MARIANNA
BOCIAN
Ograniczone z nieograniczonego

* * *
jak to co kochamy i czego ciągle pragniemy
zatraciło demoniczną genialność – bezruch
jak to co przerażało sobą i czego się lękamy
zatraciło wymiar zrozumienia – znużenie
jak to co kusiło światłem zszarzało–wiatr
zamarza w ogniu płomień żył – na wargach mosiądz
jedynie dzieci potrafią jak opętańcy życia
śmiać się aż kwiaty wychylone przeczuwają
że to śmieje się bóstwo odwieczne i ogień
jak nie potrafimy już płakać
by ocalić godność śmierci bez której –
słyszysz! – nie ma żadnych narodzin
jak to co proste stało się w mowie złożone
1976
* * *
nasze teraz stało się tu z wczoraj
nic nie zostaje unicestwione! Nie wpisuję
żadnego mordu w jakikolwiek przypadek!
Bóg nie przewidział zbrodni – dlatego
przedłuża się życie i nie szukajmy autorów
zniszczenia poza tymi którzy to czynią!
to co stało się wczoraj przeistacza teraz
w nas jest kain i abel a ciała Doliną
dlaczego nie wstydzimy się swoich myśli
otwarci i klęczący przed sobą samymi?
kto wieczorem zapytał siebie – co dziś
uczyniłem dobrego... i...
człowiek bez namysłu czyni sidła zła
dla siebie i dla własnych dzieci
jaka powinność takie były i są winy
1975
* * *
albo mówisz TO SAMO albo nieznane INNE
jeśli łączysz wszystko ze sobą – z błędu
3
w błąd zachodzisz albo jeśli niczego z niczym
nie zwiążesz to psie a nie psa zobaczysz
bo czy możliwe cokolwiek bądź w mowie co
życiem nie wstąpi więc co daje nam
własną niezależność poznania?
bądź głupi w czas święta pisuj pisuj i wypruwaj wiersze
cwany coś utraci z uznanego wywyższenia
a ten wyszydzony ma odwagę być sobie żebrakiem
jak i samemu sobie przyjacielem w wyprawie (oni
wszyscy pozostali szaleńcami) w andy po to serce
otwarte w klatce Młodzieńca... reszta to czczy dym
kadzideł... a ten zapis podobny jest do linki tylko
drudzy biorą haki... to nie błąd lecz ciąg prawidłowy
dziś jest Wielkanoc jutro Wielki Poniedziałek
wczoraj zabity dziś żywy i tak będzie konał
aż do końca świata którego nie będzie poza nami
męka jest po to by przedłużać życie
jeśli Jesteś to żyję Tym Samym i od tego
ginie w innym tylko punkcie i czasie TO
jednym Jestem i jakbym wszystkim czuła zarazem
nędzy w wielkości utracić nie możesz więc jesteś
bo Jesteś
człowieku
co dodasz do życia blask strąca w popioły
nie TO zanikiem lecz TEGO SAMEGO
p r z e f o r m o w y w a n i e m
* * *
niezależnie od tego co zdarza się myśleć innym
o nas
a nam wierzącym w różne rzeczy życia o myśleniu
innych
dzień jeszcze nam pozostał z prawdziwym słońcem
życie się przedłużyło w planie wedle starego zdania
„Jestem przez wszystkie JEST” – mylimy ciągle
to co zaistniało w mowie więc jednako w ciele
ze śmiercią poezji – co wyłonione wprost z życia
było nieprawdopodobnym i jakby to przekreślało
rozpoznane wzory które niejedno uprościły
wręcz okaleczyły o to czego nasza myśl nie objęła
znaczeniem
niezależnie od tego co zdarza się myśleć innym
poezja staje się poza wszelkim schematem wichrem
i obłokiem i najbardziej zaskakuje tych z których
wyłoniła się! oni teraz jakby przerażeni i olśnieni
patrzą na słowo które ciałem z pierworodnej ziemi
4
pytało kim są i dlaczego tak życie się przedłuża
w planie znów wewnętrznym że krok ku nam samym
całą wiecznością a ucieczka mniej niż konanie
z konkretnej odnowy czasu wiecznego każdą dobą
niezależnie od tego co zdarza się myśleć innym
ja wiem że poetów i kapłanów widzimy w błędnym
kole – z pnia ich ciał i zakrytej krwi zakwitają
wargi odnowionym nasieniem i sami oczywistością
też nie wiedzą że ich źrenice są pogodną zatoką
w której śmierć jakby pozostawała zwiastowaniem
ciągu w pełni realnego w ciągu ziemskim
wszak odnawiają wszelkie znamię życia
choć sami – tak bywa – nie zawsze wiedząc
czynią zmartwychwstanie znaczeń bez których
biologia niczego począć rozumnie nie może
1976
Na cmentarzu
słowo któremu nie przypadło istnieć rzeczywiście
nie jest aby konkretnym człowiekiem którego los
nie zawiera się już w żadnej sprzeczności? nie
jest to próba powołania nowego paradoksu – są to
słowa ojca ze mnie mną rozszerzone nad jego grobem
w których połączone jest życie jak i śmierć w coś
co było ale teraz ja mu kreślę jedyną tu inność
więc nie znaczy że nie Istnieje lecz ja nie mogę
odnieść w zastępstwie Jego słowa do niego samego
jest słowo w słowie poza mną przede mną i we mnie
dlatego nie mogę spotkać go bezpośrednio bo jest
wyzbyty wolny od sprzeczności – ja w jej apogeum
żyjemy śmiercią by umierać jedynie życiem
W Bogu sprzeczność czy w samym człowieku?
ciekawe co szumi drzewo cmentarne – kolebka kawek
ale ich tu zatrzęsienie! jakby kasztan w czerni!
słowo któremu nie przypadło istnieć rzeczywiście
jest konkretnym człowiekiem odeszłym w ojcu
dotąd nie wierzymy dokąd męka nas dosięga
kawki = źrenice – one są białe
czarna
przestrzeń
5
Antyerotyk
Kiedy wykrwawia się jego gardło w mleczny deszcz
nasycając korzenie od wewnętrznej strony człowieka
– spróbuj pokochać jego gorzką bezsilność ciała
patrz na niego byś znała swój a nie jego koniec.
Kiedy upada z pragnienia na rosnącą w urodzaju
pustkę
gdy nad nim już z n a n e oberwanie chmury
– spróbuj go zaślubić słowem nadziei! choć nie
stanie się mężczyzną
powitaj go ciałem nie słowem przyjm bo jest
jedyną potencją.
Dzień takiego stwórstwa i tobie sądzony na pustyni.
Kiedy go będą pędzić przez tysiąc lat czy sekundę
co nie legendą
kiedy on zamieni ściganego na ścigającego z ceną
równą zawsze krwi
– spróbuj biec za nim czystym szaleństwem
zobaczysz jak nędza ukrywa się w potędze
będziesz zapłodniona nasieniem tragicznego
biegu który musi mieć w człowieku koniec.
Kiedy dotkniesz jego ciała sypiącego się w wieczność
– spróbuj wierzyć że nie umarł cały
kochaj go dalej jak kobieta i nie myl ckliwości
z czułością
obejmuj jego słowo mocną pętlą krwi
rozluźni twoją zwierzęcość
otrzymasz czas uczłowieczony.
Kiedy osiągniesz bezsilność swoją – będziesz jak
rajska glina
siłą która milczenie z prochu w gałąź kwitnącą
zamieni.
Kiedy śnisz mowę
– zerwij to jabłko z krwi człowieczej poczęte
spróbuj do końca milczeć a może odkryjesz
stysiąckrotnienie
Sekundy. Rozum pojmie ale niczego nie odkryje
w Stwórstwie.
Może rozumu nie ma a my bezustannie Obłęd
nim chrzcimy?
Kiedy zrozumiemy że człowiek jest potrzebą miłości
życie przestanie być teatrem masek targowiskiem
pozorów
6
kto się nie oddał zupełnie ten nie przyjmie oddania
edenu
– spróbuj się zastanowić na co miał się
wykrwawiać?
albo za co ty dałbyś się jako człowiek zabić.
A i nie zapomnij o szumiących drzewach i o tym
co czynisz.
W korowodzie urojeń wszyscy obnażeni. Czym
płacze tym żyje
kto uznał Życie symfonią raju ten i w płaczu
wielbi czas.
Spróbuj odczuć to co w płaczu zbawiające.
1972
* * *
ciało zmartwychwstaje ze źródeł ziemi i światła
to sprawa wciąż tajemna i nie uległa Nikomu
gdyby nawet anioł uniósł źrenice przenikające Początek
natychmiast zostałby oczyszczony z wiedzy
narodzenia
nikt nie zna przejścia za drzwi ciemne przenosząc tu
bezwiednie biały kamyk głodu co się otwiera w nim
morzem z którego wynurzy się o świtaniu człowiek
podpłynie ku niemu łódź wioząca najstarsze jabłka
a m e n
są drogi bez dróg a jednak wiją się pod stopami
są języki bezjęzyczne a jednak bywają prawdy
obnażające sposób stawiania s t o p y
a może tylko zimne są zwątpienia w konieczność
zachowania ciepła południowego na północ naszą
tak tęskniąc wiekami za wolnością za mocą słowa
modlitwy
czy w porę dostrzegliśmy tragedię wieków i rodzaju
żadne słowo nie staje się cieniem na żadnej ziemi
spełnia się na tobie tylko w innej porze zegara
zabija czego nie przeczuwa jeszcze biologia – bezwład
stwarza ciągle żywym jak stwarzał nas
niewiarygodny Bóg
j e d n a k
z umiarkowaniem należało wtajemniczać w źródła
mowy
oko ślepło z ustawionym lustrem
warga nie zmówiła mowy z odczuwania
ale mowa nie poczęła jeszcze mądrości
stwarzania – życie nie zanika w zanikaniu
7
wtedy rodzi się tęsknota
za pierwszym krzykiem niemowlęctwa
j e s t e m
bywa odkryta męka wszystkiego we wszystkim
zapytaj matki jak się daje ciało na światło
kto się nie oddał cały na wysoki ogień
nie mógł się dopełnić tym co go otacza
kto płakał czy nie wielbił życia!?
1974
* * *
w świecie cierpienia dzień życia
nie przeistacza się w pieśń nocy
zmysły ludzkie przerosły szansę
porównywania
– w tym świecie
człowiek staje się uniwersalnym
punktem pełnym mocy wyzbytej
spełnienia dlatego śmiech dziecka
pędzącego obok z nie wygłoszonym
żywiołem
– wpada w świat cierpienia
jak pocisk eksplodując energią jakby
nie z tego świata była wszelka czysta
miłość objawiona w pędzie dwu bosych
stóp które pozostawiły w tobie stygmat
głodu – stąpanie po ziemi jest rozkoszą!
bezwiednie rozpędzonym cieniem potrąciło
w tobie śmiertelny spokój nie zniewalając
bezsilnie tłukącego się serca w obręczy
której nie masz szansy ani zerwać
ani przekroczyć
– bo to już ukorzenione
nieszczęście przerasta tobą ku błękitom
– bo to już pora powrotu
cieniem pożegnania w jakąś przestrzeń
wolną od winy grzechu pracy i pokuty
– huragan śmiechu malca
wpadł w otchłań opiętą skórą i był łaską
był promieniem z przeszłych wiosen
z których pozostało tylko wygnaństwo
przezroczyste ciemności cierpienia
w których nie można kochać
nawet siebie... tylko ten śmiech
8
który uderzył jak miecz a musnął
jak gałązka jaśminu
poruszona wiatrem
ku tobie
—
w świecie cierpienia śmiech staje się grozą
a może
w polu śmierci w świecie cierpienia łaską jest
głos czystej radości życia
* * *
do tych domów z rąk ojca pisanych za późno
kto gra na harmonijce „szczęść domowi twemu”?
a kto słyszy w zapomnieniu „ułani ułani malowane
dzieci” – przestrzeń jak konfesjonał w niej
spowiada się
teraźniejszość ziemi niebu – kiedy umarł
dom w ojcu a ojciec we mnie bił się o ziemię
była ta sama równina niepodobna do wiary
w zbratanie
do tych domów z edenem Matki za wsześnie
Imperium światła Zielonego tylko gdzie ON Admirał
flot płynących w krwiobiegu? dlaczego odwołuję się
do trupa mego biegnącego za ojcem unoszącym dom
na plecach w wiekuistą ciszę?
Wiem – to ja tracę w tym dniu
o s t a t n i ą kryjówkę
w której płacz był dozwolony
wręcz
ocalający umęczoną biologię
Nieokreślone
tam gdzie wskażę nigdzie bo wszędzie nigdy
czas zaczynał się zawsze młodymi gwiazdami
gorący pożar śniegu – płonęły słowa
odpowiednio do wrzenia krwi
jasnością ziemi
trzeba doskonale rozumieć niewiarygodność siebie
widmo sadów innych dróg jak i cielesnych zegarów
rosnących światłem niebieskobiałym jak krzyk pól
stosunkowo młode ciało czerniało w wiekuistość
9
barwa pod skórą bardziej czerwona jak na ironię
na linię mrozu stosunkowo młodych źrenic i rąk
zdaje się praktycznie złożona wyłącznie z pragnienia
ogrzania myśli w promieniu tamtych ogrodów
dzieciństwa
dość równomiernie rozdzielona jest w nas śmierć
daleko do zdjęcia ze siebie ciała jak płaszcza
z tego samego powodu jakim narodzenie czym ono?
nikt nie wie choć czuje pełnią bezwzględnie!
* * *
już Parmenides wyczuł – fakt narodzenia jest smutny
i – choć nie piłam ze Spinozą wódki – pomyślałam
tak
wygrzewając ciało na Szrenicy jak jaszczurki: skoro
tak smutno się JEST a Bóg wrodził się
w kosodrzewinę
to wróćmy do Niego w jedność ale czy aby dla
nas tu
szczęśliwszą?
– słońca w dniu było w bród i w przestrzeni
znów tkwię i jakość ból znosi sam siebie... pijąc
ze sobą
coś się ciągle ziemskiego powtarza... każda wielkość
musi między sobą i drugą wielkością mieć COŚ
dzielącego –
ja jak przecinek w zdaniu już Parmenides wyczuł...
i tak aż do
n i e s k o ń c z o n o ś c i
...Boże ulituj się
(a nad czym z czego? – żeby ktoś raz wiedział!)
Boże ulituj się... i Ty mi to COŚ jeszcze przebacz
między sekundami nie ma NIC prócz piekącego
czasem
ognia w żyłach... i Ty mi to coś przebacz milczeniem
chłodne są kiście rąk Twoich wrosłych
w kosodrzewinę
czy Tobie tak samo JEST jak mnie obok teraz?
Szrenica, marzec 1977
* * *
przybywasz by nakreślić w rdzeniu nieobecność
którą wypowiesz źle ale bezużyteczność ciała
10
pomyli
mrok zdań rozszerzy przestrzeń zapisu
będąc przecież wiesz: tobie była dana pomylona
droga
czy mogłeś pośród śnieżycy spotkać dorodniejszą
łaskę?
przeprowadzałeś nieobecność tranzytem zakazanym
zbrodniarzom i świętym
bękarcie mego istnienia radosna sforo
dwudziestoletniej północy
czym mówią litery – nie wraca się doba życia
żadnym wierszem
przybywasz na odmówienie mowy pełnej winy
za Matkę
porosłą szadzią uroczystej mszy z konającą Gliną
w hostii
– i – nie spełniła się krew na rękach doskonałością
świata
odchodzisz w brak orzeczenia z nadmiaru podmiotu
słyszysz muzykę spalonych skrzypiec i pierworodną
kiść
ręki z urodzajnym wybuchem odtajałej krwi
(niagara)
– kim ON w nadciągającym momencie
rozwiązywania źródeł
na drodze pomylonej pośród której jeszcze
porozumienie osiąga uniwersalne milczenie
– kim ON przeszły w śmierć że detonuje akord
za akordem
początkiem życia a ja mu echem pośród obcych
ścian tłem
może mierzwą czerpaną przez własny ból
z olśnienia że
matki rodziły nas z ziemska prawem do bezbronności
nagiej
ciało! – jesteś do upodlenia i jesteś miarą godności
kim ON
pojaśniało symfonią milczenia niagara rośnie
jakby śmierć nie dana była po tej ranie globu
– kim ON biały ogień z nieobecnej bierze
kurs na mrok i bękart mowy dobrze słyszy Matkę
...przybywasz... tak mówisz... przybywasz jakby
tamtą umarłą Matką w czas porodu...
życiem matki
z własnej śmierci żyjesz
11
będąc
przecież wiesz
poza każdą wypowiedzią ciągle biologiczną
do czytania księgą... tu ukrywasz tragedię
mówię: ona ma znaczenie ocalające...
Obiad
pomyślałam – na obiad będą frytki i wyzwolenie
od czegoś trzeba zacząć marzyć... choć to może być
jak spóźniony za nami biologiczny czas
czego nie odczujesz w mgławicowym piętrzeniu
ziemi
tego nie prześwietli anemiczny intelekt... tylko
z chaosu narodzin
wyskakują z ciepłych wnętrz formy słów
w kształcie żywego
znów każdą myśl musisz przemyśleć od nowa
znów każde cierpienie przecierpiasz
pomyślałam–na obiad będą frytki i niepodległość
wiem – nie uwiodą człowieka pochodnie Dwunastu ze
skrzypcami Mistrza... wiem jak trudno zrezygnować
teraz
ze zbrodniczości wpiętej jak kwiaty w obrazy które
rozum
mrożą i wystarczy się zastanowić a spadną nagle
na ciało
źrenica nie zdąży się zmrużyć
znów oczekiwane przeczekujesz oczekiwaniem
pomyślałam – na obiad będą frytki i nasze życie
spowodowane – bądźmy szczerzy – warunkiem
śmierci
ojca i matki my jesteśmy ich ubytkiem i pełnią bo
rozpadli się w noc miłosną by wrócić do swej
wtórnej
przed narodzeniem Postaci zjadającej życie aby
warunkiem
znów stał się czas obiadu frytek z domieszką bólu
ogromniejemy w okrucieństwie będąc w ślepej
drodze
natury na której odwrotność naprawdę nie występuje
mamy szansę poznać to co można jednym słowem
zanegować
i dlatego nasze okrucieństwo wyzbywa się prawa
do ufności
12
w podłe sensy aby scalić niebo pierwej przechodzimy
wszystkie
wcielenia piekła i sąd ostateczny...
bo stworzyć to tyle
co dać się rozedrzeć na rdzeń co się stapia
bezwzględnością
bo stworzyć to dać się śmierci i się jej wymigać
...i... tak się zmieniać by pozostać sobą
w kompozycji świata
znów musisz niczego nie musząc
pomyślałam – na obiad będą frytki moja nędza i Bóg
i TAKA rzecz której warunkiem osiągnięcia jest
nieznanie jej w naszych bełkotliwych wargach
chociaż to one równoważą znaczenie tego CO tu
czynimy obejmując od razu cały czas kosmosu
wiedziałam: czas tego zapisu przeliczył się o frytki
w nich jakby załamała się wszelka skala smutku tego
właśnie świata którego znać już nigdy nie będzie
nam
dane... wszak nie przekraczałam wyobraźnią
oczekiwanego
...stwarzanie myśli to nie okrucieństwo...
że biegnące lata?
że te frytki? że... jednak chcieliśmy uciec od
siebie i teraz w rdzeniu własnej pełni
dostrzegam bogactwo: zbutwiała bez przeżycia
doba stała się jak próżnia... przeszło lecz
nie minęło... staje się znów w kręgu życia
frytki nas ogryzą w odwrotnej relacji na linii
czasu co sposobem bycia! tak się już nie różnimy...
życie obok życia... ktoś znów zamówi frytki...
staniemy się
prawda wiekuistej uprawy kartofliska
pamiętamy:
dzieło natury nie zna jeszcze bezużyteczności
mówiliśmy – bywało! dorodnie i mądrze kreśląc
rzeczy tego świata a życie zetlało i
sparciała skóra na wszelkich słowach...
i nie wykiełkuje nawet rozpaczy sekunda?
nawet jeśli to nie my
lecz nas będą zjadać...
więc...
się doprawiajmy
na pożywny łańcuch
13
* * *
największym wydarzeniem jest wyprawa w Nieznane
nieprzychylny faraon nienawidzi wędrowców i
prorocy wprawiają go w pozorne zakłopotanie
– księgi wieszcza na pętli jeszcze nie konają
...nie dobiegnie już kresu fałszywe sacrum...
„nie-boska” komedia nasza w powszechnym teatrze
wkraczamy w stare tragedie w nowym układzie sceny
te same drogi wiją się Nieznane w ogniu każdy
nie zasiędzie w miernocie lecz biegnie Tam
odwrotu od wolności nie ma! kto się cofa –
najboleśniej ginie o każdym świcie
faraon wszak nie upilnował szaleństwa wędrowców
i proroków! szaleństwo ich nie było pomyłką ani
błędem
faraon płci żeńskiej kokietuje okiem wszechwidzącym
przykłada do nas żelazne ucho i szerokie oko
ale drogi i jemu się plączą bo nasze Nieznane ma
swój cel
i jego wszechsłyszące ucho niewiele rozumie choć
pewne
że słyszy... ale i jego obejmuje wzburzone morze
pustyń
Widzenie nieszczęśliwego
Boga godni ci którzy bólu swego jeszcze nie znają
czytałam dzisiaj w nocy w twej twarzy... jakbym
płaczem
chciała cofnąć winę świadka który zbyt dobrze czuł
czym noc
powiedziałam – istnieje wiara istnieje rzeczywistość
ciał
musisz uwierzyć w rozdarciu że ziemia na której
stoimy teraz
nie rozstąpi się! spójrz w ból i przeniknij go!
jestem obok
musimy przetrwać mrok inaczej zginiemy inaczej
TO może
wynieść nas poza orbitę ciała wyobraźnią której –
krzyczę! –
nie ufaj pełnią że ona zna drogi ku świetlistym
rękom Boga
jej nieokiełznany pęd niejednokrotnie strącał
w przepaść
14
jest w nas taki ból którego nie ujmie nam nawet ON
jak potrzebna jest ręka chłodząca gorączkę i głos
odskoczymy... musimy spojrzeć w głąb i trzymając swe
ręce dotrwać do świtu nie obiecując sobie pomocy bo
niemożliwa! trzeba by zastąpić jednego w odczuwaniu
a to niemożliwe... część bólu trzeba w męce przebyć
nie bój się objawiać siebie w płaczu... to ocalenie...
w tragedii nie ma słabych... tak czyta nas cierpienie
słyszysz – życie tylko jest warte życia
nie mogę zmienić ci nocy niczego nie cofnę w tobie
jestem obok jak cień obok byś mógł się scalić jak
ocean
wzburzony w kroplę jak dzień z nocy
jak
ziarno z kwiatu
nie ma cudu prócz faktu istnienia
pomyśl: Bóg i drugi człowiek są na zewnątrz
byłeś godny i jesteś godny w nieszczęściu
* * *
mocny Debbillus zbudował fasady butnej wiedzy
wnętrza sal którymi można również określić i ciała
zalega męcząca pustka – braknie tlenu zrozumienia
ukrytej przestrzeni drugiego słońca okien i źrenic
Debbillus pozacierał ślady dróg i dobra i już
zawiesił laserowe światło – szukamy nawet mroku
pożywnej tajemnicy szukamy twarzy rąk drzwi warg
ciał – zaczynamy wierzyć w istnienie rzeczywistości
z czym nie może się pogodzić ów mistrz wielu posad
Debbillus wznosi narkotyczną wiedzę wieku
unosi się czad – nie widać życia i śmierci
płaska kokieteria idąca w świat rzeczy
do ciebie do mnie żeby uniknąć zrozumienia
punktu – jesteśmy autorami czynów i słów
i my jesteśmy autorami tej butnej fasady
sednem zniszczonego wymiaru człowieka
Debbillus spełnił rolę podrabianego demona
grał by nie trzeźwiał nikt tu sobą w porę
15
* * *
jakoś nie widzę by modlili się swoi za swoich
groby już pozarastały zieloną litością ale Bóg
nawet w pająku dziwną sieć stawia i to rozumiem
jakoś nie widzę by sądzili swoi samych siebie
a jakby cudze grzechy mieli za odwrócenie od
siebie uwagi ale prawda się dwa razy nie zdarzy
i to jest pewne i to ja r o z u m i e m
jakoś nie widzę aby trzeźwieli w nienawiści
na wsi i w mieście aż od podłości lepko nas
śmierć pisze i słusznie i ja to rozumiem teraz
na każdym ciąży klątwa wszelkiej zbrodni czas
aby nią określić porzucone dziecko w kuble na
śmieci i czegoś mi żal i tego nie rozumiem
ciągle widzę snem obłąkanego człowieka
zbratanie i dzień bez ręki wypisującej na
drugiego brata list wykańczający pomówienie
trzeba by skończyć między sobą z tym co zwie się
żądzą... i ten wiersz który diabli w mózg nadali
nic nie daje?.. jakoś to ja wiem i TO rozumiem
1978
* * *
myśl jak cień Herkulesa na rozstajnych drogach
gdy już dzień skończył się a noc się nie poczęła
czy widzisz już perspektywę zbawienia czując echo?
czy zachowało w buncie cokolwiek własne powołanie?
słowem: widzę wieczny powrót kwiatu akacji
przyrodzony bunt w sferze obumarłych potencji
korzenie drzewa chlusnęły w białe grona potęgi
odrodzona możliwość określonego z n a c z e n i a
słowo jak ciało zmurszałego Herkulesa z wczoraj
znów w blasku zieleni w dobrym odrodzone w
kolorze niepokalanej bieli Zmartwychwstańców
życie stwarza się życiem – słowo się tylko odnawia
o c a l a j ą c bez czego czym stwarzanie?
1977
16
* * *
„25.999. Prawdę poznasz tym co robisz. I tym tylko.
26.157. Miłość własna jest absolutyzacją własnej racji”.
Filozof Anonim
Kiedy płakaliśmy wynajdując a nawet szukając
jak kolumb ameryki śmierci jak konfucjusz imperium
Tego co Niewidzialne mieliśmy widocznie zbyt wiele
młodych sił.
Jednak coś wzrusza aż wapno w kościach. Oto młody
człowiek jeszcze bez skazy doznań bólu z pewnością
kapłana rozpoczyna żarliwie kazanie o swojej śmierci
podobnej do białego konia. Jest oszałamiające jak
intuicja czyni jego wargi sensownym zdumieniem
i śmierć znów – jak biały koń – niesie nas wszystkich
na wybieg widnokręgu. Nikt nie kona lecz się uwznio–
śla... Tak się widzi nie śmierć lecz jej majestat... tak
się czuje że ona przypomina jasny dzień niepodległości
w Imperium Światła w Kropli gromnicznych świateł...
Nie mogę krzyknąć teraz... Młody człowieku wszystko
jest nami bardziej prymitywne w śmierci... ciągle pa–
miętam: majestat odejścia wyznacza podniosłość na–
rodzin.
Powietrze wokół uwalnia się od naszej lepkiej krtani.
Ani ty mnie zabawisz swym wierszem ani ja ciebie ale
w twych wargach śmierć jest białym koniem galopu–
jącym który unosi tętnem znów przez stepy połoniny
drogi... I może tylko ten co nie doznał czym ONA
kreśli jej imię stysięckrotniając życiem i właśnie teraz
wypowiada taką Rzecz której warunkiem jest abso–
lutne nieznanie w słowie. Kto doznał ten milczy obja–
wieniem w proporcjach zbyt irytujących. Biały koń
galopuje jak ptak zakwitły w pędzie.
I... przyznam – jest to wzruszające! Oto kompo–
zycja świata staje się sensownie pięknem przerażają–
cym. Młodzi stwórcy zbyt dobrze wiedzą dlaczego na–
leży zacząć od śmierci krajobraz ciała widzieć zna–
czeniem w źródłach poczynających początek nowego
Oddechu.
Kto nie odczuł jej galopu nie czuł świata sobą my–
śląc że życie można odłożyć na ratalne jutro. Kiedy
odkrył błąd lekceważenia był pod kopytami ciągnącej
go latami chabety... a mógłby być jeźdźcem co się spala
równolegle z pędem galopem ognia z torowiskiem żył.
Zgasłby łagodnie w wietrze
nie czując TEGO wszystkiego.
17
* * *
być może przedrzeźnialiśmy mową stworzenie
– i – rodził się bękart uwodzący zapyzione
doby... dochodziłeś do słowa ale nie do życia
w godzinie by siebie poznać i pozostać dżunglą
niepoznaną... zdania niczym zbita miazga
pluskiew w szarży to tyle co powiedziane że
one były w nas takie... i teraz przychodzą do
nas z odwrotnych pól stwórstwa... powracamy
– zobaczycie! – sami do siebie i jawnie rysuje
się krajobraz: życie jest karą! ogryzam
z życia jak potworny zapomniany sen z dzieciństwa
że spaliliśmy ojca i matkę śpiących
w chałupie pod strzechą zgubiliśmy lęk przed
grzechem i ciągle w monotonnej bezustanności
sami przeciwko sobie tworzyliśmy kształty żmii
sięgających nas spoconych w przebudzeniu... wiemy:
szarańcza słów pociągnie na żer i dopadnie
kołysek z wnukami... słowo wymaga odpowiedniego
postępowania... w nas wina... być może
zmiana słów jest zmianą życia na co dzień?
1975
* * *
rozum za późno pojmuje początki nowego
jego wyznawcy plują w chmury kwitnące
aniołami
wszechświat otwiera podwoje ciągłej wspólnocie
pośród wczoraj uzyskanej poświaty raju na ziemi
odkryłam w sobie urodzajny hektar nędzy i jabłoń
nie spodziewałam się wśród ulewy deszczu dźwięku
muzyki
po co rozumieć że w mroku człowiek pozostał czystą
miłością
północą skroplone słońce – wszystko wyrażało
stworzenie
byłeś stracony ze źrenic aż bryznąłeś żywym
światłem
ciałem przelewały się dźwięki i rzeki rozkoszy
śmierć stała się możliwa – płakał Rodzaj poczęty
z pierworodnej kropli początkiem i końcem
1974
18
* * *
kto nie znał samego siebie nie miał świata i nocy
kto nie miał świata nie mógł się w nim zagubić
kto się nie zagubił w sobie ten się nie odnajdzie
tam wędruję gdzie nigdzie nie dojdę już dzieckiem
tam jesteś jak zielony pożar bóstwa nie z baśni
jesteś mi burzą której ramię zagarnia pod siebie
teraz jednoczesny jak sen pierworodny nieznany
nie muszę cię kochać by życie ocalić być nawet
nic mi nie dajesz niczego nie biorę – stopieni
jutro w tym miejscu i ciągle o tej samej porze
śmierć będzie ciekła na moje życie po białym
śniegu... gdzieś w dali krzyknie morze falą
wierzę że odszukasz mnie Pośród pędnego piasku jak
pośrodku żywych dni – ONA nie będzie zbrodniarzem
zbliżymy się do siebie jakby zawstydzeni słońcem
* * *
ten który nie stworzył biegle zabija
ten który ojcem nie może ocalić dziecka
nie bez powodu kreślono piekło na ziemi
ale człowiek nie przestaje dążyć do zbawienia
samotny jak glob ziemski dziedzictwo dźwiga
i wieków koronę i kona w tkankach Chrystusa
który nie ze śmierci
lecz zbrodni bo nim umarł został zamordowany
i nim zmartwychwstał
samotnie kochał
w piekle ziemskim
między nami
* * *
grobom – wieczności łodziom niepotrzebny mój cień
dziadek mówił że odchodząc nie umrze więc nie
płaczę
ojcu był potrzebny sad który przerósł nasze ręce
nigdzie nie muszę się spieszyć – nie dlatego że czas
19
mój jest względny lecz że ja nie wyczerpuję sekund
potrzebne są mi groby w spożywaniu tlenu na słowa
potrzebne mi COŚ o czym nie potrafię już mówić
szczęście obcowania z ciszą pełną jawnego życia
ziemia – wieczna hostia przemienności w czasie
trwania
niepotrzebna fraza mącąca symfonię milczenia
kosmosu
1976
Dlaczego
tylko urodzaj rodzi słoneczny głód czasu przemiany
trwałe odradza pierwsze jako i minione Narodzenie
tylko pieśń objawiona rodzi ból niedoskonałości
i przerażenie że oto cień jest za nami naszym panem
a my kończymy się w dwu własnych dłoniach
i mowie
których znaczenia i dotyku nie da się zdeptać
w drugich
tylko doskonała samotność wyzbyta wszelkich
niepowodzeń
właściwie jest stosowana na białą sekundę – tak
długo
doczekać się jej nie można pośród zbóż i świec
topionych purpurą nocy w której jakbym i ja mogła
wypowiadać kamienistą drogę gdziekolwiek znaczenie
słowa ma jeszcze drzewa cień psa i cztery ściany
do których prowadzą uchylone drzwi pod stary dach
a po podłodze stąpają bose stopy starca
powracającego
w niezwykłą w nim lekkość dziecka które nie
może powstrzymać uśmiechu radości na samym
końcu
– Panie dlaczego? – rozpaczy za bogatej na
jakąkolwiek pojedynczą śmierć
taka cisza nad białą kartką
czerpaną przez ręce coś mówiącego człowieka ale ja
do niego pisywać już nie mogę w ostatniej linijce
bo śmierć jest jakby drwiną – pewnie ona już
banalna a pogrzeb będzie pierwszej klasy skoro
żadne słowo nie było poza pestką jej otwartej wargi
ręka zgarniała – Bóg wie dlaczego? – a nam została
osobliwa duma skazańców na światło z mroku
20
dostojność poniżonych z której nie wzrasta korzeń
ani konwalii ani ostu ani jabłoni która nie nasza jest
tylko śmierć przybliża majestat i ogrom świata
aż psy wyją jakby się bały póki nie przejdzie Fala
obca nikomu nie znana jakby ściany szept
nic się nie stanie – i – już nie broni się w tym
świecie
stanęła przed czymś tak w ogromie bezpiecznym
aż wiara w pomoc jakąś ze strony żywych braci
zawiodła i stała się podłości urągowiskiem
jednak
człowiek będzie pisany przed słowem jak zboża
ozime pod jesień – ziemia spożyje potencję pieśni
Panie pozwól uklęknąć przed własną nędzą
a!... dlaczego zamknąłeś i Ty Okna?
1976
Okruchy
A.
jedno jest słowo bo jedne ręce i jeden chleb
jedna sekunda przecięcia się wzroku dzień
gdzie była noc – mogła się spełnić miłość
pozostał nóż brak nas i jakby pozostało Nic
tylko ta słonecznie wymyślona jasność
jelonek z wypiekami lazuru na sierści
krzyczą liście na drzewach barwami
płynie z żył ziemia
ciekły rubin
B.
tylko przeżyte w poniżeniu i męce ma
realne szansę na rozsypanie się wraz z naszym
ciałem
ktoś wobec nas niech nie płacze wszak zwycięstwo
zbawienia jest inne! to co „jest” osiąga znak winy!
w niej dostąpić tego co być powinno – wyprzedzając
wszelkie określenia i rozpoznanie! to właśnie
przekreśla błękitne zwycięstwo imieniem
n i e w i e m
M.
Ludzie miłujący życie łączą się odchodząc w czas
Zawsze
człowiek który zabija łączy się pozostaje w mordzie
jedni go oklaskują drudzy przeklinają przez
pokolenia
człowiek stwarzający życie nie został wypędzony
21
z raju
pozostał w nim drzewem
i owocem z a k a z a n y m
R.
dzień przeciekał sennie i nie był zwycięstwem
n i k o m u! dzień bez mordu jedynie i ciągle
nierealny jak dom mój jak codzienny bóg i poemat
już zmierzch i tylko ceglaste od słońca sarny
jakby jeszcze miały przywilej pomykania
z czystym sumieniem w głąb lasu z pól
co prawda ujęły bratu trochę owsa
ale on gospodarz nad nim władzy to
nie ma przecież większej od ich dzikich
pragnień
wszak sarna zjada pierworodnie pokarm
my może łupieżcami ziemi nie zwycięstwem?
* * *
młodość potrzebuje przyjaciół by przeżyć dobę
bólem jest radość którą nie możesz obdzielać
człowiek oddaje siebie bo ma siebie tu światem
– ludzkość jest jednym jakby scalonym człowiekiem
który przychodzi jako że miarą człowieka miara
oddania się budującego... i oto nie ma on prócz drogi
nikogo kto tu i teraz pojmie co młodość
udręczona – wszak celem życia jest ofiarowanie
s i e b i e drugiemu!
nie przeczę że samotność starców
jest uciążliwa choć bezpieczna bo z prawa czasu
jak sprytnie za młodymi źrenicami ukrywa się
dramat życia
młodość i śmierć mają w sobie zbyt wiele
podobieństwa
oddajemy się w rozczuleniu – by życiu w śmierci
nadać
stwórstwem odwieczny kierunek! czy już wiesz
dlaczego
człowiek tak szuka człowieka? – dramat miłości jest
przejrzysty: scalić się życie bez drugiego ciała
nie może! śmierć czyni nas wymiarem
samowystarczalnym
jednak ciało człowieka to teatr na oścież otwarty
22
tu się nie gra lecz się staje akt stwórstwa w świetle
widma śmierci – wbrew sobie nie jest to
zniszczeniem
choć stać się może gdy wszyscy patrzą a ty nie
znajdujesz żadnej twarzy żadnej wyciągniętej dłoni
kiedy człowiek oddala się w śmierć... przyjacielem
jest ON
kiedy jednak w miłości ty lub ktoś siebie poskąpi
jakbyś stwórstwo odwracał na porządek dziwnej
zbrodni
wiem – mówię niejasnym warunkiem próbą
odnowienia
embrionu bezwiednej miłości szczególna to radość
gdy słowo przejrzy nocą iskrami wzrośnie w obwodzie
wszelkich horyzontów o których nie wiedzieć jest
jednym z zapisów szyfrowych: zbawienia! tak się tu
oddaję doczesną... czy nie miłością? stwórstwo ma
również formę ocalenia rodzaju dlatego nikt nie ma
prawa odmówić drugiemu miłości! wystarczy chcieć
zrozumieć to ostatnie zdanie!
Ograniczone z nieograniczonego
przyszedłeś na odejście – wysoka jest upadłość
między przeszłym a przyszłym – wyspa lodowa
do czego mam się teraz upodobnić – znów sen!
ogień – nie należy rąk skracać samobójstwem!
stoisz na niskim znaczeniu rzeczą – Zero
w liczbie się zawiera w nas i poza nami
czego nie żal? – to co wiesz ciąży choć
nieznane kusi obietnicą raju – pragnienie
Żyjesz? – życie twoje a zarazem też niczyje
pamiętasz? – Elea to wyspa kochająca wolność
Anaxagoras z Klazomenai zbuntowany w Atenach
ogłoszony kacerzem z dowcipem wszystkich bogów
patrząc w źrenice Aten żegnał miasto z dumą
człowieka: „Nie jam utracił Ateny, Ateńczycy
mnie stracili” – wiadomo w Atenach była demokracja
i czegoś nauczyłam się z wczoraj – upadla się
człowieka
by upadlał nieliczni przechowali godność wygnańców
podrabianych rajów! jak nasze teraz ma stare
korzenie?
23
jednak kołem nie linią człowiecza historia!
co przed tobą szukaj za swymi plecami
nasze teraz nie z teraźniejszości?
ograniczone z nieograniczonych korzeni!
* * *
przyjaciele bogów (tak, tak) używali życia jak święta
to powiedziano dawno w dzień mordu na Sokratesie
ileż było próżności i bezwstydu by taka perła myśli
człowieczej chlusnęła światłem nazwanym Logos
Spermatikós
aby spotkać rozumne obrazy wieków – czy musiał
tak okrutnie
odchodzić rzeźbiarz boskich widnokręgów danych
śmiertelnikom?
przyjaciele bogów używali życia jak święta
mądrość ich polegała na tym
że wszechświat był im ojczyzną
dlatego znosili pogardę w uczciwości dnia
i prześladowani wrastali fundamentami narodów
które są już dumne
że to w nich żyli doskonaląc mądrość rodzaju
myślę że po to Diogenes szukał w biały dzień
latarni by ujrzeć tylko oczywiste i prawe
których dostrzec wciąż nie potrafimy
czy nie najwięcej zużyto siły
by stawały się na ziemi rzeczy oczywiste
bez gwałtu?
przyjaciele bogów używali życia jak święta
czy musieli być pogardzani i mordowani?
a nad czym płakał krwią Norwid?
a nasza nienawiść z jakich płynie źródeł?
cisza jak ostry nóż – ciągła cykuta!
* * *
tylko oczywiste powszechne dlatego ciągle tajemnicze
między nami droga do realnego nieba pełnego życia
nadzieja trwa póki droga rozłąki nie kończy się
w drugim – moje noce są odblaskiem śmierci twojej
tamtą obietnicą lazuru
pośród rozpaczy uczyłam się płakać
i śmiać się płaczem tańcząc zapomnienie
jednak byłeś miłością
nie spełnioną i zmuszałeś do oczekiwania
24
innych... wszak ciągle jest kobieta i mężczyzna
jeden i ten sam bo jedno trwa boże Stwórstwo
płacz... nie mogłam się zatrzymać w żałobie
wychodzę do ludzi ze słowem i ginę od tego słowa
nieskończenie wielu umarło bez winy za miłość
wielu zgubiło się w nienawiści wielu jest tu
cierpiących i wielu jeszcze dobrych
jak czas między nami rozciąga się oczywiste
z b a w i e n i e
* * *
przybyło nam rzeczy ubyło mocy miłowania za NIC
„Bóg między starymi jest najmłodszym dzieckiem”
na co język wykrwawia się czasem dawania
zarodzi skoro zanikły zegary dłonie dom rodzina
z pobojowiskiem nocy miłosnych w klęskę popiołu
przybyło nam świąt ubyło uroczystej doby życia
„Bóg między starszymi jest najmłodszym dzieckiem”
nie tu moje stwórstwo gdzie dobry wiersz ani
wtedy gdy scalone z rozkładu życie rzeczywiste
– w bólu gdy się słaniam by nie zabić niczego
które Jest które trwa które przeradza siebie
spełnieniem: słowo z przemilczania miłości
nieprzeniknionej ma początek: śmierć nie jest
jej wyciszeniem lecz wyższym tonem tego JEST
rozbrzmiewając we wszystkich harfach
powietrznych ogromów przerastających
nas o przerażenie powagą harmonii
co stracone jest do odzyskania wspólnotą godziwą
„Bóg między starymi jest najmłodszym dzieckiem”
coraz samotniej a nie wypada płakać krwią zdań
między swymi śmierciami co jak łotry żywe
wiernie stoją obok... i nagle... z nich dziecko
na pustyni wieku podaje wodę
ze snem spokoju wiekuistego
* * *
nie daj mi Boże lasko ślepców widzących powietrze
stworzycielu dźwięków dla głuchoniemych słyszących
zakwitanie konwalii w lasach i detonacje kłów zboża
25
kasjerze oprocentowanej nędzy myśli i ubywania
zasłabnąć w ziemskim przedsiębiorstwie wykańczania
garniturów modlitwy zgrzebnej przytomnej w lnach
tej arce rodu do której doszła tylko wieść o mojej
stopie błądzącej po zielonym kościele z epoki
wtopionych
w splot historii świata którym niepotrzebna jest
przysięga
hymnu ani żaden człowiek ze słowem powitalnym
nie wydaje się dziś możliwym przemyt wody do
galilei
człowiek Panie którego może wcale poza życiem
skończonym
nie być znacząc słowo na krwi świata Nic ciągle
znaczy
więc nie daj mu zwątpić że dlatego odmienia się
ogromem
w ogromie Twej lewej komory rajskiej na przyjście
do prawej
a to wystarczy i mnie rozbić żagle z przegubów lat
i popłynąć dorosnąć do życia
pozwól mi Panie powietrzny lesie harf
na których grają drzewa zwierzęta rośliny
przypomnieć sobie żem dzieckiem któremu
przeznaczyłeś
chleb słowa... jesteś... a ja bez rąk nie mogę unieść
litery A cóż dopiero rozłamać rozmnożyć i obdzielać
uczyń cokolwiek by ustąpiło skowyczenie tkanek
objaw bratu wysyłającemu arki w jezioro abrahama
że jeszcze jedna zbiegła mu pięta z lodowego rożna
a znajdzie moment dobicia tego co tylko męką
bo życiem nazwać tego już nie można
jakakolwiek śmierć będzie ulgą
powiedziałeś żeś jest przez Wszystkie nędzne JEST
więc kto tak wymawia tu siebie i dlaczego
w bluźnierstwie woła o jakąkolwiek
możliwą pomoc którą może być również śmierć
ale to jeszcze nie znaczy że...
* * *
nie skacz źrenico za plastikowymi obrazami
powtarzaj swój głęboki wgląd w to co rodzi
26
stopo nie wspinaj się w szalonej turystyce na
telewizyjne maszty – odczuj co twardość ziemi
mowo nie zachłystuj się głodem polowania na
sensacje rodzące płyciznę i tandetny blask
odkryj urodę popiołu
poruszaj się nagie ciało cierpliwie w cierniach
a ludzka uczciwość doprowadzi powoli i ciebie
w splot przyczyn i ich zrozumienie
dopełni uzyska elementarne słowo tnące
niczym lancet chirurga którego ruch
się powtórzy w cięciu na dni życia
kiedyś spieszyłam się pędziłam jakbym mijała
to wielkie święto pełne męki chcąc ominąć
nie czułam że jestem w jej rdzeniu
należy długo powtarzać powagę stąpania
powoli Wypowiadać zapładniające słowo
przekroczyć coś to tyle co przejść
odpowiednim krokiem i w nim
jest czas który i mnie przynosi ulgę
Patrzę na glob
Nigdy wszyscy nie byli wolnymi i nie będą rodziną
kto przekracza białą dżumę niech żegna się ze sobą
ludzie co wiek są zagonieni za robotą zabijaniem
podnieceni zabawą w polowania (nieważne na kogo)
wiele wygranych walk było ostatecznym przegraniem
tylko snem było zdanie – człowiek jest dobry
z samej
n a t u r y! Nieprawda – wszyscy czerpali z zabijania
zastępcze rozkosze życia! Doskonałość człowiek
zdobywa
pracą wysiłkiem godnym miana Zwycięstwa
codzienności
kształtowanej na scalenie więc dobrem!
Nigdy wszyscy nie byli rozumni skoro przetrwał mord
i tylko niewielu w bólu ocaliło swe ręce jeszcze
sadzące jabłonie? – skoro przedłuża się życie
więc zbyt wielu uprawiało Stwórstwo
reszta zaciekle zabijała w różnych maskach
nie w nich rosło drzewo płaczem i owocem
27
przerastając żałobę dzieci i wdów
Nigdy nie było zbrodni która nie byłaby
odpokutowana przez pozostałych w życiu
Nigdy nie rozumiano że zbrodni nie rozwiązuje
żaden sąd żadna sprawiedliwość ziemska ani Boża
nigdy bo żadna ofiara jeszcze nie zmartwychwstała
nie będzie żadnej sprawiedliwości – tu nie ma
wyjścia
– od zbrodni musimy o d e j ś ć
z niej musimy wyleczyć się w swych myślach sami
póki nie przenikniemy rozumnie tragedii całego
rodzaju i człowieka wciąż chorego
na zbrodnie – sądy i kary będą dowodem daremności
tu nie ma żadnego wyjścia
– od zbrodni musimy o d e j ś ć
ostateczną dojrzałością życia
w układzie wspólnoty
Życie na czasie
Powiedziałeś że życie wygląda jak blokowanie diabła
wiedziałam to jest niepokój który nie zniknie nigdy
rozmowa zamieniała się w bezradność papug w klatce
na oścież otwartych... prawie chorzy od samotności...
nie przypuszczałam że taki jest strach przed
zwykłym życiem
chciałam abyś mnie pocałował spotkanie nasze
po latach
nie było przecież przypadkiem wołały nasze ciała
siebie
teraz jakby dwa nierozdzielne okazy na większe
udręczenie
cudownie odwracaliśmy uwagę od siebie od ciała
od życia od...
bezlitośnie mordowaliśmy godzinę za godziną mówiąc
– tak –
perłami myśli bo czy nie cudownie mówił mądry
Grek: „Szczęśliwy kto poznawszy wiedzę,
nie dba ani o krzywdy zadane przez obywateli,
ani o czyny zbrodniarzy,
tylko rozważa kosmos wieczny rozmyślając,
kto i jak go stworzył,
kto to czyni,
od tego dalekie są złe myśli i czyny”...
Grecy mówili precyzyjnie...
28
tak stały się między nami
najgłębsze ciemności rozstania!
– Ktoś ze starożytnych
kto by nas widział
a choćby Heraklit mógłby się trząść ze śmiechu
choć może Bóg płakał jak ojciec mówiący że życie
to szczególna
radość... kostniałam z przerażenia byliśmy już wolni
jak glob
klatka była otwarta ale ja nie mogłam wyciągnąć
ręki
ty nie mogłeś uczynić zwykłego kroku
...okaleczone ptaki wzywające wzrokiem
Oczekiwanie latami i wierność przerosła
w przerażenie
rozszerzała się przestrzeń miłości
dwoje chorych na mękę samotności nocą wiodło
mądre rozmowy o tym że każde słowo jest rozbitym
zbawieniem
ciała wzywały już na oślep: jesteście wolni
jesteście... tak
głodni ciepła! – rozmawialiśmy o doniosłych
zagadnieniach
dyskretnie głuszyliśmy lęk przed własnym życiem
czas zamazał przyczynę naszego spotkania
Oto wszystko o nocy zamordowanej w nas
o męce której nie można zrozumieć
dalej poszukujemy prawdy
wciąż czekamy na siebie
ponad miłością ciał
obłok mrozu
kryształ
z męki
Powiedziałam że świat jest zawsze taki sam więc
od nas samych zależy czy jesteśmy szczęśliwi teraz
tak... tak...
usposobienie człowieka jest jego demonem powiedziałeś:
„Wszystko, co człowiek robi jest udawaniem, że jest
się sobą!”
Nic ująć nic dodać w tym niepojętym potrzasku
na co oczekiwaliśmy przeżyte zostało w rozłączeniu.
29
* * *
huragan mijanych obrazów wśród których nagle
samotny człowiek słyszy modlitwę przedmiotów
zwierzę już dawno przestało wierzyć w rozum
starszego brata po słońcu i jedynej matce ziemi
nie zawarliśmy jeszcze z życiem przymierza i
drzewo które ścięto w zakwitaniu jest oskarżające
a może to SOS którego nie potrafimy jeszcze
odróżnić
słyszysz? może nie dostępujemy łaski rozumu
praktycznego?
cichnąca samotność – dłoń wspierająca kosmos?
Ktoś zmniejsza wielką śmierć w zwykły śmieć
A Bóg nie chce i człowiek ogromnieje Sekundą
podniesiony do wieczności zalegającej Kosmos
prowadzi ręka nieustający płomyk Lampy Trójkątnej
dowodem staje się płacz dziecka i uśmiech starca
znaczące niemożliwość dopowiedzenia doznań
choćby z faktu że wczoraj nocą przekwitły
chryzantemy w przerażający mróz
przepalający ogniem źrenice
* * *
co w nas wciąż śpiewa pośród nieprzeniknionych
krajobrazów dwudziestu czterech godzin na dobę
co w nas nieprzerwanie płacze winą że słyszymy
jakby nami bezprzyczynnie bił dzwon zbawienia
nie odnajduję odpowiedzi poza odczuciem
poza przeżyciem które nie ma wspólnego słowa
może dlatego miłość musiała chlusnąć z mordu
na Chrystusie by ciała nasze szły ku przystani
i nie zabijały w sobie nadziei na wyjście w
wymiar nieznany – bo prawdą że wszechświat
nie zna jakiejkolwiek próżni materią duch
śpiewa w nas narodzenie ziemi i nasza płacze
śmierć w której stajemy się nieskończenie
innym życiem którego nie możemy upodobnić
do niczego żyjąc w jej rdzeniu i okręgu
30
Klątwa w stylu częstochowskim
nie tobie gwiazdo wchodzić w mój los
nie tobie moim sercem przeciekać
przestałaś być drogowskazem nocy
zaledwieś materią z którą bywam
przez zwykły przypadek
mnie od mgławic zimnych chociaż jasnych
to pustych jak garnek na pustyni śmietnika
z daleka! mówię w najpiękniejszą minutę życia
gdy do kloak odpływa ze mnie bezbronna krew
jestem niewyobrażalnie potrzebna tu śmierci
oglądam siebie w jurnej masie zieleni
życie roślinne znów się rodzi po złociste
ziarno...
jestem potrawą dla pastewnej brukwi
jestem opoką pod wieczyste trawy
nie tobie gwiazdo schodzić w mój los
nie tobie moim sercem przeciekać nocą
choć ziemia zżużla nas szybciej
niż płonie kropla benzyny na bruku
nikt nie przekreśli wszechstwórczych
popiołów –
umarli zabici życiem ziemi pozostają
jest noc w której osiągam zenit upodlenia
i wiem po co stworzono na ziemi zaświaty
dlaczego ciało tak boli że czas zawołać
do Niego: zabieraj życie bo nie mogę sama
tego zrobić w bezsile! tyle jeszcze życia!
ulituj się choć śmiercią nad niedobitym
ssakiem pośród mrozu ognistego po którym
nie mam siły ciągnąć odmrożonych nóg rąk
do żadnego słońca! gwiazda błyszczy jak uroczystość!
co z tego? czy nie ironia patrzy tak
na tego który miał być miarą
– tak mówiono – wszechświata?
gwiazdy liszaj na skórze bardziej piecze
niż skrząca ona... oczy zeszklą się już
tylko przyjdzie
patrzeć w galaktyce Kostnicy
31
Alpinistyka
strzelista biel wśród której człowiek i człowiek
słabnie w swej mocy i wzmacnia się mocy słabością
tu biegnie stara pępowina – kto kim się okaże–
przed nami magnetyzujący wierzchołek – zwycięzcy
czy przegrani? – to właśnie będziemy wiedzieć
bez błędu tu w tej wyprawie bezwzględnej
wyruszyliśmy po ostrej granicy życia i śmierci
lewą nogą wkraczał każdy w raj a prawą w piekło
a wierzchołek jak łódź noego krok za krokiem był
dalej im wyżej było trudniej i dwakroć dalej niż
nam do odwrotu niż nam do narodzin w bólu
a jednak wielu zginęło urodzonych pod szczęśliwą
gwiazdą
moje wargi były pokryte cieniem winy na równi
z krwią abla choć nie przecinałam nikomu liny
nasze wyprawy niby obłąkanie sięgające objawienia
a jednak coś wymierzało sprawiedliwość czasu
na przedostatnim kroku zabrakło już siły i tlenu
już wiedziałam – mam dać siebie w tej sekundzie
ostatni kęs tlenu Drugiemu z wyprawy
patrzyłam prawie ze szczytu i sprawiedliwość
życia ludzkiego była jasna jak dowodliwa śmierć
wtedy gdy nie ma winy największą winą jesteś ty
musisz złożyć ofiarę gdy masz szansę siebie tylko
obronić... kto kim się okaże z braku tlenu?
przyszedłeś siebie odkryć w bezwzględnej pokorze
...zobaczyć siebie i tu zawyć... kim jesteś?
sposobem życia zdobywasz wierzchołki prawd i wiesz
kim jesteś na przedostatnim kroku czym twa żądza
zabiłeś boś każdą wyprawę traktował jak hazard
zdobyta myśl jest wielkością wszystkich
zapomniałam zapomniałeś zapomnieliśmy
człowieczeństwo pozostać miało bezinteresowne
niczym droga ku zbawieniu – i – w każdej
wyprawie jest Wielu ale jest ciągle Jeden w nas
i jeśli ktoś ginie wszyscy wracamy z gór
zbrodniarzami i każdy w sobie pokutuje
w dobrowolnym starym ogrójcu czyni
spowiedź przed sobą ofiarą i sędzią
teraz wie co wspólnota i człowiek
w wyprawie w andy po słoneczny wiersz
32
* * *
gdzie jest ów wyzwolony człowiek
szczęśliwie opasujący wzrokiem
dobę wiedzący: praca i owoc jej
były jego częścią życia przekazaną
innym z pragnienia by znów życie
było odnowionym arcydziełem
nigdy
przedmiotem szpetoty męczącej
wszelkie zmysły ludzkie
– ślepe...
są losy bytowania a nieme ciężary
toczy się lawina upiornych lalek
człowiek wyzwolił się z subtelnych
myśli z piękna nadawanego kształtom
– kalectwo
nie prześwietlone przez myśl a
myśl wolna od słońca – bezsilna!
gdzie jest ów wyzwolony człowiek
czy widzisz
rzeczywiste kształty swego życia
czy one źródłem w sobie absurdem
czy siły nasze wedle kalectwa
myśli uległy odkształceniom?
a przecież
przedludzki świat ma trwałą
harmonię odrodzenia pór roku
– jest
idealnym dowodem wolności
kwitnących modrzewi! jesteśmy
ślepcami widzącymi swój obłęd
człowiek
wyzwolił się z siebie zniósł granice
stracił wszelkie punkty uzależnienia
nie wyłączając życia i śmierci]
i może zginąć w ogrodzie
kwitnących georginii
i może pomylić okno na wysokich piętrach
z drzwiami
czy inni odnajdą wtedy prawa
i granice ziemi po której stąpają?
33
Płynie czy dynda
gdy człowiek znosił jarzmo władzy
z nim było źle a jemu jeszcze gorzej
Legion Spartakusa gasł co wiek
na krzyżach
gdy człowiek wyzwolił się od praw
nie tylko obłąkanych na tronach
gdy zwyciężył ziemię i wzrost rośliny
wyzwolił się od pór roku dnia i nocy
odkrył grozę w sobie
– nie miał władzy
biologii swej ani rozumu! – i – znów
z nim jest źle a jemu jeszcze gorzej
nie ma w nim żadnych żarłocznych popędów
nie ma w nim żadnych świętych czasów ani
we wsi ani w mieście ani w kościele ani
kinie nie jest bytem ani bytowaniem
tak pozostał jak zwyciężony
bieg rzeki
płynie
płynie
dziadek Szekspir mówił że świat zwariował
i dynda
i ślicznie dynda
może się wyzwolić
jak ktoś chce zarobić
niech napisze traktat
„Płynie czy dynda”
* * *
jednak nie dali się zwieść święci w korowodzie myśli
reprezentujących nową bo starą epokę wiesz co
pozostawił ci Stanisław Ignacy Witkiewicz... znasz go?
nienawiść ciągle pije korzeniami z nieprawego
podglebia nieprawego naprawiania świata nożem
błyszczą topory pracują piły zwalające stare
pnie buków ostrość soli budzącej myślenie
nie przestaje się szukać nowych rozwiązań
gdy niknie dramat w mowie – życie nim w apogeum
zagraża nam głupota skarlenie analfabetyzm
nie dali się zwieść którzy wyszli z ognia wojen
34
bez skór i źrenic – w różny sposób człowiek traci
życie
słuchanie sielanek o zwycięskich i niezwyciężonych
miłościach nie oddaliło od patrzenia źrenic w śmierć
bombardowanie duchowe – formy runęły w gruz
mowy
żeby przywrócić życie wszelkim wiernym słowom
jedynym wyjściem jest zdanie które z JEST
rozkwita
istnieniem świata! pamiętasz co kreślił Adam
Mickiewicz
na końcu zdania co początkiem
czynu omijającego fałszerzy świeckiego konkordyzmu
ów perfidny romans bilansujący nadwyżkę pogrzebów
kto zrozumie usta wykrzywione bólem dlatego
prorok mówiący obfitością serca czuje rdzeniem
kości – dlaczego tragedia przesądziła o wszystkim
co podchodzi do nas i wymaga wiary nie pretekstu
tworzenia wewnętrznej zapory przed bełkotem mowy
krzywoprzysiężnej
przedrzeć się przez chaszcze jakby wpierw przez
siebie
nie dali się zwieść święci w korowodzie werbalnej
dyskoteki nadziei z cherlawego śmiechu tak
wstąpili w dramat kreśląc w nim przeciwodbicie
dlaczego z ich myśli promieniuje człowiek
kształtami wolności do siebie
on jest wszechświatem strąconym w biologię
ta odczuwa życie nazbyt uniwersalnie
czy bity człowiek czuje radość życia?
czy twoja moc szakalu... jest aby...
1975
Z wyobraźni
Kiedy roztańczą się wszystkie wschody słońca
ciekawe jaką pozę przybiorą perwersyjne Mumie.
Już ja sobie wyobrażam ten publiczny plac nieba
przestrzeni sądu przed Salwadorem... jasną chwilę
po przebudzeniu... i tych naszych zwaśnionych żądzą
tłukących się po łbach rzekomo o poetyckie lutnie
wyobrażam sobie to wyśnione pojednanie poetów
z ziemią
35
dzieciństwa... wśród mordobicia udowodnią
– i TAM się wykażą solidnie – co ruch a co fakty
gilotyna akta i przyczyna! Zdewastowane poczucie
walki!
Kiedy jednak przestaniemy udawać siebie samych
– wybuchnie
z ciszy znany śpiew drzewa ze słowem objawiającym!
Ciekawe jak zachowają się w tej otwartej sprawie
Mumie
podobne w maskach do bezinteresownych przyjaźni
wtedy
gdy chlapie z nich zachłanność walki. Rozumnej?
Czyżby szli wzorem Marsjasza albo Szeli na walkę
Z nieprzeniknionym rzeczywistym światem?
Zapomnieli że ziarno piasku broni odsłonięcia rdzeni?
Ciągłe udawanie aż zabraknie widza i słuchacza
nawet
na lekarstwo chleba który łączył naród!
Kiedy roztańczą się wszystkie wschody słońca
wybuchnie z żył muzyka liści odpadających
Kiedy ptaki w odlocie uniosą jutrznię w południe
i tak żaden znak nie spełni funkcji otrzeźwienia
wzajemna będzie akceptacja gry – w co i dokąd?
Nie spodziewajcie się końca świata. Ile ich było?
Zabawmy się teraz w samych siebie w dziwny
temat „życie”
...wiem... daremna fraza... byleby się dobić do kropki...
...wiem... daremna fraza... byleby się dobić do siebie...
młotkiem słowa... gwoździe wbiją opiekuńcze Mumie.
W końcu muszą i one w zdziadowaniu coś z życiem
zrobić
w końcu muszą i one w zdziadowaniu udawać
demonów.
w i e m
dostarczę im podstaw do śmiechu i zarobku...
Czy na końcu tego zdania jak na rogatce
parafialnego
miasta wolno niejakiej mariannie bocian być
uśmiechniętą
kobietą?
Wyobrażam sobie minę recenzenta!
Dziarski wymarsz Mumi na walkę z płaczem
i czernią...
wytępią po białość żałobę... Dlaczego przepraszasz... ja
nie daruję ci żadnego kła na mięsie wiersza!
– – – Ja sobie wyobrażam solidność urzędów!
Czym człowiek żyje z tego czyni bez osłonek.
36
* * *
Co nam dają nocne i dzienne rodaków rozmowy?
Ta weneryczna literatura obmowy! Życie wybuchło
sobą i tak przerosło siebie i przestrzeń.
Co nam dały egzaminy piątkowe zaszczytne tytuły?
Ta przepaść między wiedzą a zrozumieniem siebie!
Aniołowie przestali płakać
satyrycy już nie pękają tak ze śmiechu.
Wiemy od stopy po czubek głowy czym historia
tylko zagubiła się droga między pewnym zdaniem
a realnym urzeczywistnieniem jego znaczenia
jakby niemożliwe było pytanie: kto tak szczepi
urodzajną nienawiść? Zbyt uogólniona odpowiedź
byłaby upadkiem tego rusztowania pod wiersz
który posiadł przeświadczenie że bezpieczniej
upaść przed narodzeniem. Nikt chyba nie pomówi
niebytu o upadek moralny w skali powszechnego
nadużywania terminów „myślenie” i „wolność”.
Co nam dały przystosowania do zbiorowego
spędu po to i owo? Powiedzmy że nie wiadomo
co się stało za nami! Myślisz że nie wiesz
co pod twoją stopą staje się warunkiem
koniecznym zmiany postępowania?
co nam dały malowane na plakatach dzieje?
Po „Odwróconym świetle”
Panu Tymoteuszowi
Karpowiczowi
przyjm Stary mój to słowo za jedno co tu JEST
bo wiemy bo znasz bardziej niż ja to wszystko
gdzieś krzyknął nam żuraw spod puszcz i borów
śmiech płaczu – płacz śmiechu w nas za śniegami
może się szable gdzieś w słońcu zacięły na wargach
przyjm co nie mniej słowem a nie więcej niż życie
pamiętam dziadka Józefa wielkiego Lamparta
pośród nocy zawsze mi jaskrą hostii – nadzieją
Wiesz Stary mój jak smakował nam znany brat
w gardle
i trzeszczał za nami dom a potem galop pękał lód na
rzece rzeką chcieli nas w rybach ale uszliśmy w bok
37
rzeka nie nami się pnie i ona nas w głębi porywa
z Tęsknoty a jeszcze życie nie poza cokolwiek nasze
za granicą i lata odmienione
trwale gwiżdże tylko wilga na południe
przyjm Stary mój co przemoc wzięła co głód lat i
nie myśl o mnie... a... bądź mi Twa odcięta ręka
ojcem
bo tamten Stary mój kwitł mi pobryzgiem na śniegu
czasy szły nie w czasy ludzkie w pobliżu po daleką
mowę
bo kiedy idziesz przez pomosty myśli uczłowieczonej
jakby słońce szło zatrzymane w rodności słowiańskiej
wiesz! w marszu moje stopy bose odmrożone stopy
trzyletnie
ale to ciągle nie przyjmuje się w słowie znaczeniem
Stary wszak wiesz jakim był nasz tamten dom pośród
ognistych kniei i rzeki rzeki piętrzonej rzeki
filozofa... godowa TAM ziemia na jasną tu pieśń
wygnańców raju z dziecinnych sadów Twa młodość
ziemia kolebie nas zżera ale to nie kanibalizm
wysiedleńcy wysiedlani z ojcowizny ale nie
z sumienia
łoś ze srebrnym porożem przedziera się w pamięci
Stary mój jak Liść z prapnia którego wpisałaś
w Alfę
zrozum – bądź mi choć w tym słowie polskim ojcem
odwróć... odcięcie ręki twórcy wszak to zwiastowanie
narodzenia się w fundamentach
w linii jam po utajonym łożu prawym Dziadka
szczerbcu i stopie Chrobrego i lesie
– i – wszystko właśnie jest nie do siekiery
powiedziałeś... a tu się ciągle nie mówi
pot czoło scala z ojczyzną
w ojcowskiej zagrodzie wzrok poety nie odpoczywa
* * *
powiadasz
– czas walki ze złem przeminął
pytam
– czy jutro znów będziemy uprawiać
to samo pod innym imieniem?
drzewa osiągnęły własną rzeczywistość
znów idziemy polem tacy sami
38
ktoś nazwał nas gromadą zer
ale
powiadam: zero ujmuje i jest potęgą
w zależności za jaką liczbą staje
przed nami zboża osiągają w nas
cichą radość – las pod wieczór jak
ciemniejące oblicze mądrości
jutro
znów zwali się na ludzkie ręce
robota – wiązanie snopków do nocy
matka łata cierpliwie kombinezony
pochylona w czas pełny zmęczenia
w półuśmiechu szepce
–'w radiu to gładko pouczają o trudzie
bo im nie kaleczą rąk ostre kłosy!
powietrzna ciemność opina świat
zamykając w kojący sen spracowanych
wronie sejmikowanie psie jazgoty
tylko łaty na kombinezonach jak ordery
sklejanie świata po jasnej stronie
trudu i potu
bez żadnej metafory
jutro schodząc z pól będziemy mogli
wypowiedzieć prawdę: bez potu świat
rozpada się w pył zasypujący oczy
stworzeniu!
* * *
musiałam wstąpić sama w pacyfik zbrodni pełny
patrzę na książkę oprawioną w delikatną ludzką
skórę
płaczu w nas ciągle za mało
pusta bywa ciągle nasza radość
za drutem obozu zakwitła nieśmiało okaleczona
wiśnia
chciałam od tego uciec wróciłam by w oparciu
o TO i TU
zmienić kierunek myślenia
musiałam wstąpić w źródła wszelkich grzechów
którymi mord
by rozpacz rozrosła się i przekroczyła siebie
w uwielbienie
samego faktu życia! gdybym uciekła od tych spraw
39
moja miłość byłaby blagą dobro kpiną słowo
bezwstydem
zrozum – sam czas nie oddala zbrodni
lata nie leczą żadnych ran
koniec wojny nie jest końcem zła
odrodzenie rozłożone jest na wiele pokoleń
wciąż lękamy się z otwartością dzieci określać czas
ludzki
życie czynić świętem którego nie cofnął zegar świata
przecież jesteś jestem jesteśmy wszyscy spragnieni
...miłości... spokojnej nocy! dnia pracy ocalającej
– wstydziliśmy się tego sobie życzyć latami
wiem – przeszłość za nami jakby drwiła z tego
w jej centrum gaz krzyk który tobą płynąc czyni
zwrot
błysk łez
wzruszenie
to drzewo okaleczone
Nimi wzrasta... zobacz... niepokalanym jest owocem
nie słowem
dziełem nie do odczytania
co roku orzę jeden hektar jako moją naprawę winy
przekraczam gwałt historii
przestań się bać czynić wedle dobra życie
że przyjdzie cynik i posądzi ciebie mnie o utopię?
mówię: wiem co zbrodni za mną mrok i wiem gdzie
źródło
o d r o d z e n i a
zmieniłam kierunek źrenicy
ujrzałam rękę Stworzyciela jasność podziemi
w koronach roślin kwitła w Logos Spermatikós
ufam –w przyszłość bez zbrodni
rodzaj cały okaleczony w drzewie
- - - Mater Dolorosa Polonia - - -
jesteś rzeką naszych żył – i – wargi ciągle
potrafią znieść początek przerażenia Tobą
w seledynie krwawiących wiosen w pożodze śniegu
wytęskniona we krwi pokoleń w szeleście pszenic
gwałtownie odcięte wargi od Twych ranionych
ramion
ciągle podobnych do skrzypiec trzymanych pośród
ognia pożaru wszystkich wojen ale nie znika dłoń
ciągle nas przerastasz ziemią żyzną i skałą historii
wzniosła w agonii na równi z ciałami trzebionych
dzieci
zegarem Twa dłoń odłamana od migotania białych
gwiazd
codzienna w pocie wyrazista w starcach po północ
40
opiekuńcza
idąca zwinnie jak tancerz w nie wyśpiewanym
hymnie tego
który jest anhelli i gniazdo pełne pliszek...
jesteś posuchą naszych dni i przypomnieniem płaczu
wielkości
niczym tabory rozbite w galopie koni w których
nieustannie
grają przedwczesną śmierć chłopcom wszystkich
powstań
o! nieliczni których urodziłaś źrebcami pośród żelaza
w zębach przeniosą do Twych źródeł biało... To...
czerwonych
ponad każdym obłędem przejdą kopytami strącając
pod sobą
własną poprzeczkę śmierci... tak byłaś unoszona
z grzbietu
na grzbiet ku lotom ptaka – wzbił się ze swej
śmierci potencją
słońca i zawiązał gniazdo w gąszczu włókien żył
każdego
ojczyzno bądź jak słońce hostią dla każdego źrenicą
źrenicy
inne kontynenty mogą nas przyjąć ptakami
zbłąkanymi
Mater Dolorosa Polonia krzycząca w żurawiu pod
lasem
burzo nieskończenie przenikająca zagłady głos
dojrzały
nikt z Ciebie nie zostanie wydziedziczony zdradą
i miłością
śmierć wstępuje w muzykę kłębiącego się
zmartwychwstania
tysiącletnie proporce zielonych pól płonące serce
bitew
jesteś rzeką naszych żył prącą ku ocaleniu
wszystkich
umarłych i tych co nadciągną w Tobie znaną
przeprawą
nieobłocznaś lecz szeroko ziemna zielone Twe ciało
niebieskie wargi lnami Twoje włosy i tak się nami
krwawisz
na syna na wnuka wnuk na ojcowanie w Tobie jest
wszelkie
przeznaczenie i odrodzenie! ludzkie umieranie
w spokoju
Mater Dolorosa Polonia zakwitłaś wczoraj w ogrodach
jaśminami
jesteś niczym cisza po burzy zrastająca się w krzyk
41
pierworodny
tego co z Ciebie scalony za Ciebie zamordowany
poderwany Tobą
lotem godowym wszelkiego anioła... Ciebie nie
ubywa ku obronie
choć strzały nie milkną w białej gorączce
koczujących najeźdźców
Mater Dolorosa w koronie z białego kolczastego
drutu
podobna w tym zapisie do Abla
i do samej siebie po języku Reja
* * *
zmieńmy teraz temat życia na opornym betonie lipca
umówmy się że życie jest do wygrania na skrzypcach
żyjesz Przyjacielu w salach filozofii? – kiedy stałeś
się z dobrej woli z asystenta palaczem zostałeś
jedynym
człowiekiem podobnym do Sokratesa zmieńmy temat
ale nie
po to aby wymyślać lukrowane pierniki jeszcze
przecież
czujemy smak stęchlizny po typowych bredniach
zmieńmy się życiem jak pory roku już powracamy
do utraconej trzeźwości którą przekazał dziadek
bo wielu – co pamiętamy – ojców ma ojcostwo
z głowy
zmieńmy siebie na SIEBIE
– dziadek prawdy nie zaparł za żadną wygodę!
zmieńmy temat swej poronionej
edukacji – kto chciał posiadł wiedzę aż po
przedpole
chrztu narodu kto zapuścił mózg na odłogi teraz
niech do siebie wznosi protest i pisze podanie
o przyjęcie do szkoły podstawowej! zmieńmy jeszcze
temat o niszczących siłach aby odpowiedzieć sobie
sobą – ile ja zniszczyłem tego co wieki zachowały
w mowie? zmieńmy gorzkie żale na dzień ten tylko
dzień stwarzania dorodnej myśli albo wyjdźmy choć
z nawyku zachowania życia zasadzić jedno z czasu
drzewo w ogrodzie
jeśli nie zmienisz siebie twoja mowa
będzie skarlona i siać będzie zdziadowanie
miłość jest zmianą wiary
42
a wiara przemianą słowa
zmieńmy siebie oddalając urojenia aby
umierać po ludzku skoro nie żyliśmy wedle racji
człowieka zacznijmy od siebie a Reszta
objawi się równolegle pełnią
* * *
a ktoś bezustannie tam śpiewa wszystkimi
konwaliami
głęboka biel przerasta w zieleń owoc purpury
szkli się słońcem jakby nasze ślepe współspojrzenia
słowo „kocham” odmienia pustynność ciała i zmienia
znów bezruch choć bezwzględna jest nasza krew doba
względnie żyjemy wiedząc że każdy dzień to stężone
światło bądź umieramy w wymiarze 24 godzin
na dobę... fotografia z czerwca... wyblakła wieczność
której jedno nie może wykonać bez drugiego
bezwzględne skazanie kobiety na mężczyznę
mężczyzny w bezwzględnej czułości na kobietę
wiedzą o wejściu na ziemi do dziwnego raju
żyją względnym piekłem brukowanym przyjemnością
a ktoś im śpiewa bez ustanku wszystkimi konwaliami
i cmentarną ciszę krzyczy bezwzględna
miłość
Ojcowanie
oddasz bez zmrużenia oka więcej niż ciało
dlaczego kobiety tak źle kochają w chłopcach
pierwszy poranek uniesiony bólem ich źrenic
człowiek zadaje pytania będąc sam największym
ciemności znakiem zapytania w białym i jednak
po tej stronie świata objawionym zdaniu
ślepiec we krwi jest jasnowidzem – myślę
w obnażonym ciele mężczyzny jest zbyt wiele
siły piękna by wodzić język na pokuszenie
opisu – oślepli ogromem źródeł
przewidzą w Dziewięciu miesiącach
pierworodnym ciałem – a potem
mężczyzna trzymając siebie i kobietę
43
nie ujrzy już w nowo zrodzonym różnicy
czując że tak jakby zmartwychwstali
bez ukrzyżowania lecz z ofiary
którą mężczyzna-ojciec dźwigając
będzie bez ustanku krwawił ocalenie
całego rodzaju!
(w Dniu w którym przyszedł na świat
Ziemowit Horacy Stolarczyk)
* * *
życie! – jesteś czymś pochodnym od Czegoś
innego czego nie znamy choć czuć się to
daje: coś zaczyna być czymś czego
przed sekundą zupełnie nie było!
była biała kartka
– został czarny druk śladu!
dowód że TO coś się stało
co być mogło jedynie ż y w e!
Ziemski glob
Każdy kto żyje na twej czułej skórze
ginie od tego z czego żyje! Nie ustaje
twój ruch postępowy – marsz w miejscu!
Tak! Każde słowo mówi o człowieku:
ból i szczęście zasmucają jednakowo
a ty wirujesz w planetach z powodu?
Zajadła cisza nocy – wszystko zostało
ustalone – życie śmierć narodzenie noc
człowiek dodał tylko mord by porządek
ustalić na tobie! Wszystko w układzie
rzeczy pozorne! Słowem: słowo grzech!
Tokujesz potrzebę obracania się w miejscu.
Ginie życie na tobie tym czym żyło.
Patrzę na ciebie! Czy widzisz moje stopy?
Co jest warunkiem zbawienia człowieka?!
Tkwię w miejscu. Dziś wtorek jutro środa.
44
Ballada o oście
z niebogopędnej ziemi wybryznął jego krzew
soczysty
nie łatwyś w dotyku bracie i ciągle niebanalny
w sobie
wyrastamy z jednego źródła – prawidłowości ziemi
i słońca
jedna woda z jednej rzeki toczy się nami o innej
barwie
o innej porze dnia to samo lecz nie tym samym
mówi
nie łączy to nas ale nie wyklucza z tej ziemi
może miałeś rację tak pisząc się z odpadłej ziemi
iż tylko to co jest słuszne jest sobą tu prawdziwe
to co nas otacza – jeszcze słyszę – jest życiem
z którym bez lęku prowadzimy dialog
wzrost twych mocnych jakże soczystych łodyg
jest czynem TEGO będąc realną postacią marzenia
widocznie byłeś z potrzeby najgłębszej bez której
nie mógłby się obracać glob ani przedłużać życie
tak rozpalasz siebie rozświetlasz odpadłą ziemię
ślepe współspojrzenia wokół same tylko kontrasty
glob wraz z nami – nie wiem nawet po co – się
kręci
to ponoć stara łódź noego stary statek kosmiczny
ale czy przez to samo na lepsze się zmieniamy?
czy wytrzeźwiał z mordu choć jeden rok dzień?
– świat jest psem ciągle goniącym za swym ogonem
jednak dziwna jasność gdzieś tu tam się przewija
jednak spotkaliśmy się z tej ziemi wyrzeźbieni
wbrew stopniom proroctwa o zagładzie jeszcze coś
tu procentuje oczekiwaniem na sekundę zbawienia
słuchałeś w milczeniu dochodząc nieba na ziemi
które wbrew rozpaczającym rozstrzeliłeś w swych
liściach
które więcej niż sercem wielbił w obrazie
Wyspiański
przez twoje żyły płynie TO SAMO ze światłem
gwiazd
odbija się w tobie natężona rodność jakby antyziemi
bo ta która nas wynurzyła... nie nazwę jej po
imieniu
a ty musisz wiedzieć zielonopędny bracie dlaczego.
ja wciąż nie wiem... coś płynie przez nas Jednym
„Słowo kocham jest: jak stężone światło
jak rodząca się gwiazda
jak morze płomienia
jak wystrzelenie kropli
45
jak przekroczenie”
jak łza przecięta na pół
to nie słowo to akt co zmienia dusze żywych
i umarłych
oset nie zawdzięcza ziemi ni mnie. Nic i nie z niej
tylko wzrasta lecz może to on ją sobą umacierza?
może taki przybrała kształt tajemnica?
„Świat i człowiek są tu już gotowi. Żaden z nich
nie potrzebuje zmiany”. Jesteś tym bo JESTEŚ
to moje
ciągłe powtórzenia... wiem... życie się przedłuża
więc coś jest tu stałe może w tym co mówię
nie ja ciebie lecz ty pisałeś w sobie moją historię?
W polu tragedii
Przyjaciel jak nierzeczywisty poemat patrzył
wzrokiem samobójcy! nie znalazłam w ciszy słowa
balsamu na bezsens czasu nie-Zycia w końcu i we
mnie wyczerpały się siły braterstwa ludzkiego noc
w której zatrzymuję się sama nad sobą jakbym już
widziała w człowieku wampira tego człowieka!
myślisz że zapomniałam obowiązku bycia ku pomocy?
męka – naprawdę nie można przeżyć żadnej sekundy
za drugiego! być obok bo umęczony życiem był on
i nie znający źródeł męki nie zostaną ocaleni
przez nikogo – nie dlatego że nikt nie chce dać
siebie! dając nie ocalamy nikogo lecz upewniamy
– źródła są w każdym dla każdego zbawiającymi
w tragedii jest to aż oczywiste
w naturalnej ciemności Przyjaciel nie mógł
wypłakać
męki – ciemność w której można mieć twarz
opromienioną
od wewnętrznej strony Słońcem krwi i Nim
z imieniem Eli
c z a s... co staje się z nami gdy uciekamy od siebie?
nawet nie jesteśmy pewni czy ciała nasze są
rzeczywiste
tak wyzbyci niepokoju wyciągamy ręce z nożem
sami! sami przeciwko własnemu życiu! wiemy i niczego nie
rozumiemy – cierpienie i miłość zapewniają trwanie
myśląc milczeliśmy
46
potępiać i wyśmiewać nauczyliśmy się zbyt szybko
myślę że tylko w męce człowiek jest godny Boga
nie wyparłeś się męskiego płaczu masz szansę
...na trudne obcowanie ze światem...
rzednie noc... ku narodzeniu trzeba się gotować
oddalone jest bliżej niż przeczuwa lotna wyobraźnia
życie jest splotem szaleństwa z anioła i diabła
zalewać nas zaczęło słońce! – uniosłeś twarz
odtajałą i zabłąkał się na sinych wargach uśmiech
nieśmiały jak sarny wychodzące z legowisk do
strumienia
znawcy życia ludzkiego przewracali się na drugi bok
w nadmiernym luksusie z nadmiernego bredzenia
leniwie gnuśnie jak ich perwersyjne rady
o sposobach
przeżywania nocy... nie uwzględnili gryzienia ziemi
zębami... też akt... zgonu albo narodzenia
nie wiedzieli że w tragedii
bywa człowiek zwycięzcą
* * *
w kropli urzeczywistnia się każdy ocean
w ciszy brzmią wszystkie dźwięki muzyki
w źrenicy kryje się czas ziemi i rodzaj
za pocałunkiem kochanków Bóg się krząta
rzeźbiąc ze starej Gliny święte ciało
punkt istnieje w każdej rzeczy i dlatego
poza literami tego Ogrójca Chrystus kona
aż do końca świata! znów słowami
przybiłam 3 minuty życia do
białego krzyża kartki zrozumcie w końcu
powagę i mojej zbrodni nie proszę nikogo
o przebaczenie! co JEST wciąż tutaj mną
że nie osiągam scalenia aż po dorodne
milczenie? to jest mój butny mord na doznaniu
w Teraz? a ty myślałeś że chodziło o poezję?
z choroby na karierę poety wyleczyło mnie życie
jeszcze przed pierwszym wersetem
wiem:
co powiedziałam mogło być ze swego gruntu
fałszywe dlatego może wypowiedziane zostało
twardość skały umyka przed mokrym z lęku ciałem
być za Czymś lub przeciwko Czemuś to przecież
znaczy żyć! bezruchu śmierci nie rozumie się
47
nigdy! błękit nad nami to ułudna cisza... to...
...to... niezrozumiałe cierpienie które gnębi
każdego...
- - -to- - - -
nic?
albo
wszystko
* * *
śmierć jest za trudnym wzorem
by mogła rozwiązać go nauka
jakim jest mocarzem człowiek
rozwiązujący życiem jej stan?
odwracasz wzrok – czy z nadmiaru żalu?
wiem: nie wszyscy mają moc w adoracji
w czas gdy konanie nie wolno płakać
trzęsą się gromnice w rękach żywych
biada światu i życiu
gdy
ktokolwiek opuścił konającego!
życie nie wykluczyło śmierci
więc jakie wyższe w istocie dobra
chciały wykluczyć czas umierania?
w moim kraju w niedawnym dzieciństwie
człowiek zdejmował czapkę i klękał
przed trumną niesioną na ramionach
– ostatni braterski ukłon
na człowieczych drogach!
kto opuścił konającego
zdradził rodzaj
śmierć jest wzorem tajemnicy
– pojął człowiek
płaczem
* * *
cierpiącego skazano na wygnanie
do szpitala – idąc po schodach
48
płakała wieczność w glinianym
naczyniu które nie mogło już
s ł u ż y ć
innym i samemu sobie w domu
kto uzdrowi tych którzy wypędzili
z domu człowieka cierpiącego?
leczono go wszelkimi środkami
umarł z głodu miłości
* * *
co dzieli ręce i wargi że tak bolą w mowie
skąd dziwna niezdolność w obrębie rozumu
znów wiemy jak mówić o życiu lecz bez zrozumienia
nowe bez kontaktu z tajemnicą jest błyskotliwą lawą
wieści w pełni geniuszu parodią człowieka
w przeszłości wiele rzeczy było jasno dokonanych
„popiół moich kości nie będzie wzgardzony” – marzył
Kochanowski – zrozumienie tej frazy możliwe i dziś
co dzieli co łączy co niszczy co tworzy co przemija
życie przemienia się i powraca by pozostać jak czas
tajemnicą istnienia każdego człowieka i klonu
za oknem i któż go prócz niego pełnią przekaże
smutny czas śmierci w miejscu gdzie nieumieranie
może miłość wciąż jest przeraźliwie wysubtelnioną
agonią – kto nie zna co było przed nim nie będzie
sobą w teraźniejszości
i w dojrzałości
nic już n i e d z i e l i
wszystko się sypie w wiek emerytalny
1976
* * *
piękne noce – grzech samemu przemijać
śniegom byłoby za gorąco od bosych stóp
poza łomotem krwi ciągła mosiądzu cisza
gdzieś Głos czujesz ale
49
biologia nie sięga po słowo
powtórzyć: „Daj mi miłośnika,
a zrozumie on to, co chcę powiedzieć”
i tak realnie rodzi się w nas zdanie
– odpowiednia to pora miejsce i śmierć
można wszystko upodobnić do życia
s t y s i ą c k r o t n i ć
jak niewiele a prawie nic nie wplata się w sens
– coś wielkiego tracimy z każdej doby tego globu
* * *
twoja miłość rozpacz i mowa są określone
jak zdanie będące istnieniem świata
matka idzie w jaskrze wiosennej pieśni sadu
jak galilea – we mnie radość i ciągły smutek
aby zaprzeczyć jej śmierć trzeba ją przyjąć
ponad matką widać wszystkie horyzonty Boże
wiem – gdy zdejmie ciało oblecze się w świetlistość
ogarnia mnie oszalały ryk jakby lawina ognia
z burzą
– niech mama się cofnie od tej ssącej słońce jabłoni
echem rozbił się głos
dziecko – w tobie wszystkie wiosny są grozą
w bezruchu
moje ciało jest pniem którego nie należy już
naśladować
jej oczy ciągle podobne do okien otwartych na niebo
póki patrzyłam nie widziałam w nich Boga co wzywa
dopiero dziś stała się doskonała jak wiatr lazur
ani słowo ani obraz nie przyniosły nam wytchnienia
1973
Odczucie
po egzekucji człowieka którego nie mogłam uratować
siedząc na ławce opodal ulicy ścinawskiej czułam
że każdej nocy na globie bez względu na miejsce
50
i naród
stąpa skazany człowiek nie czujący smaku powietrza
ani
rozkoszy wibrującej krwi w jednej Rzece jaką
krwiobieg
zaczęłam się nawet po północy modlić za siebie
słowem
z odbezpieczonym pistoletem mierzącym w tył głowy
człowieka którego prowadziłam na egzekucję nocą
z dali dochodziły zapachy białych bzów – ofiara
nie potykała się lecz szła przyspieszając kroku
kim była nie wiedziałam i za co skazana dwakroć
jednak
jedno jest życie jedna egzekucja jedna zbrodnia kula
zaczęłam się głośniej modlić mimo że Bóg się nie
wychylił
tej nocy cień ojca się nie wynurzył
po egzekucji człowieka którego nie mogłam uratować
patrzyłam na świat zakrywający moje myślenie
pistolet zabezpieczyłam przed sobą i jak przystało
na ów świt wyszeptałam: Twoja miłość jest nocną
rozpaczą
trawy błyszcząc wzrastały widocznie nie mogąc
zapomnieć zbawienia
w krzewach nagle zajęły się ptaki głosem
pełnym wielbienia
dłonią wyczuwałam zimną powierzchnię pistoletu
mam prawo do zadawania śmierci?
po egzekucji człowieka
którego nie mogłam uratować stojąc na krzyżówce
ulic
nie wiedziałam który kierunek jest moją wolnością
a który zbrodnią
Jakby tak było
Człowiek jest stwórcą choroby na miłość i zabijanie
choroby dziwnej ale tylko do pierwszej nocy i ciosu.
Posłuchaj: kocham bezwzględnością kobiety ciebie ale
w tym obok ciebie drugim którego widzę ale w tym
trzecim
zastanawiam się pośród stosu światła rosnącego
z odbicia
nieboskłonu czy to co czynię w mowie
nie jest ciągle grzechem pierworodnym? Zamigotało
ciszą
51
światełko pod powieką zgasła nadzieja na realny cud.
Zachorowałam na piękno na życie w mowie na
prawdę
zaprzepaściłam hektar własnej prawdziwej nędzy
soczystej jak winogrona dodającej siły miłości
muszę się sama wyleczyć na koszt tego czym się
żyło –
tajemnym w obnażeniu ciałem mężczyzny.
Kochasz mnie i jesteś nieznany. Mówisz przez lata
– i –jesteś nieznany. Wszystko w tobie i we mnie
jawne
ale nieznane. Żyjesz lecz życie jest ciągle nieznane.
Umierasz ale śmierć jest absolutnie nikomu nieznana.
Siedzę pośród nocy nad jeziorem sama sobie sobą
nieznana. Stosy światła jakby paliło się czarne
morze jakby zbawienie było tak bliskie i oczywiste.
A to mrok widzi mrokiem. Pogasłam w tych słowach
o to wszystko co objawione być miało.
Urodzajna nędza
rdzeń
wszelkiej wielkości.
1974
Burza
cudowny jesteś bo jesteś życiem jakie ono jest
tak się winno witać na drodze i żegnać na progu
jest tylko do przeżycia zwycięska codzienność
życie winno być uznane dla niego samego jeszcze
dziś
bo jutro może będzie to samo ale biologia jest
widnokręgiem zanikającym w odlocie ptakiem do
świetlistych
gniazd w których – wiadomo – cieleśnie nie był
jeszcze nikt
cudowny jesteś bo jesteś życiem jakie ono jest
pośród ścian jakby samotny uwikłany w śmierć
własnych godzin nie jesteś wyzbyty podobieństwa
a jednak życie jest warte tylko życia choć tak boli
nas mosiądz płynący w żyłach i słowa zrywane burzą
jak nocny nieznajomy krzyk który porywa
wołającego stanem wibracji narodzin i śmierci
plazma ustawicznie wiąże i zwalnia energię – czym
ona? – wiedząc zupełnie nie czujemy zrozumienia
52
cudowny jesteś bo jesteś życiem jakie ono jest
dniem w którym ukazany jesteś sam sobie dziełem
przerażenia oto stoisz pośród znanej z dzieciństwa
śnieżycy i wszystkie kierunkowskazy pozrywał
znów wiatr
gdzieś tylko słyszysz śpiew nie wiesz czy ktoś gra
na skrzypcach zorzy odkupienie z melodią
przebaczającą ból
czy to ostatni wśród żywych omam z pragnienia
historii
kiedy już serce niczego się nie spodziewa w tobie
pozostajesz ślepcem wśród beznadziejności śnieżycy
gęstej że trzeba ją trzebić nożem lub ogniem
jest i tobie dane odzyskanie siebie życiem
pośród śnieżnej burzy słyszysz głos skrzypiec
i on tworzy punkt odniesienia śpiewają kamienie
w śnieżnych kotłach... nie wychodź nie wyprzedzaj
godziny... nie wierz że wstąpisz w ów śpiew
znaczeniem
do bólu słów nie dodawaj już żadnej wartości...
wyraźnie
słyszysz głos matki niepodobnej do podobieństwa
nieprzekładalny... cudowny jesteś bo jesteś życiem...
to zostaje a resztę ściera pośród przerażenia burza
śnieg... a jednak zwyciężamy naszą codzienną śmierć
choć bolą nas wargi przecinane grudkami lodu
kamykami
cokolwiek czujemy cokolwiek staje się boli
...to jednak pośród gęstej burzy śnieżystej obok
Białych Kotłów wołamy... cudowny jesteś bo jesteś
w burzy
życiem... płynie mosiądz w żyłach... stoimy zapaleni
jak
świetliste słupy skończone i nagle otwarte na
nieskończoność ograniczoną... nazwą: duch Gór
...jak majestatyczna jest kosodrzewina
której dotykając dochodzimy instynktem twardości
świata
cudowna...
realna...
Szrenica, marzec 77
* * *
poza kwadratem tej a nie innej kartki
mającej być śmiercią lub zapowiedzią tego co może
53
i tu przebłysnąć aktem ludzkiego życia
– jest nieujarzmiony obszar świata jeśli
nie żywioł na który nie zawsze można
i nie należy się pisać mocą pożądania
jest taka pora żeś mniej niż proch a wciąż
jednak nie bezsiłą gdy spojrzysz w żywioł
tak którego nie pokonasz Boś nie miał
ujarzmiać lecz budować wzorem miłości
znakiem zrozumienia współbycia
przed kwadratem tej a nie innej kartki
trwa rewizja własnego życia czy nie wobec
zbyt czujnego stróża który bezbrzeżną
źrenicą tryska żywiołem ognistą chryzantemą
– nieujarzmiona z dziwnej otchłani konkretem
rosnąca miłość
groza przenikająca kości
– bezmiar jest zagubieniem
kwadrat tej białej kartki
jest próbą cofnięcia się ale to nie koniec
lecz początek odnalezienia jednej z wielu
przemijających chwil przeżytych na globie
poza tym kwadratem gdzie spotkasz – tu jest! –
wieczność wieczność nazwaną godziną 3.14
26 kwietnia zaistniałego w roku 1976? Cisza.
– huk!: z żywiołu była w żywioł runęła!
histeria jej godziny wpięta w ciało języka
po torze czasu może się otwierać jak stygmat
lub kaprys człowieka co chciał ją uczynić
znaczeniem świata który zdołał przeżyć
p r z e t r w a ł ale do czego jak nie
do... (sam już ból swój dopisz)..........,
* * *
tak się krwawiłeś przez wieki może ciszą Nie
narodzony
ktoś jak zapowiedź czeka nierealnie na pocałunek
bezwstydna niepewność dnia – czy posłyszą przesłane
słowo liście na drzewach w innym wymiarze
znaczenia
odwracam oczy które ciągle widzą polarne pola
a na nich ptaka który zdechł na mych rękach sinych
umarł bez pogrzebu bez potomstwa bez mowy
54
i pierza
na jawie zmartwychwstał wbrew prawdzie
o zagładzie
przede mną pierworodna kartka do zwiastowania
słowa
jak galatea czekająca na rozstrzelanego pigmaliona
tak się wyciszyłeś we mnie jak ON przed
Stworzeniem
jedynego arcydzieła – człowieka
amen
poemat objawiony będzie tylko bękartem stworzenia
* * *
pobłądzimy jeszcze trochę jak włóczęgi
nie będąc sługami nie będąc władcami
przepijemy noc by nie czuć płomieni
nie wygłuszymy ciał – tak się wyludnia
odwieczny teatr z grobem pośrodku
kolebka człowieczej tragedii
przemieniły nas lata w rzeczy niedoskonałe
w rdzeniu upalnego lata – zimno!
- - -oczy!- - -
przezroczyste szyby za którymi ciemno
pobłądzimy jeszcze trochę jak włóczęgi
pijąc niewidzialne wino niewidzialnymi
ustami pełnymi ziemi i gwiazd
m i ł o ś ć
ostatnia miłość
– ucałowanie ciepłego powietrza
w ciemności południa
ostatnia miłość – oddanie więcej
niż był byt w bytowaniu
– przyjęcie się w ruch
przed początkiem Stworzenia
– stanie się
ziemią powietrzem wodą i słońcem!
powróceniem
powróceniem
powróceniem
55
Życie JEST
każdy zaczyna siebie z ziemi niczym Pan w Edenie
co zrobi co uczyni zamiast człowieka budować
w ciszy on sam
słowem rozniesie – co powiem jest o TO obce
i dalekie
...a... jeszcze jedną noc człowiek zwiastuje na globie
dzień chyba skonał łagodnie niczym raj
w dzieciństwie
a był... między kwitnącymi łubinami stadko saren
śpiewało galop i symfonię czystego żywiołu
„Benedictus”
raj
nie był niebny lecz zupełnie ziemny w sadzie wiodłeś
dialog o życiu z jeżem (najprawdziwszym aniołem)
nie byłeś wypędzony – odszedłeś od kwitnących wiśni
w pozory
odeszłam by siebie sobą scalić zrozumieniem
co czyniłam miało być rzeczą ż y c i a
której warunkiem spełnienia
nieznanie jej w słowie
każdy wypowiada z powagą słowo „odrodzenie”?
poezjo grozo i tragedio moja
mieczu anioła i hektarze ognia
uprawo nierealna ziemio po winie dorzeczna
niebezpieczne piękno człowieka
ręko zżużlona od wiosen i snopków
wierszu kainie zbrodnio ciała
co powiem to wszystko mrok okrywa
i mnoży NIE WIEM
bo nie ma żadnych powrotów w przeszłe...
nigdy nie będzie wczoraj
wszystko zmieniło się wraz ze mną
wciąż zaklinam świat i zamykam w słowie
...a ten drwi ze mnie
jakby za jawny na sobie mord przeklinał
...i nic więcej...
każde TERAZ to opuszczony raj
ten powraca który już nie poznaje powrotu
czując wierzy i kroczy
i NIE WIE że ogród nowy ze starego
TAMTEN jest nowy i NIE WIE bo ciągle
ŻYJE bo wierzy ŻYJE wpław nędzy ŻYJE wskroś
Pana
ŻYCIE śmiercią ŻYJE życiem... pewnego dnia nie
powraca
i jest o całe ziemskie życie INNY... żyje... każdy
56
Już trwa
gdzieś na peryferiach ogromu natury
tam gdzie rozległy śmietnik Anioł w
blasku granatowych skrzydeł wstał!
wstał wszystkim co pustką po śmierci podwójnej
śmietnikiem wstał Anioł przed Zmartwychwstańcem
nie! – jeszcze nie zdołano wyniszczyć sztuki życia
choć na ugorach nie szumią jeszcze młode gaje
Anioł w blasku granatowych skrzydeł wstał znacząc
doznali go ludzie oszołomieni ciepłym wichrem
ludzie nie czytali księgi pełnej proroctw acz nie
wyniszczono pełnego w nich odczucia świata
i życia będącego nieprawdopodobnym światłem
świat jeszcze pełen natchnienia tak
trudno spożywanego w dniu który mija
– rozrzedzona czerń pełna półcieni
sześcioskrzydły Anioł zakwitł Prawem
w dzikich bzach
na peryferiach świata – zmartwychwstanie!