzyskaniu dawnej mądrości 
i chwały. Kto domagał się zwołania Rady?
- Ja - Thomas Niszczyciel Pułapek wystąpił ze swojej grupy i stanął przed 
wodzem.
Franklin skinął głową i zadał następne przewidziane ceremoniałem pytanie:
- Jaka była tego przyczyna?
- Jako kapitan, chcę przedstawić kandydata na mężczyznę. Jest nim Eryk Jedynak, 
członek mojej grupy i zarazem mój siostrzeniec. Nosił za mną włócznię przez 
wymagany zwyczajem czas i został zaakceptowany do inicjacji przez Stowarzyszenie 
Mężczyzn.
Usłyszawszy swoje imię Eryk poczuł dreszcz przeszywającyjego ciało. Częściowo 
wiedziony własną wolą, a częściowo reagując na zachęcające kuksańce pozostałych 
wojowników grupy, wystąpił z szeregu, stanął obok wuja i spojrzał odważnie w 
twarz wodza. Był to naj ważniej szy moment w całym j ego życiu i z trudem tylko 
udawało mu się utrzymywać nerwy na wodzy. Znajdowało się tu tak wielu ludzi, 
wszyscy zebrani w jednym miejscu, wielcy i słynni wojownicy, posiadające tak 
rozległą wiedzę, przepiękne kobiety, sam wódz... a wszystko to zaledwie w kilka 
chwil po usłyszeniu straszliwej taj em-nicy wuja. Nie zdołał jeszcze 
uporządkować myśli. A musiał wszak zachować jasność umysłu. Zaraz będzie 
udzielał odpowiedzi na kilka pytań i nie może przy tym popełnić najmniejszego 
błędu.
- Eryku Jedynaku - zaczął wódz. - Czy chcesz ubiegać się o status mężczyzny?
Eryk z trudem wypuścił powietrze i odparł lekko drżącym głosem:
- Chcę.
- Jaką wartość będziesz miał dla Ludzkości, gdy staniesz się mężczyzną?
- Będę kradł dla Ludzkości każdą rzecz, jakabędziejej niezbędna. Będę bronił 
Ludzkości przed wszystkimi Obcymi. Zwiększę stan posiadania i wiedzę 
społeczności kobiet, aby Stowarzyszenie Kobiet mogło pomnażać potęgę i dobrobyt 
Ludzkości.
- I jesteś gotów przysiąc, że tak będziesz czynił?
- I jestem gotów przysiąc, że tak będę czynił! Teraz wódz zwrócił się ponownie 
do wuja Eryka:
- Jako jego protektor, czy poświadczysz tę przysięgę? Czy zaręczysz swoim 
słowem, że jest godzien zaufania?
Z ledwo uchwytną nutką sarkazmu w głosie, Thomas Niszczyciel Pułapek odparł:
20
- Tak. Poświadczam jego przysięgę i zaręczam swoim słowem, że jest godzien 
zaufania.
Trwało to zaledwie chwilę, ulotny moment, kiedy spojrzenie wodza skrzyżowało się 
ze spojrzeniem Thomasa, ale Eryk, mimo iż zaprzątnięty czymś zupełnie innym, 
wyczuł niezwykłe napięcie, jakie zaiskrzyło w powietrzu. Wódz jednak natychmiast 
odwrócił wzrok i wskazał kobiety stojące po przeciwnej stronie jamy.
- Został zaakceptowany jako kandydat na mężczyznę. Teraz jednak kobiety muszą 
poddać go próbie, albowiem tylko kobieta może dać mężczyźnie męskość.
Pierwsza część zakończyła się i nie poszło najgorzej. Eryk odwrócił się i 
spojrzał na zbliżające się przywódczynie Stowarzyszenia Kobiet. Prowadziła je 
Ottilia Pierwsza Żona Wodza. Dopiero teraz miała nadejść ta część ceremonii, 
której naprawdę się obawiał - część należąca do kobiet.
Jak to było w zwyczaju, teraz, gdy one się zbliżały, wuj i mentor opuścił go. 
Thomas Niszczyciel Pułapek powiódł swoich wojowników do stóp Kopca Tronowego, 
gdzie tak jak wszyscy zebrani mężczyźni, skrzyżowali ręce na piersiach, by 
przyglądać się w milczeniu temu, co za chwilę miało nastąpić. Albowiem mężczyzna 
może udowodnić swą męskość tylko będąc sam. Gdy ma do czynienia z kobietami, 
przyjaciele mu nie pomogą.
To nie będzie łatwa sprawa - doszedł do wniosku Eryk. Miał nadzieję, że 
przynajmniej jedna z żon jego wuja znajdzie się pośród egzaminujących. Obie były 
miłymi kobietami i lubiły go, często też rozmawiały z nim o tajemniczych 
zajęciach kobiet. Ale teraz naprzeciw niego stały trzy inne kobiety o srogich 
twarzach, a z ich oczu czytał wyraźnie, że mają zamiar bardzo poważnie 
potraktować zbliżającą się próbę.
Rytuał rozpoczęła Sarah Lecząca Chorych. Obeszła go wkoło czujnym krokiem, z 
dłońmi opartymi na biodrach, a jej olbrzymie piersi kołysały się miarowo. 
Spoglądała na Eryka z wyraźną pogardą.
- Eryku Jedynaku - zaczęła, a po wypowiedzeniu tego słowa zamilkła na moment, 
jakby to, co powiedziała, wydało jej się niepojęte - Eryku Pojedynczy, Eryku 
Jedyne Dziecko Tak Swojej Matki Jak i Swego Ojca. Twoi rodzice spędzili ze sobą 
zaledwie tyle czasu, by spłodzić jedno dziecko, czy to jednak wystarczyło, by 
spłodzić zarazem mężczyznę?
Rozległy się głośne chichoty najpierw wśród dzieci stojących w oddali a potem 
także znacznie donośniej sze od strony Tronowego
21
Kopca. Eryk poczuł, jak jego twarz i szyja oblewają się purpurą. Za taką obrazę 
wyzwałby na poj edynek na śmierć i życie każdego mężczyznę, każdego jaki 
kiedykolwiek chodził po ziemi, ale nie mógł przecież podnieść ręki na kobietę. 
Taki czyn przypłaciłby życiem. Poza tym jednym z podstawowych celów tej próby 
było udowodnienie, że potrafi kontrolować swoje emocje.
- Tak sądzę - odpowiedział wreszcie po długiej chwili milczenia - i jestem gotów 
to udowodnić.
- Udowodnij więc! - warknęła kobieta.
Jej prawa ręka, uzbrojona w długi naostrzony kolec, wystrzeliła ku jego piersi 
jak włócznia. Eryk napiął mięśnie, starając się skupić myśli na czymś zupełnie 
innym i odległym. Tak radzili mu starsi mężczyźni -właśnie to należało zrobić w 
tym momencie próby. To nie ciebie ranił ostry kolec, ty, twój umysł, twoja 
osobowość, twoja dusza, były w tej chwili w zupełnie innej części jamy. 
Przyglądały się po prostu temu bolesnemu rytuałowi, którego dokonywano na jakimś 
obcym ciele.
Kolec wbił się lekko w jego tors, zatrzymał się, cofnął. Sondował różne miejsca, 
aż wreszcie znalazł nerw w ramieniu. Tam, prowadzony z całą wiedzą, jaką 
posiadała na temat ludzkiego ciała Sa-rah Lecząca Chorych, nakłuwał i wwiercał 
się w ten delikatny obszar, aż Eryk miał wrażenie, że jego zaciśnięte z całej 
siły zęby skruszą się na pył. Nie krzyczał. Jego zwarte pięści drżały w 
paroksyzmie bólu, ale siła woli utrzymywała ciało nieruchomo. Nie poruszył się. 
Nie uniósł ręki, aby się bronić.
Sarah Lecząca Chorych cofnęła się o krok i przyjrzała mu się z uwagą.
- Nie ma tam jeszcze mężczyzny - powiedziała dobitnie - ale być może zaczyna się 
on rodzić.
Teraz mógł się rozluźnić. Próba fizycznej wytrzymałości była za nim. Czekała go 
jeszcze inna, dużo później, gdy zakończy sukcesem swą Kradzież, ale ta będzie 
dokonywana przez mężczyzn jako część przynoszącego chwałę ceremoniału pasowania 
na wojownika. Wiedział, że przystąpi do niej z wielką radością.
Kobiety zakończyły swoje zadanie. I to było teraz najważniejsze.
Jego ciało zareagowało na rozluźnienie napiętej woli wydzieleniem dużej ilości 
potu, który teraz spływał po każdym calu skóry i szczypał niemiłosiernie 
poranione miejsca. Jeszcze raz musiał wytężyć wolę, aby nie osunąć się na 
ziemię.
- Bardzo bolało? - to pytanie zadała Rita Strażniczka Pamięci. Na jej twarzy 
malował się współczujący uśmiech, ale Eryk wiedział,
22
że nie był on szczery. Tak stara, czterdziestoletnia kobieta nie mogła mieć w 
sercu współczucia dla nikogo, jej własne, wymęczone ciało sprawiało 
wystarczająco wiele bólu. Nie przejmowała się już dolegliwościami innych ludzi.
- Trochę - odparł. - Nie za bardzo.
- Potwory sprawią ci znacznie więcej cierpień, jeśli złapią cię, gdy będziesz 
kradł na ich terytorium. Zadadzą ci większy ból niż my kiedykolwiek bylibyśmy w 
stanie.
- Wiem. Ale Kradzież jest najważniejsza. Warta ryzyka, które podejmuję. Kradzież 
jest najważniejsza spośród wszystkiego, co może czynić mężczyzna.
Rita Strażniczka Pamięci przytaknęła ruchem głowy.
- Tak, ponieważ kradniesz rzeczy, które pozwalają Ludzkości przeżyć. Kradniesz 
rzeczy, które Stowarzyszenie Kobiet może zamienić na pokarm, ubrania i broń, 
dzięki czemu Ludzkość trwa i rozwija się.
Dostrzegł, ku czemu zmierza ta rozmowa i odparł, jak tego oczekiwano:
- Nie, nie dlatego kradnę. Żyjemy dzięki temu, co ukradniemy, ale nie kradniemy 
wyłącznie dlatego, aby po prostu żyć.
- Dlaczegóż więc? - spytała, jakby nie znała odpowiedzi lepiej niż ktokolwiek z 
zebranych tu ludzi. - Dlaczego więc kradniemy? Co jest dla nas ważniejsze niż 
samo życie?
A więc teraz katechizm.
By uderzyć w Potwory, cieszyć oczy odwetem, Aby wygnać je precz, by odzyskać 
planetę, Aby sprawić cierpienie, które nam było zadane...
Poradził sobie ze słowami długiej modlitwy, zatrzymując się po zakończeniu 
każdego fragmentu tak, aby Strażniczka Pamięci mogła zadać kolejne pytanie i 
umożliwić mu wypowiedzenie następnej kwestii. Raz spróbowała go zmylić. Zmieniła 
porządek piątego i szóstego pytania. Zamiast spytać - „Co uczynimy z Potworami, 
gdy odzyskamy Ziemię?", zapytała: „Dlaczego nie możemy używać Wiedzy Przybyszów, 
którą władają Potwory, aby je pokonać?"
Niełatwo było przezwyciężyć długoletnie przyzwyczajenie i dopiero gdy zabrzmiały 
już słowa: „I powstaną dla nich, dla zwierząt, miejsca, które Zoo zwali nasi 
Przodkowie, lub też w jamach pod
23
naszymi domami, wieść będą nędzne życie swoje," Eryk zorientował się, że wpadł w 
pułapkę i skonfundowany zamilkł.
Po krótkiej chwili zmieszania zebrał jednak myśli i znalazł w pamięci właściwą 
odpowiedź, tak jak uczyły go przez wszystkie te lata żony wuja. Rozpoczął 
ponownie:
- „Trzy są powody, dla których Wiedza Przybyszów zakazana dla nas" - przemówił 
znów unosząc w górę dłoń i dotykając kciukiem palca wskazującego. - „Albowiem 
nie jest dla Ludzi Wiedza Przybyszów i nieludzka jest Wiedza Przybyszów, i anty 
ludzka jest ona. Ponieważ jest nie dla Ludzi, nigdy nie będzie dane nam jej 
pojąć, ponieważ jest nieludzka, użyć jej chcieć nie będziemy, choćby nawet pojąć 
jadane nam było. Ponieważ wreszcie anty ludzka jest ona, przeto tylko 
zniszczenie i śmierć Ludzkości przynieść zdolna. Przeto póki Ludźmi jesteśmy, 
użyć jej nie zdołamy. Albowiem Wiedza Przybyszów przeciwieństwem Wiedzy Przodków 
jest w każdym aspekcie, tak wstrętna jak tamta piękna, tak szkodliwa, jak tamta 
pomoc niosąca. I po śmierci tylko ku krainom Potworów przywieść by nas mogła, 
miast ku krainom zmarłych Przodków naszych."
Ostatecznie poszło zupełnie dobrze mimo tego drobnego potknięcia. Nie mógł 
jednak powstrzymać się przed odbieganiem myślami ku rozmowie, którą dopiero co 
odbył z wujem. W czasie, gdy jego usta wymawiały tak znane słowa i prawa, umysł 
porównywał je z tym, co wtedy usłyszał. Wuj był wyznawcą Wiedzy Przybyszów. 
Jeśli wierzyć jego słowom, byli nimi również jego rodzice. Czy byli więc 
nieludzcy i antyludzcy? Co ma zrobić? Znał dobrze swoje religijne obowiązki i 
zgodnie z nimi powinien był natychmiast powiedzieć całej Ludzkości o 
przerażającym sekrecie wuja. Cała ta sprawa była zbyt skomplikowana dla kogoś o 
tak małym doświadczeniu życiowym.
Kiedy wreszcie ukończył recytowanie długiego katechizmu, Rita Strażniczka 
Pamięci oznajmiła:
- Do tej pory ty mówiłeś o Wiedzy Naszych Przodków. Teraz zobaczymy, co Wiedza 
Przodków ma nam do powiedzenia o tobie.
Na jej gest, dwie młode dziewczyny, najwyraźniej jeszcze przed obrzędem 
inicjacji, zbliżyły się pchając przed sobą wielką maszynę, która była jednym z 
najświętszych przedmiotów posiadanych przez szczep.
Cofnęły się zaraz, przyglądając się z zawstydzonymi uśmiechami Erykowi 
Jedynakowi. Wiedział, że te uśmiechy oznaczały po pro-
24
stu najlepsze życzenia od tych, które znajdowały się wciąż jeszcze przed 
inicjacją dla tego, który właśnie ją przechodził. Ale nawet to sprawiło mu 
przyjemność, gdyż dopiero teraz poczuł, że znajduje się znacznie bliżej 
upragnionego statusu niż one. Ten uśmiech oznaczał też, iż w oczach bezstronnych 
obserwatorów jego egzamin przebiegał zupełnie dobrze.
Pojedynczy! - jeszcze raz zawrzała w jego głowie wściekła myśl. - Ja im jeszcze 
pokażę, co Pojedynczy potrafi zrobić!
Rita Strażniczka Pamięci przekręciła gałkę znajdującą się u szczytu maszyny, a 
ta zaczęła znajomo turkotać. Kobieta uniosła w górę ręce i wszyscy zebrani - 
wojownicy, kobiety, dzieci, a nawet sam wódz - pochylili z szacunkiem głowy.
- Wsłuchujcie się w słowa Naszych Przodków - Rita zaintonowała pieśń. - 
Przypatrujcie się dobrze tym obrazom, ukazującym wam ich wielką moc. Moc, którą 
rozporządzali, zanim nadszedł ich koniec. Ale wiedzieli oni, że my, ich 
potomkowie, możemy odzyskać Ziemię, którą oni utracili. Stworzyli zatem tę 
Maszynę dla przyszłych pokoleń Ludzkości jako przewodnik ku wiedzy, którą kiedyś 
posiadali, a którą my musimy odzyskać.
Stara kobieta opuściła ręce i dopiero wtedy wszyscy zebrani odważyli się unieść 
głowy. Spoglądali z wyczekiwaniem na białą ścianę znajdującą się naprzeciw 
Maszyny.
- Eryku Jedynaku! -zawołała Rita, wciskając przypadkowe guziki na jednym z boków 
Maszyny. - Ta część Wiedzy Naszych Przodków jest przeznaczona dla ciebie. Ta 
wizja będzie z tobą przez całe życie, i w momencie twojej śmierci!
3-
Wpatrywał się w ścianę oddychając ciężko. Teraz miał dowiedzieć się, jaki jest 
cel jego życia. Teraz. Gdy wuj przechodził podobną ceremonię wiele starych-
dobrych-czasów temu, to właśnie wizja taka jak ta podpowiedziała imię, które 
miał odtąd nosić: Niszczyciel Pułapek. Podczas ostatniej ceremonii inicjacji 
jeden z młodzieńców ujrzał wizję przedstawiającą dwa olbrzymie, powietrzne 
wehikuły Przodków, które uległy katastrofie w powietrzu. Wszyscy próbowali wtedy 
pocieszyć chłopca, ale on już wiedział, żejego przeznaczenie wkrótce się 
dopełni. I tak też się stało - schwytany przez Potwora w trakcie swojej 
Pierwszej Kradzieży, został rozdarty na strzępy, a jego martwe ciało uderzyło o 
ścianę.
Ale nawet to, przyznał w myślach Eryk, było lepsze niż przerażająca pustka 
martwej wizji, kiedy to - a zdarzało się tak od czasu do czasu - maszyna 
włączała się i pokazywała tylko biały prostokąt. Wtedy cały szczep przekonywał 
się, że młodzieniec, który właśnie przechodził ceremonię, nie miał w sobie nic 
ludzkiego. A maszyna nie myliła się nigdy! Ten, komu objawiła się taka wizja, 
nie otrzymywał prawa, by wyruszyć na swą pierwszą złodziej ską wyprawę. Mógł 
tylko służyć drobną pomocą prawdziwym wojownikom i prosić kobiety, aby 
przeznaczały mu jakieś zadania do wykonania. Maszyna Przodków zaglądała wprost w 
serce każdego chłopca i przepowiadała kim jest i kim stanie się w życiu. Jak 
wielkiej trzeba było wiedzy, aby stworzyć taką maszynę - nie śmiał nawet myśleć. 
Posiadała w sobie źródło energii, które samo odzyskiwało moc, i które samo
26
w sobie było niewiarygodną potęgą. Mogła pracować przez wieki, jeśli tylko nie 
zostałaby zniszczona... ale któż śmiałby zniszczyć taką świętość. W obrazach, 
które przekazywała Maszyna, ukryte były nie tylko sekrety każdego członka 
społeczności, ale także wielkie tajemnice, które cała Ludzkość musiała rozwiązać 
i zrozumieć, zanim osiągnie zbawienie poprzez wiodące ku niemu rytuały Wiedzy 
Przodków.
Teraz jednak wizja miała dotyczyć tylko małej cząstki Ludzkości - Eryka i jego 
przyszłości. Czekał więc, a jego zdenerwowanie wzrastało w miarę, jak warkot 
pracującej Maszyny przybierał coraz wyższe tony. I nagle wśród zebranych w jamie 
przemknęło głośne westchnienie. Na ścianie pojawiła się wizja.
Obrazy się pokazały - to było najważniejsze. Otrzyma zatem prawdziwą 
przepowiednię Przodków.
- W Scattergoods znowu promocja! - usłyszeli gromki głos, a obraz na ścianie 
ukazał im ludzi nadchodzących ze wszystkich stron, ubranych w te dziwne tkaniny 
owinięte wokół ciał, jakie nosili ich Przodkowie. Wszyscy się spieszyli. 
Mężczyźni, kobiety, dzieci. Zaaferowani, szli ze wszystkich czterech rogów 
obrazu ku dziwacznej budowli znajdującej się pośrodku, i znikali w jej wnętrzu. 
Wciąż następni i następni znikali w czeluściach, podczas gdy kolejni mate-
rializowali się na brzegach obrazu, również podążając w tym samym kierunku.
- W Scattergoods znowu promocja! - usłyszeli ponownie krzyk. - Wyprzedaż nad 
wyprzedaże! Po cenach tak niskich jak nigdy! Tylko w trzech sklepach 
Scattergoods! Tylko tu i tylko jutro! Lornetki, magnetofony, kamery! 
Niewiarygodne obniżki cen! Okazja! Okazja! Okazja!
Teraz pojawiły się przedmioty. Dziwne, nieznane przedmioty, takie, jakich 
używali przodkowie. A gdy pokazywał się obraz każdego z nich, nieznany głos 
mówił o jego potężnych i magicznych zaletach. Były to przedmioty, które odeszły 
wraz z niedostępnąjuż skarbnicą Wiedzy Przodków.
- Miernik Kraffta-Yahrmanna! Naj lep szy j aki kiedykolwiek było wam dane 
oglądać. A teraz może być wasz. Tak lekki, że rozdziawicie usta ze zdumienia, a 
cenajest dostępna dla każdej kieszeni! Osiem dolarów, dziewięćdziesiąt pięć 
centów! Jutro w Scattergoods. Jesteśmy najlepsi!
- Automatyczna, ośmiomilimetrowa kamera filmowa Kyoto, soczewka o ogniskowej 
1,4! Elektryczne oko z niesamowitą rozdzielczością, które dostarczy wam 
niewiarygodnych wrażeń wzrokowych.
27
Wypożyczenie, tylko trzy dolary za tydzień! Ograniczona ilość, więc spieszcie 
się, spieszcie!
Eryk patrzył na ścianę w absolutnym skupieniu, zaciskał tylko nerwowo dłonie, a 
oczy niemal wychodziły mu z orbit, tak bardzo był skoncentrowany. Ta wizja miała 
zaważyć na całym jego życiu, na wszystkim, co się w nim wydarzy. Obraz, który 
włączona przypadkowymi dotknięciami Maszyna Przodków teraz ukazywała, był 
nieomylną przepowiednią jego przyszłości. Wiedza Przodków nie mogła się mylić. 
Przepowiednie sprawdzały się zawsze.
Ale Eryk zaczynał się martwić. Ta wizja była zbyt dziwna. Czasami zdarzały się 
wizje, które wprawiały w zakłopotanie nawet najmądrzejsze z kobiet. A to 
znaczyło, że młodzieniec, którego dotyczyły, zawsze miał być zagadką... dla 
siebie samego i dla całej Ludzkości. Oby tylko nie przydarzyło się to jemu! O 
Przodkowie! OWiedzo! Maszyno! Oby tylko nie jemu! Daj, proszę, jasną odpowiedź 
co do przyszłej osobowości i przebiegu mojego życia!
- Specjalnie importowane dla państwa precyzyjne lornetki! -rozbrzmiał jeszcze 
raz głos człowieka, który ukazał się, trzymając w rękach jeden z dziwacznych 
przedmiotów Przodków. - Gdybyśmy powiedzieli wam nazwę producenta, natychmiast 
wiedzielibyście,
0 kogo chodzi. Siedem na pięćdziesiąt tylko za czternaście dolarów
1 dziewięćdziesiąt pięć centów razem z pudełkiem. Dziesięć na pięćdziesiąt tylko 
jeden dolar więcej! Również z pudełkiem. Widzicie dalej, widzicie dokładniej i 
płacicie mniej! Zawsze płacicie mniej w sklepie Scattergoods, gdzie ceny stale 
szybują w dół, a jakość sięga niebios! Jutro! Jutro w sklepach Scattergoods! 
Coroczna wyprzedaż w dzień po Halloween!
To był koniec wizji. Obraz zniknął, na ścianie jamy pozostał tylko biały 
prostokąt. Eryk zrozumiał, że była to już cała przepowiednia co do jego 
przyszłego życia, jakiej udzieliła mu łaskawie Maszyna Przodków. Ale co ona 
oznaczała? Jak należało ją interpretować? Spojrzał pytająco na Ottilię Pierwszą 
Żonę Wodza, w którą wpatrywały się również oczy wszystkich zebranych, łącznie z 
Sarah Leczącą Chorych i Ritą Strażniczką Pamięci. Albowiem tylko Ottilia mogła 
wyjaśnić wizję, tylko ona, władcza, siedząca teraz w kucki Ottilia. Pierwsza 
Żona Wodza to był jej honorowy tytuł, ostatnie imię jakie nosiła, ale znacznie 
wcześniej nim je otrzymała, wcześniej nim została Przewodniczącą Stowarzyszenia 
Kobiet, szczyciła się innym imieniem które brzmiało: Ottilia Wieszczka, Ottilia 
Przepowiadająca Los. Ottilia potrafiła umysłem wędrować ze znajomej jamy teraz-
28
niej szóści ku mrocznym labiryntom przyszłości; potrafiła czytać znaki, zapobiec 
złemu przeznaczeniu. Na przykład tylko ona umiała wskazać, które z nowo 
narodzonych dzieci w miocie należy zabić, gdyż pewnego dnia przyniosłoby 
Ludzkości śmierć i zniszczenie. To ona po śmierci starego wodza wskazała 
Franklina Ojca Wielu Złodziei jako kolejnego wodza Ludzkości, gdyż z nim 
związany był najlepszy los. Nie myliła się nigdy. I teraz, gdy powstała, uniosła 
w górę ręce i zaczęła kołysać całym ciałem, zawodząc taj emnicze zaklęcia, dla 
wszystkich stało się jasne, że nie mają przed sobąOttilii Pierwszej Żony Wodza, 
którą stała się dopiero, gdy Franklin wstąpił na Tronowy Kopiec, lecz że 
powróciła do nich Ottilia Wieszczka, szukająca w głębi swego umysłu odpowiedzi 
na zagadkę, jaką było przeznaczenie Eryka Jedynaka.
Eryk, oczekujący w napięciu najej słowa, zapomniał zupełnie o dokuczliwych 
skaleczeniach i ranach zadanych mu przez Sarah Leczącą Chorych. Czy daną mu 
wizję można było zinterpretować? Jak należało jąrozumieć? Cokolwiek Ottilia 
dostrzeże w tej wróżbie, na zawsze przylgnie to do j ego imienia i losu. Ta 
przepowiednia zaważy na j ego życiu bardziej niż krew płynąca w jego żyłach. 
Jakie imię było mu przeznaczone? Eryk Okazja? To nie miało sensu. Eryk 
Wyprzedaż? To wcale nie było lepsze. Czyżby otrzymał pustą wizję?
Patrzył więc na Ottilię, a za jej plecami widział wuja, stojącego między ludźmi 
ze swojej grupy, po lewej stronie Tronowego Kopca. Co najdziwniejsze, Thomas 
Niszczyciel Pułapek wpatrywał się w Ottilię szczerząc zęby w szerokim uśmiechu. 
Cóż on widzi w tym wesołego? -przemknęło przez rozgorączkowaną głowę Eryka. 
Czynie ma dla niego nic świętego? Czy nie zdaje sobie sprawy jak ważne dla 
przyszłości siostrzeńca jest, by otrzymał imię, z którego mógłby być dumny? Co 
zabawnego widzi w cierpieniu, z jakim Ottilia właśnie rodzi go ponownie jako 
dorosłego mężczyznę?
Zdał sobie nagle sprawę, że z ust Wieszczki zaczynają wydobywać się zrozumiałe 
słowa. Natężył więc słuch odrzucając wszelkie kłębiące mu się w głowie myśli. 
Teraz! Teraz miało się wyjaśnić kim jest i kim będzie.
- Trzy razy - wymamrotała Ottilia, a jej słowa stopniowo stawały się coraz 
głośniejsze i wyraźniejsze. - Trzy razy Przodkowie nadali Erykowi imię. Trzy 
razy je powtórzyli. Na trzy różne sposoby określili, kim ma być, czego wymaga od 
niego Wiedza Przodków. I wy wszyscy to słyszeliście, tak jak słyszałam ja, i jak 
słyszał to sam Eryk.
29
Które, pomyślał gorączkowo Eryk, które z tych nieznanych, tajemniczych 
słówwyznaczało jego imię i jego przyszły los? Czekał na to, co Wieszczka powie 
dalej niemal przestając oddychać.
Ottilia zaś najwyraźniej rozluźniła się, jej ręce opadły swobodnie wzdłuż ciała. 
Przemówiła do nich jeszcze raz, tym razem donośnie, władczym tonem, patrząc na 
ścianę, na której niedawno rozgrywała się tajemnicza wizja.
- Powiedzieli oni: „rozdziawicie usta ze zdziwienia" - przypomniała im - a potem 
mówili o elektrycznym oku, które przybliża obraz, i wreszcie obwieścili nam w 
swej mądrości: widzisz dalej, widzisz dokładniej, płacisz mniej. Tyle 
powiedziała nam Maszyna Przodków o Eryku. W słowach przodków, nie może być 
pomyłki, a wskazali oni, jak ma postępować, by wziąć odwet na Potworach i 
przyczynić się do odzyskania Ziemi, która według wszystkich praw należy do nas.
Dzięki niech będą Maszynie! Dzięki niech będą wszystkim Przodkom! Nareszcie 
zrozumiał ich przepowiednię! Ale co właściwie ona znaczyła?
Ottilia Wieszczka, Przepowiadająca Los, zwróciła się teraz wprost do niego. I na 
niego w tej chwili patrzyli z wyczekiwaniem wszyscy zebrani. On zaś wyprostował 
się i uniósł dumnie głowę, by przyjąć przeznaczenie, które miało być jego 
udziałem.
- Eryku - powiedziała - Eryku Jedynaku, Eryku Pojedynczy, wyjdziesz teraz, by 
dokonać swojej Pierwszej Kradzieży. Jeśli twoja wyprawa zakończy się sukcesem, 
jeśli powrócisz żywy, staniesz się mężczyzną. A jako mężczyzna nie będziesz już 
nosił imienia Eryk Jedynak. Będziesz Erykiem Bystrookim, Erykiem Zwiadowcą, Ery-
kiem Przepatrywaczem Ścieżek. Erykiem, który weźmie odwet na Potworach używając 
swego otwartego oka, elektrycznego oka, swojego daleko widzącego, dokładniej 
widzącego oka, oka, za które zawsze będziesz płacił mniej. Bo takie były słowa 
Przodków i wy wszyscy, którzy tu jesteście, otworzyliście na nie swe uszy.
Nareszcie Eryk mógł wziąć głęboki oddech i wziął go pełnąpier-sią, a wraz z nim 
odetchnęli wszyscy zebrani, którzy z napiętą uwagą słuchali przepowiedni Ottilii 
starając się nie uronić nawet słowa. Eryk Bystrooki - więc taka miała być jego 
przyszłość. Jeśli dziś w nocy odniesie sukces .. .jeśli przeżyje. Eryk 
Bystrooki, Eryk Zwiadowca - teraz znał prawdę o sobie, o całym swoim życiu. To 
było dobre imię. Mógł nosić je z dumą. To było też dobre zadanie. Miał wiele 
szczęścia.
30
Rita Strażniczka Pamięci i jej córka Harriet Głosząca Przeszłość przesunęły 
Maszynę na przeznaczone jej święte miejsce, do niszy znajdującej się za Tronowym 
Kopcem. Mimo iż była zajęta tak świętym rytuałem, młodsza z kobiet nie mogła 
powstrzymać się od spoglądania na Eryka. Teraz miał pozycję w społeczeństwie, 
przynajmniej będzie ją miał jeśli wróci. Zauważył też z przyjemnością, że inne 
młode kobiety w wieku odpowiednim do odbycia godów również patrzą na niego w 
podobny sposób.
Rozpoczął swój rytualny taniec. Najpierw powoli, krążąc po niewielkim okręgu, 
przytupując nogami. Czekał jeszcze. Czekał, aż Ottilia przestanie być Ottilią 
Wieszczką, Ottilią Przepowiadającą Przyszłość, i stanie się znów Pierwszą Żoną 
Wodza. Dopiero, gdy wróciła na swoje miejsce pośród członkiń Stowarzyszenia 
Kobiet, zaczął śpiewać. Odchylił głowę do tyłu, uniósł wysoko ramiona i tańczył, 
i śpiewał, biorąc całą Ludzkość na świadka radości i dumy, która go rozpierała. 
Zataczał coraz węższe i szybsze kręgi, chwytając rękami powietrze i drgając 
spazmatycznie, i śpiewał. A w tej pieśni zawarł wszystkie uczucia, które teraz 
wrzały mu w piersi. Był już niemal wojownikiem. Poznał też swoje przeznaczenie. 
Wyśpiewywał więc towarzyszom swojąprzysięgę:
Ja jestem Eryk Bystrooki,
Eryk o Zawsze Otwartych Oczach,
Eryk o Elektrycznych Oczach,
Eryk, którego oczy widzą dalej, widzą dokładniej i płacą mniej.
Eryk Zwiadowca,
Eryk, który odnajduje i wskazuje właściwe ścieżki.
Czy zgubiłeś się w nieznanym miejscu?
Ja wskażę ci drogę do domu.
Czy zbyt wiele jest korytarzy w naszej jamie?
Ja zawsze wybiorę najlepsze i zawsze poprowadzę Ludzkość ku bezpieczeństwu!
Czy otaczają cię wrogowie, ukryte pułapki, nieznane niebezpieczeństwa?
Ja je dojrzę i zdołam cię ostrzec.
Ja pójdę przed szeregami wojowników i będę ich oczami.
A oni będą walczyć dla chwały Ludzkości.
Dla chwały, do której właściwą ścieżkę wskaże im Eryk Zwiadowca!
31
Tak tańczył i śpiewał Eryk w wielkiej jamie centralnej, oświe-tlanyjasnym 
światłem lamp. Śpiewał o swojej misji, która miała stać się celem jego życia, 
tak jak niewiele przedtem Roy Biegacz głosił, podczas własnej ceremonii 
inicjacji, pochwałę zwinności i szybkości, które miały być jego domeną, tak jak 
wiele starych-dobrych-cza-sów temu wuj Thomas śpiewał o pułapkach, które będzie 
niszczył z narażeniem życia, tak jak kiedyś jego ojciec śpiewał o rabunkach 
jakie popełni i o spiżarniach jakie opróżni na chwałę Ludzkości. I śpiewał tak i 
wirował, a zebrani klaskali w rytm i powtarzali chórem jego obietnice, 
przyjmując tę litanię jego tryumfu.
Wreszcie zabrzmiało głośne chrząknięcie Franklina Ojca Wielu Złodziei. Gwar 
ucichł jak ucięty nożem. I Eryk także powstrzymał swój obłąkańczy tan, choć 
wciąż drżały wszystkie mięśnie na jego mokrym od potu ciele.
- Tak właśnie będzie - powiedział Franklin - ale wpierw musi dokonać się 
Kradzież. Ona jest najważniejsza. Albowiem to Kradzież jest istotą 
człowieczeństwa. Teraz opowiedz nam o swojej Kradzieży.
- Pójdę wprost do domu Potworów - oznajmił Eryk donośnym głosem, unosząc z 
dumągłowę. -Pójdę do ich domu sam, jak prawy wojownik, a jedynym towarzyszem 
wyprawy będzie mi włócznia. Ukradnę w ich domu, choćby nie wiem jakie 
niebezpieczeństwo się z tym wiązało. A to co ukradnę przyniosę tu, by służyło 
rozwojowi lub radości Ludzkości.
Franklin skinął głową i udzielił formalnej odpowiedzi:
- Tak właśnie powinien przemawiać i postępować wojownik. Co obiecujesz ukraść 
Potworom? Albowiem Pierwsza Kradzież musi być zapowiedziana i wykonana dokładnie 
w zgodzie z tą zapowiedzią.
A więc teraz! Eryk spojrzał w stronę wuja, jakby oczekując wsparcia. Thomas 
Niszczyciel Pułapek patrzył obojętnie w innym kierunku. Eryk zwilżył koniuszkiem 
języka spierzchnięte wargi. Musi się odważyć. Ostatecznie ten, który ruszał na 
swoją pierwszą wyprawę, miał swobodę wyboru.
- Zapowiadam zatem kradzież trzeciej kategorii! -powiedział, nie panując do 
końca nad drżeniem głosu.
Jego słowa wywołały silniejszą reakcję niż oczekiwał. Franklin Ojciec Wielu 
Złodziei nie zdołał powstrzymać okrzyku niedowierzania. Zerwał się z tronu a 
jego wielki brzuch zakołysał się przy tym komicznie. Eryka omiotło palące 
spojrzenie jego oczu.
- Powiedziałeś trzecia kategoria! ? Trzecia!!! ?
32
Eryk, choć przerażony, przytaknął.
Franklin spojrzał na żonę. A potem już oboje skierowali wzrok ku miejscu, gdzie 
między członkami swojej grupy stał Thomas Niszczyciel Pułapek. Stał spokojny, 
zupełnie nie zwracając uwagi na to co właśnie zaszło.
- Thomas co to znaczy? - wybuchnął wódz, a uroczysty nastrój ceremonii prysnął 
jak mydlana bańka. - Co usiłujesz osiągnąć? Jakiego to Przedmiotu Potworów 
pożądasz?
Thomas Niszczyciel Pułapek spojrzał na niego jak obudzony z głębokiego snu.
- Ja pożądam? Nie obchodzą mnie żadne przeklęte przedmioty. Chłopak ma prawo 
wybrać sobie kategorię. I j eśli wybrał trzecią... no cóż to jego sprawa. Co ja 
niby mam z tym wspólnego?
Wódz przyglądał mu się przez długą, pełną napięcia chwilę. Wreszcie zwrócił się 
ponownie do Eryka i rzekł krótko:
- Dobrze. Wybrałeś. Trzecia kategoria. Zacznijmy więc festyn. Eryk miał 
wrażenie, że radosny nastrój gdzieś zniknął. Festyn
przed Pierwszą Kradzieżą - tak długo marzył o tej chwili. Ale teraz wmieszał się 
w rozgrywki między różnymi grupami Ludzkości, a to go przerastało. Wódz zaś 
najwyraźniej uważał go za ważny czynnik narastającego konfliktu.
Zazwyczaj ten, kto miał wyruszyć na swoją pierwszą wyprawę, był w tym momencie 
obiektem wszelkich rozmów. Wszyscy powinni o nim plotkować, zarówno mężczyźni 
jedzący po jednej stronie jamy, jak i kobiety po przeciwnej stronie, nawet 
dzieci skupione na obrzeżach sali. Ale podczas tego posiłku jedynie wódz uczynił 
kilka formalnych uwag dotyczących Eryka i nawet wtedy j ego wzrok spoczywał 
raczej na Thomasie Niszczycielu Pułapek.
Przez moment oczy Franklina spotkały wzrok j ego pierwszej i u-lubionej żony. 
Ich spojrzenia porozumiały się i wskazały sobie siedzącego w pobliżu wuja Eryka.
Reszta Ludzkości też wyczuwała napiętą atmosferę. Brakowało zwykłego śmiechu i 
żartów, tak typowych dla tej części obrzędu inicjacji. Cała grupa Niszczyciela 
Pułapek skupiła się ciasno wokół wodza. Nie jedli, rozglądali się tylko wokół 
czujnym, napiętym wzrokiem. Pozostali przywódcy grup - Stephen Twardoręki i 
Harold Miotacz też byli posępni, jakby rozstrzygali wewnątrz swych umysłów 
jakieś mroczne i skomplikowane problemy.
Nawet dzieci zachowywały się niezwykle cicho. Brały kęsy jedzenia wyczarowanego 
wcześniej przez kobiety, i odchodziły w ci-
3 - O ludziach... 33
szy w swój kąt, przyglądając się tylko ze strachem milczącym ponuro dorosłym.
Eryk odetchnął więc z ulgą, kiedy Franklin Ojciec Wielu Złodziei beknął wreszcie 
donośnie i osunął się na podłogę. Po chwili spał już, chrapiąc głośno.
Oficjalnie zaczęła się noc.
4-
Gdy tylko skończył się okres przeznaczony na sen, gdy tylko przebudzenie i 
donośne ziewnięcie wodza ogłosiło oficjalne nadej ście świtu, grupa Thomasa 
Niszczyciela Pułapek zaczęła przygotowywać się do wyprawy.
Eryk, wciąż jeszcze noszący przydomek Jedynaka, włożył do plecaka starannie 
wykonane rzemienie lędźwiowe, oznaczające status mężczyzny. Zapakował też 
jedzenie przygotowane przez kobiety na kilka dni. Wprawdzie powinni wrócić przed 
następną porą snu, ale kiedy szło się z ekspedycją na terytorium Potworów, 
wydarzyć mogło się wszystko.
Wyruszyli w szyku bojowym, w długim szeregu, w takiej odległości jeden od 
drugiego, że każdy ledwie widział poprzednika. Po raz pierwszy w życiu Eryk 
niósł tylko jeden zestaw włóczni - swój własny. Dodatkowa broń dla całej grupy, 
a także zapasy, podróżowały teraz na grzbiecie nowego czeladnika, młodego 
chłopca, który maszerował w pewnej odległości za Erykiem, spoglądając na niego z 
taką samą mieszaniną obawy i podziwu, z jaką swego czasu Eryk spoglądał na 
prawdziwych wojowników. Przed Erykiem zaś majaczyła w ciemnościach postać Roya 
Biegacza, którego długie nogi celowo narzucały szybkie tempo.
Eryk wiedział również, że gdzieś daleko na czele kolumny, znajduje się jego wuj. 
Thomas Niszczyciel Pułapek wiódł ich pewnie i z zachowaniem wszelkich środków 
ostrożności, ale też bez niepotrzebnego marnowania czasu. Jego wielka, 
umieszczona na czole
35
lampa oświetlała ściany nie zamieszkanych jam, przez które się przekradali i 
ciemną przestrzeń przed nimi, a ciężkie włócznie, które trzymał w każdej ze 
swych wprawnych rąk, były gotowe do natychmiastowego użycia, zaś jego usta 
gotowe były w każdej chwili ostrzec ich przed nagłym niebezpieczeństwem.
Eryk wreszcie stał się mężczyzną. Tylko to się teraz liczyło i tylko o tym 
myślał. Przez całe życie marzył o ekspedycjach takich jak ta - o pełnych chwały 
i przygód wyprawach, dzięki którym Ludzkość miała pokarm, broń i była prawdziwą 
Ludzkością. A gdy wróci jako triumfator i zwycięzca, powita go taniec 
rozradowanych kobiet. Zbliżą się do zmęczonych wojenną wyprawą wojowników, 
przejmą od nich ukradzione produkty, które tylko one potrafiły zamienić w 
użyteczne dla Ludzkości artykuły. A potem, kiedy wojownicy zostaną nakarmieni i 
napojeni, kiedy wypoczną, zaczną własny taniec - taniec mężczyzn. Wtedy Eryk 
wyśpiewa i odegra na oczach całego szczepu wszystko co się wydarzyło podczas 
wyprawy, niebezpieczeństwa, które pokonał, wspaniałą odwagę, którą okazał, i 
dziwne, tajemnicze rzeczy, które dane było mu zobaczyć. Tak, rzeczy, które dane 
było mu zobaczyć! Jako Eryk Bystrooki zawsze będzie mógł wykonać taniec solowy, 
gdy jego grupa napotka coś interesującego. Jak wysoko będzie wtedy skakał! Jak 
głośno, z jaką dumą i pasją będzie śpiewał o cudach widzianych podczas 
ekspedycji!
Eryk Bystrooki - rozlegną się szepty kobiet -jakiż to wspaniały mężczyzna. Jak 
szczęśliwa będzie kobieta, z którą on się połączy.
Na przykład Harriet Głosząca Przeszłość...
Dziś rano, zanim wyruszyli, napełniła dla niego bukłak wodą tak, jakby był już w 
pełni uznanym wojownikiem, a nie tylko chłopcem przechodzącym właśnie ostatni 
etap inicjacji. Na oczach całej Ludzkości napełniła go i wręczyła właśnie 
jemu... podała z opuszczonym wzrokiem i spłonioną wstydem twarzą. Traktowała go 
w sposób, w jaki żona traktuje męża i widziało to wielu wojowników, wielu 
pełnowartościowych wojowników, co mogły potwierdzić kradzieże, których dokonali. 
Chyba nie wątpili, że Eryk dołączy do szeregów Stowarzyszenia Mężczyzn i zaraz 
potem pojmie żonę. Oczywiście ze swymi rudymi, przynoszącymi pecha włosami i 
niezbyt przyj em-ną, władczą matką, Harriet nie była najbardziej pożądaną 
dziewczyną w szczepie. Ale wciąż przecież wielu pełnowartościowych wojowników 
nie zdołało przekonać żadnej kobiety, aby się z nimi połączyła. Często też 
widział, jak patrzyli na Franklina i jego trzy żony, z ledwo ukrywanym głodem i 
pożądaniem. Jak bardzo będą zazdrościć
36
jemu, Erykowi, najmłodszemu ze wszystkich wojowników, kiedy odbędzie gody z 
kobietąjeszcze tej samej nocy, której wróci z Pierwszej Kradzieży. Niech wtedy 
spróbują nazwać go Jedynakiem. Niech wtedy spróbują nazwać go Pojedynczym. Będą 
mieli wraz z Harriet miot za miotem, i nie będą one mało liczne, lecz takie po 
czworo, pięcioro a może nawet sześcioro dzieci za każdym razem. Ludzie szybko 
zapomną, że urodził się jako jedynak. I inne kobiety, żony wojowników, będą 
starały się zwrócić na siebie jego uwagę, tak jak teraz starają się wpaść w oko 
Franklinowi Ojcu Wielu Złodziei. Jego dzieci będą wyglądać wspaniale w 
porównaniu z tymi, które spłodził Franklin. Udowodni, że największą nadzieją dla 
Ludzkości na dalszy rozwój są jego lędźwie. A kiedy przyjdzie czas by wybrać 
następnego wodza...
- Hej ty cholerny, przysypiający Pojedynczaku! - zawołał Roy Biegacz gdzieś z 
przodu. - Może przegnasz z twarzy to durne rozmarzenie i zaczniesz zwracać uwagę 
na sygnały! To j est wyprawa na terytorium Potworów, a nie do kwater kobiet. 
Może zacząłbyś uważać! Kapitan grupy daje ci znaki.
Smagany chichotami - usłyszał nawet cichy śmiech chłopca, który za nim podążał - 
Eryk zacisnął ze złością rękę na swojej pochodni i zaczął przepychać się na 
czoło kolumny. A kiedy przechodził koło kolejnych mężczyzn, żaden nie omieszkał 
zapytać go o imię tej, o której rozmyślał i o inne interesujące szczegóły. 
Zacisnął wprawdzie zęby rozgniewany i nie rzekł do nich ani słowa, ale to nie 
przeszkodziło im zgadywać głośno. Wielu niestety było bardzo blisko prawdy.
Wuj też nie zachował się miło.
- Eryk Bystrooki - warknął. - Raczej Eryk Zamknięte Oko, Eryk Opuszczona 
Powieka, bo takie będziesz nosił imię, jeżeli się nie przebudzisz. Teraz zostań 
przy mnie i postaraj się postępować tak, jak przystało Erykowi Bystrookiemu. Są 
tutaj niebezpieczne jamy. Mój wzrok nie jest tak ostry jak twój, a poza tym 
muszę ci wyjaśnić parę rzeczy.
Odwrócił się do pozostałych.
- Rozluźnijcie szyk i trochę się cofnijcie! Bardziej rozluźnić szyk! Idźcie na 
odległość rzutu włóczniąjeden od drugiego, jak na ćwiczeniach. To ma być 
prawdziwa bojowa kolumna.
A kiedy trwało przegrupowanie, mruknął już po cichu do Eryka:
- Dobrze, to pozwoli nam porozmawiać w cztery oczy. Mogę wprawdzie ufać moim 
ludziom, ale wolę nie narażać ich na zbytnie pokusy.
37
Eryk na wszelki wypadek przytaknął, choć nie bardzo wiedział, o czym wuj mówi. 
Musiał przyznać, że ostatnio stał on się bardzo tajemniczy. Jednak, wciąż był 
najlepszym kapitanem grupy wśród całej Ludzkości.
Maszerowali dalej ramię przy ramieniu, a światło rozchodzące się dzięki dziwnej 
substancji pokrywającej pochodnię Eryka, a także od lampy czołowej Thomasa, 
oświetlało przestrzeń na kilkanaście metrów przed nimi. Po obu stronach, pod 
stopami i nad głową, otaczały ich bezkształtne ściany jam. Tylko w centrum 
korytarza były trochę gładsze, ale Eryk wiedział, ile ciężkiej pracy kosztowało 
wyżłobienie każdej z nisz i wygładzenie jej. Wielu silnych mężczyzn musiało 
poświęcić co najmniej dwa okresy przeznaczone na sen, aby wykuć niszę 
wystarczającą dla przechowania paru przedmiotów. Skąd więc w ogóle wzięły się te 
jamy i korytarze? Niektórzy twierdzili, że wykopali je jeszcze Przodkowie, kiedy 
podjęli pierwszą walkę z Potworami. Inni - że jamy zawsze tu były i czekały na 
Ludzkość, aby mogłaje znaleźć i zamieszkać w nich bezpiecznie. Rozciągały się 
one we wszystkich kierunkach i zdawały się nie mieć końca. Zakręcały, 
rozgałęziały się i łączyły, ciemne i ciche, dopóki jakiś człowiek nie 
rozświetlił ich blaskiem swojej lampy lub pochodni.
Te akurat korytarze, o czym Eryk wiedział doskonale, wiodły na terytorium 
Potworów. Chodził już nimi wiele razy jako chłopiec niosący włócznie, kiedy 
grupa jego wuja wyruszała, by zdobyć potrzebne do życia przedmioty. Były też 
korytarze, które wiodły do bardziej egzotycznych, a może i bardziej 
niebezpiecznychmiejsc. Czy istniało jakiekolwiek miejsce, do którego nie 
dochodziły te podziemne jamy? Cóż za myśl! Nawet Potwory żyły w jamach, tyle że 
tak olbrzymich, jak olbrzymie były one same. Chociaż niektóre legendy mówiły, że 
ludzie mieszkali kiedyś na zewnątrz jam, na zewnątrz wąskich korytarzy. Gdzie to 
mogło być? Samo wyobrażenie sobie tego przyprawiało o zawrót głowy.
Doszli do miejsca, gdzie droga rozgałęziała się i wiodła dalej w dwóch 
przeciwnych kierunkach.
- Którędy? - spytał Thomas.
Eryk bez wahania wskazał na prawo. Niszczyciel Pułapek przytaknął.
- Masz dobrą pamięć - pochwalił, ruszając w odnogę korytarza, którą wskazał 
Eryk. - To już połowa sukcesu, jeśli chcesz być Przepatrywaczem Ścieżek. Reszta 
to po prostu wyczucie, gdzie jest właściwa droga... ale to także posiadasz. 
Zauważyłem to podczas
38
poprzednich wypraw. Dlatego właśnie powiedziałem kobietom, Ri-cie i Ottilii, że 
twoje imię powinno brzmieć Eryk Bystrooki. Powiedziałem: znajdźcie wizję, która 
najlepiej będzie pasowała do tego imienia i dla tego dzieciaka.
Słowa Thomasa zszokowały Eryka tak bardzo, że aż przystanął.
- Wskazałeś moj e imię? Ty powiedziałeś im, aby wybrały właśnie taką wizję? Ale 
to... to... nigdy nie słyszałem o czymś podobnym.
Wuj roześmiał się cicho.
- To nic nowego dla Ottilii Wieszczącej Los. Swego czasu dogadała się z 
Franklinem, by uzyskać odpowiednią wizję, która pozwoli go wybrać na wodza. A 
kiedy on został wodzem, ona została pierwszą żoną wodza i najważniejszą osobą w 
Stowarzyszeniu Kobiet. Religia i polityka zawsze mieszają się ze sobą mój Eryku. 
Nie żyjemy jużw czasach kiedy Wiedza Przodków była prawdziwie święta... i 
działała.
- Ależ ona wciąż działa - szepnął błagalnie Eryk.- Przynajmniej czasami?
- Nie bądź głupcem. Oczywiście, że działa. Bez przeprowadzenia rytuałów nie 
śmielibyśmy nawet wyruszyć na tę ekspedycję. Ale nie jest już tak pewna i tak 
potężna jak Wiedza Przybyszów. Niestety Wiedza Przybyszów jak dotąd pracuj e na 
korzyść Potworów, a musi zacząć pracować dla nas. Po to właśnie wyruszyłeś na 
swoją wyprawę.
Eryk wciąż musiał napominać się w myślach, że jego wuj jest doświadczonym 
kapitanem i uznanym wojownikiem. Thomas Niszczyciel Pułapek, j ego silna dłoń i 
mądra rada, pomogły przeżyć j emu, Eryko wi, pogardzanemu jedynakowi, 
porzuconemu dziecku, i dojść do punktu, w którym niemal już się stał 
pełnoprawnym wojownikiem. Miał szczęście, że żaden z synów wuja nie dorósł 
jeszcze do wieku inicjacji, bo nadal wiele musiał się nauczyć od tego człowieka.
- Gdy dojdziemy do jamy Potworów, zapuścisz się do niej sam -powiedział 
Niszczyciel Pułapek, a j ego oczy wciąż błądziły po załomach korytarza przed 
nimi.
Oczywiście, pomyślał Eryk, nie było wszak innego sposobu, by dokonać Pierwszej 
Kradzieży. Kiedy pierwszy raz Kradłeś dla Ludzkości musiałeś zrobić to sam, aby 
pokazać swoją odwagę i udowodnić, że jesteś mężczyzną, i że sprzyja ci los. To 
nie była wieloosobowa złodziej ska wyprawa, zorganizowana kradzież wielu 
produktów, które miały zaspokoić potrzeby Ludzkości na co najmniej dziesiątą 
część starego-dobrego-czasu. W takich regularnych wyprawach, dokonywanych 
kolejno przez każdą grupę, wojownik musiał polegać
39
też na zdolnościach swoich towarzyszy. Dlatego też wszyscy chcieli być pewni, że 
każdy z nich dokonał wcześniej kradzieży sam i udowodnił, że potrafi dać sobie 
radę w pojedynkę.
A kradzież na terytorium Potworów była niebezpieczna nawet w najbardziej 
sprzyjających warunkach, dlatego każdemu zależało, aby towarzyszyli mu tylko 
najlepsi, najodważniejsi i mający największe szczęście wojownicy.
- Kiedy będziesz w środku, trzymaj się blisko ściany. Nie patrz do góry, patrz 
pod nogi, inaczej zostaniesz tam na zawsze. Wpatruj się uważnie w ścianę i idź 
szybko, nie odrywając od niej ramienia.
Nie usłyszał niczego nowego. Każdemu chłopcu powtarzano to wiele razy przed 
obrzędem inicjacji, nim wyruszył na Pierwszą Kradzież. Wszyscy wiedzieli jak 
niebezpieczne jest na terytorium Potworów patrzenie do góry, że należy wpatrywać 
się w ścianę i korzystać z jej ochrony, że ściana musi dotykać twojego barku, 
kiedy biegniesz wzdłuż niej. Eryk nie miał pojęcia dlaczego tak było, ale tak 
właśnie było. I powtarzano to wszystkim tak długo, aż przyjmowali ten nakaz jako 
bezwzględne prawo.
- No dobrze - kontynuował Thomas Niszczyciel Pułapek. -Kiedy będziesz w środku, 
skręcisz w prawo. W prawo! Eryku, słyszysz co mówię? Skręcisz w prawo, nie 
patrząc do góry. Pobiegniesz wzdłuż ściany, stykając się z nią przez cały czas 
ramieniem. Przebiegniesz czterdzieści, pięćdziesiąt kroków i znajdziesz się obok 
wielkiego... czegoś... jakiejś nieznanej budowli, stojącej przy ścianie. 
Skręcisz w lewo wzdłuż j ej krawędzi, odrywaj ąc się od muru ale wciąż nie 
spoglądając do góry, i przebiegniesz obok drzwi tej budowli. Pierwsze drzwi 
ominiesz, Eryku. Ominiesz! Potem jakieś dwadzieścia, dwadzieścia pięć kroków 
dalej zobaczysz drugie wejście, znacznie większe. I w nie właśnie wbiegniesz.
- Wbiegnę - powtórzył Eryk, starając się zapamiętać każde słowo wuja. Otrzymywał 
wszak właśnie instrukcje dotyczącejego Pierwszej Kradzieży - naj ważni ej szego 
wydarzenia w życiu. Musiał więc dokładnie zapamiętać i zrozumieć wszystko, co 
wuj teraz mówił.
- Wtedy znajdziesz się w czymś, co wygląda jak jama, ale będzie ciemniejsza, a 
jej ściany będą pochłaniać światło twojej lampy. Po chwili ta jama otworzy się 
na znacznie większą przestrzeń... na dużą i bardzo ciemną przestrzeń. Wejdziesz 
tam i pójdziesz po linii prostej, oglądając się przez ramię na światło wejścia i 
zawsze pamiętając aby cały czas było ono dokładnie za twoimi plecami. Tak 
dojdziesz do kolejnej jamy, bardzo niskiej. Skręcisz w prawo na pierw-
40
szym odgałęzieniu, które napotkasz i znajdziesz się we właściwym miejscu.
- Gdzie? Gdzie będę? Co się tam wydarzy? - spytał niecierpliwie Eryk. - Jak mam 
dokonać kradzieży? Gdzie znajdę przedmiot trzeciej kategorii?
Thomas Niszczyciel Pułapek zawahał się przez moment. To było niesamowite - 
wyglądał jakby był zdenerwowany.
- Będzie tam czekał na ciebie Obcy. Powiesz mu, kim jesteś. Powiesz mu swoje 
imię. A on pouczy cię, co zrobić dalej.
Tym razem Eryk zdębiał zupełnie.
- Obcy? - spytał, nie wierząc własnym uszom. - Ktoś, kto nie jest z... 
Ludzkości?
Wuj chwycił go za ramię i zacisnął mocno dłoń.
- Widziałeś już przecież Obcych - uśmiechnął się. - Wiesz, że żyjąw sąsiednich 
jamach. Wiesz o tym dobrze.
Faktycznie, Eryk to wiedział. Kiedy jeszcze był chłopcem, zdarzyło mu się 
towarzyszyć wujowi i j ego grupie w wyprawach łupieżczych i handlowych do jam 
położonych nieco dalej. Mieszkający tam ludzie patrzyli na nich z góry. Żyli w 
większych szczepach niż jego lud, cieszyli się też chyba większym 
bezpieczeństwem i lepszymi warunkami. Ale zawsze im współczuł. W końcu byli 
tylko Obcymi, a on należał do Ludzkości. To Ludzkość żyła w zewnętrznych jamach 
najbliższych siedzibom Potworów. Oznaczało to zarazem największe 
niebezpieczeństwo, ale właśnie stały kontakt z nim czynił Ludzkość wielką. 
Prawda, że nie posiadali techniki tych z wewnętrznych jam, ale cóż z tego, że 
byli tylko źródłem surowców dla tamtych bardziej licznych, choć zniewieściałych 
plemion. Jak długo mogliby żyć ci twórcy broni, naczyń i innych skomplikowanych 
przedmiotów, jak długo mogłyby funkcjonować ich hałaśliwe maszyny, gdyby 
Ludzkość nie dostarczała im żywności i podstawowych surowców - skóry, metalu - 
wszystkich tych rzeczy, bohatersko skradzionych z zapasów Potworów. To Ludzkość 
była najodważniejszym i najważniejszym szczepem wśród ludów zamieszkujących 
jamy.
Ale w tej chwili nie chodziło o to czy znał Obcych. Najważniejsze było prawo, 
które głosiło, że nigdy nie można mieć nic wspólnego z Obcymi. Kontakty muszą 
być ograniczone do absolutnie koniecznych. Oni są Obcy, my jesteśmy Ludźmi. O 
tej różnicy zawsze trzeba było pamiętać.
Handlować z nimi - w porządku, można z nimi handlować. Ludzkość potrzebowała 
ostrzy do włóczni, worków, rzemieni, naczyń
41
kuchennych i manierek. I otrzymywała te przedmioty w zamian za nieprzerobione 
produkty skradzione Potworom.
Łączyć się z nimi w rodzinę - to także było możliwe. Zawsze przydawały się 
dodatkowe kobiety, gdyż były źródłem nowej wiedzy i umiejętności na chwałę 
Ludzkości. Ale porwane kobiety stawały się częścią Ludzkości, tak jak kobiety 
wywodzące się z Ludzkości przestawały do niej należeć w momencie, gdy zostały 
porwane przez Obcych podczas wyprawy wojennej.
I jeszcze walka z nimi, z Obcymi - oprócz kradzieży na terytorium Potworów była 
najciekawszym i najważniejszym zadaniem wojowników.
Handlowałeś więc z Obcymi, choć zawsze czujnie i podejrzliwie, kradłeś Obcym 
kobiety, kiedy tylko mogłeś - z radością i dumą, bo to zmniejszało liczbę 
tamtych, a pomnażało siły Ludzkości, i walczyłeś z nimi, kiedy mogło to 
przynieść większe korzyści niż handel, a czasami oni przychodzili do twoich jam 
i walczyli z tobą... ale poza tym, jeśli chodzi o wszelkie inne kontakty Obcy 
stanowili tabu. Niemal takie samo tabu jak Potwory.
Kiedy spotkałeś samotnego Obcego, który zapuścił się poza swój e tereny, twoim 
obowiązkiem było zabić go. Z całą pewnością zaś nie pytałeś go o rady w sprawie 
twojej Pierwszej Kradzieży! Dlatego Eryk wciąż rozmyślał nad niewiarygodnymi 
słowami wuja i jego instrukcjami.
Doszli do końca szerokiego korytarza. Przed nimi była ślepa ściana. Jednak można 
było w niej dostrzec delikatną rysę, która wędrowała w górę, skręcała w poziomie 
mniej więcej na wysokości głowy człowieka, a potem znów opadała ku podłodze.
Drzwi na terytorium Potworów.
Thomas Niszczyciel Pułapek chwilę odczekał, nasłuchując. Kiedy j ego 
doświadczone uszy nie wyłowiły żadnych niezwykłych dźwięków, niczego, co mogłoby 
zwiastować niebezpieczeństwo, przyłożył ręce do ust. Odwróciwszy się w kierunku, 
z którego przyszli, wysłał cichy, wcześniej umówiony sygnał. Czterech wojowników 
i towarzyszący im chłopiec wychynęło z mroku. Na znak dany przez przywódcę 
rozsiedli się przy drzwiach.
Jedli szybko i łapczywie, chociaż w ciszy. Wyciągali z plecaków pełne garście 
żywności, napełniali nimi usta, a światło lamp rozświetlało całą tę pośpieszną 
ucztę w pustym korytarzu. To było miejsce, w którym groziło straszne, nieznane 
niebezpieczeństwo. To było miejsce, gdzie wszystko mogło się wydarzyć.
42
Eryk jadł niewiele. Tak powinien czynić ten, kto wyrusza na Pierwszą Kradzież. 
Wiedział, że musi zachować pełną sprawność ciała i umysłu, czemu nie służyło 
wypychanie żołądka. Dojrzał, że wuj skinął głową z aprobatą, widząc jak 
większość żywności, którą miał, ląduje z powrotem w plecaku.
Podłoga pod ich stopami drgała lekko, regularnie i rytmicznie. Eryk wiedział, iż 
oznaczało to obecność świętego miejsca. Pod ich stopami biegły dwie rury. Jedną 
był przewód z nieczystościami. Ludzkość pozbywała się w nim odpadów, ale także 
wysyłała swoich zmarłych w ostatnią podróż...
Drugą był przewód z czystą wodą, bez której czekałaby ich pewna śmierć. Kiedy 
wróci z wyprawy i grupa będzie miała wyruszyć do domu, Thomas Niszczyciel 
Pułapek otworzy klapę prowadzącą do tego przewodu i napełnią swoje manierki. 
Woda stąd, z samej granicy terytorium Potworów, była zawsze najsłodsza i 
najlepsza.
Wreszcie wuj wstał i dał znak Royowi Biegaczowi, by poszedł z nim. Podczas gdy 
pozostali patrzyli uważnie, ci dwaj podeszli do rysy w ścianie i przyłożyli do 
niej uszy. Najwyraźniej usatysfakcjonowani, wepchnęli ostrza włóczni w szczelinę 
i naparli na drzewca. Fragment ściany ustąpił, chwycili ciężką klapę i położyli 
ją ostrożnie na podłodze korytarza.
Białe, pulsujące światło wypełniło miejsce, gdzie wcześniej znajdowały się 
drzwi. Tam było terytorium Potworów - dziwny, obcy blask tamtego świata.
Eryk widywał już wielu wojowników znikających w tej obcej poświacie, aby 
wypełnić swoje zadanie. Teraz zaś nadeszła wreszcie jego kolej.
Ująwszy drzewce ciężkiej włóczni wuj Eryka podążył w kierunku światła. Jego 
ciało wychyliło się poza zaklętą granicę. Spojrzał w dół, na boki... w górę!!! 
Wycofał się w głąb jamy.
- Nie widzę żadnych nowych pułapek - poinformował ich cicho. - Ta, którą 
uszkodziłem poprzednio, wciąż tam wisi. Nie naprawiona. Eryku, nadszedł twój 
czas.
Wezwany wstał i podszedł do otworu, pamiętając, by patrzeć wyłącznie pod nogi. 
Nie wolno patrzeć do góry - mówiono mu to tak wiele razy - a już zwłaszcza kiedy 
j esteś po raz pierwszy na terytorium Potworów. Jeśli to uczynisz, 
znieruchomiejesz, zastygniesz, umrzesz.
Wuj sprawdził dokładnie jego ekwipunek. Upewnił się, że pasy na biodrach 
trzymają mocno, że plecak znajduje się we właściwym
43
miejscu. Wyjął ciężką włócznię z rąk Eryka i wręczył mu w zamian lekką.
- Jeżeli zobaczy cię Potwór - wyszeptał - ciężka włócznia nie jest nic warta. 
Musisz schować się w najbliższym ocienionym miejscu i rzucić przed siebie lekką 
włócznię tak daleko, jak tylko zdołasz. Istnieje szansa, że Potwór nie będzie 
potrafił odróżnić cię od włóczni i pójdzie za nią.
Eryk przytaknął mechanicznie, chociaż o tym także słyszał już wiele razy i tę 
lekcję także znał już na pamięć. Czuł za to zupełną suchość w gardle, ale nie 
byłoby po męsku prosić teraz o wodę.
Thomas Niszczyciel Pułapek zabiał mu pochodnię i umocował mu lampę na czole. 
Potem pchnął go delikatnie przez drzwi.
- Idź Eryku, i dokonaj swojej Kradzieży! - szepnął. - Wróć do nas jako 
mężczyzna!
5-
Był po drugiej stronie, na terytorium Potworów. Otaczało go ich dziwne światło, 
ich niewiarygodny świat. Wszystko co znał -jamy, Ludzkość - zostało gdzieś tam z 
tyłu. Poczuł, jak w jego trzewiach narasta uczucie paniki, a w gardle mu 
zasycha.
„Nie patrz do góry. Oczy w dół. Oczy w dół, albo zostaniesz tu na zawsze. 
Trzymaj się blisko ściany, patrz na ścianę i idź wzdłuż niej. Skręć w prawo i 
idź wzdłuż ściany. Idź szybko!"
Eryk skręcił w prawo. Poczuł, że ramieniem dotyka uspokajającej powierzchni 
ściany. Zaczął biec tak szybko jak tylko potrafił. Tak szybko, jak tylko mogły 
go ponieść nogi. W biegu zaś liczył kroki.
Dwadzieścia kroków. Skąd pochodzi to dziwne światło? Było wszędzie. Świeciło 
zewsząd. I było białe, zupełnie białe! Dwadzieścia pięć kroków. „Cały czas 
dotykaj barkiem ściany. Za nic, za nic nie wolno ci od niej odejść". Trzydzieści 
kroków. Przy takim świetle w ogóle nie potrzeba lampy. Jest nawet zbyt jasne - 
ledwie widać cokolwiek. Trzydzieści pięć kroków. Podłoże też nie było takie, jak 
w jamach lecz idealnie gładkie i bardzo twarde. Tak jak ściany-twarde i 
wygładzone. Czterdzieści kroków. „Biegnij i patrz cały czas w dół. Biegnij. 
Dotykaj barkiem ściany. Biegnij szybko. Ale wzrok kieruj w dół. Nie patrz w 
górę". Czterdzieści pięć kroków.
Mało się nie rozbił o budowlę, o której mówił wuj. Ocalił go refleks i 
wcześniejsze ostrzeżenia - w ostatniej chwili odbił w lewo.
45
Biegł teraz wzdłuż budowli. Miała inny kolor niż ściana, była też wykonana z 
innego materiału. Wzrok w dół. Nie patrz w górę. Dobiegł do jakiegoś wejścia, 
jakby początku małej jamy. „Nie wchodź do pierwszej jamy, Eryku. Masz ją 
ominąć". Teraz zaczął od nowa liczyć kroki. Dwadzieścia trzy kroki i następne 
wejście - dużo wyższe i szersze niż poprzednie. Dał w nie nura. „Na początku 
będzie ciemniej. Ściany tutaj będą pochłaniać światło twojej lampy". Eryk 
przystanął oddychając ciężko. Był wdzięczny za tę nieprzeniknioną ciemność. Po 
wcześniejszym, przerażającym białym świetle Potworów, mrok okazał się przyjazny, 
przypominał rodzinną jamę, która teraz była tak okropnie daleko. Wiedział, że w 
tym miejscu może chwilę odpocząć. Pierwszą, najgorszą część miał za sobą. Już 
więcej nie będzie przebywał na otwartej przestrzeni.
A więc wtargnął na terytorium Potworów. Przebiegł przez otwarty teren zgodnie z 
instrukcjami, a teraz znowu był bezpieczny. Wciąż żył. Najgorsze minęło. Nic już 
nie może być aż tak straszne. Terytorium Potworów. Było za nim, tam gdzie 
świeciło to jasne światło. A teraz, dlaczego nie? Teraz, kiedy był względnie 
bezpieczny... chciał to zobaczyć. Lękliwie odwrócił się i wychylił ponownie z 
jamy. Uniósł oczy w górę...
Wrzask, który wydobył się z jego ust był zupełnie nieświadomy i przestraszył go 
niemal tak bardzo, jak to, co ujrzał. Zamknął oczy i cofnął się przerażony w 
głąb mrocznej jamy. Tam upadł na ziemię i leżał bez ruchu dłuższy czas. Był jak 
sparaliżowany.
Nic takiego nie może istnieć! Nie widział tego! Nic nie może być tak wielkie, 
żadna przestrzeń nie może rozciągać się tak wysoko, tak daleko, bez żadnych 
granic!
Kiedy ponownie odważył się otworzyć oczy, wpatrywał się już tylko w ciemność 
przed sobą. W miarę jak jego źrenice przystosowywały się do ciemności, 
nieprzenikniony mrok zaczął się nieco rozjaśniać. Żółte światło z jego lampy 
odbijało się od ścian- widział przynajmniej ich zarysy. Nie wydawały się 
bardziej od siebie oddalone niż te w rodzinnej jamie, ale były proste, nie tak, 
jak nierówne ściany jego korytarzy. Daleko przed nim była jednak już tylko 
ciemność i pustka.
„Jama rozszerzy się w wielką przestrzeń. Naprawdę wielką i mroczną przestrzeń". 
Gdzie się znajdował? Czym było to miejsce dla Potworów? Chciał jeszcze raz 
wydostać się na zewnątrz. Na chwilę. Jeśli ma być Przepatrywaczem Ścieżek, musi 
wiedzieć, gdzie jest. Eryk Bystrooki musi zobaczyć wszystko. Musi spojrzeć 
jeszcze raz!
46
Ale ostrożnie... ostrożnie...
Wrócił tam ponownie. Zacisnął zęby, aby tym razem nie zhańbić się okrzykiem 
strachu. Ale ledwie mu się to udało, choć tym razem otwierał oczy bardzo powoli. 
Zamknął je natychmiast, poczekał chwilę, a potem spróbował jeszcze raz. I tak 
próba za próbą, krok po kroku, przekonał się wreszcie, że może spoglądać w tę 
biel bez granic nie tracąc kontroli nad ciałem. Biel przytłaczała swoim ogromem, 
czuł zawroty głowy, ale jeśli nie wpatrywał się w nią zbyt długo, mógł to 
wytrzymać. Odległość i przestrzeń. Nie kończąca się, niewiarygodna, nie mająca 
żadnego kresu. Skąpana w obcym białym świetle. Przestrzeń bez granic nad nim, 
przestrzeń bez granic w każdym kierunku. Ale jednak... daleko, na granicy 
wzroku, ta przestrzeń była jednak ograniczona. Zobaczył ścianę. Zbudowaną przez 
gigantów, ale jednak zamykającą ten ogrom pustki. Wyrastała z podłoża i ginęła 
gdzieś w górze. A między ścianami -jeśli tylko przemogło się strach przed 
patrzeniem w pustkę -można było dostrzec jakieś obiekty. Również olbrzymie, choć 
wyglądały na skarłowaciałe w porównaniu z ogromem przestrzeni, która je 
otaczała. Były całkowicie, zupełnie obce. Nie przypominały nic, co można by 
ujrzeć nawet w snach. Ale nie wszystkie... jeden rozpoznawał.
Wielka budowla przypominająca plecak pozbawiony pasków. Już od wczesnego 
dzieciństwa wiele razy słyszał o tym obiekcie - opisywali go wszyscy wojownicy 
wracający z wypraw na terytorium Potworów. W tym worku i w innych podobnych, 
była żywność. Wystarczająco dużo żywności, by wykarmić całą Ludzkość przez 
niezliczone stare-dobre-czasy. Inny rodzaj żywności w każdym z nich. Tam, gdzie 
ścianki budowli były najgrubsze, u dołu, nie mogło ich przebić żadne ostrze 
jakie posiadała Ludzkość. Wojownicy musieli wspinać się mniej więcej na połowę 
wysokości budowli i dopiero tam można było przedziurawić ten materiał. Stamtąd 
kawałki żywności podawało się tym, którzy czekali na dole, z ręki do ręki. 
Następnie pakowali żywność do specjalnie przygotowanych dużych plecaków. Potem 
już tylko powrót do j amy i kobiety mogły zadecydować, które z tych produktów 
nadaj ą się do j edzenia a które nie. Tylko one też potrafiły je przygotować.
Tam właśnie powinien teraz być, tam wysoko, wycinając dziurę w ściance, gdyby 
wybrał Kradzież Pierwszej Kategorii, jak prawie wszyscy podczas inicjacji. 
Zrobiłby otwór, sięgnął po nieco żywności, nieważne ile - każda ilość była 
akceptowana podczas Pierwszej
47
Kradzieży - i już wracałby do jamy, po podziw kobiet i akceptację mężczyzn. 
Byłby pełnoprawnym, dorosłym członkiem społeczeństwa.
A zamiast tego...
Odkrył, że teraz jest w stanie patrzeć na siedzibę Potworów ze swego 
bezpiecznego, ukrytego miejsca, odczuwając tylko niewielkie zawroty głowy. To 
było niewątpliwie jakieś osiągnięcie. Po tak krótkim czasie mógł się spokojnie 
rozglądać i oceniać przedmioty Potworów jak doświadczony wojownik. Nie mógł 
jeszcze tylko swobodnie patrzeć do góry, ale też nie słyszał, żeby komukolwiek 
przychodziło to łatwo. No tak, ale to nie przybliżało go do celu. Wciąż jeszcze 
musiał dokonać Kradzieży. Trzecia kategoria. Przedmiot Potworów.
Eryk ponownie odwrócił się ku ciemności. Ruszył przed siebie zdecydowanym 
krokiem, a lampka na czole oświetlała mu wąską ścieżkę. Przed nim wielka, czarna 
przestrzeń zdawała się rosnąć i rosnąć.
Wszystko w tej Kradzieży, w jego inicjacji, było niezwykłe. Thomas Niszczyciel 
Pułapek, który podpowiada kobietom jego imię i odpowiednią wizję do wybrania. 
Przecież wizje były zsyłane przez Maszynę, przez Wiedzę Przodków. Nikt nie miał 
najmniejszego pojęcia, jaka wizja się ukaże. To zależało od woli Przodków, 
stanowiło część ich tajemniczych planów dotyczących potomków. Czy to możliwe, że 
wszystkie imiona były wybierane wcześniej? Że kobiety potrafiły wpływać na to co 
pokazywała Maszyna? Gdzie więc było miejsce na religię? Jak można dalej wierzyć 
w przeznaczenie i los?
I jeszcze fakt, że Obcy ma mu pomóc przy Kradzieży. Kradzież stanowiła próbę 
męskości, jasną i przejrzystą! Musiałeś więc, po prostu musiałeś dokonać jej 
sam!
Ale jeśli istniały wcześniej przygotowane wizje, to samo mogło dotyczyć 
wcześniej przygotowanych Kradzieży. Eryk potrząsnął głową. Jego umysł zaczynał 
wędrować w bardzo ciemne korytarze, świat stawał się zupełnie niezrozumiały.
Jednego wszakże był pewien - współpraca z Obcymi, tak jak to najwyraźniej robił 
jego wuj - była absolutnie sprzeczna ze wszystkimi prawami i zwyczajami 
Ludzkości. Niepewna, ostrożna przemowa Thomasa to potwierdzała. Współpraca z 
nimi była złem!
A mimo to wuj był największym wojownikiem Ludzkości. Thomas Niszczyciel Pułapek 
nie mógł postępować źle... ale Thomas Niszczyciel Pułapek zaczynał zbliżać się 
ku Wiedzy Przybyszów. Wiedza Przybyszów była zła... ale z drugiej strony jego 
rodzice,
48
wedle słów Thomasa, też ją wyznawali... jego ojciec i matka byli wyznawcami 
Wiedzy Przybyszów. Dość!!! Nie mógł pojąć tego wszystkiego. Zbyt mało wiedział. 
Najlepiej będzie skupić się na Kradzieży.
Dziwna jama kończyła się. Włosy na karku zjeżyły się Erykowi ze strachu, gdy 
wszedł do następnej, wielkiego obszaru ciemności, w której nie mógł dostrzec ani 
ścian ani sklepienia. Przyspieszył kroku prawie do biegu, oglądając się cały 
czas zgodnie z poleceniami wuja, by sprawdzać czy światło wejścia ma cały czas 
dokładnie za plecami. Jego własna lampa była tu właściwie bezużyteczna. Nie 
podobało mu się to miejsce. Czuł się niemal tak, jak tam, w otwartej 
przestrzeni.
Cały czas zastanawiał się gorączkowo czym może być ta dziwna struktura w świecie 
Potworów. Jakie spełnia funkcj e? Nie był pewien, czy chciałby to wiedzieć.
Dobiegł do końca jamy. W rzeczy samej po prostu huknął w niewidoczną ścianę z 
taką siłą, że aż upadł na plecy. Przez moment leżał bez ruchu w śmiertelnym 
przerażeniu, potem powoli zaczęło mu się rozjaśniać w głowie - pewnie zboczył z 
linii prostej. Macając wokół siebie niewidoczną ścianę, znalazł wreszcie 
przejście. Otwór znajdował się nisko, musiał przej ść na czworakach. Korytarz 
był nie-przyjemnie wąski. Szybko jednak doszedł do rozgałęzienia- wuj mówił o 
prawej odnodze - skręcił w nią skwapliwie i... odetchnął z ulgą.
Był na miejscu.
Przez moment oślepił go blask światła bijący z kilku małych lampek - Potem 
zobaczył Obcych! Wielu Obcych, trzech... nie, czterech. .. pięciu! Stali 
stłoczeni w rogu tej dużej kwadratowej jamy -trzech dyskutowało zaciekle, dwóch 
innych pochylało się nad stosem dziwnych, zupełnie mu nie znanych przedmiotów.
Gdy tylko wpełzł do jamy, wszyscy natychmiast zwrócili się ku niemu. Stanęli w 
półkolu. Eryk żałował, że zamiast jednej lekkiej włóczni, nie majak zwykle dwóch 
ciężkich. Dwie ciężkie włócznie nadawały się zarówno do obrony jak i do ataku. 
Była to potężna broń. Tą, którą miał, mógł rzucić tylko raz.
Niemniej ujął ją mocno i stanął w pozycji bojowej, spoglądając na wrogów groźnym 
i nieulękłym wzrokiem, jak przystało wojownikowi Ludzkości. Jeśli będzie musiał 
walczyć - zadecydował -rzuci i pobiegnie błyskawicznie do powalonego, by sięgnąć 
po jego ciężką włócznię. Ale jeśli zaatakują wszyscy równocześnie...
4 - O ludziach... 49
Napięcie rozładował najstarszy z Obcych, który, choć także trzymał w ręku gotową 
do rzutu broń, postąpił jednak krok do przodu i rzekł ostrożnie, jakby pytającym 
tonem:
- Najpierw bezpieczeństwo...
Eryk trochę się rozluźnił. To była starożytna formuła zapewniająca o pokojowych 
intencjach, gdy wojownik spotkał innego wojownika na niebezpiecznym terenie 
Potworów. „Najpierw bezpieczeństwo" - oznaczało, że obaj zdają sobie sprawę z 
obecności znacznie groźniejszych od ludzi, stanowiących śmiertelne zagrożenie 
dla nich obu, że obaj wiedzą, kto jest prawdziwym wrogiem człowieka.
- Bezpieczeństwo ponad wszystko - odpowiedział więc zgodnie ze zwyczajem, 
deklarując tym samym, że zamierza przestrzegać tradycyjnego rozejmu na 
terytorium Potworów, że zamierza na razie zapomnieć o osobistych urazach i 
bronić Obcych tak samo jak oni powinni bronić jego przed grożącymi zewsząd 
niebezpieczeństwami.
Starszy mężczyzna skinął z aprobatą głową.
- Kim jesteś? - zapytał. - Jakie nosisz imię? Z jakiego jesteś ludu?
- Eryk Jedynak - odparł, ale nie omieszkał natychmiast dodać: -
moimprzeznaczeniemjednakjestbyć Erykiem Bystrookim. Mój lud nazywa się Ludzkość.
- To na niego czekaliśmy- oświadczył mężczyzna pozostałym. Ci, z widoczną ulgą, 
odłożyli włócznie i powrócili do przerwanej rozmowy.
- Witaj Eryku Jedynaku z Ludzkości. Schowaj broń i siądź wśród nas. Jestem 
Arthur Organizator.
Eryk z ociąganiem zatknął włócznię za pas. Uważnie otaksował wzrokiem Obcego. 
Był mniej więcej w wiekujego wuja, choć znacznie drobniejszej postury. Wydawał 
sięjednak dość dobrze umięśniony, z pewnością mógłby walczyć. Jakoż faktycznie 
nosił na biodrach rzemienie wojownika, ale jakby tego było mu mało, skórzane 
pasy przecinały też jego tors i ramiona, mimo iż nie miał na sobie plecaka. Eryk 
wiedział, że tak nosiło się wielu Obcych, wiedział też, iż mieli we zwyczaju 
związywać włosy w długi ogon, zamiast pozwolić im opadać swobodnie, jak 
przystało prawdziwym wojownikom. Skórzane pasy na jego torsie były ozdobione 
dziwnymi wzorami -następna niemęska cecha ubioru Obcych.
Tylko Obcy, pomyślał z wyższością Eryk, mogą się zebrać na wrogim terytorium nie 
wystawiwszy strażników na obu końcach korytarza. Zaprawdę Ludzkość miała powody, 
by nimi pogardzać.
50
Ale ten człowiek był przywódcą. Urodzonym przywódcą. Wyczuwał bijącą od niego 
charyzmę większą nawet niż w przypadku Thomasa Niszczyciela Pułapek, najlepszego 
kapitana grupy pośród Ludzkości. Obcy także uważnie studiował Eryka, oceniał 
jego przydatność dla swoich planów. Wyglądał na kogoś, w czyjej głowie lęgnie 
się ich mnóstwo: dalekosiężnych, groźnych planów, które musiały zakończyć się 
sukcesem ...
Położył dłoń na ramieniu Eryka i nakłonił go gestem, by zbliżył się do 
pozostałych, dyskutujących nad czymś zawzięcie. Nie znajdowali się z całą 
pewnością w jamie któregoś z plemion, nie odbywała się tu też plemienna rada. To 
była ukryta świątynia, tymczasowy ośrodek nowej wiary. Obecni tu mężczyźni będą 
w przyszłości kapłanami tej wiary, a Arthur Organizator ich arcykapłanem.
- Poznałem twojego wuja około tuzina starych-dobrych-czasów temu. Przybył wtedy 
do jam mojego plemienia z wyprawą handlową. To wybitny człowiek, niezwykle 
obiecujący. Uczestniczy regularnie w naszych tajnych spotkaniach i na pewno 
zajmie ważne miej -sce w nowej jamie, którą kopiemy... w nowym świecie, który 
mamy zamiar zbudować. Bardzo przypomina mi twojego ojca. Ale ty także chłopcze, 
ty także...
- Znałeś mojego ojca?
Arthur Organizator przytaknął z uśmiechem.
- Bardzo dobrze. Był wielkim człowiekiem. Oddał życie za naszą Sprawę. Nikt z 
nas nigdy nie zapomni o Eryku ... Eryku ... Władającym Spiżarnią.
- Pustoszącym Spiżarnie! Nosił imię Eryka Pustoszącego Spiżarnie!
- A tak, oczywiście. Eryk Pustoszący Spiżarnie. Niezapomniane imię i 
niezapomniany towarzysz. Ale to inna historia, porozmawiamy o niej w swoim 
czasie. Powinieneś, zdaje się, szybko wrócić do wuja?
Pochylił się nad dziwną płaszczyzną, pokrytą tajemniczymi malunkami, i zaczął 
przyglądać jej się uważnie w świetle lampy.
- I co o tym sądzisz? - mruknął jeden ze stojących obok mężczyzn do swego 
towarzysza. - Spytał go o jego lud a on powiedział, że to Ludzkość. Ludzkość!
Ten do którego mówił, zachichotał cicho.
- Plemię z zewnętrznych jam. A co u diabła myślałeś, że odpowie? Każdy ze 
szczepów zewnętrznych jam przyjmuje nazwę Ludzkość. Jeśli chodzi o tych 
prymitywów granicą, ludzkiej rasy jest ich
51
zewnętrzny korytarz. Twój szczep, mój szczep... wiesz jak nas nazywają? Obcy. W 
ich oczach nie ma specjalnej różnicy między nami a Potworami.
- No, to właśnie mam na myśli. To są prymitywy z klapkami na oczach. Prawie jak 
Dzicy Ludzie. Kto ich tu potrzebuje?
Arthur Organizator uniósł nagle wzrok i spojrzał w twarz Eryka, potem odwrócił 
się ku temu, który przemawiał ostatni.
- Powiem ci kto ich potrzebuje, Walterze - powiedział. - Sprawa. Jeśli plemiona 
zewnętrznych jam staną po naszej stronie, nasza główna linia zaopatrzenia będzie 
otwarta. Potrzebujemy ponadto każdego wojownika, nieważne jak prymitywnego. 
Jeśli Wiedza Przybyszów ma się stać dominującą religią, jeśli chcemy uniknąć 
klęski ostatniego powstania, potrzebujemy współpracy wszystkich szczepów. 
Potrzebujemy tych z zewnętrznych jam jako łowców, wojowników i zwiadowców, tak 
jak potrzebujemy tych z wewnętrznych jam dla ich techniki. Niezbędni są nam 
wszyscy, zwłaszcza teraz.
Ten, którego zwano Walterem, przerwał na moment swoje zajęcie i oparł się o 
ścianę, rozprostowując mięśnie.
- Powiem ci, kogo potrzebujemy najbardziej. Kogo potrzebujemy znacznie bardziej 
niż tych z zewnętrznych jam. Cokolwiek mówisz, twierdzę że oni sąniewiele lepsi 
od Dzikich Ludzi. Ale Lud Aarona... gdyby oni byli po naszej stronie...
Twarz Organizatora zachmurzyła się. Jakby przypomniał sobie jeden ze swoich 
wcześniejszych planów, który zakończył się niepowodzeniem.
- Te snoby - mruknął niechętnie.
- Samolubne, zarozumiałe dranie. Niech ich! Ale posłuchaj mnie, Walterze. Jeśli 
myślisz, że nie ma żadnej różnicy pomiędzy plemionami zewnętrznych jam a bandami 
Dzikich Spoza Jam, to spróbuj zaprosić tu Dzikich i porozmawiać z nimi. Wiesz co 
się stanie?
- Zjedzą go i to na surowo -wtrącił się jeden ze słuchaczy.
- Rozerwą na strzępy i zjedzą. Porcja Waltera Gromadzącego Broń dla każdego!
Skwitował to ogólny wybuch wesołości, do którego po chwili wahania dołączył się 
też Eryk. Słyszał już o Dzikich Ludziach, których hordy przybywały od czasu do 
czasu z tajemniczego miejsca zwanego Poza Jamą. Dzikie hordy kanibali, które nie 
używały mowy, a porozumiewały się wyłącznie warknięciami. Zawsze
52
j ednak uważał ich tylko zajednąz legendz przeszłości. Czyjeśli byłeś wyznawcą 
Wiedzy Przybyszów, musiałeś wierzyć w istnienie Dzikich Ludzi? Ale czy istnieli, 
czy też byli tylko legendą, porównanie do nich stanowiło obrazę, którą ciężko 
było ścierpieć. Ci aroganccy Obcy z ich zdobionymi skórami i niegodnym 
wojowników zachowaniem! Mężczyźni z różnych szczepów, którzy siedzą sobie i 
rozmawiają, chociaż gdyby mieli jakiekolwiek pojęcie o obowiązkach wojowników 
powinni się pozabijać przy pierwszym spotkaniu. I ten Lud Aarona... kto to jest? 
Nie mógł sobie nawet wyobrazić, jak wyglądają ludzie, których ci pompa-tyczni, 
ubrani i zarozumiali pseudowojownicy określająjako snobów i zarozumiałych drani.
Nagle podłoga pod jego stopami zadrżała silnie. Z trudem zachował równowagę. 
Zachwiał się niepewnie i sięgnął po włócznię na plecach. Rozstawił szeroko nogi 
zachowując wyprostowaną pozycję, włócznia w jego dłoni drżała wyraźnie. Z daleka 
dobiegła seria ogłuszających uderzeń - podłoga kołysała się w ich rytm.
- Co się dzieje? - wrzasnął do Arthura. - Co to jest?
- Nigdy nie słyszałeś idącego Potwora? - zapytał ten ze zdumieniem. - A prawda. 
To jest twoja Pierwsza Kradzież. Pierwsze wyjście na zewnątrz. To Potwór, 
chłopcze. Potwór chodzący po swojej siedzibie i robiący to, co robią Potwory. Ma 
do tego pełne prawo -dodał z uśmiechem.
- To jego dom, a my jesteśmy tu tylko gośćmi.
Eryk zauważył, że nikt z obecnych nie jest specjalnie zaniepokojony. Odetchnął 
więc głęboko i schował włócznię. Jakże mocno drżały ściany i podłoga! Cóż za 
niewiarygodnie olbrzymia istota!
Jako pomocnik wojowników często stał na straży u drzwi w czasie, gdy jego grupa 
wyprawiała się na terytorium Potworów by Kraść dla Ludzkości. Zdarzało mu się 
wtedy słyszeć takie odległe, głuche uderzenia, a ściany jamy lekko drżały. Ale 
nigdy tak potężnie. Nigdy cały świat nie drżał tak przerażająco, jak tutaj.
Spojrzał w górę na płaskie sklepienie jamy. Doskonale pamiętał tę otwartą 
przestrzeń bez żadnych granic, którą przebył poprzednio.
- A to? - spytał głośno.
- Ta struktura, w której teraz jesteśmy. Czym ona dla nich jest? Arthur 
Organizator wzruszył ramionami.
53
- Jakaś część umeblowania. Coś, czego używają dla tych lub innych celów. 
Jesteśmy w jednej z pustych przestrzeni, które zawsze pozostawiają w podstawie 
swoich mebli. Podejrzewam, że po to, by łatwiej było je przenosić.
Przez moment wsłuchiwał się uważnie w oddalające się kroki.
- No dobrze, przejdźmy do rzeczy. Eryku, to jest Walter Gromadzący Broń, z ludu 
Maximiliana. Walterze, co masz dla szczepu Eryka, dla ehm... Ludzkości.
- Nie cierpię dawać tym z zewnętrznych jam nawet półproduktów - marudził pod 
nosem zapytany. - Możesz wyjaśniać w nieskończoność, a i tak użyją tego źle. Tak 
jest za każdym razem. Zobaczmy. .. to powinno być w miarę proste.
Poprzebierał w stosie dziwnych przedmiotów, aż wreszcie wyciągnął bryłę 
czerwonej, kleistej substancji.
- Wszystko co trzeba zrobić - powiedział- to potrzeć szczyptę między palcami. 
Tylko mały kawałek na jeden raz, nie więcej. Potem musisz na to splunąć i 
rzucić. Rzucić tak daleko i tak szybko, jak tylko możesz. Zapamiętasz?
- Tak. - Eryk wziął czerwoną bryłkę i przypatrywał jej się ze zdumieniem. 
Wydzielała dziwny, drażniący zapach. Nos zaczął go lekko swędzić. - Ale co się 
wtedy stanie? Jak to działa?
- To już nie twoje zmartwienie, chłopcze - odpowiedział Arthur Organizator. - 
Twój wuj będzie wiedział, jak tego użyć. Ty zaliczyłeś Kradzież Trzeciej 
Kategorii - masz przedmiot należący do Potworów, którego nikt z waszego szczepu 
nigdy nie widział. To powinno dać im do myślenia. I powiedz wujowi, żeby zjawił 
się ze swoją grupą w mojej jamie za trzy dni... za trzy okresy przeznaczone na 
sen. To będzie ostatnie spotkanie przed powstaniem. Powiedz, żeby przyszli 
uzbrojeni po zęby i zabrali tyle włóczni, ile tylko mogą udźwignąć.
Eryk przytaknął niepewnie. Działo się tu zbyt wiele niezrozumiałych i 
skomplikowanych rzeczy. Świat był znacznie większy i znacznie trudniejszy do 
pojęcia niż kiedykolwiek to sobie wyobrażał.
Dostrzegł, że Arthur nanosi kolejny dziwny znak na płaszczyznę, nad którą stał 
pochylony. To był kolejny zwyczaj Obcych. Wiedział, że powodem jest ich słaba 
pamięć, kolejna rzecz, która czyniła ich mniej wartościowymi niż Ludzkość.
Gromadzący Broń podszedł do niego, by zapakować mu do plecaka swoją tajemniczą 
substancję.
54
- Nie ma tam nic mokrego? - zapytał - sięgając do wewnątrz i odsuwając zapasy 
Eryka. - Mam nadzieję, że nie masz w plecaku wody. Pamiętaj, jak to się zmoczy, 
to już po tobie!
- Ludzkość nosi wodę w manierkach - odparł zirytowany Eryk -o tutaj -wskazał 
wybrzuszenie na swym biodrze. -Nie wlewamyjej do naszych zapasów żywności.
Poprawił z godnością plecak na ramionach, gdy Walter przestał wreszcie w nim 
grzebać.
Arthur Organizator odprowadził go do samego wyjścia z jamy.
- Nie bierz sobie za bardzo do serca tego, co mówi Walter - poprosił szeptem. - 
On zawsze uważa, że nikt oprócz niego nie potrafi użyć broni Potworów, którą z 
takim trudem zdobywa. Mówi w ten sposób do wszystkich. Jeśli pozwolisz, 
przypomnę ci drogę powrotną. Nie chcemy, żebyś się zgubił.
- Nie zgubię się - powiedział Eryk chłodno. - Mam dobrą pamięć. I wystarczająco 
dobrze orientuję się w terenie, żeby odtworzyć sobie w głowie drogę, którą tu 
przybyłem. Jestem Eryk Przepatry-wacz Ścieżek, Eryk Bystrooki! Nie mogę się 
zgubić.
Rozpierała go duma. Odszedł wolnym krokiem nie odwracając nawet głowy. Niech ci 
Obcy wiedzą co o nich sądzi - snoby, zarozumiałe dranie!
Wciąż jeszcze czuł się poniżony i obrażony niektórymi ich słowami. Było to 
podobne uczucie do tego, jakiego doznał podczas sprzeczki z Royem Biegaczem. 
Ostatni komentarz, jaki usłyszał z tyłu, choć nie do końca zrozumiały, też nie 
poprawił mu nastroju.
- Och, te prymitywy, nie znają się na żartach...
Szedł szybkim krokiem przez ciemnąjamę, z oczami utkwionymi w białym świetle 
przed sobą. Jednak jego umysł zajęty był rozważaniami na temat Obcych i 
Ludzkości i tego wszystkiego, czego dzisiaj nagle dowiedział się o świecie.
Proste i jasne postępowanie Ludzkości w kontraście z pokrętnym myśleniem Obcych 
i ich intrygami. Wiedza Ludzkości na temat codziennego życia i potrzebne do tego 
umiejętności, i ci Obcy z ich skomplikowaną techniką. Czynapewno sposób życia 
Ludzkości jest tak dalece lepszy? Dlaczego wuj miesza się w rozgrywki Obcych? 
Skręcił w lewo i przeszedł szybko małe pomieszczenie, puste jak poprzednio. 
Teraz biegiem puścił się przez otwartą przestrzeń ku bezpiecznej ścianie.
I dlaczego ci Obcy, pochodzący przecież każdy z innego szczepu, zgodnie 
traktowali Ludzkość jako coś gorszego?
55
Biegnąc wzdłuż ściany skręcił w prawo, kierując się teraz prosto ku znajomym 
jamom, gdy nagle podłoga zadrżała ponownie, sprowadzając go natychmiast do 
rzeczywistości. Zachwiał się i zamarł na moment z przerażenia. Znajdował się na 
otwartej przestrzeni, a oto nadchodził Potwór!
Jakoż faktycznie Potwór ponownie wszedł do swojej siedziby.
6.
W przyprawiającej o zawrót głowy odległości złowił kątem oka niewiarygodnie 
wielkie szare cielsko, o którym słyszał tyle opowieści w dzieciństwie. Wyższe 
niż setka mężczyzn stojących jeden drugiemu na ramionach, oparte na nogach 
grubszych niż dwóch muskularnych wojowników stojących ramię przy ramieniu. 
Dostrzegł tę istotę tylko przez mgnienie oka, potem nie mógł jej obserwować, bo 
wpadł w panikę. O jednej tylko rzeczy zdołał pamiętać - nie odbiegł od ściany... 
ale wyłącznie dlatego, że oznaczałoby to bieg w stronę Potwora. Natomiast przez 
jedną nieprzytomną chwilę strachu chciał przebić się zębami i pazurami przez 
ścianę, której dotykał barkiem. Potem przypomniał sobie, że w kierunku, w którym 
szedł, są drzwi - tylko jakieś trzydzieści pięć kroków. Tam będzie bezpieczny. 
Tam czekał na niego wuj, jego grupa... tam były jamy Ludzkości, błogosławione, 
ciasne, zamknięte jamy. Eryk pognał w kierunku zbawczych drzwi. Nigdy w życiu 
nie biegł tak szybko, nigdy nawet nie wyobrażał sobie, że potrafi tak biec. Ale 
nawet w tym wściekłym pędzie, gdy niemal tracił oddech z wysiłku, strzępki myśli 
- rezultat długich, nużących nauk wtłaczanych mu do głowy gdy był jeszcze 
chłopcem - zaczęły zbierać się w jego umyśle w rozpaczliwą prawdę. - Popełniał 
błąd! Miał przecież bliżej do budowli, w której gromadzili się Obcy, tej, którą 
Arthur Organizator nazwał fragmentem umeblowania Potworów. Tam powinien skręcić, 
schować się w j ej ciemnym wnętrzu. Tam, o ile Potwór nie dostrzegł go w samym 
mo-
57
mencie wejścia do pomieszczenia, mógł przeczekać niebezpieczeństwo. Teraz było 
już za późno na powrót. Biegnij cicho - upomniał się więc w myślach - tak 
szybko, jak tylko możesz, ale bezszelestnie. Zgodnie z tym, co mówili wojownicy, 
na dużą odległość słuch Potworów był znacznie groźniejszy niż ich wzrok. Biegnij 
cicho. Stawką biegu jest twoje życie!
Dopadł drzwi... były zamknięte głucho!
Z niedowierzaniem i przerażeniem wpatrywał się w rysy w ścianie, stanowiące ich 
brzeg. To niemożliwe! Nigdy nie słyszał o czymś podobnym!
Bezsilnie załomotał pięściami w twardą powierzchnię. Czy odgłos uderzeń będzie 
słyszalny po drugiej stronie ciężkiej pokrywy, czy też przyciągnie tylko uwagę 
Potwora? Tknięty tą myślą odwrócił z przestrachem głowę by ocenić 
niebezpieczeństwo. Nogi Potwora poruszały się powoli. Szedł śmiesznie wolno, ale 
każdy krok posuwał go do przodu o niewyobrażalną wprost odległość. Nie było też 
nic śmiesznego w jego długiej wąskiej szyi, niemal tak długiej jak cała reszta 
ciała, zwieńczonej stosunkowo niedużą głową. Nie były też bynajmniej śmieszne te 
okropne różowe odrosty sterczące z szyi tuż poniżej głowy...
Znajdował się już znacznie bliżej niż przed chwilą, ale czy go dostrzegł - nie 
sposób było stwierdzić. Co robić? Walić w drzwi rękojeścią włóczni? To powinno 
zostać usłyszane... również przez Potwora. Pozostało tylko jedno. Eryk cofnął 
się kilka kroków od drzwi i skoczył z impetem naprzód, waląc w nie barkiem. 
Poczuł, że lekko ustąpiły... Jeszcze raz!
Wprawiające podłogę w drżenie kroki Potwora słyszał teraz z tak bliska, że 
niemal stracił słuch. W każdym momencie gigantyczna szara stopa mogła go 
zadeptać. Eryk odskoczył od ściany jeszcze raz, powstrzymując się z całych sił, 
by nie patrzeć w górę. Jeszcze jeden skok i bolesne zderzenie z drzwiami. Z całą 
pewnością ustępowały -rysa stała się wyraźniej sza.
Czy naprawdę było mu pisane zostać zmiażdżonym? Eryk oparł się o drzwi całym 
ciężarem ciała. Pchał rozpaczliwie. Powoli, niechętnie ustępowały...
Wpadły do środka jamy tak gwałtownie, że Eryk potłukł się boleśnie lądując na 
nich jak długi. Zerwał się natychmiast na nogi i pognał korytarzem. Nie było 
czasu na odpoczynek. Po głowie latały mu zasłyszane lekcje i wiedział dobrze, 
czego może się spodziewać.
58
„Odbiegnij w głąb korytarza. Tam stań i czekaj, gotów do natychmiastowego 
dalszego biegu. Weź w płuca tak dużo powietrza, jak tylko zdołasz - możesz go 
potrzebować. Jeśli usłyszysz przejmujący długi świst, przestań oddychać i 
biegnij dalej co sił. Wstrzymuj oddech tak długo, jak tylko możesz, aż do samej 
granicy wytrzymałości. Potem zaczerpnij znowu powietrza i biegnij dalej. 
Biegnij, aż będziesz daleko. Naprawdę bardzo, bardzo daleko".
I Eryk czekał, odwrócony tyłem do drzwi, gotów do natychmiastowego biegu.
„Nie rozglądaj się. Patrz tylko w kierunku, w którym masz biec. Jedna tylko 
rzecz powinna zajmować twoją uwagę, jednej rzeczy masz nasłuchiwać. Jest to 
przejmujący, długi świst. Jeśli go usłyszysz, wstrzymaj oddech i biegnij!"
Czekał więc, a wszystkie j ego mięśnie napięte były w najwyższej gotowości. Czas 
płynął. Pamiętał o liczeniu. Jeśli policzyło się powoli do pięciuset i nic się 
nie wydarzyło, prawdopodobnie już się nie wydarzy. Oznacza to, że Potwór cię nie 
zauważył. Tak przynajmniej twierdzili doświadczeni wojownicy, którym dane było 
przeżyć podobną sytuację. Pięćset. Doszedł do pięciuset, ale żeby uzyskać 
całkowitą pewność, stał wciąż w napięciu i liczył dalej. Następne pięćset. 
Doszedł do największej liczby znanej człowiekowi - do tysiąca. Żadnego 
przeciągłego dźwięku. Niczego, co wskazywałoby na niebezpieczeństwo. Rozluźnił 
się, a jego mięśnie napięte dotąd do granic możliwości, zawiodły. Upadł na 
ziemię, łkając z nagłej ulgi. To koniec. Dokonał Kradzieży! Jest mężczyzną!
Spotkał się z Potworem i przeżył to spotkanie. Spotkał się z Obcymi i godnie 
reprezentował Ludzkość podczas rozmów z nimi. Tak wiele będzie miał do 
opowiedzenia wujowi. Wujowi... ale gdzie jest jego wuj? Gdzie jest grupa? Nagle 
znów do niego dotarło, że wszystko tu jest nie tak jak być powinno. Wstał powoli 
i ostrożnym krokiem wrócił do drzwi. Korytarz był niewątpliwie pusty, nie 
czekali na niego! Ale to było nieprawdopodobne. Grupa nigdy nie wracała przed 
upływem dwóch dni, dopiero wtedy uznawali zdającego egzamin za martwego. Eryk 
był pewien, że wuj czekałby na niego nawet trochę dłużej. A przecież wrócił 
stosunkowo szybko, więc co się stało?
59
Dotarł do drzwi i wyjrzał ostrożnie na zewnątrz. Tym razem prawie już nie poczuł 
zawrotu głowy, jego oczy szybko przystosowały się do rozległej przestrzeni.
Potwór kręcił się w przeciwległym końcu olbrzymiego pomieszczenia. A więc idąc 
ku niemu ani go nie ścigał, ani nie atakował, być może w ogóle go nie dostrzegł. 
Niewiarygodne - przy całym tym hałasie, którego narobił. Przy tych wszystkich 
biegach, skokach i waleniu w drzwi.
Potwór odwrócił się gwałtownie, przeszedł kilka gigantycznych kroków i zbliżył 
się do budowli, w której wnętrzu Eryk rozmawiał z Obcymi. Ściany, podłoga, 
wszystko wokół drżało, gdy olbrzymia istota kroczyła dostojnie.
Eryk przypatrywał się ze zdumieniem, jak gigant po prostu kładzie się na tej 
budowli i zastyga bez ruchu... a więc rzeczywiście była to część umeblowania 
Potworów.
Jak teraz czuli się Arthur Organizator, Walter Gromadzący Broń i pozostali, 
którzy tam siedzieli? Eryk uśmiechnął się zjadliwie wyobrażając sobie, że na 
pewno stracili nieco z tej obrzydliwej pewności siebie, może teraz nie byliby 
już tacy wyniośli.
On miał jednak co innego do załatwienia.
Wsunął palce pod leżącą na ziemi klapę i uniósł ją do pozycji pionowej. Była 
ciężka. Pchnął ją ostrożnie, najpierw z jednej strony, potem z drugiej, 
przesuwając jąpowoli ku otworowi w ścianie. Jeszcze jedno pchnięcie i wpasowała 
się we właściwe miejsce w zagłębieniu w murze, tylko cienka rysa świadczyła o 
jej obecności. Teraz mógł rozejrzeć się wokół.
Odbyła się tu jakaś bitwa - tego był pewien. Krótka i gwałtowna bitwa, Eryk 
widział wyraźne tego ślady. Złamana włócznia, plamy krwi, fragment paska od 
plecaka. Oczywiście nie było ciał. Po bitwie nigdy nie było ciał. Wszyscy ludzie 
z jam wiedzieli, że absolutnym obowiązkiem wygrywającej strony jest zebranie 
ciał i pozbycie się ich. Nie można ich zostawiać, gniłyby tu i rozsiewały 
zarazę.
A więc odbyła się tu bitwa. No tak, wuj nie mógł po prostu odejść i zostawić go 
na terytorium Potworów. Musiała ich zaatakować przeważająca siła, grupa broniła 
się jakiś czas, poniosła straty i wycofała się. Ale i tak parę rzeczy nie miało 
sensu. Przede wszystkim było bardzo mało prawdopodobne, by jakaś grupa Obcych 
podeszła tak blisko do terytorium Potworów. Jamy Ludzkości, najbardziej 
naturalny cel ataku, leżały dość daleko stąd. Tutaj mogła się trafić co
60
najwyżej jakaś grupa wyprawiająca się po żywność, ale nie ekspedycja wojenna. 
Jego grupa, w pełni uzbrojona, z łatwościąporadziłaby sobie z takimi 
poszukiwaczami czy handlarzami z tych dekadenckich wewnętrznych jam. Pokonaliby 
ich, wzięli kilku jeńców, i dalej by tu na niego czekali.
To zostawiało tylko dwie możliwości: atak dwóch, trzech grup wojennych, choć nie 
wiadomo, co by tu robili, albo, co było jeszcze mniej prawdopodobne, atak grupy 
z innego plemienia zewnętrznych jam. Ale ci z zewnętrznych jam rzadko wychodzili 
na terytorium Potworów przez nieznane sobie drzwi. Mieli na pewno swoje własne 
przejścia. A jeśli ich celem byłaby Ludzkość, nie przyszliby tu, lecz 
zaatakowali jej siedziby.
I jeszcze jedno. Jeśli grupa nie została wybita do nogi, co Eryk uznał za 
niewiarygodne, każdy kto przetrwał był zobowiązany przysięgami wojownika do 
powrotu i poczekania na powracającego z Kradzieży towarzysza. Musiał to zrobić 
natychmiast, gdy tylko skończyła się walka, pościg czy ucieczka. Żaden wojownik 
nie śmiałby spojrzeć w oczy kobiet, gdyby postąpił inaczej.
Przypuśćmy, że atak faktycznie nastąpił... przypuśćmy, że grupa wuja wciąż 
walczy niedaleko stąd i powrócą, gdy tylko uporają się z wrogiem... ale w takim 
razie powinien słyszeć odgłosy toczącej się bitwy, a w jamach panowała martwa 
cisza.
Eryk zadrżał. Wojownik w żadnym wypadku nie powinien przebywać poza rodzinną 
jamą bez choćby jednego towarzysza. Słyszał co prawda kiedyś jako dziecko o 
Samotnikach ze szczepów Obcych, pamiętał radosną egzekucję dokonaną na 
pochwyconym Obcym, który został wykluczony ze swojego plemienia za jakąś okropną 
zbrodnię, ale takich nie można było uważać za istoty ludzkie. Ludzie musieli żyć 
w plemionach, szczepach, grupach. To nie do pomyślenia żyć samotnie. To byłoby 
okropne.
Mimo głodu odłożył na razie na później myśl o posiłku i ruszył szybkim krokiem w 
głąb jam. Zaraz też przeszedł w trucht -chciał być w domu jak najszybciej, 
chciał znowu znaleźć się wśród swoich. Sięgnął za plecy i dobył włóczni. 
Denerwował się przemierzając samotnie korytarze. Były takie puste i ciche. Gdy 
szedł w grupie, nie wydawały się tak przygnębiająco ciche. Takie mroczne, takie 
przerażające. Eryk dopiero teraz odczuł, jaka to różnica, gdy mrok korytarza 
rozświetla tylko j edna lampa, a nie pół tuzina niesionych przez całą grupę. 
Ruchome cienie na ścianach budziły lęk. Przyśpieszył, teraz już biegł przez 
ciemną czeluść korytarzy. Za każ-
61
dym zakrętem mógł czaić się wróg, ten sam wróg, który zaatakował wuja, banda 
okrutnych i żądnych krwi Obcych... całe ich hordy. Mógł to być ktoś jeszcze 
gorszy. Nagle przypomniał sobie wszystkie straszne opowieści z dzieciństwa - o 
nienazwanych istotach czających się w głębi korytarzy, które chowają się przed 
grupami wojowników, ale atakują pojedynczych ludzi bez wydania najmniejszego 
dźwięku. Olbrzymie istoty, które mogły cię połknąć, małe istoty atakujące 
setkami i rozdzierające ofiarę żywcem na strzępy. Eryk rozglądał się w panice - 
przynajmniej nic nie zaskoczy go nagłym atakiem.
Być samemu to straszne uczucie.
Ale mimo przerażenia, wciąż się zastanawiał nad zagadkowym zniknięciem wuja. 
Jakoś nie bardzo mógł uwierzyć, że Niszczycielowi Pułapek mogło się przydarzyć 
coś złego. Thomas przeżył zbyt wiele krwawych wypraw, był weteranem tak wielu 
bitew, często z przeważającymi siłami wroga. Gdzie więc poszedł? Dokąd zabrał 
swoich wojowników? I dlaczego nic tu nie słychać? Dlaczego nie widać żadnych 
śladów ludzi w tych przeklętych, ciemnych, ciasnych, przytłaczających tunelach? 
Na szczęście był Przepatrywaczem Ścieżek. Znał drogę i pewnie podążał właściwym 
szlakiem. Maszyna Przodków miała rację - on nigdy nie zabłądzi. Jeśli tylko dane 
mu będzie szczęśliwie powrócić do swego ludu, stanie się Erykiem By-strookim.
I znowu coś przyszło mu na myśl: kto właściwie przepowiedział to imię? Maszyna 
czyjego wuj? Imię wypowiedziała Maszyna, ale wuj twierdził, że była to zwyczajna 
manipulacja. Że wizje i jego imię wybrano dużo wcześniej, na długo przed 
ceremonią.
Wuj okazał się wyznawcą Wiedzy Przybyszów, spiskującym z Obcymi by wznieść 
ołtarz dla tej nowej religii, spiskującym w celu obalenia władzy religijnej 
Ottilii Przepowiadającej Przyszłość...
Tak wiele wydarzyło się w ciągu dwóch ostatnich dni. Tak wiele zmieniło sięwjego 
świecie. Totak, jakby znajome ściany jego jamy oddaliły się nagle od siebie i 
urosły, czyniąc przestrzeń między nimi tak rozległą, jak ta na terytorium 
Potworów.
Był już blisko. Ten korytarz był znajomy, bezpieczniejszy. Przyśpieszył jednak 
jeszcze bardziej, mimo że znajdował się już na granicy wytrzymałości. Chciał 
znaleźć się w domu. Chciał, by oficjalnie nadano mu imię Eryka Bystrookiego. 
Chciał zawiadomić Ludzkość o tym co się stało, aby poszukiwawcza a może i 
ratunkowa grupa mogła wyruszyć śladem jego wuja.
62
Kto zamknął drzwi na terytorium Potworów? Gdyby była bitwa i grupa wuja 
wycofywałaby się walcząc, czy napastnicy mieliby czas, by tak dokładnie zamknąć 
ciężkie drzwi? Nie. Czy można to było wytłumaczyć nagłym atakiem i wybiciem 
całej grupy wuja? Wtedy po odciągnięciu ciał, zwycięzcy mieliby dość czasu, by 
zamknąć klapę...
Drzwi na terytorium Potworów były ważne tak dla Ludzkości jak i dla Obcych. Nie 
zostawiliby ich otwartych. Ale kto, lub co, było zdolne do przeprowadzenia tak 
nagłego ataku, całkowitej eksterminacji najlepszej grupy wojowników, jaką 
posiadała Ludzkość? Odpowiedź mógł dać tylko inny kapitan grupy albo najmędrsze 
z kobiet.
Znalazłszy się na terytorium należącym do Ludzkości, Eryk zmusił się do 
zapanowania nad sobą i zwolnienia kroku. W każdej chwili mógł natknąć się na 
strażnika, a nie miał ochoty spotkać się najpierw z jego włócznią. Każdy na 
czatach zareagowałby nerwowo, gdyby nagle z ciemności wypadł na niego biegnący 
mężczyzna.
- Eryk Jedynak! - zawołał identyfikując się. - To ja, Eryk Jedynak!
Ale po chwili, przypomniawszy sobie z dumą Kradzież, której właśnie dokonał, 
zmienił zawołanie.
- Idzie Eryk Bystrooki. Tu Eryk Bystrooki, Eryk Przepatry-wacz Ścieżek. Ten, 
Który Widzi Daleko. Eryk Bystrooki nadchodzi!
To dziwne - nikt nie odpowiedział na jego wołanie. Tego już zupełnie nie 
rozumiał. Czyżby cała Ludzkość została zaatakowana i pokonana? Wartownik 
powinien zareagować na znajome imię. Tutaj musiało się stać coś bardzo złego!
Wyszedł poza ostatni zakręt i dostrzegł trzech wartowników na przeciwległym 
brzegu małej j amy. Patrzyli w j ego kierunku, a on ich rozpoznał. Stephen 
Twardoręki i dwaj ludzie z jego grupy. Najwidoczniej zjawił się w momencie 
zmiany warty - to by tłumaczyło obecność wszystkich trzech mężczyzn. Ale 
dlaczego nie odpowiedzieli na jego wezwania?
Stali dalej bez słowa z uniesionymi włóczniami.
- Jestem Eryk Bystrooki - powiedział. - Dokonałem Kradzieży, ale coś stało 
się...
Słowa zamarły mu na ustach, gdy Stephen Twardoręki podszedł zdecydowanym 
krokiem. Jego twarz miała srogi wyraz, a po-
63
tężne mięśnie były napięte do granic wytrzymałości. Bez zbytniej delikatności 
przystawił ostrze włóczni do piersi oniemiałego Eryka.
- Nie ruszaj się! - powiedział ostrzegawczo. - Barney, John. Zwiążcie go!
7-
Odebrano mu włócznię, ręce skrępowano za plecami, przywiązując je do pasków jego 
własnego plecaka. Dopiero teraz pchnięto go do centralnej jamy Ludzkości. Ledwie 
poznał to miejsce. Grupa kobiet, w pierwszej chwili zdało mu się, że było to 
całe Stowarzyszenie, wznosiła pod przywództwem Ottilii Pierwszej Żony Wodza 
jakąś platformę tuż przed Kopcem Tronowym. Biorąc pod uwagę trudności z 
zaopatrzeniem w materiały konstrukcyjne, taka budowla była niezwykła sama w 
sobie. W dodatku w głowie Eryka pojawiły się na jej widok jakieś mgliste, choć 
niezbyt miłe skojarzenia.
Ale zbyt gwałtownie popychano go przez jamę, zbyt wiele działo się tu innych 
zaskakujących rzeczy, by mógł dokładnie przyjrzeć się budowli i sprecyzować te 
chaotyczne przypuszczenia. Dwie kobiety, będące także pełnoprawnymi członkiniami 
Stowarzyszenia, nie pracowały jednak pod kierunkiem Ottilii. Ze spętanymi rękami 
i nogami leżały pod j edną ze ścian centralnej jamy. Ich ciała były skrwawione i 
nosiły ślady długich i wymyślnych tortur. Ocenił, że niewiele już pozostało w 
nich życia.
Kiedy przeciągano go obok, rozpoznał je. To były żony Thoma-saNiszczyciela 
Pułapek!
Niech tylko wuj wróci, ktoś srogo za to zapłaci - pomyślał, bardziej zdumiony 
niż przerażony. Wiedział, że nie może się bać. Strach, raz zasadzony w umyśle, 
wypełnia wszystkie myśli i paraliżuj e wolę działania, a do tego nie mógł 
dopuścić.
5 - O ludziach... 65
Wokół roiło się od uzbrojonych mężczyzn. Biegali bez celu, w tę i z powrotem, to 
do swoich dowódców, to w stronę zewnętrznych korytarzy. Między nimi kręciły się 
dzieci, dostarczające pracującym kobietom potrzebnych surowców. Słyszał też całe 
mnóstwo krzyżujących się komend.
- Idź do...
- Przynieś więcej...
- Szybciej z tym...
W powietrzu dominował słodki, ciężki zapach spoconych ciał i... gniewu... gniewu 
i strachu całej Ludzkości. - Gdy zaciągnięto go przed Kopiec Tronowy, zrozumiał, 
co tu się dzieje.
Franklin Ojciec Wielu Złodziei stał na Kopcu i machał trzymaną w ręku włócznią 
przed nosem grupy mężczyzn, z którymi gwałtownie dyskutował. Eryk zobaczył tam 
wodzów grup i... tak, Obcych! Osłupiał. Obcy w samym sercu siedzib Ludzkości! 
Wolni i uzbrojeni!
Wódz dostrzegł Eryka i jego spojrzenie. Najego twarzy pojawił się szeroki 
uśmiech. Trącił stojącego obok Obcego i wskazał więźnia ostrzem włóczni.
- To on - powiedział. - To jest jego siostrzeniec. Ten, który chciał dokonać 
Kradzieży trzeciej kategorii. Teraz mamy ich wszystkich.
Obcy nie odwzajemnił uśmiechu. Obrzucił Eryka obojętnym spojrzeniem.
- Cieszę się, że tak uważasz. Ale z naszego punktu widzenia, macie po prostu o 
jednego więcej.
Teraz uśmiech znikł także z twarzy Franklina.
- Nno... wiesz, co mam na myśli. I ten cholerny głupiec wrócił tu z własnej 
woli. To nam oszczędziło sporo kłopotów.
Gdy tamten się nie odezwał, Franklin wzruszył ramionami. Skinął władczo na 
strażników trzymających Eryka.
- Wiecie, gdzie go zaprowadzić. Niedługo będziemy gotowi do zabawy.
Jeszcze raz ostrze włóczni ukłuło go w plecy, zmuszając go do dalszego marszu 
przez centralnąjamę. Zanim jednak ją przebył, usłyszał głos Franklina Ojca Wielu 
Złodziei, wzywający całą Ludzkość.
- Ludzie, oto idzie Eryk! Eryk Jedynak! Teraz mamy ich wszystkich!
Na moment ustała wszelka praca. Cała uwaga tłumu zwróciła się na niego. Eryk 
zadrżał usłyszawszy wzbierające pomruki wście-
66
kłości i nienawiści, przede wszystkim ze strony kobiet. Ktoś podbiegł ku niemu - 
Harriet Głosząca Przeszłość. Jej twarz wykrzywiał gniew. W biegu sięgnęła ku 
swym rudym włosom i wyrwała spinającąje długą szpilę wraz z kilkoma czerwonymi 
kosmykami. Rozrzucone włosy zatańczyły wokół jej twarzy i szyi jak ogniste 
płomienie.
- Czciciel Potworów! - To nie był nawet wrzask, lecz pełen wściekłości skrzek. - 
Cholerny, przeklęty heretyk! - Pchnęła szpilę mierząc prosto w jego oko.
Eryk zdołał uchylić głowę, ale zaraz zaatakowała ponownie. Strażnik chwycił 
dziewczynę, starając się odciągnąć ją od więźnia, ale choć był znacznie 
silniejszy, wyrywająca się Harriet uderzyła jeszcze raz zostawiając na prawym 
policzku Eryka krwawą rysę.
- Zostaw coś dla nas - starał się uspokoić ją drugi strażnik trzymający Eryka. - 
On należy do całej Ludzkości.
- Nie! - zawyła Harriet. - Należy do mnie! Miałam się z nim połączyć po jego 
powrocie z Kradzieży. Mamo, powiedz im!
- To nie było jeszcze oficjalne - usłyszał Eryk spokojny głos Rity Strażniczki 
Pamięci. Starał się powstrzymać upływ krwi, przyciskając policzek do ramienia. -
Nie mogło być nic oficjalnego, bo nie był jeszcze mężczyzną. Obawiam się, 
kochanie, że będziesz musiała poczekać na swój ą kolej. Starsi maj ą 
pierwszeństwo. Ale na pewno zostanie dużo dla ciebie.
-Nie zostanie -zaszlochała dziewczyna. -Wiem, jacy jesteście. Niewiele po was 
zostanie.
Eryk został popchnięty ponownie ku wyjściu z głównej jamy. Kiedy tylko 
przestąpił próg bocznej jaskini, bolesny kopniak w plecy rzucił go na 
przeciwległą ścianę. Był tak silny, że pozbawił go oddechu. Poleciał do przodu i 
nie złapawszy równowagi, huknął w twardy kamień. Próbował niezdarnie powstać, 
chociaż nie mógł podeprzeć się związanymi rękoma. Za sobą usłyszał drwiący 
śmiech. Wciąż oszołomiony siłą uderzenia odwrócił się na plecy. Ścianę jaskini 
splamił świeży, krwawy ślad.
Nie tak wyobrażał sobie tryumfalny powrót z Pierwszej Kradzieży. Zupełnie nie 
tak. Co tu się działo?
Wiedział gdzie j est. To była mała, ślepa nisza, tuż obok głównej jamy. Używana 
głównie do przechowywania zapasów - nadwyżek żywności, czasem też przedmiotów 
skradzionych Potworom zanim zebrało się ich na tyle dużo, by opłacało się 
pohandlować nimi ze
67
szczepami z dalszych jam. Czasami także jakiś wojownik Obcych, wzięty do niewoli 
w bitwie, siedział tu, nim Ludzkości udało się skontaktować z jego plemieniem i 
wytargować korzystny okup. A jeśli się nie udało ...
Teraz Eryk przypomniał sobie, do czego służy konstrukcja, którą kobiety właśnie 
wznosiły obok Tronowego Kopca. Zadrżał. Kiedyś widział już jej zastosowanie. 
Najgorsze, że pasowało to do niezwykłego zachowania Harriet i do słów 
wypowiedzianych przez jej matkę, Ritę Strażniczkę Pamięci.
Ale przecież nie mogli tego zrobić jemu! Byłjednym z Ludzkości, niemal 
pełnoprawnym wojownikiem. Tego nie robiono nawet obcym wojownikom pojmanym w 
bitwie. Wojownik zawsze zasługiwał na szacunek. W najgorszym wypadku groziła mu 
honorowa egzekucja. Tak postępowano tylko z...
-Nie!!!-krzyknął.-Nie!!!
Strażnik stojący przy wejściu do niszy odwrócił się i spojrzał na niego z 
rozbawieniem.
- Ależ tak. Zdecydowanie tak. Gdy tylko kobiety zakończą pracę będziemy mieli z 
wami oboma sporo zabawy.
Leniwie odwrócił głowę nie chcąc stracić nic z przygotowań w głównej jamie.
Oboma? - Eryk rozejrzał się uważnie po jamie. Pomieszczenie było niemal puste... 
z wyj ątkiem j ednego kąta. W świetle lampy, którą miał na czole - jakże dumny 
był, gdy po raz pierwszy mógł ją tam umieścić podczas tej wyprawy - dostrzegł, 
że leży tam jeszcze jeden człowiek.
Jego wuj.
Eryk natychmiast przetoczył się do niego. Poczuł przenikliwy ból. Lądując na 
twardym, kamiennym podłożu porządnie się potłukł, ale czy to miało teraz 
znaczenie?
Thomas Niszczyciel Pułapek był chyba nieprzytomny. Obchodzono się z nim okrutnie 
i nie wyglądał lepiej niż jego żony. Włosy zlepiała mu zakrzepła krew z rany po 
uderzeniu włóczni. Zresztą raniono go w wielu miej scach - na prawym ramieniu, 
nieco powyżej lewego biodra, duża rana w udzie.
- Wuju Thomasie - wyszeptał Eryk. - Kto ci to zrobił? Ranny mężczyzna otworzył 
oczy i zadrżał. Rozglądał się wokół
nieprzytomnym spojrzeniem jakby sądził, że przemawiają do niego ściany. Przez 
moment próbował uwolnić z więzów wykręcone do tyłu ręce, ale zaraz opadł z sił. 
Wreszcie jego wzrok spoczął na twarzy
Eryka. Uśmiechnął się. To był paskudny uśmiech - ktoś wybił mu także większość 
zębów.
- A, Eryk - wymamrotał. - Nie udało nam się. Jak reszta grupy, czy ktoś zdołał 
zwiać?
- Nie wiem. To ciebie chcę o to zapytać. Wróciłem z Kradzieży, ciebie nie było, 
cała grupa odeszła. Przyszedłem do domu, ale oni wszyscy powariowali. Są tu 
Obcy! Paradująz bronią w naszej jamie. Co to za jedni?
Oczy Thomasa Niszczyciela Pułapek pociemniały. Jego spojrzenie było teraz pełne 
napięcia i gniewu.
- Obcy? - zapytał cicho. - Tak, grupę Stephena Twardorękie-go wspierali Obcy. 
Walczyli społem przeciwko nam. Po naszym odejściu Franklin skontaktował się z 
Obcymi. Wymieniali wiadomości, musieli współpracować, mieć kontakty już od 
dawna. Ludzkość i Obcy, co za różnica, jeśli w grę wchodzi zagrożenie dla Wiedzy 
Przodków. Powinienem był wziąć to pod uwagę.
- Co? - starał się zrozumieć Eryk. - Co powinieneś wziąć pod uwagę?
- Tak właśnie zwalczali Wiedzę Przybyszów, zawsze tak robili. Wódz to wódz. Ma 
zawsze więcej wspólnych interesów z innym wodzem niż ze swoim ludem, nawet jeśli 
to wódz spoza Ludzkości. Jeśli negujesz Wiedzę Przodków, negujesz podstawy ich 
władzy. Wtedy współpracują ze sobą. Dostarczają sobie ludzi, broń, wymieniaj ą 
informacj e. Gdy mają wspólnego wroga zrobią wszystko, by go zniszczyć. A 
niszczą jedynych ludzi, którzy naprawdę chcą walczyć z Potworami. Powinienem był 
o tym pamiętać! Niech to szlag! - warknął Thomas pokiereszowanymi ustami. - 
Widziałem przecież, że wódz i Ottilia nabrali podejrzeń. Powinienem spodziewać 
się kłopotów. I rzeczywiście, zjednoczyli się z Obcymi przeciwko nam.
Eryk patrzył na wuja, starając się pojąć to wszystko. A więc tak, jak istniało 
tajne porozumienie między wyznawcami Wiedzy Przybyszów, które stało ponad 
plemiennymi podziałami, istniały też kontakty między wodzami, współpraca w 
sytuacjach, gdy zagrożona była Wiedza Przodków, fundament ich władzy. I władzy 
przywódczyń Stowarzyszenia Kobiet - o tym też trzeba pamiętać. Wszystkie 
przywileje, jakie posiadały kobiety, wynikały ze znajomości praw Przodków. Gdyby 
im to odebrano, stałyby się zwykłymi kobietami, znającymi co najwyżej zaklęcia 
pozwalające przystosować trujący pokarm Potworów do potrzeb ludzi.
69
Thomas Niszczyciel Pułapek jęknął z bólu, ale zdołał usiąść. Oparł się o ścianę. 
Wciąż jednak potrząsał smutno głową jakby rozpamiętywał klęskę.
- Przyszli do nas - powiedział z trudem. - Stephen Twardoręki i jego grupa 
przyszli do nas prawie zaraz po tym jak wszedłeś na terytorium Potworów. 
Udawali, że przynoszą wiadomość od wodza o ataku Obcych na nasze jamy. Kto mógł 
podejrzewać podstęp? Obcych! - Próbował się roześmiać, a z ust pociekła mu krew. 
- Obcy byli z nimi. Czaili się w załomach korytarzy. Całe, nieprzeliczone tłumy 
Obcych.
Dopiero teraz Eryk zaczynał rozumieć, co się wydarzyło.
- Kiedy byli już wśród nas, kiedy opuściliśmy nasze włócznie, uderzyli. 
Zaskoczenie było tak pełne, że nawet nie bardzo potrzebowali pomocy Obcych. Nie 
wiem, czy wielu z nas stało jeszcze na nogach, gdy nadbiegli Obcy. Leżałem już 
wtedy na ziemi i walczyłem gołymi rękami... podobnie jak reszta grupy. Obcy 
tylko dokończyli dzieła. Nawet niewiele z tego zapamiętałem, ktoś tak mnie 
grzmotnął, że nie spodziewałem się, iż obudzę się żywy -jego głos załamał się. - 
Tak zresztą byłoby znacznie lepiej - dodał z goryczą.
Thomas dyszał ciężko, a jego pierś poruszała się w nierównym oddechu.
- Przytargali mnie tutaj. Moje żony... Właśnie torturowali moje żony. Te suki ze 
Stowarzyszenia Kobiet, Ottilia, Rita, to one za to odpowiadają. Obdzieralije ze 
skóry na moich oczach. Traciłem przytomność, cucili mnie... żebym był świadkiem, 
żebym widział wszystko... a one...
Z jego ust znowu wypłynęła strużka krwi, głowa opadła mu bezwładnie na pierś. Po 
chwili podjął opowieść, choć nieco mniej składnie, urywanymi zdaniami.
- To były dobre kobiety- wyszeptał. - Obie... dobre, takie dobre... i kochały 
mnie. Mogły być znacznie wyżej w hierarchii, z dziesięć razy Franklin proponował 
im, że je zapłodni, ale za każdym razem go odrzucały. Kochały mnie. Naprawdę 
kochały.
Eryk z trudem powstrzymał szloch. W ostatnich czasach, gdy już dorastał do wieku 
męskiego, rzadko się z nimi stykał, ale w dzieciństwie czule się nim opiekowały. 
Tylko od nich doświadczył odrobiny tego, co dziecku daje matka. To one go 
pieściły i karciły, to one wycierały mu nos. To one opowiadały mu o dawnych 
czasach i uczyły katechizmu Wiedzy Przodków. Żadna z nich nie miała syna, który 
dożyłby do jego wieku. Umierali przez choroby, a także z powodu
70
trucizn, których używały Potwory. On miał szczęście. Toteż poświęcały mu tyle 
uwagi i uczuć jakby był ich własnym synem.
Ich wierność wobec Niszczyciela Pułapek też budziła zdziwienie wśród całej 
Ludzkości. Traciły przez to znacznie więcej niż tylko kilka zdrowych, dużych 
miotów, które wydałyby na świat ulegając wodzowi. Takie ekscentryczne, niemal 
niekobiece zachowanie nieodwołalnie blokowało im dostęp do wyższych stanowisk w 
Stowarzyszeniu Kobiet, po które w innym przypadku mogły śmiało sięgnąć.
Teraz były martwe lub właśnie umierały, a ich dzieci zostały rozdzielone między 
pozostałe kobiety, co znacznie zwiększyło ich prestiż i pozycję.
- Powiedz - spytał wuja. - Dlaczego Stowarzyszenie Kobiet je zabiło? Czy 
naprawdę popełniły jakąś okropną zbrodnię?
Thomas Niszczyciel Pułapek uniósł głowę i spojrzał mu w oczy. W jego wzroku 
malowała się rozpacz i ból. Eryk zadrżał jeszcze zanim zabrzmiały słowa wuja.
- Wciąż nie chcesz dopuścić do siebie tej myśli? Nie winie cię. Ale tak właśnie 
jest. To dla nas szykują tę konstrukcję koło Kopca.
- Och! - Eryk dopiero teraz zaczął rozumieć grozę sytuacji, choć przecież jakaś 
część jego umysłu pojęła to już o wiele wcześniej.
- Powiedzieli, że jesteśmy wyjęci spod prawa, winni niewybaczalnej herezji 
przeciwko Wiedzy Przodków. Nie należymy już do Ludzkości, ani ty, ani ja, ani 
moja rodzina, czymojagrupa. Znaleźliśmy się poza Ludzkością, poza prawem, poza 
religią. A wiesz, co może spotkać tych, co są wyjęci spod prawa? Wiesz, Eryku? 
Może ich spotkać wszystko. Wszystko!
8.
Sięgając pamięcią do wczesnego dzieciństwa, Eryk przypominał sobie ceremonie 
podobne do tej, która teraz czekała jego samego. Zdarzało się, że Obcy 
pochwycony przez wojowników, okazywał się wyjętym spod prawa wygnańcem. W 
większości przypadków było to łatwe do ustalenia. Na przykład tylko wygnaniec 
mógł wędrować po jamach sam, bez swojej grupy albo chociaż jednego towarzysza, 
który osłaniałby mu plecy. A jeśli były jakieś wątpliwości, sytuacj ę wyjaśniała 
na ogół oferta okupu, którą składało jego plemię. Czasami zaś przychodziła 
wiadomość, iż więzień jest winien jakiejś niewyobrażalnej zbrodni, która nie 
mogła być ukarana inaczej niż tylko pozbawieniem wszelkich praw istoty ludzkiej, 
a ten człowiek uciekł przed sprawiedliwością. Przychodziła wiadomość: róbcie z 
nim co chcecie, on nie jest jednym z nas, według naszych praw jest dla nas jak 
Potwór. Takie było zresztą położenie każdego człowieka postawionego poza prawem.
Ogłaszano wówczas coś w rodzaju święta. Z kawałków drewna skradzionego Potworom 
i gromadzonego specjalnie na taką okoliczność, Stowarzyszenie Kobiet wznosiło 
podium. Tajemnicajego budowy była przekazywana z matki na córkę przez 
niezliczone pokolenia, sięgające czasów Przodków, którzy zbudowali Maszynę. 
Podium nazywano Sceną albo Teatrem, choć Eryk słyszał też, że niektórzy uży-
wajątajemnej nazwy Szafot. Jakkolwiek jednak brzmiała prawdziwa nazwa, dotyczące 
go szczegóły stanowiły część tajnej wiedzy Stowarzyszenia Kobiet i nie powinny 
interesować mężczyzny.
72
Jednak było coś, o czym wszyscy wiedzieli. Na tej Scenie wykonywano j edną z naj 
ważniej szych ceremonii religijnych. Nosiła ona starożytną nazwę Dramatu i 
przedstawiała ostateczny tryumf ludzi nad Potworami, taki, jaki będzie im dane 
przeżyć w przyszłości. Ofiary składane podczas ceremonii musiały wszakże 
spełniać dwa warunki. Po pierwsze, musiały być istotami inteligentnymi tak jak 
Potwory, aby w pełni mogły odczuć i zrozumieć cierpienie, którego najeźdźcy 
doświadczą kiedyś z ręki ludzi. Po drugie, musiały być nieludzkie tak samo jak 
Potwory, aby cały strach, gniew i nienawiść, jakich doświadczali ludzie, mogły 
zostać uzewnętrznione w zadawanych im katuszach, których nie hamowałyby żadne 
objawy współczucia, żadna litość, ani szacunek należny istotom własnego gatunku. 
I do tego idealnie nadawali się wyjęci spod prawa, bo wszystkie plemiona 
zgadzały się co do tego, że te odrażające istoty nie mogą być uważane za 
przedstawicieli gatunku ludzkiego. Toteż kiedy pochwycono takiego renegata, 
zamierały wszelkie prace w jamie, a także zwoływano przebywające na zewnątrz 
grupy wojowników. Nadchodził bowiem czas festiwalu, czas wielkiej radości, czas 
zabawy. Nawet dzieci robiły wszystko, co tylko tak młode istoty potrafiły, by 
pomóc w radosnych przygotowaniach. Dostarczały niezbędne materiały pracującym 
kobietom, donosiły żywność powracającym wojownikom, a także strażnikom 
pilnującym więźniów. Dzieci chwaliły się w jaki sposób okażą swojąnienawiść 
pochwyconym wrogom, tym obrzydliwym istotom, których obmierzłe ciała 
symbolizowały Potwory.
Każdy bowiem miał swoją szansę. Każdy, począwszy od samego wodza a skończywszy 
na najmłodszym dziecku, o ile tylko umiało już wyrecytować katechizm, wspinał 
się na Scenę, na Teatr, na Szafot zbudowany przez kobiety. I każdy mógł okazać 
część tej odwiecznej nienawiści, jaką ludzie żywili wobec Potworów. Mógł zadawać 
cierpienia istocie, którą ogłoszono obcą, tak jak pewnego dnia wszyscy razem 
będą zadawać je prawdziwym Potworom, które ukradły ich świat.
Najważniejsza rola należała do Sarah Leczącej Chorych, dlatego zawsze stała na 
górze i nadzorowała przebieg ceremonii. Musiała pilnie baczyć, by nikt nie 
posunął się za daleko, by każdy miał uczciwy udział, by nawet po zakończeniu 
wszystkich tortur w ofierze tliły się jeszcze iskierki życia. Albowiem tradycja 
wymagała, by na koniec cała budowla wraz z zamęczoną ale jeszcze żywą ofiarą, 
została spalona jako symbol tego co przydarzy się Potworom - spłoną obrócą się w 
popiół i znikną. A gdy uprzątali popioły, Sarah śpiewała:
73
I Ludzkość pozostanie sama,
I przeminą Potwory,
I nie będzie panowała nad Ziemią,
Żadna rasa prócz ludzi.
Tak będzie po wieki wieków.
Potem zaczynała się uczta, radosne tańce i śpiewy. Młodzi mężczyźni i kobiety 
wymykali się do ciemnych, bocznych korytarzy, dzieci biegały wesoło i krzyczały 
w centralnej jamie, nieliczni starcy zasypiali po obfitym posiłku z szerokimi, 
szczęśliwymi uśmiechami na twarzach. Każdy miał uczucie, że w jakimś stopniu 
przyczynił się do upadku Potworów. Każdy czuł się panem wszelkiego stworzenia, 
jak kiedyś ich Przodkowie.
Eryk przypomniał sobie, co sam robił, przy takich okazjach, przypomniał sobie, 
co robili inni... zimna strużka potu spłynęła mu wzdłuż kręgosłupa, jego ciało 
przebiegł paraliżujący skurcz strachu. Zapanował nad nim dopiero po dłuższej 
chwili. Napięte mięśnie rozluźniły się. Mógł znowu myśleć... tylko czy chciał?
Ci inni, obcy z poprzednich ceremonii, tak dawno temu... czy oni też czuli to 
narastające dzikie przerażenie, gdy oczekiwali aż Scena zostanie wzniesiona? Czy 
oni też drżeli ze strachu, oblewali się zimnym potem, czuli te same skurcze 
trzewi, tak samo wyobrażali sobie ból, którego wkrótce doświadczy ich słabe i 
miękkie ciało?
Nigdy dotąd się nad tym nie zastanawiał. Ofiary Szafotu były dla niego czymś 
absolutnie nieludzkim, po prostu symbolem Potwora. Ich uczuciami przejmował się 
nie więcej niż uczuciami karaluchów biegających po jamie, w której składowano 
żywność. Miażdżenie ich szybkim ruchem sprawiało wyłącznie przyjemność. Jakie 
miały się z tym wiązać wyrzuty sumienia? Nie współczułeś przecież karaluchom, 
nie identyfikowałeś się z ich cierpieniem. Ale teraz, kiedy sam miał być 
zmiażdżony patrzył na to zupełnie inaczej. Był wciąż człowiekiem - nieważne jak 
brzmiało oficjalne obwieszczenie wodza -był wciąż człowiekiem. Czuł ludzki 
strach, czuł ludzkie pragnienie zachowania życia. A więc oni też musieli je 
odczuwać. Ci, których pomógł rozerwać na kawałki... Byli ludźmi. Normalnymi 
ludźmi.
Siedzieli tutaj, tak jak on siedzi teraz, i czekali tak jak on.
Za jego pamięci, tylko dwa razy członek Ludzkości został wyjęty spod prawa. Oba 
te przypadki wydarzyły się bardzo dawno temu, gdy był jeszcze dzieckiem. Eryk 
próbował sobie przypomnieć jak wyglądali, jak zachowywali się przedtem, gdy byli 
jeszcze uznawani
74
za ludzi. Teraz wyczuwał emocjonalną więź z tymi umarłymi... dopiero teraz. 
Towarzystwo umarłych było nawet lepsze niż towarzystwo tego poranionego, 
zmasakrowanego, okrwawionego ciała, które spoczywało obok niego, pogrążone w 
majaczeniach.
Więc jacy oni byli? Nie, to na nic. Jeśli chodzi o pierwszego pamiętał tylko 
okrwawiony strzęp mięsa i rozentuzjazmowany tłum, gdy podpalano Scenę. Nie 
zachowało się żadne wyobrażenie człowieka, nie pamiętał nawet twarzy. A drugi...
Eryk wyprostował się gwałtownie, a więzy wpiły mu się boleśnie w ciało. Ten 
drugi, którego wyjęto spod prawa, uciekł! Jak to się stało, nie wiedział. 
Pamiętał tylko, że bardzo srogo ukarano strażnika a grupy wojowników długo j 
eszcze tropiły zbiega po zewnętrznych korytarzach.
Ucieczka! To było to. Musi uciekać. Jeśli był wyjęty spod prawa, nie mógł liczyć 
na żadną litość, na żadną zmianę wyroku. Przygotowania do ceremonii religijnej 
były już zbyt zaawansowane, by mogło je powstrzymać cokolwiek... oprócz ucieczki 
skazańca.
Tak, uciekać. Ale jak? Nawet jeśli udałoby mu się uwolnić z więzów, założonych z 
dużą wprawą i mocno zaciśniętych, nie miał żadnej broni. Wartownik przedziurawi 
go włócznią w jednej chwili. A nawet jeśli temu się nie uda, są przecież inni - 
niemal wszyscy wojownicy plemienia. Jak? Jak? Na zewnątrz starał się zachować 
kompletny spokój ale jego umysł gorączkowo rozważał możliwości. Wiedział, że nie 
pozostało mu dużo czasu. Wkrótce budowa Sceny zostanie zakończona i 
przywódczynie Stowarzyszenia Kobiet przyjdą po niego.
Eryk starał się rozluźnić więzy; bez wielkich sukcesów. Gdyby udało się uwolnić 
ręce, może doczołgałby się niezauważony do wyj -ścia niszy i puścił się dalej 
biegiem. Nawet j eśli rzucą za nim włócznią, czy to nie będzie lepsza śmierć niż 
to, co go czekało? Ale nie rzucą... chyba że będzie miał wiele szczęścia i 
któryś z wojowników zadziała odruchowo. W takim przypadku, gdy zależało im tylko 
na schwytaniu więźnia, będą mierzyć w nogi. Poza tym pośród Ludzkości było co 
najmniej z tuzin wojowników, którzy zdołaliby dopaść go po dwudziestu, 
dwudziestu pięciu metrach. I wielu takich, którzy mogli z powodzeniem próbować. 
Mimo wszystko nie był Royem Biegaczem. Roy! Był martwy i oddany kanałom. Jakże 
żałował teraz walki, jaką stoczyli...
Przed wejściem do jamy przeszedł Obcy. Nie rozglądał się nawet zbytnio. Za nim 
podążało dwóch następnych. Musieli opuścić
75
jamy Ludzkości nim zacznie się ceremonia. Mieli zresztą prawdopodobnie swoje... 
z własnymi ludźmi.
Walter Gromadzący Broń, Arthur Organizator... czy oni też siedzieli teraz w 
celach podobnych do jego własnej oczekując na powolną śmierć? Chyba nie. Jakoś 
nie mógł sobie wyobrazić, by ktoś mógł ich pochwycić tak łatwo jak jego i wuja. 
Arthur był zbyt sprytny, a Walter... Walter, ten użyłby z pewnościąjakiejś 
fantastycznej broni, której nikt dotąd nie widział i nawet o niej nie słyszał.
Takiej jak ta, którą ma teraz w plecaku! Ta czerwona substancja, którą dał mu 
Walter! Czy to rzeczywiście była broń? Miał wątpliwości. Ale na pewno 
spowodowałaby jakieś zamieszanie. „To powinno dać im mocno do myślenia" - tak 
powiedział Walter, gdy żegnali się na terytorium Potworów. Jeśli tak, może to 
byłaby dobra, odwracająca uwagę dywersja, może dzięki temu zdołałby uciec? Był 
tylko jeden problem. Jego wuj. Mając ręce spętane tak jak w tej chwili, 
potrzebował pomocy wuja, aby czegokolwiek dokonać. A Thomas Niszczyciel Pułapek 
wydawał się całkowicie niezdolny do współpracy. Cały czas mamrotał niewyraźnie 
pod nosem i chociaż nadal utrzymywał pozycję siedzącą oparty o ścianę, jego 
ciało coraz bardziej pochylało się do przodu. Każdy inny na jego miejscu dawno 
już wyzionąłby ducha. Tylko tak potężne ciało jak to należące do Thomasa 
Niszczyciela Pułapek mogło jeszcze funkcjonować. A kto wie, może jeśli uda im 
się uciec, jeśli ktoś opatrzy jego rany, jeśli znajdą bezpieczne schronienie, 
może nawet wyzdrowieje. Jeśli uda im się uciec...
- Wuju Thomasie - powiedział natarczywym szeptem, próbując przysunąć się do 
rannego. - Zdaje mi się, że widzę jakieś wyjście. Wiem, jak stąd uciec.
Nie było odpowiedzi. Okrwawiona głowa kołysała się bezwładnie, mamrotanie nie 
ucichło. Mamrotanie, mamrotanie, jęk, mamrotanie, mamrotanie...
- Twoje żony - powiedział Eryk z desperacją. - Nie chcesz pomścić swoich żon?
To zdaje się poruszyło jakąś część świadomości Thomasa.
- Moje żony - szepnął. - To były dobre kobiety... naprawdę bardzo dobre... nigdy 
nie dopuściły do siebie Franklina... naprawdę bardzo dobre... - znowu zaczął 
niezrozumiale mamrotać.
- Ucieczka! - wyszeptał Eryk z naciskiem. - Nie chcesz stąd uciec?
Thomas nadal tylko mamrotał. Eryk spojrzał na wejście do niszy. Stojący tam 
strażnik w ogóle nie interesował się więźniami.
76
Najwyraźniej prace budowlane na zewnątrz miały się już ku końcowi, a śledzący je 
z zainteresowaniem strażnik postąpił nawet ze dwa kroki w tamtym kierunku. 
Zafascynowany przyglądał się temu, co się działo w głównej jamie. Doskonale. To 
dawało im jakieś szansę. Z drugiej strony oznaczało też, że pozostało im już 
bardzo niewiele czasu. W każdej chwili kobiety ze Stowarzyszenia mogą się tu 
zjawić i wywlec ich na tortury.
Nie spuszczając oczu ze strażnika, Eryk starał się zahaczyć plecakiem o jakiś 
ostrzejszy załom skały. Nic nie wskórał. Rozejrzał się z rozpaczą. Nic, czego 
mógłby użyć. Tylko kilka rozrzuconych paczek z żywnością i łażące po nich 
leniwie karaluchy.
Pomóc mógł mu tylko wuj. Musi jakoś dotrzeć do jego świadomości. Musi wyrwać go 
z odrętwienia. Przysunął się tak blisko jak tylko mógł i przyłożył usta do ucha 
Thomasa.
- To ja, Eryk. Eryk Jedynak! Wuju, pamiętasz mnie? Poszedłem na Kradzież, wuju 
Thomasie! Wraz z tobą. Trzecia kategoria. Pamiętasz, wybrałem trzecią kategorię 
tak, jak mi kazałeś. Dokonałem tego. Moja Kradzież zakończyła się sukcesem. 
Zrobiłem to, jestem teraz Erykiem Bystrookim. Rozumiesz? Erykiem Bystro-okim!
Znowu odpowiedzią było tylko chrapliwe mamrotanie. Do Thomasa chyba nic już nie 
dochodziło.
- Pomyśl o Franklinie. Nie miał prawa tego robić. Wuju Thomasie, musimy uciekać! 
Musisz zemścić się na Franklinie i na Ottilii za śmierć twoich żon! Musisz! 
Przecież tego chcesz!
Musiał przezwyciężyć to delirium wuja. Zdesperowany, sięgnął ustami ku jego 
zranionemu ramieniu i wbił w nie zęby. Żadnej reakcji. Tylko ten ciągły 
niezrozumiały monolog, i cienka strużka krwi spływająca po wargach.
- Spotkałem się z Arthurem Organizatorem. Powiedział, że zna cię od dawna. Kiedy 
się z nim zetknąłeś, wuju Thomasie? Kiedy spotkałeś go po raz pierwszy?
Głowa rannego pochyliła się niżej, ciało osunęło się po ścianie.
- Opowiedz mi o Wiedzy Przybyszów. Czym jest Wiedza Przybyszów?
Eryk z rozpaczą szukał jakiegoś klucza, który pozwoliłby mu otworzyć umysł wuja.
- Czy Arthur Organizator i Walter Gromadzący Broń są ważnymi ludźmi pośród 
wyznawców Wiedzy Przybyszów? Czy są wodzami? Jak nazywa się to miejsce, w którym 
się spotykają? Czym ono
77
jest dla Potworów? Mówili o Ludzie Aarona. Słyszałeś o Ludzie Aarona? Czy ty ...
To było to! Znalazł właściwy klucz. Przedostał się. Głowa Tho-masa uniosła się, 
a w jego oczach pojawił się nieco przytomniejszy błysk.
- Lud Aarona... to śmieszne, że właśnie ty pytasz o Lud Aarona. .. ale może 
właśnie ty powinieneś...
- Dlaczego? Co to za jedni? - Eryk starał się utrzymać klucz w zamku i 
przekręcić go we właściwy sposób. - Dlaczego ja powinienem?
- Twoja babka należała do Ludu Aarona. Pamiętam, że ktoś mi to mówił kiedy byłem 
małym chłopcem. - Thomas Niszczyciel Pułapek skinął z zadumą głową. - Grupa twój 
ego dziadka wyruszyła na długą wyprawę, na najdłuższą, jaką kiedykolwiek podjęła 
Ludzkość... tam pochwycili twojąbabkę i przywiedli ją tutaj.
- Moja babka? - Eryk przez moment zapomniał, gdzie się znaj -duje i co go czeka. 
Wiedział, że z matkąjego ojca wiązała się jakaś tajemnica. Bardzo rzadko 
ktokolwiek o niej wspominał. Do tej pory przypisywał to faktowi, że jej syn tak 
nieszczęśliwie zakończył życie, a tutaj, w jamach, bardzo bali się złego losu. 
Czy może być coś gorszego niż spłodzenie jednego tylko dziecka, a potem śmierć, 
wraz z żoną, na terytorium Potworów?
- Moja babka pochodziła z Ludu Aarona? Nie z Ludzkości? Wiedział oczywiście, że 
kilka kobiet porwano z sąsiednich jam
i miały to szczęście, że były teraz uznane za pełnoprawne członkinie Ludzkości. 
Czasem oni także tracili w ten sposób kobietę, jeśli zabłąkała się za daleko w 
zewnętrzne korytarze i spotkała obcych wojowników. Jeśli udało ci się porwać 
kobietę z obcego plemienia, kradłeś im też znaczną część wiedzy. Ale sam nigdy 
by nie przypuszczał...
- Deborah Śniąca Na Jawie. - Thomas utrzymywał podniesioną głowę, chociaż z 
każdym słowem z j ego ust wypływała kolejna porcja krwi zmieszanej ze śliną. - 
Czy wiesz, dlaczego nazywano twoją babkę ŚniącąNa Jawie? Wiesz Eryku? Bo kobiety 
uznały, że wszystko o czym ona opowiada, dzieje się tylko w jej snach, że ona 
nie umie mówić tak jak inni ludzie, a tylko opowiadać o swoich snach. Ale wiele 
nauczyła twojego ojca i stał się taki jak ona. Kobiety obawiały się łączyć z 
nim. Moja siostra była pierwsza, która się odważyła. Potem inne mówiły, że 
dostała to, na co zasłużyła.
Nagle Eryk zdał sobie sprawę ze zmiany, która nastąpiła wokół nich. W głównej 
jamie zapanowała cisza. Czy teraz właśnie po nich idą?
78
- Wuju Thomasie, słuchaj! Mam pomysł. Ci Obcy - Walter, Arthur Organizator - 
dali mi przedmiot należący do Potworów. Nie wiem, co on może zdziałać, ale żeby 
się przekonać muszę go mieć w rękach. Odwrócę się do ciebie tyłem. Musisz 
sięgnąć dłonią do mojego plecaka...
Thomas Niszczyciel Pułapek nie zwracał najmniejszej uwagi na jego słowa.
- Ona wyznawała Wiedzę Przybyszów - bełkotał dalej sam do siebie. - Twój dziadek 
był pierwszym heretykiem, jakiego kiedykolwiek mieliśmy w Ludzkości. Sądzę, że 
wszyscy z Ludu Aarona są wyznawcami Wiedzy Przybyszów. Wyobraź sobie, całe 
plemię heretyków!
Eryk zaklął. Ten na wpół żywy, pogrążony w delirium mężczyzna, ten zakrwawiony 
strzęp człowieka, który kiedyś był naj dumniej -szym i najlepszym wojownikiem, 
jakiego znał, był jego jedyną szansą na ucieczkę.
Spojrzał ponownie na strażnika. Wciąż wpatrywał się z zainteresowaniem w to, co 
działo się w głównej jamie. Nie dochodził stamtąd żaden dźwięk. Cisza była 
przerażająca... jakby dziesiątki oczu wpatrywały się w coś z napięciem. I 
odgłosy kroków... czy to były odgłosy kroków? Musiał zmusić wuja do współpracy!
- Thomasie Niszczycielu Pułapek! - warknął rozkazująco ledwie pohamowawszy się, 
by nie podnieść głosu. - Słuchaj mnie! To jest rozkaz! Mam w plecaku pewien 
przedmiot, bryłkę kleistej substancji. Odwrócimy się do siebie plecami, 
sięgniesz tam i oderwiesz kawałek! Słyszysz mnie? To rozkaz! Rozkaz wydany 
wojownikowi!
Jego wuj przytaknął, w pełni posłuszny.
- Byłem wojownikiem przez dwadzieścia starych-dobrych-czasów. A przez sześć 
kapitanem grupy - wymamrotał niewyraźnie, odwracając się zgodnie z poleceniem. - 
Wydawałem rozkazy i otrzymywałem je. Nikt nie może zarzucić mi, że kiedykolwiek 
nie wykonałem rozkazu. Zawsze powtarzam: jak możesz wydawać rozkazy, jeśli sam 
nie...
- Teraz! - uciął Eryk, gdy oparli się o siebie plecami a on osunął się tak, by 
plecak znajdował się na wysokości związanych dłoni wuja. - Sięgnij tam. 
Wyciągnij to coś. Jest na wierzchu. Pospiesz się!!!
Tak, te dźwięki na zewnątrz to były kroki. Wiele kroków. Przywódczynie 
Stowarzyszenia Kobiet, wódz, eskorta wojowników. Strażnik, chcąc popisać się 
swoją czujnością, mógł w każdej chwili odwrócić się znowu ku więźniom.
- Pospiesz się - ponaglał Eryk gorączkowo. - Pospiesz się, niech cię szlag! To 
jest rozkaz! Wyjmij to szybko. Szybko!!!
79
I gdy niezgrabne palce Thomasa grzebały w plecaku, gdy on sam słuchał ze 
strachem coraz wyraźniej szych kroków nadchodzących oprawców, gdzieś w jego 
umyśle rodziło się zdumienie, że oto wydaje tak autorytatywnym tonem rozkazy 
kapitanowi grupy, że jego głos brzmi tak władczo.
- Wiesz, gdzie znajdują się jamy Ludu Aarona? - Thomas wrócił zupełnie 
nieoczekiwanie do ich poprzedniej rozmowy, tak spokojnie, jakby właśnie zaczynał 
pogawędkę po dobrym i obfitym posiłku. - Mogę ci powiedzieć.
- Zapomnij o tym teraz. Wyjmij to coś. Po prostu wyjmij!
- Ciężko to opisać - brzmiał uparty głos wuja. - Ich jamy leżą bardzo daleko. 
Wiesz już, że Obcy nazywają nas plemionami zewnętrznych jam. Wiesz, prawda? Obcy 
sąplemionami wewnętrznych jam. A Lud Aarona... oni mieszkająnajgłębiej, na samym 
dnie jamy.
Eryk poczuł, że palce przebierające w jego plecaku zamykają się na czymś.
Trzy kobiety stojące najwyżej w hierarchii Stowarzyszenia wkroczyły do niszy. 
Ottilia Przepowiadająca Los, Sarah Lecząca Chorych, Rita Strażniczka Pamięci. Za 
nimi zobaczył wodza i dwóch kapitanów grup. Obaj byli uzbrojeni w ciężkie 
włócznie...
9-
Ottilia Pierwsza Żona Wodza szła na czele. Zatrzymała się tuż przy wejściu do 
jamy, a pozostali stanęli za nią w półokręgu.
- Spójrzcie tylko - zadrwiła. - Próbowali się uwolnić. A cóż takiego zrobiliby, 
gdyby udało im się zerwać więzy?
Franklin podszedł do niej i spojrzał uważnie na obu zwróconych do siebie plecami 
więźniów.
- Próbowaliby uciec - pociągnął dalej drwinę żony. - Gdyby się uwolnili, we 
własnym mniemaniu na pewno pokonaliby gołymi rękami najlepszych wojowników 
Ludzkości. Cóż to jest dla Thomasa Niszczyciela Pułapek i jego siostrzeńca.
I wtedy wreszcie Eryk poczuł, jak ręka Thomasa opuszcza plecak. Coś upadło na 
podłogę. To był dziwny dźwięk, między pluskiem a uderzeniem. Okręcił się, 
podkurczając maksymalnie nogi, by chwycić przedmiot.
- Nigdy nie widziałeś czegoś tak dziwnego jak jama Ludzi Aaro-na - mamrotał wuj, 
jakby w ogóle nie dostrzegł jego wysiłków - i ja też nie... ale słyszałem 
opowieści. Niektóre opowieści... niektóre opowieści...
- Niewiele tli się w nim życia - usłyszał głos Sarah Leczącej Chorych. - Zdaje 
się, że pozostanie nam tylko zabawa z chłopcem.
„Wszystko co trzeba zrobić" - powiedział Walter Gromadzący Broń - „to potrzeć 
szczyptę między palcami. Potem splunąć na to i rzucić. Rzucić tak daleko i tak 
szybko, jak tylko możesz".
6 - O ludziach... 81
Nie mógł użyć palców. Ale pochylił się ku czerwonej substancji i chwycił 
jązębami. Wyczuł językiem coś miękkiego i dziwnego. Poślinił to obficie. Potem 
zaś gwałtownym ruchem wybił się w górę z podkurczonych nóg i wyprostował na całą 
wysokość. Nie mógł wykorzystać rąk dla odzyskania równowagi, toteż zachwiał się 
niebezpiecznie, przez mgnienie oka spoglądał j ednak wprost w oczy swych 
prześladowców.
„Gdy na to spluniesz, rzuć szybko. Tak szybko i tak daleko, jak tylko zdołasz".
- Nie wiem co on robi - dotarło jeszcze do niego - ale nie podoba mi się to. 
Przepuście mnie.
Stephen Twardoręki postąpił naprzód, biorąc zamach dla uderzenia ciężką 
włócznią. Eryk zamknął oczy, wziął głęboki wdech i odchylił głowę do tyłu. Potem 
zaś pchnął ją znowu w przód, mocno napierając językiem na to, co znajdowało 
sięwjego ustach. Powietrze wydobyło mu się z płuc tak gwałtownie, że zaniósł się 
suchym kaszlem, zaś lekka, miękka substancja, wypchnięta z ust, uleciała gdzieś 
w przód. Otworzył oczy, by zobaczyć, czy trafił w cel. Strach, który pojawił się 
nagle w oczach Stephena powiedział mu, że splunięcie było dobre. Jakoż 
faktycznie na czole kapitana dostrzegł czerwoną papkę.
Co teraz miało się wydarzyć? Wstrzymał oddech wpatrując się w napięciu w 
szkarłatną plamkę ze swojej śliny. Patrzył... czekał...
Stephen Twardoręki uniósł z wahaniem rękę, by zetrzeć z twarzy to coś i Eryk 
stracił nadzieję. Nic się nie wydarzy!
Obcy, pomyślał z rozpaczą. Tak to jest ufać Obcym.
Huk wybuchu był potężny. Przez chwilę był pewny, że wali się sklepienie jamy. 
Rzuciło go na ścianę, jakby otrzymał cios ciężką włócznią Stephena. Pamiętał 
swój kaszel, gdy wypluwał substancję Obcych - czyżby teraz zabrzmiało 
zwielokrotnione echo tego kaszlu? Gdy dudnienie w jego uszach, dudnienie całej 
tej wibrującej jamy, zamieniło się w niezwykłą ciszę, uniósł głowę znad podłogi.
Potem usłyszał krzyk. Ktoś krzyczał - głośno, przeraźliwie, raz za razem. To 
była Sarah Lecząca Chorych. Patrzyła na Stephena Twardorękiego, który stał tuż 
przed nią. Patrzyła i wrzeszczała w panice. Jej usta były otwarte szeroko, 
szerzej niż wydawałoby się to
82
możliwe. Krzycząc wskazywała uniesioną ręką szyję Stephena, jakby ktokolwiek z 
obecnych miał najmniejsze wątpliwości co do powodu jej szaleńczego wrzasku.
Stephen Twardoręki nie miał głowy. Jego ciało kończyło się na szyi, a płaty 
okrwawionej skóry opadały mu na pierś w nieregularnym falistym wzorze. Z 
miejsca, gdzie niegdyś znajdowała się głowa, tryskała teraz fontanna szkarłatnej 
krwi, ale ciało wciąż zachowywało pozycję wyprostowaną. Nogi wojownika stały 
mocno na ziemi w lekkim rozkroku, jego prawa ręka odchylona do tyłu nadal 
dzierżyła gotową do rzutu włócznię, a lewa sięgała do twarzy. Stał wysoki, 
wyprostowany i wciąż przerażająco żywy.
Wreszcie upadł...
Najpierw poruszyła się włócznia. Wysunęła się powoli ze sztywnej dłoni i 
uderzyła z brzękiem o podłogę. Potem zaś ramiona zaczęły wolno opadać ku ugiętym 
kolanom i muskularnemu tułowiu, całe ciało osuwało się, jakby nagle zabrakło w 
nim kości. A kiedy znalazło się już na ziemi, było tylko drgającą bezwładną masą 
mięsa. Krew tryskała jeszcze przez moment gwałtownie, ale po chwili fontanna 
zmieniła się w leniwie poszerzającą się kałużę. Wreszcie przestała płynąć w 
ogóle, przestało też drgać martwe ciało, tylko po głowie nie zostało nawet 
najmniejszego śladu.
Sarah Lecząca Chorych zamilkła. Dygocąc odwróciła się do swoich towarzyszy, a 
oni przenieśli wzrok z leżącego na ziemi Stephena na nią.
Zareagowali równocześnie, tknięci tym samym impulsem. Wrzasnęli dziko, głośno, i 
z przerażeniem, jakby tworzyli chór, a Sarah była jego solistką. Wciąż krzycząc 
zaczęli tłoczyć się w wąskim korytarzu przed jamą. Walczyli o przejście formując 
na mgnienie oka ciało jednego wielkiego potwora o wijących się wielu parach rąk 
i nóg. W panice porwali ze sobą obu strażników, i wpadli ciągle krzycząc, do 
głównej jamy.
Przez dłuższą chwilę Eryk słyszał tylko tupot nóg w odległych korytarzach. Nie 
próbował nawet zrozumieć, co się stało. Tak jak powiedział ten Obcy, Walter, 
czerwona kropla była bronią, ale działała w sposób odmienny od wszystkiego z 
czym dotąd było mu dane się zetknąć. Może tylko Przodkowie... mówiono, że 
Przodkowie potrafili razić na odległość i wysadzać wrogów w powietrze. Ale to 
był przecież artefakt Potworów. Coś, co zdobył u nich Walter Gromadzący Broń. Co 
to było? Jak mogło eksplodować na głowie Stephena Twardorękiego? Na szczęście 
Eryk miał jeszcze w plecaku sporo tej substancji.
83
Teraz jednak musieli wykorzystać swojąszansę- Panika nie potrwa długo. Wreszcie 
ktoś nad nią zapanuje i wojownicy wrócą. Ostrożnie przekroczył leżące na 
podłodze ciało i sięgnął po włócznię spoczywającą obok. Uchwycił ją chciwie 
związanymi dłońmi. Nie czas teraz na rozcinanie więzów. Nie tutaj.
- Wuju Thomasie! - zawołał. - Możemy uciekać. Teraz mamy szansę. Wstawaj!
Ciężko ranny kapitan spojrzał na niego nieprzytomnie.
- .. .korytarze, jakich nigdy nie widziałeś - mówił cicho i niewyraźnie. - Jasne 
lampy, których nie noszą na czołach... korytarze z wiszącymi lampami... 
korytarze i korytarze, i korytarze...
Przez moment Eryk zawahał się. Wuj będzie mu kulą u nogi podczas ucieczki. Nie 
mógł go jednak zostawić. To jego ostatni żyjący krewny. Jedyna osoba, dla której 
nie był wyrzutkiem i przestępcą, dla której coś znaczył. Poza tym jakkolwiek 
ciężko ranny, był jednak jego kapitanem.
-Wstawaj! -powiedział rozkazująco. -Nanogi, Thomasie Niszczycielu Pułapek! To 
rozkaz!
Tak jak miał nadzieję, ciało wuja zareagowało zgodnie z przyzwyczajeniem całego 
życia. Zdołał podkurczyć pod siebie nogi, unieść się na kolana, ale tylko na 
tyle starczyło mu energii i siły.
Eryk podbiegł do walczącego z własną słabością mężczyzny, rzucając przy tym 
przez ramię zaniepokojone spojrzenia ku wejściu do jamy. Związanymi na plecach 
rękami włożył koniec włóczni pod pachę wuja. Podpierając jego bark, używając 
drzewca jak dźwigni, zdołał unieść potężne ciało rannego. Kosztowało go to 
niemało wysiłku, poczuł pot spływający po całym ciele. Co gorsza jednak, nie 
mógł obserwować tego, co dzieje się za jego plecami. Dźwigał i ciągnął Thomasa z 
zaciśniętymi z wysiłku zębami, powarkując od czasu do czasu:
- Wstawaj! No wstawaj! Niech cię szlag!
Jednak wysiłki Eryka przyniosły pewien efekt. Thomas stanął na wyprostowanych 
nogach. Chwiał się niepewnie, opierał się całym ciężarem o drzewce włóczni, ale 
stał.
Ciągnąc za włócznię i podtrzymując ramię wuja, Eryk zdołał wyprowadzić go z 
więziennej jamy. Wielka jaskinia centralna była pusta. Broń, garnki, inne drobne 
przedmioty walały się po podłodze w nieładzie, ciśnięte przez uciekających w 
panice ludzi. Przygotowana już Scena stała osamotniona naprzeciwko tronu. Ciała 
żon wuja usunięto z niej, by zrobić miejsce dla następnych ska-
84
zańców. Wódz i towarzysząca mu starszyzna widać skutecznie zarazili swym 
strachem pozostałych, a sądząc po porzucanych i zdemolowanych sprzętach, cały 
ten tłum pognał przed siebie na oślep lewym korytarzem. Erykowi więc pozostało 
zwrócenie się w prawo.
Tylko że wciąż pozostawał problem wuja. Thomas Niszczyciel Pułapek zdawał się 
zupełnie nie rozumieć, co się dzieje. Powracał z uporem do urywanych opowieści o 
Ludziach Aarona, które zasłyszał ponoć od Obcego, który odbył podróż do tych 
odległych zakamarków jamy. Eryk musiał znów włożyć sporo wysiłku, by zmusić go 
do chwiejnego marszu.
Kiedy dowlekli się do zewnętrznych korytarzy, poczuł się zdecydowanie 
bezpieczniej. Ale dopiero, gdy skręcili kilkakrotnie w różne odnogi i weszli 
głęboko w bezludne jamy, odważył się zatrzymać, by rozciąć ostrzem włóczni więzy 
na rękach. Przeciął też sznury krępujące wuja. Zarzucił sobie teraz lewą rękę 
Thomasa na ramię i tak, podpierając się włócznią mógł kontynuować marsz. Był to 
powolny i męczący marsz - wuj nie był lekki - ale im bardziej oddalą się od jam 
Ludzkości, tym lepiej dla nich. Tylko gdzie iść? Dokąd mają się udać? Zaczął się 
nad tym zastanawiać, gdy wlekli się dość szerokim, opadającym w dół korytarzem. 
Każde miejsce było równie dobre. Nie mieli już domu... więc po prostu dalej, jak 
najdalej przed siebie...
Być może bezwiednie zadał sobie to pytanie na głos, bo nagle ku jego zdumieniu 
Thomas Niszczyciel Pułapek odezwał się przytomnie, choć bardzo słabo i cicho.
- Eryku, drzwi na terytorium Potworów... tam prowadź! Tam, gdzie dokonałeś 
Pierwszej Kradzieży.
- Dlaczego? - zapytał Eryk. - Po co mamy tam iść?
Tym razem nie było odpowiedzi. Głowa wuja opadła bezwładnie na pierś, 
najwyraźniej miał tylko krótki przebłysk świadomości. A jednak jego nogi 
podążały przed siebie - podtrzymywany przez Eryka wojownik zachował jeszcze 
resztki siły i determinacji.
Terytorium Potworów. Czy miało się teraz okazać dla nich bezpieczniejsze niż 
siedziby ludzi? Więc dobrze, niech będzie terytorium Potworów. Musieli zatoczyć 
szeroki łuk, przejść wiele korytarzy, ale Eryk znał drogę. Był Erykiem 
Przepatrywaczem Ścieżek... mimo wszystko. Był? Właściwie nie został oficjalnie 
mężczyzną, to miało nastąpić po Kradzieży, podczas specjalnej
85
ceremonii. Bez niej był chyba tylko Erykiem Jedynakiem - chłopcem i niepełnym 
wojownikiem. Ale teraz nie był nawet nim. Stał się Erykiem Wygnańcem, oto czym 
był: wygnańcem bez rodziny, plemienia i domu, a więc każdy, kogo spotka, będzie 
teraz jego wrogiem.
10.
W nagłym ataku, w którym wybito jego grupę, Thomas Niszczyciel Pułapek odniósł 
paskudną ranę. Gdyby to była normalna sytuacja, zostałby należycie opatrzony 
doświadczonymi rękoma Sarah Leczącej Chorych, ale obecnie Sarah prędzej 
zatrułaby ranę niż ją leczyła. Napięcie związane z ucieczką i długi marsz do 
reszty nadwerężyły jego siły. Oczy miał szkliste, a mięśnie zwiotczałe - 
znajdował się już na początku drogi prowadzącej ku nieznanej krainie śmierci.
Po raz kolejny zatrzymali się na odpoczynek. Eryk nie słyszał jak dotąd żadnych 
odgłosów pościgu, toteż zaryzykował dłuższy postój. Przemył starannie ranę wodą 
z manierki i założył świeże bandaże zaciskowe. Na szczęście miał w plecaku paski 
tkaniny. To była jego cała wiedza medyczna, wojownik nie musiał wiedzieć więcej. 
Bardziej skomplikowanych zabiegów dokonywały znające się na tym kobiety. Chociaż 
teraz nie czyniło to dużej różnicy - Thomas Niszczyciel Pułapek umierał.
Eryk pomyślał z rozpaczą, że niedługo zostanie sam wśród tych ciemnych, 
nieznanych i bezludnych korytarzy, sam na zawsze. Ciało wuja było gorące, 
trawione gorączką, a wszelkie próby nakarmienia go lub choćby wlania w jego usta 
odrobiny wody, kończyły się niepowodzeniem.
Sam Eryk jadł łapczywie. To był jego pierwszy posiłek od długiego czasu. Oceniał 
przy tym stan wuja i rozmyślał nad dalszym postępowaniem. Jednak żaden lepszy 
pomysł niż przerzucenie ręki
87
Thomasa przez własne ramię i holowanie go na terytorium Potworów, nie 
przychodził mu do głowy.
Thomasa udało się podnieść jeszcze raz i jego stopy podjęły dalszy marsz, ale 
był on coraz bardziej chwiejny, coraz wolniejszy, coraz bardziej też ciążyło 
Erykowi jego ciało.
Wreszcie musiał się zatrzymać. Miał nieodparte wrażenie, że transportuje już 
tylko zwłoki. Jakoż ciało, które delikatnie położył na podłodze, było całkowicie 
bezwładne. Thomas leżał na wznak, a jego oczy błądziły nieprzytomnie po 
sklepieniu jamy, które nieregularnym, chybotliwym blaskiem oświetlała lampa 
najego czole. Serce biło jeszcze, ale słabo, bardzo słabo.
- Eryku... - usłyszał słaby szept. Przestał słuchać zamierającego tętna i 
wpatrzył się z oczekiwaniem w poruszające się z trudem wargi umierającego 
mężczyzny.
- Słucham, wuju?
- Słuchaj, Eryku. Musisz dorosnąć. Mam na myśli... namyśli... prawdziwą 
dojrzałość. To twoja jedyna szansa. Chłopiec taki jak ty... w jamie, albo 
rozwija się szybko, albo ginie. Nie... -jego tors zadrżał poruszany bolesnym, 
spazmatycznym kaszlem - .. .nie wierz, jeśli coś ci dają... cokolwiek... 
ktokolwiek. Polegaj tylko na sobie... i dorastaj Eryku, dorastaj szybko.
- Zrobię wszystko, co w mojej mocy.
- Eryku, tak mi przykro. Wciągnąłem cię w to, a nie miałem prawa. Twoje życie, 
ty, moje żony... grupa. Przyniosłem śmierć... wszystkim. Przepraszam.
Eryk z wysiłkiem powstrzymywał łzy.
- To było dla sprawy, wuju Thomasie - powiedział. - To nie ty zawiodłeś, 
zawiodła sprawa.
Usłyszał urywany, dziwny kaszel. Przez chwilę myślał, że to drgawki umierającego 
mężczyzny, ale zaraz zrozumiał, że to śmiech, najbardziej upiorny śmiech, jaki 
słyszał w życiu.
- Sprawa? - wykrztusił Thomas. - Sprawa? Czy ty wiesz... wiesz... jaka to 
sprawa? Chcia ... chciałem być wodzem. Wodzem. I tylko tak... dzięki Wiedzy, z 
pomocą Obcych mogłem... Sprawa... wasza śmierć... Chciałem być wodzem. Wodzem!
Zesztywniał nagle wykrzykując ostatnie słowo, a potem powoli, jak ciało stałe 
roztapiające się w ciecz, osunął się na podłogę. Nie żył.
Eryk długo patrzył na zwłoki. Patrzył bez słowa, i ten stan odrętwienia umysłu 
nie mijał. Jakby gdzieś w centrum jego głowy, w jakimś punkcie, tworzyły się 
paraliżujące fale i rozchodziły się po ca-
łym jego ciele, czyniąc go niezdolnym do poroszenia się, do zrobienia tego, co 
musiało być zrobione.
Wreszcie otrząsnął się i wstał. Chwycił pod pachy ciężkie ciało i, krocząc 
tyłem, zaczął ciągnąć je w kierunku terytorium Potworów.
Miał jeszcze coś do załatwienia. Coś, co było obowiązkiem każdego, gdy śmierć 
uderzy w rodzinie, lub gdy się jest jej jedynym świadkiem. Wprawdzie teraz miało 
mu to zabrać cenny czas, cenną energię, których tak potrzebował, ale i tak 
trawiłby je w bolesnych rozważaniach.
Inna sprawa, że j ego siły też się wyczerpywały. Wuj był ciężkim mężczyzną i 
Eryk musiał zatrzymywać się niemal na każdym zakręcie korytarza, by złapać 
oddech.
Dotarł jednak w końcu do drzwi, będąc w duchu niemal wdzięczny wujowi, że zmarł 
tak blisko celu. Nagle zrozumiał, czemu Tho-mas Niszczyciel Pułapek nalegał na 
ten kierunek ucieczki. Stary wojownik czuł, że uchodzi z niego życie, że nie 
pozostało mu dużo czasu, a więc wiedział też, że wkrótce na jego siostrzeńcu 
zaciąży obowiązek oddania go kanałom. Starał się więc mu to ułatwić, przechodząc 
możliwie dużą część drogi na własnych nogach. Tuż przy drzwiach prowadzących na 
terytorium Potworów biegła rura ze świeżą wodą, a zwyczajem Potworów było 
umieszczanie w pobliżu kanałów ściekowych. I znajdowały się one prawdopodobnie 
niedaleko miej sca, gdzie grupa Stephena Twardorękiego zaskoczyła i wybiła grupę 
Thomasa. To tłumaczyłoby brak zwłok. Teraz Thomas Niszczyciel Pułapek miał 
spocząć obok swoich towarzyszy. Było to najbliższe dostępne miejsce, gdzie jego 
siostrzeniec mógł w miarę bezpiecznie dokonać ostatniej posługi.
A więc o tym Thomas też pomyślał w ostatnich minutach swojego życia.
Eryk bez trudu zlokalizował przewód z wodą pitną. Pod stopami w tym miejscu 
wyczuwał wyraźnie dudnienie i plusk płynącej wody- całe podłoże lekko drgało. W 
miejscu, gdzie drżenie było najbardziej wyczuwalne, znajdowała się okrągła 
pokrywa, wieńcząca szyb wykuty przez któreś z poprzednich pokoleń Ludzkości. Gdy 
tam zszedł znalazł jeszcze szerszą rurę, o średnicy mogącej pomieścić kilku 
mężczyzn. Do niej również przebito się swego czasu -świadczyła o tym metalowa 
pokrywa. Otworzenie jej stanowiło odrębny problem. Eryk przyglądał się już kilka 
razy, jak czynili to starsi, ale teraz miał dokonać pierwszej własnej próby. 
Musiał przekrę-
cić ciężką, śliską pokrywę najpierw w prawo, potem w lewo, wsunąć pod nią palce 
i unieść we właściwym momencie.
Udało się. Ciężki, trudny do wytrzymania odór z kanałowej rury uderzył go w nos, 
na dole bulgotała ciemna ciecz. Ten smród zawsze kojarzył się Erykowi ze 
śmiercią. Tą drogą odpadów pozbywały się nie tylko Potwory, lecz także Ludzkość. 
Co tydzień stare kobiety, zbyt słabe, by wykonywać inne prace, zbierały i 
selekcjonowały wszelkiego rodzaju zbędne rzeczy i naturalne odchody, wszystko co 
było martwe, zepsute, zniszczone i bezużyteczne, co mogło zgnić i sprowadzić 
zarazę. Wrzucano to do najbliższej rury ściekowej. Również ciał zmarłych 
pozbywano się w ten sam sposób.
Eryk rozebrał wuja ze wszystkich przydatnych jeszcze elementów odzieży, tak jak 
zawsze czyniły to kobiety. Potem przyciągnął zwłoki do otworu w podłodze i 
wreszcie powoli opuścił je w ciemną, wilgotną pustkę. Trzymając jeszcze rękę 
wuja, powtórzył tyle z pożegnalnej modlitwy, ile pamiętał, kończąc słowami:
Do was, o Przodkowie, zanoszę błagania o przyjęcie ciała tego członka Ludzkości, 
Thomasa Niszczyciela Pułapek, wojownika nieporównanej odwagi, przywódcy grupy, 
tego, który dał życie dziewię-ciorgu dzieciom.
Teraz powinny paść następne zdania: „Weźcie go do siebie i niech przebywa pośród 
Was do czasu, aż Potwory zostaną unicestwione i Ziemia ponownie będzie naszym 
dziedzictwem. A wtedy Wy i on, i każdy z ludzi, którzy kiedykolwiek żyli, 
powstanie z kanałów i wyjdzie krocząc dumnie i radośnie na Powierzchnię świata, 
który będzie odtąd nasz na wieki".
Ale to były słowa odpowiednie dla wyznawcy Wiedzy Przodków; natomiast wuj zginął 
walcząc z nią. Jak żegnali zmarłych wyznawcy Wiedzy Przybyszów? Czy ich modlitwy 
były potężniejsze? Może chociaż zawierały mniej fałszywych obietnic?
Po namyśle Eryk ominął dwa ostatnie zdania.
Wreszcie puścił rękę wuja. Ciało opadło w dół i zostało porwane przez nurt 
ścieków. Thomas Niszczyciel Pułapek odszedł, odszedł na wieki. Był martwy. 
Oddano go kanałom.
Machinalnie przyciągnął ciężką płytę, umieścił ją we właściwym miejscu, zamknął 
kanał.
Teraz został zupełnie sam. Był wygnańcem, któremu każde spotkanie z ludźmi 
groziło wyłącznie szybką śmiercią lub powolnymi
90
torturami. Nie miał już domu, nie miał przyjaciół, nie miał wiary. A ostatnie 
słowa wuja wciąż kołatały się w głębi j ego umysłu: „chciałem być... wodzem..."
Z jednej strony Eryk przekonał się, że religia, w której go wychowano, była 
tylko narzędziem sprawowania władzy, że tajemnicze Stowarzyszenie Kobiet nie 
mogło w żaden sposób przewidywać przyszłości ludzi. Z drugiej zrozumiał, że 
rozsądny, walczący z tymi zabobonami wuj, po prostu dążył do zaspokojenia 
własnych ambicji. Dążył do tego bez skrupułów, gotów poświęcić wszystkich, 
którzy mu ufali.
Cóż więc mu teraz pozostało? W co mógł wierzyć? Na czym oprzeć swoje dalsze 
życie?
Czy jego ojciec i matka byli tak samo łatwowierni jak on? Poświęcili życie... w 
imię czego? Dla walki z zabobonem, który zastępowano innym zabobonem? Dla 
rozgrywek o władzę, w wyniku których jeden wódz miał zastąpić innego?
To nie dla niego. On był wolny. Zaśmiał się gorzko w duchu. On musiał być wolny. 
Był wygnańcem - nie miał wyboru.
Dopiero teraz poczuł, j ak bardzo j est zmęczony. Wykonał swój ą Kradzież, odbył 
długą drogę do jam Ludzkości i z powrotem do tego miej sca, stoczył walkę, a 
przez cały ten czas nie spał ani chwili. Oparł się o ścianę i zapadł w sen. To 
był sen wojownika, czujny, ze zmysłami gotowymi, by go zaalarmować gdyby tylko 
zbliżał się wróg. Jego umysłjedynie częściowo zawieszał swoją aktywność, 
jakaśjego część wciąż pełniła straż. Nie tylko straż - wybiegała też w 
przyszłość, rozważała dalsze plany postępowania, dostępne możliwości. I kiedy 
się obudził, i wstał na równe nogi z donośnym ziewnięciem, decyzja była już 
podjęta.
Postąpił kilka kroków do przodu i wsunął ręce pod klapę stanowiącą drzwi na 
terytorium Potworów. Uniesienie jej było ciężką pra-cądla jednego człowieka. 
Zdarł sobie skórę na dłoniach zanim wreszcie mu się udało. Drzwi ustąpiły, 
położył je ostrożnie na podłodze. Przez dłuższą chwilę przyglądał się przejściu, 
starając się wymyślić jakiś sposób zamknięcia włazu z zewnętrznej strony. 
Niestety, w pojedynkę po prostu nie był w stanie tego zrobić. Musi zostawić 
przejście otwarte - niewiarygodna zbrodnia. Chociaż, czy mógł złamać jeszcze 
jakieś prawa? Przecież był poza wszelkimi prawami stworzonymi przez ludzkie 
społeczeństwa.
Przed sobą zobaczył jaskrawe białe światło, którego i on, i wszystkie istoty 
jego gatunku tak się obawiały, ale tam właśnie musiał
91
iść, mimo że nie czekały tam na niego zdobycze, ani nie mógł liczyć na niczyją 
pomoc. Zostawi za sobą znajome, ciemne i bezpieczne jamy Ludzkości, tunele 
wyryte w ścianach domu Potworów. W tych tunelach ludzie żyli, w nich drżeli ze 
strachu, w nich oddawali się zabobonom i zwalczali się nawzajem w imię błahych 
spraw. On nie miał zamiaru dłużej w tym uczestniczyć. Chciał stanąć twarzą w 
twarz z Potworami.
Czy ludzie mogli w ogóle walczyć z Potworami i zwyciężać? Czy nie byli jak stado 
karaluchów, które sądzi, że może wyruszyć na wojnę z kucharzem przygotowującym 
wieczorny posiłek? Kucharz mógłby się tylko roześmiać. Czy ktoś w ogóle 
zastanawia się, jakie są wojenne plany karaluchów? Ale przypuśćmy, że jeden z 
nich przestał pełzać bez celu, a w najlepszym wypadku po to, by podkraść trochę 
żywności. Przypuśćmy, że ukrył się w jakimś ciemnym miejscu i obserwuje swoich 
wrogów całymi dniami, i uczy się. Przypuśćmy, że wymazuje ze swojej pamięci 
wszystko, co wpoił mujego pogrążony w ignorancji lud i koncentruje się wyłącznie 
na nowej wiedzy, na nowych sposobach walki, na poznanych przez siebie słabych 
punktach wrogów. Przypuśćmy, że analizuje tę wiedzę nieskrępowany nakazami 
religii, tradycji, wcześniej poznanych strategii, żejest tylko zimnym, 
precyzyjnym i profesjonalnym wojownikiem...
- Dorosnę szybko, wuju - szepnął Eryk Jedynak, Eryk Bystro-oki, Eryk Wygnaniec. 
- Dorosnę szybko, bo muszę.
A potem wkroczył na terytorium Potworów.
Część druga
Męstwo wojowników
II.
Stara pułapka, którą Thomas Niszczyciel Pułapek rozbroił już dawno temu, wciąż 
wisiała po drugiej stronie wejścia. Eryk nie dostrzegł jednak żadnego Potwora. 
Widział to przerażające białe światło, i tę przyprawiającą o zawroty głowy pustą 
przestrzeń.
Skręcił w prawo i biegł wzdłuż ściany licząc kroki. Przebywał właśnie tę samą 
trasę, którą szedł już raz podczas swojej Pierwszej Kradzieży. I chociaż ze 
strachu oddychał ciężko, ciągle sobie powtarzał, że nie jest w gorszej sytuacji 
niż byłby jakikolwiek człowiek na jego miejscu. Tutaj każdy był wyjętym spod 
prawa, każdy był obiektem polowań, każdemu groziła gwałtowna śmierć. Na 
terytorium Potworów nikt nie cieszył się specjalnymi przywilejami, nawet jeśli 
wciąż należał do swojego szczepu.
Oczywiście gdzieś tam w jamie mogła czekać na ciebie kobieta, która potrafiła 
znaleźć zastosowanie dla wszystkich pożytecznych przedmiotów zdobytych podczas 
wyprawy, ale teraz i tak nie byłaby z tobą. Kobiety przechowywały pamięć o 
dawnych zwyczajach i zamierzchłych dziejach, i całą zgromadzoną przez ludzi 
wiedzę. Znały magiczne rytuały - najbardziej cenną cząstkę wiedzy posiadaną 
obecnie przez ludzi, dającą im dumę i poczucie człowieczeństwa, ale też z powodu 
skarbów wiedzy, które zgromadziły, obowiązywał je absolutny zakaz angażowania 
się w tak niebezpieczne przedsięwzięcia, jak wyprawy na terytorium Potworów, 
gdyż mogli to wykonywać znacznie mniej cenni mężczyźni. Chociaż, jeśli wierzyć 
słowom wuja, matka Eryka wzięła udział w takiej wyprawie.
95
Dobiegł do olbrzymiej budowli stanowiącej jeden z mebli Potworów i skręcił w 
nią. Istniała pewna szansa, że będą tam wciąż przebywać Obcy, których spotkał w 
czasie swej Kradzieży. Jeżeli opowie im o wydarzeniach, jakie zaszły w jamach, 
może pozwolą mu przyłączyć się do siebie. Nawet towarzystwo tych dziwacznych, 
gadatliwych i ubranych w dziwne stroje Obcych było lepsze niż kompletna 
samotność. Zanim jednak zanurkował w ciemne wnętrze, zatrzymał się na moment. 
Jak dotąd postępował dokładnie tak, jak nauczono go postępować na terytorium 
Potworów: „nie patrz do góry, nigdy nie patrz do góry". Ale przecież podczas 
Kradzieży raz spojrzał do góry i przeżył. Wszystkie nauki, jakie dotąd pobierał, 
okazały się niewiele warte.
Zatrzymał się celowo i postąpił krok na zewnątrz, odchodząc od wejścia. Upewnił 
się, że w pobliżu nie ma żadnego Potwora, a potem, oparłszy wyzywająco dłonie na 
biodrach, rozejrzał się wokoło, podziwiając przeolbrzymią jamę. Tak, wciąż 
kręciło mu się w głowie, ale kiedy się do tego przywykło, było już znacznie 
lepiej. Gdyby spędził tu więcej czasu, nawet te niesamowicie wielkie pojemniki z 
żywnością, te olbrzymie ściany, które sięgały tak wysoko, że aż bolał go kark 
gdy odchylał głowę próbując dostrzec ich szczyt, nawet te wszystkie olbrzymie 
rzeczy, stałyby się dla niego tak normalne jak małe, ciasne jamy pełne ludzi z 
ich równie ciasnymi horyzontami. W żadne nauki, które dotąd pobierał nie 
powinien wierzyć ślepo -zadecydował - dopóki nie przekona się z 
absolutnąpewnością, że są prawdziwe. A więc oczy do góry! Spojrzeć na to 
wszystko. Ocenić wszystko samemu, swoimi własnymi oczami. Ma być przecież Ery-
kiem Bystrookim.
Dopiero teraz wszedł ponownie do budowli, zachowując wyjątkową czujność. Jeśli 
byli tam jacyś Obcy, mógł się spodziewać ataku. Najprawdopodobniej najpierw 
rzucą włóczniami, a dopiero potem spojrzą na tego, w kogo rzucali. Zwłaszcza 
jeśli Arthur Organizator został powiadomiony o wydarzeniach w jamach. Teraz więc 
najpewniej wystawią straże, a strażnicy mogą zachowywać się nerwowo.
Nie spotkał j ednak ani j ednego wartownika. Słyszał za to gwar wielu głosów i 
to już od momentu, kiedy wszedł do niskiego tunelu. Odkąd skręcił w prawą odnogę 
korytarza, podniesione głosy dochodziły do niego coraz wyraźniej. Toteż kiedy 
wynurzył się w dużej kwadratowej jamie, był w pełni przygotowany na to, co 
zobaczył: tuziny Obcych. Wielu z nich nosiło ślady po stoczonej walce, wszy-
96
scy natomiast kłócili się, dyskutowali, gestykulowali. A światło ich lamp 
czołowych dodatkowo oświetlało dokładnie to gwarne widowisko. Cała ta scena 
wyglądała jak gorąca dyskusja wojowników po bitwie. Jakby właśnie odparto najazd 
jakichś ludzi z zewnątrz. Część mężczyzn odniosła lekkie rany, z których 
ściekały małe strużki krwi. Było jednak sporo ludzi z ranami ciężkimi - kulejący 
na zmiażdżonych stopach, próbujący znaleźć jakieś namiastki opatrunków na swoje 
poharatane torsy. Niektórzy umierali. Ostatkiem sił doczołgali się do tego 
miejsca, sami lub z pomocą przyjaciół, a teraz leżeli zapomniani wzdłuż ścian, 
pogrążeni w majaczeniu lub ciężkim śnie, oczekując na nieuchronną śmierć. Ale 
kto tylko był przytomny, starał się przekrzyczeć pozostałych. Ci, którzy 
odnieśli stosunkowo lekkie rany, zebrali się w grupkach wokół Waltera 
Gromadzącego Broń i Arthura Organizatora w najdalszym kącie jamy, opowiadając 
podniesionymi głosami o tym, co zaszło w jamach lub o bliskich, których 
stracili. Ci, którzy z powodu cięższych ran nie mogli dołączyć do głównego 
tłumu, stali nieco dalej, opierając się o ściany, albo siedzieli na podłodze 
jęcząc i narzekając, i głośno krytykowali wszelkie wady planu Arthura, które 
doprowadziły ich do obecnej tragicznej sytuacji. Nawet umierający opowiadali o 
tym, czego doświadczyli, i wydając już swój ostatni oddech proponowali 
alternatywne rozwiązania, które być może zakończyłyby się znacznie lepszym 
rezultatem.
Eryk przypuszczał, że jego pierwsze wrażenie było słuszne -to rzeczywiście byli 
ludzie, którzy dopiero co stoczyli bitwę. Patrzył na wyznawców Wiedzy Przybyszów 
po tym, jak pozostali mieszkańcy jam napadli na nich znienacka i wymordowali ich 
lub przegnali. Ale kimkolwiek oni byli i jacykolwiek byli, stanowili teraz jego 
lud. Jedyny, jaki miał! Dlatego też z rezygnacją wkroczył w ten cały harmider.
Gdzieś tam w tłumie j edna z głów odwróciła się ku niemu i przyj -rżała mu się 
uważnie, a na zmęczonej twarzy pojawił się szeroki uśmiech.
- Eryk! - rozległ się krzyk. - Hej, Eryk!
Wołający człowiek przewyższał nieco innych. Zdobiące jego głowę włosy były 
rozpuszczone i potargane, a nie związane zwyczajem Obcych. To był wojownik 
Ludzkości! Natychmiast też zaczęli przepychać się ku sobie przez rozgadany, 
wymachujący rękoma tłum, a promienie ich lampek, świecące dokładnie naprzeciw 
siebie stworzyły prostą linię ponad głowami innych. Jeszcze zanim
7 - O ludziach... 97
dotarli do siebie na bliską odległość, Eryk rozpoznał, z kim ma do czynienia. 
Wysoki, niezwykle szczupły, poruszający się sprężystym krokiem -to mogła być 
tylko jedna osoba. Członek grupy jego wuja, który uprzykrzał mu życie 
najbardziej ten, z którym niemal stoczył krwawy pojedynek przed swoją pierwszą 
złodziejską wyprawą. Roy Biegacz. Jednak Roy zdawał się nie pamiętać nic z tych 
przykrych wydarzeń z przeszłości. Wyciągnął ku Erykowi ręce szerokim gestem i 
objął go.
- Znajoma twarz! - krzyknął z uniesieniem. - Eryku Jedynaku, tak się cieszę, że 
cię widzę.
Eryk zesztywniał i cofnął się o krok wymykając się z jego objęć.
- Eryk Bystrooki! - powiedział ostro. - Stałem się Erykiem By-strookim.
Roy uniósł ręce w przepraszającym geście.
- Eryk Bystrooki. Oczywiście, Eryk Bystrooki. Przepraszam. Już zawsze będę o tym 
pamiętał. Jesteś Erykiem Bystrookim. Jesteś wszystkim, czymkolwiek chcesz, 
chłopcze, tylko zapomnij o dawnych urazach i porozmawiaj ze mną. Zacząłem już 
wariować stojąc tutaj i słuchając, jak ci tak zwani wojownicy, te pół-kobiety, 
bełkoczą do siebie. I żaden z nich nie może mi powiedzieć, co się stało w jamach 
Ludzkości.
Chwycił ponownie ramiona Eryka i zapytał niecierpliwie:
- Więc co się dzieje wśród naszych ludzi?
Eryk opowiedział mu o wszystkim, poczynając od swego powrotu z Kradzieży i 
odkrycia, że nikt tam na niego nie czekał.
- Jesteśmy wyjęci spod prawa - zakończył. - Ty, ja, każdy, kto należał do grupy 
Thomasa Niszczyciela Pułapek. Czy komuś jeszcze udało się uciec?
- O ile wiem, nikomu. Dopóki cię nie zobaczyłem, myślałem, że jestem jedynym, 
który ocalał. Udało mi się zwiać wyłącznie dlatego, że byłem w tylnej straży w 
momencie, gdy nastąpił atak. Usłyszałem hałas i pobiegłem jakimś korytarzem. W 
samą porę by zobaczyć, jak ludzie Stephena Twardorękiego rozprawiają się z naszą 
grupą. A potem widziałem jak setka Obcych im pomaga. Dostrzegli mnie i cały ten 
tłum ruszył w moim kierunku... więc nie namyślałem się długo i po prostu 
zwiałem. Przysięga wojownika przysięgą wojownika... ale wierz mi, jeśli sądzisz, 
że kiedykolwiek widziałeś mnie biegnącego, to nic nie widziałeś. Wtedy 
wyrzucałem nogi na taką odległość, że prawie rozerwałem się
w kroku, a cały czas latały mi koło uszu włócznie, dziesiątki włóczni. Nigdy 
tylu nie widziałeś. Założę się, że był nimi zaśmiecony cały korytarz.
- Ale wszyscy chybili. Nie masz nawet blizny. Roy wzruszył ramionami z pogardą.
- To Obcy. Nie trafiliby nawet grubego Franklina, gdyby siedział tuż przed nimi. 
Miałem szczęście, że żaden z ludzi Stephe-na nie biegł w tym tłumie, który mnie 
ścigał. Poza tym mówię ci -ja naprawdę biegłem! Większość z nich zostawiłem z 
tyłu dość szybko. Po jakimś tuzinie korytarzy goniło mnie już tylko dwóch lub 
trzech. Jak na Obcych byli niezłymi biegaczami, ale nie mogli równać się z 
biegaczem Ludzkości. Więc w końcu też zrezygnowali i wrócili. Potem odpocząłem, 
odzyskałem oddech, no i przylazłem tutaj. Zresztą użyłem innych drzwi na 
terytorium Potworów.
- Wiedziałeś o tym miejscu? Byłeś tu kiedyś przedtem? -Nie w tej jamie. Ale 
wiesz, każdy w naszej grupie był wyznawcą
Wiedzy Przybyszów, j edni mniej, inni więcej. Twój wuj pracował nad naszym 
nawróceniem długi czas i często podczas ekspedycji, odwiedzał tę budowlę i 
zostawiał nas na zewnątrz. Powiedział nam dokładnie, jak w razie czego dostać 
się do tej jamy i jak przesłać wiadomość do głównej kwatery wyznawców Wiedzy 
Przybyszów. Więc pomyślałem, że teraz właśnie zaszła taka potrzeba i przybiegłem 
tutaj po pomoc. Pomoc! - Roy rozejrzał się wokół z drwiącym uśmiechem. - Od tej 
grupy jęczących, krzyczących i kłócących się ofiar losu! Przychodziło ich tu 
coraz więcej, zbierali się do kupy i gadali bez ustanku. To jedyna rzecz, którą 
Obcy potrafią- gadać, gadać, gadać i gadać.
Eryk musiał się z nim zgodzić. Z całą pewnością było tu za dużo gadania, za dużo 
rozpatrywania przeszłych zdarzeń. Ale ostatecznie co jeszcze mogli zrobić? 
Wielki polityczny i religijny ruch, mający szerokie rzesze wyznawców we 
wszystkich jamach, został zmiażdżony jednym, potężnym uderzeniem zadanym przez 
wodzów, którzy w normalnych warunkach byli ze sobą w stanie ciągłej wojny. Ci, 
którzy ocaleli, zebrali siew swojej kwaterze głównej, która na pewno 
nieprzypadkowo została umieszczona na terytorium Potworów, właśnie na wypadek 
taki jak ten. Przybywszy tutaj mogli opatrzyć rany, odpocząć i rozważyć dalsze 
postępowanie. Tak naprawdę właśnie teraz mieli czas na dyskusję, albowiem byli 
względnie bezpieczni przed dalszymi atakami. Ale czy
99
na pewno? Wśród tak wielu ludzi, którzy dowlekli się, a czasem doczołgali do 
drzwi na terytorium Potworów, musiało znajdować się kilku na tyle nieostrożnych, 
by wróg ich wyśledził. Z tej ucieczki - w jednym tylko kierunku - przeciwnik bez 
trudu wyciągnie właściwe wnioski. A jeśli ktoś za nimi podążał, jeśli ktoś ich 
obserwował, to pomieszczenie stanie się śmiertelną pułapką. Wielka ekspedycja 
zorganizowana przez wodzów mogła już być w drodze, w każdej chwili mogła tu 
wpaść i dokonać eksterminacji wszystkich pozostałych jeszcze przy życiu 
wyznawców herezji zwanej Wiedzą Przybyszów.
Nie, nie, nie tak szybko, zreflektował się naraz Eryk.
Teraz, kiedy bezpośrednie niebezpieczeństwo już im nie groziło, gdy wszyscy 
wyznawcy Wiedzy Przybyszów w ich szczepach zostali wygnani albo zabici, wodzowie 
na pewno powrócą do dawnej nieufności i wzajemnych podejrzeń. Może nawet znowu 
dojść do zerwania wszelkich kontaktów między ludźmi z różnych plemion, którzy 
tylko przez moment stali się sojusznikami. Ludzkość na przykład na pewno teraz 
szykuj e się do obrony przed Obcymi, albowiem poznali oni dokładnie liczbę 
wojowników, położenie centralnej jamy i wszystkie wiodące do niej wejścia, 
widzieli też na pewno kobiety, z których wiele wartych było porwania. W jamach 
zapanuje ponownie ksenofobia, dotychczasowe sojusze staną pod znakiem zapytania, 
a już zwłaszcza niemożliwe będzie nawiązanie współpracy na tyle ścisłej, by 
wysłać wielką ekspedycję na terytorium Potworów. Na takie wyprawy rzadko 
chodziło więcej niż pół tuzina wojowników naraz, nawet jeśli potrzeby były 
bardzo poważne. Było więc mało prawdopodobne, że wodzowie zaryzykują posłanie 
olbrzymiej większości sprawnych mężczyzn, gdy wynik i tak był niepewny. Dopóki 
wyznawcy Wiedzy Przybyszów pozostawali tutaj, byli względnie bezpieczni. Ale 
mimo wszystko należało wystawić straże - wojownik uczyniłby to instynktownie. A 
ci tutaj muszą stać się wojownikami jeśli chcą przeżyć. Roy Biegacz zgodził się 
z nim natychmiast.
- Powiedziałem o tym ich przywódcy, jak mu tam, Arthurowi Organizatorowi, gdy 
tylko się tu dostałem, ale ci przeklęci Obcy... wiesz, jacy oni są. Nie 
mająpojęcia o wojnie, więc on popatrzył tylko na mnie i spytał, czy mieliśmy 
jakieś tajne kontakty albo jakichś ukrytych wyznawców Wiedzy Przybyszów w innych 
grupach pośród Ludzkości. Zaraz być może będziemy zmuszeni do walki o życie, a 
on się martwi o tajne organizacje!
100
-Nic nie można na to poradzić - zauważył Eryk. - On jest organizatorem, tak jak 
ty jesteś biegaczem, aja przepatrywaczem ścieżek. Jak byś się czuł gdybyś 
stracił nogi, co ja bym czuł gdybym oślepł? On jest organizatorem, który stracił 
swoją organizację. To chyba musi być dla niego poważny cios.
- Mhm. Możliwe. Ale to jego problem, nie mój. Ja wciąż mogę uciec przed każdym 
człowiekiem z jam. Aha, powiedział jeszcze, że jeślibyś zjawił się tutaj, ty lub 
twój wuj, to chce wam zadać kilka pytań. Więc chyba powinieneś do niego iść? 
Właśnie teraz, przekrzykując się z tymi wszystkimi wokół niego, tworzy -jak on 
to powiedział -ogólny obraz sytuacji.
Kiedy ponownie przepychali się przez tłum, Roy Biegacz pochylił się i szeptał 
wprost w ucho Eryka.
- Wiesz co Eryku? W sytuacji, w której jesteśmy teraz, nie potrzebujemy Arthura 
Organizatora ale raczej porządnego kapitana grupy w rodzaju twojego wuja. 
Widziałem go, jak zwyciężał i jak przegrywał... i zawsze wiedział, co należy 
zrobić. To był prawdziwy mężczyzna i prawdziwy dowódca. Wszystko jedno czy 
należało odeprzeć atak na nasze jamy, wycofać się, czy przegrupować i zaatakować 
z innego niespodziewanego kierunku, na jego rozkazach można było polegać. On po 
prostu to czuł!
Roy potrząsnął głową.
- A teraz spływa gdzieś kanałem... naprawdę ciężko w to uwierzyć. Eryku, a co z 
moją kobietą? Czy zrobili coś mojej kobiecie?
- Nie sądzę. Jedyne kobiety, które widziałem zabite, to żony Thomasa 
Niszczyciela Pułapek.
- No tak, nie moja żona - przytaknął ponuro Roy. - Założę się, że jest teraz 
tam, gdzie zawsze chciała być, w haremie Franklina. Wystarczyło posłuchać, jak 
powtarzała jego imię: Franklin Ojciec Wielu Złodziei. Zawsze tak mówiła. Wielu 
Złodziei! Kiedykolwiek jakaś kobieta rodziła dzieci, pochodzące z nasienia 
wodza, Myra mówiła do mnie: pięć w miocie, Roy! Pięć! W miocie Franklina jest 
zawsze co najmniej pięć! A j ej oczy błyszczały wtedy j ak dwie lampy. Co z 
tego, że byłem najszybszym biegaczem pośród Ludzkości, co z tego, że uciekłem 
kiedyś przed dwoma ścigającymi mnie Potworami, biegnąc przez całą długość 
ichjamy, kiedy w mojej rodzinie nigdy nie zdarzyło się więcej niż trzy dzieciaki 
w miocie. I Myra dobrze o tym wiedziała, cholernie dobrze!
Eryk przyspieszył rozpychając się wśród gadatliwego tłumu rannych. Trzy w 
miocie. Znów poczuł gorycz przekleństwa, które cią-
101
żyło nad jego losem. A przecież w obecnej sytuacji niemal nie ma szans na to, by 
kiedykolwiek posiadł kobietę. I kwestia jego męskiej mocy prawdopodobnie nigdy 
nie zostanie wyjaśniona. Wśród tej bandy... wyłącznie męskiej bandy wygnańców, 
czy mógł liczyć na jakąkolwiek kobietę?
Arthur Organizator na moment wymknął się grupie podekscytowanych Obcych i 
wyciągnął ręce w ciepłym geście powitania, chociaż w jego oczach nie było 
ciepła, raczej przyglądały się wszystkiemu uważnie, czyniąc zimne kalkulacje.
- Witaj, Eryku - zawołał. - Słyszałem pogłoski o twoim wuju. Mam nadzieję, że to 
nieprawda.
- On nie żyje. Nie żyje i jest już w kanałach.
Eryk starał się zapanować nad wzbierającym w nim gniewem. Prawda była taka, że 
wuj użył jego, Eryka, wykorzystał swoje żony i swoją grupę, ale oni wszyscy 
należeli do niego, miał prawo wykorzystać, jeśli taka była jego wola. Jego wuj 
był jego wujem i jednym z największych wojowników Ludzkości. Ale ten Obcy! Ten 
Obcy ze swoimi dziwnymi obcymi pomysłami i ambicjami, ze swojąniewie-dzą co 
naprawdę j est wielkie i warte poświęceń. Cóż on wie o Ludzkości? Cóż on wie o 
kunszcie Thomasa Niszczyciela Pułapek i o jego ludziach?
Opowiedział jednak Organizatorowi tę samą historię, którą wcześni ej podzielił 
się z Royem, opuszczając tylko niektóre szczegóły osobiste. Po pierwsze dlatego, 
iż wiedział, że Organizatora one nie zainteresują, ale także dlatego, że z 
trudem utrzymywał pod kontrolą gniew na tego Obcego, który teraz stał przed nim, 
potakiwał i zadawał głupie pytania.
Arthur nie zwracał uwagi na uczucia Eryka. „Aha wiem już, co się stało z 
Thomasem Niszczycielem Pułapek i z Ludzkością, poza faktami nic więcej mnie nie 
obchodzi"- takie chyba było j ego podej -ście do całej tej sprawy. Przynajmniej 
tak odczuł to Eryk, gdy Arthur na koniec podziękował mu chłodnym głosem, 
zupełnie jakby cała opowieść i tragedia Thomasa Niszczyciela Pułapek stanowiły 
tylko jeszcze jeden kamyczek dołożony do piramidy, którą budował Organizator.
- A więc - podsumował Arthur - przywódca zabity, a ci, którzy za nim podążali, 
również zostali wykończeni, przy czym jeden, czasami dwóch zdołało uciec. I tak 
jak we wszystkich pozostałych przypadkach, j edno gwałtowne uderzenie. Wódz pod 
rękę z wrogim do tej pory wodzem, plemię razem z wrogim dotąd plemieniem, bez
102
ostrzeżenia... Niezła robota z punktu widzenia organizacji. Sprytnie, bardzo 
sprytnie. Pośliznęli się tylko z tymi kilkoma ucieczkami jak twoja i Roya. Ale 
to tylko z powodu braku kontroli odgórnej. Nie było tam głównego dowódcy, który 
prowadziłby to całe przedstawienie, mógł spojrzeć na wszystko z zewnątrz i 
wyeliminować słabe punkty. Poza tymi szczegółami naprawdę nieźle wykonali swoją 
robotę. Naprawdę nieźle...
- Cieszę się, że ci się podobało, ale mimo twoich zachwytów, zostaliśmy 
zmiażdżeni i przegraliśmy!
Organizator uśmiechnął się i położył ręce na ramionach Eryka.
- Nie chłopcze, nie. Nawet w najmniejszym stopniu. Po prostu wchodzimy w nową 
fazę. Po prostu musimy uznać wyznawców Wiedzy Przodków za naszego głównego 
wroga. Akcja wywołuje reak-cj ę. Chwilowo reakcj a j est górą. Więc czas na 
naszą akcj ę, na odbudowanie sił, znalezienie nowych dróg. Jamy ludzi są dla nas 
zamknięte, ale jamy Potworów są otwarte szeroko. Co byś powiedział na niewielką 
wyprawę?
Eryk cofnął się o krok, wyrywając się z przyjaznych objęć.
- Wyprawę? Głębiej w terytorium Potworów? Dlaczego? W jakim celu?
- Aby uzyskać więcej Wiedzy Przybyszów, która zwiększy nasze szansę. Aby, mówiąc 
inaczej, użyć w praktyce tego, w co wierzymy. Jesteśmy wyznawcami Wiedzy 
Przybyszów, ajakąjej częścią rozporządzamy, ile z niej potrafimy ukazać, by 
nawracać pozostałych? Bardzo niewiele jej mamy. Jednak nawet ta drobna cząstka, 
którą dysponujemy, daje nam siłę. Ty już o tym wiesz, mogłeś ujrzeć jej 
działanie. Ale to tylko nędzne fragmenty, nie w pełni zebrane, nie w pełni 
zrozumiane. A więc? Mówię wam, trzeba zrobić tak -jego głos zaczął potężnieć i 
Eryk dostrzegł, że wszyscy zebrani powoli gromadzą się wokół nich - powiadam 
wam, jeśli mamy być wyznawcami Wiedzy Przybyszów, stańmy się nimi naprawdę. 
Zgromadźmy najlepszą, najpotężniejszą broń, wiedzę jaką mają Potwory, zgromadźmy 
rzeczy, dzięki którym po powrocie do naszych jam nikt nas już nie powstrzyma. I 
nie chodzi tu tylko o broń, którą pokonamy wrogów, lecz o rzeczy, które pozwolą 
nam okazać całą potęgę i wielkość naszych wierzeń. Zdobądźmy więc Wiedzę 
Przybyszów i poślijmy całą Wiedzę Przodków do piekieł na zawsze!
Zmęczone twarze wokół nich rozjaśniły uśmiechy. -Arthurze, prowadź nas! - 
zawołał ktoś z entuzjazmem
103
- Tak jest, Arthur zawsze znajdzie wyjście!
- Niech żyje Arthur, nasz organizator!
Nawet ciężko ranni zaczęli siadać i uśmiechali się radośnie.
- A co konkretnie mielibyśmy zdobyć - spytał Eryk chłodnym tonem.
Organizator spojrzał mu prosto w oczy.
- Gdybyśmy to wiedzieli - odpowiedział, wskazując ręką ciemności przed sobą - 
wiedzielibyśmy tyle, co Potwory i nasze kłopoty już by się skończyły. Na razie 
nie wiemy,czego szukać. Znamy za to miejsce... a przynajmniej Walter zna 
miejsce, w którym Potwory trzymają swoją najpotężniejszą broń. Prawda, Walterze?
Niski, krępy Walter Gromadzący Broń skinął potakująco głową, gdy zwróciły się na 
niego spojrzenia wszystkich zebranych.
- Tak mi się zdaje. Myślę, że potrafię je odnaleźć. A to, co tam znajdziemy, 
stanie się nasze.
- Stanie się nasze! - powtórzył Arthur jak w transie.
- Wyobraźcie sobie jak to będzie. Po prostu wyobraźcie sobie. Pójdziemy tam, 
zabierzemy najważniejszy wytwór Przybyszów i przyniesiemy go do jam. Wtedy 
wodzowie i reakcjonistki ze Stowarzyszenia Kobiet mogą próbować nas powstrzymać, 
ale nic nie osiągną. Pokażemy im, na co stać Wiedzę Przybyszów. Pokażemy im to 
raz na zawsze!
Któryś mężczyzna rzucił w górę włócznię i chwycił ją w powietrzu. Nie bacząc na 
kapiącą z poranionej nogi krew, podskoczył wrzeszcząc:
- Naprzód Arthurze! Pokażmy im coś, co zapamiętają na zawsze!
Eryk dostrzegł, że nagle wszyscy wokół niego łącznie z Royem zaczęli wiwatować i 
potrząsać włóczniami. Wreszcie sam też dał się ponieść radosnemu nastrojowi i 
uniósł swojąbroń. Arthur patrzył na niego, a jego uśmiech stawał się coraz 
szerszy.
- Tak, nie zapomną tego - powiedział, uciszając ich gestem. -Teraz prześpimy się 
trochę a rano wszyscy, którzy czują się dobrze, ruszą na szlak. Zarządzam noc!
Roy i Eryk wybrali sobie miejsce do spania na samym brzegu jamy. Położyli się 
plecami do siebie. Wszak byli tu j edynymi wojownikami Ludzkości. Jeszcze zanim 
zapadli w sen, Biegacz odwrócił się przez ramię.
104
- Eryku czy to nie wspaniały pomysł?
- Przynajmniej - mruknął Eryk na wpół śpiąc -dajenam jakieś zajęcie i pozwala 
zapomnieć na moment o tym, że jesteśmy wyjęci spod prawa... do końca naszego 
życia.
12.
Kiedy rano Eryk zaczął się kręcić po jamie, większość ludzi jeszcze spała. 
Dostrzegł ze zdumieniem, że w nocy także nikt nie pomyślał o wystawieniu straży. 
Dotąd uważał za niemożliwe, aby przywódca grupy poszedł spać nie wyznaczywszy 
przedtem wartowników i ich zmienników. Ktoś przecież musiał ostrzec śpiących o 
zbliżającym się niebezpieczeństwie. Owszem, sam przypuszczał, iż chwilowo ze 
strony ich plemion nie grozi im niebezpieczeństwo, że raczej ludzie w jamach 
powrócą do dawnych waśni, ale to była tylko hipoteza, pewności przecież nikt nie 
mógł mieć. Poza tym, jeśli ta grupa miała funkcjonować sprawnie na wrogim 
terenie, funkcjonować i przetrwać, dyscyplina i właściwe nawyki były konieczne 
niezależnie od tego, czy tej akurat nocy należało się spodziewać 
niebezpieczeństwa.
Pomyślał, że umówi się z Royem na przemienne czuwanie każdej nocy. I tak nie 
straciłby wiele snu, bo najwyraźniej Obcy lubili spać znacznie dłużej niż 
wojownicy Ludzkości. Ich noc była bardzo długa. Najwidoczniej potrzebowali także 
dużo więcej rozmów. Eryk nigdy jeszcze nie widział tak rozgadanej grupy ludzi. 
Przysiadł przy ścianie i obserwował ich z trudem tłumiąc chichot. Roy rozwalił 
się tuż przy nim, po jego minie było widać, że jeśli chodzi o Obcych, ma podobne 
uczucia.
Najpierw rozważano, kto ma iść, a kto pozostać. Oczywiście ciężko ranni iść nie 
mogli, ale jak wielu ludzi powinno zostać dla opieki
106
nad nimi? W jaki sposób dotrzeć do kanałów i pozbyć się ciał? Czy powinna tu 
zostać dodatkowa grupa wojowników gotowa do wyruszenia do jam, gdyby wezwali 
jąna pomoc jacyś pozostali tam jeszcze przy życiu wyznawcy Wiedzy Przybyszów, 
lub gdyby pomocy potrzebowała główna wyprawa? Thomas Niszczyciel Pułapek po 
prostu obwieściłby swoją decyzj ę potakującym posłusznie członkom grupy, ale 
Arthur Organizator pytał o zdanie wszystkich i to na temat każdej sprawy.
A zdań było niemal tyle, ilu ludzi.
Każdy musiał być wysłuchany, słowa każdego wzięte pod uwagę, niezależnie od tego 
czy mówił coś mądrego czy kompletne bzdury. Niesamowitą ilość czasu trzeba było 
zmarnować na przekonanie jednego ze zdrowych mężczyzn, by został z rannymi, 
podczas gdy on sam uważał, że przyda się znacznie bardziej podczas wyprawy. A 
jednak pod koniec dyskusji Eryk zauważył z pewnym zaskoczeniem, że właściwie 
grupa podjęła wszystkie decyzje zgodnie z początkowymi propozycjami Arthura. I w 
dodatku każdy z zebranych miał uczucie, że były to jego własne propozycje.
Jednak Arthur potrafił rządzić ludźmi, nawet jeśli zupełnie nie znał się na 
wydawaniu rozkazów. Niestety, niewiele też wiedział o wo-j ennej wyprawie, uznał 
Eryk. Nawet po zostawieniu tutaj wszystkich rannych wraz z właściwą opieką, a 
także tych, którzy mieli zająć się usunięciem ciał zmarłych i tworzyć grupę 
rezerwową, i tak dalej szła niewiarygodnie wielka, dwudziestotrzyosobowa grupa 
rozgadanych, gestykulujących ludzi, w dodatku podzielonych na kolejne kręgi 
dyskusyjne. Eryk już wyobrażał sobie tę wyprawę, ten bezładny tłum. Kiedy 
wreszcie zanurzyli się w niskie korytarze, wciąż słyszał nieustający, miarowy 
szum ich rozmów.
- Przegraliśmy dlatego, że zawiódł system ostrzegawczy. Nigdy nie był 
dostatecznie dobrze dopracowany. Miał poważne luki.
- Jakieś luki są nie do uniknięcia. Problemem był brak właściwej łączności. 
Wiedzieliśmy o tym i mimo to nie zadbaliśmy, by temu zaradzić, kiedy jeszcze 
była na to pora.
- Myślę, że Walter ma rację. Problem rozbija się o system ostrzegawczy. Wodzowie 
mają całą sieć szpiegów a my nigdy nic takiego nie stworzyliśmy.
- A jak to sobie...
Eryk odwrócił się do idącego o kilka kroków za nim Roya.
- Słyszysz? - zapytał. - Wciąż rozgrywają wczorajsze bitwy. Jak oni chcą wygrać? 
Gadaniem?
107
- Och, to są Obcy. Oni postępują inaczej niżmy, a my postępujemy inaczej niż 
oni.
Eryk był nieco zaskoczony taką odpowiedzią. Zdaje się, że w porównaniu z 
wczorajszą rozmową zmieniły się stanowiska, które wtedy obaj zajmowali. Roy 
wciąż wprawdzie uważał sposób bycia Obcych za zabawny, ale chyba go już 
tolerował.
Gdy ujrzał ponownie przed sobąjasne światło zwiastujące terytorium Potworów, 
zwolnił kroku, by Roy znalazł się u jego boku. Był bardzo ciekaw, jakie 
przemiany zachodzą w umyśle Biegacza, jedynego człowieka w tym tłumie, z którym 
czuł się jakoś związany. Ale ledwie Roy stanął obok, a już pierwszy z długiej 
kolumny wędrujących mężczyzn wyszedł z budowli, w której się znajdowali, i 
wstąpił w białe światło.
Usłyszeli przerażający krótki wrzask. Mężczyzna postąpił jeszcze jeden chwiejny 
krok i upadł na twarz. Wszyscy znieruchomieli.
Dopiero po dłuższej chwili, następny z kolei ostrożnie wychylił się z jamy. 
Rozejrzał się na wszystkie strony, spojrzał też w górę. Pozostali z drżeniem 
czekali na jego słowa.
- Tylko j edna - powiedział wreszcie dość głośnym, przejmującym szeptem. - I Dan 
ją uruchomił. Więcej nie widzę.
Teraz już w ciszy wymykali się na zewnątrz jeden za drugim. Stanęli nad leżącym 
na ziemi ciałem i wpatrywali się to w powalonego człowieka, to w światło wokół 
nich, skąd w każdej chwili mogło pojawić się następne śmiertelne 
niebezpieczeństwo. Pułapka nad nimi wisiała teraz niegroźnie, jej druty były 
niemal nieruchome, drgały tylko nieznacznie i delikatnie, jakby przypominając o 
ulotności życia, o której właśnie dane im było się przekonać. Roy przepchnął się 
do przodu i trącił pułapkę włócznią. Zwrócił się do Eryka cichym głosem, 
wskazując jej mechanizm.
- Mieliśmy z taką do czynienia jakiś czas temu. Twój wuj ją rozbroił. Nie możesz 
po prostu wystawić włóczni na zewnątrz, reaguje tylko na żywe ciało. Trzeba 
wystawić stopę i szybko ją cofnąć. Spóźnisz się chwilę - chrząknął - .. .i nie 
masz stopy.
Arthur Organizator przysłuchiwał się jego słowom.
- Znasz się na pułapkach - zauważył. - Możemy użyć cię jako zwiadowcy. Od tej 
chwili idziesz kilka kroków przed główną grupą.
- Znam się trochę na pułapkach - sprostował Roy z niechęcią- ale nie jestem 
Niszczycielem Pułapek. Jestem Biegaczem.
108
Jeśli chcecie mieć zwiadowcę, wyślijcie Bystrookiego. To imię Eryka.
- Idźcie więc razem. Będziecie naszą grupą zwiadowczą. Niech ktoś zaniesie ciało 
do głównej jamy. Tam się go pozbędą. Reszta tu zaczeka.
Wskazał gestem pułapkę i przez moment zastygł, pogrążony w myślach.
- Wydaje mi się - powiedział wreszcie - możecie się ze mną zgodzić lub nie, że 
tę pułapkę umieszczono tu stosunkowo niedawno. Za tą hipotezą przemawia fakt, że 
nie dała o sobie znać, gdy zeszłej nocy wciąż jeszcze przybywali uchodźcy. A 
jeśli mam rację -zważcie że to jeszcze nie są ostateczne wnioski po prostu 
głośno sobie myślę - oznaczałoby to, że właśnie ten ruch i hałas czyniony przez 
uchodźców, zwłaszcza przez niezgrabnie poruszających się rannych, zwrócił uwagę 
Potworów na to miejsce. Oni zazwyczaj umieszczają pułapki w rejonach naszej 
zwiększonej aktywności. Czy moja teoria brzmi jak dotąd przekonująco?
- Świetnie Arthurze-powiedział jeden z mężczyzn. - Wspaniale. Nikt nie wątpi w 
twoją mądrość. Tylko jakie wyciągniesz z tego wnioski praktyczne? W jaki sposób 
znajdziesz następną pułapkę?
- Coś podobnego! -Eryk usłyszał drwiący szept Roya. - Żeby zrozumieć, że ktoś 
założył pułapkę w czasie ostatniej nocy... trzeba nie lada mądrości. Śmieszne. 
Przecież oni nawet nie odróżniają posłańca od zwiadowcy.
Arthur splótł ręce na piersi i ze spuszczoną w zamyśleniu głową zaczął wędrować 
tam i z powrotem, wciąż przemawiając do słuchających go chciwie ludzi.
- Zaraz, muszę najpierw sformułować założenia. Zrozumcie, nie miałem jeszcze 
czasu zastanowić się nad tym dogłębnie. Wydaje mi się jednak, że jeśli Potwory 
są świadome naszej obecności w okolicy tej właśnie budowli, jeśli dostrzegły 
naszą zwiększoną aktywność i zdecydowały się umieścić tu pułapkę, i to nowego 
typu, to znaczy, że w tej okolicy będą się już miały na baczności. A więc na 
początek trzy rzeczy. Po pierwsze, niezbędna jest drużyna zwiadowców idącą przed 
główną grupą. Muszą być bardzo czujni. Po drugie, ekspedycja porusza się w 
absolutnej ciszy, i porozumiewa się wyłącznie gestami. Po trzecie, zanim jeszcze 
wyruszymy, trzeba dokładnie rozejrzeć się tam, na zewnątrz. Możliwe, że nawet 
teraz Potwory nas obserwują.
109
Odpowiedzią były strwożone spojrzenia wszystkich członków grupy, oprócz 
oczywiście Eryka i Roya, którzy tylko popatrzyli na siebie wymownie. W rzeczy 
samej oni już od dość długiego czasu rozglądali się uważnie, wypatrując i 
nasłuchując Potworów. Po tym jak jeden z ludzi wpadł w pułapkę, kto oprócz 
głupich Obcych nie robiłby tego?
Ale potem, kiedy kilka kroków przed resztą grupy podążali wzdłuż zewnętrznej 
ściany budowli Potworów ku odległej ścianie, Roy ponownie zmienił zdanie co do 
Arthura.
- Mimo wszystko - powiedział szeptem, jakby starając się przekonać sam siebie - 
to duża grupa. Większa niż jakikolwiek oddział wojowników Ludzkości. Trzeba 
naprawdę dobrego organizatora, by wprowadzić tu jakiś ład. Nie wiem, czy zwykły 
kapitan grupy, taki jak twój wuj, zdołałby chociaż utrzymać ich razem?
Eryk uśmiechnął się drwiąco.
- Utrzymywanie ich razem nie j est nawet w połowie tak ważne, jak utrzymanie ich 
przy życiu. A z tego zadania wuj by się dobrze wywiązał.
Roy przytaknął, ale jakby nie przekonany. Eryk spojrzał na niego ze zdziwieniem, 
ale właśnie w tym momencie doszli do miejsca, gdzie brzeg mebla Potworów stykał 
się ze ścianą. Skręcili w prawo w stronę drzwi do jam, których zazwyczaj używała 
Ludzkość. Klapa wciąż leżała na podłodze, od czasu ucieczki Eryka nikt nie 
wstawił jej na właściwe miejsce. Sprawdzili teren w poszukiwaniu nowych pułapek 
a potem bez słowa dźwignęli ciężkie drzwi i wpasowali je w otwór. Uśmiechnęli 
się do siebie - postąpili tak, jak nakazywały prawa Ludzkości.
Ale co właściwie dzieje się z Royem, zastanawiał się Eryk. Dlaczego drwi sobie z 
Arthura, żeby w chwilę później podkreślać jego niezwykłe zdolności, mimo iż ten 
wykazał się wyraźną niekompetencją jako przywódca grupy? Jednak to nie jest 
odpowiednia chwila na pytania. Wchodzili na obszar, na którym wcześniej 
przebywał tylko Roy, a Eryk musiał podążać za nim w skupieniu, zapamiętywać 
drogę, i mieć napięte wszystkie zmysły, aby zlokalizować w porę wszelkie 
niebezpieczeństwa.
Trzysta dwadzieścia kroków dalej, znajdował się punkt, w k-tórym Arthur 
wyznaczył miejsce postoju. Tutaj też zobaczyli jakiś mebel Potworów, 
przylegający do ściany. Był mniejszy od tego, w którym spędzili noc. Zadzierając 
głowę bardzo wysoko, Eryk
110
mógł dostrzec jego wierzch. Miał dziwny kształt, a z jego szczytu sterczały 
duże, zielone gałki. Schowali się w bezpiecznym cieniu i odetchnęli kilka razy 
głęboko. Daleko za sobą widzieli rozpłaszczony wzdłuż ściany wąż postaci 
przemykających w ich kierunku. Zamachali ku nim rękami, by upewnić ich, że droga 
jest bezpieczna.
Kiedy otrzymali w odpowiedzi podobny sygnał, Eryk wreszcie zadał Royowi dręczące 
go pytanie. Dlaczego wspiera Arthura, dlaczego bronijego decyzji, skoro Arthur 
popełnia wyraźne i niewybaczalne błędy?
Roy milczał przez moment zanim udzielił odpowiedzi.
- On nie popełnia błędów. Nie może popełniać... bo j est naszym wodzem!
- Ależ, Roy sam przecież widzisz. Nie posłał zwiadowców na początku, zezwalana 
ciągłe dyskusje i kwestionowanie jego zdania, nie ustrzegł się pułapki... ile 
można?
- Jest naszym wodzem - powtórzył z naciskiem Roy. - Czy twój wuj okazał się 
skuteczniejszy, z jego dyscypliną, szykiem marszowym i niszczeniem pułapek? 
Dobrze, zrobił tylko j eden błąd, ale ten błąd wystarczył, by został wykończony 
i on, i niemal cała jego grupa ... a Arthur wciąż żyje.
- Żyje, bo gdy wybuchły walki był w bezpiecznym miejscu na terytorium Potworów.
- Przyczyna mnie nie obchodzi. Ważne jest to, że żyje i jest jedynym wodzem 
jakiego mamy, a ci tutaj to jedyny lud jaki mamy. Musimy więc postarać się jak 
tylko umiemy, żeby... uznali nas za swoich.
Eryk patrzył na niego bez słowa, a właściwie patrzył przez niego ku olbrzymim 
budowlom, w których Potwory trzymały żywność, zaledwie kilkaset kroków stąd...
Grupa wojowników Ludzkości mogłaby się teraz na nie wspinać i podawać w dół 
skradzione produkty, które potem zanieśliby wodzowi i kobietom. On sam i Roy 
mogliby być członkami tej grupy, mogliby być dumnymi wojownikami Ludzkości...
Czy teraz miał zacząć wszystko od nowa? Nauczyć się dumy z tego, że jest jednym 
z Obcych? Że jest Obcym-Wygnańcem, Obcym bez kobiety, która mogłaby wytłumaczyć 
mu, co jest dobre a co złe? Nie, nie widział celu takiej odmiany i dał temu 
wyraz:
- Nie mam zamiaru nadstawiać głowy pod włócznię dla sprawy, której nie uważam za 
swoją.
111
- Wiem - zgodził się Roy. - Taki zawsze byłeś: buntownik, wichrzyciel... A ja 
chciałem tylko w spokoju podążać za innymi. Jak sądzisz, dlaczego jestem 
wyznawcą Wiedzy Przybyszów? Bo moja grupa wyznawała tę religię. Gdyby wyznawała 
Wiedzę Przodków, ja również bym to czynił. I popierałbym takich jak Stephen 
Twardorę-ki i Harold Miotacz i wszyscy ci dranie. I kroiłbym w kawałki takich 
jak ty i twój wuj, gdyby tylko zażądało tego Stowarzyszenie Kobiet. I 
wierzyłbym, że czynię słusznie, tak jak wierzyłem, że czynię słusznie kiedy 
popierałem twojego wuja, kiedy mówiłem i wierzyłem, że Franklin musi odejść, a 
Stowarzyszenie Kobiet blokuje wszelki postęp. Najważniejsze dla mnie zawsze 
było, że jestem członkiem grupy ludzi, którym mogę ufać i wiem jakie są ich 
myśli, bo oni myślą w dokładnie taki sam sposób jak ja... to właśnie nazywam 
domem. A poza domem jest tylko głód, zmęczenie i brak przyjaciela za twoimi 
plecami.
Dotarł do nich Arthur na czele reszty ekspedycji. Otrzymali więc dalsze rozkazy 
co do kierunku drogi i następnego miejsca spotkania. I znowu musiał podążać w 
ślad za Royem, z napiętymi zmysłami... i myślami błądzącymi wokół tych samych 
problemów. Nie było sensu kłócić się z Biegaczem. Miał swoje racje. Ale czy on, 
Eryk, kiedykolwiek znajdzie dom, znajdzie się wśród przyjaciół, którzy będą 
myśleć tak jak on, którym będzie mógł zaufać, do których będzie mógł odwrócić 
się plecami bez lęku, że go zabiją? Bo na pewno nie myślał tak, jak ci Obcy! Nie 
chciał narażać się na niebezpieczeństwo tylko po to, aby dotrzeć do jakiejś 
mitycznej broni, która może istnieje a może nigdy nie istniała.
Cała ekspedycja rozłożyła się na noc, której nadejście ogłosił oficjalnie 
Arthur, w szczelinie przy gigantycznej bramie prowadzącej z jednej olbrzymiej 
jamy Potworów do drugiej. Eryk zauważył, że tym razem wyznaczono wartowników. 
Zapakowali do plecaków świeżą żywność wydobytą z budowli Potworów, chociaż Eryk 
poczuł nieprzyjemne skurcze żołądka na samą myśl o jedzeniu rzeczy, których 
wpierw nie zbadały kobiety. Napełnili też manierki wprost z rury ze świeżą wodą, 
do której zaprowadził ich Walter Gromadzący Broń.
- Szczep, do którego kiedyś należałem - usłyszał w pewnej chwili Roya mówiącego 
do grupki szykujących się do spania mężczyzn - nazywający się Ludzkością, 
Ludzkością, wyobraźcie sobie, miał pewne przesądy, które zabraniały nam używać 
żywności i wody na terytorium Potworów. Na terytorium Potworów nie można
112
było ani jeść ani pić, i choćby zdychali z głodu, żaden z nich nie odważyłby się 
złamać tego prawa. - Roześmiał się ponuro. - Obawiali się pewnie, że zmarli 
Przodkowie rozgniewają się i...
Eryk oddalił się poza zasięg jego głosu. Uczucie samotności było jeszcze 
bardziej przygnębiające niż zwykle.
! - O ludziach...
13-
T/ iedy ludzie zebrali się rankiem do dalszej drogi, Eryk zrozumiał, J-Vże Roy 
oddalił się jeszcze bardziej, gdyż zdobył skądś skórzany pasek i związał swe 
bujne włosy w opadający na plecy ogon, zgodnie ze zwyczajem Obcych.
Grupa zwiadowców zwiększyła się do trzech osób, bo Arthur Organizator włączył do 
niej także Waltera Gromadzącego Broń. We trzech więc przestąpili próg nowej 
jamy. Przysadzisty Walter nie był może wzorem zwiadowcy, ale jako jedyny spośród 
wszystkich uczestników ekspedycji zagłębiał się w terytorium Potworów dalej niż 
tylko do pierwszego olbrzymiego pomieszczenia. W poszukiwaniu różnych artefaktów 
podróżował już wiele razy po tych wielkich obcych przestrzeniach.
Wędrówka po olbrzymich jamach Potworów fascynowała Roya. Podobnie jak wyprawy 
Waltera.
- To śmieszne małe plemię, do którego należałem, nazwałoby cię z pogardą 
mieszkańcem wewnętrznych jam, uważaliby cię za dziecko, które nie potrafi 
sprostać żadnemu niebezpieczeństwu, ale żaden z nich nigdy nie dotarł tak 
daleko, jak ty. Najdzielniej szy z nich uważałby, że dokonuje prawdziwego cudu, 
gdyby choć raz doszedł do progu tej jamy i wytknął głowę na drugą stronę.
- Skręcimy w prawo - przerwał jego zachwyty Gromadzący Broń rozglądający się 
czujnie u wejścia. - Uważajcie na pułapki. Potwory często je zastawiają między 
pomieszczeniami.
- Założę się, że widziałeś już takie pułapki, o których jego kapitanowi grupy - 
Roy wskazał kciukiem Eryka - nawet się nie śniło.
114
I on nosił imię Niszczyciela Pułapek! Hej Eryk - zwrócił się do kolegi z udanym 
współczuciem. - Czy włosy nie zasłaniają ci oczu? Niełatwo jest być Bystrookim, 
gdy ma się tyle włosów na twarzy.
- Jakoś sobie radzę - odpowiedział krótko Eryk.
- Jasne. To ty jesteś Bystrooki. Przynajmniej byłeś pomiędzy swoim ludem. Ale 
tutaj, jak widzisz, Walter, choć jest tylko Gromadzącym Broń a nie Bystrookim, 
chyba zna drogę lepiej niż ty. Może dlatego, że Walter i jego ludzie naprawdę...
- Chcesz żebym poszedł przodem? - spytał Eryk Waltera. -Pójdę jako czujka.
- Dobry pomysł, dzieciaku. Masz lepszy wzrok niż ja. Będziemy cały czas iść 
wzdłuż tej ściany, aż do następnej przerwy na posiłek. Jeśli zauważysz coś 
podejrzanego, zatrzymaj się natychmiast i daj sygnał.
Eryk wyminął obu swoich towarzyszy - wysokiego, kościstego Biegacza i niskiego, 
muskularnego Gromadzącego Broń. Przebiegł dość szybko około trzydziestu kroków a 
potem kontynuował szybkim marszem. Z tej odległości nie słyszał ich głosów. 
Natychmiast też poprawiło mu się samopoczucie.
Zdał sobie też sprawę, jak szybko zdołał się przyzwyczaić do fantastycznie 
wielkich przestrzeni terytorium Potworów. Wciąż wprawdzie trudno mu było patrzeć 
przez długi czas w górę albo odej ść od ściany i zanurzyć się w tej białej 
iluminacji - w takich przypadkach czuł ostre zawroty głowy - ale kiedy 
maszerował wzdłuż ściany, stykając się z nią ramieniem, mógł patrzeć daleko 
przed siebie doznając tylko niewielkiego dyskomfortu.
Trzykrotnie natknął się na drobne przeszkody, które mogły być pułapkami. 
Sygnalizował potencjalne niebezpieczeństwo towarzyszom z tyłu, a oni ostrzegali 
główną grupę. Potem należało tylko odejść od ściany i okrążyć nieznaną rzecz 
bezpiecznym półkolem. Tylko! Wciąż czuł się wtedy fatalnie. Z całych sił musiał 
walczyć, by nie stracić kontroli nad sobą gdy zabrakło dotyku błogosławionej 
ściany. Tak bardzo chciałby po prostu wykrzyczeć swoje przerażenie i pognać 
dziko, w byle jakim kierunku, aby tylko dotknąć czegoś stałego. Starał się 
zrozumieć to dziwne uczucie, znaleźć jakiś sposób przezwyciężenia go. Był 
przecież Przepatrywaczem Ścieżek. Kto wie, czy kiedyś nie będzie musiał powieść 
tych wszystkich ludzi przez sam środek wielkiej jamy Potworów, gdzie nie było 
ściany ani niczego materialnego. Ale nie potrafił przezwyciężyć histerii. Każde 
związane z omijaniem pułapki odejście od ściany było tak samo przykrym 
przeżyciem jak poprzednie.
115
Kiedy minął ostatnią z nich, usłyszał dziwny buczący dźwięk, dochodzący od 
strony ściany. Zatrzymał się i zawahał. Czyżby nowy rodzaj pułapki? 
Niewidzialnej? System ostrzegawczy, dzięki któremu Potwory dowiedzą się o 
nadchodzących ludziach? Wskazał źródło dźwięku Royowi i Walterowi. Ten ostatni 
słuchał przez chwilę, potem jednak gestem ponaglił Eryka do dalszego marszu.
Nagle ściana między nimi zamieniła się w pustą przestrzeń. Po prostu zniknęła, a 
otworzyło się szerokie przejście do kolejnej rozświetlonej białym światłem jamy 
Potworów... stamtąd zaś jeden z nich szedł prosto na nich!
Mimo wieloletniego treningu wojownika, Eryk zamarł z przerażenia. Jego nogi 
wrosły w podłoże. Wprawdzie gdzieś w głębi umysłu wiedział, że nie został 
zauważony, ale stał, wciąż niezdolny uczynić najmniejszego ruchu, a jedna z 
sześciu olbrzymich szarych nóg zawisła dokładnie nad jego głową. Potwór 
zwyczajnie przechodził z jednej jamy do drugiej - prawdopodobnie nawet nie 
zauważy, że zmiażdżył człowieka!
Nagle Walter przemknął obok Roya, zmrożonego strachem podobnie jak Eryk, i 
pobiegł do Potwora. Wrzeszczał przy tym i machał dziko rękami. Teraz z kolei 
gigantyczny Potwór stanął jak sparaliżowany. I stał tak bez ruchu, podczas gdy 
malutki Walter wciąż krzycząc i wymachując rękami, gnał prosto na niego. Patrząc 
z przerażeniem w górę Eryk dostrzegł, jak wielki, płaski krąg nad jego głową, o 
średnicy co najmniej dwukrotnie większej niż szerokość jego ciała, zadrżał lekko 
i wyraźnie zatrzymał siew powietrzu, jakby olbrzymia istota zawahała się wpół 
kroku i rozważała, co należy uczynić.
Potemjednak Potwór uniósł się na dwóch zadnich nogach. Całe jego ciało łącznie z 
tą częścią, która miała właśnie zgnieść Eryka, wyprostowało się na niewiarygodną 
wysokość. Dobiegł ich ogłuszający, dudniący dźwięk, a jego echo odbiło się od 
wszystkich ścian. To skakało - pojął Eryk - skakało i krzyczało! Potwór odwrócił 
się i kołysząc małą głową osadzoną na niezwykle długiej szyi, oddalał się z 
najwyższą szybkością w kierunku, z którego przybył. Uciekał jak najdalej od 
biegnącego doń Waltera Gromadzącego Broń. Odbiegł w głąb tej nowej jamy, a jego 
potężne susy wprawiły podłogę w drżenie. Wstrząsy zwaliły Eryka z nóg i 
podskakiwał teraz przy każdym kolejnym skoku Potwora. Kiedy wstrząsy zaczęły 
wreszcie słabnąć, kiedy stały się tylko silnymi wibracjami, Eryk zdołał się 
jakoś pozbierać i wstać.
116
Daleko, daleko w tamtej jamie Potwór wciąż przed nimi uciekał. Z jego 
zawieszonej wysoko w powietrzu głowy wciąż dobywał się ogłuszający ryk 
przerażenia, zaś macki na jego szyi zamiast opadać swobodnie, sterczały pionowo 
w górę jak zastygłe płomienie. Wokół nich rozszedł się niewiarygodny smród. 
Wreszcie uciekająca istota zniknęła im z oczu za odległym zakrętem jamy.
Ale przerwa w ścianie, otwór którym Potwór zamierzał wejść do jamy, w której się 
znajdowali, zamykała się. A Walter był po drugiej stronie!
Eryk dojrzał jak Walter ciężki i niski, pędzi ku nim z wysiłkiem. Jeśli ściana 
się zamknie, stracą go. Zostanie na zawsze w nieznanej jamie Potworów.
- Biegnij Walter! Biegnij!!! - wrzasnął Roy stając u boku Eryka. Twarz Waltera 
była blada z przerażenia. Wyciskał wszystko, co
tylko mógł ze swoich krótkich nóg. Ale otwór w ścianie stawał się coraz węższy. 
Kiedy Walter był o jakieś półtora kroku od niego, została już tylko szpara 
uniemożliwiająca przejście. Bez słów, tknięci tą samą myślą, Roy i Eryk chwycili 
oba brzegi zsuwającej się ściany w desperackiej próbie powstrzymania ich ruchu. 
Ku swojemu zdumieniu nie musieli wcale użyć siły. Ściana zatrzymała się w 
momencie, gdy jej dotknęli, otwór przestał się zwężać.
Walter przecisnął się przez niego i legł bezwładnie na ziemi. Eryk i Roy cofnęli 
dłonie, a wtedy w mgnieniu oka otwór w ścianie przestał istnieć. Eryk dotknął 
ściany z niedowierzaniem. Była twarda, solidna, złamałby rękę gdyby silnie w nią 
uderzył. A mimo to otwierała się i zamykała, a nawet przestawała się poruszać na 
samo dotknięcie dłoni.
I co się stało temu Potworowi? Czyżby naprawdę przestraszył się Waltera 
Gromadzącego Broń, tak maleńkiego w porównaniu z nim, że mógłby go zmiażdżyć, 
zrobić z niego mokrą plamkę jednym przypadkowym stąpnięciem?
Tak właśnie było -jak zapewnił ich Walter, gdy tylko odzyskał oddech.
- Niektóre Potwory śmiertelnie się nas boją, a niektóre nie. Ten, który się boi, 
ucieknie zawsze, jeśli pobiegnie się wprost na niego robiąc dużo hałasu. 
Oczywiście trzeba wiedzieć, który się boi, a który nie. Te, które się nie boją, 
starają się zgnieść człowieka, gdy tylko go zobaczą.
- Słyszałem o tym - przytaknął Roy. - Niektórzy starzy wojownicy śpiewali pieśni 
o tym, jak wpadli w pułapki gdzieś poza jama-
117
mi, a Potwory na ich widok kuliły się i zmykały. Ale też wielu wpadło w pułapki 
i nigdy już nie wróciło, by o tym zaśpiewać. Z Potworami nigdy nic nie wiadomo.
- Co nieco wiadomo. Widzieliście na pewno te różowe macki zwisające z ich szyi? 
Te tuż za głową? To na nie trzeba patrzeć. Jeśli są krótkie i ciemnoróżowe, 
prawie czerwone, Potwór ucieknie na widok człowieka. Takie Potwory nie są 
bardziej groźne niż nowo narodzone dziecko w naszych jamach. Ale jeśli macki są 
długie i ja-snoczerwone... wtedy uważajcie. Taki Potwór w ogóle się was nie 
przestraszy i za wszelką cenę będzie się starał was zdeptać.
- Dlaczego? - spytał Eryk. - Dlaczego decyduje o tym kolor i rozmiar macek?
Gromadzący Broń rozłożył bezradnie ręce.
- A skąd mam wiedzieć? I co to za różnica? Nawet Lud Aarona mimo wszystkich 
swoich zapisków nie ma pojęcia, dlaczego. Ale to fakt. Dość użyteczny, jeśli się 
go zna.
- Ten fakt uratował ci życie - zwrócił się Roy do Eryka. - Z ca-
łąpewnościąjestto bardziej użyteczna wiedza niż cokolwiek, co mógł ci przekazać 
wuj. Twój wuj, wszyscy nasi ludzie... i w ogóle cała ta nędzna banda, która 
nazywała się Ludzkością. Ludzkością! - zwrócił się do Waltera. - Jakby to oni 
stanowili całą ludzką rasę.
- Czy próbowano kiedyś zbadać, dlaczego tak się dzieje? Czy były jakieś próby 
wyjaśnienia tego zjawiska? - Eryk zwracał się wciąż do Gromadzącego Broń, 
ignorując uwagę Roya.
Walter spojrzał tam, skąd nadchodził Arthur Organizator wraz z resztą 
ekspedycji.
- Co są warte próby wyjaśnień? Wartość ma tylko to, co wiesz z całą pewnością. 
Coś, co może się przydać w praktyce. Pamiętasz ten mebel Potworów, przy którym 
mieliśmy pierwszy postój? Jeszcze w tamtej jamie? Ten szeroki i czarny, z 
zielonymi gałkami.
- Tak. Zastanawiałem się nawet...
- Ja też. Jakiś strary-dobry-czas temu wiodłem tamtędy grupę w poszukiwaniu 
użytecznej broni. Ale polowanie poszło kiepsko, nie znaleźliśmy nic godnego 
uwagi. I tak, kiedy wracaliśmy, pomyślałem sobie: kto wie, może te zielone gałki 
mogą się na coś przydać. Posłałem więc j ednego z chłopaków, żeby wspiął się na 
górę. Dotarł pod sam szczyt, prawie do krawędzi i zaczął odkręcać gałkę. Kręciła 
się wokół własnej osi, a on zdążył nawet do nas krzyknąć, że się obluzowuje. 
Potem nagle buchnął stamtąd czerwony promień, a chłopak zleciał na dół cały 
spalony, po prostu zwęglony. Nim jeszcze
118
huknął o ziemię był już martwy. A potem... zniknęło całe to białe światło. Było 
zupełnie ciemno. Musieliśmy wracać do naszych jam używając lamp czołowych. Ale 
gdy tylko dotarliśmy do naszych drzwi, światło powróciło, tak samo silne i jasne 
jak przedtem, jakby nic sienie wydarzyło. A co siew ogóle wydarzyło? Nie mam 
pojęcia i nie obchodzi mnie to. Gdybym mógł wykorzystać to zjawisko jako 
użyteczną broń, wtedy zainteresowałbym się nim. A tak... po prostu jeszcze jedna 
tajemnica Potworów.
- Oczywiście rozumiesz, Eryku - wtrącił się Arthur Organizator, który właśnie 
stanął koło nich i przysłuchiwał się ostatnim słowom Waltera - że jednak powinno 
nas interesować, dlaczego dzieją się pewne rzeczy, i jaki jest cel działań 
Potworów. Jako praktykujący wyznawcy Wiedzy Przybyszów, powinniśmy być tym 
zainteresowani. Tak naprawdę jest właściwy czas na wszystko, również na 
przemyślenia. Walterze wszystko tutaj w porządku?
- Jak cholera - mruknął Gromadzący Broń. - Niewiele brakowało, bym zginął. 
Myślę, że dzieciak powinien iść dalej na samym przedzie. Jest zwiadowcą 
pierwszej klasy. Usłyszał dźwięk otwieranych drzwi i ostrzegł mnie w porę. A ja 
go zlekceważyłem.
Arthur uśmiechnął się ze zmęczeniem.
- Tylko nie zaczynaj narzekać na swój wiek. Wciąż cię potrzebuj emy. Znasz to 
powiedzenie: lepiej patrzyć pod nogi idąc niż potem żałować swego kroku płynąc 
kanałem.
Teraz jako oficjalnie mianowany Pierwszy Zwiadowca, Eryk miał prowadzić 
całągrupę. Walter udzielił mu dodatkowych instrukcji. Roy miał mniej powodów do 
dumy. - Przeznaczono mu rolę łącznika między zwiadowcami a główną grupą, co 
uznał za degradację. No cóż, nie każdy ma w żyłach krew Eryka Pustoszącego 
Spiżarnie. Powinien pogodzić się z tą myślą.
Pustoszący Spiżarnie był gdzieś głęboko na terytorium Potworów z matką Eryka, 
gdy spotkała ich śmierć. Tak opowiadał wuj Thomas. I jeszcze mówił, że była to 
bardzo niezwykła kradzież. Tak niezwykła, że musiał zabrać ze sobą kobietę. Co 
mogło być celem ich wyprawy?
Eryk wpatrywał się w białą przestrzeń przed sobą, w niezmierzone obszary jamy 
Potworów. W wielu miejscach dostrzegał dziwne, olbrzymie przedmioty, jakich 
nigdy dotąd nie widział. Co to mogło być? Część umeblowania? Broń? Czyjego 
rodzice też kiedyś tędy przechodzili i mijali te obiekty? Zastanawiali się, do 
czego służą, tak jak on teraz? A może doskonale to wiedzieli?
119
Jednak mimo tych rozmyślań, wszystkie zmysły miał napięte. Dostrzec w porę 
niebezpieczeństwo - to była podstawowa rola zwiadowcy. Zapamiętywanie drogi i 
obserwowanie różnych dziwnych zjawisk i przedmiotów, chociaż ważne, mogło się 
przydać dopiero później, w przyszłości a nie teraz, kiedy wyprawie groziło 
niebezpieczeństwo. Wiedział tak mało w porównaniu chociażby z Walterem, który 
wszak wcale nie interesował się większością wydarzeń.
Ilekroć zatrzymywali się na posiłek, tłocząc się przy ścianie, starał się 
znaleźć obok Waltera i wypytywał go o wszystko, co budziło j ego 
zainteresowanie. Czy poza tą ścianą były jamy ludzi? W jaki sposób można to 
rozpoznać? Czy ten olbrzymi otwór pośrodku jamy Potworów służy do oddawania 
kanałom ich gigantycznych ciał? Dlaczego j eśli tylko zobaczyli Potwora i 
zastygli w bezruchu na sygnał Eryka, istniało bardzo małe prawdopodobieństwo, że 
do nich podejdzie? Dlaczego Potwory nie chodzą wzdłuż ściany, tak jak ludzie? 
Dlaczego w ogóle ludzie podróżujątuż przy ścianie, a Potwory z daleka od niej?
- Zadajesz mnóstwo pytań, młodzieńcze - roześmiał się Walter. - Ale to ostatnie 
jest dość proste. Pomyśl nad tym chwilę.
Eryk pomyślał.
- My musimy się kryć. Jesteśmy w obcym i niebezpiecznym miejscu. Musimy pozostać 
niedostrzeżeni. Natomiast Potwory są tu u siebie. Mogą chodzić środkiem tak jak 
my w naszych jamach, bo nic im tu nie grozi. Nie muszą się niczego obawiać, 
przed niczym kryć. Mam rację?
- Tak, oczywiście. Ale coś ci poradzę: gdy chcesz przewidzieć zachowanie 
Potworów, logiczne rozumowanie na ogół jest zawodne. One są inne niż my, są 
naprawdę Obce. Pamiętaj o tym.
Odpowiedź zadowalała Eryka na moment, ale zaraz potem pytał
0 coś innego. Nawet jeśli Walter Gromadzący Broń nie potrafił udzielić mu 
dokładnych wyjaśnień, zawsze dzielił się z nim swoimi przemyśleniami, co dawało 
jakieś wskazówki lub powód do dalszych pytań, dalszych poszukiwań. Wiedza 
Gromadzącego Broń była jak olbrzymi wór z żywnością, a zgłodniały Eryk starał 
się wyrwać z niego jak największe kęsy. Więc gdy tylko Arthur Organizator 
ogłosił nadejście nocy, Eryk postarał się, by jego miejsce spoczynku znajdowało 
się obok Waltera. Wkrótce też posypały się dalsze pytania.
1 nieważne były głośne narzekania Roya na hałas. Eryk po prostu musiał zaspokoić 
swoją ciekawość. Musiał jeszcze raz wypytać o wszystkie te dziwne rzeczy, które 
dotąd zobaczył, i które spodziewał się zobaczyć następnego dnia.
120
Walter wyraźnie go polubił. Odpowiadał na pytania bez złości, a nawet z 
poczuciem humoru.
- Przypominasz mi jednego dzieciaka z mojej grupy. Też miałem z nim takie 
kłopoty. Powiedział mi pewnego dnia tak: nasze jamy są w ścianach jam Potworów, 
a jamy Potworów są na zewnątrz i wokół naszych jam, prawda? Tak - odparłem. Aon 
na to: chciałbym wiedzieć, co jest na zewnątrz jam Potworów. Spojrzałem na niego 
jak na wariata i zapytałem, co u licha ma na myśli. A on mówi, że może jamy 
Potworówpo prostu znajdująsię w ścianach innych, więk-szychjam. Może żyją tam 
istoty, przy których Potwory są malutkie. Może istnieją Potwory-dla-Potworów. 
Słyszałeś kiedyś równie szalony pomysł? - Walter Gromadzący Broń wyciągnął się 
na wznak i głośno ziewnął.
- Ale to j est myśl - stwierdził zaintrygowany Eryk. - Dlaczego to ma być 
szalony pomysł?
- Och, daj spokój. Wiesz, dlaczego. Nie mogą istnieć Potwory i jeszcze paręset 
razy większe Potwory-dla-Potworów a może jeszcze wiele razy większe Potwory-dla-
Potworów-dla-Potworo w. To jest po prostu niemożliwe. Wszystko musi mieć swój 
koniec.
- No dobrze, ale załóżmy...
- Przestań zakładać - powstrzymał go Gromadzący Broń. -Trzymaj się realiów. One 
i tak są bardzo skomplikowane. Jutro dotrzemy do jamy, w której Potwory 
przechowują broń. I nie pytaj mnie teraz o broń! - zawołał widząc, że Eryk 
otwiera usta. - Nic ci o niej nie powiem dopóki jej nie zobaczymy. Snuję 
rozważania tylko na temat rzeczy, które trzymam w garści i mogę obejrzeć. A 
twoja robota polega na doprowadzeniu nas tam. Teraz powinieneś się przed tym 
przespać.
- A ta jama, do której idziemy... - nalegał Eryk.
- Daj już spokój z tąjamą. To jest miejsce, gdzie Potwory trzymają swoją 
najlepszą broń. I tylko tyle musisz na razie wiedzieć. A teraz na miłość Wiedzy 
Przybyszów, pozwolisz mi się wreszcie przespać?
Eryk poddał się. Leżał tylko na boku jak zwykł zawsze spać i rozmyślał, 
rozmyślał, i mimo zmęczenia, dochodził do pewnych wniosków. Był coraz bardziej 
przekonany, że Walter wcale nie prowadzi ich do konkretnej broni, że ma co 
najwyżej nadzieję, iż taka broń istnieje, a ta nowa jama, do której mieli 
wejść...
Stłumiony, choć pełen paniki ostrzegawczy krzyk strażnika poderwał go na nogi, 
podobnie jak wszystkich wokół. Kiedy dostrzegli
121
powód alarmu, ich twarze pobladły, a ciała zaczęły spływać potem. Ich nogi 
drżały a wszechpotężny strach zaczynał brać we władanie umysły...
Nie dalej, niż dwieście kroków od nich stał Potwór, chyba największy, jakiego 
kiedykolwiek widzieli. Stał w bezruchu, nie wydawał żadnego dźwięku, i patrzył 
na nich. Jego szare, wspierające olbrzymie cielsko nogi, znajdowały się w lekkim 
rozkroku. Taką pozycję mógłby przyjąć człowiek obserwujący czujnie jakieś 
nieznane zjawisko. Długa szyja kołysała się nieznacznie w tę i z powrotem, a 
głowa z wielkimi purpurowymi oczami to zbliżała się do nich, to oddalała. Macki 
poniżej głowy były długie - Eryk natychmiast zwrócił na to uwagę - i w bardzo 
jasnym odcieniu różu. Opadały swobodnie na szyję i wraz z nią zbliżały się ku 
nim, gdy Potwór zaczął się pochylać, jakby tam także miał oczy. Ale nie było 
oznak wskazujących na nagły atak.
Obie strony obserwowały się w martwej ciszy. Ani drżący ze strachu ludzie, ani 
obserwujący ich gigant, nie wydali najmniejszego dźwięku. Eryk oddychał z 
trudem. Zadecydował, że w razie wybuchu nagłej paniki będzie uciekał w kierunku 
przeciwnym do pozostałych. Czego mogła chcieć ta przerażająca istota? Na co 
patrzyła? Co się działo w jej niepojętym umyśle?
Nagle Potwór gwałtownie odwrócił się od nich i odszedł. Krok za krokiem znikał w 
jasnej pustce, i mimo jego olbrzymich rozmiarów podłoga pod jego stopami drgała 
bardzo lekko. Patrzyli zanim, aż znalazł się poza zasięgiem ich wzroku. Dopiero 
gdy zniknął, nagle odzyskali głos, niektórzy zaczęli wręcz histerycznie 
krzyczeć.
- Walterze! -donośny głos Arthura Organizatora zapanował nad tym chaosem. - Co o 
tym myślisz? Dlaczego on odszedł?
Wszyscy zwrócili się ku Gromadzącemu Broń. Ten jednak potrząsnął w zadumie 
głową.
- Nie wiem - powiedział. - Nigdy dotąd nie widziałem żadnego, który zachowałby 
się w ten sposób.
14-
Zwołano naradę wojenną, by rozważyć niedawne zdarzenie i zadecydować, czy 
powinno ono spowodować zmianę planów. W naradzie uczestniczyły w zasadzie tylko 
trzy osoby - Arthur Organizator jako wódz, Walter Gromadzący Broń, który jako 
jedyny znał miejsce, do którego zmierzali, i najstarszy członek ekspedycji -
siwowłosy choć wciąż żwawy facet, którego nazywano Mannym Budowniczym. Ten 
ostatni został wybrany głównie ze względu na wiek. Do rady dopuszczono także 
Roya i Eryka, choć bez prawa głosu. Uznano najwyraźniej - stwierdził Eryk z 
krzywym uśmiechem -że jako ludzie z zewnętrznych jam, wiedzą najwięcej o 
niebezpieczeństwach terytorium Potworów.
- Możemy kontynuować naszą misj ę albo zawrócić - rozpoczął Arthur Organizator. 
- Jeśli zawrócimy, misja zakończy się fiaskiem i niewiele osiągniemy. Jeśli 
będziemy kontynuować, to być może -a zwróćcie uwagę, na słowa „być może" - okaże 
się, że zmierzamy wprost ku katastrofie.
Walter Gromadzący Broń zabębnił nerwowo palcami o podłogę.
- Pewnie. Potwory są ostrzeżone. Będą na nas czekać.
- Możliwe. I możliwe również, że nie. - Arthur uniósł w górę palec skupiając 
uwagę wszystkich. - Potwory myślą w inny sposób niż my. Nie ma więc powodów by 
przypuszczać, że reagują tak jak my, albo że obawiają się tego, co my. Ta istota 
mogła być tylko nas ciekawa. Przemawiałby za tym fakt, że potem sama odeszła. To 
także należy wziąć pod uwagę.
123
- Wziąć pod uwagę! - parsknął Gromadzący Broń. - Spekulacje! Przyszliśmy tu po 
pewną rzecz i powinniśmy skończyć to, co zaczęliśmy.
- Nie mamy zresztą dużego wyboru - włączył się Manny Budowniczy. - Jeśli wrócimy 
bez broni, po którą się wybraliśmy, resztę życia spędzimy jako wyjęci spod prawa 
wygnańcy. Nie wiem, czy życie w takim stanie j est tak wiele warte. I sądzę, że 
tak samo uważa większość naszych ludzi. Uważam więc, że powinniśmy iść dalej.
Arthur spojrzał ku dwom pozostałym.
- Eryku, a co ty radzisz?
Eryk starał się zachować dostojne i opanowane brzmienie głosu, gdyż po raz 
pierwszy w życiu zabierał głos na oficjalnej naradzie.
- Sądzę, że powinniśmy iść dalej, tak jak było postanowione.
- Mógłbyś nam powiedzieć, co cię skłania ku takiej opinii?
- Więc... - Eryk chwilę się wahał, ale zaraz zaczął mówić pewnie. - Jeśli 
podniesiono alarm, Potwory wiedzą dokładnie, gdzie jesteśmy. Nie mamy żadnej 
bezpiecznej drogi powrotu. Będą na nas czyhać niezależnie od tego, czy pójdziemy 
naprzód, czy też zawrócimy. Ajeśli pójdziemy naprzód, mamy przynajmniej szansę 
coś osiągnąć. Zgadzam się też z opinią Manny'ego co do wartości życia wyjętych 
spod prawa.
- Roy?
Roy pociągnął nosem i wykonał nieokreślony gest dłonią - i tak, i nie... trzeba 
się zastanowić. Niektórzy myślą, że łatwo jest przewidzieć co zrobią Potwory, że 
powinniśmy kontynuować. Niektórym rozpuszczone włosy wciąż przysłaniają oczy... 
Jedyna rzecz która wydaj e mi się rozsądna podczas tej narady, to twój e słowa 
Arthurze. Musimy wziąć pod uwagę wszystko. I sądzę, że tak powinniśmy zrobić. To 
jest mój głos.
- Nie masz prawa głosu - przypomniał mu Walter Gromadzący Broń. - Masz tylko 
wypowiedzieć swoją opinię. A to, co powiedział ten dzieciak - wskazał palcem 
Eryka - j est słuszne. Będą na nas czyhać i, tu i tam. A tylko tam j est to, 
czego pragniemy. Więc ruszmy się i zdobądźmy to!
Arthur postanowił zakończyć dyskusję.
- Mamy więc następującą możliwość: zarówno Walter jak i Manny uważają, że takie 
samo ryzyko stanowi marsz naprzód jak i powrót, oraz że tylko idąc naprzód 
możemy coś zyskać. Jestem skłonny się z nimi zgodzić. Ale musimy postępować 
dalej z zachowaniem wszelkich środków ostrożności. Roy - zwrócił się do przed-
124
stawiciela Ludzkości - nie lekceważymy twojej opinii, ale w demokratycznej 
dyskusji musimy przyjąć zdanie większości.
Roy spojrzał na Athura a potem przeniósł spojrzenie na Eryka. Wreszcie bez słowa 
ujął włócznię i udał się na swoje stałe miejsce na czele kolumny.
- Wytłumacz Eryko wi, na co powinni zwrócić szczególną uwagę jako zwiadowcy - 
poprosił Waltera Arthur. - Chciałbym wyruszyć tak szybko, jak można. Zanim 
wszyscy zaczną nad tym dyskutować.
- Dobra - zgodził się Manny. - Podrywamy ekspedycję. Niewiele nowych rzeczy mógł 
się dowiedzieć Eryk od Waltera.
Najwyraźniej Gromadzący Broń zaledwie rzucił okiem na jamę, do której zmierzali. 
Krótko i z samego wejścia...
Potrafił opisać tylko pierwszy mebel Potworów, który mieli spotkać, dalej nie 
wiedział nic.
Teraz Eryk naprawdę będzie musiał zasłużyć na miano Przepa-trywacza Ścieżek.
Przekroczył próg jamy, która była ich celem. Walter znajdował się około 
trzydziestu kroków za nim. Przed sobą dojrzał rząd czarnych prętów sterczących z 
podłogi, które krzyżowały się z podobnymi prętami ułożonymi poziomo. Widok był 
na tyle niezwykły, że dał znak ręką aby reszta się zatrzymała. Gest ten został 
powtórzony przez Waltera. Chwilę potem jednak dowódca zwiadowców nakazał Erykowi 
dalszy marsz. Teraz dopiero miało być niebezpiecznie. Teraz dopiero zaczynał 
czuć lekki strach, ale przynajmniej w zasięgu wzroku nie było żadnego Potwora.
Eryk przełknął z wysiłkiem ślinę. Musiał odejść od drzwi, musiał odejść od 
ściany... wchodził na otwarty teren, gdzie nie było nic oprócz bezkresnej pustej 
przestrzeni i oślepiającego białego światła. Serce zaczęło mu mocniej bić, 
oddech stał się nieregularny i chrapliwy. Był odsłonięty, wystawiony na nieznane 
niebezpieczeństwo, zupełnie sam. Czuł się zagubiony, zagubiony na zawsze wśród 
tej białej pustki. Co tu robi? Powinien być tam, z tyłu, dotykać cały czas 
bezpiecznej błogosławionej ściany!
Opuścił jednak głowę i z wysiłkiem postąpił naprzód. Jeszcze jeden krok. I 
jeszcze jeden. Teraz z kolei musiał się powstrzymywać, by nie pomknąć w szalonym 
pędzie w to białe, nieznane światło. Spokojnie. Jeszcze jeden krok. Nie patrz w 
górę. I jeszcze jeden krok z opuszczonym wzrokiem ale bez ślepej paniki. Jak 
daleko jeszcze do tych prętów? Czy ta pustka rozciąga się w nieskończoność? 
Jeszcze jeden krok. Chrapliwy, przerażony oddech. I jeszcze jeden. I jeszcze...
125
Doszedł. Jego ramię zetknęło się z pierwszym z prętów. Otoczył go ramieniem jak 
kolumnę i uspokoił rozdygotane nerwy. Znowu był przy jakiejś osłonie. Mógł 
spojrzeć do góry.
Wciąż nie widział żadnego Potwora. Przylgnął ściśle do bezpiecznej kolumny i 
machnął ponaglająco do Waltera czekającego przy wejściu. Ten przekazał sygnał 
dalej. Potem zadrżał wyraźnie i odszedł od ściany. Eryk przez moment patrzył na 
niego ze współczuciem. Po chwili jednak zaczął uważnie przyglądać się temu, pod 
czym stał. Nieznana struktura składała się z czarnych prętów, wyrastających 
pionowo z podłogi aż do przyprawiającej o zawrót głowy wysokości. Każdy z nich 
był grubości jego ramienia, a znajdowały się w o-dległości mniej więcej 
piętnastu kroków jeden od drugiego. Łączyły je zaś identyczne poziome pręty, 
biegnące na wysokości kilkakrotnie większej od człowieka. Wszystkie odbijały 
promienie światła, co utrudniało obserwację, jednak czasami widział migające 
gdzieniegdzie dziwne cienie. Czy miały coś wspólnego z bronią, którą mieli 
zdobyć?
Nie mógł jednak tak długo patrzeć w górę, spojrzał więc, jak idzie Walterowi. 
Nie za dobrze. Jego twarz była purpurowa z wysiłku i strachu. Pocił się cały, a 
kolana mu się trzęsły. Nie da rady.
Biorąc głęboki oddech Eryk oderwał się od bezpiecznego pręta i ruszył znów przez 
otwartą przestrzeń. Gdy dotarł do Waltera, ten był już bliski omdlenia. Miał 
zamknięte oczy. Kurczowo chwycił wyciągniętą dłoń Eryka. Prawdopodobnie 
pociągnąłby go na podłogę gdyby nie to, że utracił wszystkie siły.
- Ściana - wybełkotał. - Dajmy spokój... wracajmy do ściany...
- Spokojnie - powiedział Eryk. - Spokojnie, Walterze. Już prawie jesteśmy.
Powiódł Gromadzącego Broń przez te ostatnie kilka kroków. Walter złapał pręt 
równie desperacko jak poprzednio Eryk, i łowił z wysiłkiem powietrze. To nie 
było łatwe - tak opuścić bezpieczną ścianę na terytorium Potworów.
Na szczęście w pobliżu mieli wiele takich pionowych kolumn jak ta, przy której 
stali. Może nie były zbyt grube ale i tak, dadzą poczucie bezpieczeństwa i 
przynajmniej jakieś pozory osłony członkom ekspedycji. Teraz razem z Walterem 
muszą pokierować ruchem. Należało dopilnować, by ludzie nie zbierali się w zbyt 
duże grupy, a będą przecież mieli do czynienia z na wpół obłąkanymi szaleńcami, 
których jedynym pragnieniem będzie uchwycić się czegoś solidnego.
126
Przyszła kolej na Roya. Nie było mu łatwo, ale zniósł to znacznie lepiej niż 
Walter. Zdaje się że im młodszy był człowiek, tym znośniej sza okazywała się dla 
niego taka przerażająca zmiana warunków, lepiej przywykał do olbrzymich 
przestrzeni terytorium Potworów. Eryk wskazał mu właściwy pręt. Roy dotarł tam, 
objął go kurczowo i dopiero po kilku rzężących oddechach odważył się rozejrzeć 
wokół, w górę, w dół, na boki...
Pozostali przybyli grupkami po trzech. Mieli pełne ręce roboty z ludźmi, którzy 
padali na ziemię pośrodku drogi i zwijali się tam w jęczące z przerażenia 
kłębki, z tymi którzy spojrzawszy w górę rzucali się do panicznej ucieczki, 
którzy w przerażeniu kopali i gryźli tych, co starali się ich powstrzymać. Ale 
trzeba przyznać także, że ponad połowa przebyła drogę o własnych siłach.
Kiedy wreszcie wszyscy zostali ustawieni przy prętach, w grupkach po dwóch lub 
trzech, Eryk, Roy i Walter podeszli do Arthura Organizatora aby naradzić się nad 
następnym krokiem.
- Najlepiej będzie, jeśli zatrzymamy się tu na moment i coś zjemy - zadecydował 
Organizator. - Chyba że macie inne propozycje... ale myślę, że powinniśmy 
odzyskać siły. Damy czas ludziom, by się pozbierali i uspokoili nerwy. Czy wy 
trzej moglibyście już teraz pójść nieco naprzód i zobaczyć, co nas czeka dalej? 
No wiecie, jak daleko rozciąga się otwarta przestrzeń, czy nie ma jakiejś 
broni...
Eryk i Roy posłusznie podążyli za Walterem ku ostatniemu rzędowi czarnych 
prętów. Stanęli przed następnym obszarem pustki. Dopiero przysłaniając oczy 
dłonią i wytężając wzrok dostrzegli daleko z przodu następne kolumny, tworzące 
strukturę podobną do tej, w której się znajdowali.
- Jak myślicie, czym są te ruchome cienie? - spytał Eryk wskazując przed siebie.
W niektórych punktach tej odległej struktury, na sporej wysokości na poziomych 
prętach spoczywały przezroczyste sześciany. W kilku z nich poruszało się coś 
niewyraźnego i rozmazanego.
- Nie mam pojęcia - stwierdził Walter - ale trzeba sprawdzić. Widziałem je także 
poprzednim razem, kiedy byłem w tym pomieszczeniu. Może to nam się przyda. Nie 
wiem tylko, jak uda nam się wleźć tak wysoko. Czy ktoś sprawny fizycznie dałby 
radę wspiąć się na któryś z tych słupów?
Eryk i Roy ocenili wzrokiem wysokość. Bez sprzętu do wspinaczki zadanie wydawało 
się niewykonalne. Pokręcili równocześnie głowami. Gromadzący Broń skrzywił się
127
- W takim razie pozostaje nam tylko jedno, musimy znaleźć jakiś nisko położony 
sześcian. Meble Potworów mają zróżnicowane rozmiary. Mam wrażenie, że w tym 
miejscu uda nam się. • •
- Czekaj! - Eryk chwycił go za ramię. - Słuchajcie! Słyszeliście? Walter 
znieruchomiał wsłuchując się z uwagą w otaczającą ich
ciszę.
- Nie. Nic. A co ty słyszałeś?
Ale Roy, który po ostrzeżeniu Eryka także natężył zmysły, rzucił się ku nim 
nerwowo.
- Coś tu idzie! Niewiele jeszcze słychać. Raczej czuję wibracje. Skoncentruj się 
na drganiu pod stopami.
Gromadzący Broń ponownie zastygł w bezruchu. Teraz przytaknął zaniepokojony.
- Potwory! Więcej niż jeden.
Odwrócił się gwałtownie ku reszcie ekspedycji i postąpił kilka kroków w 
kierunku, z którego przybyli. Unosząc pionowo w górę palec wskazujący zamachał 
nad głową wzniesioną ręką. Był to sygnał ostrzegawczy używany w razie 
bezpośredniego niebezpieczeństwa i jako taki musiał być dawany w ciszy. Oznaczał 
po prostu: Potwory są nad nami! Uważajcie. Patrzcie tam!
Nie było żadnej reakcj i i wszyscy trzej j ęknęli z rozpaczą. Członkowie 
ekspedycji właśnie spokojnie się pożywiali, popijali z manierek, wiedli 
przyjacielskie pogawędki... nikt jednak nie wpadł na pomysł, żeby zwracać uwagę 
na zwiadowców.
Cóż za żałosna banda, pomyślał załamany Eryk. Wuj Thomas Niszczyciel Pułapek 
nazwałby ich zapewne dzieciuchami.
Odgłosy kroków stały się wyraźniejsze. Wobec nagłego niebezpieczeństwa Walter 
postanowił zrezygnować z ustalonych środków ostrożności.
- Wy cholerni głupcy! - wrzasnął. - Potwory! Nie słyszycie?! Tym razem reakcja 
była natychmiastowa. Zerwali się na nogi
w panice, gubiąc plecaki i manierki. Pobladłe z przestrachu twarze zwróciły się 
w kierunku, skąd dochodził krzyk, przerażone oczy wpatrywały się w białą 
przestrzeń.
Eryk klepnął energicznie obu zwiadowców w plecy.
- Zjeżdżajmy stąd! - ponaglił ich. Sytuacja była na tyle poważna, że teraz każdy 
powinien zająć się ratowaniem własnej skóry. Wskazał ręką budowlę, do której 
dążyli.
- Wiejemy tam! One raczej zajmą się tym tłumem z tyłu. W nogi!!!
128
Nie czekając na odpowiedź wyrwał przed siebie. Kątem oka dostrzegł szarą masę 
cielska Potwora wynurzającą się z bieli. Te stwory umiały poruszać się szybko, 
gdy zaszła taka potrzeba. I w miarę cicho - podłoga drgała wcale nie bardziej 
niż dzisiaj rano, gdy tylko jeden z nich przechodził obok nich.
Biegł tak szybko, jak tylko mógł. Tak szybko, jak tylko mógł przebierać nogami. 
Przynajmniej nie zwracał uwagi na otaczającą go pustkę. Jego myśli krążyły 
wyłącznie wokół Potworów. Czy zostanie zdeptany? Kiedy? Poczuje wtedy ból, czy 
też stanie się to zbyt szybko? Na ostatnich kilku krokach, tuż przed zbawczymi 
prętami, ktoś wyminął go w pełnym pędzie. Roy Biegacz! Wprawdzie wystartował z 
opóźnieniem, ale nie na darmo nosił swoje imię. W chwilę później Eryk też dopadł 
zbawczego schronienia. Oglądając się za siebie dostrzegł jeszcze sapiącego 
Waltera Gromadzącego Broń. Także on znalazł się w bezpiecznej kryjówce i 
natychmiast padł na ziemię dysząc ciężko.
Jednak reszta ludzi miała kłopoty. Rzucali się we wszystkich kierunkach i dziko 
krzyczeli. Wokół struktury, w której spożywali posiłek stało w milczeniu pięć 
Potworów - ucieczka na zewnątrz była niemożliwa.
Potwory wyraźnie wiedziały gdzie siedziała ekspedycja. Poszły prosto w to 
miejsce. A teraz szykowały jakąś zorganizowaną akcję. Jaką? Eryk wytrzeszczał 
oczy by to pojąć, ale ruchy jakie wykonywały szare cielska były dla niego 
kompletnie niezrozumiałe. Nagle od każdego z nich zaczęła się wić ku ziemi 
zielona lina, zachowująca się jak żywa. Wiły się po podłodze, zmieniały odcienie 
barwy. Jeden z Potworów wydał długi, melodyjny odgłos i liny nabrały jeszcze 
więcej cech istot żywych. Wśliznęły się między pręty, zaczęły pełznąć pomiędzy 
nimi. A gdy dotknęły człowieka zabierały go ze sobą, najwyraźniej przyklejonego 
do ich powierzchni. W miejscach, gdzie stykały się z ludzkim ciałem, stawały się 
czarne.
- Wszyscy razem - usłyszał Eryk donośny głos Arthura Organizatora. - Stańcie 
razem i zajmijcie się wszyscy tymi linami. Musimy uwolnić naszych... - Lina 
dotknęła go w tym momencie i zamieniła w jedną więcej wrzeszczącą narośl na 
swojej powierzchni, szarpiącą się i rzucającąbezsilnie. Wkrótce tak samo 
wyglądali wszyscy uczestnicy ekspedycji.
- Zdaje się, że chcą nas żywych - szepnął Walter. Widziałeś, jak 
postępujątutejsze Potwory. Sąznacznie inteligentniejsze niż te, które dotąd 
spotykałem.
9 - O ludziach... 129
W tym momencie Potwory uniosły liny z przyczepionymi do nich ludzkimi jeńcami 
posługując się różowymi mackami sterczącymi z ich szyj. A więc macki te 
spełniały u Potworów rolę rąk.
- Oni złapali ich wszystkich! - wrzasnął histerycznie Roy. -Co teraz zrobimy? Co 
my teraz zrobimy!!!
- Zamknij się, ty przeklęty głupcze - warknął ze złością Walter. - Jeśli 
stracisz panowanie nad sobą, zgubisz nas wszystkich.
Jakby w odpowiedzi z białej pustki pochyliła się ku nim głowa Potwora kołysząca 
się na długiej szyi. Była zaledwie na wysokość człowieka nad ziemią i Eryk 
poczuł skurcze żołądka widząc jak olbrzymie purpurowe oko wpatruje się prosto w 
niego. I jeszcze ta śmierdząca trójkątna paszcza - mogłaby za jednym razem 
połknąć co najmniej trzech mężczyzn!
Wysiłkiem woli zmusił się do pozostania w kompletnym bezruchu, chociaż każdy 
mięsień jego ciała rwał się do panicznej ucieczki. Te różowe macki - pierwszy 
raz widział je z tak bliska, pierwszy raz widział, jakie są długie - mogły 
chwycić go bez trudu. Ale Potwór, choć zdawał się patrzeć wprost na niego chyba 
jednak go nie dostrzegał. Myszkująca pomiędzy prętami głowa dotknęła jednak 
niestety stojącego obok, zesztywniałego ze strachu Roya.
Ten wrzasnął głośno i puścił się przed siebie ile sił w nogach. Głowa Potwora 
natychmiast uniosła się i zniknęła z pola widzenia Eryka. Roy zaś gnał przed 
siebie między czarnymi prętami.
- Teraz my też mamy kłopoty - mruknął ponuro Walter Gromadzący Broń. Obaj 
widzieli zieloną linę poruszaj ącą się sprawnie w ślad ze Royem. Dopadła go, 
chwyciła, i kontynuowała dalszy ruch... teraz wprost ku nim. - Rozpraszamy się! 
- krzyknął Walter. - Powodzenia, dzieciaku.
Rzucili siew przeciwnych kierunkach. Eryk pochylił się podświadomie, starając 
się być jak najmniejszy, i pognał zygzakiem między prętami. Chciał przedostać 
się na drugą stronę - mogła znajdować się tam jakaś inna budowla.
Usłyszał krzyk Waltera i stracił cenną chwilę obracając sięna moment do tyłu. 
Gromadzący Broń został pochwycony przez tę samą zieloną linę, z którą walczył 
Roy, a teraz lina zbliżała się w zawrotnym tempie do Eryka!
Eryk wyprostował się. Nieważne, czy będzie widoczny, czynie... wtej chwili 
liczyła się tylko szybkość jego nóg! Tylko szybkość jego nóg!!!
Krzyki Waltera i Roya dobiegały go z coraz mniejszej odległości. A on nie mógł 
już uciekać szybciej. Po prostu nie mógł!!!
130
Poczuł na plecach chłodne obce dotknięcie i jakaś nieznana siła uniosła go w 
powietrze. Usłyszał swój własny wrzask. Szarpał się, linia oplatała jego biodra 
i barki, poczerniała w miejscu, gdzie stykała się z jego skórą. Stała się 
częściąjego ciała. Nie mógł, po postu nie mógł się jej wyrwać! Pozostał tylko 
pełen przerażenia krzyk...
Głowa Potwora pochyliła się i jedna z jego różowych macek chwyciła koniec liny. 
Szybowali w górę wszyscy trzej, machając bezradnie nogami w powietrzu i bijąc 
bezsilnie pięściami w krępującą ich linę. Wyżej i wyżej, w doprowadzającą do 
obłędu wszystkie zmysły, niezmierzoną pustkę, wypełnioną tylko białym światłem. 
Wyżej i wyżej, aż podłoga, po której do niedawna szli stała się już zupełnie 
niewidoczna i widzieli już tylko Potwora ... Potwora, którego więźniami się 
stali.
Eryk nie do końca uświadamiał sobie, co działo się potem. Jego umysł wypełniało 
jedno tylko wszechobecne i wszechmocne uczucie - panika. Zapamiętał wyłącznie 
oderwane od siebie, pojedyncze wydarzenia: linę, na której wisiał gdy jedna z 
olbrzymich różowych macek przekazywała go innej, niesamowity purpurowy blask 
wielkiego oka, duszący, cuchnący oddech Potwora i nade wszystko wrzaski 
przerażonych mężczyzn, kołyszących się na tej gigantycznej wysokości. Niemal 
tracąc przytomność ze strachu, wciąż słyszał wokół siebie te krzyki potępionych.
Nieco jaśniej zaczął myśleć dopiero w momencie, gdy Potwór włożył linę, na 
której wisiał z Walterem oraz Royem, do wielkiego przezroczystego sześcianu, i 
znowu poczuł pod nogami twarde podłoże. Obok siebie słyszał ciężkie, strwożone 
oddechy swoich dwóch towarzyszy, którzy tak jak on, właśnie zbierali się na 
nogi. Lina krępująca do tej pory ich torsy, uciekła gdzieś w górę. Nie miała 
teraz tak jaskrawego koloru, raczej brudno-zielony. Większość członków wyprawy 
stała już wokół niego, a pozostali przybywali co moment, gdy jedna lina za drugą 
wsuwały się do sześcianu, a po zostawieniu więźniów wycofywały się w górę.
Sześciany? Przezroczyste sześciany? Eryk spoglądał zafascynowany przez podłogę i 
widział pod stopami niezliczoną liczbę półek zawierających podobne sześciany jak 
ten, w którym się znajdował. W niektórych zamknięto ludzi, inne zaś były puste.
132
Walter dostrzegł jego spojrzenie.
- Oczywiście - skrzywił się- - Te świecące pudła z ruchomymi cieniami 
wewnątrz... Te cienie są ludźmi, a pudła klatkami - zaklął. -Nazywająmnie 
Gromadzącym Broń... Ta wielka, nowa broń, którą chciałem zdobyć, okazała się... 
Chcieliśmy ją mieć, na to ją mamy.
Pozostali słuchali go w pourym milczeniu. Nagle Manny Budowniczy wyciągnął palec 
przed siebie i jakby z niedowierzaniem dotknął przezroczystej ściany. Jego stara 
twarz pokryła się głębokimi bruzdami, co świadczyło o poważnym zamyśleniu.
- Klatki... - zamruczał. - W starej religii były na ten temat jakieś legendy. 
Jak to szło? O tym, że to może przydarzyć się ludziom, którzy będą interesować 
się Wiedzą Przybyszów... „Którzy za bardzo zbliżą się do Potworów..." - muszę 
sobie przypomnieć.
Czekali w milczeniu na jego dalsze słowa.
- Klatki. Tak. Kiedy byłem małym chłopcem... to bardzo stara modlitwa. Słyszałem 
takie określenie: „Klatki Grzechu". I było tam o nich takie zdanie: „Klatki 
Grzechu są Śmiercią".
- Śmiercionośne - poprawił go ktoś. - Klatki Grzechu są śmiercionośne.
- Nie, nie tak. Modlitwa mówiła. „Klatki Grzechu są Śmiercią". Zapanowała 
budząca dreszcze cisza.
Po chwili jeden z ludzi opadł na kolana i zaczął mruczeć litanię do Przodków. 
Inny ukląkł obok niego. Wkrótce klatkę wypełnił jednostajny śpiew tych, którzy 
byli winni herezji.
- O Przodkowie, o Przodkowie, zawiodłem Was i zwątpiłem w Was.
Wybaczcie mi.
Zapomniałem o tym, czego nauczaliście o Potworach.
Wybaczcie mi.
Zbłądziłem z drogi, którą wyznaczyliście.
Wybaczcie mi...
Eryk otrząsnął się z tego przygnębiającego poddaństwa wobec losu. Słowa modlitwy 
były puste i w ich położeniu nic nie warte. Jeśli coś mogło uchronić ich przed 
kanałami, to na pewno nie modlitwa. Wciąż czuł wstyd za panikę, której uległ 
przed chwilą. Nie tak powinien zachowywać się Przepatrywacz Ścieżek. Powinien 
obserwować i zapamiętywać wszystko, co widział. Nieważne jakie groziło mu 
niebezpieczeństwo, nawet jeśli było śmiertelne. Obowiązkiem
133
Bystrookiego jest obserwowanie zjawisk i zapamiętywanie ich na przyszłość. Ma 
być Przepatrywaczem Ścieżek!
Najpierw klatka. Odszedł od grupy klęczących i zawodzących mężczyzn. Roy Biegacz 
i Walter Gromadzący Broń, podążyli w milczeniu za nim. Minęli Arthura 
Organizatora, który siedział na podłodze z twarzą ukrytą w dłoniach.
- Wybaczcie mi, wybaczcie mi, wybaczcie mi... - intonował nieprzytomnie.
Dwanaście kroków długości - klatka nie była duża. Za mała dla nich wszystkich, 
panował tu niezły ścisk. Potwory prawdopodobnie do starczaj akąś żywność, 
inaczej nie miałoby sensu chwytanie ich żywych. Ale będzie problem z odchodami 
i... ciałami zmarłych. Eryk przyjrzał się uważnie podłodze i dostrzegł, że opada 
ona wyraźnie ku jednemu z rogów. Tam był otwór wiodący ku jakiemuś przewodowi 
prowadzącemu na zewnątrz. Bardzo mały otwór jak na tylu mężczyzn. Jak Potwory 
zamierzały więc utrzymywać klatkę w czystości? Ten problem postanowił zostawić 
sobie na później. Podszedł do jednej z przezroczystych ścian. Walter i Roy wciąż 
podążali w ślad za nim, starając się czytać z wyrazu jego twarzy. Ściana była 
solidna. Eryk przekonał się o tym uderzając w niąpięścią, a potem starając się 
zary-sowaćjej powierzchnię ostrzem włóczni. Odchylił głowę oceniając jej 
wysokość. Do krawędzi jakieś trzy i pół wysokości człowieka.
- Potrzeba czterech sprawnych mężczyzn. Musieliby tu stanąć -zwrócił się do 
Waltera. - Potem trzech na ich ramionach, i jeszcze dwóch... piramida. 
Potemjeden za drugim moglibyśmy wleźć nagórę i sięgnąć krawędzi.
- Może i tak - przytaknął Walter. - Ale czterech, trzech, dwóch... to razem 
dziewięciu, którzy musieliby zostać w klatce. Skąd weźmiesz ochotników?
- Nie na tym polega problem - usłyszeli słaby głos za plecami. -Problem polega 
na tym co zrobicie, gdy już się wydostaniecie.
Odwrócili się w kierunku, skąd dochodził głos. Na podłodze, pomiędzy biadolącymi 
ludźmi leżał dziwacznie ubrany mężczyzna. To nie był jeden z Obcych, nie był też 
na pewno członkiem Ludzkości. Miał wprawdzie spięte włosy tak jak Obcy, ale jego 
ubiór - skórzana tkanina opinająca cały tors, ozdobiona licznymi odstającymi 
kawałkami materiału, z których sterczały nieznane mu przedmioty - nie 
przypominał niczego, co dotąd widział. Mężczyzna był ciężko ranny. Cała prawa 
część jego twarzy nabiegła krwią i przybrała fioletowy kolor. Jego prawa ręka i 
noga zwisały bezwładnie, najprawdopodobniej złamane.
134
- Byłeś w tej klatce, gdy nas tu przyniesiono? - spytał Eryk.
- Tak. Ale zdaje się, że byliście zbyt pochłonięci swoimi problemami, żeby 
zwracać na mnie uwagę. - Jęknął i przymknął oczy. Po chwili milczenia odezwał 
się znowu: - Jeśli nawet się stąd wydostaniecie, nie macie dokąd pójść. Ściany 
klatki na zewnątrz są tak samo śliskie jak w środku. Od głównej podłogi dzieli 
was cała wysokość Potwora. A po prętach... nie macie haków, nic do przytrzymania 
się. Myślałem nawet, czy nie możecie związać tych wszystkich przepasek 
biodrowych i tych, które trzymają włosy, w jedną linę...
- Możemy! - przerwał podekscytowany Walter. -Wiem, jak to zrobić. I są miedzy 
nami inni, którzy...
- Ale ten pomysł też porzuciłem. Otrzymalibyście linę najwyżej takiej długości, 
żeby starczyło z półki na półkę. Może j eden albo dwóch ludzi... gdyby brali ją 
cały czas ze sobą... ale to są niewyobrażalne wysokości. Po prostu inny sposób, 
by zginąć. - Zamilkł znów. - Chociaż może nienajgorszy. Szybka śmierć.
Trzej stojący nad nim mężczyźni zadrżeli.
- Skoro już mówimy o ludziach - odezwał się cichym głosem Walter - kim są twoi?
- Mój szczep, znaczy się? To nie wasza sprawa. A teraz z łaski swojej zostawcie 
mnie. Obawiam się.. .że będę trochę cierpiał...
Roy Biegacz wyprostował się ze złością.
- Doskonale odejdziemy. Z łaski swojej skontaktuj się z nami, jak nauczysz się 
nieco lepszych manier.
Odszedł urażony, a za nim podążył wzruszając ramionami Walter Gromadzący Broń. 
Eryk jednak przykucnął przy rannym mężczyźnie.
- Czy mogę ci jakoś pomóc? - spytał cicho. - Chcesz wody? Ranny oblizał 
spieczone wargi.
- Wody? Skąd możesz mieć wodę? To jeszcze nie jest czas karmienia. A 
zapomniałem. Wy, wojownicy, zawsze nosicie manierki. Tak, chętnie napiłbym się 
wody.
Eryk odkręcił manierkę i przytknął ją do ust leżącego. Na pewno nie był 
wojownikiem. Nigdy chyba nie słyszał o oszczędzaniu wody na wyprawie woj ennej. 
Wypiłby wszystko, gdyby Eryk, zawsze pamiętający o czarnej godzinie, nie cofnął 
ręki zdecydowanym ruchem.
- Dzięki - westchnął ranny. - Biorę pastylki przeciwbólowe, ale na pragnienie 
nic nie mogłem poradzić. Dziękuj ę ci. - Spojrzał w j e-go twarz - Jestem 
Jonathan, syn Daniela.
- Eryk. Eryk Bystrooki.
135
- Miło mi. Pochodzisz... - zamilkł jakby całe jego ciało przeszył przez moment 
płomień bólu. -Pochodzisz z zewnętrznych jam, prawda?
- Tak. Mój szczep zwał sam siebie Ludzkością. Ale z tych, którzy są stamtąd, 
pozostał mi tylko jeden towarzysz. Ten wysoki, który obraził się na ciebie. Roy 
Biegacz.
- Pozostał ci tylko jeden... - ranny zdawał się rozmyślać na głos. - Ja też 
zostałem już tylko jeden, a było czternastu. Jedno kopnięcie Potwora, i zostały 
tylko porozrzucane martwe ciała. Ja miałem szczęście, ledwie mnie trafił. 
Zmiażdżył mi żebra, uszkodził część organów wewnętrznych, ale i tak wyszedłem z 
tego najlepiej...
Kiedy umilkł, Eryk zapytał go z wahaniem.
- Czy tego właśnie powinniśmy oczekiwać? Czy to samo mają zamiar zrobić z nami?
Jonathan, syn Daniela, zaprzeczył niecierpliwym ruchem głowy, przy czym aż 
jęknął z bólu.
- Uhh... nie, oczywiście, że nie. To się stało w momencie, gdy mnie złapały. Na 
pewno nie będą was tu kopać. Wiesz przecież, gdzie jesteś?
- Chodzi ci o tę klatkę?
- Nie, o to miejsce. Miejsce, w którym są te wszystkie klatki. To jest Instytut 
Badań nad Szkodnikami.
- Szkodnikami? Instytut?
Mimo cierpień ranny uśmiechnął się do Eryka ponuro.
- Ty, ja, generalnie ludzie. Dla Potworów to jesteśmy szkodnikami. Łazimy po ich 
domach, niepokoimy je, kradniemy im żywność. Chcą się nas pozbyć. A tutaj 
wypróbowują różne wiodące ku temu sposoby. Gaz, mechaniczne pułapki, trutki. Ale 
do badań potrzebują laboratoryjnych zwierząt. I tym właśnie jesteśmy: 
doświadczalnymi zwierzętami.
Nieco później Eryk zbliżył się ponownie do Roya i Waltera, którzy siedzieli 
osowiali z rękoma oplatającymi kolana.
- Ludzie są zmęczeni, Eryku - odezwał się Roy. - Mają za sobą ciężki i 
niebezpieczny dzień. Chcieliby pójść spać, ale Arthur wciąż bełkocze jakieś 
modlitwy. Nie odzywa się do nikogo.
Eryk skinął głową. Przyłożył dłonie do ust.
- Słuchajcie wszyscy! -krzyknął. -Możecie iść spać! Ogłaszam noc!
- Słyszeliście? - poparł go Roy. - Wódz ogłosił nadejście nocy. Wszyscy spać!
136
W całej klatce ludzie z ulgą zaczęli rozkładać się na podłodze.
- Dziękujemy Eryku... Dobrej nocy, Eryku... Eryk zaś wskazał palcem Roya i 
Waltera.
- Wy pierwsi pełnicie straż. Wybierzcie jeszcze dwóch ludzi, którym ufacie, aby 
was zmienili. I powiedzcie im, że mająmnie zbudzić natychmiast, gdyby działo się 
coś niezwykłego.
Gdy wartownicy zaj ęli stanowiska po przeciwnych stronach klatki, Eryk również 
ułożył się do snu. Nie przyszedł on jednak szybko. Najpierw pojawiły się inne 
myśli... Instytut Badań nad Szkodnikami. .. zwierzęta doświadczalne... 
potrzebują zwierząt do testów...
IÓ.
Nadejścia dnia nikt nie musiał ogłaszać. Obudziła ich olbrzymia ilość żywności 
spadająca do klatki przez grubą przezroczystą rurę, trzymaną przez Potwora. 
Niektóre produkty rozpoznali - widywali j e już podczas złodziej skich wypraw - 
inne choć dotąd nieznane, również okazały się jadalne. Gdy na środku klatki 
uformowała się już spora góra różnokolorowych artykułów, rura została wyjęta tak 
samo gwałtownie, jak się pojawiła. Mogli dojrzeć, że wsunięta została następnie 
do kolejnej klatki. Gdy tylko zakończyli posiłek, ponownie pojawiła się u nich. 
Tym razem wypłynął z niej strumień wody. Ludzie mogli się napić do woli, a 
jednocześnie została też spłukana i oczyszczona cała podłoga. Wszelkie odpadki i 
nieczystości zgromadzone przez noc popłynęły do otworu w kącie. Pomysłowe, 
pomyślał Eryk. A więc tyle, jeśli chodzi o sprawy sanitarne.
U wylotu rury z wodą cisnął się i rozpychał niezorganizowany tłum. Następnym 
razem trzeba będzie zadbać o porządek. Na razie jednak zdecydował, że przywódcy 
nie wypada tłoczyć się tam wraz z innymi. Wręczył swojąmanierkę Royowi polecając 
jąnapełnić, a także zadbać, by ranny miał dość picia. Kiedy Biegacz spojrzał na 
niego z wahaniem, powtórzył zdecydowanym głosem dodając na końcu:
- To jest rozkaz, Roy!
Odwrócił się ucinając tym samym dalszą dyskusję, ale kątem oka dostrzegł z ulgą, 
że jego rozkaz został dokładnie spełniony. To dobrze. Obawiał się, że po długim 
śnie i ochłonięciu z przerażenia ludzie mogą zakwestionować jego pozycję jako 
dowódcy.
138
Trzeba im zorganizować dużo zajęć. To nie da im czasu na rozpaczanie i podkreśli 
nowy status Eryka w grupie. Arthur, jego poprzednik, był najodpowiedniejszy, by 
zacząć od niego.
Woda przestała lecieć nagle i nieoczekiwanie, a przezroczysta rura wycofała się 
do góry. Wielu z tych, którzy nie zdołali jeszcze napełnić manierek 
zaprotestowało głośno, ale Potwór nie zwracał na to uwagi. Odszedł do sobie 
tylko wiadomych zajęć trzymając rurę z wodąpewnym chwytem różowych macek 
szyjnych.
Organizator przestał właśnie pić, odjął manierkę od ust i otarł je wierzchem 
dłoni. Eryk podszedł do niego świadomy, że przygląda się temu uważnie wiele par 
oczu.
- Arthurze, mamy tutaj pewien problem organizacyjny - powiedział. - Coś w sam 
raz dla ciebie. Nie mogą wszyscy tłoczyć się naraz koło rury z wodą, bo zawsze 
ktoś nie zdąży się napić albo napełnić manierki. Myślisz, że uda ci się wymyślić 
lepszy system?
Arthur był wyraźnie zadowolony, że pozbył się obowiązków dowódcy na rzecz 
planowania, w czym czuł się zdecydowanie pewniej. Uśmiechnął się szeroko.
- Tak. Już nawet nad tym myślałem. Można by... Eryk po przyjacielsku klepnął go 
w ramię.
- Nic nie mów. Po prostu pokaż mi to następnym razem. Masz wolną rękę.
Zaobserwował, że jego wuj, Thomas Niszczyciel Pułapek, zawsze tak odnosił się do 
swych ludzi. To przynosiło efekty.
Również teraz. Arthur już zaczął szkolić grupę ludzi do objęcia roli strażników, 
gdy ponownie pojawi się przewód z wodą, i drugą grupę jako podających manierki. 
Eryk w tym czasie wywołał na stronę Waltera Gromadzącego Broń.
- Zbierz wszystkie zbędne rzemienie i paski skóry, które mają nasi ludzie. 
Postaraj się powiązać je w długie liny. Popróbuj wszystkich sposobów. Węzły, 
supły, sploty... cokolwiek przyjdzie ci na myśl. Sprawdźmy jak mocną linę uda 
nam się zrobić.
Walter Gromadzący Broń potrząsnął głową.
- Nie oczekuj zbyt wiele. Nie zrobi się wiele z tych paru strzępów, które mamy. 
Przemyślałem dokładnie to, co mówił ten ranny Obcy. Nasze rzemienie są dobre do 
związywania włosów, może najwyżej na pasy do plecaków, ale jeśli chcesz długą 
linę, taką która może utrzymać prawdziwy ciężar, powiedzmy trzech lub czterech 
ludzi, to nie sądzę...
- Spróbuj mimo wszystko - polecił Eryk. - Możesz zatrudnić przy tym tylu ludzi, 
ilu chcesz. Gdy się czymś zajmą nie będą mieć
139
czasu się bać. - Zamilkł na chwilę. - Dlaczego nazwałeś tego rannego Obcym? Czy 
to nie jest określenie używane tylko w zewnętrznych jamach?
- Owszem. Ale czasem my z wewnętrznych jam używamy go również. Dla takich jak 
ten - Walter wskazał rannego ręką. - Widziałem już wcześniej taki ubiór, koszulę 
z kieszeniami. Wiesz kto je nosi? Lud Aarona.
Zaintrygowany Eryk również spojrzał na rannego. Znowu ten Lud Aarona. Tajemniczy 
lud, z którego ponoć pochodziła jego babka. Ludzie, którzy odmówili poparcia 
wyznawcom Wiedzy Przybyszów, ale zdaje się również nie przeciwstawiali się 
specjalnie rewolcie. Mężczyzna nie wyglądał bardzo „obco". Wprawdzie dziwnie 
zareagował na pytanie Roya ale poza tym, no może oprócz ubrania, nie różnił się 
od żadnego innego z uczestników ekspedycji.
- Dlaczego się nie przyznał? Dlaczego robi z tego sekret?
- Tacy właśnie są ludzie Aarona. Cholerne snoby. Myślą, że są lepsi od każdego z 
nas i że nie powinno nas obchodzić, co robią, bo i tak nigdy tego nie 
zrozumiemy. Zawsze są tacy. Dranie!
Eryk ze zdziwieniem wyczuł w głosie Waltera poczucie niższości wobec Obcego. 
Było to podobne uczucie do tego jakie on sam zaczynał odczuwać po bliższym 
zetknięciu z kulturą i techniką wewnętrznych jam. Czyżby ci z wewnętrznych jam 
odczuwali to samo wobec Ludu Aarona?
On sam pochodził z zewnętrznych jam i większość uczestników wyprawy zdawała 
sobie z tego sprawę. Jak długo będą wykonywać rozkazy kogoś, kogo uważają za 
dzikusa?
- Zabierz się za te liny - powiedział. - Możemy ich potrzebować. Planuję większą 
ucieczkę.
- Poważnie? - Przez moment w oczach Waltera błysnęło coś na kształt nadziei - 
Jak to zrobimy?
- Jeszcze nie j estem pewien. Muszę nad tym pomyśleć. Ale udało mi się przecież 
uciec z mojej jamy.
Gromadzący Broń odszedł bez dalszych pytań i zaczął zbierać ludzi. Musiał też 
powiedzieć temu i owemu, co planuje Eryk, bo każde zbliżenie się młodego wodza 
poprzedzały gorączkowe szepty. Nie byli już tak ponurzy jak poprzedniego dnia. 
Eryk wiedział dobrze, że nadzieja pomaga przetrwać najcięższe chwile, a co do 
konkretnego sposobu ucieczki... no cóż, może nadarzy się jakaś okazja, może ktoś 
wpadnie na jakiś pomysł. Ważne, żeby byli gotowi do działania. Ale sam nie miał 
złudzeń. Danie im nadziei to jedno, pod-
140
stawowąjednak przyczyną jego aktywności było wzmocnienie swojej pozycji jako 
wodza. Ludzie musieli wierzyć w swego przywódcę, zwłaszcza jeśli większość z 
nich gardziła jego pochodzeniem. Teraz mógł ich przekonać, że jest najlepszym 
wodzem, jakiego w tych okolicznościach mogą mieć. I chyba mu się to udało.
Jednak nie było po prostu tak, że przejął dowództwo bo ktoś musiał, bo 
zdecydował się szybciej niż inni. Nie. Miał czas dokładnie przyjrzeć się metodom 
postępowania tych z wewnętrznych jam -ich nieuporządkowanej kolumnie marszowej, 
ich panicznym reakcjom na nieoczekiwane wydarzenia, niepotrzebnym dyskusjom gdy 
trzeba było podjąć szybką decyzję. Był gotów przyznać, że każdy z tych Obcych 
wiedział dużo więcej i posiadał znacznie więcej umiejętności niż on sam, że 
każdy z nich znacznie lepiej znał się na skomplikowanych sprawach 
międzyludzkich, polityce, religii, ale trzeba było prawdziwego wojownika 
Ludzkości, od wczesnego dzieciństwa zaprawionego w walkach o przeżycie, aby mógł 
poprowadzić tę grupę poprzez śmiertelne niebezpieczeństwa terytorium Potworów. A 
on był wojownikiem Ludzkości, synem jednego ze słynnych kapitanów grupy, 
siostrzeńcem nie mniej słynnego Niszczyciela Pułapek. Był też Przepatrywaczem 
Ścieżek, który udowodnił swój kunszt. Był najlepszym wodzem jakiego mogli teraz 
mieć, i oni też już chyba to wiedzieli. Więc na razie niech zajmują się linami, 
dopóki nie zmaterializuje się jakiś dobry plan ucieczki... jeśli zmaterializuje 
sięjakiś dobry plan ucieczki...
Szyja Potwora wychynęła nagle z otaczającej klatkę białej poświaty. W różowych 
mackach niósł zieloną linę, która zakołysała się przez moment nad ich głowami, 
podczas gdy wielkie, purpurowe oczy wpatrywały siew ludzi jakby dokonując 
wyboru. Potem lina opadła ku jednemu z wytrzeszczających w górę oczy mężczyzn i 
przywarła do jego pleców. Zapulsowała przez moment jaśniejszymi błyskami światła 
i uniosła się. Rozległ się tylko jeden krótki krzyk tego, którego porwała ze 
sobą. Potem jednak mężczyzna uspokoił się i zaczął rozglądać się ciekawie wokół. 
Oczekiwał na dalsze wydarzenia ze znacznie mniej szym przestrachem, niż wtedy, 
gdy pierwszy raz podróżował tak niezwykłym środkiem lokomocji.
Eryk podszedł do rannego Obcego, a za nim podążył Roy.
- Co z nim zrobi?
Jonathan, syn Daniela wyglądał bardzo źle. Całe jego ciało było sino fioletowe. 
Wskazał wzrokiem kąt klatki i odpowiedział słabo:
- Stamtąd zobaczycie. Przypatrzcie się dobrze.
141
Eryk poszedł we wskazane miejsce, a zanim większość jego towarzyszy. Z tego 
miejsca widok był naprawdę dobry, jako że nie zasłaniały go inne klatki. 
Widzieli więc wyraźnie białą płaską platformę, wspartą na kilkunastu sięgających 
podłogi prętach. Z tak wielkiej odległości wyglądała niepozornie, ale gdy Potwór 
umieścił tam zabranego z klatki mężczyznę, starannie przytwierdzając jego ręce i 
nogi do białej powierzchni, Eryk zdał sobie sprawę, że zmieściliby się tam 
wszyscy ludzie z jego poprzedniego plemienia i jeszcze zostałoby sporo wolnego 
miejsca.
Na początku nie rozumieli, co Potwór robi. Kilka zielonych lin poruszało się 
wokół unieruchomionego człowieka. Niektóre z nich były grube, krótkie i 
poskręcane, inne cienkie i chyba bardzo mocne. Potwór sięgał po jedną, przesuwał 
ją obok mężczyzny lub nad nim, cofał, sięgał po następną.
Ciało człowieka zaczęło się wić i rzucać coraz gwałtowniejszymi ruchami. Wszyscy 
przytknęli nosy do przezroczystej ściany swojego więzienia i przypatrywali się z 
napięciem dziwnemu spektaklowi, który rozgrywał się na ich oczach. Nagle Eryk 
zrozumiał, na co patrzy. Poczuł też, jak w piersiach narasta mu pomruk 
wściekłości, który w chwilę potem wydobył się z jego ust.
- To coś obdziera go ze skóry! - wrzasnął za plecami Eryka jakiś zszokowany 
głos.
- Rozrywa go! Patrzcie wyrwał mu nogi!!! Teraz ręce!!!
- Co za łotr! Co za łotr! Po co robi takie rzeczy?
Z maltretowanego ciała tryskały strumienie krwi obryzgując białą powierzchnię. 
Ofiara na pewno krzyczała nieludzko, ale z powodu olbrzymiej odległości nie 
słyszeli żadnego dźwięku. A Potwór bez śladu najmniejszej emocji wykonywał 
swojąpracę - lina, pociągnięcie, przekrojenie, rozdarcie, lina, pociągnięcie...
Wszyscy wokół Eryka odwracali wzrok nie mogąc przyglądać się dłużej temu 
przerażającemu widowisku, niektórzy wymiotowali, inni krzyczeli z wściekłości 
lub klęli bezsilni. Jeden z mężczyzn usiadł na ziemi i powtarzał sam do siebie w 
obłędzie:
- Po co to robi takie rzeczy, po co to robi takie rzeczy, po co...
Eryk jednak zmusił się do patrzenia. Jest Przepatrywaczem Ścieżek, a 
Przepatrywacz Ścieżek musi obserwować i zapamiętywać wszystko. Był ponadto 
odpowiedzialny za tych wszystkich ludzi, powinien zatem wiedzieć na temat 
Potworów ile tylko było możliwe.
Obserwował więc to, co pozostało z ludzkiego ciała i leżało teraz bez ruchu w 
kałuży krwi. Obserwował Potwora, który podszedł
142
do białej powierzchni trzymając w mackach znaną mu już przezroczystą rurę. 
Potwór odczepił resztki ciała i skierował na nie strumień wody. Porwał on zwłoki 
ku centrum białej płaszczyzny, gdzie ział czarny otwór. Tam zniknęły na zawsze. 
Potem Potwór spryskiwał wodą cały zestaw zielonych lin, których dotąd używał, 
najwyraźniej je czyszcząc. Wreszcie odłożył przezroczystą rurę i opuścił miejsce 
kaźni ich towarzysza, teraz wymyte do czysta i znów białe.
Eryk poczuł gwałtowne skurcze żołądka i z trudem tylko powstrzymał torsje. 
Podszedł ponownie do miejsca, gdzie leżał samotny Jonathan, syn Daniela. Obcy 
odpowiedział na jego pytanie zanim jeszcze zdążył je sformułować.
- Wiwisekcja. Chcą zobaczyć, czy macie taką samą budowę, jak ludzie, których 
dotąd złapali. Myślę, że robią to zawsze co najmniej jednemu osobnikowi z każdej 
grupy.
Jego głowa znów opadła bezwładnie. Oddychał ciężko.
- Kiedy mnie tu wsadzili, był ze mną jeszcze jeden towarzysz z mojej grupy. 
Saul, syn Davida. Też zabrali go tam na dół i zrobili mu wiwisekcję.
- A pozostali - zapytał powoli Eryk - mająbyć użyci w innych eksperymentach?
- Na podstawie tego, co dotąd widziałem w innych klatkach, sądzę że tak. - Usta 
Jonathana, syna Daniela, wykrzywiły się w ponurym uśmiechu. - Pamiętacie jak wam 
mówiłem, że gdyby lina pękła i pospadalibyście na podłogę, nie byłoby to jeszcze 
najgorsze, co was może spotkać?
- Te zielone liny, te których używają Potwory... wiesz jak one działają?
- Podstawowa zasada ich działania to przyciąganie protoplazma-tyczne. Potwory 
często używają oddziaływań protoplazmatycznych. Dlatego zresztą przysłano tu 
moją grupę.
- Jakie przyciąganie?
- Protoplazmatyczne - powtórzył ranny mężczyzna. - Widzieliście przejścia w 
ścianach? Otwierają się i zamykająjak kurtyna, pod dotknięciem ręki.
Eryk przytaknął, przypominając sobie szczelinę, która wtedy nagle pojawiła się 
przed nimi, i którąudało im sięz Royem jakimś cudem utrzymać otwartą gdy Walter 
Gromadzący Broń biegł z powrotem.
- One działają na odwrót. Odpychanie protoplazmy.
- Zdaje się, że rozumiem, ale oprócz tego jednego słowa, którego wciąż używasz. 
Co to jest protoplazma?
143
Jonathan, syn Daniela, zaklął cicho.
- Słodki Aaronie, wodzu - powiedział wreszcie. - Prowadzę rozmowę z dzikusem, 
który nigdy nie słyszał słowa protoplazma. -Westchnął zrezygnowany i ponownie 
opuścił głowę.
Eryk poczuł się nagle tak niedouczony jak wtedy, gdy pierwszy raz spotkał 
Arthura Organizatora. To było zawstydzające uczucie. Przestąpił nerwowo z nogi 
na nogę.
- Czy ty jesteś z Ludu Aarona? - spytał niepewnie. Nie było odpowiedzi.
- Moja babka pochodziła z Ludu Aarona... tak mi mówili... Deborah Śniąca na 
Jawie. Słyszałeś o niej?
- Oj, odejdź, idź już -jęknął cicho Jonathan, syn Daniela. -Umieram... i 
chciałbym umrzeć z paroma cywilizowanymi myślami w głowie.
Eryk chciałby jeszcze zadać wiele pytań, ale zrozumiał, że nie może.
Odszedł więc od umierającego w ponurym milczeniu. Wcale nie czuł się jak wielki 
przywódca... raczej znowu jak chłopiec przed obrzędem pasowania na wojownika.
Zobaczył, że Walter Gromadzący Broń wzywa go gestem. Machał zaimprowizowaną 
liną, zrobioną z powiązanych opasek i rzemieni.
- Jesteśmy gotowi do pierwszej próby. Chcesz na to spojrzeć?
- Tak. Słuchaj, Walterze - Eryk postanowił sprytnie ukryć swą ignorancję. - Jest 
tutaj wielu specjalistów z wewnętrznych jam. Macie kogoś, kto zajmuje się... ehm 
protoplazma?
- Czym?
- Protoplazma. Protoplazmatycznym przyciąganiem czy odpychaniem, wszystko jedno. 
Wiesz oczywiście co to protoplazma?
- Pierwsze słyszę.
- A... no to nieważne. - Eryk poczuł się nagle znacznie lepiej. Wypróbujmy linę.
Wyznaczył dwóch mężczyzn, z których każdy chwycił jeden z końców liny. Zaczęli 
ciągnąć jaku sobie ze wszystkich sił. Trzymała. Ale kiedy jeden z nich poluzował 
na moment, a potem silnie targnął, pękła mniej więcej pośrodku.
- To tyle jeśli chodzi o pierwszy test- podsumował Walter. Pochylił się nad 
przerwaną liną. - Tak więc - powiedział cicho -proj ekt powraca na deskę 
kreślarza. - Spojrzał niepewnie na Eryka. -Mam nadziej ę, że nie gniewasz się na 
tę odrobinę Wiedzy Przodków?
144
To jedno z najstarszych zaklęć pomagających przy pracy, jakie zna mój lud.
- Nie interesuje mnie, jakich zaklęć używasz, jeśli sąpomocne. Mieliśmy już dość 
walk religijnych i fanatyzmu.
Następnego poranka znowu zostali nakarmieni, a klatka wyczyszczona. Potem zaś 
Potwór ponownie opuścił w głąb klatki zieloną linę. Tym razem pochwycenie ofiary 
trwało dłuższą chwilę. Ludzie zbili się w ciasną gromadę i biegali jak szaleni 
od jednej ściany do drugiej. Eryk starał się wprawdzie zachować zimną krew jak 
przystało przywódcy, ale ogarnięty histerią tłum porwał go ze sobą prawie 
natychmiast.
Potwór był cierpliwy. Zielona lina wiła się nad ich głowami nie opuszczając się, 
aż do momentu gdy wybrany człowiek został podczas jednego z szaleńczych biegów 
na moment odseparowany od innych. Najwyraźniej Potwór wiedział od samego 
początku, kogo konkretnie chce złowić. Kiedy nadszedł właściwy moment, lina 
obniżyła się gwałtownie, dotknęła ramienia ofiary i uniosła ją w górę. 
Towarzysze próbowali desperacko trzymać go za nogi, ale zmuszeni byli puścić, 
gdy wraz z nim oderwali się do góry. Niektórzy w złości ciskali włóczniami, ale 
te odbijały się bezsilnie od skóry Potwora. Potem pozostało im już tylko stać 
przy ścianie i przyglądać się z płaczem losowi, jaki spotkał kolejnego z nich.
Ten, postawiony na płaskiej, białej platformie, doświadczył przynajmniej 
szybkiej śmierci. Tym razem nie była to długa sekcja lecz jedno mgnienie oka - 
próba nowej pułapki. I znowu Eryk przyglądał się uważnie aż do samego końca, 
zapamiętując sposób działania pułapki i jej wygląd. Kiedyś ta wiedza mogła się 
bardzo przydać.
Krwawe resztki zostały zmyte. Platforma ponownie była czysta.
- Zemścimy się na Potworach - usłyszał Eryk szept obok siebie. - Wszystko jedno 
jak, ale zemścimy się któregoś dnia!
Eryk przytaknął bezwiednie. Ileż prawdy jest w tych starych pieśniach. Wiedza 
Przodków czy Wiedza Przybyszów, wszystko jedno co będzie narzędziem, ale zemścić 
się za wszelką cenę.
Szalone biegi po klatce przyniosły jedną ofiarę śmiertelną. Roy Biegacz 
poprowadził Eryka tam, gdzie leżał Jonathan, syn Daniela, zdeptany przez wiele 
uciekających nóg.
- Widziałem, jak próbował przetoczyć się pod ścianę, ale był za słaby... biedny 
facet.
Przejrzeli to, co posiadał zmarły. Większość przedmiotów wydobytych z jego bluzy 
była im nieznana, z wyjątkiem krótkiej dziw-
10 - O ludziach... 145
nej włóczni, którą ktoś nazwał nożem sprężynowym. Wyglądał na użyteczną - 
większa wersja narzędzia, którego mężczyźni używali do golenia zarostu. Eryk 
zatrzymał ją dla siebie. Arthur Organizator zdjął bluzę Jonathana i owinął ją 
wokół twarzy zmarłego.
- Jeśli jest z Ludu Aarona - wyjaśnił - to właśnie w ten sposób należy oddać go 
kanałom. Oni zawsze zakrywajątwarze swoim zmarłym.
Jednak oddanie zmarłego kanałom było tu problemem. Choć wszyscy doskonale 
wiedzieli, że w żadnym wypadku nie mogą pozostawić gnijącego ciała w klatce, 
otwór odpływowy w rogu miał o wiele za małą średnicę.
Na rozkaz Eryka poniesiono zwłoki do j ednej ze ścian i położono je na plecach. 
Tak jak się spodziewał, o resztęjuż zadbał Potwór. Z góry opadła zielona lina, 
owinęła się wokół ciała i uniosła j e z twarzą wciąż owiniętą koszulą. Czy 
Potwory rozumiały zwyczaje ludzi dotyczące zmarłych? Eryk wątpił. Po prostu 
usunęły martwe ciało. Dostrzegł jak zwłoki wędrują na stół sekcyjny i lądują tam 
z bezceremonialnym klaśnięciem. Zniknęły w otworze pośrodku.
Potem jednak Potwór nieoczekiwanie powrócił do klatki i zielona lina opadła 
ponownie. Chwyciła Eryka i uniosła go.
17-
Stało się to tak nagle i bez żadnego ostrzeżenia, że Eryk nie miał szansy 
pomyśleć o jakiejkolwiek obronie, choćby tak bezsensownej jak gonitwa po klatce. 
Zdołał tylko raz krzyknąć i już wędrował do góry. Gapiące się na niego 
przerażone twarze towarzyszy zamieniały się powoli w ledwie widoczne plamki. 
Potem wędrował już tylko poprzez przestrzeń bez granic, kołysząc się bezsilnie 
na zielonej linie Potwora. Czuł j ej chłodny dotyk na karku i ramionach, gdzie 
stykała się z jego ciałem, ale znacznie bardziej nieprzyjemny był chłód strachu, 
który zapanował niepodzielnie w jego sercu. Strachu przed okrutną śmiercią.
Wiwisekcja? Nie. Według tego, co mówił Jonathan, syn Daniela, Potworom 
wystarczał jeden osobnik z każdej pojmanej grupy. Bardziej prawdopodobne jest 
wypróbowanie nowej pułapki, równie okropnej jak ta, której działanie mógł 
niedawno obserwować.
... laboratorium, gdzie testują wszelkie możliwe pułapki: gaz, zabójcze 
mechanizmy, trucizny, wszystko...
Co wypróbują na nim? W jakiej wymyślnej torturze straci życie? Jednak pod jednym 
względem był do pewnego stopnia szczęściarzem. Wiedział, czego oczekiwać, 
wiedział, że spotka go szybka śmierć. Nie będzie już dłużej zwierzęciem 
doświadczalnym. I będzie mógł stoczyć walkę. Ostatnia walkę przed śmiercią!
Wiedziony tą myślą sięgnął za plecy po włócznię ... ale nie. Nie należy się 
śpieszyć, teraz nie ma możliwości, by zaszkodzić Potworowi. Lepiej poczekać, aż 
znajdzie się na stole i będzie miał w zasię-
147
gu rzutu jakiś czuły organ - oko, otwarte usta, przez które mógłby ewentualnie 
przedziurawić gardło. Włócznia ciśnięta teraz tylko ostrzegłaby Potwora o jego 
woli walki. Chociaż i tak szansa była minimalna - nieraz już widział włócznie 
odbijające się bezsilnie od grubej skóry Potworów.
Teraz zdecydowanie bardziej przydałaby się jakaś niezwykła broń w rodzaju tych, 
nad którymi pracował Walter. Ta miękka czerwona papka, którą dał mu podczas 
pierwszego spotkania i która tak ładnie urwała głowę Stephenowi Twardorękiemu.
Ale przecież wciążjąmiał! Pozostałości jego Pierwszej Kradzieży wciąż tkwiły w 
plecaku. Jak mógł o tym zapomnieć? Ale z powodu natłoku wydarzeń ten dzień 
wydawał się już tak bardzo odległy.
Broń, którą Walter ukradł Potworom, będzie teraz mogła być użyta przeciwko nim! 
Sięgnął za siebie i grzebał cierpliwie w plecaku dopóki nie poczuł pod palcami 
znajomej substancji. Ile oderwać? Dla Stephena wystarczył mały kawałek i efekt 
był doskonały, ale Potwór? Wystarczy tylko spojrzeć na jego olbrzymie rozmiary. 
Najlepiej chyba użyć wszystkiego naraz i to sprytnie.
Kołysząc się wciąż na linie nad tą porażającą swym rozmiarem pustą przestrzenią, 
Eryk chwycił mocno w prawą dłoń nieregularny kawał czerwonej masy i czekał na 
dogodną sposobność. To mogło być nieco skomplikowane - musiał splunąć na 
substancję przed rzutem, a kiedy stanie się wilgotna, cisnąć z całej siły, i to 
natychmiast. A to znaczyło, że moment musiał być absolutnie pewny. Gdyby już 
zmoczył substancję, a Potwór jakimś nieoczekiwanym ruchem zniweczyłby dobrą 
szansę trafienia, musiał rzucać i tak. Musiałby wtedy cisnąć wpustkęjedyną 
skuteczną broń, jaką miał, i zmarnować ją. Postanowił więc czekać cierpliwie na 
pewny rzut nim przystąpi do akcji.
Eryk zaczął zwracać baczną uwagę na każdy obrót Potwora i każde wahnięcie się 
liny, na której wisiał, starając się wychwycić właściwy rytm. Nie czuł teraz 
strachu, zamiast tego zaczął się rodzić w jego sercu zapał bojowy, który spłynął 
na jego wargi wraz z pieśnią. Wiedział, że sukces oznaczajego śmierć -jeśli 
Potwór zostanie zabity, on sam spadnie wraz z liną lub bez niej, z tej 
niewiarygodnej wysokości, na jakiej się znajdował. Zostaną z niego krwawe 
strzępy. Ale najpierw odbierze życie temu, kto go pojmał! Wreszcie człowiek 
dokona tego, o czym wszyscy ludzie marzyli przez niezliczone pokolenia - zemści 
się na Potworach!
Wszyscy członkowie jego ekspedycji to zobaczą - Roy, Walter Gromadzący Broń, 
Arthur Organizator, zobaczą, i będą krzyczeć z ra-
148
dości. Zemści się na Potworach! Zemści się nie drobnymi dokuczli-wościami, 
kradnąc im jakieś przedmioty lub żywność... Zemści się jak groźny i równy im 
przeciwnik. Zemści się, używając ich własnej broni!
Miał nadziej ę, że j ego ludzie wciąż go widzą. Potwór minął wielką białą 
platformę używaną podczas wiwisekcji i szedł gdzieś dalej. Gdzie? To nie miało 
znaczenia... jak również to, czy wciąż jeszcze znajduje siew zasięgu wzroku 
towarzyszy. Liczyło się tylko jedno -dobrze wyczuć moment odchylenia kołyszącej 
się liny, rzucić w porę i zabrać Potwora wraz z sobą w głębię kanałów. Cóż to 
będzie za triumf, gdy pokaże się wraz z nim wśród Przodków.
Teraz był właściwy czas! Teraz... Eryk jednak odczekał do kolejnego wahnięcia, 
rozplanowując teoretycznie całą akcję.
Splunięcie. Rzut. Trafia, kiedy zaczynam wracać. Eksplozja. I teraz, kiedy 
jestem odwrócony plecami, Potwór zaczyna upadać - obliczał w duchu.
Tak, złapał właściwy rytm. Ponownie zaczął szybować w kierunku Potwora. 
Gromadził w ustach potrzebną ślinę, mnąc nerwowo w dłoni czerwoną masę. Widział 
go dokładnie. Teraz!
Powoli, uważnie, splunął na czerwoną kulę i zaczął rozcierać ją w rękach. Uniósł 
ramię. Odczekał, powtarzając sobie w myślach wyuczoną sekwencję ruchów. Wreszcie 
rzucił, gdy odległość była najbliższa. Rzucił pod ostrym kątem, mierząc w głowę 
Potwora, która kołysała się na tej niewiarygodnie długiej szyi. Musi trafić! 
Święci Przodkowie, rzucił prawidłowo!
Ale już będąc w trakcie obrotu, Eryk zorientował się, że coś jest nie tak. 
Potwór dostrzegł czerwoną kulę. Jego głowa pomknęła na jej spotkanie z szeroko 
otwartymi ustami. Połykał ją! Potwór połykał jego broń!!!
Ostatnią rzeczą, jaką zdołał jeszcze zauważyć kątem oka, było wybrzuszenie 
wędrujące w dół przełyku... i niewypowiedziane wprost uczucie błogości w 
olbrzymich purpurowych oczach.
Potem był już odwrócony plecami do swego wroga. Czekał z gasnącą nadzieją na 
odgłos eksplozji, na wybuch, który rozerwie Potwora od środka, ale nic takiego 
nie usłyszał.
Wreszcie jednak doszedł do niego jakiś dźwięk, nie była to jednak eksplozja, 
jakiej oczekiwał, lecz dziwaczny odgłos dość donośny. Eryk odważył się znów 
dopuścić do siebie nadzieję. Lina, na której wisiał, kołysała siej ednak 
niezmiennym ruchem. Kiedy zaczął znów odwracać się w stronę Potwora, wytężył 
wzrok - gdzie on jest?
149
Tam! Był tam, znów mógł mu się przyjrzeć. Jego napięte mięśnie rozluźniły się 
bezsilnie.
Potwór przełykał czerwoną masę kawałek po kawałku. Kiedy grudka zsuwała się do 
miejsca, gdzie szyja Potwora przechodziła w tors, rozlegał się ponownie ten 
dziwny dźwięk, który słyszał poprzednio. Teraz zaś, przyglądając się Potworowi, 
Eryk zrozumiał jego znaczenie - to był niewątpliwie pomruk rozkoszy. Wkrótce 
efekt działania „broni" zaczynał zanikać. Pomruki stawały się coraz rzadsze i 
cichsze. Umocowana na końcu długiej szyi głowa rozglądała się wokół ze 
spojrzeniem, które Eryk mógłby określić jako wygłodniałe. Potwór szukał dalszych 
kulek, a jego oczy błyszczały od zaznanej rozkoszy.
Najwyraźniej nie dostrzegł związku między pojawiającą się kulką a swym 
małymjeńcem zwisającym bezsilnie na końcu zielonej liny. I bardzo dobrze, 
zadecydował Eryk. Czuł się wystarczająco upokorzony samemu dostrzegając ten 
związek.
Eryk Powalający Potwory. Eryk Zabójca Przybyszów - tak czuł się przez nerwową i 
pełną nadziei chwilę. Teraz pozostało mu chyba tylko imię Eryka Pieszczącego 
Potwory.
Niezłe imię, pomyślał z goryczą.
Czy źle użył broni? Chyba że to w ogóle nie była broń. Walter ukradł ją Potworom 
i odkrył, że jest użyteczna przeciwko ludziom. W połączeniu z wodą eksplodowała. 
Ale dla Potworów ta substancja mogła być czymś zupełnie innym. Jakimś niezwykle 
poszukiwanym przysmakiem. Może narkotykiem? Afrodyzjakiem? A może jakimś 
składnikiem gry, w którą zwykły grywać Potwory? Tak dokładnie przygotowany przez 
Eryka atak zamiast śmierci przyniósł Potworowi orgiastyczną rozkosz.
Ale było to cenne doświadczenie, podważające jedno z podstawowych założeń jego 
nowej religii, że ludzie mogą nauczyć się sposobu walki od Potworów. Okazywało 
się, że rzecz zabójcza dla ludzi, dla Potworów mogła być niezwykle przyjemna, 
albo może korzystnie oddziaływać na zdrowie. A to oznaczało, że czasem mogła się 
zdarzyć odwrotna zależność. Może coś zupełnie nieszkodliwego dla ludzi, było 
śmiertelnie niebezpieczne dla Potworów? Tylko jak zdobyć taką wiedzę? Ale chyba 
właśnie tędy wiodła droga do uzyskania broni, o jakiej ludzie marzyli przez 
niezliczone pokolenia, zabójczej broni przeciw Potworom. Eryk zaczynał już czuć 
podniecenie na samą myśl o tych nieoczekiwanych perspektywach, gdy nagły ruch 
Potwora przypomniał mu, w jakiej sytuacji znajduje się teraz.
150
Nie miał żadnej innej broni prócz własnych rąk i dwóch włóczni! I jeśli chce 
stoczyć swojąostatnią walkę zanim zostanie rozdarty na strzępy, musi się 
przygotować.
Najwyraźniej dotarł do miejsca przeznaczenia. Lina, na której wisiał, zaczęła 
się obniżać. Sięgnął za plecy i po namyśle ujął lekką włócznię w prawą dłoń, a w 
lewą uchwycił ciężką. Jeśli pojawi się szansa, jeśli głowa Potwora zbliży się 
wystarczająco - ciśnie lżejszą broń. Cięższej miał zamiar użyć, by bronić się 
przed linami przytrzymującymi go podczas wiwisekcji. Nie robił sobie zbytnich 
nadziei na sukces. Odległość była zbyt duża, przeciwnik, z którym chciał 
walczyć, zbyt potężny. Ale on był Erykiem Bystrookim - wojownikiem i mężczyzną!
Spojrzał w dół. Dziwne, nie widział pod stopami białej płaskiej powierzchni... 
tam była inna klatka. Tylko inna klatka! Więc po prostu przenoszono go. 
Odetchnął z ulgą. Już miał zamiar schować włócznię, gdy lina opuściła go nagłym 
ruchem w sam środek klatki, a potem wycofała się równie szybko. Rozejrzał się po 
nowym pomieszczeniu.
Gdy zaatakowała go naga dziewczyna, włócznie, które wciąż jeszcze trzymał w 
dłoniach, uratowały mu życie.
Część trzecia
Mądrość doradców
Kiedy j eszcze zwisał na linie, klatka wydawała mu się pusta. Toteż gdy poczuł 
pod nogami jej twarde podłoże rozejrzał się leniwym ruchem. Właśnie wtedy 
usłyszał tupot nóg biegnącego człowieka i choć był to ktoś dość lekki jak na 
wojownika, Eryk odwrócił się w tamtą stronę. Uśmiechnął się na powitanie, zaraz 
jednak znieruchomiał ze zdumienia - w jego stronę biegła dziewczyna, zupełnie 
nagajeśli nie liczyć brązowego płaszcza włosów, który sięgałyjej aż do bioder. W 
ręku miała włócznię, ciężką włócznię, z najdłuższym ostrzem, jakie Eryk 
kiedykolwiek widział... i ostrze to mierzyło prosto w jego brzuch. A dziewczyna 
zbliżała się szybko.
Zadziałał odruchowo, jeszcze zanim zrozumiał do końca całą sytuację. Odbił 
własną włócznią zbliżające się ku niemu ostrze. Dziewczyna odskoczyła o krok, 
złapała równowagę i zaatakowała znowu. I znowu Eryk odepchnął jej broń, choć tym 
razem żelazo minęło jego gardło zaledwie o jakieś pół dłoni. I znów uderzyła, i 
znów sparował. I znów, i znów, i jeszcze raz...
Cały czas miał wrażenie, że śni mu się jakiś koszmarny sen, taki jak czasem 
zdarzały siępo jakiejś wielkiej uczcie. Jak kobieta mogła nosić broń? Jak 
kobieta mogła atakować wojownika w bezpośrednim starciu? A ona nie zamierzała 
rezygnować. Wszystko wskazywało na to, że chce go zabić. Miała zwężone z emocji 
oczy, a spomiędzy uchylonych warg błyskały zaciśnięte zęby. Mocno trzymała 
włócznię i raz po raz atakowała, starając się znaleźć jakiś słaby punkt w jego 
obronie.
155
Eryk tylko parował ciosy. Nie wolno mu było przecież samemu zaatakować. Mógłby 
zranić albo zabić dziewczynę. Nieważne w co wierzyłeś, czy byłeś wyznawcą Wiedzy 
Przybyszów czy Wiedzy Przodków, dla każdego atak na kobietę w wieku rozrodczym 
był czymś niewyobrażalnym, złamaniem najświętszego prawa. Wojownik, który 
zabiłby w ten sposób kobietę, przestałby być uważany za człowieka. Nawet gdyby 
był wodzem, j ego szczep natychmiast uznałby go za wyjętego spod prawa. Ale 
jeśli potrwa to dłużej, wcześniej czy później to ona zabije jego, a nie widział 
żadnego sposobu, aby pozbawić ją włóczni. Musiałby zaatakować gołymi rękoma, a 
wszystko wskazywało na to, że dziewczyna zdołałaby go wtedy przebić. Bronił się 
więc zaciekle, a ona atakowała z determinacją. Oboje oddychali ciężko, broń 
zderzała się raz za razem.
Eryk odskoczył gwałtownie, gdy długie ostrze jej włóczni niemal zahaczyło o jego 
oko.
- Teraz prawie mnie miałaś... - mruknął przez zęby. Dziewczyna zatrzymała się 
nagle z trudem zachowując równowagę i spojrzała na niego szeroko otwartymi 
oczami.
- Co powiedziałeś? - wydyszała z wysiłkiem. - Ty coś powiedziałeś?
Eryk spojrzał na nią. Chyba miał do czynienia z wariatką. Może teraz powinien 
wykorzystać okazję, gdy zastanawiała się nad jego słowami. Czy zdołałby 
podskoczyć i odebrać jej broń?
- Tak, powiedziałem coś - odparł, uważnie śledząc ruchy jej rąk. Opuściła 
włócznię i cofnęła się o kilka kroków, wciąż jednak nie
spuszczając go z oczu.
- To znaczy, że umiesz mówić?
- Oczywiście, że umiem mówić - prychnął zirytowany Eryk. -A co u wszystkich 
piekieł myślałaś? Że j estem Dzikim Człowiekiem?
Reakcja dziewczyny zaskoczyła go zupełnie. Odrzuciła włócznię i usiadła, a 
właściwie osunęła się na podłogę. Jej ciałem zaczęły wstrząsać dziwne dreszcze. 
Eryk podniósł porzuconą broń i schował ją wraz ze swoją włócznią. Dopiero teraz 
odważył się zbliżyć do dziewczyny. Płakała. Ze zdumieniem pojął, że był to 
raczej płacz ulgi a nie spowodowany bólem lub smutkiem. Czekał cierpliwie. Skoro 
nie groziła mu już śmierć, mógł sobie pozwolić na cierpliwość. Ale jeśli ona 
znowu zacznie wariować? Wtedy zadecyduje, co z nią zrobić. Dzielenie klatki z 
kimś, kto ma napady morderczego szału, nie było przyj emną perspektywą. Ale z 
drugiej strony nawet szalona kobieta wciąż jest chroniona przez prawo.
156
Wreszcie przestała łkać i otarła łzy grzbietem dłoni. Potem uniosła obie ręce 
splatając je na karku i uśmiechnęła się do niego radośnie.
Eryk zakłopotał się jeszcze bardziej. Jej zachowanie było co najmniej dziwaczne.
- Wiesz? - powiedziała. - Tak właśnie myślałam. Że jesteś Dzikim Człowiekiem.
Eryk zdębiał.
- Ja?
- Ty. I w dodatku nie byłam jedyną, która tak myślała. Rozejrzał się wokół. Nie 
widział tu nikogo oprócz nich dwojga.
Ta dziewczyna to niewątpliwie wariatka.
Dostrzegła jego spojrzenie, roześmiała się i pokręciła ze śmiechem głową.
- Nie. Nie mam na myśli nikogo w klatce. Mówię o Potworze. On także myślał, że 
jesteś Dzikim Człowiekiem.
Eryk spojrzał w górę śledząc ruch jej palca wskazującego. Potwór, który wrzucił 
go do klatki, wciąż tam stał. Patrzył w dół. Jego olbrzymie purpurowe oko nawet 
nie mrugało, a przerażające różowe macki trwały w bezruchu.
- Dlaczego? Dlaczego on myślał, że jestem Dzikim Człowiekiem? Dlaczego ty tak 
myślałaś?
Poczuł się głęboko urażony. To było j ednak trochę za wiele - być wziętym za 
budzącego odrazę i przerażenie mitycznego Dzikiego Człowieka. Opowieściami o 
nich, o tych hordach półludzi, istotach, które utraciły mowę, które nie 
potrafiły posługiwać się bronią ani żadnymi narzędziami, które nie szanowały 
nawet odwiecznego zakazu zjadania własnej rasy, straszyło się niegrzeczne 
dzieci. Tymi opowieściami straszyło się też młodych, niedoświadczonych 
wojowników. Mówiono im o wielkich zgrajach, które zjawiały się znikąd i walczyły 
zębami i pazurami, nie po to, by zdobyć terytorium lub kobiety, ale żeby pożreć 
ciała pokonanych przeciwników. A kiedy spytało się starego, doświadczonego 
wojownika, czy naprawdę istniej ą Dzicy Ludzie, ponieważ nikt, kogo znałeś nigdy 
nie widział ich na oczy, odpowiadał, że jest to plaga trapiąca tych z 
wewnętrznych jam. Albowiem Dzicy Ludzie nigdy nie byli widywani na terytorium 
Potworów. Nie żyli także w jamach. Żyli w zupełnie innym miejscu, które nazywano 
Na Zewnątrz. A kiedy prosiło się doświadczonego wojownika, by opisał Na 
Zewnątrz, zazwyczaj wzruszał ramionami i odpowiadał: „Właśnie Na Zewnątrz jest 
miejscem, gdzie żyjąDzi-cy Ludzie". Tak więc dorastało się w przeświadczeniu, że 
Dzicy
157
Ludzie są tylko opowiadaną dzieciom legendą, jedną z wielu krążących po jamach, 
tak jak ta o pijących krew wampirach, o stadach wściekłych policyjnych psów i o 
wyłupiastookich ludziach z Marsa, czy wreszcie najbardziej przerażająca - o 
poszukujących czarnej cieczy maszynach, które z przerażającym hałasem przebijały 
się od góry przez sklepienia jam.
Ale Dzicy Ludzie byli czymś więcej niż tylko legendą - byli także głównym 
motywem zdobiącym wszelkie przekleństwa i wyzwiska. Dzikim Człowiekiem można 
było nazwać zarówno nieposłuszne dziecko jak i wojownika, który nie wykonał 
rozkazu swego kapitana. .. nawet kobietę, którą wykluczono ze Stowarzyszenia. A 
kiedy ktokolwiek w szczepie popełnił jakąś przerażającą zbrodnię i zdołał uciec 
przed karą do odległych jam, rzucało się za nim klątwę: „Niech zajmą się nim 
Dzicy Ludzie, bo do nich należy!" Dzikim Człowiekiem był każdy, kogo nie 
uznawano za istotę ludzką. Jakim więc prawem ta dziewczyna sądziła, że on jest 
jednym z nich? Nie mogła przecież wiedzieć, że jego własny szczep uznał go za 
wyjętego spod prawa.
A ona sama? Co robiła na terytorium Potworów, gdzie żadna kobieta nie miała 
prawa przebywać? Jakim prawem go obrażała?
- No więc to właśnie było podstawowym powodem, dla którego uznałam cię za 
Dzikiego Człowieka - zorientował się, że do niego mówi. - To, że Potwór cię za 
takiego uznał. Wcześniej przed tobą wsadził już do tej klatki dwóch Dzikich 
Ludzi. Na szczęście nie obu naraz. Mogłam zabić każdego z nich kiedy lądował na 
podłodze, zanim pozbierał się na tyle, aby dostrzec jaki miękki i smaczny jest 
ze mnie posiłek.
- To znaczy... że naprawdę istniejątakie istoty jak Dzicy Ludzie?
- Oczywiście. Nigdy żadnego nie widziałeś? Słodki Aaronie, wodzu... skąd ty 
pochodzisz?
Z Ludzkości - chciał powiedzieć Eryk z dumą, ale nagle przypomniał sobie, jak 
bardzo rozśmieszało to Obcych.
- Jestem z plemienia z zewnętrznych jam - wyjaśnił. - Raczej małego, nie sądzę 
żebyś kiedykolwiek o nas słyszała.
Dziewczyna skinęła głową ze zrozumieniem.
- Plemię z zewnętrznych jam. No tak, to by wyjaśniało twoje rozpuszczone włosy. 
Jeżeli chodzi o Potwory, to uważają one każdego, kto nosi rozpuszczone włosy, za 
Dzikiego Człowieka. Zdaje mi się, że wiedzą iż jestem samicą, jedną z bardzo 
niewielu ludzkich samic, jaką kiedykolwiek złapali. A ponieważ moje włosy także 
opadająna ramio-
158
na, przysyłali tutaj Dzikich Ludzi, aby mnie z nimi skrzyżować. Sytuacja stawała 
się rozpaczliwa. Jeśli chodzi o krzyżowanie się z nimi, może bym się nawet 
zgodziła, ale nie podobała mi się perspektywa posłużenia im za obiad. A po 
Dzikich Ludziach nie należało oczekiwać niczego innego. Więc kiedy cię 
zobaczyłam z tymi rozpuszczonymi włosami, powiedziałam sobie: Rachel, czas znowu 
walczyć o życie. Gdybym zachowała chłodny umysł dostrzegłabym, że masz włócznię, 
plecak i ekwipunek świadczący, iż jesteś człowiekiem.
- Masz na imię Rachel? Ja jestem Eryk. Eryk Bystrooki. Podeszła do niego i 
uścisnęła jego rękę swą drobną, ciepłą dłonią.
- Witaj Eryku. Jestem Rachel, córka Estery. W skrócie Rachel. Miło mi znów z 
kimś porozmawiać. Z zewnętrznych jam... - zastanowiła się. - No tak, a więc 
nigdy nie widziałeś Dzikiego Człowieka. Oni nie docierają aż tak daleko. Ale mój 
lud walczy z nimi bardzo często i wygania ich na otwartą przestrzeń. Potwory 
najwyraźniej schwytały ich wielu dla celów eksperymentalnych. Muszą umieszczać 
pułapki również Na Zewnątrz. Spójrz na niego!
Eryk spojrzał podążając za jej wzrokiem. Potwór, który wrzucił go do klatki, 
oddalał się majestatycznym krokiem. Rachel zachichotała.
- Cudownie. Sądzi, że tym razem udało mu się dobrać parę, więc chce zostawić 
kochanków samych. Po raz pierwszy nie musi zabierać zwłok z klatki natychmiast 
po tym, jak wrzuca tu człowieka.
Eryk zawstydził się i zmieszał.
- Jak myślisz, dlaczego mu się wydaje, że wszystko jest w porządku?
- Po pierwsze fakt, że cię nie zabiłam. Po drugie zobaczył, jak podajemy sobie 
ręce. Myślę, żenię wiedzą o nas więcej niżmy o nich. Być może więc myślał, że 
ściskanie dłoni to jest właśnie to. Wiesz, tak jak w tej starej piosence o 
miłości -jeden szalony moment namiętności, gdy moja dusza drży, a wszystkie 
zmysły tańczą jak pijane.
Eryk poczuł, jak jego twarz oblewa się purpurą. Nigdy w życiu nie słyszał, aby 
kobieta wypowiadała się z taką swobodą o tych sprawach. Zwłaszcza, że jej 
rozpuszczone włosy wskazywały, że nie została jeszcze nikomu zaślubiona. 
Spróbował zmienić temat rozmowy.
- Pochodzisz z Ludu Aarona, prawda?
Odchodziła właśnie ku ścianie klatki, ale słysząc jego słowa odwróciła się.
- Skąd wiesz? Ci z zewnętrznych jam rzadko do nas docierają. A tak... pamiętam. 
Powiedziałam imię Aarona, przywódcy.
159
- To też. Ale także twoje imię. W klatce, w której byłem poprzednio, poznałem 
pewnego człowieka z Ludu Aarona. Miał podobne imię jak twoje - Jonathan, syn 
Daniela.
Chwyciła go za ramię.
- Johny? Żyje?
- Zmarł krótko przedtem, nim wyciągnięto mnie z klatki. Mówił, że jakiś Saul, 
syn Dawida, także został wzięty żywcem, ale Potwory potem go pokroiły.
Rachel zamknęła oczy.
- Och. Saul był moim kuzynem... moim ulubionym kuzynem. Mieliśmy nawet zamiar 
poprosić Aarona, aby udzielił nam ślubu, kiedy wrócimy z ekspedycji.
Eryk położył rękę na jej dłoni, która zaciskała się konwulsyjnie na jego 
ramieniu.
- Dalsze wiadomości również nie są zbyt dobre. Jonathan powiedział, że Potwór 
zabił kopnięciem wszystkich czternaścioro członków waszej ekspedycji.
Dziewczyna potrząsnęła gwałtownie głową.
- Nonsens. Ja także byłam z nimi, a nawet nie zostałam zraniona. Wiem, że co 
najmniej trzy inne osoby także schwytano żywe. Jonathan, syn Daniela był złym, 
bardzo złym dowódcą. Zresztą żaden mężczyzna z naszego szczepu nie nadaje się na 
dowódcę. Zbyt wiele czasu poświęcają na naukę, a kiedy zdarza się niebezpieczna 
sytuacja, nie potrafią prawidłowo zareagować. Nie widział, co się z nami stało, 
bo w tym momencie już uciekał w panice.
- Dowódca grupy, który wpadł w panikę? Nigdy nie słyszałem o czymś podobnym.
Odetchnęła głęboko i przyjazny uśmiech pojawił się na jej wargach.
- Jest znacznie więcej różnic między tymi z zewnętrznych jam a tymi z 
wewnętrznych, mój przyjacielu, niż mieści się to w twojej głowie.
Trąciła go lekko widząc jego chmurzącą się twarz.
- Oj, nie złość się. Naprawdę się z ciebie nie wyśmiewam. Twoja twarz robi się 
taka ponura, kiedy coś cię smuci. Chodź, pokażę ci, co mam na myśli.
W kącie klatki, dokąd go powiodła, leżała obszerna szata. Miała sporo kieszeni, 
a z każdej wystawał co najmniej jeden niezwykły przedmiot. Szata była bardzo 
podobna do koszuli, którą nosił Jonathan, syn Daniela, zanim zakryto mu nią 
twarz po śmierci. Z tym
160
wyjątkiem, dostrzegł natychmiast Eryk, że ten ubiór był znacznie, znacznie 
większy i wyglądał raczej jak płaszcz niż jak bluza. Ten, kto go posiadał, był 
na pewno o wiele ważniejszym członkiem plemienia Aarona niż Jonathan, syn 
Daniela.
- To twoje? - spytał z szacunkiem.
- Moje. Głowę wkłada się tutaj, w ten otwór. Możesz owinąć tym płaszczem całe 
ciało. I jest wodoodporny.
- Wodoodporny?
- Tak. Woda spływa po nim, a ty pozostajesz suchy. Trzeba go wkładać podczas 
podróży Na Zewnątrz, bo tam często z sufitu leje się woda. To jest także rodzaj 
przenośnego laboratorium. Spójrz na te wszystkie przedmioty.
Rachel wydobyła z jednej z kieszeni jakieś urządzenie. Było jak pręt, zginający 
się i składający jednak w kilku miejscach. Rozłożyła go na pełną długość. Na 
jego końcu Eryk dostrzegł kilka dziwnych drucików i dwa małe cylindry.
- Ten właśnie przedmiot był przyczyną całej naszej wyprawy, a właściwie nie tyle 
przedmiot, co potrzeba jego przetestowania. Grupa kobiet w Stowarzyszeniu wpadła 
na pomysł urządzenia, które mogłoby neutralizować zielone liny Potworów. Jak 
wiesz zapewne, ich działanie oparte jest na zasadzie przyciągania 
protoplazmatycznego.
Eryk chrząknął i przytaknął skwapliwie.
- Tak jak drzwi Potworów działają na odwrotnej zasadzie. Odpychania protoplazmy.
Rachel zadowolona uniosła palec.
- Zgadza się! Moi ludzie próbowali zneutralizować to działanie już od dawna, ale 
terazjest to ważniejsze niż kiedykolwiek. Więc posłano nas - kobietę naukowca i 
trzynastu mężczyzn, którzy mieli jąosłaniać - abyśmy sprawdzili to w praktyce. 
No i działa. Tylko, że zadziałało aż za dobrze.
Schowała urządzenie do kieszeni i zamyśliła się przez chwilę.
- Przeszliśmy całą drogę przez jamy aż do terytorium Potworów bez strat. Co, 
muszę ze wstydem przyznać, j est całkiem niezłym osiągnięciem jak na Lud Aarona. 
Spotykamy Potwora tutaj, na progu laboratorium, i mała Rachel idzie wprost na 
niego, poświęcając się na ołtarzu nauki. Potwór próbuje mnie schwytać swoją 
liną, a ja włączam neutralizator. I to skutkuj e! Lina robi się ciemna i 
nieruchoma, traci zdolność przyciągania, nie może mnie chwycić, nie może mi 
zrobić żadnej krzywdy. Dalej wybuch wielkiej radości, aplauz i głośne okrzyki za 
moimi plecami. I jeśli chodzi o mnie, to zakoń-
11-O ludziach... 161
czyliśmy już misję. Trzeba wracać i zanieść radosne wieści do domu. Zwłaszcza, 
że terytorium Potworów nie j est przyj emne. Więc cofam się do miejsca, gdzie 
została reszta ekspedycji, szczęśliwa, że Potwór jest taki zdezorientowany i 
zaskoczony. Bierze linę i oglądają ogłupiały. Oczywiście w żaden sposób nie 
łączy swojej porażki z moją osobą i w ogóle się mną nie interesuje. Tak samo 
zresztą, jak moimi trzynastoma obrońcami. Tyle, że oni niestety interesują się 
nim.
- Jonathan, syn Daniela, był nowo mianowanym wodzem grupy i bardzo pragnął 
chwały. Dostrzegł szansę przyniesienia do domu niezwykłego trofeum - 
unieszkodliwionej liny Potworów, czegoś, czego nigdy dotąd w jamach nie 
oglądano.
- Nie wiem, czy można mu się dziwić - wtrącił Eryk.
- Ja wiem. Wierz mi, można. To było złamanie rozkazów, które otrzymaliśmy. 
Rozkazano nam wracać natychmiast po uzyskaniu informacji, która była niezwykle 
ważna dla przyszłości mojego ludu. Ale czy kobieta mogła ich powstrzymać? Kiedy 
skończyłam swoje zadanie naukowe, musiałam słuchać poleceń mężczyzn. Jeśli 
chodzi o operacyjną stronę misji, to oni dowodzili. Różnice płci są różnicami 
płci, a kim ja jestem, żeby zmieniać ustalony porządek rzeczy? Więc byłam 
właśnie w połowie drogi do bezpiecznego schronienia, gdy nagle zza moich pleców 
wypadł galopem Jonathan, syn Daniela, a za nim cała reszta. No i wszyscy mają te 
męskie miny bohaterów. Ja tylko patrzę. Oni zaś podbiegają do leżącej na 
podłodze liny i chcą ją podnieść. Wcale nie dbają o Potwora, bo nie ma on 
drugiej liny, a czy ktoś słyszał, aby Potwór chwytał ludzi bez zielonej liny? 
Macki na szyi w ogóle się do tego nie nadają, one służą do delikatnych 
czynności. Aleja patrzę na te macki i to, co widzę, napawa mnie przerażeniem. Bo 
one mają niewłaściwy kolor i rozmiar.
Eryk przypomniał sobie opowieści Waltera Gromadzącego Broń.
- Są krótkie i czerwonawe zamiast długich i jasnoróżowych?
- Właśnie. Hej. - Rachel, córka Estery, uniosła głowę i spojrzała na niego z 
zaskoczeniem. - Wiesz bardzo dużo jak na kogoś z zewnętrznych jam.
- No tak... - wzruszył ramionami Eryk. - Kręciłem się tu trochę i miałem oczy 
szeroko otwarte. Zwłaszcza ostatnio. Ale myślałem, że to właśnie te Potwory z 
krótkimi mackami są najmniej niebezpieczne. One zazwyczaj uciekają w panice, gdy 
ludzie biegną wprost na nie.
- Jeśli majągdzie uciekać. Ten Potwór był zbyt blisko ściany... no, nie według 
naszych standardów, ale jeśli weźmiesz pod uwagę
162
ich olbrzymie kroki. A moi ludzie zbliżali się do niego wielkim półkolem. Wpadł 
w panikę, ale nie uciekł. Uniósł głowę i usłyszeliśmy jeden tylko potężny, 
rozdzierający uszy ryk. Nigdy nie słyszałeś dźwięku o takim ładunku emocji i 
przerażenia. Zobaczyłam, jak Jo-nathan, syn Daniela, zastyga w bezruchu. Teraz 
to on wpada w panikę. Zamiast zdać sobie sprawę z tego, co się dzieje i 
natychmiast wydać rozkaz odwrotu, rzuca włócznię i zaczyna biegać w tę i z 
powrotem szalonymi zygzakami, głośno przy tym wrzeszcząc. Pozostali patrzą to na 
niego, to na Potwora, i nie wiedzą, co robić. Niektórzy biegną do Daniela, inni 
dalej po linę. I wtedy Potwór kopnął. To było kopnięcie na oślep, ale pozostały 
po nim na ziemi zmasakrowane ciała. A w chwilę później ze wszystkich stron 
nadbiegły inne Potwory i złapały każdego, kto jeszcze pozostał żywy. Kiedy 
chwyciła mnie zielona lina, byłam zbyt przerażona, zszokowana tym co się stało i 
spanikowana, aby pomyśleć o użyciu neutralizatora. Potem, kiedy o tym 
pomyślałam, znajdowałam sie już zbyt wysoko w powietrzu.
- Jasne. Zabiłabyś się, gdybyś użyła go wtedy. A potem przyniosły cię tutaj.
- A potem przyniosły mnie tutaj - potwierdziła dziewczyna. -A teraz, Eryku, 
przyniosły też ciebie. Żebyś dzielił ze mną klatkę.
Eryk odsunął się trochę dalej od tajemniczego płaszcza z wieloma kieszeniami. 
Usiadł ceremonialnie, opierając dłonie o podłogę i pochylając głowę. Taką 
pozycję, jak podpatrzył, przyjmowali kapitanowie grup na radzie Ludzkości, gdy 
chcieli rozważyć jakąś sprawę. A w opowieści Rachel było wiele rzeczy, które 
wymagały przemyślenia.
Po pierwsze, widział teraz zupełnie wyraźnie, że Obcy mimo ich niewątpliwej 
przewagi technicznej, nie byli warci zupełnie niejako dowódcy ekspedycji, 
przynajmniej w porównaniu z wojownikami Ludzkości. Prawie nic nie wiedzieli o 
podstawowych środkach bezpieczeństwa. Arthur Organizator stracił w pułapce 
człowieka niemal natychmiast po wyruszeniu. No i ten bezładny szyk marszowy... 
Obcy całkowicie tracili głowę, gdy działo się coś nieoczekiwanego. Gdy trafili 
do Klatek Grzechu, Arthur nie potrafił już w niczym pomóc. Jonathan, syn 
Daniela, wpadł w histerię z powodu hałasu, a ta histeria kosztowała życie niemal 
wszystkich członków jego grupy.
Wynikał stąd prosty wniosek: im dalej od zewnętrznych jam, tym gorszajakość 
przywództwa w nieoczekiwanych sytuacjach. Przy czym najdalsi - Lud Aarona - 
popełniali już niewiarygodnie idiotyczne rzeczy. Im bliżej zaś terytorium 
Potworów, prawdopodobnie ze względu na codzienną walkę o przeżycie, tym bardziej 
doświadczeni, czujni i sprawni byli wojownicy i ich dowódcy. Obcy też zdaje 
sięto dostrzegli - gdy znaleźli się w klatce bardzo łatwo przyszło mu przejęcie 
stanowiska wodza od Arthura. Czy można sobie wyobrazić, że jakiś wo-
164
jownik Obcych, tak młody jak Eryk, przejmuje w podobny sposób dowództwo od jego 
wuja, Thomasa Niszczyciela Pułapek?
Ale jeśli spojrzeć na to z innej strony, sprawy nie wyglądały już tak prosto. Im 
głębiej w jamy, im dalej od terytorium Potworów, tym bardziej skomplikowana była 
technika, większa wiedza, dalej sięga-jąceplany. Eryk wiedział wszak, żejego 
szczep wymieniał żywność, a czasem też inne zdobyte na terytorium Potworów 
przedmioty, na ostrza włóczni i paski plecaków, których sam nie był w stanie 
wytworzyć. Dopiero niedawno dowiedział się o istnieniu takich ludzi jak Walter 
Gromadzący Broń, który poszukiwał artefaktów Potworów i próbował zamieniać j e 
na broń przydatną ludziom, czy Arthur Organizator z jego ideą Zjednoczonych Jam 
wyznających Wiedzę Przybyszów. A teraz dowiedział się o istnieniu Ludu Aarona, 
który potrafił stworzyć urządzenia neutralizujące broń Potworów.
Jeśli kiedykolwiek komuś udałoby się połączyć odwagę i spryt wojowników 
zewnętrznych jam oraz wyobraźnię i wiedzę ludzi z jam wewnętrznych, rodzaj 
ludzki osiągnąłby niewyobrażalną chwałę.
Spojrzał na Rachel.
Skrzyżowawszy ręce na piersiach, przyglądała mu się od dłuższego czasu uważnym, 
taksującym spojrzeniem.
- Wiesz? Nie wyglądasz najgorzej - powiedziała wreszcie.
- Dziękuję, Rachel - odparł, ale myślami błądził zupełnie gdzie indziej. - To 
urządzenie neutralizujące. Powiedziałaś, że przetestowanie go było niezwykle 
ważne dla twojego ludu. Czy to znaczy, że jest ono częścią planu zemsty na 
Potworach?
- Oczywiście... podobnie, jak większość rzeczy, które robią ludzkie plemiona. 
Czy masz już partnerkę?
- Nie. Jeszcze nie. Jaki to plan? Chodzi mi o to, czy jest zgodny z Wiedzą 
Przodków, czy z Wiedzą Przybyszów?
Machnęła niecierpliwie ręką.
- My, Lud Aarona, nie uznajemy tych przesądów. Dawno już od nich odeszliśmy. 
Nasz plan ma szansę powodzenia i jest zupełnie nowy. Różni się od wszystkiego, o 
czym dokąd słyszałeś i jest jedynym, który może zadziałać. Jak to się stało, że 
taki młody, zdrowy i przystojny wojownik jak ty nie ma dotąd partnerki?
- Dopiero od niedawna mam status wojownika. Zaledwie kilka dni temu przeszedłem 
obrzęd inicjacji. Jeśli wasz plan nie jest związany ani z Wiedzą Przybyszów ani 
z...
- Czy to jedyny powód, dla którego jeszcze nie masz partnerki? To, że dopiero 
przeszedłeś obrzęd inicjacji?
165
Eryk wstał z godnością.
- Są... no, sąjeszcze inne powody. Ale to jest prywatna sprawa i wolałbym 
zmienić temat. Teraz znacznie bardziej interesuje mnie plan twojego ludu.
Rachel uśmiechnęła się i pokręciła w zadumie głową.
- Mężczyzna i kobieta... praktycznie dwa odrębne gatunki. Gdyby nie seks, nic by 
ich nie łączyło. Teraz nie powiem ci nic więcej ani o moim ludzie, ani o planie. 
Powiedziałam już dosyć. Wolę omówić z tobą inny temat - seks. Seks, seks i tylko 
seks jest tematem naszej rozmowy. Chcę usłyszeć, co masz przeciwko małżeństwu. 
Więc jakie są te osobiste przyczyny, Eryku? Muszę i chcę wiedzieć.
Zawahał się.
- Jestem jedynakiem - powiedział wreszcie cicho.
- Jesteś czym? Jedynakiem? Aa... rozumiem. To znaczy, że w miocie byłeś tylko 
ty? Twoja matka urodziła tylko jedno dziecko - ciebie. I dziewczęta z twój ego 
szczepu obawiają się, że to może być dziedziczna przypadłość? No, to nie jest 
poważny problem. Coś jeszcze?
- Nie, nic więcej - warknął ze złością. - Jak możesz twierdzić, że to nie jest 
poważny problem? Czy może być coś gorszego od posiadania nie w pełni 
wartościowego nasienia?
- Wiele rzeczy. Ale to na razie nie jest tematem naszej rozmowy. U nas małe 
mioty są czymś normalnym. Zazwyczaj kobieta rodzi bliźnięta. Naprawdę liczne 
mioty mają Dzicy Ludzie, tam rzadko zdarza się mniej niż szóstka. I myślę, że 
jest ich tym więcej, im bardziej ludzie oddalają się pod względem genetyki od 
naszych Przodków. A może rów-nież muszą równoważyć większą umieralność 
niemowląt. Ale jeśli chodzi o mnie, będę bardzo szczęśliwa z poj edynczego 
dziecka. Zwłaszcza tutaj, gdzie nie mogę liczyć na pomoc położnych przy 
porodzie.
Eryk spojrzał na nią ze zdumieniem.
- Przy porodzie? Tutaj? Znaczy... myślisz, że... sugerujesz...
- Mój drogi barbarzyńco, ja nie myślę i nie sugeruję. Ja składam propozycj ę. 
Proponuj ę związek między tobą i mną, związek na całe życie, w zdrowiu i w 
chorobie. Przyjmujesz moje oświadczyny czy nie przyjmujesz?
- Ale dlaczego? Nigdy dotąd mnie nie widziałaś. Nic o mnie nie wiesz. Pochodzimy 
z różnych plemion. Rachel, nie próbuję odrzucić twojej propozycji, ale dopiero 
znalazłem się w tej klatce... a ty zbyt mnie ponaglasz. Musi być jakiś powód.
- Bo jest. I to więcej niż jeden. Pomińmy już fakt, że staję się coraz starsza i 
powinnam myśleć o mojej przyszłości. Pomińmy też
166
to, że podoba mi się zarówno twój wygląd zewnętrzny jak i osobowość, że chyba 
nie masz złego charakteru. To wszystko jest dość ważne, chociaż nie zasadnicze. 
Natomiast to, co zaraz powiem, ma zasadnicze znaczenie.
Podeszła i wzięła go za rękę. Eryk poczuł lekkie podniecenie, jakby dopiero w 
tej chwili dostrzegł nagość Rachel. Przez całe życie widywał nagie kobiety, co 
było zupełnie naturalne, ale teraz kiedy wyobraził sobie, że wkrótce ona i on...
- Wydaje mi się - powiedziała miękko -że to jest jedyny sposób, by ocalić nasze 
życie. Twoje na pewno, a być może i moje. Początkowo w tej klatce siedziało ze 
mną trzech chłopców z naszej ekspedycji. I brano ich jednego za drugim i... och 
wiesz co robiono... widziałeś sam.
- Wiem - powiedział Eryk z nagłym gniewem. - Widziałem, co z nami robią.
- Więc kiedy w końcu wzięli mnie, myślałam, że to już koniec. Ale byłam tylko 
podawana na zielonej linie od jednego Potwora do drugiego. Radziło ich nade mną 
chyba z pięć. Potem włożyli mnie z powrotem do klatki. Sammy, syn Josepha, który 
był jedynym pozostałym jeszcze przy życiu, powiedział, że może domyśliły się, iż 
j estem samicą, a to byłaby dla nich niezwykle rzadka zdobycz. Rozmawialiśmy o 
tym, ale zanim doszliśmy do jakichkolwiek konkretnych wniosków, nadeszła kolej 
Sammy'ego. To co mu zrobiły... uhh... to było chyba najgorsze ze wszystkiego.
Potrząsnęła głową, a Eryk spostrzegł, że sam mimowolnie zaciska pięści. Wreszcie 
uśmiechnęła się, choć ze smutkiem, i podjęła opowieść.
- A potem nadeszła kolej Dzikich Ludzi, następnie zaś zjawiłeś się ty, a zarówno 
oni jak i ty mieliście rozpuszczone włosy, tak jak ja. Jasne jest więc, że 
Potwory wiedzą, że jestem samicą, i pró-bująmnie skojarzyć, a wybierająmężczyzn 
noszących rozpuszczone włosy gdyż być może myślą, że nasze gatunki są sobie 
najbliższe. Eryku, nie mam zbytniej ochoty współpracować z nimi w ich badaniach 
nad ludźmi, ale w tej sytuacji muszę dać im to, czego chcą. Jeśli tego nie 
zrobię, zabiorą cię stąd i rozerwą na strzępy w jakimś eksperymencie. A być może 
również i mnie, gdy wreszcie się zniecierpliwią. W najlepszym zaś wypadku 
zamiast ciebie zjawi się tu następny Dziki Człowiek ze swoimi ostrymi pazurami i 
tym błyskiem w oczach, który mówi jasno: „Jedzenie. Na dwóch apetycznych nogach, 
takie jak powinno być." A ja już jestem zmęczona
167
zabijaniem i walką. To jest domena mężczyzn. Więc bądź moim mężczyzną i rób to 
zamiast mnie.
Eryk poprawił bezwiednym ruchem paski swego plecaka, wciąż rozważając to, co 
usłyszał. Jej wywody zdawały się słuszne. W ich położeniu jedynym rozsądnym 
rozwiązaniem było spełnienie życzenia Potworów. W dodatku miał niewiarygodne 
szczęście. Racheljako żona znacznie przewyższała jego najśmielsze marzenia. 
Dziewczyna z taką wiedzą prawdopodobnie przewyższyłaby każdą kobietę nie tylko 
pośród Ludzkości lecz także u Obcych. A to przyczyniało się bezpośrednio do 
wzrostujego prestiżu i pozycji... jeśli kiedykolwiek spotka się jeszcze ze swym 
ludem. Co za wspaniała szansa. Ale on był pełnoprawnym wojownikiem. A łączenie 
się z kobietą to poważna sprawa. Wszystko musi odbyć się z należną temu aktowi 
powagą i zgodnie z tradycją.
- Odwróć się - rozkazał. Muszę ci się przyjrzeć.
Rachel wykonała jego polecenie z całkowitą uległością, jak zresztą należało 
oczekiwać. Zewnętrzne czy wewnętrzne jamy, Lud Aaro-na czy Ludzkość - nie mogło 
być aż takich różnic w ludzkich zwyczajach. Męskie Prawo Oceny wszędzie musiało 
być takie samo.
Odsunęła się o krok i obracała powoli, odrzucając włosy daleko do tyłu aby 
dokładnie pokazać ciało. Wyraźnie wysunęła też naprzód piersi. Nie były to 
największe piersi jakie Eryk kiedykolwiek widział, ale jednak dość spore, a przy 
tym niezwykle kształtne i jędrne. Jej biodra zdawały się nieco zbyt wąskie, ale 
planowali raczej mały miot. Kobiety Ludzkości miały znacznie szersze biodra, ale 
też ich mężowie wymagali jak największej liczby dzieci. Jeśli chodzi o resztę, 
no cóż, pośladki były absolutnie piękne i w połączeniu ze smukłymi udami nie 
mogły pozostawiać nic do życzenia. No i twarz... kiedy odwróciła się ponownie 
przodem, pogładził ją łagodnie po policzku. Twarz miała urzekającą. Duże, 
błyszczące, brązowe oczy, wąski zgrabny nosek, ślicznie wykrojone usta z 
nieśmiałym uśmiechem czającym się w kącikach, delikatnie zarysowane policzki, i 
ta burza brązowych włosów opadająca na plecy...
Według standardów Ludzkości twarz była najmniej ważna w kobiecej urodzie, ale 
Eryk miał zawsze pewną słabość do pięknych twarzy, do czego przyznawał się 
zresztą tylko przed sobą. Był więc szczęśliwy, że właśnie twarz była jej 
najmocniejszą stroną. A jeśli dodać do tego obłędnie kształtny tyłeczek i nie 
najgorsze wcale biodra i piersi, j eśli dodać do tego zawartość j ej głowy - ten 
posag ogromnej wiedzy, który wnosiła do małżeństwa... tak, Eryk musiał przy-
168
znać, że Rachel jest skarbem, dla którego zdobycia warto było przelać krew.
Oczywiście nigdy by jej tego nie powiedział. Członek Stowarzyszenia Mężczyzn 
musiał zawsze zachowywać się z przystającą mu rezerwą wobec członkini 
Stowarzyszenia Kobiet.
Cofnął się o krok, krzyżując powolnym, dostojnym ruchem ręce na piersiach. Ocena 
została zakończona.
Rachel rozluźniła się i wzięła głęboki oddech.
- Jesteś zadowolony? - spytała z wyraźnie słyszalną emocją w głosie.
Eryk był niezwykle zadowolony. A już obawiał się, sądząc po żartobliwym tonie 
jakim przemawiała do tej pory, że nie ma pojęcia o właściwym zachowaniu.
- Jestem zadowolony - odparł używając tradycyjnej formuły. -Usatysfakcjonowałaś 
mnie. Chcę, abyś była moją żoną.
- Cieszę się. Teraz ja powołuję się na Prawo Przyzwolenia. Nie możesz zbliżyć 
się do mnie po raz pierwszy, dopóki nie będę gotowa.
- Masz takie prawo - zgodził się Eryk. - Będę czekał na twoje przyzwolenie. Ale 
mam nadzieję, że nastąpi ono szybko.
Przypatrywali się sobie z nieśmiałymi uśmiechami, jakby oczekując, aż na powrót 
staną się sobą, aż oficjalna atmosfera się ulotni. Ponad nimi, wokół nich i pod 
ich stopami była bezgraniczna biała pustka terytorium Potworów, a w sąsiednich 
klatkach ich towarzysze oczekiwali aż dopełni się ich los. Ale tu, w tej klatce, 
stali się właśnie mężem i żoną, dwojgiem ludzi, którzy już niedługo będą 
stanowić jedność, gdy tylko dziewczyna uzna, że nadszedł właściwy czas.
Nagle Rachel zaczęła chichotać.
- Ale byłam zdenerwowana. Ty też się denerwowałeś?
- Trochę - przyznał Eryk. - Ale i tak była to najszybsza ceremonia, o jakiej 
słyszałem.
- Mam nadzieję, że nie pominęliśmy niczego.
- Nie, nie pominęliśmy. Przynajmniej niczego ważnego. Oprócz - nagle przypomniał 
sobie o czymś - oprócz jednego warunku, o którym zapomniałem. Chciałem, żebyś 
się na to zgodziła zanim zawrzemy związek. Ale potem tak zajęła mnie ceremonia, 
że zupełnie zapomniałem.
- Masz pecha- zawołała i zaczęła wokół niego jakiś szalony radosny taniec. -Za 
późno, za późno! Umowy są przed małżeństwem, nigdy potem!
169
Widząc nagły wyraz złości na jego twarzy, stanęła i wzięła jego dłonie.
- Och Eryku, ja tylko żartuję. To moje poczucie humoru czasem sprawia mi 
kłopoty. Moi ludzie mówią, że większość dzieci przychodzi na świat z płaczem, a 
Rachel, córka Estery, urodziła się ze śmiechem i pewnie ze śmiechem umrze. 
Powiedz mi, o co chciałeś prosić, a ja to zrobię. Cokolwiek by to było.
- Dobrze. - Teraz, kiedy naprawdę miał o to prosić, trudno mu było sformułować 
to dziwne życzenie. Nie sądził, aby kiedykolwiek jakiś mężczyzna poprosił 
kobietę o coś takiego. - Chcę, żebyś mnie uczyła. Chcę, żebyś nauczyła mnie 
wszystkiego, co wiesz.
- Chcesz żebym... pragniesz edukacji?
- Tak, Rachel. Właśnie tego chcę - powiedział gorąco. - Edukacji. Wiedzy. Nie 
oczekuję, że zdradzisz mi sekrety Stowarzyszenia Kobiet Ludu Aarona, ani że 
będziesz łamała jakieś przysięgi. Ale chcę wiedzieć co najmniej tyle, ile wie 
przeciętny mężczyzna w twoim plemieniu. O Potworach, o liczeniu, o historii 
naszych Przodków. Jak narodziła się Wiedza Przybyszów. Jak narodziła się Wiedza 
Przodków. W jaki sposób Obcy robią swoje przedmioty i do czego one służą. Jak... 
sam nawet nie wiem, co powinienem chcieć wiedzieć -zakończył żałośnie.
- Ale ja wiem - powiedziała pieszcząc delikatnie dłonią jego policzek - i bardzo 
chętnie cię nauczę wszystkiego co wiem, kochanie, naprawdę bardzo chętnie. I nie 
martw się o moje sekrety. Inżynieria będzie na pewno ostatnią rzeczą, do której 
dojdziemy. Chcesz zacząć już teraz?
- Tak! -krzyknął, a oczy błyszczały mu z podniecenia. - Chcę zacząć teraz! W tej 
chwili!
- Więc usiądź.
Usadowiła się na podłodze i z kieszeni płaszcza wyjęła przybory do pisania i 
tabliczkę. Eryk przysiadł obok niej. Teraz, kiedy wreszcie zdołał wykrztusić 
swoje życzenie, doświadczył głodu, jakiego nie czuł nigdy dotąd. Głód jedzenia, 
głód seksu - to było nic w porównaniu z tym, co odczuwał teraz. To był prawdziwy 
głód wiedzy.
Rachel przez moment przyglądała mu się w zadumie.
- Cóż za niezwykły początek współżycia małżeńskiego... z tabliczką i pisakiem. 
Nikt z moich przyjaciół z Ludu Aarona by w to nie uwierzył... nikt z twoich 
przyszłych przyjaciół. Ale wiesz co, Eryku? Jestem naprawdę szczęśliwa. To, że 
jesteś barbarzyńcą z zewnętrznych jam było jedyną rzeczą, która martwiła mnie w 
naszym
170
związku. Barbarzyńcą według naszych standardów, choć może nie zawsze są one 
słuszne... j ednak martwiło mnie to. Nauczę cię wszystkiego, co wiem. Od czego 
mam zacząć?
Eryk przysunął się do niej i wziął głęboki oddech.
- Zacznij od protoplazmy. Chcę wiedzieć absolutnie wszystko o protoplazmie.
20.
Zdobywanie wiedzy było jak podróż przez nieznane jamy. Korytarz, którym się 
szło, rozgałęział się w dwie, trzy odnogi, z których można było wybrać naraz 
tylko j edną i chociaż widać było drogę zaledwie do najbliższego zakrętu, to 
prawie za każdym z nich czekało coś, co wzbudzało zdumienie. Tak było na 
przykład z astronomią. Na początku wydawała się zupełnie bezużyteczna - mnóstwo 
skomplikowanych, niezrozumiałych liczb, do niczego nieprzydatnych. Ot, wkuwanie 
na pamięć dziwnych nazw i rysowanie licznych kółek na tabliczce Rachel.
Najpierw mówili o Ziemi. O Ziemi, którą mieli odzyskać po pokonaniu Potworów. 
Ziemia to rodzaj kuli, która wisi albo kręci się i wędruje po czymś, co nazywa 
się kosmos. Ziemia jest planetą, a o-prócz niej są w kosmosie również inne 
planety, a także gwiazdy, komety i galaktyki, kosmiczny pył, promieniowanie, i 
wszystko to w tym samym kosmosie, w niewyobrażalnych odległościach od Ziemi. 
Eryk powtarzał pilnie nazwy planet i pozostałych obiektów astronomicznych, które 
stanowiły dla niego puste dźwięki, jedynie zaśmiecały mu głowę. Ale miał to 
wrażenie tylko do momentu, gdy nagle tknęła go pewna myśl: przecież Ziemię można 
wyobrazić sobie jako ciepły, znajomy korytarz, w którym człowiek przebywa nim 
otworzy drzwi wiodące na groźne terytorium Potworów. Otwieranie tych drzwi to 
jak opuszczenie Ziemi, a terytorium Potworów, obce i pełne niebezpieczeństw, 
byłoby kosmosem, w którym można też znaleźć inne drzwi, wiodące do nowych 
nieznanych jam, nowych planet i gwiazd.
172
To mu pomogło zrozumieć astronomię ale wcale nie czyniło jej bardziej przydatną 
w praktyce i mniej nużącą, aż przyszła następna myśl, która go zastanowiła. 
Przypomniał sobie rozmowę z Walterem Gromadzącym Broń, podczas jednego z 
noclegów ich ekspedycji. Wtedy Walter opowiadał mu o chłopcu, który zastanawiał 
się, co leży na zewnątrz terytorium Potworów, co otacza ich świat tak jak ich 
siedziby otaczają świat ludzi. Walter wykpił te rozważania jako zbyt 
skomplikowane dla ludzkiego umysłu. Ale one nie były zbyt skomplikowane. To 
właśnie teraz, dzięki astronomii, otrzymywał właściwą odpowiedź. Na zewnątrz 
terytorium Potworów była Ziemia. A na zewnątrz Ziemi rozciągała się nieskończona 
pustka przestrzeni kosmicznej . A więc Potwory i ich siedziby stawały się tak 
samo małe, nieistotne i nieważne jak ludzie.
Czy jednak ludzie naprawdę są tak mało istotni? Chyba nie zawsze tak było. Eryk 
nauczył się już odczuwać dumę z przynależności do rasy, która potrafiła 
opracować tak dobry system przechowywania danych jakim był alfabet, rasy, która 
potrafiła zapisać niewiarygodnie wielkie liczby i ścieśnić je w tym zapisie do 
wielkości wyobrażalnych, dodawać je, mnożyć...
- Nie, Eryku! Nie! - zawołała Rachel rzucając zdecydowanym ruchem pisak na 
płaszcz, na którym siedzieli. - Nie będziemy tego kontynuować. Popychasz mnie w 
stronę rozwinięcia metody Homera i dzielenia wielomianów. Dajmy temu spokój. Po 
pierwsze nie jestem za dobra w wyższej matematyce a po drugie... kochanie, to 
miał być kurs ogólny i tyle. Jesteś jak gąbka - chłoniesz, chłoniesz i 
chłoniesz. Czasem mnie przerażasz. Ty chyba mógłbyś nie spać j eszcze wiele dni?
Eryk przytaknął. Czuł się jak na złodziejskiej wyprawie. Któż myślałby o spaniu, 
gdy podnieca myśl o łupach, j akie można zdobyć? Ale kobiety - przypomniał sobie 
- no tak, kobiety są inne, one chyba nigdy nie odczuwają tego podniecenia.
Spojrzał troskliwie na żonę. Faktycznie wyglądała na zmęczoną. Nie pomyślał o 
tym dotąd, ale tak naprawdę jego lekcja trwała niemal bez przerwy od momentu, 
gdy dziś się obudzili.
- Kochanie, chcesz iść spać?
- Marzę o tym! - Jej głos zabrzmiał tragicznie, ale oczy wciąż się do niego 
śmiały. - Już nie mogę myśleć o niczym innym, ale to ty jesteś mężczyzną i 
wodzem. Musisz ogłosić nadejście nocy.
- Więc ogłaszam noc - powiedział. - Idziemy spać. Wyciągnął się na wznak na 
podłodze i przyglądał się spod wpół
przymkniętych powiek żonie chowającej przybory do pisania w jed-
173
nej z kieszeni płaszcza. Jak ona jest zgrabna. Jak bardzo, bardzo jej pożąda. I 
jak wiele wie. Przekazała mu przecież dopiero cząstkę swojej wiedzy. Na przykład 
to dzielenie wielomianów - zastanowił się, czując jednocześnie, że Rachel układa 
się do snu u jego boku -czy to by szło tak samo jak zwykłe dzielenie pisemne? 
Jeśli tak...
Tak - stwierdził zdecydowanie w myślach, gdy tylko otworzył oczy, by ogłosić 
nadejście dnia - zdobywanie wiedzy jest jak zwiedzanie nowych korytarzy w 
dzieciństwie. Zawsze wtedy pytało się doświadczonego wojownika: a to wąskie 
przejście tam, dokąd prowadzi? I jakże często słyszał tak jak teraz - to w tej 
chwili nie jest istotne. Przyglądaj się lepiej uważnie temu korytarzowi, którym 
idziesz obecnie.
I Eryk przyglądał się uważnie coraz to nowym korytarzom. Uczył się podstaw 
fizyki, chemii, biologii. Uczył się o roślinach zielonych, których nigdy nie 
było dane mu spotkać, i o jednokomórkowych zwierzętach, których mnóstwo spotykał 
na każdym kroku, ale nigdy nie zdawał sobie z tego sprawy, bo były tak małe...
- I twój lud naprawdę ma ten... mikro - rzecz?
- Mikroskop. Mikroskop, Eryku. Tak, mamy prosty mikroskop. Kiedy nasi Przodkowie 
władali Ziemią, mieli mikroskopy powiększające setki, a nawet kilka tysięcy 
razy. To była rozwinięta, zaawansowana cywilizacja techniczna. Mogli produkować 
ich ile chcieli... może nawet cztery, czy pięć naraz. Nie patrz tak - nie 
powtarzam teraz legend i mitów. Pamiętaj, że ludzie osiągnęli podróże 
międzyplanetarne zanim pojawiły się Potwory. Nie mieli jeszcze statków między -
układowychjak Potwory, nie kolonizowali też jeszcze nowych światów, ale 
potrafili podróżować między planetami własnego układu w pojazdach, które były 
niemal tak samo skomplikowane technicznie jak te, którymi przybyły Potwory. 
Tragedia polegała na tym, że ludzkość rozporządzała w tym czasie zaledwie 
kilkoma statkami i to badawczymi, a Potwory przybyły z gwiazd z całą wojenną 
flotą inwazyjną liczącą tysiące jednostek. Gdybyśmy mieli jeszcze wiek, może 
pięćdziesiąt lat, dysponowalibyśmy flotą, która nie zostałaby unicestwiona przez 
zaledwie pierwszy patrol Potworów, który dotarł do Układu Słonecznego.
Eryk uśmiechnął się i spojrzał przez przezroczystąpodłogę ku innym klatkom 
majaczącym w białej przestrzeni. Klatkom, gdzie inni ludzie teraz zapewne spali 
lub włóczyli siębez celu tam i z powrotem...
- „Poprzeznagłość ataku"... -mruknął.
174
- Słucham?
- Nie, nic. To tylko fragment katechizmu, z Wiedzy Przodków, którego uczyłem 
siew dzieciństwie. Pamiętam szok jaki przeżyłem, gdy mój wuj stwierdził, że to 
wszystko bzdury. Ale potem pogodziłem się z tą myślą. Zrozumiałem, że wciskają 
nam je do głowy nasi wodzowie, aby utrzymywać nas w ciemnocie i żebyśmy nie 
zadawali pytań. I teraz dowiaduję się, że lud, który zna historię Przodków 
lepiej niż ktokolwiek inny w jamach, jeśli chodzi o przyczyny ich upadku ma do 
powiedzenia dokładnie to samo. Poprzez nagłość ataku. Zastanawiam się, czy w 
ogóle jakaś wiedza i wiara j est prawdziwa?
- Hej! - Rachel chwyciła go pieszczotliwie za długie włosy i potrząsnęła 
delikatnie j ego głową. - Pobrałeś trochę nauk i myślisz, że już czas na 
metafizykę?
- Czy to jest metafizyka? - spytał Eryk dumny, że właśnie samodzielnie odkrył 
jakąś dziedzinę dawnej wiedzy.
Dziewczyna zgrabnie uniknęła odpowiedzi.
- Najpierw musisz jeszcze poznać wiele faktów materialnych. Bardzo wiele, 
Eryczku, mimo że łykasz wiedzę bez opamiętania, jak spragniony wodę. Może 
właśnie cała wiedza i wszystkie wierzenia są prawdą... w pewien sposób, dla 
pewnych ludzi, w pewnych sytuacjach. Każde wierzenie musi zawierać pewną dozę 
prawdy. Podobnie jak te historie o grupie naszych Przodków, którzy wierzyli, że 
człowiek wynosił się zbyt wysoko i że przybycie Potworów było karą, sądem 
ostatecznym, którego dokonała jakaś wyższa sprawiedliwość. Sądzili oni, że 
podróże kosmiczne, genetyka, energia atomowa to już ostatnia granica, i gdy 
człowiek ją osiągnął, Ten Kto Włada Światem zadecydował o strąceniu go z wyżyn. 
I mogli mieć rację. Kto to wie?
- Jak to?
Rachel podeszła do przezroczystej ściany klatki i przytknęła głowę do śliskiej 
powierzchni. Wyglądała na bardzo zmęczoną.
- Ten pogląd można tłumaczyć na różne sposoby. Sam wybierz to, co ci najbardziej 
odpowiada. Nie można wykluczyć, na przykład, że jakaś nadnaturalna siła, zdolna 
dokonać takiego osądu, istniała... istnieje. I jeśli teraz spojrzysz jak 
żałosny, jak śmiesznie mały stał się nasz gatunek, kulący się gdzieś w ścianach 
siedzib Potworów, możesz dojść do wniosku, że wtedy, w czasach naszej chwały, 
mogliśmy sięgnąć trochę za wysoko. Ale j eśli zapytasz mnie dlaczego -jak mówili 
nasi przodkowie - zostaliśmy poniżeni, a Potwory wywyż-
175
szone, to muszę powiedzieć uczciwie, że nie mam najmniejszego pojęcia. Zwróć 
jednak uwagę na to, że jeśli już zgodzisz się na istnienie jakiejś 
ponadnaturalnej siły, musisz też przyjąć do wiadomości, że jej sposób myślenia 
nie musi być zrozumiały dla ludzi i niekoniecznie też musi ona sprzyjać ich 
dążeniom.
Eryk wstał, podszedł do ściany i oparł się o nią plecami. Nie spuszczał oczu z 
twarzy przemawiającej Rachel, zafascynowany zarówno tym, co głosiła, jak i 
kształtem, jaki przybierały wtedy jej piękne usta.
- Nie musi też - wtrącił się - sprzyjać dążeniom Potworów.
- Być może - zgodziła się. - Ale co my wiemy o dążeniach Potworów? Co wiemy o 
ich wzajemnych relacjach? Natomiast wiemy dobrze, jakie były zawsze i jakie są 
teraz relacje międzyludzkie. Na przykład Potwory mogą być dla siebie jak 
bracia... tylko jak moglibyśmy to stwierdzić? Wiemy o nich równie mało, jak one 
o nas. Być może one nawet nie uważają nas za rasę inteligentną? Być może nawet 
nie łączą nas z tą międzyplanetarną cywilizacją, którą zniszczyły wieki temu? 
Kto wie. Może w ich oczach to nie była naturalna cywilizacja? Może dla nich 
właśnie teraz żyjemy w sposób naturalny? A my? My nie dowiedzieliśmy się o nich 
nawet najprostszych rzeczy, a przecież obserwuj emyje już od tak dawna. Jaki 
mająrząd? Czy mają w ogóle rząd? Jakim mówią językiem i czy w ogóle mają język? 
Jak wygląda ich życie seksualne i czy w ogóle mają życie seksualne?
- Do czego służą im te eksplodujące czerwone kule? Dlaczego niektóre Potwory 
atakują nas i miażdżą, a inne uciekają na nasz widok w panice? - dodał Eryk 
skupiając się na bardziej praktycznych problemach, o których często rozmyślał 
wędrując w tę i z powrotem po klatce, gdy Rachel już dawno spała. - Ale to 
wszystko znaczy tylko, że one są inne, niekoniecznie lepsze. Może ta 
nadnaturalna siła tak myślała ale ja bym z nią dyskutował. Dyskutowałbym nad 
założeniami, które przyjęła. Na jakich podstawach oparli swoje wierzenia nasi 
przodkowie - ta grupa, która uznała Potwory za sąd władny nas ukarać?
Rachel uśmiechnęła się do niego a j ej twarz znalazła się tuż przy jego twarzy.
- O, tak, Eryku. Ty byś z Nim dyskutował. Nie wątpię, że byś dyskutował. I 
powiedziałbyś Mu, że się myli. Ty reprezentujesz wszystko, co najlepsze i 
najgorsze w ludzkim samcu. Ale oni mieli też moralną podstawę dla swych 
twierdzeń, wynikającą z bardzo usprawiedliwionego poczucia winy.
176
- Usprawiedliwionego? Jakiej winy?
- Jak ci już powiedziałam, w każdym wierzeniujest ziarno prawdy. Człowiek przez 
tysiące lat był panem Ziemi. I przez cały ten czas zżerało go poczucie winy. 
Jeśli spojrzysz na religię, na literaturę, na wszystko, co tworzyli najlepsi z 
nas, dojrzysz je bez trudu. Ato nie byli szaleńcy. I j eśli odłożysz na bok 
wszelkie romantyczne legendy i przyjrzysz się temu, co człowiek naprawdę robił, 
zrozumiesz, że mieli dostateczne powody, by odczuwać to, co odczuwali. Bo 
człowiek zamieniał swych braci w niewolników, torturował ich i poniżał. Niszczył 
inne cywilizacje, burzył ich świątynie i uniwersytety albo zamieniałje w 
wychodki. Czasami mężczyzna ranił i poniżał kobietę, czasami to ona raniła i 
poniżała mężczyznę. W niektórych miejscach rodzice zamieniali swe dzieci w 
niewolników na całe życie, gdzie indziej zaś dzieci skazywały starych i 
bezużytecznych już dla społeczeństwa rodziców na śmierć. I czynił to wszystko ze 
swoim własnym gatunkiem, z tak zwanym człowiekiem rozumnym. A co uczynił z 
innymi gatunkami, z braćmi, z którymi razem dorastał na Ziemi? Wiemy, co uczynił 
z człowiekiem neandertalskim, a jak wiele j eszcze innych gatunków spoczywa w 
nienazwanych grobowcach antropologii?
- Człowiek jest zwierzęciem, Rachel! Jego obowiązkiem jest przeżyć.
- Człowiek jest czymś więcej niż tylko zwierzęciem. I ma więcej obowiązków niż 
tylko przeżyć. Jeśli jedno zwierzę pożera drugie, to jest to tylko biologia. Ale 
jeśli człowiek zabija, z potrzeby lub tylko dla kaprysu, popełnia zbrodnię i wie 
o tym. I nie ma znaczenia, czy ten czyn j est usprawiedliwiony, czy nie. On wie, 
że popełnia zbrodnię! A jest to wiedza właściwa wyłącznie człowiekowi, więc nie 
można tłumaczyć zbrodni ewolucją i walką o byt.
Eryk odszedł od ściany klatki i zaczął wędrować w tę i z powrotem, to zaciskając 
nerwowo pięści to rozluźniając je.
- No dobrze - powiedział zatrzymując się gwałtownie. - Człowiek mordował swoich 
braci przez całą historię, a w okresie prehistorycznym mordował pokrewne 
gatunki. Przypuśćmy, że temu nie zaprzeczam. Dokąd nas to prowadzi?
- Do jeszcze bliższego przyjrzenia się temu ciągowi zbrodni. Co z gatunkami 
mniej z nami spokrewnionymi? Opowiadałam ci o pewnych zwierzętach, które 
nazywano udomowionymi: o wołach, osłach, koniach, psach, kotach, świniach... Czy 
wiesz, co kryje się za słowem udomowienie? Czasem kastracja, czasem krzyżowanie.
12 - O ludziach... 177
Zabieranie matce mleka przeznaczonego dla jej młodych. Zdzieranie skóry. 
Odrywanie mięsa od kości, co było doskonale zorganizowaną działalnością 
ekonomiczną, a nawet tresowanie zwierząt, by wiodły swój własny gatunek na rzeź. 
Zabieranie istotom ich własnego kształtu i zamienianie je w karykaturę siebie 
samych - tak uczyniono na przykład z psami. Mieszanie się w procesy rozrodcze, 
aby zamienić zwierzęta w pracujące nonstop fabryki niezapłodnionych jaj - tak 
uczyniono z kurami. Wykorzystywanie ich naturalnych odruchów dla rozrywki lub 
sportu - co robiono z końmi lub bykami. Nie śmiej się, Eryku. Ty myślisz o 
przeżyciu, a ja mówię teraz wciąż
0 winie naszego gatunku. Robiliśmy te wszystkie rzeczy innym istotom, innym 
gatunkom, innym ludziom - robiliśmy je przez tysiąclecia. I jeśli rozważasz 
kwestię zła i dobra, złych i dobrych czynów, litości i okrucieństwa tak, jak 
czynili to od wieków nasi ojcowie, to jakichkolwiek usprawiedliwień szukałbyś w 
nauce, w filozofii, w polityce, nie możesz uciec od tego wszechpotężnego 
poczucia winy. A już zwłaszcza nie teraz kiedy stoisz nagi i drżący, i upadły 
tak nisko. Czy nie czujesz, że zaciągnąłeś olbrzymi dług wobec wszechświata, w 
którym żyjesz, i że teraz właśnie inny gatunek, silniejszy
1 sprytniej szy niż twój, wystawił ci rachunek? Przecież oni robią z nami 
właśnie to, co my robiliśmy z innymi od początku naszej historii. Czy nie 
sądzisz, że jeśli to, co czyniliśmy, można było usprawiedliwiać wyłącznie naszą 
potęgą, to teraz w podobny sposób można wyjaśnić to, co dzieje się z nami, gdy 
już tą potęgą nie władamy?
Rachel skończyła i skrzyżowała ręce na piersiach. Eryk przyglądał się przez 
moment jej falującemu biustowi, strużkom potu spływającym wzdłuż ciała, a potem 
podążył za jej spojrzeniem i jeszcze raz utkwił wzrok w przezroczystych klatkach 
wypełnionych ludźmi. W klatkach, które były jedynym stałym punktem w bezkresnej 
białej przestrzeni. W klatkach nad nimi, pod nimi, obok... tak daleko jak tylko 
sięgał ich wzrok.
21.
Eryk nauczył się wielu rzeczy. Nauczył się, czymjest miłość. Nauczył się wiele o 
Ludzie Aarona.
Miłość miała dla niego słodki, bardzo słodki smak. Zaczęła się od pożądania, ale 
potem stała się znacznie bardziej skomplikowana i tak naprawdę to właśnie te 
uczucia, których nie umiał nawet nazwać i wyrazić, były najpiękniejszą częścią 
miłości.
Uszczęśliwiało go, że Rachel, córka Estery, przy której był przecież tylko 
nieokrzesanym barbarzyńcą, stawała się wobec niego coraz bardziej uległa od 
momentu, gdy wreszcie zdecydowała mu się oddać.
Czuł się cudownie widząc rozkosz, z jaką oddawała mu się ponownie, wyczuwając 
przyjemność, z jaką słuchała jego słów i przypatrywała się jego postępom -jego, 
ignoranta, który dopiero co słuchał z otwartymi ustami, że jamy, w których 
spędził całe swe życie, sązaledwie otworami w materiale izolującym, którego 
Potwory używały do uszczelniania ścian przed chłodem.
Wciąż zaskakiwały go jej reakcje - gdy jej gniew i irytacja rozpływały się bez 
śladu w jego objęciach, gdy jej głośny śmiech przechodził w nieśmiały, wstydliwy 
i zachęcający zarazem uśmiech, gdy kpiące błyski w jej oczach zamieniały się 
nagle w poważne spojrzenie brązowych źrenic.
Te oczy sięgały do głębi jego serca. Jakby pytały strwożone, czy będzie dla niej 
dobry. Przecież to, jak ją będzie traktował, zależało tylko od niego, a ona nie 
miała innego wyjścia, jak tylko pogodzić się ze swoim losem.
179
Zachwycały go różnice między ich ciałami - nie te, o których zawsze wiedział, że 
istnieją pomiędzy kobietą i mężczyzną, lecz te, które odkrywał dopiero teraz: 
tak drobne palce, tak gładka i miękka skóra, tak niewiarygodnie delikatne 
włosy...
- Większość twoich ludzi ma taki kolor włosów, prawda? - spytał gładząc jej 
długie loki.
Rachel przysunęła się bliżej i oparła głowę na jego ramieniu.
- Większość - przyznała. - Obawiam się, że jesteśmy zbyt blisko spokrewnieni. Od 
wielu już pokoleń wymiana genetyczna jest bardzo ograniczona. Prawie nie zdarza 
nam się porywać kobiet z innych szczepów, a nasze Stowarzyszenie Mężczyzn bardzo 
rzadko przyjmuje wojowników z zewnątrz.
- Ale mnie przyjmą? To znaczy, jeśli kiedykolwiek uda nam się do nich trafić?
- Przyjmą, najdroższy. Przyjmą. Nie będą mieli wyjścia. Posiadłam już zbyt dużą 
wiedzę i umiejętności, by mogli ze mnie zrezygnować. Anie będą mogli mnie mieć 
bez ciebie. Powiem im: przyjmiecie mojego Eryka, przyjmiecie go z całym 
szacunkiem i miłością, albo ja będę tak nieszczęśliwa, że zapomnę wszystko, co 
umiem. Tak powiem i nie będą mieli wyjścia, zwłaszcza teraz, kiedy moja wiedza 
jest konieczna dla powodzenia planu, który realizują.
- A właśnie, Rachel, te plany. Możesz chociaż dać mi jakieś mgliste wyobrażenie, 
o co chodzi? Odegranie się na Potworach w nowy i nieznany sposób... to brzmi tak 
intrygująco, ale ilekroć próbuję dowiedzieć się czegoś więcej...
Wyprostowała się gwałtownie i zwróciła ku niemu twarz.
- Eryku - powiedziała. - Nie mogę! I wiesz teraz znacznie lepiej niż wiedziałeś 
kiedykolwiek, że naprawdę nie mogę. Nie pytaj mnie. To jest sekret, który wpływa 
bezpośrednio na przyszłość mojego ludu. Zaufano mi i nie mam prawa zdradzić tej 
tajemnicy nikomu. Kiedy staniesz się jednym z nas, dowiesz się wszystkiego i też 
będziesz wykonywał Plan.
Eryk uniósł rękę starając się ją uspokoić.
- Już dobrze - powiedział z przepraszającym uśmiechem. -Wybacz mi, to się więcej 
nie powtórzy.
Czekał, aż znów powróci w jego ramiona, ale wciąż siedziała zamyślona.
- Mówiłeś o dotarciu do mojego ludu - powiedziała po dłuższym milczeniu, nie 
patrząc jednak na niego, lecz na przezroczystą
180
ścianę klatki i rozciągającą się poza nią białą przestrzeń. - Czy myślałeś też, 
jak moglibyśmy tego dokonać?
- Chodzi ci o ucieczkę?
- Tak, o ucieczkę. Ucieczkę z tej klatki.
- Nie w szczegółach ale mam kilka pomysłów. I jedenjest obiecujący, chociaż 
wymaga jeszcze wiele przemyśleń.
Teraz jej oczy powróciły ku niemu i spotkały jego spojrzenie.
- Więc zajmij się tym, kochanie - powiedziała cichym, napiętym głosem. - Jak naj 
szybciej. Zaczynamy być ograniczeni upływem czasu.
Siedzieli przez chwilę w milczeniu i patrzyli sobie w oczy. Wreszcie Rachel 
wstała, a Eryk poszedł w jej ślady. Przytuliła się do niego.
- Nie chciałam ci nic mówić, dopóki nie byłam pewna, ale teraz już jestem.
- Będziesz miała dziecko!
Przytaknęła. Potem przyciągnęła jego twarz i całowała go długo i delikatnie.
- Posłuchaj mnie, najdroższy - wyszeptała w końcu. - Jakąkolwiek metodę ucieczki 
wymyślisz, na pewno będzie związana z wysiłkiem fizycznym. Ajuż niedługo twoja 
mała Rachel nie będzie tak sprawna jak teraz. Będzie bardzo ociężała i 
niezgrabna, gdy przyjdzie nam się wspinać, bardzo powolna, gdy trzeba będzie 
biec... Jeśli mamy uciekać, musimy to zrobić teraz.
Eryk przycisnął ją mocno do piersi.
- Te przeklęte Potwory! - warknął. - Przeklęte laboratorium! Przeklęte 
eksperymenty! Nie dostaną mojego dziecka!
- To mogą być dzieci - przypomniała mu. - Ty jesteś jedynakiem, ale większy miot 
wciąż jest prawdopodobny.
- Wtedy nie będzie mowy o ucieczce - przyznał gorzko. - Masz rację. Musimy się 
stąd wydostać, zanim nadejdzie rozwiązanie. I im szybciej, tym lepiej.
Rachel wysunęła się z jego objęć i odwróciła ku ścianie.
- Tak - powiedziała raczej do siebie. - Czym innym jest próba ocalenia naszego 
życia i danie Potworom tego czego pragnęły - rozmnażającej się pary, a zupełnie 
czym innym oddanie im także rezultatu tego związku.
- Przestań, Rachel! Do tego jeszcze nie doszło.
I Eryk wyruszył na kolejny obchód klatki, który miał być zarazem 
obserwacjąterytorium Potworów doskonale widocznego przez przezroczystą ścianę. 
Znów musiał stać się wojownikiem, wyszukać słabe punkty przeciwnika, znaleźć 
dogodne miejsce do ataku.
181
Wszystkie plany ucieczki, które przygotowywał jeszcze z Jona-thanem, synem 
Daniela, i Walterem Gromadzącym Broń, nie były teraz wiele warte. Ale pojawił 
się inny pomysł - na razie tylko delikatnie kiełkował w jego głowie, niby nic 
konkretnego, ale uchwycił się kurczowo tej myśli.
Nie było dalszych lekcji, przynajmniej prowadzonych systematycznie przez Rachel. 
Teraz to Eryk siedział przy niej i zadawał pytania, starając się wykorzystać jej 
wiedzę tylko w dziedzinach, które mogły się wiązać z jego rodzącym się planem 
ucieczki.
- Rachel, muszę znać zastosowanie każdego przedmiotu, który masz w kieszeniach 
płaszcza. Ta mała zaostrzona rzecz na przykład...
- Mówiłaś kiedyś, że twoi ludzie mają pewne wyobrażenia co do wyglądu całego 
tego domu Potworów. Możesz mi to narysować?
- Czy można pokroić płaszcz na paski? Czy można je jakoś zszyci Mówiłaś, że masz 
coś w rodzaju klejącej substancji...
- Rachel kochanie, czy możesz mi krótko i nieskomplikowanym językiem wyjaśnić co 
wiesz o różnych pojazdach używanych przez naszych przodków? Na jakiej zasadzie 
działały? Samochody, łódki, samoloty, pojazdy kosmiczne?
Czasem ją rozśmieszał, czasem niemal przerażał... zawsze zaś doprowadzał do 
krańcowego wyczerpania.
- Sąpewne różnice między mężczyznami a kobietami - mruczała wtedy, opadając bez 
sił na plecy i na splecione pod głową ręce. -1 nawet wiem, jakie. Kobiety muszą 
czasami odpoczywać. Mężczyźni chyba nie.
I rzeczywiście zdawało się, że Eryk w ogóle nie potrzebuje wypoczynku. W nocy 
chodził niemal bez przerwy wzdłuż klatki długimi nerwowymi krokami i wymachiwał 
w powietrzu rękami, jakby spierał się z niewidzialnym rozmówcą, albo siedział w 
kącie klatki i przyglądał się przechodzącemu Potworowi, ale nawet mimo pozornego 
spokoju kipiał wtedy wewnątrz... albo też zajmował się eksperymentami. 
Eksperymentami nad właściwościami pewnych przedmiotów z kieszeni płaszcza, 
eksperymentami, które można było przeprowadzić tylko podczas pory karmienia albo 
tylko podczas mycia klatki, albo tylko wtedy, gdy do klatki zbliżał się olbrzymi 
Potwór, aby przyjrzeć się więźniom.
Początkowo Rachel starała się być pomocna, przynajmniej póki mogła pojąć o co 
chodzi w danym eksperymencie, często bowiem nawet nie domyślała się celu działań 
Eryka. Ale wkrótce zaczęła
182
zostawiać go samego z j ego badaniami. Ograniczała się do odpowiadania na 
niespodziewanie rzucane pytania lub do ostrożnego wypowiadania swojej opinii gdy 
zaszła taka potrzeba. Znacznie częściej jednak leżała tylko i śledziła jego 
poczynania, uśmiechając się, gdy jego zamyślone i ponure spojrzenie zwróciło się 
ku niej. Coraz częściej też po prostu leżała na wznak i drzemała.
Rozumiał to, chociaż czasami odczuwał irytację, że tak wyłączyła się ze 
współpracy, że nie może w pełni korzystać z jej wiedzy. Ale ostatecznie to 
onjest mężczyzną, a ona zaufała mu powierzając w jego ręce rozwiązanie ich 
wspólnego problemu. Poza tym wiedział też, że kobiety w ciąży, co często mógł 
zaobserwować jeszcze pośród Ludzkości, zwracały całą swą uwagę i myśli ku 
jednemu tylko - ku tej bezbronnej istocie, która zaczynała właśnie formować się 
wewnątrz ich ciała. I Rachel nie była tu wyjątkiem.
Eryk to rozumiał, ale też właśnie dlatego tym bardziej wysilał umysł, skupiał 
się na celu, jaki sobie postawił. Tylko od niego zależało, czyjego rodzina 
będzie kiedyś chodziła po jamach jako wolne istoty, czy też na zawsze pozostanie 
w klatkach, zdana na łaskę Potworów i wydana na ich mordercze eksperymenty. 
Uciekną - postanowił sobie, zaczynając kolejne eksperymenty. Muszą uciec. Muszą!
Aż pewnego dnia coś się zmieniło. Nadszedł Potwór i opuścił w głąb ich klatki 
Roya Biegacza.
W pierwszej chwili Eryk porwał za włócznię, gdy nieznany mężczyzna, uwolniony 
nagle ze splotów zielonej liny, zbierał się właśnie na nogi po upadku tuż obok 
Rachel, której oczy były rozszerzone z przerażenia. Potem jednak rozpoznał Roya 
i wykrzyknął jego imię. Wszyscy troje odetchnęli z ulgą.
Potwór po krótkiej obserwacji odszedł wielkimi krokami, usatysfakcjonowany 
najwyraźniej tym, że nie zanosiło się na walkę. Eryk zaś opowiedział Rachel o 
Royu, a potem przedstawił mu swoją żonę. Ten był niesamowicie zaskoczony - 
kobieta z Ludu Aarona... z własnej woli... bez przymusu... Ton jego głosu był 
pełen szacunku, gdy zaczął opowieść o tym, co działo się w starej klatce:
- Kiedy cię zabrał, nie mieliśmy wodza. Ludzie nie słuchali już Arthura 
Organizatora, a on stracił zapał do wydawania komend. Więc rozpuściłem włosy tak 
jak kiedyś... wiesz, żeby wyglądać tak, jak ty. Myślałem, żejeżeli będę wyglądał 
takjak ty, to ci ludzie zacznąprzyj-mować rozkazy ode mnie takjak od ciebie. Ale 
najwyraźniej nie chodziło o wygląd. Walter Gromadzący Broń przejął dowództwo na 
jakiś czas, dopóki...
183
- To jest to, Eryku - przerwała Rachel. - Puszczone luźno włosy. Dlatego go tu 
przyniósł - wskazała na swoje włosy, opadające w nieładzie na ramiona. - 
Rozpuszczone włosy. Ja, ty, Dzicy Ludzie. Potwory nie wiedzą, że jestem w ciąży. 
Nadal chcą mnie skojarzyć.
Eryk skinął głową, zaś Roy wpatrywał się nic nie rozumiejącym wzrokiem to w 
jedno, to w drugie z nich.
- Opowiadaj dalej, Roy. Potem ci to wyjaśnię. Ilu naszych pozostało jeszcze przy 
życiu?
- Prawie nikt. Sześciu, oprócz mnie. A ginęli nie tylko na skutek eksperymentów 
Potworów. Wielu zginęło w walkach.
- Zaczęliście walczyć między sobą?
Wysoki, smukły Biegacz potrząsnął niecierpliwie głową.
- Nie. Czy było tam o co walczyć? Mnóstwo żywności i żadnych kobiet. Tylko 
pewnego dnia Potwory wsadziły do naszej klatki całe stado dziwnych ludzi. Ludzi, 
jakich nigdy nie widziałeś i o jakich nigdy nie słyszałeś. To nie byli nawet 
Dzicy Ludzie. Mali, brązowi, mniej więcej połowy naszego wzrostu, ale silni jak 
jasna cholera. Nie używali włóczni tylko pałek i czegoś co nazywali procami. 
Ciężko było ich zrozumieć. Mówili... no nie wiem, jakoś tak śmiesznie, zupełnie 
nie jak ludzie. Żaden z Obcych nie widział nigdy takich jak oni, ani Arthur 
Organizator ani w ogóle nikt. Mieli takie imiona jakNicky Piąty, Harry Dwunasty 
albo Belzebub Drugi. Wariactwo.
Usłyszawszy ciche chrząknięcie Rachel, Eryk spojrzał na nią pytająco.
- Wiem coś o nich - powiedziała. - Oni nie są z tego domu. Są z innego budynku, 
sąsiadującego z naszym. Więc to normalne, że stanowią zupełnie inny szczep 
ludzkości. Mężczyźni z mojego ludu byli tam kiedyś i opowiadali dziwne historie.
- Co ona ma na myśli mówiąc inny dom? - spytał Roy.
- Dom Potworów - wyjaśnił Eryk. - My wszyscy: Ludzkość, Obcy, Lud Aarona, żyjemy 
w ścianach jednego konkretnego domu Potworów. Dokładnie rzecz biorąc, w jednym 
ze skrzydeł tego domu. W innych skrzydłach mieszka jeszcze wiele szczepów, 
niektóre takie jak my, niektóre inne. Ale ludzie, którzy żyją w drugim domu, 
muszą oczywiście bardzo się różnić od nas. Rozdzieliliśmy się wiele, wiele 
stuleci temu, i nasze języki i kultury rozwijały się w innych kierunkach. - 
Widząc osłupiałe spojrzenie Roya, powiedział: - No dobrze, Roy. Wrócimy do tego 
później. Nie przejmuj się. Ci mężczyźni pojawili się w waszej klatce i zaczęli 
walki?
184
- Tak. Gdy tylko Potwory ich do nas wpuściły - odparł Roy najwyraźniej 
szczęśliwy, że rozmowa znów zeszła na grunt, na którym czuł się pewnie. - 
Najpierw wrzeszczeli tak jak my, gdy Potwory opuszczały ich na linach do klatki. 
Potem uspokoili się. Przestali wrzeszczeć i zaczęły się konflikty. Nie 
odpowiadało im zupełnie nic, co robiliśmy. Powiedzieli, że nie wiemy nawet, jak 
należy jeść. Jedyny dopuszczalny sposób jedzenia, ich zdaniem, to położenie się 
na brzuchu na dnie klatki i jedzenie wprost z podłogi. Jedzenia pod żadnym 
pozorem nie można dotykać rękami, trzeba jeść z podłogi! I tak ze wszystkim - ze 
sposobem w jaki spaliśmy, rozmawialiśmy, wypróżnialiśmy się. To byli zaślepieni 
fanatycy - wszystko musiało być robione według ich praw. Próbowaliśmy przebywać 
pod przeciwną ścianą klatki niż oni, a kiedy spaliśmy, strzegli nas strażnicy. 
Ale za każdym razem w porze karmienia albo mycia podłogi, wybuchała ogólna bitwa 
pośrodku klatki. Włócznie przeciwko pałkom i procom. I zawsze pozostawały co 
najmniej trzy, cztery ciała dla Potworów do usunięcia.
- Ale w końcu ich pokonaliście?
- Nikt nie pokonał nikogo. Potwory przyniosły jakąś dużą buczącą maszynę i 
ustawiły ją nad klatką. Od tej pory ilekroć poczułeś chęć zabicia kogoś, 
odczuwałeś przerażający ból głowy i nasilał on się dopóki nie porzuciłeś 
wszelkich agresywnych myśli. A gdy tylko przestawałeś myśleć o zabijaniu, ból 
znikał. I wiesz co, Ery-ku, musieliśmy się zaprzyjaźnić z tymi małymi, brązowymi 
ludźmi. Musieliśmy! Żadnych więcej kłótni, walk, zabijania -tylko od czasu do 
czasu Potwór zabierający z klatki człowieka na kolejny eksperyment i rozrywający 
go na strzępy. No wiesz, wróciły dobre czasy.
Eryk i Rachel uśmiechnęli się ponuro.
- I mniej więcej tego spodziewałem się dzisiaj, kiedy mnie wziął. Toteż naprawdę 
się cieszę, że cię widzę. Myślałem, że dawno już pływasz w kanałach. Arthura 
Organizatora wzięli jakieś dwa dni temu. Miał szczęście - posypały go tylko 
jakimś czarnym proszkiem i zmarł natychmiast, upadł jak stał. Ale Manny 
Budowniczy...
Eryk uniósł dłoń i powstrzymał potok jego wymowy.
- To mnie niezbyt interesuje. Powiedz mi co innego. Mówiłeś, że czasem zdarzały 
się trzy, cztery ciała naraz? Czy zabierano j e z klatki wszystkie razem?
Roy uniósł brwi zdziwiony, ale zastanowił się nad tym przez moment.
185
- Tak mi się wydaje... Tak. Tak, były brane wszystkie razem. Raz dziennie. 
Wszystko jedno, ilu zmarło tego dnia. Schodziła zielona lina i brała wszystkie 
ciała.
- Razem ze wszystkim co miały na sobie, z ubraniem, bronią? Brała wszystko?
- Oczywiście. Sam widziałeś. Pamiętasz tego, o którym Walter Gromadzący Broń 
mówił, że j est z Ludu Aarona? Tego, który zmarł wkrótce po naszym przybyciu? 
Wtedy lina uniosła go razem z bluzą owiniętą wokół twarzy. Wrzuciły go do tej 
czarnej dziury tak, jak zmarł. I to samo robią ze wszystkimi.
- Potwory chyba brzydzą się śmiercią - rozmyślała Rachel na głos. - Przynajmniej 
jeśli chodzi o nas, ludzi. Zdaje się, że interesujemy ich wyłącznie żywi. Ale co 
to za różnica, Eryku? Jeśli będziemy martwi...
- Jeśli będziemy martwi, mamy duże szansę ujść stąd z życiem -przerwał jej. -Nie 
żartuję. Roy, uciekniesz z nami?
Roy rzucił mu zdumione spojrzenie, ale zaraz entuzjastycznie skinął głową.
- Jasne! Jakikolwiek masz plan, choćby nawet szaleńczy i niebezpieczny, z góry 
go przyjmuję. Nie widzę tu dużych szans na szczęśliwą przyszłość dla ambitnego 
młodego mężczyzny!
- Plan, który mam, jest bardzo niebezpieczny. I bardzo wiele rzeczy może w nim 
nawalić. Ale to nasza jedyna szansa ucieczki. Dobrze, przystąpmy do dzieła.
I zgodnie z jego instrukcjami przystąpili do dzieła. Zmusił ich do tak 
maksymalnego wysiłku i skupienia, w jakim sam żył od dawna. Robota szła szybko. 
Tylko raz Rachel zapytała w wahaniem:
- Czy nie przyjmuj esz zbyt optymistycznych założeń? Buduj esz przypuszczenia na 
przypuszczeniach. Prawie nic nie wiemy o domach Potworów.
- Jeśli się mylę, będziemy martwi. A co innego czeka nas tutaj? Rachel 
westchnęła i opuściła głowę, potem powróciła do swego
zajęcia.
Innym razem wybuchnął Roy. Odkąd się tu zjawił, sporo zdążył się nauczyć i mniej 
też rzeczy przyjmował na wiarę.
- Eryku, nie masz żadnych podstaw by przypuszczać, że to będzie działać. Nawet 
Rachel, która jest z Ludu Aarona, mówi, że nie słyszała o czymś takim.
- Słyszała, słyszała. Tyle, że nazywało się to inaczej... prawo Archimedesa. A 
ja, przeprowadziłem sporo doświadczeń. To zadziała.
186
Kiedy przygotowania zbliżały się już do końca, zaczęli dokładnie wyliczać czas, 
w jakim regularnie każdego dnia byli karmieni. Plan Eryka był dość 
skomplikowany, a jego wykonanie miało nastąpić tuż przed porąposiłku, o ile 
oczywiście wcześniej nie zdarzy się coś nieoczekiwanego.
Zaczęli też oszczędzać żywność i wodę. Kto wie, kiedy podczas wędrówki będą 
mogli uzupełnić ich zapas?
Rachel ze smutkiem przyglądała się swojemu podartemu i poszarpanemu płaszczowi i 
rozrzuconej po całej klatce zawartości jego kieszeni.
- Szkoda mi tylko - powiedziała żałośnie - że musieliśmy zniszczyć mój 
neutralizator protoplazmy. Poświęciliśmy na jego zbudowanie tyle pracy i badań. 
I to on był właśnie powodem mojej obecności tutaj. Teraz mam wrócić do mojego 
ludu bez niego, po tym wszystkim...
- Jeśli w ogóle wrócimy do twojego ludu - przerwał jej łagodnie Eryk, który 
właśnie pracował nad zagięciem tego podłużnego przedmiotu - możesz im powiedzieć 
to, co najważniejsze: że urządzenie działa. Jeśli im to potwierdzisz, na pewno 
zbudują następne. My natomiast nie mamy nic innego, z czego można by zrobić 
mocny hak. A bez mocnego haka, nawet jeśli nie zawiedzie nic innego, nie mamy 
najmniejszych szans.
Teraz podszedł do nich też Biegacz.
- Wiesz, przemyślałem to jeszcze raz. Trzeba przywiązać hak do moich rąk. Jestem 
tak samo silny jak ty, ale tyjesteś zręczniejszy. Myślę, że lepiej poradzisz 
sobie z włazem. Obiecuję, że będę trzymał hak z całych sił.
Eryk zakończył właśnie zamianę neutralizatora protoplazmy w zwykły zgięty kawał 
metalu. Zastanowił się przez chwilę. Potem skinął głową.
- Dobra, Roy. Tak właśnie zrobimy. Tylko nas utrzymaj! Wręczył prosty koniec 
pręta Royowi. Ten zacisnął na nim obie
dłonie. Eryk zaś przywiązał mu hak do rąk, obwiązując dokładnie jego 
przedramiona. Hak stał się niemal częścią ciała Roya.
Teraz z kolei sami przywiązali się do tego, co pozostało z płaszcza, umocowali 
też na nim swój ekwipunek. Obaj mężczyźni po raz ostatni poprawili lampy na 
czołach, a potem Eryk polecił Rachel stanąć pośrodku i związał ją z Royem i ze 
sobą.
- Gdyby puściło wiązanie, obejmij mocno Roya - poradził jej. - Ja chwycę cię pod 
ramiona.
187
Kiedy zakończył pracę, wszyscy trój e tworzyli jeden bezkształtny tłumok. 
Zwrócony na zewnątrz Roy dzierżył długi hak, przywiązany dla bezpieczeństwa do 
jego rąk.
Usłyszeli Potwora, który zbliżał się z żywnością i z trudem legli na podłodze 
klatki.
- No to do dzieła - powiedział jeszcze Eryk. - Udawajcie martwych.
22.
Tym razem do klatki nie posypała się żywność. Zamiast tego nastąpił długi, 
trwający niemal w nieskończoność okres oczekiwania. Wszystkimi zmysłami czuli, 
że Potwór im się przygląda. Tak jak postanowili wcześniej, mieli mocno zamknięte 
oczy, a wszystkie mięśnie sprawiały wrażenie zesztywniałych. Tak miało być aż do 
momentu, gdy znajdą się w powietrzu. Z tego co wiedzieli, wzrok Potwora mógł być 
wystarczająco ostry, by dostrzec ruchy ich powiek. Być może mógł też usłyszeć 
ich oddech, ale tutaj musieli już zaryzykować.
- Albo będziemy powstrzymywać oddech jak długo zdołamy -wyjaśniał im Eryk - i 
zaryzykujemy, że może się to skończyć głębokim, głośnym wdechem w najmniej 
odpowiednim momencie, albo będziemy oddychać cały czas tak lekko i płytko jak to 
możliwe. Wyobraźcie sobie, że śpicie. Spróbujcie się rozluźnić i uwierzyć, że 
wszystko pójdzie dobrze.
Ale to nie było takie łatwe. Jak długo mogli tak wytrzymać, leżąc w absolutnym 
bezruchu, z zamkniętymi oczami. Bardzo ciężko im było zwalczyć chęć uchylenia na 
mgnienie tylko powieki, by zobaczyć co się dzieje.
Wreszcie poczuli wokół siebie jakiś ruch, i zaraz potem chłód zielonej liny, 
owijającej się wokół ich ciał i przywierającej do ich skóry. Szarpnięcie, i 
unieśli się w górę połączeni ze sobą. Ekwipunek obijał się z grzechotem. Teraz 
naprawdę potrzebowali samokontroli. To, czego doświadczali opuściwszy 
bezpieczną, solidnąpodło-
189
gę, było przerażające ale właśnie może dzięki temu, iż mieli zamknięte oczy, 
zdołali pokonać uczucie paniki. Najgorszy moment, nastąpił, gdy Potwór 
przystąpił do obserwacji na bliską odległość, wciąż trzymając ich w powietrzu. 
Poczuli ohydny, obcy oddech. Wiedzieli, że znajdują się tuż przy głowie Potwora. 
Mimo to musieli trwać w bezruchu i utrzymać kontrolę nad przeponą. Eryk nie 
oddychał i miał nadzieję, że pozostali robią to samo, że ich oddech zamarł tak 
jak
jego-
O czym mógł teraz myśleć ten olbrzym? Czy czuł rozczarowanie, że jego tak dobrze 
zapowiadający się eksperyment nagle zakończył się klęską? Czy w ogóle odczuwał 
coś, co mogło być zrozumiałe dla ludzi? Czy to rozczarowanie nie zmieni j ego 
dotychczasowego postępowania wobec ludzkich ciał?
Potwory zdają się rozumieć śmierć, powiedziała kiedyś Rachel. Kiedy ludzie byli 
martwi, nie interesowali się nimi więcej, po prostu pozbywali się ciał. Na tym 
głównie opierał się cały plan Eryka, ale co będzie, jeśli tym razem przeważy 
ciekawość, dlaczego ta trójka tak nagle zmarła, chęć sprawdzenia przyczyny? A 
jeśli ta ciekawość naprawdę przeważy ...
Eryk z trudem powstrzymywał drżenie. Plan zawiódł. Jakby w odpowiedzi na jego 
myśl ciepłe ciało żony w jego ramionach zadrżało wyraźnie.
Potwór chyba podjął decyzję, bo opuścił linę i ruszył w drogę. Eryk odważył się 
teraz nieco rozejrzeć. Ostrożnie uchylił powieki, choć całe ciało wciąż 
utrzymywał usztywnione. Nie zobaczył wiele, bo wirowali wokół własnej osi na 
końcu zielonej liny, a poza tym, wielkie pływaki, które umocował pod ramionami, 
przesunęły się w okolice twarzy. Toteż sporo czasu upłynęło nim mógł wreszcie z 
całą pewnością stwierdzić, że byli niesieni ku wielkiemu, białemu blatowi, na 
którym odbywały się wiwisekcje. Jak dotąd dobrze. Pośrodku tego blatu znajdował 
się czarny otwór, który był centralnym punktem jego planu ucieczki. Tylko czy 
zostaną rozdarci na kawałki na tym blacie, czy też szybko i bezboleśnie wrzuceni 
w ten otwór, tak jak mieli nadzieję? Nagle wystraszył się, że Potwór dokona 
sekcji, że te tygodnie spędzone na obserwowaniu Potworów, całe dnie spędzone na 
dyskusjach z Rachel i Royem nie zdały się na nic. To się nigdy nie uda! Jak on, 
Eryk mógł przewidzieć, co zrobi Potwór?
Przecież Potwór na pewno zauważył cały ten dziwny sprzęt, który mają na sobie, 
że wszyscy troje są ze sobą ściśle połączeni? Lepiej
190
już teraz rozciąć rzemienie i przygotować się do biegu we wszystkich kierunkach, 
gdy tylko poczują pod stopami blat. Komuś mogło się udać, ktoś mógł przetrwać! 
Powiązani razem nie mieli żadnych szans.
Eryk wziął się jednak w garść. Potwory dotąd ignorowały wszelkie przedmioty 
jakie znajdowali przy ludziach. Wiele razy sam to stwierdził, a Rachel całym 
autorytetem swej wielkiej wiedzy potwierdzała, że nigdy nie zaobserwowano 
odstępstwa od tej reguły. Potwory chyba nie dostrzegały żadnego związku między 
przedmiotami posiadanymi przez ludzi a ich inteligencją. Nie chodziło przy tym o 
to, że przedmioty Potworów i ludzi były tak zupełnie i całkowicie różne. Ludzie 
dla Potworów byli tylko robactwem, dokuczliwym, bezmyślnym robactwem, 
występującym na tej planecie; szkodnikami, które zjadały jedzenie i niszczyły 
własność Potworów. Rzeczy, które ludzie nosili na sobie, albo przenosili z 
miejsca na miejsce, były w ich rozumieniu śmieciami, gromadzonymi przez insekty.
Potwory najwyraźniej nie dostrzegały związku między ludźmi zamieszkującymi 
dziury w ich ścianach, a tymi dumnymi właścicielami planety, których pokonali 
wiele wieków temu.
Inna sprawa - pomyślał gorzko Eryk - że ignorancja Potworów nie była aż tak 
zadziwiająca. Jeśli weźmie się pod uwagę przepaść, jaka dzieliła ich 
przemierzających przestrzeń kosmiczną przodków, tych poetów i filozofów, o 
których opowiadała mu Rachel, od przerażonych istot pomiędzy którymi się 
znajdował.
Opanuj się, Eryku, nakazał sobie. Plan może się uda, a może zawiedzie, ale 
próbowanie teraz czegoś nowego było pewnym samobójstwem. Wkrótce sami się 
przekonają, cojest im przeznaczone. Teraz, gdy uspokoił nieco nerwy, Eryk 
usłyszał ciężkie oddechy towarzyszy niedoli i zrozumiał, że w ich głowach kłębią 
się podobne myśli: rozciąć łączące ich więzy i zacząć bieg o życie gdy tylko 
poczują pod stopami biały blat, czy czekać na rozwój wypadków.
Przypomniał sobie o swych obowiązkach jako dowódcy.
-Uspokój się, Rachel. Roy, spokojnie, spokojnie -wyszeptałniemal niesłyszalnie. 
- Wszystko idzie bardzo dobrze, najlepiej jak może. Przygotujcie się do dalszego 
działania.
Nie odważył się odwrócić głowy i spojrzeć na ich twarze, ale czuł, że spokojny 
ton jego głosu odnosi właściwy skutek. Krótkie, niemal konwulsyjne wydechy stały 
się dłuższe, normalniej sze. Wiedział, skąd
191
wpadł na taką myśl, na takie słowa. Tak właśnie zazwyczaj Thomas Niszczyciel 
Pułapek uspokajał swych ludzi, kiedy stali twarzą w twarz z przeciwnikiem. Być 
może wszyscy wodzowie w historii ludzkości używali tych samych słów.
Znajdowali się już nad rozległąpowierzchniąbiałego stołu. Eryk poczuł, że jego 
żołądek kurczy się ze strachu. Co Potwór zamierzał z nimi zrobić? Co Potwór ...
Zrobił dokładnie to, na co liczyli. Obniżył zieloną linę wprost do czarnego 
otworu pośrodku stołu i puścił ich. Martwi byli dla niego warci mniej niż 
śmiecie.
Polecieli na dół, przylegając ściśle jedno do drugiego. Dziura, w miarę jak nią 
mknęli, wydawała się coraz głębsza. Gdy zanurzyli się w ciemną czeluść, rozległ 
się przerażający krzyk. Krzyczał Roy. Ale nie był to wrzask wynikający z bólu, 
nie, w tym krzyku był strach, desperacja, przytłaczający lęk. I Eryk rozumiał, 
czemu Roy krzyczy. Rozumiał, bo czuł to samo.
Mimo wszystkich przygotowań i dyskusji, te same przyprawiające o szaleństwo 
myśli kołatały się w jego umyśle i ledwie się powstrzymywał, by nie dać im 
ujścia w przeraźliwym wrzasku. Jeśli jego kalkulacje były słuszne, opadali na 
dół, w kanały terytorium Potworów, gdzie docierali tylko martwi ludzie. Teraz 
zmarli na nich czekali. Jaką wartość miały godziny czy dni racjonalnych i 
logicznych rozważań o użyciu tej drogi ucieczki, jaką wartość miały wszystkie 
podjęte świadomie decyzje, w zderzeniu z lękiem, który czaił się głęboko w 
podświadomości każdego z nich już od wczesnego dzieciństwa, od momentu, kiedy 
ujrzeli pierwszą w swym życiu ceremonię oddawania zmarłego kanałom. Kanały 
zamieszkiwały wilgotne, gnijące legiony zmarłych, a umarli byli mściwi, byli 
odrażający. Nie pozwolą powrócić nikomu, kto odbył już tę samą ponurą podróż, co 
oni.
I o tym właśnie przypomniał sobie Roy. Ciemny szyb nie był drogą ku wolności 
wybraną przez dorosłego mężczyznę; był cmentarzem, którego tak strasznie bał się 
mały chłopiec, chłopiec który wciąż przecież mieszkał gdzieś tam w 
podświadomości wojownika. I wojownik stracił panowanie nad sobą, wojownik 
krzyczał ze strachu!
Ten krzyk mógł ich kosztować życie. Zielona lina, wijąc się, opadła w ciemną 
czeluść w ślad za nimi. Eryk ujrzał ją, odwracając z wysiłkiem głowę w górę. 
Kołysała się na tle białego otworu, bramy świata Potworów, a potem opadła na 
całą długość i zatrzy-
192
mała się bezsilnie o mniej więcej wysokość człowieka nad ich głowami. Zwężała 
się i wydłużała jeszcze bardziej, wciąż szukając ich ciał...
Wtedy poczuł silne uderzenie, tak silne jak wtedy, gdy został rzucony na podłogę 
klatki Potworów.
Woda! - zdał sobie sprawę w kilka sekund po uderzeniu, gdy jeszcze walczył o 
odzyskanie świadomości. Instynktownie wstrzymał oddech i z całej siły zacisnął 
ręce na torsie Rachel. Rzemienie, którymi byli powiązani, wciąż trzymały. Czuł, 
że Rachel nadal jest połączona z Royem, czyli wszyscy razem opadali w chłodną 
czeluść, niżej i niżej.
Ta część planu powiodła się. Teraz wszystko zależało od pływaków, które 
skonstruował. Każde z nich miało umocowaną parę takich pływaków na wysokości 
ramion. Wykonał je z wodoodpornego materiału płaszcza Rachel, napełnił 
powietrzem i zapieczętował tą klejącą substancją, której Lud Aarona używał do 
reperacji ubrań.
- Ale, Eryku - przypomniał sobie słowa Rachel - nikt nie testował tego kleju w 
takich warunkach, w takiej wilgotności, pod takim ciśnieniem, przez tak długi 
czas...
- My to zrobimy - powiedział wtedy. - Zobaczymy czy ta substancja jest naprawdę 
taka dobra. Od wyniku tego testu będzie zależało nasze życie.
Ich życie zależało teraz od tak wielu czynników. Od tego na przykład, by opadli 
dość głęboko, żeby prąd ich wepchnął do głównego kanału. Inaczej, dzięki 
wyporowi swych pływaków zostaną z powrotem wyrzuceni na powierzchnię w 
centralnym szybie, skąd Potwór wyłowi ich bez najmniejszego trudu.
Na razie wciąż opadali ale coraz wolniej. Kiedy znów będzie mógł zaczerpnąć 
powietrza? Opadali i opadali, a wokół nich była tylko woda. Eryk zaczynał już 
niemal tracić przytomność. Wbił palce silniej w ramię Rachel. Jego płuca zdawały 
się eksplodować...
Nagle woda wokół nich zmieniła się, zmienił się też kierunek ich podróży. 
Rzuciła nimi jakaś gwałtowna turbulencja, zawirowali kilka razy, a potem cisnęło 
nimi w górę, w dół, znowu w górę... wreszcie nurt uspokoił się. Byli w rurze 
ściekowej. Jednak pływaki utrzymywały ich głowy nad powierzchnią bystrego prądu.
Eryk głęboko wciągnął powietrze w płuca. Słyszał, że Rachel i Roy robią to samo. 
Jak dobrze było znów oddychać! Śmierdzące powietrze ścieków wydawało mu się 
cudowne!
13 - O ludziach... 193
- Udało się - wykrztusiła Rachel w chwilę później. - Kochanie, udało nam się!
Nie chciał jej przypominać, że udał się dopiero drugi krok. Teraz miała nastąpić 
trzecia część planu. I jeśli coś pójdzie nie tak, na nic się zda wszystko, co do 
tej pory osiągnęli. Dokąd uchodziły ścieki Potworów? Rachel wspominała coś o 
oceanie albo zakładzie surowców wtórnych... Oby tylko nie musieli się o tym 
przekonać na własnej skórze.
- W porządku Roy? - zawołał, uważając by nie łyknąć przy tym wody.
- W porządku! - usłyszał Roya przez ryk strumienia. - Hak jest gotowy, powiedz 
tylko kiedy.
Opadali wciąż w dół rurą, której średnicę Eryk oceniał na połowę wysokości 
zwykłej jamy. Nierówny strop rury znajdował się niewiele powyżej ich głów, nieco 
mniej niż o długość ramienia.
Czekała go niełatwa decyzja. Jedyne miejsce, przez które mogliby się wydostać, 
to spojenie rur, przy założeniu, że można je otworzyć od wewnątrz. Rachel i Roy 
zgodzili się, że teoretycznie jest to możliwe, ale mówiąc to mieli bardzo 
nietęgie miny. Ale i tak spojenie trzeba było dokładnie wybrać, żeby nie wyjść z 
rury jeszcze na terytorium Potworów, bo natknęliby się tylko na twardą ścianę 
wąskiego tunelu. Dopiero gdy rura wchodziła w ścianę, otaczał ją materiał 
izolujący, który ludzie nazywali jamami. Tam każde złącze rur mogło być używane 
przez jakiś szczep do usuwania nieczystości i w celach pogrzebowych, a wtedy w 
podłodze korytarza nad rurą powinna być wykrojona dziura.
Inna sprawa, że otworzenie spojenia rury od wewnątrz będzie bardzo ciężkim i 
wyczerpującym zadaniem, a jeśli nad rurą znajdą twardą podłogę, będą musieli 
ponownie zanurzyć się w nurt... bardzo zmęczeni i bardzo zrezygnowani.
A więc powinni dokonać próby raczej później niż wcześniej. Muszą odczekać, by 
zyskać całkowitą pewność, że są już w obrębie ścian.
Tylko, że woda była przeraźliwie zimna, a istoty z jam, od dawna już nie żyjące 
Na Zewnątrz, źle znosiły zimno. Ponadto mijali po drodze uj ścia mniej szych 
kanałów, którymi do ich kanału, wpływały kolejne porcje odchodów i wody. Miało 
to dwa efekty. Po pierwsze podnosił się poziom wody, a tym samym byli coraz 
bliżej stropu rury, po drugie szybkość nurtu stawała się coraz większa. Mieli 
coraz mniej miejsca, a bystry nurt mógł wkrótce uniemożliwić Royowi chwyce-
194
nie spojenia rury hakiem. A jeśli Roy zawiedzie, nie wydostaną się stąd nigdy.
Tak więc Eryk zadecydował, że trzeba chwytać najbliższe spojenie, jakie będą 
mijać. To czy im się uda, jest oczywiście kwestią szczęścia, ale on czuł, że 
może polegać na swoim szczęściu. Miał go z pewnością więcej niż ojciec - udało 
mu się wydostać z terytorium Potworów i wyciągnąć stamtąd żonę. Zaczął 
wypatrywać spojenia, oświetlając strop rury snopem światła z lampy na czole. 
Próbował coś zobaczyć ponad pluskającymi falami i płynącymi śmieciami. Jest! 
Wąska szczelina, do której zbliżali się bardzo szybko.
Eryk zwęził źrenice wytężając wzrok. Tak! To było spojenie.
-Roy! -wrzasnął. Machnąwszy gwałtownie ręką nad powierzchnią nurtu, wskazywał 
przez moment ten punkt. - Widzisz? Spróbujemy tutaj!
Promień lampy Roya popełzł po suficie i dotarł do szczeliny wskazywanej przez 
światło Eryka, teraz już bardzo bliskiej.
- Widzę! - usłyszał Eryk. - Przygotujcie się. Teraz!
Roy machnął hakiem gdy mknęli pod spojeniem i zaczepił o jego krawędź. 
Zatrzymali się kołysząc się tylko w głośnym, bystrym strumieniu. Potem zaś 
pomknęli dalej z nurtem - hak ześliznął się.
Roy zaklął gniewnie.
- Nie zdołałem mocno zaczepić. Prawie go miałem. Ale źle to zrobiłem. Należy mi 
się oddanie kanałom żywcem!
Mimo kiepskiej sytuacji, Eryk uśmiechnął się ponuro. W rzeczy samej Roy właśnie 
był oddany żywcem kanałom. Powstrzymał się jednak przed uwagami na ten temat.
- To moja wina - rzekł zamiast tego. - Za późno ci powiedziałem. Następnym razem 
dam ci więcej czasu.
Jednak zaczynał się martwić. Jego ciało drętwiało z zimna. Pozostali też na 
pewno tracili czucie - z każdą chwilą szansę Roya na właściwy chwyt zmniejszały 
się. Jak ich przodkowie mogli wytrzymać te niskie temperatury Na Zewnątrz? Jeśli 
wierzyć Rachel, niektórzy sami ich szukali i specjalnie zażywali kąpieli w 
lodowatej wodzie. To były czasy prawdziwych bohaterów. Ale on nie był bohaterem 
i lodowate zimno pozbawiało go władzy w członkach, z każdą chwilą było coraz 
gorzej. A i prąd był teraz wyraźnie silniejszy niż na początku podróży. Jeśli 
nawet Roy zaczepi hakiem następne spojenie, na pewno nie utrzyma ich długo. Będą 
musieli działać naprawdę szybko.
195
Tknięty tą myślą, sięgnął za pas na torsie i wyciągnął nóż, który swego czasu 
odziedziczył po Jonathanie, synu Daniela. Przeciął rzemienie łączące go z 
Rachel. Teraz trzymał ją wyłącznie rękoma, ale musiał zaryzykować, jeśli chciał 
sprawniej wykonać swoją część pracy.
- Co z tobą kochanie? - spytał, bo nagle zdał sobie sprawę, że nie słyszał jej 
głosu już od dość dawna. A przecież była w ciąży.
Nie odpowiedziała.
- Co z tobą!?-zapytał głośniej.
- Zimno - wyszeptała cicho. - Eryku, zimno mi i jestem wyczerpana. .. długo już 
nie wytrzymam...
Z narastającym strachem wpatrywał się w strop rury. Następna szansa będzie 
zarazem ich ostatnią. Lepiej dać Royowi dużo czasu na przygotowanie się. Tym 
razem Roy musi...
W tej właśnie chwili Eryk dostrzegł słaby zarys szczeliny daleko przed sobą i 
krzycząc wskazał go. Roy również zauważył spojenie i przygotował się.
- Tym razem chwycę. Obiecuję - wystękał, szczękając zębami. Gdy mijali cel, 
uderzył silnie nogami wychylając się mocniej nad
powierzchnię wody. Wsadził hak w rysę biegnącą wzdłuż brzegu spojenia rur. 
Zaczepił się. Zakrzywiony metal tym razem zdołał ich utrzymać.
- Reszta w twoich rękach, Eryku - sapnął. - Ruszaj!
Rachel była wciąż bezpiecznie przywiązana do Roya, ale Eryk nieomal oderwał się 
od nich, gdy zatrzymali się tak gwałtownie. Utrzymał się zaledwie jedną ręką, 
która ześliznęła się z ramienia Rachel ku jej szyi. Jednak utrzymał się. Teraz 
przyciągnął się ku niej ponownie obejmując ją drugą ręką. Potem zaś chwycił 
Roya.
Z wysiłkiem dźwignął się wyżej i podciągając się wzdłuż ich drżących z zimna 
ciał, stanął na ramionach Biegacza. Były wilgotne i śliskie, ale zdołał utrzymać 
równowagę, bo udało mu się uchwycić lewą ręką pręt haka. Dobył noża i zabiał się 
z energią za spojenie rury. Pod jego stopami zaś Roy walczył rozpaczliwie, by 
chwycić oddech, gdyż ciężar ciała Eryka wpychał go pod powierzchnię ścieku.
Eryk wiedział dokładnie, co ma robić. Niezliczoną ilość razy ćwiczył to w 
myślach. Powtarzał to sobie także gdy płynęli, gdy wypatrywał spojenia, gdy 
wdrapywał się na ramiona Roya. Musiał po prostu odwrócić czynności, które 
wykonywał otwierając spojenie rury od zewnątrz, z jamy.
196
To powinno dać efekt.
W jamie najpierw obracało się płytę w prawo. A więc tutaj Eryk naparł nożem w 
lewo. Wysunął nóż przez szczelinę, a potem z kolei spróbował w prawo. Teraz! 
Dokładnie w tym mgnieniu oka, kiedy ciężka płyta wciąż się poruszała, musiał 
pociągnąć w dół rękojeść noża, używając go jak dźwigni. Oby tylko ostrze nie 
pękło.
Płyta przesunęła się w górę. Teraz Eryk puścił hak, którego się trzymał lewą 
ręką, i wepchnął palce obu rąk w nowo powstałą szczelinę. Pchnął z całej siły na 
jakąjeszcze było go stać. Płyta poruszyła się. Odsunął ją!
Wydźwignął się przez otwór. Rozpłaszczony niewygodnie na zewnętrznej stronie 
rury, miał nad sobą sufit korytarza. Co to, terytorium Potworów czy już jamy? 
Ajeśli jamy, czy mieszkajątu gdzieś ludzie, którzy wycięli w suficie otwór? Tak. 
Poczuł niewiarygodną ulgę, widząc niedaleko znajomy zarys klapy. Mogli stąd 
wyjść! Znów wcisnął ostrze noża w wąską szczelinę i użył go jako dźwigni. A 
kiedy pokrywa nieco się poruszyła, naparł na nią od dołu ramieniem. Obejmując 
nogami rurę, dźwignął się w górę. Klapa uniosła się i ciężko przesunęła po 
podłodze korytarza. Teraz Eryk mógł stanąć wyprostowany, spojrzeć na znajome 
ściany i strop. Błogosławione, błogo sławione j amy!
Zsunął się jednak zaraz na dół i kładąc się na powierzchni rury zajrzał do 
wewnątrz przez otwarte spojenie. Twarz Roya była sina, a głowa Rachel spoczywała 
bezwładnie na jego ramieniu.
- Niepo... mogęwiele... -usłyszałjegogłos. -Musisz...sam... jeśli możesz... 
ja... kończę...
Eryk wychylił się na dół i oburącz chwycił Roya pod pachy. Dość łatwo udało mu 
się wydźwignąć ich oboje mniej więcej na połowę wysokości, potem jednak, gdy 
przestał mu pomagać wy-pór wody, stali się nagle niesamowicie ciężcy, za ciężcy 
aby mógł ich wyciągnąć. Desperacko spróbował ponownie. I wtedy Roy podjął 
jeszcze ostatnią próbę. Oparł się łokciami, które wciążjesz-cze zresztą miał 
obwiązane rzemieniami przytrzymującymi hak, o brzeg włazu i podciągnął się z 
wysiłkiem. I to wystarczyło aby pomóc ciągnącemu go Erykowi. Zdołał wydobyć ich 
oboje. Odpoczęli przez moment, z wysiłkiem łowiąc powietrze. Potem obaj 
mężczyźni wstali jeszcze raz i wdrapali się, wlokąc nieprzytomną Rachel, na 
podłogę znajdującego się nad nimi korytarza. Tam upadli bez sił.
197
Ale Eryk był dowódcą i mężem. Ciążyły na nim obowiązki. Zmusił się więc do 
wstania. Rozciął rzemienie łączące Roya z Rachel. Uwolnił też Roya od haka. 
Potem jednak zajął się żoną. Jej wygląd przeraził go. Oddech miała bardzo 
płytki, a ciało przeraźliwie chłodne. Chociaż sam szczękał zębami z zimna, nie 
zważając na to zaczął wściekle ją masować. Piersi, ramiona, plecy, stopy...
- Rachel! - krzyknął zrozpaczony. - Rachel... Stracić ją po tym wszystkim!
Jej powieki uchyliły się.
- Cześć kochanie - wyszeptała słabo. Wzięła pierwszy głębszy oddech, potem 
następny i uśmiechnęła się. - Cześć - powiedziała ponownie teraz już głosem 
nieco bardziej przypominającym jej własny. - Udało nam się.
-Udało się! - zgodził się radośnie Eryk. Chwycił jąmocno w ramiona i zaczął 
obsypywać pocałunkami jej bladą twarz.
Potem jeszcze należało wsadzić pokrywę na miejsce. Byli znów w jamach, tu 
obowiązywały pewne prawa, których teraz znów należało przestrzegać.
- Roy, weź mój ekwipunek! Rachel, obejmij mnie za szyję. Poniosę cię.
- Dokąd? - spytał Roy wstając z wysiłkiem i zbierając porozrzucane rzeczy Eryka. 
- Dlaczego musimy stąd iść?
- Bo nie wiemy, jaki szczep używa tego ujęcia wody. Nie wiemy też, jak często to 
robi. Musimy więc odejść kawałek dalej i znaleźć jakąś bezpieczną niszę. Tam 
dopiero odpoczniemy.
Rachel była teraz bardzo ciężka, a wszystkie bolące mięśnie Eryka, zwłaszcza 
mięśnie ramion i nóg, niemal odmawiały posłuszeństwa. Ale po tym wszystkim co 
przeszła nie mógł od niej wymagać, by szła sama. Zresztą i tak, jeszcze nim 
znaleźli jakieś miejsce postoju, już spała z głową opartą na jego piersi.
Nie poszli daleko. Minęli tylko kilka zakrętów i skrzyżowań korytarzy.
- Tutaj się prześpimy - powiedział Eryk, kładąc delikatnie Rachel na podłodze. - 
Ogłaszam nadejście nocy.
- Udało nam się uciec z terytorium Potworów! - zawołał Roy, jakby dopiero teraz 
dotarło to do jego świadomości. - Wydostaliśmy się z Klatek Grzechu. 
Wydostaliśmy się z kanałów! Wciąż żyjemy i jesteśmy w suchym i bezpiecznym 
miejscu!
-1 tylko nie mamy poj ęcia - przypomniał mu Eryk - gdzie wła-ściwiejesteśmy.
2-3-
Obudziwszy się, Eryk zawahał się przez moment z ogłoszeniem dnia. Delikatnie 
przesunął ręką po włosach Rachel, która spała z głową opartą na jego piersi. 
Wciąż wyglądała na bardzo zmęczoną. Postanowił więc, że zostaną tutaj jeszcze 
jeden dzień. Jednak Rachel po przebudzeniu nie chciała nawet o tym słyszeć.
- Wiem, o co się martwisz. Że mogę poronić. Ale kochanie, jeśli nie poroniłam 
wczoraj, nie sądzę, by coś mogło mi zaszkodzić. My, kobiety z Ludu Aarona, 
potrafimy być równie twarde j ak kobiety z zewnętrznych jam.
- Ale przed nami długa podróż. Wiele, wiele dni.
- Tym bardziej musimy ruszać natychmiast, najdroższy. Nie mamy żywności na 
wiele, wiele dni. Nie mamy też czasu na wyprawy, byjązdobyć. Nic mi nie będzie. 
Jeśli poczuję, że zbliża się przedwczesny poród, natychmiast dam ci znać i 
zatrzymamy się. Obiecuję się nie forsować.
Roy, który usiadł koło nich, zdecydowanie poparł Rachel.
- Eryku, nie chodzi tylko o to, że czeka nas długa podróż. Będziemy się błąkać, 
często nadkładać drogi, cofać się. Sam powiedziałeś wczoraj w nocy, że nie 
wiesz, gdzie jesteśmy. Tym trudniej będzie nam trafić tam, gdzie chcemy być. 
Dlatego im prędzej ruszymy, tym lepiej.
Eryk wiedział, że oboje mają rację, ale postanowił choć trochę odwlec moment 
wyruszenia. W końcu musieli najpierw zjeść śniadanie. Potem nakazał przejrzenie 
ekwipunku, sprawdzenie zapasów
199
żywności, którym mogło zaszkodzić długie przebywanie w wodzie. Wreszcie wysłał 
Roya, by opróżnił ich manierki i ponownie napełnił je świeżą wodą z rury, która 
jak zwykle biegła równolegle do przewodów kanalizacyjnych. Na koniec zażądał 
mapy, którą niosła Ra-chel, nalegając na uważne zapoznanie się z nią, co być 
może pozwoli im na odkrycie drogi do ich wcześniej uzgodnionego celu podróży -
jam Ludu Aarona.
Mapa wzbudziła dość duże zainteresowanie Roya - była przecież pierwszą, jaką 
widział. Powróciwszy z manierkami, usiadł za plecami Eryka, i zaglądając mu 
przez ramię, starał się pojąć, w jaki sposób te dziwne linie i znaki mogą 
przedstawiać jamy, ściany i potencjalnych wrogów. Eryk odpowiadał na jego 
pytania cierpliwie i niezwykle szczegółowo. W końcu każde zdanie, każda 
odpowiedź oznaczała więcej odpoczynku dla Rachel. Ta zaś leżała na podłodze w 
niewielkiej odległości od nich. Twarz miała lekko zatroskaną, dłonie obejmowały 
brzuch, który zaczynał być już nieco bardziej krągły niż normalnie.
Ale Roy stracił całe zainteresowanie dla mapy, gdy dowiedział się, że próżno na 
niej szukać miejsca, w którym obecnie się znajdują. Odszedł zniecierpliwiony i 
zaczął szykować ekwipunek, zaciągać rzemienie, sprawdzać plecak, mocować na 
plecach włócznie w takiej kolejności, w jakiej miał zamiar ich używać.
- Tak jak wszystkie przedmioty Ludu Aarona - usłyszał Eryk jego gniewne pomruki. 
- Jak wszystko, co należy do Obcych. Ich rzeczy wydają się wspaniałe, tylko 
niczemu nie służą. Tutaj nie pasuje, ale przyda się jutro, przyda się w innym 
miejscu... Przeklęci pyska-cze i ich wynalazki!
Jego narzekanie rozdrażniło Eryka i już miał mu przypomnieć, że to dzięki 
niektórym wynalazkom Ludu Aarona udało im się uciec. Dzięki wodoodpornemu 
płaszczowi, dzięki neutralizatorowi proto-plazmy, 
któryjakojedynykawałekmetalujakim rozporządzali, mógł posłużyć jako hak. 
Przypomniał też sobie, jak to całkiem nie tak dawno Roy entuzjastycznie 
naśladował zwyczaje i ubiór Obcych. Nie powiedział jednak nic. Wszyscy troje 
musieli odbyć tę długą podróż w zgodzie, musieli całkowicie na sobie polegać... 
Ponadto już dawno temu, podpatrując swego wuja, Eryk zauważył, że dowódca nie 
powinien wdawać się w kłótnie jeśli tylko ktoś wprost nie kwestionuje jego 
rozkazów albo grupie którą wiedzie nie zagraża bezpośrednie niebezpieczeństwo. A 
poza tym - Eryk aż się uśmiechnął - marudzenie Roya oznaczało tylko jedno. Znów 
stawał się wojownikiem
200
Ludzkości, a w najbliższej przyszłości w tej roli będzie bardziej przydatny niż 
jako żałosny imitator Obcych. Przynajmniej dopóki nie dotrą do jam Ludu Aarona.
Zerwał się więc ochoczo na nogi, porzucając zbędne pomstowania.
- No dobra wszyscy! - zawołał zgodnie z tradycją wezwanie do marszu, którego 
druga niezbyt zrozumiała część pochodziła ponoć od samych Przodków. - Komu w 
drogę, temu kopa!
Chwilę później wędrowali już gęsiego wąskim tunelem. Eryk na przedzie, Rachel w 
środku.
Doświadczenia poprzedniego dnia wyczuliły Eryka co do jednej rzeczy - zdał sobie 
nagle sprawę z tego, czego dotąd nie dostrzegał, z ciepła panującego w jamach. I 
wiedział już, że tego ciepła potrzebowały dla siebie same Potwory i one też je 
stworzyły, ale niewątpliwie było ono także korzystne dla ludzi. Ludzie i Potwory 
mieli zadziwiająco dużo wspólnych potrzeb...
Dokąd teraz wiódł swą malutką grupę? Byli całkowicie zagubieni w nieznanej, a 
przez to niebezpiecznej okolicy - tylko tej jednej rzeczy mógł być pewien. Ale 
to on był Przepatrywaczem Ścieżek. To on powinien znać właściwą drogę, choćby w 
obcym terenie.
Na każdym rozgałęzieniu korytarza zatrzymywał się, patrzył uważnie we wszystkie 
odnogi wypatrując czających się wrogów, potem zaś kierował wzrok na podłogę. 
Podłoga była najważniejsza.
Decydował się wreszcie na jeden z korytarzy i skręcał w niego raptownie, a oni 
szli za nim co najwyżej wymieniając ciche uwagi. Wiedział, że nie może zobaczyć 
właściwej drogi, jedynie może ją wyczuć. I tutaj jego stopy były bardziej 
przydatne niż oczy. To stopy miały znaleźć właściwy szlak. Musiał polegać na 
swoich piętach i palcach. Musiał wyczuć każdą informację, jaką przekazywało mu 
podłoże...
Kiedy wreszcie zatrzymali się na noc i zarazem na jedyny tego dnia posiłek, 
ponownie wyjął mapę i studiowałjądokładnie. To samo uczynił też zaraz rano, gdy 
tylko obudził Rachel i Roya. Starał się dokładnie wyryć sobie w pamięci system 
jam i korytarzy, tak odległy od miejsca, w którym teraz byli. Wiedział, że dla 
nich to nie ma sensu.
- Co próbujesz tam znaleźć, kochanie? - spytała wreszcie Rachel, gdy po długim 
namyśle poprowadził ich w jedną z odnóg, a kiedy ta zaczęła piąć się pod górę, 
potrząsnął z niechęcią głową i zawrócił.
201
- Chodzi o kąt nachylenia podłogi - powiedział. - O spadek, nieważne jak mały. 
Twój ludjest znany pośród Ludzkościi Obcychjako ci, co mieszkająna dnie jamy. 
Kiedykolwiek Arhtur Organizator albo Walter Gromadzący Broń opowiadali o swoich 
spotkaniach z twoim ludem, zawsze mówili, że do nich schodzili. Nie używali 
słowa „szliśmy", jak w przypadku innych Obcych, nie „podchodzili", tak jak 
podczas wypraw handlowych do Ludzkości. Schodzili! W dół - to jest jedyna 
wskazówka, jaką mam. Aby dostać się na dno jamy muszę schodzić, ciągle schodzić. 
Na sam dół.
- A jeśli już staniesz na samym dole - spytała potykając się -co wtedy? Możemy 
zejść na poziom jamy Aarona, ale wciąż mogą być od nas o jakieś dziesięć albo 
dwadzieścia dni drogi... w dowolnym kierunku. Nawet nie będziemy wiedzieć w 
jakim.
- Wtedy - wzruszył ramionami Eryk - zdam się na swoje szczęście. Dotąd mi go nie 
brakowało. I skorzystam z mapy. Zobacz tutaj. Mapa...
Urwał, unosząc ostrzegawczo dłoń. Rachel i Roy zatrzymali się natychmiast w pół 
kroku.
Przed nimi stał strażnik. Nieznany mężczyzna opierał się o ścianę i patrzył 
prosto w ich kierunku. W ręku trzymał włócznię, a światło jego lampy świeciło 
wprost na nich.
Ale dlaczego nie podniósł alarmu? Eryk i Roy też trzymali już włócznie. Dlaczego 
nie cisnął w nich swoją, kiedy mógł to zrobić?
-On jest martwy -wykrztusiła Rachel. -Nie widzicie? Stoi, ale jest martwy, i to 
od wielu dni. Czujecie ten smród?
Czuli. Trudny do zniesienia odór rozkładających się zwłok. Ten człowiek zginął 
gwałtowną śmiercią, podczas pełnienia swych obowiązków. .. i nie został oddany 
kanałom.
Ostrożnie, krok po kroku Eryk podszedł do niego. Oczy martwego strażnika były 
szeroko otwarte, utkwione w tunel, którego miał pilnować. Pokrywała je jakaś 
szara substancja, podobnie jak całe jego ciało: potężne bicepsy, szeroki tors, 
srogą twarz. Eryk przyglądał mu się uważnie, tknięty myślą, której nie zdołał 
jeszcze do końca sformułować. Broń, ekwipunek, ubranie nieznajomego coś mu 
przypominały.
Na palcach przeszedł obok martwego strażnika, gotów do natychmiastowej ucieczki 
na najmniejszą oznakę niebezpieczeństwa. Tunel rozszerzał się w pomieszczenie, 
które stanowczo można było uznać za centralnąjamę plemienia - była tak samo 
obszerna i wyso-
202
kajak miejsce spotkańjego ludu. Teraz mógł się rozluźnić. Nie groził mu żaden 
natychmiastowy atak.
Cała jama była wypełniona zwłokami. Zwłokami dawno już umarłych ludzi.
Wszędzie wokół niego mężczyźni, kobiety, dzieci, stali lub siedzieli jak posągi 
zastygłe nagle podczas wykonywania codziennych czynności. Stara kobieta rzucała 
zaklęcie przygotowując żywność. Obok niej leżał na brzuchu wojownik przyglądając 
jej się z wyczekiwaniem. Matka przełożyła dziecko przez kolano i trzymała 
uniesioną w górę dłoń nad jego gołą pupą; jej twarz wykrzywiał gniew. Młody 
mężczyzna, oparty o ścianę, uśmiechał się do dziewczyny, która najwyraźniej mu 
niechętna, próbowała właśnie wyminąć jego wyciągnięte ramiona, na co nie miała 
szans w wąskim przejściu...
Wszystkich ich zaskoczyło nagłe uderzenie śmierci. Wszyscy też byli pokryci od 
stóp do głów tą samą szarą substancją.
Przyglądając im się, Eryk nagle zrozumiał, co wydawało mu się tak znajome u 
strażnika. To było niewątpliwie plemię z zewnętrznych jam. Zauważył niewielkie 
różnice, ale na pewno znajdował się w centralnej jamie plemienia podobnego do 
Ludzkości. Prawdopodobnie mieszkali nieco dalej wzdłuż ściany, ale tak samo 
blisko terytorium Potworów, jak jego własny szczep. Tak samo proste były 
przedmioty, którymi rozporządzali, taka sama struktura społeczna i zwyczaje...
A tam, w otoczeniu trzech kobiet, rozparty wygodnie na tronie siedział wódz. 
Uważnie przypatrywał się swojemu ludowi i był tak samo tłusty i miał taką samą 
głupkowatą minę jak Franklin Ojciec Wielu Złodziei. Tylko rysy twarzy były inne.
A gdzieś prawdopodobnie znalazłby się chłopak, który właśnie przygotowywał się 
do swej Pierwszej Kradzieży...
Rachel przyjrzała się uważnie jednemu z ciał.
- Ten szary śluz na skórze - powiedziała - to środek chemiczny, którego Potwory 
używają przeciwko pasożytom. Ale dotąd zawsze widziałam tylko pojedyncze ofiary, 
nigdy cały szczep.
- Byliśmy w laboratorium, obserwowaliśmy eksperymenty. Zdaje się, że Potwory na 
serio postanowiły się nas pozbyć - odparł Eryk.
Dziewczyna przytaknęła ponuro.
- Chyba tak. Musimy jak najszybciej dotrzeć do mojego ludu. Chodzi już nie tylko 
o nasze życie, ale także o nich. Musimy ich zawiadomić o tym, co tu się stało. 
Pospieszmy się.
203
- Dobrze, kochanie. Naprawdę robię co w mojej mocy. Czy bezpiecznie jest użyć 
tej żywności? Chciałbym zabrać tak wiele, jak tylko zdołamy.
- Rozejrzę się. Eryku i ty, Royu, nie dotykajcie ciał. Ta szara substancja może 
zabić nawet przez sam kontakt ze skórą.
Eryk przyglądał się żonie, która otwierała pojemniki z żywno-ściąi wąchała ich 
zawartość. Siłajego uczuć wprost go zdumiewała. Rachel nauczyła go wielu rzeczy. 
Kochała się z nim, a on napełnił ją sokiem swojej miłości. Poczęli dziecko, 
które nosiła w łonie, a teraz, gdy stał w jamie centralnej i widział jak 
przygotowuje żywność
- tak, jak to czyniły dla swych mężów wszystkie kobiety Ludzkości odkąd tylko 
sięgał pamięcią - poczuł, że tworzą prawdziwą rodzinę.
To było jak ten krzyk Roya, gdy Potwór wrzucał ich do kanału, na wolność - ten 
krzyk nie zaczął się w momencie kiedy go usłyszał lecz dużo, dużo wcześniej... 
Pierwsze wrażenia z dzieciństwa pozostaną w duszy człowieka przez całe życie i w 
godzinie śmierci. To, czego nauczy się w dorosłym życiu, jest tylko mało 
znaczącym dodatkiem.
Kiedy opuścili tę wielkąjamę, cmentarzysko tak wielu ludzi, Roy nie odzywał się 
ani słowem jeszcze przez długi czas. Nie zabiał nawet głosu kiedy ustalili, że 
oddanie kanałom tak wielu ciał przekracza ich możliwości. Eryk sądził, że wie, 
co dzieje się w umyśle Biegacza. Jeszcze zanim zasnęli tego dnia, zwrócił jego 
uwagę na podobieństwa jakie dostrzegł między martwym szczepem a Ludzkością.
- Myślałem o Franklinie, o Ottilii, o Ricie Strażniczce Pamięci
- powiedział. - O tym, że oni też mogli zostać zabici w ten sam sposób, że tak 
teraz wyglądają wszyscy których znaliśmy - nieruchomi, szarzy i martwi.
Roy położył się na podłodze.
- Ludzkość jest martwa - mruknął w odpowiedzi. - W każdym razie jest martwa dla 
mnie. I nic mnie nie obchodzi los Franklina, Ottilii i całej reszty.
Odwrócił się do ściany.
Ale następnego dnia, gdy tylko Eryk się obudził, dostrzegł Roya siedzącego z 
dłońmi oplatającymi kolana. Patrzył na Rachel, a jego twarz miała szczególny 
wyraz, który Erykowi ciężko było nawet nazwać. To nie było pożądanie, ale 
spojrzenie było niepokojąco intensywne. Czy Roy rozmyślał o swojej żonie, która 
pozostała w jamach Ludzkości? Czy także widział, jak Rachel przygotowywała 
żywność i przypomniał sobie o swoim wdowieństwie?
204
Eryko wi nie podobał się jego wzrok. I kiedy wyruszyli w drogę, nagle zdał sobie 
sprawę z dwóch rzeczy: Rachel szła tuż przed Ro-yem, co na pewno nasilało tylko 
jego niepokój, a on sam szedł przed Rachel i jego plecy były bardzo łatwym celem 
dla włóczni rzuconej przez trawionego pożądaniem mężczyznę. Pomyślał wprawdzie o 
posłaniu Roya naprzód -jako dowódca mógł wydać taki rozkaz, ale Roy nie był 
zwiadowcą. To Eryk musiał znaleźć właściwą drogę.
Przeklęty Roy! Jakby nie mieli dość kłopotów, musiał spowodować jeszcze napięcie 
wewnątrz grupy. W końcu Eryk postanowił utrzymać poprzedni szyk, ale szedł 
niezwykle czujnie, nasłuchując wszelkich odgłosów za plecami.
W rezultacie niemal przywiódł grupę wprost w objęcia śmierci. Tak pilnie słuchał 
dźwięków z tyłu, że zapomniał zwracać uwagę na te przed nim. Usłyszał je 
dopiero, gdy przeciął skrzyżowanie. Rzucił tylko jedno szybkie spojrzenie w lewo 
i natychmiast uniósł ręce,by zasłonić lampę na czole, jednocześnie rzucając się 
w tył i wpychając Rachel i Roya w niszę w ścianie.
- Dzicy Ludzie - szepnął. - Wielka grupa. Ściągajcie plecaki, będziemy musieli 
biec najszybciej, jak możemy, by uratować życie.
Jak szybko mogła pobiec Rachel? Wszak ledwie dotrzymywała im kroku!
- Ja to załatwię - powiedział nagle Roy błyskawicznie ściągając swój ciężki 
plecak. - Zostańcie tu!
Nim zdołali go powstrzymać, pomknął na skrzyżowanie wcale nie starając się ukryć 
lampy. Spojrzał na lewo i zamarł jakby porażony tym co ujrzał. Potem wrzasnął 
jak ktoś, komu ze strachu odebrało zmysły. Dzicy Ludzie usłyszeli go i 
dostrzegli. Rozległo się ich wstrząsające wycie, wycie drapieżników, które 
właśnie dostrzegły swą ofiarę. Roy zaś pomknął jak strzała w prawą odnogę 
korytarza, wciąż wrzeszcząc ze strachu. Chwilę później przemknęło tą samą drogą 
stado ryczących Dzikich Ludzi.
Pościg się rozpoczął.
24-
Eryk i Rachel rozpłaszczyli się na lewej ścianie korytarza. Przywarli do siebie 
bojąc się nawet oddychać, a tymczasem horda przebiegała przez skrzyżowanie. 
Jeśli chociaż jedna z tych przerażających istot spojrzy w ich kierunku, będą 
zgubieni. Nie zdołają jednym ruchem pozbyć się plecaków, ani uciekać 
wystarczająco szybko.
Ale widząc żywe mięso pędzące przed nimi, Dzicy Ludzie skoncentrowali się tylko 
na nim. Od czasu do czasu unosili tylko głowy w górę - całkowicie zgodnym ruchem 
- i wydawali ponownie wycie głodnych drapieżców. Przenikliwe, wibrujące dźwięki 
odbijały się echem od ścian, a Rachel i Eryk czuli w takich chwilach, jak ich 
ciała przeszywa spazm strachu. To był właśnie główny cel tego wycia - zdał sobie 
sprawę Eryk - obezwładnianie ofiary strachem. Miał też zapewne zachęcać do 
dalszego biegu najwolniejszych członków grupy i wskazywać im kierunek pościgu.
Nigdy dotąd nie widział Dzikich Ludzi, ale wystarczyło to j ed-no szybkie 
spojrzenie na skrzyżowaniu korytarzy by upewnił się, że wszystkie krążące na ich 
temat opowieści były prawdziwe, a Rachel nie przesadzała mówiąc o swoich 
przeżyciach w klatce. Bo oni okazali się dokładnie tacy, jak opowiadała: był to 
zatrważający przykład powrotu ewolucji ku pierwotnej wersji człekokształtnej 
małpy. Owłosione cielska, pokracznie przygarbione figury, długie pazury i ten 
bieg stada drapieżników, ramię przy ramieniu. Nawet
206
Potwory nie budziły takiej dziwnej grozy. Było w tym coś plugawego.
Ponieważ znajdowały się między nimi dzieci - małe kłębki zawodzącego jękliwie 
obrzydlistwa, biegnące na wszystkich czterech kończynach, zapewne do stada 
należały również kobiety. Nie można ich było jednak odróżnić od mężczyzn. Może 
były nieco niższe, ale wszystkie osobniki miały całe ciała, łącznie z twarzami, 
porośnięte gęstym włosiem.
Pomknęli naprzód czymś w rodzaju szybkiego marszu, jednak podpierając się często 
rękami i równie często skacząc nieregularnymi susami. Ich tempo było jednak 
zadziwiająco szybkie. Niektórzy trzymali upiorne latarnie - wyrwane głowy 
ludzkie, które wciąż jeszcze zdobiły lampy umieszczone na czołach. Nie mieli 
jednak żadnej odzieży ani broni. I biegli tak naprzód, śląc swój mrożący krew w 
żyłach zew. A wokół nich roztaczał się obrzydliwy smród, który zdawał się 
podążać za nimi jak chmura gęstej mgły.
Kiedy ostatni wyjący stwór przemknął obok, tracąc tym samym szansę na zdobycie 
znacznie łatwiejszego pożywienia, Eryk i Rachel dźwignęli za pasy ciężki plecak 
Roya, i tak obładowani doczłapali jakoś do miejsca poprzedniego noclegu. Nie 
mieli wielkiej nadziei na to, iż jeszcze kiedyś zobaczą Roya, ale gdyby zdołał 
uciec Dzikim Ludziom, tylko tu mogliby się spotkać. Dotarli więc tam, zdjęli 
plecaki i bez sił osunęli się na ziemię.
Był już czas na posiłek, ale żadne z nich nawet nie pomyślało o jedzeniu. 
Żywność przypomniała im Dzikich Ludzi i ich głód.
Eryk splótł ręce i oparł się o ścianę. Rachel usiadła obok niego. Wciąż 
nasłuchiwał czujnie dźwięków, które mogłyby świadczyć o zbliżaniu się Dzikich 
Ludzi, ale w j ego głowie panował kompletny chaos.
-Nigdy nie widziałem czegoś podobnego - powiedział. - Słyszałem takie historie, 
ale tylko żeby uratować szczep, albo żonę, dzieci. A ja myślałem... martwiłem 
się o Roya. Był taki rozdrażniony.
- On cierpiał, kochanie. Im bliżej byliśmy mojego ludu, tym bardziej martwił się 
o to, jak będzie tam potraktowany.
- Że będzie tylko tępym barbarzyńcąz zewnętrznychjam. Ja też się tego boję, ale 
staram się o tym nie myśleć.
Rachel zachmurzyła się. Uniosła lekko stopę i kopnęła go - z ro-zmysłem i dość 
silnie.
207
- Ty jesteś moim partnerem - powiedziała z naciskiem. - Mąż Rachel, córki 
Estery, automatycznie j est kimś ważnym wśród Ludu Aarona. I nie jesteś już 
niedouczonym dzikusem. A przynajmniej nie jesteś już niedouczony - uśmiechnęła 
się lekko i z miłością. -Ale Roy czuł, że nie ma żadnych umiejętności, że nie ma 
wiedzy, niczego, co będzie tam przydatne, niczego, co da mu szansę zdobycia 
żony. Właściwie nie miał nic od chwili, gdy pojawił się w naszej klatce. Plan 
ucieczki był twój, do ciebie należało dowództwo. Ty decydowałeś o każdym ruchu i 
ty robiłeś wszystko, co było ważne. No i ty miałeś żonę. Roy czuł, że jest kimś 
na dokładkę, zupełnie niepotrzebny.
- Ależ on był potrzebny! Podczas ucieczki był nawet niezbędny. Ty przecież nigdy 
nie zdołałabyś złapać hakiem tej pokrywy, ani utrzymać nas na tyle długo, bym ją 
otworzył.
- Ale nigdy mu tego nie powiedziałeś, najdroższy. A nawet gdybyś mu powiedział, 
Roy i tak uznałby, że mógł tego dokonać każdy dorosły mężczyzna, który byłby 
wtedy z nami. Roy nie był potrzebny. Żadna jego osobista cecha lub umiejętność 
nie była potrzebna.
Miała rację. Eryk musiał to przyznać. Jakim fatalnym dowódcą się okazał. Umiał 
tylko znajdować drogę, a to trochę mało jak na wodza. Wuj miał na to własne 
określenie: to jak kochanie się bez pieszczot. A teraz zostali tylko we dwoje. 
Jak długo powinni tu czekać na powrót Roya? Jak długo mogli czekać bezpiecznie?
Usłyszał odgłosy biegnących stóp.
Rachel zerwała się i stanęła za Erykiem, który dobył już włóczni. Biegnący był 
coraz bliżej, odgłosy coraz wyraźniejsze. Roy wychylił się zza zakrętu 
korytarza.
- Roy! - zawołali jednocześnie i rzucili się ku niemu z otwartymi ramionami. 
Rachel chwyciła go w objęcia i zaczęła obsypywać pocałunkami jego twarz. Eryk 
zaś złapał go za gęstą czuprynę i potrząsając jego głową krzyczał bez 
opamiętania:
- Ty wariacie! Ty zwariowany Biegaczu! Człowieku, jesteś bohaterem!
Bohater zaś, kiedy wreszcie zdołał się od nich oswobodzić, zapytał tylko z 
uśmiechem:
- Gdzie jest żarcie? Trochę zgłodniałem.
Zanim zdążyli odpowiedzieć, sam zobaczył leżący na ziemi plecak. Skoczył ku 
niemu, wyciągnął zapasy i zaczął łapczywie jeść.
208
Takiej niewymuszonej swobody w jego zachowaniu Eryk nie obserwował już od wielu, 
wielu dni. Usiedli obok niego.
- Co tam zaszło? - spytali trawieni ciekawością.
- Och, nic takiego - odpowiedział z pełnymi ustami. - Trochę ich przegoniłem po 
tych wszystkich korytarzach, a potem naprawdę przyspieszyłem i zostawiłem ich 
daleko z tyłu. Nie wracałem tak długo, bo większość czasu straciłem na 
znalezienie tego miejsca.
Jesteś wspaniały - powiedziała z entuzjazmem Rachel. - Naprawdę wspaniały! 
Ludzie będą śpiewać pieśni i opowiadać historie o tym, czego dzisiaj dokonałeś.
- Oj, nie wiem Rachel. To nic takiego dla Biegacza. Dla prawdziwego Biegacza.
-A ty nim na pewno jesteś - potwierdził gorąco Eryk. -Najlepszym cholernym 
Biegaczem w całych tych pokręconych jamach. Gdzie ich zgubiłeś?
Twarz Roya wykrzywił złośliwy uśmiech.
- Pamiętacie wczorajsze spotkanie? Tych zatrutych ludzi? Przytaknęli.
- Tam ich podprowadziłem. Chcąj eść ludzi? No to proszę. Niech jedzą. Mam 
nadzieję, że dostaną po tym ostatnich już w życiu skurczów żołądka.
Po posiłku nie ruszyli od razu dalej. Chcieli iść w dół, ale nie było zbyt 
mądrze wracać tam, gdzie spotkali Dzikich Ludzi. Eryk musiał znaleźć inny 
opadający w dół korytarz.
Wziął małą porcję jedzenia i zgniótł jąw kulkę. Od tej pory w ten właśnie sposób 
sprawdzał nachylenie korytarza, a potem wybierali ten, po którego podłodze kulka 
toczyła się swobodnie i uciekała od nich.
W ciągu następnych pięciu dni podróży napotkali jeszcze dwa zgładzone plemiona. 
Wyglądały podobnie jak pierwsze, z tym tylko, że z powodu większej ilości 
skomplikowanych narzędzi jakie posiadali, Eryk wiedział, że w jego jamach 
nazwaliby ich Obcymi. Ale ich także śmierć zaskoczyła nagle i niespodziewanie. 
Czasem nawet widzieli roześmiane dzieci zastygłe podczas zabawy. Potem jednak 
widywali także ludzi, na których twarzach malował się przedśmier telny grymas 
przerażenia, szare figurki zamrożone w biegu, uciekające z jam, ostrzeżone, ale 
zbyt późno.
W każdym z takich miejsc uzupełniali żywność i wodę. Długo jednak nie napotkali 
nikogo żywego. Dopiero dzień drogi od ostat-
14 - O ludziach... 209
niego cmentarzyska dostrzegli z pół tuzina ludzi w przeciwległym końcu długiego, 
prostego korytarza. Ci jednak na ich widok cisnęli kilka włóczni, które opadły w 
połowie odległości, a potem uciekli w panice. Niewątpliwie byli to uchodźcy z 
otrutych plemion, bo widzieli między nimi też kobiety. Przerażeni uchodźcy, zbyt 
mało liczni, aby obronić się przed Dzikimi Ludźmi lub wrogami ich plemienia. 
Prawdopodobnie niegdyś byli szanowanymi ludźmi, których program walki ze 
szkodnikami, wdrażany przez Potwory uczynił wyjętymi spod prawa wygnańcami.
- Wiedza Przybyszów! - powiedział ponuro Roy. - Religia, której celem jest 
zdobywanie Wiedzy Potworów. Czy mamy uczyć się, jak robić takie rzeczy?
- A czy Wiedza Przodków była lepsza? - spytała Rachel. -Wiesz, Roy, było takie 
miejsce, które nasi przodkowie nazywali Hiroszima...
Opowiedziała im tę historię.
Kiedy skończyła, Roy przez chwilę szedł zamyślony.
- Czyli oba rodzaje wiedzy są złe. Gdzie więc szukać właściwych rozwiązań?
- Poczekajcie, aż dotrzemy do mojego ludu. Wtedy się tego dowiecie. Poznacie 
nowe idee... - przerwała. - Eryku, co się stało?
Eryk zatrzymał się na skrzyżowaniu z pięcioma odnogami korytarzy. Powoli wrócił 
nie zwracając uwagi na ich rozmowę, i poszedł raz już przebytą drogą ku 
poprzedniemu skrzyżowaniu z trzema odnogami. W zamyśleniu wyciągnął mapę. 
Dopiero po chwili zdał sobie z tego sprawę, że Rachel i Roy stanęli za jego 
plecami.
- Widzicie? - wskazał bardzo zagęszczone linie na samej krawędzi mapy. - Myślę, 
że tu właśnie jesteśmy.
Uśmiechnął się szeroko do Rachel i postanowił popisać się swym wykształceniem. - 
Terra cognitd', jeśli wiesz, co mam na myśli.
Na moment wszystkich ogarnęło radosne podniecenie. Roy jednak ochłonął pierwszy.
- Może być wiele miejsc, w których obok siebie są skrzyżowania z pięcioma i 
trzema korytarzami.
- Nie, Roy. Sam wiesz dobrze, że skrzyżowania z pięcioma odnogami trafiają się 
rzadko. Cholernie mało jest też takich z trze-
* Terra cognita (łac.) - znany teren (przyp. red.).
210
ma. Większość skrzyżowań to proste przecięcie się dwóch korytarzy co daje nam 
cztery odnogi. Jesteśmy blisko. Myślę, że weszliśmy w obszar mapy już jakiś czas 
temu.
- O, tam są Ludzie Aarona! - krzyknął Roy unosząc rękę w bła-zeńskim 
pozdrowieniu.
- Jak się macie? - odwrócił się ku nim. - Cóż za snoby. Nie chcieli ze mną 
rozmawiać. Zabili mnie.
Odskoczył przed ciosem, który wymierzył mu Eryk za niewczesne żarty.
Ale Eryk jednak miał rację - stawało się to coraz bardziej oczywiste. Od tej 
pory każdy tunel skręcał dokładnie tak, jak pokazywała mapa, każde skrzyżowanie 
było zgodne z oznaczeniami. W końcu Rachel powiedziała Erykowi, że może już 
schować mapę. Dalszą drogę znała.
Doszli do wyjątkowo długiego, prostego korytarza.
W j ego przeciwległym końcu stało trzech mężczyzn, dwóch uzbro-jonych w długie 
łuki, trzeci z kuszą. Eryk rozpoznał ich broń dzięki opowieściom Rachel snutym w 
klatce. I wiedział też, że taka broń może być używana wyłącznie do obrony 
terytorium Ludu Aarona. Prawo zabraniało wojownikom zabierać ją na wyprawy 
wojenne. Z jednej strony chodziło o to, by nie wpadła w ręce innego szczepu, 
który mógłby poznać tajemnicejej wyrobu, z drugiej zaś przywódcy Ludu Aarona nie 
chcieli zwracać na nią uwagi Potworów, które mogłyby uznać tak skomplikowane 
urządzenia za oznakę inteligencji u ludzi.
Kiedy podeszli bliżej, strażnicy założyli strzały na cięciwy.
- Jestem Rachel, córka Estery - zawołała dziewczyna stając w bezpiecznej 
odległości. - Pamiętacie mnie? Uczestniczyłam w ekspedycji na terytorium 
Potworów. Jonathan, syn Daniela, był naszym dowódcą.
Mężczyzna z kuszą był najwyraźniej oficerem.
- Poznaję cię - odparł. - Możesz przejść. Ale jeśli potrafisz się z nimi 
porozumieć, powiedz tym dwóm Dzikim, którzy są z tobą by trzymali ręce wysoko w 
górze.
Roy sapnął gniewnie. Dzicy Ludzie! Mocne słowa, jak na wojowników z takimi 
malutkimi włóczniami.
- Spokojnie - napomniał go Eryk. - Te maleńkie włócznie mogą polecieć znacznie 
dalej i szybciej niż ci się wydaje. Dalej niż najdłuższa włócznia, jaką 
widziałeś.
Mimo tych uspokajających słów sam z trudem hamował furię, zmuszony trzymać ręce 
w górze. Dzicy Ludzie - to gorzej niż ocze-
211
kiwał. I z tymi tam będzie musiał spędzić resztę życia. Dobrze, że był z nim 
Roy. Przynajmniej ktoś jeszcze oprócz Rachel będzie w nim widział człowieka.
Gdy stanęli przy strażnikach, Rachel wskazała drut biegnący wzdłuż ściany. 
Telegraf, zorientował się Eryk.
- Połącz mnie - powiedziała do oficera. - Chcę rozmawiać z Aaronem.
- Z Aaronem? To znaczy z komendantem straży?
- Nie, nie z komendantem straży - rzuciła z irytacją. - Z Aaronem. Chcę 
rozmawiać z nim bezpośrednio. I będzie lepiej dla ciebie, jeśli połączysz mnie 
natychmiast.
Mężczyzna spojrzał na nią badawczo. Potem jednak podszedł do telegrafu i zaczął 
naciskać przycisk. Rozległa się seria rytmicznych dźwięków. Gdy skończył, 
maszyna odpowiedziała lekkimi uderzeniami młoteczka o kowadełko. Kiedy zapadła 
cisza, zarówno on jak i Rachel skinęli równocześnie głowami. Ona z tryumfem, on 
ze zdziwieniem i szacunkiem.
- W porządku - powiedział. - Otrzymasz połączenie. Możesz rozmawiać tak długo, 
jak tylko zechcesz.
I Rachel rozmawiała bardzo długo. Podczas gdy wciąż stukała albo czekała 
wysłuchując odpowiedzi, Eryk, wciąż z uniesionymi nad głowę rękoma, miał dużo 
czasu, by przyjrzeć się strażnikom.
Nosili takie same bluzy jak ta, którą widział u Jonathana, syna Daniela, krótkie 
bluzy z wieloma małymi kieszeniami. Włosy mieli związane z tyłu, zgodnie ze 
zwyczajami Obcych. Oprócz łuków i kołczanów ze strzałami, każdy z nich miał też 
po jednej włóczni w pięknie udekorowanych sakwach na plecach. Włócznie wyglądały 
na zbyt ciężkie, by nadawały się do czegokolwiek innego niż walka na krótki 
dystans. Wszyscy byli do siebie bardzo podobni. Ci ludzie naprawdę musieli być 
blisko spokrewnieni.
Natomiast jako wojownicy niezbyt mu imponowali. Polegali zbytnio na zasięgu i 
szybkości swojej niezwykłej broni, i stali zdecydowanie za blisko jeńców. Od 
czasu do czasu któryś z nich spoglądał na Rachel starając się śledzić rozmowę, a 
chwilami wszyscy trzej poświęcali jej niepodzielną uwagę. Dwóch dobrych i 
silnych wojowników, jak on sam i Roy, mogłoby ich dopaść nawet z tak niedogodnej 
pozycji.
Roy najwyraźniej myślał o tym samym. Wskazał ich nieznacznym ruchem głowy. 
Uśmiechnęli się do siebie.
212
Gdy telegraf wystukiwał ostatni komunikat, Rachel wezwała dowódcę straży.
- Wy obaj - oznajmił po usłyszeniu rozkazów dość przyjaznym tonem - możecie już 
opuścić ręce... i w ogóle robić co chcecie. Aaron powiedział, że jesteście 
dostojnymi gośćmi naszego ludu, a ja mam was eskortować. Jeżeli czegoś będziecie 
potrzebowali, zwróćcie się do mnie.
Minęli posterunek, na którym zostało dwóch strażników.
- To mi się bardziej podoba - zwrócił się Eryk do Rachel. Wsunęła się pod jego 
ramię.
- Chciałam, żebyście wkroczyli do naszych jam jako wolni i dumni wojownicy. Po 
to głównie prosiłam o rozmowę z Aaronem, najdroższy. Ale okazuje się, że rozmowa 
przydała się też z innych powodów. Nasz lud nie został poważnie dotknięty tym 
gazem Potworów, ale teraz musimy szybko wykonać nasz ruch.
- Masz na myśli Plan? Wasz Plan zemsty na Potworach?
- Tak. Wchodzi w życie natychmiast. Statek jest na dachu. Eryk zatrzymał się 
gwałtownie, rozważając to co usłyszał. Dach
- musiało to oznaczać dach całej tej monstrualnie wielkiej siedziby Potworów. A 
statek, mógł oznaczać tylko jedno - statek kosmiczny! Czy statek kosmiczny, 
mogący pomieścić dziesiątki Potworów, mógł osiąść na dachu budynku? Czy nie 
zniszczyłby domu podczas startu? Zapytał o to Rachel.
Potrząsnęła niecierpliwie głową.
- Oni nie używająnapędu rakietowego, jak nasi Przodkowie. A to, co jest na 
dachu, o ile wiemy, to tylko rodzaj szalupy albo transportera. Uważamy, że 
spotka się z głównym statkiem gdzieś w okolicach Plutona. Tam wleci do j ego 
wnętrza i razem polecą do miej sca przeznaczenia.
- Ale wtedy wasz Plan ... Rachel pocałowała go.
- Tu się z tobą rozstanę. Muszę pójść do pomieszczeń Stowarzyszenia Kobiet, by 
pomóc w produkcji neutralizatorów. Wiemy już, że działają. Przygotowania trwały 
od długiego czasu, wstrzymaliśmy je tylko dlatego, że trzeba było przetestować 
te urządzenia. Spotkamy się potem w jamie Aarona. Pa, kochanie. - Zatrzymała się 
jeszcze na moment. - Możesz zadać Aaronowi każde pytanie, jakie zechcesz. 
Wytłumaczyłam mu, że jesteś rzadkim przypadkiem samorodnego geniuszu.
Odeszła w głąb korytarza ku odległemu światełku.
213
Chwilę później Eryk i Roy stanęli przed pokrywą blokuj ącą całkowicie korytarz, 
od ściany do ściany, od podłogi do sufitu. Prowadzący ich oficer wystukał 
odpowiednie hasło na telegrafie, którego drut zagłębiał się w ścianę. Blokująca 
drogę pokrywa uniosła się bezszelestnie w górę, znikając w szczelinie sufitu.
Eryk usłyszał westchnienie Roya... i zgodził się z nim z myślach. Technologia 
tych ludzi była zdumiewająca. Nic dziwnego, że trujący gaz Potworów im nie 
zaszkodził.
Stali nad kilkoma olbrzymimi jamami, z których każda była znacznie większa niż 
centralna jama Ludzkości. To prawda, że w porównaniu z pomieszczeniami Potworów 
były małe, ale tylko w porównaniu z nimi. Całą tę przestrzeń oświetlały setki 
sufitowych lamp. Wewnątrz zaś zarówno w jamach jak i na galeriach, kręciło się 
nieprzeliczone mrowie ludzi, a każda większa grupa przewyższała liczebnością 
całą Ludzkość. Eryk wyczuł jednak, że dzieje się coś niezwykłego - tych ludzi 
było zbyt dużo, biegali za szybko. Czuł w powietrzu atmosferę pośpiechu, 
zdenerwowania. Ludzie pakowali swój dobytek, zbierali się w zorganizowane grupy, 
zgodnie z jakimś z góry przygotowanym planem. Spytał o to oficera.
- Tak - potwierdził oficer z westchnieniem. - Ćwiczyliśmy to w nieskończoność. 
Ja sam pamiętam to od wczesnego dzieciństwa. Ale dzisiaj to już nie są 
ćwiczenia. To tak, jak różnica między prawdziwą bitwą, a paradą. Wiecie, co mam 
na myśli.
- Ja nie opuszczałbym tak wygodnego domu jak ten - zauważył Roy.
- Przestał być bezpieczny. Potwory poważnie się za nas wzięły. Są coraz bliżej. 
No i musimy realizować Plan. Plan to Plan. Wy dostarczyliście nam ostatniej 
potrzebnej informacji.
Dotarcie do jamy Aarona zajęło im trochę czasu, a Eryk sporo zdołał się po 
drodze nauczyć. Przyjrzał się na przykład uważnie kilku klatkom ze szczurami, 
które trzymano tu dla eksperymentów związanych z Planem. Nigdy wcześniej nie 
widział szczura.
- Jako szkodniki były niezniszczalne - opowiadała mu kiedyś Rachel. -Ale jako 
żywność zostały wytępione błyskawicznie, w ciągu jednej nocy. Przynajmniej tak 
głoszą legendy.
Potem jeszcze tylko musiał poczekać, mocno zdenerwowany, aż potężnie wyglądający 
mężczyzna, którego rozpuszczone siwe włosy
214
opadały kaskadami na ramiona, zakończy wydawanie ostatnich rozkazów otaczającym 
go podwładnym.
- To powinno na razie wystarczyć - mówił Aaron. - Nie przeszkadzajcie mi teraz 
jeśli naprawdę nie będzie działo się coś istotnego. Z bieżącymi sprawami 
zwracajcie się do Mikę'a, syna Rafaela. Chcę porozmawiać z człowiekiem, dzięki 
któremu dzisiejsze wydarzenia stały się możliwe - wskazał Eryka dłonią. W 
rezultacie Eryk znalazł się nagle w centrum uwagi. W oczach ludzi malowało się 
zaskoczenie, ale patrzyli na niego ciepło i przyjaźnie. U boku Eryka stał Roy, 
równie dumny jak on sam.
- A więc jesteś Erykiem Bystrookim, Erykiem Jedynakiem -zamruczał Aaron pod 
nosem, czytając dokument, który wziął ze stołu. - Jesteś tym Erykiem, który 
zaplanował i przeprowadził jedyną ucieczkę z klatek Potworów, j aka kiedykolwiek 
udała się ludziom... Zapytuję cię Eryku, czy chcesz przyłączyć się do mojego 
ludu? Oczywiście chcesz... to jasne - odpowiedział sam sobie, nim jeszcze Eryk 
zdołał otworzyć usta. - Rachel, córka Estery, jest twoją żoną, a nie masz już 
własnego ludu. Zostaniesz przedstawiony Stowarzyszeniu Mężczyzn w kilka dni po 
wyruszeniu. Ja będę twoim protektorem. U nas Kradzież nie stanowi egzaminu 
męskości, jak w twoim szczepie. U nas trzeba mieć Osiągnięcie! Oczywiście twoim 
Osiągnięciem jest ucieczka. Całkiem niezłe Osiągnięcie. Po ceremonii powiesz 
kilka słów. Nie będzie żadnych tańców - po prostu wygłosisz krótkie 
przemówienie. Zazwyczaj opowiada się o swoim Osiągnięciu. Ale niezbyt 
szczegółowo, rozumiesz? Potem podziękujesz wszystkim i usiądziesz. Masz jakieś 
pytania? Oczywiście nie, to dość proste. Teraz zaś, skoro już jesteś oficjalnie 
członkiem moj ego ludu, nie widzę powodu, dlaczego bym nie miał... tak, zrobię 
to.
Pochylił się nad stołem stawiając mały znaczek w rogu dokumentu i w tym właśnie 
momencie do jamy weszła Rachel, córka Estery, w towarzystwie kilku innych 
kobiet. Stanęły za plecami Aarona. Rachel, tak jak wszystkie kobiety, znów 
ubrana była w o-krywający jąod stóp po szyję płaszcz, z którego kieszeni 
wystawało mnóstwo przedmiotów. Jednak zupełnie nieoficjalnie mrugnęła wesoło do 
Eryka.
- Czy neutralizatory są gotowe do użycia? - zapytał Aaron nie odwracając głowy. 
- Dobrze. Wszyscy wiecie, co macie robić. Ruszajcie! Rachel, ty oczywiście 
zostajesz ze mną w kwaterze głównej, gdziekolwiek ona będzie. A teraz doradź mi 
coś,
215
dziecko. Mam zamiar uczynić tego twojego faceta dowódcąpięt-nastej sekcji. Jak 
się na to zapatrujesz? Oczywiście pozytywnie. Stanowisko jest wolne po śmierci 
Jonathana, syna Daniela. Młody człowieku, czy myślisz, że podołasz 
odpowiedzialności za życie i przeznaczenie ponad dwóch setek ludzi? Będziesz 
samotnie podejmował decyzje. Odpowiedzialność za nich spocznie na tobie. Rachel 
oczywiście posłuży ci pomocą. Oficjalne wyznaczenie stanowiska załatwimy kilka 
dni po twojej inicjacji. Pomyślmy... potrzebna będzie aprobata Rady Ludu i zgoda 
członków sekcji piętnastej. Tu nie widzę problemu. Aby przejść jednakowoż 
dalej...
- Panie, nie sądzę, żebym podołał temu zadaniu.
Chociaż widział jak Rachel drgnęła i przymknęła oczy, był jednak zadowolony i 
lekko zdumiony, że udało mu się przerwać ten potok wymowy.
Aaron był chybajeszcze bardziej zdumiony. Podniósł wzrok znad papierów, odwrócił 
się i spojrzał badawczo na Eryka. Najwidoczniej rzadko mu przerywano. Każde jego 
słowo było przyjmowane jak rozkaz i wykonywane bez słowa sprzeciwu.
- Eryku, mój chłopcze - powiedział wyraźnie rozdrażniony. -Nie mamy teraz czasu 
na pokazy skromności. Zajmuję się największą zmianą, jaka zajdzie w ciągu całej 
historii mojego ludu. Dowodziłeś już dużągrupąw klatkach Potworów. 
Twojąnauczycielkąbyła Rachel, jedna z najzdolniejszych osób pośród nas. 
Wszystkiego co musisz wiedzieć ponadto, nauczę cię osobiście... w drodze. Ajeśli 
masz kompleks na punkcie swojego pochodzenia z zewnętrznych jam, to powiem ci 
tylko tyle - właśnie ze względu na ostateczny cel naszego Planu, twoje 
pochodzenie pasuje idealnie. Jesteś Zwiadowcą, a żaden z nas...
- Proszę o wybaczenie, panie! - przerwał Eryk jeszcze raz. -Ale nie z tego 
powodu wydaje mi się, że tego nie zrobię. Nie chodzi tu o moje zdolności 
dowódcze. Kwestionuję sam Plan. Zaraz wyjaśnię - przyspieszył widząc gniewną 
zmarszczkę na czole Aarona. - Nie miałem najmniejszego pojęcia, o co chodzi w 
Planie, dopóki tu nie przyszedłem. Myślałem, że to jakieś połączenie Wiedzy 
Przybyszów i Wiedzy Przodków, nowy sposób zemsty na Potworach. Potem, kiedy 
usłyszałem o statku, miałem szalony pomysł, że może chcecie go przejąć i użyć do 
walki z Potworami. Przyznaję, że byłem naiwny. Ale to, co teraz planujecie, nie
216
ma nic wspólnego z walką z Potworami. Wy po prostu przed nimi uciekacie.
Gniewna zmarszczka zaczęła powoli znikać z twarzy starego wodza. Skinął 
głowąjakby chciał powiedzieć - „A więc o to chodzi". Potem oparł dłonie na 
blacie stołu i zamyślił się.
- Spróbuj to zrozumieć Eryku - powiedział w końcu, a w jego głosie brzmiał 
zupełnie nowy ton. - Spróbuj zrozumieć. Odłóż na bok swoje przesądy związane z 
Wiedzą Przybyszów i Wiedzą Przodków. My, Lud Aarona, pierwsi wymyśliliśmy je 
obie i my pierwsi też obie je porzuciliśmy... wiele, wiele starych-dobrych-
czasów temu. Plan, który chcemy przeprowadzić, faktycznie łączy w sobie Wiedzę 
Przybyszów i Wiedzę Przodków, ale jest to czysty przypadek. Plan jest jedynym 
realnym sposobem, w jaki człowiek może się zemścić na Potworach. My przed nimi 
nie uciekamy, nawet jeśli nasze pozycje tutaj stały się trudne do utrzymania. My 
uciekamy pomiędzy nie! Słyszysz? Tam, gdzie możemy dokuczyć im znacznie 
skuteczniej.
- Dokuczyć im? Jak? Jak insekty? - spytał z goryczą Eryk. - Jako szkodniki 
kradnące ich odpadki? I na tym już zawsze ma polegać egzystencja naszej rasy?
Na pomarszczonej twarzy Aarona pojawił się delikatny uśmiech.
- Eryku, a jak ci się wydaje, kim ty jesteś? Czego takiego nauczyłeś się podczas 
swego pobytu w jamach? Myślisz, że z dnia na dzień zaczniemy znów uprawiać 
rośliny i hodować zwierzęta jak nasi przodkowie? I czy chciałbyś tego?
Eryk otworzył usta... i zamknął je. Nie wiedział, co ma powiedzieć. Nie 
wiedział, co ma o tym myśleć. Poczuł, jak ręka Rachel wślizguje się w jego dłoń 
i ściska go desperacko.
- Dlatego właśnie myślimy, że nasz Plan jest realny. Nasz Plan uwzględnia fakt, 
że na Ziemi w domach Potworów żyje teraz prawdopodobnie więcej ludzi, niż było 
ich kiedykolwiek w historii naszej rasy. I jest coś jeszcze, co nasz Plan 
uwzględnia.
Aaron splótł dłonie na piersiach, zamknął oczy i zaczął kołysać się nieznacznie. 
Ton jego głosu zmienił się ponownie w coś w rodzaju śpiewnej modlitwy.
- Człowiek posiada szereg cech charakterystycznych dla szczura i karalucha. Może 
jeść prawie wszystko. Może skutecznie zaadaptować się do różnych warunków życia. 
Może przetrwać jako jednost-
217
ka, ale najlepiej czuje się w stadzie. Jeśli jest to możliwe, woli żyć z tego, 
co wytworzą inne istoty. Konkluzje są proste - został stworzony przez naturę 
jako wyższego rzędu pasożyt. I tylko przez brak w jego wczesnym środowisku 
naturalnym odpowiednio potężnego żywiciela, zmuszony był żyć niezgodnie z 
naturą, polegając na własnych umiejętnościach.
Dziewięć dni później Eryk stał na trapie wiodącym na statek Potworów i w świetle 
księżyca zaznaczał na tabliczce przejście każdego ze stu dziewięćdziesięciu 
dwóch ludzi z sekcji piętnastej.
Nigdy by nie uwierzył, że możliwe jest tak szybkie i sprawne przemieszczenie 
dosłownie tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci - całego Ludu Aarona - na tak wielką 
odległość. A przecież szli z samego dna jam, drogą, która wiodła łagodnie 
wznoszącą się spiralą poprzez kolejne pokłady uszczelniającego materiału 
Potworów, aż na samą górę ku otworowi prowadzącemu na dach. Nie stracili ani 
jednej osoby, ani w bitwie ani w wypadku, chociaż przechodzili przez terytoria 
ponad setki różnych szczepów. Zadbali o to ciężkozbrojni wojownicy i 
doświadczeni dyplomaci, którzy dokładnie wiedzieli, kiedy należy negocjować, 
kiedy grozić, a kiedy przekupić. Szybkie oddziały wyszkolonych ratowników 
natychmiast zjawiały się w każdym miejscu gdzie działo się coś niezwykłego, 
naukowcy i zwiadowcy współpracowali ściśle studiując mapy sporządzone przed 
wielu już laty z przeznaczeniem na tę właśnie podróż i znajdowali najwygodniej 
sze przejścia, najlepsze skróty.
To było niewiarygodne doświadczenie, ale także wspaniale zdany test dla całej 
społeczności. Jednak całe pokolenie przygotowywało się do tej właśnie podróży i 
każdy z Ludu Aarona wiedział doskonale co należy do jego obowiązków.
Eryk nie wyobrażał sobie, że tak właśnie jest Na Zewnątrz, nawet po tych 
wszystkich opowieściach, które słyszał od Rachel i innych, aż
219
stanął na dachu w przerażającym blasku słońca i zobaczył, co to znaczy, kiedy w 
ogóle nie ma stropu, kiedy nigdzie nie ma żadnej ściany. Na początku po prostu 
walczył z przerażeniem narastającym mu w gardle, w żołądku, walczył, aby nie 
stracić szacunku tych, którzy za nim podążali. Gdy jednak usłyszał strwożone 
szepty za plecami, kiedy zdał sobie sprawę, że j ego sekcj ę stanowili zwykli 
rzemieślnicy i ich rodziny a nie wielcy odkrywcy, zapomniał o własnym strachu i 
poszedł pomiędzy nich, pocieszając, łając, udzielając rad.
- Więc nie patrz do góry, jeśli masz zawroty głowy.
- Zajmij się żoną, ledwie stoi na nogach!
- Jeśli naprawdę nie możesz wytrzymać, uklęknij i przyłóż obie dłonie do 
podłoża. Tylko to daje poczucie, że jest wokół nas coś solidnego.
Mimo wszystko ten pierwszy dzień nie był łatwy. Noc okazała się znacznie lepsza, 
nie widzieli tak wielkiej i pustej przestrzeni wokół. A podróżowali po dachu 
właśnie nocą, bo było to dla nich łatwiejsze, ale także i dlatego, że mieli 
wtedy mniej okazji, by spotkać Potwora - te zdawały się nie lubić nocy.
Teraz, gdy wchodzili na statek, też panowała noc, a oni wspinali się z wysiłkiem 
po trapie wiodącym do ładowni. Czas naglił. Według danych planistów Aarona, 
statek miał wyruszyć w podróż już niedługo.
Kątem oka, skreślając z listy kolejne nazwiska mijających go ludzi, obserwował 
żonę. Rachel, córka Estery, znajdowała się na trapie zaledwie o jakiś tuzin 
kroków od niego. Wraz z dziesięcioma innymi kobietami ze Stowarzyszenia, 
neutralizatorami unieszkodliwiały wijące się pomarańczowe liny, które leżały w 
poprzek trapu w regularnych odstępach.
To właśnie one powodowały, że Potwory czuły się tak bezpieczne, że pozostawiły 
otwartą ładownię i opuszczony trap statku. W odróżnieniu od zielonych lin z 
Klatek Grzechu, te odpychały pro-toplazmę niezwykle gwałtownie. Nikt nie mógł 
się do nich zbliżyć i uniknąć, w najlepszym wypadku, gwałtownego rozpłaszczenia 
na ziemi. Czasem bowiem odpychanie było tak silne, że groziło śmiercią. Teraz 
jednak pomarańczowe liny wiły się bezsilnie.
Eryk przypomniał sobie słowa, które poprzedniej nocy usłyszał od jednego z 
dowódców sekcji:
- Potwory udoskonaliły swój e rozpylacze trucizn, a my udoskonaliliśmy nasze 
neutralizatory. Każdy dokonał przełomu. Walka staje się wyrównana.
220
Na trapie pojawił się Roy sygnalizując, że jest już ostatnim z sekcji. Eryk 
spojrzał na listę - tak, wszystkie nazwiska były już skreślone... oprócz Rachel. 
Wsadził tabliczkę pod ramię i ruszył za Biegaczem. Za nim zaś przy wejściu na 
trap stanął dowódca szesnastej sekcji i wyciągnął swoją tabliczkę wypełnioną nie 
przekreślonymi nazwiskami.
Mijając Rachel, Eryk zatrzymał się na chwilę i pogładził jąpiesz-czotliwie po 
dłoni.
- Wyglądasz na zmęczoną, kochanie - powiedział. - Może już dość zrobiłaś? Jesteś 
przecież w ciąży.
Nie opuściła neutralizatora, ale obróciła się przez ramię i pocałowała go w 
policzek.
- Na trapie jest jeszcze pięć kobiet w ciąży. Nie zauważyłeś? To już ostatnia 
lina. Dołączę do was na statku za moment.
Przy wej ściu panował tłok, a ludzie wciąż j eszcze formowali się w grupy. 
Zbliżył się do niego młody człowiek z opaską na ramieniu, jeden z pilnujących 
porządku.
- Masz dołączyć do Aarona na czele kolumny. Jest tam, wśród tych, którzy 
wycinają dziurę w ścianie. Ja przejmę twoją sekcję.
Eryk wręczył mu tabliczkę.
- Gdy przyjdzie moja żona, poślij ją bezpośrednio do mnie -poprosił jeszcze.
Potem wskazał gestem Royowi, by poszedł za nim i razem ruszyli przez ładownię 
zgodnie ze wskazówkami mężczyzn rozstawionych co jakieś trzydzieści, 
czterdzieści kroków. Wokół nich stały jeden na drugim olbrzymie kontenery. 
Sięgały aż po sufit. Całe pomieszczenie było jasno oświetlone, czego zresztą 
należało się spodziewać na terytorium Potworów. One zostawiały zapalone światło 
nawet na czas snu.
Doszedł do ściany akurat w momencie, gdy kilku zlanych potem mężczyzn zakończyło 
wycinanie dziury. Za nimi stał niemy tłum i przyglądał im się z oczekiwaniem. 
Świt był już blisko i wszyscy zdawali sobie z tego sprawę.
Aaron też był mokry od potu. Oczy miał podkrążone i zaczerwienione. Wyglądał na 
krańcowo wyczerpanego.
- Eryku - zwrócił się do niego - teraz bardzo cię potrzebujemy. Tu kończą się 
nasze mapy. Od tego miej sca - wskazał ręką otwór w ścianie - potrzebny jest nam 
Przepatrywacz Ścieżek.
Eryk skinął głową. Poprawił lampę na czole i wkroczył w świeżo wycięty otwór. 
Rozejrzał się - tak, normalne tunele i korytarze.
221
Byłoby bardzo źle, gdyby Potwory nie użyły swojego zwykłego materiału 
uszczelniającego w ścianach statków kosmicznych. Na szczęście używały go, i 
ludzie mogli żyć tak, jak u siebie, w jamach. Przekazał tę pomyślną informację 
do tyłu, do Aarona. Usłyszał głośne westchnienie ulgi dochodzące z wielu ust.
- To doskonale - powiedział Aaron. - Idź dalej naprzód. Wiesz, czego 
potrzebujemy. A my w tym czasie poszerzymy otwór.
Eryk wyruszył. Roy Biegacz przeszedł przez otwór w jego ślady, a za nim także 
kilku młodych, najsprawniejszych wojowników. Sformowali szyk marszowy.
Wiedział, czego szukać. Ale kiedy przyglądał się tym całkowicie nowym tunelom, 
zupełnie nieznanym skrzyżowaniom, czuł że jest tu coś obcego, coś, czego nie 
umiał jeszcze nazwać. Dopiero gdy za jednym z zakrętów dostrzegł dużą jamę, 
wystarczająco dużą, by mogła stać się tymczasowym, choć bardzo ciasnym 
schronieniem dla wszystkich, zrozumiał, co go niepokoiło: zapach, a raczej jego 
brak. Te jamy były dziewicze. Nigdy nie żył tu człowiek i nigdy tu nie umarł.
- Dobrze - powiedział. - Tu założymy pierwszy obóz, do czasu startu.
Potem zaś rozstawił straże. Nie było takiej potrzeby, ale dyscyplina jest 
dyscypliną.
Roy szybko poniósł wieści do tyłu i po chwili w jamie zaczęli zjawiać się 
ludzie. Najpierw porządkowi, którzy przydzielali miejsce każdej sekcji, potem 
zaś same sekcje. Rachel pojawiła się pośród ludzi z sekcji piętnastej. W tym 
czasie panował już tutaj całkiem niezły ścisk. Ostatni przybył Aaron, a raczej 
przyniosło go dwóch rosłych porządkowych, którzy musieli siłą torować sobie 
drogę w tłumie.
Wkrótce usłyszeli odległe ciężkie stąpanie i odgłosy maszyn. Zdążyli na czas - 
Potwory przygotowywały się do startu.
Aaron ujął megafon.
- A teraz słuchajcie mnie, ludzie! - usłyszeli jego schrypnięty, zmęczony głos. 
- Wykonaliśmy nasz Plan. Jesteśmy wszyscy bezpieczni w nowych jamach na statku 
kosmicznym, który zaraz wyruszy do gwiazd. Mamy wystarczająco wiele żywności i 
wody, by pozostać nie zauważeni jeszcze długo po starcie.
Zamilkł na moment i wziął głęboki oddech.
- To jest statek towarowy. Będzie zatrzymywał się na wielu światach. Na każdym z 
nich jedna lub więcej sekcji wysiądzie i pozostanie w ukryciu na planecie dopóki 
populacja znacznie się tam nie
222
zwiększy. Wszędzie tam, gdzie mogą żyć Potwory, mogą też żyć ludzie. Wszędzie 
tam, gdzie Potwory mają swoje siedziby, rozkwitną też społeczności ludzkie. 
Wszystkiego, czego używają Potwory, my też możemy używać. Zdobyliśmy tę wiedzę 
na Ziemi.
Podłoga zaczęła wibrować. Poczuli, że statek drży, poczuli jego ruch.
Aaron uniósł obie ręce, a jego lud upadł na kolana.
- Wszechświat! - krzyknął w ekstazie. - Mój Ludzie, odtąd wszechświat należy do 
nas!
Kiedy statek zakończył przyspieszanie i mogli poruszać się swobodnie, Eryk, 
podobnie jak pozostali dowódcy sekcji, zebrał swoich ludzi i powiódł ich do 
dalszych jam. Tam mężczyźni wyszukiwali pomieszczenia dla swych rodzin, kobiety 
zaczęły przygotowywać jedzenie, a dzieci biegały wokół i bawiły się.
I cudownie było patrzeć, jak właśnie one tak szybko przystosowują się i do 
przyspieszeń statku, i do nowych dziwnych jam. I każdy kto przypatrywał im się 
choć przez chwilę czuł, że ich beztroskie zabawy czynią to miejsce prawdziwym 
domem.