David Ferring
Konrad

Przełożył: Jacek Manicki 

Trylogia Konrad część 1
Wydawnictwo MAG 

Spis treści1. Rozdział pierwszy
      2. Rozdział drugi
      3. Rozdział trzeci
      4. Rozdział czwarty
      5. Rozdział piąty
      6. Rozdział szósty
      7. Rozdział siódmy
      8. Rozdział ósmy
      9. Rozdział dziewiąty
      10. Rozdział dziesiąty
      11. Rozdział jedenasty
      12. Rozdział dwunasty
      13. Rozdział trzynasty
      14. Rozdział czternasty
 

Rozdział pierwszy [top] Przyby­wali z za­chodu i ze wschodu, z po­łu­dnia i z 
pół­nocy. Przyby­wali ze wszyst­kich za­kąt­ków Im­pe­rium, z każ­dej kra­iny 
Sta­rego Świata i spoza jego gra­nic.Wielu z nich było ludźmi, albo było nimi 
kie­dyś; wielu nigdy ludźmi nie było.Nie­mal wszyscy byli śmiertel­nymi 
wro­gami. W każ­dych in­nych oko­licz­no­ściach spo­tka­nie takie 
przemie­ni­łoby się na­tychmiast w krwawą rzeź, każdy wo­jow­nik in­stynktow­nie 
sko­czy­łby do gar­dła swoim od­wiecznym nie­przyja­cio­łom i za­pie­kłym 
ry­wa­lom.Lecz nie ścią­gali tu by­najmniej w po­ko­jo­wych za­mia­rach. Nikt tu 
nie znal ta­kiego poję­cia.Za­nim noc za­pad­nie, za­spo­koją swoją żą­dzę krwi. 
Ale to nie wśród tych, któ­rzy łą­czyli się teraz w tak nie­natu­ral­nym 
przymie­rzu, śmierć i zniszcze­nie bę­dzie zbie­rać żniwo. Przy­najmniej do 
czasu. To oni staną się wkrótce siew­cami śmierci, krzewi­cie­lami 
de­strukcji.Łą­czyło ich jedno: Wszyscy, i każdy z osobna, byli słu­gami 
Cha­osu. Swoich czci­cieli miała wśród nich każda siła Cha­osu: Khorne i 
Sla­anesh, Nur­gle i Tze­entch, i wszelkie inne de­mo­niczne 
bó­stwa.Zjedno­czyli się dla tej jed­nej be­zec­nej misji. Misji gra­bieży i 
mordu, de­strukcji i ma­sakry... *   *   *Nie świ­tało jesz­cze na­wet, kiedy 
wstępo­wał na drewniany most prze­rzu­cony nad rzeką. Wielki księ­życ Manns­lieb 
już za­szedł. Jego mniejszy to­wa­rzysz Morrslieb był w no­wiu, i światła da­wał 
jesz­cze mniej niż zwy­kle.Za­trzymał się w po­łowie i oparł o ba­rierkę, żeby 
od­cze­kać kilka mi­nut. Do­piero kiedy za­częło sza­rzeć niebo na wschodzie, 
od­wa­żył się ru­szyć dalej. Piął się pod górę, w stronę boru, z ta­kim sa­mym 
ocią­ga­niem, z ja­kim zza ho­ry­zontu dźwigało się słońce. A było to słońce 
zi­mowe, peł­znące ni­sko przy ziemi i blade.Przy każ­dym od­de­chu z ust 
bu­chały mu ob­łoczki pary, ciało raz po raz prze­bie­gał mi­mo­wolny dreszcz. 
Łachmany, w które się oku­tał, pra­wie wcale nie chroniły przed zim­nem. Stare 
buty wy­mosz­czone miał szmatami, mię­dzy in­nymi dla­tego, że były dla niego za 
duże, z ze­wnątrz zaś ob­wią­zane pa­sami zgrzeb­nego ma­te­riału, żeby nie 
przema­kały, lecz nie­wiele to po­ma­gało. Trawa prze­sy­cona była po­ranną 
rosą, a przemo­czone po­przedniego dnia i buty nie zdą­żyły wy­schnąć.Nie 
prze­szkadzało mu to. Przywykł; tak było od­kąd pa­mię­tał. Miał wra­żenie, że 
od kiedy na­uczył się cho­dzić, co dnia przemie­rza sa­mot­nie tę drogę, brnąc 
na bo­saka w ku­rzu albo czła­piąc przez kla­ska­jące błocko.Zresztą nie było 
jesz­cze tak źle. Lód i śnieg, któ­rych nale­żało się spo­dziewać za naj­dalej 
dwa mie­siące, jesz­cze bar­dziej utrudnią mu tę co­dzienną po­win­ność.Wle­piał 
oczy w ścianę boru, usi­łując prze­bić wzrokiem splątane chaszcze, wy­czuć, co 
się czai w ich gę­stwie. Na­wet w naj­ja­śniejszy letni dzień w le­sie było 
mroczno i wil­gotno, sło­neczne światło z rzadka tam się 
prze­dzie­rało.Większość drzew zrzu­ciła już liście, ale to czy­niło knieję 
jakby jesz­cze strasz­niej­szą. Bo cho­ciaż można było teraz się­gnąć wzrokiem 
dalej, to większą grozę wzbudzały bez­listne drzewa, któ­rych grube pnie i nagie 
ko­nary przywo­dziły na myśl żywe istoty go­tu­jące się do skoku.Wo­kół 
pa­no­wała ni­czym nie zmą­cona cisza, ale on nie dał się zwieść. Bór roił się 
od wszelkiej ma­ści istot. Owadów, pta­ków i zwie­rząt, nor­mal­nych le­śnych 
stwo­rzeń. Ale pie­nił się tu też inny ro­dzaj stwo­rów, stwo­rów, któ­rych 
żadną miarą nor­mal­nymi na­zwać się nie dało.Bał się. Zaw­sze wchodził tu z 
du­szą na ra­mie­niu. Kiedy był młodszy, my­ślał, że z wie­kiem mi­nie mu ten 
strach. Ale stało się coś wręcz prze­ciw­nego. Wówczas lękał się nie­zna­nego. 
Te­raz już wie­dział, na co może się tu na­tknąć — a co za tym idzie, bar­dziej 
się bał.I prawdo­po­dob­nie tylko dzięki temu jesz­cze żył. Gdyby nie wzmo­żona 
czuj­ność i ostroż­ność, dawno już by zgi­nął; uśmier­cony przez któ­rąś z 
bestii czy­hają­cych w głębi tej zwy­rod­niałej kniei.Nikt z wie­śnia­ków nie 
za­puszczał się tu nigdy w poje­dynkę. Je­śli od­wa­żyli się wejść do lasu, to 
tylko w gru­pie, do­brze uzbrojeni. Drwale wy­ci­na­jący drzewa, by wy­rwać 
kniei jesz­cze jeden spła­cheć te­renu, pra­co­wali zaw­sze pod silną strażą.Ale 
na­wet te środki ostrożno­ści nie wy­star­czały. Przed ro­kiem grupa sze­ściu 
le­śni­ków z wio­ski wy­brała się pew­nego po­ranka do boru. Nie wró­cili do 
wie­czora. Nikt ich już nigdy nie wi­dział. Są­sie­dzi wszczęli 
po­szu­ki­wa­nia, ale na­trafili tylko na kilka strzępów zbro­czo­nego krwią 
odzienia.Po­chu­chał w zziębnięte dło­nie i za­cierał je przez chwilę. Po­tem 
zza pa­zu­chy ku­braka wyjął sztylet. Z no­żem w pra­wym ręku i ze zwojem 
po­stronka do przewią­zania wiązki chru­stu w lewej, wkroczył mię­dzy 
drzewa.Co­dziennie wchodził do lasu w tym sa­mym miej­scu i poru­szał się w nim 
tą samą trasą. Znał na niej każde drzewo i ko­rzeń, każdy wy­krot i krzak. Gdyby 
coś było nie w po­rządku, wie­działby to od razu. Ale z każ­dym dniem mu­siał 
coraz bar­dziej zba­czać z utartego szlaku, w po­szu­ki­wa­niu drewna na opał, 
po które tu przy­cho­dził.Wła­śnie, w po­szu­ki­wa­niu. Odłamy­wa­nie ga­łęzi 
nie miało sensu, bo na­wet o tej porze roku, kiedy wy­glą­dały na uschnięte, 
były zbyt wil­gotne, by się palić. Był ta­kim sa­mym my­śli­wym, jak ci, któ­rzy 
z łu­kiem i strzałami pod­cho­dzą dzi­kiego zwie­rza i dla mięsa za­bijają łosia 
czy niedźwie­dzia, z tym że on po­lował na chrust.Na skraju lasu drzewa rosły 
rzadko. Im głę­biej się za­puszczał, tym bar­dziej gęst­niał sta­ro­dawny bór. 
Można by po­my­śleć, że drzewa zwie­rają sze­regi dla ochrony przed isto­tami 
za­mieszku­ją­cymi jego ostępy.Ale ta me­toda obrony była chyba rów­nie mało 
sku­teczna dla drzew, jak i dla drwali, bo co kilka kro­ków drogę prze­gra­dzał 
oba­lony gni­jący pień, przywo­dzący na myśl ofiarę nie­zna­nych le­śnych 
dra­pież­ców.Nie­raz już wi­dy­wał te stwory, ale o wiele czę­ściej zda­rzało mu 
się wy­czu­wać ich zło­wrogą obecność. Nie miał poję­cia, czym są ani jak się 
zwą, i nie chciał tego wie­dzieć. Dla niego były po­two­rami i wolał trzymać się 
od nich z dala.Nie były ani ludźmi, ani zwie­rzę­tami, sta­no­wiły ich ohydną 
krzy­żówkę spło­dzoną w ja­kimś odra­żają­cym akcie ko­pula­cji. Po­kryte 
fu­trem, nagie lub pie­rza­ste kre­atury z rę­kami, ko­py­tami i ro­gami. Ale 
bez­myślne. Ich mu­tacje zda­wały się być po­zba­wione wszelkich natu­ral­nych 
zmy­słów. Nie miały ani ludz­kiego ro­zumu, ani wła­ści­wego zwie­rzę­tom 
in­stynktu.Nie­raz zda­rzało mu się ob­ser­wo­wać taką prze­ra­ża­jącą po­czwarę 
z odle­gło­ści kilku jar­dów, kiedy za je­dyną osłonę miał pień wą­tłego 
drzewka. Na szczęście żadna go jak dotąd nie do­strzegła, nie usły­szała ani nie 
zwę­szyła, ina­czej już by nie żył.Ta­kie sytu­acje sprawiały, że sta­wał się 
coraz ostroż­niej­szy. Zdawał sobie sprawę, że szczęście może go kie­dyś 
opu­ścić.Z wa­lą­cym ser­cem za­puszczał się w las, coraz moc­niej ści­ska­jąc w 
spo­conej dłoni rę­ko­jeść noża. Za­po­mniał o chło­dzie. Szedł wolno, 
roz­glą­dając się na boki, na­sta­wia­jąc ucha, strzelając wo­kół oczami 
szybciej, niż na­dą­żała obra­cać się głowa.Nic nie sły­szał, ni­czego nie 
do­strzegał — coś jed­nak wy­czu­wał.Gdzieś nie­da­leko, ja­kieś pięć­dzie­siąt 
jar­dów przed nim czaił się któ­ryś z mu­tan­tów. Może za­sa­dził się na niego, 
wie­dząc, że cho­dzi tędy co dnia o świ­cie. A może cał­kiem przypad­kowo 
za­pu­ścił się w te par­tie lasu.Wi­dok prze­sła­niała ściana drzew, wy­obra­żał 
go sobie jed­nak, przy­cup­nię­tego w sę­ka­tych ko­rze­niach 
roz­sz­cze­pio­nego pnia.Za­trzymał się i cze­kał. Na­uczył się cier­pli­wo­ści. 
Ona rów­nież po wie­lo­kroć oca­liła mu życie.Za­stygł w bez­ru­chu. Nie śmiał 
na­wet ode­tchnąć, w oba­wie, że zdra­dzi go wy­do­by­wa­jąca się z noz­drzy 
para. Serce o mało nie wy­sko­czyło mu z piersi, w ustach miał su­cho, choć cały 
spływał po­tem.Stwory że­ro­wały głównie po zmroku. Pod osłoną ciemności 
pod­kra­dały się do wsi i po­ry­wały zo­sta­wiony bez opieki in­wentarz. Przed 
świ­tem wy­co­fy­wały się do lasu. Ale i za dnia, i w nocy były rów­nie 
nie­bez­pieczne.Po ze­szło­rocz­nych wy­da­rze­niach, po­sta­no­wiono oczyścić 
las z tej plagi. Sprowa­dzono żoł­nie­rzy.Nigdy nie wi­dział cze­goś tak 
wspania­łego. Wje­chali do wsi konno, słońce od­bi­jało się w lśniących 
pan­cer­zach, w górze po­wie­wały barwne pro­porce. Nie za­sta­na­wiał się 
wcześniej, co się znaj­duje poza gra­ni­cami wio­ski. Te­raz za­pra­gnął zo­stać 
żoł­nie­rzem.Część żoł­nie­rzy za­kwatero­wała się w karczmie, ku 
nie­za­do­wo­leniu jego pana, który miał ich ży­wić.Ale on był za­chwycony, bo 
mógł słu­chać z za­par­tym tchem opo­wie­ści żoł­nie­rzy o życiu poza do­liną, o 
cu­dach, któ­rych ist­nie­nia dotąd na­wet nie po­dej­rze­wał. Z za­pa­łem 
pu­co­wał im hełmy, rychtował zbroje, opo­rzą­dzał konie.Ten i ów ci­snął mu 
cza­sem pensa za fa­tygę. Były to pierwsze pie­nią­dze, jakie zaro­bił. Po 
kry­jomu za­ko­py­wał mie­dziaki w obo­rze, obok bar­łogu, na któ­rym sy­piał. 
Gdyby jego pan do­wie­dział się, że je ma, ode­brałby mu pie­nią­dze, a na 
do­kładkę wy­chło­stał. Chłosty i tak nie uniknął, ale pie­nią­dze 
za­cho­wał.Za­cho­wał też sztylet skra­dziony ka­pita­nowi, od któ­rego, za 
po­sługi, jakie mu świadczył, nie dość że nic nigdy nie do­stał, to nie 
usły­szał na­wet słowa po­dzięki. Chciał mieć coś, co po­cho­dzi z sze­ro­kiego 
świata — a ta­kiego oso­bli­wego noża ani wcześniej, ani po­tem nie 
wi­dział.Rzeźbiona rę­ko­jeść wy­ko­nana z ja­kiejś białej kości miała kształt 
łba węża, jed­nak to nie ona, lecz ostrze, któ­rego kra­wę­dzie, za­miast 
pro­stych były fali­ste, de­cy­do­wało o ory­gi­nal­ności broni.Żoł­nie­rze 
prze­cze­sy­wali mo­zol­nie knieje, oczysz­cza­jąc je z krwiożer­czych be­stii. 
Ale bór roz­cią­gał się w nie­skończo­ność i mu­tanty wkrótce po­wra­cały.Je­den 
z nich czaił się teraz gdzieś w po­bliżu.Usłyszał jakiś od­głos za ple­cami i 
ob­rócił się na pię­cie. Od strony wio­ski do­bie­gał stu­kot pod­ku­tych 
koń­skich ko­pyt na drewnia­nym, odle­głym o kil­kaset jar­dów mo­ście.Mru­żąc 
oczy, przyjrzał się jeźdźcowi. Bar­dzo rzadko się zda­rzało, żeby ktoś poza nim 
wstał skoro świt. Za­nim kto­kol­wiek wy­chy­lił nos z cha­łupy, on za­zwy­czaj 
był już z chru­stem z po­wrotem we wsi. Tylko w zimie wię­cej się tra­fiało 
ta­kich ran­nych ptaszków, bo wtedy dzień był krót­szy i lu­dzie za­czy­nali 
pracę o brza­sku.Roz­po­znał do­sia­da­jącą konia dziew­czynę. Ze wszyst­kich 
miesz­kań­ców wio­ski, ją naj­mniej spo­dzie­wałby się uj­rzeć o tak wczesnej 
porze.Mo­gła wszak wy­legi­wać się do późna w pier­na­tach, bo we wszystkim ją 
wy­rę­czali, i speł­niali każdy jej ka­prys, słu­dzy ojca. Mieszkała we dwo­rze 
u wy­lotu do­liny. Dwór i cała do­lina wraz ze wsią i wszyst­kimi jej 
miesz­kań­cami nale­żały do jej ojca; na­wet karczmarz płacił mu dzie­się­cinę 
od utargu.Ga­lo­po­wała przez wą­ski most opa­tu­lona w białe futra. W pew­nej 
chwili osa­dziła wierz­chowca w miej­scu, obej­rzała się, a po­tem szarpnęła 
wo­dze z taką siłą, że koń par­sknął i wy­krę­cił szyję, ale za­miast za­wró­cić 
do wio­ski, ru­szyła w stronę boru.I cza­ją­cego się w nim stwora! *   *   
*Ob­ser­wo­wał bacznie dziew­czynę, ale ani na chwilę nie za­po­mi­nał o ukrytej 
wśród drzew kre­atu­rze. Przez cały czas był w pełni świadom bli­sko­ści 
po­czwary, cho­ciaż nie wie­dział, gdzie się ukrywa. Jed­nak stwór też już 
usły­szał konia i za­czął się przemy­kać ku skrajowi lasu.Gra­nica boru cofnęła 
się z upływem lat i teraz pierwsze drzewa od­dzielał od rzeki sze­roki pas 
ły­sego stoku wzgórza.Dziew­czyna mo­gła wy­brać szlak bie­gnący brze­giem 
rzeki. Nie uczyniła tego. Nie wie­dzieć czemu ru­szyła pod górę, rów­nole­gle do 
ściany lasu.Chłopiec nadal nie wi­dział po­twora, ale sły­szał, jak ten 
prze­dziera się mię­dzy drzewami, by prze­ciąć drogę 
nad­jeż­dża­jącej.Dziew­czyna pro­wa­dziła konia szybko, pew­nie. Ob­ser­wo­wał 
ją z na­dzieją, że zo­rientuje się, co jej grozi, że za­wróci i od­dali się 
galo­pem. Ale ona je­chała dalej, nie­świadoma nie­bez­pie­czeń­stwa.Co ją tu 
sprowa­dza? Dla­czego jest sama?Spróbo­wał oce­nić sytu­ację. Stwór był już 
bar­dzo bli­sko. Jeśli ona zaraz nie za­wróci, to za chwilę bę­dzie na to za 
późno.I na­gle za­świ­tała mu w gło­wie prze­ra­ża­jąca prawda: ona nic nie wie! 
Nie zdaje sobie sprawy, co się zaraz wy­darzy.Ale on wie­dział. Wie­dział 
bar­dzo do­brze, czego za chwilę bę­dzie świad­kiem. Tylko pa­trzeć, jak 
od­człowie­czony na­past­nik wy­pry­śnie z chaszczy i ścią­gnie z ko­nia 
bez­bronną ofiarę.Nie było chwili do stra­cenia. Rzu­cił po­stro­nek na zie­mię, 
wy­padł spo­mię­dzy drzew na otwartą prze­strzeń i pu­ścił się bie­giem ku 
dziew­czy­nie, wrzesz­cząc co sił w płu­cach, żeby się za­trzymała, żeby 
za­wró­ciła, bo wi­dział już, że nie zdąży do­biec do niej na czas.Mu­siała go 
usły­szeć, gdyż wstrzy­mała konia. Ale było już za późno, o wiele za późno.Kiedy 
od dziew­czyny dzie­liło go dru­gie tyle, ile już prze­biegł, po­twór 
wy­pry­snął z lasu. Zo­ba­czył go, jak szy­buje w po­wie­trzu.Był od­py­cha­jącą 
krzy­żówką czło­wieka i zwie­rzę­cia: ogromne ciel­sko po­kryte skołtu­nioną, 
ciemno­szarą sier­ścią; pysk jak u psa, lecz z ro­gami i dłu­gachnymi kłami; 
krót­kie łapy za­koń­czone szponami, a w jed­nej z nich pordze­wiały miecz.Stwór 
ryk­nął, do­pa­dając swej ofiary. Dziew­czyna uchyliła się in­stynktow­nie, 
szar­piąc jed­no­cze­śnie wo­dze, i na­past­nik, za­miast ścią­gnąć nie­szczęsną 
z sio­dła, tylko ją z niego ze­pchnął. Spa­dła na zie­mię, a prze­ra­żony koń 
sta­nął dęba i rzu­cił się do ucieczki.Po­twór rów­nież wy­lą­do­wał na miękkiej 
ziemi, ale za­nim zdą­żył się po­zbie­rać i rzu­cić na dziew­czynę, chło­piec 
był już przy nim.Sko­czył mu­tan­towi na grzbiet, oto­czył lewą ręką szyję, 
od­cią­gnął w tył łeb i zato­pił sztylet w gar­dle. Po­czwara wrzasnęła i 
szarpnęła się, z rany sik­nęła fon­tanna krwi.Chłopak za­da­wał cios za cio­sem, 
ostrze z tru­dem prze­bi­jało grubą skórę. Po­twór miotał się, skrzecząc z 
wściekło­ści i bólu, i w końcu zrzu­cił go z sie­bie.Był od niego większy. 
Na­wet gdyby nie miał mie­cza, mógłby go zmiaż­dżyć jed­nym ude­rze­niem 
po­tęż­nego łap­ska.Chłopiec od­turlał się w bok i z tru­dem po­dźwignął na 
nogi. Stwór po­de­rwał rękę do po­de­rżniętego gar­dła, da­rem­nie pró­bując 
za­ta­mo­wać krwotok. Jego po­soka była rów­nie nie­natu­ralna, jak on sam; 
miała odra­ża­jącą, żół­ta­wo­zie­loną barwę.Mu­tant po­pa­trzył bez­myślnie na 
juchę zle­pia­jącą mu sierść na łapie, wy­raź­nie nie poj­mo­wał, skąd się 
wzięła. Roz­dziawił pasz­czę, żeby wy­ry­czeć swoją wście­kłość, i strumy­czek 
ohydnej po­soki po­ciekł mu spo­mię­dzy psich szczęk. Łyp­nął przymru­żo­nymi 
śle­piami na tego, który zadał mu tyle bólu, i ru­nął do ataku.Chłopca owionął 
smród go­rą­cego od­de­chu. Żo­łądek pod­szedł mu do gar­dła. Był mniejszy, ale 
szyb­szy. W porę uskoczył w bok przed spa­dają­cym mie­czem.Nie zdo­łał już 
jed­nak wy­ko­nać uniku przed dłu­gim, cien­kim ogo­nem, który śmi­gnął 
bły­ska­wicznie, oplótł mu kostkę i ściął z nóg. Ru­nął jak długi. Chciał się 
odto­czyć, ale nie mógł. Wę­żowy ogon stwora trzymał mocno.Po­czwara 
znie­ru­cho­miała nad leżą­cym, wle­pia­jąc weń pa­łają­cej nie­na­wi­ścią 
śle­pia. Jej krew ska­py­wała chłopcu na ku­brak i ni­czym, kwas wże­rała się z 
sy­kiem w wy­tarty ma­teriał. Rzu­cał się i wy­ry­wał, ale 
nada­rem­nie.Bezi­mienny dra­pieżca po­chy­lił się, prze­sła­nia­jąc swoim 
ciel­skiem słońce. Jego cień padł na chłopca i temu zro­biło się zimno, zim­niej 
niż kie­dy­kol­wiek było mu w życiu, zim­niej niż kie­dy­kol­wiek mu bę­dzie, bo 
oto za chwilę umrze.Wszystko po­ciemniało. Nie wi­dział nic, prócz po­chy­lonej 
nad sobą syl­wetki po­twora.Ale nie podda się bez walki. Po­nie­chał 
bez­na­dziejnych prób wy­szarpnię­cia kostki z pętli ogona. Zgi­nając w kola­nie 
uwięzioną nogę, prze­sunął się po śli­skim błocku bli­żej stwora, uca­pił ogon 
lewą ręką i ciął go no­żem, który dzierżył w pra­wej.Jedno cię­cie, dru­gie, 
trze­cie. Trzy, na­stę­pu­jące jeden po dru­gim, wrzaski cier­pie­nia, każdy 
gło­śniejszy od po­przedniego. Ko­niec ogona zo­stał mu w dłoni, try­ska­jąca z 
rany krew zbro­czyła ręce, ale nie zwa­żał na pie­cze­nie skóry, w którą 
za­częła się na­tychmiast wgryzać cuchnąca po­soka.Oszalały z bólu po­twór runął 
na niego, wy­wi­jając wściekle mie­czem. Chłopiec, za­miast wy­ko­nać unik, 
ze­rwał się na nogi i przyjął atak na trzymany obu­rącz sztylet.Szar­żu­jący 
mu­tant na­dział się na ostrze. Nóż prze­bił grubą skórę i wszedł w ciel­sko po 
rę­ko­jeść. Stwór wy­dał z sie­bie jesz­cze strasz­niej­szy niż po­przednie 
wrzask cier­pie­nia. Wy­pu­ścił z łapy miecz i na oślep się­gnął po chłopca 
ostrymi jak brzytwy pazu­rami.Ten uchylił się zręcznie przed szponia­stą łapą i 
mu­tant, tra­cąc rów­no­wagę, ru­nął w błoto z ta­kim im­pe­tem, że za­drżała 
zie­mia.Znie­ru­cho­miał, leżąc na boku.Chłopiec przyglą­dał mu się z 
odle­gło­ści kilku kro­ków, go­tów od­sko­czyć, gdyby po­two­rowi drgnął choć 
jeden mię­sień. Mu­tant wle­piał w niego wy­bału­szone, szkliste śle­pia, które 
po chwili za­częły za­cho­dzić mgłą.Chłopak wy­tarł o ku­brak pie­kące dło­nie, 
chcąc się po­zbyć płynnego, wże­rają­cego się w ciało ognia.Nie wie­dział, co 
dalej robić. Ro­zej­rzał się lę­kli­wie wo­kół. Jeśli w oko­licy krą­żyły inne 
takie ga­dziny, wkrótce zwę­szą krew. Nie było mię­dzy nimi soli­dar­ności, a tu 
cze­kała uczta.Nóż tkwił w piersi stwora. Wie­dział, że musi go od­zy­skać, ale 
nadal bał się po­dejść bliżej. *   *   *Usłyszał szmer za ple­cami i od­wró­cił 
się jak pchnięty sprę­żyną, go­tów rzu­cić się do ucieczki. Z ulgą stwierdził, 
że to tylko gra­mo­ląca się z błota dziew­czyna.— Jak ja wy­glą­dam! — jęk­nęła, 
sia­dając. — Wszystko do wy­rzu­cenia!Odziana była w rzadko spo­ty­kane białe 
futra. Opończę, spodnie i buty miała uta­plane w błot­nistej mazi. Wo­la­łaby, 
żeby to była krew? Jej wła­sna?— Po­móż mi wstać!Do­piero teraz za­czął się 
za­sta­na­wiać, dla­czego wła­ści­wie to zro­bił, dla­czego z nara­że­niem życia 
śpie­szył jej na ratu­nek? Za­cho­wał się jak ostatni głu­piec. Nie my­ślał — 
oto od­po­wiedź. Działał od­ru­chowo, jego po­stę­po­wa­niem nie kie­ro­wał 
roz­są­dek, lecz in­stynkt.— Sły­szysz, co do cie­bie mó­wię? Po­móż mi się 
pod­nieść!Była człowie­kiem. Oto druga część od­po­wie­dzi na nur­tu­jące go 
pyta­nie. Lu­dzie byli sprzymie­rzeń­cami w walce z wszelkimi in­nymi for­mami 
ży­cia za­mieszku­ją­cymi świat.— Gdzie mój koń?Po­mi­nął to pyta­nie 
mil­cze­niem i zro­bił krok w kie­runku martwej kre­atury. Musi od­zy­skać 
sztylet. To wszystko, co ma.Na­raz dziew­czyna pi­snęła, i chło­piec jak 
opa­rzony od­sko­czył w tył, pe­wien, że stwór się poru­szył i ona to 
do­strzegła.— Nie żyje?Wpatry­wała się sze­roko roz­wartymi oczami w ścierwo 
mu­tanta, jakby do­piero teraz je za­uwa­żyła.Chłopak pod­niósł z ziemi patyk, 
zbli­żył się nie­znacznie do leżą­cego i szturchnął nie­ru­chome ciel­sko. 
Żad­nej reak­cji. Po­czwara nie żyła. Była za głu­pia, żeby uda­wać.— Co tu się 
stało?Upa­dek mu­siał dziew­czynę oszołomić Nie tylko nie wi­działa walki, ale i 
nie pa­mię­tała, że stwór ze­pchnął ją z ko­nia.Usłyszał cmoknię­cie, z ja­kim 
dźwigała się z grzą­skiego błota, a po­tem klą­ska­nie zbli­żają­cych się 
kro­ków. Wstrzy­mu­jąc od­dech, żeby nie wciągać no­sem przypra­wia­ją­cego o 
mdłości smrodu, po­chy­lił się nad mu­tan­tem. Chwycił obu­rącz rę­ko­jeść 
sztyletu i po­cią­gnął z ca­łych sił. Nóż ani drgnął.Od­wró­cił głowę, żeby 
za­czerpnąć świeżego po­wie­trza, za­parł się stopą o tors martwego po­twora i 
spró­bo­wał jesz­cze raz.— Co ro­bisz? — Była już na tyle bli­sko, że sama 
mo­gła sobie od­po­wie­dzieć na to pyta­nie.Nóż lekko się poru­szył. Chłopiec 
szarpnął po­now­nie. I naraz po­czuł, jak czy­jeś ręce obejmują go w pasie i 
cią­gną do tyłu. Klinga noża za­częła się wy­su­wać, zrazu po­woli, opornie, by 
po chwili wy­sko­czyć z rany. Nie przygo­to­wani na to zato­czyli siej oboje w 
tył.Chłopcu udało się od­zy­skać rów­no­wagę, dzięki czemu niej upadł. Za to 
dziew­czyna, pu­ściw­szy go, rym­snęła z po­wrotem w grzą­ską maź. Nie zwracał 
na nią uwagi. Oglądał nóż.Sztylet wy­glą­dał na nie uszko­dzony. Nigdy go 
jesz­cze nie użył, a co do­piero do ta­kiego, jak przed chwilą, celu. Do tej 
pory tylko się nim bawił, mar­ko­wał walkę, obie­rając sobie drzewa za 
wyima­gi­no­wa­nych prze­ciw­ni­ków. Ale na­wet pa­tyka nie za­stru­gał, w 
oba­wie, że stępi fali­ste ostrze.Spoj­rzał na martwego stwora i prze­peł­niło 
go po­czu­cie try­umfu. Sto­czył walkę z istotą o wiele od sie­bie większą, i 
zwy­cię­żył. Schylił się i wy­tarł sta­ran­nie klingę o ciemną sierść po­twora. 
Oczysz­czony sztylet za­tknął sobie za pas.Czubkiem buta trącił miecz. Był 
wy­szczer­biony i za­rdzewiały. Ani go po­trze­bo­wał, ani chciał.Od­wró­cił się 
do dziew­czyny. Miała około dwu­nastu lat, czyli tyle co on, tak przy­najmniej 
oce­niał jej wiek. Krótkie, kru­czo­czarne włosy, ciemne oczy, biała skóra 
prze­zie­ra­jąca spod war­stwy błota.Tym ra­zem po­mógł jej wstać, po­dając 
rękę. Skrzywił się z bólu, kiedy oble­czoną w rę­ka­wiczkę dło­nią ści­snęła mu 
po­pa­rzone palce.— Oj! — za­fra­so­wała się, kiedy jej wzrok padł na świeże 
rany.Chciał się cof­nąć, ale przytrzy­mała go i spoj­rzała mu w oczy. Od­wró­cił 
głowę, uni­kając jej wzroku.— Tyś jest ten chło­pak z karczmy. Po­wia­dają, żeś 
nie­mowa, ale prze­cież krzy­cza­łeś do mnie. Pró­bo­wa­łeś mnie ostrzec, 
tak?Nie od­po­wie­dział. Znowu spró­bo­wał uwolnić z jej uści­sku rękę, ale 
chwyciła go za nad­gar­stek.— Tak? — po­wtó­rzyła.Kiw­nął bez słowa głową.— 
Je­stem ci do­zgonnie wdzięczna — po­wie­działa. — Oca­liłeś mi życie.Wy­rwał 
jej się wreszcie. Mu­siał już iść. Mu­siał na­zbie­rać chru­stu. Nie po­wi­nien 
tu stać, i to z nią. Gdyby jego pan się do­wie­dział, wy­chło­stałby go, 
wy­chło­stał za wszystkie czasy.— Daj mi ręce!Po­wie­działa to roz­ka­zują­cym 
to­nem, któ­remu od dziecka na­wykł da­wać po­słuch. I te­raz też 
po­słu­chał.Ścią­gnęła zę­bami rę­ka­wiczki z miękko wy­pra­wio­nej białej 
skórki i ujęła w obie ręce jego prawą dłoń. Dziew­czyna była nie­mal tego 
sa­mego wzrostu co on, ale dło­nie miała drobniej­sze — i cie­plej­sze.Uniosła 
ją do ust i, za­my­kając oczy, po­dmu­chała na opa­rze­nia. Kon­rad miał 
wra­żenie, że jej dło­nie stają się jesz­cze cie­plej­sze i ogrzewają mu rękę 
tak, jakby trzymał ją nad ogni­skiem.Wy­po­wie­działa kilka słów, ale tak cicho, 
że ich nie do­sły­szał. Po chwili otworzyła oczy i pu­ściła jego dłoń. Cie­pło 
przytępiło ból od opa­rzeń spo­wo­do­wa­nych żrącą po­soką po­twora. Dziew­czyna 
ujęła teraz lewą rękę chłopca i po­wtó­rzyła za­bieg.Po­pa­trzył na swoje 
dło­nie i aż stęk­nął ze zdu­mie­nia. Rany za­skle­piały się, zara­stały nową 
tkanką; goiły się!Cof­nął się chwiejnie kilka kro­ków. Ta dziew­czyna wzbudzała 
w nim większą grozę niż po­twór. Była tak samo nie­natu­ralna jak on: była 
cza­row­nicą...— Nie mów ni­komu — uprzedziła go i zna­cząco poło­żyła palec na 
ustach. Po­tem uśmiech­nęła się. — To zna­czy, gdy­byś przypad­kiem umiał 
mó­wić. Krzyczeć po­tra­fisz, sama sły­sza­łam, a mó­wić nor­mal­nie? A może to 
był tylko taki nie­arty­ku­ło­wany, zwie­rzęcy krzyk? No, chłopcze, po­tra­fisz 
mó­wić?— Po... po­trafię — wy­szeptał.— Co?— Po­trafię — mruknął gło­śniej, 
wy­zy­wa­jąco.Kiedy był w le­sie, gdzie nikt nie mógł go sły­szeć, roz­ma­wiał 
sam ze sobą, ale teraz po raz pierwszy zdra­dził się przed kimś, że po­trafi 
mó­wić. Do tej pory jedy­nymi dźwię­kami, jakie wy­ry­wały mu się z ust, były 
krzyki, kiedy go chło­stano. Wła­ści­wie to z bi­ciem tak się już oswoił, że nie 
sprawiało mu bólu, a krzy­czał z przy­zwy­cza­jenia.— Mój oj­ciec cię 
wy­na­gro­dzi — po­wie­działa dziew­czyna.— Nie! Nic mu nie mów, pa­nienko!— A 
to czemu?Po­trzą­snął tylko głową. Nie chciało mu się tego wy­ja­śniać, zresztą 
nie wie­dział, jak. Nikt nie może się do­wie­dzieć, co tu za­szło, To by 
do­piero było, gdyby do pana do­tarło, że ma nóż i że po­trafi mó­wić. Obejrzał 
się na ścierwo po­twora.— To zwie­rzo­łak — po­wie­działa 
dziew­czyna.Zwierzo­łak. Te­raz mu się przypo­mniało. Sły­szał to słowo z ust 
żoł­nie­rzy po­lują­cych na stwory, które wy­mor­do­wały le­śni­ków.— 
Pół­człowiek, pół­zwie­rzę — cią­gnęła. — Sły­sza­łam, że w Lesie Cieni żyje 
mnó­stwo ich od­mian. — Zer­knęła lę­kli­wie na ciemną ścianę boru. — Mam 
na­dzieję, że nie ma tu ta­kich wię­cej.— W po­bliżu nie ma — uspokoił ją.— Kto 
wie — mruknęła, a po­tem po­pa­trzyła na niego uważnie. — Ale ty to wiesz, 
prawda? Wiesz na pewno. Wie­działeś, gdzie jest ten, tutaj, za­nim go 
zo­ba­czy­łeś. Skąd?— Wi­działem go.Tak, on go wi­dział — a ona nie. To dla­tego 
stwo­rowi udało się tak ją po­dejść.I dla­tego zgi­nęło tamtych sze­ściu drwali. 
Nie wi­dzieli zwie­rzo­ła­ków skra­dają­cych się za nimi pod osłoną za­rośli. 
Tak samo mu­siało być ze wszyst­kimi in­nymi, któ­rych do­padły i za­mor­do­wały 
po­dobne kre­atury.Znowu pa­trzyła mu w oczy. Od­wró­cił wzrok i ona po chwili 
uczyniła to samo.— Gdzie mój koń? — spy­tała.Ro­zej­rzał się.— Tam, nad rzeką — 
burknął, po­ka­zując pal­cem.— Całe szczęście — ode­tchnęła. — Miałabym się z 
pyszna, gdy­bym go stra­ciła. — Spoj­rzała na swoje fu­tra oble­pione schnącym 
bło­tem. — Nie wolno mi się tu za­puszczać, a więc lepiej oboje trzy­majmy 
ję­zyki za zę­bami. Tylko, co z nim? — Wskazała na trupa zwie­rzo­łaka.— Długo 
tu nie po­leży — za­pew­nił ją chło­piec.Stwór był teraz pa­dliną. Za parę 
go­dzin ścierwo­jady ogryzą go do kości. A za­nim mi­nie ko­lej­nych kilka 
go­dzin, to i na kości znajdą się amatorzy.— Zej­dziesz ze mną do konia?Było to 
coś po­śred­niego mię­dzy pyta­niem a roz­ka­zem. Kiw­nął pota­ku­jąco głową. 
Dziew­czyna pod­nio­sła z ziemi fu­trzaną czapkę i ru­szyła przodem ku 
rzece.Chłopiec jesz­cze raz spoj­rzał na miecz. Wzdragał się go do­tykać, ale 
zo­sta­wiać tutaj też nie chciał. Mógłby go zna­leźć i uży­wać dalej jakiś inny 
zwie­rzo­łak. Na­cią­gnął rę­kaw ku­braka na dłoń i pod­niósł oręż przez 
ma­teriał.Zszedł za dziew­czyną nad brzeg rzeki i ci­snął miecz da­leko w 
wodę.Kiedy do­tarli do sku­bią­cego trawę konia, chło­pak splótł dło­nie w 
ko­szy­czek i pod­sta­wił dziew­czy­nie, żeby mo­gła oprzeć na nich stopę i 
wspiąć się na sio­dło. Kiedy nie kwa­piła się sko­rzy­stać z jego usługi, 
zerk­nął na nią spode łba i stwierdził, że znowu pa­trzy mu w oczy, to w lewe, 
to w prawe. Spe­szony spu­ścił wzrok i cze­kał cier­pli­wie, kiedy raczy 
po­sta­wić stopę na jego dło­niach. Zro­biła to w końcu i zgrabnie do­sia­dła 
wierz­chowca.Ubłocone ręce otarł o raj­tuzy i jesz­cze raz po­pa­trzył z 
po­dzi­wem na za­bliź­nia­jące się rany na dło­niach. Kiedy spoj­rzał na i 
dziew­czynę, ta znowu poło­żyła palec na ustach, przypo­mi­nając, że ma 
mil­czeć.Jakby trzeba mu było o tym przypo­mi­nać. No, przy­najmniej do tego 
po­ranka.Dziew­czyna, choć brudna i uty­tłana w bło­cie, pre­zen­to­wała się na 
ko­niu do­stoj­nie i ele­gancko. Wy­glą­dał przy niej na nie­chlujnego 
obe­rwańca — ale czyż ta­kim w isto­cie nie był?— Nie za­po­mnę ci tego — 
po­wie­działa. — Oj­ciec cię nie wy­na­gro­dzi, bo się nie do­wie, ale ja to 
uczynię. Po­trzebne ci coś, pra­gniesz cze­goś?Wzruszył ra­mio­nami. Nic nie 
przy­cho­dziło mu do głowy. Nie miał nic, i ni­czego nigdy nie pra­gnął. Ale 
zaraz, ma prze­cież sztylet. Ta myśl pod­su­nęła mu ży­cze­nie.— Strzały — 
bąk­nął. — I łuk.Ski­nęła głową i na jej bla­dej, ubło­conej twa­rzy po­jawił 
się za­gad­kowy uśmieszek.— Bę­dziesz je miał — obie­cała. — Na imię mi Ely­ssa. 
A to­bie? 

Rozdział drugi [top] Zjedno­czyli się dla tej jed­nej be­zec­nej misji. Misji 
gra­bieży i mordu, de­strukcji i ma­sakry.Po raz pierwszy w dziejach 
sprzymie­rzeni... wy­padki tego dnia po­winny zna­leźć swoje od­zwiercie­dle­nie 
w an­na­łach hi­storii — gdyby tylko żyw po­zo­stał ktoś, kto mógłby je 
spi­sać.Kiedy nad podło­ściami tego dnia zaj­dzie w końcu słońce, słońce 
czerwone jak krew pla­miąca pola i uprawy, gumna i chaty we wsi, i kiedy dłu­gie 
cie­nie nocy wpełzną na zwę­gloną zie­mię i dy­miące ruiny, w doli­nie nie 
po­zo­sta­nie ślad życia.Bę­dzie tak, jakby to miej­sce nigdy nie ist­niało, a 
jego miesz­kańcy nigdy się nie na­ro­dzili i nigdy nie żyli. Po­ko­nani nigdy 
nie roz­po­wie­dzą, co tu się wy­da­rzyło, zwy­cięzcy rów­nież tego nie uczynią 
— bo­wiem na­wet oni nie do­trwają świtu.Po wy­cię­ciu w pień wspólnego wroga, 
wie­dzeni za­cie­kłą nie­na­wi­ścią nie­uchronnie zwrócą się prze­ciwko so­bie. 
A wtedy krew po­pły­nie jesz­cze więk­szą rzeką, jesz­cze bar­dziej szkarłatną, 
kła­dąc się mrocznym cie­niem na nocny kra­jo­braz, oni zaś będą się wy­rzy­nać 
i po­świę­cać jeden dru­giego, każdy swojemu panu Cha­osu.I tak prawda o tym, co 
tu się sta­nie, nigdy nie wyj­dzie na jaw, wie­dza o wy­da­rze­niach tego dnia 
zo­sta­nie wy­tarta z po­wierzchni ziemi tak skru­pu­lat­nie, jak ta 
wio­ska.Nikt się nigdy nie do­wie, co za­szło — ani co mo­gło zajść... *   *   
*Nie miał nic. Na­wet imienia.Od­kąd pa­mię­tał wo­łano na niego zaw­sze albo 
„chłopcze!”, albo „ty!”, albo „hej!”, albo „bę­kar­cie!”, albo „szczurku!”, tych 
obe­lży­wych po­hu­ki­wań było bez liku. Imiona były dla ludzi, któ­rzy mają 
praw­dziwy dom, praw­dziwą ro­dzinę, przy­zwo­ite miej­sce do spa­nia. Dla tych, 
któ­rzy nie mieszkają z trzodą w chlewie, dla tych, któ­rzy nie mu­szą wal­czyć 
z psami o skrawki mięsa z ob­gry­zio­nych kości — ko­ści prze­zna­czo­nych dla 
psów. Jego pan traktował psy lepiej niż swojego „chłopca”.Imiona nadawali 
ro­dzice, ale ro­dzi­ców też nie miał. Karcz­marz, Adolf Branden­he­imer, był 
jego pa­nem, ale na pewno nie oj­cem. Ża­den oj­ciec nie trakto­wałby w ten 
spo­sób wła­snego syna. Z tego sa­mego po­wodu nie mo­gła być jego matką Eva 
Branden­he­imer.Ona, jeśli to w ogóle możliwe, trakto­wała go jesz­cze go­rzej 
niż jej mąż. To ona przyku­wała go łań­cu­chem do świń­skiego ko­ryta w chlewie, 
kiedy był jesz­cze dzieckiem. Do dziś pa­mię­tał, jak zwy­kła okła­dać go 
rze­mie­niem. A im gło­śniej pła­kał, tym moc­niej biła. Na­uczył się nie 
pła­kać, a z cza­sem uod­por­nił się na wy­mie­rzane mu kary.Wie­dział, że 
dzieci są po­dobne do ro­dzi­ców, i rad był, że w ni­czym nie przypo­mina 
spa­sio­nych Branden­he­ime­rów ani ich sze­ściorga tłu­stych ba­cho­rów. Na­wet 
gdyby go przy­zwoicie kar­miono, nie wy­ka­zy­wałby żad­nych cech 
po­do­bień­stwa do ro­dziny karczma­rza. Był pe­wien, że nie jest z nimi w 
ża­den spo­sób spo­krew­niony.Kim więc byli jego ro­dzice? I dla­czego jest 
teraz z Branden­he­ime­rami?Drę­czyły go te pyta­nia, ale stra­cił już 
na­dzieję, że po­zna na nie od­po­wie­dzi. Nikt mu tego nigdy nie po­wie­dział, 
a pytać ani my­ślał. Z Branden­he­ime­rami nie było sensu o tym roz­ma­wiać, 
toteż nie roz­ma­wiał. Dla nich był tylko jesz­cze jed­nym ho­dowlanym 
zwie­rzę­ciem, sztuką by­dła.Zwierzęta nie mó­wią; on nie mó­wił.Zwierzęta nie 
mają imion; on nie miał imienia. *   *   *Mi­nęło wiele ty­go­dni, 
wy­star­cza­jąco wiele, by po­go­dził się z my­ślą, że Ely­ssa o nim 
za­po­mniała. Mi­nęli się kilka razy w wio­sce, ale ona, jak daw­niej, na­wet na 
niego nie spoj­rzała. My­ślał, że tak już zo­sta­nie, do­póki pew­nego zim­nego, 
mroźnego po­ranka nie usły­szał stu­kotu ko­pyt konia na drewnia­nym 
mo­ście.Przywykł do tego, że wszyscy w wio­sce po­gar­dzają nim i traktują jak 
po­wie­trze. On był naj­nik­czemniej­szym z nik­czemnych, ona wręcz prze­ciw­nie 
— je­dyną córką Wil­helma Ka­stringa, naj­moż­niej­szego i naj­po­tęż­niej­szego 
czło­wieka w całej doli­nie.Mi­nęła po­łowa zimy, nad­szedł drugi ty­dzień 
mie­siąca Na­chexen. Słońce prze­stało od­su­wać się na po­łu­dnie i po­woli, 
nie­mal nie­zau­wa­żal­nie, za­częły się wy­dłu­żać dnie.Każdy z tych dni 
wy­da­wał mu się jed­naki. Za­czy­nał każdy od zbie­rania w le­sie drewna na 
pod­pałkę i roz­nie­cania ognia; koń­czył na za­le­wa­niu wodą żaru pod 
pale­ni­skami. Tak było od­kąd pa­mię­tał — i tak bę­dzie zaw­sze.Cza­sami 
jed­nak od­nosił wra­żenie, że żyje jak we śnie. Wy­da­wało mu się, że jego 
wspo­mnienia na­leżą do ko­goś in­nego, że to wszystko jest opo­wie­ścią, że nie 
dzieje się na­prawdę.Ely­ssa za­trzymała wierz­chowca zaraz za mo­stem i 
roz­glą­dała się wo­koło. Być może, ła­miąc za­kaz ojca, wy­brała się na konną 
prze­jażdżkę o świ­taniu, tak jak w dniu, kiedy po raz pierwszy się 
spo­tkali.Wy­szedł na otwartą prze­strzeń, choć nie uzbierał jesz­cze dzi­siaj 
wy­star­cza­jącej ilości drewna na pod­pałkę. Nie za­wołał. Je­śli jego szuka, 
to go zo­ba­czy.Trą­ciła pię­tami boki wierz­chowca i ru­szyła w kie­runku 
chłopca. W chwilę póź­niej za­trzymała się obok niego.— Do­brze, że tu jesteś — 
po­wie­działa.— Zaw­sze tu je­stem — od­parł. — O świ­cie.— Do­piero dzi­siaj 
udało mi się wy­mknąć z domu. — Do sio­dła miała przytro­czony ja­kiś pa­ku­nek; 
od­wią­zała go i po­dała chło­pa­kowi. — To dla cie­bie.Od­winął płótno i jego 
oczom uka­zały się łuk i koł­czan z dzie­się­cioma strzałami. Dech mu za­parło z 
wra­żenia. Była to broń wo­jow­nika, nie my­śli­wego. Prze­zna­czona do walki, 
do za­bija­nia nie­przyjaciół, a nie do na­py­cha­nia spi­żarni 
dzi­czy­zną.Za­równo broń, jak i strzały były czarne. Łuk wy­ko­nano z 
gład­kiego czar­nego drewna, chwyt, zwany maj­da­nem, owi­nięto miękką czarną 
skórą. Na obu szczytach, tuż przy za­cze­pach cię­ciwy, osa­dzono w drewnie 
złote godła. Przed­sta­wiały dwie skrzyżo­wane strzały i zaci­śniętą pięść w 
kol­czej rę­ka­wicy mię­dzy ich gro­tami. Czarna była na­wet cię­ciwa. Ten sam 
sym­bol dwóch skrzyżo­wa­nych strzał i pię­ści po­wta­rzał się na koł­cza­nie 
wy­ko­na­nym z marsz­czo­nej czar­nej skóry.Oglądał wszystkie strzały po kolei, 
żeby zy­skać na cza­sie, bo nie wie­dział, co po­wie­dzieć. Były iden­tyczne. 
Ebo­ni­to­wo­czarne brze­chwy, czarne jak wę­giel pie­rzy­ska, groty z czar­nego 
ni­czym noc me­talu. Każdą brze­chwę oka­lał w po­łowie dłu­gości wą­ski pa­sek 
złota, przy któ­rym wy­tło­czono w czar­nym drewnie mo­tyw skrzyżo­wa­nych 
strzał i za­ci­śniętej pie­ści.Pod­niósł wzrok na Ely­ssę i po­krę­cił z 
za­chwytem głową. Chciał coś po­wie­dzieć, ale nie znaj­do­wał słów.Dziew­czyna 
przypa­try­wała mu się z uśmie­chem. Za­uwa­żył, że spo­gląda to w jedno, to w 
dru­gie jego oko. Spu­ścił szybko wzrok, uda­jąc, że po­dzi­wia ide­alnie 
do­brane piórka pie­rzysk.Czemu ona tak na niego pa­trzy? Czyżby wie­działa o 
jego oczach? Nie, tego nikt nie wie, skąd za­tem mo­głaby wie­dzieć Ely­ssa? I 
naraz przypo­mniał so­bie: wszak jest cza­row­nicą...— To wła­sność mo­jego ojca 
— po­wie­działa, zsia­dając z ko­nia. — Ale on nigdy ich nie uży­wał, pew­nie 
na­wet za­po­mniał, że je ma. Spójrz, ile na tym ku­rzu.Prze­cią­gnęła pal­cami 
po miękkiej skórce koł­czanu i po­ka­zała za­bru­dzoną rę­ka­wiczkę. Po­szedł za 
jej przykła­dem i spoj­rzał na ze­brany pal­cami kurz.— Co z twoimi dłońmi? — 
za­py­tała.Po­kazał jej. Na skó­rze nie po­zo­stał na­wet ślad po 
po­pa­rze­niach żrącą juchą zwie­rzo­łaka. Rany nie były dla niego 
pierw­szy­zną, ale na­wet po o wiele mniej po­waż­nych już na zaw­sze 
po­zo­stały mu bli­zny.Ely­ssa ścią­gnęła zę­bami rę­ka­wiczkę i do­tknęła 
cie­płymi pal­cami grzbietów jego dłoni. Oczy zro­biły jej się wiel­kie ze 
zdu­mie­nia, jakby sama nie da­wała wiary, że go uzdrowiła. Ale nic nie 
po­wie­działa, a on nie pytał. Wo­lał o tym nie my­śleć.— Jak masz na imię? — 
spy­tała.Kiedy za­gad­nęła go o to przy ich pierw­szym spo­tka­niu, nie 
od­po­wie­dział.— Nie mam imienia — przy­znał teraz.— Mu­sisz ja­kieś mieć. 
Każdy ma imię.— Ale nie ja.— A jak sam sie­bie na­zy­wasz?— Sobą — od­parł i 
roze­śmiał się. Dziwnie za­brzmiał mu w uszach wła­sny śmiech. Dziwnie, bo nigdy 
dotąd nie śmiał się na głos. Nie było z czego.Ely­ssa mu za­wtó­ro­wała.— Trzeba 
cię jakoś na­zwać — za­de­cy­do­wała. — Chcesz mieć imię?Wzruszył ra­mio­nami. 
Do tej pory jakoś się bez niego oby­wał. Że nie ma imienia, uświado­mił sobie 
do­piero przed pa­roma ty­go­dniami, kiedy go o nie spy­tała.— Nadać ci 
ja­kieś?Spoj­rzał na łuk, koł­czan i strzały. Po raz pierwszy coś od ko­goś 
do­stał i był tym da­rem za­chwycony. Skoro Ely­ssa chce mu dać jesz­cze imię, 
to chyba nie wy­pada się wzbraniać. Kiw­nął głową.Tymcza­sem koń po­chy­lił łeb 
i za­czął sku­bać ra­chi­tyczną trawę.— Kiedy by­łam mała, mia­łam przyja­ciela 
— za­częła, gła­dząc szyję zwie­rzę­cia. — Ale nie ta­kiego z krwi i ko­ści, 
prawdzi­wego przyja­ciela nigdy nie mia­łam. Był to chło­piec, który zja­wiał 
się zaw­sze wtedy, kiedy go po­trze­bo­wa­łam. Ale on ist­niał tylko w mo­jej 
wy­obraźni. Wy­my­śli­łam go sobie. Od dawna już go nie wi­duję. — Urwała i 
po­pa­trzyła na chłopca. — Chcesz być moim przyja­cie­lem?Wy­trzymał 
spoj­rze­nie jej ciemnych oczu. Był Ely­ssa ocza­ro­wany. Sta­no­wili swoje 
prze­ci­wieństwa. Ona miała wszystko, on nic. Od­wdzię­czyła mu się już za 
oca­lenie życia. Dla­czego nadal chce się z nim za­da­wać? I dla­czego się do 
niej ode­zwał, po raz pierwszy prze­ry­wa­jąc mil­cze­nie?Była cza­row­nicą. 
Oto, dla­czego. Rzu­ciła na niego urok. Za­cza­ro­wała go i tylko jed­nej 
od­po­wie­dzi mógł jej udzielić.— Chcę — wy­krztusił.— A za­tem nadam ci imię 
mo­jego przyja­ciela z dzie­ciń­stwa — oznajmiła. — Bę­dziesz się na­zy­wał 
Kon­rad.— Kon­rad — wy­szeptał po­woli, wy­ma­wia­jąc te dwie obce sy­laby po 
raz pierwszy. — Kon­rad — po­wtó­rzył już gło­śniej. Po­do­bało mu się to 
imię.Nigdy dotąd go nie sły­szał, ale znał je od zaw­sze. Było to jego imię, 
jego wła­sne imię, które cze­kało nań od dnia na­ro­dzin.— Kon­rad! — krzyknął, 
wy­rzu­cając w górę obie ręce; w jed­nej trzymał łuk, w dru­giej koł­czan pełen 
strzał. — Konrad!Trudniej było ukryć łuk i strzały niż sztylet. Miejsce na łuk i 
cześć strzał zna­lazł pod mo­stem, wci­ska­jąc je w szparę nad bel­kami 
no­śnymi. Po­zo­stałe pięć ukrył w obo­rze za karczmą, gdzie nie za­szkodzą im 
ka­prysy po­gody.Na­wet Ely­ssie nie po­wie­dział o tych schow­kach. Wo­lał 
za­cho­wać ostroż­ność, nie wie­dział jesz­cze, czego może się po niej 
spo­dziewać. Nigdy w życiu ni­komu nie ufał i teraz też się lękał, że 
dziew­czyna go zdra­dzi. Mo­gła wszak po­wie­dzieć ojcu, że ukradł łuk, koł­czan 
i strzały.Do Wil­helma Ka­stringa nale­żała cała wio­ska. W jego rę­kach 
spo­czy­wał los wszyst­kich miesz­kań­ców do­liny. Był tu pa­nem życia i 
śmierci.Ely­ssie nie wolno było opuszczać dworu sa­mej, bez zbrojnej eskorty. 
Tylko on wie­dział, że ła­mała ów za­kaz. Gdyby za­szła taka po­trzeba, mo­gła 
zmu­sić go do mil­cze­nia groźbą wy­ja­wie­nia, że jest w po­sia­daniu czar­nej 
broni.Ale taka po­trzeba nie zaj­dzie. On od­zy­wał się tylko do niej. Ely­ssa 
po­wie­działa, że będą „przyja­ciółmi” — i z bie­giem ty­go­dni, mie­sięcy, lat 
rze­czy­wi­ście się nimi stali.A on stał się Kon­ra­dem.Rzecz ja­sna, tylko 
Ely­ssa na­zy­wała go tym imieniem, bo nikt inny nie wie­dział, że je nosi. Ale 
on też tak o sobie my­ślał. Jego życie roz­po­częło się na­prawdę do­piero 
wtedy, gdy dzięki niej prze­stał być bezi­miennym.Ely­ssa rów­nież się 
od­ro­dziła, bo bez niego — bez Kon­rada — już by nie żyła. Gdyby nie za­dźgał 
zwie­rzo­łaka, stwór by ją roz­szar­pał. Za­wdzię­czali sobie na­wzajem, że 
uro­dzili się na nowo. *   *   *Kon­rad z cza­sem do­rósł do łuku, który z 
po­czątku był dlań za duży. Ty­dzień po ty­go­dniu, mie­siąc po mie­siącu 
ćwi­czył co rano pię­cioma strzałami, obie­rając sobie za cel drzewa, aż w końcu 
stał się nie­zrówna­nym łucz­ni­kiem.Zimno i wil­goć wy­pa­czyły brze­chwy 
pierw­szych pię­ciu strzał, ich groty stę­piły się od zbyt czę­stego uży­wa­nia, 
po­ła­mały się pióra pie­rzysk. Ale kilka strzał oszczędził, schował je i w 
ogóle ich nie uży­wał. Wo­dząc deli­kat­nie pal­cami po brze­chwach, gro­tach i 
pie­rzy­skach, spraw­dzał re­gu­lar­nie ich stan i po­dzi­wiał kunszt 
rze­mieślnika, który cały ten komplet spo­rzą­dził.Na­cierał koł­czan ło­jem, 
żeby skóra za­cho­wała ela­styczność. A była to skóra ja­kie­goś oso­bli­wego 
zwie­rzę­cia, kto wie, czy nie któ­regoś z tych na wpółmi­tycz­nych, żyją­cych 
po­noć na końcu świata. A może na­wet w są­sied­niej doli­nie. Dla Kon­rada 
odle­gło­ści te były rów­nie nie­wy­obra­żalne. Za­cho­dził też w głowę, co mogą 
oznaczać skrzyżo­wane strzały i pięść na koł­cza­nie, na brze­chwach strzał i na 
wierzchoł­kach sa­mego łuku. Nie był to bo­wiem herb Ka­stringa.Po­dob­nie jak 
dziwny nóż, czarna skóra i nie­znany herb były sym­bo­lem ob­cych krain, 
le­żą­cych za puszczą, za rzeką, za wzgó­rzami. Świado­mość ist­nie­nia ta­kich 
cu­dów fa­scy­no­wała go, a zara­zem na­peł­niała nie­po­ko­jem.Wprawia­nie się 
w łucz­nic­twie za­czy­nał od strzelania do pni drzew. Ale drzewa stały w 
miej­scu. Po pew­nym cza­sie do­szedł do wniosku, że musi zna­leźć sobie żywy 
cel, wy­pró­bo­wać swe umiejęt­ności na któ­rymś z miesz­kań­ców 
lasu.Naj­lep­szy byłby zwie­rzo­łak, ale wolał z ta­kim bez po­trzeby nie 
za­dzie­rać. Zdawał sobie sprawę, jak wiel­kie szczęście miał tam­tego dnia, 
dawno temu, kiedy udało mu się poło­żyć tru­pem jed­nego z tych mo­car­nych 
po­two­rów, za je­dyną broń ma­jąc tylko sztylet. Le­piej nie kusić losu. Skoro 
one da­wały mu spo­kój, on też nie bę­dzie wchodził im w drogę.Kiedy nie miał 
jesz­cze łuku, uzu­peł­niał gło­dowe racje żyw­ności, wy­dzielane mu w karczmie, 
za­sta­wia­jąc sidła na kró­liki. I teraz kró­liki padły pierw­szymi ofia­rami 
jego łucz­ni­czych umiejęt­ności. Na­brawszy wprawy, po­trafił ze­strzelić ptaka 
sie­dzą­cego na ga­łęzi, a na­wet trafić do tak szybko poru­sza­ją­cych się 
ce­lów, jak wie­wiórki.W ten wła­śnie spo­sób stra­cił pierwszą ze swoich 
strzał; znik­nęła gdzieś wy­soko w ko­ronie drzewa i nie od­na­lazł jej, choć 
wspiął się na sam czu­bek.Do­cho­dził do wniosku, że po­tra­fiłby już prze­żyć w 
le­sie. Jeśli wie­działo się, gdzie szu­kać, po­ży­wie­nia było tu w bród. 
Ja­dalne ro­śliny, pta­sie jaja, ko­rzonki. Na­wet gdyby nie miał łuku, mógłby 
łapać w si­dła małe zwie­rzęta i ło­wić ryby w rzece.Na razie jego ofia­rami 
pa­dały tylko mniejsze zwie­rzątka — ale żeby przetrwać w dzi­czy, mu­siałby 
mie­rzyć się rów­nież z więk­szymi be­stiami, za­mieszku­ją­cymi mroczne 
ma­tecz­niki puszczy.Ubił odyńca, naj­większe stwo­rze­nie, do ja­kiego 
kie­dy­kol­wiek mie­rzył z łuku. Po­łożył go dwiema cel­nie po­sła­nymi 
strzałami. Ale za­nim zdą­żył po­dejść do zdo­by­czy, opa­dła ją wa­taha 
wil­ków. Ro­zer­wały odyńca na strzępy, poże­rając na miej­scu ile mo­gły, a to 
co zo­stało, od­cią­gnęły na swoje leża.I tak stra­cił dwie ko­lejne strzały. 
Mógł tylko stać i pa­trzeć. Wzdragał się poru­szyć, w oba­wie, że któ­ryś z 
wil­ków go do­strzeże i uzna za smacz­niej­szy ką­sek. Nie zda­wał sobie na­wet 
sprawy, że są w po­bliżu. Czyżby tak go po­chło­nęło pod­cho­dze­nie odyńca, że 
nie wy­czuł ich obecności?W ciągu kilku lat parę razy pękła mu cię­ciwa. 
Na­pra­wiał ją, ale stra­ciła nie­od­wra­cal­nie swoją czarną barwę. Łuk też w 
końcu naj­pierw pękł, po czym się zła­mał. Wtedy to Kon­rad zo­ba­czył, że 
drewno w środku rów­nież jest czarne, czyli był to jego natu­ralny kolor, a nie 
efekt nasą­cze­nia ja­kimś ciemnym barwni­kiem, jak z po­czątku przy­puszczał. 
Stratę łuku bar­dzo prze­żył. Wy­kopał grób i po­grze­bał go w po­bliżu 
miej­sca, gdzie po raz pierwszy spo­tkał Ely­ssę i zwie­rzo­łaka.Na­stęp­nego 
dnia o świ­cie stwierdził, że ja­kieś nocne le­śne stwo­rze­nie, szu­kając 
za­pewne pa­dliny, wy­ko­pało zła­many łuk z czar­nego drewna i gdzieś go 
za­wlo­kło.Spo­rzą­dził sobie nowy łuk, ale od­two­rze­nie cen­nych strzał 
prze­ra­stało jego umiejęt­ności. Czwarta się zła­mała i zo­stała mu już tylko 
jedna — oraz tych pięć z kry­jówki w obo­rze.Nie po­trafił od­two­rzyć strzał, 
ale po­tra­fiła to Ely­ssa. Cho­ciaż nie umywały się do ory­gi­nal­nych, to, 
ma­jąc je, mógł przy­najmniej oszczę­dzać tamte pięć. Nie bar­dzo wie­dział, po 
co je trzyma, ale prze­czu­cie mó­wiło mu, że pew­nego dnia znaj­dzie dla nich 
cel.Mi­jały pory roku, pły­nęły lata. Nie­wiele się zmieniało. Ely­ssa 
przy­cho­dziła co jakiś czas spo­tkać się z nim o świ­cie. Zda­rzało się to może 
co kilka dni, może co ty­dzień, a może co mie­siąc. Mó­wiła mu, że jest jej 
jedy­nym przyja­cie­lem; on wie­dział, że za jedy­nego przyja­ciela ma 
ją.Spotkań tych wy­glą­dał zaw­sze z nie­cier­pli­wo­ścią. Był za­wie­dziony, 
kiedy się nie zja­wiała, przygnę­biony, kiedy przy­cho­dziła pora 
roz­sta­nia.Pew­nego razu wspo­mniała o uczcie wy­danej we dwo­rze na cześć 
dzie­dzica są­sied­niego ma­jątku. Kiedy Kon­rad opo­wie­dział jej, co sam w tym 
cza­sie jadł, prze­raziła się i nie kryła obrzy­dze­nia.Od tam­tej pory czę­sto 
przyno­siła mu na spo­tka­nia paczkę z żyw­no­ścią — słod­kie deli­cje, ja­kich 
nigdy dotąd nie kosztował, sma­ko­wicie przypra­wione mięsa i pyszne pasztety.— 
Cza­sem wy­daje mi się, że nad moje to­wa­rzy­stwo przedkła­dasz po­siłek — 
żar­to­wała czę­sto.— To prawda — przy­znał.Przez kilka pierw­szych mi­nut 
każ­dego spo­tka­nia nie­wiele się od­zy­wał; zbyt był po­chło­nięty 
je­dze­niem.Rozma­wiali ze sobą, bo żadne nie miało ni­kogo in­nego, z kim 
mo­głoby szczerze po­ga­wę­dzić, a poza tym znali się pra­wie od dziecka. 
Kon­rad z każ­dym mie­sią­cem sta­wał się wyż­szy, wy­rastał z chłopca na 
męż­czy­znę.Ely­ssa była jak na dziew­czynę wy­soka, lecz wzrostem nie 
do­rów­ny­wała Kon­ra­dowi. Za­cho­wała dziew­częcą smu­kłość, ale za­okrągliła 
się tu i ów­dzie, przeista­cza­jąc w ko­bietę.Ile­kroć się spo­ty­kali, Kon­rad 
od­wle­kał swój po­wrót z uzbiera­nym drewnem do wsi. Ry­zy­ko­wał nara­żenie 
się na gniew swego pana, by­leby tylko po­być z nią dłu­żej. Cza­sami zda­rzało 
mu się na­wet wra­cać z pu­stymi rę­kami.Pew­nego po­ranka, kiedy karczmarz, 
zło­rze­cząc, łoił mu skórę za to, że nie przyniósł ani jed­nego pa­tyka, 
Kon­rada zdu­miał wy­raz jego twa­rzy. My­ślał zaw­sze, że pan go nie­na­widzi, 
ale to, co uj­rzał wtedy w jego oczach, nie było nie­na­wi­ścią — to był 
strach.Od tam­tego dnia Kon­rad prze­stał się bać karczma­rza. Szer­sze, 
sil­niej­sze plecy chło­paka lepiej zno­siły razy by­kowca Branden­he­imera, i 
re­gu­larna chło­sta sta­wała się ruty­no­wym, nic nie zna­czą­cym 
ob­rząd­kiem.Kon­rad wie­dział, że jego życie nie zaw­sze bę­dzie takie. Że w 
przy­szło­ści się od­mieni. Nie był w sta­nie przewi­dzieć, co do tego 
do­pro­wa­dzi, ale nie miał wąt­pli­wo­ści, że coś się wy­darzy. Może nie tak 
szybko, jesz­cze nie w tym roku, może na­wet nie w przy­szłym, ale był 
prze­ko­nany, że wszystko się zmieni.— Py­tałam o cie­bie ojca — oznajmiła 
Ely­ssa.Bez względu na porę roku Ely­ssa zaw­sze przyjeż­dżała w opończy. 
Roz­po­ście­rała ją na ziemi, żeby nie po­bru­dzić zie­mią i nie za­pla­mić 
trawą odzienia. Łachma­nom Kon­rada brud i plamy nie były straszne.Ale był 
Vor­ge­heim, śro­dek lata, i oboje nic na sobie nie mieli. Przed chwilą ką­pali 
się w rzece, a te­raz su­szyli nagie ciała w po­ran­nym słońcu.Kon­rad poło­żył 
łuk obok sie­bie. Się­gnię­cie po niego, na­łoże­nie strzały na cię­ciwę i 
na­pię­cie nie za­ję­łoby mu wię­cej jak dwie se­kundy. Ale latem wa­łę­sało się 
mniej zwie­rzo­ła­ków i od kilku mie­sięcy żad­nego w oko­licy nie 
wy­czuł.Kon­rad wle­pił wzrok w Ely­ssę, która roz­cze­sy­wała dłu­gie, czarne 
włosy.— O co go py­tałaś? — wy­krztusił z na­pię­ciem w gło­sie.— Kim jesteś — 
od­parła.Serce za­biło mu ży­wiej, zu­peł­nie jakby wy­czuł krwio­żerczego 
dra­pieżcę, skra­dają­cego się wśród gę­stwiny. Chwycił od­ru­chowo za 
rę­ko­jeść noża i ści­snął ją mocno.Zer­knęła na niego z uśmie­chem. Był to 
uśmiech prze­korny. Ely­ssa miała już taką wadę. Po­tra­fiła być bar­dzo 
ka­pry­śna, na­stroje zmieniały jej się bez żad­nego wi­docznego po­wodu. 
By­wało, że przeje­chawszy już przez most, za­wra­cała konia i od­da­lała się z 
po­wrotem do wsi, na­wet nie spoj­rzawszy na Kon­rada; by­wało, że nie 
przywio­zła ze sobą pro­wiantu i nie ra­czyła na­wet wy­ja­śnić dla­czego; 
by­wało, że nie ode­zwała się sło­wem, kiedy byli ra­zem.— Nie znasz swojej 
prze­szło­ści — po­wie­działa. — Ale po­my­śla­łam sobie, że mój oj­ciec 
po­wi­nien coś wie­dzieć. On wie o wszystkim, co dzieje się w tej doli­nie. — 
Przyglą­dała się przez chwilę Kon­ra­dowi, po czym do­rzu­ciła: — No, może z 
ma­łymi wy­jąt­kami.Serce wa­liło mu jak młotem, krew pul­so­wała w ży­łach. 
Biły na niego siódme poty. Od­dałby wszystko, żeby się do­wie­dzieć, co od­kryła 
Ely­ssa, a zara­zem nie chciał tego sły­szeć.Rozma­wiali już o tym 
kil­ka­krot­nie, i za każ­dym ra­zem do­cho­dzili do wniosku, że Kon­rad żadną 
miarą nie może być krewnym karczma­rza. Kim więc jest? Nie było w wio­sce 
dru­giego tak źle jak on traktowa­nego, traktowa­nego jak nie­wol­nik. Na­wet 
Wil­helm Ka­string, naj­moż­niej­szy człowiek w oko­licy, za­trud­niał swoich 
słu­żą­cych i pła­cił im; nie był ich wła­ści­cie­lem.Kon­rad nie od­zy­wał się, 
cze­kał z za­par­tym tchem, co po­wie Ely­ssa. Ale ona się z nim dro­czyła, 
chciała, żeby wy­cią­gał z niej in­for­ma­cje.— No i co? — znie­cier­pli­wił się 
w końcu. — Co po­wie­dział?— Za­pytał, skąd o to­bie wiem. Po­wie­działam, że 
cię wi­działam w wio­sce, że je­steś trakto­wany jak pies. I że za­cie­ka­wiło 
mnie, dla­czego tak się dzieje i coś ty za jeden.— I co on na to?— Po­wie­dział, 
że­bym omijała cię z da­leka, że nie wolno mi z tobą roz­ma­wiać. Ja na to, że i 
tak jesteś nie­mową. Kiedy spy­tał, skąd to wiem, od­par­łam, że wszyscy 
wie­dzą, żeś kiep i pół­głó­wek. — W jej oczach mi­go­tały iskierki 
roz­ba­wie­nia.— I co jesz­cze?Ely­ssa ścią­gnęła brwi i spo­waż­niała.— To 
dziwne, ale kiedy dalej naci­ska­łam, bar­dzo się stro­pił. Zu­peł­nie jakby 
się... prze­stra­szył. Nie chciał mi nic wię­cej po­wie­dzieć. Jesz­cze raz 
przykazał mi, że­bym cię uni­kała. — Ro­ze­śmiała się nie­szczerze. — Zaw­sze 
słu­cham ojca. I dla­tego mnie tu te­raz nie ma.Kon­rad gniewnie wbił sztylet w 
zie­mię. Nie­po­trzebnie py­tała ojca, nie­po­trzebnie mu się z tego zwie­rzyła, 
ale chyba nie po­wie­działa mu wszyst­kiego, a świado­mość tego jesz­cze 
po­gar­szała sprawę. Są­dząc po reak­cji Wil­helma Ka­stringa, dzie­dzic coś 
wie­dział.Kiedy Ely­ssa po­wie­działa „przestra­szył się”, na­tychmiast 
przypo­mniał mu się wy­raz twa­rzy Adolfa Branden­he­imera. Lu­dzie z wio­ski 
zaw­sze go uni­kali. Czyżby robili to nie z po­gardy, lecz ze stra­chu?A je­śli 
tak, to czego się bali?Ely­ssa poło­żyła mu dłoń na ra­mie­niu, ale chło­pak 
strą­cił ją gniew­nym poru­sze­niem barku.— Nie złość się — po­wie­działa. — Nie 
spo­dziewa­łam się, że on tak zare­aguje. Za dru­gim ra­zem lepiej to roze­gram. 
Po­trafię wziąć ojca pod włos; je­stem jego uko­chaną có­reczką.Ely­ssa była 
je­dyną córką Ka­stringa. Prócz niej miał jesz­cze trzech sy­nów.— To jesz­cze 
nie wszystko — pod­jęła. — Na drugi dzień za­pytał mnie o łuk, koł­czan i 
strzały, które ci da­łam.— Co? To on wie?— Ależ skąd! — Ely­ssa po­trzą­snęła 
ener­gicz­nie główką. — Nie wie, że je masz. Pew­nie zszedł po nie do loszku i 
stwierdził, że znik­nęły. Czę­sto się tam ba­wi­łam. Były schowane w małej 
piw­niczce, ni­czego prócz nich w niej nie było. Do­sta­łam się tam, bo kłódka 
prze­rdzewiała.— I co po­wie­dział?— Za­rze­ka­łam się, że nie mam poję­cia, o 
co mu cho­dzi. Że nic nie wiem o żad­nym łuku ani o strzałach, i po­ra­dzi­łam 
mu, żeby za­pytał braci. — Wzruszyła ra­mio­nami. — To zwy­czajny zbieg 
oko­licz­ności.Kon­rad spoj­rzał na ostatnią czarną strzałę, jaka mu zo­stała, 
na ma­leńki herb wy­tło­czony przy złotej ob­wódce.— Nie przejmuj się tak — 
cią­gnęła Ely­ssa. — On o ni­czym nie wie. Nie pa­mię­tał na­wet, że je w ogóle 
ma.— Ale przypo­mniał so­bie, kiedy wspo­mniałaś mu o mnie. — Wzdrygnął się, ale 
by­najmniej nie z zimna.Za­mil­kła i znowu za­częła roz­cze­sy­wać włosy. 
Kon­rad starał się wy­rzu­cić z myśli czarną broń i przypo­mnieć so­bie, kiedy 
po raz pierwszy wi­dział cze­szącą się Ely­ssę.Było to za­raz po pierw­szej 
wspólnej ką­pieli w rzece, nie­mal do­kład­nie w tym sa­mym, co teraz, 
nie­wi­docznym z wio­ski miej­scu. W lecie tego sa­mego roku, kiedy ocalił ją 
przed zwie­rzo­ła­kiem.Kon­rad od dziecka bał się wody i stro­nił od niej, ale 
wtedy Ely­ssie udało się na­mó­wić go do zrzu­cenia ubrania i zanu­rze­nia się w 
rzecznym nur­cie. Zaw­sze po­tra­fiła po­sta­wić na swoim. I to ona na­uczyła go 
pły­wać.— Nie wi­działam cię jesz­cze czy­stego. Cał­kiem nie­źle się 
pre­zen­tu­jesz — po­wie­działa mu, kiedy wy­szli z wody. A po­tem ze śmiechem 
do­dała: — Jak na wie­śniaka. — Oglądała jego ciało, wo­dząc pal­cami po 
ja­snych bli­znach na grzbiecie i udach. — To karczmarz? On ci to zro­bił?— On, 
jego żona albo dzieci.— Te są za stare, bym zdo­łała je usu­nąć — po­wie­działa. 
— Nie po­trafię tego... jesz­cze.Spoj­rzał na dziew­czynę py­ta­jąco, ale ona 
uśmiech­nęła się tylko i poło­żyła palec na ustach, a po­tem się­gnęła po 
grze­bień.Prze­cią­gnęła nim po mo­krych wło­sach. Wtedy po raz pierwszy 
wi­dział, jak Ely­ssa się cze­sze. Uświado­mił sobie, że traktuje go jak lalkę, 
jak swojego wy­my­ślo­nego Kon­rada. Ale jemu to nie prze­szkadzało. 
Roz­ko­szo­wał się każdą spę­dzoną w jej to­wa­rzy­stwie chwilą. Po raz pierwszy 
w życiu nie był sam, i każdy nowy dzień witał z na­dzieją, że znowu się z nią 
spo­tka.Kiedy się tam­tego dnia roz­stali, wy­tarzał się w pyle, zmierzwił sobie 
włosy, po­bru­dził twarz. Nie chciał, żeby pan zo­rientował się, że za­szło coś 
nie­zwy­kłego.Te­raz jed­nak, choć nadal odziany w łachmany, wra­cał do karczmy 
czy­sty i schludny. Już się nie bał. Branden­he­imer nie mógł mu zro­bić nic, 
czego by nie zniósł.Tamtego dnia nad rzeką Ely­ssa po raz pierwszy wspo­mniała 
też o jego oczach. Już wcześniej za­uwa­żył, że czę­sto się im przygląda, i za 
każ­dym ra­zem od­wra­cał głowę.— Masz nie­sa­mo­wite oczy, Kon­ra­dzie — 
po­wie­działa. Na­tychmiast za­słonił je sobie dłońmi, choć był to gest 
da­remny.Było za późno — a zresztą dla wzroku takiej jak ona cza­row­nicy 
dło­nie nie sta­no­wiły żad­nej prze­szkody.— Nie­po­trzebnie je za­kry­wasz — 
po­wie­działa, od­cią­gając mu ręce od twa­rzy.— Co wiesz o mo­ich oczach? — 
spy­tał, przy­su­wa­jąc się bliżej niż kie­dy­kol­wiek i spo­glą­dając jej 
głę­boko w ciemne źre­nice; źre­nice nie­mal tak czarne jak włosy, czarne jak 
strzały, które mu po­da­ro­wała. — Co wi­dzisz?— A co ty wi­dzisz? — 
od­po­wie­działa pyta­niem na pyta­nie.— Nic! — wy­rzu­cił z sie­bie, 
zaci­ska­jąc mocno po­wieki. — Wszystko — wy­szeptał po chwili.Już nigdy wię­cej 
nie wspo­mniała o jego oczach.Aż do dzi­siaj. Wszystko było do­kład­nie tak 
samo. Pra­wie. Ta sama pora dnia, to samo miej­sce. Zmienili się tylko oni. 
Oboje wy­doro­śleli za­równo fi­zycznie, jak i emo­cjo­nal­nie. Byli sobie teraz 
bliżsi niż kie­dy­kol­wiek dotąd, jedno znało dru­gie lepiej niż sie­bie. Ale 
jed­no­cze­śnie byli sobie bar­dziej da­lecy, ro­zu­mieli, że dzieli ich 
praktycz­nie wszystko, a je­dyne, co łączy, to przyjaźń.— Masz nie­sa­mo­wite 
oczy, Kon­ra­dzie — po­wie­działa znowu Ely­ssa.Wy­po­wia­dając te słowa, 
zła­mała ich nie­pi­saną umowę. On nigdy nie wspomi­nał o jej ma­gicz­nym darze, 
o drobnych cza­ro­dziejskich sztucz­kach, które z taką ła­two­ścią jej 
przy­cho­dziły, ona zaś nigdy nie mó­wiła o jego oczach — a zwłaszcza o 
le­wym.Tym śle­pym. 

Rozdział trzeci [top] Nikt się nigdy nie do­wie, co za­szło — ani co mo­gło 
zajść.Przy­szłość ca­łego świata to kom­bina­cja mało zna­czą­cych składni­ków, 
z któ­rych wszystkie, jeśli po­rów­nać je z cało­ścią, wy­dają się jesz­cze 
bar­dziej try­wialne. Ale każdy z tych drobnych ele­mentów wnosi swój nie­wielki 
wkład w kształto­wa­nie ogólnej kolei rze­czy, a trudno przewi­dzieć, który z 
nich w nad­cho­dzą­cych stu­le­ciach okaże się bar­dziej od in­nych 
zna­czący.Kiedy w prze­szłość odej­dzie ten dzień, świat po­dą­żać bę­dzie dalej 
wy­ty­czoną mu drogą, ku ostatecz­nemu try­um­fowi Cha­osu. Ko­lejna prze­szkoda 
na tym chlubnym szlaku usu­nięta zo­sta­nie tak samo skru­pu­lat­nie, jak 
skru­pu­lat­nie starta zo­sta­nie z po­wierzchni ziemi wio­ska.Większość 
na­past­ni­ków ani nie zda­wała sobie sprawy, jakie będą kon­se­kwencje ich 
na­jazdu i czemu ma on słu­żyć, ani ich to ob­cho­dziło. Dla ogromnej 
więk­szo­ści liczył się tylko sam udział w kon­flik­cie — nad­cią­ga­jąca 
bitwa.Nie ro­biło im róż­nicy, że nie miała to być bitwa w ści­słym tego słowa 
zna­cze­niu, lecz coś bar­dziej przy­po­mi­nają­cego krwawą ro­botę rzeź­nika w 
ubojni. Wszak sprowa­dzało się to do tego sa­mego: do orgii bólu i cier­pie­nia, 
męki i śmierci. Śmierć wro­gów, sprzymie­rzeń­ców, wła­sna, wszystko to były 
aspekty tej sa­mej od­wiecznej wojny.Je­dy­nym pew­ni­kiem życia jest śmierć, i 
tu bru­talni na­jeźdźcy się nie za­wiodą. Żyli, by umrzeć — i mu­szą umrzeć... * 
  *   *Kon­rad nie mógł zo­ba­czyć tego, co wi­działa Ely­ssa, co wi­dzieli 
wszyscy inni. Nie mógł zo­ba­czyć wła­snej twa­rzy, wła­snych oczu.Ale 
nie­zu­peł­nie to miała na myśli Ely­ssa, mó­wiąc mu, że ma nie­sa­mo­wite oczy. 
Owszem, o ich wy­gląd też jej cho­dziło, ale nie tylko. Ciemne oczy Elyssy były 
jak głę­bokie wiry, wi­działa nimi o wiele wię­cej, niż mu mó­wiła — tak samo 
jak on wi­dział swoimi o wiele wię­cej, niż skłonny był jej 
po­wie­dzieć.Na­stęp­nego ranka Ely­ssa wró­ciła z lu­ster­kiem. Nadje­chała jak 
zaw­sze, zaraz po brza­sku. O tak wczesnej porze rzadko można było ko­goś 
na­po­tkać, zwłaszcza w tej oko­licy.Miejsce, w któ­rym Kon­rad zabił 
zwie­rzo­łaka, znaj­do­wało się teraz na otwartej prze­strzeni. Bór, 
kar­czo­wany przez drwali i le­śni­ków, cof­nął się przez tych kilka lat 
jesz­cze bar­dziej. Kon­rad cze­kał na Ely­ssę dalej od mo­stu niż kie­dyś, tam 
gdzie prawdo­po­do­bień­stwo, że do­strzeże ich ktoś z wio­ski było 
mi­ni­malne.— Ty chyba nigdy nie wi­działeś sa­mego sie­bie, prawda? — 
za­py­tała, prze­glą­dając się w lu­sterku. Od­gar­nęła za lewe ucho pu­kiel 
kru­czo­czar­nych wło­sów, który opadł jej na czoło. — Trzymaj. — Po­dała mu 
lu­sterko. — Ale ostrożnie, wo­lała­bym, żeby twoja szpetna gęba go nie 
uszko­dziła!Nie słu­chał jej. Całą uwagę sku­pił na przedmio­cie, który trzymała 
w wy­cią­gniętej ku niemu ręce. Był owalnego kształtu, opra­wiony w sre­bro. 
Na­wet rączka i tylna ścianka były ze sre­bra wy­sa­dza­nego skrzącymi się 
czerwie­nią i żół­cią szkieł­kami. Zo­ba­czył niebo od­bite w gład­kiej szklanej 
tafli.— Że jak? — bąk­nął, nie kwa­piąc się do wzięcia od niej dziwnego 
przed­miotu.— To był żart. — Nie co­fała ręki.— Jaki żart? — Zro­bił krok do 
tyłu i po­trzą­snął głową.— Że od szpetnej gęby po­pęka szkło.To lu­sterko 
mu­siało być warte for­tunę. Zdo­biące je czerwone i żółte okruchy, które wziął 
po­cząt­kowo za szkło, to chyba ja­kieś dro­gie ka­mie­nie. Sre­bro i klej­noty 
— i to wszystko tylko po to, żeby Ely­ssa mo­gła się przejrzeć.— Tchórz cię 
oble­ciał, co? Tchórz, tchórz, tchórz!Ely­ssa miała wła­ści­wie rację, ale 
Kon­rad ani my­ślał jej w tym utwierdzać. Chwycił za rączkę i nie wie­dząc, 
czego ma się spo­dziewać, po­woli uniósł lu­sterko do twa­rzy.Swoje od­bicie 
uj­rzał po raz pierwszy w rzece. Było jed­nak za mało wy­raźne, by mógł wy­robić 
sobie wła­ściwe poję­cie o wła­snym wy­glą­dzie — a co waż­niej­sze — o 
wy­glą­dzie swoich oczu. Wy­da­wało mu się, że są takie same, ale pew­ności nie 
miał, bo tak na­prawdę wi­dział tylko na prawe.Nie­wiele wię­cej po­wie­działa 
mu wy­pole­ro­wana po­wierzchnia tar­czy jed­nego z żoł­nie­rzy, w któ­rej 
przejrzał się kilka lat temu. Bar­dziej znie­kształcała jego rysy, niż je 
od­da­wała.Szkło nale­żało do rzad­kości. W karczmie nie było żad­nego 
zwiercia­dła, nie było też chyba ta­kiego w całej wsi, nie li­cząc dworu. 
Sły­szał tylko o ist­nie­niu cze­goś ta­kiego od Elyssy, a pew­nie jej lu­sterko 
zo­stało wy­ko­nane w ja­kiejś dale­kiej kra­inie.Zo­ba­czył sie­bie po raz 
pierwszy.Aż stęk­nął z wra­żenia. Mru­gając, spo­glą­dał na ja­kie­goś ob­cego 
mło­dziana, który, rów­nież mru­gając, pa­trzył zdu­miony na niego. Pierwsze, co 
rzu­ciło mu się w oczy, to szopa skołtu­nio­nych ku­dłów, ni to blond, ni 
ru­dych. Ob­cinał je sobie co jakiś czas no­żem, kiedy były za dłu­gie, ale 
nigdy jesz­cze nie wi­dział u ni­kogo wło­sów ta­kiego ko­loru.Zer­knął po­nad 
lu­ster­kiem na uśmiech­niętą Ely­ssę. Uniósł je wy­żej, żeby się za­sło­nić, i 
przybli­żył do twa­rzy — do oczu.Wy­glą­dały identycz­nie, nie do­strzegał 
żad­nej róż­nicy. Obie źre­nice były bla­do­zie­lone. Ale czerwone pro­mie­nie 
słońca wstają­cego za ple­cami Kon­rada, od­bi­jane przez lu­sterko, ra­ziły go 
w oczy: Zmienił po­zycję, żeby go nie ośle­piały.I te­raz za­uwa­żył, że jedna 
ze źre­nic, roz­sze­rza­jąc się, ciemnieje, staje się bar­dziej zie­lona, za to 
druga ja­śnieje, żółk­nie — przybiera złotą barwę...Jego oczy były róż­nego 
ko­loru.Jedno złote, dru­gie zie­lone. To pew­nie miała na myśli Ely­ssa, 
mó­wiąc mu, że ma nie­sa­mo­wite oczy.Ale na jedno wi­dział. A na dru­gie 
nie.Trzyma­jąc lu­sterko w pra­wej ręce, lewą pod­niósł do oczu. To samo 
uczyniło jego odbi­cie. Do­tknął pal­cami skóry pod le­wym okiem. Ale odbi­cie 
nie po­wtó­rzyło tego ru­chu — ono do­tknęło skóry pod okiem pra­wym. 
Za­fra­po­wany ścią­gnął brwi.Ob­ser­wu­jąca go Ely­ssa par­sk­nęła śmiechem. 
Zo­ba­czył w lu­sterku, jak pod­cho­dzi doń od tyłu. Wspięła się na palce, 
wyj­rzała znad pra­wego barku Kon­rada, a on zo­ba­czył jej twarz przy 
swojej.Wy­dała mu się jakaś inna. Jakby wi­dział jej bliź­niaczkę, któ­rej włosy 
są za­cze­sane do tyłu nad pra­wym, a nie nad le­wym uchem.I cho­ciaż stalą po 
jego pra­wej stro­nie, odbi­cie dziew­czyny znaj­do­wało się po lewej stro­nie 
jego odbi­cia...Zo­ba­czył w lu­sterku jej uśmiech i pa­trzył zdę­biały, jak 
poru­sza ustami, wy­po­wia­dając słowa, które sły­szał pra­wym uchem:— To 
lu­strzane odbi­cie, Kon­ra­dzie. Prawa strona nie jest prawą, lewa nie jest 
lewą. Ja nie­zu­peł­nie tak wy­glą­dam i ty rów­nież nie­zu­peł­nie tak. 
Spójrz.Prze­su­nęła się i wyj­rzała spo­nad le­wego ra­mie­nia chło­paka. Ale w 
lu­strze po­stać Elyssy uka­zała się obok pra­wego ra­mie­nia Kon­rada.— To, co 
w lu­sterku jest twoją lewą stroną — wy­ja­śniła — w rze­czy­wi­sto­ści jest 
twoją stroną prawą. — Spoj­rzała mu w oczy. — A to, co wi­dzisz w nim po 
pra­wej, w rze­czy­wi­sto­ści znaj­duje się po lewej.Jedno oko miał zdrowe. 
Dru­gie ślepe. Jedno było złote. Dru­gie zie­lone. Ale które jest które? 
Skoncen­tro­wał wzrok na wła­snym odbi­ciu i za­czął ana­lizo­wać, co 
wła­ści­wie widzi.Wi­dział mło­dego męż­czy­znę w wieku około dwu­dzie­stu lat, 
który wy­da­wał mu się nie tyle prze­stra­szony, co za­kło­po­tany, i któ­rego 
oczy róż­niły się barwą.Kon­rad wi­dział do­brze tylko na prawe oko, za­mknął 
więc po­woli lewe. Jego odbi­cie za­mknęło swoje prawe oko, to złote.Wie­dział 
już, że to oszu­stwo lu­sterka. Lu­sterku nie można było ufać, ale ufał swojemu 
pra­wemu oku, zie­lo­nemu.Ma­jąc otwarte tylko jedno oko, wi­dział w lu­sterku 
do­kład­nie to samo, co oby­dwoma. Nie za­sko­czyło go to. Prawe oko było 
zdrowe. Na lewe nie wi­dział, bo kiedy za­my­kał prawe, było tak, jakby za­mknął 
oby­dwa. Pra­wie.— Wi­dzisz? — spy­tała Ely­ssa.Wi­dział ją. Wi­dział sie­bie. 
Kiw­nął głową i jego odbi­cie rów­nież to zro­biło. Otworzył dru­gie oko. 
Za­bły­sło zło­tem.Wie­dział już wcześniej, że jego jedno oko różni się od 
dru­giego, ale nie przy­puszczał, że w ten spo­sób. Z tym że ta róż­nica 
sta­wała się za­uwa­żalna do­piero przy bliż­szym przyjrze­niu.Ely­ssa zwróciła 
na nią uwagę, i nie było w tym nic dziwnego. Tylko ona z nim roz­ma­wiała, tylko 
ona pa­trzyła na niego wy­star­cza­jąco długo, by tę róż­nicę 
za­uwa­żyć.Za­mknął te­raz prawe oko. I jak zaw­sze efekt był taki, jakby 
za­nik­nął oby­dwa. Nie wi­dział ni­czego, ni­czego, co działo się w 
te­raź­niej­szo­ści...W mroku ma­ja­czyło słabe, od­ległe światełko. Kiedy się 
skoncen­tro­wał i wy­tężył lewe oko, to złote, ślepe, od­róż­nił kontur. Był to 
owalny kształt lu­sterka, które trzymał wciąż w ręku. A w lu­sterku od­bijała 
się jakaś twarz.Do­my­ślił się, że widzi obraz prze­cho­wy­wany nadal przez jego 
mózg. To była ostatnia rzecz, na jaką pa­trzył przed za­mknię­ciem oka. 
Lu­sterko. A w nim twarz z otwartymi oczami. Oczami róż­nej barwy, jed­nym 
zie­lo­nym, dru­gim zło­tym.Ale ta twarz nale­żała do ko­goś in­nego!Był to 
star­szy męż­czy­zna o po­ora­nym zmarszcz­kami, na­zna­czo­nymi bli­znami 
sma­głym i bro­da­tym obli­czu. Kon­rad nigdy tej twa­rzy nie wi­dział, a 
prze­cież ją roz­po­zna­wał.To była jego twarz. Pa­trzył na sie­bie, ta­kiego 
ja­kim bę­dzie za wiele lat.Pa­trzył w przy­szłość.— Nie! — krzyknął, 
zaci­ska­jąc mocno po­wieki, by po­zbyć się tego ob­razu. Po chwili sze­roko 
otworzył oczy i zer­k­nąw­szy jesz­cze raz na swoje obecne odbi­cie, od­rzu­cił 
lu­sterko naj­dalej, jak po­trafił.Usłyszał trzask pę­kają­cego szkła. Zdu­miona 
Ely­ssa krzyknęła gniewnie i z ca­łych sił ude­rzyła go otwartą dło­nią w bok 
głowy. Pod­bie­gła do miej­sca, w któ­rym upa­dło lu­sterko i ru­gając go, jęła 
zbie­rać z ziemi odłamki po­kru­szo­nego szkła.Kon­rad był świa­domy 
wszyst­kiego, co się dzieje, ale czuł się cał­ko­wicie od tego od­sepa­ro­wany, 
jakby od­by­wało się to w ja­kimś in­nym cza­sie — a on to sobie tylko 
przypo­mi­nał.Przypo­mi­nał sobie, co się kie­dyś wy­da­rzyło.Albo co się 
do­piero miało wy­da­rzyć. *   *   *Sie­dzieli nad rzeką ra­mię w ra­mię, ale 
nie tak bli­sko sie­bie, jak zwy­kli sia­dy­wać. Ely­ssa trzymała na kola­nach 
srebrne lu­sterko. Było całe.Zu­peł­nie jakby przybyła przed chwilą i 
za­mie­rzała mu je do­piero po­ka­zać, jakby wy­da­rze­nia sprzed kilku mi­nut 
nie miały w ogóle miej­sca — jesz­cze nie miały.Był sko­ło­wany, wszystko mu się 
mie­szało. Prze­szłość, te­raź­niej­szość i przy­szłość zda­wały się 
prze­pla­tać ze sobą i nie mógł się poła­pać, co jest czym.Wie­dział 
do­kład­nie, co sta­nie się za chwilę. A wie­dział stąd, że to się już 
wy­da­rzyło. To działo się teraz. To nie bę­dzie po­wtórka. Ely­ssa po­każe mu 
lu­sterko, a on je od­rzuci.Wo­lał nie wni­kać, co za­szło w mię­dzy­cza­sie, 
kiedy pa­trzył w lu­sterko i wi­dział w nim swoje od­bicie — ob­raz sie­bie z 
przy­szło­ści.Lu­sterko się stłu­kło. Ale Ely­ssa po­zbie­rała co do jed­nego 
wszystkie okruchy, uło­żyła je na po­wrót w srebrnej oprawce, a po­tem, 
kale­cząc sobie palce i szep­cząc za­klę­cia, jęła wy­gła­dzać spę­kaną 
po­wierzchnię.Ob­ser­wo­wał z roz­tar­gnie­niem jej za­biegi, ale my­ślał o czym 
in­nym. My­ślał o swoim le­wym oku: tym zło­tym, śle­pym. O śle­pym oku, które 
wi­działo, które po­ka­zy­wało mu, co się wy­darzy — i które ro­biło to od 
dawna.Z bie­giem mi­nut od­dech mu się uspokajał, serce biło coraz wol­niej. 
Do­cho­dził do sie­bie.Ely­ssa, zbesztaw­szy go za rzu­cenie lu­ster­kiem, już 
się do niego nie od­zy­wała. Pew­nie do­my­ślała się, że mu­siało zajść coś 
po­waż­nego, skoro Kon­rad tak się za­cho­wał.Przejrzała się w lu­sterku, a może 
spraw­dzała tylko, czy znik­nęły wszystkie ślady uszko­dze­nia, po czym 
prze­nio­sła wzrok na Kon­rada. Ich oczy się spo­tkały.— Ja na­prawdę 
żar­to­wa­łam, mó­wiąc, że od two­jej szpetnej gęby lu­sterko po­pęka — 
po­wie­działa. — Nie mu­siałeś brać mo­ich słów na po­waż­nie. Tak tobą 
wstrząsnął wła­sny wize­ru­nek? — do­rzu­ciła z iro­nicz­nym uśmie­chem.Po­woli 
po­krę­cił głową i za­czął prze­cie­rać kuła­kami oczy, szu­kając słów.— Co 
zo­ba­czy­łeś? — spy­tała Ely­ssa.Spoj­rzał na nią. Nie py­tała o odbi­cie w 
lu­strze. Skąd wie, że zo­ba­czył coś dziwnego? Po chwili za­sta­no­wie­nia 
do­szedł do wniosku, że Ely­ssa tylko zga­duje.Nie roz­ma­wiali dotąd o jego 
wzroku. Uni­kał tego te­matu, bo sam nie ro­zu­miał w czym rzecz, a poza tym nie 
chciał, żeby Ely­ssa wie­działa. Miał po pro­stu taki dar, któ­rego nikt poza 
nim, na­wet ona, nie po­sia­dał. W pew­nym sen­sie tylko to miał na wła­sność. 
Nie chciał się tym z nią dzie­lić, choć nie bar­dzo wie­dział dla­czego.Była 
jego je­dyną przyja­ciółką, nie po­winni mieć przed sobą żad­nych ta­jem­nic. Co 
prawda, o jej ma­gii też nie roz­ma­wiali, ale ona przy­najmniej nie kryła przed 
nim swoich zdol­ności.Spoj­rzał na opuszki pal­ców dziew­czyny. Ska­le­czyła się 
szkłem nie­chcący czy też upusz­cze­nie krwi sta­no­wiło cenę, jaką mu­siała 
za­pła­cić, by wy­krze­sać z sie­bie moc po­trzebną do ma­gicz­nego sklejenia 
lu­sterka?Skoro ona nie mówi wszyst­kiego o swoich umiejęt­no­ściach, on też 
przemil­czy swoje.I skła­niało go do tego coś jesz­cze: mimo że znali się już 
tak długo, nadal nie do końca ufał Ely­ssie. Sam nie wie­dział dla­czego. Tylko 
ją jedną znał, wie­rzył jej, zro­biłby dla niej wszystko — a jed­nak jakiś 
we­wnętrzny głos ostrzegał go, że po­wi­nien się mieć na baczności.Nie chciał 
się przed nią cał­kiem otwierać, bo wtedy po­wie­działby o sobie wszystko, przez 
co Ely­ssa zy­ska­łaby nad nim przewagę. Zdawał sobie sprawę z bez­sen­sow­ności 
ta­kiego ro­zu­mo­wa­nia, ale prze­cież do prze­czuć nie można przykła­dać 
ra­cjo­nal­nej miary.A wszystko to miało związek z jego oczami, a wła­ści­wie z 
jed­nym z nich. Lewe było na po­zór ślepe, a mimo to wi­dział nim. Wi­dział nie 
to, co się aktu­alnie dzieje, lecz to, co się do­piero wy­darzy...Roz­bież­ność 
w cza­sie za­zwy­czaj nie była wielka, lewe oko zale­dwie o uła­mek se­kundy 
wy­bie­gało w przy­szłość przed prawe.Po­zwalało mu to w porę uskaki­wać przed 
bu­cio­rem, albo by­kow­cem Branden­he­imera. Wie­dział na mo­ment wcześniej, 
gdzie wy­lą­duje kop­niak karczma­rza, albo gdzie spadnie jego cios.Za­uwa­żył, 
że Ely­ssa znowu prze­gląda się w lu­sterku, nie­spiesznie zli­zując sobie krew 
z pal­ców.Za­czy­nały go ogarniać wąt­pli­wo­ści, czy rze­czy­wi­ście wi­dział w 
lu­sterku swoją po­sta­rzałą twarz. To pew­nie jakaś gra światła. No do­brze, 
ale skąd światło, skoro po­wieki miał zaci­śnięte? W ta­kim razie oczy mu­siały 
mu spłatać ja­kie­goś figla.Nie­możliwe, żeby zo­ba­czył sie­bie w 
przy­szło­ści; nigdy nie po­trafił ni­czego przewi­dzieć na wię­cej niż mi­nutę 
na­przód.Po­sta­no­wił nie wy­ja­wiać Ely­ssie prawdy o tym, co mu się 
przywi­działo; ale coś po­wie­dzieć mu­siał.— Pierwszy raz zo­ba­czy­łem swoje 
oczy — ode­zwał się. — Nie wie­działem, że róż­nią się kolo­rem. Wła­śnie to 
mnie tak za­sko­czyło. Nie chciałem po­tłuc ci lu­sterka. Nie wie­działem, że 
szkło jest takie kru­che.Przyglą­dała mu się uważnie, i czy­tał z jej miny, że 
nie daje wiary tym wy­ja­śnie­niom. Je­śli chce ją prze­ko­nać, to naj­lepiej 
po­wie­dzieć prawdę. Ale nie całą.— Kiedy za­my­kam prawe oko — wy­jaśnił — nie 
wi­dzę nic na lewe. Kiedy prawe oko mam otwarte, wi­dzę le­wym — ale 
nie­zu­peł­nie to samo, co pra­wym. Wi­dzę nim nie to, co się aku­rat dzieje, 
lecz co się bę­dzie działo za chwile.— Masz dar ja­sno­wi­dze­nia? Wi­dzisz 
przy­szłość?Kon­rad wzruszył ra­mio­nami.— Chyba tak, ale to nic spe­cjal­nego. 
W naj­lep­szym wy­padku wiem, co wy­darzy się za kilka se­kund, góra za mi­nutę, 
dzięki czemu mogę pod­jąć od­po­wiednie działania.— I wy­ko­rzy­stałeś ten dar, 
kiedy się po­zna­liśmy? Zo­ba­czy­łeś zwie­rzo­łaka?— Wie­działem już wcześniej, 
że czai się w lesie. Kiedy nad­je­cha­łaś, zro­zu­mia­łem, że się go nie 
spo­dziewasz. Ja go wi­działem, a ty nie. Wi­działem, jak wy­sko­czył z za­rośli 
i strą­cił cię z konia. Kilka chwil po­tem zo­ba­czy­łem to wszystko po­now­nie. 
Na szczęście nie zabił cię od razu.— Tylko dzięki temu, że mnie ostrzegłeś.— 
Może i tak. — Kon­rad wzruszył ra­mio­nami.— A teraz coś wi­dzisz?— Nic. — 
Po­krę­cił głową. — To zna­czy nie wi­dzę żad­nej róż­nicy. Wi­dzę cie­bie, jak 
tu sie­dzisz, i tyle. — Po­nad głową dziew­czyny spoj­rzał na las. — Nie ma 
żad­nego nie­bez­pie­czeń­stwa.— Czyli ty wy­czu­wasz za­gro­żenie? Po­tra­fisz 
przewi­dzieć, że sta­nie się coś złego, i mo­żesz temu za­po­bie­gać?— 
Za­po­biec nie po­trafię. Wi­dzę, co się za chwilę ma stać, i mogę co naj­wy­żej 
uczynić wszystko, by tę wie­dzę wy­ko­rzy­stać. Jeśli w po­bliżu jest ja­kieś 
dzi­kie zwie­rzę, mogę je omi­nąć. Wiem, któ­rędy bę­dzie szło, i wy­bie­ram 
inną drogę.Ely­ssa miała rację: wi­dział nad­cią­ga­jące za­gro­żenie. Cza­sami 
zu­peł­nie try­wialne, na przykład, pod ja­kim ką­tem spadnie na niego kij 
Adolfa Branden­he­imera. A cza­sem o wiele po­waż­niej­sze. Wła­śnie ta 
zdol­ność tyle razy oca­liła mu w puszczy życie.I cza­sami omal nie za­biła.Nie 
mógł cał­ko­wicie pole­gać na swoim darze, bo dwu­krot­nie już go za­wiódł, i to 
w kry­tycz­nej sytu­acji. Po raz pierwszy pod­czas walki ze zwie­rzo­ła­kiem, 
który na­padł na Ely­ssę. Było wtedy tak, jakby oślepł, bo nie wie­dział, co za 
chwilę zrobi stwór, jak ude­rzy.Pra­wym okiem śle­dził bieg wy­da­rzeń, ale lewe 
nie pod­po­wia­dało mu nic. Wszystko było czarne, przy­szłość ja­wiła się jako 
pusta ot­chłań — zu­peł­nie jakby pi­sana mu była śmierć. Po­my­ślał na­wet 
przez uła­mek se­kundy, że nie widzi przy­szło­ści, bo już jej przed sobą nie 
ma.Nie zgi­nął. Mało tego, zabił zwie­rzo­łaka. Ale naj­strasz­niej­sze w tej 
walce było owo nagłe oślepnię­cie, nie­moż­ność uj­rze­nia tego, co się ma 
wy­da­rzyć.Po raz drugi przytrafiło mu się to, kiedy z łuku ustrzelił odyńca. 
Martwe zwie­rzę opa­dła wa­taha wil­ków, o któ­rych bli­skiej obecności nie miał 
poję­cia. Omal nie padł ofiarą dra­pież­ni­ków.Owszem, nie­bez­pie­czeń­stwo 
po­większało za­sięg jego wzroku. Ale zbyt wiel­kie prze­cią­żenie zmy­słów 
zda­wało się od­bie­rać mu ten dar i sta­wał się wtedy tak samo bez­radny jak 
wszyscy.Do dzi­siej­szego dnia po­trafił wy­biec w przy­szłość naj­wy­żej na 
kilka se­kund. Dzi­siaj zo­ba­czył, co bę­dzie za wiele lat.Ely­ssa nie 
spuszczała zeń wzroku, chciała usły­szeć, co zo­ba­czył w lu­sterku.Był 
oszoło­miony, pod­nie­cony, gdyż po raz pierwszy zo­ba­czył swoją twarz. I to 
wszystko. Ni­czego wię­cej nie wi­dział, bo niby co miał wi­dzieć?— Je­śli 
wi­dzisz tylko za­gro­żenie — po­wie­działa Ely­ssa — to nie wiesz, co się za 
chwilę sta­nie...Spoj­rzał na nią, nie bar­dzo ro­zu­mie­jąc, co ma na myśli. Z 
nie­prze­nik­nioną miną odło­żyła lu­sterko na trawę za sobą.Po­chy­liła się, 
od­pięła bez po­śpie­chu sprzączkę jed­nego ze skó­rza­nych san­da­łów i 
strząsnęła go ze stopy. Wy­lą­do­wał obok Kon­rada. Po­tem w ten sam spo­sób 
po­zbyła się dru­giego. Po­szy­bo­wał w po­wie­trzu i byłby ude­rzył chło­paka w 
pierś, gdyby ten go zręcznie nie prze­chwycił w locie.Miała na sobie je­dwabną 
bla­do­nie­bie­ską bluzkę i długą, ak­sa­mitną spódnice. Za­częła roz­wią­zy­wać 
po­woli, jedną po dru­giej, na przemian to lewą, to prawą ręką, wstążki, 
któ­rymi bluzka była związana z przodu, od szyi po talię.Skoń­czywszy, wstała z 
ziemi i mię­dzy zwi­sają­cymi teraz luźno po­łami bluzki mi­gnęły Kon­ra­dowi 
piersi dziew­czyny. Jej talię oka­lał wą­ziutki srebrny pa­sek, ale słu­żył on 
tylko do ozdoby, bo tur­ku­sową spódnicę pod­trzymy­wała ta­siemka. Ely­ssa ją 
roz­wią­zała.Spódnica uszyta była z poje­dynczego pasa ma­te­riału, owi­nię­tego 
dwu­krot­nie wo­kół bio­der dziew­czyny. Sta­jąc przodem do Kon­rada, Ely­ssa 
za­częła ją od­wijać, do­póki nie ob­na­żyła ciała od bio­dra po kostkę le­wej 
nogi. Przytrzy­my­wała przez chwilę oba końce spódnicy lewą dło­nią przyło­żoną 
do bio­dra, po­tem unio­sła rękę i, kiedy spódnica opa­dała na zie­mię, ona 
od­wró­ciła się ple­cami do Kon­rada.Obejrzała się na niego przez ra­mię. Miała 
te­raz na sobie tylko nie­bie­ską bluzkę. Ścią­gnęła ją po­woli i 
upu­ściła.Nie­raz już wi­dy­wał ją nagą, ale to było dlań coś no­wego. 
Za­zwy­czaj zrzu­cała z sie­bie ubranie po­śpiesznie, nigdy nie ro­biła tego tak 
wy­zy­wa­jąco.Ob­ró­ciła się bar­dzo po­woli przodem do Kon­rada. Nie li­cząc 
srebrnego na­szyj­nika, pa­ska i bran­solet na prze­gu­bach i kost­kach nóg, 
była zu­peł­nie naga.Stała na roz­sta­wio­nych no­gach, ręce oparła na 
bio­drach. Kon­rad nigdy nie mógł się na­dzi­wić bieli smu­kłego ciała Elyssy. 
Tę biel pod­kre­ślały jesz­cze bar­dziej kru­cza czerń wło­sów i róż 
sutek.Obli­zał su­che wargi i zba­ra­niały gapił się na dziew­czynę.— Idziemy 
się ką­pać? — bąk­nął.Po­krę­ciła głową. Uniosła prawą rękę i przywo­łała go 
ski­nie­niem palca wskazują­cego.Po­słu­chał. Wstał i pod­szedł do niej.Ely­ssa 
unio­sła drugą rękę i za­częła ścią­gać Kon­ra­dowi z grzbietu ob­szar­paną 
ko­szulę. Rę­kaw za­cze­pił się na jego pra­wej dłoni, w któ­rej trzymał 
skó­rzany san­dał. Ely­ssa wy­jęła mu san­dał z ręki, od­rzu­ciła go, ścią­gnęła 
do końca ko­szulę i się­gnęła do po­stronka pod­trzymu­ją­cego stare 
por­tki.Stali na­prze­ciwko sie­bie, pa­trząc jedno dru­giemu w oczy. Oczy 
Elyssy były tak ciemne, że nie dało się od­róż­nić tę­czó­wek od 
źre­nic.Kon­ra­dowi por­tki opa­dły do ko­stek. Był bar­dziej nagi od Elyssy; 
nie miał na sobie ozdób.— Na­prawdę nie chcesz się ką­pać? — wy­krztusił.Przez 
nie­prze­nik­nioną dotąd twarz Elyssy prze­mknął przełomy uśmiech.— Czego 
in­nego chcę — po­wie­działa i przy­su­nęła się do niego.Kon­ra­dowi dech 
za­parło w pier­siach, ze zdu­mie­nia i bło­gości. Czę­sto się do­ty­kali, ale 
tylko przez przypa­dek albo pod­czas za­bawy. Te­raz było zu­peł­nie ina­czej. 
Ob­jęła go, a on poło­żył dło­nie na pier­siach dziew­czyny i jął je 
deli­kat­nie gła­dzić. Przypo­mniało mu się, jak pierwszy raz do­tknął 
nie­wie­ściego ciała.Przed kilku laty Ely­ssa po­pro­siła go, żeby na­uczył ją 
strzelać z łuku. Stał za nią i po­ka­zy­wał, jak trzymać łuk i strzałę, a 
pączku­jące piersi dziew­czyny na­pie­rały mu na przedra­mię. Otarł się o nią, 
ży­wiąc na­dzieję, że tego nie za­uważy. Ale za­uwa­żyła — i kiedy chciał się 
od­su­nąć, przywarła do niego, da­jąc tym do zro­zu­mie­nia, że ma ją przytulić 
moc­niej.Po­tem czę­sto do­cho­dziło mię­dzy nimi do fi­zycznego kon­taktu, czy 
to po­przez ubranie czy kiedy byli nadzy. Z po­czątku nie przywią­zy­wali do 
tego większej wagi, ale z cza­sem to się zmieniło.Po­ca­ło­wali się.Ca­ło­wali 
się już wcześniej, ale nigdy w taki spo­sób. Do tej pory mu­skali się tylko 
war­gami na po­że­gna­nie. Te­raz ich usta zwarły się ze sobą 
za­chłannie.Ely­ssa roz­chy­liła wargi i Kon­rad po­czuł jej wil­gotny ję­zyk. 
Otworzył usta i wy­biegł mu na spo­tka­nie swoim.W ślad za ustami złą­czyły się 
ich ciała. Przywie­rali do sie­bie z ca­łych sił, a i tego było im mało. Na­gie 
ciało Elyssy wy­da­wało się Kon­ra­dowi go­ręt­sze od sło­necznego żaru i nie 
wie­dział, czy to bi­cie jej serca czuje czy też jemu serce tak wali.Ode­rwali 
się od sie­bie zdy­szani. Przez chwilę pa­trzyli jedno na dru­gie bez słowa. 
Po­tem uśmiech­nęli się i osu­nęli na zie­mię.Ely­ssa legła na swojej 
saty­no­wej opończy, Kon­rad poło­żył się na niej.Stali się jed­no­ścią.Kon­rad 
leżał na wznak, wpa­trzony w czy­ste, błę­kitne niebo; Ely­ssa przyglą­dała się 
mu, wsparta na łok­ciu. Żuł źdźbło trawy i starał się po­wstrzymać 
uśmiech.Ely­ssa się­gnęła po lu­sterko, zło­wiła w nie pro­mień słońca i 
pu­ściła Kon­ra­dowi w oczy za­jączka.Dło­nią osło­nił twarz przed 
ośle­pia­ją­cym światłem, po czym prze­krę­cił się na bok. Po­ra­żony bla­skiem 
lu­sterka nie wi­dział jej do­brze, ale wy­dało mu się, że Ely­ssa pa­trzy na 
niego z wy­ra­zem twa­rzy, któ­rego nie po­trafił na­zwać.Po­tem za­uwa­żył, że 
nie tylko ten wy­raz twa­rzy jest mu nie znany.Nie­dawno wi­dział w lu­sterku 
swoją twarz z przy­szło­ści, teraz wy­dało mu się, że pa­trzy na inną Ely­ssę. 
Już nie dziew­czynę, lecz doj­rzałą ko­bietę. Twarz miała wy­krzy­wioną, 
spoj­rze­nie wro­gie.I zo­ba­czył coś jesz­cze. Coś gor­szego...Od­wró­cił 
na­tychmiast głowę i zaci­snął mocno po­wieki, ale było już za późno.Pło­mienna 
mi­łość prze­ro­dziła się w ślepą nie­na­wiść.Raj te­raź­niej­szo­ści 
prze­ro­dził się w ju­trzej­sze pie­kło.Kon­rad nie po­trze­bo­wał swoich oczu, 
żeby wej­rzeć w przy­szłość, nie po­trze­bo­wał po­sre­brza­nego lu­sterka, żeby 
przewi­dzieć, co bę­dzie. I bez nich wie­dział już, że pew­nego dnia jego 
je­dyna przyja­ciółka zdra­dzi go i do­pro­wa­dzi do zguby. 

Rozdział czwarty [top] Je­dy­nym pew­ni­kiem życia jest śmierć, i tu bru­talni 
na­jeźdźcy się nie za­wiodą. Żyli, by umrzeć — i mu­szą umrzeć.Dzi­siaj umrzeć 
musi każdy i wszystko. Sprzymie­rze­niec ob­róci się prze­ciwko 
sprzymie­rzeń­cowi, i zwy­cięzcy staną się ofia­rami.Nie wolno do­pu­ścić do 
błędu, który zo­stał po­peł­niony dwa i pól ty­siąca lat wcześniej.Tamtego dnia 
ostał się jeden nie­do­bitek, i prze­oczenie owo opóźniło na­sta­nie 
zbli­żają­cego się nie­uchronnie Cha­osu.Ten je­dyny, który uszedł wówczas z 
ży­ciem, zwal się Sig­mar — Sig­mar Młoto­dzierżca, póź­niej­szy zało­ży­ciel 
Im­pe­rium... *   *   *Zimą Kon­rad wstawał zwy­kle przed świ­tem, bo ro­boty 
miał huk i żeby się z nią uwi­nąć, mu­siał wy­ko­rzy­stać każdą chwilę dziennego 
światła. La­tem, kiedy słońce dłu­żej wę­druje po nie­bie, wstawał tro­chę 
póź­niej.Sy­piał nadal w obo­rze za karczmą, na sło­mie prze­zna­czo­nej na 
paszę dla bydła. Do­brze cho­ciaż, że nie mu­siał się ży­wić trawą i sia­nem; 
wszystko inne, z da­chem nad głową włącznie, dzie­lił ze zwie­rzę­tami.Obu­dził 
się przed chwilą i leżał na ple­cach, przez dziury w da­chu pa­trząc na 
ja­śniejące niebo. My­ślał o tym, co w ze­szłym roku usły­szał od Elyssy. O 
dziwnej reak­cji jej ojca, kiedy wy­szło na jaw, że czarny łuk i strzały 
znik­nęły. Czemu się prze­stra­szył? Nie roz­ma­wiali o tym wię­cej i sam nie 
wie­dział, dla­czego mu się to teraz przypo­mniało.Ziewnął, usiadł i spoj­rzał w 
drugi kąt obory, gdzie ukrył koł­czan ze strzałami. Już od kilku ty­go­dni tam 
nie za­glą­dał. Zlazł ze stryszku, prze­sta­wił dra­binę pod prze­ciw­ległą 
ścianę i wspiął się po niej aż po kryty kro­kwiami dach. Pod­cią­gnął się na 
jedną z belek i pod­czoł­gał się po niej w stronę spony, za którą schował 
koł­czan.Do tej pory, przez wszystkie te lata, po każ­dym spraw­dze­niu owi­jał 
broń w ten sam ka­wa­łek płótna, w któ­rym do­stał ją od Elyssy. Usiadł na belce 
i wy­cią­gnął za­wi­niątko ze schowka.Za­bie­rał się już do roz­su­pły­wa­nia 
ostatniego wę­zła, kiedy naraz znie­ru­cho­miał i na­sta­wił ucha, wy­tężył 
wzrok...Zbli­żał się jakiś jeź­dziec.Ely­ssa?Ją rów­nież uj­rzał, lecz w 
od­dali. Tym pierw­szym jeźdźcem był ktoś inny, ktoś obcy. Nie­bez­pieczny 
obcy...Za­gro­żenie mu­siało być po­ważne, skoro Kon­rad nie tylko wy­czuł 
obecność przyby­sza, ale i wi­dział, co robi teraz Ely­ssa.Wy­jeż­dżała wła­śnie 
ze dworu, żeby spo­tkać się z Kon­ra­dem za rzeką. Je­śli wy­bie­rze drogę koło 
karczmy, a na pewno to zrobi, na­tknie się na nie­zna­jo­mego.Nie było czasu do 
stra­cenia. Zbiegł na łeb na szyję po dra­binie i wy­padł boczną furtką z obory. 
Nie mu­siał się roz­glą­dać, wie­dział, że jeź­dziec jest już nie dalej jak sto 
jar­dów od karczmy, przy studni na maj­danie po­środku wsi.Kon­rad pu­ścił się 
pę­dem po ko­cich łbach go­ścińca, który przez wy­lud­nioną wieś pro­wa­dził do 
dworu.W swojej wizji nie wi­dział mo­mentu, w któ­rym jeź­dziec prze­cina 
Ely­ssie drogę, przy­puszczał tylko, że tak się sta­nie. Ale teraz, kiedy 
znaj­do­wał się już mię­dzy nimi, bę­dzie mógł za­wczasu ostrzec dziew­czynę i 
do spo­tka­nia nie doj­dzie.Usłyszał przed sobą stu­kot ko­pyt po ko­cich łbach. 
Koń Elyssy. Wierz­chowca przyby­sza nie sły­szał. Zbyt duża dzie­liła go odeń 
odle­głość. Nie wi­dział go na­wet swym nor­mal­nym pra­wym okiem.Ely­ssa była 
już bli­sko, przy pierw­szych cha­tach na stoku za za­krę­tem. Po­konał pę­dem 
ten za­kręt i zo­ba­czył ją, zo­ba­czył zwy­czaj­nie.Na jego wi­dok ścią­gnęła 
cugle.— Wra­caj! — za­wołał z da­leka, ale nie­zbyt gło­śno, żeby nie do­tarło 
to do uszu in­truza.— Co się stało?Do­padł konia, chwycił go lewą ręką za uzdę i 
do­piero teraz uświado­mił sobie, że trzyma pod pa­chą za­wi­niątko z 
koł­cza­nem i pię­cioma czar­nymi strzałami. Szarpnął łeb zwie­rzę­cia, 
usi­łując je za­wró­cić.— Mu­sisz się ukryć — wy­sapał zdy­szany. Obejrzał się 
przez ra­mię i... ni­czego nie zo­ba­czył.Wi­dział za­kręt go­ścińca i chaty po 
obu jego stro­nach. Jeźdźca nie było jesz­cze w za­sięgu wzroku i nie po­wi­nien 
się po­jawić wcześniej niż za parę se­kund, ale Kon­rad nie umiał przewi­dzieć, 
skąd się go spo­dziewać.Zu­peł­nie jakby za­padł się pod zie­mię. Nie za­padł 
się, rzecz jasna, ta­kie cuda się nie zda­rzają, ale sta­no­wiło to jesz­cze 
jeden do­wód, że jest bar­dzo groźny — tak samo było ze zwie­rzo­ła­kiem, tak 
samo z wa­tahą wil­ków, wtedy rów­nież Kon­rada za­wiódł jego dar.— 
Chodź!Ely­ssa o nic wię­cej nie py­tała, nie opo­no­wała. W jego twa­rzy 
wy­czy­tała nie­po­kój. Po­dała mu rękę. Kon­rad sko­rzy­stał z ofe­ro­wa­nej 
przez dziew­czynę po­mocy i wskoczył na konia, sa­do­wiąc się za jej ple­cami. 
Za­wró­ciła wierz­chowca i wbiła pięty w boki zwie­rzę­cia. Ru­szyli galo­pem 
pod górę, ku mu­rom dworu. Tę­tent pod­ku­tych ko­pyt niósł się da­leko w 
po­ran­nej ciszy.Kon­rad oglą­dał się co chwila za sie­bie, ale nadal nic nie 
wi­dział, nic nie sły­szał, nic nie wskazy­wało, że dzieje się coś 
złego.Spróbo­wał przypo­mnieć so­bie wizję, którą miał w obo­rze. Sa­motny 
jeź­dziec, za­kuty od stóp do głów w brą­zową zbroję, w któ­rej od­bi­jało się 
wscho­dzące słońce. Po­dobny pan­cerz rów­nie szczelnie okrywał konia.Do­tarli 
do dworu. Most zwo­dzony był opusz­czony, drewniane wrota stały otworem, 
wje­chali na dzie­dzi­niec. Dwór nie był for­tecą. Most zwo­dzony sta­no­wił 
wła­ści­wie de­kora­cję. Cho­ciaż można go było pod­nosić, to sfor­so­wa­nie 
wą­skiej fosy nie na­strę­czy­łoby zde­ter­mi­no­wa­nym na­past­ni­kom 
więk­szych trud­ności. Wrota szybko pa­dłyby pod ra­zami ta­rana, wy­rąba­nie 
wy­łomu w mu­rach też nie za­ję­łoby wiele czasu.Kon­rad nigdy jesz­cze nie był 
w ob­rębie mu­rów po­sia­dło­ści. Większość wie­śnia­ków nie miała tu wstępu. W 
tej chwili wolał prze­by­wać tu niż na ze­wnątrz.Ze­sko­czył z ko­nia i skrył 
się za jed­nym ze skrzydeł wrót. Tymcza­sem Ely­ssa od­pro­wa­dziła wierz­chowca 
w głąb dzie­dzińca, żeby tam go uwiązać.Jeź­dziec po­jawił się wreszcie w polu 
wi­dze­nia i zmierzał nie­spiesznie środ­kiem wą­skiego go­ścińca ku dwo­rowi. 
Jego wierzcho­wiec stą­pał bez­gło­śnie po ko­cich łbach. Zbli­żał się w 
komplet­nej ciszy. Można by po­my­śleć, że wy­tłu­mie­niu uległ cały świat 
dźwięków. Wio­ska rów­nież przypo­mi­nała wy­marłą. Nie za­szczekał tam pies, 
nie ryk­nęła krowa, nie skrzypnęły wrota sto­doły. Nie dole­ciał ich krzyk ptaka 
od strony rzeki, ryk dzi­kiego zwie­rza z odle­głego boru.— Kto to? — szepnęła 
Ely­ssa, sta­jąc u boku Kon­rada.— Nie wiem. — On rów­nież zni­żył głos. Ry­cerz 
był za da­leko, żeby ich usły­szeć, ale Kon­rad bał się mą­cić tę nie­sa­mo­witą 
ciszę.— Zu­peł­nie jak duch.Kon­rad wzdrygnął się. Utra­fiła w sedno. Jeź­dziec 
i jego koń byli jak widma, bo prze­cież żadne ży­jące stwo­rze­nie nie po­trafi 
się poru­szać bez­gło­śnie.Miał przy sobie pięć strzał, ale bez łuku były 
bez­uży­teczne, A zresztą, gdyby na­wet miał łuk, to i tak nie od­wa­żyłby się 
strzelać do tego jeźdźca. Wy­czu­wał nie­bez­pie­czeń­stwo, ale cóż można 
zwojować strzałą prze­ciwko nad­przy­ro­dzo­nej isto­cie?— Za­wo­łać ojca? 
We­zwać straże?Kon­rad po­krę­cił głową. Nic by to nie dało.W miarę jak przybysz 
się zbli­żał, Kon­rad roz­róż­niał coraz wię­cej szczegó­łów. Jeźdźca i konia 
okrywały sta­no­wiące komplet pan­cerze z pole­ro­wa­nych brą­zo­wych blach. 
Zbroja była mi­ster­nie kuta, hełm zdo­biły skompli­ko­wane wzory. Przyłbica 
miała wą­ziutką szczelinę, przez którą pa­trzyły na świat ukryte za nią oczy — o 
ile były tam ja­kieś oczy.Można by po­my­śleć, że jeź­dziec do­siada ja­kie­goś 
fan­ta­stycznego zwie­rza o ciel­sku z lśniącego me­talu. Łeb konia, jeśli to w 
ogóle był koń — bo czy jaki­kol­wiek koń zdo­łałby udźwignąć taką masę me­talu, 
a do tego jesz­cze za­ku­tego w zbroję jeźdźca? — chronił hełm, z któ­rego, tuż 
znad otworów na oczy, ster­czały dwa dłu­gie szpi­kulce.Po­dobna para 
szpi­kul­ców wieńczyła hełm jeźdźca, upo­dab­nia­jąc nie­zna­jo­mego do ro­gatej 
bestii. Kolce wy­ra­stały rów­nież z kłykci rę­ka­wic, z na­kola­nek, 
trze­wi­ków i na­łok­cic. Zbroja była w kilku miej­scach po­obi­jana, tu wgięta, 
tam wy­brzu­szona, no­siła ślady sto­czo­nych walk.Jeź­dziec trzymał okrągłą 
tar­czę z brązu, z ma­syw­nym gro­tem po­środku. U boku zwi­sał mu miecz z 
brą­zową rę­koje­ścią, która wy­sta­wała z po­chwy z brązu. W dłoni oble­czo­nej 
w naje­żoną szpi­kul­cami rę­ka­wicę dzierżył pio­nowo długą bo­jową kopię, też 
z brązu.— Czego on tu chce? — spy­tała szeptem Ely­ssa.Głowa zbli­żają­cego się 
jeźdźca obra­cała się wolno na boki. Nie z czuj­ności, bo wi­dać było, że nie ma 
się czego oba­wiać. Roz­glą­dał się, chło­nąc każdy szczegół oko­licy. 
Za­trzymał się przed mo­stem zwo­dzo­nym i spoj­rzał na kry­jówkę Kon­rada i 
Elyssy.Nie mógł ich wi­dzieć, ale mimo to Kon­rad po­czuł na sobie jego wzrok — 
i od­niósł wra­żenie, że obcy przybył tu po niego, że on jest je­dyną przy­czyną 
tego naj­ścia.— Nie boję się go — po­wie­działa Ely­ssa. W jej gło­sie nie było 
buń­czuczno­ści. Na­prawdę się nie bała, i to na­pa­wało Kon­rada jesz­cze 
większym lę­kiem.Zro­biła krok na­przód. Chwycił ją w ostatniej chwili i 
wciągnął za drewniane skrzydło wie­ko­wych wrót.— Chcę z nim po­roz­ma­wiać! — 
za­pro­te­sto­wała.Za­tkał jej dło­nią usta.— Ale on nie chce roz­ma­wiać z nami 
— wy­sy­czał. — Nie po to tu przybył.Szarpnęła głową, żeby uwolnić usta spod 
jego dłoni.— Skąd wiesz? Co ty w ogóle wiesz?! Co może wie­dzieć taki ciemny 
kmiotek?!Wle­pił w nią zdu­mione spoj­rze­nie, ale nie dla­tego, że ura­ziły go 
jej słowa. Te pu­ścił mimo uszu. Zro­bił to, bo przez mo­ment w jej ciemnych 
oczach za­mi­gotał mu jakiś roz­błysk. Nie był to roz­błysk gniewu, nie miał nic 
wspólnego z tą chwilą.Zo­ba­czył...Zo­ba­czył tam śmierć. Praw­dziwą śmierć. 
Śmierć Elyssy.Na mo­ment, na mgnienie oka, stał się świad­kiem ago­nii Elyssy, 
ograbia­nia jej z istoty ist­nie­nia. Było to coś o wiele gor­szego niż śmierć, 
była to za­paść w naj­głęb­szą ot­chłań skrajnej roz­pa­czy i 
de­pra­wacji.Bez­wiednie roz­luź­nił uchwyt. Zu­peł­nie jakby nie chciał 
do­tykać Elyssy, z obawy, że się po­bru­dzi, że jego rów­nież to 
spo­tka.Za­mknął oczy, w na­dziei, że wy­maże w ten spo­sób z pa­mięci ową 
przelotną, lecz prze­ra­ża­jącą wizję — ale wie­dział już, że mu się to nigdy 
nie uda. Być może wspo­mnienie tego, co uj­rzał, zblaknie z cza­sem, ale 
po­zo­sta­nie już z nim na zaw­sze. Bę­dzie żyło, na­wet po śmierci 
Elyssy.Wy­rwała mu się i wy­bie­gła przed wrota. Usłyszał, jak woła:— Czego tu 
chcesz? Kogo szu­kasz?Wy­sko­czył za nią, do­by­wa­jąc noża, by za­sło­nić 
dziew­czyny wła­sną pier­sią. Zdawał sobie sprawę, że to pusty gest. Walka w 
obronie Elyssy, z ryce­rzem nie bę­dzie tak łatwa, jak przed laty ze 
zwie­rzo­ła­kiem.Ale oka­zało się, że do star­cia nie doj­dzie. Obcy za­wró­cił 
już konia i zjeż­dżał po­woli ze wzgórza. Zbroja kle­ko­tała na nim i 
po­skrzypy­wała, pod­kowy konia stu­kały na ko­cich łbach. W miej­scu, gdzie 
przed chwilą stał, dy­miła kupka koń­skiego łajna.A więc nie byli du­chami, 
po­my­ślał Kon­rad, ob­ser­wu­jąc konia i jeźdźca, zni­kają­cych mię­dzy do­mami 
wy­lud­nio­nej wio­ski. Od­wró­cił się do Elyssy.Przybysz nie był martwy, za to 
ona już długo nie po­żyje. *   *   *Od­je­dzie. Nie miał poję­cia, do­kąd 
pój­dzie, ale nie mógł po­zo­stać w wio­sce ani chwili dłu­żej.Nosił się z tą 
my­ślą już od ja­kie­goś czasu. Po­wo­dów miał po temu kilka, ale 
za­de­cy­do­wały wy­da­rze­nia dzi­siej­szego dnia.Bar­dzo rzadko do wio­ski 
przyby­wał ktoś obcy. Nie le­żała na szlaku han­dlo­wym ani przy głównym 
trak­cie; rzeka, wą­ska i zdra­dliwa, nie była spławna. Nikt tędy nigdy nie 
przejeż­dżał. Cza­sem do wio­ski za­cho­dzili lu­dzie, któ­rzy mieli tu do 
za­ła­twie­nia jakiś kon­kretny in­teres, ale i tych nie było wielu.Dzi­siaj 
wszystko się zmieniło. Ry­cerz nie był go­ściem, nie zo­stał. Przejechał przez 
wio­skę i wró­cił po wła­snych śla­dach, tak jakby przybył na 
prze­szpiegi.Wszystko wskazy­wało na to, że jego wi­zyta prze­szła zu­peł­nie 
nie za­uwa­żona, że wie­dzą o niej tylko Kon­rad i Ely­ssa. Kon­rad są­dził, że 
lu­dzie z wio­ski kryją się przed ob­cym, i po od­jeź­dzie brą­zo­wego ryce­rza 
wy­chyną z chat. Ale nic ta­kiego nie na­stą­piło. Ten po­ranek ni­czym nie 
róż­nił się od in­nych.Nie róż­nił się dla miesz­kań­ców wio­ski — ale dla 
Kon­rada owszem, i to bar­dzo. Po raz pierwszy, od­kąd pa­mię­tał, nie po­szedł 
do lasu po drewno na opal dla karczmy — bo nie za­mie­rzał już do niej 
wra­cać.Koł­czan z pię­cioma strzałami za­brał ze sobą przez przypa­dek. Czy aby 
na pewno przez przypa­dek? To przybycie ob­cego sprawiło, że nie odło­żył 
płó­cien­nego za­wi­niątka na miej­sce; to przybycie ob­cego skło­niło go 
ostatecz­nie do opusz­cze­nia wio­ski.Koł­czan ze strzałami był wła­ści­wie 
wszystkim, co po­sia­dał, czego po­trze­bo­wał. Tych parę mo­net, które przez 
lata zaro­bił albo zna­lazł, już dawno wy­kopał z kry­jówki przy karczmie i 
prze­niósł do in­nego schowka, pod drewniany most, gdzie trzymał łuk i strzały 
po­da­ro­wane mu przez Ely­ssę.— Nie wolno ci tu prze­by­wać — ode­zwała się 
Ely­ssa, kiedy ry­cerz znik­nął im z oczu.Obejrzał się lę­kli­wie na dwór. Ani 
ży­wego du­cha. Zu­peł­nie ina­czej wy­obra­żał sobie to miej­sce. My­ślał, że 
na mu­rach i u bramy stoją zbrojne straże, że Ely­ssa, kiedy chce się z nim 
spo­tkać, wy­myka się za mury ja­kimś se­kret­nym przej­ściem.A może wartow­nicy 
tylko dzi­siaj opu­ścili po­ste­runki? Może, po­dob­nie jak miesz­kańcy wsi, 
ukryli się ze stra­chu przed nie­sa­mo­wi­tym jeźdźcem?Trudno po­wie­dzieć. 
Kon­rad nie­wiele wie­dział o Wil­hel­mie Ka­stringu i jego sie­dzi­bie, a 
Ely­ssa rzadko opo­wia­dała mu o swoim ojcu i domu. Ale przy­puszczał, że 
Ka­string, jako naj­waż­niej­sza oso­bi­stość w całej wio­sce, mieszka w 
for­tecy. Aż do dzi­siaj mury i dwór za nimi oglą­dał tylko z da­leka.Była to 
naj­większa bu­dowla, jaką kie­dy­kol­wiek wi­dział, wznie­siona cał­ko­wicie z 
ka­mie­nia. Na­wet dach kryty był da­chówką, a nie gon­tem jak większość 
do­mostw we wsi. W ob­rębie mu­rów stało jesz­cze kilka mniej­szych bu­dyn­ków i 
na­wet naj­nie­po­zor­niej­szy z nich był mu­ro­wany, o wiele so­lid­niej­szy od 
wiej­skich cha­łup.— Już sobie idę — burknął Kon­rad.Przed kil­koma mi­nu­tami, 
pod­czas sza­mo­ta­niny z Ely­ssa, upu­ścił koł­czan na zie­mię. Schylając się 
teraz po płó­cienne za­wi­niątko, za­uwa­żył, że dziew­czyna go ob­ser­wuje.— 
Pa­mię­tasz to? — spy­tał.Ski­nęła głową.— Oj­ciec cię za­bije, kiedy się 
do­wie, że to masz.— A skąd się do­wie?Zmierzył ją wzrokiem. Wy­dała mu się taka 
sama jak zaw­sze. No, pra­wie taka sama. W swojej wizji sprzed kilku mi­nut 
uj­rzał ją martwą, a na­wet go­rzej niż martwą. Przypo­mniało mu się, że w 
ze­szłym roku miał wi­dze­nie, w któ­rym zo­ba­czył, jak bę­dzie wy­glą­dała w 
przy­szło­ści — kiedy go zdra­dzi.Te dwa ob­razy wy­klu­czały się wzajem­nie. 
Ely­ssa nie mo­gła prze­cież umrzeć, a jed­no­cze­śnie się po­sta­rzeć. Tak czy 
owak zdra­dzić go mo­gła, ale nie by­łaby to zdrada tak try­wialna, jak 
oskarżenie go przed oj­cem o kra­dzież zdo­bio­nego dziwnym go­dłem koł­czanu z 
kil­koma strzałami.Kon­rad nie mógł ufać ni­komu ani ni­czemu, na­wet wła­snym 
prze­czu­ciom. I dla­tego mu­siał odejść, cho­ciaż nie ucieknie w ten spo­sób 
przed swoimi zmy­słami.Nie do­cze­kał się od­po­wie­dzi Elyssy. Od­wró­cił się, 
wy­szedł za drewnianą bramę, mi­nął most zwo­dzony i za­czął schodzić do 
leżą­cej w dole wio­ski. Do­trze go­ściń­cem do mo­stu na rzece. Za mo­stem 
za­czy­nała się droga bie­gnąca przez las. Była gruntowa, ale gdzieś mu­siała 
pro­wa­dzić.Nie pa­trzył za sie­bie. Po kilku se­kun­dach usły­szał tętent konia 
po­dą­żają­cej za nim Elyssy. Za­cho­wy­wała spory dy­stans, pew­nie dla­tego, 
żeby nikt nie po­my­ślał, że są ra­zem. Czy jed­nak byli ra­zem?Wio­ska 
za­czy­nała się wreszcie bu­dzić do życia. Otwierano drzwi i okna, w obej­ściach 
krzątali się lu­dzie. Przez sto­jące otworem wrota obór wy­pę­dzali na 
pa­stwi­ska stada bydła. Słońce stało wy­soko, i za­gro­żenie ze strony le­śnych 
dra­pież­ni­ków nie było już tak wiel­kie. By­dło i owce mo­gły się paść 
sto­sun­kowo bez­piecznie pod czuj­nym okiem pa­ste­rzy.Kon­rad mi­nął cichą 
jesz­cze karczmę. Tam naj­póź­niej we wsi kła­dziono się spać, naj­póź­niej 
zdmuchi­wano świece i ole­jowe lampki, i naj­póź­niej wstawano.Znalazł­szy się 
nad rzeką, zszedł pod most i za­brał ze schowka łuk, strzały i pie­nią­dze.Kiedy 
do­tarli do miej­sca, w któ­rym się zwy­kle spo­ty­kali, Ely­ssa zsia­dła z 
konia i roz­po­starła na ziemi opończę.Kon­rad usiadł nie­opo­dal. Tylko w 
jed­nym celu zwykł dzie­lić opończę z Ely­ssa. A dzi­siej­szy dzień nie był po 
temu od­po­wiedni.— Nie mam dla cie­bie nic do je­dze­nia — ode­zwała się. — 
Ku­charz gdzieś prze­padł. Od wczoraj nikt go nie wi­dział. Oj­ciec jest bar­dzo 
zły i wy­brzydza na wszystkie po­siłki, jakie mu po­dają.Kon­rad czę­sto 
wi­dy­wał ku­cha­rza ku­pują­cego pro­wiant we wsi. Był to człowiek o 
oso­bli­wej po­wierz­chowności, bar­dzo niski i krą­glutki. Kon­rad do­piero 
nie­dawno od­krył, skąd ten dziwny wy­gląd: ku­charz był hal­flin­giem, jedy­nym 
nie człowie­kiem w wio­sce.— Kim on był? — spy­tała po chwili Ely­ssa, i nie 
ule­gało wąt­pli­wo­ści, że nie ma na myśli dwor­skiego ku­cha­rza.— Sam mia­łem 
cię o to za­pytać.— Może by­śmy się do­wie­dzieli, gdy­byś po­zwo­lił mi z nim 
po­roz­ma­wiać.— My­ślisz, że by ci się przedsta­wił?Ely­ssa wzruszyła 
ra­mio­nami.— Przepra­szam za to, co po­wie­działam. Wcale tak nie my­ślę. Nie 
jesteś ciemnym kmiot­kiem.Zer­knął na nią z ukosa i na­po­tkał jej wzrok. Oczy 
miała ciemne i enigma­tyczne jak zaw­sze, ale pełne życia, nie śmierci.— Chyba 
że­byś był!Chwycił ją za stopę i po­cią­gnął. Upa­dła na wznak. Ro­ze­śmieli się 
oboje i w jed­nej chwili ru­nął wy­rosły mię­dzy nimi mur. Znowu byli 
przyja­ciółmi, ta­kimi jak zaw­sze.— Wy­cho­dzę za mąż — oznajmiła Ely­ssa, 
sia­dając.— Co?— Do­brze sły­sza­łeś. Wy­cho­dzę za mąż. Po­sta­no­wiono o tym 
już jakiś czas temu, ale nie mó­wi­łam ci, bo sama nie chciałam o tym my­śleć.— 
Za kogo?— Za zna­jo­mego mo­jego ojca. Z Fer­lan­gen. Za pana 
Fer­lan­gen.Kon­rad sły­szał tę na­zwę. Fer­lan­gen, o ile się orientował, było 
naj­bliż­szym mia­steczkiem, ale nie wie­dział jak da­leko, ani w ja­kim 
kie­runku leży.— Wy­gląda więc na to — cią­gnęła Ely­ssa — że zo­ba­czę w końcu 
ka­wa­łek świata.Był prze­ko­nany, że Ely­ssa wie o jego za­mia­rze odej­ścia, 
bo czę­sto o tym roz­ma­wiali. Sama go do tego na­ma­wiała, mó­wiąc, że na jego 
miej­scu bez wa­hania opu­ści­łaby wio­skę.Nie ma ro­dziny, ar­gu­mento­wała, 
nic go tutaj nie trzyma. Nic ni­komu nie jest wi­nien. Co tu jesz­cze robi? 
Gdyby ona była męż­czy­zną, dawno już ru­szy­łaby w świat. Je­śli tego dotąd nie 
zro­biła, to tylko dla­tego, że jest dziew­czyną i że jest kim jest.Te­raz, 
kiedy po­sta­no­wił nie­odwołalnie pójść za radą Elyssy, nie mógł się 
zde­cy­do­wać, czy po­wie­dzieć jej o swojej de­cyzji. Bał się, że za­cznie mu 
to od­ra­dzać. Pod­su­nęła mu ten po­mysł, kiedy wia­domo było, że nie ma szans 
na jego reali­zacje. Po­dej­rze­wał, że chciała przelać na niego wła­sne 
am­bicje. Ale znał jej zmien­ność — i siłę per­swa­zji.— Wi­działaś go już? — 
spy­tał.Po­krę­ciła głową.— Wiesz coś o nim?— Jest stary, ma pra­wie 
czterdzie­ści lat. Ale bo­gaty, bar­dzo bo­gaty. — Wzruszyła ra­mio­nami. — 
Dziew­czyna nie może mieć wszyst­kiego. — Od­wró­ciła głowę i tro­chę ci­szej 
po­wtó­rzyła: — Dziew­czyna nie może mieć wszyst­kiego.— Mu­sisz go 
po­ślu­bić?Spoj­rzała na Kon­rada.— Czy słońce musi wstawać co rano? Wstaje i 
już. Nie ma wy­boru. Mu­sze po­ślu­bić Otto Kriesh­miera. Nie mam wy­boru.— A 
chcesz?— To, czy chce, nie ma żad­nego zna­cze­nia.— To 
nie­sprawie­dliwe.Ely­ssa naj­pierw się uśmiech­nęła, a po­tem roze­śmiała w 
głos i za­no­siła się śmiechem pra­wie przez mi­nutę. W końcu się opa­no­wała. 
Je­dwabną chu­s­teczką otarła łzy z ką­ci­ków oczu. Trudno było stwierdzić, czy 
pła­kała ze śmiechu czy ze smutku.— Nie­sprawie­dliwe? — prychneła. — I ty 
mó­wisz o sprawie­dli­wo­ści? Weź swoje ży­cie. Czy los sprawie­dli­wie cię 
po­traktował? No? Nie ma na tym świecie sprawie­dli­wo­ści, Kon­ra­dzie. Ona nie 
ist­nieje. My­śla­łam, że już to od­kry­łeś. Ile lat upłynęło od dnia, w któ­rym 
oca­liłeś mi życie. Pięć? Sześć? Może pi­sane mi było wtedy umrzeć. Każdy dzień 
od tam­tego czasu trakto­wa­łam jako dany mi w pre­zen­cie. Nie uskarżam się. 
Na­wet gdy­bym jutro umarła, była­bym wdzięczna za te da­ro­wane mi dzięki 
to­bie dni.Mó­wiąc te słowa, ujęła Kon­rada za rękę. Po raz pierwszy, od­kąd się 
po­znali, palce miała zimne, lo­do­wato zimne. Jakby już nie żyła...— Co się 
stało? — spy­tała, spo­glą­dając na niego.— Nic — mruknął, ści­ska­jąc jej zimną 
dłoń.Kła­mał, i oboje to wie­dzieli.Prze­mknęło mu przez myśl, żeby ją 
po­pro­sić, by z nim po­szła. Lżej by mu było na du­szy, gdyby ucie­kli ra­zem, 
gdyby miał przy sobie tę je­dyną osobę, na któ­rej mu zale­żało, je­dyną osobę, 
z którą nie chciał się roz­sta­wać.Ale para­dok­sal­nie to ona była główną 
przy­czyną jego odej­ścia. Bo­wiem nie ucie­kał z wio­ski, ucie­kał od 
Elyssy.Nie mógł przymy­kać oczu na wizję, któ­rej do­świadczył. Za­bie­rając 
Ely­ssę ze sobą, nie zmieniłby tego, czego był świad­kiem, nie zdo­łałby jej 
oca­lić.Może Ely­ssa miała rację. Śmierć była jej pi­sana. Ra­tując dziew­czynę 
przed zwie­rzo­ła­kiem, od­sunął tylko tro­chę w cza­sie to, co nie­uchronne. 
Przed prze­zna­cze­niem nie ma ucieczki.— Nie wiem, dla­czego, ale mam dziwne 
uczucie, że jeź­dziec, któ­rego wi­dzie­liśmy, to mój przy­szły mał­żo­nek — 
po­wie­działa na­gle Ely­ssa. — Chyba dla­tego chciałam z nim po­roz­ma­wiać. 
Wy­dało mi się, że go znam albo wkrótce po­znam. Wy­obra­ziłam sobie, że przybył 
po­rwać mnie przed ślu­bem.— Prze­cież sama po­wie­działaś, że jest jak duch.— 
No tak, ale ko­muś, kto ma pra­wie czterdzie­ści lat, nie­wiele już zo­stało 
życia. — Ro­ze­śmiała się z przymu­sem.Kon­rad my­ślał o jeźdźcu. Ely­ssa miała 
rację. Z po­czątku przybysz przypo­mi­nał du­cha, su­ną­cego w ci­szy przez wieś 
na widmo­wym ko­niu — i było tak do­póty, do­póki jego wierzcho­wiec nie 
do­wiódł, że jest istotą z krwi i ko­ści.Mu­siało im się coś przywi­dzieć, to 
ich wy­obraźnia ob­da­rzyła brą­zo­wego ryce­rza szczegól­nymi ce­chami. I ta 
cisza, w ja­kiej je­chał, też była złu­dze­niem, po pro­stu z prze­raże­nia 
stra­cili słuch.W każ­dym razie Kon­rad wolał przyjąć takie wy­tłu­ma­cze­nie. 
Rzadko się zda­rzało, żeby do wio­ski za­witał jeź­dziec ze świata 
ze­wnętrz­nego, świata, do któ­rego on wkrótce wy wę­druje. Wo­lał nie ru­szać w 
drogę z prze­świad­cze­niem, że ten ze­wnętrzny świat różni się tak 
dra­ma­tycz­nie od jego za­cisz­nej, bez­piecznej do­liny, że życie tam nie jest 
wcale ta­kie pro­ste i zwy­czajne jak tutaj.— A za­tem kim on był? — spy­tała 
Ely­ssa.— Kto go tam wie? Może za­błą­dził. Nikt tu nie za­gląda bez po­wodu. 
Dla niego ta­kim po­wo­dem mo­gło być zmylenie drogi.Ely­ssa nie wy­glą­dała na 
prze­ko­naną.— Do­je­chał do dworu — cią­gnął Kon­rad — zo­rientował się, że 
tam­tędy nie przejedzie, i za­wró­cił.Kon­rad sam w to nie wie­rzył, wąt­pił 
więc, że Ely­ssa uzna jego ro­zu­mo­wa­nie.Spoj­rzała na słońce. Wze­szło 
do­piero przed go­dziną, ale stało już wy­soko na bez­chmurnym nie­bie i mocno 
przy­grzewało. Roz­pięła kilka gór­nych gu­zicz­ków bluzki.— Wiesz, co jest 
jutro? — spy­tała.Znali się już tyle lat, a on jesz­cze nie przywykł do 
ła­two­ści, z jaką Ely­ssa prze­ska­kuje z te­matu na temat.Dla niego ko­lejne 
dni nie­wiele się od sie­bie róż­niły. By­wało, że nie wie­dział na­wet, jaki 
aktu­alnie jest mie­siąc.— Fe­stag — bąk­nął nie­pew­nie.— Nie cho­dziło mi o 
dzień ty­go­dnia. Zresztą się po­my­liłeś. Jutro bę­dzie Bac­ker­tag. 
Osiemna­sty Sig­ma­rzeita, pierwszy dzień lata!— Aha.— Wi­dzę, że ani cię to 
ziębi, ani grzeje. Mam rację?Kon­rad roz­rzu­cił sze­roko ra­miona, jakby chciał 
ob­jąć cały świat.— Prze­cież mamy już lato — po­wie­dział. — Od paru ty­go­dni 
żar leje się z nieba.Jakże można po­znać po­czą­tek lata? Prze­cież lato nie 
za­czyna się każ­dego roku do­kład­nie tego sa­mego dnia. Lu­dzie usi­ło­wali 
na­rzu­cić po­rom roku swoją wolę, ale jakoś nigdy im to nie wy­cho­dziło. 
Cza­sami wio­sną było upal­niej niż latem, a je­sie­nią chłodniej niż zimą. 
Na­tura nie da­wała się ujarzmić. Kli­matu nie spo­sób ująć w sztywne ramki, to 
nie od­miany zbóż, które można uprawiać na osobnych po­let­kach.Ely­ssa 
po­trzą­snęła z po­lito­wa­niem głową, do­cho­dząc do wniosku, że z Kon­ra­dem 
nie warto dys­ku­to­wać.— A co waż­niej­sze — pod­jęła — jutro przypada Święto 
Sig­mara.— Aha — mruknął znowu.Wiele razy sły­szał imię Sig­mara. Z po­czątku 
było to tylko imię, na które za­kli­nali się lu­dzie w karczmie. „Na Sig­mara!”, 
przy­się­gali. Nic ono Kon­ra­dowi nie mó­wiło.Póź­niej do­wie­dział się, że 
dziwna bu­dowla w sa­mym sercu wsi to świątynia Sig­mara. Jesz­cze póź­niej 
wpa­dło mu w ucho, że Sig­mar poło­żył po­dobno pod­wa­liny pod Im­pe­rium, ale 
Kon­rad nie przywią­zy­wał do tego wiel­kiej wagi. Nie sły­szał o żad­nym 
Im­pe­rium, nie wie­dział, gdzie ono jest. Do­piero od Elyssy do­wie­dział się, 
że wio­ska leży w gra­ni­cach Im­pe­rium — Ely­ssa była źró­dłem większo­ści 
in­for­macji, ja­kie po­sia­dał.— Cała wio­ska zbiera się jutro w świątyni — 
po­wie­działa Ely­ssa. — Biedni i bo­gaci będą się ra­mię w ra­mię mo­dlić i 
od­da­wać mu cześć. Wszyscy, tylko nie ty, Kon­ra­dzie. Dla­czego? Nie 
wie­rzysz, że Sig­mar jest bo­giem?Kon­rad wzruszył ra­mio­nami. Nie jego 
sprawa, co robią wie­śniacy. Branden­he­ime­ro­wie ani razu nie za­brali go ze 
sobą do świątyni, kiedy był mały, i nigdy się nie za­sta­na­wiał nad ich 
wie­rze­niami.— A może ty czcisz ko­goś in­nego? — cią­gnęła Ely­ssa. — Na 
przykład Ulryka?Znowu obo­jętnie wzruszył ra­mio­nami. Pierwszy raz sły­szał to 
imię.— Albo może od­da­jesz cześć in­nym bo­gom, mrocznym bo­gom?— Komu? — 
znie­cier­pli­wił się Kon­rad. — O czym ty mó­wisz?— Sama nie wiem — przy­znała. 
— Sły­szę cza­sami, jak oj­ciec wspomina o in­nych bo­gach. Nie pa­mię­tam ich 
imion. Ale wi­dać, że nie­chęt­nie je wy­ma­wia, zu­peł­nie jakby się bał. Tak 
prze­stra­szo­nego wi­działam go tylko wtedy, kiedy roz­py­tywał, gdzie jest 
broń, którą ci da­łam. — Na to wspo­mnienie przygry­zła dolną wargę. — 
My­śla­łam, że może tobie coś wia­domo o mrocz­nych bo­gach.— Skąd ci to 
przy­szło do głowy, skoro ja na­wet nie wiem, kto to jest Sig­mar. Ciemny 
kmiotek ze mnie, za­po­mniałaś?Tym ra­zem to Ely­ssa po­cią­gnęła Kon­rada za 
nogę i przewró­ciła. Kiedy usiadł, wstała.— A więc nie bę­dzie cię jutro w 
świątyni? — spy­tała.— Nie — od­parł, rów­nież pod­no­sząc się z ziemi.Ely­ssa 
po­de­szła do konia. Pod­sta­wił jej ko­szy­czek z dłoni. Pa­trzyli przez chwile 
na sie­bie. Wzrok Elyssy prze­su­wał się z jed­nego oka Kon­rada na dru­gie. Od 
dawna tego nie ro­biła. Po­tem po­sta­wiła stopę na jego sple­cio­nych pal­cach 
i wspięła się na sio­dło. Znowu spoj­rzeli sobie w oczy. Nie od­zy­wali się, bo 
nie było o czym mó­wić. Wie­dzieli oboje, że wi­dzą się po raz ostatni. Ely­ssa 
są­dziła, że to ich ostatnie spo­tka­nie, bo on od­cho­dzi i już nie wróci; ale 
Kon­rad wie­dział, że nie zo­ba­czą się wię­cej, bo ona wkrótce umrze.Pa­trzyli 
na sie­bie w mil­cze­niu. Słowa by tu nie wy­star­czyły. Ely­ssa uśmiech­nęła 
się przełomie; Kon­rad ski­nął głową. To było ich całe 
po­że­gna­nie.Od­pro­wa­dzał ją wzrokiem, do­póki nie przeje­chała przez most i 
nie znik­nęła mu z oczu mie­dzy za­bu­do­wa­niami wio­ski.Nie obej­rzała się ani 
razu. 

Rozdział piąty [top] Ten je­dyny, który uszedł wówczas z ży­ciem, zwał się 
Sig­mar — Sig­mar Młoto­dzierżca, póź­niej­szy zało­ży­ciel Im­pe­rium.Pod 
ko­niec tego dnia pole bitwy rów­nież opu­ści tylko jeden je­dyny po­zo­stały 
przy życiu, na­wet nie dra­śnięty jej uczestnik.I tym ra­zem sta­nie się tak, 
jak stać się po­winno.Owym je­dy­nym oca­lałym bę­dzie ten, który 
kon­tem­plo­wał teraz sce­nerię nad­cią­gają­cej rzezi, ten który in­try­go­wał 
i knuł, by do­pro­wa­dzić do na­dej­ścia tego prze­świetnego dnia, ten któ­rego 
kre­cia ro­bota skończy się do­piero wówczas, kiedy jego do­tych­cza­sowi 
sprzymie­rzeńcy co do jed­nego legną tru­pem na krwawym po­bo­jowi­sku po­śród 
swoich nie­daw­nych prze­ciw­ni­ków, któ­rych po­ko­nali i wy­rżnęli w pień.Nie 
był już człowie­kiem, ale nie stal się jesz­cze De­mo­nem — choć przewo­dził 
jed­nym i dru­gim — a po dzi­siej­szym nie­uchron­nym try­umfie na­gro­dzony 
zo­sta­nie naj­wyż­szą god­no­ścią w pan­te­onie Cha­osu.De­lek­tując się my­ślą 
o ab­so­lut­nym zwy­cię­stwie i cał­ko­wi­tym uni­ce­stwieniu, pa­trzył na 
wio­skę, roz­po­startą u jego stóp ni­czym go­towa do zło­żenia ofiara, i 
uśmiechał się.W uśmiechu tym nie było śladu za­tra­co­nego dawno 
człowie­czeń­stwa.Lu­dzie z wio­ski w doli­nie czcili Sig­mara jak boga i w tym 
dniu ob­cho­dzili jego święto.Mogą za­nosić mo­dły do swojego Sig­mara. On ich 
nie ocali. Nic ich nie ocali... *   *   *Ale Kon­rad nie od­szedł. Nie 
po­trafił. Nie bar­dzo wie­dział, jak. Gruntowa droga pro­wa­dziła na 
po­łu­dnie. Sta­no­wiła główne połą­cze­nie wio­ski ze światem ze­wnętrz­nym, 
ale on nią nie po­ma­sze­ro­wał.Przez całe swoje ży­cie ani razu nie wy­chy­lił 
nosa z do­liny. Nie od­dalił się od wio­ski dalej niż na dwie mile. Te­raz 
stwierdzał, że nie tak łatwo zro­bić ten pierwszy krok w nie­znane.Gdyby Ely­ssa 
po­pro­siła go, żeby z nią wró­cił, uczyniłby to z ochotą. Nie po­pro­siła. Miał 
wra­żenie, że rada była z jego odej­ścia, że chciała się go po­zbyć.Łu­dził się 
jesz­cze, że przyjdzie po niego, i za­wle­cze za kark do karczmy, 
znie­cier­pli­wiony Adolf Branden­he­imer albo któ­reś z jego spa­sio­nych 
ba­cho­rów, ale nikt się nie zja­wiał.Sie­dział już tak parę go­dzin i pa­trzył 
na wio­skę, gdzie życie to­czyło się utartym to­rem. Nikt tam nie za­uwa­żył 
na­wet jego nie­obecności. Nie był ni­komu po­trzebny, nikt za nim nie 
tęsk­nił.Za to on tęsk­nił już za wio­ską, tęsk­nił za karczmą. Każdy dzień 
życia upływał mu dotąd jed­nako, na wciąż tych sa­mych po­wta­rza­nych w kółko 
zaję­ciach. Tak przywykł do swojskiej mo­no­tonii tego kie­ratu, że bez niej 
czuł się za­gu­biony i bar­dziej niż zwy­kle sa­motny.Wielkim wy­sił­kiem woli 
zry­wał teraz z tą ru­tyną. Udało mu się stłu­mić jakiś we­wnętrzny na­kaz, 
który kazał mu na­zbie­rać w lesie chru­stu i wra­cać z nim do karczmy.Z jed­nej 
strony kor­ciło go, żeby za­cho­wy­wać się dalej tak, jakby ten dzień ni­czym 
nie róż­nił się od in­nych, z dru­giej pra­gnął stąd odejść, ru­szyć w drogę, 
tak jak po­sta­no­wił. Roz­darty mię­dzy tymi dwoma prze­ciw­stawnymi 
im­pul­sami nie robił nic.Sie­dział nie­ru­chomo i tylko jego cień prze­su­wał 
się w miarę upływu dnia. Kiedy po­czuł pra­gnie­nie, napił się wody z rzeki. 
Kiedy zgłodniał, zi­gno­ro­wał to. Od uro­dze­nia czę­ściej był głodny niż 
syty.Cze­kał, choć sam nie wie­dział na co. Chyba na jakąś mo­ty­wa­cje, na 
jakaś ze­wnętrzną silę, która zmusi go do pod­jęcia mę­skiej de­cyzji.Całe życie 
upływało mu na cze­kaniu, bo wie­dział, że pew­nego dnia wy­darzy się coś 
szczegól­nego, coś co cał­ko­wicie zmieni jego do­tych­cza­sową bez­na­dziejną 
eg­zy­sten­cję. Te­raz ten dzień nad­szedł, a on bał się wyjść na­prze­ciw 
nie­zna­nej przy­szło­ści.Im dłu­żej po­zo­sta­wał poza wio­ską, tym bar­dziej 
ma­lało prawdo­po­do­bień­stwo, że tam wróci. Sie­dział nie­zde­cy­do­wany, a 
tym­cza­sem czas pły­nął, uby­wało dnia. Po­wi­nien ru­szać, póki była jesz­cze 
szansa, że do­trze do są­sied­niej wsi przed zmierz­chem.Nie miał poję­cia, jak 
da­leko jest do naj­bliż­szej osady — ale na pewno dzie­lił go od niej bór, 
mroczny bór i wszelkie cza­jące się w nim nie­bez­pie­czeń­stwa. Miał do 
po­ko­nania wiele mil, całe go­dziny mar­szu w mro­kach kniei. A on wciąż nie 
ru­szał, od­wle­kał to, co nie­uchronne, o jesz­cze jedną mi­nutę, jesz­cze 
jedną go­dzinę...Jeśli zmi­tręży ko­lejną go­dzinę, bę­dzie za późno. Słońce 
chy­liło się już ku za­cho­dowi, wkrótce za­cznie sza­rzeć. Ciemności oznaczały 
nie­bez­pie­czeń­stwo. W ciemno­ściach dar ja­sno­wi­dze­nia nie za­pewni mu 
tych kilku do­dat­ko­wych se­kund, se­kund na wagę przetrwa­nia.Nie wi­dząc 
celu, nie bę­dzie mógł wy­strzelić z łuku. Po za­pad­nię­ciu zmroku bór ożywa, a 
nocne stwo­rze­nia wi­dzą w nocy jak w dzień. Ciemność to ich sprzymie­rze­niec, 
a dla niego wróg.Te­raz albo nigdy. A „nigdy” nie wchodzi w ra­chubę, bo takie 
jest jego prze­zna­cze­nie. Tak samo, jak wi­dział przy­szłość, tak wie­dział 
już teraz, że pi­sane mu inne życie.Wstał i po raz ostatni spoj­rzał na wio­skę. 
Ogarnął jesz­cze raz wzrokiem strzechy cha­łup cią­gną­cych się szpalerem wzdłuż 
go­ścińca, młyn wodny w górze rzeki, pola uprawne, pa­stwi­ska z pasą­cymi się 
na nich zwie­rzę­tami, sto­doły i obej­ścia, świątynię Sig­mara, na­wet karczmę, 
a na ko­niec mury dworu, za któ­rymi prze­by­wała teraz Ely­ssa.Od­wró­cił się 
na pię­cie i wy­dłu­żo­nym kro­kiem ru­szył przed sie­bie. Za­miast wy­brać 
gruntową drogę, od razu wszedł do lasu. Le­piej czuł się wśród drzew niż na 
wy­bo­istym, peł­nym dziur szlaku.W lesie było o wiele ciemniej niż na otwartej 
prze­strzeni, ale on znał tu każdy ko­rzeń, każdy krzak, każdą gałąź i każdy 
pień drzewa. Na pa­mięć prze­dzie­rał się przez gęst­nie­jące zaro­śla, zda­jąc 
się na in­stynkty.Im głę­biej się szło w las, tym wię­cej można było na­po­tkać 
cho­rych drzew ata­ko­wa­nych przez grzyb i tru­jące ro­śliny. Z roku na rok 
in­fek­cja roz­prze­strzeniała się coraz szybciej, ogarnia­jąc wiel­kie poła­cie 
kniei.Nie uszedł da­leko. Do zmroku po­zo­stała tylko go­dzina, a kiedy 
za­pad­nie noc, dal­szy marsz sta­nie się nie­bez­pieczny. Za­trzymał się pod 
ogrom­nym drzewem, które do­brze znał. Z jego pnia, pięt­na­ście stóp nad 
zie­mią, ziała wą­ska szczelina. Wspiął się tam kie­dyś i, zaj­rzawszy w nią, 
od­krył dużą dziu­plę na­da­jącą się ide­alnie na kry­jówkę.Nie on pierwszy 
do­szedł do ta­kiego wniosku. Na dnie dziu­pli le­żało pie­rze i resztki 
szkieletu. Jakiś ptak mu­siał tu sobie kie­dyś urzą­dzić gniazdo. I nie był to 
by­najmniej mały dra­pież­nik, bo nie­które kości miały po­nad stopę dłu­gości. 
Co to za ptak, ani czyje to kości, wolał nie do­cho­dzić.Wrzucił przez szczelinę 
ka­myk, żeby się upewnić, czy cza­sem nie za­do­mo­wiło się tam ja­kieś inne 
stwo­rze­nie. Nie od­po­wie­dział mu ża­den pisk, skrzek, war­kot ani 
syk.Trzyma­jąc w zę­bach nóż, za­czął piąć się w górę. Brak ga­łęzi, które 
mo­głyby mu uła­twić wspi­naczkę, pod­wyż­szał wa­lory kry­jówki. Objął pień 
jedną ręką i, bio­rąc nóż w drugą, zaj­rzał do dziu­pli. Ni­czego nie 
zo­ba­czył. A co waż­niej­sze, chyba nic we­wnątrz nie zo­ba­czyło jego. Wsunął 
w szczelinę rękę i kil­ka­krot­nie dźgnął no­żem na oślep, ale ostrze nie 
na­po­tkało żad­nego oporu.Ze­śli­znął się po pniu na dół, za­brał z ziemi łuk, 
strzały i płó­cienne za­wi­niątko, po czym wspiął się z po­wrotem na drzewo i 
prze­ci­snął przez szczelinę do dziu­pli. Przy­szło mu to z większym tru­dem niż 
za pierw­szym ra­zem; zmężniał od tam­tego czasu.Ko­ści i pie­rze nadal 
za­ścielały dno, ale nie śmier­działo tu go­rzej niż w obo­rze, w któ­rej do tej 
pory sy­piał. Spę­dzi tutaj noc.Stra­cił ten dzień, ale po­sta­no­wił sobie, że 
na­stęp­nego już tak nie zmarnuje. Jutro skoro świt na do­bre roz­pocznie swoją 
wę­drówkę. Nigdy jesz­cze nie prze­próżnia­czył tak ca­łego dnia, a prze­cież 
czuł się bar­dziej niż zwy­kle wy­czer­pany.Przez wą­ską szczelinę pa­trzył, jak 
za­pada zmrok. W kniei na­wet za dnia było nie­sa­mo­wicie, a te­raz, w 
gęst­nie­ją­cych ciemno­ściach, drzewa zda­wały się poru­szać — ich gałę­zie 
przywo­dziły na myśl koń­czyny, a każdy pień przypo­mi­nał tu­łów.Ely­ssa 
na­zwała kie­dyś bór La­sem Cieni. Cie­kaw był, jak da­leko cią­gną się te 
drzewa i ten cień. Nigdy nie za­pu­ścił się dalej niż na szczyt stromego 
wzgórza.Ziewnął. Kto wie, może w nocy drzewa rze­czy­wi­ście bu­dzą się do 
życia. Może ciemności są czymś w ro­dzaju ma­gicz­nego za­klę­cia, które opada 
na cały bór i go oży­wia. Może naj­strasz­niej­sze nocne stwo­rze­nia są 
wła­śnie oży­wio­nymi drzewami.Może, nie­świa­domy nie­bez­pie­czeń­stwa, wszedł 
w pu­łapkę, którą jest to drzewo. A dziu­pla to żołą­dek mię­so­żer­nej 
ro­śliny. Za­ścielające ją kości i pióra to nie­stra­wione resztki daw­nych 
po­sił­ków, wszystko co po­zo­stało ze stwo­rzeń, które jak on szu­kały tu 
schronie­nia.Uśmiech­nął się. To tylko uro­jenia spo­wo­do­wane wy­czer­pa­niem. 
A choćby tak w isto­cie było, czuł się zbyt zmę­czony, by ucie­kać.Dy­gotał z 
zimna. W obo­rze, w któ­rej dotąd sy­piał, mógłby się za­grze­bać w słomę. Tutaj 
tego nie miał. Nie było na­wet gdzie roz­pro­sto­wać nóg. Sie­dział z kola­nami 
pod brodą. Mimo tych nie­wy­gód, sen szybko go zmo­rzył.Nie był to spo­kojny 
sen. Drę­czyły go koszmary strasz­niej­sze niż kie­dy­kol­wiek dotąd. Śniło mu 
się, że w lesie roi się od dzi­wacznych, odra­żają­cych stwo­rów, istot tak 
po­kracznych, że naj­bar­dziej zde­for­mo­wany i obrzy­dliwy zwie­rzo­łak był 
przy nich jak nowo na­ro­dzone ja­gnię.Ock­nąw­szy się, stwierdził, że nie był 
to tylko kosz­marny sen.Śniła mu się rze­czy­wi­stość... *   *   *Obu­dziły go 
ja­kieś głosy. Ten pierwszy poje­dyn­czy, odle­gły. Po paru se­kun­dach 
usły­szał na­stępny, bliż­szy. I jesz­cze jeden, jesz­cze bliż­szy. Kroki, 
tu­pot setek nóg tra­tują­cych zaro­śla. Było ich coraz wię­cej, cały las 
roz­brzmiewał już od­gło­sami cięż­kich kro­ków.Trwała jesz­cze noc. Na 
ze­wnątrz było tak samo ciemno jak w dziu­pli, w któ­rej się schronił, i nic nie 
wi­dział. Ale przypo­mi­nało to prze­marsz całej armii. Zie­mia drżała, a jej 
wi­bra­cje prze­no­siły się na drzewa. Szli po­woli, gęsto ro­snące drzewa 
spo­wal­niały marsz.Sły­chać było po­skrzypy­wa­nie pan­cerzy, szczęk oręża, 
par­ska­nie zwie­rząt oraz głosy. Słowa wy­po­wia­dane w ję­zyku, któ­rego nie 
ro­zu­miał, a więc przez miesz­kań­ców odle­głych krain.I są­dząc po tych 
dźwię­kach, po brzmieniu ob­cego ję­zyka, istoty, które sły­szał, nie mo­gły być 
ludźmi.Co się dzieje? Nie ule­gało wąt­pli­wo­ści, że te nie­ludz­kie le­giony 
zmierzają do wio­ski.Nie śmiał się poru­szyć, z obawy, że zdra­dzi go 
naj­mniejszy ruch. Sie­dział więc jak ska­mie­niały, cze­kając aż prze­cią­gną 
owe obce ko­horty.Miał wra­żenie, że upłynęła wiecz­ność, za­nim ostatni 
ma­ruder prze­szedł pod drzewem. I nie tylko pod drzewem. Kiedy światło brza­sku 
za­częło się prze­są­czać przez li­sto­wie ko­ron drzew, Kon­ra­dowi wy­dało 
się, że coś mu mi­gnęło przed oczami na wy­so­kości dziu­pli — około pięt­nastu 
stóp nad zie­mią!Uznał to jed­nak za omam spo­wo­do­wany grą światła. Żadna żywa 
istota nie mo­gła być tak wy­soka. Jeśli rze­czy­wi­ście coś zo­ba­czył, to 
pew­nie był to grot włóczni albo lancy.Choć dziwna ar­mia już prze­szła, cisza 
nie po­wró­ciła, ani nie opu­sto­szał las. Wy­czu­wał obecność przyby­szów w 
odle­gło­ści kil­kuset jar­dów. Za­trzymali się na skraju boru, chroniąc się w 
cie­niach przed pro­mie­niami wscho­dzą­cego słońca.Ni­czego nie wi­dział, 
ni­czego poza tamtym wyima­gi­no­wa­nym mi­gnię­ciem cze­goś w otworze dziu­pli, 
ale w isto­tach, które tędy przed chwilą prze­cho­dziły, było coś, co 
Kon­ra­dowi przypo­mi­nało zwie­rzo­łaki. Może sprawiła to roz­ta­cza­jąca się 
wo­kół nich woń, ohydny smród, cha­rak­tery­styczny dla tych kre­atur.Ale bór 
nie mógł chyba być pełen zwie­rzo­ła­ków, całej ich armii — ar­mii w do­słownym 
zna­cze­niu, z orę­żem i w zbrojach? Jed­nak nic in­nego nie przy­cho­dziło mu 
do głowy. Tylko ta­kie wy­ja­śnie­nie miało sens.W tym mo­men­cie setki dzi­kich 
ślepi pa­trzą pew­nie po­żą­dli­wie na do­linę i po­grą­żoną we śnie wio­skę. 
Sa­motny zwie­rzo­łak o brza­sku czmychał przeważ­nie do lasu i za­szy­wał się 
głę­boko w le­śnych ostę­pach. Ale w gro­ma­dzie nie bali się światła. 
Skrzyk­nęli się pew­nie, żeby na­paść na wio­skę. To było je­dyne w miarę 
roz­sądne wy­tłu­ma­cze­nie tak licz­nej ich tutaj obecności.W pierw­szej chwili 
Kon­ra­dowi prze­mknęło przez myśl, żeby ostrzec miesz­kań­ców wsi. Ale zaraz 
uświado­mił sobie, że nie spo­sób się tam prze­drzeć. Drogę za­gra­dzał kor­don 
wy­natu­rzo­nych kre­atur.Zresztą„ dla­czego miałby ich ostrzegać? Czy któ­ryś z 
wie­śnia­ków coś kie­dyś dla niego zro­bił? Jego los nigdy ich nie ob­cho­dził, 
czemu więc on miałby się przejmo­wać ich lo­sem?Wy­jątek uczynił kie­dyś dla 
Elyssy.Ale, ra­tując przed laty życie dziew­czy­nie, działał in­stynktow­nie. 
Po­śpie­szył jej z po­mocą jak człowiek człowie­kowi, soli­dar­nie sta­wili 
czoło stwo­rowi, który ją za­ata­ko­wał. Tę samą soli­dar­ność od­czu­wał teraz 
wo­bec miesz­kań­ców wsi. Byli mu bliżsi od istot go­tują­cych się do szturmu na 
ich obej­ścia.Lecz tym ra­zem ani my­ślał działać bez za­sta­no­wie­nia. Nie 
miał do czy­nie­nia z jed­nym zwie­rzo­ła­kiem, nie było tu miej­sca na 
bra­wurę. Wtedy nie miał czasu do na­my­słu, za to miał pewną szansę.Te­raz 
szans nie miał żad­nych. A nie było sensu dać się zabić dla bez­na­dziejnej 
sprawy. Co tam bez­na­dziejnej, dla ja­kiej­kol­wiek sprawy.Po­święciłby się 
tylko dla Elyssy. Już raz ocalił jej życie, ale nie zdoła zro­bić tego 
po­now­nie. Wi­dział ją martwą. I ta wizja skło­niła go ostatecz­nie do 
opusz­cze­nia wio­ski. Dzięki temu znaj­do­wał się teraz poza pier­ście­niem 
żąd­nych krwi zwie­rzo­ła­ków — czy kim tam były te istoty.Nie mógł nic zro­bić. 
Dla ni­kogo z wy­jąt­kiem sie­bie.Sie­dział w dziu­pli, do­póki zu­peł­nie się 
nie roz­wid­niło, za­cho­dząc w głowę, jakby tu się chył­kiem od­dalić. Na razie 
czuł się w dziu­pli bez­pieczny. Nie zo­stał za­uwa­żony, kiedy obok 
prze­cią­gały ko­horty stwo­rów. Kiedy będą wra­cały, może mieć mniej szczęścia. 
Wy­kryty, zna­la­złby się w po­trza­sku. Te­raz, kiedy miał be­stie za ple­cami, 
nada­rzała się wy­ma­rzona i być może je­dyna spo­sob­ność do ucieczki.Wyj­rzał 
ostrożnie z dziu­pli. Wo­kół tylko drzewa. Ani śladu czy­jejś obecności, na­wet 
od strony wio­ski — gęsto ro­snące drzewa za­sła­niały przy­cza­jone tam 
zwie­rzo­łaki.Przez szparę w pniu drzewa wy­sunął naj­pierw łuk, a po­tem 
owi­nięty w płótno koł­czan z pię­cioma czar­nymi strzałami. Po­zo­stałe 
strzały, te które Ely­ssa dała mu póź­niej, nosił zaw­sze lu­zem.Wspinanie się 
na drzewo z krę­pu­jącą ru­chy bro­nią było trudne, zła­żenie z nią na dół wcale 
nie ła­twiejsze. Mógł zrzu­cić łuk i strzały, bał się jed­nak, że zdra­dzi go 
hałas, ja­kiego na­robią, spa­dając.W końcu do­tknął stopą ziemi. Przez dłuż­szą 
chwilę przywie­rał do pnia, upewnia­jąc się, że nie zo­stał za­uwa­żony. Musi 
być po­dwójnie czujny. Bli­skość nie­ludz­kich istot i per­spektywa wę­drówki 
przez re­jony lasu, w które dotąd się nie za­puszczał, sprawiały, że nerwy miał 
na­pięte jak po­stronki.Od­winął z płótna koł­czan i wsu­nął weń resztę strzał. 
Przyzwy­czaił się już do tych now­szych, ale po­rów­naw­szy je te­raz z 
pię­cioma ory­gi­nal­nymi, zu­wa­żył kolo­salną róż­nicę. Czarne strzały 
sta­no­wiły dzieła sztuki wy­pra­co­wane przez mi­strza w swoim rze­mio­śle. Te 
dru­gie były tylko strzałami.We­pchnąw­szy płótno za pa­zu­chę ku­braka, żeby 
nie po­zo­sta­wić po sobie żad­nych śla­dów, Kon­rad przewie­sił czarny koł­czan 
na skos przez plecy. Nie przymie­rzał go dotąd, oka­zało się jed­nak, że pa­suje 
jak ulał i pie­rzy­ska strzał wy­stają mu tyle ile trzeba znad le­wego 
ra­mie­nia.Na­giął twardy łuk i nało­żył cię­ciwę na na­cięte po obu koń­cach 
rowki. W po­rów­naniu ze strzałami, łuk jest urzą­dze­niem pro­stym i Kon­rad 
bez trudu go sobie zmajstro­wał, ma­jąc do dys­po­zycji tylko nóż, który kie­dyś 
był wszystkim, co po­sia­dał, jego je­dyną bro­nią. Te­raz, uzbro­jony 
do­dat­kowo w łuk, czuł się wo­jow­ni­kiem.Łuk i strzały sta­no­wią 
nie­roze­rwalną ca­łość, jedno nie może się obejść bez dru­giego — a jedno i 
dru­gie bez łucz­nika. Łuk jest bez­uży­teczny bez strzały, Kon­rad wy­cią­gnął 
więc jedną z koł­czana i nało­żył ją luźno na cię­ciwę.Tak uzbro­jony ru­szył 
po­woli przez las, po­dej­mu­jąc prze­rwaną po­dróż i od­da­lając się od 
wio­ski. Nie warto było się oglą­dać, za­sta­na­wiać, co dzieje się za nim. I 
tak ni­czego by nie zo­ba­czył.Był teraz sam. Nie wspomi­nał Elyssy. Bo i po co? 
Była jego je­dyną przyja­ciółką, ale ich wie­lo­letnia zna­jo­mość nie­wiele 
zmieniła. Nadal był sam.Spoj­rzał na strzałę nało­żoną na cię­ciwę i stwierdził, 
że przypad­kowo na­wi­nęła mu się pod rękę jedna z czar­nych.Kiedy, 
pod­nió­słszy wzrok, uj­rzał kilka jar­dów przed sobą odra­żają­cego stwora, 
wie­dział już, że szczęście go opu­ściło. *   *   *Drogę za­stę­po­wał mu 
zwie­rzo­łak, bo czymże in­nym mo­gła być ta po­czwara. Zwierzę, które cho­dzi 
jak człowiek, a zbrojne w oręż staje się groźniej­sze od ja­kiej­kol­wiek 
dzi­kiej bestii. Ale ta­kiego zwie­rzo­łaka Kon­rad wi­dział po raz pierwszy. 
Stwór był tak zde­for­mo­wany, że nie przypo­mi­nał żad­nego zwie­rzę­cia.Z 
człowie­kiem miał jed­nak jesz­cze mniej wspólnego.Wzrostem nie przewyż­szał 
zbyt­nio Kon­rada, ale z racji tuszy wy­da­wał się od niego o wiele większy. Był 
poro­śnięty gę­stą, ru­dawą sier­ścią i odziany w pan­cerz z pordze­wia­łych 
blach, do­bra­nych na po­zór zu­peł­nie przypad­kowo; wielki kał­dun ści­skał mu 
pas, u któ­rego dyn­dał cały arse­nał noży, pił, topo­rów — na­rzę­dzi 
rzeź­nika.Uwagę Kon­rada na­tychmiast przy­cią­gnęła morda po­twora. Zrazu 
prze­mknęło mu przez myśl, że to jakaś ma­ska pa­ro­diu­jąca rysy ludz­kiej 
twa­rzy. Ale łeb po­czwary na­prawdę był taki — kar­ma­zy­nowy, mię­sisty, 
po­zba­wiony sier­ści. Były w nim nos, usta i dwoje oczu — ale te oczy 
znaj­do­wały się w miej­scu ust, a otwór gę­bowy miał na czole!Ogromne uszy 
stwór kładł po sobie jak pies, łysy łeb miał po­kryty wrzodami i ob­wie­szony 
luź­nymi fał­dami ciała, co upo­dab­niało go do gada. Ró­żowy śluz ście­kał mu z 
gęby i z noz­drzy.Jego po­ja­wie­nie się za­sko­czyło i spa­rali­żo­wało 
Kon­rada, który nie wy­czuł wcześniej bli­sko­ści po­twora i nie był na to 
spo­tka­nie przygo­to­wany. Dar ja­sno­wi­dze­nia znowu go za­wiódł, być może 
dla­tego, że zmy­sły miał zbyt zaab­sor­bo­wane kon­cen­tro­wa­niem się na 
za­gro­żeniu ze strony ze­zwie­rzę­co­nych kla­nów za ple­cami.Stwór wy­da­wał 
się tak samo za­sko­czony spo­tka­niem, jak Kon­rad. Za­marli obaj na chwilę, 
wpatrzeni w sie­bie. Śle­pia po­twora były zu­peł­nie białe, bez źre­nic. Ta 
chwila zda­wała się prze­cią­gać w nie­skończo­ność. Stwór otrząsnął się z 
oszoło­mie­nia pierwszy. Za­machnął się prawą łapą, w któ­rej dzierżył ogromny 
topór, wy­dał mro­żący krew w ży­łach ryk bo­jowy i ru­nął na Kon­rada.I 
do­piero teraz Kon­rad za­uwa­żył z prze­raże­niem, że po­twór nie trzyma 
to­pora, że ten topór sta­nowi prze­dłu­żenie kości jego przedra­mie­nia, która, 
roz­sze­rza­jąc się na końcu, prze­cho­dzi w pła­skie białe ko­ściane ostrze 
za­stę­pu­jące dłoń.Do­ko­nując w ułamku se­kundy wszyst­kich tych ob­ser­wacji, 
uniósł łuk, na­cią­gnął cię­ciwę i po­słał strzałę w tors zwie­rzo­łaka.Be­stia 
nie za­trzymała się od razu, choć jej ryk urwał się jak no­żem uciął. Zwolniła, 
spuszcza­jąc za­szłe bielmem śle­pia na brze­chwę ster­czącą spo­mię­dzy dwóch 
zżartych przez rdzę płyt pan­cerza na piersi. Zro­biła jesz­cze parę 
nie­pew­nych kro­ków, zato­czyła się, jak pi­jana, w tył i oparła o 
drzewo.Kon­rad wy­pu­ścił drugą strzałę, która prze­biła stwo­rowi gar­dło, 
prze­szyła poro­śnięty sier­ścią kark i wbiła się w pień, przy­szpilając 
po­czwarę do drzewa. Try­snęła krew.Zwierzo­łak po­de­rwał do szyi obie łapy — 
jedną uzbrojoną w szponia­ste pa­zury, drugą z topo­rem za­miast dłoni — żeby 
wy­rwać sobie strzałę z gar­dła. Ciel­skiem tar­gnęły kon­wul­sje, z gar­dzieli 
do­był się bul­go­tliwy char­kot. Z krtani try­snął ostatni strumień krwi, 
ra­miona stwora opa­dły bez­władnie, po czym znie­ru­cho­miał.Kon­rad miał już 
na cię­ciwie trze­cią, go­tową do wy­puszcze­nia strzałę. Ale zwie­rzo­łak nie 
da­wał oznak ży­cia. Tylko krew leni­wie ście­kała mu z dwóch ran. Była to krew 
czerwona, czerwona jak gęba po­twora, jak jego ma­towa sierść, jak rdza na 
pan­cerzu. Nie żył.Wy­glą­dało to tak, jakby sta­no­wił część drzewa, do 
któ­rego był przy­szpilony. Drzewo było po­wy­krę­cane i usy­cha­jące, stwór 
zde­for­mo­wany i spar­szy­wiały.Kon­rad, cho­ciaż tego tutaj stwora wcześniej 
nie wy­czuł, teraz wi­dział wo­kół sie­bie wię­cej ta­kich dra­pież­ców. Byli 
nie tylko za nim, las roił się od nich — wła­śnie szedł na niego drugi, był nie 
dalej, jak dwa­dzie­ścia kro­ków.Kon­rad sły­szał, jak stwór się poru­sza. 
Prze­cież taka ocię­żała be­stia nie mo­gła się prze­dzie­rać przez las 
bez­sze­lest­nie.Skryć mógł się tylko za drzewem, o które opie­rał się 
przy­gwoż­dżony do pnia, martwy zwie­rzo­łak. Do­padła go pa­roma su­sami i 
schował się za pniem, w mo­men­cie, gdy na po­lankę wta­czał się na­stępny 
po­twór.Były to dwa stwory w jed­nym, bliź­niaki zro­śnięte od uro­dze­nia, 
Je­den ogromny, wsparty na czte­rech no­gach tu­łów z dwiema ma­leń­kimi 
główkami i z czte­rema ra­mio­nami, z któ­rych każde trzymało inny ro­dzaj oręża 
— miecz, ma­czugę, to­pór i włócznię.Bez­włose, czarne ciel­sko po­kryte 
żół­tymi li­sza­jami kro­czyło, ko­le­biąc się na boki, na czte­rech krzywych 
no­gach. Po­twór nie szedł ani jak człowiek, ani jak koń czy po­dobne mu 
zwie­rzę. Ol­brzym prze­bie­rał no­gami bez żad­nej ko­or­dy­nacji, zu­peł­nie 
jakby pró­bo­wał iść w dwie strony na­raz, a w re­zul­tacie poru­szał się w 
kie­runku po­śred­nim.Kon­rad wyj­rzał ostrożnie zza pnia. Nie mógł się 
zde­cy­do­wać, w którą z dwóch głów po­twora po­słać pierwszą strzałę, w które z 
czte­rech ślepi mie­rzyć.Bliż­szy z dwóch czar­nych łbów klu­czą­cej mię­dzy 
drzewami ga­dziny od­wró­cił się i spoj­rzał na martwego zwie­rzo­łaka. Usta 
otworzyły się i wy­skrzeczały coś nie­zro­zu­mia­łego, dwa bliż­sze ra­miona 
za­ma­chały bro­nią.Kon­rad za­de­cy­do­wał, że w ten łeb strzeli naj­pierw. Ale 
be­stia nie za­trzymała się, szła dalej i nie­ba­wem znik­nęła mu z oczu, choć 
nadal sły­chać było, jak z trza­skiem ła­ma­nych gałą­zek prze­dziera się przez 
zaro­śla.Uznał pew­nie, że martwy stwór żyje, do­my­ślił się Kon­rad, 
opusz­cza­jąc łuk. Na­stęp­nym ra­zem mogę nie mieć tyle szczęścia — a są­dząc z 
ak­tyw­ności po­two­rów, tych na­stęp­nych razy bę­dzie sporo.Wy­szedł zza 
drzewa i spoj­rzał na zwie­rzo­łaka, któ­rego przed chwilą uśmiercił. Stwór, 
na­wet martwy i nie­ru­chomy, przedsta­wiał sobą prze­ra­ża­jący wi­dok. Kon­rad 
wstrzymał od­dech, żeby nie wdy­chać smrodu śmierci i od­py­cha­ją­cego odoru, 
jaki bił od ciel­ska i sta­no­wił coś w ro­dzaju jego tar­czy.Ta­kiej ochrony 
trzeba było Kon­ra­dowi. Dziś w kniei bez­pieczny był tylko zwie­rzo­łak. 
Człowiek nie miał żad­nych szans na przetrwa­nie.Bę­dzie więc mu­siał 
prze­dzierz­gnąć się w zwie­rzo­łaka.Do­był noża. *   *   *Kon­rad nie raz już 
oprawiał zwie­rzę, nigdy jed­nak ta­kiego jak ten stwór. Smród przypra­wiał o 
mdłości. Gdyby jadł coś ostatnio, dawno już by zwy­miotował. Ale i tak żołą­dek 
pod­cho­dził mu do gar­dła, i ści­skała się krtań.Nie było czasu na wy­ry­wa­nie 
strzał z ciel­ska. Zła­mał brze­chwę ster­czącą po­two­rowi z piersi, a po­tem 
tę, która prze­szyła szyję, i ciel­sko osu­nęło się na zie­mię.Ze­rwał zeń 
bla­chy pan­cerza, prze­bił no­żem twardą skórę i jął roz­cinać trupa. Ścią­gnął 
z niego skórę w jed­nym ka­wałku. Od środka była tak samo czerwona, jak z 
ze­wnątrz. Zdając sobie sprawę, że za­pach mięsa przy­cią­gnie wkrótce in­nych 
dra­pież­ców, ze swoją ma­ka­bryczną zdo­by­czą od­dalił się od ścierwa poza 
za­sięg wzroku.Choć śpie­szył się bar­dzo, ro­botę wy­konał po mi­strzowsku. 
Udało mu się ścią­gnąć skórę z koń­czyn, pra­wie jej nie uszka­dza­jąc. Ob­ciął 
tylko szponia­ste stopy, szponia­stą dłoń i dłoń uformo­waną w ko­ściany 
to­pór.Te­raz wskoczył szybko w po­krytą sier­ścią skórę z nóg zwie­rze­łaka i 
na­cią­gnął na ręce futro z jego gór­nych koń­czyn. Skóra za­cho­dziła mu na 
dło­nie i stopy, po­nie­waż nogi i ręce miał krót­sze niż stwór. Owi­nął sobie 
nią tu­łów. Zwierzo­łak był od niego o wiele tęż­szy, więc nad­miar skóry 
ścią­gnął w ta­lii ob­wie­szo­nym bro­nią pa­sem po­twora. Ślad roz­cię­cia 
za­ma­sko­wał bla­chami pordze­wia­łego pan­cerza.Cie­pła, lepka po­soka ofiary 
prze­sią­kła mu przez ubranie. Był w niej tak uma­zany, że sam czuł się jak 
trup. Jeśli nie przejdzie tej próby, wra­żenie to wkrótce się urze­czy­wistni. 
Cie­kawe, czy za­uważy ja­kąś róż­nicę?Prze­rzu­cił sobie koł­czan przez ra­mię 
i wziął łuk w lewą rękę. W pra­wej wciąż trzymał zbro­czony, ocie­ka­jący krwią 
sztylet.Płat skóry z łba zwie­rzo­łaka opa­dał mu na plecy ni­czym kap­tur. 
Kiedy na­cią­gnął go na głowę, nie­mal za­krył mu twarz. My­ślał, że smród nie 
może być już gor­szy, ale się mylił. Żo­łądek ści­snął mu się kon­wul­syj­nie, 
ale do ust na­pły­nęła tylko ślina, która ście­kała na brodę. Zu­peł­nie jak 
śluz z gęby zwie­rzo­łaka, prze­mknęło mu przez myśl, ale on ma przy­najmniej 
usta na swoim miej­scu.Splunął, żeby po­zbyć się wstrętnego po­smaku i otarł 
usta rę­ka­wem. Nie, nie rę­ka­wem, lecz sier­ścią z przedra­mie­nia 
po­ko­na­nego prze­ciw­nika — i po­smak w ustach stał się jesz­cze 
wstrętniej­szy.Kon­rad wy­głą­dał jak zwie­rzo­łak, cuchnął jak zwie­rzo­łak. 
Ale czy uj­dzie za ta­kiego? Za­raz się okaże, po­my­ślał, bo w tym mo­men­cie 
wy­czuł bli­skość ko­lejnej nad­cho­dzą­cej la­sem kre­atury.Od­wró­cił się 
przodem w tamtym kie­runku. Stwór miał tylko jedną głowę, dwie nogi, dwoje 
ra­mion oraz śle­pia i gębę na wła­ści­wych miej­scach. Ale jego sierść była 
jasna, pra­wie biała, a czaszkę po­kry­wał las ro­gów, two­rzący nie­mal 
hełm.Miał na sobie pan­cerz z płyt tego sa­mego ko­loru, co sierść. Do­piero po 
chwili Kon­rad zo­rientował się, że ta sierść i ten pan­cerz to jedno i to samo, 
że sta­no­wią natu­ralną po­włokę przygar­bio­nego ciel­ska. Stwór uzbro­jony 
był w dwa wiel­kie za­krzy­wione mie­cze, które ści­skał w za­koń­czo­nych 
szczyp­cami rę­kach.Po­czwara za­trzymała się i po­przez plą­ta­ninę ro­gów 
po­pa­trzyła na Kon­rada ogrom­nymi, zie­lo­nymi śle­piami.Kon­rad machnął 
sztyletem w przyja­znym, tak mu się wy­da­wało, ge­ście. Ga­dzina unio­sła oba 
zbrojne w mie­cze ra­miona w przyja­znym, taką Kon­rad miał na­dzieję, 
ge­ście...Zwierzo­łak wy­dał z sie­bie głę­boki su­chy grze­chot, który mógł, 
ale nie mu­siał oznaczać po­zdrowie­nia. Dla Kon­rada był to po­zba­wiony sensu 
beł­kot. Od­po­wie­dział serią nie­arty­ku­ło­wa­nych, rów­nie po­zba­wio­nych 
sensu ry­ków.Ale stwór, wi­docznie usa­tys­fak­cjo­no­wany, ru­szył dalej przez 
las ku wio­sce.Kon­rad po­ma­sze­ro­wał w prze­ciwną stronę, sta­rając się 
za­po­mnieć o dwóch na­po­tka­nych zwie­rzo­ła­kach. Choć nie­ludzcy, byli czymś 
wię­cej niż zwie­rzę­tami. Byli uzbrojeni — i chyba po­trafili też mó­wić.Nie 
uszedł da­leko, kiedy znowu za­stą­piono mu drogę. Tym ra­zem były to trzy 
wstrętne, po­dobne do sie­bie po­czwary. Większość zwie­rzo­ła­ków, które 
wi­dział w swoim życiu, bar­dzo się od sie­bie róż­niła i przeważ­nie trudno 
było orzec, jaki ro­dzaj zwie­rzę­cia przypo­mi­nają, kim mo­gli być ich 
przodko­wie. Ale co do tej trójki nie było żad­nych wąt­pli­wo­ści.To były 
szczury, gi­gan­tyczne szczury. Kon­rad wie­dział, że na­zy­wano je 
skave­nami.Skaveni nie do­rów­ny­wali mu wzrostem i miałby szansę na 
zwy­cię­stwo, po­ty­kając się z jed­nym. Ale nie z trzema naraz, a wi­dać było, 
że wzbudził w nich po­dejrzli­wość. Ob­wą­chi­wali go, marszcząc nosy.Stali na 
zad­nich ła­pach, pro­por­cjo­nal­nie o wiele dłuż­szych od łap zwy­czaj­nej 
wiel­kości szczura. Zde­cy­do­wa­nie dłuż­sze były rów­nież ich zęby.Na brą­zowe 
futra za­rzu­cone mieli sztu­ko­wane z ka­wał­ków kol­czugi czę­ści gar­de­roby 
i skóry in­nych zwie­rząt. Szczury były noto­rycz­nymi ob­dzie­ra­czami tru­pów, 
a skaveni nie róż­nili się pod tym względem od swoich po­bra­tym­ców.Ich ciemny 
oręż zdo­biły em­ble­maty w kształcie zyg­zaka. Je­den miał taki sam wzór 
wy­pa­lony na piersi, a drugi wy­ma­lował go sobie na py­sku.Dwaj byli uzbrojeni 
w krót­kie mie­cze o ząb­ko­wa­nych ostrzach; trzeci miał po­dobną broń, ale 
osa­dzoną na sztorc na drzewcu. Każdy niósł tar­cze z tym sa­mym 
zyg­za­ko­wa­tym go­dłem.Je­den za­szwargo­tał coś nie­zro­zu­miale i groźnie 
uniósł ząb­ko­wany miecz. Dwaj po­zo­stali za­wtó­ro­wali mu, wskazując ostrzami 
w kie­runku wio­ski.Kon­rad nie ro­zu­miał, co mó­wią, ale nie mu­siał być 
lin­gwi­stą, by pojąć zna­cze­nie tej ge­sty­kula­cji. In­for­mo­wali go, że 
zmierza w złą stronę.Pa­trzył na fu­trza­ste stwory, a one groźnie na niego, 
bi­jąc o zie­mie ły­symi ogo­nami. Nie było wąt­pli­wo­ści, że nie prze­puszczą 
go dalej i że go tu nie zo­sta­wią. Jeśli zrobi choć krok na­przód, rzucą się na 
niego. Po­dej­rze­wały, że jest de­zer­te­rem.Zabił w życiu masę szczurów, ale 
tych o natu­ral­nych roz­mia­rach, ma­łych. W star­ciu z tymi trzema 
ol­brzy­mami nie miał żad­nych szans.Po­zo­sta­wało mu jedy­nie za­wró­cić i 
ru­szyć tam, skąd przy­szedł, w miarę możliwo­ści z da­leka omijając odarte ze 
skóry ścierwo zwie­rzo­łaka, któ­rego zabił. Sły­szał tuż za ple­cami 
szwargo­cą­cych ze sobą pi­skli­wie skavenów.Nerwy miał na­pięte jak po­stronki, 
spo­dziewał się, że te­raz, kiedy jest do nich od­wró­cony ty­łem, lada chwila 
go za­ata­kują. Szczury to zdra­dliwe, pod­stępne zwie­rzęta — i te za­pewne 
wła­śnie takie były.Nie wi­dział, co się za chwilę wy­darzy, ale w tych 
oko­licz­no­ściach nie była to żadna po­cie­cha. Wie­dział już, że w 
sytu­acjach, kiedy naj­bar­dziej po­trze­buje ostrzeże­nia przed zbli­żają­cym 
się nie­bez­pie­czeń­stwem, nie może pole­gać na swoim darze 
ja­sno­wi­dze­nia.Od­wrotu nie było. Gdyby spró­bo­wał za­wró­cić i gdyby na­wet 
udało mu się zmylić te uzbrojone stwory, to prze­cież las roił się od in­nych 
nie­sa­mo­wi­tych po­czwar. Prędko zo­stałby zi­den­tyfi­ko­wany jako nie swój — 
i z pew­no­ścią by zgi­nął.Po­zo­sta­wało mu tylko wto­pić się w tłum, w tej 
chwili bez­pieczny bę­dzie tylko mię­dzy zwie­rzo­ła­kami, uda­jąc jed­nego z 
nich.Przez labi­rynt drzew przed nim prze­są­czało się światło dnia. Ro­biło się 
coraz ja­śniej. Zbli­żali się do skraju lasu.W pół­mroku jego ka­mu­flaż 
speł­niał swoje za­danie przy po­bież­nej in­spekcji. Ale w bla­sku dnia szybko 
wyj­dzie na jaw, że jest prze­bie­rań­cem, człowie­kiem wśród nie­ludz­kiego 
mrowia.Zwolnił kroku i któ­ryś ze skavenów syk­nął ostrze­gaw­czo. Dźgnięty 
czubkiem mie­cza w sie­dze­nie Kon­rad sko­czył do przodu, sły­sząc za sobą 
re­chot stwora.I wtem szczurzy śmiech uto­nął w prze­ra­żają­cym ryku ty­sięcy 
zło­wróżb­nych okrzyków bo­jo­wych, który wzbił się pod czy­ste, po­ranne niebo, 
bu­rząc bru­talnie spo­kój do­liny.Dzi­kie hordy wy­pry­sły z boru i z 
nie­ludz­kim wrza­skiem, wy­wi­jając orę­żem, ru­nęły ka­ska­dami w 
do­linę.Za­czął się śmiertelny szturm na bez­bronną wio­skę. 

Rozdział szósty [top] Zdjęty grozą Kon­rad jak za­hip­noty­zo­wany pa­trzył na 
dia­bo­liczne hordy, szar­żu­jące ze wzgórza na ciche do­mo­stwa.Do szturmu 
ru­nęli nie tylko ci, któ­rzy czaili się w borze wo­kół niego. Wio­ska 
za­ata­ko­wana zo­stała, jak na ko­mendę, ze wszyst­kich stron naraz. Oka­zało 
się, że do­lina oto­czona była pier­ście­niem, który zaci­skał się teraz jak 
pętla na szyi ska­zańca.W szturmie brały udział wszel­kiego ro­dzaju stwory. 
Oprócz zwie­rzo­ła­ków, tego po­miotu zro­dzo­nego ze związku czło­wieka ze 
zwie­rzę­ciem, było tu wiele in­nych wstrętnych mu­tacji: kre­atur, które 
bie­gły, kre­atur, które się czoł­gały, kre­atur, które peł­zły, kre­atur, które 
fru­nęły, kre­atur, które do­sia­dały in­nych jesz­cze bestii — jak rów­nież 
ta­kich, które zda­wały się sta­no­wić inte­gralną jed­ność ze stwo­rze­niami, 
na któ­rych je­chały. Do tych ostatnich zali­czały się na przykład konie, 
któ­rym z grzbietów wy­ra­stały ludz­kie kor­pusy z gło­wami, które ludz­kie z 
pew­no­ścią nie były.I całe to mrowie było, bez wy­jątku, tak ob­mierzłe, jak 
od­py­cha­jące istoty, na które Kon­rad na­tknął się w lesie.Stał jak wro­śnięty 
w zie­mię, spa­rali­żo­wany tym nie­sa­mo­wi­tym wi­do­wi­skiem. Na­past­ni­ków 
było po wie­lo­kroć wię­cej niż wie­śnia­ków. Nikt z miesz­kań­ców do­liny nie 
miał naj­mniej­szych szans na prze­życie.Choć słońce wstało już do­syć dawno, 
wio­ska była jak wy­marła. Do­piero po chwili Kon­rad przypo­mniał so­bie, co 
po­wie­działa mu po­przedniego dnia, a w jego od­czu­ciu o wiele daw­niej, 
Ely­ssa.Dziś wy­padał pierwszy dzień lata, Święto Sig­mara, i wszyscy 
zgroma­dzili się w świątyni. Do­strzegał po­środku wsi jej po­zła­caną ko­pułę. 
Uwięzieni tam miesz­kańcy będą ła­twym łu­pem dla tych de­gene­ra­tów.Ale ich 
los byłby prze­są­dzony rów­nież w każ­dych in­nych oko­licz­no­ściach. Nie byli 
żoł­nie­rzami, tylko garstka po­sia­dała broń, no i wróg miał nad nimi 
przytła­cza­jącą przewagę li­czebną.Ze zbo­czy, ni­czym roz­be­stwione sfory 
zdzi­cza­łych psów, zbie­gały w do­linę kosz­marne po­czwary wszelkiej ma­ści, 
kształtu i wiel­kości.Tym, któ­rzy wy­pry­snęli z tej czę­ści lasu, gdzie stał 
Kon­rad, drogę do wsi prze­gro­dziła rzeka. Most był zbyt wą­ski, by dało się po 
nim prze­biec sze­roką ławą, tak wiec większość stwo­rów od razu rzu­ciła się 
wpław. O tej porze roku rzeka była płytka i nie sta­no­wiła spe­cjal­nej 
prze­szkody — przy­najmniej dla czło­wieka.Na­past­nicy wpa­dali do niej 
hur­mem, na­pie­rając jeden na dru­giego, prze­py­cha­jąc się, w fer­wo­rze 
przewra­cając sprzymie­rzeń­ców, dep­cząc po nich, tra­tując, i po chwili przez 
rzekę prze­rzu­cony zo­stał drugi most — most z ciał, sier­ści, łusek, piór, 
pan­cerzy, kol­czug, wszel­kiego ro­dzaju oręża i sprzętu bo­jo­wego.I nadal nic 
nie wskazy­wało na to, by ktoś we wsi za­uwa­żył za­gro­żenie.Kon­rad nie mógł 
się poru­szyć, nie po­trafił ze­brać myśli. To, co oglą­dały jego oczy, nie 
mie­ściło się w gło­wie. Co się dzieje, ro­zu­miał... ale dla­czego? Co to za 
stwory? Skąd się tu wzięły? Dla­czego chcą ob­rócić wieś w perzynę?Po­czuł 
żgniecie czubkiem mie­cza tak silne, że ostrze prze­biło skórę zwie­rzo­łaka, 
którą miał na sobie, i ska­le­czyło go w plecy. Od­wró­cił się bły­ska­wicznie, 
uno­sząc od­ru­chowo nóż do ciosu. Krzep­nąca po­soka za­bitej bestii zle­piła 
mu dłoń z rę­koje­ścią i sztylet wy­glą­dał jak przy­ro­śnięty do ręki.Trzej 
skaveni nadal stali tuż za nim. Nie po­trafił od­czy­tać wy­ra­zów ich py­sków, 
ale wro­gie bły­ski w czar­nych śle­piach mó­wiły same za sie­bie. Stwory 
pró­bo­wały go sprowo­ko­wać. Chciały go zabić, ale chyba po­trze­bo­wały do 
tego ja­kie­goś pre­tek­stu.Gniew, nie­na­wiść i fru­stra­cja prze­sło­niły mu 
świat. Ni­czego tak teraz nie pra­gnął, jak rzu­cić się na po­twory i je 
za­rżnąć. Jed­nego by zabił, może na­wet dwóch, ale sam rów­nież by zgi­nął — 
zgi­nąłby, jak wszyscy we wsi.By­łaby to śmierć bez­sen­sowna. Wszak dla­tego 
od­szedł wczoraj z wio­ski, by żyć. Co prawda już tu wró­cił, ale prze­cież nie 
po to, by umierać.To skaveni unie­możliwili mu ucieczkę, to oni zmu­sili go do 
po­wrotu. Za­płacą mu za to. Nie da im pre­tek­stu, któ­rego szu­kają, nie 
po­dej­mie walki wręcz, ale ich za­bije.Gdyby tylko zdo­łał od­dalić się od nich 
na sto­sowną odle­głość, sy­tu­acja od razu by się zmieniła: trzej skaveni, trzy 
strzały, trzy trupy.Kon­rad pa­trzył przez chwilę na wy­natu­rzone szczury, po 
kolei w każdą znie­na­wi­dzoną parę prze­krwio­nych ślepi, a po­tem od­wró­cił 
się na pię­cie i pu­ścił bie­giem w dół zbo­cza.Wie­dział, że jest szyb­szy od 
tych prze­ro­śniętych szkodni­ków. Ich nogi, choć po­dobne do ludz­kich, nie 
były przy­sto­so­wane do bie­gania. On przemie­rzał tę trasę tam i z po­wrotem 
nie­zli­czone ty­siące razy. W od­róż­nie­niu od nich był tutej­szy, i ich 
obecność na tym tere­nie od­bie­rał jako obe­lgę.Nigdy nie uwa­żał się za 
wie­śniaka, nigdy nie czuł się w doli­nie jak u sie­bie. Mieszkał tu przez całe 
życie, ale to nie był jego dom. On nie miał domu, był zni­kąd. Jed­nak, 
zbie­gając teraz zbo­czem, czuł, że jest na swoim te­ryto­rium.Bór sta­no­wił 
zaw­sze linię po­działu mię­dzy ludźmi i nie­ludźmi. Zwierzo­łaki miały swoje 
miej­sce, swój czas, ale teraz zła­mały tę nie­pi­saną za­sadę, to 
nie­naru­szalne prawo na­tury. Nie po­winno ich tu być.Ubli­żyły całej 
ludz­kości, po­ka­zując tutaj swoje wstrętne pyski i od­ra­ża­jące ciała, 
za­tru­wa­jąc po­wie­trze swym zatę­chłym smrodem, wy­jąc i wrzesz­cząc w swojej 
pry­mi­tyw­nej mo­wie, jakby sta­rały się na­śla­do­wać ludzi, któ­rymi tak 
chciały być.Be­stii było bez liku, a ze wzgórz spływały wciąż na­stępne. 
Nie­które wy­gląd miały tak gro­te­skowy, że nie chciało się wie­rzyć, iż 
prze­żyły wła­sne na­ro­dziny. Być może wcale się nie ro­dziły. Czyż takie 
wy­natu­rzone formy ży­cia mo­gły przy­cho­dzić na świat w nor­malny 
spo­sób?Nie­jeden wy­glą­dał tak, jakby skła­dał się z dwóch róż­nych stwo­rzeń 
złą­czo­nych ze sobą przez ja­kie­goś cza­row­nika o wi­siel­czym po­czu­ciu 
hu­moru. Może wy­klu­wały się z jaj, jak ptaki, albo były ja­kimś po­śred­nim 
ogniwem transfor­macji jed­nego ga­tunku w inny — dajmy na to ryb w płazy, 
ki­janek w żaby. Może lę­gły się z ze­psu­tej żyw­ności albo z łajna, na 
śmietnisku jak mu­chy.Wy­gląd wielu tych widmo­wych po­staci z jed­nej strony 
fa­scy­no­wał Kon­rada, z dru­giej wzbudzał w nim obrzy­dze­nie. Sta­rał się na 
nie nie pa­trzeć, w oba­wie, że ścią­gnie na sie­bie ich uwagę. Po­zo­sta­wało 
mu tylko na­śla­do­wać po­czwary, uda­wać dalej, że jest jed­nym z nich. 
Ina­czej cze­kała go śmierć.Przypo­mniał so­bie, jak, bę­dąc chłopcem, 
zo­ba­czył w wio­sce pierw­szych żoł­nie­rzy i jak bar­dzo chciał wówczas 
zo­stać ta­kim jak oni. No i był teraz członkiem ogromnej armii — ale po 
stro­nie sił, które tamci żoł­nie­rze przybyli wtedy wy­ple­nić.Czyżby wła­śnie 
to było po­wo­dem na­paści? Czy to od­wet za bez­względ­ność, z jaką żoł­nie­rze 
trze­bili przed laty wa­łę­sa­jące się po lesie zwie­rzo­łaki?Kon­rad ani 
my­ślał na­śla­do­wać we wszystkim na­past­ni­ków. Zbiegł w ślad za nimi nad 
rzekę, a tam skrę­cił ostro w lewo, od­da­lając się od obu mo­stów — tego 
drewnia­nego i tego z ciał bestii.Większość koszmar­nych wojsk uzbrojona była w 
ma­czugi i włócznie, mie­cze i buz­dy­gany, cepy i to­pory, sztylety i piki, w 
oręż znaj­du­jący się w po­wszech­nym uży­ciu. Ale nie­które na­rzę­dzia walki 
nie miały chyba swoich od­po­wiedni­ków wśród broni ludzi, a przy­najmniej 
Kon­ra­dowi z ni­czym się nie koja­rzyły.Mrowie kre­atur wy­wi­jało ta­kim 
mrowiem od­mian broni, że nikt nie zwrócił uwagi na Kon­rada, kiedy ten, 
za­tknąwszy nóż za pas, wy­cią­gnął z koł­czana jedną z trzech czar­nych strzał, 
które mu zo­stały, nało­żył ją na cię­ciwę i jął napi­nać łuk.W jego 
za­cho­wa­niu po­dej­rzane mo­gło się wy­dać jedy­nie to, że stał ple­cami do 
rzeki i mie­rzył w kie­runku lasu, spod któ­rego przed chwilą zbiegł...Był 
prze­ko­nany, że skaveni po­dą­żają za nim, ale teraz nig­dzie ich nie wi­dział. 
Omiótł wzrokiem zbo­cze na wy­so­kości, do któ­rej po­winna już do­trzeć trójka 
stwo­rów, lecz ich tam nie było; roz­pły­nęli się gdzieś w pa­nują­cym 
za­mę­cie.Od­wró­cił się z po­wrotem. Żadna z bestii nie zwracała na niego 
uwagi, po­mimo że stał na wi­doku, da­leko od naj­gęst­szej ciżby. Co in­nego 
ab­sor­bo­wało teraz ich myśli — jeśli w ogóle po­trafili my­śleć. Do­szedł do 
wniosku, że ogólny amok mu­siał się udzielić skavenom i, za­po­mi­nając o nim, 
dołą­czyły do szturmu­ją­cych.Przyglą­dał się przez chwilę ko­tło­wa­ninie 
trwającej w rzecznym nur­cie, przez który prze­pra­wiały się wciąż rze­sze 
kre­atur. Łuk miał nadal na­pięty. Mu­siał roz­ła­do­wać jakoś fru­stra­cję, 
wziąć choć na­miastkę od­wetu. Wy­bór celu nie miał zna­cze­nia. Wszyscy oni 
byli jed­nacy. Nie­możliwe, żeby chy­bił, wy­puszcza­jąc strzałę w kłę­biącą się 
w wo­dzie zbitą masę po­twornych ciał.Ale miał na cię­ciwie jedną z czar­nych 
strzał, a tak kunsz­towne dzieło za­słu­gi­wało na coś lep­szego niż 
wy­strzelenie na oślep.Przeniósł wzrok na drugi brzeg, gdzie dzi­kie hordy 
wpa­dały już mię­dzy za­bu­do­wa­nia wio­ski. I w tym mo­men­cie usły­szał 
wy­bija­jący się po­nad wrzawę krzyk, który mógł po­cho­dzić tylko z ludz­kiej 
krtani.Ta­kiego krzyku nie był w sta­nie wy­dać ża­den z na­past­ni­ków, choćby 
do złu­dze­nia przypo­mi­nał czło­wieka. Był to krzyk któ­regoś z wie­śnia­ków, 
krzyk cier­pie­nia, męki, roz­pa­czy... śmierci.I Kon­rad uj­rzał swój cel. 
Skavena. Nie mógł to być ża­den z tamtych trzech, któ­rzy unie­możliwili mu 
ucieczkę, ale to nie ro­biło róż­nicy. Stwór znaj­do­wał się da­leko, nie­mal na 
gra­nicy za­sięgu łuku, i przemy­kał chyżo mię­dzy cha­tami.Kon­rad na­piął 
cię­ciwę do ostatnich gra­nic, uniósł łuk wy­soko, skoncen­tro­wał się, 
prze­śle­dził w wy­obraźni tor lotu strzały, przewi­dział, gdzie znaj­dzie się 
skaven w mo­men­cie, kiedy po­cisk za­cznie opa­dać.Wy­pu­ścił strzałę i 
po­wtórnie ob­ser­wo­wał, jak ta wzbija się w niebo, a po­tem opada za rzeką i 
wraża się w grzbiet stwora. Skaven padł martwy, po brą­zo­wej sier­ści po­ciekł 
strumyk czerwieni.Kon­rad miał już na cię­ciwie na­stępną strzałę. Ro­zej­rzał 
się czuj­nie, czy go kto aby nie ob­ser­wo­wał i nie wi­dział, co przed chwilą 
zro­bił, ale nikt na niego nie pa­trzył.Tym ra­zem nie wy­brał czar­nej strzały 
ze złotą ob­wódką, któ­rych zo­stały mu już tylko dwie, lecz jeden z 
nik­czemniej­szych po­ci­sków. Nie chciał mar­no­wać tego, co miał 
naj­cen­niej­sze, na ustrzele­nie na­stęp­nego celu, czymkol­wiek by ten był. 
Trzeba oszczę­dzać ostatnie dwie ory­gi­nalne strzały.Ude­rzyła go ta ostatnia 
myśl. Skąd mu przy­szła do głowy? Do czego mu po­trzebne dwie ostatnie czarne 
strzały? Przymru­żył oczy i usi­łował się skoncen­tro­wać, co nie było łatwe 
po­śród do­latu­ją­cych od wio­ski od­gło­sów śmierci i zniszcze­nia.W umy­śle 
nie zro­dziła się żadna wi­zja. Nigdy nie po­wstawała, kiedy pró­bo­wał 
wy­wo­łać ją na silę, sku­pił więc wzrok na czymś in­nym — na zwie­rzo­łaku, 
któ­rego ubije jako na­stęp­nego. *   *   *Cel, który sobie teraz obrał, wa­lił 
opance­rzo­nym łbem, jak tara­nem, we wrota obory, w któ­rej do ostatniej nocy 
sy­piał Kon­rad. Tylko nogi miał ludz­kie, resztę sta­no­wił ciemny od­włok 
owada z czte­rema od­nó­żami za­miast rąk.Strzała prze­biła po­kry­wa­jącą 
tu­łów stwora sko­rupę, która nie mo­gła być tak twarda jak pan­cerz chroniący 
głowę. Ale nie uśmierciła go na miej­scu. Be­stia zato­czyła się, pró­bując 
bez­sku­tecz­nie się­gnąć ster­czą­cej z grzbietu brze­chwy.Do owa­do­luda 
do­padł inny z na­past­ni­ków. Była to istota szczegól­nie wstrętna; przez to, 
że miała ludzką po­stać, bar­dziej rzu­cały się w oczy de­for­ma­cje — mię­dzy 
in­nymi zie­lon­kawy od­cień skóry.Kon­rad my­ślał, że uzbro­jony po zęby i 
sil­nie opance­rzony zie­lony niby-człowiek śpie­szy na po­moc ran­nemu 
kam­ra­towi, ale ten, nie zwalnia­jąc na­wet kroku, machnął w biegu wiel­kim 
mie­czem i jed­nym cię­ciem od­rąbał miotają­cemu się owa­do­lu­dowi łeb. 
Uczynił to jakby od nie­chcenia i po­kłu­so­wał dalej przez wieś.Ale i teraz 
ranna po­czwara nie padła. Zata­cza­jąc się i krę­cąc w kółko, nadal pró­bo­wała 
bez­sku­tecz­nie wy­rwać sobie strzałę z grzbietu, jakby nie­świadoma tego, że 
nie ma już głowy.W chwilę po­tem bez­gło­wego owa­do­luda po­walił wreszcie 
na­bi­janą kol­cami ma­czugą inny mu­tant, stwór z dzio­bem i jele­nimi ro­gami. 
Czarny pan­cerz roz­łupał się i po­kru­szył pod la­winą po­tęż­nych 
cio­sów.Kon­rad już na to nie pa­trzył. Za­łożył na cię­ciwę na­stępną strzałę. 
Ko­lejna strzała, ko­lejny cel, ko­lejna ofiara — tym ra­zem ga­dzina z 
grze­bie­nia­stym łbem, bło­nia­stymi skrzy­dłami, szponia­stymi mac­kami, w 
któ­rych dzierżyła dwa to­pory.Po­szło łatwo, aż za łatwo. Wy­pa­tru­jąc 
na­stęp­nej ofiary, Kon­rad zbli­żył się jesz­cze bar­dziej do brzegu 
rzeki.Naj­większa ciżba po­czwar kłę­biła się po­środku wio­ski, lecz było to 
poza za­się­giem strzału z łuku. Zwabiła je tam świątynia, w któ­rej 
zaba­ry­ka­do­wali się wszyscy miesz­kańcy.A wśród nich Ely­ssa.Nie! Ely­ssa nie 
żyła. Nie żyła, albo umierała; pi­sana jej była ry­chła śmierć. Nie mógł nic na 
to po­ra­dzić, prze­zna­cze­nia nie można zmienić.Dla­tego wła­śnie od­szedł z 
wio­ski, ale teraz — wbrew wła­snej woli — wró­cił. Być może jemu też było 
pi­sane, że zo­sta­nie siłą za­wró­cony z drogi.Był tak bli­sko świątyni, a 
zara­zem tak da­leko. Musi się prze­ko­nać, czy Ely­ssa jest jesz­cze wśród 
ży­wych. A jeśli przy tym zgi­nie, to wi­docznie tak być musi.Wszedł do wody, 
trzyma­jąc łuk wy­soko nad głową, żeby nie za­mo­czyć cię­ciwy i za­łożo­nej już 
na nią strzały. Wszyscy na­past­nicy, któ­rym dane było do­trzeć do dru­giego 
brzegu, już się tam zna­leźli. Set­kom stwo­rów, które wbiegły do rzeki przed 
nim, nie udało się prze­żyć tej prze­prawy.Wiele się po­to­piło i ich ścierwa 
prze­pły­wały teraz obok niego. Po śmierci wy­glą­dały jesz­cze bar­dziej 
odra­ża­jąco i gro­te­skowo niż za życia — jeśli w ogóle można na­zwać to 
ży­ciem.Rzeka spły­nęła krwią, ale nie tylko czerwoną. Po­wierzchnia wody 
mie­niła się tę­czo­wymi za­cie­kami czar­nej i zie­lonej, nie­bie­skiej i 
żółtej juchy. Nie mo­gła to być krew to­piel­ców, po­cho­dziła za­pewne z ran 
od­nie­sio­nych w walce.Na­past­nicy, for­sując rzekę, mu­sieli wy­rzy­nać się 
na­wzajem. Te bar­ba­rzyń­skie ar­mie opę­tał taki mor­der­czy amok, że 
za­bi­jały na­wet swoich — zresztą Kon­rad był już świad­kiem tego, jak dwie 
po­czwary do­biły ra­nio­nego prze­zeń owa­do­luda.W po­wie­trzu uno­sił się 
du­szący odór cho­roby i roz­kła­dają­cych się ciał, przypra­wia­jący o mdłości 
smród cielsk na­past­ni­ków, z któ­rych nie­jeden cuchnął tak, jakby już od 
dawna nie żył i gnił.Może to była od­po­wiedź: do nie­dawna byli wszyscy 
tru­pami, a te­raz nad­szedł dzień od­wetu martwych na żyją­cych. Wszyst­kie 
zwie­rzo­łaki, które przez wieki zgi­nęły z ludz­kiej ręki, wró­ciły, by się 
ze­mścić.Wy­cho­dząc z rzeki na prze­ciw­legły brzeg, Kon­rad wy­czuł nową woń. 
Swąd palą­cego się drewna — i spa­lo­nego ciała. Ludzkiego ciała!Dzi­kie wa­tahy 
podłożyły ogień pod świątynię Sig­mara, żeby wy­ku­rzyć dy­mem 
zaba­ry­ka­do­wa­nych tam ludzi — albo spa­lić ich żyw­cem.Wrzawa wznie­cana 
przez wy­natu­rzone stwory — ta ka­ko­fonia po­war­ki­wań, ry­ków, wy­cia, 
wrzasków, pi­sków, skrzeku — przytępiła Kon­ra­dowi słuch, ale teraz na­sta­wił 
lepiej ucha i wy­łowił z niej nowe głosy: krzyki ludzi, któ­rzy pa­dali ofiarą 
dzi­kich hord.Nie miał na to ochoty, ale nie mógł za­cho­wać się ina­czej. 
Ru­szył więc drogą pro­wa­dzącą od rzeki do świątyni. Wio­ska była mała, znał tu 
każdy ka­mień, każdą cha­łupę. Masy nie­ludz­kich na­past­ni­ków przele­wały się 
wśród za­bu­do­wań, oble­gały każde obej­ście. Chmara bestii szturmo­wała 
za­cie­kle chaty, choć wia­domo było, że wszystkie są puste.Po­nie­waż było to 
Święto Sig­mara, nie wy­pę­dzono jesz­cze na pa­stwi­ska ani bydła, ani owiec, 
ani in­nego in­wentarza. Zwierzęta zo­stały dziś dłu­żej w staj­niach, 
kur­ni­kach i obo­rach. Te­raz szlachto­wane i wy­rzy­nane, swym roz­paczli­wym 
mu­cze­niem i kwi­kiem, pa­te­tycz­nym be­kiem, potę­go­wały hor­ror 
prze­ra­żają­cych od­gło­sów ma­sakry.A świątynia po­środku wio­ski 
przypo­mi­nała go­re­jący i czer­nie­jący w pło­mie­niach piec. Bi­jący od niej 
żar i zbita masa po­twornych ciał nie po­zwalały Kon­ra­dowi po­dejść bliżej, 
zresztą wcale nie chciał tam pod­cho­dzić. Sły­szał wię­cej, niż było mu trzeba, 
wi­dział wię­cej, niż chciał.Sły­szał krzyki umierają­cych w mę­kach 
wie­śnia­ków, wi­dział, co spo­ty­kało tych, któ­rzy pró­bo­wali wy­do­stać się 
z pło­mieni.Ci, któ­rych usie­czono od razu, mieli szczęście. Tych mniej 
szczęśli­wych tortu­ro­wano, drę­czono, roz­ry­wano na strzępy. A i to było 
lep­sze od losu pe­chowców, któ­rych łap­czy­wie poże­rano, je­dzono 
żyw­cem...Dla ni­kogo z prze­by­wa­ją­cych w świątyni nie było ra­tunku. Nie 
mo­gli prze­żyć, po­zo­sta­jąc w środku, a umykając przed po­żogą, szli na pewną 
śmierć.Po­zo­sta­wało mieć tylko na­dzieję, że Ely­ssa nie przy­szła dzi­siaj do 
świątyni. Co prawda za­rze­kała się wczoraj, że tam bę­dzie, ale mo­gła zmienić 
zda­nie. Ileż to razy obie­cy­wała Kon­ra­dowi, że na­stęp­nego dnia przybę­dzie 
na spo­tka­nie, a nie zja­wiała się przez kilka ty­go­dni.Nie­wielka była to 
szansa, ale jed­nak.Kon­rad wy­cofał się z ciżby, która tło­czyła się wo­kół 
ogni­stego pie­kła i sta­rała wziąć czynny udział w mor­do­wa­niu i 
ka­to­wa­niu. Omijając z dala zgraje wro­gich kre­atur, plą­dru­jące chaty i 
wy­rzu­ca­jące z nich wszystko na po­dwórka, ru­szył drogą pro­wa­dzącą do 
dwora.Banda zie­lo­nych hu­ma­no­idów grała na dro­dze w piłkę. Wi­dy­wał 
czę­sto wiej­skich chłopców ba­wią­cych się w ten spo­sób, ale sam nigdy w czymś 
ta­kim nie uczestni­czył.Gra­cze przypo­mi­nali stwora, który ob­ciął głowę 
owa­do­lu­dowi. Byli wy­socy, po­tęż­nie zbu­do­wani, mieli 
nie­pro­por­cjo­nal­nie sze­rokie bary i za duże głowy, spi­cza­ste uszy, 
cof­nięte czoła, i kły ster­czące z ma­syw­nych szczęk, i grali we­dług in­nych 
niż wiej­scy chłopcy zasad.Piłkę nie tylko ko­pali, ale też nią rzu­cali. 
Od­bijała się co chwila od ścian do­mów i wra­cała na drogę. W grze brały udział 
dzie­siątki tych od­mieńców. Dru­żyny — jeśli można je tak było na­zwać — 
wal­czyły o piłkę za­żar­cie, gry­ząc, okła­dając się pię­ściami i 
ko­piąc.Jed­nak naj­większa róż­nica pole­gała na tym, że za piłkę słu­żyła im 
ludzka głowa.Kon­rad ob­szedł gra­ją­cych sze­ro­kim łu­kiem, ale kiedy my­ślał 
już, że udało mu się nie­po­strzeżenie ich omi­nąć, głowa, od­biw­szy się od 
ściany po­bli­skiej chaty, poto­czyła się po ko­cich łbach i znie­ru­cho­miała 
mu pod no­gami.Spoj­rzał na nią i roz­po­znał twarz Adolfa Branden­he­imera, 
karczma­rza, swojego pana. Swojego by­łego pana...Pa­trzył na tę twarz 
zmar­twiały ze zgrozy. Głowa, choć po­obi­jana i za­krwa­wiona, oczy miała wciąż 
otwarte, i te oczy zda­wały się spo­zie­rać oskarży­ciel­sko na Kon­rada, jakby 
obar­cza­jąc go winą za wszystkie nie­szczęścia, które spa­dły dzi­siaj na 
wio­skę.Z odrętwie­nia wy­rwały go ryki, wrzaski i ciężki tu­pot stóp po ko­cich 
łbach. Pod­niósł wzrok i zo­ba­czył zbli­ża­jącą się hała­strę hu­ma­no­idów. *  
 *   *Strzałę miał na cię­ciwie, na­łożył ją, za­nim jesz­cze prze­pra­wił się 
przez rzekę. Ale nie zdą­żył pod­nieść łuku.Zdołał się cof­nąć o krok od głowy 
karczma­rza. A po­tem, ode­pchnięty bru­talnie, przewró­cił się. Na­past­nicy 
rzu­cili się hur­mem na głowę, przykryli ją sto­sem ciał, wal­cząc na pię­ści, 
zęby i pa­zury o krwawe tro­feum.To do niej tu bie­gli, nie do Kon­rada. 
Ko­rzy­sta­jąc z za­mie­sza­nia, od­czoł­gał się od kłę­bo­wi­ska. Znalazł łuk, 
ale strzała gdzieś się za­wie­ru­szyła. Po­woli, ostrożnie, żeby nie 
pro­wo­ko­wać bestii, za­czął się wy­co­fy­wać. Jed­nak gra­cze w ogóle się nim 
nie inte­re­so­wali, zbyt byli po­chło­nięci swoją pa­rodią gry.Nie spuszcza­jąc 
ich z oka, Kon­rad po­zbie­rał się z ziemi, wy­cią­gnął z koł­czana na­stępną 
strzałę, nało­żył ją na cię­ciwę... i za­uwa­żył, że wy­brał jedną z ostatnich 
dwóch czar­nych.Wrzawa i ko­tło­wa­nina wśród wal­czą­cych o głowę by­łego 
karczma­rza przybie­rała na sile. Ale po chwili naj­wstręt­niejsi z 
hu­ma­no­idów za­częli się wy­plą­ty­wać z po­dry­gują­cego stosu ciał. Tu­mult 
przygasał.Kon­rad uniósł łuk. Jeśli ruszą na niego, za­bie­rze ze sobą 
przy­najmniej jed­nego stwora.Po­twory je­den po dru­gim dźwigały się z ziemi i 
roz­stę­po­wały, na dro­dze zo­stała głowa Branden­he­imera roz­łu­pana na równe 
po­łówki, zu­peł­nie jak prze­rą­bana topo­rem. Stąd to chwilowe uspokoje­nie — 
gra­cze stra­cili swoją piłkę...Do tej pory wal­czyli o głowę. Po krót­kiej 
prze­rwie na zmianę tak­tyki walka roz­go­rzała na nowo. Tylko że nie była to 
już za­bawa. Wal­czyli teraz na po­waż­nie, na śmierć i życie.Za­miast rąk i nóg 
w ruch po­szła broń — noże, mie­cze i to­pory. Ostrza, zde­rza­jąc się ze sobą i 
spa­dając na zbroje, krze­sały skry, w po­wie­trze wzbijał się co i rusz wrzask 
usie­czo­nego.Po chwili w bi­twie brali już udział wszyscy nie­dawni gra­cze. 
Włą­czali się też do niej inni, kre­atury, które dotąd przyglą­dały się bier­nie 
pło­nącej świątyni albo pod­kła­dały ogień pod chaty. Za­biw­szy wszyst­kich 
ludzi, zwracali się prze­ciwko so­bie. Wo­kół pło­nęły obej­ścia, po­środku wsi 
do­pa­lała się świątynia.Do tej pory zda­rzały się, co prawda, spo­ra­dyczne 
bra­to­bój­cze po­tyczki, ale to było coś in­nego.Przebra­nie dotąd chroniło 
Kon­rada. Ma­jąc je na sobie, był jed­nym ze zwie­rzo­ła­ków, swoim. Te­raz nie 
chroniło go już przed ni­czym. Wy­cofał się czym prę­dzej aż za ostatnią 
pło­nącą cha­łupę.Po­śród wal­czą­cych ze sobą nie­daw­nych sprzymie­rzeń­ców 
do­strzegł gli­sto­watą po­czwarę peł­za­jącą po ziemi w gąsz­czu koń­czyn. 
Przypo­mi­nała ogrom­nego węża, ale z jej wiją­cego się ciel­ska, w żółte i 
błę­kitne pasy, wy­ra­stała ludzka głowa.La­wi­ro­wała zwinnie po­mię­dzy 
plą­ta­niną nóg, szponów i ko­pyt, w kie­runku roz­łupa­nego cze­repu Adolfa 
Branden­he­imera. Kiedy tam do­tarła, z jej ludz­kich ust ku roz­pry­skom mó­zgu 
martwego karczma­rza strzelił długi, roz­dwojony gadzi język.Kon­rad wy­dał z 
sie­bie tłu­miony od dawna okrzyk obrzy­dze­nia i gniewu.Nie ża­łował 
Branden­he­imera. Karcz­marz nic dla niego nie zna­czył. Wi­dok jego pęk­niętej 
głowy wzbudzał w nim wstręt, ale re­ago­wałby po­dob­nie, gdyby ta głowa 
nale­żała do ko­go­kol­wiek in­nego. Jed­nak wąż chłep­czący łap­czy­wie ludzki 
mózg? Tego było mu już za wiele.Wy­krzykując swoją nie­na­wiść, wście­kłość i 
od­razę wy­pu­ścił strzałę. Wra­ziła się w lewe oko po­twora, tak ludz­kie oko w 
tak odra­ża­jąco nie­ludz­kim kształcie.Stwór za­skrzeczał z bólu. Miotając się 
w kon­wul­sjach, swoim dłu­gim ciel­skiem zbił z nóg kilku wal­czą­cych, tych 
zaś opa­dła na­tychmiast i za­tłu­kła chmara nie­daw­nych 
sprzymie­rzeń­ców.Na­ło­żyw­szy na cię­ciwę ostatnią czarną strzałę, Kon­rad 
od­wró­cił się na pię­cie, by po­biec w kie­runku dworu, i za­marł. Opu­ściły go 
resztki na­dziei. Nad mu­rami sie­dziby Wil­helma Ka­stringa snuł się czarny 
dym. Dwór stał w ogniu, tak samo jak reszta wsi.W wio­sce nie oca­lał nikt z 
miesz­kań­ców. Te­raz na­past­nicy, opę­tani mor­der­czym sza­łem, tam wal­czyli 
ze sobą na śmierć i życie.Mie­cze odci­nały koń­czyny, to­pory od­rą­by­wały 
macki, w uści­sku wiel­kich łapsk pę­kały kości, w sierść i w ciało wgryzały się 
zębi­ska. Bi­twa to­czyła się na tle pło­nącej wsi. Żar bi­jący od sza­leją­cych 
poża­rów był nie­mal nie do znie­sie­nia. Dry­fu­jący wszędzie dym gęst­niał z 
każdą chwilą, ograni­cza­jąc wi­doczność. Ko­cie łby były śli­skie od po­soki 
wszelkich barw. Swąd krwi i spa­lo­nych ciał i wszelkie inne odory przywle­czone 
tu przez wraże ar­mie zwalały z nóg.Kon­rad zdał sobie sprawę, że od­wrót przez 
wieś nie wchodzi w ra­chubę. Wrogów było tam tylu, że na­wet w tym dy­mie nie 
prze­mknąłby się mię­dzy nimi nie za­uwa­żony.Gry­zący dym wy­ci­skał mu łzy z 
oczu, po­bu­dzał do kaszlu. Uciekać mógł przed nim tylko pod górę, w stronę 
dworu. Ale czy­niąc to, nie ucieknie przed na­past­ni­kami, któ­rzy 
naj­wy­raź­niej już tam byli. Nie miał jed­nak in­nego wyj­ścia. Gdyby tu 
zo­stał, albo pró­bo­wał prze­drzeć się do rzeki, zgi­nąłby.Ru­szył pod górę. 
Raz po raz oglą­dał się czuj­nie przez ra­mię, wie­dziony obawą, że jakiś 
de­gene­rat może upa­trzyć go sobie na ofiarę i pu­ścić się w po­ścig.W pew­nej 
chwili uświado­mił sobie, że nie musi wcale kie­ro­wać się do dworu. Zo­sta­wił 
już da­leko za sobą pole bi­twy i dym, i może teraz skrę­cić w którą chce 
stronę.Szedł jed­nak dalej, nie­mal wbrew wła­snej woli. Wbrew temu, co 
pod­po­wia­dał roz­są­dek, nadal miał na­dzieję, że we dwo­rze za­sta­nie 
Ely­ssę. Żywą. Wi­dział pło­mie­nie, czuł swąd spa­leni­zny, szedł jed­nak 
dalej.Znalazł się na zwo­dzo­nym mo­ście i prze­kro­czył bramę dworu. Ostatni i 
je­dyny raz był tu z Ely­ssą. Wy­da­wało mu się, że całe wieki temu, a prze­cież 
było to wczoraj rano.Za mu­rami nie na­po­tkał żad­nych śla­dów życia, ani 
ludzi, ani nie­ludzi, czy to ży­wych czy martwych. Dom stał w ogniu, ję­zyki 
czerwo­no­żół­tych pło­mieni strzelały z drzwi i okien, w niebo wznosiły się 
kłęby czar­nego dymu.Jed­nak w po­rów­naniu ze sce­nami roz­gry­wa­ją­cymi się 
na dole, w wio­sce, pożar tra­wiący dwór przypo­mi­nał ogień bu­zu­jący we­soło 
na ko­minku zimą. Noz­drzy nie draż­nił tu swąd sma­żą­cego się ciała. Zmysłów 
nie szo­ko­wały nie­wy­po­wie­dziane okropień­stwa po­peł­niane na 
męż­czy­znach, ko­bie­tach, dzie­ciach i zwie­rzę­tach.Na tle po­żogi nie 
przemy­kały, nie peł­zały i nie gra­so­wały żadne zwy­rod­niałe kre­atury. Żadne 
dzi­kie hu­ma­no­idy nie zwracały się nagle prze­ciwko so­bie, ogarnięte 
nie­prze­partą żą­dzą krwi. Nie było tu śladu po odra­żają­cych isto­tach, które 
mu­siały podłożyć ogień pod dwór.Kon­rad, przy­cią­gany do ognia przez jakąś 
nie­wy­tłu­ma­czalną siłę, pod­cho­dził coraz bliżej. Na­raz do­strzegł w 
pło­ną­cym domu po­ru­sze­nie. Zrazu my­ślał, że mu się przywi­działo, ale w 
środku znowu coś się poru­szyło.Gdyby to była noc, po­wie­działby, że wi­dział 
cień. Jed­nak w sza­leją­cym tam pie­kle o ta­kim czymś jak cień nie mo­gło być 
mowy. Był to ja­kiś ciemny zarys w ko­ryta­rzu, zarys ludz­kiej po­staci. Ktoś 
pró­bo­wał się stamtąd wy­do­stać!Zbli­żyw­szy się do domu na dwa­dzie­ścia 
kro­ków, uj­rzał po­stać zmierza­jącą do pło­ną­cych drzwi. Zbo­czył za rząd 
krzewów, by po­szu­kać za nimi osłony przed gorą­cem biją­cym od ognia.Po­stać 
wy­szła na dzie­dzi­niec. Był to człowiek, zwy­kły człowiek. Kon­ra­dowi 
prze­mknęło przez myśl, że spa­liło się na nim ubranie, ale nie do­strzegał 
śla­dów ran ani po­pa­rzeń. Po­stać, jak gdyby nigdy nic, od­da­lała się od 
dworu.Był to męż­czy­zna, wy­soki szczupły męż­czy­zna, nagi od pasa w górę, o 
nie­natu­ral­nie po­cią­głej twa­rzy. Był cał­kiem łysy, miał za­pad­nięte 
po­liczki i głę­boko osa­dzone oczy. Jego głowa przypo­mi­nała tru­pią 
czaszkę.Kon­rad nie roz­po­zna­wał w nim ni­kogo z miesz­kań­ców wsi, a to 
oznaczało, że ma przed sobą jed­nego z na­past­ni­ków.Ale osobnik żad­nego z 
nich nie przypo­mi­nał. Był zbyt ludzki. Nie miał broni, nie miał pan­cerza, nie 
dzierżył tro­feów w ro­dzaju pisz­czeli albo skal­pów, jego ciało nie no­siło 
śla­dów walki ani rytu­al­nych oka­le­czeń.W Kon­ra­dzie, choć tylu strasz­nych 
rze­czy był już dzi­siaj na­ocz­nym świad­kiem, wi­dok tego sa­mot­nego 
męż­czy­zny wzbudzał strach, ja­kiego jesz­cze w życiu nie 
do­świadczył.Nie­zna­jomy szedł przez mo­rze pło­mieni, jakby te nie czy­niły mu 
żad­nej krzywdy. Od­no­siło się wra­żenie, że ogień jest jego natu­ral­nym 
śro­do­wi­skiem. Te­raz też bez po­śpie­chu od­dalał się od po­żaru. A prze­cież 
w po­bliżu pło­ną­cego dworu było gorę­cej niż w pale­nisku wio­sko­wej 
kuźni.Kon­rad przypo­mniał so­bie za­ku­tego w brą­zową zbroję ry­cerza, który 
wczoraj pod­je­chał pod dwór. Prze­stra­szył się go, ale ta po­stać wzbudzała w 
nim jesz­cze większą zgrozę.Klę­cząc za krzewami, pa­trzył, jak cza­szkolicy 
męż­czy­zna roz­gląda się spo­koj­nie do­okoła. Od­no­siło się wra­żenie, że ma 
na sobie jakąś nie­wi­dzialną zbroję, która chroni go za­równo przed ża­rem, jak 
i przed pło­mie­niami.Istota z pie­kła ro­dem, nic do­dać, nic ująć.Kon­rad 
na­piął łuk, mie­rząc w serce pie­kiel­nej po­staci. Z ta­kiej odle­gło­ści nie 
mógł chy­bić.I nie chy­bił. Ostatnia czarna strzała utkwiła głę­boko w piersi 
Cza­szkolicego.Ale ten ani drgnął!Nie upadł, nie zro­bił na­wet kroku w tył pod 
wpływem siły ude­rze­nia. Spu­ścił tylko wzrok na ster­czącą z serca strzałę, 
jakby ta nie wy­rzą­dziła mu szkody większej niż użą­dle­nie osy.Po­tem ujął 
strzałę prawą ręką i wy­cią­gnął ją zde­cy­do­wa­nym szarpnię­ciem. Na jego 
piersi nie po­zo­stał ślad rany, nie po­ja­wiła się tam ani kro­pelka 
krwi.Ob­ra­cając strzałę w dło­niach, męż­czy­zna oglą­dał ją przez chwilę, a 
za­uwa­żyw­szy herb wy­tło­czony przy złotej ob­wódce, pod­niósł wzrok.Pa­trzył 
na kry­jówkę Kon­rada.Kon­rad chciał już się­gnąć po na­stępną strzałę, ale 
zre­zy­gno­wał, zda­jąc sobie sprawę, że to nie ma sensu.Cza­szkolicy, pa­trząc 
wciąż w jego kie­runku, zła­mał strzałę na pół. Pękła jak su­cha ga­łązka. Ten 
trzask Kon­rad sły­szał czę­sto w lesie, ostrzegał go zaw­sze przed 
nie­bez­pie­czeń­stwem. Mo­bili­zo­wał do działania. Ze­rwał się teraz na równe 
nogi, od­wró­cił i rzu­cił do ucieczki.Uciekał co sił w no­gach, nie oglą­dając 
się za sie­bie. 

Rozdział siódmy [top] Kon­rad nie­wiele pa­mię­tał ze swojej pa­nicz­nej 
ucieczki z dworu przed nie­ludz­kim człowie­kiem, któ­rego śmierć się nie 
imała.Wie­dział tylko, że biegł i biegł, aż do­biegł do rzeki. Udało mu się 
jakoś omi­nąć wio­skę i bu­szu­jące tam w po­go­rzeli­skach stwory, które 
nisz­czyły wszystko, co zo­stało jesz­cze do zniszcze­nia, oraz sie­bie 
na­wzajem.Pa­mię­tał, jak rzu­cił się w zimny nurt i dał się po­nieść prą­dowi. 
Skóra zwie­rzo­łaka, w którą był prze­brany, szybko na­sią­kła wodą, zro­biła 
się ciężka, za­częła go cią­gnąć w dół i, uwalnia­jąc się od niej, o mało nie 
uto­nął.Na wpół pły­nąc, na wpół dry­fując, od­dalał się od wio­ski i trwającej 
tam krwawej rzezi. Ani na chwilę nie opusz­czała go obawa, że jakaś grupka 
ma­rude­rów po­jawi się nagle na brzegu, wy­wle­cze go z wody i za­szlachtuje 
tak samo jak tych wszyst­kich, któ­rych śmierć nie­dawno wi­dział.Obi­jał się 
raz po raz o skały wy­sta­jące tu i ów­dzie po­nad po­wierzchnię, za­ha­czał o 
dłu­gie ko­rze­nie drzew ro­sną­cych nad rzeką, wpa­dał na zwi­sa­jące ko­nary, 
zde­rzał się z to­wa­rzy­szą­cymi mu w tym spływie tru­pami, i tra­cił z wolna 
po­czu­cie czasu. Wy­da­wało mu się, że pędzi tak z wartkim nur­tem od wielu 
go­dzin. Całe ciało miał już posi­nia­czone, po­ob­cie­rane i po­ra­nione. Nie 
zwracał na to uwagi.Rzeka, lo­do­wato zimna, choć była to peł­nia lata, 
wy­sy­sała zeń wszystkie cie­pło. Nie bo­lało go nic, bo za­ma­rzał.W końcu 
osiadł na mie­liźnie. Po­dźwignął się na nogi i, bro­dząc po kostki w wo­dzie, 
dowlókł do brzegu. Z poło­żenia słońca na nie­bie wy­ni­kało, że mi­nęło już 
po­łu­dnie, czyli rze­czy­wi­ście mu­siał prze­by­wać w wo­dzie od do­brych 
kilku go­dzin.Gra­nica boru prze­bie­gała tutaj nad sa­mym brze­giem, zna­lazł 
jed­nak małą po­lankę i wstrzą­sany dresz­czami poło­żył się w słońcu, żeby 
wy­schnąć i ogrzać wy­zię­bione członki. Był zmordo­wany, przemar­z­nięty do 
szpiku ko­ści, głodny i obo­lały — ale nie mógł ule­żeć bez ru­chu. Wy­czer­pane 
było jego ciało, ale nie umysł. Roz­dy­go­tane nerwy nie po­zwalały na 
bez­czynność.Stwier­dził, że zgu­bił pie­nią­dze; w któ­rymś mo­men­cie tych 
kilka mar­nych mo­net mu­siało mu wy­le­cieć z kie­szeni. Zza pa­zu­chy ku­braka 
znik­nął też ka­wa­łek płótna, w które owi­nięty był czarny łuk, gdy do­stał go 
od Elyssy.Zgu­bił rów­nież łuk wła­snej ro­boty, licho wie kiedy i gdzie, ale 
ostał mu się przy­najmniej koł­czan. Dyn­dał u szyi, ja­kimś cu­dem nie 
ścią­gnął go ra­zem ze skórą zwie­rzo­łaka. Ale strzał nie było, chlu­po­tała w 
nim tylko woda.Ob­wie­szony bro­nią pas zwie­rzo­łaka uto­pił w rzece, ale 
zo­stał sztylet. Pły­nąc, Kon­rad ści­skał go w dłoni tak kur­czowo, że do tej 
pory miał zdrętwiałe palce.Wbił ostrze w zie­mię i za­czął roz­ma­so­wy­wać 
prawą dłoń. Po­tem zdjął koł­czan z szyi, wylał z niego wodę i ścią­gnął 
przemo­czone odzienie, żeby szybciej się roz­grzać.Woda nie zdo­łała wy­wa­bić 
plam krwi ubi­tego zwie­rzo­łaka z wy­strzępio­nego ku­braka i zno­szo­nych 
por­tek, ale przy­najmniej zmyła mu za­krze­płą po­sokę po­twora z ciała i 
wło­sów.Na wspo­mnienie bestii zerk­nął w kie­runku lasu. Nie wy­czu­wał stamtąd 
za­gro­żenia, ale wie­dział już, że nie zaw­sze może pole­gać na swym darze 
ja­sno­wi­dze­nia. Tak czy owak nie oba­wiał się zwy­czaj­nego zwie­rzo­łaka. Po 
tym, na co na­pa­trzył się przez cały ranek, ta­kie wzbudza­jące kie­dyś strach 
stwory wy­da­wały mu się teraz sto­sun­kowo nie­szkodliwe.Sta­rał się nie 
wra­cać my­ślami do ma­sakry, któ­rej był świad­kiem, ale 
bez­sku­tecz­nie.Wie­dział od dawna, że świat pełen jest nie­sa­mo­wi­tych, 
prze­ra­żają­cych istot. Chłonął z za­par­tym tchem dziwne opo­wie­ści, snute 
przez po­dróżnych, któ­rzy za­trzymy­wali się cza­sami w karczmie; za­sły­szane 
od ojca opo­wie­ści o kra­inach leżą­cych poza gra­ni­cami do­liny po­wta­rzała 
mu też Ely­ssa.Ely­ssa...Ely­ssa nie żyje. Nie miał już co do tego żad­nych 
wąt­pli­wo­ści Zgi­nęła, tak jak to przewi­dział. Ale fakt, że był 
przygo­to­wany na jej śmierć, nie łago­dził by­najmniej żalu po 
stra­cie.Zgi­nęła, a z nią wszyscy. Nie wie­dział, że cze­kają taki straszny 
ko­niec, wie­dział tylko, że pi­sana jej śmierć. Jed­nak są­dził, że umrze tylko 
ona, nie przewi­dział, że jej los po­dzielą wszyscy miesz­kańcy do­liny.Prócz 
niego. Dla­czego on jeden przetrwał? Czyżby dla­tego, że tak na­prawdę nie był 
stąd? Bez sensu, ale czy co­kol­wiek z tego, co się wy­da­rzyło, miało ja­kiś 
sens. Spróbo­wał wy­rzu­cić z głowy wszystkie myśli.Ale przed oczyma stał mu 
wciąż Cza­szkolicy, ten nie­sa­mo­wity męż­czy­zna, który jak gdyby nigdy nic 
wy­szedł z pło­ną­cego dworu i nie padł tru­pem ugo­dzony strzałą w serce. Było 
to coś nie­prawdo­po­dob­nego i Kon­rad za­czy­nał już po­dej­rze­wać, że uległ 
halu­cy­nacji.Wszystko inne, co wi­dział, na­wet te naj­bar­dziej fan­ta­styczne 
wi­doki, go­tów był za­ak­cep­to­wać — być może dla­tego, że większość 
prze­kra­czała jego zdol­ność poj­mo­wa­nia i nie miała żad­nego opar­cia w 
ra­cjo­nal­ności. Ale wie­dział prze­cież, co to ogień, wie­dział, co to 
strzała. Ża­den człowiek nie wy­szedłby bez szwanku z ta­kiego go­reją­cego 
pie­kła, ża­den człowiek nie prze­żyłby śmiertel­nego tra­fie­nia strzałą. 
Ża­den człowiek. A za­tem Cza­szkolicy nie mógł być człowie­kiem.No do­brze, ale 
prze­cież ża­den z na­past­ni­ków nie był w pełni człowie­kiem — większość wręcz 
prze­ciw­nie — dla­czego wiec w pa­mięć wrył mu się tak bar­dzo wła­śnie 
Cza­szkolicy?Pora ode­rwać się od tych myśli, za­jąć się czymś i nie snuć dalej 
jało­wych roz­wa­żań. Kon­rad po­zbie­rał z ziemi odzienie i wró­cił nad 
rzekę.Jak na urą­go­wi­sko, obok prze­pły­wał aku­rat trup jed­nej z kre­atur, 
które na­padły na wio­skę.Po­twór miał płe­twia­ste stopy, ale wi­docznie na nic 
mu się one zdały w walce z wod­nym ży­wio­łem. Kon­ra­dowi prze­nik­nęło przez 
myśl, że ścierwo spływa do­piero teraz, bo za­cze­piło się na jakiś czas o 
ka­mień albo ko­rzeń w górze rzeki. Ale nie. Ten osobnik nie mógł mieć nic 
wspólnego z ma­sakrą w wio­sce.Naj­wy­raź­niej nie żył od paru dni, bo roz­kład 
jego wzdętego ciel­ska nie po­su­nąłby się tak da­leko po kilku go­dzi­nach 
pła­wie­nia w wo­dzie.Nie mógł się lepiej przyjrzeć pa­dli­nie, bo pły­nęła 
twa­rzą do dołu i nad po­wierzchnię wy­sta­wały led­wie plecy. Ale i tak 
zo­ba­czył wię­cej, niżby chciał. Ciało stwora było wie­lo­barwne, 
zie­lono-żółto-brą­zowe. Z grzbietu i po­ty­licy ster­czały mu dłu­gie kolce. 
Po­dob­nie jak Kon­rad, nie wy­pu­ścił swojej broni — z tym że był to jesz­cze 
jeden z tych po­two­rów, któ­rym koń­czyny w pro­cesie mu­tacji prze­kształciły 
się w ostrza. Jedna jego przednia łapa za­koń­czona była za­krzywio­nym 
mie­czem, druga po­tęż­nymi szczyp­cami.Kon­rad od­cze­kał, aż wzdęty trup 
znik­nie mu z oczu, po czym za­brał się do czyszcze­nia ubrania z 
po­zo­sta­łości juchy zwie­rzo­łaka. Gdyby tego nie zro­bił, sta­no­wiłby 
przynętę. Zresztą i tak wżarta w ma­teriał woń krwi przy­cią­gać bę­dzie 
dra­pież­niki bu­szu­jące po kniei.Za­pa­mię­tale tarł tka­ninę w rę­kach, walił 
nią o ka­mie­nie, wy­ży­mał z ca­łych sił, i to też tro­chę go roz­grzało. Kiedy 
skończył, nie dy­gotał już i mo­kre miał jesz­cze tylko ręce i włosy. 
Roz­po­starł czę­ści gar­de­roby na wiel­kim gła­zie, żeby wy­schły, i usiadł 
obok, by za­sta­no­wić się, co dalej.Co robić, jak teraz żyć?Był zmę­czony, ale 
nic to. Był zziębnięty, ale już się roz­grzał. Był obo­lały, ale to przejdzie. 
Był głodny. No wła­śnie. To naj­waż­niej­sze. Kiedy za­spo­koi głód, mi­nie 
rów­nież zmę­cze­nie.W rzece po­winny być ryby, ale ło­wie­nie ich bez sieci to 
żmudne zaję­cie. Zresztą nie miał jakoś ochoty wchodzić teraz do rzeki.W lesie, 
jeśli tylko miało się wprawę, zaw­sze można było zna­leźć coś do zje­dze­nia. 
Ży­cie na­uczyło Kon­rada za­rad­ności. Na gło­do­wych ra­cjach wy­dziela­nych 
mu w karczmie, na­wet do­kar­miany przez Ely­ssę, nie po­cią­gnąłby długo, gdyby 
nie do­ży­wiał się i nie po­lował w le­sie. Wła­śnie się do tego rano 
za­bie­rał, kiedy prze­szkodził mu zwie­rzo­łak z topo­rem wy­ra­sta­ją­cym z 
łapy.Bór w miej­scu, gdzie Kon­rad wy­szedł z rzeki, róż­nił się tro­chę od 
tego, po któ­rym przywykł bu­szo­wać. Może tylko mu się wy­da­wało, ale drzewa 
były tu jakby wyż­sze i bar­dziej pro­ste, mniej prze­gniłe i po­wy­krę­cane. 
Zna­czyło to, że zdo­bycie po­ży­wie­nia bę­dzie ła­twiejsze, że mniej tu 
tru­ją­cych i ska­żo­nych ro­ślin upo­dab­nia­ją­cych się do 
ja­dal­nych.Zo­sta­wił schnące odzienie na ka­mie­niu, wziął nóż i wszedł do 
lasu w po­szu­ki­wa­niu ja­dal­nych grzybów, so­czy­stych mło­dych ko­rzonków, 
jagód, orze­chów — cze­go­kol­wiek, byle tylko za­pchać pu­sty żołą­dek.Za­nim 
za­spo­koił pierwszy głód, ubranie wy­schło. Po pra­niu było jesz­cze bar­dziej 
po­strzępione i wy­tarte, stare plamy nie ze­szły, ale znik­nęły ślady po­soki 
zwie­rzo­łaka.Ubrał się i już miał ru­szać, kiedy jego wzrok padł na czarny 
koł­czan. Bez strzał był bez­uży­teczny, ale żal mu go było zo­sta­wiać. 
Przewie­sił go sobie przez ra­mię.Nigdy dotąd nie za­puszczał się w te par­tie 
kniei, nie znał tu te­renu i ist­niało ry­zyko, że po­błą­dziwszy w gę­stwi­nie, 
wróci do wio­ski. Po­zo­sta­wało mu więc jedno wyj­ście.Z no­żem w ręku ru­szył 
brze­giem rzeki zgodnie z jej prą­dem. *   *   *Noc prze­spał spo­koj­nie, nic 
mu się nie śniło.Po­nie­waż znaj­do­wał się na nie zna­nym sobie te­ryto­rium, 
na szu­kaniu bez­piecznego miej­sca, w któ­rym mógłby od­po­cząć, ze­szło mu 
kilka go­dzin. Nie zna­lazł drzewa z od­po­wiednio dużą dziu­plą, ale na­trafił 
na takie, któ­rego pień roz­wi­dlił się na troje, a w roz­wi­dle­niu po­wstało 
za­głę­bie­nie wy­star­cza­jąco duże, by lec w nim, zwi­nąw­szy się w 
kłę­bek.Obu­dził się, jak zaw­sze, przed świ­tem. Był zmarz­nięty i 
ze­sztyw­niały. Prze­cią­gnął się i roz­tarł zdrętwiałe członki. Obejrzał swoje 
rany. Wszyst­kie już się za­skle­piały. Kiedy się wy­goją, po­zo­sta­nie mu po 
nich na ciele kilka do­dat­ko­wych blizn.Za­cze­kał, aż do­brze się roz­widni i 
do­piero wtedy zlazł z drzewa. Napił się wody z rzeki i wró­cił do lasu 
po­szu­kać cze­goś do zje­dze­nia.Po go­dzi­nie bu­szo­wa­nia w zaro­ślach 
za­spo­koił na jakiś czas głód le­śnym ru­nem, ale wkrótce żołą­dek za­cznie się 
do­ma­gać kon­kret­niej­szego ja­dła. A we wsi mógłby się na­jeść do syta 
zwie­rzęcą pa­dliną.Uśmiech­nął się. Po raz pierwszy tego ranka po­my­ślał o 
wio­sce, lecz za­miast roz­pa­miętywać jej tra­gedię, w gło­wie mu było 
je­dze­nie.I chyba słusznie. Wieś od zaw­sze koja­rzyła mu się z je­dze­niem i 
schronie­niem. Ni­czego poza tym nigdy mu nie dała. Mało go ob­cho­dziło, że 
zo­stała na­pad­nięta, mało go ob­cho­dziło, że wy­mor­do­wani zo­stali wszyscy 
jej miesz­kańcy.Z jed­nym wy­jąt­kiem...Od­pę­dził obraz Elyssy, który pa­mięć 
za­czy­nała już pod­su­wać mu przed oczy, i siłą woli sku­pił się na tym, jak 
zdo­być na­stępny po­siłek. Nie mógł po­lo­wać, bo nie miał strzał, 
po­zo­sta­wało mu wiec bro­dzić po pły­ci­znach rzeki i chwytać rę­kami ryby 
albo za­cząć za­sta­wiać sidła.Ze­brał z ziemi kilka su­chych paty­ków 
na­dają­cych się na kołki. Nad brze­giem rzeki rosły za­gony wy­so­kiej 
cien­kiej trawy. Z jej wiechci splótł pro­wi­zo­ryczny po­stro­nek.Drzewa 
ro­snące gęsto nad sa­mym brze­giem, tak jak po­przedniego dnia utrudniały 
marsz. Sta­rał się trzymać bli­sko rzeki, bo ta mu­siała go gdzieś 
do­pro­wa­dzić. Do­póki wie, gdzie jest rzeka, nie za­błą­dzi.Krajobraz 
przypo­mi­nał do­linę, cho­ciaż nie było tu ta­kich stromizn i las nie się 
prze­rze­dzał, tak jak w są­siedztwie wio­ski, ale mu­siały go za­mieszki­wać 
po­dobne ga­tunki dzi­kiej zwie­rzyny.Kiedy wy­szedł wreszcie na otwartą 
prze­strzeń, gdzie nie rosło ani jedno drzewo, obu­dziła się w nim 
po­dejrzli­wość. Po chwili jed­nak za­uwa­żył, że podłoże jest ska­liste, a 
war­stwa gleby nie dość gruba, by drzewo za­pu­ściło w niej ko­rze­nie. Za to 
mnó­stwo tu było trawy, na któ­rej paść mo­gły się dzi­kie kró­liki — a zna­kiem 
tego po­winno tu być dużo kró­li­ków, któ­rymi z kolei on bę­dzie się mógł 
na­jeść.Z wbitym w zie­mię wzrokiem spe­ne­tro­wał teren, wy­pa­tru­jąc na ziemi 
od­cho­dów, które świad­czy­łyby o za­mieszki­wa­niu oko­licy przez kró­liczą 
brać. W końcu do­strzegł to, czego szu­kał.Kró­liki cha­dzają zwy­kle tymi 
sa­mymi utartymi ścieżkami, po­dob­nie jak lu­dzie dro­gami, wy­star­czyło więc 
za­sta­wić sidła na ścieżkach, które wy­dep­tały, a na pewno w nie 
wpadną.Ple­cio­nek z trawy wy­star­czyło na cztery pu­łapki. Przywią­zał 
pro­wi­zo­ryczne po­stronki do koł­ków, te z kolei we­pchnął głę­boko w zie­mię, 
pod­parł ga­łąz­kami pętle ze sple­cio­nej trawy, po czym się 
od­dalił.Cze­kanie, jak się wkrótce prze­konał, nie nale­żało do jego 
naj­moc­niej­szych stron. Nigdy nie był zmu­szony cze­kać, w każ­dym razie nie 
dłu­żej niż kilka mi­nut. W karczmie nie miał czasu, by przy­siąść, na­wet na 
chwile. Cze­kać przy­cho­dziło mu tylko wtedy, kiedy był w lesie i wy­czuł w 
po­bliżu zwie­rzo­łaka. Krył się wtedy i cze­kał, aż stwór odej­dzie.Długo 
cze­kał chyba tylko na Ely­sse. Cza­sami na­wet kilka ty­go­dni, ale to było coś 
in­nego niż sie­dze­nie w lesie i cze­kanie, aż kró­lik złoży mu z sie­bie 
ofiarę na obiad.Pły­nął czas. Kon­rad ob­ser­wo­wał słońce na nie­bo­skło­nie, 
do­póki nie za­koń­czyło swojej dłu­giej, mo­zol­nej wspi­naczki ku ze­ni­towi. 
Mi­nęła po­łowa dnia, zo­stała jesz­cze po­łowa. Za­de­cy­do­wał, że nie bę­dzie 
cze­kał na kró­lika całe życie. Je­śli do tej pory ża­den nie zła­pał się w 
sidła, ruszy dalej brze­giem rzeki. Jed­nak, pod­szedłszy do puła­pek, 
stwierdził, że sie­dzą w nich aż dwa kró­liki.Je­den już nie żył, udu­sił się. 
Dru­giego pętla ze sple­cio­nego z trawy po­stronka ści­snęła za tylną łapkę. 
Kon­rad szybkim ru­chem nad­garstka skrę­cił mu kark.Rad z sie­bie wró­cił nad 
rzekę, żeby wy­pa­tro­szyć zdo­bycz. Wnętrzno­ści wrzucił do rzeki, żeby za­pach 
krwi nie przy­cią­gnął dra­pież­ni­ków.Roz­nie­cenie ognia trwało chyba tyle 
samo, co zło­wie­nie kró­li­ków. Ale nie był jesz­cze aż tak głodny, żeby 
poże­rać je na su­rowo. Ognisko zde­cy­do­wał się roz­palić po­środku po­lany, 
skąd w porę do­strzeże nie­bez­pie­czeń­stwo, gdyby sma­ko­wita woń przywa­biła 
ja­kieś stwo­rze­nia.Na­zbie­rał narę­cze su­chych gałą­zek i paty­ków. W tym 
był do­bry. Po­tem poło­żył przed sobą ka­wa­łek drewna, przytknął do niego 
czu­bek za­ostrzo­nego pa­tyka i za­czął go szybko wał­ko­wać mię­dzy dłońmi.Po 
ja­kimś cza­sie drewno roz­grzało się pod wpływem tarcia i unio­sła się z niego 
smużka dymu, a zaraz po­tem strzelił ma­leńki pło­my­czek. Udało mu się 
pod­palić wiązkę su­chych ździebeł trawy, które wsu­nął szybko pod 
przygo­to­wany chrust. Kiedy ogień bu­zo­wał już na do­bre, za­wie­sił nad nim 
pierw­szego ob­dar­tego ze skóry kró­lika.I znowu przy­szło mu cze­kać.Mięso 
po­czer­niało i przypa­liło się z wierzchu, od we­wnątrz po­zo­stało nie­mal 
su­rowe, ale sma­ko­wało Kon­ra­dowi.Cze­kając, aż kró­lik się upie­cze, 
oskrobał do czy­sta jego skórę. Mo­gła się jesz­cze przydać. Ru­sza­jąc w 
dal­szą drogę, za­tknął sobie opra­wioną skórkę za pas. Dru­giego kró­lika 
przytro­czył do pasa za związane skoki. Si­dła schował do koł­czana.Wkrótce po 
opusz­cze­niu po­lany na­tknął się na most, od któ­rego w obie strony 
od­bie­gała droga. Most w ni­czym nie przypo­mi­nał tego z wio­ski. Był wyż­szy, 
szer­szy i zbu­do­wany z ka­mie­nia. Droga rów­nież była o wiele szer­sza niż 
gruntowy szlak od­bie­ga­jący od drewnia­nego wio­sko­wego mostka.Kon­rad wspiął 
się po skar­pie, wszedł na most i za­trzymał się na jego środku. Wie­dział, że 
rzeka musi go gdzieś do­pro­wa­dzić, no i do­pro­wa­dziła. Znalazł most i te­raz 
musi pod­jąć jakąś de­cyzję.Do tej pory pra­gnął tylko uciec jak naj­dalej od 
nie­szczęsnej wio­ski. Udało mu się to, ale co te­raz?Nie bę­dzie prze­cież do 
końca ży­cia wa­łęsał się po la­sach. Za dużo tam nie­bez­piecznych istot. 
Jed­nak osie­dlać się w innej wio­sce też nie miał szczegól­nej ochoty, po­mny 
traktowa­nia, ja­kiego do­świadczył w po­przedniej. Nie miał żad­nego fachu w 
ręku, nic nie umiał, naj­prawdo­po­dob­niej skończy­łby jako po­py­cha­dło w 
ko­lejnej karczmie. Ale w tej może by mu przy­najmniej pła­cono.I na­raz 
uświado­mił sobie, że jed­nak coś po­trafi. Był my­śli­wym. Mógł łowić w si­dła 
małe zwie­rzęta, mógł po­lo­wać z łu­kiem na większe — gdyby tylko miał łuk i 
strzały. A może by tak nała­pać wię­cej kró­li­ków i wy­mie­nić je na strzały. 
Łuk sam sobie po­trafi spo­rzą­dzić.Wcale nie mu­siał wy­bie­rać mię­dzy ży­ciem 
w le­sie a ży­ciem we wsi. Mógł żyć i tu, i tu.Spoj­rzał w lewo, spoj­rzał w 
prawo. Trakt w obu kie­run­kach wy­glą­dał tak samo, i w jed­nym, i w dru­gim 
mu­siał do­kądś pro­wa­dzić. Obojętne, w którą stronę się zwróci; w efek­cie 
ru­szył w wy­bra­nym na chy­bił trafił kie­runku. *   *   *Był nie­mal pe­wien, 
że bar­dzo szybko do­trze do ja­kiejś wio­ski, że leży ona gdzieś nie­da­leko 
mo­stu, w po­bliżu rzeki. Kiedy po pół­go­dzin­nym mar­szu nie na­tknął się na 
ża­den ślad ludz­kich sie­dzib, za­częło się w nim ro­dzić po­dej­rze­nie, że 
obrał zły kie­ru­nek, i chciał już za­wra­cać. Ale po­tem uświado­mił sobie, że 
prze­cież nig­dzie mu się nie śpie­szy, i szedł dalej.Trakt był bity, a wzdłuż 
niego biegł rów słu­żący za­pewne do od­pro­wa­dza­nia wody, żeby na­wierzchnia 
nie roz­ma­kała pod­czas roz­to­pów i nie zmieniała się w błot­nistą breję. 
Droga pro­wa­dziła środ­kiem sze­ro­kiej prze­sieki wy­ciętej w le­sie. Duża 
odle­głość od drzew miała utrudniać za­sta­wia­nie zasa­dzek na po­dróżnych, ale 
on wolał mimo wszystko za­cho­wać ostroż­ność i nie wy­puszczał noża z 
ręki.Usły­szawszy za ple­cami jakiś od­głos, od­wró­cił się na pię­cie. Nie 
roz­po­zna­wał tego dźwięku. Ha­łas przybie­rał na sile i szybko się 
zbli­żał.Kon­rad nie wi­dział jesz­cze, co go po­wo­do­wało, i nie był wcale 
cie­kaw tego wi­doku. Zbiegł z drogi, prze­sko­czył rów i skrył się za 
sze­ro­kim pniem naj­bliż­szego drzewa. Na­sta­wia­jąc ucha, za­czął 
ob­ser­wo­wać drogę.Po pew­nym cza­sie, z jego kry­jówką, wśród 
po­skrzypy­wa­nia, sa­pania, trzesz­cze­nia i stu­kotu ko­pyt, zrównał się wóz 
cią­gniony przez cztery ko­nie. Wóz był kryty, je­chali nim lu­dzie, a 
za­przę­giem po­wo­ziło dwóch męż­czyzn sie­dzą­cych na koźle.W jego wio­sce też 
były wozy, ale słu­żyły do zwózki plo­nów z pól i ściętych drzew z lasu. Wozu, 
któ­rym po­dró­żo­wa­liby sami lu­dzie, Kon­rad jesz­cze nie 
wi­dział.Od­cze­kał, aż wóz się od­dali, po czym wy­biegł na drogę, żeby 
od­pro­wa­dzić go wzrokiem, ale wi­dok prze­sła­niały tu­many ku­rzu wzbijane 
przez koła.Kon­rad, ręką od­pę­dza­jąc sprzed twa­rzy uno­szący się w 
po­wie­trzu pył, ru­szył w ślad za wo­zem.I na­raz do­strzegł przed sobą dwóch 
męż­czyzn, któ­rzy wzięli się nie wia­domo skąd i szli mu na­prze­ciw.Za­trzymał 
się jak wryty i znie­ru­cho­miał. Prze­mknęło mu przez myśl, żeby ucie­kać, ale 
obaj męż­czyźni nieśli łuki. Cho­ciaż nie mieli strzał na cię­ci­wach, to 
za­pewne do­brze znali te lasy i, gdyby rzu­cił się do ucieczki, szybko by go 
do­pę­dzili i ustrzelili.Mu­sieli być miesz­kań­cami ja­kiejś po­bli­skiej wsi. 
Albo zbój­cami. Ale jego nie mieli z czego ograbić.Zresztą nie może się wiecznie 
kryć przed każ­dym, kogo na­potka. Skoro tra­fił już w za­miesz­kane przez ludzi 
strony, musi się ujawnić. Z tym po­sta­no­wie­niem ru­szył męż­czy­znom na 
spo­tka­nie. Za­kła­dał przy­najmniej, że to lu­dzie. Na ta­kich mu wy­glą­dali, 
cho­ciaż po tym, na co się na­pa­trzył po­przedniego dnia, ni­czego nie mógł być 
już pe­wien.Na jego wi­dok męż­czyźni zwolnili kroku. Obaj byli starsi od 
Kon­rada, bro­daci, odziani jak drwale z jego wio­ski, ale sie­kier nie nieśli. 
Za­trzymali się kilka kro­ków przed nim. Kon­rad też przy­sta­nął.— Witaj, 
chłopcze — po­wie­dział jeden z nich.— Witaj — burknął drugi.Kon­rad, obli­zując 
za­schnięte wargi, prze­nosił wzrok z jed­nego na dru­giego.— Nie znam cie­bie — 
pod­jął pierwszy męż­czy­zna.— Nie­tutej­szyś? — do­rzu­cił drugi.Kon­rad 
kiw­nął głową.— Do­kąd to wę­dru­jesz?— Po­błą­dzi­łeś?Kon­rad gapił się, 
nie­zdolny wy­krztusić słowa.— Cóż to z nim? — spy­tał pierwszy dru­giego.— 
Nie­mota jakaś? — pod­sunął drugi pierw­szemu.— Tak, chłopcze?Kon­rad otworzył 
usta, ale nadal się nie od­zy­wał. Rozma­wiał dotąd z jedną tylko osobą, z 
Ely­ssą. Z in­nymi ludźmi roz­ma­wiać nie po­trafił.Po­krę­cił głową.— 
Nie­do­ro­biony — orzekł pierwszy, zwracając się do to­wa­rzy­sza.— Jako żywo — 
zgo­dził się z nim tam­ten.Pierwszy wskazał kie­ru­nek, z któ­rego na­de­szli.— 
Idziesz tam? — spy­tał gło­śno i wy­raź­nie.Kon­ra­dowi prze­mknęło przez myśl, 
że je­śli ktoś tu jest nie­do­ro­biony, to nie on, bo prze­cież wi­dać było, w 
którą stronę zmierza.— Tak — bąk­nął.— A... — za­czął drugi wy­raź­nie i gło­śno 
— ...do­kąd się uda­jesz? — do­koń­czył już nie tak wy­raź­nie, i 
ci­szej.Kon­rad wzruszył ra­mio­nami.— To chodź z nami. — za­pro­po­no­wał 
pierwszy. — Za­wró­cimy i wskażemy ci drogę.— Drogę, do­kąd? — spy­tał Kon­rad.— 
Tam, do­kąd po­dą­żasz.— Sam nie wiem, do­kąd po­dą­żam.— Toś szczę­ściarz, że 
nas spo­tka­łeś, bo my ci po­ka­żemy, do­kąd.— Czyli do­kąd?— A gdzież by, jak 
nie do mia­sta?Uczyn­ność nie­zna­jo­mych za­czy­nała wy­da­wać się Kon­ra­dowi 
po­dej­rzana. Ale może tacy wła­śnie byli inni lu­dzie. Może tylko ci z jego 
wio­ski tak źle go traktowali.— Króle ła­pałeś, chłopcze? — spy­tał pierwszy. — 
Piękną masz tu sztukę. W mie­ście da­dzą ci za niego do­brą cenę. Ze trzy 
szy­lingi utar­gu­jesz.— Trzy! — wy­krztusił Kon­rad.— Wię­cej — wtrą­cił szybko 
drugi, wniosku­jąc błęd­nie z reak­cji Kon­rada, że to dla niego za mało. — 
Wię­cej jak trzy. Cztery. Pięć!Pięć szy­lin­gów sta­no­wiło for­tunę. Na­wet 
trzy prze­kra­czały znacznie to, co przez całe życie uciułał — a po­tem w 
jed­nej chwili stra­cił. Ża­łował teraz, że zjadł dru­giego kró­lika.— Słusznie 
po­wia­dasz, Carl — przytaknął pierwszy nie­zna­jomy, zer­kając po­now­nie na 
martwego kró­lika. — Pięć szy­lin­gów. Co ty na to, chłopcze? Za­pro­wa­dzimy 
cię do mia­sta i po­ka­żemy, gdzie do­sta­niesz naj­lep­szą cenę.— Zła­pałeś go 
gdzieś tu­taj? — spy­tał drugi męż­czy­zna, ten imieniem Carl.Kon­rad kiw­nął 
głową, wolał nie zdra­dzać, gdzie. Carl roze­śmiał się.— Nad rzeką, co? Koło 
mo­stu?— Tak.— Znamy wszystkie naj­lep­sze miej­sca, w któ­rych można coś 
upolować — po­wie­dział Carl, i zwracając się do to­wa­rzy­sza, do­rzu­cił: — On 
myśli, że chcemy mu ode­brać kró­lika, He­inz. Tak myśli.— Nie oba­wiaj się, 
chłopcze — po­wie­dział He­inz. — My po­lu­jemy na grub­szego zwie­rza.Kon­rad 
znowu kiw­nął głową. Tym ra­zem wol­niej, bez prze­ko­nania.— Chcemy ci tylko 
po­móc, chłopcze — cią­gnął He­inz. — Wi­dać, że przydałby ci się do­bry 
po­siłek, do­bre odzienie. W mie­ście znaj­dziesz wszystko, czego ci trzeba. 
Chcemy tylko po­móc. Nie znasz nas, to i może nam nie ufasz. Chcesz, to chodź za 
nami, nie chcesz, nie idź. Twoja wola.Carl spoj­rzał na to­wa­rzy­sza.— Nie wiem 
jak ty, He­inz, ale ja na­pił­bym się piwa. Sta­wiam.Od­wró­cili się obaj i 
ru­szyli z po­wrotem tam, skąd na­de­szli. Po paru kro­kach Carl obej­rzał się 
przez ra­mię.— To­bie też po­sta­wię — rzu­cił.Kon­rad za­cze­kał, aż odejdą na 
dwa­dzie­ścia kro­ków, i ru­szył za nimi. 

Rozdział ósmy [top] Drogę pro­wa­dzącą do mia­sta prze­gra­dzała drewniana 
furta, usta­wiona w nie­wiel­kiej odle­gło­ści od pierw­szych bu­dyn­ków. Zrazu 
Kon­rad my­ślał, że służy do ce­lów obron­nych, ale kiedy po­de­szli bliżej, 
oka­zało się, że ma zbyt wątłą kon­strukcję, by speł­niać takie za­danie.Przy 
fur­cie stał zbrojny strażnik i zbie­rał pie­nią­dze od ludzi, któ­rzy wchodzili 
do mia­sta albo je opusz­czali.Kon­rad, nie do­cho­dząc do furty, za­trzymał się 
i pa­trzył, jak Carl z He­in­zem płacą, a na­stęp­nie prze­cho­dzą na drugą 
stronę. Za furtą Carl od­wró­cił się i ski­nął na niego. Ośmielony tym ge­stem 
Kon­rad zbli­żył się do opartego o słu­pek furty strażnika, który mie­rzył go 
znu­dzo­nym wzrokiem.— Trzy pensy — burknął strażnik.— Za samo wej­ście do 
mia­sta?— Nie — od­parł strażnik, po­zie­wu­jąc. — Za ko­rzy­sta­nie z drogi.— 
Ale ja nie mam trzech pen­sów.— Trudno. Nie wpuszczę cię za­tem. Nikt nie może 
przejść bez pła­cenia, prócz ba­rona... bo to jego droga.— Masz tu — 
po­wie­dział Carl, pod­cho­dząc i się­gając do kie­szeni. — Trzy pensy. — 
Wci­snął strażni­kowi mo­nety w garść.— Dzięki — bąk­nął Kon­rad zmie­szany. — 
Wielkie dzięki. Zwrócę ci. Na­prawdę zwrócę.— Wiem — od­parł Carl, od­wró­cił 
się i pod­szedł do cze­kają­cego He­inza. Ru­szyli dalej drogą.— Do­brego dnia 
ży­czę — po­wie­dział strażnik, prze­puszcza­jąc Kon­rada przez furtę.Mia­sto 
było ogromne, o wiele większe od wio­ski. Po bru­ko­wa­nych ko­cimi łbami 
uli­cach przewa­lały się tłumy. Wszystko było tu większe i wszyst­kiego było 
wię­cej.Kon­rad, idąc główną ulicą za Car­lem i He­in­zem, roz­glą­dał się wkoło 
onie­miały.Nikt nie zwracał na niego naj­mniejszej uwagi. Gdyby to do wio­ski 
za­witał jakiś obcy, wszyscy by od razu o tym wie­dzieli i ga­pili się na 
przyby­sza. Tutaj po­dróżni byli, wi­dać, czymś zwy­czaj­nym. W takiej ma­sie 
na­rodu trudno było stwierdzić, kto jest stąd, a kto obcy. Ba, lu­dzie 
mieszka­jący w jed­nym końcu mia­sta nie znali pew­nie tych, któ­rzy mieszkali 
na jego dru­gim końcu.Za­uwa­żył kryty wa­gon, który wi­dział przed go­dziną na 
dro­dze. Na bur­cie wid­niał herb przedsta­wia­jący wieżę, która chyba 
sym­boli­zo­wała za­mek. Ko­nie już wy­przę­gnięto, a bu­dy­nek, przed któ­rym 
stał czte­ro­ko­łowy we­hikuł, mógł być tylko go­spodą. Była oka­zal­sza i o 
wiele szy­kow­niej­sza od karczmy Adolfa Branden­he­imera.Po tylu la­tach 
spę­dzo­nych w karczmie Kon­rad roz­po­znałby tego ro­dzaju przybytek wszędzie; 
tutaj na po­twierdze­nie miał jesz­cze ogromny drewniany szyld, który wi­siał 
nad wej­ściem. Chyba dla roz­wia­nia wszelkich wąt­pli­wo­ści, wy­ma­lo­wano na 
nim wez­brany pianą kufel piwa.Kon­rad zdą­żył już za­uwa­żyć, że na wielu 
bu­dyn­kach wi­szą po­dobne znaki, in­for­mu­jące, ja­kiego rze­mieślnika można 
tam zna­leźć — pie­karz, rzeź­nik, cy­rulik, ko­wal...W małej wio­sce wszyscy 
wie­dzieli, w któ­rych cha­łu­pach sie­dzą kra­ma­rze i czym każdy han­dluje. 
Mia­sto było tak wiel­kie, że lu­dzie po­błą­dzi­liby pew­nie w labi­ryn­cie 
ulic, gdyby nie takie wy­wieszki, pod­po­wia­da­jące im, gdzie mogą zna­leźć to, 
czego szu­kają.Kon­rad my­ślał, że jego nowi zna­jomi skręcą do go­spody, ale 
oni tego nie uczynili. Mi­jając ko­lejne składy ku­piec­kie, za­głę­biali się 
dalej w mia­sto, aż wy­szli na duży plac, chyba tar­gowy. W jego rogu stała 
jesz­cze jedna go­spoda, choć nie tak duża, jak tamta pierwsza.Kon­rad nie mógł 
zrazu pojąć, po co komu dwie pi­wiarnie. I nagle roz­ja­śniło mu się w gło­wie: 
jedna nie po­mie­ści­łaby tutaj wszyst­kich spra­gnionych.Mia­sto było o wiele 
większe, niż z po­czątku my­ślał. Roz­glą­dając się, stwierdził, że ota­cza­jące 
je bło­nia znaj­dują się tak da­leko od cen­tral­nego placu, że led­wie je 
wi­dać po­przez gąszcz bu­dyn­ków.— Hej, ty! — dole­ciało go wo­łanie — Chcesz 
prze­płu­kać gar­dło?Był tak po­chło­nięty po­dzi­wia­niem nie zna­nego sobie 
oto­cze­nia, że nie zwracał większej uwagi na dwóch męż­czyzn, za któ­rymi 
przywę­dro­wał tu z lasu. He­inz gdzieś znik­nął; pew­nie wszedł już do 
go­spody. Carl stał w drzwiach; to on do niego wołał.Kon­rad kiw­nął głową i 
pod­szedł do męż­czy­zny.— Schowaj lepiej ten nóż — po­ra­dził mu Carl. — Po co 
draż­nić ludzi.Kon­rad do­piero teraz zdał sobie sprawę, że w pra­wej dłoni 
wciąż ści­ska sztylet. Za­tknął go za pas i prze­kro­czył za Car­lem próg 
go­spody.Jakoś nie­zręcznie mu było wchodzić tu od frontu. W karczmie 
Branden­he­imera ko­rzy­stał zaw­sze z tyl­nych drzwi. Ro­zej­rzał się 
nie­pew­nie po izbie. Stały tu drewniane grubo cio­sane stoły i stołki, w 
po­wie­trzu uno­siły się zna­jome wo­nie roz­chla­pa­nego piwa i świeżej słomy 
za­ścielają­cej podłogę. Z za­ple­cza do­laty­wał aro­mat pie­czo­nego mię­siwa 
i wa­rzo­nego piwa.He­inz stał już przy wy­so­kim szynkwa­sie, za któ­rym 
spo­czy­wały na pod­pór­kach trzy ogromne beczki. Szynkarz pod­sta­wiał pod 
ku­rek jed­nej z nich cy­nowy kufel. Po chwili po­dał go He­in­zowi i 
do­strzegłszy Carla, od­wró­cił się, by na­peł­nić drugi kufel.Carl po­wie­dział 
coś do He­inza i obej­rzeli się obaj na Kon­rada, który stał w drzwiach i 
roz­glą­dał się po izbie. Carl ode­brał swoje piwo i machnął na Kon­rada.— 
Chodź! — za­wołał, sta­wia­jąc kufel na szynkwa­sie mię­dzy sobą a He­in­zem. — 
I jesz­cze raz — zwrócił się do szynkarza. Rzu­cił na blat kilka mo­net i 
szynkarz z trze­cim ku­flem w dłoni od­wró­cił się do beczki.Kon­rad ru­szył 
nie­pew­nie przez izbę. Paru z sie­dzą­cych tu już męż­czyzn na chwilę ode­rwało 
wzrok od swoich kufli, by ob­rzu­cić go przelot­nym spoj­rze­niem. Kon­rad 
za­trzymał się obok He­inza i Carla i spoj­rzał na kufel. Swój 
kufel.Branden­he­imer nie po­zwalał mu pić piwa, co nie po­wstrzy­my­wało go od 
po­cią­gania tego spe­cjału ukrad­kiem, kiedy tylko karczmarz nie pa­trzył. 
Branden­he­imer na­wet wody Kon­ra­dowi ża­łował.— Kto zacz ten wasz przyjaciel, 
Carl? — za­pytał szynkarz, sta­wia­jąc na bla­cie trzeci cy­nowy kufel i 
zgar­nia­jąc na dłoń mo­nety z mo­krego szynk­wasu.— Spotkali­śmy go w lesie — 
od­parł Carl i po­cią­gnął spory haust piwa.Kon­rad obli­zał wy­schnięte wargi, 
ujął obu­rącz kufel i uniósł go do ust.— Ale ża­den tam z niego przyjaciel — 
wtrą­cił He­inz, sta­wia­jąc swój kufel na szynkwa­sie i od­wra­cając się do 
Kon­rada.— Prawda, ża­den — pod­chwycił Carl i od­sta­wiw­szy kufel, rów­nież 
od­wró­cił się do Kon­rada.Kon­rad, nie umo­czywszy jesz­cze ust w piwie, już 
zo­ba­czył, co się za chwilę wy­darzy. I wie­dział, że jest za późno, by temu 
za­po­biec.Ale mimo to spró­bo­wał.Chlusnął Car­lowi pro­sto w twarz pi­wem ze 
swojego kufla i od­sko­czył od szynk­wasu, się­gając po sztylet.Nie zdą­żył. 
He­inz zła­pał go za nad­gar­stek, a w chwilę po­tem Kon­rad obe­rwał od Carla 
pię­ścią w żołą­dek. Zgiął się wpół z bólu i za­sko­cze­nia.He­inz uca­pił go 
pełną gar­ścią za czu­prynę i szarpnął mu głowę do góry. Carl przy­sta­wił 
Kon­ra­dowi nóż do gar­dła, na­pie­rając czubkiem na miękkie ciało pod­bródka.— 
Tak — warknął Carl, ocie­rając piwo z twa­rzy — ża­den z niego przyjaciel.— To 
kłu­sow­nik... — do­rzu­cił He­inz. *   *   *Kon­rad leżał na ka­miennej 
po­sadzce i, wpa­trzony w smugi po­ran­nego światła wdziera­ją­cego się przez 
szpary w ścia­nach wy­soko w górze, znowu za­sta­na­wiał się, co też go 
czeka.Słusznie Carl z He­in­zem od po­czątku wzbudzali w nim po­dejrzli­wość. 
Po­wi­nien był po­słu­chać in­stynktu. Nie po­szedł za jego gło­sem i 
wy­lą­do­wał w piw­nicy go­spody.Tłu­ma­czył się, że nie wie­dział, 
za­sta­wia­nie sideł na kró­liki jest prze­stęp­stwem, pytał, co chcą zro­bić i 
co się z nim sta­nie. Zdrajcy nie byli w na­stroju do roz­mowy. Po­wie­dzieli 
tylko, że de­cyzja o jego losie za­pad­nie na­za­jutrz. Pod­słu­chał rów­nież, 
jak jeden z nich obie­cuje szynka­rzowi udział w na­gro­dzie, jeżeli ten uży­czy 
loszku do przetrzy­ma­nia jeńca przez noc w go­spo­dzie.W wio­sce prawo 
sta­no­wił Wil­helm Ka­string. Przed jego obli­czem sta­wał każdy, kto 
do­pu­ścił się ja­kie­go­kol­wiek wy­kro­cze­nia. Ska­zy­wał deli­kwentów na 
grzywny, chło­stę, pracę bez wy­na­gro­dze­nia przez okre­ślony czas, za­kucie w 
dyby, albo na kombina­cje tych kar, za­leż­nie od cię­żaru winy.Czym karzą w tym 
mie­ście za schwyta­nie w sidła kró­lika? Nie, dwóch kró­li­ków. Jeśli grzywną, 
to nie bę­dzie miał z czego za­pła­cić. Mógłby, co naj­wy­żej, od­pra­co­wać 
zasą­dzoną sumę. A może skażą go na chło­stę? Ta nie była mu straszna. 
Przywykł.Za­zgrzytał klucz w zamku, do ciemnej piw­nicy wlało się nieco wię­cej 
światła.— Wstawaj!Po­słu­chał. Pod­niósł się z po­sadzki, pod­szedł do schodków 
w kącie i wdrapał się po nich na górę. Cze­kali tam na niego z no­żami w rę­kach 
Carl i He­inz. W nożu trzyma­nym przez Carla roz­po­znał swoją wła­sność.— 
Do­bra broń — po­wie­dział Carl, prze­chwytując jego spoj­rze­nie. — Za do­bry 
dla kłu­sow­nika.— Od­wróć się! — za­ko­men­de­ro­wał He­inz. — Ręce na plecy! 
Kon­rad za­sto­so­wał się do pole­cenia i po­czuł, jak krę­pują mu po­stronkiem 
nad­garstki.— Co to zna­czy? — za­pytał. — Co chcecie ze mną zro­bić?— My nic, 
chłopcze — od­parł He­inz.— Tak — do­rzu­cił Carl. — Kto inny nas wy­ręczy! — 
Za­re­cho­tał.Wsunął nóż, nóż Kon­rada, do po­chwy, chwycił chło­paka za ra­mię, 
pchnął go bez­ce­re­mo­nial­nie na­przód i ru­szyli przez izbę. Po dro­dze 
He­inz za­brał jesz­cze jego koł­czan i martwego kró­lika z jed­nego ze sto­łów, 
po czym wy­szli na ulicę.Mimo wczesnej pory na placu krę­ciło się już sporo 
osób. Nie było ich tyle, co po­przedniego dnia, ale Kon­rad w cha­rak­terze 
więźnia od razu wzbudził większe niż wtedy za­inte­re­so­wa­nie.— Kogo tam 
ma­cie? — za­wołał ktoś.— Co prze­skro­bał? — krzyknął inny.— Nie od­chodźcie, 
to się do­wie­cie! — od­krzyknął Carl.Uśmie­chali się obaj. Po­pa­try­wali w 
głąb jed­nej z uli­czek, w kie­runku wscho­dzą­cego słońca. Wy­glą­dali ko­goś i 
Kon­rad do­my­ślał się kogo — tego, który bę­dzie go są­dził...Po kilku 
mi­nu­tach dał się sły­szeć kle­kot pod­ków w od­dali. Do­laty­wał od wschodu; 
do placu zbli­żało się kilku jeźdźców.Carl po­cią­gnął Kon­rada na śro­dek 
ulicy, He­inz po­py­chał go od tyłu.Nie­ba­wem zza rogu wy­nu­rzył się pierwszy 
z kon­nych, zaraz po­tem pię­ciu na­stęp­nych. Za nimi szedł od­dział 
pie­chu­rów. Było ich dwu­nastu, w tym dwóch z psami na łań­cu­chach.Spo­śród 
jeźdźców, czte­rech było żoł­nie­rzami. Mieli nie­bie­skie hełmy ozdobione 
pió­ropu­szami, lśniące na­pier­śniki, mie­cze u bio­der, każdy trzymał tar­czę 
z jed­na­kim her­bem — nie­bie­skim smo­kiem.Pią­tym jeźdźcem była nie­wia­sta w 
bo­ga­tych, barwnych sza­tach. Sie­działa na sio­dle bo­kiem, i pa­ra­solką na 
dłu­giej rączce osła­niała przed słoń­cem twarz, choć tę i tak led­wie było 
wi­dać spod je­dwabnej chu­sty.Na czele or­szaku je­chał męż­czy­zna, na 
któ­rego cze­kali za­pewne He­inz z Car­lem. Świetno­ścią stroju przy­ćmiewał 
ko­bietę. Od stóp do głów odziany był w sa­tynę i za­msz, wszystko to 
wy­koń­czone ko­ronką, wszystko w róż­nych od­cie­niach nie­bie­skiego — od 
bu­tów z gra­na­towej skóry po­czy­nając, a na bla­do­błę­kit­nej czapce i 
jesz­cze ja­śniejszym błę­kit­nym pió­rze za­tkniętym za otok koń­cząc. 
Nie­bie­ski nie był jedy­nie sokół, który sie­dział mu na le­wym nad­garstku, 
ale kap­tur nało­żony na łeb ptaka owszem.Co­raz wię­cej ludzi wy­lę­gało na 
ulice, wznosząc rado­sne okrzyki na cześć jeźdźca i kła­nia­jąc mu się w pas, 
kiedy ich mijał. Lecz ten nie zwracał na ga­wiedź uwagi. Z na­dętą miną je­chał 
wprost na Kon­rada i przytrzy­mu­ją­cych go męż­czyzn.— Ba­ronie! — wy­krzyknął 
He­inz.— Ba­ronie! — po­wtó­rzył za nim jak echo Carl.Obaj, po­cią­gając za sobą 
Kon­rada, padli na ko­lana. Jeź­dziec szarpnął lewą ręką cugle i koń zmienił 
nieco kie­ru­nek, by omi­nąć klę­czącą mu na dro­dze trójkę.— Czego? — burknął, 
nie za­szczycając ich na­wet spoj­rze­niem.— Prze­stępca, ba­ronie! — krzyknął 
Carl.— Aha! — Ba­ron po raz pierwszy zerk­nął w dół. Osa­dził w miej­scu 
wierz­chowca, i po­dą­ża­jący za nim or­szak rów­nież się za­trzymał.Kon­rad 
pod­niósł na ba­rona wzrok. Trudno było do­kład­nie okre­ślić jego wiek, bo był 
to męż­czy­zna tak po­kaź­nej tuszy, że koń, choć wielki, ugi­nał się pod jego 
cię­ża­rem, ale czwarty krzy­żyk chyba mu jesz­cze nie stuk­nął. Tłu­ste 
po­liczki miał gładko wy­go­lone.Kon­rad nie mógł przyjrzeć się lepiej 
jeźdźcowi, bo Carl na­tychmiast przydusił mu głowę do ziemi z taką 
za­pa­mię­tało­ścią, że chło­pak za­miótł wło­sami po brudnych ko­cich łbach. 
Do­ty­kając bruku cie­mie­niem, do­strzegł jesz­cze jed­nego konia, który 
po­jawił się na placu po prze­ciw­nej stro­nie.Był to biały wierzcho­wiec 
pro­wa­dzony przez idą­cego pie­szo męż­czy­znę. Za nimi szedł koń juczny. 
Męż­czy­zna za­trzymał się przed go­spodą, uwiązał oba konie i wszedł do środka. 
Kon­rad pa­trzył na to z bar­dzo nie­wy­god­nej po­zycji i nie był pe­wien, ale 
chyba do­strzegł, że przybysz miał na gło­wie czarny hełm, który cał­ko­wicie 
za­sła­niał mu twarz.Ba­ron tym­cza­sem prze­py­tywał Carla i He­inza.— Co 
zro­bił?— To kłu­sow­nik, ba­ronie. Schwytał dwa twoje kró­liki. Pro­szę 
ła­ska­wie spoj­rzeć. Jed­nego ob­darł ze skóry i zjadł, a tu jest ten drugi. 
Oto jego wnyki.— A na do­datek to zło­dziej, ba­ronie. Wi­dzi­cie, wa­sza 
mi­łość, ten koł­czan? Mu­siał go ukraść.— Szynkarzu! — dole­ciał z go­spody 
do­no­śny głos. Przybysz w czar­nym heł­mie nie za­stał ni­kogo w środku. 
Za­mie­sza­nie wy­wa­biło stamtąd wszyst­kich na plac.— Co masz na swoje 
usprawie­dli­wie­nie, zło­dzieju? — spy­tał ba­ron.Szarp­nięty za włosy Kon­rad 
po­de­rwał głowę i na­po­tkał wzrok ba­rona.— By­łem głodny — wy­bąkał. — Tylko 
tyle. Zło­wi­łem kró­lika, bo by­łem głodny. Nie wie­działem, że to 
prze­stęp­stwo. Je­stem tu obcy. Za­płacę za niego.— On nie ma pie­nię­dzy, 
wa­sza mi­łość — pod­po­wie­dział usłużnie He­inz.— Za­milcz! — huk­nął na niego 
ba­ron. Przeniósł wzrok z po­wrotem na Kon­rada. — Tyś tu obcy, co sporo 
tłu­ma­czy. Może tam, skąd przyby­wasz, prawo jest inne. Ale skoro już tutaj 
za­wi­tałeś, mu­sisz się sto­so­wać do miej­sco­wego prawa. Okradłeś mnie.— 
Nie­świado­mie!— Za­milcz! Głodny byłeś, po­wia­dasz. Ro­zu­miem to. Wszyscy 
głodnie­jemy, jeśli nie jemy przez parę go­dzin. Nie miałbym ci za złe, gdy­byś 
schwytał i zjadł jed­nego kró­lika. Ale ty schwyta­łeś dwa. Jak to 
wy­tłu­ma­czysz?Kon­rad otworzył usta, ale żadne usprawie­dli­wie­nie nie 
przy­cho­dziło mu do głowy.— Przepra­szam — wy­bąkał tylko.— Za późno na 
prze­pro­siny — oznajmił ba­ron. — Wy­bie­ram się teraz na łowy. Kiedy wrócę, 
za­dyn­dasz na stryczku.Kon­rad, nie wie­rząc wła­snym uszom, wy­bału­szył na 
ba­rona oczy. Czyżby prze­żył ma­sakrę w wio­sce po tylko, żeby iść teraz na 
szu­bie­nicę za schwyta­nie dwóch kró­li­ków?Tamte pie­kielne istoty nie 
zdo­łały go zabić, ale one były tylko dzi­kimi be­stiami, bez­ro­zum­nymi 
sie­pa­czami. W okrucień­stwie i zdra­dzieckości nie mo­gły się rów­nać z 
naj­nie­bez­pieczniej­szymi ze stwo­rzeń — ludźmi.— Nie mo­żecie go po­wie­sić — 
dole­ciało od drzwi go­spody.Głos nie był do­no­śny, ale w ciszy, jaka zale­gła 
na placu po sło­wach ba­rona, wszyscy go usły­szeli i wszyscy się od­wró­cili, 
by spoj­rzeć na przyby­sza.Rze­czy­wi­ście był w czar­nym heł­mie. Przyłbicę 
miał unie­sioną i po­pijał piwo z cy­no­wego kufla, jego twarz po­zo­sta­wała 
jed­nak w cie­niu. Cały był w czerni; miał na sobie kol­czugę z czar­nych 
pier­ścieni na­rzu­coną na ka­ftan z czar­nej skóry. U czar­nego pasa zwi­sała 
mu czarna po­chwa, na­wet rę­ko­jeść mie­cza była czarna — tak samo weł­niane 
bry­czesy i krót­kie skó­rzane ciżmy.— A to czemu!? — za­grzmiał ba­ron. — Coś 
ty za jeden? Kto ci dał prawo się wtrą­cać?Ba­ron obej­rzał się na swoich 
czte­rech kon­nych żoł­nie­rzy, jakby chciał się upewnić, czy wciąż za nim stoją 
i czy są go­towi wes­przeć czy­nem jego słowa.— To nie twoja sprawa — pod­jął — 
kim­kol­wiek jesteś.— On ma prawo do obrony — po­wie­dział męż­czy­zna w 
czerni.— Do obrony? Do obrony! Toż to prze­stępca. Kto by go bro­nił?— Sam może 
się bro­nić.— Już pró­bo­wał. Z mi­zer­nym skut­kiem!Ba­ron poto­czył wzrokiem 
po twa­rzach ga­wie­dzi. Kil­koro miesz­czan zro­zu­miało alu­zję i 
zare­cho­tało nie­szczerze. Ba­ron wciąż pa­trzył na tłum. Co­raz wię­cej osób 
dołą­czało do chóru po­chlebców i wkrótce cały plac po­kła­dał się ze śmiechu. 
Przybysz są­czył piwo i cze­kał aż skończą.— Ma prawo do próby walki — pod­jął, 
kiedy za­padła cisza.Ba­ron spoj­rzał na niego za­sko­czony.— Do próby walki? — 
po­wtó­rzył z nie­do­wie­rza­niem. — Wszak to... wie­śniak!— To nie prze­szkoda. 
W ko­dek­sie ry­cer­skim usta­no­wio­nym z woli Im­pe­ra­tora Ma­gnusa w roku 
2325. prze­czy­tasz, że prawo do próby walki przy­słu­guje każ­demu, kto 
po­siada wła­sną białą broń. — Męż­czy­zna w czerni po­cią­gnął łyk piwa, po 
czym zwrócił się do Kon­rada. — Masz wła­sną białą broń, chłopcze? — 
spy­tał.Kon­rad nie bar­dzo ro­zu­miał, co się wo­kół niego dzieje. Był wciąż 
ogłu­szony wy­da­nym przez ba­rona wy­ro­kiem śmierci.— Tak — od­parł 
au­to­ma­tycz­nie.— Nie — za­wołał He­inz.— Nie — pod­chwycił Carl.— No? — 
po­wie­dział ba­ron. — Komu dać wiarę? Dwójce mo­ich naj­za­cniej­szych 
pod­da­nych czy kłu­sow­ni­kowi i zło­dziejowi? Dla mnie to ja­sne.— Skoro nie 
miał białej broni — nie ustę­po­wał męż­czy­zna — to czym oprawił kró­lika? 
Zę­bami?— Miał białą broń? — spy­tał ba­ron.— Eeee... — za­jąk­nął się He­inz.— 
Nooo... — stro­pił się Carl i po­kazał nóż Kon­rada — ...miał.— No tak. No tak — 
wy­mru­czał ba­ron. Wpatry­wał się w dziwne ostrze noża. — Ale skąd u wie­śniaka 
taki nóż? Mu­siał go ukraść.W sa­mej rze­czy, po­my­ślał Kon­rad.— Po­siada 
białą broń — po­wie­dział męż­czy­zna w czar­nym heł­mie — a za­tem ma prawo do 
próby walki.— Nie! — za­pro­te­sto­wał ba­ron. — Ko­deks ry­cer­ski okre­śla 
za­sady sta­cza­nia poje­dyn­ków po­mię­dzy ludźmi ho­noru, ryce­rzami, 
szla­chet­nie uro­dzo­nymi. Nie sto­suje się do chłopstwa. A biała broń to 
miecz, nie nóż!— Biała broń to biała broń — po­wie­dział przybysz. — Oskar­żony 
ma prawo do próby walki. Albo pu­ścisz go wolno, albo po­zwo­lisz sko­rzy­stać z 
przy­słu­gują­cego mu prawa. In­nego wyj­ścia nie ma. Nie wolno ci go 
po­wie­sić.— Nie ty mi bę­dziesz mó­wił, co mi wolno, a czego nie! — krzyknął 
gniewnie ba­ron.Się­gnął po miecz, strą­cając przy tym so­koła z nad­garstka. 
Ptak, pisz­cząc i trze­po­cząc roz­paczliwie skrzy­dłami, zwisł łeb­kiem do dołu 
na łań­cuszku, któ­rym był przykuty za łapkę do rę­ka­wicy ba­rona. Pod­biegł 
jeden z pie­chu­rów z or­szaku i po­sa­dził go sobie na nad­garstku 
za­bez­pie­czo­nym skór­ko­wym ochrania­czem; ba­ron po­zwo­lił mu od­piąć 
łań­cu­szek od swojej rę­ka­wicy.— Ra­dzi­łem ci tylko, że­byś trzymał się 
ściśle litery prawa — po­wie­dział męż­czy­zna w czerni. — Ale jeśli się 
boisz...— Boję się? Ja?! — Ba­ron par­sknął wy­mu­szo­nym śmiechem. — A cze­góż 
to miałbym się bać? — Wy­pro­sto­wał się w sio­dle i po­wiódł wy­nio­słym 
spoj­rze­niem po twa­rzach miesz­kań­ców mia­sta, swojego mia­sta.— Im­pe­rator 
mia­no­wał cię swoim przedsta­wi­cie­lem na ten re­gion, a więc twoim 
obo­wiązkiem jest pil­no­wa­nie, by prawo było tu ściśle re­spekto­wane. 
Oskar­żony ma prawo do próby walki, a za­tem mu­sisz przyjąć wy­zwa­nie.— Ja? 
Chcesz przez to po­wie­dzieć, że mam wal­czyć... z nim? — Ba­ron po­gar­dli­wym 
ge­stem wskazał na Kon­rada.— Nie mu­sisz — od­parł męż­czy­zna w czerni. — 
Mo­żesz wy­zna­czyć prze­ciw­nika z urzędu. Ale je­stem prze­ko­nany, że 
bę­dziesz wolał sprawo­wać swoje sę­dziow­skie po­win­ności oso­bi­ście. Wy­bór 
broni na­leży, rzecz jasna, do cie­bie. Twoja sława sięga da­leko, ba­ronie, 
zdaje się, że byłeś swego czasu nie­po­ko­na­nym poje­dyn­ko­wi­czem. Za­biłeś 
pięt­nastu ludzi, o ile się nie mylę?— Szesnastu — po­pra­wił go ba­ron.— 
Na­tu­ral­nie byłeś wtedy młodszy i nie tak... — Męż­czy­zna nie mu­siał 
koń­czyć; alu­zja do tuszy ba­rona była oczywista.— Każ­demu do­trzymam pola! — 
na­stro­szył się ba­ron. — A co do­piero wie­śnia­kowi, ha! — Machnął 
po­gar­dli­wie ręką.— A za­tem przyjmu­jesz wy­zwa­nie?— Tak, tak, tak! 
Za­ła­twmy to od razu. Za­biję tego zło­dzieja i zdążę jesz­cze za­po­lo­wać 
przed obia­dem. — Ski­nął na naj­bliż­szego żoł­nie­rza. — Daj temu ło­trzy­kowi 
swój miecz.Kon­rada pod­nie­siono z klę­czek i roz­cięto mu wieży na rę­kach. 
Żoł­nierz podał mu swój miecz.Ba­ron z tru­dem zsu­nął się z konia. Do­był 
mie­cza i ru­szył wolno na Kon­rada.— Je­śli czcisz ja­kie­goś boga, to się do 
niego po­módl.— Chwi­leczkę, ba­ronie, jeśli łaska — ode­zwał się przybysz. — Ty 
zre­zy­gno­wa­łeś z wy­zna­cze­nia swojego za­stępcy, ale oskarżo­nemu rów­nież 
przy­słu­guje prawo do wskazania ta­kiego.Ba­ron na­chmurzył się i po­krę­cił 
głową.— Mam po dziurki w nosie two­jego wtrą­cania się do nie swoich spraw. 
Pró­bu­jesz od­wle­kać wy­mie­rze­nie sprawie­dli­wo­ści. Nie ma tu ta­kiego, 
który zgo­dziłby się go za­stą­pić. Daj mi go wreszcie zabić, bo szkoda czasu.— 
A co ty na to, chłopcze? — zwrócił się męż­czy­zna do Kon­rada.— Chcesz 
wal­czyć, czy wo­lał­byś wy­zna­czyć za­stępcę?Kon­rad spoj­rzał na miecz, który 
trzymał w ręku, spoj­rzał na ba­rona, spoj­rzał na nie­zna­jo­mego w czerni i 
nagle do­tarło doń, co ten mu suge­ruje.— Wy­zna­czam cie­bie — po­wie­dział.— 
Zga­dzam się.— Hej, zaraz — za­pe­rzył się ba­ron, od­wra­cając się do 
męż­czy­zny. — A coś ty w ogóle za jeden?W od­po­wie­dzi przybysz zdjął z głowy 
czarny hełm. Miał krótko przy­cięte śnieżno­białe włosy i śnieżno­białą gęstą 
brodę. Całą jego twarz, po­czy­nając od linii brody, po­kry­wał ta­tuaż, czarne 
li­nie wryte trwale w skórę i na­da­jące mu wy­gląd zwie­rzę­cia — psa, a może 
lisa. Nie — wilka...— To ty! — krzyknął ba­ron, ro­biąc kilka kro­ków w tył.— A 
ja — przytaknął wy­tatu­owany męż­czy­zna. — Rad je­stem, że nie za­po­mniałeś, 
Otto. Po­wie­działem, że się jesz­cze spo­tkamy, i wiem, jak był­byś 
za­wie­dziony, gdy­bym nie do­trzymał obietnicy. W od­róż­nie­niu od cie­bie 
do­trzymuję da­nego raz słowa.Ba­ron ro­zej­rzał się do­okoła szybko, 
nie­spo­koj­nie, jakby wy­pa­try­wał drogi ucieczki. Za­trzymał wzrok na swoich 
żoł­nier­zach. Wi­dać było, że naj­chęt­niej we­zwałby ich na po­moc, a nie 
czyni tego tylko z obawy, że miesz­kańcy mia­sta uznają to za oznakę sła­bości.— 
Wilk — po­wie­dział, cho­wa­jąc miecz do po­chwy i pod­cho­dząc do 
si­wo­bro­dego męż­czy­zny — cóż za ra­dość uj­rzeć cię znowu po tylu la­tach. 
Do­cho­dziło mię­dzy nami w prze­szło­ści do nie­po­ro­zu­mień i, pro­szę, 
hi­storia się po­wta­rza! — Ro­ze­śmiał się ner­wowo.Wilk poło­żył swój hełm na 
ziemi i do­był mie­cza. Głownia wy­kuta była z me­talu tak samo czar­nego jak 
reszta jego rynsz­tunku. Po­cią­gnął łyk piwa z trzyma­nego wciąż w le­wym ręku 
kufla.— Chodźmy gdzieś i do­ga­dajmy się — za­pro­po­no­wał ba­ron. Zni­żył 
głos, żeby ciżba go nie sły­szała, ale Kon­rad stał naj­bliżej i nie umknęło mu 
ani jedno słowo.— Spłacę cię — cią­gnął ba­ron. — Spłacę z na­wiązką, z dużą 
na­wiązką. Wszystko ci wy­tłu­ma­czę, obie­cuję. Chyba nie mó­wisz po­waż­nie? 
Nie za­mie­rzasz ze mną wal­czyć w imieniu ja­kie­goś kłu­sow­nika!— Nie.Ba­ron 
od­prę­żył się nieco.— Wie­działem, żeś roz­sądny, Wilku.— Będę z tobą wal­czył 
we wła­snym imieniu. Po­módl się do Ulryka, jeśli to ci coś da.— Nie uj­dzie ci 
to pła­zem! — wy­sy­czał ba­ron. — Na­wet jeśli zginę z two­jej ręki, za­tłuką 
cię moi lu­dzie!Wilk spoj­rzał po­nad ra­mie­niem ba­rona na żoł­nie­rzy, a 
po­tem na ko­bietę, która przyglą­dała się temu wszyst­kiemu w mil­cze­niu, i 
po­krę­cił głową.— Nie wy­daje mi się — po­wie­dział.— O co ci cho­dzi, Wilku?— 
O sprawie­dli­wość. Przyjąłeś wy­zwa­nie, Otto. Chcesz się teraz wy­cofać jak 
za­łgany, pod­stępny tchórz, któ­rym zresztą je­steś?Ba­ron obej­rzał się przez 
ra­mię. Wszyscy obecni na placu wle­piali w niego wzrok.— Czego ty chcesz, 
Wilku?— Twojej śmierci, Otto, two­jej śmierci.— Za­bi­łem w poje­dyn­kach 
szes­nastu ludzi, Wilku! Ty bę­dziesz sie­dem­nasty!Mó­wiąc to, ba­ron cof­nął 
się o krok, do­był po­now­nie mie­cza i runął jak burza na Wilka, by prze­bić mu 
ostrzem brzuch. Jak na ta­kiego gru­basa, poru­szał się z za­dzi­wia­jącą 
szybko­ścią, która świad­czyła o jego nie­gdy­siej­szym 
mi­strzostwie.Męż­czy­zna w czerni od­stąpił spo­koj­nie w bok i kiedy klinga 
ba­rona prze­szy­wała po­wie­trze w miej­scu, w któ­rym przed chwilą stał, upił 
łyk piwa.Ba­ron ciął na od­lew, mie­rząc w głowę prze­ciw­nika. Miecz Wilka 
śmi­gnął w górę i za­blo­ko­wał cios. Ostrza skrzyżo­wały się nad gło­wami 
wal­czą­cych, a oni znie­ru­cho­mieli na chwile, pa­trząc sobie z bli­ska w 
oczy. Po twa­rzy Wilka po raz pierwszy prze­mknął ślad ja­kiejś emo­cji. 
Wy­szczerzył w uśmiechu zęby — spi­cza­ste zęby...!— Nie przyby­łem tu z tobą 
wal­czyć, Otto — warknął. — Przyby­łem wy­ko­nać na tobie eg­ze­kucję.Na­parł 
ostrzem na miecz ba­rona, zmu­sza­jąc go do zro­bie­nia kroku w tył. W 
na­stęp­nej chwili czarna klinga opa­dła bły­ska­wicznie w dół i zato­nęła w 
piersi gru­basa. Ba­ron spu­ścił wzrok na przód swojej błę­kit­nej saty­no­wej 
ko­szuli, po któ­rej roz­le­wała się plama czerwieni.Wilk wy­cią­gnął miecz z 
rany i ba­ron osu­nął się na bruk. Ude­rza­jąc głową o kocie łby, już nie 
żył.Wilk ro­zej­rzał się szybko, oce­nia­jąc wzrokiem sytu­ację. Ko­bieta na 
ko­niu, żoł­nie­rze, świta ba­rona, ga­wiedź, Kon­rad, wszyscy za­marli. Uniósł 
ku­fel do ust i wy­chy­lił go do dna.— Pod­nie­ście go — ode­zwała się po raz 
pierwszy ko­bieta. — I za­rzuć­cie na konia.Przyglą­dała się, jak lu­dzie z 
or­szaku przewie­szają ciało ba­rona przez sio­dło.— Od­wieźcie go do fortu — 
za­ko­men­de­ro­wała. — I ru­szajmy wreszcie na to po­lo­wa­nie. — Przenio­sła 
wzrok na wy­tatu­owa­nego nie­zna­jo­mego. — Zjesz dzi­siaj ze mną wie­cze­rze, 
Wilku? Może zdo­łam choć po czę­ści spła­cić dług, jaki miał wo­bec cie­bie mój 
brat. — Zer­knęła na ciało ba­rona. — Te­raz i ja je­stem ci coś dłużna. 
Przyj­miesz moje za­pro­sze­nie?— Być może — od­parł Wilk.Ta od­po­wiedź chyba 
za­do­wo­liła ko­bietę. Koń z tru­pem ba­rona za­wró­cił, zaś reszta świry 
ru­szyła dalej w kie­runku, w któ­rym po­cząt­kowo zmierzała.— Od­daj­cie mu 
jego rze­czy — rzu­cił roz­ka­zu­jąco Wilk. Kon­rad zwrócił już żoł­nie­rzowi 
miecz i teraz wci­śnięto mu do rąk jego koł­czan, jego nóż, jego sidła, zdjętą z 
kró­lika skórę oraz martwego kró­lika, któ­rego ze skóry jesz­cze nie 
ob­darł.Wilk oparł o ścianę swój zbro­czony krwią miecz.— Oczyść go — 
po­wie­dział do Kon­rada.Od­wró­cił się, pod­niósł z ziemi hełm i wszedł z 
po­wrotem do go­spody.— Jesz­cze jedno piwo! — krzyknął od progu. 

Rozdział dziewiąty [top] Nie było już nic do oglą­dania i tłum się roz­pro­szył. 
Carl z He­in­zem jakby się pod zie­mie za­padli.Kon­rad kró­liczą skórką wy­tarł 
z krwi miecz Wilka. Skoń­czywszy, ci­snął upaćkaną skórę na śro­dek ulicy, 
dźwignął czarny oręż i wszedł z nim do go­spody. Miecz był bar­dzo długi i 
sze­roki, cięż­szy od wszelkiej broni, jaką chło­pak do tej pory trzymał w 
dło­niach.Wilk stał przy szynkwa­sie na­prze­ciwko be­czek i pił piwo. Zdą­żył 
już zdjąć kol­czugę, i był w sa­mym ka­fta­nie z czar­nej skóry. Na obu 
nad­garstkach miał opa­ski z czar­nego futra, chyba ja­kieś amulety. Szyję 
cia­sno opi­nał mu czarny łań­cuch — nie łań­cu­szek, łań­cuch z gru­bych 
ogniw.Czarny hełm leżał obok. Z opusz­czoną przyłbicą przypo­mi­nał do 
złu­dze­nia wil­czy łeb. Przyłbica miała kształt py­ska i wy­ra­stały z niej 
me­ta­lowe kły, a w miej­scach, gdzie wilk miałby oczy, ziały otwory, przez 
które mógł pa­trzeć na świat wła­ści­ciel hełmu.Kon­rad podał męż­czyźnie oręż 
zwrócony rę­koje­ścią do przodu. Wilk spoj­rzał na klingę i nie do­strzegłszy na 
niej śladu po­soki, ode­brał miecz od Kon­rada i wsu­nął go do po­chwy.— 
Dziękuję, panie — po­wie­dział Kon­rad.— Za co? — mruknął Wilk, na­wet na niego 
nie spo­glą­dając.— Za oca­lenie życia.— Zwy­czajny przypa­dek.— Nie dla 
mnie.Wilk od­wró­cił się i po raz pierwszy zmierzył go wzrokiem. Ich oczy się 
spo­tkały.— Wie­rzę — po­wie­dział Wilk. — Twoje ży­cie nie ma dla mnie, ba, dla 
ni­kogo, żad­nej wartości, ale dla cie­bie jest bez­cenne.— Miałem szczęście, że 
się zja­wiłeś, pa­nie.— Szczęście? — prychnął Wilk. Uśmiech­nął się, szczerząc 
spi­cza­ste zęby. — Nie ma cze­goś ta­kiego jak szczęście.Kon­rad, choć 
wcześniej wi­dział już z da­leka te za­ostrzone zęby, cof­nął się teraz 
mi­mo­wol­nie. Wilk par­sknął śmiechem. Był wyż­szy od Kon­rada, mie­rzył sobie 
bli­sko dwa me­try wzrostu, członki miał po­tęż­nie umię­śnione. Jego siwe włosy 
wprowa­dzały w błąd; nie był wcale star­szy od ba­rona.— Jesz­cze jedno piwo! — 
za­wołał do karczma­rza, który stał za szynkwa­sem za­lęk­niony, wci­śnięty w 
naj­dal­szy kąt. — I dru­gie dla mo­jego przyja­ciela.Słowa Wilka przypo­mniały 
Kon­ra­dowi, jak ten sam szynkarz, który ich dzi­siaj ob­słu­giwał, 
po­przedniego dnia pytał Carla i He­inza, kim jest ich przyjaciel, a po­tem 
po­zwo­lił im za­mknąć go w swojej piw­nicy. Te­raz jed­nak było ina­czej, 
zu­peł­nie ina­czej. Tamci dwaj wzbudzali w Kon­ra­dzie po­dejrzli­wość, Wilk 
jak dotąd nie. Ale, przyjaciel...?— Czy to prawda, panie, co po­wie­działeś tam 
na placu? — spy­tał Kon­rad. — Że każ­demu, kto ma przy sobie białą broń 
przy­słu­guje prawo do próby walki?— Śmiem wąt­pić. Dla moż­nych prawo jest 
inne. Zaw­sze tak było i zaw­sze bę­dzie. — Wilk wzruszył ra­mio­nami. — Po­każ 
mi swój nóż.Kon­rad podał mu sztylet i Wilk z za­inte­re­so­wa­niem obej­rzał 
fali­ste ostrze.— Na­zywa się kris — po­wie­dział. — Wy­ko­nany zo­stał ty­siące 
mil stąd, za Ki­tajem. — Od­dał nóż Kon­ra­dowi. — Ale ty pew­nie nie stamtąd go 
masz. — Po­cią­gnął łyk piwa z ku­fla. — Jak cię zwą, chłopcze.— Kon­rad.— To 
wszystko? Tylko Kon­rad? Nie masz in­nych imion?Kon­rad po­krę­cił głową.— 
Prawda, zbyt bied­nyś, żeby mieć wię­cej imion. Trzymaj. — Po­dał mu 
na­peł­niony przez szynkarza kufel, do któ­rego spra­gniony Kon­rad przywarł 
za­chłannie ustami.— Pi­cie może być nie­bez­pieczne, Kon­ra­dzie. Patrz, co ze 
mnie zro­biło. — Wskazał na swoją twarz i usta. — Pew­nego dnia upi­łem się i 
wpa­dło mi do głowy, żeby do­pa­so­wać wy­gląd do imienia. Ka­za­łem więc 
wy­tatu­ować sobie twarz i spi­ło­wać zęby. Po­mysł wy­da­wał mi się wy­borny, 
póki nie wy­trzeźwia­łem. Niech ci to bę­dzie prze­strogą, chłopcze.Kon­rad 
kiw­nął tylko głową; ani my­ślał zro­bić coś ta­kiego. Wilk ża­łował być może 
tego, co ze sobą uczynił, ale z tym tatu­ażem było mu na­wet do twa­rzy. U kogo 
in­nego wy­glą­da­łoby to ko­micznie. Lecz u Wilka czarne li­nie pod­kre­ślały 
rysy, i na­wet za­ostrzone zęby zda­wały się od­da­wać jego cha­rak­ter: był 
wo­jow­ni­kiem.— Po­każ mi jesz­cze swój koł­czan.Kon­rad podał mu koł­czan i 
pa­trzył, jak Wilk przygląda się po­zła­ca­nemu, wy­tło­czo­nemu w czar­nej 
skó­rze sym­bo­lowi; pię­ści w kol­czej rę­ka­wicy po­mię­dzy gro­tami dwóch 
skrzyżo­wa­nych strzał.— Skąd go masz?— Do­sta­łem.— Od kogo?— Od Elyssy 
Ka­string. Jest córką... była córką dzie­dzica na­szej wio­ski. Koł­czan 
nale­żał do niego.— Była?Kon­rad za­wa­hał się.— Ona już nie żyje — wy­rzu­cił z 
sie­bie.Wilk pa­trzył na niego wy­cze­ku­jąco.— Roz­po­zna­jesz, panie, ten 
herb? — spy­tał Kon­rad, usi­łując zmienić temat.— Nie. Da­leko stąd do tej 
two­jej wio­ski?— Nie tak znowu, panie.— Jak się na­zywa?— No, wio­ska.Wilk 
przewró­cił oczami. Były błę­kitne jak lód.— Musi mieć jakąś na­zwę. Co prawda 
miej­scowi też mó­wią na swoje mia­sto „miasto”, ale ono ma na­zwę, Fer­lan­gen. 
No, jak na­zywa się twoja wio­ska?— Fer­lan­gen? — po­wtó­rzył za nim Kon­rad. — 
To jest Fer­lan­gen?— Tak.— A ten człowiek, któ­rego za­biłeś, panie? Ten 
ba­ron? Mó­wiłeś do niego Otto.— Otto Kre­ish­mier, ba­ron Fer­lan­gen. 
Sły­sza­łeś o nim?— Miał pojąć za żonę Ely­ssę.Wilk łyk­nął znowu piwa.— Tę, 
która dała ci koł­czan? Patrz, jaki ten świat mały, tak przy­najmniej 
po­wia­dają. — Otarł usta grzbietem dłoni. — Ale z tego, co ja się nań 
na­pa­trzyłem, wy­nika, że dale­kie to od prawdy.Kon­rad my­ślał o 
od­py­cha­ją­cym ba­ronie Kre­ish­mie­rze i pró­bo­wał sobie wy­obra­zić, jak 
Ely­ssie, gdyby żyła, ukła­da­łoby się w mał­żeń­stwie z tym człowie­kiem. Nie 
mia­łaby dziew­czyna lek­kiego życia, ale lep­sze już to niż śmierć.— Dla­czego 
chciałeś go zabić, pa­nie? — spy­tał Wilka.— Bo przed kilku laty okpił mnie na 
pewną sumę pie­nię­dzy. Po­wi­nien był mnie wtedy od razu zabić, ale jemu 
ze­brało się na litość. Li­tość jest dla tchó­rzy, Kon­ra­dzie, za­pa­mię­taj to 
sobie.— I dla­tego teraz wró­ciłeś, panie? Żeby się ze­mścić?— Nie. Pół­noc 
zgu­bił pod­kowę, a tu mia­łem naj­bliżej do ko­wala. Rzekłby kto, że 
szczęśli­wym zrzą­dze­niem losu spo­tka­łem Kre­ish­miera, ja jed­nak nie 
do­pa­try­wał­bym się w tym szczęścia. I on też pew­nie nie. Po­wie­działem mu, 
że wró­ciłem, by go zabić, ale to nie była prawda. Spotkali­śmy się, nada­rzyła 
się spo­sob­ność do wzięcia od­wetu, i wy­ko­rzy­sta­łem ją. Nic do­dać, nic 
ująć.Kon­rad sam nie wie­dział, czy wie­rzyć Wil­kowi czy nie.— A w jaki spo­sób 
ba­ron cię okpił, pa­nie?— Bar­dzoś cie­kaw, chłopcze. Ży­cie mnie na­uczyło, że 
naj­lepiej nic nie mó­wić, ale wszystko sły­szeć.— Jak można coś usły­szeć, nie 
py­tając?Wilk uśmiech­nął się przelotnie.— Czas jakiś temu wspomo­głem Otta w 
pew­nym spo­rze te­ryto­rial­nym o zie­mie le­żące po­mię­dzy tym a są­sied­nim 
mia­stem. Dzięki mo­jej in­ter­wen­cji roz­trzy­gnię­cie za­padło na jego 
ko­rzyść, ale on ocią­gał się z wy­płatą umówio­nego ho­nora­rium za moje 
fa­chowe usługi.— Je­steś na­jem­ni­kiem!— Oso­bi­ście wolę, kiedy na­zy­wają 
mnie kon­do­tie­rem. — Przyglą­dał się Kon­ra­dowi, mie­rząc go wzrokiem od stóp 
do głów. — Mam dla cie­bie pro­po­zycję, Kon­ra­dzie. Czy od­dał­byś mi pięć lat 
z życia, które ci przed chwilą oca­liłem.— Jak to?— Po­trze­buję no­wego 
giermka. Ty byś się nadał.Kon­rad pa­trzył na niego, ale długo się nie 
od­zy­wał.— A jeśli od­mó­wię? — spy­tał w końcu.— Twoja wola, chłopcze. Mo­żesz 
po­wę­dro­wać do na­stęp­nego mia­sta, po­tem jesz­cze do in­nego, ale wcześniej 
czy póź­niej znowu po­pad­niesz w ta­ra­paty i za­dyn­dasz na sznu­rze.Kon­rad 
wzruszył ra­mio­nami i, żeby zy­skać na cza­sie, uniósł ku­fel do ust.— No, co 
ty na to? Pięć lat, pięć lat przygód w naj­dal­szych za­kąt­kach świata, pięć 
lat ry­zy­ko­wa­nia ży­ciem i bra­nia się za bary z nie­bez­pie­czeń­stwem.— A 
będę do­sta­wał za­płatę?— Za­płatę? To do­bre dla kra­ma­rzy i kup­ców, 
skle­pika­rzy i kmieci. Ty bę­dziesz dzie­lił ze mną wszystko, chłopcze. Skarby, 
na­grody, okupy, we wszystkim tym bę­dziesz miał swój udział. Zdo­by­wa­łem już 
for­tuny, o ja­kich ci się na­wet nie śniło, i znowu tak bę­dzie.Kon­rad nigdy 
dotąd nie otrzymy­wał re­gu­lar­nej za­płaty, a wiec nie ro­biło mu spe­cjal­nej 
róż­nicy, że w służ­bie u Wilka też nie ma co na nią li­czyć.— Mu­siałeś mieć 
już ja­kie­goś giermka, panie — po­wie­dział. — Co się z nim stało?— Wdał się w 
sprzeczkę w ja­kimś ciemnym za­ułku, w ruch po­szły noże i prze­grał. Wła­sna 
głu­pota go za­biła. Ale ty mi nie wy­glą­dasz na głupca, Kon­ra­dzie. No, jaka 
jest twoja od­po­wiedź? Ale z góry uprzedzam, jeśli się zgo­dzisz, nie bę­dzie 
już od­wrotu. Sta­niesz się na pięć lat moją wła­sno­ścią, na pięć lat, co do 
dnia. Bę­dziesz nale­żał do mnie tak samo jak mój koń, jak mój miecz. Ale 
je­stem do­brym pa­nem, za­pew­niam cię. No więc jak?Cóż in­nego mógł 
od­po­wie­dzieć?— Zgoda.— Wspa­niale! — Wilk wy­rwał Kon­ra­dowi z dłoni kufel z 
nie do­pi­tym pi­wem. — Od tej chwili ko­niec z pi­wem, chłopcze. Z nas dwóch od 
picia je­stem ja. Na­zy­wam się Wol­fgang von Neuwald, ale mo­żesz się do mnie 
zwracać „pa­nie”. Za­płać teraz szynka­rzowi, a po­tem za­pro­wadź Pół­noc do 
pod­kucia.— Ale ja nie mam pie­nię­dzy — wy­bąkał Kon­rad, zer­kając na 
szynkarza.— Piwo jest już za­pła­cone — mruknął karczmarz, uni­kając wzroku 
Kon­rada. — Na koszt za­kładu.— To lubię! — huk­nął Wilk. — Skoro tak, to lej 
jesz­cze jedno!Kon­rad wy­szedł przed go­spodę, za­sta­na­wia­jąc się, co też go 
pod­ku­siło, żeby się zgo­dzić. Obejrzał się przez ra­mię. Chyba nic nie stało 
na prze­szkodzie, by się teraz chył­kiem od­dalić. Pięć lat. Toż to cała 
wiecz­ność!Ale czy miał jakiś wy­bór? Nie ma nic in­nego do ro­boty, nie ma 
do­kąd pójść, a poza tym nie musi prze­cież po­zo­sta­wać przy Wilku tak długo. 
Co mu prze­szkodzi odejść, choćby jutro, jeśli tak mu się spodoba?Pod­szedł do 
uwiąza­nego do żer­dzi ogrom­nego, bia­łego ru­maka. Z da­leka koń pre­zen­tował 
się oka­zale i wy­glą­dał na do­brze utrzyma­nego. Jed­nak, zbli­żyw­szy się, 
Kon­rad za­uwa­żył, że zwie­rzę skórę ma po­kie­re­szo­waną i bra­kuje mu 
jed­nego ucha.Się­gnął do uzdy. Ru­mak par­sknął, wy­szczerzył zęby, a po­tem 
cof­nął się, sta­nął dęba i ru­nął na niego. Kon­rad od­sko­czył bły­ska­wicznie 
i wierzga­jące w po­wie­trzu ko­pyta o włos mi­nęły jego głowę.— Pół­noc! — 
dole­ciał od drzwi go­spody krzyk. — Wszystko do­brze. On jest teraz z nami.Koń 
uspokoił się na­tychmiast. Kon­rad spoj­rzał za sie­bie. Wilk stał oparty o 
fra­mugę i są­czył piwo.Kon­rad zbli­żył się ostrożnie do wierz­chowca i 
od­wią­zał uzdę od żer­dzi. Deli­kat­nie po­gła­dził zwie­rzę po silnej szyi.— 
Do­bry ko­nik — wy­mru­czał. — Do­bry.Wie­dział, gdzie mie­ści się kuź­nia, 
za­uwa­żył ją, wchodząc po­przedniego dnia do mia­sta. Po­pro­wa­dził konia 
po­woli w tamtym kie­runku. Zwierzę uty­kało lekko na prawą za­dnią nogę, tę bez 
pod­kowy.Zo­sta­wił konia w kuźni i prze­szedł do są­sied­niej czę­ści bu­dynku. 
Wo­lał nie prze­by­wać w po­bliżu zwie­rzę­cia, gdyby temu nie spodobały się 
za­biegi ko­wala. Znalazł się w ja­kimś za­gra­co­nym skła­dzie. Za­czął go 
ob­cho­dzić, oglą­dając stare, pordze­wiałe na­rzę­dzia ko­wal­skie, 
po­ro­zwieszane na ścia­nach i wa­la­jące się po brudnej podłodze żela­stwo.I 
na­gle coś wy­czuł...— Co to za smród? — spy­tał ktoś.— Cuchnie mi tu 
kłu­sow­ni­kiem — od­parł ktoś inny.W sze­ro­kich drzwiach sta­nęli Carl i 
He­inz. Wi­dząc, że obaj trzymają w rę­kach noże, Kon­rad się­gnął po swój — po 
kris...— A nie mó­wi­łem?! — po­wie­dział Carl.— Witaj, chłopcze! — po­wie­dział 
He­inz.— Czego chcecie? — spy­tał Kon­rad.Carl wy­cią­gnął przed sie­bie lewą 
rękę, którą dotąd cho­wał za ple­cami. Trzymał w niej po­wróz.— Chcemy wy­ko­nać 
wy­rok ba­rona — od­parł. — Po­wie­simy cię!— Był nam ła­ska­wym pa­nem, 
chłopcze, był na­szym ba­ro­nem. A przez cie­bie zgi­nął. Źle się stało.Wsunęli 
się obaj do mrocz­nego składu.— Nie po­wie­sicie mnie! — krzyknął Kon­rad, 
ro­biąc krok do tyłu.— No to po­sie­kamy na ka­wa­łeczki.— Tym ra­zem twój 
przyjaciel nie przyjdzie ci w su­kurs, chłopcze.Kon­rad, sto­jąc w głębi 
ciemnego po­miesz­cze­nia, wi­dział męż­czyzn le­piej niż oni jego.Wrzesz­cząc 
co sił w płu­cach, za­szar­żo­wał z opusz­czoną głową na He­inza, wy­rżnął go 
by­kiem w klatkę pier­siową, a kiedy męż­czy­zna się zato­czył, pchnął go 
sztyletem raz i drugi w brzuch.Pa­dają­cego He­inza przy­gniótł do ziemi, dźgnął 
go jesz­cze raz i odto­czył się szybko w bok.He­inz po­zo­stał tam, gdzie padł, 
z ran pły­nęła mu krew.Za­nim Kon­rad zdą­żył po­de­rwać się z ziemi, Carl był 
już przy nim. Ude­rzył, ale nie no­żem, lecz ręką, w któ­rej trzymał po­wróz. 
Sczepili się i jęli ta­rzać po kle­pisku. Carl po­rzu­cił po­wróz i ści­snął 
Kon­rada lewą ręką za gar­dło. Kon­rad swoją lewą od­py­chał prawą, zbrojną w 
nóż rękę prze­ciw­nika.Carl był większy i cięż­szy, miał nad Kon­ra­dem 
przewagę. Udało mu się wziąć go pod sie­bie. Usiadł mu okrakiem na brzu­chu i 
po­chy­lając się, przy­ci­snął obie ręce do ziemi. Kon­ra­dowi sztylet 
wy­śli­zgnął się z dłoni.— Mam cię! — wy­sapał Carl. — Bę­dziesz umierał 
po­woli, bar­dzo po­woli.Kon­rad pró­bo­wał się wy­ry­wać, ale bez 
po­wo­dze­nia. Po­de­rwał oba ko­lana, wa­ląc nimi prze­ciw­nika w plecy, ale 
nie zdo­łał zrzu­cić z sie­bie Carla.— Mam pie­nią­dze — jęk­nął.— Nie masz 
mie­dziaka przy du­szy.— Nie ja. Ten męż­czy­zna z wy­tatu­owaną twa­rzą. Wiem, 
gdzie je trzyma. Ale sam nie dam rady mu ich po­de­brać. Ktoś musi mi po­móc.— 
Łżesz!— Nie! Uwierz mi. Ra­zem mo­żemy zdo­być te pie­nią­dze. Jeśli kła­mię, 
bę­dziesz mógł mnie zabić.— Ukatrup go teraz, Carl! — za­wołał He­inz, któ­remu 
udało się unieść na łok­cie i pró­bo­wał teraz za­ta­mo­wać dłońmi krwotok z 
brzu­cha.— Je­śli mnie za­bi­jesz, pie­nią­dze przejdą ci koło nosa.— A co 
trzeba zro­bić, żeby je zdo­być?— Nie, Carl!— Ci­cho bądź! — krzyknął Carl, 
oglą­dając się na ran­nego to­wa­rzy­sza. Czy­niąc to, roz­luź­nił na mo­ment 
uda, któ­rymi uci­skał Kon­ra­dowi boki. Tylko na mo­ment, ale to 
wy­star­czyło.Mo­bili­zując wszystkie siły, jakie mu po­zo­stały, Kon­rad 
wy­rzu­cił w górę bio­dra wraz z sie­dzą­cym na nich Car­lem, a kiedy ten 
stra­cił rów­no­wagę i przewró­cił się na kle­pisko, wy­winął się spod 
niego.Uła­mek se­kundy póź­niej, po­rwawszy le­żący nie­opo­dal kirs, rzu­cał 
się już szczupa­kiem na roz­cią­gniętego na ziemi prze­ciw­nika, opusz­cza­jąc w 
locie nóż. Ostrze prze­biło pierś Carla, prze­szło mię­dzy że­brami i wra­ziło 
się w serce. Try­snęła krew. Carl stęk­nął, drgnął kon­wul­syj­nie i 
znie­ru­cho­miał.— Coś długo to trwało — usły­szał za sobą Kon­rad.Ze­rwał się 
na równe nogi i od­wró­cił bły­ska­wicznie z no­żem go­to­wym do od­par­cia 
ataku. W drzwiach składu stał Wilk.— Od dawna tu jesteś, pa­nie?— Ja­kiś czas. 
Nie­źle się za­po­wia­dasz, chłopcze, trzeba ci to przy­znać. Ale pod moim okiem 
sta­niesz się wkrótce lep­szy, o wiele lep­szy. No, dobij teraz tego dru­giego i 
idziemy.— Nie, bła­gam! — za­skamlał He­inz.— Do­bić go? — Kon­rad za­wa­hał 
się.— Chciał cię zabić — po­wie­dział Wilk. — Nigdy nie zo­sta­wiaj przy życiu 
ran­nego wroga. Po­wiem wię­cej, żad­nego wroga. Ten błąd po­peł­nił 
Kre­ish­mier, pa­mię­tasz?Kon­rad spoj­rzał na He­inza, który pró­bo­wał się 
od­czoł­gać. Przed chwilą za­dźgałby tego czło­wieka bez skru­pu­łów, ale to 
było w fer­wo­rze walki.Zer­knął na Carla i nie po­czuł zu­peł­nie nic, choć 
Carl był pierw­szym człowie­kiem, ja­kiego zabił. Wróg, czy to zwie­rzo­łak czy 
człowiek, mu­siał zgi­nąć. Ale pa­te­tyczna po­stać He­inza wy­da­wała się 
nie­groźna.— Nie mogę — po­wie­dział Kon­rad. — To by było mor­der­stwo z zimną 
krwią.— Wy­obraź sobie, że to kró­lik. — Wilk uniósł w górę martwego kró­lika i 
po­trzą­snął nim. W dru­gim ręku trzymał czarny koł­czan, który Kon­rad rów­nież 
zo­sta­wił w go­spo­dzie. — No, dalej!— Nie mogę — po­wtó­rzył Kon­rad.Wilk 
westchnął ciężko.— No do­brze. To chyba twój pierwszy dzień. Wy­ręczę cię. — 
Od­dał Kon­ra­dowi koł­czan i do­był mie­cza. — Po­każę ci, jak naj­lepiej to 
robić. Spo­sób jest szybki i sku­teczny. Przy­sta­wiasz czu­bek mie­cza, o 
tu­taj...— Nie — pi­snął He­inz.— ...a po­tem zwy­czaj­nie...Kon­rad zaci­snął 
mocno po­wieki, ale za­po­mniał za­tkać uszy, które w chwilę po­tem pora­ził 
przejmu­jący śmiertelny krzyk do­bija­nej ofiary.— Oczyść go — po­wie­dział 
Wilk, wrę­cza­jąc Kon­ra­dowi miecz.Kon­rad przykląkł przy tru­pie He­inza, by 
otrzeć miecz Wilka i swój nóż o ku­brak martwego męż­czy­zny.— A co byś zro­bił, 
panie, gdy­bym nie zdo­łał go z sie­bie zrzu­cić? — spy­tał, wskazując ru­chem 
głowy na ciało Carla. — Po­mógłbyś mi?Wilk wzruszył sze­ro­kimi ba­rami.— 
Le­piej, żeby ra­to­wa­nie ci skóry nie we­szło mi w na­wyk, chłopcze — od­parł 
wy­mi­ja­jąco. — Mam na­dzieję, że nie bę­dziesz dla mnie cię­ża­rem.Kon­ra­dowi 
prze­mknęło przez myśl, że to ra­czej jemu wej­dzie w na­wyk czyszcze­nie 
czar­nej klingi. Cie­kaw był, jakie inne cię­żary przyjdzie mu jesz­cze 
dźwigać.— Prze­szu­kaj ich — pole­cił Wilk, cho­wa­jąc wy­czysz­czony miecz do 
po­chwy. — Może mają przy sobie ja­kieś pie­nią­dze.— Je­de­na­ście pen­sów — 
oznajmił Kon­rad, przetrzą­snąwszy obu tru­pom kie­sze­nie.— Tylko tyle? Z 
za­bija­niem ta­kich go­łod­up­ców wię­cej kło­potu niż to warte. Cały trud na 
marne. — Roz­cza­ro­wany Wilk po­krę­cił głową.Kon­rad nic nie po­wie­dział, 
cho­ciaż był zda­nia, że je­śli ktoś tu się na­tru­dził, to tylko on. To on 
wal­czył. Cały udział Wilka ograni­czył się do dobi­cia ran­nego.— Mam na­dzieję 
— cią­gnął Wilk — że ta pro­po­zycja ob­ra­bo­wa­nie mo­jej osoby była tylko grą 
na zwłokę. Tak czy owak mi­jałeś się z prawdą, mó­wiąc, co mó­wiłeś. Ak­tual­nie 
znaj­duję się w nieco kło­po­tli­wej sytu­acji fi­nan­so­wej.— Słu­cham?— Nie 
mam pie­nię­dzy. — Wilk po­trzą­snął trzyma­nym za skoki kró­li­kiem. — 
Po­zo­staje ży­wić na­dzieję, że ko­wal przyjmie go w cha­rak­terze za­płaty za 
pod­kucie Pół­nocy. Jeśli nie, to jego strata.Wskazał na dwa trupy.— Je­śli coś 
z ich przy­odziewku na cie­bie pa­suje, weź to sobie. Do­bierz buty. Nie godzi 
się, żeby mój giermek cha­dzał na bo­saka. To robi złe wra­żenie. Obe­drzyj ich 
ze wszyst­kiego, co mieli, może uda się coś z tego sprzedać. Bę­dzie parę 
do­dat­ko­wych pen­sów. Po­tem ukryj ciała pod tamtymi wor­kami.Kon­rad zro­bił, 
co mu ka­zano.— A ta ko­bieta? — za­pytał. — Sio­stra Kre­ish­miera? 
Po­wie­działa, że cię wy­na­gro­dzi, panie.Wilk po­krę­cił głową.— Marlenie ufam 
jesz­cze mniej niż jej bratu. Za­pro­siła mnie, co prawda, na kola­cję, ale na 
pierwsze danie podano by tru­ciznę. Współ­czuję męż­czyźnie, któ­rego po­ślubi 
teraz, kiedy Otto nie żyje. — Uśmiech­nął się jakby do wspo­mnień. — No, w 
drogę.— A do­kąd?— Do two­jej wio­ski.— Ależ po niej nic nie zo­stało — 
po­wie­dział Kon­rad.Choć Wilk nie oka­zał po sobie spe­cjal­nych emo­cji, 
oglą­dając po raz pierwszy koł­czan chło­paka, przy­czyna, dla któ­rej chciał 
od­wie­dzić wio­skę Kon­rada, mu­siała mieć jakiś związek z tym 
przed­miotem.Kiedy jed­nak Kon­rad opo­wie­dział mu po­krótce, co się tam przed 
dwoma dniami wy­da­rzyło, Wilk jesz­cze bar­dziej za­palił się do od­wie­dze­nia 
po­bo­jowi­ska.Za zdo­byte pie­nią­dze i noże za­bi­tych męż­czyzn ku­pił na 
drogę tro­chę pro­wiantu, chleb i go­to­wany drób. Zdarte z tru­pów ubrania 
Kon­rad za­winął w to­bołek, który umo­co­wał na grzbiecie jucz­nego konia.Wilk 
do­siadł swojego ru­maka. Kon­rad pro­wa­dził za uzdę sza­rego konia 
jucz­nego.Ten ostatni ugi­nał się pod cię­ża­rem do­bytku Wilka, skła­dają­cego 
się głównie z oręża i zbroi. He­inz i Carl, na­pa­dając na Kon­rada, nie mieli 
ze sobą łu­ków i strzał, a więc Kon­rad nie mógł się ich kosztem do­zbroić. Na 
grzbiecie obła­do­wa­nego konia jucz­nego nie było dość miej­sca, by zmieścił 
się tam jesz­cze jeź­dziec. Zresztą Wilk nie pro­po­no­wał mu, by do­siadł 
zwie­rzę­cia, a Kon­rad się tego nie do­pra­szał.Za­led­wie parę razy w życiu 
sie­dział na koń­skim grzbiecie, a to dzięki Ely­ssie, która przymu­siła go do 
kilku lekcji jazdy, uży­cza­jąc swego wierz­chowca. Opierał się, ale dziew­czyna 
nie ustę­po­wała. Jak zwy­kle, po­sta­wiła na swoim.Kon­rad tra­fiłby z 
po­wrotem do wio­ski tylko brze­giem rzeki. Ale Wilk za­gad­nął o drogę woź­nicę 
dziwnego wozu, który mi­nął Kon­rada po­przedniego dnia. Chłopak pod­słu­chał, 
że wóz taki zwą dyli­żan­sem.Choć po­dobne we­hi­kuły nigdy nie przejeż­dżały 
przez wio­skę, a Kon­rad nie po­trafił na­wet po­dać jej na­zwy, woź­nica 
do­my­ślił się chyba na pod­sta­wie jego opisu, o jaką miej­sco­wość cho­dzi, i 
wskazał naj­do­god­niej­szą trasę.Opu­ścili mia­sto traktem, któ­rym przybył do 
niego Wilk. Wi­docznie na każ­dej pro­wa­dzą­cej do mia­sta dro­dze usta­wiona 
była furta, bo i tutaj się na taką na­tknęli. Na wi­dok zbli­żają­cego się Wilka 
strażnik roz­warł ją gor­liwie na oścież i z przymil­nym uśmie­chem usu­nął się 
z drogi, a kiedy go omijali, za­sa­lu­tował sprę­ży­ście jeźdźcowi.— A teraz 
opo­wia­daj, co ci się przytrafiło — ode­zwał się Wilk, kiedy kilka mi­nut 
póź­niej skrę­cili w inną drogę i wjeżdżali w las. — Od sa­mego 
po­czątku.Kon­rad za­czął swoją re­lację od tego, jak ostatecz­nie po­sta­no­wił 
odejść z wio­ski, ale wy­ru­szył w drogę zbyt późno, by da­leko za­wę­dro­wać 
przed za­pad­nię­ciem zmroku. Opowie­dział o nocy spę­dzo­nej w dziu­pli drzewa 
i o tym, jak obu­dziły go hordy nie­sa­mo­wi­tych kre­atur prze­cią­ga­jące obok 
jego kry­jówki.Opi­sał wszystko, ni­czego nie po­mi­jając, aż do mo­mentu, 
kiedy, po­sław­szy ostatnią czarną strzałę w serce Cza­szkolicego, czmychnął z 
dworu i zna­lazł się nad rzeką.Wilk prze­ry­wał mu z rzadka, by po­pro­sić o 
po­wtó­rze­nie tego czy in­nego frag­mentu opo­wie­ści, albo za­żą­dać 
bliż­szych szczegó­łów na temat ja­kie­goś kon­kret­nego zaj­ścia, ale w 
zasa­dzie słu­chał w cał­ko­wi­tym mil­cze­niu i z nie­prze­nik­nioną 
miną.Kon­ra­dowi, kiedy wreszcie skończył po­wtórne prze­ży­wa­nie swojej 
epo­pei, serce omal nie wy­sko­czyło z piersi i cały zlany był po­tem.Cze­kał na 
jakąś reak­cję Wilka, ale mi­nęło kilka mi­nut, a ten wciąż mil­czał.— Wie­rzysz 
mi, panie? — spy­tał wreszcie, znie­cier­pli­wiony.— To, co mi tutaj 
opo­wia­dasz, nie mo­gło się żadną miarą wy­da­rzyć — od­parł Wilk po chwili 
mil­cze­nia — cho­ciaż po­szczególne mo­menty no­szą ce­chy 
prawdo­po­do­bień­stwa. Na przykład to co mi mó­wiłaś o skave­nach. Mało kto 
wie­rzy w ich ist­nie­nie, mało kto ich wi­dział — a już na pal­cach jed­nej 
ręki można po­li­czyć tych, co prze­żyli takie spo­tka­nie i zdali z niego 
rela­cję. Z pla­styczności i do­kład­ności wszyst­kich two­ich opi­sów wno­szę, 
że mó­wisz prawdę — a prę­dzej, żeś prze­ko­nany o re­alno­ści tego, co 
mó­wisz.— My­ślisz, panie, że to był ro­dzaj... snu?— Ha­lucy­nacja? Być może.— 
A co po­wiesz na to? — Kon­rad po­kazał mu swoje rany. — To też halu­cy­nacja?— 
One mogą mieć podłoże psy­cho­ma­tyczne.— A co to?Wilk uśmiech­nął się.— To 
naj­dłuż­sze słowo, ja­kie znam, chłopcze. Nie­ważne, wkrótce po­znamy prawdę. A 
więc po­wia­dasz, że wy­da­rzyło się to przed dwoma dniami, w Święto Sig­mara?— 
Tak. Cała wio­ska od­daje cześć Sig­ma­rowi... chciałem po­wie­dzieć, 
od­da­wała.— Miło mi to sły­szeć. Sam je­stem wy­znawcą Kultu Sig­mara. Za młodu 
no­siłem się na­wet z za­mia­rem wstąpie­nia do Za­konu Ko­wa­dła. Dasz wiarę?! 
— Ro­ze­śmiał się, ale zaraz spo­waż­niał.Kon­rad nie miał poję­cia, o czym on 
mówi.— Ja mni­chem! — pod­jął Wilk. — Za­łożę się, że po­my­ślałeś sobie, iż 
chciałem zo­stać Templa­riu­szem, Ry­ce­rzem Go­reją­cego Serca.Kon­rad uznał, 
że lepiej się nie od­zy­wać, ale Wilk i tak nie cze­kał na jego od­po­wiedź.— 
Po­wia­dasz więc, że wszyscy miesz­kańcy wio­ski czcili Sig­mara?— Tak, chyba 
tak.— To tutaj nie­spo­ty­kane. Wielu, bar­dzo wielu wy­znawców ma w tych 
stro­nach Ulryk. Głównym ośrodkiem jego Kultu jest Mid­den­heim — naj­większe 
mia­sto w oko­licy, co nie zna­czy, rzecz jasna, że leży nie­da­leko.— Rzecz 
ja­sna — bąk­nął Kon­rad zu­peł­nie sko­fun­do­wany.— Mnie też mo­głeś wziąć za 
wy­znawcę Ulryka. Mimo wszystko to bóg bi­twy, jak rów­nież pa­tron wil­ków. 
Jego go­dłem jest wil­czy łeb. Ale ja nie no­szę na tar­czy żad­nych 
em­ble­ma­tów, wolę po­zo­stać... sa­mot­nym wil­kiem. — Wilk wy­szczerzył w 
uśmiechu ostre zęby.Po­przedniego dnia Kon­rad sły­szał imię Ulryka z ust Wilka, 
za­nim ten zabił ba­rona Kriesh­miera. Ale po raz pierwszy o Ulryku usły­szał od 
Elyssy. Przy­puszczał, że to jesz­cze jeden bóg.— To nie zbieg oko­licz­ności, 
że wszystkie wy­da­rze­nia, które mi opi­su­jesz — dodał Wilk — jeśli 
rze­czy­wi­ście się wy­da­rzyły, miały miej­sce w Święto Sig­mara — bo coś 
ta­kiego, jak zbieg oko­licz­ności, nie ist­nieje.Wilk za­milkł i Kon­rad 
cze­kał, aż ode­zwie się znowu. Ale on się nie od­zy­wał.— A ten Sig­mar? — 
za­czął Kon­rad po kilku mi­nu­tach.— Co Sig­mar?— Czy to ja­kiś bóg?— Tak.— To 
on zało­żył Im­pe­rium?— Tak.Kon­rad zwil­żył języ­kiem spierzch­nięte wargi i 
spy­tał nie­pew­nie:— A... a kim był ten Sig­mar i co to jest Im­pe­rium?Wilk 
ścią­gnął cugle i spoj­rzał na Kon­rada z bez­brzeżnym zdu­mie­niem.— Żarty 
sobie stro­isz, chłopcze? — za­grzmiał gniewnie. — Bo jeśli tak...!— Nie, nie — 
za­pew­nił go szybko Kon­rad. — Ja na­prawdę nie wiem. Zna­czy się... nie wiem 
nic o Sig­ma­rze. Przy­się­gam, że nie wiem.— Gdyby wmawiał mi to ktoś inny, nie 
ty — po­wie­dział Wilk — po­my­ślał­bym, że łże. Ale...Przejechał dło­nią po 
si­wych wło­sach i westchnął. Zsiadł z konia, od­wią­zał od sio­dła bu­kłak z 
wodą i wskazał na spła­che­tek trawy przy dro­dze.— Siądźmy tam. Pora 
uzu­peł­nić twoją wie­dzę.Usiedli jard od sie­bie. Wilk upił wody ze 
skó­rza­nego bu­kłaka i po­dał go Kon­ra­dowi. Ten, po­cią­gnąwszy długi łyk, 
oddał Wil­kowi bu­kłak.— Sig­mar — za­czął Wilk — żył dwa i pół ty­siąca lat 
temu. W tamtych cza­sach lu­dzie za­mieszku­jący tę część świata byli bar­dziej 
pry­mi­tywni i bar­ba­rzyń­scy niż dzi­siaj — cho­ciaż, od­wie­dza­jąc kilka 
miejsc, w które ja za­wę­dro­wa­łem, stwier­dził­byś, że trudno w to uwierzyć. O 
zie­mie te lu­dzie to­czyli boje z go­bli­no­idami: go­bli­nami, 
hob­go­bli­nami, or­kami. Z two­jego opisu wy­nika, że ci, któ­rych wi­działeś 
gra­ją­cych w piłkę, byli prawdo­po­dob­nie or­kami. Go­bli­no­idy były 
od­wiecz­nymi wro­gami kra­sno­lu­dów, które po­dob­nie jak go­bliny są rasą o 
wiele star­szą od ludz­kiej. Sig­mar był sy­nem wo­dza ple­mie­nia, przy­wódcy 
Un­be­ro­ge­nów. Le­genda mówi, że w dzień jego uro­dzin na nie­bie po­ja­wiła 
się ogni­sta kula z po­dwójnym war­ko­czem, a to­wa­rzy­szyły temu gwałtowne 
burze, ja­kich naj­starsi nie pa­mię­tali. Ta wła­śnie ogni­sta kula, zwana 
ko­metą, stała się jed­nym z sym­boli Sig­mara. Ma­jąc zale­dwie pięt­na­ście 
lat, Sig­mar w poje­dynkę roz­gro­mił bandę go­bli­nów i uwolnił grupę 
kra­sno­lu­dów, które tamci uprowa­dzili. Wśród od­bi­tych jeń­ców był Kar­gan 
Żela­zo­brody, król jed­nego z kra­sno­lu­do­wych kla­nów. Kar­gan w do­wód 
wdzięcz­ności po­da­ro­wał Sig­ma­rowi swój bo­jowy dwu­głowy młot. W ję­zyku 
kra­sno­lu­dów na­zy­wał się on „Ghal-ma­raz”, co po na­szemu zna­czy 
„Rozłu­py­wacz Cze­re­pów”. Ta ma­giczna broń po­mo­gła Sig­ma­rowi stać się 
naj­większym i naj­słyn­niej­szym z wo­jow­ni­ków ludz­kiej rasy i zbu­do­wać 
ogromną, po­tężną ar­mię. Po śmierci ojca Sig­mar zo­stał wo­dzem i w 
tyta­nicz­nym poje­dynku za­bił swojego głównego ry­wala, przy­wódcę 
Teuto­gne­nów. Po tym zwy­cię­stwie Sig­mar mógł wreszcie zjed­no­czyć wszystkie 
osiem po­dzielo­nych ple­mion ludz­kich — i stąd inny sym­bol Sig­mara: 
ośmiora­mienna gwiazda z dwóch nało­żo­nych na sie­bie kwa­dra­tów, 
sym­boli­zu­jąca tych osiem ludz­kich ple­mion. Sig­mar po­pro­wa­dził 
na­stęp­nie swoich żoł­nie­rzy na to­talną wojnę z hor­dami go­bli­nów, z 
za­mia­rem oczysz­cze­nia z nich tych ziem i za­jęcia ich dla ludz­kości. Co mu 
się udało.O ostatecz­nym zwy­cię­stwie za­de­cy­do­wała wielka bitwa pod 
Stir­land. To da­leko na po­łu­dnie stąd, chłopcze, ale lek­cję geo­grafii 
odłóżmy sobie na póź­niej. Jed­nak oka­zało się, że go­bli­no­idy nie zo­stały 
cał­ko­wicie po­ko­nane, bo po ja­kimś cza­sie ich ar­mie zwróciły się 
prze­ciwko kra­sno­lu­dom — i tym ra­zem zwy­cię­stwo im przypadło w udziale. 
Kra­sno­ludy zmu­szone zo­stały do wy­cofa­nia się na swoje dawne zie­mie, 
po­zo­sta­wia­jąc zale­dwie kil­kuset swoich w straży tyl­nej. Kiedy po­sła­niec 
przyniósł owe wie­ści Sig­ma­rowi, ten sta­nął na czele swych le­gio­nów i 
po­wiódł je w Góry Czarne. Do­szło do bi­twy na Przełęczy Czarnego Ognia, gdzie 
go­bliny i orki wzięte zo­stały w dwa ognie przez woj­ska ludzi i tylną straż 
kra­sno­lu­dów. Wy­wi­jając swoim po­tęż­nym młotem bo­jo­wym, roz­łu­pując nim 
cze­repy, kro­czył Sig­mar na czele swych żoł­nie­rzy, wy­bija­jąc wro­gów 
nie­mal w pień. Po tym wła­śnie dniu do Sig­mara przylgnął przydo­mek „Młot na 
Go­be­liny” — Sig­mar Młoto­dzierżca. Dzięki in­ter­wen­cji Sig­mara kresu 
do­bie­gła wreszcie od­wieczna wojna po­mię­dzy go­bli­nami a kra­sno­lu­dami. 
Sig­mar mógł poło­żyć pod­wa­liny pod swoje Im­pe­rium i data jego zało­żenia 
wy­zna­cza po­czą­tek pierw­szego roku no­wej ery, od niej roz­po­czyna się 
obecny ka­len­darz. Sig­mara ko­ro­no­wano na Im­pe­ra­tora w Re­ik­dorf, które 
teraz na­zywa się Alt­dorf. Jest sto­licą i moim ro­dzin­nym mia­stem. Pół wieku 
po ko­rona­cji Sig­mar znik­nął. Wy­brał się do kra­sno­lu­dów, by zwrócić im 
Ghal-ma­raz, młot bo­jowy, któ­rym wy­wal­czył Im­pe­rium. Na Przełęczy Czarnego 
Ognia odłą­czył się od swojej świty i da­lej po­szedł sam. Nigdy wię­cej go nie 
wi­dziano, to zna­czy nie wi­dział go wię­cej ża­den człowiek. Kra­sno­ludy nie 
wy­ja­wiły, co się z nim stało — jeśli w ogóle to wie­działy. Oto, chłopcze, kim 
był Sig­mar.Wilk uniósł bu­kłak do ust i przy­ssał się do szyjki.Kon­ra­dowi 
wi­ro­wało w gło­wie od tego, co przed chwilą usły­szał: go­bliny, orki, 
kra­sno­ludy — le­gen­darne wy­da­rze­nia — mi­tyczni he­rosi — bi­twy 
sta­ro­żyt­ności...— Nic nie wie­działem — wy­krztusił.— To gdzieś ty się 
cho­wał całe życie?Kon­rad wzruszył tylko ra­mio­nami, bo nie miał na to zbornej 
od­po­wie­dzi.— Ro­dzice ci nie mó­wili?— Nie mam ro­dzi­ców... zna­czy się, nie 
wiem, kim byli. Od­kąd pa­mię­tam, aż do dnia, kiedy od­sze­dłem z wio­ski, 
pra­co­wa­łem w karczmie.— By­wają gor­sze zaję­cia. — Wilk uniósł do ust 
wyima­gi­nio­wany kufel piwa.— No, ja nie wiem.— No nic — uciął Wilk — brnijmy 
dalej. To była lek­cja hi­storii, te­raz geo­gra­fia. Wiesz, gdzie się 
znaj­du­jemy?— Mię­dzy Fer­lan­gen a wio­ską — od­parł Kon­rad. Tego był pe­wien 
— natu­ral­nie przy zało­żeniu, że woź­nica dyli­żansu wskazał im wła­ściwą 
drogę. — I w Im­pe­rium.— Na pewno?Kon­rad kiw­nął głową.— Na pewno.— Przynieś 
mi patyk.— Pa­tyk?— Tak, wiesz, co to patyk?To aku­rat Kon­rad wie­dział. Wstał, 
wszedł do lasu i wkrótce wró­cił z pro­stym, dłu­gim na dwie stopy kij­kiem. 
Wilk wziął go od niego i za­czął kre­ślić coś na za­py­lonej dro­dze.— Nie 
trzyma, ro­zu­miesz, skali, ale to można so­bie chyba da­ro­wać. Ży­jemy na 
świecie, zgoda? — Na­ry­so­wał wielki kwa­drat.— Zgoda — przytaknął Kon­rad.— A 
Stary Świat jest małą cząstką tego świata. — W wielki kwa­drat wry­so­wał 
mniejszy. — Zgoda?— Zgoda— A Im­pe­rium to mała cząstka Sta­rego Świata. — W 
mały kwa­drat wry­so­wał jesz­cze mniejszy. — Zgoda?— Zgoda.Wilk zatarł to, co 
nary­so­wał, po­de­szwą buta i na­kre­ślił teraz koło.— Im­pe­rium — 
po­wie­dział, po­ka­zując na koło paty­kiem. — Otóż, od za­chodu, po­łu­dnia i 
wschodu Im­pe­rium ota­czają góry. Na pół­nocny wschód leży kra­ina Kis­lev, a 
na pół­nocy mamy ocean — Mo­rze Szponów. Alt­dorf, sto­lica, jest tutaj, na 
za­cho­dzie. Mid­den­heim bę­dzie gdzieś tu.— Po­wie­działeś, że to bli­sko?— 
Jedno bli­sko nie­równe dru­giemu. Po­wiedzmy, że nie tak bli­sko, jak do 
two­jej wio­ski. Mid­den­heim to je­dyne miej­sce, w któ­rym za­trzyma­łem się 
dłu­żej niż na jedną noc. Przyznać mu­szę, że mi się tam po­do­bało — może 
dla­tego, że na­zy­wają je Mia­stem Bia­łego Wilka! Mid­den­heim jest 
naj­większym mia­stem w tej czę­ści Im­pe­rium, cho­ciaż nie leży w pro­win­cji, 
w któ­rej się teraz znaj­du­jemy. Czyli w Ostland, to tutaj.Wilk wskazał na 
pół­nocny wschód, w oko­lice miej­sca, w któ­rym, jak po­wie­dział wcześniej, 
znaj­duje się Kis­lev.— A sto­licą Wielkiego Księ­stwa Ostland — cią­gnął — jest 
Wol­fen­burg. Do­bra na­zwa dla mia­sta, nie? Wol­fen­burg jest mniejszy od 
Mid­den­heim i prawdo­po­dob­nie dalej stąd do niego. Ale Mid­den­heim to 
mia­sto-pań­stwo, nie sto­lica pro­win­cji.Kon­rad pa­trzył na rysu­nek na 
ziemi, na fi­gury, które Wilk na­kre­ślił w pyle drogi, i starał się do­szu­kać 
ja­kie­goś sensu w tych li­niach i krzy­ży­kach oraz w tym, co usły­szał — ale 
bez po­wo­dze­nia.— Te­raz jeste­śmy tutaj — do­rzu­cił Wilk, dźgając paty­kiem 
w zie­mię — mię­dzy Gó­rami Środko­wymi a wy­brze­żem, w Lesie Cieni. 
Ro­zu­miesz?— Tak — bąk­nął Kon­rad, cho­ciaż nie ro­zu­miał.— Do­brze. — Wilk 
od­rzu­cił patyk za sie­bie. — To by było wszystko. Prze­kąśmy coś. 

Rozdział dziesiąty [top] Kon­rad nie mógł się na­dzi­wić, że tak szybko do­tarli 
do wio­ski — a ra­czej do miej­sca, w któ­rym wio­ska się kie­dyś 
znaj­do­wała...Nic po niej nie zo­stało. Na­jeźdźcy spa­lili wszystko, ale sam 
ogień nie byłby w sta­nie do­ko­nać tak gruntow­nych zniszczeń. Tam, gdzie 
jesz­cze nie­dawno stały drewniane chaty, mu­ro­wane domy, za­bu­do­wa­nia 
go­spo­dar­skie, nic teraz nie było.Ogień mógł stra­wić drewno i słomę, ale 
prze­cież nie ka­mień ani cegłę. A ka­mień i ce­gła znik­nęły, nie po­zo­stał 
rów­nież ślad po bru­ko­wa­nym ko­cimi łbami go­ścińcu, który pro­wa­dził do 
dworu.Wszystko zo­stało cał­ko­wicie starte z po­wierzchni ziemi. Po­zo­stał 
tylko kurz i po­piół, ciemne bli­zny na kra­jo­bra­zie, w miej­scu, gdzie żyły 
kie­dyś i gdzie zgi­nęły setki ludzi.Nie było też śladu po na­jeźdźcach ani po 
ich ofia­rach, ani jed­nego ciała. Pa­dło tu setki ludzi i ty­siące 
nie­ludz­kich stwo­rów. Gdzie po­działy się ich szczątki? Le­śne dra­pież­niki 
nie zdą­ży­łyby ich tak szybko po­żreć. Tego ro­dzaju ma­ka­bryczna uczta 
trwałaby ty­go­dniami.Ale czymże jest po­zby­cie się ciała i ko­ści dla 
nad­przy­ro­dzo­nej siły, która po­trafi roz­bijać i uni­ce­stwiać litą skałę i 
ka­mień, uświado­mił sobie Kon­rad.Drewniany most na rzece, o dziwo, ostał się. 
Był nie­tknięty, zu­peł­nie jakby uniknął zniszcze­nia, bo uznano, że znaj­duje 
się poza gra­ni­cami wio­ski.Wilk wje­chał pierwszy na most, Kon­rad szedł za 
nim, pro­wa­dząc za uzdę konia jucz­nego. Przepra­wiw­szy się przez rzekę, 
za­trzymali się. Wilk poto­czył wzrokiem po tym kra­jo­bra­zie to­talnej 
za­głady.— Te­raz ci wie­rzę — mruknął po chwili.Ale Kon­rad nie mógł uwierzyć 
wła­snym oczom. Jak wszystko mo­gło tak bez śladu znik­nąć?Zo­stały tylko 
cie­nie po­go­rze­lisk. Gdyby nie te nie­natu­ralne piętna wy­pa­lone w ziemi, 
można by po­my­śleć, że nie było tu nigdy żad­nej wio­ski.Kon­rad po­trzą­snął z 
nie­do­wie­rza­niem głową.— Jak to... ? — zdo­łał tylko wy­krztusić.— Wi­działeś 
na­paść zwie­rzo­ła­ków, chłopcze, zwie­rzo­ła­ków i ich dia­bel­skich 
sprzymie­rzeń­ców. Ale za nimi stały da­leko bar­dziej zło­wro­gie siły. Ci 
sie­pa­cze mieli wy­mor­do­wać ludzi i in­wentarz. Kiedy zro­bili swoje, stali 
się nie­po­trzebni. Po wy­trze­bie­niu wszel­kiego życia, przy­szedł czas na 
za­tarcie wszyst­kich śla­dów ludz­kiej tutaj obecności. Do wy­ko­nania tego 
za­dania we­zwano po­tęż­niej­sze i o wiele ohydniej­sze moce.Większość z tego, 
co mó­wił Wilk, od kiedy się po­znali, była dla Kon­rada nie­zro­zu­miała 
głównie dla­tego, że tak mało wie­dział o świecie. Ale tutaj był na swoim 
te­renie: znał tę wio­skę od dziecka. Mieszkał w niej całe życie. Był tu, kiedy 
roz­po­czął się szturm. A mimo to słowa Wilka nadal nic mu nie mó­wiły.— O 
ja­kich si­łach mó­wisz, panie? — spy­tał, nie od­ry­wa­jąc oczu od 
spu­sto­sze­nia.— Trudno to wy­ja­śnić — od­parł Wilk — i wolę na­wet nie 
pró­bo­wać, bo oba­wiam się, że sam nie bar­dzo wiem.Jed­nak Wilk wie­dział o 
wiele wię­cej od Kon­rada. Po­dró­żo­wał po świecie, był nie­po­rów­ny­wal­nie 
bar­dziej do­świad­czony.— Czym są zwie­rzo­łaki? — spy­tał Kon­rad. — Skąd 
przy­cho­dzą?— Zwierzo­łaki to esen­cja ab­so­lut­nego zła. Są nim do cna 
prze­żarci. Ci, któ­rzy się tutaj wa­łę­sają, to po­zo­sta­łość po si­łach, 
które przed dwu­stu laty na­padły na Im­pe­rium i zo­stały od­parte przez 
Ma­gnusa Po­boż­nego. Po­miot nie­do­bit­ków i bar­ba­rzyń­skie kre­atury, które 
z cza­sem zasi­liły ich sze­regi. Od lat za­mieszkują od­cięte od cy­wili­zacji 
te­reny, takie jak Las Cieni. Ostatnio coś har­dzieją, co­raz czę­ściej 
na­pa­dają na ludzi. Ale cze­goś ta­kiego jesz­cze nie wi­działem. A za­pew­niam 
cię, że sporo się już w życiu na­pa­trzyłem.Wilk prze­płu­kał gar­dło ły­kiem 
wody i obej­rzał się za sie­bie.— Im­pe­rium znowu jest ata­ko­wane, i to 
za­równo z ze­wnątrz, jak i od środka. Ci, któ­rzy pod­ko­pują cy­wili­zację od 
we­wnątrz, czy­nią to sub­telnie i chy­trze. To w pew­nym sen­sie 
naj­nie­bez­pieczniejsi z wro­gów — ale ich nie można po­ko­nać w otwartej 
bi­twie, nie można z nimi wal­czyć zwy­kłą bro­nią, zimną stalą i go­rącą krwią. 
Wo­jow­nik, który chce ode­grać w tym kon­flik­cie jakąś rolę, musi pro­wa­dzić 
walkę poza gra­ni­cami Im­pe­rium. Wła­śnie tam zmierza­łem, kiedy się rano 
spo­tkali­śmy.Mó­wiąc to, Wilk ści­snął rę­ko­jeść czar­nego mie­cza, a po­tem 
wskazał ru­chem głowy na miej­sce, w któ­rym stała kie­dyś wio­ska.— Jed­nym z 
po­wo­dów, dla któ­rych po­sta­no­wi­łem opu­ścić Im­pe­rium, była nie­zno­śna 
nuda. Mało się tu ostatnio działo — dodał i uśmiech­nął się po­nuro, ob­na­żając 
za­ostrzone zęby. — Gdzie mieszkała ta dziew­czyna, ta, od któ­rej do­stałeś 
koł­czan?— Na zbo­czu tam­tego wzgórza na wprost nas. — Kon­rad wskazał je 
pal­cem.Wilk trącił pię­tami boki Pół­nocy i ru­szyli przez po­go­rzeli­sko. Po 
za­bu­do­wa­niach po­zo­stały tylko ślady na ziemi, nie­mal tak samo nie­trwałe, 
jak ry­sunki, które przed kil­koma go­dzi­nami kre­ślił paty­kiem Wilk.I, tak 
jak tamte, szybko ule­gną za­tar­ciu. Na sku­tek działania wia­tru, desz­czu, 
mrozu i śniegu wkrótce nie bę­dzie tu śladu po ludz­kiej osa­dzie. Po­woli 
po­wrócą drzewa, las poro­śnie ten od­izo­lo­wany przy­czó­łek ludz­kości, 
od­bie­rze sobie zie­mie, które nie­gdyś do niego nale­żały.Kon­rad spoj­rzał na 
puste miej­sce, w któ­rym stała kie­dyś go­spoda z przylega­jącą do niej oborą. 
Wy­dało mu się, że wraz z bu­dyn­kami, w któ­rych spę­dził tyle czasu, 
wy­ma­zane zo­stało całe jego do­tych­cza­sowe życie.I wcale go to nie 
martwiło.Od­cho­dził z wio­ski, by za­cząć nowe życie. Przedtem nie żył, lecz 
we­ge­tował. Te­raz wraz z wio­ską znik­nęła rów­nież jego prze­szłość — i 
rze­czy­wi­ście roz­po­czy­nał życie od nowa.Z dworu po­zo­stało tyle samo, co z 
wio­ski, czyli nie­wiele. Miejsce po nim upa­miętniały zwę­glone drza­zgi 
wy­sta­jące z ziemi, zu­peł­nie jakby ktoś za­zna­czył nimi za­rysy mu­rów i 
bu­dyn­ków wznoszą­cych się nie­gdyś w ich ob­rębie.— Opo­wiedz mi jesz­cze raz 
— po­wie­dział Wilk.— Dziedzic, który mieszkał we dwo­rze, na­zy­wał się 
Wil­helm Ka­string. Jego córka miała na imię Ely­ssa. W starej piw­nicy 
zna­lazła łuk i koł­czan ze strzałami. Po­da­ro­wała mi je w do­wód 
wdzięcz­ności za oca­lenie z łap zwie­rzo­łaka. Łuk się zła­mał, zu­ży­łem 
wszystkie strzały i zo­stał mi tylko koł­czan. A co, panie?Za­miast 
od­po­wie­dzieć, Wilk wy­cią­gnął rękę. Kon­rad podał mu koł­czan i Wilk 
obej­rzał go bar­dzo uważnie: dziwna tek­stura skóry, złoty herb 
przedsta­wia­jący pięść w kol­czej rę­ka­wicy i dwie skrzyżo­wane strzały.— 
Prawdę mó­wisz? — spy­tał.— Tak.Wilk rzu­cił koł­czan na zie­mię i ten, 
upa­dając, wzbił po­kry­wa­jące ją war­stwy po­piołu. Stali w miej­scu, gdzie 
znaj­do­wały się kie­dyś drzwi wej­ściowe do dworu. W tym sa­mym miej­scu stał 
nie­dawno Cza­szkolicy, w tym miej­scu czarna strzała prze­szyła mu serce, w tym 
miej­scu, z nie­mal ta­kim sa­mym za­inte­re­so­wa­niem jak Wilk, Kon­rad 
oglą­dał złoty sym­bol.Chłopak schylił się po koł­czan.— Zo­staw! — warknął 
roz­ka­zu­jąco Wilk. — Stąd po­cho­dzi, niech tu zo­sta­nie.Kon­rad za­marł.— 
Ale... — za­czął.Wilk machnął nie­cier­pli­wie ręką.— Chłopska broń — 
prychnął.Kon­rad pa­trzył na szary teraz od po­piołu koł­czan. Był jego je­dyną 
pa­miątką po Ely­ssie. Ale do­póki ma dziew­czynę w pa­mięci, nie­po­trzebne mu 
żadne pa­miątki po niej, za­de­cy­do­wał. Do­póki ją pa­mięta, ona żyje.Tak jak 
oca­lał most na rzece, oca­lał rów­nież most zwo­dzony nad fosą. Kiedy przez 
niego przejeż­dżali, kie­rując się ku wsi, Kon­ra­dowi coś się przypo­mniało.— 
Jesz­cze jedno, pa­nie — po­wie­dział.— Co?— W przeddzień na­paści, w wio­sce 
zja­wił się jakiś obcy. Ry­cerz w zbroi z brązu.Wilk za­trzymał konia, ob­rócił 
go i spoj­rzał na Kon­rada. Nic nie mó­wił, cze­kał na dal­szy ciąg.— Przejechał 
o świ­cie przez wio­skę i wszystko jakby na ten czas uci­chło. Trudno to teraz 
wy­ja­śnić. Chyba tylko ja i Ely­ssa go wi­dzie­liśmy, cho­ciaż świadków 
po­winno być o wiele wię­cej. Kiedy był w wio­sce, czas jakby się za­trzymał.— 
Co zro­bił?— Nic. Do­je­chał go­ściń­cem, który tu był, aż tutaj, do dworu, a 
po­tem za­wró­cił konia i od­je­chał.— Czy koń też miał na sobie brą­zową 
zbroję?— Tak.— Pan­cerz naje­żony kol­cami w każ­dym punkcie zgię­cia — w 
łok­ciach, w kola­nach, na kłyk­ciach?— Tak.— Dwa szpi­kulce na heł­mie jeźdźca 
i takie same na heł­mie konia?— Tak.— Jego ekwi­punku nie zdo­bił ża­den herb, 
żadne sym­bole, nic, po czym można by go było zi­den­tyfi­ko­wać?— Nic.Wilk 
zaci­snął dło­nie na cu­glach i za­milkł.— Kto to był? — spy­tał Kon­rad.Wilk 
ro­zej­rzał się do­okoła, spoj­rzał na niebo, spoj­rzał na zie­mię, i w końcu, 
kiedy wy­czer­pał już wszystkie kie­runki, w jakie można było spoj­rzeć, 
mruknął:— Mój brat. Jest moim bliź­nia­kiem... to zna­czy, był...Kon­ra­dowi 
przypo­mniało się, jak Ely­ssa po­rów­nała brą­zo­wego ryce­rza do du­cha.— Nie 
żyje? — spy­tał.— Go­rzej — burknął Wilk. Pa­trzył na Kon­rada, ale chyba go nie 
wi­dział, my­ślami był w ja­kimś in­nym miej­scu, in­nym cza­sie.Kon­rad się nie 
od­zy­wał. Jeśli Wilk ma coś do do­dania, sam to po­wie.W końcu Wilk po­gła­dził 
konia po szyi i po­wie­dział:— Pół­noc też ma bliź­niaka, kru­czo­czar­nego 
ogiera. Kiedy osią­gnę­liśmy z bra­tem wiek doj­rzały, oj­ciec każ­demu z nas 
dał konia. On jeź­dzi teraz na swoim, za­kuty w te wszystkie bla­chy. On? Nie 
wiem, czy nie nale­ża­łoby ra­czej po­wie­dzieć „to coś”.Upił łyk wody i otarł 
usta grzbietem dłoni.— Ro­dzina, Kon­ra­dzie, ro­dzina — pod­jął, krę­cąc 
po­woli głową. — Szczę­ściarz z cie­bie, że jej nie masz i nie mia­łeś. Dzięki 
temu nie zdra­dzi cię nigdy naj­bliż­sza ci osoba.Kon­rada prze­szył nagle 
lo­do­waty dreszcz, bo słowa Wilka po­ru­szyły w nim czułą strunę — prze­czu­wał 
kie­dyś, że też zo­sta­nie zdra­dzony przez ko­goś naj­bliż­szego.Ale teraz już 
do tego nie doj­dzie. Ely­ssa nie żyje.I na­raz coś od­cią­gnęło uwagę Kon­rada. 
Od­wró­cił głowę i spoj­rzał na las. Nie było tam nic, ale on wi­dział...— 
Zwierzo­łaki! — Rzu­cił ostrze­gaw­czo, bo tylko tym sło­wem po­trafił opi­sać 
trzy stwory z pie­kła ro­dem, które za chwilę miały na nich runąć.Wilk do­był 
bły­ska­wicznie mie­cza i omiótł wzrokiem zbo­cze wzgórza, nad miej­scem, gdzie 
kie­dyś stał dwór, oraz skraj ro­sną­cego na szczycie lasu.Pół­noc par­sknął i 
prze­stąpił nie­spo­koj­nie z nogi na nogę. Jego wy­czu­lone zmy­sły rów­nież 
wy­kryły nie­wi­doczne za­gro­żenie cza­jące się mię­dzy drzewami. W chwilę 
po­tem wy­pry­snęła stamtąd śmiertelna trójka i z nie­wia­ry­godną szybko­ścią 
po­mknęła w dół zbo­cza!W od­róż­nie­niu od większo­ści zwie­rzo­ła­ków, 
po­two­rów roz­la­złych i po­wol­nych, te stwory były smu­kłe i mu­sku­larne, 
odziane w lek­kie pan­cerze, uzbrojone w błyszczące, za­krzy­wione mie­cze i 
lśniące owalne tar­cze. Ich ciała przypo­mi­nały ludz­kie i były po­kryte 
sier­ścią w czerwono-żółte wzory; miały zęby, a na gło­wach rogi.Z taką 
szybko­ścią mo­gły poru­szać się dla­tego, że... fru­nęły!Z grzbietów 
wy­ra­stały im wiel­kie skrzydła, dzięki któ­rym po­ko­ny­wały stromi­znę 
szybciej niż ja­kie­kol­wiek stwo­rze­nie bie­giem. Skrzydła przypo­mi­nały 
pta­sie; ale za­miast pió­rami, po­kryte były łu­skami, z któ­rych każda 
poły­ski­wała w pro­mie­niach słońca.— Chyba mamy kło­pot — za­uwa­żył Wilk, 
się­gając szybko po hełm. Zo­rientował się jed­nak, że nie zdąży wdziać 
na­kry­cia głowy i za­miast za hełm, chwycił za tar­czę.W chwilę póź­niej jeden 
z trzech la­tają­cych stwo­rów za­nur­ko­wał w stronę Kon­rada. Chłopiec padł na 
zie­mię i odta­cza­jąc się w bok, po­czuł na twa­rzy zimny prąd po­wie­trza 
prze­cina­nego przez głownię mie­cza, która o włos mi­nęła jego poli­czek.Nie 
miał czasu tego roz­pa­miętywać, bo ku niemu pi­ko­wała już druga be­stia, i tym 
ra­zem obe­rwał — jed­nak tylko stopą w ra­mię. Ale ostre szpony wy­ra­sta­jące 
z palu­chów tej stopy roz­pruły mu ku­brak i roz­orały ciało. Tur­lał się po 
ziemi dalej, umykając przed trze­cim mu­tan­tem, który spa­dał na Kon­rada 
lo­tem nur­ko­wym.Wilk spiął konia i wpadł mię­dzy nich, by za­blo­ko­wać atak. 
Po­chy­lając głowę, po­de­rwał w górę miecz i jed­no­cze­śnie wbił pięty w boki 
Pół­nocy. Koń sta­nął dęba i czarna głownia unio­sła się jesz­cze wy­żej. Z 
na­past­nika, śli­zga­ją­cego się po na­sta­wio­nym na sztorc ostrzu i 
roz­pru­wa­nego od gar­dła po pas, blu­znęła czerwona jucha.Zwalił się na 
zie­mię i leżał, skrzecząc wstrętnie, póki nie uci­szyły go wierzga­jące ko­pyta 
Pół­nocy.Tymcza­sem dwa pierwsze stwory zdą­żyły już zato­czyć krąg i wra­cały, 
by przypu­ścić ko­lejny atak. Tak jak po­przednio, oba za­nur­ko­wały ku 
Kon­ra­dowi. Ten stał już na no­gach, ale znowu mu­siał rzu­cić się na zie­mię, 
by uniknąć roz­pła­tania mie­czem.Tym ra­zem padł na plecy i machnąw­szy na 
oślep no­żem, po­czuł, jak ostrze na­tra­fiło na przelatu­jące nad nim ciel­sko. 
Stwór upu­ścił miecz i z jego roz­cię­tego ra­mie­nia try­snęła krew.Ale na 
Kon­rada, poło­żyw­szy po sobie kar­ma­zy­nowo-żółte skrzydła, pi­ko­wał już 
drugi zwie­rzo­łak.I znowu z od­sie­czą po­śpie­szył mu Wilk, wpa­dając na 
Pół­nocy mię­dzy stwora a cel, który ten sobie obrał, i dźgając ostrzem w górę. 
Na­past­nik od­pa­ro­wał pchnięcie tar­czą i odle­ciał w bok.— Chyba cię nie 
lubią, chłopcze! — krzyknął Wilk, kiedy dwa czerwono-żółte dia­bły, zato­czywszy 
krąg, za­nur­ko­wały znowu.Kon­rad ze­rwał się z ziemi i sko­czył po upusz­czony 
przez stwora miecz.— Nie! — do­biegł go ostrze­gaw­czy wrzask Wilka, kiedy się 
po niego schylał.Ale on za­my­kał już dłoń na rę­koje­ści i czuł falę ener­gii 
rwącą ra­mie­niem, roz­pły­wa­jącą się po ca­łym ciele. Zdezo­riento­wany 
zerk­nął na Wilka.Uniósł oręż. Miecz wy­glą­dał na ciężki, ale wcale taki nie 
był. Kon­rad ujął go jed­nak obu­rącz, in­stynktow­nie wy­czu­wa­jąc, że dzięki 
temu ema­nu­jąca z broni ener­gia szybciej przez niego prze­pły­nie, 
wzmac­nia­jąc każdy mię­sień i nerw, każdą kość i ścię­gno.Z nieba spa­dał już 
nań drugi lata­jący po­twór, ten, który wciąż był uzbro­jony. Pi­ko­wał z 
unie­sio­nym mie­czem, plu­jąc i szczerząc kły. Kon­rad nie od­sko­czył. Również 
uniósł miecz i cze­kał, trzyma­jąc go pew­nie obiema rę­kami. Zo­ba­czył, co 
za­mie­rza stwór, wie­dział już, że dla nie­po­znaki machnie naj­pierw mie­czem 
w lewo, cof­nie go i od­latu­jąc, wy­pro­wa­dzi wła­ściwe cie­cie w prawo...Nie 
drgnął na­wet, kiedy spa­dał pierwszy cios. Po­tem, kiedy miecz na­past­nika, 
jak uj­rzał to w swojej wizji, cofał się, Kon­rad pod­sko­czył i ciął na od­lew. 
Stwór pró­bo­wał za­sło­nić się tar­czą, ale na próżno. Miecz chło­paka od­rąbał 
mu po­łowę skrzydła. Na­past­nik, jak ka­mień runął na zie­mię.Coś śmi­gnęło w 
po­wie­trzu, ocie­rając się nie­mal Kon­ra­dowi o głowę. Nóż. Trzeci stwór, choć 
zgu­bił miecz, nie rezy­gno­wał. Spa­dał na Kon­rada, wy­szar­pując zza tar­czy 
na­stępny nóż.Ci­snął nim w Kon­rada i odbił w bok. Ostrze świ­snęło obok szyi 
chło­paka, a na­past­nik, bijąc wściekle skrzy­dłami, wzniósł się i odle­ciał 
poza za­sięg mie­cza, do­by­wa­jąc zza tar­czy trze­ciego noża.W tym mo­men­cie 
Wilk rzu­cił w stwora swoją okrągłą tar­czą. Wi­rując, po­szy­bo­wała w niebo i 
tra­fiła po­twora w brzuch. Ga­dzina prze­stała ma­chać skrzy­dłami, stra­ciła 
im­pet i ru­nęła na zie­mię.Wilk ze­sko­czył z ko­nia, pod­biegł do niej, 
zato­pił szybko czarny miecz w ciel­sku ofiary i cof­nął za­krwa­wioną 
głownię.Tymcza­sem Kon­rad zwrócił się prze­ciwko ran­nej bestii, która 
dźwignęła się już z ziemi na szponia­ste nogi i plu­jąc ja­dem, skrzecząc w 
nie­ludz­kiej furii, za­szar­żo­wała na niego.Ze szczękiem starły się dwa 
mie­cze, try­snęły skry.Prze­ciw­nik był od Kon­rada wyż­szy, sil­niej­szy i 
cięż­szy. Kon­rad po­wi­nien ulec jego przewa­dze, ale chło­pak zna­lazł 
głę­boko w sobie nowe źró­dło siły, uak­tyw­nione przez broń, którą 
trzymał.Za­dana szponami rana, choć nie­zbyt po­ważna, ale jed­nak głę­boka, 
po­winna sprawiać mu ból. On jed­nak nic nie czuł. Energia pły­nąca z mie­cza 
była jak ko­jący bal­sam.Kiedy, na­pie­rając jeden na dru­giego ostrzami, 
te­sto­wali swoją fi­zyczną spraw­ność, Kon­rad spoj­rzał w oczy wroga i 
stwierdził, że są do­kład­nie takie same jak śle­pia zwie­rzo­łaka, któ­rego 
zabił przed dwoma dniami i w któ­rego skórę póź­niej się przy­odział. Były tak 
samo białe, jakby nie miały źre­nic. Jed­nak stwór wi­dział.Od­sko­czyli od 
sie­bie i roz­po­czął się poje­dy­nek.Kon­rad nie wal­czył nigdy mie­czem, ale 
bez trudu pa­ro­wał ciosy, przewi­dując za każ­dym ra­zem, gdzie spadnie ostrze. 
Jed­nak bro­nił się tylko, uskakując przed pchnię­ciami, nie­zdolny sa­memu je 
za­da­wać.Stwór zo­rientował się, że ma przewagę i na­tarł ze zdwojoną ener­gią. 
Ciął mie­czem to z góry, to od dołu, to z lewa, to z prawa. Szczerzył kły i 
po­war­kiwał, przy każ­dym cio­sie kła­piąc wściekle szczękami.W pew­nej chwili 
ostrza znowu się scze­piły, i Kon­rad, co­fając się, po­czuł na twa­rzy cuchnący 
od­dech na­past­nika, zo­ba­czył jego roze­dr­gane noz­drza, wie­trzące ry­chłe 
zwy­cię­stwo.Do tej pory trzymał miecz obu­rącz, teraz jed­nak ode­rwał od 
rę­koje­ści lewą dłoń i po­wstrzy­mu­jąc na­pór prze­ciw­nika tylko prawą ręką, 
się­gnął po za­tknięty za pas nóż. Stwór za­machnął się tar­czą. Kon­rad uchylił 
się przed ude­rze­niem i chwytając za ko­ścianą rę­ko­jeść krisa od­sko­czył, by 
w na­stęp­nej chwili ru­nąć na­przód i wy­pro­wa­dzić pchnięcie od dołu. Ostrze 
we­szło w pod­bró­dek po­twora, prze­biło szczękę i język, po czym wra­ziło się 
w mózg.Be­stia, nie przyjmu­jąc do wia­do­mo­ści swojej klę­ski, nadal spy­chała 
Kon­rada w tył. Do­piero kiedy ten od­stąpił w bok, ru­nęła na pysk, ma­cha­jąc 
wściekle trzyma­nymi w rę­kach mie­czem i tar­czą, ryjąc nimi zie­mię, jakby 
pró­bo­wała ko­pać sobie grób. Ale z umierają­cego szybko uchodziły siły. 
Skrzy­dlata be­stia znie­ru­cho­miała w końcu, jej po­soka wsiąkała w 
wy­su­szoną zie­mię.— Je­stem pod wra­że­niem — po­wie­dział Wilk, który, 
wspiera­jąc się na mie­czu, ob­ser­wo­wał walkę.Kon­rad, wciąż trzyma­jąc w 
górze zdo­byczny miecz, spoj­rzał na swego pana.— Rzuć go — po­wie­dział 
Wilk.Kon­rad, wbrew wła­snej woli, zro­bił krok w jego kie­runku.— Rzuć 
go!Po­słu­chał. Z tru­dem roz­warł zaci­śnięte palce i wy­pu­ścił miecz z dłoni. 
Po­pa­trzył na ścierwo stwora, któ­rego przed chwilą za­bił, i schylił się, by 
wy­szarpnąć mu z gar­dła swój nóż.— Aj! — krzyknął pod wpływem bólu, jaki 
prze­szył mu lewy bark. Po roz­ora­nych szponami ple­cach ście­kały leni­wie 
stru­myczki krwi.— Ścią­gaj ku­brak — po­wie­dział WiJk, pod­cho­dząc do konia 
jucz­nego i drąc na pa­sma szmatę, którą wy­cią­gnął z jed­nego z umo­co­wa­nych 
na grzbiecie zwie­rzę­cia to­boł­ków. Polał ranę Kon­rada wodą i przy­stąpił do 
jej opa­try­wa­nia.— Czemu tak się na cie­bie uwzięły? — spy­tał.— Na mnie?— A 
tak. Wy­glą­dało na to, że tylko o cie­bie im cho­dzi. Na mnie nie zwracały 
uwagi.Kon­rad nie od­po­wie­dział.— I skąd wie­działeś, że bę­dziemy mieli z 
nimi do czy­nie­nia, za­nim się jesz­cze po­ja­wiły? — spy­tał Wilk, 
skoń­czywszy.Kon­rad spu­ścił wzrok, uni­kając spoj­rze­nia Wilka, który 
pa­trzył mu w oczy — w te róż­niące się kolo­rem oczy...— Trzymaj — po­wie­dział 
Wilk, wrę­cza­jąc mu swój miecz. — Chyba nie mu­szę ci już mó­wić, co masz z nim 
zro­bić?Kon­rad wziął od niego oręż i obej­rzał się na trzy martwe po­twory.— Co 
to za jedni?— Zwierzo­łaki.— Mam je obe­drzeć z ekwi­punku?— Ani mi się waż! 
Na­wet ich nie do­tykaj. Oczyść mój miecz ja­kimś gał­ga­nem po tamtych dwóch 
miesz­czu­chach.Kon­rad do­piero teraz za­uwa­żył, że pro­wi­zo­ryczny 
opa­tru­nek Wilk spo­rzą­dził z ko­szuli Carla. Za­brał się za czyszcze­nie 
mie­cza, Wilk tym­cza­sem po­szedł po swoją tar­czę.Po­tem opu­ścili 
spo­pie­loną wio­skę, zo­sta­wia­jąc trupy trzech martwych na­past­ni­ków tam, 
gdzie padły w walce. *   *   *— Czy to bez­pieczne? — spy­tał nie­spo­koj­nie 
Kon­rad, kiedy w końcu roz­bili bi­wak na noc.Większą część dnia przewę­dro­wali 
w mil­cze­niu. Wilk nie po­wie­dział nic wię­cej na temat swojego brata i nie 
kwa­pił się roz­ma­wiać o be­stiach, które ich za­ata­ko­wały, a więc Kon­rad 
nie pró­bo­wał na­wet pytać o tak ba­nalną rzecz, jak cel ich po­dróży.Nie 
po­do­bało mu się, że spę­dzają noc w le­sie, ale in­nego wyj­ścia chyba nie 
było. Mo­gli co naj­wy­żej brnąć dalej przez ciemną knieję.Wilk wzruszył tylko 
ra­mio­nami.— Czy któ­ryś z nas bę­dzie czu­wał?— Chcesz, to czu­waj, tylko co 
to da? Zresztą śmierć we śnie to moje ma­rze­nie.Wo­kół za­padał zmierzch. 
Kon­rad spoj­rzał na swego pana. Trudno było stwierdzić, kiedy Wilk żar­tuje, a 
kiedy mówi po­waż­nie. Z tym że on chyba nigdy nie po­trafił zbyt długo 
za­cho­wać po­wagi.Kon­rad chęt­nie roz­pa­liłby ogni­sko, ale zda­wał sobie 
sprawę, że ogień, choć trzy­małby na dy­stans leśne zwie­rzęta, to nie 
od­stra­szałby in­nych, o wiele bar­dziej nie­bez­piecznych stwo­rzeń. Wręcz by 
je przywa­biał.— Aleś miał dzio­nek — za­uwa­żył Wilk.Kon­rad kiw­nął głową i 
do­tknął ostrożnie kontu­zjo­wa­nego barku. Nadal pul­so­wał, ale już tak nie 
bolał.Po­tem przypo­mniało mu się, jak o mało co nie za­wisł dzi­siaj na 
szu­bie­nicy, i do­tknął szyi. Przed ro­kiem sy­nowi wiej­skiego mły­narza 
udo­wod­niono mor­der­stwo. Po­kłó­cił się z jed­nym z rol­ni­ków o wagę worka z 
mąką i do­szło do bójki, w któ­rej tam­ten po­niósł śmierć. Wil­helm Ka­string 
ska­zał chło­paka na śmieć przez po­wie­sze­nie, i wy­rok zo­stał wy­ko­nany.Ale 
mię­dzy po­wie­sze­niem za mor­der­stwo, a ska­za­niem na tę samą karę za 
schwyta­nie kró­li­ków była wielka róż­nica.— Na­prawdę by mnie po­wie­sili?— 
Sły­sza­łeś, co po­wie­dział Kriesh­mier.— Za dwa kró­liki?— A co mieli z tobą 
zro­bić? Wsadzić do wię­zie­nia? Mu­sie­liby cię wtedy kar­mić, pła­cić ko­muś 
za pil­no­wa­nie. Wy­god­niej było cię zgła­dzić, i o wiele taniej.Wilk ziewnął 
i cią­gnął:— Ale po­ciesz się, chłopcze, że do­piero człowiek ska­zany na śmierć 
wie, że żyje. Nie zli­czę, ile razy mnie się to przytra­fiało. Stra­ciłem już 
ra­chubę. Do tej pory tu i ów­dzie krążą za mną listy goń­cze i wy­zna­czona 
jest na­groda za moją głowę. I wierz mi, lepiej zo­stać ska­za­nym na śmierć niż 
wtrą­co­nym do lochu.Wilk roz­piął skó­rzany ka­ftan i roz­chy­lił poły. 
Cho­ciaż było już ciemno, Kon­rad za­uwa­żył, że cały tors ma po­zna­czony 
szra­mami po sta­rych oka­le­cze­niach. Było ich tyle, że trudno było się 
do­pa­trzyć ka­wałka nie­naru­szo­nej skóry. W po­rów­naniu z tym bli­zny 
Kon­rada przypo­mi­nały za­dra­pania.— Jedni tacy, u któ­rych sie­działem 
kie­dyś w nie­woli, zro­bili mi to dla za­bawy, ale mnie nie było wcale do 
śmiechu. — Wilk do­tknął łań­cu­cha na szyi. — To ob­roża, na któ­rej mnie 
trzymano. No­szę ją na pa­miątkę, co nie zna­czy, że bez niej bym za­po­mniał. 
Nigdy, prze­nigdy nie dam się już wziąć żyw­cem.Po­pa­trzył na Kon­rada.— 
Gdy­byś zna­lazł się kie­dyś w sytu­acji bez wyj­ścia i gro­ziło ci, że 
zo­sta­niesz jeń­cem, lepiej od razu po­de­rżnij sobie gar­dło. Póki życia, poty 
na­dziei, ma­wiają. To nie­prawda.— Ty prze­żyłeś — za­uwa­żył Kon­rad. — Wiele 
wy­cier­pia­łeś, ale w końcu ucie­kłeś, przetrwa­łeś.— Cza­sami wy­daje mi się, 
że wcale nie.Była to jesz­cze jedna z enigma­tycz­nych uwag Wilka. Kon­rad 
wie­dział, że nie do­czeka się jej roz­wi­nię­cia, spy­tał więc:— A kto miałby 
mnie poj­mać?Wilk pu­ścił łań­cuch i za­piął z po­wrotem ka­ftan.— Poj­mają cię, 
jeśli nie będą cię mo­gli zabić, a dzi­siaj dwa razy im się to nie udało. Nie, 
trzy. Naj­pierw pró­bo­wali cię po­wie­sić, po­tem skry­cie za­mor­do­wać, a na 
ko­niec na­padły na cie­bie zwie­rzo­łaki. Od dawna pro­wa­dzisz takie 
urozma­icone życie?— Może tych trzech na­padło na mnie, bo oca­lałem z po­gromu 
w wio­sce — po­wie­dział Kon­rad. — Ale nie wi­działem żad­nego z nich pod­czas 
ataku.— Ist­nieje wiele od­mian zwie­rzo­ła­ków, chłopcze, i z każdą porą roku 
jakby ich przyby­wało. Jedni wy­glą­dają jak zwie­rzęta, ale inte­li­gen­cję 
mają ludzką; inni przypo­mi­nają wy­glą­dem ludzi, a móżdżki mają pta­sie.— I 
my­ślisz, panie, że ist­nieje jakiś związek mię­dzy dzi­siej­szą na­pa­ścią 
zwie­rzo­ła­ków i tym, co przyda­rzyło mi się w Fer­lan­gen?Ale Wilk spoj­rzał 
na drzewa i w tym sa­mym mo­men­cie Kon­rad do­strzegł, że coś się mię­dzy nimi 
poru­szyło. Chwycił za nóż, ale Wilk, który w mię­dzy­cza­sie pod­niósł się z 
ziemi, nie do­by­wał mie­cza z po­chwy.— Mamy to­wa­rzy­stwo — po­wie­dział 
ru­sza­jąc w kie­runku mil­czą­cego in­truza.Kon­rad za­uwa­żył teraz, że jest 
ich wię­cej i też wstał. W ciemno­ściach zale­gają­cych mię­dzy drzewami 
przemy­kało kilka jesz­cze ciemniej­szych cieni. Tu mi­gnęło ja­kieś futro, tam 
bły­snęły groźne śle­pia.Wilk wto­pił się w mrok i zrównał ze 
zwie­rzę­tami.Wilk, prze­mknęło przez myśl Kon­ra­dowi, wilki...Nocne 
stwo­rze­nia były wil­kami, ale Wilk się ich nie lękał, bo mu­siał być z nimi w 
ja­kiś spo­sób spo­wi­no­wa­cony. Wi­dać, nie tylko na­zwi­sko i twarz miał 
wil­cze.Kon­rad bał się po­dejść bliżej, ale wy­tę­żyw­szy wzrok, roz­róż­nił w 
ciemno­ściach Wilka sie­dzą­cego w kucki i głaszczą­cego jedno ze zwie­rząt po 
łbie. Wy­glą­dało to tak, jakby coś do niego mó­wił.Po paru mi­nu­tach Wilk 
wró­cił.— No to mamy sprzymie­rzeń­ców — oznajmił. — Mo­żesz spać spo­koj­nie, 
chłopcze, nasze pie­ski wartow­nicze po­stró­żują.Kon­ra­dowi ci­snęło się na 
usta mnó­stwo pytań, ale wie­dział, że Wilk mu na nie nie od­po­wie.Usiadł i 
wzdrygnął się.— Zimno ci?— Tak — po­wie­dział, cho­ciaż sam nie był pe­wien, czy 
drży z zimna czy ze stra­chu przed wil­kami.— Jak tam bark?Kon­rad poru­szył 
ręką.— Boli.— To do­brze. Zna­czy, że się goi. Le­piej za­cznij się cie­pło 
ubie­rać i nosić te buty.— Prze­cież mamy lato.— Tam, do­kąd zmie­rzamy, nie 
wie­dzą, co to lato.— A do­kąd zmie­rzamy?— Do Kis­leva — od­parł Wilk. — I 
jesz­cze dalej. 

Rozdział jedenasty [top] Wę­dro­wali wiele dni, Kon­rad przez cały czas na 
pie­chotę.O brza­sku wilki gdzieś zni­kały, ale wra­cały z na­dej­ściem nocy. 
Kon­rad nie był pe­wien, czy to wciąż te same zwie­rzęta, które za dnia suną 
nie­po­strzeżenie ich tro­pem, czy też każ­dego wie­czoru inna wa­taha. Nie był 
na­wet pe­wien, czy to praw­dziwe wilki czy ja­kieś wid­mowe zwie­rzęta, które 
Wilk wy­cza­ro­wał, by czu­wały nad ich bez­pie­czeń­stwem.Nie pytał. Wilk nic 
nie mó­wił.Każ­dego wie­czoru o zmierzchu Wilk zni­kał mię­dzy ota­cza­ją­cymi 
obo­zo­wi­sko drzewami, by bra­tać się tam ze sta­dem, które, ubezpie­cza­jąc 
ryce­rza i jego giermka, prze­cze­sy­wało mroczne knieje.Kon­rad mógł po­dejść 
bliżej, mógł pod­jąć próbę zo­rientowa­nia się, w czym rzecz; ale jeśli Wilk 
na­prawdę roz­ma­wiał ze zwie­rzę­tami, któ­rych imię nosił, to on wolał nic o 
tym nie wie­dzieć.Po­cząt­kowo bli­skość ta­kich wzbudza­ją­cych grozę stwo­rzeń 
na­pa­wała go nie­po­ko­jem. Ale przemę­czywszy się przez kilka pierw­szych 
nocy, przywykł do ich obecności i sy­piał już do­brze, ko­jony świado­mo­ścią, 
że przed in­nymi le­śnymi stwo­rami chroni ich krąg nie­wi­dzialnych obrońców. 
Dzięki nim lepiej zno­sił trudy po­dróży.Z cza­sem po­rzu­cił pier­wotny za­miar 
opusz­cze­nia Wilka przy pierw­szej nada­rza­jącej się oka­zji. Wie­dział już, 
że na wio­sce świat się nie koń­czy, że może roz­po­cząć nowe życie i żyć 
ina­czej. Pierw­szym kro­kiem na tej dro­dze była służba u Wilka w cha­rak­terze 
giermka.Nie bar­dzo wie­dział, na czym pole­gają obo­wiązki giermka. Jak dotąd 
ograni­czały się do czyszcze­nia mie­cza Wilka. W ich za­kres mu­siało jed­nak 
wchodzić coś wię­cej, ale po­dej­rze­wał, że o tym, co kon­kret­nie ma robić, 
do­wie się do­piero po do­tar­ciu do Kis­leva.Na razie wy­star­czało mu, że 
wciąż idą i że każdy krok od­dala go od wio­ski.Po dro­dze mi­jali inne wsie i 
mia­steczka. Nigdy nie za­trzymy­wali się tam na noc­leg, ale w pa­kun­kach 
dźwiga­nych przez jucz­nego konia Wilk zna­lazł zaw­sze coś, co dało się 
wy­mie­nić na pro­wiant. Ani razu nie za­szedł do go­spody; pił tylko wodę.— Nic 
ci już chyba nie grozi — po­wie­dział pew­nego wie­czoru.— A gro­ziło? — spy­tał 
Kon­rad.— Twoja rana.Kon­rad pra­wie już za­po­mniał o od­nie­sio­nej ranie. 
Po­zo­stały mu po niej trzy dłu­gie szramy na barku i nie nosił już opa­trunku.— 
Dra­śnię­cie — prychnął lek­ce­wa­żąco Kon­rad.— Fakt, wy­gląda jak dra­śnię­cie 
— po­wie­dział Wilk. — Ale o wiele ba­nal­niej­sze obra­żenia mogą się oka­zać 
śmiertelne. Zwierzo­łaki, ata­kując swoją ofiarę, wy­dzielają jad, który 
do­staje się do ran. Z po­czątku nie boli i cza­sami lu­dzie nie wie­dzą na­wet, 
że ich krew zo­stała za­ka­żona. Po­tem przy­cho­dzi ból, który na­sila się i 
na­sila, aż w końcu nie­szczęśnik kona w mę­czar­niach. Wi­działem ta­kich, 
któ­rzy w przypły­wie sza­leń­stwa od­rą­by­wali sobie kontu­zjo­wane koń­czyny, 
by poło­żyć kres cier­pie­niu. Ale to nigdy nie po­ma­gało.Od tej roz­mowy 
Kon­rad kilka razy dziennie oglą­dał sobie bark, wy­pa­tru­jąc ja­kich­kol­wiek 
oznak za­ka­żenia. Nie do­strzegał ta­kich, a na­wet gdyby się po­ja­wiły, 
by­łoby już za późno...Trakt, któ­rym po­dą­żali, nie­wiele był szer­szy od 
tego, który pro­wa­dził do Fer­lan­gen, i znaj­do­wał się w o wiele gor­szym 
sta­nie, ale Wilk twierdził, że to jeden z głównych szla­ków na te­renie 
Im­pe­rium. Kon­rad wie­dział już, że Kis­lev gra­niczy z Im­pe­rium, lecz 
wy­ja­śnie­nia Wilka wy­da­wały mu się mętne, do­póki nie od­krył, że za­równo 
kraj, jak i jego sto­lica no­szą tę samą na­zwę.Szli na wschód do Eren­gardu, 
grodu na kis­lev­skim wy­brzeżu. Ten sam trakt, gdyby po­su­wali się nim w 
prze­ciw­nym kie­runku, do­pro­wa­dziłby ich do Mid­den­heim. Mid­den­heim 
le­żało na skrzyżo­wa­niu szla­ków Im­pe­rium. Skręcając w Mid­den­heim na 
po­łu­dnie, do­szliby do Alt­dorfu, sto­licy. Ale po­dą­żając dalej na za­chód, 
do­tar­liby do wy­brzeża, do portu Ma­rien­burg.Linia brze­gowa po­mię­dzy 
Erengar­dem a Ma­rien­bur­giem wy­ty­czała pół­nocną gra­nice Im­pe­rium. Dalej 
roz­cią­gało się Mo­rze Szponów. Oba porty rów­nież le­żały poza gra­ni­cami 
Im­pe­rium. Stu­diu­jąc mapy, które Wilk ry­so­wał na pia­sku, Kon­rad 
za­czy­nał po­woli koja­rzyć wszystkie na­zwy i miej­sca, o któ­rych sły­szał.Z 
Eren­gardu do leżą­cego na za­cho­dzie Ma­rien­burga pro­wa­dziła droga, ale z 
Ki­sleva do Ma­rien­burga można było rów­nież do­trzeć rzeką. Pły­nęła ona przez 
sto­licę Kis­lev na za­chód do Alt­dorf, gdzie wpa­dała do rzeki Reik i wraz z 
nią spływała na pół­noc do mo­rza.— Wszystko jest połą­czone — po­wie­dział 
Wilk, spo­glą­dając na ko­lejną z ma­pek, którą wy­ry­so­wał na ziemi, i 
prze­cią­gnął linię wzdłuż drogi łą­czą­cej Ma­rien­burg po­przez Mid­den­heim z 
Erengar­dem, a po­tem drugą, wzdłuż rzeki, od Kis­leva po­przez Alt­dorf do 
Ma­rien­burga. — Do­piero przed kil­koma laty po­ka­zano mi taką mapę. 
Praw­dziwą, na­ry­so­waną na per­ga­mi­nie. Wcze­śniej nie wie­działem na­wet, 
co to mapa. I w jed­nej chwili wszystko stało się jasne. By­łem we wszyst­kich 
tych miej­scach i wreszcie mo­głem spoj­rzeć na ich ogólny układ, zo­ba­czyć 
połą­cze­nia mię­dzy nimi. To, co dzieje się w jed­nej czę­ści Im­pe­rium, ma 
wpływ na wy­da­rze­nia w in­nych, na­wet jeśli odle­głość wy­nosi ty­siące mil. 
Po­dob­nie na Im­pe­rium ma wpływ wszystko, co dzieje się gdzieś tam w Sta­rym 
Świecie.Kon­rad nie był pe­wien, czy w pełni to poj­muje, ale przywykł już do 
ta­kich wąt­pli­wo­ści.Co jakiś czas naty­kali się na usta­wioną w po­przek 
drogi furtę po­dobną do tych na po­dej­ściu do Fer­lan­gen.Przy każ­dej stali 
uzbrojeni żoł­nie­rze i po­bie­rali myto, ale od Wilka ani razu nie za­żą­dali 
opłaty. Za­mie­niał kilka słów z wartow­ni­kami, po czym ci otwierali furtę albo 
uno­sili szla­ban i prze­puszczali ich.Strażnik po­bie­ra­jący myto w 
Fer­lan­gen wy­pu­ścił ich z mia­sta, po­nie­waż się bał, o tym Kon­rad był 
prze­ko­nany; ale na trak­cie z Mid­den­heim do Eren­gardu po­wód był inny. 
Za­pra­wieni w bo­jach wete­rani pa­tro­lu­jący szlak nie wy­glą­dali na 
tchó­rzy.Kryte­rium ich do­boru były za­pewne siła i od­waga, bo lasy, przez 
które bie­gła droga, roiły się od zwie­rzo­ła­ków. A im dalej na wschód się 
za­puszczali, tym wię­cej wy­czu­wał Kon­rad tych kre­atur cza­ją­cych się w 
za­ka­za­nych le­śnych ostę­pach.— Czy oni prze­puszczają nas dla­tego, że 
idziesz do Kis­leva wal­czyć ze zwie­rzo­ła­kami, panie? — spy­tał Kon­rad, 
kiedy mi­nęli ko­lejną taką furtę.— Nie — od­parł Wilk — ale do­brze 
ro­zu­mu­jesz. Żoł­nie­rze śpie­szący z po­mocą obrońcom Kis­leva nie mu­szą, 
oczywi­ście, pła­cić myta. A nie­za­leżni ryce­rze mogą się rów­nież wy­sta­rać 
o kwit po­dróżny. Ale ja ni­czego ta­kiego nie po­trze­buję.— Dla­czego?— Bo 
pra­co­wa­łem w naj­bez­względ­niej­szej, sie­jącej naj­większy po­strach 
in­sty­tucji w ca­łym Im­pe­rium. Gdzie­kol­wiek się po­ja­wia­liśmy, 
naj­dzielniejsi robili w por­tki. Nikt się przed nami nie uchował. Nikt nam 
nigdy nie umknął.— Kim ty byłeś, pa­nie?— Im­pe­rial­nym po­borcą po­dat­ków! — 
Wilk wy­buchnął śmiechem. — A to, rzecz jasna, oznacza, że sam nigdy nie 
mu­sia­łem pła­cić po­dat­ków i by­łem zwol­niony z wszelkich opłat na te­renie 
ca­łego Im­pe­rium. Chłopaki po­bie­ra­jący myto na fur­tach są z po­krewnej 
branży, na­leżą do tego sa­mego bractwa, a ja znam hasło i nie mu­szę pła­cić. 
Ty rów­nież nie mu­sisz.— Dzięki.— Nie ma o czym ga­dać.Kon­rad po­słu­chał i 
wię­cej już do tego nie wra­cał. Po­dą­żali dalej nie­stru­dze­nie, 
za­trzymu­jąc się tylko na po­pas, po­siłek, noc­leg, uzu­peł­nie­nie zapa­sów, 
albo kiedy za­sko­czył ich ulewny letni deszcz. I w końcu do­tarli do Kis­leva. 
*   *   *Wy­raź­nej gra­nicy nie było, ża­den znak nie in­for­mo­wał, gdzie 
koń­czy się Im­pe­rium i za­czyna nowy kraj. Kon­rad zo­rientował się, że są już 
w Kis­levie, do­piero wtedy, kiedy puszcza urwała się nagle jak no­żem uciął i 
Wilk wskazał na le­żące przed nimi mia­sto.— Erengard — po­wie­dział.Była to 
twierdza oto­czona wy­soką pali­sadą. Po­nad nią wy­ra­stało kilka wież, i to 
wszystko. Puszczę w sze­ro­kim pasie przedpola wy­kar­czo­wano do cna. Dzięki 
temu strażnicy na wie­żach mo­gli za­wczasu ostrzec miesz­kań­ców o każ­dym 
szturmie, za­wie­rano bramy, i wróg, żeby we­drzeć się do mia­sta, mu­siałby 
wy­rą­by­wać wy­łom w ścia­nie z gru­bych bali.Uwagę Kon­rada, choć 
fa­scy­no­wała go pali­sada cią­gnąca się da­leko jak okiem się­gnąć, 
przy­cią­gnął wi­dok na pół­nocy — mo­rze.Trasa, którą po­dró­żo­wali, 
przywio­dła ich na wy­brzeże. Te­raz, kiedy wi­doku nie prze­sła­niał las, 
Kon­rad po raz pierwszy zo­ba­czył ocean.I nie uwierzył wła­snym oczom.Dzielił 
ich od niego sze­roki na milę pas lądu, który sam w sobie mógł wprawiać w 
za­dzi­wie­nie. Kon­rad nigdy nie wi­dział tak ogromnej po­łaci ziemi bez 
jed­nego drzewa i ludz­kiej sie­dziby. Całe do­tych­cza­sowe życie upłynęło mu 
wśród gę­stwy li­sto­wia, nie się­gnął nigdy wzrokiem dalej niż na kil­kaset 
jar­dów w kie­runku szczytu wzgórza, albo ze wzgórza w do­linę.A tu, za 
rów­niną, u stóp opa­dają­cego ła­god­nie ku brze­gowi zbo­cza, fa­lo­wało 
mo­rze. Ten ab­so­lutny bez­kres, ta zu­pełna pustka cią­gnąca się aż po 
ho­ry­zont do­słownie za­pie­rała mu dech w pier­siach.Dzień był bez­chmurny i 
po­marsz­czona po­wierzchnia błę­kit­nego oce­anu lśniła w pro­mie­niach słońca. 
Hen, w dali bie­liły się żagle stat­ków wy­cho­dzą­cych z portu, bądź do niego 
wpływa­ją­cych.Kon­rad stał jak ska­mie­niały i chło­nął ten wi­dok, a chłodny 
wiatr od oce­anu owiewał mu twarz i wi­chrzył włosy.— To tylko woda — burknął 
Wilk.— Tak, ale... tyle jej...— A pod spodem jesz­cze wię­cej!— Gdzie się 
koń­czy?— Nig­dzie. Roz­ciąga się w nie­skończo­ność. Wody omywa­jące to 
wy­brzeże, są takie same jak fale, które biją o brzegi Ara­bii i Lu­strii, 
Ki­taju i Nipponu. To wszystko ele­menty tej sa­mej ukła­danki, Kon­ra­dzie. My 
rów­nież. Je­ste­śmy wszyscy pionkami w ko­smicznej grze.Od pa­trze­nia na tę 
nie­skończo­ność Kon­ra­dowi za­czy­nało się krę­cić w gło­wie i mu­siał się 
od­wró­cić, spoj­rzeć za sie­bie i sku­pić wzrok na tym, co znał i z czym był za 
pan brat — na Lesie Cieni. Puszcza rów­nież zda­wała się nie mieć kresu, ale 
wie­dział już od Wilka, że to tylko jeden z la­sów pora­sta­ją­cych większość 
te­ryto­rium Im­pe­rium. Oprócz niego były jesz­cze Las Re­ikwald, Las 
Lau­re­lorn, Las Dra­kwald, Wielki Las...— Idziemy — po­na­glił go Wilk. — Do 
Eren­gardu co prawda do­tarli­śmy, ale to do­piero po­łowa drogi.— Po­łowa drogi 
do­kąd?Ale Wilk jak zwy­kle nie od­po­wie­dział.Ru­szyli w stronę mia­sta. 
Trakt, któ­rym przy­szli tu z Im­pe­rium, do­pro­wa­dził ich do wrót o 
wie­rze­jach z brązu. Choć wiel­kie, wy­da­wały się małe wo­bec ogromu 
pali­sady, w któ­rej je osa­dzono. Nie otwarto ich przed Wil­kiem tak ochoczo, 
jak wcześniej otwierano furty na trak­cie, któ­rym tu przybyli.Strażnicy przy 
miej­skiej bra­mie na zbroje na­rzu­cone mieli futra, a większość z nich no­siła 
su­mia­ste, ob­wisłe wąsy. Zer­kali po­dejrzliwie na zsia­dają­cego z ko­nia 
Wilka. Po­wie­rzywszy Pół­noc pie­czy Kon­rada, Wilk skie­ro­wał się do 
wartowni.Kon­rad ob­ser­wo­wał z za­cie­ka­wie­niem dys­kusję, jaka się tam 
wy­wią­zała i ob­fito­wała w ży­wiołową ge­sty­kula­cję oraz po­ka­zy­wa­nie 
pal­cami. Z wartowni wy­wo­łano ofi­cera, i de­bata, po­parta 
ge­sty­ku­lo­wa­niem, roz­go­rzała na nowo z wzmo­żoną ży­wiołowo­ścią. Po 
ja­kimś cza­sie wrota uchyliły się nieco i wy­su­nęła się przez nie jakaś 
urzę­dowa osoba, by pod­jąć się arbi­trażu na wyż­szym szczeblu.Je­den ze 
strażni­ków zbli­żył się wy­cią­gniętym kro­kiem do Kon­rada, obej­rzał go ze 
wszyst­kich stron, a po­tem pod­szedł do Pół­nocy, by od­sko­czyć na­tychmiast 
przed ko­py­tami bia­łego ogiera, który, par­sk­nąw­szy, sta­nął dęba. Strażnik 
dał mu spo­kój i zajął się spraw­dza­niem ła­dunku dźwiga­nego przez konia 
jucz­nego. Naj­wy­raź­niej za­do­wo­lony z wy­niku in­spekcji wró­cił pod bramę, 
gdzie nadal trwały oży­wione ne­go­cja­cje. W chwilę po­tem, wśród uśmie­chów i 
ukłonów, strony po­dały sobie ręce i wy­mie­niły sa­luty.Wilk wró­cił.— 
Przeklęci cu­dzo­ziemcy! — prychnął gniewnie, sa­do­wiąc się w sio­dle. — Toć 
śpie­szę im z po­mocą. — Po­krę­cił głową i z wes­tchnie­niem do­rzu­cił: — 
Wjeż­dżamy.Jedno z brą­zo­wych wie­rzei uchyliło się tro­chę sze­rzej, żeby ich 
prze­pu­ścić. Wilk przejechał pierwszy, Kon­rad prze­ci­snął się przez szparę 
tuż za nim, pro­wa­dząc za uzdę konia jucz­nego.Już Fer­lan­gen, sporo większe 
od wio­ski, oszoło­miło Kon­rada. Ale Erengard był dużo, dużo większy od 
Fer­lan­gen. Kon­rad czuł się przytło­czony wszyst­kimi tymi wi­do­kami i 
od­gło­sami ogrom­nego mia­sta.Od Wilka wie­dział, że Erengard leży u uj­ścia 
rzeki. Je­dyną znaną mu do tej pory rzeką była ta prze­pły­wa­jąca przez 
wio­skę, ale kudy jej tam było do rzeki Linsk. Jak rosie do bu­rzy.Linsk był tak 
sze­roki, że po­środku jego nurtu mie­ściła się na­wet wy­spa, wy­spa o wiele 
większa od ca­łego Fer­lan­gen, które aż do dnia dzi­siej­szego Kon­rad uwa­żał 
za naj­większe mia­sto na świecie.To tutaj za­wi­jały wszystkie statki z 
Im­pe­rium i reszty świata, tutaj ła­do­wano i roz­ła­do­wy­wano śródlą­dowe 
tra­twy, które kur­so­wały z to­wa­rami tam i z po­wrotem rzecznymi szla­kami 
ca­łego Kis­leva.Jed­nak do sa­mego mia­sta Kis­lev, co Kon­rad wie­dział z 
wy­kła­dów Wilka, nie można było z Eren­gardu do­pły­nąć rzeką. Le­żało ono na 
po­łu­dnie od gór­nego od­cinka biegu rzeki Linsk, i łą­czyła je z nią droga. 
Duże wra­żenie zro­bił na Kon­ra­dzie most pod Fer­lan­gen, który w 
od­róż­nie­niu od skrom­nego, drewnia­nego mostka we wsi, zbu­do­wany był z 
ka­mie­nia.Most, który trzeba było prze­być, by do­stać się do dzielnicy 
por­towej Eren­gardu, miał co prawda drewnianą kon­strukcję, ale cóż to był za 
most! Pod­trzymy­wały go drewniane pale wbite w dno rzeki, a po­most 
środ­ko­wego przę­sła można było uno­sić jak most zwo­dzony, by do znaj­dują­cej 
się dalej la­guny prze­pu­ścić statki o naj­wyż­szych masztach.Wilk zo­sta­wił 
konie pod opieką Kon­rada, a sam wy­brał się na po­szu­ki­wa­nie... cze­goś tam. 
Jak zwy­kle nie po­wie­dział czego.Pod jego nie­obecność Kon­rad roz­glą­dał się 
wo­kół z roz­dzia­wioną gębą. Gapił się na statki, które były większe od do­mów; 
na że­gla­rzy z tu­zina ob­cych krain, w dzi­wacznych przy­odziew­kach, 
mó­wią­cych jesz­cze dzi­waczniej­szymi ję­zy­kami; na ro­bot­ni­ków por­to­wych 
ła­dują­cych i roz­ła­do­wu­ją­cych ja­kieś to­wary, któ­rych prze­zna­cze­nia 
na­wet się nie do­my­ślał.W pew­nej chwili za­trzymało się przy nim dwóch 
męż­czyzn. Obaj byli niscy, bosi, odziani w luźne białe ko­szule i wor­ko­wate 
por­tki. Oczy mieli wą­skie jak szparki, cerę żół­tawą, włosy gę­ste, czarne i 
pro­ste. Pew­nie byli ma­ryna­rzami z ja­kie­goś dale­kiego kraju.Je­den z nich 
za­gadał do Kon­rada w ję­zyku, któ­rego ten nie ro­zu­miał. Bar­dzo szybko 
wy­rzu­cał z sie­bie obce słowa, le­dwie przypo­mi­nało to ludzką mowę.Kon­rad 
po­krę­cił głową na znak, że nic z tego nie ro­zu­mie. Cie­kawe, czego od niego 
chcą? Może py­tają o drogę, albo pró­bują mu coś sprzedać?Męż­czyźni spoj­rzeli 
po sobie i ge­sty­ku­lując gwałtow­nie, za­szwargo­tali znowu.Roz­draż­niony 
Pół­noc par­sknął i po­trzą­snął łbem. Kon­rad od­wró­cił się od nie­zna­jo­mych 
i po­cią­gnął za uzdę, by uspokoić konia.Ale mimo jego wy­sił­ków ogier sta­nął 
dęba, wy­soko za­dzie­rając pod­kute błyszczą­cymi pod­ko­wami ko­pyta.I w tym 
mo­men­cie dwaj ma­ryna­rze rów­no­cze­śnie do­byli dłu­gich, wą­skich, ostrych 
jak brzytwy noży.Kon­rad, choć zwrócony do nich ple­cami, nie mu­siał się 
oglą­dać. Wie­dział, co się szy­kuje. Pu­ścił uzdę i się­gnął bły­ska­wicznie po 
sztylet. Nie miał już wąt­pli­wo­ści, kim są ci dwaj — to śmiertelni 
wro­go­wie.Pół­noc wierzgał przednimi no­gami, jego ko­pyta biły po­wie­trze 
ni­czym pię­ści bok­sera. Je­den z na­past­ni­ków cof­nął się szybko i uchylił, 
żeby uniknąć kop­nięć.Ale drugi z nie­zro­zu­miałym okrzy­kiem wo­jen­nym na 
ustach rzu­cił się na Kon­rada. Kon­rad rów­nież wrzasnął z gniewu.Zbli­żyli się 
do sie­bie na odle­głość ciosu i dwa ostrza prze­cięły po­wie­trze. Oba o włos 
mi­nęły uskakują­cego prze­ciw­nika.Zwarli się, chwytając jeden dru­giego lewą 
ręką za prze­gub pra­wej.Szansę były wy­rów­nane; na­past­nik, choć niż­szy od 
Kon­rada, nad­ra­biał ten man­ka­ment większą wagą ciała.Roz­paczliwy, mro­żący 
krew w ży­łach wrzask, który w tym mo­men­cie do­biegł gdzieś z boku, mógł 
wy­do­być się tylko z krtani ko­nają­cego. To krzy­czał drugi że­glarz. Padł 
ofiarą śmiercio­no­śnych ko­pyt Pół­nocy i le­żał teraz na na­brzeżu tra­to­wany 
przez bia­łego ogiera.Kon­rad i jego prze­ciw­nik za­po­mnieli na mo­ment o 
poje­dynku i spoj­rzeli na trupa. Po chwili ich oczy znowu się spo­tkały — i 
Kon­rad się uśmiech­nął.— Te­raz twoja kolej — wy­sy­czał.Że­glarz nie 
ro­zu­miał słów chło­paka, ale na pewno do­my­ślił się ich zna­cze­nia. 
Od­py­sknął coś w od­po­wie­dzi i jesz­cze moc­niej ści­snął Kon­ra­dowi 
nad­gar­stek, by zmu­sić go do wy­puszcze­nia noża z ręki, a jed­no­cze­śnie 
przy­sunął swoje ostrze do gar­dła prze­ciw­nika.Z mi­ni­mal­nym 
wy­prze­dze­niem Kon­rad zo­ba­czył, że za chwilę męż­czy­zna, roz­luź­nia­jąc 
nieco uścisk, bę­dzie uda­wał, że słab­nie. Kiedy to na­stą­piło, Kon­rad 
za­czął nań moc­niej na­pie­rać, by stwo­rzyć wra­żenie, że dał się oszukać — 
ale za­nim zdą­żył się cof­nąć, szy­bo­wał już w po­wie­trzu...Spadł na plecy z 
ta­kim im­pe­tem, że na chwilę za­parło mu dech w pier­siach. Nie było czasu na 
ana­lizę tego, co się stało, bo nie­przyjaciel rzu­cał się już na niego. Nie 
było też czasu na szu­kanie sztyletu, który Kon­rad wy­pu­ścił z ręki pod­czas 
nie­oczeki­wa­nego lotu.Od­to­czył się w bok, uni­kając pchnięcia spa­dają­cym 
nań no­żem, ale że­gla­rzowi mimo wszystko udało się przy­gnieść Kon­rada swym 
cia­łem i unie­możliwić mu dal­szą ucieczkę. Sple­ceni ze sobą ta­rzali się po 
ziemi, wal­cząc za­cie­kle o nóż.Kon­rad do­strzegł ką­tem oka las nóg 
ota­cza­ją­cych krę­giem miej­sce bójki. Mieli wi­dow­nię. Mały z po­czątku 
tłu­mek ma­ryna­rzy i ro­bot­ni­ków por­to­wych gęst­niał. Sły­chać było śmiechy 
i za­grzewa­jące do walki po­hu­ki­wa­nia. Zu­peł­nie jakby Kon­rad i jego 
prze­ciw­nik nie wal­czyli na śmierć i życie, lecz ku ucie­sze 
ga­wie­dzi.Ta­rza­jąc się tak w śmiertel­nych zapa­sach, doto­czyli się na skraj 
na­brzeża i ru­nęli w dół.Ra­zem wpa­dli do zim­nej wody i nie za­prze­sta­jąc 
walki, znik­nęli pod po­wierzchnią. Do­piero tam się roz­dzie­lili. Przebija­jąc 
wzrokiem mroki męt­nej toni, Kon­rad do­strzegł na­past­nika za­mie­rza­ją­cego 
się nań no­żem.Ru­chy wroga były ospałe, jak w sen­nym koszma­rze, ale woda 
spo­wal­niała rów­nież reak­cje Kon­rada. Zdołał jed­nak od­trącić i wy­krę­cić 
rękę prze­ciw­nika. Męż­czy­zna wy­pu­ścił nóż, który za­czął opa­dać leni­wie 
na dno.Ma­ry­narz pró­bo­wał chwycić broń, a Kon­rad ma­ryna­rza.Po­wio­dło się 
tylko Kon­ra­dowi. Zła­pał męż­czy­znę obiema dłońmi za gar­dło i ści­snął. Z 
ust że­gla­rza try­snął strumień pę­che­rzy­ków po­wie­trza.Kon­rad, 
prze­bie­rając roz­paczliwie no­gami i ho­lując męż­czy­znę za sobą, pod­pły­nął 
ka­wa­łek w przód i wy­rżnął głową na­past­nika w drewniane oszalowa­nie 
na­brzeża.Po­wtó­rzył to znowu, i jesz­cze raz. Z ust męż­czy­zny prze­stały 
wy­do­by­wać się bą­belki. Za to wodę za­bar­wiła na czerwono krew z 
roz­łupa­nej cza­szki. Nie­szczęśnik sza­mo­tał się roz­paczliwie, ale Kon­rad 
nie puszczał.Ko­lejne ude­rze­nie głową o wbity w dno pal i męż­czy­zna, 
za­prze­sta­jąc walki, zwiotczał. Jesz­cze jedno silne ude­rze­nie o wie­kowe 
drewno, jesz­cze jeden strumień krwi i do­piero teraz Kon­rad ode­rwał dło­nie 
od gar­dła prze­ciw­nika.Trup po­szedł na dno, a Kon­rad wy­pry­snął w górę. 
Wy­pły­nąw­szy na po­wierzchnię, jął chwytać łap­czy­wie po­wie­trze w 
roz­ry­wane bó­lem płuca. Nad sobą sły­szał głosy — wi­waty i drwiny.Za­darł 
głowę. Z na­brzeża przyglą­dał mu się z tuzin ludzi. Wśród nich Wilk.W 
odle­gło­ści dwu­dzie­stu jar­dów do­strzegł drewniane schodki pro­wa­dzące do 
wody. Pod­pły­nął tam i wgramolił się na pierwszy sto­pień.Spoj­rzał na mroczną 
toń. Tylko Ely­ssie za­wdzięczał, że nie spo­czywa te­raz na dnie. To ona 
na­uczyła go pły­wać.Zzuł buty, wylał z nich wodę i do­piero teraz wspiął się po 
schod­kach na na­brzeże.U ich szczytu cze­kał na niego jakiś męż­czy­zna. W ręku 
trzymał jego nóż. Kon­rad znie­ru­cho­miał. Nie­zna­jomy roze­śmiał się i 
po­wie­dział coś w ja­kimś ob­cym ję­zyku. Po­dał Kon­ra­dowi sztylet 
rę­koje­ścią do przodu. W dru­giej dłoni trzymał garść mo­net.Kiedy Kon­rad 
ode­brał od niego nóż, męż­czy­zna za­mknął dłoń na mo­ne­tach, roze­śmiał się 
znowu, od­wró­cił i od­szedł. Wy­glą­dało na to, że sporo wy­grał, sta­wia­jąc 
na zwy­cię­stwo Kon­rada.Kon­rad ro­zej­rzał się za Wil­kiem. Do­strzegł go obok 
chu­der­la­wego, ja­sno­wło­sego osobnika, który za­glą­dał w zęby ko­niowi 
jucz­nemu. Ociekając wodą, z przemo­czo­nymi bu­tami w ręku, po­czła­pał boso w 
ich stronę.Nie trzeba było spe­cjal­nie wy­silać umy­słu, by od­gad­nąć, że Wilk 
pró­buje sprzedać sza­rego konia. Za­chwalał zwie­rzę żar­liwie, uwy­pu­klał 
jego za­lety, pod­czas gdy tam­ten krę­cił głową i wy­tykał wady.— No, ja nie 
wiem — wa­hał się męż­czy­zna.— Ale ja wiem — za­pew­nił go Wilk. — To do­bry 
koń. Długo ci jesz­cze po­służy. So­lidny, nie­za­wodny, zdrowy. Czego jesz­cze 
chcesz?— Czego ja jesz­cze chcę? Uczciwej ceny, Wilku.— Znam ta­kich, któ­rzy z 
po­ca­ło­wa­niem ręki za­pła­ci­liby wię­cej, niż żą­dam od cie­bie.— To czemu 
im go nie sprzeda­jesz?— Bo mnie nie cho­dzi o pie­nią­dze, prze­cież wiesz. 
Płace nim za przewóz ło­dzią. Ni­czego wię­cej nie żą­dam. Cie­bie to nic nie 
kosztuje. Zu­peł­nie jak­bym ci da­ro­wał tego konia.— Je­śli we­zmę na po­kład 
cie­bie, to nie będę mógł wziąć ko­goś in­nego.— Do­brze wiesz, że na tym tracę, 
Ste­phan. Mu­szę się do­stać w górę rzeki, a płynę tam, by bro­nić Kis­leva.— 
Ha! Te­raz pró­bu­jesz grać na moim pa­trio­ty­zmie?— Owszem.Ste­phan cof­nął 
się i jesz­cze raz ob­rzu­cił jucz­nego konia kry­tycz­nym spoj­rze­niem. Nadal 
krę­cił głową, ale już wol­niej.— Czyli ty, twój koń i twój sługa, do 
Bol­gasgardu?— Do Praag.— Niech bę­dzie — westchnął Ste­phan. Splunęli w 
dło­nie, przykle­pali, do­bili targu.— Przypro­wadź tego konia na krypę — 
po­wie­dział Ste­phan. — Od­bi­jamy z przypły­wem. — Od­wró­cił się i 
od­szedł.Wilk spoj­rzał na Kon­rada, a po­tem na martwego że­gla­rza leżą­cego 
na na­brzeżu.— Na chwilę nie można cię spu­ścić z oka — burknął.— To nie moja 
wina. Na­padli na mnie.— Nie wzbudzasz sym­patii, chłopcze. Nie lubią cię, co?— 
Kto? — spy­tał Kon­rad, wie­dząc, że Wilk nie ma na myśli dwóch ob­cych 
ma­ryna­rzy.— By­łeś kiedy na łodzi? — zmienił temat Wilk.Kon­rad po­krę­cił 
głową. Nie był i wcale mu się do tego nie pa­liło.— Pły­niemy rzeką do Praag. 
Przeko­nasz się, że to lep­sze od wle­cze­nia się pie­chotą. — Wilk zmierzył 
Kon­rada wzrokiem od stóp do głów. — I od za­ży­wa­nia ką­pieli w ubraniu. No, 
chodźmy po­szu­kać tej krypy, za­nim Ste­pha­nowi coś się od­widzi. — Wdrapał 
się na grzbiet Pół­nocy.Znaleźli łódź przy­cu­mo­waną do molo. Wilk zsiadł z 
Pół­nocy i wprowa­dził go na po­kład, nie oglą­dając się na Kon­rada, któ­remu 
przypadło w udziale wciąganie po tra­pie opie­rają­cego się konia jucz­nego. 
Przypa­tru­jąca się temu za­łoga zry­wała ze śmiechu boki, ale nikt nie 
po­śpie­szył mu z po­mocą.— Wy­susz ubranie — po­wie­dział Wilk, kiedy uwiązali 
konie na po­kła­dzie.Kon­rad po­szedł za jego radą. Zrzucił z sie­bie 
przemo­czone ciu­chy i owi­nął się sta­rym ko­cem.— Po co pły­niemy do Praag, 
panie? — spy­tał, sia­dając. — Wal­czyć ze zwie­rzo­ła­kami?Po dro­dze do 
Eren­gardu Wilk przybliżał mu hi­storię Im­pe­rium i opo­wia­dał o no­wym 
za­gro­żeniu gra­nic ze strony od­człowie­czo­nych hord. Kis­lev był 
przedmu­rzem Im­pe­rium w walce z na­jeźdźcami — zwie­rzo­ła­kami i ich 
po­bra­tym­cami.Gdyby padł Kis­lev, wszystkie te nie­ludz­kie ko­horty 
ru­nę­łyby na Im­pe­rium i za­lały je. Tego wła­śnie oba­wiał się Ma­gnus 
Po­bożny ja­kieś dwa wieki temu. Kis­lev był wówczas za­gro­żony, jeźdźcy 
śmierci z pół­nocy wzięli szturmem Praag. Z po­mocą przy­szły są­sia­dowi siły 
Im­pe­rium i w końcu od­parto wraże le­giony. Car Alexis i Im­pe­rator Ma­gnus, 
pod­bu­do­wani tą wiktorią, za­warli pakt przyjaźni mię­dzy swoimi 
kra­jami.Po­sta­no­wie­nia owego paktu zo­stały wy­sta­wione na naj­cięż­szą 
próbę. Agre­sywne hordy uro­sły znowu w siłę, znowu łu­piły mia­sta Kis­leva, 
puszczały z dy­mem wio­ski, na­pa­dały na fak­torie, rów­nały z zie­mią obozy 
woj­skowe. Gdyby udało im się pod­bić Kis­lev, na­stęp­nym ce­lem sta­łoby się 
Im­pe­rium. Wilk na­po­my­kał już o ist­nie­niu wroga we­wnętrz­nego, a 
re­ne­gaci oble­ga­jący Kis­lev sta­no­wili dla Im­pe­rium do­dat­kowe 
za­gro­żenie z ze­wnątrz.— Mó­wiłeś, pa­nie, że Im­pe­rator wy­słał swoje 
woj­ska, by bro­niły Kis­lev — po­wie­dział Kon­rad, kiedy stali na rufie krypy 
i ob­ser­wo­wali krzątaninę w por­cie.— Bo to prawda.— I dla­tego tu je­steś? Ze 
mną?— W pew­nym sen­sie.— W ja­kim sen­sie?Wilk wzruszył ra­mio­nami.— Mo­głem 
za­ofe­ro­wać swe usługi Im­pe­rium, za­cią­gnąć się do re­gu­lar­nej armii i 
po­ma­sze­ro­wać z nią na wojnę prze­ciwko na­jeźdźcom. Tak czy­ni­łem, kiedy 
by­łem młodszy i bar­dziej wie­rzy­łem w ide­ały. Te­raz jed­nak pora po­my­śleć 
o za­bez­pie­cze­niu na sta­rość. Jeśli mam już ry­zy­ko­wać ży­ciem, a na­wet 
wię­cej niż ży­ciem, to chce mieć pew­ność, że mi się to opłaci. Je­stem 
za­wo­do­wym żoł­nie­rzem, i to jed­nym z naj­lep­szych. Lu­dzie so­wicie 
wy­na­gra­dzają moje usługi. Pra­cuję gdzie chcę i kiedy chcę.Kon­rad ścią­gnął 
brwi. Nie bar­dzo ro­zu­miał, do czego Wilk zmierza.— A więc nie przybyłeś tu 
wal­czyć ze zwie­rzo­ła­kami?— Ależ tak! Wi­dzisz, Ki­slev już dawno byłby 
kra­iną mle­kiem i mio­dem pły­nącą, gdyby tylko mógł spo­koj­nie 
eks­plo­ato­wać swoje bo­gactwa. A tu masz, jego te­ryto­rium pu­sto­szą raz po 
raz wszystkie te be­stie z pie­kła ro­dem. To nie sprzyja ro­bie­niu inte­re­sów 
i har­mo­nij­nemu roz­wo­jowi. Przyby­łem, żeby raz na zaw­sze poło­żyć temu 
kres. Ty rów­nież po to tu je­steś, Kon­ra­dzie. Bę­dziemy po­ma­gali w walce z 
na­jeźdźcą — a jed­no­cze­śnie wy­pra­cu­jemy sobie skromną re­kompen­satę. Na 
woj­nach lu­dzie się bo­gacą, chłopcze, tyle że za­zwy­czaj nie ci, co trzeba. 
Ale na tej woj­nie my się wzboga­cimy. A przy oka­zji po­wal­czymy w słusznej 
sprawie. — Uśmiech­nął się, bły­ska­jąc spi­ło­wa­nymi zę­bami. — Bywa, że 
przyjemne da się połą­czyć z po­ży­tecz­nym. *   *   *Zo­stali strażni­kami w 
ko­palni złota. Ko­pal­nia znaj­do­wała się w Gó­rach Krańca Świata, nie­da­leko 
Przełęczy Be­ly­evorta. W rzece prze­pły­wa­jącej przez ten rejon gór od wie­ków 
znaj­do­wano ślady kruszcu, ale żyłę od­kryto do­piero przed pięć­dzie­się­cioma 
laty.Cho­ciaż było to po­gra­nicze ludz­kiego osadnic­twa, ko­pal­nia kwi­tła — 
do­póki z Pół­noc­nych Pust­kowi nie nad­cią­gnęli znowu na­jeźdźcy, któ­rych z 
roku na rok przyby­wało. Po­cho­dzili z krain lodu i śniegu, zu­peł­nie jakby 
pie­kło, które ich zro­dziło, było skutą mro­zem dzi­czą.Na­jazdy po­wo­do­wały 
po­ważne ograni­cze­nie wy­do­bycia w ko­palni, i wła­ści­ciele, do któ­rych 
zali­czał się rów­nież car, stwo­rzyli wła­sną, pry­watną ar­mię.Wilk pra­co­wał 
tu już kie­dyś jako na­jem­nik, ale ani my­ślał za­do­wa­lać się teraz tak niską 
po­zycją. Znał do­wódcę gar­ni­zonu i po nie­ca­łych dwóch mie­sią­cach zajął 
jego miej­sce.Nie mu­siał przy tym ucie­kać się do uży­cia siły; wy­star­czyły 
słowa per­swa­zji. W roz­mo­wie w cztery oczy Wilk przedsta­wił temu 
człowie­kowi długą listę przypad­ków za­gar­nię­cia mie­nia i de­frau­dacji, 
ja­kich do­pu­ścił się pod­czas lat prze­pra­co­wa­nych w ko­palni. Jako 
al­ter­na­tywę dla ka­tow­skiego to­pora za­pro­po­no­wał mu do­bro­wolne 
odej­ście w stan spo­czynku po wcze­śniejszym zare­ko­men­do­wa­niu jego, Wilka, 
na swojego na­stępcę.Komplek­sowa ochrona obiektu nie ograni­czała się do obrony 
wy­ro­bisk przed ata­kami zwie­rzo­ła­ków. Ci sta­no­wili tylko jedno z 
za­gro­żeń. Po­wo­do­wała nimi jedy­nie żą­dza mordu i nisz­cze­nia, nie 
cho­dziło im o złoto.Na ko­pal­nię i na transporty złota na­pa­dali rów­nież 
naj­prze­róż­niej­szej ma­ści ban­dyci, zbóje i zło­dzieje. Na nich też trzeba 
było mieć oko. Tu­dzież na sa­mych gór­ni­ków. Bo to oni wła­śnie mieli 
naj­lep­sze wa­runki do okradania ko­palni. Pra­co­wali w cia­snych sztolniach i 
drą­żąc zło­to­dajną skałę, na­tra­fiali od czasu do czasu na warte grze­chu 
sa­mo­rodki, które z ła­two­ścią mo­gli ukryć i wy­nieść.Z ta­kimi kra­dzie­żami 
trzeba było wal­czyć, uszczu­plały bo­wiem do­chody Wilka, który był na 
pro­cen­cie od urobku i jego wy­na­gro­dze­nie zale­żało od ilości złota 
wy­syła­nego da­nym transpor­tem do Kis­leva.Wła­ści­ciele ko­palni zda­wali 
sobie do­sko­nale sprawę, że strażnicy to też lu­dzie, i znaj­do­wało to swoje 
od­bicie w skrom­nym żoł­dzie, jaki im wy­pła­cali. Ale póki pa­zer­ność 
pry­wat­nej armii utrzymy­wała się w roz­sąd­nych gra­ni­cach, jej pra­co­dawcy 
pa­trzyli na to przez palce. Wli­czali te straty w koszty wy­do­bycia, które i 
tak nie były wiel­kie, a wszystko, co po ich od­trą­ceniu wy­ci­snęli z 
ko­palni, sta­no­wiło czy­sty zysk.Gór­nicy byli w większo­ści nie­wol­ni­kami, 
ska­zań­cami, któ­rzy od­pra­co­wy­wali tutaj wy­roki — przeważ­nie 
wie­lo­let­nich cięż­kich robót, a tym sa­mym śmierci, bo tylko nie­liczni 
do­ży­wali końca kary.Co do armii na­jem­ni­ków, to nie­jeden z jej żoł­nie­rzy 
mało co się róż­nił od więźniów, któ­rych pil­no­wał. Przeważ­nie byli to 
ucie­ki­nie­rzy, lu­dzie bę­dący na ba­kier z pra­wem. Tylko kie­rując się na 
pół­noc, ku krań­com cy­wili­zo­wa­nego świata, mo­gli uniknąć poj­ma­nia i 
kary. Jako żoł­nie­rze byli słabo wy­szkoleni, a od życia wy­ma­gali jesz­cze 
mniej niż gór­nicy.Ale w ko­pal­nia­nej straży słu­żyli też naj­twardsi, 
naj­lepiej za­pra­wieni w bo­jach wo­jow­nicy Sta­rego Świata. Do Kis­leva 
zwa­biła ich nie­ustająca wojna, nie­bez­pie­czeń­stwo oraz na­dzieja na hojne 
wy­na­gro­dze­nie — jeśli ujdą z ży­ciem, by się nim cie­szyć. W straży ko­palni 
spo­tkać można było żoł­nie­rzy z każ­dego za­kątka Im­pe­rium i nie tylko.Każdy 
z tych wete­ra­nów był eks­per­tem w za­bija­niu i Kon­rad wiele się od nich 
na­uczył.Pe­wien oba­lony książę z jed­nego z ti­leań­skich miast-państw 
na­uczył go szer­mierki. W walce na mie­cze li­czyła się nie tylko siła, lecz 
rów­nież zręczność, szybkość i prze­bie­głość. Kon­rad po­trafił się teraz 
poje­dyn­ko­wać jak szla­chet­nie uro­dzony, z za­cho­wa­niem wszyst­kich zasad 
ry­cer­sko­ści, któ­rych trzeba prze­strzegać w sprawach ho­no­ro­wych.Zaś 
pe­wien uliczny za­bi­jaka z Bre­tonii, który nigdy nie sły­szał słowa „ho­nor”, 
po­kazał mu jak wal­czyć nie­czy­sto, jak wy­ko­rzy­sty­wać w cha­rak­terze 
broni wszystko, co się na­winie pod rękę, jak gryźć, ko­pać, dra­pać, wy­łu­piać 
oczy i mor­do­wać go­łymi rę­kami, jeśli już nie ma czym.Umiejęt­ności Kon­rada 
wzboga­ciły się znacznie, kiedy pe­wien nie­po­zorny osobnik z Nipponu 
za­de­mon­stro­wał mu, jak za­bijać sa­mymi rę­kami albo sto­pami. Na­uczył go, 
jak, nie ma­jąc broni, wal­czyć z uzbrojo­nym prze­ciw­ni­kiem i zwy­cię­żać. 
Była to sta­ro­dawna sztuka walki z Da­le­kiego Wschodu, gdzie chyba każda 
kra­ina ma swoją wła­sną jej od­mianę. Kon­rad do tej pory pa­mię­tał, jak 
ci­snął nim o zie­mię jeden z że­gla­rzy, któ­rzy na­padli nań w Erengar­dzie — 
ale tam­ten człowiek nie był pro­fe­sjo­nali­stą i zgi­nął w końcu od jego 
krisa.Wilk nie uznawał łuku za broń godną sza­nują­cego się wo­jow­nika, co 
in­nego ku­sza. Pe­wien na­jem­nik z Królestw Es­ta­lianu na­uczył Kon­rada 
strzelać z tej broni; wo­jow­nik z Ara­bii wy­szli­fo­wał umiejęt­ności Kon­rada 
w po­słu­gi­wa­niu się no­żem, wprowa­dza­jąc go w ar­kana rzu­cania 
naj­roz­mait­szymi od­mia­nami tej broni; ol­brzym z Norsca po­kazał mu, jak 
wal­czyć włócznią i jak ci­skać oszczepem; ry­cerz z Al­bionu wy­szkolił go w 
jeź­dzie kon­nej; i ta­kich na­uczycieli było wię­cej, o wiele 
wię­cej.Ko­pal­nia za­trud­niała nie tylko ludzi. Pra­co­wało w niej w 
cha­rak­terze spe­cjali­stów sporo kra­sno­lu­dów. To oni ryli nowe sztolnie, 
oni wy­sa­dzali pro­chem skały w bie­gną­cych głę­boko pod zie­mią chodni­kach. 
I wła­śnie jeden z nich zo­stał in­strukto­rem Kon­rada od po­słu­gi­wa­nia się 
topo­rem. Na­uczył go, jak wal­czyć każ­dym ro­dza­jem tej broni, od małej 
sie­kierki bo­jowej po ogromny topór obo­sieczny, na­uczył wszyst­kich tech­nik 
walki wręcz z topo­rem w każ­dej dłoni i naj­lep­szego spo­sobu ro­bie­nia 
hala­bardą.Kiedy pew­nego razu pod­czas ataku rene­ga­tów Kon­rad zo­stał 
po­waż­nie ra­niony w prawą rękę, Wilk sko­mentował to na­stę­pu­jąco:— Co jest 
wart pra­wo­ręczny człowiek bez sprawnej pra­wej ręki? — za­pytał. — Chcę cię 
wi­dzieć w każ­dej bi­twie osła­nia­ją­cego mnie od pra­wej.Cho­ciaż Wilk najął 
Kon­rada na giermka, ten nigdy nie stał się jego sługą w do­słownym sen­sie. 
Szybko zo­stali to­wa­rzy­szami broni, ale Wilk do­piero teraz po­wie­dział to 
ofi­cjal­nie.— A kto bę­dzie osła­niał od pra­wej mnie? — spy­tał Kon­rad, 
zer­kając na swoje obanda­żo­wane, sztywne ra­mię. Opatrzył je elf, który 
po­sia­dał zdol­ności uzdrowi­ciel­skie. Wilk nie cier­piał cza­rów i 
cza­row­ni­ków i w swoim ko­pal­nia­nym obo­zie tole­ro­wał tylko tego jed­nego 
uzdrowi­ciela. Kon­rad wspo­mniał Ely­ssę, wspo­mniał, jak zale­czyła mu rany, 
kiedy się pierwszy raz spo­tkali — ale nie­wiele było trzeba, żeby 
przypo­mi­nała mu się Ely­ssa...Wilk roze­śmiał się.— Wal­czyć po­trafi każdy 
głupi — po­wie­dział. — Do za­bija­nia nie trzeba ro­zumu. Może on wręcz 
za­wa­dzać. Ale to inte­li­gen­cja od­róż­nia nas od zwie­rząt — i od 
zwie­rzo­ła­ków. W księ­gach za­warta jest cała wie­dza świata i dzięki tej 
wie­dzy się roz­wi­jamy. Wy­ko­rzy­stasz z po­żyt­kiem czas po­trzebny na 
wy­goje­nie się two­jej ręki. Na­uczysz się czy­tać i pisać.Kon­rad, choć bez 
prze­ko­nania, wy­szu­kał sobie na­uczyciela. Człowiek ten na­zy­wał się Matthew 
i był stu­den­tem Uni­wer­sy­tetu w Praag, a do ko­palni przypętał się pod­czas 
let­nich wa­kacji, żeby zaro­bić na cze­sne na na­stępny rok.Matthew roz­po­czął 
swoją po­dróż ło­dzią, ale za­łoga ograbiła go po dro­dze i wy­rzu­ciła za 
burtę. Dalej wę­dro­wał pie­szo i udało mu się szczęśli­wie do­trzeć do celu. 
Wieść o jego pe­ry­pe­tiach, kiedy prze­dzie­rał się przez dzicz uzbro­jony 
jedy­nie w marszpi­kel* [przyp: Sta­lowy rożek o dłu­gości ok. 30 cm uży­wany do 
wy­ko­ny­wa­nia splotów na li­nach sta­lo­wych i przy in­nych ro­bo­tach 
bosmań­skich — przyp. tłum.], szybko roze­szła się po ko­palni i przynio­sła mu 
kil­ku­dniową sławę.Kon­rad na­zwał go „Matthew Marszpi­kel”. Na­stęp­nego lata 
Matthew zja­wił się znowu, tym ra­zem za­brał się z kon­wo­jem wio­zą­cym 
za­opa­trze­nie. W trze­cim roku Kon­rad czy­tał już i pisał bie­gle, a Matthew 
zdał ostatnie eg­za­miny i zo­stał prawni­kiem. Przywiózł swojemu uczniowi 
pa­radny zwój pro­mo­cyjny, w któ­rym stwier­dzano, że Kon­rad jest „uczony w 
pi­śmie”.Równo­cze­śnie ze zgłę­bia­niem alfa­betu Kon­rad wprawiał się rów­nież 
w wy­ko­rzy­sty­wa­niu lewej ręki do walki mie­czem i ma­czugą oraz do rzu­cania 
włócznią i sztyletem.— Ist­nieją dwa spo­soby walki z dzi­kimi, nie 
zor­gani­zo­wa­nymi pry­mi­ty­wami, ja­kimi są zwie­rzo­łaki — po­wie­dział 
kie­dyś Wilk. — Można wy­sta­wić prze­ciwko nim wy­szkoloną, karną ar­mię, taką 
jaką wy­słał z Alt­dorfu Im­pe­rator, jaką z Mid­den­heim wy­słał Graf. Albo 
wy­sta­wić prze­ciwko nim siłę jesz­cze dzik­szą, jesz­cze bar­dziej nie 
zor­gani­zo­waną — le­gion in­dy­wi­du­ali­stów.I taki wła­śnie był bata­lion 
sformo­wany przez Wilka: ar­mia in­dy­wi­du­ali­stów, któ­rzy wal­czyli ra­mię w 
ra­mię z na­pie­rają­cym z pół­nocy ro­bactwem. Ale na miej­sce jed­nego 
usie­czo­nego wroga, po­ja­wiało się wciąż kilku na­stęp­nych.— Zu­peł­nie jakby 
od­ra­dzali się po­przez śmierć — za­uwa­żył kie­dyś Kon­rad.— Wreszcie za­czyna 
to do cie­bie do­cie­rać — od­parł Wilk i chyba po raz pierwszy Kon­rad nie miał 
wąt­pli­wo­ści, że nie żar­tuje.Kon­rad na­uczył się za­bijać, za­bijać szybko i 
sku­tecz­nie. Ale nie mu­siał się oba­wiać, że za­braknie mu zaję­cia. Bez 
względu na to, jak był szybki, ilu zgła­dził, nie­przyjaciół nie 
uby­wało.Zda­rzały się dłu­gie okresy bez­czynności, nie­zno­śnej nudy, kiedy 
prócz pu­co­wa­nia zbroi i czyszcze­nia oręża — wła­snych i Wilka — nie miał nic 
in­nego do ro­boty. A po­tem zwia­dowcy mel­do­wali, że idzie na nich zgraja 
ma­rude­rów, nuda pry­skała i nie wia­domo było, w co ręce wło­żyć.Jed­nak 
Kon­rad nie wi­dział dotąd szturmu, który choćby w przybli­żeniu przypo­mi­nał 
atak na wio­skę. Nigdy wię­cej nie był świad­kiem takiej wspólnoty celu, takiej 
za­cie­kło­ści, takiej miażdżą­cej po­tęgi, nie wi­dział tylu róż­nych od­mian 
kre­atur zjed­no­czo­nych dla wy­peł­nie­nia jed­nej misji.Wiele razy, tak jak 
to na­stą­piło w wio­sce po wy­biciu do nogi wszyst­kich jej miesz­kań­ców, 
stwory zwracały się prze­ciwko so­bie — ale teraz zda­rzało się to jesz­cze w 
trak­cie walki z ludźmi.Czę­sto ata­ko­wały kam­rata tylko dla­tego, że 
sta­no­wił ła­twiejszy cel. Albo też rzu­cały się na ra­nio­nego 
sprzymie­rzeńca, po czym go poże­rały. Wy­da­wały się być bez­ro­zum­nymi 
ma­szy­nami do za­bija­nia. Stały na niż­szym po­zio­mie od zwie­rząt, bo nie 
miały in­stynktu sa­mo­za­cho­wawczego, da­wały się wy­rzy­nać set­kami tylko po 
to, by uśmiercić jed­nego upa­trzo­nego czło­wieka.Ale czę­sto były to tylko 
po­zory, ist­niał bo­wiem po­wód tego bi­tew­nego za­cie­trze­wie­nia — choć 
nie­łatwo było go przejrzeć. Otóż owe rze­sze wo­jow­ni­ków po­święcano dla 
od­wró­cenia uwagi albo dla roz­po­zna­nia no­wych for­tyfi­kacji wzniesio­nych 
wo­kół ko­palni.Wilk na­zwał je dzi­kimi i nie zor­gani­zo­wa­nymi. Miał rację, 
że są dzi­kie, ale co do braku or­gani­zacji sprawa nie była już tak jasna. 
Kon­rad nie­raz wi­dział, że nie­które kre­atury trzymają się pod­czas szturmu 
na ubo­czu, śle­dzą zma­gania z ja­kie­goś punktu ob­ser­wa­cyj­nego, jakby 
kie­ro­wały na­cie­rają­cymi hor­dami. Zwierzo­łaki miały swoją wła­sną ar­mię i 
miały swoich gene­ra­łów.Kon­rad na­uczył się roz­po­zna­wać roz­maite od­miany 
śmiertel­nych prze­ciw­ni­ków, po­znał ich zwy­czaje. Tych od­mian i ga­tun­ków 
było tyle, że dla mnó­stwa nie zna­le­ziono jesz­cze nazw; i wciąż ich 
przyby­wało.Kiedy zwracały się prze­ciwko so­bie, od­no­siło się wra­żenie, że 
mu­szą za­bijać, że nie jest dla nich ważne, kogo ani co za­bijają. Ale o wiele 
czę­ściej nie ule­gało wąt­pli­wo­ści, że jedy­nym po­wo­dem ich ist­nie­nia 
jest nisz­cze­nie ludz­kiego życia.Kon­rad umiał je wszystkie za­bijać. *   *   
*Mi­nęło pięć dłu­gich zim. Pięć mroźnych, su­ro­wych zim.Kon­rad okrzepł, stał 
się bar­dziej chłodny, twardszy, bez­względ­niej­szy. 

Rozdział dwunasty [top] Na­de­szła wio­sna, a z nią roz­topy. Wraz z po­prawą 
po­gody na­pady z pół­nocy nasi­liły się i przybrały na za­cie­kło­ści.Kon­rad 
już od pię­ciu lat słu­żył u boku Wilka, a wi­do­ków na obie­cy­waną for­tunę 
wciąż nie było. Jako do­wódca ar­mii na­jem­ni­ków Wilk nie zara­biał wiele. 
Ely­ssa na­uczyła Kon­rada ra­cho­wać, a kiedy Wilk za­czął mu zle­cać wy­płaty 
żołdu dla żoł­nie­rzy, zmu­szony był jesz­cze bar­dziej pod­cią­gnąć się w 
arytme­tyce.Wilk wszystko, co wpływało do jego kie­szeni z, pro­centu od urobku, 
prze­zna­czał na za­ciąg no­wych żoł­nie­rzy do swojej armii. Od dwóch lat 
ża­den atak nie do­tknął bez­po­śred­nio wy­ro­bisk, od wię­cej niż dwóch lat z 
ręki wroga nie zgi­nął ża­den gór­nik.Od kiedy Wilk objął ko­mendę, ilość złota 
do­cie­ra­jąca do Kis­leva wzrosła po­nad dwu­krot­nie, lecz w tym cza­sie on 
zwerbo­wał do swojej armii dru­gie tyle ludzi i miał ich teraz pod sobą o wiele 
wię­cej, niż trzeba było do od­pie­rania ata­ków wroga i ochrony transpor­tów 
kruszcu.Taktyka Wilka za­częła w końcu przynosić efekty. Jego ar­mia była coraz 
lepiej wy­szkolona, za­da­wała wro­gowi o wiele większe straty niż na po­czątku 
— a na­wet prze­pro­wa­dzała kontrataki na pół­nocną za­razę. Nie ograni­czała 
się już tylko do obrony, wy­pie­rała zwie­rzo­łaki. A do­póki na­jeźdźcy nie 
po­su­wali się w głąb Kis­leva, bez­pieczne było Im­pe­rium.Gór­nicza osada, 
która wy­rosła przy ko­palni była większa od ro­dzin­nej wio­ski Kon­rada. To 
małe mi­steczko mu­siało za­spo­kajać wszelkie po­trzeby miesz­kań­ców. Gór­nicy 
byli wła­ści­wie nie­wol­ni­kami, ale nie za­ku­wano ich w łań­cu­chy. Jeśli 
któ­ryś chciał uciec, mu­siał się li­czyć z tym, że wpadnie w łapy 
oble­gają­cych ko­pal­nię zwie­rzo­ła­ków. Zda­rzali się ry­zy­kanci, ale 
prze­drzeć przez kor­don uda­wało się tylko nie­licz­nym — prze­pa­dali na­wet 
ci, któ­rzy pró­bo­wali wy­kupić sobie drogę szmuglo­wa­nym zło­tem.Na­jem­nicy 
pra­gnęli roz­rywki, po służ­bie chcieli się za­ba­wić. Wilk wy­ro­zu­miale 
traktował głód uciech swoich żoł­nie­rzy, a wszystko koszto­wało. Przepija­jąc 
zaro­bione pie­nią­dze, trwoniąc je na la­dacznice i ha­zard, wciąż nie mo­gli 
uzbierać sumy, z którą mo­gliby spo­koj­nie odejść.To samo ty­czyło się Wilka. 
On rów­nież nie mógł odejść, ze względu na brak fun­du­szy. Na po­czątku mó­wił, 
że za­mie­rza zbić na tej woj­nie for­tunę. Ale jak dotąd zdo­łał uciułać 
led­wie garść ko­ron. Ile­kroć tra­fiała mu się choć jedna złota mo­neta, 
zwy­kle prze­puszczał ją w go­spo­dzie.A skoro nie za­no­siło się, że Wilk w 
naj­bliż­szym cza­sie opu­ści teren ko­palni, to tym bar­dziej nie gro­ziło to 
Kon­ra­dowi. Miał, co prawda, konia, przy­odziewek, zbroję, oręż — ale nic z 
tego nie nale­żało do niego. O wszystko, czego mu było trzeba, mu­siał pro­sić 
Wilka.Ile­kroć Wilk był w do­brym na­stroju po ja­kimś wal­nym zwy­cię­stwie nad 
zwie­rzo­ła­kami, sta­wiał Kon­ra­dowi piwo. Tylko jedno.Jed­nak pew­nego dnia 
umówił się z Kon­ra­dem w go­spo­dzie, cho­ciaż od ostatniej po­tyczki ze 
zwie­rzo­ła­kami upłynęło do­brych kilka ty­go­dni. Pora była późna, lecz w 
izbie fa­lował gęsty tłum i za­raz za pro­giem Kon­rad wpadł na ja­kie­goś 
kra­sno­luda. Po­łowa piwa z trzyma­nego przez kra­sno­luda kufla za­chla­pała 
Kon­ra­dowi ubranie.— Uważaj, dur­niu! — warknął kra­sno­lud.Kra­sno­ludy znane 
były z krewkości i ten nie sta­no­wił wy­jątku. Pew­nie nale­żał do bry­gady 
ob­słu­gują­cej ko­pal­nię. Miał nie wię­cej jak pięć stóp wzrostu, rude włosy w 
nie­ła­dzie, twarz uma­zaną zie­mią. Spe­cjali­ści nigdy nie zmywali z sie­bie 
ziemi, w któ­rej ryli.W od­róż­nie­niu od większo­ści kra­sno­lu­dów, ten nie 
był bro­daty. Skó­rzane ubranie, które miał na sobie, przetarte było na 
łok­ciach i ko­la­nach od czoł­gania się wą­skimi chodni­kami. Większość ludzi 
cho­dziła z no­żem za pa­sem, lecz ten kra­sno­lud miał za nim młot i całą 
ko­lek­cję dłut. Na ra­mie­niu oparł oskard, jakby się wy­bie­rał drą­żyć nowy 
tunel.Jego wieku nie dało się okre­ślić, bo kra­sno­ludy żyją z re­guły o wiele 
dłu­żej od ludzi. Z tym że w oto­czo­nej przez wro­gów ko­palni trudno 
na­sta­wiać się na dłuż­szy ży­wot.Kon­rad na wpół prze­pra­sza­jąco wzruszył 
ra­mio­nami. My­ślał, że to wy­star­czy. Do zde­rze­nia do­szło z winy obu 
stron.— Rozlałeś mi piwo! — za­uwa­żył kra­sno­lud. — Od­ku­puj!Jako prawa ręka 
Wilka Kon­rad czę­sto mu­siał za­że­gny­wać roz­maite wa­śnie wy­bu­cha­jące w 
obo­zie. Ani w gło­wie mu po­stało, by wszczy­nać teraz awanturę. Bez szemrania 
od­ku­piłby kra­sno­lu­dowi piwo, gdyby nie jeden szkopuł: jak zwy­kle nie miał 
pensa przy du­szy.Zro­bił kilka kro­ków, roz­glą­dając się po go­spo­dzie za 
Wil­kiem. Kra­sno­lud my­ślał, że chło­pak od­cho­dzi i chwycił go za rękę. 
Kon­rad od­wró­cił się bły­ska­wicznie, się­gając od­ru­chowo do rę­koje­ści 
za­tkniętego za pas krisa. Ale po­wstrzymał się od wy­cią­gnię­cia broni. 
Wy­war­czał tylko pewne kra­sno­lu­dowe prze­kleń­stwo, któ­rego na­uczył się od 
swojego in­struktora walki na to­pory.Kra­sno­lud chlu­snął na Kon­rada resztką 
piwa i ci­snąwszy weń pu­stym ku­flem, rzu­cił się na chło­paka.Kon­rad stra­cił 
rów­no­wagę, za­to­czył się w tył, po­tknął o ja­kiś sto­łek i runął na wznak. 
Chciał wstać, ale kra­sno­lud przy­sta­wiał mu już oskard do szyi.To tylko piwo, 
po­my­ślał Kon­rad, tylko roz­lane piwo. Wielu ze­szło z tego świata 
przed­wcześnie z rów­nie bła­hych po­wo­dów, ale on nie miał za­miaru tak 
głu­pio koń­czyć. Mógł się uwolnić w ciągu dwóch ude­rzeń serca — a to dru­gie 
od­mie­rzy­łoby ostatnią chwilę ży­cia na­past­nika. Leżał jed­nak nie­ru­chomo, 
pa­trząc kra­sno­lu­dowi pro­sto w oczy.Po paru se­kun­dach kra­sno­lud mruknął 
coś pod no­sem, cof­nął oskard i od­wró­cił się ple­cami do prze­ciw­nika. 
Kon­rad po­zbie­rał się z ziemi i znowu po­szu­kał wzrokiem Wilka. Przepy­chanka 
zwa­biła grupkę ga­piów, ale Wilka wśród nich nie było. Obok po­si­wia­łego 
sta­rego wia­rusa stał przy­stojny, do­brze zbu­do­wany, nie­wiele star­szy od 
Kon­rada mło­dzie­niec. Przy nich kis­lev­ski szlachcic — chyba ja­kiś poseł. 
Kilku in­nych pi­wo­szy wy­ra­żało po­mru­kami swoje roz­cza­ro­wa­nie, że 
za­targ nie prze­ro­dził się w krwawą bójkę z prawdzi­wego zda­rze­nia, ale 
młody wo­jow­nik i jego za­pra­wiony w bo­jach to­wa­rzysz uśmie­chali się do 
Kon­rada po­ro­zu­mie­wawczo, jakby po­chwalali jego po­wściągli­wość. 
Wy­mi­jając ich, Kon­rad ob­rzu­cił męż­czyzn za­cie­ka­wio­nym 
spoj­rze­niem.Wilk, jak to było do przewi­dze­nia, za­szył się w kącie. 
Po­pa­trzył na ob­lane pi­wem odzienie pod­cho­dzą­cego doń Kon­rada, ale nic 
nie po­wie­dział. Na Kon­rada cze­kała już pinta piwa. Kiedy po nią się­gał, do 
Wilka przy­siadł się niski, krępy osobnik.— To Anvila — mruknął Wilk. — A to 
Kon­rad.Kon­rad spoj­rzał na kra­sno­luda, który przed chwilą oba­lił go na 
podłogę. Tamten, są­cząc nowe piwo, przypa­try­wał mu się w mil­cze­niu. Kon­rad 
po­cią­gnął łyk ze swojego kufla.— Gdy­byś tego jesz­cze nie za­uwa­żył — 
pod­jął Wilk — Anvila jest kra­sno­lu­dem. Dasz wiarę, że przed ty­sią­cami lat 
wszędzie tutaj żyły kra­sno­ludy? Góry Krańca Świata były ich oj­czy­zną, ale 
dalej na pół­noc już się nie po­su­nęli. Do­brze mó­wię?Anvila wzruszył tylko 
ra­mio­nami i uniósł do ust kufel.— Czym zaj­mują się kra­sno­ludy, Kon­ra­dzie? 
— spy­tał Wilk.Te­raz Kon­rad pod­niósł kufel.— Ryją w ziemi dziury, tu­nele, 
chodniki — pod­jął Wilk, sam sobie od­po­wia­dając na pyta­nie. — Trudnią się 
tym od zaw­sze. Ro­bili to ty­siące lat temu i ro­bią do dziś. Wy­drą­żyli całą 
sieć tu­neli wio­dą­cych na po­łu­dnie. Wiele nadal na­daje się do użytku. Można 
stąd do­trzeć aż do Ka­raz-a-Ka­rak, nie oglą­dając światła dziennego. Kiedy 
słu­ży­łem tu jako na­jem­nik za pierw­szym ra­zem, usły­sza­łem o świątyni 
kra­sno­lu­dów. Wiesz, co w niej jest?— Nie — od­parł Kon­rad.— Skarb. Wła­śnie 
to mnie tutaj teraz sprowa­dziło. Wie­działem, że w tych le­gen­dach musi tkwić 
zia­renko prawdy, no i tkwi. W tych gó­rach czeka na nas for­tuna. Zo­stała 
po­grze­bana, kiedy pod­czas trzę­sień ziemi większość pod­ziemnych chodni­ków 
za­wa­liła się albo zo­stała za­lana przez wul­ka­niczną lawę. I jest to 
for­tuna, do wy­do­bycia któ­rej nie trzeba se­tek gór­ni­ków. Idziemy po nią — 
ty, ja i Anvila.— Aha — mruknął Kon­rad.— Po­wściągnij swój entu­zjazm, chłopcze 
— po­wie­dział Wilk. — Tutaj wy­star­cza­jąco dużo już zdziałali­śmy — dla 
ko­palni, dla Kis­leva, dla Im­pe­rium — wię­cej, niż z tego mamy. Pora 
po­my­śleć o so­bie. Trzeba się bę­dzie przemy­kać przez wro­gie te­ryto­rium. 
Można by wy­rąbać sobie drogę siłą, ale w ten spo­sób ścią­gnę­liby­śmy na 
sie­bie uwagę, no i mu­sieli się dzie­lić zdo­by­czą z wie­loma ludźmi — gdyby 
ktoś z nas prze­żył. Nie jest to na szczęście ko­nieczne, bo mała grupka nie 
po­winna mieć trud­ności z prze­mknię­ciem się bez rzu­cania się w oczy. 
Wy­ru­szamy ju­tro o pół­nocy.— Mam jakiś wy­bór?Wilk uśmiech­nął się i Kon­rad 
już wie­dział, że nie ma.— Czy po­mi­ną­łem coś, co on po­wi­nien jesz­cze 
wie­dzieć? — spy­tał Wilk, zwracając się do kra­sno­luda.— Nie — burknął Anvila, 
od­zy­wa­jąc się po raz pierwszy, od kiedy usiadł przy stole. Do­pił piwo, 
od­sta­wił kufel i wstał.— To do jutra do pół­nocy — po­wie­dział Wilk, uno­sząc 
w to­aście swój kufel.Anvila od­wró­cił się i wy­szedł z za­tło­czo­nej 
go­spody.— Na to wła­śnie cze­ka­łem, to przez cały czas pla­no­wa­łem — 
po­wie­dział Wilk. — Przyznaję, z po­czątku nie wszystko szło, jak trzeba. Za 
dużo czasu po­święciłem tę­pie­niu na­jeźdźców, za­miast my­śleć o so­bie. Ale 
teraz za­czyna to owo­co­wać. Nie tak łatwo wejść w ko­mi­tywę z kra­sno­lu­dami 
i nie od razu zdo­by­łem za­ufa­nie Anvili. W końcu się udało. Połą­czy­liśmy 
naszą wie­dzę, wy­de­du­ko­wali­śmy, gdzie musi znaj­do­wać się świątynia, i 
kiedy już tam do­trzemy, ona bez trudu ją zlo­kali­zuje.— Ona? — zdu­miał się 
Kon­rad.— A tak — ona. Żeby utrzymać po­sadę w ko­palni, mu­siała być dwa razy 
lep­sza w ro­bocie od każ­dego kra­sno­luda płci mę­skiej, dwa razy od każ­dego 
twardsza.— Ale... ale jest nie­wia­stą.— I co z tego? Kra­sno­lud jesteś, żeby 
ci to ro­biło róż­nicę? Poza tym Anvila jest wy­kształcona. Po­bie­rała nauki na 
ja­kimś ich­nim uni­wer­syte­cie, który kra­sno­ludy mają w Ka­raz-a-Ka­rak, i 
stu­dio­wała tam wiele hi­sto­rycz­nych do­ku­mentów traktują­cych o 
tu­ne­lach.Skoro jest taka mą­dra, po­my­ślał Kon­rad, to czemu pra­cuje w 
ko­palni? Ale nie zadał gło­śno tego pyta­nia. *   *   *Ulec kra­sno­lu­dowi to 
jesz­cze nie taka znowu plama na ho­norze — ale kra­sno­lu­dzicy... Kon­rad 
wciąż nie mógł się z tym po­go­dzić, kiedy na­stęp­nego wie­czoru leżał obok 
Kry­sten.Z po­czątku nie ro­zu­miał, skąd ta gwałtowna reak­cja kra­sno­luda na 
jego prze­kleń­stwo. Ale wtedy my­ślał, że ma do czy­nie­nia z osobni­kiem płci 
mę­skiej. Te­raz, kiedy wie­dział już, że Anvila jest ko­bietą, głu­pio mu było, 
że użył ta­kiego wul­gar­nego słowa.Było już ciemno, izbę oświetlało kilka 
świec. Wkrótce ru­szają. Już tu nie wrócą — i głu­pio mu było rów­nież wo­bec 
Kry­sten.Da­wała sobie bez niego radę wcześniej, da sobie i te­raz. Nie z nim 
jed­nym się za­da­wała. Byli tylko przyja­ciółmi.Wy­śli­zgnął się z łóżka 
ostrożnie, żeby jej nie obu­dzić, i do­strzegł odbi­cie dziew­czyny w 
zwiercia­dle wi­szą­cym na ścia­nie. Przywiózł jej to zwiercia­dło w po­da­runku 
z Praag. Bę­dzie je mo­gła sprzedać, jeśli ze­chce; tutaj było dużo warte. 
Po­pa­trzył na jej nagie ciało, na grzywę blond wło­sów roz­sy­pa­nych na 
po­duszce. Da sobie dziew­czyna radę.Zaw­sze ża­łował, że przywiózł to 
zwiercia­dło. Za bar­dzo przypo­mi­nało mu Ely­ssę i jej lu­sterko — po­dob­nie 
jak Kry­sten, choć tak inna, przypo­mi­nała mu zaw­sze jego pierwszą mi­łość, 
je­dyną mi­łość.Od śmierci Elyssy upłynęło bli­sko pięć lat. Kon­rad miał 
na­dzieję, że czas za­trze wspo­mnienia, ale tak się nie stało. Nie było pra­wie 
dnia, żeby o niej nie po­my­ślał.Ile­kroć był z inną ko­bietą, jej oczy sta­wały 
się tak samo hip­noty­zu­jące czarne, jak oczy Elyssy, ciało tak samo gład­kie i 
białe. Śniła mu się czę­sto, choć nie wi­dział jej w tych snach taką, jaką była, 
lecz jaka by była, gdyby nadal żyła.Te sny nie zaw­sze były przyjemne. Cza­sami 
Ely­ssa tortu­ro­wała go w nich, albo usi­ło­wała za­mor­do­wać, i Kon­rad 
przypo­mi­nał sobie, jak prze­czuł kie­dyś, że dziew­czyna sprowa­dzi na niego 
za­gładę.Bu­dził się zaw­sze z ta­kiego snu z prze­ko­na­niem, że ona wciąż 
żyje. Kiedy jed­nak zu­peł­nie się roz­bu­dził, uświada­miał sobie, że sny i 
rze­czy­wi­stość nie­wiele mają ze sobą wspólnego.Po tym, co wy­da­rzyło się 
przed pię­cioma laty, Ely­ssa żyła tylko w jego wspo­mnieniach. Na zaw­sze stała 
się jego cząstką. Zniszczyć mo­gła go tylko w ten spo­sób, że tar­gnąłby się na 
wła­sne życie, a tego nie za­mie­rzał robić.Mi­jając oświe­tlone bla­skiem świec 
zwiercia­dło, Kon­rad do­strzegł w nim swe odbi­cie. Sta­rał się zaw­sze uni­kać 
spo­glą­dania w lu­stro, w oba­wie, że pew­nego dnia do­strzeże w nim sie­bie 
młod­szego. Ale tam­ten incy­dent miał miej­sce wieki temu i Kon­rad od­nosił 
wra­żenie, że nie jemu się to przytrafiło. Nie był już tą samą osobą, co 
nie­gdyś. Nie był już mło­dzieńcem, był doj­rza­łym męż­czy­zną. Po­dob­nie jak 
w swoich mło­dzień­czych la­tach, był wy­soki i szczupły; ale teraz pod skórą 
jego rąk i nóg grały sploty po­tęż­nych mię­śni, a całe ciało po­kryte miał 
bli­znami po ra­nach od­nie­sio­nych w nie­zli­czo­nych bi­twach.Na­sunął na 
czoło prze­pa­skę z białej skóry, ob­cią­gnął dwa sple­cione na wy­so­kości 
skroni war­ko­czyki i za­czął się ubie­rać. Było lato i nie po­trze­bo­wał 
gru­bych futer. Nie za­bie­rał też paru sztuk bi­żute­rii i świeci­dełek, które 
zdo­był przez lata. Na­pier­śnik i kol­czuga, hełm i rę­ka­wice, tar­cza i 
miecz, to­pór i wierny kris — wo­jow­ni­kowi wię­cej nie po­trzeba.Jego wzrok 
padł na zwój, który do­stał kie­dyś od Matthew Marszpi­kla. Wtedy nic nie był 
wart, a z cza­sem wy­strzępił się i po­pla­mił wi­nem, ale Kon­rad we­pchnął go 
sobie za cho­lewę buta.Z jed­nej strony chciał, żeby Kry­sten się obu­dziła, z 
dru­giej miał na­dzieję, że tego nie zrobi. Po­ca­łował ją w poli­czek i 
stwierdził, że jest mo­kry od łez. A więc wie­działa, że od­cho­dzi i 
wie­działa, że już nie wróci. *   *   *Wę­dro­wali no­cami, kie­rując się na 
pół­noc. Drogę wskazy­wały im Manns­lieb i Morrslieb, one też sta­no­wiły ich 
je­dyne źró­dło światła. Ze względu na ciemności i trudny te­ren po­su­wali się 
po­woli, a im dalej się za­puszczali, tym bar­dziej zwalniali kroku.Przez góry 
nie wio­dły żadne szlaki, mu­sieli więc iść pie­szo, pro­wa­dząc za sobą 
wierz­chowce i trzy konie juczne. Anvila za­zwy­czaj szła na czele, bo lepiej 
wi­działa w nocy. Kra­sno­ludy, przywy­kłe do pracy przy mar­nym oświetle­niu, 
głę­boko pod zie­mią, oczy, w po­rów­naniu z ludz­kimi, miały ogromne.Za Anvilą 
szedł Wilk, a po­chód za­my­kał Kon­rad. Ani na mo­ment nie za­nie­dby­wał 
czuj­ności, wszędzie wie­trzył nie­bez­pie­czeń­stwo. Pa­mię­tał, że w wio­sce, 
w któ­rej mieszkał, zwie­rzo­łaki gra­so­wały pod osłoną ciemności. Tutaj 
jed­nak nie­bez­piecznie było za­równo w nocy, jak i za dnia. Stwory mo­gły 
za­ata­ko­wać w każ­dej chwili bez względu na porę. Zresztą szturm na wio­skę 
rów­nież przypu­ściły o świ­cie.Bli­sko pięć lat... Za kilka dni, we­dług 
ka­len­darza Im­pe­rium, przypada Święto Sig­mara — pierwszy dzień lata, które 
zresztą we­dług każ­dego ka­len­darza za­czyna się tak samo. Przed pię­ciu laty 
tego dnia zgła­dzeni zo­stali miesz­kańcy wio­ski. Dwa dni póź­niej Kon­rad 
przyjął pro­po­zycję Wilka i zgo­dził się mu słu­żyć przez pięć lat.Wilk nie 
wspomi­nał sło­wem o zbli­żają­cej się rocz­nicy i Kon­rad bar­dzo był cie­kaw, 
co się też tego dnia wy­darzy. Czy bę­dzie mu mu­siał przypo­mnieć tę datę? A co 
po­tem...?Każ­dego dnia o pierw­szym brza­sku roz­bijali bi­wak pod osłoną skał. 
Każ­dej nocy po­su­wali się o kilka na­stęp­nych mil. Droga, którą szli, 
sta­wała się coraz bar­dziej stroma, coraz węż­sza i coraz 
zdra­dliw­sza.Pro­ściej by­łoby zo­sta­wić konie, ale Wilk oba­wiał się, że ktoś 
znaj­dzie zwie­rzęta. Ar­gu­mentował rów­nież, że trzeba bę­dzie prze­cież 
zała­do­wać na coś skarby, a zresztą kto by dźwigał sprzęt Anvili: ki­lofy, 
ło­paty, szu­fle, dziwne przy­rządy po­mia­rowe i ba­ryłki z czar­nym 
pro­chem.Bli­skość tego ostatniego sprawiała, że Kon­rad czuł się nie­swojo. 
Po­dobne pio­ru­nom wy­bu­chy uwa­żał za coś nie­natu­ral­nego. Cho­ciaż proch 
prze­zna­czony był w za­sa­dzie do robót mi­ner­skich w ko­palni, Wilk 
pró­bo­wał go wy­ko­rzy­sty­wać w cha­rak­terze broni, do­ko­nując 
eks­pe­ry­mental­nych deto­nacji w miej­scach, z któ­rych ata­ko­wały 
zwie­rzo­łaki.Anvila nale­żała chyba do tych kra­sno­lu­dów, które wspierały 
Wilka w jego in­no­wa­cjach, ale miała na tyle roz­sądku, by nie pod­su­wać mu 
wła­snych wy­na­laz­ków. Eks­pe­ry­menty z pro­chem przypła­ciło ży­ciem kilku 
na­jem­ni­ków, z tym że Wilk do te­sto­wa­nia tych no­wo­cze­snych środ­ków 
walki wy­bie­rał zaw­sze ludzi naj­mniej dla niego przydat­nych.Sporo 
żoł­nie­rzy po­sia­dało róż­nego ro­dzaju broń palną, ale u Kon­rada tego 
ro­dzaju urzą­dze­nia nigdy nie wzbudzały entu­zja­zmu. Jak w wielu in­nych 
sprawach, i tutaj da­wał chyba o sobie znać wpływ Wilka. Sa­mo­pały i gar­łacze 
były je­dyną bro­nią, w po­słu­gi­wa­niu się którą Kon­rad nie nabył 
bie­gło­ści. Miały nie­wielką siłę raże­nia i były rów­nie nie­bez­pieczne dla 
tego, który z nich strzelał, co dla wroga. Nie spraw­dziła się też jak dotąd w 
boju broń palna więk­szych roz­mia­rów, taka jak ar­maty.O wy­pra­wie w głąb 
sta­ro­żyt­nych gór Kon­rad wie­dział tylko tyle, ile po­wie­dział mu w 
go­spo­dzie Wilk. Po dro­dze nie­wiele roz­ma­wiali, bo każdy dźwięk 
zwielo­krot­niały skały. Na­wet ko­niom po­owi­jali szmatami pod­kowy, żeby 
wy­tłu­mić ich stu­kot.Kra­sno­ludy, bę­dąc na­wet w naj­lep­szym hu­mo­rze, są 
ma­ło­mówne, a więc Anvila przez całą drogę pra­wie się nie od­zy­wała. Kon­rad 
był cie­kaw, co ona myśli, czy wie­rzy w po­wo­dze­nie wy­prawy Wilka, czy też 
idzie z nimi z so­bie tylko zna­nych po­wo­dów. Nie do­wie­rzał jej i miał 
świado­mość, że kra­sno­lu­dzica go nie lubi — czym się zbyt­nio nie 
przejmo­wał.Sam nie wie­dział, co my­śleć o tej eks­pe­dycji. Ukryty, 
po­grze­bany przed ty­sią­cami lat skarb? Być może, ale mało to prawdo­po­dobne. 
Z tym że nie do niego nale­żało tutaj my­śle­nie. On miał tylko słu­chać, 
wy­ko­ny­wać pole­cenia Wilka — przy­najmniej jesz­cze przez tych kilka dni.Na 
po­czątku Wilk oba­wiał się, że ich śla­dem mogą po­cią­gnąć jacyś żoł­nie­rze z 
ko­palni. Po jego znik­nię­ciu na­jem­nicy z pew­no­ścią po­wzięli 
po­dej­rze­nie, że ich do­wódca coś knuje. Ale nic nie wskazy­wało na to, że są 
śle­dzeni.Na­jeźdźcy też jakby się pod zie­mię za­padli. Z po­czątku byli temu 
radzi. Na­po­tka­nie bandy ma­rude­rów oznacza­łoby dla nich pewną śmierć. Nie 
da­liby im rady we trójkę.Jed­nak z cza­sem Kon­rad za­czy­nał do­cho­dzić do 
wniosku, że coś jest nie w po­rządku. W oko­licy roiło się wszak od 
zwie­rzo­ła­ków i do tej pory po­winni choćby z dala za­uwa­żyć przy­najmniej 
jed­nego. Za­kła­dał, że nie stało się tak ze względu na dzi­kość i na­gość gór. 
Czego mieli tu szu­kać ci re­ne­gaci?Tylko ich troje...Dar za­glą­dania w 
przy­szłość nie opu­ścił Kon­rada. Do­dat­kowe zmy­sły wciąż ostrzegały go przed 
nad­cią­gają­cym nie­bez­pie­czeń­stwem — cza­sami. Lewe oko nadal po­tra­fiło z 
mi­ni­mal­nym wy­prze­dze­niem ob­ja­wiać mu, co się za chwilę wy­darzy, i przez 
ostatnie lata wiele razy oca­liło mu to życie, bo był w sta­nie uni­kać 
spo­dziewa­nych cio­sów, które, do­cho­dząc celu, by­łyby śmiertelne.Był 
prze­ko­nany, że Wilk wie o jego darze, o tym swego ro­dzaju dru­gim wzroku. 
Mu­siał po­dej­rze­wać, że Kon­rad po­siada ten dar, od dnia, kiedy ten 
przewi­dział na­paść trzech skrzydla­tych zwie­rzo­ła­ków, nigdy jed­nak nie 
poru­szał wprost tego te­matu.Kon­rad miał tylko na­dzieję, że ka­pry­śny dar 
nie za­wie­dzie go w kry­tycz­nej chwili. Pod­czas wspi­naczki, za dnia i w 
nocy, miał się bez prze­rwy na baczności.Droga stała się w końcu zbyt 
nie­bez­pieczna, by po­dą­żać nią w ciemno­ściach, dalej szli więc w bla­sku 
dnia. Ale i to nie­wiele zmieniało sytu­ację.— Bę­dziemy jed­nak mu­sieli 
zo­sta­wić tu konie — za­de­cy­do­wał Wilk. — Tylko Pół­noc jest w sta­nie tędy 
przejść. Zo­sta­niesz przy nich, Kon­ra­dzie. My z Anvilą pój­dziemy dalej sami. 
Je­ste­śmy pra­wie na miej­scu.Kon­rad był cie­kaw, skąd Wilk to wie. Dla niego 
wszystkie te skały, głazy, tur­nie wy­glą­dały tak samo. Jed­nak rad 
za­sto­so­wał się do pole­cenia Wilka. Góry nie były dla ludzi, były dla or­łów 
— no, może jesz­cze dla kra­sno­lu­dów.Nie po­do­bało mu się tylko, że Wilk 
zo­sta­nie sam na sam z Anvilą, ale mimo to po­wi­nien dać sobie radę.— Długo 
mam cze­kać? — spy­tał.— Ile bę­dzie trzeba — od­parł Wilk.— A jak nie 
wró­cicie? Mam iść za wami?Wilk wzruszył tylko ra­mio­nami i od­wró­cił 
się.Anvila i Kon­rad po­pa­trzyli na sie­bie, a po­tem ona też od­wró­ciła się 
bez słowa. Na Pół­noc zała­do­wano tyle ekwi­punku, ile koń był w sta­nie 
udźwignąć. Wilk z Anvilą rów­nież wy­glą­dali jak juczne zwie­rzęta, 
obła­do­wani cięż­kimi to­bo­łami, które przytro­czyli sobie do 
grzbietów.Ru­szyli dalej pod górę i wkrótce znik­nęli Kon­ra­dowi z oczu za 
skal­nym za­ło­mem. Jesz­cze długo wy­pa­try­wał ich syl­we­tek w wyż­szych 
par­tiach góry, ale już do końca dnia ich nie zo­ba­czył. Kiedy za­padła noc, 
poło­żył się i za­pa­trzył w gwiazdy. Za­sy­pia­jąc, nie wie­dzieć czemu 
po­my­ślał o ko­me­cie z dwoma war­ko­czami, która po­ja­wiła się na nie­bie w 
dniu przyjścia na świat Sig­mara. *   *   *Obu­dził się jesz­cze przed 
brza­skiem z dło­nią zaci­śniętą mocno na rzeź­bio­nej rę­koje­ści wiernego 
sztyletu. Ostrożnie, po­woli się­gnął do boku po miecz.Nad­cią­gało 
nie­bez­pie­czeń­stwo, wi­dział je...Ale po chwili, wciąż nie otwierając oczu, 
uświado­mił sobie, że widzi nie­bez­pie­czeń­stwo, które nie za­graża jemu, lecz 
Wil­kowi i Anvili. Dwójka śmiałków znaj­do­wała się w śmiertel­nych 
opa­łach.Usiadł i na­sta­wia­jąc ucha oraz wy­tę­żając wzrok, ro­zej­rzał się po 
ota­cza­ją­cych go ciemno­ściach, by upewnić się, czy i jemu coś aby nie grozi. 
Ale konie stały spo­koj­nie, a one zwietrzy­łyby swoimi wrażli­wymi zmy­słami 
obcy za­pach zwie­rzo­łaka.Wi­zja już się roz­myła, jed­nak przed oczami nadal 
stał mu obraz Wilka i Anvili. Tam, gdzie się teraz znaj­do­wali, rów­nież była 
noc, a pod­kra­dało się do nich cicho kilka ciemnych, zło­wro­gich syl­we­tek.Do 
pod­stęp­nej na­paści jesz­cze nie do­szło, ale wkrótce się to sta­nie. I 
Kon­rad w ża­den spo­sób nie mógł temu za­po­biec.Wie­dział, że to da­remne, że 
nic to nie da, zbyt duża dzie­liła ich odle­głość, ale mimo wszystko za­czerpnął 
po­wie­trza w płuca i za­wył na całe gar­dło:— Wiiiilk...!Krzyk po­niósł się po 
gó­rach i wró­cił doń echem, wzmoc­niony, znie­kształcony.— Wilk! — wrzasnął 
znowu.— Wil­kWil­kWilk — prze­drzeźniało go echo. — Wilk... Wilk... Wilk...— 
WILK! — ryk­nął.Nie ba­cząc na pa­nu­jące ciemności, ze­rwał się i ru­szył pod 
górę śla­dem dwójki to­wa­rzy­szy. Nie tracił czasu na przy­wdziewa­nie 
pan­cerza. Zresztą ten był za ciężki, za­wa­dzałby mu, spo­wal­niał marsz, a tu 
li­czyła się przede wszystkim szybkość. Za­brał tylko miecz i obo­sieczny topór 
bo­jowy, który za­rzu­cił sobie na ra­mię.Le­dwie wi­dział, gdzie sta­wia kroki, 
ale nie czy­niło to wiel­kiej róż­nicy, bo i tak szedł na wy­czu­cie. Parł przed 
sie­bie, pod górę, wie­rząc, że in­stynkt za­pro­wa­dzi go do miej­sca, które 
uj­rzał w swojej wizji.Wze­szło słońce, roz­wid­niało się, ale on tego nie 
do­strzegał — do­piero po chwili do­tarło doń, że świt oznacza, iż jest już za 
późno. Atak już na­stąpił. Kon­rad za­wa­hał się, ale trwało to tylko se­kundę. 
Ru­szył dalej, pnąc się w górę z jesz­cze większą de­ter­mi­nacją.Cały spływał 
po­tem. Zrzucił fu­trzany ku­brak i cie­płe getry, które nosił na spodniach. 
Palce i dło­nie po­ra­nione ostrymi ka­mie­niami były śli­skie od krwi, trudno 
się było na nich pod­cią­gać.Po trzech go­dzi­nach mor­derczego wy­siłku 
do­brnął wreszcie do po­bo­jowi­ska. Ob­rzu­cił spoj­rze­niem trupy 
zwie­rzo­ła­ków i wśród nich do­strzegł le­żą­cego na boku, martwego Pół­noc. 
Ogier nie był już biały, pra­wie całe jego ciało po­kry­wał czerwony ko­żuch 
krzepnącej krwi.Kon­rad szedł wolno mię­dzy ogrom­nymi, sza­rymi ska­łami. Za 
każdą mógł z po­wo­dze­niem czaić się tuzin wro­gów. Ale jak dotąd naty­kał się 
tylko na ścierwa na­jeźdźców.Za­uwa­żył, że wszyscy bez wy­jątku są go­bli­nami. 
Go­bliny były mar­nymi wo­jow­ni­kami i dla­tego tyle ich padło w trak­cie 
walki. Wy­da­wały mu się jakby mniejsze i bar­dziej zde­for­mo­wane, niż 
za­zwy­czaj by­wają go­bliny. Były po­kłute, po­cięte, po­rą­bane i stra­to­wane 
ko­py­tami Pół­nocy, a w czaszce jed­nego tkwił kilof Anvili.Wśród dzie­siąt­ków 
tru­pów nie do­strzegał ani Wilka, ani Anvili. Czyżby udało im się ujść z 
ży­ciem? A może to sprawka Anvili, może to ona wciągnęła Wilka w za­sadzkę?Wtem 
jego uszu dole­ciał z po­bliża jakiś chrobot. Z mie­czem w pra­wej dłoni i z 
no­żem w lewej przykuc­nął na­tychmiast na ugiętych no­gach, go­tów ode­przeć 
atak.Chrobot po­wtó­rzył się. Do­cho­dził chyba zza odle­głej o kilka kro­ków 
kra­wę­dzi pio­no­wego urwi­ska. Zbli­żył się tam ostrożnie. W skal­nym podłożu, 
tuż przed samą kra­wę­dzią, ziała głę­boka szczelina — to z niej do­cho­dziło 
chrobota­nie. Zaj­rzał.— No, czego się ga­pisz, dur­niu, po­móż mi!To była 
Anvila. Wpadła do roz­pa­dliny i nie mo­gła się z niej wy­gra­mo­lić. W ster­cie 
zwalo­nego na noc ekwi­punku Kon­rad zna­lazł zwój liny. Przywią­zał jeden 
ko­niec do du­żego głazu, drugi wrzucił do roz­pa­dliny i po­mógł 
kra­sno­lu­dzicy wy­do­stać się na po­wierzchnię.Po­pa­trzyli na sie­bie. Anvila 
ani my­ślała dzię­ko­wać; Kon­rad nie pytał, czy nie jest ranna.Kra­sno­lu­dzica 
ro­zej­rzała się po za­sła­nym tru­pami po­bo­jowi­sku.— Gdzie Wilk?— Sam 
chciałem cię o to za­pytać.— Na­padli na nas pod osłoną ciemności. Podjęli­śmy 
walkę. Po" śli­zgnęłam się i upa­dłam. Ostatnie, co wi­działam, to Wilka w 
księ­ży­co­wej po­świacie oto­czo­nego przez go­bliny. — Kop­nęła jed­nego z 
tru­pów. — Nie­na­wi­dzę go­bli­nów! — Kop­nęła na­stęp­nego.— Co się z nim 
stało?— A skąd mam wie­dzieć? Może go zabili, może strą­cili w prze­paść...— 
Albo — wpadł jej w słowo Kon­rad — wzięli do nie­woli.Tego Wilk zaw­sze oba­wiał 
się naj­bar­dziej. Po nie­wy­po­wie­dzia­nych tortu­rach i upo­ko­rze­niach, 
ja­kich do­świadczył w po­przedniej nie­woli, wolał umrzeć, niż stać się znowu 
jeń­cem. Nigdy nie po­wie­dział, w czyje ręce wtedy wpadł, kiedy to było ani 
gdzie, ale da­wał wy­raź­nie do zro­zu­mie­nia, że po raz drugi żyw­cem wziąć 
się nie da.Wszystko jed­nak wskazy­wało na to, że nie miał czasu po­peł­nić 
sa­mo­bój­stwa.— Mu­simy go od­na­leźć — za­de­cy­do­wał Kon­rad. — Gdzie go 
za­biorą? Do­kąd się kie­ro­wali­ście?— Świątynia po­winna być gdzieś tu­taj. 
Wczoraj pod wie­czór zna­leźli­śmy jeden tunel, ale za­wa­lony.— Tu­nele... w 
nich pew­nie gnieżdżą się go­bliny — po­wie­dział Kon­rad. — Tam mu­sieli 
za­brać Wilka. Gdzie jest do nich wej­ście?— Za­cze­kaj — mruknęła Anvila. — 
Przyznaję, że lubię Wilka. Po­rządny z niego chłop, jak na czło­wieka. Ale nas 
jest tylko dwoje, Kon­ra­dzie, a go­bli­nów setki, kto wie, czy nie ty­siące. 
Nie wiemy, gdzie go szu­kać, nie wiemy na­wet, czy jesz­cze żyje. Nie damy rady. 
Roz­sąd­niej bę­dzie się wy­cofać.— A co tu ma do rze­czy 
roz­są­dek?Kra­sno­lu­dzica wes­tchnęła.— Chyba masz rację.— Jak zejść pod 
zie­mię? Gdzie ta świątynia?— Po­zbie­rajmy moje na­rzę­dzia.Anvila wy­brała, co 
jej było po­trzebne, z to­boł­ków roz­rzu­co­nych po po­bo­jowi­sku, i 
sprawie­dli­wie roz­dzie­lili ładu­nek mię­dzy sie­bie — z tym że Kon­rad 
od­mó­wił sta­now­czo dźwigania choćby jed­nej z ma­łych, drewnia­nych ba­ryłek 
z pro­chem.Anvila ru­szyła przodem i za­częli się piąć wy­żej. Na ska­łach, 
które mi­jali, Kon­rad do­strzegał gdzienieg­dzie kro­pelki krwi, ale nic nie 
mó­wił.Kra­sno­lu­dzica za­trzymy­wała się co jakiś czas, wy­cią­gała z ple­caka 
dziwne pa­tyki z po­działką, ukła­dała je na ziemi i wo­dziła po nich tam i z 
po­wrotem ja­kimiś me­talo­wymi ele­mentami.Wrogość mię­dzy człowie­kiem a 
kra­sno­lu­dzicą po­szła w nie­pa­mięć. Byli teraz sprzymie­rzeń­cami — ta­kimi 
jak przed dwu­dzie­stoma pię­cioma wie­kami byli Sig­mar Młoto­dzierżca i 
kra­sno­ludy, gdy wspólnie wal­czyli z go­bli­nami.— Szybciej, szybciej — 
po­na­glał Kon­rad. — Może go wła­śnie mor­dują!Wy­po­wia­dając te słowa, 
zda­wał sobie sprawę, że wkrótce może się to stać fak­tem...— To tu — oznajmiła 
w końcu Anvila, przy­sta­jąc.— Gdzie? — spy­tał Kon­rad, roz­glą­dając się 
do­okoła.Okolica ni­czym szczegól­nym się nie wy­róż­niała: wo­kół szczyty, 
teren usiany ka­mie­niami, kar­ło­wata ro­ślin­ność, tu i ów­dzie kępka trawy, 
omszałe głazy. Ty­powy gór­ski kra­jo­braz. Ani śladu żad­nej świątyni, żad­nej 
bu­dowli bę­dącej dziełem sił in­nych niż natu­ralne.— Tam. — Po­ka­zała 
pal­cem.Po­pa­trzył w tamtą stronę i zo­ba­czył roz­stęp w gór­skiej ścia­nie. 
Pod­szedł bliżej i zaj­rzał. Nie­prze­nik­niony mrok po­wie­dział mu, że w głąb 
góry pro­wa­dzi długi ko­ry­tarz.U jego wy­lotu wid­niał na skale krwawy od­cisk 
dłoni. Ludzkiej dłoni. Tylko Wilk mógł go po­zo­sta­wić.— Wchodzę — po­wie­dział 
Kon­rad.— Za­cze­kaj!— Szkoda czasu.— Tam jest za ciemno dla czło­wieka — 
po­wie­działa Anvila. — Weź po­chodnię.— A skąd...?Nie do­koń­czył, bo 
kra­sno­lu­dzicą otworzyła już ple­cak i wy­cią­gała z niego nasą­czoną ole­jem 
ża­giew, taką samą, ja­kich uży­wano w ko­palni. Przypaliła ją za po­mocą hubki 
i krze­siwa i wrę­czyła Kon­ra­dowi.— A ty? — spy­tał.— Sam go znaj­dziesz. Ja 
mam co in­nego do zro­bie­nia. — Wskazała ru­chem głowy na jedną z ba­ryłek 
pro­chu, nad któ­rymi stała.Kon­rad na­wet nie pró­bo­wał od­gad­nąć, co przez 
to ro­zu­miała. Miał teraz na gło­wie inne zmartwie­nia. Od­wró­cił się, by 
wejść do tu­nelu.— Kon­ra­dzie!Obejrzał się.Anvila blu­znęła naj­bar­dziej 
ob­sce­nicz­nym prze­kleń­stwem, jakie znała — o wiele gor­szym od tego, które 
wy­rwało się jemu, kiedy po raz pierwszy się spo­tkali.— Zrób to go­bli­nom! — 
Ro­ze­śmiała się mściwie. 

Rozdział trzynasty [top] Do­sadne prze­kleń­stwo, które na po­że­gna­nie 
za­de­dy­ko­wała go­bli­nom Anvila, wciąż dźwię­czało Kon­ra­dowi w uszach, 
przypo­mi­nając mu o od­wiecznej wro­gości po­mię­dzy kra­sno­lu­dami a 
go­bli­no­idami. Wśród nie­licz­nych ksiąg, ja­kie, po­siadłszy sztukę 
czy­tania, prze­stu­dio­wał od deski do deski, był stary, wy­strzę­piony tom pod 
ty­tu­łem „Ży­cie Sig­mara Młoto­dzierżcy”. Prze­czy­tał to dzieło z za­par­tym 
tchem i teraz go zain­spi­ro­wało. Myśl o po­tęż­nym Sig­ma­rze, który, 
wy­wi­jając ocie­kają­cym po­soką, ogrom­nym młotem bo­jo­wym, sieje 
spu­sto­sze­nie w nie­przeliczo­nych sze­re­gach go­bli­nów, do­da­wała mu sił i 
od­wagi, kiedy za­głę­biał się w mroczny roz­stęp w zbo­czu góry.Z mie­czem w 
pra­wej i pło­nącą ża­gwią w lewej ręce, za­puszczał się w ot­chłań, 
prze­ci­ska­jąc wą­skim skal­nym ko­ryta­rzem, który pro­wa­dził ku ko­rze­niom 
góry.Nigdy dotąd nie był w ta­kim miej­scu i styk­sowe ciemności przypra­wiały 
go o dreszcz. Śmier­działo tu, cuchnęło go­bli­nami. Blask pło­nącej ża­gwi 
rzu­cał nie­sa­mo­wite chy­bo­tliwe cie­nie, które tań­czyły na ścia­nach.Po 
kilku mi­nu­tach drogi skończyło się cia­sne, natu­ralne pęk­nię­cie w licu 
góry. Dalej wiódł szer­szy ko­ry­tarz obu­do­wany cio­sa­nymi ka­miennymi 
blo­kami, które były po­kryte sta­ro­żyt­nymi sym­bo­lami, na wpół za­tar­tymi 
ru­nami.Nie znał sta­rego ję­zyka kra­sno­lu­dow, roz­po­zna­wał jed­nak 
kształty nie­któ­rych ru­nów, po­ka­zy­wał mu je przed kil­koma laty jego 
na­uczyciel, Matthew Marszpi­kel. Obecność tych ta­jem­nych zna­ków świad­czyła, 
że to rze­czy­wi­ście miej­sce, do któ­rego pra­gnął do­trzeć Wilk — 
sta­ro­żytna świątynia kra­sno­lu­dow. Wilk zna­lazł to, czego szu­kał, ale 
za­wle­czony tu zo­stał jako je­niec.Kon­rad zo­ba­czył przed sobą stop­nie i 
za­czął schodzić dłu­gimi krę­tymi schodami. Po chwili stra­cił po­czu­cie 
kie­runku.Ża­giew da­wała nie­wiele światła. Roz­pra­szała mrok na co naj­wy­żej 
kilka kro­ków na­przód. Jej blask bar­dziej chyba prze­szkadzał, niż po­ma­gał. 
Ostrzegał cza­jące się w ciemno­ściach go­bliny; mo­gły zo­ba­czyć Kon­rada 
wcześniej niż on je.Ko­ry­tarz roz­dął się nie­spo­dziewa­nie w 
prze­stronniej­szą ko­morę i Kon­rad na­stąpił na coś, co ze szczękiem usu­nęło 
mu się spod stopy. Spoj­rzał pod nogi. Był to znisz­czony, pordze­wiały i 
wy­szczer­biony miecz. Ro­zej­rzał się wo­kół. Le­żało tu wię­cej ta­kiego 
wie­ko­wego oręża: ma­czugi i buz­dy­gany, włócznie, sztylety, tar­cze i 
wszel­kiego ro­dzaju pan­cerze — a po­śród nich jeden łuk.Za­trzymał się 
za­in­try­go­wany. Łuk był krótki, mocno wy­gięty, z jed­nego za­czepu zwi­sała 
luźno cię­ciwa. Ale łuk był bez­uży­teczny bez strzał. Miał już ru­szyć dalej, 
kiedy nagle za­uwa­żył jedną...Wilk ostrzegał go przed bra­niem do ręki wra­żej 
broni. Wszystko, czego do­tykał kie­dyś zwie­rzo­łak, mo­gło być 
zain­fe­ko­wane. Pan­cerze i oręż utłu­czo­nych de­wiantów zaw­sze nisz­czono 
albo po­zo­sta­wiano na gni­ją­cych tru­pach ob­mierzłych wła­ści­cieli, by wraz 
z nimi roz­sy­pały się w proch.Jed­nak go­bliny, choć słu­żyły tym sa­mym 
mrocznym mo­com, nie były prze­cież zwie­rzo­ła­kami. Po­ko­nując obrzy­dze­nie, 
Kon­rad schylił się po strzałę przygo­to­wany na to, że ta roz­kru­szy mu się w 
pal­cach.Nie roz­kru­szyła się. Drewno pod war­stwą ku­rzu było nadal zdrowe, a 
grot pew­nie tkwił na brze­ch­wie. Ząb czasu nie naru­szył też pie­rzy­ska. 
Jed­nak zbutwieć mu­siała sama cię­ciwa.Nie, nie zbutwiała. Ale ze­rwie się 
pew­nie pod­czas na­cią­gania na drugi za­czep.Nie ze­rwała się. Kon­rad wsu­nął 
strzałę za pas, miecz przełożył do lewej ręki, tej, w któ­rej trzymał już łuk, a 
w prawą wziął pło­nącą ża­giew. Łuk i strzała nie mo­gły być tak stare jak 
świątynia; jakiś go­blin mu­siał je nie­dawno na kimś zdo­być.Ko­mora, w któ­rej 
się znaj­do­wał Kon­rad, miała trzy wyj­ścia pro­wa­dzące do trzech ciemnych, 
nie wy­glą­dają­cych za­chę­ca­jąco tu­neli. Obejrzał wszystkie wy­loty, ale 
przy żad­nym nie zna­lazł krwawego odci­sku dłoni, który wskazałby mu drogę.Zdał 
się na in­stynkt i wkroczył do przypad­kowo wy­bra­nego ko­ryta­rza. 
Za­puszcza­jąc się w nie­sa­mo­witą czerń i dzwoniącą w uszach ci­szę, 
za­uwa­żył, że ściany znowu się tu zbie­gają.Ale cisza nie trwała długo. Z 
głę­bin tu­nelu dole­ciał nagle prze­ra­ża­jący, zwielo­krot­niony echem krzyk. 
Krzyk czło­wieka. Krzyk Wilka.Kon­rad, który do tej pory po­su­wał się po­przez 
ciemności nie­pew­nie, krok za kro­kiem, przy­śpie­szył teraz, pra­wie biegł. 
Raz po raz obi­jał sobie bole­śnie boki, ale nie zwa­żając na nic, parł dalej 
świadom tylko tego, że Wilk bar­dzo go po­trze­buje. Na­po­tykał 
roz­gałę­zie­nia i roz­wi­dle­nia ko­ryta­rza, ale ani razu się nie za­wa­hał. 
Przewod­ni­kiem były mu umę­czone wrzaski Wilka. Wrzaski coraz gło­śniejsze...I 
na­gle tunel się skończył. Od­głos kro­ków nie dud­nił już za nim głu­cho, a 
blask ża­gwi uto­nął w ogromie pod­ziemnej pie­czary, w któ­rej się 
zna­lazł.Uj­rzał przed sobą mo­rze ciemnych, przygar­bio­nych syl­we­tek, a w 
głębi jesz­cze jeden zarys, blady i pro­sty, odci­na­jący się wy­raź­nie od tła 
prze­ciw­ległej ściany. Za­rys skła­danej ofiary, ko­goś, kto miał umierać 
po­woli i w mę­czar­niach. Tym kimś, tą ofiarą był Wilk.Setki szpetnych twa­rzy 
zwróciło się ku Kon­ra­dowi, pło­mień jego ża­gwi odbił się w set­kach 
błyszczą­cych ka­pra­wych ślepi. Wpadł w sam śro­dek ogrom­nego zgroma­dze­nia 
uzbrojo­nych go­bli­nów, zie­lono­skó­rych upiornych miesz­kań­ców pod­ziemnego 
świata.Oł­tarz wy­nie­siony był po­nad podłogę pie­czary. Stał na nim nie­ludzki 
oprawca Wilka. Sza­tań­ski ka­płan spo­wity w ciemne szaty był wyż­szy i mniej 
po­krę­cony od reszty tro­glo­dy­tów. W jed­nej ręce dzierżył ce­re­mo­nialną 
la­skę ob­wie­szoną ko­śćmi i zwień­czoną ludzką czaszką. W dru­giej trzymał 
za­krzy­wiony nóż, z któ­rego czubka ska­py­wały kro­ple krwi.— Wilku! — 
wrzasnął Kon­rad.— Kon­rad! — od­po­wie­dział mu cichy, słaby okrzyk. A po­tem 
roz­paczliwe: — Za­bij mnie...!Kon­rad bez za­sta­no­wie­nia wziął sze­roki 
za­mach prawą ręką i ci­snął pło­nącą ża­giew naj­wy­żej i naj­dalej, jak 
po­trafił, w serce świątyni. Kiedy, ko­zioł­kując, szy­bo­wała przez po­wie­trze 
i jej mi­go­tliwy blask oświetlał prze­pastną grotę, on wy­szarpnął zza pasa 
strzałę, wy­pu­ścił z lewej ręki miecz i uniósł łuk.Od pię­ciu lat nie strzelał 
z łuku, ale stare od­ru­chy po­zo­stały. Miał je we krwi. Strzała na cię­ciwę, 
od­cią­gnąć cię­ciwę, unieść łuk, wy­mie­rzyć — i zo­ba­czyć, gdzie strzała 
za­koń­czy swój lot.Wy­pu­ścił strzałę i nie cze­kając, aż osią­gnie cel, 
rzu­cił łuk i ro­zej­rzał się za mie­czem. Ale ten za­wie­ru­szył się gdzieś w 
ciemno­ściach po­mię­dzy wa­lają­cym się po po­sadzce gru­zem.Się­gnął po 
przewie­szony przez plecy obo­sieczny topór bo­jowy i ru­nął na­przód. Drogę 
wskazy­wał mu po­blask pło­nącej po­chodni. Ma­chał cięż­kim topo­rem, ni­czym 
żni­wiarz kosą — ale pod jego ostrzem słały się po­ko­tem nie łany doj­rza­łego 
zboża, lecz go­bliny, które od­wa­żyły się za­stą­pić mu drogę.Kilka pierw­szych 
ściął, za­nim jesz­cze strzała wra­ziła się w prawe śle­pie ka­płana. 
Śmier­telny krzyk ran­nego uto­nął we wrza­skach tych, któ­rzy pa­dali pod 
cio­sami to­pora ze­msty.Kon­rad, dzierżąc swój oręż obu­rącz, ma­chał nim w 
prawo i w lewo, tam i z po­wrotem, w górę i w dół. Ostrze za­głę­biało się w 
ciała; fru­wały od­rą­bane koń­czyny; pę­kały kości; kru­szyły się ohydne łby. 
Stopy śli­zgały się na go­bli­no­wej po­soce za­le­wa­jącej po­sadzkę. Udało mu 
się za­sko­czyć stwory, ale ich sze­regi z każdą chwilą gęst­niały i ro­biło się 
coraz ciemniej. Światło rzu­cane przez ża­giew było za da­leko, szybko 
przyga­sało i naraz zu­peł­nie zga­sło.Kon­rad po raz pierwszy zmu­szony był się 
cof­nąć. Jego prze­ciw­nicy byli uzbrojeni, licz­niejsi — i wi­dzieli w 
ciemno­ściach. Ale po­tężny topór nadal siał wśród nich straszliwe 
spu­sto­sze­nie. Go­bliny na­pie­rały taką zbitą masą, że nie­po­dobna było nie 
trafić któ­regoś. Była to znojna ha­rówka, lecz Kon­rada roz­pie­rała nie­mal 
rado­sna ener­gia, a śmierć każ­dego ko­lej­nego wroga zda­wała się do­da­wać mu 
sił.Ale przy braku światła lewe oko nie było w sta­nie ostrzegać go za­wczasu 
przed szty­chami dzie­siąt­ków mie­czy, które za­czy­nały do­się­gać celu, i 
zda­wał sobie sprawę, że lada chwila któ­ryś z nich okaże się śmiertelny. Sama 
siła tu nie wy­star­czy. De­spe­racja za­czy­nała go po­py­chać do 
sa­mo­bój­czej bra­wury. Wszystko skończy się tutaj, w trze­wiach ziemi, 
głę­boko pod zim­nymi ru­bie­żami Kis­leva.Na­raz bar­dziej wy­czuł, niż 
usły­szał, odle­gły grzmot, podłoga pod po­de­szwami bu­tów za­wi­bro­wała. W 
chwilę póź­niej za­drżała cała świątynia. Z góry po­sy­pały się głazy, je­den 
spadł o metr od wy­wi­jają­cego topo­rem Kon­rada, przy­gniatając trzy go­bliny. 
Uniosły się tu­many ośle­pia­ją­cego, du­szą­cego ku­rzu. Walka stra­ciła 
im­pet. Kon­rad po­trzą­snął głową, by po­zbyć się strużki krwi za­le­wa­jącej 
mu oczy. W od­dali ko­łatały się wciąż echa grzmotu. Czyżby trzę­sie­nie 
ziemi?Zyg­zak bły­ska­wicy pora­ził mu lewe oko, po­tem prawe — oba ob­razy 
zlały się w wizję dwóch świetli­stych smug.I na­gle wszystko poja­śniało! Można 
było po­my­śleć, że świątynia sta­nęła w ogniu, ale to nie był pożar.Go­bliny, 
wy­jąc i skrzecząc, za­kry­wa­jąc szponia­stymi ła­pami oczy, pierzchały przed 
po­wo­dzią ośle­pia­ją­cego bla­sku.Kon­rad nie tracił czasu na roz­trzą­sanie, 
skąd wzięło się to światło. Miał pełne ręce ro­boty. Te­raz do­piero za­częła 
się praw­dziwa rzeź.Kro­czył po­przez rze­sze zdezo­rientowa­nych stwo­rów, a 
każde cię­cie cięż­kiego to­pora sprowa­dzało śmierć na jesz­cze jedną gar­batą 
po­krakę. Krew try­skała i roz­le­wała się po brudnych ka­mie­niach, które od 
ty­sięcy lat nie oglą­dały światła.Czuł w członkach nowy przypływ sił, 
przypo­mi­na­jący ener­gię ema­nu­jącą z, bę­dą­cego wła­sno­ścią zwie­rzo­łaka 
mie­cza, któ­rego zda­rzyło mu się użyć przed wie­loma laty. Ale teraz było 
ina­czej, bo tę moc czer­pał z głębi sie­bie. Nie było to żadne ze­wnętrzne, 
pa­so­żyt­nicze źró­dło siły, które w końcu wy­ssie z niego życie.Od­ra­dzał 
się. Ni­czym bo­ha­terski Sig­mar z prze­szło­ści sta­wał się nie­po­ko­na­nym 
wo­jow­ni­kiem nisz­czą­cym nik­czemnych wro­gów. To­pór wznosił się i opa­dał, 
a jego śmi­ga­jące ostrza zda­wały się ja­rzyć, ni­czym nasą­czone ma­gią. 
Le­jąca się wo­kół krew wprawiała Kon­rada w eu­forię. Czuł się w swoim 
ży­wiole; zu­peł­nie jakby na­ro­dził się po to, by to­czyć tu dzi­siaj ten bój. 
Za­bijał jak w tran­sie.Pod cio­sami dwu­gło­wego miota pa­dały go­bliny. Nic 
dziwnego, że kra­sno­ludy na­zy­wały go „Ghal-ma­raz” — „Rozłu­py­wacz 
cze­re­pów”. Była to bitwa na Przełęczy Czarnego Ognia, gdzie go­bliny i orki 
wzięte zo­stały w dwa ognie przez woj­ska ludzi i tylną straż kra­sno­lu­dów. 
Wy­wi­jając swoim po­tęż­nym mio­tem bo­jo­wym, roz­łu­pując nim cze­repy, 
kro­czył Sig­mar na czele swych żoł­nie­rzy, wy­bi­jając wro­gów nie­mal w pień. 
Po tym wła­śnie dniu do Sig­mara przylgnął przy­do­mek „Młot na Go­be­liny” — 
Sig­mar Młoto­dzierżca!Ma­sakra skończyła się do­piero wtedy, kiedy ostat­niemu 
z go­bli­nów, które po­zo­stały jesz­cze przy życiu i nie do­go­ry­wały na placu 
boju, udało się w pa­nice od­peł­znąć pod osłonę ciemności. Otrzą­snąwszy się 
wreszcie z transu, Kon­rad wsparł się ciężko na topo­rze. Za­czy­nała go 
opuszczać ma­giczna ener­gia. Ale zmę­cze­nie nie przy­ćmiewało dumy z wy­niku 
bi­twy. Sto — może na­wet dwieście — go­bli­nów za­szlachto­wa­nych przez 
jed­nego czło­wieka!Zbry­zgany od stóp do głów po­soką pod­szedł do 
skrę­po­wa­nego Wilka. Tor­tu­ro­wany wcześniej wo­jow­nik wi­siał uwiązany za 
prze­guby. Był nagi, jesz­cze bar­dziej od Kon­rada za­krwa­wiony — ale była to 
krew czerwona, nie zie­lona, jego wła­sna krew, krew czło­wieka. Wpatry­wał się 
w Kon­rada z odrobiną lęku w oczach.Wy­glą­dał jakoś ina­czej, miał 
zde­for­mo­wane ciało. Może wił się z bólu i dla­tego jego członki wy­da­wały 
się takie po­wy­krę­cane. Jed­nak w jego twa­rzy też było coś dziwnego, jakby 
szczęka mu się wy­dłu­żyła; i cho­ciaż cały za­lany był krwią, to spod niej 
wy­raź­nie prze­zie­rała gęsta szczecina wło­sów.— Nie sły­sza­łeś, co ci 
ka­za­łem zro­bić? — spy­tał Wilk ła­mią­cym się gło­sem. — Mnie mia­łeś zabić, 
nie jego. — Splunął w stronę le­żą­cego nie­ru­chomo na wznak, ka­płana 
go­bli­nów. Zmieszana z krwią ślina wy­lą­do­wała na rytu­alnie oka­le­czo­nej 
twa­rzy trupa.— Nie można pole­gać na łuku — to chłopska broń — od­parł Kon­rad, 
opie­rając o ścianę swój po­tężny młot bo­jowy. Znie­ru­cho­miał wpa­trzony w 
topór, który przed chwilą od­sta­wił. Dla­czego na­zwał go w my­ślach młotem 
bo­jo­wym? Otarł krew z oczu i do­był kris, by prze­ciąć krę­pu­jące Wilka 
więzy.Kiedy pod ostrzem ustą­piło ostatnie włókno sznura, klinga noża 
roz­pry­sła się nagle na sto ka­wał­ków. Kon­rad pa­trzył przez chwilę 
onie­miały na rę­ko­jeść, która zo­stała mu w dłoni, a po­tem ją wy­pu­ścił.— 
Sły­sza­łem, że prę­dzej sam po­de­rżniesz sobie gar­dło, niż dasz się wziąć 
żyw­cem — po­wie­dział.Wilk skrzywił się, sia­dając przy jego po­mocy.— Uznałem, 
że po­ży­tecz­niej bę­dzie po­de­rżnąć kilka gar­deł im — wy­mamrotał.Z od­dali 
do­bie­gał od­głos cięż­kich kro­ków. Spoj­rzeli obaj na wy­lot tu­nelu w 
prze­ciw­le­głym końcu groty.Kon­rad po­mógł Wil­kowi wstać i pod­trzymał go, 
obejmu­jąc ręką w pasie. Się­gnął po zbro­czony go­bli­nową po­soką topór. 
Pa­trzyli i cze­kali, za­sta­na­wia­jąc się, jacyż to nowi wro­go­wie wy­chyną z 
mrocz­nego ko­ryta­rza.Kroki się zbli­żały, sta­wały coraz gło­śniejsze, 
od­bi­jały się echem, jakby do ataku ma­sze­ro­wała cała ar­mia. W końcu w 
wy­locie tu­nelu po­ja­wiła się drobna, sa­motna fi­gurka.— No, gdzie te 
wszystkie skarby? — spy­tała Anvila, spo­glą­dając na nagie ściany 
sta­ro­żyt­nej świątyni. 

Rozdział czternasty [top] I znowu nad­szedł czas. Przed pię­cioma laty człowiek 
ten unik­nął ka­rzą­cej ręki cha­osu, ale to się już nie po­wtó­rzy.Za­miast się 
ukryć, uchodzić, byle dalej od Mocy, które sprzysię­gły się, by usu­nąć go z 
drogi, on po­zo­stał w sa­mym cen­trum kon­fliktu.Zu­peł­nie jakby wie­dział — a 
to prze­cież nie­moż­liwe.Zo­stał w końcu zlo­kali­zo­wany i wzięty pod 
ob­ser­wa­cję do czasu, kiedy naj­ko­rzystniej­szego kształtu na­biorą omeny 
wieszczące jego śmierć.Hordy ciemności za długo wy­stę­po­wały prze­ciwko 
so­bie, za długo mar­no­tra­wiły energię na bez­ce­lową ry­wali­zację. To 
sprawiło, że ich po­wa­śnione ar­mie zo­stały roz­bite i wy­parte przez siły 
czło­wieka.Jed­nak ostatnio stało się to za­mie­rzoną tak­tyką. Im dalej się 
wy­co­fy­wały, tym wię­cej ludz­kich żoł­nie­rzy zwa­bio­nych zo­sta­nie w 
pu­łapkę — na spo­tka­nie śmierci.Zwy­cię­stwo bę­dzie wspaniałe i prawdzi­wym 
bo­gom zło­żona zo­sta­nie hojna da­nina krwi.Bę­dzie to roz­strzyga­jąca bitwa 
w Kis­levie. Wszelki opór zo­sta­nie zła­many, kra­ina spu­sto­szona, po 
śmiertel­nym życiu nie po­zo­sta­nie ża­den ślad.A wtedy na­stąpi zwrot w 
dziejach Im­pe­rium.Ten czas znowu nad­szedł. *   *   *Kon­rad był komplet­nie 
wy­czer­pany. Naj­chęt­niej za­mknąłby oczy i od­pły­nął w sen. Wilk leżał bez 
czu­cia na po­sadzce i Kon­rad mu za­zdro­ścił.Rany od­nie­sione przez Wilka 
oka­zały się nie takie straszne, jak się z po­czątku wy­da­wało. Wy­goją się z 
cza­sem, choć na jego ciele przybę­dzie szram. I wy­glą­dał już tak jak 
daw­niej. Zmiany, które w po­wierz­chowności przyja­ciela za­uwa­żył Kon­rad, 
mu­siały być na­stęp­stwem tortur, ja­kim go pod­dano, a może w ogóle były tylko 
dziełem jego wy­obraźni. Po sto­czo­nym boju Kon­rada zaw­sze za­wo­dziły 
zmy­sły. Pod­czas walki górę brały in­stynkt i re­fleks, nie było wtedy miej­sca 
na trzeźwe my­śle­nie — bo niby skąd wzięło się to złu­dze­nie, że za­miast 
to­pora trzyma młot?Na­cię­cia na skó­rze Wilka miały za­dać ból, nie śmierć — 
przy­najmniej nie na­tychmia­stową. Go­bliny chciały, by umierał po­woli i w jak 
naj­więk­szych mę­kach.Kon­rad wo­dził wzrokiem po tru­pach za­ścielają­cych 
po­sadzkę. Świątynia przywo­dziła teraz na myśl kost­nicę.Z po­czątku oba­wiał 
się, że zie­lone hordy wrócą, ale po­tem uświado­mił sobie, że od­stra­sza je 
światło.Światło...Ogromna grota oświe­tlona zo­stała przez ge­nialną 
kra­sno­lu­dzicę, Anvilę. Ta ja­sność lała się z jed­nego miej­sca w po­łowie 
wy­so­kości ściany, i zda­wała się ema­no­wać z cze­goś, co na pierwszy rzut oka 
wy­glą­dało na wy­lot tu­nelu — z tym że ja­snego, nie ciemnego, 
prze­sło­nię­tego koli­stą taflą szkła, przypo­mi­na­jącą szybę w oknie.— Do 
oświetla­nia swoich pod­ziemnych świątyń kra­sno­ludy sto­so­wały sze­reg 
so­cze­wek, które z po­wierzchni na dół sprowa­dzały sło­neczne światło — 
wy­ja­śniła Anvila. — Od­szu­ka­łam na górze te so­czewki, ale były przy­sy­pane 
zwałami ka­mieni — wy­sa­dzi­łam te ka­mie­nie pro­chem.— A nie mó­wi­łem, że 
cwana z niej sztuka — wy­mru­czał Wilk i ze­mdlał.Anvila wy­ru­szyła na ob­chód 
świątyni. Kon­rad wąt­pił, by ce­lem jej re­ko­ne­sansu były skarby, które 
spo­dziewał się tu za­stać Wilk. Jeśli na­wet znaj­do­wało się tu kie­dyś złoto 
i klej­noty, to z pew­no­ścią roz­sza­bro­wano je wieki temu.I rze­czy­wi­ście, 
kra­sno­lu­dzicę inte­re­so­wały tylko ka­mie­nie oraz in­skrypcje, które na 
nich wy­ryto. Ze szczególną uwagą ba­dała wej­ścia do tu­neli od­bie­gają­cych 
we wszystkie strony od cen­tral­nej pie­czary.Pie­czarę wy­kuto w li­tej skale, 
a podłogę i ściany wy­ło­żono ka­miennymi blo­kami. Podłoga miała kształt koła o 
śred­nicy ja­kichś dwu­stu stóp, ściany zaś wy­gi­nały się łu­ko­wato ku 
wierzchoł­kowi i zbie­gały na wy­so­kości stu stóp, two­rząc ogromną 
ko­pułę.Anvila wró­ciła w końcu i przyklę­kła przy Wilku. Spoj­rzała na ścianę, 
pod którą leżał, i na liny, któ­rymi był przywią­zany.— To pra­dawna świątynia 
kra­sno­lu­dów — orze­kła — a te­raz go­bliny wy­ko­rzy­stują ją do swych 
nie­cnych rytu­ałów. Mu­sieli­śmy trafić na ce­re­mo­nię ma­jącą jakiś związek z 
ostatnim dniem wio­sny, który mamy dzi­siaj.— To na jutro przypada pierwszy 
dzień lata? — spy­tał cicho Kon­rad. Pa­mię­tał, co wy­da­rzyło się tego dnia 
przed pię­cioma laty, choć starał się bar­dzo wy­ma­zać tamte wy­da­rze­nia z 
pa­mięci.Po­pa­trzył na ciało go­bli­no­wego ka­płana, na strzałę ster­czącą z 
oczodołu trupa. Przypo­mniała mu strzałę, którą wy­pu­ścił z łuku, mie­rząc w 
serce ta­jem­ni­czego Cza­szkolicego. Po­trzą­snął głową. O tym też nie chciał 
my­śleć.Sta­rał się oczyścić z krwi i po­soki, ale bez­sku­tecz­nie, wciąż cały 
się lepił. Zo­sta­wił Anvilę przy Wilku i ru­szył na po­szu­ki­wa­nie wody. Nie 
zna­lazł jej, a poza gra­nicę światła nie uśmie­chało mu się wy­kra­czać.Za­darł 
głowę i spoj­rzał na wielką szklaną ta­flę osa­dzoną w po­łowie wy­so­kości 
ściany. Była okrągła i skła­dała się ze współo­sio­wych pier­ścieni roz­ma­itej 
gru­bości i śred­nicy. Przypo­mi­nała zwiercia­dło.Już miał się od­wró­cić, 
kiedy naraz do­strzegł, że w so­czewce coś się poru­szyło. Ni­czym obraz 
wy­nu­rza­jący się z mgły, for­mo­wał się w niej zarys ja­kiejś po­staci. Był to 
jeź­dziec, człowiek na ko­niu. Człowiek, któ­rego roz­po­znałby zaw­sze i 
wszędzie.Brą­zowy wo­jow­nik! Ten sam, któ­rego Wilk na­zwał swoim bra­tem 
bliź­nia­kiem...Kon­rad pa­trzył na to ze zgrozą, nie wie­rząc wła­snym oczom. 
To nie mo­gła być prawda.Wilk tylko raz wspo­mniał o swoim bra­cie. Było to w 
dniu, w któ­rym się po­znali. Po­wie­dział wtedy, że jego brat nie żyje. 
Upłynęło pięć lat od dnia, kiedy brą­zowy ry­cerz po­jawił się w wio­sce, 
do­kład­nie pięć lat. Wy­dał się wówczas Kon­ra­dowi istotą 
nad­przy­ro­dzoną.Go­rzej niż martwy — mniej wię­cej tak wy­raził się kie­dyś o 
swoim bra­cie Wilk.Ugo­dzony strzałą w serce Cza­szkolicy też nie wy­zio­nął 
du­cha.Czyżby dla­tego, że nie miał serca, że i tak już nie żył? Nie umarł, bo 
już był martwy?Czyżby brą­zowy wo­jow­nik wra­cał teraz po niego, Kon­rada? A 
może to tylko jakiś omam wzrokowy?— Anvila! — krzyknął, wskazując pal­cem na 
okrągłą szybę. — Wi­dzisz to?— Wi­dzę! — od­krzyknęła.— Co to?— To obraz 
ścią­gany z od­dali i po­więk­szany przez so­czewki. Ta na po­wierzchni mu­siała 
po­pę­kać, a pęk­nię­cia tak się uło­żyły, że prze­ka­zują roz­pro­szony ob­raz 
oko­licy.— Rze­czy­wisty?— Tak.— On też jest rze­czy­wisty?— Tak. 
Prawdo­po­dob­nie znaj­duje się teraz kilka mil stąd, u pod­nóża gór.W tym 
mo­men­cie wid­mowa zjawa roz­pły­nęła się we mgle i znik­nęła.— Mu­szę tam iść 
— krzyknął Kon­rad, pod­bie­gając do Anvili i Wilka.Kra­sno­lu­dzica spoj­rzała 
na niego, ale nic nie po­wie­działa.— Mu­szę. To... to mi 
prze­zna­czone...Anvila wzruszyła ra­mio­nami.— Idź, skoro to dla cie­bie takie 
ważne.— A co z Wil­kiem? Zaj­miesz się nim, po­mo­żesz mu stąd wyjść?— Tak.— A 
go­bliny?— Je­stem kra­sno­lu­dem. To te­ryto­rium mo­ich przodków. Wiem, jak 
sobie ra­dzić z go­bli­nami.Kon­rad po­pa­trzył na Wilka. Ten za­mru­gał 
po­wie­kami i otworzył oczy.Spo­glą­dając na Kon­rada, obli­zał spierzch­nięte 
wargi i otworzył usta. Wy­do­było się z nich jedno nie­wy­raźne słowo, jedno 
chra­pliwe, le­dwie do­sły­szalne wes­tchnienie. Wilk wziął płytki od­dech i już 
gło­śniej po­wtó­rzył to samo słowo. Po­tem, jakby był to dla niego zbyt wielki 
wy­siłek, znowu od­pły­nął w nie­byt.Kon­rad sły­szał już to słowo, czę­sto 
po­wta­rzano je na po­gra­niczu, czę­sto sam je wy­po­wia­dał — ale tak 
na­prawdę nie wie­dział, co zna­czy. Zer­knął na Anvilę, która ani nie 
oka­zy­wała żad­nych emo­cji, ani się nie od­zy­wała.— Mu­szę iść — 
po­wie­dział.— Już mó­wiłeś. Mu­sisz — idź!Kon­rad kiw­nął głową i wy­cofał się 
po­woli do wy­lotu tu­nelu, któ­rym we­szła do świątyni Anvila.Mu­siał odejść, a 
jed­no­cze­śnie coś go tu trzymało. Nie chciał zo­sta­wiać Anvili i Wilka 
sa­mych. Ale co tu po nim? Kra­sno­lu­dzica za­pew­niła, że zaj­mie się 
Wil­kiem.Od Wilka, swojego dru­giego na­uczyciela, wiele już się nie na­uczy. 
Pierwszą jego in­struktorką była Ely­ssa, a ona zgi­nęła przed pię­cioma laty. 
Przed pię­cioma laty bez jed­nego dnia.A te­raz, tego sa­mego dnia roku, co 
wtedy, kiedy uj­rzeli go z Ely­ssa po raz pierwszy, zja­wiał się znowu brą­zowy 
wo­jow­nik.To nie mógł być zwy­czajny zbieg oko­licz­ności — to 
prze­zna­cze­nie.Musi od­szu­kać ryce­rza. Tylko w ten spo­sób doj­dzie prawdy o 
sobie.Ely­ssa i Wilk wiele mu dali, ale tylko sam może się do­wie­dzieć kim był 
— kim jest — i kim się sta­nie...Spoj­rzał jesz­cze raz na Anvilę, spoj­rzał na 
Wilka, a po­tem od­wró­cił się i zde­cy­do­wa­nym kro­kiem wszedł do tu­nelu, 
który wy­pro­wa­dzi go na po­wierzchnię.Szedł sta­ro­daw­nym chodni­kiem, a w 
uszach dźwię­czało mu wciąż słowo wy­po­wie­dziane przez Wilka.— Chaos — 
wy­szeptał Wilk.— Chaos! — ostrzegał Wilk. [top]