Dariusz Boncler
Windows 95
Opis systemu
(wersja polska i angielska)


Wydanie drugie
poprawione i rozszerzone
Komputerowa Oficyna Wydawnicza "HELP"
Warszawa 1995

Redaktor Agnieszka Michalska
Recenzent Tomasz Kurzacz
Projekt okładki  Artur Wysocki  
Projekt układu graficznego Agnieszka Michalska
681.3
Książka opisuje wprowadzany z ogromnym szumem na rynek komputerowy system operacyjny Windows 95. Omówiono wszystkie najważniejsze funkcje nowych Windowsów. Równolegle opisywana jest edycja polsko- i angielskojęzyczna. Książka przeznaczona jest dla zaawansowanych i średnio zaawansowanych użytkowników komputerów.
(c) Copyright by Komputerowa Oficyna Wydawnicza "HELP"
Warszawa 1995
All rights reserved
Printed in Poland
Wydawca:
Komputerowa Oficyna Wydawnicza "HELP"
ul. Tytoniowa 20
04-228 Warszawa
tel./faks (0-22) 613 13 52

Dziękujemy firmie Microsoft sp. z o.o. za pomoc w przygotowaniu tej książki.
Druk: A-Z DRUK Raszyn, ul. Słowikowskiego 21c, tel. 720 35 61
Oprawa: Raszyn, ul. Cicha 45
90. pozycja Komputerowej Oficyny Wydawniczej "HELP"
ISBN 83-85137-85-8

Spis treści
1. Wprowadzenie	9
1.1. Co nowego w Windows 95	10
2. Pierwsze kroki	13
3. Zapoznanie z Windows 95	19
3.1 Pasek zadań	20
3.2 Typy okien i ikon	24
3.2.1 Elementy składowe okna	26
3.2.2 Okienka dialogowe	30
3.2.3 Okienka komunikatów	35
3.2.4 Rodzaje okienek dialogowych	36
3.3 Myszka	36
3.4 Klawiatura	37
3.5 Opcje uruchamiania Windows	38
3.5.1 Uruchamianie Windows w trybie interaktywnym	38
3.5.2 Uruchamianie awaryjne	39
3.5.3 Wierszowy tryb poleceń	39
3.5.4 Uruchamianie poprzedniego systemu operacyjnego	40
3.6 Koniec pracy z Windows	40
4. Aplikacje	43
4.1 Uruchamianie i zamykanie aplikacji	44
4.2 Instalowanie i deinstalowanie aplikacji	49
4.3 Konfigurowanie aplikacji	53
4.4 Kojarzenie pliku z aplikacją	67
4.5 Przełączanie aplikacji	72
4.6 Uruchamianie programów MS-DOS	73
4.6.1 Uruchamianie programów w oknie MS-DOS	73
4.6.2 Bezpośrednie uruchamianie programów MS-DOS	78
5. Standardowe operacje w Windows 95	79
5.1 Operacje na plikach	79
5.1.1 Otwieranie pliku	79
5.1.2 Zapisywanie pliku	81
5.1.3 Przeglądanie	82
5.2 Operacje na oknach	82
5.2.1 Zamykanie okna	83
5.2.2 Przesuwanie okien i ikon	84
5.2.3 Zmiana rozmiarów okna	84
5.3 Anulowanie ostatniej operacji	85
5.4 Konfigurowanie strony dokumentu	86
5.5 Wymiana danych przez Schowek	86
5.6 Otwieranie ostatnio redagowanego dokumentu	88
5.7 Otwieranie menu podręcznego	89
6. Zarządzanie zasobami komputera	91
6.1. Pliki i dyski w systemie Windows 95	91
6.1.1. Długie nazwy plików	92
6.2. Podział dysku na partycje	93
6.3. Operacje na zasobach komputera - Eksplorator Windows	97
6.3.1. Wybieranie dysku, folderu, pliku	103
6.3.2. Tworzenie nowego folderu	104
6.3.3. Kopiowanie i przenoszenie plików oraz folderów	106
6.3.4. Kasowanie plików i folderów	110
6.4. Organizowanie folderów i plików na pulpicie	112
6.5. Wyszukiwanie plików i folderów	115
6.6. Szybkie przeglądanie zawartości plików	118
6.7. Kosz na śmieci [Recycle Bin]	120
6.8. Formatowanie dysków	122
6.9. Kopiowanie dyskietek	124
6.10. Wykonywanie zapasowych kopii plików	125
6.10.1. Wybieranie folderów i plików	127
6.10.2. Wykonanie kopii zapasowej	128
6.10.3. Przywracanie plików z kopii zapasowych	130
6.10.4. Porównywanie kopii zapasowej z zawartością dysku	133
6.11. Kompresja dysków	133
6.11.1. Zasady kompresji	134
6.11.2. Tworzenie nowego, skompresowanego dysku	136
6.11.3. Usuwanie nowo utworzonego dysku skompresowanego	138
6.11.4. Kompresja dysku fizycznego	139
6.11.5. Dekompresja dysku	141
6.11.6. Zarządzanie skompresowanymi dyskami	143
6.11.7. Kompresja dyskietek	145
6.12. Analiza i naprawianie usterek dysków	145
6.13. Przyspieszanie pracy dysków	151
6.14. Modyfikowanie menu Start	154
7. Drukowanie	159
7.1 Instalowanie drukarki	159
7.2 Drukowanie	163
7.3 Kolejki wydruków	165
7.3.1 Zmiana kolejności zadań w kolejce	166
7.3.2 Usuwanie zadań z kolejki	167
7.3.3 Zatrzymywanie i wznawianie drukowania	167
7.4 Zmiana szybkości drukowania	167
7.5 Drukowanie do pliku	169
7.6 Parametry pracy drukarki	170
8. Konfigurowanie Windows	177
8.1 Instalowanie nowego urządzenia	180
8.2 Zmiana parametrów zainstalowanych urządzeń	184
8.3 Konfigurowanie ekranu	186
8.4 Ułatwienia pracy dla osób niepełnosprawnych	201
8.5 Data i czas	206
8.6 Czcionki	208
8.7 Klawiatura	210
8.8 Myszka	212
8.9 Ustawienia narodowe	216
8.10 Konfigurowanie systemu	221
8.11 Profile użytkowników	227
9. Multimedia w Windows 95	229
9.1 Przypisywanie dźwięków do zdarzeń	230
9.2 Odtwarzanie płyt kompaktowych	231
9.3 Dźwięki w standardzie MIDI	237
9.4 Nagrywanie dźwięków	239
9.5 Odtwarzanie i zapisywanie plików video	241
9.5.1 Odtwarzanie pliku video	241
10. Komunikacja w Windows 95	243
10.1 Modemy	243
10.1.1 Konfigurowanie modemu	244
10.1.2 Połączenie z odległym komputerem	253
10.1.3 Definiowanie parametrów HyperTerminala dla wybranej sesji	257
10.1.4 Bezpośrednie połączenie dwóch komputerów	260
10.1.5 Transfer plików binarnych	260
10.1.6 Rozmowy telefoniczne	262
10.2 Wysyłanie i odbieranie faksów	264
10.2.1 Instalowanie Microsoft Fax	264
10.2.2 Wysyłanie faksów	275
10.2.3 Edytor stron nagłówkowych	277
10.2.4 Odbieranie faksów	278
10.3 Bezpośrednie połączenie kablowe	278
10.3.1 Konfigurowanie komputera głównego	278
10.3.2 Konfigurowanie komputera gościa	282
10.3.3 Połączenie	282
10.4 Aktówka	282
11. System pomocy w Windows 95	285
11.1 Spis treści	286
11.2 Indeks pomocy	289
11.3 Wyszukiwanie tekstów w systemie pomocy	290
11.4 Pomoc kontekstowa	292
12. Integrowanie aplikacji	293
12.1 Osadzanie obiektów	295
12.2 Łączenie obiektów	296
12.2.1 Składanie połączeń	296
12.2.2 Zarządzanie połączeniami	297
12.3 Redagowanie osadzonego lub połączonego obiektu	299
13. Standardowe akcesoria Windows	301
13.1 WordPad	301
13.1.1 Operacje na dokumentach	302
13.1.2 Okno aplikacji WordPad	306
13.1.3 Redagowanie tekstu	308
13.1.4 Formatowanie dokumentu	310
13.1.5 Wstawianie obiektów do dokumentu	314
13.1.6 Przegląd systemu menu aplikacji WordPad	316
13.2 Paint	319
13.2.1 Dokumenty aplikacji Paint	319
13.2.2 Rysowanie	321
13.2.3 Operacje na fragmentach rysunku	324
13.2.4 Paleta kolorów	326
13.2.5 Drukowanie rysunków	328
13.2.6 Przegląd systemu menu aplikacji Paint	329
13.3 Kalkulator	332
13.3.1 Tryby pracy kalkulatora	332
13.3.2 Proste operacje arytmetyczne	333
13.3.3 Przegląd systemu menu aplikacji Kalkulator	335
13.4 Notatnik	336
13.4.1 Wyszukiwanie tekstu	336
13.4.2 Marginesy, nagłówki i stopki	337
13.4.3 Przegląd systemu menu aplikacji Notatnik	339
13.5 Tablica znaków	340
Dodatek  A Instalowanie Windows	343
 Problemy z instalacją Windows 95	350
Dodatek  B Jak zachować możliwość korzystania z poprzednich wersji DOS i Windows	353
 Wady instalacji Windows 95 do dziewiczego katalogu i jak temu zaradzić	353
Dodatek  C Polecenia systemowe trybu wierszowego	355
 Transfer informacji z i do okna Tryb MS-DOS	356
 Kopiowanie i wklejanie informacji za pomocą trybu Szybka edycja	357
 Kopiowanie i wklejanie informacji za pomocą poleceń menu Edycja	358
 Polecenia Trybu MS-DOS [MS-DOS Prompt]	358
Dodatek  D Windows 95 a sprawa polska	367
Skorowidz	


	



3


1. Wprowadzenie
Windows 95 to 32-bitowy system operacyjny uruchamiający się automatycznie z chwilą włączenia komputera. Windows 3.1 był tylko nakładką na właściwy system operacyjny MS-DOS. Windows 95 oferuje nam takie cechy jak: wielozadaniowość i wielowątkowość, polegającą na zdolności programów do zarządzania jednocześnie wieloma, wzajemnie niezależnymi zadaniami i ochronę pamięci. Uzyskujemy dzięki temu nie tylko możliwość jednoczesnego uruchamiania wielu programów, ale również ochronę przydzielonych im zasobów, dzięki czemu nieprawidłowo działająca aplikacja nie doprowadzi do "zawieszenia" systemu, jak również nie zaszkodzi pracy innych aplikacji.
W porównaniu z poprzednimi wersjami Windows - 3.0, 3.1, czy też 3.11 (for Workgroups) znajdziemy w Windows 95 wiele nowości istotnych dla przeciętnego użytkownika. Oprócz wspomnianych już cech 32-bitowego systemu operacyjnego będą to: nowy interfejs użytkownika, funkcje sieciowe, wykorzystanie techniki Plug-and-Play (włącz i używaj). System Windows 95 obsługuje ponadto specjalny interfejs programowania Win32, dzięki czemu będzie można uruchomić pod jego kontrolą sporą część programów napisanych dla systemu Windows NT.
Windows 95 gwarantuje pełną zgodność z programami opracowanymi dla systemu MS-DOS i z aplikacjami przeznaczonymi do pracy z wcześniejszymi, 16-bitowymi wersjami Windows. Oznacza to, że wszystkie te programy powinny się bez problemów uruchamiać i działać pod kontrolą Windows 95.
Windows 95 jest już systemem sieciowym. Posiada wbudowane mechanizmy do pracy w sieci w standardzie Microsoft Windows Network, jak również do współpracy z takimi sieciami, jak Novell Netware, Windows NT i wieloma innymi.
Windows 95 jest "gotów do Internetu" (ang. Internet ready). Dzięki protokołowi TCP/IP i dostarczanym podstawowym programom takim jak telnet czy ftp, użytkownik może bez problemu korzystać z zasobów oferowanych przez sieci rozległe.
Duży nacisk położono na wykorzystanie techniki Plug-and-Play, ułatwiającej użytkownikowi wykonywanie procesu nie zawsze prostej instalacji i konfiguracji nowych urządzeń dołączanych do komputera. Urządzeniami tymi mogą być modemy, karty sieciowe, napędy CD-ROM i inne. Plug-and-Play eliminuje konieczność ustawienia poziomów przerwań i adresów pamięci dla tych urządzeń za pomocą przełączników sprzętowych, które to zadanie najczęściej przekracza możliwości przeciętnego użytkownika komputera.
1. 1. Co nowego w Windows 95
Na pierwszy rzut oka widać, że w Windows 95 uległ gruntownej zmianie wygląd interfejsu użytkownika. W dolnej części pulpitu znajduje się pasek zadań wraz z przyciskiem Start. Przycisk ten służy głównie do szybkiego uruchamiania programów i wyszukiwania plików. Po uruchomieniu programu lub otwarciu pliku, jego "wizytówka" jest umieszczana w pasku zadań, dzięki czemu przełączanie się pomiędzy poszczególnymi oknami jest łatwe i szybkie.
Po kliknięciu prawym przyciskiem myszki dowolnego obiektu znajdującego się na pulpicie Windows jest wyświetlane menu podręczne zawierające zestaw poleceń i opcji umożliwiających wykonanie zadań związanych z tym obiektem. Zestaw zależy od rodzaju klikniętego obiektu i sytuacji, w której to działanie miało miejsce.
Wygląd pulpitu może być łatwo dostosowywany do indywidualnych preferencji danego użytkownika, który sam decyduje o tym, jakie elementy mają się na nim znaleźć. Po pierwszym uruchomieniu Windows na pulpicie znajdą się na ogół  ikony Mój Komputer [My Computer] i Otoczenie sieciowe [Network Neighborhood], choć zależy to oczywiście od wybranych opcji instalacji. Oprócz nich możemy na nim umieszczać skróty (ang. shortcuts) do innych programów i dokumentów.
Skróty do programów i dokumentów mogą być umieszczane na pulpicie lub w folderach. Umożliwiają one szybkie uruchamianie tych programów, z których najczęściej korzystamy. Możliwe jest również tworzenie skrótów do drukarek, które mogą być umieszczane na pulpicie. W dużym stopniu ułatwia to zarządzanie pracą takiej drukarki, jak również samą operację wysłania pliku do drukowania. Wystarczy przenieść, za pomocą myszki, ikonę reprezentującą plik na ikonę skrótu do drukarki.
Informacje na temat każdego obiektu - czy to będzie dokument, folder, program, czy też drukarka - możemy uzyskać sprawdzając jego właściwości (polecenie Właściwości [Properties]). Wystarczy w tym celu kliknąć dany obiekt prawym przyciskiem myszki i w wyświetlonym menu podręcznym obiektu wybrać opcję Właściwości [Properties]. Nowością jest fakt, że w taki sam sposób określa się właściwości programów systemu MS-DOS i nie ma już potrzeby tworzenia dla nich, za pomocą specjalnie do tego przeznaczonego programu, plików PIF (ang. Program Information File), jak to miało miejsce w Windows 3.x.
Pliki i programy są przechowywane w folderach, które stanowią odpowiedniki katalogów. Foldery i ich zawartości możemy przeglądać posługując się aplikacją Eksplorator Windows [Windows Explorer] lub też otwierając ikonę Mój Komputer [My Computer]. 
Ikona Mój Komputer [My Computer] znajduje się na pulpicie Windows. Jej podwójne kliknięcie powoduje otworzenie okna, w którym są umieszczone ikony reprezentujące wszystkie zasoby lokalnego komputera.
Eksplorator Windows [Windows Explorer] jest aplikacją, która zastąpiła Menedżera plików [File Manager] znanego z poprzednich wersji Windows. Pozwala ona na przeglądanie wszystkich plików i folderów. Możliwe jest, między innymi, uzyskanie wszelkich informacji o hierarchii folderów i o plikach w poszczególnych folderach. Eksplorator Windows [Windows Explorer] może być również używany do operacji kopiowania i przenoszenia plików.
Ikona Otoczenie sieciowe [Network Neighborhood] jest wyświetlana na pulpicie, gdy pracujemy w sieci. Za jej pomocą możemy przeglądać i wykorzystywać zasoby udostępniane przez inne komputery sieci.
W Windows 95 wprowadzono nowy system plików, który dopuszcza stosowanie długich nazw. Nie ma już teraz konieczności ograniczania nazw plików do ośmiu znaków nazwy właściwej i trzech znaków rozszerzenia.
Zmianom uległa budowa okienka. Każde okno posiada teraz dodatkowy przycisk umożliwiający jego natychmiastowe zamknięcie. Inaczej wyglądają także przyciski rozwijające i zwijające okienko.


Windows 95

1. Wprowadzenie

12

11

9


2. Pierwsze kroki
Włączamy zasilanie komputera, usuwając przedtem dyskietkę z napędu A: (o ile oczywiście jakaś się tam znajdowała). Czekamy teraz na załadowanie systemu operacyjnego do pamięci komputera. Na początku pojawi się na ekranie napis Uruchamianie systemu Windows 95 [Starting Windows 95], a następnie graficzna "wizytówka" systemu. W czasie, gdy jest ona wyświetlana, system ładuje sterowniki urządzeń i sprawdza konfigurację komputera. Operacja ta może zajmować od kilku, poprzez kilkanaście, nawet do kilkudziesięciu sekund. Zależy to oczywiście od klasy komputera, ale również od liczby zainstalowanych w nim urządzeń, czy też programów obsługi sieci. 
Jeżeli naciśniemy klawisz Esc  podczas wyświetlania "wizytówki" systemu, to ekran zostanie przełączony w tryb tekstowy i pojawią się na nim informacje o aktualnie ładowanych sterownikach urządzeń.
Po uruchomieniu komputera i załadowaniu systemu operacyjnego Windows 95 na ekranie może pojawić się okienko umożliwiające zalogowanie się do systemu. Zalogowanie polega na określeniu nazwy użytkownika i podaniu hasła. 

Ilustracja 2-1 Logowanie do Windows
Jeżeli logujemy się po raz pierwszy, to hasło takie może być dowolne, należy je jednak zapamiętać. System żąda jeszcze jego potwierdzenia, by upewnić się, że nie wpisaliśmy omyłkowo innej treści, niż zamierzaliśmy.
Po zalogowaniu się na ekranie monitora pojawia się pulpit Windows. Znajdują się na nim ikony Mój komputer [My Computer] i Kosz [Recycle Bin]. Pierwsza odpowiada zasobom naszego komputera, druga pozwala na uruchomienie programu służącego do odtwarzania skasowanych plików.
W zależności od tego, z jakimi opcjami zainstalowaliśmy system, możemy na pulpicie zobaczyć również inne ikony, jednak dwie wspomniane powyżej będą zawsze występowały.

Ilustracja 2-2 Typowy wygląd pulpitu Windows 95
W dolnej części ekranu znajduje się specjalny pasek, zwany paskiem zadań (task bar). Na nim są umieszczane "wizytówki" uruchomionych aplikacji. 

Ilustracja 2-3 Pasek zadań na pulpicie Windows 95
Kliknięcie lewym przyciskiem myszki wybranej "wizytówki" powoduje uaktywnienie aplikacji, którą ona reprezentuje.
W lewej części paska zadań znajduje się przycisk Start. Jego zadanie polega na udostępnianiu specjalnego menu pozwalającego na uruchomienie wszystkich podstawowych aplikacji Windows 95.
W prawej części paska zadań może być wyświetlany aktualny czas.
Aplikację możemy uruchomić podwójnie klikając lewym przyciskiem myszki jej ikonę umieszczoną na pulpicie (np. Mój komputer [My Computer]) lub wybrać korzystając z przycisku Start (klawisz Ctrl+Esc). Jest jeszcze kilka innych sposobów, które omówimy w kolejnych rozdziałach tej książki.

Ilustracja 2-4 Wybieranie polecenia w menu Start
Jak widać na Ilustracji 2-4, te elementy w menu, obok których znajduje się znak skierowanego w prawo trójkąta, powodują rozwinięcie kolejnego menu. Kliknięcie nazwy aplikacji powoduje jej uruchomienie.
Takie postępowanie dotyczy tych aplikacji, które są umieszczone w menu Start. Na dysku naszego komputera może być oczywiście o wiele więcej aplikacji. Jak uruchamiać te pozostałe?
Klikamy podwójnie ikonę Mój komputer [My Computer], co spowoduje otwarcie na pulpicie okna zawierającego wszystkie zasoby naszego komputera. 

Ilustracja 2-5 Zasoby lokalnego komputera umieszczone w folderze Mój komputer [My Computer]
Klikamy podwójnie ikonę wybranego dysku, a następnie kolejnych folderów, aż odnajdziemy program, który chcemy uruchomić. Podwójne kliknięcie jego ikony spowoduje jego uruchomienie w oknie, które jest otwierane na pulpicie.
Możemy uruchamiać wiele aplikacji jednocześnie. Uruchomione aplikacje możemy przełączać, wybierając tę, z którą chcemy pracować. W tym celu wystarczy wcisnąć "wizytówkę" aplikacji znajdującą się na pasku zadań. Można się również posłużyć kombinacją klawiszy Alt+Tab, która powoduje wyświetlanie na ekranie specjalnego okna z ikonami wszystkich uruchomionych aplikacji.

Ilustracja 2-6 Przełączanie aplikacji za pomocą klawiszy Alt+Tab
Podane tutaj informacje to największy możliwy skrót, z całą pewnością nie wyczerpujący tematu. Zostały one przedstawione po to, by ułatwić Czytelnikowi stawianie pierwszych kroków w Windows 95 i przygotować Go do lektury dalszych rozdziałów książki.


Windows 95

2. Pierwsze kroki

18



17


13


3. Zapoznanie z Windows 95
Pulpit Windows 95 daleko odbiega od tego, do czego przyzwyczailiśmy się w czasie pracy z Windows 3.x. Najważniejszą jego cechą - jeżeli chodzi o interfejs użytkownika - jest to, że jest on w większym stopniu ukierunkowany na dokumenty, a nie programy. Na pulpicie tym nie znajdziemy bardzo ważnych aplikacji Windows 3.x, a mianowicie Menedżera Programów [Program Managera] i Menedżera plików [File Managera]. Część ich funkcji została przejęta przez nową aplikację, jaką jest Eksplorator Windows [Windows Explorer], a spora część jest dostępna bezpośrednio na pulpicie.
W Windows 3.1 program uruchamiany raz na rok miał taki sam priorytet (częstotliwość uzyskiwania dostępu do zasobów sprzętowych komputera), jak program, który był uruchamiany kilka razy dziennie. W Windows 95 sytuacja ta uległa zmianie i programy uruchamiane częściej mają nadawane większe priorytety.
Pulpit Windows 95 jest zorientowany obiektowo. Oznacza to odejście od tradycyjnej struktury katalogów i plików, do jakiej przyzwyczaił nas DOS. Zamiast tego otrzymujemy foldery i obiekty. Obiekty są przechowywane w folderach, czyli w swego rodzaju katalogach i można na nich dokonywać takich operacji, jak otwieranie (Otwórz [Open]), kopiowanie (Kopiuj [Copy]), czy przenoszenie (Przenieś [Move]). Operacje te można wykonywać za pomocą systemu menu danego folderu, menu podręcznego obiektu, czy też bezpośrednio myszką. Ogromną rolę odgrywają powiązania dokumentów z aplikacjami, za pomocą których zostały one utworzone. Dzięki temu otwarcie takiego dokumentu automatycznie powoduje uruchomienie aplikacji, za pomocą której został on opracowany. Efekt taki został już wprowadzony w Windows 3.x, jednak w Windows 95 zyskał on nieco głębszy wymiar. W Windows 3.x polegał on jedynie na powiązaniu rozszerzenia nazwy pliku, w którym był zapisany dokument z odpowiednią aplikacją. W Windows 95 proces ten przebiega nieco inaczej i jest związany z parametrami obiektu, jakim jest dokument. Parametry te określamy klikając obiekt prawym przyciskiem myszki i wybierając w rozwiniętym menu podręcznym opcję Właściwości [Properties].
Wszystkie elementy pulpitu Windows 95 są obiektami i tym samym mają swoje własne zestawy cech określające ich wygląd, działanie, parametry pracy itp. Sam pulpit również jest obiektem. Cechy pulpitu możemy określić klikając jego wolny obszar prawym przyciskiem myszki i wybierając, z wyświetlonego menu podręcznego, opcję Właściwości [Properties]. Do cech, które ma pulpit możemy zaliczyć rozdzielczość ekranu, kolory poszczególnych elementów, wygaszacz ekranu itp.
3. 1 	Pasek zadań
Sterowanie pracą systemu może się odbywać za pośrednictwem paska zadań znajdującego się w dolnej części pulpitu.

Ilustracja 3-1 Pasek zadań systemu Windows
W pasku zadań znajdują się "wizytówki" uruchomionych aplikacji oraz specjalny przycisk Start, którego wciśnięcie uaktywnia menu zawierające polecenia i opcje ułatwiające sterowania pracą systemu.
W głównym menu Start znajdują się następujące opcje:
Programy [Programs]	Podmenu zawierające aplikacje zainstalowane w menu Start.
Dokumenty [Documents]	Lista ostatnio przetwarzanych dokumentów.
Ustawienia [Settings]	Opcje pozwalające na definiowanie parametrów pracy systemu.
Znajdź [Find]	Program umożliwiający wyszukiwanie plików i folderów.
Pomoc [Help]	Polecenie otwierające okno z systemem pomocy.
Uruchom [Run]	Polecenie umożliwiające uruchamianie aplikacji.
Zamknij system [Shutdown]	Polecenie kończące pracę z Windows.
Pasek zadań znajduje się standardowo w dolnej części ekranu. Można go przenieść w inne miejsce (do góry, na lewo bądź na prawo). Wystarczy chwycić pasek zadań wskaźnikiem myszki i przenieść jego obramowanie, które pojawi się na pulpicie, w nowe miejsce. Po umieszczeniu obramowania w nowym miejscu zwalniamy przycisk myszki i pasek zadań zostanie przeniesiony. Możliwe jest również zmienianie rozmiaru paska zadań. Po umieszczeniu wskaźnika myszki na jego krawędzi, wskaźnik zamieni się w skierowaną w przeciwnych kierunkach strzałkę. 
Możemy chwycić teraz wskaźnikiem myszki krawędź paska zadań i przesunąć ją zmieniając rozmiar paska.
Jeżeli krawędź paska zadań przesuniemy poza obszar pulpitu, to pasek zostanie ukryty. Na pulpicie widoczna będzie tylko i wyłącznie jego krawędź. Możemy ponownie umieścić pasek na pulpicie, wciągając na niego tę właśnie krawędź.

Ilustracja 3-2 Powiększony pasek zadań w prawej części pulpitu Windows
Pasek zadań, podobnie, jak inne obiekty w Windows, ma swoje właściwości. Możemy je określić po kliknięciu prawym przyciskiem myszki wolnego obszaru paska i wybraniu, z wyświetlonego menu podręcznego, polecenia Właściwości [Properties].

Ilustracja 3-3 Określanie właściwości paska zadań
Opcje określające właściwości paska zadań są zebrane w zakładce Opcje paska zadań [Taskbar Options]. Ich znaczenie zostało omówione w poniższej tabeli.
Opcja
Znaczenie, gdy opcja jest zaznaczona
Zawsze na wierzchu
[Always on top]
Pasek zadań znajduje się zawsze na pulpicie, nie może być przykrywany przez okna aplikacji. Wyjątkiem jest praca w pełnoekranowym trybie tekstowym lub graficznym, ale to dotyczy tylko programów MS-DOS.
Automatyczne ukrywanie [Auto hide]
Pasek zadań jest automatycznie ukrywany, gdy wskaźnik myszki znajdzie się poza jego obszarem. Pojawia się na pulpicie ponownie, gdy umieścimy wskaźnik myszki poza tą krawędzią ekranu, przy której znajduje się pasek. Innymi słowy - musimy "wyjechać" wskaźnikiem myszki poza ekran.
Pokaż małe ikony w menu Start
[Show small icons in Start menu]
Ikony aplikacji wyświetlane w menu Start będą miały niewielkie rozmiary.
Pokaż zegar
[Show clock]
W wydzielonej części paska zadań jest wyświetlony czas systemowy.
W pasku zadań, obok przycisku Start i wizytówek aplikacji, znajduje się wydzielony obszar, w którym jest wyświetlany czas systemowy, a także ikony reprezentujące określone działania wykonywane przez Windows, ale o tym napiszemy w dalszej części książki.
3. 2 	Typy okien i ikon
Wszystkie okna są umieszczane na pulpicie Windows, czyli na ekranie monitora. Możemy rozróżnić wiele rodzajów okien, ale do najważniejszych należą okna aplikacji, okna dokumentów i okna Eksploratora Windows [Windows Explorera].
Okna aplikacji zawierają wykonywane programy. Okna te mogą być otwierane, zamykane, przesuwane i zmieniane na pulpicie Windows. Podobnie jest z oknami Eksploratora Windows [Windows Explorera]. Na rysunku przedstawiono okno typowej aplikacji.

Ilustracja 3-4 Wygląd okna typowej aplikacji Windows
W przypadku okien dokumentów jesteśmy ograniczeni obszarem roboczym danej aplikacji, poza którym okno jej dokumentu nie może się znaleźć. Okna dokumentów w aplikacji zostały pokazane na rysunku poniżej.

Ilustracja 3-5 Okna dokumentów w oknie aplikacji
Podobnie, jak w przypadku okien, również w odniesieniu do ikon możemy wyróżnić wiele ich rodzajów. Zacznijmy od tego, że ikony są to niewielkie symbole (rysunki) z podpisem u dołu reprezentujące obiekty Windows: pulpit, komputery, foldery, pliki, drukarki, itd. Wygląd ikony zależy od tego, jaki obiekt Windows ona reprezentuje. Poniżej przedstawiono wygląd kilku typowych ikon:


Ikona aplikacji.


Ikona pliku systemowego (.INI).


Ikona biblioteki dynamicznej (.DLL).


Ikona dokumentu tekstowego.


Ikona aplikacji MS-DOS.


Ikona folderu.
3. 2 .1 	Elementy składowe okna 
Niemal wszystkie okna, poza nielicznymi wyjątkami, składają się z tych samych elementów podstawowych. Dzięki temu ich obsługą rządzą jednakowe mechanizmy, co w dużym stopniu ułatwia użytkownikowi opanowanie zasad posługiwania się systemem Windows. Odpada w tej sytuacji konieczność poznawania od podstaw zasad obsługi każdego nowego programu, gdyż ogólne idee są we wszystkich jednakowe.
Do wspomnianych podstawowych elementów okna zaliczamy:
* pasek tytułowy,
* przyciski Minimalizuj [Minimize], Maksymalizuj [Maximize], Przywróć [Restore] oraz Zamknij [Close],
* ramki (krawędzie) okna,
* pasek menu,
* paski przewijania z suwakami,
* menu sterowania.

Ilustracja 3-6 Elementy składowe okna aplikacji
Pasek tytułowy zawiera nagłówek okna. W nagłówku tym jest, między innymi, umieszczana ikona i nazwa aplikacji lub dokumentu. Pasek tytułowy może być wykorzystywany do przesuwania okna na pulpicie. Polega to na tym, że po wskazaniu kursorem myszki paska tytułowego, wciskamy jej lewy przycisk i, cały czas trzymając, przenosimy ramkę okna na nowe miejsce, gdzie po zwolnieniu przycisku myszki zostanie umieszczone nasze okno. Ponadto podwójne kliknięcie paska tytułu powoduje rozwinięcie okna na cały pulpit. Przycisk Maksymalizuj [Maximize] służy do rozwijania okna na cały ekran. Po wykonaniu tej operacji jest on zastępowany przyciskiem Przywróć [Restore], którego działanie polega na przywróceniu oknu jego poprzednich rozmiarów. Nieco odmienną funkcję pełni przycisk Minimalizuj [Minimize]. Powoduje on ukrycie okna aplikacji, tak że na pasku zadań pozostaje tylko jej "wizytówka".
Przycisk Zamknij [Close] powoduje zamknięcie okna i zakończenie działania uruchomionego w tym oknie programu, czy też przetwarzania znajdującego się w nim dokumentu, w zależności od rodzaju danego okna.
Działanie na wszystkich wymienionych przyciskach odbywa się w ten sposób, że po wskazaniu kursorem myszki wybranego z nich, klikamy lewym jej przyciskiem.
Duża część okien jest wyposażona w specjalne, pogrubione ramki. Po wskazaniu krawędzi takiej ramki kursorem myszki, zmienia on swój kształt. W zależności od tego, która krawędź została wskazana, może to być, na przykład, połączona strzałka skierowana w lewo i prawo (wskazano jedną z krawędzi bocznych). Jak zmieniać rozmiar okna wykorzystując jego krawędź? Gdy kursor myszki zmieni swój kształt, należy wcisnąć lewy przycisk myszki i, cały czas go trzymając, przesuwać zarys okna ramki poruszając myszką. W chwili, gdy uznamy, że okno osiągnęło odpowiadający nam rozmiar, zwalniamy przycisk myszki.
Umieszczenie kursora myszki w pasku menu i naciśnięcie jej lewego przycisku powoduje rozwinięcie menu zawierającego zestaw opcji i poleceń.

Ilustracja 3-7 Elementy typowego menu
Wybranie polecenia powoduje wykonanie przypisanego mu działania.
Opcje charakteryzują się tym, że w wyniku ich wybrania nie jest wykonywana żadna akcja. Zmieniany jest natomiast ich stan na aktywny lub nieaktywny,  decydujący o określonych cechach wykonywanej aplikacji. Stan aktywności opcji jest oznaczany za pomocą specjalnego symbolu (patrz Ilustracja 3-7). Niektóre z poleceń są wyróżnione innym znakiem - skierowanego w prawo trójkąta. Oznacza on, że wybranie takiego polecenia powoduje rozwinięcie kolejnego menu z dodatkowym zestawem opcji i poleceń. Jeżeli nazwa opcji lub polecenia jest wypisana innym kolorem (szarym) lub w sposób mało  czytelny, oznacza to, że dane polecenie (opcja) jest w danej sytuacji niedostępne.
Ważnym elementem okna są suwaki znajdujące się na paskach przewijania. Służą one do przewijania zawartości okna, jeżeli nie jest ona w całości wyświetlona na ekranie. Można ją dzięki temu przeglądać nawet przy niewielkim rozmiarze okna. Na suwaki oddziaływuje się na kilka sposobów. To, który z nich wybierzemy decyduje o tym, czy przewijanie będzie się odbywało w pionie, czy też w poziomie. Przewinięcie okna o jedną linię (lub jeden wiersz bądź kolumnę) osiągamy przyciskając wskaźnikiem myszki jedną ze strzałek suwaka. Jeżeli chcemy przewinąć okno o całą stronę (umowną), należy wcisnąć obszar paska przewijania. Jest jeszcze sposób, polegający na płynnym przewijaniu zawartości okna. Należy chwycić myszką wskaźnik suwaka i przenieść go w nowe położenie.
Każde okno ma swoje menu sterowania wywoływane z paska tytułowego. Występują w nim polecenia umożliwiające wykonanie podstawowych działań na oknie.




Przywróć [Restore]
Odtwarza poprzedni rozmiar okna.
Przenieś [Move]
Przesuwa okno na nowe położenie.
Rozmiar [Size]
Zmienia rozmiar okna.
Minimalizuj [Minimize]
Ukrywa okno.
Maksymalizuj [Maximize]
Rozwija okno na cały ekran.
Zamknij [Close]
Zamyka okno (aplikację, dokument).




Szczególny wygląd menu sterowania mają aplikacje MS-DOS. Oprócz podanych powyżej standardowych poleceń, wprowadzono w nich kilka dodatkowych.
Edytuj [Edit]
Zestaw poleceń ułatwiających kopiowanie i wklejanie danych w oknach MS-DOS.

Znak [Mark]
Zaznaczenie obszaru do kopiowania.

Kopiuj [Copy]
Kopiowanie zaznaczonego obszaru do schowka.

Wklej [Paste]
Wklejanie danych ze schowka.

Przewiń [Scroll]
Przewijanie zawartości okna.
Pasek narzędzi
[Toolbar]
Wyświetlanie paska narzędziowego w oknie aplikacji MS-DOS.
Właściwości [Properties]
Definiowanie właściwości programu działającego w oknie MS-DOS.
3. 2 .2 	Okienka dialogowe
Okienko dialogowe jest bardzo często wykorzystywanym elementem Windows. Jego główne zadanie polega na umożliwieniu użytkownikowi wyboru różnorodnych opcji i parametrów, w oparciu o które pracuje dana aplikacja, jak również wprowadzanie danych. 
Do podstawowych elementów okienka dialogowego możemy zaliczyć:
* zakładki,
* przyciski,
* pola wyboru,
* elementy przełącznikowe,
* okienka z listą elementów,
* okienka kombinowane,
* okienka redakcyjne.

Ilustracja 3-8 Przykład okienka dialogowego
3. 2 .2 .1 		Zakładki
Zakładki służą do oddzielania grup różnych opcji występujących w ramach tego samego okienka dialogowego. Wybranie zakładki, polegające na kliknięciu myszką jej nazwy, powoduje zmianę zestawu opcji widocznych w okienku dialogowym. Na kolejnym rysunku pokazano okienko dialogowe z zakładkami o nazwach: Program [Program], Czcionka [Font], Pamięć [Memory], Ekran [Screen], Inne [Misc].

Ilustracja 3-9 Zakładki widoczne w okienku dialogowym
3. 2 .2 .2 		Przyciski
Zadanie przycisków polega na wykonywaniu odpowiednich, przypisanych im zadań, na przykład na potwierdzeniu lub anulowaniu zmian wprowadzonych w okienku dialogowym, wyświetlenie kolejnego okienka dialogowego itp. Do najczęściej spotykanych przycisków należą: OK (potwierdza wykonanie operacji) i Anuluj [Cancel] (anuluje operację).

Operację wykonywaną na przycisku nazywamy naciśnięciem (wynika to z wrażenia, jakie odnosimy obserwując ekran monitora podczas jej wykonywania). Naciśnięcie wykonujemy wskaźnikiem myszki (wskazujemy przycisk i klikamy lewym przyciskiem myszki). Taki sam efekt możemy uzyskać posługując się klawiaturą. Najpierw wyróżniamy przycisk wciskając, aż do skutku, klawisz Tab (przycisk jest wyróżniony, gdy pojawi się ramka wokół jego nazwy), a później wciskamy go za pomocą klawisza Enter. Nie zawsze zachodzi potrzeba wciskania klawisza Tab, gdyż jeden z przycisków jest wyróżniony domyślnie. Przycisk taki charakteryzuje się tym, że ma wyraźnie - w stosunku do pozostałych - pogrubioną ramkę. Wciśnięcie klawisza Enter jest wówczas równoznaczne z wciśnięciem danego przycisku.
3. 2 .2 .3 		Pola wyboru
Pola wyboru służą do oznaczania aktywności (lub nie) specyficznych opcji mających wpływ na działanie aplikacji. Wskazując pole wyboru i naciskając przycisk myszki użytkownik zmienia jego stan na przeciwny. Gdy pole wyboru jest zaznaczone, to znajduje się w nim specjalny znaczek.

Stan pól wyboru możemy również zmieniać posługując się klawiaturą. Do wybranego pola przechodzimy posługując się klawiszem Tab (lub klawiszami strzałek). Nazwa tego pola zostanie wówczas zamknięta w przerywanej ramce. Stan tak wybranego pola możemy zmieniać wciskając klawisz spacji.
3. 2 .2 .4 		Elementy przełącznikowe
Elementy przełącznikowe służą, podobnie jak pola wyboru, do określenia pewnych opcji wykorzystywanych przez aplikację. Różnią się od pól wyboru tym, że występują w grupach, przy czym tylko jeden (i przynajmniej jeden) element w takiej grupie może być zaznaczony. Użytkownik wybiera element wskazując go kursorem myszki i wciskając jej lewy przycisk. Stan tego elementu jest zmieniany na aktywny.

Ilustracja 3-12 Elementy przełącznikowe
Jeżeli posługujemy się klawiaturą, to do wybranego pola przechodzimy wciskając klawisz Tab (lub klawisze strzałek). Nazwa tego pola zostanie wówczas zamknięta w przerywanej ramce. Stan tak wybranego pola możemy zmieniać wciskając klawisz spacji.
3. 2 .2 .5 		Okienka z listą elementów
Okienka z listą elementów są przeznaczone do udostępniania zestawu elementów i umożliwienia wybrania jednego z nich. Elementami takiego okienka mogą być na przykład nazwy plików znajdujących się w danym folderze, czy też nazwy czcionek zainstalowanych w systemie.

Użytkownik wybiera element wskazując go kursorem myszki i naciskając jej lewy przycisk. Jeżeli posługujemy się klawiaturą, należy najpierw przejść do wnętrza okienka (klawisz Tab), a następnie wybrać jeden z elementów korzystając z klawiszy strzałek.



3. 2 .2 .6 		Okienka redakcyjne
Okienka redakcyjne pozwalają na wpisywanie różnego rodzaju tekstów, w zależności od kontekstu, w jakim występują. Należy pamiętać, że wpisywanie takiego tekstu należy zakończyć klawiszem Tab, który spowoduje przejście do następnego elementu okienka dialogowego. Wciśnięcie klawisza Enter spowoduje wciśnięcie domyślnego przycisku znajdującego się w okienku dialogowym.

Ilustracja 3-14 Okienko redakcyjne
3. 2 .2 .7 		Okienka kombinowane

Okienka kombinowane łączą w sobie cechy okienek z listą elementów i okienek redakcyjnych. W sumie jest ich kilka rodzajów. Na rysunku Ilustracja 3-15 został przedstawiony jeden z nich.

Ilustracja 3-16 Rozwinięte okienko kombinowane
Naciśnięcie przycisku oznaczonego strzałką skierowaną w dół powoduje rozwinięcie tej części okienka kombinowanego, w której znajduje się lista elementów. Jeżeli użytkownik wskaże jeden z nich, to kopia tego elementu jest umieszczana w części redakcyjnej okienka kombinowanego. 
3. 2 .3 	Okienka komunikatów
Okienko komunikatu jest szczególnym rodzajem okienka dialogowego. Jego podstawowym zadaniem jest przekazanie użytkownikowi określonej informacji. Okienko takie jest najczęściej wyposażone w specjalną ikonę identyfikującą rodzaj przekazywanej informacji.

Jeśli jest nią, np. ostrzeżenie - będzie to wykrzyknik, gdy chodzi jedynie o potwierdzenie wykonania jakiejś operacji - znak zapytania itd.
3. 2 .4 	Rodzaje okienek dialogowych
W systemie Windows występują dwa podstawowe rodzaje okienek dialogowych: zależne i niezależne. Podział taki wynika z ich odmiennego funkcjonowania.
Okienka niezależne występują, jak sama nazwa wskazuje, niezależnie od swego okna nadrzędnego. Oznacza to, że możemy je np. przesuwać, umieszczać na pasku zadań, a oprócz tego nadal pracować w oknie nadrzędnym. Zamknięcie okna nadrzędnego powoduje na ogół również zamknięcie jego okienka dialogowego.
Zupełnie inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku okienek zależnych. Ich otworzenie powoduje zatrzymanie pracy aplikacji, aż do momentu zamknięcia takiego okienka.
3. 3 	Myszka
System Windows najłatwiej jest obsługiwać myszką, tym bardziej, że z niektórymi aplikacjami nie da się w ogóle pracować za pomocą klawiatury. Klawiatura w Windows jest w zasadzie przeznaczona do wprowadzania tekstów i danych numerycznych, choć oczywiście za jej pomocą można wykonać wszystkie podstawowe działania.
Podstawową akcją wykonywaną za pomocą myszki jest umieszczenie jej kursora (wskaźnika) na obiekcie i naciśnięcie jej lewego przycisku, tzw. kliknięcie. Działanie to wywołuje różne skutki, w zależności od tego, jaki obiekt kliknęliśmy. Może to być na przykład zaznaczenie obiektu, rozpoczęcie wykonywania jakiegoś działania, manipulowanie elementami pulpitu itp.
Do podstawowych działań myszką zaliczamy także podwójne kliknięcie oraz "chwytanie" nią obiektów Windows.
Podwójne kliknięcie jest po prostu szybkim, dwukrotnym naciśnięciem przycisku myszki. Czas, jaki upływa między dwoma kolejnymi naciśnięciami nie może przy tym przekroczyć pewnej ustalonej wielkości. Określa się ją za pomocą aplikacji Panel sterowania [Control Panel], a konkretnie za pomocą jej podprogramu o nazwie Mysz [Mouse].
Podwójne kliknięcie ma tak wiele znaczeń, że ich wymienianie tutaj zajęłoby zbyt wiele miejsca. Aby jednak zorientować Czytelnika w idei jego stosowania, warto jest przytoczyć kilka charakterystycznych przykładów. Podwójne naciśnięcie ikony aplikacji powoduje uruchomienie aplikacji z nią związanej. Podwójne naciśnięcie ikony stacji dysków powoduje wyświetlenie folderów i plików; poza tym, większość elementów, które podlegają selekcjonowaniu, ma przypisaną pewną akcję wynikającą z ich podwójnego kliknięcia. I tak, np. podwójne kliknięcie nazwy pliku będącego elementem okienka służącego do otwierania plików (dokumentów) powoduje, że plik ten zostanie załadowany do pamięci.
Ciekawą cechą Windows jest możliwość chwytania myszką jego poszczególnych obiektów. Chwycony obiekt może być, na przykład, przemieszczany lub też poddawanym innym działaniom. Sama operacja chwytania polega na wskazaniu obiektu kursorem myszki i naciśnięciu jej lewego przycisku. Trwa ona dopóty, dopóki przycisk nie zostanie zwolniony.
3. 4 	Klawiatura
Praca w środowisku Windows jest najwygodniejsza wówczas, gdy posługujemy się myszką; nie oznacza to jednak, że praca bez niej jest w ogóle niemożliwa. Większość działań, choć oczywiście nie wszystkie, można wykonać przy użyciu klawiatury. Odbywa się to głównie drogą wydawania poleceń dostępnych w systemie menu. Posługiwanie się menu za pomocą klawiatury jest bardzo proste. Otwarcie wybranego menu odbywa się poprzez naciśnięcie klawisza Alt wraz z klawiszem z literą, która jest podkreślona w nazwie menu. Samo naciśnięcie Alt daje w efekcie uaktywnienie paska menu, po którym możemy się poruszać za pomocą klawiszy strzałek. Naciśnięcie klawisza Enter lub klawisza  powoduje otworzenie podświetlonego menu. przejście do poprzedniego lub następnego menu umożliwiają klawisze <-- i -->. Opcje lub polecenia wybieramy przesuwając podświetlenie w menu za pomocą Ź i , a następnie wciskając klawisz Enter. Dostępny jest także nieco szybszy sposób, polegający na naciśnięciu klawisza odpowiadającego literze, która w nazwie danego polecenia została podkreślona, co powoduje natychmiastowe wykonanie tego polecenia.
Praca z aplikacją wymaga nie tylko obsługi menu, ale także okienek dialogowych. Dużą rolę w ich przypadku odgrywa klawisz Tab. Służy on do przemieszczania się pomiędzy poszczególnymi elementami okienka dialogowego. Należy zwrócić uwagę na to, by na przykład tekstu wprowadzanego do okienka redakcyjnego nie kończyć wciśnięciem klawisza Enter. Użycie tego klawisza spowoduje w większości wypadków zamknięcie okienka dialogowego. Wynika to z tego, że naciśnięcie klawisza Enter jest równoznaczne z naciśnięciem tego przycisku okienka dialogowego, który jest domyślnie aktywny (zazwyczaj jest to przycisk OK kończący działanie dialogu). Naciskanie klawisza Tab powoduje "ruch do przodu" po elementach dialogu. Jeżeli chcemy się cofać, musimy użyć klawisza Shift+Tab.
Pracując z klawiaturą należy znać podstawowe kombinacje klawiszy wykorzystywane do obsługi Windows:
Alt+spacja	Wyświetlenie menu sterowania okna aplikacji (dialogu).
Alt+-	Wyświetlenie menu sterowania okna dokumentu.
Ctrl+Esc	Wciśnięcie przycisku Start w pasku zadań.
Tab	Poruszanie się pomiędzy głównymi elementami okienka dialogowego,
Alt+	Rozwinięcie listy związanej z okienkiem kombinowanym.
3. 5 	Opcje uruchamiania Windows
Przy normalnym uruchamianiu Windows 95, po włączeniu komputera pojawia się napis Uruchamianie systemu Windows 95 [Starting Windows 95], po którym jest wyświetlane logo systemu, a następnie pulpit. Istnieją jednak inne opcje uruchamiania systemu, o których warto wiedzieć, zwłaszcza w sytuacjach awaryjnych. Opcje te można uaktywniać wciskając klawisz F8 w momencie ładowania systemu (gdy na ekranie jest wyświetlany wspomniany już napis Uruchamianie systemu Windows 95 [Starting Windows 95]). Zostanie wówczas wyświetlone Menu startowe [Startup Menu] Windows 95.
Oprócz normalnego uruchomienia, możemy uruchomić Windows 95 m.in. w trybie wierszowym, awaryjnym, interaktywnym, możemy też załadować system operacyjny, [DeBe1]który był osadzony na naszym komputerze przed zainstalowaniem Windows 95. Poniżej opiszemy wybrane z nich.
3. 5 .1 	Uruchamianie Windows w trybie interaktywnym
Jeżeli chcemy uruchomiać Windows 95 w trybie interaktywnym, po wciśnięciu klawisza F8 w momencie ładowania systemu wybieramy z menu startowego pozycję "Potwierdzanie krok po kroku" ["Step-by-step confirmation"]. Podczas takiego uruchamiania możemy załadować program do obsługi dysków skompresowanych DoubleSpace lub DriveSpace, wybierać sterowniki urządzeń, które chcemy załadować z pliku CONFIG.SYS, zatwierdzać każdy wiersz z plików CONFIG.SYS i AUTOEXEC.BAT, uruchomić program WIN.COM, który ładuje powłokę graficzną Windows 95 oraz załadować wykorzystywane przez niego sterowniki.
Jeżeli podczas interaktywnego uruchamiania systemu będziemy odpowiadali twierdząco na każde pytanie lub też będziemy wciskać klawisz Tab zatwierdzając automatycznie całe sekcje zapytań, to uzyskamy taki sam efekt, jak podczas normalnego uruchamiania systemu, z tą tylko różnicą, że nie będzie wyświetlane logo systemu.
Jeżeli nie odpowiemy przecząco na pytanie Ładować wszystkie sterowniki Windows [Load all Windows drivers], to efekt będzie taki sam, jak przy awaryjnym uruchamianiu Windows 95.
3. 5 .2 	Uruchamianie awaryjne
Awaryjny tryb uruchamiania może być wybierany przez sam system w sytuacji, gdy wymaga tego jakaś aplikacja lub zostały uszkodzone dane w plikach systemowych. Może go również wymuszać sam użytkownik i to na kilka sposobów. Pierwszy polega na wciśnięciu klawisza F5 na początku ładowania systemu. Jest wówczas uaktywniany tryb awaryjny bez obsługi sieci. Jeżeli pliki do obsługi sieci mają być ładowane - wciskamy klawisz F6. Trzeci sposób polega na wybraniu opcji Tryb awaryjny [Safe Mode] w menu wyświetlonym po wciśnięciu klawisza F8 na początku ładowania systemu.
W trybie awaryjnym są ładowane programy obsługi myszki, klawiatury, standardowej karty VGA i sterowniki wymienione w Menedżer urządzeń [Device Manager]. Warto z niego skorzystać wtedy, gdy sterowniki urządzeń, które właśnie zainstalowaliśmy nie działają prawidłowo i prowadzą do upadku systemu. Możemy wówczas przywrócić lub skorygować ustawienia systemowe i spróbować załadować Windows jeszcze raz.
Istnieją dodatkowe opcje uruchamiania awaryjnego. Po wciśnięciu klawisza F5 są ładowane sterowniki HIMEM.SYS i IFSHLP.SYS, sterownik dysków skompresowanych, a na zakończenie - jest uruchamiany system Windows 95. Jeżeli wciśniemy Shift+F5 sterowniki HIMEM.SYS i IFSHLP.SYS nie są ładowane, jest natomiast przetwarzana informacja zawarta w specjalnym systemie opisującym konfigurację Windows 95 - Registry. Nie jest również ładowany system Windows 95, a jedynie wierszowy tryb poleceń. W przypadku wciśnięcia klawisza Ctrl+F5 jest ładowany tylko i wyłącznie wierszowy tryb poleceń.
3. 5 .3 	Wierszowy tryb poleceń
Jeżeli znajdujemy się w wierszowym trybie poleceń (sposób jego uruchomienia został przedstawiony w poprzednich punktach), to pracujemy w nim analogicznie, jak w przypadku systemu operacyjnego MS-DOS. Możemy jednak uruchomić z jego poziomu Windows 95 uruchamiając program WIN.COM.
Warto wiedzieć, że program ten można wywoływać z parametrami, które mają wpływ na działanie systemu. Jego składnia preentuje się następująco:
WIN [/B] [/D:[F] [M] [S] [V] [X]]
/B	Tworzy plik BOOTLOG.TXT, w którym są zapisywane wszystkie komunikaty systemu generowane przez niego w trakcie uruchamiania.
/D:	Wykorzystuje się do określenia przełączników wykorzystywanych w przypadku nieprawidłowego działania systemu:
	F	Wyłącza 32-bitowy dostęp do dysku.
	M	Włącza awaryjny tryb uruchamiania.
	N	Włącza awaryjny tryb uruchamiania wraz z obsługą sieci.
	S	Zabrania wykorzystywania przez Windows przestrzeni adresowej 		pamięci ROM od adresu F000:0000 do 1MB.
	V	Powoduje przekazanie obsługi przerwań dysku twardego funkcjom 		zapisanym wpamięci ROM komputera.
	X	Z wyszukiwania wolnej pamięci przez Windows 95 wyklucza 			obszar pamięci wykorzystywany przez urządzenia.
3. 5 .4 	Uruchamianie poprzedniego systemu operacyjnego
Przed zainstalowaniem Windows 95 w naszym komputerze był już na ogół osadzony jakiś inny system operacyjny. Podczas instalacji Windows 95 nie jest on ostatecznie usuwany i, jeśli zajdzie taka potrzeba, może zostać przez nas uruchomiony. Wystarczy, że na początku ładowania systemu wciśniemy klawisz F4 lub też wybierzemy odpowiednią opcję z menu startowego Windows 95.
3. 6 	Koniec pracy z Windows
Pracy w Windows nie można zakończyć poprzez proste wyłączenie zasilania komputera - takie działanie może doprowadzić do powstania różnorodnych błędów i kłopotów z późniejszym poprawnym załadowaniem systemu.
Pracę w Windows kończymy wybierając Start ( Zamknij system [Start ( Shut Down]. System wyświetli okienko dialogowe pozwalające na sprecyzowanie zamierzonego działania.

Ilustracja 3-18 Zamykanie systemu Windows
Zakończyć pracę komputera
[Shut down the computer]
Przygotowanie komputera do wyłączenia.
Uruchomić ponownie komputer
[Restart the computer]
Zrestartowanie pamięci komputera i ponowne załadowanie systemu operacyjnego
Uruchomić ponownie komputer w trybie MS-DOS
[Restart the computer in MS-DOS mode]
Uruchamia system w trybie wierszowym, bez ładowania powłoki graficznej.
Zamknąć wszystkie programy...
[Close all programs...]
(pojawia się tylko w niektórych wypadkach)
Zamknięcie wszystkich aplikacji i rozpoczęcie nowej sesji pracy z Windows.
Po wybraniu działania wciskamy przycisk Tak [Yes] (jednak możemy anulować całą operację wciskając przycisk Nie [No]). Należy cierpliwie poczekać aż Windows wykona wszelkie niezbędne operacje i zezwoli nam na wyłączenie zasilania komputera.
Jeżeli Windows 95 zainstalujemy na komputerze przenośnym typu laptop lub notebook i komputer ten posiada wbudowany system zarządzania poborem mocy, to w menu Start, w tej samej grupie co polecenie Zamknij system [Shut Down], znajduje się polecenie Suspend. Ma ono podobne znaczenie, z tym, że zachowuje wszystkie otwarte aplikacje i dokumenty wprawiając komputer w stan "uśpienia". Jeżeli jesteśmy pewni, że baterie są naładowane w dostatecznym stopniu, możemy nawet zostawić nasze dane bez zapisywania, bez obawy, że zostaną utracone, choć oczywiście podejmowanie takiego ryzyka nie jest wskazane.

[DeBe1]w wersjach BETA można ładować np. MS-DOS, po wciśnięciu <F4>, nie wiem jednak, czy możliwość ta pozostała w wersji dystrybucyjnej
Windows 95

3. Zapoznanie z Windows 95

42

41


19


4. 	Aplikacje
Aplikacją Windows 95 będziemy nazywali program, który możemy uruchomić pod kontrolą tego systemu. Do aplikacji zaliczamy programy pisane specjalnie dla systemu Windows 95, jak również programy tworzone dla systemu MS-DOS, dla wcześniejszych wersji Windows (3.x), a także niektóre z programów przeznaczonych dla Windows NT. Każda z aplikacji, z nielicznymi wyjątkami wśród programów przeznaczonych dla systemu operacyjnego MS-DOS, może działać w oknie, które odpowiada przydzielonej jej części ekranu monitora.
Istnieje wiele różnych sposobów uruchamiania aplikacji w Windows 95. Aplikację możemy uruchomić:
* wybierając ją w menu Start,
* podwójnie klikając ikonę aplikacji w oknie folderu,
* podwójnie klikając ikonę aplikacji w oknie Eksploratora Windows [Windows Explorer],
* podwójnie klikając dokument utworzony za pomocą danej aplikacji, co spowoduje automatyczne jej uruchomienie i załadowanie wskazanego dokumentu,
* klikając prawym przyciskiem myszki pulpit Windows i wybierając polecenie Nowy obiekt [New object]. W wyświetlonym menu wskazujemy nazwę aplikacji, za pomocą której chcemy utworzyć nowy dokument - aplikacja ta zostanie automatycznie uruchomiona,
* wybierając dokument w menu dostępnym po wybraniu Start ( Dokumenty [Start ( Documents],
* podwójnie klikając nazwę aplikacji, której plik wyszukaliśmy za pomocą polecenia Start ( Znajdź ( Foldery lub pliki  [Start ( Find ( Files or Folders],
* pisząc nazwę aplikacji w okienku Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt]; w taki sposób możemy uruchamiać nie tylko programy MS-DOS, ale również aplikacje Windows.
4. 1 	Uruchamianie i zamykanie aplikacji
Aplikacje, które uruchamiamy stosunkowo często warto jest umieścić w menu Start. W jaki sposób to zrobić? Najszybciej jest kliknąć prawym przyciskiem myszki pasek zadań (Task Bar) i z wyświetlonego menu podręcznego wybrać opcję Właściwości [Properties]. 
Nowo instalowane aplikacje umożliwiają na ogół utworzenie własnej grupy w ramach menu Start.

Ilustracja 4-1 Właściwości paska zadań
W wyświetlonym okienku dialogowym wybieramy zakładkę Programy menu Start [Start Menu Programs] i wciskamy przycisk Dodaj [Add]. Przystępujemy tym samym do zdefiniowania skrótu (shortcut) do aplikacji, który zostanie umieszczony w wybranym folderze menu Start. Podajemy najpierw nazwę aplikacji, wraz ze ścieżką dostępu i ewentualnymi parametrami, wpisując ją w polu Wiersz poleceń [Command line] (możemy skorzystać z przycisku Przeglądaj [Browse]).

Ilustracja 4-2 Wskazywanie pliku programu
Po wprowadzeniu tej nazwy klikamy przycisk Dalej [Next] i przechodzimy do wybrania folderu, w którym ma zostać umieszczony skrót (shortcut).
Jeżeli nie znamy ścieżki dostępu do pliku, możemy ją wskazać korzystając z przycisku Przeglądaj [Browse].

Ilustracja 4-3 Wybieranie folderu, w którym zostanie umieszczony skrót
Podświetlamy nazwę folderu i klikamy przycisk Dalej [Next]. Skrót możemy umieścić w nowym folderze, który tworzymy wciskając przycisk Nowy folder [New Folder].
Na zakończenie, w polu Wybierz nazwę dla skrótu [What would you like to name the shortcut] wpisujemy nazwę dla skrótu i wciskamy przycisk Zakończ [Finish].
Podobny efekt uzyskamy "przeciągając" ikonę wybranej aplikacji, folderu, czy też pliku na przycisk Start. Po jej "upuszczeniu" skrót do danego pliku zostaje umieszczony nad menu Programy [Programs].
Aplikacje, które chcemy mieć zawsze pod ręką najlepiej jest umieścić na pulpicie. W tym celu należy utworzyć skrót (shortcut) właśnie na pulpicie. Jak to zrobić? Prawym przyciskiem klikamy dowolny, wolny obszar pulpitu i, z wyświetlonego menu podręcznego, wybieramy polecenie Nowy obiekt ( Skrót [New „ Shortcut]. Na ekranie zostanie otworzone okienko dialogowe Utwórz skrót [Create Shortcut]. W jego polu Wiersz poleceń [Command Line] wpisujemy pełną ścieżkę dostępu do pliku, którego skrót chcemy umieścić na pulpicie i klikamy przycisk Dalej [Next].
Wpisujemy następnie opis utworzonego skrótu, czyli nazwę, która będzie wyświetlana pod jego ikoną na pulpicie i wciskamy przycisk Zakończ [Finish].
W taki sam sposób możemy tworzyć na pulpicie własne foldery, wystarczy w menu podręcznym zamiast polecenia Nowy obiekt „ Skrót [New „ Shortcut] wybrać polecenie Nowy obiekt „ Folder [New „ Folder]. W folderach z kolei możemy umieszczać następne foldery lub skróty do wybranych aplikacji i dokumentów.
W folderze można tworzyć wiele skrótów dla tego samego pliku. Wówczas w ich nazwach, nadawanych automatycznie przez Windows, pojawiają się kolejne numery.
Dowolną aplikację możemy uruchomić korzystając z polecenia Start „ Uruchom [Start „ Run].

Ilustracja 4-4 Uruchamianie programu za pomocą polecenia Uruchom [Run]
W polu Otwórz [Open] wpisujemy nazwę, wraz ze ścieżką dostępu i ewentualnymi parametrami aplikacji, którą chcemy uruchomić i wciskamy przycisk OK.
Nie wszystkie aplikacje muszą być umieszczone w menu Start, nie wszystkie zmieszczą się także na pulpicie. Wszystkie pozostałe możemy uruchamiać przeglądając zawartość folderów komputera za pomocą okien Eksploratora Windows [Windows Explorer] lub Mój komputer [My Computer]. Wystarczy podwójnie kliknąć ikonę aplikacji lub jej skrótu. W jaki sposób ją rozpoznać? Jeżeli nie znamy nazwy aplikacji, to najłatwiej jest wyświetlić w folderze szczegółowe informacje na temat każdego pliku. W tym celu wybieramy polecenie Widok „ Szczegóły [View „ Details]. Obok nazwy każdego pliku jest wówczas wyświetlany opis jego typu, w przypadku aplikacji będzie to Aplikacja [Application], w przypadku skrótu - Skrót [Shortcut]. Dodatkowym ułatwieniem będzie zapewne posortowanie zawartości folderu według typów plików, wtedy pliki wszystkich aplikacji znajdujących się w folderze będą umieszczone w jednej grupie. Taki sposób sortowania uzyskujemy wydając polecenie Widok „ Rozmieść ikony „ Według typu [View „ Arrange Icons „ by Type].
Pracę uruchomionej aplikacji musimy prędzej, czy później zakończyć. Istnieje na to wiele sposobów. Pierwszy z nich polega na skorzystaniu z odpowiedniego polecenia w menu aplikacji, którym jest najczęściej Plik „ Zakończ [File „ Exit]. Kolejny sposób, to kliknięcie przycisku Zamknij [Close] w oknie aplikacji lub też wybranie polecenia Zamknij [Close] w menu sterowania danej aplikacji. 
Jeżeli okno aplikacji nie jest widoczne na pulpicie lub też nie jest rozwinięte, wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszki wizytówkę aplikacji w pasku zadań, by rozwinąć jej menu sterowania.
Co zrobić, gdy dana aplikacja działa nieprawidłowo i nie reaguje na wykonywane przez nas akcje (potocznie mówi się, że dany program się "zawiesił"). W przypadku systemu MS-DOS taka sytuacja prowadziła do zawieszenia całego systemu i wymuszała konieczność jego ponownego załadowania. Windows 95 jest znacznie bardziej odporny na tego typu błędy. Wciskamy klawisze Ctrl+Alt+Del, co spowoduje wyświetlenie okienka dialogowego Zamknij program [Close Program].

Ilustracja 4-5 Zamykanie błędnie działających programów
Program, który nie odpowiada na nasze działania, jak również jakikolwiek inny program, możemy zamknąć wskazując jego nazwę i wciskając przycisk Zakończ działanie [End Task]. Możliwe jest również zakończenie działania całego systemu - wystarczy wcisnąć przycisk Zamknij system [Shut Down].
4. 2 	Instalowanie i deinstalowanie aplikacji
Aplikacje pisane dla Windows posiadają na ogół specjalny program instalacyjny znajdujący się na jednej z dyskietek wchodzących w skład danego pakietu. Program ten nosi najczęściej nazwę setup.exe. Zainstalowanie aplikacji jest dosyć proste i polega na uruchomieniu tego programu oraz postępowaniu według dostarczanych przez niego wskazówek. Większość z programów instalacyjnych automatycznie umieści w menu Start „ Programy [Start „ Programs] nowy folder dla zainstalowanej aplikacji, zawierający elementy wchodzące w jej skład.
Bardziej uniwersalnym sposobem instalacji jest skorzystanie ze specjalnego programu. Znajduje się on w Panelu sterowania [Control Panel] (polecenie Start „ Ustawienia „ Panel sterowania [Start „ Settings „ Control Panel]) i nosi nazwę Dodaj/Usuń programy [Add/Remove Programs]. Pozwala on nie tylko na instalowanie i deinstalowanie aplikacji zewnętrznych, ale i niektórych części Windows 95 oraz tworzenie dyskietek startowych. Podwójne kliknięcie reprezentującej go ikony powoduje wyświetlenie na pulpicie pokazanego poniżej okienka dialogowego.
Opcje umożliwiające instalowanie i deinstalowanie aplikacji znajdują się w zakładce Instaluj/Odinstaluj [Install/Uninstall]. W okienku umieszczonym nad przyciskiem Usuń [Remove] jest wyświetlana lista aplikacji zainstalowanych w Windows 95. Dotyczy to jednak tylko tych aplikacji, które posiadają swoje własne programy instalacyjne przeznaczone do instalowania ich właśnie w tym systemie. Jeżeli warunek taki nie będzie spełniony, a nie będzie tak m.in. w przypadku aplikacji opracowanych dla Windows 3.1, nazwa prawidłowo zainstalowanej aplikacji i tak nie pojawi się we wspomnianym okienku. Dzieje się tak dlatego, że aplikacje utworzone specjalnie dla Windows 95, podczas instalacji, umieszczają informacje o nazwach swoich plików i ich położeniu w specjalnej bazie danych. Dzięki temu nie jest trudne ich późniejsze usunięcie.

Ilustracja 4-6 Okienko dialogowe wspomagające instalowanie programów
Podświetlenie nazwy wybranej aplikacji w okienku i wciśnięcie przycisku Usuń [Remove] powoduje usunięcie wszystkich jej plików z dysku (dysków). Jest to możliwe z tego względu, że nazwy i położenie wszystkich plików danej aplikacji, jak również informacje o tym, jakie zmiany wprowadziła ona w systemie, są przechowywane w specjalnej, systemowej bazie danych.
Odtworzenie aplikacji usuniętej za pomocą przycisku Usuń [Remove] wymaga jej ponownego zainstalowania. Nie wystarczy odtworzenie jej plików z kosza Kosz [Recycle Bin], a to dlatego, że nie jest możliwe odtworzenie w ten sposób dodatkowych zmian wprowadzanych w systemie przez tę aplikację.
Instalowanie aplikacji ułatwia przycisk Instaluj [Install]. Po jego wciśnięciu są sprawdzane zawartości napędów dysków elastycznych i dysków optycznych. Jeżeli zostanie odnaleziony na nich program instalacyjny, użytkownik ma możliwość uruchomienia go poprzez proste wciśnięcie przycisku Zakończ [Finish].
Podczas instalowania aplikacji MS-DOS program instalacyjny pozwala na wybranie dla niej ikony. Dzieje się tak dlatego, że w odróżnieniu od aplikacji Windows, aplikacje MS-DOS nie mają w swoich plikach wykonywalnych (o rozszerzeniu .EXE lub .COM) zapisanych ikon, poprzez które będą reprezentowane na pulpicie Windows.
Częstą sytuacją będzie oczywiście zainstalowanie Windows 95 na komputerze, na którym była już zainstalowana jedna z wcześniejszych wersji Windows wraz z aplikacjami. Proste skopiowanie plików wykorzystywanych przez te aplikacje do katalogu Windows 95 nie zawsze, a nawet rzadko, da pożądany rezultat. Aplikacje te należy poddać procesowi ponownej instalacji.
Aplikacja często umieszcza swoje pliki w różnych katalogach, głównie katalogach systemowych. Operacja usunięcia aplikacji, której nie chcemy już więcej używać nie jest sprawą prostą bowiem wymaga usunięcia wszystkich wykorzystywanych tylko przez nią plików. Użytkownik nie zawsze będzie znał nazwy tych plików i ich położenie; z tego względu usunięcie samych plików aplikacji znajdujących się w jej macierzystym katalogu spowoduje pozostawienie na dysku niepotrzebnych plików. W przypadku usuwania większej liczby aplikacji liczba tych plików wzrasta przez co niepotrzebnie marnuje się miejsce na dysku twardym. W tym wypadku z pomocą przychodzi nam aplikacja Dodaj/Usuń programy [Add/Remove Programs], dotyczy to jednak tych aplikacji, które mają programy instalacyjne przeznaczone do pracy w Windows 95. W przypadku pozostałych należy rozsądnie rozmieszczać je w oddzielnych katalogach.
Opcje zebrane w zakładce Instalator Windows [Windows Setup] pozwalają użytkownikowi na instalowanie i usuwanie wybranych elementów składowych systemu Windows 95.

Ilustracja 4-7 Instalowanie i usuwanie wybranych składników systemu Windows
Poszczególne aplikacje Windows są pogrupowane. Obok nazwy każdej z grup znajduje się kwadracik. Jeżeli jest oznaczony  - wszystkie aplikacje danej grupy są instalowane. Jeżeli kwadracik jest wypełniony szarym kolorem  - instalowaniu podlega tylko część aplikacji z danej grupy. Liczba tych aplikacji jest podana w okienku Opis [Description]. Możemy wybierać aplikacje przeznaczone do instalowania, w ramach danej grupy, po podświetleniu jej nazwy i wciśnięciu przycisku Szczegóły [Details]. Po określeniu wszystkich opcji wciskamy przycisk OK.
W trzeciej z zakładek - Dysk startowy [Startup Disk], został umieszczony przycisk Utwórz dysk [Create Disk], który umożliwia utworzenie systemowej dyskietki startowej. Przydaje się ona w razie wystąpienia jakichś problemów z dyskiem twardym uniemożliwiających załadowanie z niego systemu.
4. 3 	Konfigurowanie aplikacji
Parametry pracy aplikacji są określane przez opcję Właściwości [Properties] dostępną w menu podręcznym wyświetlanym po kliknięciu ikony aplikacji prawym przyciskiem myszki. Zestaw tych parametrów zależy od rodzaju aplikacji. W przypadku aplikacji Windows będą to dwie grupy parametrów: Ogólne [General] i Wersja [Version].

Zakładka Ogólne [General] pozwala na odczytanie informacji dotyczących typu wskazanego pliku, jego rozmiaru, nazwy pliku aplikacji, daty jego utworzenia, jego modyfikacji i ostatniego uruchomienia. Możliwa jest również zmiana atrybutów pliku aplikacji.
Ilustracja 4-8 Ogólne właściwości aplikacji
Typ [Type]
Typ pliku
Lokalizacja [Location]
Nazwa folderu, w którym znajduje się plik
Rozmiar [Size]
Rozmiar pliku
Nazwa MS-DOS [MS-DOS name]
Nazwa pliku (z rozszerzeniem)
Utworzony [Created]
Data utworzenia pliku
Zmodyfikowany [Modified]
Data ostatniej modyfikacji pliku
Ostatnio otwarty [Accessed]
Data ostatniego wykorzystania pliku
Atrybuty [Attributes]
Atrybuty pliku

Tylko-do-odczytu [Read-only]
Plik tylko do odczytu

Ukryty [Hidden]
Plik ukryty

Archiwalny [Archive]
Plik archiwalny

Systemowy [System]
Plik systemowy
Zakładka Wersja [Version] zawiera szczegółowe informacje o wersji aplikacji.
Opcja Wersja pliku [File Version] opisuje numer wersji pliku aplikacji. Nazwa tego pliku znajduje się obok opcji Opis [Description]. Opcja Prawa autorskie [Copyright] zawiera dane posiadacza praw autorskich aplikacji. Pozostałe opcje to:
Nazwa firmy [Company Name]
Nazwa firmy, która opracowała program
Nazwa wewnętrzna [Internal Name]
Wewnętrzna nazwa programu
Język [Language]
Język wykorzystywany przez program
Nazwa produktu [Product name]
Nazwa programu
Wersja produktu [Product version]
Numer wersji programu

Ilustracja 4-9 Informacje na temat wersji aplikacji
W przypadku skrótu, zamiast zakładki Wersja [Version] występuje zakładka Skrót [Shortcut].
Umożliwia ona określenie położenia oryginalnego pliku, dla którego został utworzony dany skrót (Obiekt docelowy [Target]). Ponadto możemy określić folder, w którym dana aplikacja przechowuje swoje pliki (Startuj w [Start in]) i klawisz specjalny, którym można ją uruchomić (Klawisz skrótu [Hot key]). W polu Uruchom [Run] określamy, w jakim oknie jest otwierana aplikacja, do której odnosi się skrót. W omawianym okienku znajdują się jeszcze dwa przyciski: Znajdź obiekt docelowy [Find Target] i Zmień ikonę [Change Icon]. Bardzo pożyteczną rolę pełni pierwszy z nich. Pozwala na odszukanie oryginalnego pliku, do którego odnosi się skrót, w sytuacji gdy użytkownik przeniósł ten plik do innego folderu. Z kolei przycisk Zmień ikonę [Change Icon] umożliwia wybranie innej ikony dla skrótu.

Ilustracja 4-10 Właściwości skrótu
Znacznie więcej grup parametrów (aż sześć) opisuje aplikację MS-DOS. Są to; Ogólne [General], Program [Program], Czcionka [Font], Pamięć [Memory], Ekran [Screen] i Inne [Misc].
Zakładka Ogólne [General] programu MS-DOS jest identyczna z tą, która występuje w przypadku aplikacji Windows. 
Zakładka Program [Program] pozwala na bardziej szczegółowe zdefiniowanie parametrów danej aplikacji.

Ilustracja 4-11 Właściwości programu MS-DOS
(nazwa pliku)
Nazwa pliku aplikacji
Wiersz polecenia
[Cmd line]
Pełne polecenie uruchamiające daną aplikację. W poleceniu tym możemy określić ścieżkę dostępu do pliku aplikacji i jej opcje uruchomieniowe
Katalog roboczy [Working]
Ścieżka dostępu do katalogu, w którym aplikacja przechowuje swoje pliki
Plik wsadowy 
[Batch File]
Nazwa pliku wsadowego uruchamianego przed rozpoczęciem działania aplikacji
Klawisz skrótu 
[Hot Key]
Kombinacja klawiszy powodująca szybkie przełączenie do danej aplikacji
Uruchom 
[Run]
Określenie, czy aplikacja ma działać w zwykłym oknie (Normalne okno [Normal window]), oknie powiększonym na cały ekran (Zmaksymalizowane [Maximized window]), czy też w oknie zwiniętym do ikony (Zminimalizowane [Minimized window])
Zamknij przy zakończeniu 
[Close on Exit]
Zaznaczenie tej opcji powoduje, że zakończenie działania aplikacji jest równoznaczne z zamknięciem okna, w którym była ona uruchomiona
W zakładce Program [Program] znajdują się dodatkowo dwa przyciski: Zaawansowane [Advanced] i Zmień ikonę [Change Icon]. 
Przycisk Zaawansowane [Advanced] umożliwia określenie informacji dotyczących trybu działania danej aplikacji. 

Ilustracja 4-12 Zaawansowane ustawienia programu MS-DOS
Aplikacja MS-DOS może działać w trybie Tryb MS-DOS [MS-DOS Mode]. W trybie tym przejmuje ona wyłączną kontrolę nad zasobami systemu. Nie jest możliwe współbieżne uruchomienie innych procesów. Praca może opierać się na aktualnej konfiguracji plików systemowych (Użyj bieżącej konfiguracji MS-DOS [Use current MS-DOS configuration]), jest jednak możliwe wprowadzenie zmian w plikach CONFIG.SYS i AUTOEXEC.BAT (Określ nową konfigurację MS-DOS [Specify a new MS-DOS configuration]).
Tryb MS-DOS [MS-DOS Mode]
Zaznaczenie tego pola powoduje włączenie trybu MS-DOS Mode.
Ostrzegaj przed wejściem w tryb MS-DOS [Warn before entering MS-DOS Mode]
Włączenie wyświetlania komunikatów ostrzegawczych przed wejściem w tryb MS-DOS.
CONFIG.SYS
W okienku tym można dopisać wiersze, które chcemy dodać do pliku CONFIG.SYS niezbędne do zapewnienia prawidłowej pracy aplikacji. Tak zmodyfikowana wersja CONFIG.SYS jest wykorzystywana tylko na czas działania danej aplikacji, która musi być oczywiście uruchomiona w trybie MS-DOS.
AUTOEXEC.BAT
W okienku tym można dopisać wiersze, które chcemy dodać do pliku AUTOEXEC.BAT wykonywanego przed rozpoczęciem pracy aplikacji. Tak zmodyfikowana wersja AUTOEXEC.BAT jest wykorzystywana tylko na czas działania danej aplikacji uruchomionej w trybie MS-DOS.
Przycisk Konfiguracja [Configuration] umożliwia określenie dodatkowych ustawień mających wpływ na pracę programu.

Ilustracja 4-13 Konfigurowanie parametrów pracy w trybie MS-DOS
Pamięć rozszerzona EMS 
[Expanded Memory]
Wykorzystanie pamięci EMS i bloków pamięci górnej przez program.
Bufor dyskowy [Disk Cache]
Buforowanie zapisu na dysk; ładuje specjalny program obsługi bufora dyskowego, którego zadanie polega na przyśpieszeniu operacji dyskowych.
MS-DOS Command Line Edytor wiersza poleceń 
[Editor (Doskey)]
Wykorzystanie możliwości udostępnianych przez program Doskey.
Bezpośredni dostęp do dysku [Direct Disk Access]
Umożliwia programom bezpośrednie modyfikowanie struktury danych na dysku.
Działanie przycisku Zmień ikonę [Change Icon] znajdującego się w zakładce Program [Program] polega na umożliwieniu zmiany ikony przypisanej dla aplikacji.

Ilustracja 4-14 Wybieranie ikony dla programu MS-DOS
Ponieważ programy MS-DOS nie mają zapisanych w swoich plikach ikon, tak jak to jest w przypadku aplikacji Windows, ikonę dla takiego programu musimy wybrać ze specjalnej biblioteki. Sytuacja taka została pokazana na powyższym rysunku. Warto wiedzieć, że ikony mogą być zapisane w plikach różnych typów (.EXE, .DLL, czy też .ICO). Pliki takie możemy wybierać wykorzystując przycisk Przeglądaj [Browse]. Jeżeli w wybranym pliku znajdują się ikony, zostaną one wyświetlone w okienku Bieżąca ikona [Current Icon].
Zakładka Czcionka [Font] pozwala na określenie rodzaju i rozmiaru czcionki wykorzystywanej w oknie aplikacji. Jest ponadto możliwe obejrzenie wyglądu okna aplikacji w stosunku do całego pulpitu określanego w oparciu o aktualnie wybrane parametry.

Ilustracja 4-15 Wybieranie czcionek dla programu MS-DOS pracującego w oknie
W grupie Dostępne typy [Available types] określamy rodzaj czcionek, spośród których chcemy wybierać. W polu Rozmiar czcionki [Font size] podświetlamy rozmiar czcionki. W polu Podgląd okna [Windows preview] jest prezentowany wygląd okna na pulpicie Windows, a w polu Podgląd czcionki [Font preview] - wygląd wybranej czcionki.
Zakładka Pamięć [Memory] umożliwia określenie opcji przydziału pamięci dla aplikacji.

Ilustracja 4-16 Przydzielanie pamięci dla programu MS-DOS
Aplikacja może korzystać z pamięci konwencjonalnej (pierwsze 640 KB pamięci RAM), pamięci rozszerzonej (extended memory) i pamięci stronicowanej (expanded memory). Jest również możliwe zwiększenie ilości dostępnej pamięci poprzez wykorzystanie bloków pamięci górnej (UMB - Upper Memory Blocks) i pamięci wysokiej (HMA - High Memory Area). Pozwala to na zwolnienie dla programów większej ilości pamięci konwencjonalnej. W pamięci tej UMB to niewykorzystana część pamięci od 640 KB do 1 MB, w której mogą być odwzorowywane informacje przeniesione z pamięci konwencjonalnej. HMA to pierwsze 64 KB pamięci rozszerzonej. Do obszaru tego mogą być ładowane sterowniki, zwalniając w ten sposób pamięć konwencjonalną.
Opcje zebrane w grupie Pamięć konwencjonalna [Conventional memory] służą do zarezerwowania odpowiedniej ilości pamięci konwencjonalnej (pole Razem [Total]), pamięci na zmienne środowiska (pole Środowisko pierwotne [Environment]). Możemy także spowodować, że obszar pamięci konwencjonalnej będzie chroniony (pole Chroniona [Protected]).
W polu Pamięć rozszerzona typu expanded [Expanded (EMS) Memory] wpisujemy ilość rezerwowanej dla programu pamięci EMS, a w polu Pamięć rozszerzona typu extended [Extended (XMS) memory] - pamięci XMS. Wpisanie w wymienionych polach tekstu Automatycznie [Auto] powoduje, że pamięć dla programu jest przydzielana automatycznie.
Zakładka Ekran [Screen] pozwala na określenie opcji decydujących o sposobie wyświetlania aplikacji na ekranie.

Ilustracja 4-17 Określanie sposobu wykorzystania ekranu                 przez aplikację MS-DOS
Użycie [Usage]
Określenie, czy aplikacja ma działać w oknie o określonym rozmiarze początkowym lub dobranym automatycznie, w zależności od aktualnego trybu graficznego (Okno [Window], Rozmiar początkowy [Initial Size]), czy też w trybie pełnoekranowym (Pełny ekran [Full-screen]).
Okno [Window]
Opcje powodujące wyświetlanie dodatkowych elementów okna (Wyświetl pasek narzędzi [Display toolbar]) oraz odtwarzanie wybranych parametrów po ponownym uruchomieniu (Przywróć ustawienia po uruchomieniu [Restore settings on start-up].
Wydajność [Performance]
Opcje zwiększające efektywność pracy. Zaznaczenie pola Szybka emulacja ROM [Fast ROM emulation] powoduje emulowanie pamięci ROM. Zaznaczenie pola Dynamiczna alokacja pamięci [Dynamic memory allocation] umożliwia dokonywanie dynamicznego przydziału pamięci.
Zakładka Inne [Misc] pozwala, między innymi, na określenie parametrów pracy aplikacji podczas działania w trybie pierwszo- lub drugoplanowym.

Ilustracja 4-18 Określanie dodatkowych opcji działania dla aplikacji MS-DOS



Pierwszy plan [Foreground]
Parametry pracy w trybie pierwszoplanowym

Wyłączny [Exclusive]
Wyłączny dostęp do zasobów sprzętowych komputera

Wygaszacz ekranu dozwolony
[Allow screen saver]
Dopuszczenie wygaszania ekranu podczas pracy programu
Myszka [Mouse]
Parametry wykorzystania myszki

Szybka Edycja [Quick Edit]
Umożliwienie korzystania z trybu Quick Edit

Tryb wyłączności 
[Exclusive mode]
Wyłączny dostęp do myszki
Tło [Background]
Parametry pracy w trybie drugoplanowym

Zawsze wstrzymuj
[Always suspend]
Działanie programu jest zawsze wstrzymywane
Zakończenie [Termination]
Zakończenie pracy


Ostrzegaj, jeśli wciąż aktywne
[Warn if still active]
Ostrzegaj, jeśli program jest nadal aktywny
Wykrywanie bezczynności
[Idle sensitivity]
Określa priorytet programu podczas działania
Inne [Other]
Inne parametry

Szybkie wklejanie [Fast pasting]
Szybkie wklejanie danych
Klawisze skrótów systemu Windows
[Windows hot keys]
Aktywność klawiszy specjalnych Windows
4. 4 	Kojarzenie pliku z aplikacją
Operacja kojarzenia pliku z aplikacją polega na przyporządkowywaniu plików, których nazwy mają określone rozszerzenie, konkretnej aplikacji. Co przez to uzyskujemy? Dwukrotne kliknięcie takiego pliku powoduje otworzenie tej aplikacji i automatyczne wczytanie wybranego pliku.
W Windows 95 możemy dwukrotnie kliknąć plik o dowolnym rozszerzeniu. Jeżeli nie jest on skojarzony z żadną aplikacją, zostanie wyświetlone okienko dialogowe Otwórz z [Open with], za pomocą którego wybieramy tę aplikację, która posłuży nam do odczytania pliku.

Ilustracja 4-19 Okienko umożliwiające wybranie aplikacji dla nie skojarzonego pliku
Jeżeli zaznaczymy pole Do otwierania tego pliku zawsze używaj tego programu [Always use this program to open this file], to Windows dokona automatycznie skojarzenia plików o wybranym rozszerzeniu z aplikacją wskazaną w oknie Wybierz program [Choose the program you want to use].
Oczywiście jest możliwe samodzielne kojarzenie plików z aplikacjami. Jak to zrealizować? Należy najpierw otworzyć folder Mój komputer [My Computer], a następnie wybrać opcję Widok ( Opcje [View ( Options]. W wyświetlonym okienku dialogowym wybieramy zakładkę Typy plików [File Types].

Ilustracja 4-20 Typy skojarzonych z aplikacjami plików
Opisy plików, które są już skojarzone z aplikacjami, są umieszczone w oknie Typy zarejestrowanych plików [Registered file types]. Informacje o tym, jakie rozszerzenie mają dane pliki (Rozszerzenie [Extension]) i przez jaką aplikację są otwierane (Otwierane przez [Open with]) znajdziemy w okienku Szczegóły typów plików [File type details]. Zdefiniowane przyporządkowania możemy zmienić wciskając przycisk Edytuj [Edit] lub usunąć, za pomocą przycisku Usuń [Remove]. Zapoznajmy się jednak ze sposobem tworzenia nowych skojarzeń.
Tworzenie nowego skojarzenia rozpoczynamy od wciśnięcia przycisku Nowy typ [New type]. Jego definiowanie ułatwia wyświetlone przez Windows okienko dialogowe.

Ilustracja 4-21 Kojarzenie pliku z aplikacją
W polu Opis typu [Description of type] wpisujemy opis, który będzie wyświetlany dla pliku o wybranym rozszerzeniu, np. w oknie Eksploratora Windows [Windows Explorer]. Rozszerzenie pliku wpisujemy w polu Skojarzone rozszerzenie [Associated extension]. Oprócz tego możemy przyporządkować ikonę dla wybranego typu plików, posługując się przyciskiem Zmień ikonę [Change Icon].
Najważniejszą sprawą jest określenie akcji związanej ze skojarzeniem. Akcje są wyszczególniane w okienku Akcje [Actions], a do ich definiowania i redagowania służą umieszczone pod nim przyciski.
Nowa [New]			Definiowanie nowej akcji
Edytuj [Edit]			Redagowanie akcji
Usuń [Remove]		Usuwanie wskazanej akcji
Domyślna [Set Default]	Wybranie wskazanej akcji, jako akcji domyślnej
Wszystkie zdefiniowane akcje są umieszczane w menu podręcznym danego pliku wyświetlanym po kliknięciu jego ikony prawym przyciskiem myszki. 
Zdefiniowane przez użytkownika akcje są wymienione jako pierwsze i oddzielone od pozostałych poziomą kreską.
Akcją wykonywaną po dwukrotnym kliknięciu ikony pliku lewym przyciskiem myszki jest ta, którą określimy jako domyślną. Aby to zrobić należy podświetlić jej nazwę i wcisnąć przycisk Domyślna [Set Default]. Akcją domyślną jest zazwyczaj otwieranie pliku i akcji takiej nadaje się na ogół nazwę Otwórz [Open], co jest standardem obowiązującym w Windows, choć nie jest to oczywiście obowiązkowe.
Definiowanie akcji zaczynamy od wciśnięcia przycisku Nowa [New]. Pojawi się wówczas okienko dialogowe Nowa akcja [New Action].

Ilustracja 4-22 Definiowanie nowej akcji dla skojarzenia
W polu Akcja [Action] wpisujemy nazwę akcji, a w polu Aplikacja używana do wykonania akcji [Application used to perform action] umieszczamy ścieżkę dostępu do aplikacji (oraz jej ewentualne opcje uruchomieniowe), która posłuży - jak sama nazwa pola wskazuje - do wykonania zdefiniowanej akcji na pliku. Jeżeli nie znamy położenia i dokładnej nazwy pliku aplikacji, możemy posłużyć się przyciskiem Przeglądaj [Browse]. W przypadku aplikacji potrafiących korzystać z dynamicznej wymiany danych możemy dodatkowo zdefiniować działania z nią związane. Wystarczy w tym celu zaznaczyć pole Użyj DDE [Use DDE] i w wyświetlonych dodatkowo polach wpisać odpowiednie parametry.
Definiowanie akcji związanych z dynamiczną wymianą danych powinno być wykonywane jedynie przez zaawansowanych użytkowników.
Po zdefiniowaniu wszystkich akcji zamykamy okienko dialogowe wciskając przycisk Zamknij [OK]. Przedtem jednak możemy jeszcze zaznaczyć dwa pola: Włącz Szybki podgląd [Enable QuickView] i Zawsze pokazuj rozszerzenia [Always show extension]. W przypadku pierwszego pola uzyskiwany efekt jest taki, że w menu podręcznym pliku pojawi się polecenie Szybki podgląd [QuickView] umożliwiające uproszczone przeglądanie zawartości pliku. Zaznaczenie drugiego z wymienionych pól powoduje, że przy nazwie plików danego typu zawsze będzie wyświetlane rozszerzenie
4. 5 	Przełączanie aplikacji
Uruchomieniu każdej aplikacji w Windows 95 towarzyszy umieszczenie na pasku zadań przycisku z jej nazwą. Wciśnięcie takiego przycisku ("wizytówki") powoduje uaktywnienie tej aplikacji, którą on reprezentuje.
W danej chwili okno tylko jednej aplikacji jest aktywne, tzn. tylko do niej jest możliwe kierowanie danych z klawiatury. Z tego powodu, przy wielu uruchomionych aplikacjach, gdy chcemy się z którąś z nich skomunikować, zachodzi konieczność ich przełączania. Najszybciej przełącza się aplikacje poprzez klikanie wskaźnikiem myszki ich "wizytówek" umieszczonych w pasku zadań.
Jeżeli nie dysponujemy myszką możemy cyklicznie przełączać aplikacje za pomocą klawisza Alt+Esc.
Działające aplikacje możemy także przełączać za pomocą klawisza Alt+Tab. Wciśnięcie tego klawisza i przytrzymanie go, powoduje wyświetlenie na pulpicie okienka z ikonami otwartych aplikacji.

Ilustracja 4-23 Przełączanie otwartych aplikacji
Trzymając cały czas wciśnięty klawisz Alt, wciskamy kilkakrotnie klawisz Tab, tak by ikona tej aplikacji, którą chcemy uaktywnić została wzięta w ramkę. Po zwolnieniu obu klawiszy aplikacja odpowiadająca tej ikonie zostanie uruchomiona.
Jeżeli chcemy przesuwać się "do tyłu" po liście aktywnych aplikacji - wciskamy Shift+Tab przy wciśniętym klawiszu Alt.
4. 6 	Uruchamianie programów MS-DOS
Ze względu na ogromną liczbę programów napisanych dla systemu operacyjnego MS-DOS, którego spadkobiercą jest Windows 95, nie sposób pominąć zagadnień związanych z ich pracą właśnie pod kontrolą tego ostatniego.
Zacznijmy jednak od tego, że nie wszystkie programy będą bez problemów prawidłowo działały w Windows 95. Uwaga ta dotyczy przede wszystkim tzw. programów rezydentnych, które po uruchomieniu przez cały czas pozostają w pamięci komputera, uaktywniając się w momencie wystąpienia z góry określonego zdarzenia, np. wciśnięcia wybranej kombinacji klawiszy. Podobna sytuacja wystąpi w odniesieniu do programów bezpośrednio odwołujących się, za pomocą tzw. funkcji niskiego poziomu, do zasobów komputera. Ponieważ Windows 95 sprawuje całkowita kontrolę nad tymi zasobami, takie działania najprawdopodobniej wywołają sprzeciw  systemu.
Programy MS-DOS możemy uruchamiać tak samo, jak i inne aplikacje Windows, tzn. możemy je umieszczać w menu Start i wywoływać z jego poziomu, możemy je uruchamiać z poziomu folderu poprzez podwójne kliknięcie ikony, możemy skorzystać z polecenia Start „ Uruchom [Start „ Run], czy wreszcie podwójnie kliknąć ikonę dokumentu skojarzonego z programem MS-DOS. Bardzo powszechnie, kto wie, czy nie najczęściej, stosowanym sposobem jest również uruchamianie sesji MS-DOS (Start „ Programy „ Tryb MS-DOS [Start „ Programs „ MS-DOS Prompt]) i uruchamianie programów pod jej kontrolą. Ponieważ poprzednie sposoby zostały opisane wcześniej, przyjrzyjmy się bliżej temu ostatniemu.
4. 6 .1 	Uruchamianie programów w oknie MS-DOS
Wybieramy polecenie Start „ Programy „ Tryb MS-DOS [Start „ Programs „ MS-DOS Prompt] i otrzymujemy na pulpicie okno sesji MS-DOS.
Możemy jednocześnie otwierać wiele sesji MS-DOS w odrębnych oknach.

Ilustracja 4-24 Okno sesji MS-DOS
Warto zwrócić uwagę, że podczas pracy w oknie MS-DOS dysponujemy nowymi funkcjami Windows 95, takimi jak na przykład obsługa długich nazw plików. Widać to między innymi w przypadku polecenia "dir" listującego zawartość katalogu. Typowe dla MS-DOS nazwy są umieszczone w lewej kolumnie, a w prawej ich "długie", właściwe dla Windows 95, odpowiedniki.
W okienku Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt] jest możliwe uruchamianie aplikacji działających w trybie graficznym, jednak szybkość ich działania zależy od mocy naszego komputera.

Ilustracja 4-25 Program działający w trybie graficznym uruchomiony w oknie Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt]
Uruchamianie programów graficznych MS-DOS w okienku nie było możliwe w przypadku starszych wersji Windows. Nie ma również gwarancji, że w aktualnej wersji będą one działały w takiej sytuacji poprawnie. Dlatego też zaleca się raczej uruchamianie ich w trybie pełnoekranowym, a nie w okienku.
Zanim bardziej szczegółowo zapoznamy się z opcjami dostepnymi podczas pracy w oknie MS-DOS, kilka słów na temat jego zamykania. Jeżeli uruchomiliśmy w nim jakiś program, to należy zakończyć jego pracę, a następnie, będąc już w trybie poleceń, napisać exit. W wyniku tego okno sesji MS-DOS zostanie zamknięte. Taki sam efekt uzyskamy wciskając na przykład przycisk Zamknij [Close] znajdujący się w prawej części paska tytułowego okna. Jeśli jednak praca programu uruchomionego w oknie MS-DOS nie została zakończona, to wciśnięcie przycisku Zamknij [Close] spowoduje wyświetlenie na pulpicie okienka z odpowiednim komunikatem.

Ilustracja 4-26 Komunikat ostrzegawczy wyświetlany przy próbie zamknięcia okna MS-DOS, w którym działa jakiś program
Wciśnięcie przycisku Tak [Yes] spowoduje zamknięcie okna MS-DOS, jednak w tej sytuacji utracone zostaną dane, które uaktualniał dany program.
Sesja MS-DOS może zostać uruchomiona w oknie lub w trybie pełnoekranowym. Przełączanie do trybu pełnoekranowego może się odbywać za pomocą przycisku  Pełny ekran [Full Screen] znajdującego się w pasku narzędzi okna. Przełączać możemy również za pomocą klawiatury, przy czym obojętne jest, w jakim trybie aktualnie się znajdujemy. Służy do tego kombinacja Alt+Enter.
O tym, czy pasek narzędzi jest wyświetlany, czy nie decyduje opcja Pasek narzędzi [Toolbar] znajdująca się w menu sterującym okna Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt].
Użytkownik może (w pewnym zakresie) sam dobierać wygląd i parametry pracy okienka sesji MS-DOS, a ułatwiają mu to przyciski umieszczone w pasku narzędzi.

W liście Czcionka [Font] możemy w szybki sposób wskazać rozmiar czcionkę, która zostanie wykorzystana do wyświetlania zawartości okienka. Jeżeli dana czcionka należy do klasy TrueType, to znajduje się przy niej specjalna ikona - . Podane liczby, to rozmiar czcionki w pikselach - szerokość i wysokość. Wybór czcionki ma oczywiście wpływ na rozmiar okienka, przy bardzo dużej czcionce może się ono nie zmieścić na pulpicie.

Do wyboru czcionki, ale bardziej rozszerzonego, służy przycisk Czcionka [Font]. Powoduje on wyświetlenie okienka dialogowego definiującego właściwości okna MS-DOS i uaktywnienie w nim zakładki Czcionka [Font].

Przycisk Znak [Mark] umożliwia zaznaczanie fragmentu zawartości okienka. Fragment ten może być następnie kopiowany do schowka i wykorzystywany we wszystkich aplikacjach Windows 95, które potrafią pobierać dane ze Schowka.
Jak zaznaczyć fragment zawartości okienka za pomocą myszki? Umieszczamy wskaźnik myszki na początku tekstu, który chcemy zaznaczyć i wciskamy jej lewy przycisk. Trzymając go przez cały czas wciśnięty, przesuwamy wskaźnik myszki na koniec kopiowanego fragmentu i puszczamy przycisk myszki. Tak zaznaczony fragment zostaje podświetlony. To samo uzyskamy posługując się klawiaturą. Po wciśnięciu przycisku Znak [Mark] przesuwamy specjalny wskaźnik na początek bloku i zaznaczamy go klawiszami strzałek przy wciśniętym klawiszu Shift.

Ilustracja 4-27 Zaznaczony fragment zawartości okienka Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt]
Jeżeli aplikacja działa w okienku w trybie graficznym zaznaczanie odbywa się tak samo.

Zaznaczony fragment możemy skopiować do Schowka wciskając przycisk  Kopiuj [Copy]. Jeżeli aplikacja działa w trybie tekstowym, w Schowku są umieszczane znaki. W przypadku, gdy aplikacja działa w trybie graficznym, w Schowku pojawia się odpowiedni fragment graficzny.

Jeżeli w Schowku znajdują się dane tekstowe, to staje się dostępny przycisk Wklej [Paste]. Umożliwia on wstawienie zawartości Schowka do okna. Uzyskiwany efekt zależy od tego, w jakim trybie pracy się znajdujemy. Jeżeli jest aktywny wiersz poleceń, to każdy wiersz danych ze Schowka jest kolejno umieszczany w wierszu poleceń. Wygląda to tak, jakbyśmy kolejno wydawali określone polecenia i wciskali klawisz Enter w celu ich wykonania. Jeżeli uruchomimy na przykład jakiś program do edycji tekstu, to zawartość Schowka jest wklejana do redagowanego aktualnie dokumentu.

Duże znaczenie ma przycisk Tło [Background]. Decyduje on o sposobie pracy programu uruchomionego w okienku MS-DOS w momencie uaktywnienia innej aplikacji. Przy włączonym przycisku Tło [Background] działanie tego programu jest kontynuowane "w tle". Jeżeli przycisk wyłączymy, to działanie programu jest zawieszane do momentu, gdy jego okno nie stanie się znowu aktywne.

Ostatni z przycisków - Właściwości [Properties] umożliwia zdefiniowanie zestawu parametrów decydujących o sposobie pracy okna Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt]. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w punkcie 4.3 Konfigurowanie aplikacji.
4. 6 .2 	Bezpośrednie uruchamianie programów MS-DOS
Jeżeli uruchomimy program MS-DOS w sposób bezpośredni, a nie pod kontrolą okienka Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt], to jest dla niego tworzony automatycznie specjalny plik o takiej samej nazwie, jak plik programu i rozszerzeniu PIF. Plik ten zawiera początkowo standardowe  ustawienia, które można obejrzeć określając właściwości danego programu podczas jego działania. W tym celu możemy na przykład kliknąć przycisk Właściwości [Properties] znajdujący się w pasku narzędzi okna. Jakie jest znaczenie poszczególnych parametrów - o tym w punkcie 4.3 Konfigurowanie aplikacji. Wszelkie wprowadzone tam zmiany są aktualizowane w pliku PIF i zapamiętywane.
Jeżeli uruchomimy dany program podczas pracy w oknie Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt] ustawienia zapisane w pliku PIF nie są brane pod uwagę!
Windows 95

4. Aplikacje

78


77


43


5. Standardowe operacje w Windows 95
Do najważniejszych zalet systemu Windows 95, a zarazem do jego podstawowych cech należy zaliczyć fakt, że obowiązuje w nim jedna, ogólnie przyjęta konwencja obsługi aplikacji. Ułatwia to nie tylko tworzenie aplikacji twórcom oprogramowania, którzy nie muszą bez przerwy wymyślać nowych interfejsów użytkownika, ale także ich opanowanie właśnie przez tych ostatnich. Przyjęta konwencja powoduje, że takie operacje jak otwieranie i zapisywanie plików, otwieranie i zamykanie okien, anulowanie ostatnio wykonanych akcji i tym podobne, przebiegają jednakowo w przypadku większości aplikacji.
5. 1 	Operacje na plikach
Większość z aplikacji przechowuje wyniki swego działania w plikach zapisywanych na dysku. Pliki te mogą zawierać różnego rodzaju dane, na przykład teksty, czy też rysunki, mają swój określony format wewnętrzny i różne rozszerzenia nazw, w pewnym stopniu identyfikujące ich zawartość. Niezależnie jednak od tego, niemal wszystkie aplikacje Windows otwierają i zapisują pliki w oparciu o to samo polecenie i to samo - lub bardzo podobne - okienko dialogowe.
5. 1 .1 	Otwieranie pliku
Operacja otwierania pliku dotyczy oczywiście tylko tych plików, które zostały wcześniej zapisane na dysku. Wykonuje się ją na ogół wybierając polecenie Plik ( Otwórz [File ( Open]. Powoduje to otworzenie na pulpicie specjalnego okienka dialogowego umożliwiającego wybranie dysku i folderu, w którym plik się znajduje oraz wpisanie lub wskazanie nazwy pliku, który chcemy wczytać do aplikacji. Przedstawiony poniżej wygląd okienka dialogowego dotyczy jedynie aplikacji Windows 95; aplikacje Windows 3.x wywoływać będą swoje tradycyjne okienka dialogowe. 

Ilustracja 5-1 Okienko dialogowe umożliwiające wczytanie pliku
W okienku Szukaj w [Look in] wybieramy folder, którego zawartość chcemy przeglądać. W polu Nazwa pliku [File name] możemy wpisać nazwę pliku. Nazwę tę możemy również wskazać w okienku zawierającym listę folderów i plików znajdujących się w folderze wybranym w polu Szukaj w [Look in]. Typy plików wyświetlanych w tym okienku zależą od wyboru dokonanego w polu Pliki typu [Files of type]. Jeżeli mają to być wszystkie pliki - wybieramy opcję Wszystkie pliki [All Files] (*.*) .
Po wybraniu nazwy pliku możemy go wczytać wciskając przycisk Otwórz [Open]. Operację otwierania pliku możemy również anulować poprzez wciśnięcie przycisku Anuluj [Cancel].
Dodatkowe przyciski znajdujące się w okienku służą do poruszania się po strukturze folderów oraz do określenia stopnia szczegółowości wyświetlanych w okienku informacji.

Otworzenie folderu nadrzędnego


Utworzenie nowego folderu


Wyświetlanie ogólnych (ikona i nazwa) informacji o folderach i plikach

Wyświetlanie szczegółowych informacji o folderach i plikach

5. 1 .2 	Zapisywanie pliku
Plik poddany modyfikacjom, wczytany wcześniej z dysku, możemy zapisać pod jego dotychczasową nazwą. Stara kopia pliku zapisana na dysku jest wówczas usuwana, a jej miejsce zajmuje jego nowa wersja, którą właśnie zapisujemy. Do zapisywania pliku pod dotychczasową nazwą służy polecenie Plik ( Zapisz [File ( Save]. 
Plik, który został dopiero utworzony, zapisujemy na dysku określając najpierw jego nazwę. Odbywa się to za pomocą polecenia Plik ( Zapisz jako [File ( Save As]. Możemy je stosować również w odniesieniu do plików, które wcześniej wczytaliśmy, a które chcemy zapisać pod nową nazwą pozostawiając ich starą kopię nie zmienioną. Polecenie Plik ( Zapisz jako [File ( Save As] powoduje otworzenie na ekranie okienka dialogowego Zapisz jako [Save As]. Przedstawiony poniżej wygląd okienka dialogowego dotyczy jedynie aplikacji Windows 95; aplikacje Windows 3.x wywoływać będą swoje tradycyjne okienka dialogowe.

Ilustracja 5-2 Okienko dialogowe umożliwiające zapisanie pliku
W polu Zapisz w [Save in] wybieramy folder, w którym ma zostać umieszczony zapisywany plik. W polu Nazwa pliku [File name] podajemy nazwę tego pliku, a w polu Zapisz jako [Save As Type] - jego format.
5. 1 .3 	Przeglądanie
Wiele okienek dialogowych przeznaczonych do wyboru dysku czy nazwy pliku jest wyposażonych w specjalny przycisk o nazwie Przeglądaj [Browse]. Umożliwia on przeglądanie folderów i plików i wybranie tego, który nas interesuje. Jest on przydatny zwłaszcza wtedy, gdy poszukujemy np. pliku, którego dokładnej nazwy nie pamiętamy lub też nie wiemy, gdzie się on znajduje. Przedstawiony poniżej wygląd okienka dialogowego dotyczy jedynie aplikacji Windows 95; aplikacje Windows 3.x wywoływać będą swoje tradycyjne okienka dialogowe.

Ilustracja 5-3 Przykład okienka Przeglądaj [Browse]
Po wybraniu pliku, gdy jego nazwa znajdzie się w polu Nazwa pliku [File Name], wciskamy przycisk Otwórz [Open].
5. 2 Operacje na oknach
Podstawowym elementem systemu Windows 95, jak sama jego nazwa wskazuje (ang. windows - okna), jest okno. W oknach działają aplikacje, w oknach przetwarzamy dokumenty, również komunikaty, za pomocą których system porozumiewa się z użytkownikiem, mają postać specjalnych okienek.
W dalszej części tego punktu omówione zostały podstawowe operacje, jakie można wykonać na oknie: zamykanie, przesuwanie, zmiana rozmiaru. Ze względu na to, że operacja otwarcia okna jest najczęściej równoznaczna z uruchomieniem aplikacji, bądź wyświetlenia dialogu, została ona tutaj pominięta.
5. 2 .1 	Zamykanie okna
Zamknięcie okna powoduje usunięcie go z pulpitu oraz ewentualne zakończenie działania tego programu, który był w nim uruchomiony (pod warunkiem, że zamykamy okno aplikacji). Operacja zamykania okna może być wykonywana na klika sposobów. Niewątpliwie najszybszy polega na naciśnięciu przycisku  Zamknij [Close].  Można również (jak w Windows 3.x) kliknąć podwójnie  wskaźnikiem myszki pole menu sterowania tego okna, które chcemy zamknąć. Analogiczne działanie możemy przeprowadzić posługując się klawiaturą. Otwieramy menu sterowania wciskając kombinację klawiszy Alt+spacja i wybieramy polecenie Zamknij [Close]. W taki sposób zamyka się okno aplikacji. Większość okien innych typów również posiada menu sterowania, a w nim polecenie Zamknij [Close]. W ich przypadku menu to jest uaktywniane za pomocą kombinacji klawiszy Alt+-.
Często będzie się zdarzać, że przed zamknięciem okna pojawi się komunikat sugerujący zapisanie zmian wprowadzonych w dokumencie.

Ilustracja 5-4 Komunikat sugerujący zapisanie wprowadzonych w dokumencie zmian
Jeżeli chcemy zachować zaktualizowaną wersję dokumentu, wciskamy przycisk Tak [Yes], jeżeli nie - przycisk Nie [No]. Możemy również anulować wykonanie operacji zamknięcia danego okna poprzez wciśnięcie przycisku Anuluj [Cancel]. Jeżeli dokument jest zapisywany, to zachowuje swą dotychczasową nazwę. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zapisujemy w ten sposób nowy dokument, który jeszcze nie był zapisywany na dysku i nie ma żadnej nazwy. Wówczas jest otwierane okienko dialogowe Zapisz jako [Save As] umożliwiające jej określenie.
5. 2 .2 	Przesuwanie okien i ikon
Każde okno (za wyjątkiem tych, które są rozwinięte na cały ekran) i ikonę możemy przesuwać na pulpicie na inne pozycje.
Przesuwanie jest bardzo łatwe, zwłaszcza wtedy, gdy posługujemy się myszką. Wystarczy chwycić pasek tytułowy danego okna poprzez umieszczenie na nim wskaźnika myszki i wciśnięcie jej lewego przycisku. Trzymając przez cały czas ten przycisk wciśnięty, przesuwamy okno w nowe miejsce i puszczamy przycisk myszki.
Przesuwanie okna jest możliwe również za pomocą polecenia Przenieś [Move] znajdującego się w menu sterowania. Po wydaniu tego polecenia wskaźnik myszki przybiera kształt krzyża zakończonego strzałkami. Nowe miejsce dla okna wybieramy przesuwając za pomocą klawiszy ze strzałkami jego ramkę na nowe miejsce. Operację kończymy naciśnięciem klawisza Enter.
Przesunięcie możemy anulować, wciskając klawisz Esc (zanim naciśniemy Enter lub zwolnimy przycisk myszki).
5. 2 .3 	Zmiana rozmiarów okna
Jeżeli okno jest wyposażone w specjalną, pogrubioną ramkę - możemy zmieniać jego rozmiar, dopasowując go do własnych potrzeb. Należy chwycić wybraną krawędź ramki poprzez naciśnięcie i przytrzymanie lewego przycisku myszki w momencie, gdy jej wskaźnik znajdzie się na krawędzi i zmieni swój kształt na połączone strzałki skierowane w przeciwne strony. Przesuwając teraz myszkę zmieniamy rozmiar tej krawędzi okna, którą chwyciliśmy (jeżeli chwycimy jeden z narożników okna to są zmieniane jednocześnie dwie krawędzie).

Ilustracja 5-5 Zmiana rozmiaru okna
Gdy okno przyjmie już pożądane rozmiary, zwalniamy przycisk myszki.
Tę samą operację możemy wykonać posługując się klawiaturą i poleceniem Rozmiar [Size] z menu sterowania danego okna. Po wybraniu tego polecenia wskaźnik myszki przyjmuje kształt krzyża zakończonego strzałkami. Naciśnięcie jednego z klawiszy sterujących ruchem kursora powoduje przeniesienie go na jedną z krawędzi lub jeden z narożników okna (cyklicznie). Rozmiar okna zmieniamy rozciągając lub zmniejszając wyróżnioną krawędź za pomocą klawiszy strzałek. Całą operację kończymy wciskając klawisz Enter.
5. 3 	Anulowanie ostatniej operacji
Duża część aplikacji Windows 95 (a dotyczy to przede wszystkim tych, których zadaniem jest tworzenie i redagowanie różnego rodzaju dokumentów) umożliwia użytkownikowi anulowanie ostatnio przeprowadzonej operacji. Działanie to jest na ogół wykonywane po wybraniu polecenia noszącego nazwę Cofnij [Undo] lub Anuluj [Cancel] i znajdującego się w menu Edycja [Edit]. Po jego wybraniu ostatnio wykonana operacja jest anulowana, co w praktyce oznacza, że zniknie na przykład ostatnio wprowadzony fragment rysunku, czy tekstu.
5. 4 	Konfigurowanie strony dokumentu
Wiele aplikacji - zarówno tych, które wchodzą standardowo w skład systemu Windows 95 (WordPad, Paint), jak i zewnętrznych - wysyła wyniki swojej pracy na drukarkę. Windows 95 może określić wygląd strony drukowanego dokumentu, obowiązujący dla wszystkich aplikacji, choć dotyczy to głównie tych niezbyt rozbudowanych. Przez wygląd strony rozumiemy tutaj jej rozmiar, marginesy, dodatkowo drukowane dane. Aplikacje wykorzystują tak zdefiniowany układ strony, chyba że użytkownik określi własny. Definiowanie układu strony odbywa się po wybraniu polecenia Plik ( Ustawienia strony [File ( Page Setup]. Użytkownik ma między innymi możliwość określenia marginesów drukowanej strony: lewego (Left), prawego (Right), górnego (Top) i dolnego (Bottom).
5. 5 	Wymiana danych przez Schowek
W Windows 95 występuje specjalny bufor (schowek) systemowy, który pełni rolę pośrednika w wymianie danych pomiędzy różnymi aplikacjami. Praktycznie każda aplikacja służąca do tworzenia i redagowania dokumentów (danych) ma specjalne menu Edycja [Edit], a w nim podstawowe polecenia:
Kopiuj [Copy]	Kopiowanie zaznaczonego fragmentu do schowka
Wytnij [Cut]	Usunięcie z dokumentu zaznaczonego fragmentu i umieszczenie go w schowku
Wklej [Paste]	Wklejenie zawartości schowka do dokumentu w miejscu wskazywanym przez kursor
Bardzo ważne jest, że dane mogą być wymieniane pomiędzy aplikacjami pracującymi w oparciu o różne formaty reprezentacji danych, takie jak tekst, grafika, komórki arkusza kalkulacyjnego, obraz video, dźwięki itd. Dzieje się tak głównie dlatego, że schowek potrafi przyjmować i udostępniać zapisaną w nim informację w wielu różnych formatach. Schowek jest integralną częścią systemu Windows 95, można powiedzieć, że jest w niego "wbudowany". Korzysta on z wewnętrznych zasobów systemu, takich jak pamięć operacyjna i wirtualna, w której przechowuje swoją zawartość i informacje o jej formacie. W momencie umieszczenia nowej informacji w schowku, poprzednia jest z niego usuwana.
Przykładem wymiany danych może być skopiowanie fragmentu rysunku wyko-nanego w oknie aplikacji Paint do dokumentu przygotowywanego za pomocą aplikacji WordPad.

Ilustracja 5-6 Skopiowanie obiektu z jednej aplikacji do drugiej
Po zaznaczeniu fragmentu rysunku w aplikacji Paint wybieramy polecenie Edycja ( Kopiuj [Edit ( Copy]. Otwieramy aplikację WordPad, umieszczamy kursor w miejscu, w którym chcemy wstawić rysunek i wybieramy polecenie Edycja ( Wklej [Edit ( Paste].
W schowku możemy umieszczać w postaci graficznej wygląd aktywnego okienka (klawisz Alt+PrtScr) lub pulpitu (klawisz PrtScr).
Warto wiedzieć, że możemy wpływać na zawartość schowka i format zapisanych w nim danych. Umożliwia to aplikacja Podgląd Schowka [Clipboard Viewer], której skrót jest umieszczony w menu Start ( Programy ( Akcesoria [Start ( Programs ( Accessories]. W jej oknie pojawia się zawsze aktualna zawartość schowka.

Ilustracja 5-7 Podgląd zawartości schowka
Aplikacja ta umożliwia między innymi zapisanie zawartości schowka w pliku dyskowym lub wczytanie do schowka zawartości pliku dyskowego. Pliki te mają specjalny format i można je rozpoznać po rozszerzeniu - CLP. Pierwszą operację wykonujemy za pomocą polecenia Plik ( Zapisz jako [File ( Save As], drugą  - Plik ( Otwórz [File ( Open].
Format zawartości schowka jest określany przez aplikację, która umieściła w nim dane. Dostępne formaty są wyszczególnione w menu Wyświetl [Display]. Ich rodzaj i liczba ściśle zależą od rodzaju zapisanej w schowku informacji i zmieniają się w zależności od niego.
Zawartość schowka możemy wyczyścić za pomocą polecenia Edycja ( Usuń [Edit ( Delete].
5. 6 	Otwieranie ostatnio redagowanego dokumentu
Windows śledzi, jakie dokumenty były otwierane przez użytkownika. Odniesienia do ostatnio redagowanych dokumentów są automatycznie umieszczane w folderze Dokumenty [Documents], który jest dostępny, między innymi, poprzez wybranie Start ( Dokumenty [Start ( Documents]. Dotyczy to wszystkich dokumentów otwieranych przez dowolne aplikacje w czasie trwania danej sesji pracy z Windows.

Ilustracja 5-8 Lista ostatnio otwieranych dokumentów
Wybranie nazwy dokumentu w wyświetlonym menu powoduje uruchomienie aplikacji, za pomocą której został on utworzony i jego automatyczne wczytanie.
Również większość aplikacji potrafi zapamiętać określoną liczbę ostatnio redagowanych dokumentów. Ich nazwy są umieszczane w menu Plik [File] danej aplikacji. Dokument taki możemy bardzo szybko otworzyć wybierając jego nazwę we wspomnianym menu.
5. 7 Otwieranie menu podręcznego
Praktycznie każdy obiekt w Windows 95, czy to folder, plik, ikona dysku, drukarki, czy pasek zadań, ma własne menu podręczne. Zestaw opcji i poleceń zawartych w tym menu zależy od rodzaju wybranego obiektu, powiązań plików z aplikacjami oraz innych ustawień systemowych.

Menu podręczne obiektu rozwijamy klikając go prawym przyciskiem myszki. Menu podręczne jest wtedy wyświetlane na pulpicie, a użytkownik ma możliwość wybrania jednego z dostępnych w nim poleceń.
Charakterystyczne jest, że w menu podręcznym prawie każdego obiektu znajduje się opcja Właściwości [Properties] pozwalająca na określenie jego cech, czy też parametrów działania. Opcja ta powoduje na ogół wyświetlenie specjalnego okienka dialogowego, którego wygląd i zawartość również ściśle zależy od rodzaju wybranego obiektu.
Windows 95

5. Standardowe operacje w Windows 95

80


81


79


6. Zarządzanie zasobami komputera
W rozdziale tym przedstawiono szeroką gamę zagadnień związanych z zarzą-dzaniem zasobami dyskowymi komputera. Omówiono, między innymi, narzędzia służące do kompresji, testowania dysków, zapisywania ich kopii na innych nośnikach itd. Przedstawiono także sposoby przeglądania i organizowania danych na dyskach.
6. 1. Pliki i dyski w systemie Windows 95
Każdy użytkownik Windows 95 powinien legitymować się podstawową wiedzą na temat systemów obsługi plików występujących w tym systemie, sposobu dzielenia dysków twardych na partycje, formatowania dysków, kompresji danych, czy też defragmentacji dysków.
Systemów obsługi plików w Windows 95 jest kilka, a do podstawowych należą: VFAT, CDFS i readresatory (ang. redirector) sieciowe. System VFAT (Virtual File Allocation Table) jest głównym systemem obsługi plików i zawsze musi być aktywny. Obsługuje on wszystkie napędy dyskowe, w tym również te, które działają w standardzie SCSI. System CDFS ma za zadanie obsługiwanie napędów dysków optycznych. Jest on ładowany automatycznie wtedy, gdy w komputerze zostanie wykryta obecność takiego napędu. Odrębną grupę systemów obsługi plików stanowią readresatory sieciowe, które mają na celu umożliwienie dostępu do plików sieci, w której pracuje nasz komputer.
Z punktu widzenia użytkownika system plików w Windows 95 nie różni się specjalnie od tego, do którego przyzwyczailiśmy się pracujac w systemie MS-DOS. Jest on zresztą zgodny ze starym systemem FAT, z tą podstawową różnicą, że jest już napisany w pełni kodem 32-bitowym. W połączeniu z inną ważną cechą Windows 95 - wielozadaniowością z wywłaszczaniem - umożliwia to wykonywanie operacji dyskowych, takich jak na przykład kopiowanie plików, "w tle" - bez przerywania pracy innych aplikacji. Inną zaletą nowego systemu obsługi plików jest znaczne zwiększenie jego szybkości, gdyż nie wymusza on przełączania procesora w rzeczywisty tryb pracy, jak to było w przypadku operacji dyskowych w systemie MS-DOS. Rzeczywisty tryb pracy procesora, to taki tryb, w którym są emulowane procesory starszej generacji: 8086 i 80286. W odniesieniu do nowszych układów - a mianowicie 80386, 80486, czy też Pentium - oznacza to znaczne, niepotrzebne spowalnianie ich pracy.
W celu zachowania zgodności z poprzednimi wersjami DOS system plików w Windows 95 pozwala na stosowanie starych, 16-bitowych sterowników różnych urządzeń. Brane są pod uwagę te sterowniki, które podczas instalacji systemu były wymienione, w plikach autoexec.bat i config.sys.
We wszystkich systemach obsługi plików Windows 95 dopuszcza stosowanie tzw. długich nazw plików.
6. 1. 1. Długie nazwy plików
Poprzednie wersje Windows były nakładkami na system operacyjny MS-DOS i tym samym korzystały z jego systemu obsługi plików. W systemie tym nazwa pliku mogła się składać z ośmiu znaków i, dodatkowo, trzech znaków rozszerzenia, które były oddzielone od nazwy znakiem kropki. Można powiedzieć, że nazwa ta miała następujący format:
NNNNNNNN.RRR
W nazwie i rozszerzeniu można było korzystać z liter od A do z (małe i wielkie litery były traktowane jednakowo), cyfr od 0 do 9, znaku odstępu, znaków ASCII o kodach większych od 127 oraz następujących znaków specjalnych:
$ % ' - _ @ ~ ` ! ( ) ^ # &
W Windows 95 ograniczenie długości nazwy pliku do ośmiu znaków zostało zniesione. Podstawowy system obsługi plików - VFAT - pozwala na stosowanie długich nazw plików z zachowaniem następujących zasad:
* maksymalna długość nazwy plików może wynosić 256 znaków, wliczając w to znak specjalny NULL,
* maksymalna długość ścieżki dostępu do pliku może wynosić 260 znaków, wliczając w to znak specjalny NULL.
Znak NULL jest specjalnym znakiem wykorzystywanym w Windows do oznaczenia końca łańcucha znaków.
Oprócz znaków wymienionych już wcześniej, w długich nazwach plików możemy dodatkowo wykorzystywać takie znaki, jak: + , ; = [ ].
W celu zapewnienia zgodności z poprzednimi wersjami Windows i systemu MS-DOS, które dopuszczały używanie jedynie krótkich nazw plików wybrano rozwiązanie polegające na stosowaniu nazw alternatywnych (ang. alias names). Polega ono na tym, że plik po utworzeniu ma, z logicznego punktu widzenia, dwie nazwy: długą i alternatywną. Jest tak jednak tylko wtedy, gdy długa nazwa spełnia wszystkie wymogi stawiane przed nazwami krótkimi, tzn. składa się z maksymalnie ośmiu znaków, znaku kropki i maksymalnie trzech znaków po kropce. Jedyną różnicą jest to, że wszystkie litery długiej nazwy są zamieniane na wielkie. Jeżeli zatem określimy dla pliku długą nazwę w postaci: PlikRob.doc, to nazwa alternatywna będzie następująca: PLIKROB.DOC.
Windows 95 odróżnia w nazwach plików małe i wielkie litery, nie dotyczy to tylko operacji wyszukiwania plików.
W przypadku, gdy długa nazwa pliku nie zachowuje warunków opisanych powyżej, jest dla niej automatycznie generowana krótka nazwa (alternatywna), spełniająca wymogi zgodności. Wszystkie litery długiej nazwy pliku są w nazwie alternatywnej zamieniane na wielkie. I tak nazwa alternatywna pliku ToJestPlikODlugiejNazwie będzie wyglądała następująco: TOJESTPL.
Oczywiście wiele aplikacji, czy to przeznaczonych dla systemu operacyjnego MS-DOS, czy też wcześniejszych wersji Windows, może pracować tylko z plikami o krótkich nazwach. W razie wystąpienia problemów można zablokować stosowanie długich nazw plików. Informacje, jak to zrobić można znaleźć w Rozdziale 8. "Konfigurowanie Windows".[brak1]
6. 2. Podział dysku na partycje
Zanim dysk twardy komputera zostanie sformatowany, należy podzielić go na partycje. Dzięki temu jeden dysk fizyczny może zostać podzielony na kilka dysków logicznych wykorzystywanych przez różne systemy operacyjne. Operacji podziału dysku na partycje dokonuje się za pomocą programu fdisk.exe. Przygotowanie dysku do pracy, czy też inaczej jego skonfigurowanie, wymaga na ogół wykonania czterech operacji (przy założeniu, że dysk był już wykorzystywany i są na nim zapisane jakieś dane). Zaczynamy od wykonania kopii zawartości dysku na dyskietkach lub innych nośnikach danych (ang. backup), np. za pomocą aplikacji Microsoft Backup[brak2]. Dzielimy następnie dysk na partycje, formatujemy partycje i - na zakończenie - odtwarzamy poprzednią zawartość dysku.
Operację wykonywania nowego podziału dysku twardego na partycje rozpoczynamy od skasowania istniejących na nim partycji. Uruchamiamy zatem program FDISK (najlepiej z dyskietki systemowej) i za jego pomocą kasujemy partycje MS-DOS, dyski logiczne, rozszerzoną partycję MS-DOS (Rozszerzona partycja MS-DOS [Extended MS-DOS Partition]) i podstawową partycję MS-DOS (Podstawowa partycja MS-DOS [Primary MS-DOS Partition]). Tworzymy następnie nową podstawową partycję MS-DOS i, ewentualnie, partycję rozszerzoną oraz dyski logiczne.
Wygląd ekranu po uruchomieniu programu FDISK został pokazany na rysunku poniżej.

Ilustracja 6-1 Początkowy ekran programu FDISK
W przypadku, gdy komputer ma dwa fizyczne dyski twarde, pojawia się dodatkowa opcja: Zmień bieżący dysk [Change Current Fixed Disk Drive] pozwalająca na wybranie dysku, którego mają dotyczyć wykonywane operacje.
Opcja [4] Wyświetl informacje o partycjach [Display Partition Information] pozwala na wyświetlenie informacji o partycjach zdefiniowanych na danym dysku twardym. Informacje te opisują zdefiniowane partycje, ich status, typ, nazwę, wielkość, wykorzystywany system plików oraz procent wykorzystania dostępnej powierzchni. Jeżeli zostały zdefiniowane dyski logiczne, wystarczy wcisnąć klawisz Enter, by uzyskać informacje na ich temat.
Program FDISK może być używany do kasowania istniejących partycji przed utworzeniem nowej partycji podstawowej. Istniejące partycje należy usuwać w następującej kolejności:
* partycje non-MS-DOS,
* dyski logiczne zdefiniowane w rozszerzonej partycji MS-DOS,
* rozszerzona partycja MS-DOS,
* podstawowa partycja MS-DOS.
Kasowanie partycji odbywa się za pomocą opcji [3] Usuń partycję lub logiczny dysk DOS [Delete Partition or Logical DOS Drive]. Jej użycie powoduje wyświetlenie ekranu Usuń partycję DOS lub logiczny dysk DOS [Delete DOS Partition Or Logical DOS Drive].

Ilustracja 6-2 Usuwanie partycji i dysków logicznych
Wciskamy numer odpowiadający tej partycji, którą chcemy usunąć i wciskamy klawisz Enter. Postępując w ten sposób, usuwamy wszystkie poszczególne partycje i dyski logiczne, zachowując kolejność opisaną nieco wcześniej.
Uwaga! Jeżeli program FDISK nie może skasować partycji non-MS-DOS, to należy to uczynić za pomocą tego programu, który został wykorzystany do jej utworzenia.
Po skasowaniu podstawowej partycji MS-DOS (Podstawowa partycja MS-DOS [Primary DOS Partition]), możemy przystąpić do zdefiniowania jej na nowo. Przechodzimy do ekranu FDISK - Opcje [FDISK Options] (wciskając klawisz Esc) i wciskamy klawisz Enter. Uzyskamy ekran zatytułowany Utwórz partycję DOS lub logiczny dysk DOS [Create DOS Partition or Logical DOS Drive].

Ilustracja 6-3 Tworzenie partycji i dysków logicznych
Ponownie wciskamy klawisz Enter, dzięki czemu przechodzimy do ekranu Utwórz partycję DOS lub logiczny dysk DOS [Create Primary DOS Partition]. Jeżeli partycja ta ma zajmować całkowitą powierzchnię dysku, wciskamy klawisz Enter, a następnie wprowadzamy dyskietkę startową do napędu A: i wciskamy dowolny klawisz. Jeżeli partycja nie ma zajmować całkowitej powierzchni dysku, wciskamy najpierw klawisz N, a następnie Enter. W efekcie pojawi się ekran Opcjonalne tworzenie podstawowej partycji MS-DOS [Another Create Primary DOS Partition]. Określamy rozmiar partycji podstawowej i wciskamy Enter.
Wciskamy teraz klawisz Esc, by wrócić do ekranu FDISK - Opcje [FDISK Options] i uaktywniamy partycję podstawową, wybierając opcję [2] Wskaż partycję aktywną [Set Active Partition].
Jeżeli partycja podstawowa nie zajmuje całej powierzchni dysku, można na nim utworzyć partycję rozszerzoną i dyski logiczne.
Przechodzimy do ekranu FDISK - Opcje [FDISK Options], wybieramy opcję [1] Utwórz partycję DOS lub logiczny dysk DOS [Create Primary DOS Partition or Logical DOS Drive] i wciskamy klawisz Enter. W wyświetlonym menu wybieramy opcję [2] Utwórz rozszerzoną partycję DOS [Create Extended DOS Partition] i wciskamy Enter. Zostanie wyświetlony ekran Utwórz rozszerzoną partycję DOS [Create Extended DOS Partition]. Określamy rozmiar partycji rozszerzonej i wciskamy klawisz Enter, a następnie Esc. Spowoduje to wyświetlenie ekranu Utwórz logiczny dysk DOS [Create Logical DOS Drive(s)]. Jego opcje umożliwiają utworzenie dysków logicznych w obszarze partycji rozszerzonej.
Po zakończeniu definiowania dysków logicznych możemy opuścić program FDISK, wciskając, aż do skutku klawisz Esc.
Uwaga! Dyski będą gotowe do pracy dopiero po ich sformatowaniu za pomocą programu FORMAT znajdującego się na dyskietce startowej.
6. 3. Operacje na zasobach komputera - Eksplorator Windows
Wszystkie zasoby Windows 95 mają hierarchiczną, obiektową budowę. Najwyższy poziom zajmuje Pulpit [Desktop], na którym znajdują się, między innymi, takie obiekty jak Mój komputer [My Computer] czy Otoczenie Sieciowe [Network Neighborhood]. Z kolei w obiekcie Mój komputer [My Computer] możemy znaleźć lokalne dyski, drukarki itd.
Do przeglądania zasobów systemu służy specjalna aplikacja o nazwie Eksplorator Windows [Windows Explorer]. Możemy ją uruchomić wybierając na przykład polecenie Start ( Programy ( Eksplorator Windows [Start ( Programs ( Windows Explorer].
W oknie Eksplorator Windows [Windows Explorer] znajdują się obiekty (foldery, pliki) należące do obiektu wybranego w okienku Idź do innego foldera [Go to a different folder] umieszczonym tuż pod wierszem menu. Możemy poruszać się "w głąb" hierarchii klikając kolejne obiekty w oknie Eksploratora Windows [Windows Explorer].

Ilustracja 6-4 Okno aplikacji Eksplorator Windows [Windows Explorer]
Okno Eksploratora Windows [Windows Explorer] jest podzielone na dwie części. W lewej - Wszystkie foldery [All Folders] - znajduje się ułożona hierarchicznie lista folderów, natomiast w prawej -  Zawartość [Contents of] - zawartość aktualnie zaznaczonego folderu. Najwyższym folderem-obiektem w hierarchii Windows jest pulpit (desktop). Na pulpicie znajdują się inne obiekty: komputer (Mój komputer [My Computer]), sieć, do której mamy dostęp (Otoczenie sieciowe [Network Neighborhood]), a także kosz na śmieci (Kosz [Recycle Bin]) i aktówka, z którą "chodzimy do pracy" (Moja aktówka [My Briefcase]). Rolę tej ostatniej pełni, oczywiście, komputer przenośny (notebook). Obok nazwy folderu, w lewej części okna eksploratora, może znajdować się kwadracik. Obecność tego kwadracika oznacza, że dany folder zawiera inne foldery. Jeżeli w kwadraciku jest umieszczony znak "+", oznacza to,  że lista tych folderów nie jest rozwinięta. Kliknięcie kwadracika ze znakiem "+" powoduje rozwinięcie tejże listy. W kwadraciku jest wtedy umieszczany znak "-", a jego kliknięcie powoduje zwinięcie listy folderów. Rozwinięcie listy folderów nie jest równoznaczne z umieszczeniem ich (wraz z plikami) w prawej części okna eksploartora. Zawartość folderu jest w niej widoczna dopiero po kliknięciu jego nazwy. Mówimy wtedy, że dany folder jest wybrany. Nazwa wybranego folderu jest podświetlana, zmienia się również jego ikona.


Ikona folderu			Ikona wybranego folderu
Podwójne kliknięcie obiektu w oknie Zawartość [Contents of] powoduje akcję zależną od rodzaju obiektu. Jeżeli obiektem jest folder, to jego zawartość zostaje umieszczona w tym okienku. Jeżeli obiektem jest plik lub skrót (shortcut), to zostaje on uruchomiony (jeśli jest to program) lub otwarty (jeśli jest to dokument).
Zawartość folderu może być umieszczana w oknie tego samego egzemplarza Eksploratora Windows [Windows Explorera], może też być umieszczana w nowym oknie. Zależy to od opcji dostępnych w poleceniu Widok ( Opcje [View ( Options]. Jeżeli zaznaczymy opcję Przeglądaj każdy folder w osobnym oknie [Browse folders using a separate windows for each folder], to dla każdego otwieranego folderu jest tworzone nowe okno Eksplorator Windows [Windows Explorer]. Wybranie opcji Przeglądaj foldery przy użyciu pojedynczego okna [Browse folders by using a single window that changes as you open each folder] powoduje, że poszczególne foldery są przeglądane w tym samym oknie.
Operowanie na zawartości folderów ułatwiają specjalne przyciski zebrane w pasku narzędzi. Pasek ten jest wyświetlany wtedy, gdy jest aktywna opcja Widok ( Pasek narzędzi [View ( Toolbar].

Do góry o jeden poziom [Up One Level] Przejście do obiektu nadrzędnego (w hierarchii) w stosunku do aktualnie wybranego. Analogiczny efekt daje wciśnięcie klawisza Backspace.

Mapuj dysk sieciowy [Map Network Drive] Podłączenie dysku sieciowego, udostępnianego na innym komputerze w sieci komputerowej, w której pracujemy.

Odłącz dysk sieciowy [Disconnect Network Drive] Odłączenie dysku sieciowego.
Druga grupa przycisków wspomaga użytkownika w kopiowaniu obiektów, przenoszeniu ich na nowe miejsca, określaniu ich właściwości.

Wytnij [Cut] Wycięcie obiektu i umieszczenie go w Schowku. W ten sposób przygotowujemy obiekt do przeniesienia w nowe miejsce, w które jest wklejany za pomocą przycisku pokazanego poniżej. Obiekt, który wycięliśmy nie znika z folderu, natomiast jest wycieniowywana jego ikona.

Kopiuj [Copy] Powoduje skopiowanie do bufora zaznaczonego obiektu. Operacja ta jest przygotowaniem do umieszczenia kopii obiektu w nowym miejscu. 


Wklej [Paste] Wciśnięcie tego przycisku powoduje umieszczenie obiektu znajdującego się w Schowku w aktualnym folderze.
Cofnij [Undo] Anuluje ostatnio przeprowadzoną operację.

Usuń [Delete] Usuwa zaznaczony obiekt.

Właściwości [Properties] Wyświetla okienko dialogowe umożliwiające określenie właściwości wybranego obiektu. Wygląd tego okienka, a także jego zawartość, zależą od rodzaju obiektu, który zaznaczyliśmy.
Pozostałe przyciski decydują o stopniu szczegółowości informacji o obiektach wyświetlanych w oknie eksploratora.

Duże ikony [Large Icons] W oknie eksploratora są wyświetlane duże ikony reprezentujące każdy obiekt, wraz z jego nazwą.

Małe ikony [Small Icons] W oknie eksploratora są wyświetlane małe ikony reprezentujące każdy obiekt, wraz z jego nazwą.

Lista [List] Zawartość okna eksploratora jest wyświetlana w postaci listy.                 

Szczegóły [Details] W oknie eksploratora jest wyświetlany szczegółowy opis każdego z obiektów. Na opis ten składają się: nazwa obiektu, jego rozmiar, typ i data ostatniej modyfikacji.
Wybierając polecenie Widok ( Opcje [View ( Options] możemy zdefiniować dodatkowe opcje, w oparciu o które będzie działał Eksplorator Windows [Windows Explorer]. Opcje te zebrane są w zakładce Widok [View].

Ilustracja 6-5 Definiowanie opcji mających wpływ na wygląd okna Eksplorator Windows [Windows Explorer]
W oknie Eksplorator Windows [Windows Explorer] mogą być wyświetlane wszystkie pliki (Pokaż wszystkie pliki [Show all files]), można też część z tych plików ukryć (Ukryj pliki następujących typów [Hide files of types]). Zaznaczenie opcji Wyświetlaj pełną ścieżkę MS-DOS w pasku tytułowym [Display the full MS-DOS path ...] powoduje, że w pasku tytułowym Eksploratora Windows [Windows Explorera] będzie wyświetlana pełna (charakterystyczna dla systemu MS-DOS) ścieżka dostępu do wybranego folderu (katalogu). Pole Ukryj rozszerzenia plików MS-DOS ... [Hide MS-DOS file extension] decyduje o tym, że w oknie Eksplorator Windows [Windows Explorer] są wyświetlane same nazwy plików, bez ich rozszerzeń. 
Użytkownik ma ponadto możliwość dopasowywania wyglądu okna eksploratora do własnych preferencji. Może zadecydować między innymi o wyświetlaniu lub nie, paska narzędzi w górnej (opcja Widok ( Pasek narzędzi [View ( Toolbar]) oraz paska stanu (opcja Widok ( Pasek stanu [View ( Status Bar]) w dolnej części okna eksploratora. O kolejności obiektów wyświetlanych w prawej części okna decydujemy wybierając jedną z opcji polecenia Widok ( Rozmieść ikony [View ( Arrange Icons]:
Według nazwy [by Name]	Obiekty uporządkowane alfabetycznie według nazw
Według typu [by Type]	Obiekty uporządkowane alfabetycznie według typów
Według rozmiaru [by Size]	Obiekty uporządkowane alfabetycznie według rozmiarów
Według daty  [by Date]	Obiekty uporządkowane alfabetycznie według dat utworzenia
Rozmieść automatycznie 	Obiekty uporządkowane automatycznie
[Auto Arrange]
Analogiczne działanie uzyskujemy klikając w prawej części okna eksploratora nazwę wybranej kolumny, pod warunkiem, że pracujemy w trybie podglądu Szczegóły [Details].
Jeżeli chcemy zwiększyć lub zmniejszyć szerokość jednej z dwóch części okna eksploratora, wystarczy umieścić wskaźnik myszki na ramce oddzielającej obie części i, po zmianie kształtu kursora, przeciągnąć tę ramkę w lewą lub prawą stronę. Żeby to zrobić, należy wcisnąć i przytrzymać lewy przycisk myszki, a po przeciągnięciu ramki w wybrane miejsce, zwolnić go. W trybie podglądu Szczegóły [Details] w oknie Zawartość [Contents of] eksploratora są umieszczane kolumny opisujące poszczególne cechy obiektów: Nazwa [Name], Rozmiar [Size], Typ Type] i Zmodyfikowany [Modified]. Szerokości tych kolumn możemy zmieniać w analogiczny sposób, jak w przypadku obu części okien eksploratora. Jest to przydatne na przykład w sytuacjach, gdy w kolumnie Nazwa [Name] nie mieści się cała nazwa pliku lub folderu.
Niektóre operacje powodują, że zmienia się zawartość folderu, co czasami nie jest automatycznie uwzględniane w oknie eksploratora. Dotyczy to na przykład sytuacji, gdy zmieniamy dyskietkę podczas pracy z napędem dysków elastycznych, a wybranym obiektem jest właśnie ten napęd. Możemy odświeżyć widok zawartości wybranego obiektu w oknie eksploratora wydając polecenie Widok ( Odśwież [View ( Refresh].
Obiekty systemu Windows, które można poddawać eksploracji mają w swym menu podręcznym specjalne polecenie o nazwie Eksploruj [Explore]. Wybranie tego polecenia powoduje uruchomienie eksploratora i przeglądanie zawartości wybranego obiektu. Można także eksplorować podstawowy obiekt znajdujący się na pulpicie Windows - Mój komputer [My Computer]. Zawarte są w nim wszystkie zasoby naszego komputera, takie jak: dyski, drukarki, czcionki itd. Jeżeli podwójnie klikniemy ikonę Mój komputer [My Computer] na pulpicie, to zostanie otworzone okno przypominające okno Eksplorator Windows [Windows Explorer], z tą różnicą, że pozbawione okienka Wszystkie foldery [All folders], w której jest wyświetlana struktura obiektów. Wszystkie pozostałe działania w tym oknie możemy przeprowadzać tak samo, jak w oknie eksploratora. 

Ilustracja 6-6 Przeglądanie zasobów komputera w oknie Mój komputer [My computer]
6. 3. 1. 	Wybieranie dysku, folderu, pliku
Do dysków komputera lokalnego dostajemy się wybierając folder Mój komputer [My Computer]. Zawiera on ikony wszystkich dysków zainstalowanych w danym komputerze lub też do niego podłączonych. Po rozwinięciu tego folderu, w lewej części okna eksploratora pojawia się lista wszystkich napędów dyskowych  naszego komputera. Kliknięcie ikony wybranego z nich powoduje wyświetlenie w prawej części okna Eksplorator Windows [Windows Explorer] całej zawartości dysku.

Napęd dysków elastycznych


Lokalny dysk twardy


Napęd dysków optycznych


Dysk sieciowy

W prawej części okna eksploratora są wyświetlane foldery i pliki wybranego dysku lub znajdującego się na nim folderu. Foldery w oknie zawsze poprzedzają pliki, niezależnie od wybranego sposobu sortowania zawartości folderu (opcja Widok ( Rozmieść ikony [View ( Arrange Icons]).
Możemy szybko wybierać foldery i pliki wciskając na klawiaturze klawisze z pierwszymi literami ich nazw.
Wybrany obiekt jest podświetlany (wraz z nazwą). Podświetlenie to możemy przesuwać za pomocą klawiszy strzałek, wybierając tym samym inne obiekty.
6. 3. 2. 	Tworzenie nowego folderu
Foldery ułatwiają organizowanie plików na dysku twardym. W sytuacji, gdy wszystkie pliki wszystkich programów byłyby umieszczone na tym samym poziomie, w niedługim czasie nie bylibyśmy w stanie zorientować się do czego służy większość z nich, a nasz dysk w szybkim tempie zapełniłby się niepotrzebnymi "śmieciami". Tworzenie nowego folderu rozpoczynamy oczywiście od wybrania, w lewej części okna eksplorera, obiektu, w którym ma się on znaleźć. Obiektem tym może być na przykład dysk, pulpit, czy też inny folder. Wybieramy następnie polecenie Plik ( Nowy obiekt ( Folder [File ( New ( Folder]. Pojawia się wówczas ikona nowego folderu z domyślną nazwą Nowy folder [New Folder]. Nazwę tę możemy zmienić od razu wpisując ją z klawiatury.

Ilustracja 6-7 Tworzenie nowego folderu
Nazwa folderu może być zmieniana również później. Można to zrobić na przykład wyświetlając jego menu podręczne i wybierając polecenie Zmień nazwę [Rename].
Jeszcze inny sposób zmiany nazwy folderu polega na jego wybraniu, w prawej części okna eksploratora, i ponownym kliknięciu jego ikony. W efekcie przechodzimy do trybu edycji nazwy folderu. Nazwa ta jest podświetlona i wciśnięcie dowolnego klawisza znakowego powoduje jej zastąpienie. Jeżeli chcemy dokonać w niej tylko niewielkich korekt, warto najpierw zlikwidować zaznaczenie, wciskając na przykład jeden z klawiszy strzałek. Po wprowadzeniu zmian do nazwy zatwierdzamy je wciskając klawisz Enter.
Przedstawiony sposób tworzenia nowego folderu opierał się na wykorzystaniu polecenia dostępnego w menu okna eksploratora. Folder możemy również utworzyć klikając prawym przyciskiem myszki pusty obszar w prawej części okna eksploratora i wybierając, w wyświetlonym menu podręcznym, polecenie Nowy obiekt ( Folder [New ( Folder].
Folder możemy utworzyć również na pulpicie. Po kliknięciu prawym przyciskiem myszki wolnego obszaru na pulpicie wybieramy, w wyświetlonym menu podręcznym polecenie Nowy obiekt ( Folder [New ( Folder]. Utworzony w ten sposób folder jest automatycznie umieszczany w systemowym folderze Pulpit [Desktop], który reprezentuje zawartość pulpitu.
Nie można umieszczać zbyt wielu plików w katalogu głównym dysku twardego. Windows 95 nakłada limit na liczbę tych plików - nie może ona przekroczyć 512. Limit ten nie dotyczy podkatalogów.
6. 3. 3. 	Kopiowanie i przenoszenie plików oraz folderów
Foldery i pliki mogą być kopiowane i przenoszone na kilka różnych sposobów. Zacznijmy od tego, w jaki sposób to zrobić pracując w oknie Eksplorator Windows [Windows Explorer]. Po zaznaczeniu tego elementu (folderu, bądź pliku), który chcemy skopiować lub przenieść, wciskamy odpowiedni przycisk na pasku narzędzi. W przypadku kopiowania będzie to przycisk Kopiuj [Copy], w przypadku przenoszenia Wytnij [Cut]. Otwieramy następnie folder, w którym chcemy umieścić kopiowany bądź przenoszony element i wciskamy przycisk Wklej [Paste].
Wygląd wymienionych powyżej przycisków został pokazany na stronie 99.
Podczas kopiowania plików na pulpicie jest wyświetlane okienko pozwalające na zorientowanie się w stopniu wykonania przeprowadzanej operacji. W okienku tym jest między innymi podawana nazwa kopiowanego (przenoszonego) pliku oraz miejsce, w którym zostaje on umieszczony.

Ilustracja 6-8 Okienko dialogowe wyświetlane podczas kopiowania pliku
Jeżeli plik o danej nazwie istnieje już w folderze, do którego go kopiujemy, jest wyświetlany odpowiedni komunikat umożliwiający użytkownikowi podjęcie decyzji, czy chce zastąpić istniejący w folderze plik tym, który jest do niego kopiowany.

Ilustracja 6-9 Potwierdzanie operacji zastąpienia pliku
Wciśnięcie przycisku Tak [Yes] powoduje zastąpienie istniejącego pliku, podobny efekt ma wciśnięcie przycisku Tak na wszystkie [Yes to all]. Wówczas zastępowanie będzie wykonywane automatycznie we wszystkich pozostałych przypadkach, podczas aktualnie wykonywanej operacji kopiowania (przenoszenia).
Analogicznie postępujemy korzystając z poleceń dostępnych w menu eksploratora. Dla kopiowania jest to polecenie Edycja ( Kopiuj [Edit ( Copy], dla przenoszenia - Edycja ( Wytnij [Edit ( Cut]. Obiekt wklejamy w nowe miejsce za pomocą polecenia Edycja ( Wklej [Edit ( Paste].
Te same operacje można wykonać za pomocą poleceń dostępnych w menu podręcznym każdego pliku, czy katalogu. Po kliknięciu jego ikony prawym przyciskiem myszki wybieramy polecenie Kopiuj [Copy] - dla kopiowania, lub Wytnij [Cut] - dla przenoszenia. Przechodzimy teraz do folderu, w którym chcemy umieścić kopiowany (przenoszony) obiekt, klikamy puste miejsce w obszarze jego prawego panelu i w wyświetlonym menu podręcznym wybieramy polecenie Wklej [Paste].
Bardzo przydatną funkcją jest możliwość przenoszenia całych folderów wraz z ich zawartością za pomocą prostych operacji wykonywanych myszką. Po zaznaczeniu wybranego folderu, czy to w oknie folderów (Wszystkie foldery [All folders]), czy też w oknie zawartości wybranego obiektu (Zawartość [Contents of]) chwytamy go myszką i przenosimy na nowe miejsce.

Ilustracja 6-10 Przenoszenie folderu PlikiPrywatne do folderu moje
Po wybraniu obiektu docelowego - nazwa tego obiektu jest podświetlana po umieszczeniu na niej przenoszonego folderu  (widać to na rysunku Ilustracja 6-10) - zwalniamy przycisk myszki.
Jeżeli obiekt docelowy znajduje się na tym samym dysku, to domyślną operacją wybieraną przez Windows jest przenoszenie folderu. W przypadku, gdy obiekt ten znajduje się na innym dysku lub jest to po prostu inny dysk, Windows kopiuje folder.
W analogiczny sposób mogą być kopiowane pliki. Po zaznaczeniu wybranego pliku możemy przenieść jego ikonę, za pomocą myszki, na nowe miejsce i w efekcie plik ten zostanie tam skopiowany lub przeniesiony. Która z tych operacji zostanie wykonana, zostało wyjaśnione w uwadze powyżej.
Podczas operacji kopiowania, pod przenoszoną ikoną pliku lub folderu znajduje się symbol .
Użytkownik ma możliwość wymuszenia wybranej operacji. W takim przypadku należy chwycić ikonę przenoszonego (kopiowanego) obiektu za pomocą prawego, a nie lewego przycisku myszki. Po wskazaniu obiektu docelowego jest wówczas wyświetlane menu podręczne z poleceniami umożliwiającymi:
* skopiowanie folderu lub pliku - Przenieś tutaj [Move Here]
* przeniesienie folderu lub pliku - Kopiuj tutaj [Copy Here]
* utworzenie skrótu pliku (lub skrótów wszystkich plików folderu) - Utwórz skrót(y) tutaj [Create Shortcut(s) Here]
* anulowanie operacji - Anuluj [Cancel]
Do tej pory mowa była o operacjach na pojedynczych folderach i plikach. Jednakże podczas operacji kopiowania i przenoszenia działamy najczęściej na grupach tych obiektów. Wszelkie działania wykonujemy na nich analogicznie, jak w przypadku pojedynczych folderów i plików, jedyną kwestia pozostaje zatem, w jaki sposób zaznaczyć taką grupę.
Wszystkie foldery i pliki aktualnie wybranego obiektu możemy zaznaczyć wybierając polecenie Edycja ( Zaznacz wszystko [Edit ( Select all].

Jeżeli chcemy zaznaczyć grupę plików (i folderów), które są oddzielone innymi plikami, to rozpoczynamy od kliknięcia nazwy pierwszego z nich. Nazwy wszystkich pozostałych klikamy przy wciśniętym klawiszu Ctrl. Jeżeli wybrany plik chcemy usunąć z wyselekcjonowanej grupy, to ponownie klikamy jego nazwę, również przy wciśniętym klawiszu Ctrl.

Znacznie prostsze jest zaznaczenie grupy plików (i folderów), które nie są  oddzielone innymi plikami. Po klinięciu nazwy pierwszego z nich wciskamy klawisz Shift i klikamy nazwę ostatniego pliku zaznaczanej grupy. Z oczywistych względów najłatwiej jest to wykonać, gdy pracujemy w widoku Lista [List] lub Szczegóły [Details].

Podobnie postępujemy przy zaznaczaniu kilku grup nie rozdzielonych plików (i folderów). Początek pierwszej grupy zaznaczamy klikając nazwę wybranego pliku. Ostatni plik w pierwszej grupie wskazujemy klikając jego nazwę przy wciśniętym klawiszu Shift. Początek każdej następnej grupy wyznaczamy klikając nazwę pierwszego jej pliku przy wciśniętym klawiszu Ctrl, a koniec - klikając nazwę pliku przy wciśniętym klawiszu Shift+Ctrl.
Selekcję można "odwrócić". Po wybraniu polecenia Edycja ( Odwróć zaznaczenie [Edit ( Invert Selection] zaznaczone będą tylko te pliki, które do tej pory nie były wybrane.
Jeżeli pliki przenieśliśmy nie w to miejsce, w które zamierzaliśmy, możemy od razu cofnąć całą operację wybierając polecenie Edycja ( Cofnij Przenieś [Edit ( Undo Move].
Na zakończenie powiemy o pewnym ułatwieniu przy kopiowaniu plików na dyskietkę. Po kliknięciu prawym przyciskiem myszki ikony pliku, który chcemy skopiować, wybieramy w menu podręcznym na przykład polecenie Wyślij Do ( Dyskietka 3,5 (A:)  [Send To ( 3,5 Floppy (A)], które spowoduje skopiowanie go na dysk A:.
6. 3. 4. 	Kasowanie plików i folderów
Kasowanie pliku lub folderu jest operacją bardzo prostą. Po ich zaznaczeniu wciskamy po prostu klawisz Del, przycisk Usuń [Delete] lub też wybieramy polecenie Plik ( Usuń [File ( Delete]. Przed wykonaniem operacji kasowania system upewnia się, czy na pewno chcemy to zrobić.

Ilustracja 6-11 Potwierdzanie operacji usuwania plików
Jeżeli obiekt ma zostać usunięty, wciskamy przycisk Tak [Yes].
Skasowany obiekt jest umieszczany w koszu systemowym Kosz [Recycle Bin]. Za pomocą poleceń dostępnych w tej aplikacji można go jeszcze odzyskać.[brak3]
W przypadku, gdy usuwany obiekt jest folderem, to kasowana jest również jego zawartość, czyli wszystkie znajdujące się w nim foldery i pliki. Jeżeli są wśród nich programy  (za takie są uważane pliki z rozszerzeniem EXE, COM i BAT), to jest wyświetlane okienko dialogowe z pytaniem, czy na pewno chcemy to zrobić.

Ilustracja 6-12 Potwierdzenie kasowania programu znajdującego się w usuwanym folderze
Wciśnięcie przycisku Tak [Yes] powoduje, że program jest usuwany. Możemy taką decyzję podjąć od razu w odniesieniu do wszystkich pozostałych programów znajdujących się w danym folderze - wystarczy wcisnąć przycisk Tak na wszystkie [Yes to All]. Jeżeli wybierzemy przycisk Nie [No], program nie zostanie usunięty i tym samym nie zostanie usunięty folder. Z kolei wciśnięcie przycisku Anuluj [Cancel] powoduje, że kasowanie pozostałych w folderze plików zostanie zaniechane.
Można w szybki sposób kasować całą zawartość dyskietki elastycznej. Wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszki jej ikonę i w wyświetlonym menu podręcznym wybrać polecenie Formatuj ( Szybkie (wymazywanie) ( Start [Format ( Quick Erase ( Start].
6. 4. Organizowanie folderów i plików na pulpicie
Część aplikacji, czy też folderów warto jest mieć zawsze "pod ręką", a najłatwiej to uzyskać umieszczając je po prostu na pulpicie Windows.
Już wiemy jak utworzyć na pulpicie nowy folder. Przypomnę tylko, że wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszki wolny obszar pulpitu i z wyświetlonego menu podręcznego wybrać polecenie Nowy obiekt  ( Folder [New ( Folder].
W bardzo podobny sposób możemy umieścić na pulpicie nowy dokument. W takiej sytuacji w wyświetlonym menu podręcznym wybieramy nazwę aplikacji, która ma posłużyć do utworzenia tego dokumentu.

Ilustracja 6-13 Wybieranie typu nowo tworzonego dokumentu


Po wskazaniu typu dokumentu na pulpicie pojawia się jego ikona, z domyślną nazwą, którą oczywiście możemy od razu zmienić. Podwójne kliknięcie tej ikony powoduje automatyczne uruchomienie skojarzonej z danym typem dokumentu aplikacji i możliwość jego redagowania.
Ponieważ rozmiar pulpitu jest ograniczony jest oczywiste, że nie uda nam się umieścić na nim zbyt wielu plików. Znacznie efektywniej będzie tworzyć na nim foldery i dopiero w nich umieszczać pliki.
Windows 95 bardzo ułatwia tego typu operacje. Załóżmy, że mamy na pulpicie ikony trzech dokumentów i chcemy je umieścić w folderze o nazwie Dokumenty. Tworzymy najpierw ten folder lub otwieramy go, jeśli już istnieje. Następnie tak dobieramy rozmiar jego okna, by były widoczne na pulpicie ikony tych dokumentów, na których chcemy operować.
Warto "oczyścić" pulpit minimalizując okna wszystkich otwartych aplikacji. Najszybciej zrobimy to klikając prawym przyciskiem myszki wolny obszar paska zadań i wybierając w menu podręcznym polecenie Minimalizuj wszystkie okna [Minimize All Windows].
Jak umieścić ikony dokumentów w folderze? Pierwszym rozwiązaniem, jakie się tu nasuwa jest chwytanie po kolei ich ikon i przenoszenie do wnętrza folderu. Jest ono prawidłowe, jednak czasochłonne przy większej liczbie plików. Łatwiej będzie najpierw zaznaczyć wybrane pliki, a następnie przenieść je wszystkie jednocześnie. Jak to zrobić? Należy umieścić wskaźnik myszki w lewym, górnym rogu obszaru, w którym znajdują się ikony wybranych plików, wcisnąć lewy przycisk myszki i - trzymając go cały czas wciśnięty - przenieść kursor do prawego, dolnego rogu obszaru. Nazwy plików zostaną wyselekcjonowane, a granice obszaru będzie wyznaczał prostokąt narysowany kropkowaną linią.

Ilustracja 6-14 Selekcjonowanie elementów pulpitu

Po wyselekcjonowaniu ikony możemy je przenieść w nowe miejsce. Chwytamy je myszką i przenosimy do folderu. Gdy dowolny fragment konturu przenoszonych ikon znajdzie się w folderze zwalniamy przycisk myszki, co w efekcie spowoduje umieszczenie plików w danym folderze.
Oczywiście na zaznaczonych plikach możemy wykonywać różne inne operacje. Po kliknięciu dowolnej z zaznaczonych ikon prawym przyciskiem myszki jest wyświetlane menu podręczne. Możemy w nim wybrać na przykład polecenie Otwórz [Open], które spowoduje uruchomienie dla każdego dokumentu skojarzonej z nim aplikacji i automatyczne jego wczytanie.
Jako ciekawostkę można podać fakt, że każda aplikacja może zapisywać swoje dokumenty na pulpicie. Wystarczy wybrać jako docelowy folder właśnie pulpit (pole Zapisz w [Save in]).

Ilustracja 6-15 Umieszczanie zapisywanego dokumentu na pulpicie Windows
Pliki i foldery umieszczone na pulpicie w opisany powyżej sposób są przechowywane w systemowym folderze Windows o nazwie Pulpit [Desktop]. Na pulpicie możemy również umieszczać skróty do plików znajdujących się w innych folderach dysków. Skrót nie jest kopią pliku, a jedynie specjalnym plikiem zawierającym między innymi informacje o nazwie i położeniu pliku, który reprezentuje. Pliki skrótów mają rozszerzenie LNK i zajmują na ogół 1KB lub 2 KB miejsca na dysku.
6. 5. Wyszukiwanie plików i folderów
System Windows 95 posiada rozbudowane mechanizmy wyszukiwania plików i folderów. Służy do tego specjalna aplikacja, którą uruchamiamy wybierając Start ( Znajdź ( Pliki lub foldery [Start ( Find (  Files or Folders]. 

Ilustracja 6-16 Wyszukiwanie plików i katalogów
Przycisk Znajdź [Find Now] służy do rozpoczęcia wyszukiwania w oparciu o określone warunki. Wyszukiwanie to może zostać zatrzymane przyciskiem Zatrzymaj [Stop]. Nowe warunki definiujemy wciskając przycisk Nowe szukanie [New Search].
Zakładka Nazwa i lokalizacja [Name & Location] pozwala na określenie nazwy wyszukiwanego pliku lub folderu (Nazwa [Named]) i położenia, od którego rozpoczynamy wyszukiwanie (Szukaj w [Look in]). Jeżeli zaznaczymy pole Dołącz podfoldery [Include subfolders], to wyszukiwanie będzie prowadzone również we wszystkich podkatalogach. W polu Nazwa [Named] można stosować znaki specjalne: * i ?. Znak * zastępuje dowolny tekst (również pusty), natomiast znak ? zastępuje dowolny pojedynczy znak.
Zakładka Data modyfikacji [Date Modified] pozwala na uwzględnienie w wyszukiwaniu tych plików, które spełniają warunki związane z datą ich ostatniej modyfikacji. 

Ilustracja 6-17 Wyszukiwanie oparte na dacie ostatniej modyfikacji
Jeżeli warunków tych nie chcemy określać, wybieramy opcję Wszystkie pliki [All files]. W przypadku, gdy wybierzemy opcję Znajdź wszystkie pliki utworzone lub modyfikowane [Find all files created or modified] możemy do wyszukiwania dołożyć warunki związane z datą utworzenia pliku lub datą jego ostatniej modyfikacji.
Opcja
Znaczenie
pomiędzy
[between]
Pliki utworzone w okresie od ... do ...
w czasie poprzednich ... miesięcy
[during the previous ... months]
Pliki utworzone w ciągu ostatnich ... miesięcy
w czasie poprzednich ... dni
[during the previous ... days]
Pliki utworzone w ciągu ostatnich ... dni
Zakładka Zaawansowane [Advanced] umożliwia dołożenie kilku dodatkowych warunków wyszukiwania, w tym między innymi typu obiektu i jego rozmiaru.
Opcja
Znaczenie
Typu
[Of type]
Mają być wyszukiwane tylko pliki określonego typu
Z tekstem
[Containing text]
Mają być wyszukiwane tylko pliki zawierające wprowadzony w tym okienku tekst
Rozmiar
[Size is]
Mają być wyszukiwane tylko pliki których rozmiar wynosi przynajmniej (Co najmniej [At least]) lub nie więcej (Co najwyżej [At most]) ... kilobajtów
Pracę z programem wyszukiwania kończymy wybierając polecenie Plik ( Zamknij [File ( Close].
6. 6. Szybkie przeglądanie zawartości plików
Dokumenty, które są skojarzone z określoną aplikacją możemy przeglądać w trybie Szybki podgląd [Quick View]. Tryb ten uaktywniamy klikając plik dokumentu w oknie eksploratora i wybierając polecenie Plik ( Szybki podgląd [File ( Quick View]. Zawartość pliku jest wówczas wyświetlana w specjalnym oknie.
Polecenie Szybki podgląd [QuickView] możemy także wybrać z menu podręcznego danego pliku.


Ilustracja 6-18 Zawartość pliku przeglądana w trybie Szybki podgląd [QuickView]
Podglądany dokument możemy otworzyć wybierając Plik ( Otwórz plik do edycji [File ( Open File for Editing]. Zostanie wówczas uruchomiona skojarzona z nim aplikacja, która automatycznie wczyta dany dokument.
6. 7. Kosz na śmieci [Recycle Bin]
Pliki, które kasujemy pracując w systemie Windows 95, nie znikają natychmiast z dysku. Są one umieszczane w specjalnym koszu "na śmieci", czyli obszarze dysku przeznaczonym na tego typu "odpadki". Dopiero opróżnienie kosza na śmieci powoduje fizyczne usunięcie z dysku znajdujących się w nim plików.

Ilustracja 6-19 Zawartość systemowego kosza "na śmieci"
Kosz [Recycle Bin] rezerwuje określoną część obszaru dysków na przechowywanie skasowanych plików. Wielkość tego obszaru możemy zmienić odpowiednio określając właściwości Kosz [Recycle Bin]. Klikamy prawym przyciskiem myszki jego ikonę znajdującą się na pulpicie Windows i z wyświetlonego menu podręcznego wybieramy opcję Właściwości [Properties].

Ilustracja 6-20 Definiowanie właściwości aplikacji Kosz [Recycle Bin]
Możemy określić jednakowe parametry dla wszystkich dysków lub też dla każdego z dysków oddzielnie. W tym pierwszym przypadku zaznaczamy opcję Użyj jednego ustawienia dla wszystkich dysków [Use one setting for all drives], w drugim - Skonfiguruj dyski niezależnie [Configure drives independently]. Obszar dysku rezerwowany na skasowane pliki określamy za pomocą specjalnego suwaka widocznego w okienku. Jego przesuwanie powoduje zmianę procentowej wartości określającej wielkość wykorzystywanego obszaru.
Jak opróżnić Kosz [Recycle Bin]? Podwójnie klikamy jego ikonę na pulpicie, co spowoduje otwarcie okna, w którym znajduje się lista przechowywanych plików. Pliki te możemy usunąć wybierając polecenie Plik ( Opróżnij kosz [File ( Empty Recycle Bin]. Należy pamiętać, że wykonanie tej operacji uniemożliwi odzyskanie usuniętych plików. Jeżeli chcemy usunąć tylko wybrane z nich, zaznaczamy je a następnie wybieramy Plik ( Usuń [File ( Delete].
Usuwane pliki Windows standardowo umieszcza w Kosz [Recycle Bin], ale nie musi tego robić. Mogą one być od razu fizycznie usuwane z dysku. Dzieje się tak wtedy, gdy definiując właściwości Kosz [Recycle Bin] uaktywnimy opcję Nie przenoś plików do kosza. Natychmiast usuń pliki kasując je [Purge Files Immediately On Delete]. Oczywiście parametr ten może dotyczyć wszystkich dysków lub tylko wybranych. W jaki sposób to określić, zostało powiedziane na początku tego punktu.
Wiemy już, jak usuwać pliki z kosza. Pora dowiedzieć się, w jaki sposób można je odzyskać? Po otworzeniu okna Kosz [Recycle Bin] otrzymujemy na ekranie listę znajdujących się w nim plików. Pliki, który chcemy odzyskać zaznaczamy myszką i wybieramy polecenie Plik ( Przywróć [File ( Restore].
Użytkownik musi sobie zdawać sprawę z tego, że nie zawsze będzie możliwe odtworzenie skasowanego pliku. Jeżeli liczba skasowanych plików jest tak duża, że przekracza wielkość obszaru zarezerwowanego dla nich na dysku, to umieszczanie w koszu nowych plików powoduje usuwanie z niego tych, które są tam najdłużej, tak by zwolnić odpowiednią ilość miejsca niezbędną do przechowania ostatnio skasowanych plików.
6. 8. Formatowanie dysków
Przygotowanie dyskietki lub nowo zainstalowanego dysku do pracy wymaga na ogół wykonania operacji formatowania. W tym celu otwieramy folder Mój komputer [My computer], a następnie rozwiajmy menu podręczne dysku klikając prawym przyciskiem myszki jego ikonę. W menu podręcznym wybieramy polecenie Formatuj [Format]. W przypadku dysków elastycznych wyświetlone okienko dialogowe będzie miało postać, jak na rysunku Ilustracja 6-21.

Ilustracja 6-21 Przygotowanie dyskietki do operacji formatowania
W polu Pojemność [Capacity] określamy pojemność dyskietki, w polu Typ formatowania [Format Type] - sposób wykonania operacji formatowania. 
Może to być formatowanie pełne Formatowanie pełne [Full], które wykonuje się na ogół w przypadku dyskietek nowych, jeszcze nie formatowanych. Podczas formatowania pełnego jest sprawdzana cała powierzchnia dyskietki. Jeżeli znajdą się na niej uszkodzone miejsca (tzw. błędne sektory), zostaną one oznaczone, tak by nie było możliwe umieszczanie w nich danych, co doprowadziłoby niechybnie do utraty tych ostatnich. Formatowanie pełne nie jest operacją wykonywana szybko, ale gdy zależy nam na dokładnym sprawdzeniu przydatności dyskietki do przechowywania danych, należy wybierać ten właśnie sposób.
Możemy wykonać również formatowanie szybkie Szybkie (wymazywanie) [Quick (Erase)], stosowane wtedy, gdy chcemy po prostu wyczyścić całą zawartość dyskietki. Ten sposób formatowania polega na usunięciu z dyskietki obszaru, w którym są przechowywane informacje o zapisanych na niej plikach (tzw. tablicy alokacji plików). W efekcie, po tej operacji dyskietka zachowuje się tak, jakby była pusta, zresztą z logicznego punktu widzenia, tak właśnie jest. Należy pamietać, że taki sposób formatowania możemy stosować tylko w odniesieniu do dyskietek, które przeszły już choć raz formatowanie pełne.
Możemy w końcu jedynie przenieść na dyskietkę pliki systemowe, by umożliwić ładowanie z niej systemu operacyjnego - Kopiuj tylko pliki systemowe [Make Bootable Only]. Nie jest wówczas wykonywana operacja formatowania, a jedynie na dyskietkę jest kopiowana grupa plików systemu operacyjnego.
Na dyskietce, którą poddajemy operacji formatowania również możemy umieścić pliki systemowe, wystarczy zaznaczyć pole Kopiuj pliki systemowe [Make Disk Bootable]. Możemy także nadać jej nazwę wpisując ją w polu Etykieta [Label].
Operację formatowania rozpoczynamy wciskając przycisk Start.
6. 9. Kopiowanie dyskietek

Kopiowanie dyskietek polega na utworzeniu dokładnej fizycznej kopii danej dyskietki. Kopiowanie najłatwiej dokonać poprzez umieszczenie dyskietki, którą chcemy skopiować w napędzie, podświetlenie ikony tego napędu w folderze Mój komputer [My Computer] lub w Eksploratorze Windows [Windows Explorer] i naciśnięcie prawego klawisza myszki, co spowoduje wyświetlenie menu podręcznego. Następnie wybieramy z tego menu polecenie Kopiuj dysk [Copy diskette]. Ukazuje się wtedy następujące okienko dialogowe:
W polu Kopiuj z [Copy from] zaznaczamy napęd dyskowy, z którego chcemy kopiować, zaś w polu Kopiuj do [Copy to], napęd, na który chcemy kopiować. Dyskietkę kopiować możemy tylko na dyskietkę tego samego typu, tzn. nie można np. skopiować dyskietki 3,5 cala  na dyskietkę 5,25 cala. W praktyce rzadko się zdarza (choć jest to możliwe), żeby komputer posiadał dwa napędy dyskietek tego samego typu. Zaznaczamy więc zwykle w obu polach ten sam napęd dyskowy, naciskamy przycisk Start a komputer poprosi nas po pewnym czasie o zamianę dyskietki źródłowej na docelową.
Dotychczasowe informacje zawarte na dyskietce docelowej zostaną bezpowrotnie stracone i zastąpione dokładną kopią zapisu z dyskietki źródłowej.
6. 10. Wykonywanie zapasowych kopii plików
W systemie Windows 95 znajduje się program o nazwie Microsoft Backup służący do archiwizacji i dearchiwizacji plików. Uruchamiamy go wybierając Start ( Programy ( Akcesoria ( Narzędzia systemowe ( Backup [Start ( Programs ( Accessories ( System Tools ( Backup]. Przy pierwszym uruchomieniu jest wyświetlane okienko dialogowe pokrótce informujące o przeznaczeniu i sposobie posługiwania się programem.

Ilustracja 6-22 Rozpoczęcie pracy z programem Microsoft Backup
Jeżeli nie zaznaczymy w tym okienku pola Nie pokazuj tego ponownie [Don't show this again], to będzie się ono pojawiało również przy następnych uruchomieniach programu. W kolejnym kroku program sprawdza konfigurację sprzętową komputera pod kątem zastosowania poszczególnych urządzeń do wykonywania kopii zapasowych. Następnie jest tworzony zestaw obejmujący wszystkie pliki i foldery wraz z danymi systemowymi pozwalający na pełne odtworzenie stanu systemu na wypadek awarii.

Ilustracja 6-23 Informacja o utworzeniu pełnego zestawu kopii plików do archiwizacji
Zestaw ten nosi nazwę Pełna kopia zapasowa systemu [Full System Backup]; jak wczytywać i tworzyć gotowe zestawy - w dalszych punktach rozdziału. Programy archiwizacji danych, także i Microsoft Backup, najchętniej współpracują z napędami taśmowymi. Z tego względu Microsoft Backup próbuje wykryć obecność takiego napędu w systemie i informuje użytkownika o rezultacie tej operacji. Jeżeli w naszym systemie zainstalujemy nowy napęd taśmowy, już po pierwszym uruchomieniu Microsoft Backup możemy wymusić jego "wykrycie" wybierając polecenie Narzędzia ( Ponowne wykrywanie napędu taśmy [Tools ( Redetect Tape].
Po wykonaniu wszystkich wstępnych czynności na pulpicie jest otwierane okno aplikacji Microsoft Backup.

Ilustracja 6-24 Okno aplikacji Microsoft Backup
Zanim zaczniemy operację wykonania kopii zapasowej musimy określić, które foldery i pliki mają jej podlegać i gdzie kopia zapasowa ma zostać umieszczona.
6. 10. 1. 	Wybieranie folderów i plików
W lewym oknie aplikacji Microsoft Backup wybieramy dysk, którego zawartość chcemy przechowywać w postaci kopii zapasowej. Wówczas w prawym oknie pojawi się lista folderów i plików znajdujących się na wybranym dysku. Obok nazwy każdego z nich znajduje się specjalne pole. Zaznaczenie tego pola powoduje,  że dany folder lub plik podlega operacji wykonania kopii zapasowej. Jeżeli kopie nie wszystkich plików danego folderu mają być zachowywane, otwieramy go poprzez podwójne kliknięcie jego nazwy i likwidujemy znak zaznaczenia w polach tych plików, których nie chcemy zachowywać.
Po zaznaczeniu wybranych folderów i plików wciskamy przycisk Następny krok [Next Step].
Aplikacja żąda od nas określenia nośnika, na którym mają zostać zachowane dane. Może to być na przykład napęd taśmowy, którego obecność w systemie Windows automatycznie wykrywa, może to być również napęd dysków elastycznych.
Możemy zapamiętywać raz zdefiniowane zestawy plików wybranych do wykonania ich kopii zapasowych, nadając im wybraną nazwę. Wykonujemy tę operację za pomocą polecenia Plik ( Zapisz jako [File ( Save As].

Ilustracja 6-25 Wskazanie urządzenia, na którym ma być wykonana kopia zapasowa
Po wybraniu urządzenia jest uaktywniany przycisk Uruchom program Backup [Start Backup] i staje się tym samym możliwe rozpoczęcie operacji archiwizowania.

6. 10. 2. 	Wykonanie kopii zapasowej
Po określeniu nośnika, na którym ma zostać umieszczona kopia zapasowa wciskamy przycisk Uruchom program Backup [Start Backup]. Jest wówczas wyświetlane okienko, w którym wpisujemy nazwę wykonywanej kopii zapasowej. Dzięki temu łatwiej będziemy mogli wykonać operację odtwarzania w przypadku, gdy posiadamy wiele różnych kopii zapasowych.

Ilustracja 6-26 Określanie nazwy kopii zapasowej
Dostęp do danych znajdujących się w kopii zapasowej może być chroniony hasłem. Jeżeli chcemy je w ten sposób zabezpieczyć przed niepowołanym dostępem, wciskamy przycisk Zabezpieczony hasłem [Password Protect]. W wyniku tego jest otwierane okienko dialogowe umozliwiające wprowadzenie i potwierdzenie hasła dostępu.

Ilustracja 6-27 Zabezpieczanie dostępu do kopii zapasowej hasłem
Po określeniu hasła wciskamy przycisk OK i w tym momencie jest rozpoczynana operacja archiwizowania danych. Długość jej trwania jest zależna od rozmiaru archiwizowanych danych, a także od rodzaju nośnika, na którym jest tworzona kopia zapasowa. Zresztą przez cały czas jest wyświetlane okienko dialogowe ilustrujące jej przebieg.

Ilustracja 6-28 Wykonywanie operacji archiwizacji
6. 10. 3. 	Przywracanie plików z kopii zapasowych
Operację przywrócenia plików umieszczonych w kopii zapasowej rozpoczynamy od kliknięcia zakładki Przywróć [Restore]. W okienku Przywróć z [Restore from] wybieramy nośnik, na którym jest zapisana kopia zapasowa. Wówczas w okienku Zestaw kopii [Backup Set] są umieszczane nazwy - wraz z datami i czasem ich utworzenia - zestawów kopii znajdujących się na wybranym nośniku. 

Ilustracja 6-29 Wybieranie kopii zapasowej do odtworzenia
Po wskazaniu wybranego z nich klikamy przycisk Następny krok [Next Step]. Jeżeli dostęp do wybranej kopii zapasowej jest chroniony hasłem, to jest wyświetlane okienko dialogowe, w którym musimy je wprowadzić.

Ilustracja 6-30 Podawanie hasła dostępu do kopii zapasowej
W kolejnym kroku jest otwierane okienko dialogowe umożliwiające określenie plików do odtworzenia.

Ilustracja 6-31 Wybieranie plików do odtworzenia
W okienku Wybierz pliki z zestawu kopii zapasowych [Select files from the backup set] znajduje się nazwa wybranego zestawu kopii, a pod nią struktura dysków i folderów, z których dane są w tym zestawie zapisane. Po wskazaniu folderu, w okienku Zawartość [Contents of] pojawia się jego zawartość, umieszczona w kopii zapasowej. Zaznaczenie wybranych plików powoduje ich odtworzenie.
Odtwarzanie rozpoczynamy wciskając przycisk Rozpocznij przywracanie [Start Restore]. W trakcie operacji, podobnie jak przy wykonywaniu kopii, jest wyświetlane okienko dialogowe ilustrujące przebieg jej wykonania.
6. 10. 4. Porównywanie kopii zapasowej z zawartością dysku
Bardzo pożyteczną funkcją jest możliwość porównania plików zapisanych w kopii zapasowej z plikami znajdującymi się na dysku. Wszystkie czynności wstępne przebiegają tak samo, jak w przypadku odtwarzania, z tą różnicą, że wybieramy zakładkę Porównaj [Compare]. Zamiast odtwarzać pliki Microsoft Backup porównuje je ze sobą. W sytuacji, gdy stwierdzi różnicę zgłasza wystąpienie błędu i pozwala na obejrzenie rezultatów porównania.

Ilustracja 6-32 Raport o rezultatach porównania zawartości kopii zapasowej z zawartością dysku
6. 11. Kompresja dysków
Nowsze i coraz bardziej rozbudowywane aplikacje zajmują coraz więcej miejsca na dysku twardym. Nikogo już nie dziwi, gdy program taki zajmuje, przykładowo, nawet 30 MB. Powoduje to jednak błyskawiczne ubywanie wolnego miejsca na dysku zainstalowanym w naszym komputerze. Dobrym rozwiązaniem tego problemu jest kompresja dysku pozwalająca na zapisanie na nim nawet dwukrotnie większej ilości informacji.
Kompresję, dekompresję i zarządzanie skompresowanymi dyskami w Windows 95 wykonuje się za pomocą specjalnie do tego celu przeznaczonego programu o nazwie DriveSpace. Uruchamiamy go wybierając Start ( Programy ( Akcesoria ( Narzędzia systemowe ( DriveSpace [Start ( Programs ( Accessories ( System Tools ( DriveSpace].

Ilustracja 6-33 Okno aplikacji DriveSpace
W oknie DriveSpace znajdują się ikony dysków zainstalowanych w naszym komputerze. Operacja kompresji dotyczy tego dysku, który zaznaczymy.
DriveSpace pozwala na posługiwanie się dwoma standardami kompresji. Pierwszy z nich to DriveSpace, wprowadzony właśnie w Windows 95, drugi to DoubleSpace, znany z systemu MS-DOS.
6. 11. 1. 	Zasady kompresji
Skompresowany dysk nie jest rzeczywistym napędem dyskowym. Wykorzystywana jest tutaj pewna sztuczka. Polega ona na tym, że dysk skompresowany "udaje" specjalny plik CVF (Compressed Volume File) znajdujący się na fizycznym dysku twardym. Do tego właśnie pliku są zapisywane informacje o plikach i dane pochodzące z tych plików, które użytkownik kieruje właśnie do skompresowanego dysku. Oczywiście wcześniej te dane ulegają kompresji. Plik CVF jest umieszczany w głównym katalogu dysku i nosi nazwę DRVSPACE.000 lub DBLSPACE.000, w zależności od standardu kompresji. Numer w rozszerzeniu zależy od tego, ile skompresowanych dysków utworzymy na naszym dysku twardym.
Skasowanie pliku CVF powoduje utratę wszystkich danych zapisanych na skompresowanym dysku.
DriveSpace pozwala na kompresowanie i dekompresowanie dysków elastycznych, dysków przenośnych i dysków twardych. Z punktu widzenia użytkownika dyski skompresowane niczym nie różnią się do dysków nieskompresowanych. W rzeczywistości DriveSpace tworzy nowy, nieskompresowany dysk, zwany dyskiem bazowym (host drive), na którym jest przechowywany plik CVF, o którego przeznaczeniu mowa była nieco wcześniej. Jeżeli przestrzeń na tym dysku jest większa, niż zajmowana przez plik CVF może być ona wykorzystywana do przechowywania plików, które nie mogą być skompresowane.
Przed rozpoczęciem kompresji warto wykonać kopię zapasową (backup copy) dysku.[brak4]
Operację kompresji rozpoczynamy od uruchomienia programu DriveSpace. W wyświetlonym okienku klikamy ikonę tego dysku, którego mają dotyczyć wykonywane operacje.

Możemy wyświetlić bardziej szczegółowe informacje o danym dysku klikając podwójnie jego ikonę (to samo uzyskamy wybierając polecenie Dysk ( Właściwości [Drive ( Properties]).
Ilustracja 6-34 Informacje o dysku wybranym do kompresowania
Etykieta [Label]	Etykieta dysku
Typ [Type]	Typ dysku
Wolne miejsce [Free Space]	Ilość wolnego miejsca na dysku
Używane miejsce [Used Space]	Ilość zajętego miejsca na dysku
Pojemność [Capacity]	Całkowita pojemność dysku
6. 11. 2. 	Tworzenie nowego, skompresowanego dysku
Nowy, skompresowany dysk tworzymy korzystając z wolnego obszaru wybranego dysku fizycznego. Obszar ten jest zajmowany przez plik CVF, dla którego jest przydzielane oznaczenie literowe jak dla dysku. Operację rozpoczynamy od wybrania Zaawansowane ( Utwórz puste [Advanced ( Create Empty].

Ilustracja 6-35 Tworzenie nowego skompresowanego dysku

Opcja
Znaczenie
Utwórz nowy dysk o nazwie
[Create a new drive named]
Oznaczenie literowe dla tworzonego dysku skompresowanego
używający
[Using]
Obszar dysku fizycznego wykorzystywany przez dysk skompresowany
wolnego miejsca na
[of the free space on]
Dysk fizyczny, w którego wolnym obszarze tworzymy dysk skompresowany
Nowy dysk będzie zawierał około
[The new drive will contain about]
Ilość pamięci, która będzie dostępna na utworzonym dysku skompresowanym
Później dysk X będzie zawierał
[Afterwards drive X will contain]
Ilość wolnej pamięci, która pozostanie na dysku fizycznym
Operację tworzenia nowego dysku skompresowanego rozpoczynamy wciśnięciem przycisku Start w okienku dialogowym Tworzenie nowego skompresowanego dysku [Create New Compressed Drive]. Podczas operacji kompresji może się okazać, że dysk fizyczny zawiera błędy uniemożliwiające jej poprawne wykonanie. Jest wówczas wyświetlany komunikat informujący o zaistnieniu takiej sytuacji.

Ilustracja 6-36 Komunikat o błędach znajdujących się na kompresowanym dysku
Błędy takie możemy usunąć za pomocą programu ScanDisk. Po usunięciu błędów ponownie wybieramy polecenie Zaawansowane ( Utwórz puste [Advanced ( Create Empty] w aplikacji DriveSpace i, po ustawieniu wszystkich opcji, wciskamy przycisk Start.
W trakcie tworzenia nowego skompresowanego dysku może zajść konieczność przeładowania systemu, o czym informuje komunikat w okienku dialogowym Zrestartuj komputer [Restart Computer]. Wciśnięcie w tym okienku przycisku Tak [Yes] spowoduje ponowne załadowanie systemu. Jeżeli komputer przez dłuższy czas nie będzie chciał się zrestartować, należy wyłączyć zasilanie, odczekać trzy sekundy i włączyć je ponownie.
Po załadowaniu systemu, operacja kompresji jest automatycznie kontynuowana. Po jej pomyślnym zakończeniu na pulpicie pojawia się komunikat o utworzeniu nowego, skompresowanego dysku.

Ikona nowego dysku jest umieszczana w folderze Mój komputer [My Computer], jej wygląd został pokazany na rysunku obok.
6. 11. 3. Usuwanie nowo utworzonego dysku skompresowanego
Dysk skompresowany, utworzony za pomocą polecenia Zaawansowane ( Utwórz puste [Advanced ( Create Empty] można łatwo usunąć. Po wskazaniu jego ikony w oknie aplikacji DriveSpace wybieramy polecenie Zaawansowane ( Usuń [Advanced ( Delete].
Aplikacja wyświetla komunikat ostrzegawczy, ponieważ skasowanie dysku skompresowanego pociąga za sobą utratę wszystkich zapisanych na nim danych, bez możliwości ich odtworzenia. Jeżeli jesteśmy zdecydowani na wykonanie tej operacji, wciskamy przycisk Tak [Yes], w przeciwnym wypadku - przycisk Nie [No].
Po pomyślnym usunięciu dysku skompresowanego jest wyświetlany odpowiedni komunikat. Obszar zajmowany przez dysk skompresowany zostaje zwolniony na dysku fizycznym. W przypadku, gdy usunięty dysk skompresowany był jedynym skompresowanym dyskiem w naszym systemie, możemy usunąć z pamięci sterowniki zarządzające pracą dysków skompresowanych.
W wyświetlanym w takiej sytuacji okienku dialogowym należy wówczas wcisnąć przycisk Tak [Yes]. Jeżeli chcemy zostawić sterowniki w pamięci - wybieramy przycisk Nie [No]. W takiej sytuacji nie będzie zachodziła konieczność przeładowywania systemu przy kolejnej operacji kompresji dysku, pod warunkiem jednak, że będzie ona wykonana w tej samej sesji pracy.
6. 11. 4. Kompresja dysku fizycznego
Aplikacja DriveSpace pozwala nie tylko na tworzenie nowych dysków skompresowanych, ale również na kompresję dysków istniejących, bez utraty zapisanych na nich danych. Dysk skompresowany otrzymuje oznaczenie literowe stosowane dotychczas w odniesieniu do dysku oryginalnego, czyli tego, który poddajemy kompresji. Niewielki, na ogół, fragment tego dysku, który pozostaje nie skompresowany staje się dyskiem bazowym, który jest oznaczany jedną z liter zarezerwowanych dla dysków.
W menu Dysk [Drive] znajduje się polecenie Kompresuj [Compress] pozwalające na rozpoczęcie takiej kompresji. Po jego wybraniu zostanie wyświetlone okienko dialogowe Kompresuj dysk [Compress a Drive] umożliwiające określenie dodatkowych opcji i uruchomienie procesu kompresji.

Ilustracja 6-37 Przygotowanie dysku fizycznego do kompresji
Opcje kompresji określamy, po kliknięciu przycisku Opcje [Options], za pomocą okienka dialogowego Opcje kompresji [Compression Options].

Ilustracja 6-38 Definiowanie opcji kompresji
Wybieramy tutaj oznaczenie literowe dla dysku bazowego (Litera dysku hosta [Drive letter of host drive]), rozmiar wolnego miejsca na tym dysku (Uwolnić miejsce na dysku [Free space on host drive]). Decydujemy też, czy dysk ten ma być niewidoczny dla użytkownika (poprzez zaznaczenie pola wyboru Ukryj dysk hosta [Hide host drive]).
Standardowo DriveSpace ukrywa dysk bazowy, jeżeli ilość pozostawianego na nim wolnego miejsca nie przekracza 20 MB. 
Po wykonaniu zmian w okienku Opcje kompresji [Compression Options] zamykamy je i rozpoczynamy kompresję wciskając przycisk Start w okienku dialogowym Kompresuj dysk [Compress a Drive]. DriveSpace sugeruje najpierw wykonanie kopii zapasowej zawartości kompresowanego dysku. 

Ilustracja 6-39 Okienko dialogowe umożliwiające wykonanie kopii zapasowej kompresowanego dysku
Jeżeli godzimy się na tę operację, klikamy przycisk Sporządź kopie zapasowe [Back Up Files], co w efekcie spowoduje uruchomienie programu Microsoft Backup.
Po zakończeniu kopiowania, lub też w przypadku gdy je pomijamy, kontynuujemy operację klikając przycisk Kompresuj teraz [Compress Now]. DriveSpace sprawdza najpierw, czy na dysku nie ma uszkodzeń, następnie defragmentuje go i kompresuje. W zależności od rozmiaru skompresowanego dysku oraz ilości zapisanych na nim danych, a także wydajności samego komputera proces ten może trwać od kilku minut do kilku godzin. Po zakończeniu kompresji jest wyświetlana informacja o ilości wolnej pamięci na skompresowanym dysku. Jeżeli przy uruchomieniu systemu Windows 95 nie zostały załadowane sterowniki dysków skompresowanych - a jest tak w sytuacji, gdy żaden z dysków w naszym komputerze nie jest skompresowany - nowo skompresowany dysk będzie dostępny dopiero po zrestartowaniu komputera.
6. 11. 5. 	Dekompresja dysku
Skompresowany dysk możemy zdekompresować bez utraty zgromadzonych na nim danych. Wskazujemy ten dysk w okienku aplikacji DriveSpace i z menu Dysk [Drive] wybieramy polecenie Dekompresuj [Uncompress].

Ilustracja 6-40 Przygotowanie dysku do dekompresji
Operacja dekompresji dysku rozpocznie się po wciśnięciu przycisku Start. Pamiętać należy, że może ona zająć nawet do kilku godzin i przez ten czas nie będziemy mogli korzystać z naszego komputera. Może się również zdarzyć, że podczas jej wykonywania powstaną błędy, które doprowadzić mogą do utraty części lub nawet całości danych zapisanych na dysku. Z tego względu system Windows żąda od użytkownika podjęcia ostatecznej decyzji, czy operacja ma być kontynuowana.

Ilustracja 6-41 Potwierdzenie wykonania operacji dekompresji
Jeżeli tak - wciskamy przycisk Dekompresuj teraz [Uncompress Now], jeżeli nie - przycisk Anuluj [Cancel]. Przed dekompresją możemy również wykonać zapasową kopię danych zapisanych na dysku (przycisk Sporządź kopie zapasowe [Back Up Files]).
6. 11. 6. 	Zarządzanie skompresowanymi dyskami
Pojemność dysku skompresowanego jest ustalana w oparciu o szacunkowy współczynnik kompresji (Przewidywany stosunek kompresji [Estimated Compression Ratio]). Współczynnik ten, to nic innego niż stosunek rozmiaru zajętej przez dane przestrzeni dyskowej na dysku nie skompresowanym do przewidywanego rozmiaru tych danych już po zapisaniu na dysku skompresowanym.
Oczywiście rzeczywista wartość tego współczynnika jest znana dopiero po wykonaniu kompresji i zależy od tego, jakiego rodzaju dane są zapisane na kompresowanym dysku. 
Użytkownik, wiedząc jakiego rodzaju pliki przeważają na skompresowanym dysku, ma możliwość zmiany współczynnika kompresji i uzyskanie przez to większej ilości miejsca na dysku. Po wybraniu polecenia Zaawansowane ( Zmień stosunek [Advanced ( Change ratio] jest wyświetlane okienko dialogowe pokazane na rysunku poniżej.

Ilustracja 6-42 Zmiana stosunku kompresji
Aktualny współczynnik kompresji jest podany w polu Rzeczywisty stosunek kompresji [Actual Compression Ratio]. Możemy go zmienić, wpisując nową wartość w polu Przewidywany stosunek kompresji [Estimated Compression Ratio] i wciskając przycisk OK.
Użytkownik ma również możliwość zwiększania lub zmniejszania ilości wolnego miejsca na dysku bazowym. Po wybraniu polecenia Dysk ( Dopasuj wolne miejsce [Drive ( Adjust Free Space] jest wyświetlane okienko dialogowe o takiej właśnie nazwie.

Ilustracja 6-43 Zmiana ilości wolnego miejsca na dysku bazowym
Najłatwiej jest określić nowe wartości przesuwając suwak znajdujący się nad przyciskami OK i Anuluj [Cancel]. Po wybraniu odpowiadających nam wartości wciskamy przycisk OK.
6. 11. 7. Kompresja dyskietek
Możemy zwiększać pojemność dyskietek elastycznych poddając je operacji kompresji. Należy pamiętać, że dyskietka skompresowana za pomocą DriveSpace może być odczytana tylko na tym komputerze, w którym ten program jest zainstalowany.
Próba odczytania skompresowanej dyskietki powoduje jej automatyczne zamontowanie (mount), dzięki czemu jest możliwy dostęp do zapisanych na niej danych. Dzieje się tak wtedy, gdy stosujemy specjalny, automatyczny tryb montowania Automatyczne montowanie [Automounting]. Jego stosowanie powoduje jednak zajęcie dodatkowych 4 KB pamięci operacyjnej, co nie zawsze jest korzystne. Można ten tryb wyłączyć za pomocą opcji Zaawansowane ( Opcje [Advanced ( Options]. Powoduje ona wyświetlenie okienka dialogowego Ustawienia kompresji dysków [Disk Compression Settings]. Zaznaczenie pola Automatycznie instaluj nowe skompresowane urządzenia [Automatically mount new compressed device]  daje w efekcie automatyczne podłączanie nowo skompresowanego urządzenia.
Jeżeli montowanie nie odbywa się automatycznie, skompresowaną dyskietkę musimy zamontować. Po wprowadzeniu jej do napędu, w oknie Dyski tego komputera [Disk Compression] klikamy ikonę stacji dysków, a następnie wybieramy Zaawansowane ( Zainstaluj [Advanced ( Mount].
Jeżeli skończymy korzystać z dyskietki skompresowanej, możemy ją odmontować wybierając Zaawansowane ( Odinstaluj [Advanced ( Unmount].
6. 12. Analiza i naprawianie usterek dysków
Podczas pracy z napędami dysków mogą wystąpić na nich różnego rodzaju uszkodzenia. W Windows 95 znajduje się specjalny program - ScanDisk - pomagający w analizie i usuwaniu uszkodzeń. Pozwala on na naprawianie błędów powstałych na dyskach twardych, dyskietkach elastycznych, dyskach wirtualnych (zakładanych w pamięci operacyjnej RAM), czy też kartach pamięci.
Nie jest możliwe usunięcie usterek na dyskach optycznych i dyskach sieciowych.
ScanDisk pozwala na uporanie się z błędami powstałymi w:
* tablicy alokacji plików (FAT - File Allocation Table),
* długich nazwach plików,
* strukturze systemu plików,
* strukturze katalogów,
* fizycznej strukturze dysku (błędne sektory),
* plikach CVF reprezentujących skompresowane dyski.
ScanDisk uruchamiamy wybierając Start ( Programy ( Akcesoria ( Narzędzia systemowe ( ScanDisk [Start ( Programs ( Accessories ( System Tools ( ScanDisk].

Ilustracja 6-44 Okno aplikacji ScanDisk
W okienku Wybierz dysk [Select the drive] zaznaczamy ikonę dysku, który chcemy naprawić. W grupie Typ testu [Type of Scan] klikamy opcję odpowiadającą rodzajowi przeprowadzanych działań. Jeżeli ma być sprawdzana jedynie struktura logiczna, wybieramy opcję Standardowy [Standard]. Jeżeli ma być oprócz tego sprawdzana struktura fizyczna dysku - wybieramy opcję Dokładny [Thorough].
Jeżeli błędy mają być naprawiane automatycznie, bez pytania użytkownika o zdanie, zaznaczamy dodatkowo opcję Automatycznie napraw błędy [Automatically fix errors]. Dodatkowe opcje są dostępne po wciśnięciu przycisku Opcje [Options].

Ilustracja 6-45 Określanie opcji skanowania powierzchni dysku
W grupie Obszar dysku do skanowania [Areas of the Disk to Check] wybieramy obszar poddawany analizie:
Opcja
Znaczenie
Obszary systemowe i danych
[System and data areas]
Obszar systemowy (tablica alokacji plików, struktura katalogów itd.) i obszar danych (pliki)
Tylko obszar systemowy
[System area only]
Skanowanie ma miejsce jedynie w obszarze systemowym
Tylko obszar danych
[Data area only]
Skanowanie ma miejsce jedynie w obszarze danych
Zaznaczenie opcji Nie wykonuj testowania zapisu [Do not perform write testing] spowoduje, że nie będą przeprowadzane testy zapisu na dysk. Z kolei zaznaczenie opcji Nie naprawiaj uszkodzonych sektorów w plikach ukrytych i systemowych [Do not repair bad sectors in hidden and system files] spowoduje, że błędne sektory wykryte w obszarach, gdzie są zapisane pliki ukryte i systemowe nie będą naprawiane.
Również po wciśnięciu przycisku Zaawansowane [Advanced] jest udostępniana grupa opcji mających wpływ na działanie aplikacji ScanDisk.

Ilustracja 6-46 Zaawansowane opcje skanowania dysku
Opcje te określają między innymi przypadki wyświetlania podsumowania operacji skanowania, sposób postępowania przy naprawianiu usterek itp.
Grupa
Opcja
Znaczenie
Wyświetl podsumowanie
[Display Summary]
Zawsze
[Always]
Podsumowanie skanowania ma miejsce zawsze po wykonaniu tej operacji

Nigdy
[Never]
Podsumowanie skanowania nie jest nigdy wyświetlane

Tylko jeśli znaleziono błędy
[Only if errors found]
Podsumowanie skanowania jest wyświetlane wtedy, gdy wykryte zostały błędy
Skrzyżowane pliki
[Cross Linked Files]
Usuń
[Delete]
Wykryte pliki skrzyżowane są usuwane

Utwórz kopie
[Make copies]
Dla wykrytych plików skrzyżowanych są wykonywane kopie

Ignoruj
[Ignore]
Skrzyżowania plików są ignorowane
Fragmenty utraconych plików
[Lost File Fragments]
Zwolnij
[Free]
Fragmenty utraconych plików są usuwane

Konwertuj do pliku
[Convert to file]
Fragmenty utraconych plików są zamieniane na pliki
Sprawdzaj pliki na występowanie
[Check Files For]
Nieprawidłowych nazw
[Invalid filenames]
Podczas skanowania są sprawdzane nazwy plików

Nieprawidłowych dat i godzin
[Invalid dates and times]
Podczas skanowania są sprawdzane daty i godziny utworzenia plików
Po przeprowadzeniu tych operacji przygotowawczych wciskamy przycisk Start, by rozpocząć analizę dysku.
Jeżeli nie zaznaczyliśmy opcji Automatycznie napraw błędy [Automatically fix errors] powodującej automatyczną naprawę usterek, w razie wykrycia błędu aplikacja będzie nas o tym informowała i oczekiwała podjęcia odpowiedniej decyzji. Na przykład, w sytuacji gdy na dysku zostanie wykryty fragment utraconego pliku użytkownik może go usunąć (Usuń fragment utraconego pliku [Discard lost file fragment]), przekonwertować do pliku (Konwertuj fragment utraconego pliku do pliku [Convert the lost file fragment to file]) lub tez zignorować błąd i kontynuować operację skanowania dysku (Zignoruj błąd i kontynuuj [Ignore this error and continue]).

Na zakończenie operacji użytkownik otrzymuje na ekranie raport zawierający informacje o stanie naprawianego dysku.
Ilustracja 6-47 Raport z przeprowadzonej operacji skanowania dysku
Na pewno przeciętnemu użytkownikowi przyda się garść informacji na temat błędów wykrywanych przez ScanDisk.
Zacznijmy od plików skrzyżowanych. Efekt taki pojawia się w sytuacjach, gdy dwa (lub więcej) pliki współdzielą ten sam fragment obszaru dysku; jest to błąd, który jednak czasami się zdarza. W momencie, gdy system próbuje odczytać taki plik, może się okazać, że zawiera on błędne dane. ScanDisk pozwala na usunięcie tych plików (Usuń [Delete]), co jednak pociąga za sobą utratę zapisanych w nich danych. Możemy utworzyć nowe kopie (Utwórz kopie [Make copies]) tych plików, które już nie nie będą współdzielić obszaru na dysku i, przy odrobinie szczęścia, odzyskamy w ten sposób zawartość jednego z nich. Jeżeli dysponujemy innymi narzędziami dyskowymi potrafiącymi poradzić sobie lepiej z tego typu błędem, możemy nakazać, by ScanDisk pozostawił skrzyżowane pliki w dotychczasowej postaci (Ignoruj [Ignore]).
Inny rodzaj błędów to fragmenty utraconych plików. ScanDisk potrafi wykryć na dysku dane, które nie należą do żadnego pliku, czy też raczej nie jest możliwe rozpoznanie, do którego pliku one należą. Dane takie mogą być usunięte (Zwolnij [Free]) i tym samym jest zwalniane blokowane przez nie miejsce na dysku. Można je również zapisać w postaci oddzielnych plików dyskowych (Konwertuj do pliku [Convert to file]). Pliki te otrzymuja kolejne nazwy FILE0000.CHK, FILE0001.CHK itd. i są zapisywane w głównym folderze dysku. Zawartość tych plików może być przeglądana i jeżeli okaże się, że nie zawierają one istotnych danych, możemy je usnąć z dysku.
6. 13. Przyspieszanie pracy dysków
Częste operacje dyskowe polegające na tworzeniu, kopiowaniu, kasowaniu plików powodują powstawanie "dziur". Oznacza to, że dany plik nie jest zapisywany w jednym, ciągłym obszarze dysku, ale we fragmentach, w wielu jego miejscach. Łatwo się domyślić, że powoduje to zwiększenie czasu wczytywania takiego pliku i tym samym niepotrzebne wydłużanie czasu działania komputera. Możemy jednak przeprowadzić operację defragmentacji dysku polegającą na takim uporządkowaniu danych zapisanych na dysku, by wszystkie pliki znajdowały się w pojedynczych "kawałkach".
Operacji defragmentacji można poddać również dyski skompresowane w standardzie DriveSpace lub DoubleSpace.
Defragmentację przeprowadzamy za pomocą aplikacji Disk Defragmenter. Aby ją uruchomić wybieramy Start ( Programy ( Akcesoria ( Narzędzia systemowe ( Program do defragmentacji dysku [Start ( Programs ( Accessories ( System Tools ( Disk Defragmenter].

Ilustracja 6-48 Wybieranie dysku do defragmentacji
W okienku dialogowym Wybierz dysk [Select Drive] wybieramy dysk przeznaczony do defragmentacji i wciskamy przycisk OK. Aplikacja sprawdzi dysk i wyświetli okienko dialogowe informujące użytkownika o tym, czy jego defragmentacja jest zalecana, czy też nie.
Jeżeli np. defragmentacja danego dysku nie jest niezbędna, wyświetlone zostanie okienko dialogowe pokazane na poniższym rysunku.

Ilustracja 6-49 Przygotowanie dysku do defragmentacji
Możemy mimo wszystko nakazać defragmentację tego dysku (przycisk Start [Start]), wybrać inny dysk (przycisk Wybierz dysk [Select Drive]), określić dodatkowe opcje defragmentacji (przycisk Zaawansowane [Advanced]) lub też zakończyć działanie aplikacji Disk Defragmenter (przycisk Zakończ [Exit]).
Przed wykonaniem operacji defragmentowania dysku możemy wybrać dodatkowe opcje określające metodę defragmentacji. Po wciśnięciu przycisku Zaawansowane [Advanced] jest wyświetlane okienko dialogowe, którego wygląd został przedstawiony na następnym rysunku.


Ilustracja 6-50 Definiowanie zaawansowanych opcji defragmentacji dysku
Opcja
Znaczenie
Pełna defragmentacja
[Full defragmentation]
Pełna defragmentacja, której podlegają pliki i wolny obszar między nimi
Defragmentuj jedynie pliki
[Defragment files only]
Defragmentacja samych plików
Konsoliduj jedynie wolne miejsce
[Consolidate free space only]
Defragmentacja wolnych obszarów między plikami
Wybrane opcje defragmentacji mogą być zapamiętane i stosowane przy każdej kolejnej tego typu operacji. W tym celu należy wybrać opcję Zapisz te opcje i używaj ich za każdym razem [Save these options and use them every time]. Jeżeli wybrane opcje mają dotyczyć tylko aktualnej sesji, wybieramy opcję Tylko tym razem. Następnym razem użyj wartości domyślnych [This time only. Next time use the defaults again].
Zamykamy okienko dialogowe Opcje zaawansowane [Advanced Options] klikając przycisk OK i rozpoczynamy defragmentację wciskając przycisk Start [Defragment Now].
Warto wiedzieć, że zawsze możemy sprawdzić, kiedy dany dysk był ostatnio poddawany operacji defragmentacji. Jeżeli klikniemy prawym przyciskiem myszki ikonę wybranego dysku, zostanie rozwinięte jego menu podręczne. Wybieramy w nim opcję Właściwości [Properties], a następnie zakładkę Narzędzia [Tools]. Znajduje się w niej opcja o nazwie Stan defragmentacji [Defragmentation Status], która informuje nas o ostatnio przeprowadzonej defragmentacji. Możemy zresztą natychmiast wykonać tę operację wciskając przycisk Defragmentuj [Defragment Now].
W czasie wykonywania defragmentacji jest wyświetlane specjalne okno pokazujące, między innymi, procent wykonania operacji.

Ilustracja 6-51 Okienko dialogowe wyświetlane podczas defragmentowania dysku
Przycisk Zatrzymaj [Stop] służy do zatrzymania procesu defragmentacji. Za pomocą przycisku Pauza [Pause] możemy zatrzymać wykonywanie operacji, np. w sytuacji, gdy musimy wykonać jakąś operację na dysku. Wznowienie operacji odbywa się po ponownym kliknięciu tego przycisku. Przycisk Pokaż szczegóły [Show Details] powoduje rozwinięcie okienka na cały ekran i bardziej szczegółowe ilustrowanie procesu defragmentacji.
6. 14. Modyfikowanie menu Start
Zawartość menu Start pozwala na łatwe i szybkie operowanie na wybranych zasobach komputera. Z tego względu twórcy Windows 95 dali użytkownikom możliwość swobodnego dopasowywania zawartości tego menu do własnych potrzeb. Operację tę możemy wykonywać po wybraniu polecenia Start ( Ustawienia ( Pasek zadań [Start ( Settings ( Taskbar] i wybraniu zakładki Programy menu Start  [Start Menu Programs].
Nowe skróty możemy umieszczać w menu Start po wciśnięciu przycisku Dodaj [Add] znajdującego się w grupie Dostosuj menu Start [Customize Start Menu].  Szczegółowy opis działań jakie należy tutaj przeprowadzić został zamieszczony w punkcie 4.1 Uruchamianie i zamykanie aplikacji.
Usuwanie elementów z menu Start ma miejsce po wciśnięciu przycisku Usuń [Remove]. Jest to niezbędne wtedy, gdy daną aplikację usunęliśmy z dysku lub też po prostu nie chcemy mieć jej dłużej w menu Start.

Ilustracja 6-52 Usuwanie elementów z menu Start
Foldery są oznaczane za pomocą ikony . Jeżeli folder zawiera inne elementy, to obok, po lewej stronie, znajduje się znaczek  lub . Ten pierwszy oznacza, że lista elementów znajdujących się w folderze nie jest rozwinięta, drugi - odwrotnie. Klikanie wskaźnikiem myszki omawianego znaczka powoduje rozwijanie lub zwijanie listy elementów folderu.
Ten element menu Start, który chcemy z niego usunąć, podświetlamy, a następnie wciskamy przycisk Usuń [Remove]. 
Jeżeli operacja usunięcia danego elementu nie jest dozwolona to przycisk Usuń [Remove] jest niedostępny.
Wskazany element zostanie usunięty z menu Start, co oczywiście nie oznacza, że jego plik zostanie usunięty z dysku, gdyż pozostaje on na nim nadal, a skasowaniu ulega jedynie skrót utworzony w folderze zawierającym programy menu Start.
Wspomniałem już, że elementy menu Start usuwamy w sytuacjach, gdy odpowiadające im pliki zostały usunięte z dysku. Nie musimy natomiast tego robić wtedy, gdy zmienimy ich lokalizację. Załóżmy, że w menu Start znajduje się skrót do aplikacji umieszczonej w folderze C:\APLIKACJA i, że aplikację tę przenieśliśmy do innego folderu, np. C:\PROGRAM. Wybranie tego skrótu, w większości przypadków (na ogół, gdy jest to prawidłowo zainstalowana aplikacja Windows) nie spowoduje, jak by się można było spodziewać, wyświetlenia komunikatu, że dany plik jest niedostępny. Windows rozpoczyna jego poszukiwanie na dysku, wyświetlając odpowiedni komunikat.

Ilustracja 6-53 Poszukiwanie pliku, którego lokalizacja uległa zmianie
Jeśli operacja ta przebiegnie pomyślnie, Windows aktualizuje skrót - oczywiście po potwierdzeniu ze strony użytkownika - i następne jego wybranie spowoduje natychmiastowe wykonanie odpowiedniej akcji.
Możemy samodzielnie wskazać nową lokalizację pliku posługując się przyciskiem Przeglądaj [Browse].
Bardziej zaawansowanym użytkownikom dano do dyspozycji przycisk Zaawansowane [Advanced], za pomocą którego mogą oni w większym zakresie modyfikować zawartość menu Start tworząc nowe elementy, usuwając istniejące, zmieniając ich nazwy lub też położenie.

Ilustracja 6-54 Eksploracja menu Start
Wszystkie te operacje wykonuje się w oknie Eksploratora Windows [Windows Explorer] w taki sam sposób, jak w przypadku zwykłych folderów i plików.
Operację eksploracji menu Start możemy rozpocząć klikając prawym przyciskiem myszki przycisk Start i wybierając, w wyświetlonym menu podręcznym, polecenie Eksploruj [Explore] lub Otwórz [Open].


[brak1]wstawic tu odsyłacz z prawdziwego zdarzenia - "konfigurowanie Windows" - punkt "System"
[brak2]wstaw odnośnik
[brak3]wstawić odsyłacz do opisu kosza
[brak4]wstaw odnośnik
Windows 95

6. Zarządzanie zasobami komputera

158


157


91


7. Drukowanie
Drukowanie w Windows 95 odbywa się w trybie drugoplanowym, w sposób "niewidoczny" dla użytkownika. Może on bez przeszkód wznowić pracę zaraz po przesłaniu pliku do drukarki. Sama operacja drukowania została przy tym znacznie przyśpieszona i ułatwiona w porównaniu z poprzednimi wersjami Windows.
7. 1 Instalowanie drukarki

Instalowanie drukarki jest operacją łatwą do wykonania, a przy tym przeprowadza się ją stosunkowo szybko. Zaczynamy od Start ( Ustawienia ( Drukarki [Start ( Settings ( Printers]. W folderze Drukarki [Printers] podwójnie klikamy ikonę Dodaj drukarkę [Add Printer]. Spowoduje to uruchomienie specjalnego kreatora o nazwie Kreator instalacji drukarki [Add Printer Wizard] ułatwiającego instalowanie nowych drukarek w naszym systemie.
Ilustracja 7-1 Kreator wspomagający  instalowanie drukarek
Drukarkę instalujemy postępując według instrukcji Kreatora, rozpoczynając od wciśnięcia przycisku Dalej [Next].
Kolejnym krokiem - a będzie miał on miejsce wtedy, gdy pracujemy w sieci - będzie decyzja, czy instalujemy drukarkę lokalną (Drukarka lokalna [Local printer]), czy drukarkę sieciową (Drukarka sieciowa [Network printer]). Po zaznaczeniu wybranej opcji wciskamy przycisk Dalej [Next]. W tym momencie zostanie otworzone na pulpicie okienko dialogowe umożliwiające dokładne określenie typu drukarki.

Ilustracja 7-2 Wybieranie modelu drukarki do zainstalowania
W polu Producenci [Manufacturers] podświetlamy nazwę producenta drukarki, w polu Drukarki [Printers] - nazwę wybranego modelu. Zawartość pola Printers [Drukarki] zależy oczywiście od tego, jakiego producenta wskażemy w polu Producenci [Manufacturers].
Jeżeli w Windows 95 nie ma sterownika dla drukarki, którą chcemy zainstalować, możemy skorzystać ze sterownika dostarczanego przez producenta. Zainstalowanie takiego sterownika wymaga wciśnięcia przycisku Z dyskietki [Have Disk] i wskazania katalogu, w którym znajdują się odpowiednie pliki instalacyjne w wyświetlonym okienku dialogowym,.

Ilustracja 7-3 Instalowanie sterownika drukarki z dyskietki
W wielu przypadkach - a dotyczy to zakupionych wcześniej drukarek, czy też starszych ich modeli - producent nie dostarcza takiego sterownika. W takiej sytuacji najlepiej jest skorzystać ze sterownika uniwersalnego. W polu Producenci [Manufacturers] wybieramy wówczas Generic i uzyskamy dwa typy drukarek: Typowa / tylko tekst [Generic / Text Only] oraz Generic Laser[brak1]. Pierwszy typ jest przeznaczony dla drukarek igłowych, drugi dla laserowych. Jeżeli instalujemy drukarkę laserową z PostScriptem, to można skorzystać z w miarę uniwersalnego sterownika, jakim jest Apple LaserWriter II NTX.
Innym rozwiązaniem jest skorzystanie ze sterownika tej drukarki, z którą nasza jest zgodna. Informacje na ten temat można zawsze znaleźć w dokumentacji drukarki.
Po wybraniu sterownika wciskamy przycisk Dalej [Next]. Jeżeli wybrany sterownik jest już zainstalowany w systemie, Windows 95 pozwala nam na skorzystanie z niego (Pozostaw istniejący sterownik [Keep existing driver]) lub też zainstalowanie na nowo (Zamień istniejący sterownik [Replace existing driver]). Po wybraniu odpowiadającej nam opcji przechodzimy do określenia portu, do którego jest podłączona instalowana drukarka.

Ilustracja 7-4 Wskazywanie portu, do którego jest podłączona drukarka
Port ten możemy skonfigurować wciskając przycisk Konfiguruj port [Configure Port]. Sposób konfiguracji zależy oczywiście od tego, jaki typ portu wybierzemy.
Po wybraniu portu nadajemy naszej drukarce nazwę i decydujemy, czy ma to być drukarka domyślna. Jeżeli instalowaną drukarkę uczynimy domyślną, to wszystkie aplikacje Windows generujące wydruki będą je kierowały do właśnie tej drukarki. Chcąc wykonać wydruk na innej drukarce podłączonej do naszego komputera, będziemy musieli ją najpierw wskazać danej aplikacji za pomocą odpowiednich opcji w niej dostępnych. Na zakończenie procesu instalacji drukarki możemy wydrukować stronę testową. Jeżeli strona ta ma być drukowana (a jest to rozwiązanie zalecane, gdyż pozwala na stwierdzenie ewentualnych błędów powstałych podczas instalowania drukarki) to na pytanie Czy chciałbyś wydrukować stronę testową? [Would you like to print a test page] odpowiadamy Tak [Yes]. W przeciwnym wypadku wybieramy Nie [No] i wciskamy przycisk Zakończ [Finish]. Windows 95 kończy instalację drukarki i umieszcza jej ikonę w folderze Drukarki [Printers].
7. 2 	Drukowanie
Drukowanie dokumentów jest czynnością bardzo łatwą do wykonania. Każda aplikacja, za pomocą której tworzy się dokumenty, ma na ogół polecenie drukowania Drukuj [Print] w menu Plik [File]. Jeżeli dokument przeznaczony do drukowania jest w aplikacji otwarty, wystarczy wybrać wspomniane polecenie. Windows 95 pozwala również na wysłanie dokumentu do drukowania poprzez wykorzystanie techniki drag and drop (przenieś i upuść). Dokument taki nie musi być otwarty; wystarczy, że chwycimy w folderze jego ikonę, przeniesiemy za pomocą myszki na ikonę drukarki i upuścimy ją.
Przy stosowaniu tej techniki warto, by skrót (shortcut) drukarki znajdował się na pulpicie Windows 95. Jak go tam umieścić? Otwieramy folder Drukarki [Printers], chwytamy myszką ikonę drukarki i przenosimy ją w wybrane miejsce pulpitu. Po upuszczeniu ikony Windows wyświetla specjalne okienko dialogowe pozwalające na utworzenie skrótu (shortcut).

Ilustracja 7-5 Komunikat wyświetlany podczas tworzenia skrótu na pulpicie
Użytkownik jest informowany, że element przeniesiony za pomocą myszki nie może zostać przeniesiony ani skopiowany we wskazane miejsce, co najwyżej może zostać utworzony w tym miejscu skrót. Jeżeli godzimy się na takie rozwiązanie - wciskamy przycisk Tak [OK]. Na pulpicie zostaje umieszczony nowy skrót o nazwie: Skrót do nazwa drukarki [Shortcut to]. Nazwę skrótu możemy zmienić, np. klikając ją myszką i wpisując nową.
Jeżeli drukarka, na której ikonę przenieśliśmy ikonę dokumentu, nie jest drukarką domyślną, wyświetlany jest komunikat o błędzie.

Ilustracja 7-6 Komunikat o błędzie powstałym wskutek próby wysłania dokumentu do drukarki, nie będącej drukarką domyślną
Windows 95 pozwala wtedy na ustawienie danej drukarki jako drukarki domyślnej (przycisk Tak [Yes]). Jeżeli wybierzemy przycisk Nie [No], wydruk nie zostanie wykonany, ani umieszczony w kolejce do drukowania.
Jeżeli nic nie stoi na przeszkodzie, by wydruk mógł zostać wykonany, jest wczytywana aplikacja, za pomocą której utworzono dany dokument. Aplikację tę system określa na podstawie zdefiniowanych w systemie powiązań rozszerzeń nazw plików z aplikacjami. Jeżeli powiązanie dla wybranego dokumentu nie zostało zdefiniowane jest wyświetlany poniższy komunikat.

Ilustracja 7-7 Komunikat o braku skojarzenia drukowanego dokumentu z aplikacją
Informuje on użytkownika o braku powiązania, które należy zdefiniować, by był możliwy wydruk za pomocą drag-and-drop (przenieś i upuść).
Wróćmy jednak do sytuacji, gdy rozszerzenie nazwy pliku jest powiązane z aplikacją. Aplikacja taka, po uruchomieniu, automatycznie wczytuje dokument i wysyła go do drukarki. Po zakończeniu drukowania kończy swoje działanie.
Jeżeli drukarka jest podłączona i prawidłowo skonfigurowana, wydruk zostaje umieszczony w jej kolejce i czeka na wydrukowanie. Jednak w razie wystąpienia jakiegokolwiek błędu wyświetlane jest okienko dialogowe.

Ilustracja 7-8 Komunikat o błędzie drukowania
Po usunięciu usterek możemy wymusić ponowną próbę drukowania poprzez wciśnięcie przycisku Ponów próbę [Retry]. Możemy również anulować wydruk i usunąć go z kolejki, wciskając przycisk Anuluj [Cancel]. Dopóty, dopóki nie usuniemy błędu lub nie wciśniemy przycisku Cancel, próba drukowania jest ponawiana automatycznie co określony odcinek czasu.[brak2]
Jeżeli do którejkolwiek drukarki zainstalowanej w naszym systemie, zostanie skierowany wydruk, w prawej części paska zadań pojawia się ikona drukarki. Podwójne jej kliknięcie lewym przyciskiem myszki powoduje rozwinięcie na pulpicie folderu Drukarki [Printers] zawierającego ikony wszystkich zainstalowanych drukarek. Możemy otworzyć okno dla danej drukarki podwójnie klikając jej ikonę.
7. 3 	Kolejki wydruków
Wydruki wysłane do drukarki ustawiane są w specjalnych kolejkach, w których oczekują na wydrukowanie. Kolejkę wydruków danej drukarki możemy obejrzeć otwierając folder Drukarki [Printers], w którym znajdują się ikony wszystkich zainstalowanych drukarek, i podwójnie klikając wybraną z nich, bądź też podwójnie klikając ikonę drukarki, której skrót znajduje się na pulpicie.
Jeżeli dysponujemy pełnym prawem do zarządzania daną drukarką - a tak na ogół jest w przypadku drukarki lokalnej bezpośrednio przyłączonej do naszego komputera - możemy zmieniać kolejność wydruków w kolejce, a nawet je z niej usuwać.

Ilustracja 7-9 Kolejka wydruków drukarki HP LaserJet 4
Jak widać na rysunku Ilustracja 7-9, informacje o każdym zadaniu w kolejce zebrane są w kolumnach i obejmują: nazwę drukowanego dokumentu (Nazwa dokumentu [Document name]), jego aktualny stan (Stan [Status]), nazwę użytkownika, który wysłał dany wydruk do drukarki (Właściciel [Owner]), informacje o wykonaniu (Postęp [Progress]) oraz datę i godzinę wysłania wydruku do kolejki (Start o [Started At]). W kolumnie Stan [Status] otrzymujemy informacje o aktualnym stanie wydruku, który może być np. kontunuowany (Drukowanie [Printing]), zatrzymany (Zatrzymane [Stopped]), czy też usuwany z kolejki (Usuwanie [Deleting]). W kolumnie Postęp [Progress] jest podawana całkowita ilość stron dokumentu oraz, jeżeli dany dokument jest właśnie drukowany, liczba stron już wydrukowanych.
7. 3 .1 	Zmiana kolejności zadań w kolejce
Wydruki kierowane do danej drukarki są ustawiane w kolejkach i oczekują na wykonanie. Każdy nowy wydruk jest umieszczany na końcu kolejki i zostanie wykonany dopiero po wydrukowaniu wszystkich dokumentów występujących przed nim. Użytkownik ma jednak możliwość dokonywania zmiany położenia wydruków w kolejce.
Nie jest możliwe zmienianie położenia w kolejce wydruku, którego drukowanie już się rozpoczęło.
Jeżeli chcemy przenieść wydruk na nowe miejsce w kolejce, wystarczy chwycić go wskaźnikiem myszki (wciskając i trzymając jej lewy przycisk), przenieść na nowe miejsce i upuścić (zwolnić przycisk  myszki).
7. 3 .2 	Usuwanie zadań z kolejki
Usunięcie zadania drukowania z kolejki wydruków jest równoznaczne z zaniechaniem jego drukowania. Sama operacja jest bardzo prosta i polega na wskazaniu danego zadania w kolejce wydruków i wciśnięciu klawisza Del. Taki sam efekt uzyskamy klikając prawym przyciskiem myszki ikonę wydruku w kolejce. Spowoduje to rozwinięcie menu podręcznego, w którym wybieramy polecenie Anuluj drukowanie [Cancel Printing].
Jeżeli chcemy wyczyścić całą kolejkę drukowania, czyli usunąć z niej wszystkie zadanie, wydajemy polecenie Drukarka ( Usuń zadania drukowania [Printer ( Purge Print Jobs].
7. 3 .3 	Zatrzymywanie i wznawianie drukowania
Jeśli z różnych przyczyn chcemy zatrzymać drukowanie któregoś z zadań, to po jego wskazaniu, wybieramy polecenie Dokument ( Wstrzymaj drukowanie [Document ( Pause Printing]. Analogiczny efekt uzyskamy wybierając polecenie Wstrzymaj drukowanie [Pause Printing] w menu podręcznym danego wydruku, które rozwijamy klikając jego ikonę prawym przyciskiem myszki.
Możemy również w ogóle zatrzymać pracę drukarki, czyli zatrzymać drukowanie wszystkich zadań, wybierając polecenie Drukarka ( Wstrzymaj drukowanie [Printer ( Pause Printing].
Wznowienie drukowania odbywa się po wydaniu tych samych poleceń, za pomocą których nastąpiło jego zatrzymanie.
7. 4 	Zmiana szybkości drukowania
Drukowanie w Windows 95 może się odbywać w tle. Realizuje się to w ten sposób, że dane kierowane z aplikacji do drukarki są umieszczane w specjalnym buforze na dysku i dopiero stamtąd sukcesywnie przesyłane do drukarki. Umożliwia to użytkownikowi kontynuowanie pracy, bez konieczności przerywania jej na okres trwania operacji wydruku.
Opcje związane z buforowaniem określamy za pomocą polecenia Drukarka ( Właściwości [Printer ( Properties] danej drukarki. W wyświetlonym okienku dialogowym wybieramy zakładkę Szczegóły [Details], a następnie przycisk Ustawienia buforowania [Spool Settings].

Ilustracja 7-10 Okienko dialogowe umożliwiające ustawienie opcji buforowania wydruków
Jeżeli wydruki mają być buforowane, wybieramy opcję Buforuj zadania drukowania ... [Spool print jobs...]. Wiążą się z nią dwie kolejne: Zacznij drukowanie po umieszczeniu w buforze ostatniej strony [Despool later so printing is faster] i Zacznij drukowanie po umieszczeniu w buforze pierwszej strony [Despool sooner so less disk space is used]. Pierwsza powoduje, że wysyłanie danych z bufora do drukarki odbywa się w późniejszym czasie, przez co wydruk jest szybszy, bowiem drukowanie rozpoczyna się po umieszczeniu całości dokumentu w buforze. Druga powoduje wcześniejsze wysyłanie danych, zaraz po umieszczeniu w buforze pierwszej strony drukowanego dokumentu. Pozwala to na zmniejszenie obszaru dysku zajmowanego przez bufor.
Jeżeli wybierzemy opcję Drukuj bezpośrednio do drukarki [Print directly to the printer...] wydruki nie będą buforowane, a wysyłane od razu na drukarkę. W efekcie aplikacja, za pomocą której drukujemy dokument, wstrzymuje działanie systemu na czas wykonania wydruku. W zamian jednak otrzymujemy najszybsze wykonanie wydruku.
7. 5 	Drukowanie do pliku
Jeżeli drukarka, na której chcemy wykonać wydruk nie jest podłączona do naszego komputera, możemy skierować wydruk do pliku. W takim pliku są zapisywane kody sterujące wybranej drukarki. Plik ten możemy zapisać na dyskietce i przenieść go do komputera, do którego jest podłączona wybrana przez nas drukarka. Operacja drukowania polega wówczas na przesłaniu pliku do drukarki za pomocą polecenia wydanego w okienku Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt]:
copy nazwa_pliku > prn
lub
copy nazwa_pliku > prn /b
Parametr /b jest warto stosować w celu uniknięcia przedwczesnego zakończenia wydruku. W przypadku, gdy wyślemy go na drukarkę bez tego parametru, wydruk jest przerywany w momencie, gdy w pliku zostanie napotkany kod Ctrl-Z.
Możliwość drukowania do pliku dotyczy oczywiście tylko tych drukarek, których programy obsługi są zainstalowane w naszym systemie. Warto pamiętać, że możliwość zainstalowania drukarki nie jest uwarunkowana jej fizycznym podłączeniem do naszego komputera.
Wróćmy jednak do tego, w jaki sposób skierować wydruk do pliku zamiast do portu komputera. Dla każdej z drukarek jest zdefiniowany port, do którego jest ona podłączona. Pożyteczną cechą Windows jest to, że pozwala on na wykorzystywanie nie tylko portów fizycznych występujących w komputerze, ale także portów logicznych, do których należy właśnie port o nazwie FILE, reprezentujący plik, do którego jest kierowany wydruk w postaci kodów sterujących. Należy zatem tak przekonfigurować drukarkę, by portem, do którego jest ona podłączona, był właśnie port o nazwie FILE. Otwieramy zatem okno danej drukarki klikając podwójnie jej ikonę w folderze Drukarki [Printers] i wybieramy polecenie Drukarka ( Właściwości [Printer ( Properties]. W wyświetlonym okienku dialogowym klikamy zakładkę Szczegóły [Details] i w polu Drukuj do portu [Print to] wybieramy FILE: (Tworzy plik na dysku) [FILE: (Creates a File on Disk)].
Z chwilą zamknięcia okienka dialogowego, każda operacja drukowania na tej drukarce będzie poprzedzona żądaniem określenia nazwy pliku, w  którym ma być umieszczony wydruk (w postaci kodów sterujących drukarki).

Ilustracja 7-11 Określanie nazwy pliku, w którym jest umieszczany wydruk
Drukarkę, dla której wydruki są kierowane do pliku łatwo rozpoznać po tym, że w reprezentującej ją ikonie pojawia się rysunek dyskietki.
Jeżeli nasze wydruki zawierają jedynie tekst, to warto jako sterownik drukarki wybrać Tylko tekst [Generic /Text Only].
Jeżeli chcemy uzyskiwać wydruki w języku PostScript (pliki z rozszerzeniem EPS), to jako sterownik drukarki najlepiej jest wybrać Apple Laser Writer, np. II NTX. Przy podawaniu nazwy pliku, do którego ma być kierowany wydruk, pamiętajmy o tym, by nadać mu rozszerzenie EPS.
7. 6 	Parametry pracy drukarki
Każda drukarka działa w oparciu o zainstalowany dla niej sterownik. Użytkownik ma możliwość dobierania parametrów jej pracy w zależności od aktualnych preferencji. Odbywa się to za pomocą polecenia Drukarka ( Właściwości [Printer ( Properties] dostępnego np. po otwarciu menu podręcznego lub po otwarciu okienka drukarki.
Zestaw opcji definiujących parametry drukarki zależy od typu drukarki i jej możliwości i jest zupełnie odmienny np. w przypadku drukarki laserowej i igłowej.
Na przykład w przypadku popularnej drukarki HP LaserJet 4 opcje te są zebrane w wymienionych poniżej zakładkach:
W zakładce Ogólne [General] są umieszczone opcje w ogólny sposób opisujące daną drukarkę.

Ilustracja 7-12 Zakładka Ogólne [General] opisująca ogólne właściwości drukarki
Możemy, na przykład wpisać komentarz dla danej drukarki (pole Komentarz [Comment]). W okienku Strona rozdzielająca [Separator page] możemy wybrać separator strony generowany podczas drukowania. Przycisk Drukuj stronę testową [Print test Page] pozwala na wykonanie próbnego wydruku.
Zakładka Szczegóły [Details] zawiera opcje bardziej szczegółowo definiujące daną drukarkę. 

Ilustracja 7-13 Zakładka Szczegóły [Details] opisująca szczegółowe właściwości drukarki
W polu Drukuj do portu [Print to the following port] wybieramy port, do którego jest ona podłączona. Pole Drukuj korzystając ze sterownika [Print using the following driver] zawiera nazwę programu sterującego pracą danej drukarki. W grupie Ustawienia czasu bezczynności [Timeout settings] znajdują się opcje wykorzystywane przy połączeniach z drukarką. W polu Nie wybrany [Not selected] wpisujemy czas, przez który system będzie próbował skomunikować się z drukarką, a w polu Ponowienie transmisji [Transmission retry] - czas, po którym będzie wykonana kolejna próba wysłania danych do drukarki. Jeżeli nie będzie możliwe wysłanie danych do drukarki przez czas określony w polu Nie wybrany [Not selected], zostanie wyświetlony komunikat o błędzie (patrz rysunek Ilustracja 7-8). 
Przycisk Ustawienie buforowania [Spool Settings] umożliwia zapisywanie zadań drukowania na dysku (niejawnie) i stopniowe ich kierowanie do wykonania. Więcej informacji na temat buforowania wydruków można znaleźć na stronie 167.
Zakładka Papier [Paper] grupuje opcje odnoszące się do papieru, na którym będziemy drukować.

Ilustracja 7-14 Zakładka Papier [Paper] opisuje właściwości papieru
Możemy określić rozmiar papieru (Rozmiar papieru [Paper Size]), jego orientację (Orientacja [Orientation]) oraz sposób jego podawania (Źródło papieru [Paper Source]). W polu Liczba kopii [Copies] określamy domyślną liczbę kopii dla każdej strony drukowanego dokumentu.
Za pomocą przycisku Obszar nie do drukowania [Unprintable Area] określamy marginesy (górny, dolny, lewy i prawy) kartki papieru. Umożliwia to okienko dialogowe rozwijane po wciśnięciu wspomnianego przycisku.

Ilustracja 7-15 Definiowanie marginesów kartki papieru
Zakładka Grafika [Graphics] zawiera opcje mające wpływ na drukowanie grafiki na naszej drukarce. Zestaw tych opcji ściśle zależy od typu wybranej drukarki.

Ilustracja 7-16 Opcje drukowania grafiki drukarki HP LaserJet 4
Zakładka Czcionki [Fonts] umożliwia ładowanie czcionek do drukarki, wykorzystanie kart z czcionkami, pozwala również na określenie sposobu drukowania czcionek TrueType. Zestaw opcji w tej zakładce ściśle zależy od typu wybranej drukarki.

Ilustracja 7-17 Opcje wykorzystania czcionek w drukarce HP LaserJet 4
Zakładka Opcje urządzenia [Device Options] umożliwia wybranie specyficznych dla danej drukarki systemowych parametrów pracy.

[brak1]w polskiej wersji nazwa jest taka sama - Generic, ale wystepuje dla niej tylko jeden typ druarki - typowa / tylko tekst, nie ma natomiast laserowej, co jest o czywiscie podejrzane
[brak2]gdzie się określa ten czas, wstawić odsyłacz - porównaj
Windows 95

7. Drukowanie

164


163


159


8. Konfigurowanie Windows
Każdy użytkownik Windows może tak dobierać różnorodne parametry pracy systemu, by dostosować je do własnych preferencji. Dotyczy to m.in. zestawu kolorów, czcionek, sposobu działania myszki, klawiatury, wyglądu pulpitu.
Konfigurowanie Windows 95 odbywa się za pomocą aplikacji Panel sterowania [Control Panel], którą uruchamiamy wybierając Start ( Ustawienia ( Panel sterowania [Start ( Settings ( Control Panel].

Ilustracja 8-1 Elementy systemu Windows konfigurowane w  Panelu sterowania (Control Panel)
Panel sterowania [Control Panel] może być wywoływany również z poziomu foldera Mój komputer [My Computer] i z aplikacji Eksplorator Windows [Windows Explorer].
Zestaw ikon umieszczony w Panelu sterowania zależny jest od przeprowadzonej instalacji, zebrane w nim ikony umożliwiają oddziaływanie na poszczególne elementy systemu. Poniżej przedstawimy najczęściej spotykane ikony. 

Ikona Opcje systemu Ułatwienia [Accessibility Options] umożliwia takie dobranie parametrów pracy klawiatury, myszki, ekranu, dźwięków, by ułatwić posługiwanie się systemem osobom niepełnosprawnym.

Ikona Dodaj nowy sprzęt [Add New Hardware] pozwala na instalowanie w systemie i usuwanie z niego sterowników dla różnorodnych urządzeń, takich jak karty dźwiękowe, napędy CD-ROM, dyski twarde, napędy dyskietek elastycznych, klawiatury, myszki, kontrolery SCSI itd.

Ikona Dodaj/Usuń programy [Add/Remove Programs] pozwala na instalowanie i usuwanie aplikacji przeznaczonych dla Windows 95, wybranych elementów systemu, a także tworzenie dyskietek startowych.

Ikona Data/Godzina [Date/Time] zawiera opcje umożliwiające ustawienie aktualnej daty i czasu oraz wskazanie strefy czasowej, w której się znajdujemy (ma to znaczenie np. przy przechodzeniu z czasu letniego na zimowy, co Windows wykonuje automatycznie).

Ikona Ekran [Display] grupuje opcje pozwalające, między innymi, na określanie wyglądu elementów pulpitu, wybór rozdzielczości pulpitu, wybór sterowników dla karty graficznej i monitora, czy też ustawienie opcji wygaszania ekranu.


Ikona Czcionki [Fonts] umożliwia instalowanie i usuwanie czcionek.


Ikona Klawiatura [Keyboard] pozwala na określenie szybkości działania klawiatury, częstotliwości migotania kursora, wybranie układu klawiatury dla naszego języka.

Ikona Poczta i fax [Mail and FAX] udostępnia opcje odpowiadające za parametry przesyłania poczty elektronicznej i faksów wśród użytkowników sieci.

Ikona Węzeł pocztowy [Microsoft Mail Postoffice] umożliwia administrowanie węzłami pocztowymi, które są odpowiedzialne za przesyłanie poczty elektronicznej.


Ikona Modemy [Modems] pozwala na instalowanie nowych modemów, usuwanie ich, jak również zmianę parametrów pracy już zainstalowanych urządzeń.

Ikona Mysz [Mouse] zawiera opcje pozwalające na zmianę parametrów pracy myszki, wybranie dla niej innego sterownika, zamianę funkcji lewego i prawego przycisku (dla leworęcznych) oraz wybieranie wskaźników myszki wyświetlanych podczas wykonywania określonych typów operacji.

Ikona Multimedia [Multimedia] umożliwia zmianę parametrów pracy urządzeń multimedialnych: audio, MIDI, odtwarzaczy CD i innych.

Ikona Sieć [Network] pozwala na określenie konfiguracji kart sieciowych, wybór protokołów sieci, do których chcemy mieć dostęp i wielu innych parametrów pracy naszego komputera w sytuacji, gdy jest on włączony do sieci komputerowej.

Ikona Hasła [Passwords] umożliwia zmianę hasła logowania do Windows, zdalne administrowanie danym komputerem oraz dobieranie różnych parametrów pracy danego komputera dla różnych użytkowników.

Ikona PC Card (PCMCIA) umożliwia zatrzymanie pracy karty PCMCIA przed jej odłączeniem, określenie obszaru pamięci dla karty oraz  włączenie lub wyłączenie sygnalizowania dźwiękiem obecności karty podczas uruchamiania komputera. 

Ikona Zasilanie [Power] zawiera opcje pozwalające na ustawianie parametrów systemu zarządzania poborem mocy w komputerach przenośnych.

Ikona Drukarki [Printers] pozwala na zarządzanie drukarkami, których sterowniki są zainstalowane w naszym systemie, umożliwia instalowanie nowych sterowników drukarek i usuwanie istniejących.

Ikona Ustawienia regionalne [Regional Settings] umożliwia określenie różnorodnych parametrów istotnych dla danego kraju, w tym formatu daty, czasu, liczb, czy też waluty.

Ikona Dźwięki [Sounds] pozwala na przyporządkowanie dźwięków różnorodnym, standardowym zdarzeniom zachodzącym w systemie. W efekcie, gdy takie zdarzenie ma miejsce, jest generowany odpowiedni sygnał dźwiękowy.

Ikona System [System] grupuje opcje dotyczące konfiguracji systemu; pamięci RAM, procesora, pamięci wirtualnej, systemu plików, zainstalowanych urządzeń itd.
Po podwójnym kliknięciu wybranej ikony pojawia się na pulpicie odpowiadające jej okienko dialogowe. W każdym z tych okienek, w pasku tytułowym obok przycisku Zamknij [Close] znajduje się przycisk . Jeżeli klikniemy ten przycisk, a następnie dowolny element danego okienka dialogowego, otrzymamy na ekranie krótką informację na jego temat.
8. 1 Instalowanie nowego urządzenia
Instalacja i konfiguracja urządzeń zbudowanych w oparciu o technikę Plug and Play przebiega w Windows 95 automatycznie i nie wymaga znajomości różnego rodzaju specyficznych parametrów danego urządzenia. Urządzeń tego typu jest jeszcze na naszym rynku stosunkowo niewiele i przeciętny użytkownik będzie samodzielnie musiał przeprowadzać instalację nowo montowanych kart i urządzeń. Wykorzystuje się do tego program Menedżer urządzeń [Device Manager]. Uruchomić go możemy klikając podwójnie ikonę System [System] w oknie aplikacji Panel sterowania [Control Panel].
Zacznijmy jednak od tego, w jaki sposób zainstalować urządzenie Plug and Play. Montujemy urządzenie w komputerze wyłączając uprzednio - jeśli jest to konieczne, a wyniknie to z lektury dołączonej dokumentacji - zasilanie komputera. Windows 95 wykrywa nowe urządzenie i informuje o tym użytkownika. Jeśli w systemie nie ma sterownika dla tego urządzenia, to zażąda on dyskietki z tym sterownikiem. Po zainstalowaniu i załadowaniu sterownika (w przypadku niektórych kart jest to sygnalizowane sygnałem dźwiękowym) można od razu rozpocząć pracę z urządzeniem.
Sprawa jest nieco bardziej skomplikowana w przypadku urządzeń, których nasz system nie potrafi samodzielnie rozpoznać. W takim przypadku sterownik urządzenia możemy zainstalować samodzielnie klikając ikonę Dodaj nowy sprzęt [Add New Hardware] znajdującą się w oknie aplikacji Panel sterowania [Control Panel].
Spowoduje to uruchomienie specjalnego Kreatora wspomagającego instalowanie urządzeń o nazwie Kreator instalacji nowego sprzętu [Hardware Installation Wizard]. 
Zanim rozpoczniemy instalowanie nowego urządzenia, należy zamknąć wszystkie otwarte aplikacje.
Instalowanie rozpoczynamy od wciśnięcia przycisku Dalej [Next], co spowoduje wyświetlenie okienka dialogowego z listą typów urządzeń możliwych do zainstalowania.

Ilustracja 8-2 Określanie  typu instalowanego urządzenia
Jeżeli urządzenie nowo zamontowane w komputerze ma zostać automatycznie rozpoznane przez Windows, zaznaczamy opcję Automatycznie rozpoznawaj zainstalowany sprzęt [Automatically detect installed hardware]. Operacja ta nie zawsze przebiega pomyślnie i czasem kończy się koniecznością przeładowania komputera. Jeżeli dokładnie znamy parametry urządzenia, lepiej jest samodzielnie wskazać jego typ w okienku i wybrać opcję Zainstaluj konkretny sprzęt [Install specific hardware], która powoduje zainstalowanie sterownika dla wybranego urządzenia.
W przypadku, gdy wybierzemy automatyczne wykrycie nowego urządzenia przed wciśnięciem przycisku Dalej [Next] w celu wykonania tej operacji, musimy zamknąć wszystkie aplikacje. Sama operacja automatycznego wykrywania sprzętu może zająć do kilku minut. W czasie jej trwania jest wyświetlany specjalny procentowy wskaźnik jej wykonania. Jeżeli zatrzyma się on na dłuższy czas w jednym miejscu, należy zrestartować komputer. W takiej sytuacji, po ponownym uruchomieniu kreatora Kreator instalacji nowego sprzętu [Hardware Installation Wizard], musimy samodzielnie określić typ urządzenia. Po pomyślnym wykonaniu operacji automatycznego wykrywania sprzętu jest wyświetlane okienko dialogowe z informacją o wykryciu w systemie nowych urządzeń, dla których nie zainstalowano jeszcze sterowników. Możemy zakończyć instalację tych urządzeń wciskając przycisk Zakończ [Finish], możemy również najpierw obejrzeć ich listę poprzez wciśnięcie przycisku Szczegóły [Details].

Ilustracja 8-3 Lista wykrytych automatycznie urządzeń
Inaczej jest, gdy wybierzemy drugą opcję, tzn. samodzielną instalację urządzenia. W takiej sytuacji jest wyświetlane okienko dialogowe z listą urządzeń znanych systemowi Windows 95. Na rysunku poniżej przedstawiona została sytuacja, w której wybranym typem instalowanego urządzenia jest napęd CD-ROM. 

Ilustracja 8-4 Instalowanie wybranego urządzenia
W okienku Producenci [Manufacturers] są umieszczone nazwy producentów takich napędów, w okienku Modele [Models] - nazwy modeli, które są akceptowane przez Windows. Możemy zainstalować dostarczony przez producenta program sterujący danego urządzenia. W takiej sytuacji wciskamy przycisk Z dyskietki [Have Disk], za pomocą którego określamy ścieżkę dostępu do pliku zawierającego ten sterownik. Załóżmy jednak, że wybieramy sterownik standardowy. Podświetlamy zatem nazwę modelu urządzenia w okienku Modele [Models] i wciskamy przycisk Dalej [Next].
Jeżeli nie wiemy, do jakiej klasy urządzeń należy to, które właśnie chcemy zainstalować, możemy w okienku Zainstaluj konkretny sprzęt  [Install specific hardware] (patrz Ilustracja 8-2) wybrać opcję Nieznany sprzęt [Unknown hardware]. Spowoduje to wyświetlenie  nazw najbardziej popularnych producentów urządzeń komputerowych wraz z ich produktami.
Instalację kończymy podobnie jak w poprzednim przypadku, wciskając przycisk Zakończ [Finish].
8. 2 Zmiana parametrów zainstalowanych urządzeń
Wszystkimi urządzeniami podłączonymi do naszego komputera, a których sterowniki zainstalowaliśmy w Windows, możemy zarządzać posługując się specjalną aplikacją o nazwie Menedżer urządzeń [Device Manager]. Uruchamiamy ją wybierając Start ( Ustawienia ( Panel sterowania [Start ( Settings ( Control Panel]. W wyświetlonym okienku Panel sterowania [Control Panel] klikamy podwójnie ikonę System [System]. W efekcie uzyskamy na ekranie okienko z opcjami opisującymi parametry naszego systemu. W okienku tym wybieramy zakładkę Menedżer urządzeń [Device Manager].

Ilustracja 8-5 Zainstalowane komponenty systemu
Wybieramy typ urządzenia klikając znak +, który znajduje się przed jego nazwą. Zostanie wówczas rozwinięta lista urządzeń wskazanego typu, zainstalowanych w naszym komputerze. Podświetlamy nazwę tego, którego parametry chcemy zmienić i wciskamy przycisk Właściwości [Properties], co spowoduje wyświetlenie okienka dialogowego umożliwiającego przeglądanie i poprawianie aktualnych ustawień. Zestaw opcji wchodzących w skład tego okienka ściśle zależy od typu i modelu wybranego urządzenia.

Ilustracja 8-6 Okienko opisujące właściwości wybranego urządzenia
Za pomocą Menedżera urządzeń [Device Managera] możemy zmienić sterownik tego urządzenia. W okienku wyświetlającym ustawienia wystarczy wybrać zakładkę Sterownik [Driver] i wcisnąć przycisk Zmień sterownik [Change Driver]. W efekcie zostanie rozwinięte okienko zawierające listę wszystkich dostępnych sterowników danego urządzenia. Możemy wybrać jeden z nich i wcisnąć przycisk OK. Jeżeli sterownik został nam dostarczony np. na dyskietce (tak robi większość producentów sprzętu komputerowego), możemy go z niej wczytać wykorzystując przycisk Z dyskietki [Have Disk]. Powoduje on otwarcie okienka dialogowego pozwalającego na określenie ścieżki dostępu do plików ze sterownikami danego urządzenia.
8. 3 Konfigurowanie ekranu
Za pośrednictwem ikony Ekran [Display] użytkownik ma dostęp do wielu opcji definiujących wygląd ekranu, zebranych w grupie 4 zakładek reprezentujących tło, wygaszacz ekranu, układ ekranu czcionek oraz parametry pracy karty graficznej.
Właściwości ekranu możemy również zmieniać po kliknięciu prawym przyciskiem myszki dowolnego miejsca na pulpicie Windows i wybraniu polecenia Właściwości [Properties] w wyświetlonym menu podręcznym.
W przypadku wszystkich zakładek wciśnięcie przycisku Zastosuj [Apply] powoduje natychmiastowe uwzględnienie wprowadzonych zmian w ustawieniach.

Ilustracja 8-7 Właściwości tła ekranu
Zakładka Tło [Background] grupuje opcje umożliwiające określenie koloru tła pulpitu i wzoru na nim wyświetlanego. Służą one przede wszystkim do "udekorowania" ekranu naszego komputera.
W oknie Deseń [Pattern] wybieramy wzór tła pulpitu. W oknie Tapeta [Wallpaper] wybieramy rysunek, który będzie stanowił tło pulpitu. Rysunek ten może być umieszczony na pulpicie centralnie (opcja Wyśrodkowane [Center]) lub też jego kopie mogą być rozmieszczone sąsiadująco na całym pulpicie (opcja Sąsiadująco [Tile]). 
Jeżeli w komputerze mamy zamontowaną niewielką ilość pamięci operacyjnej (RAM), warto zrezygnować z korzystania z tapety. Rysunki wykorzystywane do jej wyświetlania są przechowywane właśnie w pamięci operacyjnej, co powoduje zmniejszenie efektywności działania systemu. 
Użytkownik ma możliwość tworzenia własnych deseni poprzez poprawianie istniejących. Z listy Deseń [Pattern] należy wybrać nazwę wzoru, który chcemy poprawić, a następnie wcisnąć przycisk Edytuj deseń [Edit Pattern]. W efekcie otrzymujemy na pulpicie okienko dialogowe umożliwiające tworzenie nowego deseniu.

Ilustracja 8-8 Redagowanie deseniu
Deseń zmieniamy klikając myszką wybrane miejsca w okienku Deseń [Pattern] - w efekcie zmieniają one swój kolor na przeciwny. Uzyskiwany efekt jest na bieżąco wyświetlany w okienku Przykład [Sample]. Redagowany deseń możemy całkowicie usunąć z Windows - poprzez wciśnięcie przycisku Usuń [Remove]. Jeżeli wprowadzimy w nim zmiany i chcemy je zachować, wystarczy wcisnąć przycisk Zmień [Change]. Poprawiony deseń możemy zapisać pod nową nazwą - po wpisaniu jej w polu Nazwa [Name] - wciskamy przycisk Dodaj [Add]. Okienko dialogowe Edytor deseni [Pattern Editor] jest zamykane po wciśnięciu przycisku Wykonano [Done].
Jeżeli chcemy anulować wprowadzone w deseniu zmiany, wystarczy zamknąć okienko dialogowe wciskając przycisk Zamknij [Close].
Tak jak w przypadku deseni, użytkownikowi pozostawiono spore pole manewru w odniesieniu do tapet. Każda z nich to po prostu plik graficzny zapisany w popularnym formacie BMP. Nie ma zatem przeszkód, by użytkownik sam wybierał sobie tapetę z kolekcji własnych plików graficznych. Jak wybrać taką niestandardową tapetę? Po wciśnięciu przycisku Przeglądaj [Browse] jest wyświetlane okienko dialogowe umożliwiające wskazanie pliku, który zawiera rysunek graficzny. Po wykonaniu tej operacji nowa tapeta pojawia się na pulpicie Windows.

Ilustracja 8-9 Tapeta użytkownika na pulpicie Windows
Zakładka Wygaszacz ekranu [Screen Saver] pozwala na wybranie programu wygaszającego ekran monitora i określenie opcji jego działania. Działanie to ma na celu oszczędzanie monitora poprzez czasowe wyłączanie obrazu, dzięki czemu zwiększamy jego żywotność. Wyłączanie to następuje po określonym czasie, gdy użytkownik nie wykonywał żadnych działań myszką i nie wciskał klawiszy na klawiaturze. Dzięki temu możemy pozostawić monitor włączony przez dłuższy czas bez obaw o to, że niepotrzebnie wypala się luminofor. Dodatkową korzyścią jest to, że możemy zabezpieczyć się przed dostępem do komputera niepowołanych osób w ten sposób, że ponowne wyświetlenie obrazu będzie możliwe jedynie po podaniu określonego hasła.

Ilustracja 8-10 Właściwości wygaszacza ekranu
W okienku Wygaszacz ekranu [Screen Saver] wybieramy nazwę wygaszacza ekranu (jeżeli jest to nazwa brak [None] - ekran nie będzie wygaszany). Przycisk Ustawienia [Settings] służy do określenia dodatkowych parametrów wybranego wygaszacza ekranu; parametry te zależą od jego rodzaju. 

Ilustracja 8-11 Określanie opcji jednego z wygaszaczy ekranu
Przycisk Podgląd [Preview] umożliwia sprawdzenie, jak pracuje wybrany wygaszacz. Ekran jest wygaszany, jeżeli użytkownik nie wykonuje żadnych działań za pomocą myszki i klawiatury przez czas określony w polu Czekaj minut [Wait].
Jeżeli zaznaczymy pole Ochrona hasłem [Password protected], to powrót do pracy po wygaszeniu ekranu będzie możliwy dopiero po podaniu hasła. Hasło to możemy zdefiniować lub zmienić wciskając przycisk Zmień [Change].

Ilustracja 8-12 Wprowadzanie hasła wykorzystywanego przez wygaszacz ekranu
Hasło wpisujemy w polu Nowe hasło [New password], wciskamy klawisz Tab, aby umieścić kursor w polu Potwierdź nowe hasło [Confirm new password] i wprowadzamy je ponownie. Ma to na celu sprawdzenie poprawności wprowadzonego hasła, a to z tego względu, że podczas jego wpisywania może nastąpić omyłkowe wciśnięcie innego klawisza, niż zamierzaliśmy (znaki hasła wprowadzane z klawiatury są wyświetlane na ekranie w postaci gwiazdek). W efekcie sami możemy nie znać treści wprowadzonego hasła, co na pewno przysporzy nam wielu kłopotów. Konieczne będzie przeładowanie komputera i tym samym ponowne uruchomienie Windows. Oczywiście taką operację może wykonać każdy, jasne jest więc, że zabezpieczanie ekranu hasłem jest bardzo prostym sposobem ochrony.
Ponowne wyświetlenie obrazu następuje po wciśnięciu jakiegoś klawisza na klawiaturze lub poruszeniu myszką.
W dolnej części zakładki Wygaszacz ekranu [Screen Saver] znajduje się grupa opcji Funkcje oszczędzania energii monitora [Energy saving features of monitor]. Dotyczy ona tych monitorów, które pracują w specjalnym standardzie o nazwie Energy Star. Zaznaczenie opcji Wygaś monitor [Low-power standby] powoduje ograniczenie poboru zasilania przez monitor, gdy nie jest on wykorzystywany przez określony okres czasu. Zaznaczenie opcji Wyłącz monitor [Shut off monitor] powoduje w takiej samej sytuacji całkowite wyłączenie zasilania monitora.
Z funkcji oszczędzania energii monitora możemy korzystać tylko wtedy, gdy obsługuje ją zarówno monitor, jak i karta grafiki zamontowana w naszym komputerze. 
Musimy pamiętać, że chcąc zapewnić prawidłowe działanie funkcji oszczędzania energii monitora musimy dodatkowo zaznaczyć pole Monitor zgodny z normą Energy Star [Monitor is Energy Star compliant] znajdujące się w okienku dialogowym Zmień typ ekranu [Change Display Type] wyświetlanym po wciśnięciu przycisku Zmień typ ekranu [Change Display Type] dostępnego w zakładce Ustawienia [Settings].
Opcje zebrane w zakładce Wygląd [Appearance] umożliwiają określenie wyglądu każdego elementu pulpitu. Niemal dla każdego z nich, w zależności od rodzaju, możemy określać kolor, czcionkę, jej rozmiar, styl itp.

Ilustracja 8-13 Właściwości opisujące wygląd ekranu
Układ kolorów i czcionek dla poszczególnych elementów pulpitu można zapamiętać w pliku, którego nazwę wpisujemy w polu Schemat [Scheme]. W Windows 95 zdefiniowano kilka takich gotowych układów. Wybranie jednego z nich powoduje automatyczne przyporządkowanie elementom pulpitu zdefiniowanych w danym układzie cech. Ich zaktualizowany wygląd widzimy na rysunku. Użytkownik może tworzyć własne schematy w oparciu o jeden z istniejących i zapisywać je poprzez użycie przycisku Zapisz jako [Save As]. Istniejące schematy można również usuwać za pomocą przycisku Usuń [Delete].
Układ definiujemy wybierając element pulpitu w polu Element [Item] i określając jego rozmiar (pole Rozmiar [Size]) oraz kolor (pole Kolor [Color]).
Jeżeli w danym elemencie występują teksty, możemy wybrać dla nich czcionkę (pole Czcionka [Font]), określić jej rozmiar (pole Rozmiar [Size]), kolor (pole Kolor [Color]). Możemy nakazać, by tekst był pogrubiony (wciśnięty przycisk B) i (lub) pisany kursywą (wciśnięty przycisk I).

Kliknięcie przycisku Kolor [Color] powoduje wyświetlenie palety szesnastu standardowych kolorów, z których jeden możemy użyć dla danego elementu pulpitu. Wystarczy, że klikniemy go wskaźnikiem myszki. Jeżeli jednak w palecie nie ma potrzebnego nam koloru, możemy zdefiniować własny - po kliknięciu przycisku Inne [Other]. Powoduje on wyświetlenie na ekranie okienka dialogowego Kolor [Color] udostępniającego pełną paletę kolorów, jak również umożliwiającego definiowanie własnych palet.


Ilustracja 8-14 Definiowanie własnych kolorów
W grupie Kolory podstawowe [Basic colors] znajdują się podstawowe kolory danej palety. Po wskazaniu możemy je zmieniać, określając nowy kolor poprzez przenoszenia specjalnego wskaźnika znajdującego się w okienku z gamą dostępnych barw. Użytkownik może tworzyć własne kolory; są one wyświetlane w grupie Kolory użytkownika [Custom colors]. Ich definiowanie rozpoczynamy od wciśnięcia przycisku Definiuj kolory użytkownika [Define Custom Colors]. Gdy już zdefiniujemy odpowiadający nam kolor umieszczamy go w grupie wciskając przycisk Dodaj do kolorów użytkownika [Add to Custom colors]. Kolor możemy definiować przesuwając ww. wskaźnik w okienku z gamą dostępnych barw, jego nasycenie określamy przesuwając wskaźnik na specjalnym pasku znajdującym się obok, w prawej części okienka dialogowego. Kolor jest również opisany za pomocą liczb w polach Odcień [Hue], Nasyc. [Sat], Jasn. [Lum], Czerwony [Red], Zielony [Green] i Niebieski [Blue]. Parametr Odcień [Hue] definiuje odcień barwy, Nasyc. [Sat] - stopień intensywności koloru, Jasn. [Lum] - jasność koloru, Czerwony [Red] - czerwony składnik koloru, Zielony [Green] - zielony składnik koloru i  Niebieski [Blue] - niebieski składnik koloru. Trzy ostatnie parametry wynikają z faktu, że barwy tworzy się poprzez nakładanie tych trzech kolorów. Pole Kolor | Pełny [Color | Solid] pokazuje różnicę w wyświetlaniu koloru. W polu Kolor [Color] widzimy kolor tworzony przez punkty o kolorach podstawowych udostępnianych przez daną kartę grafiki, w polu Pełny [Solid] jest wyświetlany najbliższy kolor podstawowy dla wybranego koloru. Kolor, który raz dodamy do palety, możemy później bez przeszkód modyfikować. Wystarczy go kliknąć, a następnie wskazać nowy w oknie z gamą dostępnych barw i, na zakończenie, wcisnąć przycisk Dodaj do kolorów użytkownika [Add to Custom Colors].
Wyboru karty graficznej i parametrów jej pracy pozwalają dokonać opcje zakładki Ustawienia [Settings].

Ilustracja 8-15 Właściwości opisujące rozdzielczość wyświetlania i stosowaną paletę kolorów
W okienku Paleta kolorów [Color Palette] wybieramy paletę kolorów. Może to być np. paleta 16 lub 256 kolorów. Liczba dostępnych kolorów w aktualnie wybranej rozdzielczości, zależy od karty grafiki zamontowanej w komputerze a nie monitora - większość nowoczesnych monitorów analogowych może wyświetlić do 16 milionów kolorów. Ograniczenia dla karty wynikają głównie z ilości zamontowanej w niej pamięci RAM. Im więcej tej pamięci, tym większe rozdzielczości możemy uzyskiwać, a w ich ramach - większą liczbę kolorów. 
W polu Obszar pulpitu [Desktop area] wybieramy rozdzielczość ekranu. Dostępne rozdzielczości zależą od rodzaju i sterownika karty graficznej zainstalowanej w naszym komputerze. Zmiana rozdzielczości polega na przesunięciu suwaka znajdującego się w omawianej grupie. Po wybraniu nowej wciskamy przycisk Zastosuj [Apply] lub OK, co powoduje zatwierdzenie wprowadzonej zmiany. Sama zmiana rozdzielczości nie wymaga ponownego uruchamiania Windows 95 i jest wykonywana w trakcie pracy.

Ilustracja 8-16 Okienko dialogowe wyświetlane przed zmianą rozdzielczości pulpitu
Operacja zmiany rozdzielczości może zająć kilka sekund. Jeżeli jednak minie czas dłuższy niż 15 sekund i operacja ta nie zostanie zakończona pomyślnie, zostaną przywrócone poprzednie ustawienia. W przeciwnym wypadku rozdzielczość pulpitu ulega zmianie i jest na nim wyświetlane okienko dialogowe Ustawienia monitora [Monitor Settings].

Ilustracja 8-17 Okienko dialogowe wyświetlane po zmianie rozdzielczości pulpitu
Jeżeli wszystko jest w porządku, wciskamy przycisk Tak [Yes], w przeciwnym razie - przycisk Nie [No], w wyniku czego zostają przywrócone poprzednie ustawienia.
W okienku Rozmiar czcionki [Font Size] wybieramy jeden ze standardowych rozmiarów czcionki wykorzystywanej na pulpicie. Pozwala to na łatwe jej powiększenie bez potrzeby zmiany rozmiaru czcionki dla każdego elementu pulpitu oddzielnie, tak jak się to robi w zakładce Wygląd [Appearance]. Opcja ta jest szczególnie przydatna, gdy pracujemy z większymi rozdzielczościami pulpitu, przy których użycie mniejszego rozmiaru czcionki powoduje, że jest ona mało czytelna. Możemy ponadto samodzielnie określić rozmiar czcionki wciskając przycisk Użytkownika [Custom].

Ilustracja 8-18 Dobieranie własnego rozmiaru czcionki pulpitu
Rozmiar czcionki możemy zmienić w okienku Skalować czcionki do ... normalnego rozmiaru [Scale fonts to be ... of normal size] wybierając jedną z dostępnych w nim opcji lub umieszczając wskaźnik myszki na linijce i przeciągając ją w lewą lub prawą stronę przy wciśniętym lewym przycisku myszki.
Sterownik dla karty graficznej i monitora możemy zmienić wciskając przycisk Zmień typ ekranu [Change Display Type].

Ilustracja 8-19 Zmiana typu wyświetlacza
W polu Typ karty [Adapter Type] wybieramy typ karty graficznej wskazany za pomocą przycisku Zmień [Change]. W polu Typ monitora [Monitor Type] robimy to samo w doniesieniu do monitora. Jeżeli monitor pracuje w standardzie Energy Star, możemy zaznaczyć pole Monitor zgodny z normą Energy Star [Monitor is Energy Star compliant], dzięki czemu będzie możliwe ograniczanie poboru zasilania.
Zacznijmy od zmiany typu karty. Po wciśnięciu przycisku Zmień [Change] jest wyświetlane okienko dialogowe z listą sterowników kart graficznych zgodnych ze sprzętem, który jest zainstalowany w naszym komputerze. 

Ilustracja 8-20 Wybieranie sterownika dla karty graficznej
Możemy wyświetlić wszystkie sterowniki znane Windows 95; wystarczy wybrać opcję Pokaż wszystkie urządzenia [Show all devices]. Ulega wówczas zmianie wygląd okienka Wybierz urządzenie [Select Device], które zostaje podzielone na dwie części, w lewej są umieszczone nazwy producentów kart graficznych, w prawej ich wybrane modele.

Ilustracja 8-21 Lista producentów i ich produktów
Jeżeli naszej karty grafiki nie ma na tej liście, możemy wczytać sterownik z dyskietki dostarczonej przez producenta karty. Umożliwia to przycisk Z dyskietki [Have disk]. Należy jednak pamiętać o tym, że sterownik ten musi być przeznaczony dla Windows 95. Sterowniki opracowane dla starszych wersji Windows 3.x, choć na ogół dadzą się wybrać, to nie będą działały prawidłowo.
Po wybraniu sterownika karty graficznej możemy przystąpić do określenia sterownika dla naszego monitora. Po wciśnięciu przycisku Zmień [Change] jest wyświetlane okienko dialogowe Wybierz urządzenie [Select device] z listą producentów monitorów i wybranych ich produktów.

Ilustracja 8-22 Wybór sterownika dla monitora
Jeśli naszego monitora nie ma na tej liście, wybieramy opcję Standardowe typy monitorów [Standard monitor types], która jest pierwszym elementem okienka Producenci [Manufacturers] i wskazujemy maksymalną rozdzielczość, z jaką może pracować nasz monitor. Jest to ważne z tego względu, iż ma wpływ na ilość dostępnych rozdzielczości w grupie Obszar pulpitu [Desktop area]. Wybranie rozdzielczości 1024x768 powoduje, że będziemy mieli do wyboru trzy rozdzielczości: 640x480, 800x600 i właśnie 1024x768. Inną istotną sprawą jest wybór właściwej częstotliwości, z jaką pracuje nasz monitor. Jeśli wybierzemy zbyt dużą, to próba zwiększenia rozdzielczości ekranu na pewno się nie powiedzie.
8. 4 Ułatwienia pracy dla osób niepełnosprawnych
Opcje reprezentowane przez ikonę Opcje systemu Ułatwienia [Accessibility Options] mają za zadanie wprowadzenie różnorodnych ułatwień dotyczących pracy klawiatury, dźwięku, ekranu, myszki.
Zakładka Klawiatura [Keyboard] grupuje opcje umożliwiające włączenie lub wyłączenie pewnych właściwości klawiatury.
W polu KlawiszeTrwałe [StickyKeys] znajduje się opcja Użyj funkcji KlawiszeTrwałe [Use StickyKeys], której zaznaczenie powoduje wykorzystywanie klawiszy trwałych. Pojęcie to odnosi się do takich klawiszy, jak Ctrl, Alt i Shift. Często są one stosowane w połączeniu z innymi klawiszami do wykonania określonych działań. Nie zawsze użytkownik ma możliwość jednoczesnego wciśnięcia któregoś z tych klawiszy razem z innym. W takiej właśnie sytuacji może stosować klawisze trwałe. Wówczas wystarczy wcisnąć wybrany klawisz trwały, zwolnić go i wcisnąć następny klawisz, który miał wystąpić w połączeniu z nim. Uzyskiwany efekt będzie taki sam, jak przy jednoczesnym wciśnięciu klawisza trwałego wraz z innym, wybranym klawiszem.
Zaznaczenie opcji Użyj funkcji KlawiszeFiltru [Use FilterKeys] w polu KlawiszeFiltru [FilterKeys] powoduje ignorowanie krótkich lub powtarzających się naciśnięć klawiszy (ich filtrowanie). Ma to znaczenie zwłaszcza dla użytkowników mających kłopoty w posługiwaniu się klawiaturą bądź niepełnosprawnych. Dla przykładu: przy aktywnej funkcji klawiszy filtru, szybkie wielokrotne naciskanie klawiszy oznaczonych strzałkami nie daje żadnego efektu.
Sposób działania poszczególnych klawiszy określamy po wciśnięciu przycisku Ustawienia [Settings]. 
Klawisze
Ustawienia
Znaczenie
Klawisze
Trwałe 
[StickyKeys]
Skrót klawiatury
[Keyboard shortcut]
Zaznaczenie tej opcji powoduje, że funkcje klawiszy trwałych są włączane po 5-krotnym naciśnięciu klawisza Shift. Windows wyświetla wówczas komunikat żądający potwierdzenia wykonania operacji włączenia funkcji. 

Aby zablokować naciśnij klawisz modyfikujący dwukrotnie
[Press modifier key twice to lock]
Zaznaczenie tej opcji umożliwia blokowanie funkcji klawisza trwałego po dwukrotnym jego wciśnięciu. Blokowanie daje taki efekt, jak gdyby dany klawisz  trwały był cały czas wciśnięty. Odblokowanie następuje po ponownym wciśnięciu klawisza trwałego.

Wyłącz KlawiszeTrwałe, gdy dwa klawisze są naciśnięte równocześnie
[Turn StickyKeys off if two keys are pressed at once]
Zaznaczenie tej opcji umożliwia wyłączenie funkcji klawiszy trwałych po jednoczesnym wciśnięciu któregoś z nich z innym klawiszem.

Wydawaj dźwięki, gdy jest  naciśnięty klawisz modyfikujący
[Make sounds when modifier key is pressed]
Zaznaczenie tej opcji powoduje generowanie sygnału dźwiękowego w momencie wciśnięcia klawisza trwałego.

Pokaż na ekranie stan funkcji KlawiszeTrwałe
[Show StickyKeys status on screen]
Jeżeli ta opcja zostanie zaznaczona, to po uaktywnieniu funkcji klawiszy trwałych, w pasku zadań (w prawej jego części) jest wyświetlona specjalna ikona informująca nas o tym, że omawiana funkcja jest aktywna.  Jeżeli w danej chwili żaden z klawiszy trwałych nie został naciśnięty, wspomniana ikona wygląda następująco - . Po wciśnięciu któregoś z klawiszy trwałych prezentuje się ona tak - .
Klawisze Filtru
[FilterKeys]
Skrót klawiatury
[Keyboard shortcut]
Zaznaczenie tego pola umożliwia włączanie funkcji klawiszy filtru. Należy wcisnąć i przytrzymać prawy klawisz Shift przez osiem sekund.

Ignoruj powtarzające się naciśnięcia klawiszy
[Ignore repeated keystrokes]
Po zaznaczeniu tego pola są ignorowane powtarzające się naciśnięcia klawiszy.

Ignoruj szybkie naciśnięcia klawiszy i zwolnij szybkość powtarzania
[Ignore quick keystrokes and slow down the repeat rate]
Po zaznaczeniu tego pola są ignorowane szybkie naciśnięcia klawiszy, a także zwolniona szybkość powtarzania przy wciśniętym klawiszu.

Sygnalizuj, gdy klawisz jest naciśnięty lub zaakceptowany
[Beep when keys pressed or accepted]
Po zaznaczeniu tego pola wciśnięcie klawisza filtru powoduje wygenerowanie sygnału dźwiękowego.

Pokaż na ekranie stan funkcji KlawiszeFiltru
[Show FilterKey status on screen]
Przy zaznaczonym tym polu w pasku zadań jest wyświetlana ikona informująca o aktywności klawiszy filtru. 
Klawisze Przełączające
[ToggleKeys]
Użyj skrótu
[Use shortcut]
Uaktywnienie klawiszy przełączających polega na generowaniu sygnału dźwiękowego w chwili, gdy użytkownik naciśnie takie klawisze, jak: NumLock, CapsLock i ScrollLock. Funkcję tę uruchamiamy wciskając pięciokrotnie klawisz NumLock.
Okno opisujące stan systemu ułatwień może być wyświetlane na pulpicie. Wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszki jedną z ikon reprezentujących funkcje systemu ułatwień i z wyświetlonego menu podręcznego wybrać polecenie Pokaż okno stanu [Show Status Windows].

Ilustracja 8-23 Okno stanu systemu ułatwień
Ułatwienia związane z obsługą dźwięków zostały zebrane w zakładce Dźwięk [Sound]. Znajduje się w niej pole Wartownik dźwięków [SoundSentry]. Uaktywnienie jego działania pozwala na generowanie wizualnych ostrzeżeń podczas wydawania dźwięków. Może to być na przykład miganie paska tytułowego okna. Sposób alarmowania określamy po wciśnięciu przycisku Ustawienia [Settings]. W polu Ostrzeżenie dla programów w oknach [Warning for windowed programs] określamy sposób alarmowania w przypadku aplikacji działających w oknie, w polu Ostrzeżenie dla pełnoekranowych programów tekstowych [Warning for full screen text programs] - aplikacji działających w pełnoekranowym trybie tekstowym, a w polu Ostrzeżenie dla pełnoekranowych programów graficznych [Warning for full screen graphics programs] - aplikacji działających w pełnoekranowym trybie graficznym.
Druga z funkcji zakładki Dźwięk [Sound] - Pokaż dźwięki [ShowSounds] - powoduje, że w programach są wyświetlane podpisy dla sygnałów dźwiękowych.
W zakładce systemu ułatwień Ekran [Display] możemy zaznaczyć opcję Duży kontrast [High Contrast], której działanie polega dobraniu kolorów i czcionek maksymalnie ułatwiającym użytkownikowi ich odczytanie na ekranie. Funkcję tę uaktywnia wciśnięcie kombinacji klawiszy lewyAlt+lewyShift+PrintScreen.
Zakładka Mysz [Mouse] pozwala na włączenie funkcji sterującej ruchem wskaźnika myszki za pomocą klawiszy z klawiatury numerycznej. Jest to przydatne w sytuacjach, gdy z jakichś powodów nie dysponujemy w danej chwili myszką. Szczegółowe opcje definiujemy po wciśnięciu przycisku Ustawienia [Settings]. W grupie Szybkość wskaźnika [Pointer speed] określamy maksymalną szybkość ruchu wskaźnika (Maksymalna szybkość [Top speed]), przyśpieszenie osiągane przy dłużej wciśniętym klawiszu (Przyspieszenie [Acceleration]). Możemy również zaznaczyć pole Przytrzymaj naciśnięty klawisz Ctrl, aby przyspieszyć lub klawisz Shift, aby zwolnić [Hold down Ctrl to speed and Shift to slow down]. W takiej sytuacji ruch będzie się odbywał szybciej przy wciśniętym klawiszu Ctrl i wolniej przy wciśniętym klawiszu Shift.  Dodatkowo możemy jeszcze określić, czy funkcja ma być aktywna przy włączonym (Włączony [On]), czy też wyłączonym (Wyłączony [Off]) stanie klawisza NumLock, a decyduje o tym opcja Użyj funkcji  KlawiszeMyszy, gdy klawisz NumLock jest... [Use MouseKeys when NumLock is]. Jeżeli ponadto zaznaczymy pole Pokaż na ekranie stan funkcji KlawiszeMyszy [Show MouseKeys status on screen], to przy włączeniu omawianej funkcji, w prawej części paska zadań pojawia się specjalna ikona .
Sterowanie wskaźnikiem myszki za pomocą klawiatury numerycznej uaktywniamy po wciśnięciu kombinacji klawiszy lewyAlt+lewyShift+NumLock.
Ostatnia zakładka Ogólne [General] zawiera opcje dotyczące działania poszczególnych funkcji systemu ułatwień. W grupie Automatyczny reset [Automatic reset] znajduje się opcja Wyłącz funkcje ułatwiające po czasie bezczynności [Turn off accessibility features after idle for], której zaznaczenie pozwala na automatyczne wyłączenie tej funkcji, która nie była stosowana przez czas określony w polu minut [minutes].
W grupie Powiadomienie [Notification] możemy zaznaczyć pola Nadawaj komunikat ostrzegawczy przy włączaniu funkcji [Give warnings message when turning feature on] oraz Wydawaj dźwięk przy włączaniu lub wyłączaniu funkcji [Make a sound when turning a feature on or off]. Zaznaczenie pierwszego z wymienionych pól decyduje o tym, że w momencie włączenia wybranej funkcji systemu ułatwień jest wyświetlane specjalne okienko dialogowe umożliwiające potwierdzenie bądź anulowanie wykonywania tej operacji. Zaznaczenie drugiego z pól powoduje generowanie sygnału dźwiękowego w momencie włączenia funkcji.
W zakładce Ogólne [General] znajduje się jeszcze opcja Urządzenia funkcji Klawisz Szeregowy [SerialKey devices]. Pozwala ona na uzyskanie dostępu do funkcji klawiatury i myszy z innego urządzenia podłączonego do portu szeregowego komputera, który wybieramy po wciśnięciu przycisku Ustawienia [Settings].
8. 5 Data i czas
Po podwójnym kliknięciu ikony Data/Godzina [Date/Time] w Panelu sterowania [Control Panel] przechodzimy do definiowania parametrów daty i czasu.
Zakładka Data i godzina [Date & Time] umożliwia zmianę daty i godziny.

Ilustracja 8-24 Ustawianie daty i godziny
W grupie Data [Date] wybieramy miesiąc, rok i dzień, a w grupie Godzina [Time] ustawiamy aktualny czas. Ustawione w ten sposób data i czas zostają zapisane w pamięci komputera podtrzymywanej bateryjnie.
Datę i czas możemy również ustawić bezpośrednio na pulpicie. Po kliknięciu prawym przyciskiem myszki pola na pasku zadań, w którym jest wyświetlana aktualna godzina, z wyświetlonego menu podręcznego wybieramy polecenie Ustaw Datę/Godzinę [Adjust Date/Time].
Data i czas mogą być także ustawiane za pomocą poleceń DATE (data) i TIME (czas) dostępnych w trybie Tryb MS-DOS [MS-DOS Prompt].
Zakładka Strefa czasowa [Time Zone] pozwala na wybranie strefy czasowej, w której się znajdujemy.

Ilustracja 8-25 Wybór strefy czasowej
Wybór strefy może być dokonywany z okienka kombinowanego znajdującego się w górnej części okna. Wybór strefy czasowej, choć może wydawać się nieistotny,  jest jednak ważny na przykład przy wysyłaniu faksów do osób znajdujących się w innej strefie. Informacje na ten temat są również wykorzystywane przez aplikacje wybierające telefoniczne połączenia transkontynentalne.
8. 6 Czcionki
Po podwójnym kliknięciu ikony Czcionki [Fonts] w oknie pojawiają się ikony wszystkich czcionek zainstalowanych w systemie.

Ilustracja 8-26 Folder  zawierający ikony wszystkich czcionek zainstalowanych w systemie



Czcionki oznaczone taką ikoną są czcionkami TrueType.



Czcionki oznaczone taką ikoną to czcionki rastrowe.


W ikonie może znajdować się znak skrótu. Oznacza to, że czcionka została zainstalowana dodatkowo i nie znajduje się w systemowym katalogu czcionek Windows 95.
Informacje o czcionce uzyskujemy klikając podwójnie jej ikonę i otwierając jej okno. Możemy wykonać wydruk strony testowej dla danej czcionki, wciskając przycisk Drukuj [Print]. Okienko z opisem czcionki zamykamy wciskając przycisk Koniec [Done].
Instalowanie nowych czcionek rozpoczynamy od wybrania Plik ( Zainstaluj nową czcionkę [File ( Install New Font].

Ilustracja 8-27 Instalowanie nowych czcionek
Lista czcionek w katalogu określonym w okienku Foldery [Folders] wybranego dysku (okienko Dyski [Drives]) jest umieszczona w okienku Lista czcionek [List of Fonts]. Zaznaczamy te czcionki (możemy zaznaczyć wszystkie wciskając przycisk Zaznacz wszystko [Select All]), które chcemy zainstalować i wciskamy przycisk OK, by wykonać tę operację. Wcześniej jednak możemy jeszcze zaznaczyć pole Kopiuj czcionki do foldera Windows [Copy Fonts to Windows Directory], co spowoduje nie tylko zainstalowania wskazanych czcionek, ale i skopiowanie ich plików do katalogu systemowego Windows.
Jeśli wybrana czcionka jest już zainstalowana jest wyświetlany odpowiedni komunikat. Jeżeli instalujemy np. nowszą wersję danej czcionki o tej samej nazwie, musimy najpierw usunąć poprzednią.
8. 7 Klawiatura
Podwójne kliknięcie ikony Klawiatura [Keyboard] umożliwia zdefiniowanie parametrów pracy klawiatury.
Zakładka Szybkość [Speed] pozwala na określenie szybkości działania klawiatury i częstotliwości migania kursora.

Ilustracja 8-28 Określanie szybkości działania klawiatury
Opcja Opóźnienie powtarzania [Repeat delay] określa odstęp czasowy przed pierwszym powtórzeniem przytrzymanego klawisza. Szybkość powtarzania przytrzymanego klawisza definiujemy za pomocą opcji Częstotliwość powtarzania [Repeat rate]. Posługując się opcją Częstotliwość migania kursora [Cursor blink rate] możemy również określić częstotliwość migania kursora.
W polu Kliknij tutaj i przytrzymaj klawisz... [Click here and hold down a key ...] możemy przetestować wprowadzone zmiany.
Zakładka Język [Language] umożliwia wybieranie i instalowanie języków klawiatury i ich układów.

Ilustracja 8-29 Dopasowanie klawiatury do wybranego języka
Nowe języki klawiatury dodajemy wciskając przycisk Dodaj [Add]. Możemy zmieniać zainstalowane układy klawiatury poprzez podświetlenie nazwy wybranego z nich i wciśnięcie przycisku Właściwości [Properties]. Możemy w końcu usuwać zainstalowane języki klawiatury posługując się przyciskiem Usuń [Remove]. Przed jego wciśnięciem należy oczywiście najpierw podświetlić nazwę tego języka, który chcemy usunąć.
Aktywny język wraz z układem wybieramy podświetlając jego nazwę i wciskając przycisk Ustaw jako domyślne [Set as Default].
Użytkownik może przełączać zainstalowane języki klawiatury podczas pracy w systemie. Odbywa się to za pomocą kombinacji klawiszy wskazanej w grupie Przełącznik języków [Switch languages].
Zaznaczenie pola Włącz wskaźnik na pasku zadań [Enable indicator on taskbar] powoduje, że na pasku zadań tuż obok zegara będzie wyświetlany identyfikator aktualnie wybranego języka klawiatury.
Zakładka Ogólne [General] pozwala na wybranie typu klawiatury.
Nazwa aktualnie wybranego typu klawiatury jest wyświetlana w polu Typ klawiatury [Keyboard type]. Typ ten możemy zmienić wciskając przycisk Zmień [Change].
8. 8 Myszka
Myszka jest podstawowym urządzeniem wskazującym stosowanym w systemie Windows 95. Parametry jej pracy możemy zmienić klikając podwójnie ikonę Myszka [Mouse].
Zakładka Przyciski [Buttons] pozwala m.in. na zamianę funkcji lewego i prawego przycisku myszki.
Użycie lewego przycisku myszki ma w Windows zupełnie inne znaczenie, niż użycie przycisku prawego. Jest to pewna niedogodność, na przykład dla osób leworęcznych. Właśnie z myślą o nich wprowadzono możliwość zamiany obu wymienionych przycisków funkcjami. Domyślną opcją jest Dla praworęcznych [Right-handed], jeżeli jednak zamierzamy się posługiwać myszką za pomocą lewej ręki, wybieramy opcję Dla leworęcznych [Left-handed].

Ilustracja 8-30 Określanie właściwości przycisków myszki
Oprócz tego możemy określić szybkość reagowania na podwójne naciśnięcie przycisku myszki dobierając odpowiednie ustawienie dla opcji Szybkość dwukrotnego kliknięcia [Double-click speed].
W okienku Obszar testowy [Test area] możemy przetestować aktualne ustawienia. Jeżeli uda nam się kliknąć dwukrotnie, to z pudełka wyskoczy zabawny pajacyk.
Zakładka Wskaźniki [Pointers] umożliwia wybranie kształtu wskaźnika myszki podczas wykonywania określonej operacji. Do wszystkich standardowych operacji w Windows 95 jest przydzielony odpowiedni kształt kursora, który przyjmuje on właśnie na czas jej trwania.

Ilustracja 8-31 Przydzielanie kształtu kursora dla określonych operacji systemowych
Po wskazaniu w okienku operacji wybieramy dla niej kształt kursora wciskając przycisk Przeglądaj [Browse]. Przycisk ten umożliwia wyszukiwanie plików zawierających kursory: zwykłe (.CUR) i animowane (.ANI). Możemy tworzyć własne układy kursorów nadając im nazwę (pole Schemat [Scheme]) i wykorzystując do ich zapisywania przycisk Zapisz jako [Save As]. Znajdujący się obok niego przycisk Usuń [Delete] służy do usuwania zdefiniowanych układów kursorów. W każdej chwili możemy przywrócić standardowe ustawienia kształtów kursorów wciskając przycisk Użyj domyślnych [Use Default]. 
Pliki zawierające kursory animowane nie są standardowo dostarczane z Windows 95. Jednak można je przekopiować np. z Windows NT lub pozyskać w sieci dystrybucyjnej Microsoft. W analogiczny sposób można rozszerzyć swe zbiory o pliki ze zwykłymi kursorami. Należy je wszystkie umieścić w folderze Kursory [Cursors] znajdującym się w systemowym folderze Windows 95.
Zakładka Ruch [Motion] pozwala na określenie sposobu zachowywania się kursora na pulpicie.

Ilustracja 8-32 Definiowanie parametrów ruchu myszki
W polu Szybkość wskaźnika [Pointer speed] określamy szybkość jego przesuwania. Im mniejsza ta szybkość, tym dokładniejsze jest jego przesuwanie. Zwiększenie szybkości powoduje, że nawet stosunkowo niewielki ruch myszką powoduje przeniesienie wskaźnika na większą odległość.
Zaznaczenie pola Ślad wskaźnika [Show pointer trial] powoduje, że kursor przesuwając się, zostawia za sobą "ślad". Jest to przydatne między innymi dla tych, którzy mają problemy z dostrzeżeniem wskaźnika myszki na pulpicie, jak również podczas pracy na komputerach przenośnych z wyświetlaczem ciekłokrystalicznym.
Zakładka Ogólne [General] służy do wybierania sterownika myszki. Nazwa wybranego sterownika jest umieszczona w polu Nazwa [Name]. Sterownik możemy zmienić wciskając przycisk Zmień [Change]. Powoduje on wyświetlenie na pulpicie okienka dialogowego Wybierz urządzenie [Select Device], za pomocą którego określamy model wykorzystywanej myszki. 
W niektórych przypadkach w zakładce Ogólne [General] pojawia się przycisk Opcje [Options] umożliwiający określenie dodatkowych opcji dla wybranego sterownika myszki.

8. 9 Ustawienia narodowe
Sposób działania systemu Windows, a dokładniej uruchamianych pod jego kontrolą aplikacji, zależy często od tego, jakie parametry narodowe zostały w nim ustawione. Parametry te definiujemy za pomocą okienka dialogowego Właściwości: Ustawienia regionalne [Properties for Regional Settings] otwieranego po podwójnym kliknięciu ikony Ustawienia regionalne [Regional Settings].
Zakładka Ustawienia regionalne [Regional Settings] pozwala na wybranie języka, którym się posługujemy. Operację tę możemy przeprowadzić wybierając dany język w okienku widocznym na ekranie. 
Zakładka Liczba [Number] zawiera opcje pozwalające na określenie formatu liczb.


Ilustracja 8-33 Wybieranie symboli i formatów liczb charakterystycznych dla danego kraju
Opcja
Znaczenie
Symbol dziesiętny
[Decimal symbol]
Znak reprezentujący kropkę dziesiętną
Liczba cyfr po przecinku
[No. of digits after decimal]
Liczba cyfr po kropce dziesiętnej
Symbol grupowania cyfr
[Digit grouping symbol]
Znak oddzielający grupy cyfr
Liczba cyfr w grupie
[No. of digits in group]
Liczba cyfr w grupie
Symbol znaku minus
[Negative sign symbol]	
Znak oznaczający liczbę ujemną
Wyświetlanie zer początkowych
[Display leading zeroes]
Sposób wyświetlania zer wiodących w liczbie
Format liczb ujemnych
[Negative number format]
Format liczby ujemnej
System miar
[Measurement system]	
Stosowany układ miar
Separator  listy
[List separator]	
Znak oddzielający elementy w liście


Zakładka Waluta [Currency] umożliwia zdefiniowanie formatu liczb reprezentujących kwoty pieniężne.

Ilustracja 8-34 Definiowanie zapisu liczb reprezentujących kwoty pieniężne
Opcja
Znaczenie
Symbol waluty
[Currency symbol]
Symbol waluty
Pozycja symbolu waluty
[Position of currency symbol]
Położenie symbolu waluty w liczbie
Format liczb ujemnych
[Negative number format]
Format liczby ujemnej
Symbol dziesiętny
[Decimal symbol]
Znak reprezentujący kropkę dziesiętną
Liczba cyfr po przecinku
[No. of digits after decimal]
Liczba cyfr po kropce dziesiętnej
Symbol grupowania cyfr
[Digit grouping symbol]
Znak oddzielający grupy cyfr
Liczba cyfr w grupie
[No. of digits in group]
Liczba cyfr w grupie
Zakładka Godzina [Time] grupuje opcje decydujące o formacie wyświetlania czasu.
Opcja
Znaczenie
Styl godziny
[Time style]
Format wypisywania czasu
Separator godziny
[Separator]
Symbol oddzielający godziny, minuty i sekundy
Symbol AM
[AM symbol]
Symbol reprezentujący czas przedpołudniowy
Symbol PM
[PM symbol]
Symbol reprezentujący czas popołudniowy
Zakładka Data [Date] grupuje opcje decydujące o formacie wyświetlania daty.
Opcja
Znaczenie
Styl daty krótkiej
[Short data style]
Format wypisywania daty w postaci skróconej
Separator daty
[Date separator]
Znak rozdzielający dzień, miesiąc i rok
Typ kalendarza
[Calendar type]
Typ obowiązującego kalendarza może to być np. gregoriański
Styl daty długiej
[Long data style]
Format wypisywania daty w postaci pełnej
8. 10 	Konfigurowanie systemu
W Panelu sterowania [Control Panel] znajduje się ikona System, której podwójne kliknięcie daje użytkownikowi do dyspozycji zestaw opcji umożliwiających konfigurowanie elementów składowych systemu, dobieranie parametrów wykorzystania pamięci wirtualnej i grafiki.
W zakładce Ogólne [General] jest wyświetlana informacja o systemie operacyjnym, zarejestrowanym użytkowniku i komputerze.

Znacznie bardziej rozbudowana jest zakładka Menedżer urządzeń [Device Manager], która umożliwia zmianę parametrów zarejestrowanych w systemie urządzeń, usuwanie ich, a także instalowanie nowych.
Ilustracja 8-35 Okno Menedżer urządzeń [Device Manager]
Listę urządzeń wybranego typu rozwijamy klikając znak "+" znajdujący się w kwadracie obok nazwy danej grupy.
Za pomocą przycisku Właściwości [Properties] możemy zmieniać parametry wybranego urządzenia. Przycisk Odśwież [Refresh] służy do aktualizacji listy zainstalowanych urządzeń. Po wciśnięciu przycisku Usuń [Delete] usuwamy wskazane urządzenie. Przycisk Drukuj [Print] powoduje wydrukowanie informacji o zainstalowanych urządzeniach.
Kolejna zakładka - Profile sprzętu [Hardware Profiles] umożliwia tworzenie odmiennych konfiguracji sprzętowych, które można wybierać przy uruchamianiu systemu. Początkowo w systemie jest tylko jedna konfiguracja - Konfiguracja pierwotna [Primary configuration]. Nową konfigurację tworzymy wciskając przycisk Kopiuj [Copy].

Ilustracja 8-36 Tworzenie nowej konfiguracji
Jeżeli w systemie jest zgłoszonych więcej niż jedna konfiguracja, to przy usuwaniu urządzenia lub dodawaniu nowego za pomocą Menedżer urządzeń [Device Manager] system pyta, czy operacja dotyczy wszystkich, czy też wybranej konfiguracji.

Ilustracja 8-37 Usuwanie urządzenia z wybranej konfiguracji
Jeżeli urządzenie ma być usunięte ze wszystkich konfiguracji, wybieramy opcję Usuń ze wszystkich konfiguracji [Remove from all configurations], jeżeli tylko z określonej konfiguracji - wybieramy opcję Usuń z określonej konfiguracji [Remove from specific configuration] i w polu Konfiguracja [Configuration] wskazujemy jej nazwę.
Podczas ładowania, po ponownym uruchomieniu komputera, system Windows będzie żądał wybrania jednej ze zdefiniowanych konfiguracji sprzętu.
Ostatnia z zakładek okienka dialogowego Właściwości:System [System Properties] nosi nazwę Wydajność [Performance] i umożliwia zmianę ustawień w pracy systemu plików, grafiki i pamięci wirtualnej.

Ilustracja 8-38 Zakładka Wydajność [Performance]
Warto zwrócić uwagę na tę zakładkę, gdyż jest ona przydatna w diagnozowaniu usterek pojawiających się podczas działania systemu. Jeżeli wszystko jest w porządku, pojawia się w niej komunikat System jest skonfigurowany optymalnie [Your system is configured for optimal performance]. W przypadku nieprawidłowości w pracy systemu spowodowanych na przykład obecnością wirusa w obszarze ładowalnym dysku pojawia się w tej zakładce komunikat informujący o tym fakcie.
Zaleca się, by zmiany dotyczące wydajności systemu wprowadzali jedynie zaawansowani użytkownicy.
Przycisk System plików [File System] pozwala między innymi na optymalizację pracy dysku twardego i napędu dysków optycznych.
W okienku dialogowym zakładki Dysk twardy [Hard disk] w polu Typowa rola tego komputera [Typical role of this machine] określamy typ naszego komputera a umieszczonym poniżej suwakiem możemy dokonać optymalizacji odczytu z wyprzedzeniem. W okienku dialogowym zakładki CD-ROM [CD-ROM] znajdują się natomiast opcje pozwalające na zoptymalizowanie pracy napędu dysków optycznych. Możemy określić dodatkowy rozmiar pamięci podręcznej przydzielanej na buforowanie operacji odczytu z dysku CD-ROM (Dodatkowy rozmiar pamięci podręcznej [Supplemental cache size]), możemy również określić prędkość naszego napędu (Optymalizuj dostęp dla CD-ROM [Optimize access for CD-ROM]). Dodatkowa zakładka - Usuwanie problemów [Troubleshooting] - zawiera opcje umożliwiające wyłączenie niektórych nowych właściwości systemu plików. Ma to na celu umożliwienie usunięcie ewentualnych problemów w pracy z urządzeniami dyskowymi starszych typów. Do właściwości tych należą:
* Wyłącz nową semantykę współużytkowania i blokowania plików [Disable new file sharing and locking semantic]
* Wyłącz zachowywanie długich nazw dla starych programów [Disable long names preservation for old programs]
* Wyłącz obsługę przerwań dysku twardego w trybie chronionym [Disable protect-mode hard disk interrupt handling]
* Wyłącz 32-bitowe sterowniki w trybie chronionym [Disable all 32-bit protect-mode disk drivers]
* Wyłącz buforowanie zapisu dla wszystkich dysków [Disable write-behind caching for all drives]
Przycisk Grafika [Graphics] w zakładce Wydajność [Performance] pozwala na określenie opcji związanych z akceleracją (przyśpieszanie) sprzętową grafiki. Pełny zakres tej operacji uzyskujemy oczywiście wtedy, gdy dysponujemy odpowiedniej jakości kartą grafiki.

Ilustracja 8-39 Określanie sposobu sprzętowej akceleracji grafiki
Przy włączonej pełnej sprzętowej akceleracji grafiki system będzie działał szybciej, skracając czas wykonywania operacji graficznych.
Ostatni z przycisków w zakładce Wydajność [Performance] - Pamięć wirtualna [Virtual Memory] służy do zmiany ustawień pamięci wirtualnej.

Ilustracja 8-40 Ustawienia parametrów pamięci wirtualnej
Pamięć wirtualna to - w  największym uproszczeniu - pamięć symulowana na dysku twardym. W momencie, gdy systemowi brakuje pamięci fizycznej, przydzielany jest określony obszar dysku twardego, na którym są czasowo przechowywane dane przepisane z pamięci fizycznej. W ten sposób jest zwalniany dla nowych programów i danych niezbędny obszar w pamięci fizycznej.
System Windows automatycznie dobiera parametry ustawień pamięci wirtualnej (System Windows ustawi parametry pamięci wirtualnej [Let Windows manage my virtual memory settings]), można je jednak określić samodzielnie, co nie jest zalecane, po wybraniu opcji Ustawię własne parametry pamięci wirtualnej [Let me specify my own virtual memory settings]. W polu Dysk twardy [Hard disk] wskazujemy dysk, na którym ma być tworzony obszar dla pamięci wirtualnej. W polu Minimum [Minimum] wpisujemy minimalną, a w polu Maksimum [Maximum] - maksymalną wielkość tej pamięci.
8. 11 	Profile użytkowników
Profile użytkowników rozwiązują wiele problemów wynikających z sytuacji, gdy z jednego komputera korzysta wiele osób, z których każda ma odmienne preferencje dotyczące działania systemu.
Z profilów użytkownika możemy korzystać po włączeniu opcji Użytkownicy mogą dostosowywać preferencje... [Users can customize their preferences ...]. Opcja ta jest dostępna po podwójnym kliknięciu ikony Hasła [Passwords] w oknie Panel sterowania [Control Panel] i wybraniu w wyświetlonym okienku dialogowym zakładki Profile użytkownika [User Profiles].
Profile użytkowników są przechowywane w specjalnych folderach tworzonych dla każdego z nich w katalogu systemowym Windows. Podczas logowania się użytkownika system poszukuje jego profilu, jeżeli nie zostanie odnaleziony - jest tworzony nowy w oparciu o parametry standardowe. Wszystkie zmiany dokonane przez użytkownika na pulpicie, czy też w menu Start, są zapamiętywane w jego profilu.

Ilustracja 8-41 Umożliwienie korzystania z profilów użytkownika
Zaznaczenie pola Umieść ikony pulpitu... [Include desktop icons ...] powoduje, że w profilu użytkownika będzie zapamiętywany układ i zawartość ikon znajdujących się na pulpicie.
Jeżeli zaznaczymy pole Umieść menu Start ... [Include Start menu ...], to w profilu użytkownika będzie zapisywana zawartość menu Start.
Dla każdego użytkownika jest zapamiętywane hasło logowania. Hasło to możemy zmienić korzystając z opcji zabranych w zakładce Zmień hasło [Change Passwords], oczywiście tylko po podaniu poprzedniego (Stare hasło [Old Password]).
Windows 95

8. Konfigurowanie Windows

228


227


177


9. Multimedia w Windows 95
W ostatnim czasie multimedia zyskały tak wielkie znaczenie, że trudno sobie wyobrazić nowy system operacyjny, który nie potrafiłby obsługiwać urządzeń takich jak karty dźwiękowe, napędy CD-ROM, czy szybkie karty graficzne.
Z tego względu w Windows 95 zostały wbudowane mechanizmy pozwalające na obsługę cyfrowego zapisu video, cyfrowego zapisu audio, dźwięku w standardzie MIDI.
Windows 95 jest systemem wielozadaniowym, dlatego łatwo w nim łączyć dźwięki z obrazami i animacjami oraz - dodatkowo - wykonywać przy tym inne operacje.
Windows 95 standardowo obsługuje takie formaty plików multimedialnych, jak:
.MID		dźwięk w standardzie MIDI
.WAV		dźwięk w formacie Audio
.AVI		cyfrowy zapis video
Trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że efektywne korzystanie z multimediów wymaga wyposażenia naszego komputera w dodatkowy osprzęt, nie wspominając już o jego szybkości, wielkości pamięci RAM itd. Jak zatem powinien być skonfigurowany komputer multimedialny?
Przede wszystkim powinien to być komputer szybki, to znaczy wyposażony przynajmniej w procesor 486SX i pamięć 4 MB. W zestawie powinien znajdować się napęd CD-ROM podwójnej szybkości (300 KB/s) lub lepszy. Płyta główna powinna być wyposażona w szynę lokalną (local bus) w standardzie VESA lub PCI. Karta grafiki powinna być w standardzie szyny lokalnej z 1 MB pamięci. Do tego 16-bitowa karta dźwiękowa umożliwiająca odtwarzanie dźwięków stereo. Dodatkowe wyposażenie: głośniki aktywne (z własnym zasilaniem) lub pasywne (bez zasilania), mikrofon.
9. 1 	Przypisywanie dźwięków do zdarzeń
Każdemu z podstawowych zdarzeń zachodzących w systemie może towarzyszyć odpowiedni sygnał dźwiękowy zapisany w formacie .WAV. Zdefiniowanie odpowiednich przyporządkowań wybranych dźwięków do określonych zdarzeń zachodzących w systemie umożliwia specjalne okienko dialogowe Właściwości: Dźwięki [Properties for Sound Effects]. Uzyskujemy je na pulpicie wybierając kolejno: Start ( Ustawienia ( Panel sterowania ( Dźwięki [Start ( Settings ( Control Panel ( Sounds].

Ilustracja 9-1 Definiowanie dźwięków dla zdarzeń zachodzących w systemie
W polu Schematy [Schemes] wybieramy wcześniej zdefiniowany szablon lub wpisujemy nazwę własnego, który następnie możemy zapisać na dysku (przycisk Zapisz jako [Save As]). Możemy również usuwać gotowe szablony z listy (przycisk Usuń [Delete]).
W okienku Zdarzenia [Events] są wymienione wszystkie zdarzenia systemowe, którym możemy przypisać dźwięki. Jeżeli dane zdarzenie ma już przypisany dźwięk, to przed jego nazwą znajduje się ikona głośniczka. 
Pole Nazwa [Name] zawiera nazwę pliku dźwiękowego (w formacie .WAV) przypisanego do zdarzenia podświetlonego w okienku Zdarzenia [Events]. Jeżeli we wspomnianym polu znajduje się napis (brak [None]) oznacza to, że dla danego zdarzenia nie jest przypisany żaden sygnał dźwiękowy. 
W polu Nazwa [Name] są dostępne te pliki dźwiękowe, które znajdują się w katalogu systemowym. Można jednak wybierać pliki znajdujące się w dowolnym katalogu na dysku, w tym celu wystarczy użyć przycisku Przeglądaj [Browse].

Aktualnie wybrany sygnał dźwiękowy możemy przesłuchać wciskając przycisk  znajdujący się za polem Podgląd [Preview].

Zatrzymanie odtwarzania przesłuchiwanego pliku odbywa się po wciśnięciu przycisku pokazanego na rysunku obok.
Po zakończeniu definiowania szablonu wciskamy przycisk: OK (zatwierdzenie wprowadzonych zmian i zamknięcie okienka dialogowego), Zastosuj [Apply] (zaktualizowanie wprowadzonych zmian w systemie i pozostawienie okienka dialogowego na ekranie z możliwością wprowadzania dalszych poprawek) lub Anuluj [Cancel] (anulowanie wprowadzonych zmian).
9. 2 	Odtwarzanie płyt kompaktowych
Aplikacja Odtwarzacz CD [CD Player] pozwala na sterowanie napędem CD-ROM podczas odtwarzania zwykłych płyt kompaktowych zawierających nagrania audio. Odtwarzacz CD [CD Player] daje nam możliwości charakterystyczne dla średniej klasy odtwarzaczy płyt kompaktowych wchodzących w skład zestawów hi-fi. Dodatkowym udogodnieniem jest możliwość zapamiętywania wykonawcy, tytułu płyty i tytułów poszczególnych utworów.
Umieszczamy płytę CD w napędzie i zamykamy jego szufladę. Jeżeli aplikacja Odtwarzacz CD [CD Player] nie była uruchomiona, to uruchomi się automatycznie i rozpocznie odtwarzanie płyty. Możemy uruchomić ją samodzielnie: Start ( Programy ( Akcesoria (  Multimedia ( Odtwarzacz CD [Start ( Programs ( Accessories ( Multimedia ( CD Player]. 
Sterowanie odtwarzaniem odbywa się za pomocą grupy przycisków. Ich funkcje zostały opisane w poniższej tabelce.

Ilustracja 9-2 Aplikacja Odtwarzacz CD [CD Player]
Przycisk
Ikona
Funkcja
Odtwarzaj
[Play]

Rozpoczyna lub wznawia (po użyciu przycisku Pauza [Pause]) odtwarzanie płyty
Pauza
[Pause]

Zatrzymuje lub wznawia odtwarzanie płyty
Zatrzymaj
[Stop]

Przerywa odtwarzanie płyty
Poprzedni utwór
[Previous Track]

Wybiera poprzedni utwór
Przeskocz do tyłu
[Skip Backwards]

"Przewija" płytę do tyłu
Przeskocz do przodu
[Skip Forwards]

"Przewija" płytę do przodu
Następny utwór
[Next Track]

Wybiera następny utwór
Wyrzuć
[Eject]

Wysuwa kieszeń napędu CD-ROM
Ponadto jest możliwe wyświetlenie specjalnego paska z przyciskami "narzędziowymi", wystarczy zaznaczyć opcję Widok ( Pasek narzędzi [View ( Toolbar]. Pasek ten jest wyświetlany pod listwą menu.
Przycisk narzędziowy
Ikona
Funkcja
Edytuj listę odtwarzania
[Edit Play List]

Pozwala na definiowanie listy odtwarzanych utworów

Bieżący czas utworu
[Track Time Elapsed]


W okienku "wyświetlacza" jest pokazywany numer utworu i czas jego odtwarzania
Pozostały czas utworu
[Track Time Remaining]


W okienku "wyświetlacza" jest pokazywany numer utworu i czas, który pozostał do końca jego odtwarzania
Pozostały czas dysku
[Disc Time Remaining]


W okienku "wyświetlacza" jest pokazywany numer utworu i czas, który pozostał do końca odtwarzania płyty
Przypadkowa kolejność utworów
[Random Track Order]

Utwory z płyty są odtwarzane w przypadkowej kolejności
Odtwarzanie ciągłe
[Continuous Play]

Płyta jest odtwarzana bez przerwy, tzn. po zakończeniu ostatniego utworu, ponownie jest odtwarzany pierwszy itd.
Odtwarzanie początków
[Intro Play]


Odtwarzane są tylko 10-sekundowe początki poszczególnych utworów.

Warto wiedzieć, że niektóre z napędów CD-ROM pozwalają na załadowanie i odtwarzanie kilku płyt CD. Jeżeli dysponujemy takim napędem, to w pasku narzędzi pojawia się dodatkowy przycisk umożliwiający zmianę odtwarzanego dysku.
Użytkownik może samodzielnie określić, które utwory z płyty i w jakiej kolejności mają być odtwarzane. Służy do tego polecenie Dysk ( Edytuj listę odtwarzania [Disc ( Edit Play List] lub przycisk   znajdujący się w pasku narzędzi.

Ilustracja 9-3 Definiowanie listy utworów odtwarzanych z danej płyty kompaktowej
Po wybraniu wspomnianego polecenia zostanie otwarte okienko dialogowe Ustawienia dysku [Disc Settings], w którym możemy zdefiniować tytuł płyty, tytuły poszczególnych utworów i kolejność ich odtwarzania. 
W polu Wykonawca [Artist] znajduje się opis wykonawcy utworów zawartych na płycie. W polu Tytuł [Title] - tytuł płyty. W okienku Dostępne utwory [Available Tracks] znajdują się tytuły utworów zapisanych na płycie. W okienku Lista odtwarzania [Play List] znajdują się tytuły utworów, które będą odtwarzane w takiej kolejności, w jakiej w tym okienku występują. Lista utworów zapisanych na płycie jest umieszczona w okienku Dostępne utwory [Available Tracks].
Odtwarzacz CD [CD Player] zapamiętuje dane płyty i automatycznie je wczytuje po wprowadzeniu jej do napędu. Dlatego warto wprowadzić te dane, by później otrzymywać informacje o wykonawcy i tytułach odtwarzanych utworów.
Opis wykonawcy wprowadzamy w polu Wykonawca [Artist], tytuł płyty - w polu Tytuł [Title]. Aby wprowadzić tytuły utworów, musimy umieścić kursor w polu Utwór [Track] w dolnej części okienka. Przy nazwie tego pola znajduje się aktualny numer utworu, a w polu - jego domyślna nazwa, np. Utwór 1 [Track 1]. Po wpisaniu tytułu utworu wciskamy przycisk Ustaw nazwę [Set Name]. Wprowadzony tytuł zostaje wypisany w obu okienkach: Lista odtwarzania [Play List] i Dostępne utwory [Available Tracks], a w polu Utwór [Track] pojawia się domyślna nazwa kolejnego utworu.

Ilustracja 9-4 Lista odtwarzania z wprowadzonymi tytułami utworów
Jak już zostało wspomniane, z płyty są odtwarzane tylko te utwory, które znajdują się w  okienku Lista odtwarzania [Play List] i to w określonej w nim kolejności. Listę tych utworów możemy dowolnie zmieniać za pomocą przycisków umieszczonych między okienkami Lista odtwarzania [Play List] i Dostępne utwory [Available Tracks]. Początkowo w okienku Lista odtwarzania [Play List] znajdują się wszystkie dostępne utwory w takiej kolejności, w jakiej są zapisane na płycie. Możemy je usunąć z listy wciskając przycisk Wyczyść wszystko [Clear All]. Z kolei przycisk Zresetuj [Reset] powoduje przywrócenie początkowego ustawienia. Przycisk Dodaj [Add] pozwala na wstawienie do listy utworu, którego nazwa została podświetlona w okienku Dostępne utwory [Available Tracks]. Przycisk Usuń [Remove] powoduje usunięcie z listy utworu, którego nazwę podświetliliśmy w okienku Lista odtwarzania [Play List]. Przykład samodzielnie ułożonej listy utworów przeznaczonych do odtwarzania ilustruje poniższy rysunek.

Ilustracja 9-5 Samodzielnie zdefiniowana lista odtwarzania
Lista ta jest zapamiętywana, podobnie jak i pozostałe dane płyty i obowiązuje za każdym razem, gdy będziemy płytę odtwarzali.
Odtwarzacz CD [CD Player] działa w oparciu o określoną grupę opcji, które możemy definiować po wybraniu polecenia Opcje ( Preferencje [Options ( Preferences]. Zaznaczenie opcji Kończąc zatrzymaj CD [Stop CD playing on exit] powoduje zatrzymanie odtwarzania po zakończeniu ostatniego utworu. Jeżeli zaznaczymy opcję Zapisz końcowe ustawienia [Save settings on exit], to przy zakończeniu pracy Odtwarzacz CD [CD Player] będzie zapamiętywał aktualne ustawienia i przywracał je po ponownym uruchomieniu. Zaznaczona opcja Pokaż etykietki [Show tool tips] powoduje wyświetlanie etykiet poszczególnych  przycisków w chwili, gdy umieścimy i zatrzymamy na nich wskaźnik kursora. Ułatwia to rozpoznanie funkcji poszczególnych przycisków. Zawartość okienka z numerem utworu i czasem jest wyświetlana małą (Mała czcionka [Small font]) lub dużą (Duża czcionka [Large font]) czcionką. Dodatkowo możemy określić czas grania początku utworu podczas odtwarzania tylko początków utworów - Czas grania początku [Intro play length].
Płyty CD możemy również odtwarzać za pomocą aplikacji Odtwarzacz [Media Player]. Po jej uruchomieniu należy wybrać Urządzenie ( Audio CD [Device ( CD Audio]. Sterowanie odtwarzaniem odbywa się za pomocą przycisków opisanych w tabeli na stronie 232.
9. 3 	Dźwięki w standardzie MIDI
Standard MIDI jest wykorzystywany przede wszystkim przez muzyków wykorzystujących komputery w swoich kompozycjach. Korzystanie z niego wymaga posiadania odpowiedniej klasy kart dźwiękowych i odpowiednich instrumentów wykorzystujących ten standard.
Jednak do odtwarzania plików MIDI wystarczy sama karta dźwiękowa i aplikacja Odtwarzacz [Media Player]. 
Uruchamiamy ją poprzez Start ( Programy ( Akcesoria ( Multimedia ( Odtwarzacz [Start ( Programs ( Accessories ( Multimedia ( Media Player]. Wybieramy następnie Urządzenie ( Sekwencer MIDI [Device ( Microsoft MCI MIDI Sequencer] i - za pomocą wyświetlonego okienka dialogowego Otwórz [Open] - nazwę pliku zapisanego w formacie .MID. Odtwarzanie rozpoczynamy klikając przycisk  Odtwarzaj [Play]. 


Ilustracja 9-6 Aplikacja Odtwarzacz [Media Player]
Sterowanie odtwarzaniem pliku MIDI odbywa się za pomocą przycisków, których przeznaczenie zostało opisane w poniższej tabelce.

Przycisk
Ikona
Funkcja
Odtwarzaj
[Play]

Rozpoczęcie odtwarzania dźwięku
Pauza
[Pause]

Pauza
Zatrzymaj
[Stop]

Zatrzymanie odtwarzania
Wyrzuć
[Eject]

Wysunięcie szuflady napędu CD-ROM
Poprzedni znacznik
[Previous Mark]

Przejście do poprzedniego punktu wyznaczonego za pomocą przycisków Zaznaczenie początkowe [Start Selection] i Zaznaczenie końcowe [End Selection]
Przewiń do tyłu
[Rewind]

Przewijanie do tyłu
Przewiń do przodu
[Fast Forward]

Przewijanie do przodu
Następny znacznik
[Next Mark]

Przejście do następnego punktu wyznaczonego za pomocą przycisków Zaznaczenie początkowe [Start Selection] i Zaznaczenie końcowe [End Selection]
Zaznaczenie początkowe
[Start Selection]

Zaznaczenie początku wybranego  fragmentu
Zaznaczenie końcowe
[End Selection]

Zaznaczenie końca wybranego fragmentu
Aplikacja Odtwarzacz [Media Player] może służyć nie tylko do odtwarzania plików MIDI, ale również innych plików multimedialnych zawierających dźwięki lub obrazy video. Za jej pomocą jest możliwe ponadto odtwarzanie nagrań zapisanych na płytach CD. Rodzaj odtwarzanego pliku zależy od opcji, którą wybierzemy w menu Urządzenie [Device] aplikacji Odtwarzacz [Media Player]. Liczba i rodzaj tych opcji zależy od tego, jakie urządzenia multimedialne są zainstalowane w naszym systemie.
9. 4 Nagrywanie dźwięków
Większość z kart dźwiękowych posiada wejście umożliwiające przyłączenie mikrofonu i nagrywanie dźwięków za jego pomocą. Zadanie to ułatwia aplikacja Rejestrator dźwięku [Sound Recorder] (uruchamiamy ją wybierając Start ( Programy ( Akcesoria ( Multimedia ( Rejestrator dźwięku [Start ( Programs ( Accessories ( Multimedia ( Sound Recorder]).

Ilustracja 9-7 Okno aplikacji Rejestrator dźwięku [Sound Recorder]

Nagrywanie zaczynamy od wciśnięcia przycisku Rejestruj [Record].

Zatrzymanie nagrywania ma miejsce po wciśnięciu przycisku Zatrzymaj [Stop].

Przycisk Odtwarzaj [Play] pozwala na rozpoczęcie odtwarzania pliku dźwiękowego.

Przycisk Szukaj do początku [Seek to start] "przewija" nagranie w kierunku jego początku.

Przycisk Szukaj do końca [Seek to end] "przewija" nagranie w kierunku jego końca.
Za pomocą Rejestrator dźwięku [Sound Recorder] możemy nagrywać i odtwarzać dźwięki w formacie .WAV. Jeżeli karta dźwiękowa pozwala na połączenie z napędem CD-ROM, to jest możliwe nagrywanie dźwięków z płyt kompaktowych. Wystarczy podłączyć napęd do wejścia Line In karty, a następnie wykorzystać program narzędziowy Regulacja głośności [Volume Control] do włączenia wejścia Line In i wyłączenia wejścia mikrofonowego. Sama operacja przebiega tak samo, jak przy nagrywaniu z mikrofonu.
Regulacja głośności [Volume Control] służy do zarządzania wejściami audio zainstalowanymi w komputerze. Aplikację tę możemy uruchomić wybierając Start ( Programy ( Akcesoria ( Multimedia ( Regulacja głośności [Start ( Programs ( Accessories ( Multimedia ( Volume Control]. Warunkiem jest, by w naszym systemie było zainstalowane urządzenie dźwiękowe pozwalające na miksowanie dźwięków.
Suwak
Znaczenie
Główny balans
[Vol]
Steruje poziomami audio pochodzącymi ze wszystkich źródeł: dźwięku wave, dźwięku MIDI, dźwięku z wejścia audio Line In itd.
Wejście audio
[Line]
Steruje dźwiękiem z wejścia audio Line In
Wejście głosowe
[Wave]
Steruje dźwiękiem rejestrowanym przez mikrofon
Muzyka MIDI
[Synth]
Steruje dźwiękiem rejestrowanym z urządzenia MIDI
Dźwięki możemy całkowicie wyciszyć klikając przycisk Wycisz [Mute]. Jego nazwa zmieni się na Podgłoś [Unmute] i ponowne jego kliknięcie powoduje odwrotny efekt - przywrócenie głośności.
Pod poszczególnymi sterownikami znajdują się pola wyboru, których zaznaczenie decyduje o tym, czy dany rodzaj dźwięku podlega wyciszeniu.
Jak miksować dźwięk odtwarzany z wielu różnych źródeł?
Uruchamiamy mikser wybierając Start ( Programy ( Akcesoria ( Multimedia ( Regulacja głośności [Start ( Programs ( Accessories ( Multimedia ( Volume Control]. Jeżeli jest wyświetlany tylko sterownik Vol [Główny balans], kliknij prawym przyciskiem myszki ikonę znajdującą się w lewym górnym rogu okna Regulacja głośności [Volume Control] i wybierz Rozwiń [Expand].
Zaznacz pola wyboru tych wejść audio, z których chcesz rejestrować dźwięki, pozostałe wyczyść. Ustaw głośność dla każdego wejścia za pomocą odpowiedniego suwaka. 
Jak ustawiać sterowniki rejestrujące dźwięk? Należy kliknąć prawym przyciskiem myszki lewy górny róg okna Regulacja głośności [Volume Control] i wybrać Sterowniki rejestrowania [Recording Controls]. Kliknij przycisk opcji dla tego źródła, z którego chcesz rejestrować dźwięk.
9. 5 	Odtwarzanie i zapisywanie plików video
W Windows 95 wbudowano również mechanizmy umożliwiające odtwarzanie i rejestrowanie plików video zapisanych w specjalnym formacie .AVI. Odtwarzanie tych plików, w przeciwieństwie do ich rejestrowania, nie wymaga dodatkowych urządzeń.
9. 5 .1 	Odtwarzanie pliku video
Odtwarzanie tego typu plików umożliwia aplikacja Odtwarzacz [Media Player]. Uruchamiamy ją  wybierając Start ( Programy ( Akcesoria ( Multimedia ( Odtwarzacz [Start ( Programs ( Accessories ( Multimedia ( Media Player]. Pierwszą czynnością musi być wybór typu odtwarzanych plików. W naszym przypadku będą to pliki video, a zatem należy wybrać Urządzenie ( Video dla Windows [Device ( Video for Windows]. Zostanie wyświetlone okienko dialogowe Otwórz [Open], za pomocą którego wczytujemy plik, który chcemy odtwarzać. Wraz z Windows 95 jest dostarczany przykładowy plik video - Skiing.avi, który znajduje się w podkatalogu Media [Media] katalogu systemowego Windows 95. Plik video jest na ogół odtwarzany w oddzielnym oknie, samym odtwarzaniem zaś steruje się za pomocą przycisków aplikacji Odtwarzacz [Media Player]. Przeznaczenie poszczególnych przycisków zostało przedstawione w tabelce na stronie 238.
Odtwarzacz [Media Player] i odtwarzany plik video mogą się znajdować w tym samym oknie. Jeżeli chcemy uzyskać taki efekt podwójnie klikamy wiersz tytułowy. Powrót do poprzedniego stanu umożliwia ponowne podwójne kliknięcie wiersza tytułowego.

Windows 95

9. Multimedia w Windows 95

242


241


229


10. Komunikacja w Windows 95
System Windows 95 został wyposażony w zestaw narzędzi umożliwiający korzystanie z zainstalowanych w komputerze modemów, faksów, portów transmisyjnych. Dzięki temu możemy przesyłać i odbierać dane pomiędzy różnymi komputerami za pomocą łączy telefonicznych, wysyłać i odbierać faksy, podłączać się do sieci rozległych i korzystać z ich usług, czy też wymieniać dane pomiędzy dwoma komputerami połączonymi za pomocą kabla poprzez porty transmisyjne.
10. 1 Modemy
Modemy służą do łączenia się z innymi komputerami, również wyposażonymi w te urządzenia, za pośrednictwem zwykłej linii telefonicznej. Sam modem jest swego rodzaju pośrednikiem pomiędzy komputerem a linią telefoniczną. Jego zadanie polega na przekształcaniu sygnałów cyfrowych nadchodzących od komputera na postać analogową akceptowaną przez łącza telefoniczne i odwrotnie - na przekształcaniu danych nadchodzących z linii telefonicznej w postaci analogowej na postać cyfrową zrozumiałą dla komputera.
Dane przesyłane przez linię telefoniczną są kodowane za pomocą specjalnego protokołu transmisji.
Windows 95 obsługuje sześć protokołów transmisji danych.

Protokół
Opis
Xmodem
Najbardziej rozpowszechniony protokół z korekcją błędów. Jest on akceptowany przez zdecydowaną większość programów komunikacyjnych, ma jednak tę wadę, że jest stosunkowo wolny.
1K Xmodem
Wariant protokołu Xmodem, w którym dane są przesyłane blokami o rozmiarze 1KB (1024 bajty) zamiast 128 bajtów, dzięki czemu transmisja jest szybsza. Protokół ten jest często określany nazwą Ymodem.
Ymodem
Porównaj 1K Xmodem.
Ymodem-G
Wariant protokołu Ymodem przeznaczony dla modemów ze sprzętową korekcją błędów.
Zmodem
Jeden z najszybszych protokołów komunikacyjnych. Jego działanie opiera się na dynamicznej zmianie rozmiaru bloku w zależności od warunków transmisji.
Kermit
Bardzo elastyczny protokół ułatwiający komunikację z komputerami różnych typów. Jego wadą jest niewielka szybkość transmisji.

Różne systemy komputerowe są obsługiwane przez różnego rodzaju terminale, czyli urządzenia służące do wprowadzania i wyświetlania danych. Windows 95 potrafi emulować następujące typy terminali: ANSI, VT 100, VT 52, TTY, Minitel i Viewdata.
10. 1 .1 	Konfigurowanie modemu
Modem możemy zainstalować za pomocą jednego z dwóch sposobów. Pierwszy z nich opiera się na wykorzystaniu ikony Modemy [Modems] w Panel sterowania [Control Panel],  drugi - jednego z programów komunikacyjnych (Telefon [PhoneDialer] bądź HyperTerminal).

Chcąc zainstalować nowy model za pomocą ikony Modemy [Modems] wybieramy Start ( Ustawienia ( Panel sterowania [Start ( Settings ( Control Panel]. W okienku Control Panel [Panel sterowania] podwójnie klikamy ikonę Modemy [Modems].
Jeżeli w naszym systemie nie ma zainstalowanego żadnego modemu automatycznie uruchamiany jest Kreator instalacji nowego modemu [Modem Wizard]. 

Ilustracja 10-1 Kreator instalacji nowego modemu
Przed rozpoczęciem instalacji modemu upewniamy się, że jest on prawidłowo podłączony, zamykamy również wszystkie aplikacje, które mogą z niego korzystać. Następnie postępując według wskazówek Kreator instalacji nowego modemu [Modem Wizard] kontynuujemy instalację modemu. 
Jeżeli Kreator instalacji nowego modemu [Modem Wizard] nie zostanie uruchomiony (a dzieje się tak wtedy, gdy w systemie jest już zainstalowany modem) na ekranie pojawia się okienko dialogowe Właściwości: Modemy [Modems Properties].

Ilustracja 10-2 Nowy modem instalujemy wciskając przycisk Dodaj [Add]
Instalację nowego modemu rozpoczynamy wówczas wciskając przycisk Dodaj [Add].
W wielu przypadkach Kreator instalacji nowego modemu [Modem Wizard] potrafi określić markę i typ modemu, dotyczy to jednak sprzętu ogólnie uznanych firm. W przypadku, gdy nie jest to możliwe Kreator instalacji nowego modemu [Modem Wizard] wybierze dla naszego modemu sterownik uniwersalny. W takich sytuacjach lepiej jest jednak samodzielnie określić typ modemu wybierając np. ten, z którym nasz modem jest zgodny. Możemy od razu wymusić taką sytuację zaznaczając pole Nie rozpoznawaj mojego modemu [Don't detect my modem].
Jeżeli naszego modemu nie ma na liście sprzętu rozpoznawanego przez Windows 95 i nie posiadamy odpowiedniego sterownika dostarczonego przez producenta, najlepiej jest wybrać sterownik uniwersalny - Standardowe typy modemów [Generic].

Ilustracja 10-3 Wybieranie standardowego typu modemu
Sterownik dostarczony przez producenta modemu możemy zainstalować wciskając przycisk Z dyskietki [Have Disk] i określając katalog, w którym znajduje się plik ze sterownikiem.
Po określeniu typu modemu wskazujemy port, do którego jest on podłączony. Może to być port szeregowy COM1 (opcja Port komunikacyjny [Communications Port] (COM1)), port szeregowy COM2 (opcja Port komunikacyjny [Port Communications]  (COM2)) lub też port równoległy LPT1 (opcja Port drukarki [Printer Port] (LPT1)).
10. 1 .1 .1 	Definiowanie położenia
Podczas pierwszego konfigurowania modemu należy określić informację na temat naszego położenia. Informacja ta będzie później wykorzystana przez programy komunikacyjne do określenia nazwy kraju, kodu obszaru i numeru pozwalającego wyjść na linię zewnętrzną.
Wymienione informacje podajemy po wciśnięciu przycisku Właściwości wybierania numerów [Dialing Properties] w okienku Właściwości: Modemy [Dialing Properties].

Ilustracja 10-4 Określanie właściwości wybierania numerów
Dzwonię z [I am dialing from]
Nazwa zdefiniowanej lokacji
Jestem w [I am in]
Nazwa kraju i jego numer kierunkowy
Numer kierunkowy [The area code is]
Numer kierunkowy miasta (obszaru)
Aby uzyskać dostęp do linii zewnętrznej [To access an outside line ...]
Numer pozwalający wydostać się na linię zewnętrzną. Dotyczy to sytuacji, gdy nasz modem jest podłączony np. do linii wewnętrznej (zakładowej)
Wybierz numer używając karty telefonicznej [Dial using Calling Card]
Wykorzystywanie karty telefonicznej przy wybieraniu numeru
Tonowe [Tone dialing]
Wybieranie tonowe
Impulsowe [Pulse dialing]
Wybieranie impulsowe

10. 1 .1 .2 	Właściwości modemu
Ikona Modemy [Modems] może być wykorzystywana do globalnego ustawiania parametrów pracy modemu dla wszystkich programów komunikacyjnych.
Aktualne ustawienia możemy sprawdzić klikając nazwę modemu w okienku Modemy [Modems], a następnie wciskając przycisk Właściwości [Properties].

Ilustracja 10-5 Właściwości modemu
Zakładka Ogólny [General] pozwala na określenie portu, do którego jest podłączony modem (Port [Port]), siły głosu wbudowanego w modem głośniczka (Siła głosu głośnika [Speaker volume]) oraz maksymalnej prędkości transmisji (Maksymalna szybkość [Maximum speed]). Parametr ten określa prędkość transmisji w bodach (bitów na sekundę), z jaką Windows 95 komunikuje się z modemem. Zwiększenie tej szybkości pozwala na poprawienie efektywności pracy, dotyczy to jednak komputerów wyposażonych w procesor 80486. W przypadku wolniejszych procesorów zwiększanie tego parametru może prowadzić do błędów transmisji.
Zakładka Połączenie [Connection] udostępnia opcje pozwalające na określenie między innymi ilości bitów danych, parzystości i bitów stopu.

Ilustracja 10-6 Właściwości połączenia modemu
Preferencje połączenia
[Connection Preferences]
Właściwości połączenia

Bity danych
[Data bits]
Parametr określa liczbę bitów w znaku reprezentującym daną

Parzystość
[Parity]
Parzystość znaku

Bity stopu
[Stop bits]
Parametr określa liczbę bitów stopu w znaku
Czekaj na sygnał przed wybraniem numeru
[Wait for Dial tone before dialing]
Oczekuj na sygnał przed wybieraniem. Jeżeli korzystamy z połączeń międzymiastowych nie zaznaczamy tego pola.
Odwołaj wywołanie jeśli brak połączenia w ciągu X sekund
[Cancel the Call if not connected within X sec]
Anuluj połączenie jeśli nie zostanie nawiązane w ciągu X sekund
Rozłącz połączenie jeśli jest bezczynne dłużej niż X minut
[Disconnect a call if idle for more than X mins]	
Rozłącz połączenie, jeżeli nie było żadnej transmisji w ciągu X minut

Wciśnięcie przycisku Zaawansowane [Advanced] daje w efekcie otwarcie kolejnego okienka dialogowego umożliwiającego definiowanie bardziej zaawansowanych parametrów.

Ilustracja 10-7 Zaawansowane właściwości połączenia modemu
Użyj kontroli błędów
[Use error control]
Korzystaj z kontroli błędów. Opcja ta zwiększa szybkość transmisji poprzez eliminację błędów wywołanych szumami linii telefonicznej oraz poprzez kompresję przesyłanych danych.

Potrzebne do połączenia
[Required to connect]
Pozwala na połączenie tylko z tym modemem, który korzysta z kontroli błędów.

Kompresja danych
[Compress data]
Przesyłane dane podlegają kompresji.

Użyj protokołu komórkowego
[Use Cellural Protocol]
Umożliwia modemowi korzystanie ze specjalnych protokołów redukcji błędów przy połączeniach komórkowych
Użyj kontroli transmisji
[Use flow control]
Wykorzystuj kontrolę potwierdzania. Zwiększa to efektywność w przypadku modemów pracujących z szybkością 9600 bodów i większą.
Modulacja niskiej szybkości
[Low speed modulation settings]
Pozwala na wybranie parametrów dla transmisji niewielkiej szybkości.
Dodatkowe ustawienia
[Extra settings]
Pozwala na wprowadzenie łańcucha inicjującego modem, który jest do niego przesyłany przed rozpoczęciem wybierania. W łańcuchu tym nie trzeba wstawiać standardowego prefiksu "AT".
Rejestruje plik rejestru zdarzeń
[Record a log file]
Zaznaczenie tego pola powoduje umieszczanie komunikatów o działaniu i błędach modemu w specjalnym pliku MODEMLOG.TXT tworzonym w katalogu systemowym Windows.
10. 1 .2 	Połączenie z odległym komputerem
Możemy się łączyć z innym komputerem pod warunkiem, że jest do niego podłączony modem. Oprócz tego oprogramowanie działające na tym komputerze musi potrafić obsłużyć sytuację, w której następuje próba połączenia sygnalizowana z linii telefonicznej.
10. 1 .2 .1 	Definiowanie połączenia
Nawiązywanie połączenia, a w konsekwencji pracę na zdalnym (odległym) komputerze umożliwia specjalna aplikacja Windows 95 - HyperTerminal. Zasada jej działania przypomina Terminal znany z poprzednich wersji Windows 3.x z tym, że znacznie uproszczono jej obsługę dodając mechanizmy automatycznego ustawiania bitów danych, bitów stopu i parzystości.
HyperTerminal uruchamiamy wybierając Start ( Programy ( Akcesoria ( Połączenia HyperTerminal [Start ( Programs ( Accessories ( HyperTerminal Connections]. Na pulpicie zostanie wyświetlone okienko, w którym jest umieszczona zawartość folderu Hypertrm. W okienku tym znajduje się początkowo tylko jedna ikona - Hypertrm - pozwalająca na zdefiniowanie nowego połączenia.

Ilustracja 10-8 Okno połączeń HyperTerminala
Podwójnie klikamy tę ikonę, co w efekcie spowoduje otwarcie na pulpicie okienka dialogowego Opis połączenia [Connection Description].

Ilustracja 10-9 Opisywanie nowo definiowanego  połączenia
W polu Nazwa [Name] wpisujemy nazwę, którą chcemy nadać naszej sesji, w polu Ikona [Icon] wybieramy ikonę, którą chcemy dla niej przyporządkować. Po wciśnięciu przycisku OK zostanie wyświetlone okienko dialogowe Numer telefonu [Phone Number].

Ilustracja 10-10 Wprowadzanie  numeru telefonu dla nowo definiowanego połączenia
W polu Numer telefonu [Phone number] wpisujemy numer telefonu, z którym chcemy się połączyć i wciskamy przycisk OK.
Jeżeli nie mieliśmy zainstalowanego modemu system automatycznie przejdzie do operacji jego instalacji.
HyperTerminal otworzy teraz okienko dialogowe Połącz [Dial] umożliwiające poprawienie parametrów połączenia.

Ilustracja 10-11 Okienko dialogowe umożliwiające nawiązanie połączenia
Numer telefonu możemy zmodyfikować za pomocą przycisku Modyfikuj [Modify]. Dzięki temu możemy na przykład dodać (lub usunąć) numer kierunkowy lub numer wyjścia na linię zewnętrzną, o ile jest to oczywiście potrzebne.
Próba nawiązania połączenia nastąpi po wciśnięciu przycisku Wybierz numer [Dial].
Po zakończeniu sesji lub anulowaniu połączenia (przycisk Anuluj [Cancel]) pojawi się okienko dialogowe umożliwiające zapisanie zdefiniowanych parametrów sesji w pliku dyskowym. Jeżeli chcemy by tak się stało, klikamy przycisk Tak [Yes]. W efekcie w oknie HyperTerminala pojawi się wybrana ikona reprezentująca daną sesję. 
10. 1 .2 .2 	Nawiązywanie połączenia
Rozpoczęcie sesji pracy z odległym komputerem wymaga uruchomienia HyperTerminala poprzez wybranie polecenia Start ( Programy ( Akcesoria ( Połączenia HyperTerminala [Start ( Programs ( Accessories ( HyperTerminal Connections]. W oknie połączeń podwójnie klikamy ikonę wybranej sesji i wciskamy przycisk Wybierz numer [Dial].
Po nawiązaniu połączenia zgłasza się program komputera, z którym się połączyliśmy.

Ilustracja 10-12 Przykładowa sesja pracy z odległym komputerem
Po zakończeniu sesji rozłączamy się wybierając Wywołaj ( Rozłącz [Call ( Disconnect].
10. 1 .3 	Definiowanie parametrów HyperTerminala dla wybranej sesji
Ponieważ za pośrednictwem modemu możemy się łączyć z różnego typu komputerami, dla każdej sesji należy zdefiniować parametry określające między innymi typ emulowanego terminala, konfigurację klawiatury, rozmiar bufora ekranu.
Zaczynamy od wybrania Plik ( Właściwości [File ( Properties], następnie klikamy zakładkę Numer telefonu [Phone Number] i wciskamy przycisk Konfiguruj [Configure]. W wyświetlonym okienku dialogowym wybieramy zakładkę Opcje [Options].

Ilustracja 10-13 Opcje działania aplikacji HyperTerminal
Wywołaj okno terminala przed wybraniem numeru
[Bring up terminal windows before dialing]
Zaznaczenie tej opcji powoduje, że okno terminala jest otwierane przed rozpoczęciem wybierania
Wywołaj okno terminala po wybraniu numeru [Bring up terminal windows after dialing]
Zaznaczenie tej opcji powoduje, że okno terminala jest otwierane po wybieraniu numeru
Wybieranie ręczne lub przez operatora
[Operator assisted or manual dial]
Numer jest wybierany ręcznie lub przez operatora
Wyświetlaj stan modemu
[Display modem status]
Jest wyświetlany aktualny status modemu
Opcje mające wpływ na parametry terminala i tym samym sposób komunikowania się z połączonym komputerem określamy wybierając Plik ( Właściwości [File ( Properties] i klikając zakładkę Ustawienia [Settings].

Ilustracja 10-14 Ustawianie parametrów emulacji terminala
Możemy wybrać klawiaturę terminala (Klawisze terminala [Terminal keys]) lub nadal posługiwać się klawiaturą Windows (Klawisze Windows [Windows keys]). Typ emulowanego terminala określamy w okienku Emulacja [Emulation]. Jeżeli wybierzemy opcję Wykrywaj automatycznie [Auto detect], typ ten jest rozpoznawany automatycznie po połączeniu. Znając jednak właściwości komputera, z którym się łączymy, lepiej jest ten typ wybrać samemu. Staje się wówczas dostępny przycisk Ustawienia Terminala [Terminal Setup] umożliwiający zdefiniowanie dodatkowych parametrów emulacji terminala.
W okienku Wiersze bufora przewijania wstecznego [Backscroll buffer lines] wpisujemy liczbę wierszy. Tyle wierszy będzie zapamiętywanych w specjalnym buforze, dzięki czemu będziemy mogli je przeglądać (posługując się np. suwakami) w oknie HyperTerminala.
Przycisk Ustawienia ASCII [ASCII Setup] pozwala na określenie sposobu wysyłania i odbierania tekstu.
10. 1 .4 	Bezpośrednie połączenie dwóch komputerów
Jeżeli chcemy skorzystać z HyperTerminala nie musimy posiadać modemów. Jeżeli komputery, które chcemy połączyć znajdują się w niewielkiej odległości, możemy skorzystać z tzw. null-modemu. Jest to kabel, za pomocą którego łączymy dwa (takie same) porty szeregowe komputerów. Jeżeli HyperTerminal, przy połączeniu, ma korzystać z tego kabla, należy wybrać odpowiednie opcje w okienku dialogowym Właściwości [Properties] danego połączenia tak, by wskazywały odpowiedni port szeregowy, np. Bezpośrednio do COM1 [Direct to COM1].
10. 1 .5 	Transfer plików binarnych
Jeżeli komputer, z którym jesteśmy połączeni jest gotów na przyjęcie pliku wybieramy Transmisja ( Wyślij plik [Transfer ( Send File].

Ilustracja 10-15 Przygotowanie pliku binarnego do wysłania
W polu Nazwa pliku [Filename] podajemy nazwę pliku przeznaczonego do wysłania (możemy ją ustalić za pomocą Przeglądaj [Browse]). Wybieramy następnie protokół wykorzystywany przy transferze plików. 
Komputer, do którego przesyłamy plik musi korzystać z tego samego protokołu.
Transfer rozpoczynamy wciskając przycisk Wyślij [Send].

Ilustracja 10-16 Okienko dialogowe opisujące stan transferu podczas wysyłania pliku
Podobnie wygląda odbieranie plików od drugiego komputera. W chwili, gdy jest on już gotów do wysłania pliku wybieramy Transmisja (  Odbierz plik [Transfer ( Receive File].

Ilustracja 10-17 Przygotowanie do odebrania pliku
Określamy katalog, w którym odebrany plik ma zostać umieszczony, wybieramy protokół transmisji (oba komputery muszą korzystać z tego samego protokołu transmisji) i klikamy Odbierz [OK], by rozpocząć transfer.
10. 1 .6 	Rozmowy telefoniczne
Do większości modemów możemy bez problemu podłączyć dowolny aparat telefoniczny i wykorzystywać to samo gniazdko telefoniczne zarówno do transmisji danych, jak i do zwykłych rozmów telefonicznych.
Numer abonenta, z którym chcemy rozmawiać możemy oczywiście wybrać na tarczy telefonu, ale możemy również wykonać tą operację korzystając ze specjalnego programu Telefon [PhoneDialer] wchodzącego w skład systemu Windows 95.
Telefon [PhoneDialer] uruchamiamy wybierając Start ( Programy (  Akcesoria ( Telefon [Start ( Programs ( Accessories (  PhoneDialer].

Ilustracja 10-18 Wybieranie numeru telefonicznego za pomocą aplikacji Telefon [PhoneDialer]
Wybieranie numerów może się odbywać na kilka sposobów. Pierwszy z nich polega na wprowadzeniu numeru do okienka Numer do wybrania [Number to dial] za pomocą klawiatury numerycznej, bądź przycisków znajdujących się w oknie aplikacji Telefon [PhoneDialer]. Po wprowadzeniu tego numeru wciskamy przycisk Wybierz numer [Dial].
Można wybrać numer w okienku Szybkie wybieranie [Speed dial] wciskając reprezentujący go przycisk. Jak wprowadzać numery do okienka Szybkie wybieranie [Speed dial]? Z menu Edycja [Edit] wybieramy polecenie Szybkie wybieranie [Speed Dial]. Wyświetlone zostanie specjalne okienko dialogowe z ośmioma przyciskami. 

Ilustracja 10-19 Definiowanie numerów umieszczonych w polu Szybkie wybieranie [Speed dial]
Klikamy ten, który chcemy zdefiniować i w polu Nazwa [Name] wpisujemy nazwę, która będzie na nim umieszczona. Z kolei w polu Numer do wybrania [Number to dial] wpisujemy numer telefonu odpowiadający wprowadzonej nazwie. Po zdefiniowaniu wybranych przycisków wciskamy przycisk Zapisz [Save], który powoduje zapamiętanie dokonanych poprawek.
Numer można również wybrać z listy ostatnio wykonywanych połączeń. Każdy numer wprowadzony do pola Numer do wybrania [Number to dial] jest umieszczany w tej liście, którą możemy wyświetlić wybierając Narzędzia ( Pokaż rejestr [Tools ( Show Log].
10. 2 Wysyłanie i odbieranie faksów
Trudno sobie wyobrazić współczesne biuro bez komputera i faksu. Jeżeli na dodatek systemem operacyjnym dla tego komputera ma być Windows 95, nic dziwnego, że jego twórcy pomyśleli o rozbudowanych mechanizmach obsługi faksów.
Jeżeli wyposażymy nasz komputer w specjalną kartę faks-modemową, dodajmy, że często kilka razy tańszą od typowego urządzenia faksowego, a także zainstalujemy dostarczany wraz z Windows system obsługi faksu - Microsoft Fax, będziemy mogli odbierać i wysyłać faksy, i to bez papieru.
Dokument odebrany za pomocą karty faks-modemowej możemy w każdej chwili wydrukować na drukarce.
10. 2 .1 	Instalowanie Microsoft Fax
Windows 95 umożliwia wysyłanie i odbieranie faksów po zainstalowaniu Microsoft Fax, który spełnia w systemie rolę "wirtualnej" drukarki.
Obsługa faksu odbywa się za pomocą programu Microsoft Exchange i jest jedną z wielu oferowanych przez niego usług. Załóżmy, że Microsoft Fax nie jest zainstalowany w naszym systemie oraz, że nie jest zdefiniowany żaden profil dla Microsoft Exchange. Co musimy zrobić w takiej sytuacji? Otwieramy Panel sterowania [Control Panel], wybieramy w nim ikonę Dodaj/Usuń programy [Add/Remove Programs] i w wyświetlonym okienku dialogowym klikamy zakładkę Instalator Windows [Windows Setup]. W okienku Składniki [Components] zaznaczamy opcję Microsoft Fax i klikamy przycisk OK. Po pomyślnym zainstalowaniu wszystkich niezbędnych plików z dyskietek instalacyjnych systemu Windows 95, klikamy w Panelu sterowania [Control Panel] ikonę Poczta i faks [Mail and FAX]. Spowoduje to wyświetlenie okienka z profilami aplikacji Microsoft Exchange.

Ilustracja 10-20 Instalowanie profili Microsoft Exchange
Nasze zadanie polega teraz na utworzeniu specjalnego profilu i dołączenie do niego obsługi faksu. Wciskamy przycisk Dodaj [Add] i w wyświetlonym okienku dialogowym Kreator instalacji poczty otrzymanej [Microsoft Exchange Setup Wizard] zaznaczamy Microsoft Fax. Po wciśnięciu przycisku Dalej [Next] mamy możliwość wskazania urządzenia, które jest stosowanym przez nas fax-modemem. Możemy zainstalować nowy program obsługi (przycisk Dodaj [Add]) bądź też zmienić ustawienia wybranego urządzenia (przycisk Właściwości [Properties]).[DeBe1]

Ilustracja 10-21 Wybieranie faks-modemu
Po kliknięciu przycisku Dalej [Next] przechodzimy do dalszego etapu instalowania Microsoft Fax i określamy sposób reakcji na nadchodzące z linii telefonicznej sygnały.

Ilustracja 10-22 Określanie  reakcji na próbę połączenia
Jeżeli Microsoft Fax ma automatycznie reagować na połączenia i automatycznie odbierać faksy, zaznaczamy opcję Tak. Odbieraj po ... sygnałach [Yes. Answer after ... rings] i określamy liczbę "dzwonków", po których jest "podnoszona słuchawka" naszego modemu. Często się jednak zdarza, że do faks-modemu mamy podłączony zwykły aparat telefoniczny, który służy do rozmów i w takiej sytuacji lepiej jest wybrać opcję Nie. Odbieranie faksu musi się wtedy odbywać "ręcznie", za pomocą odpowiednich działań. Wciskamy przycisk Dalej [Next] i określamy numer telefoniczny do którego jest podłączony nasz faks-modem oraz dodatkowe informacje, takie jak dane abonenta i kod kraju.

Ilustracja 10-23 Określanie nazwy abonenta i numeru faksu
Po zainstalowaniu dodatkowych komponentów Microsoft Exchange - osobistej książki adresowej (Personal Address Book) i podręcznego magazynku[DeBe2] informacji (Personal Information Store) otrzymujemy informację o pomyślnym zainstalowaniu profilu z obsługą faksu.

Ilustracja 10-24 Efekt tworzenia nowego profilu
Pomyślne zainstalowanie obsługi faksu powoduje dodanie nowego menu Faks [Fax] w Start ( Programy ( Akcesoria [Start ( Programs ( Accessories] oraz utworzenie nowej, "wirtualnej" drukarki Microsoft Fax w folderze Drukarki [Printers].
Możemy teraz przystąpić do zdefiniowania dodatkowych opcji decydujących o sposobie obsługi faksu. W tym celu podświetlamy nazwę profilu, w którym zainstalowaliśmy obsługę faksu i wciskamy przycisk Właściwości [Properties]. W efekcie zostanie wyświetlone okienko dialogowe Ustawienia MS Exchange [MS Exchange Settings Properties]. Wskazujemy w nim opcję Microsoft Fax i wciskamy ponownie przycisk Właściwości [Properties]. W efekcie zostanie wyświetlone okienko dialogowe Właściwości: Microsoft Fax [Microsoft Fax Properties] umożliwiające określenie parametrów pracy faksu. Parametry te zebrane są w grupy, które reprezentują zakładki: Wiadomość [Message], Wybieranie numeru [Dialing], Modem [Modem] i Użytkownik [User].
Zakładka Wiadomość [Message] pozwala na określenie domyślnych opcji dotyczących wszystkich przesyłek faksowych.

Ilustracja 10-25 Definiowanie domyślnych opcji dla przesyłek faksowych
W grupie Format wiadomości [Message format] określamy format przesyłek faksowych. Może to być nie tylko - jak by się można było spodziewać - graficzna kopia strony. Jest również możliwe przesyłanie faksów w postaci plików binarnych, które mogą byc potem redagowane za pomocą odpowiednich aplikacji. W tym pierwszym przypadku wybieramy opcję Nie edytowalny [Not editable], w drugim - Tylko edytowalny [Editable only]. Ponieważ faksy wysyłamy również do zwykłych urządzeń faksowych, które nie "radzą" sobie z plikami binarnymi, najbezpieczniej jest stosować opcję Edytowalny, jeśli to możliwe [Editable, if possible]. W takich przypadkach Microsoft Fax automatycznie wybierze binarną postać danych wtedy, gdy system odbiorczy będzie potrafił je przyjąć. Przycisk Papier [Paper] otwiera dodatkowe okienko dialogowe, w którym określamy rozmiar papieru i jakość wydruku dla faksów przesyłanych w postaci graficznej.

Ilustracja 10-26 Wybór papieru i jakości druku
W polu Czas wysłania [Time to send] są zebrane opcje pozwalające nam na ekonomiczne wysyłanie faksów. Co to oznacza? Jeśli zaznaczymy opcję Taryfy obniżone [Discount rates], to faksy będą wysyłane w tych godzinach, w których opłaty za telefoniczne połączenia międzymiastowe są najniższe. 
Początek i koniec okresu, w którym opłaty są najniższe, definiujemy po wciśnięciu przycisku Ustaw [Set].
Możliwe jest także wysyłanie faksów o ustalonej godzinie - opcja Określony czas [Specific time]. Jeżeli jednak najbardziej zależy nam na czasie, a nie na kosztach, wybieramy opcje Jak najszybciej [As soon as possible], która powoduje, że przesyłki są wysyłane wtedy, gdy tylko będzie to możliwe.
Wraz z faksem może być przesyłana jego strona nagłówkowa. Jeżeli ma tak być, zaznaczamy pole Wyślij stronę tytułową [Send cover page]. W okienku poniżej znajdują się nazwy kilku standardowych stron nagłówkowych, są w nim również umieszczane strony tworzone przez użytkownika. Nową stronę tworzymy po wciśnięciu przycisku Nowy [New]. Jeżeli chcemy redagować istniejącą stronę - wybieramy przycisk Otwórz [Open]. Możemy także przeglądać nasze zasoby poszukując plików ze stronami faksu - po wciśnięciu przycisku Przeglądaj [Browse].
Zakładka Wybieranie numeru [Dialing] grupuje opcje opisujące sposób wybierania numerów.
	
Ilustracja 10-27 Opcje wybierania numerów
Przycisk Właściwości wybierania numeru [Dialing Properties] umożliwia definiowanie opcji wspólnych dla wszystkich programów komunikacyjnych Windows 95. Przycisk Lista opłat [Toll list] pozwala na zdefiniowanie początkowych numerów, które oznaczają połączenia międzymiastowe. W polu Liczba powtórzeń [Number of retries] wpisujemy liczbę prób nawiązania połączenia, a w polu Czas między powtórzeniami [Time between retries] czas, który ma upłynąć między kolejnymi próbami.
Zakładka Modem [Modem] umożliwia wskazanie urządzenia, które będzie aktywnym faks-modemem. Pozwala ona również na udostępnienie naszego urządzenia innym użytkownikom sieci.

Ilustracja 10-28 Wybieranie urządzenia
Dostępne urządzenia są wymienione w okienku Dostępne faks-modemy [Available fax modems]. Możemy ustawiać ich parametry - przycisk Właściwości [Properties], dodawać nowe urządzenia - przycisk Dodaj [Add] i usuwać istniejące - przycisk Usuń [Remove]. Aktywny faks-modem wybieramy poprzez podświetlenie jego nazwy w okienku i wciśnięcie przycisku Ustaw jako aktywny faks-modem [Set as Active Fax Modem].
Modem zainstalowany w naszym komputerze możemy udostępniać innym użytkownikom sieci, do której jest podłączony nasz komputer, wystarczy zaznaczyć pole Pozwól innym osobom w sieci korzystać z mojego modemu i wysyłać faksy [Let other people on the network use my modem to send faxes]. W okienku Nazwa udziału [Share name] wpisujemy nazwę modemu, pod jaką będzie on widoczny w sieci. Przycisk Właściwości [Properties] pozwala na określenie dodatkowych opcji udostępniania.
Zaznaczenie pola Praca bez podłączenia [Work offline] wyłącza podstawowe funkcje faksu, czyli nadawanie i odbieranie przesyłek faksowych, ciągle jednak możemy tworzyć nowe faksy w celu ich późniejszego wysłania.
Zakładka Użytkownik [User] umożliwia określenie informacji przesyłanych wraz z faksem.

Ilustracja 10-29 Informacje o nadawcy faksu
10. 2 .2 	Wysyłanie faksów
Istnieją cztery podstawowe sposoby wysłania faksu. Pierwszy polega na przeciągnięciu ikony dokumentu lub pliku graficznego na ikonę Microsoft Fax znajdującą się w folderze Drukarki [Printers]. Drugi, podobny sposób opiera się na wykorzystaniu polecenia Wyślij Do ( Odbiorca faksu [Send to ( Fax Recipient] dostępnego po kliknięciu pliku prawym przyciskiem myszki. Trzeci sposób to wybór Microsoft Fax jako drukarki, na której wykonujemy wydruk. Czwarty polega na wykorzystaniu Microsoft Exchange do wysłania faksu.
Wszystkie metody pozwalają na wykorzystanie kreatora Zredaguj nowy faks [Compose new Fax Wizard]. Jak przebiega działanie tego kreatora? Kliknijmy, dla przykładu, ikonę dokumentu prawym przyciskiem myszki i skierujmy go na faks; polecenie Wyślij Do ( Odbiorca faksu [Send To ( Fax Recipient]. 
W pierwszym kroku określamy dane odbiorcy przesyłki.

Ilustracja 10-30 Definiowanie danych odbiorcy faksu
W polu Nazwa [Name] wpisujemy nazwę, w polu Faks # [Fax #] numer telefoniczny, a w polu Kraj [Country] nazwę kraju. Dane odbiorcy możemy pobierać z książki adresowej (przycisk Książka adresowa [Address Book]) lub podświetlać je w okienku Odbiorcy [Recipients]. Możemy też umieszczać nowo zdefiniowane dane w tym okienku po przez wciśnięcie przycisku Dodaj [Add]. Jest także możliwe poprawianie tych danych - przycisk Właściwości [Properties] i ich usuwanie - przycisk Usuń [Remove].
W kolejnym kroku decydujemy, czy do faksu ma być dołączona strona nagłówkowa.

Ilustracja 10-31 Opcje faksu
Jeżeli tak, zaznaczamy opcję Tak. Wyślij tę: [Yes. Send this one] i wskazujemy wybraną stronę w okienku poniżej. Jeżeli nie - wybieramy opcję Nie [No].
Możemy tutaj także zmienić standardowe opcje dotyczące między innymi czasu wysyłania faksu, wystarczy wcisnąć przycisk Opcje [Options].
Pora teraz na określenie, czego dotyczy przesyłka. Podajemy je w polach następnego okienka dialogowego. W polu Temat [Subject] wpisujemy opis zagadnień podejmowanych w faksie, w polu Wiadomość [Note] - dodatkowe uwagi.
Na zakończenie, w następnym okienku dialogowym, wciskamy przycisk Zakończ [Finish], który rozpoczyna drukowanie faksu.
10. 2 .3 	Edytor stron nagłówkowych
Bardzo pożytecznym narzędziem, zwłaszcza wtedy, gdy wysyłamy dużo faksów podobnej treści, jest specjalny edytor stron nagłówkowych. Możemy wywołać go na kilka sposobów, między innymi poprzez polecenie Start ( Programy ( Akcesoria ( Faks ( Edytor strony tytułowej [Start ( Programs ( Accessories ( Fax ( Cover Page Editor].

Ilustracja 10-32 Aplikacja Edytor strony tytułowej [Fax Cover Page Editor]
Aplikacja ta łączy w sobie cechy edytora z programem graficznym, co ciekawe wszelkie elementy "rysunku" strony nagłówkowej można poddawać edycji, przenosić na nowe miejsce itp.
Najistotniejsza jest zawartość menu Wstaw [Insert]. Znajdują się w nim polecenia umieszczające na stronie nagłówkowej kody, które przy wysyłaniu faksu są zastępowane konkretnymi informacjami.
10. 2 .4 	Odbieranie faksów
Po uruchomieniu Microsoft Exchange ma miejsce inicjowanie modemu. Po wykonaniu tej operacji (może ona zająć ponad minutę), w prawej części paska zadań pojawia się ikona Stan faks-modemu [Fax Modem Status]. Jeżeli faks-modem został zainicjowany bez błędów, nasz system jest gotowy do odbierania faksów.[DeBe3]
Odebrane faksy są umieszczane w skrzynce wejściowej Microsoft Exchange. Możemy je w niej odczytywać na przykład poprzez podwójne kliknięcie. Jeżeli faks został zarejestrowany w formie graficznej, zostaje wyświetlony za pomocą automatycznie uruchomionej aplikacji Podgląd faksu [FaxViewer], w przeciwnym wypadku jest otwierana aplikacja, za pomocą której został utworzony przesłany za pośrednictwem faksu dokument.
10. 3 Bezpośrednie połączenie kablowe
Windows 95 umożliwia wymianę danych między dwoma komputerami za pośrednictwem kabla łączącego ich porty transmisyjne. Jeden z tych komputerów jest konfigurowany jako komputer główny, udostępniający swoje zasoby, drugi - jako komputer gość, korzystający z zasobów komputera głównego.
Wymaga się, by w obu komputerach został zainstalowany specjalny komponent sieciowy, a mianowicie Karta Dial-Up [Dial-Up]. Instalujemy go klikając podwójnie ikonę Sieć [Networks] w Panelu sterowania [Control Panel], a następnie wciskając przycisk Dodaj [Add]. Jako producenta urządzenia wskazujemy Microsoft i wybieramy Karta Dial-Up [Dial-Up].
Definiowanie połączenia rozpoczynamy od wybrania polecenia Start ( Programy ( Akcesoria ( Bezpośrednie połączenie kablowe [Start ( Programs ( Accessories ( Direct Cable Connection].
10. 3 .1 	Konfigurowanie komputera głównego
Jeżeli konfigurację przeprowadzamy po raz pierwszy, jest wyświetlane specjalne okienko dialogowe pozwalające na określenie, czy nasz komputer pełni rolę komputera głównego, czy też komputera gościa.

Ilustracja 10-33 Określanie roli komputera w bezpośrednim połączeniu kablowym
Jeśli nasz komputer ma być komputerem głównym - wybieramy opcję Główny [Host], w przeciwnym wypadku - opcję Gość [Guest].
W kolejnym kroku wybieramy port, przez który będzie się odbywała transmisja. Należy pamiętać, że w obu komputerach należy wybrać porty tego samego typu.

Ilustracja 10-34 Wybieranie portu transmisji
Możemy w tym momencie zainstalować nowe porty wciskając przycisk Instaluj nowe porty [Install New Ports]. Ponieważ instalujemy oprogramowanie komputera głównego, w kolejnym kroku definiujemy opcje udostępniania plików i drukarek; odbywa się to po wciśnięciu przycisku Udostępnianie plików i drukarek [File and printer sharing].
Jeżeli opcje udostępniania nie były zainstalowane wcześniej, to konieczne będzie zrestartowanie komputera.
Na zakończenie możemy zabezpieczyć dostęp do naszego komputera za pomocą hasła. Wystarczy zaznaczyć pole Zabezpieczone hasłem [Use password protection] i określić hasło po wciśnięciu przycisku Ustaw hasło [Set Password].

Ilustracja 10-35 Zakończenie konfigurowania komputera głównego
Po pomyślnym skonfigurowaniu komputera głównego następuje zainicjowanie połączenia i oczekiwanie na zgłoszenie komputera gościa.

Ilustracja 10-36 Oczekiwanie na zgłoszenie komputera gościa
Jeżeli nasz komputer był już wcześniej skonfigurowany, otrzymamy na pulpicie okienko dialogowe Bezpośrednie połączenie kablowe [Direct Cable Connection] i z przyciskiem Słuchaj [Listen] rozpoczynającym oczekiwanie na zgłoszenia oraz przyciskiem Zmień [Change] pozwalającym skonfigurować dany komputer na nowo.
10. 3 .2 	Konfigurowanie komputera gościa
Konfigurowanie komputera gościa przebiega podobnie, jak konfigurowanie komputera głównego, choć wymaga mniejszej liczby kroków (choćby z tego względu, że nie jest wymagane w stosunku do niego udostępnianie własnych zasobów). Po pomyślnym skonfigurowaniu jest inicjowane połączenie z komputerem głównym.
10. 3 .3 	Połączenie
Po pomyślnym nawiązaniu połączenia możemy korzystać z udostępnionych zasobów komputera głównego widocznych w folderze Otoczenie sieciowe [Network Neighborhood] komputera gościa. 
Uzupełniając to zagadnienie, przedstawmy jeden ze sposobów udostępniania zasobu. Klikamy go prawym przyciskiem myszki w oknie eksploratora i z wyświetlonego menu podręcznego wybieramy polecenie Udostępnianie [Sharing]. W wyświetlonym okienku dialogowym wybieramy opcję Udostępniony jako [Shared As] i definiujemy opcje udostępniania.
10. 4 Aktówka
Wielu ludzi pracuje na komputerze nie tylko w biurze, ale także w domu, lub w podróży. Bardzo często zachodzi zatem potrzeba posiadania tych samych plików na różnych komputerach. Przy przegrywaniu takiego zestawu plików może się zdarzyć, że o jakimś zapomnimy nie mówiąc już o przypadkach zastępowania starszych wersji nowszymi. Wszystkim borykającym się z tego typu sytuacjami przychodzi w sukurs Aktówka [Briefcase].
W rzeczywistości Aktówka [Briefcase] to nic innego, jak specjalny folder zawierający kopie plików, które chcemy aktualizować. Jeżeli taki zestaw plików chcemy przenieść na inny komputer, możemy posłużyć się zestawem dyskietek, siecią komputerową lub bezpośrednim połączeniem kablowym.
Zacznijmy od otworzenia Aktówka [Briefcase]. Jeżeli na pulpicie jest ikona Moja aktówka [My Briefcase] klikamy ją podwójnie, jeżeli nie, klikamy wolny obszar pulpitu prawym wskaźnikiem myszki i wybieramy polecenie Nowy ( Aktówka [New ( Briefcase].
Możemy tworzyć wiele folderów typu Aktówka [Briefcase].
Umieszczamy teraz w Aktówce [Briefcase] wybrane pliki.
Przeniesienie ikony Aktówki [Briefcase] na ikonę napędu dysków elastycznych powoduje przeniesienie całej zawartości Aktówki [Briefcase] na dyskietkę (dyskietki).
Po przeniesieniu dyskietki do innego komputera (lub tego samego po zaktualizowaniu znajdujących się na niej plików), klikamy podwójnie ikonę napędu dyskietek w oknie eksploratora. Powinien się na niej znajdować folder Moja aktówka  [My Briefcase]. Otwieramy go podwójnie klikając myszką.
Możemy teraz zaktualizować wszystkie pliki - przycisk Aktualizuj wszystko [Update All]   lub tylko te, które zaznaczymy - przycisk Aktualizuj wybór [Update Selection] .
Aktówka [Briefcase] porównuje pliki z dyskietki z plikami na dysku i wyświetla wyniki tego porównania w okienku dialogowym Aktualizuj [Update].

Ilustracja 10-37 Porównanie plików w Aktówce [Briefcase]
W przypadku wystąpienia różnic zostaje wyświetlona ikona pliku, dane o jego wersji zapisanej w Aktówce [Briefcase], akcja, która będzie wykonana i dane o wersji pliku zapisanej w folderze na dysku. Jeżeli wciśniemy przycisk Aktualizuj [Update], aktualizacja zostanie wykonana. 
Strzałka wskazuje kierunek aktualizacji; wersja starsza zostaje zastąpiona nowszą.
Jeżeli ikonę pliku w okienku Aktualizuj [Update] klikniemy prawym przyciskiem myszki, to możemy zmienić kierunek aktualizacji, bądź też jej zaniechać. Wystarczy wybrać odpowiednią opcję w wyświetlonym menu podręcznym.

Ilustracja 10-38 Samodzielne określanie sposobu aktualizacji pliku
[DeBe1]uzupełnić rysunek w polskiej
[DeBe2]porównaj z polską
[DeBe3]spróbować uzyskać okienko dialogowe z opcjami odbierania faksów
Windows 95

10. Komunikacja w Windows 95

244


279


243


11. System pomocy w Windows 95
W Windows 95 wprowadzono nowy system pomocy. Uruchamiać go możemy za pomocą polecenia Start ( Pomoc [Start ( Help]. Oprócz tego niemal w każdej aplikacji znajduje się specjalne menu Pomoc [Help] pozwalające na wyświetlanie jej własnego systemu pomocy.

Ilustracja 11-1 Okno systemu pomocy Windows 95
W oknie systemu pomocy mamy do dyspozycji trzy zakładki: Spis treści [Contents], Indeks [Index], Znajdź [Find].
11. 1 	Spis treści


Wybranie zakładki Spis treści [Contents] powoduje wyświetlenie tematów pomocy. Są one podzielone na grupy tematyczne oznaczone ikoną pokazaną obok. 
Konkretny opis jest oznaczony inną ikoną. 
Podwójne kliknięcie grupy tematów lub też podświetlenie jej i wciśnięcie przycisku Otwórz [Open] powoduje wyświetlenie wszystkich tematów danej grupy.

Ilustracja 11-2 Rozwinięta grupa tematów pomocy
Podwójne kliknięcie wybranego opisu powoduje otwarcie specjalnego okienka zawierającego jego tekst.
W okienku widocznym na rysunku Ilustracja 11-3 mogą się znajdować teksty, rysunki, specjalne ikony. Jeżeli jakiś tekst jest podkreślony linią kropkowaną, to jego kliknięcie powoduje wyświetlenie dodatkowego okienka z wyjaśnieniem. Tekst ten klikamy wtedy, gdy po umieszczeniu na nim  wskaźnika myszki, ten ostatni przyjmie kształt dłoni z palcem wskazującym. Okienko z objaśnieniem jest widoczne na ekranie dopóty, dopóki nie naciśniemy jakiegoś klawisza lub nie klikniemy przyciskiem myszki.

Ilustracja 11-3 Opis zagadnienia
W okienku zagadnienia mogą znajdować się ikony  wraz z występującym przy nich tekstem. Ich kliknięcie powoduje rozwinięcie okienka z zagadnieniami powiązanymi tematycznie z danym zagadnieniem.
W niektórych okienkach znajdują się również ikony skrótów , których kliknięcie powoduje wykonanie omawianej akcji.
Powrót do spisu treści ma miejsce po wciśnięciu przycisku Tematy Pomocy [Help Topics].
Możliwe jest ponadto powrócenie do ostatnio przeglądanego zagadnienia - przycisk Wstecz [Back].
Użytkownik może wykonywać pewne operacje na treści zagadnienia, może również dobierać określone preferencje działania okienka z opisem zagadnienia. Opcje definiujące te preferencje są dostępne po wciśnięciu przycisku Opcje [Options].
Adnotuj [Annotate]
Umożliwia dołączenie własnych zapisków dotyczących danego zagadnienia. Zapiski te wprowadza się w specjalnym okienku i zapamiętuje wciskając przycisk Zapisz [Save]. Jeżeli dla danego zagadnienia użytkownik utworzył zapisek, to obok nazwy pojawia się ikona spinacza . Jej kliknięcie powoduje wyświetlenie treści zapisku.
Kopiuj [Copy]
Pozwala na skopiowanie do Schowka tekstu zaznaczonego myszką w oknie pomocy.
Drukuj Temat [Print Topic]
Drukuje dane zagadnienie.
Czcionka [Font]
Umożliwia wybranie czcionki, którą będą pisane teksty w okienku pomocy.

Mała [Small]
Mała czcionka

Normalna [Normal]
Zwykła czcionka

Duża [Large]
Duża czcionka
Pomoc zawsze na wierzchu [Keep Help on Top]
Określa zachowanie się okienka pomocy na pulpicie Windows.

Domyślnie [Default]
Ustawienie standardowe

Na wierzchu [On Top]
Okienko zawsze na wierzchu; przykrywa wszystkie inne okna niezależnie od tego, które z nich jest aktywne.

Nie na wierzchu [Not On Top]
Okienko nie znajduje się zawsze na wierzchu. Zachowuje się tak, jak i inne okna w Windows.
Użyj kolorów systemowych [Use system colors]

W okienku pomocy wykorzystuje się kolory systemowe.

11. 2 	Indeks pomocy
Po kliknięciu zakładki Indeks [Index] są wyświetlane - w porządku alfabetycznym - wszystkie zagadnienia znajdujące się w danym pliku pomocy.

Ilustracja 11-4 Indeks systemu pomocy
Możemy wpisać treść zagadnienia w okienku redakcyjnym znajdującym się w górnej części okna pokazanego na Ilustracji 11-4. System pomocy wyszuka to zagadnienie i automatycznie się na nim ustawi. Warunkiem jest jednak, by było ono wprowadzane w identycznym brzmieniu, w jakim jest zdefiniowane. Możemy również po prostu wskazać zagadnienie w okienku z listą zagadnień i podwójnie kliknąć jego nazwę (można ją podświetlić i wcisnąć przycisk Wyświetl [Display]). Wybrane zagadnienie zostanie wyświetlone w okienku, którego wygląd został przedstawiony na Ilustracji 11-3.
11. 3 	Wyszukiwanie tekstów w systemie pomocy
Jeżeli nie znamy dokładnego brzmienia zagadnienia, możemy wyszukać te wszystkie, które zawierają określony tekst. W tym celu klikamy zakładkę Znajdź [Find]. Jeżeli robimy to po raz pierwszy, system musi przeprowadzić pewne operacje przygotowawcze.

Ilustracja 11-5 Przygotowanie do wyszukiwania tekstu w systemie pomocy
Działania te polegają na wygenerowaniu specjalnej bazy danych zawierającej wszystkie słowa występujące w systemie pomocy i wskaźników do miejsc ich występowania. Baza ta ma dosyć pokaźne rozmiary, dlatego w przypadku, gdy posiadamy mało wolnego miejsca na dysku lepiej jest skorzystać z opcji Minimalizuj rozmiar bazy danych [Minimize ...].
Generowanie rozpoczynamy wciskając przycisk Dalej [Next], a po jego zakończeniu wciskamy przycisk Zakończ [Finish].

Ilustracja 11-6 Wyszukiwanie tekstu w systemie pomocy
Wygląd okienka pomocy po wygenerowaniu bazy danych pokazano na Ilustracji 11-6.
W pierwszym okienku wpisujemy szukaną frazę, w drugim są automatycznie umieszczane odnalezione przez system frazy do niej  pasujące, a w trzecim -odpowiadające im zagadnienia. Zaznaczamy w nim te zagadnienia, które chcemy przeglądać i wciskamy przycisk Wyświetl [Display]. Użytkownik ma ponadto do dyspozycji kilka przycisków:
Wyczyść [Clear]
Usuwa tekst wpisany w pierwszym okienku
Opcje [Options]
Pozwala na zdefiniowanie dodatkowych opcji w oparciu o które jest przeprowadzane wyszukiwanie
Znajdź podobne [Find Similiar]
Wyszukuje zagadnienia związane z tymi, które są zaznaczone w trzecim okienku
Znajdź teraz [Find Now]
Rozpoczyna operacje przeszukiwania bazy danych
Odbuduj [Rebuild]
Powoduje przebudowanie bazy danych w oparciu o nowe ograniczenia
11. 4 		Pomoc kontekstowa
Niektóre okienka posiadają dodatkowy przycisk  w pasku tytułowym umożliwiający uzyskanie pomocy kontekstowej na temat swoich poszczególnych części składowych. Po kliknięciu tego przycisku wskazujemy dowolny element okienka i klikamy go myszką. W efekcie zostanie wyświetlone okienko wraz z informacjami o nim.

Windows 95

11. System pomocy w Windows 95

292


291


285


12. Integrowanie aplikacji
W Windows 95 wprowadzono nową wersję znanej już techniki OLE (Object Linking and Embedding), czyli techniki osadzania i łączenia obiektów. Dzięki niej aplikacje Windows mogą współdzielić i przesyłać między sobą różnego rodzaju dane występujące tutaj w postaci obiektów. Osadzony lub połączony obiekt zawiera informację utworzoną za pomocą innej aplikacji. Obiekt taki może być dokumentem, rysunkiem, plikiem dźwiękowym, animacją itd. Wystarczy, że zostanie utworzony za pomocą aplikacji potrafiącej obsługiwać technikę OLE.
Obiekt może być reprezentowany przez ikonę zwaną w tej sytuacji paczką (package).
Na czym polegają różnice między osadzaniem a łączeniem obiektu?
Łączenie definiuje powiązanie pomiędzy dwoma plikami danych, które są aktualnie przetwarzane (przez różne aplikacje) lub zapisane na dysku.
Osadzanie powoduje umieszczenie kompletnej kopii obiektu w dokumencie docelowym.
Jak korzystać z tej techniki? Załóżmy, że opracowywujemy dokument za pomocą edytora tekstów i do tego dokumentu chcemy wstawić rysunek wykonany za pomocą programu graficznego. Możemy ten rysunek albo osadzić, albo połączyć.
Jeżeli połączymy dany obiekt, czyli nasz przykładowy rysunek, to w dokumencie znajdzie się informacja o nim, sam rysunek jest umieszczony w oddzielnym pliku. Zaleta takiego rozwiązania jest oczywista - nie zwiększa się niepotrzebnie rozmiaru naszego dokumentu, co przy dużej ilości dołączanych obiektów ma niebagatelne znaczenie. Druga zaleta, to możliwość aktualizacji rysunku za pomocą tej aplikacji, która posłużyła do jego utworzenia, nie musimy na nowo wstawiać go do dokumentu. Wadą jest to, że wraz z naszym dokumentem, który - na przykład - kopiujemy na inny komputer, musimy przenosić również plik zawierający rysunek, bowiem w przeciwnym razie "zniknie" on z dokumentu. Wynika z tego następna niedogodność - jeżeli na tym drugim komputerze nie ma aplikacji, która posłużyła do utworzenia rysunku, pojawią się kłopoty, gdy będziemy chcieli go zaktualizować.
Inaczej wygląda sytuacja przy osadzaniu obiektu. Do dokumentu jest wstawiana jego dokładna kopia, jak również informacje o aplikacji, która posłużyła do jego utworzenia. Informacje te są wykorzystywane w chwili, gdy zachodzi potrzeba dokonania zmian w osadzonym obiekcie.
W jednym dokumencie możemy korzystać z obu sposobów zastosowania techniki OLE.
Warto wiedzieć, że łączenia i osadzenia obiektów mogą ulegać zagnieżdżaniu. Na czym to polega, najlepiej wyjaśnić na przykładzie. Załóżmy, że utworzyliśmy arkusz kalkulacyjny, w którym osadziliśmy obiekt reprezentujący rysunek. Arkusz ten możemy teraz osadzić np. w dokumencie edytora tekstów.

Ilustracja 12-1 Przykład zagnieżdżania obiektów
Zanim przejdziemy do bardziej szczegółowego omawiania techniki OLE, wyjaśnimy kilka podstawowych pojęć z nią związanych. Aplikacje, które korzystają z OLE możemy podzielić na dwie kategorie:
* aplikacje usługujące (server applications), zwane w skrócie serwerami OLE
* aplikacje obsługiwane (client applications), zwane w skrócie klientami OLE.
Dana aplikacja Windows może należeć do jednej lub drugiej kategorii, może należeć do obydwu z nich, jak również może nie należeć do żadnej, jeśli nie potrafi posługiwać się techniką OLE.
Obiektem w OLE jest fragment informacji utworzony za pomocą aplikacji będącej serwerem OLE. Dokumentem źródłowym nazywamy ten, w którym utworzono obiekt, natomiast dokumentem docelowym - ten, w którym obiekt został umieszczony (osadzony lub połączony).
12. 1 	Osadzanie obiektów
Po utworzeniu obiektu, który chcemy osadzić w innym dokumencie, kopiujemy go do Schowka za pomocą polecenia Edycja ( Kopiuj [Edit ( Copy]. Polecenie to jest dostępne w menu aplikacji, która posłużyła do utworzenia naszego obiektu. W tej chwili pełna kopia obiektu znajduje się w schowku.
Uruchamiamy aplikację, za pomocą której redagujemy dokument, w którym chcemy umieścić skopiowany do schowka obiekt i wybieramy polecenie Edycja ( Wklej [Edit ( Paste].
Obiekt jest osadzany w dokumencie w pierwszym akceptowalnym formacie. Dzieje się tak dlatego, że w Schowku dane mogą być przechowywane i reprezentowane w wielu różnych, zbliżonych formatach. Możemy sami określić format, w jakim kopia obiektu zostanie osadzona w dokumencie, od tego bowiem często zależy, jak aplikacja posłuży później do aktualizacji obiektu. W takiej sytuacji należy, zamiast polecenia Edycja ( Wklej [Edit ( Paste], użyć polecenia Edycja ( Wklej specjalnie [Edit ( Paste Special].

Ilustracja 12-2 Wybór formatu osadzanego obiektu
Po zaznaczeniu opcji Wklej [Paste] w okienku Jako [As] wybieramy format i wciskamy przycisk OK.
12. 2 	Łączenie obiektów
Obiekt, który łączymy do dokumentu musi być zapisany w pliku dyskowym. Jakie kroki należy podjąć, aby utworzyć połączenie obiektu z dokumentem? Otwieramy najpierw aplikację będącą serwerem OLE, za jej pomocą tworzymy obiekt i zapisujemy go w pliku dyskowym. Następnie wybieramy polecenie Edycja ( Kopiuj [Edit ( Copy]. Otwieramy teraz aplikację, z której dokumentem chcemy połączyć dany obiekt. Ustawiamy kursor w wybranym miejscu i wybieramy polecenie Edycja ( Wklej specjalnie [Edit ( Paste]. W wyświetlonym okienku dialogowym wybieramy opcję Wklej połączenie [Paste Link] i wciskamy przycisk OK.
12. 2 .1  	Składanie połączeń
Obiekt może zostać połączony z dokumentem w sposób bezpośredni, jest również możliwe składanie połączeń. Polega ono na kopiowaniu połączenia.

Ilustracja 12-3 Połączenie pierwotne

Ilustracja 12-4 Połączenie wtórne


Połączenie wtórne tworzy się podczas kopiowania obiektu, który w danym dokumencie jest powiązany, do innego dokumentu - za pomocą polecenia Edycja ( Kopiuj [Edit ( Copy].
12. 2 .2  	Zarządzanie połączeniami
Na połączeniach możemy wykonywać takie operacje, jak ich uaktualnianie, przerywanie, przywracanie, czy usuwanie.
Jeżeli przerwiemy połączenie, to obiekt nie będzie mógł być redagowany z poziomu dokumentu aplikacji - klienta OLE. Jednakże oryginalny plik zawierający obiekt nadal będzie istniał. Operację przerywania połączenia wykonujemy za pomocą polecenia Edycja ( Połączenia [Edit ( Links].

Ilustracja 12-5 Zarządzanie połączeniami
W okienku Połączenia [Links] zaznaczamy to, które chcemy przerwać i wciskamy przycisk Przerwij połączenie [Break Link]. Obiekt nadal pozostanie w dokumencie, z tym, że nie będzie już połączony z plikiem źródłowym.
Jeżeli zmienimy nazwę dokumentu źródłowego, w którym jest zapisany obiekt, to połączenie zostanie przerwane. Możemy je odtworzyć wskazując, po wciśnięciu przycisku Otwórz źródło [Open Source], plik zawierający obiekt.
Analogicznie, możliwe jest wskazanie nowego pliku źródłowego dla danego obiektu, służy do tego przycisk Zmień źródło [Change Source].
Obiekty połączone z dokumentem możemy uaktualniać automatycznie (Automatycznie [Automatic]) lub ręcznie (Ręcznie [Manual]). Ma to na celu umieszczenie w dokumencie aktualnej wersji obiektu zapisanego w pliku źródłowym, który mógł ulec modyfikacjom. Operację aktualizacji rozpoczynamy wciśnięciem przycisku Aktualizuj [Update Now].
Połączenie możemy całkowicie usunąć. Po zaznaczeniu obiektu wydajemy polecenie Edycja ( Wytnij [Edit ( Cut] i w efekcie obiekt jest usuwany z dokumentu.
12. 3 Redagowanie osadzonego lub połączonego obiektu
Operacja wykonywana na obiekcie jest nazywana aktywnością obiektu. Aktywność taka może polegać na przykład na edycji danego obiektu, jego odgrywaniu (np. w przypadku plików multimedialnych), czy też uruchamianiu. Dla każdego obiektu jest zdefiniowana aktywność pierwotna, która ma miejsce po jego podwójnym kliknięciu. W przypadku rysunku aktywnością pierwotną jest jego redagowanie za pomocą aplikacji, która posłużyła do jego utworzenia. W przypadku dźwięku aktywnością pierwotną będzie jego odtworzenie.
Zaznaczenie obiektu powoduje zazwyczaj umieszczenie w menu Edycja [Edit] dodatkowych poleceń umożliwiających wykonywanie na nim różnych operacji, oczywiście w zależności od rodzaju obiektu.
Jeżeli aktywnością obiektu jest redagowanie, to w menu Plik [File] aplikacji, za pomocą której wykonujemy tę operację, pojawia się polecenie Zakończ i powróć do nazwa_dokumentu [Exit and Return to]. Powoduje ono zakończenie redagowania obiektu, zamknięcie aplikacji - serwera OLE i powrót do dokumentu, w którym jest osadzony obiekt. Obiekt ten zostanie zaktualizowany. Jeżeli chcemy anulować wprowadzone zmiany i nie aktualizować zawartości obiektu, wybieramy polecenie Koniec [Exit] i na pytanie systemu, czy zaktualizować w obiekcie wprowadzone zmiany, odpowiadamy przecząco.



Windows 95

12. Integrowanie aplikacji

300


299


293


13. Standardowe akcesoria Windows
System Windows 95 oferuje użytkownikowi grupę pożytecznych aplikacji pomagających w redagowaniu tekstów, wykonywaniu rysunków, obliczeń itp. Większa część z tych aplikacji, choć nie wszystkie, znajduje się w folderze Akcesoria [Accessories] (Start ( Programy ( Akcesoria [Start ( Programs ( Accessories]). Niektórych należy szukać w katalogu systemowym Windows. Warto również wiedzieć, że o tym, które z aplikacji przedstawionych w tym rozdziale będziemy mieli do dyspozycji, decydujemy podczas instalowania systemu Windows.
13. 1 WordPad
Aplikacja WordPad jest przeznaczona do pisania i redagowania dokumentów, do których możemy dołączać inne obiekty Windows, m.in. rysunki. Daleko jej do produktów tej klasy co Microsoft Word, czy WordPerfect, jednak w zupełności wystarcza do przygotowywania niezbyt skomplikowanych dokumentów.

Ilustracja 13-1 Okno aplikacji WordPad
WordPad jest wyposażony w zestaw podstawowych funkcji umożliwiających redagowanie dokumentów. Rozmiar dokumentów tworzonych za jego pomocą nie jest ograniczony, co najwyżej pojemnością dysku. Ponadto umożliwia korzystanie z podstawowych technik Windows, takich jak "przenieś i upuść" (ang. drag-and-drop), czy też wymiany danych za pomocą OLE.
13. 1 .1 	Operacje na dokumentach
WordPad pozwala na jednoczesne redagowanie tylko jednego dokumentu. Nowy dokument możemy utworzyć wybierając polecenie Plik ( Nowy [File ( New] lub wciskając przycisk . W tym momencie musimy wybrać jeden z trzech formatów dokumentów udostępnianych przez WordPad.

Ilustracja 13-2 Wybór formatu dla nowo tworzonego dokumentu
Standardowym formatem WordPad jest Dokument w formacie Word 6 [Word 6 Document], zgodny z formatem dokumentów tworzonych za pomocą edytora Microsoft Word 6 for Windows. Oprócz tego mamy do dyspozycji Dokument w formacie RTF [Rich Text Format] - popularny format dokumentu akceptowany przez liczne edytory, który umożliwia, między innymi, stosowanie różnych czcionek, formatowanie dokumentu itp. Trzeci z formatów - Dokument w formacie Tylko tekst [Text Only Document] - pozwala jedynie na wprowadzanie "czystego" tekstu, bez żadnych znaków formatujących.
WordPad bez problemów potrafi ponadto odczytać dokumenty utworzone za pomocą aplikacji Windows Write (rozszerzenie .wri) znanej z poprzednich wersji Windows 3.x.
Jeżeli po raz pierwszy zapisujemy dokument na dysku lub chcemy go zapisać pod zmienioną nazwą, to powinniśmy to zrobić za pomocą polecenia Plik ( Zapisz jako [File ( Save As]. W wyświetlonym okienku dialogowym Zapisz jako [Save As] określamy nazwę dokumentu (Nazwa pliku [File name]), folder (Zapisz w [Save in]), w którym ma się on znaleźć oraz format w jakim dokument jest zapisywany (Zapisz jako [Save as type]).
Jeśli redagowany dokument chcemy zapisać pod dotychczasową nazwą i w tym samym formacie, wystarczy wybrać polecenie Plik ( Zapisz [File ( Save] lub wcisnąć przycisk .
Jeśli nowo utworzony dokument nie był jeszcze zapisywany, a wybraliśmy polecenie wymienione powyżej, to i tak WordPad zażąda określenia dla niego nazwy, lokalizacji i formatu.
Dokumenty zapisane na dysku możemy otwierać w celu ich przeglądania, drukowania, czy też dalszego redagowania. Służy do tego polecenie Plik ( Otwórz [File ( Open] lub przycisk . Powoduje ono wyświetlenie okienka dialogowego ułatwiającego wskazanie miejsca położenia dokumentu (Szukaj w [Look in]), jego nazwy (Nazwa pliku [File name]) i formatu (Pliki typu [Files of type]). Nazwę dokumentu można wskazać w oknie, w którym są wyświetlane wszystkie pliki danego folderu zgodne z formatem wskazanym w polu Pliki typu [Files of type].
Szybkim sposobem otwierania ostatnio redagowanego dokumentu jest wskazanie jego nazwy w menu Plik [File]. W menu tym są zawsze umieszczane nazwy czterech ostatnio redagowanych dokumentów.
Dokumenty tworzy się na ogół po to, by je drukować na papierze. Pora więc przejść do omówienia operacji drukowania. Ze względu na to, że papier nie jest taki tani (nie mówiąc już o ekologicznym podejściu do zagadnienia) przed wykonaniem wydruku warto podejrzeć, jak będzie się on prezentował. Dzięki temu unikniemy czasochłonnych prób uzyskania zadowalającego nas efektu bezpośrednio na papierze. Po wybraniu polecenia Plik ( Podgląd wydruku [File ( Print Preview] lub wciśnięciu przycisku  na ekranie pojawia się okienko z podglądem wydruku.

Ilustracja 13-3 WordPad - podgląd dokumentu przed wydrukiem
Przyciski dostępne w oknie podglądu pozwalają na wykonanie kilku operacji. Po wciśnięciu przycisku Drukuj [Print] rozpoczynamy drukowanie dokumentu - ale o tym dalej. Przyciski Następna strona [Next Page] i Poprzednia strona [Previous Page] umożliwiają - odpowiednio - wyświetlenie następnej i poprzedniej strony. Po wciśnięciu przycisku Dwie strony [Two Page] w oknie podglądu są jednocześnie wyświetlane dwie sąsiadujące strony dokumentu. Przycisk ten zmienia się na Jedna strona [One Page], którego wciśnięcie powoduje przywrócenie wyświetlania pojedynczej strony dokumentu. Przyciski Powiększ [Zoom In] i Pomniejsz [Zoom Out] pozwalają na procentowe powiększenie i pomniejszenie podglądu (efekt "lupy"). Po wciśnięciu przycisku Zamknij [Close] powracamy do redagowania dokumentu.
Operację drukowania rozpoczynamy wybierając polecenie Plik ( Drukuj [File ( Print] lub wciskając przycisk .
W tym drugim przypadku operacja drukowania rozpoczynana jest natychmiast, w oparciu o aktualne ustawienia.
Przed rozpoczęciem drukowania zostaje wyświetlone okienko dialogowe pozwalające na określenie dodatkowych parametrów.

Ilustracja 13-4 Definiowanie parametrów drukowania
W polu Nazwa [Name] wskazujemy drukarkę, na której chcemy wykonać wydruk. Po wciśnięciu przycisku Właściwości [Properties] możemy określić właściwości dla tej właśnie drukarki. Zaznaczenie pola Drukuj do pliku [Print to file] powoduje wysłanie wydruku do pliku dyskowego, zamiast na drukarkę. Taki wydruk kierujemy później na drukarkę, na przykład poleceniem copy nazwa_pliku prn.
W grupie Zakres wydruku [Print range] określamy zakres drukowanych stron. Mogą to być wszystkie strony - Wszystkie [All], strony z wybranego zakresu - Strony od ... do ... [Pages from ... to ...], lub też wcześniej zaznaczony fragment dokumentu - Zaznaczenie [Selection].
WordPad pozwala na drukowanie wielu kopii danego dokumentu, ich liczbę podajemy w polu Liczba kopii [Number of copies]. Sposób generowania tych kopii zależy od stanu pola Sortuj [Collate]. Jeżeli nie jest ono zaznaczone, to najpierw są wykonywane kopie stron, to znaczy, że po wydrukowaniu danej strony są od razu drukowane jej kopie. Zaznaczenie pola Sortuj [Collate] powoduje, że drukowany jest cały dokument, a następnie kolejne jego kopie. Ten drugi sposób jest wolniejszy i jest dostępny tylko dla wybranych typów drukarek, nie musimy jednak "bawić się" w rozdzielanie poszczególnych kopii dokumentu, co przy dużej jego objętości jest czynnością dosyć czasochłonną.
13. 1 .2 	Okno aplikacji WordPad
Wprawne posługiwanie się aplikacją WordPad wymaga umiejętności wykorzystywania poszczególnych elementów jej okna. Należą do nich: pasek narzędzi, pasek formatu i linijka.
* pasek narzędzi (Widok ( Pasek narzędzi [View ( Toolbar])
Nowy [New]

Tworzy nowy dokument
Otwórz [Open]

Otwiera dokument zapisany w pliku dyskowym
Zapisz [Save]

Zapisuje na dysku redagowany dokument
Drukuj [Print]

Drukuje dokument
Podgląd wydruku [Print Preview]

Pokazuje dokument w takiej formie, jaką będzie on miał na wydruku
Znajdź [Find]

Wyszukuje teksty w dokumencie
Wytnij [Cut]

Wycina z dokumentu zaznaczony fragment i umieszcza go w Schowku
Kopiuj [Copy]

Kopiuje zaznaczony fragment do Schowka
Wklej [Paste]

Wkleja zawartość Schowka do dokumentu w miejscu wskazywanym przez kursor
Cofnij [Undo]

Anuluje ostatnio przeprowadzoną operację
Data/Godzina [Date/Time]

Wstawia do dokumentu aktualną datę i godzinę
* pasek formatu (Widok ( Pasek formatu [View ( Format Bar])
Czcionka [Font]

Wybór czcionki
Rozmiar czcionki [Font Size]

Wybór rozmiaru czcionki
Pogrubienie [Bold]

Pismo pogrubione
Kursywa [Italic]

Pismo pochyłe
Podkreślenie [Underline]

Pismo podkreślone
Kolor [Color]

Zmiana koloru pisma
Wyrównaj do lewej [Align Left]

Wyrównywanie wierszy do lewego marginesu
Wyrównaj do środka [Center]

Środkowanie wierszy
Wyrównaj do prawej [Align Right]

Wyrównywanie wierszy do prawego marginesu
Wypunktowanie [Bullets]

Tworzenie list
* linijka (Widok ( Linijka [View ( Ruler])

Za pomocą linijki możemy tworzyć wcięcia akapitów i ustawiać punkty tabulacji; szerzej na ten temat napiszę w jednym z kolejnych punktów[DeBe1].
Pasek formatowania i pasek narzędzi możemy umieszczać przy innych krawędziach okna WordPad, czy nawet w jego wnętrzu. Wystarczy chwycić jeden z nich wskaźnikiem myszki i przenieść w wybrane miejsce.
W menu Widok [View] znajduje się opcja Opcje [Options] pozwalająca użytkownikowi na zdefiniowanie własnych preferencji w pracy z WordPad. Po jej wybraniu jest wyświetlane okienko dialogowe z sześcioma zakładkami.
Zakładka Opcje [Options] pozwala na określenie jednostek miary, którymi posługijemy się podczas pracy. Mogą to być cale (Cale [Inches]), centymetry (Centymetry [Centimeters]), punkty (Punkty [Points]) lub pajki (Pajki [Picas]). W zakładce tej znajduje się jeszcze pole Automatyczny wybór tekstu [Automatic word selection]; jego uaktywnienie powoduje, że przy zaznaczaniu tekstu za pomocą myszki są selekcjonowane całe wyrazy. Oznacza to, że nawet jeśli zaznaczanie rozpoczęliśmy w środku pierwszego wyrazu, to zostaje on zaznaczony cały, gdy tylko kursor znajdzie się na następnym.
Pozostałe zakładki dotyczą poszczególnych formatów dokumentów i zawierają po dwie grupy: Zawijanie tekstu [Word wrap] i Paski narzędzi [Toolbars]. Opcje pierwszej grupy umożliwiają określenie, w jaki sposób ma być rozmieszczany tekst dokumentu w oknie aplikacji WordPad. Zaznaczenie opcji Bez zawijania [No wrap] powoduje, że nie jest on rozmieszczany, opcja Zawiń według rozmiaru okna [Wrap to window] rozmieszcza tekst w granicach aktualnego rozmiaru okna, a opcja Zawiń według linijki [Wrap to ruler] rozmieszcza tekst uwzględniając rozmiar linijki. Pola znajdujące się w drugiej grupie odpowiadają za wyświetlanie poszczególnych pasków po uruchomieniu aplikacji. Zaznaczenie pola powoduje wyświetlanie odpowiadającego mu paska.
13. 1 .3 	Redagowanie tekstu
Ponieważ książka ta raczej nie jest przeznaczona dla początkujących zakładam, że Czytelnik posiada wystarczającą wiedzę na temat wprowadzania i redagowania tekstu. Przedstawię zatem kilka sposobów osiągania określonych efektów bez tłumaczenia dlaczego się to robi.
Kursor możemy ustawić w dowolnym miejscu dokumentu, po prostu klikając je myszką. Wiele osób woli jednak korzystać z klawiatury; oto kilka podstawowych kombinacji klawiszy ułatwiających przenoszenie kursora.
Ctrl+(		Poprzedni wyraz
Ctrl+R		Następny wyraz
Ctrl+Home		Początek dokumentu
Ctrl+End		Koniec dokumentu
Ctrl+PgUp		Pierwszy znak pierwszego wiersza w oknie
Ctrl+PgDn		Ostatni znak ostatniego wiersza w oknie
Przy redagowaniu dokumentów bardzo często przydatna jest możliwość operowania na jego blokach. Zaczynamy od zaznaczenia takiego bloku. Jeżeli posługujemy się myszką, to umieszczamy jej wskaźnik na początku bloku i - przy wciśniętym lewym przycisku myszki - rozszerzamy zaznaczenie na interesujący nas fragment dokumentu, który jest automatycznie wyróżniany tzw. inwersem (kolor tła staje się kolorem pisania i na odwrót). Gdy już cały blok będzie zaznaczony - zwalniamy przycisk myszki. Należy teraz zachować ostrożność, gdyż naciśnięcie w tym momencie jakiegoś klawisza znakowego na klawiaturze spowoduje, że znak ten zastąpi cały zaznaczony fragment.
Operację tę możemy anulować wybierając od razu polecenie Edycja ( Cofnij [Edit ( Undo].
Jeżeli wolimy posługiwać się klawiaturą, blok zaznaczamy przesuwając kursor przy wciśniętym klawiszu Shift.
Powróćmy jednak do myszki. Za jej pomocą możemy szybko zaznaczyć pojedynczy wyraz - podwójnie go klikając lub też cały akapit - potrójne kliknięcie. Jest także możliwe zaznaczanie całego wiersza poprzez umieszczenie wskaźnika myszki w obszarze lewego marginesu (zmieni on wówczas swój kształt) i kliknięcie lewym przyciskiem. Jeśli w tym momencie wciśniemy lewy przycisk myszki i - trzymając go cały czas wciśnięty - przesuniemy myszkę w górę lub w dół, będziemy zaznaczali całe wiersze. Podwójne kliknięcie myszką w obszarze lewego marginesu powoduje zaznaczenie całego akapitu.
Na koniec - metody mieszane polegające na jednoczesnym stosowaniu myszki i klawiatury. Po zaznaczeniu akapitu poprzez podwójne kliknięcie obszaru lewego marginesu wciskamy klawisz Shift i klikamy myszką obszary lewego marginesu dla kolejnych akapitów. W ten sposób zaznaczamy wiele akapitów na raz. Jeżeli chcemy zaznaczyć całe zdanie, wciskamy klawisz Ctrl i klikamy myszką w obszarze tego zdania. Możemy również zaznaczyć cały dokument. Wystarczy wcisnąć klawisz Ctrl i kliknąć myszką w obszarze lewego marginesu. Ten sam efekt uzyskamy potrójnie klikając myszką w obszarze lewego marginesu lub wybierając polecenie Edycja ( Zaznacz wszystko [Edit ( Select All], bądź też wciskając klawisz Ctrl+A.
Selekcję anulujemy klikając myszką w dowolny fragment dokumentu.
Na zaznaczonych blokach możemy wykonywać różnorodne operacje: usuwanie, przenoszenie, kopiowanie, czy też drukowanie.
Załóżmy, że chcemy przenieść zaznaczony fragment dokumentu w inne miejsce. Możemy to zrobić następująco: najpierw wycinamy dany fragment wybierając polecenie Edycja ( Wytnij [Edit ( Cut], a następnie przenosimy kursor w to miejsce, gdzie ma być on wstawiony i wybieramy polecenie Edycja ( Wklej [Edit ( Paste]. Ten sam efekt uzyskamy wciskając odpowiednie przyciski na pasku narzędzi (patrz punkt 13.1.2). Możemy także posłużyć się menu podręcznym. Po kliknięciu zaznaczonego fragmentu prawym klawiszem myszki w wyświetlonym menu podręcznym wybieramy polecenie Wytnij [Cut]. Umieszczamy teraz kursor w miejscu, gdzie blok ma być wstawiony, klikamy je prawym przyciskiem myszki i wybieramy polecenie Wklej [Paste].
Podobnie przebiega operacja kopiowania, z tą różnicą, że zaznaczony tekst nie jest wycinany z dokumentu, a w wybranym miejscu umieszczamy jego kopię. Oczywiście, zamiast polecenia Wytnij [Cut] stosujemy polecenie Kopiuj [Copy].
Warto wiedzieć, że operacje przenoszenia bloku, czy też jego kopiowania, najszybciej wykonamy posługując się samą myszką. Po zaznaczeniu bloku "chwytamy" go - wskazując go kursorem myszki, wciskając jej lewy przycisk i trzymając go cały czas wciśnięty - a następnie przenosimy w nowe miejsce. Podczas przenoszenia kursor przyjmuje następujący kształt - . Po umieszczeniu kursora w miejscu, gdzie zaznaczony fragment ma być wstawiony, zwalniamy przycisk myszki. Tak samo przeprowadzamy operację kopiowania, z tym, że przed "chwyceniem" bloku wciskamy i przytrzymujemy klawisz Ctrl. Jeżeli kopiujemy blok, kursor ma taki kształt - .
13. 1 .4 	Formatowanie dokumentu
Formatowanie dokumentu to m.in. ustawienie marginesów, określenie sposobów wyrównywania wierszy, stosowanie różnych czcionek i różnych ich atrybutów, określanie położenia punktów tabulacji itd.
Parametry strony ustawiamy w specjalnym okienku dialogowym wyświetlanym po wybraniu polecenia Plik ( Ustawienia strony [File ( Page Setup].

Ilustracja 13-5 Ustawianie parametrów strony
Rozmiar papieru określamy w polu Rozmiar [Size], sposób jego podawania do drukarki w polu Źródło [Source]. Orientację kartki - poziomą (Pozioma [Landscape]) lub pionową (Pionowa [Portrait]) - wskazujemy w grupie Orientacja [Orientation]. W grupie Marginesy [Margins] definiujemy rozmiary marginesów: lewego (Lewy [Left]), prawego (Prawy [Right]), górnego (Górny [Top]) i dolnego (Dolny [Bottom]).
Jedną z najważniejszych rzeczy w formatowaniu tekstu jest jego wyrównywanie, czyli sposób ułożenia między lewym i prawym marginesem. WordPad pozwala na wybór wyrównywania jedynie dla akapitów, nie można tego robić w odniesieniu do pojedynczych wierszy. Po umieszczeniu kursora wewnątrz akapitu, którego wyrównywanie chcemy zmienić, wciskamy odpowiedni przycisk w pasku formatu lub wybieramy polecenie Format ( Akapit [Format ( Paragraph] i wskazujemy pożądany sposób formatowania w polu Wyrównywanie [Alignment]: Do lewej [Left] - wyrównywanie do lewego marginesu, Do prawej [Right] - wyrównywanie do prawego marginesu, Do środka [Center] - środkowanie.
Ten sam efekt możemy uzyskać klikając akapit prawym przyciskiem myszki i wybierając, w wyświetlonym menu podręcznym, polecenie Akapit [Paragraph].
Odpowiednio sformatowany dokument nie może się obyć bez wcięć akapitu. Wcięcie akapitu to nic innego, jak odpowiednie przesunięcie wierszy. WordPad udostępnia trzy rodzaje wcięć: lewe, prawe i wcięcie pierwszego wiersza. Można je ze sobą "łączyć" otrzymując różnorodne efekty. Ustawianie wcięć może się odbywać za pomocą okienka dialogowego Akapit [Paragraph] (otwieramy je poleceniem Format ( Akapit [Format ( Paragraph]).

Ilustracja 13-6 Definiowanie wcięć
W polu Z lewej [Left] wprowadzamy wartość przesunięcia w stosunku do lewego marginesu, w polu Z prawej [Right] - do prawego marginesu, a w polu Pierwszy wiersz [First line] - wartość przesunięcia pierwszego wiersza akapitu w stosunku do lewego marginesu. Jeśli wartości podajemy w calach, nie musimy określać ich jednostek; w przeciwnym wypadku należy dopisać cm - dla centymetrów, pt - dla punktów lub pi - dla pajki.
Wcięcia akapitów możemy w łatwy sposób ustawiać za pomocą specjalnych znaczników linijki.

Ilustracja 13-7 Znaczniki linijki umożliwiające ustawienie wcięć akapitu
Przesuwanie znaczników ma wpływ na ten akapit, w którym znajduje się kursor (chyba, że zaznaczymy kilka akapitów lub cały tekst).
Podczas formatowania dokumentu czasem wyróżniamy niektóre akapity jako punkty. W tym celu ustawiamy kursor w takim akapicie lub zaznaczamy kilka akapitów i wybieramy polecenie Format ( Styl wypunktowania [Format ( Bullet Style] bądź wciskamy przycisk .
Duży wpływ na wygląd wierszy ma ustawienie punktów tabulacji; szczególnie wtedy, gdy często posługujemy się klawiszem Tab. Punkty tabulacji możemy ustawiać bezpośrednio na linijce lub też za pomocą okienka dialogowego Tabulatory [Tabs] wyświetlanego po wybraniu polecenia Format ( Tabulatory [Format ( Tabs].

Ilustracja 13-8 Ustawianie punktów tabulacji
Położenie nowego punktu tabulacji określamy w polu Pozycja tabulatora [Tab stop position]. Jeżeli nie wprowadzimy jednostki miary (porównaj str. 312), to domyślnie są przyjmowane cale. Położenia pozostałych punktów tabulacji znajdują się poniżej. Możemy je usuwać wciskając, po podświetleniu wybranego z nich, przycisk Wyczyść [Clear].
Bardziej elastyczny sposób polega na ustawianiu punktów tabulacji bezpośrednio na linijce. Po kliknięciu linijki lewym przyciskiem myszki we wskazanym miejscu pojawia się znacznik punktu tabulacji . Możemy chwytać go myszką i przenosić w nowe miejsce. Przeciągnięcie go poza obszar linijki powoduje usunięcie danego punktu tabulacji.
Ustawianie punktów tabulacji odnosi się do aktualnego akapitu, względnie tych akapitów, które są w tym momencie zaznaczone.
13. 1 .5 	Wstawianie obiektów do dokumentu
Aplikacja WordPad potrafi posługiwać się techniką OLE, w związku z tym pozwala na wstawianie do swojego dokumentu obiektów tworzonych za pomocą innych aplikacji obsługujących tą technikę. Po wybraniu polecenia Wstaw ( Obiekt [Insert ( Object] jest wyświetlane okienko dialogowe Wstaw obiekt [Insert Object].

Ilustracja 13-9 Tworzenie nowego obiektu
Jeżeli obiekt osadzany w naszym dokumencie chcemy dopiero utworzyć, zaznaczamy opcję Utwórz nowy [Create New]. Wtedy w oknie Typ obiektu [Object Type] pojawia się lista dokumentów tworzonych za pomocą aplikacji, które obsługują technikę OLE. Po wybraniu typu dokumentu zostaje uruchomiona odpowiadająca mu aplikacji i możemy przystąpić do tworzenia obiektu.
Jeżeli zaznaczymy pole Wyświetl jako ikonę [Display As Icon], to obiekt będzie reprezentowany w naszym dokumencie poprzez ikonę.
Po zakończeniu tworzenia obiektu wybieramy w aplikacji polecenie Plik ( Zamknij i powróć do [File ( Close and Return to ...]. W tym momencie obiekt zostanie wstawiony do dokumentu. Jeżeli jest to na przykład rysunek, to jego zaznaczenie powoduje pojawienie się specjalnego obramowania, za pomocą którego możemy zmieniać jego rozmiar. Podwójne kliknięcie obiektu powoduje uruchomienie związanej z nim aplikacji. Dzięki temu możemy poddawać go modyfikacjom bez potrzeby ponownego osadzania w naszym dokumencie.
W dokumencie możemy osadzać również obiekty zapisane w plikach dyskowych. Najpierw w okienku dialogowym Wstaw obiekt [Insert Object] należy wybrać opcję Utwórz z pliku [Create From File].

Ilustracja 13-10 Wstawianie obiektu zapisanego w pliku
W polu Plik [File] podajemy nazwę pliku zawierającego wstawiany obiekt; możemy ją wskazać posługując się przyciskiem Przeglądaj [Browse]. Jeżeli zaznaczymy pole Łącz [Link], to zostanie utworzone połączenie do danego pliku i, w efekcie, wszelkie jego zmiany będą automatycznie uaktualniane w dokumencie.
Wstawiony obiekt możemy swobodnie przesuwać w ramach dokumentu. Wystarczy "chwycić" myszką jego ramkę i przeciągnąć na nowe miejsce.
13. 1 .6 	Przegląd systemu menu aplikacji WordPad

Menu Plik [File]
Zawiera polecenia i opcje związane z tworzeniem, otwieraniem, zapisywaniem i drukowaniem dokumentów.

Nowy [New]
Tworzy nowy dokument w jednym z trzech dostępnych formatów. Pierwszy z nich - Dokument w formacie Word6 [Word for Windows 6.0] - umożliwia tworzenie dokumentu i pełne formatowanie go, jest to przy tym format jednego z najpopularniejszych na świecie edytorów tekstu - Microsoft Word 6.0. Drugi z formatów - Dokument w formacie RTF Rich Text Document] - to specjalny format, uniwersalny dla wielu aplikacji, umożliwiający stosowanie różnych czcionek, formatowanie znaków, wstawianie znaków tabulacji. Ostatni z formatów - Tylko tekst [Text Only] - pozwala jedynie na tworzenie plików tekstowych, bez formatowania.

Otwórz [Open]
Otwiera dokument zapisany na dysku.

Zapisz [Save]
Zapisuje dokument na dysku pod jego dotychczasową nazwą.

Zapisz jako [Save As] 
Zapisuje dokument na dysku pod nową nazwą. Umożliwia zmianę formatu dokumentu.

Drukuj [Print]
Drukuje dokument lub wybrany jego fragment na drukarce.

Podgląd wydruku [Print Preview]
Wyświetla podgląd dokumentu w takiej postaci, jaką będzie on miał na wydruku.

Ustawienia strony [Page Setup]
Umożliwia na zdefiniowanie rozmiaru strony i marginesów.

Zakończ [Exit]
Kończy pracę aplikacji.
Menu Edycja [Edit]
Zawiera polecenia i opcje ułatwiające pracę z tekstem

Cofnij [Undo]
Anuluje ostatnio przeprowadzoną operację edycyjną.

Wytnij [Cut]
Wycina zaznaczony fragment z dokumentu i umieszcza go w Schowku.

Kopiuj [Copy]
Kopiuje zaznaczony fragment do Schowka.

Wklej [Paste] 
Wkleja zawartość Schowka w miejscu wskazywanym przez kursor.

Wklej specjalnie [Paste Special]

Umożliwia wklejenie zawartości Schowka w wybranym formacie lub połączenie obiektu znajdującego się w Schowku z danym dokumentem.

Wklej łącze [Paste Link]
Tworzy połączenie obiektu znajdującego się w Schowku z danym dokumentem.

Wyczyść [Clear]
Usuwa z dokumentu zaznaczony fragment, nie umieszczając go w Schowku.

Zaznacz wszystko [Select All]
Zaznacza całą zawartość dokumentu.

Znajdź [Find]
Wyszukuje w dokumencie określony tekst.

Znajdź następny [Find Next]
Wyszukuje w dokumencie następne wystąpienie wcześniej określonego tekstu.

Zamień [Replace]
Wyszukuje w dokumencie określony tekst i zastępuje go innym tekstem.

Łącza [Links]
Pozwala na zarządzanie obiektami połączonymi z dokumentem.
Menu Wstaw [Insert]
Zawiera polecenia ułatwiające wstawianie obiektów do dokumentu.

Data i godzina [Date and Time]
Wstawia aktualna datę i godzinę w miejscu wskazywanym przez kursor.

Obiekt [New Object]
Wstawia do dokumentu obiekt utworzony za pomocą innej aplikacji Windows.
Menu Format
[Format]
Zawiera polecenia i opcje ułatwiające formatowanie dokumentu

Czcionka [Font]
Umożliwia zmianę kroju, rozmiaru i wyglądu czcionki, którą jest pisany tekst.

Styl wypunktowania [Bullet Style]

Włącza specjalny styl pisania, zwany wyliczaniem.

Akapit [Paragraph]
Pozwala na określenie wcięcia i wyrównywania akapitu.

Tabulatory [Tabs]
Umożliwia definiowanie położenia punktów tabulacji.
13. 2 Paint
Aplikacja Paint jest prostym programem graficznym przeznaczonym do wykonywania rysunków, które mogą być później drukowane, wykorzystywane w innych dokumentach, czy też służyć jako tapety dla Windows.

Ilustracja 13-11 Okno aplikacji Paint
13. 2 .1 	Dokumenty aplikacji Paint
Dokumentami Paint są pliki graficzne zapisane w popularnym formacie: BMP. Aplikacja ta tworzy grafikę rastrową - rysunek złożony jest z punktów, z których każdy ma swój kolor. Daje to znacznie mniejsze możliwości, niż w przypadku grafiki wektorowej, gdzie poszczególne elementy rysunku są obiektami; obiekty takie możemy wybierać i zmieniać na wiele sposobów, w zależności oczywiście od możliwości danej aplikacji.
Nowy rysunek tworzymy wybierając polecenie Plik ( Nowy [File ( New]. W efekcie znika dotychczasowa zawartość okna aplikacji i możemy przystąpić do tworzenia nowego rysunku. Przedtem jednak możemy określić jego rozmiar wybierając opcję Obraz ( Atrybuty [Image ( Attributes].

Ilustracja 13-12 Definiowanie atrybutów rysunku
Szerokość rysunku wpisujemy w polu Szerokość [Width], wysokość w polu Wysokość [Height]. Jednostkę miary, jaką się posługujemy określamy w grupie Jednostki [Units]. Mogą to byc cale - Cale [Inches], centymetry - Centymetry [Cm] lub piksele - Piksele [Pels]. Jeżeli rysunek ma być kolorowy, w grupie Kolory [Colors] wybieramy opcję Kolorowy [Colors], jeżeli ma być czarno-biały - Czarno-biały [Black and White]. 
Rozmiar rysunku jest ograniczony wielkością dostępnej pamięci.
Rozmiar rysunku możemy zmienić także za pomocą myszki. Wystarczy "chwycić" jej wskaźnikiem jeden z uchwytów rysunku (małe, czarne kwadraciki) rozmieszczonych na jego brzegach i przeciągnąć w nowe położenie.
Jeżeli nasz rysunek jest już zapisany na dysku, możemy wczytać go za pomocą polecenia Plik ( Otwórz [File ( Open].
Nazwę otwieranego rysunku możemy wskazać bezpośrednio w menu Plik [File]. Paint "pamięta" nazwy czterech ostatnio redagowanych rysunków.
Rysunek zapisujemy na dysku za pomocą polecenia Plika ( Zapisz [File ( Save]. Zachowuje on wówczas swoją dotychczasową nazwę i atrybuty. Jeżeli chcemy zapisać go pod nową nazwą, wybieramy polecenie Plik ( Zapisz jako [File ( Save As]. W wyświetlonym okienku dialogowym Zapisz jako [Save As], oprócz nazwy (pole Nazwa pliku [File name]), określamy typ pliku BMP (pole Zapisz jako [Save as type]). Mamy do wyboru kilka możliwości:
Mapa bitowa jednokolorowa		Wykorzystywane są tylko dwa kolory: [Monochrome Bitmap]			czarny i biały
Mapa bitowa 16- kolorowa		Stosuj, gdy w rysunku wykorzystujesz
[16-Color Bitmap]			do 16 kolorów
Mapa bitowa 256-kolorowa		Stosuj, gdy w rysunku wykorzystujesz do [256-Color Bitmap]			256 kolorów
Mapa bitowa 24-bitowa		Stosuj, gdy w rysunku wykorzystujesz 
[24-Bit Bitmap]			więcej niż 256 kolorów
13. 2 .2 	Rysowanie
Nasza "twórczość" malarska jest wspomagana przez dwa paski: pasek narzędzi i kolorów. W pierwszym znajdują się przyciski, za pomocą których wybieramy "przybory" malarskie, w drugim - paleta kolorów dostepnych dla tych przyborów.
Pasek narzędzi jest wyświetlany, gdy jest aktywna opcja Widok ( Przybornik [View ( Toolbox], a pasek kolorów - Widok ( Pole koloru [View ( Color Box]. Oba paski mogą być umieszczane w wybranym miejscu okna aplikacji Paint, wystarczy "chwycić" je myszką i przeciągnąć na nowe miejsce.
Dla każdego narzędzia możemy określić kolor rysowania i kolor tła. Kolor rysowania wybieramy klikając lewym przyciskiem myszki wybrany kolor w pasku kolorów, natomiast kolor tła - klikając wybrany kolor prawym przyciskiem myszki.
Przedstawmy teraz pokrótce przybory malarskie udostępniane przez Paint. Kliknięcie wybranego z nich w pasku narzędzi powoduje, że staje się on aktywny dopóty, dopóki nie wybierzemy innego. Po wybraniu narzędzia, w dolnej części paska pojawiają się dodatkowe jego atrybuty, które również możemy wybierać.

Zaznacz dowolny kształt [Free Form Select] Umożliwia zaznaczenie obszaru o nieregularnych kształtach. Wykonujemy tę operację obrysowując dany obszar przy wciśniętym lewym przycisku myszki.

Zaznacz [Select] Pozwala na zaznaczenie prostokątnego obszaru w rysunku. Po umieszczeniu kursora w narożnym punkcie tego obszaru wciskamy lewy przycisk myszki i, trzymając go cały czas wciśnięty, rozszerzamy zaznaczenie na cały wybrany obszar.

Gumka [Eraser] Wymazuje rysunek posługując się aktualnie wybranym kolorem tła. Wymazywanie odbywa się przy wciśniętym lewym przycisku myszki. Jeżeli wymazujemy przy wciśniętym prawym przycisku myszki, to wymazywane są tylko fragmenty narysowane aktualnym kolorem rysowania.

Wypełnianie kolorem [Fill With Color] Wypełnia kolorem rysowania (kliknięcie lewym przyciskiem myszki) lub tła (kliknięcie prawym przyciskiem myszki) zamkniętą powierzchnię.

Weź kolor [Pick Color] Umożliwia na ustawienie koloru rysowania i tła poprzez wskazanie go w oknie roboczym aplikacji. Zamiast wskazywać kolor w pasku kolorów możemy kliknąć dowolne miejsce rysunku. Jeżeli klikniemy lewym przyciskiem to kolor kliknietego miejsca staje się kolorem rysowania, jeżeli prawym - kolorem tła.

Lupa [Magnifier] Powiększa wskazany fragment rysunku wybraną liczbę razy. Możemy przywrócić normalną skalę wyświetlania wybierając polecenie Widok ( Powiększenie ( Rozmiar normalny [View ( Zoom ( Normal].

Ołówek [Pencil] Reprezentuje ołówek umożliwiając rysowanie linii o szerokości jednego piksela. Rysujemy przy wciśniętym lewym przycisku myszki. Jeżeli przed rozpoczęciem rysowania wciśniemy i przytrzymamy klawisz Shift, to uzyskamy linię poziomą, pionową lub skierowaną pod kątem 45o, w zależności od kierunku ruchu myszki.

Pędzel [Brush] Podstawowy przybór malarski. Może pełnić rolę pędzla, pióra, czy też pisaka. Rysujemy nim przy wciśniętym lewym (kolor rysowania) lub prawym (kolor tła) przycisku myszki.


Aerograf [Airbrush] Działa jak pojemnik farby w spray'u. "Rozpylamy" ją wciskając lewy (kolor rysowania) lub prawy (kolor tła) przycisk myszki.
Tekst [Text] Umożliwia wprowadzanie w rysunku różnych napisów. Po wybraniu tego narzędzia klikamy obszar rysunku, w którym chcemy umieścić tekst i jest otwierane specjalne okienko Czcionki [Fonts] pozwalające na wybranie czcionki, jej rozmiaru i stylu. Okienko, w którym wprowadzamy tekst jest wyposażone w uchwyty; "chwytając" je myszką i rozciągając możemy dobierać rozmiar okienka tekstowego. Dzięki temu tekst może być pisany w kilku wierszach. Okienko tekstowe możemy także "chwytać" i przenosić w inne miejsce rysunku Po wpisaniu tekstu i określeniu jego atrybutów klikamy inny obszar rysunku lub zmieniamy narzędzie. W tym momencie wprowadzony napis jest traktowany już tak, jak pozostała część rysunku - czyli zbiór punktów i nie można go redagować. Kolor liter jest taki, jak wybrany kolor rysowania; analogicznie - kolor tła. Dotyczy to sytuacji, gdy jest aktywna opcja Opcje ( Rysuj nieprzezroczyste [Options ( Draw Opaque]. W przeciwnym wypadku tekst jest nakładany na rysunek, nie zamazując w całości tego, co znajduje się pod spodem.

Linia [Line] Pozwala na rysowanie linii prostych. Po umieszczeniu kursora w punkcie, gdzie ma ona mieć swój początek wciskamy i przytrzymując wciśnięty lewy przycisk myszki przenosimy kursor do punktu końca linii a następnie zwalniamy przycisk myszki. Jeżeli chcemy uzyskać linię poziomą, pionową lub skierowaną pod kątem 45o, przed rozpoczęciem operacji wciskamy klawisz Shift i przytrzymujemy go przez cały czas rysowania. Jeśli przy omawianych operacjach posłużymy się prawym przyciskiem myszki, linia będzie miała kolor tła.

Krzywa [Curve] Umożliwia rysowanie linii krzywych. Wskazujemy najpierw początkowy punkt krzywej, a następnie - z wciśniętym przycisku myszki - końcowy punkt. Otrzymujemy linię prostą, którą teraz należy "wygiąć". "Chwytamy" jakiś punkt w obszarze rysunku i przesuwamy go myszką - krzywa zmienia swój kształt. To samo robimy z jeszcze jednym punktem; po zwolnieniu przycisku myszki krzywa jest gotowa. Możliwe jest również rysowanie krzywych zamkniętych, poprzez wskazanie trzech punktów, w oparciu o które zostanie ona wyrysowana. Wystarczy je po kolei klikać myszką; pierwszy wskazany punkt jest jednocześnie początkiem i końcem krzywej.

Prostokąt [Rectangle] Rysuje prostokąt. Jego lewy górny róg wskazujemy kursorem i wciskamy przycisk myszki. Trzymając ten przycisk cały czas wciśnięty rozciągamy prostokąt, aż przybierze pożądane rozmiary, po czym zwalniamy przycisk myszki. Jeżeli chcemy uzyskać kwadrat, całą operację wykonujemy przy wciśniętym klawiszu Shift.

Wielokąt [Polygon] Służy do rysowania zamkniętych wieloboków. Pierwszy bok rysujemy tak samo, jak linię. Wierzchołki następnych boków wskazujemy klikając wybrane punkty myszką. Wielobok zamykamy klikając ponownie pierwszy wierzchołek. Innym sposobem na zamknięcie wieloboku jest podwójne kliknięcie punktu, w którym ma się znaleźć przedostatni wierzchołek.

Elipsa [Ellipse] Pozwala na rysowanie elipsy. Sposób postępowania jest taki sam, jak w przypadku prostokąta, z tą różnicą, że przy wciśniętym klawiszu Shift otrzymamy okrąg.

Zaokrąglony prostokąt [Rounded Rectangle] Rysuje prostokąt o zaokrąglonych narożnikach. Sposób postępowania jest taki sam, jak w przypadku zwykłego prostokąta.
13. 2 .3 	Operacje na fragmentach rysunku
Wybrane fragmenty rysunku możemy zaznaczać za pomocą narzędzi: Zaznacz dowolny kształt [Free Form Select] (nieregularne) i Zaznacz [Select] (regularne); porównaj str. 321.
Zaznaczony obszar możemy przenieść na nowe miejsce w rysunku. Wystarczy chwycić go lewym przyciskiem myszki i, trzymając ten przycisk cały czas wciśnięty, przesunąć w nowe położenie. Całą operację kończymy zwalniając przycisk myszki. W taki sam prosty sposób odbywa się kopiowanie, z tą różnicą, że podczas niego należy trzymać wciśnięty klawisz Ctrl. Jeżeli aktywna jest opcja Opcje ( Rysuj nieprzezroczyste [Options ( Draw Opaque], to przenoszony wycinek "przykryje" to, co znajdzie się pod spodem. W przeciwnym wypadku tło wycinka nie będzie rysowane tak, że nie cały rysunek znajdujący się pod spodem zostanie przykryty.

Jednym z wielu możliwych do uzyskania efektów jest pozostawianie śladu. Po narysowaniu elementu rysunku i zaznaczeniu go wciskamy i przytrzymujemy klawisz Shift, a następnie chwytamy wycinek i przesuwamy go w oknie roboczym. Wygląd pozostawianego "śladu" zależy od szybkości ruchu myszką. Uzyskanie tego efektu jest możliwe przy wyłączonej opcji Opcje ( Rysuj nieprzezroczyste [Options ( Draw Opaque] i przy wybraniu takiego koloru tła, jaki ma obszar rysunku, na którym tworzymy efekt.

Ilustracja 13-13 Efekt "śladu"
Inny ciekawy efekt polega na tworzeniu wielokrotnych kopii. Po zaznaczeniu wycinka wciskamy klawisz Ctrl+B, w tym momencie w obszarze roboczym pojawia się jego kopia. Klikamy miejsce, w którym ma być ona umieszczona i automatycznie pojawia się następna. Operacja ta powtarza się cyklicznie dopóty, dopóki nie naciśniemy klawisza Esc.
Kolejne transformacje, jakim możemy poddać wycinek to lustrzane odbicia i obroty. Po wybraniu polecenie Obraz ( Przerzuć/Obróć [Image ( Flip/Rotate] jest otwierane okienko dialogowe Przerzuć i Obróć [Flip and Rotate] z następującymi opcjami:


Przerzuć w poziomie [Flip horizontal]	Lustrzane odbicie w poziomie


Przerzuć w pionie [Flip vertical] Lustrzane odbicie w pionie


Obróć o kąt [Rotate by angle]	Obrót o kąt 90o, 180o lub 270o (na rysunku pokazany został obrót o 90 o)


Za pomocą polecenia Obraz ( Odwróć kolory [Image ( Invert Colors] możemy zamienić kolory wycinka na przeciwstawne.
Kolejna grupa transformacji wycinka to zmiana jego rozmiarów i pochylanie. Operację zmiany rozmiarów możemy wykonać za pomocą myszki lub poleceń menu. W pierwszym przypadku, po zaznaczeniu wycinka, pojawia się wokół niego ramka z uchwytami. Możemy chwycić dowolny z nich wskaźnikiem myszki i przesuwać, zmieniając w ten sposób rozmiar wycinka.
Jeżeli posługujemy się klawiaturą, wybieramy polecenie Obraz ( Rozciągnij/Pochyl [Image ( Stretch/Skew].

Ilustracja 13-14 Zmiana rozmiarów i pochylanie wycinka
Zmianę rozmiaru określamy procentowo w poziomie - Poziomo [Horizontal] lub w pionie - Pionowo [Vertical] w grupie Rozciągnij [Stretch].
Za pomocą tego samego okienka dialogowego możemy pochylić wycinek określając w stopniach pochylenie w poziomie - Poziomo [Horizontal] lub w pionie - Pionowo [Vertical] w grupie Pochyl [Skew].
Zaznaczone wycinki możemy kopiować i przenosić za pośrednictwem schowka systemowego a tym samym udostępniać je innym aplikacjom. Zaznaczony fragment wycinamy z rysunku i umieszczamy w schowku za pomocą polecenia Edycja ( Wytnij [Edit ( Cut]. Do jego skopiowania służy polecenie Edycja ( Kopiuj [Edit ( Copy]. Zawartość schowka możemy umieścić w rysunku za pomocą polecenia Edycja ( Wklej [Edit ( Paste].
Zaznaczony fragment rysunku może zostać zapisany w oddzielnym pliku dyskowym - polecenie Edycja ( Kopiuj do [Edit ( Copy to]. Podobnie, w wybrane miejsce rysunku możemy wstawić inny rysunek - polecenie Edycja ( Wklej z [Edit ( Paste From].
13. 2 .4 	Paleta kolorów
Użytkownik nie jest ograniczony do palety kolorów dostępnej w pasku kolorów. Może definiować własne kolory potrzebne mu przy tworzeniu rysunku.
Jeżeli rysunek jest czarno-biały, to zamiast kolorów mogą być tworzone desenie.
Jeżeli chcemy zastąpić kolor dostępny w pasku kolorów, klikamy go podwójnie lewym przyciskiem myszki lub też, po jego kliknięciu, wybieramy polecenie Opcje ( Edytuj kolory [Options ( Edit Colors].

Podstawowe kolory aktualnej palety systemowej Windows są umieszczone w grupie Kolory podstawowe [Basic colors]. Możemy wybrać jeden z nich i zastąpić nim kolor wskazany w pasku kolorów. W tym celu klikamy wybrany kolor myszką i wciskamy przycisk OK. Jeżeli żaden z tych kolorów nam nie odpowiada, możemy zdefiniować własne kolory, które są umieszczane w grupie Kolory użytkownika [Custom colors]. Ich definiowanie rozpoczynamy od wciśnięcia przycisku Definiuj kolory użytkownika [Define Custom Colors]. Wygląd okienka dialogowego ulega wówczas zmianie, gdyż pojawia się w nim pole z całą gamą dostępnych kolorów.

Ilustracja 13-15 Definiowanie własnych kolorów
Więcej informacji na temat definiowania własnych kolorów można znaleźć w rozdziale 8.3. Konfigurowanie ekranu (strona 194.)[DeBe2]. Po zdefiniowaniu koloru wciskamy przycisk Dodaj do kolorów użytkownika [Add to Custom Colors], w efekcie jest on umieszczany w grupie Kolory użytkownika [Custom colors] i możemy go wybierać tak samo, jak kolory z grupy Kolory podstawowe [Basic colors]. Zdefiniowany samodzielnie układ paska kolorów możemy zachować za pomocą polecenia Opcje ( Zapisz kolory [Options ( Save Colors]. Jeżeli mamy w ten sposób utworzonych kilka układów, możemy je wczytywać poleceniem Opcje ( Pobierz kolory [Options ( Get Colors].
13. 2 .5 	Drukowanie rysunków
Przed rozpoczęciem drukowania możemy podejrzeć, jak będzie wyglądał efekt tej operacji. Po wybraniu polecenia Plik ( Podgląd wydruku [File ( Print Preview] jest otwierane specjalne okno podglądu; więcej informacji na jego temat można znaleźć na stronie 303.
Jeżeli rysunek jest gotowy do drukowania, wybieramy polecenie Plik ( Drukuj [File ( Print]. Pojawia się wówczas okienko dialogowe umożliwiające wybranie drukarki, określenie dodatkowych opcji i rozpoczęcie drukowania; więcej informacji na jego temat można znaleźć na stronie 304.
13. 2 .6 	Przegląd systemu menu aplikacji Paint
Menu Plik [File]
Zawiera opcje i polecenia pozwalające tworzenie, otwieranie, zapisywanie i drukowanie plików graficznych (format .BMP)

Nowy [New]
Tworzy nowy rysunek

Otwórz [Open]
Otwiera rysunek zapisany na dysku

Zapisz [Save]
Zapisuje rysunek na dysku pod jego dotychczasową nazwą

Zapisz jako [Save As]
Zapisuje rysunek na dysku pod nową nazwą

Podgląd wydruku [Print Preview]
Wyświetla rysunek w takiej postaci, jaką będzie miał na wydruku

Ustawienia strony [Page Setup]
Pozwala na ustawienie rozmiarów i marginesów strony

Drukuj [Print]
Drukuje rysunek

Ustaw jako tapetę (sąsiadująco) [Set As Wallpaper (Tile )]
Wstawia przetwarzany rysunek jako tapetę pulpitu Windows; tworzy tyle kopii rysunku i rozmieszcza je w taki sposób, by cały pulpit był przykryty

Ustaw jako tapetę (wyśrodkowaną) [Set As Wallpaper (Centered)]
Wstawia przetwarzany rysunek jako tapetę pulpitu Windows; kopia rysunku jest umieszczana centralnie na pulpicie

Zakończ [Exit]
Kończy pracę aplikacji
Menu Edycja [Edit]
Zawiera polecenia i opcje ułatwiające kopiowanie i wklejanie fragmentów rysunku

Cofnij [Undo]
Anuluje ostatnio przeprowadzoną akcje edycyjną

Powtórz [Repeat]
Powtarza anulowaną operację

Wytnij [Cut]
Wycina zaznaczony fragment z rysunku i umieszcza go w Schowku


Kopiuj [Copy]

Kopiuje zaznaczony fragment rysunku do Schowka

Wklej [Paste]
Wkleja zawartość Schowka do rysunku i umożliwia umieszczenie jej w wybranym miejscu

Wyczyść zaznaczenie [Clear Selection]
Usuwa zaznaczony fragment z rysunku, nie umieszczając go w Schowku

Zaznacz wszystko [Select all]
Powoduje zaznaczenie całego rysunku

Kopiuj do [Copy To]
Zapisuje zaznaczony fragment rysunku w pliku dyskowym

Wklej z [Paste From]
Wkleja do rysunku zawartość pliku dyskowego i pozwala na umieszczenie jej w wybranym miejscu rysunku
Menu Widok [View]
Zawiera opcje i polecenia umożliwiające operowanie narzędziami "malarskimi"

Przybornik [Tool Box]
Wyświetla w oknie aplikacji okienko z narzędziami służącymi do rysowania

Pole koloru [Color Box]
Wyświetla w oknie aplikacji okienko z narzędziami służącymi do wybierania kolorów

Pasek stanu [Status Bar]
Wyświetla pasek stanu w oknie aplikacji

Powiększenie [Zoom]
Zawiera opcje umożliwiające powiększanie i zmniejszanie widoku rysunku


Rozmiar normalny [Normal Size]
Normalny rozmiar rysunku (skala 1:1)


Duży rozmiar [Large Size]
Powiększenie rysunku


Inny [Custom]
Powiększenie rysunku o wybrany procent


Pokaż siatkę [Show Grid]
Wyświetlenie w powiększonym oknie specjalnej siatki ułatwiającej rysowanie


Pokaż miniaturę [Show Thumbnail]
Wyświetlanie okienka zawierającego oryginalny rozmiar (1:1) fragmentu widocznego w powiększeniu

Pokaż mapę bitową [View Bitmap]
Wyświetla rysunek na całym ekranie

Pasek narzędzi tekstowych [Text Toolbar]
Podczas wstawiania tekstu wyświetla okienko z narzędziami umożliwiającymi zmianę kroju, rozmiaru i wyglądu czcionki
Menu Obraz [Image]
Zawiera polecenia i opcje ułatwiające wprowadzanie efektów specjalnych w rysunku

Przerzuć/Obróć [Flip/Rotate]
Obraca o wybrany kąt zaznaczony fragment rysunku

Rozciągnij/Pochyl [Stretch/Skew]
Umożliwia zmianę rozmiarów i pochylenie zaznaczonego fragmentu

Odwróć kolory [Invert Colors]
Zamienia kolory tła i pisania w zaznaczonym fragmencie (negatyw)

Atrybuty [Attributes]
Umożliwia zmianę rozmiarów rysunku, jak również określenie, czy rysunek ma być czarno-biały, czy kolorowy

Wyczyść obraz [Clear Image]
Usuwa rysunek nie zamykając pliku
Menu Opcje [Options]
Zawiera polecenia umożliwiające określenie opcji, w oparciu o które pracuje aplikacja

Edytuj kolory [Edit Colors]
Tworzy paletę kolorów użytkownika

Pobierz kolory [Get Colors]
Wczytuje paletę kolorów

Zapisz kolory [Save Colors]
Zapisuje na dysku utworzona paletę kolorów

Rysuj nieprzezroczyste [Draw Opaque]
Decyduje, czy wstawiany w nowe miejsce fragment rysunku ma przykryć to, co znajdzie się pod spodem, czy nie

13. 3 Kalkulator
Kalkulator  [Calculator] jest aplikacją umożliwiającą wykonywanie różnego rodzaju obliczeń arytmetycznych. Jego wygląd i sposób działania przypomina funkcjonalnie rzeczywisty kalkulator przeznaczony nie tylko do prostych działań arytmetycznych, ale również bardziej skomplikowanych obliczeń matematycznych i statystycznych.

Ilustracja 13-16 Okno aplikacji Kalkulator [Calculator]
13. 3 .1 	Tryby pracy kalkulatora
Kalkulator [Calculator] może działać w jednym z dwóch trybów: zwykłym lub naukowym. Na rysunku Ilustracja 13-16 zostało pokazane okno kalkulatora pracującego w trybie naukowym. W trybie zwykłym jest ono znacznie prostsze i zawiera przyciski umożliwiające przeprowadzanie jedynie prostych operacji arytmetycznych.
Kalkulator pracuje w trybie zwykłym po uaktywnieniu opcji Widok ( Standardowy [View ( Standard].
13. 3 .2 	Proste operacje arytmetyczne
Pracując w trybie zwykłym mamy do dyspozycji przyciski numeryczne umożliwiające wprowadzanie liczb, przyciski działań arytmetycznych, przyciski kasujące i przyciski pamięci.
Liczby możemy wprowadzać bezpośrednio z klawiatury lub też wciskając odpowiednie przyciski numeryczne.

	
Anuluje ostatnio wpisaną cyfrę


Anuluje ostatnio wprowadzoną liczbę


Anuluje aktualnie przeprowadzane działanie

Po wprowadzeniu pierwszej liczby wciskamy przycisk reprezentujący odpowiednią operację, a następnie - jeżeli jest to konieczne - wprowadzamy następną liczbę.
Aktualny wynik możemy zawsze wyświetlić w okienku wciskając przycisk , choć przy większości operacji, np. dodawanie wielu liczb, nie jest to konieczne, gdyż wyniki cząstkowe są aktualizowane na bieżąco.
W trybie standardowym są dostępne następujące operacje:
	Dzielenie				Mnożenie	
	Odejmowanie				Dodawanie
	Pierwiastek kwadratowy		Obliczanie procentu
	Obliczanie odwrotności liczby		Zmiana znaku liczby na przeciwny
Przeprowadzanie tych działań jest bardzo proste, może z wyjątkiem obliczania procentów. Wprowadzamy najpierw liczbę, następnie wciskamy przycisk operacji arytmetycznej i wprowadzamy procent, który chcemy obliczyć. Nie ma znaczenia, jaki przycisk operacji arytmetycznej wybierzemy, chodzi jedynie o rozdzielenie tych dwóch liczb. Na zakończenie wciskamy przycisk obliczania procentu i otrzymujemy wynik. 
Dla przykładu obliczmy, ile to będzie 25% z liczby 200. Wpisujemy najpierw liczbę 200, następnie klikamy przycisk mnożenia (na przykład) i wpisujemy liczbę 25. Klikamy przycisk obliczania procentu i otrzymujemy wynik - 50.
Podczas wykonywania obliczeń możemy niektóre wyniki cząstkowe przechowywać w "pamięci" kalkulatora i wzajemnie je sumować, odejmować itp. Ułatwiają to następujące przyciski:


	Dodanie aktualnej liczby do liczby znajdującej się w pamięci

	Wpisanie aktualnej liczby do pamięci; jej dotychczasowa 	zawartość zostaje utracona


	Umieszczenie zawartości pamięci w okienku kalkulatora. Dzięki 	temu możemy używać jej w aktualnie wykonywanych działaniach
	Skasowanie zawartości pamięci kalkulatora

Znacznie większe możliwości udostępnia kalkulator pracujący w trybie naukowym. Opisanie ich znacznie jednak wybiega poza ramy tej książki, zainteresowanym Czytelnikom nie pozostaje zatem nic innego, jak uważne zapoznanie się z plikami pomocy Kalkulatora [Calculator].
13. 3 .3 	Przegląd systemu menu aplikacji Kalkulator
Menu Edycja [Edit]
Zawiera polecenia umożliwiające kopiowanie i wklejanie liczb za pomocą Schowka

Kopiuj [Copy]
Kopiuje liczbę z okienka kalkulatora do Schowka

Wklej [Paste]
Wkleja zawartość Schowka do okienka kalkulatora
Menu Widok [View]
Zmienia tryb pracy kalkulatora na naukowy lub standardowy

Profesjonalny [Scientific]
Naukowy tryb pracy kalkulatora. Są w nim udostępniane funkcje pozwalające na wykonywanie bardziej skomplikowanych obliczeń numerycznych

Standardowy [Standard]
Standardowy tryb pracy kalkulatora, w którym są dostępne najprostsze operacje arytmetyczne
13. 4 Notatnik
Notatnik [Notepad] jest rodzajem prostego edytora tekstowego umożliwiającego edycję plików tekstowych o wielkości nie przekraczającej 50 KB. Przez pliki tekstowe rozumiemy tutaj pliki zawierające jedynie znaki w kodzie ASCII, bez żadnych znaków formatujących. Pliki tego typu zawierają tylko "czysty" tekst; nie można go formatować, zmieniać czcionki itp. W Windows przyjmuje się domyślnie, że pliki tekstowe mają rozszerzenie .TXT.

Ilustracja 13-17 Okno aplikacji Notatnik [Notepad]
Jeżeli plik, który chcemy wczytać do aplikacji Notatnik [Notepad] jest za duży, zostanie wyświetlony odpowiedni komunikat wraz z propozycją uruchomienia WordPad, za pomocą którego taki plik możemy redagować.
13. 4 .1 	Wyszukiwanie tekstu
Notatnik [Notepad] umożliwia szybkie wyszukiwanie określonego tekstu w danym dokumencie. Po wybraniu polecenia Szukaj ( Znajdź [Search ( Find] podajemy poszukiwany tekst i dodatkowe opcje.

Ilustracja 13-18 Wyszukiwanie tekstu
W polu Znajdź [Find what] wprowadzamy poszukiwany tekst. Jeżeli mają w nim być rozróżniane wielkie litery od małych - zaznaczamy pole Uwzględniaj wielkość liter [Match case]. Jeśli poszukiwanie ma być prowadzone w kierunku końca dokumentu - wybieramy opcję W dół [Down], jeśli w kierunku jego początku - opcję Do góry [Up]. Po zdefiniowaniu wszystkich parametrów wyszukiwania wciskamy przycisk Znajdź następny [Find Next]. W przypadku, gdy poszukiwany tekst zostanie odnaleziony, jest on podświetlany w oknie dokumentu. Okienko Znajdź [Find] przez cały czas pozostaje na ekranie umożliwiając wyszukiwanie następnych wystąpień danego tekstu. Jeżeli nam ono przeszkadza, możemy je zamknąć przyciskiem Anuluj [Cancel]. Wyszukiwanie następnego wystąpienia ostatnio poszukiwanego tekstu umożliwia nam wówczas polecenie Szukaj ( Następny [Search ( Find Next].
13. 4 .2 	Marginesy, nagłówki i stopki
Notatnik [Notepad] pozwala na dodanie do drukowanego pliku tekstowego nagłówków i stopek, a także określenie marginesów kartki papieru, na jakiej ten wydruk ma się odbywać. Definiowanie tych parametrów rozpoczynamy od wybrania polecenia Plik ( Ustawienia strony [File ( Page Setup].

Ilustracja 13-19 Definiowanie parametrów strony
Nagłówek jest specjalnym tekstem umieszczanym przy górnej krawędzi każdej strony drukowanego dokumentu. Z kolei stopka jest umieszczana w dolnej krawędzi każdej strony. Teksty nagłówka i stopki umieszczamy odpowiednio w polach Nagłówek [Header] i Stopka [Footer]. Oprócz tekstu możemy wstawiać tam specjalne kody, których znaczenie przedstawia tabelka.
Kod
Znaczenie
&d
Wstawia aktualną datę we wskazanym miejscu nagłówka lub stopki
&p
Wstawia numer aktualnej strony we wskazanym miejscu nagłówka lub stopki
&f
Wstawia nazwę drukowanego dokumentu we wskazanym miejscu nagłówka lub stopki
&l
Wyrównuje tekst nagłówka lub stopki do lewego marginesu
&r
Wyrównuje tekst nagłówka lub stopki do prawego marginesu
&c
Centruje tekst nagłówka lub stopki
&t
Wstawia aktualny czas we wskazanym miejscu nagłówka lub stopki
Jeżeli zdefiniujemy nagłówek następująco:
Dokument &f został wydrukowany dnia &d o godzinie &t
to na wydruku będzie on miał, np. postać:
Dokument ALA.TXT został wydrukowany dnia 20\10\1995 o godzinie 10:00:00
13. 4 .3 	Przegląd systemu menu aplikacji Notatnik
Menu Plik [File]
Zawiera polecenia i opcje związane z tworzeniem, otwieraniem, zapisywaniem i drukowaniem dokumentów

Nowy [New]
Tworzy nowy dokument tekstowy

Otwórz [Open]
Otwiera dokument zapisany na dysku

Zapisz [Save]
Zapisuje dokument na dysku pod jego dotychczasową nazwą

Zapisz jako      [Save As]
Zapisuje dokument na dysku pod nową nazwą

Układ strony   [Page Setup]
Umożliwia na zdefiniowanie rozmiaru strony i marginesów

Drukuj [Print]
Drukuje dokument na drukarce

Zakończ [Exit]
Kończy pracę aplikacji
Menu Edycja [Edit]
Zawiera polecenia i opcje ułatwiające pracę z tekstem

Cofnij [Undo]
Anuluje ostatnio przeprowadzoną operację edycyjną

Wytnij [Cut]
Wycina zaznaczony fragment z dokumentu i umieszcza go w Schowku

Kopiuj [Copy]
Kopiuje zaznaczony fragment do Schowka

Wklej [Paste] 
Wkleja zawartość Schowka w miejscu wskazywanym przez kursor

Usuń [Delete]
Usuwa zaznaczony fragment tekstu z dokumentu

Zaznacz wszystko [Select All]
Zaznacza cały tekst dokumentu

Godzina/Data [Time/Date]
Wstawia datę i godzinę do dokumentu

Zawijanie wierszy [Word Wrap]
Powoduje takie wyświetlanie tekstu dokumentu, by mieścił się on w granicach okna
Menu Szukaj [Search]
Zawiera polecenia ułatwiające wyszukiwanie tekstów w dokumencie

Znajdź [Find]
Wyszukuje w dokumencie określony fragment tekstu

Znajdź następne [Find Next]
Wyszukuje w dokumencie następne wystąpienie określonego fragmentu tekstu
13. 5 Tablica znaków
Aplikacja Tablica znaków  [Character Map] umożliwia wprowadzanie do dokumentu znaków niedostępnych z klawiatury, choć oczywiście nie tylko, gdyż za jej pomocą można umieszczać w Schowku wszystkie znaki. Ułatwia ona zatem umieszczanie w różnego rodzaju dokumentach takich symboli, jak: (tm), (r), (, liter alfabetu greckiego, (, (, ( i innych.
Znaki wybrane w oknie aplikacji Tablica znaków [Character Map] są kopiowane do Schowka i z niego mogą być wklejane do dokumentów innych aplikacji.

Ilustracja 13-20 Okno aplikacji Tablica znaków [Character Map]
W polu Czcionka [Font] wybieramy czcionkę, której znaki nas interesują. Wybierane znaki są umieszczane w polu Znaki do kopiowania [Characters to copy]. Jak to zrobić? Należy kliknąć wybrany znak, a następnie wcisnąć przycisk Zaznacz [Select]. Wszystkie znaki ze wspomnianego okienka można umieścić w Schowku wciskając przycisk Kopiuj [Copy].
Warto zwrócić uwagę na pasek stanu aplikacji Tablica znaków [Character Map]. Znajduje się w nim sekcja Naciśnięcie klawiszy [Keystroke], w której jest podawana kombinacja klawiszy. Użycie dokładnie takiej kombinacji klawiszy dla danego znaku danej czcionki umożliwia wprowadzenie go w wybranej aplikacji bezpośrednio z klawiatury. Jeżeli podana kombinacja przedstawia się na przykład tak: Alt+0245, oznacza to, że należy wcisnąć i przytrzymać klawisz Alt oraz na klawiaturze numerycznej wystukać kolejno: 0, 2, 4, 5. 
Klawiatura numeryczna musi być włączona; w tym celu należy spowodować, by zapaliła się diodka oznaczona napisem NumLock, włączamy ją klawiszem o tej samej nazwie.


[DeBe1]tu by się przydało wstawić odsyłacz
[DeBe2]tutaj trzeba wstawić odsyłacz do rozdziału "Konfigurowanie Windows" - punkt 8.3 konfigurowanie ekranu - zakładka Wygląd [Appearance]
Windows 95

13. Standardowe akcesoria Windows

306


305


301