Marianna G.Świeduchowska

Katecheci i frustraci

- I ja chyba muszę pokazać coś ładnego – pomyślał syn kupca.
To z Andersena.
- Bo piękno jest tylko przerażenia początkiem.
To z Rilkego 
Nie odwracaj oczu. Zobaczysz kuropatwy szare na śniegu. Białe od szronu ławki. 
Światło w szczelinach między żaluzjami.
Wszystko, co mam ci powiedzieć, wyjawi się samo.
Kontur miasta. Garść pestek. Listki krwi zakrzepłe na wargach.
Jest zimno, porządkuję manuskrypt z roku 1993. Musisz jednak wiedzieć, 
Czytelniczko, że już wtedy młodzi i bezczelni chłopcy - ich nazwiska jeszcze 
padną w tej 
książce - czytali pierwsze szkice mojego poematu. Pisałam o nich.
O ich kobietach i mężczyznach. Notowałam ich erotyczne marszruty i literackie 
szarże. Piłam ten sam, co oni, alkohol, oddychałam powietrzem z ich płuc. 
Chciałam 
wiedzieć. Tak, chciałam sprawdzić, czy odnajdą w tych zapisach coś więcej. Czy 
usłyszą ten 
łopot powietrza, szelest kroków, trzask, jak wybuch petardy, rozlegający się 
nagle w 
ciemności. Nie usłyszeli niczego, prócz własnych chichotów. Nanieśli poprawki. 
Dopisali 
kilka obrazków i kwestii. Urywki „Katechetów i frustratów”, pokraczne i 
groteskowe, 
ukazały się w literackiej prasie. Dziś, kiedy zbieram te rozsypane zdania, nie 
dojdę już, co w 
tamtych fragmentach jest od nich, co dodały płoche maszynistki postukujące w 
klawisze w 
obskurnych pokojach redakcji. To zresztą bez znaczenia. Ta historia wyjawia się 
sama. Pod 
jej powieka tli się czarna kość, ość nocy.
Jest coś jeszcze, co powinnam ci wyznać, Czytelniczko. Nie byłam ostrożna. Ten 
poemat pulsuje żywą krwią. Ale materiał, który zebrałam, wszystkie sekretne 
liściki, intymne 
notatki, kupony gier liczbowych, kartki wyrwane z pamiętników, zapisane w 
pośpiechu fiszki, 
rachunki za hotelowe pokoje i alkohol, wiersze i kwity z pralni, cała ta widmowa 
dokumentacja którejś' nocy przepadła. Zgubiłam teczkę, jak w złym filmie, 
zostawiłam na 
ławce w parku, w taksówce, wypadła mi, kiedy biegłam w deszczu do bramy. Nie 
wiem. 
Gdzieś się zawieruszyły, zapodziały wszystkie ślady, rysy i cienie, które 
zbierałam 
skrupulatnie, przez wiele miesięcy, robiąc rzeczy, jakich ty wolałabyś nie 
robić, Czytelniczko. 
Nie pytaj, po co mi to było. Chciałam mieć pewność, chciałam dotknąć tętna, 
poczuć, jak 
pulsuje. Co zyskałam? Gorzką wiedzę, że jestem, jak i ty, bezradna.
Marzną mi stopy. Ta przypowieść porusza moimi ustami.
„Ze wszystkiego, co czytam, lubię to tylko, co krwią było pisane. Kto krwią i w 
przypowieściach pisze, nie chce, by go czytano, żąda, by uczono się go na 
pamięć. Powietrze 
rześkie i czyste, niebezpieczeństwo bliskie i duch pełen radosnej złośliwości: 
to godzi się 
dobrze jedno z drugim”.
Mam pierwsze wydanie. W tłumaczeniu Berenta. Tekturowa okładka kruszy się po 
brzegach. Stalówka chrzęści. Przeszywa ich ciała ulepione z odpadków, ze. 
śmieci, z prochu 
ziemi. Nie odwracaj oczu. Zobaczysz to samo co ja.
Pchał przed sobą wózek spacerowy w kolorze beżowym. Mijały go ufryzowane 
dostatnio wdowy w wieku średnim i płoche narzeczone.
Zza chmur wypełzało raz po raz mocne i lepkie słońce.
- Duszno, będzie burza - pomyślał i odgarnął kocyk. Chłopczyk, ciepły jak 
kluseczka, 
gaworzył, szeleścił,
pluł. Nóżki miał jak dwa kawałki przedwojennej kiełbasy.
- Ny, ny, ny - szczebiotały przechodzące kobiety.
- Nie wierz im, one tylko tak mówią - tłumaczył dziecku.
Miał pewne doświadczenie w tym względzie i był przekonany, że z synem powinien 
się nim dzielić.
Zatrzymał wózek przed księgarnią. Zapalił papierosa. Wyczyścił paznokieć kciuka 
zapałką. Łypnął spode HM w witrynę. Pierwsze wiosenne muchy obsiadły 
pozawieszane na 
grubej żyłce tomiki poezji. Śliskie obwoluty od bijały brudne światło.
Skrzywił się i ruszył dalej, pomiędzy szeleszczące ortalionem dziewczęta i 
matrony.
Czuł dumę i radość. Wózek toczył się cierpliwie. Kółeczka skrzypiały. Jego syn 
nie 
miał imienia i patrzył w niebo.
Podniósł głowę i zobaczył, jak zza chmur, w gęstym blasku, przemazuje się 
błękit.
- Czy ty wiesz chociaż, na co patrzysz? - odezwał się do dziecka.
Odpowiedziało po swojemu:
- Gaga... Gaga...
Rękawem dżinsowej kurtki otarł mu z szacunkiem zaślinione usta.
KATECHECI I FRUSTRACI POEMAT
KOBIET TYLKO NIE PYTAJ O NIC, KIEDY WIDZISZ, JAK KTÓRA KARMI 
PTASZKI.
(K. M. RILKE)
ROZDZIAŁ PIERWSZY, W KTÓRYM PEWNE RZECZY MAJĄ 
SWÓJ POCZĄTEK
Niektórzy sądzą, że piękne jest to, co urzeczywistnione być nie może. Światopełk 
Świecki był innego zdania. Toteż owego dnia spóźnił się do pracy.
Miasto ciepłe było jeszcze po deszczu. Zewsząd bił silny zapach niedawnych Świąt 
Wielkiej Nocy. Pośród aromatów czarnych jak smoła mazurków, starzejących się w 
wazonach bazi i świniny, wyczuć można było dyskretną woń niedojedzonych 
cukrowych 
baranków i psujących się z lekka pisanek.
Okna były przeważnie otwarte. Szyby nosiły jeszcze ślady porannej ulewy, niknące 
niespiesznie w kwietniowym słońcu.
- Chrystus zmartwychwstał, to i pogoda się poprawia.
Świecki mijał właśnie kościół Świętych Piotra
1 Pawła. Kolorowe wstęgi i flagi wisiały bezradnie, posąji apostołów wysychały.
- 12 to 3 razy po 4. Albo 4 razy po 3. To może Ich było trzech? - kombinował 
sobie. - 
3 po 3 i jeszcze i, A Fredro czwarty... Nie, ktoś musiał być trzeci... 12 to
2 i l, razem 3. Ale kiedy Jan skłonił głowę na pierś Pana, to było ich dwóch. 2 
razy 2 
to 4 i 2 plus 2 też 4. Razem dwie czwórki. A dwie czwórki to 44. Tylko który to? 
Schyschko 
albo ja. A ten trzeci? Owietz albo Syflas. Albo Węglorz. A jak to oni są ci 
trzej? A czwarty 
Starosądecki...
Ludzie ospale wracali do swoich powszednich czynności. Do przebierania nogami, 
zadzierania głów i wizytacji placówek handlowych. Do żmudnego oczekiwania na 
przystankach, spożywania potraw barowych, trącania łokciem.
- Koniec snu o nieśmiertelności. Lepiej nie liczyć. Na nic.
Świecki pochwycił kątem oka swoją postać odbitą w witrynie sklepu z obuwiem. 
Zatrzymał się i patrzył. Na wypolerowanej tafli szkła papierowe litery układały 
się w napis: 
PRZEDŚWIĄTECZNA OBNIŻKA CEN.
Tenisówki i gumowce tworzyły misterny wzór. Pomiędzy zakurzonymi butami tkwiło 
samotne kurczątko.
Poślinił palec i przygładził brwi. Prócz jego złachmanionej kurtki i 
wymizerowanej 
twarzy szyba odbijała całe połacie rzeczywistości ożywionej i nieożywionej.
- W tej szybie wszystkie kobiety są duże - zauważył błyskotliwie i odsłonił 
zęby. 
Powoli przychodził do siebie. Wewnętrzne ucho zaczęło odbierać sygnały. Odzyskał 
już 
ostrość widzenia, duchową i fizyczną równowagę. Skrzydełka nosa drgały. Widział. 
Chciał 
dotykać. Choćby językiem.
Miła pani o miłej twarzy kołysała się nad wózkiem z lodami. Świeckim wstrząsnął 
dreszcz. Zapłacił. Wyrzeź-bił w czekoladowej gałce rowek. Zdrętwiał mu ząb.
- Wtorek poświąteczny będzie jak normalna środa - rozrzewnił się. - Najpierw 
przychodzą gońcy, później redakcja stopniowo, falami zaludnia się...
- Zaludnia się... - powtórzył półgłosem.
- Syn człowieczy będzie wydany w ręce ludzkie... - nie mógł sobie przypomnieć 
końca frazy. Palce miał lepkie. Mokra plama na kurtce paskudnie opalizowała w 
słońcu. Bolał 
go ząb.
- Może brakuje początku... - kombinował. Przystanął. Zaczął gmerać po 
kieszeniach. 
Przestępował z nogi na nogę.
Odezwały się dzwony.
Samo południe.
Machnął ręką i ruszył szybkim krokiem.
- Mój syn będzie miał nogi dłuższe od moich - wykazał się nieuzasadnionym 
optymizmem. Nie bardzo wierzył w Boga, ale w geny jeszcze mniej.
Rynek przemierzył sprawnie, jak koń dorożkarski. Wziął ostry zakręt i skręcił w 
zastawioną autami Wiślną.
- To jakaś pogańska ulica. Nic się tu nie zmieniło przez święta - zachichotał.
Dotarł pod numer dwunasty. Wszedł w ciemną czeluść bramy i począł wspinać się 
mozolnie w górę, po drewnianych schodach. Pachniały jeszcze czystą, odświętną 
ścierką. 
Światło wpadało przez świetlik i wyczyniało harce na gładkich jak szkło 
poręczach. W 
prześwitach kołysały się leniwie smugi kurzu. Świetlne igraszki rozpromieniły 
Świeckiego. 
Uśmiechając się, otworzył ciężkie, dębowe podwoje redakcji. Poślinił palec, 
przygładził brwi 
i pchnął następne drzwi, wykonane z warszawskiej płyty pilśniowej, a do tego 
mało solidnie.
- Dzień dobry...
Albo nawet wieczór. Oto uruchomiony został mechanizm, którego zatrzymać już 
niepodobna. Ontyczne żarniki i odwieczne problematy nie zostaną rozwiązane, ale 
spełni się 
to, czego nie powiedziano. O czym nie śniło się nikomu z nas. Noc stanie się 
dniem, dzień 
będzie nocą. Znaki nn niebie pojawią się i znikną. Otworzysz usta, ale piasek 
zamknie ci 
oczy. Wypełni płuca i trzewia. Świat rozpłynie się w nicości, aby powrócić do 
swojego 
pierwszego kształtu. Kartki rozsypią się. Kropla tłuszczu błyśnie na nagim 
prześcieradle, 
tramwaj zazgrzyta o świcie.
Zdejmuję zegarek. Bransoletkę i kolczyki. Odwracam klepsydrę...
- Witam - mężczyzna o twarzy szlachetnej niczym japoński papier uniósł głowę.
- Dzień dobry, panie Żorż - Świecki przysiadł niezgrabnie.
Dzieliła ich czarna płaszczyzna biurka i stos rozrzuconych kartek. Świąteczna 
przerwa 
w pracy korektorów „Kwartalnika Niepopularnego „sprawiła, że Świeckiemu, 
mężczyźnie z 
natury nieśmiałemu i dzień w dzień wystawianemu na wiele pokus, pomieszczenie, 
które 
przecież zdążyło już przejąć jego zapach i nawyki, wydało się ciemną doliną. 
Wiercił się, 
chrząkał i wykrzywiał usta. Zerkał spode łba. Wszystko, od lśniącej podłogi po 
zakurzone 
kąty, było dziś liche i kanciaste. Nawet Żorż Król, człowiek dojrzały, siwy już, 
ale ciągle 
przystojny, o ogorzałej twarzy ł wielkich niebieskich oczach, wyglądał na mocno 
zmizcrowanego.
- Albo pił całe trzy dni, albo gadał z aniołami... - pomyślał Świecki. Odwlekał 
jednak 
indagacje na stosownie j szą chwilę.
- Przepraszam za spóźnienie, ale dziecko płakało i musiałem z nim...
W lewym oku Króla błysnął ognik zażenowania, w prawym ironii.
- Proszę pana, takie są rozkosze ojcostwa i przedwczesnego mentalnego uwiądu - 
powiedział głosem pięknym i doniosłym.
Zdjął okulary.
- Kawy byś pan zrobił i głupio się nie uśmiechał. Świecki poderwał się. 
Pokrzepiła go 
myśl o wszeteczeństwach, jakich będzie musiał się dopuścić dla zdobycia kawy.
- W średniej czy wielkiej filiżance?
- Tak jak zwykle - rzucił Żorż, co niewiele wyjaśniało, gdyż ilością wypijanej 
przez 
niego kawy, tudzież wielkością poszczególnych racji, nie rządziła żadna zasada.
Światopełk uśmiechnął się chytrze, zerknął na zegarek i wyjrzał z pokoju 
korekty. 
Tłum redaktorów kłębił się już, jak co dzień, w głównym hallu, a pani Joanka, 
wesoła 
wdówka i zasłużona maszynistka, krzątała się, niewinnie kołysząc biodrami, wokół 
tacy 
zastawionej porcelaną. Zapach kawy drażnił. Gwar narastał. Ktoś przebiegł, 
powiewając 
płachtą papieru. Ktoś trzasnął drzwiami. A Świecki przygarbiony po swojemu, 
uśmiechając 
się niewinnie, czekał. I kiedy pani Joanka odwróciła się, by sięgnąć po 
śmietankę, skoczył 
niczym małpa i pochwycił dwie największe filiżanki.
Karygodność postępku wprawiła jego ręce w euforyczne drżenie. Biegł, rozlewając 
kawę i dmuchając na poparzone palce. Kopnął w drzwi z napisem KOREG-TA i z ulgą 
dopadł biurka.
- Pan sobie weźmie, bo mi ręce... no wie pan...
- Oooój...
Świecki przemilczał zaczepkę, usiadł na niewygodnym fotelu i poczuł, jak miękną 
mu 
mięśnie, zwłaszcza pośladkowe większe.
- Wreszcie odtajałem, wreszcie usiadłem, wreszcie mam erekcję - pomyślał.
Bezwładnie opuścił ramiona. Przygarbił się nieco.
- Papież zwariował - oświadczył zimno Żorż Król.
- Ma prawo - odparł Świecki bez namysłu.
Po chwili jednak zreflektował się i wykazał zainteresowanie:
- A właściwie to dlaczego?
- Zaprosił redakcję na przyszły rok do Castel Gandolfo. Właśnie przyszedł faks, 
proszę pana.
- A wie pan, pojechałbym. Mimo wszystko. Oczywiście, jeśli za darmo.
Erekcja była już wspomnieniem. Coś tam jeszcze się tliło, ale szkoda już było 
zachodu.
- Naturalnie, że za darmo. Ale pan nie pojedzie. Papież zaprasza wyłącznie 
bierzmowanych - objaśnił Żorż.
- Eee, to wcale nie zwariował, proszę pana. Przebiegły jest... Zresztą, co ja 
bym tam 
robił. Umorusany kurdupel na tle nieskazitelnie białej szaty i tłumu purpurowych 
urzędników... Nudziłbym się. A mógłbym jeszcze od tego popaść we frustrację, 
albo nawet 
zwariować...
- Proszę pana, szaleństwu nie należy się wymawiać, wręcz przeciwnie, należy 
przyjąć 
je, jak każdy dopust Boży, z radością i w pokorze. Papież wie o tym i dlatego 
faks przysłał 
właśnie dzisiaj.
- Zaraz, zaraz, panie Żorż, jak to, właśnie dzisiaj? Jakoś mi się to nie bardzo 
klei - 
szczerze zaniepokoił się Świecki.
- Czy pan wie, kogo to dziś Kościół stawia nam przed oczy?
Świecki nie wiedział.
- Otóż, Marcina Pierwszego, papieża i męczennika. Teraz się klei, hę?
Dowcipną rozmowę przerwał przeciąg. W ślad za nim wdarł się w zacisze korekty 
nasmołowany balon, czarny wielkolud.
- Ooooo, witamy pana sekretarza!
Paweł Muchomorski, w istocie sekretarz redakcji, napuszył się i wywyższył 
jeszcze 
bardziej. I był to wyczyn nie lada. Wyglądał teraz jak dwa balony umaczane w 
smole i 
dziegciu.
- Macie ten tekst o antykoncepcji?
- My takimi świństwami nie zajmujemy się w ogóle - odparł Żorż Król. - Kolega 
Świecki jest zwolennikiem naturalnych metod regulacji poczęć, co nie pozostaje 
bez wpływu 
na jego sytuację rodzinną, ja zaś, jak powszechnie wiadomo, samotnie i 
wstrzemięźliwie spę-
dzam resztkę swojego żywota.
- Panowie, to są poważne sprawy. Dzwoniło i ksiądz Bomboniecki musi wprowadzić 
poprawki - obruszył się Muchomorski i zaczął grzebać wstrętnymi paluchy pośród 
rozrzuconych kartek. Emanował seksem jak każdy mężczyzna, który ma więcej niż 
metr 
osiemdziesiąt pięć.
- Taki to zawsze się kobietom spodoba - pomyślał zazdrośnie Świecki. - Postawny. 
Łeb ma wielki. Stopy duże. Chłop, można powiedzieć, męski.
- Jest! - wrzasnął sekretarz i wyszedł bez pożegnania, trzasnąwszy drzwiami. 
Poprzyczepiane do nich kar-teluszki, tradycyjne wycinanki z Bronowic, wyuzdane 
rysunki, 
liściki, świadectwa niewinnych flirtów i anonimowe, zgryźliwe uwagi na temat 
poziomu 
korekty osypały się z szelestem.
- Zaraz wróci i nam to podepcze - westchnął Król. Widok podłogi zaścielonej 
drogimi 
sercu pamiątkami wprawił go w melancholię.
- Eee, nie jest już taki młody, żeby latać tam i z powrotem - burknął Świecki.
- No nie wiem, nie wiem. Jeszcze w nim młodość do reszty nie uwiędła. Jeszcze 
kobiet napsuć może, a i nam krwi przy okazji utoczyć.
Król posmutniał i przymknął oczy.
Młodość przerażała go. Wzniosłe bezeceństwa, jakich się dopuszczał w 
gimnazjalnych 
latach, odzywały się często bolesnym wspomnieniem i przyprawiały go
0 dreszcz zgrozy. Młodzieńcze przeświadczenia i patetyczne gesty nie 
wytrzymywały 
próby czasu i zmarszczek. Patrzył więc na młodych z zatroskaną życzliwością, ale 
i z 
politowaniem, niczym stary, zgrzybiały trefniś na szalonego następcę tronu.
- Pan jesteś pesymistą, proszę pana - mruknął Świecki.
- Absolutnie, panie Światku, absolutnie tak. Religijnym pesymistą! - zapalił się 
Król. 
- To kwestia charakteru i szacunku dla poezji romantycznej, którą pan gardzi, a 
która mnie w 
młodości popchnęła do niejednego szaleństwa i do dziś jest źródłem uniesień.
- To pan szalał w młodości... - podpuszczał go młody adept korektorskiego fachu. 
- 
Myślałem, że z pana zawsze był cichy i potulny czciciel domowego ogniska.
- Owszem, szalałem, ale inaczej niż pan. Inaczej niż pana koleżanki i 
koleżkowie. 
Odkrywać jednocześnie łagry i swing, to było szalone. Być katolikiem przedsobo-
rowym i 
uprawiać miłość wbrew kościelnym instrukcjom. Czytać Marksa i rozkoszować się 
ciepłem 
południowych krajów, gdzie pomarańcza słodsza jest niż rewolucja. Czytać 
protestancką 
Biblię i regularnie się spowiadać. Łaknąć i chłonąć. To wszystko było szalone. 
Całe to 
bogactwo i nędza. Te marzenia. Inne niż wasze.
- Ja tam wcale nie marzę - Świecki oparł brodę na stole.
- Ha - parsknął śmiechem Król. - Pan mnie rozśmiesza. Pan jesteś hipokryta i 
jeszcze 
do tego ojciec rodziny. Wstyd, proszę pana, wstyd.
Żorż wiedział swoje. Śmiał się i miał rację. Świecki również wiedział, ale się 
nie 
śmiał.
- To do roboty.
- Do roboty.
I wzięli się do czytania.
Z długopisami w ręku, odpowiedzialni i sfrustrowani, smagali wzrokiem wers po 
wersie, szpalta po szpalcie.
„Kwartalnik” jako fenomen szczególnej proweniencji obojętny był na człowiecze 
lęki 
i cierpienia. Musiał regularnie opuszczać ciepłe łono drukarni i docierać do rąk 
spragnionych 
jego kwileń i gaworzeń czytelników. Królowi i Świeckiemu przypadała najmniej 
wdzięczna 
rola w procesie prokreacji każdego numeru. Wycinali polipy ortograficznych 
błędów i 
werbalne nowotwory. Uboga w splendory funkcja objawiała swoje rzeczywiste 
znaczenie 
jedynie w chwilach przesilenia, kiedy to zazwyczaj oziębli autorzy, powodowani 
nagłym 
porywem, zalewali „Kwartalnik” ogromną ilością diagnoz, recenzji i komentarzy. 
Pojawiał 
się wtedy sam redaktor naczelny, a jego cień w drzwiach korekty stał tak długo, 
póki kom-
promitująca sterta papierzysk nie zniknęła w czeluściach składu.
- Ileż można - jęknął Świecki i ruszył do toalety. W hallu zaczepiła go pani 
Kasia 
Zamorstinowa.
- Dobrze, że pana widzę, dzwonił Marian Owietz i pytał, czy pan jest, bo on 
przyjdzie...
- Jestem - odparł rezolutnie Światopełk i chyba nawet ucieszył się. Poeta Marian 
Owietz nie był mu w końcu jakoś szczególnie wstrętny, zwłaszcza że o Marianie 
Owietzu 
mówiono różne rzeczy. Często mało pochlebne. Sam Owietz przyzwyczajał się do 
tego przez 
czas jakiś, cierpiąc i wyrzekając na los, w końcu jednak przywykł i nawet zaczął 
zabiegać o 
to, by mówiono o nim różne rzeczy. Bywał więc nadal regularnie na rautach, 
balach i 
wielkanocnych śniadaniach w najlepszych krakowskich domach, pielęgnował zażyłość 
z 
arystokratycznymi rodzinami Zamorstinów, Potockich, Gardinerów i Żaholeckich. 
Dbał 
jednocześnie o stały i bliski kontakt z gminem, ciągnęło go szczególnie do 
odrażających, ob-
leśnych obwiesi w najgorszym rodzaju. Upodobał sobie zwłaszcza Świeckiego i 
Syflasa. O ile 
jednak Syflas był raczej trudno dostępny, stale bowiem uwijał się pomiędzy Rabką 
i 
Krakowem, a i w Krakowie frygał w swoich poetyckich sprawach nieustannie 
pomiędzy 
Rynkiem a Bielanami, gdzie podnajmował u krewnych łóżko i taboret, to Świecki 
był 
dostępny w nader prosty sposób. Wystarczyło przyjść do korekty „Kwartalnika”, a 
Świecki 
był tam niemal zawsze. Jako osobnik zdegenerowany chodził bowiem z uporem i 
regularnie 
do tej mało płatnej pracy, która nadwątlała jego morale i nadwerężała siły.
- Toż to czysty rozkład, degeneracja nieposzlakowana i bez skazy - myślał z 
zachwytem Owietz.
Istotnie, Światopełk Świecki nie był wzorem mieszczańskich cnót. Cieszył się złą 
sławą. Zwłaszcza trzy awanturnicze małżeństwa, a teraz nie poświadczony przez 
żadnego, 
nawet świeckiego, urzędnika konkubinat sprawiały, że miał raczej nie najlepszą 
prasę. Do 
tego pisał wiersze, co czyniło go jeszcze bardziej zepsutym i kuriozalnym. 
Słowem, 
degeneracja wyglądała mu zewsząd i Owietz chłonął ją z upodobaniem i smakiem. 
Chłonął i 
rozrzewniał się:
- Mój Boże, jestem tak dobrze wychowany, a mogłem się urodzić takim Świeckim. I 
co ja bym wtedy zrobił?
Zresztą nie tylko Owietz patrzył z uwielbieniem na Świeckiego. Młody korektor 
degeneracją swoją przywracał wiarę w sens i tradycyjne wartości nieskończonym 
szeregom 
pielgrzymów wędrujących do korekty „Kwartalnika”. Jego adres przekazywano sobie 
w 
nabożnym skupieniu. Powtarzali go na ucho chłopcy pod celą i utrudzone 
prząśniczki u 
rozstajnych dróg.
Owietz był kiedyś świadkiem wizyty pewnego nieletniego, który uciekł z 
rodzinnego 
domu i przybył do Krakowa, żeby ujrzeć poetę przeklętego i uwierzyć.
Jednak Świecki wszystkich traktował jednakowo. Mówił:
- I tak to właśnie, proszę pana, wygląda. Ewentualnie:
- Tak to, kotku, wygląda. I milkł.
Nie wypowiadał żadnych słów znaczących i historycznych, których łaknęli 
pielgrzymi 
i pielgrzymki (kobiety). Peszył się swoją niesłychaną popularnością, zamilkał i 
nie 
odzyskiwał głosu. Powtarzał tylko od czasu do czasu: „I tak to, kotku, wygląda”, 
kładł głowę 
na biurku i pozostawiał pielgrzymów i pielgrzymki w niedosycie. Od takich 
spotkań 
począwszy, uważali oni, że Świecki jest do niczego, załamywali się i 
światopogląd pękał im z 
trzaskiem.
Jednak Owietz nie przychodził do Świeckiego po słowa historyczne. Owietz 
przychodził z nudów.
Zresztą - nie tylko Świecki, ale i samo pomieszczenie korekty cieszyło się sławą 
niesłychaną. Traktowano je niemalże jak osławiony wawelski kamień, przyczółek 
postmodernizmu i rozpusty. Tu można było usłyszeć grube nieprzyzwoitości 
skierowane 
przeciwko wszelakim wartościom. Tu można było spotkać kobiety piękne i he-
teroseksualne. 
Tu wreszcie - po godzinach pracy - ćwiczył osławiony kwartet dęty.
Kwartet dęty był czteroosobowym zespołem muzycznym, w którego skład wchodzili 
osobnicy przerażający. Bo ł krwiożerczy Grześ Żyduch. Bo i weteran ministrantury 
Radzisław Tomaszewski. Bo i rastafaria-nin Piotr Markowicz. Bo i Świecki 
wreszcie, o 
którym wyżej.
Korekta była traktowana przez Redakcję jako Zło Konieczne.
Nieprzypadkowo ksiądz profesor Pischinger czynił znak krzyża pod jej drzwiami, 
ilekroć przechodził i gdziekolwiek by akurat szedł.
Nieprzypadkowo redaktor Stefan Niedowiarski, kierownik działu religijnego, 
przesiadywał tu w godzinach porannych, kiedy to korektorzy odsypiali jeszcze 
nocne sabaty. 
Tak, przesiadywał w porannym słońcu w tym obskurnym pokoiku, aby jego miazmaty 
zmóc 
mocą swej charyzmy, aby je wchłonąć i przetrawić w promiennych trzewiach 
niezwalczonego 
ducha, jakim był obdarzony, by promiennego ducha swego tchnąć nieco - bo całkiem 
by się 
na pewno nie dało - w pewnym sensie odkazić, wyegzorcyzmować to wszeteczne 
miejsce.
Redaktor Niedowiarski był bowiem, powiedzmy sobie prawdę, Kościołem 
jednoosobowym. Nie tylko czuł Misję, ale i wypełniał ją mężnie i niezmordowanie. 
Przez 
swoją dobroć i szlachetność odkażał niejako otoczenie, brał na siebie tego 
otoczenia grzechy 
wszelkie.
Czasem jednak puszczały mu nerwy i - zapytawszy obecnych, czy wolno - wył na 
cały 
głos:
- Kuuuuurrrwwaaaaaaaaaaaaa...
I pewnie nieraz doszłoby do tragedii, gdyby nie uczone wywody redaktora Karola 
Lektorowicza, który tłumaczył, że w takim układzie głosek kryje się głęboka 
mądrość 
prasłowiańskiej psychoterapii:
- Energia tylnojęzykowego ka transmitowana jest przez tylne wysokie u i 
wzmacniana, jak w rezonatorze, w drżącym er, by w końcu, przez dźwięczne 
szczelinowe wu, 
eksplodować w szerokim a.
Redaktor Niedowiarski był blondynem o drobnej budowie ciała, miał okulary w 
rogowej oprawie i brodę, której nie skubał nigdy przed jutrznią.
Zacierał dłonie i zasiadał do komputera.
Dziś również, kiedy zabrakło dla niego kawy, ukrył głowę pod biurkiem. Wrzasnął 
sobie, po czym wziął się do pracy. Pisał:
„W Kenii dwa lwy płci przeciwnej nie pożarły porzuconego przez matkę z plemienia 
Masajów niemowlęcia, lecz zaniosły kosz z dzieckiem do wodopoju. Miejscowe 
władze 
duchowne przypuszczają, że ma to związek z niedawnym chrztem dziecka. Komisja 
pod 
przewodnictwem biskupa Nairobi...”
- Halooo? - z sąsiedniego boksu dobiegał przeciągły głos redaktora Lektorowicza.
Niedowiarski przełknął ślinę.
- Cześć - przywitał się redaktor Alfred Kłótniak, podwładny Niedowiarskiego, 
brunet 
o płochym spojrzeniu.
- Na wieki wieków - Niedowiarski odpowiedział i wyszedł.
Przeszedł przez hali do archiwum.
- Ależ on się porusza, jak rasowy opat - pani Joan-ka popatrzyła na 
przechodzącego. - 
To święty człowiek, święty i pobożny. Nie to, co ksiądz Bomboniecki - dokończyła 
myśl i 
przełknęła ślinę. Wyobraziła sobie krużganki klasztorne i Niedowiarskiego w 
habicie, 
przepasanego sznurem i odmawiającego brewiarz.
W ogóle dział religijny otaczała aura świętości. Było to odczucie powszechne, 
tak że 
nawet dyżurni wolnomyśliciele jak Burneś i Beretko, nie mówiąc o innowiercy 
Pilcherze, 
okazywali szacunek.
- Porządny posoborowy, głęboki i otwarty katolicyzm - zwykł mawiać naczelny 
Torturowicz.
Tylko Zuzanna z działu reklamy, ze względu na swą wynaturzoną erotyczną 
emanację, być może była nieufna i powściągliwa, z czym zresztą nie afiszowała 
się nadto.
Niedowiarski sunął drobnymi kroki z powrotem. W pół drogi zaczepił go Szczepan 
Szczupacki, młodzieniec o smagłej cerze i piwnych oczach.
- Wiedziałeś, Stefanku, że ulubionym frykasem naszego Papieża jest placek ze 
śliwkami? - zapytał protekcjonalnie.
- Ze śliwkami? A na jakim cieście? Może drożdżowym? - odpowiedział pytaniem na 
pytanie Stefan.
-Hym?
- Otóż, kochany, nie placek ze śliwkami, a daktyle, i nie naszego Papieża, tylko 
Piusa 
XII, i wcale nie ulubionym, tylko wręcz przeciwnie - zostawił Szczupackiego i 
zasiadł znowu 
do pisania.
- Potworne, wstrząsająco potworne - Lektorowicz wychynął ze swego boksu. 
Wspomnienie wczorajszego ataku rwy kulszowej nadało jego ormiańskim rysom wyraz 
boleściwy.
- Ludzie są naiwni i pozbawieni zmysłu moralnego - Niedowiarski uśmiechnął się. 
Szybkim ruchem wysunął szufladę. W jej głębi, wśród papierów, walały się małe 
szmaciane 
laleczki. Ich korpusy były wykonane dość niedbale, natomiast twarze do złudzenia 
przypominały rysy niektórych członków redakcji. Niedowiarski wyciągnął igłę z 
pleców 
kukiełki z twarzą Lektorowicza. Kukiełka Szczupackiego sama wpadła mu pod 
palce...
- Chryste! - ktoś krzyknął przeraźliwie.
- Co się stało, na Boga?! - pani Kasia przerażona pobiegła w stronę krzyku.
Szczupacki siedział bezradnie, beżowe spodnie od pasa do kolan parowały. Obok na 
ziemi parowała wielka kałuża kawy.
- Poparzyłem się! - zerwał się jak oparzony i pobiegł do łazienki.
- Bystry chłopak - pomyślał felietonista Pilcher, obserwując z boku całą scenę.
Popatrzył przeciągle na Zuzannę odwijającą coś z gazety i schował się w swojej 
pakamerze.
- Miała udany wieczór - skonstatował jako fachowiec. - Oko fachowca wyłowi z 
morza kamuflażu całą nagość prawdy - pokrzepił się sentencjonalnie.
Do redakcji wszedł Owietz.
Zakończył już swoją pracę w Radiu Dominus, pierwszej katolickiej rozgłośni w 
mieście i - po wzniosłoś-ciach, które mu było dane odczytywać z kartki 
słuchaczom na falach 
eteru - postanowił skazić się trochę obecnością Świeckiego.
Minął się w wąskim przejściu z redaktorem Niedo-wiarskim, który bardzo 
serdecznie 
wyściskał go, choć Owietz nie był do końca przekonany, czy kiedykolwiek 
wcześniej zetknęli 
się.
- No i co tam dobrego? - rzucił Niedowiarski.
- Ano, halny będzie, w radiu mówili - odparł Owietz.
I obaj rozpromienili się.
Po czym Owietz uchylił drzwi z napisem KOREGTA i zobaczył Świeckiego.
Nikogo innego nie spodziewał się zobaczyć, toteż uśmiechnął się do poety 
promiennie, mimo że reprezentowali zupełnie inne szkoły poetyckie.
- I co? - zapytał Świecki półleżący na biurku. - I co?
- Gówno! - odpowiedział radośnie Owietz. Właściwie nie miał nic specjalnego do 
przekazania
Świeckiemu. Swoje credo wyartykułował mu już dawno, teraz mogli tylko milczeć 
albo obgadywać konkurencję.
- Słyszałem, że Schyschko jest poważnym kandydatem do Nagrody Gnatowskich - 
szepnął poufnie Świecki. - Mówili o tym dzisiaj w redakcji.
- Eee... - posmutniał Owietz, autor tomiku Ruda Śląska jest jak głos kobiety w 
słuchawce telefonu, drugiego już tomiku. - To już ty bardziej zasługujesz.
- Eee... - powiedział Świecki. - Mi nie dadzą. Jestem z małego miasteczka i źle 
się 
prowadzę. Schyschko ma regularną żonę i jest emigrantem. To dużo daje.
- Chwileczkę, chwileczkę - obruszył się Owietz - ja też mam żonę. Mało tego, mam 
dwie córeczki ponadto. Gdyby patrzyli na to w ten sposób, to mnie już bardziej 
Gnatowscy 
się należą.
- Może i tak, może i tak - zadumał się Świecki.
Jego trzy awanturnicze małżeństwa i obecnie konsumowany konkubinat nie 
upoważniały go nawet do zniżki MPK.
- A Syflas...? - parsknął śmiechem Owietz. - Może dadzą Syf lasowi?
- No, Syflas ma większe, nawet Syflas ma większe szansę niż ja - zamruczał 
Świecki.
Owietz uśmiechnął się. Wyobraził sobie Syflasa odbierającego Nagrodę Gnatowskich 
i przez moment nawet był skłonny dla tej uciechy zrezygnować ze swoich marzeń o 
laurach.
- Wie pan, ja już skończyłem pracować - oświadczył Świecki. - Może pójdziesz pan 
ze mną na wódkę?
- Z dużą przyjemnością - rozrzewnił się Owietz. Wygramolili się z redakcji.
Zapadał kwietniowy wieczór, dziewczęta nosiły odzież, chłopcy palili papierosy.
Znaleźli sobie miejsce w skąpo oświetlonej knajpie. Usiedli i pili, milcząc.
Obydwaj byli wyznawcami czarnego kryminału, to też nie posiadali się z radości, 
że 
sytuacja była aż tak klasyczna i aż tak przypominająca im niezapomniane stronice 
Długiego 
pożegnania - na przykład.
Świecki robił za czarny charakter, Owietz za biały. Ale obydwaj byli jeszcze na 
pierwszych stronach powieści, jeszcze nie musieli strzelać do siebie, zakładać 
sobie kajdanek, 
dosypywać sobie środków odurzających do alkoholu. Jeszcze nie zdążyła ich 
poróżnić żadna 
kobieta. Pili wódkę z sokiem pomarańczowym jak rasowi mieszkańcy Los Angeles w 
1943 
roku. Nie mieli świadomości, że są to dopiero pierwsze strony czarnej powieści, 
mieli 
natomiast świadomość, że to nie oni dostaną Nagrodę Gnatowskich.
Owietz:
- Starosądecki dziś przyjedzie, dzwonił. Już nas umówiłem na wieczór. Ja mogę 
się 
odrobinkę spóźnić, bo wiesz, coś może mnie zatrzymać...
- To gdzie?
- Tu, na Plantach.
- Jakoś tak, wieczorem? - Ychy.
* * *
PÓŹNIEJ OPOWIADANO: PRZYSZEDŁ ANIOŁ.
(R. M. RILKE)
Ten młody człowiek, bez okularów, w wózeczku inwalidzkim, blondyn, to poeta Miś 
Węglorz. Autor dwóch książek poetyckich: Przepis i Proza.
Ten młody człowiek, bez okularów, bez brody, bez wózeczka inwalidzkiego, z 
plecakiem to Paweł Syflas, poeta. Autor jednego tomiku poetyckiego, Ziemniaki na 
balkonach, awangardysta rabczański.
Ta mała, charakterystyczna postać to Światopełk Świecki, poeta, korektor, 
nihilista. 
Pętał się już po pierwszych stronicach tej historii. Autor jednego tomiku Zimne 
napoje.
Ten niesłychanie ujmujący młody człowiek to Marian Starosądecki, poeta z 
Warszawy. Subtelny liryk, w okularach, autor tomiku Z dołu.
Jest ich czterech, ale nie grywają w brydża. Usiedli na ławeczce na Plantach i 
oczekują poety piątego, Mariana Owietza, który jednak nie nadejdzie, albowiem 
COŚ go 
zatrzymało.
Czekają już od ponad godziny i oczywistość nienadejścia Owietza wzbiera w nich.
- Nie przyjdzie, zawracanie głowy - oświadcza Syflas.
- Chodźmy, chodźmy. Czy musimy mieć Owietza, żeby się napić? - dodaje.
- W zasadzie post już się skończył - rozrzewnia się inwalida.
- Zaczął się postmodernizm - przytomnie stwierdza Świecki.
- W zasadzie tak - rozrzewnia się przyjezdny liryk. Starosądecki przyjeżdża do 
Krakowa cztery razy do
roku: wiosną, latem, jesienią i zimą. Jego przyjazdy dyktowane są przez naturę, 
a nie 
jakieś tam inne względy. Umęczony Warszawą, szarością jej życia kulturalnego i 
adoracją 
kobiet warszawskich, przyjeżdża do stolicy młodej poezji polskiej, aby 
konfrontować się z 
innymi wybitnymi przedstawicielami pokolenia. W tych przyjazdach przypomina 
świętego 
starca polskiej literatury Czesława Oskara - z tym że tamten przyjeżdża ze 
Stanów, co 
właściwie na jedno wychodzi, albowiem na pewno taka podróż kosztuje obu 
jednakowo, jeśli 
wziąć pod uwagę światoodczucie i stan majątkowy. Starosądecki przyjeżdża do 
Krakowa, aby 
pooddychać atmosferą i - pośrednio - odebrać należne mu hołdy, bowiem zdolny 
jest 
niesłychanie, a także dać się poadorować krakowskim kobietom, bowiem działa na 
kobiety i 
w W-wie, i Kr-wie. Ot tak, przejść się po Rynku, po Plantach, zawadzić o kilka 
kawiarenek i 
wrócić nasyconym do brzydkiego, groźnego miasta Warszawa.
Tym razem Starosądecki pojawił się razem z wiosną na nieco dłużej.
Rzecz w tym, że na maj zapowiedziano Zjazd Młodych Literatów, na którym 
Starosądeckiego zabraknąć nie mogło. On także - obok wielu - był kandydatem do 
poetyckiej 
Nagrody Gnatowskich, której to jury obradowało bez przerwy. Nagrodę ufundowała 
zacna 
familia przez splot dramatycznych wydarzeń i zawieruch wyemigrowana do Księstwa 
Liechtenstein. W skład jury wchodzili profesorowie ł krytycy: Jan Hymeński, 
Stanisław 
Jonkas i Ryszard Brycz. Sekretarzem bez prawa głosu był doktor Marian Siara. 
Obradowali 
zazwyczaj w kawiarni w Sukiennicach, z której widać plecy Adama Mickiewicza 
(taki 
pomnik) i obleśne stada gołębi. Syflas specjalnie zaprzyjaźnił się z kelnerką, 
która zazwyczaj 
obsługiwała filologów - ale była to osoba tak ciemna, że nie umiała słowa 
powtórzyć z ich 
obrad.
- Ale przecież coś mówili i coś usłyszała - niecierpliwi się Świecki.
- A co ona mogła usłyszeć. „Ano - mówi i patrzy słodko - pili kawę, ten gruby 
białą, a 
ten łysy czarną, a ten, co wiesz, to piwo pił i mówili”. „Co mówili? - pytam - 
kobieto?” „Ano, 
mówili o tych no... książkach, tak?” - mówi i patrzy słodko. I taka to rozmowa. 
A jeszcze 
trzeba się jej odwdzięczać.
- Hęhęhę - zaświntuszył Węglorz. Inwalidom wolno świntuszyć.
Owietza nie ma.
Czterej poeci siedzą i czekają. Czekają i różnią się. Ale różnią się pięknie. Od 
klasycysty działającego w chorych raczej i celowo kulawych rytmach Węglorza, 
poprzez 
subtelnego epifanistę Starosądeckiego i awan-gardystę jak z przedwojnia Syflasa, 
po 
bezstylowego, reprezentującego liryczną Wunderwaffe Świeckiego.
W ogóle każdy z tego pokolenia różnił się zdecydowanie od drugiego. To różniło 
to 
pokolenie od poprzedniego pokolenia. Tamci mieli takiej samej długości brody, 
takie same 
okulary i pisali od wielu lat jeden i ten sam wiersz. Całym pokoleniem pisali. 
Poemigrowali 
sobie - autentycznie i wewnętrznie - i wraz z pojawieniem się domniemanej III 
Rzeczypospolitej przestali pisać. Uczyli się na komputerze, ale brody mieli te 
same i okulary 
te same i jak sobie popili, to śpiewali piosenki Jacka Kacz-marskiego.
Na tym skończmy tykanie poprzedniego pokolenia.
Tyknijmy to.
Jest wiosna.
Czterech przedstawicieli młodej poezji siedzi na Plantach i bez nadziei czeka na 
piątego.
Od dwóch godzin siedzą i różnią się.
Nie tylko poetykami. Różnią się poglądami estetycznymi i politycznymi, 
pochodzeniem społecznym, wyglądem zewnętrznym, zapachem i podejściem do kobiet. 
Bo - 
co do tego ostatniego - Węglorz jest zagorzałym myzogynem, Syflas - kochankiem 
romantycznym, Starosądecki - śródziemnomorskim ulubieńcem kobiet, natomiast 
Świecki ma 
tak pogmatwane, a w zasadzie monogamiczne za każdym razem, stosunki z kobietami, 
że aż 
strach się nad tym zastanawiać.
Jest jeden z pierwszych naprawdę wiosennych dni, słońce zachodzi, a oni siedzą i 
się 
różnią zasadniczo.
Nadchodzi jedna ze słynnych sióstr Zazullanek - siedmioosobowej komórki 
feministycznej. Ma na imię Greta.
- Dokąd tak, Greto, popierdalasz? - pyta niezręczny, jak zawsze, Świecki.
- Zamknij się, chamie - uśmiecha się do niego Greta. Świeckiemu wolno być 
niezręcznym.
Starosądecki zrywa się poczerwieniały i chce się przywitać. Poznali się w 
zeszłym 
roku, również na wiosnę. Następują usiłowania w celu pocałowania Grety w jej 
kobiecą 
łapkę, jednak ta wyrywa się uparcie Starosądeckiemu.
Węglorz milczy myzogynicznie ze swego wózeczka inwalidzkiego, natomiast Syflas 
łypie okiem.
- Pójdziesz z nami na piwo? - pyta Świecki. Greta, kobieta, jest o wiele 
przyjemniejszym rozwiązaniem wiosennego dnia niż Owietz, co by nie powiedzieć, 
męż-
czyzna.
- Nie. Jestem umówiona. Bardzo mi przykro - odpowiada ona, patrząc w oczy 
Starosądeckiemu.
- A dajże sobie spokój z jakimś tam... - macha ręką Świecki. - Dajże sobie 
spokój - 
dodaje - już nigdy nie będzie tak ładnego zachodu słońca, już nigdy nie będzie w 
nas takiego, 
hmm.... nastawienia na kobietę. Już nigdy nie spotkasz nas takich 
rozleniwionych, siedzących 
razem na Plantach. Już nigdy nie będzie tak. Olej to umówienie, pójdź z nami...
- Nie mogę - oświadcza Greta, patrząc jeszcze zachłanniej w oczy Mariana. 
Prostuje 
się i usztywnia ogólnie.
Przyjemnie jest popatrzeć na nią taką ogólnie usztywnioną. Z maleńką skórzaną 
torebeczką przewieszoną przez ramię. Pod pachą Rozmówki polsko-rosyjskie. A z 
kieszeni 
żakiecika wystaje równo złożona reklamówka i widać fragment obcojęzycznego 
napisu.
Aż chce się dotknąć.
Lekki zefirek przylata od Wisły.
- Czytaliście ten artykuł w „Kwartalniku Niepopularnym” o feminizmie? - warczy 
znienacka Greta.
- Nieee. Szmat nie czytam - znienacka oświadcza Węglorz.
Pozostali patrzą na Świeckiego, on - jako korektor - musiał czytać.
- Aaa, było coś takiego - mówi Świecki. - Ale ja tym tekstom to raczej się 
przyglądam, przecież ja nie redaktor - ja korektor jestem, mnie literówki w tej 
pracy raczej 
zajmują, nie treści, niewiele pamiętam.
- Jakiś cham ostatni oczernił naszą komórkę i kobiety ogólnie!
- A nie należało wam się? - pyta Węglorz. Greta puszcza jego pytanie mimo 
ślicznie 
uformowanych uszków.
- I nawet cham jeden się nie podpisał, inicjały tylko. Jakbym go dopadła, 
jakbyśmy 
go dopadły... - rozmarza się.
Na usta mężczyzn wypełzają cyniczne uśmieszki.
Ona te cyniczne uśmieszki zauważa, zaciska usteczka, blednie i idzie.
Oni pozostają nadal uśmiechnięci na ławce. Jest ciemno i malutka wiotka figurka 
za 
chwilę rozpływa się w mroku na prastarych krakowskich Plantach.
- Jeszcze ją hęhęhę ktoś dziś zgwałci w krzakach - wyraża altruistyczną troskę 
milczący dotąd Syf las.
Nie widzą już, że Greta skręca z tych ciemności w o wiele jaśniejszą ulicę Anny 
zwanej Świętą.
Nawet najbardziej płochy i roztargniony Czytelnik mógł się już zorientować, że 
ten 
poemat niezupełnie traktuje o miłości. Mam stary mszalik po babci i absolutnie 
się z nim nie 
rozstaję, co nie pozostaje bez wpływu na kształt i sens tych zapisów.
* * *
W kościele Świętej Anny panował barokowy półmrok. Jak zwykle, gdy ksiądz 
Pischinger szukał ukojenia w duszpasterskiej posłudze.
Cherlawy pan Stanisław, tutejszy kościelny, widząc zwalistą postać księdza, 
przekręcił spracowaną dłonią wielką wajchę i ustawił ją na godzinie trzeciej. 
Lampki, lampy, 
żyrandole utraciły częściowo swą jasność.
Ksiądz profesor Józef Pischinger, filozof, działacz społeczny, literat, 
duszpasterz Mórz 
i Oceanów, usiadł, jak zwykle, w pierwszym przy wejściu konfesjonale i czekał. 
Fotel był 
wygodny, ale modlitwa przychodziła mu z trudem. Brewiarz wydawał się mdły. 
Powieki 
robiły się ciężkie.
- Zaprawdę wargami jąkałów i językiem obcych przemawiać będzie do tego narodu - 
westchnął i zagryzł usta. Próbował sobie przypomnieć, u którego z proroków to 
czytał, ale 
pamiętał tylko, że była uczta i pijacy wołali: „Saw lasaw, kaw lakaw, trochę tu, 
trochę tam, 
zeer szam, zeer szam”.
Senność napierała coraz mocniej, a kapłan opierał się ze wszystkich sił. Wiercił 
się, 
szczypał w łydkę, ziewał. Wszystko na próżno. Rozpinał właśnie koloratkę, kiedy 
posłyszał 
odgłos, ledwie szmer, kroków.
Były lekkie, jakby kocie.
- Tak stawiają stopy ludzie rozpustni albo sfrustrowani.
Zaniepokoił się. Głośno przełknął ślinę. Poczuł, jak przenika go chłód. Senność 
ustąpiła. Opuszki palców i płatki uszu zrobiły się białe.
Struchlał.
Chciał już odesłać petenta do kolegi na jutro. Zerknął jeszcze niepewnie i to 
jedno 
spojrzenie wystarczyło.
Zrodziła się w nim niewzruszona pewność, że to właśnie jego pomoc i 
sakramentalna 
władza okażą się tu niezbędne.
Do konfesjonału zbliżała się kobieta.
Miała karminowe, lśniące w półmroku usta. Niewinnym gestem odgarnęła z twarzy 
niesforny kosmyk jasnych włosów.
- Jak wstążeczka purpury wargi twe i usta pełne wdzięku - pomyślał, ale na tej 
jednej 
frazie się nie skończyło. - Ciotka Klara też używała takiej szminki. Miała usta 
jak korale. Wuj 
je całował, a matka mówiła, że to świństwo, i czesała ciotkę wieczorami. Czesała 
i czesała, 
mój Boże...
Nachylił głowę. Przez kratę przesłoniętą sprytnie celofanem, żeby nikt nie 
chuchał 
księdzu w twarz nie-świeżością nieczystego oddechu, prześwitywała kształtna 
blond główka.
- Proszę księdza...
- Księże Profesorze... - poprawił ją łagodnie.
- Straciłam wiarę... Jak wybuchła demokracja, to ja straciłam wiarę. Trochę 
wcześniej 
straciłam cnotę, ale to, chyba, nie ma nic do rzeczy. Nie kochałam go. Podobał 
mi się i wiele 
obiecywał.
- A wcześniej? Czy bawiłaś się brzydko? Sama ze sobą albo z koleżanką?
- Tak, ale przestałam, kiedy przeczytałam Miłość i odpowiedzialność. Kobiety 
nigdy 
nie były dla mnie tak atrakcyjne, jak mężczyźni.
- A czy przeżywałaś kiedy orgazm? Nie myśl dziecko, że mnie to interesuje, ale 
muszę twój grzech właściwie ocenić. Wszak od tego pokuta zależy.
- Orgazm? To znaczy...
- Czy straciłaś zmysły, czy czułaś, że zapadasz się w otchłań...
- Otchłań... Może wtedy, jak był tłok w autobusie... - zastanawiała się. - Sama 
nie 
wiem... Ale zmysły tak, straciłam. Dokładnie jeden. Jak mały Kazio rzucił we 
mnie 
doniczką... Nie czułam zapachów, lała mi się krew ł wymiotowałam...
Pischinger przypomniał sobie pobyt w Wiedniu. Pojechał tam z wykładami. 
Wieczorami odwiedzał Prater. Jadł parówki i spacerował. Statecznie, jak ojciec 
wielodzietnej 
rodziny albo księgowy. Ale raz, jeden jedyny raz, oddał się szaleńczej jeździe 
na diabelskim 
młynie. Jeździe tak demonicznej, że aż zanieczyścił cywilne ubranie, specjalnie 
założone na 
tę okazję.
- Rozumiem cię, córko. Lepiej niż ty sama. Ale wróćmy do twojej wiary. Wszak 
seks 
nie jest najważniejszym z wymiarów ludzkiej egzystencji.
- Tak się księdzu tylko wydaje. Ja nie mam narzeczonego. Siostry się ze mnie 
śmieją.
- Jesteś z rozbitej rodziny?
Drążył nieco rozpaczliwie, choć przecież nie po omacku.
- Kategorie i formy aprioryczne zawdzięczamy Kantowi, zaś Kant był to wielki 
filozof niemiecki, którego umysł na właściwe tory pchnęła wstrzemięźliwość 
płciowa - 
zbierał myśli. - Umysł dodaje do wszystkiego przestrzeń i czas, ale grzech, 
zwłaszcza 
cielesny, ma się do nich jak ciupaga do górniczego munduru... - perorował w 
duchu.
- Nie, nie. Jestem ze Śląska. Uśmiechnął się. Intuicja go nie zawiodła.
- Czy uważasz, że górnicy powinni strajkować? - próbował zbić ją z tropu.
- Jak się zacuka, będzie moja - kombinował.
- Nie mam pojęcia. Mój ojciec jest portierem w nocnym klubie - odparła 
rezolutnie.
Uznał, że na tym zakończy wywiad środowiskowy.
- Proszę księdza, ja będę z księdzem szczera. Ksiądz jest intelektualistą, tak 
jak ja. 
Intelektualiści powinni się rozumieć. Przychodzę z poważnym problemem moralnym.
- Chcesz wstąpić do zakonu? Albo dostąpić jakiegoś sakramentu?
- Księże Profesorze! W zasadzie nie mam wielu grzechów na sumieniu. Na grzechach 
zresztą nie bardzo się wyznaję. Ale boję się, że to, co zamierzam zrobić, może 
oznaczać dla 
mnie piekło.
Czuł, jak serce penitentki tłucze się i kołacze. Szybko i bojaźliwie.
- Chcesz się zabić, córko? - zapytał patetycznie.
- Nie, Księże Profesorze. Chcę... To znaczy... Już się umówiłam z pewnym miłym 
Rosjaninem...
Choć dzieje się to ze szkodą dla mojej relacji, muszę ją przerwać w tym 
momencie, bo 
oto cherlawy pan Stanisław zabrał się do wymiatania spomiędzy ławek przywiędłych 
gałązek 
bukszpanu, potłuczonych cukrowych baranków i grudek wiosennego błota. Tłucze się 
niemiłosiernie. Wymachuje miotłą, mamrocze pod nosem i spogląda niechętnie w 
moją 
stronę. Co mam robić? Spuszczam wzrok i zamykam zeszyt. Dwa kroki i jestem w 
przedsionku. Może i dobrze, bo widzę właśnie, jak Sylwester wspina się mozolnie 
po 
schodach kościoła.
Sylwester jest kaleką. Nikotynizm uprawiany za młodu pozbawił go zupełnie, choć, 
rzecz jasna, pośrednio, kończyn dolnych. Dłonie na szczęście miał od dziecka 
potężne jak 
bochny chleba z rodzinnego Wolbromia, miasta słynnego z wyrobów piekarniczych i 
niewydolnej służby zdrowia.
Teraz gramolił się wprawnie, wózeczek pozostawiwszy na dole.
Przechodnie zatrzymywali się i okrzykami, jak na zawodach narciarskich, 
zachęcali 
go do szybszego pokonywania trasy.
- Hop, hop, hop! - skandowano.
- Pac, pac, pac! - wtórował kadłubek. Kształtna czaszka, pokryta gęstymi 
czarnymi 
lokami, podrygiwała na długiej, zadziwiająco smukłej szyi.
Miał tylko jeden cel. Komunię Świętą przyjąć i szczerze się pomodlić.
Nie prosił już nawet Boga, by odrosły mu nogi. Wieloletnie starania, posty i 
umartwiania, sprzedaż dewocjonaliów i cegiełek nie przyniosły wprawdzie efektów, 
ale nie 
złamały jego wiary.
- Może miałbym brzydkie stopy? - pocieszał się często. - Mógłbym mieć żylaki... 
Musiałbym wydawać na skarpetki i buty...
Nie zgorzkniał. Był popularny. Kobiety lubiły go. Zwłaszcza matka i ciotki. 
Ludzi 
darzył pobłażliwą życzliwością. Niewybredne docinki i drobne akty agresji kładł 
na karb 
złego, który wszak krąży nieustannie jako lew ryczący, patrząc, kogo by pożreć.
- Łatwiej rzucam się w oczy - tłumaczył sobie. Pchnął głową drzwi wejściowe.
Otarł pot z czoła. Spojrzał na zegarek.
- Tracę formę - mruknął.
Dotarł do ozdobnej misy z wodą święconą. Złapał prawą dłonią za brzeg naczynia, 
podciągnął się i zanurzył w chłodnej wodzie rozpalone czoło. Wolną ręką uczynił 
znak 
krzyża.
Opuścił się na ziemię i środkiem kościoła sunął ku ołtarzowi.
- Zaraz, jakże tak, lewą ręką? - wstrząsnęło nim przerażenie.
Balansując rozkołysanym ciałem, zawrócił niezgrabnie i wyrżnął głową w 
marmurową posadzkę.
Zawstydzony rozejrzał się dyskretnie.
Kościelny drzemał. Nikogo innego w kościele nie zauważył.
Dotarł do najbliższego konfesjonału i zapukał w dębinę.
- Spowiada tu kto? - wrzasnął chrapliwie, usiłując osiągnąć poziom okratowanego 
okienka.
Ksiądz Profesor naświetlał w tym momencie złożoną kwestię relacji między 
wolnością jako wolnością i wolnością samą w sobie. Petentka zapadała się we 
własne ciało.
Pischinger posłyszał zduszony krzyk i wzdrygnął się.
Odwrócił głowę, a nie ujrzawszy nikogo za kratą, odczuł niepokój.
Jeszcze silniejszy i głębszy niż wtedy na diabelskim młynie.
- I rozwarła się czeluść - wyszeptał.
ROZDZIAŁ DRUGI KOBIETĄ NAZNACZONY
Czeluść rozwarła się, to prawda, ale Greta mimo wszystko pamiętała doskonale 
świetliste lata osiemdziesiąte. Jej starsze siostry przyjeżdżały ze świetlistego 
miasta Kraków, 
właziły sobie nawzajem do łóżek i albo rechocąc, albo lejąc łzy czyste, 
opowiadały sobie 
przygody intelektualne i erotyczne oraz sentymentalne.
Motyw feministyczny pojawił się mniej więcej w połowie lat osiemdziesiątych, 
najpierw w wypowiedziach najstarszej z sióstr, Jadwigi, w napomknieniach z 
początku 
nieśmiałych, nieprecyzyjnych, które bulwersowały, a jednocześnie podniecały.
- I mówisz, żeby wszystkich wykastrować? - pytały przejęte.
- W zasadzie wszystkich - odpowiadała z przekonaniem Jadwiga.
Powoli w Sprawę wchodziły wszystkie siostry.
Zaczęły ubierać się nieomal wyłącznie w fiolety.
Greta, jako uczennica podstawówki, w zasadzie również nie przepadała za 
chłopcami 
ze swojej klasy, natomiast bardzo lubiła tatusia i walka z patriarchatem 
wydawała się jej 
przesadą.
- Jak wszyscy, to wszyscy - stwierdzała Brygida i nie wyrzucała śmieci, kiedy 
ojciec 
prosił o to.
Spiskowały. Na domowej drukarence drukowały sobie feministyczny fanzin 
nazywający się „Miesięcznik”. W stopce redakcyjnej obok Jadwigi - redaktorki 
naczelnej, i 
Marleny - sekretarki redakcji, znalazło się również miejsce dla Grety - była 
gońcówną.
Jej obowiązki polegały na roznoszeniu gazetki do kilkunastu koleżanek. One, te 
koleżanki, gazetkę przyjmowały z zachwytem i podziwem, ale pewnych treści w niej 
zawartych nie przyjmowały do wiadomości. Chodziły z chłopakami i chwaliły się 
ich typowo 
samczymi zachowaniami.
Gazetki były dla koleżanek Grety zupełnie inną rzeczywistością, jakimś 
przedziwnym 
szyfrem, który wcale ich nie dotyczy. Greta zaś widziała i słyszała wiele. Z 
pasją opowiadała 
o wiecach feministycznych w Krakowie. Były to wiadomości z drugiej ręki, ale 
przez to 
stawały się barwniejsze i bardziej dramatyczne.
Słynna historia o księdzu Błonce, który obłożył anatemą kobiety polskie 
zbierające 
podpisy pod protestem przeciwko ustawie o karalności aborcji, w ustach Grety, 
pośredniej 
uczestniczki tych mrożących krew w żyłach wydarzeń, stała się perełką 
martyrologiczną, 
opowiadaną wielokrotnie na specjalne życzenie koleżanek i kolegów.
Bo i kilku kolegów-feministów zaczęło się kręcić przy Grecie.
W międzyczasie znalazła się w liceum i przestała przypominać oskubanego kaczora 
(pardon, kaczorzy-cę). Stała się nieoczekiwanie kobietą, co lekko ją peszyło, 
jako że niewiele 
jeszcze dla kwestii kobiecej zrobiła, a fakt bycia kobietą wszak zobowiązywał ją 
do tego.
Na razie jednak fakt ten dostrzegli wyłącznie mężczyźni, o ile tych mutantów w 
okresie mutacji można było mężczyznami nazywać. Myśleli wyłącznie o wkładaniu 
Grecie 
rąk do bielizny. Broniła się jak lwica, ale kiedy tę samą czynność wykonał 
kiedyś 
zdecydowanie antyfemi-nistyczny kolega jej koleżanki pracującej w hotdogowni, 
zaprosiwszy 
ją niewybrednie na zaplecze, pozostawiając ową koleżankę przy hot dogach i 
musztardzie, 
kiedy ten dojrzały już jako tako samiec zareagował na nią w ten sam, a jednak 
bardziej 
dojrzały sposób i włożył prawą rękę do jej bielizny - wtedy Greta zachowała się 
też jakby 
bardziej dojrzale i zakochała się.
Miłość trwała dość długo.
Nauczył ją rzeczy ciekawych.
Nie skrzywdził jej natomiast definitywnie (tzn. nie posiadł jej ostatecznie), 
jako że był 
praktykującym katolikiem i miał - co okazało się po jakimś czasie dopiero - w 
Rudzie Śląskiej 
żonę i dwóch prześlicznych synków.
Greta widziała ich zdjęcia.
Zarówno żona, jak i synkowie byli zdrowi i rumiani.
Jak się upił, to czasem bił Gretę, ale nie za mocno. Ot tak, żeby wiedziała.
Tłumaczyła sobie, że bije ją z powodu trapiących go smutków, z powodu tęsknoty 
za 
żoną i synkami, z przepracowania.
Był właścicielem sieci barów szybkiej obsługi i ciężarówki oraz hurtowni o 
wdzięcznej nazwie JOLA-LUX.
Jego żonie nie było Jola.
Pisał wiersze i prozę poetycką.
Należał do klubu lotniarzy i fruwał w każdą niedzielę, startując z hałd owego 
małego 
śląskiego miasta z trzema kopalniami, rynkiem i domem kultury.
Wynajmował mieszkanie w willi kombatantki powstań śląskich, która była jeszcze 
bardziej praktykującą katoliczką niż on, toteż spotkania z Greta w jego pokoju 
były 
wykluczone. Spotykali się w mieście, a czasem szli z kocem do lasku. Tam 
odbywali długie 
rozmowy, czasami zajmował się jej bielizną. Zauważyła zresztą, że chodzi mu 
bardziej o jej 
bieliznę niż ciało.
Jego hurtownia JOLA-LUX była potentatem w zakresie bielizny.
Nie szczędząc środków, sprowadzał z Wietnamu cudeńka przeróżne, a Greta była 
kimś w rodzaju osoby testującej te cudeńka.
Po jakimś czasie powrócił do Rudy Śląskiej.
Rozstali się naturalnie i bez łez.
Teraz Greta czasami popłakuje, jak sobie go przypomni, ale właściwie to dobrze, 
że 
się tak to skończyło.
Pozostało jej upodobanie do perfekcji w doborze ubrania spodniego.
Niewykluczone także, że skłonność do poetów pozostała jej również z tamtych 
czasów.
Wprawdzie okazało się, już po jej przyjeździe na studia do Krakowa, że poeci 
piszą 
zupełnie inaczej niż jej niegdysiejszy mężczyzna - ale pewne rysy wspólne, jak 
delikatność i 
okrutna zmysłowość, istniały.
Poeta musiał być ponadto żonaty.
To był jej stały wymóg.
Od każdego zresztą chciała czego innego.
Z poetą Owietzem na przykład uwielbiała tańczyć.
Proszę popatrzeć.
Właśnie tańczą.
* * *
- Nie przyjdzie, nie ma grzyba - zawyrokował Syflas.
- Może COŚ go zatrzymało? - zachichotał Świecki.
- Musiało go Coś zatrzymać - zaświntuszył Węglorz.
- Tak tak, coś go pewnie zatrzymało i nie przyjdzie - rzucił Świecki.
- Nie ma grzyba - uciął wątek Syflas.
Wstali z ławki, podnieśli umęczone wielogodzinnym siedzeniem pośladki, wzięli 
swoje torby skórzane, reklamówki, plecaki, płócienne chlebaki i poszli. Przed 
siebie. A że już 
wiele do powiedzenia nie mieli, milczeli, poświstywali lub mruczeli do siebie 
jakieś 
zmęczone niedorzeczności.
Noc kwietniowa stała nad miastem, ciepło było bardzo, toteż do domów nie byli 
jeszcze skłonni wracać.
Buty skrzypiały ochoczo, a i wózeczek Węglorza im wtórował.
I szli.
Jeden jechał.
I tak dotarli na Rynek.
A na Rynku, jak to na Rynku.
Zwyczajnie.
Chodzą te i chodzą ci.
Konie dorożkarskie stoją i miodny zapach końskiego nawozu (Antoni Słonimski) od 
nich się niesie.
Gołębie, te wyuzdane i leniwe kury mariackie (Jalu Kurek), łażą tam i z 
powrotem. 
Nawet spać im się nie chce.
Sterty odchodów wszem i wobec się piętrzą.
A tam, pod pomnikiem, pijak wywrotowiec anar-chizuje życie społeczne.
A tam obok pozostałości po manifestacji narodowców - dwie rozperorowane 
staruszki.
A tu Maleńczuk Maciej przed kamerą telewizyjną wygibasy czyni. Na gitarze gra. 
Biodrem rusza.
A tu zapity żołnierz w przekrzywionym czerwonym berecie pannie coś tłumaczy.
A tu panna w rikszy nogami macha, bo pijana jest.
A tu baba bajgle sprzedaje, bo tradycja taka, a jak podejdziesz, to bajgla nie 
kupisz, bo 
czerstwy jak grzyb, ale w wódkę za to zaopatrzyć się możesz.
A tu były handlarz walutą stoi na dawnym stanowisku pracy z nostalgią w oku.
I tak dalej.
Poeci wtoczyli się w stałą, dawno ustaloną scenerię i nie byli w niej rażącym 
elementem, o nie. Byli sobie po prostu, jakby się stąd od stu lat nie ruszali. 
Wtopili się w tło 
idealnie. Oprócz Starosądeckiego, co przyjechał z Warszawy, ale poprzez 
towarzystwo i 
charakterystyczny wózeczek Misia Węglorza niejako i on pasował od biedy do całej 
tej 
mozaiki.
Wybacz, Czytelniczko, trochę się zagalopowałam.
To nie było aż tak różowe.
Ludzie nie są tacy.
Ludzie składają się głównie z mętnych intuicji, brudnej seksualności, 
kompleksów, 
zawiści i frustracji.
Czasami są sympatycznie nastawieni do ogólnie pojętego świata, ale to zazwyczaj 
pierwsze, łatwo ulatujące wrażenie.
Oto właśnie poeci zasiedli w ogródkowej kawiarni Wiklinowa i spojrzeli na siebie 
tak, 
jakby nie przydarzyły im się te leniwe, dość jednak sympatyczne godziny 
oczekiwania na 
Owietza.
Spojrzeli na siebie jak wrogowie.
Może to sprawa znużenia, może to sprawa powtarzalności takich sytuacji, bo w 
końcu 
przecież ich życie polegało głównie na czekaniu na kogoś, kto - w ich urojeniach 
- załatwiłby 
wszystko i wniósł świeżość w zatęchłość.
Zazwyczaj taki Owietz-Kobieta-List-Pieniądze nie nadchodzili.
To rodzi agresję.
Nawet Starosądecki, człowiek było nie było skądinąd pochodzący, dał się ponieść 
fali 
nienawiści i wykrzywił się identycznie jak pozostali.
- Piwo do dupy.
- Drogie.
- Powiedz temu grzybowi, że my takie piwo to mamy gdzieś.
- Sam powiedz.
- E, Świecki, tam siedzą ci twoi redaktorkowie z tego twojego lewackiego 
pisemka...
- Ano siedzą.
- Komuchy.
- Co ty do grzyba w ogóle robisz w tej szmacie? - Korektę.
- Płacą ci przynajmniej dobrze?
- Nie najlepiej. Idź sobie.
- I ty możesz takie żydowskie pieniądze od nich brać?
- Mogę. Bo na nich robotnicza krew.
- To może ty kotku nie siedź z nami, tylko przenieś się do nich, co? To wstyd, 
wstyd 
po prostu, tak siedzieć z nami prawicowcami, jeszcze cię usuną z tej twojej 
postępowej 
gazetki za zadawanie się z niewłaściwym elementem.
- A pójdę.
- A idź w grzyb.
- A pójdę, żebyście wiedzieli, koteczki.
Świecki zaiste wstał i dosiadł się do red. red. Pilche-ra, Lektorowicza, 
Muchomorskiego i Szczupackiego.
Nie mówili oni o niczym ciekawym.
Obserwowali przechodzące przez Rynek kobiety i rzucali luźne, ospałe uwagi.
Świecki usadowił się pomiędzy nimi w taki sposób, by widzieć, co dzieje się przy 
stoliku poetów, jednakowoż nie słyszał ani słowa, co może i dobrze.
Po wykończeniu Świeckiego wyraźnie nie czuli satysfakcji.
Było to zbyt łatwe zwycięstwo.
Zamawiali kolejne piwa i łypali pogardliwie w stronę dezertera, który 
tryumfalnie 
udawał, że bawi się świetnie.
Po jakimś czasie znudzili się i przyssali do Syflasa.
Syflas bronił się, gestykulując.
Zabawnie wyglądało to z tej odległości: inwalida na wózeczku unoszący się z 
lekka i 
wykrzywiający twarz w sposób przestraszliwy, ponad kurczącym się i kurczącym 
poetą 
rabczańskim, oraz diablo i nienagannie przystojny poeta warszawski nie 
nachylający się nad 
rabczańskim, a wręcz przeciwnie: w swoim krzesełku usadowiony pewnie i z tym 
krzesełkiem od Syflasa odchylony, zaparty, wpatrujący się w niego sardonicznie i 
diabolicz-
nie, cedzący jakieś słowa okrutne zapewne.
Gehenna Syflasa trwała.
Gehenna Syflasa pogłębiała się.
Kiedy Świecki ponownie spojrzał w tamtą stronę - obydwaj poeci oblewali 
awangardystę rabczańskiego piwem, rechocząc przeraźliwie.
Żółte strugi płynu spływały po twarzy artysty.
Świecki taktownie odwrócił oczy ku siedzącym z nim redaktorom i przez jakiś czas 
litościwie nie patrzył na egzekucję.
Gdy po odczekaniu odpowiednio długiej chwili zerknął dyskretnie - Syflas z głową 
ukrytą w dłoniach, w kałuży piwa wymieszanego z rozmiękłymi resztkami 
papierosów, 
wyraźnie się poddał.
Pozostali dwaj patrzyli sobie z pogardą w oczy i cedzili jakieś nieprzyjemności.
Syflas wyglądał jak postać z Grottgera bolejąca po utracie.
Wtem gardziel ulicy Świętej Anny wypluła kadłubka.
Sunął przez Rynek, wprawnie manewrując wózeczkiem.
W polu widzenia Świeckiego pojawił się znienacka wózeczek Węglorza.
Porzuciwszy kompanów, Miś ruszył w pogoń za wózeczkiem Sylwestra.
Pozostawiony samemu sobie Starosądecki mógł wreszcie ruszyć w miasto.
* * *
Kadłubek mknął ulicami niczym wiatr północny, skandując na całe gardło 
Jeremiaszowe Lamentacje.
Ścigający go Węglorz w końcu dał za wygraną.
Nigdy jeszcze nie dopędził kadłubka, ale nie tracił nadziei.
- Kiedyś i dla mnie zaświeci słońce - mawiał sobie. Zziajany wracał do domu i 
rzucał 
się na książki. Właśnie siedział sobie i czytał, gdy na biureczku zadzwonił 
telefon.
- Halooo - Miś Węglorz oderwał się od listów Listwiusza Starszego do Optyliona 
Tureckiego. Był lekko rozgorączkowany teorią, którą przed chwilą ukuł, rozpaliła 
jego umysł. 
Telefon był zupełnie niepotrzebnym elementem w jego teorii.
- Halooo. Czy ja mogłabym mówić z panem Węglorzem?
- Dzień dobry. Węglorz przy aparacie.
- Dobry wieczór. Jestem z „Gazety Wszystkich Polaków”. To ja prowadzę rubrykę 
SPAŁAM Z... Pan rozumię, że muszę zachować incognito. Pan oczywiście zna tę 
rubrykę?
- Nie czytam „Gazety Wszystkich Polaków” - odparł lodowato Miś.
Głos kobiety stracił na swojej zimnej koherencji.
- Niech pan nie żartuje. Nawet jeżeli pan nie czytuje „Gazety”, to musiał pan 
słyszeć 
o samej rubryce. Odbiła się przecież szerokim echem we wszystkich środkach 
masowego 
przekazu. Była przecież powodem wielu kontrowersji i polemik w prasie 
prawicowej, ba, 
wręcz katolickiej.
- Nie czytam prasy - rzucił chłodno Miś.
- Pan pozwoli więc, że w skrócie wyjaśnię panu, na czym polega moja praca, a co 
za 
tym idzie, moja propozycja. Otóż...
- Pani wybaczy, ale ktoś dzwoni do drzwi... - odezwał się nieco cieplej Miś 
Węglorz, 
gdyż istotnie dzwonek bzyczał natarczywie i...
Miś Węglorz podjechał do drzwi, sięgnął i otworzył je.
To ksiądz Pischinger przybył na nieumówioną partię szachów.
Grywali zazwyczaj w niedzielę, tym razem jednak Ksiądz Profesor był udręczony 
pewną spowiedzią, której musiał wysłuchać, nie mógł zasnąć, ubrał się w ulubione 
cywilne 
ubranie, wziął pod pachę szachownicę i przyjechał swoim małym fiatem do Misia, 
na którego 
zawsze w trudnych chwilach mógł liczyć. Swoje kontakty szachowe z Misiem ukrywał 
przed 
społeczeństwem. Była to jego jedyna prywatność, toteż bronił jej ze wszystkich 
księżych sił. 
Obecność Misia Węglorza była gwarantem miło i pożytecznie spędzonego wieczoru. 
Grali w 
szachy (Miś był odrobinę gorszym szachistą, co również stanowiło źródło 
przyjemności 
Pischingera) lub rozmawiali o ethosie. Toteż i teraz rozstawili figury 
pospiesznie, Miś 
pojechał do kuchni zaparzyć herbatę, a słuchawka telefonu rozpaczliwie łypała, 
porzucona 
pomiędzy papierami na biureczku.
Obudziła się.
Wyjęła ich sobie z szuflady i jeszcze raz obejrzała pod światio.
Mieszkała na dwunastym piętrze i widok miała niezgorszy.
- No to już.
No to już, powiedziała
Najwyższy czas, powiedziała, najwyższy czas. Tam, tam daleko. Od Rynku do 
kościoła Świętej Anny. Tam, daleko, na ulicę Wiślną. Na dworzec.
Królewska pod nieco ciemniejszą chmurą, ocieniona. Tam.
A w oddali sine niebo i koniec s'wiata. Mniej więcej tam.
- Idźcie.
Kołysali się niepewnie, aż wiatr ich ujął w swoje palce. Światło kleiło się do 
szyby. 
Widziałam. To było miłe. Poszłam do łazienki i odkręciłam niebieski kurek. 
Popłynął 
wrzątek. U mnie jest odwrotnie. Nalałam olejku nardowego. Zdjęłam szlafrok. 
Patrzyłam, jak 
lustro ślepnie powoli. Zadzwonił telefon.
- Obudziłam panią? - dziewczęcy głosik drżał z podniecenia.
- Nalewam sobie wody do wanny, dziecko.
- Bardzo przepraszam, ale ciekawa jestem, czy to już się zaczęło? Obudziłam się 
dzisiaj z takim dziwnym przeczuciem, strasznie mnie to męczy, czy to już, proszę 
pani?
-Tak.
Już.
- I co?
- I nic. Po prostu, bądź tam jutro, dobrze?
- Będę.
* * *
Spała przez trzy kwadranse. Obudziła się rześka i spokojna. Nocne tańce z 
Owietzem 
wydawały jej się ułudą raczej, a nie rzeczywistą rzeczywistością.
Ubrała się, wzięła koszyczek i poszła na Kleparz.
Wiało.
Przyjezdne handlary działały od świtu. Rozłożyły swoje towary z właściwą 
rodzajowi 
żeńskiemu estetyzującą elegancją, umiłowaniem do symetrii i trafnym doborem 
barw. 
Rzodkiewki, cebulka, natka pietruszki, zapachowe mydełka, twaróg, rajstopy, 
orzechy, fasola 
i kasety magnetofonowe leżały na straganach i mrugały do Grety.
- Świt. Wszystko świeże. Świeża marchewka. Świeże buraki. Świeże, jeszcze chyba 
po ciemku cięte kwiaty. Świeże truskawki. Świeże kalafiory. Tylko ja w tym 
wszystkim stara 
i zużyta - zapłakała w duszy.
Wyglądała ładnie i świeżo. Ale wewnątrz kłębiło się. Płazy i gady. I robaki. 
Robaków 
najwięcej.
- Czy to ja jestem aż tak zepsuta, czy może świat jest zepsuty, okrutny i pusty? 
- 
pytała się w duszy.
- Świat jest w stanie wyprodukować świeże kwiaty i świeże buraki... - 
odpowiedziała 
sobie w duszy. - Ja nie wytwarzam niczego świeżego. Potrafię jedynie tańczyć 
wyuzdane 
tańce z Owietzem, pić alkohol i frustrować się coraz bardziej. Nie ma dla mnie 
żadnej 
przyszłości.
Kupiła truskawki i śmietanę. Obejrzała sałatę. Stanęła w umówionym miejscu.
Otworzyła swoje rozmówki na odpowiedniej stronie, nie żeby nie znała 
rosyjskiego, ot 
tak, na wszelki wypadek.
Stała w słońcu i promieniała.
Przymknęła oczy i promieniała jeszcze bardziej.
- Może by ją tak cyknąć? - zastanawiał się Lucuś. - W tym słońcu, na tle...
Lucuś, młody przystojny szatyn, wysoki, stał za straganem i patrzył. Postawił 
kołnierz, zmarszczył brwi i sięgnął po lusterko, żeby sprawdzić, czy mgła 
tajemnicy i 
ważności otacza go w stopniu dostatecznym.
Mgły nie było.
- Wieje, to rozwiało - wyjaśnił sam sobie. Zdjął z ramienia aparat i podszedł do 
Grety.
- Pani tak tu stoi w słońcu, taka piękna, a ja, widzi pani, jestem 
fotografikiem, artystą 
fotografikiem, Lucjan mam na imię, no i pomyślałem sobie, że skoro pani tak tu 
stoi w tym 
słońcu, a ja właśnie mam przy sobie aparat...
- Spadaj, gówniarzu - rzuciła słodko Greta i okręciła się na pięcie.
W Lucusia jakby piorun strzelił.
- Gówniarz??? Jak to gówniarz?? Tak za nic? Chociaż....
Spoglądał to na aparat, to na piękne plecy Grety. Coś tam sobie kombinował.
Tak oto Lucuś utracił dobre imię, albowiem dotąd nikt nie nazwał go nigdy 
gówniarzem.
ROZDZIAŁ TRZECI, CZYLI LUCUŚ OBIIT  - HIC NATUS EST 
GÓWNIARZ
Miał ciężkie życie.
Zwłaszcza jego artystyczne poczynania przysparzały mu rozlicznych trosk.
Najlepiej czuł się w przedszkolu. Był wtedy najwyższy i najsilniejszy. W szkole 
zmarniał. Tylko stopy rosły mu szybko i chodził w wiecznie za ciasnych butach.
Papierosy zaczął palić później niż koledzy.
Alkohol mu nie smakował i wstydził się tego.
Z kobietami radził sobie jakoś, ale to zazwyczaj nie były te kobiety.
Usiłował robić zdjęcia. Wprawdzie na zdjęciu było widać niemal to samo, co 
fotografował, ale po wywołaniu każdego odczuwał coraz większe przygnębienie.
- Niby to samo, ale szmatławe jakieś i ponure - gryzł się.
Nawet piesek sąsiadów, zwierzątko wesołe i bezproblemowe, na jego zdjęciu 
wyglądał jak Franz Kafka.
W końcu uznał, że na szczyty artyzmu wynieść go może tylko najwyższe uczucie. Po 
kilku tygodniach starań i przemyślnych zabiegów zyskał mniej więcej stałą 
narzeczoną i 
posiadł ją mniej więcej całkowicie.
Odkurzył aparat i kupił nowy film.
- Zaczniemy od serii aktów, później będziesz mi pozowała do cyklu alegorycznych 
scen, to będzie prawdziwa, wielka sztuka - kusił roznamiętnionym szeptem, 
wargami 
dotykając aksamitnej krawędzi jej ucha.
Na niewiele się to zdało. Powodowana dziewiczym wstydem odmawiała zajadle. 
Jeszcze dziewiczość z niej całkiem nie opadła. Trzymała się jej uparcie, mimo że 
pozwalali 
sobie na różne eksperymenty, którym oddawali się metodycznie, z pompatyczną 
zawziętością.
Musiał ją upić. Z lekka zamroczona pozwoliła sfotografować sobie nagie plecy. 
Odmówiła jednakowoż obejrzenia tych zdjęć.
Nosił je stale przy sobie, trzydzieści dziewięć sztuk nagich pleców, i oglądał 
czasami 
w samotności.
- Nagie plecy mojej narzeczonej. Hmmm. I co to jest? Pornografia? No, nie 
bardzo. 
W takim razie sztuka - kombinował.
Widywał tu i tam niejakiego Giuseppe Bambino Potockiego, który spośród snujących 
się ulicami artystów wyróżniał się kilkoma aparatami fotograficznymi najwyższej 
klasy.
- On mnie zrozumie. Pochwali, wesprze. Pouczy - rozmarzał się, gładząc chropawe, 
wywołane na filigranie, plecy narzeczonej.
Wreszcie zdobył się na odwagę i pod koniec kwietnia rozłożył na blacie 
kawiarnianego stolika swoich trzydzieści dziewięć fotografii.
- Co to? - zapytał Giuseppe, zerkając na zdjęcia wyobrażające coś na kształt 
prześcieradła zdjętego dopiero co ze sznura.
- Plecy.
- Czyje?
- Koleżanki.
- Oo - powiedział Giuseppe i zapałką dłubnął w uchu.
-I co?
- Może i plecy - odparł Giuseppe. Wolał jednakowoż kobiety obfitsze.
- Aż przodu? - spytał dla ścisłości.
- Nie ma.
- Ooo - powiedział Giuseppe i poklepał gówniarza po plecach. - Bardzo dobrze, 
chłopcze, bardzo dobrze. A powiedz, po co ty mi pokazujesz te zdjęcia? Może ty 
jesteś 
pederasta?
- Miałem już kobietę - rzucił hardo gówniarz.
- I co? Jak było? Z tą kobietą? - ożywił się wyraźnie Giuseppe.
Siorbnął potężnie i z impetem odstawił filiżankę.
- Ale pan fajnie pije.
- To kawa po włosku, młody człowieku. Seks i używki to dwa oblicza jednego 
fenomenu. Ale wróćmy do kobiety, którą miałeś. Powiedz no mi, przeżyłeś utratę 
zmysłów i 
słodkie łaskotanie w krzyżu?
- A tak ma być?
- Synu, jest tyle rodzajów orgazmu, ilu ludzi w wieku produkcyjnym.
- No wie pan, było jak na filmach. Umyła się. Ja też się umyłem. Zgasiliśmy 
światło, 
puściłem muzykę. Żeby był nastrój, wie pan. Potem rozbieraliśmy się. Ja ją, ona 
trochę mnie. 
Nad łóżkiem wisiał święty obrazek, pan rozumie, ona nie jest wyuzdana. Jak już 
się położyła, 
to pocałowałem ją w szyję. Pachniała tak jakoś cynamonem, goździkami... Podobno 
jest taki 
olejek... Słyszał pan coś o tym?
- Młody człowieku - pobłażliwie uśmiechnął się Giuseppe, próżny jak każdy Włoch, 
i 
podsunął gówniarzowi pod nos swoją wielką jak kamień młyński łapę. - Powąchaj.
- Co to?
- Człowieku, ja cały tym pachnę. Idę ulicą, człowieku, wiatr zawieje i kobiety 
omdlewają. Nawet nie muszą na mnie patrzeć.
- To znaczy, pan miał dużo kobiet?
- Obowiązkiem mężczyzny jest zdobywanie i uwodzenie. A treścią jego życia flirt 
i 
gra spojrzeń. Czytałeś Italo CaMno?
Gówniarz pospiesznie zanotował w notatniku.
- Przez fał?
- Przez fał.
Zapadło kłopotliwe milczenie.
- Ślurp!
- Kawa po włosku! - błyskotliwie szepnął młodzian.
- Tak, donnerwetter, po włosku!
- Proszę pana, to ja już nie będę dłużej przeszkadzać, ale chciałbym jeszcze 
zapytać, 
wie pan, co trzeba zrobić, jakich technik używać, żeby kobieta na zdjęciu była 
żywa, żeby 
oddać jej... no, pan rozumie... duszę.
- Trzeba mieć dobry aparat i iskrę Bożą. Gówniarz znowu sięgnął do notatnika.
W tym momencie zza rogu wychynęła Paletka. Modelka i muza Giuseppe Bambino 
Potockiego, a co za tym idzie kochanka. Niemniej rodzaj pożycia uprawianego 
przez nich był 
dla wszystkich tajemnicą. Z jednej strony panseksualny zmysł Giuseppe, witalność 
co 
najmniej sześciu neapolitańczyków, z drugiej październikowa kruchość i 
młodopolski szpon 
młodej krakowianki. Ładna dupa, brzydkie stopy.
- Cześć, prostaku - zwróciła się do mieszańca półkrwi wyniośle, dając mu odczuć 
każdy z odcieni pogardy.
- Ach, Agnes, nie dobijaj człowieka. Ciężki dzień dzisiaj miałem.
Giuseppe spojrzał na młodziana z obrzydzeniem i ziewnął.
Gówniarz zaś dokonał lustracji Paletki i myśląc o niej przy pomocy czasowników 
niedokonanych, pozbierał swoje fotografie, wstał, ukłonił się i poszedł w 
cholerę.
- Co to za chłystek? - dziewczyna zmrużyła oczy, jej ciepłe pośladki o 
frapującej 
strukturze wypełniały pięknie łożysko plastykowego fotela.
- Jakiś pederasta, chciał się załapać na czeladnika... Pochylił się ku niej i 
jęli szeptać, 
dotykając się wzajemnie, lecz skromnie.
* * *
Dzień był idealny. Spasione robaki wygrzewały się w słońcu.
- Masz rudy zarost - powiedziała, wpatrując się w jego brodę.
Pasikonik przeskoczył nad ich głowami.
- Twoje włosy pod światło też są rude. Powietrze było wilgotne i zatykało 
oskrzela. 
Nachylił się nad nią i nie zamykając oczu, pocałował w szyję.
- Dlaczego to robisz?
- To pewnie instynkt. Uśmiechnęła się.
- Będzie burza. Masz w domu suszarkę do włosów?
- Mam suszarkę i szufladę pełną ciepłych skarpet. Nie bój się, nie dostaniesz 
kataru.
Odwrócił się na plecy i zamknął oczy.
- A gdybym cię teraz pocałował w udo, zareagowałabyś?
Nie otwierając oczu, dotknął dwoma palcami jej biodra.
- W udo? - zapytała leniwie.
- Tak, na razie w udo - ostatnie słowa były ledwie słyszalne.
Pasikonik wskoczył na jej ramię i zaraz zeskoczył.
- Nie, nie zareagowałabym.
* * *
W ISTOCIE WYŻSZĄ NAD POSPOLITE BÓG JĄ OBDARZYŁ DUSZĄ, KTÓRA, 
ŻE NIKT JEJ NIE KSZTAŁCIŁ, ŻE SIĘ ROZWIJAŁA SAMA, SWOBODNIE, DZIKO, 
STRZELISTO, DZIWIŁA NIESPODZIANYMI BARWAMI, W JAKICH 
PRZEDSTAWIAŁA SIĘ OKU. DLA NIEJ NIC NIE BYŁO POSPOLITYM I ŚMIESZNYM, 
BO W KAŻDEJ RZECZY I WYPADKU WIDZIAŁA STRONĘ JEGO SMUTNĄ, 
POETYCZNĄ, POWAŻNĄ I WIELKĄ, NIGDY NIE SCHODZĄC NA ZIEMIĘ, NIGDY 
NIE DOTYKAJĄC KAŁU.
(J. I. KRASZEWSKI)
(była burza!!!)
- Dzyń, dzyń - dzwonek zadźwięczał wdzięcznie, jak to mówią. Drzwi uchyliły się.
- Dzień dobry, chciałabym rozmawiać z Mamą - Greta była grzeczną i potulną.
- To ja jestem Mama - zza uchylonych drzwi dobiegł głos, a potem postać kobieca 
pojawiła się w nich. Dojrzała i budząca szacunek.
- Jestem Greta, polonistka, koleżanka Dzidzi... - Kogo?
- Giuseppe.
- Aa... Proszę, niech pani wejdzie.
Drzwi zamknęły się bynajmniej nie samoistnie.
- Proszę wybaczyć, że nachodzę, ale chciałabym z panią chwilę porozmawiać, bo 
pani jest... - tłumaczyła Greta już w przedpokoju.
- Proszę do końca i w prawo, usiąść i poczekać, zaraz do pani przyjdę - Mama 
wskazała kierunek i zniknęła za drzwiami z warszawskiej płyty paździerzowej. 
Greta, nie 
zdejmując butów (nie było dywanów!), przedarła się do wskazanego pomieszczenia. 
Było 
przytulne, choć niezbyt obszerne. Ot, zwykły pokój w blokach wyposażony w 
ciemne, ale 
ładne mebelki, książki i telewizor marki Rubin 714, stojący w kącie pod oknem.
Usiadła na fotelu.
Fotel zaskrzypiał, ale przyjął ją wygodnie. Sprężyny (przedwojenne) zgodnie ze 
swoim przeznaczeniem wytrwale wytrzymały ciężar. Greta gładziła dłonią obicie, 
tuż przy 
swoim udzie.
- Ale gładkie - powiedziała półgłosem.
- Specjalna tkanina przeciwodparzeniowa, można siedzieć nawet nago, całą noc 
oglądać telewizję i nic - Mama weszła w odpowiednim momencie. Na głowie miała 
damski 
kapelusz i woalkę z drobnym oczkiem. Wypielęgnowane dłonie niosły długą, bardzo 
długą 
lufkę, na końcu której tlił się papieros.
- Jezu, wygląda jak Kasprowiczowa - pomyślała Greta z lekkim przestrachem.
- W tym fotelu siedział kiedyś Witkacy, siedział, dłubał prowokacyjnie w nosie i 
rzec 
można transcendował formy towarzyskie.
- Chryste Panie - Greta straciła na chwilę oddech, mowę i parę jeszcze innych 
rzeczy 
wydarzyło się w jej organizmie. Musiała skierować rozmowę na inny temat.
- Lufka z Paryża? - wyjąkała nie całkiem jeszcze gotowa.
- Nie, ze sklepu przy placu Dominikańskim. Mam tam rabat.
- Aha... - szepnęła zdezorientowana Zazullanka.
- Przepraszam, pani jest koleżanką mojego dziecka, zdaje się, tą feministką.
- Tak, tak, oczywiście, ja właśnie o tym chciałam...
- Słucham więc - kobieta zaciągnęła się papierosem głęboko, usiadła na sąsiednim 
fotelu i wypuściła dym w stronę Grety, mrużąc przy tym oczy.
- Ależ ona wygląda dostojnie - Zazullanka nie mogła się nasycić - ta lufka, 
gracja...
Rzeczywiście. Mama Giuseppe'owa trzymała lufkę jak zahartowany w bojach rycerz 
kopię, z podobną rutyną i nonszalancją zarazem.
- Bo widzi pani, moje życie osiągnęło taki punkt, że nie wiem, co robić. 
Właściwie 
wiem, już nawet sobie postanowiłam. Mam swoje ideały, sprawy kobiece są dla mnie 
ważne. 
Działam, organizuję, uczę się, piszę właśnie pracę magisterską, ale czuję 
niedosyt...
- Chce pani kotka? - przerwała delikatnie interlo-kutorka.
- Chciałabym - Greta nie dał się zbić z tropu - chciałabym być prawdziwa w tym, 
co 
robię, chcę tak do końca, razem z moimi siostrami coś osiągnąć, wywalczyć, żeby 
był ślad, 
żeby nie poszło na marne...
- I co dalej, moje dziecko? - lufka odbiła słoneczny promień.
- Pani, jako prekursorka w zasadzie, internacjona-listka feministyczna, osoba 
czynem 
wiarygodna, ucieleśnienie, w swoim czasie, postawy prokobiecej...
- Czy pani przypadkiem nie jest w ciąży?...
- Nie, nie, ciąża to banał, to nie ma nic wspólnego, więc ja chciałabym jak 
pani, tak 
dać z siebie wszystko, ale nie wiem, jak i czy starczy mi do końca siły - Greta 
mówiła z coraz 
większą emfazą, porzuciła swoje niedziewicze onieśmielenie i rozpędzała się z 
każdą 
sekundą, aż zaschło jej w gardle.
Głos jej załamał się.
- A z mężczyznami to jak się pani układa, czy ten mój synalek czasem pani nie 
uwiódł? - Mama zapytała badawczo, znowu wypuszczając dym.
Greta w tym czasie wyprodukowała na tyle śliny, żeby ją przełknąć i zwilżyć 
gardło.
- Nieee... - uśmiechnęła się dziewczyna - Giusep-pe jest... - teraz zachichotała 
- ma 
przecież narzeczoną... - dodała, ale już głosem matowym. - Co do mężczyzn, to 
nie... Są 
obrzydliwi w swojej samczości. Popęd popędem, ale moja dusza nie pozwala...
- Mhmmm.
- Pomoże mi Mama? Giuseppe tyle o pani dobrego opowiadał, pani każdemu pomaga.
- Drogie dziecko, mhmm, to skomplikowane, ale muszę ci powiedzieć, że masz ładną 
apaszkę.
- Naprawdę podoba się pani? - Greta ożywiła się znowu nieco, ale przypomniawszy 
sobie niechlubne pochodzenie apaszki, wpadła w popłoch.
- To pamiątka po babci - skłamała. - Babcia tańczyła w kabarecie... aż 
dziadek... 
zazdrosny jak licho... - Greta dukała, zbierając myśli - odebrał sobie życie... 
- teraz już poszło 
gładko - odebrał sobie życie strzałem z pistoletu w usta. Miał ładne usta, 
proszę pani i był sta-
jennym u Szymanowskich... - ostatnie słowa powiedziała z pewną dumą.
Pani Mama popatrzyła zza woalki nieco krytycznie i jakby niedowierzająco.
- No, to byli śląscy Szymanowscy, ale bardzo bliska rodzina - dodała młoda 
feministka pospiesznie i założyła nogę na nogę.
Długo milczały.
Za oknem słońce zaszło.
Mama wstała i włączyła światło elektryczne.
Stanęła w oknie i westchnęła.
- To może idź do spowiedzi?
- Już byłam, wczoraj. I nic.
- To idź jeszcze raz, dziecko, jeszcze raz.
* * *
Przełknęła ślinę.
- To ja...
Ksiądz Pischinger wychylił się z konfesjonału.
- Kto mianowicie?
- Ja... - pisnęła, a światły filozof spostrzegł, że dziewczyna porusza ustami 
jak 
medium.
Poznał ją i jego trzewia przeszył dreszcz.
- Byłam tu u księdza wczoraj i ten... niepełnosprawny... przerwał moją 
spowiedź... A 
ja chciałam... Już byłam gotowa powiedzieć... Ksiądz nie musi mi dać 
rozgrzeszenia...
- Pozwól, dziecko, że o tym już ja zdecyduję - oświadczył godnie duchowny, 
opuszkami palców gładząc stronice brewiarza.
- Tak, tak... Oczywiście... Ale to jest takie okropne, że ja bym siebie nie 
rozgrzeszyła... To jest potworne i muszę się komuś zwierzyć...
- A co to, koleżanek, dziecko, nie masz do zwierzeń? - rzucił nieco poirytowany.
- Żadna z nich... Żadna nie pochwa... - zająknęła się, aż coś zaskrzypiało jej w 
krtani - 
nie pochwaliłaby mojego zamierzenia, bo to jest... to jest zamierzenie... 
hmhm... 
terrorystyczne!
Urwała dramatycznie, dysząc ciężko, jak we śnie.
- Słucham cię, dziecino - . oświadczył spokojnie kapłan, nawykły do 
najróżniejszych 
konfesyjnych ekstrawagancji.
- Otóż, proszę księdza, po przeczytaniu w „Kwartalniku Niepopularnym” 
obrzydliwego artykułu... - w jej głosie słychać było teraz trzeźwość i 
zdecydowanie, 
wyrzucała z siebie słowa szybko i pewnie, z taką mocą, że nawet głos anioła nie 
zdołałby 
wstrzymać ich potoku. - Co ja mówię, jaki artykuł, to był wstrętny antyfeminis-
tyczny 
paszkwil, podpisany przez jakiegoś Jot Ha. Schował się, szuja, za literkami, a 
ta seksistyczna 
redakcja pozwoliła mu na to. Tego już za wiele. Postanowiłam nie bawić się w 
żadne prasowe 
polemiki. Pójdę do tych chamów, do tych pismaków, co drukują brednie i kłamstwa, 
pójdę i 
podłożę im bombę. Minął czas łagodnej perswazji. Już zbyt długo nasza walka 
ogranicza się 
do świecenia dobrym przykładem i bojkotowania staników. Koniec. Ja nie będę 
ośmieszać się 
po raz kolejny przed tymi samcami jakąś prasową polemiką, do której oni dołączą 
komentarz 
od redakcji i wytkną mi błędy ortograficzne. Ja to... hmhm... Po prostu, jutro 
tam idę i 
podłożę bombę. Tak, bombę. I proszę się nie odzywać, bo ksiądz też jest samiec. 
Doprawdy, 
nie wiem, dlaczego kobiet nie spowiadają kobiety. Jestem oburzona, więcej 
grzechów nie 
pamiętam, ale za wszystkie szczerze żałuję. Proszę nic nie mówić... Szczęść 
Boże...
Zerwała się z klęczek i po chwili tupocik obcasów wypełnił kościół. Ksiądz 
Pischinger 
odchrząknął i z hukiem zatrzasnął brewiarz.
- Pani źle się bawi - powiedział, kładąc dłoń na moim ramieniu. - Te chwile 
euforii, 
kiedy prawdziwi ludzie i autentyczne zdarzenia zmieniają się pod piórem w znaki 
i symbole, 
kiedy układają się w niepojęte zdania, wszystkie te gorzkie frazy, trawestacje i 
szarże, ów 
dreszcz, który przeszywa ciało, kiedy stalówka, jak ostrze, wywraca wszystko na 
nice. Ja to 
rozumiem. Może dostrzegam w tym nawet pewną wartość. Ale to już było. Zresztą 
nie to jest 
najważniejsze. Proszę pomyśleć, czy za kilka lat, dajmy na to, w przyszłym 
tysiącleciu, 
lektura własnego dzieła dostarczy pani podobnych wrażeń? Młodzieńczy sarkazm 
jest ulotny i 
jałowy. Pani nosi w sobie gorycz i smutek, ale to, co dziś śmieszne i 
intrygujące, wyda się 
kiedyś płaskie i niesprawiedliwe. Wewnętrzny i zewnętrzny pejzaż człowieka 
umieszczałbym 
raczej po drugiej stronie, w s/erze, do której dostęp daje, wiem, to trudne, 
jedynie chwila 
pewności. Jej powinna pani szukać. Niczego
więcej.
Szanuję zdanie doświadczonego krytyka. Ubolewam jednak nad jego hormonalną 
odmiennością. Mam swoje przeświadczenia i żadna oferta matrymonialna nie jest w 
stanie ich 
zmienić. Ale to prawda, jestem niesprawiedliwa. Teraz, kiedy siedzę nad 
manuskryptem, nad 
kartkami, które tyle razy rozsypane, zbierałam z tylu podłóg, widzę, jak bardzo 
jestem 
niesprawiedliwa. Widać potrzebuje tej goryczy, tych wszystkich migdałów i 
pomarańczy, 
czarne jądro mleczne, którym pulsuje ta opowieść, to źródło bijące w historii, 
jaką z mozołem 
i w zachwyceniu wam relacjonuję.
ROZDZIAŁ CZWARTY, KTÓRY MARIANOWI SIARZE I JEGO 
OCIEKANIOM POŚWIĘCONY JEST
Wiał halny i Marian Siara postanowił usystematyzować swoje wiadomości na temat 
wstępującego pokolenia. Pokolenie wstępowało najczęściej do Pup Pubu. Tam też 
skierował 
swoje kroki krytyk.
- Trzeba trzymać rękę na pulsie - zawsze mawiał sobie przy goleniu, zamiast 
śpiewać. 
Teraz szedł statecznym krokiem, dostojnie wymachując plastykową siatką i 
perorował w 
duchu:
- Moje notatki nie dają jeszcze pełnego obrazu tej generacji. Kto wie, może 
bezpośredni kontakt z twórcami pozwoli zrozumieć więcej. Już tak bywało. Wszak 
moi 
mistrzowie, Kazimierz Gryka i Jerzy Warzywniak, musieli dokonać wielu 
heroicznych 
czynów, zanim sięgnęli podstaw liryki. A przecież i ja nieraz już próbowałem 
ujrzeć, hmhm, 
twarzą w twarz. Prawda, można by rzec, bywa materią płynną. Ale dopiero kiedy 
przenika 
ciało, kiedy doświadcza się jej aż do zawrotu głowy, ad nauseam, że tak powiem, 
odsłania 
swoje twarde, przeźroczyste dno. Cała ta piana przestaje mącić obraz. Nie 
chciałbym zbyt 
wiele mówić o swoim zdrowiu, ale ci młodzi poeci niepokoją mnie i frapują. 
Strasznie 
zaciemniają swój obraz. Trzeba coś zrobić z tymi krętactwami. Przecież w 
antologii Poszli do 
piachu barbarzyńcy wszystko poprzeinaczali. Nawet daty. To niemożliwe, żeby 
Marian 
Owietz urodził się w roku 1981. Widziałem go na własne oczy. Wąs mu się już 
sypie. Chłop z 
niego na schwał i wygląda na ojca przynajmniej tuzina dziatek...
Nagle potknął się i o mało nie wyrżnął o krawężnik. Przez chwilę, balansując 
nieporęcznym ciałem, dzielnie walczył, próbując utrzymać równowagę. Czuł 
jednocześnie, że 
choć nie porusza nogami, to jakaś siła przemożna unosi go dalej i dalej.
- Aniołom dał rozkaz o tobie, na rękach będą cię nosili - przemknęły mu przez 
głowę 
słowa psalmisty.
Wciąż unosił się nad brukiem, rozchylił więc usta i rozpostarł ramiona. W prawej 
ręce 
ściskał siatkę z napisem „Teneo de te Africa”, w lewej swój notatnik.
- Powiedz prawdę, do tego służysz - skojarzyło mu się natychmiast i jego twarz 
pokraśniała pewnością.
Dopiero po przejechaniu kilku metrów pojął cudowność zjawiska. Otóż traf chciał, 
że 
zwalił się jak kłoda na mikre ciało kadłubka jadącego swoim wózeczkiem w stronę 
kościoła 
Świętej Anny.
- Pan wybaczy - rzekł kalece - tę konfuzję. Niepo-zbierany dzisiaj jestem.
- Nie ma sprawy, już siekiera do korzenia drzew jest przyłożona! - kadłubek 
uśmiechnął się promiennie.
Zatrzymali się. Siara potoczył dokoła błędnym wzrokiem, a nie ujrzawszy nikogo, 
prócz kilku znudzonych turystów, wziął cały epizod za anielską interwencję i 
ruszył dalej, 
stawiając ostrożnie drobne stopy, z których był zawsze dość dumny.
Stąpał lekko, pocierał palcami brodę, jak to miał w zwyczaju, i ponownie oddawał 
się 
rozmyślaniom.
- A dlaczego sygnowali utwory egzotycznymi symbolami, a nie po prostu 
nazwiskiem? Może faktycznie to jeszcze smarkacze i bawią się jak dzieci? Podobno 
w 
przedszkolach uczą teraz takich sztuczek. Śniła ci się myszka? Narysuj kotka. 
Śniła ci się 
siostrzyczka? To co, kotku, narysujesz? Zresztą to nic nowego. Takie bezeceństwa 
znali już 
prefreudyści. Ale jeśli to jakiś hermetyczny język? Misterna siatka symboli?
Pup Pub majaczył już na horyzoncie, a ściśle rzecz ujmując, w wyobraźni 
motorycznej 
krytyka, ponieważ lokal mieścił się w piwnicy.
Marian Siara był gotów.
Jak Orfeusz zstępował do piekieł.
- I gdzie ja się zabłąkałem? - pomyślał z lękiem, ale był to tylko odruch 
bezwarunkowy jego otchłannej pamięci.
Zacisnął usta i ściągnął brwi.
Na schodach otarł rękawem o ścianę i delikatna tkanina ciemnoszarej marynarki 
(100% English wool) pobielona została kredową farbą.
Przystanął.
U jego stóp kłębiły się postacie o ludzkich kształtach. Dym był gęsty i kwaśny 
od 
oddechów kobiet i mężczyzn.
Siara górował nad tym wszystkim niczym wolność na barykadzie. Stał, wstrzymując 
oddech jak Sardanapal na swoim stosie.
Dźwięki dochodzące z głośników rozrywały resztki powietrza w lokalu.
W lepkiej i zawiesistej atmosferze piwiarni wirowała jedna jedyna para. Tancerze 
słaniali się w sposób zdecydowanie wyuzdany, jednak większość ruchów i figur, 
jakie 
wykonywali, mieściła się w granicach prawa.
- Przez te wszystkie lata nic się nie zmieniło - rozrzewnił się zasłużony 
krytyk. - 
Wciąż ta sama słodka dekadencja. Ten sam intelektualny, choć na wskroś 
somatyczny, 
dreszcz. Zaraz, zaraz, czy to nie doktorant z semi-narium Staszka Jonkasa?
Istotnie, to Giuseppe Bambino Potocki, autor początkowych partii trzeciego 
rozdziału 
dysertacji zatytułowanej Halo Calvino na. Madagaskarze, wodził na pokuszenie, w 
owym 
południowym, jak najbardziej obmierzłym tańcu, kobietę, bynajmniej nie 
doktorantkę.
Giuseppe wydał się Marianowi Siarze dobrym punktem zaczepienia. Tym bardziej że 
wyłuskanie w kłębowisku innej znajomej twarzy graniczyłoby z cudem. Powoli więc, 
pamiętając o ostrożności i regułach składni, zstąpił po wyślizganych schodach w 
czeluść.
Na dole znalazł, między plastykowymi skrzynkami, ciemną i nie krępującą nazbyt 
niszę, w której umieścił swoje sterane rozlicznymi lekturami ciało i reklamówkę.
Zmrużył oczy i czekał.
Muzyka nie cichła, para wyginała się niebezpiecznie wte i wewte.
Autor warszawski napisałby: w tę i we w tę. Wiem i nie dbam o to.
Para wyginała się zapamiętale, aż w końcu Giuseppe zatrzymał się zdyszany i 
rozszerzone źrenice obrócił ku sufitowi. Jego partnerka wzruszyła ramionami, po 
czym 
zwinnym ruchem wysupłała się z objęć i okręciwszy na pięcie swoje kruche ciało, 
jęła znikać 
w ciemności. Bambino rzucił coś po włosku w jej nagi kark i ruszył w stronę 
baru. Krytyk 
sunął już za nim, niczym jastrząb za kurczęciem, budząc zgrozę wśród co trzeźwię 
j szych 
klientów.
- Pan mnie oczywiście kojarzy... z Uniwersytetu... - wydyszał w lewe ramię 
półkrwi 
Włocha.
Bambino odwrócił się i zadrżał. Ugodzony spojrzeniem krytyka poczuł wszystkimi 
porami ciała, że Dzień Pański jest blisko, że wszystkie lubieżne intymności, 
których 
dopuszczał się od wczesnego dzieciństwa, szukając rozpaczliwie i na oślep, były 
nie tylko 
plugawe, ale i niewypowiedzianie mdłe. Końcem języka zwilżył wyschłe nagle 
wargi, w 
głowie słyszał ryk buldożera i grzmot walących się murów.
- Kojarzę pana, oczywiście - wrzasnął, przekrzykując łomot. - Czytałem pańską 
książkę Chwile nieuwagi. Znam też pisma rozproszone. Słuchałem wykładów, a raz 
nawet 
udało mi się wcisnąć na ćwiczenia... pan mówił... o... mówił pan...
Siara spojrzał na niego wyrozumiale.
- Otóż przyszedłem tutaj... - zaczął i słychać było, jak obrzydzenie walczy w 
nim z 
zażenowaniem. - Przyszedłem... by spotkać tu pana rówieśników, poetów, pan, o 
ile się 
orientuję, zna co niektórych z nich... - zawiesił głos w nadziei, że Opatrzność 
oszczędzi mu 
dalszych wynurzeń. I Opatrzność ulitowała się i szturchnęła Giusep-pe, aż ten 
jęknął, po 
czym palcem jak tłuczek do ziemniaków walnął się w czoło.
- O tak, oczywiście, znam ich wszystkich. Co prawda, jednych lepiej, a drugich 
gorzej, ale ze Świeckim pijam nawet od czasu do czasu... hm... pijam, ten... 
no... alkohol. 
Bardzo przepraszam... - Bambino przełknął ślinę i łypnął na twarz Mariana Siary. 
Ta 
pozostawała nie-poruszona. Krytyk mrużył oczy jak stary Eskimos, który widział w 
życiu tyle 
fok i pingwinów, że nic już nie jest w stanie go rozbawić. Fakt, że pisarz pija 
alkohol z dokto-
rantem Uniwersytetu Jagiellońskiego, nie był mu dziwny, wręcz przeciwnie, znał z 
annałów 
uczelni rozliczne takie przypadki.
Giuseppe nieco uspokojony brnął dalej:
- Oczywiście, oczywiście. Znam ich i trochę nawet czytałem... Muszę się panu 
jednak 
przyznać, że nigdy nie doczytałem do końca ani jednego wiersza i trochę nawet 
brzydzę się 
poezją. Owszem, pogadać, napić się... Owszem, to jeszcze rozumiem... Ale gdybym 
miał 
pana jakoś przybliżyć do istoty rzeczy... no cóż, jestem specjalistą od Italo 
CaMno, wyłącznie 
od Italo CaMno, a prawdę powiedziawszy od jednego tylko epizodu jego 
biografii... Czy pan 
wie, że CaMno spędził we wczesnym dzieciństwie kilka miesięcy na 
Madagaskarze.... pan ro-
zumie... coś jak Beniowski... tylko bardziej po włosku... to znaczy...
Giuseppe zamilkł. Nić wątku zerwała się jak latawiec małemu Murzynkowi na 
słonecznej plaży. Próbował nawet czmychnąć i skryć się pośród ludzkich 
dżdżownic, 
kłębiących się na niewielkiej, oświetlonej nad wyraz sztucznym światłem, 
powierzchni 
między stolikami, ale Marian Siara był rozmówcą nie tylko wytrwałym, ale i 
czujnym. Jedyną 
drogę ucieczki zastawił swoją reklamówką pełną fiszek i tomików poezji. Stał 
niewzruszenie i 
budził respekt. Co tam respekt, szanowany powszechnie krytyk, doktor nauk 
humanistycznych, budził w młodym fotografiku niewypowiedzianą wprost trwogę. 
Grozę 
sytuacji potęgował jeszcze wypity alkohol. Giuseppe czuł, że w głowie chlupocze 
mu wiadro 
żołądkowej gorzkiej i piwa, powietrze ma konsystencję smoły, a w ściśniętym 
gardle kłębią 
się obmierzłe treści gastryczne. Zamilkł na dobre i rozpaczliwie usiłował jakoś 
pogodzić 
siebie, specjalistę od Italo CaMno, rzuconego przez przeciwności losu na 
lodowate dno 
upadku... w to miejsce rozpusty i kwaśnego odoru... pogodzić siebie, pijanego 
doktoranta, ze 
skupionym i poważnym doktorem Siarą, który statecznie odziany w schludny bury 
sweter pod 
wykwintną marynarką, przybywał z zaświatów niewyobrażalnych i słodkich niczym 
lody 
Bambino...
Czas mijał, a Giuseppe nijak nie mógł niczego z niczym pogodzić, choć chwilami 
palec podnosił do skroni w geście tryumfu i twarz wykrzywiał mu błogi uśmiech.
Marian Siara przyglądał się przez chwilę z pewnym zainteresowaniem tej 
pantomimie. 
W końcu jednak sam machnął ręką i zręcznie balansując reklamówką, ruszył między 
stoliki.
- Może nie spotkam nikogo, ale przynajmniej zorientuję się w uwarunkowaniach 
środowiskowych poezji najnowszej - zawyrokował.
Młodzi bawili się, jak to młodzi.
- Nie kocham cię już - kwiliła rudowłosa meduza.
- Dlaczego, robaczku, dlaczego? - dopytywał się wygadany drab w zielonej kurtce.
- To pewnie coś z ciśnieniem. Rosło, rosło i czuję, że teraz opada. Sama nie 
wiem...
- I co teraz zrobimy? - zapytał.
- Ja pójdę do domu, a ty....
Siara uśmiechnął się wyrozumiale, zgrabnie przeskoczył nad wypełzającym spod 
stołu 
konsumentem i omal nie przewrócił Grzesia Żyducha, który wychynął właśnie z 
toalety.
- Pan też tutaj ? - w głosie krytyka, mimo łomotu dobiegającego z głośników, 
słychać 
było łagodną przyganę.
- Bo widzi pan, panie doktorze, ja tu z wujkiem jestem - zaczął Zyduch, a skoro 
zaczął, to i kontynuował. - To ten piękny i czerstwy włościanin, tam w kącie, a 
dziewczę 
obok to moja narzeczona, Magda Żaholecka, proszę docenić zjawiskowość jej urody, 
zwłaszcza płatki uszu, stąd może nie widać najlepiej, ale szyja, o teraz, proszę 
spojrzeć, no 
więc jesteśmy tu z wujkiem, bo wujek do Krakowa zjechał, żeby się na koszt 
rodziny nieco 
sponiewierać, i my się nim troskliwie opiekujemy, wujek Kazimierz, panie 
doktorze, jest 
pogodnym i zubożałym właścicielem ziemskim, czoło ma, jak widać, opalone do 
połowy, bo 
stale w czapce z daszkiem chodzi, nawet spać, praca na roli wyczerpuje jego 
zmysły i dlatego 
dziadek mój, a jego teść raz na jakiś czas musi okładać go lagą, jako że sam 
wódki nie 
uwielbia, wujek ma trójkę dzieci, ale tylko syn Tomasz zamieszkuje z nim do 
dziś, ja do 
kuzyna Tomasza mam duży sentyment, gdyż przed laty kilkunastu wprowadzał mnie w 
arkana onanizmu, co dla mężczyzny jest doświadczeniem znamiennym, kuzynki były 
bardziej 
zrównoważone, nie wdały się w ojca, może i dobrze, bo wujek ma mało zębów i 
ponuro 
patrzy w przyszłość, nawet alkohol nie jest w stanie przywrócić mu radości 
życia, mimo 
wszystko dzień kończymy tutaj, żeby wuj wiedział, że Kraków to nie tylko groby 
królewskie i 
Rynek, bo niby największy w Europie, ale mniejszy niż pole wujka.
Zyduch umilkł, przez chwilę próbował złapać oddech, złapał i uśmiechnął się 
szeroko 
do podziwianego przez siebie krytyka.
- Robotna żonka z ciebie będzie - powiedział wujek do Magdaleny Żaholeckiej.
Ona zapłoniła się jak tulipan.
Zyduch uśmiechał się nadal. Chęć odbycia intelektualnej rozmowy z podziwianym (w 
granicach erotycznej normy) przez Grzegorza krytykiem walczyła ze zmysłowością 
(względem Magdaleny) i lojalnością rodzinną (względem wujka).
Marian Siara nieco tylko skonfundowany odwzajemnił uśmiech i tymi słowy zwrócił 
się do młodzieńca:
- Przyszedłem tutaj, proszę pana, aby porozmawiać z przedstawicielami poezji 
najnowszej. Mówiono mi, że tutaj bywają...
- Ależ naturalnie - Zyduch niczym skrzydlata mrówka pochwycił w lot intencję 
badacza i skoczył jak konik polny. - Ależ naturalnie. Chodzi panu o klasycystów 
spod znaku 
Węglorza? Czy może raczej wolałby pan oharystów w typie Świeckiego? A może 
interesuje 
pana awangarda rabczańska, taki, dajmy na to, Syflas?
- Proszę pana, mnie nie interesują tylko księża--poeci. Całą resztę biorę. Gdzie 
pan 
ich ma?
- Widziałem tu przed chwilą Syflasa z Węglorzem i Owietza.
Jest zimno. Drętwieją mi palce. Na chwilę odłożę pióro, zaparzę herbatę. 
Czytelniczki 
mi wybaczą. O Czytelników nie dbam nadto.
- Wyszli pewnie po wódkę do delikatesów, żeby ją sobie potem rozparcelować pod 
stolikiem. Proszę, niech pan spocznie na laurach, co je zostawili, po alkohol 
wychodząc.
Marian Siara przysiadł zatem na laurach, które znakomici twórcy na 
rozchwierutanych 
krzesłach zostawili, a Grześ Żyduch ruszył do baru po piwo. Po chwili wrócił, 
pewnie 
dzierżąc dwie szklanice. Zasiadł i zapatrzył się w Siarę.
Siedzieli tak sobie w milczeniu, dyskretnie siorbiąc napoje. Drzwi do toalety 
trzaskały. Tłuczono szklanki i wznoszono okrzyki. Piwo się lało. Czas ciekł 
swoim zwy-
czajem przez palce.
Poeci powracali pojedynczo.
Pierwszy osunął się wzdłuż żelaznych poręczy awangardzista rabczański. Jako 
szpica 
młodej literatury musiał być na przedzie, a że był też najbardziej pijany, 
spieszno mu było do 
czynu. Tuż za nim, bełkotliwie skrzypiąc szprychami klasycznie oświeceniowego 
wózka 
inwalidzkiego, zwalił się na dno piwnicy Węglorz. Po dramatycznej pauzie, 
potrzebnej, 
przynajmniej w opinii Owietza, dla lepszego unaocznienia radykalnej, choć 
ledwieuchwytnej, 
subtelności swego wnętrza, ku otchłaniom stąpił sam Owietz.
Poeci zasiedli i jęli chrząkać. Syflas zaś czkał zapamiętale.
Widząc tępe miny zamroczonych sławą i alkoholem liryków, Marian Siara odezwał 
się pierwszy:
- A gdzież to panowie pozostawili Świeckiego? Pytanie nie spotkało się z 
przyjaznym 
przyjęciem.
Syflas czknął agresywnie i zaczął gmerać w czeluściach swego plecaka, szukając 
argumentu przeciwko nieustannemu faworyzowaniu Świeckiego, nawet tu, na nie 
ubitej 
ziemi. Węglorz wykonał na lewym kole wózka wieloznaczny piruet.
- A my to panu nie wystarczamy? - usta Owietza falowały zalotnie.
- No nie, nie w tym rzecz, tylko Świecki pożyczył ode mnie, to znaczy nie sam... 
nie 
osobiście, lecz przez kolegę... pewną drobną kwotę pieniężną, którą przyznało mi 
jury 
Nagrody Gnatowskich... i nie oddał.
- Niech sssię Sssiara nie martwi - wysyczał w otchłań plecaka Syflas, 
przerywając 
przy tym unisono naj-wyszukańszych czknięć. - Śśświecki też dossstanie Gna-
towssskich, to 
zwróci.
Wszyscy skwapliwie przytaknęli słowom Syflasa, a i Syflas przytaknął sobie 
przeciągłym czknięciem. Miny jednak mieli ponure.
- Że też my nie wpadliśmy na tak, w swej prostocie, genialny pomysł - gryźli się 
w 
duchu. Ściśle rzecz ujmując, każdy z nich gryzł się osobno, ale byli w tej 
kwestii, wierz mi, 
Czytelniczko, całkowicie jednomyślni. - To oczywiste, wystarczyło pożyczyć 
pieniądze od 
Siary, a później unikać go przez kilka tygodni. Na pieniądzach łapę on by 
położył, w końcu 
jest sekretarzem, ale my Gnatowskich mielibyśmy w kieszeni. Ech, nie ma co, była 
nagroda 
do wyjęcia i wyjmie ją Świecki... Taki konus...
Zapadło złowrogie milczenie.
Pośród infernalnych zgrzytów dobiegających z głośnika słychać było przeciągłe 
siorbnięcia.
Poeci popadli w melancholię. Grześ Żyduch zerkał w stronę Magdaleny.
A Siara poczuł oścień, co ukłuł go w serce. Głosy odpłynęły. Przed oczyma 
wewnętrznymi ujrzał łąkę kwiecistą, w środku której rosło samotne drzewo. Ujrzał 
też siebie, 
zaopatrzonego w anielskie skrzydła i szarawary. Tarzającego się w kwieciu. Już 
wytarzany, 
wyjmując z włosów źdźbła traw, płatki bławatków, puścił oko w stronę jelenia, 
który 
znienacka zjawił się i chłodził sierść w cieniu rozłożystego dębu. Machnął 
skrzydłami. 
Najmniejsza gałąź dębu ugięła się pod podmuchem. Podszedł do jelenia, który 
przemieniwszy 
się w efeba z wydatnymi włosy na piersi, nacierał sobie stopy oliwą. Włosy miał 
pszeniczne. 
Choć wszystko w nim krzyczało, objął efeba i skrzydłami muskał jego stopy. 
Koniuszki piór 
śnieżnobiałych nasiąkały tłustością. - Beee! - powiedział efeb. Pachniał piżmem 
i jakimiś 
pierwocinami rozpusty. Nad nimi płonęła kropla żywicy, magnetyczna roziskrzona 
ryba o 
blaszanych ościach cięła powietrze w trzasku pękających szyb. Marian rzeczywisty 
wzdryg-
nął się. Poczuł mrowienie w rdzeniu pacierzowym i podrapał się po lędźwiach. 
Koszula 
wypsnęła mu się ze spodni. Brutalna rzeczywistość rozchełstania nie uszła uwadze 
kelnerki. 
Zaczęła przybliżać się, dzierżąc w dłoni kufel z pięknym grzybkiem piany. Marian 
wzdrygnął 
się raz jeszcze. Efeb zrudział, utracił ludzkie członki na rzecz potężnego 
wężowego cielska. - 
My name is Sorrow vel Misiek Anakonda! - wysyczał i wpił się w usta krytyka.
Marian pochwycił drżącymi rękoma kufel. Wlał w siebie potężny haust złocistego 
płynu. Czuł, jak gorycz piwa miesza się ze smakiem świeżej, pachnącej runem 
leśnym 
wodnistej śliny.
- Kamienne ostrze, grot ze szkła - wyszeptał. Powróciwszy definitywnie, przez 
moment jeszcze
widział runiczne znaki z czoła efeba, migocące na poplamionym blacie stołu.
Świat był ponury ogólnie.
Siara patrzył na młodych poetów i nie dostrzegał w nich niczego atrakcyjnego.
Tymczasem oni, widząc wzmożoną aktywność ruchową dostojnego gościa, ożywili 
się.
- I co tam, Marian? - klepnął Siarę w udo pijany już ponad zwykłą sobie miarę 
Owietz. - Starosądecki pytał o ciebie. On też jest Marian, wiesz? Moglibyśmy 
założyć sobie 
zakon Marianów, ha?
Doktor nauk humanistycznych zniósł jakoś to niewczesne spoufalanie.
- Poeta, zdaje mu się, że powinien dopuszczać się najwyszukańszych 
ekstrawagancji - 
westchnął w cichości serca.
Ciężka łapa poety pozostała po klepnięciu na udzie Siary. Ten po chwili wahania 
ujął 
w końcu, z obrzydzeniem, w dwa palce owłosiony kciuk, parsknął buńczucznie, choć 
ciągle w 
duchu:
- Poufałość mentalna, ostatecznie owszem. Cielesna, nigdy! - i łapsko Owietza 
padło 
z łoskotem na blat.
Przy stoliku podniosła się wrzawa. Poeci bili brawo, wznosili radosne okrzyki. 
Nawet 
Żyduch przestał zerkać w stronę Magdaleny, wstał i wylewnie Siarze gratulował. 
Zbity z 
pantałyku krytyk próbował odwrócić uwagę literackiej młodzieży od swojej osoby. 
Zerkał 
przez lewe ramię, zaglądał pod krzesło, w końcu, przekrzykując wiwaty, rzucił 
wyzywająco:
- To Starosądecki jest w Krakowie?
Zaczepka spotkała się jednak z dość przychylnym przyjęciem. Bo choć Starosądecki 
był formalnie poetą warszawskim, a co za tym idzie miał nieograniczony wstęp na 
stołeczne 
salony i przedpokoje, to przecież cztery razy w roku, jako się rzekło, ściągał 
do Krakowa. 
Serce subtelnego autora tomu Z parteru tęskniło do ojczyzny poetów i ci 
potrafili to docenić.
- Ano - odparł rezolutnie Owietz. - Ma tu przyjść. Poczekasz pan z nami?
Siara nie odpowiedział. Patrzył bowiem na Syflasa, którym wstrząsały konwulsje 
obrzydzenia. Syflas nie cierpiał Starosądeckiego. Nie cierpiał go równie mocno, 
jak swoich 
krakowskich kolegów po piórze. Prawdę powiedziawszy, już od najwcześniejszego 
dzieciństwa nie przepadał za poetami. Na jego nieszczęście tak się zawsze 
składało, że 
poetami się otaczał i z tego wszystkiego sam poetą został. Była to jednak dla 
niego 
nadzwyczaj przykra profesja. Swoją głęboką abominację zamanifestował nawet 
rozstrzelaniem z dwururki pod Wawelem własnej książki Kartofle na balkonie, co 
pokazała 
światu regionalna telewizja.
- Właśnie, właśnie, panie Syflas - starał się wykorzystać sytuację Siara. - Pan 
rozstrzelał swoją książkę, co komentowano szeroko w prasie i innych środkach 
masowego 
przekazu... Interpretacje były bardzo różne... Powołując się niezmiennie na 
pańskie słowa, 
wygadywano i wypisywano niestworzone rzeczy, same wierutne brednie. Proszę mi 
powiedzieć, piszę właśnie do „Kwartalnika” pewien artykuł, nie chciałbym zbyt 
wiele o tym 
mówić, ale to będzie rzecz o autodestrukcji jako kreacyjnym geście twórcy, 
fundującym jego 
autodafe w kontekście... zresztą mniejsza o to, pan i tak niewiele z tego 
zrozumie. Proszę mi 
powiedzieć, jak to było z tą dwururką? Co panem kierowało?
- Tekieli mu kazał, nie? - za Syflasa odpowiedział Miś Węglorz z głębi swojego 
wózeczka.
Syflas wykrzywił się straszliwie, ale nie zraziło to dociekliwego doktora, który 
zdecydowanym ruchem, czując, że odzyskuje przewagę, sięgnął po notesik.
- Tak, to się nawet zgadza z moimi spostrzeżeniami. Domyślam się, że Robert 
Tekieli 
jest dla panów jak Andrzej Towiański, albo może nawet jest kimś w rodzaju Jakuba 
Franka... 
Nie rozumiem jednak dlaczego?
- Bo tak - odpowiedział zwięźle Owietz.
- Tak się złożyło - uzupełnił odpowiedź Owietza Miś Węglorz.
Syflas też coś powiedział.
- Słucham? - uprzejmie pochylił się w jego stronę Siara.
Syflas jął więc wyrzucać z siebie potok dźwięków, które jednak przy najlepszej 
nawet 
wierze trudno było wziąć za artykułowane.
Marian Siara uprzejmie udawał, że zapisuje słowo w słowo. Gdyby jednak odczytać 
te 
notatki, śmiechu byłoby co niemiara.
Poeci rozdziawili gęby. Zżerała ich zawiść. Syflas bełkocze, a poważny doktor i 
ceniony krytyk notuje! A oni to co? Też wiersze piszą. Nie jakieś tam 
abecedariu-sze i rebusy, 
jak ten wywrotowiec, ale porządne wiersze, ze wszystkim co trzeba, że każdy 
krytyk w lot 
chwyci!
Złość w nich buzowała i frustracja. A najmocniej w Owietzu.
- Pozwól, że wpadnę ci w słowo - warknął w kierunku Syflasa i z błogim uśmiechem 
zwrócił się do Siary:
- Nie pojawiliśmy się w próżni... - zaczął wywodzić pośpiesznie. Lubił 
opowiadać. 
Pracował w radio. Grześ Żyduch przysłuchiwał się i gwałtownie przytakiwał, 
usiłując zabrać 
głos, jednak Owietz, pijany jak książe pomorski, mówił, mówił i mówił, i nie 
pozwalał sobie 
przerwać.
- W każdym pokoleniu jest jeden poeta, jeden sprawiedliwy...
Roztaczał pejzaże. Piana bryzgała, szalały kamienne lawiny. Girlandy nazwisk i 
tytułów skrzyły w błyskotliwych zestawieniach.
- Są też grafomani, którym nikt w oczy... Wymachiwał rękami z wdziękiem 
przekupki. Był
podniosły jak koszula non-iron. Mdły jak zupa ogonowa i gorzki niczym dzikie 
czereśnie.
- Co mi pan tłumaczy takie rzeczy, ja to przecież wszystko wiem. Pan mówi same 
banały - zaprotestował Marian Siara. - Ja nie potrzebuję słuchać o rzeczach, 
które każdy 
przeciętny student polonistyki zreferuje mi lepiej od pana. Ja chciałbym 
odsłonić to, co w 
waszej poezji jest najbardziej tajemnicze i niepokojące... ja chciałbym 
wiedzieć, rozumieć.
- Przejdźmy na ty - zaproponował Owietz znienacka. Skończył polonistykę i miał 
niezły refleks.
Przeszli.
Grześ Żyduch przeszedł również, przy okazji. Wujek Żyducha pił czwarte piwo i 
obejmował czule Żaholec-ka.
- Napij się, Marian - bełkotał Owietz i nalał Siarze pod stolikiem. - Napij się, 
to nie 
będę się wygłupiał i powiem ci całą prawdę. Calutką prawdę, co to żyje sobie w 
rozbłyskach 
między paradoksem i banałem, a umiera jako komunał albo jako dogmat. Czytało się 
to i 
owo. Nie?
- Konkretnie Schopenhauera - skwitował Marian i przymknąwszy oczy, napił się.
Grześ Żyduch także się napił.
Węglorz i Syflas pili już od pewnego czasu niezależnie. Nie uczestnicząc w 
rozmowie, poszeptywali sobie na boku cicho i czule.
- Tak się składa, Marianku, że prawda umiera w sposób bardziej spektakularny, 
niż 
się rodzi...
- Pisał o tym Sławiński - odciął się Siara. Owietz, niezrażony, gaworzył sobie 
dalej. 
Żyduch zauważył tymczasem, że wujek poziewa,
a jasne wejrzenie Magdaleny przesłaniają raz po raz gęste jak noc rzęsy. Zwrócił 
się 
więc do poetów i krytyka, starając się nadać swemu głosowi melancholijne 
brzmienie:
- Panowie pozwolą, że opuszczę ich w najciekawszym momencie, ale wzywa mnie 
przyszłość...
Po czym ruszył przez kłębiące się tłumy. Razem z wujkiem i narzeczoną.
- Co za przyjemny młody człowiek - westchnął Siara i napił się.
- Napij się jeszcze, Marian - zaproponował Owietz.
Więc się napił.
Następnie otworzył notatnik i celując palcem w czoło autora Poplątania, zapytał:
- A jaki jest twój stosunek do Świeckiego?
- Napij się jeszcze, Marian - serdecznie objął go Owietz.
- Jeszcze?
Już świta. Muszę napić się kawy. Zostawmy ich na chwilę w tym ponurym, 
zadymionym wnętrzu, gdzie piwo, zaduch i łoskot muszą starczyć za całe ukojenie. 
Nie są 
doskonali. Ich ciała przenika mdławy zapach alkoholu i nikotyny. Mają gardła 
pełne lepkiej 
śliny. Będą spali, chrapiąc przeciągle. Kobiety, które dotkną ich włosów, z 
odrazą cofną pal-
ce. Nie są doskonali i pewnie niektórzy z nich chętnie widzieliby mnie u Jana 
Bożego. 
Najlepiej w jednej celi z notorycznym gwałcicielem. Trudno. Teraz piję kawę i 
widzę, jak 
fiolet kładzie się na dachach.
- Jeszcze - uśmiechnął się Owietz i nalał.
- Nie lej mu tyle - zaoponował Syflas.
- A to laszego, hę? - dopytywał się Siara.
- Panowie sobie nalewają pod stolikiem! - wycedziła przez zęby kelnerka, która 
nagle 
wyrosła ponad wó-zeczkiem Węglorza.
- Aaa, naaalewamy - prawdomówność Mariana nie miała granic.
- Czy mam zawołać któregoś z moich kolegów? - uśmiechnęło się dziewczę.
- Eee, lepiej nie, kalekę będziecie bili? - zareagował ostro Syflas, wskazując 
na 
zwisającego z wózeczka Misia.
- Napij się z nami - sięgnął po nią Owietz, ale wy-msknęła mu się, wprawiona 
nawykiem.
- To może policję wezwę? - była nieustępliwa.
- Nie wzywaj, kochana - poprosił Marian i objął, zamiast płochego dziewczątka, 
Mariana. - To jest wybitny krytyk Marian Siara, po co mu robić kłopoty?
- Poznałam. Głupia nie jestem, czwórkę miałam ze staropolskiej - wyszeptała 
dzierlatka.
- Polonistka! - rozrzewnił się Owietz. - Owietz jestem.
- To ja uczyłam się o panu. A moja koleżanka nawet pracę magisterską z pana 
pisze! - 
uśmiechnęła się do poety, zerkając niepewnie w kierunku owianego legendą 
wykładowcy.
- Pracę, ze mnie. Oooo - rozpływał się Owietz. - Praaacę... A ładna ta 
koleżanka?
- No, trochę niższa ode mnie, i taka tego tu i ówdzie, yyy... a ja to jeszcze, 
wie pan, 
nawet nie mam tematu... - chichotała już swobodnie, widząc, że Marian Siara 
zasnął. - A tak 
w ogóle, to pijcie panowie ostrożniej. Po co mamy stracić koncesję.
Okręciła się na palcach stóp (sztuk 10) i już po chwili czyniła porządek gdzie 
indziej
- Napijesz się, Marian? - trącił Mariana Owietz. Marian nie obudził się.
- Nie lej mu tyle - zaoponował Syflas. Owietz nalał więc Syflasowi. Wypili.
I natychmiast z charczących dotąd niemiłosiernie głośników jęła dobiegać znana 
im 
dobrze anielska muzyka w wykonaniu osławionego kwartetu dętego, a niemłoda już i 
w 
pewnym tylko sensie piękna kobieta zaczęła wykonywać rytualny, orgiastyczny 
taniec przy 
poręczy schodów.
- I stała się poręcz narzędziem rozkoszy - rozmarzonym głosem szeptał Owietz.
Wszyscy ucichli i patrzyli. A taniec trwał i trwał. I trwał.
- Ileż można? - obruszył się Syflas.
- Słusznie, poręcz poręczą, a tu przecież pracę... ze mnie... Ooo... - 
przypomniał sobie 
Owietz. Wydął wargi, a kelnerka pomachała mu zza baru czymś na kształt kurzej 
łapki.
- Machała mi, machała, widzieliście? - zwrócił się do mocno już zmaltretowanych 
ludzi pióra pokładających się na stoliku.
Nie widzieli.
Owietz był niepocieszony. Przymknął oczy i mamrotał sobie pod nosem.
- Z samego machania niewiele wynika... Erotyczna pantomima może być ekscytująca, 
owszem, ale tylko kiedy ktoś patrzy... I najlepiej żeby jeszcze podziwiał... 
Choć z drugiej 
strony, ziarnko do ziarnka...
Owietz gaworzył tak sobie, a do lokalu wszedł tymczasem pewien malarz artysta, 
nazwiska nie pamiętam, może Grzyb, albo coś w tym rodzaju, imię Romek jest 
wielce 
prawdopodobne, wszedł z nieodłączną Marle-ną Jelito, swoją narzeczoną, 
odznaczającą się 
niesłychanych rozmiarów pupą, którą uwyraźniała jeszcze bardziej poprzez nader 
śmiałe 
dekolty na plecach, wszedł i popatrzył z rozbrajającym uśmieszkiem na 
zgromadzonych.
Grzyb Roman przychodził zawsze i wszędzie - ilekroć tylko zgromadziło się więcej 
niż dziesięć osób. Uważał się za duszę każdego towarzystwa - i nic od tego 
przekonania nie 
mogło go odstręczyć. Nawet na Kongresach Feministycznych czuł się dobrze. Jednak 
nie 
zabierał na nie Jelito. Była ona bowiem klasyczną wprost kobietą ciemiężoną 
przez samca, 
toteż niewskazane było pokazywanie jej kobietom, które same chciałyby samca 
ciemiężyć. 
Jelito sama tak już sobie organizowała życie, aby samiec ją jak najbardziej 
pociemiężył, a 
przychodziło jej to tym łatwiej, że podobała się większości Romków przez a) 
uwyraźnioną 
pupę, b) infantylizm, c) kompletny brak jakiejkolwiek refleksji, co dawało 
gwarancję, że 
można ją sobie bez wyrzutów szczególnych pociemiężyć, wyrom-kować. Tego 
ciemiężenia 
nie przyjmowała jedynie i wyłącznie od rzeczonego Romka Grzyba, dawała się 
ciemiężyć 
również innym Romkom, jednak to właśnie ten Romek był ciemiężycielem wybranym 
przez 
Jelito, ciemięży cielem niejako głównym, Romkiem Furioso, Otello Romkiem, 
Romanem 
VIII. Tak została wychowana, pat-riarchalnie i słodko.
- Mężczyzna jest od tego, żeby ciemiężył. Ja mam pupę. Jak orzech kokosowy, 
pełną 
mleka.
Była reliktem. I nie chciała od życia niczego nadto.
Mężczyźni nie chcieli od niej niczego więcej nad możliwość celebrowania jej 
pupy.
Tym razem Romek zabrał ze sobą Jelito.
Usadowił ją dość widowiskowo - na wysokim barowym stołku, tak że pupa Jelito 
znajdowała się na wysokości oczu np. Syflasa i Węglorza (bo jeden na wózku, a 
drugi 
malutki, a właściwie odwrotnie). Od czasu do czasu Romek zerkał we wnętrze Pup 
Pubu i z 
satysfakcją odławiał męskie spojrzenia wymierzone w punkt jego samczej dumy. 
Gdyby 
kobiety wymierzały spojrzenia w określony punkt na spodniach Romka - nie byłby 
aż tak 
dumny jak w tej chwili.
- Mam cię? - upewnił się i widowiskowo, z rozmachem klepnął Jelito.
- Yhy - potwierdziła i zapadła w zwykłą sobie katatonię.
Stanu jej nie przerwał znienacka przebudzony z uśpienia postalkoholowego Marian 
Siara wykonujący, jako człowiek systematyczny i doktor, pierwszy zabytek 
polskiego 
piśmiennictwa na głos.
Poeci uspokoili Siarę i ponownie zapatrzyli się w Jelito.
Pupa Jelito znajdowała się na wysokości serca Owietza, toteż chwytał się od 
czasu do 
czasu za to serce, podchodząc do baru i zamawiając kolejne alkohole.
Owietz znał Jelito ze swych nocnych tańców. Miał nawet kilka wspomnień 
erotycznych z nią związanych. Prawdę mówiąc, żadnych innych wspomnień z Jelito 
wiązać 
nie było można.
- Znasz ją?
- Kogo? - udawał głupiego Owietz.
- No tę... - najtrafniejsze słowo w tym wypadku nie przeszło przez gardło 
Syflasowi. 
Być może było to dla niego słowo ujemne poetycko.
- Znam - odpowiedział szczerze autor Popijania. Marian Siara zamknął oczy.
- Opowiadaj, opowiadaj - Miś Węglorz zatarł ręce. Marian Siara otworzył oczy i 
wpatrując się w twarz
inwalidy z namaszczeniem, indagował ociężale:
- A czy pański wiersz Wilno jest afirmacją czy negacją wiersza poety Podleśnego 
pt. 
Pojechałbym do Wilna?
- Nawijaj, nawijaj - Miś nie słyszał pytania albo i udawał, że nie słyszy.
Owietz wykonał szerokie machnięcie dłonią i już miał przystąpić do opowiadania 
szczegółów, kiedy do ich stolika zbliżył się niestety narzeczony panny Jelito, 
rzeczony 
Romek Grzyb. Jego natarczywość nie miała granic. Uśmiechnął się słodko i 
zapytał:
- Panowie pozwolą, że się przysiądę?
- Nie ma wolnego krzesełka - mruknął Syflas. Miś Węglorz, który nie miał tego 
problemu, jako że wó-zeczek inwalidzki zapewniał mu komfort przysiadania się do 
najbardziej zajętych stolików, uśmiechnął się z wyższością.
- To ja ci zwolnię na jakiś czas swoje krzesełko - zerwał się Owietz. - Panowie 
pozwolą, że przedstawię. To artysta malarz, Grzyb Roman.
- Dla przyjaciół Romuś - podpowiedział Romek, dumny z siebie, choć nie było 
powodu.
- Porozmawiajcie sobie, a ja tymczasem pójdę do baru, hmhm... - rzucił Owietz i 
nie 
zważając na protesty zebranych pobiegł do pozostawionej samej sobie i 
spojrzeniom 
mężczyzn Jelito.
Dosiadł się do niej i zdjął okulary. Ona też zdjęła. Syflas wziął na siebie 
obowiązek 
przedstawienia Romkowi obecnych:
- Ja jestem Paweł Syflas, poeta. To jest Miś Węglorz, poeta. Ten pan, który 
zasnął, to 
Marian Siara, krytyk.
- Krytyk? Ja oprócz malarstwa również się param krytyką - ucieszył się Romek i 
jego 
oczka zalśniły niezmiernie.
Przysunął się bliżej do drzemiącego Humanisty.
- Ta panienka to twoja par excellence dupa? - Miś Węglorz im więcej piwa 
wypijał, 
tym bardziej stawał się dosadny. Językowe wątpliwości, które pojawiały się u 
Syf-lasa, 
Węglorza nie dotyczyły zupełnie. Czy tak, czy siak, mówił prozą bardzo 
rytmizowaną, 
posiadającą napięcia wewnątrzzdaniowe i swoistą melodię.
- W zasadzie tak, en masse - odpowiedział z dumą Grzyb Roman i pospołu 
zapatrzyli 
się w Jelito, manipulowaną przez Owietza przy barze.
Na to wszedł oczekiwany przez ogół Starosądecki. Nastąpiło radosne zamieszanie. 
Uściskom i poklepywaniem nie było końca. Starosądecki zakupił sobie alkohol i 
zasiadł 
pomiędzy.
Obgadywali nieobecnych. Schyschkę i Świeckiego.
Marian Siara przerwał śpiewanie pieśni legionowych, z lekka otrzeźwiawszy, wyjął 
kajecik i znów zaczai zapisywać co celniejsze uwagi. W międzyczasie przesiedli 
się bardzo 
blisko pupy Jelito, toteż i Owietz mógł - niby to mimochodem - uczestniczyć w 
dyskusji.
Uroczy Roman ożywił się na nazwisko Świeckiego:
- Znam, znam. To mój bardzo dobry kolega. Chodziliśmy razem do liceum i mieliśmy 
wspólną narzeczoną. To co, on wiersze pisze?
- Świecki nigdy nie chodził do liceum - objaśnił oburzony Owietz, nie wyjmując 
ręki 
z dekoltu na plecach Jelito, mimo że zwykła ludzka przyzwoitość nakazywała mu to 
uczynić, 
zwracał się przecież do narzeczonego napastowanej. - Świecki nigdy nie chodził 
do liceum, 
wykształcenie średnie ma niepełne, bo nie ukończył technikum gastronomicznego, i 
to nie w 
Krakowie, tylko w Lublinie, w tym mieście aniołów, w którym na jeden uniwersytet 
przypada 
pół cukrowni, i którego ulicami chodzi Nahum Napas, największy kabalista wśród 
lite-
raturoznawców - upominał Romana Owietz.
Na te słowa doktor Siara, który śpiewał właśnie: „Jeno wyjmij mi z tych oczu”, 
zerwał 
się na równe nogi i jął wywrzaskiwać:
- Ars Raimundi, barany! Tylko Ars Raimundi! W anielskim języku wszystkie 
połączenia mają sens, w ludzkim jedynie niektóre... - po czym usiadł z 
godnością, lecz 
niezbyt pewnie.
Roman niemal przytulił się do niego.
- Pięknie pan śpiewa - szepnął Marianowi do ucha. - Ja też jestem krytykiem. 
Krytykiem sztuki. Napisałem wstęp do swojego katalogu. Rozprawiłem się tam z 
całym 
malarstwem figuratywnym i wykazałem powiązania swojej sztuki ze sztuką 
europejską. Będę 
teraz miał wystawę w Gołdapi i tamtejszy dom kultury chce mi dać pieniądze na 
nowy 
katalog. Nie wypada mi drugi raz pisać wstępu do własnego katalogu, wydanego 
zresztą przez 
BWA w Koninie. Czy nie mógłby mi pan napisać tego wstępu? Ja panu mniej więcej 
opowiem, o co mi chodzi.
- Ja... jestem... Doktor... Siara... Lala... lala... la... - zanucił. - I 
generalnie... zajmuję 
się... poezją... - wyjaśnił Marian i zapatrzył się w Jelito.
Jelito zapatrzyła się w przestrzeń. Dość ciasną. Marian Owietz włożył jej rękę 
do 
torebki - w poszukiwaniu papierosów.
- Nie palę - oświadczyła sennie.
- Nie pijesz i nie palisz?
- Tak jest - oświadczyła.
Patrzyła gdzieś poprzez Owietza. Za jego plecami kłębili się mężczyźni, 
potencjalni 
ciemiężyciele Jelito. Owietz już jej zbrzydł. Spędził z nią około dwóch godzin 
na stołku 
barowym, mówiąc do niej i dotykając ją gdzieniegdzie. Ilekroć schodziła ze 
stołka, aby udać 
się do toalety - Owietz asystował jej wytrwale, toteż, mimo że nie była osobą 
nazbyt 
wymagającą, znudziła się już niezmiernie. Ponadto jej słynna pupa umęczona była 
przez to 
dwugodzinne uwieranie barowego stołka, który dla innego, raczej standardowego 
kalibru pup 
był zaprojektowany.
Pup Pub pustoszał.
Jelito po raz pierwszy tej nocy odczuła niepokój. Jej partner zaniknął gdzieś, 
najpewniej w toalecie.
- Kto odprowadzi mnie do domu? - zadała pytanie w przestrzeń.
Pytanie nie było skierowane w stronę Owietza, ale tylko on je usłyszał.
- Ja, kochanie - odpowiedział.
- Jesteś samochodem? - ziewnęła.
- Jestem.
- To dobrze - ziewnęła - to bardzo dobrze.
Już był w ogródku, już witał się z gąską, kiedy to jakby z podziemi wyrósł 
gówniarz. 
Poufale i bez ceregieli wgapił się w dekolt przedni Jelito. I w tym wgapieniu 
był 
ekstraordynarny i nieprzejednany.
- A ty, chłoptasiu, masz mi coś do zaoferowania? - ruszyła dekoltem.
- Naturalnie, proszę pani. Jestem rowerem, pojedziesz na ramie?
- Pojadę...
Owietz rozpaczliwym gestem usiłował powstrzymać zsuwającą się ze stołka pupę 
Jelito, oniemiały rozchylał i zamykał usta, ale było już za późno.
Tymczasem Marian Siara również poruszał ustami.
- Nie śpię...
Najlepiej maszeruje się pod słońce, które zachodzi... Kiedy grają pasikoniki...
Każdy był chłopcem... Świerszcz ma ciało takie kruche... Nie potrzeba 
scyzoryka...
Naciśniesz za mocno... I trach... Już urwana nóżka.
Kiedy się budzę, mam wrażenie...
Żeton z pralni... Zapach magla... Prześcieradła wiszące na dachu...
Kto na nich spał... Kto się przechadza po tych wiszących ogrodach...
W kłębach dymu...
Aniołowie... Ich ciała upadłe były mierzwą dla jej włosów, bioder i piersi...
Siedemnaście kilo wołowego mięsa... I kości... Dużo kości...
Gołębie... Czyście nie widzieli ulicy Gołębiej?
Nie śpię... Nie śpię... A może i śpię, ale dotąd nie spałem...
Powidoki na pobłyskach przemieszczają się i lśnią.
Tantramantra. Szła, brocząc... Broczyła, szlochając...
Tu... Przebiegło... W Australii królik, nie zając...
Sieć wysnuwa pajęczą...
Nie śnię.... Odtwarzam mięśnie...
Elfie, efebie, efemerydo...
Nie obudzę się...
Jestem grzeszny...
- Tak, Marian, tak, jesteś grzeczny - ryknął Owietz, co się nagle przy Marianie 
znalazł.
Siara przecknął się, ale jego świadomość nie osiągnęła tej jasności co 
wcześniej. 
Widział ledwie rozbłyski. Pogarda, litość i chęć zniszczenia kotłowały się w 
jego głowie.
- Jakie to wszystko obrzydliwie lepkie. Banda frus-tratów skrzywionych w okresie 
dojrzewania. Naczytali się, naoglądali i ubrdali sobie.
Stracił chęć do zgłębiania czegokolwiek. Jego życie  - samotne i wprzęgnięte w 
Wielki Wóz Idei - stanęło mu przed oczyma. Pusty trakt i znikąd pocieszenia.
Powiódł zmęczonym wzrokiem po zadymionym wnętrzu. Niepiękne twarze. Zawsze 
to samo. Przyby-szewski. Przybyszewski i Tetmajer.
Podniósł się nagle ze stołka, przewracając trzy puste już szklanki.
- Panowie, pora przyznać, pieje kur! Ha! I nie ma co ukrywać, że zwiastunem 
wielkiej jest katastrofy. Możecie sobie tu siedzieć, grzebać, drapać się i 
mnożyć byty bez 
potrzeby. Ale zaiste, mizeria wasza jest jak czeluść bez dna! Nuda i nudności. 
Kłaniam się od 
Słowackiego. Juliusza. Puknijcie się we łby - zakrzyknął, pijany jak bela.
- Wychodzę!
Wrażenie, jakie wywarł, było piorunujące. Wszyscy zamarli, choć twarze pozostały 
tępe.
ROZDZIAŁ PIĄTY, W KTÓRYM STAJE SIĘ JASNE, KTO ZACZ
Ś W I E  D U CH O W S K A (Marianna G.) - autorka. Patrz zdjęcie. Urodzona 
wtedy, 
kiedy trzeba. Postać dla akcji powieści-poematu marginalna, ale sprawczynią 
wszystkiego 
wszak jestem.
K R Ó L (Żorż) - młody nie jest. Za duży też nie. Włos jak kawa z mlekiem. 
Czasami 
nosi okulary. Pachnie ładnie. Ma magistra. Dyskretna elegancja. Samotny. 
Świadomy. Kłębi 
się w nim. Postać znacząca. Bardzo. Korektor. Dźwiga tajemnicę, ale będzie mu 
dana chwila 
jasności.
S I A R A (Marian) - misiowaty. Ale raczej amerykański grizzly niż Miś Uszatek. 
Czasami broda. Szpakowaty. Oczy ciemne, płaszcz jasny. W dzieciństwie pseudonim 
Stadion. 
Bardzo istotny. Poszukiwacz prawd fundamentalnych. Krytyk. Kolekcjoner cymeliów 
- ceni 
zwłaszcza rękopisy. Prowadzi sekretny dziennik. Nieśmiały. I jemu Pan 
pobłogosławi.
O W I E T Z (Marian) - wysoki. Lat około trzydziestu. Okulary. Nos jak avocado. 
Daltonista. Pies na kobiety. Poeta. Dandys. Mądrala. Styl a la Zbyszek Cybulski 
+ Marlon 
Brando. Ojciec. Mąż. Trochę zagubiony. Pracuje w radio.
S Y F L A S (Paweł) - czarniawy. Cyganowaty. Postać pozytywna. Styl - harcersko-
militarny. Też poeta, trochę awangardowy. Pojawia się tam gdzie trzeba. Z 
plecakiem. Trochę 
czepliwy, ale dobrze mu z oczu patrzy. Preferuje kobiety do 44 kg.
P I S C H I N G E R (Józef, ksiądz) - wiek słuszny. Wszystko słuszne. Człowiek 
czynu. Filozof. Lubi wyrazić. Zęby własne. Owłosiony gdzieniegdzie. Zło świata 
go się nie 
ima. Trzeci, któremu będzie dane (patrz Król, Siara). Jemu akurat dane będzie 
najwięcej.
Ś W I E C K I (Światopełk) - ojciec. Postać peryferyjna i marginalna. Ale jest 
to 
szeroki margines i potężne peryferia. Szwenda się wszędzie. Poeta. Korektor. Coś 
tam sobie 
dłubie na boku. Odzież ciemna, sprana. He-teroseksualny. Kobiety, krytycy i 
dzieci go 
uważają.
P I L C H E R (Rajmund) - lat około czterdziestu paru. Prozaik, felietonista. 
Otyły z 
tendencjami do chudnięcia. Duchowość szczególna. Niestety, pomimo jego 
rozlicznych zalet i 
osobistego uroku, Autorka go nie lubi. Nie zazna on szczęścia w życiu przyszłym, 
oj nie 
zazna.
Z A Z U L L A N K I (siostry) - feministki. Wiek różny. Niektóre eleganckie. 
Najważniejsza (ale czy najładniejsza?) - Greta. Blondynka. Górna jedynka 
ułamana. Buty 
olbrzymie. Desperatka. Wszystkie heteroseksualne, z różnym natężeniem.
G Ó W N I A R Z (aka LUCUŚ) - młody, przystojny. Demon pączkujący. Zazdrosny. 
Bez właściwości. Ma dużego. Wiem, że to brzmi niegrzecznie, a może nawet 
ordynarnie, ale 
są takie środowiska, gdzie tak męskość się widzi. Konsultowałam się z kolegami i 
przekonali 
mnie, że niektórzy tak właśnie mają. Ma się za artystę, a innym artystom 
bruździ. Postać 
negatywna.
G A R D I N E R (Henryk) - perwert, blondyn, Aryjczyk. Mało owłosiony. Lekarz. 
Seksuolog i wenerolog in spe. Kusiciel. Kierownik triumwiratu diabelskiego. 
Bogaty z domu.
S K U R K A L I S (Vytautas) - postać marginalna, acz dokuczliwa. Łysy erudyta. 
Wysoki. Szczupły. Kaczkowaty. Miękki i lepki. Europejczyk i Amerykanin. Lubi 
operę, a co 
za tym idzie, nie preferuje kobiet. Razem z gówniarzem w pewnym sensie podwładny 
Gardinera.
POTOCCY (Giuseppe Bambino + Matka) - ludzie wykształceni. Matka lepiej. Ludzie 
piękni. Matka bardziej. Ludzie próżni (z tym że Matka w ogóle nie). Ojciec 
peryferyjny 
(Rzym). Matka riadopiekuńcza - vide stosunek Giuseppe do kobiet. Onże fotograf 
artystyczny 
(głównie akty).
Z A M O R S T I N O W A (Katarzyna) - primo roto Podgórska. Wdowa po 
hazardziście, wesoła. Matka Teresa „Kwartalnika”. Empatyczna. Stopka kształtna. 
Umysł 
emocjami pozytywnymi udręczony. Włosy krótkie, farbowane. Między piersiami 
wisiorek 
malutki. Pobożna, ale gdyby doszło co do czego...
P O S T A C I  R E D A K T O  RÓ W „KWARTALNIKA NIEPOPULARNEGO” w 
zasadzie opisywać nie ma powodu. Wszystko marność. Jedynym dżentelmenem z całego 
tego 
towarzystwa okazał się A R T U R  S T R Z E L E C K I, lecz moja wrodzona 
skromność nie 
pozwoliła mi poświęcić mu zbyt wiele miejsca na stronicach tej książki. W jego 
huculskich 
oczach ujrzałam taki charme i tyle powściągliwości, że - jeśli da Bóg - to 
kiedyś przyjrzę mu 
się bliżej.
ROZDZIAŁ SZÓSTY, W KTÓRYM MIGOCZĄ HISZPAŃSKIE 
POMARAŃCZE 
MIŁOSNE KRWAWE POMARAŃCZE
W LETARGU LŚNIĄCEJ CZARNEJ DIANY - 
O JĘKU, TYLKO RAZ SŁYSZANY!
- - - - -
Z MIESIĄCEM WSZEDŁEM TU I TAŃCZĘ.
(T. MICIŃSKI)
Dzień mimo wszystko wstał pogodny. Słońce jak to słońce. Chmury jak chmury. 
Wszystko zwyczajnie.
- Dupa. Dupa, dupa, mam to wszystko w dupie, wszystko jedno nawet gdzie, dupa, 
dupa, grzyb, dupa... - takiego niestety zaklęcia używał pan Żorż Król, aby ode-
gnać marę i 
rozjaśnić ponury horyzont mentalny, kiedy czuł, że rzeczywistość prze na niego z 
całych sił, 
bezlitośnie, po hitierowsku, a on bezbronny i nagi nie może stawić jej czoła.
Tak było i tym razem.
Wspomnienie przyziemnych wyzwań, nie załatwionych spraw, piękny, lecz 
przerażający zestaw własnych niedoskonałości i nieforemność świata - to wszystko 
było teraz 
Króla treścią i formą, aktem i potencją, lelum i polelum.
I wstąpił do sklepu owocowo-warzywnego jak w czeluść, wstąpił, choć do domu było 
blisko. Dlaczego? Bo ciemny i ponury był.
- Rodziny i warzywniaka nie wybiera się - pokrzepiony tą osobiście 
sparafrazowaną 
sentencją jął przeglądać towary.
Nie miał jasnego planu zakupów, jak zwykle zresztą. Pomidorek, marchewka, 
selerek 
- ganz egal. Banany, jabłka, gruszki - jeden grzyb.
Stanął więc w lekkim rozkroku, dla dodania sobie animuszu, przed skrzynką z 
pomidorami i patrzył niemy.
- Pomidor, pommum di amore, jabłko miłości - westchnął.
Ludzie płci obojga z przewagą płci żeńskiej wchodzili, przyglądali się, gmerali 
i 
kupowali. Wymieniali grzecznościowe uwagi ze sprzedawcą płci męskiej w burym 
swetrze. 
Ktoś, pan starszy jakiś, zdaje się, zażądał ziemniaków i pytał, czy aby smaczne.
- Panie, pół Krakowa u mnie ziemniaki kupuje - pochwalił się sprzedawca.
- A drugie pół? - Król znienacka wszedł w tkankę obcej mu summa summarum 
rzeczywistości.
- Drugie pół je błoto - odparł bez wahania sprzedawca i rzeczone kartofle ważył 
i 
pakował do reklamówki.
Błyskotliwa riposta sprzedającego wyrzuciła Króla poza nawias społeczności. Nie 
należał do żadnej połowy. (Wolał kaszę albo ryż ostatecznie. Ziemniak kojarzył 
mu się źle - 
chodziło o niekoniecznie własne wspomnienia okupacyjne). Był pomiędzy albo 
pośrodku. 
Czyli w próżni. Ergo, jego istnienie można było w tym momencie łatwo 
zakwestionować.
- Co mi tam! Furda! - stał przed skrzynką z pomidorami, jako się rzekło.
Pomidory były włoskie. Czerwieńsze niż polskie, krąglejsze i smaczniejsze niż 
polskie, jak utrzymywał poeta Schyschko. Najadł się ich w Bonn, to pewnie 
wiedział, co 
mówi.
- No cóż, trzeba coś kupić - Król podjął decyzję. Zaczął przebierać warzywa.
Oburącz.
Wybrał najkrąglejszego, średniej wielkości pomidorka, podniósł i potrzymał w 
prawej 
dłoni.
- Pasuje jak ulał, idealnie. Gdybym był dużym, samotnym pomidorem, a jestem 
niedużym, mniej więcej samotnym homo sapiens bez jakiejś tam specjalnej elan 
vital, więc 
jakbym był dużym pomidorem, to bym go pewnie usynowił, bo ładny i ten ogonek ma 
taki 
filuterny, zieloniutki...
Podniósł warzywko do nozdrzy zewnętrznych.
Są też przednie i tylne nozdrza - piszę o tym, żeby mi później jaki konowal nie 
zarzucał, że się nie znam na męskiej anatomii.
I wciągnął powietrze w znacznej ilości.
I opuścił ciemną jamę sklepu, gdzie telluryczny zapach się panoszył.
I ujrzał łagodne wzgórza Toskanii, winnice, pomarańczowe i oliwne gaje. Spaloną 
ziemię Kastylii - La Manczy, wierzchołki Monte Cinto i ośnieżone szczyty Sierra 
Nevada. 
Akropol w pełnym słońcu, cyprysy cmentarne i niebieską toń morza. Uczuł zapach 
azalii, 
rododendronów i takich tam rzeczy. Pod stopami czuł a to żwir drobny, a to 
piasek. Piniowe 
szyszki boleśnie łaskotały podeszwy.
- Stamtąd my wszyscy...
Przez chwilę był ruiną świątyni ku czci Apollina, kamieniem sewilskiej katedry, 
ornamentem złotym w stylu plateresco. Rzewną nutką fado, owocem południowego 
morza.
I trwał tak zanurzony w krąg Śródziemnomorza przez chwil kilka, a tęsknota 
straszliwa, śmiertelna, podsuwała mu coraz to nowe obrazy, rzeczywiste i 
wyśnione...
Tu dodać należy, że Król był w krajach południowych parę razy, widział wiele, a 
czego nie zobaczył, to potem sobie doczytał.
- Proszę pana, proszę pana!!! - głos sprzedawcy zawrócił Zorza, z łagodnej 
ucieczki 
na południe.
- Jak pan taki głodny, to ja tu też batony różne mam, czekoladę z orzechami 
nawet, 
trzeba było powiedzieć, to bym panu tego pomidora chociaż umył, jak z pana taki 
głodomór - 
za ladą komuś było wesoło.
Dopiero teraz Król spostrzegł i odczuł, w jak kłopotliwym położeniu się 
znajduje: w 
szybce było widać, że mu z ust zieloniutki ogonek wystaje, a na brodzie kilka 
drobnych, 
czerwonych ziarenek.
Owoc pomidora to jagoda.
- Niech mnie kule biją, toż to, eech... pierwszy raz w życiu, ech, niechże to... 
przepraszam, przepraszam... już płacę - jak zwykle w chwilach zmieszania Żorż 
sięgnął po 
portmonetkę, wypluwając ogonek.
- Wszystko w porządku, nic się nie stało, też czytałem Prousta... - łagodził 
sprzedawca.
- W oryginale? - zemścił się zimno, kurduplowato Żorż.
- W oryginale to Prusa, może nie wyglądam, ale ja inteligent jestem, to znaczy 
niepełne wyższe mam, bez magistra jestem, na AGH studiowałem, metale nieżelazne, 
ale 
dziewczynę miałem humanistkę, wyjechała i parę książek mi po niej zostało... - 
sprzedawca 
wyszedł zza lady i objął Króla spracowanym ramieniem, zakończonym dłonią 
szorstką, 
pobrudzoną ziemią ziemniaczaną. - Pan to chyba musi w kabarecie jakimś 
występować, takie 
miny pan tu robił, z zamkniętymi oczami, wzdychał pan, mlaskał, ekstra, ekstra, 
uśmiałem 
się, jak rzadko kiedy...
Król westchnął, no bo co powiedzieć w takiej sytuacji?
- To ja może zapłacę za tego pomidora - Król stracił ochotę na konwersację i 
zakupy.
- Jak to zapłacić, przecież pomidor zjedzony, a nie zważony, jakże tak płacić za 
coś, 
co nie zważone?
- Ale może by innego, podobnego zważyć?
- Nie może być, ja swój honor mam, a głupi nie jestem - złowieszczy błysk 
pojawił 
się w oku sprzedawcy, a i powieka mu drgnęła, nawisła nieco i obrzękła jakby - 
sprawiedliwość musi być, jarzyna jarzynie nierówna.
- No to co będzie? - Zorza obejmowała powoli fala galaretowatej rezygnacji.
- Ech tam, przepadło, niech stracę, grzyb tam z pomidorem, ale ziemniaczków panu 
ze dwa kilo nałożę, tanio policzę - tu uniósł palec i podkreślił sens ukryty 
przysłówka, sens, 
można by rzec, złowieszczy.
Król wzdrygnął się.
- Nie, tylko nie kartofle, nie jadam, może być baton, marchewki kilo, albo... 
albo 
pomarańcze ze dwie - Żorż rozglądał się po sklepie gorączkowo.
- Pomarańcze mówi pan, cytrusy, hmmm - lisi był w tym momencie mężczyzna, co za 
ladę wrócił, oj lisi - jak pomarańcze to trzy kilo i reklamówka gratis, pasuje?
Król bezgłośnie skinął swą szlachetną głową i wyciągnął z portmonetki, co 
trzeba. 
Smutny był, jak smutny bywa jednorożec, kiedy przez pomyłkę ukaże się 
warszawskiemu 
marksiście.
Dokonał błyskawicznego bilansu dotychczasowego życia. Miewał czasem takie 
napady. Na szczęście w tej egzystencjalnej księgowości dopuszczał się drobnych 
nadużyć na 
swoją korzyść.
- Ech, dupa, dupa - uciekł się znowu do zaklęcia, ale nie pomogło.
- Muerta puta con leche - też nie pomogło.
Po raz kolejny drobny, banalny epizod wytrącał go z równowagi, pchał w przepaść 
bez dna.
Entropia zewnętrzna i wewnętrzna narastała w tempie błyskawicznym.
Zdekomponowany był.
Molekuły jego jaźni zderzały się, rozpraszały, tworzyły sekwencje nonsensowe.
Ostatnim wysiłkiem woli spróbował scalić świat, co mu się wymykał i rozpadał.
- Wie pan, tak na koniec powiem panu, ponieważ tu już nie wrócę, że czasem 
wierzę 
w Boga, czasem nie, a jak wierzę, to raczej ze strachu, tak naprawdę to kult 
maryjny wyznaję, 
do Matki Boskiej się uciekam, może dlatego, że z matką własną związany byłem 
mocno, ale 
grzyb z psychoanalizą, a mówię to dlatego, że pan mi się nie podobasz i 
wyglądasz na 
takiego, co i dziecko by ukrzywdził. Żegnam pana. Śmiech nie wyraża. Śmiech 
przeistacza.
Wziął pomarańcze i wyszedł ze sklepu. A tam jasność, słońce, życie. Zmrużył oczy 
niczym kotek.
- Robaki, robaki boją się światła... - zgarbiony, niewyraźny dotarł do domu.
- Moja ty czarna żabo, mój ty ślimaku niebieski... - poduszka przyjęła jego 
łkanie 
cierpliwie.
* * *
W tym samym czasie w redakcji ruch, gwar i zgiełk codzienny. Maszyny stukają, 
komputery łkają. Faks syczy i wypluwa.
Spojrzenia powłóczyste i zblazowane. Dłonie wypielęgnowane.
- Tak rodzi się poczucie narodowej wspólnoty - redaktor Andrzejewski klepie 
krępego Ukraińca w ramię.
- Sllurrppp - sekretarz Muchomorski kawę pije, ziewa i palcami włosy czesze.
Marian Siara to wchodzi, to wychodzi. Niezdecydowany psiakrew.
Delegacja zasłużonych rybaczek na duszpasterza swego czeka. Kanapki już zjadła i 
do 
śpiewania godzinek się sposobi.
Wpada Sebastian Sępaszek. Drży mu pośladek. Dyszy.
- Kocham poezję, kocham prozę - szepcze w ucho Lektorowiczowi. Ten odwraca 
głowę, uśmiecha się wyrozumiale.
- Ech, młodość - mruczy pod nosem.
- Ich bin ganz unschuldig, das war reiner Fali - krzyczy w słuchawkę redaktor 
Stopiak, blondyn, Aryjczyk, ojciec.
- Witamy księdza biskupa - pani Zamorstinowa rękę do pocałunku wyciąga. - W 
sprawie prenumeraty piętro wyżej.
I tak trwa to wszystko.
Chaos organizuje się.
Bezpłciowa magma informacji i niewyobrażalna liczba idei, pomysłów, zamiarów 
zyskuje rzetelną egzemplifikację.
Z toalety wychodzą kolejni użytkownicy.
- Biskupowi należy się szacunek i cześć - Niedo-wiarski czyta na głos, co pisze.
W hallu śmiechy. Redaktor Lektorowicz anegdotą rozpogadza zachmurzone lica.
Naczelny cicho na paluszkach przemyka między boksami. Pańskie oko konia juczy.
- Mam w domu dwa komputery, jeden taki, a drugi siaki - Szczupacki patrzy na 
Sępaszka. Ten spina się wewnętrznie i zaciska zęby. Marian Siara musnął go 
właśnie swoim 
przepaścistym białym płaszczem.
- To niesprawiedliwe - odpowiada. - Ja nie mam żadnego, choć byłem dobrym 
uczniem.
- Taaaak, ale mój tato jest... docentem! - ucina Szczupacki, okulary 
poprawiając.
Panna Pętelka, stażystka, na palcach, jak baletnica, w bucie ciężkim, drogim, 
mknie i 
chichocze.
- Jadę do Warszawy, jadę do Warszawy. Szczupacki rwanie poczuł w sercu, w lewej 
komorze.
- A ja byłem w Rzymie i widziałem Wezuwiusz. Sępaszek wziął to do siebie.
- Wszyscy skończymy marnie - zaświergoliła prze-towłosa Pętelka, wyginając 
zgrabnie karczek.
Sępaszek wziął to do siebie. Jak magnes. Ksobny był już w łonie matki. Drgnął mu 
drugi pośladek.
Przesłał pocałunek reprodukcji obrazu Caravaggia. A tu Lektorowicz zerka.
- No tak, no tak - kiwa głową. - Dobrze, że sobie nie powiesił ikonograficznego 
wyobrażenia starej baby grzebiącej sobie pod pachą, jak to mieli we zwyczaju Mu-
sil, Celan i 
Hofmannstahl. Przebrzydły autoerotyzm winien być piętnowany w każdym swoim 
przejawie.
Wstydliwość kawalerska nie pozwoliła mu na zbyt długie obcowanie z płodem 
Caravaggia, w postaci taniej reprodukcji wyobrażającej między innymi próbę 
reprodukcji 
zawoalowaną grą świateł.
- Czy ktoś jeszcze nie słyszał mojej historii o wężu Mamba? - nieśmiało zapytała 
z 
końca korytarza Pętelka. Wszyscy skulili się przy swoich biurkach, a redaktor 
Nie-dowiarski 
zbladł nawet nieco i na wszelki wypadek uczynił w duszy Znak Krzyża.
I tylko pani Helenka, aspirantka z księgowości, czując ruchy dziecka pod swoim 
sercem, wzrok miała pogodny, jasny, w przyszłość wybiegający i uśmiech na 
twarzy, 
wszystkie przyszłe rozkosze zwiastujący. Dziecko nie było aż takim optymistą, 
wiedziało 
jednak o tym tylko ono samo.
Ale zostawmy psychologię prenatalną.
Pilcher Rajmund, felietonista i żartowniś, gryzł się z własną samotnością. Nawet 
żubrze spojrzenie Mariana Siary nie było w stanie rozchmurzyć jego czoła. 
Powlókł się więc 
do hallu powdychać empatyczne opary pani Kasi. Nie usiedział długo przy jej 
biurku. 
Anegdotki i żarciki sypiące się ze wszystkich stron były dla niego w tej chwili 
solą na rany 
duszy.
Trzask, prask. Zjawia się Owietz w słomkowym kapeluszu i jasnym prochowcu. 
Nieoczekiwanie dla samego siebie Pilcher ucieszył się. Owietz nie zdążył jeszcze 
otworzyć 
ust, kiedy Pilcher objął go apodyktycznie.
- Małe piwo, a może dwa nawet - szepnął w kształtne ucho poety. Pani 
Zamorstinowa 
przeżegnała się.
Wyszli szybko. Trzask, prask.
Idą. Słońce świeci niewzruszenie. Wyszli na płytę Rynku i usiedli w pierwszym 
lepszym ogródku. Posiedzieli chwilę. Porozglądali się. I zamówili co należy.
- Jak nowa książka? - zapytał Owietz.
- W porządku - odpowiedział Pilcher.
- Dałby pan fragment, żeby w radio przeczytać, a potem krótka rozmowa? - zapytał 
Owietz.
- Tak - odpowiedział Pilcher.
I tak rozmawiali sobie. O literaturze. Zwilżali gardła. I znów o literaturze. Tu 
śmiesznostka, tam żarcik. Wzajemna wymiana konceptów, bon motów, odbijanie 
piłeczki. 
Uwodzenie. Czasami spojrzenie ku przechodzącej kobiecie jakiejś skierowane. 
Pełne 
porozumienie. A nad tym wszystkim unosił się jakiś opar. Fluid. Przygnębienie i 
obrzydliwość. Dlaczego? Ano dlatego, że dwóch mężczyzn, z których każdy dźwiga 
swój 
smutek wyboistym traktem, spotykając się, nie potrafi uczynić nic dla świata 
ożywionego. 
Przecież nie pojadą z konwojem do Sarajewa. Bo siedzą. Bo gadają. Bo skażeni 
literaturą są. 
Pola nie zasieją, plonów nie zbiorą. A że się wzajemnie nasycą - pogłaszczą, 
pozachwycają i 
popsioczą - to już ich prywatna sprawa.
Zbrzydło mi penetrowanie zaułków dusz i jaźni tej dwójcy. Zbrzydło mi również 
ciągle babranie się w sosie, na który składają się jałowe męki i niepokoje ludzi 
pióra.
Życie wyraża się przy pomocy innych fenomenów.
Dmuchanie w dmuchawiec więcej dać może radości niż trzygodzinna dyskusja o 
sytuacji literatury i moralnych powinnościach pisarza.
Będę z Tobą, Czytelniczko, szczera aż do bólu i opowiem rzecz do końca. 
Pomijając 
nieistotne szczegóły.
- Panie Owietz - sapnął Pilcher - mam problem, śni mi się, że jestem lirykiem, a 
ja 
liryką gardzę, nie dość, że się śni, to we śnie jeszcze piszę prozę poetycką, 
tak, proszę pana, 
prozę poetycką i jakieś teatralne scenki, wszystko mi się śni, nawet tytuły i 
interpunkcja, ja to 
sobie zanotowałem dziś nad ranem, pan rzuci okiem, pan jesteś liryk, to może pan 
mi powie, 
czy to jest chociaż coś warte, pan rozumie, mógłbym Mariana Siarę zapytać, on 
nie takie 
rzeczy czytał, ale przy mojej pozycji... pan rozumie, ja sobie nie mogę pozwolić 
na 
kompromitację, Marian coś gdzieś chlapnie i skandal gotowy, to jest takie 
plotkarskie 
miasto...
- To co tam pan sobie zapisał? - spytał Owietz, oszołomiony nieco potoczystością 
ojczystej mowy.
Pilcher wyjął zza pazuchy karteluszek.
„Oskar odważnie obnażył obsceniczny organ.
- Och!, ogromny! - otyła Olga ostrożnie objęła ohydną oberżynę ogromnym 
odnóżem.
- Ojej, on odczuwa - oznajmił oszołomiony osiemdziesięciolatek.
- Oczywiście, ogórze - odpowiedziała obleśna Olga, opiekuńczo obmacując okolice 
owego organu.
- Odczuwam ogromną ochotę - owdowiały onanista odżył.
Olga ochoczo operowała opuszkami. Oślizgły orczyk ospale obrzmiewał. Oralne 
oddziaływania Olgi oczarowały ociemniałego okulistę Oskara. Oczy 
osiemdziesięciolatka 
okrąglały, oddychał obiecująco, opieszale osiągał orgazm.
Obła Olga odetchnęła oblana oleistym owocem osławionego organu.
Olśnieni odpoczywali.
Ostatnia owulacja Olgi opromieni Oskara odpowiedzialnym ojcostwem”.
Owietz przeczytał i mlasnął lubieżnie.
- Dobre! Ma pan więcej takich kawałków? Jak się nazbiera i pan nie będzie chciał 
tego puścić pod swoim nazwiskiem, to ja chętnie swoim służę.
- Hola, hola, panie Owietz. Człowiek katusze znosi. Męczy się, poci, a pan chce 
śmietankę spijać. Jak to jest takie dobre, to ja już sobie jakoś poradzę, 
zabezpieczenie będę 
mieć na starość... O kurczę, muszę lecieć do redakcji, pilna robota mnie 
czeka...
I poleciał.
ROZDZIAŁ SIÓDMY, CZYLI ROZDZWONIŁY SIĘ TELEFONY
LECZ ŚWIAT MUSI ODCIERPIEĆ TYSIĄCZNYMI RANY TĘ KRZYWDĘ CO 
NAM ZADAŁ W ZAŚLEPIENIU CIEMNEM.
(T. MICIŃSKI)
Wciągnęła pomarańczowe rajtuzki.
Przełknęła ślinę.
Pogimnastykowała usta przed lustrem i głosem nieco piskliwym, lecz mocnym 
odezwała się do swojego odbicia:
- Ja tu przychodzę w kwestii kobiecej... - końcem języka zwilżyła wargi i raz 
jeszcze 
przełknęła ślinę. - To będzie dobry początek. Żadne tam: dzień dobry, żadne tam: 
pochwalony. Jak już, to: pochwalona, nie? Tak. Pochwalona. Tak właśnie powiem. 
Ja tu 
przychodzę w kwestii kobiecej, pochwalona. Z konstruktywną feministyczną 
krytyką. 
Najpierw im wyłożę, a jak już posi-nieją ze wściekłości, to im podłożę. Ją. To 
nie przypadek, 
że bomba jest rodzaju kobiecego. Jest jak siostra. Nie podam swojego nazwiska. A 
może 
podać? I tak te wszystkie samce zostaną przez wybuch, przez podmuch, 
rozczłonkowane. 
Tak, rozczłonkowane. Roz-człon-ko--wane.
Uśmiechnęła się tryumfalnie i zaczęła wszem i wobec malować wargi.
Do pokoju zajrzała Marlena.
- Co ty tak tu popiskujesz? - rzuciła filuternie i już miała się rozszczebiotać 
na dobre, 
lecz wzrok jej padł na miękkie od szminki usta.
Zacukała się i ukucnęła.
- Ooooo - powiedziała. - Malujesz się jakby nie dla sióstr... jakby inaczej. Ty 
dla 
samców raczej się malujesz, siostrzyczko, prawda?
- Prawda... - odpowiedziała enigmatycznie i z satysfakcją utrzymała język za 
zębami.
- Jestem samotną amazonką. Pojawiam się i znikam we mgle na swojej klaczy. 
Pojawiam się i wymierzam sprawiedliwość - myślała sobie, zerkając raz po raz na 
siostrę. - 
Tak, sprawiedliwość. Mam takie usta czerwone, takie sprężyste ramiona. To ja 
jestem 
sprawiedliwość i trwoga.
- A jeżeli malujesz się dla samca, to dla którego, siostrzyczko? - zapytała po 
chwili 
milczenia Marlena, wciąż zapatrzona nieruchomo w lśniące wargi.
- Nie interesuj się - odburknęła Greta.
- Nie interesuj się, ahaaa, mam się nie interesować. I to ma uśpić moją 
czujność, moją 
siostrzaną czujność? Ty malujesz się w taki sposób, włożyłaś pomarańczowe 
rajtuzki, nie 
chcesz przyznać się, dla kogo to robisz, a ja mam się nie interesować? A jeśli 
ty robisz coś 
przeciwko naszym, dobrze pojętym kobiecym interesom? A jeśli ten różowy 
biustonosz ma 
stać się narzędziem występku, albo co gorsza - zdrady? To co? To ja mam się nie 
interesować?! - Marlena coraz mocniej zacietrzewiona jęła kołysać miarowo swoim 
ciężkim 
ciałem.
- Uspokój się, siostrzyczko. Nie zdradzę. Robię to dla nas, dla naszej idei - 
odparła 
łagodnie śliczna osóbka w pomarańczowych rajtuzkach i różowym biustonoszu.
- Aaa - bąknęła, mało przekonana, Marlena i usunęła się nieco, bo do pokoju 
wpadła 
Marilyn w maseczce z ogórków na twarzy, z tubką kremu w dłoni i wściekle 
warknęła.
- Ruszałaś, suko!
* * *
Ksiądz Pischinger niepokoił się okrutnie. Chodził po gabinecie i szarpał 
koloratkę. 
Oczy miał podkrążone, twarz sinobladą.
- Wystarczy zadzwonić. Wystarczy powiedzieć, że nie przyjdę. Jakiś urlop mi się 
należy przecież. Od osiemnastu lat codziennie chodzę do tej redakcji. I po co? 
Wystarczyłoby 
wpaść tam raz na tydzień. Opowiedzieć jakąś zgrabną anegdotkę. Wspomnieć coś o 
Ethosie i 
o Erosie, żeby dać wyraz wytężonej pracy intelektualnej, która mnie pochłania 
bez reszty. 
Później przejrzeć teksty, zaopiniować i iść sobie. W końcu piastuję tam poważne 
stanowisko. 
Nie jestem jakimś gońcem albo korektorem. Działam w dziale etyczno-religijnym i 
jestem 
kapłanem. No właśnie, jestem duchownym, a to jest pismo katolickie, ale z lekka 
heretyckie. 
Winienem szanować zdanie naszych biskupów i całej rzeszy Polaków. Nie godzi się, 
żeby 
kapłan przestawał dzień w dzień z heretykami. Choć z drugiej strony, co to z 
nich za heretycy. 
Sama niewinność i słodycz, aż czasami mdli.
Może się nie godzi, może i mdli, a ja tam codziennie, uparcie chodzę i chodzę.
A po co ja tam codziennie, uparcie chodzę?
Ta panienka być może żartowała sobie, ale przecież niekoniecznie.
Młodzież teraz mamy radykalną. Nawet klerycy już nie ci sami, co za moich 
czasów. 
Burzą się, naśmiewają za plecami.
Może i żartowała ta panienka, ale nie zaszkodziłoby do redakcji dziś nie iść.
A może pójść i niby to żartem wspomnieć coś
O bombie?
Taaa, wspomnieć i ośmieszyć się?
Przecież taki Beretko z Burnesiem to pękną ze śmiechu.
Nikt już od tej pory nie traktowałby mnie poważnie.
Więc co? Pójść i ani mru-mru. Tak, to rozsądne. Jeśli żartowała, to nic się nie 
stanie. 
A jak mówiła prawdę, to po prostu męczennikiem zostanę. I już. Mało to 
męczenników mamy 
w historii Kościoła, do diaska!
Ale znowu ci, co szansy na męczeństwo nie mają... Taki Pilcher, na przykład, 
innej 
wiary wszelakoż, choć z tego samego pnia, co nasza, wyrosłej.
Pilcher polegnie niewinnie.
Albo i Lektorowicz.
Bardzo inteligentny, średnio młody człowiek. I wrażliwy. Tylko te oczy go 
zdradzają. 
Bo ormiańskie.
Albo taka pani Joanka, chociażby. Wdowia dobroć chodząca.
Nie wspominając już o pannie Pętelce bestyjce, blondyneczce niewinnej, z której 
jeszcze wiele pociechy dla redakcji i Kościoła byłoby.
Więc co?
Może zadzwonić jako głos anonimowy? Taki ostrzegający, jakby to anioł był albo 
strażak? - i uczepiwszy się tej myśli jak brzytwy, jął Ksiądz Profesor wykręcać 
drżącą dłonią 
numer redakcji.
- Halo! halo! „Kwartalnik Niepopularny”, słucham - odezwał się znajomy głos pani 
Zamorstinowej.
- Tu anonimowy...
- Niech się Ksiądz nie wygłupia - parsknęła pani Kasia.
- Ha ha, ha - starał się ukryć zażenowanie Pi-schinger. - Ha ha, hę...
- Od bladego świtu czeka tu na Księdza delegacja starych rybaczek. Kiedy Ksiądz 
przyjdzie?
- Już lecę - oznajmił kapłan i odłożył słuchawkę.
* * *
Powoli odpływała, rozwiewała się, zanikała słodka woń pieleszy i ekologicznych 
kosmetyków.
W nozdrzach miasta kołysał się już tylko pojedynczy, nieśmiały zapach ciałka 
Grety.
A świat śmierdział.
Świat był tramwajem. Niebieskim tramwajem jadącym w stronę Rynku.
Załopotała rzęsami jednego oka i uśmiechnęła się, nie pokazując zębów.
Młody mężczyzna, o jasnych niewinnych oczach, wstał i ustąpił jej miejsca. 
Najwyraźniej zrezygnował z sek-sistowskiej zaczepki słownej i zapatrzył się w 
brudną szybę.
Greta usiadła. Nogi ułożyła właściwie.
* * *
- Tragedia. Nie dość, że redakcja, to jeszcze zasuszone, niczemu nie winne stare 
rybaczki zostaną rozszarpane przez bombę fanatyczki.
One pewnie godzinki teraz sobie śpiewają, a na moich ustach pieczęć.
Sigillum confessionis.
Sigillum confessionis, sigillum confessionis... - powtarzał sobie w duszy ksiądz 
Pischinger, szukając usprawiedliwienia i pociechy. Ale przerażenie potężniało w 
nim i 
potężniało.
Podrapał się za uchem. Potarł łokieć. Nic. Znikąd ratunku.
W końcu rozsierdził się i zirytował.
- Nie może tak być, żeby dorosły mężczyzna i do tego Ksiądz nie mógł sobie 
poradzić 
z jakąś dzierlatką. W końcu jestem filozofem. Wezmę to na rozum, zastosuję 
metodę 
transcendentalną. Historia filozofii zna wiele takich przypadków, kiedy to 
punktem wyjścia 
dla nowych i fascynujących rozwiązań był klasyczny pat... - tu światły filozof 
rozrzewnił się, 
przed oczami stanął mu bowiem jak żywy Miś Węglorz pochylony w kuszącym półmroku 
nad szachownicą.
- Ha, a nie mówiłem - tryumfował Pischinger. - To jest to. Niby inna orientacja 
mentalna, ale w szachy gra jak szatan.
Podniósł słuchawkę i wykręcił numer. Przez chwilę słychać było jęki potępionych 
i 
trzask łamanych żeber, później odezwał się chrapliwy, monotonny sygnał.
- Haloo?
- Pischinger. Mam skromną prośbę do pana. -Taak?
- Takie tam nasze redakcyjne żarciki. Czy mógłby pan teraz, w tej chwili, 
zadzwonić 
do redakcji i podać się za terrorystę, który podłożył bombę?
- Co takiego?
- Chciałbym bardzo, by pan był łaskaw zadzwonić do redakcji „Kwartalnika” i 
powiedzieć, że bomba podłożona jest.
W słuchawce przełknięto ślinę. Węglorz oznajmił:
- Mój kodeks, proszę Księdza, etyczny i niezależna moralność nie pozwalają mi na 
takie dowcipy. Ksiądz wybaczy, zrobiłbym dla Księdza wiele, ale nie to. Na pewno 
nie to. 
Bardzo mi przykro.
- Trudno, ale cenię sobie pana szczerość. Kiedy zagramy?
- W każdej chwili, proszę Księdza, w każdej chwili. Kłaniam się.
- Szczęść Boże - mruknął Pischinger i odłożył słuchawkę.
Zrezygnowany chwycił za dzwonek, który za ministranckich czasów wyniósł z 
kościoła w czasie pożaru. Właściwie nie był to nawet pożar, tylko awaria pieca w 
zakrystii, 
ale dymu było co niemiara i zanim się proboszcz połapał, wierni uratowali już co 
tam kto miał 
pod ręką. Pischinger dobrze pamiętał, jak krztusząc się, ze łzami w oczach, z 
dzwonkiem pod 
komeżką, rozpaczliwie szukał wyjścia. Później chorował długo i dzwonek, którym 
potrząsał 
teraz energicznie, został z nim na całe życie.
Weszła siostra Marysia, Księdza Profesora ochmistrzyni.
- Niech będzie pochwalony - była bledsza od świtu i przyjemnie się uśmiechała.
- Niech będzie - odparł Ksiądz i zmrużył oczy. - Mam do siostry prośbę. Proszę 
zadzwonić do redakcji i powiedzieć, że miała siostra widzenie i że podłożą tam 
dzisiaj 
bombę.
- Ależ ja, proszę Księdza Profesora żadnego widzenia nie miałam - siostra 
Marysia 
zatrzepotała skromnie powiekami. - Ja chciałabym naturalnie mieć jakieś choćby 
najmniejsze 
widzenie, ale nie miałam. Zwłaszcza dzisiaj. Wczoraj z siostrami oglądałyśmy 
Dynastią po-
tem, prawie przez całą noc, rozmyślałam, wstyd się przyznać, o sprawach 
świeckich, to skąd 
miałam mieć widzenie?
- Umówmy się, że to siostra miała widzenie, które, hmhmm... dzisiejszej nocy ja 
miałem... - zaproponował chytrze Pischinger. - Moje widzenie jest poniekąd 
widzeniem 
społecznym, wobec tego i siostra mogła je mieć, a właściwie to siostra je miała, 
tylko że to ja 
je miałem... Wciąż nieprawdopodobnie trzepotała rzęsami, a jej wargi rozchylały 
się i 
zamykały.
- Zresztą niech sobie siostra poczyta Junga, to siostra zrozumie, że jak ja 
miałem, to i 
siostra miała, bo ja miałem tylko to, co i siostra mogła mieć, te napięcia 
między naturą i 
duchem są siostrze tak samo dostępne, dusza jest jak lustro, a zasada ducha jest 
jedna, więc 
jak ja miałem, to i siostra miała...
- Jak miałam, skoro nie miałam? - siostra Marysia pochodziła z ludu i pewne 
pokrętności filozofów nie przekonywały jej wcale.
- Miała siostra! - huknął podenerwowany kapłan. - Jak mówię, że siostra miała, 
to 
miała! Miała siostra i basta! Widzenie siostra miała! Widzenie! Że bombę pod 
redakcję 
podłożą!
Siostra złożyła rączki.
- Jeszczem nigdy nie widziała tak wzburzonego Księdza Profesora... Proszę się 
tak 
nie pieklić, bo to nie uchodzi kapłanowi. Zadzwonię, zadzwonię. Powiem, że 
miałam. Tylko 
niech mi Ksiądz Profesor numer wykręci, bo moje ręce nie przywykły do tarczy 
telefonicznej. 
Ten różaniec i praca w kuchni odbierają palcom jakąkolwiek inną sprawność.
Pischinger, posapując, wykręcił numer redakcji i wcisnął słuchawkę w kruchą 
dłoń.
- Niech będzie pochwalony... - zaczęła siostra Marysia.
Światły filozof wyrwał jej słuchawkę i nacisnął widełki.
- Źle! Psiakrew, źle. Nie uwierzą komuś, kto zaczyna od: pochwalony, tam sami 
sceptycy są. A zresztą zaraz by pomyśleli, że prowokacja. Niech siostra powie: 
dzień dobry...
- Nie uchodzi - obruszyła się siostra. - Ja dla Księdza Profesora zrobię 
wszystko, ale 
świeckiego dzień dobry nie powiem.
- To niechże siostra nic nie mówi! Nic! Ani: dzień dobry, ani: pochwalony! - 
kapłanem trzęsło oburzenie.
- Jakże tak, dzwonić i nic nie powiedzieć? Księże Profesorze, niech Ksiądz sam 
powie, tak po próżnicy...
Pischinger poczerwieniał i zagulgotał jak indor nieomal.
- Idę! Wobec tego idę. Pożałuje siostra. Jeszcze gorzko siostra pożałuje.
Spłoszona zakonnica przebierała odruchowo palcami. Łza zbiegła po jej policzku i 
upadła na habit bezgłośnie.
- Proszę Księdza...
- Milczeć! - ryknął Ksiądz Profesor. - Milczeć. Moje rzeczy osobiste proszę 
przekazać mojemu bratankowi..
-Jak to tak...?
- Nie pytać! Milczeć! Idę! - Ale...
- Mojemu siostrzeńcowi, Henryczkowi... ulica Dzierżyńskiego, obecnie Lea 22 A 
przez 8... Siostra powie mu ode mnie, że zawsze go kochałem i wierzę w niego... 
Zagubił się, 
ale może się odnajdzie. Wierzę, że podejmie trud, moje prace będzie 
kontynuował... Mój 
komputer to niech sobie siostra zachowa... On ma lepszy.
- Księże Profesorze...
- Milczeć. Proces beatyfikacyjny wszcząć. Przypilnować. Moje pamiętniki 
opublikować, idę.
Siostra Marysia podniosła dwa palce jak uczennica, ale Pischinger, nie zważając 
na 
nią, przeżegnał się, wziął aktówkę i ruszył ku wyjściu.
Przy drzwiach już był i już miał wyjść definitywnie, kiedy zadzwonił telefon.
Przeżegnał się raz jeszcze, wrócił i podniósł słuchawkę.
Dzwoniła pani Zamorstinowa.
- No to ładnie. Ksiądz jeszcze u siebie, a stare rybaczki poirytowały się, 
przeklęły 
Księdza i poszły. Powiedziały, że one dziękują za takiego kapelana, i o mało nie 
zdemolowały 
redakcji. I co teraz będzie?
Ksiądz Pischinger odetchnął z ulgą i z czystym sumieniem poszedł na piechotę.
Było mu lekko i niemal radośnie.
Ilość ofiar zmniejszyła się niepomiernie.
- Może bombę podłożą w czasie przerwy obiadowej, kiedy w redakcji nie ma prawie 
nikogo...
Ja będę.
Ja pozostanę przy swoim biureczku.
Taaak.
Wdrapał się po schodach. Wszedł. Ukłonił się wszystkim z czułością ekumeniczną. 
Przed drzwiami korekty zwyczajowo przeżegnał się. I usiadł przy biureczku.
Czekał.
* * *
- Jeszcze godzina, siedemnaście minut i ileś tam sekund - zegarek nie miał 
sekundnika, stąd to: ileś tam. Ten brak precyzji raził ją nieco, ale teraz 
ważniejsze było 
narastające drżenie łydek i fale gorąca, które oblewały piersi i ramiona.
- Tylko nie trząść się.
Zimną krew
zachować.
Zachować
zimną krew.
Krew. Jeszcze godzina, kwadrans, ileś tam sekund i poczuję zapach ich krwi. Ten 
ich 
męski odrażający zapach. Ale tym razem to będzie zapach słodkiej zemsty. Jeszcze 
godzina, 
czternaście minut i ileś tam sekund. Ileś tam sekund...
Brak precyzji nie dawał jej spokoju. Postanowiła zrekompensować sobie ten 
dyskomfort i policzyła pasażerów.
- To niesprawiedliwe. Kobiet jest więcej: dziewiętnaście. Ich jest tylko 
siedemnastu. I 
niemowlę. Ubrane jak chłopczyk. Ale może matka protestuje w ten sposób przeciwko 
determinowaniu płciowemu dzieci? Sama ubrana jest jak kobieta. Choć niezupełnie. 
Mogłabym podejść i zapytać, tylko że zaraz ktoś zająłby mi miejsce. Zresztą po 
co? Kobiet 
jest więcej, a tramwaj i tak śmierdzi samcem.
Poczuła, jak fala gorąca sunie w stronę podbrzusza. Przymknęła oczy. Nogi 
odruchowo ułożyła właściwie.
Tramwaj sunął przez miasto z potwornym zgrzytem i śmierdział.
Tramwaj śmierdział samcem.
Ulica śmierdziała samcem.
Ulica Wiślna warczała, chrzęściła i śmierdziała samcem.
Greta dreptała chodnikiem tam i z powrotem, a zapach jej ciała przebijał sobie 
wąziutkie przejście.
Kto by przyłożył ucho do ziemi, ten słyszałby, jak stukają jej buciki.
- Dryp dryp, dryp dryp.
Kto by patrzył z góry, ten by widział, że ścieżkę samotnej amazonki znaczy 
różowa 
poświata, wiotka strużka w brudnożółtym bajorze.
- Jeszcze pięćdziesiąt trzy minuty i ileś tam sekund. Jeszcze pełne pięćdziesiąt 
trzy 
minuty - mruczała.
- Jestem jak Hanka Sawicka, jak Emilia Plater. Jestem Judytą! Shulamith 
Firestone i 
Mary Dały mają swoje książki, a ja mam bombę. One wszystkie dużo czytają, dużo 
mówią... 
Ja nie będę mówić... Wejdę do naszego domu, jak już to zrobię, i wezmę kąpiel. 
Potem naleję 
sobie piwa do szklanki, zapalę papierosa Yogue i zamilknę. One będą mówić. Będą 
mówić i 
mówić, a ja milcząc, włączę radio albo telewizor, i w wiadomościach, 
ogólnopolskich, a nie 
regionalnych, w regionalnych też, ale w ogólnopolskich zwłaszcza, powiedzą. I 
one zastygną. 
Moje siostry zastygną, a ja? Co ja? Skąd będą wiedziały, że to ja? Uśmiechnąć 
się tajemniczo 
nie wystarczy. Pomyślą, że się zgrywam albo że znowu nie zrozumiałam. Powiedzieć 
głośno: 
ha! też nie wystarczy, bo przecież one wcześniej powiedzą to tryumfalne ha! I to 
jeszcze głoś-
niej niż ja, na pewno. To może w miejscu wybuchu zostawić coś swojego? Choćby tę 
apaszkę... Przyjdą mnie zaaresztować i wszystko będzie jasne. Ooo, to dobry 
pomysł. Tylko 
skąd mam mieć pewność, że bomba nie rozerwie apaszki. Bomba ma to do siebie, że 
może 
rozerwać wszystko. Nawet apaszkę. Nie, nie zostawię jej tam. Zresztą jemu byłoby 
przykro...
I Greta pomyślała ciepło o ofiarodawcy apaszki. Tak, byłoby mu przykro. Zawsze, 
kiedy się spotykają w Krzyżtoporach, pyta:
- Masz apaszkę?
A ona sięga do torebki i pokazuje, że ma. On wtedy pyta:
- A czemu jej nie założysz? A ona odpowiada:
- Nie pasowała mi do spodenek. On robi smutną minę i mówi:
- Nigdy jej nie nosisz.
Wtedy ona robi słodką minę i odpowiada:
- Ona jest dla mnie czymś wyjątkowym. Bardzo trudno mi się przełamać i założyć 
ją, 
o tak, w powszedni dzień. Muszę się czuć naprawdę podniośle, żeby ją nosić.
I tak dalej.
Greta rozrzewniła się na myśl o ofiarodawcy apaszki, bezinteresownym adoratorze, 
który jej jeszcze nigdy nie wkładał rąk, nie ślinił się i nie stękał.
Ale i on śmierdział jak samiec.
Nawet on.
Wciągnęła brzuch, ramiona odchyliła do tyłu.
- Tylko się nie rozrzewniać. Mam swoją rewolucyjną robotę do zrobienia. Na bok 
dygresja. Żarty na bok. Tyś mi przyjaciółką, reklamówko z bombą.
Ale jeszcze nie była gotowa. Jej czas jeszcze nie nadszedł.
Zawróciła i kolejny raz ruszyła Wiślną w stronę Rynku.
Zobaczyła babę z bajglami (w Warszawie mówią na to precle) i poczuła głód. 
Podeszła, żeby kupić, ale przypomniała sobie, że w filmach o drugiej wojnie 
światowej, w 
filmach dla mężczyzn i o mężczyznach, w filmach, które oglądała, bo nie miała 
dużego 
wyboru, w końcu wojennych filmów o kobietach nie nakręcono zbyt wiele, więc 
oglądała te 
dla mężczyzn i w tych filmach ciągle ktoś przypominał tym mężczyznom, żeby 
niczego nie 
jedli przed akcją, bo jak się postrzelą, to jest coś z żołądkiem i mogą być 
kłopoty z szyciem, 
czy z czymś takim...
- Bierze pani czy nie? - ryknęła baba.
- Nie - rzuciła Greta i zaczęła wycofywać się pospiesznie.
Baba okazała się osobą krewką i najwyraźniej miała smykałkę do interesów. 
Rozdarła 
się bowiem na całe gardło, że ubierze się jedna z drugą jak kurwa, a sama nie 
wie, czy chce 
czy nie, że jak która sobie włoży pomarańczowe rajtki, to zaraz jej się wydaje, 
że może 
zawracać dupę. I tak dalej.
- Niedobrze, zapamiętała mnie - przeraziła się Greta. - Odnajdą mnie bez trudu. 
Przyjdą o świcie i wywloką na ulicę za włosy. Nie dam się. Pójdę do fryzjera. 
Zaraz po akcji 
pójdę i obetnę. A w areszcie zrobię im strajk głodowy. I niech mnie karmią siłą. 
Będę jak 
sufrażystki sprzed stu lat. Będę śpiewała u okna, czesząc włosy. Nie, włosy 
obetnę. I bardzo 
dobrze. Zapamiętają mnie piękną i młodą. W pomarańczowych rajtuzkach.
Wciągnęła powietrze przez nos. Brudnożółta maź niemal ją odurzyła. Wyzbyta 
resztek 
wahań właściwych osobom sfrustrowanym i głuchym na wzniosłość rewolucji, 
skręciła 
gwałtownie i weszła w ciemną bramę.
Sień. W sieni wózeczek.
Pusty.
Na szczęście pusty.
A jeżeli niemowlę jest wewnątrz?
I wewnątrz aż do wybuchu zostanie?
Czy rewolucja ma być aż tak krwawa? Tak okrutne żniwo ma zebrać?
Nawet jeśli to chłopiec, to przecież nie dręczy jeszcze koleżanek i bardziej 
matką 
wciąż pachnie niż samcem. Przecież nad takim niemowlęciem to i ojciec grzechotką 
pogrzechocze. Nawet przewinie je chętnie. Może na swój patriarchalny sposób, ale 
przewinie.
Łzy stanęły jej w oczach.
Wszystkich ich bomba rozczłonkuje, ale niemowlę ujdzie cało.
Tak, cało!
Schody.
Tak. Pierwsze piętro.
Tak, drzwi wejściowe, a na nich znienawidzony napis. Tak, na mosiężnej 
tabliczce. 
Tak.
- Dzień dobry...
Nikt nie odwrócił się w jej stronę. Chichotali. Przekomarzali się. Gaworzyli. Od 
ucha 
do ucha wędrowały słuchawki telefonów. Dzwońcie sobie, dzwońcie. Tak, najpierw 
dziecko.
- Ja... - żadnej reakcji. Śmiali się. Nawet kobieta. Sprzeniewierczyni. Rozerwie 
i ją. 
Najpierw dziecko.
Korytarzami. Pomiędzy ciasne boksy. Półmrok i stukanie klawiszy.
Jakieś szelesty.
To nie tu.
Dalej, dalej.
Jęki.
Też nie tu.
Prask.
- Szukam... dziecka...
Niski w szkłach kontaktowych pomagał jej podnieść się z podłogi.
- A to się dobrze składa, hę hę. Na parterze jest przedszkole prowadzone przez 
siostry 
barnabitki. Może tam znajdzie pani jakieś dziecko.... Ale pani chyba nie swojego 
dziecka 
szuka, prawda? Pani jest może siostrą któregoś przedszkolaka, hy? Chociaż nie, 
proszę nie 
mówić, sam zgadnę... Pani szuka pracy. Pani chce zostać przedszkolanką! - niski 
w szkłach 
tryumfował. Trzepnął dłońmi po udach i zaczął ślizgać się po wyglansowanym 
parkiecie.
Greta uśmiechnęła się nieszczerze i przyciskając reklamówkę z bombą do łona, 
ruszyła w popłochu z powrotem. Tym razem kręte korytarze zawiodły ją do toalety. 
Deska 
była podniesiona.
- Wiadomo. Jak taki sika, to deskę podniesie, ale opuścić już nie ma komu. 
Zresztą na 
pewno podnosi dopiero wtedy, jak zasika. Zwierzęta. Dobrze przynajmniej, że 
dziecka tu nie 
trzymają. Może niemowlę jest trochę za małe na przedszkole, ale przecież tu go 
nie ma. 
Szukałam i nie ma. Co prawda ciągle jeszcze jestem poniekąd dziewicą i do 
macierzyństwa 
mi daleko, ale przecież czułabym, że tu jest. W końcu jestem kobietą. 
Terrorystką, ale i 
kobietą. Dość tych tkliwości. Czyn czeka.
Rozchyliła dekolt i wyjęła karteluszek. Ten piękny Rosjanin, który był tak miły 
i 
sprzedał jej bombę, napisał też, co i jak trzeba po kolei. Znała treść karteczki 
na pamięć, 
wyuczyła się wszystkiego jeszcze tam na targu, ale w końcu zrobiło się jej żal i 
zachowała ten 
skrawek szarego papieru pokryty koślawymi bukwami. Rosyjski lubiła, a 
przekładanie na 
różne sposoby tych kilku zdań uspokajało ją i krzepiło.
- Najpierw znaleźć ciemny kąt. Później wetknąć kable. Przekręcić wajchę. Dla 
pewności, żeby nikt nie znalazł, stłuc najbliższą żarówkę albo, jeszcze lepiej, 
potraktować ją 
sprayem. Na żarówkę i żeby sobie pójść, jest piał' minutok. Zdążę. Z Plant będę 
patrzyła, jak 
ich tu wszystkich rozczłonkowuje, ha.
Schowała karteczkę, spuściła wodę i ostrożnie wyjrzała na zewnątrz. Wciąż 
chichotali 
i wyrywali sobie słuchawki telefonów.
Pogładziła reklamówkę i ruszyła ponurymi korytarzami. Tym razem powoli, z miną 
znudzoną i z nieco lubieżnym błyskiem w oku. Jeśli któryś z redaktorów natknąłby 
się na nią, 
musiał ją wziąć niechybnie za nową narzeczoną kolegi.
Czuła, jak jej ciało pokrywa delikatna warstewka potu.
W oddali zamajaczyła koloratka. Twarz wydała jej się nawet znajoma, ale miała 
teraz 
na głowie sprawy ważniejsze niż odnawianie znajomości.
W końcu znalazła pusty boks, który wydał się jej odpowiedni.
W środku panował ciepły i przytulny półmrok. Mżący delikatnym światłem monitor 
syczał nadzwyczaj.
Greta ostrożnie wsunęła się do środka.
Ostrożnie postawiła na podłodze reklamówkę.
I osłupiała.
Pakamera nie była bowiem zupełnie pusta.
W kącie siedział kudłaty redaktor, a na kolanach kudłatego poruszała się 
Brygida, 
rodzona siostra Grety, z tym swoim ekstatycznym zezem, a z kącików jej ust 
spływała 
ekstatycznymi strużkami ślina. Na biureczku zaś spało sobie w najlepsze 
niemowlę, którym 
Brygida opiekowała się dorywczo w celach zarobkowych.
- Na Safonę! - wrzasnęła samotna amazonka i wyskoczyła na korytarz.
Zanosząc się szlochem, biegła przez korytarze.
Płakała na schodach.
Zawodząc, okładała pięściami wstrętny, wstrętny wózeczek. Wywróciła go, 
podeptała 
kołderkę i wybiegła z bramy.
- Oh, my goddess!
Słońce smagnęło Gretę po oczach.
Oparła się plecami o ścianę kamienicy.
W bezsilnej złości zagryzła wargi i sięgnęła do torebki. Pojemnik z farbą był 
chłodny i 
przyjemny w dotyku...
Po chwili była już na Plantach i biegła, szlochając, postukując bucikami, byle 
dalej od 
tego przeklętego, przeklętego, przeklętego miejsca.
* * *
Sekretarz Muchomorski wpadł do redakcji jak piorun kulisty do domu grzesznika. 
Był 
po męsku spocony i dyszał ciężko.
- Słuchajcie, znowu nam mur pobazgrali, chodźcie zobaczyć!
Świadkowie tej sceny, powściągliwie subtelni redaktorzy „Kwartalnika 
Niepopularnego”, jak i osoby ważne i towarzyszące, przywdziawszy odzież 
wierzchnią, zeszli 
z godnością i bez pośpiechu na dół.
A tam zbiegowisko. Niektórzy uśmiechają się z wyraźną satysfakcją, inni patrzą 
obojętnie. Matki zakrywają dzieciom oczy.
Na górze pozostał tylko Ksiądz Profesor.
- Nie wybuchło... - kombinował sobie. - Nie wybuchło, ale coś się stało, bo 
usłyszałem wrzask Mucho-morskiego. Potem wszyscy wypadli stąd. Jest pusto.
W tej ciszy rozdzwoniły się telefony.
- Telefony dzwonią. Świat po Bożemu istnieje. Może i coś się stało, ale ja 
jestem, 
Bogu dzięki, cały, i telefony, Bogu dzięki, dzwonią.
Podniósł pierwszą z brzegu słuchawkę na biurku pani Zamorstinowej:
- Redakcja „Kwartalnika Niepopularnego” - uprzejmie zwrócił się do niewiadomego 
rozmówcy.
- Ja tu do państwa dzwonię, bo już nie ma się do kogo zwrócić - usłyszał żeński, 
niemłody, budzący natychmiastowe zaufanie, głos.
- Słucham - ksiądz Pischinger rozprężał się. Wprawdzie pustka w redakcji była 
podejrzana, ale lepsza pustka niż stos pokrwawionych, nieestetycznych ofiar.
- Jest ten Bóg czy go nie ma? Ja nie żartuję, ja poważnie pytam. Wszyscy mnie 
biorą 
za wariatkę, a ja poważnie pytam, bo od tego, czy jest czy nie, bardzo wiele 
zależy...
- Jest, chwała Bogu, jest, proszę pani. I Bóg mu zapłać. I szczęść mu Boże - 
Ksiądz 
Profesor w mgnieniu oka rozwiązał tę zagadkę teologiczną.
- Bardzo panu dziękuję - odpowiedział niemłody głos i słuchawka po drugiej 
stronie 
opadła na widełki z wyraźną ulgą.
Ksiądz Profesor nie sięgnął po następną słuchawkę, albowiem na schodach rozległ 
się 
wielonożny tupot. To wracali redaktorzy.
- Wyobraża sobie Ksiądz Profesor? Jakieś chamid-ło namazało przed redakcją: 
HOMOSEKSUALNIK POPULARNY! !!
- Prowokacja!!! - krzyczał redaktor Andrzejewski.
- Spisek masoński!!! - krzyczał red. Szczupacki.
- Nie gardłuj, Michałku, idź i to jakoś usuń - zaproponował Sekretarz Redakcji.
- Dlaczego ja? - oburzył się Michałek.
- Najmłodszy jesteś, nie?
- Pętelka jest najmłodsza, Pętelka jest najmłodsza - zapluwał się Szczupacki.
- A ja? a ja? - dopominał się Sępaszek
Panna Pętelka schowała się za plecami Burnesia. Sępaszek stanął w pełnym 
świetle.
- Oj dzieci, dzieci - pobłogosławił wszystkich Pi-schinger - obowiązkiem każdego 
chrześcijanina jest walka ze Złem. Pójdę i spełnię swój obowiązek.
- Zdjąć sutannę, nie wolno jej pobrudzić - zdecydował w duchu.
Toaleta była zajęta, toteż udał się w poszukiwanie jakiegoś miejsca 
odpowiedniego na 
przebieralnię. Dotarł do klitki Pilchera. Było tam przytulnie i ciemno.
Wszedł i począł przez głowę zdejmować sutannę.
Nagły pisk rozległ się w ciemności, coś miękkiego otarło się o brzuch Księdza 
Profesora. On też krzyknął. Nic nie widział, miał sutannę na głowie. Kiedy 
wreszcie udało mu 
się od niej uwolnić - w jaskini red. Pilchera nie było już nikogo. Jedynie 
samotna 
reklamówka, duża, czarna, z nadrukiem obcojęzycznym WILD CAT, zatapiała ślepia w 
duchownym.
- Piekło - pomyślał Ksiądz Profesor - Piekło i szatani. - Wyegzorcyzmuję to 
miejsce 
potem - zdecydował i w cywilnym ubranku, które miał w razie czego zawsze pod 
sutanną, 
wyszedł.
Przeszedł przez przedpokój.
Współpracownicy bili mu brawo.
Wziął ze sobą sprzęty niezbędne w takich sytuacjach - skrobaczkę, wiaderko 
gorącej 
wody, ścierkę i kilka innych przyborów i środków czystości.
Kilku redaktorów wybrało się za Księdzem, by podziwiać jego Walkę ze Złem.
Ktoś nawet zrobił zdjęcie.
Po piętnastu minutach nie było ani śladu obrzydliwego napisu.
Wrócili i odetchnęli z ulgą. W poczuciu dobrze spełnionego obowiązku zasiedli 
przy 
swoich biurecz-kach.
Postukiwały klawisze.
Mruczały drukarki.
Telefony rozdzwoniły się jak na Podniesienie.
* * *
TELEFON PROFESORA JANA HYMEŃSKIEGO DO DOKTORA MARIANA 
SIARY
- Więc Schyschko.
- Schyschko?
- Schyschko.
TELEFON MARIANA SIARY DO REDAKTORA PILCHERA
- Gnatowskich dostał Schyschko.
- Nie pierdol, Marian. Schyschko?
- Oj, bo cię kopnę w dupę. Schyschko, Schyschko. Właśnie dzwonił Hymeński.
- Przecież miał dostać ten, no... jak mu tam...
- Oj, bo cię kopnę w dupę. Dostał Schyschko.
- Popatrz, to już nie nasze pokolenie dostaje Gnatowskich. To już to młode.
- Ano już to młode. My już dostaliśmy i nie dostaniemy.
- Ano.
TELEFON PILCHERA DO OWIETZA
-Więc nie pan.
- A kto?
- A Schyschko.
TELEFON OWIETZA DO SYFLASA
- Schyschko.
- Dostał?
- No. Świeckiego szlag trafi.
TELEFON SYFLASA DO ŚWIECKIEGO
- Wkurwić cię?
- No?
- Schyschko dostał.
- Tu jest Starosądecki. Pójdę go wkurwić.
TELEFON STAROSĄDECKIEGO DO OWIETZA
- Wkurwić cię?
- Ja też mogę cię wkurwić.
- Schyschko?
- Schyschko.
ROZDZIAŁ ÓSMY, W KTÓRYM WIELKIE RZECZY 
POMIESZANIE
KOCHANKOWIE, WZAJEMNIE ZASPOKOJENI SOBĄ ZAPYTAM WAS O 
NASZ SEKRET. SPLECENI w UŚCISKU CZY MACIE DOWODY?
(R. M. RILKE)
Odkurzacz stał się niezbędnym elementem.
To był dopiero trzeci wspólny czwartek, ale bez odkurzacza nie mogli się już 
obyć. 
Gasili światło i po omacku, jak za pierwszym razem, szukali gniazdka. 
Elektryczny świst 
przechodził po chwili w monotonne buczenie.
Oni też buczeli monotonie, może nie aż tak mechanicznie, ale było to jednak 
buczenie 
nieludzkie.
Mniejsza zresztą o to. Zostawmy elektromechaniczną rzeczywistość i meandry 
akustyki. Na razie wystarczy, że będziemy patrzeć i słuchać.
Odkurzacz zawodzi na środku pokoju, a oni na tapczanie obok oddychają głośno. 
Rozbierają się powoli. On rozpina jej bluzkę, ciągle niewprawnie. Ona sięga mu 
do spodni. W 
końcu jednak wzorce kulturowe biorą górę. Każde zrzuca własne ubranie. Skarpetki 
opadają 
jedna po drugiej na wykładzinę podłogową. Podobnie bielizna, jako że miłość 
powinna być 
czysta.
Teraz są nadzy jak Adam i Ewa. Pierwsi ludzie. Ale raczej w ujęciu ewolucyjnym 
niż 
religijnym. Choć przecież pogrążony w ciemności pokój jest jak ziemia dana im w 
posiadanie. Odkurzacz to drzewo wiadomości dobrego i złego.
Próbują sobie wyobrazić, jak wyglądały pieszczoty i pocałunki praojców. Instynkt 
podpowiada im, że nawet jeśli byli bardziej włochaci, to różnice dotyczą głównie 
gry 
wstępnej. Zwłaszcza fizjologia pocałunku ma teraz inne oblicze. Na zapach z ust 
wpływa 
przecież rodzaj pożywienia, a i ciała naszych przodków marszczyły się wcześniej, 
nie 
doświadczając zbawiennego działania kremów i hormonalnej antykoncepcji.
- Założysz coś?
- Może ty?
Nie chcieli mieć dziecka.
Może nawet jakoś by się przyzwyczaili, ale najgorsza jest ciąża. Ciągłe wzdęcie. 
Nudności. Psujące się zęby. Nadwerężony kręgosłup. Zapuchnięta twarz i pryszcze.
- A nie moglibyśmy dzisiaj bez niczego? - zapytał, nie patrząc jej w oczy.
- W książkach piszą, że raczej nie.
- Dobrze, zrób tak, żeby było dobrze. Wstała i sięgnęła do torebki.
- Nosisz to przy sobie? - zdziwił się raczej, niż zaniepokoił.
Uśmiechnęła się tylko.
Odkurzacz buczał, dławiąc się czarną skarpetką. Pracował w niezmiennym rytmie.
Bo to nie jest tak proste.
To przetworzone, wypotworzone, przepoczwarzone życie.
Minął kwiecień, minęła Noc Walpurgi, przyszedł pierwszy dzień maja, dawniej 
święto 
robotnicze, dziś święto trockistów i frustratów szczególnego rodzaju.
Żorż Król wstał jako umiarkowany ateista.
Dowiedział się o tym, sięgnąwszy po święty obrazek znajdujący się zawsze w 
szufladzie obok kanapki. Trzymał go tam właśnie w celu rozpoznawania swojej 
mentalnej 
kondycji. Jeżeli budził się katolikiem, obrazek budził w nim emocję pozytywną. 
Jeżeli wręcz 
odwrotnie, to wręcz odwrotnie. Na obrazku znajdował się anonimowy święty. Trudno 
było 
rozpoznać który, albowiem obrazek nie miał podpisu, a święty żadnych 
szczególnych atrybu-
tów swej świętości. Święty wyróżniał się wyłącznie przyjemnym wyrazem twarzy i 
złożonymi modlitewnie rączkami. W tle było niebo i jakieś krzaki. Szata świętego 
- niebieska 
z białą narzutką. Broda i łysina także nie sugerowały imienia i w ogóle 
tożsamości. Czysta, 
bezimienna świętość.
Z tyłu obrazka znajdowała się odręczna notatka: DO STACJI PRYCHEĆKI KOLEJĄ, 
A POTEM POWOZEM LUB SAŃMI DO MAJĄTKU HUHURCE WIELKIE. PANIENKA 
WŁADYSŁAWA I PANIENKA LAURA.
Obrazek wypadł kiedyś panu Zorzowi z Krótkiej historii WKP(b).
Obłoki płynęły.
Dawny Pewex stał i błyszczał w słońcu, mdłym i białawym.
Tramwaj stanął na przystanku.
Żorż stał w oknie i widział wycinek ulicy Królewskiej, swoją niedużą ojczyznę.
Włączył sobie płytę Ordonki.
Po trzydziestu sekundach wyłączył.
- Już nie mogę tego słuchać, zmieniłem się.
Zajrzał do lustra. („Dotknij swoich ust w lustrze. To rana, w której przyszłość 
spotyka 
przeszłość. Widzę jasno przez zasłony rzeczywistości” - M. Girą). Codzienne 
obcowanie z 
własną twarzą nie było pomocne w rozpoznawaniu zmian.
Jako ateista wyglądał identycznie jak zatwardziały katolik.
Jako Gustaw wyglądał jak Gustaw, jako Konrad wyglądał jak Konrad.
UMARŁ ŻORŻ KRÓL, NIECH ŻYJE ŻORŻ KRÓL -napisał Żorż Król palcem na 
szybie.
Ulica Królewska przejaśniała.
- Idzie nowe - pomyślał szlachetnie posiwiały mężczyzna.
Dołem szedł poeta Syflas uzbrojony w plecak i czapkę.
Syflas kombinował sobie tak:
- Mają mnie za jednoosobową mniejszość narodową. Awangardysta rabczański - 
tylko tyle mogą o mnie powiedzieć. Nikt nie przeczytał mojej książki, Ziemniaki 
na balkonie, 
albowiem rozstrzelałem niemal cały nakład pod Wawelem z dwururki. Notują tylko 
moje 
gesty. Każdy felieton poświęcony zepsuciu młodzieży polskiej zaczyna się do 
słów: „Poeta 
Paweł Syflas rozstrzelał swoją książkę pod Wawelem z dwururki”. Potem następują 
na-
rzekania na brak ideowości i kompletny nihilizm. Ja nie jestem nihilista. Ja 
jestem absolutny 
romantyk, pozyty-wista i człowiek renesansu. Dzieło moje przepojone jest 
wartościami 
pozytywnymi. Nikt nie chce tego zauważyć. Tępią mnie wszyscy. A jeżeli nawet nie 
tępią - to 
patrzą z pobłażaniem. - Oj Syflas, Syflas - mówią. To może i wygodne dla mnie w 
tej chwili. 
Teraz mam spokój, nie muszę uczestniczyć w międzynarodowych konferencjach, nie 
muszę 
strzępić języka przed kamerami, nie musi o mnie pisać ani Jan Hymeński, ani 
Marian Siara, 
ani Stanisław Jonkas, ani nawet Ryszard Brycz z pisma „Papiery Wtórne”. 
Oczywiście, 
odnajdą mój tomik po latach. Część nakładu rozdadzą prominentom, bo bez 
prominentów im 
nie dyga. Część nakładu sam rozdałem różnym osobom. Resztę zakopałem w żelaznej 
skrzynce w ogrodzie. Odnajdą. W moich pośmiertnych papierach potomny znajdzie 
dokładne 
wskazówki plus mapę wielobarwną - i bez problemu odnajdzie zakopaną część 
nakładu. 
Czyli: nie przeminę wszystek. Prawdę mówiąc: rozstrzelałem tylko trzydzieści 
wybrakowanych egzemplarzy z poważnym błędem drukarskim. Potomny po latach 
doceni. 
Nie ma innego wyjścia przecież. Stanę się klasykiem. Nie ma innego wyjścia. A 
teraz... no 
nic, połażę trochę po mieście, pokontestuję, postraszę przemysłowego mieszczucha 
i tak 
dalej...
Tu umilkł.
Monolog wewnętrzny dobiegł do końca.
Szedł dalej bezmyślnie.
Z kosza na śmieci sterczała wypchana teczka.
Mokra po deszczu. Wyglądała na dobrze już wysłużoną, ktoś jednak przewiązał ją 
różową wstążeczką.
Na widok pakuneczku Syflas poczuł zew jak polar-nik. Zgarbił się odrażająco i 
roztrząsając i usypując z kosza resztki produktów żywnościowych, pomięte 
egzemplarze 
„Gazety Wszystkich Polaków” - wyciągnął teczkę i przytulił do trochę owłosionej 
gdzieniegdzie piersi.
Następnie usiadł na ławce w parku i pogryzając zimne frytki z torebki 
pozostawionej 
przez kogoś, odwiązał wstążeczkę.
Wewnątrz znalazł kilka kopert wypchanych rozmaitą zawartością: głównie jakieś 
zapiski na kartelusz-kach, i kilka zeszytów, w tym jeden gruby zatytułowany 
dziewczęcym, 
niewyrobionym pismem: PAMIĘTNIK MÓJ.
Syflas nie przepadał za słowem pisanym. Wolałby raczej obrazki albo coś do 
zjedzenia. Jednak wyjął jeden z zeszytów i zaczął czytać. Tak.
Cały dzień.
Cały dzień czytał.
Cały dzień opadała mu szczęka.
Zapomniał o swoich obowiązkach. Zapomniał o posiłkach. Zapomniał o pampersach 
dla swojego dziecka. Zapomniał o Bożym Świecie.
Czytał i czytał.
Cały dzień.
I w następne dni. Tak.
Z TECZKI ZNALEZIONEJ PRZEZ SYFLASA
GRUBY ZESZYT
13 kwietnia
We śnie przyglądałam się drodze. Strzępy śniegu i zmarznięte błoto. Wiem. Nie 
będzie krwi, potu ani śliny. Spadnie deszcz, nadejdzie noc. Zarysy domów 
wyostrzą się nad 
ranem. Nikogo nie obejdzie moja niechęć.
14 kwietnia
Wiało. Upadłam. Rozbiłam kolano. Krew błyszczała w słońcu. Tkliwie. Jak kość 
tego 
miasta. Wypieszczona i miękka.
15 kwietnia
Pisałam. Nie mogę rozeznać się w snach. Kiedy patrzę w lustro, widzę tylko 
kształty.
16 kwietnia
Uwiódł mnie mężczyzna wyglądający jak garbaty karzeł.
17 kwietnia
„Kto obróci w moim sercu miecz - temu serce moje pieśń zaśpiewa”. Kto to 
napisał?
18 kwietnia
Ksiądz miał katar. Stałam daleko i myślałam, że płacze. Kiedy kichnął, poczułam, 
jak 
wzbiera we mnie tkliwa czułość.
19 kwietnia
Włożyłam słomkowy kapelusz i letni płaszcz. Słońce ledwie pełga. Zmarzłam.
20 kwietnia
Widziałam w witrynie księgarni Zwinne kraje. Okładka wygięła się od wilgoci i 
śmiesznie sterczy. Wygląda jak strzęp złuszczonej farby. Ten na drzwiach do 
piwnicy.
21 kwietnia
Śnią mi się maty plecione z łyka. Firany, woalki, bryzgi piany. Strzępy zasłon. 
Żaluzje.
22 kwietnia
To wszystko ma jeszcze konsystencję dymu, ale ułoży się w idealny wzór nie do 
odczytania, w stertę gałęzi, szmat i liści.
23 kwietnia
Śnił mi się. Odwrócił głowę i patrzył na mnie. Powiedziałam:
- Pocałowałabym pana, ale właśnie umyłam włosy. Uśmiechnął się. Umarł.
24 kwietnia
We śnie jadłam ostrygę. Była miękka. Żyła.
25 kwietnia
Czytałam. Salomon: „W ręce bowiem jego i my, i mowy nasze, i wszelka mądrość, i 
rzemiosł umiejętność, i ćwiczenie”. Anioł Ślązak: „Tym samym okiem, którym 
oglądam 
Boga, i On na mnie patrzy”.
26 kwietnia
Jest tylko jedna odpowiedź. Cokolwiek znaczy. Ten, który nadchodzi. W białych 
bandażach śmiechu. Do którego będziemy przepijać, gdy przyjdzie. W graniu 
dzwonków, w 
jazgocie klaksonów. Ten ból. Pokraczny świat rysowany kredą na chodniku w parku. 
Lśniąca 
stal szybkostrzelnej broni. Białe drzewo płuca i tektura krtani.
29 kwietnia
Chorowałam. Bolało mnie gardło. Było pełne krzepnącej żywicy. Nie mogłam pisać, 
opadły ze mnie sny. Wyblakłe dni i wypalone noce. „Ciemny płomień - oślepiający 
blask - 
emanuje z najgłębszych ciemności - z tajemnicy”. Dopiero ta ciemność wyjaśni 
nas. 
Obrysuje, zrani.
30 kwietnia
Zapisałam po przebudzeniu: „Mężczyzna dojrzały i samotny. Jest człowieczym 
pryzmatem. Niesie w sobie wszelką dziwność i tajemnicę. On jeden ocaleje”. Kto 
to?
Z PAMIĘTNIKA BOŻENNY STULATEK
Z Żorżem nie spałam. Jest za stary i nie wyrażał na to szczególnej ochoty. Gdyby 
wyraził, to kto wie. Jest przystojny, starszy od mojego ojca, ale byłoby to 
ciekawe 
doświadczenie. Jelito mówi, że z takimi starymi, oczywiście zależy jak się 
trafi, to może być 
śmiesznie. Taki to ma przede wszystkim cierpliwość i daje się wziąć na byle co. 
A czasem to 
okazuje się, że mają dużo pieniędzy. Dzisiaj uwiesiłam się na P., a Król 
przechodził przez 
Rynek, P. mnie strząsnął, ja się znowu uwiesiłam i włożyłam mu rękę za koszulę, 
wściekł się 
i powiedział, żebym tego nie robiła publicznie, zwłaszcza przy Królu. A Żorż 
zrobił się 
czerwony. Ładne zestawienie. Srebrna siwizna i czerwień.
* * *
Świeckiego nie znam, ale mówi się o nim rzeczy interesujące. Jelito zna 
wszystkie 
jego trzy poprzednie żony i one opowiadają o nim, że jest świnia. Bił je po 
twarzy i w różne 
miejsca, i terroryzował psychicznie. W łóżku podobno do niczego. Nie wiem, nie 
sprawdzałam. Jelito mi odradzała. On sypia teraz z kim popadnie i nie ma 
wyższego 
wykształcenia. Jelito mówi, że gdybym jednak się zdecydowała, to trzeba zacząć 
od ucha. Ma 
wyjątkowo erogenne. Żyduch ma erogenne wszystko.
ZAPISKI NA BILETACH TRAMWAJOWYCH
Co przekłuwa moje powieki? Wiatr ustał i powietrze podnosi się, wzbiera. 
Fioletowe 
ryby opadają na dno. Grzęzną w moim ciele.
* * *
Łabędzie szare i martwe. Twoje piersi w szorstkich palcach pościeli. Moje ciało 
na tej 
umazanej smołą i krwią ławce.
* * *
Obłok stał się fioletową rzeką. Wysupłana z moich płuc pestka krwi skowycze na 
skrawku blachy. Nie nazwę cię, korono moich warg. Umrę na tej ławce, uwięziony w 
zapachu 
schnącej farby. Wyniesiony. Obłok bez obrysu, rzeka bez dna.
* * *
Czysty płomień dnia. Żar wykuwa dla mnie koronę.
ZESZYT W TRZY LINIE
... ja sobie po prostu wyobrażam że tak było bo muszę przecież ogarnąć to 
wszystko w 
sposób dostatecznie zadowalający muszę nadal mieć nad nimi opiekę a przynajmniej 
kontrolę 
wyobraźnia opiekuńcza coś takiego cóż ja innego mam do roboty oprócz tej mojej 
kreatywności w momencie kiedy jestem dojrzałą kobietą schorowaną i bezdzietną 
choć 
można ich wszystkich uznać za moje dzieci a jego za ich ojca ciekawe że ten 
człowiek wziął 
się w tej historii zupełnie niezależnie ode mnie początkowo myślałam że to ja go 
wykreowałam tylko zapomniałam o tym ale teraz widzę wyraźnie że przedostał się 
tutaj z 
zupełnie innej historii nie mogę go rozgryźć może i on jest takim zabłąkanym 
kreatorem jak 
ja może i on robi to wszystko w czasie bezsennych nocy ale on jest mężczyzną 
nawet jeżeli 
jest kreatorem to jest mężczyzną a więc przeciwnym biegunem może nawet wrogiem 
należy 
uważać jutro pójdę pod jego dom i go zobaczę sobie ciekawe jak on zareaguje na 
mój widok 
czy mnie rozpozna przecież nigdy mnie nie widział wcześniej jeżeli mnie nie 
rozpozna to 
przyjrzę mu się dokładnie pojadę w tym samym tramwaju co on stanę koło niego 
spróbuję 
przeniknąć jego myśli zapytam go o coś o godzinę o cokolwiek piekło piekło 
piekło i szatani 
jak ja się jutro ubiorę
NOTATNIK M. S [NAZWISKO NIECZYTELNE]. SNY
Stoją odarte ze skóry, wytrawione z barw. Ta ostrze, tamta łuczywo podnosi do 
ust. 
Włosy, jeszcze włosy odnajdą nas, i paznokcie. Martwa od nocy kropla miodu. 
Źdźbło krwi. 
Szeleści jak ogień. Nagi, wyjęty ze świata. Moje wargi są z lodu. Moje oczy są z 
lodu. Na 
dnie szczeliny strzępy zeschłych liści. Śnieg. Trąd? Żywy, słyszałem szelest. 
Wargą, końcem 
języka, śliną rysowałem kontury twarzy. Umarły, oddycham nad moim ulepionym z 
gliny i 
lodu ciałem.
* * *
Tramwaj. Krótka obcisła bluza i spodnie. Szarość i zieleń. Pastele. Usiadła 
naprzeciwko z przeźroczystą mydelniczką w dłoniach. Zasnąłem znowu. Bez pamięci. 
Widziałem różowe mydło, suche i matowe.
* * *
Dziewczyna za szybą, przy telefonie, palcami rozczesuje włosy. Słuchawka jest 
grafitowa. Wargi rozchylają się powoli. Neony. Żółknąca skóra. Opalizujące 
szkło. Ona 
odwraca głowę i powietrze pęka.
LIŚCIKI
Kamienne ostrze, grot ze szkła. Twoje ciało okryte kokonem drzew, ulic, domów i 
powietrza.
M.
Ciemność krzepnie. Truchleję. Przepasana konopnym sznurem. Otruta. Oto cynowe 
berło i korona z ołowiu. Dla mnie. Moja skóra spierzchnięta i szara. Zanurzona w 
czarnym 
ogniu nocy. Obracam w palcach twoje oko. Oko mojej śmierci.
G.
Gałązko ognia, gałązko tarniny. Noc cię obroni.
M.
Wysuń się ze mnie. Wyzwól swoje bibułkowe ciało.
G.
Wiatr, werble, kołatki. Twoje ciało mokre od potu, kiedy nocą odgarniasz włosy, 
dotykasz ust. Unoszę się w duszącej jasności. Zagubiony pośród twoich palców.
M. S.
Bibułkowy chłopiec, tekturowa kukła. W szklanej pestce sucha ość noża.
Twoja G. Z.
LIST [CHARAKTER PISMA ZDECYDOWANY]
Radości moja!
Pozwól, że tak będę się do Ciebie zwracał, albowiem nie pamiętam, na Boga!, nie 
pamiętam, jak się do Ciebie zwracałem w momentach najwyższej czułości. A nawet 
jeżeli coś 
zapamiętałem, to nie mam zaufania, tak, Radości moja, nie mam zaufania do 
papieru. 
Czułości pozostawmy sobie na później. Bo przecież będzie jakieś później? Mam 
taką 
nadzieję. Mam nadzieję, że nie jesteś jedną z tych, które wykorzystują mężczyzn 
takich jak ja 
i w takiej sytuacji jak ja (chyba Ci mówiłem, że mam żonę i dwoje dzieci?). 
Jeżeli Ci nie 
mówiłem, to mówię teraz. Mam nadzieję, że mnie nie skrzywdzisz i będziesz dla 
mnie... no 
wiesz...
Ostatnimi czasy zauważyłem taki trend wśród młodych kobiet: odbywają stosunek, 
nie 
ukrywajmy: płciowy, z mężczyzną zajętym przez inną kobietę i dzieci, a później 
drwią z 
niego niepomiernie. Zdarzało się tak wielu moim kolegom. A przecież wiesz, że 
mężczyzna 
żonaty jest osobą słabą i narażoną na wiele nieprzyjemności - zarówno w pracy, 
jak i w życiu 
osobistym.
Dlatego też, błagam, nie bądź kroplą goryczy, która przepełni czarę.
Jakby co, to jestem pod numerem telefonu, tym redakcyjnym. Do domu nie dzwoń, 
wprawdzie na mojej wizytówce, którą dołączam do listu, jest także numer domowy, 
ale sama 
rozumiesz... Chyba, że Ci aż tak... przepraszam za określenie... będzie prędko. 
To wtedy tak. 
Ale radziłbym rzucić słuchawką, kiedy odbierze moja żona, teść lub teściowa, 
albo Marianek, 
bo on jest najstarszy i już sam odbiera telefony, kruszynka kochana. Zaklinam 
Cię. Toteż 
pamiętaj o mnie, całuję tam gdzie wiesz. Pa.
- I kto się podpisał? - rzucił w żonę socjologiczno--psychologiczną zagadką 
Syflas.
- Nie mam zielonego pojęcia - żona Syflasa nie do końca rozumiała, co tak 
bulwersuje artystę w tych zeszy-cikach i karteluszkach. Znudziło jej się już z 
lekka wspólne 
cowieczorne odczytywanie fragmentów.
- Postać znana publicznie... - naprowadzał Syflas.
- Ksiądz Tischner?
- Pudło.
- Józefa Hennelowa?
- Pudło.
- No to już nie wiem. Przecież nie ten grzyb Szaruga Leszek?
- Pudło. Zimno.
- Marian Siara?
- No wiesz?
- No to kto?
- Nie ma podpisu ani tej wizytówki. Ale mam wrażenie, że wiem, o kogo chodzi. 
Jutro ci powiem - ziewnął Syflas i ucichł.
Czytał dalej.
Bożenna Stulatek do młodego Pilchera: „Wróć. B”.
Młody Pilcher do Bożenny Stulatek: „W międzyczasie ożeniłem się. Nie mam jak 
wrócić. Przynajmniej przez kilka następnych miesięcy”.
Bożenna Stulatek do młodego Pilchera: „E, nie przesadzaj”.
Młody Pilcher do Bożenny Stulatek: „Wziąłem ślub kościelny, a to zobowiązuje. 
Nawet tak zepsuta osoba jak ty powinna to zrozumieć”.
Bożenna Stulatek do młodego Pilchera: „Wyjdziesz na papierosa?”
Młody Pilcher do Bożenny Stulatek: „Kocham swoją żonę. Dla niej rzuciłem nałóg”.
Bożenna Stulatek do młodego Pilchera: „Czekam na ciebie w męskiej toalecie”.
Tu kartka się kończy, nie wiadomo, czy dlatego, że nie ma na niej już miejsca, 
czy też 
z innych przyczyn. Na prawym marginesie ktoś dopisał: „W czytelni na ulicy 
Brackiej - B. 
Stulatek i młody Pilcher”.
- Ha - powiedział do siebie Syflas, wpatrując się z satysfakcją w koślawe, 
dobrze mu 
znane pismo młodego Pilchera.
- Ha - powtórzył.
Odczuł lekkie podniecenie płciowe i głód.
Nastąpiło to jednocześnie.
Wyjął z szuflady bułkę i żuł w zamyśleniu. Bułka leżała mu w dłoni idealnie.
Ujął w palce wolnej drugiej ręki następny karteluszek. Rozpoznał bez trudu 
schludne, 
pensjonarskie pismo Stulatek.
Wczoraj powiedziałam Henryczkowi, że chciałabym być mężczyzną. Pochwalił mój 
pomysł. Męczyliśmy się długo, z mojej winy.
- Świat jest niezmiernie rozchwiany - pomyślał Syflas. - Wprowadzenie w nim 
jakiegokolwiek porządku jest niezbędne. Świat jest jak ta pisanina. Nie za dużo 
głębszych 
sensów, wulgarna erotyka i śmierć.
Śmierć trywialna. Śmierć w sensie znikomość.
Ja ożywię te karteluszki i zeszyty. Ja im dodam dalsze ciągi. Spowoduję 
oczyszczającą lawinę.
To moje powołanie. Jak Zorro albo Wallenrod wejdę w to zepsucie.
Oczyszczę, uładzę. Winnych ukarzę ich własnymi rękami.
Tak, tak, tak.
Otóż wiem o was wszystko.
Jeszcze nie wiem, co z tą wiedzą zrobię, ale zrobię coś na pewno.
Znam wszak wasze wszelkie ciemne strony.
Może po prostu opublikuję to wszystko.
A wy drzyjcie.
Wy drzyjcie.
Napiszę do Mariana Siary, że jak nie napisze o poecie Syflas, że wybitny, że 
klasyk i 
awangardysta, to ujawnię...
Pójdę do Lektorowicza...
I do innych...
Do wszystkich...
I wyjechał z żoną do Rabki.
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY – ROZJARZANY
Manifestacja przeszła pod oknami Zorza Króla. Uśmiechnął się wyrozumiale.
Ileż to manifestacji tędy przechodziło, ho ho! Przypomniał sobie i rozrzewnił 
się. 
Podreptał dziarsko do kuchni i zaparzył kawę z kofeiną. Małe przyjemności. Kawa 
z kofeiną, 
papieros bez filtra, dziewiętnastowieczna pornografia, koniak. Tylko to było 
przyjemne w 
całej tej historii. Manifestacje były także przyjemne, ale przed laty. W tej 
chwili były przede 
wszystkim niesamowicie chaotyczne, rozchełstane i sfrustrowane nadzwyczaj. 
Żadnego 
porządku i tryumfalizmu. Tryum-fallizmu. Tryumfujący był Kościół, a to nie 
satysfakcjo-
nowało Zorza Króla, jako że dzisiaj - trzeciego maja 1993 - obudził się 
zagorzałym ateistą. Z 
przykrością patrzył na tryumfującego księdza Błonkę kroczącego w odświętnej 
sutannie na 
przedzie pochodu. Ksiądz Błonka na tę okazję sporządził sobie tryumfalny loczek 
na czubku. 
Za nim kroczył niemniej tryumfalnie Dob-romir Ździebko-Kokosz, ryży goj w 
garniturku 
wzorowanym na męskim ubranku komunijnym, przewodniczący Unii Młodych 
Antyaborcjonistów Radykalnych. Później szły staruszki.
Trzeci maja, więc wolne. Żorż Król nie mógł sobie znaleźć miejsca.
W telewizji były obchody. W radiu były pieśni. W „Rai uno” był sport. Postanowił 
wyjść, ale wychodził powoli, żeby nie wplątać się w manifestację, która wlekła 
się 
przewlekle, obecnie była w okolicach byłego Pewexu.
Ubrał się ładnie, acz nie ekstrawagancko, i zszedł do piwnicy.
Postał sobie w piwnicy i nasłuchiwał.
Rury pracowały z mozołem, śpiew manifestacji dochodził słabiej, coraz słabiej.
Morzył go sen.
Przymknął oczy.
Śpiew manifestacji dochodził coraz słabiej i słabiej, jednak bas księdza Błonki 
był 
nadal wyraźny.
Rury pracowały z mozołem.
Węgiel pachniał namolnie.
I wtedy... Wtedy...
Żorż przymknął oczy i palcami dotknął skroni.
Sapnął.
Raz jeszcze sapnął.
I w końcu jakoś doszedł do siebie.
- Otóż, proszę pana, jak już mówiłem, zszedłem wczoraj do piwnicy, słabo mi się 
na 
moment zrobiło... - znowu sapnął i Świecki już wstawał, żeby go podtrzymać, albo 
nawet 
podać mu szklankę wody, ale Król zmógł był już słabość i kontynuował:
- ... słabo mi się na moment zrobiło, usiadłem na schodku, a jak otworzyłem 
oczy, to 
zobaczyłem światło. W piwnicy sąsiadów. Takie intensywne, jakby reflektor. 
Chciałem 
sprawdzić, proszę pana, czy zapomnieli zgasić, bo gdyby zapomnieli, tobym do 
nich poleciał 
do mieszkania, pan rozumie, licznik stuka i stuka, a jakby byli u siebie w 
piwnicy, tobym im 
dzień dobry powiedział. A potem przypomniałem sobie, że oboje, jedno po drugim, 
parę 
miesięcy temu umarli i ktoś, jakaś krewna chyba się tam po nich wprowadziła, a 
jej jeszcze 
nie widziałem, więc troszkę się speszyłem, bo nie rozmawiam przecież z obcymi, 
mam to 
jeszcze z dzieciństwa, kiedy to po Wilnie krążył słynny Mordajtis i mordował 
dzieci przy 
pomocy szalika... i drugiego jeszcze jegomości, co na Uniwersytecie literaturę 
studiował i 
wiersze pisał, tylko że wtedy jeszcze słabe, chociaż mówił mi Marian Siara, że 
podobno, jak 
Mordajtis dusił, to tamten drugi wszystkie swoje najlepsze wiersze powymyślał, a 
później 
tylko z pończochy kolejne karteluszki wyjmował i wydawcom wysyłał... Raz nawet 
mojego 
kolegę, Koeniga, proszę pana, z tym szalikiem gonili...
Świecki chrząknął znacząco.
- A, no właśnie, właśnie... - Żorż wracał z Wilna, trzepocząc powiekami. - Więc, 
widzi pan, zaglądam tam, przez szparę, bo drzwi tej piwnicy są zbite dość 
niechlujnie z desek 
i widać wszystko, co w środku, a tu, widzę, kobieta na węglu.
Leży.
Ale rusza się.
A to nogą, a to ręką.
Pomyślałem, że pijana.
Ale też myślę sobie, nie znam, nie będę się wtrącał.
Młoda kobieta, przystojna, dobrze ubrana.
Na tym węglu.
W naszej kamienicy dość niedawno założyli centralne, tak że każdemu jakiś tam 
zapas 
został, bo za komuny gromadziło się i gromadziło, a później ni stąd, ni zowąd 
założyli, to nikt 
nie zdążył całego węgla wypalić.
- A ta kobieta? - niecierpliwił się Świecki.
- Wie pan, ona się w tym węglu zaczęła tarzać! I to tak jakoś płciowo, 
widowiskowo.
Łyskała gołymi nogami, włosy miała zmierzwione i tymi włosami po tym węglu, 
proszę pana!
Później zaczęła robić takie rzeczy, że aż nie wypadało się przyglądać, więc 
wróciłem 
na górę, do siebie.
- Hohoho - zdołał wykrztusić Świecki. Największą rewelację Żorż Król zostawił 
jednak na
samiuteńki koniec:
- Ta kobieta... to była... jakaś pańska znajoma!
- Moja znajoma... - zadziwił się poeta.
- A właśnie, pana znajoma. Jakiś czas temu przechodziłem obok kawiarni 
Wiklinowej 
i pan tam z nią i jakimś towarzystwem siedział. Kulturalnie przepijaliście do 
siebie, nie mogę 
powiedzieć, nawet ukłonił mi się pan wtedy...
- Mhhy - zadumał się Świecki.
- Mhhy - zadumał się i nic mu się jakoś nie kojarzyło.
Drapał się zapamiętale w głowę i nic.
- Ileż to razy siedziało się, proszę pana... - westchnął, wciąż drapiąc się 
zajadle.
- Z różnymi się siedziało! - rzucił chełpliwie, ale i ten desperacki krok na 
niewiele się 
zdał.
- Nie przypomnę sobie - zrezygnowany zabrał się za czyszczenie paznokci.
Świadomość, że zna kogoś, kto tarza się w piwnicy, drażniła go jednak 
niezmiernie. 
No bo to niby nic takiego, tarzać się w piwnicy... Może i nic, ale która ze 
znajomych kobiet 
mogła to robić? Żadna. No, zresztą, zastanówmy się spokojnie, w końcu nie ma 
tego tak 
wiele. Przeleciał je pospiesznie w myśli. Eee.
Wzięli się do pracy. Tu coś skreślili, tam dodali. Sterta upstrzonych fikuśnymi 
znaczkami kartek rosła. Kwadrans mijał za kwadransem. Żorż Król oddał się 
melancholii i z 
błogim wyrazem twarzy zaczerniał marginesy. Ale Świeckiemu Tarzająca się nie 
dawała 
spokoju.
- A może tak tylko przypadkiem siedziała ze mną?
- Rozmawialiście - odciął się Król.
Nie lubił, kiedy wyrywano go z rozrzewnienia, uważał je bowiem za stan 
mistyczny, a 
skłonność do melancholii i mistyki cenił w sobie wysoko.
- Rozmawialiście, i nie wyglądało zupełnie na to, że przypadkiem - poprawił na 
odlew Król, ale rozrzewnienie już się ulotniło i czuł tylko jego gorzkawy smak 
na 
podniebieniu.
- Rozmawiałem z nią... Dobry Boże... - westchnął Świecki.
Pan Żorż, który 4 maja obudził się również zajadłym ateistą, skrzywił się. 
Prawdopodobnie skrzywiłby się także, gdyby tego dnia obudził się zajadłym 
katolikiem, 
wszak nie będziesz wzywał nadaremno. Zawsze taki wykrzyknik budził w Żorżu Królu 
skrzywienie.
- No, nie wiem, nie wiem, nie wiem... - jęczał Światopełk. - A jak wyglądała?
Król odsunął kartki na bok.
- Jak wszystkie pana znajome, przystojna kobieta. Ja, wie pan, nie mam pamięci 
do 
tego, jak jaka kobieta jest ubrana i tak dalej. Mam pamięć do twarzy i ciał, ale 
brakuje mi 
zawsze właściwych przymiotników i rzeczowników, żeby je opisać. Mam taką 
przypadłość.
Świecki omal się nie rozpłakał.
- Przecież ja dzisiaj nie zasnę! Będę sobie wyobrażał, jak ona tarza się w tej 
piwnicy, 
i nie będę mógł odgadnąć, kto to. Po cholerę mi pan to opowiedziałeś?
- Ot, takie draśnięcie intelektualne, proszę pana. W Świeckim obudził się Philip 
Marlowe lub przynajmniej Kapitan Sowa.
- Zaraz, zaraz, jeżeli była w tej piwnicy sąsiadów, to raczej musiała być nową 
lokatorką, bo skąd by wzięła klucze od piwnicy?
- Niewykluczone - uśmiechnął się litościwie Żorż Król.
Świecki przełknął ślinę. Teraz już nieodwołalnie postanowił zgłębić tajemnicę 
Tarzającej się.
- Czy mogę dzisiaj pana odwiedzić?
- Niewykluczone - uśmiechnął się litościwie Żorż Król.
Nie podejrzewam, by Świecki miał szczególnie bogate wnętrze. Jednak jeden rys 
jego 
amorficznego charakteru wydaje mi się istotny. Rozmawiałam o tym z Żyduchem. Po-
twierdził. Jak się uprze, to nie ma rady. Będzie chodził, marudził, czochrał się 
i łapkami 
machał. Zawsze jakaś kompulsja nim targa. Zawsze, jak to ujął Zyduch, w końcu 
student 
medycyny, idea dominująca charakter jego determinuje, a to w związku z 
normatywnym 
kryzysem adolescencji, który odcisnął się piętnem na strukturze kruchej 
osobowości.
Oto co pomyślał sobie gówniarz:
- Widziałem tę kobietę z nimi wszystkimi. Z Owietzem, Starosądeckim, Schyschką, 
Świeckim, Syflasem, Węglorzem...
Może jest narzeczoną albo i nawet muzą któregoś z nich.
Niewykluczone.
Oto co myślała sobie kobieta:
- Zazullanki wysłać, niech sprawdzą. Królowi wysłać pocztą, niech mu się 
przyśni. 
Zrobić to tak, żeby Henryczek zobaczył. Schyschko, ty świnio. Cholera jasna, 
mogłabym 
sama wszystko załatwić.
Oto co pomyślał sobie gówniarz:
- Dosiądę się do niej, liznę trochę tego świata. Gardzę Świeckim. Skąd się to 
wszystko bierze? Dosiądę się do niej, liznę.
Oto co myślała sobie kobieta: - SzIUrkoMa:jhwhl06i30xMwKłęBIel9xlOMi 
12xlOMi4mil/221166:180/90...
Kto usłuchałby uchem, a nie brzuchem, usłyszałby
to tak:
- Tohu wabohu. Sznurek albo nic. 5 to 4 i 3. Troje czego jest? Trzej byli nasi 
patriarchowie, dwie są tablice z przykazaniami. A jeden jedyny? Ajin. Gra w 
zagadki 
uświęcona jest starożytną tradycją...
Gówniarz powiedział:
- Przepraszam. Tak patrzę i patrzę i zdaje mi się, że widziałem kiedyś panią ze 
Światopełkiem Świeckim...
Kobieta zdrewniała. Gówniarz powiedział:
- Przepraszam. Tak mi się zdaje. A ja właśnie od kilku dni szukam Światka... - 
jakoś 
idiotycznie to zdrobnienie zabrzmiało w jego ustach, trochę się spłoszył i 
zamilkł, patrząc 
rozpaczliwie w ogromne oczy kobiety.
Kobieta powiedziała zimno.
- Świecki ma na imię Światopełk. Nigdy nie zdrabnia imienia. Pozwala na to tylko 
Zorzowi Królowi, z którym pracuje.
Gówniarz przełknął ślinę:
- Przepraszam. Szukam go od paru dni, bo mam dla niego bardzo ważną wiadomość. 
Byłem u niego w pracy, ale nie było go, a znam tylko jego poprzedni adres, a 
podobno 
ostatnio przeprowadził się na przedmieścia. To ważna dla niego i korzystna 
wiadomość.
Kobieta powiedziała zimno:
- Napisz na kartce, przekażę mu. Gówniarz spanikował:
- Nie, nie. Muszę z nim pomówić. Na kartce się nie da.
Kobieta uśmiechnęła się i powiedziała zimno:
- Wpadnij do mnie wieczorem. Tu masz adres. Może wpadnie też Świecki, ale nie 
gwarantuję.
Podała mu wizytówkę, bez nazwiska. Wyłącznie z adresem i dwoma numerami 
telefonów.
* * *
Świecki szedł w stronę mieszkania Zorza Króla. Szedł uczęszczanym nagminnie 
szlakiem. Wstępował po drodze do kawiarni i przeróżnych pubów, albowiem chciał 
spotkać 
kogokolwiek, z kim dałoby się podzielić sensacją na temat Tarzającej się, ale 
kogokolwiek 
nigdzie nie było.
- Zawsze psiakrew są. A jak człowiek ma problem albo chce pożyczyć pieniądze, to 
ni grzyba - pomyślał sobie, a to, co sobie pomyślał, to była odwieczna, przez 
wielu bohaterów 
tej książki doświadczana dzień w dzień, prawda.
Świecki odczuwał nieobecność kogokolwiek wyjątkowo boleśnie.
Szedł napiętnowany samotnością. Opuszczony przez kobiety i mężczyzn. Odrzucony, 
pozostawiony sam sobie. Tym bardziej czuł się mężczyzną, albowiem, jak pamiętał 
z artykułu 
pani Laskowskiej z Instytutu Bajek Ludowych, dopiero odrzuconemu poecie otwiera 
się 
przestrzeń poezji. Bycie mężczyzną było równoznaczne dla Świeckiego z byciem 
poetą, 
cokolwiek by miało to oznaczać i jakiekolwiek protesty by budziło, etc.
Tak sobie Świecki kombinował, aż ni stąd, ni zowąd zjawił się Henryczek.
- Witam pana - ukłonił się uprzejmie Świeckiemu. W Henryczku płynęła gęsta i 
mętna krew arystokratycznego rodu spokrewnionego z najznakomitszymi familiami 
Europy, 
Azji i obu Ameryk. Był też krewnym Pischingera, jako się rzekło. Ważnym 
elementem jego 
świadomości było jedynactwo. Nie rozpieszczany, ale chowany wśród zbytku, miał 
skłonność 
do egzaltowanych gestów. Lubił strzelać. Świetnie władał szpadą. I choć między 
nim i 
Świeckim rozciągała się przepaść społeczna oraz mentalna, to przecież 
pojedynkować się 
mogli, albowiem Świecki niezaprzeczalnie artystą był. Henryczek to rozumiał, 
toteż nie tylko 
uprzejmie ze Świeckim rozmawiał, ale od czasu do czasu proponował nawet wspólny 
alkohol.
Światopełk Świecki odkłonił się grzecznie, lecz powściągliwie, gdyż postanowił 
nie 
mówić ani słowa Henryczkowi na dręczący go temat. Taki kaprys. Prawdopodobnie 
Świecki 
poczuł jakąś sakralność Tarzania się, a w sprawy sakralne nie zwykł Henryczka 
wtajemniczać.
Pogwarzyli sobie o czymś odrobinę i tak się jakoś ułożyło, że Henryczek namówił 
Świeckiego na zakup alkoholu, następnie ziścił ten zamiar, a w kolejce napotkali 
Giuseppe 
Bambino Potockiego z nieodłączną Paletką, którzy kupowali, stojąc w tejże samej 
kolejce, 
papierosy „Marsy”, dwie paczki, a potem jeszcze przyszedł Dyduch Grześ z Magdą 
Korzeniowską, a raczej przyszła Magda Korzeniowska z Grzegorzem Dyduchem, a 
potem 
napotkali Marcina Świetlickiego z Moniką Góralewską, a raczej Monikę Góralewską 
itd. I 
kilka jeszcze innych osób się napatoczyło, o których w tej książce była już 
mowa.
Poszli razem pod pomnik przesławnej Grażyny i niecnego Litawora - stojący 
niewzruszenie na krakowskich Plantach i pili alkohol, rozmawiając o pogodzie, 
mistycyzmie, 
grach liczbowych i Nicku Cavie. A także o rozterkach feminizmu polskiego i 
chorobach 
skórnych.
I przechodził tamtędy Marian Siara, spiesząc się aby reprezentować na 
Uniwersytecie 
wiek XIX.
I przechodził tamtędy poeta starszego pokolenia Jan Październik z poetą jeszcze 
starszego pokolenia Julianem Ziarnodomskim. Szli sobie statecznym krokiem, obaj 
pracowali 
na Uniwersytecie i innym krokiem stąpać im nie uchodziło, więc kroczyli sobie 
dostojnie w 
swoich bucikach giemzowych, żółtych i wymieniali półgłosem uwagi na temat 
literackiej 
młodzieży. Starali się być oryginalni, jak na poetów i intelektualistów 
przystało, wymieniali 
więc same nieprzychylne, by nie rzec: obelżywe, uwagi.
I przechodził też tamtędy korowód znanych postaci, bo pora była ku temu, pogoda 
piękna, ładny dzień, żeby pospacerować.
Coś jakby cisza przed rozwarciem się czeluści.
W oddali majaczyła Jagienka Skin, pani komisarz, osoba apodyktyczna z 
zaprzyjaźnionego wydawnictwa.
A i pan profesor Dubiel, czarny miś z wąsem, z małżonką Jolantą, przechodził 
tamtędy.
A i Wodecki Zbigniew, pieśniarz kudłaty.
A i na rowerze pomykał Płatek Stanisław, człowiek zacny, posoborowy, prywatnie 
katolicyzm i judaizm godzący (portret rabina środy 27 krucyfiksów na ścianie 
zawieszając), 
dla młodzieżowej muzyki polskiej wielce zasłużony, ojciec czworga, z ulicy 
Pędzichów.
Ma ci ten Kraków mieszkańców zacnych wielu. Zazdrośni mieszkańcy innych 
metropolii uznawali i uznają wielkie skondensowanie tylu wybitności na metr 
kwadratowy za 
smutne dziedzictwo zatęchłej dulszczyzny, lecz problemy innych metropolii mnie 
nie 
interesują.
Jeszcze i inne postacie ukazały się pijącym pod Grażyną.
Szedł Wojciech Bombonowicz, poeta, prokreacje przyszłe i hagiografie 
projektując.
Szedł pan docent Stanisław Korzeniowski, radio-terapeuta, nienagannie ubrany, na 
zebranie poważne spiesząc. A syn jego Maciej z drugiej strony nadchodził na 
czele bogatych 
staruch z Ameryki. Bo języki znał.
Redaktor Adam Szostkiewicz nie szedł, a przechadzał się, przygotowując orację na 
dzień następny:
- My dziennikarze wiemy, że my dziennikarze winniśmy nam dziennikarzom 
poprawność poprawić i upolitycznić.
- Hare Kuszna, Hare Roma - piękny kucyk z włosów złożon dyndał mu po 
dziennikarsku.
Wiele też innych osób przeszło. Nie sposób zapisać wszystkich. Germańskich, 
słowiańskich i semickich nazwisk. Szli i szli.
A na końcu szedł Biedny Szmelke. Cały w zamieci metafor, pośród katastrof o 
świetlistych skrzydłach. Ale jego nikt nie zauważył, a i on nie zauważył nikogo. 
Drżał. 
Właśnie z miasta aniołów przyjechał, żeby rodzinne kąty nawiedzić i zarodami 
frustracji 
płuca swoje cherlawe pokrzepić. Dopiero co skończył był pisać rozprawę o 
Tadeuszu 
Micińskim, w której nie tylko odsłonił przepastne tajnie i ciemnie, rozwojowi 
ludzkości 
poświęcone, ale i swój najnowszy poemat mistyczny zaszyfrował, owoc trzech 
wyuzdanych 
lat umartwień i uniesień. Teraz drżał, wstrząsany nadzieją i obawą, że ktoś w 
końcu odkryje 
wewnętrzną zasadę, palimpsest odczyta i zawoła donośnym głosem:
- Oto ten, którego wszyscyśmy opuścili, a on nas żywił, on cierpiał i widział za 
nas.
Dobry Pan Bóg załamywał ręce i szeptał:
- Samuelku, Samuelku...
A Szmelke zrywał się wtedy, wygrzebywał z najgłębszego choćby snu i nasłuchiwał, 
wpatrując się w zgrzebną ciemność, która gęstniała i rzedła na przemian.
Gwoli wyjaśnienia. Żeby żaden warszawski albo i jeszcze gorszy jaki krytyk mi tu 
z 
butami nie właził: Kraków to miasto przedziwne. To już nie tylko zabytki, nie 
tradycja ja-
giellońska i austriacko-węgierska, ale i duch. Nie żaden tam duch Króla 
Władysława, ale Król 
Duch. A duch ma przejawów wiele. Nawet gdybym chciała napisać kameralną historię 
o 
dwojgu zakochanych nieszczęśliwie, którzy w Krakowie, w jednym małym pokoju, na 
jednym małym taborecie miłość swoją komplikują i niszczą - to i tak na ten 
taboret do tego 
pokoju, między tę dwójce, ze dwadzieścia osób wlezie. Brodatych, łysawych, 
pięknych i 
chuderlawych, wykształconych i nieelokwentnych, autentycznych i fikcyjnych. W 
Warszawie 
da się przejść od Ursynowa na Żoliborz i żadnej znajomej gęby nie zobaczyć. Stąd 
choroby 
cywilizacyjne: obstipatio habitualis, świerzb, bliźnięta syjamskie, praca w 
telewizji i podagra. 
W Krakowie nawet jak się z kubłem śmieci na pole wyjdzie (na pole, nie na dwór, 
bo to od 
pola kraj nasz piękny nazwę swoją wziął, jako że lędo się nie przyjęło - wiem, 
Lekto-rowicz 
mi mówił) - więc jak się w Krakowie na pole z kubłem śmieci wyjdzie, to i tak 
znajomego z 
innej dzielnicy się napotka. I przyjemnie porozmawia. Bo wszystko tu w kupie. I 
człowiek na 
człowieka nastawiony.
Kiedy wypili alkohol - to tematy jakby się rozrzedziły, a potem zanikły 
całkowicie. 
Giuseppe zaczął tańczyć. Tańczył i tańczył, aż w końcu zasnął.
* * *
Nadszedł wieczór.
- Nie włożę tego swetra - oświadczył matce gówniarz.
- I tych spodni też nie włożę - oświadczył. Konflikt pokoleń narastał.
- A gdzie ty w ogóle po nocy się wybierasz? Za dwa miesiące egzaminy na studia, 
a 
on gdzieś łazi - wzniosła oczy ku sufitowi matka.
- Mama nic nie rozumie - oświadczył matce gówniarz.
Stanął przed lustrem w przedpokoju, przejechał dłonią po zaroście i uznał, że 
jest on 
jedwabisty. Z podziwem patrzył zawsze na szczeciny Schyschki czy Owietza. Na 
pewno 
szorstkie i męskie.
- Nawet szczecinami mnie przewyższają... Rozpiął koszulę i uczesał jedwabiste 
włosy 
na piersi. Nażelował się wszędzie i wyszedł.
Matka pobłogosławiła go z balkonu.
Gówniarzowi oczywiście nie zależało na obecności Świeckiego u Kobiety. Wręcz 
liczył na to, że Świeckiego tam nie będzie. Od pewnego czasu Świecki udawał, że 
go nie 
widzi, traktował jak powietrze. Gówniarz podejrzewał, choć nie do końca był tego 
pewien, że 
ta niechęć Świeckiego zaczęła się w momencie, kiedy to gówniarz wydrukował w 
szkolnym 
pisemku redagowanym przez siebie, nazywającym się „Andergrunt”, swoje wiersze o 
miłości 
i podpisał je, żeby były traktowane przez kolegów i koleżanki poważnie - 
imieniem i 
nazwiskiem Światopełka Świeckiego.
Może i to zaważyło na obelżywej wzgardzie ze strony Świeckiego, dawniej dość 
dobrze traktującego gówniarza. Lepszym jednak wytłumaczeniem tej obelżywości 
była 
naturalna zazdrość.
- On się starzeje, cały ten Świecki - kombinował sobie gówniarz. - Starzeje się, 
toteż 
zazdrości moich dziewiętnastu lat, mojej urody i mojej narzeczonej. Też 
nastoletniej. Wręcz 
szesnastoletniej.
To było wytłumaczenie stosowniejsze i przyjemniejsze.
Gówniarz wsiadł do taksówki na postoju na placu Szczepańskim i udał się w stronę 
Kobiety.
Mieszkała na Królewskiej, dawniej 18 Stycznia.
Wbiegł po schodach na trzecie piętro.
Jedne drzwi miały tabliczkę - porządną, z liściem laurowym, złoceniami i 
napisem: 
ŻORŻ KRÓL.
- Stąd pewnie Królewska - zarechotał gówniarz i zadzwonił do drzwi obok, bez 
tabliczki.
Dzwonek nie działał.
Zapukał.
Cisza.
Zadzwonił, choć dzwonek nie działał.
Cisza.
Zapukał.
Wtedy zaszemrało.
Otworzyła kilka zamków i zdjęła łańcuch.
- Zobaczyłem światło, więc przyszedłem. Zadzwoniłem i otworzyłaś. Nie 
przyszedłem rozmawiać. Nie przyszedłem się kłócić. Nie przyszedłem prowadzić 
odwiecznej 
wojny. Ja przyszedłem się kochać. Przyszedłem się kochać - zacytował poetę 
gówniarz z 
przekąsem.
- To chodź - powiedziała, po czym zdjęła ostatni łańcuch i pozwoliła mu wejść.
Dosłownie. I metaforycznie.
Minęły dwie godziny. W międzyczasie Kobieta eksploatowała gówniarza, a ten dawał 
się jej eksploatować.
Na nachtkastliku na okładkach leżało dziewięć książeczek z oczami dziewięciu 
poetów. Gówniarz coś sobie umyślił. Jego młodzieńcza, perwersyjna wyobraźnia 
podyktowała mu ten pomysł w stosownym momencie.
Podsunął się trochę w stronę nachtkastlika i sięgnął.
Na wierzchu leżała książka Owietza. Gówniarz zakrył sobie nią twarz i wykonywał 
ruchy frywolne zgodnie z rytmem wierszy Owietza.
Po jakimś czasie przemienił się w Świeckiego, ponuro łypiącego z okładki, i 
posiadał 
Kobietę ponuro.
Następnie przemienił się w Romana Fasolkę Bre-tońskiego i zrobiło się plebejsko 
i 
zgrzebnie, choć gówniarzowi się zdawało, że to czysta metafizyka.
Przez moment stał się sobą, gówniarzem, jako że kolejna książka, książka poety 
Cyrkiela, spadła mu na podłogę.
Wcielił się w Starosądeckiego. Epifania bardzo działa na kobiety, na tę też 
podziałało. 
Toteż Starosądeckim postanowił być jak najdłużej.
Dopiero kiedy na twarzy kobiety zaczęło malować się lekkie znudzenie, sięgnął po 
tomik następny, a był to Krzyś O'Hara - trochę Ameryki w postPRL-u.
Potem epicki poeta Przesadło. Zrobiło się epicko i rozwlekle.
Kobieta poczerwieniała tam, gdzie damy z reguły się rumienią.
Gówniarz poczerwieniał już na samym początku, teraz więc dla odmiany począł 
blednąc.
Przez krótką chwilę był dumnym wikingiem, wpływającym swoim drakkarem do 
rodzinnego fiordu. A w drakkarze łupy: kosztowności zbryzgane krwią ofiar płci 
obojga. 
Tomik poety Wróblewskiego zamknął się sam.
I na koniec Syflas.
Wtajemniczeni wiedzą, co jest na okładce zbioru wierszy Syflasa.
Niewtajemniczonych odsyłamy do bibliotek szkolnych.
Przeżarci sobą i odprężeni, leżeli. Gówniarz uznał, że pora już najwyższa, żeby 
się 
odezwać.
Kobieta czuła się jak historia literatury, a gówniarz jak co najmniej prezes 
SPP.
- Miałaś ich?
- Kogo?
- No, tych... Tych z okładek.
- Co to znaczy „miałaś”?
- No...
Gówniarz zarumienił się, ubrał i usiadł przy stole. Popatrzyła na niego uważnie. 
Bezczelnie i uważnie. Gówniarz zapalił.
- Nie masz swoich, gówniarzu? - zwróciła się do niego z wściekłością.
Zgasił papierosa i powiedział:
- Ty... - brakowało mu najwyraźniej słów. - Ty... szmato...
Wzruszyła nagim ramieniem i nakryła się kocem po samą brodę.
- Kim ty jesteś? - wybełkotał gówniarz, zdjęty nagłym przestrachem.
- Śmiercią.
Twoją i tego miasta, gówniarzu. Wracaj do domu.
Już cię dotknęłam, ale ty jesteś w tej historii nieistotny. Teraz będę dotykać 
rzeczy 
prawdziwych. Tobie pozwolę jeszcze trochę pochodzić.
Odejdź i ciesz się, że poświęciłam ci nieco uwagi.
Niemal nie poruszała ustami. To nie był ten sam głos, którym mówiła wcześniej.
Gówniarz zadrżał i zrobiło mu się zimno.
Dziesięć razy bardziej niż przed maturą.
Chwycił stojącą na stoliku pod ścianą butelkę z zagranicznym likierem.
Pił małymi łykami, łapczywie, jakby to miało uchronić go przed katastrofą.
Pił z zamkniętymi oczami, aż poczuł mdłości.
Pobiegł do łazienki.
Ochlapał twarz wodą.
Zakręciło mu się w głowie.
Przewrócił się na zimną posadzkę i leżał nieruchomo.
Czuł, jak jego ciało przenika chłód.
Zasypiał i budził się.
ROZDZIAŁ DZIESIĄTY, W KTÓRYM
PEWNE RZECZY MAJĄ SWÓJ KONIEC, A NOWE ROZPOCZYNAJĄ SIĘ
PRAWDZIWIE JAM PODOBNY DO TEGO CZŁOWIEKA CO ZBIERA CHWAST 
PO SKAŁACH ŻYCIA.
(J. SŁOWACKI)
MOŻE JUŻ PODRÓŻNEGO WIECZNY ŚNIEG POCHŁONIE.
(A. MICKIEWICZ)
BÓG MŚCIWY WYRWAŁ TEN MÓJ SERCA KWIAT I WŚRÓD JASKIŃ 
KSIĘŻYCA PUSTYNI DUCHY WĘŻÓW SIĘ WZNIOSŁY W LAS PINIJ - A ZE SKAŁ 
NIEBOSIĘŻNYCH GDZIE BYŁ CHRAM PATRZYŁ NA MNIE FOSFORYCZNY ZIMNY 
GAD - ZE SKAŁ, GDZIE SIĘ TULI ŚMIERĆ DO BRAM.
(T. MICIŃSKl)
- Pora na mnie - oświadczył Świecki.
Dręczył go przeklęty nienawistny węgiel.
Dręczyły go także wyrzuty sumienia.
Żorż Król oczekiwał go przecież tego wieczoru, co się w północ w międzyczasie 
obrócił, oczekiwała go także nie rozwiązana zagadka Tarzającej się.
To było nie do zniesienia.
Toteż wypiwszy ostatni haust wódki Polonez Niebieski z Pepsi i zapaliwszy 
przedostatniego papierosa, kiedy już Giuseppe Bambino Potocki spał zwinięty w 
kułak na 
ławce, a Henryczek tłumaczył Paletce zasady nakładania farby na płótno, a Grześ 
Dyduch 
opowiadał o paznokciu odnalezionym przez pewnego ginekologa w miejscu, gdzie 
paznokci 
spodziewać się trudno, a Świetiickiemu popuściła zawiść co do talentu Owietza i 
żalił się na 
talent Owietza cichutko, a opodal przechodzący nastoletni fanatyk kwartetu 
dętego rozpoznał 
w niektórych z uczestników libacji członków tej legendarnej kapeli i wzruszył 
się, ale nie 
miał długopisu, więc podbiegł i płaczliwie poprosił:
- Panowie, nie mam długopisu, ale uszczypnijcie mnie chociaż w rękę, chociaż 
ugryźcie mnie, proszę...
- Idź sobie, parchaty wyskrobku - odpowiedziały mu idole.
Więc kiedy już spotkanie towarzyskie miało się ku końcowi, Świecki wstał i 
powiedział: -Idę.
- Idź - powiedzieli mu tym samym tonem, jakim zwrócili się do nieletniego fana.
To poszedł.
I znowu poczuł się odrzucony, napiętnowany samotnością.
Otworzył się przed nim bezmiar poezji i bycie mężczyzną znowu stało się 
równoznaczne z byciem poetą.
Pod drzwi Zorza Króla dobrnął około trzeciej nad ranem.
Dzwonił i dzwonił.
Usłyszał w końcu szurania i zrzędliwe mamrotanie.
Zaczął kołysać się radośnie.
Drzwi uchyliły się o tyle, o ile uchylić się mogą w środku nocy. Żorż Król 
odziany w 
szlafrok, w haftowanej szlafmycy na głowie, stał za nimi i łypał nachmurzonym 
okiem.
Dzwonek do drzwi obudził go przedsoborowym katolikiem.
- Oj synu, synu. Piłeś wódkę. Wprawdzie nie jest to czas postu ani sierpień, 
miesiąc 
trzeźwości, ale i w maju pić tyle nie uchodzi, zwłaszcza że dzisiaj jest 
jużpiąty maja, 
wspomnienie Piusa V, papieża, który umęczon był przez swoją abstynencję. Pius po 
łacinie 
znaczy: pobożny i rodzicom powolny, jako też: obowiązkowy, choć lud polski nieco 
inne 
znaczenie słowu temu nadał.
Świecki próbował tłumaczyć, że co jak co, ale powolny to on jest, i to 
nawetbardzo, a 
zwłaszcza dzisiaj, ale Król niewzruszenie ciągnął dalej:
- Wczoraj, synu, kiedy tak poniewierałeś swoje młode ciało, czciliśmy świętego 
Floriana męczennika, którego relikwie już w 1184 roku na Wawel sprowadzone 
zostały, dla 
wzmożenia i ugruntowania pobożności naszej, zaś jutro wspominać będziemy Jana w 
Oleju, o 
którym długo by mówić, ale dość ci, synu, wiedzieć, że święty ów, dziś już 
zapomniany 
nieco, radość swą niebieską dzieli z apostołami Filipem i Jakubem, których 
również jutro 
Kościół czcić nam nakazuje. Jak widzisz, patronów dni te mają zacnych i 
przykrości sprawiać 
im, zwłaszcza alkoholowymi ekscesami, się nie godzi. Idź do domu, synu, prześpij 
się, a ja 
będę modlił się za ciebie. Dla pokuty rozważ sobie po drodze, jaka to dla nas 
nauka płynie z 
Jaku-bowego imienia, które znaczy tyle, co trzymający za piętę, a zważ, że 
pośród apostołów 
dwóch aż Jakubów było.
Świecki przepraszał bełkotliwie i długo, aż zamki trzasnęły i piękna głowa w 
szlafmycę odziana zniknęła.
Poeta przymknął więc oczy i w głębokim skupieniu przyłożył ucho do drzwi 
sąsiedniego mieszkania.
Nic nie świadczyło o tym, że ktoś znajdował się wewnątrz.
A jednak.
Drzwi otworzyły się i stanął w nich młody mężczyzna. 183 cm wzrostu. Szczupły. 
Włos jedwabisty, brwi, rzęsy ciemne, lśniące, na boczek czesane, oczy 
niebieskie. Twarz 
pociągła. Ucho nie za duże. Nos szlachetny. Blady jak upiór, w zaplamionym i 
zmiętym 
ubraniu.
Świecki skrzywił się niemiłosiernie i zakrył twarz dłońmi.
- Zgiń, przepadnij - wykrztusił zachrypłym głosem.
- Bo ja, proszę pana, też jestem artystą... Nawet otarłem się już o śmierć - 
usłyszał w 
odpowiedzi.
Światopełk zacisnął powieki.
- Jestem pijany i zwodzą mnie zwidy - kombinował. - Zaraz otworzę oczy i drzwi 
będą zamknięte... trochę odrapane, ale zamknięte...
I jakby w odpowiedzi drzwi trzasnęły i zgrzytnęły zamki.
- ... a tego gówniarza tu już nie będzie... Rozległ się więc tupot kroków.
Świecki otworzył oczy i rozglądał się niepewnie.
Żywego ducha. Drzwi zamknięte. Zwyczajne, bez wizytówki. Głucha cisza.
W tej głuchej ciszy Świecki powoli wracał do siebie.
Szedł przez głuche miasto. Kropiło. Krople drobne były, ale dokuczliwe.
Czuł, jak mokre buty obcierają mu pięty.
Ziewał i wzdychał na przemian.
Czuł, jak pośród mdłości i konwulsyjnych skurczów świadomości toruje sobie drogę 
tępe ostrze frustracji.
Przemierzał z trudem rzeczywistość przedstawioną i pochlipywał.
WIDZENIE, JAKIE MIAŁ ŚWIECKI W KRAKOWIE w 1993 ROKU, 5 MAJA 
NAD RANEM, KTÓRE CIEMNE DLA NIEGO I NIEZROZUMIAŁE, ZAPISAŁ 
WIERSZEM
1. Tarzająca się na węglu tarzała się niemiłosiernie. I była przemożna w tym 
tarzaniu. 
I samo tarzanie było przemożne i niezwalczone.
Gwałtowne, zacięte i nadzwyczaj płciowe.
Węgiel chrzęścił złowrogo i nieprzyjemnie.
A Tarzająca się nie ustawała w tarzaniu i pył węglowy kłębił się, wzbijał coraz 
wyżej i 
lśnił w ostrym świetle.
2. Młody Pilcher wysyłał rozpaczliwe telegramy z Poczty Głównej.
S.Jan Hymeński konwersował z doktorem Jonkasem. Nie zgadzali się zasadniczo, we 
wszystkich poruszanych kwestiach.
4. Marian Siara czytał Nietotę i zgryźliwie się uśmiechał.
5. Henryczek opierał się pokusom.
6. Ksiądz Pischinger płynął statkiem wycieczkowym Marzanna po Wiśle, w stronę 
Bielan.
7. Radzisław Tomaszewski służył do mszy w komży.
8. Poeci oddawali się swoim zwyczajnym zajęciom. Marian Owietz tańczył samotnie 
przed lustrem. Antoni Schyschko kserował swoją prozę poetycką, sapał. Miś 
Węglorz 
wkładał palce między szprychy. Paweł Syf las grzebał w plecaku, oblizywał się 
przy tym 
obleśnie. Natomiast Starosądecki wydzwaniał do Owietza, kręcił i kręcił, 
trzaskał słuchawką i 
znów kręcił, znów wsłuchiwał się w sygnał, zdenerwowany niezmiernie.
9. Józef Mengele patrzył przez lornetkę, wyprodukowaną w zakładach Carla Zeissa 
w 
Jenie, na maleńki wycinek Plant.
10. Świeckiego dźwięk uderzył i nagle jego ciało, jak ów kwiat polny, otoczony 
puchem, prysło, zerwane anioła podmuchem, i ziarno duszy nagie pozostało.
11. Panna Pętelka podróżowała razem z biskupem jego różowym cadillakiem.
12. Redaktor Muchomorski stał w wyświechtanych gaciach przed telewizorem i 
ruszał 
anteną. Redaktor Lektorowicz szperał w papierach i chłonął ich charakterystyczną 
woń. Zaś 
redaktorzy Beretko i Burneś oraz redaktor Niedowłarski siedzieli w swoich 
boksach w 
redakcji „Kwartalnika Niepopularnego” i najzwyczajniej w świecie, po Bożemu, 
pracowali. Z 
tym, że redaktor Burneś jawnie preferował seks oralny.
13. Pani Joanka otwierała z namaszczeniem karton mleka.
14. Żorż Król pił kawę z kofeiną i palił papierosy bez filtra.
15. Henryczek patrzył w przyszłość.
16. Marian Siara wydychał mikroby i przeglądał swoje archiwum, zadając kłam 
estetyce głupców.
17. Redaktor Pilcher usiłował pożywić się stekiem, cierpiąc katusze.
18. Greta Zazullanka tańczyła samotnie pod prysznicem.
19. Enigma Pilcher nie robiła nic. Absolutnie nic. Ani leżała, ani stała. Ani 
siedziała.
Była, ale nie do końca.
Nie widziała niczego, nie wiedziała niczego.
Czuła się nieczuła i niewidzialna.
Enigma Pilcher była, a jakby jej nie było. Istniała, a i nie istniała 
jednocześnie. 
Wszyscy jej pragnęli, a ona nie chciała niczego.
(tu kończy się widzenie)
* * *
- Upadek, upadek, upadek - chichotał sam do siebie.
Do domu (parter) wszedł przez otwarte okno, ale nikogo to nie było w stanie 
zaniepokoić, jako że była czwarta rano. Wylądował na kuchennej podłodze razem z 
doniczką. 
Następnie uzyskał pozycję, jaka przystoi trzy-dziestodwuletniemu mężczyźnie, 
skażonemu 
nieznacznym pierwiastkiem żeńskim, to znaczy: pozycję pionową w stopniu 
zadowalającym - 
co przydało mu się podczas czynności siusiania. Stał prosto nad muszlą i celnie 
siusiał.
- Celność siusiania... celujący! - wydał sobie cenzurkę.
Następnie poczuł postalkoholowe zmęczenie i odrażający stan higieny swego ciała.
Odkręcił na pełną parę kurek z wodą ciepłą i na pół pary kurek z wodą zimną. 
Nalał 
płynu do kąpieli. Dość zatrważającą ilość płynu.
- Gdyby pan Żorż widział, jak szastam płynem do kąpieli, przekląłby mnie - 
stwierdził głośno i zachichotał.
Alkohol powrócił przemożnym uczuciem niesmaku. Niekłamanego, przejmującego 
niesmaku.
- Z szastania płynem... celujący! Z oszczędności... mierny! - wydał sobie 
ponownie 
cenzurkę i ponownie zachichotał.
Bolała go ta powtarzalność chichotów, dosyć idiotycznych, co czuł, ale nie umiał 
sobie z tym poradzić.
Użył dezodorantu Ice Blue. Używał tylko nierekla-mowanych w telewizji 
kosmetyków.
Próbował zwymiotować, ale nie miał czym.
Samotny jak Palec Boży.
Świt.
Ptaki się odezwały.
Wanna była pełna. Wyglądała jak nienaturalnej objętości i kształtu kufel z 
pięknym 
grzybkiem piany.
Doczołgał się do niej, zapatrzył w jej prześwitującą tu i tam, spod piany, toń, 
sięgnął 
po szczoteczkę do zębów i umył zęby.
Umył zęby w tej wannie.
Następnie zrzucił z siebie wymęczone jak i on cały ubranie i przyjmując ponownie 
względnie pionową pozycję, udał się do pokoju. Łóżko było przygotowane do 
spania, co 
zbulwersowało go, jako że - o ile dobrze pamięta - rano ukrył pościel.
- Ale może to było wczoraj albo przedwczoraj, albo w zeszłym tygodniu - 
zamruczał i 
zwalił się jak kłoda na łóżko. Tu jednak coś go przeraziło! Łóżko zawierało w 
sobie już 
kogoś, jakieś ciało!
Odskoczył.
- Co to, co to, kto to? - zabełkotał, a ciało odparło:
- Całą noc czekałam na ciebie, chodź...
Nigdzie nie poszedł.
Zasnął.
* * *
Świecki leżał na plecach. Zwinięte w kłąb prześcieradło uwierało go w plecy 
właśnie. 
Nagi był prawie i obserwował, jak brzuch unosi mu się w rytm spokojnych wtchnień 
i 
wytchnień.
- Głodny jestem, psiamać - odezwał się, zupełnie jak Mojżesz na pustyni, patrząc 
na 
stertę papierów obok łóżka.
- Poprowadzę was, wszystkich i wszystkie, do ziemi obiecanej, ale wcześniej zjem 
parówki... - i tak się stało. Jadł, trzymając twarz tuż nad talerzem. Para z 
parówek skraplała 
się na jego brodzie i raz na jakiś czas tłusta kropla spadała na talerzyk. Chleb 
był już suchy w 
wysokim stopniu.
- To nic - nie zrażał się, olśniony światłością poranka - nic, drobne 
przeciwności i 
kłody pod nogi, i tak wygram....
Pokrzepiony samym sobą wszedł do łazienki. Zgarbiony snem jeszcze obejrzał się 
dokładnie w lustrze.
- Nie jestem kulawy ani nieproporcjonalny - wyprostował się dumnie i odgarnął 
włosy, ciemne i zlepione, z czoła. Dotknął prawą dłonią lewej piersi. Serce, jak 
zwykle, biło i 
biło. Wsłuchiwał się chwilę w tajemną mowę organu, a potem umył zęby. Ubrał się 
już w 
pokoju, mamrocząc coś niewyraźnie. Zajrzał do łóżka dziecka. Drewniane pręty 
przywodziły 
na myśl smutny los penitencjariuszy.
- Gdyby ci tak urosły skrzydła, musielibyśmy zada-szyć - powiedział czule do 
bobasa.
Mały ani drgnął, czemu trudno się dziwić - biologiczność ludzkiego żywota 
przybiera 
czasem zaskakujące kształty. Oddychał przez usta jak jakaś słodkowodna ryba.
Świecki ucałował dziecko i zaczął krążyć po pokoju, unosząc wysoko kolana i 
afirmując rzeczywistość.
Maszerował ciągle i w kółko. Nie za szybko, żeby się nie zmęczyć.
- Borykam się z materią słowa, Bóg czy szatan, wszystko mi jedno - wtedy właśnie 
weszło do mieszkania płochę dziewczę, o wielkich wilgotnych oczach i kruchych 
piersiach. 
Była to konkubina Świeckiego i matka ich wspólnego dziecka. Z siatką pełną 
towarów, 
nieprzyzwoicie celofanową.
- Już jadłem - powitał ją, nie przerywając marszu
- lecz zjem jeszcze, wraz z tobą.
Zmienił marszrutę i wmaszerował do kuchni.
Wspólnie wyłożyli zakupy na stół zasłany ceratą.
Milcząc, jedli świeży chleb z serem, zbierali okruszki na talerzyki i żuli, 
patrząc na 
siebie. Przełykali cicho i łagodnie. Czas przeznaczony na trawienie spędzili we 
wspólnych 
uściskach.
Kiedy krew wracała powoli z trzewi w inne obszary
- dziecko wierzgnęło. Płacz zrazu cichy, a potem coraz bardziej uciążliwy zmusił 
ich 
do koncentracji.
- O Boże, jest przecież tyle rodzajów niepłodności, a on tak beczy - westchnęła.
- Ychy - dodał Świecki.
- Idź do niego i utul w moim imieniu. Ja się jeszcze w życiu nautulam.
Co bardziej wyrobiony Czytelnik łacnie się zorientuje, że, jak mówi poeta, 
matematycznie ujmując, stoję po stronie wartości. Para w gwizdek nie idzie. Choć 
na 
wartościach świat się nie kończy.
* * *
Żona młodego Pilchera była przedmiotem pożądania ogółu. Wiotka i estetyczna, nie 
wyróżniająca się przesadnymi zapędami do uwypuklania własnej osobowości, 
uwypuklająca 
się natomiast niejako naturalnie, była zasadniczo przyjemna dla oka i brana 
zawsze pod 
uwagę.
- No, naturalnie, z żoną młodego Pilchera przespałbym się z przyjemnością - 
stwierdzał ktoś zawsze i przy każdej okazji, i wszyscy mu pospiesznie 
przytakiwali. Była 
kobietą akceptowaną i mieszczącą się w każdej wyobraźni.
Świeckiego od dawna zastanawiał ten fenomen. Jednak od wypadków pamiętnej nocy, 
kiedy to wizja żony młodego Pilchera targnęła jego jestestwem, ta zjawiskowa 
osoba 
frapowała go dojmująco.
Niby wszystko w porządku: kobieta była i estetyczna, i przyjemna, ale fakt 
ogólnej jej 
akceptacji, także i - co rzadkie - przez kobiety, był lekko nieprzyzwoity. 
Świecki, jako poeta 
popularny poniekąd, a poniekąd jeszcze większej porcji popularności łaknący, 
chciał poznać, 
co zrozumiałe, metody innych popularnych osób, a żona młodego Pilchera popularna 
- 
przynajmniej w pewnych kręgach - niewątpliwie była.
Najpierw Świecki ten fenomen tłumaczył sobie niezaprzeczalną urodą żony młodego 
Pilchera, ale każda przecież uroda jest w pewnych warunkach zaprzeczalna. Z tej 
więc 
koncepcji Świecki podczas którejś z bezsennych nocy zrezygnował.
Świecki wiódł, jako się rzekło, rozważania na temat żony młodego Pilchera i 
pewnego 
dnia zauważył zdumiewający fakt, że zawsze mówiono o niej „żona młodego 
Pilchera”, nikt 
właściwie nie zwykł używać jej imienia, nie była osobą osobną, zawsze pojawiała 
się z 
młodym Pilcherem, czyniąc niemożliwym wyodrębnienie jej. Młody Pilcher natomiast 
był 
cherlawy i erotycznie nieciekawy, toteż nie mógł rzutować na image swojej żony, 
mógł go 
najwyżej zaniżać.
Wyodrębnienie żony młodego Pilchera mogłoby wiele Świeckiemu w jego 
dociekaniach pomóc, jako że sprawa fenomenu nurtowała go niepomiernie, zaniechał 
dla tego 
nurtowania wielu naprawdę poważnych spraw, pił wódkę, udawał, że to z innych 
poważniejszych powodów, choćby z zawiści względem Schyschki, ale nie chodziło o 
Schyschkę, chodziło o enigmę żony młodego Pilchera, którą nazwał sobie 
Światopełk 
Świecki z właściwą sobie poetycką emfazą Enigmą, jako że jej prawdziwe imię - 
Kazimiera - 
było ujemne poetycko.
W dniu, kiedy konkubina Świeckiego, skądinąd piękna i przyjemna kobieta, w 
sposób 
jak najbardziej zrozumiały i jasny dla wszystkich, wyjechała do wód (dziecko 
przejęła 
babcia), Świecki postanowił czas jej nieobecności poświęcić na wyodrębnianie 
Enigmy i 
rozłożenie jej fenomenu na czynniki pierwsze.
Udręczony niejasnościami w sprawie Tarzającej się, nie mając naturalnego, w 
postaci 
konkubiny, towarzystwa, wpadł spod rynny w deszcz. Świecki miał plany mniej 
seksualne, 
bardziej detektywne, choć pewnych dreszczyków naturalnie nie wykluczał. Podczas 
gdy taki 
Owietz, w podobnej sytuacji, działałby stereo, ba, kwadro, ba, oktimo, ba... 
itd., Świecki był 
zdecydowanie monofoniczny. Wymazał z pamięci zagadkę Tarzającej się na węglu. 
Zawładnęła nim wyłącznie zagadka Kazimiery Enigmy Pilcher, żony młodego 
Pilchera. 
Musiał wprawdzie chodzić do pracy w „Kwartalniku Niepopularnym” - ale to nawet 
ułatwiało 
mu śledztwo, jako że przecież pracownikiem „Kwartalnika” był również ojciec 
młodego 
Pilchera, stary red. Pilcher, który oczywiście obraziłby się za to określenie, 
ale był ojcem 
młodego Pilchera, męża żony młodego Pilchera, nosił to samo imię co młody 
Pilcher - więc 
dla odróżnienia będę nazywać go przynajmniej w tej chwili i w związku z tą 
sprawą 
Pilcherem starym, wręcz Pilcherem Starym, z dużej litery.
Świecki wziął Starego Pilchera na spytki.
Stary Pilcher był w porządku, w odróżnieniu od młodego Pilchera.
Stary Pilcher spłodził młodego Pilchera, mając lat piętnaście.
Działo się to w miejscowości uzdrowiskowo-wypoczynkowej Rabka. Po 
przedstawieniu teatrzyku kukiełkowego Rabcio Zdrowotek, Pilcher Stary, który był 
wtedy 
piętnastoletnim młodym Pilcherem, został uwiedziony przez artystkę kukiełkową, 
która 
wypatrzyła go wśród publiczności oklaskującej rzęsiście ją i jej kukiełkę w 
dramacie o 
Koziołku Matołku. Pilcher Stary nie był fanatykiem kukiełek. Zobowiązany został 
do 
zaprowadzenia na przedstawienie trojga swojego chorowitego rodzeństwa. Głupio 
się czuł 
wśród tych piszczących niedorostków - i jedyny wśród tej masy nie oklaskiwał 
artystki 
kukiełkowej, kiedy kurtyna opadła i podniosła się, a ona wyszła z owym kozłem w 
dłoni i 
kłaniała się. Pilcher Stary palił już podówczas papierosy. Zauważył artystkę 
kukiełkową, ale 
nie zrobiła na nim większego wrażenia. Była stara, miała ze dwadzieścia sześć 
lat i nie 
mieściła się jakoś w rejonach jego seksualnych wyobrażeń. Dopiero kiedy zeszła w 
tryumfalnym kukiełkowym marszu pomiędzy publiczność wyciągającą do niej, do 
kozła 
matoła i innych aktorów z kukłami cherlawe rączki, Stary młody Pilcher 
machinalnie również 
wyciągnął ku niej swoją niemalże dorosłą, już owłosioną rękę, a ona uścisnęła ją 
i wyszep-
tała: „Pomóż mi!”
Pilcherowi opadła dolna szczęka. Nie był pewien, może to Koziołek Matołek raczej 
wygłosił te słowa? Ale przecież historia Koziołka już się zakończyła, Pacanów 
został 
odnaleziony.
Spojrzała na niego, załopotała rzęsami i powiedziała: „Przed teatrem”. Pilcher 
wyobraził sobie, że artystce kukiełkowej grozi niebezpieczeństwo. Postanowił jej 
pomóc, 
spławił gówniarzy, których miał odprowadzić do rodziców, do kwatery prywatnej, 
spławił 
gówniarzy słowami: „Spadajta do domu, poradziła sobie, obsrajtuchy, ty Emil masz 
ich 
zaprowadzić, i jak się starzy będą pytali o mnie, to powieta, że was 
podprowadziłem pod dom
I spotkałem kolegę i poszlimy pomóż jednej staruszce, zapamiętałeś, smrodzie?” 
Emil, 
największy i najchudszy, najbardziej przemądrzały pośród rodzeństwa Pilcherów, 
zrozumiał 
wszystko dokumentnie. Popychając pozostałą dwójkę, skierował się do wyjścia. 
Pilcher Stary 
odczekał przed teatrem bardzo wiele minut, niepokojąc się i co chwilę 
postanawiając, że już 
sobie pójdzie. Jednakowoż po chwili rezygnował z pójścia i czekał, czekał, 
czekał. Wyjrzała 
po co najmniej trzech kwadransach, rozjaśniła się i skinęła na niego. Zabrała go 
do swojej 
lalkowej garderoby i wypowiadając rzeczy niezrozumiałe i niezrozumiale 
zachowując się, 
odbyła z nim chaotyczny płciowy stosunek. Koziołek Matołek leżał w poprzek 
stołu. Pilcher 
przeczytał kilka miesięcy później fachową broszurę na temat stosunków płciowych 
i zadziwił 
się niezmiernie. To, co artystka kukiełkowa robiła z nim, przypominało opisy 
zawarte w 
broszurce, ale jednocześnie było dużo mniej uporządkowane. Profesor Lampart-Mło-
dziankiewicz opisywał coś dość prostego, natomiast artystka kukiełkowa 
podchodziła do 
sprawy stokroć bardziej nerwicowe i twórczo. A to, co wygadywała w tym czasie, 
odkrył 
Stary Pilcher dopiero na studiach polonistycznych, w prozie Stanisława 
Przybyszewskiego na 
przykład. Wychodził z garderoby oszołomiony i zaniepokojony, nie zauważył więc, 
że 
pozostawił tam swoją szkolną legitymację. Minęło lat kilka, Pilcher został, jako 
się wcześniej 
rzekło, studentem filologii polskiej w Krakowie, wynajmował pokój u pewnej miłej 
staruszki 
- i któregoś dnia, pod koniec sesji letniej, do drzwi zadzwoniła ta sama, kilka 
lat starsza, acz 
dość dobrze jeszcze utrzymana artystka kukiełkowa, która dzięki legitymacji 
wyblakłej, 
nieważnej już i zaprzeszłej dotarła do rodziców Pilchera i od nich podstępem 
jakimś wydo-
stała jego aktualny adres.
Odbyli jeszcze jeden płciowy stosunek, który znowu zadziwił Pilchera, choć on w 
międzyczasie niejeden stosunek odbył, a potem ujawniła całą prawdę.
- Zrobiłeś mi dziecko!
- Przecież użyłem prezerwatywy! - zadziwił się Pilcher Stary.
- Wtedy mi zrobiłeś! - zaszlochała i nie wchodząc w szczegóły, jęła ujawniać 
dalszy 
ciąg prawdy:
- Myślałam, że wychowam sama, ale, wiesz... To chłopczyk. Ma sześć lat. 
Potrzebuje 
ojca. A ja muszę wyjechać z zespołem do Australii. Na trzy miesiące. Bo ja teraz 
jestem 
chórzystką w zespole pieśni i tańca. Australijska Polonia przygotowała nam 
tournee. Do 
Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich zabierałam go, nawet na Kubę go 
zabierałam, nawet do Chin Ludowych. Ale Australia to zbyt daleko, a on 
potrzebuje ojca. 
Zajmiesz się nim na ten czas? Mogłabym go zostawić z koleżanką, ale on 
potrzebuje ojca. 
Zrób to dla mnie. Proszę... - poprosiła i Pilcher, przerażony tymi gwałtownie 
spadającymi mu 
na kark wiadomościami, zgodził się. Myślał, że wszystko to mu się śni, bo 
przecież takie 
historie nikomu się nie zdarzają.
Kiedy poszła po dziecko, Pilcher nalał sobie koniaku albańskiego i zaczął liczyć 
na 
palcach, mrucząc:
- Hyy... sześć lat ma... hyy... sześć... ja teraz mam... a to było, jak 
miałem... hyy... 
potrzebuje ojca... a ja jestem chyba... jego ojcem... hyy... nie ma grzyba... 
zgadza się...
Osiwiał znacznie przez te kilkadziesiąt minut, kiedy czekał na chórzystkę 
ludową, 
dawniej artystkę kukiełkową. Te kilkadziesiąt minut wystarczyło. Cóż, bywa i 
tak.
Wiercił się jak strzyga.
- A może jednak nie czekać? Może pójść gdzieś sobie? Może się ukryć? Może...
Ale kiedy zadzwoniła do drzwi, otworzył i wpuścił ją do środka.
Dziecko weszło wraz z nią.
Miało identyczne imię jak Stary Pilcher, co było dodatkowym dowodem na ojcostwo. 
Chłopczyk został z Pil-cherem Starym na zawsze. Chórzystką ludowa nie wróciła z 
Australii. 
Szukał jej Pilcher przez Czerwony Krzyż, ale jego niechęć do organizacji i 
urzędów nie 
pozwoliła mu na nazbyt wytrwałe poszukiwania gdzieś wśród kangurów, krokodyli, 
eukaliptusów i autochtonów. Chłopczyk nie potrzebował Pilchera. Łatwo się 
zniechęcał i nie 
miał żadnych potrzeb. Chodził posłusznie do przedszkola, do szkoły, posłusznie 
poszedł na 
studia. Jego ulubioną rozrywką było chowanie się w szafie. Któregoś dnia 
przyprowadził 
Pilcherowi piękną kobietę i powiedział:
- Ożenię się z tą oto kobietą. Jej ojciec phacuje na budowie. Ale w Amehyce.
Pilcher ucieszył się. Pomyślał, że obecność w ich życiu nowej, atrakcyjnej, było 
nie 
było, osoby nada jakiś szlachetny rys ich egzystencji, a przynajmniej życiu 
młodego, 
przewlekle nudnego Pilchera. Niestety, państwo młodzi kupili sobie za 15 000 $ 
mieszkanie i 
zamieszkali osobno. Nie odwiedzali Starego. Młody Pilcher miał nową szafę w 
nowym 
mieszkaniu, a młoda Pilcherowa nie przejawiała nawet minimalnego zainteresowania 
teściem. 
Pilcher Stary pozbył się złudzeń. Oddał się pracy - twórczej i redakcyjnej, 
popadł w 
nieuleczalny cynizm i mentalne perwersje.
- Często wyobrażam sobie - tłumaczył Świeckiemu - że dymam tę moją estetyczną i 
przyjemną synową. Ale co z tego, że sobie wyobrażam. Równie dobrze mógłbym sobie 
wyobrażać, że dymam kangura.
Zamyślił się i wypuścił kłąb dymu.
Siedzieli w nieprzytulnej pakamerze redakcyjnej Starego Pilchera.
Za okienkiem pakamery widać było maleńki wycinek miasta Krakowa.
Wycinkiem chodziły - zupełnie nie wiadomo w jakim celu - kobiety, drażniąc 
wyostrzone zmysły Pilchera, który z upływem czasu stał się znawcą kobiet. Ich 
cynicznym 
obserwatorem i komentatorem.
Świecki wysłuchał opowieści Starego, po czym wyłożył szczerze swoje męczarnie 
związane z fenomenem estetycznej żony jego syna. Pilcher nie podzielał 
zadziwienia poety.
- Kobieta jak kobieta, miał szczeniak szczęście. Ale naturalnie, proszę pana, 
tysiące 
takich chodzi po Krakowie. Pan sobie popatrzy przez okienko...
Świecki zrozumiał, że Pilcherowi bardziej w głowie kangury niż cokolwiek innego, 
pojął, że ludzie się różnią zasadniczo, ta wiedza spłynęła na niego nagle, nigdy 
wcześniej nie 
przypuszczał, że to aż tak jest, zamilkł, a później odezwał się, całkowicie 
zmieniwszy temat.
Porozmawiali sobie trochę na tematy obojętne i wrócili do swoich zajęć w 
pokorze.
* * *
Postanowił wziąć się do sprawy bardziej metodycznie.
Wziął dzień urlopu, żeby powęszyć u źródła.
Był to już trzeci dzień nieobecności jego pięknej i pociągającej w zupełnie 
zrozumiały 
sposób konkubiny. Świadomość faktu, że wyjechała ona do wód na zaledwie tydzień, 
nie 
dawała mu spokoju (dziecko ciągle u babci), zagadka Enigmy Pilcher była przecież 
nie 
rozwiązana nadal, ba - była zaledwie ruszona.
- Wróci i co? I nie da się.
- Będzie się trzeba zajmować życiem, a nie mrzon-kowatą Enigmą Pilcher - 
frustrował się Świecki.
Frustracja jest jednak pewnym motorem twórczym. Świecki miał w małym palcu 
psychofizyczne uwarunkowania powstawania wierszy, wiedział znakomicie, że jak w 
odpowiednim momencie dostanie od kogoś w zęby albo i sam w odpowiednim momencie 
komuś w zęby da na przykład - to wiersz taki to a taki może natychmiast napisać. 
Sprawa 
leżała w odpowiednim momencie i odpowiedniej osobie albo sytuacji, albo 
pogodzie, albo itd.
Był maj, pogoda odpowiednia, Enigmą Pilcher odpowiednio go frustrowała. Grało 
wszystko.
Podążył do źródła, czyli do młodego Pilchera. Natknął się na nich oboje, ale 
Enigmą, 
ślicznie wyglądająca tego dnia, po kilku milczących minutach udała się na wizytę 
umówioną 
z kosmetyczką. Siedzieli w Cafe Woland przy stoliku z widokiem na salon 
kosmetyczny, 
gdzie - za szybą - właśnie się Kazimiera Enigmą sadowiła i gotowiła do 
wyciskania, 
naświetlania, wydłubywania i oczyszczania czystej na Świeckiego oko skóry.
Świecki, świadomy, że oni tu sobie a tempus fugit, czas zapierdala, zaczął bez 
ogródek:
- I tak to, proszę pana, psiamać, wygląda. Pomilczeli trochę.
Młody Pilcher nie patrzył w stronę żony. Świecki patrzył.
Właśnie zbliżała się do niej krępa kobieta w różowym fartuchu. Robiła jej coś 
niepojętego, a Świecki rozdziawił usta.
Młody Pilcher bezmyślnie przyglądał się Świeckiemu.
Było mu błogo, ponieważ popołudnie było samo z siebie błogie.
Pilcher leżał niemalże na tym błogim słonecznym popołudniu i płynął niemalże. 
Piwo 
i mineralna stały przed nim. Siedział ze Świeckim i rozmawiali sobie.
- I tak to, proszę pana... - Świecki rozpaczliwie zaczął ponownie.
- Taaak - potwierdził młody Pilcher i uśmiechnął się, a jego żona w tej 
sekundzie 
wstała z kosmetycznego fotela i przeniosła się na inny fotel. Stanęły przy niej 
dwie krępe 
kobiety w różowych fartuchach i jęły puszczać koszmarne ilości pary wodnej z 
tajemniczych 
przyrządzi-ków.
- Jaka ona jest? - zapytał Świecki wskazując na owe kłęby pary za szybą, 
przesłaniające niemal całkowicie wiotką postać małżonki młodego Pilchera.
-Kto? -Ona. -Kto?
- Twoja żona, Kazimiera.
- Jaka ona jest? - zadziwił się młody Pilcher i odwrócił się w stronę salonu 
kosmetycznego. Z jego żony spływały kłęby pary, a panie w różowych fartuchach 
poruszały 
się żwawo.
- No, laska z niej sthaszliwa - błogo uśmiechnął się młody Pilcher i popatrzył 
tryumfalnie po kawiarni.
* * *
Syflas uznał, że upłynęło już dostatecznie dużo czasu.
Zadzwonił do Owietza.
Nie zastał Owietza.
Wobec tego zadzwonił do Świeckiego.
- Jest na urlopie - oświadczyła Syflasowi pani Za-morstinowa.
- A to niech mi pani da Pilchera - poprosił Syflas.
- Właśnie wyszedł, pisze nową książkę i teraz często wychodzi - uprzejmie 
udzieliła 
wyjaśnień pani Kasia.
- A doktor Siara?
- Nie ma.
- A ksiądz Pischinger?
- W Stolicy Piotrowej, a potem w Sydney, a potem we Wiedniu. Wyjechał z 
początkiem maja i prędko nie wróci.
- A redaktor Lektorowicz?
- Na targach książki w Kłajpedzie.
- A sekretarz Muchomorski?
- Na stypendium w USA.
- A kto jest? - zdenerwował się Syflas.
- Ja jestem - zdenerwowała się pani Zarnorstinowa.
- Przepraszam - powiedział Syflas.
- Do widzenia - powiedziała pani Zamorstmowa i odłożyła słuchawkę.
Syflas raz jeszcze, po chwili zastanowienia, wykręcił numer redakcji. Usiłował 
zmienić swój charakterystyczny skrzeczący głos, ale pani Zamorstmowa, osoba 
inteligentna i 
osłuchana, rozpoznała go, zdaje się, od razu. W każdym razie chłód w jej głosie 
wyraźnie to 
sugerował.
- Moje uszanowanie - zaczai grzecznie Syflas. - Paweł Syflas mówi, z Rabki.
- Redakcja „Kwartalnika Niepopularnego” - oświadczyła pani Kasia.
- Chciałbym się dowiedzieć, czy Marian Siara przekazał już tekst poświęcony 
mojemu tomikowi?
- Nie mam pojęcia. Proszę spytać redaktora Sto-piaka, on teraz zastępuje 
sekretarza 
redakcji.
- Mogę go prosić do telefonu?
- Nie ma go.
- To kto jest? - spytał poirytowany Syflas.
- Ja jestem - odparła przewrotnie dzielna kobieta i definitywnie odłożyła 
słuchawkę.
Syflas poczuł się niepewnie. Wykręcił numer Misia Węglorza.
- Słuchajcie no, Węglorz - w głosie Syflasa krył się despota i kanibal. - 
Zadzwońże no 
do doktora Siary i zapytaj, kiedy zaniesie tekst o mnie do „Kwartalnika”.
- Siara nie ma telefonu, Pawełku - odparł strwożony Węglorz.
Syflas zaklął brzydko.
- Ja was wszystkich urządzę - oświadczył Bogu ducha winnemu Węglorzowi i 
odłożył słuchawkę.
Ubrany był w błyszczącą skórzaną kurtkę. Schował do szafy swój ukochany plecak. 
Zgolił brodę.
- Może nie będziemy bogaci, ale powoli wchodzimy do elity - tłumaczył żonie. - 
Muszę więc jakoś wyglądać, nie? Dać ci na fryzjera?
Ale już po kilku dniach wszystko zaczęło wracać do normy.
* * *
W środę, po pracy, Świecki zdecydował się podejść do problemu żony młodego 
Pilchera w zupełnie inny sposób. Zasiadł przy biureczku pani Zamorstinowej, biu-
reczku, 
które stanowiło jeden z centralnych punktów „Kwartalnika”. Tuż obok szeleścił 
fax, 
wszystkie osiem telefonów redakcyjnych stało na tym to właśnie biureczku, 
pominąwszy 
całkowicie zakamuflowany zastrzeżony telefon księdza Pischingera, ukryty w 
szufladzie 
biurka znajdującego się w jego celi redakcyjnej. Inni redaktorzy mieli w swoich 
boksach 
jedynie aparaty bez możliwości samodzielnego dzwonienia - mogło do nich dzwonić 
miasto i 
świat cały, ale oni nigdzie. Prawo do posiadania w boksach telefonów zostało 
odebrane 
wszystkim prócz księdza Pischingera po słynnej aferze B-B. Zamieszani w nią byli 
redaktorzy 
Burneś i Beretko, nie wiadomo dokładnie, który był winny bardziej, jako że 
posiadali 
wspólny boks.
Otóż, dwa lata wcześniej przy rocznym podsumowaniu wydatków „Kwartalnika 
Nieregularnego” okazało się, że trzy czwarte rozchodów stanowią opłaty 
telefoniczne. 
Przeprowadzono śledztwo, w wyniku którego ujawniono publicznie, a w ujawnieniu 
niemały 
udział miał Demoniczny Redaktor Szyna, podówczas jeszcze działający w 
„Kwartalniku”, 
następnie Szef Biura Ochrony Sejmu i Senatu - okazało się mianowicie, że to red. 
B. i red. B. 
te telefoniczne rachunki prowokują swoimi telefonami do wspólnej ichniej 
kochanki, 
podówczas kon-sulki w Nowej Zelandii.
Telefon księdza Pischingera pozostał w biurku tego wybitnego socjologa, 
poezjoznawcy i Kapelana Mórz i Oceanów. Dzwonił tylko od wielkiego dzwonu. Ale 
kiedy 
już dzwonił: gwar w redakcji zamierał. Po każdym takim telefonie zmieniała się 
linia 
polityczno-kulturalna pisma. Inne artykuły innych osobników przyjmowano, inne 
artykuły 
innych osobników odrzucano. Jak w życiu. Normalka. Czasami, po urlopie na 
przykład, 
wpadał, powiedzmy, red. Niedowiarski i pytał z niepokojem: „Dzwoniło?” Kiedy 
odpowiadano: „Nie, nie dzwoniło”, red. po urlopie witał się spokojnie ze 
wszystkimi i wracał 
rozluźniony i wypoczęty do swoich zadań. Odrzucał i przyjmował po linii sprzed 
urlopu.
Te osiem telefonów na biurku pani Zamorstinowej było w zasięgu rąk Światopełka 
Świeckiego, skromnego korektora, dopiero po godzinach pracy. Przedtem wszystkie 
zazwyczaj zajęte były przez redaktorów i gości „Kwartalnika”. Minęła już jednak 
piętnasta, 
wszyscy nieomal wyszli, prócz redaktora Stopiaka, który w tym momencie grał w 
grę 
komputerową „Prince” i wydawał zdławione okrzyki. W pomieszczeniu korekty 
przebywał 
jeszcze Żorż Król, kończąc swoją pracę. Praca Świeckiego była już zakończona, 
toteż 
swobodnie rozsiadł się za biurkiem i podniósł słuchawkę telefonu. Postanowienie 
poranne, 
dokonane w tramwaju linii 8, zaowocowało. Świecki wykręcił numer młodych 
Pilcherów. 
Odebrał młody Pilcher.
- Halooo?
- Tu Świecki. Siedzicie w domu?
- Siedzimy.
- Nie wybralibyście się na wódkę?
- Wybhalibyśmy się.
- Szuszuszuszu - to odległy głos Enigmy.
- Ona mówi, że nie może, umówiła się z koleżanką, ja natomiast chętnie się z 
tobą 
napiję, gdzie się spotkamy?
Świecki zdenerwował się (każdy by się zdenerwował) i wymyślił, że zobaczą się, 
choć 
wiedział, że się nie zobaczą, w Pup Pubie.
- Za godzinę?
- Za godzinę - zasyczał Świecki. Podstęp telefoniczny nie wypalił.
Wariant pomyślniejszy miał wyglądać zdecydowanie inaczej. Enigma:
- Halooo...
A na to Świecki:
- Czy zastałem młodego Pilchera? Enigma sennie:
- Nie ma go, a kto mówi? A Świecki:
- Ja, Świecki.
Enigma, jakby nieco ożywiona:
- Wyszedł gdzieś i nie wróci szybko... Wtedy Świecki:
- A ty, ty co robisz?
Ona:
- Nudzę się...
On:
- Przyjść?
Ona:
- Przyjdź.
I wszystko byłoby proste.
Ale Świecki nie stracił nadziei. Postanowił pójść pod dom Pilcherów i wyodrębnić 
Pilcherową, kiedy będzie wychodziła na umówione spotkanie z koleżanką.
- Jakie ona może mieć koleżanki? - rozciekawił się Świecki. - Takie same jak 
ona, 
czy też krańcowo odmienne?
Dom Pilcherów mieścił się w niewygodnym do obserwacji miejscu.
Ani usiąść na ławce i udawać, że się czyta gazetę, ani spacerować za krzaczkami. 
Ani 
ławki, ani krzaczków nie było. Nie było też kawiarni po drugiej stronie ulicy. 
Świecki łaził 
pod domem Pilcherów jak grzyb-wieczny tułacz.
Henryczek przejechał samochodem opodal Świeckiego. Pomachał przyjaźnie.
Świecki, zdekonspirowany, odmachał Henryczkowi przyjaźnie.
Istniała co prawda groźba, że młody Gardiner zechce zaproponować wspólne wypicie 
alkoholu, ale na szczęście nie miał czasu rozmawiać, a tym bardziej pić, 
albowiem siedział za 
kierownicą swojego dużego fiata.
Nikt nie wychodził z domu Pilcherów.
- Eee - pomyślał autor Zimnych powiatów - pójdę do domu i zjem co.
Wyszli oboje. Poeta ukrył się za kioskiem, ale zauważyli go. W efekcie 
odprowadzili 
Pilcherową do taksówki, a sami poszli na piwo, co śmiertelnie zmęczyło 
Świeckiego, tak że 
kiedy wrócił do domu, nie był w stanie nawet jeść. Głodny i w ubraniu rzucił się 
na materac i 
pomrukując, zasnął.
Następny dzień spełzł.
* * *
W sobotę wróciła konkubina Świeckiego. Usiedli sobie w kuchni i zapalili 
papierosy.
- Tęskniłeś? - zapytała, a on przytaknął, co szczególnym kłamstwem nie było, 
jako że 
tęsknił naprawdę. W swojej hipokryzji (była to cecha wyróżniająca Świeckiego, 
hipokrytyczny był tylko wobec kobiet, które kochał) uznał, że tęsknił i wyrazem 
tęsknoty 
było to enigmatyczne usiłowanie przeniknięcia Enigmy. Pomyślał sobie:
- Tak bardzo tęskniłem, że aż musiałem zajmować się tymi niedocieczonymi 
pierdołami.
Włączyli radio. Rozpoczynała się kultowa audycja Radia Kraków „Prostacja”. 
Najpierw sygnał skompilowany z Międzynarodówki i God Save the Queen i rześki 
radosny 
głos Nico Płazy, kultowego prezentera radiowego, rozbrzmiał na falach eteru:
- Witojciewitojciewitojcie, to znowuznowuznowu my, wasze ulubione i 
przesympatyczne chłopaki, jak co tydzień w sobotę, jak co tydzień na falach, jak 
co tydzień 
eteru, dla was i dla waszych matek, wy wiecie, my bez was przez te wszystkie 
inne dni 
tygodnia nie istniejemy, ożywamy dopiero w sobotę rano dla was, kochani, i dla 
waszych 
matek, Witojciewitojciewitojcie, co w dzisiejszej audycji? jak zwykle, jak 
zwykle dużodu-
żodużo muzyki, którąśmy z Lou Czyżem dla was przygotowali, a także prezentacja 
młodej 
poezji i prozy, przyjdzie Ojciec Syflas ze swoim nowym felietonem, 
zaprezentujemy reportaż 
z wiecu feministek, skandali-zujący wywiad z siostrami Zazullankami, które 
wywalą całą 
prawdę o nas, samcach, Lou Czyż się zaczerwienił, bo sam ten wywiad 
przeprowadzał, ja się 
bałem, broniłem rękami i nogami, bo jakże to, całą prawdę o sobie, śmierdzącym 
samcu, 
usłyszeć, to za dużo jak na jednego skromnie śmierdzącego samca, a redaktor Lou 
Czyż 
wysłuchał, wytrzymał i przekaże wam ze swojej taśmy całą tę prawdę, przyjdzie 
również 
nowy nasz współpracownik, Henryczek Gardiner i opowie o chorobach skórnych, 
przygotujcie sobie papier i długopis, bo jaja będą straszliwe, dowiecie się 
drogie, 
szowinistyczne świnie, co wam grozi, jeżeli się zakolegujecie z owymi czystymi i 
niewinnymi istotami w gorsetach i biustonoszach, a teraz trochę muzyki, redaktor 
Czyż już 
podbiega do kompakta, już wrzuca tam srebrny maleńki krążek, ja jestem za szybą, 
nie wiem, 
co to będzie, nie wiem, ale po twarzy Lou Czyża wnioskuję, że będzie to coś, co 
on lubi, a 
więc i wy uwielbiacie, to ja lecę, lecę, zapalić papierosa, bo w studio, od 
czasu protestu na-
szych koleżanek, palić nie wolno i nie wolno pić wódki, to ja lecę, wrócę, jak 
ta muzyka, 
którą właśnie włącza Lou Czyż, się skończy, pa.
- Uwielbiamy tę muzykę? - zapytała konkubina.
- A bo ja wiem? - zastanowił się konkubent.
- Chyba nie powinniśmy jej uwielbiać - uściślił po chwili.
Milczeli i palili papierosy zawzięcie.
Zadzwoniło do drzwi.
Liczyli dzwonki. Naliczyli ich sześć. To znaczy każde po trzy. Jako wzorowy 
konkubinat mnożyli swoje radości po dwa.
- Jezu, pewnie znowu Bożenka - wycedził Świecki przez zęby. - Otworzysz?
- No dobra - odparła konkubina.
Drzwi rozszczepiły się i mnóstwo światła z korytarza wpadło do wspólnego 
przedpokoju.
Świecki schował się do toalety. Puścił wodę i udawał, że się na przykład - goli. 
Prędko 
jednak wodę zakręcił, bo chciał usłyszeć. Ale nic nie usłyszał. Popatrzył sobie 
spode łba w 
oczy w lustrze. Jakieś głosy szemrały, ale wewnątrz Świeckiego też coś szemrało. 
Jak każdy 
poeta miał w sobie coś z Joanny d'Arc.
Walnięto w drzwi łazienki:
- Kochanie! Już sobie poszły.
Świecki spuścił wodę, umył zęby i wyszedł.
- Kto to był?
- Świadczynie Jehowy. Sprzedały mi pięć numerów „Strażnicy” i poradnik Jak 
uchronić się przed złem świata. Krótki wykład ilustrowany mapką i wielobarwnym 
portretem 
autora.
* * *
MIŁUJĄCA ZAWSZE PRZERASTA UKOCHANEGO, BO ŻYCIE WIĘKSZE JEST 
NIŻ PRZEZNACZENIE.
(R. M. RILKE)
Życie płciowe jest siłą niezniszczalną. Nawet w momencie teoretycznego jego 
zaniku. 
Przyjrzyjmy się oto wygrzewającemu się w słońcu mojemu kotkowi-kastratowi. Ma na 
imię 
Ramzes.
Wygina grzbiecik lubieżnie, pyszczkiem łapki trąca. Mimo braku morfologicznych 
desygnatów płciowości jest prawdopodobnie zadowolony. Może być w dalszym ciągu 
przedmiotem pożądania jakiejś kocicy. (Łzę ocieram, wspominając w tej chwili 
moją sprzed 
lat kilkunastu miłość do profesora Jerzego Treli). I tu tkwi sedno problemu. 
Nawet kiedy się 
nie pożąda - samemu jest się pożądanym.
Więc, tak czy inaczej - implikacje płciowości są permanentne. Są naturalnie 
tacy, 
którymi się nikt nie interesuje, ale od czego samogwałt albo inne sposoby 
osiągnięcia satys-
fakcji: klejenie modeli lub zbieractwo znaczków pocztowych.
Różnorodność form życia płciowego uniemożliwia wypracowanie jednorodnego 
modelu postępowania. Otwartym pozostawiam pytanie: czy czynności seksualne są 
autote-
liczne?
Wyzwolić się z płciowości niepodobna. Chyba że ktoś wyznaje solipsyzm albo 
uważa, 
że wszyscy mają prawo do szczęścia.
Mam komplet nieużywanej bielizny od mojej babci, która była kobietą wyzwoloną. 
Czasami przyglądam się mu i myślę.
Poprzednie zdanie uważam za nazbyt osobiste, zarumieniłam się i nie pozostaje mi 
nic 
innego, tylko powrócić do kart mojej powieści.
* * *
- Kochanie, zróbmy jakiś seksualny eksperyment.
- Co masz na myśli?
- No, jakąś taką perwersję.
- To znaczy, że mielibyśmy to robić? - zapytał i zastanowił się.
- Taaaak, hmmmmm... - odparła i przeciągnęła się jak kot na tapczanie.
Zmysłowo, jak na przedwojennych filmach, ze staroświeckim wdziękiem.
- Kochanie, perwersja jest dla tych, co mają ze sprawami płciowymi problemy typu 
niemożliwości ich zrealizowania. Ty wszak, jak i ja, regularnie lub nie, ale 
względnie często 
przeżywamy orgazm. Próbowaliśmy normalnie, oralnie i analnie, nie biczowaliśmy 
się 
wprawdzie, ale czy tak naprawdę jest coś, co cię ekscytuje okropnie, a jest poza 
twoim 
erotycznym zasięgiem. Może wibrator?
- To mogłoby być interesujące - powiedziała.
- Ale są duże koszty. Jakaś prymitywna atrapa nie wchodzi w rachubę. Poza tym...
- Ale zróbmy coś, coś takiego...
- Mam cię związać, podrapać, przypalić?
- Nie. Przemoc fizyczna jest taka pospolita!
- Możemy to zrobić w kościele, w tramwaju, mogę założyć jakiś damski ciuszek.
- Nie, w kościele bałabym się, mimo wszystko, a przebieranie się... hmm, nie, to 
też 
nie.
- To co w takim razie: wzajemny samogwałt, wygolenie, nacieranie?
- Nacieranie tym?
- Tak, wcieranie w różne miejsca.
- I ty też byś sobie wcierał? Słyszałam, że dobrze robi na cerę.
- Jeśli sobie życzysz. Wprawdzie nie wiem, czy mojej cerze to się przyda, ale 
nie 
będę samolubem...
Kiedy wychodził, pocałowała go w policzek.
- Nie gniewaj się, że ja tak o tej perwersji. Wiem, że nie jest dla ciebie dość 
atrakcyjna, ale...
Uśmiechnął się i głębokim pocałunkiem zamknął jej usta.
- To brednie - odrzekł na pożegnanie i zgrabnie zbiegł po schodach.
Została sama. Usiadła na łóżku. Jego pośladki i uda zostawiły na kocu ciepły i 
przy-
jemny ślad. Przytuliła tam twarz. Odkurzacz rzęził.
ROZDZIAŁ JEDENASTY, W KTÓRYM SIARA MARIAN 
PRZEGLĄDA ARCHIWUM I POETY WJAZD TRYUMFALNY 
NASTĘPUJE
Krytyk Marian Siara zadumał się. Ukrył paluszki w szpakowatej brodzie.
- Poezja zbacza i degeneruje - wysnuł poranną refleksję i podszedł do okna.
- Lato, a piętnaście stopni, może włożyć kalesony? - pytał sam siebie.
Przeczesał palcami brodę i wysunął dolną szczękę.
- Chcę służyć narodowi i ustrzec go przed kataklizmem. Młodzież idzie na lep 
tandety 
i pseudoliteratury, interesuje się marginaliami i ekscentrycznością, prawdziwa 
wartość idzie 
w zapomnienie. Dobrze, że Schy-schko przyjeżdża - nabierał raz po raz porannego 
powietrza 
w płuca.
- Czas coś z tym zrobić.
Nadział na stopy nową parę czarnych skarpet. Potem bambosze z wełnianym 
pomponem i zasiadł do komputera.
Włączył cacko do prądu.
Sięgnął po teczkę oznaczoną numerem 1952 i zajrzał jak do studni.
Z ARCHIWUM MARIANA SIARY
wodogłowy karzeł gnom miedzianooki
zieleń nocy królestwo jego gardła ale
kto przychodzi nad ranem niosąc w ustach jasność
roziskrzoną i lepką ropiejącą jak skóra
komu strzępy kadzideł komu hołubione 
poczwarki głosek promień śliny i palce
zstąp śpiewaj o kaleki tańcz w jarmarcznych budach
cztery deski to miasto dla ciebie i dla nas
* * *
Porucznik Gasgeiger oddał mocz, miał zły dzień. Tak zły, że oddał mocz w 
spodnie. 
Na przekór utartym schematom. Wbrew kulturze pisuaru. Cóż, sprawa serii 
samobójstw 
przerastała jego siły. Siedział więc teraz mokry i rozmyślał: Mam 11,5 
centymetra w 
obwodzie i nie wstydzę się siebie. Zawsze mogę sobie postrzelać do trupa.
* * *
jeśli poezja
to stercząca gałąź
suchy trzask kości
rdzawy żagiel płuca
brany pod obcas 
obscenicznie mokry 
rżąc zbiera szklane
okruchy ze stołu
w galop ubrany
wetknięty pod pachę
nakreśla kształty
rozmazane ciała
w łupinach dymu
dzień jak popiół spada
sierp nocy płonie
i przeżera oczy
żar rzeźbi w wargach
okrawek granatu
czarny skrzep słońca
sierść co drga i rośnie
* * *
TREN. STROFY DLA GIMNAZJALISTEK
(do deklamowania w chwilach podniosłych)
zamieszkaj we mnie korono umarłych
zabierz zakrzepłe skrzydło krwi i potu
naucz mnie gorzkiej ości śmiechu
na wargi połóż szloch i szorstką pewność
mech zetrzyj z powiek opowiedz struchlałej
nagi cień drzewa oschłą jasność świtu
święta syczące wyrwij ze mnie, proszę
aż cała w torsjach zajaśnieję ostrzem
* * *
z połyskliwości nocy przecież
cię nie wyjmę, źrenico ostu
gorzki ogniu, nie wyłuskam ciebie
ze szkła, z szelestu, ryso
* * *
światła i deszcz, Natalio
skóra ślepnie
płomyk cytryn
płuco, obrysowane szkłem
nasłuchuję, Natalio
kora chrzęści, schnie
* * *
ty ciemna korona
cierń ognia gdy dłonie
odjąwszy od powiek
rozchylasz w szkle lustra
wargi błysk rozcina
moją twarz i wiszę
skrzydło krwi strzęp oko
szkarłatne nad tobą
* * *
Mały Franek był niegrzecznym dzieckiem.
Ojciec mu umarł, bo każdy kiedyś musi.
Matka powiedziała: styczeń pora śmierci,
Boże, prowadź Stasia. Wuj z siebie wydusił:
Synu, wylewaj łzy nad zmarłym, i jako
Bardzo cierpiący zacznij lament. Płacz
Gorzko i z przejęciem. Potem już
Daj się pocieszyć w smutku. Smutek bowiem
Zwiastunem jest śmierci.
Mały Franek był niegrzecznym dzieckiem.
Chrzestna kupiła mu rower, by się zabił.
Mąż chrzestnej, w ową feralną komunię
Dołożył mu od siebie zegarek bez paska.
Nazwisko Franka ciążyło Frankowi.
Chrząszcz się nazywał, znienawidził życie.
Przykre mu były sprawy co dzieją się pod słońcem.
Mógłby być wszystkim. Mądrym albo głupim.
Siewcą lub krawcem. Zdobywcą, latawcem.
Olejkiem wonnym. Celtycką mitologią.
Dziewicą Orleańską. Masarzem. Mesjaszem
Być nie mógł. Czy widział kto kiedy
Mesjasza o skrzydłach owadzich.
* * *
tylko ty jedna tarnino dziewicza
piastunko dzierzby, karmicielko szpaka
przygarniasz tkliwie moje kruche ciało
w oku jastrzębia arko sinobiała
Pokrzepiony, odłożył teczkę, rozluźnił dłonie i zaczął pisać. RAPORT O STANIE 
WSPÓŁCZESNEJ LITERATURY NARODOWEJ - tytuł wymyślił, drzemiąc jeszcze, teraz 
wystukał go na modernistycznych klawiszach komputera.
Pierwsze krople kolejnego w tym tygodniu deszczu uderzyły o parapet i 
natchnienie 
jak pątnik odeszło.
- To chyba ciśnienie - tłumaczył sobie. - Nie pali się.
Uspokoił sumienie i przystąpił do porannej toalety. Wystarczyły mu ledwie trzy 
minuty, by nasycić się swą nagością w lustrze i dokonać niezbędnych ablucji.
Fizjologiczna sprawność Siary była przedmiotem zazdrości i podziwu kolegów 
krytyków jak i jego ofiar. Nie palił i był dumny z pojemności swoich potężnych 
płuc. Kusiło 
go czasem, żeby sprawdzić, z ilu kroków świece na ołtarzu zdmuchnie, ale 
krępował się 
troszkę.
Świeży i pachnący powtórnie nałożył skarpety i całą resztę. Czarny jak smoła 
krawat, 
ledwie widoczny na granatowej koszuli, związał fikuśnie, narzucił trencz, 
wsuwane półbuciki 
numer 42 i zaopatrzony w parasol wyszedł.
Na schodach skłonił się grzecznie sąsiadce, matce czworga dziatek, niosącej 
pełne 
siatki, i zręcznie ją ominąwszy, znalazł się na dworze.
Deszcz siąpił niemrawo, ale Siara rozłożył parasol.
Po głowie plątała mu się fraza: „Dojrzałość męska: znaczy to odzyskać powagę, 
jaką 
się miewało przy zabawie za lat dziecięcych”.
- Co to jest? Skąd ja to znam? To nie Rilke. To nie Słowacki. To nawet nie 
Miciński. 
Kto to, co to? Skąd mi się to przyplątało? Skąd, na Boga? Skąd, na Marię Janion, 
mi się to 
przyplątało? Przecież to nie jest wiersz Wisławy Szymborskiej!
Parasol z lekka przeciekał.
Deszcz nie ustawał.
Deszcz wzmagał się.
Deszcz - a do tego jeszcze halny.
* * *
Noc nachylała się.
* * *
Henryczek nie spał.
Składał i rozkładał broń po ciemku.
Miał już dosyć składania i rozkładania broni przy świetle, osiągnął w tym 
absolutny 
rekord świata, a ściganie się z samym sobą, mimo że przyjemne, nie miało dla 
Henryczka 
takiej jakości, jak poprawianie cudzych rekordów.
Zresztą, przy dziennym świetle mógł poprawiać swój rekord o ułamki ułamków 
sekund, a nie posiadał odpowiedniego czasomierza. Pisał już w tej sprawie do 
Szwajcarii, 
jednak odpowiedź nie nadeszła dotychczas.
Prawdę mówiąc, w mieszkaniu nie było zupełnie ciemno. Z kuchni sączyła się wąska 
smużka światła. To świecił się piekarnik. Noce były dość chłodne, a o ogrzewaniu 
kaloryferowym nie było co marzyć, toteż Henryczek ogrzewał mieszkanie w ten 
specyficzny 
sposób.
- Świat jest okrutny. Wychodząc wieczorami, widząc te niepłękne, zawzięte twarze 
- 
myślał Henryczek, składając pistolet - doznaję bólu istnienia. Chcę pomóc 
skrzywdzonym, 
ale to ja ich wybiorę i ochronię. Oczywiście, wolałbym, żeby wszyscy byli 
szczęśliwi, jednak 
miarą szczęścia, którą sam im odmierzę. Nie da się tego dokonać poprzez choćby 
najlepszą 
ochronę policyjną. Badałem to zagadnienie i wiem, że policja, nawet 
najsprawniejsza, nawet 
amerykańska, nie jest wolna od błędów i korupcji. Ale ja znam drogę. Wiem, kim 
jestem i 
jaka jest moja rola w odwiecznej walce. Jam częścią tej...
Urwał, wykonał półobrót i wycelował w stronę przedpokoju.
- Wejdź powoli. Ręce na karku. Powoli, powoli. Zastanawiasz się pewnie, czy mam 
jeszcze w magazynku jeden nabój, prawda? Zastanawiasz się, czy urodziłeś się pod 
szczęśliwą gwiazdą? Sprawdzimy, synu - wysyczał w półmrok.
Opuścił nieco lufę i strzelił.
Oczywiście, nabój, ostatni nabój, był w magazynku.
Pomylił się już raz w życiu i od tej pory nie stać go było na ten komfort.
Sąsiedzi zastukali bez większego przekonania w ścianę. Przywykli do nocnych 
hałasów dochodzących z małego mieszkania Henryka, toteż nie było to nazbyt 
nerwowe 
stukanie, a raczej znak wspólnoty, dobrze bowiem wiedzieli, że życie jest 
samotne, okrutne, 
nędzne i krótkie.
Po wszystkim Henryczek włożył odznakę „Tajnego Współpracownika Urzędu 
Celnego” do portfela. Był to pugilares zacny. Na spodzie skórzany, na wierzchu 
miał niby 
trójwymiarowy obrazek z mrugającą Japonką.
Nazajutrz rano odwiedził go gówniarz.
- Cześć - powiedział, wchodząc jak do własnnego
- Witani, wspólniku - z przekąsem rzucił Henry-czek. - Przybij piątkę.
Gówniarz przybił.
Posiedzieli sobie w kuchni i patrzyli w oczy. Jak bracia. Albo jak siostry. Jak 
Butch 
Cassidy and Sundance Kid. Jak Zbyszko z Bogdańca i Czech Hlawa. Twarz naprzeciw 
twarzy. Młodość naprzeciw młodości. Usta przy ustach. Języki... Języki...
Przez szparę w drzwiach ktoś spostrzegawczy dostrzegłby może łysą czaszkę 
pokrytą 
drobnym meszkiem, wtuloną w haftowaną poduszkę...
* * *
TELEFON DOKTORA MARIANA SIARY DO HENRYCZKA
- Haluuu...
- Już jedzie. Pociągiem z Bonn.
- Ma pan to dla mnie?
- Mam.
- Więc załatwione, machniom.
* * *
Żorż Król obudził się pełen wrażeń nieprzyjemnych.
We śnie nawiedziła go ciotka Aurelia, zupełnie martwa już od lat sześciu. Ciotka 
miała na sobie czarną stylonową podomkę i pantofle produkcji bułgarskiej. 
Sztuczne rzęsy 
sterczały sztywno i nieprzyjemnie.
Siedziała przed lustrem i mamrotała coś pod nosem, oglądając pod światło 
pocztowe 
znaczki.
Potem wyciągnęła z szuflady brzytwę, sprawnie golnęła swoje niemłode łydki, a 
następnie nacięła tą brzytwą palec wskazujący.
Krwią mazała rewersy znaczków i przyklejała do lustra.
A chichotała przy tym jak hoża hiena, choć za życia nikt nigdy nie słyszał jej 
śmiechu.
Śmiech ciotki, przekroczywszy granice jawy, napełnił duszę Króla niepokojem. 
Żorż, 
cały w pydżamie, leżał na plecach w pozycji katafalkowej i patrzył w sufit.
Pydżamkę miał bladoniebieską.
Postanowił poprawić sobie nastrój.
Przywołał obraz piersi kobiecej. Ciepłej, nagiej i elastycznej. W którą warto 
byłoby 
się wtulić, połaskotać nosem, może nawet pocałować. Widział, jak pierś taka 
właśnie, ciepła i 
urocza, oswaja się, staje się coraz bliższa i jeszcze cieplejsza.
- Ciepła pierś to pierś spocona - pomyślał mimowolnie. Zaskoczyła go ta myśl 
bezwiedna.
- Czyżby to znaczyło, że gardzę już kobietą, chodzi mi o to, że niby kobieta się 
nie 
poci... czy tak, hehe? Że nie widzę już piękna? Traktuję jak rzecz? Nie 
przyznaję praw? Nie 
lubię już? - zadał sobie kilka pytań naraz.
- O Boże - zawołał w duchu i posmutniał - dlaczego urządziłeś ten świat w taki 
sposób, że wszystko co najsłodsze i w najlepszym guście wydaje się być prostą 
konsekwencją 
ciemnych neurohormonalnych gierek? Dlaczego skazałeś świętych młodzianków na 
płciową 
banicję, przegnałeś mieczem ognistym z niwy szatana, gdzie można by ich 
smakowicie 
wykorzystać? Dlaczego objawiłeś prawdę prostaczkom, wygimnastykowanym 
czerstwiakom, 
co stali przy żłobku i wgapiali się bezro-zumnie? Dlaczego, dlaczego?!!!
Wtem - a może dlatego - odczuł potrzebę bluźnierstwa.
Nieodpartą.
Zapragnął obnażyć się. Zdjąć dół od pydżamy. Wycelować swą intymność, skąpaną w 
porannym świetle, w sufit, a poprzez sufit, w niebo, w Niebo, w Absolut, -w 
Prawdę. Zadać 
im ból, cios, utoczyć krwi, skaleczyć, zranić...
I trach, trach, skurcz nim wstrząsnął straszny, już eksplodować w swym 
bezwstydzie 
by mógł, pęknąć jak zwierzęcy pęcherz z salcesonem...
Jednak oprzytomniał. Zdał sobie sprawę z niepro-duktywności takich gestów.
Odetchnął.
- Raczej umrzeć niż zgrzeszyć - słowa świętego Dominika Savio pojawiły się w 
jego 
umyśle nie wiadomo skąd. Miał wrażenie, że obok stoi duży, jasny Anioł i to On 
właśnie 
mówi.
Przewrócił się na bok. Żeby się lepiej przyjrzeć, sięgnął po okulary.
I wtedy...
Zasnął.
* * *
Tymczasem ku miastu zbliżał się laureat.
Czekali wszyscy.
Poeta Syf las bezskutecznie usiłował uformować pochód, ale sytuacja wymykała mu 
się spod kontroli, co chwilę któryś z nich - a to Owietz, a to Węglorz - wyrywał 
się 
entuzjastycznie ku przodowi lub ku bokowi.
Świecki międlił kwiaty i dłubał w zębie.
Krakowski dworzec umajono jak na przybycie Franciszka Józefa.
Dziewczęta w regionalnych strojach piszczały lubieżnie.
Megafony ciągle milczały, jednak lędźwie oczekujących przenikał dreszcz.
- Może megafon się zapchał, a pociąg wjechał na inny peron! - panikowały 
wielbicielki.
- Cicho, głupie pierwiastki! - wrzasnął Syflas, sa-mozwańczy koordynator 
komitetu 
powitalnego.
W garniturze nie czuł się dobrze.
W pewnej odległości od komitetu kręciła się nie znana nikomu osobiście, 
niezwykle 
ponętna i dobrze zbudowana, o cerze typu krew z mlekiem.
- Niezła dupeńka - zachwycił się Owietz. -Co?
Kwartet dęty zaintonował Kiedy ranne wstają zorze. Słowa Owietza utonęły w 
pięknej 
melodii. Ale Syflas był dociekliwy.
- Co co? Co mówisz Marian?
Owietz gestykulował wymownie, a orkiestra płynnie przeszła w Nie rzucim ziemi, 
skąd nasz ród.
- To jego wielka pierwsza miłość. Nieskonsumowana - wrzasnął, aby być słyszanym 
przez wszystkich, najlepiej poinformowany w meandrach prywatnych Wielkiego 
Nadjeżdżającego, jego przyjaciel z lat przedszkolnych, pierwszy dęciak w 
zespole, Piotr 
Markiewicz.
Wszyscy spojrzeli na nią zawistnym okiem.
Najbardziej zawistne było oko kobiet.
Kobieta skryła się za budką z zapiekankami i wszyscy mogli odetchnąć.
Megafon zacharczał straszliwie i po serii trzasków wypluł wiadomość.
Ludzie na peronach zesztywnieli, a potem potężny wrzask wydarł się z ich 
różnokształtnych piersi.
- Jedzie, jedzie, nareszcie! - twarze pokrył teraz pot podniecenia, bicie setek 
serc 
wypełniło dworcowe przestrzenie.
Nic nie było w stanie jednak przyspieszyć rytmu odziedziczonego po poprzednich 
stuleciach. Elektryczna lokomotywa, ciągnąc wagony z miejscami do leżenia i 
siedzenia, z 
mozołem wtaczała się na peron.
Tłum zawył i zafalował.
Pociąg zatrzymał się w pełnym tego słowa znaczeniu.
Monolit tłumu nagle rozpadł się na kawałki. Jego składowe, jednostki ludzkie 
różnej 
proweniencji, falowały teraz niezależnie jak piersi biegnącej niezamężnej albo 
karmiącej 
kobiety pozbawione biustonosza.
Syflas ponownie stracił panowanie nad sytuacją:
- Ludzie, co wy robicie, tak nie można, tu człowiek przyjeżdża, wielki człowiek, 
wielka nagroda, poeta, ludzie, ja też, on przyjaciel, wielki, artysta, uszanować 
trzeba, 
luuudzie!!!
Tłum był jednak głuchy.
- Wiwat Wielki Przyjeżdżający!
- Widziałem!
- Gdzie?
- Tam, w trzecim wagonie!
- Ten z brodą?
- Nie, ten bez czapki!
- Wiwat!
- Nie! To konduktor!
- Pomachał mi ręką!
- Kochany!
- Niech żyje przyjaźń polsko-niemiecka!
- Hurrrra!
- Serce polskiej poezji znów bić będzie w Krakowie!
- Wiwat Kraków!
- Wiwat Bonn!
- Nad Lemanem! Zgiełk był nieopisany.
W ogólnym rejwachu panseksualny Owietz, popychając przed sobą wózek inwalidzki 
Węglorza, zbliżył się ku budce z zapiekankami.
Orkiestra przyspieszyła tempo, prosta, zdawałoby się, faktura rytmiczna walca 
osiągnęła w tej atmosferze oszałamiającą ekspresję.
Służba Ochrony Kolei poprawiała pistolety w kaburach.
Konduktor Wacek, którego dziadek był animatorem życia kulturalnego kolei 
warszawsko-wiedeńskiej, czyścił rękawem guziki munduru.
Pełna mobilizacja.
Owietz zauważył, że wózek Węglorza porusza się mimowolnie i samodzielnie. 
Rozpaczliwe ruchy rąk inwalidy i jego nieartykułowane pohukiwania oraz pełne 
przerażenia 
gesty nie były jednak w stanie odwieść Owietza od stricte hormonalnej decyzji.
- Wyjdź, dziecino, zza tej budki, zrozum, żywot nasz jest krótki
i korzystać trzeba z uciech, choćby pociąg miał nam uciec
- przełożył swą żądzę na język poezji. Może to i mity, nie wiem. Tak w każdym 
razie 
mówiono o tym później w mieście.
Inkryminowana niewiasta wychynęła zza budki, otarta usta z keczupu i rozpięła 
jeden 
górny guzik białej bluzki.
Owietz zbaraniał.
Ale nie tylko on zauważył ten gest, jakże dzisiaj niepopularny. Mężczyzna o 
szlachetnym spojrzeniu i długich palcach, odziany w sportowy trencz i noszący 
się w ogóle z 
angielska (buty z Bond Street, koszula od Har-rodsa), uniósł lekko brew.
- Mam go - pomyślał enigmatycznie. Wypielęgnowana dłoń powędrowała ku kieszeni 
trencza. Wyciągnął z niej obły kształt, obrócił się tyłem do peronu i pod tren-
czem zaczął 
wyraźnie majstrować.
Nie tylko on majstrował na uboczu. Dwie szczupłe sylwetki na samym końcu peronu 
odwijały pospiesznie kwiaty z białego papieru.
- Popatrz - trąciła dziadka mała Bożenka Piernat - mam z tymi panami zajęcia na 
Uniwersytecie. Nauczają mnie na temat literatury narodowej. Dowiedziałam się od 
nich wiele 
pożytecznych rzeczy, które przydadzą mi się w moim przyszłym życiu zawodowym i 
osobistym. Być może nawet znajdę sobie w ten sposób męża?
- Dobrze, wnusiu. Ucz się. Bo wiedza to twoje wiano - pogłaskał ją po karczku 
starszy pan.
Mężczyzna w trenczu już zmajstrował. Stał znowu przodem do peronu. Jego chłodne 
i 
przenikliwe oko rejestrowało wszystko z najwyższą uwagą. Nałożył ciemne okulary 
i 
wzburzył włosy. Skierował kształtną głowę w stronę budki. Kobieta miała już 
rozpięte trzy 
guziki.
Lekko drgnęły muskuły jego twarzy.
Drzwi trzeciego wagonu otworzyły się.
Kobieta skinęła głową.
Mężczyzna wsunął dłoń w kieszeń, w sposób kocio zwinny.
W drzwiach stanęła Oczekiwana Postać.
Tłum wił i szamotał się. Wył i skowyczał.
Ekstaza sięgała apogeum.
W momencie kiedy dłoń mężczyzny w trenczu opuszczała kieszeń razem z obłym 
kształtem, padło zadziwiające w swojej prostocie pytanie:
- Skolko stoit eta?
Przedstawiciel rasy mongoloidalnej o szczerej duszy Słowianina, objuczony 
kilkoma 
reklamówkami, z dziecięcym zaciekawieniem i pogodą ducha wpatrywał się w 
przedmiot 
trzymany przez mężczyznę, a był to portfel z mrugającą Japonką.
- Machniom?
Z jednej z reklamówek mongoloid wyciągnął kilogramowe na oko blaszane pudełko. 
Pudełka tego typu są dobrze znane smakoszom i co światlejszym obywatelom pilnie 
śledzącym sytuację na rynku.
Napięcie wyraźnie opuściło ciało mężczyzny w trenczu. Wstąpiła weń flegma.
Zapachniało morzem i stepem bezkresnym jednocześnie.
Oczekiwany, czyli poeta Antoni Schyschko, postawny mężczyzna, rocznik 68, 
pozdrawiał tłumy. Przyjaźnie machał ręką. Kokietował spojrzeniem dziewczęta.
Orkiestra zaintonowała Boże, coś Polskę. Lud podjął.
Łzy wzruszenia ciekły po twarzy Antoniego, ginęły w gęstwinie jego 
rudoczarnozłotego zarostu.
W tym czasie mężczyzna w trenczu dokonywał pobieżnej, acz błyskotliwej operacji 
myślowej.
- Tysiąc za rękopisy Schyschki i ze dwa za pudełko. Biznes is biznes.
Kobieta zniknęła.
Pod budką został tylko Owietz, pełen niespełnienia.
Szukał bezmyślnym wzrokiem wózka przyjaciela z przyjacielem w środku wózka.
W szeroko rozwarte nozdrza łapał zapach kobiety.
Mężczyzna w trenczu zapalił papierosa. Zaciągnął się głęboko. Wypuszczając dym 
powiedział:
- Why not? Machniom! Schyschko zstąpił na peron.
Kilka mocarnych par rąk, w tym krzepkie dłonie Syflasa, uniosły go ponad głowy. 
Podrzucono go kilka razy do góry, skandując:
-WIWAT POETA! WIWAT POEZJA! WIWAT LAUREAT!
Popłynął nad tłumem w stronę wyjścia.
Dziewczęta w strojach krakowskich obrzucały jego zwalistą postać kwieciem.
Tak przystrojony i uczczony dotarł do dorożki przygotowanej zawczasu. Woźnica w 
wypastowanym cylindrze, obsługujący zazwyczaj pogrzeby, delikatnym szeptem 
zagrzewał 
koniki do drogi.
Schyschkę usadzono w wysłanym atłasem (czerwonym) pojeździe. Za dorożką stał 
powóz bagażowy, gdzie młodzież spontanicznie wnosiła pakunki poety. Podeptany 
Świecki 
dotarł w pobliże dorożki i zanim tłum zdeptał go powtórnie, zdążył krzyknąć 
tylko:
- Mistrzu...
- Prezenty później - odpowiedź Schyschki wzbudziła niesłychany entuzjazm 
zebranych.
Świecki nie słyszał tego jednak.
Miał usta i uszy pełne piasku. Nie mógł się podnieść. Dusił się, gąszcz nóg 
wyparł z 
tego miejsca resztki powietrza.
Konie poczęły parskać okrutnie.
- Jedziemy, Mistrzu - wyrecytował woźnica i zaciął koniki batem.
- Pod Adasia - zaordynował Schyschko pod wpływem nagłego impulsu i uroczystego 
powitania. - Podzielę się z nim kwiatami. Niechże na powrót odzyska należne mu 
wśród 
poetów miejsce!
Rozparł się i potoczył wzrokiem po zebranych.
Orszak ruszył.
Za powozami kilka samochodów, za samochodami piesi. Za pieszymi Owietz i Syflas, 
którego sprawy wyraźnie przerosły.
Kawalkada zbliżała się ulicą Floriańską do Rynku.
Gapie jak to gapie otwierali ze zdziwienia usta.
Tłum zaś witających, już spokojny i z lekka nasycony, kierował się na Wawel, 
gdzie 
w zakrystii katedralnej ksiądz Bomboniecki szlifował ostatnie akapity kazania 
pt. Poezja a 
sacrum. Fenomenologia wiersza a ludzie Kościoła.
Redakcja „Kwartalnika” wdziewała garnitury.
I nikt nie zwrócił uwagi na wagon ostatni pociągu laureata.
I nikt nie usłyszał skrzypienia wózka Sylwestra kadłubka.
Bo i on tam był i mocarnym swym grzbietem za podnóżek służył kobiecie z wagonu 
ostatniego wysiadającej.
Niemłodej i niestarej. Nieładnej i niebrzydkiej. Miastowej i wsiowej. 
Eleganckiej i 
zaniedbanej. Siwej i kruczoczarnej. Do piersi (takich w sam raz) tuliła torbę 
papierową.
Pełną.
Gdy kobieta zręcznie zeskoczyła z pleców kadłubka na peron, torba zaszeleściła i 
pomarańczowa pomarańcza poturlała się w stronę przejścia podziemnego.
Kobietę z torbą pomarańczy widziano potem, jak trzymając kadłubka za rękę, 
wchodziła w Planty.
ROZDZIAŁ DWUNASTY NASTAWIENIEM NA KOBIETĘ 
PRZEPEŁNIONY
Wszyscy na Wawel, ale Owietz nie.
Siedzi sobie teraz w Cafe Woland. Siedzi, pije piwo i patrzy.
Ludzie chodzą, siedzą albo głupio się śmieją. Struktura płci kształtuje się na 
korzyść 
kobiet. Cafe Woland to kilkanaście białych stolików z adekwatną liczbą krzeseł i 
parasoli w 
pasażu (małym, nieobszernym) między Tkacką a Rynkiem. Czytelnik niezamieszkały w 
Krakowie - Czytelniczka ma intuicję - wiedzieć powinien, że w tymże pasażu 
zeszłego lata 
gromadził się kwiat miejscowej młodzieży. Teraz kwiat lekko uwiądł.
Owietz siedzi. Siedzi i nadyma się. I ty, Czytelniku, siedzisz. Owietz nie jest 
prostym 
człowiekiem. I ty, Czytelniczko, nie jesteś prosta. Nic i nikt nie jest prosty 
tego popołudnia. 
Pozornie czyste i ciepłe powietrze pomiędzy wami, Owietzem i tobą, Czytelniku, 
wypełniane 
jest co chwila drażniącą wonią dezodorantów, jako że młodzież bywająca w 
Wolandzie nie 
używa jeszcze perfum. Nie ma jeszcze matury i nie używa perfum.
Owietz nadyma się, by uwidocznić, uwyraźnić swoją dojrzałość i odmienność w tej 
mikroprzestrzeni. Chce być zauważony. Wysyła swoje sygnały, oznacza swój stolik 
swoim 
zapachem. Motyw kobiety powraca. Jest to charakterystyczny motyw takich 
wieczorów, 
kiedy to żona, w przypadku Owietza jest to piękna i do tego powabna Ludmiła, 
więc kiedy to 
żona Ludmiła wyjechała z córeczkami do Rabki. Te ciepłe miesiące tworzą takie 
słomianowdowcowe sytuacje wyjątkowo często, ale nie jest to, Czytelniczko, 
naiwność 
Autorki, a jedynie czysty przypadek. To nie jest tak, że chcę wysłać do wód 
wszystkie żony, 
konkubiny i narzeczone bohaterów. Tak się po prostu szczęśliwie złożyło - i już. 
Została na 
przykład razem z Giuseppe Paletka. Została na przykład Magdalena Korzeniowska, a 
mogła 
przecież jechać do Lubomierza. Zostały wreszcie wszystkie siostry Zazullanki, 
powiązane 
przecież na różne feministyczne sposoby z różnymi mężczyznami występującymi na 
kartach 
mojej książeczki. Więc sza! Ty o tym wszystkim nie musisz wiedzieć, Czytelniku, 
ale widzisz 
przecież: samotny mężczyzna w zamglonych okularach co jakiś czas podnosi głowę i 
wiedzie 
wzrokiem za chichoczącą, na pozór obrzydliwie, jedną z przechodzących mimo 
nastolatek. 
To zupełnie normalne, wiesz o tym, a i sam podnosisz co jakiś czas oczy i 
wodzisz nimi, ale 
w przypadku Owietza wodzenie przepełnione jest taką determinacja i smutkiem, że 
to jest za-
stanawiające. Nadzwyczaj zastanawiające. Nastawienie na kobietę, kobietę in spe, 
nastawienie rozpaczliwe, to proste redukcjonistyczne działanie jeży niekiedy 
włos na głowie, 
nieprawdaż? Wszak redaktor Pilcher poświęcił temu nastawieniu wiele stron swojej 
prozy, 
przemyca je także w swoich na wskroś politycznych esejach publikowanych w 
„Kwartalniku 
Niepopularnym”. To nie przypadek. Fiku miku, Czytelniku. Siedź sobie i obserwuj 
Owietza. 
Nie ma grzyba we wsi.
* * *
Przeniósł się do Krzyżotorów. W Wolandzie jakoś mu nie szło, ale Krzyżotory to 
był 
pewniak. W Krzyżoto-rach przesiadywała Brygida.
Trochę siedzieli. Trochę rozmawiali.
W końcu zrobiło im się zimno i przenieśli się do Wiklinowej, gdzie przyjęli z 
godnością zachód słońca.
Potem przenieśli się na przystanek tramwajowy, jako że Owietz musiał wracać do 
domu, bo żona, Ludmiła, wprawdzie wyjechała, ale teściowie zostali i Owietz dbał 
o ich 
dobre samopoczucie i starał się wracać o przyzwoitych porach, no, chyba że się 
upił, ale tego 
dnia jakoś nieszczególnie wiele wypił, zaabsorbowany najpierw uroczystościami, a 
później 
intelektualnym epatowaniem Brygidy. Rozmawiali o postmodernizmie w całej jego 
roz-
ciągłości, i to dobrze się przydarzyło, bo w momencie kiedy Plantami opodal 
przystanku 
przechodzili doktor Stanisław Jonkas i poeta starszego pokolenia Jan 
Październik, na pewno 
usłyszeli wygłaszane przez Owietza efektowne i drażniąco okrągłe, a niegłupie 
zdania skiero-
wane w stronę tej efektownej i drażniąco okrągłej, a nie-głupiej blondyny. Takoż 
i Brygida 
Zazullanka miała swoją satysfakcję, jako że Plantami opodal przechodził w innym 
momencie 
jej były narzeczony, który porzucił ją dla autentycznej wulgarnej kelnerki, 
przechodził - i na 
pewno zauważył, że oto ona, Brygida, rozmawia jak równa z równym z poetą 
Marianem 
Owietzem, znanym z telewizji polskiej, a były narzeczony Brygidy był byłym 
grafomanem, 
toteż poetyckość Owietza mogła go dobić dodatkowo.
Żeby nie było niedomówień: Owietza i Zazullanki nie łączyło nic, prócz kilku 
zbliżeń 
mentalnych. Siedzieli na przystanku i czekali na swoje tramwaje, jako że 
mieszkali w nieco 
innych punktach miasta, co może i dobrze.
- Ależ bym cię... - zaczął ni stąd, ni zowąd Owietz.
- Poważnie? - zdziwiła się naiwnie Brygida. Było to zdziwienie naiwne, ale 
podszyte 
pewnym obeznaniem.
- Tramwaj - oświadczył Owietz i wsiadł, pozostawiwszy lekko osłupiałą Brygidę na 
przystanku.
Pomachała mu swoją zwinną rączką.
- Bileciki do kontroli - wrzasnął gówniarz i wyciągnął legitymację. Nie miał 
zamiaru 
tego już dzisiaj robić, wracał po prostu tramwajem do domu, ale zobaczył Owietza 
i nie mógł 
się powstrzymać.
Owietz zdenerwował się okropnie. Okropnie. Wrócił do domu. Zmiął mandat. Zmiął 
raz jeszcze. Po czym go rozprostował i ucałował teściów.
Dostał kolację. Zjadł, ale to go jakoś wcale nie uspokoiło.
- Mam dziś nocny dyżur w radiu - rzucił i nie chcąc się narażać na nowe afronty 
i 
szykany ze strony służb miejskich, wyjął z porcelanowego puzderka kluczyki, 
dowód 
rejestracyjny i prawo jazdy.
- To wy nocą też nadajecie? - dopytywał się teść, ale Owietz udał, że nie 
słyszy, 
ucałował teściową i tyle go widzieli.
* * *
On pędził przez noc. Jak rycerz błędny jaki. Bardziej błędny niż rycerz.
A one siedziały, malowały paznokcie u rąk i nóg, malowały oczy, robiły sobie coś 
z 
brwiami, rzęsami, oglądały sobie nawzajem włosy na nogach, tuliły się do 
poduszek, pożerały 
tony zdrowej żywności, wypijały litry kawy i herbatek, wkładały sobie palce w 
oczka rajstop, 
krwawiły, płakały ni stąd, ni zowąd, frustrowały się coraz bardziej.
A noc szła.
Noc, rodzaju żeńskiego, szła. I znikąd pomocy, rodzaju żeńskiego, dla rodzaju 
żeńskiego.
Ucieczką stawał się dla nich sen, rodzaju męskiego.
Tak to sobie wyobrażał Owietz, ilekroć pomyślał o siostrach Zazullankach.
Rzeczywistość, przynajmniej tego wieczora, prezentowała się jednak w sposób 
wysoce odmienny. Sióstr nie było w domu. Okna ciemne i nieprzychylne Owietzowi, 
który 
pełen nadziei, na skrzydłach swojego liliowego małego fiata przygnał tu, na 
ulicę Joanny 
d'Arc. W razie czego zadzwonił do drzwi.
- Może drzemią. Może jest tylko jedna z nich. W łazience na przykład. Pachnąca i 
jedna. Niekoniecznie Brygida. Może być jakaś inna. Jest w łazience i zaraz 
wyjdzie. Nawet 
nie wycierając się. W wilgotnym ręczniku. I spłoszy a rozrzewni się jednocześnie 
- 
kombinował Owietz.
Ale nikt nie wychodził. Żadnego wilgotnego ręcznika. Zapukał w okno. Zapukał w 
drugie okno. Wrócił pod drzwi i zapukał, pominąwszy dzwonek. Usiadł na schodku i 
zapalił 
papierosa.
- Chłopa wam trzeba - rzucił w ciemność receptę.
- Chłopa wam trzeba - powtórzył.
Był chłopcem z dobrej krakowskiej rodziny. Wyobraźnię miał pornograficzną, ale 
raczej soft niż hard. Siedział i coś tam sobie mamrotał.
- Żadnego światła nie zobaczyłem, więc mam w dupie, idę - oświadczył drzwiom i 
posiedział jeszcze chwilę, a potem wstał i poszedł.
Liliowego małego fiata zostawił pod domem sióstr. Wieczór był piękny, postanowił 
pochodzić sobie.
Z krzaków wyszedł Syflas.
Pozbył się przed właśnie sekundą swojego odświętnego garnituru, w którym męczył 
się przez cały dzień, i teraz - przepełniony ulgą - zapakowawszy ów ancug w 
szary papier, 
przewiązawszy ten pakunek sznurkiem i umieściwszy go w plecaku, wyszedł z 
krzaków.
- Witaj, klakierze jeden - powiedział, patrząc mu w oczy Owietz.
- Witaj, ubeku seksualny - powiedział, patrząc w oczy Owietzowi Syflas.
- Mizdrzyłeś się straszliwie dzisiaj na dworcu - powiedział, patrząc mu w oczy 
Owietz.
- A ty krążysz i krążysz koło domu tych... - Syflas uśmiechnął się szeroko.
Owietz uśmiechnął się szeroko i poklepał Syflasa po plecaku, jako że do pleców 
dostęp miał ograniczony. Syflas drgnął od klepnięcia.
- Stary, to postmodernizm miał być. A ci ludzie - widziałeś? Wiocha, anarchia i 
brak 
samokontroli. Zresztą nie bądź taki niezależny twórca. Wazeliniarz jesteś i 
hipokryta jak 
wszyscy z peryferyjnych osiedli.
- No już dobrze, Pawełku, nie denerwuj się, odpocznij, masz, zapal i odegnaj 
troski. 
Miłość erotyczna jest najdoskonalszą formą terapii smutnych stanów ducha.
- I z tym smutkiem tu przyszedłeś? Owietz poprawił schludną odzież.
- Nie twój interes. Czas na mnie - Owietz zdjął nieistniejący włos z klapy 
grafitowej 
marynarki w jodełkę.
- Łonowy? - szczerze zapytał Syflas.
Marian Owietz lekceważącym gestem zakończył tę jałową konwersację, odsunął poetę 
Pawełka i poszedł.
Budka telefoniczna była nieczynna.
Sterty śmieci, butelka po piwie Żywiec z utrąconą szyjką zastępowała automat. 
Owietz machinalnie pokręcił głową i udał się wzdłuż torów tramwajowych w stronę 
Rynku. 
Syflas postał chwilę, pomedytował, odwrócił i dłubnął w nosie.
Owietz szedł krokiem miarowym. Skórzane sandały lekko skrzypiały. Rękami machał 
na tyle, na ile było to potrzebne. Sądził, że w jego sposobie poruszania się 
jest coś z gracji 
przedwojennego oficera. Z takim przekonaniem wkroczył na płytę Rynku Głównego. 
Jak 
Czytelniczka i Czytelnik zdążyli się zorientować było już ciemno. Miasto żyło 
jednak i tętniło 
swoistym pulsem.
Tak powiedzieć mógł tylko dyletant i egzaltowana magistrantka filologii 
polskiej. 
Chodzi o to, że w tak licznych o tej porze kawiarnianych ogródkach i w piwnicach 
było dużo 
ludzi.
Owietz najpierw skierował się do kawiarni Pod Młodym Bambusowym Pędem, 
zwanej w skrócie Popędową.
Z daleka dostrzegł charakterystyczną postać pewnego inżyniera - obecnie 
kamienicznika bez pracy, w stanie wolnym. Nie był to jego żaden dobry znajomy. 
Zazdrościł 
mu jednak (może trochę nieświadomie) walorów ciała. Intensywne ćwiczenia 
kulturystyczne 
uprawiane pod nieobecność rodziców przez cały okres nauki w szkole średniej oraz 
czynne 
zainteresowanie walkami Wschodu nie pozostawały bez śladu na cielesności 
inżyniera. Może 
tylko nogi miał nieco za chude, ale wiesz, droga Czytelniczko, że klasyczna 
harmonia nie 
potrafi tak fascynować jak na przykład odrąbane ramiona drogiej nam wszystkim 
Wenus z 
Milo.
Nie znaczy to oczywiście, wybaczysz dygresję, Czytelniczko, że wiadomości 
Autorki 
z dziedziny sztuki i kultury antycznej kończą się na owych ramionach. Nawet 
gdyby tak było, 
Autorka ma, wierz mi, duże możliwości konsultacji.
W tym czasie Owietz zdążył zauważyć, że w ogródku Popędowej siedzą również 
redaktorzy „Kwartalnika”.
Było to dla nich miejsce codziennych łowów. Zakończywszy swoje prace w redakcji, 
zasiadali tam z kartonikami, na których widniały cyfry od O do 9 i punktowali 
przechodzące 
przez Rynek kobiety. Rechotów i trzymania się za brzuchy było przy tym co 
niemiara. Tym 
razem ów proceder uprawiali Lektorowicz, Muchomorski i Pilcher.
Owietz nie znał tego obyczaju. Dlatego zdziwił się, kiedy na jego widok Pilcher 
uśmiechnął się w brodzie i pokazał cyferkę 3.
Tajemnicą poliszynela było, że 9 jest zarezerwowane dla Mariana Siary.
- Eee - powiedział Muchomorski i poprawił szkło kontaktowe.
- Szanowanie, drogim panom redaktorom. Rączki całuję. Co dobrego? Macie coś 
ciekawego na tapecie? Ten nowy Kawafis jest całkiem niezły. Ja też mam kilka 
nowych 
niezłych kawałków. Miałem je wysłać do „Po Cichu”, ale tam się tak długo 
czeka... - zawiesił 
głos w nocnym powietrzu z nadzieją.
W to powietrze wdarła się ćma. Zrobiła kilka okrążeń nad głową Lektorowicza i 
spłonęła.
Świeczka zgasła.
- Świeczka zgasła - powiedział Muchomorski.
- A ja jeszcze jedno piwo poproszę - skomentował Pilcher, albowiem wolne po ćmie 
miejsce nad głową Lektorowicza zajął biust, a potem głowa kelnerki. Jej pytające 
spojrzenie 
było pełne ciepła i wyrozumiałości. Figura natomiast zdecydowana.
- Siedem - pokazał Lektorowicz.
- Eee, co najmniej osiem - zaprotestował Muchomorski.
- Jaki gatunek pan sobie życzy? - zwróciła biust ku Pilcherowi pani Dorotka.
- Dla kolegi mały Żywiec, a. dla nas jeszcze raz to samo - zaordynował prozaik.
Owietz nie wiedział, co o tym myśleć, ale przyjął rzecz całą bez szemrania.
Odprowadził panią Dorotkę spojrzeniem.
- Ech Owietz, Owietz. Ja też mam okulary - powiedział Pilcher.
- Bo gdyby redaktor Dziadoń miał jakieś obiekcje co do wierszy moich, to 
wesprzecie 
mnie panowie, prawda?
Pani Dorotka zbliżała się nieuchronnie. Była tuż tuż, kiedy młody blondyn rzucił 
się w 
jej stronę.
Przyjmij, Czytelniczko, na wiarę, że był idealnym połączeniem glisty ludzkiej i 
nazisty, jeśli chodzi o mentale, natomiast mógt uchodzić za przystojnego w 
Twoich oczach - 
wysoki, smukły, o twarzy rozpustnego cherubinka. Był młodzieńczy.
Rzucił się i omal nie wytrąciwszy jej z rąk tacy, zapytał lubieżnym szeptem:
- Kiedy pani kończy pracę? Jestem samochodem. Mogę panią odwieźć do domu.
- Dopiero zaczęłam, Henryczku - kelnerka nie odwracając głowy, postawiła piwo 
przed redaktorami.
Blondyn wrócił do stolika, a redaktorzy uiścili należność.
- Drukowaliście wszak - ciągnął niezrażony Owietz, usiłując zajrzeć w serca i 
umysły 
redaktorów - wiersze Schyschki. Mało tego, Świeckiego też, czemu się, nawiasem 
mówiąc, 
dziwię. Ba, o Schyschce na waszych łamach pisał Hymeński, a z tego, co słyszę, 
Marian Siara 
usiłuje wysmażyć krytyczny panegiryk poświęcony Świeckiemu. Świetnie. Ale 
dlaczego nie 
prezentujecie nowej, niezależnej, oryginalnej poezji? Dlaczego pomijacie Misia 
Węglorza, a 
choćby i mnie?
- Słyszałeś, Rajmundku - odezwał się Muchomor-ski - że Szczupacki ma nową 
narzeczoną?
- Ile? - zapytał Pilcher.
- Będzie ze sześć, młoda jest. Skąd on takie bierze?
- No to nieźle - próbował podjąć kwestię, a obecni spojrzeli nań z niesmakiem.
- No to ja zostawię te wiersze w redakcji - podsumował poeta. - Do widzenia. 
Padam 
do nóżek.
Podniósł się i odszedł.
Skłonił się inżynierowi i zniknął za ratuszem.
Inżynier rozparty i znudzony słuchał z podziwu godną cierpliwością enuncjacji 
Henryczka.
Henryczek był pies, a raczej szczeniak na kobiety. Niechże Czytelniczka zaufa 
Autorce, jeśli ta powie, że Henio już dawno przeszedł seksualną inicjację i od 
tamtej pory 
sprawiały mu te sprawy wielką przyjemność.
Ale perorować też lubił. Na razie perorował.
* * *
Nie ustawało. Wyło. Dzwonił i pukał bezskutecznie. Im mocniej pukał, tym wycie 
zdawało się głośniejsze. - Jakieś zwierzę olbrzymie albo ochrypły odkurzacz...
Nacisnął dzwonek.
- Jeśli zwierzę, to nikogo nie ma... Załomotał pięścią w mocno już wysłużone 
drzwi.
- Może umarł przy odkurzaniu... Oparł się ramieniem o przycisk dzwonka.
Wycie było tak potworne, że trudno było dociec, czy dzwonek działa, ale od 
walenia 
rozbolały go ręce i musiał dać im nieco wytchnienia.
Po chwili znów zapukał.
Później zadzwonił.
I od nowa.
W przerwach w pukaniu dzwonił, a w przerwach w dzwonieniu pukał.
Wszystko na próżno.
W środku i tak nie było słychać niczego. Prócz wycia, rzecz jasna.
Na krześle siedział mężczyzna i mocował się ze skarpetkami.
- Kiedy nasza miłość była wielka, wystarczał nam szmer suszarki do włosów - 
powtarzał sobie w myślach.
- A teraz jej nie ma, a ja muszę krzepić się tym jazgotem.
Odkurzacz wył od kilku godzin. Włączył go zaraz po jej wyjściu. - Usłyszy wycie 
i 
wróci - łudził się. Po kwadransie rzeczywiście wróciła, ale tylko po to, żeby 
zabrać bieliznę i 
sandałki.
Odkurzacz zachłystywał się i rzęził.
- To mydełko od ciebie zostawiam, słabo się pieni - rzuciła mu w twarz i wyszła.
Wyszła zupełnie i aktualny stan był taki, że dotychczas nie wróciła.
Nie słyszał dzwonka, nie słyszał pukania.
Słyszał odkurzacz i cierpiał.
W końcu udało mu się zdjąć skarpetki.
Oparł stopy na zimnym kaloryferze.
Nie pomogło.
Z szafy wyszedł kot.
Kota trzymał z jej powodu.
- Jak nie wróci, to cię wyrzucę, kotku.
Kot spojrzał niedowierzająco.
- Jak nie wróci, to naprawdę będziesz musiał się wynieść.
Kot polizał go w kostkę. Język miał szorstki i ciepły. Odkurzacz charczał.
- Nie dotykaj mnie... Nie dotykaj...
Zwierzak parsknął i wskoczył na poręcz krzesła. Czuć było od niego makrelą. 
Sierść 
miał miękką i ciepłą.
- Nie dotykaj mnie wten sposób... Nie wtaM sposób... Odkurzacz zawył ostatecznie 
i 
ucichł. To nie było na
jego nerwy.
Rozległo się pukanie.
Po chwili odezwał się dzwonek.
- Rzeczy wyślę ci pocztą - wrzasnął w stronę drzwi.
Czuł, jak mu skóra cierpnie na karku. Kot lizał go za uchem.
- Już cię nie potrzebuję. Nie zawracaj mi teraz głowy. Chcę być sam. Zawsze 
chciałem być sam. Zawsze chciałem zajmować się swoimi sprawami, a to wkładanie i 
wyjmowanie jest nie na moje... nerwy...
Zatchnął się.
Kot zeskoczył i pobiegł do drzwi.
- Daj mi spokój. Daj mi spokój, powiedziałem, a tego pieprzonego kota też ci 
wyślę 
pocztą. Nie chcę cię widzieć! Nie chcę widzieć ani ciebie, ani twojego kota!!
Pukanie ustało.
Kot obraził się i dał drapaka.
Odkurzacz westchnął i zaczął wyć w najlepsze.
- Kici kici, musiałem jej tak powiedzieć, żeby zabrzmiało bardziej 
prawdopodobnie, 
kici kici, tak tylko mówiłem, kici kici...
ROZDZIAŁ TRZYNASTY, W KTÓRYM O POEZJI i POECIE
Po kazaniu księdza Bombonieckiego i bankiecie, w którym uczestniczyli prawie 
wszyscy znaczący, Rainer Antoni Schyschko udał się na zasłużony odpoczynek.
Śpi, więc pora na historię jego życia.
Jak każdy prawie Słowianin miał gest. Gościnność okazywać umiał. Wprawdzie 
zawsze potem skóra Antoniego miała kwaśny smak i zapach, a w ustach było sucho.
Każda wizyta wprawiała go w stan lekkiego podniecenia.
- No... - mawiał i gryzł pomarańczę.
- No i co tam dobrego? - atakował gościa znienacka.
Piękna chmura papierosowego dymu wokół kształtnej głowy nadawała jego postaci 
charakter majestatyczno-królewski.
Interlokutor, zdjęty przestrachem i owładnięty niezrozumiałym dla siebie 
poddańczym 
szacunkiem, wykonywał w takiej sytuacji błyskawiczną spowiedź. Krztusząc się i 
pocąc, 
wyznawał wszystko.
W ten prosty i uroczy zarazem sposób Schyschko miał zawsze najświeższe i 
dokładne 
informacje.
- Możesz już jeść - mówił, kiedy wywiad zakończył. - Ale wiesz, nie przesadzaj - 
dodawał cicho.
Naturalnie w stosunku do kobiet miał inną taktykę.
Był szarmancki aż do przesady. Mrugał oczami albo wpatrywał się w kobietę 
posępnie 
i głęboko. Niewypowiedziany nigdy do końca seksualizm krążył w powietrzu, a on z 
mańki 
dziewczę zażywał. Sam mówił najpierw, otwierał niby swoje wnętrze, bogate wtedy 
w 
elementy cierpienia, tragiczne i metafizyczne. Raz na jakiś czas dodawał do tego 
jakąś 
banalną informację - żeby się uwiarygodnić.
- Strasznie to życie chujowe, pardon, uczciwszy uszy, absurdalne i okrutne. Tu 
mnie 
pali - palcem pokazywał miejsce między pępkiem a sercem.
Rozmówczyni, widząc niesłychane kłębowisko myśli, żądz i emocji, nie mogła 
pozostać obojętna. Dla zrównoważenia sytuacji, wierząc w Schyschki szczerość, 
obnażała się 
sama. Naturalnie tylko mentalnie. Rozbieranie z szatek nie wchodziło w rachubę. 
Dagny, 
umiłowana żona poety, nie życzyłaby sobie tego. W jej brązowych oczach drzemała 
wyrozumiała stanowczość.
- Misiu, nie bądź wieprzem - pieszczotliwie szczypała jego brodę i zabawnie 
groziła 
paluszkiem.
On uśmiechał się wtedy szeroko. Wiedział, co chciał wiedzieć. To wystarczało mu 
w 
zupełności. Nasycony nowością w wielu jej przejawach.
Ach, jakże on kochał je wszystkie, wysiadujące swoją świeżość w kawiarnianych 
krzesłach, łaknące pocieszenia z ust ciepłych.
Ach, jak zazdrosny był o nie wszystkie, płochliwe jeszcze i niepewne.
Przymykał oczy i wyobrażał sobie ich kochanków, chłopców i narzeczonych 
zarozumiałych w swojej witalności.
- Ale ze mnie seksualna świnia - myślał, kiedy już otworzył oczy.
- Nie, nieprawda - odpowiadała druga strona jego natury. - Nie jest aż tak źle.
Miłosna przeszłość Schyschki tak jak historia Saint--Germaina była niejasna. 
Wcześnie odkrywszy rozkosze praktyk onanistycznych, długo pozostawał w stanie 
uśpienia. 
Choć mówiono później, że jest poetą ręki, za młodu czytał jednak wiele.
Ciekawy świata i życzliwy, z zasady działał w samorządzie szkolnym.
Umysł jego, dopuszczający już wtedy istnienie kategorii grzechu, nie znał 
jeszcze 
pojęcia homo sovieticus i władzy totalitarnej, niewiedza pozwalała mu osiągnąć w 
pracy 
społecznej niezłe wyniki.
Silniejszy i cieleśnie bardziej odporny niż inne dzieci, łatwo radził sobie z 
klasowymi 
chuliganami. Miał ambicje wychowawcze, więc się nie skarżył i nie donosił.
Brał na stronę i eksterminował.
Klasa miała coraz lepsze wyniki w nauce.
- Leszku, nie rozrabiaj, bo będzie niedobrze, oj niedobrze - mówił łagodnie i 
czule do 
kolegi z rodziny kolejarzy, trudnego i niepokornego karzełka, który klął jak 
szewc i palił 
papierosy wykradane ojcu.
- A ty będziesz traktor - odpowiadał zezowaty Leszek, któremu to drobne kalectwo 
pozwalało na bezczelność.
Skonfundowany w swojej wrażliwości Schyschko uderzał celnie, lecz miłosiernie. 
Leszek, leżąc, nie był już tak pewny siebie. Schyschko kilka razy podskakiwał na 
jego 
brzuchu i w ten bezpretensjonalny sposób otrzymywał niemą obietnicę poprawy.
Leszek opuszczał potem szkołę na czas jakiś.
W końcu opuścił szkołę na dobre i Antoni stracił go z oczu.
Schyschko obawiał się starości. Jak każdy prawdziwy mężczyzna. Wieczorami stawał 
przed lustrem i metodycznie, zaciskając wargi, szukał oznak niechybnej erozji i 
deterioracji 
ciała.
- Do trzydziestki to będzie pan miał włosy, ale koło czterdziestki to już nie 
bardzo - 
powiedziała mu kiedyś dojrzała przedstawicielka fryzjerskiego fachu. Schyschko 
strzygł się 
krótko, choć nie jest pewne, czy akurat dlatego, że wziął sobie do serca słowa 
fryzjerki.
Zresztą ogólnie uważał siebie za dość atrakcyjnego względem kobiet. Siła 
charakteru, 
wiara i pewna, acz nikomu poza nim nie znana, porcja erotycznych spełnień - 
wzmacniały to 
przekonanie i razem wzięte tworzyły solidny fundament jego osobowości. Dawno 
zarzucona 
onania i teraźniejszy szczęśliwy żywot u boku żony były powodem zazdrości 
niektórych. 
Naturalnie tych, którym brakowało tego typu atrakcji, którzy nie znając z 
autopsji smutków i 
radości dzielenia łoża, stołu i innych rzeczy - marzyli, aby dobić do jakiejś 
przystani wreszcie 
i przynajmniej przez czas pewien bezpiecznie cumować. Gwoli sprawiedliwości 
należy 
dodać, że zazdrośnicy rekrutowali się nie tylko spośród wzgardzonych płciowo i 
estetycznie 
nieudaczników, nieśmiałych i zupełnie nieponęt-nych. Dorodni mężczyźni, hojnie 
obdarzeni 
przez naturę, jak i powszechnie adorowane i wodzące na pokuszenie piękności w 
chwilach 
refleksji i odpoczynku od światowych uciech też patrzyli zawistnym nieco okiem 
na 
Schyschki błogostan.
- Stary, przecież ja mógłbym mieć każdą kobietę - mówił Schyschko do swojego 
kolegi Giuseppe, młodego doktoranta. Giuseppe był podobnego zdania co do własnej 
osoby, 
więc rozumieli się dobrze.
Ufny w swój wdzięk i czar Schyschko nie potrzebował nielegalnych płciowych 
przygód. Świadomość erotycznej potencji wystarczała mu w zupełności. Uśmiech 
przesłany 
nieznajomej, dyskretna, ale pełna spodziewanych i z założenia nie realizowanych 
lubieżności, 
gra spojrzeń - zaspokajały jego potrzeby. Dreszczyk grzesznych emocji 
przechodził wtedy 
przez jego rdzeń pacierzowy i długo zostawał w pamięci.
- Jest dobrze, nie wypadłem jeszcze z gry - mówił sobie, kiedy znajdował 
niewinną z 
punktu widzenia małżeńskich stosunków wzajemność. Ale wiedział, że tak nie 
będzie zawsze. 
I budził się w nim strach. Schyschko czuł, że straszliwe nienasycenie ogarniało 
jego 
duchowość i seksualność.
- Kurwa, przeżyłem ćwierć wieku, i co? Czego dokonałem? Było mi ileś tam razy 
dobrze, na piwo mam, żonę mam, po niemiecku też potrafię. Wiersze dobre, ale co 
z tego? 
Chwila jeszcze i laska albo wózek. Teraz jest jeszcze jako tako, ale natura ma 
przecież swoje 
prawa.
Bardzo wtedy chciał zaszaleć. Rzucić się w wir i dać się ponieść fali.
Za bardzo chciał jednak i dlatego nigdy się nie rzucał. Zresztą są natury 
wyposażone 
w instynkt samozachowawczy tak doskonale, że zgiąć się mogą tylko w czasie 
klęski 
żywiołowej. Schyschko zdaje się należał do nich. Bo jakiż, na miły Bóg, desperat 
robi sobie 
po pijanemu manicure?
Ale czas płynął.
Życie zawsze przynosiło rozczarowania, ale nie klęski. Powoli rzeczywistość 
traciła 
na wyrazistości, spojrzenie nie było już takie ostre jak kiedyś. Ucieczka w bez-
kompromisowość i hedonizm, wymagające jednak olbrzymiego wysiłku i mogące 
wytrącić 
jego życie z równowagi, miały przywrócić umysłowi świeżość i młodzieńczą 
wrażliwość.
- Jestem męski i wiem, co robię - myślał w momentach desperacji.
Skradająca się z cicha starość z jednej strony stymulowała jego pragnienie 
odmiany i 
powrotu do mentalnej kompetencji, a z drugiej jakby zmniejszała szansę na pełen 
sukces, 
zwłaszcza somatyczny.
Rozdarty wewnętrznie i trochę z tego wszystkiego otępiały, tulił się do żony.
- Czujesz, jak mi serce wali? - mówił do niej. Dag-ny uśmiechała się wyrozumiale 
i 
gładziła go po głowie. Czule i po matczynemu. Potrzebował tego. Czasem nawet 
zdarzało mu 
się zapłakać nad swoim losem. Żona, niezastąpiony świadek jego męki, 
współodczuwała jego 
ból i strach. Schyschko wiedział o tym i tym bardziej w takich momentach była mu 
bliska i 
nienawistna.
- Weźże żona daj spokój i nie przejmuj się. Przejdzie mi - głośno powtarzał.
Zabierał ją do restauracji i nie był skąpy. W kinie trzymał jej dłoń w swojej 
dłoni. 
Uśmiechał się i był jak mały żigolo. W chwilach intymnych też zapewne zachowywał 
się 
elegancko i delikatnie.
* * *
Nastał ranek, na horyzoncie kultury majaczył nowości kwiat.
Odnaleziony po długich staraniach Węglorz toczył swój wózek i swoje kalectwo na 
skróty przez ogródki działkowe, prosto do hotelu, gdzie kilka dni miały trwać 
prace w 
zespołach badawczych Konferencji „Poezja jako czynność odwrotna”. Jako kalece 
pozwolono 
mu wygłosić referat inauguracyjny, dłuższy niż normatywny wstęp.
Literaci pośledniejszego gatunku w skupieniu wertowali swoje prace.
Schyschko - jako gość honorowy - mimo młodego wieku miał wystąpić w finale 
Konferencji.
Zapięta pod szyję kobieta wsiadła do windy.
* * *
- Tyyy - Syf las trącił Świeckiego. - Jak już tu przyszłem, jak już tu 
przyszedłem, jak 
już tu z Rabki rodzinnej przyjechałem, wbrew swojej woli, żeby ci sprawić 
przyjemność...
Było to w czasie odczytywania referatu Mariana Siary o zagrożeniach w poezji dla 
poezji, gdzie Marian Siara wykazywał, że poezja Świeckiego w swojej istocie 
zagrożeniem 
dla poezji nie jest, ale sam Świecki zagrożeniem dla poezji jest, i będzie 
nadal, jeżeli się nie 
opamięta i nie przestanie żyć w grzechu.
- Jak już tu przyszedłem - marudził Syflas - żeby słuchać, jak ci kadzą, to 
postawisz 
mi potem jaką wódkę?
- Zamilcz, nie zachowuj się jak jaka wesz - biblij-nie uniósł dłonie Świecki. 
Ale nie 
mówił tego poważnie. Uśmiechnął się po chwili - kiedy już Marian Siara skończył, 
pozbierał 
fiszki i zeszedł z podium.
- Napijemy się, napijemy. Muszę tylko jakiegoś fagasa, co by nam postawił, 
znaleźć i 
napijemy się.
Uspokojony Syflas wyjął z plecaka słoik z ogórkami konserwowanymi, wydłubał 
palcami jednego z ogórków, wbił zęby w jego grubszą końcówkę, uspokoił się 
jeszcze 
bardziej i uśmiechnął się z ustami pełnymi miąższu ogórkowego.
Ogórek wzbudził niejaką konsternację wśród zebranych, tok obrad został lekko 
zakłócony, tylko Katarzyna Przylepianka nie widziała i nie słyszała nic, 
patrzyła ogromnymi, 
zwielokrotnionymi przez makijaż oczami przez okno i nawet najbardziej 
wszechwiedzący 
narrator nie byłby w stanie dociec, co zaprząta jej kształtną główkę.
- Chcesz? - Syflas podsunął nieco słoik w stronę Świeckiego.
- Dziękuję - odszepnął Świecki odmownie. Schyschko odwrócił się i warknął:
- Posłuchalibyście, jak koledze przywalają, nie? Właśnie mówiono o jego wkładzie 
w 
literaturę krajową i emigracyjną.
Wkład był a) znaczny, b) niepośledniej wagi, c) istotny, d) brzemienny w skutki 
- i tak 
dalej, aż do ż).
W stronę Syflasa i Świeckiego sunął na swoim wó-zeczku inwalidzkim Miś Węglorz.
- Mogę ogórka? Inwalidzie nie wolno odmówić. Dostał.
Poproszono Jana Hymeńskiego o słowo wstępne poprzedzające kluczowe wystąpienie 
wieczoru - wystąpienie laureata Antoniego Schyschki.
Wszyscy wpatrywali się w plecy przygotowującego się do wystąpienia artysty. Ten 
przerzucał niby nerwowo, a jednak ze spokojem i godnością swoje maszynopisy, 
zastanawiając się jeszcze, które to wiersze odczyta zebranemu pospólstwu.
Jan Hymeński wygłaszał peany na jego cześć, a on tak sobie przerzucał kartki 
maszynopisu.
Jeszcze raz poezja odnosiła zwycięstwo nad krytyką.
Rozległy się oklaski.
ROZDZIAŁ CZTERNASTY, W KTÓRYM POGODA SIĘ PSUJE
OBŁĘDU NOC BEZ SNU.
(EURYPIDES - TŁUM. MOJE)
Poeci, po ciężkim dniu, po sympozjach, referatach i obradach, poczuli się 
wreszcie 
ludźmi.
Wyszli z sali konferencyjnej lekko i bez szczególnych planów na resztę dnia. 
Wiadome było, że będą się bratać, ale gdzie i przy pomocy jakich bodźców - nie 
było jeszcze 
ustalone.
Wieczór był piękny, deszcz siąpił, a przez Rynek szło im naprzeciw dwóch 
chłoporobotników.
Chłoporobotnicy byli ewidentnymi chłoporobotni-kami, natomiast co do 
ewidentności 
poetów można było się spierać. Bo taki Marian Owietz na przykład wyglądał raczej 
na 
młodego biznesmena, a przyjezdny poeta Prze-sadło nie na poetę raczej wyglądał, 
ale na 
ucznia technikum kolejowego.
A i ich rozmowy nie były rozmowami poetycznymi. Mówił na przykład ze swego 
wózka lubieżnik Miś Węglorz:
- Oj, nie obrodziło w kobity, nie obrodziło. Gdzie te czasy, gdy poetessy się 
zdarzały. 
Piękne, utalentowane i z temperamentem. Taka, dajmy na to, Zawistowska. A choćby 
i 
Safona. Może odmiennej orientacji, ale zawsze kobita, mogę się założyć, że 
przystojna była. 
Albo Maryja Konopnicka, albo Bartusówna... A niechby nawet tak Ewa Łuskina, albo 
i Laura 
Pytlińska...
- Była jakaś jedna na sali przecież... - zaoponował delikatnie mistrz od 
epifanicznych 
dystychów Starosądecki.
- A ta, Przylepianka? Panie, co ja bym panu mógł o niej opowiedzieć... Ale 
naturalnie 
nie opowiem, jako że pan poeta delikatny jesteś. Zresztą, mówię tu o poetes-
sach, a nie o 
grafomankach, zarówno sensu stricte, jak i fizycznie. Pan się przyjrzałeś? 
Przecież ona i 
fizycznie jest grafomanka. A tu, popatrz pan, po rynku chodzą kobity i ile bym 
dał, żeby 
tamta o na przykład była jakąś adeptką poetyckiego fachu... to i wskazówek by 
się udzieliło... 
prawda?
Ta pani na pewno nie była adeptką fachu poetyckiego.
Pomachała rączką milczącemu jak dotąd Owietzowi i poszła na swoich nogach w 
swoją stronę.
Wszyscy spojrzeli z podziwem na Mariana Owietza.
- Kto to?
Owietz chrząknął. To miało wystarczyć za odpowiedź, ale nie wystarczyło. Owietz 
uśmiechnął się tajemniczo. To także nie dało nikomu satysfakcji.
- Biegnij za nią i poproś, żeby się z nami napiła, co? - błagalnie prosił Syf 
las.
Owietz odmówił niemo, lecz stanowczo. Popatrzyli na niego ze wstrętem.
- Z kolegami się nie podzielisz? - płaczliwie zaskomlał Świecki.
Nie była w jego typie, ale łatwo ulegał gustowi ogółu.
- Nie takie żem w Bonn miał! - Schyschko usiłował zwrócić na siebie uwagę. Jako 
laureat miał do tego najzu-pełniejsze prawo. Konkurenci tym razem nie poprosili 
jednak o 
opowieść o nie takich, które w Bonn miał Schyschko. Patrzyli zrozpaczeni na 
znikającą w 
ulicy Sławkow-skiej kobietę. Dopiero pojawienie się u wylotu tejże ulicy 
Sławkowskiej Grety 
Zazullanki rozjaśniło sytuację.
Owietz, pragnąc zrekompensować kolegom tamtą stratę, wrzasnął w stronę Grety:
- E, mała!
Ku jego zdziwieniu ta nie zareagowała.
Popędził za nią.
Nie ma powodu, dla którego nie mielibyśmy objaśnić, dlaczego tym razem jedna z 
sióstr Zazullanek odrzuciła w tak drastyczny sposób zaloty Mariana Owietza, 
mężczyzny 
niewątpliwie powabnego.
Myślisz może, Czytelniczko, że spieszyła się na Kongres?
Małe wyjaśnienie, bo Czytelnik pewnie nie wie, że w tych dniach nie tylko zjazd 
poetów odbywał się.
Odbywał się również Pierwszy Tajny Kongres Feministyczny.
Poprzednie Kongresy były jawne, przez co pojawiali się na nich przedstawiciele 
prasy, 
zazwyczaj mężczyźni, co owocowało w wielu wypadkach stekiem niewybrednych 
żarcików 
w prasie lokalnej i ogólnopolskiej. Wobec tego Siostry z Braci Feministycznej 
uchwaliły, że 
kolejne Kongresy odbywać się będą w podziemiach Miejskiej Pralni, a termin 
będzie 
utajniony.
Kongres trwał i był tajny.
Siostry czytały referaty, bankietowały i narzekały na los kobiet. Szczególnie 
donośnie, 
gdyż w tym roku przybyły również kobiety zagraniczne: Manuala Garbkowska, 
autorka 
„Koniaku Albańskiego” i „Samca Matki Boskiej” i Filip Iziak - słynna 
transwestyta, które 
przebierał się tyle razy, że już nie pamiętała, kim na początku było, zwłaszcza 
że przybywał z 
Alaski, a tam ubierają się grubo.
Nie, Greta nie spieszyła na Kongres. Sprawy feminizmu nie zajmowały już jej tak, 
jak 
kiedyś. Wyprowadziła się nawet z falansteru, a to ze względu na dość niedawne, 
ponure 
wydarzenia, które ku przestrodze przytaczam:
- Dzieci, dzieci. Źle się bawicie - zaczęła Marlena Zazulla, siadając na brzegu 
łóżka.
Speszony poeta, żonaty i z dwójką dzieci, a jakże, zakrył gwałtownie twarz 
kołdrą, 
odsłaniając przy tym owłosione jak u osła nogi. Marlena, wpatrzona w nie hip-
notycznie, 
kontynuowała swoją perorę.
- Była umowa? Żadnych mężczyzn. Przynajmniej tu, w domu. Zaraz zaczną się 
budzić inne dziewczyny. I co? Co wtedy?
- Miałeś się obudzić o szóstej - Greta szturchnęła pod kołdrą struchlałego 
absztyfikanta. - Prosiłam, żebyś obudził się o szóstej. Nie prosiłam? Prosiłam!
- A pewno, prosiłaś - wymamrotał.
Zaczynał żałować. Pożądanie pożądaniem, zaspokojenie pożądania zaspokojeniem 
pożądania, ale poranki zazwyczaj okazują się ponure. Oto ona, Greta, obiekt jego 
dwutygodniowych westchnień i naprężeń, leży teraz obok niego, odruchowo 
wciskając mu 
dłoń pomiędzy żebra. I nic. Jej siostra siedzi na łóżku, które jeszcze kilka 
godzin temu było 
sacrum i profanum, siedzi i patrzy na nich z obrzydzeniem, łamie Tanatos i Eros 
tego łóżka w 
sposób ostateczny. Wyjrzał spod kołdry. Ubranie leżało w nieładzie pod odległą o 
kilka 
metrów ścianą.
- Wprawdzie mówiłam, że nie wrócę na noc, ale to wcale nie znaczy, że musisz mi 
od 
razu brukać łóżko, siostrzyczko. Naturalnie pobrudziliście mi pościel? - 
ciągnęła zimno 
Marlena.
- Nie, chyba nie - odpowiedziała Greta i zaczęła nerwowo przyglądać się 
prześcieradłu.
- To nie ja, to on - wskazała z przerażeniem miejsce, gdzie nic specjalnego nie 
było, 
ale co do którego jakieś tam drobne podejrzenia można od biedy byłoby żywić.
- Maryjo... - uniosła ręce ku sufitowi Marlena.
- Jezusie... - pomyślał całkowicie zeszmacony Mężczyzna Incognito.
- Jak ty to w ogóle zrobiłaś, siostrzyczko? Jak i kiedy on tu wszedł?
Usiłowała się stawiać:
- Nie twoja sprawa.
- Mój pokój. Moje łóżko. Moja pościel. Moja naiwna siostra. Moja sprawa.
- Bo to niesprawiedliwe. My nie mieliśmy gdzie. On mieszka z dwojgiem starszych 
państwa i podstawową komórką społeczną. Wy wszystkie jakoś sobie radzicie.
- Bo trzeba wybierać właściwych mężczyzn. Albo z mieszkaniem, albo z 
samochodem, albo żeby przynajmniej mieszkał w domu z windą.
- Miłość nie wybiera.
- Siostrzyczko... - objęła Gretę Marlena. Łzy pojawiły się w czworgu ócz.
Incognito Mężczyzna zamarł tym bardziej.
Do pokoju weszła zaspana Jadwiga Zazullanka w ręczniku.
Jako najstarsza siostra wśród sióstr piastowała stanowisko asystenta, a raczej 
asystentki, a może nawet pani asystent - na Uniwersytecie. I to już od pewnego 
czasu. I to 
niestety Incognito Mężczyzna przed kilku laty był jej studentem. Tępiła go 
podówczas. Był 
zbyt dobrze zbudowany, postawny i włochaty był, toteż wybrała go sobie na 
ofiarę. Na 
każdych zajęciach był pytany i poniżany przez mgr Jadwigę. Koledzy i koleżanki 
naigrawali 
się z niego. „Leci na ciebie” - mówiono. Nie było to niestety prawdą. Koledzy 
podjudzali i w 
końcu pomyślał: „A nuż leci?” - i dotknął ją niby mimochodem w czasie zaliczania 
czegoś 
tam na jej dyżurze w pokoju asystenckim. Od tej pory akty poniżenia przybrały na 
sile. Mimo 
że mieli czytać literaturę współczesną - to jednak następne zajęcia były 
poświęcone 
obrzydliwym przejawom samczości. Panienki notowały pilnie, a chłopcy rechotali 
niepewnie. 
Magister Jadwiga Zazullanka patrzyła bez przerwy na niego, a on zwijał się i 
truchlał. Później 
motyw ten dręczył go w koszmarnych snach. Tak więc wejście Jadwigi Zazullanki, 
do tego w 
ręczniku, wywołało w nim łatwe do wyobrażenia wrażenie.
- Nigdy już nie tknę żadnej z nich, kobiet - poprzysiągł sobie, acz z lekkim 
żalem. 
Jeszcze bardziej nakrył się kołdrą od strony głowy, ujawniając przez to jeszcze 
bardziej część 
dolną swojego samczego ciała.
- A to kto? - zapytała znajomym głosem Jadwiga.
- Chłop. Chłopa sobie Greta sprowadziła! - oświadczyła Marlena.
- Oooo, nieźle. Coś tu się ruszało nocą, ale myślałam, że to ty i twoje...
- Ććććććśśśśśś! - zarumieniała się Marlena. - On słyszy, daj spokój.
- ... i twoje wibratory, i tak dalej - ciągnęła niezra-żona Jadwiga - nie masz 
się czego 
wstydzić, siostrzyczko. Niech chłop wie, że możemy sobie znakomicie poradzić bez 
nich. Nie 
myślisz, że to mu się przyda?
Skierowała swoje słowa bezpośrednio do Anonimowych Nóg Incognito.
- Świetnie sobie, proszę pana, bez was radzimy. Świetnie. Nasza siostra zrobiła 
eksperyment. Porównała sobie i nie wygląda na nazbyt szczęśliwą. Powiedz mu, 
Greto.
Ofiara męskiego seksizmu chlipnęła i nie powiedziała nic. Ale pomyślała co 
trzeba, na 
pewno.
Natomiast jej oprawca skurczył się i podkurczył swoje owłosione nogi.
Podkurczając, zetknął się swoją prawą nogą z jakimś fragmentem, prawdopodobnie 
pośladkiem którejś z sióstr, jako że obie usiadły na łóżku. Już miał umknąć, ale 
ta naparła 
owym prawdopodobnie pośladkiem na jego nogę i powstrzymała go. Ale tylko na 
chwilę. 
Udało mu się po jakimś czasie wymknąć.
- Jezusie, Jezusie, Jezusie, co zrobić, co zrobić? - uciekał się do sił 
nadprzyrodzonych, 
albowiem w opresję tę wpadł z winy sił całkowicie przyrodzonych.
Greta zaś chlipała sobie cicho. Chlipał, chlipała, aż w końcu coś w niej 
poruszyło się.
Wstała i nagusieńka jak Anioł Pański szepnęła:
- Dość tego. Basta, koniec.
To przechyliło czarę.
Greta wyprowadziła się od sióstr.
Kupiła adapter i piękny zeszyt w trzy linie. Na okładce wykaligrafowała 
czerwonym 
atramentem: „Marian Komornik - Wiersze” i oddała swoje jędrne ciało poezji.
Sama widzisz, Czytelniczko, że nie w głowie były jej karesy Owietza, te 
wszystkie 
mentalne, a choćby i fizyczne z nim pieszczoty.
Zbyła Mariana ohydnie i podążyła.
Dla Owietza był to policzek.
Udał przed kolegami, że nic się specjalnego nie przydarzyło, i dla zatuszowania 
tej 
grubej nieprzyjemności wrzasnął:
- BIORĘ WAS NA IMPREZĘ!
I tylko Misia Węglorza nie zabrał. Bo Miś na końcu pochodu się toczący z jedną 
panią 
zapiętą pod szyję się spotkał. Niby przypadkiem się spotkał i niby przypadkiem 
była to 
powabna jak na kalekie gusta autorka rubryki SPAŁAM Z... Z Węglorzem nie spała, 
ale 
wyobrażała sobie scenę, kiedy to wykorzystany już uprzednio przez nią lokaj 
zawiadamia ją, 
jako hrabinę w piernatach: „Jaś-nie Pani, kochanek zajechał!” Od pomysłu do 
przemysłu. Jak 
sobie wyobraziła, tak zrobiła. Nagły impuls. Spięcie. Erotyczna eksplozja. 
Brachu ciachu i 
Węglorz był ugotowany. Całkowicie miękki i bezbronny, jak żółw na plecach lub 
jajko po 
wiedeńsku. Po raz kolejny zetknięcie fe-romonów spowodowało wyładowanie 
elektryczne. 
Porażeni płciowym prądem, ogłuszeni rykiem gruczołów wewnętrznego wydzielania 
wyznali 
sobie wkrótce uczucie. Wyjechali z miasta na północ, nad morze. Tam osiedlili 
się i jak wieść 
niesie, z dala od zgiełku tego świata ciekawy żywot wiodą. Amor vindt omnia.
Więc wylądowali w zupełnie obcym mieszkaniu.
Znawcy twierdzą, że nie zaczyna się zdania od więc. Więc uznajmy, że nie jest to 
zdanie.
Więc zastali tam już kilkanaście osób, obcych, choć po jakimś czasie okazało 
się, że 
niezupełnie, więc Owietz natknął się najpierw na Lou Czyża siedzącego na 
podłodze w kącie, 
kompletnie nietrzeźwego, żywo więc perorującego z jakimiś panienkami i chłopcem. 
Po 
chwili więc i chłopiec wydał się Owietzowi znajomy. Więc.
- Toż to ty, gówniarzu, złapałeś mnie bez biletu! - wykrzyknął. - Pierwszy raz w 
życiu 
spotykam kanara w innym kontekście niż tramwaj.
- Uiściłeś pan stosowną należność? – wysyczał gówniarz. Był pijany i agresywność 
jego ściśle wiązała się z tym stanem.
- A grzyba uiszczę! - Owietz przewyższał wzrostem i agresywnością gówniarza.
- A to już pana sprawa - wycofał się gówniarz i nalał Owietzowi z butelki do 
szklanki.
- A moja - oświadczył Marian Owietrz i poprosił jedną z panienek do tańca.
Tańczyli jako jedyna para w całym mieszkaniu. Tańczyli pięknie.
- A ja ciebie znam - mówiła mu do ucha - a ja
o tobie wiem. A ja ci nie powiem, skąd wiem, bo to moja słodka tajemnica. Umówmy 
się, że ty mi się latem zeszłego roku przyśniłeś. Byłam wtedy na kuracji w 
Mariańskich 
Łaźniach. Lato, przynajmniej tam, w Mariańskich Łaźniach, było upiornie gorące, 
nie wiem 
jak tutaj. Czy ty pamiętasz, co działo się z tobą, w zeszłym roku? Ten cały mój 
pobyt tam był 
jak sen. Budziłam się mokra. Nic nie było w stanie mnie osuszyć. Chodziłam 
marmurowymi 
korytarzami, patrzyłam i nie widziałam. Byłam mokra, i chyba chodząc, śniłam, a 
później 
szłam spać, miałam biały pokój z podłogą w szachownicę, nie umiem grać w szachy, 
ale jak 
codziennie patrzyłam na tę szachownicę, to zdawało mi się, że umiem...
Jej ręka tarła po kieszeni Owietza.
W tej kieszeni (z przodu) Owietz nosił portfel, ale raczej nie chodziło jej o 
portfel. 
Była półprzytomna i wiarygodna w tym tarciu. Marian już chciał dokonać jakiejś 
manipulacji, 
na przykład przenieść jej rękę nieco wyżej lub poprosić, aby na moment 
przestała, i przełożyć 
portfel do tylnej kieszeni, ale bał się, że zepsuje wszystko w ten sposób. Więc 
pozwalał jej na 
to bezsensowne tarcie, zwłaszcza że w pewnym momencie zwiększyła nieco siłę 
tarcia i tarcie 
stało się mniej bezsensowne.
- ... że umiem grać w szachy... i którejś nocy albo któregoś dnia, jeżeli prawdą 
jest to, 
że śniłam, chodząc tymi korytarzami albo leżąc, półleżąc przy fontannie, 
któregoś dnia lub 
którejś nocy przyśniło mi się, przyśniłam sobie, że przyszedłeś, że nawet nie 
rozmawiamy, bo 
się przecież nie znamy, a z obcymi raczej nie wolno rozmawiać, po prostu 
rozbieram się dla 
ciebie, ale niezupełnie, coś tam na sobie zostawiam, żeby nie było zbyt 
oślepiająco biało w 
tym pokoju, żebym ci całkiem nie zniknęła i...
A Świecki tymczasem zamknął się w łazience. Jakoś nie chciało mu się rozmawiać. 
Cały czas chodził z kolejnymi drinkami, jak grzyb-wieczny tułacz gubił gdzieś te 
drinki, 
nalewał sobie nowe, gubił te nowe i łaził, cały czas łaził, nie mógł, nie mógł, 
nie mógł się 
zatrzymać, aż wreszcie znalazł ukojenie w łazience, zamknąwszy się na haczyk i 
stworzywszy sobie sto razy mniejszą przestrzeń do chodzenia. Chodził po łazience 
i od czasu 
do czasu przeglądał się w wannie, bo mu było niedobrze.
- Co ja tu robię?
Myślał tak lub mówił, trudno dociec.
- Co ja tu robię? Miałem być u siebie, w Borku Fa-łęckim. Miałem wreszcie usiąść 
i 
ułożyć tomik wierszy z tych wszystkich maszynopisów. Mam tytuł: Pole widzenia. 
Dobry 
tytuł, tylko wiersze jeszcze potrzebne. Dzwonił dzisiaj ten, jak mu tam, i 
prosił, żeby w tym 
tygodniu im przynieść, bo inaczej to będą musieli przenieść moją książkę do 
planów 
wydawniczych na rok 1998. A przestrzeń pomiędzy 1992, kiedy to wydałem moją 
pierwszą 
książkę Zimne napoje, też dobry tytuł, a 1998 jest przerażająca. Tak, ta 
przestrzeń jest 
zdecydowanie przerażająca. Nikt nie będzie już o mnie pamiętał i potraktują moją 
książkę 
jako debiut albo co. Albo będą ją w Księgarni Rolniczej sprzedawać.
Tak myślał Świecki. Dosyć składnie. Później wyszedł z łazienki, bo nie mógł tam 
wytrzymać. Zaczął chodzić po przedpokoju. Ktoś zrobił mu zdjęcie polaroidem i 
natychmiast 
podarował je Świeckiemu. Zdjęcia robione polaroidem mają tę zaletę, że można je 
od razu 
podarować osobie fotografowanej. Świecki rzucił okiem na zdjęcie i przeraził 
się. Osobnik 
uwieczniony był tłusty, pomarszczony i miał czerwone oczy i uszy.
To ja. Ja Świecki. Jawohl. Ja. Ego. Jak stary królik. Egotyk.
Tyk.
Tik.
Tak?
(...)
Podarł zdjęcie.
(...)
- O ty kurwo - powiedział.
Starzeję się. Może nie aż tak wyglądam, ale coś z prawdy w tym polaroidzie było. 
Tak 
widzi nas Bóg.
- Tak widzi nas Bóg - powiedział poecie z Wielkopolski. - Kto pan jest?
- Ja, panie Świecki - Świeckiego mile połechtało, że jest rozpoznawalny, ale i 
zasmuciło go to poniekąd - ja, panie Świecki, jestem poetą z Wielkopolski.
- Jezus Maria!!! - krzyknął Świecki i uciekł.
- Czy aby pani powieść nie będzie wyłącznie powieścią z kluczem, powieścią tylko 
dla wtajemniczonych, kilkunastu osób, coś jak, powiedzmy, Pamiętnik Mimifl 
Bałuckiego? - 
pytał Marian Siara z powagą i nabożeństwem M. G. Świeduchowską, kobietę piękną, 
acz 
niemłodą już, przypuszczalnie właścicielkę mieszkania, jako że poruszała się w 
nim 
najpewniej i robiła wszystkim chętnym kawę i herbatę, ale to jest nie do końca 
pewne. Jej 
pewny chód, pewne krzątanie się i pewne rozlewanie wrzątku do filiżanek mogły 
być po 
prostu wynikiem absolutnej trzeźwości kobiety. Nie piła, jeno patrzyła. Tym 
razem spojrzała 
w oczy Marianowi i westchnęła.
- Nie, proszę pana, kiciu. Kiciu.
Powiedziała „kiciu”.
- Czy aby pani powieść nie będzie powieścią szkodliwą dla młodzieży?
M. G. Świeduchowską objęła siedzącą przy niej Enigmę Pilcher.
- Jak myślisz, mała? Jesteś wszak, hmhm, przedstawicielką kwiatu młodzieży...
Kazimiera Enigma Pilcher westchnęła.
Jej mąż upił się i leżał na tapczanie, wzdychając.
Świecki łypał na Enimgę i jęczał:
- A więc ona tu jest! Enigma tu jest! Może nawet była tu przez cały czas!
- I co ci z tego, imbecylu, przecież tu jej nie przenikniesz. Nie teraz, nie 
przy 
wszystkich!
Krążył od okna do okna, przyglądał się wszystkiemu spod oka i miał jakieś tam 
drobne myśli samobójcze.
Okna były zamknięte.
Owietz przestał tańczyć, pozostawił wirującą nieprzytomnie partnerkę i jej 
rozchylone 
usta, podszedł do słoika z wodą po śledziach, upił wielki łyk, zatrząsł się i 
powrócił do 
partnerki.
Szemrała jak strumyk. Owietz orzeźwiony wodą po śledziach przyglądał się jej 
uważnie.
Była piękna, lecz posiadała defekt.
Do pasa była barokowa, od pasa rokokowa.
To oczywiście prostemu chamu nie przeszkadzałoby, ale Owietz był nieprosty.
Dla przyzwoitości dotańczył z nią do końca kompakta, ale potem przeprosił 
serdecznie, ucałował w nagie ramię i potruchtał do kuchni.
Tam przydybał na przaśnym parzeniu się jakąś parę. Grzecznie przerwali parzenie, 
zapalili uprzejmie z Owie-tzem po papierosie, zaparzyli sobie herbatę i 
pogawędzili.
- Oj dzieci, dzieci - mruczał Owietz. - Uważajcie, uważajcie. Miłość kończy się 
zazwyczaj nieciekawie.
- My dopiero przed chwilą zaczęliśmy - uśmiechnęła się panienka.
Miała znakomite zęby i zepsucie w oczach nadzwyczajne.
- Właśnie po raz pierwszy w życiu zdradzam męża - oświadczyła Owietzowi.
Od tego momentu Owietz mówił do niej: „Proszę pani” i kilka razy pocałował ją w 
rękę. Młody człowiek, jej wybranek, poczerwieniał po jakimś czasie i wyszedł z 
kuchni.
Na jego miejscu usiadła partnerka Owietza od tańców i wachlowała się, patrząc na 
lodówkę.
Owietz i dwie kobiety.
Wszedł Świecki, pokrążył po kuchni, zajrzał do lodówki i wyszedł.
Kobiety milczały i patrzyły na Owietza.
Wszedł Świecki, a za nim gówniarz.
- Odpierdol się ode mnie, przepraszam, drodzy obecni, ale musiałem tak 
powiedzieć, 
odpierdol się ode mnie, gówniarzu, odpierdol się - wrzasnął histerycznie 
Światopełk Świecki i 
wyszedł.
Gówniarz stanął przy lodówce.
- Co jest? - zapytał gówniarza Owietz. Gówniarz zajrzał do lodówki, wyjął 
kawałek 
boczku
i zjadł go, stojąc. Partnerka od tańców przełknęła ślinę.
Ryknęło z salonów. Powiało smutkiem.
To Schyschko włączył noszoną zawsze i wszędzie ze sobą płytę Nicka Cave'a pt. 
Tender Pray.
- No więc zapragnęłam dzisiaj, już dzisiaj rano, zdradzić po raz pierwszy w 
życiu 
mojego męża - zaczęła snuć opowieść kobieta po lewej stronie autora tomu Ruda 
Śląska jest 
jak głos kobiety w słuchawce telefonu.
- Historia pani życia nikogo nie interesuje - zasy-czała kobieta po prawej ręce 
wyż. 
wym. autora.
Do kuchni wpadł korowód uformowany przez animatora tego rodzaju przedsięwzięć, 
niezawodnego Giu-seppe.
Owietz dołączył się do korowodu i w kuchni pozostały dwie kobiety. Dwie kobiety 
to 
już może być komórka organizacji feministycznej.
Natomiast Syflas pił.
Pił i pił.
Dosiadł się do niego poeta z Wielkopolski, pięknie na wzór Piasta Kołodzieja 
ufryzowany.
- Bo wy tutaj w Krakowie to myślicie, że poezji poza Krakowem nie ma. W tych 
wszystkich referatach na sesji to tylko Schyschko i Schyschko, i Schyschko, i 
Świecki. 
Czasem tylko o Starosądeckim, ale i on się swojego rodzinnego Świnoujścia wyparł 
i udaje 
warszawiaka. A jaki on warszawiak. Ze Świnoujścia jest, jak Boga kocham. Znam 
taką jedną, 
co ją już w liceum w Świnoujściu na te swoje epifaniczne delikatne dystychy 
brał. A u nas we 
Wielkopolsce to poeta na poecie. A znasz ty jakiegoś wielkopolskiego poetę?
- Z Rabki jestem, nie? Zapamiętaj sobie, z Rabki
jestem. Ja tu z tymi nihilistami nic wspólnego nie mam i mieć nie chcę. Ty to 
sobie 
zapamiętaj, ja tu jestem przypadkowo. Ja tu piję wódkę. A kto ty jesteś w ogóle, 
kmiotku?
- Ja, panie Syflas, jestem poetą z Wielkopolski.
- Jezus Maria - miauknął Syflas i wtulił się w śpiącego od kwadransa Lou Czyża.
Natomiast Świecki pilnie przypatrywał się Enigmie Pilcher.
Szeptała ze znienawidzonym gówniarzem.
-Ona?
Potrafi? Szeptać?
Ona? Z tym?
Z tym młodym wazeliniarzem?
Wytrzeźwiał w jednej chwili.
Dosiadł się do młodego Pilchera, smacznie drzemiącego i wzdychającego przez sen 
w 
sposób nieomal erotyczny.
-E.
Młody Pilcher nie zareagował.
-E!
Młody Pilcher podniósł głowę.
- Jesteście samochodem?
- Nie - odbełkotał młody Pilcher i usiłował powrócić do stanu upadłości.
- E. Jak chcesz, to mogę odprowadzić was do domu - przemyślnie zaproponował 
Świecki. Enigma Pilcher, usłyszawszy tę propozycję, zaniepokojona popatrzyła na 
męża.
- Oj tak, tak, chcę do domu - zachwycił się pomysłem poety Pilcher.
- To chodźmy - Enigma Pilcher wstała, kiwnęła głową gówniarzowi, co Świecki 
zarejestrował czujnie, narzuciła na siebie wierzchnie wdzianko z dzianin 
naturalnych (80% 
bawełny, 20% czegoś tam) i poszła przodem. Za nią Świecki z uwieszonym na 
ramieniu 
Pilcherem. Nie żegnali się z nikim, jako że nie za bardzo było się z kim żegnać.
Wszyscy byli zajęci swoimi sprawami:
1) Syf las i Lou Czyż spali jak dwaj bracia śpiący.
2) Owietz ponownie tańczył z nieznajomą, wykładając jej swoje poglądy na 
wierność 
małżeńską.
3) Gówniarz spiskował z poetą wielkopolskim.
4) Giuseppe, po wyjściu Paletki, która tego dnia była wyjątkowo zblazowana i 
jednocześnie czymś zdenerwowana niezmiernie, przewodził korowodowi złożonemu z:
a) trzech nieznanych panienek
b) M. G. Świeduchowskiej
c) Mariana Siary
d) doktora Jonkasa, który zabłąkał się tu przed chwilą
e) Grzesia Żyducha
f) Poety Starosądeckiego
g) chłopca z kuchni
h) Wojciecha Totenheima.
5) Panienka, która postanowiła dziś zdradzić po raz pierwszy swojego męża, piła 
nerwosol w kuchni. Asystował jej poeta Przesadło.
6) Schyschko dzwonił do swojej żony, Dagny, i wyrazy sympatii, miłości i 
pożądania 
przesyłał.
Tak więc wszyscy byli zajęci i nikt nie zauważył wyjścia Pilcherów i Świeckiego.
Pozornie nikt.
Enigma Kazimiera Pilcher szła szybko, drugą stroną ulicy. Świecki, ze wspartym o 
jego ramię młodym Pilcherem, szedł, naturalnie, wolniej.
Noc była majowa.
- Bo my to się, kuhwa, właściwie z żoną niczym nie intehesujemy. Bo my was, 
ahtystów, lubimy, ale za nic nie możemy pojąć, po co wy się tak męczycie... Bo 
ty się, 
Świecki, męczysz, nie? - monologował młody Pilcher.
Ktoś nieobyty powiedziałby, że jechało od niego wódą.
- Ode mnie też jedzie - myślał Świecki - ale jak ode mnie jedzie, to jakoś mi 
nie 
przeszkadza, a jak jedzie od niego, to mi się niedobrze robi, i po co ja się tak 
męczę?
Usiłował przyspieszyć, ale Pilcher był w trójnasób ciężki, a Pilcherowa zniknęła 
mu z 
pola widzenia całkowicie.
- Otóż i straciłem kontakt z tajemnicą. Jak znam życie, pewnie na amen - międlił 
wargę Świecki.
I tu nagle cud nastąpił.
Cud prawdziwy.
Chmura jakaś ni stąd, ni zowąd nad miasto nadpłynęła, ciemna i groźna.
W piękną noc majową zaczai padać naturalny i biały, lekki jak puch, anielski 
śnieg.
- O kuhwa... - powiedział Pilcher.
Świecki, jako poeta, nie dziwił się niczemu. Śnieg to śnieg. Jedynie umysłom 
niewinnym dane bywa zadziwienie. Winny umysł Świeckiego przyjął śnieg jako 
kolejny 
figiel Boży.
- Gdzie ona, kuhwa, jest? - płaczliwie zapytał Pilcher. - Zbliżamy się już do 
domu, a 
ona, kuhwa, ma klucze od bhamy.
- Nic się nie bój. Nic się nie bój. Znajdziemy ją po śladach - wykazał się 
inteligencją 
Świecki.
Wrócili z trudem - Pilcher stawał się coraz cięższy, śnieg osiadł na jego 
włosach, 
brwiach i rzęsach - i odnaleźli drobne, niemalże dziewicze ślady bucików 
Kazimiery 
Pilcherowej. Skręcały te ślady nieoczekiwanie w ulicę Męczenników (dawniej 
Bohaterów). 
Nagle - do drobnych śladów dołączyły większe. Tej samej wyraźności, więc 
pozostawione w 
tymże samym czasie.
- O kurza twarz - pomyślał Świecki. I już chciał zaproponować - tknięty złym 
przeczuciem - żeby jednak zrezygnować z poszukiwań Enigmy, kiedy zobaczyli, tak, 
zobaczyli to obydwaj, bo i Pilcher z lekka otrzeźwiał i rozglądał się bacznie - 
zobaczyli 
Enigmę i gówniarza stojących na przystanku taksówek.
- Pufff... - powiedział młody Pilcher i roześmiał się od ucha do ucha.
Domyślasz się, Czytelniczko, co robili. Ten gówniarz ją całował, a ona, choć 
ciężko to 
wyznać, zdawała się nawet go zachęcać. Trudno w to uwierzyć, wiem. Świecki 
spojrzał ze 
zgrozą w roześmiane oblicze młodego Pilchera. Zgrozą swojego spojrzenia objął 
całą 
sytuację. Śnieg pada. Bezwstyd narasta. Kobieta bierze sprawę w swoje ręce. 
Gówniarz 
tryumfuje.
- Jeszcze się okaże, że to on moje wiersze pisze! - pomyślał ze zgrozą 
Światopełk.
ROZDZIAŁ PIĘTNASTY, W KTÓRYM PONOWNIE STAJE SIĘ 
JASNE, KTO ZACZ
K A D Ł U B E K (Sylwester) - postać zagadkowa. Doświadczony przez los, ale 
pogodny duchem. Pobożny. Kędzierzawy. Sprzymierzeniec sił jasnych. Pomaga jak 
może. 
Niewidzialna Ręka.
S C H Y S C H K O (Rainer, Antoni) - poeta. Pseudonim Pasibrzuch. Żona, Dagny, 
mówi do niego Misiu. Emigrant, wewnętrzny i zewnętrzny, z prawem powrotu. 
Niektórzy mu 
zazdroszczą. Lubi się bawić. Bawi się wszystkim. Posiada życie płciowe i 
duchowe.
W Ę G L O R Z (Miś) - niestety kaleka. Poeta. Wózek ma nowoczesny. Nosi okulary. 
Czesze się na boczek. Ma zęby jak wiewiórka. Religijny, pryncypialny. Oczytany, 
bezpruderyjny. Szachista.
J E L I T O (Marlena).S T U L A T E K (Bożenna) - postaci kobiece. Mają ciało. 
Wodzą na pokuszenie. Nie czytały Tomasza z Akwinu. Opium w rosole znają na 
pamięć.
P I L C H E R (Kazimiera, Enigma), TARZAJĄCA SIĘ (na Węglu) - postaci kobiece 
niejasne. Swoje znaczenie mają. Celom wyższym służą.
P I L C H E R (młody) - postać zdecydowanie negatywna. 169 cm wzrostu. Wada 
wymowy. Włosy gęste, czarne. Zęby rzadkie. Ma ładną żonę i to go określa.
G R Z Y B (Roman) - no comments.
J O A N K A (Pani) - malutka, włos siwy. Maszynistka w „Kwartalniku”. Czerstwa 
pulchność i witalność. Parzy pyszną kawę. Modli się za wszystkichbez wyjątku, 
jednak nie 
nawykła do modlitw w intencjach indywidualnych. Słynna aforyzmem: „Przecież w 
zimowych butach do nieba nie pójdę”. Ulubiony frykas: krople nasercowe na 
cukrze.
Ż Y D U C H (Grzegorz) - student medycyny. Ma bokserki, w których jest mu 
swobodnie. Lubi ładnie pachnieć. Buty czarne, zawsze wypastowane. Prorodzinny, 
wbrew 
przyrodzonym skłonnościom. Zorientowany.
P Ę T E L K A (Panna) - blondynka, stażystka. Cera niemowlęca. Pierś solidna, 
falująca. Swoje wie i widzi. Szczęśliwa w miłości. Mówi językami. Lubi się 
pogłaskać.
P A L E T K A (Agnes) - czarna. Nos raczej orli. Drobna blizna na podbródku. Ma 
pieprzyk na lewej piersi. Narzeczona Giuseppe. Namiętna.
MŁODZI KOCHANKOWIE- istnieje domniemanie, że anonimowa para pojawiająca 
się na stronach tej powieści to widma z przeszłości, niekoniecznie odległej. O 
szczegóły 
zapytajcie Lektorowicza.
S Z M E L K E (Biedny) - bogaty duchem. Fizycz-.osc jezuity. Seksualność 
eremity. 
Rycerz śpiący Przeszłość ciemna, ale przyszłość jeszcze ciemniejsza.' Pod 
skorupką ogłady i 
wyciszenia - wulkan szaleństwa i robak zepsucia. Pojawia się tylko raz i 
wystarczy Jeszcze 
powróci.
ROZDZIAŁ SZESNASTY, W KTÓRYM MARIAN SIARA 
KUPUJE BUTY
SKRUSZYŁA JUŻ LAWINA I NA SILE WZBIERA.
(EURYPIDES - TŁUM. MOJE)
- Skrzypu, ssskkrrrzyppp - doktor Marian Siara pchnął ramieniem drzwi sklepu 
obuwniczego. Gdyby był przedwojennym oficerem, nigdy by się do tego nie zniżył. 
Obstalowałby sobie zwyczajnie oficerki u starozakonne-go szewca, może nawet 
policzkując 
go przy tym, a potem bawiąc damy po kawalersku, przybliżałby moment klęski 
wrześniowej. 
Gdyby...
- Butów mi trzeba - zaczął pogodnie. - Dzień dobry...
Sklep był nieduży i niezbyt drogi, choć przy Grodzkiej położony. Ekspedientka 
młoda 
i, zdaje się, po szkołach uśmiechnęła się zwyczajnie.
- Jakie mają być?
- Wygodne, czarne i niezbyt drogie, półbuty...
- Jaki numer?
- Czterdzieści dwa...
- Aha - nastąpił moment refleksji. - Tutaj... proszę... - i pokazała Siarze 
szafkopółkę, 
jak Kusiciel Chrystusowi wszystkie królestwa świata. - Tam krzesło, a tam łyżka.
Siara oblał się rumieńcem jak panna. Książki i warzywa były jedynymi artykułami, 
które kupować mógł bez wstydu i zażenowania. Z tym że warzywami się nie 
interesował. 
Taka natura. Nieśmiały był.
Usiadł półgębkiem na krzesełku, tyłem do światła i bokiem do ekspedientki. 
Pierwszego z brzegu, czarnego na gumie półbuta prawego nr 42 z szafkopółki sobie 
wziął i na 
ziemi przed sobą położył.
Stary bucik prawy zezuł szybko. Stopę w czarnej skarpecie (80% bawełna, 20% 
polyamid) wyswobodził i postawił nieobutą na gołej podłodze.
Ekspedientka nie patrzyła na klienta, tylko coś tam gmerała przy kasie.
Marian poruszał palcami stopy nieobutej.
- A co mi tam... Pozwolę sobie. Vituperia stultorum laus est. Mam gdzieś...
Nogę uniósł i skarpetkę ściągnął, że niby go coś tam uwierało.
Odetchnął i stopę obnażył.
Całą.
Odsłonił. Wyjawił. Sobie i światu.
Gołą. Stopę. A tak.
Na złość.
I dla przyjemności.
Poprzebierał palcami. Stopa zawieszona była między niebem a ziemią, lecz raczej 
bliżej ziemi.
- A grzybżesz wam wszystkim w oko - mruknął, a ekspedientka cały czas gmerała.
Przejechał dłonią po gołej podeszwie, żeby nie istniejący paproch czy farfocel 
skarpetkowy zdjąć.
I znowu poprzebierał.
Piętę oparł mocno o podłogę, sam całym gębkiem rozparł się na krzesełku i 
palcami 
stopy przebierał.
To szybko. To wolno. I w tył. I w przód. Jeden w tył, cztery w przód, w sumie 
pięć.
Podkurczał palce. Rozkurczał. Po kolei lub bezładnie. Zginał i prostował.
Sam tą stopą na chwilę stał się. Amputował Mariana. Całe życie w kończynę 
pchnął. 
Marianił i siarzył tę stopę. Umarł Marian, niech żyje stopa. Bawił się tak i 
igrał. Drażnił się i 
figlował. Stopa piłka. Stopa jojo. Bączek stopa.
- A grzyb z wami wszystkimi!
Goła stopa przeciw wszystkim butom świata. Czarnym, brązowym i wiśniowym. 
Stopa lanca. Stopa kopia, miecz i zbroja. Stopa rycerz, knecht i ułan.
Tu wyjaśnienie. Żeby nie było to tamto. Stopa doktora Mariana Siary nie była 
stopą 
zwyczajną. Była stopą męską, klasycznie piękną. Gdyby Fidiasz żył, na pewno tę 
stopkę w 
marmurze by wykuł. Bo delikatna była, a nie wydelikacona, zadbana, lecz nie za 
bardzo. 
Żadnych tam odcisków, nagniotków czy tym podobnych. Palce długie, szczupłe. 
Paznokcie 
trapezowate, równo przycięte, ścięgna śródstopia wyraźne i prężne. Skóra na tym 
różowawa 
nieco, a żył dokładnie tyle ile trzeba. Kanibal, gdyby taką stopę zobaczył, to 
by jej nie ogryzł, 
uprzednio upiekłszy, tylko ususzył i jako amulet nosił.
Podobną stopą mógł się w Krakowie wykazać jedynie dr inż. Czesław Dyduch, o 
którym wspominam, bo to jest do rzeczy.
Po pierwsze, wiernym czytelnikiem „Kwartalnika” był już od lat ponad 
trzydziestu. W 
latach sześćdziesiątych pięć kilometrów ze swojej wsi rodzinnej do Wolbromia - 
tam, skąd 
kadłubek się wywodził - szedł i tam kupował spod lady jeden z dwóch egzemplarzy 
„Kwartalnika”. Wracając, czytał z wypiekami, po drodze przysiadał pod sosną i 
konstytuował 
duchowość swoją.
Po drugie, jego ojciec Józef Dyduch, krawiec męski, swego czasu wywarł piętno na 
osobie Rainera Antoniego Schy-schki. Otóż, wnuk Józefa i Schyschko kolegami z 
liceum 
byli. Schyschko kiedyś kolegę w domu Józefa odwiedził, we wakacje. Na noc 
został. W łóżku 
nominalnie należącym do Dziadka Józefa położył się, w pokoju gościnnym, a Józefa 
nie było 
w tym czasie. O czwartej nad ranem Józef wrócił, światło zapalił, obcego w 
swojej pościeli 
nakrył i brutalnie budzić zaczął.
- Wstawać, wstawać, kto ty, kto ty??? Schyschko, wyrwany ze snu, cos' tam mówił, 
że kolega
wnuka, że poeta, że z Krakowa i tym podobne. Józef nie dał wiary
- Kolega... ha, z Krakowa... wszyscyście z Krakowa, a tam w lodówce koniak 
upity, 
Napoleon, kiełbasa wyjedzona i na podłodze naświnione, może ty złodziej jesteś 
albo co 
gorszego, wstawaj, jakeś taki kolega, gęba do światła i Aus-weiskontrolle, 
znaczy się dowód 
pokaż, może uwierzę, a jak nie, to psem poszczuję albo widłami przedziurawię, 
grzybie 
jeden...
Wszystko dobrze się skończyło, jednak zadra w duszy Schyschki drobna pozostała. 
Ale dość dygresji.
Jako się rzekło, Marian Siara sycił się obnażeniem własnej stopy i mnożył sensy. 
Pierś 
trochę kudłata pod koszulą falowała nieco, rozpiął więc górny guziczek. W końcu 
przestał 
mnożyć. Nałożył z powrotem skarpetkę i przymierzył bucik nowy. Wstał, 
pomedytował, po-
przyglądał mu się. Leżał jak ulał. Zdjął nowy, wzuł stary. Nowy wziął do rączki 
i podszedł do 
lady. Ekspedientka nie gmerała. Wpatrywała się w Mariana. Już od dłuższego 
czasu, zdaje 
się. Patrzyła, a on skurczył się cały i spąsowiał troszkę. Nieśmiały był. Jak 
doszedł wreszcie 
do kasy był, jak Tomcio Paluch.
- No i co, może być?
- Tak, wygodne, a cena taka, jak tu nalepiona?
- Tak, dać drugiego? - to pytanie zabrzmiało Marianowi nieco ironicznie.
- Nie, proszę tylko sprawdzić, czy jeden do drugiego pasuje.
- Oczywiście - i wyszła na zaplecze.
Marian guziczek koszuli zapiął i przygotował pieniądze.
Ekspedientka wróciła i zrobiła co do niej należy.
- Klient nasz pan, gwarancja obejmuje tylko wady fabryczne stwierdzone przed 
założeniem - rzuciła na zakończenie, przyjmując Marianowe banknoty.
Siara westchnął.
- Czy pani wie, co znaczy pogarda dla samego siebie? - zapytał od niechcenia.
- Nie rozumiem - ekspedientka rzeczywiście nie rozumiała.
- Niektórzy są słabi, a niektórzy twardzi jak skała... Wystarczy, że wykaże pani 
nieco 
wyrozumiałości dla słabości woli. Pożeramy, żremy wręcz, nie mogąc się nasycić. 
Nie będąc 
w gruncie rzeczy nigdy młodym w sensie emocjonalnym, stworzyłem pewną fikcję, 
kłamstwo, szczerze powiedziawszy, niefortunne zresztą, ale na nic to się 
zdało... Kiedy patrzę 
w lustro, to... - westchnął, jakby ulgi doznał - to... to czarodzieje filtrują 
jady w przysionkach 
mych... eeech, zresztą... do widzenia.
Trochę się zniechęcił na koniec i wyszedł. Stopy niosły go lekko i w końcu tak 
się 
złożyło, że szedł ulicą Świętej Anny w stronę zachodzącego słońca. Buty nowe w 
reklamówce niósł i szedł. Wieczór był piękny.
* * *
Słońce wstało o.... (sprawdzić, o której to było). Owietz rzucił okiem na 
kształtne 
główki śpiących córek. Żona leżała pomiędzy nimi.
- Jak to będzie wyglądało za lat dwadzieścia? Na pewno będzie pachniało - 
skonstatował i niczym sztukmistrz z Lublina wychynął spod pościeli.
Poszwa była w różowe groszki, a Owietz zwykł sypiać w majteczkach.
- Noc jak z Chandlera, sny słodkie, świt taki sam.
Wachlował się plastykową linijką córeczki. Uchylił okno i spojrzał w dół.
Ona już czekała.
Linijka pękła. Jej dłuższy fragment zatoczył łuk i wylądował obok maszyny do 
pisania.
- Zły znak - pomyślał
Wszystko zmierzało ku zagładzie.
ROZDZIAŁ SIEDEMNASTY, GDZIE DZIEJĄ SIĘ RÓŻNE 
NIEDOBRE RZECZY
RUINOM PODOBNE SERCE MOJE – RUINOM OGROMNYM I 
BEZKSZTAŁTNYM.
(T. MICIŃSKI)
A jednak dzień.
Dzień był jednak radosny i...
Owietz cieszył się wszystkim. Skórką chleba umaza-ną miodem. Obtłuczonym 
talerzykiem. A zwłaszcza bardzo dobrą przemianą materii.
Zmory odstąpiły go kompletnie.
Telefon dzwonił wesoło.
Dzyń, dzyń, dzyń.
I nie była to żadna pomyłka ani wierzyciel, tylko świeży głos dziewczęcy.
Owietz, autor słynnego wiersza Ruda Śląska jest jak głos kobiecy w słuchawce 
telefonu, wzruszył się.
Przez dłuższy czas rozkoszował się brzmieniem głosu, następnie melodią zdań, a 
na 
samym końcu uchwycił końcówkę kobiecej wypowiedzi.
- To w Zwisie, w południe?
Marian Owietz zachwycił się tą jedyną zrozumiałą z całej kobiecej wypowiedzi 
informacją i snując domysły: „Któż to i po cóż to”, doszedł do radosnego 
wniosku: „Piękna 
Nieznajoma w Celu Skonsumowania. Nikt inny”.
Poszedł do fryzjera.
* * *
- A może to była żona młodego Pilchera? - snuł domysły Świecki, któremu Owietz 
się zwierzył o godzinie jedenastej dwadzieścia w ogródku kawiarni Vis-a-Vis, 
zwanej 
pieszczotliwie Zwisem.
- A odczepże się od żony młodego Pilchera. W kółko żona młodego Pilchera i żona 
młodego Pilchera, onanisto mentalny jeden - dobrotliwie poklepał Świeckiego 
Owietz.
Świecki nie lubił, jak się go klepie, toteż otrząsnął się z obrzydzeniem i 
warknął:
- Jak mnie jeszcze raz klepniesz, to zwymiotuję na stół.
Owietz pogładził Świeckiego i to niemal zaowocowało, ale wszedł Syflas z nowym 
numerem pisma „Ojczyzna Nasza” i rzucił je na stół.
Świecki nie krył entuzjazmu:
- Jest? Jest o nas?
Syflas uśmiechnął się po rabczańsku, jak bestia z gór jaka włochata, i kiwnął 
głową.
- Najwięcej naturalnie o Owietzu.
- Eee? - Owietz przejechał dłonią po wygolonym karku. Poszła iskra elektryczna i 
zalśniła.
- Za każdym razem, gdy padnie moje nazwisko, stawiam - wykazał się heroizmem 
autor Popijania.
Syflas rozsiadł się wygodnie, zdjął nawet z udręczonych pleców plecak. Świecki 
jął 
zaglądać przez ramię Owietza. Jego nazwisko pojawiało się w pochlebnym tekście o 
młodzieży poetyckiej napisanym przez starca niemal tak często jak nazwisko 
Owietza, ale 
wykazał się powściągliwością i opanowaniem, zresztą przywykł do pochwał i 
spływały one 
po nim jak deszczówka po psie.
Co jakiś czas Owietz wysyłał Syflasa po piwo, sam poprzestając na wódce z sokiem 
pomarańczowym.
Do stolika zbliżyła się dość atrakcyjna nieletnia i zapatrzyła się w Owietza. 
Zauważyli 
to wyłącznie postronni. Nagabywany, wręcz obmacywany wzrokiem nastoletniej 
nieletniej 
Marian Owietz wpił swoje źrenice w płachtę „Ojczyzny Naszej” i nie był w stanie 
percepo-
wać niczego innego. Dopiero kopniak wymierzony pod stołem w kostkę poety na 
moment 
oderwał go od peanów. Kopał Świecki.
- Co się kopiesz?
- Jak się kopię, to cię nie boli - zażartował jak w przedszkolu Świecki. - 
Kobieta do 
ciebie.
- Dzień dobry panu - panna przystąpiła bez ogródek do Owietza - ja z polecenia 
Lou 
Czyża. Dzwoniłam dzisiaj do pana. Pan się zgadza?
- Zgadza się, zgadza! - radośnie krzyknęli postronni za Owietza. Owietz patrzył 
na 
kobietę źrenicami, tęczówkami i siatkówkami. Coś mu się d propos onej kołatało, 
ale 
jednocześnie trzymał w dłoni egzemplarz gazety i ta niezawiniona przez niego 
przecież 
przerwa męczyła go niezmiernie.
- A tak, tak, tak. Zgadzam się, dziecko - powiedział i wrócił do czytania.
Nieletnia usiadła obok nich wszystkich i wyciągnęła zapisane karteluszki.
- A co to? - zapytał Syflas i oblizał spierzchnięte wargi.
- Na studia zdaję, nie? Pan Owca mnie obiecał, że pomoże znaleźć odpowiedzi na 
te 
tutaj pytania egzaminacyjne, nie?
- Owca! - zarechotał Świecki.
- Owietz, dziecko, Owietz - pouczył nieletnią poeta Marian Owietz i powrócił do 
lektury.
- Kiedy zaczniemy?
- Zamów sobie, dziecko, kawę albo co tam chcesz i poczekaj sekundkę.
Świecki z Syflasem zerwali się i pobiegli do bufetu. Za moment zmitygowawszy 
się, 
powrócili i zapytali dziecko, co sobie życzy. Zrealizowali jej zamówienie i 
usiedli z 
powrotem i zapatrzyli się w nią, mrucząc pospołu.
- Chwileczkę, chwileczkę - zamachał rękami Owietz. - Zaraz, zaraz.
Kobieta zapatrzyła się w ścianę. Dłonią nie wymagającą pielęgnacji pogładziła 
płatek 
uszny. Dziura po kolczyku dawno zarosła.
Syflas doznał draśnięcia. Przysunął się bliżej dziewczęcia i, dotykając jej 
ramienia, bo 
inne miejsca posiadała nieskromne, zapytał:
- A do którego liceum chodziłaś?
- A do czterdziestego czwartego, proszę pana.
- A - przewidywania Syflasa, jego nieoczekiwane intuicje, okazały się celne 
nadzwyczaj.
- A? - zapytała dziewczyna.
- A to bardzo dobrze. To bardzo dobrze, dziecko - zamruczał Syflas.
- A czy ty znasz może niejaką... - Syflas nachylił się nad dziewczęciem i 
wyszeptał 
nazwisko, które wszystkim wydało się znajome, nikt jednak nie zdołał usłyszeć 
dokładnie.
Dziewczę przeciągnęło się leniwie. Syflas kontynuował:
- O ile się nie mylę, ona też w tym roku zrobiła maturę, w tym samym chyba 
liceum...
- A znam, znam - odparowała abiturientka zuchwale i mrugnęła do Syflasa.
- Kogo? kogo? - dopytywał się Świecki, któremu dane było słyszeć tylko fragmenty 
intymnej rozmowy awangardowego poety i nieletniej.
- Nie interesuj się - warknął Syflas i zwróciwszy się do maturzystki, 
zaproponował jej 
spacer, teraz, natychmiast, w sprawie nie cierpiącej zwłoki.
- A moje pytania egzaminacyjne? - zapytała z troską.
- Jak Owietz skończy czytać, to ci pomoże. Na razie musimy porozmawiać. 
Koniecznie! - Syflas trzymał ją mocno za ramię.
Westchnąwszy, wstała i udała się z nim. Przy stoliku pozostał zaczytany Owietz i 
mocno znudzony Świecki podłubujący w nosie. Czytali tak sobie i popijali.
- Panowie pozwolą, że się przysiądę - zwrócił się do poetów głosem miękkim jak 
lignina Żorż Król.
Owietz czytał zapamiętale, Świecki zaś skrobał coś w swoim wojskowym 
kalendarzyku, mruknęli więc tylko pod nosem grzeczne:
- Yhhy...
- Upał straszny i pomyślałem sobie, że przed pracą napiję się w towarzystwie 
kulturalnych ludzi wody mineralnej z cytryną...
Siedzieli tak, każdy sobie.
Ktoś uśmiechnął się do Zorza Króla, ten jednak zignorował ten niesamowity 
uśmiech. 
Kiedy spojrzał w tamtą stronę ponownie - ten sam osobnik płci mniej więcej 
męskiej znów 
uśmiechnął się.
- Skąd ja znam tego osobnika? - zapytał Żorż Król Świeckiego, który siedział 
tyłem 
do nadal uśmiechającego się.
- Którego? - inteligentnie zapytał poeta i chciał obejrzeć się, jednak zasłużony 
korektor powstrzymał go szybkim ruchem ręki.
- Powoli. Zauważy, że o nim rozmawiamy. Niech pan się odwróci za jakiś czas. 
Siedzi dwa stoliki od nas i uśmiecha się... niesamowicie... taki w białej 
czapeczce i białym 
garniturze. Trochę delikatności, proszę pana. Nie można tak nachalnie.
Świecki nie wytrzymał i po pół minucie bezczelnie zerknął. Ktoś uśmiechnął się 
podówczas jeszcze szerzej i jeszcze niesamowicie j.
- To Vytautas Skurkalis.
- Litwin?
- Nie - odpowiedział lakonicznie Świecki ł zadumał się.
- Nasz - rozwinął po chwili swoją wypowiedź.
- Nasz? Co to według pana znaczy? - dopytywał się Żorż Król.
- Polak - półgębkiem odparł Świecki, którego umysł zaprzątnięty był zupełnie 
inną 
historią.
- Czy Polak to zaraz musi być nasz? - drążył niezmordowanie Żorż Król, 
wykazujący 
się tego dnia niesłychaną wytrzymałością na abnegację Świeckiego.
- Niekoniecznie - odpowiedział Świecki ćwierć-gębkiem.
- A więc... - zawiesił głos dramatycznie Król. Świecki zapisał coś w swoim 
kalendarzu wojskowym i trzeźwiej nieco spojrzał na współpracownika.
- Co, a więc?
- A więc, jeżeli Polak to niekoniecznie nasz, to czemu określił pan tego 
demonicznego pana słowem „nasz”?
- Tak mi się powiedziało.
- Nigdy nie mówi się ot tak samo. Czytałem pre-freudystów, postfreudystów i 
samego 
Freuda, a ponadto mam wieloletnie doświadczenie w stosunkach międzyludzkich. 
Mnie, 
starego wróbla, pan nie nabierzesz...
- Strasznie dziś pan namolny jest, panie Żorż - nie wytrzymał Świecki i już-już 
miał 
się obrazić, ale przypomniał sobie, że lubi i poważa Zorza. Króla, i cierpliwie 
udzielił 
wszelakich wyjaśnień.
Wyjaśnienia były niesłychanie skomplikowane i właściwie niczego Zorzowi Królowi 
nie wyjaśniały.
Zapamiętał jedynie tyle, że rzeczony Skurkalis prowadzi w krakowskim dodatku do 
„Gazety Wszystkich Polaków” cotygodniową rubrykę PIŁEM Z..., która jest opisem 
libacji 
rzeczonego Skurkalisa z wybraną, poważaną osobą życia politycznego, literackiego 
czy też 
gospodarczego lub artystycznego w ogóle. Ambicją wszystkich co ambitniejszych 
było 
znaleźć się w owej rubryce, w dodatku zostać opisanym jak najkorzystniej. Ci, 
którzy nie 
wytrzymywali tempa, opowiadali bzdury lub zdradzali sekrety państwowe, co 
Skurkalis 
opisywał dokładnie i z lubością, kończyli szybko i definitywnie swoje kariery, 
natomiast ci, 
którzy pili w sposób szlachetny, zyskiwali na popularności. Był to w pewnym 
sensie hazard, 
jako że nawet ten, co ma mocną głowę, może mieć słaby dzień i vice versa, 
natomiast 
zaproszenia Skurkalisa uzależnione były wyłącznie od humoru Skurkalisa i od 
niczego 
więcej. W „Post-Scriptum” swoich artykułów Skurkalis zawsze donosił, kto w danym 
tygodniu mu odmówił i w jaki sposób się od picia wódki, wina, koniaku itp. ze 
Skurkalisem 
wykręcał. Do Skurkalisa należał także wybór trunku. Był w pewnym sensie szarą 
eminencją 
życia publicznego i ustępował w swoim znaczeniu tylko autorce rubryki z tego 
samego pisma 
nazywającej się równie efektownie SPAŁAM Z... Rubryka ta ostatnio jednak 
zniknęła z łam. 
Pijaństwo Świeckiego ze Skurkalisem już zostało uwiecznione w którymś z numerów 
pisma. 
Nie było to jakieś zwycięskie pijaństwo, wynik był raczej remisowy, jako że 
Świecki pod 
wpływem alkoholu tracił wszelki wigor, smutniał, łagodniał i jako niemowlak 
stawał się.
Zorza Króla interesowała jednak przeszłość i wnętrze Skurkalisa, który niepokoił 
go 
fizycznością swo i przestrzennym, przeraźliwym uśmiechem.
O tym jednak Świecki nie był w stanie nic powiedzieć.
Wprawdzie znał już od dawna Skurkalisa, jednak jego dusza była dla niego 
nieodgadniona i mało atrakcyjna. Świecki, jako dyletant i abnegat, interesował 
się głównie 
duszami i wnętrzami kobiecymi. Pan Żorż miał to już dawno poza sobą. Świata nie 
zawężał 
do tajemniczych kobiet i naznaczonych prostotą mężczyzn. Świat dla Zorza Króla 
zawierał w 
sobie co najmniej kilkanaście płci, a każda z owych płci miała swoistą 
tajemnicę. Płeć 
Skurkalisa - to w przeczuciu Zorza. K. była demonicz-ność.
- Czyż on nie wygląda jak wysłannik szatana, proszę pana? - zapytał, ale Świecki 
znów notował coś w swoim kalendarzu wojskowym i niezbyt przytomnie odpowiedział:
- Yhy...
Skurkalis, wpatrując się nieruchomym okiem w Zorza Króla, przestał się 
uśmiechać. 
Był pająkiem obok muchy w pajęczynie, był kontrolerem MPK obok staruszki jadącej 
na 
gapę, był Henryczkiem w czasie pierwszej komunii świętej.
Wstał powoli i krokiem operowej diwy podszedł do stolika, przy którym dwaj 
skromni 
korektorzy „Kwartalnika Niepopularnego” pili napoje - Król mineralną z cytryną, 
Świecki 
kawę. Lunch przedłużył im się nadmiernie, na ich czarnym stole w korekcie 
piętrzyły się 
niewyrobione szpalty. Skurkalis nie wiedział o tym, a i tak w niczym by mu to 
nie 
przeszkadzało, gdyby wiedział.
W Żorżu Królu dojrzewała właśnie decyzja o powstaniu i pójściu do pracy, gdy 
biała 
sylwetka przesłoniła mu słońce.
- Dzień dobry, mój drogi Świecki - zwrócił się do Świeckiego Skurkalis. - Czy 
mogę 
się dosiąść do panów? Siedzę dwa stoliki dalej, w pełnym słońcu, panowie mają tu 
cień. Czy 
mogę?
- Siadaj pan - bezceremonialnie machnął ręką Świecki i zadał, kiedy już Yytautas 
się 
usadowił, sakramentalne pytanie: - l co?
- Ano nic - odpowiedział ten, który się dosiadł i zatopił swoje białe źrenice w 
oczach 
Zorza Króla.
Owietz był jak nieobecny. Nic nie pił, po raz kolejny wertował pismo, ustalał 
właśnie 
proporcję, która pozwoliłaby mu stwierdzić wielkość swojej przewagi nad kolegami 
po 
piórze. Przeliczał właśnie, kogo ile razy wymienili w artykule i w jakim 
kontekście...
- Czekasz pan na kogoś? - odezwał się Świecki.
- W zasadzie nie - wycedził Skurkalis, nie odrywając spojrzenia od Zorza, który 
zaczął się wiercić nerwowo, jak nie wiadomo co. - Wyszedłem ze swojej redakcji, 
żeby 
przemyśleć pewne nie cierpiące zwłoki sprawy. Tam - wśród tego pospolitego 
dziennikarskiego chamstwa typu słowiański kochanek (Slcwian Lover) nie udaje się 
skupić. 
Zastanawiam się nad swoją przyszłością i przyszłością tego kraju. Wiele pytań. 
Wiele zaga-
dek.
Mówił w zasadzie do Świeckiego, ale nagle wyciągnął rękę do Króla:
- Nazywam się Skurkalis. Pan naturalnie słyszał moje nazwisko.
- Ttttak - wybąkał Żorż Król, niezwykle onieśmielony, i uścisnął dłoń, lekką i 
białą, 
tak delikatną i puszystą jakby nic nie ważącą.
- Pan nazywa się Król. Dobra wiedeńska rodzina, prawda?
Nie dał czasu na odpowiedź Zorzowi i kontynuował:
- Czy nie napiłby się pan ze mną alkoholu? Świecki i Król zastygli.
- Mhhh... - wydusił z siebie skromny korektor. - Nie jestem nikim specjalnym, 
pan 
musi mnie z kimś mylić. Od czterdziestu lat jestem skromnym korektorem w 
„Kwartalniku 
Niepopularnym”, i tyle. Dlaczegóż ja miałbym z panem...
- Bez kokieterii, proszę pana. Pan znakomicie wie, czym uzasadniona jest moja 
propozycja...
Skurkalis przysunął się bliżej i szepnął do ucha Króla:
- Wiem o panu dużo. Wiem o protestanckiej Biblii, wiem o węglu, wiem, że lubi 
pan 
poezję romantyków i kobiety. Ich towarzystwo, zapachy i całą tę skomplikowaną 
resztę. 
Wiem, co dla pana znaczy kobieca stopa, wiem, że pan/oot/etishist jesteś...
Żorż uśmiechnął się niepewnie. Czuł, jak cierpnie mu kark i drętwieją palce. 
Spojrzał 
jednak hardo na Skurkalisa.
Wstał i bez słowa udał się do pracy.
Skurkalis westchnął, na moment utkwił mroźne, operowe spojrzenie w buzi 
Świeckiego. I syknął:
- A ty radia wieczorem posłuchaj, czegoś się dowiesz...
Więcej nie wyjaśniał, zastygł.
A do Zwisu poschodzili się różni osobnicy i osob-niczki. Jak się poschodzili, to 
posiedzieli i zaczęli się rozchodzić. Tak. W końcu przy stoliku pozostali 
Syflas, Skurkalis, 
Henryczek i jakieś panny. Skurkalis milczał i wpatrywał się w Syflasa. Syflas 
podejrzewał, że 
zostanie przez Skurkalisa opisany w rubryce PIŁEM Z..., toteż pił w sposób 
aktorski i 
pokazowy raczej, aby dać się zapamiętać autorowi rubryki w jak najlepszy sposób. 
Za chwilę 
zresztą Skurkalis zaszeptał coś Syflasowi do uszka i wyszli, nie pożegnawszy się 
z 
Henryczkiem.
Wypada dodać, że Skurkalis chodził w bawełnianej głównie odzieży i używał kilku, 
stosownie do pory roku, nakryć głowy, choć i tak wszyscy wiedzieli, że jest 
łysy. I ta łysa 
czaszka Yytautasa, pokryta wcześniakowym meszkiem, mieściła bez wątpienia 
delikatny 
mózg.
Atomizacja społeczeństwa postępowała w sposób tak zatrważający, że wreszcie przy 
stoliku Henryczek został sam.
Poczuł się źle.
Samotny jak Palec Boży.
Lecz czy Palec Boży może być niewierzący i czy w wieku lat 25 myśli o 
emerytalnym 
zabezpieczeniu?
* * *
„Jest niezmiernie trudno sprecyzować nawet w paru zdaniach przedmiot 
zainteresowań polsko-włoskiego fotografika i doktoranta, miłośnika kobiet i 
kotów - 
Giuseppe Bambino Potockiego. Autor kilku tysięcy negatywów i jednej pracy 
magisterskiej 
wymyka się wszelkim próbom klasyfikacji - nieustanna gra, którą prowadzi artysta 
(vide 
zdjęcie „Grzegorz Żyduch i Paletka na schodach”), jest niczym innym, jak ciągłą 
zmianą 
maski, próbą budowania swojego portretu, jako jednej z wielu możliwości 
wcielania się w 
coraz to inne postacie. Już na samym początku swojej drogi, tuż po wprowadzeniu 
stanu 
wojennego, Giuseppe zdystansował się od panującego powszechnie nurtu 
realistycznego czy 
neore-alistycznego w fotografii. Jego zdjęcia ZOMO-wców zawierały pierwiastki 
irracjonalne, baśniowe, pierwiastki, którym Bambino Potocki pozostał wierny, 
tworząc niepo-
wtarzalny indywidualny styl fotografowania. Prace G. B. Potockiego idą w wielu 
kierunkach, 
raz zbliżając się bardziej do formalnych, kiedy indziej do metodologicznie...”
- To jakieś pierdoły - przerwał czytanie gazety Żorż Król. - I pan mnie mówisz, 
że te 
teksty Skurkalisa są interesujące?
- Niech pan pominie wstęp. Wstęp musi być, żeby czytelnik wiedział, że z nie 
byle 
kim pił Skurkalis. Niech pan przeczyta zakończenie... - zaproponował Świecki.
Dzień był upalny. Chudy czwartek w pełnym słońcu. Pili ciepłą wodę mineralną i 
nie 
mogli się jakoś zabrać do pracy.
Król jął leniwie odczytywać finał artykułu:
„Zasypia. Kładzie się nagle i zasypia. Potem się budzi i pije znowu. Namawia 
wszystkich obecnych, żeby się wybrali wraz z nim na kobiety. Roznamiętnia się 
niesłychanie, 
ale mieści się to roznamiętnianie raczej w sferze werbalnej niż w czynnym 
zaspokojeniu. Nie 
stwierdziłem, czy wymiotuje...
Zdaję sobie doskonale sprawę, że opisane powyżej fenomeny przedstawione zostały 
w 
sposób dość chaotyczny. Niełatwo jest jednak wydestylować czystą teorię z 
literatury, która 
chce pozostać baśniowa. Giuseppe, postać niejako literacka, broniąc się przed 
monointer-
pretacją, paradoksalnie, poprzez niezwykle silną świadomość procesów 
odbiorczych, narzuca 
sposób odczytania
- jednak labiryntowość jego postaci sprawia, że i sama interpretacja staje się 
zagmatwana, niespójna, kontra-dykcyjna”.
- Ufff - powiedział Żorż Król i zapatrzył się we własną lufkę. - Nie jestem 
pewien, 
czy chcę pójść na wódkę z tym Skurkalisem, proszę pana. Raczej, proszę pana, mam 
do tej 
propozycji stosunek wysoce negatywny.
* * *
Wszedł i nie był zachwycony.
Pomieszczenie było ciemne i coś nieprzyzwoitego się kroiło.
Krojenie się czegoś nieprzyzwoitego przyjął jako zniewagę ze strony nieznanych 
mocy. Nie mógł jednak ustalić sobie źródła owej krojącej się nieprzyzwoitości, 
usiadł i 
zapatrzył się w barmankę.
Ta posiadała biust i była kobietą.
Nie wystarczyło mu to.
Podszedł do baru i poprosił o herbatę.
- Herbatę? - zapytała głupio.
Nie odpowiedział, bo odpowiedź musiałaby zabrzmieć „herbatę”, a to byłoby mało 
olśniewającą ripostą. Na żaden błyskotliwy dowcip wynikający bezpośrednio z jej 
pytania nie 
chciał się wysilać, albowiem dowcip uprawiał bardzo stylowo na łamach 
„Kwartalnika Nie-
popularnego”, jego styl był rozpoznawany błyskawicznie, a chciał choć przez 
chwilę 
zachować tak zwane incognito.
Przy stoliku pod ścianą siedziała blondynka.
Przy stoliku obok siedziały dwie blondynki.
Przy jeszcze odleglejszym stoliku siedziały trzy blondynki.
- Piekło - pomyślał - piekło i szatani. Sam sobie zdziwił się.
Wszyscy tu pili alkohol, a on, powodowany stanem dzisiejszym i innymi względami, 
siorbał herbatę.
Przeglądał notes.
Zdania, którymi myślał, nie były okrągłe. Na przykład: „Lecz kiedy dwa serca 
wrócą 
nad otwarte morze, żadne tam żelazne drzwi się nie zatrzasną, a i okrutny anioł 
odleci, la la 
la...”
Zaskakiwały go i kłopotały.
W notesie widniały numery telefonów. Nagle wydały mu się szyfrem jakimś 
pozwalającym na coś. Coś w związku z czymś.
Miasto całe mieściło się w tym notesie, pulsowało iżyło.
Odbył mentalną podróż tramwajem czterdzieści i cztery. Na każdym końcowym 
przystanku wysiadał i patrzył. Nic mu to nie rozjaśniło.
Podszedł do barmanki:
- Przepraszam, czy ma pani żetony?
- Telefoniczne?
- Telefoniczne.
Zdecydował się po chwili wahania na taką właśnie odpowiedź, gdyż nadal nie 
chciał 
się ujawniać.
Powiedzmy sobie jednak szczerze, barmanka nie wyglądała na osobę, której 
najwyszukańsze nawet ujawnienie zrobiłoby cokolwiek.
Była obojętna i otchłannie nieczuła.
Za chwilę zresztą, po sprzedaniu Pilcherowi trzech żetonów, wyszła na zaplecze z 
osiłkiem wyglądającym na klasycznego narzeczonego, z którym niebawem barmanka 
zwiąże 
się węzłem, itd.
Stanął przy automacie i usiłował wykręcić numer.
Wykręcił i odłożył słuchawkę.
I can't remember why we arę alive?
Jeszcze nie.
Ona mu mówiła, że po dziewiętnastej.
Ona mu o tym mówiła wczoraj, dziś dziewiętnasta właściwie nie będzie istniała, 
pomyślał. To miała być wczorajsza dziewiętnasta, wczorajsze po dziewiętnastej. 
Zważył 
żeton w dłoni i dosiadł się do własnej herbaty.
Blondynki wstawały, wychodziły do toalety, wracały do stolików. Pomyślał o nich 
w 
kategoriach odkupienia i grzechu pierworodnego.
- Piekło i szatani.
Wyłuskał zagranicznego papierosa. Barmanka wróciła i zrobiła radio głośniej. Z 
głośnika płynął aksamitny głos mężczyzny. Pilcher pomyślał:
- Toż to jakaś mieszanina wiśniówki, wody z sokiem malinowym, kwaskiem 
cytrynowym i rodzynkami, ten głos, aaa.
Głos męski w głośniku opowiadał i opowiadał i Pilcher coraz bardziej rozumiał, o 
czym opowiada.
- To o tej No
O żonie mojego syna - domyślił się poprawnie Pilcher i zastygł. Słuchał w 
osłupieniu, 
jak Henryczek Gar-diner bezceremonialnie tajemnice alkowy i pożycia synowej z 
jakimś 
gówniarzem w radiu publicznym wyjawia. Tak jakby Henryczek sam tam był i im 
dziewosłębił.
- Rajfur, rajfur! - Pilchera krew nagła zalała.
- To koniec - pomyślał, a nawet powiedział, bo w pobliżu nie było nikogo - 
koniec, 
żarty żartami, ale to się powoli staje poważne śmiertelnie, przerażająco 
konkretne i 
przerażająco zimne, lipiec, a żadne wakacje, żadne wakacje, żadne wakacje, nie 
ma lata, 
kobiety są co najwyżej wczesnojesienne, czyli zmarzłe już lekko, lekko 
obmierzłe, żadnej 
lekkości w tym wszystkim, żadnych sensacji, koniec, epoka nietwórcza, wtórna 
wobec innych 
radosnych epok, zamazane odbicie radosnych epok, koniec, ponuro i mało tego, bez 
szansy na 
wydobycie się na powierzchnię i mało tego, na powierzchni już prawdopodobnie nie 
ma nic 
interesującego, koniec, sejm i senat rozwiązane, przestałem - myślał - używać 
szamponu na 
łupież, używam znowu szamponu zwykłego i łupież powrócił, co już przecież 
wydawało się 
niemożliwe, obrzydliwa niepowracalność rzeczy przyjemnych, zwulgaryzowana 
katecheza, 
przygnębia mnie to, dzisiaj jest już piątek, a jutro nastąpi nieprzyjemna 
sobota, a o nie-
przyjemnej niedzieli wzdragam się nawet pomyśleć, a taki chłoporobotnik jaką ma 
przecież 
przyjemność w piątek, wyobrażając sobie sobotę, a tym bardziej niedzielę, 
prawda?, a taki 
średni nawet biznesmen, jeżeli wyobrazi sobie sobotę i niedzielę, to też jakąś 
tam radość w 
związku z tym odczuwa, a ja - pomyślał - co? ja mam tylko PRZERAŻENIE i WSTRĘT, 
ja 
psychicznie WYMIOTUJĘ, ja jestem MENTALNY HIOB - tak pomyślał.
Postanowił się upić. Zaprogramował sobie siebie na piątek wieczorem.
Skoro sobota, a tym bardziej niedziela napawają mnie strachem - myślał - to 
piątek 
wieczorem jest ostatnim terminem na szaleństwo. Pod hasłem szaleństwo miał w 
swoim 
wewnętrznym słowniku wpisane jedynie ALKOHOL I KOBIETY. Postanowił się upić i 
ko-
gokolwiek uwieść. Z uwiedzeniem zawsze bywa trudniej.
Blondynki poszły już sobie.
* * *
W tym samym czasie w nieco innym miejscu, lecz w podobnej sytuacji znajdował się 
pan Żorż Król.
- Nie będzie Skurkalis ze mną pił ni operą mamił. W dupie mam operę i balet 
męski. 
Sam się napiję, choć i tę wódkę mam w dupie.
Siedział przy stoliku w lokalu. Nie był sam. Mężczyźni przy sąsiednim stoliku 
jedli 
śliweczki. Twarze zdecydowanie kobietom niechętne wyrażały sprzeciw wobec 
rzekomo 
naturalnej skłonności różnych płci do siebie. Śliwki dżyzdki wpadały w czarne 
czeluście. 
Pestki wypluwali powoli i niedbale. Pogarda dla wszelkich przejawów nie-męskiego 
bytu 
udzieliła się i Królowi.
Umysł jego zwielokrotnił pogardę. Mężczyźni siedzieli i wbijali spojrzenia gdzie 
po-
padnie.
- Za długo to trwa - rzucił jeden z nich, na pozór niczym od pozostałych się nie 
różniący. Wypluł głośno pestkę, angażując się w ten czyn jak amerykański 
rewolwerowiec w 
kolejny strzał śmiertelny.
- Tfu - zakrzyknął inny, ale podobny - niby dobre te śliwki, ale jakoś 
człowiekowi się 
już to brzydzi.
Komunikat pełen refleksji nad kondycją człowieczą przeszedł bez echa.
Król zamówił wódkę z sokiem grejpfrutowym.
- Żeby sponiewierało - pomyślał stanowczo i zamiar swój wypełnił potężnym 
haustem.
Kiedy gorzkie ciepło dotarło do jego żołądka, powtórzył manewr, ciągle pełen 
konsekwencji.
- Boh troicu lubit.
Za trzecim razem osłodził nieco gorycz ustną.
Mężczyźni o wyglądzie brudnych aniołów przebierali teraz nogami z 
niecierpliwości. 
Wystawieni na nie-ciężką wszak próbę, dawali ruchami ciała wyraz swojemu 
proletariackiemu pochodzeniu.
- Jak długo jeszcze, twardy miał być, stanowczy, nie? Król zawiesił na nich oko 
po 
raz kolejny. Czuł falę
smutku wzbierającą w sercu. Wiedział, że za chwilę się rozpłacze i rozczuli, 
jeśli nie 
wykona jakiegoś ruchu w tej sprawie.
Poprawił marynarkę, odetchnął głęboko i ruszył.
- Z drogi, śliwkowate chamy - krzyknął, trzymając nad głową szklankę i przedarł 
się 
błyskawicznie przez mężczyznowatą młodzież, trupy śliwkowe i papierosowe 
zgliszcza, 
zostawiając za sobą.
Brzydka kobieta wyszła z toalety.
- Życie płciowe cuchnie - pomyślał. - To absurd, żeby się w tym wszystkim 
grzebać 
po czterdziestce. Jak to może wyglądać, u kobiety naturalnie?
- Narząd nie używany ulega atrofii - przypomniał sobie lekcje biologii.
- A używany zużywa się do reszty - skomentował w duchu.
- Mam erekcję - pojęcie i fenomen zlały się w jego umyśle w jedno.
- Ptaszek jest mój, mogę z nim robić, co tylko zechcę, ale wolałbym, żeby Ona 
robiła 
z nim to, co ja chcę, albo nawet sama chciała to robić, mam erekcję, więc 
pożądam, może 
jednak nie ja ją mam, tylko erekcja ma mnie, może ptaszek to tylko smutny 
przyrząd 
kierowany kosmicznymi siłami? tak, dygnął mi, to fakt, tak, pożądanie jest 
kosmiczne, 
przecież planety przyciągają się i krążą, małpa rozmnaża się płciowo, a grzyb 
pachnie grzy-
bem, nie, nie, nie, zwierzęta mają swój czas, zwierzęta robią to tylko w 
odpowiednim czasie, 
ale przecież czas to kosmos. Rozmnażanie to nie pożądanie, krowa pozostanie 
zawsze krową i 
nie będzie miała zboczeń. Kosmos jest tylko tam, gdzie jest żądza, a gdzie 
żądza, tam 
dewiacje. Jestem higieniczny, biorę wcześniej kąpiel i uszy czyszczę wacikiem, 
ale 
zboczeniec nie robi tego, bo po co? Zboczeniec jest we władaniu kosmicznych 
mocy, umysł 
ma ciemny i gwałci, ma żonę, a czasem zdrowe dzieci. Nie chciałem mieć dzieci. 
To znaczy, 
że nie jestem dewiantem. A jak będę chciał? Boże, jak ona wyglądałaby w ciąży? 
Może 
pięknie. A może zepsułyby się jej zęby, a ona przecież nie miała na dentystę. 
Dentyści to 
złodzieje, a złodzieje to margines, a ona wygląda teraz przecież jak moja 
ciotka, jak mój 
dziadek, tak, dziadek ukrywał Żydów za pieniądze i miał przyjemność, był 
złodziejem, ale na 
pewno nie pedałem, ona na pewno lubi pederastów, ja nie lubię, nie lubię 
rozbuchanej 
operowości, ja lubię barszcz i żeby było dużo śniegu i lubię śnieżkami w 
samolot, nie, narty, 
mały bałwanek, jajko, jajko na twardo i tenisówki, w szkole była pani woźna, 
miała wąsy, 
wąsy, dużo wąsów, a zegar tyka, tak, zegar tyka, kocham cię, to znaczy pożądam, 
dużo 
wąsów, tak śmiesznie ruszasz, wąsami, i udami, i gałązka, tak, gałązki, ma dużo, 
mnóstwo, 
same ćmy, same wąsy...
Stracił przytomność. Opadł bezwładnie górną połową ciała na stolik. Nikt z 
obecnych 
nie zauważył, co się stało. Duch antycznej tragedii unosił się nad ciałem Króla. 
Jakiś człowiek 
próbował go nawet okraść, ale Żorż nie miał już więcej nic nad smutek swój i 
boleść uśpioną 
chwilowo.
- Proszę pana - suchy głos kelnerki wrócił mu przytomność.
- Co się stało, co? - zmąconym jeszcze wzrokiem powiódł po twarzy kelnerki. Nie 
dostrzegał wiele.
- Żaba pocałowała księcia i ten zmienił się w świnię - pomyślał.
- Kawa z cytryną dla pana, już zapłacona, zetrę panu stolik.
- Dziękuję, przepraszam, czy ja zasnąłem? - zapytał, jakby nie wiedział.
- Tak na chwilę.
- I pani mnie obudziła?
- Tak - odrzekła nieśmiało i rumieniec krwisty w wyrazie oblał jej twarz. Twarz, 
dodajmy, okrągłą i pustą.
Nic waham się użyć takiego słowa, Czytelniczko. Sama zdajesz sobie sprawę, że 
dobry uczynek nie musi iść w parze z głębią intelektu.
- Dziękuję, dziękuję bardzo - był jej wdzięczny, ale z umiarem.
- To anioł nie kobieta, głupia i życzliwa, ciekawe, czy ma narzeczonego? Gdy się 
zastanowić, to seksualność osobnika w pewnych kategoriach niepięknych czy wręcz 
obrzydliwych może być poznawczo interesująca. Ona ma, zdaje się, dość 
beznadziejne ciało i 
nie wygląda na zbyt biegłą w tych rzeczach. Stary jednak jestem i z niejaką 
przyjemnością 
wyobrażam sobie, jak z rumieńcem na twarzy, niewprawnie, zabiera się do 
pieszczot jakiegoś 
gówniarza, co z nią chodzi na spacery albo do kina... Zresztą dlaczego, może być 
i wysoki, i 
czerstwy. Nie ma co, i tak prawdy się nie dojdzie. Pozory mogą omamić każdego.
- Głupia, młoda i życzliwa, takie też są potrzebne - monologował ciągle - 
wszystko 
jest potrzebne...
Podniósł filiżankę do wyschniętych ust. Pierwszy łyk był gorzki.
- Nawet choroby weneryczne, świat jest pełen zagadek i rozczarowań, 
niespodzianki, 
tak, niespodzianki.
Odstawił filiżankę i przetarł oczy.
- Ech - westchnął i uśmiechnął się. Uprzytomnił sobie śmieszność własnego 
położenia.
- Mam ambicję, w sumie pragnę szacunku i uznania, ale w tej chwili chciałbym 
jedynie mieć chwilę ulgi i móc się nią podzielić z kimś z mojej warstwy 
społecznej.
Przypomniał sobie koleżankę ze studiów, która po incydentalnym stosunku w latach 
sześćdziesiątych, opierając głowę na jego brzuchu, zwierzała się, że jej chłopak 
jest nerwowy, 
nigdy nie trwa to dłużej niż parę minut, więc ona nigdy, poprzedni amant zaś 
przez rok miał z 
tym problemy i ona miała satysfakcję tylko podczas ma-nualiów. Wspomnienie nie 
było miłe 
w aspekcie etycznym. Król zdradził wówczas i koleżanka zdradziła. Na szczęście 
jednak 
wyjechała do Italii.
A cóż tam u Pilchera, którego zostawiłam w dość ponurym momencie?
Ano, pomonologował sobie, bo chciał coś uwieść. Odpowiedzialność za 
niepowodzenie częściowo zrzucił na ten zacny prąd umysłowy zwany feminizmem i 
jego 
przedstawicielki. Brzmiało to mniej więcej tak:
- I te męskie dezodoranty! Gdzie tu miejsce na zwykłe heteroseksualne figle, to 
okropne tak się okaleczać, a zresztą żadne to kalectwo, minoderia i hipokryzja, 
i kompleksy. 
Czy ona była kiedy w Hiszpanii albo nad Morzem Śródziemnym, widziała kiedy 
Boticel-lego 
w oryginale albo penisa w stanie erekcji, brak podstaw, no, zupełny brak podstaw 
dla tego z 
trudem skrywanego pożądania, takie jest prowincjonalne i banalne, i ta 
nadbudowa: kobieta, 
artystka, intelektualistka, mózg elektronowy, a do tego uciśniona, stłamszo-na 
tym i 
urojonymi chwaściskami, walczy, rewolucjo-nizuje.
I dalej sobie myślał różne rzeczy.
Tak myślał, że aż zasnął. Jak zasnął, to marzenia senne miał.
Już od wielu dni wciąż te same.
Śniło mu się, że siada w najciemniejszym kącie czytelni na Brackiej i przepisuje 
z 
pożółkłych tomików cudze wiersze, przepisuje, a później zanosi do redakcji. A w 
redakcji 
śmiechy po kątach i dokuczliwości.
- To wszystko już było - mówią mu starsi koledzy.
- Krótka forma wymaga mistrzostwa - szydzą młokosy.
A on kurczy się w sobie i frazę obcą inkorporuje i we własne molekuły wprzęga.
No cóż, sen mara, Bóg wiara. Najsmutniejsze w tej, wszak niewesołej historii 
jest to, 
że po przebudzeniu dzielny mój Pikher wszystkie te wiersze pamiętał, od tytułu 
po ostatnią 
kropkę... Pamiętał i zapomnieć nie mógł. Tak jak zdradzony kochanek zdrady, 
Andrzej 
Kmicic Oleńki Billewi-czówny, a Berlin piastowskich korzeni.
ROZDZIAŁ OSIEMNASTY - FUNEBRALNY
JEŻELI MA SIĘ CHARAKTER, MA SIĘ TAKŻE TYPOWE W SWYM ŻYCIU 
ZDARZENIA, KTÓRE WCIĄŻ SIĘ POWTARZAJĄ.
(F. NIETZSCHE)
Chodziła za nim od tygodni. Wiedziała, kiedy wstaje, co je, jakich kosmetyków 
używa. Znała ekspedientki, do których się uśmiecha. Widziała, jak przymyka oczy, 
ilekroć 
tramwaj skręca gwałtownie. Czytała książki, które przeglądał w antykwariatach.
Dni mijały, robiło się coraz chłodniej, a ona czuła, jak dziewczęca nieśmiałość 
kruszy 
się w niej i marnieje.
W końcu zdecydowana, z całym impetem, na jaki stać było jej ąuasi-dziewicze 
ciało, 
wpadła na doktora Siarę w drzwiach pasmanterii.
Podtrzymał ją szarmancko i chrząknął. Ona zaś spytała łamiącym się głosem, czy 
nie 
mogłaby pokazać mu kilku swoich wierszy.
Uśmiechnął się wyrozumiale.
- Była pani dobrą studentką, nie sądziłem, że pani pisze...
Patrzył na nią i widział, jak twarz dziewczęcia, niczym skropiona hizopem, nad 
śnieg 
bieleje.
- No cóż, chętnie spotkam się z panią i przeczytam...
Pozostała więc tylko kwestia miejsca.
Nie wypadało zaprosić powszechnie szanowanego intelektualisty, siwiejącego już 
tu i 
ówdzie, do siebie. Jej dziewiczy jeszcze pokoik mógłby nie wytrzymać goryczki 
porażki, a i 
na słodycz tryumfu miejsce było nieodpowiednie.
Kawalerka krytyka, podnajęta u wdowy, utrzymana zapewne we wzorowym 
porządku, również nie wchodziła w rachubę. Ludzkie języki są bezlitosne nawet w 
epoce lo-
tów kosmicznych i strukturalizmu.
Zdesperowana poprosiła, rumieniąc się, o spotkanie na cmentarzu. Krytyk był 
zaskoczony, ale jego ogłada wyniesiona z rodzinnego domu i studiów 
uniwersyteckich nie 
pozwoliła mu odmówić. W jego umyśle pojęcie nekropolii dźwigało cały sztafaż 
romantycznych skojarzeń. Zresztą dziewczyna była wcale ponętną.
Spotkali się pod bramą cmentarza, najstarszego w mieście. Mimo że położony był w 
centrum, jakaś nadprzyrodzona bariera odgradzała go od zgiełku teraźniejszości.
Pierwsza powiedziała: „Dzień dobry”. On uśmiechnął się i, wyrównując kroki, 
przekroczyli bramę.
Szli centralną aleją w milczeniu.
Uroda nagrobków, dostojeństwo pomników, roślinność inna niż w parkach.
Szli, milcząc ciągle.
- Gdyby ujął mnie za ramię - pomyślała, obserwując go ukradkiem - otworzyłabym 
się, byłoby mi łatwiej.
Siara, jakby domyślając się, odsunął się nieco i szedł brzegiem alei.
Ręce założył z tyłu.
Desperacko, przymknąwszy oczy, przemówiła wreszcie:
- Proszę, oto maszynopis. Siedemnaście wierszy, owoc kontemplacji i zadziwienia 
nad urodą świata i tragedią ludzkiej egzystencji - wyrzuciła ze ściśniętego 
gardła, dziwiąc się 
własnej elokwencji. Wyciągnęła dłoń i podała mu zeszycik.
Siara ujął go z szacunkiem w wysmukłe palce.
- Pani wybaczy - rzekł, nie patrząc na nią, przyspieszył i zatrzymał się przy 
grobowcu 
rodziny Gwiazdo-morskich.
Oparł łokieć o krawędź marmurowej płyty.
Klasycystyczny Tanatos owinięty pnączem spoglądał na wszystko niewzruszenie.
Siara czytał powoli.
Ona, rumieniąc się i blednąc na przemian, obserwowała go ukradkiem.
Odeszła kilka grobów dalej i zatrzymała się przy pięknym pomniku familii 
Muchomorskich, przez starego mistrza kamieniarskiego fachu, Ziębińskiego Józefa 
z 
Chrzanowa, wykonanym. Czubkiem buta delikatnie kopała ziemię przed postumentem.
Siara czytał dalej. Dziewczyna kopała.
- Cóż kryć może ta ziemia? - myślała, patrząc na buciki. - Ziemia niewątpliwie 
cmentarna? Szczątki ludzkie, resztki jakichś egzystencji? Gnijące ciało, 
puchlina pośmiertna, 
robactwo i prochy? I duchy, złe duchy unoszące się nad tym miejscem...
Przestraszyła się.
- Przecież mogłabym dokopać się do trumien - przestała ryć i wróciła do krytyka.
Stanęła za jego plecami i jakby na nowo, przez jego ramię, jęła czytać to, co 
sama 
ongiś napisała.
„lecz brakło karmicielki objawień
mokrej od potu, o nabrzmiałych piersiach
(gałązko szronu, drzazgo blasku)
i daremne były przebudzenia
trzask ognia, rdza i miód na palcach
daremna gorzka śniedź wierzbowej kory
orkiestra dęta i złota, w słońcu maja”
Trwało to chwilę.
Jej własne słowa na papierze, cielesność krytyka i ciśnienie szczególnego 
miejsca 
tchnęły w nią zadziwiający spokój. Serce, bijące do tej pory ze sto dwadzieścia 
razy na 
minutę, spowolniło rytm.
Nabrała w płuca powietrza.
Wessała roślinny paproch z barku krytyka w czeluść jamy ustnej. Zakrztusiła się 
straszliwie, niekobieco. Po tramwajarsku.
Krytyk odwrócił się. Patrzył z politowaniem na zanoszącą się kaszlem młodą 
dziewczynę.
- Klepnąć panią w plecy?
- Nie, nie, dziękuję, już mi przeszło - wykrztusiła, mimo że nie przeszło jej 
wcale.
- Pani pali papierosy! - zmarszczył się, a piękny był i władczy w tym 
pomarszczeniu.
- Jak wszystkie wielkie poetki - zauważyła, dochodząc do siebie.
- Pani wybaczy, ale wielkość jest kategorią zdecydowanie postmortalną - objął 
wzrokiem trzy kwatery cmentarne naraz. - Pani wybaczy - skłonił się, podał jej 
maszynopis i 
westchnął.
- Przejdźmy może dalej - zaproponował i, nie spuszczając z niej wzroku, kroczyć 
począł dostojnie.
Szli.
W milczeniu.
Pęczniejącym z wolna jak ciasto drożdżowe.
Co pęcznieje - pęknąć musi. Każdy statek wpływa w końcu do portu swego 
przeznaczenia.
- Cóż, droga pani - zaczął ze smutkiem. - Może lepiej byłoby, gdyby znalazła 
sobie 
pani męża, który by czułością swą albo jeśli pani na czułości nie zależy: 
rozjuszonym swym 
buhajstwem, pchnął pani wyobrażenie o ponurości świata na właściwy tor, którego 
imię jest 
rzetelność. Cóż to, na Marię Janion, za pomysł z tym pseudonimem! Symfonia 
samouwielbieńczych myśli i eschatologiczne skurcze sumienia mogą ostatecznie 
stać się 
tworzywem. Ale w pani wierszach są to ciągle zalążki, embriony, ledwie zarodki 
ontycznych 
sensów. Myślę, że to tak zwany Durchfall von metaphysischer Art, oberżyna d la 
Gironde i 
niewiele wnosi. Ja się z panią nie ożenię, tak czy inaczej.
Jej anioł opiekuńczy zapłakał. Naturalną tego konsekwencją zazwyczaj bywa parcie 
na pęcherz. Tak zdarzyło się i tym razem.
- Dziękuję - wyjąkała i odeszła w tempie, jaki sobie może Czytelnik wyobrazić. 
Wiadomo, co mogła myśleć. Ale to nie ma tutaj żadnego znaczenia. Istotne jest, 
że krytyk S. 
wybrał prawdę. Pytanie: „Czy miał do tego prawo?” wymagałoby dokładniejszej 
znajomości 
jego psychiki, która - jak każda psychika - ma strukturę dynamiczną. Pascal 
rzecze: „Mimo że 
ktoś nie ma interesu w tym, co mówi, nie trzeba stąd koniecznie wnosić, że nie 
kłamie. Są 
ludzie, którzy kłamią po prostu, aby kłamać”.
Krytyk szedł przed siebie.
Lustrował korony drzew.
Nie zauważył, że na jego drodze znajduje się świeżo wykopany grób.
Szedł i nagle prawa jego noga ugrzęzła. But utkwił w szczelinie między dwoma 
grobowcowymi płytami. Klops. Ciągnął i ciągnął, wyciągnąć nie mógł. Kostki sobie 
poobcierał, a stopy nie mógł uwolnić. Męcząc się z materią, raz jeszcze w 
myślach do 
rozmowy z poetką wrócił i trochę inaczej ją poprowadził:
- Panią kusi nieskalana jaskrawość, że tak to ujmę, niedorzeczności. Zgrzyt, 
potknięcie. Zwykła pomyłka, nieraz nawet tandetna egzaltacja. Wszystkie te 
momenty, kiedy 
gubimy sens, tracąc grunt pod nogami. Potknięcie osuwające nas w milczenie. W 
banał. 
Stąpamy twardo po ziemi. Heroicznie przyświadczamy goryczy. Grozie i zachwytowi. 
Zawczasu znając wszystkie efekty naszych usiłowań. Pani stara się okpić tę 
gorzką i jałową 
prawdę, może lepiej powiedzieć jest: wiedzę... Pani szuka połyskliwego mroku 
bezradności. 
Ale granice, jakie próbuje pani przekroczyć, wyrysowuje każdy z tych wierszy. To 
pani je 
wyznacza i ujawnia. Wszystko da się powiedzieć i jednocześnie nie sposób 
powiedzieć nic 
nowego. Ale ma pani rację. Jest jeszcze to, czego nie da się pomyśleć, co ukryte 
przed nami w 
mroku. Jak to jest możliwe, że potrafimy się tam znaleźć? Popadając na przemian 
w nie-
dorzeczność tego, co wypowiedziane, i w milczenie, w ciszę, w jasność tego, co 
niewysłowione? Jak pijak, który nie wie, kim jest, nie wie, jak wrócić do domu, 
nie rozróżnia 
dłoni, nie potrafi odróżnić góry od dołu, który próbuje się powiesić na pasku od 
zegarka i 
precyzyjnie, przez kwadrans, rozgniata obcasem niedopałek, zanim wsiądzie do 
nocnego 
autobusu, który dawno już odjechał, ale to właśnie ten pijak, z samej głębi 
nocy, z niewy-
słowionego dna swojego upadku, wykrzykuje wszystko to, o czym nie śniło się 
nawet 
filozofom...
Mrok powoli zapadał. A on mówił sobie. W końcu powiedział:
- Basta.
W ciemności rozluźnił sznurowadła i stopę wyswobodził.
Stał teraz w jednym bucie i z jedną bosą stopą.
Ziemia była zimna.
- Na mnie już czas - pomyślał i ruszył ku wyjściu. Szedł powoli, utykając.
Minął bramę cmentarza i uczynił znak krzyża.
Ciemno już było całkiem.
Mgła jakaś, opar prawie jesienny, zewsząd wypełzał. Światło latarni mdlało. 
Gwiazdy 
tonęły w mroku.
A on szedł, raz po raz pośród mglistej nocy niknąc. I stapiał się z nią, zlewał, 
przepoczwarzą!. Rozkraczał.
- Czeluść.
Czeluść i otchłań. Szeol. Marian drżał. Truchlał i drżał.
I tylko fosforyczna stopa chroniła go przed całkowitym roztopieniem się.
* * *
Żorż Król obudził się pełen złych przeczuć. Śniła mu się Aurelia, nie wróżyło to 
nic 
dobrego. Ciotka we śnie ubrana była w czarną suknię, chodziła szybko po 
mieszkaniu, 
mamrotała coś pod nosem, jak miała to w zwyczaju, a potem w łazience szybko 
namydliła 
twarz i sprawnie ogoliła się maszynką ze szwajcarskim ostrzem, choć wcale nie 
miała zarostu.
Król zrzucił pydżamę i nago sięgnął po sennik.
MASZYNKĘ DO GOLENIA WIDZIEĆ - nie było takiego hasła. Odłożył sennik i 
ciągle nago postanowił otrząsnąć się z przykrego wrażenia.
- Dosyć już tych przesądów - pomyślał i splunął przez lewe ramię.
- Sen mara, Bóg wiara - wyszeptał w duchu. Dzień zapowiadał się cudny, słońce 
świeciło delikatnie i radośnie, a powietrze było rześkie.
- Trzeba włożyć coś szykownego - postanowił.
Zrobił to szybko, ale z należytym dostojeństwem.
W dobrym nastroju opuścił mieszkanie, którego w duchu nie cierpiał.
Jasnokremowy lniany garnitur, biała jedwabna koszula z guzikami w kształcie 
kwiatów stokrotki, skórzane sandały na bosych stopach - nadawały jego postaci w 
letnim 
słońcu ton swobodnej elegancji.
Już w drodze na przystanek kilka kobiet obejrzało się za nim.
Chciwie łapał takie spojrzenia, sycił się nimi, choć nie dawał tego po sobie 
poznać.
Tramwaj był prawie pusty.
Wysiadł, jak zwykle, na trzecim przystanku...
* * *
A BYĆ UMARŁYM TO TRUD I DOGANIANIE STRATY, ABY ODCZUĆ 
POWOLI CZĄSTKĘ WIECZNOŚCI.
(R. M. RILKE) Pilcher umarł!
Nadmienić w tym miejscu należy, dla jasności i porządku, w jakich to 
okolicznościach 
Pilcher Rajmund, prozaik i felietonista, opuścił ziemski padół. Jak Czytelnik 
zapewne 
zauważył, Pilcher od czasu jakiegoś doświadczał mentalnego cierpienia. Sny 
niepokojące 
miał. Jakby talent prozatorski tracił. Uliryczniał się. Wrażenie pustki wokół i 
w środku 
potęgowało się. Lekarze mówią na to czasem syn-drome burn out, że niby wypalił 
się 
człowiek. Do cierpień duchowych dołączyły jednakże sensacje, początkowo 
niewinne: 
łamanie w kościach, kaszelek, drętwienie górnych kończyn, czasem ból zamostkowy. 
Grypa 
albo wieńcowa choroba. I męczył się łatwo. Na półpiętrach musiał przystawać. Co 
było 
robić? Zaniepokojony, do znajomego lekarza się udał. Ten nic nie wysłuchał i nic 
nie 
wypukał, na języku tylko nalot białawy stwierdził i rzekł:
- W szpitalu położymy, krwi pobierzemy trochę i przebadamy na każdą okoliczność.
Pilcher zachwycony nie był, ale że planów erotycznych nie miał, syn nalegał, a i 
synowa coś tam bąknęła, troskę wyrażając o teścia zdrowie - uległ.
I na dwa dni do szpitala poszedł.
Pydżamę miał, pantofelki też. W jedyneczce, jako protekcyjny przypadek, został 
położony. Ale czuł się coraz gorzej, jakby już lawina ruszyła, a jej 
potężniejący z wolna huk 
obwieszczał zniszczenie i śmierć w dolinach.
Leżał w półśnie na szpitalnej pościeli i biernie poddawał się zabiegom 
diagnostycznym. Już krągłości i skąpości pielęgniarek były mu obojętne, już bon 
moty nie 
były takie bon.
I noc przyszła. I sen płytki. Koszmar. Koszmar Andersenowski. A i litewsko-
miłoszowski i skamandryc-ki. Koszmar literacki, czyli najgorszy ze wszystkich. I 
na łożu z 
baldachimem leżał w tym śnie. Z brodą proroka i trupio bladym licem. U wezgłowia 
gryka, 
świerzop, orchidee. Odaliski w oddali, chór hurys w szalach czarnych, 
jedwabnych. Słowik. 
Kruk. Na dłoniach pierścienie złote. Brylanty wielkie. I dzieci tłum w czapkach 
z 
pomponami. Matka, babka, ciotki w czerniach. Kandelabry płoną, goreją pochodnie, 
a na 
nachtkastliku elektryczna lampka. Duński design. l cisza. Nikt nie płacze. 
Wszystko 
nieruchome, wstrzymuje oddech. A on coś powiedzieć chce. Ale głos zamarł w 
krtani. 
Błogosławi. I nie swoim słowem mówi. Saint-John Perse'em mówi. Mickiewiczem. 
Norwidem zaczyna, Rilkem ciągnie, Baczyńskim kończy. Język sam się układa, jak 
chce, 
wije jak waż wobec fujarki fakira, drży jak skowronek.
Wreszcie rusza ku niemu jakaś postać w czarnym stroju, krwią zbryzgana na gębie, 
i 
rzecze:
- Na kolana, synu, na kolana i płacz samotnie, płacz głośno i boleściwie. 
Albowiem 
nikt po tobie jednej łzy nie uroni i w otchłani twoje miejsce...
I gdyby był tam, w szpitalu, jakiś bioenergoterapeuta, mistyk czy mesmerysta - 
to 
zobaczyłby mglistą poświatę układającą się wokół Pilcherowego ciała. Poświatę 
pęczniejącą, 
drgającą, rybią w kształcie, podobną do neonowego światła tuż przed świtaniem. 
Drgającą w 
rytm coraz gwałtowniejszych i płytszych oddechów. Tworzącą w końcu coś na 
kształt małej 
trąby powietrznej, zakotwiczonej gdzieś na wysokości Pilcherowego pępka.
Trąba wirowała, wirowała, wirowała...
* * *
Następnego dnia w południe, nagie i nieco mniej żwawe ciało Rajmunda Pilchera 
leżało na dużym metalowym stole w ładnym i przestronnym pokoiku przy ulicy 
Grzegórzeckiej 16.
Krzątało się przy nim kilka osób płci męskiej.
Robiły temu ciału różne nieprzyjemne rzeczy, przy pomocy rozmaitych ostrych 
przedmiotów. Ciało straciło swoją integralność, ale w końcu zyskało na urodzie.
Po wszystkim ktoś, kto wiedział, co mówi, rzekł:
- Cóż, musimy przyznać się do porażki. Co wiemy? Wiemy, że pacjent nie żyje i że 
nie autopsja była powodem śmierci. Nie wiemy natomiast, co było przyczyną zgonu, 
i nie 
dowiemy się nigdy. Zdarzają się takie przypadki, kiedy morfologia nic nam nie 
wyjaśnia. 
Może to silna emocja jakaś, zaburzenia elektrolitowe, albo coś na poziomie 
molekularnym. 
Duch chciał już opuścić ciało. W moim mniemaniu jednak, biorąc pod uwagę dane 
kliniczne, 
typ konstytucjonalny i moje doświadczenie, przypuszczam, a mam pewne podstawy, 
że 
umarł... umarł na silva rerum.
* * *
Żorż Król obudził się, jak zwykle, pełen niechęci do świata.
Śniły mu się zęby, wielkie, żółte i wypluwał je do umywalki.
- Będzie nieszczęście - westchnął.
Wstał, poszedł do łazienki. Przez dobrą chwilę, ze szczoteczką w ręce, oglądał w 
lustrze swoje uzębienie.
- Jak u naszej szkapy - zawyrokował. Sięgnął po pastę. Miała przyjemny smak. 
Widział w lustrze, jak po brodzie ścieka mu strużka piany.
I wtedy, niespodziewanie, prawa dolna trójka draśnięta szczoteczką wypsnęła się 
z 
dziąsła i wpadła w czarną i obojętną czeluść zlewu.
- Nie będzie pamiątki tym razem - powiedział sobie stanowczo. Miał bowiem 
skórzany mieszek, w którym przechowywał różne suweniry. Dziąsło lekko krwawiło, 
splunął 
więc, zerkając w lustro.
- Sen mara, Bóg wiara - wyszeptał kilka razy. Wyszedł z łazienki.
W pokoju było jeszcze ciemno, ale nie chciało mu się odsunąć zasłon. Z regału 
ściągnął przedsoborowy egzemplarz Biblii, i do tego jeszcze protestancki. 
Otworzył na chybił 
trafił. Niestety, znalazł swoje zdjęcie używane jako zakładka. Zamknął księgę 
zniechęcony.
- Wiara góry przenosi i może w wielu sprawach pomóc.
* * *
Dzień zaczął się obiecująco. Dusza Starego Pilchera znajdowała się w drodze do 
którejś z nieziemskich instancji, przeżywając zapewne niewymowne katusze. Tu, na 
padole 
łzami zraszanym, trwały przygotowania do pochówku Zwłok. Wielu asystowało przy 
czynnościach funebramych, oprócz pogrzebowych profesjonalistów: kwiaciarek, 
krawców, 
grabarzy, osób duchownych i urzędników, także luminarze, politycy, literaci, 
rodzina i 
wielbiciele talentu, czynili starania, aby wypaść godnie, pożegnać, hołdy złożyć 
i uszanować.
Zwłoki z tej ponurej racji, że Pilcher oddał był ducha w szpitalu, umyte były, 
upudrowane, przyodziane i czekały w zimnej sali na karawan. Twarz miały pogodną, 
jakby 
przyszłe szczęście widzącą, włos utrefiony, brodę przystrzyżoną. Dłonie 
splecione. Buty 
nowe, czarne, lśniące, ze skórki jagnięcej. Trumna obok jeszcze stała, dębowa, 
solidna, 
aksamitem wyłożona i z koronką falistą na boki spływającą. Wieko ciężkie, z 
postacią Pana 
Naszego mosiężną, na prostym drewnianym krzyżu rozpiętą.
Marian Siara stał w progu prosektoryjnej sali i miął w dłoniach włóczkową 
czapkę. 
Patrzył na zmartwiałego, niemego Pilchera zdziwiony, a może nawet nieprzyjemnie 
zaskoczony, że jego światoodczucie w majestacie śmierci odbiega znacznie od 
literackich 
konstrukcji. Zamiast targającej duszy rozpaczy, bezdennego żalu, spazmów albo 
też 
wulgarnej rubaszności, odczuwał jedynie znużenie, znużenie oczy zamykające, 
suchością w 
ustach doświadczające, dusznością kąsające.
Ruszył za trumną w stronę kaplicy. Otrzeźwiał, gdy wnoszono trumnę (wraz z 
Zawartością) po schodach. Przy trzecim stopniu dopadł go Sępaszek.
- Czy wszyscy już są? - wysapał zdyszany, całą mocą swego młodzieńczego 
bezwstydu. - Chodzi mi głównie o przyjezdnych, o Owiecczaka i Podleśnego, a 
zwłaszcza o 
Źródlańskiego - sapał. - Wywiad chciałbym przeprowadzić, niejeden - dodał z 
nutką 
robociarskiej zawziętości.
- Młody człowieku - odparł cicho Siara - twoja egoistyczna energiczność nie 
znajduje 
z nastrojem dnia dzisiejszego żadnej koherencji. Tu potrzeba ukojenia, łagodnego 
kołysania 
żalu, więc zdejmij czapkę, bo w obliczu eschatologii jesteś, w królestwie 
ponurej Tajemnicy.
Niebo zasnuło się chmurami. Siara przestał postrzegać.
* * *
Na miejscu byli już prawie wszyscy. Trumnę ustawiono gdzie należy i ponownie 
zdjęto wieko.
Wokół gorzały smukłe, niebywałej urody gromnice.
U wezgłowia stał Alfons Nogacki, teatralny recenzent (żona aktorka) i w 
harcerskim 
mundurku pełnił wartę. Na baczność, z dłońmi wzdłuż ud oddawał szacunek, łzę raz 
na jakiś 
czas roniąc.
Szmery i gwary wypełniały pokoje.
Licznie się zgromadzono, więc szept rósł, olbrzymiał, potworniał. Namolne 
pełzanie 
dymu obudziło w niejednym apetyt, choć do stypy było daleko.
- Czas chyba złożyć rodzinie kondolencje - Lektorowicz zwrócił się do stojącego 
obok sekretarza Mucho-morskiego. Natrętna myśl o napchaniu sobie kałduna trawiła 
jego 
skądinąd wyrafinowany i wrażliwy umysł...
- A jakże, a jakże - skwapliwie przytaknął Mu-chomorski. - Ale jeszcze mam nie 
do 
końca ułożone, chwilkę.
Lektorowicz uśmiechał się. Poruszanie się w obszarze grzeczności i jej werbalnej 
egzemplifikacji przychodziło mu łatwo, lekko, bez wysiłku. Zlustrował obuwie i 
ruszył 
samotnie w stronę nielicznej i dalekiej rodziny zmarłego.
Szmer gęstniał.
Część oficjalna miała rozpocząć się niebawem.
Wielu przeglądało ściągawki mów pogrzebowych, cyzelowało zdania, przesuwało 
akcenty.
- Słowiańskie słońce literatury, zarzewie nadziei w mrokach formalizmu, życzliwy 
ironista końca wieku, mistrz dekadenckiego humoru, niepokorny piewca wyzwolonej 
sztuki, 
maestro pisarskiej odpowiedzialności, pełen społecznej pasji obywatel i światły 
patriota - 
szeptali, trenowali, dreptali, szykowali się, brwi strosząc, brody gładząc, 
klapy pocierając.
A Zwłoki w niezmiennej Formie przebywały dostojnie.
A oni starzeli się, ewoluowali. Rozwijali się, więdli. Dostojne sekundy. Piasek 
w 
klepsydrze. Słowa.
* * *
Miasto ozdobiono wielką ilością nekrologów. Ich czerń była czarna, nasycona 
goryczą. Nigdzie ani cienia tej szarości, którą zwykło się obwieszczać zgon 
zwyczajnych 
śmiertelników.
Kto żyw spieszył żegnać. Wzdłuż ulic ustawiały się szpalery. Stateczni ojcowie 
rodzin, kobieciny, panienki z dobrych domów zapłonione... Wycieczki szkolne i 
poborowi 
ledwie trzymający się na nogach. Wszyscy wylegli, by pożegnać, hołd oddać, z 
nogi na nogę 
dostojnie przestąpić.
U stóp Wawelu spontanicznie formował się kondukt. Na jego czele kadłubek, z 
portretem twórcy zawieszonym na szyi, dumnie pierś prężył i kółkami wózeczka 
skry krzesał, 
za nim kudłaty dryblas, śpiewak uliczny, dla swej postury i profesji Wernyhorą 
przezwany, 
który lęk wielki wśród pospólstwa budził, gdyż słów jego pieśni nikt zrozumieć 
nie potrafił, 
ale wszystkim ciarki po plecach biegły, kiedy głosu ze swych dziurawych płuc 
dobywał, 
potem Ignacy, ślepy król żebraków, zdrowy jeszcze i czerstwy, choć zębów nie 
miał wcale.
Dalej inne znakomitości, aż po młodzież nieopie-rzoną, w przeróżnych fachach 
terminującą.
Drogę zapełniali też pomniejsi w hierarchii, młodzi dorobkiewicze i 
półprofesjonaliści.
Grzegorz Trumnałł ustawiał głos.
Inni w skupieniu słuchali słów spikera dobiegających z głośników rozwieszonych 
tego 
ranka na drzewach i latarniach.
- Odszedł Literat - mówił aksamitnym, nacechowanym funebrą głosem Marian Owietz 
przez radio.
Kto nie poczuł, że jest to chwila szczególna, głuchy był na pewno. Głos Owietza, 
zazwyczaj zaprawiony fry-wolną wesołością, tym razem wibrował smutkiem i 
czernią. Czar 
eteru zwielokrotniał efekt.
- Odszedł Pisarz. Łączymy się w Smutku z Jego Bliskimi, łączymy się w Smutku 
wzajem, albowiem wszyscy Mu Bliscy byliśmy, tak jak i On Bliski nam był i Bliski 
pozostał. 
Nie tylko Jego książki, Jego felietony i trzy filmy nakręcone na kanwie Jego 
dzieł pozostaną z 
nami. Pozostanie z nami Jego Duch. Tak! Duch pozostanie. Pozostanie także wśród 
naszych 
Potomków. Albowiem Dzieło Jego przerasta wszelkie podziały, przerasta granice 
dzielące 
dwudziesto-, trzydziesto-, czterdzieste-, pięćdziesięciolatków, o 
sześćdziesięcio- i 
siedemdziesięcio--et caetera-latkach nie wspominając. Albowiem Jego fer-tyczna, 
a jednak 
ciężkiej wagi ironia nie jest w stanie zaginąć wraz z Jego Ciałem.
Dygnitarz miejscowej radiofonii zamilkł i popłynęła ziemska, jednak pewne 
znamiona 
nieziemskości posiadająca, muzyka.
Owietz zerknął na zegarek.
- Zaraz kończę dyżur. Potem wstąpię do Zwisu i symbolicznie uczczę. A potem 
Ceremonia... - westchnął. Był czułym, lecz twardym człowiekiem. Westchnięcia nie 
były w 
jego życiorysie nagminne, wzdychał rzadko i z pełnym uzasadnieniem.
W Zwisie dostrzegł pierwszych Żałobników. Świecki i Giuseppe Bambino Potocki 
przygotowywali się do Ceremonii w skupieniu, niewiele rozmawiając, popatrując 
sobie na 
czubki butów. Czerń nienaganna ubioru Potockiego nie korespondowała z brudnym 
obuwiem 
i poszarzałą czernią stroju Świeckiego.
- Ubrałbyś się przyzwoiciej - zganił go przyjaźnie i troskliwie Owietz. Świecki 
nie 
zareagował, zapatrzony w nostalgiczną toń żubrówki z pożywnym sokiem jabłkowym.
Po chwili jednakowoż inkryminowany odezwał się:
- Zamówmy sobie jeszcze po jednym, a potem wolnym krokiem udajmy się w stronę 
Wawelu.
* * *
Po pogrzebie wszystko wróciło do normy. Rozjaśniły się lica. Czarny ptak smutku 
odleciał w kierunku Warszawy.
- Sokrates pił cykutę, a my co? - Schyschko odsunął szklankę z piwem.
- Był pederastą, to i dlatego pił, my jesteśmy Słowianie - burknął jak zwykle 
niezadowolony z niczego Syflas.
- Rabczański pokurcz i do tego Cygan pewnie - pomyślał zmęczony upałem 
Schyschko i przysunął szklankę do siebie. Piwo było ciepłe.
- Ty Żyd jesteś, nie Słowianin - Owietz bezkompromisowo podszedł do tematu.
- Kulturę helleńską tworzyli Żydzi właśnie - upierał się Syflas. Gotów był 
krzyknąć, 
ale zaschło mu w gardle. Śniade czoło pokrywały kropelki potu.
- Jak trzeciorzędny Chrystus w sadzie owocowym - Schyschko nie mógł przemóc 
wewnętrznej niechęci do świata, patrząc na Syflasa. Ten w odruchu desperacji 
sięgnął po 
szklankę Schyschki i łyknął.
- Swojego nie masz? - krzyknął oburzony i odebrał, co do Syflasa nie należało - 
pieniędzy nie masz, to ci postawię, ale mi tu ust nie maczaj - tłumaczył, 
unosząc się w 
plastykowym fotelu.
- Bogu co boskie, cezarowi co cesarskie - zakończył i - Paweeełku! - dodał.
- Ee - pozbawiony trunku Pawełek poderwał torbę swoją i pospiesznie opuścił 
kolegów.
- To wariat - Owietz ściągnął na chwilę okulary.
- Ale nieszkodliwy - Świecki ugodowy był jak zwykle. - Z Rabki jest, nie?
Słońce wznosiło się coraz wyżej.
Zniknięcie Syflasa, mimo że błyskawiczne, miało w upale ślimaczy wyraz.
Poeci stracili do cna ochotę na konwersację.
Piękne kobiety, które zwykli z tego miejsca obserwować, zniknęły gdzieś, 
nieczułe na 
smutek, co w sercach artystów zagościł.
- Nie ma dup - westchnął Owietz. Miał skłonność do truizmów.
Matki z dziećmi przesuwały się na horyzoncie.
- Coraz to nowe wysychają łona - zacytował złośliwie Schyschko.
- Dopierdalasz się?
- Nie, idę do domu.
Schyschko zostawił na stoliku kilka wymiętych banknotów, powstał z godnością i 
ruszył przed siebie. Jego solidne nogi zagłębiały się w asfalt. Dopiero betonowa 
płyta 
Głównego Rynku nadała jego krokom sprężystości.
Żar lał się z nieba wiadrami.
- Pot jest słony - z tą myślą Schyschko wsiadł do tramwaju. Zaduch, jaki 
potrafią 
wytworzyć ludzkie ciała, jest wprost niewyobrażalny, dlatego stanął przy oknie. 
Świat 
oglądany przy pomocy ciemnych okularów był taki jak zawsze. Motorniczy w 
kraciastej 
koszuli ze sztucznego włókna prowadził tramwaj pewną ręką przez nierówności 
torów.
- Ależ ten grzyb prowadzi - mruknął do siebie poeta, kiedy po raz kolejny 
uderzył 
brodą w poręcz. Młoda i niespecjalnie urodziwa dziewoja odwróciła się i 
popatrzyła na niego 
z zainteresowaniem. Wytrzymał jej spojrzenie i obnażył zęby niby w uśmiechu. To 
wystar-
czyło, żeby dziewoja spuściła wzrok zawstydzona.
- Czego ty chcesz ode mnie, córko, żebym był kochankiem twoim albo się z tobą 
kochał raz albo sześć razy, może ty i zgrabna jesteś, ale ani ja dla ciebie, ani 
ty dla mnie, nie 
masz chłopca? twój problem, trzeba się starać, brakuje ci chłopca? ja ci się 
podobam? tak, na 
pewno jej się podobam, inaczej nie patrzyłaby tak, ale ja też na nią patrzę, a 
dalibóg nie wiem, 
czy mi się podoba taki typ.
Przypatrzył się dziewoi dokładniej. Widział ją teraz tylko z tyłu. Kształtne 
plecy, 
włosy kasztanowe i w kok upięte, ale modne. Prawa noga zgrabna (lewej nie 
widział), opa-
lona, stopa mała, ale miła w dotyku być musiała.
- Wszystko jedno - westchnął.
Chciał usiąść, ale wszystkie miejsca były zajęte. Starcy i staruszki, zadowoleni 
ze 
swoich siedzeniowych zdobyczy, nasączali je teraz swoim ciepłem - drzemiąc albo 
patrząc 
przez okna. Raz na jakiś czas ktoś podrywał się jak kukła i wysiadał, 
przekazując miejsce 
następnym bojownikom o komfort podróży.
Schyschko stał więc i patrzył.
Dziewoja odwróciła się raz jeszcze. Zobaczył jej twarz ponownie, ale teraz już w 
innym świetle, wydobytą z cienia - tramwaj bowiem zmienił kierunek. Posłała mu 
uśmiech 
pełen żalu. Podniosła się, niebieska spódniczka sięgała jej do kolan, lewa noga 
była bardzo 
podobna do prawej, i kiedy motorniczy zatrzymał niezgrabnie tramwaj, wyskoczyła 
z 
wdziękiem. Schyschko patrzył jeszcze na nią, jak przeciskała się przez tłum. 
Kasztanowy kok 
błyszczał i mienił się.
Schyschko zawstydził się nieco.
Poczuł dziwną i nieerotyczną sympatię do tej dziewczyny. Nagle zrodzona niewinna 
więź kazała mu siąść na jej miejscu. Uczynił to, wyprzedzając kulawą staruszkę, 
która 
wypatrzywszy wolny fotel zdecydowanie posuwała się w jego kierunku, czyniąc 
laską pewne 
spustoszenie wśród pasażerów. Kiedy zdyszana dotarła na miejsce, Schyschko, 
założywszy 
nogę na nogę, rozważał problem komunikacji między ludźmi i pozorności 
światoodczuwa-
nia.
- Proszę pana - staruszka, nie całkiem jeszcze siwa, dotknęła laską Schyschkowej 
łydki.
- Tak, słucham - popatrzył na kobietę, której wzrok wyraźnie coś mu komunikował.
- Jak to pan słucha? - zdziwienie i oburzenie pojawiło się w starczych oczach - 
jak to 
pan słucha, widzicie go, słucha, a człowiek chory stoi, widzicie go, złota 
młodzież.
- Chodzi o to, że mam wstać, czy jak? - proste pytanie postawione przez 
Schyschkę 
bynajmniej nie uspokoiło staruszki. - O holokauście pani słyszała, co? - krew w 
żyłach poety 
zaczęła krążyć żywiej.
Był wrażliwy, ale nie przy czterdziestu stopniach.
- A może mnie jądro boli, słyszy pani, może nie widzę na jedno oko albo po 
operacji 
jestem, mówi to pani coś? - podniósł głos i ścisnął poręcz fotela tak mocno, że 
zaskrzypiała.
- Bezczelny, bezczelny, jak można, chory człowiek, a ten tak - wrzask kobiety 
był 
równie obrzydliwy jak jej oddech.
Wysiadł na następnym przystanku. Chwile później złożył datek na Fundację dla 
Dzieci Otyłych. Honorarium za wiersze. Była kwesta uliczna, a kwestorki były 
niczego sobie. 
Trzy. Sam jako dziecko nie był otyły, ale pił piwo. Żal mu było tych wszystkich 
dzieci. Późno 
zaczynających chodzić, pulchnych, różowych grubasków i grubasek. Dojrzewających 
dziewcząt o pełnych twarzach i miękkich kończynach, którym dokuczają 
dojrzewający, ale 
już rozestetyzowani chłopcy. Żal mu było niezgrabnie poruszających się chłopiąt, 
nie 
grających w piłkę i jedzących ciastka. Tak w ogóle to nie było mu żal. Brzydził 
się nimi. Nie 
jakoś strasznie. Tak zwyczajnie. Nagle wszystko mu obrzydło, choć dzionek był 
piękny i 
ciepły.
- Ty skurwysynu! - krzyknął do dziecka przyjaźnie machającemu mu z wózeczka. 
Płeć dziecka była mu nieznana, więc rozsierdził się straszliwie.
- Jak pani dziecko ubiera, co? Nie widać, czy chłopczyk czy dziewczynka. Co, nie 
stać panią, nie ma pani pieniędzy, a na loda dla siebie to pani ma, co? - wyrwał 
jej apetyczny 
wafelek i rozdeptał z pasją.
- Do grzyba jasnego, upieprzyłem sobie buta, nowego, Chryste!, no, jak to teraz 
wygląda? - rzucił pytanie. Matka niestety oddalała się pospiesznie, potykając 
się co chwilę. 
Miała buty na obcasach. Takie są teraz modne. Schyschko zaklął jeszcze raz, ale 
w duchu. 
Powiał lekki wiatr.
Poczuł, że jego ciało ogarnia przyjemny i znajomy chłód. Natchnienie spłynęło 
delikatną falą...
KOLORYT LOKALNY
Co pozostaje? Odruchy. Nadlatująca mucha. Odganianie muchy. Co przystoi? To, co 
naturalne. Poruszenia kiszek,przerosty duszy.
I to przejmująco ślepe patrzenie z wysokości pierwszego piętra.
Bo już nie oczekiwanie na pomyślny obrót fortuny. Amor fafi? Dupa Jaś. Bo ani 
kochanie, ani przeznaczenie niejednakie.
Kupiłem ryby. Wsadziłem do lodówki wódkę. Postępuję Wedlug najlepszych reguł 
współcześnie tryumfującej sztuki Grupowania w słupkach banałów. Z wysokości 
pierwszego 
piętra
Widać na murze różowej kamienicy napis kein Mensch ist illegal, Co się wykłada 
każdemu wolno kochać. Bo jakie ma znaczenie Dla nieznanego językom, że się fraza 
w ciele 
przepoczwarzą?
Więc wedle najlepszej reguły, że każdy chce przeczytać, co sam
Mógłby napisać, oświadczam, życiem potwierdzając całym,
Ze już za chwileczkę wyciągnę mglisty Absolut z zamrażalnika I poukładam na 
stole 
specjały rybie. Że włączę kwintet „Pstrąg”. Albo nie. Najpierw wenę wyrwaną z 
ciała w 
doniczce zasadzę. Potem mój trup zasiądzie do uczty i wesoło do smutku zagada.
ROZDZIAŁ DZIEWIĘTNASTY, W KTÓRYM KOŃCZY SIĘ, CO 
SKOŃCZYĆ SIĘ MIAŁO
OKROPNOŚCI NA MIARĘ GIGANTYCZNEGO, OBNAŻONEGO NERWU.
(M. LOWRY)
- Nie zagaduj mnie, bo ja piszę - powiedział Świecki do Panny Pętelki.
Zaczął wystukiwać cokolwiek na zamęczanej codziennie wieloma paluchami 
maszynie do pisania.
- Anoaczeszejeni - napisał Świecki i zastygł, poruszony nagłym lękiem.
Drzwi skrzypnęły złowieszczo i pojawił się w nich nadąsany redaktor Lektorowicz.
- Uuu... - powiedział do niego Świecki. Zasób słownictwa miał nieco szerszy, ale 
nadęcie zastępcy red. nacz. zmroziło go nieco. Wolał sam się dąsać niż 
uczestniczyć w 
cudzych nadęciach.
- Nowe błędy korekty - oświadczył Lektorowicz. - Nowe haniebne błędy. Czytelnicy 
grożą zerwaniem prenumerat, zarzuceniem sympatii do pisma. Wieloletniej 
sympatii. Ludzie, 
którzy towarzyszyli naszemu kwartalnikowi przez mroczne lata PRL-u, teraz 
odwracają się 
od nas. I to wyłączenie z waszej winy! Jak mogliście zmienić biskupa Kakowskiego 
na 
biskupa Krakowskiego! Jak mogliście zrobić taką nieprzyjemność pani Ziucie?
- Uu... - powiedział Świecki.
- Poza tym mam tu dla was listy i kartki od czytelników, z ostatniego tygodnia 
tylko, 
istne litanie przeoczonych błędów - powiedział Lektorowicz zimno i rzucił na 
stół stos 
korespondencji.
- Chrystusie! - westchnął Świecki. - Czegóż oni wszyscy ode mnie chcą! 
Zachowując 
wszelkie proporcje, jakże ma się nędzna literówka do puchu anielskich skrzydeł? 
Jakże ma się 
brak nędznego przecinka do tajemnic ewangelicznych? Chrystusie - nadużył 
imienia, ale w 
jakże wielkim bólu to uczynił. - Chrystusie! Czyżby winy i błędy całego tego 
wszetecznego 
świata obciążały wyłączenie korektę „Kwartalnika”? Czy ja mam się bać ludzi? Czy 
ja mam 
bez przerwy czuć się winny? Czy ja bez przerwy muszę składać samokrytyki tylko 
dlatego, że 
podjąłem się tak poważnego i odpowiedzialnego zadania w delikatnej materii 
czasopiśmiennictwa? Czy po to matka nosiła mnie w swym łonie, żeby teraz byle 
jaki grzyb 
wbijał we mnie gwoździe. Nie, nie po to.
Świecki zacisnął wargi i z impetem zaczął walić w klawisze maszyny.
On pisał a Panna Pętelka mówiła.
- ANOA CZESZEJ ENIEWI EŻIPESZO MIERŚCI. NOAIĘS SZEJECZ ZUDIŁ EŻ 
PĘSZIUTO JENI... ENI ZU-ROMIZE MIERŚCI OBANO SZECZEJ IMIERŚCINE 
EZUMIRO. OBANO CZEJESZ ENI EDIWORZA EŻMI-ŚERĆMI TYKEDUJ... INĘ 
ZUMIROZE MIERŚCI OBANO CZEJESZ STEJ ŚLITERMANENEI...
Trwało to długo i nastąpiło w nieoczekiwanym momencie. Świecki, choć zwykł nie 
dziwić się niczemu, tym razem zastygł w zadziwieniu, odłożył na skraj 
popielniczki papierosa 
i przyglądał się jej badawczo.
A ona bardzo euforycznie wygłaszała te swoje AAN-NOOOAA CZESZEEEJ... 
EEEEŻIPĘĘĘĘSZO MIEEEER-ŚCIIII... - machając jednocześnie obiema rękami, próbując 
dać mu coś (co, na Boga?) do zrozumienia.
- O co chodzi? O co chodzi? - krzyczał, a ona bezradnie wygłaszała. Aż wreszcie 
ujęła rozedrganą łapką długopis i na karteczce zapisała: CZUJĘ, ŻE MÓWIĘ 
JĘZYKAMI. 
SPROWADŹ JAKIEGOŚ TŁUMACZA. BO ODNOSZĘ WRAŻENIE, ŻE MÓWIĘ COŚ 
BARDZO WAŻNEGO.
Wszedł red. Stopiak, zobaczyła go i czar prysnął. Dar języków jak ręką odjął. 
Stopiak 
przyjrzał im się i oświadczył:
- W moim odczuciu, korekta ostatnio nie najlepiej pracuje.
Puścili to mimo uszu.
Red. Stopiak wyszedł, zabrawszy skrypt.
Dar języków nie powrócił.
Udawali, że nic się nie stało.
Nie komentowali wydarzeń ostatnich minut.
Uciekła w zmysły.
- Wrócę do domu, pójdę sobie do wanny i będę się głaskać - oświadczyła 
nieoczekiwanie.
Lubiła sprawiać przyjemne wrażenia słuchowe mężczyznom.
Krótkotrwałe wprawdzie, ale któż zna długotrwałe przyjemności?
Przyjrzał jej się uważnie, nie była w jego typie, stanowczo.
Red. Stopiak wrócił ze skryptem.
Zajęli się pracą.
Jeszcze przez moment odbiło jej się i jakąś niewyraźną kwestię wygłosiła przy 
użyciu 
języków, ale trwało to chwilę.
Oboje przyjęli to z niejakim zażenowaniem.
Wracając do domu tramwajem, przemyśliwała sobie całą tę sprawę. Miała niejasne 
przeczucie, że rzeczywiście przemawiało przez nią coś bardzo ważnego. Starała 
się dociec 
przynajmniej ogólnego sensu tej długiej, głównie samogłoskowej wypowiedzi - i 
nagle w jej 
umyśle pojawił się płonący czerwonozłotymi literami rzeczownik: OSTRZEŻENIE.
Tak, to chyba było to.
W wannie głaskała się rzeczywiście.
Wszelkie - złe i dobre - przeczucia spełniały się jej zazwyczaj od razu.
Toteż tonąc w ciemnogranatowym, rozwodnionym nieznacznie, płynie do kąpieli, 
nadal przemyśliwała ów czerwonozłoty napis.
OSTRZEŻENIE. Kogo, przed czym?
Tak, ogólny sens jej głównie samogłoskowej wypowiedzi miał być ostrzeżeniem.
Nabrała pewności.
I to nie ona, jako ona, ostrzegała.
Coś ostrzegało kogoś przed czymś.
Jedynym obecnym był Świecki, ale któż zaręczy, że to ostrzeżenie dotyczyć miało 
Świeckiego?
Nikt nie zaręczy.
Poczekała, aż woda ostygnie, i wzięła sobie w niej drugą, tym razem zimną, 
kąpiel.
To wyostrzyło jej zmysły, ale spowodowało nieprzyjemne uczucie zimna.
Toteż wstała nieskromnie w obecności luster i równie nieskromnie przeniosła się 
do 
pokoju.
Wyjęła pościel i pościeliła.
- To miłe uczucie, kłaść się do łóżka, kiedy słońce świeci jeszcze tak mocno... 
- 
mruknęła rozkosznie, sprawdziwszy godzinę na radzieckim budziku.
- Szesnaście plus osiem to dwadzieścia cztery - policzyła skrupulatnie na 
paluszkach. 
- Wstanę o północy.
Wstała o północy i pozostałą część nocy głaskała się.
Ponadto oddawała się lekturze.
Życie ma to do siebie.
Czasami wydarzają się rzeczy niezwykłe, ale w zasadzie nie nadszarpują 
naturalnego 
biegu rzeczy. Ośmiogodzinny sen, posiłki, lektura i kąpiele następują nawet w 
przededniu 
kataklizmów.
Natomiast kataklizmy jako takie powodują u niektórych z ofiar kataklizmów pewne 
zmiany obyczajów, ba, nawet pewne przemiany osobowości.
- Niektórzy przestają jeść, kąpać się i kontaktować z ludźmi.
Na przykład redaktor Pilcher.
W zasadzie umarł.
Wszyscy byli na jego pogrzebie, wszyscy wrzucali grudki ziemi na wieko jego 
ozdobnej trumny, ksiądz Bomboniecki odmówił już kilkanaście różnego rodzaju 
pacierzy w 
jego intencji, wszyscy pogodzili się z brakiem jego finezyjnego poczucia humoru, 
wszystko 
się już uspokoiło i przeszło do porządku dziennego.
W zasadzie umarł.
Ale nieoczekiwanie odnalazł się sam przed sobą, siedząc tuż przy szybie w 
knajpie 
Vis-a-Vis. Widział swoje odbicie w szybie, widział ludzi krążących po Rynku.
Lekko się zdziwił.
Przed nim widniała nienaruszona lampka koniaku.
Bukiet z lekka uwidaczniał się, a raczej uzmysławiał w jego nozdrzach. Ale jakoś 
tak 
bardziej z lekka niż zazwyczaj.
Przybliżył dusze usta ku powierzchni koniaku.
Złudzenie.
Żadnego bukietu. Brudnobrązowa woda. A nawet nie woda. Bynajmniej, obejrzany 
duszym okiem płyn bardziej jako coś innego - raczej ciało stałe niż ciecz - mu 
się jawił.
- No, jeszcze wiele takich różnic pomiędzy światem pamiętanym a moim obecnym 
dostrzegę - zauważył sobie sentencjonalnie, albowiem już był świadom, już 
wiedział, że jeśli 
nawet coś tam się w nim ciągle tli, że jeśli jest jeszcze jakaś na coś nadzieja, 
to przecież umarł 
definitywnie i jest duchem, i szansę ma takie, jak kula śniegowa w piekle, na 
powtórne, 
całkowicie zmysłowe, przyjście na świat. W reinkarnację półwierzył. W porein-
karnacyjną 
pamięć nie wierzył wcale. Także zmartwychwstanie było dla niego możliwe raczej 
tylko w 
tamtym - jednym - usankcjonowanym przez Nowy Testament przypadku. W 
zmartwychwstanie zwyczajnego, mimo nadzwyczajnych umiejętności, redaktora nie 
był w 
stanie uwierzyć. Na to jego obumierające zmysły były jednak zbyt zdrowe.
A tu vis-a-vis w Vis-a-Vis toczyło się najnormalniejsze zmysłowe życie.
Oto kobieta o spojrzeniu gorzkim i przejmującym niczym woń azjatyckich traw piła 
albański koniak nad zapisanym schludnym, czytelnym pismem szesnasto-kartkowym 
zeszytem.
Oto kadłubek Sylwester próbował właśnie sprzedać jej weekendowy numer „Gońca 
Serafickiego”, mimo że był już wtorek i to któryś kolejny.
- Zagadam do nich kulturalnie i zobaczymy - pomyślał Pilcher. - Zobaczymy, jak 
zareagują, a zwłaszcza jak zareaguje ona, tak, zwłaszcza ona... Ma wszak ciało, 
które, jak by 
powiedział pewien klasyk, aż domaga się pohańbienia, więc jeśli zareagowałaby 
pozytywnie, 
to może...
Kadłubek pokrzykiwał radośnie, zadzierając głowę. Kobieta oznajmiła mu, że czyta 
właśnie Pieśń Nowego Maldorora i nabyć wprawdzie gazety nie chciała, ale 
porozmawiać 
owszem z kadłubkiem chciała, nie brzydziłam się kaleki, więc kadłubek 
rozrzewniony 
faktem, że oto znalazł wdzięcznego rozmówcę, perorował beztrosko na temat 
częstotliwości i 
finezji zagrań na środek pola w ostatnim meczu Cracovii. ,
- Pasy Asy! Wisła Chuje! - obwieścił kadłubkowi Pilcher.
- Ano - zgodził się kadłubek.
Tu red. Pilcher zadziwił się. Kadłubek zaś, rzuciwszy okiem w stronę 
domniemanego 
rozmówcy, a nie zoczywszy nikogo, przeżegnał się, splunął, warknął: PRECZ SIŁO 
NIECZYSTA i wypełzł z placówki gastronomicznej Vis-a-Vis.
Jakiej tam gastronomicznej, Czytelniku. Poniosło mnie troszkę. Maty lapsus.
Kobieta złożyła zeszyt, podniosła do ust kieliszek i przepiła do Pilchera.
- Czy to znaczy, że pani... Czy pani mnie widzi? - odezwał się, porażony 
zachowaniem kadłubka, red. Pilcher do kobiety, której ciało, nie wyłączając 
pulchnych 
paluszków, domagało się pohańbienia.
Nie reagowała.
- A państwo mnie widzą? - zwrócił się do licealistki i licealisty, co przyszli i 
usiedli.
- Fakju - oświadczyła w licealistka. - Fakju, fakju, fakju.
- Czy to znaczy, laleczko - zapytał Pilcher z akcentem na „la” - że mnie widzisz 
i 
słyszysz?
- Fakju - szepnęła.
Pilcher usiłował pochwycić jej spojrzenie, jednak nie było ono wymierzone w 
niego 
precyzyjnie. Coś koło, ale niedokładnie.
Zrzucił to na karb nadużywania przez ową osóbkę preparatów nie całkiem 
witaminowych i zbliżył się do niej, nieomal fizycznie, jeżeli o coś fizycznego w 
jego 
przypadku można go było podejrzewać.
- O - pomyślał. - O, to jest w pewnym sensie niezgorsza sytuacja.
Włożył jej rękę pod granatowy golfik. Coś jakby przeleciało przez jej desperacko 
dojrzewające ciałko. Dreszcz, czy co. Odczuł to albo wydawało mu się.
- Fakju - powtórzyła bardziej miękko i spojrzała w oczy licealisty.
Poprawił się na wysokim barowym stołku i, idąc w ślady Pilchera, włożył jej rękę 
pod 
granatowy golfik. Wprawdzie jego ręki Pilcher nie odczuł przy swojej ręce, 
jednak ciałko 
licealistki zdawało mu się w pewnej mierze dotykalne. Nie tak znowu bardzo, jak 
by sobie 
życzył, ale jednak coś niewątpliwie krągliło się pod jego rozgorączkowaną 
dłonią. Coś 
gładkie było naturalną gładkością, coś jakby miękło i jednocześnie twardniało, w 
ten szcze-
gólny i tak charakterystyczny sposób.
- Faaakjuuu - zamruczała licealistka. Rozgoryczony Pilcher wyciągnął swoją rękę.
- We dwóch to żaden interes - oświadczył i ruszył dusznym krokiem dalej.
- A więc trochę mnie postrzegają. W iluś tam procentach, czasami. Śmieszne 
doświadczenie. Trzeba się będzie do tego przyzwyczaić...
Na innych wysokich barowych stołkach siedzieli Owietz, Świecki i doktor 
Stanisław 
Jonkas.
- Strawa duchowa - zarechotał Pilcher i stanął obok.
Rozmawiali naturalnie o poezji Antoniego Schy-schki, o jego nowej książce, 
zatytułowanej wdzięcznie Wiersze różane.
- Byliście panowie wczoraj na dyskusji zorganizowanej przez studentów w klubie 
studenckim Dziura? Żałujcie, panowie, żałujcie - szeptał raczej niż mówił 
naturalnym głosem 
dr Jonkas.
Owietz i Świecki pospuszczali głowy. Żółć ich zalewała.
Spektakularny sukces konkurenta nie mógł na nich podziałać inaczej. Najpierw 
nagroda Gnatowskich, teraz nowa, trzecia już książka, kolejny wydawniczy sukces, 
po 
Wierszach przetrzebionych, sensacyjnym debiucie, i Wierszach przepisanych, która 
ugruntowała i tak już silną pozycję Autora na rynku.
- Czytał, i to jak czytał! Przypominają mi się legendarne recytacje Brodskiego 
na 
Uniwersytecie albo Marzeny Brody na mówionym „NaGłosie”... Panowie nie macie aż 
takiej 
klasy, jak ten młody przecież poeta, młodszy od was, prawda? Dużo młodszy, 
prawda? Tak, 
to jest artysta, który wnosi do naszej literatury powiew młodości i germańskiego 
groźnego 
wiatru. Pamiętacie, panowie, ten wiersz o kotku?
Pokręcili przecząco głowami.
- O, to twórca niezwykły, jego charyzma, jego, jak by to ująć...
Owietz chrząknął.
Świecki udawał, że zgadza się ze zdaniem doktora. Jego przesadna uprzejmość 
wobec 
cudzych poglądów nie miała granic.
Owietz chrząknął.
- Naturalnie, o tej poezji najlepiej milczeć. To dopiero w pełni ją honoruje - 
powiedział Dr i nie przestał gadać.
Owietz umoczył usta w nędznym alkoholowym roztworze.
- Chodźmy na spirytus - szepnął do ucha Świeckiemu - nie zdzierżę!
- Nie wypada - odszepnął Świecki.
Pilcher, który cały czas podsłuchiwał, zarechotał.
- Oj, już mi wasze swary, zawiści i kompleksy literackie obce są! - wykrzyknął 
radośnie. - A pospalajcie się w waszym literackim piekle! O ile się teraz 
domyślam, to piekła, 
poza waszym, literackim, nie ma! Nie masz innego piekła, nie masz! - podskoczył, 
trzymając 
się za brzuch.
- Podszedłem po tym wieczorze do Poety - objaśniał Stanisław Jonkas mało 
zainteresowanym - i zapytałem szczerze: „Może nie wypada mnie staremu tak pytać, 
ale 
powiedz no mi Kamerze...”, bo na ty jesteśmy, wiecie panowie? więc pytam go: 
„Skąd bierze 
ci się ten dar niesłychany? Dar przemieniania naszej zwykłej parchatej 
egzystencji w liryczne 
perły?” I wiecie panowie, co ten młody maestro mi odpowiedział?
- My już musimy iść - zakomenderował Świeckim Owietz.
- Tak, tak, musimy - potwierdził potulnie Świecki.
- On mi powiedział, że to wszystko od Boga. On usiłuje usłyszeć to, co słyszy 
ucho 
boskie, wolne, mądre, czułe. Co za szczera, mądra, czuła odpowiedź, prawda? - 
doktor Jonkas 
złożył ręce.
Okulary zamgliło mu wzruszeniem.
- Kiedyś w dzieciństwie czytałem książeczkę zatytułowaną Pan Soczewka na 
Księżycu... - odezwał się Świecki.
Ale Jonkas zbył go i zwrócił się do Owietza.
- A co u pana słychać?
- Ano, wstaję rano i idę do roboty, a potem wracam do domu i idę spać.
- Jakże prosto i celnie pan to ujął - zachwycił się doktor. - A pisze pan 
jeszcze?
- Jak to, jeszcze?
- Chodźmy - tym razem to Świecki przynaglił zaperzonego Owietza.
Pilcher nie mógł wytrzymać komiczności sytuacji. Położył się na zimnej podłodze 
i 
wył. Chłodu podłogi domyślał się zaledwie. Wyglądała na zimną.
- Widzimy się dzisiaj w barze sałatkowym Hybryda naturalnie? - krzyknął za 
odchodzącymi dr Jonkas.
Nie odwrócili się, poszli.
- A co w tej Hybrydzie ma być, wiesz? - zapytał rozedrgany Owietz rozedrganego 
Świeckiego.
- Promocja Wierszy różanych Schyschki - wycedził Świecki.
Owietz popatrzył w niebo. Stamtąd oczekiwał wsparcia.
Niebo zachmurzyło się i siąpić z nieba poczęło namolnie.
- Kupmy sobie spirytus i rozróbmy - zaproponował Owietz.
Świeckiemu nie pozostało nic innego tylko sięgnąć do kieszeni płaszcza i 
przeliczyć 
resztkę z wierszówki.
Pilcher natomiast pozostał przy samotnym Jonka-sie. Wpatrzył mu się w soczewki i 
monologował w jego stronę następująco:
- Oj, Stachu, Stachu. Ty mnie nie widzisz i nie słyszysz. A ja umarłem i 
obudziłem 
się tu w Vis-a-Vis jako Duch Pilchera. Nic się właściwie nie zmieniło na waszym 
świecie od 
mojej śmierci. Którego to dzisiaj mamy? Jaki to dzień i jaka godzina? Ciekawe. 
Nawet 
gdybyś mnie, Stachu, słyszał, to nie podejrzewam, abyś mnie mógł poinformować. 
Czas 
doktora Filologii płynie inaczej. Każdy ze znajomych mi doktorów charakteryzował 
się 
zupełnym brakiem poczucia czasu. Raczej wyglądało to tak, że rano był antyk, 
przed 
południem średniowiecze, w południe renesans i tak dalej, aż do pokolenia 
„buLionu” tuż 
przed świtem.
Zerknąwszy na zegarek Jonkasa, Pilcher stwierdził, że jest właśnie pozytywizm. 
Postanowił zacząć od podstaw. Pojechał tramwajem do domu.
* * *
Siedzieli we trzech.
W restauracji Feniks trwał upiorny dancing. Z konsumpcją.
Światło było purpurowe. A czerń wypełzała zewsząd i pożerała światło. Łapczywie, 
po chamsku.
Nawet klawiszowiec przypominał Mefista, a szatniarka najohydniejszą z Gorgon.
Henryczek nie był wesół.
- Ty, Skurkalis, operowy bubku, jesteś do niczego. Masz jeszcze jedną szansę. 
Ostatnią.
Yytautas wstał, poprawił czapeczkę i zmył się.
- Ty, gówniarzu, swoje zrobiłeś. Starałeś się, jak umiałeś. Odpoczniesz sobie 
teraz, 
synu. Zasłużyłeś na nagrodę.
Gówniarz oblizał wargi.
Henryczek skinął. Jelito pospiesznie odkleiła się od starszego pana w srebrnej 
marynarce, z którym uskuteczniała latynoskie wygibasy.
W kilka dni później gówniarz i Jelito byli już daleko.
Gmina Brukiew, rodzinna gmina panny młodej, przyjęła ich gościnnie.
Miejscowa akuszerka zacierała ręce.
* * *
Biedna krowo...
Biedna, głupia krowo...
Biedna krowo... miałaś swoją szansę...
Biedna krowo... mogłaś się powstrzymać...
Głupia krowo... to już twój ostatni facet...
Potem będzie długa, ciężka, drętwa zima... - pomyślał sobie w stronę siedzącej 
naprzeciwko na przystanku kobiety.
- Toż to prawie jak wiersz jakiś.
Siedziała i fajtała nóżkami, szczebiocąc do konusa w czapce, który trzymał ją na 
wątłych kolanach.
Zimny dzień.
Zetknęli się kiedyś, nawet i fizycznie. Raz.
Jakieś dziesięć lat temu.
Pamiętał tylko, jak miała na imię, szczegółów anatomicznych nie pamiętał. A 
jednak 
trochę przykro nadal mu było. Zdaje się, że wyszła, zanim się obudził, i poszła 
sobie 
definitywnie.
- Widocznie nie przypadłem jej do gustu. Więc miała szansę i nie wykorzystała 
jej.
- Jak by wyglądało moje życie, gdyby się do mnie przyssała na przykład?
Wyglądałoby inaczej.
- A jak by wyglądało moje życie, gdyby wstał teraz, podszedł do niej i dał owemu 
ogórkowi w czapce w zęby?
To da się sprawdzić.
Owietz był pod wpływem alkoholu. Wszystko wydawało mu się proste.
Z bliska okazała się nie tą kobietą, którą miał na myśli.
Zaledwie podobną.
- Zresztą, kto wie, jak tamta teraz wygląda. Może wcale nie tak.
- Przemija postać świata. Zima idzie. -Długa, ciężka, drętwa zima.
- Już post niedługo, koniec tańców. Koniec końców.
Nadjechał autobus. Nie wsiadł. Refleksje przytroczyły go do ławki i nie 
pozwoliły 
wstać. Zdjął okulary i zaczął je przecierać.
- Pojadę do domu i co?
- I pójdę do pracy. Zapłakał wewnętrznie.
Przyjechał następny autobus i Owietz odwrócił się od niego z obrzydzeniem. Nie 
zauważył, że z autobusu macha mu serdecznie kolega z podstawówki. To też byłoby 
jakimś 
rozwiązaniem. Poszliby na piwo albo co. Ale Owietz nie widział. Płakał 
wewnętrznie.
Płakał z żalu i niepokoju.
Dopiero kiedy zrobiło mu się kompletnie zimno, wstał i wrócił na Rynek.
* * *
A jak koniec świata się przybliża, to wszystkie rośliny - i forsycja, i petunia, 
i wierzba 
płacząca tudzież zawilec, o rosiczce nie wspominając - jeszcze raz mają ambicję 
taką, żeby 
ożyć, zakwitnąć wielobarwnie i przepysznie, a przynajmniej gąszcz listków 
wypuścić.
Radio doniosło, że wszystko - choć pora nie po temu - wszystko dokładnie zaczęło 
w 
różnych punktach kraju bezrozumne nowe pączki wypuszczać, krzewić się i 
rozprzestrzeniać.
Zwierzęta, które wcale żadnych okresów godowych już w tym roku przewidywać nie 
miały prawa - rozpoczęły podwojone miłosne starania i zabiegi.
Znienacka na ulicach pojawił się rój świętych Mikołajów, choć i po temu nie była 
pora.
Miły był ten galimatias. Jeszcze niezbyt groźny.
Wielorakość świata.
- Nie zwariowałem! - postanowił sobie Marian Owietz, percypując ten stan rzeczy. 
- 
Nie zwariowałem. Gdybym zwariował, to na nic cała moja poezja, na nic moje 
ogólnokulturalne zainteresowania, na nic cała moja prorodzinność! Po co 
płodziłem? Po co 
werbalizowałem? Po co żywiłem się krwistymi produktami mięsnymi?
Siedział samotnie przy stoliku kawiarnianym. Uwielbiał te chwile. Usiąść, wódkę 
zamówić, zapalić papierosa, żart jakiś sobie po cichu wygłosić, uśmiechnąć się 
wydatnymi 
wargami.
Dopiero po chwili dostrzegł siedzącą nieopodal Gretę.
Z siostrą Brygidą siedziała.
Piły sobie dziewczęta kawę i damskie papierosy szminkami świniły.
Wyjął Marian Owietz kołonotatnik i takie uwagi prozą poetycką w nim kreślił:
„Siedzisz sobie, tak? Z siostrą sobie siedzisz? A przy mnie to już nie 
usiądziesz nigdy? 
Ja ci więcej niż siostrą jestem, ja ci jestem mężczyzną, już nigdy, nigdy nie 
powąchasz 
mojego pępka, mój pępek oto myzogyniczny się staje, a wy rozmawiajcie, 
rozmawiajcie, 
wymieniając te swoje pseudouwagi na pseudotematy, ta twoja siostra wie, jak 
ukrzywdzić, 
wasza matka też jak ukrzywdzić wiedziała, babka również, aż po pramatkę 
wiedziałyście, co 
zrobić mężczyźnie, żeby łzy wewnętrzne mu się potoczyły, no to krwawię wewnątrz 
tymi 
łzami, żonaty jestem i córeczki mam, tobie od nich wara, one się nigdy waszych 
sztuczek 
uczyć nie będą, ja je do zakonu poślę, tam ich wybawienie, a żonie sam wszystko 
wyznam, na 
łożu śmierci, ani mi się waż o mnie mówić, myśleć, pamiętać moje techniki 
seksualne, dość”.
Kiedy napisał słowa: „techniki seksualne”, wezbrało w nim absurdalne podniecenie 
płciowe. Skarcił się ręką. Nie pomogło. Skarcił się wyobrażeniem chłodnej 
stołówki 
kolonijnej nocą. Nie pomogło. Wyobraził sobie siebie. Nie pomogło.
Do kawiarni wszedł radosny i pachnący Henryczek.
- Och, chciałbym zapomnieć o dzisiejszym dniu, Marianie. Napijmy się jakiegoś 
drogiego i wymyślnego alkoholu, potańczmy. Nie bądź mrukiem. Mów do mnie słowa 
wykwintne. Odwiedźmy luksusowe lokale, Feniks albo Warszawiankę, i zapomnijmy o 
wszystkim. Czuję dziś nieznaną słodycz na języku. Nie mogę jej przecież utracić 
- szemrał i 
cudnie dźwięczał na przemian głos Henryczka.
Gdy zamykali za sobą drzwi, Owietz poczuł niespodziewanie gorąco.
* * *
Henryczek rozpromienił się wyraźnie, kiedy Marian nachylił się nad nim i 
wyrzucił ze 
swoich mięsistych ust potok sprośności, wprost w uszko Henia.
Rozwalił się Henryczek teraz jak kot na łożu.
Imponujący narząd, niczym termometr w futerale, zareagował na ciepło dłoni 
Owietza.
Siny czubek wysunął się nieco z fałdów napletka.
- Jak bukłak z koziej skóry - Owietz odsunął na bok patyczkowate nóżki i zbliżył 
swoją twarz w to miejsce właśnie.
- Ach - szepnął dla efektu Henryczek.
Marian nie miał górnej czwórki i to było dla Gardi-nera nowe doznanie.
- Przywiąż mnie, proszę, do łóżka, tutaj moja matka goli sobie nogi - Henio 
poczerwieniał na twarzy.
Owietz, pobladły z przejęcia, nie zwracał na nic uwagi, ciągnął dalej to, co 
przyswoił 
sobie biernie, jako heteroseksualista.
W końcu pękło wszystko.
Świat, szable i antyki zawirowały i rozkosz wypełzła na dzienne światło.
W mózg Henryczka waliły grzmoty nasycenia. Owietz krztusił się.
Światło wpadało przez okna, ponieważ przez nic innego do pokoju wpaść nie mogło.
Owietz otworzył oczy.
Ujrzał swą nagość. I głowę Henryczka na swoim łonie.
- Mam ropkę w oku - powiedział cichutko i pozbył się jej, zrzucając żółty 
strzępek na 
dywan perski.
Nos Henryczka wtulony w łonowe włosy Owietza raz po raz wydmuchiwał ciepłe 
powietrze. Włosy zaś falowały jak łan zboża muskany letnim wiatrem.
- Jaki on piękny i młody - pomyślał Owietz i pogładził blond główkę. Narząd 
płciowy 
poety, spowity wciąż w prezerwatywę, wyglądał jak placek ze śliwkami w 
żaroodpornej folii.
Henryczek zacharczał przez sen.
- Ech, kobiety - rozrzewnił się Owietz. - One tego nie rozumieją.
Sięgnął po okulary leżące na nocnym stoliku. Pokój był przytulny i pełen 
historycznych pamiątek. A to przodek na ścianie, a to order, a to mebel 
starodawny.
- Skoro w takim miejscu się chował, w takiej atmosferze, nic dziwnego, że usta 
ma 
pełne i taki jest delikatny - palcem musnął rąbek ucha Henryczka.
- Szkoda, że nie kocham go wcale.
Henryczek mlasnął lubieżnie, nie budząc się jednak.
- Jestem teraz jak Kawafis, więc napisać coś trzeba.
Placem wskazującym i kciukiem zdjął prezerwatywę.
Przyjrzał się jej pod światło.
- Mieszka na białej łące - wymyślił i wysunął swe ciało spod głowy Henryczka. 
Siadł 
na skraju łóżka, prezerwatywę położył na dywanie i patrzał.
- Jest barankiem białym - wymyślił znowu. Wstał i przeciągnął się. Kątem oka 
dojrzał 
w lustrze
swoją sylwetkę.
- Trochę jest nieszczęśliwy, trochę doskonały - szepnął, naciągając skarpetki.
- Trzeba to zapisać - przyrzekł sobie.
- Zegar płci, zegar płci. Dzwony biły godzinę jedenastą.
Nachylił się nad młodym ciałem, pomrugał oczami i począł ustami wodzić po 
Henryczkowym ramieniu. Ten poruszył się, obrócił na plecy i westchnąwszy, wrócił 
do 
przytomności.
- Ha - pierwsze poranne zaklęcie wyrzekł niepewnie jeszcze.
- Zrobię ci herbaty, mój słodki - Owietz szarmancko uśmiechnął się.
- Dzięki, ale wolę kawę, Marianku.
- Proszę bardzo, ale mów do mnie tak jak wczoraj.
- Per mechaty baranku?
- Tak, właśnie.
- Dobrze - Henryczek rozpromienił się wyraźnie.
I w tym rozpromienieniu w Owietzu coś pękło nagle.
I nic już nie było takie jak przedtem.
* * *
TO OSOBLIWE, CO BYŁO ZWIĄZANE UJRZEĆ W PRZESTRZENI 
ROZPIERZCHŁE.
(R. M. RILKE)
Rynek w resztkach słońca.
Właściciele Popędowej, nie dowierzając owym resztkom słońca, nie wystawiają od 
paru dni stolików z parasolami. Pusty placyk bieleje jak kupka kości na 
pustkowiu.
W miejscu, gdzie zwykle siadywał latem, siedzi (bez krzesełka) duch Starego 
Pilchera.
Świecki półwidzi ducha.
- Coś jakby duch Starego Pilchera - mruczy sobie Świecki, staje nieopodal i, 
wytrzeszczając ślepia i pracując ciężko swoją poetycką intuicją, próbuje pojąć.
- Tak, tak, to ja - mówi Pilcher. - Przyszedłem sobie posiedzieć.
Do Świeckiego dociera jakiś niejasny tenorowy bełkocik.
- Jesień idzie - mówi duch, bardziej do siebie niż do Świeckiego. - Jesień 
idzie, nie 
wiem, co dzieje się z umarłymi jesienią. Obawiam się, że jak ptaki odlatują 
gdzieś tam. A jak 
mam odlecieć, to przyszedłem sobie, może ostatni raz, posiedzieć, na kobiety 
pospoglądać. 
Później pójdę do redakcji i spróbuję podyktować swój felieton Teresce 
Podskoczyńskiej, 
ukochanej mojej, bystrej i wyrozumiałej Teresce, pierwszej zazwyczaj 
czytelniczce, o 
biodrach krągłych, konchowatych, gdzie ucho przyłożysz, tam szumi, jak jodła... 
Ech, felieton 
pożegnalny jej podyktować... Może wykaże się zdolnościami mediu-micznymi, bardzo 
bym 
chciał. Posiadłem przecież zupełnie nową wiedzę, zupełnie nowe światy się przede 
mną 
otworzyły...
Stary Pilcher jest dość refleksyjny w tym stanie.
Świecki dosłyszawszy słowa: E FE TON POZĘ NA NY... BY CHCI... NOWE 
ŚWIATY SIĘ... MNĄ... -zastygł. Zauważył, wytężając się, zarys brody i okularów 
Pilchera. 
Ukląkł. Wstał. Uklęknięcie wydało mu się jednak idiotyzmem.
- Czy lutry klękają? - zadał pytanie, ale Pilcher nie odczytywał zbyt wyraźnie 
sygnałów z poprzedniej rzeczywistości. Odpowiedział bez sensu:
- Nie byłem jeszcze tam i nie jestem pewien, czy jest tak, jak to opisują. 
Właściwie to 
nie jestem zainteresowany przyszłością, trochę mi zobojętniała. Najgorsze, że 
nie umiem 
utrzymać pióra w dłoni. Bo co to za dłonie teraz mam. Żałosne. Przezroczyste.
- Nie tak znowu przezroczyste - odpowiedział, nie poruszając ustami zdrętwiały 
Świecki, który usłyszał ostatnie słowa niemal wyraźnie. Dosłuchiwanie się słów 
Pilchera szło 
mu coraz lepiej. A dłonie Pilchera, owszem, zamajaczyły mu przed oczami duszy 
jakby z 
lekka.
- Idę - oświadczył Pilcher - do redakcji. Przejdziesz się ze mną?
- A przejdę się - odpowiedział odważnie Świecki. Pilcher wstał i poszli.
Och, nielekka była to droga.
Mieli do pokonania zaledwie ulicę Wiślną, dość krótką i niezbyt o tej porze 
zatłoczoną, jednak Świecki miał niesłychanego stracha. W końcu szedł obok ducha.
Ruch jako taki był powodem niemal całkowitej utraty kontaktu z ową zaświatową 
istotą, co jeszcze nie tak dawno była przystępną zmysłom poety realnością.
Ulicą przemieszczał się maleńki samochodzik Mariana Owietza.
Owietz zatrąbił.
Świecki wpadł w panikę.
- Uważaj - rzucił Pilcherowi. Odwrócił jednak twarz w niewłaściwą stronę, jako 
że 
Pilcher, a raczej to, co z Pilchera pozostało, szło tuż przed Świeckim.
Dźwięk klaksonu nie dotarł do Pilchera. Wszedł na samochód Owietza, przeszedł 
przez niego i udał się bezpośrednio do redakcji. Percepcja Starego Pilchera 
mocno 
szwankowała. Szedł i zdawało mu się, że Świecki idzie obok niego, mówił do 
Świeckiego, 
zwierzał mu swoje duszne sprawy jeszcze na schodach do redakcji, a Świecki 
pozostał na 
ulicy, wytrzeszczał oczy i zdawało mu się, że Pilcher zatrzymał się wraz z nim.
- Czy ty go widzisz? - spytał wychylonego przez okienko swojego fiacika Owietza.
- Kogo?
- Pilchera?
- Pojebało?
- No wiesz. To trochę bez sensu, ale on tu jest.
- Kac? - dopytywał się Owietz.
- Nie - odpowiedział Świecki. - Ja dopiero chciałem się napić. Normalnie, 
wyobraź 
sobie, widziałem Pilchera. I teraz, zdaje mi się, nadal go widzę... o tu...
- Eee - powiedział Owietz - lutry nie straszą. Katolicy i agnostycy owszem, ale 
nie 
lutry. A jeśli chodzi o to napicie się, to kiedy mianowicie kończysz pracę? 
Możemy się napić, 
zwłaszcza że mam do ciebie sprawę. Osobistą... Nie żebym się chciał zwierzać, 
ale coś koło 
tego...
- On tu jest, on tu jest - emocjonował się Świecki.
- Dobrze, dobrze. To kiedy kończysz pracę? Muszę z kimś pogadać...
- O siedemnastej. Chodź pan - zwrócił się Świecki do hipotetycznego Pilchera. - 
Są 
takie chamy, co nie potrafią pana dojrzeć.
- Cześć - wysyczał Owietz i odjechał, z lekka zaniepokojony stanem autora 
Zimnych 
powiatów. Było jednak coś, co niepokoiło, pożerało go wręcz, jeszcze bardziej.
- Chodź pan, chodź pan - powtórzył mniej pewnie Świecki i zimny dreszcz go 
znienacka przeszedł.
Tymczasem Stary Pilcher miotał się po redakcji. Nikt na niego nie reagował. Nikt 
nie 
śmiał się z jego dowcipów.
Wszyscy zajmowali się swoimi obowiązkami i upodobaniami.
W byłym boksie byłego redaktora rozparł się Adal-bert Stopiak.
Boks Pilchera cechował się bliskością pieca elektrycznego, toteż Stopiak, jak 
hiena 
jakaś, tuż po pogrzebie wprowadził się do owego najcieplejszego boksu.
Już nic z rzeczy Pilchera nie pozostało w szufladach, już jego ulubione obrazki, 
zdjęcia, reprodukcje i pocztówki wiszące na cienkich ściankach - nie wisiały na 
cienkich 
ściankach. Wisiał natomiast wielki portret Drewer-manna i poszarpana flaga NRD 
oraz 
rozpisany z dokładnością co do minuty rozkład miesięcznych zajęć. Na biurku 
leżał kawał 
betonu z muru berlińskiego używany przez Stopiaka w charakterze przycisku do 
papieru, a 
pod biurkiem stały na baczność oficerki z demobilu.
I tylko samotna czarna reklamówka z obcojęzycznym nadrukiem WILD CAT tkwiła 
ciągle jeszcze w kącie. Nikt nie wiedział, co z nią począć, a upchnięte w niej 
rupiecie, jakieś 
wichajstry, rurki, kable i sprężyny budziły tyle tkliwej czułości, że 
pozostawiono ją w dawnej 
pa-kamerze Rajmunda Pilchera na wieczną rzeczy pamiątkę.
- Nic tu po mnie - pomyślał Duch Pilcher i zapłakał nosem.
Przejrzał numer „Kwartalnika” poświęcony w dużej części sobie samemu.
Czytał i śmiał się w duchu.
- Duch śmieje się w duchu - rechotał jeszcze mocniej.
Świecki stanął w drzwiach redakcji. Skupił się i zauważył lewy kącik wargi 
Pilchera 
opodal biureczka pani Zamorstinowej.
Nie śmiał odezwać się.
Stał i patrzył.
Widząc pytające spojrzenia pani Zamorstinowej, lękliwie zapytał:
- Nikt nie dzwonił do mnie?
- Nikt. Co pan tak zezuje?
- Ano tak mi się rano zrobiło.
Kącik wargi Pilchera z lekka powiększył się, znaczy się - przybliżył do 
Świeckiego.
Zimny, metafizyczny dreszcz przeleciał przez poetę. Postanowił się pozbierać.
- Nikt nie dzwonił do mnie? - zapytał lękliwie, i przypomniawszy sobie, że to 
głupie 
pytanie już padło - głupie, bo któż miałby o tej porze dzwonić do niego - 
machnął ręką niby to 
w celu wyrażenia: „A Cóż To Za Kretyn Ze Mnie, Przecież Już O To Pytałem”, ale w 
istocie 
było to coś w rodzaju machnięcia w stronę potężniejących ust Pilchera.
Usta Pilchera przemieściły się. Szły obok Świeckiego korytarzem, którym z 
naprzeciwka szła Panna Pętelka.
- O, Pilcher - powiedziała bez zdziwienia. - To on straszy?
- To ty go widzisz? - zapytał z dreszczem ponownym Świecki.
- Ja nie straszę - oświadczył Pilcher.
- A co robisz? - zapytała Pilchera Panna Pętelka.
- A ty go nie widzisz? - zapytała Świeckiego.
- Chodzę sobie - odpowiedział Pilcher.
- Ja tylko dolną wargę mu widzę - odpowiedział Świecki. - A ty go widzisz 
całego?
- Całego - odpowiedziała Panna Pętelka.
- Co całego? - zdenerwował się Pilcher.
- Do Świeckiego mówiłam - odpowiedziała Panna Pętelka.
- Nie wiedziałem, przepraszam - odpowiedział Pilcher.
- A po co tak łazisz? - zapytała Pilchera. Tumult robili niesłychany.
Z boksów zaczęli wyglądać redaktorzy.
- Jezus Maria - zaniepokoił się redaktor Niedo-wiarski. - Z kim wy na Boga 
rozmawiacie?
- Z nikim, z nikim - powiedziała pospiesznie Panna Pętelka i zaciągnęła obu do 
pomieszczenia korekty.
Pilcher potulnie dał się przemieścić, wyglądało to dosyć naturalnie nawet - mimo 
że 
Pętelka nie dotykała niczego, jednak ujęła coś, co było kiedyś ramieniem 
Pilchera, i 
pociągnęła tę Próżnię w stronę półotwartych drzwi.
- No i jak to jest? - zapytała Panna i nagle zauważyli siedzącego w okularach za 
biurkiem Zorza Króla.
- Dzień dobry - powiedział, łypiąc podejrzliwie Żorż Król.
- No i jak tam jest? - zapytała, niegrzecznie ignorując Króla, Panna P.
- Dzień dobry - powiedział Pilcher, ale okazało się, że Król nie słyszy go i nie 
widzi. 
Pilcher natomiast widział bardzo dobrze Pannę Pętelkę, średnio dobrze Króla i 
bardzo słabo 
Świeckiego.
Rozdygotany Świecki usiadł przy Żorżu.
- Bo wie pan, tu jest Pilcher, duch Piłchera i... Żorż Król popatrzył na 
Świeckiego jak 
na Świeckiego.
- Proszę pana... - zaczął obrażonym tonem.
Pilchera przejęła Panna Pętelka i jej całościowe postrzeganie.
Usiadł na wielkim czarnym biurku i zaczai tłumaczyć:
- Normalnie jest. Chodzę, patrzę.
Nic mnie nie ssie, nic mi nie doskwiera.
Trochę smutno, ale jakby trochę inaczej.
Trochę inaczej smutno.
Co ja ci zresztą będę tłumaczył. Sama się przekonasz, kobieto.
Słowo „kobieta” wypowiedział tak nostalgicznie, że Pannie Pętelce żal gardło 
ścisnął.
Przełknęła ślinę.
- Co ona wyprawia? - zapytał Świeckiego Król. - Czy to może znowu jakieś wasze 
dziwactwa?
- Rozmawia z Pilcherem - odpowiedział Świecki - później nam streści tę rozmowę.
- A pan mi nie możesz jej, hęhęhę, streścić? - zarechotał stary cynik.
- Nie słyszę. Dochodzi do mnie jak zaświatów. Piąte przez dziesiąte. To tak 
jakby 
ktoś mówił do pana po francusku.
Żorż Król obraził się. Francuski znał perfekcyjnie.
- Nie chciałem pana urazić. Myślałem o sobie - brnął Świecki.
Król zebrał bez słowa swoje korekty i przeniósł się do boksu opróżnionego przez 
redaktora Dziadonia, jako że było już po jego godzinach pracy.
- Ducha widzą - fuknął jak stary kot.
- Ducha widzą? - dopytywał się ze swojego boksu redaktor Andrzejewski. - Widzą 
ducha w narodzie? Po porażce naszej partii w wyborach skłonny jestem uznać, że 
tego ducha 
nie ma i nigdy nie było. Przynajmniej dziesięć procent wykazało się duchem i 
hartem. Ale to 
wypróbowany elektorat. A cała reszta? Proszę pana, dziewięćdziesiąt procent 
bezdusznych. 
Tragedia. A oni widzą ducha? Optymiści. A może oni głosowali nie na naszych? - 
zaniepokoił się.
Żorż Król zarechotał złośliwie i zamilkł. Wziął się za czytanie. Papież wydał 
nową 
encyklikę, w Rosji kipiało, Marian Siara jeszcze raz wspomniał Pilchera - roboty 
było co 
niemiara.
Świecki tymczasem obijał się. Bez żadnych wyrzutów sumienia.
Podczas gdy Żorż Król rył wte i wewte teksty - Świecki przysłuchiwał się 
rozmowie 
Panny Pętelki z Pilcherem. Niewiele słyszał i rozumiał, ale czuł, że jest 
świadkiem 
wydarzenia historycznego.
Być może był to najbliższy kontakt widma z człowiekiem w historii zaświatów.
- Usiłuje, chichichichi, pocałować mnie w rękę - komentowała Pętelka. - Jak 
myślisz - 
pytała Świeckiego - czy można mu pozwolić na cokolwiek więcej?
- No wiesz, pozwól. Raczej pozwól. Przecież nic cię to nie kosztuje.
- Z jednej strony, to i tak nic nie czuję, ale z drugiej strony, przecież ja 
widzę to, co 
on wyprawia... hmm... Sama nie wiem...
- Weź te łapy! - pisnęła znienacka. W chwilę potem speszona zachichotała.
Pilcher, opamiętawszy się na chwilę, zapytał:
- A gdybym ci podyktował mój felieton, to czy...
- Wpadnij jutro - wybrnęła Panna Pętelka z sytuacji pospiesznie. - Wpadnij 
jutro, na 
razie muszę lecieć, cześć!
Rozchichotana wypadła z korekty.
Pilcher usiłował wyjść za nią, była jednak bardzo szybka. Zbiegła po schodach, 
wciąż 
rozchichotana, a. duch Pilchera poczłapał z powrotem na swoje miejsce w 
Popędowej.
Mimo wczesnej godziny ciemniało i ponurzało na zewnątrz.
Świecki pozostał w pomieszczeniu korekty sam, zdezorientowany.
- Jesteś jeszcze tu? - zapytał cichutko.
- Jesteś jeszcze tu? - zapytał głośniej.
* * *
Dziecko uśmiechnęło się uprzejmie bardzo.
- Ja bardzo pana przepraszam. Jest późno, mamusia się o mnie niepokoi. Czy 
mógłby 
mi pan dać na taksówkę?
Szczeniak miał najwięcej lat pięć. Żorż Król był oburzony:
- A co ty, dziecko, robisz samo na ulicy?
- Wytłumaczenie podam tylko mamusi. O ile wiem, nie jest pan członkiem mojej 
rodziny ani też policjantem w cywilu. To co się pan wtrąca? Ostrzegano mnie 
przed takimi. 
Albo mi pan daje na taksówkę, albo wzywam prawdziwego policjanta, ty wstrętny 
pedofilny 
pederasto.
Żorż Król zaniemówił.
- Sodoma i Gomora - pomyślał.
Dziecko rechotało, a on oddalał się wzdłuż ulicy Siennej w stronę Rynku.
- Sodoma i Gomora. Piekło i szatani.
- Dobry wieczór - powiedział Zorzowi Królowi Antoni Schyschko.
- Piekło i szatani - odpowiedział Żorż Król. - Dobry wieczór.
- Pan o tej porze, z rozwianym włosem, na mieś - Wytłumaczenie podam tylko 
mamusi.
Oczy Schyschki rozszerzyły się. Jako przaśny klasy-cysta nie był przyzwyczajony 
do 
dziwności świata. W literaturze - owszem, świat mógł być dziwny, ale żeby w 
rzeczywistości? Nie.
- Widzi pan, strasznie ponuro w tym Krakowie, ja chyba będę już musiał wracać do 
Bonn, papierosy drogie i niedobre, kobiety brzydkie i ponure, koledzy zawistni i 
zajęci 
swoimi sprawami, nie ma tu dla mnie miejsca, jak mówi Józef Buczyński: ludzie to 
jeby.
Schyschko wygłosił te zdania, by przywrócić siebie do krainy, gdzie wszystko 
jest 
ponure i proste, żadnych irracjonalności. Popatrzył z nadzieją na Zorza Króla, 
może i on 
zacznie po prostu narzekać i ponarzekają sobie, ale ten błędnym wzrokiem 
potoczywszy, 
przeżegnał się i poszedł. I zniknął w Szewskiej.
- Chwileczkę, idę w pana stronę - krzyknął za nim Schyschko, ale Król był głuchy 
i 
szybki.
Podejrzany był ten wieczór. Kroiło się.
Antoni nie miał gdzie iść. Chciał się bawić, bawić. Bawić!
Usiadł na ławeczce, pod Ratuszem, i jął bawić się własną czapką.
Radości miał z tego co niemiara, ubawu po pachy.
Mimo że był dopiero wrzesień, zima szła i czuć to było w powietrzu.
A Schyschko łaknął jeszcze wiosennych i letnich uciech.
A tu nikogo, oprócz Króla, nie spotkał. Wszyscy siedzieli w domach i patrzyli z 
nadzieją na zimne jeszcze kaloryfery.
* * *
Rzucało nim.
Najpierw przemierzył Sławkowską, potem przemierzył ukośnie Rynek.
Potem przysiadł na chwilę pod pomnikiem.
Pobyt na ziemi przedłużał się Pilcherowi. Powoli przestawał żywić jakąkolwiek 
nadzieję na odmianę swojego stanu. Noce spędzał we własnym mieszkaniu przy 
półkach z 
bezużytecznymi książkami, jako że czytać nie było co i po co, jego świadomość 
nie 
przyjmowała żadnych gier i zabaw literackich, a dzieła z innych zakresów tym 
bardziej nie 
były mu potrzebne. Oglądał sobie jeszcze, od czasu do czasu, ilustrowane 
negliżem pisemka z 
lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych porozkładane tu i tam po całym 
mieszkaniu. To go z 
lekka poruszało. Mógł naturalnie obserwować z racji swojego stanu autentyczne 
negliże AD 
1993, mógł trudnić się autentycznym podglądactwem, to jednak, już po kilku 
próbach, 
okazało się nieciekawe, wręcz nudne. Co innego upozo-wany negliż AD 1971 albo 
nawet 
1964, a co innego kobieta z majtkami w zębach szwendająca się po łazience. 
Niejaką uciechę 
sprawiało mu obserwowanie innych ludzkich intymności: a to dłubania w nosie, a 
to potajem-
nych kopniaków wymierzanych przez statecznych i dostojnych ojców psom i kotom, 
ulubieńcom całej rodziny.
Niejaką rozrywką było dla Pilchera obserwowanie twórczych mąk Mariana Siary. 
Dmuchał mu w fiszki, dusznym wyziewem chuchał w czekoladki.
Ale ileż można przebywać w małym mieszkanku Mariana.
Po kilkunastu minutach Pilcher niecierpliwił się obserwacjami i psikusami i 
wybywał 
stamtąd, by tułać się bez celu.
Odwiedzał czasem mieszkanie syna.
Fascynacja Enigmą zamanifestowana mu czas jakiś temu przez Świeckiego 
zakiełkowała.
Obojętny wcześniej, jako Zmarły począł odrobinę się fascynować tą przezroczystą 
kobietą, jako że mógł ją teraz oglądać bez jej wiedzy, jakby dokładniej.
To nie był typ Iwony Księżniczki Burgunda. Raczej nie. Enigmą stanowiła klasę 
sama 
dla siebie.
Podobnie pożycie synowej Pilchera z synem Pilchera stanowiło klasę samą dla 
siebie.
Duch Pilchera z zaciekawieniem przyglądał się stosunkom synostwa.
Młody Pilcher był, krótko mówiąc, śmieszny.
Niczego nie odziedziczył po ojcu.
Zarówno w sensie namacalnym, jak i duchowym.
Duch ojca, zamiast się wstydzić, rechotał.
To żałosne przewracanie Enigmy na kanapę i zadzieranie jej sukienki.
Żałosne ściąganie jej spodni, jeśli akurat była w spodniach.
Żałosne podglądanie jej przez szparę w drzwiach do łazienki.
Wszystko to było dla Starego niesmaczne.
- Oto i mój syn z kobietą - mruczał sobie przez te kilka chwil Stary, obserwując 
niezdarność syna i przezroczystość synowej.
Enigmą od czasu skandalu z radiowym wystąpieniem Henryczka, który to skandal był 
wszak jedną z przyczyn zgonu Pilchera, nie utrzymywała już z nikim żadnych 
pozamałżeńskich kontaktów. Ów incydent nie miał żadnych ubocznych skutków ani 
konsekwencji, prócz wspomnianego zejścia redaktora, oczywiście.
Im częściej jednak Pilcher myślał o tym, tym bardziej utwierdzał się w 
przekonaniu, 
że to nie skandal i wstyd wywołany zbrukaniem imienia były jednakowoż powodem 
jego, 
hmhm, śmierci fizycznej.
- To chyba coś innego? Co?
Nie mógł dociec.
Najprostszym rozwiązaniem byłoby proste ZUŻYCIE SIĘ. Ale kto to może tak 
naprawdę wiedzieć? Jeden Pischinger chyba. Ale Pischinger przebywał nazbyt 
daleko, w 
dalekim kraju, gdzie Mszę Świętą w obcych językach odprawiał i Aborygenów w 
filozofię 
dialogu wprzęgał. Pomóc, choćby chciał, nie mógł.
Po erotycznych figlach młody Pilcher chował się w szafie, a Pilcherowa leżała. 
Potem 
wstawała, myła się, wracała na kanapę i siedząc, patrzyła w przestrzeń.
Stary Pilcher zazwyczaj stawał wtedy naprzeciwko niej i robił głupie miny. Nie 
wiadomo dlaczego. Robienie głupich min w tym stanie i w tym kontekście było 
rzeczą za-
stanawiającą, jednak Pilcher nie umiał się powstrzymać.
On robił głupie miny i marzył o erekcji, ona patrzyła nieruchomo, a młody 
siedział w 
szafie.
Takie to były rozrywki Starego Zmarłego.
Teraz, umęczony nimi, przysiadł przy Mickiewiczu i zapatrzył się w postać na 
cokole.
- Spotkam ja ciebie, misiu, kiedykolwiek? - zapytał Posąga.
Posąg nie odpowiedział, bo niby czemu miałby.
* * *
- Gotowane nóżki cielęce. Kopytko w kolorze kości słoniowej. Delikatna 
chrząstka, 
którą tak przyjemnie jest ssać, a potem wypluć. Ach!
W tramwaju tłok był nie do opisania. Król nie wsiadł więc i pomaszerował pieszo.
- Ach, zapomnieć o wszystkim, stopę kobiecą kontemplować i trwać. Tylko trwać. 
Nawet spocić się przy tym i posapać sobie.
Torba obijała się o jego ramię.
Skrzypek zza Buga stał na rogu Grodzkiej i grał rzewnie. Nieświeże w swej 
młodzieńczości pary rzucały pieniążki do kapelusza dumnie kołyszącego się u jego 
stóp.
Król spostrzegł znajomego mężczyznę, z dumą noszącego swoją otyłość. Był to 
człowiek chory już w zasadzie od poczęcia. Chorował na wszystko, co nie kończyło 
się 
rychłym zgonem. Przypomniał sobie Żorż, choć przyszło mu to z trudem, wspólne z 
owym 
mężczyzną powroty z uczelnianych zajęć, kiedy to tamten wciąż opowiadał
0 trapiących jego ciało problemach.
- Mam raka mózgu - oświadczył kiedyś i tego było Królowi już nadto.
- I bardzo, kurwa, dobrze - odrzekł wtedy i zerwał znajomość. Jak się potem 
okazało, 
słusznie. W kilka miesięcy później kolega zachorował na żółtaczkę zakaźną i 
zaraził siedem 
osób z roku, w tym trzy koleżanki.
- Parszywy roznosiciel.
Poczuł kurcz, bolesny, gdzieś w dole brzucha.
- Rozłożyłby się wreszcie, niech zgnije i da światu spokój. Jakie to szczęście 
nie czuć 
własnych zapachów. Bezwstyd.
Ominął zręcznie miejsce, gdzie mógłby go wypatrzyć znajomy.
- Przeczytać wiersz. Jest mi niedobrze, kiedy czytam.
Ból w brzuchu zdawał się ustępować, kiedy wchodził po schodach. Brutalny sąsiad 
(piętro niżej) rzucił krótkie: „Dziń bry” i zostawił jak zwykle buty pod 
drzwiami na korytarzu. 
Z góry zbiegła najmłodsza córka dozorczyni. Pączkujący biust, zapakowany w 
bawełniany 
podkoszulek z napisem MOTHERFUCKER podskakiwał razem z dziewczynką.
- La la la - pokrzykiwała niewinnie i słodko aż do znudzenia.
- Jak to dobrze, że nie znam angielskiego... Przeczytać wiersz, zwymiotować... W 
lodówce jest jeszcze coś.
Ciemny przedpokój był jak zwykle niezmienny. Zrzucił buty. Nie rozwiązane. Czuł 
ciepło stóp oddawane szybko podłodze.
- Jutro odkurzyć. Zrozumieć i nie czytać, nie czytać. Ha, bigos ze słoika, jak 
tu 
zimno, wrrr.
Nie było wcale zimno.
* * *
Stanęła w progu.
- Wróciłam.
- Eee? - nie umiał wykrztusić nic innego. Siedział na łóżku w jednej skarpetce. 
Drugą 
właśnie miał nałożyć, kiedy otworzyła drzwi.
- Eee... - powtórzył.
Postawiła walizeczkę i rozglądała się po mieszkaniu.
- Gdzie jest kotek? - zapytała, marszcząc śmiesznie nosek.
Strapił się.
- Wcześniej nie marszczyłaś noska w taki sposób, robiłaś to inaczej, zobacz, o 
tak...
Ale ona już była w łazience i namydlała twarz.
- Wróciłaś, jednak wróciłaś, znów będę więcej wydawał - westchnął.
Szorowała zęby głośno i zapamiętale.
- Przecież kochałem cię i nim wrócisz z łazienki, będę cię kochał ponownie - 
mruczał 
sobie pod nosem.
Stanęła w drzwiach i przeciągnęła się leniwie.
- Gdzie kotek?
- Wróciłaś!
Wtuliła się w niego z całej siły, aż musiał oprzeć się o parapet.
- Kotek zdechł, z głodu. Chciałem go wyrzucić za drzwi, ale łasił się tak jakoś 
dziwnie, później się obraził i unikał mnie, w końcu zapomniałem, zapomniałem o 
nim, i 
zdechł.
- Był taki milutki. Od kogo to ja go dostałam? Rozłożyła ramiona i przechyliła 
głowę.
- Włączyć odkurzacz?
- Może być mikser albo nawet suszarka do włosów - szepnęła.
Leżeli obok siebie. Pełni zadowolenia i ciepłych ciągle wnętrzności. Amor 
przestrzelił 
im serca już wielokrotnie. Groty namiętności tkwiły w nich jak ości w rybim 
cielsku. 
Obserwowali swoje ciała niczym nadzwyczajne jakieś zjawisko.
- Ale ci tu tętni - powiedziała i dotknęła brodą jego szyi.
- Gdzie?
- No tu. Jak tętni, to trzeba przeciąć - uśmiechnęła się. Wierzgnął nogą jak 
niesforny 
źrebak.
Przewróciła się na bok i przylgnęła do niego.
- Zrobimy sobie oberżynę? - pociągnęła nosem.
- Dwa grzyby w barszcz - pomyślał i wierzgnął mimowolnie.
Popatrzył na swoje przyrodzenie.
- Nędzny narząd. Narząd, narzędzie, narzędziwy, narzędne, narzędnik... och, 
tłusta 
kobieta.
Ile dni już to piszę? Zdanie po zdaniu. Ile słów zetlalo mi pod palcami? Byłam w 
podróży. Próbowałam słuchać.
Chyba padało. Nie wiem. Teraz, kiedy notuję, drwi ze mnie to wszystko, co 
niemożliwe. Powtarzam: „biel piasku, owoc głogu, moje palce na oksydowanej stali 
szybkostrzelnej broni”. Niech Cię nie dziwi, Czytelniczko, ta cisza. Poruszam 
ustami, tuż 
przy matowej powierzchni szkła. Jest omszałe i miękkie. Ślepnie. Mam komplet nie 
używanej 
bielizny po babci. W pudełku obszytym zielonym atłasem. Odwijam bibułkę i 
dotykam 
wierzchem dłoni koronek. Są jak szron.
* * *
Zasłonka upstrzona literkami PKP musnęła solidny profil kapłana.
Stalowe koła pociągu ekspresowego relacji Wiedeń--Kraków stukały rytmicznie. O 
szyny.
Serce profesora Pischingera biło innym rytmem.
Palcem wskazującym ręki prawej zbadał puls.
- 100 na minutę - zaniepokoił się.
- To radość powrotu - uspokoił się.
Za oknami drzewa, domy i stada owiec. Pomiędzy nimi ludzie na rowerach.
- Samochód dostawczy - zauważył.
- Kiosk starego typu! - ucieszył się. Policzkiem przylgnął do szyby i patrzył 
jak 
dziecię,
co ojca wróconego z delegacji widzi i rachatłukum spodziewa się.
Trach.
Źrenice zwęziły mu się, a grymas bólu zniekształcił jego szlachetne rysy. 
Gigantyczna, szarobura, kanciasto-owalna bryła świątyni, skrzyżowanie ośrodka 
zdrowia z 
Wielką Krokwią, wyrastała spośród pól malowanych zbożem rozmaitem.
- Lewiatan zbiory Panu Naszemu tarmosi - wzburzył się.
Skoczyło mu ciśnienie. Rozpiął kołnierzyk.
- Jeszcze tylko kółko zamiast krzyża nad tym wszystkim i wypełni się Pismo, 
spadnie 
klucz do głębi przepaścistej. Pleonazm. No i dobrze. A architekta wy-chłostać. A 
Bestia 
wyjdzie z morza.
Dajmy płynąć czasowi. Niech nurt się oczyści. Uspokoi. I na toń spokojną nas 
wyprowadzi.
Pociąg stęknął, jęknął, zipnął, sapnął i stanął. Jak Pan Bóg przykazał.
- 15 minut opóźnienia - skonstatował Pischinger i zapiął kołnierzyk.
Głos zmęczonej dzierlatki obwieścił przez megafon definitywny kres podróży.
Ksiądz Profesor wstał, otrzepał marynarkę, wyciągnął grzebyczek z wewnętrznej 
kieszonki, w lustro spojrzał, przeczesał włosy siwiejące tu i ówdzie, lecz gęste 
jeszcze 
gdzieniegdzie.
- Krótkie włosy, długi rozum - lubił sobie pożarto-wać.
- Jak człowiek przystojny, to i pożartować sobie czasem może.
Raz dwa i był już na peronie.
Nie ucałował ziemi ojczystej. Znał miarę.
Miasto pachniało gumą, zapiekanką i samochodem osobowym.
Nozdrza i wcale nie tania odzież Pischingera chłonęły tę woń.
- To nie miało tak być. Coś tu nie buczy i gdzie jest baba z oscypkami? Pies z 
babą 
tańcował, ale oscypków żal.
Czuł głód.
Pospiesznie minął postój taksówek i już był na Plantach.
Wspomniał smalec. Smalec okupacyjny.
- Okupacyjny smaaalec...
- Oookupacyjny smaleeec...
- Oooo kupac yyyyjny ss malec...
Intonował na różne melodie, z których niektóre były nawet frywolne.
Posmutniał.
Coś wyraźnie nie buczało. A jeśli nawet buczało, to buczało nieprzyjemnie.
Bezowaty obrys teatru przyprawił go o mdłości.
- Teatr swój widzę... Skarlały...
Fala zmęczenia jęła od stóp ku mięśniom karku wędrować i zjeżyła mu włosy na 
głowie, a i ludzie wydali mu się jacyś mniejsi i pokrzywieni.
- Sukienka Mateczce poszarzała - westchnął, głowę przed obrazem świętym, w 
bramie wiszącym, skłoniwszy.
Floriańska wydawał się krótsza niż zwykle i pokurczona. A i dziur w asfalcie 
przybyło. Domy były krzywe, szyldy i rury neonów zadziwiająco monochromatyczne. 
Jakby 
Pan Bóg przestał rozróżniać kolory.
Wcześnie było jeszcze i cień zalegał.
Pischinger kupił zapiekankę. Dłoń bez twarzy wydała mu resztę.
- Dzyń, dzyń - załkały monety.
- Skrzypu, skrzypu - odpowiedziały księże trzewiki. Czarne.
- Chrup, chrup - zapiekanka smak miała jakby nieoczywisty.
Ulica gaworzyła.
- Tanio, okazja, skarpety polecam.
- Rrromek, chono!
- Pieściejebał.
Hałas i chaos. Muzyka cygańska.
Na płytę Rynku Ksiądz Profesor wkroczył już jakby nieswój. Zmierzał z wolna do 
ulubionej budki z gazetami. Kiedy stanął przed nią i o „Kwartalnik Niepopularny” 
poprosił, z 
wnętrza budki zabulgotało szyderczo.
- Toż to się już nazywa „Kwartalnik Popularny”, toż to już nie dla księdza 
gazeta.
Pischinger zamiast szarawej płachty i zgrzebnego liternictwa, zobaczył lśniący, 
kolorowy żurnal. Z okładki śmiała się do niego zakonnica na nartach.
Nerwowo szukał stopki redakcyjnej.
Przejrzał spis treści.
Ledwie kilka znajomych nazwisk.
Nowe idee, nowe tematy.
Rubryka „Grzech miesiąca”, liryki z teki pośmiertnej Rajmunda Pilchera, zdjęcie 
Zbigniewa Preisnera z tomem Seneki na podołku. A na ostatniej stronie „Horoskop 
wedle 
kalendarza liturgicznego”.
Pischinger struchlał i odjęło mu mowę. Poczuł się jak płowe płoche zwierzątko, 
przez 
nagonkę lasem ciemnym i ponurym gnane, co i w wykrotach wytchnienia nie 
znajdzie, w 
pieczarze ciemnej przed gończymi się nie skryje, aż u wrót matecznika, gdzie dąb 
tysiącletni 
listkami szemrze, ducha odda.
Rozpiął kołnierzyk i łapczywie, jak ryba na piasku, zaczął łapać powietrze.
Domy, drzewa, ludzie i gołębie zawirowały jak szkiełka w kalejdoskopie.
Kontury zatarły się.
Wielobarwna smuga. Jakby ktoś potężną dłonią ugniatał materię niczym ciasto na 
apokaliptyczny makowiec.
Ruszył dalej. Z wolna i ociężale.
Stopy stawiał ostrożnie. Z wysiłkiem nadludzkim. Jak przed laty, podczas nocnej 
wędrówki przez piaski Pustyni Błędowskiej.
W skroniach pulsowało.
- Piekło i szatani! Może to grypa?
Do Wiślnej było ciągle daleko, choć ty, Czytelniczko, pokonałabyś ten dystans w 
mgnieniu oka, a na rowerze jeszcze szybciej.
- Odsapnę trochę - postanowił światły teolog i przysiadł na ławeczce.
- To nie tak miało być... Nie tak... - szepnął, i choć mógł przecież użyć 
chusteczki 
higienicznej, których sztuk sto niespełna spoczywało na samym wierzchu 
podróżnego 
kuferka, otarł pot z czoła wierzchem wypielęgnowanej dłoni.
(rozpad narasta)
- Witam dobrodzieja, jak zdrowie? - lekka dłoń legła na jego ramieniu.
Pischinger odwrócił się i odczuł ulgę. Kobieta z papierową torbą pełną 
pomarańczy 
uśmiechała się dobrotliwie.
- Podprowadzę księdza kawałek - powiedziała, nie poruszając wargami.
Rozstali się pod bramą Redakcji. Wewnątrz pusto. Jedynie Katarzyna Zamorstinowa 
w czerni opróżniała szufladki swojego biureczka. Chlipała.
Na widok Księdza Profesora zaniosła się szlochem. Padli sobie w objęcia.
- A cóż to, dziecko, a cóż to.
- Sam Ksiądz widzi. Z dalekiej podróży Wielebny wraca, a tu nikogo. Nawet 
przywitać czym nie ma. Nowa redakcja na ulicę Kościuszki przeniesiona, a tu 
zdaje się sklep 
będzie. Nowa sekretarz redakcji, Jagienka Skin. Nowy naczelny, człowiek nawet 
ani trochę 
nie pobożny.
Korektę zlikwidowano. Wszystko nowe. Nawet gońcy nowi. A poza tym i starzy dali 
się przekabacić. Ja tu już sama jedna zostałam. Porządki robię. Mało co zostało. 
Wszystko ci 
nowi zabrali. Nawet reklamówkę Rajmunda wzięli. Bo nam tu po nim, wie Wielebny, 
została 
tylko duża czarna reklamówka. Jakieś żelastwo Rajmund w niej trzymał, ale 
pamiątka chociaż 
była. A żeby Wielebny wiedział, co tu się działo, jak po archiwum i komputery 
przyszli. Artur 
się zabarykadował w fotoskładzie i z wiatrówki do nich strzelał. A sam Ksiądz 
wie, że broń 
kochał i ćwiczył od lat wytrwale. Widział Wielebny te wszystkie jego medale i 
puchary. 
„Wara chamy” - wołał. „No pasaranl lis ne passeront pas! Po moim trupie! Precz, 
z drogi!” 
Sześć godzin się bronił. Jak go podstępem wzięli i do karetki wlekli, to 
krzyczał, że jeden 
Almanzor, widząc swe roty zbite w upornej obronie, przerżnął się między szable i 
groty, 
uciekł i zmylił pogonie...
- Zawsze wiedziałem, że prawy to człowiek i byle grzyb go nie zmoże - przerwał 
jej 
Pischinger.
- A gdy mu nakładali kaftan - zaperzona Kasia mówiła dalej - to zawołał jeszcze, 
pamiętam dokładnie, krzyknął pobladły: „Ha, chciałbym, żeby Pan Jezus był tu z 
nami i żeby 
nas kochał jeszcze!”
- Prawy człowiek, anonimowego mnicha kataloń-skiego z XIV wieku w takim 
momencie cytuje - rozczulił się Ksiądz Profesor i raz jeszcze przytulił Kasię.
Gładził ją po włosach. Czuł, jak drży.
- Wszyscy zdradzili?
- Ci, co zdradzili, mają się dobrze. - A Pętelka?
- Nawet Pętelka.
Przytulił ją jeszcze mocniej. Oczy miał wilgotne. Żarówka zabzyczała i zgasła.
* * *
Król szukał pretekstu, sam przed sobą, by zejść do piwnicy - w jego wieku już 
nie robi 
się takich absurdalnych rzeczy ot tak, prawda?
Obudziwszy się w poniedziałek, z kocem na podłodze, ze szklanką herbaty rozlaną 
na 
nocnym stoliku, z lampą jeszcze z poprzedniego wieczora zapaloną, z włosami nie 
wiedzieć 
czemu mokrymi, sięgnął po święty obrazek i sprawdził. Święty obrazek nie budził 
w nim żad-
nych emocji.
Nie był ani ateistą, ani zagorzałym katolikiem. Obudził się poganinem. Prawdę 
mówiąc, lubił ten stan. Zarówno ateizm, jak i ten drugi, kosztowały go zbyt 
wiele energii. 
Trzeba było wygłaszać tyrady, wrzeszczeć, gestykulować i zadawać się z 
niewłaściwymi 
osobami. Pogaństwo, stan czysty i łagodny, nie zobowiązywało do niczego. Było 
raczej 
stanem samotności i wewnętrznego spokoju.
- Skorzystam z tego - postanowił sobie, ale nie brzmiało to zbyt przekonywająco.
- Niech pan z tego skorzysta, panie Żorż - powiedział półgłosem i niezwłocznie 
przytaknął.
Podziałało.
- Pora zejść do piwnicy - oświadczył zdecydowanie.
- Pora zejść do piwnicy, albowiem być może jest tam to krzesło, któremu 
brakowało 
nogi, a skoro dziś jest poniedziałek, idę do pracy na dwudziestą pierwszą, 
wypadałoby zrobić 
coś przyzwoitego, a przyzwoitym jest na pewno przyprawienie krzesłu czwartej 
nogi, tym 
samym uzdatnienie tego krzesła do użytku. W dodatku zejście do piwnicy umożliwi 
mi 
przyjrzenie się... hmhm... tej.... stercie węgla... co to.... no, ostatecznie 
przecież jest to mój 
węgiel, poprzedni sąsiedzi kupili go ode mnie, bo ja założyłem sobie wtedy piece 
elektryczne... hmhm.
Na schodach minęła go córka dozorczyni w koszulce z napisem MOTHERFUCKER.
- Pan weźmie parasol, bo może lunąć. Pogoda taka dzisiaj, że chuja powiesić! - 
zaczęła rozmowę rezolutnie, ale Żorż wytłumaczył jej zwięźle, że idzie na chwilę 
do piwnicy, 
i że jak będzie wychodził, to na pewno nie omieszka zabrać ze sobą parasola, i 
że...
Ale dziewczynka nie słuchała go już.
Wskakiwała po schodach, przeskakując po trzy schodki za każdym razem, i ryczała 
jak tur lub inny bawół.
Ale Król już jej nie słuchał. Postał sobie jednak przez chwilę na schodach i 
powpatrywał się w kształtną pupkę, która migała, raz z jednej, raz z drugiej 
strony, na 
półpiętrach.
- Nie mógłbym jednakowoż zostać jakimś specjalnie wyuzdanym zboczeńcem - 
pomyślał. - Nie chciałoby mi się lecieć za nią, a znowu zaczajać się i 
wyczekiwać godzinami, 
nie, to też nie dla mnie. Zerknąć od czasu do czasu to co innego, to zupełnie co 
innego, 
zwłaszcza kiedy nadarza się okazja...
Wreszcie, schody się uciszyły i tylko zza drzwi, obok których stał Żorż K., 
dochodził 
go miarowy odgłos bicia kogoś przez kogoś: jękliwa cicha skarga i przytłumiony 
rubaszny 
głos oprawcy.
Miarowość i ład jakiś tego bicia nie wzbudziły nadmiernego niepokoju w duszy 
Zorza.
- Bije, bo zawiniła - pomyślał, a stwierdziwszy tę prostą prawdę, udał się w 
stronę 
piwnicy.
W piwnicy jak to w piwnicy.
Zanim dotarł do drzwi swojej - zajrzał do sąsiedniej. Nikt tam się nie tarzał, 
nikogo 
tam nie było. Węgiel leżał, promień brudnego słońca łaził po węglu.
Coś zamigotało pośród szarych od kurzu brył.
Naparł na drzwi całym ciałem, żeby dostrzec, co to - a drzwi ustąpiły 
nieoczekiwanie.
Żorż Król znalazł się w cudzej piwnicy.
- Już, już wychodzę - pomyślał i w razie czego przeszedł sam ze sobą na „on”.
- On zaraz wyjdzie - pomyślał - zaraz wyjdzie, ale musi zobaczyć, co to tak 
migotało. 
On jest przekonany o niesłuszności takiego czynu, nieuzasadnionego wdzierania 
się do cudzej 
piwnicy, ale zjada go ciekawość. Nie jest człowiekiem, jak się wydaje, 
niezłomnym. Czasami 
ma takie napady i nic nie jest go w stanie powstrzymać, tak.
Zbliżył się do stosu węgla i jął mu się przyglądać z niezdrową ciekawością, 
poszukując, prawdę mówiąc, Bóg wie czego, poszukując Złudy, usiłując przy pomocy 
zmysłów - głównie węchu i wzroku, odnaleźć ślad jakiś tamtej Tarzającej się 
kobiety.
Wąchał węgiel, naiwnie, bo przecież sam wiedział, że choćby ona używała 
najmocniejszych wód kwiatowych lub wydzielała wydzieliny o najmocniejszej woni, 
to mi-
nęło tak wiele dni, tak wiele nocy... naiwnie, naiwnie... naiwnie wąchał węgiel.
Aż jeszcze raz zabłyszczało - i to zabłyszczało ewidentnie przed jego nosem.
I była to klamka, mosiężna klamka pomiędzy bryłami węgla.
* * *
Salon mody ślubnej na ulicy, noszącej imię wielkiego lekarza, był w sezonie dość 
często odwiedzany. „Pora na mariaż” - decydowali kochankowie albo ich rodzina, i 
w salonie 
zakupywali niezbędne przedmioty, a salon był ekskluzywny. Na wystawie sześć 
manekinów. 
Trzy pary nowożeńców. Twarze panien młodych i ich towarzyszów były wprawdzie 
uderzająco podobne, jeśli chodzi o typ somatyczny i głębię emocji, ale 
ostatecznie manekina 
jednak suknia zdobi. Przed takimi to właśnie personami stanęła kobieta z 
papierową torbą 
pełną pomarańczy. Ekspedientka mordowała się okropnie. Próbowała przywdziać 
smoking na 
odziany już w koszulę korpus. Lewe ramię sztucznego mężczyzny nie chciało się 
poddać. 
Dziewczyna nie mogła za nic wsunąć go w rękaw. Było sztywne i niestety nie 
mobilne. Góra 
pięknego kompletu naciągana z uczuciem przez kobietę niebezpiecznie trzeszczała. 
Eks-
pedientka irytowała się. Szybkie i wyraźne ruchy jej warg były irytacji 
ekwiwalentem. W 
końcu krzyknęła: „Dość już tego!” Manekin uderzony pięścią w głowę i kopnięty 
zatoczył się 
i padł twarzą w stronę wystawowej szyby. Uderzył mocno. Szyba drżała. Manekin 
opierał się 
o nią głową i dzielnie utrzymywał ciało w jednej linii.
Kobieta z papierową torbą ruszyła w stronę kościoła Franciszkanów. Uklękła w 
pustej 
nawie. Szept wznosił się ku niebu powoli, ale systematycznie. Opatrzność 
otrzymywała 
solenne sprawozdanie.
Kobieta podniosła się z kolan, ucałowała stopy Matki Boskiej Królowej Aniołów i 
wrzuciła zagraniczną monetę o niskim nominale do skrzynki z napisem DLA 
GRZESZNYCH 
DZIEWCZĄT.
* * *
Żorż Król nacisnął klamkę. Właściwie nawet jej nie nacisnął, lekko dotknął 
tylko, a 
ona sama z siebie w tym węglu się nacisnęła. Drzwi nagle się ukazały, i ulegając 
naciskowi 
na klamkę, otworzyły się lekko i ujawniły Zorzowi prowadzącą w głąb czeluść.
- No to już przesada! - oświadczył sam sobie z oburzeniem Żorż. - Ze wszelkim 
surrealizmem jestem obeznany, to było odkrycie naszego popaździernikowego 
pokolenia, ale 
powtarzam, bez przesady. Co innego surrealizm w filmie lub w literaturze i to 
koniecznie 
hiszpańskiej, no może jeszcze, ostatecznie, we francuskiej albo czeskiej, ale w 
życiu?
Zawstydził się sam przed sobą i powiedział do siebie bardzo grubym głosem:
- Naprzód młodzieży świata - wszedł w czeluść. - Jaki tam surrealizm. Czeluść. A 
ja 
już niewiele mam do stracenia. Telewizor i tak się zepsuł.
Poczuł się młody.
Dla tej pierwszej sekundy młodzieńczego zachwytu d propos Czeluści i Tajemnicy 
warto było żyć. Żyć całe to życie - najpierw w międzywojniu, potem pod 
okupantami, potem 
pod PRL-em, a teraz w Bógwiczym.
- Naprzód - warknął do siebie głosem posterunkowego Radziszewskiego, 
pamiętanego jakże wyraźnie, jako pierwsze wspomnienie z dzieciństwa.
Czeluść była zimna i ciemna.
Potknął się o kłąb szmat.
Kłąb poruszył się i powiedział z ciemności:
- Szczęść Boże! Żorż wzdrygnął się.
Chciał uciekać, ale ciekawość przyparła go do ob-ślizgłego muru:
- Gdzie ja jestem?
- W Czeluści, bracie, w Czeluści - odpowiedział kadłubek.
Bo to on był.
Ale Żorż Król nie zetknął się nigdy z kadłubkiem, toteż nie umiał się 
odpowiednio 
zachować. Kadłubek, przyświecając sobie czerwoną latareczką, jął wygrzebywać z 
węgla 
swój korpus. Żorż w popłochu uciekł. Wziął nieszczęsnego za wytwór wyobraźni, co 
oczywiście było haniebną pomyłką. Ty, Czytelniczko, wiesz. Biegł biedny Król i 
biegł 
Czeluścią. Wydawało mu się, że wraca do piekielnej klamki, ale oddalał się od 
niej. Jeszcze 
raz spotkał spokojnie pełznącego kadłubka, wrzasnął i pobiegł w już zupełnie 
niewiadomą 
stronę.
Nagle w ciemnościach poczęła się pojawiać smuga szarości...
- Wyjście!
Ale to było co innego.
Wpatrzył się w nieprzeniknioną ciemność. Ciemność pulsowała. Jaśniała 
fosforycznie.
- Chyba mi się wydaje, chyba mi się wydaje - rzekł po kilkuminutowym wpatrywaniu 
się - ale widzę tam zarysy mebli, jest to jakiś pokój chyba...
Powoli wzrok oswajał się z ciemnością.
Naraz krzyknął.
Strumień światła smagnął go po oczach. Oślepiające lśnienie, rodzaj czarnego 
płomienia, blask, który emanował z najgłębszych ciemności.
I zobaczył Żorż, że to nie pokoik był, ale wnętrze grobowca, a w szczelinie, 
między 
kamiennymi płytami, półbut męski, czarny, nie znoszony, prawy.
I stopę Mariana Siary ujrzał i zrozumiał.
* * *
Duch Pilchera tkwił w osłupieniu przed witryną księgarni, kiedy poczuł, że 
delikatna 
jakaś dłoń dotknęła jego ramienia.
Odwrócił głowę, spojrzał na dłoń i zdjął ją delikatnie z barku.
Po chwili odwrócił się cały i stanął oko w oko...
- Dzień dobry... paaani - przeciągnął celowo ostatnie słowo.
Kobieta z torbą pełną pomarańczy uśmiechnęła się łagodnie.
- Nie poznaje mnie pan, byliśmy razem, czas jakiś temu, w Leningradzie, na 
wycieczce.
- Ach, rzeczywiście... Wzięła Pilchera pod ramię.
Pilcher nieco oszołomiony wysilał pamięć. Nie mógł przypomnieć sobie, wygrzebać 
z 
zakamarków wspomnień, tej twarzy.
Pamiętał złośliwego współlokatora, inżyniera, który zabraniał innym palić i 
używał 
nie swojego ręcznika do intymnych ablucji, a w zasadzie ąuasi-podmywań, bo 
ręcznik nosił 
potem długo kompromitujące ślady. Pamiętał terror tego człowieka, niewrażliwego 
nawet na 
ciężkie ataki kolki nerkowej u towarzysza podróży. Pamiętał, jak siwy i 
niechlujny ten starzec 
otwierał złośliwie drzwi toalety i wpuszczał celowo zapach do pokoju. Pamiętał 
wycieczkę na 
przedstawienie baletowe Swan Lakę, dwoma autobusami, w tym jednym przewożącym 
płody 
rolne. Pamiętał wiele, ale kobiety, która stała obok niego, przypomnieć sobie 
nie mógł.
- Och, pamięta pan te kuropatwy? Wcale się nie bały, były takie śliczne, 
popielate, a 
śnieg skrzył, błyszczał... tak świecił, że nie dało się patrzeć, och, proszę 
pana, a później te 
ławki nad rzeką, całe w szronie, pamięta pan? A w hotelu etażna się upiła i 
śpiewała, tak 
cichutko śpiewała, och, tak cichutko... Nie było wrzątku, a mróz trzaskał nad 
ranem, aż 
żaluzje przymarzły do okien... A jak panią Jolę okradli w metrze, och, proszę 
pana, to było 
wtedy, och, wtedy...
- Już czas - domyślił się. Kiwnęła głową.
Pilcher odwrócił twarz i ujrzał siebie pośród matowych obwolut. Poszarzałego i 
pokurczonego, omszałego zgrzybiałego. Zobaczył wszystkie swoje kobiety. 
Wstrzemięźliwe i 
cudzołożne. Uczuł wszystkie rozkosze. Talerze rosołu, chłód wiecznego pióra, woń 
żywicy, 
szelest kartek czystego brulionu. Zobaczył legion piersi falujących jak płomyki 
lampek w 
Dzień Zaduszny.
Wszystko zawirowało i rozprysło jak iskry zimnego ognia.
Rozpierzchł się zupełnie.
Piekło. Piekło i szatani.
Ksiądz profesor Józef Pischinger stał przed witryną sklepu obuwniczego. Kobieta 
z 
papierową torbą częstowała go pomarańczą.
- Już czas? - zapytał.
- Ćśśś... - położyła mu palec na ustach. Widział buty i buciki. Zza chmur wyszło 
słońce.
Szyba lśniła. Zobaczył siebie. Kobiety nie było widać.
Tafla szkła zafalowała.
Kształty wydłużyły się, pogięły, rozmyły.
I zobaczył siebie raz jeszcze. W jasności niezwykłej.
Zmarszczki zniknęły z czoła. Siwizna poczerniała i włosy odzyskały swój dawny 
połysk. Podróżny strój zmienił się w sutannę. Pomarańcza w brewiarz.
I zobaczył siebie - młodego kleryka, pośród kwiatów i ptaków. W zieleni i 
błękicie.
W blasku.
Kobieta skinęła głową.
Pstryk.