JOANNA KULMOWA
WIO,  LEOKADIO!
ILUSTROWAŁA
ELŻBIETA    MU RAWSKA
NASZA KSIĘGARNIA
WARSZAWA 1974
MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA
Im. H.  Sienkiewicza
w Pruszkowie
ODDZIAŁ DZIECIĘCY


Kochanie!
W tę historię nie uwierzyłabym nigdy, gdyby nie
to, że opowiadała mi ją sama Leokadia, a Leokadia
prawie nigdy nie kłamie, więc musiałam uwierzyć
nawet w to, że Leokadia ISTNIEJE. Zresztą, im
dłużej z nią rozmawiałam, tym bardziej wierzyłam,
że ona JEST. Więc może i Ty zaufasz jej pod koniec
tej książki i pomyślisz sobie o niej czasem jak o kimś,
kogo dobrze znasz i kogo chcesz spotkać na swojej
drodze. A wtedy Leokadia przyjdzie do Ciebie tak,
jak przyszła do mnie.
Do zobaczenia z Leokadią!
Twoja i Leokadii
Joanna
LEOKADIA
i sława
Bazie wierzbowe rozwijają sią pierwsze, może dlatego są takie
gorzkie: słońce nie zdążyło ich jeszcze napełnić słodyczą. Pomimo
to Leokadia lubiła wierzbowe bazie, więc kiedy zobaczyła je na
rogu ulicy Pegaza, powiedziała.do Alojzego:
— Kup mi pożegnalne bazie, Alojzy!
Kwiaciarka uśmiechnęła się do Leokadii i zawołała:
Kuńaty, kwiaty sprzedają,
gałązki skrzydlate sprzedaję!
Pierzaste marzenie
po najniższej cenie!
Weź, mój Pegazie,
bazie!
Wtedy Alojzy wyciągnął z kieszeni ostatnie wspólnie zarobione
pieniądze i kupił dwadzieścia pięć wiązanek wierzbowych baziek.
—  Co ona mówiła o GAZIE? — zapytała Leokadia, kiedy prze-
szli na drugą stronę Alei Migdałów.
—  Nie wiem — odparł Alojzy. — PEGAZ to widocznie ktoś,
do kogo należy tamta ulica. Widziałaś tabliczkę.
—  Nie   mam   okularów   —   westchnęła   Leokadia,   połykając
ostatnią gałązkę. — Szkoda, że tylko dwadzieścia pięć wiązanek,
jestem dzisiaj tak POŻEGNALNIE głodna!
Potem zamknęła oczy i szepnęła:
—  Wierzby nad rzeką... Wiatr w gałęziach... Pierzaste bazie...
Topniejące lody... Ach, wiem, Alojzy: chodźmy na lody!
I poszli razem do kawiarenki brązowej i złotej, bardzo a bardzo
przytulnej. A jednak Leokadia nie miała ochoty wejść do środka,
bo chciała wąchać uliczną wiosnę.
Więc usiedli sobie we dwoje w kawiarnianym ogródku, który
wcale nie był ogródkiem, tylko zagródką, wypełnioną kolorowymi
stolikami.
—  Tu powinny być skrzynki z kwiatami — oświadczyła Leoka-
dia. — Pożegnalne bratki bywają bardzo smaczne. Ale i tak jeszcze
na nie za wcześnie.
Słońce paliło, więc Alojzy wszedł do szatni brązowej i złotej
i kupił u Szatniarza gazetę, żeby zrobić sobie z niej czapkę na
głowę. Nie chciał, ażeby na jego wspaniałej łysinie wyskoczyły
marcowe piegi. To nie pasowałoby do wąsów.
—  Przepraszam pana — powiedział Szatniarz. — Wolałbym,
żeby państwo opuścili kawiarnię. Czy nie widział pan napisu:
„PSÓW WPROWADZAĆ NIE WOLNO"
—  Właściwie już opuściliśmy — odparł Alojzy. — Siedzimy
przecież na ulicy. Ulica jest dla nas odpowiednim MIEJSCEM PO-
STOJU. A poza tym Leokadia ma dzisiaj urodziny, a poza tym
zjeść musimy pożegnalne lody, a poza tym wznieść musimy poże-
gnalny toast.
—  Ach, więc to jest Leokadia! — zawołał Szatniarz. — W takim
7    razie to zupełnie co innego.


I pokazał Alojzemu zdjęcie na jego papierowej czapce, czyli w ga-
zecie. Była to wielka podobizna Leokadii, a pod nią widniał podpis:
„OD JUTRA LEOKADIA IDZIE NA EMERYTURĘ"
Leokadia czekała przy kolorowym stoliku i niecierpliwie postu-
kiwała nogą o chodnik.
—  Gdzie  są lody,  Alojzy? Mam  POŻEGNALNE  pragnienie.
Próbowałam lizać stolik, ale za ciepły.
—  Zachowuj się JAKO TAKO, Leokadio, wszyscy na ciebie pa-
trzą, jesteś sławna jak paryska gwiazda, klacz wyścigowa Rififi!
—  Zawsze zachowuję się JAKO TAKO.
—  Ale dzisiaj rób to PODWÓJNIE. Czy pamiętasz Dziennikarza,
który nas fotografował?
—  Tego pana, co bał się podejść do mnie od tyłu?
—  Tego nie należy mu pamiętać, Leokadio! Należy pamiętać,
że nie bał się podejść do ciebie od przodu i uczynił cię sławną. Rany
chomąta, co ty wyrabiasz, Leokadio?
—  Nie mam przecież okularów — powiedziała Leokadia. —
A chcę zapoznać się bliżej z tym, co tu o mnie napisano. Tfu, to
niesmaczne!
Ze wstrętem wypluła resztki przeżutej gazety.
—  Rzeczywiście niesmaczne — zgodził się Alojzy. — Napisał,
że idziesz na emeryturę. I to w czwartą rocznicę urodzin!
—  A widzisz? To właśnie dlatego, że nie chciał zajrzeć mi w zę-
by. O, proszę, jakie piękne!
I Leokadia wyszczerzyła ogromne zębiska, a Kelnerka, która po-
deszła do stolika, o mało nie przewróciła się ze strachu.
—  Ona gryzie! — krzyknęła.
—  Nie, ONA się śmieje! — odparła Leokadia. — Koń by się
uśmiał, proszę pani, jakby zobaczył pani minę.
10
11
Kelnerka spurpurowiała z oburzenia, a Alojzy szybko powiedział:
—  Porcja lodów czekoladowych dla mnie i pięć porcji lodów
czekoladowych dla tej damy. Z kremem.
Kelnerka przyniosła sześć pucharków z lodami czekoladowymi,
przybranymi kremem. Za kolorowym płotkiem zebrał się tłum ga-
piów. Ludzie z kawiarenki brązowej i złotej wyglądali przez drzwi
i okna.
—  Widzisz, to jest sława — mruczała Leokadia. — Jakby nigdy
nie widzieli konia w kawiarni!
Jakaś Dziewczynka podała Leokadii jej zdjęcie, wycięte z ga-
zety.
—  Czy mogę prosić o autograf? — zapytała.
—  Wykluczone — odrzekła Leokadia. — Nie wiem, co nazy-
wasz AUTOGRAFEM, ale drugi raz już bym tego nie przełknęła.
Dwie Wystrojone Panienki przecisnęły się do samego płotka i za-
wołały równocześnie:
—  Proszę nam powiedzieć, jak zdobyć sławę?
—  Bardzo proste — odparła Leokadia. — Wystarczy być kimś
na wymarciu. Na przykład ostatnią dorożkarską szkapą.
Wyglądała na bardzo zadowoloną.
?— Od dzisiaj przychodzę tu codziennie — oświadczyła. — To
najmilsza kawiarenka w Stolicy, a lody są tu pyszne jak świeżutka
koniczyna. Ach, siedzieć w kawiarence brązowej i złotej i patrzeć
na przejeżdżające dorożki, i słuchać końskiego klap-klap o bruk!
Niestety, tylko te wstrętne taksówki jeżdżą tam i z powrotem,
jakby chciały zrobić na złość ostatniej dorożkarskiej szkapie.
—  To nie nasza wina, proszę pani — powiedział Pan, który stał
najbliżej kolorowego płotka. — Taksówki wcale nie chciały -wypę-
dzić dorożek, jak sprzęgło kocham! To Ojcowie Miasta odsyłają ko-
nie na emeryturę.
i
—  Tak, tak — westchnęła Leokadia. — Tak wygląda sprawie-
dliwość! Miasto ma kilku Ojców, a ja ani jednego.
—  Skoro pani jest sierotką, to proszę za darmo przejechać się
moją taksówką —- powiedział ten Pan.
—  Idziemy, Alojzy! — zawołała Leokadia. — Wprawdzie wo-
lałabym pojeździć na skuterze, ale to nieładnie grymasić, kiedy ktoś
tak grzecznie prosi.
Tłum gapiów rozstąpił się przed nimi, a potem otoczył Kelnerkę.
—  Jaka ONA jest, proszę pani? — dopytywali się najciekawsi.
—  Ma końskie  zęby —  powiedziała  Kelnerka.  — W  ogóle
ŻADNA PIĘKNOŚĆ.
—  Ale tresowana, prawda? Mówić umie.
Kelnerka pogardliwie wydęła wargi.
—  Fi, mówić! Ale o CZYM!
Zawróciła na pięcie i zniknęła w kawiarence brązowej i złotej,
a ludzie szeptali między sobą:
—  Patrzcie no, rozmawiała z Leokadią!
I odtąd uważano Kelnerkę za osobę niezwykłą — nawet wtedy,
kiedy zapomniano już zupełnie o Leokadii.
LEOKADIA
i przyjaźń
13
Dobrze, że nie padał marcowy deszcz ani nie prószył marcowy
śnieg, bo choć Leokadia zmieściła się jakoś w taksówce, ale JAKOŚ
to nie znaczy ZUPEŁNIE, ponieważ wystawało na zewnątrz to
i owo: lewa noga przez lewe okienko, prawa noga przez prawe
okienko, a głowa przez otwarty dach. Za to calutki dół Leokadii
siedział na tylnym siedzeniu. Przechodnie oglądali się za kawał-
kami Leokadii, wystającymi z auta, a Leokadia była pewna, że to
jej CAŁOŚĆ zwraca uwagę.
—  Znają nas, Alojzy — mówiła. — Widocznie tylko Ojcowie
Miasta nigdy nas nie widzieli i dlatego nie chcą nas widzieć.
—  Więc co z wami teraz będzie? — zapytał Kierowca.
—  Idę na emeryturę — odpowiedział Alojzy. — A Leokadia ze
mną.
—  O, nie, mój drogi! — zawołała Leokadia. — Za młoda jestem,
żeby brać emeryturę, a tobie nie będę siedziała na karku, byłoby
ci za ciężko.
W tej chwili Kierowca zahamował na skrzyżowaniu Staromod-
nej i Niezmiennej i Leokadia runęła na Alojzego.
—  Rzeczywiście ciężko! — syknął Alojzy.
Uciekli Stolicy i zatrzymali się nad rzeką. Leokadia wyskoczyła
zwinnie na chodnik nadrzecznego bulwaru.
—  Powinna pani biegać na torze- wyścigowym — powiedział
Kierowca. — Stawiałbym na panią, jak sprzęgło kocham!
Wysiadł z taksówki i obszedł Leokadię dookoła.
—  Czy nie zechciałaby pani pobiegać dla mnie? — zapytał. —
Odstąpiłbym panu Alojzemu pół taksówki.
Leokadia obgryzała w milczeniu młodą gałązkę wierzbową.
Zmierzchało się, cienki księżyc pływał po wodzie, ale nie dawał
złapać się w żaden sposób, chociaż Leokadia kłapała na niego zę-
bami tak, że oczy miała już całkiem wilgotne.
—  Leokadio, czemu nie odpowiadasz panu Kierowcy? — spytał
Alojzy.
Leokadia spojrzała na Alojzego wilgotnymi oczami.
?— Alojzy, jesteś moim przyjacielem — powiedziała. — Jeżeli
chcesz prowadzić taksówkę, to pobiegam dla pana Kierowcy.
—  Dziękujemy panu, panie Kierowco — rzekł Alojzy. — ŻA-
DEN koń mechaniczny nie zastąpi mi mojej Leokadii.
Więc zostali sami na bulwarze nadrzecznym, a w dodatku nie
mieli już czym wracać do miasta. Ale ławeczka, na której usiedli,
była różowa nawet w półmroku, a nad ławeczką zapaliła się latar-
nia.
W przedwieczornej mgle zniknęły nadrzeczne wikliny przy nad-
rzecznym bulwarze, tylko jedną jedyną gałązkę chrupała jeszcze
Leokadia w zamyśleniu.
—  Wierzbowe kotki... Wiatr w gałęziach... Topniejące lody... —
mruczała.
I nagle powiedziała:
—  Za ciężko z koniem na karku, sam widzisz, Alojzy. Ja się
USAMODZIELNIĘ, wiesz?
14
15
—  Rany chomąta! — westchnął Alojzy. — Ty wcale nie wiesz,
jakie niebezpieczeństwa czyhają na młodą, USAMODZIELNIONĄ
szkapę!
—  Alojzy, a kto mnie nauczył wymijania pojazdów i unikania
wypadków drogowych? Będziesz mnie uczył wymijać te CZYHA-
JĄCE NIEBEZPIECZEŃSTWA.
Ale zanim Leokadia zaczęła się uczyć, zatęsknili nagle oby-
dwoje za czymś, co jest jasne, ciepłe i przytulne i co przypomina
się nam zwykle, gdy zapada ciemność, a nazywa się DOMEM.
—  Gdzie ON jest od dzisiaj, Alojzy? — zapytała Leokadia, ru-
szając wolnym krokiem w stronę miasta. — Skoro zabrano nam
naszą dorożkarską stajnię...
—  Na Jałowcowej, na szóstym piętrze. Może trochę za wysoko,
ale co za widok! Dachy i dachy, i wieże, i czuby drzew, i chmury!
—  Będę cię codziennie zabierała na mały DACHOWY SPACE-
REK — obiecała Leokadia. — Bardzo bym też lubiła pobiegać
sobie po chmurkach.
Alojzy westchnął.
—  To niemożliwe — powiedział.
—  Oczywiście,   że  niemożliwe  — zgodziła  się  Leokadia.  —
Szkapy nie mają przecież skrzydeł. Ale prosiłam cię już raz, żebyś
mi o tym nie przypominał.
—  Kiedy ja wcale nie mówiłem o fruwaniu — bronił się Alojzy.
— Mówiłem w ogóle o tych spacerkach. Że może Wdowa się na
to nie zgodzi.
—  Mamy w domu Wdowę? — zainteresowała się Leokadia.
Tak już widać musiało być tego wieczoru, że Alojzy ciągle tylko
wzdychał i wzdychał.
—  Właściwie to już nie mamy Wdowy — szepnął. — Ożeniłem
się z nią, Leokadio. Nie było innego mieszkania. Ani stajni.
—  Nie szkodzi — powiedziała Leokadia. — Lepszy dom z Wdo-
wą niż Wdowa bez domu. Tylko dlaczego mi jej nie przedstawiłeś?
—  Ona mówiła, że nie chce mieć ani psa, ani kota, ani kanarka,
więc...
—  Rozumiem — westchnęła z kolei Leokadia. — Ani złotych
rybek?
—  Nie mówiła o rybkach. Ale i tak nie miałbym dla ciebie
akwarium.
—  Gdybym miała skrzydła (nie musisz mi przypominać,  że
nie mam), uwiłabym sobie gniazdko pod twym okienkiem i tylko
dla ciebie — oświadczyła Leokadia. — Chyba Wdowa nie miałaby
nic przeciwko temu?
—  Bylebyś nie śpiewała — odparł Alojzj. — Mówiłem ci, że
nie znosi kanarków.
LEOKADIA
i dom
17
—  Więc na razie zamieszkam u niej po kryjomu — powiedziała
Leokadia.
Ale to wcale nie było takie łatwe, bo po kryjomu to znaczy ci-
chaczem, a jak Leokadia weszła cichaczem na piąte piętro, to
obudziła tupaniem całą kamienicę i Wdowę na dokładkę.
—  Chowaj się za wieszak! —• pisnął Alojzy.
Więc kiedy Wdowa wpadła do przedpokoju, był tam tylko Alojzy
i wieszak, i kołyszące się na wieszaku płaszcze, bo ukryta wśród
płaszczy Leokadia trzęsła się ze śmiechu, słysząc, jak Wdowa krzy-
czy na Alojzego.
—  Tupiesz i tupiesz! — krzyczała Wdowa.
—  Nic podobnego — mówił Alojzy.
—  Wracasz pijany! — krzyczała Wdowa.
—  Nic podobnego — mówił Alojzy.
—  Mówiłeś, że nie pijesz! — krzyczała Wdowa.
—  Nic podobnego. Mówiłem, że nie mam kanarka ani kota.
—  Już wolałabym kanarka albo kota.
—  A psa?
—  Nawet psa.
—  A coś większego?
—  Nawet coś większego.
—  Leokadio, wyłaź! — rozkazał Alojzy. A ponieważ Leokadia
zastanawiała się widać nad tym, czy wyjść, czy nie wyjść, Alojzy
dorzucił: — WIO, LEOKADIO!
Wtedy Leokadia ruszyła z kopyta i znalazła się na samym środku
przedpokoju.
—  Dobry wieczór, pani Wdowo — powiedziała i kichnęła. —
Za dużo, stanowczo za dużo naftaliny. Czy nie boi się pani, że mole
w niej zasmakują?
—  Co TO jest?! — wrzasnęła Wdowa.
—  Leokadia — odparł Alojzy.
—  Wyrzuć TO! Wyrzuć w tej chwili!
—  Uspokój się Wdo... Żono! — szepnął Alojzy. — Co ona sobie
pomyśli? To osoba inteligentna!
—  Inteligentna? Z tym końskim pyskiem? Kto wie nawet, czy
ona umie mówić? Może to TY jesteś brzuchomówcą?
Tego już Leokadii było za wiele.
—  Nie, proszę pani — rzekła z godnością. — To JA jestem
brzuchomówcą i mówię za niego. On sam nie wpadłby nigdy na ten
głupi pomysł, żeby się pani oświadczyć.
Po czym odwróciła się tak wyniośle, że Wdowa, ze strachu przed
prawym tylnym kopytem Leokadii, wskoczyła za wieszak.
—  WIO, ALOJZY! — zawołała Leokadia. — I dobranoc pani.
Proszę przesypać się naftaliną.
Ale nie dla wszystkich była to noc dobra. Na ojczystym postoju
przy Skwerze Sześciokonnym, pośrodku Dorożkarskiego Rynku,
ktoś zdjął już tabliczkę z napisem:
„CZTERY DOROŻKI SAMOCHODOWE, SZEŚĆ KONNYCH"
i ustawił zamiast niej napis;
„POSTÓJ TAKSÓWEK PRZENIESIONY W ALEJĘ MIGDAŁÓW"
Tylko w powietrzu unosił się jeszcze zapach obroku, wilgotnej
słomy, końskiego potu i, jak dawniej, księżyc chwiał się nad bez-
listnymi krzakami bzu.
—  Ten DOM jest BARDZIEJ DOMEM — mruknęła Leokadia.
Alojzy rozpostarł na skwerku swoją czapkę, czyli gazetę z foto-
grafią Leokadii, i położył się na tym dziwnym posłaniu. Leokadia
wyszukała sobie miejsce w kępie bzów.
—  A co będzie, jak bzy zakwitną? — rzekła. — Wprawdzie lu-
bię i marzec... Młode, wierzbowe bazie... Wiatr w gałęziach...
I zanuciła:
Kwiaty, kwiaty sprzedają,
gałązki skrzydlate sprzedają...
Te bazie przypomniały jej, że Alojzy nie jadł kolacji.
—  Wszystko przeze mnie — westchnęła. — Jutro poszukam
pracy, Alojzy. Żeby się USAMODZIELNIĆ.
—  I nie wznieśliśmy pożegnalnego toastu! — powiedział Alojzy.
—  Bo to się dopiero zaczyna — odparła Leokadia.
—  Co?
—  No to, co dostałam od ciebie dzisiaj na urodziny. To się na-
zywa PRZYJAŹŃ, prawda?
I Leokadia pochyliła się nad Alojzym, który właśnie zasnął.
—  O, rany chomąta, księżyc wpadł mi do oka!
Rzeczywiście, coś błysnęło w jej oku i stoczyło się po pysku na
mokrą ziemię. A może były to łzy śniegowych płatków, które wolno
opadać zaczęły na Skwer Sześciokonny?
Bo przecież o innych łzach nie mogło być mowy.
LEOKADIA
i pamięć
Jutro przyszło nagle. Wystarczyło, że Leokadia otworzyła jedno
oko, i już było jutro, więc otworzyła i drugie, ażeby jutro zamie-
niło się w dziś, i w blasku wschodzącego słońca ujrzała Alojzego,
śpiącego w najlepsze na rozłożonej gazecie.
Śnieg stopniał przez noc i światło biło od ogromnych, wiosennych
kałuż.
W taki ranek nie można myśleć ani o emeryturze, ani o pożegnal-
nych toastach i Leokadia powiedziała sobie, że naprawdę wszystko
dopiero się zaczęło. Pochyliła się i delikatnie skubnęła czuprynę
Alojzego.
—  Szacunek dla siwych włosów! — powiedział Alojzy i obu-
dził się.
—  Dobrze — odparła Leokadia. — Ale przede wszystkim sza-
cunek dla śniadania.
Alojzy przeszukał kieszenie i znalazł jedną jedyną wczorajszą
bazię wierzbową.
—  Biedactwo... Taka samotna... Zostawię ją na czarną godzinę
— rzekła Leokadia. — Tym bardziej że czuję zapach rudy... Rudy
i smaczny...
20
21
Zwiesiła łeb i z nosem przy ziemi przemaszerowała z wolna na
drugą stronę jezdni.
—  JEST — powiedziała. — Marchewka.
I wyciągnęła z koszyka, niesionego przez Chudą Paniusię, dwa
pęczki marchwi.
—  Wynoś się, ty wstrętna kobyło! — zawołała Chuda Paniusia.
—  Jestem   Leokadia   —   powiedziała   Leokadia,   połknąwszy
resztki pożółkłej naci. — Ta sama, co wczoraj. Nie czytała pani
gazet?
I podała jej gazetę, a tę gazetę wyjęła z ręki stojącego na skraju
chodnika Eleganckiego Pana.
—  Oburzające! — wykrzyknął Elegancki Pan. — Jak się pani
prowadzi?
—  Zwykle prowadził mnie Alojzy — odparła Leokadia. — Te-
raz się USAMODZIELNIAM.
Po czym podrzuciła koszyk tak zgrabnie, że wylądował na głowie
Eleganckiego Pana.
—  Posterunkowy! — krzyknął Elegancki Pan.
—  Złodzieje! — krzyknęła Paniusia.
—  Rudy kolor ma szczególny smak, zwłaszcza jeśli to jest mar-
chewka — powiedziała Leokadia,  gryząc marchew pośpiesznie,
żeby nie przemawiać do Posterunkowego pełnym pyskiem.
Ale Posterunkowy wcale nie chciał rozmawiać z Leokadią, tak
jakby najlepiej było wypytywać o wszystko Eleganckiego Pana.
—  Chuligaństwo i żebranina! — mówił Elegancki Pan, ściągając
z głowy koszyk. — Taka młoda szkapa (niech pan spojrzy na jej
zęby, panie Posterunkowy) wyłudza marchew od spokojnych prze-
chodniów! Nie mówiąc już o tym, że czyta cudze gazety.
—  Wcale nie czytam — wtrąciła Leokadia. — Wcale i nigdy!
Nie mam okularów.                       MO3SKA BIBŁIOTWU

—  Czyj to koń? — spytał Posterunkowy.
—  Jestem Alojzy Fiutka — powiedział Alojzy, zbliżając się do
Posterunkowego. — Urodzony...
—  Nieważne — przerwała Leokadia. — To jest MÓJ ALOJZY,
a ja jestem LEOKADIA. Nie pamięta pan?
Posterunkowy wyciągnął notes.
—  Trudni się żebraniną?
—  Co, znowu wywiad? Nie mam ochoty na wywiad!
—  Nie lubię, jak ktoś na mnie krzyczy — rzekł Posterunkowy.—
Szczególnie KONIE. Żebrała o marchew?
—  Nic podobnego! — zawołała Leokadia. — Pozwoliłam się po-
częstować jako LEOKADIA.
—  Ale wzięła i zjadła?
—  Jestem LEOKADIA, słyszy pan?
—  Nie lubię, jak ktoś staje dęba — rzekł Posterunkowy. —
Zwłaszcza młode szkapy. Bo JEST młodą szkapą, prawda?
—  Jest — przyznała Leokadia.
Posterunkowy pisał szybko i mruczał:
—  Młoda... żebrze o marchew... Krzyczy... Staje dęba...
A potem zapytał:
—  Skąd przyszła?
Więc Leokadia wskazała Skwer Sześciokonny po drugiej stronie
jezdni.
—  Przeszła nieprawidłowo przez jezdnię — zanotował Posterun-
kowy.
Podsumował wszystko i podał Alojzemu mandat.
—  Ile? — jęknął Alojzy.
—  Nic a nic — odparł Posterunkowy. — Cała przyjemność po
mojej stronie. Ja tak lubię mandaty! Czy mogę jeszcze państwu
coś wypisać?
22

—  Ja wolę pieniądze za marchew — powiedziała Chuda Pa-
niusia.
—  A ja muszę kupić nową gazetę. Nie będę przecież czytał po
koniu — oznajmił Elegancki Pan.
Posterunkowy wyjął z kieszeni pieniądze i dał je Chudej Paniusi
i Eleganckiemu Panu.
—  Za takie śliczne mandaciki chętnie dopłacę — oświadczył.
Potem powiedział do Alojzego:
—  Gdyby tak jeszcze śliczny mandacik, to stoję tu, na rogu
Alei Migdałów.
—  Masz szczęście — rzekł Alojzy, kiedy już zostali sami.
—  Mam pecha — powiedziała Leokadia. — Już nikt a nikt
mnie nie pamięta. Nawet Władza.
I zwiesiła łeb nad największą z marcowych kałuż.
I
LEOKADIA
i emerytura
Samo zerknięcie w głąb największej z marcowych kałuż starczyło,
aby Leokadia uśmiechnęła się do siebie i do swoich myśli.
—  Nie tylko zęby! — zawołała. — Doskonale!
—  Czyś ty zbzikowała, Leokadio? — zdumiał się Alojzy. —
Byłaś zupełnie stateczną szkapą.
—  Tak,   dopóki   chodziłam  w   cuglach.   USAMODZIELNIAM
SIĘ, Alojzy. I dlatego mówię, że nie tylko zęby, ale i mandat.
—  Co mandat?
—  Ale i mandat wszystkim powie, że jestem za młoda na eme-
ryturę. Pamiętasz, Alojzy, że on napisał „MŁODA SZKAPA"?
A tam jest bardzo ważna pieczątka. WIO, LEOKADIO!
I ruszyła z kopyta w stronę Alei Migdałów, a Alojzy powlókł się
za nią, chociaż był jeszcze śpiący i już głodny, i ani jeszcze, ani
już nie wiedział, dokąd i po co idą.
—  Czy tu jest Kasa Emerytów? — zapytała Leokadia, przy-
stając przed Ratuszem. — Wiesz, Alojzy, nie mam okularów, a bez
okularów na pewno robiłabym w czytaniu ortograficzne błędy.
Weszli po marmurowych schodach i stanęli przed okienkiem.
—  Jestem LEOKADIA — rzekła Leokadia do Panienki z Kasy.
24
25
—  Mam emeryturę dla LEOKADII-KONIA — odparła Panien-
ka z Kasy. — Czy pani jest aby KONIEM?
Wychyliła się z okienka i obejrzała Leokadię od pyska do ogona.
—  Proszę zarżeć! — rozkazała.
Leokadia zarżała najpiękniej, jak umiała.
—  To brzmi wiarygodnie — powiedziała Panienka z Kasy. —
Nie pasuje mi jedynie to, że pani mówi.
—  Nie ma konia bez wad! — westchnęła Leokadia.
—  Będzie pani dostawała trzydzieści worków owsa miesięcznie
— oświadczyła Panienka z Kasy. — Oraz trzy worki koniczyny
kwartalnie i jeden worek łubinu rocznie. Siana, ile dusza zapragnie.
—  Łubin... — szepnęła Leokadia. — Żółty, płomienny łubin...
Ale przełknęła ślinę i hardo uniosła łeb.
—  Dziękuję — rzekła. — Nie przyjmuję. Jestem za MŁODA.
I wręczyła Panience z Kasy mandat z ważną pieczątką.
Było jej tak lekko i dobrze, kiedy sobie szła bez grosza przy du-
szy przez zalaną marcowym słońcem Aleję Migdałów! Pogwizdy-
wała cichuteńko przez zęby i wcale nie zwracała uwagi na zrzędze-
nie Alojzego.
—  To  nie  jest  USAMODZIELNIANIE  SIĘ,  moja  droga —
mówił Alojzy. — To lekkomyślność! Powinnaś brać wszystko tak
długo, aż znajdziesz pracę.
Leokadia zatrzymała się na środku chodnika i parsknęła:
—  Zbzikowałeś, Alojzy? Przecież jakbym miała co jeść, to nie
szukałabym pracy! I zostałabym emerytką na całe życie, wiesz?
I zanuciła:
Ja tak lubię nic nie mieć zupełnie
i zdobywać z trudem pożywienie,                 \ .
bo czymkolwiek wtedy brzuch napełnią,
to smakuje mi wszystko szalenie.
Ja tak lubię, kiedy całkiem źle mi,
to tak miło, kiedy tak niemiło,
bo cokolwiek się wówczas odmieni,
to na lepsze od tego, co było.
A tymczasem mogę kraść to i owo w dzielnicy Posterunkowego,
bo on lubi wypisywać śliczne mandaciki.
—  KRAŚĆ? — oburzył się Alojzy. — Rany chomąta, Leokadio,
nie TAK się wymija niebezpieczeństwa!  Zresztą mamy jeszcze
MOJĄ emeryturę.
—  To straszne! — jęknęła Leokadia. — Życie bez pieniędzy by-
łoby o wiele ciekawsze.
LEOKADIA
i wywyższanie
27
Więc Leokadia musiała jeść nieciekawy chleb, kupiony w niecie-
kawej piekarni za nieciekawe pieniądze.
—  Nie powinno się mówić przy jedzeniu — mruczała przy tym.
— Ale ty wiesz, Alojzy, że ja właśnie wtedy myślę. I to zwykle
0 tym, co jem. O chlebie, że to mądry pomysł, bo chleb jest miękki
1  lepki i jest w nim ciepło, i zapach pola, i cykanie świerszczy
i koników polnych. Czy lubisz koniki polne, Alojzy? Ich zielone
bzum — bzum?
Mówiła tak i mówiła, jakby zupełnie nie przeszkadzało jej to, że
Alojzy czyta gazetę.
—  „POTRZEBNA POMOC DO TROJACZKÓW" — przeczytał
Alojzy.                                                                        ;
—  Ciekawa jestem, w CZYM trzeba im pomóc — powiedziała
Leokadia. — Jeżeli w robieniu hałasu, to w sam raz dla mnie
zajęcie. Gdyby chodziło o jedno dziecko. Albo choćby o bliźnięta.
Ale trojaczki — to za dużo. One mnie zagłuszą.
—  „KSIĘGOWA  POTRZEBNA  OD  ZARAZ"  — przeczytał
Alojzy.
—  Owszem, książki są czasem SMACZNE — przyznała Leoka-
dia. — Ale spożywane w miarę. Wolałabym być KONICZYNOWĄ.
—  Powinnaś być MÓWCĄ — powiedział Alojzy, składając ga-
zetę. — Mówisz i mówisz jak najęta.
—  Dobrze — zgodziła się Leokadia.
I zaraz wdrapała się na ławkę pośrodku Skweru Sześciokonnego,
i zawołała:
—  Panie i panowie! Ceny rabarbaru są za wysokie. Czy uczciwie
nie pracujący koń może sobie pozwolić na rabarbar, a zwłaszcza na
jego cenę? NIE! To wina Ojców Miasta!
Koło kamiennej  ławki na Skwerze Sześciokonnym zebrał się
mały Tłumek i Ktoś z Tłumku zawołał:
—  Chociaż koń, ale dobrze mówi!
Wtedy zjawił się Posterunkowy i powiedział:
—  Dobrze mówić nie wolno!
Po czym zaczął spisywać mały, śliczny mandacik.
—  Dobrze — rzekła Leokadia. — Panie i panowie! Ceny rabar-
baru są za niskie. Czy uczciwie nie pracujący koń może sobie po-
zwolić na uprawianie rabarbaru, a zwłaszcza jego ceny? NIE! To
wina Ojców Miasta!
—  Źle mówić nie wolno — powiedział Posterunkowy i zaczął
spisywać następny śliczny mandacik, a mały Tłumek rozpłynął się
bez śladu.
—  W ten sposób niewiele zarobię — westchnęła Leokadia. —
Chyba że pan Posterunkowy zapłaci NAM za te mandaty?
—  Mowy nie ma — odparł Posterunkowy. — I tak muszę za-
płacić ZA PANIĄ Władzom Porządkowym.
Poszperał w lewej kieszeni, znalazł tam trochę drobnych, przeli-
czył i schował do prawej kieszeni, wydawszy lewej resztę.
—  A teraz przejechałbym się ZA TO — rzekł nieśmiało.
28
29
—  Tu obok jest POSTÓJ TAKSÓWEK — odrzekł Alojzy.
—  Ale ja chciałbym przejechać się konno! Konny Posterunko-
wy to coś WYŻSZEGO niż Posterunkowy pieszy. Ma się te poste-
runko we marzenia.
—  Zgoda — powiedziała Leokadia. — Wsiadajcie obaj!
Słońce świeciło jak na paradzie, guziki Posterunkowego błysz-
czały wspaniale, a kopyta Leokadii wybijały na jezdni takt wojsko-
wego marsza.
To była najpiękniejsza chwila w życiu Posterunkowego. Le-
okadia domyśliła się tego i nie czuła nawet ciężaru dwóch jeźdźców
na swoim grzbiecie: Przespacerowała się dwukrotnie naokoło Skwe-
ru Sześciokonnego i zapytała, czy ma przespacerować się po raz
trzeci.
—  Wskoczmy na tę kamienną ławkę! — poprosił Posterunkowy.
— Ale bez Alojzego, dobrze?
—  Cóż to za nowy pomnik? — pytali przechodnie.
—  Jaka wspaniała rzeźba, całkiem jak żywa! — wołali prze-
chodnie.
—  Kogóż ona przedstawia? — zastanawiali się przechodnie.
—  To   pomnik   Leokadii   pod   Posterunkowym   —   obwieścił
Alojzy.
Ale Posterunkowy, który na próżno starał się wytrwać bez
ruchu, nie wytrzymał i krzyknął:
—  To MÓJ pomnik na koniu! On fałszuje historię!
I z przyzwyczajenia uderzył pięścią w stół, ale to nie był stół,
tylko Leokadia, która stanęła dęba i zeskoczyła z kamiennej ławki.
—  A czy TA historia jest prawdziwa? — zapytała leżącego na
ziemi Posterunkowego.
—  Ile płacę za kurs? — jęknął Posterunkowy, otrzepując się
z piachu.
Leokadia z godnością rozdęła chrapy.
—  Jazda NA MNIE nie jest KURSEM — rzekła. — Cała przy-
jemność po mojej stronie.
—  Nie chcę mieć do czynienia z Posterunkowymi — mówiła
później Alojzemu. — Nie lubię, jak ktoś wsiada na mnie, żeby być
wyżej. Koń niesie W DAL, a nie WZWYŻ!
:;! /,„ ? :? i.
LEOKADIA
i rodowód
31
— Gdybyś  skakała  przez  płotki,   musiałabyś   połączyć  WDAŁ
z WZWYŻEM — oznajmił Alojzy.
.   A wtedy Leokadii przypomniały się wyścigi, o których mówił
Kierowca.
—  Muszę mieć jakieś końskie zajęcie. Siedzenie na skwerku
i NICNIEROBIENIE dobre jest dla ludzi.
To była jazda! Przemknęli jak wiatr przez Dorożkarski Rynek,
potem koło Posterunkowego, potem przez Aleję Migdałów, potem
obok Ratusza, a potem przez ulicę Przygodną wydostali się na Plac
Kołomłyński, bo właśnie przy Placu Kołomłyńskim były Stajnie
Wyścigowe.
—  Z kim mam przyjemność? — zapytał Dyrektor Stajni Wy-
ścigowych.
Gabinety dyrektorów są bardzo do siebie podobne, a ten wyglą-
dał właśnie tak samo: jakby Dyrektor Stajni Wyścigowych musiał
przez cały dzień huśtać się w miękkich fotelach albo turlać po pu-
szystym dywanie. I Leokadii natychmiast przyszła chętka na dy-
rektorskie huśtanie się i turlanie, tak że powstrzymywała się od
tego z wielkim trudem.
—  Jaką przyjemność? — zapytała uprzejmie.  — Przyszłam
tutaj po pracę. Jestem LEOKADIA. Czy to panu nic nie mówi?
—  Nie, ale za to PANI mówi! — ucieszył się Dyrektor Stajni
Wyścigowych. — Pierwszy raz mogę porozmawiać z pracownicą.
Chyba że PAN chce u mnie pracować, a Leokadia jest pana właści-
cielką.
I zaczął się śmiać, jakby powiedział coś bardzo wesołego.
—  Śmiej się, Alojzy — powiedziała Leokadia. — Koniowi nie
wypada.
Dyrektor spojrzał na nią podejrzliwie i poprosił, żeby usiadła.
Potem zatelefonował do Sekretarki i zamówił trzy duże kawy.
—  Jeśli o mnie chodzi — rzekł Alojzy — to jestem Dorożka-
rzem.
Wtedy Dyrektor Stajni Wyścigowych jeszcze raz podniósł słu-
chawkę i zamówił dwie duże kawy i duże piwo.
—  Jeśli o mnie chodzi — rzekła Leokadia — to wystarczy mi
coś zielonego.
Wtedy Dyrektor zadzwonił jeszcze raz i zamówił dużą kawę,
duże piwo i duży kaktus.
—  Kaktusów nie jadam — powiedziała Leokadia.
—  No, właśnie — odparł Dyrektor.
Leokadia spojrzała na wiszące na ścianie zdjęcia Rififi i innych
znanych klaczy i ogierów i rozpoczęła przemowę:'
—  Jestem słynna jak klacz wyścigowa Rififi, ale nie TAK SA-
MO tylko BARDZIEJ. Wczoraj było moje zdjęcie w gazecie. Bie-
gam od dziecka i umiem świetnie wymijać niebezpieczeństwa.
—  A RODOWÓD? — zapytał Dyrektor Stajni Wyścigowych.
—  RODOWODU nie wymijałam jeszcze nigdy, ale teraz, kiedy
się USAMODZIELNIŁAM, Alojzy pewnie nauczy mnie i tego.
Wymijałam już coś w tym rodzaju. Mianowicie MOTOROWER.
32
—  Chodzi mi o pani pochodzenie — wyjaśnił uprzejmie Dy-
rektor.
—  O, nie ma o czym mówić — powiedziała Leokadia. — Na-
prawdę głupstwo, którym się nie przejmuję. Wolę nie mieć Mamy
i Taty niż odwrotnie.
—  Jak to ODWROTNIE? — zdziwił się Dyrektor.
—  No, żeby Oni nie mieli MNIE. To musi być bardzo niemiło
wcale się nie urodzić, nie oglądać kwitnącej gryki, nie wąchać księ-
życa w koniczynie...
Dyrektor Stajni Wyścigowych wstał,   otworzył drzwi   i  powie-
dział:
—  Rozmowne klacze nie są dobrymi sportowcami. Artyści i my-
śliciele mają kłopoty z bieganiem. Cyrk naprzeciwko.
—  Wiesz co? — powiedział Alojzy, kiedy znaleźli się na ulicy.
— Mnie się zdaje, że chodziło mu iednak o RODOWÓD.
LEOKADIA
i marzenia
Zaczęli we dwójkę wymyślać rodowód, żeby go MIEĆ na przy-
szłość. Ale kałuże tak się złociły i pąki na drzewach takie były
świeże, że nie doszli nawet do prababek po mieczu, a co dopiero
po kądzieli.
Zresztą już w babkach straszny zrobił się im nieporządek, bo
Leokadia chciała, żeby matka ojca była karą kobyłą, zaś Alojzy
upierał się, że to klacz jabłkowita, imieniem Albertyna, co rozzu-
chwaliło Leokadię do tego stopnia, że zaczęła bryzgać na Alojzego
marcowym błotem i rżeć wesoło:
—  Jabłka wity Alojzy! Jabłko wity Alojzy!
—  Okropne — powiedział Alojzy. — Musisz brać lekcje sawu-
arwiwru albo mowy nie ma o ludzkiej pracy.
—  Czy to smaczne? — spytała Leokadia.
—  Ładne — odparł Alojzy.
—  Jak ładne to smaczne — rzekła Leokadia. — Czy nie zauwa-
żyłeś tego nigdy? Daj mi posmakować tego OREWUARU; może
w nim zasmakuję.
—  To nie jest specjalnością dorożkarzy — powiedział Alojzy.—
Chyba że mowa o sawuarwiwrze dorożkarskim. Ale myślę, że po-
34
35
winnaś zacząć od chodzenia WYŁĄCZNIE na dwóch nogach, mó-
wienia półgębkiem i NIEWŁAŻENIA W KAŁUŻE.
—  A ćwierćgębkiem nie można? — zainteresowała się Leokadia.
I zaraz zaczęła próbować, ale sama nie mogła zrozumieć, co mówi.
— Kupmy lepiej rękawiczki — powiedziała wreszcie całym py-
skiem. — I buty do NIEWŁAŻENIA W KAŁUŻE.
Alojzy westchnął, przeliczył pieniądze, wszedł do sklepu przy
Alei Migdałów i przyniósł stamtąd półbuty, rękawiczki, kapelusz
i torebkę.
—  Kapelusza nie włożę — oznajmiła Leokadia. — Wyglądała-
bym jak przebrany koń! A torebkę poniesiesz sam.
Potem włożyła na tylne nogi półbuty, a na przednie — ręka-
wiczki, wyprostowała się i pomaszerowała z Alojzym w stronę
Skweru Sześciokonnego.
—  To straszne, Alojzy! — jęczała. — Chciałabym CHOCIAŻ
mieć skrzydła (nie przypominaj mi, że to niemożliwe), żeby się nie
męczyć chodzeniem w tych wstrętnych półbutach. Powiedz mi, że
SĄ konie ze skrzydłami.
—  Trzymaj się prosto, Leokadio — odrzekł Alojzy.
—  Kiedy jestem ZA WYSOKO — westchnęła Leokadia. — Po
prostu sterczę nad całym światem, więc muszę się do niego zniżać.
Już nigdy nie będę szczęśliwa!
Alojzy rzucił okiem na swoje odbicie w szybie wystawowej i po-
myślał sobie, że on też nie będzie już nigdy szczęśliwy, bo wygląda
przy Leokadii jak krasnoludek. Ale przypomniał sobie, że jest
PRZYJACIELEM Leokadii,i mocniej ujął jej przednią nogę.
—  Tu na wystawie jest ogłoszenie o pracy — rzekł i pociągnął
Leokadię w kierunku witryny.
Wisiała tam mała karteczka, na której napisane było:
„KWIACIARKA Z ULICY PEGAZA POSZUKUJE PODRĘCZNEJ"

—  Młode bazie wierzbowe... — szepnęła Leokadia. — Wesołe
łubiny...
Po czym skręciła raptownie w Alegoryczną i pognała, jak we
śnie, nie pamiętając o tym, że brudzi rękawiczki.
—  Na dwóch nogach, na dwóch nogach, Leokadio! — błagał
zasapany Alojzy.
—  Marzenie biega na czterech nogach! — wołała Leokadia. —
O, łubin, fiołki, asparagusy...
I biegła tak, że wyglądała, jakby unosiła się w powietrzu.
Kwiaciarka na rogu ulicy Pegaza miała kosze pełne żółtych jas-
krów. Stała wśród tych złotych promyków i wołała do Leokadii:
Kwiaty, kwiatki sprzedają,
skrzydlate płatki sprzedają!
Słoneczne promienie
po najniższej cenie!
Kup, mój Pegazku,
jaskrów!
—  Dlaczego PEGAZKU? — zapytała Leokadia, hamując gwał-
townie wszystkimi czterema kopytami.
—  Nie widziałaś tabliczki? — zdziwiła się Kwiaciarka. — To
na pamiątkę cudu, który się tu wydarzył. Pewien koń zjadł wszyst-
kie kwiaty z mojego kosza i CIĄG DALSZY NASTĄPIŁ. Co zro-
biłaś z pożegnalnymi baziami?
—  Były bardzo smaczne, ale nie pożegnalne. Alojzy nie pożegnał
się ze mną.
—  Czy zjadłaś wszystkie,  co do jednej?   Tamten koń zjadł
wszystkie kwiaty z mojego kosza i CIĄG DALSZY NASTĄPIŁ.
Czy nie swędzą cię łopatki?
36
37
—  Jaki CIĄG DALSZY? — zniecierpliwiła się Leokadia.
Ale tak już jest na świecie, że w najważniejszej chwili wychodzą
zza węgła Posterunkowi. Więc oczywiście właśnie zjawił się Poste-
runkowy i powiedział:
—  Handluje na rogu Pegaza. A jej miejsce na targowisku imie-
nia Stróży Porządku.
—  Pisz sobie, pisz, synku — odparła Kwiaciarka. — Na targo-
wisku imienia Stróży Jakichś Tam nie wyobrażam sobie cudów.
A bez cudów nie wyobrażam sobie handlu.
To mówiąc, zatknęła bukiecik jaskrów za srebrny guzik przy
kurtce Posterunkowego.
—  A ty, Leokadio, zjedz resztę — powiedziała. — I CIĄG
DALSZY NASTĄPI.
—  Straciłam apetyt — westchnęła Leokadia. — Tak bardzo
chciałam być u ciebie Podręczną! A poza tym nie wiem, o jaki
DALSZY CIĄG chodzi?
Ale Kwiaciarka nie udzieliła wyraźnej odpowiedzi, może dla-
tego, że sama robiła się coraz mniej wyraźna, aż wreszcie zniknęła
zupełnie. Pewnie rozpłynęła się w mroku, bo nadciągnęły właśnie
szare chmurzyska i marcowe kałuże pogasły. Tylko w jednej świe-
ciły złotem porzucone przez Leokadię jaskry.
—  Cudów nie ma...  — mruknął Posterunkowy,  przecierając
oczy.
A potem odszedł na posterunek.
—  Znam pewną ławkę pod mostem, gdzie świetnie przesypia
się zmartwienie... — powiedział Alojzy.
Szaro tam było i pachniało szczurzą wilgocią, a nad głową dud-
niły autobusy. Alojzy wyciągnął się jak długi na ławce, a Leokadia
w niszy pod schodami znalazła górę trocin — i to była cała po-
ciecha, bo trociny miały zapach drwalni i strychu nad stajnią.
—  To już chyba CZARNA GODZINA, Leokadio, i pora na
ostatnią bazię, którą znalazłem w lewej kieszeni, i ostatnią okru-
szynę chleba, którą znalazłem w prawej.
I Alojzy podał Leokadii ostatnią bazię, błyszczącą w przedwie-
czornym mroku jak kropla marcowego deszczu. A deszcz zaczął
właśnie bić o jezdnię i przęsła mostu, aż monotonnym pluskiem
uśpił Alojzego i Leokadię, przeżuwającą ostatnią wierzbową bazię.
Potem, choć to nie była jeszcze noc, sen kazał Leokadii marzyć
o różnych dziwnych rzeczach, pozwolił jej fruwać nad dachami
Stolicy, a potem kołysać się w gniazdku pod oknem Alojzego,
a potem razem z gniazdkiem lecieć w podmuchach wiosennego
wiatru.
Wtem najsilniejszy podmuch uderzył o przęsła mostu.
BUM!
To Leokadia stoczyła się z góry trocin na sam dół.
—  Nie wiedziałam, że plecy są takie bolesne! — jęknęła.
Alojzy troskliwie rozcierał jej łopatki.
—  Sny o fruwaniu są NAJMILSZE, prawda? — powiedziała
Leokadia.
—  Nie przejmuj się — odparł Alojzy. — To po tym emerytal-
nym chlebie.
Bo nie wiedział, że to po ostatniej wierzbowej bazi i że
CIĄG DALSZY NASTĄPI.
LEOKADIA
i wyskok
39
Najwspanialsze było to, że Alojzy wcale nie miał ochoty wracać
do Wdowy i do mieszkania na szóstym piętrze. Nic dziwnego: kto
by chciał zamieniać smak włóczęgi na woń naftaliny, dach wio-
sennych obłoków i chmur na sufit malowany w zacieki, a przy-
jaźń z Niespodziewaną Leokadią na towarzystwo Jednostajnej
Wdowy!
—  Nie wiadomo, co ze mnie wyskoczy — mówiła Leokadia. —
A coś ma zamiar wyskoczyć. Wyraźnie.
Korzystali z pięknej pogody i wygrzewali się w słońcu na Skwe-
rze Sześciokonnym.
—  LUBIĘ twoje wyskoki, Leokadio — przyznał Alojzy. — I to,
że nigdy nie wiadomo, co powiesz. Świetnie nam się razem praco-
wało. Gdybym mógł, przyprawiłbym ci trąbkę i kierownicę, żebyś
kursowała jako taksówka.
—  Byłaby to zdrada wobec naszej dorożki — odparła Leoka-
dia. — Biedaczka, nie mówi niespodziewanych rzeczy, więc nikt
jej nie wyciągnie ze starej szopy, żeby przerobić na samochód!
A zresztą jestem chora. W okolicy łopatek. Czy możesz podrapać
mnie w plecy?
—  Masz dziwne plecy — zauważył Alojzy. — Założyłbym się,
że coś w nich siedzi. Gdybym miał nóż...
Leokadia odsunęła się od niego.
—  Lepiej nie, Alojzy. Zaczyna się od noża, a kończy na patelni.
Nie mówili o tym więcej, ale tego poranka, kiedy Alojzy poszedł
do Fryzjera, Leokadia wykradła się chyłkiem z Sześciokonnego
Skweru i powędrowała do Lekarza, żeby dowiedzieć się, jaki skarb
nosi w swędzących plecach.
W Przychodni Lekarskiej było biało jak w zimie, ale nie pa-
chniało śniegiem ani choinką, tylko lekarstwami i farbą olejną,
co wprawiło Leokadię w zły humor i nieustanne parskanie.
—  Czy to astma? — pytali pacjenci, czekający w korytarzu na
swoją kolej.
—  Nie. Po prostu jestem wściekła — oznajmiła Leokadia, na
skutek czego pacjenci przestali czekać na swoją kolej i Leokadia
weszła do gabinetu Lekarza.
—  Co pani jest? — zapytał Lekarz.
—  Właśnie — powiedziała Leokadia. — Co mi jest?
—  A co pani dolega?
—  Rosnę w drugą stronę — odparła Leokadia. — W poprzek.
Zamiast wzdłuż albo wszerz. Poza tym jestem zdrowa.
—  Na zdrowie nie ma lekarstwa — rzekł Lekarz. — To bardzo
nieszczęśliwy przypadek. I rzadki.
Wziął centymetr, zmierzył Leokadię na wszystkie strony, po
czym usiadł za biurkiem i zaczął pisać.
—  Owszem, mandaty się przydają — powiedziała Leokadia. —
Ale zapłacić pan musi sam, panie doktorze.
—  Nie biorę pieniędzy, dopóki nie wyleczę pacjenta — odrzekł
Lekarz. — Więc pewnie nie będzie pani musiała zapłacić. To mi
się w ogóle bardzo rzadko zdarza.
40
41
Podpisał się zamaszyście i wręczył swój podpis Leokadii.
—  Nie zbieram autografów — powiedziała Leokadia. — To
MOJE zbierają inni.
—  To jest recepta, proszę pani — odrzekł Lekarz. — Zapisałem
pani lekarstwo na wyklucie. Smaruje się nim kurze jajka, kiedy
kurczęta nie chcą się wylęgać.
Leokadia podziękowała i pocwałowała z receptą do najbliższej
apteki, gdzie podeszła do okienka poza kolejką.
—  Będę miała kurczęta, proszę państwa — oznajmiła. — Więc
bardzo mi się spieszy.
Lekarstwo było tak zielone i szczypiące, że powinno było skut-
kować, ale nie chciało poskutkować, chociaż Alojzy z całej siły
wcierał je w plecy Leokadii.
—  Świetnie — powiedziała Leokadia. — Nie mamy przecież
pieniędzy na Lekarza.
Ale w gruncie rzeczy było jej przykro, bo do kurcząt czuła
szczególną sympatię.
—  Wychowywałam się na wsi — opowiadała Alojzemu. — Małe,
żółte kurczątka tuliły się do mnie, ilekroć układałam się na sianie.
Może dlatego, w przeciwieństwie do innych koni, lubię spać na
leżąco. Nie pamiętam mojej Mamy, ale czasami wydaje mi się, że
to była kwoka i że doskonale mieściłam się pod jej lewym skrzy-
dłem. Z prawym musiało być gorzej...
—  A jednak to lekarstwo jest mocne, Leokadio — rzekł Alojzy.
— Skoro po nim bredzisz.
—  Aha, znowu chcesz mi powiedzieć, że konie nie mają nic
wspólnego ze skrzydłami? Ja wiem, że masz rację, ale tak mi
smutno, Alojzy, że nigdy, że nigdy... Rany chomąta, zobacz no,
coś tam się wykluwa!
—  Kurczęta! — zawołał Alojzy. — Widzę biały puch! Ojej,
Leokadio,   to   coś znacznie  bielszego   od  kurcząt.   To   ogromne
WIERZBOWE BAZIE!
Leokadia obejrzała się i zerknęła na swój grzbiet.
—  Wiem — powiedziała. — Zjadłam bazie co do jednej i mój
CIĄG DALSZY NASTĄPIŁ. Bo to jest chyba mój ciąg dalszy,
prawda?
—  Nieprawda — odparł Alojzy, szczypiąc się w ramię. — To
nie może być prawda. Konie NIE MAJĄ skrzydeł.
—  NIE MIAŁY — rzekła Leokadia. — Ale prawdopodobnie
nie bywały wychowywane przez kwokę. Ja zrobiłam początek.
—  Wyjątek potwierdza regułę — mruknął Alojzy.
—  To brzmi, jak: „żołądek uwielbia trawę" — i na pewno masz
rację, Alojzy. Ach, jaka ja jestem szczęśliwa!
Tymczasem TO rosło i rosło, i było coraz bardziej pierzaste
i srebrne, i wierzbowe, i skrzydlate, tak jakby orzeł sfrunął.na
grzbiet Leokadii, ciągle jeszcze zielony od maści.
—  Zetrzyj tę maść, mój drogi — powiedziała Leokadia. — Nie
wypada nosić skrzydeł na brudnych plecach.
—  Nie, proszę pani — szepnął Alojzy. — Nie ośmielę się pani
dotknąć... Jest pani ISTOTĄ NIEBIAŃSKĄ!
Leokadia wybuchnęła śmiechem i z wielkiej radości zaczęła ga-
lopować w kółeczko, skrzydła furczały nad nią jak dwie chorą-
gwie, a gołębie z Sześciokonnego Skweru zaczęły uciekać w po-
płochu.
—  Nie  umkniecie,  zaraz  was  dogonię! — zawołała za nimi
Leokadia,  po czym spróbowała  podfrunąć,   ale  nic z  tego  nie
wyszło.
—  Masz swoją ISTOTĘ — powiedziała. — Wcale nie umiem
fruwać. Nie wiem doprawdy, co mi po takich skrzydłach? Widocz-
nie są w najgorszym gatunku. A najsmutniejsze jest to, że nie
42
—^
bądę  ich mogła  wymienić.   Obdarowanemu  koniowi  nie  zaglą-
da się w skrzydła.
—  Jeżeli są w najgorszym gatunku, to ośmielę się pani do-
tknąć — rzekł Alojzy, zabierając się do ścierania zielonej maści
z grzbietu Leokadii. — Nie mogę sobie tylko wybaczyć, że zakła-
dałem pani niegdyś chomąto. To było bardzo niedelikatne.
—  Pacnę cię ogonem — burknęła Leokadia. — Od razu za-
czniesz mi mówić „ty". No, czego tak na mnie patrzysz?
—  Jesteś bardzo piękna, Leokadio — szepnął Alojzy. — Wy-
glądasz jak HUSARSKI RUMAK BOJOWY!
—  Słyszałam o HUSARSKIEJ PIECZENI — odparła Leokadia.
— Rzeczywiście to niedelikatnie przypominać mi o garnku właśnie
wtedy, kiedy staję się NIEBIAŃSKA ISTOTA- Ale skoro już o tym
mowa — czy nie masz jakiejś bułeczki, Alojzy? Muszę teraz jeść
podwójnie: za konia i za orła.
—  Jeżeli to orzeł, to pół biedy — powiedział Alojzy. — Ale
co będzie, jeśli to jest tuczona gęś?
LEOKADIA
i inwalidztwo
— Emerytura odpada — rozmyślała głośno Leokadia, żując bu-
łeczkę. — Dorożka odpada. Wyścigi odpadają. Właściwie w ogóle
odpadam jako koń, bo jestem teraz koniem z CZYMŚ NA PLE-
CACH. Koniem ułomnym.
—  Postaraj się o inwalidztwo — powiedział kwaśno Alojzy.
—  No, widzisz! Mówiłam ci, że bułeczka pomoże. Wymyśliłam
inwalidztwo.
Alojzy zaprotestował:
—  To przecież JA wymyśliłem.
—  Ojej, nie wszystko ci jedno KTO? Grunt, że bułeczka po-
mogła. WIO, LEOKADIO!
I poszli przez Rynek Dorożkarski, a potem przez Aleję Migdałów
na Ratusz, a Leokadia wyprostowana była jak struna: skrzydła
pomagały jej utrzymywać się na dwóch nogach, nawet półbuty
wcale już nie uwierały.
— Wiem, po co są skrzydła — mówiła Leokadia, stąpając lekko
na koniuszkach kopyt. — Po to, żeby nie mieć odcisków. Bardzo
PRAKTYCZNE.
Naprawdę, bardzo praktyczne były skrzydła, bo pomogły Leo-
kadii czekać cztery godziny w kolejce do okienka Rent In-
walidzkich.
44
45
—  Trzeba być ZDROWYM inwalidą, żeby dostać tę rentę —
mówiła Leokadia, przestępując z nogi na nogę. — Przecież CHORY
inwalida nie wytrzymałby takiego czekania. Lekarz mówił mi, że
na zdrowie nie ma lekarstwa. To widocznie sami NIEULECZAL-
NIE ZDROWI.
—  Mów ciszej, Leokadio! — syknął Alojzy.  — Wszyscy na
ciebie patrzą.
I rzeczywiście cała kolejka zaczęła pokrzykiwać:
—  Czego tu chce ta wysoka?
—  Ona się pcha poza kolejką!
—  Jak ma skrzydła, to już taka ważna.
—  Odfruń stąd, paniusia, ale już!
—  Nie mogę odfrunąć — powiedziała Leokadia. — To są skrzy-
dła WYBRAKOWANE. Szkapa, która na swoich skrzydłach nie
może fruwać, jest INWALIDĄ. Dlatego tu stoję.
To uspokoiło wszystkich, a pewien Staruszek zapytał:
—  Skąd się pani wzięła ta przykra choroba?
—  Bo ja wiem? — odrzekła Leokadia. — Chyba z marzenia.
—  Tak, tak, zawsze mi mówiono, że marzenia szkodzą. Skrzy-
dła nie fruwające... Bardzo ciężkie kalectwo!
Więc Leokadia była pewna, że w okienku od razu dostanie rentę,
ale nie poszło to wcale tak łatwo, bo Urzędnik nie wiedział zu-
pełnie, do jakiej wpisać ją książki.
—  Do Książki Koni — podpowiedział Alojzy. — Koń z wadą,
to znaczy ze skrzydłami.
—  Nie wiem, czy ta pani jest akurat KONIEM ze skrzydłami —
powiedział Urzędnik. — Może jest GĘSIĄ z końskim tułowiem?
Wówczas trzeba by panią wpisać do Książki Drobiu.
—  Ona była NAJPIERW koniem — powiedział Alojzy.
—  Nie wiem, nie wiem — odparł Urzędnik. — Może TAK SIĘ




TYLKO WYDAWAŁO? A może nam się W OGÓLE WYDAJE?
Może ona jest duchem skrzydlatym, czyli ANIOŁEM?
—  Więc niech mnie pan wpisze do Książki Aniołów — jęknęła
Leokadia.
—  W Książce Aniołów nie ma miejsca. Zresztą nie słyszałem
nigdy o końskich aniołach. A może pani jest PEGAZEM?
—  Pegazie... bazie... — powiedziała Leokadia.
A potem zawołała szybko:
—  Tak, niech pan da prędko Książkę Pegazów!
—  Powoli, moja pani — powiedział Urzędnik. — Wiedziałem od
początku, że to jakieś nabieranie ludzi. Pegazów nie ma, rozumie
pani, NIE MA, to są dawne legendy.
—  A ja to co? — zapytała Leokadia.
Ale Urzędnik już wołał:
—  Kto następny, proszę?
LEOKADIA
i pytania
49
Wiatr przynosił dalekie zapachy wilgotnych pól i Leokadia, idąc
za swoim węszącym nosem, poprowadziła Alojzego na Przedmie-
ście, pełne młodych gałązek i kiełkującej trawy. Leokadia z wolna
skubała zieleniejący wzdłuż tramwajowych szyn żywopłot i, jak
zwykle przy jedzeniu, myślała. Kim właściwie teraz jest? Koniem,
drobiem, aniołem? Czy Pegazem, którego wcale nie ma?
—  Widzisz, Alojzy, wszystko było takie proste: BYŁAM, i już.
A teraz wszyscy zaczęli zadawać mi pytania. Jedni o RODOWÓD.
Drudzy o nazwę. A jak nie mam ani Mamy i Taty, ani nazwy, to
może naprawdę i mnie NIE MA? Może wymyśliłam sobie SIEBIE
tak, jak swoje skrzydła? A jeśli mnie NIE MA, to jestem chyba Pe-
gazem, bo Pegazów NIE MA, prawda? Ale co to jest „PEGAZ"?
—  Leokadio, skończ z tym żywopłotem — powiedział surowo
Alojzy. — On ci nie służy. W ogóle należy zabronić jedzenia, by-
łoby mniej myślenia. Wsiadamy do tramwaju i wracamy do Śród-
mieścia na Skwer Sześciokonny.
—  Po co nam tramwaj? — zapytała Leokadia. — Zdejmę ręka-
wiczki i półbuty i pojedziesz sobie na moim grzbiecie.
Alojzy spojrzał na nią w zadumie.

i

I
i
I

—- Nie wiem... — powiedział. — A jeżeli ty jesteś... jeżeli ty
NIE JESTEŚ koniem... Jakoś nie wypada...
—- No, tak... — szepnęła Leokadia.
Opadła na czworaki i zwiesiła łeb. Wyglądała teraz jak smutna
dorożkarska szkapa ze skrzydłami. Alojzy ujął pysk Leokadii w obie
dłonie i przytulił do niego policzek.
— Dobre konisko! — powiedział. — Poczciwe stare konisko!
Pojadę na tobie.
Wówczas Leokadia radośnie zatrzepotała skrzydłami i zakręciła
młynka rudym ogonem, aż zawirowały nad ziemią zeszłoroczne
liście, a potem pomogła Alojzemu wdrapać się na grzbiet, tuż za
skrzydłami. Ale to miejsce było niewygodne, bo pióra zasłaniały
cały widok, a w dodatku łechtały Alojzego po twarzy tak, że kichał
raz po raz i ze śmiechu mało nie zleciał. Więc przesiadł się na kark
Leokadii i teraz mógł jechać sobie wygodnie, jak na fotelu, oparty
o miękkie skrzydła. Leokadia biegła lekko,  zaledwie dotykając
kopytami bruku i, choć nie mogła ulecieć w górę, Alojzemu wyda-
wało się, że są bardzo blisko obłoków i jeszcze bliżej zachodzącego
słońca. Wiał porywisty wiatr i skrzydła Leokadii szumiały jak
ogromne stado ptaków, a pióra płonęły czerwienią w świetle wie-
czornej zorzy. I nagle na zakręcie ulicy ukazał się wyjący głośno
wóz strażacki i zagrodził Leokadii drogę do Śródmieścia.
—  O co chodzi? — zapytał Alojzy.
Komendant Straży przyjrzał się Leokadii.
—  Więc to skrzydła — powiedział. — A nam mówiono, że pło-
nący koń.
—  Coś takiego! — rzekł Alojzy. — Przecież spaliłbym się jak
nic!
—  Mimo wszystko to jest podejrzane — oznajmił Komendant
Straży. — Husaria? Atak na Stolicę?
52
—  Panie Komendancie, czy jeden człowiek na koniu może za-
atakować Stolicę — powiedział Alojzy.
—  Jeszcze jak! — wykrzyknął Komendant Straży. — Nawet
człowiek "W KONIU. Nie czytał pan o Koniu Trojańskim? W jego
brzuchu siedziała cała armia, która zdobyła Troję.
—  To smutne, ale MÓJ brzuch jest pusty — mruknęła Leokadia.
— Zresztą i tak nie przełknęłabym armii. To niesmaczne! A zresztą
pewno nie jestem wcale koniem, tylko gęsią.
—  O gęsiach słyszałem, że ocaliły Stolicę — przyznał Komen-
dant Straży. — Gęganiem. Niech pani zagęga!
Leokadia spróbowała zagęgać, ale nie wyszło.
—  Zawiozę was na Komisariat — zadecydował Komendant. —
Może tam się okaże, że ocaliłem Stolicę.
—  Ach, więc to PAN jest gęsią! — zawołała Leokadia.

LEOKADIA
i nadmiar
— Jak to miło zasypiać w cieple i z pełnym żołądkiem — mówiła
Leokadia. — W dodatku wcale nie muszę sobie wyobrażać, że leżę
pod skrzydłem. NAPRAWDĘ leżę pod skrzydłem. Dzisiaj w nocy
będę na pewno śniła o fruwaniu, mam już do tego snu PRZYRZĄ-
DY. Powinieneś także mieć skrzydła, Alojzy, żebyśmy mogli razem
fruwać we śnie.
—  Rany chomąta, tylko nie to! — zawołał Alojzy. — Podwójne
skrzydła to podwójne kłopoty! Mówiłem ci, żebyś się nie USAMO-
DZIELNIAŁA. Dlaczego nie zostałaś bezrobotną szkapą emeryta?
Woziłbym na tobie mój ubogi dobytek...
—  Jeździlibyśmy na dalekie spacery...
—  Rozwozilibyśmy wózkiem mleko i bułki...
—  Świeże, chrupiące bułeczki pszenne...
—  Wozilibyśmy dzieci po alejkach parkowych...
—  Pod starymi kasztanami i pachnącymi świerkami...
Tak by było niezwykle, gdyby było zwyczajnie,
gdyby było codziennie, tak by było odświętnie,
gdyby szaro tak było, toby było tak ładnie,
powróciłyby do nas dni prześlicznie powszednie,
ale już nie powrócą...
54
55
—  Dlaczego, Leokadio? — zapytał Alojzy.
—  Dlatego, Alojzy, że mam skrzydła. I nawet gdybym je utra-
ciła, nie będę nigdy ZWYCZAJNĄ szkapą. Będę szkapą, która
MIAŁA skrzydła. Może już od jutra?
Ale nazajutrz obudziła się nie tylko w tej samej izbie, w tym
samym Komisariacie — obudziła się również z tymi samymi skrzy-
dłami na grzbiecie. Więc troszkę była zdziwiona, że nie śniło jej się
fruwanie.
—  Widocznie sen nie lubi PRZYRZĄDÓW — powiedziała do
Alojzego.
Zamiast śniadania było ooś zupełnie niejadalnego: przesłuchanie.
I Leokadia znowu musiała odpowiadać na pytania: czy jest ko-
niem? czy służyła w kawalerii? czy zna języki obce? kto jest jej
panem?
—  Nie mam pana — rzekła Leokadia. — Mam Alojzego Fiutkę,
przyjaciela (czy mogę tak o tobie mówić, Alojzy?), a on ma mnie,
Leokadię. I nie służę żadnej kawalerii ani w ogóle nikomu. Obce
języki znam na pewno, tylko nigdy nie słyszałam. Ale to dziwne,
że pan zadaje tyle pytań! Nie wiem, jak to jest u ludzi, ale UCZCI-
WY KON nie wtrąca się do innych.
Porucznik zrobił się purpurowy ze złości.
—  Niech pan zabierze stąd tę głupią kobyłę! — wrzasnął na
Alojzego. — To bydlę nie zasługuje na ludzki Komisariat!
Poranny deszczyk mżył i siąpił i Alojzy schronił się pod skrzydło
Leokadii jak pod parasol.
—  Wyglądam na pewno jak zmokła kura — żaliła się Leokadia.
— Do mokrej sierści doszły jeszcze mokre skrzydła. JEST MNIE
CORAZ WIĘCEJ, Alojzy. Gdzie my ten NADMIAR podziejemy?
Przez moją głupotę przepadło nam takie MIŁE MIEJSCE w Ko-
misariacie. Spróbujmy się dać zaaresztować Posterunkowemu.
Wlazła w największą kałużę i zaczęła wierzgać, obryzgując bło-
tem przechodniów, a Posterunkowy zjawił się natychmiast.
—  O, winszuję skrzydełek! — powiedział. — Uderzyły do głowy,
co? Już uważa się za nie wiem kogo i bryzga błotem na bliźnich?
—  Niech mnie pan zamknie — odparła Leokadia.
—  Szkoda marzyć — rzekł Posterunkowy. — Nie mogę tracić
przyjemności wypisania ślicznego mandaciku. To będzie mnie drogo
kosztowało!
Wypisał mandat, wypłacił go sobie i powiedział na pożegnanie:
—  Radzę zgolić skrzydła. Właściwie nie wiadomo, czy koniom
wolno mieć skrzydła.
—  Zgolić? — zawołała Leokadia. — Świetny pomysł!
Fryzjer, który za darmo golił i strzygł Alojzego, miał maleńki
zakład przy Rynku Dorożkarskim.
—  Nie będę golił skrzydeł na ulicy — powiedział do Alojzego.
— Mogę zaciąć przy goleniu i stracę dobre imię. Niech Leokadia
wejdzie do środka.
Nie było to wcale łatwe, bo zakład był ciasny i niski, nie prze-
widziany dla konia, a szczególnie dla konia skrzydlatego, ale wresz-
cie Alojzemu i Fryzjerowi udało się jakoś wepchnąć Leokadię
i obrócić ją przodem do lustra. Leokadia spojrzała w zwierciadło
i krzyknęła: stał przed nią wspaniały, skrzydlaty koń, napełniający
blaskiem piór maleńką, mroczną izdebkę. A było to zjawisko tak
niezwykłe i piękne, że Leokadia ugryzła się lekko w nogę, żeby
sprawdzić, czy to nie sen i czy naprawdę siebie samą widzi tam
w lustrze.
—  Czego krzyczysz? — powiedział Fryzjer. — Naostrzę dobrze
brzytwę i wcale nie będzie bolało.
—  Wcale nie będzie bolało — powtórzyła Leokadia. — Wcale
nie będzie bolało, bo ja NIE DAM sobie zgolić skrzydeł.

LEOKADIA
i sztuka
57
Jak Leokadia powiedziała, że szuka pracy, to Bileter wzruszył
tylko ramionami i zasłonił sobą wejście do Cyrku.
—  Na gapę nie wpuszczamy — mruknął.
—  Ja nie wchodzę na gapę — rzekła Leokadia. — Ja wchodzę
na SKRZYDŁA.
—  Aha, skrzydła — odparł Bileter. — No, to odfruń, paniusia!
Może jeszcze chciałabyś, żebym uwierzył, że są konie ze skrzy-
dłami?
Na szczęście Alojzemu wystarczyło pieniędzy na dwa dobre
bilety.
—  Czwarta loża — powiedział Bileter i ukłonił się.
Orkiestra grała właśnie marsza, bo na środku areny Woltyżerka
ujeżdżała karego konia.
—  Medard, dorożka numer trzy! -— zawołała Leokadia. — Ale
mu się udało!
Medard skinął jej głową, za co oberwał batem od Woltyżerki.
—  Chyba znów TAK BARDZO mu się nie udało — zauważył
Alojzy. — Ja tam wolę miejsce w loży niż na arenie i ty też siedź
i patrz.



l




—  Mój drogi, nie po to kupiliśmy takie drogie miejsca, żeby na
nich po prostu siedzieć — oburzyła się Leokadia i wstała.
—  Ej, paniusia, zdejm paniusia kapelusz z piórami! — krzyknął
Ktoś z Dalszego Rzędu. — Co to za pierze?
—  Zaraz zobaczysz — powiedziała Leokadia.
I przeskoczywszy barierę, stanęła na samym środku areny.
Orkiestra urwała w pół taktu i w Cyrku zrobiło się zupełnie ci-
cho, aż pod Leokadią zaczęły drżeć nogi, a głos całkiem uwiązł
jej w gardle. Po skrzydłach wędrowały żółte, pomarańczowe i fio-
letowe światła reflektorów, jakby wszystkie łubiny naraz zakwitły
na jej piórach.
Nagle Woltyżerka krzyknęła:
—  To nie jej numer! To przecież MÓJ numer!
I rozpłakała się głośno.
Wtedy cała sala zaczęła krzyczeć:
—  To nie jej numer!
—  To nie jej numer!
—  TO NIE JEJ NUMER!
—  Proszę o spokój! — zawołał Dyrektor Cyrku. — To dodatek
nadzwyczajny, proszę państwa. Bezpłatny nadprogram: sztuczne
skrzyżowanie koniny z gęsiną. Hej, tam, wynieść tę dekorację!
—  DEKORACJĘ? — oburzyła się Leokadia. — Nie mam nic
sztucznego, ani jednego zęba. Jestem PRAWDZIWYM KONIEM
Z PRAWDZIWYMI SKRZYDŁAMI.
----No, to czego tu chcesz? — zapytał wściekły Dyrektor Cyr-
ku. — Nie sztuka fruwać na prawdziwych skrzydłach!
—  Toteż ja nie fruwam — odparła Leokadia. — To są skrzydła
NIEPRAKTYCZNE.
—  A, niepraktyczne! -— ucieszył się Dyrektor Cyrku. — Wobec
tego najlepiej je wyskubać. Hej, tam, Klauny!
60
Ale Leokadia nie czekała, aż Klauny wyskubią jej skrzydła. To
mogło być przecież bardzo bolesne, a poza tym nie wypada na
środku areny dać się skubać jak byle gęś.
—  Chodź, Alojzy — powiedziała. — Tu nie ceni się prawdziwej,
niepraktycznej sztuki.
I z wdziękiem ukłoniła się publiczności.
W tej chwili zazdrosny Medard ukąsił ją w pośladek.
I nagle w Cyrku stało się zupełnie ciemno. Tuman piasku pod-
niósł się z areny i zawirował w powietrzu, przesłaniając światła re-
flektorów. To spłoszona Leokadia trzepotała skrzydłami jak olbrzy-
mie ptaszysko. I choć to nie był JEJ NUMER, NA NIEJ musiano
tego dnia zakończyć program.
Leokadia i Alojzy biegli łeb w łeb i zatrzymali się dopiero na
rogu ulicy Przygodnej i Alei Migdałów.
—  Tak,  Leokadio — wysapał Alojzy.  — Niektórych trzeba
ugryźć w pośladek, żeby rozwinęli skrzydła.
Leokadia uniosła pysk i zapatrzyła się na błękitne jarzeniówki,
płonące nad Aleją Migdałów.
—  Błękitne łubiny...— szepnęła. — Fioletowe łubiny... Łubiny
pomarańczowe i żółte... Ach, Alojzy, jaka to cudowna rzecz znaleźć
się na scenie!
'ii': M
II
LEOKADIA
i bycie „kimś
Słońce przypiekało mocno i okna dokoła Rynku Dorożkarskiego
zaczęły się otwierać. To jedna, to druga szyba odbijała w sobie
słoneczną kulę i puszczała na skrzydła Leokadii wesołe zajączki.
Jakiś Dziadzio przeszedł przez skwer i zbliżył się do Leokadii.
—  Dzień dobry — powiedział. — Archeopteryx Asiaticus?
—  Przepraszam, nie mam słowniczka — odparła Leokadia. —
Pan jest Chińczykiem?
—  Ach, nie, proszę pani, skądże! — zaśmiał się Dziadzio. —
Myślałem  tylko,   że  pani  należy   do   gatunku  Archeopteryxów
Ogromnych.
—  Nie należę do.nikogo — odrzekła dumnie Leokadia. — Alojzy
jest moim przyjacielem i należy do mnie. Byliśmy parą dorożkar-
ską. Teraz w parze umieramy z głodu.
—  Właśnie zauważyłem, że jest pani zwierzęciem wymierają-
cym, a nawet wymarłym. Mogę pani dać pracę w moim Muzeum
Zwierząt Prehistorycznych.
—  Jeżeli praca będzie tak trudna, jak to słowo, to nie dam sobie
rady — westchnęła Leokadia.
—  O nie, to bardzo proste — powiedział Dziadzio Dyrektor. —
Będzie pani stała, jako wykopalisko, między Diplodocusem a Igu-
anodonem.
62
62
63
__ Wypoka... wokypa... — zamruczała Leokadia i westchnęła.
— Mogę stać obok tego kalodontu. Chodźmy, panie Chińczyk!
Muzeum Prehistorii mieściło się przy Placu Ryczywoła, w ogro-
mnym gmachu, podobnym trochę do Ratusza.
—  Świetnie! — zawołała Leokadia. — Będę siedziała w okienku,
ziewała i popijała herbatę. Zawsze marzyłam o tym, żeby pracować
na Ratuszu.
I kiedy weszli do środka, Leokadia zarżała z zachwytu.
—  Białe schody! — zawołała. — Dywany! Ogromne okna! Och,
Alojzy, śniła mi się kiedyś taka stajnia.
Dziadzio Dyrektor kazał jej włożyć filcowe kapcie na dwa tylne
kopyta.
__ Nie mogę urzędować na dwóch — oburzyła się Leokadia.
—  Archeopteryx nie może stać na czterech nogach — powiedział
Dziadzio Dyrektor. — A Archeopteryx — to pani. Zrozumiano?
Może nie tak od razu, ale powolutku zrozumiano. Zrozumiano,
że to nie będzie siedzenie w okienku i popijanie herbaty. Zamiast
okienka i herbaty dostała Leokadia marmurowy postument z na-
pisem „Archeopteryx" i musiała na nim stać bez ruchu w godzi-
nach urzędowych, od dziesiątej rano do drugiej po południu. W do-
datku nie wolno jej było ani mrugać, ani przestępować z nogi na
nogę, ani strzyc uszami — chyba że w Muzeum nie było nikogo,
ale to zdarzało się bardzo rzadko. Była zwierzęciem WYMARŁYM
i nie wypadało jej nawet wzdychać. Robił to za nią Alojzy, który
codziennie kupował bilet, żeby wejść do Muzeum, i przez całe
cztery godziny siedział na ławeczce naprzeciw Leokadii. Mieli już
przecież na to pieniądze!
__ Ciesz się, że nie wsadziłem cię do szklanej gabloty jak Diplo-
docusa — mówił Dziadzio Dyrektor, który od czasu pierwszej za-


miii


ARCHEOPTEP
liczki zaczął Leokadii mówić TY. — Tam nie mogłabyś nie tylko
wzdychać, ale i oddychać.
—  Ciekawa jestem, czy ten Diplodocus naprawdę nie żyje —
zastanawiała się Leokadia, kiedy zostawali sam na sam z Alojzym.
— Zerknij no, Alojzy, może on też się rusza, kiedy nikt nie patrzy?
Byłoby mi raźniej w żywym towarzystwie.
Ale ani Diplodocus, ani Iguanodon nie poruszali się nigdy. Może
oddychali tak sprytnie, że nie sposób ich było na tym przyłapać,
a może naprawdę byli tylko ogromnymi modelami? Żaden Alojzy
nie przynosił im bułek z sałatą i kostek cukru w godzinach urzę-
dowych. I nie mieli takiego powodzenia jak Leokadia.
—  Skrzydlaty koń! — wołały dzieci. — Tatusiu, dlaczego teraz
nie ma skrzydlatych koni?
—  Wyginęły — odpowiadali tatusiowie. — Nie miały co jeść.
I Leokadia myślała sobie wtedy, że to wcale nie jest takie nie-
prawdziwe.
—  Zresztą na co teraz skrzydlate konie? — mówili tatusiowie.
— Są auta i samoloty, i helikoptery...
—  Tak, ale skrzydlaty koń to co innego! — odpowiadały na to
dzieci i wtedy Leokadia polubiła dzieci.
Ciągle powtarzała sobie, że powinna być szczęśliwa, bo zarabia
pieniądze na siebie i na Alojzego, no, i jest KIMŚ. Co prawda, żeby
być KIMŚ, musiała NIE ŻYĆ. Ale może już tak jest, że KIMŚ
można być tylko po śmierci?
—  Biedny Diplodocus — mówiła Leokadia. — Ja przynajmniej
wiem, że jestem sławna po śmierci, a on miał pecha i nie dowie-
dział się tego o sobie.
Mimo to nie smakowały jej już ani kostki cukru, ani nawet bułki
z sałatą. Tym bardziej że Dziadzio Dyrektor nie pozwalał jej wy-
chodzić z Muzeum zaraz po godzinach urzędowych i dopiero po za-
66
67
padnięciu zmroku przemykała się cichaczem z Alojzym do ciemnej
wnęki pod mostem, skąd przed wschodem słońca znowu musiała
wracać do Muzeum. Tęskniła bardzo za wiosennymi porankami, za
wiosennymi popołudniami, za wiosennymi nocami na Skwerze
Sześciokonnym. Tęskniła do zapachu młodych liści bzu, do zapachu
nagrzanego słońcem trotuaru, do zapachu kurzu, tańczącego w smu-
gach światła nad jezdnią. W OGÓLE tęskniła.
—  A może nie warto zarabiać na życie, jeśli nie ma się KIEDY
żyć? A może lepiej nie mieć co jeść niż jeść bez apetytu?
Ale nie pytała o to Alojzego, bo nie chciała mu robić przykrości.
Alojzy tak się cieszył, że Leokadia jest KIMŚ! Nie zauważył nawet,
że skrzydła ciążą jej coraz bardziej.
—  Bardzo rzadki okaz =— mówił do zwiedzających. — Bardzo
cenny okaz. Zupełnie jak żywy.
I robił oko do Leokadii.
A Leokadię strasznie wierciła w nosie naftalina, którą Woźny
posypywał Diplodocusa. Co by to było, gdyby tak nagle wypchany
Archeopteryx kichnął na całe Muzeum!
—  Powiedz Woźnemu, że nie jestem Wdowa — prosiła Leoka-
dia Alojzego, gdy zostawali sami. — Żeby mnie nie przesypywał, bo
nie wytrzymam do wolnego poniedziałku.
Niedziela była naj słoneczni ej sza ze słonecznych niedziel.
—  Jeszcze tylko dwie godziny — powiedziała Leokadia w po-
łudnie. — A potem zacznie się nasz wypoczynek. Ach, Alojzy, jak
mnie świerzbią kopyta! Uciekniemy w nocy do lasu i wrócimy do-
piero we wtorek przed świtem, dobrze?
—  Piękny okaz —?? rzekł w odpowiedzi Alojzy. — Zupełnie jak
żywy!
Leokadia obejrzała się i spostrzegła w drzwiach sali Pana w Oku-
larach,
—  Jak żywy? — zdziwił się Pan w Okularach. — Przecież takie
zwierzęta nie żyły NIGDY.
—  Jak to? — oburzył się Alojzy. — Archeopteryxy Ogromne?
—  Bzdura — powiedział Pan w Okularach. — Wcale tak nie
wyglądały. To wszystko nie trzyma się kupy, o!
I wyrwał Leokadii pióro z lewego skrzydła.
—  Sztucznie posklejane, widzi pan? — powiedział. — Takich
zwierząt w ogóle nie było.
—  NIE BYŁO? — zawołała Leokadia. — To na co ja tu stoję?
LEOKADIA
i przyziemność
Ale za to .na dworze świeciło słońce. I smugi światła tańczyły nad
jezdnią. I na drzewach awanturowały się wesołe wróble. I był
dzień, jakiego Leokadia nie widziała już od tygodnia, o jakim ma-
rzyła pod mostem i w Muzeum, jakim radowała się tak, że zaczęła
śpiewać na cały głos:
O, co za dzień, wspaniały dzień,
słoneczny i pachnący!
Wolę być NIKIM w taki dzień
niż KIMŚ wśród ciemnej nocy.
Dzień dobry, światła! Serwus, cienie!
Cześć wędrującym smugom!
Już lepiej żyć przez JEDEN DZIEŃ
niż nie żyć BARDZf) DŁUGO.
A jednak, a jednak, Alojzy — cudowne to było zajęcie, skoro
tak jestem po tym tygodniu szczęśliwa.
— Było ŁADNE, bo było SMACZNE — powiedział ponuro
69    Alojzy. — I jest ci wesoło, bo wypchałaś sobie żołądek.
:?;     l
? 1--
I

—  W każdym razie mamy zapas na parę dni wolnych. A potem
znowu coś znajdę. Już ja coś znajdę na pewno! Mam przecież
SKRZYDŁA!
Codziennie rano robiła teraz parę ćwiczeń gimnastycznych, żeby
rozruszać lotki. Chwilami wyglądało to, jakby naprawdę miała
pofrunąć. Ale tylko wyglądało. Za to po gimnastyce jeszcze bar-
dziej chciało jej się jeść. Rozglądała się, czy nikt nie widzi, i ukrad-
kiem skubała rzadką trawkę na Skwerze Sześciokonnym. Nie
chciała robić wyprawy na podmiejskie łąki, bo już wiedziała, że
skrzydła mogą narazić ją na przykrości. Tu, na Dorożkarskim Ryn-
ku, i w okolicy wszyscy byli do nich przyzwyczajeni.
—  Hej, Leokadio! — wołał rano Mleczarz. — Nie mogłabyś
podfrunąć na czwarte piętro z butelką mleka dla pani Aptekarzo-
wej?
I ze współczuciem kiwał głową, kiedy Leokadia mówiła mu, że
ciągle jeszcze nie umie latać.
—  A polatałabyś trochę za mnie — mruczał Listonosz. — Przy-
dałyby mi się skrzydła, ho, ho!
—  Leokadio, wytrzep za mnie dywanik! — prosiła Pomoc Do-
mowa od Krawca.
I Leokadia biła skrzydłami o dywan, aż jej pióra stawały się
szare od kurzu. Ale niebawem nadciągał deszcz i skrzydła Leokadii,
umyte i lśniące, służyły dzieciom z Dorożkarskiego Rynku za
parasol.
Dzieci lubiły Leokadię najbardziej. Była to przyjaźń ŁADNA
i SMACZNA, bo pełna różnych łakoci. Leokadia nie prosiła nigdy
0 nic, ale z wdzięcznością zjadała każdą przyniesioną kostkę cukru
1 każdą ofiarowaną marchewkę.
—  Kiedy pofruniesz, Leokadio? -— pytały dzieci.
I Leokadia odpowiadała:
72
73
—  Jutro.
Bo ZAWSZE była tego pewna.
Po obiedzie przychodził do Alojzego Fryzjer. Rozmawiał z Aloj-
zym, ale patrzył na Leokadię i zastanawiał się, czy nie należałoby
jej przyciąć skrzydeł.
—  Byłyby znacznie ładniejsze, Leokadio — mówił od czasu do
czasu. — I tak nie możesz na nich fruwać, więc co ci szkodzi ufry-
zować je trochę i skrócić?
Nudził i nudził, a Leokadia milczała. Myślała sobie, że lepiej
mieć skrzydła, na których MOŻNA BY fruwać, gdyby się umiało,
niż takie, na których NIE MOŻNA BY fruwać nie tylko dlatego,
że się nie umie.
Resztę pieniędzy zarobionych w Muzeum Prehistorii Leokadia
zaniosła Lekarzowi do Przychodni. Podała je przez okno, bo nie
mogła zmieścić się w drzwiach.
—  Wykluło się — powiedziała. — Czy nie mógłby mi pan za-
pisać maści na latanie?
—  Czy to znaczy, że mam wyleczyć panią z chodzenia po ziemi?
?— zapytał Lekarz. — Na to nie mam lekarstwa. Każdy musi sobie
radzić po swojemu, proszę pani.
Był to mądry Lekarz.
—  Niech pani czyta bajki Andersena — powiedział na pożegna-
nie. — Może tam pani znajdzie jakąś radę.
Dzieci przyniosły Leokadii bajki Andersena, ale nie miały czasu
czytać głośno, bo zbliżały się Święta Wielkanocne i wszędzie było
wielkie sprzątanie.
—  Poczytaj sobie sama — powiedziały.
—  Nie mam okularów — odparła Leokadia. — A poza tym
wydaje mi się, że robiłabym straszne błędy ortograficzne.
—  A w okularach?
i', I
— Nie wiem, nigdy nie próbowałam.
Więc Alojzy przeczytał jej głośno bajkę o brzydkim kaczątku,
które stało się łabędziem.
-— To o mnie — powiedziała Leokadia, ocierając ostatnią łzę. —
Byłam wprawdzie ŚLICZNĄ dorożkarską szkapą, ale stałam się
brzydkim kaczątkiem. Poczekajcie, będę jeszcze fruwać!
Podniosła łeb i zawołała:
—  Łabędzie, łabędzie, weźcie mnie z sobą!
Ale zamiast łabędzi zobaczyła Kominiarza na dachu najwyższej
kamienicy.
—  Złap się za guzik, Alojzy! — zawołała. — Kominiarz przy-
nosi szczęście: wiem, gdzie znajdę pracę!
—  Gdzie? — zdziwił się Alojzy.
—  Tam, gdzie są łabędzie. W Parku Cienistym.
W Parku Cienistym nie było już ludzi i Dozorca zamykał wła-
śnie bramę.
—  Za późno — powiedział. — A zresztą łabędzi nie ma. Nie
przyleciały tej wiosny. Zostały tylko dwa z podciętymi skrzydłami.
—  Mogłabym zastąpić przynajmniej trzy łabędzie — powie-
działa Leokadia. — Umiem pływać. Wiem, że jestem brzydkie
kaczątko, ale to mija.
Dozorca wpuścił ich do środka i zamknął bramę. Potem zapro-
wadził nad staw, po którym pływały dwa podskubane ptaki.
Leokadia weszła do wody i spróbowała pływać w ten sposób,
żeby było widać tylko głowę i skrzydła.
—  Wyglądasz jak skrzydlaty konik szachowy — powiedział
Alojzy.
Ale Dozorcy bardzo się to podobało.
—  Jutro podetniemy pani lotki — rzekł. — Żeby się pani czuła
u nas jak w domu.
—  Nie — powiedziała Leokadia, patrząc za odchodzącym Do-
zorcą. — Nie, nie i nie!
Wyszła z wody, otrząsnęła się i zapatrzyła na ciemniejącą po-
wierzchnię stawu.
—  Podcinanie lotek... — mruczała. — Skracanie skrzydeł... Wy-
skubywanie piór... Posypywanie naftaliną... Rany chomąta, Alojzy,
czy jest gdzieś miejsce, w którym ludzie szanują zwierzęce dzi-
wactwa?
—? Tak — odparł Alojzy. — Ogród Zoologiczny.

LEOKADIA
i klatka
Tymczasem w pobliskim Ogrodzie Zoologicznym Tygrys ziewnął
i powiedział do Tygrysicy:
— Wyobraź sobie, jakie to śmieszne! Śnił mi się koń ze skrzy-
dłami. Najpierw zjadłem go jako ptaka, a potem — jako czworo-
noga. To była podwójna przyjemność. Co za głupi sen!
— Wcale nie taki głupi, skoro się najadłeś — odparła Ty gry -
sica i oblizała sią od ucha do ucha. — Będziesz miał teraz o czym
marzyć.
— Mimo wszystko to głupi sen, bardzo głupi sen — mruknął
Tygrys i zapadł w długą drzemkę.
Ostatecznie nic innego nie miał do roboty.
Rano obudził go zgrzyt otwieranej bramy.
Tygrys otworzył leniwie jedno oko i zamarł ze zdumienia.
Przed klatką stał skrzydlaty koń!.
—  Obudź się! — miauknął Tygrys do Tygrysicy. — Obudź się
prędko, może zdążysz zobaczyć mój sen.
—  Piękny sen — przyznała Tygrysica. — Gdyby ci się jeszcze
chciał przyśnić PO TEJ STRONIE KRATY...
76
77
Ale Leokadia nie miała zamiaru wchodzić do tygrysiej klatki.
Nie miała zamiaru wchodzić do ŻADNEJ klatki. Chociaż Dyrektor
Ogrodu Zoologicznego bardzo ją namawiał.
—  Będę sobie po prostu chodziła po ścieżkach —* mówiła. —
SAMA tu przyszłam do pracy, a po drugie, na pewno nikogo nie
zjem ani nie ugryzę, prawda, Alojzy?
—  Klatki są nie tylko dla tych, co POŻERAJĄ — powiedział
Dyrektor Ogrodu Zoologicznego. — Klatki są także dla tych, co
BYWAJĄ POŻARCI. I dlatego W KAŻDYM RAZIE musi pani
siedzieć w klatce.
—  Posiedzimy sobie razem, Leokadio — pocieszał ją Alojzy. —
I będziemy grali w domino. Czy ma pan wśród swoich okazów
zoologicznych GATUNEK LUDZKI?
—  Nie — odrzekł Dyrektor. — I będę jedynym Dyrektorem
Ogrodu Zoologicznego, który ma w klatce człowieka. I to wąsatego!
—  Mogę sobie nawet zapuścić brodę — powiedział Alojzy.
I zapuścił.
Nadeszły złote i niebieskie dni kwietniowe, dni wschodzącego
zboża i pękających pączków, a Alojzy z Leokadią siedzieli w ogro-
mnej klatce pod gołym niebem i grali w domino. Czasem przery-
wali grę, żeby popatrzeć na ludzi. Nie próbowali z nimi rozmawiać,
bo zaraz słyszeli niemądre uwagi:
—  O, brodaty, a mówi!
Albo:
—  To nie koń, to papuga!
A przecież i bez powodu ludzie wygadywali mnóstwo głupich
rzeczy.
Dopiero wieczorem Leokadia opowiadała Alojzemu o tym, o czym
myślała podczas jedzenia obroku, a Alojzy o tym, co wyczytał
w gazecie. Leokadia miała zawsze więcej do opowiedzenia.
?— Nie rozumiem, dlaczego ludzie tyle czytają? Czy nie potra-
fią SAMI tego wszystkiego wymyślić? Widocznie za mało jedzą.
—  Czytają, żeby zmądrzeć — odpowiadał Alojzy.
—  No i co? I nic im nie pomaga?
Dzieci w Ogrodzie Zoologicznym wcale nie były lepsze od do-
rosłych. Próbowały drażnić Leokadię patykiem albo wsuwały przez
pręty cukierki miętowe, których Leokadia nie znosiła.
—  Albo to są INNE dzieci — mówiła Leokadia. — Albo wy-
starczy kogoś zamknąć w klatce, żeby go wszyscy przestali pozna-
wać. I czy one nie wiedzą, że Ogród Zoologiczny to miejsce, gdzie
się patrzy na ludzi?
Sama już nie bardzo wiedziała, czy to ona z Alojzym siedzi
w klatce, czy też cały świat przed nimi zamknięto.
Ale jeszcze gorszy od ludzi był Tygrys. Budził się co wieczór
z okrzykiem:
—  Pożarłem skrzydlatego konia!
I wlepiał oczy w Leokadię, która trzęsła się ze strachu w są-
siedniej klatce.
—  Nie mogę przez niego spać — żaliła się Alojzemu. — Jeżeli
ja śnię mu się w JEGO śnie, to kiedyś on mnie zje w MOIM!
Ale na razie nie Tygrys przychodził do niej w krótkich drzem-
kach. W krótkich drzemkach przychodziła do niej koniczyna, ka-
piąca od miodu, przychodziły nadrzeczne łąki, pełne świerszczy
i polnych koników, przychodziły zboża, mokre od rosy, tak że bu-
dziła się nagle z tą rosą na policzkach i długo patrzyła w niebo,
wolne od krat.
Alojzy też budził się wtedy — nigdy nie mógł spać, kiedy Le-
okadii było smutno — i ocierał rosę z policzków Leokadii.
—  Nie martw się — mówił. — Masz takie piękne skrzydła...
LEOKADIA
i fruwanie
'? i.
79
To było tak, jakby ktoś rozwiesił w powietrzu tysiące mniejszych
i większych, kołyszących się, bijących, śpiewających dzwonów.
Aż huczało i dudniło bladobłękitne niebo.
—  Wielkanoc! — zawołała Leokadia.
I z radości zaczęła tańczyć po klatce i trzepotać skrzydłami.
—  Takie ROZRUSZANE skrzydła są smaczniejsze — mruknął
Tygrys i oblizał się.
Leokadia powiedziała:
—  Wesołych Świąt! U nas na Wielkanoc jada się TYGRYSA NA
MIĘKKO, wiesz?
Więc Tygrys na wszelki wypadek poszedł sobie w głąb klatki.
—  Czy chce pan przespacerować się trochę, panie Alojzy? —
zapytał Alojzego Dyrektor Ogrodu Zoologicznego. — Brodaty Czło-
wiek jest także człowiekiem i musi mieć swoje święto.
—  Mam przejść ze swojej klatki do pańskiej klatki? — spytał
Alojzy, bo dla niego obie strony kraty były już jednakowe. —
A Leokadia?
—  A Leokadia wyjdzie, jak pan wróci. Żeby zawsze KTOŚ był
do oglądania. Ludzie bardzo nie lubią patrzeć na puste klatki. Na-
wet w niedziele i święta.
I

—  Idź, idź, Alojzy — powiedziała Leokadia. — To będą Święta
PO KAWAŁKU. Tymczasem popatrzę sobie na Tygrysa, zanim go
zjedzą.
Więc Tygrys był tego dnia wściekły na Leokadię, bo nikt jakoś
nie miał zamiaru go zjeść i wyglądało na to, że Leokadia sobie
z niego zażartowała.
A Leokadii czas dłużył się okropnie, a jeszcze okropniejsze było
to, że musiała dużo myśleć, bo dostała całą górę świątecznego owsa.
Więc myślała:
—  Po co mi skrzydła i na co mi skrzydła? Skrzydła są niepo-
trzebne i myślenie jest niepotrzebne. Gdybym tyle nie myślała,
tobym nie wymyśliła sobie skrzydeł. Gdybym nie miała skrzydeł,
tobym była zwykłym koniem. Gdybym nie myślała, nie oddałabym
emerytury. Gdybym była zwykłym koniem, woziłabym dzieci po
Parku Cienistym. Gdybym nie myślała, tobym dała sobie zgo-
lić  skrzydła.  Jakbym była zwykłym koniem,  xiie  siedziałabym
w klatce.
I tak myślała, i jadła w kółeczko, aż zaczęła myśleć, że Alojzy
już chyba nigdy nie przyjdzie, a to niedobrze, bo powinien przyjść
i powinien powiedzieć coś miłego. Więc podskoczyła z radości,
kiedy zobaczyła Alojzego na końcu alejki. A Tygrys też podskoczył
z radości i wysunął łapę z klatki, i na złość Leokadii złapał Alojzego
za brodę. Alojzy krzyknął głośno i zaczął szukać po kieszeniach
nożyczek, żeby sobie obciąć brodę, a Tygrys tymczasem wcale nie
czekał, aż Alojzy znajdzie nożyczki, tylko ciągnął go i ciągnął co-
raz mocniej.
—  RATUNKU! — krzyczała Leokadia. — POMOCY!
—  LEOKADIO! — wołał Alojzy.
I wtedy stało się coś bardzo niezwykłego, coś, co nie stałoby się
na pewno nigdy, gdyby Tygrys nie chwycił Alojzego za brodę:
82
Leokadia podskoczyła do góry i wzleciała ponad swoją klatkę,
i wylądowała tuż obok Alojzego, i z całej siły ugryzła Tygrysa
w łapę!
—  Czy TO ci się śniło? — zapytała wrzeszczącego ze.strachu
Tygrysa.
Ale Tygrys nie odpowiedział, bo był zajęty wrzaskiem.
Alojzy siedział na ziemi i trzymał się za brodę.
—  Leokadio, zdaje się, że ty fruwasz — powiedział.
—  Oczywiście — odrzekła Leokadia. — Przecież mam skrzydła!
LEOKADIA
i wolność
Poruszyła najpierw jednym skrzydłem, a potem drugim, a potem
obydwoma naraz i wolno, wolniuteńko przefrunęła nad alejką tam
i z powrbtem, tam i z powrotem.
—  A może nam się to śni, Alojzy? — zapytała.
—  Nie — odparł Alojzy. — Mnie NAPRAWDĘ boli broda.
—  Ale chyba jej nie zgolisz? Bo ja nie zgoliłam skrzydeł i, proszę
bardzo, fruwam.
—  Nie zgolę — powiedział Alojzy,  chociaż jeszcze ciągle bo-
lał go podbródek. — Ale myślę, że i tak nie będę fruwał NA BRO-
DZIE.
—  Możesz fruwać NA SKRZYDŁACH! — zawołała Leokadia.
— Wskocz na mój grzbiet i WIO, LEOKADIO!
Pofrunęli sobie niewysoko  i polatali troszkę wzdłuż  ścieżek,
a małpy i niedźwiedzie podnosiły głowy.
—  Nareszcie ktoś na MOIM POZIOMIE! — ucieszyła się Żyrafa.
—  Prawda, że mamy tu w górze niezłą pogodę?
—  Strasznie wieje — powiedział Alojzy. — To dlatego, że tak
machasz skrzydłami, Leokadio. Nie rób takiego przeciągu.
—  Muszę — odrzekła Leokadia. — Jestem już zmęczona.
84
85
Przefrunęła nad murem Ogrodu Zoologicznego i wylądowała nie-
daleko bramy. Właśnie w tej chwili brama otworzyła się i wybiegł
z niej Dyrektor Ogrodu.
—  Ślicznie! — zawołał.
—  Prawda? — powiedziała Leokadia.
—  Ślicznie! Fruwanie podczas pracy! Przecież Alojzy ma sie-
dzieć w klatce.
—  Ojej, pofruwać nie można? — rzekła Leokadia.
—  To nie moja wina — powiedział Alojzy. — To Tygrys za-
winił.
—  Człowiek wyfrunął, a Tygrys zawinił! — rozzłościł się Dy-
rektor. — Od jutra przykryjemy klatkę dachem, i już!
—  I już! — powiedziała Leokadia. — I do widzenia!
I odeszła z Alojzym w stronę Skweru Sześciokonnego, bo Skwer
Sześciokonny był NAJBARDZIEJ domem. Ale dom był daleko,
więc Alojzy usadowił się znowu na grzbiecie Leokadii i polecieli
sobie wzdłuż jezdni, chociaż musieli bardzo przy tym uważać, żeby
Leokadia nie zaczepiła skrzydłem o druty elektryczne albo żeby
nie zawadziła kopytem o pałąk tramwaju.
—  Tu nie ma znaków drogowych — mówiła Leokadia. — Po-
winno  być:   „GÓRNE  SKRZYŻOWANIE"   albo   „GÓRNY   ZA-
KRĘT", albo „GÓRNY ZAKAZ WJAZDU" — na przykład skrzy-
dlaty koń na białym tle.
I nagle zobaczyła, że na słupie ogłoszeniowym nalepiony jest
GÓRNY ZAKAZ WJAZDU!
—  Twoja fotografia! — zawołał Alojzy. — To Dyrektor Ogrodu
Zoologicznego wysłał za tobą list gończy!
? - LIST? — powiedziała Leokadia. — Przecież ja nie umiem
odpisać. I w ogóle przeczytaj mi to, Alojzy, bo ja nie mam oku-
larów.
I
—  „Z OGRODU ZOOLOGICZNEGO UCIEKŁ SKRZYDLATY
KOŃ. UCZCIWEGO ZNALAZCĘ PROSI SIĘ O ODNIESIENIE
DO ZOO". Lećmy lepiej wyżej, Leokadio.
—  Nareszcie uczysz mnie wymijania niebezpieczeństw — mruk-
nęła Leokadia.
Miasto stawało się coraz mniejsze i mniejsze, a gdy stało się już
całkiem maleńkie, Leokadia prędko dała nura w sam jego środek,
bo w samym jego środku był Skwer Sześciokonny. Połamało się
przy tym parę kruchych gałązek i obleciało kilka listków bzu,
a z ziemi podniósł się tuman kurzu, ażeby zawisnąć, jak pióropusz,
nad Rynkiem Dorożkarskim.
—  Czy to bomba atomowa? — pytali zaciekawieni przechodnie.
—  E, nie, to moje dzieci strzelają z kalichlorku — odpowiadała
pani Aptekarzowa. — Kiedy się mają bawić, jak nie w Święta!
Alojzy ściągnął buty i położył się na ławce.
—  Nareszcie w domu — powiedział.
Tymczasem naprawdę wszystkie dzieci z Dorożkarskiego Rynku
zleciały się na Skwer Sześciokonny, ale nie strzelały z kalichlorku,
bo były bardzo zajęte witaniem Leokadii.
—  Hurra! — wołały. — Leokadia umie fruwać!
I pytały:
—  Jak to się robi, Leokadio?
—  To proste — odpowiadała Leokadia. — Trzeba tylko po-
drażnić Tygrysa i Tygrys musi się rozzłościć, i złapać waszego przy-
jaciela za brodę, i już się fruwa. Ale lepiej nie fruwajcie, bo zaczną
do was pisać listy różni dyrektorzy i każą was odnieść za nagrodą.
LEOKADIA
i nie
— Szukają skrzydlatego konia, więc nie możesz być skrzydlatym
koniem, Leokadio — powiedział Alojzy. — Możesz być albo
KONIEM NIESKRZYDLATYM, albo SKRZYDLATYM NIE-
KONIEM.
—  Oczywiście,  że wolę być SKRZYDLATYM NIEKONIEM."
Jako KOŃ NIESKRZYDLATY nie mogłam dostać pracy, więc
może dostanę pracę jako SKRZYDLATY NIEKOŃ.
—  Jak nie koń, to co? — pytały dzieci.
—  Jak NIEKOŃ to NIEKOŃ, i już. Przecież jak NIETOPERZ
to NIETOPERZ, a nie TOPERZ albo co innego.
Więc dzieci ubrały Leokadię w biały fartuch Fryzjera, ale ubra-
ły ją tak, że zapięły fartuch na plecach i że widać było tylko łeb,
nogi, skrzydła i ogon.
A potem czarną farbą po obu stronach fartucha wypisały:
„LEOKADIA NIEKOŃ"
—  To takie nazwisko — rzekła Leokadia. — Nie mam Mamy
(bo ty Alojzy nie wierzysz w kwokę!), nie mam Taty, nie mam
RODOWODU ani MOTOROWERU, ale mam nazwisko. Szkoda,
87    że też na NIE.
:>
I zaśpiewała:
Ja wcale nie wiem, kim jestem,
lecz sobie z tego drwią — no nie?
Bo chociaż nie wiem, kim JESTEM,
to za to wiem, kim NIE.
Ale świat zmienia sie ciągle,
nie ma dziś, czego wczoraj nie było:
wczoraj nie byłam orłem,
dzisiaj nie jestem kobyłą.
—  Słowikiem też nie jesteś, Leokadio — powiedział Alojzy.
Ale chociaż Leokadia nie była słowikiem, przez całe Święta ćwi-
czyła fruwanie, bo chciała się nauczyć dobrze fruwać w fartuchu,
i wcale nieźle jej to szło. Okrążała sobie Dorożkarski Rynek, urzą-
dzała wyścigi ze stadkiem gołębi albo z jerzykami, a sąsiedzi wy-
chylali się z okien, żeby wołać: „TEMPO! TEMPO!" albo: „WIO,
LEOKADIO!"
A dni były takie kolorowe, że Leokadia wstydziła się swojego
białego, smutnego fartucha.
—  Chciałabym wyglądać jak pisanka. Jak FRUWAJĄCA pi-
sanka.
Więc dzieci z Dorożkarskiego Rynku przyniosły resztki farb do
malowania pisanek i spryskały nimi fartuch Leokadii.
—  O wiele lepiej, niżby to zrobiły gołąbki — cieszyła się Le-
okadia. — Też taki PTASZYZM, tylko na kolorowo.
Kiedy jest kolorowo,
świątecznie kolorowo,
to jest mi kolorowo,
tak bardzo kolorowo.                                                      -.
88
Na sercu kolorowo
i jeszcze kolorowiej,
bardzo zielono w głowie
i bardzo żółto w dziobie.
—  Przecież ty nie masz dzioba, Leokadio!
—  Dzisiaj nie — odpowiadała Leokadia,
będzie jutro?
— wołały dzieci.
—  Ale kto wie, co
LEOKADIA
i pośpiech
— Daj mi powąchać gazetę, Alojzy — powiedziała Leokadia. —
Czuję pismo nosem. Tu jest coś dla mnie.
Alojzy przeczytał ogłoszenie:
—  „GONIEC  POTRZEBNY  OD  ZARAZ".  Ale  nie  ma  nic
o skrzydłach.
—  Źle przeczytałeś. GONIEC to ktoś, kto GONI. A SKRZY-
DLATY GONIEC — GONI NA SKRZYDŁACH!
—  Ale ja za stary jestem, żeby gonić za gońcem — powiedział
Alojzy. — Musisz tam iść sama, Leokadio.
Więc Leokadia poszła tam sama i dostała pracę w redakcji
„Gazety Wczorajszej", i od ósmej rano do czwartej po obiedzie
fruwała po różnych piętrach z paczkami i listami albo robiła coś
jeszcze ważniejszego, bo przynosiła kawę i ciastka dla Pań Redak-
torek. A o wpół do piątej wracała na Skwer Sześciokonny, a tam
czekał na nią już od rana jej Alojzy Fiutka, emeryt. Najpierw
nacierał zmęczone  skrzydła Leokadii maścią ziołową,  a potem
jedli sobie to, na co wystarczało pieniędzy,  a wystarczało im
na  bardzo   niewiele.   Mimo   to   Leokadia   mogła   sobie   troszkę
myśleć.
90
—  Wiesz, Alojzy, przy pracy nie myślę, bo nie jem, a nie jem,
bo latam. Dlaczego ja się martwiłam, jak te skrzydła były nie-
praktyczne? Przecież teraz, jak są praktyczne, to dopiero są nie-
praktyczne!
A przy dłuższym obiedzie myślała więcej:
—  Panie Redaktorki muszą mieć dużo do myślenia, bo ciągle
chcą, żebym im przynosiła ciastka i kawę, a po jedzeniu krzyczą:
„Ojej, nie zdążymy wymyślić gazety na wczoraj! Trzeba ją nazwać
«Gazetą Przedwczorajszą*". I już nie czuję skrzydeł, i ciągle je-
stem o parę dni za wszystkimi. Jaki dziś dzień, Alojzy?
—  Wtorek.
—  Ale w tym czy w zeszłym tygodniu?
A potem Leokadia padała na posłanie z zeszłorocznych liści i za-
sypiała twardym snem, jakim zwykle zasypiają Skrzydlaci Gońcy.
—  Zupełnie się zagoni — mówił sobie Alojzy.
Patrzył, patrzył na Leokadię, kiwał głową i kiwał głową, a po-
tem szedł do Sklepikarza, żeby kupić Leokadii coś zielonego na
śniadanie.
Ale najgorsze było to, że Leokadii śniło się fruwanie, a śniło się
bardzo nieprzyjemnie, bo nie latała w tym śnie nad łąkami różo-
wymi od koniczyny ani nad białymi obłokami, garbatymi jak pa-
górki, tylko fruwała po piętrach z tacą, a na tacy były ciastka
i filiżanki kawy i te ciastka zjeżdżały z tacy, a filiżanki tłukły się
w drobny mak. Albo śniło jej się, że porusza w miejscu skrzy-
dłami, ale nie leci, za to kartki kalendarza przelatują koło niej
jak stada gołębi. Potem sen uciekał, a Leokadia zrywała się i wo-
łała:
—  Rany chomąta, spóźnię się!
I wcale nie jadła zielonego śniadania, bo śpieszyła się bardzo
91    do Pań Redaktorek „Gazety Wczorajszej".
Na  szczęście   Alojzy   przypomniał   sobie   o  mądrym  Lekarzu
z Przychodni Lekarskiej i poszedł do niego z Leokadią.
Lekarz zapytał:
—  Która godzina?
—  Szósta wczoraj wieczorem — odparła Leokadia.
—  Proszę przez dwa dni chodzić tyłem — powiedział Lekarz. —?
Bo jak pani chodzi przodem, to się pani cofa.
—  Zmienię pracę, trudno — rzekła Leokadia. — Panie Redak-
torki nie pozwolą mi tyłem wnosić kawy.
93
LEOKADIA
i delikatność
— Szkoda, że nie jestem już w PRZEDWCZORAJ — powiedziała
Leokadia. — Przedwczoraj mieliśmy więcej pieniędzy, a teraz
wystarczy nam jeszcze tylko na jeden dzień i na lody czekoladowe.
Ale nim pójdziemy do kawiarenki brązowej i złotej, zerkniemy
na róg Pegaza, bo, po pierwsze, to jest teraz MOJA ulica, a, po
drugie, chcę spotkać Kwiaciarkę i pokazać jej mój DALSZY CIĄG.
No i kupisz mi bukiecik stokrotek, Alojzy. Ja tak lubię, kiedy mi
kupujesz kwiaty, a te z naszego trawnika już dawno zjadłam.
Ale na rogu ulicy Pegaza nie było stokrotek ani irysów, ani
gałązek brzozowych, bo nie było Kwiaciarki. Może nie lubiła tam
wracać od czasu rozmowy z Posterunkowym. Za to w ogródku
kawiarenki brązowej i złotej, w ogródku, który właściwie nie był
ogródkiem, tylko zagródką wypełnioną kolorowymi stolikami,
siedział Brodaty Młodzieniec, który nagle zerwał się na równe
nogi i zawołał:
—  FANTASTYCZNE! Zapraszam was na kawę.
—    Nie lubię kawy, panie Fantastyczne. Ale mogę zjeść lody
czekoladowe z kremem, panie Fantastyczne — powiedziała Leo-
kadia.
' . i
Wtedy Brodaty Młodzieniec zamówił dwie porcje lodów czeko-
ladowych z kremem dla Leokadii i Alojzego.
—  Jak się pani podoba sukienka pani Leokadii Niekoń? —
zapytał Kelnerkę.
—  To niekoń? To koń! — odparła Kelnerka. — Ja konia zawsze
poznam.
—  Pani pewnie jest wróbelkiem? — zapytała Leokadia.
—  Napisane to święte — rzekł Brodaty Młodzieniec. — A na-
pisane „LEOKADIA NIEKOŃ".
—  A tu, gdzie nic nie napisane, to jest Alojzy Fiutka, panie
Fantastyczne — wyjaśniła Leokadia.
—  A ja jestem Artysta Malarz Konrad Gustaw, a FANTA-
STYCZNE mówiłem O TYM.
—  O czym?
—  O wszystkim. O skrzydłach, ogonie, głowie i o tym nowo-
czesnym malowidle, które pani ma na sobie.
—  E, to ,ptaszyzm — powiedziała skromnie Leokadia.
—  To wielkie DZIEŁO SZTUKI! — zawołał Konrad Gustaw. —
A pan na pewno stworzył to DZIEŁO SZTUKI? Bo ma pan brodę
jak Artysta Malarz, czyli jak ja.
—  Jak Artysta Dorożkarz — poprawił Alojzy.
—  Więc jestem dziełem sztuki! — powiedziała Leokadia. —
To stąd mi się wzięły te skrzydła i różne myśli przy jedzeniu,
i takie dziwne sny, i fruwanie...
—  Pani FRUWA? — zawołał Konrad Gustaw.
—  A co pan myślał? Nie stać mnie na skrzydła niepraktyczne.
—  Niech pani pracuje u mnie.
—  Chce pan ją malować? — zawołał Alojzy.
—  O, nie, jestem już dosyć wymalowana — powiedziała Leo-
kadia.
94

95
—  Niech pani pracuje na mojej Wystawie — rzekł Konrad
Gustaw.
—  Na WYSTAWIE? — zapytała Leokadia. — Za szybą? Nie
chcę siedzieć w takiej  wąskiej  klatce.  Bo mogłabym zawadzić
o jakieś  puszki z  pomidorowym  sokiem  albo  o  butelki z  wi-
nem i zrzucić całą piramidę, i potłuc się, a ja jestem bardzo de-
likatna.
Ale to wcale nie chodziło o wystawę w sklepie, tylko o Wystawę
Malarską, gdzie wisiały różne obrazy Konrada Gustawa i stały
różne rzeźby Konrada Gustawa i gdzie codziennie od jedenastej
do drugiej latała pod szklanym sufitem Leokadia.
—  Właściwie to wcale nie jestem DZIEŁEM SZTUKI Konrada
Gustawa — mówiła Leokadia do Alojzego. — Ale dzieci z Do-
rożkarskiego Rynku nie mają Wystawy  Malarskiej,  a  Konrad
Gustaw ma Wystawę Malarską, więc fruwa się tam, gdzie się
może.
Konrad Gustaw był Leokadii bardzo wdzięczny za to, że Leo-
kadia fruwa na JEGO Wystawie Malarskiej, i dlatego często za-
praszał Leokadię i Alojzego na lody czekoladowe z kremem do
kawiarenki brązowej i złotej, a przy lodach mówił różne niemiłe
rzeczy:
—  Wiesz, Leokadio, fruwasz za nisko.
Albo:
—  Wiesz, Leokadio, twoje skrzydła są za jasne.
Albo:
—  Wiesz, Leokadio, masz końskie ruchy.
Bo to był maj i na Wystawie Malarskiej zaroiło się od much,
a Leokadia MUSIAŁA opędzać się od much ogonem. Ale jeszcze
gorzej było z asparagusami, których najpierw było bardzo dużo,
a które potem zaczęły ginąć, aż jednego dnia Sprzątaczka usiadła
Ji


sobie w kąciku i zobaczyła, jak Leokadia skubie asparagusy. Więc
zaraz poleciała do Konrada Gustawa.
—  Panie Gustaw, ten niekoń to koń!   Na asparagusach się
pasie!
Wtedy Konrad Gustaw zaprosił Alojzego i Leokadię do kawia-
renki brązowej i złotej na lody czekoladowe z kremem i powie-
dział:
—  Wiesz, Leokadio, mówią, że jesteś koniem. Żeby to się nie
wydało! DZIEŁO SZTUKI nie może być koniem.
A potem krzyknął na Alojzego:
—  Nie chcę, żeby Leokadia zadawała się z dorożkarzami!
Więc nazajutrz Alojzy nie kupił biletu na Wystawę Malarską,
a Leokadia chciała się pocieszyć i dlatego latała sobie między ko-
lumienkami Wystawy Malarskiej albo przefruwała przez dziury
w rzeźbach i nuciła cichutko, aż dwie Wysokie Panie, które przy-
szły tego dnia oglądać obrazy i dziurawe rzeźby, i DZIEŁA
SZTUKI, zaczęły pilnie nasłuchiwać.
—  Coś rży — powiedziała Pierwsza Wysoka Pani.
—  Niemożliwe — powiedziała Druga Wysoka Pani. — To by-
łoby bardzo NIEDELIKATNE.
—  Zdaje mi się, że czuję zapach stajni! — zawołała Pierwsza
Wysoka Pani.
A potem zaczęła wachlować się rękawiczkami, a potem wyciąg-
nęła z torebki bukiecik fiołków, a potem schowała nos w bukieciku.
Bo nie wiedziała, że Leokadia przepada za fiołkami i że dziś właśnie
chce się nimi pocieszyć, i że obniży lot, i pyskiem sięgnie po bu-
kiecik fiołków.
—  Na pomoc! — krzyknęły Wysokie Panie. — KOŃ FRUWA!
I jak tylko Wysokie Panie zaczęły krzyczeć, zaraz zjawił się
Konrad Gustaw i zawołał:
98
—  Leokadio, jak możesz!
A Leokadia tańczyła pod sufitem z pęczkiem fiołków w pysku
i miała brzuch pełen wiosny, i była nareszcie koniem, prawdziwym,
skrzydlatym, fruwającym koniem.
—  To wcale nie jest koń — tłumaczył Konrad Gustaw Wy-
sokim Paniom. — To DZIEŁO SZTUKI!
Wtedy Leokadia sfrunęła na ziemię, odwróciła się tyłem do Kon-
rada Gustawa i nie bardzo mocno, ale zdecydowanie pacnęła go
ogonem.
—  Nie  wierzgam  — powiedziała.  —  To  byłoby  NIEDELI-
KATNE!
LEOKADIA
i przykład
— Więc jednak zgolimy? — zapytał Fryzjer.
Bo żal mu było trochę skrzydeł Leokadii.
— Może tylko ZAMASKUJEMY? Będziesz wyglądała jak nie-
fruwający niekoń. Z taką ozdobą na plecach.
—  Świetnie! — ucieszyła się Leokadia.  — Niech będą jak
sztuczne.
—  Po prostu ufarbujemy. Panie też farbują głowy, jak szukają
pracy.
—  Na fioletowo — powiedziała Leokadia. — Chcę wyglądać
jak choinkowy aniołek.
A kiedy wreszcie wyszła od Fryzjera z fioletowymi skrzydłami
i w fioletowym fartuchu, to był już wieczór, a wieczór był też
całkiem fioletowy.
— Ty chyba świecisz, Leokadio — powiedział Alojzy. — A mo-
że spróbujesz pracować jako neon?
Ale w dzień okazało się, że Leokadia wygląda właściwie bardzo
skromnie i szaro, tak skromnie i szaro, że trudno ją było dojrzeć
w krzakach bzu, tym bardziej że i bez miał już fioletowe kiście.
100

101
—  Słowik też w dzień jest szary, a w nocy śpiewa — powie-
działa Leokadia. — Czy przypominam słowika, Alojzy?
—  Trochę, z profilu — odparł Alojzy. — Póki nie śpiewasz.
—  Nigdy nie śpiewam z pełnym pyskiem — rzekła Leokadia.
Sięgnęła po następną główkę sałaty.
—  Z pełnym pyskiem MYŚLĘ. Wiesz, co wymyśliłam, Alojzy?
Dam ogłoszenie do gazety.
I nazajutrz  w „Dzienniku Miejskim"  ukazało się ogłoszenie:
„NIE FRUWAM. NIE JESTEM KONIEM. SZUKAM PRACY.
SKWER SZESCIOKONNY".
Wcale nie przeszkadzało, że z nieba lały się strugi majowego
deszczu. Po obiedzie zaczęła się ustawiać na Skwerze Sześciokon-
nym długa kolejka Paniuś z Parasolkami. Wszystkie szukały Pomo-
cy Domowej, więc wszystkie chciały, żeby została nią Leokadia.
—  Mogłabym pracować u wszystkich naraz — oznajmiła Leoka-
dia. — Przecież umiem fru...
—  Cicho — szepnął Alojzy. — Nikt nie chce, żeby Pomoc Do-
mową umiała więcej od niego.
Więc Leokadia postanowiła wybrać sobie tylko jedną Paniusię
z Parasolką.
—  Czy pani jada koniczynę? — zapytała Pierwszą Paniusię.
—  Nigdy w życiu! — zawołała Pierwsza Paniusia.
' — Żegnam panią — powiedziała Leokadia i zapytała Drugą
Paniusię:
—  Czy pani jada koninę?
—  Oczywiście! — zawołała Druga Paniusia,  bo się bała, że
Leokadia nie zgodzi się u niej pracować.
—  Żegnam panią — powiedziała Leokadia.
Reszta Paniuś z Parasolkami sama jakoś poszła sobie i został
tylko Pan z Parasolem.

—  Na co pan czeka? — zapytała Leokadia.
—  Na Pomoc Domową — odparł Pan z Parasolem. — Jadam
wyłącznie owsiankę na mleku, bo na nic innego nie mam pienię-
dzy, bo zbyt wiele mnie kosztują Pomoce Domowe.
—  Owsiankę! — ucieszyła się Leokadia. — Czy jest coś pięk-
niejszego od owsa? Białe, kłujące kłosy pod białym od słońca nie-
bem... Różowe kąkole i...
—  I zasiali górale owies, owies... — rozmarzył się Pan z Para-
solem. — Widzę, że pani jest Poetką. Nie ma lepszych Pomocy
Domowych niż Poetki. Pod warunkiem, że pilnuje się ich, żeby
nie przypalały owsianki.
—  W dodatku mam jeszcze Alojzego do pomocy — rzekła Le-
okadia. — Może siedzieć na stołeczku w kuchni i czyścić panu
buty.
—  I mojej żonie — powiedział szybko Pan.
Życie Leokadii było teraz usłane płatkami owsianymi. Od rana
do wieczora Leokadia gotowała z płatków owsianych owsiankę na
wodzie i na mleku dla Basi i Kasi, dla Pana i Pani. Nie rozma-
wiała nigdy z Panią i Panem, bo nie miała na to czasu, i nie roz-
mawiała nigdy z Basią i Kasią, bo miały po pół roku i rozmowa
z nimi nie była możliwa, i wszystko z nimi było niemożliwe:
niemożliwe poranki, niemożliwe południa i niemożliwe wieczory.
—  Jak tam teraz jest na Skwerze Sześciokonnym, Alojzy? —
pytała co rano Leokadia. — Czy słowiki pozwalają ci spać?
Bo Leokadii nie pozwalały spać bliźnięta, które zamiast słowi-
ków śpiewały jej po całych nocach. Rano Leokadię bolała głowa
i pewnie dlatego rano Leokadia tłukła talerze i może to dobrze,
że tłukła, bo kaszka i tak była przypalona.
—  Jak to dobrze, Leokadio, że bliźnięta płaczą Leokadii! —
mówili Pan i Pani. — Przedtem płakały NAM.
102
103
A Leokadia biegała po mieszkaniu jak szalona i to się nazy-
wało sprzątaniem. Więc Alojzy siedział cichutko w kąciku i czyścił
różne buty Pana i Pani, a Pan i Pani musieli. ciągle kupować
nowe buty, bo stare były wyczyszczone na wylot. A tymczasem
owsianka kipiała, Basia i Kasia krzyczały, a Leokadia nabijała
sobie guzy w zbyt małym mieszkanku.
—  śpię ze skrzydłami wywieszonymi przez okno — mówiła
Alojzemu. — I boję się, że kiedyś deszcz zmyje mi farbę i okaże
się, że to są prawdziwe skrzydła, a nikt nie chce, żeby Pomoc
Domowa miała coś, czego on nie ma. Ale naprawdę nie mogę się
inaczej pomieścić.
—  Spróbuj zostawiać skrzydła w pokoju, a wywieszać resztę —
poradził Alojzy. — Za oknem jest lepiej, bo nie słychać Basi
i Kasi.
Ale potem w nocy przypomniał sobie, że Leokadia mieszka na
trzecim piętrze, i przestraszył się okropnie, że Leokadia wywiesi
się za bardzo i straci równowagę, i nie zdąży we śnie rozwinąć
skrzydeł. Na myśl o tym Alojzy zerwał się z ławki na Skwerze
Sześciokonnym i chciał pobiec natychmiast na ulicę Gawronią do
Leokadii, ale nim zdążył pobiec, coś ciemnego, ogromnego palnęło
go w ucho i przewróciło z powrotem na ławkę.
—  Dobry wieczór — powiedziała Leokadia. — I przepraszam.
Jak to miło znaleźć się na rodzonym, zielonym Skwerze!
—  Skąd wiesz, że Skwer jest zielony? Przecież nie byłaś tu tak
dawno, że może już zmienił kolor, a może w nocy wszystko zmie-
nia kolor, a ty przecież nie masz świeczek przed oczami, tak jak ja
miałem przed chwilą.
—  Pachnie zielenią — odparła Leokadia. — Ach, słowiczki,
śpiewajcie sobie głośno i tak nie zmienię wam pieluszek!
—  Czy nie jesteś głodna, Leokadio? Mam tu trochę ows...
i i
—  Proszą cię, Alojzy, nie mów słów na „O". Chcę sobie raz
spokojnie spać. Będę tu przyfruwała co wieczór, a odfruwała przed
świtem. Kochany DOM! Nareszcie bez dachu nad głową!
I po raz pierwszy od wielu nocy Leokadia zasnęła spokojnie,
ale za to nazajutrz o świcie zaniepokoiła się nie na żarty, kiedy
zobaczyła, że okno na trzecim piętrze jest zamknięte. I musiała
wybić szybę, żeby NIEPOSTRZEŻENIE wejść do -środka. Basia
i Kasia nie wiedziały, że Leokadia spędziła tę noc ze słowikami,
ale mimo to dały taki koncert, jakby chciały pokazać, że są lepsze
od słowików.
—  Wstańcie i zmieńcie pieluszki — powiedziała Leokadia. —
Jak umiałyście zamknąć za mną okno, to możecie sobie same da-
wać radę.
Ale bliźniaczki nie chciały wstać i zmienić pieluszek, tylko
krzyczały głośno i coraz głośniej, aż do ich pokoiku wbiegł Pan.
—  Skąd się Leokadia tu wzięła? — zapytał. — I gdzie Leoka-
dia była przez całą noc? Musiałem piętnaście razy przewijać Basie
i Kasię.
—  O, to niewiele — powiedziała Leokadia. — Basia potrafi...
—  Dlaczego Leokadia nie odpowiada na pytania? — zawołał
Pan. — I dlaczego Leokadia nie zamyka na noc okna? Musiałem
sam je zamknąć, bo taki był przeciąg, że o mało nie porwał Basi
i Kasi.
—  Nie wierzę, żeby ktoś CHCIAŁ je porwać — rzekła Leokadia.
— I nie mogłam przecież zamknąć okna ZA SOBĄ.
—  Jak to, Leokadio? — krzyknął Pan. — To Leokadia wcho-
dzi i wychodzi przez okno? Czy Leokadia zjeżdża i wjeżdża po
rynnie?
—  Jeszcze nie zwariowałam — powiedziała Leokadia. — Po
prostu wyfruwam i przy fruwam.
104
—  No nie, Leokadio — powiedział Pan. — W TO nigdy nie
uwierzę!
—  Zabawne — rzekła Leokadia i wyfrunęła przez okno.
A Pan wychylił się i wołał za nią:
—  Może  Leokadia nie  wracać!  Nie  życzę  sobie,  żeby  Basia
i Kasia miały taką opiekunkę! FRUWANIE!  Też przykład  dla
dzieci!
obłoki.
Przykład idzie z góry! — zawołała Leokadia i wzbiła się pod
i
LEOKADIA
i wystawanie
— Wydało się — powiedziała Leokadia. — Wydało się, że nie
jestem przykładem dla dzieci.
—  A ja bym napisał o tobie książkę dla dzieci. Chciałbym,
żeby dzieci miały skrzydła.
—  To dlatego, że nie masz dzieci, Alojzy — westchnęła Le-
okadia.
I zabrała się do przycinania dawno już nie strzyżonego traw-
nika.
—  Ja gdybym miała dzieci, to posyłałabym je do szkoły, żeby
się ODUCZYŁY fruwania. A może mi wszystko idzie NA OPAK,
bo nie chodziłam nigdy do szkoły? Chciałabym pójść do szkoły
i ODUCZYĆ się wszystkiego.
—  Za późno — powiedział Alojzy. — Nie ma szkół dla takich
starych koni.
Leokadia wyszczerzyła zęby.
—  Czy to są zęby starego konia?
—  No, więc myślę, że mogłabyś iść do szkoły dla dorosłych —
odparł Alojzy, żeby się nie sprzeczać. — Na jakiś kurs czy coś
takiego.
106
107
—  KURS! — ucieszyła się Leokadia. — Przecież jako szkapa
dorożkarska ciągle KURSOWAŁAM!
I za resztę oszczędności zapisała się na kurs dla motorniczych.
I dobrze zrobiła, bo szło jej to doskonale i już po tygodniu zupeł-
nie sama prowadziła tramwaj numer trzynaście z Placu Kołomłyń-
skiego do Spalonego Lasku.
Najbardziej lubiła dzwonić albo zajadać kanapki z sałatą na
końcowych przystankach.
—  To tak, jak dawniej — mówiła. — Wesołe dzwoneczki uprzę-
ży zimą i worek z obrokiem po każdym kursie. Pamiętasz kuligi,
Alojzy? A  tramwaj  jest  też  kuligiem:  jadą  sanki  za sankami
i dzwonią.
Chyba teraz naprawdę była szczęśliwa, bo nie przeszkadzało jej
nawet to, że mnóstwo pieniędzy, zwłaszcza drobnych pieniędzy,
wychodziło im na bilety dla Alojzego, który nie opuszczał żadnego
kursu, bo i jemu podobało się to nowe zajęcie Leokadii. Czasem
przynosił z sobą ukochany stary bat i kiedy nikt a nikt nie mógł
tego zobaczyć, strzelał z bata tuż nad głową Motorniczego, czyli
Leokadii.
—  WIO, LEOKADIO! — mówił cichutko i Leokadii wydawało
się, że naprawdę powróciły dawne, dobre czasy i że znów jest
tylko uczciwie pracującą na swój codzienny obrok szkapą.
W dzień Stolica przelatywała obok niej jak na skrzydłach,
a w nocy wróciły sny o fruwaniu, a kiedy wróciły te sny, to
i w dzień skrzydła zaczęły świerzbić Leokadię i często prosiła Aloj-
zego:
—  Podrap mnie w łopatki, Alojzy!
—  Z tego nie wyniknie nic dobrego! — wzdychał Alojzy. ?—
Wiem, o czym marzysz, ale Motorniczy nie może fruwać.
—  Dlaczego właściwie? — pytała Leokadia.
I kiedy tramwaj był pusty, wylatywała sobie przednim pomo-
stem, a potem leciała nad wagonem motorowym, a wagon moto-
rowy jechał przez chwilę bez Motorniczego. I chociaż Alojzy
próbował wytłumaczyć Leokadii, że to nie bardzo rozsądne, Leoka-
dia odpowiadała:
—  A po co mam być bardzo rozsądna? Wystarczy, jak będę
nie bardzo rozsądna.
—  Ale Konduktor chyba coś zauważył, bo tak dziwnie na cie-
bie patrzy.
—  Ach, on pewnie myśli, że ja nie mam biletu! A jak ja mam
przestać fruwać, kiedy:
takie piękne i skrzydlate są poranki,
przefruwają koło ranie przystanki
i ulice, i skwery, i place
jak szalone wyfruwają na spacer,
kamieniczki na skrzydłach pląsają,
chmurki lecą naprzeciw tramwajom,
ptaki w górze skrzydłami furkoczą,
a ja co? ja mam fruwać nocą?
—  Tak — odrzekł Alojzy. — Bo tego nikt nie widzi prócz mnie
i paru słowików.
—  Wzlatywać do księżyca i gwiazd? Ja tam nie jestem taka
POETYCZNA. Ja tam wolę po ludzku — w biały dzień!
I coraz częściej wylatywała przednim pomostem na małe fru-
wanie.
—  Leokadio! — napominał ją Alojzy. — Będzie katastrofa.
A na to Leokadia pokazywała mu napis:
„Z MOTORNICZYM ROZMAWIAĆ NIE WOLNO".
108
109
Wobec tego Alojzy przyniósł inny napis:
„MOTORNICZEMU WYFRUWAĆ NIE WOLNO"
—  To jest napis NIEWAŻNY, bo nie urzędowy — powiedziała
Leokadia.
A że Konduktor drzemał sobie właśnie w pustym wagonie, Le-
okadia zawołała:
—  WIO, LEOKADIO!
I wyfrunęła przednim pomostem z tramwaju. Ale leciała nie
nad tramwajem, tylko trochę przed nim, żeby w razie niebez-
pieczeństwa wrócić do wagonu motorowego i zahamować. Wiatr
dmuchał ostro i może dlatego Leokadia nie zauważyła, że na skrzy-
żowaniu Staromodnej i Niezmiennej pali się czerwone światło, to
znaczy, że przejazd zamknięty.
—  Hej, tam w górze! — zawołał Sierżant, który stał na rogu
Staromodnej   i   Niezmiennej.   —  Nie   widzi   pani,   że   przejazd
zamknięty?
Podskoczył i chwycił Leokadię za prawe tylne kopyto.
—  Proszę mnie puścić! — zawołała Leokadia. — Może być
katastrofa!
—  Oczywiście, że może być katastrofa — odparł Sierżant. —
Bo pani nie ma na pewno prawa jazdy.
—  Mam prawo jazdy tramwajem — odrzekła Leokadia.
—  O, każdy ma! — zawołał Sierżant. — Są nawet tacy, co
mają bilety miesięcz...
Chciał pewno powiedzieć „MIESIĘCZNE", ale nie zdążył, bo
koło nosa przeleciała mu rozpędzona trzynastka.
—  Stać! Stać! — krzyknął Sierżant i zaczął gwizdać.
—  Nic z tego — powiedziała Leokadia. — Ten tramwaj też
gwiżdże na pana.

1
i


I szybko pogoniła na skrzydłach za uciekającą trzynastką, a do-
pędziła ją w samą porę, bo Alojzy nie mógł zatrzymać tramwaju,
który doganiał już jakiś samochód, i zrobiła to dopiero Leokadia,
i to w ostatniej chwili przed zderzeniem.
—  Wysiadam, Leokadio — powiedział Alojzy.
—  Nie wolno — odparła Leokadia. — To nie przystanek.
—  Ja wysiadam W OGÓLE — powiedział Alojzy. — I tobie
też radzę wysiąść W OGÓLE.
Obeszłoby się zresztą bez rady Alojzego, bo Sierżant dogonił
wreszcie trzynastkę i grzecznie poprosił, żeby Leokadia zmieniła
posadę.
—  Łatwo panu mówić, ale NA CO mam zmienić?
—  W każdym razie na coś takiego, żebym pani więcej nie spo-
tykał. Bo musiałbym panią wsadzić do paki za przekraczanie prze-
pisów.
—  Co to jest PAKA? — spytała potem Leokadia Alojzego. —
W jakiej pace ja bym się zmieściła? Przecież z każdej paki wysta-
wałyby mi skrzydła.
—  Ty i bez tego wystajesz, Leokadio — mruknął Alojzy.
113
LEOKADIA
i kącik
Alojzy zażył proszek od bólu głowy i wyciągnął się na ławce.
— Zmizerniałeś — powiedziała Leokadia. — A i bzy przekwitły...
I szybko zjadła wszystkie uschnięte kiście bzu.
— Wiem, to moja praca ci szkodzi, a może zaszkodziła i bzom?
Poleniuchuję sobie trochę, to wszystko będzie dobrze.
Wprawdzie nie leniuchowała tak zupełnie, bo musiała pomagać
sąsiadom z Dorożkarskiego Rynku i bawić się z dziećmi sąsiadów
z Dorożkarskiego Rynku, ale nie miała żadnej PRAWDZIWEJ
pracy i dlatego trochę się nudziła. Na szczęście nie mogła dużo
o tym myśleć, bo nie zawsze miała co jeść, a pusty żołądek prze-
szkadza w myśleniu, szczególnie zaś nie należy z pustym żołąd-
kiem myśleć o jedzeniu.
— Jak to dobrze, że nigdy nie jest źle — mogła tylko Leokadia
myśleć nad kawałkiem chleba. — Albo jest dobrze, bo chociaż
za dużo myślę, to za to mam co jeść, albo jest dobrze, bo chociaż
nie mam co jeść, to za to przynajmniej nie myślę.
Bo raz jest tak, raz inaczej,
jedno na drugie się zmienia,
a ja mam wszędzie i zawsze
swój KĄCIK ZADOWOLENIA.
To tym, to owym się cieszę
i choćby mi było najgorzej,
to przecież zawsze jeszcze
w kąciku coś znaleźć się może.
Kiedy spotyka mnie szczęście —
do kącika je biorę po cichu,
a im mi jest gorzej — tym częściej
chowam się w moim kąciku.
Ale na początku czerwca zdarzyła się rzecz bardzo nieprzyjemna,
tak bardzo nieprzyjemna, że trudno było Leokadii znaleźć w' niej
coś, co można by schować do KĄCIKA ZADOWOLENIA: na Skwer
Sześciokonny przyszła Wdowa, spojrzała na Alojzego, leżącego na
ławce w słońcu, i zalała się łzami.
—  Tak za mną tęsknisz? — przestraszył się Alojzy.
—  Och, Alojzy! — wyjąkała Wdowa. — Masz takie dziurawe
skarpetki! Czemu ich nie trzymałeś w naftalinie?
—  Martwię się, że zrobiłem ci przykrość — powiedział Alojzy.
— Weź je sobie i przesyp naftaliną. Ja mogę chodzić bez skar-
petek.
—  Co? — zawołała Wdowa. — Opuściłeś mnie i za to mam ci
przesypywać naftaliną skarpetki?
—  ZA TO nie — zgodził się Alojzy. — Ale za to, że NIE
WRACAM. Przecież ty nie znosisz ani kanarków, ani kotów, ani
psów, ani Leokadii.
—  Więc oddaj Leokadię do Przytułku Dla Bezdomnych Koni —
powiedziała Wdowa. — Będę ją odwiedzać co niedzielę.
—  Dziękuję, nie lubię zepsutych niedziel — orzekła Leokadia.
114
f
— Niegrzecznie byłoby, gdybym pani o tym nie uprzedziła. A poza
tym powinna pani odwiedzać przede wszystkim Alojzego. Bo jego
tam przyjmą na pewno, a z moimi skrzydłami mogą być kłopoty.
—  Ładna  przyjaźń!  — zawołała  Wdowa.  —  Najpierw  koń
utrzymuje się z twojej emerytury, a potem wsadza cię do Przy-
tułku Dla Bezdomnych Koni! Gdybyś był ze mną, ponosiłabym za
ciebie wszystkie ciężary...
—  Ja też mogę nosić ciężary — przerwała jej Leokadia. -—
A zacznę od pani!
I chociaż Wdowa broniła się rękami i-nogami, Leokadia wsa-
dziła Wdowę na swój grzbiet i zaniosła prosto na piąte piętro
domu przy ulicy Jałowcowej.
14

LEOKADIA
i ciężary
I zaczęła dźwigać ciężary, a zwykle były to szafy albo tapczany,
albo fortepiany, które trzeba było wyciągać z samochodu i wnosić
na któreś tam piętro którejś tam kamienicy, a mebli było strasznie
dużo i kamienic było strasznie dużo, i strasznie dużo było pięter.
I znowu, tak jak wtedy, kiedy Leokadia była Gońcem w redakcji
„Gazety Wczorajszej", nie było ani pogawędek z Alojzym, ani
miłych snów o fruwaniu. Za to Alojzemu śniło się teraz bardzo
często, że fruwa z Leokadią nad łąką, białą i różową od koniczyny,
ale nie opowiadał o tych snach Leokadii, bo, po pierwsze, nie miał
kiedy, a, po drugie, wcale nie chciał jej przypominać o skrzydłach,
skoro sama tak jakby o nich zapomniała.
—  Rany chomąta, Alojzy! — mówiła. — Jakieś mam NIERÓW-
NE PLECY. Wszystkie szafy z nich zjeżdżają, końska dola!
—  Leokadio, klniesz jak dorożkarz! — wołał przerażony Aloj-
zy. — GDZIE ty się tego nauczyłaś?
A wieczorami często szukał Leokadii przy kioskach z piwem, bo
ludzie często dawali Leokadii na piwo, więc musiała często pić, żeby
wydać te pieniądze UCZCIWIE. Wtedy.Alojzy też popijał piwo
i słuchał, jak Leokadia mówi do Tragarzy:
116
—  Jak kto chce pracować, to musi CHODZIĆ PO ZIEMI. Nie
ma pracy bez chodzenia po ziemi. Kto nie stoi mocno na ziemi,
ten nie może niczego z niej dźwignąć.
Pewnego razu Alojzy nie wytrzymał i spytał Leokadię, kiedy
byli sami:
—  Leokadio, czy nie miałabyś ochoty pofruwać?
—  POFRU... — powiedziała Leokadia.
A potem zwiesiła łeb i bardzo cichutko szepnęła:
—  Obejrzyj moje biedne skrzydła, Alojzy. Czy na CZYMŚ TA-
KIM można fruwać?
)   I odwróciła głowę, jakby nie chciała, żeby Alojzy oglądał także
jej oczy.
LEOKADIA
i inność
I było im znowu bardzo dobrze, bo znowu pracowali razem, tylko
że Leokadia pracowała na chleb codzienny, a Alojzy na conocne
fruwanie, bo co wieczór po powrocie z kiosku z piwem Alojzy szo-
rował, czesał i prostował pióra Leokadii, aż po dwóch dniach
wróciły do dawnego wyglądu, tylko fioletowa farba ścierała się
z nich coraz bardziej, aż Tragarze zaczęli podejrzewać Leokadię,
że ma PRAWDZIWE skrzydła.
—  Niby to chodzi po ziemi, a butów nie niszczy — mówił
Rudy Tragarz do Piegowatego Tragarza. — Jak pragnę dźwignąć,
że ona wczoraj machała tym farbowanym pierzem! Jak umie fru-
wać, to czego się bierze do roboty? Niech sobie fruwa!
—  Po co się bierze do NASZEJ roboty? — powiedział Piego-
waty Tragarz. -— I co będzie, jak zacznie fruwać z tapczanami?
Ludzie będą potem chcieli, żeby im dźwigać FRUWAJĄCO.
A później zadawali Leokadii różne pytania:
—  Czy masz odciski, Leokadio?
Albo:
—  Jak się czuje ciocia gęś, Leokadio?
Albo:
118
119
—  Którędy LECISZ do domu, Leokadio?
Ale niczego się nie mogli dowiedzieć, bo Leokadia naprawdę
miała odciski od dźwigania szaf i tapczanów, i fortepianów i na-
prawdę wracała do domu piechotą, i naprawdę nie wiedziała
o żadnej cioci gęsi, bo nie znała przecież wcale swojej rodziny.
A fruwała tylko wieczorami i tylko nad Dorożkarskim Rynkiem,
gdzie wszyscy ją dobrze znali i bardzo się cieszyli, że Leokadia
znowu fruwa, chociaż szło jej to teraz trochę ciężko.
—  Czym byłby Skwer Sześciokonny bez fruwającej Leokadii?
— mówili sąsiedzi z Dorożkarskiego Rynku. — Zupełną prowincją!
A w sobotnie popołudnie Leokadia wróciła do domu nieco
wcześniej.
—  Polecimy na wycieczkę — powiedziała. — Żeby zobaczyć,
czy zielenią się smaczne zboża i czy smaczne chabry wyskakują
z bruzd.
Rudy Tragarz z Piegowatym Tragarzem nie spieszyli się do
domu tak bardzo, jak Leokadia, bo nie czekało ich przecież sobotnie
fruwanie z Alojzym. Więc stali sobie na rogu Alei Migdałów przed
kioskiem i popijali jasne piwo, aż tu nagle Rudemu Tragarzowi do
kufla pełnego białej piany wpadło białe jak piana piórko.
—  Pewno gęsi lecą — powiedział Rudy Tragarz.
A potem spojrzał w niebo i krzyknął:
—  Piegowaty, jak pragnę dźwigać! Leokadia szafę po niebie
taszczy!
—  ?, w sobotę? — powiedział Piegowaty Tragarz.
—  Złodziejka! — zawołał Rudy Tragarz. — Bandy tka!
A potem pokazał przechodniom lecącą Leokadię z Alojzym na
grzbiecie.                                                          ?
—  Ukradła nam robotę — powiedział.
—  Szafę — dodał Piegowaty Tragarz.

I

—  Szafę? — zapytał Kioskarz. — Przecież to tapczan.
—  Tapczan? — zapytał Sprzedawca Baloników. — Przecież to
fortepian.
—  Fortepian, nie fortepian, dawaj pan baloniki! — zawołał
Rudy Tragarz.
Chwycił balony i wypuścił je całym pęczkiem w niebo.
—  Jakie to piękne, Alojzy! — zawołała Leokadia.
„    I wpadła w sam środek pęczka baloników.
I oczywiście zaplątała się tak, że nie mogła ruszyć ani jednym,
ani drugim skrzydłem i zaczęła opadać wolniutko na Plac Koło-
młyński.
—  O, jaki świat jest zielony! — wołała. — O, jaki świat jest
żółty! O, widzę wszystko na różowo! Czemu jęczysz, Alojzy? To
takie ładne!
—  Bo ty widzisz wszystko na różowo — odparł Alojzy. —
A mnie jest czarno przed oczami ze strachu, że możemy się zu-
pełnie zabić.
—  Niezupełnie — powiedziała Leokadia. — To jest przecież
spadochron.
I chwyciła zębami sznur baloników i łagodnie opadła na Plac
Kołomłyński.
—  Patrzcie — mówili sobotni przechodnie. — Nowa reklama
baloników.
A dzieci z Placu Kołomłyńskiego zaczęły pytać Leokadię:
—  Czy te baloniki są na sprzedaż?
—  Nie — odrzekła Leokadia. — Za darmo. Radość rozdaje się
za darmo.
Czy można kupić błękit?
Czy można kupić zieleń?               .
122
I
/ uśmiech? I piosenkę?
I słońce? I niedzielę?
I przebudzenie rano?
I miły sen? I wiosnę?
Nie, radość jest za darmo
i to jest w niej radosne.
Więc weźcie sobie te baloniki!
—  Zaraz, zaraz! — zawołał Sprzedawca Baloników.
Nadbiegł właśnie od ulicy Przygodnej, a za nim pędzili zdyszani
Tragarze i spocony Kioskarz.
—  Oddaj baloniki! — krzyczeli Tragarze.
—  I szafę!
—  I tapczan!
—  To wszystko, co porwałaś na grzbiet.
—  Nie oddam — odparła Leokadia. — Bo baloniki wzięły dzieci
z Placu Kołomłyńskiego, a to WSZYSTKO — to Alojzy, a on jest
WSZYSTKIM tylko dla mnie, chociaż wcale nie wiedziałam, że
mógłby mi też zastąpić sporo mebli. Umebluję nim Skwer Sześcio-
konny.
—  Nie umeblujesz nawet JEDNOKONNEGO! — wykrzyknął
Rudy Tragarz. — Bo pójdziesiz do więzienia, bo jesteś oszustką.
—  Tak, jesteś oszustką! — zawołał Piegowaty Tragarz. — Dźwi-
gałaś ciężary jako KTO INNY!
—  Piłaś piwo w kiosku jako KTO INNY!
—  Przechodziłaś obok moich baloników jako KTO INNY!
—  Więc wsadźcie do więzienia KOGO INNEGO — powiedziała
Leokadia. — Bo ja nie jestem KIM INNYM, tylko MNĄ, a MNIE
wcale nie znacie!
i !?
LEOKADIA
i prawda
Alojzy chciał pocieszyć Leokadię.
—  Może pójdziemy na piwo? — pytał.
—  Nie będzie już piwa... — mówiła Leokadia. — Nie będzie
napiwków...
—  Może odwiedzimy Fryzjera? — pytał.
—  Nie będzie już Fryzjera... — mówiła Leokadia. — Nie bę-
dzie farbowania... Nie znajdę już pracy jako KTO INNY.
Uciekli miastu i zeszli nad rzekę, a Leokadia weszła po kolana
do wody, a weszła tylko po to, żeby patrzeć na swoje odbicie.
—  Można w to wierzyć albo nie, ale jest COS TAKIEGO JAK
JA, skoro to COŚ TAKIEGO JAK JA odbija się w wodzie —
powiedziała. — Bo wodzie nie udaje sdę udawanie.
I zaśpiewała:
Wodo, jesteś prawdziwa,
nie kłamiemy obie.
Jak zanurzę się w tobie,
kłamstwo z siebie pozmywam.
124
—  W każdym razie pozmywałaś farbę — powiedział Alojzy. —
Zrzuć jeszcze ten fartuch, Leokadio.
—  Troszkę się boję — szepnęła Leokadia. — Może ja W ŚROD-
KU też jestem już NIEKONIEM?
Ale kiedy Alojzy pomógł jej zrzucić fioletowy kitel i kiedy znowu
obsiadły ją końskie muchy, i kiedy zaczęła swobodnie opędzać się
od much, uwierzyła, że W ŚRODKU jest skrzydlatą szkapą, i jak
tylko w to uwierzyła, to zaraz zaczęła tańczyć z radości po nad-
rzecznym bulwarze i śpiewać:
Jasne jak słońce, jak słońce, jak słoń,
że Leokadia to zwykły koń!
Nie lew, nie żyrafa, nie hipopotam i
nie gęś, a zwyczajny koń ze skrzydłami!
No, i czego tak na mnie patrzysz, Alojzy?
—  Jesteś piękna — szepnął Alojzy.
—  Dlatego, że się cieszę? Że tańczę i śpiewam, i trzepoczę
skrzydłami, i macham ogonem?
—  Dlatego, że jesteś SOBĄ.
Leokadia spojrzała na Alojzego.
—  Ty zawsze jesteś SOBĄ, Alojzy, a wcale nie jesteś piękny.
Ale mimo to bardzo cię lubię.
I pomaszerowali sobie nadrzecznym bulwarem, a latarenki mru-
gały do nich wesoło z głębi wieczornego zmroku.
—  Dlaczego nic nie mówisz Alojzy? —zapytała Leokadia.
A potem szybko dodała:
—  Zapomniałam ci powiedzieć, Alojzy: masz piękną brodę. I to
wystarczy, bo ona zasłania resztę.
LEOKADIA
i zrozumienie
Nazajutrz było tak gorąco, jak gdyby czerwiec chciał koniecznie
być lipcem. Ale na szczęście w południe przez Rynek Dorożkarski
przejechała polewaczka miejska i po drodze oblała Leokadię i Aloj-
zego.
—  Teraz jeszcze lody czekoladowe — powiedziała Leokadia.
Więc pofrunęli na lody czekoladowe z kremem do kawiarenki
brązowej i złotej, gdzie nie byli już bardzo, bardzo dawno.
—  Ładna niedziela! — rzekła ze złością Kelnerka.
—  Bardzo ładna — odparła Leokadia. — Cieszę się, że się nam
podoba.
—  Z końmi nie rozmawiam — powiedziała Kelnerka i poszła
sobie.
—  Czy dałeś jej na piwo? — zapytała Leokadią. — Ona chcia-
łaby na pewno porozmawiać z Tragarzami. Dlaczego ona mnie
nie lubi?
—  Ona nie lubi nikogo — odrzekł Alojzy.
—: Ale ja przecież nie jestem nikt! Trzeba mnie lubić!
To rzekłszy, Leokadia wylizała dokładnie resztki lodów z pu-
charka i jednym susem przeskoczył" kolorowy płotek, a potem
126
127
pocwałowała ku fontannie, która zdobiła trawnik przed Ratuszem,
i rozpostarła skrzydła, i wzleciała w sam środek wodotrysku, i za-
częła pluskać się i trzepotać w różnobarwnych kropelkach. A wte-
dy Alojzy zobaczył Jednego Pana, który biegł przez trawnik
prosto do sadzawki pod fontanną, jakby chciał się z niej napić
wody.
—  Niech pan nie pije! — zawołała Leokadia z góry. — Ja się
w tej wodzie umyłam!
Wtedy Jeden Pan cofnął się szybko, spojrzał w górę i krzyknął.
—  Nie ma co krzyczeć — powiedziała Leokadia. — Nie jestem
znowu taka brudna.
—  Jesteś... — szepnął Jeden Pan. — Jesteś!
—  Nic podobnego — oburzyła się Leokadia. — Myję się co-
dziennie. Alojzy czyści mnie zgrzebłem.
—  Zgrzebłem? — zdziwił się Jeden Pan. — Czyści zgrzebłem
Pegaza?
—?? Nie Pegaza, a moim. A pan powiedział, że jestem brudna.
—  Nie powiedziałem, że jesteś brudna. Powiedziałem, że JE-
STES nareszcie. Że cię znalazłem.
—  Wcale jej pan nie zgubił — wtrącił się Alojzy. — Leokadia
jest MOJA.
—  O, przepraszam, Alojzy, to ty jesteś MÓJ! — zawołała Le-
okadia.
—  Rany chomąta, Leokadio, nie mów do mnie Z GÓRY — po-
wiedział Alojzy. —- To nieuczciwie.
—  Nie zniżaj się tylko! — zawołał Jeden Pan. — Pokaż mu,
że jesteś Pegazem.
—  Pegazem? Możliwe, sama czasem tak myślę.
—  Leokadio, po co rozmawiasz z obcymi? — wykrzyknął Aloj-
zy. — Zupełnie tego nie rozumiem.
—  Może nigdy mnie nie rozumiałeś, Alojzy — oświadczyła
Leokadia. — Nie rozumiałeś, że jestem Pegazem.
—  Na pewno — powiedział Alojzy. — Do widzenia.
—  Alojzy! — zawołała Leokadia i sfrunęła z fontanny.
—  Zostań ze mną — poprosił Jeden Pan. — Inaczej utopię się
w tej sadzawce. Właśnie miałem zamiar to zrobić, bo jestem Poetą
bez Pegaza.
—  A ja jestem Pegazem bez Poety — odrzekła Leokadia. —
Czy za pomocą Pegaza Poeci piszą wiersze?
—  Nie, masz tylko być MOIM PEGAZEM, i już. Bo my się
rozumiemy. A wtedy nie będę się topił.
—  Bardzo jestem wzruszona — powiedziała Leokadia. — Na
imię mi LEOKADIA.
-— To nie jest najlepsze imię dla Pegaza. Chyba że jesteś RO-
DZAJEM ŻEŃSKIM, czyli Muzą.
?— Pracowałam w Muzeum. Dużo bułeczek z sałatą.
Ale Poeta nie miał pieniędzy na bułeczki z sałatą ani na mar-
chewkę, bo musiał kupować różnokolorowe wina w małym zady-
mionym barze przy ulicy Jałowcowej.
—  Wcale nie lubię wina — mówił. — Chodzi mi tylko o to,
żeby oglądać przez nie czerwonego Pegaza, złotego Pegaza, białego
Pegaza, co siedzi naprzeciwko mnie i jest MOIM Pegazem. Poleci-
my pod obłoki i napiszę naprawdę PRAWDZIWY wiersz, Muzo
Leokadio.
Ale potem Poetę rozbolała głowa i nie miał ochoty fruwać ani
pisać wierszy, więc poszli sobie z Leokadią powolutku ulicą Ja-
łowcową, a Leokadia też nie myślała o wierszach ani o fruwaniu,
tylko szukała okna piątego piętra w domu przy ulicy Jałowcowej.
—  Ciekawa jestem, gdzie jest teraz Alojzy? Czy Wdowa prze-
sypuje mu skarpetki naftaliną?
128
—  Co mówisz, Leokadio? — zapytał Poeta.
—  Że zjadłabym dobrą marchew — odparła Leokadia.
—  Jesteś bardzo drogim Pegazem. Musisz mi zesłać natchnie-
nie, to napiszę wiersz i sprzedam go w „Gazecie Wierszowanej",
i za to kupię ci worek marchwi.
—  Zesłać CO?
—  Natchnienie. To taki nastrój do pisania.
—  Co to jest NASTRÓJ?
—  Taki humof, Leokadio.
—  HUMOR mogę ci zsyłać w pęczkach, bo mam go mnóstwo
w KĄCIKU ZADOWOLENIA. Ale czy nie masz swojego własnego
humoru?
—  Nie, bo świat jest zły — powiedział Poeta. — Świat jest zły
i życie jest złe, a ludzie mnie nie rozumieją... ludzie są najgorsi.
—  Coś takiego! — zawołała Leokadia. — A ty nie jesteś czło-
wiekiem?
l
LEOKADIA
i zwierzenia
Leokadia bardzo chciała spotkać Alojzego.
Alojzy bardzo chciał spotkać Leokadię.
A Poeta ani o tym nie wiedział, ani nie domyślał się tego, bo nie
myślał o nikim innym i o niczym innym, tylko o sobie. I dlatego
był pewny, że Pegaz będzie jego Pegazem na zawsze, to znaczy,
że Leokadia będzie jego Leokadią przez całe życie. Więc nie
śpieszył się wcale do pisania wierszy, dopóki ma swojego Pegaza,
ale szedł i szedł ulicami Stolicy, i mówił, i mówił o wierszach,
których nie napisał, i o Poecie, czyli o sobie.
„Wolałabym częściej zmieniać Poetów — myślała Leokadia. —
Przynajmniej co godzinę".
Ale nie mogła długo nad tym myśleć, bo nie miała nic do jedze-
nia i była tak głodna, że ta noc wydawała się jej strasznie długa,
chociaż to była jedna z najkrótszych nocy w roku.
—  To okropne, że jestem na tym złym świecie! — mówił Poeta.
—  To okropne, że jesteś — zgadzała się Leokadia.
—  Bo co kogo na tym złym świecie obchodzą Poeci? — mówił
Poeta.
—  Właśnie, co kogo obchodzą! — zgadzała się Leokadia.
130
—  Nikt nie ma dla mnie litości — mówił Poeta.
—  Słusznie — zgadzała się Leokadia.
A Poeta cieszył się, że Leokadia mu potakuje.
—  To mi przypomina zabawę w POMIDOR — powiedziała
wreszcie Leokadia. — Tylko zamiast POMIDOR ciągle mówisz
POETA.
—  Doskonale — rzekł Poeta. — Możemy mówić o tobie. Czy ja
ci się podobam?
—  Nie masz brody — odparła Leokadia. — I pewno nie umiesz
powozić. A ja jestem Pegazem Dorożkarskim.
—  Poeta... — zaczął Poeta.
—  POMIDOR — powiedziała Leokadia i poszła sobie.
Ale Poeta dogonił ją i zaczął deklamować:
0  muzealna Muzo, w mózgu
muzykuj mi, jak...
—  Jak co? — zapytała Leokadia.
—  Powiedz mi, bo nie wiem.
—  Mucha — powiedziała Leokadia.
—  Muzykuj mi jak mucha! Świetne!
—  Do widzenia.
—  Dokąd idziesz, Leokadio?
—  Do domu.
—  A gdzie jest twój dom?
—  W krzakach bzu na Skwerze Sześciokonnym. NASZ dom.
Mój i Alojzego.
1  nagle Leokadia poczuła, że Alojzy na pewno JEST na Skwe-
rze Sześciokonnym i że dreptanie w kółko po Stolicy ma jeszcze
mniej sensu, niż jej się dotąd wydawało, i nim Poeta zdążył wy-
131     mówić słowo, pofrunęła do domu.
—  Dobry wieczór, Alojzy — powiedziała.
Alojzy otworzył oczy.
—  Nie myśl, że ja tu na ciebie czekam, Leokadio — mruknął.
— Jestem u Wdowy na ulicy Jałowcowej  i nie wrócę tu już
NIGDY.
—  Świetnie się składa — odparła Leokadia. — Bo ja też.
LEOKADIA
i poezja
Dopiero w południe zbudziło ich głośne:
— Dzień dobry!
To przyszedł do nich Poeta, niezupełnie wyspany i niezupełnie
wymyty, ale za to zupełnie inaczej ubrany. W białą koszulę z czar-
ną kokardą i w czarne aksamitne ubranie.
—  Czy ktoś umarł? — zapytała Leokadia.
—  Nie, ale przebrałem się tak na cześć WŁASNEGO Pegaza.
Za pieniądze, które dostałem za wiersz o tobie:
O Muzo muzealna, w mózgu
muzykuj...
—  Zostaw, jeszcze nie jadłam śniadania — powiedziała Leo-
kadia.
—  Nic dziwnego, bar przy ulicy Jałowcowej jest jeszcze zam-
knięty i ja też nic nie piłem — rzekł Poeta.
Więc Leokadia i Alojzy zaprosili go na śniadanie do baru mlecz-
nego przy Dorożkarskim Rynku, ale Poeta trochę krzywił się przy
133    jedzeniu.
—  Pegaz w mleku... — mówił podnosząc do góry szklankę
z mlekiem. — Ledwie ciebie widać...
—  To nie Pegaz, to mucha — powiedział Alojzy. — Niech Pan
wyłowi.
—  Muzykuj mi jak mucha... — szepnął Poeta i wypił mleko
z muchą. — Co ci to przypomina, Leokadio?
—  Że muszę sobie zapuścić dłuższy ogon — odparła Leokadia.
— Rzeczywiście dużo much* w tym roku.
—  Będę go czesał, dobrze? I pióra też, Leokadio. Poeta powinien
dbać o swojego Pegaza.
Ale Poeta wcale nie umiał dbać o Leokadię, a przynajmniej
0 jej pióra, bo szarpał je i wyrywał, aż na Skwerze Sześciokonnym
zrobiło się biało od pierza, a przechodnie na Rynku Dorożkarskim
wołali:
—  Patrzcie no, śnieg w czerwcu!
—  To nic, zbiorę te wszystkie pióra i każdym z nich napiszę
PRAWDZIWY wiersz — powiedział Poeta.
—  Rany chomąta! — zawołała Leokadia. — To już przestań
mnie czesać!
Ale była jednak zadowolona, że Poeta na jej cześć pisze wiersze
1 stroi się w kokardy.
—  Widzisz, Alojzy, a ty nigdy dla mnie nie stroisz się w ko-
kardy.
—  Stroję się dla ciebie w brodę — mruknął Alojzy. — A to
i tak za dużo dla takiej niemądrej szkapy.
—  Pegaz to nie szkapa! — zawołał Poeta.
—  Właśnie — powiedziała Leokadia. — Pegaz to Muza, a Muza
to ja.
I poszła z Poetą na wino do małego, zadymionego baru przy
ulicy Jałowcowej.
134
135
—  Zaraz wzlecimy pod chmury, czerwony Pegazie, złoty Pega-
zie, biały Pegazie — mówił Poeta, patrząc na Leokadię przez kieli-
szek. — Zaraz wzlecimy pod chmury i napiszę pierwszy PRAW-
DZIWY wiersz i stanę się PRAWDZIWYM Poetą.
—  Nic z tego — odparła Leokadia. — Nie ma ani jednej chmury.
—  Więc napij się ze mną wina — powiedział Poeta. — I przej-
dziemy na PANI.
Więc napili się wina, żeby przejść na PANI, a potem na TY,
a potem znowu na PANI, a potem znowu na TY, aż wreszcie Leo-
kadia wzleciała pod sufit i zaczęła śpiewać PRAWDZIWĄ pio-
senkę:
Czego chcecie od koni, czego chcecie od szkap,
czego chcecie od kobył i chabet?
Tyle lat wam dzwoniło ich codzienne klap-klap,
jak im teraz płacicie wet za wet?
Duże brawa dla koni,
niechaj wiecznie nam dzwoni
ich codzienne klap-klap!
Zawsze byłyśmy wasze od ogona do chrap,
dziś każecie nam wynieść się z miasta.
Za ofiarne dreptanie, za codzienne klap-klap,
za to, za to wypędza się nas tak?
Duże brawa dla koni,
niechaj wiecznie nam dzwoni
ich codzienne klap-klap!
Potem Leokadia sfrunęła z powrotem do stolika, przy którym
siedział Poeta, i powiedziała:
—  Okropna piosenka!
Ale cała sala baru przy ulicy Jałowcowej klaskała i śpiewała:
Duże brawa dla koni,
niechaj wiecznie nam dzwoni
ich codzienne klap-klap!
—  Bardzo ładnie fruwałaś — powiedział Poeta.
—  Mnie zawsze chwalą na opak — wyszlochała Leokadia. —
Jak śpiewam, to za fruwanie, a jak fruwam, to za to, że jestem
DZIEŁEM SZTUKI.
LEOKADIA
i wdzięczność
A potem piosenka Leokadii wytoczyła się z małego zadymionego
baru przy ulicy Jałowcowej, a potem zaczęła ją śpiewać cała Sto-
lica, od Spalonego Lasku po Plac Kołomłyński, a najgłośniej śpie-
wano w samym środku Stolicy, na trawniku przed Ratuszem.
.    — To musiał napisać Poeta! — zawołali Ojcowie Miasta.
A Poeta siedział jeszcze ciągle z Leokadią w małym, zadymio-
nym barze przy ulicy Jałowcowej.
—  Czy tu jest PRAWDZIWY Poeta? — zapytał Najważniejszy
Ojciec Miasta, stając w drzwiach baru przy ulicy Jałowcowej.
—  Jestem! — zawołał szybko Poeta.
—  Czy to pan napisał PRAWDZIWĄ piosenkę?
—  Oczywiście — powiedział Poeta. — Mam przecież PRAW-
DZIWEGO Pegaza.
—  Więc pójdzie pan do PRAWDZIWEGO więzienia, ale już bez
Pegaza, bo takich piosenek pisać nie wolno.
I poszli do więzienia.
Na przedzie szedł Poeta w kajdankach, za nim dwóch Strażników,
za nimi Najważniejszy Ojciec Miasta, a na końcu Leokadia ze zwie-
137    szonym łbem.
i,

r '.y   ,V'
'&0 9
0
m
©
o •,
• •<
»
&*?*>:&•*;..


• ••',
? ^
#?•
e»
• fc Sr
0Pm
9<


141
—  To moja wina — mówiła. — Ja jestem jego Pegazem.
—  Chętnie zamknąłbym panią w więzieniu, ale trudno — od-
powiadał Najważniejszy Ojciec Miasta. — Tam nie ma miejsca dla
Pegazów, bo wszystkie miejsca zajmują Poeci.
A jak szli przez ulicę Jałowcową, to zobaczyła ich Wdowa i po-
leciała zaraz na Skwer Sześciokonny, żeby zanieść Alojzemu rado-
sną nowinę, że Leokadię prowadzą.
—  Rany chomąta, USAMODZIELNIŁA SIĘ! — jęknął Alojzy.
I pobiegł szybko na ulicę Przymoście, gdzie było więzienie, a na
ulicy Przymoście, przed bramą więzienia, stała Leokadia.
—  Nie zamknięto cię? — zawołał Alojzy. — Co za szczęście!
—  Co za pech! — odparła Leokadia. — Zamiast mnie wzięli
Poetę, chociaż to moja wina. To ja ułożyłam PRAWDZIWĄ pio-
senkę i ja powinnam siedzieć w PRAWDZIWYM więzieniu.
—  Ułożysz jeszcze, ułożysz, Leokadio, i będziesz mogła sobie
posiedzieć — pocieszał ją Alojzy. — A poeta na pewno już żadnej
PRAWDZIWEJ piosenki nie ułoży, więc niech korzysta z okazji.
—  Wiem, która to cela — powiedziała szeptem Leokadia. —
O, ta, widzisz?
Na samym szczycie wysokiej wieży więzienia paliło się małe
światełko.
—  Będę mu tam wrzucała jedzenie, żeby nie umarł z głodu.
—  Ale wtedy MY umrzemy z głodu, Leokadio,
—  Wobec tego muszę wykraść go stamtąd. Ależ tak, to naj-
prostsze!
—  Ale w okienku jest krata — powiedział Alojzy. — Nie wy-
ciągniesz Poety przez kratę.
—  Mogłabym poczekać, aż schudnie — odparła Leokadia. —
Ale może przedtem umrzeć. Lepiej poleć ze mną i przepiłuj kratę,
Alojzy.
Poczekali na moście, aż się ściemni, bo nie bardzo chcieli, żeby
ich ktoś zobaczył, a kiedy już było zupełnie ciemno, poderwali się
z mostu i poszybowali nad rzeką, a że zerwała się właśnie burza,
nie było to wcale takie łatwe.
—  Nie bój się, Alojzy! — zawołała Leokadia. — To już tu!
I zawisła bez ruchu pod okienkiem celi Poety, a Alojzy wy-
ciągnął z kieszeni pilnik do paznokci i zaczął piłować kratę. Poeta
zerwał się z pryczy, na której właśnie leżał, i wspiął się na okno,
i przycisnął twarz do szyby, i w świetle błyskawicy rozpoznał Aloj-
zego i Leokadię, więc zaczął układać wiersz o Pegazie-Wybawi-
cielu.
—  Nic z tego — wysapał Alojzy. — To jest widocznie grubsze
od moich paznokci.
A wtedy Leokadia podfrunęła nieco wyżej i szarpnęła kratę zę-
bami, aż rozległ się głośny trzask.
—  Ząb? — zapytał Alojzy.
—  Krata — odparła Leokadia. — Przecież wiesz, jakie mam
zęby. Końskie.
Potem odniosła Alojzego na most, a potem zrobiła to samo
z Poetą. Właśnie lunął deszcz i wszyscy troje trzęśli się z zimna.
—  Wyglądasz jak zmokła kura — powiedział Poeta do Leokadii.
—  Pegaz to nie kura — rozzłościła się Leokadia. — Mógłbyś
mi podziękować.
—  PEGAZ? — zdziwił się Poeta. — Pegaz z KOŃSKIMI ZĘ-
BAMI? Dziękuję ci, poczciwa szkapo.  Zawiodłem się na tobie.
LEOKADIA
i natchnienie
i
143
—  Znajdziemy sobie innego Poetę — rzekł Alojzy. — Jest ich
mnóstwo w tym więzieniu.
—  Nigdzie po nikogo nie polecę — oświadczyła Leokadia. — I że-
byś mi nie mówił o Pegazach!
Ale nazajutrz Leokadia całkiem wyschła, a po dwóch dniach
całkiem ochłonęła ze złości, a trzeciego dnia, kiedy pożegnała się
z dziećmi z Dorożkarskiego Rynku wyjeżdżającymi na wakacje,
powiedziała trochę do siebie, a trochę do Alojzego:
—  Właściwie jestem Pegazem własnym. Przecież sama sobie
piszę piosenki i zsyłam dobry humor.
—  Rany chomąta, Leokadio! — przestraszył się Alojzy. — Czy
zaczniesz chodzić do baru na Jałowcową? Ja wolę piwo.
—  A ja wolę lody — odrzekła Leokadia.
Więc poszli razem do kawiarenki brązowej i złotej i usiedli
w ogródku, który właściwie nie był ogródkiem, tylko zagródką,
wypełnioną kolorowymi stolikami.
—  Dzień dobry —- powiedziała Leokadia do Kelnerki. — I niech
pani odpowie tylko dzień dobry i nic więcej, bo popsuje mi pani
humor, a ja muszę zesłać sobie humor do pisania piosenek. Jestem
Poetką, ale nie PRAWDZIWĄ, bo PRAWDZIWI Poeci siedzą
w PRAWDZIWYM więzieniu za PRAWDZIWE piosenki. Dwie
porcje lodów czekoladowych z kremem!
—  Od czego zaczniesz, Leokadio? — zapytał Alojzy.
—  Oczywiście od siebie — odparła Leokadia. — Poeta ZAWSZE
od tego zaczyna.
Tymczasem szpaki sfruwały na trawnik naprzeciwko kawiar-
nianego ogródka i pluskały się w fontannie przed Ratuszem, a po-
tem wzlatywały na drzewa przy Alei Migdałów i gwizdały na cały
głos. Tymczasem w kawiarence brązowej i złotej syczał i śpiewał
ekspres do kawy. Tymczasem nad pustymi pucharkami po lodach
grały i bzykały muchy i osy. Tylko Leokadii nie chciała się ułożyć
piosenka.
—  To dziwne, Alojzy — powiedziała Leokadia. — Jak nie by-
łam Poetką, to ciągle układałam własne piosenki, a teraz przy-
chodzą mi na myśl tylko cudze.
—  To ułóż cudzą piosenkę — poradził Alojzy.
—  To potem. Na początku trzeba układać własne.
—  Wiem!   —  zawołał   Alojzy.   —  Ty   nie   śpiewasz   po   lo-
dach, tylko po koniczynie  albo  po  marchwi,   albo  po  bułeczce
z sałatą.
I poszli po bułeczki, ale w mieście nie było bułeczek, bo wyku-
piły je dzieci wyjeżdżające na wakacje, więc Alojzy z Leokadią
wędrowali coraz dalej i dalej, aż zawędrowali do kiosku na skraju
Spalonego Lasku i kupili sobie tam po dwie bułeczki i po dwie
główki sałaty, i postanowili zjeść je na miejscu.
—  Co to? — zawołała nagle Leokadia i zastrzygła uszami.
Bo z głębi Spalonego Lasku dobiegła ich uszu cichutka, ale
wesoła muzyczka, tak jakby tam daleko ktoś kręcił korbką starej
katarynki.
144
145
—  Chodźmy tam! — zawołała Leokadia.
Ale zaraz dodała:
—  Jak ułożę piosenkę!
I ze złości zjadła obie bułeczki naraz.
—  Ułożyłaś? — zapytał Alojzy.
—  Nie masz marchwi? — zapytała Leokadia.
Alojzy znalazł w kieszeni marchew i Leokadia prędko ją zjadła.
—  Ułożyłaś? — zapytał Alojzy.
—  Czy to była aby DOBRA marchew? — zapytała Leokadia.
A potem zastrzygła uszami i zawołała:
—  Karuzela!
—  Nie masz rymu? — zapytał Alojzy. — Niedziela. Wesela.
Aniela. Cebula — ale to do karuzula.
—  Karuzela! — powtórzyła Leokadia.
I pocwałowała w głąb Spalonego Lasku, a Alojzy pobiegł za nią
i rzeczywiście w głębi Spalonego Lasku zobaczył dwie karuzele
i diabelski młyn, i mnóstwo ludzi, którzy śmieli się i pokrzykiwali,
ale wesoła muzyczka była od nich o wiele głośniejsza.
—  Dwa bilety! — krzyknął Alojzy do Właściciela Karuzeli.
Ale zanim zdążył zapłacić, Leokadia już frunęła w górę i zajęła
miejsce w niebieskiej łódce, a jej rozpostarte szeroko skrzydła wy-
glądały jak dwa srebrne żagle na wietrze.
—  WIO, KARUZELO! — wołała Leokadia. — WIO, KARU-
ZELO!
A potem jeździli razem na diabelskim młynie, a Leokadia zawsze
w ostatniej chwili zawisała tak, że nigdy nie była do góry nogami.
Ale i jej zakręciło się wreszcie w głowie.
—  Sama nie wiem, czy gwiazdy są w moich oczach, czy na
niebie, Alojzy? W każdym razie wcale nie muszę wzlatywać po
nie do góry.
I pofrunęli przez Spalony Lasek i przez ulice do miasta, to za-
ledwie dotykając bruku, to znowu uderzając o niego kopytami tak
mocno, że nad jezdnią wykwitały kolorowe iskry, i chociaż nie
było ani lodów czekoladowych z kremem, ani bułeczek, ani nawet
niedobrej marchewki, ni stąd, ni zowąd Leokadia zaśpiewaia zu-
pełnie własną piosenkę o sobie:
W smagłe uszy, Leokadio, w uszy smukłe
wpięłaś sobie rosy białej kolczyk
i jak krople pod chomąta łukiem
błyszczą oczy, Leokadio, twoje oczy.
Leokadio, kiedy stąpasz ponad jezdnią,
to piosenki zapalasz w mroku
i pryskają kałuże gwiezdne
spod twych podków, śpiewających podków!
—  Jak ci się to podoba, Alojzy?
—  Wcale mi się nie podoba — powiedział Alojzy. — Po pierw-
sze, nie masz chomąta, a po drugie, ja bym się wstydził tak mówić
o sobie.
—  Bo ty NIE MASZ smukłych uszu — parsknęła pogardliwie
Leokadia.  — Ani  śpiewających podków.  I nie możesz  mówić
O SOBIE, bo nie jesteś Poetą.
—  Całe szczęście — mruknął Alojzy.
Ale tak naprawdę to bardzo się cieszył, że Leokadia znowu
śpiewa.
147
LEOKADIA
i przymus
— Nie jestem Poetką — powtarzała Leokadia.
Powtarzała to sobie co rano przed pierwszym śniadaniem i tylko
w ten sposób mogła zmusić się do układania piosenek, które w do-
datku nie mogły być PRAWDZIWYMI piosenkami, bo Leokadii
szkoda było zębów na przegryzanie krat. Alojzy zapisywał pio-
senki na bardzo pięknym niebieskim papierze, który dostawali na
kredyt od Sklepikarza z Dorożkarskiego Rynku, a potem biegli
do redakcji „Gazety Wierszowanej" i sprzedawali nową piosenkę
Redaktorowi Naczelnemu.
-— Nowa piosenka na tym pięknym niebieskim papierze? — cie-
szył się Redaktor Naczelny. — Winszuję, panie Alojzy! Przecież
wiem, że to pan ją napisał.
—  Leokadia nie ma okularów — wyjaśniał Alojzy. — Ale to
ona układa piosenki.
—  Reklama,  reklama, panie Alojzy — mówił Redaktor Na-
czelny. — JA w to nie wierzę. Nigdy nie widziałem, żeby zwykły
skrzydlaty koń układał piosenki.
Ale zamieszczał nową piosenkę w specjalnej rubryce, która no-
siła tytuł: „KĄCIK LEOKADII".
—  To nie jest mój KĄCIK ZADOWOLENIA — mówiła Leo-
kadia. — To jest mój KĄCIK PRZYMUSU.
A jednego lipcowego dnia KĄCIK LEOKADII okazał się KĄ-
CIKIEM NIEZADOWOLENIA, bo pod Serenadą o seradeli jakiś
pan Krytyk napisał: „BARDZO NIESMACZNA SERADELA".
—  Powinien był po prostu przyznać się, że JEMU nie smaku-
je — powiedziała Leokadia. — Czy ja się wtrącam do jego bef-
sztyków?
Ja każdej słonecznej niedzieli
lubię się paść w seradeli,
zasłuchana w serenadę pszczelą
ciebie jem, seradelo,
ciebie jem, seradelo,
SERADELO!
Lubię wąchać listeczki zroszone,
małe muszki odpędzać ogonem,
zrywać kwiatki, co wokół się bielą,
lubię jeść, seradelo,
ciebie jeść, seradelo,
SERADELO!
Tyś najmilszym śioiątecznym obiadem,
więc poświęcam ci tę serenadę,
każ zanucić ją osom i trzmielom,
kiedy jem, seradelo,
ciebie jem,seradelo,
SERADELO!
A Krytyk lubi paść się w befsztykach z buraczkami. Owszem
buraczki są niezłe, ale po co zaraz pisać krytyki?
148
149
Coraz goręcej było na Sześciokonnym Skwerze, więc Alojzy
i Leokadia opalali się po całych dniach, aż Alojzy ściemniał zu-
pełnie, a Leokadia wypłowiała, ale i tak wszystkim wydawała się
bardzo ładna, ponieważ jej piosenki ukazywały się w „Gazecie
Wierszowanej". Dzieci ze Skweru Sześciokonnego były właś-
nie na wakacjach, ale za to na Skwer Sześciokonny przychodziły
dzieci z innych rynków i z innych miast, żeby popatrzeć na
Leokadię.
—  Wiem, że okropnie chciałyby się na mnie przejechać — mó-
wiła Leokadia do Alojzego. — Ale nie po to drukuję moje pio-
senki, żeby wszyscy jeździli na mnie i szarpali moje pióra. Po
prostu NIE WYPADA.
Bo Leokadia bardzo często musiała zastanawiać się teraz nad
tym, co WYPADA.
—  Muszę nauczyć się OREWUARU — powiedziała pewnego po-
ranku — żeby wiedzieć, jak to jest z tym WYPADANIEM.
—  Będę cię uczył dorożkarskiego sawuarwiwru, Leokadio —
odpowiedział Alojzy. ?— Tylko myśl nad tym, co mówię.
Więc Leokadia napoczęła worek kupionego za piosenki obroku,
a Alojzy rozpoczął wykład:
—  Po pierwsze: nie wołaj nigdy „rany chomąta",  moja droga,
to naprawdę nie wypada. Jak się przestraszysz, to wołaj najwyżej
„ojej" albo „ajajaj".
—  Rany chomąta! — zlękła się Leokadia.
—  Po drugie: nie wybieraj nigdy dłuższej drogi, niż trzeba.
—  To straszne — rzekła Leokadia. — Ja tak lubię fruwać
NAOKOŁO.
—  Po trzecie: dbaj o konia.
—  Wobec tego chodźmy na lody — powiedziała Leokadia. —
Koń ma pragnienie.
Więc poszli na lody do kawiarenki brązowej i złotej.
Ale tuż przed samą kawiarenką Leokadia zobaczyła nagle coś,
co sprawiło, że nawet czekoladowe lody z kremem przestały być
ważne.
—  Bazie! — zawołała. — Wierzbowe kotki... Topniejące lody...
—  Co ty wygadujesz, Leokadio! — wykrzyknął Alojzy. — Bazie
są w marcu, a teraz mamy lipiec. I jak mogą stopnieć lody, których
jeszcze nie zamówiłaś.
Nie mogli zamówić lodów, bo tam, po drugiej stronie Alei Mi-
gdałów, na rogu ulicy Pegaza, stały kosze błękitnych chabrów
i białych rumianków, a spoza tych biało-błękitnych koszy wychy-
liła się czerwona twarz Kwiaciarki.
—  Już mam CIĄG DALSZY, widzisz? — zawołała do niej Leo-
kadia. — Powiedz mi tylko, jaki będzie CIĄG DALSZY DAL-
SZEGO CIĄGU? Czy będę musiała dalej pisać wiersze?
Ale Kwiaciarka w odpowiedzi zaśpiewała tylko:
Kwiaty, kwiatki sprzedaję,
polne bławatki sprzedaję,
błękitne westchnienie
po najniższej cenie!
Kup je, Poetko,
prędko.
—  Nie jestem żadną Poetką — powiedziała Leokadia. — To
skrzydła zmuszają mnie do sprzedawania wierszy i ty dobrze
o tym wiesz. Dlaczego dorabiasz mi coraz to inny CIĄG DALSZY?
Co mnie jeszcze czeka?
—  Po prostu CIĄG DALSZY — odparła Kwiaciarka. — I ty
go sobie dorabiasz SAMA. Jeślibyś go zgubiła...
—  To wtedy co? — zawołała Leokadia.                                            150
To wtedy kwiaty, wiązanki sprzedaję,
skrzydlate rumianki sprzedaję...
A ponieważ Kwiaciarka nie chciała powiedzieć nic więcej, Alojzy
kupił dwadzieścia pięć wiązanek rumianków i trzy pęczki bła-
watków.
—  Bławatki są łykowate — mruczała Leokadia. — A rumianki
gorzkie.
—  Czy ŁADNE nie znaczy SMACZNE, Leokadio? — zapytał
Alojzy.
—  Nie wiem — odrzekła Leokadia. — Bo wszystko się zmieniło
od czasu, kiedy MUSZĘ układać piosenki.
Dawniej deszcz był tylko deszczem, niczym więcej —
teraz musi być deszczowym słowem w piosence.
Przedtem deszcz po prostu siąpił albo padał,
teraz musi się w wilgotne rymy pkładać.
Nawet smutek, co przychodzi z deszczem,
jest zwyczajnym, niewesołym wierszem.
Nawet mgła, co po deszczu płynie,
nawet mgła jest piosenką jedynie.
—  Powiem ci coś, Leokadio — rzekł Alojzy. — NIE MUSISZ
układać piosenek.
Leokadia stanęła, jak wryta, na środku Alei Migdałów.
—  A wiesz, Alojzy, że to mi riie przyszło do głowy!
LEOKADIA
i zaszczyt
— Leokadia? — zapytał Obcy Pan.
Siedział na ławce na Skwerze Sześciokonnym, jakby czekał na
Leokadię.
•— I Alojzy — powiedziała Leokadia. — Jesteśmy teraz jedna-
kowo ważni, bo ja nie układam już piosenek.
—  Niemożliwe! — zawołał Obcy Pan. — MUSI pani układać.
Bo właśnie spada na panią wielki zaszczyt.
—  Czy to bardzo ciężkie? — zapytała Leokadia. — Mam deli-
katne pióra.
—  Właśnie Prezydent zachwycony jest pani delikatnym pió-
rem — odrzekł Obcy Pan. — I wydaje na pani cześć w niedzielę
wieczorem wielki BANKIET.
—  BANKNOT? — powtórzyła Leokadia. — To pieniądze, praw-
da? Bardzo się cieszę, że wydaje je na mnie, bo właśnie przestałam
układać piosenki.
—  Mimo  to  MUSI   pani  iść  w  niedzielę   do  Prezydenta,  bo
mógłby się obrazić. I byłyby przykrości.
—  Nie lubię nikomu robić przykrości, a zwłaszcza Prezyden-
towi, bo on fotografuje się ze źrebiętami. Oczywiście, że przyjdę
po ten BANKNOT.
152
i
153
W niedzielę już od rana padał deszcz i Leokadia mogła do woli.
chlapać się.i pluskać w potokach wody, a Alojzy był mokry od stóp
do głów i kulił się na ławce obok nastroszonych wróbli.
—  Lubię deszcz — powiedziała Leokadia. — Jak już nie muszę,
to lubię deszcz.
—  Bo nie masz kołnierza — mruknął Alojzy.
—  Zapuść sobie grzywę, Alojzy.   Albo wykręć głowę do tyłu
i zasłoń sobie kołnierz brodą.
—  I tak muszę ją zgolić — odrzekł Alojzy. — Nie mogę iść
nie ogolony do Prezydenta.
—  To się nie opłaci — przeraziła się Leokadia. — U Prezydenta
będziemy jeden wieczór, a broda rośnie trzy miesiące.
—  Wobec tego nie pójdę do Prezydenta — ucieszył się Alojzy.
— ZASZCZYTY zabierają mi ciebie, Leokadio.
Tego wieczoru na ulicach zapaliły się na cześć Prezyden-
ta podwójne światła, bo każda latarnia odbijała się w swojej ka-
łuży.
Przed pałacem Prezydenta koło Parku Cienistego pasło się całe
stado czarnych samochodów i Leokadia troszkę żałowała, że nie
zgodziła się biegać dla Kierowcy, bo gdyby zgodziła się biegać
dla Kierowcy, to zajechałaby taksówką Alojzego. Ale pomyślała
sobie, że nie wiadomo, czy Prezydent zaprosiłby do pałacu konia
wyścigowego.
—  Dobry wieczór — powiedział Pan Przy Wejściu. — Czy
mam zaszczyt...
—  Tak, ma pan — odparła Leokadia. — To ja.
A potem przez otwarte drzwi balkonowe wfrunęła prosto do
jasno oświetlonej sali na pierwszym piętrze.
—  To ja — powiedziała. — Dobry wieczór państwu.  Gdzie
Prezydent?
Goście rozstąpili się i zaczęli klaskać, a wtedy środkiem szpaleru
przeszedł Prezydent i uścisnął prawe przednie kopyto Leokadii.
—  Jestem wzruszony — powiedział.
—  Oczywiście  — .zgodziła  się  uprzejmie  Leokadia.   —  Czy
BANKNOT teraz, czy później?
—  Pani mówi o nagrodzie? — spytał Prezydent.
Znowu wszyscy zaczęli klaskać, a Lokaj wniósł na tacy dwa
kieliszki z winem, order i kopertę.
—  To jest nagroda za piosenki — oznajmił Prezydent.
I zarzucił Leokadii na szyję wstęgę z orderem, który wyglądał
zupełnie jak złota koniczynka, ale nie pachniał tak ładnie, jak ko-
niczynka.
—  Siedzi jak chomąto — powiedziała Leokadia. — A co jest
w kopercie?
—  Okrągły milion — odparł Prezydent.
—  OKRĄGŁY? A koperta taka podłużna — zdziwiła się Leo-
kadia.
—  Zdrowie Leokadii! — zawołał Prezydent i podniósł kieliszki
z winem.
—  Dziękuję, jestem zdrowa, jak nie piję — odrzekła Leoka-
dia. — Nie jestem Poetką. A zresztą po winie mogłabym napisać
PRAWDZIWĄ PIOSENKĘ i pójść do więzienia. Wolę marchew,
to wygłoszę przemówienie.
Przez salę przebiegł szmer, a potem Lokaj wniósł worek mar-
chwi i położył przed Leokadią, która szybko uporała się z pierw-
szym pęczkiem i z wdziękiem wskoczyła na długi stół, a ten stół
przypominał nieco tor wyścigowy, na którym kieliszki błyszczały
jak małe przeszkody albo też przeszkody błyszczały jak małe kie-
liszki.
—  Panie i Panowie! — zawołała Leokadia.
154
I
155
Ale w tej chwili podszedł do niej Najważniejszy Ojciec Miasta.
—  Przepraszam — szepnął. — Czy może mi pani powiedzieć
na ucho, o czym pani chce mówić?
—  Boję się, że ODGRYZŁABYM panu ucho! — odparła Leo-
kadia. — Zresztą i tak pan dowie się za chwilę.
—  Niech pani lepiej zatańczy, Leokadio — powiedział Prezy-
dent. — I zaśpiewa nową piosenkę.
—  Nie będzie nowych piosenek, panie Prezydencie — odrzekła
Leokadia. — Nie jestem Poetką. Nie jestem też Archeopteryxem
ani Dziełem Sztuki, ani Niefruwającym Niekoniem. Jestem zwykłą
szkapą dorożkarską ze skrzydłami. Niektórzy mówią, że nawet do
Pegaza czegoś mi brak. A mnie brak dorożki! Panie Prezydencie!
Dziękuję za nagrodę! Niech pan lepiej powie Ojcom Miasta, żeby
oddali dorożki wszystkim skrzydlatym i nieskrzydlatym koniom
Stolicy.
—  Mówiłem, żeby koniowi nie pokazywać alkoholu, panie Pre-
zydencie — powiedział Najważniejszy Ojciec Miasta.
Prezydent zbliżył się do Leokadii i położył dłoń na jej prawym
przednim kopycie.
—  To przejdzie, Leokadio — powiedział. — Jutro napisze pani
nową piosenkę...
—  Nie napiszę żadnej piosenki! — krzyknęła Leokadia. — Gdzie
pan widział, żeby dorożkarska szkapa pisała piosenki?
—  Ależ, przyjaciółko... — szepnął Prezydent.
Leokadia parsknęła.
—  Nie jestem pana przyjaciółką. Moim przyjacielem może być
tylko   dorożkarz,   a  czy  Prezydent   ma  pojęcie  o  prowadzeniu
CZEGOKOLWIEK?
Prezydent zrobił się purpurowy, a Najważniejszy Ojciec Miasta
zapytał:
!>        I
—  O CZYM nie ma pojęcia Prezydent?
—  O PROWADZENIU CZEGOKOLWIEK. Na pewno nie ob-
szedłby się bez bata.
—  Precz!   —   zawołał   Prezydent.   —   PRECZ   Z   MOJEGO
KRAJU!
I wszyscy goście naraz zaczęli tupać i krzyczeć:
—  PRECZ! Precz z naszego kraju, wstrętna kobyło!
—  Bardzo mi przykro — powiedziała Leokadia. — Nie wie-
działam, że Prezydent tak bardzo chce być dorożkarzem.
Potem otworzyła sobie szklane drzwi na balkon.
—  OREWUAR! — powiedział drwiąco  Najważniejszy  Ojciec
Miasta.
—  WCALE nie znacie orewuaru — odparła Leokadia. — Nie
dbacie o konia!
LEOKADIA
i pożegnanie
157
— Wcale nie jestem nieszczęśliwa, Alojzy — powiedziała Leo-
kadia. — Dalekie kraje to dalekie przygody i może w tych przy-
godach będzie nareszcie miejsce dla szkapy ze skrzydłami?
Ale nie mogła zasnąć, więc Alojzy także nie mógł zasnąć i długo
patrzyli oboje na wymyte deszczem gwiazdy nad Skwerem Sześcio-
konnym, bo to były jeszcze TUTEJSZE gwiazdy.
—  Rany chomąta! — wzdychał Alojzy.— Okrągły milion. Cie-
kaw jestem, jaki Poeta dostanie go zamiast ciebie.
—  Ten milion i tak nie byłby nic wart — powiedziała Leoka-
dia. — Koniczynka też nie ma zapachu...
I zrzuciła przez łeb order w kształcie koniczynki.
Nazajutrz zaspali trochę i dopiero o dziewiątej zbudził ich Fry-
zjer z „Gazetą Wczorajszą". Było tam wypisane wielkimi literami:
„LEOKADIA MUSI OPUŚCIĆ KRAJ".
—  Piszą o tobie, że jesteś zwykłą szkapą dorożkarską — po-
wiedział Fryzjer. — Pierwszy raz  czytam prawdę w  „Gazecie
Wczorajszej". A czy z tym wyjazdem to też prawda?
—  Przedstawiłam się wczoraj Prezydentowi i od razu wysłał
mnie za granicę.

\


—  Paryż? Rzym? Nowy Jork? — spytał Fryzjer.
—  A nie wiesz, gdzie jest najlepsza koniczyna? Ach, znaleźć
miasto pełne koniczyny... Prawdziwy Wielki Świat z sianem w naj-
lepszym gatunku...
—  Po co ci Wielki Świat? — mruknął Alojzy. — Przecież jak
wejdziesz w łubin, to świata nie widzisz.
—  O,  to nieprawda — oburzyła się Leokadia.  — Wszystko
wtedy widzę: i pszczoły, i chmury... I czy nie nadbiega Gospodarz...
Niektórzy właściciele są bardzo nieuczynni...
—  Nie wiem, kto jest właścicielem Paryża — rzekł Fryzjer. —
Ale mają tam świetną brylantynę i maść na porost włosów.
—  Czy na porost brody także? — zapytał Alojzy.
—  Dobrze, dobrze, Alojzy, jak już tak chcesz, to niech będzie
Paryż — powiedziała Leokadia.
—  Będę wam posyłał paczki — powiedział Fryzjer. — Bardzo
lubiłem jeździć dorożką numer trzynaście.
Potem przyszli na Skwer Sześciokonny inni Sąsiedzi z Doroż-
karskiego Rynku. Piekarz, Aptekarzowa, Listonosz, Krawiec
i Sklepikarz.
—  Macie tutaj list do Sklepikarza z Hal — rzekł Sklepikarz. —
Niech teraz on wam daje wszystko na kredyt.
—  Rany chomąta! — zmartwiła się Leokadia. ?— To i tam nie
ma się pieniędzy?
Mimo to wyruszyła już tego popołudnia, bo chciała wieczorem
być w Paryżu. Zapomniała, że Alojzy utył ostatnio i że jego po-
dróżna torba wypchana jest smakołykami, które dali im na drogę
Sąsiedzi z Dorożkarskiego Rynku. Najpierw wzbiła się na wyso-
kość czerwonych dachów i okrążyła dwa razy Skwer Sześciokonny,
na którym stali Sąsiedzi z Dorożkarskiego Rynku i machali chu-
steczkami do nosa. Potem powiedziała:
160
—  Za dużo chusteczek. Dostałam kataru.
I siąkając nosem, ostro skręciła na zachód.
—  Co to, deszcz? — zapytała.
—  Nie — odparł Alojzy. — Ja także mam katar.
A potem Leokadia wzbiła się nieco wyżej, tak że mogli po raz
ostatni ogarnąć spojrzeniem całą okolicę.
—  To chyba większe miasto od Paryża — rzekła Leokadia.
—  Z daleka każde miasto jest wielkie — powiedział Alojzy. —
A pomieszkaj w nim, to stanie się maleńkie jak Skwer Sześcio-
konny.
i i
LEOKADIA
i wielki świat
—  Paryż! — zawołała Leokadia. — Ile koniczyny! To dopiero
WIELKI ŚWIAT!
I wylądowała na ogromnym pastwisku.
—  To nie jest Paryż, bo nie widzę Wieży Eiffla — rzekł Alojzy.
—  Ale to nie znaczy, że nie możemy tu przenocować.
Najpierw myśleli, że są sami, więc Leokadia zaczęła skubać
koniczynę, a Alojzy zabrał się do rozpalania ogniska.
—  Powiedz mu, żeby tego nie robił — odezwał się nagle ktoś
z ciemności.
Sądząc ze sposobu mówienia była to Krowa i Alojzy zrozumiał
tylko smętne „muuu".
—  Mówi,  żebyś nie rozpalał ogniska,  Alojzy — powiedziała
Leokadia po ludzku.
I zapytała Krowę:
—  Kto ty jesteś?
—  To ja powinnam zapytać — mruknęła Krowa. — Spadasz
z nieba na MOJE pastwisko i każesz mi się przedstawiać.
—  Jestem Leokadia, skrzydlaty koń — odparła Leokadia. —
Czy jesteś Francuzką?
162
163
—  Jestem Otylia — rzekła Krowa. — Reszta jest nieważna dla
Krowy.
—  Jak  się  nad  tym  dobrze  pomyśli,  to  nieważna  jest we
WŁASNYM kraju. Ale kiedy'cię z niego wypędzą...
—  Bujda — powiedziała Otylia. — Wypędzać można tylko
z Cudzego Pastwiska.
Była widocznie bardzo pewna siebie.
—  Ale ja tego nie zrobię — dodała łaskawie. — Jestem naje-
dzona. Już mi ta koniczyna bokiem wyłazi, więc jedz sobie. Tylko
nie rozpalajcie ogniska, bo przyleci Gospodarz.
—  A czy możesz dać Alojzemu trochę mleka?
Otylia przez chwilę przeżuwała w milczeniu.
—  Ciekawa jestem,   czy oddałabyś komuś swoje skrzydła —
powiedziała wreszcie.  — Nawet gdyby mu  się bardzo  chciało
fruwać.
Więc Alojzy napił się piwa z butelki i zjadł parę kanapek od
pani Aptekarzowej, a Leokadia odeszła trochę dalej, ażeby paść się
w stokrotkach i pomrukiwać:
—  Głupia Krowa!
—  Co mówisz? — zapytała Otylia.  Bo szła za Leokadią, żeby
liczyć, ile zje stokrotek.
Tymczasem gwiazdy niestrudzenie wędrowały po niebie i po-
suwały naprzód wskazówki zegarów Wielkiego Świata, tak że
wreszcie i tu, Za Granicą, wstał świt.
—  Hej, Fruwająca! — zawołała Otylia. — Dlaczego jeszcze nie
odlatujesz?
—  Alojzy śpi — odparła Leokadia.
—  Ach, ci obcokrajowcy! -— powiedziała Otylia. — Tylko by
spali.  Obudź go i jazda.  Albo nie, czekaj.  Powiedz mi najpierw,
skąd ci się to wzięło?

1*1;
41
I biało-czarnym pyskiem szturchnęła skrzydła Leokadii.
—  A właśnie wyśniłam sobie — odrzekła Leokadia.
—  Więc  obcokrajowcy  mają w dodatku NIEPRAKTYCZNE
SNY — rzekła Otylia. — U nas się to nie zdarza.
—  W ogóle nie macie snów — burknęła Leokadia.
—  Oczywiście — powiedziała Otylia. — Mleko wymaga spo-
koju. Nawet takie wizyty z nieba są dla mleka niezdrowe.
LEOKADIA
i rasa
165
W podróży nie zawsze ma się dobry humor i nie zawsze powietrze
pachnie koniczyną. Tam, gdzie trzeba mijać czarne hałdy i rude
piece hutnicze, niebo staje się ciężkie od gryzącego dymu, który
pcha się do chrap i osiada grubym nalotem na białych skrzydłach.
—  Znowu jestem zmęczona, Alojzy! — wołała Leokadia. —
To się chyba nigdy nie skończy.
I lądowała w jakimś pustym ogrodzie albo oia polance leśnej,
albo na szczycie góry. Może by to było zabawne, gdyby nie to, że
kanapki się już kończyły.
—  Czemu nie jesz trawy, Alojzy? Mówiłam ci, że trawa jest
pożywna. Patrz, jak ja po niej wyglądam.
Ale jednak Alojzy wolał gorzej wyglądać i nie jeść trawy.
Wieczór zastał ich nad rozległą łąką, więc postanowili przenoco-
wać w niskich liściastych zaroślach nad strumykiem, ale zaledwie
wylądowali, Leokadia wykrzyknęła radośnie:
—  Konie! Zapach koni!
I pogalopowała w stronę kępy drzew.
—  Dobry wieczór! — zawołała. — Jestem Leokadia, koń ze
skrzydłami.


Konie podniosły łby i zastrzygły uszami.
—  Zupełnie nam to nie przeszkadza — powiedział Kary. —
Ja jestem Ewaryst, koń z narowami, i mimo to wolno mi jeść
trawę.
Po czym wszystkie konie zarżały wesoło.
—  Czy mogę zostać z wami? — zapytała Leokadia. — Zawsze
marzyłam o tym, żeby być w Stadninie. Alojzy jest bardzo miły,
ja też.
—  Francja — powiedział Ewaryst. — Słodka Francja. Tu mo-
żesz być, GDZIE chcesz i KIM chcesz.
—  Alojzy! — zawołała Leokadia. — Zostajemy tu na zawsze.
Ciesz się, będziesz pastuchem. Ach, zielone pagórki, trawiaste do-
liny... czy umiesz grać na fujarce, Alojzy?
—  Ani trochę — odparł Alojzy.
Ale cieszył się, że Leokadia jest szczęśliwa. Otworzył torbę po-
dróżną i zjadł ostatnie kanapki. A Leokadia znalazła się nagle
pośród życzliwych pysków i lśniących boków, chrapy miała pełne
końskiego zapachu, a uszy śpiewu koników polnych, które tutaj cy-
kały inaczej niż w kraju, ale też bardzo zielono.
—  O, la, la! — zawołał Ewaryst. — Panienka jest urocza! Co
za wspaniałe skrzydła!
—  Nie słyszałam o koniach skrzydlatych — powiedziała chuda
klacz. — Jaka to rasa, panienko?
—  RASA? — zapytała Leokadia. — Gniada jestem, to widać.
—  O, nie chodzi mi o maść. Rasa to jest to po ojcu i matce, po
babkach i dziadkach, co każdy MUSI mieć.
—  Wiem! — przypomniała sobie Leokadia. — I po prababce
Albertynie Jabłkowitej. Ale była też i kwoka.
—  KWOKA? — zawołały konie.
A chuda klacz powiedziała:
168
—  Ożeń się z Leokadią, Ewaryście. Będziecie mieli kurczęta.
I to NIERASOWE.
—  Możliwe — rzekła Leokadia. — Zupełnie możliwe.
Po czym odwróciła się i samotnie powędrowała w stronę liścia-
stych zarośli. Goniło ją szydercze rżenie koni.
—  Co się stało? — zawołał Alojzy, kiedy dopadł jej wreszcie
nad strumykiem.
—  RASA — powiedziała Leokadia. — Jeszcze jedna rzecz,
której nie mam.
I sięgnęła po niezapominajkę.
LEOKADIA
i kariera
—  Leokadia na plan! Leokadia na plan! — wołały głośniki.
—  Rany chomąta! — jęknęła Leokadia. — Nie dadzą nam nawet
zjeść bułeczek z sałatą!
I niechętnie wyszła z bufetu, a Alojzy pobiegł za nią i po
drodze na plan poprawiał jej ogon i układał pióra.
—  Znowu się potargałaś — powiedział. — I zeszło ci pół cha-
rakteryzacji. Pamiętaj, że ten film jest kolorowy i musisz mieć
rudą sierść, bo rude-są najmodniejsze.
Na schodach zatrzymali ich Dziennikarze i zadawali mnóstwo
pytań po francusku, a Leokadia musiała na te pytania odpowiadać,
bo niestety Honoriusz nauczył ją mówić po francusku.
—  Czy pani kręci po raz pierwszy? — pytali Dziennikarze.
—  O, co to to nie, kręcę od urodzenia! Przecież od tego mam
ogon!
—  Co pani myśli o Honoriuszu? — pytali Dziennikarze.
Honoriusz był dla Dziennikarzy prawie tak ważny, jak Leoka-
dia, bo Leokadia grała Leokadię w filmie o Leokadii, a Honoriusz
uczył Leokadię, jak ma grać Leokadię w filmie o Leokadii.
170
171
—  Nie myślę o Honoriuszu — odrzekła Leokadia. — Bo nie
dają mi o nim myśleć.  Ilekroć chcę coś przekąsić, to wołają mnie
na plan.
—  Co pani robi w filmie? — pytali Dziennikarze.
—  Karierę — odpowiedziała Leokadia. — A właściwie Hono-
riusz robi karierę ZA POMOCĄ MNIE. Bo zanim mnie spotkał
przy lądowaniu na wieży Eiffla, był zwykłym fotografem.
—  Daj spokój, Leokadio! — powiedział Alojzy. — Nikt nie lubi,
żeby przypominać, KIM ZWYKŁYM BYŁ.
—  Ja bardzo lubię, żeby mi przypominać, że byłam ZWYKŁĄ
dorożkarską szkapą, bo to jest właśnie we mnie NIEZWYKŁE.
—  A jak się pani podoba Paryż? — pytali Dziennikarze.
—  To ma być Paryż? — powiedziała Leokadia. — Wielki Świat
bez koniczyny?
Potem szybko zniknęła w drzwiach wielkiej hali, którą Hono-
riusz nazywał PLANEM, a która pełna była różnych domów i dom-
ków naśladujących domy i domki Dorożkarskiego Rynku i różnych
krzaków i krzaczków naśladujących krzaki i krzaczki Skweru
Sześciokonnego.
—  Ale to nie to samo — mówiła Leokadia. — To tylko prze-
drzeźnianie. Cały film to tylko przedrzeźnianie. A ja mam prze-
drzeźniać siebie i to jest właśnie najgorsze. W dodatku nie ma gdzie
fruwać, bo plan jest za ciasny i wszystkie zdjęcia robi się w jednym
i tym samym miejscu.
—  Za to potem będziesz WSZĘDZIE — pocieszał ją Alojzy. —
Już jesteś WSZĘDZIE. Na okładkach pism i na torebkach z cukier-
kami, i na butelkach.   „Ser Skrzydlaty Koń", „Pastylki Musujący
Mustang".  Jesteś prawdziwy PIN-UP KON, czyli koń DO PRZY-
PINANIA na ścianie. Czy nie zauważyłaś, że paryskie pensjonarki
czeszą się teraz w końskie ogony?  Jesteś dla nich wyrocznią.
— Mimo to nie wyrosną im skrzydła. Powiedz mi, Alojzy, dla-
czego nikt nie jest wyrocznią we własnym Kraju?
Cały dzień schodził im na kręceniu filmu, bo chociaż Alojzy nie
grał z Leokadią, ale bardzo troszczył sią o to, żeby Leokadia nie
czuła się samotna wśród tylu ludzi, i chodził za nią krok w krok
na planie, aż Honoriusz musiał wołać:
— Panie Alojzy, proszę zejść z planu! Przecież za pana gra Mar-
cel, a za kogo pan chce grać?
Wieczorem zmęczeni wracali do hotelu przy uliczce Waszyng-
tona, gdzie Honoriusz wynajął im osobne pokoje z łazienkami.
A w niedzielę pomimo zmęczenia musieli zwiedzać Paryż, bo cu-
dzoziemcy zawsze muszą zwiedzać Paryż, szczególnie ci cudzo-
ziemcy, którym robi się zdjęcia ze zwiedzania Paryża.
— Dzisiaj będą zdjęcia z Luwru — mówił na przykład Hono-
riusz.
I wtedy Leokadia i Alojzy musieli zwiedzać Luwr, czyli takie
Muzeum, ale nie Prehistoryczne, tylko całkiem Historyczne, gdzie
są różne mumie egipskie i posągi greckie, i portrety holenderskie.
— Ja mam o wiele więcej portretów — mówiła Leokadia. —
I na cukierkach, i na coca coli, i na pastylkach musujących. A naj-
gorsze to to, że często mam naderwane ucho albo przyszpilone
oko, albo zamazane kredą skrzydła.
I nagle stanęła jak wryta przed skrzydlatym posągiem, który
stał na półpiętrze.
—  Patrz, oderwano jej głowę! To musi być jakaś PRZYPINANA
BOGINI! Dobrze, że jej chociaż zostawili skrzydła.
A potem dodała:
—  Powinna się cieszyć, że jest bez głowy, bo choć ma skrzydła,
to żaden Honoriusz nie każe jej robić kariery.
LEOKADIA
i oklaski
„LEOKADIA W PARYŻU!"
„OGLĄDAJCIE LEOKADIĘ W FILMIE »SKRZYDLATY KOft«!"
„DZIŚ LEOKADIA FRUWA NAD LUWREM!"
Tak wołały plakaty na wszystkich stacjach metra. A Leokadia
wcale ich nie widziała, bo Leokadia nie jeździła metrem, tylko sa-
mochodem, który miał dach specjalnie zdjęty po to, żeby Leokadia
mogła wstawać i kłaniać się paryskim przechodniom, i posyłać im
skrzydłami całusy.
—  Bolą mnie pióra od pocałunków — powiedziała Leokadia. —
Teraz ty za mnie popracuj, Alojzy.
—  Nie — powiedział Honoriusz. — Alojzy nie jest koniem i nie
ma skrzydeł. A Paryżanie chcą, żeby im się koń kłaniał skrzydłami.
Honoriusz był reżyserem filmu o Leokadii i dlatego uważał, że
wszystko wie najlepiej. Ale Leokadia była bohaterką filmu o Leo-
kadii i dlatego uważała, że Honoriusz nie wszystko wie najlepiej.
?-— Może nie wszystko — mówił Honoriusz  —  ale  to  wiem
na pewno.   Od razu to wiedziałem,  jak tylko cię zobaczyłem na
Wieży Eiffla.   Koń, koń i tylko koń.   Skrzydła, skrzydła i tylko
173    skrzydła.
f
—, Widzisz, Alojzy, nareszcie nie jestem sławna jako Niefruwa-
jący Koń ani jako Fruwający Niekoń, ani jako Pegaz Poety, ani
jako Poetka Pegaza.  Jestem słynna Z SIEBIE.
—  Ale może już dosyć tego? — jęknął Alojzy. I zasłonił łysinę
paryską gazetą, bo nie chciał, żeby na jego wspaniałej łysinie wy-
skoczyły piegi.
—  To się dopiero zaczyna! — powiedział Honoriusz. — Dopiero
PIERWSZY film.
„ — Znowu masz mnie na głowie — rzekła Leokadia patrząc na
czapkę Alojzego. — Na pierwszej stronie tej gazety jest PIN-UP
KOŃ.
W kinie było dużo ludzi i wszyscy klaskali.
-— Jak u Prezydenta — powiedziała Leokadia. — Po oklaskach
będzie „PRECZ!"
—  O nie — powiedział Honoriusz. — Przecież zapłacili za bilety.
I usiadł z Leokadią i Alojzym na najlepszych miejscach, a potem
przysiadł się do nich jeszcze Mar cel i powiedział:
—  Po co pan tu przyszedł, panie Alojzy? Przecież w tym filmie
JA grałem za pana.
—  Ojej, i tak nikt nie uwierzy, że pan jest MNĄ >— odparł
Alojzy. — Przecież pan nawet nie ma wąsów, a co dopiero brody.
Naprawdę Marcel nie miał ani wąsów, ani brody, ani nawet
łysiny jak Alojzy i wcale nie wyglądał na dorożkarza, ale o tym
nie wiedział, bo nie widział prawdziwego dorożkarza nigdy w ży-
ciu, a Alojzego uważał tylko za starego emeryta. Mimo to nie po-
kłócił się z Alojzym, bo już zaczął się film i Marcel bał się, że prze-
gapi siebie. A przecież przyszedł tylko po to, żeby siebie nie prze-
gapić.
—  Rany chomąta! — powiedziała Leokadia. — Przecież to było
na końcu, a teraz jest na początku.
174
—  Bo ten film będzie pokazany od końca do początku — wy-
jaśnił Honoriusz. — Wszystkie filmy idą od początku do końca,
a ja chciałem zrobić ZUPEŁNIE INNY FILM.
Więc to wszystko było bardzo śmieszne, bo Leokadia wchodziła
do pokoju tyłem, a jak jadła, to koniczyna odrastała podczas jedze-
nia, a jak Marcel płakał, to łzy mu wpadały do oczu. Ale naj-
śmieszniejsze było mówienie do tyłu.
—  Jak ty mówisz po francusku, to i tak nic nie można zrozu-
mieć -— szepnął Honoriusz.
Potem Leokadia fruwała WSTECZ nad Skwerem Sześciokon-
nym, który nie wyglądał jak Skwer Sześciokonny, tylko jak ogród
w Pałacu Królewskim w Paryżu. A potem skrzydła Leokadii znik-
nęły, a właściwie wrosły z powrotem w plecy Leokadii i Leokadia
odniosła zieloną maść do apteki, a receptę do Lekarza i wszyscy
okropnie się śmieli. Wtedy PRAWDZIWA Leokadia zerwała się
ze swojego krzesła na widowni i zawołała:
—  PRECZ! Precz z takim filmem! Wszystko jest na odwrót.
—  Leokadio! — szepnął Honoriusz. — Przecież to specjalnie.
—  Ja nie zapłaciłam za bilet — powiedziała Leokadia. — Więc
mogę krzyczeć PRECZ i nie muszę oglądać specjalnie głupich fil-
mów! — I wstała, a ludzie na sali zaczęli wołać:
—  Patrzcie, ona MA skrzydła!
Wtedy Honoriusz też wstał i powiedział:
—  To nie jest PRAWDZIWA Leokadia. PRAWDZIWA Leoka-
dia była tam na ekranie, a ta, co tu stoi, to dublerka, taka aktorka,
co zastępowała Leokadię w filmie. I PRAWDZIWA Leokadia już
nie ma skrzydeł, bo jej wrosły w grzbiet. Wygwizdać tę ze skrzy-
dłami!
Więc wszyscy zaczęli gwizdać, a Leokadia powiedziała:
—  Od razu wiedziałam, co będzie po oklaskach!
LEOKADIA
i złoto
Polecieli prościuteńko do Luwru, bo Leokadia nie mogła się spóźnić
na reklamowe latanie, a nawet chciała tam być trochę wcześniej,
żeby sobie zrobić małą próbę latania. Wylądowali na placyku, nie-
daleko Tuileryjskiego Ogrodu, gdzie stał pomnik pozłacanej boha-
terki na pozłacanym koniu, i Leokadia powiedziała:
—  Wolę mieć skrzydła. To lepsze niż złoto.
I zaśpiewała:
Po co złoto kobyle?
Tylko ciężar i tyle,
fruwać, fruwać najmilej.
Po co złoto koniowi?
Tylko kłopot na głowie,
fruioać, fruwać najzdrowiej.
Czy on jest chociaż słynny z tego złota?
—  Nie wiem — odparł Alojzy. — Pewno jest słynny z tej pani,
co na nim siedzi.
—  Widzisz, a ja jestem słynna z MOICH skrzydeł.
176
I zaczęła próbę latania nad Luwrem, a Alojzy patrzył na zegar
i mierzył czas. Ale niewiele czasu zmierzył, bo zaraz podszedł do
niego Policjant i powiedział:
—  Niech pan stąd weźmie tę panią.
—  To jest Leokadia, proszę pana — odrzekł Alojzy. — I ona ma
fruwać nad Luwrem, więc robi próbę generalną.
—  To jest FAŁSZYWA Leokadia — oświadczył Policjant. —
Bo PRAWDZIWA Leokadia nie ma już skrzydeł. A FAŁSZYWEJ
Leokadii nie wolno fruwać nad Luwrem.
—  Świetnie — zawołała Leokadia lądując koło Policjanta. —
Mamy wolne, Alojzy, i idziemy na lody.
I poszli na lody do kawiarenki na placyku naprzeciwko złotej
bohaterki na złotym koniu, ale nie weszli do środka, bo Leokadia
chciała popatrzeć na złotego konia, więc usiedli w ogródku, który
był właściwie zagródką wypełnioną stolikami.
—  A może lepiej mieć złoto niż skrzydła? — powiedział Aloj-
zy. — Patrz, jak ten koń dobrze wygląda, widać, że ma codzienny
obrok, a co MY teraz będziemy jedli?
—  Lody — odparła Leokadia i zamówiła dwie duże porcje.
ffl
LEOKADIA
i natura
A potem wylizali do czysta talerzyki i poszli na małą przechadzkę,
żeby znaleźć sobie jakiś własny dom, bo przecież na hotel nie mieli
już pieniędzy.
—  Bardzo się cieszę, że nie będzie hotelu — mówiła Leokadia. —
Właściwie tylko dywany są zabawne, bo można się po nich tarzać
i turlać, ale łóżko trzeba wyrzucać na korytarz, bo inaczej nie ma
gdzie spać.  Czy ty nie wiesz, na co są te łóżka, Alojzy?
Sekwana płynęła sobie jak zawsze i jak każda rzeka odbijała
PRAWDZIWĄ Leokadię, konia ze skrzydłami, i dlatego, zaledwie
zeszli z Alojzym nad wodę, Leokadia powiedziała:
—  Chcę być blisko rzeki, Alojzy. Zamieszkajmy pod mostem.
Szaro tam było i pachniało szczurzą wilgocią, ale za to w kąciku
znalazło się legowisko i parę połamanych garnków.
—  Będę sobie tutaj gotował owsiankę — oznajmił Alojzy. —
A owies wezmę na kredyt u Sklepikarza w Halach, wiesz?
—  A ja znajdę tam pracę — zawołała Leokadia. — Przecież
umiem dźwigać ciężary.
To było po obiedzie i w Halach sprzedawano właśnie kwiaty,
więc Leokadii nowa praca spodobała się od razu, bd tak lubiła
178
ciągnąć wózki pełne goździków   albo   mieczyków  i   obskubywać
po drodze wystające z pudełek łodygi i liście!
—  Dawno nie kupowałeś mi kwiatów, Alojzy — mówiła. —
A przecież kwiaty to najsmaczniejsza rzecz na świecie. Kruche
fiołki... miękkie stokrotki... ach, i groszek pachnący...
I woziła kwiaty, i wąchała kwiaty, i obgryzała kwiaty, aż prze-
kupki w Halach nazwały ją Wstrętną Żarłoczną Kobyłą i nie zapła-
ciły jej nawet za przepracowane godziny.
—  Wstydź się, Leokadio — powiedział Alojzy,  kiedy  wracali
nad Sekwanę.
—  Wstydzę się — odrzekła Leokadia. — Ale nic na to nie po-
radzę, że zawsze się czymś zdradzę.
Żaden Alojzy nic tu nie wskóra
i ja na to nie umiem poradzić,
że zawsze ze mnie wyłazi
końska natura,
skrzydlata natura.
Tak dręczy mnie i męczy podstępnie
moja natura przebrzydła,
że zawsze w końcu wyskakują ze mnie
moje kopyta
i moje skrzydła.
I nie wiem, co robić, niestety,
czy tak już zawsze zostanie,
że wiecznie wyłazi mój koński apetyt,
koński apetyt
i ptasie fruwanie.
II
LEOKADIA
i pożytek
?
— Kto tu śpiewa? — zapytał jakiś głos. — Przecież ja śpię.
Alojzy zapalił zapałkę  i  zobaczył,   że na jego posłaniu leży ktoś
Bardzo Zarośnięty.
—  Co pan robi u mnie? — zapytał Alojzy.
—  Właśnie.  Co pan robi u mnie? — powiedział Bardzo Zaroś-
nięty.
—  Dajcie spokój, już późno — rzekła Leokadia. — Zamiast
pytać, CO MY ROBIMY U SIEBIE, chodźmy po prostu spać.
Ale nazajutrz bardzo wcześnie obudziło ją szarpanie za skrzydła,
a jak otworzyła oczy, to zobaczyła, że szarpie ją za skrzydła Bardzo
Zarośnięty.
—  Dzień dobry — powiedziała. — Czy panu potrzebne pierze?
—  Potrzebne — odrzekł Bardzo Zarośnięty. — Pierze jest dro-
gie, a ja nie mam pieniędzy na wino. Wyskubię trochę pierza na
poduszkę, a resztę skrzydeł sprzedam na Pchlim Rynku i będzie
z nich jakiś pożytek.
—  Ale ja nie będę mogła fruwać! — zawołała Leokadia.
—  No to co? A czy JA fruwam? — spytał Bardzo Zarośnięty.
—  A czy JA mam na wino? — spytała Leokadia.
180
181
I prędko obudziła Alojzego, żeby uciec Bardzo Zarośniętemu.
—  Pójdziemy na Pchli Rynek, Alojzy — powiedziała. — Chcę
zobaczyć, jak się sprzedaje pchły: na wagę czy na sztuki.
A powiedziała tak tylko dlatego, że nie chciała, żeby Alojzy do-
myślił się, że idą sprzedać skrzydła, ale on nie podejrzewał niczego
i spokojnie poleciał z Leokadią na Pchli Rynek, który był bardzo
daleko, bo aż na samym końcu Paryża. Po drodze Leokadia po-
wzdychała sobie trochę, bo wiedziała, że ostatni raz ogląda miasto
z wysoka, a przecież tak bardzo chciała popatrzeć jeszcze kiedyś
z góry na swoją Stolicę.
Potem obeszli z Alojzym cały Pchli Rynek, gdzie były różne róż-
ności i jeszcze inne rupiecie, ale nie było pcheł. Wreszcie Leokadia
powiedziała do Alojzego:
—  Poczekaj, zaraz tu wrócę.
I zostawiła go samego, co bardzo Alojzego zdziwiło, więc pobiegł
natychmiast w stronę, w której zniknęła Leokadia, i zobaczył ją
przy kramie Handlarza Starzyzną.
—  Te skrzydła to STARZYZNA — mówiła Leokadia. — Ale
tego nie widać, bo przesypywałam je naftaliną.
—  A czy to prawdziwy gęsi puch? — zapytał Handlarz Sta-
rzyzną.
—  Oczywiście — powiedziała Leokadia. — Zupełnie gęsi.
—  Nieprawda! — zawołał Alojzy. — Jak może być gęsi puch.
skoro to jest koń?
—  Co pan mi tu opowiada! — żachnął się Handlarz Starzyzną.
— Koń mówiłby po francusku?
—  Zaraz pan zobaczy, że to koń — powiedział Alojzy.
I zawołał:
—  WIO, LEOKADIO!
A wtedy Leokadia, chcąc nie chcąc, ruszyła z kopyta.
—  Wszystko popsułeś, Alojzy — żaliła się, kiedy wracali pieszo
przez Paryż. — Pióra są bardzo drogie i moglibyśmy kupić za nie
mnóstwo bułeczek.
—  I ja bym wcale nie miał apetytu — odrzekł Alojzy. — Bo ty
nie mogłabyś już nigdy fruwać.
—  Przecież sam powiedziałeś, że jestem tylko koniem, więc po
co mam fruwać? Ale za to, że jestem koniem, nie kupimy nic a nic.
Jaki ze mnie pożytek? Dzisiaj konia już nikt nie ozłoci.
I w tej samej chwili ujrzała pozłacany koński łeb, zawieszony
nad jakimś sklepem po drugiej stronie ulicy.
—  Znowu się pomyliłam, Alojzy! — wykrzyknęła. — W tym
sklepie pozłacają konie!
I chciała natychmiast przebiec przez jezdnię do tego sklepu,
gdzie tak szanują konie, że je pozłacają, ale nie zdążyła nawet
zejść z chodnika, kiedy Alojzy zawołał:
—  Rany chomąta, Leokadio! To końska jatka!
—  No, tak — powiedziała Leokadia. — A na koninę też się nie
nadaję. Mam w sobie coś z drobiu.
LEOKADIA
i kłamstwa
183
Do domu wrócili bardzo późno, ale nie po ciemku, bo Paryż był
oświetlony jeszcze jaśniej niż zwykle, a najjaśniejsze były wielkie
neony nad kinami:
„LEOKADIA JEST NASZA"
„WSPANIAŁY FILM O SKRZYDLATYM KONIU!"
„FRUWAJĄCA GWIAZDA!"
—  Powinno być:   „SPADAJĄCA GWIAZDA" — powiedziała
Leokadia.
I oto przez niebo przeleciało mnóstwo spadających gwiazd
i zniknęły gdzieś za Wieżą Eiffla albo może wpadły do Sekwany
i poszły na dno, w każdym razie Leokadia krzyknęła głośno i Alojzy
krzyknął głośno, i Leokadia powiedziała:
—  Chodź prędzej, Alojzy, może wyłowimy je z Sekwany!
Ale nad Sekwaną okazało się, że to świąteczne ognie sztuczne, bo
wykwitało ich na niebie coraz więcej, i to we wszystkich kolorach,
aż wreszcie za piątym, szóstym czy siódmym razem ułożyły się
wyraźnie w kształt niebieskiego konia z czerwonymi skrzydłami,
a wtedy spod mostu wyszedł rozczochrany cień, a był to oczywiście
Bardzo Zarośnięty.
1!
—  LEOKADIA JEST NASZA — oświadczył. — A skoro ty je-
steś Leokadią i jesteś nasza, to my się tobą podzielimy. Co pan woli:
koninę czy gęsinę?
Alojzy wolał to trzecie: wolał uciec za Leokadią co sił w nogach,
ale chociaż spieszył się ogromnie, dogonił ją dopiero na Nowym
Moście, a dogonił ją tylko dlatego, że Leokadia tkwiła bez ruchu
i wlepiała wzrok w jasno oświetlony pomnik na cyplu Wysepki
Śródmiejskiej.
—  Znowu koń —: wyszeptała. — Patrz, jak tu szanują NIE-
ŻYWE konie!  A czy ten pan na koniu to też rzeźnik z końskiej
jatki?
Alojzy powiedział, że to albo wódz, albo król, albo i rzeżnik, a Pa-
nienka, która stała na moście, wyjaśniła, że to Henryk Czwarty.
—  Jak to CZWARTY? — zapytała Leokadia. — To Henrykowie
są numerowani jak dorożki? Bo ja jestem LEOKADIA NUMER
TRZYNAŚCIE.
—  Leokadia? — powtórzyła Panienka. — Prawdziwa czy fał-
szywa? Ach, ze skrzydłami, to znaczy, że fałszywa! Strasznie się
cieszę.
—  Z czego się pani cieszy? Jestem PRAWDZIWĄ Leokadią.
—  Wszyscy fałszywi tak mówią o sobie. A ja zbieram właśnie
fałszywych. Takiego mam KONIKA.
—  Konika! — ucieszyła się Leokadia. — Nareszcie ktoś, kto
lubi koniki. A co pani robi z konikami? Czy mogę u pani pracować?
—  O, po prostu panią opiszę. Chodźmy popracować przy kawie,
dobrze?
—  Nie — odparła Leokadia. -— Przy lodach. Dwie duże porcje.
Naprzeciw konia i jego Henryka Czwartego była maleńka ka-
wiarenka, ale Leokadia nie weszła do środka, bo chciała patrzeć na
pomnik konia pod człowiekiem. Więc usiedli w trójkę przy stoliku,

184
185
który stał sobie po prostu na ulicy, i Panienka zamówiła dwie duże
porcje lodów i kawę.
—  To będzie fałszywy wywiad — powiedziała. — Jak się pani
nazywa naprawdę?
—  Leokadia. Mam cztery lata i pięć miesięcy. Jestem koniem
dorożkarskim. Mam skrzydła i fruwam. Wyrzucono mnie z Kraju.
Nie mam pracy.
Panienka zapisała sobie to wszystko w notesiku.
—  Niech pani przeczyta — powiedziała Leokadia.
I Panienka przeczytała:
—  Nie nazywam się wcale Leokadia. Mam cztery lata i pięć
miesięcy na jednym boku, a na drugim drugie tyle, więc razem
prawie dziewięć lat. Mówię, że jestem koniem dorożkarskim, ale
oczywiście kłamię. Nie mam skrzydeł, więc nie fruwam. Mogłabym
siedzieć w Kraju, ale tutaj mam pracę.
—  Jak to? — zawołała Leokadia. — Dziewięć lat? A moje zęby?
—  Fałszywe — odparła spokojnie Panienka.
—  A jaką mam pracę?
—  U mnie — odparła spokojnie Panienka.
—  U pani? Żeby pani pisała o mnie same kłamstwa? Tak pani
lubi koniki? Dziękuję. Wymawiam od zaraz.
—  Zgoda — odparła spokojnie Panienka.
I odeszła tak szybko, że nie zdążyła nawet zapłacić za dwie duże
porcje lodów i za kawę.
—  Same kłamstwa — powiedziała Leokadia. — A największe to
to, że mogłabym siedzieć w Kraju. Tak jakby nie było Prezydenta.
Prezydent...
Naraz urwała i podniosła z ziemi zmiętą gazetę paryską.
—  Co tu napisane? Przeczytaj, Alojzy!
I pokazała mu skrzydłem fotografię Prezydenta.


—  Rewolucja w Kraju — powiedział Alojzy. — Nie ma Pre-
zydenta ani Najważniejszych, ani Mniej Ważnych. Krajem rządzą
Sąsiedzi z Dorożkarskiego Rynku.
—  Hurra! — zawołała Leokadia.
I pobiegła pod pomnik Henryka Czwartego, i zaczęła pląsać wo-
kół konia, i śpiewać wszystkie własne i cudze piosenki, jakie
w swoim życiu ułożyła, a wesołe świąteczne ognie sztuczne kwitły
nad, jej głową to czerwono, to żółto, to niebiesko.
—  Żółte łubiny... Pomarańczowe łubiny... Fioletowe łubiny... —
wołała Leokadia. — Wracamy do Kraju, Alojzy!
—  No i czemu wymówiłaś pracę od zaraz? — zapytał Alojzy. —
Przecież to największe kłamstwo wcale nie było kłamstwem.
LEOKADIA
i życzliwość
189
I znowu byli na Skwerze Sześciokonnym w krzakach bzów, które
już trochę pożółkły. I znowu co rano Alojzy biegał do Piekarza po
chleb albo do Sklepikarza po owies na kredyt, to znaczy za pie-
niądze, których nie ma i nie wiadomo, kiedy będą. A potem przy-
chodziły dzieci i pytały:
—  Kiedy będziesz miała pracę, Leokadio?
—  Jutro   —  odpowiadała  Leokadia.   Bo ZAWSZE była tego
pewna. — Wróciłam do Kraju, bo mam tu życzliwych przyjaciół
i oni mi pomogą.
—  Pomożemy ci na pewno — powiedział Fryzjer, jak tylko zo-
baczył Leokadię. — DLACZEGO wróciłaś z Paryża?
—  Nie podobała mi się Wieża Eiffla — odparła Leokadia.
—  To po co patrzyłaś w górę? W ogóle za wysoko latasz, Leo-
kadio. Nie nadajesz się do pracy u mnie. Ja jestem ELEGANCKIM
FRYZJEREM i żadnego tam latania.
A potem wrócił do swojego zakładu, gdzie miał teraz jarzeniowe
światła i elektryczne suszarki, i nigdy więcej nie pojawił się na
Skwerze Sześciokonnym, bo się bał, że zabłoci swoje nowe buciki,
a stale miewał nowe buciki.
Mleczarz na widok Leokadii aż zagwizdał:
—  No proszę, wróciłaś z Paryża! Co przywiozłaś?
—  Siebie — odrzekła. — I Alojzego.
—  Dostaniecie u mnie pracę. Będziecie waszym autem rozwo-
zili mleko.
—  AUTEM? — zdziwiła się Leokadia. — Nie mamy żadnego
auta.
—  Nie to nie. Teraz bez auta się nie rozwozi. Jakie sobki!
" I przestał im mówić dzień dobry, chociaż codziennie zatrzymy-
wał swój samochód tuż przy Skwerze Sześciokonnym.
Pani Aptekarzowa zaprosiła Leokadię i Alojzego na podwieczo-
rek, a na podwieczorku, oprócz pani Aptekarzowej, był pan Apte-
karz i Felek, i Franek, i mała Agatka, i mnóstwo bułeczek z sałatą.
—  Niech pani mówi o Paryżu! — wołała pani Aptekarzowa. —
Tylko o Paryżu!
—  Paryż, Paryż, Paryż — powiedziała Leokadia.
—  CO Paryż?
—  NIC Paryż. Jak mam mówić tylko o Paryżu, to nic się więcej
nie da wymyślić. Nawet przy jedzeniu.
Felek i Franek zaczęli się śmiać i pani Aptekarzowa wyrzuciła
ich za drzwi, a potem Aptekarz powiedział:
—  Muszę już iść, więc idź sobie, Leokadio, dobrze?
—  Świetnie! A kiedy mam przyjść do pracy?
—  Do jakiej pracy? — zapytał pan Aptekarz.
—  No, mogłabym w aptece odkurzać piórami półki. Albo w do-
mu bawić Felka, Franka i Agatkę małym fruwaniem.
—  Do odkurzania apteki mamy elektroluks — powiedział Apte-
karz. — Dziękuję!
—  Do zabawiania Felka, Franka i Agatki mamy telewizor —
powiedziała pani Aptekarzowa. — Dziękuję!
190
—  Tak? — zdziwiła się Leokadia. — A nie lepiej włączać dzieci
WPROST do kontaktu? Dziękuję!
I wzięła sobie resztę bułeczek z sałatą na Skwer Sześciokonny,
a te bułeczki z sałatą bardzo im się przydały, bo pieniędzy na chleb
i owies było coraz mniej. Emerytura Alojzego przeznaczona była
przecież dla człowieka bez konia, a nie dla człowieka z koniem, i to
skrzydlatym.
—  Zamiast płacić za chleb wolę u ciebie pracować — powie-
działa Leokadia Piekarzowi. — Mogę skrzydłami wymiatać popiół
z pieca. Albo dmuchać na ogień, żeby się rozpalił.
—    O, nie, Leokadio! — zawołał Piekarz. — Osoba, która była
w Paryżu, nie może palić w piecu. Zresztą to jest piec gazowy.
—  Szkoda, że nie PEGAZOWY — westchnęła Leokadia.
A potem już tylko Sklepikarz zaglądał, jak dawniej, na Skwer
Sześciokonny i pytał, kiedy dostanie pieniądze za owies, który da-
wał na kredyt. Ale Sklepikarza Leokadia nie poprosiła o pracę.
—  Bo moglibyśmy stracić ostatniego życzliwego przyjaciela —
powiedziała.
Tymczasem z krzaków bzu na Skwerze Szesciokonnym zaczęły
opadać liście, a zimny wiatr coraz częściej wbiegał sobie przez te
szpary i czesał brodę Alojzego i pióra Leokadii.
—  Mimo wszystko jesteśmy w DOMU — mówiła Leokadia
szczękając zębami. — W DOMU najlepiej.
A potem dzieci przestały ich odwiedzać, bo rodzice zabronili im
bawić się z Leokadią, a rodzicami dzieci z Dorożkarskiego Rynku
byli Sąsiedzi z Dorożkarskiego Rynku, a Sąsiedzi z Dorożkar-
skiego Rynku rządzili teraz Krajem, więc dzieci musiały ich słu-
chać.
—  Jakaś dziwna — mówili Sąsiedzi. -— Była w Paryżu i wró-
ciła?
LEOKADIA
i władza
— Ja przecież także mieszkam przy Dorożkarskim Rynku — po-
wiedziała Leokadia.
Siedzieli sobie z Alojzym w jesiennym słońcu na Skwerze
Sześciokonnym i wygrzewali się na zapas.
—  Ja też mieszkam przy Dorożkarskim Rynku, więc ja też rzą-
dzę Krajem. Że też mi to wcześniej nie przyszło do łba. Od czego
zaczniemy, Alojzy?
—  Od dorożek — powiedział Alojzy.
A Leokadia od razu wiedziała, o co mu chodzi, i popędziła do
starej szopy po dorożkę numer trzynaście, a Alojzy przybiegł tam
po chwili ze swoim batem i uprzężą i zaprzągł Leokadię.
—  Chomąto! — zawołała Leokadia. — Nareszcie znowu cho-
mąto! Wędzidło! Nareszcie znowu wędzidło! Bat! Nareszcie znowu
bat!
I zaśpiewała:
O, jaki piękny jest dla mnie świat,
gdy czuję nad sobą bat!
I dawno by mi życie obrzydło,
gdyby nie mocne wędzidło.
192
t
193
O, lejce, lejce, lejce, lejce,
czego mi potrzeba więcej!
Lejce, lejce, lejce, o,
wio, Leokadio, wio!
—  WIO, LEOKADIO! — zawołał Alojzy.
A potem wyjechali z szopy i Leokadia pobiegła przez Aleję Mig-
dałów, ale było jej trochę niewygodnie w chomącie i popręgach
i Alojzy musiał ściągać lejce, bo czuł, że coś jest nie w porządku
i że Leokadia nie potrafi już być prawdziwą dorożkarską szkapą,
tylko nie bardzo wiedział, dlaczego tak czuje.
—  Czy chomąto cię gniecie? — pytał.
—  Nie, jest wspaniałe — odpowiedziała Leokadia.
—  A może dyszle biją cię po nogach?
—  Nie, są doskonałe.
—  A może uwierają cię popręgi?
—  Nie, są cudowne.
—  Wiem! — zawołał Alojzy. — Po prostu za dużo mówisz
i odwracasz głowę. Kto to widział, żeby szkapa gadała z doroż-
karzem.
—  Przyzwyczaiłam się — powiedziała Leokadia. — I, wiesz,
trochę zapomniałam, co to znaczy HETA i WISTA. Pamiętam tylko
WIO i PRRR.
—  No to, WIO, LEOKADIO! — zawołał Alojzy.
I spadł z kozła. Bo Leokadia wcale nie ruszyła przed siebie, tylko
zatrzepotała skrzydłami i wzbiła się w górę, a dorożka stanęła dęba,
zawisła na dwóch dyszlach i podpierała się dwojgiem tylnych kół.
—  PRRR! — krzyknął Alojzy.
Wtedy Leokadia opadła z powrotem na jezdnię, a dorożka klap-
nęła o bruk tak ciężko, że rozleciała się w kawałki.
I
—  Widzisz, pamiętam WIO i PRRR — oznajmiła Leokadia. —
Tylko widocznie skrzydła też pamiętały. Albo dorożka znarowiła
się w szopie i staje dęba.
Alojzy gramolił się tymczasem spod kawałków dorożki numer
trzynaście i mówił:
—  Rządź sobie Krajem, ale nie mną. Ja mam dosyć twojej
władzy!
—  Pożałujesz tego — powiedziała Leokadia. — Bo to będą
KORZYSTNE rządy. Dla nas.
I zaraz pogalopowała do Sklepikarza.
—  Jestem tu władzą. Proszę mi dać dwa worki owsa.
—  Dobrze, na kredyt — odparł Sklepikarz.
—  Wszystko jedno, byle tylko bez pieniędzy — oświadczyła
Leokadia.
Potem wróciła na Skwer Sześciokonny i powiedziała do Aloj-
zego:
—  Teraz zobaczysz, co znaczą końskie rządy.
Wdrapała się na ławkę na Skwerze Sześciokonnym i zawołała:
—  Panie i Panowie! Rządzę krajem jako Leokadia Trzynasta!
Proszę zrobić składkę na mój pomnik, bo on musi stanąć właśnie
tutaj, na Skwerze Sześciokonnym, gdzie żyłam i rządziłam.
Wokół Leokadii zebrał się mały Tłumek, a Ktoś z Tłumku za-
pytał:
—  Niby dlaczego?
—  Bo tak jest we Francji z koniem Henryka Czwartego — od-
parła Leokadia.
—  Tak, tak! — zawołał Ktoś z Tłumku. — Bierzmy przykład
z zachodu. Tam szanują swoje konie.
—  I pozłacają! — dodała Leokadia. — Przed każdą jatką.
194
Potem przyniosła worek po obroku i powiedziała, że to na złoto,
ale nikt nie miał przy sobie złota.
—  W ten sposób nic nie skorzystasz! — powiedział Alojzy. —
Bo się rządzisz jak szara gęś.
—  To dlatego, że mam w sobie coś z drobiu — rzekła ze smut-
kiem Leokadia.
I
i
LEOKADIA
i urząd
— Prawdziwie rządzić można tylko na Ratuszu — mówiła Leo-
kadia.
Fontanna przed Ratuszem biła jak dawniej, ale Leokadii nie
wypadało już teraz kąpać się w tęczowych kropelkach, bo Leokadia
nie była Leokadią Fruwającym Koniem, tylko Leokadią Ważną
Osobą i miała swój własny gabinet, który wyglądał właśnie tak,
jak wszystkie gabinety Dyrektorów: były tam fotele do huśtania
się i dywan do turlania, a na środku tego dywanu stało biurko,
a za biurkiem od godziny jedenastej do trzeciej siedziała Leokadia
i nudziła się okropnie. Prawe przednie kopyto stale zanurzała
w miseczce z tuszem i tym prawym przednim kopytem stemplo-
wała papiery, papierki i papierzyska, a prawe skrzydło miała mo-
kre od atramentu, bo jednym z piór tego prawego skrzydła podpi-
sywała się, a właściwie robiła jakiś zakrętas obok pieczęci na pa-
pierach, papierkach i papierzyskach. To zajęcie było PRAWDZI-
WYM URZĘDOWANIEM, a mimo to Leokadia tęskniła do fon-
tanny za oknem i do fruwania, i do Alojzego, którego Woźny nie
chciał wpuszczać na Ratusz w godzinach urzędowania Leokadii.
Dopiero wieczorem na Skwerze Sześciokonnym Alojzy opowiadał
Leokadii o życiu, które toczyło się za murami Ratusza.
196
—  Dlaczego dzisiaj kazałaś wyrzucić ze Stolicy wszystkie karu-
zele? — pytał Alojzy.
—  Nic o tym nie wiem.
—  Przecież tam był twój podpis i pieczęć.
—  Ty wiesz, Alojzy, że ja nie mam okularów, a w ogóle gdybym
czytała te papierki, papiery i papierzyska, to nie miałabym czasu
ich podpisywać i pieczętować. Jakiego koloru było to zarządzenie
o karuzelach?
—  Różowe.
—  A, pamiętam! Dlatego je podpisałam. Ogromnie lubię różową
koniczynę.
Mimo to żal jej było karuzeli.
—  Trudno — powiedział Alojzy. — Jak już ktoś rządzi, to musi
robić głupstwa.
Ale nazajutr^Leokadia podpisała zielony papier, bo przypomniał
jej sałatę,' a na tym zielonym papierze wydrukowane było zarzą-
dzenie, żeby spalić wszystkie stare dorożki, i jak Leokadia dowie-
działa się o tym, to zmartwiła się tak, że nie chciała już wracać
na Ratusz.
—  Nie mogę rządzić piórem i kopytem — powiedziała. — Bo
zanadto lubię koniczynę i sałatę, żeby urzędować mądrze i bez-
stronnie.
Woźny przyszedł po Leokadię aż na Skwer Sześciokonny.
—  Trzeba rządzić! — zawołał. •— Brak nam pani pióra!
—  Jestem chora — wykręcała się Leokadia. — Pióro boli mnie
od fruwania.
—  Od fruwania? — zdziwił się Woźny. — To pani lata na
-TYCH SAMYCH piórach, którymi pani podpisuje ważne papiery?
I postanowił nie wpuszczać Leokadii na Ratusz, chociaż była
mieszkanką Dorożkarskiego Rynku i miała prawo rządzić Krajem.
I

i
mmmm

LEOKADIA
i czyn
— Tak, tak, nie potrafię urzędować — rzekła Leokadia. — Jestem
ZWIERZĘCIEM CZYNU.
Było to w słoneczne grudniowe przedpołudnie i Leokadia z Aloj-
zym przechodzili właśnie spacerkiem obok koszar przy Placu Szer-
szeni.
—  Zamiast rządzić kopytem i piórem mogłabym na przykład
dowodzić wojskiem. Do tego nie trzeba okularów ani czasu na
czytanie.
—  Wartownik cię nie wpuści — powiedział Alojzy.
—  A od czego mam skrzydła? — zawołała Leokadia.
Jednym susem przeskoczyła wysoki mur koszar i zanim Alojzy
zdążył zastanowić się, jak ma wyratować Leokadię z wojskowej
paki, już posłyszał dźwięki wesołego marsza i z bramy koszar
wyszła Leokadia na czele wojskowej parady. Słońce świeciło, guziki
żołnierzy błyszczały wspaniale, a kopyta Leokadii wybijały na
jezdni takt marsza. Alojzy pobiegł za Leokadią. Ale kiedy masze-
rowali przez Aleję Migdałów, zatrzymał ich Posterunkowy.
— Cześć,   wodzu!   —  powiedział   do  Leokadii.   —  Spiszemy
c śliczny mandacik.                                                                                    200




—  Odmaszerować! — wrzasnęła na niego Leokadia.
Ale Posterunkowy wcale nie odmaszerował. Posterunkowy wy-
jął notes i zaczął mruczeć:
—  Niedozwolone... W dzień powszedni...
—  To jest parada wojskowa! — zawołała Leokadia.
—  To są wagary — rzekł Posterunkowy. — Przecież dzisiaj nie
ma żadnego święta. A bawić się, cieszyć i paradować wolno tylko
w dni świąteczne.
—  Naprzód marsz! — zawołała Leokadia do żołnierzy.
Ale żołnierze także już nie chcieli jej słuchać.
—  Co to za wódz, który prowadzi na wagary! — wołali.
—  Wódz powinien wymagać karności! — wołali.
—  Karności i dyscypliny! — wołali.
—  Kto ma skrzydła, ten lubi bałagan! — wołali.
I czwórkami odmaszerowali do koszar.
—  Szkoda, że nie dałam rozkazu „W TYŁ ZWROT" — powie-
działa Leokadia do Alojzego. — Wtedy wydawałoby się, że wyko-
nali MÓJ ROZKAZ.
—  Trzeba się domyślać z góry! — wyjaśnił Posterunkowy. —
Jak ktoś nie wie, czego ludzie posłuchają, to nie może rozkazywać.
I wypłacił sobie śliczny mandacik.

LEOKADIA
i zawadzanie
—  A teraz chodźmy na lody — rzekł Posterunkowy. — Bo muszę
z wami pogadać.
Więc poszli na lody do kawiarenki brązowej i złotej, ale nie usie-
dli w ogródku, bo ogródka już nie było, i musieli wejść do środka.
—  Przepraszam panią — powiedział Szatniarz. — Ale OKRY-
CIE trzeba zostawić u mnie.
I sięgnął po skrzydła Leokadii.
—  Zdejmuj brodę, Alojzy — zawołała Leokadia. — W OKRY-
CIACH wchodzić nie wolno.
—  Brodę może pan zabrać do środka — oświadczył Szatniarz.
—  Co do skrzydeł, mamy specjalne rozporządzenie.
I pokazał wiszący na ścianie napis:
„PIÓR W TAKIEJ CZY INNEJ POSTACI WNOSIĆ NIE WOLNO!"
—  To robota Kelnerki — powiedziała Leokadia. — Dlaczego
ja jej zawadzam, Alojzy?
—  Jej zawadza cały świat. A koń jest częścią całego świata,
prawda?
205        — Maleńką — odparła Leokadia. — Ale bardzo ważną.
?'
I z podniesionym łbem wyszła z kawiarenki brązowej i złotej,
a za nią wyszedł Alojzy, a za Alojzym wyszedł Posterunkowy.
—  Świetnie się składa, bo już za zimno na lody.
W tej samej chwili z nieba opadać zaczęły wolno łzy płatków
śniegowych.
—  Właśnie miałem o tym z wami pogadać — wyznał Posterun-
kowy. — O tym zimnie. I dlatego chciałem zacząć od lodów. Za
zimno już na Skwer Szesciokonny. Sąsiedzi z Dorożkarskiego Ryn-
ku nie mogą patrzeć, jak tam marzniecie.
—  To niech nie wyglądają przez okna — odrzekła Leokadia.
—  Tego im nie można zabronić — powiedział Posterunkowy. —
Skoro mają tak dobre serca, że litują się nad wami. Chcą, żebyście
się przeprowadzili.
—  Dokąd? — zawołał Alojzy.
—  Do nikąd! — zawołała Leokadia. — Przecież tam jest NAJ-
BARDZIEJ DOM. Napisz śliczny mandat, napisz dziesięć ślicznych
mandatów, bo my się nie wyprowadzimy ze Skweru Sześciokon-
nego.
Ale kiedy wrócili na Skwer Szesciokonny, czekali już tam Są-
siedzi z Dorożkarskiego Rynku i mówili między sobą bardzo głośno:
—  Nie chcemy, żeby ktoś nam fruwał przed nosem!
—  Nie chcemy, żeby się nam śniło fruwanie!
—  Nie chcemy koni w Stolicy!
—  Nie chcemy gęsi w Stolicy!
—  Bez Fruwającego Konia Skwer Szesciokonny przestanie być
prowincją!
A potem pan Aptekarz wygłosił małe przemówienie:
—  Jeżeli nasze dzieci zaczną fruwać, to przestaną się uczyć,
a kto się nie uczy, ten nie-zarabia, a kto nie zarabia, ten nie ma
lodówki, pralki i telewizora, więc skąd nasze dzieci wezmą odku-
206
rzacze,   samochody  i  piecyki   gazowe?   Lepiej   kupmy   Leokadii
uczciwą stajnię za miastem.
—  Chwileczkę — powiedziała Leokadia. — Nie jestem szkapą
PODMIEJSKĄ, jestem szkapą MIEJSKĄ, a Alojzy też jest MIEJ-
SKIM EMERYTEM.   I chcemy zostać tutaj, gdzie zimą są łzy
śnieżnych płatków, a wiosną słowiki, a latem stokrotki, a naokoło
Stolica. Bo Skwer Sześciokonny to dawny Postój Dorożek i obecny
Postój  Skrzydlatego Konia, więc tu jest NAJBARDZIEJ DOM.
A potem śnieg padał i padał na Skwer Sześciokonny przez całą
noc i przez noc następną, i przez wiele, wiele następnych nocy i Leo-
kadii coraz trudniej było fruwać, bo jej skrzydła oblepiał szron,
ten sam szron, który srebrzył się na brodzie i wąsach Alojzego.
—  Ale jesteśmy razem, Alojzy. I jesteśmy w DOMU. I żadna
Wdowa  nie  wsadza  nas  do  Przytułku  Dla  Bezdomnych  Koni.
I mamy prawdziwe, fruwające skrzydła — mówiła Leokadia.
I na przekór wszystkiemu i wszystkim — fruwała!
WIO,  LEOKADIO!
Bazie wierzbowe rozwijają się pierwsze, może dlatego są takie
gorzkie, słońce nie zdążyło ich jeszcze napełnić słodyczą. Mimo to
Leokadia lubiła wierzbowe bazie, więc kiedy zobaczyła je nad
rzeką, powiedziała do Alojzego:
—  To nie szkodzi, że nie możesz mi ich kupić, Alojzy! Tu, nad
rzeką, bazie są za darmo.
I z pyskiem pełnym wierzbowych baziek zaśpiewała:
Czy można kupić słońce?
Czy można kupić zieleń?
A potem zapytała:
—  Dlaczego  ja  się  wszystkim  tak  cieszę,  Alojzy?  Dlaczego
zawsze mi wesoło? Czy dlatego, że nic nie mam?
Bo ja lubię nic nie mieć zupełnie
i zdobywać z trudem pożywienie!
A może dlatego, że zawsze i wszędzie mam swój KĄCIK ZA-
DOWOLENIA?
Czemu nic nie mówisz, Alojzy?                                                         208
209
—  Bo nie myślę — powiedział Alojzy. — A nie myślę, bo nie
jem. A nie jem, bo nie lubię baziek wierzbowych, a nic innego
nie można dostać za darmo.
—  Nie cierpię rozmawiać z kimś, kto nic nie mówi. Muszę zdo-
być dla ciebie chleb, Alojzy. Znajdę jakąś pracę, Alojzy.
—  To już było — powiedział Alojzy. — Nie myśl lepiej o tym,
co było, tylko wymyśl CIĄG DALSZY.
—  Nie wiem, jaki będzie CIĄG DALSZY. Byłam już Koniem
bez pracy i Skrzydlatym Koniem bez pracy, i Fruwającym Nie-
koniem, i Niefruwającym Niekoniem bez pracy. Byłam Pegazem
Poety i Poetką Pegaza, i emigrantką bez pracy, i repatriantką bez
pracy. Moja historia nie ma już DALSZEGO CIĄGU, Alojzy.
A potem zapatrzyła się na swoje odbicie w rzece i na bazie, co
tam rosły do góry nogami, i powiedziała:
—  Jestem Leokadia NAOPAK, bo wszystko mi idzie NA OPAK.
A ta Leokadia w wodzie jest NAOPAKIEM Leokadii NAOPAK,
więc jest Leokadią WPROST i wszystko będzie jej wychodziło
WPROST. Więc zamienię się z nią -^ wejdę do rzeki na jej miej-
sce, a ona wyjdzie z rzeki na moje miejsce — i będę miała CIĄG
DALSZY.
I zanim Alojzy zdążył się odezwać, Leokadia wskoczyła do lodo-
watej wody i pewno zanurzyłaby się w niej zupełnie, a może i na
zawsze, ale w ostatniej chwili posłyszała znajomą piosenkę:
Kwiaty, kwiaty sprzedają,
gałązki skrzydlate sprzedaję!
Pierzaste marzenie
po najniższej cenie!
Kup, mój Pegazie,
bazie!
—  Kwiaciarka! — zawołała Leokadia i wyskoczyła z wody.
—  Też masz pomysły! — powiedział Alojzy.  — Opryskałaś
mnie błotem.
—  Nie szkodzi, nie gniewam się — odparła Leokadia. — Zresztą
nie mam na to czasu, muszę pogadać z Kwiaciarką.
—  O, nie! — rzekła Kwiaciarka. — Ja też nie mam czasu.
Wstąpiłam tylko na chwileczkę, bo nie wiedziałaś, jaki możesz
mieć jeszcze CIĄG DALSZY. Powiedz trzy życzenia i znikam.
—  Jakie TRZY ŻYCZENIA? — zapytała Leokadia.
-   — No, właśnie, JAKIE? — rzekła Kwiaciarka. — Musisz je
sama wymyślić. Najlepiej przy jedzeniu.
I podała Leokadii trzy wiązanki baziek wierzbowych.
—  RAZ — powiedziała Leokadia i zjadła pierwszą wiązankę. —
Żebym zawsze miała Alojzego.
—  Dobrze — odparła Kwiaciarka. — Ale to jeszcze nie jest
DALSZY CIĄG.
—  DWA — powiedziała Leokadia i zjadła drugą wiązankę. —
Żebym zawsze -miała -Skwer"Sześciokonny, bo to jest NAJBAR-
DZIEJ dom.
—  Dobrze — powiedziała Kwiaciarka. — Ale jeszcze nie wy-
myśliłaś sobie DALSZEGO CIĄGU.
-— TRZY — powiedziała Leokadia i zjadła trzecią wiązankę. —
Żeby już nigdy nie przeszkadzało nikomu, że jestem koniem ze
skrzydłami.
—  Dobrze — odparła Kwiaciarka. — To jest DALSZY CIĄG.
I podniosła do góry obie ręce i nagle Leokadia zobaczyła, że
świat staje się coraz większy i większy, a Alojzy zobaczył, że Leo-
kadia staje się coraz mniejsza i mniejsza, aż stała się nie większa
od świerszcza i wskoczyła Alojzemu na dłoń.
—  Rany chomąta, Leokadio! — zawołał Alojzy.
210
zaćwierkała Leokadia.
Zdaje
—  Rany chomąta, Alojzy!
się, że wiem, kim jestem.
Tak, to była prawda: była konikiem polnym. Konikiem polnym
niepodobnym do innych zielonych i błonkoskrzydłych koników,
ale jednak konikiem polnym. I od tego dnia trawa była dla niej
wysoka, a stokrotki olbrzymie, a ludzie dobrzy, a wszystko bardzo
łatwe, bo nikomu nie przeszkadzało to, że Leokadia ma skrzydła,
choć jest koniem.
—  Tak, Alojzy, jak kto chce mieć skrzydła, to musi być taki
malutki! — mówiła.
A Alojzy uśmiechał się do niej, bo jak każdy stary emeryt bar-
dzo lubił słuchać cykania koników polnych na Skwerze Sześcio-
konnym.
—  WIO,   LEOKADIO!  —  mówił   cichutko.   —  WIO,   LEO-
KADIO!
Strumiany 8. XII. 1963.
88
Spis    rozdziałów
LEOKADIA I SŁAWA   .....           6
LEOKADIA I PRZYJAŹŃ      ...        13
LEOKADIA I DOM......        17
LEOKADIA I PAMIĘĆ       ....        20
LEOKADIA I EMERYTURA      .    .        24
LEOKADIA I WYWYŻSZANIE .    .        27
LEOKADIA I RODOWÓD      ...        31
LEOKADIA I MARZENIA     ...        34
LEOKADIA I WYSKOK         ...        39
LEOKADIA I INWALIDZTWO .    .        44
LEOKADIA I PYTANIA    ....        49
LEOKADIA I NADMIAR   ....       54
LEOKADIA I SZTUKA      ....       57
LEOKADIA I BYCIE „KIMŚ"   .    .       62
LEOKADIA I PRZYZIEMNOSC     .       69
LEOKADIA I KLATKA     ....       76
-LEOKADIA I FRUWANIE     ...       79
LEOKADIA I WOLNOŚĆ       ...       84
LEOKADIA I NIE......       87
LEOKADIA I POŚPIECH  ....       90
LEOKADIA I DELIKATNOŚĆ   .    .       93
LEOKADIA I PRZYKŁAD     ...     100
LEOKADIA I WYSTAWANIE    .    .     106
LEOKADIA I KĄCIK.....     113
LEOKADIA I CIĘŻARY     .    .    .    ,     116
LEOKADIA I INNOSC .    .    .    .    .     118
LEOKADIA I PRAWDA     ....     124
LEOKADIA I ZROZUMIENIE    .    .     126
LEOKADIA I ZWIERZENIA      .    .     130
LEOKADIA I POEZJA.....     133
LEOKADIA I WDZIĘCZNOŚĆ   .
LEOKADIA I NATCHNIENIE    .
LEOKADIA I PRZYMUS   .    .    .
LEOKADIA I ZASZCZYT .    .    .
LEOKADIA I POŻEGNANIE
LEOKADIA I WIELKI ŚWIAT .
LEOKADIA I RASA.....
LEOKADIA I KARIERA    .    .    .
LEOKADIA I OKLASKI    .    .    .
LEOKADIA I ZŁOTO    .    .    .    .
LEOKADIA I NATURA     .    .    .
LEOKADIA I POŻYTEK   .    .    .
LEOKADIA I KŁAMSTWA   .    .
LEOKADIA I ŻYCZLIWOŚĆ      .
LEOKADIA I WŁADZA     ...
LEOKADIA I URZĄD   ....
LEOKADIA I CZYN      ....
LEOKADIA I ZAWADZANIE     .
WIO,  LEOKADIO!.....
.    137
.    143
.    147
.    152
.    157
.    162
.    165
.    170
.    173
.    176
.    178
.    180
.    183
.    189
.    192
.    196
.    200
.    205
.    208
PRINTED IN POLAND
Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia" Warszawa
1974. Wyd. II. Nakład 20 000 + 235 egz. Ark. wyd. 11,4.
Ark. druk. Al - 23,36. Papier drukowy matowy import.
84 x 108/80 g, kl. III. Oddano do skl. w kwietniu 1974 r.
Podpisano do druku w lipcu 1974 r. Druk ukończono
w październiku  1974 r.
Poznańskie   Zakłady   Graficzne   im.   M.   Kasprzaka
w Poznaniu.  Zam. nr  1353/74 — F-5/746