Stephen R. Donaldson

Moc, Która Osłania

Kroniki Thomasa Covenanta Niedowiarka
Księga trzecia
Przełożyła Maria Duch
Tytuł oryginału „The Power that Preserves”
Wydanie oryginalne: 1977
Wydanie polskie: 1995
Bądź wierny, Niedowiarku
Doktorowi Jamesowi R. Donaldsonowi,
którego życie wyraziło współczucie i poświęcenie
o wiele lepiej niż słowa
Co wydarzyło się w poprzednich tomach
Thomas Covenant był szczęśliwym i odnoszącym sukcesy pisarzem, dopóki gangrena 
nie 
doprowadziła do amputacji dwóch jego palców. Od lekarza dowiedział się, że jest 
chory na 
trąd. W leprozorium choroba została powstrzymana. Po powrocie do domu Thomas 
stwierdził, że stał się wyrzutkiem. Żona rozwiodła się z nim, a płynący z 
niewiedzy strach 
sprawił, że sąsiedzi zaczęli go unikać. Stał się samotnym, zgorzkniałym 
pariasem.
W odruchu buntu wybrał się do miasta. Tam, tuż po spotkaniu z dziwnym żebrakiem, 
potknął się przed maską samochodu policyjnego i upadł. Stracił przytomność. 
Ocknął się w 
dziwnym świecie, gdzie złowrogi głos lorda Foula przekazał mu przepowiednię dla 
lordów 
Krainy. Po odejściu Foula dziewczyna imieniem Lena zabrała go do swego domu. 
Traktowano go tam jak legendarnego bohatera, Bereka Półrękiego. Thomas odkrył, 
że jego 
obrączka ślubna z białego złota jest w Krainie talizmanem o wielkiej mocy.
Lena smarowała go błotem zwanym iłem leczącym, by wyleczyć jego trąd. Covenant, 
podniecony szybkim uzdrowieniem, stracił panowanie nad sobą i zgwałcił ją. 
Pomimo to jej 
matka, Atiaran, zgodziła się poprowadzić go do Revelstone; uważała, że jego 
misja jest 
ważniejsza od jej nienawiści do niego. Opowiedziała mu o pradawnej wojnie 
pomiędzy 
dawnymi lordami i Foulem, która spowodowała, że przez tysiąclecia profanowano 
Krainę.
Covenant nie potrafił uwierzyć w istnienie Krainy, w której było wiele piękna, 
gdzie 
kamień i drzewo podlegały magicznym mocom. Został Niedowiarkiem, ponieważ nie 
miał 
odwagi zaniechać dyscypliny potrzebnej trędowatemu do przetrwania. Kraina była 
ucieczką 
od rzeczywistości dla jego poszkodowanego i być może obłąkanego umysłu.
Przyjazny gigant, spotkany nad rzeką Lekkoduszą, przewiózł Covenanta swą łodzią 
do 
Revelstone, miasta lordów. Lordowie przyjęli go do swego grona i nadali mu tytuł 
ur-lorda, 
ale posłanie od lorda Foula przeraziło ich. Jeżeli Drool Skalny Robak – zły 
jaskiniowy upiór – 
zatrzyma potężną Laskę Praw, lordowie i cała Kraina będą w niebezpieczeństwie. 
Nowi 
lordowie nie mają mocy dawnych lordów. Z Siedmiu Działów Mądrości lorda Kevina 
mieli 
jedynie pierwszy, który rozumieli tylko częściowo.
Lordowie postanowili więc wyruszyć na poszukiwanie Laski, trzymanej przez Droola 
w 
jaskiniach pod Górą Gromu. Covenant przyłączył się do nich. Razem uciekali przed 
atakami 
pachołków lorda Foula. Ruszyli na południe, na równiny Ra, gdzie rameni służyli 
ranyhyn – 
wielkim, dzikim koniom. Tam ranyhyn pokłoniły się mocy pierścienia Covenanta. 
Chcąc 
zrekompensować zło, które uczynił Lenie, Thomas polecił, by każdego roku 
przybywał do 
niej jeden koń.
Potem lordowie pojechali do Góry Gromu. Tam, po wielu potyczkach ze złymi 
stworami 
i czarną magią, stanęli przed Droolem. Wielki lord Prothall wyrwał Laskę 
Droolowi i uciekli 
z katakumb, ponieważ Covenantowi udało się wykorzystać moc jego pierścienia, 
choć nie 
rozumiał, jak to uczynił.
Po ucieczce lordów Covenant opuścił Krainę. Nagle znalazł się w łóżku szpitalnym 
i 
stwierdził, że od wypadku upłynęło zaledwie kilka godzin. Powrót trądu 
sugerował, że to, co 
przeżył, było tylko urojeniem. Ponieważ nie był poważnie ranny, wypisano go ze 
szpitala i 
wrócił do domu.
Przez miesiąc żył w samotności. W końcu tęsknota za ludźmi zagnała go do klubu 
nocnego, gdzie piosenkarka nazwała go Berekiem. Nie zdążył jednak zdobyć od niej 
jakichkolwiek wyjaśnień, ponieważ nadgorliwy szeryf zmusił go do powrotu do 
domu. 
Później zadzwoniła do niego żona, ale nim zdążył się odezwać, potknął się i 
przewrócił, 
tracąc przytomność.
Ponownie był w Krainie – minęło w niej już czterdzieści lat. Wielkim lordem była 
teraz 
Elena, córka Leny i Covenanta. Elena nie żywiła względem niego urazy i z czasem 
wytworzyła się między nimi ciepła więź. Sytuacja lordów była jednak krytyczna. 
Foul 
odnalazł Złoziemny Kamień, źródło wielkiej złej mocy; teraz przygotowywał się do 
ataku. 
Armią lordów dowodził Hile Troy, który utrzymywał, że również pochodzi z 
„rzeczywistej” 
Ziemi Covenanta. Okazał się jednak zbyt słaby, aby sprostać czekającemu go 
zadaniu.
Do miasta gigantów Coercri wysłano drużynę, składającą się z gwardzistów i 
lordów, w 
celu pozyskania sprzymierzeńców do walki z Foulem. Niestety, posłańcy 
stwierdzili, że Foul 
wymordował gigantów – wszystkich z wyjątkiem trzech, których ciałami zawładnęły 
furie, 
złe duchy dawnych zastępców Foula. Gwardzistów i lordów zaatakował jeden z 
gigantów-
furii, ale udało im się go zabić, a przynajmniej jego cielesną postać. Niestety, 
gwardziści 
zabrali furii fragment Złoziemnego Kamienia, który zamierzali zanieść lordom.
Inni lordowie udali się do Revelwood, miasta na konarach rozłożystego drzewa, w 
którym 
nauczano Mądrości. Stamtąd Hile Troy, któremu towarzyszył lord Mhoram, 
poprowadził swą 
armię na południe. W desperackiej próbie stawił czoło armii lorda Foula, 
dowodzonej przez 
giganta-furię. Troy został zmuszony do ucieczki. Ostatecznie wycofał się ze 
swymi wojskami 
do Szubienicznej Głębi, gdzie ostatnich prastarych drzew, obdarzonych ludzką 
wrażliwością, 
strzegł Caerroil Wildwood, potężny Pan Puszczy. Caerroil Wildwood uratował 
resztki armii 
Troya i zniszczył nieprzyjaciół. Powiesił furię, skazując złego ducha na 
cierpienie i 
opuszczenie ciała giganta.
W tym czasie Elena udała się wraz z Covenantem i przydzielonymi im gwardzistami 
krwi 
w kierunku tajemniczej Melenkurion – Tamy Niebios – ogromnej góry, znajdującej 
się w 
pobliżu Szubienicznej Głębi. Prowadził ich Amok, osobliwy sługa Mądrości Kevina, 
który 
powiódł ich ku pradawnym tajemnicom. Udało im się dotrzeć do serca góry, gdzie 
Amok 
zestarzał się i zniknął. Elena, pomimo błagań Covenanta, napiła się wody ze 
źródła 
wskazanego jej przez Amoka. Czyniąc to, zdobyła Moc Rozkazu. W swym 
zarozumialstwie 
przywołała ducha lorda Kevina i rozkazała mu zniszczyć Foula. Ale Foul z 
łatwością 
zawładnął widmem Kevina i ten zwrócił się przeciwko Lasce Praw i Elenie, 
ostatecznie ją 
zabijając.
Covenant i Bannor uciekli niesieni prądem rzeki, która wypływała z góry. 
Covenant, 
pełen poczucia winy i smutku, obarczał się odpowiedzialnością za śmierć Eleny. W 
pobliżu 
Szubienicznej Głębi spotkali lorda Mhorama i Troya.
Caerroil Wildwood odesłał Mhorama do domu, ale Hile Troya zamienił w drzewo, aby 
stał się uczniem Pana Puszczy. A Covenant ponownie zniknął z Krainy.
Niedowiarek odzyskał przytomność w swoim domu. Był znowu trędowaty, w czasie 
upadku zranił sobie czoło. Jego żona dawno już odłożyła słuchawkę. Musiał stawić 
czoło 
świadomości, że z powodu jego niemocy Kraina stała teraz otworem przed 
zniszczeniem, 
pozbawiona większej części swej armii i mocy Laski Praw.
Oto krótkie podsumowanie Jadu lorda Foula i Wojny Złoziemnego Kamienia, 
pierwszych 
dwóch tomów Kronik Thomasa Covenanta, Niedowiarka.
1. Niebezpieczeństwo snów
Thomas Covenant mówił przez sen. Czasami zdawał sobie sprawę z tego, co robi; w 
senne odrętwienie wdzierały się niewyraźne strzępy jego głosu niczym przebłyski 
niewinności. Ale nie mógł się obudzić – był bowiem ogromnie wyczerpany. Majaczył 
podobnie jak miliony ludzi przed nim, zdrowych lub chorych, prawdomównych bądź 
kłamców. Z tą tylko różnicą, że jego nie miał kto wysłuchać. Nie byłby bardziej 
samotny, 
nawet gdyby był ostatnim żywym śpiącym.
Dopiero na uporczywy dzwonek telefonu obudził się z jękiem.
Przez chwilę siedział wyprostowany, nie mogąc odróżnić dzwonka telefonu od swego 
tępego przerażenia; oba rozbrzmiewały echem w jego zamglonej głowie na 
podobieństwo 
udręki. Wtem telefon zadzwonił ponownie. Jego dźwięk sprawił, że wygramolił się 
spocony z 
łóżka i powlókł do salonu, aby podnieść słuchawkę. Jego pozbawione czucia, 
chorobliwie 
zimne palce niezdarnie gmerały przy czarnej słuchawce, a gdy w końcu udało mu 
się ją 
pochwycić, przyłożył ją do głowy niczym pistolet.
Nie miał nic do powiedzenia, czekał więc zakłopotany, aby odezwała się osoba z 
drugiego końca linii.
Kobiecy głos zapytał niepewnie:
– Pan Covenant? Thomas Covenant?
– Tak – mruknął, po czym zamilkł, jakby zaskoczony tym wszystkim, czego 
prawdziwość 
przyznał owym jednym słowem.
– Ach, panie Covenant – powiedział głos. – Mówi Megan Roman. – A gdy Thomas nie 
odezwał się, dodała nieco zgryźliwie: – Pańska prawniczka. Przypomina pan sobie?
Ale on nie przypominał sobie; nic nie wiedział o prawnikach. Mgła otępienia 
pogmatwała 
wszystkie ścieżki jego pamięci. Pomimo metalicznego podźwięku jej głos wydawał 
mu się 
znajomy, nie potrafił jednak go zidentyfikować.
– Panie Covenant – ciągnęła dalej – jestem pańską prawniczką już od dwóch lat. 
Co się z 
panem dzieje? Dobrze się pan czuje?
Swojskie brzmienie jej głosu niepokoiło go. Nie chciał przypomnieć sobie, kim 
była.
– To nie ma ze mną nic wspólnego – mruknął tępo.
– Żartuje pan? Nie dzwoniłabym, gdyby to nie miało z panem nic wspólnego. Nie 
musiałabym nic robić, gdyby to pana nie dotyczyło. – W jej tonie zgrzytała 
irytacja i 
zakłopotanie.
– Nie. – Nie chciał sobie przypomnieć. Dla własnego dobra wysilił się, aby 
wyartykułować: – Prawo nie ma ze mną nic wspólnego. Ona je złamała. W każdym 
razie 
mnie... nie może dotknąć.
– Lepiej, aby pan uwierzył, że może pana dotknąć. I lepiej niech pan mnie 
wysłucha. Nie 
wiem, co z panem jest, ale...
Przerwał jej. Był zbyt blisko od przypomnienia sobie jej głosu.
– Nie – powiedział ponownie. – To mnie nie wiąże. Ja jestem... na zewnątrz. 
Oddzielony. 
Nie może mnie dotknąć. Prawo nie jest... – przerwał na chwilę, szukając po 
omacku we mgle 
tego, co chciał powiedzieć – przeciwieństwem złości.
Wtem jednak na przekór sobie rozpoznał jej głos. Zidentyfikował ją pomimo 
bezdusznych zniekształceń telefonu. Elena.
Poczucie porażki pozbawiło go oporu.
– ...o czym pan mówi – powiedziała. – Jestem pańską prawniczką, Megan Roman. I 
jeśli 
pan sądzi, że prawo nic nie może panu zrobić, to lepiej niech mnie pan wysłucha. 
W tej 
sprawie właśnie dzwonię.
– Tak – powiedział zrozpaczony.
– Niech pan posłucha, panie Covenant. – Przestała skrywać swą irytację. – Wcale 
nie 
jestem zachwycona byciem pańską prawniczką. Skręca mnie już na samą myśl o panu. 
Ale 
nigdy dotąd nie porzuciłam klienta i nie mam zamiaru zaczynać od pana. A teraz 
niech się 
pan weźmie w garść i wysłucha mnie.
– Tak. – Elena? jęknął bezgłośnie. Elena? Co ja ci uczyniłem?
– W porządku. Oto jak wygląda sytuacja. Ta pańska... niefortunna eskapada... w 
sobotni 
wieczór... doprowadziła sprawy do punktu kulminacyjnego. To... Czy musiał pan 
iść do 
nocnego klubu, panie Covenant? Właśnie do nocnego klubu?
– Nie miałem takiego zamiaru. – Nie przychodziły mu do głowy inne słowa skruchy.
– No cóż, stało się. Szeryf Lytton jest teraz górą. Dostarczył mu pan faktów, 
które może 
wykorzystać przeciwko panu. Niedzielny wieczór i dzisiejszy ranek spędził na 
rozmowach z 
ludźmi. A ludzie, z którymi mówił, rozmawiali z innymi ludźmi. Rada miejska 
zbierze się w 
południe. Panie Covenant, prawdopodobnie nie doszłoby do tego, gdyby wszyscy nie 
pamiętali pańskiej ostatniej wycieczki do miasta. Było wiele gadania, ale potem 
sprawa 
przycichła. Teraz odżyła na nowo. Ludzie pragną podjęcia działań. Rada ma zamiar 
owe 
działania podjąć. Nasze pozbawione skrupułów władze lokalne mają zamiar zmienić 
przeznaczenie gruntów, na których znajduje się pańska posiadłość. Heven Farm 
prawdopodobnie będzie zaliczona do terenów przemysłowych, na których zabroniona 
jest 
zabudowa mieszkalna. Z chwilą, gdy do tego dojdzie, będą mogli zmusić pana do 
wyprowadzki. Prawdopodobnie uzyska pan uczciwą cenę za farmę... ale nie znajdzie 
pan w 
tym okręgu innego miejsca do zamieszkania.
– To moja wina – powiedział. – Miałem moc i nie wiedziałem, jak jej użyć. – Jego 
ciało 
do szpiku kości przenikała dawna nienawiść.
– Co takiego? Czy pan mnie słucha? Panie Covenant, jest pan moim klientem... bez 
względu na to, co to warte. Nie mam zamiaru stać z założonymi rękoma i pozwolić, 
aby to się 
panu przydarzyło. Chory czy nie, ma pan te same prawa, co każdy inny. A te prawa 
mają 
bronić obywateli przed... zaskarżeniem. Możemy walczyć. A teraz chcę... – na tle 
metalicznych odgłosów telefonu słyszał, jak zbiera odwagę – chcę, aby pan 
przyszedł do 
mojego biura. Dzisiaj. Rozpatrzymy sytuację... ułożymy apelację od tej decyzji 
lub 
wniesiemy sprawę... coś zrobimy. Przedyskutujemy wszystkie wątki i zaplanujemy 
strategię. 
Dobrze?
Na chwilę dotarła do niego świadomość jej dobrowolnego ryzyka.
– Jestem trędowaty – powiedział. – Nie mogą mnie dotknąć.
– Wyrzucą cię na zbity pysk! Niech to cholera, Covenant... pan zdaje się nie 
rozumieć, co 
tu się dzieje. Straci pan swój dom. Można przeciwko temu walczyć... ale to pan 
jest klientem, 
nie mogę walczyć bez pana.
Gwałtowność jej reakcji rozproszyła jego uwagę.
– To nie jest dobra odpowiedź. – Zawirowały w nim mgliste wspomnienia Eleny. 
Nieobecny myślami odsunął słuchawkę od ucha i odłożył na widełki.
Przez długi czas stał wpatrując się w czarne urządzenie. Jego smolista barwa i 
kształt 
przypomniały mu o bólu głowy.
Przydarzyło mu się coś ważnego.
Miał wrażenie, jakby po raz pierwszy usłyszał prawnika mówiącego: „Niedzielny 
wieczór 
i dzisiejszy ranek”. Odwrócił się sztywno i spojrzał na ścienny zegar. 
Początkowo nie mógł 
skupić na nim wzroku; gapił się bezmyślnie, jakby go oślepiał. Ale w końcu 
odczytał godzinę. 
Popołudniowe słońce za oknami potwierdziło to.
Spał ponad trzydzieści godzin.
Elena? – pomyślał. To nie mogła dzwonić Elena. Elena nie żyła. Jego córka nie 
żyła. To 
była jego wina.
Czoło zaczęło mu pulsować. Ból poraził jego umysł niczym jaskrawe, ostre 
światło. 
Pochylił głowę, próbując się przed nim uchronić.
Elena nawet nie istniała. Nigdy nie istniała. To wszystko mu się przyśniło.
Elena! – jęknął. Odwrócił się i powlókł z powrotem w kierunku łóżka.
Szedł, a mgła spowijająca mu mózg stawała się coraz bardziej purpurowa.
W sypialni oczy rozszerzyły mu się na widok poduszki; zatrzymał się. Na 
powłoczce 
zobaczył ciemne plamy. Wyglądały niczym jakieś czerwone grzyby zżerające białą 
czystość 
płótna.
Odruchowo podniósł dłoń do czoła. Jednakże pozbawione czucia palce nic nie mogły 
stwierdzić. Usłyszał śmiech choroby, która zdawała się wypełniać całą czaszkę. 
Nudności 
skręciły jego puste wnętrzności. Trzymając czoło obiema dłońmi, ruszył chwiejnym 
krokiem 
do łazienki.
W lustrze nad umywalką ujrzał ranę na czole.
Przez chwilę nie widział nic poza nią. Wyglądała jak trąd, jak niewidzialna ręka 
trądu 
ściskająca skórę czoła. Czarna, zakrzepła krew oklejała poszarpane brzegi 
rozcięcia, pstrząc 
jego blade ciało niczym głęboka gangrena; krew sącząca się z pęknięć zastygła w 
grubych 
strupach. Zdawał się czuć infekcję, zgniliznę wdzierającą się przez czaszkę 
wprost do mózgu. 
Ten widok ranił mu oczy, jakby już cuchnął chorobą i szkaradną śmiercią.
Covenant, dygocząc, odkręcił kurki, aby napełnić umywalkę. Podczas gdy do misy 
umywalki napływała woda, pośpiesznie namydlał ręce.
Przerwał jednak na widok swej ślubnej obrączki z białego złota na serdecznym 
palcu. 
Przypomniał sobie moc, którą tak gwałtownie pulsował we śnie ten metal. Słyszał 
Bannora 
mówiącego: „Uratuj ją! Musisz!” Słyszał, jak sam odpowiadał: „Nie potrafię!” 
Słyszał Hile 
Troya krzyczącego: „Trędowaty! Jesteś zbyt samolubny, aby kochać kogoś oprócz 
siebie”. 
Drgnął na wspomnienie uderzenia, które rozcięło mu czoło.
Elena umarła z jego powodu.
Ona nigdy nie istniała.
Wpadła w tę szczelinę, rozpaczliwie walcząc z widmem szalonego Kevina, 
niszczyciela 
Krainy, którego przywołała z grobu. Wpadła i zginęła. Laska Praw przepadła. A 
wystarczyło 
unieść rękę, żeby ją uratować.
Ona nigdy nawet nie istniała. Przyśniła mu się, gdy leżał nieprzytomny po tym, 
jak 
uderzył się głową o brzeg stolika.
Wpatrywał się w swą ranę targany sprzecznymi uczuciami, jakby była wyzwaniem, 
obosiecznym potępieniem. Krzyczała do niego z lustra, że proroctwo jego choroby 
spełniło 
się.
Jęcząc, odsunął się i pospieszył z powrotem do telefonu. Namydlonymi, 
ociekającymi 
wodą rękoma manipulował przy nim, usiłując wykręcić numer rodziców Joan. Mogła 
przebywać u nich. Była jego żoną; pragnął z nią porozmawiać.
Jednakże w połowie wybierania numeru rzucił słuchawkę. W pamięci miał jej obraz: 
stała 
przed nim nieskalanie czysta i dlatego bezlitosna. Ona wierzyła, że w sobotnią 
noc odmówił z 
nią rozmowy. Nie wybaczy mu jego bezradnego odtrącenia.
Jakże mógłby jej powiedzieć o tym, że pragnie przebaczenia za to, że w swych 
snach 
pozwolił innej kobiecie zginąć?
A jednak potrzebował kogoś... potrzebował kogoś, do kogo mógłby zawołać: – Pomóż 
mi!
Nie mógł zadzwonić do lekarzy w leprozorium. Odesłaliby go na powrót do 
Luisiany. 
Leczyliby go, ćwiczyli i doradzaliby mu. Przywróciliby go z powrotem do życia, 
tak jakby 
tylko jego choroba miała znaczenie, jakby mądrość była tylko powierzchowna, a 
smutek, 
wyrzuty sumienia i przerażenie były jedynie złudzeniem, lustrzanym trikiem, nie 
pasującym 
do chromów, porcelany, czystości, bieli, sztywnych szpitalnych prześcieradeł i 
jarzeniowego 
światła.
Zostawiliby go nierealnemu światu jego pasji.
Covenant poczuł, że chrapliwie chwyta oddech, dyszy, jakby powietrze w pokoju 
było 
zbyt zjełczałe dla jego płuc.
Potrzebował... potrzebował.
Gorączkowo wykręcił numer informacji i zdobył telefon nocnego klubu, w którym 
pił w 
sobotni wieczór.
Uzyskał połączenie, a jakaś kobieta znudzonym głosem oznajmiła, że Susie 
Thurston 
opuściła nocny klub. Nim przyszło mu na myśl, aby o to zapytać, powiedziała mu, 
gdzie 
piosenkarka ma występować.
Ponownie zadzwonił do informacji, a potem uzyskał międzymiastowe połączenie z 
miejscem, w którym Susie Thurston miała występować. Przez centralę tego klubu 
bez 
zbędnych pytań połączył się z jej garderobą.
Gdy tylko usłyszał jej niski głos, wydyszał ochryple:
– Czemu to zrobiłaś? Czy to on cię do tego nakłonił? Jak tego dokonał? Chcę 
wiedzieć...
– Kim jesteś? – przerwała mu szorstko. – Nie mam pojęcia, o czym, do diabła, 
mówisz. 
Co ty sobie wyobrażasz? Ja nic ci nie zrobiłam.
– Sobotni wieczór. Zrobiłaś mi to w sobotni wieczór.
– Blaga, nic o tobie nie wiem. Nic ci nie zrobiłam. Odczep się, dobrze?
– Zrobiłaś to w sobotni wieczór. On cię do tego nakłonił. Nazwałaś mnie 
„Berekiem”. – 
Berek Półręki był nie żyjącym od dawna bohaterem z jego snu. Ludzie w jego śnie, 
ludzie z 
Krainy, wierzyli, że on jest odrodzonym Berekiem Półrękim, wierzyli w to, 
ponieważ trąd 
pozbawił go dwóch palców prawej ręki. – Ten szalony stary żebrak powiedział, 
abyś nazwała 
mnie Berekiem, i ty tak uczyniłaś.
Kobieta milczała przez długą chwilę, po czym odezwała się ponownie.
– Och, to ty. Ty jesteś tym facetem – ludzie w klubie powiedzieli, że jesteś 
trędowaty.
– Nazwałaś mnie Berekiem – wychrypiał Covenant, jakby dusił się grobowym 
powietrzem domu.
– Trędowaty – wyszeptała. – Och, do diabła! Mogłam cię pocałować. Blaga, tak 
mnie 
nabrałeś. Cholernie przypominałeś mojego przyjaciela.
– Berek – jęknął Covenant.
– Co... Berek? Źle mnie zrozumiałeś. Powiedziałam Berrett. Berrett Williams jest 
moim 
przyjacielem. Od dawna się znamy. Wiele się od niego nauczyłam, ale on cały czas 
kręcił i 
zgrywał się. Nieważne, to był pajac. Przyjście na mój występ bez mojej wiedzy 
było w jego 
stylu. A ty wyglądałeś...
– To on cię do tego nakłonił. Ten stary żebrak sprawił, że to zrobiłaś. On 
próbuje mi coś 
zrobić.
– Blaga, masz trąd mózgu. Nie znam żebraków. Kręci się wokół mnie wystarczająco 
dużo 
bezużytecznych starców. Powiedz, a może ty jesteś Berrettem Williamsem. To 
przypomina 
jeden z jego kawałów. Berrett, niech cię diabli, jeśli mnie znowu nabierasz...
Covenanta ponownie chwyciły mdłości. Odłożył słuchawkę i złapał się za brzuch. 
Ale 
jego żołądek był zbyt pusty, aby mógł wymiotować; nie jadł od czterdziestu ośmiu 
godzin. 
Otarł pot z oczu zmartwiałymi palcami i ponownie wykręcił numer informacji.
Od na wpół zaschniętego mydła na palcach zaczęły go piec oczy i zaszły mgłą. 
Otrzymał 
numer, o który mu chodziło, i wybrał kolejne zamiejscowe połączenie.
– Ministerstwo Obrony – odezwał się lakoniczny wojskowy głos.
Covenant zamrugał oczyma, próbując usunąć z nich piekącą miksturę, która 
wypełniała je 
niczym wstyd.
– Chciałbym rozmawiać z Hile Troyem – odpowiedział. Troy również był postacią z 
jego 
snu, ale upierał się, że istniał naprawdę, że był mieszkańcem prawdziwego 
świata, nie 
wymysłem sennego koszmaru Covenanta.
– Hile Troy? Chwileczkę, sir. – Covenant słyszał szybko przerzucane kartki. – 
Sir, nie 
mam nikogo takiego na liście.
– Hile Troy – powtórzył Covenant. – Pracuje w jednym z waszych... w jednej z 
waszych 
grup mózgowców. Miał wypadek. Jeśli nie zginął, to powinien być już z powrotem w 
pracy.
– Sir, jeśli jest tak, jak pan mówi, to należy on do tajnego personelu. – Głos 
wojskowego 
stracił część swej lakoniczności. – Nie mogę pana z nim skontaktować, nawet 
gdybym go 
miał na liście.
– Po prostu daj go do telefonu – jęknął Covenant. – On będzie chciał ze mną 
rozmawiać.
– Jak się pan nazywa, sir?
– On będzie chciał ze mną rozmawiać.
– Być może, ale muszę znać pańskie nazwisko.
– Och, do diabła! – Covenant otarł oczy wierzchem dłoni, po czym powiedział 
zniechęcony: – Jestem Thomas Covenant.
– W porządku, sir. Połączę pana z majorem Rolle. Być może on będzie mógł panu 
pomóc.
Na linii zapanowała cisza. W tle Covenant słyszał serię metalicznych kliknięć, 
podobnych 
do tykania zwiastującego śmierć. Stawał się coraz bardziej napięty. Rana na 
czole pulsowała 
niczym krzyk. Przycisnął słuchawkę do głowy i objął się wolnym ramieniem, 
usiłując 
zapanować nad sobą. Gdy linia ponownie ożyła, ledwie mógł się powstrzymać, by 
nie zawyć 
do słuchawki.
– Pan Covenant? – powiedział uprzejmy, ujmujący głos. – Jestem major Rolle. Mamy 
problemy ze zlokalizowaniem osoby, z którą chciał pan rozmawiać. To duże 
ministerstwo – 
rozumie pan. Czy mógłby pan powiedzieć o nim coś więcej?
– Nazywa się Hile Troy. Pracuje w jednej z waszych grup mózgowców. Jest ślepy. – 
Słowa drżały Covenantowi na ustach, jakby zamarzał.
– Ślepy, mówi pan? Panie Covenant, wspominał pan o jakimś wypadku. Czy mógłby 
pan 
mi powiedzieć, co stało się temu Hile Troyowi?
– Po prostu daj mi z nim porozmawiać. Jest tam czy nie?
Major zawahał się.
– Panie Covenant – powiedział po chwili – nie mamy w tym ministerstwie ślepych 
ludzi. 
Czy mógłby pan podać mi źródło swych informacji? Obawiam się, że padł pan 
ofiarą...
Covenant zaczął nagle krzyczeć wściekle.
– Wypadł z okna, gdy w jego mieszkaniu wybuchł pożar, i zginął! Nigdy nawet nie 
istniał!
W dzikiej pasji wyrwał sznur telefonu z gniazdka, po czym cisnął aparatem w 
zegar 
wiszący na ścianie salonu. Telefon uderzył w tarczę zegara, odbił się od niej i 
spadł na 
podłogę, tak jakby był odporny na zniszczenie, ale zegar zadrżał i rozpadł się 
na kawałki.
– Był martwy od wielu dni! Nigdy nie istniał!
W przystępie furii walnął i kopnął stolik do kawy zmartwiałą, obutą nogą. Stolik 
wywrócił się, podskoczył na dywanie i rozbił ramkę zdjęcia Joan. Covenant kopnął 
go 
ponownie i złamał mu nogę. Potem kopnął kanapę i pokuśtykał do regałów z 
książkami. 
Jeden po drugim poprzewracał je na podłogę.
Po kilku chwilach miły porządek, jaki panował w pokoju trędowatego, zmienił się 
w 
niebezpieczny chaos. Covenant natychmiast popędził do sypialni. Pozbawionymi 
czucia 
palcami wyciągnął scyzoryk z kieszeni, otworzył go i pociął na strzępy 
poplamioną krwią 
poduszkę. Potem, gdy pierze niczym śnieg opadło na łóżko i komody, wsunął nóż z 
powrotem 
do kieszeni i wyszedł z domu trzaskając drzwiami.
Pobiegł do lasu rosnącego za Haven Farm, ku stojącej na odludziu chacie, w 
której 
mieściła się jego pracownia. Skoro nie potrafił mówić o swym strapieniu, to być 
może 
potrafiłby o nim napisać. Gnał ścieżką, a jego palce już nerwowo kurczyły się 
gotowe 
wystukać: Pomóż mi, pomocy, pomocy, pomocy! Gdy jednak dotarł do chaty, 
stwierdził, że 
jej wnętrze wygląda tak, jakby on już tu był. Drzwi były wyrwane z zawiasów, 
kadłub jego 
maszyny do pisania leżał zmaltretowany pośród śmietniska papierów. Zrujnowane 
pomieszczenie było powalane ekskrementami, a pokoiki cuchnęły uryną.
Początkowo gapił się na to pobojowisko, jakby przyłapał się na zaniku pamięci. 
Nie 
przypominał sobie, aby coś takiego robił. Wiedział, że tego nie zrobił; to był 
wandalizm, atak 
skierowany na niego, podobnie jak przed wieloma dniami czy tygodniami spalenie 
jego stajni. 
Obraz tych nieoczekiwanych zniszczeń oszołomił go. Na chwilę zapomniał o tym, co 
właśnie 
uczynił ze swym domem. Nie jestem gwałtownym człowiekiem, pomyślał. Nie jestem.
Ciasnota wnętrza chaty zdawała się walić na niego ze wszystkich ścian. Pierś 
ścisnęły mu 
duszności. Po raz trzeci chwyciły go mdłości, ale nie mógł wymiotować.
Dysząc przez zaciśnięte zęby, uciekł do lasu.
Zrazu poruszał się bez celu, gnał swe wyniszczone ciało, jak mógł najszybciej w 
głąb 
lasu, kierowała nim jedynie chęć ucieczki. Ale gdy na wzgórza spłynęły promienie 
zachodzącego słońca, a zmierzch zatarł ścieżki, skierował swe kroki ku miastu. 
Myśl o 
ludziach wabiła go niczym urok. Potykając się, brnął w zmierzchającym świetle 
wiosennego 
wieczoru, a jego sercem targnął przypływ dziwnego, irracjonalnego uczucia 
nadziei. Raz po 
raz przychodziło mu na myśl, że już sam widok szczerej, nie czyniącej mu 
wyrzutów twarzy 
uspokoiłby go, przywrócił mu panowanie nad trudnym położeniem.
Lękał się widoku takiej twarzy. Bezwzględny wyrok jej zdrowia byłby ponad jego 
siły.
Mimo to przedzierał się niezdarnie przez las niczym ćma w na wpół dobrowolnej 
ofierze. 
Nie mógł się oprzeć oziębłemu kuszeniu ludzi, powabowi i bólowi swego zwykłego 
śmiertelnego ciała. Pomocy! Drgał przy każdym uderzeniu okrutnej nadziei. 
Pomóżcie mi!
Gdy jednak zbliżył się do miasta – gdy wyszedł z lasu na tyłach rozproszonych 
domów, 
które niczym ochronny pierścień otaczały centrum miasteczka – nie potrafił 
zdobyć się na 
odwagę, by podejść bliżej. Oświetlone jasno okna, ganki i podjazdy zdawały się 
nie do 
przebycia: musiałby stawić czoło nadmiernemu oświetleniu, zbytnio się odsłonić, 
aby dotrzeć 
do jakichkolwiek drzwi, bez względu na to, czy byłby tam widziany mile czy nie. 
Noc była 
jedyną osłoną, jaka mu pozostała.
Skamląc z powodu zawiedzionych nadziei, usiłował posuwać się naprzód. Szedł od 
domu 
do domu, usiłując znaleźć taki, który ofiarowałby mu najlżejszy cień nadziei na 
pocieszenie. 
Ale światła nie zapraszały go. Jawna nieprzyzwoitość narzucania się nieświadomym 
niczego 
ludziom w ich domach powiększyła jedynie trzymający go na uboczu lęk. Nie 
potrafił okpić 
mężczyzn i kobiet żyjących w sanktuariach za jasnością okien. Nie udźwignąłby 
już ciężaru 
żadnej ofiary.
W ten sposób – przemykając chyłkiem krańcami miasta niczym duch, upiór niezdolny 
do 
straszenia – minął domy, a potem wrócił po swych śladach do Haven Farm, niczym 
gnany 
wiatrem suchy liść, kruchy i podatny na ogień.
W ciągu następnych trzech dni w chwilach goryczy miał ochotę spalić swój dom, 
zamienić go w pochodnię – uczynić z niego stos pogrzebowy swej nieczystości. W 
momentach przypływu mniej gwałtownych uczuć pragnął po prostu podciąć sobie żyły 
– 
otworzyć je i pozwolić, aby wypłynęła powolna nędza jego nerwowego załamania. 
Nie 
potrafił się jednak zdecydować na żadne z tych działań. Targany wizjami 
okropności zdawał 
się tracić moc podejmowania decyzji. Odrobinę silnej woli, która mu pozostała, 
spożytkował 
na odmawianie sobie jedzenia i wypoczynku.
Już raz obywał się bez jedzenia. Głód pomógł mu przebrnąć przez las oszustw, 
którymi 
siebie mamił, i doprowadził go do uświadomienia sobie potworności, jakiej 
dopuścił się 
wobec Leny, matki Eleny. Teraz pragnął uczynić to samo; chciał przebić się przez 
wszystkie 
wymówki, usprawiedliwienia, argumenty obrony i stawić czoło najczarniejszej 
postaci swego 
załamania. Jeśli mu się to nie uda, będzie tak jak Elena oszukiwał się każdym 
wyciągniętym, 
nieprawdziwym wnioskiem.
Jednakże główną przyczyną jego walki z głęboką potrzebą odpoczynku była obawa 
przed 
tym, co mogło mu się przydarzyć, gdyby zasnął. Nauczył się, że niewinny nie śpi. 
Poczucie 
winy rodzi się w snach.
Żadne z tych wyrzeczeń nie wzięło góry. Mdłości skręcające mu ustawicznie 
żołądek 
powstrzymywały go przed jedzeniem. A jego opłakany stan nie pozwalał mu odejść. 
Powstrzymywało go to i uwierało niczym uprząż; zdawało się ocierać mu duszę. Gdy 
tylko 
czuł się zagrożony ubóstwem swych środków zaradczych, wypadał z domu niczym 
zabłąkany 
wicher i pędził przez wzgórza, całymi milami w górę i w dół porośniętego 
drzewami koryta 
Righters Creek. A gdy był zbyt wyczerpany, kładł się w salonie na połamanych 
meblach. 
Było mu na nich zbyt niewygodnie, aby zasnąć na tyle głęboko, by śnić.
Przez cały ten czas nie zajmował się w ogóle rozwojem swej choroby. Zaniedbywał 
WKS 
– Wizualną Kontrolę Skóry, od której zależało powodzenie jego walki z 
rozwijającym się 
trądem – i inne samoobronne nawyki, tak jakby straciły dla niego wszelkie 
znaczenie. Nie 
zażywał lekarstw, które w swoim czasie zatrzymały rozwój choroby. Czoło zaczęło 
mu 
ropieć; zimna drętwota wżerała się powoli coraz głębiej w nerwy jego rąk i nóg. 
Akceptował 
taki stan rzeczy, ignorował jego niebezpieczeństwo. To było słuszne, zasłużył 
sobie na to.
Pomimo to, każdego wieczoru ogarniało go przeczucie zbliżającej się śmierci. W 
posępnym świetle zapadającego zmroku chęć zobaczenia innych ludzi stawała się 
nie do 
zniesienia; zaciągała go, plującego i zgrzytającego zębami, w ciemności poza 
światła domów 
miasteczka. Co wieczór próbował zbliżyć się do drzwi domu, któregokolwiek domu. 
Ale nie 
potrafił znaleźć w sobie tyle odwagi, aby przestąpić linie światła. Ludzie 
znajdujący się o rzut 
kamieniem pozostawali tak nieosiągalni, jakby zamieszkiwali inny świat. Każdego 
wieczoru 
był zdany na pastwę swej nie ustępującej słabości – i pulsującego bólu, który 
wypełniał mu 
czaszkę w miarę, jak postępowała infekcja czoła.
Elena zginęła przez niego. Była jego córką i kochał ją. A jednak schwytał ją w 
zasadzkę 
śmierci.
Ona nigdy nawet nie istniała.
Nie potrafił znaleźć na to odpowiedzi.
Później, w czwartkowy wieczór, schemat jego niemocy uległ załamaniu. Podczas 
bezowocnej eskapady do jego świadomości dotarły odgłosy tajemniczego ożywienia. 
Dźwięk 
wznosił się i opadał niczym głos mówcy, a pomiędzy strofami słyszał śpiewy. 
Bezcielesne 
głosy brzmiały w mroku żałobnie, niczym zaproszenie na zgromadzenie potępionych 
dusz. 
Elena była śpiewaczką, córką z rodziny śpiewaków. Podążał za porywającym 
smutkiem 
melodii, niezdarnie odszukując drogę w spowitych nocnym mrokiem krańcach miasta.
Dźwięki powiodły go obok domów, wokół miasta, wzdłuż drogi ku nieurodzajnym 
polom, które służyły mieszkańcom za plac defilad przy okazji wszelkich 
patriotycznych 
obchodów. Nieliczni ludzie nadal spieszyli w kierunku pól, tak jakby byli 
spóźnieni. 
Covenant unikał spotkania z nimi, trzymając się z dala od drogi. Po dotarciu na 
plac defilad 
stwierdził, że na środku rozbito ogromny namiot. Jego boki były podwinięte, tak 
że biło spod 
nich jasne światło latarni.
Namiot był pełen ludzi. Siadali właśnie na ławkach po skończonych śpiewach. W 
czasie 
tego poruszenia kilku porządkowych wskazywało spóźnialskim ostatnie wolne 
miejsca. 
Ławki stały w ciasnych rzędach przed szerokim podwyższeniem z przodu namiotu. Za 
ciężkim pulpitem siedziało na nim trzech mężczyzn, a za nimi znajdował się 
prowizoryczny 
ołtarz, pospiesznie zbity z sosnowych desek i smutnie ozdobiony krzywymi 
świecami i 
podniszczonym złotym krzyżem.
Ludzie usadowili się na ławkach, a wówczas jeden z mężczyzn na podwyższeniu – 
niski, 
tęgawy, ubrany w czarny garnitur i poszarzałą białą koszulę – wstał i podszedł 
do pulpitu.
– Pomódlmy się – powiedział donośnym, zmuszającym do posłuszeństwa głosem.
Wszyscy ludzie pochylili głowy. Covenant zamierzał oddalić się z niesmakiem, ale 
powstrzymała go spokojna pewność tonu mężczyzny. Przysłuchiwał się niechętnie 
człowiekowi, który złożył ręce na pulpicie i modlił się cicho.
– Kochany Jezu, nasz Panie i Zbawco – proszę zwróć swe spojrzenie na zgromadzone 
tu 
duszyczki. Zajrzyj do ich serc, Panie – zobacz ból, krzywdy, samotność i smutek 
– tak, i 
grzech – i tęsknotę za Tobą, Panie, ukrytą w ich sercach. Pociesz ich, Panie. 
Pomóż im, 
uzdrów ich. Naucz ich pokoju, daj poznać cudowną moc modlitwy do Ciebie, Panie. 
Amen.
– Amen – odpowiedzieli razem ludzie.
Głos mężczyzny poruszył Covenanta. Dosłyszał w nim coś, co brzmiało jak 
szczerość, 
jak zwykłe współczucie. Nie mógł być tego pewny; sny przekonały go, że niewiele 
wiedział o 
szczerości. Ale nie odszedł. Miast tego, gdy ludzie unosili swe głowy po 
modlitwie, ostrożnie 
przesunął się ku światłu, podszedł na tyle blisko, by przeczytać duży napis 
umieszczony przy 
drodze.
Brzmiał on:
Krucjata WIELKANOCNA
Dr B. Sam Johnson
wskrzesiciel i uzdrowiciel
od dziś do niedzieli
tylko
Do pulpitu na podwyższeniu podszedł inny mężczyzna. Nosił koloratkę, a na szyi 
miał 
srebrny krzyż. Poprawił na nosie ciężkie okulary i rozpromieniony zwrócił się do 
ludzi.
– Jestem zachwycony – rzekł – obecnością tutaj dr. Johnsona i Matthew Logana. W 
całym stanie są oni znani ze swej wspaniałej posługi duchowej. Nie muszę wam 
mówić, jak 
bardzo potrzebujemy tu wskrzeszenia – jak wielu z nas potrzebuje odzyskania tej 
uzdrawiającej wiary, szczególnie w okresie świąt wielkanocnych. Dr Johnson i Mr. 
Logan 
pomogą nam wrócić ku niezrównanej łasce boskiej.
Niski, ubrany na czarno mężczyzna ponownie wstał i zabrał głos.
– Dziękuję, sir. – Pastor zawahał się, po czym odszedł od pulpitu, tak jakby 
zwolniono go 
– jakby przerwano mu we wstępnej fazie kwiecistego wprowadzenia – a dr Johnson 
ciągnął 
dalej gładko. – Przyjaciele, oto mój drogi brat w Chrystusie, Matthew Logan. 
Słyszeliście 
jego cudowny, przecudowny śpiew. Teraz przeczyta dla nas słowo Boże. Brat Logan.
Matthew Logan podszedł do pulpitu, a jego zwalista postać wyraźnie górowała nad 
dr. 
Johnsonem. Zdawał się nie mieć w ogóle karku, a jednak głowa spoczywająca na 
szerokich 
barkach górowała pół jarda nad głową jego towarzysza. Pewnym ruchem 
przekartkował 
masywną, czarną Biblię leżącą na pulpicie, odszukał właściwe miejsce i pochylił 
głowę, aby z 
szacunkiem odczytać słowo Boże.
Zaczął bez wstępu:
„Jeżeli nie będziecie Mnie słuchać i nie będziecie wykonywać tych wszystkich 
nakazów, 
jeżeli będziecie gardzić moimi ustawami, jeżeli będziecie się brzydzić moimi 
wyrokami, tak 
że nie będziecie wykonywać moich nakazów i złamiecie moje przymierze, to i Ja 
obejdę się z 
wami odpowiednio: ześlę na was przerażenie, wycieńczenie i gorączkę, które 
prowadzą do 
ślepoty i rujnują zdrowie. Wtedy na próżno będziecie siali wasze ziarno. Zjedzą 
je wasi 
nieprzyjaciele. Zwrócę oblicze przeciwko wam, będziecie pobici przez 
nieprzyjaciół. Ci, 
którzy was nienawidzą, będą rządzili wami, a wy będziecie uciekać nawet wtedy, 
kiedy was 
nikt nie będzie ścigał. (...) Rozbiję waszą dumną potęgę, sprawię, że niebo 
będzie dla was jak 
z żelaza, a ziemia jak z brązu. Na próżno będziecie się wysilać – wasza ziemia 
nie wyda 
żadnego plonu, a drzewo na ziemi nie da owoców.
Jeżeli [nadal] będziecie postępować Mnie na przekór i nie zechcecie Mnie 
słuchać, ześlę 
na was siedmiokrotne kary za wasze grzechy: ześlę na was dzikie zwierzęta, które 
pożrą 
wasze dzieci, zniszczą bydło, zmniejszą zaludnienie, tak że wasze drogi 
opustoszeją.
Jeżeli i wtedy nie poprawicie się i będziecie postępować Mnie na przekór, to i 
Ja postąpię 
wam na przekór i będę was karał siedmiokrotnie za wasze grzechy. Ześlę na was 
miecz, który 
się pomści za złamanie przymierza. Jeżeli wtedy schronicie się do miast, ześlę 
zarazę 
pomiędzy was, tak że wpadniecie w ręce nieprzyjaciół.”
Covenant czuł, że ulega urokowi recytowanych przez Matthew Logana słów. 
Obietnica 
kary chwyciła go za serce; usidliła go tak, jakby czyhała w zasadzce na jego 
szarą, 
wynędzniałą duszę. Sztywno, mimowolnie, ruszył w kierunku namiotu, jakby klątwa 
przyciągała go do siebie.
„Jeżeli i wtedy nie będziecie Mi posłuszni i będziecie Mi postępować na przekór, 
to i Ja z 
gniewem wystąpię przeciwko wam i ześlę na was siedmiokrotne kary za wasze 
grzechy. 
Będziecie jedli ciało synów i córek waszych. Zniszczę wasze wyżyny słoneczne, 
rozbiję 
wasze stele, rzucę wasze trupy na trupy waszych bożków, będę się brzydzić wami. 
Zamienię 
w ruiny wasze miasta, spustoszę wasze miejsca święte, nie będę wchłaniał 
przyjemnej woni 
waszych ofiar. Ja sam spustoszę ziemię, tak że będą się zdumiewać wasi wrogowie, 
którzy ją 
wezmą w posiadanie. Was samych rozproszę między narodami, dobędę za wami miecza, 
ziemia wasza będzie spustoszona, miasta zburzone.
Wtedy ziemia będzie obchodzić swe szabaty przez wszystkie dni swego 
spustoszenia” 
(Kpł 26, 14-34) .
Covenant pochylił się pod połą namiotu, wszedł do środka i stanął obok 
porządkowego na 
tyłach namiotu. Porządkowy zerknął na niego podejrzliwie, ale nie poruszył się, 
aby wskazać 
mu miejsce siedzące. W drugim końcu namiotu, wysoko na podwyższeniu stał Matthew 
Logan niczym okrutny patriarcha rozdzielający równo kary na pochylone, 
wystawione na 
ciosy głowy niżej niego. Klątwa wzbierała w Covenancie wzburzeniem i lękał się, 
że 
wybuchnie, nim wystąpienie dobiegnie końca. Matthew Logan przerwał i ponownie 
zaczął 
wertować Biblię. Odszukał nowy fragment i czytał spokojniej:
„Kto bowiem spożywa i pije nie zważając na Ciało [Pańskie], wyrok sobie spożywa 
i pije. 
Dlatego to właśnie wielu wśród was słabych i chorych i wielu też umarło. Jeżeli 
zaś sami 
siebie osądzimy, nie będziemy sądzeni. Lecz gdy jesteśmy sądzeni przez Pana, 
upomnienie 
otrzymujemy, abyśmy nie byli potępieni ze światem” (1 Kor 11, 29-32).
Logan zatrzasnął Biblię i powolnym krokiem wrócił na swe miejsce.
Natychmiast poderwał się na nogi dr B. Sam Johnson. Zdawał się tryskać energią; 
nie 
mógł doczekać się zabrania głosu. Szczęki drżały mu z emocji, gdy zwrócił się do 
swych 
słuchaczy.
– Przyjaciele, jakże cudowne są słowa Boga! Jakże szybko chwytają za serce. 
Jakież 
pocieszenie niosą chorym, ciemiężonym, słabym. I jakże łatwo sprawiają, że nawet 
najczystsi 
z nas płoną wstydem. Słuchajcie, przyjaciele! Słuchajcie słów Apokalipsy:
„Ja pragnącemu dam darmo pić ze źródła wody życia.
Zwycięzca to odziedziczy
i będę Bogiem dla niego,
a on dla mnie będzie synem.
A dla tchórzów, niewiernych, obmierzłych, zabójców, rozpustników, guślarzy, 
bałwochwalców i wszelakich kłamców:
udział w jeziorze gorejącym ogniem i siarką.
To jest śmierć druga” (Ap 21, 6-8).
– Cudowne, cudowne słowa Boże. W jednym krótkim ustępie słyszeliśmy dwa wielkie 
przesłania Biblii – Stary i Nowy Testament. Brat Logan przeczytał wam najpierw 
fragment ze 
Starego Testamentu, z Księgi Kapłańskiej, rozdział 26. Wysłuchaliście tych słów, 
przyjaciele? Czy wysłuchaliście ich całym sercem? To głos Boga, Boga 
Wszechmogącego. 
On nie owijał w bawełnę, przyjaciele. Nie błądził w opłotkach. Nie krył istoty 
sprawy pod 
płaszczykiem pięknych słówek i wymyślnego języka. Nie! On mówi: jeśli 
zgrzeszycie, jeśli 
złamiecie me przykazania, to ześlę na was przerażenie i chorobę. Uczynię waszą 
ziemię 
nieurodzajną i ześlę na was plagi i zarazę. A jeśli nadal będziecie grzeszyć, 
uczynię z was 
kanibali i kaleki. „Wtedy ziemia będzie obchodzić swoje szabaty przez wszystkie 
dni swego 
spustoszenia”. A wiecie, jak brzmią przykazania, przyjaciele? Mogę je wam 
streścić w 
słowach z Apokalipsy. „Nie bądźcie tchórzliwi, niewierni, obmierzli”. Mniejsza o 
morderstwo, cudzołóstwo, czarnoksięstwo, bałwochwalstwo, kłamstwo. My wszyscy 
tutaj 
zgromadzeni jesteśmy dobrymi ludźmi. Ale czy nigdy nie czuliście lęku? Czy nigdy 
nawet 
odrobinę nie osłabła wasza wiara? Czy wasze serca i umysły zawsze były czyste? 
„Wtedy 
ziemia będzie obchodzić swoje szabaty przez wszystkie dni swego spustoszenia”. 
Apostoł 
Paweł nazwał rzeczy po imieniu. Powiedział: „Dlatego to właśnie wielu wśród was 
słabych i 
chorych i wielu też umarło”.
Ale Jezus poszedł dalej. Powiedział: „Idźcie ode Mnie, przeklęci, w ogień 
wieczny, 
przygotowany diabłu i jego aniołom!” Czyżbym słyszał wasze sprzeciwy? Czyżbym 
słyszał, 
jak niektórzy z was mówią do siebie: „Nikt nie może być aż tak czysty. Jestem 
człowiekiem. 
Nie mogę być doskonały”. Macie słuszność! Oczywiście, macie słuszność. Ale prawo 
zesłane 
przez Boga nie dba o wasze usprawiedliwienia. Jeśli jesteś chromy, masz 
artretyzm, jeśli 
ślepniesz lub słabnie ci serce, jeśli jesteś kaleką, masz stwardnienie rozsiane, 
cukrzycę lub 
cokolwiek innego, będącego w istocie paradnym określeniem na grzech, to możesz 
być 
pewny, że spadła na ciebie klątwa Boga. Lecz nie myślcie, że jesteście 
bezpieczni, jeśli 
jesteście w dobrym zdrowiu! Macie po prostu szczęście, że Bóg nie postanowił „z 
gniewem 
wystąpić przeciwko wam”. Nie możecie być bez skazy, przyjaciele. A prawo nie dba 
o to, jak 
bardzo się staracie. Miast powtarzać sobie, jakie to próżne wysiłki czyniliście, 
posłuchajcie 
Biblii. W Starym Testamencie powiedziano to jasno: „Trędowaty, który podlega tej 
chorobie, 
będzie miał rozerwane szaty, włosy w nieładzie, brodę zasłoniętą i będzie wołać: 
Nieczysty, 
nieczysty”.
Teraz mówca miał już swych słuchaczy w garści. Jego dźwięczny głos połączył 
wszystkich w grupę naznaczoną śmiertelnością i słabościami. Nawet Covenant 
zapomniał, że 
jest intruzem w tym płóciennym przybytku; dosłyszał w tej przemowie tak wiele 
osobistych 
wątków, że nie potrafił im się oprzeć. Pragnął wierzyć, że jest przeklęty.
– Przyjaciele – podjął gładko dr Johnson – w istocie straszna to dla nas chwila, 
gdy 
uderza choroba, ból lub gdy zostajemy okaleczeni i nie możemy dłużej uchodzić za 
czystych. 
Ale nie powiedziałem wam jeszcze o Ewangelii. Czy pamiętacie słowa Chrystusa: 
„Kto chce 
znaleźć swe życie, straci je, a kto straci swe życie z mego powodu, znajdzie je” 
(Mt 10, 39)? 
Słyszeliście, co mówił Paweł: „Lecz gdy jesteśmy sądzeni przez Pana, upomnienie 
otrzymujemy, abyśmy nie byli potępieni ze światem” (1 Kor 11, 32)? Słyszeliście 
słowa 
autora Apokalipsy: „Ten, który zwycięży, przejmie dziedzictwo, a ja będę jego 
Bogiem, a on 
mym synem”? Ten medal ma dwie strony, przyjaciele. Prawo jest jedynie połową 
Bożego 
przekazu. Druga połowa to karanie, dziedzictwo, przebaczenie, uzdrowienie – 
miłosierdzie, 
które dorównuje Bożej sprawiedliwości. Czyż muszę wam przypominać, że Syn Boży 
uzdrowił każdego, kto Go o to prosił? Nawet trędowatych? Czyż muszę wam 
przypominać, że 
zawisł na krzyżu, skazany na męki i hańbę, aby odkupić nasze grzechy? Czyż muszę 
wam 
przypominać, że gwoździe rozdarły jego dłonie i stopy? Że bok przebiła mu 
włócznia? Że był 
martwy przez trzy dni? Martwy i skazany na piekielne męki? Przyjaciele, On 
uczynił to tylko 
z jednego powodu. On uczynił to, aby odkupić całe nasze tchórzostwo, 
niedowiarstwo, 
nieprzestrzeganie dni świętych, abyśmy mogli być uzdrowieni. A wszystko, co 
musimy 
uczynić, by dostąpić uzdrowienia, to uwierzyć w nie, zaakceptować i miłować Go 
za to. 
Wszystko, co musimy uczynić, to powtórzyć za człowiekiem, którego dziecko 
umierało: 
„Wierzę; Panie, pomóż mnie niewiernemu!” Pięć prostych słów, przyjaciele. Gdy 
płyną z 
głębi serca, są wystarczającą zapłatą za całe królestwo sprawiedliwości.
Jak na dany znak, Matthew Logan wstał i zaczął śpiewać cichym dyszkantem „Już 
się nie 
bój, Pan przy boku twym”. Dr Johnson złożył dłonie i powiedział:
– Pomódlcie się ze mną, przyjaciele.
Natychmiast głowy wszystkich słuchaczy pochyliły się. Covenant również pochylił 
głowę, ale w tej pozycji rana na czole paliła go szczególnie mocno. Podniósł 
ponownie 
wzrok, gdy dr Johnson powiedział:
– Zamknijcie oczy, przyjaciele. Usuńcie ze swych myśli sąsiadów, dzieci, 
rodziców, 
współmałżonków. Usuńcie wszystko, co rozprasza wasze myśli. Spójrzcie w głąb 
siebie, 
przyjaciele. Usłyszycie głos Boga, mówiącego: „Jesteście niepewni, jesteście w 
potrzebie”. 
Módlcie się w duszy wraz ze mną. Święty Jezu, Tyś naszą jedyną nadzieją. Jedynie 
Twe 
boskie miłosierdzie może uzdrowić chorobę, która niszczy naszą odwagę, rozkłada 
korzenie 
naszej wiary, czyni nas nieczystymi w Twych oczach. Jedynie Twe dotknięcie, 
Panie, potrafi 
uleczyć chorobę niszczącą pokój. Odsłaniamy przed Tobą swe serca, Panie. Dopomóż 
nam 
znaleźć odwagę, aby wypowiedzieć owych pięć trudnych, jakże trudnych słów: 
„Wierzę; 
Panie, pomóż mnie niewiernemu!” Panie, proszę daj nam odwagę, byśmy mogli być 
uzdrowieni.
Nie przerywając, wyciągnął ramiona ponad słuchaczy i ciągnął dalej:
– Czy czujecie Jego ducha, przyjaciele? Czy czujecie Go w swych sercach? 
Czujecie 
palec Jego sprawiedliwości, badający chore miejsca w waszych duszach i ciałach? 
Jeśli tak, to 
wystąpcie i pozwólcie, abym wraz z wami pomodlił się za uzdrowienie.
Pochylił głowę w cichej prośbie, czekając na skruszonego, który odpowie na jego 
wezwanie. Ale Covenant już szedł pomiędzy ławkami. Porządkowy chciał go 
ukradkiem 
zatrzymać, ale cofnął się, gdy kilku ze słuchaczy podniosło wzrok. Covenant 
przemaszerował 
gorączkowym krokiem przez namiot, wspiął się po surowych, drewnianych schodach 
na 
podwyższenie i stanął przed dr. Johnsonem. Oczy mu błyszczały, gdy odezwał się 
ochrypłym 
szeptem:
– Pomóż mi.
Mężczyzna był niższy, niż wyglądał z widowni. Jego czarny garnitur był 
powycierany, a 
koszula brudna od długiego używania. Nie golił się ostatnio; sztywne, posiwiałe 
bokobrody 
przydawały szorstkości szczękom i policzkom. Na jego twarzy pojawił się wyraz 
niepewności 
– niemal trwogi – gdy Covenant przed nim stanął, ale szybko przesłonił go 
dobrotliwością i 
powiedział spokojnym, dźwięcznym głosem:
– Pomóc ci, synu? Jedynie Bóg może ci pomóc, ale ja z radością przyłączę się do 
modlitwy każdej skruszonej duszy. – Stanowczym ruchem położył rękę na ramieniu 
Covenanta. – Klęknij, synu, i módl się wraz ze mną. Poprośmy wspólnie Pana o 
pomoc.
Covenant chciał klęknąć, chciał poddać się rozkazującemu czarowi ręki i głosu 
dr. 
Johnsona, ale jego kolana paraliżowało wycieńczenie i poczucie pilności jego 
sprawy. Ból 
czoła wżerał mu się niczym kwas w głąb mózgu. Czuł, że jeśli się pochyli, to 
kompletnie się 
załamie.
– Pomóż mi – szepnął ponownie. – Nie mogę tego znieść.
Na widok oporu Covenanta twarz dr. Johnsona przybrała surowy wyraz.
– Czy czujesz skruchę, synu? – zapytał poważnie. – Czy odnalazłeś już chore 
miejsce 
grzechu w swej duszy? Czy szczerze pragniesz doświadczyć miłosierdzia Boga 
Wszechmogącego?
– Jestem chory – odparł Covenant, jakby odmawiał litanię. – Dopuściłem się 
zbrodni.
– I czujesz skruchę? Potrafisz ze szczerym, z głębi serca płynącym żalem wymówić 
owe 
trudne słowa?
Covenant mimowolnie zwarł szczęki. Spomiędzy zaciśniętych zębów dobył się jego 
skowyt:
– Pomóż mnie niewiernemu.
– Synu, to nie wystarczy. Wiesz, że to za mało. – Surowość na twarzy dr. 
Johnsona 
ustąpiła miejsca sprawiedliwemu osądowi. – Nie próbuj zwieść Boga, bo wyklnie 
cię na 
zawsze. Czy wierzysz? Czy wierzysz w uzdrawiającą moc Boga?
– Ja... – Covenant usiłował poruszyć szczękami, ale zęby zaciskały mu się, jakby 
zrośnięte rozpaczą. – Ja nie wierzę.
Matthew Logan przerwał śpiew. Nagła cisza zadzwoniła Covenantowi w uszach niczym 
kpina.
– Jestem trędowaty – wyszeptał upokorzony.
Ludzie w pierwszych rzędach nie słyszeli go, nie rozpoznali go. Czytał to z ich 
twarzy, 
zaciekawionych i wyczekujących. Nie był tym zaskoczony; czuł, że iluzje, których 
ostatnio 
doświadczał, zmieniły go nie do poznania. Nawet dawno temu, kiedy jeszcze 
cieszył się 
zdrowiem, nigdy szczególnie nie szukał towarzystwa bardziej religijnych ludzi z 
miasteczka. 
Dr Johnson usłyszał jednak jego słowa. Wybałuszył niebezpiecznie oczy i 
przemówił tak 
cicho, że jego słowa były ledwie słyszalne dla Covenanta.
– Nie wiem, kto cię do tego namówił, ale nie ujdzie ci to płazem.
A potem zaraz zwrócił się ponownie do ludzi zgromadzonych w namiocie.
– Biedaku, majaczysz. Masz gorączkę, to od tej zainfekowanej rany. – Słowa 
przeznaczone dla słuchaczy wymawiał tchnącym sympatią głosem. – Boleję nad tobą, 
synu. 
Aby oczyścić twój umysł na tyle, by dotarł do niego głos Boga, potrzebna jest 
modlitwa 
wielkiej mocy. Bracie Logan, czy nie zechciałbyś zabrać tego biednego, chorego 
człowieka 
na bok i pomodlić się z nim? Jeśli Bóg pobłogosławi twe wysiłki zbiciem jego 
gorączki, to 
być może poczuje skruchę.
Masywne ręce Matthew Logana zacisnęły się niczym kleszcze na ramionach 
Covenanta. 
Jego palce wpijały się w niego, jakby miały zamiar skruszyć mu kości. 
Niedowiarek został 
popchnięty do przodu, niemal zniesiony po schodach i przeprowadzony pomiędzy 
ławkami. Z 
tyłu za nim dr Johnson mówił:
– Przyjaciele, czy pomodlicie się ze mną za tę biedną, cierpiącą duszę? Czy 
zaśpiewacie i 
pomodlicie się wraz ze mną za jego uzdrowienie?
– Nie zebraliśmy jeszcze ofiary – powiedział Covenantowi do ucha stłumionym 
szeptem 
Matthew Logan. – Jeśli jeszcze raz przeszkodzisz, to połamię ci ręce.
– Nie dotykaj mnie! – warknął Covenant. Zachowanie tego osiłka odszpuntowało 
pokłady 
wściekłości, którą od dawna w sobie tłumił. Próbował szarpać się z Loganem. – 
Zabierz ode 
mnie swe łapska.
Wówczas dotarli już do końca przejścia i pochyliwszy się pod połą namiotu wyszli 
w 
mrok nocy. Brat Logan bez wysiłku podniósł Covenanta i odrzucił. Covenant 
potknął się i 
przewrócił w błoto. Gdy spojrzał do góry, osiłek stał z pięściami na biodrach 
niczym ciemny 
kolos odgradzający go od światła padającego z namiotu.
Obolały podźwignął się na nogi, wyprostował ramiona, na ile pozwalała odrobina 
godności, którą mógł w sobie znaleźć, i odszedł.
Powłócząc nogami, pogrążył się w ciemności, za sobą słyszał ludzi śpiewających 
„Już się 
nie bój dłużej”. Chwilę później dziecinnie patetyczny głos zawołał:
– Panie, jestem chromy! Proszę, uzdrów mnie!
Covenant opadł na kolana i wymiotował na sucho. Minął jakiś czas, nim ponownie 
mógł 
się podnieść i uciec przed okrutną pieśnią.
Zmierzał w kierunku domu wzdłuż głównej drogi, dając ludziom z miasteczka okazję 
do 
dokuczania. Wszystko jednak było pozamykane, a ulice opustoszałe. Szedł w bladym 
świetle 
lamp ulicznych niczym drgający skrawek ciemności, minął wysokie kolumny gmachu 
sądu, 
zwieńczone ogromnymi głowami – nie zaczepiany wyszedł z miasta i skierował się 
ku Haven 
Farm.
Dwie mile dzielące go od domu minęły podobnie jak wszystkie jego wędrówki – 
odmierzane rytmem kroków, posuwistym, mechanicznym rytmem niczym tykanie zegara 
z 
przekręconą sprężyną. Główna sprężyna jego ruchu była napięta zbyt mocno; 
obracała się 
zbyt szybko, gnała go ku załamaniu, napędzająca go siła uległa zmianie.
Przypomniał sobie nienawiść.
W końcu dotarł do długiego podjazdu prowadzącego do Haven Farm, układając w 
głowie 
dzikie plany zemsty. W zimnym blasku gwiazd dostrzegł worek stojący przy 
skrzynce na 
listy. Minęła chwila, nim przypomniał sobie, że worek zawiera jedzenie; dwa razy 
w tygodniu 
dostarczano je z pobliskiego sklepu, aby uniknąć ryzyka jego odwiedzin; wczoraj 
– w środę – 
był kolejny dzień dostawy. On jednak tak był pochłonięty swym bezsennym 
głodowaniem, że 
zapomniał o tym.
Zabrał torbę, nie zastanawiając się, po co sobie tym zawraca głowę, i poniósł ją 
podjazdem w kierunku domu.
W jasno oświetlonej kuchni zajrzał jednak do torby i postanowił coś zjeść. 
Zemsta 
wymagała siły; nic nie wskóra atakując swych prześladowców, jeśli będzie zbyt 
słaby, aby 
utrzymać się na nogach. Wyciągnął z torby paczkę słodkich bułeczek z rodzynkami.
Opakowanie było zgrabnie rozcięte z jednej strony, ale zignorował to. Rozerwał 
plastyk. 
Bułeczki były suche i twarde, ponieważ uszkodzone opakowanie nie chroniło ich 
przed 
dostępem powietrza. Wyjął jedną, położył na dłoni i spojrzał na nią, jakby była 
czaszką 
wykradzioną z jakiegoś starego grobu. Widok chleba przyprawił go o mdłości. 
Częścią swej 
duszy tęsknił za czystą śmiercią z głodu i czuł, że nie może unieść dłoni, nie 
potrafi 
wprowadzić w czyn swej decyzji o zemście.
Gwałtownym ruchem podniósł bułkę do ust i ugryzł.
Coś ostrego znalazło się pomiędzy jego dolną wargą a górnym dziąsłem. Nim zdołał 
powstrzymać się przed mocniejszym zagryzieniem, to coś głęboko go zraniło. 
Przejmujący 
ból przeszył mu twarz. Nie mogąc złapać tchu, wyszarpnął bułkę z ust.
Była cała we krwi. Krew niczym ślina spływała mu po brodzie.
Rozerwał bułkę palcami i znalazł w środku nożyk od maszynki do golenia.
W pierwszej chwili był zbyt zaskoczony, aby zareagować. Zardzewiały nożyk zdawał 
się 
nie mieścić mu w głowie; ledwie docierała do niego świadomość krwi, którą miał 
umazane 
dłonie i która kapała na podłogę z jego szczęki. W odrętwieniu wypuścił bułkę z 
palców. 
Potem odwrócił się i poszedł do zaśmieconej ruiny swego salonu.
Jego wzrok nie mógł się oprzeć przyciągającej sile fotografii Joan. Leżała wśród 
pozostałości po stoliku do kawy, a szkło w ramce pokrywała pajęczyna pęknięć. 
Odsunął 
stolik, podniósł zdjęcie. Joan uśmiechała się do niego zza pęknięć, jakby była 
schwytana w 
sieć śmiertelności i nie wiedziała o tym.
Covenant zaczął się śmiać.
Początkowo cicho, ale wkrótce jego śmiech przeszedł w opętane wycie. Woda 
płynęła mu 
z oczu niczym łzy, ale on nadal się śmiał, jakby zaraz miał rozpaść się na 
kawałki. Wybuchy 
śmiechu spryskały mu krwią ręce, zdjęcie Joan i zrujnowany pokój.
Nagle rzucił fotografię i odbiegł. Nie chciał, aby Joan była świadkiem jego 
histerii. 
Śmiejąc się jak szalony, wypadł z domu i pognał do lasu, zdecydowany, pomimo 
utraty 
panowania nad sobą, uciec ze swym ostatecznym załamaniem możliwie jak najdalej 
od Haven 
Farm.
Po dotarciu do Righters Creek skręcił i podążył wzdłuż jego biegu ku wzgórzom, 
oddalając się od niebezpiecznego, kuszącego uroku ludzi tak szybko, jak tylko 
jego 
odrętwiałe, niezdarne nogi pozwalały mu na to – cały czas śmiał się desperacko.
Gdzieś pośród nocy potknął się, przewrócił, a potem oparł się o drzewo, aby 
chwilę 
odpocząć. Natychmiast zapadł w sen i nie obudził się, nim poranne słońce nie 
oświetliło mu 
twarzy.
Przez chwilę nie pamiętał, kim jest i gdzie jest. Jaskrawe promienie słońca 
wypaliły 
wszystko w jego mózgu; oczy miał tak oślepione, że nie widział najbliższego 
otoczenia. 
Jednak na dźwięk słabego krzyku przerażenia wybuchnął zduszonym śmiechem. Był 
zbyt 
słaby, aby śmiać się głośno, ale chichotał, jakby tylko to mu pozostało.
Słaby krzyk powtórzył się. Pod jego wpływem Covenant roześmiał się głośniej i 
spróbował się podnieść. Ten wysiłek osłabił go. Musiał przestać się śmiać, aby 
zaczerpnąć 
powietrza. Wtem ponownie usłyszał krzyk, dziecięcy krzyk przerażenia. Wspierając 
się o 
drzewo, rozejrzał się wokół siebie, wytrzeszczając oślepione słońcem oczy na 
niewyraźne 
kontury drzew.
Stopniowo odzyskiwał ostrość widzenia. Siedział wysoko na wzgórzu pośród drzew. 
Na 
większości gałęzi i krzewów zieleniły się młode listki. Kilka jardów od niego 
Righters Creek 
spływał wesoło szemrząc po kamienistym zboczu i wił się niczym srebrzysta wstęga 
pomiędzy drzewami. Znaczna część zbocza poniżej niego nie była porośnięta 
krzakami z 
powodu kamienistej gleby; nic nie przesłaniało mu widoku w dół.
Jego uwagę zwróciła dziwna kolorowa plama u podnóża wzgórza. Z pewnym wysiłkiem 
skupił na niej wzrok. To było ubranie, jasnoniebieska bluza dresowa, którą miało 
na sobie 
dziecko – dziewczynka cztero-, może pięcioletnia. Stała odwrócona do niego 
bokiem, z 
plecami przyciśniętymi do czarnego, prostego pnia wysokiego drzewa. Zdawało się, 
że 
próbuje się w nie wcisnąć, ale obojętny pień odmawiał jej przyjęcia.
Teraz krzyczała już bez przerwy, jej wołanie dźwięczało błagalnie w jego umyśle. 
Dziewczynka krzyczała, wpatrując się z nieukrywanym przerażeniem w ziemię dwie, 
trzy 
stopy przed sobą. Przez chwilę Covenant nie mógł dostrzec, na co patrzyła, ale 
potem jego 
uszy wychwyciły niski, grzechoczący dźwięk i wypatrzył złowieszczy brąz 
drgającego 
grzechotnika.
Leśny grzechotnik prężył się nie dalej niż jard od bosych stóp dziewczynki. 
Kołysał 
uniesioną głową, jakby szukał najlepszego miejsca do ukąszenia.
Teraz Covenant zrozumiał przerażenie dziecka. Nim z jego oblepionych krwią ust 
zdołał 
wydobyć się krzyk, odepchnął się od pnia i ruszył biegiem w dół.
Zbocze zdawało się nie mieć końca, a nogi ledwie mogły go utrzymać. Przy każdym 
skoku w dół jego mięśnie poddawały się i niemal padał na kolana. Jednak paniczny 
strach 
dziecka utrzymywał go na nogach. Nie patrzył na węża. Swe spojrzenie utkwił w 
gołych 
nogach, skoncentrował się na dotarciu do dziewczynki, nim kły grzechotnika wbiją 
się w jej 
ciało. Resztę jej postaci widział niewyraźnie, postrzegał tylko grożące jej 
niebezpieczeństwo.
Dziewczynka każdym przejmującym krzykiem błagała go o pośpiech.
Niedowiarek nie patrzył pod nogi. Nim przebył połowę drogi, potknął się – 
poleciał 
głową w dół, staczając się i obijając o ostre kamienie. Przez chwilę osłaniał 
się rękoma, ale 
potem uderzył głową o szeroki głaz.
Miał wrażenie, że zapada się w kamień, tak jakby zagrzebywał twarz w 
ciemnościach. 
Jego twarda powierzchnia załamała się nad nim niczym fala; czuł, jak pogrąża się 
w 
granitowej skale.
Nie! – krzyknął. Nie! Nie teraz!
Walczył z całych sił, ale został pokonany. Pogrążał się, jakby tonął w kamieniu.
2. Syn Variola
Wielki lord Mhoram siedział w swej komnacie w Revelstone. Otaczały go ściany z 
surowej skały, oświetlone ciepłym blaskiem bijącym z małych naczyń ze 
skaleningiem, 
stojących w każdym rogu komnaty. Z rozżarzonych kamieni unosił się delikatny, 
przyjemny 
zapach świeżo wzruszonej ziemi i wypełniał pomieszczenie. Jednakże wielki lord 
był 
świadomy nadnaturalnej zimy, która panowała w Krainie. Przejmujący chłód 
przenikał przez 
granitowe ściany skalnego miasta pomimo podnoszących na duchu ogni roznieconych 
wszędzie przez hirebrandów i skaleningasów twierdzy lordów. Wielki lord wyczuwał 
jego 
wpływ na atmosferę panującą w wykutej przez gigantów twierdzy. Revelstone niemal 
podświadomie kuliło się z zimna.
Naturalne przejście zimy w lato już było spóźnione o pełen cykl księżyca. 
Jedynie 
czternastu dni brakowało do dnia w środku wiosny, a lód nadal skuwał Krainę.
Poza otoczonym górami płaskowyżem twierdzy nie było wiele śniegu; powietrze było 
zbyt zimne na śnieg. Revelstone owiewał porywisty wiatr ze wschodu, zdmuchiwał 
cienką 
warstewkę śniegu z płaskowyżu, pokrył wszystkie okna twierdzy grubą warstwą 
lodowych 
wzorów i zamroził jezioro u podnóża Wodospadu Sztandaru. Wicher niósł z sobą 
przez 
Krainę rozpacz. Mhoram czuł ją i znał jej źródło.
Pochodziła z Ridjeck Thome, ochronki Foula.
Wielki lord siedział w swej komnacie z łokciami na kamiennym stole, wspierając 
policzek na dłoni. Świadom był tego wiatru świszczącego w jego myślach. Dziesięć 
lat temu 
powiedziałby, że to niemożliwe; nie można zakłócić naturalnego nastawania pór 
roku w 
Krainie. Nawet jeszcze pięć lat temu, gdy przetrawił już stratę Laski Praw, miał 
wątpliwości, 
czy Złoziemny Kamień może uczynić lorda Foula tak potężnym. Teraz jednak 
wiedział 
więcej i więcej rozumiał.
Pojedynek wielkiego lorda Eleny z martwym Kevinem, niszczycielem Krainy, odbył 
się 
siedem lat temu. Laska Praw musiała ulec zniszczeniu w tej walce. Wraz ze 
zniknięciem 
Laski, wspomaganej naturalnymi siłami Ziemi, zniknęła jedna z wielkich barier 
chroniących 
przed siejącą zepsucie mocą Wzgardliwego. I prawo śmierci zostało złamane; Elena 
przywołała dawnego lorda Kevina zza grobu. Mhoram nie był w stanie oszacować 
wszystkich 
przerażających następstw tego czynu.
Lord zamrugał, a złociście cętkowane oczy skupiły się na rzeźbie, stojącej na 
stole w 
pobliżu spłaszczonego czubka jego nosa. Kość rzeźby połyskiwała biało w świetle 
ognistych 
kamieni. Wykonano ją metodą formowania szpiku, była ostatnią pracą Eleny w 
technice 
anundivian yajna. Gwardzista krwi Bannor ocalił ją od zniszczenia i przekazał 
Mhoramowi, 
gdy spotkali się na Szubienicznym Uroczysku w Szubienicznej Głębi. To było 
wiernie oddane 
popiersie, którego pociągła, wychudzona twarz miała rysy ściągnięte proroczym 
zamysłem. 
Po powrocie Mhorama i ocalałych wojowników grupy bojowej z Szubienicznej Głębi 
do 
Reverstone Bannor opowiedział historię kościanej rzeźby.
Prawdę powiedziawszy, przedstawił ją z niezwykłą drobiazgowością. Jego typowa 
dla 
gwardzisty powściągliwość w wysławianiu się ustąpiła miejsca rozwlekłości; a 
szczegółowość tego opisu była dla Mhorama pierwszym sygnałem zasadniczych zmian, 
jakie 
zaszły w gwardzistach krwi. One zaś stały się zaczątkiem ogromnych zmian w życiu 
samego 
Mhorama. Tajemniczym zrządzeniem losu wielki lord utracił swą jasnowidzącą moc.
Mhoram nie był już widzącym i wróżbitą rady lordów. Zdobyta wiedza sprawiła, że 
nie 
miewał proroczych snów, nie potrafił odczytywać śladów odległych zdarzeń z 
tańczących 
płomieni. Tajemna wiedza, którą posiadł intuicyjnie z uformowanej ze szpiku 
rzeźby, zaćmiła 
jego zdolność przewidywania.
Jednakże jednocześnie rozbudziła w nim więcej nadziei i obaw, niż miał 
kiedykolwiek. 
Posiadanie tej wiedzy odsunęło go od innych lordów; w pewnym sensie odsunęło go 
od 
wszystkich ludzi Revelstone. Wyczuwał w ich pełnych sympatii, bólu, zwątpienia i 
podziwu 
spojrzeniach, że świadomi byli jego separacji, jego dobrowolnej izolacji. 
Najbardziej 
jednakże cierpiał z powodu rozbratu, jaki teraz panował pomiędzy nim a innymi 
lordami – 
Callindrillem – małżonkiem Faer, Amatin – córką Matin, Trevorem – synem Groyle i 
Loeryą 
– małżonką Trevora. Podczas wszystkich wspólnych działań, podczas wszelkich 
codziennych 
kontaktów, nawet podczas każdego łączenia myśli, które było wielką siłą nowych 
lordów, był 
zmuszony nie dopuszczać do siebie owej ściskającej za serce nadziei i obawy, aby 
bronić im 
do niej dostępu, ponieważ nie wyjawił im swej tajemnicy.
Nie powiedział im, choć na swe milczenie nie miał innego usprawiedliwienia jak 
tylko 
lęk.
Intuicyjnie, w sposób, którego nie potrafił nawet wyrazić, uformowana ze szpiku 
rzeźba 
Eleny objawiła mu sekret rytuału profanacji.
Czuł, że ta wiedza zawierała wystarczająco dużo nadziei i obaw na całe życie.
W głębi ducha wierzył, że Bannor chciał, aby to on właśnie posiadł tę wiedzę. 
Gwardzista 
sam nie był w stanie przekazać mu jej bezpośrednio. Ślub gwardii krwi nakładał 
na Bannora 
wiele ograniczeń. Pomimo to, podczas rocznego pełnienia funkcji komendanta 
troszczył się o 
przetrwanie lordów bardziej niż jakikolwiek inny gwardzista krwi.
Wielki Lord Mhoram drgnął mimowolnie na to wspomnienie. Tajemnica, którą 
posiadał, 
była ogromnym brzemieniem.
W tej wiedzy kryła się nadzieja, ponieważ była ona odpowiedzią na istotę 
niemocy, która 
od początku dręczyła nowych lordów – od dnia, w którym przyjęli Pierwszy Dział 
Mądrości 
Kevina od gigantów i złożyli przysięgę pokoju. Wykorzystanie tej wiedzy 
obiecywało 
uwolnienie mocy, która pozostawała zamknięta w Działach, pomimo największych 
wysiłków 
wielu pokoleń lordów i uczniów Loresraatu. Dawała nadzieję na opanowanie 
Mądrości 
Kevina. Być może nawet pokazałaby ur-lordowi, Thomasowi Covenantowi, jak 
posługiwać 
się pierwotną magią ukrytą w jego pierścieniu z białego złota.
Mhoram dowiedział się jednak również, że to samo, co dawało Mądrości Kevina tak 
wielką moc czynienia dobra, jednocześnie dawało jej ogromną moc czynienia zła. 
Jeśli Kevin, 
syn Lorica, nie posiadałby tej właśnie mocy, to nie byłby w stanie dokonać 
profanacji Krainy.
Gdyby Mhoram podzielił się posiadaną wiedzą z innymi, to każdy z lordów mógłby 
ponownie dokonać rytuału, jeśli by tego zapragnął.
Ta wiedza gwałciła przysięgę pokoju. Aczkolwiek, aby być w zgodzie z własnym 
sumieniem, Mhoram musiał przyznać, że sama przysięga powodowała ślepotę w 
zasadniczych sprawach, sprawiała, że nowi lordowie nie mogli zgłębić istoty 
Mądrości 
Kevina. Gdy pierwsi nowi lordowie, a wraz z nimi cała Kraina, złożyli przysięgę 
pokoju, 
dając wyraz swym najwyższym ideałom i wyrzekając się pod przysięgą wszelkiej 
przemocy, 
niszczących pasji, całego ludzkiego popędu do mordu, zemsty i pogardy – gdy 
związali się 
przysięgą, to nieświadomie narzucili sobie pęta uniemożliwiające im wyjście poza 
podstawowy poziom mocy dawnych lordów. Dlatego też lord Mhoram obawiał się 
podzielić z 
nimi swą tajemnicą. To była siła, której użyć mogli jedynie ci, którzy nie 
oczekiwali już 
niczego od życia. To była broń, której mogła użyć jedynie osoba, która 
całkowicie uległa 
rozpaczy.
A pokusa użycia tej broni byłaby wielka, być może nieodparta. Mhoram i bez 
sennych 
wizji potrafił przewidzieć niebezpieczeństwo, które lord Foul Wzgardliwy 
przygotowywał dla 
obrońców Krainy. Wyczuwał je w lodowatym zimowym wietrze. I wiedział, że 
zaatakowano 
już Wiernogard. Oblężenie Revelwood z każdą chwilą zbliżało się nieuchronnie, 
nawet teraz 
gdy siedział w swej komnacie, wpatrując się posępnie w rzeźbę uformowaną ze 
szpiku.
Poznał smak rozpaczy, która doprowadziła wielkiego lorda Kevina do Kiril 
Threndor i 
rytuału profanacji. Ta moc była przerażająca i zdradliwa. Jeśli nie była 
wystarczająco wielka, 
aby spełnić oczekiwania tego, kto nią władał, obracała się przeciwko niemu. Los, 
jaki spotkał 
wielkiego lorda Elenę, był jedynie powtórzeniem lekcji Kevina, niszczyciela 
Krainy; posiadał 
on o wiele większą moc, niżby nowi lordowie mogli kiedykolwiek posiąść, 
zwłaszcza teraz, 
gdy stracili Laskę Praw; a jednak, przy całej swej potędze, nie osiągnął nic 
więcej poza 
własną nieuchronną rozpaczą i ruiną Krainy. Mhoram obawiał się obdzielenia 
innych tym 
niebezpieczeństwem, gdyby ujawnił swój sekret. Przerażeniem napełniała go myśl, 
że sam 
znajdował się w takim niebezpieczeństwie.
Jednakże zatrzymywanie tej wiedzy dla siebie było wbrew jego naturze. Wierzył 
głęboko, 
że odmowa dzielenia się wiedzą jest upokarzająca zarówno dla tego, kto nie chce 
się dzielić, 
jak i dla tego, kto odmawia jej przyjęcia. Zachowując swą tajemnicę dla siebie, 
uniemożliwiał 
Callindrillowi, Amatin, Trevorowi, Loeryi i każdemu powiernikowi Mądrości czy 
uczniowi 
Laski znalezienie w sobie siły, by oprzeć się profanacji; bezprawnie stawiał się 
w pozycji 
sędziego, który zawyrokował, że są słabi. Z tego powodu dziesięć lat temu 
protestował 
zawzięcie przeciwko decyzji rady o nieujawnianiu Hile’owi Troyowi wiedzy o 
pochodzeniu i 
rodzinnych powiązaniach Eleny. Ta decyzja osłabiała kontrolę Troya nad własnym 
losem. 
Czy jednak on, Mhoram, zniósłby odpowiedzialność za podzielenie się swą 
tajemnicą, jeśli 
doprowadziłoby to do zniszczenia Krainy? Lepiej, aby zło dokonało się za sprawą 
Wzgardliwego niż lordów.
Nagle usłyszał pukanie do drzwi i natychmiast odpowiedział:
– Wejść.
Oczekiwał wiadomości i po pukaniu wiedział, kim jest jego gość. Nie podniósł 
oczu znad 
rzeźby, gdy dowódca Quaan wszedł do komnaty i stanął przy stole.
Quaan milczał i Mhoram wyczuł, że stary dowódca czeka, by spojrzeć mu w oczy. 
Wielki 
lord westchnął w duchu i podniósł głowę. Z wyrazu jego poznaczonej wiekiem i 
ogorzałej od 
słońca twarzy wyczytał, że wieści nie były tymi, które miał nadzieję otrzymać.
Mhoram nie zaproponował Quaanowi, by usiadł; dostrzegł, że dowódca wolał stać. 
Po 
wszystkich wspólnych przeżyciach byli starymi druhami – choć Quaan, który był 
dwadzieścia 
lat młodszy od Mhorama, wyglądał na starszego o dwadzieścia lat. Wielki lord 
często 
stwierdzał, że bezpośredniość Quaana, jego żołnierska szczerość – działały na 
niego 
uspokajająco. Quaan był uczniem Miecza, który nigdy nie pragnął poznać sekretów 
Laski.
Pomimo siedemdziesięciu lat Quaan dumnie nosił insygnia swego urzędu: żółty 
napierśnik z dwoma czarnymi, poprzecznymi pasami, żółtą opaskę na głowie i 
hebanowy 
miecz. Jego sękate ręce zdawały się w każdej chwili gotowe do chwycenia za broń, 
ale blade 
oczy były niespokojne.
Mhoram spojrzał spokojnie w oczy dowódcy i powiedział:
– Cóż więc, przyjacielu?
– Wielki lordzie – rzekł Quaan szorstko – przybył Loresraat.
Mhoram widział, że dowódca ma więcej do powiedzenia. Wzrokiem poprosił Quaana, 
aby ciągnął dalej.
– Wszyscy powiernicy Mądrości i uczniowie bezpiecznie odbyli podróż z 
Wiernogardu – 
powiedział w odpowiedzi Quaan. – Księgozbiory Loresraatu i Działy dostarczono w 
stanie 
nienaruszonym. Wszyscy goście oraz ci, których marsz armii Szatańskiej Pięści 
przez 
Centralne Równiny uczynił bezdomnymi, przybyli tu w poszukiwaniu schronienia. 
Revelwood jest oblężone.
Ponownie przerwał i Mhoram zapytał cicho:
– Jakie wieści przynoszą powiernicy Mądrości na temat tej armii?
– Jest ona... ogromna, wielki lordzie. Niczym morze wtargnęła do Doliny Dwóch 
Rzek. 
Gigant-furia Szatańska Pięść jest w posiadaniu... tej samej mocy, którą 
widzieliśmy u 
Dręczyciela Ciał w bitwie o Doriendor Corishev. Z łatwością poradził sobie z 
brodami na Rill 
i Llurallin. Revelwood też wkrótce mu ulegnie.
Wielki lord nadał swemu głosowi surowe brzmienie, aby stawić czoło przerażeniu 
Quaana.
– Byliśmy ostrzeżeni, dowódco. Rameni powiadomili nas, gdy gigant-furia wraz ze 
swymi hordami wdrapał się na Uskok od północnej strony równin Ra. Dlatego 
poczyniono 
odpowiednie kroki w celu ocalenia Loresraatu.
Quaan zacisnął dłoń na mieczu i powiedział:
– Lord Callindrill został w Revelwood.
Mhoram drgnął, boleśnie zaskoczony.
– Pozostał, aby bronić drzewnego miasta. Wraz z nim zostało pięć eowardów 
dowodzonych przez komendanta kling Amorine – a także starszy Miecza Drinishok i 
starsza 
Laski Asuraka.
Po pierwszym zaskoczeniu wieściami złociście cętkowane oczy wielkiego lorda 
przybrały 
wyraz niebezpiecznego skupienia.
– Dowódco, rada poleciła, aby do obrony Revelwood pozostali jedynie ci z 
lillianrill, 
którzy nie potrafią zdobyć się na jego porzucenie. Rada poleciła, aby bitwę w 
obronie Krainy 
stoczyć tutaj... – uderzył dłonią w stół – gdzie możemy nasze życie sprzedać 
najdrożej.
– Ani ciebie, ani mnie nie ma w Revelwood – odparował bez ogródek Quaan. – Któż 
więc 
mógłby rozkazać lordowi Callindrillowi, aby zrezygnował ze swego zamiaru? 
Amorine nie 
potrafi – wiesz o tym dobrze. Łączą ich bolesne przeżycia z Doriendor Corishev. 
Ona nie 
potrafi ani zostawić go samego, ani odrzucić pomocy starszych.
Ostrym tonem bronił Amorine, ale przerwał, gdy Mhoram roztargnionym machnięciem 
ręki dał wyraz zbyteczności jego gniewnego uniesienia. Przez chwilę obaj 
milczeli. Wielki 
lord poczuł bolesny przypływ żalu, ale go stłumił.
– Czy przekazano już wieść o tym Faer, małżonce Callindrilla? – zapytał cicho.
– Corimini, najstarszy Loresraatu, udał się do niej zaraz po przybyciu. 
Studiował razem z 
Callindrillem i zna ich oboje od dawna. Przeprasza, że nie złożył najpierw 
uszanowania 
wielkiemu lordowi.
Mhoram wzruszeniem ramion odrzucił potrzebę przeprosin. Bólem napawała go własna 
bezradność wobec niemożności dotarcia do Callindrilla. Był o sześć dni jazdy 
konnej od 
Revelwood. I nie mógł wezwać ranyhyn. Armia Wzgardliwego odcięła Revelstone od 
równin 
Ra; każdy ranyhyn, który spróbowałby odpowiedzieć na wezwanie, niechybnie byłby 
zamordowany i pożarty. Wielki lord mógł jedynie czekać – i modlić się, żeby 
Callindrill i 
jego towarzysze uciekli z Revelwood, nim Szatańska Pięść ich otoczy. Dwa tysiące 
wojowników i dowódca kling grupy bojowej, dwóch z przywódców powierników 
Mądrości, 
jeden lord – to była straszliwa cena za brawurę Callindrilla.
Mhoram wiedział jednak, że czynami Callindrilla nie kierowała brawura. Lord po 
prostu 
nie był w stanie znieść myśli, że Revelwood może być zniszczone. Mhoram w duchu 
miał 
nadzieję, że Szatańska Pięść pozwoli ostać się drzewu – wykorzysta je raczej, 
miast 
zniszczyć. Callindrill takiej nadziei nie miał. Od czasu swego zwątpienia 
podczas bitwy o 
Doriendor Corishev uważał się za człowieka, który przyniósł wstyd lordowskiej 
służbie, nie 
sprostał potrzebom Krainy. Uważał się za tchórza. A teraz Revelwood, 
najwspanialsze z dzieł 
nowych lordów, było atakowane. Mhoram ponownie westchnął i delikatnie dotknął 
palcami 
kościanej rzeźby.
W duchu podjął już decyzję.
– Quaan, przyjacielu – zastanawiał się ze smutkiem w głosie – co osiągnęliśmy w 
ciągu 
tych siedmiu lat?
Quaan usiadł w fotelu po przeciwnej stronie stołu, tak jakby słowa Mhorama były 
znakiem do zakończenia oficjalnej części ich rozmowy. Pozwolił opaść swym 
wyprostowanym ramionom.
– Z całych sił przygotowywaliśmy się do obrony Revelstone. Odbudowaliśmy nieco 
grupę bojową – liczba eowardów z dziesięciu ocalałych wzrosła do dwudziestu 
pięciu. 
Sprowadziliśmy tu ludzi z Centralnych Równin, usuwając ich z drogi Szatańskiej 
Pięści. 
Zgromadziliśmy żywność, broń i zapasy. Samo morze ur-podłych i jaskiniowych 
upiorów nie 
wystarczy Szaremu Zabójcy, aby złamać nasz opór.
– On ma nie tylko ich, Quaanie. – Mhoram dalej gładził osobliwą twarz popiersia 
anundivian yajna. – A my straciliśmy gwardię krwi.
– Nie z naszej winy. – Ból z powodu tej straty nadał głosowi Quaana ton 
oburzenia. 
Spędził walcząc ramię w ramię z gwardią krwi więcej czasu niż jakikolwiek inny 
wojownik 
Krainy. – Skąd mogliśmy wiedzieć, powierzając misję do Morskich Rubieży Korikowi 
i 
gwardii krwi, że Szary Zabójca zaatakuje gigantów Złoziemnym Kamieniem. Nie 
mogliśmy 
wiedzieć, że Korik pokona furię i będzie starał się przynieść tutaj kawałek tego 
Kamienia.
– Nie mogliśmy wiedzieć – powtórzył niczym echo Mhoram. Przynajmniej utrata jego 
proroczych wizji nie była tak dotkliwa. Pomimo tysięcy przerażających snów nie 
domyślił się 
na czas, że lord Foul zaatakuje gigantów. – Przyjacielu, przypominasz sobie, co 
Bannor 
powiedział nam o tej rzeźbie?
– Wielki lordzie?
– Powiedział, że Elena, córka Leny, wyrzeźbiła ją dla Thomasa Covenanta, 
Niedowiarka i 
powiernika białego złota, i że ur-lord Covenant pomylił jej oblicze z twarzą 
gwardzisty krwi. 
– Bannor mówił również, że Covenant zmusił go, aby wyjawił imię mocy ukrytej w 
Siódmym 
Dziale, aby Elena mogła zdobyć do niej dostęp. Jednakże Thorama interesowały 
wówczas 
jedynie podobieństwa, jakie nadała swej rzeźbie wielki lord Elena. To był punkt 
wyjścia, 
początek podróży ku osiągnięciu tajemnej wiedzy. – Ona była prawdziwym mistrzem 
w 
rzeźbieniu w kości. Nie dopuściłaby bezwiednie do możliwości zajścia takiej 
pomyłki.
Quaan wzruszył ramionami.
Mhoram z uśmiechem przyjął brak ochoty dowódcy do rozważania niebezpiecznych 
poglądów wykraczających poza zakres jego kompetencji.
– Przyjacielu – powiedział – ja widziałem to podobieństwo, ale nie potrafiłem go 
odczytać. Pomogła mi Ahanna, córka Hanny. Nie posiadała ona co prawda 
umiejętności 
formowania szpiku, ale za to miała oko artysty. Dostrzegła sens przekazu 
zawartego przez 
Elenę w rzeźbie.
– Quaanie, to podobieństwo polega na tym, że obaj – ur-lord Covenant Niedowiarek 
i 
Bannor gwardzista krwi – dopuszczali istnienie tylko jednego sposobu na życie. W 
przypadku 
gwardii krwi był to ślub. Wymagał od nich czystej, nieskazitelnej służby po wsze 
czasy, nic 
innego nie wchodziło w grę. A Niedowiarek dopuszczał...
– Dopuszczał jedynie – powiedział kwaśno Quaan – że jego świat jest prawdziwy, a 
nasz 
nie.
Kolejny uśmiech rozproszył na chwilę smutek Mhorama, a potem znikł.
– Uznanie, że istnieje tylko jedna droga, jest niebezpieczne. Kevin również 
przyjmował 
jedynie myśl albo o zwycięstwie, albo o całkowitym zniszczeniu.
Dowódca patrzył przez chwilę ponuro w oczy Mhorama, a potem powiedział:
– A zatem nie przywołuj ponownie Niedowiarka. Wielki lordzie, on doprowadzi do 
zniszczenia Krainy, aby zachować swój „prawdziwy świat”.
Mhoram uniósł brew i zacisnął mocniej wykrzywione usta. Wiedział, że dowódca 
nigdy 
nie ufał Covenantowi, a jednak w dobie kryzysu każda wątpliwość nabierała 
większego 
znaczenia. Nim jednak zdążył mu odpowiedzieć, rozległo się niecierpliwe pukanie 
do drzwi 
jego komnaty, zza których dobiegł pełen napięcia głos służącego:
– Wielki lordzie, chodź szybko! Wielki lordzie!
Mhoram natychmiast powstał i ruszył do drzwi. Jego zaduma zniknęła bez śladu, 
skupił 
się na atmosferze Revelstone, starając się doszukać w niej przyczyny niepokoju 
służącego.
Quaan dotarł do drzwi przed nim i otworzył je szeroko. Mhoram wyszedł 
pośpiesznie na 
jasny, okrągły dziedziniec.
Wysoka grota dziedzińca była oświetlona bladożółtym światłem bijącym od 
kamiennej 
posadzki. Mhoram nie musiał nawet spoglądać na żaden z balkonów, aby poznać 
przyczynę 
alarmu służącego. Na środku posadzki, w jej niegasnącym świetle, stała lord 
Amatin. Twarzą 
była zwrócona ku niemu, plecami do swej komnaty, tak jakby właśnie w drodze do 
niego 
dopadło ją strapienie.
W dłoniach ściskała pręt komunikacyjny lomillialor, który siedem lat temu 
Loresraat 
przekazał Revelstone.
Przypominała ciemny cień na jasnej posadzce. Święte Drewno płonęło w jej rękach 
bez 
płomieni, niczym szczelina otwarta w palenisku. Z drewna spadały snopy drobnych, 
zimnych 
iskierek. Mhoram natychmiast zrozumiał, że lord odbierała wiadomość od tego, kto 
trzymał 
drugi komunikacyjny pręt, ten, który był w Revelwood.
Porwał swą długą, okutą żelazem laskę z trójnoga przed drzwiami i ruszył ku 
Amatin. 
Wiedział z własnego doświadczenia, że wysyłanie lub przyjmowanie wiadomości 
przekazywanych za pośrednictwem lomillialor było wyczerpujące. Amatin będzie 
potrzebować jego pomocy. Nie była fizycznie silna i wiedziała o tym; kiedy 
dotarły do 
lordów wieści o armii Wzgardliwego, przekazała Callindrillowi odpowiedzialność 
za 
Revelwood – choć była wielką miłośniczką wiedzy – ponieważ uważała, że brakuje 
jej 
fizycznej wytrzymałości, aby znieść długotrwałe napięcie. A jednak jej nieco 
dziecięce ciało i 
poważne oczy kryły w sobie taką pojętność i pasję studiowania, że żaden z lordów 
nie był w 
stanie jej dorównać. Wielki lord częstokroć myślał o tym, że ona bardziej niż 
ktokolwiek inny 
w Krainie miała szanse odkryć jego tajemnicę, była do tego przygotowana lepiej 
od innych.
Teraz jednak, na tle jasnej posadzki dziedzińca, sprawiała wrażenie wiotkiej i 
kruchej – 
niczym obraz rzucony przez moc w jej rękach. Drżała na całym ciele, a pręt 
lomillialor 
wyciągnęła przed siebie na odległość ramion, tak jakby chciała trzymać go 
możliwie najdalej, 
nie wypuszczając jednak z rąk. Zaczęła mówić, nim Mhoram do niej dotarł.
– Asuraka – wysapała. – Asuraka mówi. – Jej głos drżał niczym gałązka na silnym 
wietrze. – Szatańska Pięść. Ogień! Ogień! Drzewo! Ach! – Wyrzucała z siebie 
słowa 
przerywanym głosem i wpatrywała się w Mhorama z dzikim przerażeniem, tak jakby 
przez 
niego widziała płomienie pożerające pień Revelwood.
Mhoram zatrzymał się w zasięgu Świętego Drewna i niczym rozkaz postawił swą 
laskę 
na posadzce. Podnosząc głos, aby przedrzeć się przez jej osłupienie, powiedział:
– Trzymaj się mocno, Amatin. Słucham.
Lord pochyliła głowę, próbując odsunąć od siebie to, co zobaczyła, a słowa 
rozpryskiwały się z jej ust, jakby ktoś cisnął ogromnym głazem w wody jej duszy.
– Ogień! Kora płonie. Drewno płonie. Kamień! Trawi liście, korzenie, włókna. 
Callindrill 
walczy. Walczy! Krzyki – wojownicy krzyczą. Płonie południowe refektorium! Ach, 
mój 
dom!
Mhoram kurczowo zacisnął dłoń na pręcie lomillialor. Uderzyła go moc przekazu, 
wstrząsnęła nim od stóp do głowy, ale ścisnął gładkie drewno i zmusił, aby 
wniknęła w nie 
siła jego woli. Poprzez nie dotarł do Amatin, uspokoił ją; i z jej pomocą na 
mgnienie oka 
odwrócił kierunek strumienia mocy płynącego przez Święte Drewno. Pod prąd 
zalewających 
go emocji Asuraki syknął w jej kierunku:
– Uciekaj!
Starsza Laski usłyszała. Przez usta Amatin odkrzyknęła: – Uciekać? Nie możemy 
uciec! 
Revelwood pod nami umiera. Jesteśmy otoczeni. Płoną wszystkie inne konary. Dwa 
pnie 
płoną aż po konary. Krzyki! Krzyki. Lord Callindrill stoi w viancome i walczy. 
Centralny 
pień płonie. Płonie sieć viancome. Callindrill!
– Woda! – rzucił Mhoram przez komunikacyjny pręt do Asuraki. – Przywołajcie 
rzeki! 
Zalejcie dolinę!
Na chwilę ciśnienie ze strony Asuraki opadło, tak jakby odwróciła się od swego 
pręta.
– Asuraka! Starsza Laski! – wybuchnął niecierpliwie Mhoram. Lękał się, że wpadła 
w 
płomienie. Gdy podjęła na nowo przekazywanie, zdawała się odległa, osamotniona.
– Lord Callindrill przywołał rzeki wcześniej. Szatańska Pięść skierował powódź 
na bok. 
On... Złoziemny Kamień... – W jej słabym głosie pojawiła się nowa nuta 
przerażenia, która 
wprawiła w drżenie usta Amatin. – Wskrzesił dawno martwe Kurash Plenethor. 
Strzaskane 
skały, krew i kości, spalona ziemia wydobyły się z głębi ziemi. Otoczył ścianą 
pradawnego 
pustkowia Revelwood i zawrócił wody. Jakże to możliwe? Czy naruszono czas? Jedno 
uderzenie Kamienia obróciło w niwecz całe wieki uzdrawiania.
Nagle Amatin stężała w przeraźliwym krzyku: – Callindrill!
W następnej chwili lomillialor zamilkł; moc opadła z niego niczym trafiony ptak. 
Lord 
Amatin zatoczyła się, niemal padła na kolana. Mhoram schwycił ją za ramię, aby 
się nie 
przewróciła.
W nagłej ciszy dziedziniec wydał się martwy i zimny na podobieństwo grobu. 
Powietrze 
pulsowało echami udręki niczym pod uderzeniami czarnych skrzydeł. Na lasce 
Mhorama 
bielały jego zaciśnięte palce.
Wtem Amatin wzdrygnęła się, odzyskała panowanie nad sobą. Wielki lord cofnął się 
i 
uprzytomnił sobie obecność innych ludzi na dziedzińcu. Quaan stał kilka kroków 
za nim, a na 
obrzeżu błyszczącej posadzki stało kilku służących. Garść widzów obserwowała ich 
z lękiem 
z balkonów na ścianie groty. Wielki lord odwrócił się w lewo ku stojącemu wraz z 
Faer, 
małżonką Callindrilla, Corimini, najstarszemu Loresraatu. Najstarszy trzymał 
ramiona Faer w 
swych starych pomarszczonych rękach. Pod jego ciężkimi powiekami błyszczały łzy, 
a długa 
biała broda drżała z boleści. Szczera twarz Faer była bez wyrazu i blada niczym 
rzeźba z 
kości.
– A zatem on nie żyje, wielki lordzie? – zapytała cicho.
– Śmierć zbiera plon piękna tego świata – odparł Mhoram.
– On spłonął.
– Szatańska Pięść jest furią. Nienawidzi wszystkiego co zielone. Głupotą było 
łudzić się, 
że Revelwood może być oszczędzone.
– Spłonął – powtórzyła.
– Tak, Faer. – Nie potrafił znaleźć słów, które wyraziłyby ból, jaki czuł w 
sercu. – 
Walczył, by zachować Revelwood.
– Wielki lordzie, w nim było zwątpienie... tutaj. – Wskazała na swą pierś. – On 
się 
zapomniał.
Mhoram słyszał prawdę zawartą w jej słowach, ale nie potrafił pominąć milczeniem 
jej 
wyznania.
– Być może, ale nie zapomniał o Krainie.
Lord Amatin z cichym jękiem odwróciła się i zbolała pośpiesznie poszła do swej 
komnaty. Faer nie zwracała na nią uwagi. Nie patrząc w pełne napięcia oczy 
Mhorama, 
zapytała:
– Czy to możliwe?
Nie miał odpowiedzi na to pytanie. Miast tego odparł jakby powtarzając krzyk 
Asuraki.
– Prawo śmierci zostało złamane. Któż potrafi powiedzieć, co jest teraz możliwe?
– Revelwood – jęknął Corimini. Głos drżał mu ze starości i smutku. – Zginął 
śmiercią 
walecznego.
– Zapomniał się. – Faer odsunęła się od najstarszego, jakby na nic nie zdało się 
jego 
pocieszenie. Odwróciła się od wielkiego lorda i odeszła sztywno do swych komnat. 
Chwilę 
później Corimini poszedł za nią, bezskutecznie próbując powstrzymać łzy.
Mhoram z wysiłkiem zwolnił uścisk na swej lasce, rozginając palce zaciśnięte 
niczym 
szpony.
Zdecydowanie, rozmyślnie podjął decyzję.
Odwrócił się do Quaana. Usta miał zaciśnięte.
– Zwołaj radę – powiedział, jakby spodziewał się protestu dowódcy. – Zaproś na 
posiedzenie powierników Mądrości i każdego z rhadhamaerl i lillianrill, kto 
będzie miał 
ochotę przybyć. Nie możemy dłużej zwlekać.
Quaan właściwie pojął ton Mhorama. Zasalutował z werwą wielkiemu lordowi i 
natychmiast począł wykrzykiwać rozkazy służbie.
Mhoram nie czekał aż dowódca skończy. Trzymając laskę w prawej dłoni, przeszedł 
zamaszystym krokiem jasną posadzkę i ruszył korytarzem, który oddzielał komnaty 
mieszkalne lordów od reszty Revelstone. Skinął strażom na końcu korytarza, ale 
nie 
zatrzymał się, aby odpowiedzieć na ich pytające spojrzenia. Każdy, kogo spotkał, 
odczuwał 
zmianę, jaka zaszła w atmosferze Revelstone, a oczy miał pełne lęku. On nie 
zwracał na 
nikogo uwagi. Wystarczająco szybko otrzymają odpowiedź na swe pytania. Z surowym 
wyrazem twarzy począł wspinać się przez kolejne piętra twierdzy lordów w 
kierunku nawy.
Wokół niego narastał pośpiech, w miarę jak rozprzestrzeniały się w murach miasta 
wiadomości przekazane przez Asurakę. Codzienna krzątanina, którą pulsowała 
skalna 
twierdza, nadając życiu jej mieszkańców jednaki rytm, ustąpiła miejsca wrażeniu 
skupienia, 
tak jakby samo Revelstone mówiło ludziom o tym, co się wydarzyło i jak na to 
zareagować. 
W ten sam sposób skalne ściany pomagały zaprowadzać ład w życiu mieszkańców 
skalnego 
miasta od pokoleń, od stuleci.
Jednakże w głębi swej zbolałej duszy Mhoram wiedział, że nawet ta skała może 
doczekać 
się swego końca. Przez wszystkie lata swego istnienia nigdy nie była zdobyta, 
ale teraz lord 
Foul był dostatecznie potężny. Mógł powalić te masywne mury, obrócić ostatni 
bastion 
Krainy w ruinę. I wkrótce spróbuje to uczynić.
Przynajmniej z tego Callindrill zdawał sobie jasno sprawę. Nadszedł czas 
ryzykownych, 
desperackich decyzji. W wielkim lordzie wszystko wrzało na myśl o zniszczeniach, 
jakich już 
dokonał Szatańska Pięść w swym długim marszu z Ridjeck Thome. Zdecydował się już 
na 
podjęcie ryzyka.
Miał nadzieję, że obróci złamanie prawa śmierci na korzyść Krainy.
Spieszył się, choć wiedział, że i tak będzie musiał czekać w nawie. Podjęta 
decyzja 
przyśpieszała jego krok. Pomimo to, gdy Trell wykrzyknął pozdrowienie z bocznego 
korytarza, zatrzymał się i odwrócił na spotkanie potężnego skaleningasa. Trell, 
małżonek 
Atiaran, rościł sobie prawa, których Mhoram nie potrafił mu odmówić.
Ubrany był w tradycyjny strój mieszkańca Stonedown – na lekkie brązowe nogawice 
opadała krótka tunika, ozdobiona rodzinnym symbolem, wzorem z białych liści 
wyhaftowanym na ramionach. Był krzepkiej, muskularnej budowy ciała, która 
charakteryzowała mieszkańców kamiennych wiosek; ale stonedownorowie byli zwykle 
niscy, 
a Trell był wysoki. Zdawał się mieć ogromną siłę fizyczną, którą powiększała 
jeszcze jego 
niezwykła biegłość w mądrości rhadhamaerl.
Trell podszedł do wielkiego lorda z pochyloną wstydliwie głową, ale Mhoram 
wiedział, 
że to nie zakłopotanie kazało Trellowi unikać spojrzeń ludzi. Inne wyjaśnienie 
promieniowało 
zza gęstej rudo-siwej brody i skaleningowej czerstwości jego rysów. Mhoram 
mimowolnie 
zadrżał, jakby podmuch zimowego wichru zdołał przeniknąć przez Revelstone do 
jego serca.
Podobnie jak inni rhadhamaerl, Trell poświęcił całe swe życie służbie kamienia. 
Z 
powodu Thomasa Covenanta stracił żonę, córkę i wnuczkę. Przed siedmioma laty już 
sam 
widok Covenanta sprawił, że uszkodził skały twierdzy; zatopił swe palce w 
granicie, jakby 
był miękką gliną.
Unikał spojrzenia innych ludzi, próbując ukryć nienawiść i ból, które się w nim 
kłębiły.
Zwykle trzymał się sam, pogrążony w obróbce kamienia twierdzy, ale teraz 
zagadnął 
wielkiego lorda z ponurą stanowczością.
– Idziesz do nawy, wielki lordzie? – Pomimo surowości w jego głosie pobrzmiewała 
dziwna nuta prośby.
– Tak – odparł Mhoram.
– Po co?
– Trellu, małżonku Atiaran, ty wiesz po co. Nie jesteś głuchy na potrzeby 
Krainy.
– Nie czyń tego – powiedział Trell stanowczo.
Mhoram pokręcił delikatnie głową.
– Wiesz, że muszę podjąć tę próbę.
Trell odrzucił jego oświadczenie wzruszeniem ramion i powtórzył:
– Nie czyń tego.
– Trellu, jestem wielkim lordem rady Revelstone. Muszę zrobić, co w mej mocy.
– Zdemaskujesz... zdemaskujesz upadek Eleny, córki mej córki.
– Zdemaskuję? – Twierdzenie Trella zaskoczyło wielkiego lorda. Uniósł brew i 
czekał na 
wyjaśnienie skaleningasa.
– Tak! – zaręczył Trell. Jego głos brzmiał niezgrabnie, tak jakby przy długich, 
cichych 
podziemnych pieśniach swej służby rhadhamaerl stracił znajomość ludzkiej mowy; 
zdawało 
się, że powstrzymywał się od krzyku. – Atiaran, moja żona mówiła... mówiła, że 
żywi 
ponoszą odpowiedzialność za nadanie sensu śmierci innych. W przeciwnym razie ich 
śmierć 
nie miałaby sensu. Ty zniweczysz sens, na który Elena zasłużyła. Nie musisz... 
aprobować jej 
śmierci.
Mhoram słyszał prawdę w słowach Trella. Jego decyzja może dawać do zrozumienia, 
że 
pochwala, a przynajmniej akceptuje upadek Eleny pod Melenkurion – Tamą Niebios; 
a to 
byłaby gorzka pigułka do przełknięcia dla strapionego Trella. Być może to 
wyjaśniało lęk, 
który wyczuwał w słowach Trella, ale powinność wobec Krainy nie pozostawiała mu 
wyboru.
– Muszę podjąć tę próbę – powiedział, aby Trell nie zrozumiał go błędnie. Po 
czym dodał 
delikatnie: – Wielki lord Elena złamała prawo śmierci. Jakże mógłbym to 
aprobować?
Trell powiódł wzrokiem po ścianach, unikając twarzy wielkiego lorda, a jego 
masywne 
dłonie zacisnęły się na biodrach, tak jakby chciał się powstrzymać przed 
zadaniem ciosu, tak 
jakby nie ufał temu, co mogłyby uczynić jego ręce, gdyby nie udało mu się ich 
powstrzymać.
– Czy ty kochasz Krainę? – zapytał ochrypłym głosem. – Zniszczysz ją.
Wówczas spojrzał Mhoramowi w twarz, a w jego strapionych oczach zapłonęły łzy.
– Uczyniłbym lepiej, gdybym... – nagle oderwał ręce od boków, wyciągnął je przed 
siebie, ramiona przygarbiły mu się jak u dusiciela – zadusił Lenę, swą córkę, po 
urodzeniu.
– Nie! – oznajmił Mhoram cicho. – Nie. – Miał ochotę otoczyć Trella ramieniem, 
pocieszyć skaleningasa w jakiś sposób, ale nie wiedział, jak ulżyć strapieniu 
Trella; nie był w 
stanie rozwiązać swego własnego tajemnego dylematu. – Zachowaj pokój, Trell – 
mruknął. – 
Pamiętaj o przysiędze. – Nie przychodziły mu do głowy żadne inne słowa.
– Pokój? – powtórzył Trell z kpiną czy też żalem. Zdawał się już dłużej nie 
zauważać 
wielkiego lorda. – Atiaran wierzyła w pokój. Nie ma pokoju. – Odwrócił się od 
Mhorama i 
odszedł bocznym korytarzem, z którego przyszedł.
Mhoram spoglądał za nim przez długą chwilę. Obowiązek i ostrożność mówiły mu, że 
powinien do obserwacji skaleningasa przydzielić wojowników, ale nie potrafił 
skazać Trella 
na dodatkowe męki takim brakiem zaufania; to mogłoby osłabić kurczowe wysiłki 
Trella, by 
nad sobą panować. A on, Mhoram, widywał już ludzi, którzy wychodzili zwycięsko z 
równie 
wielkich męczarni.
Jednak skaleningas nie wyglądał na człowieka, który potrafiłby na nowo wydobyć 
się z 
ruin swego dawnego życia. Mhoram poważnie ryzykował nie podejmując żadnych 
działań. 
Lord ruszył ponownie w kierunku nawy, dźwigając ciężar swej odpowiedzialności. 
Czuł się 
przytłoczony mnogością spoczywających na nim wyroków.
Lordowie nie posiadali niczego, co pozwoliłoby im walczyć z długą, okrutną zimą, 
która 
trzymała w okowach Krainę.
Mhoram przeszedł zamaszystym krokiem długi, oświetlony pochodniami korytarz, 
wspiął 
się na kręte schody i podszedł do jednego z prywatnych wejść lordów do nawy. 
Zatrzymał się 
przed drzwiami, aby oszacować liczbę ludzi, którzy już zebrali się na radę. Po 
chwili usłyszał 
za sobą lord Amatin nadchodzącą schodami. Poczekał na nią. Kiedy do niego 
dotarła, 
spostrzegł, że miała zaczerwienione oczy, a niepocieszony wyraz twarzy potęgował 
malujące 
się na niej napięcie. Kusiło go, aby z nią teraz pomówić, postanowił jednak nie 
zajmować się 
jej uczuciami przed radą. Jeśli miałby kiedykolwiek wyjawić swą sekretną wiedzę, 
to 
musiałby najpierw przygotować grunt na jej przyjęcie. Ze spokojnym, 
współczującym 
uśmiechem otworzył jej drzwi i wszedł za nią do nawy.
Zeszli schodami do stołu lordów, który stał poniżej poziomu galerii otaczających 
wysoką, 
okrągłą salę. Sala ta była oświetlona przez cztery ogromne pochodnie 
lillianrill, umieszczone 
na ścianach ponad galeriami, i palenisko skaleningu, które znajdowało się 
poniżej, w 
ramionach szerokiej podkowy stołu. Kamienne fotele dla lordów i ich specjalnych 
gości 
czekały wokół zewnętrznego krańca stołu, zwrócone ku zagłębieniu ze 
skaleningiem; u 
szczytu owego stołu znajdował się fotel z wysokim oparciem dla wielkiego lorda.
Na posadzce nawy, obok paleniska skaleningu, stał okrągły, kamienny stół z 
krótkim 
srebrnym mieczem, krillem Lorica, pozostawionym tam, gdzie Covenant wbił go 
siedem lat 
temu. Przez ten czas lordowie nie znaleźli sposobu, aby go wyciągnąć z kamienia. 
Zostawili 
stół w nawie, aby każdy, kto chciał, mógł swobodnie studiować krill. Nic się w 
nim nie 
zmieniło poza przejrzystym, białym klejnotem, osadzonym w rękojeści dwustronnego 
ostrza.
Po powrocie z ryzykownej wyprawy do Szubienicznej Głębi Mhoram i Callindrill 
stwierdzili, że klejnot nie świeci, zgasł. Ogień, który w nim rozpalił Covenant, 
zgasł.
Stół z krillem stał w pobliżu skaleningu niczym dowód słabości lordów, ale 
Mhoram 
trzymał swe myśli z dala od niego. Nie musiał rozglądać się wokół siebie, aby 
wiedzieć, kto 
już był w nawie; dzięki doskonałej akustyce tej sali najcichsze odgłosy i słowa 
docierały do 
jego uszu. W pierwszym rzędzie galerii, ponad i za miejscami dla lordów, 
siedzieli 
wojownicy, klingi grupy bojowej, zajmujący miejsca poprzednio należne gwardii 
krwi. Dwaj 
ciepłodzieje, Tohrm skaleningas i Borillar hirebrand, siedzieli z dowódcą 
Quaanem na swych 
oficjalnych miejscach, wysoko na galerii za fotelem wielkiego lorda. Kilku 
powierników 
Mądrości zajęło miejsca na kondygnacjach powyżej stołu; mieli jeszcze na sobie 
ślady znoju 
ucieczki z Revelwood, ale byli zbyt przejęci wieścią o upadku drzewa, by opuścić 
to 
posiedzenie rady. Wraz z nimi byli prawie wszyscy lillianrill twierdzy lordów. 
Spłonięcie 
drzewa było ciosem prosto w serca hirebrandów – obserwowali oni nadejście 
wielkiego lorda 
z bólem w oczach.
Mhoram dotarł do swego miejsca, ale nie zajął go natychmiast. Gdy lord Amatin 
usiadła 
po prawej stronie stołu, poczuł ostre ukłucie bólu na widok kamiennego fotela, 
który 
powinien zająć Callindrill. Czuł też wspomnienie obecności innych, którzy 
niegdyś zasiadali 
na fotelu wielkiego lorda: Variola, Prothalla, Osondrei i Eleny pośród nowych 
lordów oraz: 
Kevina, Lorica i Damelona z dawnych lordów. Ich szlachetność i męstwo 
przytłaczały go, 
uświadamiały mu jego małość, brak sił wystarczających do udźwignięcia ciężaru 
takich strat i 
obowiązków. Kraina była o krok od zguby, a on nie miał umiejętności 
przewidywania 
Variola, ascetycznej siły Prothalla, upartego nieprzejednania Osondrei czy 
zapału Eleny; i nie 
miał wystarczającej mocy, aby dorównać najwątlejszemu lordowi z najsłabszej rady 
przewodzonej przez Kevina, Lorica, Damelona czy Bereka Mężne Serce – lorda-
założyciela. 
A jednak żaden z pozostałych lordów nie mógł zająć jego miejsca. Amatin 
brakowało 
fizycznego hartu. Trevor nie wierzył we własne siły; miał poczucie, iż nie 
dorównuje swym 
towarzyszom lordom. A Loerya była rozdarta pomiędzy miłość do Krainy a chęć 
chronienia 
swej własnej rodziny. Mhoram wiedział, że nieraz była o krok od poproszenia o 
zwolnienie 
jej z obowiązków lorda, aby uciec ze swymi córkami do rodzinnego schronienia w 
Górach 
Westronu.
Teraz, gdy Callindrill odszedł, wielki lord Mhoram był bardziej samotny niż 
kiedykolwiek przedtem.
Zmusił się do odsunięcia fotela i zajęcia swego miejsca.
Czekał na Trevora i Loeryę pogrążony w zadumie, zbierając siły. W końcu główne 
wrota 
nawy otworzyły się i dwoje lordów w towarzystwie najstarszego Corimini poczęło 
schodzić 
szerokimi stopniami. Najstarszy szedł wolno i z pewną trudnością, tak jakby 
koniec 
Revelwood pozbawił jego ścięgna resztek elastyczności, oddając go łasce jego 
wieku; Trevor 
i Loerya podtrzymywali go delikatnie z obu stron. Pomogli mu dojść do fotela 
przy stole za 
miejscem dla Amatin, po czym obeszli stół i zajęli swe miejsca po lewej stronie 
wielkiego 
lorda.
Kiedy zasiedli, w nawie zapanowała cisza. Umilkły wszystkie rozmowy, chwilę 
jeszcze 
szurano nogami przy sadowieniu się, ciszę nawy wypełnił ciepły, żółtawy blask 
pochodni i 
skaleningu. Mhoram słyszał jedynie cichy szmer wstrzymywanych oddechów. Wielki 
lord 
powiódł powoli wzrokiem wokół stołu i po galeriach. Wszystkie oczy były utkwione 
w niego. 
Prostując się, położył swą laskę przed sobą na stole i wstał.
– Przyjaciele i słudzy Krainy – powiedział spokojnie – witajcie na radzie 
lordów. Jam jest 
Mhoram, syn Variola, wielki lord z wyboru rady. Straszliwe sprawy zawisły nad 
nami i 
musimy podjąć przeciwko nim działania. Pierwej jednak powitajmy powierników 
Mądrości 
Loresraatu. Corimini, najstarszy Loresraatu, ty i twoi ludzie przyjmijcie naszą 
gościnę w 
twierdzy lordów. Dzięki wam wielka szkoła Mądrości dotarła bezpiecznie do 
Revelstone. Jak 
możemy okazać wam nasz szacunek?
Corimini podniósł się niepewnie na nogi, jakby odpowiadając na powitanie 
wielkiego 
lorda, ale jego nieobecny wzrok dowodził, że myślami był gdzie indziej.
– Faer – zaczął starczym, drżącym głosem – Faer prosiła mnie, abym przeprosił za 
nieobecność jej męża, Callindrilla. On nie będzie w stanie wziąć udziału w 
obradach rady. – 
Głos mu się załamał, tak jakby zapomniał, co miał zamiar powiedzieć. Powoli 
zaczął tracić 
kontakt z otoczeniem i rozeznanie w swej sytuacji. Stał przed radą, a moc 
mądrości, która 
chroniła go tak długo przed skutkami starzenia, zdawała się w nim słabnąć. Po 
chwili usiadł, 
mrucząc bez sensu do siebie, szukając w swych myślach niczym człowiek usiłujący 
zrozumieć język, którego już nie zna. W końcu znalazł odpowiednie słowo: – 
Revelwood. – 
Powtórzył je kilka razy, szukając zrozumienia. Potem począł cicho szlochać.
Mhoramowi w oczach zakręciły się łzy. Skinął szybko ręką, przywołując dwóch 
powierników Mądrości, by pomogli Coriminiemu. Podnieśli go z fotela i 
poprowadzili 
pomiędzy sobą schodami ku wysokim, drewnianym wrotom.
– Zabierzcie go do uzdrowicieli – powiedział ochryple. – Niech znajdzie pokój. 
Służył 
Krainie z męstwem, poświęceniem i mądrością dłużej niż ktokolwiek z żyjących.
Lordowie powstali, a za nim wszyscy zgromadzeni w nawie. Jednocześnie dotknęli 
prawymi dłońmi serca, po czym je wyciągnęli w kierunku Corimini w tradycyjnym 
geście.
– Bądź pozdrowiony, Corimini – rzekli – najstarszy Loresraatu. Zostań w pokoju.
Dwaj powiernicy Mądrości wyprowadzili Coriminiego z nawy i wrota zamknęły się za 
nimi. Ludzie na galeriach posępnie zajmowali swe miejsca. Lordowie spoglądali na 
Mhorama 
z żałością w oczach, a Loerya odezwała się sztywno:
– To zły znak.
Mhoram wziął się ostro w garść.
– W takich czasach wszelkie znaki są złe. Złość jest w granicach Krainy. Po to 
właśnie 
jesteśmy lordami. Kraina nie potrzebowałaby naszej służby, gdyby nie było zła, z 
którym 
trzeba walczyć.
Nie patrząc Mhoramowi w oczy, Amatin odparła:
– Jeśli to jest naszym celem, to nie służymy mu. – Gniew i ból przydały jej 
głosowi ton 
wyzwania. Położyła dłonie na stole i wpatrywała się w nie, tak jakby chciała 
wcisnąć je w 
kamień. – Ze wszystkich lordów jedynie Callindrill podniósł rękę w obronie 
Revelwood. 
Spłonął miast mnie.
– Nie! – uciął jej natychmiast wielki lord. Chciał rozwiązać tę kwestię przed 
radą, ale 
teraz, gdy Amatin ją poruszyła, nie miał wyjścia. – Nie, lord Amatin. Nie możesz 
brać na swe 
barki odpowiedzialności za śmierć Callindrilla, małżonka Faer. Nie zginął 
zamiast kogoś, to 
był jego własny wybór. Gdy uznałaś, że nie czujesz się już na siłach, aby strzec 
Revelwood, 
podzieliłaś się swymi odczuciami z radą. Rada pogodziła się z tym faktem i 
poprosiła lorda 
Callindrilla, aby przejął ciężar tej odpowiedzialności. Jednocześnie rada 
postanowiła, że 
obrońcy Krainy nie powinni marnować swych sił w kosztownej i bezcelowej walce o 
Revelwood. – Gdy mówił te słowa, napięcie w jego oczach wyrażało, jak trudno, 
jak 
dotkliwie trudno było podjąć tę decyzję. – Siedziba Loresraatu nie była 
zbudowana z myślą o 
wojnie i nie mogła być skutecznie broniona. Rada postanowiła w imię dobra 
Krainy, że 
musimy oszczędzać swe siły i tutaj zrobić z nich lepszy użytek. Callindrill 
zadecydował... – 
na mgnienie oka władczy ton Mhorama osłabł – lord Callindrill, małżonek Faer, 
zadecydował 
inaczej. Nie ma w tym twojej winy.
Dostrzegł sprzeciw w jej oczach i śpieszył nań odpowiedzieć. Nie chciał, by 
głośno 
wyraziła swe myśli.
– Co więcej, powiem wam, że nie ma naszej winy w mądrości czy głupocie, 
zwycięstwie 
czy przegranej naszego sposobu obrony Krainy. Nie jesteśmy stwórcami Ziemi. Nie 
w 
naszych rękach spoczywa jej ostateczny los. Jesteśmy dziełem stworzenia tak jak 
sama 
Kraina. Jesteśmy odpowiedzialni jedynie za czystość naszej służby. Jeśli całą 
swą wiedzą i ze 
wszystkich sił będziemy bronić Krainy, to nikt nie będzie mógł wysuwać wobec nas 
zarzutów. Życie czy śmierć, dobro czy zło – zwycięstwo czy zniszczenie – nie od 
nas 
wymaga się rozwiązania tych zagadek. Niech Stwórca odpowiada za los tego, co 
stworzył.
Amatin wpatrywała się w niego uporczywie i Mhoram czuł, jak bada sekretne 
miejsce w 
jego sercu.
– A zatem obwiniasz Callindrilla? – zapytała niewiele głośniej od szeptu. – Jego 
śmierć 
nie była „najmądrzejsza”.
Wielkiego lorda zabolało jej błędne zrozumienie, ale odpowiedział otwarcie.
– Nie jesteś na mnie głucha, lord Amatin. Kochałem Callindrilla, małżonka Faer, 
jak 
brata. Nie mam mądrości, siły ani chęci, by go winić.
– Jesteś wielkim lordem. Czego uczy cię twa mądrość?
– Jestem wielkim lordem – potwierdził po prostu Mhoram. – Nie mam czasu na 
obwinianie.
Nagle do badania włączyła się Loerya.
– A jeśli nie ma Stwórcy? Lub dzieło stworzenia jest bez opieki?
– Kto będzie nam czynił wyrzuty? To my nadajemy sens naszemu życiu. Czegóż 
więcej 
możemy od siebie żądać prócz wiernej służby Krainie do granic naszych 
możliwości?
– Zwycięstwa, wielki lordzie – odparł Trevor. – Jeśli przegramy, sama Kraina 
będzie nam 
czynić wyrzuty. Będzie spustoszona. My jesteśmy jej ostatnimi obrońcami.
Siła tego natarcia poraziła Mhorama. Stwierdził, że nadal brak mu odwagi, aby 
odpowiedzieć otwarcie: „Lepsza klęska od profanacji”. Miast tego odparował cios 
wymuszonym uśmiechem i rzekł:
– Ostatni, lordzie Trevorze? Nie. Nadal żyją w swych górskich twierdzach 
Haruchai. Na 
swój sposób znają się oni lepiej na mocy Ziemi niż którykolwiek z lordów. Żyją 
jeszcze 
rameni i ranyhyn. Nadal żyje wielu ludzi z Południowych i Północnych Równin. 
Nadal żyje 
wielu wyzwolonych. Caerroil Leśny, Pan Puszczy Szubienicznej Głębi, też jeszcze 
nie umarł. 
A gdzieś za Morzem Narodzin Słońca znajduje się ojczyzna gigantów – tak, i 
Elohima, i 
Bhrathaira, o których śpiewali giganci. Oni przeciwstawią się panowaniu lorda 
Foula nad 
Ziemią.
– Ale Kraina, wielki lordzie! Kraina będzie zgubiona! Wzgardliwy zniszczy ją od 
krańca 
do krańca.
Mhoram wyszeptał na to natychmiast z napięciem:
– Na Siedem! Nie, dopóki będzie się tliła choć jedna iskierka miłości i wiary!
Nie spuścił palącego spojrzenia z Trevora, aż jego protest nie osłabł. Potem 
zwrócił się ku 
Loeryi. Dostrzegł jednak jej pełen skrępowania lęk o córkę i powstrzymał się 
przed 
dotknięciem jej zranionych uczuć. Spojrzał więc w kierunku Amatin i z ulgą 
spostrzegł, że jej 
gniew w znacznej mierze już osłabł. Spoglądała na niego z wyrazem nadziei. 
Odnalazła w 
nim coś, czego potrzebowała.
– Wielki lordzie – powiedziała cicho – ty znalazłeś sposób, w jaki możemy 
przeciwdziałać tej zgubie.
Wielki lord z całych sił starał się zachować panowanie nad sobą.
– Jest sposób. – Podniósł głowę, zwracając się do wszystkich ludzi zgromadzonych 
w 
nawie. – Przyjaciele, furia Szatańska Pięść spalił Revelwood. Wiernogard jest 
teraz w jego 
rękach. Wkrótce rozpocznie marsz przeciwko nam. Niewiele dni pozostało do 
rozpoczęcia 
oblężenia Revelstone. Nie możemy dłużej zwlekać. – Jego oczy zaiskrzyły się 
złociście, gdy 
mówił: – Musimy podjąć próbę przywołania Niedowiarka.
Na te słowa w nawie zaległa śmiertelna cisza. Mhoram czuł fale zaskoczenia, 
podniecenia 
i przerażenia spływające na niego z galerii. Na plecach poczuł uderzenie 
namiętnego protestu 
dowódcy Quaana, ale czekał w milczeniu, dopóki lord Loerya nie odzyskała głosu.
– To niemożliwe – rzekła. – Laska Praw zaginęła. Nie możemy go przywołać. – 
Delikatne brzmienie jej głosu ledwie skrywało jego twardy ton.
Mhoram czekał nadal na reakcję pozostałych lordów na zarzut Loeryi. Po długiej 
chwili 
Trevor powiedział z wahaniem:
– Ale prawo śmierci zostało złamane.
– A jeśli Laska jest zniszczona – dodała szybko Amatin – to moc Ziemi, którą w 
sobie 
mieściła i skupiała, została uwolniona na Krainę. Być może jest ona dla nas 
dostępna.
– I musimy podjąć tę próbę – powiedział Mhoram. – Na dobre czy na złe, 
Niedowiarek 
jest nierozerwalnie związany z losem Krainy. Jeśli go tu nie ma, nie może jej 
bronić.
– Lub zniszczyć! – zazgrzytał Quaan.
Nim Mhoram zdążył zareagować, ciepłodziej Borillar był już na nogach.
– Niedowiarek uratuje Krainę – oświadczył zapalczywie.
– To dziwne przekonanie, ciepłodzieju – warknął Quaan.
– Uratuje – powiedział Borillar, jakby zaskoczony swą własną zuchwałością. Gdy 
siedem 
lat temu spotkał Covenanta, był najmłodszym z hirebrandów, który kiedykolwiek 
objął urząd 
ciepłodzieja. Boleśnie był świadom swego braku doświadczenia, a jednak był pełen 
godności 
– co bawiło jego przyjaciela i kolegę, ciepłodzieja Tohrma. – Gdy spotkałem 
Niedowiarka, 
byłem młody i nieśmiały, obawiałem się. – Tohrm uśmiechnął się szelmowsko na 
sugestię, że 
Borillar nie był już młody i nieśmiały. – Ur-lord Covenant odezwał się do mnie 
uprzejmie.
Usiadł ponownie, czerwieniąc się z zakłopotania, ale nikt nie uśmiechał się 
oprócz 
Tohrma, a jego uśmiech był nie do opanowania. Wyrażał jedynie pełną wesołości 
czułość, nie 
kpinę. Siła przekonania Borillara zdawała się ganić wątpliwości zgromadzonych w 
nawie. 
Lord Loerya ponownie przemówiła, ale już innym tonem. Spoglądając badawczo na 
młodego 
ciepłodzieja, zapytała:
– Jak powinniśmy dokonać tej próby?
Mhoram poważnym skinieniem głowy wyraził swe podziękowanie Borillarowi, po czym 
zwrócił się ponownie do lordów.
– Spróbuję go przywołać. Jeśli moje siły zawiodą, wspomóżcie mnie.
– Lordowie skinęli w milczeniu głowami. Mhoram omiótł ostatnim spojrzeniem nawę, 
usiadł, pochylił głowę i otworzył swe myśli na połączenie z lordami.
Uczynił to, choć wiedział, że będzie musiał bronić dostępu do części swych 
myśli, aby 
zapobiec wejrzeniu Trevora, Loeryi i Amatin w jego tajemnicę. Podejmował ogromne 
ryzyko. 
Potrzebował pocieszenia, wsparcia duchowego i fizycznego, jakie potrafiło mu dać 
zespolenie 
umysłów; a jednak każda jego osobista słabość mogła odsłonić ukrywaną przez 
niego wiedzę. 
Podczas zespolenia umysłów jego druhowie lordowie mogli spostrzec, że coś przed 
nimi 
ukrywał. Toteż owo rytualne zespolenie wymagało od niego znacznego wysiłku. 
Każde 
zespolenie wyczerpywało go, ponieważ mógł chronić swój sekret jedynie 
ofiarowując innym 
swe duchowe wsparcie i nie przyjmując takowego od nich. Wierzył jednak w 
zespolenie 
umysłów. Z całej mądrości nowych lordów jedynie to było ich wyłączną własnością; 
pozostałą mądrość zdobyli dzięki Działom Kevina, niszczyciela Krainy. Praktyka 
zespolenia 
umysłów pozwalała na wzmocnienie ciała i ducha każdego lorda przez wszystkich 
pozostałych.
Dopóki w wielkim lordzie tliła się iskierka życia lub odrobina tężyzny w jego 
muskułach, 
nie mógł odmówić podzielenia się nimi.
W końcu połączenie przerwano. Przez chwilę Mhoram miał wrażenie, że nie będzie 
mógł 
wstać o własnych siłach; potrzeby pozostałych lordów i ich niepokój o niego 
przytłaczały go 
nadnaturalnym ciężarem. Znał siebie jednak na tyle, aby wiedzieć, że nie potrafi 
się poddać. 
Każda myśl o rytuale profanacji wiązała się z wysiłkiem, który go przerażał. Po 
chwili 
odpoczynku Mhoram wstał i wziął swą laskę. Niosąc ją niczym sztandar, obszedł 
stół ku 
schodom i ruszył w dół, w kierunku otwartej przestrzeni wokół zagłębienia ze 
skaleningiem.
Gdy znalazł się na posadzce, Tohrm zszedł z galerii i dołączył do niego. Oczy 
skaleningasa tryskały dobrym humorem.
– Będziesz musiał daleko wejrzeć, aby dostrzec Niedowiarka – rzekł z uśmiechem, 
po 
czym mrugnął niby po dobrym żarcie. – Mroczna jest przepaść pomiędzy światami, a 
ciemności kładą się ciężarem na duszy. Ja zadbam o więcej światła.
Wielki lord uśmiechnął się z wdzięcznością i ciepłodziej podszedł żwawo ku 
zagłębieniu 
ze skaleningiem. Pochylił się nad ognistymi kamieniami. Zdawało się, że 
natychmiast 
zapomniał o obecności pozostałych osób zgromadzonych w nawie. Nie podnosząc 
więcej 
oczu na widzów począł cicho śpiewać.
Niskim głosem wymawiał słowa skalnej mowy, znanej jedynie tym, którzy byli 
biegli w 
mądrości rhadhamaerl. Śpiewem zaklinał ogniste kamienie, dodawał im odwagi, 
pobudzał, 
przywoływał do życia ich ukrytą moc. A czerwonozłocisty blask skaleningu odbijał 
się w 
jego twarzy niczym odpowiedź. Po chwili Mhoram dostrzegł, że jasność rośnie. 
Rudawy 
odcień złocistego blasku osłabł; złocista jasność stawała się coraz czystsza, 
jaśniejsza, 
ostrzejsza; a nawę, niczym kadzidło, zaczął wypełniać coraz silniejszy zapach 
świeżo 
wzruszonej ziemi.
Troje lordów powstało w milczeniu ze swych miejsc, a w ślad za nimi reszta, w 
niemym 
wyrazie szacunku dla rhadhamaerl i mocy Ziemi. Na ich oczach rósł blask bijący z 
paleniska, 
aż postać samego Tohrma zbladła w tym świetle.
Wolnym, majestatycznym ruchem wielki lord Mhoram uniósł swą laskę i wyciągnął 
ją, 
trzymając w obu dłoniach, na wysokości swego czoła.
Skoncentrował myśli na mocy swej laski, a w jego głowie popłynęła pieśń 
przywołująca 
Niedowiarka. Kolejno usuwał ze swej świadomości ludzi zgromadzonych w nawie, a 
potem i 
samą nawę. Wnikał w proste, gładkie drewno swej laski, aż nie był już dłużej 
świadom 
niczego poza pieśnią i światłem – oraz bezgraniczną mocą Ziemi, pulsującą niczym 
krew w 
ogromnych skalnych ścianach wokół niego. Następnie zebrał tyle pulsujących pasm, 
ile zdołał 
utrzymać swą laską, i wysnuł je z osnowy i wątku egzystencji Revelstone. A 
wysnuwając je, 
śpiewał do siebie:
Jest pierwotna magia wyryta w każdej skale,
czeka na białe złoto, co uwolni ją lub poskromi...
złoto, rzadki metal, nie zrodzony w Krainie,
nie opanowany, nie ograniczony ani nie ujarzmiony
przez Prawo, w którym Kraina została stworzona...
lecz jest zwornikiem, osią i jądrem
chaosu, z którego powstał Czas.
Pasma uniosły go przez wicher niechęci, jego duch zadrżał od podmuchów złości; 
ale 
jego świadomość minęła je chyżo, mijała powietrze, drewno, wodę i kamień, aż 
zdawało się, 
że wplata się w tkaninę, z której zrobiona była rzeczywistość. Przez okres bez 
miary w czasie 
i przestrzeni stracił ślad samego siebie. Miał wrażenie, że unosi się poza 
krańcami stworzenia. 
Jednak pieśń i światło trzymało go, uspokajało. Wkrótce jego myśli skierowały 
się niczym 
igła kompasu ku magnesowi białego złota.
Wówczas pochwycił mignięcie pierścienia Thomasa Covenanta. Nie sposób było go 
pomylić; obecność Niedowiarka okrywała nieskażone kółeczko niczym aura, 
ograniczała, 
pieczętowała swą mocą. A sama aura promieniowała udręką.
Wielki lord Mhoram sięgnął w kierunku tej obecności i zaczął śpiewać:
Bądź wierny Niedowiarku -
Odpowiedz na wezwanie.
Życie jest Dawcą:
Śmierć kończy wszystko.
Obietnica jest prawdą
I klątwy pierzchną
Z dotrzymaną obietnicą:
Lecz w głębi duszy klątwa tkwi
Złamanej wiary,
Zdradzieckiej niewiary,
Gdyż mroki przeznaczenia
Skrywają wszystko.
Bądź wierny, Niedowiarku -
Odpowiedz na wezwanie.
Bądź wierny.
Mhoram pochwycił swą pieśnią Covenanta i ruszył z nim z powrotem w kierunku 
nawy.
Skuteczność pieśni zdjęła z niego znaczną część brzemienia, dała mu swobodę 
szybkiego 
powrotu do siebie. Lord otworzył oczy na oślepiające światło i niemal padł na 
kolana. 
Ogarnęło go nagłe wyczerpanie; poczuł się ogromnie osłabiony, tak jakby jego 
dusza została 
rozciągnięta, aby pokryć zbyt wielką przestrzeń. Przez jakiś czas stał bez siły, 
zapominając 
nawet o śpiewie. Pozostali lordowie podjęli pieśń za niego, a ich laski zajęły 
miejsce jego 
mocy.
Kiedy jego oczy odzyskały zdolność widzenia, ujrzał Thomasa Covenanta, 
Niedowiarka i 
powiernika białego złota, stojącego przed nim w na wpół zmaterializowanej 
postaci.
Jednak jego mglisty obraz nie stawał się wyraźniejszy, nie przybierał bardziej 
cielesnej 
postaci. Covenant pozostawał na skraju fizycznej obecności; opierał się przed 
przekroczeniem 
tej granicy. Głosem, który ledwie zdawał się istnieć, zawołał:
– Nie teraz! Zostaw mnie!
Widok cierpienia Niedowiarka wstrząsnął Mhoramem. Covenant umierał z głodu, 
rozpaczliwie potrzebował odpoczynku, na czole miał głęboką, nie opatrzoną ranę. 
Całe jego 
ciało było posiniaczone i potłuczone, tak jakby był kamienowany, a usta z jednej 
strony 
oblepiała zakrzepła krew. Jednakże jego fizyczne rany bladły przy psychicznej 
udręce. 
Zatrważający opór wydzielał się z niego niczym pot bólu, a dziki wybuch woli 
utrzymywał go 
w niezmaterializowanej postaci. Walcząc z dopełnieniem swego przywołania, 
przypominał 
Mhoramowi dukkha, biednego waynhim, którego lord Foul zamęczał za pomocą 
Złoziemnego Kamienia. Niedowiarek opierał się tak, jakby lordowie zmuszali go do 
wejścia 
do kadzi z kwasem i zjadliwymi paskudztwami.
– Covenant! – jęknął Mhoram. – Och, Covenant. – Lękał się, że przy swoim 
wyczerpaniu 
nie będzie w stanie powstrzymać szlochu. – Jesteś w piekle. Twój świat jest 
piekłem.
Covenant wzdrygnął się. Głos wielkiego lorda zdawał się go fizycznie 
onieśmielać. 
Chwilę później ponownie zażądał:
– Odeślij mnie z powrotem! Ona mnie potrzebuje!
– My także cię potrzebujemy – zamruczał Mhoram. Poczuł się kruchy, słaby, tak 
jakby 
był pozbawiony mięśni i ścięgien, które utrzymałyby go w postawie wyprostowanej. 
Teraz 
rozumiał, czemu był zdolny przywołać Covenanta bez Laski Praw, a to zrozumienie 
było 
niczym dziura boleści wybita w boku jego istnienia. Zdawał się przez nią 
wylewać.
– Ona mnie potrzebuje! – powtórzył Covenant. Wysiłek mówienia sprawił, że krew 
zaczęła mu się sączyć z ust. – Mhoram, słyszysz mnie?
To wezwanie poruszyło coś w Mhoramie. Był wielkim lordem; nie mógł, nie powinien 
zawieść oczekiwań, jakie wobec niego miano. Zmusił się, aby spotkać 
rozgorączkowane 
spojrzenie Covenanta.
– Słyszę cię, Niedowiarku – powiedział. W miarę jak mówił, jego głos stawał się 
coraz 
mocniejszy. – Jam jest Mhoram, syn Variola, wielki lord z wyboru rady. My także 
cię 
potrzebujemy. Przywołałem cię, abyś pomógł nam stawić czoło ostatniej potrzebie 
Krainy. 
Wypełnia się przepowiednia, którą lord Foul Wzgardliwy przekazał ci, byś 
obwieścił Krainie. 
Jeśli padniemy, w jego rękach znajdzie się władza nad życiem i śmiercią, a 
wszechświat na 
zawsze będzie piekłem. Ur-lordzie Covenant, pomóż nam! Błagam cię o to ja, 
Mhoram, syn 
Variola.
Te słowa wzruszyły Covenanta. Słaniał się i cofał na dźwięk głosu Mhorama, ale 
jego 
przerażony opór nie osłabł. Gdy odzyskał równowagę, ponownie zawołał:
– Mówię ci, że ona mnie potrzebuje! Ten grzechotnik ją ugryzie! Jeśli mnie teraz 
zabierzesz, nie będę mógł jej pomóc.
W głębi duszy Mhoram był pełen podziwu dla Covenanta, że potrafi tak zawzięcie 
przeciwstawiać się przywołaniu, nie wykorzystując nawet mocy swego pierścienia. 
A jednak 
ta zdolność do odmowy znajdowała potwierdzenie w tajemnej wiedzy Mhorama. 
Nadzieja 
walczyła w lordzie z lękiem. Z trudem panował nad głosem.
– Covenant – przyjacielu – proszę, wysłuchaj mnie. Usłysz w mym głosie potrzebę 
Krainy. Nie możemy cię zatrzymać. Ty posiadasz białe złoto – ty posiadasz moc, 
by nam 
odmówić. Ciebie nie wiąże prawo śmierci. Proszę, wysłuchaj mnie. Nie żądam 
wiele. Jeśli po 
tym, co powiem, nadal będziesz chciał odejść – cofnę przywołanie. Powiem ci... 
powiem ci, 
jak wykorzystać białe złoto, aby nam odmówić.
Covenant ponownie cofnął się przed atakiem dźwięku, ale nie ponowił swego 
żądania. 
Miast tego powiedział opryskliwie:
– Mów szybko. To moja jedyna szansa – jedynie na początku mogę wyrwać się z 
sideł 
ułudy. Muszę jej pomóc.
Wielki lord Mhoram wziął się w garść, przywołał całą swoją miłość i lęk o Krainę 
i 
przelał je w swój głos.
– Ur-lordzie, siedem lat minęło, odkąd staliśmy razem na Szubienicznym 
Uroczysku. W 
tym czasie otrząsnęliśmy się z niektórych naszych strat. Ale odkąd... odkąd 
Laska Praw 
została zgubiona... Wzgardliwy ma większą swobodę poczynań. Stworzył nową armię, 
ogromną niczym morze, i maszeruje przeciwko nam. Już zniszczył Revelwood. Furia 
Szatańska Pięść spalił Revelwood i zabił lorda Callindrilla. Wkrótce rozpocznie 
oblężenie 
twierdzy lordów. To jeszcze nie koniec naszych kłopotów. Siedem lat temu 
moglibyśmy 
utrzymać Revelstone przez całe lata. Nawet bez Laski Praw moglibyśmy się 
obronić. Ale – 
posłuchaj mnie, przyjacielu – straciliśmy gwardię krwi.
Covenant zasłonił się rękoma, jakby spadała na niego lawina kamieni, ale Mhoram 
nie 
przerwał.
– Gdy Korik, gwardzista krwi, przewodził poselstwu do gigantów w Morskiej 
Rubieży, 
potężne złe moce upomniały się o życie lordów Hyrima i Sherry. Bez nich... – 
Mhoram 
zawahał się. Pamiętał przyjaźń Covenanta z gigantem Słone Serce Pianościgłym. 
Nie potrafił 
zdobyć się na zwiększenie męczarni Covenanta, opowiadając mu o straszliwym losie 
gigantów. – Pozbawiony ich doradczego głosu Korik i jego dwaj towarzysze zabrali 
kawałek 
Złoziemnego Kamienia. Nie dostrzegli kryjącego się w tym niebezpieczeństwa. 
Trzej 
gwardziści wzięli ten kawałek ze sobą, chcąc zanieść go do twierdzy lordów. 
Złoziemny 
Kamień jest straszliwym złem w Krainie. Trzej gwardziści nie byli ostrzeżeni – i 
Kamień 
nimi zawładnął. Będąc w jego mocy, zanieśli swój fragment Kamienia do ochronki 
Foula. 
Wierzyli, że stoczą walkę ze Wzgardliwym, ale on uczynił z nich swoje sługi. – 
Ponownie 
Mhoram powstrzymał się od opowiedzenia całej historii. Nie potrafił powiedzieć 
Covenantowi, że ślub gwardii krwi został zmieniony przez złamanie prawa śmierci 
lub że na 
szlachetnym metalu prawości gwardzistów pojawiła się poważna skaza, gdy Covenant 
zmusił 
Bannora do wyjawienia imienia Mocy Rozkazu. – Potem... – Mhoram nadal czuł 
dreszcze na 
wspomnienie tego, co się stało – wysłał tych trzech gwardzistów, aby zaatakowali 
Revelstone. 
Korik, Sill i Doar przyszli tutaj z zielonym ogniem w oczach i zepsuciem w 
sercach. Zabili 
wielu rolników i wojowników, nim pojęliśmy, co się z nimi stało. Wówczas 
komendant 
Bannor, gwardziści Terrel i Runnik poszli walczyć z tamtymi trzema. Zabili 
Korika i jego 
kompanów, Silla i Doara, i przynieśli ich ciała do twierdzy. W ten sposób 
dowiedzieliśmy 
się... – Mhoram z trudem przełknął ślinę – dowiedzieliśmy się, że lord Foul 
obciął każdemu z 
nich dwa palce w prawej dłoni.
Covenant krzyknął z bólu, ale Mhoram chrapliwym głosem dopowiedział swą myśl do 
końca.
– Okaleczył każdego z gwardzistów, aby przypomnieć ciebie.
– Przestań! – jęknął Covenant. – Przestań. Nie mogę tego znieść.
Wielki lord ciągnął jednak dalej.
– Gdy komendant Bannor zobaczył, że Korik i jego towarzysze ulegli zepsuciu 
pomimo 
ślubu, on i wszyscy gwardziści porzucili służbę. Wrócili do swych górskich 
siedzib Haruchai. 
Powiedział, że zostali pokonani przez zepsucie i nie mogą dłużej być posłuszni 
żadnemu 
ślubowi. Przyjacielu, bez nich... bez Laski Praw... bez potężnej armii czy 
walecznych 
sprzymierzeńców – z całą pewnością przegramy. Jedynie pierwotna magia może teraz 
przeciwstawić się zapędom lorda Foula.
Mhoram skończył. Oczy Covenanta były równie ponure jak pustynia. Żar jego 
rozgorączkowania zdawał się czynić łzy niemożliwymi. Jego opór osłabł na moment 
i przez 
krótką chwilę niemal pozwolił dopełnić swego przeniesienia do nawy, ale potem w 
jego 
głowie pojawiły się inne wspomnienia. Odmowa ponownie przybrała na sile; zaczął 
się 
wycofywać, aż niemal zniknął z jasnego światła skaleningu.
– Mhoram, nie mogę – jego głos zabrzmiał z rezerwą, jakby zdławiony. – Nie mogę. 
Wąż... Ta dziewczynka jest sama. Jestem za nią odpowiedzialny. Poza mną nie ma 
tu nikogo, 
kto mógłby pomóc temu dziecku.
Mhoram poczuł falę gniewu uderzającą z galerii po przeciwnej stronie. Quaan 
wybuchnął 
z zadawnionym oburzeniem na Covenanta.
– Na Siedem! – warknął. – On ma czelność mówić o odpowiedzialności. – Quaan 
widział, 
jak się starzeje i staje coraz bardziej bezradny wobec konieczności obrony 
Krainy, podczas 
gdy Covenant ani się nie postarzał, ani nie podejmował działań. Mówił z punktu 
widzenia 
wojownika i jego rozumienia sensowności śmierci, poświęcenia życia nielicznych 
dla 
ratowania życia wielu. – Covenant, ty jesteś za nas odpowiedzialny!
Głos Quaana, podobnie jak głos Mhorama, przyprawiał Covenanta o ból, ale 
Niedowiarek 
nie odwrócił się twarzą do dowódcy. Z boleścią spojrzał Mhoramowi w oczy i 
powiedział:
– Tak, wiem. Wiem. Jestem... odpowiedzialny. Ale ona mnie potrzebuje. Tutaj nie 
ma 
nikogo innego. Ona jest cząstką mego świata, mego prawdziwego świata. Wy nie... 
nie 
jesteście teraz tak realni. Nie mogę wam teraz nic ofiarować. – Twarz wykrzywiła 
mu się 
przerażająco, jego opór narastał, aż w końcu słowa wylały się z niego niczym 
spazm agonii. – 
Mhoram, jeśli nie wrócę do niej, to ona umrze.
Przepełniona smutkiem pasja Covenanta ścisnęła Mhorama za serce. Lord 
nieświadomie 
zagryzł wargi, usiłując dzięki fizycznemu bólowi zapanować nad przypływami swego 
współczucia. Targały nim sprzeczne uczucia. Jego całe życie, całe wieloletnie 
zaangażowanie, umiłowanie Krainy przynaglało go do odmowy Niedowiarkowi, do 
wysiłku, 
jakby walczył o władanie duszą Covenanta. Z tego samego źródła w jego sercu 
wypływał 
również sprzeciw przeciwko naruszeniu suwerenności Covenanta, jego prawa do 
wyboru 
własnego losu. Wielki lord wahał się przez chwilę, schwytany w pułapkę 
sprzeczności. Potem 
wolno uniósł głowę i przemówił do ludzi zgromadzonych w nawie i do Thomasa 
Covenanta.
– Nikogo nie można zmusić do walki ze Wzgardliwym. Opór stawia się dobrowolnie 
lub 
wcale. Niedowiarku, uwalniam cię. Odwracasz się od nas, by ratować życie w swym 
własnym 
świecie. Nie możemy sprzeciwić się takim racjom. I nawet jeśli spadną na nas 
ciemności, 
piękno Krainy przetrwa. Jeśli jesteśmy snem – i ty nas śnisz – to Kraina jest 
niezniszczalna, 
ponieważ ty nie zapomnisz. Nie lękaj się, ur-lordzie Covenant. Odejdź w pokoju.
Mhoram czuł protest cisnący się ku niemu od lord Loeryi i innych widzów, ale 
zapanował 
nad nimi rozkazującym gestem. Lordowie kolejno uciszali moc swych lasek, podczas 
gdy 
Tohrm przygaszał ogień skaleningu. Covenant zaczął znikać, tak jakby rozpuszczał 
się w 
otchłani za łukiem czasu.
Wtem lord Mhoram przypomniał sobie swą obietnicę wyjawienia sekretu pierwotnej 
magii. Nie wiedział, czy Covenant może go nadal słyszeć, ale szepnął w ślad za 
znikającą 
postacią:
– Ty jesteś białym złotem.
Chwilę później wiedział, że Niedowiarek odszedł. Z atmosfery zniknęło już 
wszelkie 
uczucie oporu i mocy, a światło skaleningu przygasło do normalnej jasności. Po 
raz pierwszy 
od czasu rozpoczęcia przywołania Mhoram dostrzegł kształty i twarze znajdujących 
się wokół 
ludzi, ale nie trwało to długo. Oślepiły go łzy i wsparł się bez sił na swej 
lasce, tak jakby tylko 
jej surowe drewno mogło go podtrzymać.
Przepełniał go żal z powodu dziwnej łatwości, z jaką przywołał Niedowiarka. Bez 
Laski 
Praw nie powinien być zdolny do przywołania Covenanta; a jednak mu się powiodło. 
Wiedział dlaczego. Covenant był tak bardzo podatny na przywołanie, ponieważ 
umierał.
Pomimo całego smutku usłyszał Trevora mówiącego:
– Wielki lordzie... krill... klejnot krill ożył. Płonie tak jak wtedy, gdy 
Niedowiarek po raz 
pierwszy umieścił go w stole.
Mhoram zamrugał oczyma. Wspierając się ciężko na swej lasce, podszedł do stołu. 
W 
jego centrum krill Lorica sterczał niczym krzyż – tak nieprzezroczysty i 
pozbawiony blasku, 
jakby stracił wszelkie zdolności świecenia. Mhoram poczuł przypływ wściekłej 
boleści. 
Schwycił rękojeść srebrnego miecza.
Przelotny niebieski błysk przemknął przez kamień i zniknął.
– Teraz nie ma w nim życia – powiedział posępnie.
Potem opuścił nawę i udał się do świętego przybytku, aby śpiewać za Covenanta, 
Callindrilla i za Krainę.
3. Wybawienie
Zimny wiatr przenikał duszę usiłującego wydobyć się ze skały Covenanta. Mroził 
go 
lodowatym podmuchem, wnikał aż do szpiku kości niczym chłód bijący od okrutnego, 
zielonkawego lodu, którego niezgłębiona zieloność była przeciwieństwem 
zieloności roślin. 
Powoli jednak to uczucie go opuściło, odpłynęło w inny wymiar. Do jego 
świadomości 
zaczęła docierać obecność kamienia. Jego granitowa nieprzenikliwość gęstniała 
wokół niego; 
Covenant miał wrażenie, że się dusi.
Począł wymachiwać rękami i nogami, usiłując sięgnąć powierzchni. Nie miał jednak 
pewności, czy kończyny się poruszały. Wtem jego stawy przeszyła seria bolesnych 
wstrząsów. Łokciami i kolanami wyczuł, że uderza o coś twardego.
Okazało się, że walił rękoma i nogami o zbocze wzgórza. Zza głuchych odgłosów 
uderzeń i klepnięć, których był sprawcą, słyszał płynącą wodę. Słońce świeciło 
gdzieś za nim.
Początkowo nie mógł odzyskać orientacji. Przed oczyma rozpryskiwał mu się 
strumień; 
miał wrażenie, że wpatruje się w niego z góry, jakby zbocze, po którym spływał, 
było 
nachylone pod nieprawdopodobnym kątem. W końcu uświadomił sobie, że nie 
spoglądał w 
dół. Leżał w poprzek zbocza. Wzgórze wznosiło się po jego prawej stronie, 
opadało po lewej.
Obrócił głowę, aby odszukać dziewczynkę i węża.
Oczy odmówiły mu jednak posłuszeństwa. Coś bladego jaśniało mu przed twarzą, nie 
pozwalając sięgnąć wzrokiem w dół zbocza.
– Proszę pana? Czy nic się panu nie stało? Spadł pan – odezwał się w jego 
pobliżu cienki, 
dziecięcy głosik.
Covenant próbował skupić spojrzenie zbyt daleko od siebie. Z pewnym wysiłkiem 
skoncentrował wzrok bliżej i wówczas stwierdził, iż wpatruje się z odległości 
kilku cali w 
nagą skórę. W blasku słońca jaśniała tak czysta i blada, jakby była namaszczona 
olejem, ale 
znać już na niej było lekką opuchliznę. W jej centrum były dwa drobne, czerwone 
ślady, 
niczym podwójne ukłucie szpilki.
– Proszę pana? – odezwało się ponownie dziecko. – Czy nic panu nie jest? Wąż 
mnie 
ugryzł. Noga mnie boli.
Zdawało się, że lodowata zima, którą zostawił za sobą, nagle wyskoczyła z głębin 
jego 
umysłu. Począł drżeć, ale zmusił się do zignorowania zimna, całą swą uwagę 
skupił na owych 
dwóch czerwonych śladach zębów. Usiadł nie odrywając od nich oczu. Stłuczenia 
przyprawiały go o jęk, a pulsujące czoło o mdłości, ale zignorował wszelki ból, 
zlekceważył, 
jakby nie miał z nim nic wspólnego. Drżącymi rękoma przyciągnął do siebie 
dziewczynkę.
Ugryzienie węża, pomyślał z odrętwieniem. Co należy robić w wypadku ugryzienia 
węża?
– Już dobrze – powiedział, po czym umilkł. Jego głos drgał niepewnie, tak jakby 
gardło 
było zbyt suche, aby nad nim panować. Zdawało mu się, że nie zna żadnych słów 
pocieszenia. 
Przełknął chrapliwie i przytulił wątłe dziecięce ciałko do swej piersi. – Już 
dobrze. Nic ci nie 
będzie. Jestem tutaj. Pomogę ci.
Samemu sobie wydawał się groteskowy – upiorny i bezsilny. Rozcięcie na ustach i 
dziąśle przeszkadzało mu w mówieniu, ale to również zignorował. Nie mógł 
pozwolić sobie 
na marnowanie energii, zamartwiając się takimi sprawami. Mgiełka gorączki mąciła 
mu myśli 
i potrzebował wszystkich swych sił, aby ją odpędzić, przypomnieć sobie sposób 
postępowania 
w wypadku ugryzienia węża.
Wpatrywał się w ślady zębów, aż sobie przypomniał. Zatrzymać krążenie, 
powiedział do 
siebie z odrętwieniem. Naciąć. Wyciągnąć truciznę.
Szarpnięciem wprawił w ruch swe ciało, poszperał w kieszeni, szukając scyzoryka.
W końcu go wyciągnął, rzucił na ziemię obok siebie i począł przeszukiwać 
śmietnisko 
swych myśli w poszukiwaniu czegoś, czego mógłby użyć jako opaski uciskowej. 
Pasek nie 
zda się na nic, nie mógłby go wystarczająco mocno zacisnąć. Ubranie dziecka było 
bez paska.
– Noga mnie boli – skarżyła się. – Ja chcę do mamy.
– Gdzie ona jest? – mruknął Covenant.
– Tam. – Wskazała w dół strumienia. – Daleko stąd. Tatuś mnie zbił i ja 
uciekłam.
Covenant przycisnął do siebie dziewczynkę, aby zbytnio się nie ruszała, by 
zapobiec tym 
samym rozprzestrzenianiu się jadu. Wolną ręką pociągnął za sznurowadło w swym 
lewym 
bucie, ale było mocno poprzecierane i pękło mu w dłoni. Niech to diabli! – 
jęknął 
zmartwiony. To wszystko trwało zbyt długo. Drżąc, zabrał się do wyciągania 
prawej 
sznurówki.
Po chwili udało mu się wyciągnąć ją w całości.
– No dobrze – powiedział niewyraźnie. – Muszę... muszę coś zrobić z tym 
ugryzieniem. 
Najpierw muszę przewiązać ci ciasno nogę... aby trucizna nie rozprzestrzeniała 
się. Potem 
muszę naciąć ją trochę. W ten sposób trucizna będzie mogła wypłynąć z rany i nie 
będzie cię 
tak bolało. – Usiłował nadać swemu głosowi spokojne brzmienie. – Jesteś dzielną 
dziewczynką, prawda?
– Tatuś mnie zbił, a ja nie płakałam – odparła z pełnym przekonaniem. – 
Uciekłam. – Z 
jej głosu zniknęły ślady poprzedniego przerażenia.
– Grzeczna dziewczynka – wymamrotał. Nie mógł już dłużej zwlekać; opuchlizna 
zauważalnie rosła, a blade ciało dziecka zaczęło przybierać sinawy odcień. 
Niedowiarek 
okręcił sznurowadłem jej ranną nogę powyżej kolana.
– Wesprzyj się na drugiej nodze, aby ta mogła się rozluźnić.
Dziewczynka posłusznie wykonała jego polecenie, a wówczas on zacisnął sznurówkę, 
aż 
dziewczynka wydała zduszony jęk bólu, po czym zawiązał ją.
– Grzeczna dziewczynka – powtórzył. – Jesteś bardzo dzielna.
Niepewnymi dłońmi podniósł scyzoryk i otworzył go.
Na myśl o nacięciu stracił na chwilę odwagę. Przeraźliwie drżał; ciepło słońca 
nie 
docierało do chłodu przenikającego mu kości. Jednakże siniejące ślady zębów 
zmuszały do 
działania. Ostrożnie uniósł dziecko i posadził sobie na kolanach. Lewą ręką 
podniósł jej nogę, 
tak że opuchlizna znalazła się jedynie o dziesięć czy dwanaście cali od jego 
twarzy. Chwycił 
scyzoryk dwoma palcami i kciukiem prawej dłoni.
– Jeśli nie będziesz patrzyć, może nawet nic nie poczujesz – powiedział i miał 
nadzieję, 
że nie kłamał.
Dziewczynka zachowywała się tak, jak gdyby już sama obecność dorosłego pozbawiła 
ją 
całego strachu.
– Ja się nie boję – odparła dumnie. – Jestem dzielna.
Covenant odwrócił się, aby jego prawe ramię przesłoniło jej widok nogi. 
Dziewczynka 
chwyciła go za koszulę i wtuliła w niego twarz.
W głowie kołatały mu słowa Mhorama: Straciliśmy gwardię krwi. Straciliśmy 
gwardię 
krwi. Straciliśmy. Och, Bannor! – jęknął bezgłośnie. Było aż tak źle?
Niedowiarek zacisnął zęby, aż rozbolały go szczęki, a rana na czole zaczęła 
pulsować. 
Ból uspokoił go. Trzymał niczym kolec wbity w mózg, przytwierdzał do problemu 
śladów 
wężowych zębów.
Nagłym ruchem ciął dwukrotnie, nacinając X na opuchliźnie pomiędzy czerwonymi 
śladami.
Dziecko wydało stłumiony krzyk i zesztywniało, tuląc się do niego z całych sił.
Przez mgnienie oka wpatrywał się z przerażeniem w jaskrawoczerwoną krew, która 
wydobywała się z nacięcia i spływała po bladej nodze. Potem wypuścił z dłoni 
nóż, jakby go 
parzył. Chwycił jej nogę rękoma, pochylił usta ku śladom zębów i zaczął ssać.
Wysiłek zaciśnięcia warg na jej skórze ponownie spowodował krwawienie rany na 
ustach. Jego krew mieszała się z jej krwią, sącząc się po ciemniejącej 
opuchliźnie. To również 
zignorował. Ssał nacięcie z całych sił. W przerwie na oddech rozcierał nogę 
dziecka, usiłując 
wycisnąć z niej całą krew ku ranie. Potem znowu ssał.
Nagle pochwycił go przyprawiający o mdłości zawrót głowy. Przerwał, lękając się, 
że 
zemdleje.
– Dobrze – wydyszał. – Skończyłem. Będziesz zdrowa. – Po chwili zdał sobie 
sprawę, że 
dziecko szlochało cicho wtulone w jego ramię. Pośpiesznie odwrócił się i 
przytulił ją. – Nic ci 
nie będzie – powtórzył ochryple. – Zaniosę cię teraz do mamy. – Nie wierzył, że 
ma tyle siły, 
aby wstać, a tym bardziej, aby ją nieść.
Wiedział jednak, że dziecko nadal potrzebuje opieki lekarskiej; on zaledwie 
usunął jad. A 
nacięcia, które jej wykonał, muszą być opatrzone. Nie mógł sobie teraz pozwolić 
na słabość. 
Z wysiłkiem, który niemal go wykończył, słaniając się z boleści, podniósł się. 
Stał wsłuchując 
się w zbocze wzgórza, jakby miało zaraz na niego runąć.
Dziewczynka chlipała nieszczęśliwie w jego ramionach. Lękał się na nią spojrzeć, 
obawiał się jej pełnego wyrzutu spojrzenia. Spoglądał w dół zbocza, usiłując 
odzyskać hart 
ducha.
– Usta ci krwawią – powiedziało dziecko przez łzy.
– Tak, wiem – wymamrotał. Ten ból nie był gorszy od bólu czoła czy 
posiniaczonego 
ciała. To był jedynie ból. Był chwilowy; wkrótce spowije go całun trądu. Z 
lodowatości 
odczuwanej w ciele wiedział, że drętwota rąk i nóg już się rozprzestrzeniała. 
Ból nie był 
usprawiedliwieniem dla słabości.
Powoli odblokował jedną nogę, pozwolił ciężarowi ciała przemieścić się do 
przodu. 
Niczym źle zmontowana lalka posuwał się ze sztywną ociężałością w dół zbocza.
Nim dotarł do drzewa, które stało ciemne i proste niczym słup znaczący miejsce, 
w 
którym dziecko zostało ugryzione, niemal trzy razy się przewrócił. Buty 
usiłowały się od 
niego uwolnić; bez trzymających je na nogach sznurówek zawadzały mu przy każdym 
kroku. 
Oparł się na chwilę o drzewo, usiłując się uspokoić. Potem kopnięciem zrzucił z 
nóg buty. 
Nie potrzebował ich. Jego stopy były zbyt odrętwiałe, aby odczuwać szkody 
wyrządzone 
chodzeniem boso.
– Gotowa? – wyszeptał. – No to już. – Ale nie był pewny, czy wydobył z siebie 
jakiś 
dźwięk. W gorączce, która mąciła myśli, kołatało mu się po głowie, że życie było 
licho 
pomyślane; niewłaściwych ludzi obarczano brzemieniem. Niejasne przeczucie kazało 
mu 
wierzyć, że gdyby był na miejscu Bannora, znalazłby inną radę na zepsucie 
Korika. Bannor 
zaś o wiele lepiej nadawałby się do tego fizycznego wysiłku uratowania dziecka.
Potem przypomniał sobie, że Mhoram nie powiedział nic nowego na temat gigantów w 
związku z poselstwem Korika. Przez zamglone myśli przemknęła w jego głowie wizja 
Szubienicznego Uroczyska, wywołana tym skojarzeniem. Ponownie zobaczył giganta 
dyndającego na szubienicy Pana Puszczy.
Co się stało z gigantami?
Z otwartymi ustami, tak jakby zdziwiony widokiem lasu, strumienia i dziewczynki 
w jego 
ramionach, odepchnął się od drzewa i powłócząc nogami ruszył wzdłuż Righters 
Creek, 
kierując się ku miastu.
Idąc, zmusił swe usta, pokryte zakrzepłą krwią, do głośnego krzyku: – Pomocy!
Dziecko powiedziało, że rodzice byli daleko stąd, ale nie wiedział, co ono 
rozumiało pod 
pojęciem daleko. Nie wiedział, czy jej rodzice są gdzieś w okolicach Creek. Nie 
wiedział 
nawet, jak daleko był od Haven Farm; cała miniona noc była jedynie pustą raną w 
jego 
umyśle. Brzegi strumienia oferowały mu najbardziej przystępną drogę ku 
miasteczku i nie 
przychodziło mu do głowy nic lepszego poza zmierzaniem w tamtym kierunku. Ból 
dziewczynki wzmagał się. Jej noga za każdym razem, gdy na nią spojrzał, była 
ciemniejsza i 
mała wzdrygała się i kwiliła przy każdym jego sztywnym kroku. Co jakiś czas z 
jękiem 
przyzywała rodziców, a jej jęk wyrywał mu z ust kolejne sapnięcie: – Pomocy!
Jego głos zdawał się nie mieć władzy, mocy uniesienia się w dal; cichł niczym 
martwo 
urodzony. A wysiłek wydobycia z siebie krzyku jątrzył coraz bardziej ranę w jego 
ustach. 
Wkrótce poczuł, że usta puchną mu tak jak noga dziewczynki, siniejąc i 
sztywniejąc, i 
nabrzmiewając bólem. Przytulił dziecko mocniej do siebie i wycharczał z 
zawziętą, 
beznadziejną nieustępliwością: – Pomocy! Pomóżcie mi!
Pod palącymi promieniami słońca zaczął się pocić. Pot gryzł mu czoło, aż oczy 
przesłoniła mgła. Ale słoneczny żar nie stopił chłodu skuwającego jego ciało. 
Dreszcze 
przybierały na sile. Zawroty głowy pozbawiały go równowagi, sprawiały, że sunął 
przez las 
zataczając się niczym niesiony podmuchami wichury. Za każdym razem, gdy nadepnął 
na 
ostry kamień czy gałąź, ranił sobie stopy. Kilka razy stawy odmówiły mu 
posłuszeństwa i 
padał na kolana, ale za każdym razem ciemna rana, którą dźwigał, ponownie go 
podnosiła i 
pchała do przodu, mamroczącego opuchniętymi wargami: – Pomóżcie mi.
Jego własna opuchlizna rozlewała się na twarzy niczym rak. Promieniował z niej 
ostry 
ból za każdym razem, gdy stąpnięcie drażniło mu nerwy. W miarę upływu czasu 
czuł, jak 
serce zaczyna mu drżeć, trzepotać pomiędzy uderzeniami, tak jakby trudziło się, 
by znieść 
wysiłek. Mgła, którą gorączka zasnuwała mu oczy, gęstniała i chwilami przejmował 
go lęk, 
że stracił wzrok. Wówczas uciekał od oślepiającego migotania słońca odbitego w 
strumieniu; 
ale gdy strumień przepływał przez miejsca ocienione, sprawiał wrażenie tak 
chłodnego i 
kojącego, że Covenant ledwie mógł się powstrzymać przed wejściem do niego i 
zanurzeniem 
twarzy w jego kojącym chłodzie.
Wiedział jednak, że nie wolno mu zboczyć z obranego szlaku. Jeśli nie uda mu się 
znaleźć pomocy dla dziewczynki, to wszystko, co dla niej do tej pory uczynił, 
poszłoby na 
marne, nie miałoby sensu. Nie mógł się zatrzymać. Jej rana nie zniosłaby jego 
niemocy. 
Widok jej nagiej skóry za bardzo przypominał mu utraconego syna Rogera. Pomimo 
męczarni, jakie sprawiał ból, słaniając się, podążał naprzód.
Wtem w oddali usłyszał krzyki ludzi nawołujących kogoś, kto się zgubił. Covenant 
zatrzymał się gwałtownie, kołysząc się na zesztywniałych nogach, i spróbował 
rozejrzeć się 
wokół. Zdawało mu się, że stracił panowanie nad ruchami swej głowy, która kiwała 
się 
bezradnie na szyi, tak jakby rozbujał ją ciężar opuchlizny, i Covenant nie był w 
stanie zwrócić 
jej w kierunku krzyków.
Dziewczynka zakwiliła żałośnie w jego ramionach:
– Mamusiu. Tatusiu.
Covenant walczył z mrokiem krępującego go bólu, aby wypowiedzieć słowo: 
„Pomocy”. 
Ale z jego ust nie dobył się żaden dźwięk. W końcu zmusił swe struny głosowe do 
wydania 
słabego dźwięku:
– Pomóżcie mi.
Nie był on jednak głośniejszy od szeptu.
Covenant drgnął na dźwięk podobny do ochrypłego szlochu, ale nie potrafił 
powiedzieć, 
kto go wydał – on czy dziewczynka. Resztką sił, niemal na oślep, wyprostował 
ramiona, 
wyciągnął dziecko przed siebie, tak jakby ofiarowywał je owym nawoływaniom.
Po chwili okrzyki przyjęły postać kobiecego głosu i uformowały się w słowa.
– Karen! Nareszcie jest! Tutaj! Och, Karen! Dziecinko! – W ich kierunku zbliżał 
się 
odgłos biegnących po liściach i gałęziach stóp; niczym ostrze zimowego wichru 
tnące z 
otchłani jego gorączki. W końcu udało mu się dostrzec ludzi. Kobieta zbiegała ze 
zbocza 
wzgórza, a pełen trwogi mężczyzna podążał za nią. – Karen! – zawołała kobieta.
Dziecko wyciągnęło ku niej ręce i wyszlochało:
– Mamusiu! Mamusiu!
Sekundę później wyrwano brzemię z ramion Covenanta.
– Karen. Och, dziecinko – lamentowała kobieta tuląc dziecko. – Tak bardzo się 
baliśmy. 
Czemu uciekłaś? Nic ci nie jest? – Nie patrząc na Covenanta, powiedziała: – 
Gdzie pan ją 
znalazł? Uciekła tego ranka i zamartwialiśmy się na śmierć. – Tak jakby było 
potrzebne 
wyjaśnienie, ciągnęła dalej: – Biwakowaliśmy w tych okolicach. Dave miał wolne w 
Wielki 
Piątek i postanowiliśmy wybrać się na biwak. Nie przyszło nam nigdy na myśl, że 
ona 
ucieknie.
Mężczyzna dogonił ją i kobieta ponownie zaczęła mówić do dziecka.
– Och, ty niegrzeczna, niegrzeczna dziewczynko. Nic ci nie jest? Niech cię 
obejrzę.
Dziewczynka nie przestawała szlochać z bólu i ulgi. Kobieta uniosła ją na 
rękach, aby 
obejrzeć. Natychmiast spostrzegła opaskę uciskową, opuchliznę i nacięcia. Wydała 
stłumiony 
krzyk i po raz pierwszy spojrzała na Covenanta.
– Co się stało? – dopytywała się. – Co jej pan zrobił? – Nagle przerwała. Na jej 
twarzy 
pojawił się wyraz przerażenia. Cofnęła się ku mężczyźnie i krzyknęła: – Dave! To 
ten 
trędowaty! Ten Covenant!
– Co takiego? – zaparło mu dech w piersiach. Poczuł przypływ słusznego 
oburzenia. – Ty 
bękarcie! – wyrzucił z siebie wojowniczo i ruszył w stronę Covenanta.
Covenant pomyślał, że mężczyzna go uderzy; zdawał się czuć już cios nadchodzący 
ku 
niemu z wielkiej odległości. Oczekując go, stracił równowagę, zatoczył się do 
tyłu i usiadł 
ciężko. Czerwony ból zalał mu oczy. Gdy odzyskał jasność spojrzenia, z pewnym 
zaskoczeniem stwierdził, że nie sypią się na niego razy. Mężczyzna zatrzymał się 
kilkanaście 
stóp od niego; stał z zaciśniętymi pięściami, starając się nie okazać, iż bał 
się podejść bliżej.
Covenant usiłował przemówić, wyjaśnić, że dziecko nadal potrzebuje pomocy, ale 
minęła 
długa, ogłuszająca chwila, nim był w stanie wydusić z siebie słowa. Wówczas 
powiedział 
tonem, który zupełnie nie pasował do jego wyglądu i tego, jak się czuł:
– Ukąszenie węża. Grzechotnik. Pomóżcie jej.
Ten wysiłek wyczerpał go; nie był w stanie mówić dalej. Popadł w milczenie i 
siedział 
bez ruchu bezsilnie czekając, aż spadnie na niego lawina. Mężczyzna i kobieta 
zaczęli się od 
niego oddalać, tracić wyrazistość, tak jakby rozpuszczali się w kwasie jego 
nerwowego 
załamania. Usłyszał niewyraźny lament dziecka:
– Wąż mnie ugryzł, mamusiu. Noga mnie boli.
Covenant uświadomił sobie, że nie widział twarzy dziecka, stracił okazję. Zbyt 
zawzięcie 
walczył z jadem węża w jej krwi. Stopniowo osuwał się w szok.
– No dobrze, Mhoram – wymamrotał omdlewającym głosem. – Chodź i zabierz mnie. 
Już 
po wszystkim.
Nie wiedział, czy mówił głośno. Nie słyszał samego siebie. Grunt pod nim zaczął 
falować. Fale toczyły się po zboczu wzgórza, rzucając małą tratwą twardego 
gruntu, na 
którym siedział. Niedowiarek trzymał się go, jak długo mógł, ale ziemskie morze 
było zbyt 
wzburzone. Wkrótce stracił równowagę i poleciał do tyłu, niczym w wykopany grób.
4. Oblężenie
Dwanaście dni po tym, jak ostatnie pnie Revelwood zostały strawione przez ogień, 
obrócone w popiół i zdeptane, furia Szatańska Pięść, prawa ręka Szarego Zabójcy, 
przywiódł 
swą ogromną, smętną armię do kamiennych bram twierdzy lordów. Zbliżał się wolno, 
choć 
jego hordy rwały się do przodu niczym trzymane na uwięzi wilki; powstrzymywał 
zgłodniałe 
zastępy ur-podłych, jaskiniowych upiorów i innych stworów pozostających pod jego 
rozkazami, aby wszyscy mieszkańcy Wiernogardu i krain pomiędzy Revelwood i 
Północnymi 
Równinami mieli czas schronić się w twierdzy. Uczynił tak, ponieważ pragnął, aby 
wszyscy 
ludzie, których chciał zniewolić, zgromadzili się w jednym miejscu. Im więcej 
ludzi będzie 
przebywać w twierdzy, tym szybciej skończą się zapasy żywności. A ponadto tłum 
będzie 
bardziej podatny na strach, który niósł z sobą, niż wyćwiczeni wojownicy.
Furia był pewny wyniku oblężenia. Jego armia nie była tak ogromna jak ta, którą 
jego 
brat, moksha Dręczyciel Ciał, postradał w Szubienicznej Głębi. Aby utrzymać 
obszary, które 
już zawojował, pozostawił tysiące swych stworów wzdłuż Rzeki Jeźdźca, w dolinie, 
która 
tworzyła południową granicę Andelain, i na Centralnych Równinach. Wzgardliwy 
stracił we 
wcześniejszej wojnie niewiele więcej niż jedną trzecią swych sił. Zamiast 
wilków, kresh i 
niezdarnych gryfów Szatańska Pięść miał z sobą więcej biegłych w mądrości, 
czarnych, 
pozbawionych oczu ur-podłych oraz ohydnych stworzeń, które lord Foul zebrał na 
Wielkim 
Bagnie, Pożeraczu Życia, na równinach Sarangrave, na Wyniszczonych Równinach i w 
otchłani Ścieku Ruin – zebrał i doprowadził do szaleństwa mocą Złoziemnego 
Kamienia. 
Ponadto w zanadrzu gigant-furia posiadał moc, o której lordowie z Revelstone nie 
mieli 
pojęcia. Toteż chciał przedłużyć swe podejście do twierdzy, aby tym samym 
przyśpieszyć jej 
ostateczny i nieunikniony upadek.
Wczesnym rankiem dwunastego dnia hordy furii wydały ryk, wprawiający w drżenie 
niebiosa, na widok górskiego płaskowyżu Revelstone. Tysiące stworów jak oszalałe 
gnały 
przez wzgórza w kierunku twierdzy, ale furia powstrzymał je uderzeniem zielonego 
bicza 
swej mocy. Cały dzień gigant-furia spędził na podprowadzaniu swych wojsk i 
ustawianiu ich 
na pozycjach. W końcu, gdy w miejsce dziennej jasności napłynęła noc, jego armia 
otulała 
szczelnie cały cypel Revelstone – od najdalej na zachód wysuniętych krańców jego 
południowych ścian po urwiska płaskowyżu na północnym wschodzie. Obozowisko 
zamykało twierdzę w szerokiej, kolistej formacji, odcinając możliwość ucieczki, 
przybycia 
posiłków, dostaw żywności czy poselstw do nieznanych sojuszników. Tej nocy 
Szatańska 
Pięść ucztował na ciałach jeńców pojmanych w czasie długiego marszu od Uskoku.
Jeśli czyjekolwiek oczy byłyby w stanie przeniknąć nieprzerwaną masę chmur 
kłębiącą 
się teraz nieustannie nad Krainą, to dojrzałyby, że to była noc nowiu księżyca w 
samym 
środku wiosny. Nadnaturalna zima Wzgardliwego trzymała w swych okowach Krainę 
już 
czterdzieści dwa dni dłużej niż zwykle.
Szatańska Pięść postępował dokładnie według wzoru marszruty przez Górną Krainę, 
który otrzymał od swego pana.
Następnego ranka udał się przed front wieży strażniczej, do której zbiegały się 
klinem 
długie mury Revelstone. Nie interesował go misterny trud gigantów, którzy wykuli 
ornamenty 
narożników, wykuszy, murów, przejść i fortyfikacji w gładkich ścianach urwiska; 
dawno już, 
za sprawą niewolącej go furii, stracił zdolność postrzegania podobnych rzeczy. 
Nie spojrzał 
na mury ani na wojowników trzymających straż na fortyfikacjach. Obszedł cypel i 
stanął 
przed ogromnymi kamiennymi wrotami, otwierającymi wejście do wieży z jej 
południowo-
wschodniej strony – jedynym wejściem do twierdzy lordów.
Nie zaskoczyły go otwarte bramy. Stłumiono wprawdzie w jego duszy pasję gigantów 
do 
dzieł w kamieniu, ale znajomość twierdzy mu pozostała. Wiedział, że dopóki nic 
nie naruszy 
tych masywnych, zazębiających się bram, to będą mogły zamknąć się na rozkaz, 
chwytając w 
pułapkę każdego, kto ośmieli się wejść do tunelu pod wieżą. A w tunelu nic nie 
osłoni 
napastników przed kontratakiem z okien obronnych umieszczonych w suficie 
korytarza. Za 
tunelem był tylko dziedziniec, nad nim jedynie niebo, a za nim kolejne bramy, 
jeszcze 
mocniejsze niż pierwsze. Do samej wieży można było wejść jedynie przez mosty 
przerzucone 
z głównej części twierdzy lub przez małe drzwi z dziedzińca. Twierdza lordów 
była dobrze 
zbudowana. Gigant-furia nie skorzystał z zaproszenia otwartych bram.
Stanął za to wystarczająco blisko wieży, by szydzić z biegłych łuczników, i 
zakrzyknął ku 
kamiennym murom głosem wibrującym złośliwością i radością.
– Witajcie, lordowie! Czcigodni lordowie! Pokażcie się, lordeczkowie! 
Przestańcie kryć 
się w swych norach i odezwijcie się. Spójrzcie! Grzecznie przybywam przyjąć 
wasze 
poddanie!
Nie było odpowiedzi. Wieża, w połowie jedynie dorównująca wysokością wznoszącej 
się 
za nią twierdzy, stała tak cicha, jakby nie było w niej żywego ducha. Przez 
armię przetoczył 
się skowyt; to stwory Wzgardliwego błagały, aby pozwolił im na atak przez 
otwarte bramy.
– Posłuchajcie mnie, lordeczkowie! – krzyknął. – Spójrzcie na sidła, w których 
zamknęły 
was moje wojska. Wasze życie spoczywa w mojej dłoni. Nie ma dla was nadziei, 
jeśli nie 
zdacie się całkowicie na litość Wzgardliwego. – Ur-podli powitali te słowa 
szyderczymi 
poszczekiwaniami i Szatańska Pięść uśmiechnął się. – Odezwijcie się, 
lordeczkowie! 
Odezwijcie się lub zgińcie!
Po chwili na szczycie wieży pojawiły się dwie postacie – wojownik i lord w 
błękitnej 
szacie, którego Szatańska Pięść rozpoznał. Początkowo nie zwracali zupełnie 
uwagi na 
giganta. Podeszli do masztu i wspólnie wciągnęli sztandar wielkiego lorda, 
lazurową 
chorągiew rady. Gdy tylko sztandar załopotał na lodowatym wietrze, podeszli do 
parapetu i 
stanęli naprzeciw Szatańskiej Pięści.
– Słyszę cię! – rzucił sucho lord. – Słyszę cię, samadhi furio. Znam cię, Sheolu 
Szatańska 
Pięść. I ty mnie znasz. Jam jest Mhoram, syn Variola, wielki lord z wyboru rady. 
Odejdź, 
furio! Zabierz swe hordy zła. Dotknąłeś mnie. Wiesz, że ja nie dam się 
zastraszyć.
W oczach giganta zabłysła wściekłość na wspomnienie przywołane przez Mhorama, 
ale 
położył dłoń na kawałku Kamienia ukrytego pod kaftanem i skłonił się przed 
Mhoramem z 
sarkazmem.
– Znam cię, Mhoramie – odparł. – Poznałem cię, gdy położyłem na tobie swą dłoń w 
labiryncie Kurash Qwellinir. Byłeś zbyt zaślepiony głupotą i ignorancją, aby 
poddać się 
mądrej rozpaczy. Dlatego też darowałem ci życie – abyś zmądrzał. Czyżeś ty 
ślepy? Nie 
widzisz, że wasz marny koniec z mej ręki jest równie pewny jak łuk czasu? 
Zapomniałeś już o 
gigantach? Zapomniałeś o gwardii krwi? Na Wzgardliwego, zgniotę was tam, gdzie 
kulicie 
się ze strachu!
– Próżne gadanie – odparował Mhoram. – Łatwo się pysznić, ale zobaczysz, że 
trudniej 
zrealizować te przechwałki. Melenkurion abatha! Precz, furio! Wracaj do swego 
opuszczonego pana, nim Stwórca straci cierpliwość i jego zemsta dosięgnie cię po 
wsze 
czasy.
Gigant zaśmiał się chrapliwie.
– Nie pocieszaj się kłamstwami, lorduniu. Łuk czasu zostałby złamany, gdyby 
Stwórca 
spróbował przez niego uderzyć, a wówczas lord Foul Wzgardliwy, Szatańskie Serce 
i 
Niszczyciel Dusz, Zepsucie i Render byłby uwolniony! Jeśli Stwórca ośmieli się 
podnieść 
rękę, moi bracia i ja ucztować będziemy na jego duszy! Poddaj się, głupcze! 
Naucz się 
pokory, skoro tylko na klęczkach możesz uratować życie. Być może będziesz mógł 
służyć mi 
za osobistego niewolnika.
– Nigdy! – krzyknął zuchwale wielki lord Mhoram. – Nie pokłonimy ci się, dopóki 
w 
Krainie tli się choć jedna iskierka wiary. Moc Ziemi jest tak potężna, że ci się 
oprze. 
Będziemy ją zgłębiać, aż znajdziemy sposoby, aby pozbyć się ciebie, twego pana i 
wszystkich 
jego dzieł. Próżne twe zwycięstwa, dopóki ostanie się choć jedna dusza, by się 
tobie 
przeciwstawić! – Lord podniósł laskę, zakręcił nią, a nad głową zatańczył 
błękitny ogień. – 
Precz, samadhi furio! Melenkurion abatha! Duroc minas mill khabaal! Nigdy się 
nie 
poddamy!
Szatańska Pięść cofnął się przed mocą jego słów, ale sekundę później skoczył do 
przodu, 
chwytając się za kaftan. Ścisnął swój kawałek Złoziemnego Kamienia, aż począł mu 
w garści 
parować, i cisnął szmaragdową mocą w wielkiego lorda. Jednocześnie wiele stworów 
wyłamało się z szeregów i natarło na otwarte bramy.
Mhoram odbił jednak uderzenie swą laską, posłał je w niebo, gdzie zaatakowała je 
i 
pożarła jego własna moc. Potem skrył się za parapetem.
– Zamknąć bramy! – zawołał przez ramię do dowódcy Quaana. – Rozkaż łucznikom 
zabić każdego, kto dotrze do dziedzińca. Z tymi wrogami nie możemy obchodzić się 
delikatnie.
Quaan natychmiast ruszył schodami ku plątaninie korytarzy we wnętrzu wieży, 
wykrzykując rozkazy i biegnąc doglądać walki. Mhoram spojrzał w dół i upewnił 
się, że 
Szatańska Pięść nie przekroczył bram, po czym pośpieszył za Quaanem.
Lord obserwował utarczkę z najwyższego pomostu przewieszonego nad dziedzińcem. Z 
fortyfikacji po obu stronach dziedzińca silni łucznicy razili strzałami tłoczące 
się bestie, z 
tunelu również dobywało się echo szczęku broni. Za chwilę będzie po walce. 
Mhoram 
zacisnął zęby nad przelaną krwią. Zostawił zakończenie potyczki kompetentnemu 
dowództwu 
Quaana i przeszedł drewnianym mostem ku twierdzy, gdzie czekali na niego inni 
lordowie.
Na widok przygnębienia w oczach Trevora, Loeryi i Amatin ogarnęło go nagle 
znużenie. 
Groźby Szatańskiej Pięści były tak bliskie prawdy. On i jego towarzysze nie 
potrafili 
wykorzystać w pełni nawet tych niewielkich mocy i tajemnic, jakie były w ich 
posiadaniu. A 
on sam nie poczynił postępów w zrozumieniu swej tajemnej wiedzy od czasu, gdy 
przywołał i 
utracił Thomasa Covenanta. Lord westchnął i zgarbił się.
– Nie myślałem, że na świecie może być tyle ur-podłych – powiedział jakby na 
własne 
usprawiedliwienie, ale jego słowa ledwie muskały istotę tego, co czuł.
Nie mógł sobie jednak pozwolić na podobną słabość. Był wielkim lordem. Trevora, 
Loeryę i Amatin dręczyły ich własne wątpliwości, Mhoram nie mógł zignorować ich 
potrzeb; 
wystarczająco już naraził ich na szwank swymi rozterkami ducha. Wyprostował się 
więc i 
opowiedział im, co widział i słyszał o furii i armii lorda Foula.
Gdy skończył, Amatin uśmiechnęła się z przymusem.
– Znieważyłeś samadhi furię. To było zuchwalstwo, wielki lordzie.
– Nie chciałem, aby sądził, że nic mu nie grozi z naszej strony.
Na te słowa spojrzenie Loeryi drgnęło.
– Czyżby coś mu groziło? – zapytała z boleścią.
– Tak, dopóki opierać mu się będzie choć jedna dusza, ciało czy choćby sama moc 
Ziemi 
– odparł z przekonaniem. – Ja powiedziałem jedynie, iż nie wiem, jak można go 
pokonać. 
Pozwólmy, aby sam odkrył moją niewiedzę.
Loerya, podobnie jak to często czyniła w przeszłości, spróbowała wybadać jego 
sekretną 
wiedzę.
– A jednak ożywiłeś krill Lorica swym dotknięciem. Twa dłoń wydobyła błękitny 
błysk z 
klejnotu. Czyż to nie budzi nadziei? Legendy mówią, że krill Lorica, pogromcy 
podłych, był 
skuteczną bronią przeciwko zagrożeniu Demondim.
– Błysk – powtórzył Mhoram. Nawet utrzymując w tajemnicy swą wiedzę, lękał się 
osobliwej mocy, która pozwoliła mu zapalić iskierkę w matowym klejnocie krill. 
Brakowało 
mu odwagi, aby wyjaśnić źródło swej siły.
– Jaki z tego pożytek?
Na twarzy Loeryi pojawił się wyraz wyrzutu i sprzeciwu, ale nim zdążyła je 
wypowiedzieć, uwagę lordów przyciągnął okrzyk z dziedzińca. Dowódca Quaan stał 
pośród 
ciał poległych. Zasalutował bez słowa, gdy Mhoram odpowiedział na jego wezwanie.
Mhoram oddał salut, wyrażając uznanie zwycięstwu Quaana, ale nie potrafił ukryć 
nuty 
smutku w swym głosie.
– Przelaliśmy pierwszą krew w tym oblężeniu. W ten sposób nawet ci, którzy 
przeciwstawiają się złu, muszą krzywdzić ofiary zła. Zanieście ich ciała na 
wzgórza i spalcie 
je w oczyszczającym ogniu, aby odzyskały swą niewinność w popiołach. Potem 
rozrzućcie 
ich prochy nad Wodospadem Sztandaru jako znak dla całej Krainy, że czujemy 
odrazę do 
zepsucia Wzgardliwego, nie do tych, których zniewolił, aby jego zepsuciu 
służyli.
Dowódca rzucił gniewne spojrzenie, niechętny zaszczycać swych wrogów taką 
uprzejmością. Bezzwłocznie jednak wydał rozkazy, aby wypełnić polecenia Mhorama. 
Lord 
ponownie przygarbił plecy i odwrócił się ku swym towarzyszom. Ubiegając dalsze 
dociekania, rzekł:
– Gigant wie, że mieczem i włócznią nie uczyni wyłomu w tych murach. Nie będzie 
stał 
bezczynnie czekając, aż głód go wyręczy. Zbyt łaknie krwi. Będzie próbował nas 
pokonać. 
Musimy być przygotowani. Musimy trzymać warty na wieży, aby na czas odeprzeć 
wszelkie 
moce, jakie może przeciwko nam skierować.
Lord Trevor chętny do przyjęcia każdej odpowiedzialności, gdy ufa, że jej 
sprosta, 
powiedział:
– Ja stanę na warcie.
Mhoram zaakceptował jego decyzję skinieniem głowy.
– Przywołaj któregoś z nas, gdy będziesz zmęczony. I przywołaj nas wszystkich, 
gdy 
Szatańska Pięść zdecyduje się na atak. Musimy widzieć go przy pracy, abyśmy 
mogli 
opracować obronę. – Potem zwrócił się do stojącego w pobliżu wojownika. – 
Klingo, przekaż 
wieści ciepłodziejom Tohrmowi i Borillarowi. Poproś hirebrandów i skaleningasów 
twierdzy 
lordów, aby wspólnie z lordami trzymali straż. Oni także muszą poszukać sposobów 
na naszą 
obronę.
Wojownik zasalutował i odszedł żwawym krokiem. Mhoram położył dłoń na ramieniu 
Trevora i ścisnął je mocno, potem spojrzał na zimowe niebo i udał się do swych 
komnat.
Miał zamiar odpocząć, ale przeszkodził mu w tym niepokojący widok rzeźby Eleny 
stojącej na jego stole. Przedstawiała fanatycznego, wystawionego na ciosy 
człowieka, 
proroka, który całkowicie rozminął się ze swym powołaniem – miast radować uszy 
powierzonymi mu słowami nadziei, marnował swój czas rozprawiając na bezludziu o 
niedoli i 
karze. Mhoram wpatrywał się w popiersie. Sporo wysiłku kosztowało go pamiętanie 
o tym, że 
Covenant odmówił pomocy Krainie dla ratowania dziecka w swym własnym świecie. 
Niełatwo było osądzić zdolność do odmówienia pomocy dziesiątkom tysięcy ludzi – 
całej 
Krainie – w imię jednego życia. Mhoram był głęboko przekonany, że nawet 
doskonałą 
równowagę może zachwiać, rzucając na szalę ciężar jednego życia. W tej jednak 
chwili na 
obliczu rzeźby zdawał się malować wyraz napięcia z powodu błędnie pojętego celu 
– 
wydawało się, że cisną się na nią wszyscy ci ludzie, którzy zginą, aby ta 
dziewczynka mogła 
żyć.
Wpatrując się w ów wizerunek losu Covenanta, wielki lord Mhoram ponownie 
doświadczył przypływu nagłej pasji, tej, która pozwoliła mu wydobyć błysk z 
krilla Lorica. 
Widmo groźby przesłoniło mu wzrok. Porwał rzeźbę ze stołu, jakby miał zamiar na 
nią 
krzyknąć, potem jednak ostra linia jego ust złagodniała i Mhoram westchnął. Z 
wyrazem 
mieszanych uczuć na twarzy zaniósł dzieło anundivian yajna do sali darów. 
Ustawił je na 
honorowym miejscu, wysoko na jednej z półek podobnego do korzenia filara groty. 
Potem 
wrócił do swych komnat i położył się spać.
Tuż po południu obudziło go wezwanie Trevora. Pozbawiona snów drzemka pierzchła 
natychmiast i nim młody wojownik, który przyniósł wiadomość, zdążył ponownie 
zapukać, 
pośpieszył do wyjścia. Lord szybko opuszczał zacisze Revelstone, kierując się ku 
fortyfikacjom nad bramami w głównej części twierdzy. Tam natknął się na 
ciepłodzieja 
Tohrma. Razem przeszli do wieży i wspięli się schodami na jej szczyt, gdzie 
zastali Trevora, 
małżonka Loeryi, dowódcę Quaana i hirebranda Borillara.
Quaan stał pomiędzy lordem i ciepłodziejem niczym wysepka spokoju w morzu ich 
napięć. Pobladłą twarz Trevora ściskała obawa, a ręce Borillara dygotały na 
lasce z 
mieszaniną strachu i determinacji; Quaan zaś trzymał ręce skrzyżowane na piersi 
i ze srogą 
miną spoglądał spokojnie w dół, tak jakby nie mogło go już zaskoczyć nic, co 
uczyniłby 
którykolwiek ze sług Szarego Zabójcy. Gdy wielki lord dołączył do nich, Quaan 
wyciągnął 
smagłe, muskularne ramię, a jego sztywny palec niczym oskarżenie wskazywał 
Mhoramowi 
gromadę ur-podłych przed bramami wieży.
Ur-podli byli w zasięgu strzały, ale rząd czerwonookich upiorów jaskiniowych 
osłaniał 
ich drewnianymi tarczami, przyjmując na siebie sporadyczne strzały wypuszczane 
przez 
wojowników Quaana z okien wieży. Za tą osłoną ur-podli coś budowali.
Pracowali z dużą zręcznością i ich konstrukcja szybko zaczęła nabierać 
kształtów. 
Wkrótce Mhoram spostrzegł, że budują katapultę.
Pomimo mroźnych podmuchów wiatru Foula czuł, że pocą mu się dłonie ściskające 
laskę. 
Ur-podli przerzucili grube liny przez zębatą korbę z tyłu machiny, przywiązali 
je do 
sztywnego ramienia wyrzutowego i błyskami czarnej mocy przyczepili złowieszczy, 
żelazny 
gar do końca ramienia. Przyglądając się ich poczynaniom, czuł, że ogarnia go 
coraz większe 
napięcie. Gotował całą swą mądrość i siły. Instynkt podpowiadał mu, że 
napastnicy nie mają 
zamiaru miotać na Revelstone głazów.
Nasienie Demondim pracowało bez instrukcji Szatańskiej Pięści. On przyglądał się 
temu 
z daleka, ale bez słowa i ruchu. Ze dwudziestu z nich wspinało się po katapulcie 
– regulując, 
napinając, mocując – i wielki lord z ponurym podziwem obserwował, jak potrafią 
dobrze 
budować pomimo braku oczu. Im oczy wydawały się niepotrzebne; ich nosy były 
równie 
niezawodne jak wzrok. W krótkim czasie przed wieżą Revelstone stała ukończona 
katapulta.
Wówczas w obozowisku rozległy się szczekliwe pokrzykiwania i setki ur-podłych 
pognały ku machinie. Po dwudziestu ur-podłych z każdej strony uformowało klin, 
aby 
skoncentrować swą moc. Ustawili się tak, aby ich wiedmistrzowie znaleźli się 
przy korbach. 
Posługując się żelaznymi prętami, dwaj wiedmistrzowie poczęli obracać zębatki, 
te napinały 
liny i powoli odchylały ramię katapulty. Bestie przy katapulcie wyglądały jak 
karły, ale 
skupiając swą siłę w klinach, były w stanie zakręcić korbą i odgiąć ramię. W tym 
samym 
czasie inni ur-podli uformowali ogromny klin za katapultą. Na tle zmarzniętego 
śniegu 
wyglądali niczym ostrze włóczni skierowane w serce twierdzy.
Kątem oka Mhoram zauważył, że obok niego stała lord Amatin. Rozejrzał się za 
Loeryą i 
dostrzegł ją na balkonie głównej twierdzy. Gestem wyraził aprobatę dla jej 
przezorności; w 
razie nieszczęśliwego obrotu spraw w wieży nie wszyscy lordowie by zginęli. 
Potem spojrzał 
na Quaana unosząc pytająco brew, a gdy dowódca skinieniem potwierdził, że 
wojownicy są 
gotowi na każdy rozkaz, wielki lord Mhoram ponownie skierował swą uwagę na ur-
podłych.
Gdy ramię katapulty zostało odciągnięte do tyłu, skaleningas Tohrm klęknął przy 
parapecie, rozłożył ręce i przycisnął dłonie do łagodnego łuku ściany. 
Przyciszonym, obcym 
głosem począł śpiewać kamiennym murom pieśń granitowej wytrzymałości.
Potem ramię osiągnęło pełne wygięcie. Dygotało, jakby się miało zaraz rozłupać, 
i 
prężyło, by wystrzelić w kierunku wieży. Natychmiast jednak umocowano je 
żelaznymi 
hakami. Szeroki gar znalazł się teraz na wysokości piersi, dokładnie przed 
wiedmistrzem, 
który stał na czele największego klina.
Gar zadźwięczał donośnie, gdy wiedmistrz uderzył weń swym prętem. Plecy 
dwudziestu 
czarnych postaci wyprężyły się; emanująca z nich moc skierowana była ku 
trudzącemu się 
nad garem wiedmistrzowi. Do naczynia tryskał, skrząc się ponuro, gęsty, okrutny 
płyn, 
ognisty niczym witriol, który na równi trawi ciało, obsydian i drzewo tekowe.
Wielki lord widział już, jak ludzkie ciała zamieniały się w popiół pod 
najlżejszym 
dotknięciem podobnego płynu. Odwrócił się, aby przestrzec Quaana, ale stary 
dowódca nie 
potrzebował ostrzeżenia; on także widział, jak wojownicy ginęli w kwasie 
Demondim. Nim 
Mhoram zdążył wyrzec słowo, Quaan już zbiegał schodami do środka wieży, 
rozkazując 
swym wojownikom, aby odsunęli się od okien i otwartych fortyfikacji.
U boku Mhorama drobna postać Amatin drżała na wietrze. Lord ściskała przed sobą 
swą 
laskę, jakby próbowała odpędzić chłód.
Płyn wiedmistrza powoli napełniał gar. Pryskał i chlustał niczym czarna lawa, 
wzbijając 
snopy iskier; ale ur-podli panowali nad nim swą wiedzą, trzymali w ryzach jego 
mroczne 
moce, chroniąc katapultę przed zniszczeniem.
Po pewnym czasie gar był pełen.
Ur-podli nie wahali się ani chwili. Z ochrypłym, pożądliwym krzykiem zwolnili 
zabezpieczające haki.
Ramię z zajadłą dzikością wygięło się do przodu i plasnęło gwałtownie wyrzucając 
swój 
ładunek.
Czarna kropla witriolu, ogromna niczym dom stonedownora, poszybowała w powietrze 
i 
rozbiła się o wieżę, kilkanaście stóp poniżej najwyższego parapetu.
Kwas w zetknięciu z kamieniem wybuchnął. Zaczął wżerać się w skałę niczym błysk 
ciemnego słońca. Tohrm krzyknął z bólu, a pod stopami Mhorama rozległo się wycie 
agonii 
kamienia. Lord skoczył do przodu. Z Trevorem i Amatin u swego boku przywołał ze 
swej 
laski błękitny ogień lordów i cisnął nim w witriol.
Trzy laski zapłonęły razem gniewnie, aby odparować atak żrącego płynu. Ur-podli 
nie 
mogli natychmiast wystrzelić kolejnej porcji, więc zjadliwa substancja po chwili 
rozpadła się 
– odpadła ze ściany niczym strzępy nienawiści, osmalając przed wygaśnięciem 
ziemię.
Pozostała jednak po niej długa rysa korozji na kamieniu, choć przez ścianę 
substancja nie 
przedarła się.
Tohrm z jękiem osunął się z parapetu. Po twarzy ściekały mu strużki potu, 
mieszały się ze 
łzami, tak że Mhoram nie potrafił powiedzieć, czy skaleningas płakał z bólu, 
smutku czy 
wściekłości.
– Melenkurion abatha! – zawołał ochrypłym głosem. – Ach, Revelstone!
Ur-podli już odginali katapultę do następnego rzutu.
Przez mgnienie oka Mhoram czuł się oszołomiony i bezsilny. Mając takie 
katapulty, owe 
tysiące ur-podłych były w stanie rozbić twierdzę lordów kawałek po kawałku, 
obrócić ją w 
stertę gruzu. Potem jednak odżyła w nim wola oporu.
– Te ładunki nie mogą dosięgnąć twierdzy. Dołączcie do mnie. Uformujemy zakaz.
Ale gdy jego towarzysze rozsuwali się na boki, aby przygotować między sobą 
możliwie 
najdłuższą linię obrony, Mhoram wiedział już, że nie będzie to skuteczna metoda. 
Troje 
lordów być może jest w stanie złagodzić skutki kilku ataków, ale nie potrafi 
odeprzeć natarcia 
piętnastu czy dwudziestu tysięcy ur-podłych.
– Tohrm! – rozkazał ostro. – Borillar!
Ciepłodziej Tohrm natychmiast począł przyzywać skaleningasów, ale Borillar wahał 
się, 
rozglądając się wokół niepewnie, tak jakby pilność sytuacji przeszkadzała mu w 
myśleniu, 
skrywała przed nim jego własną mądrość.
– Spokojnie, hirebrandzie – rzekł Mhoram, aby go uspokoić. – Katapulty są z 
drewna.
Na te słowa Borillar okręcił się nagle na pięcie i oddalił pędem.
– Łucznicy! – wykrzyknął, mijając dowódcę Quaana, po czym zawołał ku twierdzy: – 
Hirebrandasowie! Przynieście lor-liarill! Zrobimy strzały!
W niebezpiecznie krótkim czasie ur-podli odwiedli ramię machiny i zaczęli 
napełniać jej 
gar swym czarnym witriolem. Następny ładunek wystrzelił w chwilę po tym, jak 
wezwani 
przez Tohrma rhadhamaerl zajęli swe miejsca, aby wspomóc kamień.
Na rozkaz Mhorama lordowie uderzyli w spadającą łukiem kroplę, nim zdążyła 
sięgnąć 
wieży. Ich laski rozbłysły wznosząc ścianę ognia na drodze żrącej substancji. 
Płyn uderzył w 
tę ścianę z siłą, która rozniosła na strzępy ich zakaz. Czarna żrąca maź 
przedarła się przez ich 
moc, aby rozbić się na murze wieży. Jednakże atak stracił na swym impecie i gdy 
dosięgnął 
kamienia, Tohrm i jego towarzysze skaleningasi byli w stanie mu się oprzeć.
Kropla żrącej mazi roztrzaskała się o skałę wzmocnioną przywołanymi przez nich 
mocami i spadła na ziemię, buchając wściekłymi płomieniami. Zostawiła na ścianie 
ciemne 
plamy, ale nie wyrządziła poważniejszych szkód.
Tohrm odwrócił się spoglądając wielkiemu lordowi w oczy. Oblicze ciepłodzieja 
płonęło 
z gniewu i wysiłku, ale on obnażył zęby w uśmiechu, który wiele obiecywał 
obronie 
Revelstone.
Potem do lordów dołączyło trzech łuczników Quaana, a tuż za nimi dwóch 
hirebrandów. 
Łucznicy byli wysokimi wojownikami woodhelvennin, których smukłość postaci nie 
przystawała do siły ich łuków. Dowódca Quaan odpowiedział na ich salut i zapytał 
Borillara, 
co mają zrobić. W odpowiedzi Borillar wziął od hirebrandów sześć długich, 
cienkich strzał, 
które, pomimo swej cienkości, pokryte były delikatnymi znakami runicznymi. Ich 
końce 
zaopatrzone były w jasnobrązowe pióra. Ciepłodziej dał po dwie z nich każdemu 
łucznikowi, 
mówiąc przy tym:
– To jest lor-liarill, niezwykłe drewno, zwane przez gigantów z Morskich Rubieży 
gildenlode. Oni...
– Jesteśmy woodhelvenninami – oświadczyła wprost kobieta dowodząca łucznikami. – 
Znany nam jest lor-liarill.
– Strzelajcie nimi celnie – odparł Borillar. – Nie mamy więcej takich strzał w 
pogotowiu. 
Najpierw mierzcie w jaskiniowe upiory.
Kobieta spojrzała na Quaana sprawdzając, czy ma dla niej jakieś rozkazy, ale on 
gestem 
przywołał ją i jej towarzyszy do parapetu. Z wielką wprawą trzech łuczników 
założyło 
strzały, napięło łuki i wycelowało w katapultę.
Ur-podli właśnie odciągnęli jej ramię i zajęci byli gorączkowym napełnianiem 
żelaznego 
gara.
– Teraz – wycedził Quaan przez zaciśnięte zęby.
Trzy cięciwy brzęknęły jednocześnie.
Osłaniające katapultę jaskiniowe upiory natychmiast podniosły swe tarcze, aby 
przechwycić strzały w powietrzu.
Strzały w zetknięciu z drewnem wybuchnęły płomieniami. Siła ich uderzenia zalała 
tarcze 
ogniem, obrzuciła jaskiniowe upiory płonącymi odłamkami i drzazgami. Upiory 
porzuciły 
swe tarcze wyjąc z zaskoczenia i bólu i uskoczyły przed ogniem.
Łucznicy natychmiast zaatakowali ponownie. Ich strzały śmignęły w powietrze i 
uderzyły 
w ramię katapulty, tuż za garem. Lor-liarill natychmiast wybuchnął, zapalając 
czarną żrącą 
maź. Wyzwolona w nagłym pożarze moc mazi zgruchotała katapultę, rozrzucając na 
wszystkie strony płonące skrawki drewna. Dwudziestu ur-podłych i kilka 
jaskiniowych 
upiorów padło, a pozostali rzucili się tłumnie poza zasięg strzał, zostawiając 
kawałki machiny 
na pastwę ognia.
Woodhelvenninka odwróciła się do Borillara, uśmiechając się z zawziętością.
– Lillianrill robią groźne strzały, ciepłodzieju – powiedziała.
Borillar starał się nie okazywać wzruszenia, tak jakby przyzwyczajony był do 
podobnych 
sukcesów, ale musiał kilka razy przełknąć ślinę, nim odzyskał głos.
– Na to by wyglądało – odparł.
Wielki lord Mhoram położył dłoń na ramieniu ciepłodzieja, wyrażając mu tym swoje 
uznanie.
– Hirebrand, czy mamy więcej lor-liarill, z którego można by zrobić takie 
strzały?
Borillar skinął głową niczym zahartowany w boju weteran.
– Jest go więcej. Wszystkie rumple i wiosła z gildenlode, które wykonaliśmy dla 
gigantów... nim.. To drewno można ponownie przerobić.
– Poproś hirebrandów, aby zaraz zaczęli – powiedział cicho Mhoram.
Do Borillara podszedł Tohrm uśmiechając się szeroko.
– Ciepłodzieju, prześcignąłeś mnie – powiedział tonem przygaduszki. – 
Rhadhamaerl nie 
spoczną, dopóki nie znajdą sposobu, aby dorównać waszemu triumfowi.
Na te słowa pozorna obojętność Borillara prysła, ustępując miejsca wyrazowi 
szczerego 
zadowolenia. Ramię w ramię opuścili wieżę, a za nimi odeszli pozostali 
hirebrandzi i 
skaleningasi.
Łucznicy skłonili się Quaanowi i również odeszli. Dowódca i trzej lordowie 
zostali na 
wieży sami, spoglądając na siebie posępnym wzrokiem.
W końcu Quaan wymówił głośno myśl, która malowała się na ich twarzach.
– To drobne zwycięstwo. Większe katapulty będą mogły uderzać zza zasięgu strzał. 
Większe kliny mogą wytworzyć wystarczającą moc, aby rozbić mury. Jeśli kilka 
katapult 
zaatakuje jednocześnie, to okrutnie będziemy musieli się starać, aby oprzeć się 
choćby 
pierwszemu rzutowi.
– A nie przemówił jeszcze przeciwko nam Złoziemny Kamień – mruknął Mhoram. Nadal 
pamiętał siłę, która rozdarła jego obronę, przyprawiając go o mrowienie w 
kolanach i 
łokciach. – Nie licząc głosu tego okrutnego wichru i zimy – dodał jakby po 
zastanowieniu.
Przez chwilę połączył swe myśli z myślami Trevora i Amatin, dzieląc się z nimi 
swą siłą i 
przypominając im o ich własnych zapasach sił.
– Płynie we mnie krew woodhelvennina – powiedziała potem z westchnieniem lord 
Amatin. – Pomogę ciepłodziejowi Borillarowi w robieniu strzał. To powolna praca, 
a wielu 
lillianrill ma inne zadania.
– A ja pójdę do Tohrma – powiedział Trevor. – Nie mam mądrości dorównującej 
rhadhamaerl, ale być może w ognistych kamieniach można znaleźć sposób na 
odparowanie 
tego jadu Demondim.
Mhoram skinął w milczeniu głową, objął lordów i przytulił ich.
– Ja zostanę na straży – powiedział – a gdy się zmęczę, przywołam Loeryę.
Quaana odesłał wraz z nimi, aby dowódca przygotował wojowników na wypadek, gdyby 
mury zostały uszkodzone. Wielki lord stał samotnie naprzeciw posępnego 
obozowiska hord 
Szatańskiej Pięści – stał pod łopoczącym sztandarem, postrzępionym już przez 
porywisty 
wiatr, wspierając okuty żelazem koniec laski na kamieniu. Spoglądał śmiało na 
otaczających 
twierdzę wrogów, jakby od niego zależał wynik tego oblężenia.
W szarym mroku zapadającego wieczoru ur-podli budowali następną katapultę. 
Konstruowali potężniejszą machinę poza zasięgiem strzał, taką, która byłaby w 
stanie 
przerzucić żrący ładunek na większą odległość. Wielki lord Mhoram nie 
przywoływał 
pomocy. Czarne wymiociny zepsucia musiały pokonać dłuższą drogę; przez dłuższy 
więc 
czas pozostawały poza władzą swych twórców. Błękitny ogień Mhorama natarł na nie 
w 
momencie, gdy dotarły do najwyższego punktu swej trajektorii. Ognisty błysk 
ognia lordów 
ugodził witriol, osłabiając jego impet, skracając jego zasięg. Żrący ładunek 
rozbił się na 
ziemi, rozpryskując się gniewnie i bezsilnie i wypalając w zmarzniętej ziemi 
dziurę podobną 
do grobu otwartego na złożenie kości.
Ur-podli wycofali się, wrócili do jasnych ognisk, które płonęły pośród armii dla 
kalekich 
stworzeń, które potrzebowały światła. Po chwili Mhoram otarł spocone z wysiłku 
czoło i 
przywołał lord Loeryę, aby go zastąpiła.
Podczas bezksiężycowej nocy zbudowano w bezpiecznej odległości jeszcze trzy 
katapulty, które potem przyciągnięto bliżej, aby zaatakować Revelstone. Żadna z 
nich nie 
była wycelowana w wieżę; dwie ostrzeliwały od północy mury głównej twierdzy, 
jedna od 
południa. Za każdym jednak razem obrońcy byli w stanie szybko reagować. W czasie 
naciągania machiny wiedmistrzowie tak się natężali, że świecąca aureola mocy 
była 
doskonale widoczna z fortyfikacji i ostrzegała twierdzę przed każdym nowym 
atakiem. 
Łucznicy czekali ze strzałami z lor-liarill gotowi szybko odpowiedzieć.
Dla lepszego celowania oświetlili sobie teren strzelając strzałami w pobliżu 
katapult; w 
świetle rozbłysłych nagle ogni zniszczyli dwie z nowych wyrzutni, tak jak 
zniszczyli 
pierwszą. Trzecia jednak pozostawała poza zasięgiem strzał i z niej zaatakowano 
południową 
ścianę w miejscu, do którego nie docierała moc Loeryi. Jednakże i ten atak 
udaremniono. 
Wiedziony nagłym przypływem natchnienia, klinga dowodzący łucznikami polecił im 
skierować strzały na lecącą ku twierdzy żrącą maź. Łucznicy wypuścili szybko 
jedna po 
drugiej kilkanaście strzał trafiając w kroplę płynu. Udało im się rozbić ją na 
części, a 
fragmenty, które rozprysły się na ścianie, nie miały już takiej siły i niewiele 
wyrządziły 
szkód.
Na szczęście tej nocy nie było już więcej ataków. Wszystkie nowe strzały 
gildenlode 
zużyto, a wytworzenie nowych było powolnym i trudnym procesem. W ciągu 
następnego 
dnia również nie było ataków, choć wartownicy widzieli, jak ur-podli budowali w 
oddali 
katapulty. Nie ponowiono ataków przeciwko Revelstone aż do nastania głębokich 
ciemności 
o północy. Wówczas w twierdzy rozległ się alarm, przyzywający wszystkich 
obrońców – 
tych, którzy odpoczywali, i tych, którzy pracowali. W blasku smaganych wiatrem 
strzał, które 
płonęły wbite w zmarzniętą ziemię niczym pochodnie, lordowie, hirebrandzi, 
skaleningasi, 
wojownicy i powiernicy Mądrości ujrzeli dziesięć katapult gotowych do strzału, 
stojących 
poza zasięgiem łuczników.
W kamiennych ścianach twierdzy zadudniły rozkazy. Kobiety i mężczyźni rzucili 
się na 
swe pozycje. Po chwili lord bądź grupa obrońców stała naprzeciw każdej z 
katapult. W miarę 
jak napełniano gary, Revelstone zbierało siły przed zaciekłym atakiem mocy.
Szatańska Pięść dał znak zielonawym błyśnięciem i katapulty wystrzeliły.
Obrona zalała Revelstone światłem, z murów trysnęło tak wiele 
jaskrawopomarańczowego, żółtego i błękitnego ognia, że cały płaskowyż zajaśniał 
w 
ciemnościach niczym ogniste wyzwanie. Mhoram i Amatin pracowali razem na wieży, 
miotali pioruny mocy, które strąciły dwa ładunki witriolu. Z płaskowyżu ponad 
Revelstone 
lord Trevor i Loerya, wykorzystując przewagę, jaką dawała im wysokość, 
skierowali ku ziemi 
kolejne dwa gary zepsucia.
Dwa z pozostałych ataków zostały rozbite przez strzały ciepłodzieja Borillara. 
Zespół 
powierników Mądrości, wykorzystując kawałek orcrest, otrzymany od ciepłodzieja 
Tohrma, i 
pręt lomillialor lord Amatin, wzniósł zapory, które pochłonęły przeważającą 
część 
jadowitości dwóch ataków i zapobiegły wyrządzeniu przez nie nieodwracalnych 
szkód.
Skaleningasowie stawili czoło dwom ostatnim uderzeniom ur-podłych. Tohrm wraz z 
partnerem zajęli pozycję na balkonie, dokładnie przed jedną z katapult. Stali po 
obu stronach 
kamiennego naczynia ze skaleningiem i śpiewali basową pieśń rhadhamaerl, która 
powoli 
doprowadziła ich ciała do harmonii ze wzbierającą mocą ognistych kamieni. Gdy 
ur-podli 
napełniali gar machiny, Tohrm i jego towarzysz zanurzyli ramiona w skaleningu, 
wcisnęli 
swe chronione mądrością ręce głęboko pomiędzy ogniste kamienie na obrzeżu 
naczynia. 
Czekali w złocistym żarze, śpiewając swą pieśń ku czci ziemi, dopóki katapulta 
nie 
wystrzeliła i nie poleciał przeciwko nim witriol.
W ostatniej chwili cisnęli pełnymi garściami skaleningu w czarną kroplę. Dwie 
moce 
zderzyły się tuż nad ich głowami, a siła uderzenia powaliła ich na podłogę 
balkonu. Wilgotna, 
żrąca maź natychmiast obróciła skalening w żużel, ale w odpowiedzi moc ognistych 
kamieni 
wypaliła żrącą maź, nim choćby kropla zdążyła dotknąć Tohrma lub Revelstone.
Drugiej parze skaleningasów nie powiodło się tak dobrze. Źle obliczyli swe 
przeciwuderzenie i w rezultacie ich skalening zatrzymał jedynie połowę witriolu. 
Obaj 
mężczyźni zginęli w płynnym ogniu, który zniszczył znaczną część balkonu.
Jednakże ur-podli miast ponownie uderzyć, przypuścić kolejne ataki osłabiające 
obronę 
twierdzy, porzucili swe katapulty i wycofali się – najwyraźniej zadowoleni z 
tego, czego 
dowiedzieli się już o charakterze obrony Revelstone.
Wielki lord Mhoram obserwował ich odejście z zaskoczeniem na twarzy i zimnym 
lękiem 
w sercu. Z całą pewnością ur-podli nie zostali odstraszeni przez obrońców. Jeśli 
Szatańska 
Pięść postanowił teraz zmienić swą taktykę, to oznaczało, że ocenił już słabości 
Revelstone i 
znał lepszy sposób na pokonanie go.
Następnego ranka Mhoram ujrzał początek realizacji nowej strategii Szatańskiej 
Pięści, 
ale jeszcze przez dwa dni jej nie rozumiał. Hordy furii zbliżyły się do 
Revelstone, zajęły 
pozycje ledwie sto jardów od murów i zwróciły się twarzami ku płaskowyżowi, tak 
jakby 
spodziewały się, że obrońcy dobrowolnie skoczą im w paszcze. Ur-podli chodzili 
pomiędzy 
zniewolonymi stworami i jaskiniowymi upiorami, formując kilkadziesiąt klinów 
skierowanych prosto w serce Revelstone. A za nimi, na szerokim kawałku 
odsłoniętego 
gruntu stał Szatańska Pięść, po raz pierwszy otwarcie dzierżąc w dłoni Kamień. 
Nie 
przypuszczał bezpośredniego szturmu, nie stwarzał obrońcom twierdzy okazji do 
ataku lub 
jego odparcia. Podległe mu bestie padły na kolana i wpatrywały się w Revelstone 
wściekłym, 
wygłodniałym wzrokiem niczym zastępy modlących się. Wiedmistrze ur-podłych 
wsparli 
końce swych prętów o ziemię i poczęli szczekliwie zawodzić, strzępy ich 
nawoływań, 
niesione podmuchami wiatru, docierały do twierdzy. Samadhi furia, Sheol 
Szatańska Pięść, 
ściskał swój kawałek Złoziemnego Kamienia, który parował niczym topiący się lód.
Mhoram wyczuwał ze wszystkich stron gwałtowny przypływ mocy; emanowała ku niemu 
rosnąca potęga, od której w końcu zaczęły palić go policzki, pomimo 
przejmującego chłodu 
wiatru. Oblegający nie podjęli żadnych innych działań. Tkwili na swych pozycjach 
w zajadłej 
koncentracji, wyjąc krwiożerczo, jakby oczyma wyobraźni widzieli już krew swych 
ofiar.
Powoli podnóże wzgórz zaczęło ulegać ich wpływowi. Z płonącego równym zielonym 
blaskiem Kamienia spłynął rząd szmaragdowych błysków i pulsował na ziemi wokół 
nóg 
Szatańskiej Pięści. Utworzył się krąg, tętniący niczym cuchnące serce. W 
kierunku 
Revelstone odbiegły od niego zakrzywione wypustki podobne do zielonych żył, 
które z 
każdym pulsem rozrastały się, rozgałęziały, aż sięgnęły tyłów skulonych hord. 
Wówczas z 
końców wbitych w ziemię prętów wiedmistrzów wykwitły czerwone pąki o niezdrowym 
zielonkawym zabarwieniu. Podobnie jak szmaragdowe wykwity Szatańskiej Pięści, 
chorobliwa czerwień pąków rozwijała się na ziemi na kształt tętnic czy korzeni 
bólu. 
Błyszczały one na ziemi skutej szarym lodem, nie topiąc go i rozrastając się z 
każdym pulsem 
centralnego źródła mocy samadhi, dopóki całego Revelstone nie zamknął pierścień 
pulsujących żył.
Proces ich wzrostu był powolny, ale nieubłagany; w chwili nastania nocy 
czerwono-
zielone ranki na ziemi niewiele wystawały poza stopy ur-podłych; a po długich, 
ponurych 
ciemnościach świt zastał żyły w połowie drogi do murów. Ich nieubłagany rozrost 
nie budził 
wątpliwości. Mhoram nie miał pojęcia, jak można się było przed tym obronić, 
ponieważ nie 
wiedział, czym to było.
W ciągu następnych dwóch dni w twierdzy lordów narastało przerażenie tym 
zjawiskiem. 
Ludzie zaczęli mówić szeptem. Kobiety i mężczyźni niespokojnie chodzili z 
miejsca na 
miejsce, jakby bali się, że mury miasta zwrócą się przeciwko nim. Dzieci 
wybuchały 
niespodziewanym płaczem, wzdrygały się na widok znajomych twarzy. Nad Revelstone 
zawisła atmosfera gęsta od strachu i niezrozumienia niczym rozpostarte skrzydła 
lądującego 
sępa. Jednakże aż do wieczora trzeciego dnia Mhoram nie pojmował, co działo się 
z miastem. 
Zrozumiał to, gdy szczęśliwym zrządzeniem losu podszedł nie zauważony do dowódcy 
Quaana i dotknął jego ramienia, a stary wojownik wzdrygnął się przestraszony i 
chwycił za 
miecz. Gdy rozpoznał wielkiego lorda, twarz mu poszarzała od cierpienia, a on 
sam zaczął 
trząść się niczym zawstydzony nowicjusz.
I wówczas w przebłysku intuicji Mhoram pojął, co działo się w Revelstone. Strach 
przed 
nieznanym był jedynie namiastką niebezpieczeństwa. Obejmując drżącego Quaana 
zrozumiał, 
że rozbiegające się po ziemi czerwono-zielone żyły mocy nie niosły fizycznego 
zagrożenia; 
były raczej przewodnikiem czystej siły złośliwości Wzgardliwego – bezpośrednim 
atakiem na 
wolę twierdzy, korozją rzuconą przeciwko moralnemu szkieletowi oporu Revelstone.
Strach rozrastał się w sercu twierdzy lordów niczym śmiertelna choroba. Pod 
wpływem 
owego ponurego nastroju odwaga mieszkańców miasta poczęła kruszeć.
Nie było przed tym obrony. Lillianrill i rhadhamaerl rozpalali ogromne 
pokrzepiające 
ogniska. Powiernicy Mądrości śpiewali drżącymi bezsilnie głosami pieśni 
wzywające do boju 
i zwycięstwa. Grupa bojowa ćwiczyła musztrę i trenowała, aby wojownicy nie mieli 
ani 
czasu, ani siły się bać. Od szarego ranka po ciemną noc i przez kolejny szary 
dzień lordowie 
fruwali po mieście niczym błękitne kruki, przynosząc z sobą wszędzie tam, gdzie 
zawitali, 
odwagę, wsparcie i nieprzejednaną wolę oporu. Mieszkańcy twierdzy nie tkwili 
jednak 
bezczynnie. Przy wtórze rosnącego strachu, który przenikał szkielet Revelstone 
niemal 
słyszalnym klekotem nagich kości, wszystko, co było do zrobienia, zostało 
zrobione. 
Lordowie cały czas chodzili z płonącymi laskami, aby ich jasny błękit 
powstrzymywał 
kruszenie ducha twierdzy. Tarcza żyłkowatych, krwistych ranek ziemi nadal jednak 
powiększała się wokół miasta. Złośliwość dziesiątek tysięcy złych serc mroziła 
wszelki opór.
Wkrótce nawet skalne ściany płaskowyżu zdawały się cicho kwilić ze strachu. Po 
pięciu 
dniach niektóre z rodzin pozamykały się w swych kwaterach, odmawiając wyjścia; 
bały się 
być poza domem. Inni szukali schronienia w pozornym bezpieczeństwie, jakie 
oferowały 
wzgórza na wyżynie. W kuchni, gdzie w nagłym porywie przerażenia, każdy kucharz 
lub 
dostawca żywności mógł chwycić za nóż, dochodziło do szaleńczych bójek. Dla 
zapobieżenia 
temu dowódca Quaan był zmuszony w każdej kuchni i refektarzu postawić na straży 
jednego 
eomana.
A choć nie pozwalał im na wytchnienie, by widmo przerażenia nie deptało im po 
piętach, 
nie potrafił swych wojowników ustrzec przed paniką. W końcu zmuszony był o tym 
fakcie 
donieść wielkiemu lordowi. Mhoram, po wysłuchaniu go, udał się na swój 
posterunek na 
wieży. Tam samotnie stawił czoło nocy, osuwającej mu się ciężko na kark niczym 
osypisko 
rozpaczy. Patrzył wprost na migoczącą szmaragdową obmierzłość Kamienia, na 
przyprawiający o mdłości, czerwono-zielony żyłkowaty ogień, tuląc swój własny 
strach w 
ciszy serca. Gdyby jego położenie nie było tak rozpaczliwe, to płakałby rzewnymi 
łzami z 
sympatii dla Kevina, niszczyciela Krainy, albowiem rozumiał teraz jego rozterkę 
z raniącą do 
głębi duszy ostrością.
Jakiś czas później – gdy ciemności wspomogły swym chłodem zimę lorda Foula, a 
ogniska strażnicze obozowiska zbladły do iskierek przy przybierającej na sile 
żądzy śmierci 
samadhi furii – na wieżę przyszła Loerya, małżonka Trevora, przynosząc z sobą 
małe 
naczynie ze skaleningiem. Ustawiła je przed sobą i usiadła na kamieniu, tak że 
blask oświetlał 
jej pociągłą twarz. Uniesione oblicze skrywało w cieniu jej oczy, ale mimo to 
Mhoram 
dostrzegł, że były czerwone od łez.
– Moje córki... – zdawała się dławić własnym głosem – moje dzieci... one... 
Znasz je, 
wielki lordzie – powiedziała jakby w ich obronie. – Czyż nie są dziećmi, z 
których rodzice 
mogą być dumni?
– Bądź dumna – odparł łagodnie Mhoram. – Rodzice i dzieci są nawzajem dumni z 
siebie.
– Znasz je, wielki lordzie – upierała się. – Cieszyłam się nimi aż do bólu. 
One... wielki 
lordzie, one nie chcą więcej jeść. Boją się jedzenia... uważają, że jest 
zatrute. To zło 
doprowadza je do obłędu.
– My wszyscy popadamy w obłęd, Loeryo. Musimy to przetrwać.
– Jak przetrwać? Bez nadziei...? Wielki lordzie, byłoby lepiej, gdybym nie 
urodziła mych 
dzieci.
– Nie możemy pomaszerować do walki ze złem – łagodnie, cicho odpowiedział Mhoram 
na ukryte w tych słowach pytanie. – Jeśli opuścimy te mury, to będzie po nas. 
Nie mamy 
innego punktu oparcia. Musimy wytrwać.
– Wielki lordzie, przywołaj Niedowiarka – powiedziała Loerya głosem nabrzmiałym 
od 
łez.
– Ach, siostro Loeryo... tego nie mogę uczynić. Wiesz, że nie mogę. Wiesz, że 
dokonałem 
słusznego wyboru, gdy uwolniłem Thomasa Covenanta, by mógł spełnić oczekiwania 
swego 
własnego świata. Bez względu na błędy, które wypaczały właściwą ścieżkę mego 
życia, ten 
wybór nie był szalonym czynem.
– Mhoram! – błagała go ochrypłym głosem.
– Nie. Loeryo, zastanów się, o co prosisz. Niedowiarek pragnął uratować komuś 
życie w 
swoim świecie, ale tam czas płynie inaczej. Czterdzieści siedem lat minęło od 
jego 
pierwszego przybycia do Revelstone, a mimo to on w tym czasie nie postarzał się 
nawet o 
trzy cykle księżyca. Być może od jego ostatniego przywołania upłynęły zaledwie 
chwile. Jeśli 
przywołamy go ponownie, to może uniemożliwimy mu uratowanie tego dziecka.
Na wspomnienie o dziecku nagły gniew wykrzywił twarz Loeryi.
– Przywołaj go! – zasyczała. – Cóż mnie obchodzą jego bezimienne dzieci? Na 
Siedem, 
Mhoram! Przywołaj...!
– Nie – przerwał jej Mhoram, ale jego głos nie stracił swej łagodności. – Nie 
uczynię 
tego. On musi mieć wolny wybór swego własnego losu... to jego prawo. My nie mamy 
prawa 
mu tego odbierać... nie, nawet najpilniejsza potrzeba Krainy nie usprawiedliwia 
takiego 
czynu. On dzierży białe złoto. Pozwólmy mu przybyć do Krainy, gdy tego 
zapragnie. Nie 
wyprę się jedynego prawdziwie odważnego czynu w mym nieroztropnym życiu.
Gniew Loeryi zniknął równie szybko, jak się pojawił. Zacisnęła nad skaleningiem 
ręce, 
tak jakby uleciała z nich nawet nadzieja ciepła.
– Tego wieczora – odezwała się tonem lamentu – moja najmłodsza córeczka Yolenid 
– to 
jeszcze niemal niemowlę – wzdrygnęła się na mój widok. – Z wysiłkiem uniosła swe 
załzawione oczy na wielkiego lorda. – Jakże to znieść? – szepnęła.
Mhoram, choć w duszy płakał razem z nią, spojrzał jej prosto w oczy.
– Alternatywą jest profanacja. – Patrząc na wyraz skrajnego wyczerpania malujący 
się na 
jej twarzy, sam poczuł ochotę, aby się wypłakać, wyrzucić z siebie swą 
niebezpieczną 
tajemnicę. Skronie pulsowały mu lękiem. Wiedział, że odpowie Loeryi, jeśli go 
zapyta. – 
Moc to straszliwa rzecz – wyszeptał cicho, aby ją przestrzec.
Iskierka nowej nadziei zapłonęła w jej oczach. Podniosła się niepewnie, 
przysunęła do 
niego swą twarz i zaczęła go badać. Na początku połączenia ich umysłów Loerya 
wniknęła w 
wierzchnią warstwę jego myśli, ale to, co tam ujrzała czy wyczuła, powstrzymało 
ją przed 
wnikaniem głębiej. Jego zimne zwątpienie zgasiło blask w jej oczach i lord 
wycofała się z 
jego myśli.
– Nie, Mhoramie – powiedziała zakłopotanym głosem, w którym znać było jedynie 
nikły 
ślad goryczy. – Nie poproszę o to. Jeśli nie tobie, to komu mam wierzyć. Sam 
powiesz, gdy 
twa dusza będzie do tego gotowa.
W oczach Mhorama zapłonęła wdzięczność.
– Dzielna jesteś, siostro Loeryo – rzekł z krzywym uśmiechem.
– Nie. – Podniosła swe naczynie ze skaleningiem. – Moje córki czynią ze mnie 
tchórza, 
choć nie ma w tym ich winy. – Oddaliła się nie oglądając. Wielki lord został sam 
z posępną 
nocą.
Odwrócił się, przyciskając laskę do piersi, i jeszcze raz spojrzał wprost w 
nieskazitelną 
zieleń zepsucia Kamienia furii. Gdy jego oczy napotkały ów zgubny blask, lord 
wyprostował 
się, uniósł głowę i stał tak niczym znak, świadectwo nienaruszonej skały 
Revelstone.
5. Lomillialor
Przytłaczający ciężar śmiertelności zdawał się wciskać Covenanta coraz głębiej w 
nieczułą materię gruntu. Niedowiarek miał wrażenie, że przestał oddychać – że 
skała i ziemia 
odcinały go od wszelkiego oddechu. Brak powietrza nie martwił go jednak; 
przynajmniej nie 
musiał już w pocie czoła trudzić się oddychaniem. Unieruchomiony, pogrążał się 
nieodparcie 
w dół, niczym człowiek poddający się swemu losowi.
Wokół niego czarna ziemia powoli zmieniała się w mgłę i chłód. Nie straciła nic 
ze swej 
solidności ani ze swego duszącego ciężaru, ale jej substancja zmieniła się, 
stawała się 
stopniowo smoliście czarną mgłą, tak zwartą i nieprzeniknioną jak granitowy 
rdzeń. Było mu 
też coraz chłodniej. Zimno, wiatr i mgła spowijały go niczym całuny.
Nie miał poczucia upływu czasu, ale w pewnym momencie uświadomił sobie, że we 
mgle 
wieje chłodny wietrzyk. Jego podmuchy złagodziły nieco ucisk, jaki odczuwał, 
rozluźniły 
spowijające go całuny. Wtem, w pewnym oddaleniu, pojawiło się we mgle rozdarcie. 
Przez 
szczelinę ujrzał bezdenne nocne niebo, nie okraszone żadną gwiazdą. Z pęknięcia 
w 
chmurach płynęła stróżka zielonego światła, zimnego i zniewalającego niczym 
najokrutniejszy szmaragd.
Pędzony wietrzykiem obłok ze szczeliną minął Covenanta, a wówczas Niedowiarek 
ujrzał 
za ciężkimi chmurami pozieleniały księżyc w pełni, szmaragdowy glob 
promieniujący złem z 
niebios. Na chwilę spowiło go chorobliwie zielone światło. Prześwit w chmurach 
odpłynął 
dalej, ale on poczuł na sobie moc owego światła. Władzy, zwierzchnictwu księżyca 
nie 
można się było oprzeć; Niedowiarek zaczął płynąć bezwolnie przez mgłę śladem 
szczeliny.
Wtem wmieszała się inna siła. Przez moment zdawało mu się, że czuje aromat 
żywicy, a 
spoza otaczającego go chłodu doleciał go fragment pieśni: bądź wierny... 
odpowiedz... 
przekleństwo w głębi duszy...
Covenant uczepił się tych słów, porwał go ich potężny urok. Ponownie spowiły go 
mgliste ciemności, a on zaczął w nie zapadać się, zmierzając w kierunku pieśni.
Teraz chłód pod nim stężał, miał wrażenie, że opada na kawałku czegoś stałego, a 
wietrzyk wieje ponad nim. Covenant był zbyt wychłodzony, aby się poruszyć, i 
jedynie 
powietrze w piersi uświadamiało mu, że ponownie oddycha. Jego żebra i przepona 
pracowały, 
automatycznie wpompowywały i wypompowywały powietrze z jego płuc. Potem 
dostrzegł 
we mgle kolejną zmianę. Pusta, wilgotna, wietrzna noc nabrała innego wymiaru, 
pewnego 
zewnętrznego ograniczenia; zdawało się, że spowija tylko jego, zostawiając 
resztę świata w 
promieniach słońca. Pomimo otaczającej go chmury czuł, że podmuchy wietrzyku 
niosły z 
sobą nadzieję na jasność. Lodowata półka pod nim twardniała, aż w końcu miał 
wrażenie, że 
leży na katafalku, a nad nim piętrzy się kopiec jego osobistych ciemności.
Tam znajoma pieśń opuściła go. Przez jakiś czas nie słyszał nic poza szumem 
wietrzyku i 
świstem powietrza wydychanego z trudem przez opuchnięte wargi i dziąsła. Powoli 
zamarzał, 
pogrążał się w lodowatym zespoleniu z kamieniem pod swymi plecami.
– Na Siedem! – wysapał w pobliżu niego jakiś głos. – Dokonaliśmy tego.
W głosie mówcy brzmiało wyczerpanie, zdawał się dziwnie głuchy i tchnący 
beznadziejnością. Jedynie szum wiatru wspierał jego roszczenia do egzystencji; 
bez niego 
równie dobrze mógłby sobie mówić w nieogarniętym eterze pomiędzy gwiazdami.
– Tak, przyjacielu – odpowiedział jasny głos pełen radosnej ulgi. – Twa mądrość 
dobrze 
nam służy. Nie trudziliśmy się na darmo przez te trzy dni.
– Moja mądrość i twoja siła. I lomillialor wielkiego lorda. Spójrz jednak na 
niego. Jest 
poraniony i chory.
– Czyż nie mówiłem ci, że on również cierpi?
Jasny głos wydał się Covenantowi znajomy. Jego dźwięk przybliżał blask słońca, 
ściągał 
mgłę, ściągał ku sobie okrywające Covenanta całuny, dopóki Niedowiarek nie 
poczuł na 
twarzy chłodnej jasności.
– Mówiłeś mi – powiedział tchnący beznadziejnością męski głos. – A ja mówiłem, 
że 
powinienem był go zabić, gdy miałem po temu okazję. Wszystkie moje czyny były 
jednak 
opaczne. Spójrz... nawet teraz Niedowiarek przybywa na me wezwanie umierający.
Drugi mówca odparł tonem delikatnej nagany.
– Przyjacielu, ty...
– To miejsce owiane jest złem – przerwał mu pierwszy. – Nie możemy mu tu pomóc.
Covenant poczuł uścisk rąk na ramionach. Z wysiłkiem udało mu się otworzyć oczy. 
Początkowo nic nie mógł zobaczyć; blask słońca przyćmiewał wszystko. Potem coś 
przesłoniło słońce. Niedowiarek zamrugał ocienionymi oczyma, aby usunąć 
zamglenie, które 
mąciło mu zmysły.
– Wraca do przytomności – powiedział pierwszy głos. – Czy on mnie pozna?
– Pewnie nie. Nie jesteś już młody, przyjacielu.
– Lepiej żeby mnie nie poznał – mruknął mężczyzna. – Pomyślałby, że pragnę 
dokończyć 
dzieła, które kiedyś w pół przerwałem. Ktoś taki jak on poczytałby to za zemstę.
– Źle go oceniasz. Ja znałem go bliżej. Nie widzisz, jak bardzo potrzebuje 
miłosierdzia?
– Widzę. Ja również go znam. Przez czterdzieści siedem lat imię Thomasa 
Covenanta nie 
opuszczało moich uszu. A on nawet teraz spotyka się z miłosierdziem, niezależnie 
od tego, 
czy to rozumie, czy nie.
– Przywołaliśmy go ze świata, do którego należy. I to nazywasz miłosierdziem?
– Ja nazywam to miłosierdziem – odparł pierwszy mówca twardym głosem.
Po chwili drugi z głosów westchnął.
– Tak. I nie mieliśmy innego wyboru. Bez niego Kraina umiera.
– Miłosierdzie? – wycharczał Covenant. Usta drżały mu okropnie.
– Tak! – potwierdził pochylający się nad nim mężczyzna. – Dajemy ci nową szansę 
przeciwstawienia się złu, któremu pozwoliłeś zagościć w Krainie.
Covenant zaczął stopniowo dostrzegać zarys kwadratowej twarzy i szerokich ramion 
stonedownora. Jego rysy skrywał cień, ale ramiona grubego, podbitego futrem 
płaszcza zdobił 
osobliwy emblemat skrzyżowanych błyskawic – wzór, który Covenant widział już 
gdzieś 
poprzednio. Nadal jednak był zbyt otumaniony mgłą i przeżytym wstrząsem, aby 
pójść 
śladem swych wspomnień.
Spróbował usiąść. Mężczyzna pomógł mu, przytrzymał go w tej pozycji. Przez 
chwilę 
błądził wzrokiem wkoło. Covenant stwierdził, że znajduje się na mniej więcej 
okrągłej, 
kamiennej platformie, zakończonej niską ścianką. Poza parapetem widział jedynie 
niebo. 
Chłodna błękitna pustka przykuwała jego oczy, zapraszała; odwoływała się do 
pustki jego 
myśli. Musiał walczyć, aby skupić swe spojrzenie na stonedownorze.
W tej pozycji słońce oświetlało twarz mężczyzny. Przyprószone siwizną włosy i 
spłowiałe policzki zdawały się wskazywać, że był dobrze po sześćdziesiątce, ale 
to nie wiek 
rzucał się najbardziej w oczy. Jego oblicze zdawało się kłócić z nim samym. Miał 
surowe, 
zgorzkniałe usta, które od tak dawna karmiły się goryczą, że zapomniały smaku 
słodyczy, ale 
jego oczy kuliły się pomiędzy głębokimi, błagalnie ułożonymi zmarszczkami, tak 
jakby całe 
lata spędził na spoglądaniu w niebo, błagając je, aby go nie oślepiło. Był 
mężczyzną, któremu 
zadano ból, z jakim niełatwo było mu się pogodzić.
Covenant usłyszał mężczyznę mówiącego: Powinienem był go zabić, tak jakby te 
słowa 
właśnie przeniknęły przez mgłę spowijającą jego umysł. Człowiek noszący na 
ramionach 
emblemat skrzyżowanych błyskawic próbował kiedyś zabić Covenanta – i 
przeszkodziła mu 
w tym Atiaran, małżonka Trella. Odwołała się do przysięgi pokoju.
– Triock? – wyszeptał Covenant ochryple. – Triock?
Mężczyzna nie drgnął pod zbolałym spojrzeniem Covenanta.
– Przyrzekłem, że się jeszcze spotkamy.
Do diabła, jęknął w duchu Covenant. Niech to piekło pochłonie. Triock był 
zakochany w 
Lenie, córce Atiaran, zanim jeszcze Covenant ją spotkał.
Niedowiarek z wysiłkiem próbował podnieść się na nogi. W przejmującym zimnie 
jego 
wyczerpane mięśnie nie były w stanie go unieść; z wysiłku niemal stracił 
przytomność. 
Triock pomógł mu, a ktoś inny podniósł go od tyłu. Covenant stanął chwiejąc się 
na nogach, 
uczepiony bezradnie pomocnego ramienia Triocka, i wyjrzał poza parapet.
Kamienna platforma była zawieszona w pustce, jakby unosiła się na niebie, 
niesiona 
szumem wiatru. Przed oczyma Covenanta roztaczał się rozległy widok, aż po 
najdalszy 
horyzont, a ów horyzont był jedynie morzem szarych chmur, falującą, zwartą masą 
na kształt 
całunu przesłaniającego ziemię. Chwiejnie przysunął się bliżej parapetu i 
stwierdził, że 
głębokie morze chmur przesłania wszystko poniżej niego. Platforma wznosiła się 
kilkaset 
stóp ponad chmury, niczym jedyne miejsce na świecie, w którym nadal świeciło 
słońce.
Po lewej z morza szarości sterczał górski cypel. A gdy Niedowiarek obejrzał się 
i spojrzał 
poza mężczyznę, który podtrzymywał go od tyłu, ujrzał wznoszący się z tamtej 
strony inny 
cypel; jego oczy spoczęły na płaskiej ścianie urwiska, z drugiej strony w 
chmurach ciągnęło 
się pasmo gór.
Był znowu w wartowni Kevina, stał na szczycie kamiennej drzazgi, która łączyła 
się 
gdzieś poniżej, poza zasięgiem jego wzroku, ze zboczem urwiska.
Przez moment był zbyt zaskoczony, aby poczuć zawrót głowy. Nie spodziewał się 
tego; 
oczekiwał, że będzie przywołany do Revelstone. Kto w Krainie, oprócz lordów, 
posiadał moc 
przywołania go? Triock w czasach, gdy go znał, był pasterzem, nie władał 
Mądrością. Kto 
oprócz Wzgardliwego mógłby dokonać podobnego przywołania?
Wtem do jego świadomości dotarł widok ogromnej przepaści i zawrót głowy odebrał 
jego 
nogom resztkę sił. Gdyby nie przytrzymujące go ręce, przeleciałby ponad 
parapetem.
– Spokojnie, przyjacielu – powiedział uspokajająco towarzysz Triocka. – Nie 
puszczę cię. 
Nie zapomniałem twej niechęci do wysokości – po czym odwrócił Covenanta od 
ścianki, 
podtrzymując go z łatwością.
Covenantowi głowa kiwała się na karku, ale gdy wartownia przestała wirować wokół 
niego, zmusił się, aby spojrzeć w kierunku Triocka.
– Jak? – wymamrotał zduszonym głosem. – Kto... gdzie zdobyłeś moc?
Usta Triocka z trudem wykrzywiły się w uśmiechu.
– Czyż nie mówiłem, że on to odbierze jako zemstę? – powiedział do swego 
towarzysza. 
– On wierzy, że nawet teraz złamałbym dla niego swą przysięgę. – Potem skierował 
gorycz 
płynących mu z ust słów na Covenanta. – Niedowiarku, zasłużyłeś sobie na zemstę. 
Strata 
wielkiego lorda Eleny spowodowała...
– Pokój, przyjacielu – powiedział drugi mężczyzna. – W tej chwili cierpi już 
wystarczająco. Nie opowiadaj mu teraz smutnych historii. Musimy zabrać go do 
miejsca, w 
którym będziemy mogli mu pomóc.
Triock ponownie spojrzał na rany Covenanta.
– Tak – westchnął znużony. – Wybacz mi, Niedowiarku. Spędziłem czterdzieści 
siedem 
lat wśród ludzi, którzy nie mogą cię zapomnieć. Bądź spokojny... zapewnimy ci 
bezpieczeństwo najlepiej, jak potrafimy. I odpowiemy na twe pytania. Wpierw 
musimy 
jednak opuścić to miejsce. Jesteśmy tu zbytnio na widoku. Szary Zabójca ma wiele 
oczu i 
któreś z nich mogło dostrzec moc, która cię przywołała.
Triock wsunął gładki, drewniany pręt pod płaszcz, po czym zwrócił się do swego 
towarzysza.
– Skalny Bracie, czy dasz radę znieść Niedowiarka po tych schodach? Mam linę, 
gdybyś 
sobie życzył.
Jego towarzysz roześmiał się cicho.
– Przyjacielu, jestem gigantem. Od czasu mej pierwszej męskiej podróży morskiej 
nie 
zdarzyło mi się nie trafić na stopień. Thomas Covenant będzie przy mnie 
bezpieczny.
Gigant? pomyślał w osłupieniu Covenant. Po raz pierwszy zdał sobie sprawę z 
wielkości 
podtrzymujących go rąk. Były dwukrotnie większe od jego. Z łatwością go 
odwróciły, uniosły 
w powietrze, jakby nic nie ważył.
Niedowiarek stwierdził, iż patrzy w twarz Słonego Serca Pianościgłego.
Gigant niewiele się zmienił, odkąd Covenant widział go po raz ostatni. Jego 
krótka, 
sztywna jak drut broda posiwiała i urosła, głębokie zmarszczki troski żłobiły 
czoło, na którym 
ledwie widoczny był ślad po ranie odniesionej w czasie bitwy o Niebotyczne 
Woodhelven, 
ale głęboko osadzone oczy nadal błyszczały radośnie pod gęstymi brwiami, 
okalającymi 
oczodoły niczym forteczny mur, a usta wyginały się w uśmiechu powitania. Patrząc 
na niego 
Covenant myślał jedynie o tym, że nie pożegnał się z gigantem, gdy rozdzielali 
się przy 
Przełomie Zdrajcy. Pianościgły obdarzył go przyjaźnią – a on nie odpłacił mu 
życzliwością 
nawet na tyle, aby się z nim pożegnać. Wstyd zmusił go do odwrócenia oczu od 
twarzy 
Pianościgłego. Spojrzał na sękatą, podobną do dębu sylwetkę giganta. Spostrzegł, 
że ciężka 
skórzana kurta i nogawice Pianościgłego były poszarpane i podziurawione, a w 
rozdarciach 
widać było stare i nowe ślady po ranach. Te najświeższe napełniły go bólem, 
jakby zadano je 
jego własnemu ciału.
– Pianościgły – wychrypiał. – Przykro mi.
– Pokój, przyjacielu – odparł łagodnie gigant. – To wszystko minęło. Nie 
obwiniaj się.
– Do diabła. – Covenant nie mógł zapanować nad swoją słabością. – Co się z tobą 
działo?
– Ach, to długa opowieść, pełna epizodów i dygresji. Poczekam z nią do czasu, aż 
zabierzemy cię w miejsce, gdzie będziemy mogli ci pomóc. Jesteś tak chory, że 
sam możesz 
opowiadać historie o śmierci.
– Byłeś ranny – ciągnął dalej Covenant, ale na widok spojrzenia Pianościgłego 
przerwał.
– Ucisz się, Niedowiarku – polecił z udawaną surowością gigant. – Nie będę w tym 
miejscu słuchał żadnych smutnych opowieści. – Delikatnie ułożył sobie rannego 
mężczyznę 
w ramionach, po czym zwrócił się do Triocka: – Idź za mną ostrożnie, Skalny 
Bracie. To 
dopiero początek naszego zadania. Nie dam rady cię złapać, jeśli spadniesz, będę 
w sytuacji 
bez wyjścia.
– Pilnuj siebie – burknął Triock. – Jestem zwyczajny kamienia – nawet tak 
chłodnego jak 
ten.
– A zatem dobrze, śpieszmy się. Wiele obaj przeszliśmy, aby aż tu dotrzeć. Nie 
możemy 
teraz utracić ur-lorda – po czym nie czekając na odpowiedź, ruszył w dół po 
surowo 
ciosanych stopniach.
Covenant obrócił twarz ku piersi giganta. Wietrzyk zawodził cienko, mijając ze 
świstem 
urwisko i wirując wokół Pianościgłego; to przypomniało Covenantowi, że wartownia 
Kevina 
wznosiła się cztery tysiące stóp ponad podnóżem gór, ale serce Pianościgłego 
biło ze szczerą 
pewnością, a jego ramiona zdawały się nie do rozerwania. Przy każdym kroku w dół 
Niedowiarkiem wstrząsało lekko, tak jakby stawiana stopa wczepiała się w 
kamienny stopień. 
Covenant nie miał nawet siły, aby się bać. Podróżował odrętwiały w objęciach 
giganta; 
tymczasem szum wiatru przybierał na sile, a Pianościgły z każdym krokiem 
pogrążał się w 
zimnym morzu chmur.
W jednej chwili blask słońca zniknął, jakby był bezpowrotnie stracony. Zaczął 
wiać ostry, 
porywisty, przeszywający wiatr, zbyt chłodny, aby wilgoć łagodziła jego 
podmuchy. 
Covenant i Pianościgły schodzili we mgle. Na większą odległość nic nie było 
widać. 
Powietrze było lodowate niczym polarna mgła, przypominająca swą zwartością pięść 
zaciśniętą wokół świata. Covenant czuł, jak lodowe igiełki skradają się wzdłuż 
jego 
kręgosłupa ku resztce życiodajnego ciepła, jakie w nim jeszcze pozostało.
W końcu dotarli do występu u podstawy wartowni Kevina. Pianościgły odwrócił się 
w 
prawo i ruszył skalną półką. Obok nich majaczyła mroczna przepaść, ale on 
stawiał kroki 
pewnie, jakby w najmniejszym stopniu nie zdawał sobie sprawy z możliwości 
upadku. 
Wkrótce zszedł z półki biegnącej stromym zboczem i zaczął wspinać się szlakiem 
wiodącym 
w głąb gór. Wówczas umysł Niedowiarka stracił resztki spójności. Słabość 
rozwarła w nim 
swe płatki niczym pogrzebowa lilia, a mgła wciągnęła go w senne omdlenie.
Na jakiś czas Covenant stracił świadomość tego, gdzie szedł Pianościgły. Zdawało 
mu 
się, że rozpływał się w szarym powietrzu. Jego serce otaczał spokój podobny do 
kawałka 
lodu. Nie rozumiał, o czym mówił Pianościgły, choć słyszał jego natarczywy 
szept.
– Triock, on traci przytomność. Musimy pomóc mu teraz, potem będzie za późno.
– Tak – przyznał Triock. – Przynieś koce i skalening! – zawołał rozkazująco. – 
Musimy 
go ogrzać.
– To nie wystarczy. On jest chory i poraniony. Musi być uzdrowiony.
– Widzę – uciął Triock. – Nie jestem ślepy.
– Co zatem możemy zrobić? Ja jestem bezradny – w mądrości gigantów nie ma nic o 
chłodzie. My nie cierpimy zbytnio z jego powodu.
– Rozcieraj mu kończyny. Przekaż mu swą siłę. Muszę się zastanowić.
Covenanta poczęło trzeć niemiłosiernie coś szorstkiego, ale jego lód był 
nieczuły na te 
zabiegi. Niedowiarek zastanawiał się mgliście, czemu Pianościgły i Triock nie 
pozwolą mu 
spać.
– Nie ma tu leczącego iłu? – zapytał gigant.
– Kiedyś był – odparł Triock z rezerwą. – Lena... Lena uzdrowiła go w tym samym 
miejscu... gdy po raz pierwszy przybył do Krainy. Ale ja nie jestem 
rhadhamaerl... Nie czuję 
tajemnych aromatów i mocy Ziemi. Powiadają, że leczący ił... wycofał się... że 
się ukrył, aby 
uciec przed złem, które panoszy się w Krainie. A może ta zima go uśmierciła. W 
ten sposób 
nie możemy mu pomóc.
– Musimy mu pomóc. On przemarzł do szpiku kości.
Covenant poczuł, że przesunięto go, po czym owinięto w koce. Pomimo odrętwienia 
wydało mu się, iż widzi życzliwy, żółtawy blask skaleningu. Ucieszyło go to; 
odpoczynek 
będzie lepszy, jeśli szara mgła nie będzie przesłaniać wszystkiego.
Po chwili Triock odezwał się niepewnym głosem.
– Być może moc Świętego Drewna mogłaby mu pomóc.
– Zaczynaj więc! – ponaglił go gigant.
– Nie jestem hirebrandem. Nie posiadam mądrości lillianrill... w Loresraat 
zgłębiałem tę 
wiedzę jedynie przez rok... po tym, jak wielki lord Mhoram dał mi lomillialor. 
Nie potrafię 
kontrolować w pełni jego mocy.
– Pomimo to musisz spróbować!
– Test prawdy Świętego Drewna może zdusić w nim ostatnią iskierkę życia – 
zaprotestował Triock. – Nawet cały i zdrów mógłby nie przejść pomyślnie takiej 
próby.
– Bez niej z całą pewnością umrze.
Triock burknął coś pod nosem, po czym odezwał się ponurym głosem.
– Tak. Tak, Skalny Bracie. Przekonałeś mnie. Utrzymuj go przy życiu. Muszę się 
przygotować.
Covenant ze smutkiem spostrzegł, że żółtawe światło wycofuje się w otaczającą go 
szarość. Nie miał pojęcia, jak zniesie utratę tego blasku. Zimna, mokra, 
panosząca się 
wszędzie mgła nie miała prawa wypierać skaleningu z Krainy. I nie było już 
leczącego iłu. 
Nie ma leczącego iłu, powtórzył z niespodziewanym ukłuciem bólu. Jego smutek 
zmienił się 
w gniew. Do diabła! Foul, zaklął w duchu, nie możesz tego uczynić. Nie pozwolę 
ci na to. 
Nienawiść, którą poczuł poprzedniej nocy w innym świecie, zaczęła do niego 
wracać. Siłą 
gniewu otworzył szeroko oczy.
Triock stał nad nim. Stonedownor trzymał swój pręt lomillialor, jakby miał 
zamiar wbić 
go niczym pikę pomiędzy oczy Covenanta. W jego ręce białe drewno świeciło jasno, 
a w 
chłodnym powietrzu unosiły się z niego obłoczki pary. Zapach żywicy mieszał się 
z ilastym 
zapachem skaleningu.
Mamrocząc słowa, których Covenant nie rozumiał, Triock opuszczał pręt, aż jego 
koniec 
dotknął zainfekowanego, trawionego gorączką czoła Niedowiarka.
Covenant początkowo nic nie poczuł; lomillialor pulsował bezskutecznie na ranie, 
tak 
jakby Niedowiarek był odporny na jego działanie. Nagle poczuł owo dotknięcie w 
innym 
miejscu swego ciała. Przeszywające boleśnie gorąco wdarło się do jego 
zlodowaciałej lewej 
dłoni. Od obrączki, którą miał na palcu, zaczęło rozchodzić się ku nadgarstkowi. 
Sprawiało 
mu ból, tak jakby obdzierało z zimna i mięsa jego kości. Wkrótce całe lewe ramię 
ożywił 
rozdzierający ból. Pod dotknięciem gorąca ponownie obudziły się jego siniaki, 
porzuciły swą 
martwotę.
Wówczas okowy lodu poczęły pękać także i w innych miejscach jego ciała. Ciepło 
płynące od koców dotarło do pogruchotanych żeber. Stawy nóg pulsowały, jakby 
nagłym 
kopnięciem przywrócono je do przytomności. Po chwili czoło przypomniało sobie o 
swej 
udręce. Potem Triock przesunął koniec Świętego Drewna z czoła na poczerniałą 
opuchliznę 
jego wargi. W tej samej chwili poczuł ogromny ból, przywracający go do życia.
Covenant powoli odzyskiwał przytomność. Otworzył oczy i wiedział, że odzyskał 
równowagę. Jego rany nie zagoiły się; zarówno czoło, jak i usta bolały niczym 
przekłute 
ościeniami, ciało jęczało od stłuczeń, ale lód nie wgryzał się już w kości. 
Opuchlizna ust 
zmalała i poprawiła się zdolność widzenia, jakby soczewki jego oczu uległy 
oczyszczeniu. W 
skrytości ducha czuł jednak żal z powodu drętwoty, która nie opuściła rąk i nóg. 
Jego 
obumarłe nerwy nie odzyskały jeszcze zdrowia, którego przywykł oczekiwać w 
Krainie.
Był jednak żywy – był w Krainie – widział Pianościgłego. Na później odsunął 
troskę o 
swe nerwy i rozejrzał się dookoła.
Leżał w małej dolinie o stromych ścianach, wtulonej pomiędzy góry za wartownią 
Kevina. W czasie gdy był nieprzytomny, przesłaniające wszystko morze chmur 
obniżyło się o 
kilkaset stóp i teraz powietrze wypełniał lekki śnieg. Zdążył go już okryć 
calową powłoczką. 
Odcień śniegu zdawał się świadczyć, iż jest późne popołudnie. Nie na porze dnia 
skupiały się 
jednak jego myśli. Był już kiedyś w tej dolince, z Leną.
Jego wspomnienia mocno różniły się od tego, co ujrzał. Niegdyś to było zaciszne, 
porośnięte trawą miejsce, gdzie sosny, niczym wysocy wartownicy, strzegły 
spokoju. 
Środkiem dolinki płynął wesoły potok. Teraz spod grubiejącej warstwy śniegu 
wystawała 
jedynie naga, zniszczona ziemia. Sosny były odarte z kory i rozłupane na drzazgi 
przez zimę 
dłuższą, niż były w stanie przetrwać; a miast wody dnem doliny biegła lodowa 
pręga na 
kształt starej blizny.
Covenant poczuł się nieswojo na myśl o tym, jak długo jeszcze ta pogoda może się 
utrzymać.
Sens ukryty w tym pytaniu przyprawił go o dreszcz. Musiał stoczyć bój ze swym 
zmęczonym ciałem, aby usiąść i schylić się nad naczyniem ze skaleningiem. 
Wówczas ujrzał 
trzy postacie siedzące w niewielkim oddaleniu wokół drugiego naczynia ze 
skaleningiem. 
Jedna z nich zauważyła jego ruch i powiedziała coś do pozostałych. Triock 
natychmiast wstał 
i podszedł do Covenanta. Przykucnął przy Niedowiarku i przyjrzał mu się z 
zakłopotaniem.
– Byłeś ciężko chory – powiedział. – Moja moc nie wystarczyła, aby cię uzdrowić. 
Widzę 
jednak, że już nie jesteś umierający.
– Uratowałeś mnie – powiedział Covenant z odwagą, na jaką pozwalał mu ból ust i 
wycieńczenie.
– Być może. Nie jestem tego pewny. Byłeś pod działaniem pierwotnej magii. – 
Covenant 
wytrzeszczył ze zdumienia oczy, a Triock ciągnął dalej: – Zdaje się, że 
lomillialor wywołał 
odzew białego złota. Dzięki tej mocy przejdziesz każdy test prawdy, jakiemu 
mógłbym cię 
poddać.
Mój pierścień, pomyślał Covenant tępo, ale nie był gotów zająć się tą myślą, ją 
również 
odsunął na bok.
– Uratowałeś mnie – powtórzył. – Są sprawy, które chciałbym poznać.
– Niech sobie będą. Teraz musisz jeść. Od wielu dni nic nie jadłeś. – Triock 
rozejrzał się, 
usiłując coś wypatrzyć w sypiącym śniegu, po czym powiedział: – Słone Serce 
Pianościgły 
niesie ci aliantha.
Covenant usłyszał stąpanie ciężkich nóg po zamarzniętej ziemi. Chwilę później 
spokojnie 
uśmiechnięty Pianościgły uklęknął obok niego. Obie dłonie miał pełne świeżych 
skarbojagód.
Covenant spojrzał na aliantha. Zdawało mu się, że zapomniał, co z nimi zrobić; 
tak długo 
głodował, iż głód stał się częścią niego. Nie potrafił jednak odmówić prośbie 
kryjącej się za 
życzliwym uśmiechem giganta. Powoli wyciągnął zdrętwiałą rękę i wziął jedną ze 
skarbojagód.
Wsunął ją sobie do ust i ugryzł. Poczuł rozlewający się słono-brzoskwiniowy 
posmak, 
który zdawał się odpierać wszystkie powody jego głodowania. Przełknął, a 
odżywcze 
substancje ochoczo zaczęły wnikać w jego ciało. Wypluł nasienie na dłoń i tak 
jakby 
dopełniał jakiegoś rytuału, rzucił je za siebie. Następnie zaczął szybko, 
łapczywie jeść.
Nie przerwał, dopóki nie opróżnił dłoni Pianościgłego. Westchnął, jakby miał 
ochotę na 
więcej, i wyrzucił za siebie ostatnie nasionko.
Gigant skinął z pochwałą głową i usadowił się wygodniej w pobliżu skaleningu. 
Triock 
poszedł za jego przykładem. Obaj utkwili spojrzenia w Covenancie.
– Nie zapomnę tego – powiedział cicho Niedowiarek. Nie przychodził mu do głowy 
żaden inny sposób na wyrażenie swej wdzięczności.
Triock zmarszczył czoło.
– Czy on nam grozi? – zapytał Pianościgłego.
Gigant utkwił w twarzy Covenanta badawcze spojrzenie swych głęboko osadzonych 
oczu. Uśmiechnął się blado.
– Niedowiarek mówi tylko w ponury sposób. On nie grozi... nie grozi nam.
Covenant poczuł przypływ wdzięczności dla zrozumienia Pianościgłego. Spróbował 
odwzajemnić uśmiech, ale przeszkodziły mu nabrzmiałe usta. Skrzywił się z 
wysiłku, po 
czym otulił się szczelniej kocami. Wyczuwał zimną otchłań odpowiedzi kryjących 
się za 
pytaniami, które musiał zadać, tylko nie wiedział jak. Zgorzkniałe usta Triocka 
i blizny 
Pianościgłego wznosiły barierę pomiędzy nim i tymi, którzy go przywołali; lękał 
się, że był 
winny zdarzeń, o których mogliby mu opowiedzieć, gdyby poprosił. A jednak musiał 
poznać 
te odpowiedzi, musiał wiedzieć, na czym stoi. W jego głowie pojawiły się 
pierwsze zarysy 
zamysłu. Wciąż miał przed oczyma obraz tej dolinki, takiej jaką była, gdy ujrzał 
ją po raz 
pierwszy. Do tego Mhoram błagał go o pomoc.
– Nie spodziewałem się, że pojawię się tutaj – zaczął niezdarnie. – Myślałem, że 
to 
Mhoram będzie przywoływał mnie ponownie, ale nawet on nie ma Laski Praw. Jak... 
jak wam 
udało się tego dokonać?
– Mhoram, syn Variola, widzący i wróżbita rady lordów, przybył do Mithil 
Stonedown 
przed wybuchem ostatniej wojny – odpowiedział oficjalnym tonem Triock – batalii 
przeciwko 
furii Dręczycielowi Ciał. Wówczas to podarował mi pręt lomillialor, którego 
używałem dziś... 
i przez ostatnie trzy dni. Z powodu tego daru wybrałem się do Loresraat, by 
studiować 
posługiwanie się Świętym Drewnem. Tam dowiedziałem się o upadku wielkiego lorda 
Eleny... ja... – przerwał na chwilę, aby stłumić swą pasję, po czym ciągnął 
dalej – przez 
następne lata czekałem, aby wyjaśnił się powód, dla którego wielki lord Mhoram 
ofiarował 
mi ten dar. W tym czasie walczyłem wraz z moim ludem przeciwko maruderom z armii 
Szarego Zabójcy. Potem przyłączył się do nas gigant Słone Serce Pianościgły i 
razem 
walczyliśmy na Południowych Równinach. Podczas gdy zima zaciskała coraz mocniej 
swój 
uchwyt na Krainie, my atakowaliśmy i uciekaliśmy, i atakowaliśmy ponownie, 
wyrządzając 
możliwie największe szkody nieprzebranym siłom naszego nieprzyjaciela. W końcu 
dotarła 
do nas wieść o upadku Revelwood – o oblężeniu samego wielkiego Revelstone. 
Daliśmy 
spokój potyczkom i wróciliśmy do Mithil Stonedown i wartowni Kevina. Przez trzy 
dni 
mozoliliśmy się nad lomillialor wielkiego lorda, wykorzystując Mądrość, którą 
przyniosłem z 
Loresraat, i ostatecznie sprowadziliśmy cię do Krainy. Niełatwo było tego 
dokonać.
Kamienny głos Triocka wywołał w umyśle Covenanta iskierki rozpaczliwych wizji.
– Ale jak? – zapytał, aby się im oprzeć, zapanować nad nimi, dopóki nie będzie 
na nie 
gotów. – Myślałem, że tylko Laska Praw...
– Upadek wielkiego lorda Eleny spowodował złamanie wielu praw – odparł Triock. – 
Kraina nie posmakowała jeszcze wszystkich konsekwencji tego zła. Laska 
umożliwiała 
wykorzystanie mocy na pewne sposoby, a ograniczała inne. Teraz te ograniczenia 
zniknęły. 
Czy nie czujesz złośliwości tej zimy?
Covenant z bólem w oczach skinął głową. Poczucie odpowiedzialności za koniec 
Eleny 
wywołało w nim ukłucie bólu, pobudziło do zadania pytania innego rodzaju.
– To nie tłumaczy, czemu to zrobiłeś. Po Lenie... i Elenie... i Atiaran... – nie 
potrafił 
przemóc się, by wyrażać się jaśniej – ...i tym wszystkim... miałeś mniej powodów 
niż inni, 
aby pragnąć mego powrotu. Nawet Trell... Być może Pianościgły potrafi zapomnieć, 
ale ty 
nie. Czuję to, nawet jeśli tego głośno nie mówisz.
Gorycz ścisnęła szczęki Triocka, ale miał przygotowaną ostrą odpowiedź.
– A jednak Pianościgły jest przekonujący. Kraina jest przekonująca. Waga, jaką 
przykładają do ciebie powiernicy Mądrości, jest przekonująca. A do tego Lena, 
córka Atiaran, 
nadal żyje w Mithil Stonedown. W ostatnich latach swego życia Atiaran, małżonka 
Trella, 
często powtarzała, że obowiązkiem żywych jest nadanie sensu śmierci innych. Ale 
ja pragnę 
znaleźć sens w poświęceniu tych, którzy żyją. Po... po krzywdzie, jaką 
wyrządziłeś Lenie... 
ona ukryła się, aby nikt nie dowiedział się o tym... abyś ty mógł swobodnie 
przekazać 
proroctwo lordom. To poświęcenie musi mieć sens, Niedowiarku.
Wbrew samemu sobie, wbrew swoim oczekiwaniom wrogiego nastawienia i wzajemnego 
obwiniania się Covenant uwierzył Triockowi. Elena ostrzegała go; mówiła, do 
czego Triock 
jest zdolny. Teraz jednak zastanawiał się, skąd Triock czerpał swe siły. Ten 
człowiek był 
skromnym pasterzem. Dziewczyna, którą kochał, została zgwałcona, a jej córka z 
nieprawego 
łoża wyrosła, by pokochać gwałciciela. A jednak to właśnie z ich powodu udał się 
do 
Loresraat, studiował niebezpieczną mądrość, której nie pragnął ani do której nie 
czuł pociągu. 
Został partyzantem walczącym dla Krainy. A teraz z rozkazu potrzeby, w jakiej 
znalazła się 
Kraina, i swego surowego współczucia przywołał Covenanta.
– Dotrzymałeś swej przysięgi pokoju – wymamrotał ochrypłym głosem Covenant. 
Myślał 
zaś: – To również zawdzięczam tobie, Foul.
Triock poderwał się nagle na nogi. Zmarszczki wokół oczu rozbiegły się po całej 
twarzy, 
gdy przyglądał się badawczo Covenantowi.
– Co zamierzasz uczynić? – zapytał przyciszonym głosem.
– Później mnie o to spytaj. – Covenant wstydził się, że nie potrafi wytrzymać 
spojrzenia 
Triocka. – Nie jestem jeszcze gotów. – Odruchowo zacisnął prawą dłoń na swym 
pierścieniu, 
skrywając go.
– Mamy czas – mruknął Pianościgły. – Bardzo ci potrzebny wypoczynek.
– Zdecyduj się szybko – powiedział Triock. – O świcie musimy wyruszyć – po czym 
przeszedł po rosnącej warstwie śniegu w kierunku swych dwóch towarzyszy, 
siedzących przy 
drugim naczyniu ze skaleningiem.
– Dobry z niego człowiek – powiedział cicho Pianościgły. – Zaufaj mu.
Och, ufam mu, pomyślał Covenant. Co mogę na to poradzić?
Pomimo ciepła koców ponownie wstrząsnęły nim dreszcze.
Pochylił się jeszcze bardziej nad rozjarzonymi kamieniami ognistymi. Na twarzy 
Pianościgłego zauważył wyraz niepokoju. Uprzedzając wszelkie przejawy troski ze 
strony 
giganta, które przypominałyby mu, jak mało na nie zasługiwał, odezwał się 
pośpiesznie:
– Nadal nie wiem, co się z tobą działo. A ty... skandalicznie cię posiekano. – 
Próbując 
wybadać Pianościgłego, ciągnął dalej: – Opowiem ci coś wesołego. Obawiałem się 
tego, co 
mogłeś uczynić... po tym wszystkim w Przełomie Zdrajcy. Lękałem się, że możesz 
powrócić 
do swego ludu i... i przekonać ich, aby zaprzestali walki, poddali się. Jak 
myślisz, czy 
wreszcie udało mi się cię rozśmieszyć?
Z całą wyrazistością widział jednak, że mu się nie powiodło. Pianościgły 
pochylił głowę, 
zakrył twarz dłońmi. Przez chwilę mięśnie jego ramion napięły się, jakby gigant 
ściskał kości 
twarzy, usiłując jej nadać wyraz, którego nie mogła przybrać w inny sposób.
– Radość jest w uszach, które słyszą – powiedział zduszonym głosem. – Moje uszy 
są 
wypełnione odgłosami zabijania.
Potem uniósł głowę. Na jego twarzy malował się spokój. Jedynie żar tlący się 
głęboko w 
pieczarach jego oczu wskazywał, iż został zraniony.
– Nie jestem jeszcze gotów, by żartować na ten temat. Gdybym był zdolny do 
śmiechu, to 
nie czułbym takiego... popędu do zabijania stworów Niszczyciela Dusz.
– Pianościgły – wymamrotał ponownie Covenant – co się z tobą działo?
Gigant machnął bezradnie rękoma, jakby nie miał pojęcia, w jaki sposób 
opowiedzieć 
swą historię.
– Przyjacielu, widzisz, jak wyglądam. To opowieść, która wymyka się nawet mojemu 
zrozumieniu, a jestem gigantem – choć przypominasz sobie, że mój lud uważał mnie 
za 
bardzo oszczędnego w słowach. Kamień i Morze! Covenancie, nie wiem, co 
powiedzieć. 
Wiesz, jak walczyłem w wyprawie po Laskę Praw. Kiedy nadszedł czas spełnienia 
proroctwa 
Damelona, przyjaciela gigantów, stwierdziłem, że nie mogę zaprzestać tej walki. 
Zadałem 
cios, którego nie można było powstrzymać. Toteż opuściłem Morskie Rubieże, aby 
nieodparta chęć czynu służyła przynajmniej Krainie. Nie udałem się jednak do 
lordów. Chyba 
zniechęciło mnie niezwykłe piękno Revelstone, wykutej przez gigantów twierdzy 
lordów. Nie 
miałem ochoty tkwić w jej wspaniałych salach, podczas gdy stwory Niszczyciela 
Dusz szalały 
w Krainie. Z tego powodu walczyłem, przebywałem z ludźmi, którzy walczyli. 
Rozdawałem 
ciosy od szczytów Northronu po Ostatnie Wzgórza. Potem spotkałem Triocka, syna 
Thulera, i 
jego towarzyszy, a gdy dowiedziałem się, że posiada on pęd Świętego Drewna – 
potomka 
Jedynego Drzewa, z którego wykonano Laskę Praw – przyłączyłem się do niego i 
stąd moje 
blizny. W końcu przybyłem tutaj.
– Zbyt długo byłeś pośród ludzi – mruknął Covenant. – Nie opowiedziałeś mi 
niczego. 
Co...? Jak...? Nie wiem, od czego zacząć.
– A zatem nie zaczynaj, przyjacielu. Odpocznij. – Pianościgły wyciągnął rękę i 
delikatnie 
dotknął ramienia Covenanta. – Ty również za długo byłeś wśród... ludzi innego 
rodzaju. 
Potrzeba ci wielu dni odpoczynku, których, obawiam się, nie będziesz miał. 
Musisz spać.
Ku swemu zaskoczeniu Covenant stwierdził, że był w stanie zasnąć. Ciepła senność 
sączyła się w niego z koców i blasku skaleningu, rozchodziła się po ciele od 
aliantha w jego 
krwi. Jutro lepiej będzie wiedział, jakie pytania zadać. Położył się na wznak na 
ziemi i 
naciągnął koce po same uszy.
Pianościgły poprawił je na nim.
– Jak długo ta zima będzie jeszcze trzymać? – zapytał Covenant.
– Pokój, przyjacielu – odparł Pianościgły. – Wiosna w Krainie powinna nastać 
trzy pełnie 
księżyca temu.
Covenanta przeniknął lodowaty dreszcz. Do jasnej cholery, Foul! – zazgrzytał. – 
Niech to 
diabli!
W tej pozycji nie mógł się jednak oprzeć swemu ogromnemu znużeniu. Zasnął niemal 
natychmiast, myśląc: – Niech to diabli. Cholera, niech to diabli.
Leżał pogrążony w krwistej, bezsennej drzemce. W jakiś czas po zapadnięciu 
ciemności 
zdało mu się, że słyszy głosy, które go z lekka rozbudziły. Pozbawione cielesnej 
powłoki, 
rozmawiały ponad nim, tak jakby był nieboszczykiem, leżącym twarzą ku ziemi.
– Niewiele prawdy mu wyjawiłeś – rzekł Triock.
– On dość wycierpiał jak na jedno serce – odparł Pianościgły. – Jakże mogłem mu 
powiedzieć?
– On musi wiedzieć. Jest odpowiedzialny.
– Nie. Za to nie jest odpowiedzialny.
– Pomimo to musi wiedzieć.
– Nawet kamień może skruszeć pod zbyt wielkim ciężarem.
– Ach, Skalny Bracie. Jakie znajdziesz dla siebie usprawiedliwienie, jeśli on 
zwróci się 
przeciwko Krainie?
– Pokój, przyjacielu. Nie zamęczaj mnie. Ja już wiem, że nie mogę być 
usprawiedliwiony.
Covenant słuchał tego nie rozumiejąc. Kiedy głosy odpłynęły poza jego 
świadomość, 
pogrążył się w szalonych snach o dążeniu do wytkniętego celu i bezlitosnym 
przywracaniu 
poprzedniego stanu rzeczy.
6. Obrona Mithil Stonedown
Później obudził go Pianościgły. Gigant trącał go w ramię dopóty, dopóki Covenant 
nie 
poderwał się ze swych koców. W przyćmionym świetle przesłoniętych częściowo 
naczyń 
skaleningu zobaczył, że śnieg przestał sypać, ale do świtu nadal było jeszcze 
daleko. Ponury 
nastrój nocy szczelnie wypełnił dolinę.
Niedowiarek ponownie opadł na posłanie.
– Odejdź. Daj mi spać – wybełkotał.
Pianościgły znów nim potrząsnął.
– Obudź się, ur-lordzie. Musisz teraz zjeść. Wkrótce wyruszamy.
– O świcie – powiedział Covenant. Sztywność obolałych warg sprawiła, że 
mamrotał, 
jakby drętwota rąk i nóg udzieliła się również jego językowi. – Powiedziałem o 
świcie.
– Yeurquin donosi, że od strony Południowych Równin widać ognie posuwające się 
coraz 
bliżej ku Mithil Stonedown. To nie są przyjazne znaki – rzadko kto ośmiela się 
rozpalać 
otwarty ogień w nocy. Ktoś również wspina się ku nam od strony Stonedown. Nie 
zostaniemy 
tutaj. Wstawaj. – Posadził Covenanta, po czym wepchnął mu w ręce płaską butelkę 
i miskę. – 
Jedz.
Zaspany Covenant pociągnął łyk z kamiennej butli. Zawierała wodę, lodowatą 
niczym 
stopiony śnieg. Ziąb wyszarpnął go ze snu. Trzęsąc się, zabrał się do miski. Był 
w niej 
przaśny chleb i skarbojagody. Niedowiarek zaczął pośpiesznie jeść, aby złagodzić 
chłód wody 
w żołądku.
– Kimkolwiek są ci, którzy nadciągają – nawet jeśli są to maruderzy – czyż nie 
jesteśmy 
tu bezpieczni?
– Być może, ale Stonedown będzie walczyć o swe domy. To lud Triocka... musimy im 
pomóc.
– A nie mogą się po prostu ukryć w górach... dopóki maruderzy nie odejdą?
– Czynili tak już w przeszłości. Mithil Stonedown atakowano wiele razy. 
Mieszkańcy 
Stonedown dość już mają zniszczeń wyrządzanych ich domom w czasie tych ataków. 
Tym 
razem będą walczyć.
Covenant opróżnił miskę i zmusił się do pociągnięcia solidnego łyku z butelki. 
Od ziąbu 
wody rozbolało go gardło.
– Nie jestem wojownikiem.
– Pamiętam – powiedział Pianościgły z dwuznacznym uśmiechem, tak jakby jego 
wspomnienia przeczyły zapewnieniom Covenanta. – Zadbamy, aby nie stała ci się 
krzywda.
Zabrał butlę i miskę i schował je w dużej skórzanej sakwie. Potem wyciągnął z 
niej gruby 
kaftan z owczej skóry i podał go Covenantowi.
– Przyda ci się to... choć mówi się, że żaden strój ani ogień nie potrafią 
całkowicie 
ochronić przed chłodem tej zimy. – Covenant wdziewał kurtkę, a gigant ciągnął 
dalej. – 
Przykro mi, że nie mam lepszego przyodziewku dla twych stóp, ale mieszkańcy 
Stonedown 
noszą tylko sandały. – Wyciągnął ze swej sakwy parę sandałów na grubej podeszwie 
i podał 
je Covenantowi.
Niedowiarek ściągnął z siebie koc i po raz pierwszy zobaczył, do jakiego stanu 
doprowadził swe stopy. Były pokaleczone i posiniaczone, od palców po pięty 
pokrywały je 
plamy zaschłej krwi; z kostek zwisały mu pozostałości po skarpetkach, podobne do 
poszarpanych falbanek błazna. Bólu jednak nie czuł; martwota jego nerwów 
sięgnęła głębiej 
niż rany.
– Nie martw się tym – rzucił chrapliwie, ściągając skarpetki z kostek. – To 
tylko trąd.
Wziął sandały od Pianościgłego, wcisnął je na swe stopy i zawiązał z tyłu 
rzemyki.
– Może któregoś dnia wreszcie zrozumiem, po co w ogóle zawracam sobie głowę 
troszczeniem się o siebie. – Ale wiedział, czemu to robi; wymagał tego jego 
świeżo wykluty 
zamiar.
– Powinieneś odwiedzić mój świat – burknął do giganta. – To bezbolesne. Nic byś 
nie 
poczuł.
Wtem zawołał ich Triock. Pianościgły poderwał się szybko. Covenant wstał z 
koców, 
gigant zebrał je i wepchnął do swej sakwy. Z torbą w jednej ręce i garem 
skaleningu w 
drugiej ruszył z Covenantem do Triocka.
Triock stał z trzema towarzyszami w pobliżu wąskiego jaru, który był wylotem 
dolinki. 
Rozmawiali przyciszonymi, naglącymi głosami. Pianościgły i Covenant dołączyli do 
nich.
– Skalny Bracie, nasi zwiadowcy wrócili z Równin. Slen donosi, że... – Przerwał 
nagle. 
Usta wykrzywił mu sardoniczny uśmiech. – Wybaczcie mi. Zapomniałem o 
grzeczności. 
Muszę dokonać prezentacji.
Odwrócił się do jednego ze swych towarzyszy, krępego starca chrapliwie dyszącego 
w 
mroźnym powietrzu.
– Slenie, małżonku Terass, oto ur-lord Thomas Covenant, Niedowiarek i władca 
białego 
złota. Niedowiarku, oto Slen, najlepszy kucharz na całych Południowych 
Równinach. Terass, 
jego małżonka, należy do kręgu starszyzny Mithil Stonedown.
Slen zasalutował Covenantowi, a ten odpowiedział mu niezgrabnie podobnym gestem, 
jakby parujący oddech i drętwota rąk nie pozwalały mu na grację. Potem Triock 
odwrócił się 
do pozostałych towarzyszy. Byli nimi mężczyzna i kobieta, podobni do siebie 
niczym 
bliźnięta. Wyglądali na wojowników, którym nieobcy był rozlew krwi i zabijanie w 
skrytości 
nocy. Ich brązowe oczy wpatrywały się w Covenanta bez mrugnięcia, jak źrenice 
ludzi, 
których już nic nie mogło zaskoczyć.
– Oto Yeurquin i Quirrel – powiedział Triock. – Walczymy razem od pierwszego 
dnia 
ataku na Krainę.
– Niedowiarku, wieść o oblężeniu Revelstone zastała nas na Południowych 
Równinach, 
gdzie z gigantem nękaliśmy sporą grupę stworzeń Zabójcy. Natychmiast stamtąd 
uciekliśmy, 
starając się zatrzeć za sobą ślady. Zostawiliśmy jednak zwiadowców, aby mieli 
tamtych na 
oku. Zwiadowcy właśnie wrócili, donosząc, że początkowo maruderzy bez powodzenia 
szukali naszego tropu. Dwa dni temu jednakże zmienili nagle kierunek marszu i 
ruszyli 
pośpiesznie prosto ku dolinie Mithil. – Triock przerwał z ponurym grymasem na 
twarzy, po 
czym powiedział: – Wyczuli działanie naszej mocy na wartowni Kevina. 
Melenkurion! 
Niektóre z tych stworzeń mają oczy.
– Toteż nie jesteśmy tu bezpieczni – powiedział Pianościgły do Covenanta. – 
Jeśli w 
istocie dostrzegli moc Świętego Drewna, to nie spoczną, dopóki nie zdobędą go 
dla 
Niszczyciela Dusz... i nie zabiją tego, kto nią włada.
Slen zakaszlał, wyrzucając kropelki pary.
– Musimy ruszać. O świcie na nas napadną.
Triock przytaknął mu zdecydowanym kiwnięciem głowy.
– Jesteśmy gotowi. – Spojrzał w kierunku Pianościgłego i Covenanta. – 
Niedowiarku, 
musimy podróżować pieszo. Skończyła się w Krainie jazda na końskim grzbiecie. 
Czy jesteś 
w stanie iść?
Covenant wzruszył ramionami.
– Trochę za późno na martwienie się o to, co mogę, a czego nie. Pianościgły z 
łatwością 
będzie mógł mnie ponieść... jeśli będę opóźniał marsz.
– A więc dobrze. – Triock otulił się szczelniej płaszczem, po czym podniósł 
naczynie ze 
skaleningiem i uniósł je nad głowę, oświetlając jar przed sobą. – Ruszajmy.
Quirrel pierwsza żwawym krokiem zagłębiła się w ciemności jaru. Triock poszedł 
za nią, 
za nim Slen. Na znak giganta Covenant ruszył za Slenem. Pianościgły szedł za 
nim, trzymając 
drugie naczynie ze skaleningiem, a Yeurquin zamykał pochód.
Covenant nie uszedł nawet dwudziestu jardów wąwozem, gdy przekonał się, że nie 
był 
jeszcze dostatecznie silny do samodzielnej wędrówki. Znużenie krępowało ruchy 
mięśni, a 
resztę posiadanej jeszcze energii zużywał na obronę przed przenikliwym zimnem. 
Początkowo, pomimo swej słabości, postanowił wytrzymać, ale gdy przebył połowę 
rozpadliny wiodącej na zbocze od strony Mithil Stonedown, zrozumiał, że nie 
obejdzie się 
bez pomocy. Jeśli miał zrealizować zamysł, który kiełkował mu w mózgu, musiał 
nauczyć się 
przyjmować pomoc.
Niedowiarek oparł się o skałę, dysząc ciężko.
– Pianościgły...
– Słucham, przyjacielu – gigant pochylił się ku niemu.
– Pianościgły... nie poradzę sobie sam.
– Ani ja – powiedział Pianościgły, śmiejąc się cicho. – Przyjacielu, towarzystwo 
dodaje 
otuchy. – Bez wysiłku wziął Covenanta na ręce, ułożył go w półsiedzącej pozycji, 
aby 
widział, co ma przed sobą. Naczynie ze skaleningiem włożył do jego rąk, choć do 
niesienia 
Covenanta potrzebował jedynie jednej ręki. Ciepły blask oświetlił twarz 
Pianościgłego. 
Gigant uśmiechał się. – To trochę ryzykowne. Wykorzystywanie mnie może ci wejść 
w krew.
– Jakbym siebie słyszał – mruknął gburowato Covenant.
Pianościgły uśmiechnął się szeroko. Triock rzucił im ostrzegawcze spojrzenie i 
gigant nie 
odezwał się więcej.
Chwilę później Triock przykrył swój gar ze skaleningiem. Na znak Pianościgłego 
Covenant uczynił to samo. Gigant schował urnę do sakwy. Bez pomocy światła 
grupka 
wędrowców wspięła się rozpadliną na odsłonięte zbocze góry, wysoko ponad doliną 
Mithil.
W gęstych ciemnościach nie widzieli niczego poniżej siebie z wyjątkiem ogni 
migoczących niczym iskierki w zimnej, czarnej hubce. Covenant nie potrafił 
oszacować, jak 
były daleko, ale Pianościgły powiedział zduszonym głosem:
– To duża grupa. Dotrą do Mithil Stonedown o świcie, tak jak powiedział Slen.
– Zatem musimy się pośpieszyć – powiedział Triock. Odwrócił się w lewo i ruszył 
szybko nie oświetloną półką skalną.
Gigant natychmiast poszedł za nim, a jego długie kroki z łatwością dorównały 
truchtowi 
Triocka. Wkrótce zeszli z półki, przeszli z niej na łagodniejszy stok, którym 
ich szlak opadał 
ku dolinie. Covenant wyczuwał powolne gęstnienie powietrza. Dzięki ciepłu 
naczynia ze 
skaleningiem, spoczywającego mu na piersi, poczuł przypływ sił. Próbował 
przypomnieć 
sobie, jak ten szlak wyglądał wiosną, ale żadne wspomnienia nie przychodziły mu 
do głowy; 
nie mógł się uwolnić od wrażenia nagiej ponurości, które promieniowało ku niemu 
poprzez 
noc. Czuł jednak, że przeraziłby go widok martwego skalnego oblicza gór, 
wymuszonej 
martwoty wzgórz, rozsadzonych lodem pni drzew, Mithil skutej lodem.
Triock zaczął biec.
Trucht Pianościgłego wytrząsnął wszystkie myśli z umysłu Covenanta i Niedowiarek 
skupił się na otaczających go mrokach nocy. Stwierdził, że wykrzywiając 
groteskowo twarz, 
może nieco oswoić wzrok z ciemnościami; najwyraźniej jego oczy pamiętały 
zrodzoną w 
Krainie przenikliwość. Pianościgły posuwał się szybko w dół szlaku. W tym czasie 
Niedowiarkowi udało się wypatrzyć po lewej stronie wysokie zarysy gór, a po 
prawej, daleko 
w dole, dolinę. Po jakimś czasie dostrzegł niewyraźne, blade błyski skutej lodem 
rzeki. Potem 
szlak zbliżył się do końca doliny i zakręcił szerokim łukiem w dół, ku Mithil 
Stonedown. 
Pianościgły pokonał zakręt i Covenant ujrzał za wschodnimi szczytami pierwsze 
przyćmione 
blaski świtu.
Poczęli iść jeszcze szybciej, bardziej niecierpliwie. W przyćmionym świetle 
sączącego się 
brzasku Covenant widział obłoczki śniegu podrywane uderzeniami stóp Triocka. 
Uszy 
wypełniał mu mocny oddech Pianościgłego, przez który przebijały się ostre 
trzaski i jęki rzeki 
mocującej się z lodowymi okowami. Niedowiarek chciał zejść z rąk giganta, 
pragnął uwolnić 
się od jego pośpiechu i sam popędzić naprzód.
Wtem Quirrel zwolniła i zatrzymała się. Triock i Pianościgły dogonili ją. 
Kobieta stała z 
inną stonedownorką.
– Triock, ludzie są gotowi – szepnęła szybko. – Nieprzyjaciele zbliżają się. 
Jest ich wielu, 
ale zwiadowcy nie wypatrzyli jaskiniowych upiorów ani ur-podłych. Jak będziemy z 
nimi 
walczyć?
W tym czasie Covenant opuścił się na ziemię. Tupnął nogą, aby przyśpieszyć 
krążenie w 
kolanach i przysunął się do Triocka, aby słyszeć, co mówiono.
– Któryś z nich ma oczy – odparł Triock. – Oni polują na Święte Drewno.
– Tak też mówili starsi.
– Użyjemy go na przynętę. Ja zostanę po tej stronie Stonedown, z dala od nich, 
tak że 
będą musieli przeszukać wszystkie domy, aby mnie znaleźć. To złamie ich szeregi, 
przedzieli 
ich. Wspomoże nas samo Stonedown i zaskoczenie. Powiedz ludziom, aby ukryli się 
z tej 
strony – za ścianami stojących na zewnątrz domów. Idź.
Kobieta odwróciła się i pobiegła w kierunku Mithil Stonedown. Triock ruszył jej 
śladem 
o wiele wolniej, dając po drodze instrukcje Yeurquinowi i Quirrel. Z 
Pianościgłym u swego 
boku Covenant pośpieszył za nimi, usilnie myśląc, jak zachować życie, gdy 
zacznie się walka. 
Triock był absolutnie pewny, że maruderzy polowali na lomillialor, ale Covenant 
był innego 
zdania. Był skłonny uwierzyć, że ta grupa stworów Foula przybyła po niego i 
białe złoto.
Dysząc, podążał za Triockiem długim zboczem wzgórza. Po wejściu na jego szczyt 
ujrzał 
zarys przycupniętej kamiennej wioski. W szarym blasku świtu wypatrzył kolisty 
układ 
zabudowań Mithil Stonedown; nieregularne domy, większość parterowych o płaskich 
dachach, stały skierowane frontami ku otwartemu placowi w centrum wioski, 
miejscu zebrań 
jej mieszkańców.
W oddali, w pobliżu wylotu doliny jaśniały ognie maruderów. Poruszali się 
szybko, tak 
jakby już czuli w nozdrzach zapach zdobyczy.
Triock przystanął na chwilę, przyglądając się im przez mrok świtu.
– Gdyby mi się nie powiodło, zaopiekuj się Świętym Drewnem i Niedowiarkiem. Ty 
musisz dokonać tego, czego ja nie potrafię.
– Nie może ci się nie powieść – odparł Pianościgły. – Nie możemy na to pozwolić. 
I 
czegóż mógłbym dokonać zamiast ciebie?
Triock skinął głową w kierunku Covenanta.
– Przebacz mu.
Nie czekając na odpowiedź, ruszył skokami w dół zbocza.
Covenant rzucił się za nim w pogoń, ale jego martwe stopy ślizgały się na śniegu 
i nie 
mógł się poruszać dostatecznie szybko. Dogonił Triocka dopiero u podnóża 
wzgórza. 
Wówczas schwycił go za ramię, zatrzymał i wydyszał mu prosto w twarz, wzbijając 
przy tym 
obłoczki pary:
– Nie wybaczaj mi. Nie truj się więcej z mego powodu. Po prostu daj mi broń, 
abym 
mógł się sam obronić.
Triock odepchnął rękę Covenanta.
– Broń, Niedowiarku? – warknął. – Użyj pierścienia. – Ale po chwili opanował 
się, 
pokonał własne zgorzknienie. – Covenancie, być może któregoś dnia zrozumiemy 
się, ty i ja – 
powiedział łagodnie.
Sięgnął pod płaszcz, wyciągnął kamienny sztylet o długim ostrzu i z powagą podał 
go 
Covenantowi, jakby był jego towarzyszem broni. Potem pośpiesznie się oddalił, by 
dołączyć 
do ludzi skradających się na swe pozycje na obrzeżach wioski.
Covenant przyglądał się nożowi, jakby ten miał go za chwilę ugryźć. W pierwszej 
chwili 
nie był pewny, co z nim uczynić; teraz, gdy miał już broń, nie potrafił sobie 
wyobrazić jej 
użycia. Spojrzał pytająco na Pianościgłego, ale uwaga giganta była skierowana 
gdzie indziej. 
Olbrzym wpatrywał się z napięciem w zbliżające się ognie, jego oczy błyszczały 
gorąco, 
entuzjastycznie, jakby na wspomnienie krwawej rzezi. Covenant skrzywił się w 
duchu. 
Przekładał chwilę nóż z ręki do ręki, wahając się, czy go nie odrzucić, po czym 
nagle odpiął 
kurtkę i wsunął ostrze za pas.
– I co teraz? – dopytywał się, próbując zwrócić uwagę Pianościgłego. – Będziemy 
tu tak 
stać, czy może zaczniemy biegać w kółko?
Gigant rzucił mu ostre spojrzenie, twarz mu pociemniała.
– Oni walczą o swe domy – powiedział z niebezpieczną nutką w głosie. – Jeśli nie 
potrafisz pomóc, to przynajmniej nie kpij. – Machnął rozkazująco ręką i odszedł 
wielkimi 
krokami pomiędzy najbliższe domy.
Covenant ruszył za nim do Stonedown, pomrukując pod nosem, zaskoczony nie znanym 
mu gniewem Giganta. Większość ludzi czaiła się już za domami po tej stronie 
wioski. 
Zdawali się nie zwracać uwagi na Covenanta, a on mijał ich, idąc za 
Pianościgłym, tak jakby 
wędrował prosto w pułapkę zastawioną na maruderów.
Pianościgły zatrzymał się na tyłach jednego z domów w wewnętrznym kręgu. 
Podobnie 
jak większość budynków miał płaski dach, a jego kamienny okap sięgał na wysokość 
szyi 
giganta. Gdy Covenant do niego dołączył, Pianościgły podniósł go i podrzucił 
lekko na dach.
Wylądował twarzą w śniegu. Natychmiast jednak, bełkocząc, podciągnął się 
chwiejnie na 
kolana i odwrócił gniewnie do giganta.
– Tam będziesz bezpieczniejszy – powiedział Pianościgły. Wskazał głową ku 
sąsiednim 
domom. – Będę cię stamtąd pilnować. Nie podnoś się. Już są prawie przy nas.
Covenant odruchowo padł na brzuch.
Jak na dany znak wokół zapadła cisza. Nie mącił jej żaden dźwięk z wyjątkiem 
cichego 
poświstywania wiatru. Na dachu Covenant czuł się dotkliwie wystawiony na widok. 
Nawet ta 
niewielka wysokość przyprawiała go o zawrót głowy; nie był w stanie ani 
spojrzeć, ani 
skoczyć w dół. Pośpiesznie odczołgał się od skraju dachu, po czym zastygł, 
słysząc, jakiego 
narobił hałasu. Choć jego ruchy tłumił śnieg, to i tak zabrzmiały w ciszy 
spowijającej wioskę 
niczym sygnał zdrady. Przez chwilę nie potrafił zdobyć się na odwagę, aby 
odwrócić się. 
Obawiał się widoku srogich twarzy, rzucających mu zza brzegu dachu złośliwe 
spojrzenia.
Powoli jednak trwożliwe pulsowanie w skroniach uspokoiło się. Covenant zaklął na 
siebie w duchu. Rozciągnięty na dachu obracał się powoli, dopóki nie zwrócił się 
twarzą ku 
środkowi Stonedown.
W dolinie światło sączyło się przez szare, skłębione chmury. Przesłaniały one 
całkowicie 
niebo, a pod ich chłodnym ciężarem dzień wstawał zimny i ponury, przejmująco 
smutny. Ten 
widok zmroził Covenanta bardziej niż czerń nocy. Widział teraz wyraźniej niż w 
wartowni 
Kevina, że ten ciągły mrok spowijający ziemię nie był naturalnego pochodzenia, 
był złem – 
całunem szalonej złośliwości lorda Foula. Niedowiarka przeraziła kryjąca się za 
tym moc. 
Foul posiadał moc zakłócenia najbardziej fundamentalnych praw natury, moc, 
której nie 
wyczerpie zgniecenie jednego nieudolnego trędowatego. Wszelkie zamysły 
przeciwstawienia 
się jej były po prostu nierozsądną bufonadą. Covenant poszukał dłonią noża, tak 
jakby jego 
kamienne ostrze mogło przywrócić mu hart ducha, wzmóc jego wytrzymałość. 
Wszystkie 
myśli skupił na odległym szczęku, zniekształconym przez wiatr. Wytężył na chwilę 
słuch. To 
były odgłosy zbliżających się maruderów.
Przebiegł go dreszcz, kiedy uświadomił sobie, że oni nawet nie starają się 
poruszać cicho. 
Cała dolina stała przed nimi otworem, a ich liczba dodawała im pewności; 
nadciągali 
brzegiem rzeki, szczękając swym orężem, prowokując mieszkańców Stonedown do 
stawienia 
im oporu. Covenant ostrożnie przesunął się, aby wyjrzeć zza krawędzi dachu. 
Mięśnie mu 
dygotały, ale zacisnął szczęki, przywarł płasko do śniegu i w przyćmionym 
świetle zaczął 
wpatrywać się w środek wioski z tak intensywnym skupieniem, że aż rozbolała go 
głowa.
Wkrótce usłyszał gardłowe pokrzykiwania i podzwanianie żelaza o kamień. 
Maruderzy 
rzucili się do przeszukiwania pierwszych domów. Nadal nic nie mógł dojrzeć; 
linia dachów 
wioski przesłaniała mu widok. Starał się tak oddychać, aby wydychana para nie 
zasłaniała mu 
widoku i nie zdradziła jego pozycji. Obejrzał się w drugą stronę i spostrzegł, 
że ma garście 
pełne śniegu. Otworzył dłonie, zmusił swe palce, aby się rozgięły, po czym 
przycisnął dłonie 
płasko do kamienia, przyjmując pełną gotowości pozycję.
Odgłosy zbliżających się wojaków dochodziły od skraju wioski i przesuwały się ku 
środkowi, mniej więcej równolegle do rzeki. Zamiast próbować otoczyć i zamknąć w 
pułapce 
stonedownorów, maruderzy powoli zalewali wioskę; nie dbając o zaskoczenie, 
spychali ludzi 
ku wąskiemu końcowi doliny. Covenant potrafił to wyjaśnić jedynie ich złośliwą 
pewnością 
siebie i wzgardą. Maruderzy chcieli zapędzić ludzi w śmiertelną pułapkę na końcu 
doliny, 
przedłużając tym samym i powiększając swą radość z czekającej ich rzezi. Ich 
pełne 
złośliwości przekonanie było przerażające, ale Covenantowi przyniosło ulgę. 
Świadczyło 
bowiem o tym, że celem tego ataku nie było zdobycie czegoś tak rzekomo potężnego 
jak białe 
złoto.
Wkrótce jednak poznał inne wyjaśnienie. Wytężył oczy, pokonując szarość brzasku, 
i 
dostrzegł z drugiego końca wioski ostry błysk zielonego światła. Trwał jedynie 
sekundę, a 
wraz z nim powietrze wypełnił łoskot kruszonych skał – dźwięk podobny do 
wydawanego 
przez uderzające o siebie głazy. Covenant był tym tak zaskoczony, że niemal 
poderwał się, 
aby zobaczyć, co się stało. Opanował się jednak, gdy ujrzał pierwsze stwory 
wchodzące do 
centrum Stonedown.
Większość z nich z wyglądu przypominała nieco ludzi, ale ich rysy nosiły znamię 
męczarni, groteskowego wykrzywienia, tak jakby jakaś potężna pięść zgniotła je 
przy 
urodzeniu, wykrzywiła nie do poznania. Oczy nie na miejscu, zniekształcone; nosy 
i usta 
sterczały ze skóry zmiętoszonej niczym glina ściśnięta mocnymi palcami; 
niektórym z twarzy 
i czaszki sączył się płyn, tak jakby cała głowa była jednym ropiejącym wrzodem. 
Reszta ich 
ciał nie wyglądała wiele zdrowiej. Niektórzy mieli plecy powyginane pod 
obłędnymi kątami, 
inni mieli dodatkowe ręce lub nogi, jeszcze innym głowy wyrastały pomiędzy 
łopatkami lub 
na środku piersi. Jedną cechę mieli wspólną: wszyscy cuchnęli zepsuciem, tak 
jakby było ono 
samą kwintesencją ich istnienia; z ich wzroku biła nienawiść do wszystkiego co 
krzepkie i 
zdrowe.
Wyszli nadzy, jeśli nie liczyć sakw na jedzenie i opasek do zatknięcia broni, 
powarkując i 
plując na plac w centrum Mithil Stonedown. Tam zatrzymali się, dopóki krzyki ich 
towarzyszy nie powiedziały im, że połowa wioski była pod ich kontrolą. Wówczas 
wysoka 
postać, o twarzy niczym zaciśnięta pięść i trzech masywnych ramionach, rzuciła 
warkliwą 
komendę stojącym za nią maruderom. W odpowiedzi na środek wyszła grupa 
prowadząca ze 
sobą trzy ogromne, nie podobne do innych stwory.
Były one ślepe i bezwłose, jakby spłodzili je ur-podli, nie miały ani uszu, ani 
nosów. Ich 
maleńkie główki tkwiły na pozbawionych szyi, ogromnych ramionach. Z tułowi 
wielkich 
niczym beczki sterczały krótkie nogi na kształt kleszczy, a ich ciężkie ramiona 
były 
wystarczająco długie, aby sięgnąć ziemi. Wewnętrzną powierzchnię ich ramion, od 
pleców do 
koniuszków palców, pokrywały przyssawki. Covenantowi zdawało się, że falują w 
jego 
oczach, tak jakby nieśli w sobie tyle złej mocy, że jego oczy nie były w stanie 
wyraźnie 
dostrzec zarysów ich postaci.
Na komendę maruderzy podprowadzili tych trzech do domu na skraju kręgu. Ustawili 
ich 
wokół budynku, a tamci natychmiast przysunęli się do ścian, rozłożyli na całą 
szerokość 
ramiona i przywarli przyssawkami do kamiennych murów.
Przy wtórze chrapliwych pomruków ich moc zaczęła rosnąć. Otoczyła cały dom i 
powoli 
zaciskała się wokół niego niczym pętla.
Covenant obserwował ich z głębokim przerażeniem. Teraz rozumiał już taktykę 
maruderów; atakowali tak, aby chronić tych trzech. Wraz z zapachem olejku ich 
moc rosła, 
zacieśniała swą pętlę, buczała, aż w końcu Niedowiarek spostrzegł linie zielonej 
siły 
przebiegające przez nich wokół domu, ściskające go z nieubłaganą zaciętością. 
Zdawało mu 
się, że powinien krzyknąć do stonedownorów, ostrzec ich przed 
niebezpieczeństwem. Nawet 
nie zauważył, że podniósł się na czworaki, aby lepiej widzieć.
Mijały minuty. Napięcie sięgnęło szczytu, gdy kamienne ściany domu zaczęły cicho 
skrzypieć pod wpływem rosnącego nacisku. Covenant przyglądał się temu z 
otwartymi 
ustami, tak jakby niemy kamień wołał do niego o pomoc.
Wtem pętla eksplodowała błyskiem zielonej siły. Dom skruszył się do wewnątrz, 
zapadł 
się do środka, aż wszystkie jego pokoje i całe umeblowanie obróciło się w gruzy. 
Trzech 
niszczycieli cofnęło się i po omacku szukało wokół siebie nowych kamieni do 
skruszenia.
Nagle rozległ się kobiecy krzyk – wrzask oburzenia. Covenant usłyszał, jak ktoś 
biegnie 
pomiędzy domami. Poderwał się i spostrzegł białowłosą kobietę, wypadającą pędem 
spod 
okapu jego dachu, z długim nożem zaciśniętym w obu dłoniach. Kobieta rzuciła się 
ku 
centrum Stonedown.
W tej samej chwili on rzucił się za nią. Dwoma szybkimi krokami przeskoczył na 
sąsiedni 
dach i spadł niczym kłębek luźnych kończyn. Przy lądowaniu stracił równowagę, 
przewrócił 
się i zsunął po śniegu niemal na skraj dachu. Ale pozbierał się i cofnął, aby 
rozpędzić się 
przed skokiem na następny dach.
Z tej pozycji ujrzał kobietę pędzącą ku otwartej przestrzeni w centrum wioski. 
Jej krzyk 
zaalarmował maruderów, ale nie byli przygotowani na szybkość, z jaką się na nich 
rzuciła. 
Kobieta skoczyła, pchnęła z całej siły długim nożem i wbiła go po rękojeść w 
pierś 
trzyrękiego stwora, który dowodził atakiem.
W następnej sekundzie inny stwór schwycił ją za włosy i odrzucił. Zgubiła swój 
nóż, 
zginęła Covenantowi z oczu, upadając przed jednym z domów. Maruderzy ruszyli za 
nią z 
podniesionymi mieczami.
Covenant skoczył na następny dach. Tym razem utrzymał równowagę przy lądowaniu, 
przebiegł po kamiennych płytach i ponownie skoczył. Na dachu domu, który skrywał 
przed 
jego wzrokiem kobietę, pośliznął się. Miał zbyt duży pęd; nie mógł się 
zatrzymać. W chmurze 
śniegu przeleciał krawędź dachu i z trzaskiem spadł na ziemię obok kobiety.
Siła uderzenia oszołomiła go, ale jego nagłe pojawienie zaskoczyło atakujących i 
najbliższy stwór cofnął się kilka kroków, wymachując w obronie mieczem, jakby 
zamiast 
Covenanta zobaczył całą grupę wojowników. Ta chwila wystarczyła, aby Niedowiarek 
pozbył 
się czerwonawej mgiełki przesłaniającej mu wzrok. Dysząc wstał. 
Maruderzy, wywijając bronią, gotowali się do ataku. Gdy jednak spostrzegli, że 
wystraszył ich jeden na wpół ogłuszony mężczyzna, obrzucili go wyzwiskami i 
wybuchnęli 
wrogim śmiechem. Potrząsając bronią, kilku z nich ruszyło do przodu z przesadnie 
udawaną 
ostrożnością, aby pochwycić Covenanta i starą kobietę. Na ten widok inne 
wybuchnęły 
szyderstwami i też wyszły na środek wioski, aby patrzeć, co się będzie działo.
Covenant rzucał spojrzenia we wszystkich kierunkach, wypatrując drogi ucieczki. 
Bez 
powodzenia; wraz z kobietą stali samotnie przeciwko kilkudziesięciu pokracznym 
stworom.
Oddechy maruderów nie wzbijały pary w mroźnym powietrzu. Choć nie mieli na sobie 
żadnych okryć, zdawali się przerażająco dobrze znosić tę nadprzyrodzoną zimę.
Zbliżali się tak, jakby mieli zamiar żywcem ich pożreć.
Kobieta zasyczała na nich, ale Niedowiarek nie zwracał na nią uwagi. Cały 
skoncentrował 
się na ucieczce. Przez myśl przemknęło mu osobliwe wspomnienie. Przypomniał 
sobie, jak 
kiedyś Mhoram zrobił użytek z bezsilnego białego złota. Pobudzony tym 
wspomnieniem 
wyskoczył nagle krok do przodu, wymachując swym pierścieniem na skradające się z 
wyciem 
ku niemu stworzenia.
– Cofnijcie się, wy cholerne bękarty – wrzasnął – albo powalę was na miejscu!
Widać jego krzyk, a może widok pierścienia zaskoczył ich i odsunęli się kilka 
kroków w 
tył, ściskając broń.
W tej samej chwili Covenant schwycił kobietę za rękę i rzucił się do ucieczki. 
Ciągnąc ją 
za sobą, pognał do narożnika domu, skręcił ostro i jak mógł najszybciej zaczął 
uciekać z 
otwartego terenu. Prawie natychmiast wypuścił dłoń kobiety; nie potrafił jej 
pewnie trzymać 
dłonią pozbawioną dwóch palców. Ale ona biegła już sama. Po chwili dogoniła go i 
chwyciła 
za rękę, pomogła pokonać następny zakręt.
Rycząc z furią, maruderzy puścili się w pościg. Wbiegli pomiędzy domy, a wówczas 
runął na nich z dachu Pianościgły i uderzył niczym taran. Zduszeni pomiędzy 
domami nie 
mogli się mu wymknąć; a on okładał ich z całej siły, roznosząc na strzępy tych 
najbliżej 
siebie, a innych odrzucając na środek Mithil Stonedown.
Z kolei Triock, Quirrel i Yeurquin poprowadzili kilkunastu stonedownorów po 
dachach w 
głąb wioski. Pośród zamieszania wywołanego atakiem giganta obrońcy spadli na 
maruderów 
niczym deszcz mieczy i oszczepów. Inni rzucili się zająć walką stwory, które 
nadal 
prowadziły poszukiwania pomiędzy domami. Po chwili w całym Stonedown wrzała 
walka.
Covenant nie zatrzymał się; ciągnąc za sobą kobietę, uciekał, dopóki nie minął 
ostatnich 
domów. Tam wydłużył krok, zamierzając odbiec jak najdalej w głąb doliny. Drogę 
zagrodził 
im Slen.
– Głupia! – rzucił ostro, ciężko dysząc. – Do reszty postradałaś zmysły. – Potem 
szarpnął 
Covenanta i zawołał: – Chodź. Chodź.
Covenant i kobieta oddalili się za nim od rzeki i nie oznakowaną ścieżką 
skierowali się ku 
podnóżu gór. Kilkaset jardów ponad wioską natknęli się na zwałowisko głazów – 
pradawną 
pozostałość po kamiennej lawinie, która zeszła z gór. Slen zręcznie odnajdował 
drogę 
pomiędzy głazami i wkrótce dotarli do ogromnej, ukrytej jaskini. Kilku 
stonedownorów 
trzymało straż u jej wylotu, a w środku przy misach ze skaleningiem kuliły się 
dzieci, chorzy i 
słabi.
Covenanta kusiło, aby wejść do jaskini i schronić się tam, ale w pobliżu jej 
wylotu 
dostrzegł wysoki, pochyły stos kamieni, zwieńczony szeroką koroną. Odwrócił się 
więc i 
wspiął po kamieniach, aby sprawdzić, czy nie zobaczy z jego szczytu Stonedown. 
Białowłosa 
kobieta z łatwością wspięła się za nim; wkrótce stali razem, spoglądając na 
bitwę o Mithil 
Stonedown.
Wysokość, na jakiej się znalazł, zaskoczyła go. Nie zdawał sobie sprawy, że 
wspiął się 
tak wysoko. Zawrót głowy sprawił, że poczuł się niepewnie i wzdrygnął na widok 
wysokości. 
Przez moment dolina wirowała wokół niego. Nie chciało mu się wierzyć, że jeszcze 
przed 
chwilą skakał po dachach; już sama myśl o podobnej śmiałości wytrącała go z 
równowagi. 
Jednakże nagląca potrzeba obserwacji walki pomogła mu opanować zawrót głowy. 
Uczepiony na wpół świadomie ramienia kobiety zmusił się, aby spojrzeć w dół.
Początkowo mrok pochmurnego dnia przesłaniał widok bitwy, nie pozwalał dostrzec, 
co 
się działo. Jednak Covenant skupił się i udało mu się wypatrzyć Giganta.
Pianościgły królował w centrum Stonedown. Przedzierał się z wysiłkiem pomiędzy 
maruderami, przesuwał się z miejsca na miejsce. Machając swymi potężnymi niczym 
maczugi pięściami, ścinał z nóg stwory, zwalał ich ze swej drogi ciosami 
wystarczająco 
potężnymi, aby pozbawiać ich głów. Był jednakże w straszliwej mniejszości. Ruch 
chronił go 
przed zbiorowym atakiem, ale napastnicy byli uzbrojeni, a on nie. Na oczach 
Covenanta kilku 
stworom udało się zepchnąć Pianościgłego ku jednemu z niszczycieli kamienia.
– Thomasie Covenant, dziękuję ci – odezwał się łagodny, radosny głos kobiecy, 
kłócący 
się z jego lękiem. – Moje życie jest twoim.
Pianościgły! – krzyknął bezgłośnie Covenant.
– Co? – Miał wątpliwości, czy kobieta istotnie się odzywała. – Nie chcę twego 
życia. A w 
ogóle, co cię naszło, aby się tam pchać?
– To niegrzecznie z twojej strony – odparła cicho. – Czekałam na ciebie. 
Dosiadałam 
twego ranyhyn.
Nie docierał do niego sens jej słów.
– Tam na dole Pianościgły zabija się z twego powodu.
– Urodziłam twe dziecko.
Co?
Tym razem jej słowa uderzyły go bez ostrzeżenia w twarz niczym kubeł lodowatej 
wody. 
Gwałtownym ruchem zabrał swą dłoń z jej ramienia, cofnął się nagle. Podmuch 
wiatru 
przyniósł z innego kierunku strzępy odgłosów bitewnej wrzawy, ale on ich nie 
słyszał. Po raz 
pierwszy spojrzał na kobietę.
Wyglądała na osobę dobrze po sześćdziesiątce – wystarczająco sędziwa, aby być 
jego 
matką. Oznaki nie spełnionej nadziei znaczyły bladą skórę skroni pociętych 
błękitnymi 
żyłkami, a włosy ozdabiające jej głowę nie były już gęste. Nie dostrzegł niczego 
znajomego 
w rozchylonych wyczekująco wargach, chudym ciele i pomarszczonych dłoniach. Jej 
oczy 
miały dziwne, nieostre spojrzenie, jakby zmącone szaleństwem.
– Pomimo braku ostrości były to jednak przepastne oczy, oczy kobiety, która 
przywodziła 
na myśl matkę i córkę. Na ramionach jej długiej błękitnej szaty widniał wzór z 
białych liści.
– Nie znasz mnie, Thomasie Covenant? – zapytała łagodnie. – Nie zmieniłam się. 
Wszyscy chcieli, abym się zmieniła – Triock i Trell, mój ojciec, i krąg 
starszych, wszyscy 
chcieli, abym się zmieniła. Ale ja się nie zmieniłam. Czy wydaję ci się 
zmieniona?
– Nie – wydyszał Covenant. Z mdłą goryczą w ustach zrozumiał, że patrzy na Lenę, 
kobietę, którą zbrukał swą żądzą – matkę kobiety, którą zbrukał swą miłością – 
obdarowaną 
łaską ranyhyn, wielkich koni, które zbrukał swą kłamliwą umową. Pomimo jej 
wcześniejszej 
furii wydawała się zbyt stara, zbyt krucha, aby ją urazić. – Nie... nie 
zmieniona – 
wypowiedział te słowa z przymusem, tak jakby go przerażały.
Kobieta uśmiechnęła się z ulgą.
– Cieszę się. Starałam się nadal być taka sama. Niedowiarek nie zasługuje na nic 
innego.
– Zasługuje – wychrypiał bezradnie Covenant. Bitewny zgiełk ponownie zabrzmiał 
mu w 
uszach niczym szyderstwo. – Niech to diabli.
Zmusił się, aby spojrzeć jej w oczy. Uśmiech Leny powoli zmienił się w niepokój. 
Podeszła i wyciągnęła rękę. Chciał się cofnąć, ale pozostał w miejscu, gdy 
koniuszki jej 
palców delikatnie dotknęły jego wargi, a potem zakreśliły chłodną linię wokół 
rany na czole.
– Zraniono cię – powiedziała. – Czyżby Wzgardliwy ośmielił się zaatakować cię w 
twym 
własnym świecie?
Czuł, że powinien ją przestrzec, aby go nie dotykała; po jej zmąconym spojrzeniu 
widział, 
że nie dostrzegała niebezpieczeństwa, jakie z sobą niósł.
– Spełnia się wyrok Atiaran – wyszeptał gwałtownie. – Kraina jest niszczona, i 
to z mojej 
winy.
Palce kobiety pieściły go, jakby próbowały wygładzić jego zmarszczone brwi.
– Ty uratujesz Krainę. Ty jesteś Niedowiarkiem – Berekiem Półrękim naszych 
czasów.
– Ja niczego nie potrafię uratować... Ja nawet nie potrafię pomóc tym ludziom 
tam w 
dole. Pianościgły jest mym przyjacielem, a ja nie potrafię mu pomóc. Triock... 
Triock 
zasłużył na gest z mej strony, a ja nie potrafię...
– Gdybym była gigantem – przerwała mu z nagłą gwałtownością – to nie 
potrzebowałabym pomocy w takiej bitwie. A Triock... – Niespodziewanie umilkła, 
jakby 
zająknęła się, spostrzegając nagle, co Triock dla niej znaczył. – On jest 
pasterzem... 
zadowolony. Chciał... ale ja jestem nie zmieniona. On...
Covenant wpatrywał się w jej ściągniętą strapieniem twarz. Przez moment wydawało 
się, 
że jej oczy niemal odzyskały jasność widzenia, zaś czoło napięło się od 
bliskości okrutnych 
faktów.
– Covenant? – szepnęła z boleścią. – Niedowiarku?
– Tak, wiem – wymamrotał Covenant wbrew samemu sobie. – On uznałby się za 
szczęściarza, gdyby go zabito. – Wyciągnął ręce i wziął ją w objęcia, najczulej 
jak potrafił.
Lena natychmiast objęła go również, przywarła do niego w konwulsjach. Jej 
wzburzenie 
zaczęło opadać. Pocieszał ją, jak umiał, ale nawet wówczas jego oczy skierowane 
były na 
Stonedown. Krzyki, wrzaski, szczęk broni były dla niego ważniejsze niż jego 
własne uczucia, 
rozdarte pomiędzy dwie sprzeczności – sympatię dla Leny i przerażenie, jakie w 
nim budziła. 
Kobieta cofnęła się, a on z wysiłkiem stawił czoło szczęściu, jakie błyszczało w 
jej oczach.
– Tak się cieszę... me oczy radują się twym widokiem. Byłam mocna... pragnęłam 
być 
godna. Ach, musisz zobaczyć się z naszą córką. Będziesz z niej dumny.
Elena! Covenant jęknął ochryple. Nie powiedzieli jej... ona nie rozumie... 
Cholera.
Przez chwilę bolał nad swą bezradnością, niemożnością wyduszenia słowa. Potem 
jednak 
chrapliwy okrzyk ze Stonedown wyrwał go z tego stanu. Spojrzał w dół. Ludzie 
stali na 
centralnym placu wioski z uniesionymi mieczami i włóczniami. Za nimi ocaleli 
maruderzy 
ratowali swe życie ucieczką ku otwartym równinom. Grupka obrońców ścigała ich 
zawzięcie, 
aby jak najmniej stworów uciekło.
Covenant natychmiast ruszył w dół kamienistym zboczem. Słyszał Lenę 
powiadamiającą 
o zwycięstwie Slena i innych ludzi zgromadzonych u wylotu jaskini, ale nie 
czekał na nią ani 
na nich. Zbiegł ze zbocza, jakby uciekał – uciekał od Leny czy też swego lęku o 
Pianościgłego, nie wiedział. Tak szybko jak tylko mógł, aby nie pośliznąć się na 
śniegu, 
pognał w kierunku Mithil Stonedown.
Wpadł pomiędzy domy, potknął się o porąbane ciała, zachwiał się i zatrzymał. 
Wszędzie 
wokół niego śnieg i kamień były zbroczone krwią – wściekle czerwone plamy, gęste 
strugi 
czerwono-szarej surowicy poznaczonej zielonymi pasmami. Stonedownorowie – 
niektórzy z 
nich rozerwani na strzępy – leżeli pomiędzy zwłokami stworów lorda Foula. 
Zwyrodniałe 
oblicza i kształty tych stworzeń przyciągnęły uwagę Covenanta. Nawet po śmierci 
cuchnęły 
odrazą, którą tchnął w nich ich stwórca, przerażali go bardziej niż ur-podli, 
kresh czy 
zaplamiony księżyc. Byli ofiarami wzgardy Foula. Ich widok i zapach przyprawiał 
go o 
mdłości. Niedowiarek padł na kolana na zapaskudzony śnieg i wymiotował, jakby z 
desperacją pragnął oczyścić się z pokrewieństwa z tymi stworzeniami.
Tam dogoniła go Lena. Na jego widok krzyknęła stłumionym głosem i objęła go.
– Co ci jest? – jęknęła. – Och, ukochany, ty jesteś chory.
Użyte przez nią słowo „ukochany” sparzyło go niczym kwas wyrzucony z zaginionego 
grobu Eleny. Zmusiło go, aby zataczając się, wstać. Lena próbowała mu pomóc, ale 
odepchnął jej ręce.
– Nie dotykaj mnie – krzyknął w jej zatroskaną twarz. – Nie dotykaj. – Zatoczył 
wokół 
siebie trzęsącymi się rękoma. – To trędowaci, trędowaci tak jak ja. To właśnie 
Foul chce 
zrobić ze wszystkimi. – Słowa krzywiły mu usta, jakby niosły z sobą gorycz 
nudności.
W pobliżu zgromadziło się kilku stonedownorów. Pośród nich był Triock. Ręce miał 
czerwone, a z jego rozciętej szczęki płynęła krew. Jego głos zabrzmiał jednak 
jeszcze bardziej 
zgorzkniale i surowo niż zwykle.
– Fakt, że zostali stworzeni takimi, jakimi są, nie jest żadną wymówką. Pomimo 
to 
przelewają krew... pustoszą... niszczą. Trzeba im w tym przeszkodzić.
– Oni są tacy jak ja – Covenant odwrócił się dysząc ku Triockowi, jakby miał 
zamiar 
rzucić się stonedownorowi do gardła. Wtem spojrzał do góry i ujrzał stojącego za 
Triockiem 
Pianościgłego. Gigant miał za sobą straszliwą walkę. Mięśnie ramion drżały mu z 
wyczerpania. Skórzany kaftan wisiał na plecach w strzępach, a cała pierś 
poznaczona była 
czerwonymi szramami – ranami zadanymi przez przyssawki niszczyciela kamienia. W 
jego 
głęboko osadzonych oczach szklił się wyraz sytości, a usta nosiły ślad 
zawziętego uśmiechu.
Covenant z trudem oddychał w przesyconym zapachem krwi powietrzu Stonedown. 
Widok Pianościgłego wywołał reakcję, nad którą nie potrafił zapanować.
– Zbierz swoich ludzi – rzucił Triockowi. – Zdecydowałem, co zrobię.
Usta Triocka nie straciły twardego wyrazu, ale oczy złagodniały mu, gdy 
przyjrzał się 
uważnie Covenantowi.
– Takie decyzje mogą jeszcze trochę poczekać – odparł sztywno. – Mamy inne 
obowiązki. Musimy oczyścić Mithil Stonedown – usunąć z naszych domów te plamy 
krwi. – 
Potem odwrócił się i odszedł.
Wkrótce wszyscy, którzy nie byli ranni lub zbyt słabi, pracowali. Najpierw 
pogrzebali 
swych przyjaciół i krewnych, zgodnie z nakazami honoru, w kamiennych kopcach 
wysoko na 
wschodnich zboczach doliny. A gdy ten smutny obowiązek został spełniony, zebrali 
porąbane 
i połamane ciała wszystkich stworzeń i wywieźli na zachodni brzeg Mithil. Tam 
ułożyli z 
nich stos niczym ogromny drogowskaz dla każdego z maruderów na Południowych 
Równinach i spalili martwe ciała, aż pozostał z nich jedynie biały popiół. 
Wówczas wrócili do 
Mithil Stonedown. Czystym śniegiem szorowali wioskę od skraju po środek, dopóki 
nie zmyli 
z domów całej krwi i posoki, a z ziemi nie wymietli wszystkich brudów.
Covenant nie pomagał im. Po ostatnich wysiłkach był zbyt słaby na taką pracę. 
Czuł się 
jednak spokojny, podniesiony na duchu, pełen pasji. Jego nowy zamiar przywrócił 
mu 
równowagę. Wraz z Leną, Slenem i kręgiem starszych udał się na brzeg rzeki i 
pomagał 
opatrywać rannych stonedownorów. Oczyszczał i bandażował rany, usuwał odłamki 
połamanej broni, amputował pomiażdżone palce u rąk i nóg. A gdy nawet starsi 
osłabli, 
rozgrzanym do czerwoności ostrzem oczyścił rany, które pokrywały pierś i plecy 
Pianościgłego. Dygotały mu przy tym palce, a okaleczona dłoń ślizgała się na 
rękojeści noża. 
Nie przerwał jednak przypalania stalowych mięśni giganta, dopóki nie zamknął 
wszystkich 
ran po przyssawkach.
Pianościgły wciągnął głęboko powietrze, oddech drżał mu z bólu.
– Dziękuję, przyjacielu. To przyjemny ogień. Za twoją sprawą przypominał mi 
nieco 
caamora – powiedział.
Covenant opuścił ostrze bez słowa i poszedł zanurzyć swe rozdygotane ręce w 
lodowatej 
wodzie Mithil. Przez cały ten czas wzbierała w nim wściekłość, rozrastała się w 
jego duszy 
niczym dzikie pnącze.
Później, gdy wszyscy ranni byli opatrzeni, Slen i starsi ugotowali posiłek dla 
całej wioski. 
Ludzie zasiedli na świeżo wysprzątanym placu w centrum wioski i jedli gorący 
gulasz, 
przyprawiony cząbrem, przaśny chleb, ser i suszone owoce. Covenant przyłączył 
się do nich. 
W czasie posiłku Lena usługiwała mu niczym służąca. On nie podnosił jednak oczu, 
wpatrywał się w ziemię, aby uniknąć widoku jej i wszystkich innych twarzy; nie 
chciał, by 
ktoś przerwał zachodzący w nim proces. Ze spokojną determinacją zjadł każdą 
kruszynę 
ofiarowanego mu pożywienia. Do realizacji swego zamysłu musiał mieć siły.
Po posiłku Triock poczynił nowe przygotowania do ochrony Stonedown. Wysłał 
zwiadowców z powrotem na równiny, opracował plany na wypadek kolejnego ataku, 
poprosił, aby zgłosili się ochotnicy do zaniesienia wieści o niszczących 
kamienie stworach do 
najbliższej miejscowości, odległej o trzydzieści lig od Stonedown. W końcu 
powrócił do 
sprawy decyzji Covenanta.
Triock stanął przed mieszkańcami wioski. Yeurquin i Quirrel usiedli po jego obu 
stronach. Nim zaczął mówić, spojrzał na Pianościgłego, który stał w pobliżu. 
Covenant spod 
oka zaobserwował, że zamiast zniszczonego kaftana Pianościgły miał teraz na 
sobie płaszcz 
bez rękawów z owczej skóry. Nie dopinał się co prawda na piersi, ale przykrywał 
mu ramiona 
i plecy jak kamizelka. Gigant skinął głową na nieme pytanie Triocka.
– A zatem dobrze – powiedział Triock. – Nie zwlekajmy dłużej. Dość już 
odpoczywaliśmy – dodał szorstkim, sardonicznym tonem. – Przyjaciele, oto ur-lord 
Thomas 
Covenant, Niedowiarek i władca białego złota. Na dobre czy złe, gigant i ja 
sprowadziliśmy 
go do Krainy. Znacie pieśń wiedzy krążącą po Krainie od owego dnia sprzed 
czterdziestu 
siedmiu lat, kiedy to Niedowiarek po raz pierwszy przybył do Mithil Stonedown z 
wartowni 
Kevina. Widzicie, że przypomina z wyglądu Bereka Półrękiego, Mężne Serce i lorda 
założyciela, i przynosi z sobą talizman pierwotnej magii, która niszczy pokój. 
Słyszeliście 
pradawną pieśń:
I jednym słowem prawdy lub zdrady
ocali albo zgubi Ziemię,
ponieważ jest szalony i zdrowy,
zimny i namiętny,
zagubiony i odnaleziony.
Teraz jest pośród nas, więc możemy wypełnić wszystkie jego proroctwa. 
Przyjaciele, 
błogosławieństwo pod postacią choroby może zwieść zdrowego. A zdrajcy w każdym 
przebraniu pozostają przeklęci. Toteż nie wiem, czy sprowadziliśmy życie czy 
śmierć dla 
Krainy, ale wiele mężnych serc wiązało nadzieje z imieniem Niedowiarka. 
Powiernicy 
Mądrości z Loresraatu dopatrzyli się dobrych znaków w najciemniejszych 
postępkach, z 
jakimi wiąże się imię Covenanta. Powiadali również, że wielki lord Mhoram nie 
osłabł w 
swej wierze. Każdy z was musi sam dokonać wyboru w swym sercu. Ja zdecydowałem 
się 
podzielić wiarę wielkiego lorda.
– Ja również – powiedział cicho Pianościgły. – Znałem ich obu, Mhorama, syna 
Variola, i 
Thomasa Covenanta.
– Znaki, do diabła! – mruknął do siebie Covenant. – Gwałt i zdrada. – Wyczuwał, 
że Lena 
również zbiera się z podobnym wyznaniem i aby temu zapobiec, poderwał się na 
nogi.
– To jeszcze nie wszystko – odezwał się zgrzytliwym głosem. – Tamarantha, 
Prothall, 
Mhoram i kto wie ilu innych jeszcze, uważali, że zostałem wybrany do tego 
zadania przez 
Stwórcę czy tego, kto za nim stoi. To może być dla was pocieszeniem. Mniejsza o 
to, że po 
prostu wybrałem sam siebie. Sam pomysł nie jest taki zwariowany. Stwórcy to 
najbardziej 
bezradne istoty. Muszą przedrzeć się przez barierę nietolerancji – muszą 
posługiwać się 
narzędziami tak tępymi, wstrętnymi i bezużytecznymi jak ja. Wierzcie mi, łatwiej 
jest spalić 
cały świat, obrócić go w niewinny, czysty czy przynajmniej martwy popiół, co 
właśnie być 
może czynię. Jakże inaczej mógłbym...?
Przerwał z wysiłkiem. Wystarczająco często dawał już wyraz swemu niedowiarstwu 
wobec Krainy; nie miał powodu powtarzać, że była złudzeniem zrodzonym z jego 
totalnej 
niezdolności do życia. Przekroczył granice potrzeby podobnych zapewnień. Teraz 
musiał 
stawić czoło konsekwencjom, które z tego płynęły. Na początek zmienił temat, 
przechodząc 
do tego, co leżało mu na sercu.
– Czy ktoś zauważył przerwę w chmurach... kiedyś... może kilka nocy temu?
Triock zesztywniał.
– My widzieliśmy – burknął.
– Widzieliście księżyc?
– Był w pełni.
– Był zielony! – fuknął Covenant. Jego napuchnięte usta pękły od porywczości, z 
jaką to 
wyrzucił, i po brodzie pociekła mu strużka krwi. Otarł ją zmartwiałymi palcami, 
uspokoił się 
wobec kamiennego oblicza swego zamysłu. Nie bacząc na spojrzenia stonedownorów, 
mówił 
dalej. – Nie przejmujcie się. Mniejsza o to. Słuchajcie. Powiem wam, co zrobimy. 
Powiem 
wam, co wy zrobicie.
Spojrzał Triockowi w oczy. Stonedownorowi usta pobielały z napięcia, ale jego 
oczy 
kuliły się w oczodołach, jakby bały się mrugnięciem przesłonić to, co ujrzały.
Covenant popatrzył w nie gniewnie.
– Znajdziesz jakiś sposób, aby powiadomić Mhorama, że tu jestem.
Przez chwilę Triock gapił się na niego z bezwiednie otwartymi ustami. Potem 
wyprężył 
się, jakby miał zamiar krzyknąć na Covenanta.
– Ur-lordzie – widząc to, wtrącił się Pianościgły – czy zdajesz sobie sprawę z 
tego, o co 
prosisz? Revelstone jest w odległości trzystu lig. W lepszych czasach nawet 
gigant nie 
potrafiłby dotrzeć do wysokich sal twierdzy lordów szybciej niż w piętnaście 
dni.
– A równiny roją się od maruderów! – warknął Triock. – Stąd do zbiegu Czarnej i 
Mithil 
silna grupa może metodą walki i uników dotrzeć w dwadzieścia dni. Ale dalej... 
na 
Centralnych Równinach... są okrutne legiony Szarego Zabójcy. Cała Kraina od 
Andelain po 
Ostatnie Wzgórza jest w ich władaniu. Nawet z dwudziestoma tysiącami wojowników 
nie 
potrafiłbym wywalczyć sobie drogi choćby do Lekkoduszy nawet przez kilkaset dni.
– Do cholery, nic mnie nie... – zaczął Covenant.
Quirrel przerwała mu stanowczo.
– A co więcej, nie można wezwać na pomoc ranyhyn. Stwory Szarego Zabójcy wysoko 
sobie cenią mięso ranyhyn. Wyłapano by je i zjedzono.
– Nic mnie to nie obchodzi! – uniósł się Covenant. – Nieważne, co uważasz za 
możliwe, 
a co nie. Tu wszystko jest możliwe. Jeśli teraz nie zaczniemy robić tego, co 
niemożliwe, to 
potem będzie za późno. Mhoram musi się dowiedzieć.
– Dlaczego? – W głosie Triocka nadal chrypiał gniew, ale przyglądał się teraz 
Covenantowi uważniej, badając go wzrokiem, jakby dostrzegł coś złośliwego 
kryjącego się za 
jego wojowniczością.
Covenanta zawstydziło spojrzenie Triocka. Nie przyznał się, że właśnie odmówił 
przybycia na wezwanie Mhorama, gdyż przeczuwał, z jaką odrazą wszyscy 
stonedownorowie 
przyjęliby podobne wyznanie.
– Ponieważ nie jest to dla niego obojętne – rzekł zamiast tego. – Jeśli będzie 
wiedział, że 
tu jestem... jeśli będzie wiedział, co ja robię... to będzie wiedział, co sam ma 
robić.
– A co on może zrobić? Revelstone jest oblężone przez armię, która jest nie do 
pokonania, tak jak pustynia. Wielki lord Mhoram i cała rada są uwięzieni w 
twierdzy lordów. 
My jesteśmy mniej bezradni niż oni.
– Triocku, popełniasz duży błąd, uznając Mhorama za bezradnego.
– Niedowiarek mówi prawdę – powiedział Pianościgły. – Syn Variola jest 
człowiekiem 
wielce pomysłowym. Wiele z tego, co nam wydaje się niemożliwe, dla niego jest 
możliwe.
Słysząc to Triock spojrzał na swe dłonie, po czym skinął gwałtownie głową.
– Posłucham cię. Wielki lord musi być powiadomiony, ale nadal nie wiem, jak 
dokonać 
podobnej rzeczy. Wiele z tego, co może wydawać się możliwe dla giganta i władcy 
białego 
złota, dla mnie jest niemożliwe.
– Dostałeś jeden z prętów lomillialor – odezwał się chrapliwie Covenant. – Służy 
on do 
komunikacji.
Triock mruknął poirytowany.
– Mówiłem ci, że brak mi mądrości do takiego dzieła. Nie studiowałem 
przekazywania 
wiadomości w Loresraacie.
– To się naucz. Do diabła! Spodziewałeś się, że to będzie łatwe? Naucz się! – 
Covenant 
wiedział, jak bardzo niesprawiedliwie traktował Triocka, ale nagląca potrzeba 
nie pozwalała 
ani na okazywanie względów, ani na niepowodzenie.
Przez długą chwilę Triock wpatrywał się z przygnębieniem w Covenanta, zaciskając 
nerwowo ręce z gniewu i bezradności. Potem jednak Quirrel coś mu szepnęła i w 
jego oczach 
zajaśniała nadzieja.
– Być może – mruknął. – Być może można tego dokonać. – Udało mu się uspokoić, 
zmusić twarz do przyjęcia spokojnego wyrazu. – Powiadają – przełknął głośno 
ślinę – 
powiadają, że w górach, które odgradzają Południowe Równiny od Szubienicznej 
Głębi, żyje 
Wyzwolony. Nie sprawdzone pogłoski krążą o tym po południowych wioskach od... 
wielu lat. 
Mówi się, że studiuje on powolne tchnienie gór... lub spogląda nieustannie ponad 
Szubieniczną Głębią, przypatrując się Melenkurion – Tamie Niebios... lub że 
mieszka wysoko 
w górach, aby uczyć się języka wiatru. Jeśli taki Wyzwolony żyje... jeśli można 
by go 
odszukać... to być może mógłby on posłużyć się Świętym Drewnem w sposób, jakiego 
ja nie 
znam.
Przez krąg zebranych przebiegł szmer podniecenia. Triock wziął głęboki oddech i 
skinął 
głową swym towarzyszom.
– Podejmę się tej próby. – Wtem jego głos zabarwiła sardoniczna nuta. – Jeśli i 
to się nie 
powiedzie, to przynajmniej będę wiedział, że starałem się wypełnić twą wolę. 
Niedowiarku, 
jaką wieść mam przekazać wielkiemu lordowi Mhoramowi i radzie Revelstone?
Covenant odwrócił wzrok, uniósł twarz ku zachmurzonemu niebu. W dolinie zaczynał 
padać śnieg; niesione podmuchami wiatru płatki rozpraszały się niczym 
błyskawiczna mgła, 
czyniąc dzień jeszcze mroczniejszym. Zdawały się zapowiadać solidną śnieżycę. 
Przez chwilę 
Covenant obserwował, jak sypią się na Mithil Stonedown. Był boleśnie świadom 
pytania 
Triocka. Unaoczniło mu ono z całą mocą niepodobieństwo jego zamysłu. I lękał się 
na nie 
odpowiedzieć. Lękał się usłyszeć samego siebie mówiącego tak szalone rzeczy. 
Powrócił 
spojrzeniem ku zamarłym w oczekiwaniu stonedownorom i odpowiedział wymijająco, 
szukając pożywki dla swej odwagi.
– Pianościgły, co stało się z twoim ludem?
– Słucham, przyjacielu?
– Powiedz, co stało się z gigantami.
Pianościgły wiercił się pod gniewnym spojrzeniem Covenanta.
– Ach, ur-lordzie, zbyteczne są teraz takie historie. Opowiada się je długo i 
bardziej 
pasowałyby do innych czasów. Teraz zbyt absorbują nas bieżące sprawy.
– Powiedz mi! – syknął Covenant. – Do jasnej cholery, Pianościgły! Chcę wiedzieć 
wszystko! Muszę... wszystko, każdą cholerną nikczemność, którą Foul...
– Giganci wrócili do Domu za Morzem Narodzin Słońca – przerwał mu bez 
ostrzeżenia 
Triock.
Covenant okręcił się ku Triockowi. Kłamstwo w jego słowach było tak namacalne, 
że 
Covenantowi zaparło dech w piersiach, a zgromadzeni wokół stonedownorowie 
wpatrywali 
się w Triocka z rozdziawionymi ustami. On jednak bez mrugnięcia okiem wytrzymał 
zdumione spojrzenie Covenanta. Rana na szczęce podkreślała jego determinację. 
Twardym, 
spokojnym głosem, który przebił się przez sztuczny gniew Covenanta i sięgnął 
rosnącej w 
nim wściekłości, powiedział:
– Złożyliśmy przysięgę pokoju. Nie proś nas, byśmy karmili twą nienawiść. Takie 
namiętności nie przysłużą się Krainie.
– To wszystko, co mam! – odparł Covenant ochrypłym głosem. – Nie rozumiesz? Nie 
mam nic innego. Nic! To musi mi wystarczyć.
– Z takim wrogiem nie można walczyć nienawiścią – powiedział Triock ponuro, 
niemal 
ze smutkiem. – Wiem to. Czuję to mym sercem.
– Do diabła, Triock! Przestań mi prawić kazania. Po dziurki w nosie mam już 
robienia ze 
mnie ofiary. Rzygać mi się chce od tego potulnego pchania głowy pod topór. Mam 
zamiar z 
tym walczyć.
– Dlaczego? – zapytał Triock powściągliwie. – O co chcesz walczyć?
– Ślepy jesteś i głuchy? – Covenant objął się, aby się uspokoić. – Nienawidzę 
Foula. 
Wszystko mogłem znieść...
– Nie. Nie jestem ani ślepy, ani głuchy. Słyszę i widzę, że masz zamiar walczyć. 
O co 
będziesz walczył? W twym własnym świecie jest wiele spraw, na których możesz 
skupić 
swoją nienawiść. Teraz jesteś w Krainie. O co chcesz walczyć?
– Do cholery! – krzyknął Covenant w duchu. – Czego jeszcze ode mnie chcesz? – 
Ale 
pytanie Triocka cofnęło go ku własnym problemom. Mógłby odpowiedzieć: Nienawidzę 
Foula z powodu tego, co wyrządza Krainie – ale to zabrzmiałoby jak wyparcie się 
odpowiedzialności, a on był zbyt zły, aby zaprzeczać własnym przekonaniom. Był 
również za 
bardzo zły, aby dać Triockowi jakąś pokrzepiającą odpowiedź.
– Mam zamiar zrobić to dla siebie samego – powiedział łamiącym się głosem. – 
Abym 
mógł przynajmniej w siebie uwierzyć, nim do reszty postradam zmysły.
Ta odpowiedź odebrała głos Triockowi. Po chwili Pianościgły odezwał się z 
boleścią w 
głosie.
– Przyjacielu, co zrobisz ze swą pasją?
Śnieg powoli gęstniał w powietrzu. Płatki tańczyły Covenantowi przed oczyma 
niczym 
pyłki ciemności, a wysiłek zawziętego wytrzeszczania oczu sprawiał, że jego nie 
zagojone 
czoło pulsowało, jakby czaszkę okaleczały pęknięcia. Nie poddał się jednak, nie 
mógł się 
teraz poddać.
– Na kogoś takiego jak Foul jest tylko jeden sposób. – A jednak pomimo swego 
gniewu 
nie mógł spojrzeć Pianościgłemu w oczy.
– Jaki sposób?
Mimowolnie palce Covenanta zakrzywiły się niczym szpony.
– Mam zamiar obrócić w ruinę ochronkę Foula.
Wyczuł zaskoczenie i niedowierzanie stonedownorów, ale zignorował je. Słyszał 
jedynie 
giganta.
– Zatem nauczyłeś się robić użytek z białego złota?
– Znajdę na to sposób – odparł Covenant z całym przekonaniem, na jakie mógł się 
zdobyć.
Wierzył sobie, gdy to mówił. Nienawiść wystarczy. Foul nie potrafi mu jej 
odebrać, nie 
potrafi jej stłumić ani zmienić jej celu. On, Thomas Covenant, był trędowaty; 
tylko on w całej 
Krainie miał moralne doświadczenie czy przygotowanie potrzebne do wypełnienia 
tego 
zadania. Stanął twarzą ku Pianościgłemu i Triockowi i zwrócił się do nich obu.
– Możecie mi pomóc lub nie.
Triock spojrzał mu prosto w oczy.
– Ja ci nie pomogę. Podejmę się przesłania wieści od ciebie wielkiemu lordowi 
Mhoramowi, ale nie wezmę udziału w bezczeszczeniu pokoju.
– To pierwotna magia, Triocku – powiedział Pianościgły, jakby wstawiał się za 
Covenantem – pierwotna magia niszczy pokój. Słyszałeś tę pieśń. Białe złoto jest 
ponad 
wszelkie przysięgi.
– Pomimo to pozostanę przy swoim. Gdyby nie przysięga, zabiłbym Covenanta 
czterdzieści siedem lat temu. Niech się z tym pogodzi i będzie rad.
– Słyszę cię, przyjacielu – powiedział łagodnie gigant. – Jesteś godny Krainy, 
której 
służysz. – Następnie zwrócił się do Covenanta. – Ur-lordzie, pozwól sobie 
towarzyszyć. 
Jestem gigantem – mogę się przydać. I ja... ja marzę o tym, aby dobrać się do 
skóry 
Niszczycielowi Dusz, który tak zatrwożył mych pobratymców. I wiem, co to 
niebezpieczeństwo. Pozwól mi.
Nim Covenant zdążył odpowiedzieć, Lena poderwała się na nogi.
– Mnie również pozwól! – krzyknęła podekscytowana.
– Lena! – zaprotestował Triock.
Ale ona nie zwróciła na niego uwagi.
– Pragnę ci towarzyszyć. Czekałam tak długo. Starałam się być ciebie godna. 
Wychowałam wielkiego lorda i dosiadałam ranyhyn. Jestem młoda i silna. Tak 
bardzo chcę 
wyruszyć wraz z tobą. Pozwól mi, Thomasie Covenant.
Wiatr szumiał cicho między domami i przesłaniał Covenantowi oczy śniegiem niczym 
mgłą. Płatki muskały chłodem jego obolałe wargi, ale mimo to cieszył się z 
nadciągającej 
śnieżycy. Porządna śnieżyca przesłoni jego ślady. Śnieg tłumił odgłosy 
dochodzące z wioski i 
zdawało mu się, że mówi sam do siebie.
– Ruszajmy. Mam długi do spłacenia.
7. Wiadomość dla Revelstone
Triock wysłał kilku swych towarzyszy, aby pośpiesznie przygotowali ekwipunek dla 
Covenanta, Pianościgłego i Leny. Wydał odpowiednie rozkazy, choć szczęki 
zaciskały mu się 
w proteście. W tym momencie wydanie owych poleceń zdawało mu się najtrudniejszą 
rzeczą, 
jaką kiedykolwiek uczynił. Bladł przy tym nawet wysiłek pohamowania się, który 
czterdzieści siedem lat temu pozwolił Covenantowi żyć. Wysiłek sprowadzenia 
Covenanta do 
Krainy utracił teraz całe znaczenie. Lena, córka Atiaran, swym pragnieniem 
towarzyszenia 
Niedowiarkowi odebrała cały sens długim latom poświęcenia Triocka, obróciła w 
niwecz 
miłość, której jej nie szczędził.
Jednakże on nie potrafił jej odmówić – nie potrafił, choć miał władzę, która mu 
na to 
pozwalała. Należał do kręgu starszych Mithil Stonedown, a wedle starego zwyczaju 
Stonedown nawet małżeństwa i dłuższe podróże wymagały aprobaty kręgu. Co więcej, 
był 
uznanym przywódcą obrony Mithil Stonedown. Mógł rozkazać Lenie, aby została w 
domu, a 
jeśli powody byłyby uzasadnione, to całe Mithil Stonedown walczyłoby o to, aby 
została.
Jego powody były uzasadnione. Lena była stara, na wpół obłąkana. Jej obecność 
mogła 
krępować ruchy Covenanta; mogła nawet wystawić na ryzyko życie Niedowiarka, 
podobnie 
jak to uczyniła dzisiaj. Narazi się na niebezpieczeństwo ze strony wszystkich 
wrogów 
napotkanych pomiędzy Mithil Stonedown i ochronką Foula. Covenant był 
odpowiedzialny za 
stan, w jakim się znalazła, był tym, który trwale wypaczył linie jej życia. A 
on, Triock, syn 
Thulera – on ją kochał.
Pomimo to wydał rozkazy. Nigdy nie kochał Leny miłością zaborczą. Tylko raz, 
niegdyś, 
był gotów złamać dla niej przysięgę pokoju, ale przez resztę swego życia 
dotrzymywał jej w 
imię miłości do Leny. Zrobił wszystko, co było w jego mocy, aby wychować jej 
córkę wolną 
od wstydu i hańby. Nie mógł teraz odmówić poniesienia kosztów swej miłości, 
której tak bez 
reszty się poświęcił.
Wydanie rozkazów w pewnym sensie go uspokoiło. W głębi duszy ufał, że spełnienie 
nadziei pokładanych w Thomasie Covenancie przez Krainę zależało w dużej mierze 
od 
stosunku Covenanta do Leny. Toteż największą goryczą napawał go fakt, iż on sam 
nie mógł 
towarzyszyć Covenantowi, nie mógł wyruszyć wraz z nimi, aby mieć baczenie na 
Lenę. 
Musiał wypełnić zadanie, którego się podjął i które zaakceptował. Zaciskając z 
tęsknoty 
szczęki, powiedział sobie, że będzie musiał polegać na Słonym Sercu 
Pianościgłym.
Szorstkim ruchem odgarnął z oczu szare płatki śniegu i spojrzał na giganta. Ich 
oczy 
spotkały się i Pianościgły podszedł do niego.
– Bądź dobrej myśli, przyjacielu. Wiesz przecież, że na mnie można polegać. 
Uczynię dla 
obojga, co w mej mocy.
– Miej się na baczności – szepnął Triock przez zęby. – Oczy, które dostrzegły 
nasze 
poczynania w wartowni Kevina, są nadal otwarte. Nie zamknęliśmy ich w tej 
bitwie.
Pianościgły rozważał przez chwilę jego słowa.
– Jeśli to prawda – powiedział – to ty przede wszystkim powinieneś się mieć na 
baczności. To ty wystawiasz swe Święte Drewno na niebezpieczeństwo Południowych 
Równin.
Triock wzruszył ramionami.
– Święte Drewno czy białe złoto – wszystkim nam pozostał jedynie spryt. Nie mogę 
wysłać z wami żadnego ze swych ludzi.
Gigant skinął głową ze zrozumieniem.
– Odmówiłbym, gdybyś mi to zaproponował. Tobie będzie potrzebny każdy miecz. 
Góry, 
w których będziesz szukał Wyzwolonego, są odległe o wiele lig stąd, a ty przez 
większą część 
drogi będziesz zmuszony walczyć.
Zaciśnięte zęby sprawiły, że głos Triocka zabrzmiał zgrzytliwie i ochryple.
– Nie zabieram z sobą nikogo oprócz Yeurquina i Quirrel.
Pianościgły zaczął protestować, ale Triock przerwał mu.
– Mnie potrzebna jest szybkość, a to gwarantuje mi jedynie niewielka grupka. 
Poza tym 
Mithil Stonedown stoi teraz w obliczu swego największego niebezpieczeństwa. Po 
raz 
pierwszy wydaliśmy otwartą walkę maruderom. Po ujawnieniu naszej mocy w wartowni 
Kevina i sile odniesionego tu zwycięstwa nie ulega już najmniejszej wątpliwości, 
że nie 
jesteśmy zwykłą bandą włóczących się wojowników, szukających schronienia w 
opuszczonych domach. Broniliśmy naszego Stonedown – jesteśmy nie pokonanym 
ludem. 
Toteż wróg wróci z armią, aby zdusić to ostatnie ognisko oporu. Nie, Skalny 
Bracie – 
zakończył ponuro – każdy zdolny do boju musi pozostać, by walczyć o to, co 
zdobyliśmy... 
żeby nieprzyjaciel nie rozbił się na Stonedown niczym fala, która nie pozostawi 
na miejscu 
ani jednego domu.
Po chwili Pianościgły westchnął.
– Słucham cię. Ach, Triocku... w rzeczy samej ponure to czasy. Będę 
spokojniejszy, gdy 
do mego przyjaciela Mhorama, syna Variola, dotrze wieść o naszych poczynaniach.
– Wierzysz, że mi się uda?
– A komu może się powieść, jeśli nie tobie? Jesteś twardy i wykształcony, znasz 
równiny 
i góry – a także maruderów. Podjąłeś się tego zadania, choć twym stopom pilno 
podążyć inną 
ścieżką. Ci, którzy idą za głosem serca, narażeni są na ryzyko bardziej 
subtelnych 
niepowodzeń i zdrady. Pod pewnymi względami lepiej jest pozostawić realizację 
swych 
tęsknot innym. – Mówił zadumany, tak jakby w myślach porównywał sytuację Triocka 
z 
własną. – Z całą pewnością potrafisz przekazać tę wiadomość.
– Zatem mam twoje błogosławieństwo – odparł Triock ustami pełnymi mimowolnej 
goryczy. – Brzemię miłosierdzia spadło na twe barki. Być może ty zniesiesz je 
łatwiej.
Pianościgły ponownie westchnął, po czym uśmiechnął się łagodnie.
– Ach, przyjacielu, ja nie wiem, co to miłosierdzie. Sam go bardzo potrzebuję.
Widząc uśmiech skruchy Pianościgłego, Triock pożałował, że nie potrafi 
zaprotestować 
przeciwko słowom giganta. Zbyt jednak dobrze rozumiał ogrom straty i żalu, który 
ciążył na 
Pianościgłym. Toteż uśmiechnął się najmilej, jak potrafił, i pożegnał go 
serdecznym gestem. 
Potem odwrócił się i odszedł poczynić własne przygotowania do podróży.
Szybko spakował do plecaka koce, dodatkowy płaszcz, małe kamienne naczynie ze 
skaleningiem, zapasy suszonego mięsa, sera i owoców oraz nóż zamiast tego, który 
dał 
Covenantowi. Naostrzenie miecza i umocowanie pręta lomillialor za paskiem tuniki 
pod 
płaszczem zajęło mu jedynie kilka chwil. A jednak gdy wrócił na plac w centrum 
Stonedown, 
zastał na nim już Covenanta, Pianościgłego i Lenę gotowych do drogi. Lena kilka 
swych 
osobistych drobiazgów trzymała w plecaku podobnym do jego; Pianościgły miał 
zapasy dla 
całej trójki w swej skórzanej sakwie, którą bez trudu zarzucił sobie na ramię. 
Poraniona twarz 
Covenanta miała wyraz determinacji, tak jakby jedynie skaleczone usta 
powstrzymywały go 
przed niecierpliwym narzekaniem. Triock dostrzegł, jak krucha była ujawniona 
nienawiść 
Covenanta. Nie sprawiała wrażenia długotrwałej pasji. Triocka przeszedł dreszcz. 
Przeczucie 
mówiło mu, że sama determinacja czy też pasja Thomasa Covenanta nie wystarczy.
Jednak zatrzymał te myśli dla siebie, odpowiadając na pożegnanie Pianościgłego. 
Nic nie 
potrafił powiedzieć. A chwilę później gigant i jego towarzysze zniknęli pomiędzy 
domami, 
podążając na północ. Śnieg zasypywał ich ślady, zacierając je, aż w końcu w 
Mithil 
Stonedown nie zachował się żaden znak po ich przejściu.
– My również musimy wyruszyć – burknął Triock do Yeurquina i Quirrel. – Musimy 
opuścić dolinę, dopóki pada śnieg.
Jego przyjaciele przytaknęli mu. Na ich twarzach nie malowało się żadne uczucie; 
wyglądali jak ludzie, z których walka wysączyła wszystkie inne zainteresowania – 
nosili swe 
krótkie oszczepy w taki sposób, jakby wyłącznie interesowało ich zabijanie 
wrogów. Ich 
zachowanie dawało Triockowi pewne poczucie spokoju. Dla nich nie był dzierżącym 
Święte 
Drewno, obarczonym brzemieniem, które przygarbiłoby lorda. W ich oczach był 
jedynie 
człowiekiem, który walczył za Krainę, jak umiał najlepiej, nie pozując na mędrca 
czy 
proroka. To była właściwa rola w czasach wojny dla pasterza i on przyjmował ją z 
radością.
Zmobilizowany gotowością swych towarzyszy udał się do starszyzny i omawiał z 
nimi 
przygotowania do obrony Mithil Stonedown w razie następnych ataków. Potem 
przekazał im 
swój dom i ponownie wyszedł na śnieg, jakby spełniał powinność swego życia.
Wraz z kroczącymi obok Quirrel i Yeurquinem opuścił wioskę drogą na północ i nie 
kryjąc się, przeszedł kamiennym mostem na zachodnią stronę doliny. Pragnął zajść 
jak 
najdalej, dopóki śnieg zasypywał ślady, więc przed dotarciem do gór, które 
formowały 
zachodnią ścianę doliny Mithil, posuwał się najłatwiejszą drogą. Następnie 
ruszył w górę 
zboczy, uczepionych górskiego cypla.
Miał zamiar pójść skrajem szczytów na zachód i południe niemal do Kryjówki 
Zguby, 
potem zakręcić na północny zachód w kierunku pasma gór, które broniło dostępu do 
Południowych Równin od strony Szubienicznej Głębi. Nie mógł pomaszerować prosto 
na 
zachód. Na otwartych równinach z całą pewnością natknąłby się na maruderów, a 
wówczas 
musiałby uciekać tam, gdzie by go zagnali. Zdecydował się zatem na nierówny 
teren 
przedgórza. Górzysta okolica dawała mu dwojakiego rodzaju przewagę: z wysokości 
mógł 
śledzić ruchy nieprzyjaciela, a poszarpane zbocza zapewniały mu osłonę przed 
jego 
wzrokiem.
Jednakże wybór, jakiego dokonał, zaczął budzić w nim obawę, gdy brnął w śniegu 
pod 
górę. Posuwając się przedgórzem, będzie potrzebował dwudziestu dni na dotarcie 
do gór za 
Kryjówką Zguby; dwadzieścia dni straci, nim będzie mógł rozpocząć poszukiwania 
Wyzwolonego. W tym czasie Covenant i jego towarzysze mogą przebyć całą drogę do 
Uskoku i dalej. A wówczas każda wiadomość przekazana wielkiemu lordowi będzie 
spóźniona; Covenant znajdzie się całkowicie w zasięgu ręki Szarego Zabójcy.
Lękając się o to w duszy, rozpoczął żmudną wędrówkę wokół górskiego cypla.
Wraz ze swymi towarzyszami dotarł za jego osłonę wraz z końcem śnieżycy, późnym 
popołudniem. Tutaj zarządził postój. Nie chcąc ryzykować dostrzeżenia ich – 
brązowych na 
szarym, grząskim śniegu – rozbił obóz. Poddał się długiemu wyczerpaniu, które 
towarzyszyło 
mu nieprzerwanie od czasu rozpoczęcia walk. Zapadł w głęboki sen.
Yeurquin obudził go po zapadnięciu nocy. Ponownie ruszyli, żując paski suszonego 
mięsa, aby zapewnić ciału choć trochę ciepła. Sól z gardeł spłukiwali topionym w 
ustach, 
niesmacznym śniegiem. W ciemnościach pogłębionych pochmurnym niebem posuwali się 
powoli. Z każdą ligą oddalali się od wzgórz, które dobrze znali. Po morderczej i 
nieudanej 
próbie sforsowania stromego zbocza Triock rzucił przekleństwo zachmurzonemu 
szczelnie 
niebu i skręcił, aby zejść w łatwiejszy teren, bliżej równin.
Przez większą część nocy wędrowali niższymi partiami przedgórza, ale gdy poczuli 
zbliżający się świt, wspięli się ponownie, aby odzyskać przewagę, jaką dawała im 
wysokość. 
Podchodzili mozolnie pod górę, dopóki nie dotarli do grani, z której mogli 
dojrzeć długą nitkę 
przebytej drogi. Tu zatrzymali się. Podczas gdy szarość dnia sączyła się w 
powietrzu, odkryli 
swe naczynia ze skaleningiem i ugotowali ciepły posiłek. Zjedli i poczekali, aż 
wiatr zasypie 
wszystkie ich ślady. Potem wystawili wartę i zasnęli.
Przez następne dwa dni postępowali wedle tego schematu – o zmierzchu schodzili 
do 
podnóża gór, wędrowali w ciemnościach nocnym szlakiem; o brzasku wracali na 
położony 
wyżej teren, spożywali jeden ciepły posiłek i spali. W ciągu tych trzech dni nie 
zauważyli 
nigdzie śladów żadnego życia, ludzkiego czy zwierzęcego, przyjaciół czy wrogów; 
byli 
samotni na zimnym szarym świecie, po którym hulał wiatr. Posuwali się z trudem 
naprzód, 
jakby byli na wpół sparaliżowani przez śnieg, parli z całych sił przez popękane 
pustkowie ku 
Kryjówce Zguby. Wśród odgłosów własnych kroków nie słyszeli nic oprócz trzasków 
pękającego lodu i wichru świszczącego pomiędzy wzgórzami.
O brzasku, czwartego dnia, gdy przyglądali się, jak wiatr powoli zasypywał ich 
ślady, 
dostrzegli na grzbiecie jednego ze wzgórz groźną żółtą plamę, pnącą się szybko w 
ślad za 
nimi. Triock naliczył w stadzie dziesięć zwierząt.
– Kresh! – Yeurquin zaklął w duchu.
Quirrel kiwnęła głową.
– Polują na nas. Pewnie zwietrzyły nas w nocy.
Triock zadrżał. Ludzie z Południowych Równin nie byli oswojeni z przerażającymi 
żółtymi wilkami; jeszcze przed kilku laty kresh żyły głównie w północnych 
regionach Ra. Na 
Północne Równiny zapuszczały się jedynie wtedy, gdy nie mogły zdobyć mięsa 
ranyhyn. 
Wiele tysięcy z nich zginęło w wielkiej bitwie w Kryjówce Zguby. Jednakże 
wkrótce 
rozmnożyły się na nowo i teraz buszowały wszędzie tam, gdzie nie sięgała już 
władza lordów. 
Triock nigdy nie walczył z kresh, ale widział, czego potrafiły dokonać. Rok temu 
ogromne 
stado zabiło wszystkich mieszkańców Gleam Stonedown, położonego wśród 
kryształowych 
wzgórz u zbiegu Czarnej i Mithil; Triock w opustoszałej wiosce nie znalazł nic 
poza 
poszarpanym odzieniem i odłamkami kości.
– Melenkurion! – wyszeptał, gdy oszacował prędkość żółtych wilków. – Musimy 
szybko 
wspiąć się wyżej.
Towarzysze zarzucili plecaki na ramię, a on w tym czasie przeszukiwał wzrokiem 
teren, 
wypatrując szansy ucieczki bądź schronienia. Jednakże na poszarpanych grzbietach 
i 
zboczach nie dostrzegł żadnego miejsca, które byłoby dla wilków niedostępne; tak 
daleko od 
Mithil Stonedown Triock nie znał żadnych nadających się do obrony jaskiń ani 
dolin.
Zwrócił się ku górze. Ruszył grzbietem wzgórza ku górom, a Quirrel i Yeurquin 
poszli za 
nim.
Po zawietrznej stronie grzbietu śnieg nie był tak głęboki. Mogli szybko wspinać 
się i 
wdrapywać w kierunku najbliższego górskiego stoku, który wyrastał stromo ze 
zbocza przed 
nimi, zagradzając im drogę ucieczki. Dolina po zachodniej stronie grzbietu 
wznosiła się ku 
górskiemu szczytowi. Triock skręcił w prawo i pobiegł w dół, przeciął dolinę, 
przedarł się 
przez śnieżne zaspy ku położonym wyżej terenom po drugiej jej stronie.
Nim jednak dotarli na szczyt, biegnący na czele sfory kresh wdrapał się na 
grzbiet za nimi 
i zawył dziko. Triock poczuł się, jakby go zdzielono pomiędzy łopatki cepem. 
Zatrzymał się, 
okręcił na pięcie i zobaczył wilki pędzące grzbietem niczym żółta śmierć, ledwie 
pięćset 
jardów za sobą.
Na ten widok włosy na głowie stanęły mu dęba, a stężałe od mrozu policzki 
skurczyły się, 
jakby próbowały odsłonić ze strachu zęby. Triock bez słowa odwrócił się i 
ponownie 
przypuścił szturm na zbocze. Przedzierał się przez śnieg, aż w skroniach poczęło 
mu 
pulsować, i słyszał jedynie swe sapanie.
Po dotarciu na szczyt zatrzymał się chwilę, aby przywrócić ostrość widzenia 
zamglonym 
wysiłkiem oczom i rozejrzeć się. Poniżej grzbietu cały teren szerokim półkolem 
opadał 
stromo w głęboką dolinę. Dolina miała z grubsza kształt odwróconego stożka, 
otwierała się na 
równiny jedynie wąskim jarem z północnej strony. Nie był to krzepiący widok, ale 
poniżej 
wąskiej półki, biegnącej skrajem doliny, do górskiego zbocza uczepiło się 
zwałowisko 
pogruchotanych głazów, pozostałość po dawnej lawinie. Triock natychmiast 
skoncentrował 
się na ocenie możliwości dotarcia do głazów.
– Idźcie! – huknęła przynaglająco Quirrel. – Ja zatrzymam ich tutaj.
– Dwa oszczepy i jeden miecz – wysapał w odpowiedzi Triock. – Mieliby wówczas 
nad 
nami przewagę siedmiu do dwóch. Wolę cię mieć żywą. Musimy dojść tą półką do 
tamtych 
kamieni – powiedział wskazując. – Tam będziemy mogli uderzyć na wilki z góry. 
Chodźcie.
Ponownie ruszył przed siebie, przebierając swymi zmęczonymi nogami tak szybko, 
jak 
tylko potrafił, a Quirrel i Yeurquin deptali mu po piętach. Po dotarciu do 
poszarpanego 
terenu, w miejscu, gdzie grzbiet przechodził w urwisko, wdrapali się ku półce.
Na skalnym występie Triock zawahał się. Krawędź doliny była pod śniegiem i nie 
potrafił 
powiedzieć, ile było pod nim solidnej skały. Ze wzgórza za nim dochodziło go 
wściekłe 
wycie kresh; nie miał czasu na odgarnianie śniegu pod nogami. Zacisnął zęby, 
przysunął się 
do stromej ściany i ruszył.
Nogami wyczuł śliskość półki. Skała pod śniegiem była oblodzona. On jednak w 
ciągu tej 
nadnaturalnej zimy przyzwyczaił się już do lodu. Poruszał się drobnymi, 
spokojnymi 
kroczkami, nie pozwalał sobie na poślizgnięcie. Quirrel i Yeurquin weszli na 
skalny występ, 
gdy on znajdował się już w połowie drogi do miejsca przeznaczenia.
Nagle rozległ się stłumiony łoskot, podobny do trzasku starych kości. Półka 
drgnęła. 
Triock począł szukać na skale uchwytu dla rąk i nie znalazł żadnego. Byli zbyt 
daleko od 
bezpiecznych końców skalnego występu.
Chwilę później półka zawaliła się pod ich ciężarem, oni zaś niczym kamienie w 
lawinie 
stoczyli się bezradnie stromym zboczem doliny.
Triock skulił się i turlał najlepiej, jak potrafił. Śnieg osłonił go przed 
impetem uderzenia, 
ale zaczął się zsuwać wraz z nim, nie pozwalając mu zatrzymać się lub zwolnić. W 
dolinę 
osunęło się jeszcze więcej śniegu, uwolnionego po załamaniu półki. Jego masa 
zwiększyła 
pęd, z jakim Triock staczał się na dno doliny. W szalonym wirowaniu stracił 
poczucie tego, 
jak daleko spadał i jak daleko był jeszcze od dna doliny. Siła, z jaką uderzył o 
ziemię, zaparła 
mu dech w piersiach, ogłuszyła go, a śnieg usypał nad nim zaspę.
Przez jakiś czas leżał zasypany śniegiem. Gdy jednak zawroty głowy uspokoiły 
się, 
zaczął wracać do siebie. Podciągnął się na ręce i kolana. Z trudem łapiąc 
oddech, walczył z 
mroczkami rojącymi mu się przed oczyma niczym chmara nietoperzy.
– Quirrel! – wycharczał. – Yeurquin!
Z wysiłkiem dostrzegł niedaleko od siebie nogi Quirrel sterczące ze śniegu. Za 
nią 
Yeurquin leżał na plecach. Krwawe rozcięcie na skroni szpeciło czystą bladość 
jego twarzy. 
Żadne z nich się nie poruszyło.
Wtem Triock usłyszał zgrzyt pazurów. Dzikie wycie niczym zew zwycięstwa oderwało 
jego wzrok od Quirrel i Yeurquina, zmusiło do spojrzenia w górę zbocza doliny.
Rozjuszone kresh pędziły w dół wprost na niego. Wybrały łagodniejszą i mniej 
zaśnieżoną część stoku i gnały z drapieżną żywiołowością ku swym leżącym 
ofiarom. Ich 
przywódca był ledwie kilkanaście jardów od Triocka.
Triock natychmiast przystąpił do działania. Doświadczenie wzięło górę, 
zareagował bez 
chwili wahania. Chwycił za miecz i dźwignął się do góry, na stojąco stawił czoło 
atakowi 
pierwszego wilka, który z obnażonymi kłami, błyszczącymi czerwono ślepiami 
skoczył mu 
do gardła. Triock uchylił się, obrócił i wbił swój miecz w jego brzuszysko.
Wilk przeleciał obok niego, upadł w śnieg i leżał bez ruchu niby nabity na swój 
własny 
krwawy ślad. Jednakże impet jego upadku wyrwał miecz ze zmarzniętej dłoni 
Triocka.
Nie miał szansy odzyskania swej broni. Następny wilk już gotował się do skoku na 
niego.
Uskoczył przed jego atakiem, przekoziołkował i poderwał się na nogi, trzymając w 
dłoniach swój pręt lomillialor.
To nie był pręt sporządzony do walki; w Loresraacie nadano taki kształt temu 
kawałkowi 
Świętego Drewna w innym celu. Posiadał jednak moc, która potrafiła porazić, a 
Triock nie 
miał nic innego do swej obrony. Wykrzykując zaklęcie w osobliwym języku, 
zrozumiałym 
jedynie dla lillianrill, machnął Świętym Drewnem nad głową i uderzył w łeb 
najbliższego z 
wilków.
Pręt zapłonął od siły ciosu niczym smolna szczapa i całe futro wilka zajęło się 
ogniem jak 
hubka.
Płomienie pręta natychmiast przygasły, ale Triock ponownie zakrzyknął i rąbnął 
kresh 
skaczącego mu do piersi. Moc znowu zapłonęła. Wilk padł martwy w strzelających 
płomieniach.
Triock zabił jeszcze następnego i kolejnego, ale każde uderzenie, każdy 
niezwykły 
wybuch mocy Świętego Drewna osłabiał go. Cztery stwory leżały skwiercząc na 
śniegu, ale 
on oddychał chrapliwie, dyszał z wyczerpania, od którego wirowało mu przed 
oczyma, 
zmęczenie krępowało mu ruchy niczym żelazne kajdany.
Pięć pozostałych wilków krążyło wokół niego ziejąc nienawiścią.
Nie był w stanie im wszystkim jednocześnie stawić czoła. Przed oczyma migotały 
mu 
żółte plamy ich sierści; czerwone, straszliwe ślepia błyskały ku niemu znad ich 
mokrych 
pysków i groźnych kłów. Na moment osłabł jego instynkt walki.
Wtem na plecy runął mu ciężar ogarniętego furią ciała, powalił go twarzą w 
stratowany 
śnieg. Siła ciosu ogłuszyła go, a ogromny ciężar krępował mu ruchy. Był w stanie 
jedynie 
napiąć plecy pod ciężarem zginającym mu kark.
Przygniatający go kresh nie poruszył się jednak. Spoczywał mu na łopatkach 
bezwładnie 
niczym trup.
Palce Triocka nadal ściskały lomillialor. Stonedownor dźwignął się, przekręcił 
na bok, 
zwalił z siebie ciężkie futro. Usmarował się przy tym krwią – krwią, która 
płynęła nadal spod 
oszczepu sterczącego pod przednią łapą wilka.
Kilka kroków dalej leżał inny zabity oszczepem kresh.
Ostatnie trzy wilki uskoczyły i czaiły się wokół Quirrel. Kobieta stała nad 
Yeurquinem, 
wywijając swym mieczem i klnąc.
Triock podniósł się chwiejnie.
W tym samym czasie Yeurquin poruszył się, usiłował podkurczyć nogi. Pomimo rany 
na 
skroni jego dłonie instynktownie sięgnęły po miecz.
Na jego widok wilki zawahały się.
W tym momencie Triock wyrwał oszczep z najbliższego ciała i wbił go ze zwycięską 
siłą 
pomiędzy żebra następnego kresh.
Yeurquin trzymał się niepewnie na nogach, ale jednym machnięciem miecza udało mu 
się 
unieszkodliwić wilka. Zwierz uciekł, zataczając się na trzech łapach, ale on 
dopadł go i 
rozwalił mu łeb.
Ostatni stwór rzucił się do ucieczki. Nie umykał jednak skomląc z podwiniętym 
ogonem; 
wystrzelił prosto ku wąskiemu wylotowi doliny, tak jakby wiedział, gdzie 
znajdują się posiłki, 
i jakby miał zamiar je przywołać.
– Quirrel! – wydyszał Triock.
Kobieta natychmiast przystąpiła do działania. Uwolniła oszczep z ciała 
najbliższego 
wilka, wyważyła go w dłoni, zrobiła trzy szybkie kroki i cisnęła go za 
umykającym 
zwierzęciem. Oszczep poszybował tak wysoko, że Triock zląkł się, iż spadnie za 
blisko, 
potem zanurkował ostro w dół i trafił wilka w grzbiet. Bestia przewróciła się, 
przekoziołkowała, podskoczyła kilka razy na śniegu, pryskając na wszystkie 
strony krwią, 
zadrżała i znieruchomiała.
Triock jak przez mgłę zdawał sobie sprawę, że oddycha z chrapliwym szlochem. Był 
tak 
wyczerpany, że ledwie mógł utrzymać lomillialor. Quirrel podeszła do niego, a on 
otoczył ją 
ramieniem, wspierając się na niej, a jednocześnie wyrażając jej tym gestem swą 
wdzięczność 
i przyjaźń. Odpowiedziała mu krótkim uściskiem, jakby jego gest wprawił ją w 
zakłopotanie. 
Potem ruszyli w kierunku Yeurquina.
W milczeniu obejrzeli i opatrzyli jego ranę. W innych okolicznościach Triock nie 
uznałby 
tej rany za groźną; była czysta i płytka, a kość była nie naruszona. Yeurquin 
potrzebował 
jednak czasu, aby odpocząć i wyzdrowieć – a Triock nie miał czasu. Potrzeba 
przekazania 
wiadomości była teraz jeszcze pilniejsza.
Nie powiedział jednak nic na ten temat. Podczas gdy Quirrel gotowała posiłek, 
odzyskał 
ich broń i pogrzebał wszystkie kresh oraz krwawe ślady walki pod stertą szarego 
śniegu. Co 
prawda, przy bliższych oględzinach ślady po wydarzeniach wyszłyby na jaw, ale 
Triock miał 
nadzieję, iż wrogowi, który przypadkowo tu się zapędzi, nie przyjdzie ochota na 
dokładniejsze badanie terenu.
Skończył i powoli zabrał się do jedzenia. Zbierał siły, ale jego oczy omiatały 
dolinę, 
jakby spodziewał się zobaczyć nagle wyłaniających się z ziemi ur-podłych. Potem 
jego usta 
przybrały swój zwykły uparty wyraz. Nie wspominał o ranie Yeurquina; 
beznamiętnie 
oznajmił swym towarzyszom, że postanowił zejść ze wzgórz i zaryzykować przejście 
prosto 
ku górom, gdzie miał nadzieję znaleźć Wyzwolonego. Przy tak ryzykownym 
przedsięwzięciu 
jedynie szybkość gwarantowała powodzenie.
Przepakowali swe zapasy, oczyścili broń i biegnąc susami opuścili dolinkę przez 
wąski, 
północny wylot.
Teraz wędrowali w dzień, aby zyskać na czasie. Triock i Quirrel, na wpół wlokąc 
za sobą 
Yeurquina, biegli upartym truchtem ku najdalej na wschód wysuniętemu zębowi gór. 
Triock 
cały czas modlił się o śnieg, który przykryłby ich ślady.
Pod koniec następnego dnia dostrzegli pierwsze zwiastuny nadciągającej śnieżycy, 
niepodzielnie królującej na terenach przyległych do Kryjówki Zguby.
Na północ od tego wąwozu, za górami, prastara spiekota pustkowi Southron 
spotykała się 
z zimą Szarego Zabójcy, a rezultatem tego spotkania była ogromna śnieżna burza, 
wirująca 
pomiędzy ścianami gór, które zamykały ją od południa i zachodu. Zewnętrzne 
krańce 
skrywały siły, które szalały w środku, ale nawet z odległości dnia ostrej 
wędrówki Triock 
dostrzegł oznaki huraganu: wirujące wichry, które targały ziemią, jakby chciały 
odsłonić jej 
kości; śnieg gęsty niczym noc; lodowate powietrze, wystarczająco zimne, aby 
zamrozić krew 
w najcieplejszym zakątku serca.
To miejsce leżało dokładnie na ich szlaku.
Pomimo to Triock nie zboczył z kursu i przez następny dzień prowadził Quirrel i 
Yeurquina, śpiesząc ku jądru huraganu, dopóki wiejący na jego skraju wiatr nie 
zaczął 
szarpać jego odzienia, a wilgotny śnieg nie okleił ich od nawietrznej strony. 
Yeurquin był w 
rozpaczliwym stanie – krew sączyła się jak wypompowywana z nabrzmiałych strupów 
pokrywających jego ranę, a jego wytrzymałość strzępiła się i popuszczała niczym 
pękająca 
lina. Triock nie zboczył jednak z drogi. Nie mógł sobie pozwolić na próbę 
okrążenia burzy, 
nie mógł skręcić na północ ku środkowi Południowych Równin i pójść naokoło. 
Pierwszej 
nocy po walce z kresh dostrzegł ognie na północnym wschodzie. Podążały za nim. 
Obserwował je przez następną noc i ocenił, że zmierzają wprost ku niemu, 
pokonując teren w 
alarmującym tempie.
Ktoś z nieprzyjaciół wyczuł lomillialor. Ktoś z nieprzyjaciół zna teraz jego 
zapach i goni 
za nim niczym wzbierająca wściekłość.
– Nie potrafimy ich wyprzedzić – zauważyła ponuro Quirrel, gdy przycupnęli na 
skraju 
wichury, aby odpocząć i zjeść.
Triock nic nie powiedział. W uszach brzmiał mu chrapliwy głos Covenanta: „Jeśli 
nie 
zaczniemy robić niemożliwego. Robić niemożliwego”.
Chwilę później kobieta wciągnęła w nozdrza zapach wichru.
– I nie podoba mi się smak tej pogody. Tam jest zamieć – wicher dmie tak ostro, 
jakby 
chciał obedrzeć nas do kości.
Niemożliwe, powtórzył w myślach Triock. Powinien był powiedzieć Niedowiarkowi: – 
Urodziłem się, by pasać bydło. Nie jestem człowiekiem, który dokonuje rzeczy 
niemożliwych. – Był zmęczony, stary i nieuczony. Lepiej by zrobił, zabierając 
Lenę i swój 
lud w bezpieczne miejsce, daleko w głębi łańcucha Southron, wybierając powrót do 
pradawnego miejsca schronienia, zamiast pozwolić, by lekkomyślny obcy wplątał 
całe Mithil 
Stonedown w realizację swego straszliwego celu.
– Musimy się rozdzielić – powiedziała Quirrel, nie patrząc na niego.
– Rozdzielić – jęknął głucho Yeurquin.
– Musimy zmylić ślad – zmylić tych... – splunęła z zawziętością na wiatr – 
...abyś mógł 
pójść na zachód.
Niemożliwe. To słowo powracało w umyśle Triocka niczym litania.
Quirrel podniosła wzrok i spojrzała mu w twarz.
– Musimy.
– Musimy – powtórzył niczym echo Yeurquin.
Triock spojrzał na nią, zmarszczki wokół jego oczu drgnęły, jakby skóra na 
twarzy bała 
się jej spojrzenia. Przez chwilę szczęki poruszały mu się bezdźwięcznie. Potem 
wykrzywił 
usta.
– Nie.
Quirrel wyprężyła się w proteście, ale on zmusił się do wyjaśnienia swej 
decyzji.
– Nic tym nie zyskamy. One nie idą naszym śladem – nie potrafiłyby tak szybko 
odszukiwać śladów. Wasze ślady nie zmylą ich. One idą tropem Świętego Drewna.
– Nie może być – odparła niedowierzająco. – Ja niczego nie czuję, a jestem od 
niego na 
wyciągnięcie ręki.
– Ty nie potrafisz dostrzec mocy. Jeśli się rozdzielimy, to zostawicie mnie na 
ich pastwę.
– Rozdzielić się – ponownie jęknął Yeurquin.
– Nie! – Usta Triocka pełne były gniewu. – Jesteś mi potrzebny.
– Opóźniam twój marsz – na próżno oponował ranny mężczyzna. Twarz miał bladą, 
przygaszoną i oszronioną, malował się na niej wyraz porażki.
– Chodźcie! – Triock poderwał się na nogi, szybko zebrał swe zapasy i zarzucił 
plecak na 
ramię, potem ruszył pod wiatr w kierunku serca burzy. Nie obejrzał się za 
siebie. Po chwili 
Quirrel dogoniła go z prawej strony, a z lewej powlókł się za nim Yeurquin. 
Razem weszli w 
śnieżycę.
Nim przebyli jedną milę, zaczęli potykać się pod uderzeniami wichru i śniegu, 
jakby 
rozeźlone powietrze atakowało ich drobnymi granitowymi odłamkami chłodu. Śnieg 
ich 
zasypywał, a wiatr przedzierał się przez ubranie, tak jakby ich materiał nie był 
grubszy od 
gazy. Po przejściu następnej ligi zabrakło im dziennego światła; gęstniejący 
śnieg wyparł je z 
powietrza. Quirrel próbowała oświetlić im nieco drogę odkrywając małe naczynie 
ze 
skaleningiem, ale wicher wywiał ogniste kamienie z naczynia, zdmuchnął z jej rąk 
niczym 
pióropusz iskier. Kiedy zgasły, Triock ledwie mógł dojrzeć jej postać kulącą się 
obok niego, 
zbyt zmarzniętą, aby złorzeczyć temu, co się stało. Yeurquin, gdy tylko 
przystanęli, padł na 
ziemię i teraz był już prawie przysypany śniegiem. Triock dostrzegł przed sobą 
wyjący 
wściekle bicz burzy, śnieżycę świszczącą przeraźliwie pod naporem gwałtownych 
sił, które ją 
uformowały.
Furia tej burzy runęła na jego zmysły niczym waląca się góra. On jednak 
wpatrywał się 
uparcie w jej serce. W jądrze burzy nie było widać nic, co wystawałoby ponad 
ziemię, 
żadnego stworzenia, człowieka, giganta, drzewa czy skały; rozwścieczone wichry 
dawno już 
zrównały z ziemią wszystko, co ośmieliło się podnieść głowę nad zmaltretowany 
grunt. 
Triock osłonił oczy rękoma. Niemożliwe było określeniem, które bladło przy 
próbie opisania 
zadania przejścia przez tę burzę, ale to była jego jedyna obrona przed 
pościgiem.
Wytężając wszystkie siły, podniósł Yeurquina i pomógł rannemu mężczyźnie 
chwiejnym 
krokiem ruszyć do przodu.
Gniewny wicher i zacinający ostro śnieg pochwyciły ich w swe kleszcze, 
rozcierały na 
proch, smagały z boku, podcinając nogi. Zimno oślepiało go, ogłuszało, wprawiało 
w 
odrętwienie. Triock wiedział jedynie, że nie zgubił przyjaciół, ponieważ Quirrel 
trzymała się 
tyłu jego płaszcza, a Yeurquin uczepił się go bezradnie. Jednakże on sam był 
bliski załamania 
i nie potrafił nic na to zaradzić. Oddychał z największym trudem; wiatr owiewał 
go w tak 
dzikim pędzie, że udawało mu się chwytać oddechem jedynie drobną cząsteczkę 
pędzących 
mas powietrza. Yeurquin wydawał mu się brzemieniem nie do udźwignięcia. Triock 
szarpnął 
się sztywno, by stanąć, i z nieodwołalnej potrzeby wytchnienia odepchnął 
Yeurquina od 
siebie, zmuszając go, aby stanął o własnych siłach.
Yeurquin zatoczył się, przeszedł niepewnie kilka kroków z wiatrem i nagle 
przepadł – 
zniknął pochłonięty przez otwartą paszczę śnieżycy.
– Yeurquin! – wrzasnął Triock. – Yeurquin!
Rzucił się w ślad za przyjacielem, mocując się z wichrem, szukając szaleńczo po 
omacku. 
Przez moment pędził przed nim niewyraźny kształt, tuż poza zasięgiem jego rąk.
– Yeurquin!
Potem zarys postaci zniknął, rozwiał się w oddali niczym garść kruchych liści 
rzucona na 
pastwę wichru.
Triock pobiegł w ślad za nim. Ledwie był świadom tego, że Quirrel była uczepiona 
jego 
płaszcza, a wiatr dął mu w plecy, gnając go na południe, oddalając od celu. Lęk 
o Yeurquina 
przegnał wszelkie inne myśli z jego umysłu. Nagle przestał być posłańcem wieści 
niemożliwej do przekazania lordom. W przypływie pasji stał się zwykłym 
Triockiem, synem 
Thulera, byłym pasterzem, który nie potrafi pogodzić się z myślą o porzuceniu 
przyjaciela. 
Biegł z wiatrem szukając Yeurquina, jakby od tego zależało zbawienie jego duszy.
Śnieg walił go w plecy niczym zjadliwe razy przedłużającej się męczarni; wicher 
wył i 
huczał w skostniałych uszach, zaburzał jego orientację; zimno wysysało z niego 
siły, 
osłabiało, tak jakby mróz ścinał mu krew w żyłach. Nie mógł znaleźć Yeurquina. 
Przeleciał 
obok przyjaciela, nie zauważając go w ciemnościach – a może Yeurquin zdobył 
skądś siły, 
aby zawrócić pod wiatr, a może ranny mężczyzna po prostu przewrócił się i 
zniknął pod 
śniegiem. Triock krzyczał, szukał po omacku, biegł i nie napotkał niczego poza 
śnieżną burzą. 
Spróbował odwrócić głowę ku Quirrel, ale stwierdził, że na plecach ma już 
warstwę lodu 
grubą na kilka cali, która zamroziła mu kark. Jego własny pot zamieniał się w 
lód. Nie był w 
stanie opierać się już podmuchom wiatru. Jeśli przestanie przeć, potykając się, 
zgięty pod 
wiatr, to przewróci się i nigdy już nie wstanie.
Triock szedł więc dalej, aż w końcu zapomniał o Yeurquinie, Covenancie i 
wiadomości, 
zapomniał o wszystkim z wyjątkiem wysiłku, z jakim stawiał nogi, i zawziętym 
uścisku 
Quirrel na swym płaszczu. Nie miał pojęcia, dokąd idzie; szedł z wiatrem, zawsze 
z wiatrem. 
Śnieżna skorupa pokryła mu uszy warstwą lodu, stopniowo tłumiąc odgłosy 
szalejącej wokół 
niego burzy. Ligi mijały niezauważalnie. Po jakimś czasie grunt pod nogami 
zaczął się nagle 
wznosić, więc Triock opadł na ręce i kolana. Przetoczyła się przez niego fala 
odrętwienia i 
znużenia, jakby płynęła z mroźnego szczypania w dłoniach i stopach.
Coś potrząsnęło nim, uderzało go z boku głowy. Początkowo lód chronił go przed 
ciosami, potem popękał i odpadł z szarpiącym bólem, jakby zabierał z sobą uszy. 
Natarło na 
niego wycie wichrowych demonów, ledwie usłyszał krzyk Quirrel.
– Wzgórza! Wspinać się! Znaleźć schronienie!
Był starym człowiekiem, zbyt starym na taki trud.
Był silnym pasterzem i nie miał zamiaru niepotrzebnie zamarznąć na śmierć. 
Ociężale 
dźwignął się na nogi, usiłował piąć się w górę.
Wspierając się bezsilnie na wiejącym w plecy wietrze, Triock wszedł na 
poszarpane 
zbocze. Mgliście zdawał sobie sprawę z tego, że zarówno wiatr, jak i śnieg 
zelżały nieco. 
Nadal jednak niczego nie mógł dostrzec; teraz burza spowiła się w noc. Gdy 
zbocze stało się 
zbyt strome, aby wiatr go pod nie pchał, skręcił tam, gdzie podejście było 
łatwiejsze, i 
ociężale parł do przodu przez głęboki do kolan śnieg, pozwalając śnieżycy 
kierować swymi 
krokami.
Jednakże pomimo nocy i burzy do jego zmysłów powoli docierał zarys majaczących 
skalnych ścian. Wicher stracił swą pasję, przeszedł w porywiste podmuchy. Triock 
powłócząc 
nogami wszedł wąskim, stromym przesmykiem pomiędzy urwistymi zboczami do doliny. 
Burza ucichła, ale było zbyt późno, aby go uratować. Dno doliny zaścielał 
głęboki po pas 
szary śnieg, a on był zbyt wyczerpany, aby w nim brnąć. Do jego świadomości 
dotarło, że 
podtrzymuje przyjaciela; Quirrel zwisała uczepiona jego ramienia jak wyczerpany 
śmiertelnik. Wkrótce Triock nie był w stanie dalej iść. Padł na śnieżną zaspę, 
ostatnim tchem 
sapiąc:
– Ogień. Trzeba... ogień.
Jego ręce były zbyt zlodowaciałe, ramiona za bardzo skute lodem. Nie mógł 
sięgnąć po 
swój pręt lomillialor, nie byłby w stanie wykrzesać z niego ognia. Quirrel 
straciła już swój 
skalening. A jego był w plecaku. Równie nieosiągalny, jakby też przepadł pośród 
burzy. 
Triock nie był w stanie oswobodzić ramion z pasków plecaka. Spróbował podnieść 
Quirrel, 
bez powodzenia. Dolna część jej twarzy była pokryta skorupą lodu, a powieki 
drgały, jakby 
była w szoku.
– Ogień – wycharczał Triock. Szlochał, nie potrafił się powstrzymać. 
Przytłaczała go 
frustracja i wyczerpanie. Śnieg piętrzył się nad nim, jakby szykował mu posłanie 
na wieki.
Łzy zamarzły, sklejając mu oczy, a gdy z największym wysiłkiem znowu je 
otworzył, 
ujrzał zbliżający się ku niemu żółty migotliwy ognik. Triock wpatrywał się w 
niego z 
odrętwieniem. Ognik podskakiwał, wił się, jakby pełzł po knocie niewidzialnej 
świecy, aż 
znalazł się tak blisko jego twarzy, że Triock poczuł na swych gałkach ocznych 
bijące od 
niego ciepło. Tam, przed nim nie było jednak żadnego knota. Ognik wisiał w 
powietrzu i 
migotał natarczywie, jakby usiłował mu coś powiedzieć.
Triock nie mógł się ruszyć; czuł, że lód i wyczerpanie już przymroziło mu 
kończyny do 
ziemi. Spojrzał w bok i dostrzegł inne ogniki, trzy może cztery, tańczące wokół 
niego i 
Quirrel. Jeden z nich dotknął jej czoła, jakby próbował zwrócić na siebie jej 
uwagę. Gdy mu 
się to nie udało, rozbłysnął nieco i w tej samej chwili wszystkie odpłynęły 
pośpiesznie doliną. 
Triock patrzył za nimi, jakby były jego ostatnią nadzieją.
Potem zimno spłynęło na niego niczym drzemka i zaczął tracić świadomość. 
Niezdolny 
pomóc samemu sobie, zapadł w noc. Zimno, śnieg i dolina rozmyły się, a na ich 
miejscu 
pojawiły się niewyraźne twarze – Lena, Elena, Atiaran, Trell, Słone Serce 
Pianościgły, 
Thomas Covenant. Wszyscy spoglądali na niego proszącym wzrokiem, błagając, aby 
coś 
uczynił. Jeśli mu się nie powiedzie, ich śmierć będzie bez sensu.
– Wybacz – wyszeptał, zwracając się w szczególności do Covenanta. – Wybacz.
– Być może powinienem – odparł z oddali głos. – To nie będzie łatwe – nie 
życzyłem 
sobie tego wtargnięcia, ale przynosisz niezwykły znak. Widzę, że muszę ci 
przynajmniej 
pomóc.
Triock z wysiłkiem ponownie odwrócił wzrok. Powietrze nad jego głową było jasne 
od 
tańczących ogników, które nie były większe od jego dłoni. A pośród nich stał 
wysoki 
mężczyzna ubrany jedynie w długą szatę koloru granitu. Jego oczy z zakłopotaniem 
przyjęły 
spojrzenie Triocka, tak jakby ich właściciel był nienawykły do widoku oczu 
innych niż 
własne.
– Pomocy – wychrypiał Triock.
– Tak. Pomogę ci. Nie lękaj się – odparł.
Stanowczym ruchem przyklęknął, rozpiął płaszcz i tunikę Triocka i położył swą 
ciepłą 
dłoń na jego piersi. Począł cicho podśpiewywać, a wówczas Triock poczuł 
wlewającą się falę 
gorąca. Jego puls uspokoił się prawie natychmiast; oddech stał się łatwiejszy; 
ze 
zdumiewającą szybkością jego członkom wracała zdolność ruchu. Potem mężczyzna 
odwrócił 
się, aby pomóc Quirrel. Odzyskała przytomność, nim Triock stanął pośród 
migoczących 
ogników.
Teraz rozpoznał te ogniki; słyszał o nich w najradośniejszych i najsmutniejszych 
legendach Krainy. To były duchy. Otrząsnął głowę z lodu, a wówczas usłyszał 
niesioną 
podmuchami wiatru jasną, krystaliczną pieśń, muzykę przypominającą podzwanianie 
doskonałego kryształu. Duchy tańczyły nad nim, jakby zadawały mu pytania, 
których nie 
mógł zrozumieć ani na które nie był w stanie odpowiedzieć. Ich blask otumaniał 
go, stał więc 
pośród nich niczym w transie.
Wysoki mężczyzna wyrwał go z tego odrętwienia. Pomógł Quirrel wstać, podtrzymał 
ją, 
dopóki nie mogła stać o własnych siłach. Potem przez chwilę spoglądał z 
niepokojem to na 
Triocka, to na nią. Zdawało się, że pyta samego siebie, czy byłby 
usprawiedliwiony, 
zostawiając ich tutaj, nie udzielając im dalszej pomocy. Szybko jednak podjął 
decyzję. 
Odległy ryk śnieżycy wzmógł się i osłabł, jakby jakieś wygłodzone burzowe 
zwierzę 
próbowało wedrzeć się do doliny.
Mężczyzna zadrżał.
– Chodźcie. Zima Foula to nie miejsce dla istot z krwi i kości.
– Ty jesteś jednym z Wyzwolonych – powiedział nagle Triock, gdy mężczyzna 
zawrócił i 
ruszył w kierunku górnego krańca doliny.
– Tak. Pomimo to pomogę ci. – Wiatr rwał jego słowa i unosił w dal. – Byłem 
kiedyś 
woodhelvenninem. Spoczywa na mnie palec Puszczy. A ty... – Wyzwolony odchodził 
zamaszystym krokiem przez śnieg; mówił tak, jakby był pozbawiony towarzystwa 
innych tak 
długo, że zapomniał, jak ludzie słuchają – ...niesiesz lomillialor.
Triock i Quirrel posuwali się za nim. Jego chód był pewny, nie zmęczony, ale 
byli w 
stanie dotrzymać mu kroku, idąc jego śladem przez zaspy. Duchy rozjaśniały im 
drogę 
krystaliczną muzyką, aż w końcu Triock miał wrażenie, że idzie niecką Andelain 
pośród 
nadprzyrodzonej niechęci Szarego Zabójcy, otoczony ulotnym, niesamowitym 
światłem i 
ciepłem. Tańczące ogniki pomagały mu zignorować ogromne zmęczenie i podążać za 
pieśnią 
Wyzwolonego:
Samotny
Bez przyjaciół
Bez więzów
Samotny...
Pij za zgubę, dopóki nie przyjdzie spełnienie,
Dopóki samotność nie przypłynie i nie odpłynie,
A cisza ich nie złączy -
A jednak
Bez przyjaciół
Bez więzów
Samotny.
Powoli pięli się w górę, ku obrzeżu doliny, które było ogromnym rumowiskiem 
głazów. 
Wyzwolony poprowadził ich zawiłą ścieżką pomiędzy skałami. Weszli do stromego 
jaru, 
który stopniowo zamykał się nad ich głowami, aż w końcu znaleźli się w ciemnej 
grocie, 
rozjaśnianej jedynie migotliwym blaskiem duchów. Po pewnym czasie tunel groty 
skręcił i 
odgrodził ich od wiatru i zimy. Wokół Triocka i Quirrel robiło się coraz cieplej 
i z ich ubrań 
zaczęła kapać woda z roztopionego śniegu i lodu. Przed nimi było coraz więcej 
światła.
W końcu dotarli do domu Wyzwolonego. Tutaj grota rozszerzała się, tworząc dużą 
komorę. Na ich powitanie wnętrze ożyło światłem i muzyką, gdy dziesiątki duchów 
zapłonęły 
i pokłoniły się im w powietrzu. Niektóre z nich wirowały w centrum komory, inne 
wisiały w 
pobliżu czarnych ścian niczym błyszczące inskrypcje na połyskliwych skałach. Dno 
komory 
było surowym granitem, znaczonym bryłami i wystającymi powierzchniami, które 
najpewniej 
służyły Wyzwolonemu jako krzesła, stoły i łóżka. Ściany i sufit były czarne 
niczym obsydian, 
pokryte lśniącymi, nieregularnymi plamkami, podobnymi do niezliczonych kawałków 
rozbitego lustra, które nie oślepiały odbitym światłem duchów tylko dlatego, że 
ich 
powierzchnią był czarny kamień. W komorze było ciepło, a jej wnętrze pobudzało 
wyobraźnię; wydawała się wymarzonym miejscem dla tego, kto odczytuje zapisy 
wyryte w 
sercu góry.
U wejścia do komory Triock i Quirrel złożyli swe plecaki i płaszcze, rozchylili 
sztywne 
od lodu odzienie, aby się ogrzało. Potem po raz pierwszy przyjrzeli się 
dokładniej swemu 
wybawicielowi. Był łysy, nie licząc białego warkoczyka z tyłu głowy, usta 
skrywała kosmata 
biała broda. Jego oczy otaczała tak gęsta sieć zmarszczek, jakby od pokoleń 
mrużył oczy 
odczytując nieczytelne wiadomości. Wrażenie wiekowości potwierdzała starcza 
bladość 
skóry, ale przeczyła mu wyprostowana, silna postać. Triock spostrzegł, że 
niegdyś jego szata 
była biała, a owego matowego, granitowego koloru nabrała na skutek długoletniego 
kontaktu 
ze ścianami groty.
Wyzwolony w swym domu zdawał się jeszcze bardziej skrępowany ich obecnością. 
Rzucał lękliwe, zaskoczone spojrzenia w ich stronę – spoglądał tak, jakby im nie 
dowierzał, 
jakby obawiał się, że zgniotą pod swymi stopami jego życie, rozłożone w kruchych 
kawałkach na dnie groty.
– Mam niewiele jedzenia – powiedział, przyglądając się kałużom, które Triock i 
Quirrel 
zostawili za sobą. – Jedzenie również... Nie mam na nie czasu. – Wtem przez 
głowę 
przemknęło mu jakieś stare wspomnienie – pamięć o tym, że lud Krainy nie 
traktuje tak 
swych gości. Triock miał wrażenie, że Wyzwolony żył w tej grocie, nim on 
przyszedł na 
świat. – Nie jestem przyzwyczajony – podjął mężczyzna, jakby odczuwał potrzebę 
wytłumaczenia się. – Jedno życie to za mało. Nim odkryłem, że nie potrafię 
odmówić pomocy 
duchom... wiele czasu straciłem. Odwdzięczają mi się, jak potrafią, ale... 
wiele... wiele... Czy 
doczekam końca mej pracy? Jesteście dla mnie kosztowni. Samo jedzenie jest 
kosztowne.
Triock ocknął się, przypomniał sobie o wiadomości dla lordów i jego twarz 
wykrzywił 
znajomy wyraz.
– Szary Zabójca jest kosztowny – odparł ponuro.
Jego oświadczenie wprawiło Wyzwolonego w zakłopotanie.
– Tak – wymamrotał. Schylił się szybko i podniósł butelkę wody oraz przykryte 
naczynie 
z suszonymi owocami. – Weźcie, ile wam trzeba – powiedział, podając to 
Triockowi. – Ja... ja 
widziałem niektóre z dzieł Wzgardliwego. Tutaj. – Wskazał na ściany groty.
W naczyniu było niewiele owoców, ale Triock i Quirrel podzielili je pomiędzy 
siebie. 
Triock żuł swą część; zdawało mu się, że czuje się o wiele lepiej. Co prawda, 
skromny 
posiłek ledwie musnął jego głód, ale miał wrażenie, że skóra chłonie ze światła 
duchów nie 
tylko ciepło, ale i pożywienie. Blask ogników miał na niego dobroczynny wpływ. 
Odrętwiałe 
z zimna palce u rąk i nóg, a także uszy stopniowo wracały do życia; napływała do 
nich krew i 
zdrowie, jakby posmarowano je leczącym iłem. Nawet zgorzknienie, przydające 
zwykle jego 
ustom wyrazu goryczy, zdawało się słabnąć.
Triocka nie opuściła jednak świadomość celu jego misji. Upewnił się, że Quirrel 
odzyskała siły, po czym poprosił ją, aby na chwilę stanęła na straży u wejścia 
do tunelu.
– Czy pościg może dotrzeć nawet tutaj? – zapytała z napięciem.
– Któż to może wiedzieć? – Wyzwolony zdawał się ich nie słuchać, więc Triock 
dodał: – 
Ale musimy zdobyć pomoc Wyzwolonego, a obawiam się, że niełatwo go będzie do 
tego 
nakłonić. Nie zaskoczy mnie, jeśli nie uda nam się przekazać wiadomości.
Quirrel skinęła głową, aprobując jego ostrożność, choć najwyraźniej nie 
wierzyła, aby 
pościg przeszedł za nimi przez śnieżną zawieruchę. Nie zwlekając zabrała broń, 
płaszcz i 
oddaliła się tunelem, znikając za pierwszym zakrętem.
Wyzwolony spoglądał za nią z pytającym wyrazem twarzy.
– Ona będzie trzymać straż w czasie naszej rozmowy – odpowiedział Triock.
– A potrzebna nam straż? W tych górach nie ma złych stworzeń... w taką zimę. 
Zwierzęta 
nie są natrętne.
– Ścigają mnie wrogowie – powiedział Triock. – Przynoszę własne nieszczęście... 
i 
potrzebę Krainy. – Tu jednak głos mu się załamał i ucichł. Po raz pierwszy w 
pełni 
uprzytomnił sobie własne położenie. Stał twarzą w twarz z Wyzwolonym i duchami. 
W tej 
grocie, w towarzystwie tańczących ogników Wyzwolony zgłębiał sekretną wiedzę, 
która 
mogłaby wprawić w zdumienie nawet lordów. Triocka przepełnił nabożny lęk; 
przestraszyła 
go własna zuchwałość. – Wyzwolony – wymamrotał – sługo mądrości... nie z własnej 
woli 
zakłócam twój spokój. Jestem nikim wobec ciebie. Jedynie największa potrzeba 
skłoniła...
– Uratowałem ci życie – powiedział szorstko Wyzwolony. – Nic mi nie wiadomo o 
innych potrzebach.
– A zatem muszę ci o nich powiedzieć. – Triock zebrał swe siły i zaczął mówić. – 
Szary 
Zabójca panoszy się w Krainie...
Wysoki mężczyzna uprzedził go.
– Znam jedynie swą pracę. Przeszedłem rytuał wyzwolenia w czasach, gdy 
Tamarantha 
była starszą Laski Loresraatu, i nie wiem nic więcej. Poza wtargnięciem 
duchów... poza... 
któremu nie mogłem odmówić... tu złożyłem ofiarę z mego nędznego ciała, abym 
mógł 
pracować nad swym dziełem i zobaczyć to, czego nie zobaczyły jeszcze żadne oczy. 
Nic 
więcej nie wiem... nie, nawet tego, jak duchy zmuszono do opuszczenia Andelain, 
choć 
mówiły o ur-podłych... Takie rozmowy przeszkadzają.
Triock był zdumiony. Nie wiedział, że Tamarantha, małżonka Variola, była kiedyś 
starszą 
Laski Loresraatu, to musiało być całe dziesięciolecia przed tym, jak Prothall 
został wielkim 
lordem w Revelstone. Wyzwolony był więc z dala od wszystkich wydarzeń w Krainie 
przez 
ostatnie osiemdziesiąt, a może sto lat.
– Wyzwolony, czym się zajmujesz? – zapytał z napięciem w głosie, pełen nabożnego 
lęku.
Na twarzy mężczyzny pojawił się przelotny grymas niesmaku, jakim napawały go 
wyjaśnienia.
– Słowa... Nie mówię o tym. Słowa zawodzą. – Nagle podszedł do ściany i 
delikatnym, 
pieszczotliwym ruchem dotknął powierzchni kamienia. – Kamień żyje. Widzisz to? 
Jesteś 
stonedownorem... widzisz to? Tak, żywy... żywy i czujny. Uważny. Wszystko... 
wszystko, co 
wydarzyło się na lub w Ziemi widać... można ujrzeć... w Skale Ziemi. – W miarę 
jak mówił, 
ogarniało go podniecenie. Pomimo swego skrępowania nie mógł przerwać, gdy raz 
zaczął 
mówić. Pochylił głowę ku skale, wpatrywał się w jej matową czerń. – Ale... ale 
proces... 
zdolność widzenia przychodzi powoli. A życie takich jak ja umyka bezowocnie... 
Czas... 
czas!... Patrząc w skałę, zaglądasz w czas... od zewnątrz do wewnątrz. I ten 
czas jest różny. 
Niektóre żyły, biegnąc ku korzeniom góry, przechodzą przez całe tysiąclecia. 
Inne, by tam 
dotrzeć, potrzebują tysięcy tysiącleci. Tutaj... – zatoczył koło ręką, nie 
ruszając się z miejsca 
– ...można zobaczyć całą pradawną historię Krainy. Ten, kto zajmuje się 
widzeniem, zobaczy. 
W tym niezliczonym mnóstwie małych, gładkich powierzchni zawarte jest wszystko, 
co się 
wydarzyło. Wszystko! Moim zajęciem jest widzieć... i odkrywać porządek... i 
chronić... aby 
można było poznać całe życie Krainy.
Oddech Wyzwolonego przeszył dreszcz namiętności, gdy wymawiał te słowa.
– Od czasu przybycia duchów zgłębiałem los Puszczy Jedynej. Prześledziłem go od 
chwili, gdy pierwsze nasionko wykiełkowało, aby stać się wielkim drzewem. 
Widziałem jej 
przebudzenie... jej przytomność... wspólnotę świadomości spokojnie rozciągającej 
się na całą 
Krainę. Widziałem narodziny i śmierć Pana Puszczy. Widziałem Kolosa Upadku 
wypełniającego jej zakazy. Dłoń Puszczy spoczywa na mnie. Tutaj... – jego dłonie 
dotknęły 
powierzchni, w którą wpatrywał się, jakby skała była pełna udręki – widzę ludzi 
z 
siekierami... ludzi z ziemi z ostrzami uformowanymi z kości ziemi... widzę, jak 
rąbią...!
Jego głos wyraźnie zadrżał.
– Jestem woodhelvenninem. W tej skale widzę profanację drzew. Ty jesteś 
stonedownorem. Przynosisz rzadki fragment Świętego Drewna, drogocenny 
lomillialor.
Odwrócił się od ściany i spojrzał na Triocka z rumieńcem nagłej żarliwości, 
niemal 
desperacji na swej starczej twarzy.
– Daj mi go! – błagał. – Pomoże mi widzieć. – Ruszył ku niemu, jego niecierpliwe 
ręce 
niemal dotknęły piersi Triocka. – Moje życie nie jest tak długie jak tej skały.
Triock nie musiał myśleć czy mówić. Nawet jeśliby sam Covenant stał za jego 
plecami, 
nie zachowałby się inaczej; nie potrafił ufać Wyzwolonemu mniej, niż ufał 
lordowi. Bez 
wahania wyciągnął pręt ze Świętego Drewna i włożył go w dłonie wysokiego 
mężczyzny. 
Potem bardzo cicho powiedział:
– Wrogowie, którzy mnie ścigają, również pożądają tego lomillialor. Dałem ci 
niebezpieczną rzecz.
Wyzwolony zdawał się nie słyszeć. Palce zacisnął na drewnie, oczy zamknął, a 
jego 
ciałem wstrząsnął dreszcz; zdawało się, że rękoma spija niezwykłą siłę Świętego 
Drewna.
Po chwili jednak ocknął się. Odetchnął kilka razy głęboko i uspokoił się na 
tyle, że 
spokojnie spojrzał w twarz Triocka.
– Niebezpieczną – powiedział. – Słyszałem twe słowa. Mówiłeś o potrzebie Krainy. 
Czy 
potrzebujesz pomocy do walki ze swymi wrogami?
– Potrzebuję pomocy w przekazaniu wiadomości. – W tej samej chwili wszystko w 
nim 
zawrzało z poczucia pilności i wyrzucił z siebie: – Cała Kraina jest pogrążona w 
wojnie! 
Laska Praw ponownie została zgubiona, złamano prawo śmierci! Stwory niszczące 
kamień 
zaatakowały Mithil Stonedown. Samo Revelstone jest oblężone! Trzeba...!
– Słyszę twe słowa – powtórzył wysoki mężczyzna. Jego wcześniejsze skrępowanie 
zniknęło; posiadanie Świętego Drewna zdawało się czynić go pewnym siebie. – Nie 
lękaj się. 
Uznałem, że muszę ci pomóc. Powiedz, czego potrzebujesz.
Triock z wysiłkiem opanował się.
– Słyszałeś duchy – wychrypiał. – Mówiły ci o ur-podłych... i białym złocie. 
Powiernik 
białego złota jest obcy w Krainie i właśnie powrócił. Lordowie o tym nie wiedzą. 
Trzeba im o 
tym powiedzieć.
– Tak. – Wyzwolony spojrzał w rozgorączkowane oczy Triocka. – Ale jak?
– W Loresraacie tak uformowano Święte Drewno, że można za jego pośrednictwem 
przekazywać wiadomości. Brak mi wiedzy, by tego dokonać. Jestem stonedownorem, 
moje 
dłonie nie czują drewna. Ja...
Wyzwolony machnięciem ręki przerwał wyjaśnienia Triocka.
– Kto – zapytał – kto w Revelstone potrafi usłyszeć taką wiadomość?
– Wielki lord Mhoram.
– Nie znam go. Jak mogę do niego dotrzeć? Nie potrafię skierować do niego swych 
słów, 
jeśli go nie znam.
– On jest synem Tamaranthy, małżonki Variola – odpowiedział Triock pod wpływem 
nagłego impulsu. – Znałeś Tamaranthę. Myśl o niej zaprowadzi cię do niego.
– Tak – Wyzwolony zadumał się. – To jest możliwe. Ja nie... nie zapomniałem jej.
– Powiedz wielkiemu lordowi, że Thomas Covenant wrócił do Krainy i chce 
zaatakować 
Szarego Zabójcę. Powiedz mu, że Thomas Covenant poprzysiągł zniszczyć ochronkę 
Foula.
Na te słowa Wyzwolony szeroko otworzył oczy, ale Triock ciągnął dalej.
– Wiadomość trzeba przekazać teraz. Ścigano mnie. Śnieżyca nie przeszkodzi 
oczom, 
które potrafiły dostrzec Święte Drewno w mym ręku.
– Tak – powiedział ponownie wysoki mężczyzna. – Bardzo dobrze... zacznę. Być 
może 
położę kres tym niepokojom.
Odwrócił się, jakby usuwając Triocka ze swych myśli, i wyszedł na środek groty. 
Stojąc 
twarzą ku wejściu do komory, zgromadził wokół siebie duchy, otoczył się ich 
światłem, po 
czym wyciągnął na wysokość swej twarzy trzymany oburącz pręt lomillialor. Zaczął 
cicho 
śpiewać – delikatną, niemal pozbawioną słów melodię, która brzmiała niczym 
transpozycja na 
ludzki głos pieśni duchów. Śpiewając zamknął oczy i odchylił głowę do tyłu, tak 
że czołem 
zwrócił się w kierunku stropu.
– Mhoram – mruczał w przerwach pieśni. – Mhoram. Syn Variola i Tamaranthy. 
Otwórz 
swe serce, by mnie wysłuchać.
Triock wpatrywał się w niego z napięciem, niczym w transie.
– Synu Tamaranthy, otwórz swe serce. Mhoramie.
Powoli rdzeń gładkiego pręta począł jaśnieć mocą.
W następnej chwili Triock usłyszał za sobą kroki. Jego uwagę przyciągnęło coś w 
ich 
pobliżu, coś straszliwego i wstrętnego zmusiło go do odwrócenia się ku wejściu 
do komory.
– Daj temu spokój – zazgrzytał głos chropawy niczym rozbity kamień. – On nie 
może 
otworzyć przed tobą serca. Jest schwytany w sidła naszej mocy i nigdy nie 
otworzy już swego 
serca.
W wejściu do groty stał Yeurquin, w oczach płonęło mu szaleństwo.
Jego widok wprawił Triocka w osłupienie. Zamarznięte odzienie Yeurquina było 
podarte, 
a wszędzie tam, gdzie ciało było odsłonięte, skóra zwisała w zamarzniętych 
strzępach. 
Śnieżyca poszarpała mu twarz i ręce do kości, ale z tych ran nie płynęła krew.
Na rękach przyniósł Quirrel. Jej głowa zwisała bezwładnie na przetrąconym karku.
Wyzwolony na widok Yeurquina cofnął się jak przed ciosem – zatoczył się i 
chwiejnie 
przesunął pod przeciwległą ścianę. Usta miał otwarte w niemym przerażeniu. Duchy 
uciekły z 
krzykiem wraz z nim.
– Yeurquin. – Śmierć i zło bijące z tego człowieka zatykały Triockowi usta. 
Wycharczał 
to imię, jakby go dusiło. – Yeurquin?
Yeurquin roześmiał się ochrypłym, obrzydliwym głosem. Z okrutną wesołością 
upuścił 
Quirrel na ziemię i przeszedł przez nią.
– W końcu się spotkaliśmy – wychrypiał do Triocka. – Natrudziłem się nad tym 
spotkaniem. Myślę, że każę ci zapłacić za ten trud.
– Yeurquin? – Triock chwiał się na nogach, ale widział, że ten człowiek powinien 
być 
martwy; obrażenia, jakie odniósł w czasie burzy, były zbyt wielkie, aby 
ktokolwiek mógł je 
przeżyć. Pomimo to jakaś siła ożywiła go, z okrucieństwem rozkoszowała się jego 
śmiercią, 
utrzymując go w ruchu. Był ożywionym koszmarem.
W następnej chwili Wyzwolony otrząsnął się z szoku, rzucił się do przodu. 
Wymachując 
przed sobą lomillialor niczym bronią, zakrzyknął ochrypłym głosem: Turiya furia! 
Wróg 
drzew! Znam cię... widziałem cię. Melenkurion abatha! Opuść to miejsce. Twe 
dotknięcie 
kala nawet Ziemię.
Yeurquin drgnął przed śmignięciem potężnych słów, ale nie odstraszyły go.
– Lepsza moja martwa noga niż twa głupota – uśmiechnął się głupio. – Myślę, że 
nie 
opuszczę tego miejsca, dopóki nie skosztuję twej krwi, Wyzwolony darmozjadzie. 
Takiś był 
skory poświęcać swe życie niczemu. Teraz oddasz je mnie.
Wyzwolony nie drgnął.
– Nie dostaniesz ode mnie nic poza testem prawdy lomillialor. Nawet ty masz 
powody, 
aby się go lękać, furio turiya. Święte Drewno wypali cię do cna.
– Głupcze! – zaśmiał się furia. – Żyłeś tutaj tak długo, że zapomniałeś, czym 
jest moc!
Bez lęku ruszył w kierunku obu ludzi.
Z ostrym okrzykiem Triock wyrwał się ze swego przerażonego osłupienia. Wyciągnął 
miecz z pochwy i skoczył na furię.
Yeurquin bez wysiłku odrzucił go kopniakiem na bok, by roztrzaskał sobie głowę o 
ścianę. Potem turiya schwycił w objęcia Wyzwolonego.
Ból przetoczył się z hukiem przez ciało Triocka, zalał jego umysł krwią. 
Lodowata agonia 
wstrząsnęła jego piersią w miejscu uderzenia furii. Przez chwilę udało mu się 
jednak 
zachować przytomność, chwiejnie podnieść się na nogi. Turiya i Wyzwolony 
szarpali się, 
trzymając Święte Drewno. Potem furia zawył triumfalnie. Błyskawice 
przyprawiającej o 
mdłości, czerwono-zielonej mocy wystrzeliły wzdłuż ramion Wyzwolonego i poraziły 
jego 
pierś.
W chwili gdy Triock pogrążał się w ciemnościach, furia zaczynał rozdzierać na 
kawałki 
swą ofiarę. I cały czas śmiał się.
8. Zima
Thomas Covenant opuścił Mithil Stonedown w towarzystwie Słonego Serca 
Pianościgłego i Leny, córki Atiaran. Wokół niego, niczym namacalna mgła, 
wirowały płatki 
śniegu. Gnało go poczucie misji – czuł, że nareszcie znalazł skuteczny punkt 
zaczepienia dla 
swej wściekłości – kroczył niecierpliwie na północ drogą zasypaną śniegiem, 
jakby nie był 
już świadom swego nie wyleczonego czoła i wargi, poranionych nóg i zmęczenia. 
Szedł 
pochylony pod wiatr, niczym fanatyk.
Jednakże nie był jeszcze zdrów i nie mógł długo udawać, że tak jest. Płatki 
śniegu mijały 
go w wielkim pośpiechu niczym delikatne, szare wióry złośliwości lorda Foula, 
pragnące 
wysączyć ciepło jego życia. Czuł na sobie brzemię Leny. Matka Eleny, jego córki, 
kroczyła 
dumnie u jego boku, jakby już samo towarzystwo Niedowiarka było dla niej 
zaszczytem. Nim 
przebył pół ligi w kierunku wylotu doliny, kolana poczęły mu drżeć, a urywany 
oddech z 
trudem przedostawał się przez obolałe usta. Covenant był zmuszony przystanąć i 
odpocząć.
Pianościgły i Lena przyglądali mu się z zakłopotaniem i niepokojem. On jednakże 
nie był 
już tak skory jak poprzednio do przyjęcia pomocy; był zbyt zagniewany, aby 
pozwolić, by 
niesiono go jak dziecko. Skrzywieniem twarzy odrzucił milczącą propozycję 
czającą się w 
oczach Pianościgłego.
Sam gigant również nie czuł się za dobrze – bolało go poranione ciało – zdawał 
się 
również rozumieć odruch, który kierował odmową Covenanta.
– Przyjacielu, czy znasz drogę... – zawahał się, jakby szukając krótkiej nazwy – 
...drogę 
do Ridjeck Thome, ochronki Foula? – zapytał cicho.
– Pozostawiam to tobie.
Pianościgły zmarszczył czoło.
– Znam drogę – mam ją wyrytą w swym sercu, ale jeśli byśmy się rozdzielili...
– Jeśli się rozdzielimy, to będę bez szans – mruknął Covenant zjadliwie. 
Żałował, że nie 
może uwolnić swego głosu od tonu trędowatego, ale choroba zbyt już go opanowała, 
aby ją 
zatuszować.
– Rozdzielić? Kto mówi o rozdzieleniu? – zaprotestowała Lena, nim Pianościgły 
zdążył 
odpowiedzieć. – Nie mów takich rzeczy, gigancie. Nie rozdzielimy się. Ja 
przetrwałam... nie 
dam się od niego oddzielić. Ty jesteś stary, gigancie. Chyba zapomniałeś już, 
czym jest 
poświęcenie życia w imię miłości – w przeciwnym razie nie mów o rozdzieleniu.
Jej słowa pogłębiły jeszcze wewnętrzną ranę Pianościgłego.
– Stary, tak. – Jednakże po chwili zmusił się do krzywego uśmiechu. – Oboje 
jesteście dla 
mnie zbyt młodzi, piękna Leno.
Covenant cofnął się przed nimi.
– Miejcie nade mną litość – jęknął. – Miejcie litość. – Ponownie ruszył przed 
siebie, ale 
niemal natychmiast potknął się na skrytej pod śniegiem nierówności.
Lena i Pianościgły pochwycili go z obu stron i podtrzymali.
Covenant popatrzył na nich.
– Skarbojagody. Potrzebuję aliantha.
Pianościgły kiwnął głową i odszedł żwawo, jakby instynkt giganta nieomylnie 
powiedział 
mu, gdzie znaleźć najbliższe aliantha. Lena nie puściła ramienia Covenanta. Nie 
naciągnęła 
na głowę kaptura i jej białe włosy zwisały kosmykami niczym mokry śnieg. 
Wpatrywała się 
w oblicze Niedowiarka wygłodniałym wzrokiem.
On znosił jej badawcze spojrzenie, jak mógł najdłużej. Potem ostrożnie wyjął swe 
ramię 
spomiędzy jej palców.
– Jeśli mam to przeżyć, to muszę nauczyć się stać o własnych siłach – 
powiedział.
– Dlaczego? – zapytała. – Wszyscy chętnie pośpieszą ci z pomocą – a nikt 
chętniej ode 
mnie. Ty już dość wycierpiałeś w swej samotności.
Ponieważ mam tylko siebie, odparł w myśli, głośno jednak nie potrafił jej tego 
powiedzieć. Przerażało go to, jak bardzo Lena go potrzebowała.
Speszona nieco brakiem odpowiedzi z jego strony, Lena spuściła na chwilę oczy, 
ale 
zaraz ponownie spojrzała w górę z błyskiem pomysłu w oczach.
– Przywołaj ranyhyn.
– Ranyhyn?
– One przybędą do ciebie. Przybywały do mnie z twego rozkazu. Minęło zaledwie 
czterdzieści dni od ich ostatniego przybycia. Przybywały każdego roku... – 
umilkła, 
popatrzyła na otaczający ich śnieg ze śladem lęku na twarzy – ...w samym środku 
wiosny. – 
Jej głos cichł, aż w końcu Covenant ledwie ją słyszał. – Tego roku mego serca 
nie opuścił 
chłód zimy. Kraina zapomniała o wiośnie... zapomniała... Światło słońca 
porzuciło nas. 
Lękałam się... lękałam się, że ranyhyn już więcej nie przybędą... że wszystkie 
me marzenia 
były szaleństwem. Ogier jednak przybył. Pot i śnieg zamarzły na jego sierści, a 
z pyska 
zwisały mu sople lodu. Podziękowałam mu z głębi serca i odesłałam go do domu. 
Tak bardzo 
przywodził mi na myśl ciebie, że nie mogłam go dosiąść.
Lena nie patrzyła już na jego twarz, umilkła, jakby zapomniała, po co zaczęła 
mówić. 
Gdy uniosła głowę, Covenant spostrzegł, że jej stara twarz zalana jest łzami.
– Och, mój najdroższy – powiedziała cicho – jesteś słaby i obolały. Przywołaj 
ranyhyn, 
dosiądź je, zasługujesz na to.
– Nie, Leno. – Nie potrafiłby przyjąć pomocy, jaką ofiarowałyby mu ranyhyn. 
Wyciągnął 
rękę i niezdarnie otarł jej łzy. Jego palce niczego nie poczuły. – Zawarłem z 
nimi nieuczciwą 
umowę. Zawarłem z nimi tylko nieuczciwą umowę, to wszystko.
– Nieuczciwą? – zapytała zaskoczona. – Ty jesteś Thomasem Covenantem, 
Niedowiarkiem. Czy jakikolwiek twój postępek mógłby być nieuczciwy?
Tak, ponieważ ta umowa pozwoliła mi popełniać zbrodnie.
Tego również nie potrafił głośno powiedzieć, ale odpowiedział tak, jakby 
dotknęła 
czułego miejsca jego wściekłości.
– Posłuchaj, nie wiem, za kogo mnie teraz uważasz; może nadal masz w głowie 
Bereka 
Półrękiego. Tylko że ja nim nie jestem – nie jestem żadnym bohaterem. Jestem 
tylko 
załamanym trędowatym i robię to, ponieważ mam już po dziurki w nosie obarczania 
innych 
moimi sprawami. Z twoim lub bez twego udziału mam zamiar się tym zająć, bez 
względu na 
wszelkie obrzydlistwa, które spróbują mi wejść w drogę. Mam zamiar dokonać tego 
na swój 
własny sposób. Jeśli nie masz ochoty maszerować, możesz wrócić do domu.
Nie dając jej szansy na odpowiedź, odwrócił się zawstydzony i zobaczył stojącego 
za nim 
smutnego Pianościgłego.
– Po drugie – podjął niemal nie robiąc przerwy – mam również dość twej 
przeklętej 
niedoli. Albo mi zaraz powiesz prawdę o tym, co cię spotkało, albo przestań 
rozczulać się nad 
sobą. – Ostatnie słowa wymawiał zgarniając łapczywie skarbojagody z otwartych 
dłoni 
giganta. – Do cholery! Mam już tego wszystkiego powyżej uszu. – Spoglądając z 
wściekłością na twarz giganta, wcisnął aliantha do ust i przeżuwał je z bezradną 
wojowniczością.
– Ach, przyjacielu – szepnął Pianościgły. – Droga, którą sobie obrałeś, jest 
niczym 
wodospad. Czuję to. Porwie cię z sobą i ciśnie w głębiny, z których nie ma 
powrotu.
Dłoń Leny ponownie dotknęła ramienia Covenanta, ale on ją odtrącił. Nie potrafił 
spojrzeć jej w twarz.
– Nie powiedziałeś mi prawdy – rzekł, wpatrując się w Pianościgłego z 
wściekłością. 
Potem odwrócił się i odszedł sztywnym krokiem. Nie mógł sobie wybaczyć, że nie 
potrafił 
odróżnić nienawiści od żalu.
Przez znaczną część popołudnia skarbojagody dostarczane przez Lenę i 
Pianościgłego 
utrzymywały go w marszu. Jego krok nadal był jednak wolny i nierówny. 
Pianościgły 
sprowadził ich z drogi i powiódł na wschód, na wzgórza rozciągające się za 
wylotem doliny. 
Wówczas jego siły wyczerpały się. Był zbyt zmęczony, aby zmartwiło go cichnięcie 
śnieżycy. 
Po prostu zwalił się za osłoną wzgórza na ziemię i zasnął. Później, gdy w 
chwilach 
przebłysków świadomości stwierdził, że niesie go gigant, był zbyt znużony, aby 
się tym 
przejmować.
Ocknął się w jakiś czas po świcie z miłym uczuciem ciepła na twarzy i zapachem 
gotowanego jedzenia w nozdrzach. Otworzył oczy. O kilka kroków od siebie ujrzał 
Pianościgłego. Gigant kucał przy naczyniu ze skaleningiem i przygotowywał 
posiłek. 
Znajdowali się w małym wąwozie. Ołowiane niebo wisiało nad nimi niczym wieko 
trumny, 
ale powietrze było wolne od śniegu. Obok niego leżała, pogrążona w głębokiej 
drzemce, 
Lena.
– Ona już nie jest młoda – powiedział cicho Pianościgły. – A szliśmy niemal do 
świtu. 
Pozwól jej pospać. Niełatwo nas tu wypatrzyć – dodał, zataczając ręką po 
wąwozie. – 
Powinniśmy tu zostać do zapadnięcia nocy. Lepiej, abyśmy podróżowali nocą. – 
Uśmiechnął 
się nieznacznie. – Nie zaszkodzi ci więcej odpoczynku.
– Nie chcę odpoczywać – mruknął Covenant, choć czuł się ospały ze zmęczenia. – 
Chcę 
iść dalej.
– Odpocznij – polecił Pianościgły. – Będziesz mógł szybciej iść, gdy odzyskasz 
nieco sił.
Covenant przystał na to wbrew swej woli. Brakło mu energii, by dyskutować. 
Czekając 
na posiłek, obejrzał swoje ciało. Poczuł się uspokojony; wróciło mu pewne 
opanowanie. 
Opuchlizna wargi zelżała, a czoło nie wydawało się już takie rozpalone. Infekcja 
zmaltretowanej nogi zdawała się nie rozprzestrzeniać.
Ręce i stopy miał jednak nadal bez czucia, tak jakby mróz stopniowo odgryzał mu 
je z 
kończyn. W stawach palców i podbiciu stóp pozostało trochę czucia, ale 
zasadniczo martwota 
zakorzeniła się w jego kościach. Początkowo próbował uwierzyć, że powodem tego 
był mróz. 
Jednakże dobrze znał prawdziwą przyczynę. Widział wyraźnie, że to nie lód skuwał 
jego 
członki.
Trąd rozszerzał się. Pod władaniem lorda Foula – wobec szarej złośliwości zimy – 
Kraina 
nie posiadała już mocy przywracającej mu zdrowie.
Wymarzone zdrowie! Wiedział, że zawsze było kłamstwem, iż trąd jest uleczalny, 
ponieważ nerwy nie mogą się zregenerować. Poprzednia nieprawdopodobna sprawność 
palców rąk i nóg była niepodważalnym dowodem na to, że Kraina jest snem, iluzją. 
A jednak 
brak owego poczucia zdrowia wstrząsnął nim, przeraził sekretną, wytęsknioną 
zawziętość 
jego nieuleczalnie chorego ciała. Koniec z tym – pomyślał, gapiąc się z 
otępieniem. Teraz i 
tego go pozbawiono. Okrucieństwo tego czynu było ponad jego siły.
– Covenant? – zapytał z lękiem Pianościgły. – Przyjacielu?
Covenant przeniósł osłupiałe spojrzenie na giganta i doznał następnego szoku. 
Pianościgły był blisko niego. Jednak poza bezgranicznym smutkiem czającym się w 
jego 
oczach Covenant nie potrafił dostrzec żadnych oznak mówiących o jego wewnętrznym 
stanie, 
nie potrafił dostrzec, czy jego przyjaciel jest zdrów czy chory, prawy czy zły. 
Niedowiarek 
był okaleczony, pozbawiony przyrodzonej Krainie zdolności widzenia, 
przenikliwości. 
Równie dobrze mógłby wrócić do swego ślepego, nieczułego, powierzchownego 
świata.
– Covenant? – powtórzył Pianościgły.
Przez chwilę ten fakt nie mieścił się Covenantowi w głowie. Przeprowadził próbę 
– tak, 
widział nie kończące się zepsucie, wżerające się ku jego nadgarstkom, ku sercu. 
Czuł zapach 
gangreny utajnionej w swych stopach. Czuł pozostałości jadu na swych wargach, 
resztki 
gorączki na czole. Widział oznaki starości Leny, smutku Pianościgłego. Czuł smak 
wrogości, 
która skuła Krainę tej zimy – to wszystko mógł dostrzec bez problemu. I z całą 
pewnością 
widział zło w maruderach w Mithil Stonedown.
Jednakże to nie było żadną sztuką; oni mieli na sobie wypisane zło tak wyraźnie, 
że nawet 
dziecko było w stanie je odczytać. Wszystko inne było przed nim ukryte. Nie 
widział stanu 
ducha Pianościgłego ani zmieszania Leny, ani fałszywości śniegu. Nieustępliwość, 
która 
powinna być widoczna w skalistych zboczach ponad nim, była niewidoczna. Nawet 
tego 
rzadkiego daru, którym Kraina dwukrotnie go obdarzyła, teraz mu częściowo 
odmówiono.
– Pianościgły. – Covenant ledwie mógł powstrzymać się od jęku. – To nie wraca. 
Nie 
potrafię... ta zima... to nie wraca.
– Spokojnie, przyjacielu. Słyszę. Ja... – krzywy uśmiech wygiął mu wargi – 
widziałem, 
jaki wpływ ma na ciebie ta zima. Być może powinienem być wdzięczny, że nie 
potrafisz 
dostrzec, jaki na mnie wywarła wpływ.
– Jaki wpływ? – wycharczał Covenant.
Pianościgły wzdrygnął się, jakby chciał się odżegnać od swego własnego stanu.
– Czasami... gdy zbyt długo przebywałem bez osłony na tym wichrze... okazywało 
się, że 
nie potrafiłem sobie przypomnieć pewnych cennych opowieści gigantów. 
Przyjacielu, giganci 
nie zapominają opowieści.
– Niech to diabli. – Covenantowi zadrżał głos, ale nie rozpłakał się ani nie 
wygrzebał ze 
swych kocy. – Przygotuj ten posiłek – warknął. – Muszę coś zjeść. – Potrzebował 
pożywienia, aby nabrać sił. Cel, jaki przed sobą postawił, wymagał siły.
Zamiar, który powziął, nie budził w nim wątpliwości. Trąd więził go w swych 
okowach 
niczym w żelaznej uprzęży. A ręce trzymające lejce znajdowały się w ochronce 
Foula.
Pianościgły podał mu gulasz. Covenant jadł zawzięcie, drżąc na całym ciele. 
Potem 
położył się na wznak na posłaniu i zmusił się do odpoczynku, do bezruchu i 
zatrzymania swej 
energii. Ciepły gulasz i potrzeba rekonwalescencji, którą od dawna odczuwał, 
sprawiły, że 
odpłynął ku drzemce, zapadł w sen, nadal wpatrując się groźnie w ponure, szare, 
zachmurzone niebo.
Obudził się ponownie około południa i stwierdził, że Lena nadal śpi. Leżała 
przytulona 
do niego, uśmiechając się lekko przez sen. Pianościgłego nie było już w pobliżu.
Rozejrzał się dookoła i wypatrzył giganta stojącego u wylotu wąwozu na straży. 
Pianościgły zamachał do Covenanta. Niedowiarek ostrożnie odsunął się od Leny i 
wstał z 
posłania. Zawiązał sandały na odrętwiałych nogach, ściągnął mocniej kurtkę i 
podszedł do 
giganta.
Z miejsca, w którym stał Pianościgły, można było wyjrzeć poza krawędź wąwozu.
– Jak daleko doszliśmy? – zapytał po chwili cicho Covenant. Jego oddech parował, 
jakby 
usta miał pełne dymu.
– Obeszliśmy wysunięty najdalej na południe koniec tego górskiego cypla – odparł 
Pianościgły, po czym ciągnął dalej wskazując brodą za lewe ramię. – Wartownia 
Kevina jest 
za nami. Tymi wzgórzami możemy dotrzeć do równin Ra w ciągu trzech nocy.
– Powinniśmy ruszać – mruknął Covenant. – Śpieszy mi się.
– Ćwicz cierpliwość, przyjacielu. Nigdzie nie dotrzemy, jeśli pognamy prosto w 
objęcia 
maruderów.
Covenant rozejrzał się po okolicy.
– Czyżby rameni pozwalali maruderom zbliżyć się tak do ranyhyn? Czy coś się z 
nimi 
stało?
– Być może. Nie miałem z nimi kontaktu. Równiny wzdłuż całego biegu Rzeki 
Jeźdźca i 
Trawiastego są zagrożone. Rameni chronią wielkie konie z ogromnym wysiłkiem. Być 
może 
jest ich zbyt mało, aby strzec tych wzgórz.
Covenant przyjął to wyjaśnienie najlepiej, jak umiał.
– Pianościgły – mruknął – gdzie podziało się twoje gadulstwo gigantów, z którego 
tak 
słynąłeś? Nie powiedziałeś mi nawet, czym się martwisz. Czy chodzi o te „oczy”, 
które 
wypatrzyły, jak wraz z Triockiem mnie przywoływałeś? Za każdym razem, gdy zadaję 
pytanie, ty zachowujesz się tak, jakbyś miał szczękościsk.
Pianościgły odpowiedział z nikłym uśmiechem.
– Życie nie obeszło się ze mną łagodnie. Już nie cieszy mnie tak bardzo 
brzmienie 
własnego głosu.
– Czyżby? – wycedził Covenant. – Słyszałem gorsze rzeczy.
– Możliwe – powiedział cicho Pianościgły, ale nie wyjaśnił, co miał na myśli.
Powściągliwość giganta prowokowała Covenanta do zadania następnych pytań, 
przypuszczenia szturmu na własną niewiedzę. Był pewny, że w grę wchodziły 
wielkie 
sprawy, że to, czego jeszcze nie wiedział o losie Krainy, było niezmiernie 
ważne. Pamiętał 
jednak, w jaki sposób wyciągnął informacje od Bannora na płaskowyżu Rozdarta 
Skała. Nie 
potrafił zapomnieć o konsekwencjach tego, co uczynił. Pozostawił więc w spokoju 
tajemnice 
Pianościgłego.
W dole wąwozu Lena drzemała coraz niespokojniej. Przeszył go dreszcz, gdy 
zobaczył, 
jak rzucała się z boku na bok, kwiląc cicho. Przeniknęła go nagła chęć 
pośpieszenia ku niej, 
uchronienia przed miotającym ją strachem, który mógłby połamać jej stare, kruche 
kości, ale 
oparł się tej pokusie. Nie mógł sobie pozwolić na to wszystko, co chciała dla 
niego znaczyć.
Nagle Lena poderwała się, rozejrzała wokół siebie przerażona, a gdy stwierdziła, 
że nie 
ma go u jej boku, krzyknęła przejmująco, jakby ją porzucono. Covenant był już w 
połowie 
drogi ku niej, gdy go dostrzegła. Zerwała się z posłania, pośpieszyła mu na 
spotkanie i rzuciła 
mu się na szyję. Przywarła do niego, szlochając na jego ramieniu.
Prawą ręką – ocalałymi palcami, tak odrętwiałymi i niezdarnymi, że powinny być 
już 
amputowane – Covenant gładził jej rzadkie białe włosy. Próbował dodać jej swym 
uściskiem 
sił, zastąpić nim brak pocieszających słów. Powoli odzyskała panowanie nad sobą. 
Wówczas 
Niedowiarek rozluźnił nieco swój uścisk i Lena cofnęła się.
– Wybacz mi, ukochany – powiedziała ze skruchą. – Przestraszyłam się, że mnie 
opuściłeś. Jestem słaba i niemądra, więc zapomniałam, że jesteś Niedowiarkiem i 
że 
zasługujesz na więcej zaufania.
Covenant potrząsnął oniemiały głową, jakby pragnął wszystkiemu zaprzeczyć i nie 
wiedział, od czego ma zacząć.
– Nie zniosłabym życia bez ciebie – ciągnęła dalej. – W głębokich ciemnościach 
nocy – 
gdy zimno tak długo usiłowało wtargnąć we mnie, aż nie mogłam się mu oprzeć, a 
lustro 
kłamało, mówiąc, że się zmieniłam – jedynie nadzieja na twój powrót 
podtrzymywała mnie 
na duchu. Nie poddałam się, nie! Zrozumiałam jednak, że nie potrafię już żyć bez 
ciebie... po 
raz drugi. Zasłużyłam... miałam... Nie potrafię tego znieść... skradać się w 
nocy i kulić się w 
ukryciu ze wstydu... nie mogłabym drugi raz.
– Drugi raz – szepnął Covenant. W rysach jej starczej twarzy dostrzegał teraz 
wyraźnie 
Elenę, piękną i zagubioną, aż z miłości do niej ścisnęło mu się serce. – Dopóki 
tkwię w tym 
wszystkim... nie ruszę się nigdzie bez ciebie.
Lena zdawała się słyszeć jedynie jego zastrzeżenie, nie obietnicę.
– Musisz odejść? – zapytała z wyrazem udręki na twarzy.
– Tak. – Sztywność warg utrudniała mu delikatne wymawianie słów; nie mógł mówić 
bez 
naruszania nowo utworzonych strupów. – Nie należę do tego świata.
Dźwięk tych słów odebrał jej oddech, niczym pchnięcie nożem. Odwróciła od niego 
wzrok.
– Znowu! – mruknęła, dysząc ciężko. – Nie potrafię... nie potrafię... Och, 
Atiaran, matko 
moja! Kocham go. Poświęciłam swe życie bez żalu. W młodości pragnęłam podążyć za 
tobą 
do Loresraatu... dowieść swej wartości, sprawić, byś mogła powiedzieć: Moje 
życie ma sens, 
jest nim moja córka. Pragnęłam poślubić lorda. Ale oddałam się... – Nagle 
chwyciła poły 
kurtki Covenanta, przysunęła się bliżej do niego i utkwiła w nim swe natarczywe 
spojrzenie. 
– Poślubisz mnie, Thomasie Covenant?
Covenant spoglądał na nią z przerażeniem.
Podniecenie tym pomysłem wyzwoliło z Leny potok dalszych słów.
– Pobierzmy się! Och, najdroższy, to by mi przywróciło siły. Potrafię znieść 
każdy ciężar. 
Nie potrzebujemy zgody starszyzny... Wielokrotnie rozmawiałam z nimi o swych 
pragnieniach. Znam rytuały, uroczystą przysięgę... mogę cię nauczyć. A gigant 
może być 
świadkiem zawarcia związku. – Nim Covenant zdążył zapanować nad wyrazem swej 
twarzy, 
zaczęła go błagać. – Och, Niedowiarku! Urodziłam twą córkę. Dosiadałam ranyhyn, 
które do 
mnie przysłałeś. Czekałam...! Dowiodłam swej głębokiej miłości do ciebie. 
Ukochany, poślub 
mnie. Nie odmawiaj.
Słysząc jej prośby, Covenant skulił się z poczuciem własnej groteskowości i 
nieczystości. 
Zbolały chciał odwrócić się od niej, odepchnąć ją od siebie i odejść. Jakiś głos 
w nim 
krzyczał: Jesteś szaloną staruchą! To twoją córkę kochałem! Opanował się jednak. 
Przygarbił 
plecy, jakby chciał zdusić gwałtowność swej reakcji, po czym pochwycił 
nadgarstki Leny i 
oderwał jej dłonie od kurtki. Podniósł je do góry, tak że jego palce znalazły 
się na wysokości 
jej twarzy.
– Spójrz na me ręce – wychrypiał. – Spójrz na me palce.
Lena utkwiła w nim obłąkane spojrzenie.
– Spójrz na trawiącą je chorobę. One nie są po prostu zmarznięte – są chore, 
zmartwiałe z 
choroby prawie do dłoni. To moja choroba.
– Jesteś mi najbliższy – powiedziała pogrążona w smutku.
– Mówię ci, to trąd! Mam go w sobie – nawet jeśli jesteś na niego ślepa, jest 
tam. I jest 
tylko jeden sposób, aby się nim zarazić. Zbyt długi kontakt. Możesz się zarazić, 
jeśli będziesz 
przebywać zbyt długo blisko mnie. A dzieci... cóż warte małżeństwo bez dzieci? – 
Nie 
potrafił stłumić pasji bijącej z jego słów. – Dzieci są jeszcze bardziej 
wrażliwe. Łatwiej się 
nim zarażają... dzieci... i starcy. Gdy następnym razem zniknę z Krainy, ty 
zostaniesz, a 
jedynym spadkiem, który ci na pewno po mnie zostanie, będzie trąd. Foul już o to 
zadba. 
Oprócz wszystkiego innego będę jeszcze odpowiedzialny za skażenie całej Krainy.
– Covenant... ukochany – szepnęła Lena – błagam cię. Nie odmawiaj. – Jej oczy 
zalały się 
łzami z okrutnego wysiłku, aby zobaczyć się taką, jaka była w rzeczywistości. – 
Spójrz, 
jestem wątła i niedoskonała. Nie potrafię ani nie mam odwagi sama o siebie dbać. 
Oddałam 
się... Proszę, Thomasie Covenant. – Nim zdążył ją powstrzymać, Lena opadła na 
kolana. – 
Błagam... nie zawstydzaj mnie w obliczu całego mego życia.
Jego obronna pasja nie mogła równać się z jej determinacją. Poderwał ją z kolan, 
jakby 
chciał jej przetrącić krzyż, ale potem chwycił ją czule i przybrał jak 
najdelikatniejszy wyraz 
twarzy. Przez moment czuł, że ma w swych rękach dowód, że to on – nie lord Foul 
– był 
odpowiedzialny za cierpienie Krainy. I nie potrafił przyjąć tej 
odpowiedzialności, nie 
odtrącając Leny. To, o co go prosiła, to zapomnieć...
Wiedział, że Pianościgły go obserwuje. Jednak nawet gdyby stali za nim również 
Triock, 
Mhoram i Bannor, gdyby byli obecni nawet Trell i Atiaran – nie zmieniłby swej 
odpowiedzi.
– Nie, Lena – powiedział łagodnie. – Nie kocham cię jak trzeba – nie kocham cię 
tak, by 
cię poślubić. Oszukiwałbym cię jedynie. Jesteś piękna – piękna. Żaden inny 
mężczyzna nie 
dałby się prosić, ale ja jestem Niedowiarek, pamiętasz? Nie jestem tutaj bez 
powodu – po 
czym dokończył, wykrzywiając usta w przypominającym uśmiech grymasie. – Berek 
Półręki 
też nie poślubił swej królowej.
Poczuł niesmak na dźwięk własnych słów. Czuł, że okłamał ją bardziej, niżby się 
z nią 
ożenił – że każda próba dodania jej otuchy jest pogwałceniem bolesnej prawdy. 
Lena jednak 
uchwyciła się jego słów, gdy dotarło do niej ich znaczenie. Szybkim mruganiem 
osuszyła 
oczy z łez, a z jej twarzy zniknął niemiły wyraz skrywanego z wysiłkiem 
zmieszania. W jego 
miejsce na jej ustach pojawił się uśmiech.
– A zatem jestem twoją królową, Niedowiarku? – zapytała z zachwytem w głosie.
Covenant przytulił ją, aby nie widziała jego pobielałej z wściekłości twarzy.
– Oczywiście. – Wydusił z siebie słowa, które z trudem przeciskały się przez 
jego obolałe 
gardło. – Nikt inny na to nie zasługuje.
Trzymał ją lękając się, że jeśli zwolni uścisk, to Lena przewróci się. Jednak po 
chwili 
kobieta sama uwolniła się z jego objęć.
– Powiedzmy gigantowi. – Rzekła to takim tonem, jakby pragnęła ogłosić coś 
znacznie 
lepszego niż zaręczyny.
Odwrócili się i ramię w ramię wspięli się wąwozem ku Słonemu Sercu 
Pianościgłemu.
Oblicze giganta nadal było wilgotne od łez. Szary lód lśnił na jego twarzy, 
zwisał niczym 
paciorki z jego sztywnej brody. Pianościgły rękoma ściskał kolana.
– Pianościgły – powiedziała zaskoczona Lena – to szczęśliwa chwila. Czemu 
płaczesz?
Gigant poderwał dłonie, aby otrzeć lód, a potem uśmiechnął się do niej z cudowną 
czułością.
– Jesteś zbyt piękna, królowo – powiedział łagodnie. – Twa uroda mnie 
przytłacza.
Lena rozpromieniła się z zadowolenia słysząc te słowa. Na chwilę jej starczą 
twarz pokrył 
młodzieńczy rumieniec i z radością spojrzała gigantowi w oczy. Wtem drgnęła, 
przypomniawszy sobie o czymś. – Zaniedbuję swe obowiązki. Spałam, a ty nie 
jadłeś. Muszę 
ci ugotować posiłek. – Odwróciła się lekko i zbiegła w dół wąwozu ku zapasom 
Pianościgłego.
Gigant rzucił okiem na mroźne niebo, po czym spojrzał na wychudłą twarz 
Covenanta. W 
jego głęboko osadzonych oczach błysnęło zrozumienie tego, co przeszedł Covenant.
– Czy teraz wierzysz w Krainę? – zapytał łagodnie, jakby mówił do Leny.
– Jestem Niedowiarkiem. Nie zmieniam się.
– Czyżby?
– Mam zamiar – Covenant przygarbił plecy – zlikwidować lorda Foula, cholernego 
Wzgardliwego. Czy to ci nie wystarczy?
– Ależ tak, to mi wystarczy – powiedział Pianościgły z nagłą gwałtownością. – 
Niczego 
innego nie pragnę, ale dla ciebie to za mało. W co wierzysz – czym jest twa 
wiara?
– Nie wiem.
Pianościgły ponownie spojrzał w niebo. Krzaczaste brwi skrywały mu oczy, ale 
jego 
uśmiech zdawał się smutny, niemal rozpaczliwy.
– Dlatego właśnie się boję.
Covenant kiwnął posępnie głową, jakby się z tym zgadzał.
Wszakże gdyby lord Foul pojawił się teraz przed nim, to on, Thomas Covenant, 
Niedowiarek i trędowaty, rzuciłby się gołymi rękoma wyrwać mu serce.
Musiał wiedzieć, jak posłużyć się pierwotną magią białego złota.
Rozwiązania tego problemu nie znalazł jednak ani w posiłku przygotowanym przez 
Lenę, 
ani w szarym popołudniu, które spędził, kuląc się nad ognistymi kamieniami z 
Leną 
drzemiącą na jego ramieniu, ani w przejmująco wilgotnym zmierzchu, który w końcu 
położył 
kres jego oczekiwaniu. Pianościgły poprowadził ich z wąwozu na wschód. Covenant 
miał 
wrażenie, że już niczego nie pojmuje poza wichrem przeszywającym go na wskroś 
szyderstwem z niemocy słonecznego blasku i ciepła. Potem zaś nie miał już czasu, 
aby o tym 
myśleć. Całą swą uwagę skupił na trudzie mozolnej wędrówki przez pogrążone w 
mrokach 
nocy wzgórza, wędrówki na pozbawionych czucia nogach.
To był dla niego trudny sposób podróżowania. Przejmujące zimno wyczerpywało jego 
siły, nadwątlone przez chorobę, rany i wycieńczenie. Nie widział, gdzie stawiać 
stopy, nie 
potrafił ustrzec się przed potykaniem, przewracaniem, kaleczeniem się o 
bezduszną ziemię i 
skały. A jednak szedł dalej, pchał się za Pianościgłym, aż pot zamarzał mu na 
czole, a pokryte 
skorupą lodu odzienie na nim chrzęściło. Postanowienie trzymało go na nogach. Po 
jakimś 
czasie poczuł nawet pewną wdzięczność za drętwotę nóg, dzięki której nie czuł, 
jak się 
kaleczy.
Nie miał poczucia upływu czasu ani drogi; czas odmierzał postojami, aliantha 
niespodziewanie wyciągniętymi ku niemu z ciemności na dłoniach Pianościgłego. To 
go 
podtrzymywało. W końcu jednak przestał ścierać lód z nosa i ust, z czoła i swej 
brody 
fanatyka; pozwolił, aby szary lód pokrył rysy jego twarzy na kształt maski i 
upodobnił go do 
stwora zimy. A jednak szedł, potykając się, śladem giganta.
Kiedy krótko przed świtem Pianościgły wreszcie się zatrzymał, Covenant po prostu 
padł 
na śnieg i zasnął.
Później gigant obudził go na śniadanie. Lena spała obok niego, skulona z zimna. 
Usta 
miała posiniałe, a przemarzniętym ciałem wstrząsały dreszcze. Teraz wyraźnie 
znać było 
minione lata w rysach jej twarzy i otwartych ustach unoszących się i opadających 
przy 
oddechu. Covenant delikatnie ją obudził, nakłonił do zjedzenia ciepłej strawy. W 
końcu jej 
usta straciły siność, a żyły na skroniach zrobiły się mniej widoczne. Potem, 
pomimo jej 
protestów, położył ją na posłaniu i leżał przy niej, dopóki ponownie nie 
zasnęła.
Po pewnym czasie podniósł się, aby dokończyć własne śniadanie. Cofając się 
myślami, 
obliczył, że gigant przynajmniej przez ostatnie trzy dni i noce nie odpoczywał. 
Odezwał się 
więc do niego szorstkim tonem.
– Dam ci znać, gdy zaczną mi się kleić oczy.
– Następnie zabrał naczynie ze skaleningiem i odszedł poszukać osłoniętego 
miejsca, w 
którym mógłby trzymać straż. Tam usiadł i obserwował, jak sączy się dzienne 
światło, jakby 
przeciekało przez strup na starej ranie.
Ocknął się późnym popołudniem. Pianościgły siedział obok niego, a Lena niedaleko 
od 
nich przygotowywała posiłek. Covenant zerwał się na równe nogi, klnąc pod nosem. 
Jednak 
jego towarzysz nie ucierpiał z powodu zaniedbania przez Niedowiarka swych 
obowiązków. 
Pianościgły spojrzał na niego z uśmiechem.
– Nie niepokój się. Byliśmy wystarczająco bezpieczni – choć byłem ogromnie 
wyczerpany i przespałem się około południa. Na północ od nas jest ścieżka jeleni 
i niektóre 
ślady są jeszcze świeże. Jelenie nie zostałyby tutaj, gdyby wyczuły obecność 
maruderów.
Covenant kiwnął głową. Oddech parował mu mocno na zimnym powietrzu.
– Pianościgły – mruknął – niesamowicie mnie męczy bycie tym cholernym 
śmiertelnikiem.
Tej nocy szło mu się łatwiej. Pomimo martwoty wdzierającej się w jego ręce i 
nogi 
powróciły mu częściowo siły. Pianościgły poprowadził ich na wschód. Góry 
oddaliły się od 
nich na południe, a zbocza wzgórz złagodniały. W rezultacie łatwiej mógł 
utrzymać tempo.
Jednakże wraz ze złagodzeniem terenu pojawił się inny problem. Odkąd byli mniej 
osłonięci od wiatru, musieli często iść prosto w paszczę zimy lorda Foula. W tym 
wichrze 
nawet najgłębsze warstwy odzienia Covenanta zdawały się obracać w lód i 
Niedowiarek 
poruszał się drapiąc swą pierś do krwi, niczym pokutnik.
Nadal jednak miał w sobie tyle siły, aby po zakończeniu nocnego marszu objąć 
pierwszą 
wachtę. Gigant zdecydował, że rozbiją obóz w małej kotlince, osłoniętej od 
wschodu przez 
niskie wzgórze; po spożyciu posiłku Pianościgły i Lena położyli się spać, a 
Covenant zajął 
miejsce pod suchym, sękatym jałowcem tuż poniżej szczytu pagórka. Stamtąd 
spojrzał na 
swych towarzyszy, ufnie pogrążonych we śnie. Postanowił tym razem ich nie 
zawieść.
Jednakże zdawał sobie sprawę, że choć nic na to nie mógł poradzić, to marnie 
nadawał się 
do takich zadań. Otępiałe z zimna zmysły nie dawały mu spokoju, jakby 
zwiastowały 
nieuchronną katastrofę – jak gdyby jego niezdolność do zobaczenia, wyczucia czy 
usłyszenia 
niebezpieczeństwa powiększała je. I nie mylił się. Choć nie spał, choć czuwał – 
choć dzień 
zaczął się, wypełniając powietrze szarym, zimnym szlamem, choć atak przyszedł ze 
wschodu, 
pod wiatr – niczego nie zauważył do ostatniej chwili.
Covenant skończył właśnie okrążać wierzchołek pagórka. Rozejrzał się po terenie 
wokół 
kotlinki, usiadł pod osłoną jałowca i dopiero wówczas uprzytomnił sobie 
niebezpieczeństwo. 
Wraz z wiatrem nadciągało coś groźnego; atmosfera w kotlince zrobiła się nagle 
napięta. W 
następnej chwili wokół Pianościgłego i Leny wyłoniły się ze śniegu ciemne 
postacie i 
zaatakowały, nim zdążył krzyknąć ostrzegawczo.
Covenant poderwał się i pognał w dół. Pianościgły zerwał się na nogi, odrzucając 
na boki 
ubranych na ciemnobrązowo ludzi. Lena mocowała się z ciężarem napastników, 
którzy 
unieruchomili ją pod kocami, pokrzykując gniewnie stłumionym głosem. Nim 
Covenant 
zdołał do niej dotrzeć, ktoś uderzył go od tyłu, powalając go twarzą w śnieg.
Niedowiarek przetoczył się, stanął na nogi, ale natychmiast pochwyciły go czyjeś 
ręce. 
Skrępowano mu ramiona. Covenant walczył, rzucał się z boku na bok, ale ten, kto 
go 
pochwycił, był o wiele za silny; nie potrafił rozerwać jego uścisku. W uchu 
zabrzmiał mu 
obojętny, obcy głos.
– Przestań się rzucać albo przetrącę ci kark.
Bezsilność doprowadzała Niedowiarka do pasji.
– No to przetrąć – wysapał pod nosem, nadal się szarpiąc. – Tylko ją puśćcie. – 
Lena 
leżała przerażona, skamląc z zawodu i wściekłości, że nie udało jej się 
oswobodzić.
– Pianościgły! – zakrzyknął ochryple Covenant.
Z zaskoczeniem spostrzegł, że gigant nie walczył. Napastnicy od niego odstąpili, 
a on 
siedział bez ruchu, spoglądając ponuro na tego, który pochwycił Covenanta.
Niedowiarkowi smutek odebrał resztkę sił.
Napastnicy brutalnie wyciągnęli Lenę z koców. Zdążyli już skrępować jej ręce 
powrozem. Ona jednak nadal się szarpała, pragnąc oswobodzić się i pobiec do 
Covenanta.
Wówczas Pianościgły przemówił.
– Uwolnijcie go – rzekł niebezpiecznie spokojnym głosem. A gdy ręce trzymające 
Covenanta nie zwolniły swego uścisku, gigant odezwał się znowu. – Kamień i 
Morze! 
Pożałujecie, jeśli go skrzywdziliście. Nie znacie mnie?
– Giganci są martwi – powiedział beznamiętny głos przy uchu Covenanta. – 
Pozostali 
jedynie giganci-furie.
– Puśćcie mnie! – zasyczała Lena. – Przyjrzyjcie mu się głupcy! Melenkurion 
abatha! 
Czy i on jest furią? – Covenant nie wiedział, czy miała na myśli jego czy 
Pianościgłego.
Ten, który go pochwycił, zignorował jej słowa.
– Widzieliśmy... ja widziałem Boleść. Odbyłem tę podróż, aby przyjrzeć się 
dziełu furii.
W oczach Pianościgłego pogłębił się cień, ale głos mu nie drgnął.
– A zatem nie ufaj mi. Spójrz jednak na niego, jak proponowała Lena, córka 
Atiaran. To 
Thomas Covenant.
Mocarne ramiona gwałtownym ruchem obróciły Covenanta. Znalazł się twarzą w twarz 
z 
krępym mężczyzną o wyniosłej pozie. Mężczyzna miał na sobie jedynie krótką 
tunikę, jakby 
nie był wrażliwy na zimno. Pod pewnymi względami zmienił się; brwi bielały mu 
wyraziście 
na brązowej skórze; włosy czas przyprószył siwizną; głębokie zmarszczki niczym 
erozja 
czasu zbiegały po policzkach od kącików ust. Covenant jednak rozpoznał go.
To był Bannor, gwardzista krwi.
9. Schronienie ramenów
Jego widok wprawił Covenanta w osłupienie. Drobne postacie, których skóra 
przypominała kolorem ziemię, ubrane w lekkie szaty o odcieniu zbliżonym do 
szarobiałego 
śniegu, zbliżyły się do niego, jakby sprawdzając jego tożsamość; kilku 
zamruczało 
„Ringthane” z napięciem w głosach. Ledwie ich widział.
– Ale Mhoram powiedział...
Ale Mhoram powiedział, że stracili gwardię krwi.
– Ur-lordzie Covenant – Bannor pochylił głowę w lekkim ukłonie – wybacz mi mą 
pomyłkę. Dobrze się zamaskowałeś.
– Zamaskowałeś? – Covenant nie miał pojęcia, o czym Bannor mówi. Ból Mhorama był 
tak przekonujący. W odrętwieniu spojrzał w dół, jakby spodziewał się zobaczyć, 
że w prawej 
dłoni Bannora brakuje dwóch palców.
– Kurtka stonedownora. Sandały. Gigant za towarzysza. – Beznamiętne oczy Bannora 
spoczęły na twarzy Covenanta. – A ty sam cuchniesz zakażeniem. Jedynie twe rysy 
można 
rozpoznać.
– Rozpoznać. – Covenant nie potrafił się powstrzymać. Powtórzył to, ponieważ 
było to 
ostatnie słowo, które Bannor powiedział. Próbując się opanować, wycharczał: – 
Dlaczego nie 
jesteś z lordami?
– Ślub został złamany. Nie służymy już lordom.
Covenant, słysząc tę odpowiedź, otworzył ze zdumienia usta, jakby była ona 
jawnym 
nonsensem. Zmieszanie zaćmiło jego zdolność pojmowania. Czy Mhoram powiedział 
coś 
takiego? Poczuł, że kolana mu drżą, jakby ziemia pod nim się przesuwała. – Nie 
służą już 
lordom – powtórzył bezmyślnie. Nie miał pojęcia, co znaczyły te słowa.
W końcu dotarły do niego odgłosy szamotaniny Leny.
– Skrzywdziłeś go – wysapała zapalczywie. – Uwolnij mnie!
Covenant z wysiłkiem wziął się w garść.
– Puśćcie ją – powiedział do Bannora. – Nie rozumiesz, kim ona jest?
– Czy gigant powiedział prawdę?
– Co? Co takiego zrobił? – Covenant omal nie popadł ponownie w osłupienie pod 
ciosem 
takiego braku zaufania. Jednak dla dobra Leny wziął głęboki oddech i opanował 
się. – Ona 
jest matką wielkiego lorda Eleny – rzekł. – Powiedz im, aby ją puścili.
Bannor spojrzał na Lenę, po czym powiedział z rezerwą:
– Lordowie o niej mówili. Nie byli w stanie jej uzdrowić. – Wstrząsnął nim lekki 
dreszcz. 
– Nie byli w stanie uzdrowić wielu rzeczy.
Nim Covenant zdążył odpowiedzieć, gwardzista dał znak swym towarzyszom. Po 
chwili 
Lena była już u boku Covenanta. Gdzieś z fałd swej szaty wyciągnęła kamienny nóż 
i 
potrząsnęła nim przed Bannorem.
– Jeśli go skrzywdzisz – uniosła się gniewem – to zapłacisz mi za to własną 
krwią, 
starcze.
Gwardzista spojrzał na Lenę spod oka. Covenant powstrzymał ją, chwytając za 
ramię, ale 
nadal był zbyt oszołomiony, aby ją uspokoić, rozproszyć wątpliwości.
– Lena – mruknął nieudolnie – Lena.
Spojrzał błagalnie na Pianościgłego, który do nich podszedł, szukając u niego 
pomocy.
– Ależ królowo – powiedział łagodnie. – Pamiętaj o swej przysiędze pokoju.
– Pokój! – rzuciła Lena łamiącym się głosem. – Powiedz im o pokoju. To oni 
zaatakowali 
Niedowiarka.
– Jednakże nie są naszymi wrogami. To rameni.
Z niedowierzaniem spojrzała w twarz gigantowi.
– Rameni? Opiekunowie ranyhyn?
Covenant również spojrzał na niego w osłupieniu. Rameni? Bezwiednie założył, że 
towarzyszami Bannora byli inni gwardziści. Rameni zawsze skrycie nienawidzili 
gwardzistów, ponieważ zbyt wiele ranyhyn zginęło, niosąc ich do walki. Rameni i 
gwardia 
krwi? Ziemia zdała mu się osuwać pod nogami. Wszystko było inaczej, niż sądził; 
wszystko 
w Krainie zdumiewało go i zatrważało, jeśli tylko powiedziano mu prawdę.
– Tak – odparł Pianościgły Lenie. I teraz Covenant sam rozpoznał ramenów. Ośmiu 
z 
nich, mężczyźni i kobiety, stali wokół niego. Byli szczupłym, zwinnym ludem o 
bystrych 
twarzach myśliwych i skórze tak opalonej po latach spędzonych na świeżym 
powietrzu, że 
nawet ta zima nie była w stanie przesłonić jej bladością. Nie licząc kusych 
szat, byli ubrani 
wedle rameńskiego zwyczaju, tak jak Covenant pamiętał – krótkie koszule i 
tuniki, które 
odsłaniały ramiona i nogi; stopy bose. Siedmiu z nich miało przystrzyżone włosy 
i było 
przepasanych powrozami, co oznaczało, że są ramenami drugiej rangi, zwanymi 
powrozami, 
ósmy był sługrzywym, to jest ramenem pierwszej rangi, co można było poznać po 
długich 
czarnych włosach związanych w koński ogon bitewnym powrozem i po małym wianuszku 
uplecionym z żółtych kwiatków.
A jednak zmienili się; nie byli już tacy jak rameni, których pamiętał sprzed 
czterdziestu 
siedmiu lat. Najłatwiej zauważalną zmianą był ich stosunek do niego. Podczas 
jego pierwszej 
wizyty w Krainie patrzyli na niego z nabożnym respektem. On był Ringthane, 
człowiek, 
przed którym setki ranyhyn stanęły dęba. Teraz ich dumne, surowe twarze 
przyglądały mu się 
z szorstkością, za którą czaiła się wściekłość, tak jakby pogwałcił ich honor 
popełnieniem 
jakiejś niesłychanej wiarołomności.
Nie były to jednak jedyne zmiany, jakie w nich zauważył. Przyglądając się oczom 
zgromadzonych wokół siebie ludzi, Covenant uświadomił sobie bardziej znaczącą 
różnicę, 
coś, czego nie potrafił określić. Być może nosili się z mniejszą pewnością 
siebie czy dumą; 
być może tak często byli atakowani, że uchylanie się weszło im w zwyczaj; a być 
może to, że 
siedmiu powrozów przypadało na jednego sługrzywego, zamiast trzech czy czterech, 
znaczyło, że zmniejszyła się liczba ich przywódców, nauczycieli mądrości 
ranyhyn. Bez 
względu jednak na przyczyny tego stanu rzeczy, sprawiali wrażenie 
prześladowanych, 
trawionych erozją, tak jakby jakiś zły duch podświadomości wgryzał się w kość 
ich odwagi. 
Covenant odniósł wrażenie, że rameni tolerują Bannora, a nawet pozwalają mu 
przewodzić, 
ponieważ nie mieli już wystarczającej pewności siebie, aby odmówić gwardziście 
krwi.
Niedowiarek po chwili zdał sobie sprawę, że Lena coś mówi. W jej głosie znać 
było 
bardziej zakłopotanie niż gniew.
– Czemu nas zaatakowaliście? Nie poznajecie Niedowiarka? Nie pamiętacie Skalnych 
Braci Krainy? Czyż nie widzicie, że dosiadałam ranyhyn?
– Dosiadać! – Sługrzywy splunął.
– Królowo – powiedział łagodnie Pianościgły – rameni nie jeżdżą konno.
– Tak jak giganci – ciągnął dalej mężczyzna – oni zdradzają.
– Zdradzają? – Covenantowi poczęło pulsować w skroniach, jakby znalazł się zbyt 
blisko 
otchłani ukrytej pod śniegiem.
– Już dwukrotnie giganci poprowadzili armię Fangthana na północne tereny równin 
Ra. 
Owi „Skalni Bracia” wysłali tysiące kłów i pazurów, by rozdzierały ciała 
ranyhyn. Spójrz! – 
Zgrabnym szarpnięciem zerwał z włosów swój powróz i chwycił go oburącz niczym 
garotę. – 
Powrozy wszystkich ramenów są czarne od krwi. – Zacisnął pięści, jakby miał 
zamiar 
skoczyć na giganta. – Dom Ludzi jest porzucony. Rameni i ranyhyn zostali 
zdziesiątkowani. 
Giganci! – Splunął ponownie, jak gdyby już sam smak tego słowa budził w nim 
odrazę.
– Jednakże znasz mnie – powiedział Pianościgły do Bannora. – Wiesz, że nie 
jestem 
jednym z tych trzech, którzy ulegli furiom.
Bannor wzruszył wymijająco ramionami.
– Dwóch z nich nie żyje. Któż wie, gdzie podziały się te furie?
– Ja jestem gigantem, Bannor! – nalegał Pianościgły błagalnym tonem, jakby ten 
fakt był 
jedynym dowodem jego wierności. – To ja po raz pierwszy przywiodłem Thomasa 
Covenanta 
do Revelstone.
Bannor był nieporuszony.
– A zatem, jak to się stało, że żyjesz?
Na te słowa w oczach Pianościgłego zamigotała boleść.
– Nie było mnie w Coercri – powiedział cicho – gdy dobiegły końca lata spędzone 
przez 
moich krewniaków w Morskiej Rubieży.
Gwardzista spojrzał na niego spod oka, ale nie dał się wzruszyć. Po chwili 
Covenant 
uświadomił sobie, że to on powinien wyjaśnić tę sytuację. Był w nie najlepszej 
kondycji do 
zajmowania się takimi problemami, ale wiedział, że musi coś powiedzieć. Z pewnym 
wysiłkiem zwrócił się do Bannora.
– Nie możesz chyba upierać się, że i mnie nie pamiętasz. Pewnie dręczyły cię 
koszmary 
senne z mym udziałem, nawet jeśli nigdy nie spałeś.
– Znam cię, ur-lordzie Covenant – gdy mówił, nozdrza mu dygotały, jakby drażnił 
je 
zapach choroby.
– Ty również mnie znasz – powiedział Covenant z rosnącą niecierpliwością do 
sługrzywego. – Twój lud zwie mnie Ringthane. Ranyhyn stanęły przede mną dęba.
Spojrzenie sługrzywego uciekło przed natarczywym wzrokiem Covenanta i na moment 
jego twarz przybrała niemal tragiczny wyraz.
– My nie mówimy o Ringthane – rzekł cicho. – Ranyhyn wybrały. My nie możemy 
podawać w wątpliwość wybór ranyhyn.
– A zatem cofnijcie się! – Covenant nie miał zamiaru krzyczeć, ale był zbyt 
przepełniony 
nieokreślonym lękiem, aby panować nad sobą. – Zostawcie nas w spokoju! Do 
diabła! I tak 
mamy dość kłopotów.
Jego ton sprawił, iż sługrzywemu wróciła duma.
– Dlaczego przybyłeś? – zapytał groźnie.
– Ja nie „przybyłem”. W ogóle nie mam ochoty tu być.
– Co jest twoim celem?
– Mam zamiar wpaść na chwilę do ochronki Foula – powiedział Covenant głosem 
pełnym 
zjadliwości.
Powrozi podskoczyli na te słowa, a oddech zaświstał im pomiędzy zębami. Ręce 
sługrzywego zacisnęły się na jego broni.
Na ułamek sekundy oczy Bannora rozszerzyło okrutne pragnienie, ale natychmiast 
przybrał obojętny wyraz twarzy. Wymienił spojrzenie ze sługrzywym, po czym 
odezwał się:
– Ur-lordzie, ty i twoi towarzysze musicie pójść z nami. Zabierzemy was do 
miejsca, 
gdzie więcej ramenów będzie mogło przemyśleć twe słowa.
– Jesteśmy więźniami? – Covenant spojrzał groźnie.
– Ur-lordzie, nikt nie podniesie ręki na ciebie w mej obecności, ale te sprawy 
wymagają 
rozważenia.
Covenant spojrzał twardo na pozbawione wyrazu oblicze Bannora, po czym odwrócił 
się 
do Pianościgłego.
– Co o tym myślisz?
– Nie podoba mi się takie traktowanie – wtrąciła się Lena. – Słone Serce 
Pianościgły jest 
prawdziwym przyjacielem Krainy. Atiaran, moja matka, z radością mówiła o 
wszystkich 
gigantach. A ty jesteś Niedowiarkiem, powiernikiem białego złota. Oni okazali ci 
brak 
szacunku. Zostawmy ich i chodźmy swoją drogą.
Pianościgły odpowiedział im obojgu.
– Rameni nie są ślepi. Bannor nie jest ślepy. Z czasem zobaczą mnie wyraźniej. A 
ich 
pomoc jest warta zachodu.
– W porządku – mruknął Covenant. – Ja i tak nie jestem dobry w walce. – A do 
Bannora 
powiedział sztywno: – Pójdziemy z tobą. – Po czym przez wzgląd na to wszystko, 
co razem 
przeżyli, dodał: – Zbyt wiele razy uratowałeś mi życie, abym miał ci teraz nie 
ufać, bez 
względu na to, o co w tym wszystkim chodzi.
Bannor jeszcze raz skłonił się Covenantowi nieznacznie. Sługrzywy rzucił kilka 
rozkazów powrozom. Dwaj z nich pobiegli na północny wschód, dwaj inni zajęli 
pozycje 
zwiadowców po obu stronach drużyny, podczas gdy pozostali zbierali małe plecaki 
z 
kryjówek wokół kotlinki. Obserwując ich, Covenant ponownie zdumiał się tym, jak 
łatwo i 
szybko potrafili wtopić się w otoczenie. Nawet ich ślady zdawały się znikać mu w 
oczach. 
Nim Pianościgły spakował swą skórzaną sakwę, usunęli wszystkie ślady ich 
obecności. 
Dolinka sprawiała wrażenie tak nie naruszonej, jakby nigdy w niej nie byli.
Wkrótce Covenant mozolnie posuwał się naprzód pomiędzy Leną a Pianościgłym w tym 
samym kierunku, który obrali dwaj biegacze. Sługrzywy i Bannor kroczyli żwawo 
przed nimi, 
a trzech pozostałych powrozów maszerowało z tyłu niczym straż. Szli nie kryjąc 
się, jakby 
nie lękali się wrogów. Covenant jednak dwukrotnie spostrzegł, że powrozi 
zacierali ślady po 
ich przemarszu na szarych zaspach i zmarzniętej ziemi. Obecność za plecami tych 
trzech 
ludzi, gotowych do użycia garot, powiększała jeszcze jego zakłopotanie. Pomimo 
swych 
długich doświadczeń z wrogością nie był przygotowany na aż taki brak zaufania ze 
strony 
ramenów. Nie ulegało wątpliwości, że zaszły ważne wydarzenia – wydarzenia, o 
których nie 
miał pojęcia. Jego niewiedza zasmucała go bolesnym przeczuciem, że los Krainy 
zmierzał ku 
kryzysowi, zasadniczemu zbiegowi wydarzeń, w których jego własna rola była 
ciemna, 
niejasna. To przeczucie podawało w wątpliwość solidność całego surowego gmachu 
jego 
zamiaru, jakby wzniósł go na ruchomych piaskach. Czuł potrzebę zadania pytań, 
uzyskania 
odpowiedzi. Milcząca groźba powrozów, owych trzech ramenów, rozpraszała go. I 
Bannor...! 
Nie potrafił sformułować swych pytań, nawet w myślach.
I był zmęczony. Miał już za sobą całą noc wędrówki, nie spał od poprzedniego 
popołudnia. Minęły jedynie cztery dni od czasu przywołania. Wysilał się, aby 
dotrzymać 
kroku pozostałym, i nie miał już siły skupić się na myśleniu.
Lena nie miała się lepiej. Mimo że zdrowsza, to jednak była starsza od niego i 
nie 
zaprawiona w pieszych wędrówkach. Stopniowo, w miarę jak narastało jego 
znużenie, rósł 
jego niepokój o nią. Gdy Lena zaczęła wspierać się na nim, oświadczył stanowczo 
Bannorowi, że musi odpocząć.
Spali do późnego popołudnia, potem wędrowali długo w nocy, nim ponownie rozbili 
obóz. Następnego ranka ruszyli w drogę przed świtem. Covenant i Lena radzili 
sobie już 
lepiej. Jedzenie, jakie otrzymali od ramenów, było gorące i pożywne. Wkrótce po 
tym jak 
szary, blady dzień mozolnie począł brnąć przez ciężkie powietrze, dotarli na 
skraj wzgórz, 
skąd roztaczał się widok na równiny Ra. W tym miejscu skręcili na północ, 
trzymając się 
nadal nierównego terenu pogórza, nie ryzykując zapuszczania się na niegościnne, 
skażone 
zimą, otwarte przestrzenie równin. Szło im się coraz łatwiej. Z czasem Covenant 
odzyskał na 
tyle siły, aby zadawać pytania.
Jak zwykle rozmowa z Bannorem sprawiała mu trudności. Jego niewzruszona 
obojętność 
zniechęcała go, często skłaniała do złośliwości lub gniewu; taka powściągliwość 
zdawała się 
oburzająco odporna na sądy – była antytezą trądu. Teraz wszyscy gwardziści 
porzucili 
lordów, Revelstone. To była śmiertelna w skutkach odmowa. Bez nich twierdza 
lordów 
padnie. A jednak Bannor był tu, żył i pracował z ramenami. Covenant próbował 
zadać mu 
pytanie, ale czuł, że nie zna już tego człowieka.
Po pierwszych pytaniach Niedowiarka, Bannor przedstawił mu ramenów – sługrzywego 
Kama i jego powrozów, Whane’a, Lala i Puhla – oraz zapewnił, że wieczorem 
następnego 
dnia dotrą do celu. Wyjaśnił, że ta grupa ramenów jest patrolem zwiadowców, 
odpowiedzialnym za tropienie maruderów na zachodnim krańcu Ra; na Covenanta i 
jego 
towarzyszy natknęli się przypadkowo. Covenant zapytał o Rue, sługrzywą, która 
przyniosła 
wieść o armii Dręczyciela Ciał do Revelstone siedem lat temu. Bannor oświadczył 
obojętnie, 
że umarła wkrótce po powrocie do domu. Potem jednak Niedowiarek musiał niemal 
siłą 
wydzierać z niego to, co chciał wiedzieć.
W końcu zabrakło mu pomysłu na dalsze pytania.
– Opuściłeś lordów – rzucił niezdarnie. – Czemu tu jesteś?
– Ślub został złamany. Jakże mogłem pozostać?
– Jesteś im potrzebny. Nigdy nie byłeś im bardziej potrzebny.
– Ur-lordzie, powiedziałem ci, że ślub został złamany. Wiele rzeczy zostało 
złamanych. 
Wiesz o tym. Nie mogliśmy... ur-lordzie, jestem już stary. Ja, Bannor, komendant 
gwardii 
krwi, potrzebuję snu i jedzenia. A choć urodziłem się w górach, to zimno 
przenika mnie do 
szpiku kości. Nie nadaję się do służby w Revelstone – nie, ani dla lordów, choć 
oni nie 
dorównują wielkiemu lordowi Kevinowi, który był przed nimi.
– Zatem czemu tu jesteś? Czemu po prostu nie wróciłeś do domu i nie zapomniałeś 
o 
wszystkim?
Pianościgły drgnął, słysząc ton Covenanta, ale Bannor odpowiedział spokojnie.
– Taki miałem zamiar... gdy opuściłem twierdzę lordów. Nie potrafiłem jednak 
zapomnieć. Jeździłem na zbyt wielu ranyhyn. Widywałem je... w mych snach pędziły 
niczym 
wspomnienie bezchmurnego nieba i czystości. A ty je widywałeś? Swą wiernością 
przewyższały gwardię krwi, mimo że nie składały ślubów i nie lekceważyły 
śmierci. Dlatego 
wróciłem.
– Tylko dlatego, że nie mogłeś uwolnić się od wspomnień o ranyhyn? Zostawiłeś 
lordów, 
Revelstone i wszystko na pastwę losu i przybyłeś tutaj, ponieważ nie potrafiłeś 
oprzeć się 
chęci jazdy na ranyhyn?
– Ja nie jeżdżę na ranyhyn.
Covenant spojrzał na niego zaskoczony.
– Przybyłem, aby dzielić trudy ramenów. Kilku Haruchai – nie wiem ilu – czuło 
podobnie 
jak ja. Znaliśmy Kevina we wczesnych latach jego chwały i nie potrafimy 
zapomnieć. Terrel 
jest tutaj i Runnik. Są i inni. Uczymy naszych umiejętności ramenów, a sami z 
kolei uczymy 
się od nich opieki nad wielkimi końmi. Być może, nim umrzemy, nauczymy się 
godzić z 
naszymi niepowodzeniami.
Godzić się – jęknął Covenant. Bannor! Sama prostota wyjaśnienia gwardzisty 
przeraziła 
go. Tym więc skończyły się całe stulecia nieskazitelnej i bezsennej służby.
Nie zadawał już Bannorowi więcej pytań; lękał się odpowiedzi.
Przez resztę tego dnia nie myślał już o swym zamiarze. Pomimo troski i 
towarzystwa 
Pianościgłego i Leny szedł pomiędzy nimi w posępnej izolacji. Słowa Bannora 
sparaliżowały 
jego duszę. Tej nocy zasypiał na wznak z oczami utkwionymi w niebo, jakby nie 
wierzył, że 
jeszcze kiedykolwiek ujrzy słońce.
Następnego ranka przypomniał sobie jednak, co zamierzał. Krótko po świcie 
drużyna 
sługrzywego Kama spotkała innego powroza. Mężczyzna był w drodze na skraj równin 
i niósł 
dwa małe bukieciki żółtych kwiatków. Ich płatki trzepotały wzruszająco na 
ponurym wietrze. 
Powróz zasalutował sługrzywemu Kamowi, wyszedł na otwarty teren i zawołał coś, 
przekrzykując wiatr, w języku, którego Covenant nie mógł zrozumieć. Powtórzył 
okrzyk, 
potem czekał z wyciągniętymi rękoma, jakby składał wiatrowi ofiarę z kwiatów.
Wkrótce zza osłony zmarzniętego żlebu wyszły dwa ranyhyn – ogier i klacz. Pierś 
ogiera 
znaczyły świeże ślady pazurów, klacz sprawiała wrażenie załamanej, pogrążonej w 
wewnętrznej pustce, jakby właśnie straciła swego źrebaka. Zwierzęta były chude 
niczym 
szkielety; głód odarł ich grzbiety z dumy, odsłonił żebra, spowodował, że ich 
wyniszczone 
mięśnie były skrajnie sztywne. Zdawały się z ledwością trzymać łby uniesione. 
Zarżały 
jednak na widok powroza. Potykając się, przykłusowały do niego i natychmiast 
zaczęły jeść 
ofiarowane im kwiaty. W trzech kęsach zjadły wszystkie. Mężczyzna przytulił się 
do nich na 
chwilę, po czym odwrócił się ze łzami w oczach.
Bez słowa sługrzywy Kam podał powrozowi swój wianek, aby każdy z ranyhyn mógł 
zjeść jeszcze choć jeden kęs.
– To jest amanibhavam, uzdrawiająca trawa równin Ra – wyjaśnił Covenantowi. – To 
mocna trawa, nie daje się tak łatwo poskromić tej zimie, wbrew życzeniu Rendera. 
Ona 
zachowa je przy życiu – przez następny dzień. – Mówiąc to, wpatrywał się z 
wściekłością w 
twarz Covenanta, jakby niedola tych dwóch koni była sprawką Niedowiarka. Potem 
szorstkim 
kiwnięciem wskazał na powroza karmiącego ranyhyn. – Przeszedł dziś dziesięć lig, 
aby 
przynieść im choć tę odrobinę jedzenia. – Jego twarz napełniło bolesne 
rozdarcie; 
przypominał ofiarę klątwy. Ze smutkiem odwrócił się i odszedł ponownie na 
północ, skrajem 
równin.
Covenant przypomniał sobie; nie miał już teraz problemów z pamiętaniem o swoim 
zamiarze. Ruszył za sługrzywym, jakby z wściekłością walczył z martwotą swych 
nóg.
W ciągu tego dnia widział jeszcze kilka ranyhyn. Dwa z nich nie były ranne, ale 
wszystkie były wychudzone, odarte ze swej dumy. Wszystkie pokonały już znaczną 
część 
drogi ku głodowej śmierci.
Ich widok mocno przygnębił Lenę. Dręczyły ją takie wizje. W miarę upływu czasu 
jej 
oczy zapadały się coraz głębiej, jakby próbowały skryć się w czaszce, a dokoła 
nich wykwitły 
ciemne, podobne do siniaków kręgi. Rozglądała się z goryczą wokół siebie, 
zdawało się, że 
nawet Covenanta widziała niewyraźnie – jakby nie dostrzegała niczego poza 
sterczącymi 
żebrami i pozbawionymi ciała kończynami ranyhyn.
Covenant trzymał ją za ramię, prowadził i wspierał, jak mógł najlepiej. 
Stopniowo 
przestał zwracać uwagę na zmęczenie; nawet przenikliwy wicher, dmący prosto w 
niego z 
równin, wydawał się nie mieć znaczenia. Niedowiarek stąpał ciężko za Kamem, 
niczym 
szalony prorok, który przybył, aby nagiąć ramenów do swej woli.
Późnym popołudniem dotarli do obranego przez Kama celu. Przed nimi z ogołoconego 
z 
liści zagajnika wyszło nagle dwóch powrozów i powitało sługrzywego Kama 
zwyczajem 
ramenów – unosząc ręce bez broni przy skroniach, dłońmi ku górze. Kam 
odwzajemnił gest 
powitania, krótko rozmawiał z nimi przyciszonym głosem, po czym skinął na 
Covenanta, 
Lenę i Pianościgłego, dając znak, aby poszli za nim.
– Moi powrozi byli zdołali przywołać jedynie trzech innych sługrzywych – 
powiedział, 
gdy wrócili pomiędzy wzgórza. – Ale czterech wystarczy.
– Wystarczy? – zapytał Covenant.
– Rameni uznają sąd wydany przez czterech sługrzywych.
Covenant zauważył wyzywające spojrzenie Kama. Po chwili sługrzywy odwrócił się 
zgaszony, jakby przypomniał sobie, że ranyhyn dały Covenantowi do niego prawo. 
Pośpiesznie poprowadził drużynę pod górę. Ponury wicher zacinał ich w plecy.
Wspięli się na dwa strome urwiska, z których roztaczał się rozległy widok na 
równiny. 
Poniżej nich rozciągały się surowe, zniszczone obszary, tak zdewastowane przez 
zimę i szary 
śnieg, że wyglądały na okaleczone i pozbawione życia. Sługrzywy Kam ruszył 
jednak szybko 
naprzód, ignorując te widoki. Sprowadził swych towarzyszy w dół urwisk, do 
doliny kulącej 
się pomiędzy surowymi pagórkami i grzbietami wzgórz. Ta dolina była w znacznej 
części 
osłonięta od wichru i na jej zboczach znajdowały się niewielkie zagony 
niedojrzałej 
amanibhavam. Teraz Covenant przypomniał sobie, co słyszał na temat amanibhavam 
podczas 
pierwszej wizyty na równinach Ra. Ta trawa, zawierająca tak niezwykłą moc 
uzdrawiającą 
konie, była dla ludzi trująca.
W dolinie nie było niczego poza trawą i trzema martwymi zagajnikami tulącymi się 
w 
najbardziej stromych miejscach do zboczy. Sługrzywy Kam skierował się wprost ku 
najgęstszemu z nich. Spomiędzy drzew wyszło mu na spotkanie czworo powrozów. 
Sprawiali 
wrażenie napiętych i wątłych, byli przy tym bardzo młodzi; nawet dwie starsze 
dziewczyny 
zdawały się jeszcze nie być gotowe do ceremonii powrożenia. Zasalutowali nerwowo 
Kamowi, a gdy odwzajemnił ich powitanie, rozstąpili się, pozwalając mu wejść do 
zagajnika.
Covenant wszedł za Bannorem pomiędzy drzewa. Za drzewami znajdowała się wąska 
szczelina w zboczu. Nie zamykała się ona od góry, ale jej krawędzie były tak 
zakrzywione, że 
przesłaniały Covenantowi widok ku górze. Warstwa suchych liści tłumiła jego 
kroki. 
Przeszedł pomiędzy zimnymi kamiennymi ścianami cicho niczym cień. Nozdrza 
wypełnił mu 
zapach zbutwiałej starzyzny, jakby liście gniły w szczelinie przez pokolenia; 
pomimo wilgoci 
poczuł bijące od nich nikłe ciepło. Nikt się nie odezwał. Ściskając w swej 
zmartwiałej dłoni 
lodowate palce Leny, Covenant szedł za Bannorem rozpadliną biegnącą 
nieregularnymi 
łukami przez skałę.
Wtem sługrzywy Kam zatrzymał się.
– Teraz wejdziemy do tajemnych miejsc schronienia ramenów – powiedział łagodnie, 
gdy 
Covenant go dogonił. – Strzeż się, Ringthane. Jeśli nie zostaniemy pouczeni, aby 
wam zaufać, 
ty i twoi przyjaciele nie opuścicie tego miejsca. Na całych równinach Ra i 
otaczających 
wzgórzach jest to ostatnie schronienie. Kiedyś rameni utrzymywali kilka podobnie 
ukrytych 
miejsc. To w nich sługrzywi opatrywali ciężkie rany ranyhyn i wprowadzali 
powrozów w 
tajniki rytuału powrożenia, ale wszystkie schronienia, jedno po drugim... – Kam 
obrzucił 
Covenanta demonicznym spojrzeniem – ...zostały zdradzone. Choć strzegliśmy ich 
ze 
wszystkich sił, kresh, ur-podli, jaskiniowe upiory – zło pod każdą postacią – 
znajdowali nasze 
ukryte schronienia i niszczyli je. – Przyglądał się uważnie Ringthane, tak jakby 
wypatrywał 
jakichś znaków, które piętnowałyby Covenanta jako zdrajcę. – Zatrzymamy cię 
tutaj... 
zabijemy raczej twych towarzyszy... niż pozwolimy na zdradzenie tego miejsca.
Nie zostawiając Covenantowi czasu na odpowiedź, odwrócił się na pięcie i pełnym 
godności krokiem ruszył za następny zakręt rozpadliny.
Covenant podążył za nim z nachmurzoną miną. Za zakrętem znalazł się w ogromnej 
komorze. Było w niej mroczno, ale mimo to dostrzegł kilka ranyhyn stojących pod 
ścianami. 
Konie jadły skąpe wiązki trawy, a w tej zamkniętej przestrzeni ostry aromat 
amanibhavam 
przyprawiał Niedowiarka o szum w głowie. Wszystkie konie były ranne – niektóre 
tak 
okrutnie, że ledwie stały. Jeden stracił część łba w walce, inny nadal krwawił z 
okrutnych 
śladów pozostawionych przez pazury na jego bokach, dwa inne miały połamane nogi, 
które 
zwisały bezwładnie z odłamkami kości rozdzierającymi skórę.
Spoglądał na nie posępnie, a wówczas one zdały sobie sprawę z jego obecności. 
Poruszyły się niespokojnie i z wysiłkiem uniosły łby, odwracając ku niemu swe 
łagodne, 
przygnębione oczy. Przez długą chwilę spoglądały na niego takim wzrokiem, jakby 
powinny 
się go lękać, ale były na to zbyt poranione. Potem, resztką swych sił próbowały 
stanąć dęba – 
nawet konie ze złamanymi nogami.
– Przestańcie. Przestańcie. – Covenant ledwie zdawał sobie sprawę, że mamrocze 
na głos. 
Przesłaniał rękoma twarz, starając się obronić przed tym okropnym widokiem. – 
Nie mogę 
tego znieść.
Bannor zdecydowanym ruchem ujął go za ramię i pociągnął przez komorę do 
następnego 
korytarza biegnącego w skale.
Po kilku krokach nogi odmówiły mu posłuszeństwa, ale Bannor pochwycił go i 
podtrzymał. Zaciskając kurczowo bezużyteczne palce na ramionach gwardzisty, 
okręcił się, 
aby stanąć do niego twarzą.
– Dlaczego? – wysapał w obojętne oblicze Bannora. – Dlaczego one to robią?
Twarz i głos Bannora niczego nie ujawniły.
– Ty jesteś Ringthane. Złożyły ci obietnicę.
– Obietnicę. – Covenant przetarł ręką oczy. Obietnice ranyhyn przekuśtykały 
przez jego 
pamięć. – Niech to piekło pochłonie. – Z wysiłkiem odsunął się od Bannora. 
Przywarł do 
skały, zacisnął swe drżące pięści, jakby próbował wycisnąć z nich opanowanie. 
Jego palce 
tęskniły do gardła Wzgardliwego. – Powinno się je zabić! – rzucił ochrypłym z 
gniewu 
głosem. – Powinno się skrócić ich niedolę! Jak możecie być tak okrutni?
Sługrzywy Kam splunął.
– Czy tak załatwia się to w twoim świecie, Ringthane?
Bannor odpowiedział niewzruszonym głosem.
– To są ranyhyn. Nie śmiej silić się wobec nich na uprzejmość. Czyż którykolwiek 
z ludzi 
mógłby decydować za nie o śmierci i bólu?
Słysząc to, Pianościgły wyciągnął dłoń i dotknął ramienia Bannora w geście 
szacunku.
Covenantowi zadrgały szczęki, ale zdusił swój krzyk. Jego oczy poszły za ruchem 
ręki 
giganta, odwrócił się i spojrzał posępnie na Pianościgłego. Obaj, gigant i 
Bannor, byli 
świadkami jego ugody z wielkimi końmi sprzed czterdziestu siedmiu lat, gdy 
ranyhyn po raz 
pierwszy stanęły przed nim dęba; Bannor, Pianościgły, Mhoram i Quaan byli być 
może 
ostatnimi żyjącymi uczestnikami wyprawy po Laskę Praw. Było ich jednak 
wystarczająco 
wielu. Mogli go oskarżyć. Rameni mogli wysunąć przeciwko niemu oskarżenia.
Ślubna obrączka tkwiła luźno na jego palcu; schudł i białe złoto wisiało, jakby 
nie miało 
żadnej wartości. Potrzebował jego mocy. Bez niej lękał się domyślać rzeczy, 
które przed nim 
skrywano.
Podszedł nagle do Kama i dźgnął pierś sługrzywego swym sztywnym palcem.
– Do diabła – wymamrotał w nienawistne spojrzenie Kama – jeśli robisz to tylko z 
dumy, 
to mam nadzieję, że z niej zgnijesz. Mogliście zabrać je na południe w góry – 
mogliście im 
tego oszczędzić. Duma nie jest wystarczającym usprawiedliwieniem.
Oczy Kama ponownie pociemniały z bolesnej urazy.
– To nie duma – powiedział łagodnie. – Ranyhyn nie chciały iść.
Covenant uwierzył mu, choć nie chciał. Nie potrafił wątpić w to, co ujrzał w 
oczach 
sługrzywego. Cofnął się, wyprostował plecy i wziął głęboki oddech.
– W takim razie lepiej mi pomóż. Zaufaj mi, chcesz czy nie. Nienawidzę Foula 
równie 
mocno jak ty.
– To być może – odparł Kam, odzyskując swą surowość. – Nie postąpimy jednak 
wbrew 
woli ranyhyn ze względu na ciebie. Widziałem... nie uwierzyłbym, gdybym nie 
widział. 
Stanąć dęba! Takie pokaleczone! Nie musisz się nas lękać. Twoi towarzysze to 
inna sprawa. 
Kobieta... – czynił wysiłki, aby mówić spokojnie – ... nie budzi mej nieufności. 
Ale ten 
gigant... on musi dowieść swej prawości.
– Słyszę cię, sługrzywy – powiedział Pianościgły sucho. – Uszanuję twą nieufność 
najlepiej jak potrafię.
Kam spojrzał gigantowi w oczy, po czym rzucił spojrzenie Bannorowi. Gwardzista 
wzruszył obojętnie ramionami. Kam kiwnął głową i poprowadził ich dalej 
szczeliną.
Covenant, nim za nim podążył, ponownie chwycił Lenę za rękę. Kobieta nie 
podniosła 
głowy i w mroku widział jedynie sińce pod jej oczyma.
– Bądź dzielna – powiedział, jak mógł najłagodniej. – Może nie będzie aż tak 
źle. – Nie 
odpowiedziała, ale gdy pociągnął ją naprzód, nie opierała się. Trzymał ją u 
swego boku i 
wkrótce wyszli razem ze szczeliny.
Otwierała się ona na ukrytą dolinę, która zdawała się przestronna po ciasnym 
korytarzu w 
skałach. Nad płaskim dnem z ubitej ziemi wznosiły się ku wąskiej szparze 
wieczornego nieba 
strome, poszarpane ściany. Sama dolina była wąska i głęboka; kształtem 
przypominała literę 
S, kończącą się na następnej szczelinie w zboczu wzgórza. W kilku miejscach pod 
ścianami 
piętrzyły się pogruchotane kamienne słupy i kolumny, a w załomach i pęknięciach 
tych 
ogromnych kamiennych bloków, osłonięte przed lawinami, stały namioty ramenów – 
nomadzie domy poszczególnych rodzin. Było ich w tym wąwozie żałośnie mało.
Sługrzywy Kam oznajmił swe przybycie okrzykiem. Na spotkanie Covenanta i Leny 
wyszło z namiotów kilkunastu ramenów. Pod względem oznak prześladowania 
uderzająco 
przypominali Kama. Jednak w przeciwieństwie do ranyhyn nie wydawali się 
szczególnie 
dotknięci głodem. Rameni słynęli ze swych myśliwskich umiejętności i 
najwyraźniej byli w 
stanie zdobyć więcej mięsa dla siebie niż trawy dla koni. Pomimo to cierpieli. 
Każdy z nich, 
kto nie był dzieckiem lub dotkniętym niemocą, nosił znak powroza, choć nawet 
niewprawne 
oczy Covenanta mogły dostrzec, jak bardzo niektórzy z nich nie byli jeszcze 
gotowi do 
podjęcia takich trudów i ryzyka. Ten fakt potwierdził jego wcześniejsze 
podejrzenia. 
Liczebność ramenów niebezpiecznie zmniejszyła się na skutek zimy lub wojny. 
Wszyscy oni 
mieli energiczny, czujny wygląd Kama, tak jakby nie mogli spocząć, ponieważ ich 
sny roiły 
się od przerażających wizji.
Covenant intuicyjnie wyczuwał, co to było. Wszystkich, nawet dzieci, 
prześladowała 
krwawa wizja wyniszczenia ranyhyn. Bali się, że powód, dla którego istnieje ich 
cała rasa, 
wkrótce całkowicie w Krainie zaniknie. Rameni zawsze żyli dla ranyhyn i 
wierzyli, że 
przetrwają jedynie do śmierci ostatniego z nich. Dopóki wielkie konie odmawiały 
opuszczenia równin, rameni byli bezradni wobec zapobieżenia takiemu końcowi.
Jedynie uparta, waleczna duma chroniła ich przed rozpaczą.
Przywitali Covenanta, Lenę i giganta milczeniem i zdziwionymi spojrzeniami. Lena 
ledwie zdawała się ich zauważać, ale Pianościgły skłonił się im rameńskim 
obyczajem i 
Covenant poszedł za jego przykładem, choć pozdrowienie wystawiło jego pierścień 
na 
spojrzenia wszystkich.
Kilku powrozów zamruczało na widok białego złota, a jeden sługrzywy odezwał się 
ponurym głosem:
– A zatem to prawda. On wrócił.
Na wieść o tym, co uczyniły ranne ranyhyn, niektórzy z nich cofnęli się z 
bolesnym 
zdumieniem, a inni pomrukiwali gniewnie pod nosem. Jednakże wszyscy pokłonili 
się 
Covenantowi; ranyhyn stanęły przed nim dęba i rameni nie mogli odmówić mu 
serdecznego 
przyjęcia.
Potem domowi, czyli rameni najniższej rangi, a więc ci, którzy byli zbyt młodzi, 
starzy 
lub niedołężni, aby być powrozami, odeszli i wystąpiła trójka sługrzywych, o 
których 
wspomniał Kam. Dokonano prezentacji, po czym głos zabrała sługrzywa Jain, 
posępna 
kobieta, która przedstawiła się jako ostatnia.
– Czy konieczne było przyjęcie giganta? – zapytała Kama.
– On jest moim przyjacielem – powiedział natychmiast Covenant. – I Bannor wie, 
że 
można mu zaufać, nawet jeśli gwardzista jest zbyt wielkim głupcem, aby to głośno 
przyznać. 
To dzięki Pianościgłemu jestem tutaj.
– Czynisz mi zbyt wielki zaszczyt – skrzywił się Pianościgły.
Sługrzywy ważył słowa Covenanta, jakby kryły niejedno znaczenie.
– Słone Serce Pianościgły brał udział w wyprawie po Laskę Praw razem z wielkim 
lordem Prothallem, ur-lordem Covenantem i sługrzywą Śmieszka – odezwał się 
Bannor. – W 
owym czasie był godny zaufania. Widziałem jednak wielu godnych zaufania, którzy 
ulegli 
Zepsuciu. Być może nie pozostało już nic z pradawnej wierności gigantów.
– Nie wierzysz w to – warknął Covenant.
Bannor uniósł brew.
– Widziałeś Boleść, ur-lordzie? Czy Słone Serce Pianościgły powiedział ci, co 
wydarzyło 
się w Morskiej Rubieży, domu gigantów?
– Nie.
– A zatem pośpieszyłeś się ze swym zaufaniem.
Covenant wziął się mocniej w garść.
– Dlaczego mi o tym nie powiedziałeś?
– To nie moja sprawa. Ja nie ofiarowałem się zaprowadzić cię do Ridjeck Thome.
Covenant zaczął protestować, ale Pianościgły powstrzymał go, kładąc mu rękę na 
ramieniu. Pomimo sprzecznych emocji marszczących mu czoło, jarzących się 
niebezpiecznie 
w jego przepastnych oczach głos giganta był spokojny.
– Czy zwyczajem ramenów jest trzymać gości na chłodzie i głodzie po długiej 
podróży?
Kam splunął na ziemię, ale sługrzywa Jain odpowiedziała z wymuszoną 
grzecznością.
– Nie, to nie jest naszym zwyczajem. Spójrzcie. – Wskazała głową w głąb kanionu, 
gdzie 
domowi krzątali się wokół wielkiego ogniska pod występem jednego z filarów. – 
Jedzenie 
będzie wkrótce gotowe. To mięso kresh, ale możecie je jeść bez obawy – było 
gotowane 
wiele razy. – Potem ujęła ramię Leny. – Chodź. Widok ranyhyn przyprawił cię o 
cierpienia, a 
zatem dzielisz nasz ból. Uczynimy, co w naszej mocy, aby przywrócić ci siły. – 
Mówiąc to, 
powiodła Lenę ku ognisku.
W Covenancie wszystko wrzało z zawodu i przerażenia, ale nie potrafił oprzeć się 
ciepłu 
ogniska; jego ciało potrzebowało go tak bardzo. Koniuszki i zgięcia palców u nóg 
oprócz 
swej martwoty nosiły ślady ukąszeń mrozu i Niedowiarek wiedział, że jeśli szybko 
nie zajmie 
się swymi stopami, to grozi mu zakażenie i gangrena. Z najwyższym trudem panował 
nad 
sobą, ale podążył za Leną i Jain do ogniska. Jak mógł najspokojniej, poprosił 
jednego z 
domowych o ciepłą wodę do obmycia swych nóg.
Moczenie stóp, pomimo ich martwoty, przyniosło mu ulgę. Gorąca woda pomogła 
ciepłu 
z ogniska rozmrozić jego kości. A stopy nie były tak mocno poranione, jak się 
obawiał. Obie 
były spuchnięte od infekcji, ale nie przybyło im nowych ran. Jego ciało z 
jakiejś przyczyny 
opierało się chorobie. Z przyjemnością odkrył, że nie groziła mu utrata nogi.
Wkrótce jedzenie było gotowe. Siedmiu powrozów Kama usiadło ze skrzyżowanymi 
nogami wokół ogniska, a wraz z nimi czterech sługrzywych, Bannor, Pianościgły, 
Lena, 
Covenant. Domowi położyli przed nimi suche liście bananowca, pełniące rolę 
talerzy. 
Covenant zajmował miejsce pomiędzy Leną i Bannorem. Ułomny mężczyzna, mrucząc 
posępnie pod nosem, podał im gulasz i gorące zimowe ziemniaki. Covenantowi nie 
przypadł 
do gustu pomysł jedzenia kresh – spodziewał się, że mięso będzie obrzydliwe i 
łykowate – ale 
gotowało się tak długo, w tak aromatycznych ziołach, że pozostała w nim jedynie 
odrobina 
goryczy. A co najważniejsze, było gorące. Jego apetyt na ciepło zdawał się nie 
nasycony. 
Jadł, jakby widział przed sobą długie dni zimna i skąpego pożywienia.
Jego obawy były uzasadnione. Bez niczyjej pomocy on i jego towarzysze nie byliby 
w 
stanie zaopatrzyć się w wystarczającą ilość pożywienia na wędrówkę do ochronki 
Foula. 
Gdzieś, kiedyś słyszał, iż aliantha nie rosną na Wyniszczonych Równinach. 
Wrogość 
ramenów z wielu względów była dla niego złym znakiem.
Covenant wiedział, że będzie musiał dotrzeć do samego jądra owej wrogości, 
pomimo 
swych obaw.
W jedzeniu szukał więc odtrutki na swój strach. Jego zadumane przeżuwanie 
przerwał 
dziwny człowiek, który niespodziewanie pojawił się w schronieniu. Wyszedł z 
rozpadliny na 
drugim końcu kanionu i skierował się prosto, z rozmysłem ku siedzącym mężczyznom 
i 
kobietom. Jego ubiór do pewnego stopnia przypominał strój ramenów; do wykonania 
cienkiej 
koszuli, nogawic i płaszcza użyto podobnego materiału. Jednakże on nosił swój 
płaszcz tak, 
że w znacznie większym stopniu krępował mu ruchy niż któremukolwiek z ramenów. I 
nie 
miał nigdzie powrozów. Zamiast rameńskiej garoty dzierżył w dłoni, niczym laskę, 
krótką 
włócznię; za pasem miał zatknięty ostry, drewniany pręt.
Stwarzał wrażenie skrępowanego odwagą, z jaką się zbliżał, jakby lękał się drwin 
ramenów. Rzucał wokół siebie bojaźliwe spojrzenia, uciekając raczej wzrokiem, 
niż biegnąc 
ku temu, co widział.
Nieznajomy roztaczał wokół siebie krwawą aurę, choć Covenant nie potrafił 
wyjaśnić, 
skąd brało się to wrażenie. Był czysty, nie był ranny; ani włócznia, ani 
drewniany szpikulec 
nie nosiły śladów użycia. A jednak przywodził na myśl krew, zabijanie i głód. 
Mężczyzna 
podszedł do ogniska. Wszyscy rameni siedzieli sztywno na swych miejscach – nie 
poruszali 
się, nie jedli, nie spoglądali na obcego. Znali tego człowieka, ale znajomość z 
nim była dla 
nich bolesna.
– Jecie beze mnie? – zapytał po chwili agresywnym tonem przybysz. – Ja także 
potrzebuję pożywienia.
Oczy sługrzywej Jain nie podniosły się znad ziemi.
– Wiesz, że jesteś mile widziany. Przyłącz się do nas albo weź jedzenie, którego 
potrzebujesz.
– Czy rzeczywiście jestem tak mile widziany? A gdzie słowa powitania? Nawet na 
mnie 
nie spoglądacie.
Kam rzucił mu piorunujące spojrzenie spod zmarszczonych gniewnie brwi, a wówczas 
nieznajomy drgnął i odwrócił wzrok.
– Piłeś krew – powiedziała łagodnie Jain.
– Tak! – warknął gwałtownie mężczyzna. – A wy czujecie się urażeni. Nic nie 
rozumiecie. Gdybym nie był najlepszym biegaczem i opiekunem ranyhyn na równinach 
Ra, 
to zabilibyście mnie z miejsca, nawet chwili nie zastanawiając się nad swymi 
obietnicami.
– Nie jesteśmy skorzy do zapominania obietnic – mruknął posępnie Kam.
Nieznajomy nie zwrócił uwagi na zapewnienie Kama.
– Widzę pomiędzy wami gości. Sam Ringthane. I gigant – cedził zgryźliwie – jeśli 
mnie 
oczy nie mylą. Czyżby furie też były mile widziane?
Ku zdumieniu Covenanta, nim Jain lub Kam zdążyli odpowiedzieć, Bannor zabrał 
głos.
– To Słone Serce Pianościgły. – W obojętnym głosie gwardzisty dało się wyczuć 
dziwną 
nutę nacisku, jakby komunikował fakt o decydującym znaczeniu.
– Słone Serce Pianościgły! – szydził nieznajomy, ale nie spojrzał gigantowi w 
oczy. – A 
więc masz już pewność, że to furia.
– Nie mamy pewności – powiedział Kam.
Mężczyzna nadal nie zwracał na niego uwagi.
– I Ringthane... dręczyciel koni. Czy on także jest furią? Zajmuje właściwe 
sobie miejsce 
– po prawicy gwardzisty. Wspaniała uczta – wszyscy najokrutniejsi wrogowie 
ranyhyn 
zebrani razem. I gościnnie przyjmowani!
– Ty również jesteś mile widziany – ton głosu Jain stał się bardziej napięty. – 
Przyłącz się 
do nas lub weź, ile ci potrzeba, i odejdź.
Domowa zbliżała się z wahaniem ku obcemu, niosąc liść pełen jedzenia. Mężczyzna 
wyrwał jej go szorstko.
– Odejdę. Słyszę, jak twe serce zaprzecza twym słowom. Nie jestem na tyle 
wspaniały 
czy mile widziany, abym jadł z takimi jak oni. – Powiedziawszy to, odwrócił się 
na pięcie i 
odszedł tam, skąd przyszedł. Chwilę później opuścił schronienie równie nagle, 
jak się w nim 
pojawił.
Covenant gapił się w ślad za nim, nic nie rozumiejąc, potem spojrzał na 
sługrzywych, 
szukając u nich wyjaśnienia. Ci jednak siedzieli, wpatrując się zawzięcie w swe 
jedzenie, 
jakby nie byli w stanie spojrzeć nikomu w oczy. Pianościgły również nie pojmował 
nic z tego, 
co się wydarzyło. Lena niczego nie zauważyła; drzemała na siedząco. Covenant 
odwrócił się 
ku Bannorowi.
Gwardzista śmiało spojrzał Covenantowi w oczy i odpowiedział tym samym 
beznamiętnym głosem.
– To jest Pietten.
– Pietten – powtórzył skonsternowany Covenant.
– Pietten! – powtórzył za nim ochryple Pianościgły.
– On i strzegąca Llaura zostali uratowani podczas wyprawy po Laskę Praw w bitwie 
o 
Niebotyczne Woodhelven. Pamiętasz? Llaura i dziecko Pietten byli okaleczeni...
– Pamiętam – odpowiedział z goryczą Covenant. – Ur-podli coś z nimi zrobili. 
Wykorzystano ich do zastawienia pułapki. Ona... ona... – Wspomnienie zatrwożyło 
go. Z 
Llaurą okrutnie postąpiono. Pomimo swej wielkiej odwagi, nie była w stanie 
przezwyciężyć 
tego, co jej uczyniono. A dziecko, Pietten – dziecku także wyrządzono krzywdę.
– Zabraliśmy strzegącą Llaurę i Piettena na równiny Ra, do Domu Ludzi – 
powiedział 
Pianościgły. Covenant pamiętał, że gigant niósł Piettena na rękach. – Tam na 
prośbę 
Ringthane i... i moją... rameni zaopiekowali się Llaurą i Piettenem.
Bannor kiwnął głową.
– To właśnie ta obietnica, o której mówił.
– Llaura? – zapytał Covenant słabym głosem.
– Umarła, gdy Pietten był jeszcze dzieckiem. Krzywda, jakiej doznała, skróciła 
jej życie.
– A Pietten? – dopytywał się Pianościgły. – Co jemu uczynili ur-podli?
– On jest szalony – mruknął Kam, przerywając swe milczenie.
– Jest najlepszym biegaczem i opiekunem ranyhyn na równinach Ra – odparowała 
posępnie Jain.
– Służy ranyhyn – dodał Bannor. Troszczy się o nie tak, jak żaden sługrzywy. W 
jego 
miłości jest jednak... – szukał przez chwilę właściwych słów – pewne 
okrucieństwo. On...
– On lubi smak krwi – przerwał Covenant. Pamiętał widok Piettena – ledwie 
czteroletniego chłopca – w purpurowym świetle chorego księżyca. Pietten brudził 
sobie 
dłonie o zakrwawioną trawę, potem lizał swe palce i uśmiechał się.
Bannor potwierdził skinieniem głowy.
– On wylizuje rany ranyhyn, aby je oczyścić! – rzucił z przerażeniem Kam.
– Z powodu jego wielkiej biegłości w opiece nad ranyhyn – ciągnął dalej Bannor – 
i z 
powodu dawnych obietnic złożonych w czasach wyprawy rameni dzielą z nim swe 
życie i 
pracę, ale lękają się go z powodu jego szaleństwa. Dlatego żyje samotnie. On z 
kolei traktuje 
ramenów tak, jakby to oni uczynili z niego wyrzutka.
– A jednak walczy – szepnęła po chwili Jain. – Widziałam, jak włócznia zabiła 
trzech 
kresh zagryzających ranyhyn.
– Walczy – mruknął Kam. – Jest szalony.
Covenant wziął głęboki oddech, jakby próbował wraz z powietrzem wciągnąć odwagę.
– My jesteśmy odpowiedzialni – Pianościgły i ja – to my go wam przekazaliśmy, 
więc 
my jesteśmy odpowiedzialni. Czyż nie tak?
Na dźwięk jego głosu Lena poruszyła się, zamrugała zmęczonymi oczyma.
– Nie, przyjacielu – powiedział Pianościgły.
– Ranyhyn cię wybrały – odpowiedziała Jain. – Nie prosimy, abyś je ocalił.
– Możecie nazwać to dumą, jeśli chcecie – dodał Kam. – Ranyhyn na to zasługują.
– Odpowiedzialność spoczywa na mnie – powiedział Pianościgły z bólem, który 
boleśnie 
zadźwięczał w uszach Covenanta. – To moja wina. Ponieważ po bitwie o Niebotyczne 
Woodhelven – gdy wszyscy wiedzieli o straszliwej krzywdzie wyrządzonej dziecku – 
ja 
odmówiłem mu leczącego iłu, który mógłby mu pomóc.
To również Covenant pamiętał. Pianościgły, targany wyrzutami sumienia z powodu 
wszystkich zabitych przez siebie jaskiniowych upiorów, wykorzystał resztkę 
leczącego iłu, 
aby ulżyć cierpieniu rannej bestii, miast uleczyć Piettena.
– Ty mu go nie odmówiłeś – zaprotestował Covenant. – Ty...
– Nie dałem mu go. – Odpowiedź Pianościgłego była równie ostateczna jak cięcie 
toporem.
– Och, do diabła! – Covenant popatrzył gniewnie po zebranych, szukając jakiegoś 
wyjścia 
z tej sytuacji, ale go nie znalazł.
Niechcący obudził Lenę.
– Ukochany, coś jest nie w porządku? – zapytała, prostując się.
Covenant ujął jej dłoń w swe zmartwiałe palce.
– Nie martw się tym. Ja jedynie usiłuję dociec, co tu się dzieje.
– Królowo – wtrącił się Pianościgły. Otarł usta, odłożył liść, który mu służył 
za talerz, i 
wstał. Górując nad kręgiem ramenów, postąpił do przodu i stanął przy ogniu. – 
Królowo, nasz 
kłopot polega na tym, że rameni mi nie dowierzają. Wyrazili swój szacunek dla 
ciebie, Leny, 
córki Atiaran, i akceptację dla ur-lorda Thomasa Covenanta, Niedowiarka i 
Ringthane, ale 
mnie nie wierzą.
Lena spojrzała na niego.
– A zatem to głupcy – oświadczyła z godnością.
– Nie. – Pianościgły uśmiechnął się słabo. – To prawda, że byłem gościem w Domu 
Ludzi i towarzyszem sługrzywej Gibkiej podczas wyprawy po Laskę Praw. Prawdą 
jest, że 
Bannor z gwardii krwi mnie znał. Walczyliśmy razem w bitwie o Niebotyczne 
Woodhelven. 
Jednakże oni nie są głupcami. Cierpieli z powodu losu gigantów i należy 
uszanować ich brak 
zaufania. – Następnie zwrócił się do sługrzywych. – A jednak, choć uznaję wasze 
zwątpienie, 
trudno mi się z nim pogodzić. Serce nalega, bym opuścił miejsce, w którym mi nie 
ufają. 
Niełatwo by było wam mnie zatrzymać, ale ja nie odejdę. Rozum nalega, abym 
zwrócił się do 
mego przyjaciela, Thomasa Covenanta. Być może on przekonałby was, abyście mnie 
zaakceptowali, ale nie poproszę go o to. Sam muszę zdobyć waszą akceptację. 
Postaram się 
stawić czoło waszemu zwątpieniu, gdyż wrogowie Wzgardliwego, Niszczyciela Dusz i 
Fangthane nie powinni zwracać się przeciwko sobie. Pytajcie o wszystko, co 
chcecie.
Sługrzywi wymienili spojrzenia. Covenant poczuł, że atmosfera wokół ogniska robi 
się 
coraz bardziej napięta. Twarz giganta była złowieszczo spokojna, jakby pojął 
istotę swego 
problemu i rozumiał, jak stawić mu czoło. Covenant jednak nie rozumiał. Wrogość 
ramenów 
nadal go zdumiewała. Miał ochotę skoczyć gigantowi na pomoc.
Powstrzymał się, ponieważ spostrzegł, dlaczego Pianościgły pragnął dowieść swej 
uczciwości. Ogarnęło go fascynujące i przerażające pragnienie zobaczenia, jak 
gigant tego 
dokona.
Jain porozumiała się wzrokiem z innymi sługrzywymi, następnie wstała i stanęła 
na 
wprost Pianościgłego, po przeciwnej stronie ogniska. Bannor, nie proszony o to, 
dołączył do 
niej. Przez długą chwilę przyglądali się posępnie gigantowi.
– Słone Serce Pianościgły – odezwała się w końcu Jain – Render jest przebiegły w 
swej 
złośliwości. Odkrycie wszystkich jego perfidii wymaga równej przebiegłości. 
Ramenom jej 
brak. Jakże więc moglibyśmy cię sprawdzić?
– Wypytajcie o moją przeszłość – odparł Pianościgły spokojnie. – Byłem nieobecny 
w 
wykutym przez gigantów Coercri, gdy furia położył rękę na mych krewniakach. Od 
tego 
czasu włóczyłem się po Krainie, bijąc – mordując maruderów. Walczyłem u boku 
stonedownorów w obronie ich domów. Ja...
– Oni mają stwory, które niszczą kamień! – przerwała Lena z nagłą gwałtownością. 
– Ich 
ogromne, okrutne ramiona obracają nasze domy w gruzy. Bez siły giganta nie 
ocalilibyśmy 
nawet jednego kamienia.
– Lena. – Covenant w duchu miał ochotę poprzeć jej oświadczenie, jednakże 
jedynie 
powstrzymał ją delikatnie, ścisnął jej ramię, aż zwróciła na niego swe gniewne 
spojrzenie. – 
On nie potrzebuje naszej pomocy – powiedział, jakby się obawiał, że gniew może 
rozbić 
kruche kości jej czaszki. – On sam może za siebie ręczyć.
Gniew Leny powoli zmienił się w ból.
– Czemu oni nas tak męczą? My także pragniemy ocalić ranyhyn. Ranyhyn nam ufają.
Covenant uspokajał ją, najlepiej jak potrafił.
– Oni cierpieli. Muszą także sami za siebie odpowiadać.
– Miałem również swój udział w powrocie Thomasa Covenanta do Krainy – ciągnął 
dalej 
Pianościgły. – Nie siedziałby tutaj, proponując pomoc Krainie, gdybym nie 
użyczył swej siły.
– To nie wystarcza – powiedziała surowo Jain. – Render nie zawahałby się zabić 
własnych ludzi w imię wyższego celu. Być może przysłużyłeś się stonedownorom i 
przywołaniu, aby białe złoto mogło wpaść w ręce Fangthane.
– Nie zdałeś relacji z Boleści. – Bannor mówił cicho, jakby pytał o rzeczy 
niebezpieczne.
Pianościgły oddalił jednak takie rozwiązanie potrząśnięciem swej masywnej głowy.
– Zatem pomińmy mą przeszłość – pomińmy blizny, które pokrywają me ciało. Być 
może 
jestem narzędziem Wzgardliwego. Spójrzcie na mnie. Czy naprawdę wierzycie, że 
furia 
mógłby się we mnie ukryć?
– Jakże możemy zaręczyć? – mruknęła Jain. – Nigdy nie widzieliśmy cię krzepkim.
Pianościgły patrzył teraz na Bannora, adresując swe pytanie właśnie do 
gwardzisty.
Bannor odpowiedział spokojnie, obiektywnie.
– Gigancie, nie wyglądasz dobrze. Wiele spraw tej zimy jest niezrozumiałych – 
ale ty nie 
wyglądasz dobrze. Jest w tobie żądza, której nie pojmuję. Ona przywodzi na myśl 
Zepsucie.
Sługrzywi przytaknęli kiwnięciem głów.
– Bannor! – Pianościgły szepnął z naciskiem. W jednej chwili stracił swój 
kamienny 
spokój i jego oblicze wykrzywiła udręka. – Nie skazuj mnie tak pochopnie. Być 
może za 
bardzo przypominam Piettena. Zadawałem ciosy, których nie mogłem cofnąć ani ich 
uniknąć. 
I widziałeś... mam na swym sumieniu krew gigantów.
– Krew gigantów? – Covenant jęknął. – Pianościgły!
Po chwili Pianościgły odzyskał panowanie nad sobą.
– Znałeś mnie przecież, Bannor. Wiesz, że nie mam zamiaru służyć Wzgardliwemu. 
Nie 
potrafiłbym...! – Słowa z pasją przeciskały mu się przez usta.
– Znałem cię – przyznał po prostu Bannor. – Ale czy znam cię teraz?
Ręce giganta zacisnęły się nerwowo, jakby paliły się do brutalnej odpowiedzi, 
ale on sam 
zachował spokój. Nie spuszczając z Bannora oczu, klęknął przy ogniu. Nawet 
wówczas był 
wyższy od gwardzisty czy sługrzywej Jain. Napiął mięśnie i pochylił się do 
przodu. W 
mrocznych jaskiniach jego oczu niebezpiecznie zamigotały pomarańczowe refleksy 
płomieni.
– Widziałeś caamora, Bannor – powiedział z napięciem – rytuał gigantów, żałobę 
przez 
ogień. Widziałeś, jaki czyni ból. Nie jestem przygotowany – to nie mój czas. Nie 
cofnę jednak 
rąk, dopóki nie przyznasz, że mnie znasz, Bannorze z gwardii krwi.
Gigant, nie spuszczając wzroku z Bannora, wsunął obie pięści w najgorętsze węgle 
ogniska.
Na ten widok powrozom dech zaparło w piersiach, pozostali sługrzywi poderwali 
się, aby 
stanąć przy Jain. Covenant poszedł za ich przykładem, tak jakby czyn giganta 
porwał go do 
góry.
Pianościgły zesztywniał w śmiertelnej udręce. Choć płomienie nie trawiły jego 
ciała, to 
przyprawiały go o straszliwe męczarnie. Mięśnie czoła nabrzmiały mu i pulsowały, 
jakby 
próbowały rozedrzeć czaszkę; ścięgna na szyi naprężyły się jak liny; pot spływał 
niczym krew 
po rozpalonych policzkach; usta ściągnęły się w biały węzeł na zębach. Jego 
spojrzenie 
jednak nie drgnęło. Z udręką znosił dalej swój ból.
Bannor przypatrywał mu się z wyrazem sędziowskiej obojętności.
Powrozi byli zatrwożeni. Gapili się nieprzytomnym wzrokiem na ręce 
Pianościgłego. A 
sługrzywi z boleścią, bojaźliwie obserwowali Bannora i giganta, oceniając ich 
próbę woli. 
Lena krzyknęła i skryła twarz na ramieniu Covenanta.
Niedowiarek również nie mógł znieść widoku bólu, jaki zadawał sobie Pianościgły. 
Odwrócił się do Bannora i wysapał mu prosto w ucho:
– Skończ z tym! Przyznaj, że go znasz. Do diabła! Bannor – ty cholerny egoisto! 
Jesteś 
taki dumny – nie potrafisz pogodzić się z myślą, że gdziekolwiek mógł pozostać 
ktoś wierny, 
po tym jak gwardia krwi zawiodła. Tylko ty albo nikt. On jest gigantem, Bannor! 
– Bannor 
nie poruszył się, ale szczęki mu zadrżały. – Czy nie dość ci było Eleny? – 
syknął Covenant. – 
Próbujesz uczynić z niego kolejnego Kevina?
Bannor na moment zmarszczył swe białe brwi. Potem odezwał się obojętnym tonem.
– Wybacz mi, Słone Serce Pianościgły. Ufam ci.
Pianościgły wyciągnął ręce z ognia. Były sztywne z bólu. Przytulił je do piersi, 
dysząc 
ciężko.
Bannor odwrócił się do Covenanta. Niedowiarek wzdrygnął się na jego widok, jakby 
spodziewał się, że gwardzista go uderzy.
– Ty również jesteś winny upadku wielkiego lorda Eleny – powiedział z goryczą 
Bannor. 
– Zmusiłeś nas do ujawnienia nie wypowiadanego imienia. Jednakże nie na tobie 
spoczęło 
jego brzemię. Dlatego prawo śmierci zostało złamane i Elena upadła. Mówię ci 
jednak: strzeż 
się, ur-lordzie Covenant! Zbyt wiele losów trzymasz w swych chorych rękach.
– Wiem o tym – mruknął Covenant. Drżał tak mocno, że musiał wesprzeć się na 
Lenie. – 
Wiem o tym. To jedyna rzecz, której jestem pewny. – Nie był w stanie spojrzeć na 
Pianościgłego; lękał się widoku bólu giganta, obawiał się, że gigant poczuł się 
dotknięty jego 
interwencją. Nie puszczał Leny ze swych objęć. W wyniku napięcia poczuł przypływ 
gniewu.
– Ale mam już tego dosyć. – Mówił zbyt gwałtownie, ale nie dbał o to. Jego pasja 
musiała znaleźć ujście. – Nie mam zamiaru więcej prosić o pomoc. Teraz ja powiem 
wam, co 
macie robić. Sługrzywa Gibka obiecała mi, że rameni uczynią wszystko, co zechcę. 
Przywiązujecie wagę do obietnic – więc tej też dotrzymacie. Potrzebuję jedzenia 
tyle, ile 
zdołamy unieść. Potrzebuję przewodników, którzy możliwie najszybciej 
doprowadziliby nas 
do Uskoku. Potrzebuję zwiadowców, którzy pomogliby nam przedostać się przez 
Wyniszczone Równiny. – Słowa cisnęły mu się przez zęby szybciej, niż potrafił 
nad nimi 
panować. – Jeśli Pianościgły nie będzie zdolny... Do diabła, wy to za niego 
zrobicie!
– Proś o księżyc – mruknął sługrzywy Kam.
– Nie prowokuj mnie! – Ostre słowa tłoczyły mu się w gardle niczym ogień; 
okręcił się, 
aby plunąć płomieniami na sługrzywych, ale powstrzymały go ich pełne udręki 
oczy. Nie 
zasłużyli na jego wściekłość. Podobnie jak Bannor i Pianościgły byli ofiarami 
Wzgardliwego 
– ofiarami tego, czego Thomas Covenant nie uczynił, nie chciał lub nie był w 
stanie uczynić 
dla Krainy. Ponownie poczuł, jak grunt usuwa mu się spod nóg.
Z pewnym wysiłkiem odwrócił się ku Bannorowi i znowu spojrzał gwardziście w 
oczy.
– To, co stało się z Eleną, w ogóle nie jest twoją winą – wymamrotał. – On i 
ja... my 
uczyniliśmy to razem. Czy też ja jej to uczyniłem. – Potem zmusił się, aby 
podejść do 
Pianościgłego.
Jednakże, gdy tylko ruszył się, Lena schwyciła go za ramię, odwróciła ku sobie. 
Wspierał 
się na niej, nie zwracając na nią uwagi; teraz zmusiła go, aby spojrzał.
– Elena... moja córka... co się z nią stało? – Przerażenie zaskrzyło się w jej 
oczach, 
wczepiła się palcami z desperacją w jego pierś. – Co się z nią stało?
Covenant patrzył na nią zaskoczony. Prawie zapomniał. Nie chciał pamiętać o tym, 
że 
ona nic nie wiedziała o końcu Leny.
– Powiedział, że ona padła? – krzyknęła do niego. – Co ty jej zrobiłeś?
Niedowiarek trzymał ją w wyciągniętych ramionach, odsunął się od niej. Nagle 
tego 
wszystkiego zrobiło się dla niego za dużo. Lena, Pianościgły, Bannor, rameni – 
nie był w 
stanie panować nad wszystkim naraz. Odwrócił głowę ku Pianościgłemu, zignorował 
Lenę, 
szukał wzrokiem pomocy u giganta. Pianościgły jednak nawet nie zauważył niemego 
błagania 
Covenanta. Nadal był pogrążony we własnym bólu, usiłując zgiąć swe obolałe 
palce. 
Covenant pochylił głowę i odwrócił się do Leny, tak jakby była ścianą, o którą 
miał się 
roztrzaskać.
– Ona nie żyje – powiedział zdławionym głosem. – To moja wina... nie wpakowałaby 
się 
w to wszystko, gdyby nie ja. Nie uratowałem jej, ponieważ nie wiedziałem jak.
Słyszał za sobą krzyki, ale nie robiły na nim wrażenia. Obserwował Lenę. Powoli 
docierało do niej znaczenie jego słów.
– Nie żyje – powtórzyła głucho. – Wina. – Covenant obserwował, jak w jej oczach 
słabnie i znika błysk świadomości.
– Lena – jęknął. – Lena!
Jej spojrzenie nie rozpoznawało go. Patrzyła bezmyślnie przed siebie, jakby 
uciekła z niej 
dusza.
Krzyki za nim przybierały na sile.
– Zostaliśmy zdradzeni! – wysapał w pobliżu jakiś głos. – Ur-podli i jaskiniowe 
upiory...! 
Wartownicy zamordowani.
W końcu dotarł do niego naglący ton głosu. Odwrócił się powoli. Przed 
sługrzywymi i 
Bannorem stała młoda powróz, niemal dzwoniąc zębami ze strachu. Za nią, w 
wejściu do 
schronienia, walka już się rozpoczęła. Covenant słyszał dobiegające ze szczeliny 
echa 
krzyków i jęków towarzyszących zaciekłej walce wręcz.
W następnej chwili zwarta grupa jaskiniowych upiorów wpadła do kanionu, 
wymachując 
ogromnymi mieczami trzymanymi w podobnych do łopat rękach. Z przeciągłym 
krzykiem 
rzucili się na ramenów.
Nim Covenant zdołał zareagować, Bannor pochwycił jego i Lenę i pociągnął ich ku 
przeciwległemu końcowi doliny.
– Uciekajcie – powiedział dobitnie, zmuszając ich, by szli dalej. – Ja z 
gigantem 
powstrzymamy pościg. Dogonimy was – tak szybko, jak będzie można. Uciekajcie na 
północ, 
potem na wschód.
Strome zbocza zbiegały się coraz bardziej, aż w końcu Covenant i Lena stanęli u 
wylotu 
następnej szczeliny, biegnącej przez wzgórza. Bannor pchnął ich w kierunku 
czarnej 
rozpadliny.
– Spieszcie się. Trzymajcie się lewej. – Następnie zniknął, odbiegając do 
walczących.
Covenant bezwiednie upewnił się, czy nadal ma za pasem nóż Triocka. Czuł 
nieodparte 
pragnienie pobiegnięcia za Bannorem, rzucenia się, jak on, w wir walki – by 
szukać 
zapomnienia.
Ściskając mocno ramię Leny, pociągnął ją za sobą do szczeliny.
10. Parias
Pełgający blask ognisk zniknął już za pierwszym zakrętem i Covenant przestał 
cokolwiek 
widzieć. Lena poruszała się niczym lalka – pusta i bezwolna. Niedowiarek chciał, 
aby się go 
uchwyciła, dzięki czemu miałby obie ręce wolne; ale jej palce osunęły się 
bezwładnie z jego 
ramienia. Był więc zmuszony posuwać się dalej po omacku, lewą ręką wiodąc po 
ścianie, a 
prawą podtrzymując kobietę. Bał się jednak, że z powodu pozbawionej czucia dłoni 
lada 
moment może zgubić Lenę.
Krzyki goniły w ślad za nimi szczeliną, a po każdym wrzasku przyśpieszał kroku. 
Covenant klął z furią, usiłując nie poddać się przerażeniu.
Szczelina rozwidlała się i Niedowiarek poszedł wzdłuż lewej ściany. Po kilku 
krokach 
przejście zrobiło się tak wąskie, że musiał iść bokiem, ciągnąc Lenę za sobą. 
Potem dno 
szczeliny zaczęło opadać. Wkrótce było tak stromo, że co pewien czas zbutwiałe 
liście i glina 
usuwały mu się spod nóg. Potem szczelina przeszła w tunel. Skała zamknęła się 
nad ich 
głowami, a tymczasem dno zaczęło wznosić się w górę, aż w końcu sklepienie było 
tak 
blisko, że Covenant musiał się pochylić, aby nie rozbić sobie głowy. Kompletne 
ciemności 
tunelu przerażały go. Miał wrażenie, że po omacku przeciska się trzewiami ziemi, 
przy 
każdym kroku miał wrażenie, że tunel prowadzi go w przepaść. Nie słyszał już 
żadnych 
odgłosów z kanionu; w uszach dudniło mu jego własne głośne szuranie palcami po 
ścianie. 
Pomimo to nie zatrzymywał się. Świadomość upływającego czasu, napór ślepego 
kamienia 
wiszącego mu nad karkiem popychały go do przodu.
Lena nadal nie dawała znaków życia. Potykała się, poruszała, gdy pociągnął, 
obijała się o 
ściany tunelu; ale jej ramię w jego uścisku było nadal bezwładne. Ciągnął ją za 
sobą, jakby 
była nierozumnym dzieckiem.
Tunel wreszcie się skończył. Skały bez ostrzeżenia zniknęły i Covenant wpadł w 
zarośla. 
Łodygi i gałęzie chłostały go niczym wroga. Osłaniając oczy przedramieniem, 
pchał się 
naprzód, aż w końcu wyszedł na otwarty teren, pocąc się w zębiskach wichru.
Noc była równie wilgotna i lodowata jak zawsze, ale po smolnych ciemnościach 
tunelu 
Niedowiarek stwierdził, że coś niecoś widzi. Stał wraz z Leną poniżej 
majaczącego wysoko 
urwiska. Zarośla i krzaki porastały znaczną część jego podstawy, za nimi grunt 
opadał 
jałowym stokiem ku równinom Ra.
Przystanął smagany wichrem i spróbował rozeznać się w sytuacji. Z tej strony 
tunel był 
dobrze zamaskowany przez zarośla i poszycie, mimo to rameni powinni byli 
postawić tu 
straże. Gdzie oni są? Nikogo nie widział, nic nie słyszał oprócz wichru.
Kusiło go, aby zawołać, ale lodowata pustka nocy powstrzymywała go. Jeśli rameni 
zostaną pokonani, to maruderzy bez trudu podążą za nim tunelem; dla jaskiniowych 
upiorów i 
ur-podłych pokonanie takiego ciemnego korytarza to czysta przyjemność. Ur-podli 
już mogli 
go obserwować zza krzaków.
Na północ, potem na wschód, powiedział Bannor. Covenant wiedział, że musi 
ruszać. Był 
jednak bez zapasów – bez jedzenia, koców, ognia. Nawet jeśli nie będą go ścigać, 
to 
niewielkie miał nadzieje, by przeżyć na tym zimnie. Jeśli Bannor i gigant 
wkrótce nie 
nadejdą, to on i Lena nie mają szans.
Bannor powiedział, że dogonią go. – Za późno już – wymamrotał, aby utwierdzić 
się w 
swym postanowieniu – już za późno, aby się martwić o niemożliwe. To wszystko 
było 
niemożliwe od samego początku. Po prostu ruszaj. Przynajmniej zabierz ją z tego 
wichru.
Umieścił Lenę po swej lewej stronie, objął ją i ruszył na północ przez nurt 
nadprzyrodzonej zimy.
Śpieszył się, jak mógł najbardziej, podtrzymując Lenę, spoglądając bojaźliwie za 
siebie, 
by sprawdzić, czy ich nie gonią. Po dotarciu do miejsca, gdzie wzgórza się 
urywały, stanął 
przed trudną decyzją: Bannorowi i Pianościgłemu łatwiej byłoby ich odszukać, 
gdyby 
trzymali się skraju równin, natomiast jeśli pójdą górą, zboczami, to większe 
będzie miał 
szanse znalezienia schronienia i aliantha. Po chwili bolesnego namysłu wybrał 
wzgórza. 
Musiał zaufać umiejętnościom tropicielskim swych przyjaciół; jego uwagę 
zaprzątała Lena.
Piął się zawzięcie w górę, na wpół niosąc swą towarzyszkę. Za pierwszymi 
grzbietami 
znalazł płytką dolinę biegnącą w przybliżeniu na północ, która zapewniła niejaką 
osłonę 
przed wiatrem. Nie zatrzymał się jednak; nie był jeszcze dostatecznie daleko od 
tunelu. 
Poprowadził Lenę doliną pomiędzy wznoszące się za nią wzgórza.
Po drodze natknął się przypadkowo na wymizerowany krzak aliantha. Było na nim 
kilka 
jagód, a ich obecność w tym miejscu dodała mu nieco otuchy. Covenant sam zjadł 
dwie 
jagody, po czym starał się nakłonić Lenę, aby wzięła pozostałe. Ona jednak nie 
widziała 
jagód ani nie słyszała jego żądań; jej zmysły były ślepe.
Niedowiarek zjadł więc pozostałe skarbojagody, aby się nie zmarnowały, minął 
krzew i 
wyprowadził Lenę z doliny. Potem przez długi czas nie mógł znaleźć łatwej drogi 
przez 
wzgórza. Ogólnie usiłował podążać na północ, szukając dolin i ścieżek, ale 
ukształtowanie 
terenu uporczywie kierowało go na wschód, w dół zboczy, ku równinom. Pot znowu 
zamarzał 
mu na brodzie, a mięśnie powoli sztywniały w lodowatych podmuchach wiatru. Lena 
dygotała za każdym razem, gdy wiatr dmuchał prosto w nią. W końcu Covenant 
myślał już 
tylko o znalezieniu dla niej schronienia. W pewnym momencie dojrzał ciemną smugę 
na 
rozciągającym się poniżej pustkowiu, porzucił więc wzgórza i skierował się ku 
niemu.
Nie zawiódł się. To było koryto wyschniętego potoku o stromych brzegach. W 
niektórych 
miejscach jego ściany przekraczały dziesięć stóp wysokości. Covenant sprowadził 
Lenę 
nierównym zboczem w dół żlebu, potem powiódł ją pod osłonę przeciwległej ściany 
i usadził 
opartą plecami o ubitą ziemię.
Wytężył wzrok w otaczających ciemnościach, przyjrzał się kobiecie i przeraził 
jej stanem. 
Lena drżała bez przerwy, a jej skóra była zimna i wilgotna. Na jej twarzy nie 
było śladu 
zrozumienia, świadomości tego, gdzie była ani co się z nią działo. Covenant 
rozcierał 
energicznie jej nadgarstki, ale ramiona pozostawały miękkie, jakby mróz pozbawił 
szpiku jej 
kości.
– Lena – zawołał z wahaniem, po czym powtórzył z większą siłą. – Lena! – Nie 
odpowiedziała. Siedziała wiotka pod ścianą, jakby postanowiła zamarznąć raczej 
na śmierć, 
niż przyjąć do wiadomości fakt, że człowiek, którego kochała, był mordercą.
– Lena! – błagał gderliwym tonem. – Nie zmuszaj mnie do tego. Nie chcę tego 
zrobić 
ponownie.
Nie odpowiedziała. Wydawane od czasu do czasu jęki i przerywany oddech nie 
wskazywały na to, aby go słyszała. Sprawiała wrażenie kruchej niczym zamrożona 
porcelana.
Zacisnął z zawziętością zęby, zamachnął się swą okaleczoną ręką i po raz drugi 
uderzył ją 
w policzek.
Głowa odskoczyła jej na bok, a potem niczym wahadło wróciła ku niemu. Piersią 
Leny 
wstrząsnął dreszcz, a usta zadygotały, jakby oddech ranił. Potem nagle wyrzuciła 
przed siebie 
ręce zakrzywione niczym szpony. Wbiła paznokcie w skórę wokół jego oczu. 
Zacisnęła palce, 
żłobiąc ciało, jakby chciała wyłupić mu oczy.
Przypływ strachu przyprawił go o nudności; Covenant wzdrygnął się, ale nie 
cofnął.
– Zabiłeś Elenę, moją córkę – odezwała się po chwili z determinacją.
– Tak.
Lena zacisnęła mocniej palce.
– Mogę cię oślepić.
– Tak.
– Nie boisz się?
– Boję się.
Ponownie zacisnęła palce.
– To dlaczego nie stawiasz oporu? – Lewy policzek Niedowiarka zaczął krwawić pod 
jej 
paznokciami.
– Ponieważ muszę z tobą pomówić... o tym, co stało się z Eleną. Muszę powiedzieć 
ci, co 
zrobiła... i co ja zrobiłem... i dlaczego to zrobiłem. Nie zechcesz mnie 
wysłuchać, o ile nie 
postanowisz...
– W ogóle nie będę słuchać! – Jej głos drżał od szlochu. Z wściekłością oderwała 
od 
niego ręce i oddała mu uderzenie, z całej siły wymierzając mu policzek. Pod 
wpływem 
uderzenia Covenantowi łzy napłynęły do oczu. Zamrugał, a gdy jego spojrzenie 
odzyskało 
ostrość, spostrzegł, że Lena przyciska dłonie do twarzy, aby nie wybuchnąć 
głośnym 
płaczem.
Objął ją niezdarnie. Nie opierała się. Przytulił mocno. Lena płakała, ale po 
chwili 
poruszyła głową, przycisnęła twarz do jego kurtki. Wkrótce jednak zesztywniała i 
cofnęła się. 
Otarła oczy, odwracając głowę, jakby się wstydziła chwilowej słabości.
– Nie potrzebuję twego pocieszenia, Niedowiarku. Nie byłeś jej ojcem. Ojca 
obowiązkiem jest kochać swą córkę, a ty jej nie kochałeś. Niech cię nie zwiedzie 
mój 
przelotny żal – nie zapomnę tego, co zrobiłeś.
Covenant objął się, próbując opanować swój ból.
– Nie chcę, abyś zapomniała. – W tej chwili żałował, że nie stracił oczu, 
jeśliby ból 
oślepienia umożliwił mu płacz. – Nie chcę, aby ktokolwiek zapomniał.
Był zbyt wyjałowiony na łzy; woda, która przesłoniła mu wzrok, nie płynęła z 
jego serca. 
Niedowiarek zmusił się, aby wstać.
– Chodź. Zamarzniemy na śmierć, jeśli się nie ruszymy.
Nim Lena zdążyła odpowiedzieć, Covenant usłyszał za sobą uderzenie stóp o 
ziemię. 
Okręcił się, wymachując rękoma, aby odeprzeć atak. Naprzeciwko niego stała 
ciemna postać. 
Była otulona płaszczem; nie potrafił rozróżnić jej kształtów, ale w prawej dłoni 
trzymała 
włócznię niczym laskę.
– Pfu! – splunęła postać. – Już pięć razy bylibyście martwi, gdybym nie 
postanowił was 
pilnować.
– Pietten? – zapytał zdumiony Covenant. – Co ty tu robisz? – Lena stała obok 
niego, ale 
nie dotknęła go.
– Jesteście równie głupi jak niewprawni – powiedział chrapliwie Pietten. – Od 
razu 
wiedziałem, że rameni was nie obronią. Wziąłem na siebie to zadanie. Co za 
głupota skłoniła 
cię, abyś sam wepchał im się w ręce?
– Jak przebiegła walka? – Pytania kłębiły się Covenantowi w głowie. – Co stało 
się z 
Bannorem i Pianościgłym? Gdzie oni są?
– Chodźcie! – warknął woodhelvennin. – To robacze nasienie jest niedaleko za 
nami. 
Musimy szybko ruszać, jeśli chcecie żyć.
Covenant wytrzeszczył oczy ze zdumienia. Zachowanie Piettena odebrało mu odwagę. 
Przez chwilę jego szczęki poruszały się bezskutecznie. Potem powtórzył z nutą 
desperacji w 
głosie:
– Co stało się z Bannorem i Pianościgłym?
– Nie zobaczysz ich już więcej. – Odparł Pietten pogardliwie. – Nic już więcej 
nie 
zobaczysz, jeśli zaraz za mną nie pójdziesz. Nie macie pożywienia ani 
dostatecznych 
umiejętności. Jeśli tu zostaniecie, to będziecie martwi, nim ujdę ligę. – Nie 
czekając na 
odpowiedź, odwrócił się i pobiegł żlebem.
Covenant wahał się, do głosu poczęły dochodzić obawy. Nie chciał zaufać 
Piettenowi. 
Jego instynkt krzyczał głośno: On pije krew; Foul coś z nim zrobił i on teraz 
lubi smak krwi! 
Jednakże on i Lena byli zbyt bezsilni. Nie mogli sami się obronić. Nagłym ruchem 
chwycił 
Lenę za ramię i ruszył za Piettenem.
Wyćwiczony przez ramenów woodhelvennin pozwolił, aby Covenant i Lena go 
dogonili, 
ale potem narzucił tempo, które wybiło Covenantowi z głowy ochotę do zadawania 
pytań. 
Pietten szybko wyprowadził ich z koryta strumienia, kierując się na północ, ku 
otwartym 
równinom. Ponaglał ich, niczym człowiek wyraźnie widzący przed sobą swój cel, a 
gdy 
zaczęli okazywać oznaki zmęczenia, z rozdrażnieniem znalazł im aliantha. Po nim 
samym nie 
było znać trudów wędrówki; poruszał się energicznie, pewnie, rozkoszując się 
płynnością 
swych kroków. Od czasu do czasu uśmiechał się drwiąco do Covenanta i Leny, 
szydząc, że 
nie są w stanie z nim się równać.
A oni szli za nim niczym w transie, jak zahipnotyzowani ostrym wichrem i 
nieubłaganą 
koniecznością. Covenant zawzięcie dotrzymywał kroku, a Lena mozoliła się u jego 
boku, 
odtrącając wszelkie próby pomocy z jego strony. Miał wrażenie, że Lenę 
podtrzymuje jej 
ponura niezależność; pokonała niemal dwie ligi, nim zaczęła słabnąć. Potem 
jednakże siły 
gwałtownie ją opuściły.
Covenant sam był bardzo zmęczony, ale pragnął jej pomóc. Kiedy więc potknęła się 
po 
raz trzeci i z ledwością stanęła na nogi, odezwał się zdyszany, przekrzykując 
wiatr.
– Pietten, musimy odpocząć – zażądał. – Potrzebujemy ognia i schronienia.
– Nie jesteś wytrzymały, Ringthane – zakpił Pietten. – Czemu więc tak wielu 
ludzi lęka 
się ciebie?
– Nie możemy tak dalej iść.
– Zamarzniecie na śmierć, jeśli tu się zatrzymacie.
Covenant z boleścią wykrzesał z siebie dość siły, aby krzyknąć:
– Wiem! Masz zamiar pomóc nam czy nie?
Głos Piettena zabrzmiał dziwną przebiegłością:
– Będziemy bezpieczniejsi za rzeką. To niedaleko – dodał, po czym pośpiesznie 
ruszył, 
nim Covenant zdążył zapytać ponownie.
Zdobyli się na wysiłek i podążyli za nim. Przekonali się, że mówił prawdę. 
Wkrótce 
dotarli do brzegów ciemnej rzeki, płynącej ze wzgórz na wschód. Rzeka posępnie 
zagradzała 
im drogę, niczym strumień czarnego lodu, ale Pietten skoczył w nią bez wahania i 
przeszedł 
w bród prosto na drugi brzeg. Prąd był wartki, ale woda nie sięgała powyżej 
kolan.
Covenant obserwował go, miotając przekleństwa. Zmęczenie zwielokrotniało jego 
zwątpienie; instynkt przezorności trędowatego wył w nim niczym ranne zwierzę. 
Nie znał tej 
rzeki, ale domyślał się, że to był Trawiasty Bród, północna granica Ra. Obawiał 
się, że 
Bannor i Pianościgły nie domyślą się, że opuścił równiny – jeśli jeszcze żyli.
Nadal jednak nie miał wyboru. Woodhelvennin był ich jedyną nadzieją.
– Będziecie tam stać? – szydził Pietten z drugiego brzegu. – To stójcie i 
zgińcie.
– Niech to diabli! – warknął do siebie Covenant. Złapał Lenę za ramię i pomimo 
jej 
gniewnych sprzeciwów zszedł z brzegu ku rzece.
Jego nogi nie poczuły zimna, ale łydki paliły niczym przypiekane. Nim przebrnął 
kilkanaście jardów, rozbolały go kolana, jakby rzeka obdarła je ze skóry. 
Próbował się 
śpieszyć, ale wartkość nurtu i nierówności na dnie rzeki sprawiały, że jedynie 
potykał się i 
zataczał. Nadal ściskał ramię Leny i pchał się do przodu ze wzrokiem utkwionym w 
przeciwnym brzegu.
W końcu potykając się wyszedł z rzeki. Nogi bolały go jak okaleczone.
– Niech cię cholera, Pietten – mruknął. – Teraz będziemy musieli rozpalić 
ognisko.
Pietten skłonił się z szyderstwem.
– Wedle rozkazu, Ringthane. – Odwrócił się na pięcie i odbiegł lekko ku niskim 
wzgórzom, ciągnącym się na północ od rzeki, niczym elf wabiący ich na 
zatracenie.
Covenant ociężale puścił się za nim w pogoń. Wspiął się na wzgórze, a za nim 
ujrzał, że 
Pietten już rozpalił ogień w dolince. Płomienie trzaskały na suchej kupce jeżyn 
i krzaków. 
Covenant i Lena zeszli na dół. Ogień płonął coraz mocniej, skacząc wyżej i 
wyżej, niczym 
pożar w suchym lesie.
Oboje rzucili się ku płomieniom. Na ostatnich metrach Lenie nogi odmówiły 
posłuszeństwa i kobieta padła na kolana, jakby tylko tak mogła ustrzec się przed 
wpadnięciem 
w płomienie. Covenant rozłożył ręce, stał tuż przy ogniu. Rozpostarł szeroko swą 
kurtkę, 
niczym akolita, który doznał objawienia. Przez długą chwilę ani się nie 
odezwali, ani nie 
poruszyli.
Po pewnym czasie ciepło roztopiło lód, przeniknęło do czoła, zaczęło wyciągać z 
odzienia wilgoć w smużkach pary. Wówczas Covenant cofnął się o krok i rozejrzał 
wokół 
siebie.
Pietten spoglądał na niego pożądliwie z bezlitosnym wyrazem oczu.
I nagle poczuł się schwytany w pułapkę, zapędzony w kozi róg; instynktownie 
wyczuł, że 
jest w niebezpieczeństwie. Spojrzał szybko ku Lenie, ale ona była pochłonięta 
ogniem, 
niepomna tego, co się wokół działo. Niedowiarek niechętnie ponownie spojrzał 
Piettenowi w 
oczy. Jego spojrzenie przykuwało go niczym oczy węża, usiłującego go 
zahipnotyzować. 
Musiał się temu oprzeć.
– To było cholernie głupie – burknął bez zastanowienia. Wskazał ogień drgnięciem 
ręki. 
– Tak duży ogień oświetli szczyt wzgórza. Zobaczą nas.
– Wiem – Pietten oblizał wargi.
– Wiesz – Covenant wymamrotał zjadliwie. – Nie przyszło ci do głowy, że to może 
sprowadzić na nas maruderów? – Warknął bezmyślnie, ale z chwilą, gdy wymówił te 
słowa, 
przeszył go strach.
– Nie jesteś wdzięczny? – uśmiechał się złośliwie Pietten. – Rozkazałeś rozpalić 
ogień – 
to rozpaliłem. Czyż nie tak ludzie okazują swe oddanie Ringthane?
– Co masz zamiar zrobić, jeśli nas zaatakują? Ona i ja nie nadajemy się do 
walki.
– Wiem.
– Wiesz – powtórzył Covenant. Omal nie zająknął się, wstrząśnięty falą 
gwałtownych 
dreszczy.
– Ale maruderzy nie przyjdą – podjął zaraz woodhelvennin. – Nienawidzę ich. Pfu! 
Oni 
mordują ranyhyn.
– Co rozumiesz, mówiąc, że oni nie przyjdą? Powiedziałeś – szukał w pamięci – 
powiedziałeś, że byli niedaleko. Skąd więc, do cholery, oczekujesz, że przegapią 
nas przy tym 
świetle?
– Nie chcę, aby nas przegapili.
– Co takiego? – Narastający strach sprawił, że krzyknął: – Do diabła! To ma 
sens!
– Ringthane – odkrzyknął Pietten z nagłą pasją – ta noc będzie dopełnieniem 
sensu całego 
mego życia!
Potem zaraz wrócił do swego pogardliwego tonu.
– Pragnę, aby nas znaleźli, tak! Pragnę, aby dostrzegli ten blask i przyszli. 
Przyjaciele 
Krainy – końskie sługi – pfu! Męczą ranyhyn w imię wiary. Ja nauczę ich wiary. – 
Covenant 
poczuł, jak Lena podrywa się na nogi; wyczuł sposób, w jaki skupiła swój wzrok 
na Piettenie. 
W cieple ogniska w końcu zauważył, co zwróciło jej uwagę. To był zapach krwi. – 
Pragnę, 
aby gigant, mój dobroczyńca, i Bannor z gwardii krwi stanęli na zboczu i byli 
świadkami mej 
wiary.
– Powiedziałeś, że oni nie żyją! – syknęła Lena. – Powiedziałeś, że już ich 
więcej nie 
zobaczymy.
– To byłeś ty! – wychrypiał w tej samej chwili Covenant. Niejasne obawy 
zamieniły się w 
pewność. – To ty zrobiłeś. – W trupim blasku ognia po raz pierwszy dostrzegł 
nieomylność 
swych podejrzeń. – To ty zdradziłeś te wszystkie schronienia!
Ruch Leny pobudził i jego do ruchu. Był o krok przed nią, gdy rzuciła się na 
Piettena. 
Pietten jednak był dla nich za szybki. Wycelował włócznię i sprężył się, by 
odeprzeć 
pierwszy atak.
Covenant podskoczył, próbując się zatrzymać. Wymachując z zapamiętaniem rękoma, 
pochwycił Lenę i powstrzymał ją przed rzuceniem się na broń Piettena. Kobieta z 
furią 
szarpała się przez chwilę w milczeniu, po czym znieruchomiała w jego uścisku. 
Przemoczone 
białe włosy zwisały jej na twarzy niczym frędzle szaleństwa. Niedowiarek z 
posępnym 
wyrazem twarzy schował ją za sobą.
Drżał, ale zmusił się, aby spojrzeć Piettenowi w twarz.
– Chcesz, aby patrzyli, jak nas będziesz zabijał.
Pietten roześmiał się cierpko.
– Czy nie zasłużyli sobie na to? – Oczy mu rozbłysły, jakby w ich głębi mignęła 
mordercza błyskawica. – Gdybym mógł spełnić swoje pragnienia, to umieściłbym 
wszystkich 
ramenów wokół tej dolinki, aby mogli ujrzeć moją pogardę dla nich. Sługi 
ranyhyn! Pfu! To 
szkodniki.
– Furia! – splunęła Lena.
Covenant trzymał ją za sobą lewą ręką.
– Ty zdradziłeś te schronienia – ty zdradziłeś ich wszystkich. Tylko ty mogłeś 
to zrobić. 
Zabiłeś strażników i pokazałeś tym maruderom, jak dostać się do środka. Nic 
dziwnego, że 
cuchniesz krwią.
– To mi sprawia przyjemność.
– Zdradziłeś ranyhyn! – wybuchnął Covenant. – Ranne ranyhyn zostały zamordowane!
Na te słowa Pietten skoczył do przodu, wymachując ze złością włócznią.
– Licz się ze słowami, Ringthane! – warknął. – Nie podważaj mej wierności. 
Walczyłem 
– zabiłbym każdego, kto podniósłby rękę na ranyhyn.
– Ty to nazywasz wiarą? Tam, w tym schronieniu, były ranne ranyhyn i zostały 
zarżnięte!
– Zamordowali je rameni! – odparował wściekle Pietten. – Szkodniki! Udawali, że 
służą 
ranyhyn, ale nie zabrali ich w bezpieczne miejsce na południe. Im nie jestem 
wierny. – Lena 
ponownie próbowała skoczyć na Piettena, ale Covenant powstrzymał ją. – Oni są 
tacy sami 
jak ty – i ten gigant – i gwardzista! Pfu! Niczym szakale ucztujecie na ciałach 
ranyhyn.
Z pewnym trudem Covenantowi udało się nakłonić Lenę, aby na niego spojrzała.
– Uciekaj! – szepnął szybko. – Biegnij. Uciekaj stąd. Wróć za rzekę – spróbuj 
znaleźć 
Bannora lub Pianościgłego. Ty go nie obchodzisz. Nie będzie cię gonił. On chce 
mnie.
Pietten uniósł włócznię.
– Jeśli zrobisz choć jeden krok – zagroził – to zabiję Ringthane na miejscu i 
puszczę się 
za tobą w pogoń niczym wilk.
Ta groźba zabrzmiała przekonująco.
– Dobrze – jęknął Covenant do Leny. – Dobrze. – Ciskając gromy, okręcił się z 
powrotem 
ku Piettenowi. – Pamiętasz ur-podłych, Pietten? Niebotyczne Woodhelven? Ogień i 
ur-
podłych? Schwytali cię. Pamiętasz?
Pietten obrzucił go piorunującym spojrzeniem.
– Schwytali cię. Coś z tobą zrobili. To samo co z Llaurą. Pamiętasz ją? 
Sprawili, że 
pomogła w zastawieniu pułapki na lordów. Im bardziej próbowała się uwolnić, tym 
bardziej 
w tym pomagała. Pamiętasz? To zupełnie tak jak z tobą. Zrobili ci krzywdę, abyś 
ty... 
zniszczył ranyhyn. Słuchaj! Foul wiedział, gdy zaczynał tę wojnę, że nie będzie 
w stanie 
złamać ranyhyn, chyba że znajdzie jakiś sposób na zdradzenie ramenów. Więc 
skrzywdził cię. 
Sprawił, że robisz to, co on chce. On wykorzystuje cię do wymordowania ranyhyn! 
I 
prawdopodobnie wydał ci również specjalny rozkaz co do mnie. Co kazał ci zrobić 
z moim 
pierścieniem? – Z całych sił miotał w Piettena słowami. – Ile cholernych razy 
byłeś w 
ochronce Foula, odkąd zaczęła się ta zima?
Wzrok Piettena stracił na chwilę ostrość.
– Muszę mu zanieść – mruknął niewyraźnie. – On go użyje do ocalenia ranyhyn. – W 
następnej chwili jego oczy ponownie rozbłysły dziką furią. – Kłamiesz! Kocham 
ranyhyn! To 
wy je mordujecie, ty i to robactwo!
– To nieprawda. Wiem, że to nieprawda.
– Czyżby? – Pietten wybuchnął szalonym śmiechem. – Myślisz, że jestem ślepy, 
Ringthane? Wiele się nauczyłem w czasie moich... moich wędrówek. Myślisz, że 
rameni 
trzymają tu ranyhyn z miłości?
– Oni nic nie mogą na to poradzić – odparł Covenant. – Ranyhyn nie chciały 
odejść.
Pietten go nie słyszał.
– Myślisz, że gwardzista jest tu z miłości? Jesteś głupcem! Bannor jest tutaj, 
ponieważ 
jest winny śmierci tak wielu ranyhyn, że stał się zdrajcą. On musi zdradzać, tak 
jak zdradził 
lordów. Och, walczy – zawsze walczył. Jednakże pomimo swej walki pragnie ujrzeć 
wszystkie ranyhyn wymordowane, aby zaspokoić tym widokiem swoje pragnienia. Pfu!
Covenant próbował przerwać, zaprotestować, ale Pietten pędził dalej.
– Myślisz, że gigant jest tu z miłości? Jesteś głupi – chory z ufności. 
Pianościgły jest 
tutaj, ponieważ zdradził swój lud. Wszyscy giganci, każdy mężczyzna, każda 
kobieta i 
dziecko, wszyscy jego pobratymcy leżą martwi i zmasakrowani w Morskiej Rubieży, 
ponieważ on ich porzucił! Wolał uciec, niż ich bronić. Do szpiku kości 
przesiąknięty jest 
zdradą i jest tutaj, ponieważ nie mógł znaleźć już nikogo innego, kogo mógłby 
zdradzić. 
Wszyscy jego towarzysze są martwi.
– Pianościgły! – krzyknął w duchu oniemiały Covenant. – Wszyscy martwi? 
Pianościgły!
– A ty, Ringthane – ty jesteś najgorszy ze wszystkich. Nie starczy mi dla ciebie 
pogardy. 
Pytasz, co pamiętam. – Ostrze jego włóczni kołysało się z oburzeniem wycelowane 
w pierś 
Covenanta. – Pamiętam, że ranyhyn stanęły przed tobą dęba. Pamiętam, że 
usiłowałem cię 
powstrzymać, ale ty już zdecydowałeś się je zdradzić. Związałeś je obietnicą – 
obietnicą, o 
której wiedziałeś, że nie potrafią jej złamać. Dlatego ranyhyn nie mogły szukać 
schronienia w 
górach. Są spętane zobowiązaniem, które na nich wymusiłeś, ty! Ty jesteś 
prawdziwym 
mordercą, Ringthane. Żyłem nadzieją, że będę miał okazję cię zabić.
– Nie – wydyszał Covenant. – Nie wiedziałem – dodał, ale słyszał prawdę w 
oskarżeniach 
Piettena. Fale zbrodni zdawały się rozchodzić od niego na wszystkie strony. – 
Nie 
wiedziałem.
– Bannor? – jęknął. – Pianościgły? – Wściekle pomarańczowa mgła przesłoniła mu 
oczy 
niczym blask siarki. Jakże mógł wyrządzić aż tak wiele krzywd? Chciał jedynie 
przetrwać – 
chciał jedynie wydusić przetrwanie z surowej materii samobójstwa i obłędu. 
Giganci! 
Straceni jak Elena. A teraz ranyhyn gnane są tym samym krwawym szlakiem. – 
Pianościgły? 
Ja ci to wyrządziłem? – Wiedział, że był bezbronny, że nie mógł nic uczynić, by 
ochronić się 
przed pchnięciem włócznią, ale zapatrzony był w otchłań swych własnych czynów i 
nie mógł 
odwrócić wzroku.
– Jesteśmy tacy sami – wyszeptał, nie wiedząc, co mówi. – Foul i ja jesteśmy 
tacy sami.
Wtem uświadomił sobie, że ciągną go czyjeś ręce. Lena chwyciła jego kurtkę i 
potrząsała 
nim, jak mogła najmocniej.
– Czy to prawda? – krzyknęła do niego. – Czy one umierają dlatego, że zmusiłeś 
je, by 
przyrzekły odwiedzać mnie każdego roku?
Spojrzał jej w oczy. Wypełniał je blask ognia; zmuszały go do przyznania się do 
kolejnych zbrodni. Pomimo niebezpieczeństwa nie potrafił odmówić jej prawdy.
– Nie. – Smutek i przerażenie dławiły go w gardle. – To jedynie część... Nawet 
gdyby 
udały się w góry, nadal mogłyby do ciebie dotrzeć. Ja... ja... – głos łamał mu 
się z bólu. – 
Zmusiłem, aby przyrzekły mnie ocalić... jeśli kiedykolwiek je wezwę. Uczyniłem 
to dla 
siebie.
Pietten roześmiał się.
Okrzyk furii i rozpaczy rozdarł jej usta. Z nagłą siłą odepchnęła Covenanta, po 
czym 
zaczęła uciekać.
– Stój! – wrzasnął za nią Pietten. – Nie możesz uciec! – Odwrócił się i 
skierował w ślad 
za nią ostrze włóczni.
W chwili gdy Pietten podnosił ramię do rzutu, Covenant zaatakował. Chwycił za 
włócznię, rzucił się całym ciałem na Piettena, próbując wyrwać mu broń. Pietten 
cofnął się 
kilka kroków przed tym zajadłym atakiem. Mocowali się zaciekle, ale uchwyt 
półrękiej dłoni 
Covenanta był za słaby. Gwałtownym szarpnięciem Pietten wyrwał włócznię.
Covenant mocował się, aby chwycić Piettena za ręce. Ten odepchnął go końcem 
włóczni 
i wycelował w niego ostrze. Covenant rzucił się w bok, unikając pchnięcia, ale 
spadł ciężko 
na jedną nogę, wykręcając swym ciężarem kostkę.
Kości chrupnęły. Słyszał, jak wbijały się w jego ciało, słyszał swój krzyk, gdy 
uderzył o 
ziemię. Nogę rozsadził koszmarny ból, ale on usiłował przeturlać się, aby 
uniknąć dźgnięcia 
włócznią.
Przekręcił się na plecy i ujrzał Piettena stojącego nad nim z rękoma 
zaciśniętymi na 
włóczni jak na szpikulcu.
Wówczas Lena zaatakowała woodhelvennina. Rzuciła się swym drobnym ciałem na 
niego z taką dzikością, że padł pod nią, wypuszczając z dłoni włócznię, która 
spadła przed 
Covenantem.
Niedowiarek pochwycił ją, próbując podnieść się z jej pomocą. Ból w kostce 
trzymał go 
jednak na ziemi, jakby jego noga była do niej przybita.
– Lena! – krzyknął bliski obłędu. – Nie!
Pietten zrzucił ją z siebie jednym mocnym ruchem ramienia. Kobieta poderwała się 
ponownie na nogi i wyciągnęła spod szaty nóż. Wściekłość wykrzywiała jej 
delikatną twarz, 
gdy zamierzyła się na Piettena.
On jednak uchylił się przed jej ciosem, cofnął szybko na chwilę, aby odzyskać 
równowagę. Potem roześmiał się dziko.
– Nie! – wrzasnął Covenant.
Lena ponownie uderzyła, wówczas Pietten złapał za nadgarstek jej ręki 
trzymającej nóż i 
odwrócił ostrze od siebie. Powoli wykręcał jej rękę, zmuszając, aby ją opuściła. 
Lena biła go 
wolną ręką, ale on nie puszczał jej. Nie potrafiła oprzeć się jego sile. Padła 
na kolana.
– Ranyhyn! – wydyszała do Covenanta. – Przywołaj ranyhyn!
– Lena! – krzyknął Covenant. Wspierając się na włóczni, podciągnął się na nogi, 
przewrócił się, próbował się czołgać.
Tymczasem Pietten powoli, nieubłaganie, odchylał ją do tyłu, aż w końcu Lena 
leżała, 
szamocząc się na ziemi. Potem wyciągnął zza pasa swój ostry drewniany szpikulec. 
Jednym 
okrutnym uderzeniem wbił go w jej brzuch, przyszpilił do zmarzniętej ziemi.
W głowie Covenanta huczało przerażenie. Zdawał się rozpadać na kawałki; porażony 
bólem stracił natychmiast przytomność.
Gdy otworzył oczy, ujrzał stojącego nad sobą Piettena.
Pietten zlizywał krew z ręki.
Covenant próbował unieść włócznię, ale Pietten mu ją wyrwał.
– A teraz, Ringthane! – krzyknął w ekstazie. – Teraz zabiję ciebie. Klęknij – 
płaszcz się 
przede mną. Spełnij moje marzenia. Będę uczciwy – dam ci szansę. Z dziesięciu 
stóp rzucę 
włócznią. Możesz uskoczyć – jeśli kostka ci na to pozwoli. Uczyń tak. Sprawisz 
mi 
przyjemność.
Ze śmiechem podobnym do warczenia odszedł, odwrócił się i wyważył włócznię w 
dłoni.
– Nie wybrałeś życia? – drwił. – Klęknij więc. Dosięgło cię upodlenie.
W odrętwieniu, jakby nie wiedział, co czyni, Covenant uniósł dwa palce swej 
prawej ręki 
do ust i wydał słaby gwizd.
Ranyhyn pojawił się natychmiast na szczycie wzgórza, a potem zbiegł galopem w 
dolinę. 
Był straszliwie wychudzony, tak wycieńczony długą zimą, że jedynie kasztanowa 
skóra 
zdawała się trzymać razem jego szkielet. Biegł jednak niczym nieposkromiona 
duma, prosto 
ku Covenantowi.
Pietten zdawał się nie zauważać jego przybycia. Był w transie, uniesieniu 
spowodowanym smakiem krwi. Niepomny tego wziął zamach, pochylił ciało, aż 
mięśnie 
naprężyły się z pasją – cisnął włócznię niczym strzałę zemsty w serce Covenanta.
Ranyhyn zmienił kierunek, wpadł pomiędzy obu mężczyzn, po czym padł, dygocząc 
niczym sakwa luźnych kości. Przewrócił się na bok, a wówczas obaj ujrzeli 
włócznię Piettena 
sterczącą z zakrwawionej sierści konia.
Ten widok poraził Piettena niczym wybuch chaosu. Gapił się z niedowierzaniem na 
to, co 
uczynił, jakby to było coś niepojętego, przechodzącego ludzką wytrzymałość. 
Zdawało się 
brakować mu słów dla tego, co zobaczył. Z ust dobywał mu się jedynie 
niezrozumiały 
skowyt, a mięśnie gardła drgały, jakby nie mógł przełknąć śliny. Jeśli nawet 
widział 
czołgającego się ku niemu Covenanta, to nie dał tego po sobie poznać. Stał ze 
zwieszonymi 
rękoma, dopóki Covenant nie dźwignął się przed nim na jednej nodze i nie wbił w 
jego pierś 
trzymanego oburącz, ostrego noża stonedownora.
Covenant zadał ten cios pełnymi nienawiści dłońmi. Siła uderzenia pchnęła go do 
przodu 
i Niedowiarek przewrócił się na ciało Piettena. Krew tryskająca spod ostrza 
obryzgała jego 
kurtkę, zalała mu ręce, poplamiła koszulę, ale on nie zwracał na to uwagi. Ten 
jeden cios 
wyczerpał całą jego wściekłość. Covenant odepchnął się od ciała, odczołgał ku 
Lenie, ciągnąc 
za sobą swą kostkę niczym kamień milowy bólu.
Po dotarciu do niej stwierdził, że jeszcze żyje. Cały przód jej szaty był mokry 
i krew 
wypływała jej cienką strużką spomiędzy warg; ale nadal żyła. Chwycił szpikulec, 
aby go 
wyciągnąć, ale ten ruch wyrwał z jej ust bolesne sapnięcie. Z wysiłkiem 
otworzyła oczy. Były 
przytomne, jakby w końcu uwolniła się od zamętu, który nadał kształt jej życiu. 
Po chwili 
rozpoznała Covenanta i spróbowała się uśmiechnąć.
– Lena – błagał. – Lena.
– Kocham cię – odpowiedziała głosem wilgotnym od krwi. – Nie zmieniłam się.
– Lena. – Silił się, aby odpowiedzieć na jej uśmiech, ale ta próba wykrzywiła mu 
twarz, 
jakby miał zamiar krzyczeć.
Wyciągnęła ku niemu rękę, dotknęła jego czoła, jakby chciała wygładzić chmurne 
zmarszczki.
– Uwolnij ranyhyn – szepnęła.
Ten wysiłek pochłonął resztkę jej sił. Umarła. Z jej ust płynęła krew.
Covenant wpatrywał się rozgorączkowanymi oczami, jakby dostrzegł w tym 
przekleństwo. Nie przychodziły mu na myśl żadne słowa, ale wiedział, co się 
stało. Gwałt, 
zdrada, teraz morderstwo – on tego wszystkiego dokonał, popełnił każdą zbrodnię. 
Złamał 
obietnicę złożoną po bitwie o Niebotyczne Woodhelven, gdy przysiągł, że nigdy 
więcej nie 
zabije. Przez długą chwilę przyglądał się swym drętwym palcom, jakby były 
rzeczami bez 
znaczenia. Potem odczołgał się od Leny ku ranyhyn.
Ból okrył pysk konia pianą, a boki unosiły mu się z okropnym trudem. Spokojnie 
jednak 
przyglądał się zbliżaniu Covenanta, tak jakby po raz pierwszy w życiu nie lękał 
się 
powiernika białego złota. Covenant po dotarciu do niego natychmiast skierował 
się do rany. 
Włócznia tkwiła głęboko; początkowo nie wierzył, że potrafi ją wyciągnąć. 
Pracował obiema 
rękoma, wbijając łokcie w jego unoszone dyszeniem żebra. W końcu wyrwał drzewce. 
Krew 
trysnęła z rany, pomimo to koń podźwignął się na nogi, stanął chwiejąc się i 
trącił go 
pyskiem, jakby chciał powiedzieć, że będzie żyć.
– Dobrze – wymamrotał, mówiąc na wpół do siebie. – Wracaj. Idź... opowiedz 
wszystko 
innym. Nasza umowa skończona. Żadnych więcej umów. Nigdy więcej... – Ogień 
przygasał 
do żaru, a jego głos cichł, jakby wraz z nim i on tracił siły. Wiatr dmuchnął w 
niego ciemną 
mgłą, ale chwilę później Niedowiarek opanował się. – Żadnych więcej umów. 
Powiedz im.
Ranyhyn stał, jakby nie chciał go opuścić.
– Ruszaj – nalegał ochrypłym głosem. – Jesteście wolne. Musisz im o tym 
powiedzieć. W 
imię... w imię Kelenbhrabanala, Ojca Koni. Idź.
Na dźwięk tego imienia ranyhyn odwrócił się z bólem i pokuśtykał z dolinki. Na 
szczycie 
wzgórza zatrzymał się i raz jeszcze na niego spojrzał. Przez chwilę 
Niedowiarkowi zdawało 
się, że widzi na tle nocnego nieba sylwetkę stającego dęba konia, wizja 
zniknęła.
Nie czekał, nie odpoczywał. Nie zastanawiał się nad skutkami swych czynów. 
Chwycił 
włócznię Piettena i wsparł się na niej niczym na lasce. Kostka wyła z bólu, gdy 
ciągnął ją po 
ziemi, ale zacisnął zęby i z wysiłkiem oddalił się od ognia. Gdy tylko wyszedł z 
kręgu jego 
ciepła, mokre ubranie zaczęło na nim zamarzać.
Nie miał pojęcia, dokąd zmierzał, ale wiedział, że musi iść. Przy każdym 
oddechu, który 
przeciskał się przez jego zaciśnięte zęby, szeptał słowo nienawiść, jakby to 
było pytanie.
11. Rytuał profanacji
Po odejściu Loeryi lord Mhoram pozostał na wieży przez resztę nocy. Co pewien 
czas 
wywoływał w swej lasce przepływ mocy, dzięki czemu nie przemarzał w lodowatych 
podmuchach wiatru. W milczącym przerażeniu obserwował, jak rozgałęzione żyły 
złośliwości 
pulsowały na ziemi wokół Revelstone niczym matowa, zielono-czerwona lawa 
przenikająca 
do twierdzy i osłabiająca odwagę. Zła moc, która rozchodziła się od Kamienia 
furii samadhi i 
prętów ur-podłych, rozświetlała noc jaskrawym blaskiem; w nieregularnych 
odstępach czasu 
tryskały snopy iskier, gdy żyły napotykały na opór w skale.
Czoło tej lawy, choć przesuwało się powoli, od ścian Revelstone dzieliło już 
niewiele 
jardów. Mhoram czuł pod stopami twierdzę jęczącą w milczącym bezruchu, jakby ta 
ogromna 
budowla chciała cofnąć się przed złośliwą groźbą tych żył.
Jednakże nie dlatego Mhoram stał przez tę długą noc wystawiony na natarczywość 
wichru. Postępy natarcia mógł wyczuć w dowolnym miejscu twierdzy, podobnie jak 
nie 
potrzebował oczu, aby dostrzec bliskość nerwowego załamania mieszkańców miasta. 
Przyglądał się rozwojowi natarcia, ponieważ jedynie postrzegając moc Szatańskiej 
Pięści 
wszystkimi swymi zmysłami, uprzytamniając sobie na wszystkie możliwe sposoby 
jego 
okropienstwa, mógł się jej opierać.
Gdy tracił z oczu to okropne widowisko, przerażenie zdawało się spadać znikąd, 
rzucając 
cień na jego serce niczym podzwonne bezpodstawnego wyroku. Wprowadzało zamęt w 
jego 
myślach, paraliżowało jego instynkt. Idąc przez sale Revelstone, widział twarze 
poszarzałe z 
niewysłowionego panicznego strachu, słyszał nieustanny, ściskający za serce 
szmer 
szlochających dzieci, krzyczących w popłochu na widok własnych rodziców, czuł 
skrajne 
duchowe wyczerpanie tych nielicznych mężnych ludzi, którzy utrzymywali twierdzę 
przy 
życiu – Quaana, trojga lordów, większości powierników Mądrości, lillianrill i 
rhadhamaerl. 
W takich chwilach ledwie mógł zapanować nad gniewem z powodu swej bezradności, 
gniewem, który popychał go do ataku na przyjaciół, ponieważ czuł się winny 
upadku Krainy. 
Narastało w nim poczucie szalonej beznadziejności, a jedynie on spośród 
wszystkich lordów 
wiedział, co zrobić, aby owa beznadziejność wydała owoce.
Jednakże gdy stawał samotnie na strażnicy, mając u swych stóp armię Szatańskiej 
Pięści, 
jego myśli rozjaśniały się, potrafił dostrzec, co działo się z Revelstone. Zima 
i atak nabierały 
innego znaczenia. Przestawał siebie obwiniać; wiedział, że nikogo nie można 
winić za 
bezradność wobec tak nieodpartej wrogości. Zniszczenie było łatwiejsze od 
obrony, a gdy 
wola zniszczenia dostatecznie przybierała na sile, to nie można było zwyczajnych 
mężczyzn i 
kobiet potępiać za to, że nie udało im się odeprzeć fali zła. Toteż lord był w 
stanie zapanować 
nad swoją zdolnością do profanacji. Na widok pełzającego ataku oczy płonęły mu 
niczym 
żółta furia, ale on szukał sposobów obrony.
Największy strach w tym ataku budziła jego niezachwiana dzikość. Widział, że ur-
podli 
utrzymywali swą moc na stałym poziomie, zmieniając swe pozycje, pozwalając 
kolejno 
odpoczywać każdemu klinowi i wiedmistrzowi. Z doświadczenia wiedział również, że 
siła 
lorda Foula – jego własna ogromna potęga posługująca się Złoziemnym Kamieniem – 
była w 
stanie doprowadzić armię do szaleństwa, popchnąć do większej wściekłości, niż 
były w stanie 
znieść ciała jego stworzeń. Szatańska Pięść był jednak tylko gigantem, ciałem o 
śmiertelnych 
mięśniach, kościach i krwi. Nawet gigant-furia nie był w stanie wytrzymać zbyt 
długo tak 
skrajnego wysiłku.
A co więcej, można się było spodziewać, że samadhi tracił częściowo panowanie 
nad 
własną armią, koncentrując się na ataku. Wszystkie legiony pozostawały jednak na 
swych 
pozycjach wokół Revelstone, a każdy ze stworów kierował swą żądzę ku twierdzy. 
Szmaragdowy wypływ sił samadhi nawet na chwilę nie osłabł. Nie było wątpliwości, 
że lord 
Foul wspierał swą armię i jej dowódcę mocą, której potęga przekraczała pojęcie 
Mhorama.
Lord upatrywał nadziei dla Revelstone jedynie w owym niezachwianym wysiłku. 
Obrońcy mieli nadzieję i modlili się o to, aby egida Szatańskiej Pięści załamała 
się, nim oni to 
uczynią. Będą bowiem zgubieni, jeśli nie znajdą sposobu na przetrwanie ataku.
Mhoram wrócił do pustych kamiennych sal o pierwszym, szarym, przyćmionym 
szyderstwie poranka. Był gotów walczyć o przetrwanie.
Cicha, ale mocna fala paniki, która uderzyła w niego, gdy wkraczał głównym 
korytarzem 
do twierdzy, omal nie złamała jego postanowienia. Wyczuwał, jak za ścianami 
ludzie 
zaciskali zęby ze strachu. Dolatywały go krzyki z dalekich galerii; dwie grupy 
gotowe były 
bronić się przed sobą nawzajem. Za zakrętem natknął się na grupkę wygłodniałych 
ludzi, 
którzy usiłowali wedrzeć się do spiżarni; byli przekonani, że kucharze w 
jadalniach 
przyrządzali trucizny.
Mhoram wybuchnął gniewem, rzucił się w ich kierunku, aby porazić ich głupotę, 
nim 
jednak do nich dotarł, ludzie wpadli w panikę i uciekli przed nim, jakby był 
upiorem. Na 
placu pozostali dwaj wojownicy Quaana, którzy trzymali straż przed spiżarnią, 
ale wyglądali 
tak, jakby raczej pilnowali siebie nawzajem niż zapasów. Nawet oni spoglądali na 
Mhorama z 
przerażeniem.
Lord opanował się, zmusił wykrzywione usta do uśmiechu i rzucił kilka słów 
otuchy 
strażnikom. Potem pośpiesznie odszedł.
Wielki lord zauważył, że kryzys w Revelstone osiągnął swój punkt szczytowy. A 
on, aby 
pomóc, musiał dostarczyć miastu czegoś więcej niż tylko chwilowego wsparcia. Z 
ponurą 
zawziętością zignorował strach, który nacierał na jego świadomość. Krocząc 
korytarzami i 
schodami w dół, posłużył się swą laską, aby przywołać ciepłodzieja Tohrma i 
wszystkich 
skaleningasów. Rozkaz wydał z całą stanowczością, aby możliwie jak najwięcej 
rhadhamaerl 
oparło się swej panice i odpowiedziało.
W końcu dotarł do dziedzińca, wokół którego znajdowały się komnaty lordów, i 
poczuł 
przypływ chwilowej ulgi na widok Tohrma i kilkunastu skaleningasów oraz 
kolejnych, którzy 
przybywali. Wkrótce dwudziestu rhadhamaerl – niemal wszyscy mistrzowie kamiennej 
mądrości twierdzy – stało na błyszczącej kamiennej posadzce, czekając, aby 
przemówił.
Wielki lord przyglądał się chwilę ludziom, wzdrygając się w duchu na ich 
niedolę. Byli 
skaleningasami posiadającymi mądrość rhadhamaerl, a teraz zadawano im ból 
właśnie przez 
otaczający ich zewsząd kamień. Potem Mhoram kiwnął głową. To było właściwe 
miejsce, aby 
zacząć; jeśli tylko uda mu się przekonać tych ludzi, że są w stanie oprzeć się 
złu Szatańskiej 
Pięści, to oni z kolei będą mogli wiele uczynić dla pozostałych mieszkańców 
miasta.
Z wysiłkiem, który naprężył mięśnie jego twarzy, uśmiechnął się do 
zgromadzonych. 
Tohrm odpowiedział niezdarnym uśmieszkiem, który szybko zmienił się ponownie w 
lęk.
– Skaleningasi – zaczął szorstko Mhoram. – Zbyt długo każdy z nas sam borykał 
się z 
tym złem. Musimy połączyć nasze siły, aby sformować mocniejszą obronę.
– Byliśmy posłuszni twym rozkazom – mruknął ponuro jeden z mężczyzn.
– To prawda – odparł Mhoram. – Dotychczas wszyscy poświęcaliśmy swe siły 
dodawaniu otuchy mieszkańcom Revelstone. Dbaliście, aby nie przygasły ognie 
skaleningu, 
tak jak poleciłem. Mądrość jednak nie zawsze szybko przychodzi. Teraz widzę to 
wszystko 
inaczej. Uważniej przysłuchałem się głosowi twierdzy. Czułem, jak sama skała 
krzyczała 
przeciwko złu. I teraz powiadam wam, że jeśli Revelstone ma przetrwać, musimy w 
inny 
sposób stawić mu opór. Mylnie pojęliśmy nasze cele. Kraina nie żyje dla nas – to 
my żyjemy 
dla Krainy. Skaleningasi, musicie spożytkować swą mądrość do obrony kamienia. 
Tutaj, w 
tym miejscu – dotknął świecącej podłogi końcem swej laski – drzemie moc, którą 
być może 
jedynie rhadhamaerl mogą pojąć. Wykorzystajcie ją. Wykorzystajcie wszelką 
możliwą moc – 
uczyńcie wespół wszystko, co trzeba, aby znaleźć jakiś sposób na zamknięcie 
kamiennego 
serca Revelstone przed tym złym urokiem. Ludzie potrafią o siebie zadbać, jeśli 
Revelstone 
nie opuści odwaga.
Wypowiadając te słowa, uświadomił sobie, że dawno powinien był już to zrozumieć. 
To 
strach wprawił go w odrętwienie, zupełnie tak samo jak skaleningasów. Teraz 
jednak oni 
również zaczynali rozumieć. Otrząsnęli się z drętwoty, uścisnęli sobie dłonie i 
popatrzyli po 
sobie z gotowością, bez lęku. Usta Tohrma wygięły się w znajomym uśmiechu.
Wielki lord bez wahania zostawił skaleningasów przy ich pracy. Odchodząc 
tunelem, czuł 
się jak człowiek, który odkrył nową magię.
Skierował swe kroki ku jednemu z głównych refektarzy. O kuchmistrzu wiedział, że 
był 
zażywnym, lubiącym dobrze zjeść człowiekiem, nieskorym do lęku czy strachu. Po 
drodze 
rozesłał kolejne wezwania, tym razem przywołując lordów i hirebrandów, 
ciepłodzieja 
Borillara. Amatin i Trevor odpowiedzieli z wyczuwanym napięciem, a Borillar 
przesłał w 
odpowiedzi nieco bojaźliwy sygnał. Minęła zaś długa chwila, nim odpowiedziała 
Loerya, a jej 
odzew był apatyczny, jakby drzemała z przerażenia. Mhoram miał nadzieję, że 
działania 
rhadhamaerl wkrótce wywrą oczekiwany wpływ, dzięki czemu ludzie podobni Loeryi 
nie 
stracą zupełnie odwagi. Lord piął się przez kolejne poziomy twierdzy ku 
refektarzowi, miał 
wrażenie, że przedziera się przez zjadliwy strach.
W pobliżu kuchni dostrzegł znajomą postać, która zniknęła w bocznym korytarzu, 
najwyraźniej pragnąc uniknąć z nim spotkania. Mhoram również skręcił za róg i 
nagle znalazł 
się twarzą w twarz z Trellem, małżonkiem Atiaran.
Rosły mężczyzna sprawiał wrażenie rozgorączkowanego. Siwiejąca broda zdawała się 
mu 
jeżyć, zapadłe policzki płonęły, a jego posępne, rozgorączkowane oczy umykały 
przed 
spojrzeniem Mhorama, jakby Trell nie potrafił opanować ich błądzenia. Mężczyzna 
stał przed 
patrzącym nań badawczo Mhoramem. Wydawało się, że w każdej chwili mógł się 
załamać i 
uciec.
– Trell skaleningas – powiedział Mhoram ostrożnie – inni rhadhamaerl pracują 
przeciwko temu złu. Potrzebują twej siły.
Spojrzenie Trella śmignęło po twarzy Mhorama niczym bicz gniewu.
– Pragniesz ochronić Revelstone, aby nienaruszone służyło Wzgardliwemu. – Słowo 
„nienaruszone” wymówił z taką goryczą, że zabrzmiało jak przekleństwo.
Mhoram zacisnął usta, słysząc to oskarżenie.
– Pragnę zachować twierdzę dla jej własnego dobra.
Błądzące oczy Trella miały nienasycony wyraz, jakby lękały się oślepnąć.
– Nie pracuję dobrze z innymi – powiedział Trell po chwili przyciszonym głosem, 
po 
czym przybrał naglący ton. – Wielki lordzie, zdradź mi swój sekret.
Jego żądanie zaskoczyło Mhorama.
– Mój sekret?
– Sekret mocy. Muszę mieć moc.
– W jakim celu?
Trell wiercił się przez chwilę, szukając odpowiedzi, ale potem jego spojrzenie 
ponownie 
uderzyło Mhorama.
– Pragniesz, by Revelstone było nienaruszone? – Słowo „nienaruszone” znowu 
wypluł z 
ust niczym żółć, potem odwrócił się gwałtownie i odszedł.
Mhoram poczuł lodowaty dotyk przeczucia na swym karku i spoglądał za odchodzącym 
Trellem, jakby potężny skaleningas wlókł za sobą pióropusz nieszczęścia. 
Jednakże nim sobie 
to w pełni uświadomił, wszystkie przeczucia przesłoniła atmosfera strachu 
panująca w 
Revelstone. Lord nie ośmieliłby się przekazać Trellowi swej sekretnej wiedzy. 
Nawet 
skaleningas mógłby wówczas przyzwać rytuał profanacji.
Z wysiłkiem przypomniał sobie, dokąd szedł, i ponownie ruszył w kierunku 
refektarza.
Ponieważ spotkanie z Trellem opóźniło jego przybycie, wszyscy ludzie, których 
wezwał, 
czekali już na niego. Stali bezradnie pośród opuszczonych stołów w wielkiej, 
pustej sali i z 
drżeniem obserwowali jego nadejście, tak jakby niósł z sobą paradoksalnie 
fatalną nadzieję, 
zbawczy los.
– Wielki lordzie – zaczął natychmiast szef kuchni, tłumiąc swój strach gniewem – 
nie 
jestem w stanie zapanować nad tymi baranami udającymi kucharzy. Połowa z nich 
opuściła 
mnie, a pozostali nie chcą pracować. Wymachują nożami i nie chcą wyleźć z kątów, 
w 
których się ukryli.
– A zatem musimy odbudować ich odwagę. – Pomimo strachu, jakiego mu napędził 
Trell, 
Mhoram stwierdził, że łatwiej mu się uśmiechać. Spojrzał na lordów i 
hirebrandów. – Nie 
czujecie tego?
Amatin kiwnęła głową z oczami pełnymi łez. Trevor uśmiechnął się.
Pod ich stopami następowała zmiana.
Była drobna, niemal podświadoma. Jednakże wkrótce nawet hirebrandzi mogli ją 
wyczuć. 
Bez pomocy ciepła czy światła rozgrzewała i rozjaśniała ich serca.
W niemal namacalny sposób skała Revelstone przypominała sobie, że jest twardym 
granitem, a nie kruchym piaskowcem.
Mhoram wiedział, że ta zmiana nie była wszędzie wyczuwalna – że cała siła 
rhadhamaerl 
nie wystarczyłaby na odparcie ponurego ataku strachu Szatańskiej Pięści. 
Skaleningasowie 
uczynili jednak początek. Teraz każdy, kto poczuł zmianę, będzie wiedział, że 
opór jest nadal 
możliwy.
Lord pozwolił zebranym cieszyć się przez chwilę zmianami zachodzącymi w 
granicie. 
Potem przystąpił do drugiego punktu tworzenia obrony. Poprosił ciepłodzieja 
Borillara o całą 
uzdrawiającą esencję drzewną rillinlure, jaką mógł dostarczyć, i wysłał 
pozostałych 
hirebrandów, by pomogli szefowi kuchni ponownie przystąpić do pracy.
– Gotujcie i nie przestawajcie – polecił. – Praca pozostałych refektarzy jest 
sparaliżowana. Wszyscy, którzy poszukują jedzenia, muszą je tutaj znaleźć.
Borillar miał wątpliwości.
– Nasze zapasy rillinlure szybko się wyczerpią przy takich ilościach pożywienia. 
Nic nie 
pozostanie na dalsze oblężenie.
– Tak już być musi. Naszym błędem było oszczędzanie i wydzielanie naszych sił na 
wypadek przyszłych niebezpieczeństw. Jeśli nie uda nam się przetrwać tego ataku, 
to 
przyszłość nie będzie dla nas miała znaczenia. – A gdy Borillar nadal się wahał, 
dodał: – Nie 
lękaj się, ciepłodzieju. Szatańska Pięść też musi odpocząć po takim wytężeniu 
swej mocy.
Po chwili Borillar zrozumiał mądrość decyzji wielkiego lorda. Odszedł, aby 
wykonać 
jego polecenia, a Mhoram zwrócił się do pozostałych lordów.
– Przyjaciele, nam przypada inne zadanie. Musimy sprowadzić tu ludzi, aby mogli 
najeść 
się i odzyskać siły.
– Poślij grupę bojową – powiedziała Loerya. Na jej twarzy wyraźnie malował się 
ból 
spowodowany rozdzieleniem z córkami.
– Nie. Strach skłoniłby niektórych do gwałtownego oporu. Musimy ich przywołać, 
sprawić, aby sami chcieli przyjść. Musimy odsunąć na bok własne obawy i rozesłać 
po 
twierdzy wezwanie w taki sposób, aby ludzie zechcieli na nie odpowiedzieć.
– A kto będzie bronił Revelstone... gdy my będziemy tu zajęci? – zapytał Trevor.
– Niebezpieczeństwo jest właśnie tutaj. Nie musimy marnować sił na bezużyteczne 
trzymanie straży. Nie będzie innego ataku, dopóki trwa ten. Chodźcie. Połączycie 
swą moc z 
moją. My, lordowie, nie możemy pozwolić na taki upadek ducha twierdzy.
Wypowiadając te słowa, lord wydobył ze swej laski jarzący się jasno płomień. 
Zestroił go 
z emanacją kamienia i skierował na ścianę. Płomienna moc popłynęła przez skałę 
niczym 
odwaga, sprawiając, że ludzie w jej zasięgu odzyskiwali odwagę i przybywali do 
refektarza.
Amatin, Trevor, a potem i Loerya poszli za przykładem Mhorama. Ich ognie 
połączyły się 
z jego płomieniem, a umysły skłoniły ku temu samemu zadaniu. Z ich pomocą wielki 
lord 
odepchnął przerażenie, podzielił się z nimi swym nieugiętym przekonaniem, dzięki 
czemu 
promieniujące na Revelstone wezwanie nie było skażone strachem.
Wkrótce ludzie zaczęli odpowiadać. Wchodzili do refektarza z zapadniętymi oczyma 
niczym ofiary sennych koszmarów – przyjmowali parujące tace od szefa kuchni i 
hirebrandów – siadali przy stołach i zaczynali jeść. A gdy zjedli, prowadzono 
ich do 
sąsiedniej sali, gdzie powiernicy Mądrości zachęcali ich gorąco do śpiewania:
Berek! Przyjacielu Ziemi! – wspomóż i osłoń,
Dopomóż w walce z wrogiem!
Ziemia daje i odpowiada dzwonowi Mocy.
Dzwoń Przyjacielu Ziemi! wspomóż i uzdrów!
Oczyść Krainę z krwawej śmierci i niedoli!
Coraz więcej ludzi przychodziło ściągniętych muzyką i wezwaniem lordów 
emanującym 
z granitu Revelstone. Podtrzymując się wzajemnie, niosąc swe dzieci, ciągnąc 
przyjaciół, 
pokonali swój strach i przybyli, ponieważ jedzenie, muzyka, rillinlure, skała – 
lordowie i 
życie Revelstone – wyzwoliło skrywane w głębi serca odruchy.
Po pierwszej fali napływających ludzi lordowie odpoczywali kolejno, aby 
zmęczenie nie 
osłabiło ich starań. Kiedy wyczerpało się rillinlure, hirebrandzi dostarczyli 
specjalny ogień 
powracającym do pracy kucharzom i wspomogli swą mądrością wezwanie lordów. 
Wojownicy Quaana przestali upierać się przy pilnowaniu murów i przybyli z pomocą 
kucharzom – sprzątali stoły, myli naczynia i tace, przynosili zapasy ze 
spiżarni.
Miasto znalazło sposób, by oprzeć się przerażeniu. Było zdecydowane zwyciężyć. 
Ogółem na wezwanie odpowiedziała mniej niż połowa mieszkańców Revelstone, ale to 
wystarczyło. Utrzymywali twierdzę lordów przy życiu, choć powietrze, którym 
oddychali, 
cuchnęło złośliwością.
Przez cztery dni i noce wielki lord Mhoram nie opuścił swego posterunku. 
Odpoczywał i 
jadł, aby zachować siły, ale trwał na swym posterunku przy ścianie refektarza. Z 
czasem 
ledwie widział i słyszał poruszających się wokół ludzi. Skoncentrował się na 
kamieniu, 
dostroił się do tonacji Revelstone, do pulsu jego istnienia i walki o 
zawładnięcie życiem 
skały. Widział równie wyraźnie jakby stał na strażnicy, że wściekła moc 
Szatańskiej Pięści 
przesączyła się w pobliże zewnętrznych murów i tam zatrzymała się – zawisła, a 
tymczasem 
twierdza walczyła przeciwko niej. Słyszał stłumiony jęk skały, walczącej, by 
oprzytomnieć. 
Czuł wyczerpanie skaleningasów. Wszystko to przyjął na siebie i zepsuciu 
Wzgardliwego 
przeciwstawił swą niezłomną wolę.
I zwyciężył.
Tuż przed świtem piątego dnia zaciekły atak załamał się niczym fala przypływu 
łamiąca 
się pod własnym ciężarem. Przez długą chwilę oszołomienia Mhoram czuł radosne 
uniesienie 
rozchodzące się w skale pod jego stopami i nie mógł tego zrozumieć. Wokół niego 
ludzie 
gapili się zaskoczeni, zdumieni nagłym zwolnieniem nacisku. Potem porwany 
wspólnym 
impulsem rzucił się wraz ze wszystkimi ku zewnętrznym murom, aby spojrzeć na 
oblężenie.
Ziemia poniżej nich parowała i drgała niczym zranione ciało, ale wrogość, która 
nią 
targała, znikła. Armia Szatańskiej Pięści leżała w swym obozowisku zdruzgotana 
nadmiernym wysiłkiem. Samego furii Szatańskiej Pięści nie było nigdzie widać.
Całe mury Revelstone rozbrzmiewały okrzykami zwycięstwa. Słabe, zachrypnięte, 
wyczerpane, wygłodniałe głosy wiwatowały, płakały, wykrzykiwały ochrypłe 
wezwania, 
jakby oblegający byli pobici. Mhoramowi ulga zamgliła spojrzenie. Odwrócił się, 
aby pójść 
do twierdzy. Za mm stała Loerya, płacząc ze szczęścia i starając się przytulić 
jednocześnie 
wszystkie trzy swoje córki. U jej boku Trevor ściskał i podrzucał do góry 
chichoczącą 
dziewczynkę.
– Odpocznij teraz, Mhoramie – powiedziała rozradowana Loerya. – Zostaw twierdzę 
nam. Wiemy, co trzeba zrobić.
Wielki lord Mhoram skinął głową w niemej wdzięczności i odszedł wyczerpany do 
swej 
komnaty.
Jednakże nie odprężył się, dopóki nie poczuł, że grupa bojowa ponownie zajęła 
swe 
obronne pozycje – dopóki nie wyczuł, że grupki ludzi przemierzały twierdzę w 
poszukiwaniu 
najbardziej poszkodowanych spośród tych, którzy przeżyli atak – dopóki nie 
wyczuł, że 
powoli wraca do miasta porządek, niczym mamut otrząsający się z chaosu. Dopiero 
wówczas 
pozwolił się unieść powolnemu pulsowi wnętrza skały i we śnie pozbył się swego 
brzemienia 
– zawierzył pewności kamienia.
Nim Mhoram obudził się następnego ranka, twierdza lordów w miarę swych 
możliwości 
wróciła już do gotowości bojowej. Dowódca Quaan przyniósł mu tacę ze śniadaniem 
i gdy 
Mhoram jadł, zdał mu relację z tego, co działo się w mieście.
Dzięki wyszkoleniu i wyjątkowemu oddaniu niektórych kling i dowódców kling, 
grupa 
bojowa w zasadzie nie odniosła żadnych strat. Skaleningasowie byli wyczerpani, 
ale zdrowi. 
Powiernicy Mądrości i hirebrandzi odnieśli jedynie przypadkowe rany zadane przez 
porażonych paniką przyjaciół. Jednakże ludzie, którzy nie odpowiedzieli na 
wezwanie 
lordów, nie mieli się zbyt dobrze. Grupy poszukiwaczy odnalazły kilkudziesięciu 
zmarłych, 
szczególnie na najniższym poziomie, w mieszkaniach blisko zewnętrznych murów. 
Większość z nich umarła z pragnienia, ale niektórych zamordowali oszaleli ze 
strachu 
przyjaciele i sąsiedzi. A setki innych ocalałych zdawało się być obłąkanych.
Kiedy poszukiwania dobiegły końca, lord Loerya zabrała do uzdrowicieli 
wszystkich 
fizycznie i psychicznie rannych, a także tych, którzy zdawali się pamiętać 
popełnienie 
morderstwa. Teraz lord pomagała uzdrowicielom. Twierdza była nienaruszona.
Mhoram wysłuchał go w milczeniu i czekał, aby sędziwy dowódca ciągnął dalej. 
Quaan 
jednak z rozmysłem milczał i wielki lord był zmuszony sam zabrać głos.
– A co z armią furii? – zapytał.
Quaan splunął z nagłą gwałtownością.
– Nie ruszyła się.
To była prawda. Hordy Szatańskiej Pięści wycofały się do swych obozowisk i 
popadły w 
bezruch, jakby wycofano poruszającą ich siłę.
W ciągu następnych dni pozostawali zasadniczo w bezruchu. Poruszali się jedynie 
w celu 
wykonania podstawowych czynności w obozowisku. Z południa i wschodu ciemnymi 
żyłami 
docierały do nich zapasy. Od czasu do czasu śmigał między nimi błysk mocy – 
smagnięcie 
bez przekonania, z pewnością dla zachowania panowania nad bestiami, ale żadna z 
nich nie 
pojawiła się w zasięgu głosu z twierdzy. Samadhi furia nie pokazywał się. 
Jedynie 
nieprzerwany pierścień oblężenia świadczył o tym, że lord Foul nie został 
pokonany.
Przez pięć dni – dziesięć – piętnaście – nieprzyjaciel leżał jak martwy wokół 
Revelstone. 
Początkowo niektórzy z bardziej optymistycznych mieszkańców miasta dowodzili, że 
duch 
bojowy atakujących został złamany, ale dowódca Quaan nie dawał temu wiary i 
Mhoram 
przyznał rację staremu przyjacielowi, gdy sam rozejrzał się uważnie ze 
strażnicy.
Szatańska Pięść po prostu czekał z ponownym atakiem, aż Revelstone zje swoje 
zapasy i 
osłabnie.
Dni płynęły. Wielki lord Mhoram stopniowo tracił zdolność do odpoczynku. Leżał w 
napięciu w swej komnacie i wsłuchiwał się w coraz bardziej minorowy nastrój 
miasta.
Powoli, dzień za dniem, twierdza lordów zaczynała rozumieć swe kłopotliwe 
położenie. 
Giganci, którzy wykuli Revelstone ze skały przed tysiącami lat, w czasach 
Damelona, 
zadbali, aby miasto było niezdobyte; i wszystkim mieszkańcom od urodzenia 
towarzyszyło 
przeświadczenie, że ich zamiar się powiódł. Mury były z granitu, a bramy nie do 
zdobycia. W 
razie kryzysu urodzajny górski płaskowyż mógł zapewnić twierdzy wyżywienie. 
Jednakże 
nieprzewidziana, niemożliwa do przewidzenia zima Wzgardliwego uczyniła z 
płaskowyżu 
pustkowie; zboża i owoce nie mogły rosnąć, bydło i inne zwierzęta nie mogły 
wyżyć w 
lodowatym wichrze. A miasto od czasu nastania naturalnej zimy czerpało zapasy ze 
spiżarni.
Po raz pierwszy w długiej historii Revelstone jego mieszkańcy spostrzegli, iż 
mogą 
umrzeć z głodu.
W pierwszych dniach oczekiwania lordowie zaczęli ściśle racjonować żywność. 
Redukowali dzienne racje, aż w końcu wszyscy w Revelstone chodzili cały czas 
głodni. 
Bardziej surowo zorganizowali działanie refektarzy, aby jedzenie nie marnowało 
się, ale 
wszystkie te działania były namacalnie niewystarczające. Miasto liczyło wiele 
tysięcy 
mieszkańców; nawet przy minimalnych racjach konsumowali każdego dnia ogromne 
ilości 
zapasów.
Wcześniejsze uniesienie wyciekało z nich niczym woda sącząca się w suchy piasek. 
Oczekiwanie początkowo stało się odrętwiające, potem ciężkie i złowieszcze 
niczym 
uwięziony grom, potem irytujące. Wielki lord Mhoram stwierdził, iż z 
utęsknieniem 
wyczekuje następnego ataku. Atakowi potrafił się przeciwstawić.
Stopniowo zimne, szare dni niepewności zaczęły osłabiać roztropność twierdzy, 
jej 
poczucie pragmatyzmu. Niektórzy farmerzy – ludzie, których zima pozbawiła dzieła 
ich życia 
– wymykali się na wzgórza wokół Glimmermere, przemykali się chyłkiem, jakby 
wstydzili 
się przyłapania na wysiewaniu nasion w płytkich rowkach w zmarzniętej ziemi.
Lord Trevor począł zaniedbywać niektóre ze swych obowiązków. Chwilami zapominał, 
dlaczego został lordem, zapominał o bodźcu, który uczynił z niego lorda na 
przekór jego 
brakowi wiary w siebie; i wymigiwał się od zwykłych obowiązków, tak jakby w nie 
wyjaśniony sposób lękał się, że im nie podoła. Jego żona, Loerya, nadal 
pracowała z 
oddaniem, ale po twierdzy chodziła roztargniona, jakby skradała się ukradkiem. 
Często nie 
dojadała, aby jej córki miały więcej jedzenia. Przy każdym spotkaniu z wielkim 
lordem 
spoglądała na niego z dziwną urazą w oczach.
Lord Amatin, podobnie jak Loerya, coraz bardziej zamykała się w sobie. Każdą 
wolną 
chwilę poświęcała na gorączkowe zgłębianie Pierwszego i Drugiego Działu, tak 
usilnie 
poszukując rozwiązania tkwiących w nich tajemnic, że gdy wracała do swych 
publicznych 
obowiązków, jej czoło sprawiało wrażenie tak zbolałego, jakby biła nim o swój 
stół.
Kilku hirebrandów i skaleningasów nosiło z sobą wszędzie ogień, jak ludzie, 
którzy w 
niepojęty sposób ślepną. A dwudziestego dnia oczekiwania dowódca Quaan nagle 
całkowicie 
zmienił swe wcześniejsze decyzje; bez porozumienia z lordami wysłał z twierdzy 
grupę 
zwiadowców w kierunku obozowiska Szatańskiej Pięści. Nikt z nich nie wrócił.
Armia furii nadal leżała niczym drzemiące łańcuchy, ściskające serce Revelstone.
Quaan wymyślał na siebie w obecności wielkiego lorda.
– Jestem głupcem – argumentował zawzięcie – starym głupcem. Zastąp mnie, nim 
oszaleję na tyle, by całą grupę bojową posłać na śmierć.
– A kto może cię zastąpić? – odparł łagodnie Mhoram. – Celem Wzgardliwego jest 
doprowadzić do szaleństwa wszystkich obrońców Krainy.
Quaan rozejrzał się wokół siebie, jakby chciał ocenić przygnębiający wpływ 
ciężkiej 
sytuacji Revelstone.
– I powiedzie mu się. Nie potrzeba mu żadnej broni, prócz cierpliwości.
Mhoram wzdrygnął się.
– Być może, ale sądzę, że nie jest to pewna taktyka. Lord Foul nie może 
przewidzieć 
wielkości naszych zapasów – ani rozmiarów naszej determinacji.
– A zatem dlaczego czeka?
Wielki lord nie musiał być widzącym, aby odpowiedzieć na to pytanie.
– Samadhi furia czeka na znak – być może od nas – być może od Wzgardliwego.
Quaan przyjął to wyjaśnienie groźnym spojrzeniem i odszedł do swych obowiązków. 
Mhoram zaś wrócił do problemu, który mu nie dawał spokoju. Po raz trzeci 
wyruszył na 
poszukiwania Trella.
Ale i tym razem nie potrafił zlokalizować udręczonego skaleningasa. Trell musiał 
się 
gdzieś ukryć. Mhoram nie znalazł żadnego śladu, nie wyczuł emanacji, żaden z 
pozostałych 
rhadhamaerl nie widział ostatnio potężnego stonedownora. Myśl o tym, że Trell w 
ukryciu 
wgryza się w kataleptycznej izolacji w utrapione ciało swej udręki, sprawiała mu 
ból. 
Jednakże wielki lord nie mógł sobie pozwolić na to, by poświęcić zbyt wiele 
czasu i energii 
na przeczesanie wszystkich zakamarków Revelstone w poszukiwaniu jednego 
zgorzkniałego 
skaleningasa. Nim udało mu się zakończyć choćby pobieżne poszukiwania, został od 
nich 
odciągnięty przez grupę powierników Mądrości, którzy powzięli irracjonalne 
postanowienie 
podjęcia negocjacji pokojowych z furią. Mhoram kolejny raz zmuszony został do 
odsunięcia 
na bok sprawy Trella, małżonka Atiaran.
Dwudziestego czwartego dnia lord Trevor całkowicie porzucił swe obowiązki. 
Zamknął 
się w swej pracowni niczym pokutnik i odmówił przyjmowania wszelkiego jadła i 
napojów. 
Loeryi nie udało się z nim skontaktować, a gdy wielki lord do niego przemówił, 
Trevor 
powiedział jedynie, że pragnie, aby jego racje żywności przekazać żonie i 
córkom.
– Teraz nawet ja jestem przyczyną jego bólu – mruknęła z oczami pełnymi łez 
Loerya. – 
Ponieważ oddawałam część ze swego pożywienia córkom, uwierzył, że nie jest 
dostatecznie 
dobrym mężem i ojcem i postanowił się poświęcić. – Rzuciła Mhoramowi desperackie 
spojrzenie, po czym oddaliła się pośpiesznie, nim zdążył odpowiedzieć.
Dwudziestego piątego dnia lord Amatin przyszła do Mhorama i zażądała bez 
ogródek, 
aby wyjawił jej swą sekretną wiedzę.
– Ach, Amatin – westchnął lord – tak ci spieszno do przejęcia brzemienia?
Amatin odwróciła się i odeszła złamana, jakby ją zdradził.
Lord poszedł trzymać swą samotną straż na wieży. Wisiał nad nim posępny 
szkarłatny 
księżyc, a on czuł, że istotnie ją zdradził; nie wyjawił jej groźnej wiedzy, 
jakby uznał, że nie 
będzie w stanie jej podołać. Jednakże nigdzie w swym sercu nie potrafił odnaleźć 
dość 
odwagi, aby ofiarować swym druhom lordom klucz do rytuału profanacji. Ten klucz 
miał 
ponure, hipnotyczne znaczenie. Nakłaniał go do gniewu na Trevora, do wybicia 
pięściami 
bólu z twarzy Loeryi, do potrząsania kruchymi ramionami Amatin, dopóki nie 
zrozumie, do 
ściągnięcia na głowę Szatańskiej Pięści ognia ukrytej mocy niebios – i nie 
pozwalał mu 
mówić.
Dwudziestego siódmego dnia opustoszała pierwsza spiżarnia. Szef kuchni i 
najbardziej 
doświadczony z uzdrowicieli donieśli Mhoramowi, że za kilka dni zaczną umierać z 
głodu 
starcy i niedołężni.
Lord udał się do swej komnaty odpocząć, ale było mu zbyt zimno, aby mógł spać. 
Pomimo ciepła skaleningu zima lorda Foula dosięgała go przez kamienne mury, 
jakby 
ponury, nie słabnący wicher potrafił przenikać je w najczulszych punktach. Lord 
leżał z 
szeroko otwartymi oczyma na swym posłaniu niczym człowiek w gorączce bezradności 
i 
bliski rozpaczy.
Następnej nocy został poderwany z łóżka krótko po północy nagłym drżeniem, które 
przebiegło po murach niczym płomień w rozgrzanej hubce oczekiwania twierdzy. Był 
już w 
drodze, gdy dotarło do niego wezwanie; z laską zaciśniętą w pobielałych rękach 
śpieszył w 
kierunku najwyższych, najdalej na wschód wysuniętych fortyfikacji głównej 
twierdzy. Skupił 
się na srogiej powierzchowności Quaana, odnalazł dowódcę na balkonie górującym 
nad 
strażnicą i pokrytą sadzą nocy armią Szatańskiej Pięści.
Mhoram do niego dołączył, a wówczas Quaan wyciągnął sztywno ramię na wschód w 
oskarżycielskim geście. Wielkiemu lordowi nie był potrzebny gest Quaana; widok 
zdawał się 
wyskakiwać na niego z ciemności niczym jaskrawe paskudztwo niesione wiatrem.
Ze wschodu pędziła ku Revelstone szczelina w chmurach, rozdarcie, które 
rozciągało się 
na północ i południe tak daleko, jak Mhoram mógł sięgnąć wzrokiem. Bezmiar 
szczeliny 
zdawał się nie budzić wątpliwości, ale chmury za nią były równie nieprzeniknione 
jak 
zwykle.
Owa przerwa w chmurach była wyraźnie widoczna dzięki wypływającemu z niej 
światłu, 
zielonemu niczym zamrożona esencja szmaragdu.
Jasność sprawiała wrażenie szybkiego ruchu, ale w istocie szczelina przesuwała 
się jak 
powolna, nieuchronna fala przypływu przez skute lodem pola u podnóża wzgórz. Jej 
zielone, 
promieniste łany omiatały ziemię niczym płomień zła, rozjaśniając ukryte w mroku 
kontury, a 
potem ponownie topiąc je w ciemnościach. Mhoram przyglądał się w milczącym 
oszołomieniu, jak blask oświetlił armię furii i pognał ku wzgórzom płaskowyżu. 
Szczelina 
przetoczyła się niczym tsunami jadowitego szyderstwa i rozbiła o mury twierdzy.
Ludzie poczęli krzyczeć na widok szmaragdowego księżyca w pełni, łypiącego na 
nich 
złośliwie ze szczeliny. Sam wielki lord cofnął się, uniósł swą laskę, jakby 
bronił się przed 
sennym koszmarem. Przez przerażającą chwilę księżyc lorda Foula zapanował na 
czystej, 
bezgwiezdnej otchłani niebios niczym nieuleczalna rana, okaleczenie samego prawa 
niebios. 
Szmaragdowa jasność pokrywała wszystko, zatapiała wszystkie serca i zalewała 
każdy 
wystający kamień Revelstone zielonym poczuciem daremności.
Potem szczelina minęła ich; mdłe światło odpłynęło na zachód, twierdza lordów 
zatonęła 
niczym zwalone morskie urwisko w nieustępliwej nocy.
– Melenkurion! – wysapał Quaan, jakby się dusił. – Melenkurion!
Mhoram powoli zaczynał sobie uświadamiać, że krzywił się niczym zapędzony w kozi 
róg szaleniec. Podczas gdy wokół niego zapadały ciemności, on nadal nie potrafił 
rozluźnić 
swych rysów; wykrzywienie przywarło do jego twarzy niczym uśmiech czaszki. 
Zdawało się, 
że minęła długa, pełna napięcia chwila, nim spojrzał na okrytą mrokiem armię 
Szatańskiej 
Pięści.
W końcu się do tego zmusił, a wówczas ujrzał, że armia ożyła. Zrzucała 
niespokojne 
wytchnienie i zaczynała kotłować się, jeżyć w ciemnościach niczym przywrócona do 
życia 
żądza.
– Przygotuj grupę bojową – powiedział, walcząc z nie chcianym drżeniem 
ochrypłego 
głosu. – Furia otrzymał swój sygnał. Będzie atakował.
Z pewnym wysiłkiem dowódca Quaan odzyskał ponownie panowanie nad sobą i opuścił 
balkon, wykrzykując po drodze rozkazy.
Mhoram przycisnął do piersi laskę. Oddychał głęboko, ciężko. Początkowo 
powietrze 
wstrząsało jego płucami i nie mógł się pozbyć grymasu ze swej twarzy. Powoli 
jednak 
rozluźniał mięśnie, kierował napięcie w inną stronę. Jego myśli skupiły się 
wokół obrony 
twierdzy.
Przywołał do siebie ciepłodziejów i pozostałych lordów i udał się na wieżę, aby 
obserwować, co robi samadhi furia.
Tam w towarzystwie dwóch wstrząśniętych wartowników mógł śledzić ruchy furii. 
Szatańska Pięść trzymał wysoko w górze świecący kawałek Złoziemnego Kamienia 
niczym 
sztandar lodowatego ognia, którego silny zielony blask wyraźnie go oświetlał, 
gdy chodził 
pomiędzy swoimi bestiami, wykrzykując rozkazy w chrapliwym, obcym języku. 
Gromadził 
wokół siebie ur-podłych, aż w końcu ciemne postacie rozlały się w jego świetle 
niczym 
jezioro czarnej wody. Wówczas uformował z nich dwa ogromne kliny, po jednym z 
każdej 
swej strony, z ostrzami przy swych ramionach, skierowanymi ku Revelstone. W 
jaskrawym 
świetle Kamienia wiedmistrzowie przypominali niesamowitą, skondensowaną moc, 
ochoczą i 
zgubną. Fale innych stworów rozchodziły się od nich wachlarzem po obu stronach, 
gdy 
zaczęli zbliżać się do twierdzy.
Podążając za ogniem furii, przesuwali się prosto z południowego wschodu w 
kierunku 
zamkniętych bram u podstawy wieży wartowniczej.
Wielki lord Mhoram zacisnął mocniej dłonie na swej lasce i próbował przygotować 
się na 
wszystko, co mogło się wydarzyć.
Za plecami wyczuł przybycie lord Amatin i ciepłodzieja Borillara, a niedługo po 
nich 
Tohrma, a potem Quaana. Dowódca składał raport, nie odrywając oczu od 
Szatańskiej Pięści.
– Dwa eowardy skierowałem do wieży. Więcej nie było sensu – przeszkadzaliby 
sobie 
nawzajem. To dobrzy wojownicy – dodał zbytecznie, jakby uspokajając samego 
siebie – a 
wszyscy komendanci i klingi to weterani wojny przeciwko Niszczycielowi Ciał.
– Łucznicy przynieśli strzały lor-liarill. Zaczną na twój znak.
Mhoram kiwnął z aprobatą głową.
– Powiedz, aby połowa łuczników uderzyła, gdy furia znajdzie się w zasięgu 
strzał. 
Pozostali niech czekają na mój znak.
Dowódca odwrócił się, aby zanieść wojownikom te instrukcje, ale Mhoram nagle 
chwycił 
go za ramię.
– Rozmieść więcej łuczników na fortyfikacjach nad dziedzińcem Gilden. – Dreszcz 
przebiegł wielkiemu lordowi po plecach, gdy mówił te słowa. – Jeśli za sprawą 
jakiegoś 
ogromnego zła Szatańska Pięść rozbije bramy, obrońcy wieży będą potrzebowali 
wsparcia. 
I... ustaw wojowników w pogotowiu do odcięcia pomostów od twierdzy.
– Tak, wielki lordzie. – Quaan był wojownikiem i rozumiał konieczność podobnych 
rozkazów. Odwzajemnił uścisk Mhorama, jakby ściskał mu dłoń na pożegnanie, po 
czym 
opuścił szczyt wieży.
– Rozbić bramy? – Borillar otworzył usta, jakby zdumiewała go już sama sugestia. 
– Jak 
to możliwe?
– To nie jest możliwe – odparł apatycznie Tohrm.
– Niemniej musimy być przygotowani. – Mhoram przycisnął swą laskę do kamienia 
niczym sztandar i obserwował nadejście samadhi Sheola.
Nikt nie odezwał się w czasie marszu armii. Była już mniej niż sto jardów od 
bram. Nie 
licząc głuchego tupotu niezliczonych stóp na zmarzniętej ziemi, poruszała się w 
ciszy, jakby 
skradała się do twierdzy – albo jakby pomimo swej żądzy wiele z tych stworzeń 
lękało się 
tego, co zamierza uczynić Szatańska Pięść.
Mhoram poczuł, że zostały mu jedynie chwile. Zapytał Amatin, czy widziała 
Trevora lub 
Loeryę.
– Nie. – W jej szepcie zabrzmiała pustka, niczym znak rezygnacji.
Chwilę później z jednego z górnych pięter wieży zaświstały strzały. Były 
niewidoczne w 
ciemności. Szatańska Pięść zdawał się nie wiedzieć o ich wystrzeleniu. Jednakże 
w zderzeniu 
z promieniowaniem Złoziemnego Kamienia strzały stanęły w płomieniach i spadły na 
ziemię, 
nim zbliżyły się do furii na trzydzieści stóp.
Następny grad strzał, a potem jeszcze kolejne nie odniosły żadnego skutku, poza 
oświetleniem frontu armii furii, odsłonięciem w trupim zielonym i pomarańczowym 
świetle 
zawziętego wyglądu jej przywódców.
Samadhi zatrzymał się. Po obu jego stronach ur-podli zadrżeli. Furia wykaszlał 
rozkazy. 
Kliny zwarły swe szeregi. Warcząc, jaskiniowe upiory i inne stwory ustawiały się 
w formacje 
gotowe do natarcia.
Bez pośpiechu czy wahania gigant-furia zacisnął pięść, tak że opalizująca para 
buchnęła z 
kawałka Kamienia.
Mhoram czuł, jak moc Kamienia rosła, promieniowała nabrzmiałymi falami w jego 
twarz.
Nagle z Kamienia wystrzelił piorun mocy i uderzył ziemię bezpośrednio przed 
jednym z 
wiedmistrzów. Wybuchy trwały nadal, dopóki ziemia i skała nie zajęły się ogniem, 
nie 
zapłonęły zielonymi płomieniami, trzaskając niczym drwa w ognisku. Potem samadhi 
przesunął swój piorun, przeciągnął go po ziemi szerokim łukiem w kierunku 
drugiego 
wiedmistrza. Jego moc zostawiała za sobą bruzdę, w której ziemia płonęła i 
dymiła, strzelała 
płomieniami i jęczała w agonii.
Łuk został skończony. Zawarł w sobie Szatańską Pięść, tworząc półkole 
szmaragdowych 
węgli, rozciągające się przed nim niczym uprząż założona na dwa kliny ur-
podłych.
Pamiętając o wirze drżenia, którym Dręczyciel Ciał zaatakował grupę bojową w 
Doriendor Corishev, Mhoram przeszedł na drugą stronę wieży i zawołał w kierunku 
twierdzy:
– Opuśćcie fortyfikacje! Wszyscy poza wojownikami muszą się schować! Nie 
wystawiajcie się, choćby same niebiosa przypuściły na was atak! – Potem wrócił 
do lord 
Amatin.
W dole dwóch wielkich wiedmistrzów uniosło swe pręty i wbiło je w końce łuku. 
Natychmiast witriol Demondim zaczął pulsować w bruździe. Zielone płomienie 
poczerniały; 
bulgotały, pryskały, strzelały z łuku, tak jakby Szatańska Pięść nakłuł żyłę 
krwi Ziemi.
Nim dowódca Quaan wrócił do wieży, Mhoram wiedział, że samadhi nie przywoływał 
wiru. Wysiłki furii nie przypominały niczego, co widział poprzednio. Wszystko 
przebiegało 
wolniej, niż się spodziewał. Gdy tylko ur-podli umocowali się do łuku, Szatańska 
Pięść 
począł pracować swym Kamieniem. Z jego żarzącego się jądra wydobył ogień, który 
trysnął 
na ziemię i wlał się do bruzdy łuku. Ta siła połączona z czarnym płynem ur-
podłych dawała 
miksturę o okropnej potędze. Wkrótce czarno-zielone jęzory światła poczęły 
migotać w 
powietrzu na całej długości bruzdy, a owe wybuchy wstrząsały patrzącymi, jakby 
atakowane 
były skalne fundamenty – jakby Wzgardliwy ośmielił się naruszyć same kości 
Ziemi.
Jednakże ta moc jedynie przybierała na sile. Świecące jęzory pięły się wyżej, 
łączyły 
razem, stawały się stopniowo, nieubłaganie jaśniejsze i bardziej złe. Ich 
gwałtowność 
narastała, aż Mhoram poczuł, że nerwy jego skóry i oczu nie są w stanie tego 
dłużej znieść – i 
rosła dalej. Świt zaczął za plecami Szatańskiej Pięści uchodzić w noc, a wówczas 
pojedyncze 
języki połączyły się w trzy błyskawice, uderzające bez grzmotu w najgłębsze 
ciemności 
chmur.
Wielkiemu lordowi zbytnio wyschło w gardle; musiał przełknąć kilka razy ślinę, 
nim 
zwilżył je na tyle, aby mówić.
– Ciepłodzieju Tohrm – ledwo wykrztusił – zaatakują bramy. Ta moc zaatakuje 
bramy. 
Poślij wszystkich skaleningasów, którzy zechcą iść, na pomoc kamieniowi.
Tohrm podskoczył na dźwięk swego imienia, po czym oddalił się pośpiesznie, jakby 
rad 
usunąć się poza zgubny blask łuku.
Podczas gdy szare światło dnia rozlewało się nad oblegającymi, trzy niezłomne 
błyskawice stały i drżały maniakalnie, atakowały wściekle ciche chmury, ściągały 
bliżej. Z 
tyłu armia zaczęła wyć, jakby presja stawała się coraz bardziej nie do 
zniesienia.
Lord Amatin wbiła swe szczupłe palce w ramię Mhorama. Quaan skrzyżował ręce na 
piersi i walczył z sobą, aby powstrzymać się od krzyku. Borillar gorączkowo 
ocierał swe ciało 
rękoma, usiłując pozbyć się wrażenia zła. Jego laska leżała bezużytecznie u jego 
stóp. Wielki 
lord modlił się za nich i walczył z własnym przerażeniem.
Wtem furia zakręcił Kamieniem i rycząc cisnął do łuku jeszcze więcej mocy.
Trzy ogromne kolumny światła zakrzywiły się ku sobie, połączyły w jeden 
świetlisty 
słup.
Ziemia zadrżała z grzmotem w odpowiedzi na tę pojedynczą, potwornych rozmiarów 
błyskawicę. Równocześnie błyskawica zniknęła, choć samadhi i ur-podli nie 
wycofali swej 
mocy z łuku.
Nadal grzmiało; ziemią targały wstrząsy. Chwilami wieża drżała, jakby jej 
fundamenty 
miały się zaraz rozewrzeć i ją pochłonąć.
Ogromne fragmenty terenu przedgórza zaczęły się przesuwać. Wywracały się, 
podskakiwały, jęczały; a spomiędzy pęknięć wysuwały się do góry kamienne 
kształty. Ku 
swemu przerażeniu Mhoram ujrzał postacie ludzi, gigantów i koni przedzierające 
się przez 
ziemię. Te postacie miały kształty niewyraźne, wypaczone, bezduszne; były 
ruchomymi 
kamieniami, pradawnymi skamieniałymi pozostałościami pogrzebanych ciał.
Mhoramowi zabrzmiało w uszach wspomnienie krzyku Asuraki z Revelwood: On 
wskrzesza dawno umarłych!
Całymi setkami, a potem tysiącami kamienne kształty dźwigały się z ziemi. Pośród 
donośnych grzmotów pękającej ziemi uwalniały się ze swych tysiącletnich 
grobowców i 
posuwały się ociężale na oślep ku bramom Revelstone.
– Broń wieży! – krzyknął Mhoram do Quaana. – Ale nie marnuj wojowników. Amatin! 
Walcz tutaj! Uciekaj, jeśli wieża padnie. Ja idę do bram.
Odwrócił się szybko i zderzył z ciepłodziejem Tohrmem. Tohrm pochwycił go, 
zatrzymał. Jednakże pomimo pośpiechu wielkiego lorda minęła długa chwila, nim 
Tohrm 
odzyskał mowę.
– Tunel jest broniony – wydusił w końcu z siebie.
– Kto? – warknął Mhoram.
– Lord Trevor kazał wszystkim odejść. On i skaleningas Trell wspierają bramy.
– Melenkurion! – wyszeptał Mhoram. – Melenkurion abatha! – dodał, po czym wrócił 
na 
parapet wieży.
Poniżej niego martwe, nieme kształty niemal dotarły już do podstawy wieży. 
Posypał się 
na nie grad strzał z setek łuków, ale strzały ześlizgiwały się po ziemistych 
postaciach i płonąc 
spadały na ziemię, nic im nie czyniąc.
Lord zawahał się, mrucząc do siebie w najwyższym zdumieniu. Złamanie prawa 
śmierci 
pociągnęło za sobą konsekwencje nie do wyobrażenia. Tysiące zdeformowanych 
kształtów 
zbiło się w zwartą masę i maszerowało, a z każdą chwilą tysiące kolejnych z 
wysiłkiem 
przebijało się przez ziemię, wprawiało w ruch niczym potępione dusze i 
wypełniało rozkaz 
mocy Sheola Szatańskiej Pięści.
Pierwsze kształty dotknęły bramy i wielki lord Mhoram rzucił się przed siebie. 
Wywijając 
laską, posłał ładunek swej mocy w dół bocznego muru wieży, powalił martwą 
postać. Pod 
wpływem siły uderzenia jego lordowskiego ognia martwy kształt rozpadł się niczym 
piaskowiec i obrócił w kupkę piasku.
Natychmiast wespół z lord Amatin zabrali się do dzieła, wkładając w to całą swą 
moc. Ich 
laski dzwoniły i strzelały ogniem, rozsiewały deszcz błękitnej mocy na 
maszerujące kształty. 
A każdy cios obracał martwego w piasek. Jednak na miejsce każdego, który padł, 
pojawiały 
się dziesiątki nowych. Na całym terenie pomiędzy wieżą i łukiem Szatańskiej 
Pięści ziemia 
unosiła się i wyginała, wprawiając w ruch nowe kształty, jakby wyciągano je z 
błota samego 
dna pozbawionego życia morza. Początkowo pojedynczo, potem dziesiątkami, 
dwudziestkami, pięćdziesiątkami docierali do bram i napierali na nie.
Mhoram czuł poprzez kamień rosnące naprężenie bram. Wyczuwał ogień Trevora i 
potężną podziemną pieśń Trella wspierającą zamknięte bramy, podczas gdy setki, 
tysiące 
ślepych, niemych kształtów napierało na nie, pchało się do przodu w pozbawionym 
życia 
okrucieństwie, niczym lawina w niemożliwy sposób podrywająca się z ziemi. Czuł 
jęczącą 
ripostę, jakby kości wieży ścierały się o siebie. A martwi nadal nadciągali, 
wygrzebywali się z 
ziemi, aż w końcu zdawali się równie nieprzebrani jak armia furii i nieodparci 
niczym 
kataklizm. Mhoram i Amatin rozbili ich setki bez większego efektu.
Za wielkim lordem klęczał Tohrm, dzieląc ból wieży poprzez swe ręce i otwarcie 
szlochając.
– Revelstone! Och, Revelstone, niestety! Och, Revelstone, Revelstone!
Mhoram oderwał się od walki, chwycił Tohrma za tunikę i podciągnął go na nogi.
– Skaleningasie! – krzyknął w załamaną twarz Tohrma. – Pamiętaj, kim jesteś! 
Jesteś 
ciepłodziejem twierdzy lordów.
– Jestem niczym! – płakał Tohrm. – Ach! Ziemia...!
– Jesteś ciepłodziejem i skaleningasem! Wysłuchaj mnie... ja, wielki lord 
Mhoram, 
rozkazuję ci. Studiuj ten atak... poznaj go. Wewnętrzne bramy nie mogą paść. 
Rhadhamaerl 
muszą obronić wewnętrzne bramy Revelstone!
Lord wyczuł zmianę w ataku. Teraz Kamień Szatańskiej Pięści miotał pioruny na 
bramy. 
Amatin próbowała dawać im odpór, ale furia odgarnął jej wysiłki, jakby były 
niczym. 
Pomimo to Mhoram został przy Tohrmie, skupił swe siły na ciepłodzieju, dopóki 
Tohrm nie 
sprostał żądaniu jego oczu i rąk.
– Kto będzie opłakiwał kamień, jeśli ja tego nie uczynię? – wymamrotał Tohrm.
Mhoram opanował się, by nie wrzasnąć.
– Żadna krzywda nie będzie należycie opłakana, jeśli my nie przetrwamy.
W następnej chwili zapomniał o Tohrmie, zapomniał o wszystkim poza stłumionymi 
krzykami, które buchnęły w niego od podstawy wieży. Pomimo przeraźliwej furii 
Trella i siły 
ognia Trevora bramami wstrząsał dreszcz agonii.
Kamieniem wstrząsnęły konwulsje. Ludzie na szczycie wieży poprzewracali się, 
turlali po 
podłodze. Potężny grzmot niczym ryk zwycięstwa wybuchnął gdzieś pomiędzy niebem 
a 
ziemią, jakby sam firmament istnienia rozpadł się na dwoje.
Bramy pękły do środka.
Potok martwych kamieni wlał się do tunelu pod wieżą.
– Brońcie wieży! – krzyczał Mhoram do Quaana i Amatin. Wstrząsy osłabły i lord 
wyprostował się chwiejnie. Ciągnąc za sobą Tohrma, zawołał: – Chodź! Zbierz 
skaleningasów! Wewnętrzne bramy nie mogą paść. – Choć wieża nadal jeszcze 
drżała, ruszył 
w kierunku schodów.
Ale nim zaczął schodzić, doleciała go fala gwałtownych krzyków, ludzkich 
krzyków. 
Boleść podobna do wściekłości smagnęła wzburzony natłok jego emocji.
– Quaan! – wrzasnął, choć sędziwy dowódca niemal go dogonił. – Wojownicy 
atakują! – 
Quaan skinął z goryczą głową, gdy znalazł się u boku Mhorama. – Zatrzymaj ich! 
Nie 
pokonają tych trupów. Miecze tu na nic.
Wielki lord pognał wraz z Tohrmem i Quaanem schodami w dół, zostawiając Amatin, 
by 
dalej raziła swym ogniem ze skraju parapetu.
Quaan udał się na dół wieży, ale Mhoram zabrał Tohrma na najwyższy pomost nad 
dziedzińcem, łączący wieżę z twierdzą. Stamtąd dojrzał, że Trell i lord Trevor 
już zostali 
wyparci z tunelu. Walczyli o życie z powolnym, ślepym marszem śmierci. Trevor 
posługiwał 
się ogromną siłą, jakiej Mhoram nigdy u niego nie widział, bombardując 
najbliższych 
napastników, rozbijając ich bez ustanku, bez ustanku w piasek. A Trell wywijał 
masywnym 
fragmentem bramy. Posługiwał się nim niczym maczugą z tak okrutną siłą, że nawet 
kształty 
przypominające konie i gigantów padały pod jego ciosami.
Dwóch ludzi jednak było bez szans. Miecze, włócznie i strzały nie czyniły szkody 
maszerującym kształtom; wojownicy, którzy skoczyli do tunelu i na dziedziniec, 
zostali po 
prostu stratowani przy wtórze przerażających krzyków. Umarli zepchnęli Trella i 
Trevora za 
stary Gilden w kierunku zamkniętych wewnętrznych bram.
Mhoram krzyknął do wojowników na fortyfikacjach poniżej, polecając im trzymać 
się z 
dala od dziedzińca. Potem pobiegł do twierdzy i zbiegł schodami na dolne 
poziomy. Dotarł 
wraz z Tohrmem do pierwszego wspornika nad wewnętrzną bramą w chwili, gdy 
jaskiniowe 
upiory wysypały się z tunelu, torując sobie drogę pomiędzy martwymi, aby 
zaatakować 
boczne wrota, zapewniające jedyny dostęp do wieży.
Część z nich natychmiast padła ze strzałami w gardłach i brzuchach, inne zostały 
ścięte 
przez nielicznych wojowników, którym udało się uniknąć zdeptania. Jednak grube, 
ciężkie 
kurty dobrze chroniły upiory przed strzałami i mieczami. Ze swą ogromną siłą i 
znajomością 
kamienia rzuciły się do wrót. I wkrótce gangrenowate stwory zaczęły wylewać się 
tłumnie z 
tunelu. Wielki lord spostrzegł, że sami wojownicy nie obronią wieży przed 
stworami 
samadhi.
Na jedną przykrą chwilę usunął ze swych myśli Trevora, Trella, jaskiniowe 
upiory, 
wojowników i ożywione trupy, aby stawić czoło decyzji, którą musiał podjąć. 
Jeśli 
Revelstone miało się utrzymać, to trzeba było ochronić albo wieżę, albo 
wewnętrzne bramy. 
Bez bramy wieża nadal ograniczałaby dostęp Szatańskiej Pięści na tyle, aby 
zachować 
Revelstone przy życiu; bez wieży bramy nadal broniłyby dostępu Szatańskiej 
Pięści. Bez obu 
Revelstone byłoby pokonane. Mhoram nie mógł jednak bronić obu miejsc 
jednocześnie, nie 
mógł być w dwóch miejscach równocześnie. Musiał zdecydować, gdzie skoncentrować 
obronę twierdzy.
Wybrał bramę.
Natychmiast posłał Tohrma, by zgromadził skaleningasów. Potem wrócił do walki na 
dziedzińcu. Nie zajmował się jaskiniowymi upiorami, skoncentrował się na 
martwych, którzy 
zdeptali Gilden i przypierali Trella i Trevora do murów. Lord krzyknął do 
otaczających go 
wojowników, aby przynieśli leptor, a sam począł miotać ogień na pozbawione 
twarzy 
kształty, obracając je w piasek. Wespół z Trevorem oczyścili na tyle miejsce, w 
którym tamci 
byli uwięzieni, aby mogli uciec.
Niemal natychmiast wartownicy przynieśli dwie grube liny z leptoru, przymocowali 
je i 
zrzucili na dół do Trevora i Trella. Ta krótka chwila zwłoki wystarczyła jednak, 
aby nowe 
fale jaskiniowych upiorów wtargnęły na dziedziniec na barkach martwych i 
przyłączyły się 
do ataku na wrota. Z przyprawiającym o mdłości dźwiękiem, podobnym do wydawanego 
przez łamiące się kości, wyrwali wrota z zawiasów, odrzucili kamienne płyty i 
wpadli z 
rykiem do wieży. Natychmiast napotkali na opór ze strony krzepkich, srogich 
wojowników, 
ale pęd i siła jaskiniowych upiorów odepchnęła ich w głąb.
Trell na widok rozbitych wrót krzyknął z wściekłości i próbował atakować 
jaskiniowe 
upiory. Odrzucił linę z leptoru i natarł na martwych, jakby wierzył, że potrafi 
wywalczyć 
sobie pomiędzy nimi drogę, aby dołączyć do obrońców wieży. Przez chwilę 
granitowa 
maczuga i jego mądrość rhadhamaerl pozwoliły mu wyrąbać przejście i Trell 
posunął się o 
kilka kroków w głąb dziedzińca. Potem jednak nawet jego maczuga pękła, a on padł 
pod 
ogromnym ciężarem śmierci.
Trevor skoczył za nim. Wspomagany ogniem Mhorama dotarł do Trella. Jeden z 
trupów 
nadepnął mu na kostkę, ale on zignorował ból, chwycił Trella za ramiona i 
odciągnął do tyłu.
Trell, gdy tylko był w stanie ponownie stanąć na nogi, odepchnął Trevora i 
począł 
atakować nieczułe kształty pięściami.
Trevor złapał jedną z leptorowych lin i okręcił ją sobie kilka razy wokół 
piersi. Potem 
rzucił się na plecy Trella. Chwycił go pod ręce, a swą laskę, niczym sztabę, 
przycisnął do jego 
piersi i krzyknął do wojowników, aby go podciągali. Natychmiast dziesięciu ludzi 
pochwyciło 
linę i zaczęło ją wciągać. Mhoram osłaniał obu mężczyzn, gdy wciągano ich na 
parapet 
przypory.
Z obrzydliwym szarpnięciem martwi zwalili się z głuchym łoskotem na wewnętrzne 
bramy.
Pośród zgiełku walki dochodzącego z wieży i niemego nacisku na bramy, rosnącego 
w 
szybkim tempie, wielki lord Mhoram skierował swą uwagę na Trella i lorda 
Trevora.
Skaleningas uwolnił się z uścisku Trevora i rąk wojowników, wyprostował się i 
stanął 
przed Mhoramem, jakby miał zamiar skoczyć mu do gardła. Twarz płonęła mu od 
wysiłku i 
furii.
– Nienaruszona! – zachrypiał przeraźliwie. – Wieża stracona... nienaruszona dla 
Sheola! 
Czy takie są twe zamiary względem Revelstone? Lepiej, abyśmy zniszczyli ją sami!
Wymachując swymi krzepkimi ramionami, aby go nikt nie dotknął, obrócił się i 
chwiejnym krokiem odszedł w głąb twierdzy.
Oczy Mhoramowi zapłonęły groźnie, ale zagryzł wargi, powstrzymał się, by nie 
rzucić się 
za skaleningasem. Trell był ogromnie wyczerpany i doznał niepowodzenia. Nie 
można go 
było winić za to, że nienawidził swej nieporadności; powinno się zostawić go w 
spokoju. 
Jednakże jego głos był głosem człowieka, który na zawsze stracił pokój. Targany 
sprzecznymi uczuciami Mhoram posłał dwóch wojowników, aby pilnowali Trella, po 
czym 
odwrócił się do Trevora.
Lord stał, ciężko dysząc, wsparty o czarną ścianę. Krew płynęła z jego zranionej 
kostki; 
twarz miał osmoloną od walki, a on sam drżał, jakby wysiłek oddychania rujnował 
mu klatkę 
piersiową. Pomimo to zdawał się nie uświadamiać sobie bólu, zdawał się nie być 
świadom 
samego siebie. Oczy błyszczały mu niesamowitą zdolnością postrzegania.
– Czułem to – wydyszał, gdy Mhoram przed nim stanął. – Wiem, co to jest.
Mhoram zawołał uzdrowicieli, ale Trevor wzruszeniem ramion oddalił wszelkie 
przypuszczenia, że potrzebuje pomocy. Spojrzał na wielkiego lorda w najwyższej 
egzaltacji.
– Czułem to, Mhoramie – powtórzył.
Mhoram opanował swój niepokój.
– Co poczułeś?
– Moc lorda Foula. Moc, która czyni to wszystko możliwym.
– Kamień... – zaczął Mhoram.
– Kamień nie wystarcza. Ta pogoda... szybkość, z jaką odzyskał potęgę po klęsce 
w 
Szubienicznej Głębi... siła tej armii, choć znajduje się tak daleko od swego 
dowódcy... te 
martwe kształty, przywołane z ziemi mocą tak bezmierną...! Kamień nie wystarcza. 
Czułem 
to. Nawet lord Foul Wzgardliwy nie mógł stać się tak niepokonany w ciągu 
krótkich siedmiu 
lat.
– A zatem jak? – wyszeptał Mhoram.
– Ta pogoda... ta zima. Ona podtrzymuje i popędza armię... daje swobodę 
Szatańskiej 
Pięści... samemu Wzgardliwemu pozwala zająć się innymi pracami... dziełem 
Kamienia, 
trudem wskrzeszania tych umarłych. Mhoramie, czy pamiętasz, Drool Skalny Robak 
miał 
moc panowania nad pogodą... i księżycem?
Mhoram kiwnął głową z rosnącym zdumieniem i lękiem.
– Ja to czułem. Lord Foul dzierży Laskę Praw.
Z ust Mhorama wydarł się okrzyk, choć od razu pojął, że Trevor miał rację.
– Jakże to możliwe? Laska zapadła się wraz z wielkim lordem Eleną pod 
Melenkurion – 
Tamą Niebios.
– Nie wiem. Być może ta sama istota, która zabiła Elenę, zaniosła Laskę do 
ochronki 
Foula – być może to sam martwy Kevin włada Laską z woli Foula, dzięki czemu 
Wzgardliwy 
nie musi osobiście posługiwać się mocą nie poddającą się łatwo jego władzy. 
Czułem Laskę, 
Mhoramie – Laskę Praw ponad wszelką wątpliwość.
Mhoram skinął głową, starał się ukryć pełen zdumienia strach, który zdawał się 
rozbrzmiewać w nim gromkim echem. Laska! Wokół niego szalała bitwa; nie mógł 
sobie 
pozwolić na rozproszenie uwagi. Lord Foul dzierży Laskę! Jeśli pozwoli sobie 
myśleć o 
takich rzeczach, to może wpaść w panikę. Z błyskiem w oczach poklepał Trevora po 
plecach 
z pochwałą i przyjaźnią, po czym odwrócił się ku dziedzińcowi.
Na chwilę przedarł się swymi zmysłami przez szczęk broni i bitewną wrzawę, aby 
ocenić 
sytuację Revelstone. Wyczuł, jak lord Amatin na szczycie wieży nadal toczy swym 
ogniem 
walkę z martwymi. Traciła siły – bezustanny wysiłek dawno już przekroczył 
granice jej 
wytrzymałości – pomimo to strzelała w dół ogniem, walczyła, jakby miała zamiar w 
obronie 
wieży oddać swoje ostatnie tchnienie i bicie serca. Jej trud przyniósł pewne 
efekty. Choć nie 
mogła zatrzymać nawet dziesiątej części wlokących się trupów, to rozbiła ich tak 
wielu, że 
uwolniony piasek zasypał dojście do tunelu. Jedynie kilku martwych mogło teraz 
przeciskać 
się tędy jednocześnie; jej trud spowolnił narastanie ich nacisku na wewnętrzne 
bramy.
W tym czasie jednak walki zaczęły przesuwać się w górę wieży, ku niej. Kilka 
jaskiniowych upiorów starało się już przedostać przez drzwi. Ich właśni zabici 
blokowali 
korytarze; upiory zaś były narażone na ataki łuczników z twierdzy. Wrogom udało 
się jednak 
jakoś wedrzeć do wieży; Mhoram słyszał odgłosy walki przesuwające się ku górze 
przez 
zawiłe korytarze wieży. Z pewnym wysiłkiem zignorował wszystko, co się wokół 
niego 
działo, i skupił się na wieży. Wówczas poprzez ochrypłe rozkazy, szczęk broni, 
wrzaski żądzy 
i bólu, tupot niecierpliwych stóp wyczuł atak Szatańskiej Pięści na zewnętrzne 
mury wieży. 
Furia ciskał zawzięcie gromy złoziemnej mocy w narożniki i okna, a czasami w 
samą lord 
Amatin; pod osłoną tych gromów jego stwory wsparły o mury drabiny i wdrapywały 
się przez 
otwory do wieży.
W kamieniu pod stopami wielki lord Mhoram czuł jęk wewnętrznych bram.
Odwrócił się szybko do jednego z wojowników, czekającej w napięciu 
stonedownorki.
– Idź na wieżę. Odszukaj dowódcę Quaana. Powiedz mu, że rozkazuję wycofać się z 
wieży. Powiedz, że musi zabrać z sobą lord Amatin. Idź.
Kobieta zasalutowała i odbiegła. Kilka chwil później zobaczył, jak pędem 
przebiegała po 
jednym z pomostów. Do tego czasu on sam wrócił już do walki. Z lordem Trevorem 
pracującym zawzięcie u jego boku ponowił atak na przybierający na sile, gliniany 
nacisk na 
wewnętrzne bramy Revelstone. W skale pod nim wibrowała wspierająca moc 
skaleningasów, 
więc lord zebrał całą nagromadzoną w sobie pasję i skierował ją na rozbijanie 
martwych. 
Wiedział już, co chciał osiągnąć; chciał pokryć płyty dziedzińca tak grubą 
warstwą piasku, 
aby ślepe, powłóczące nogami kształty nie miały pod nogami twardego podłoża, po 
którym 
mogłyby się posuwać dalej. Trevor wspomagał jego działania, obracając w piasek 
dziesiątki 
martwych, aż laska zaczęła buczeć w jego rękach, a powietrze wokół niego tak 
było 
naładowane błękitną siłą, że zdawał się sam emanować ogniem lordów.
Jednakże Mhoram, gdy z mozolnym trudem wodził swą mocą niczym kosą po plonach 
zła Szatańskiej Pięści, część swej uwagi nadal miał skierowaną ku pomostom. 
Wyglądał 
pojawienia się Quaana i Amatin.
W niedługim czasie padł pierwszy pomost. Wojownicy pozostali z jednego z eomanów 
puścili się po nim pędem w kierunku twierdzy, a za nimi jaskiniowe upiory. 
Łucznicy strącili 
stwory na dziedziniec, a gdy tylko wojownicy byli bezpieczni, odcięto liny 
podtrzymujące 
pomost. Drewniany chodnik poleciał wahadłowym ruchem w dół i rozbił się o mury 
wieży.
Z wieży dobiegał bitewny zgiełk. Nagle na jednym z górnych chodników pojawił się 
Quaan. Krzycząc przeraźliwie, rozkazał odciąć wszystkie pomosty, z wyjątkiem 
dwóch 
najwyższych.
– Amatin! – wrzasnął Mhoram do dowódcy.
Quaan kiwnął głową i biegiem wrócił do wieży.
Następne dwa pomosty spadły natychmiast, ale wartownicy przy trzecim czekali. Po 
chwili kilku rannych wojowników potykając się weszło na chodnik. Podtrzymując 
się 
wzajemnie, niosąc rannych, z trudem zmierzali w kierunku twierdzy. Wtem ze 
dwadzieścia, 
zrodzonych mocą Kamienia, stworów natarło na nich wściekle z wieży. Ignorując 
strzały i 
miecze, strącili rannych z chodnika i rzucili się na drugą stronę.
Wartownicy w twierdzy z ponurym rozmysłem przecięli liny.
Wrogowie pojawiający się w wyjściach na zwalone pomosty byli zabijani lub 
zmuszani 
do odwrotu przez płonące strzały. Wyższy pomost runął krótko potem. Dla 
ocalałych z wieży 
pozostały jedynie dwa.
Lord Trevor dyszał ciężko u boku wielkiego lorda, sam Mhoram czuł się osłabiony 
tym 
wysiłkiem. Nie mógł sobie pozwolić na odpoczynek. Tohrm skaleningas nie byłby w 
stanie 
sam utrzymać bram.
W miarę upływu pełnych napięcia chwil jego ogień tracił swą gwałtowność. Lęk o 
Quaana i Amatin rozpraszał jego koncentrację. Gorąco pragnął po nich iść. 
Wojownicy bez 
przerwy uciekali ostatnimi dwoma pomostami, a on obserwował ich ucieczkę ze 
ściskającym 
za gardło lękiem, wypatrując niecierpliwie ich przywódców.
Jeszcze jeden pomost runął.
Kiedy Quaan pojawił się samotnie w wejściu na ostatni pomost, lord w dole 
przestał 
walczyć.
Quaan krzyknął coś w kierunku twierdzy, ale Mhoram nie zrozumiał jego słów. Ze 
wstrzymanym oddechem patrzył, jak czterech wojowników pognało do dowódcy.
Wtem za Quaanem poruszyła się postać w niebieskiej szacie – Amatin, ale żadne z 
nich 
nie ruszyło do ucieczki. Gdy wojownicy do nich dotarli, oboje zniknęli ponownie 
w wieży.
Mhoram, dusząc się z bezradności, wpatrywał się w puste wejście, jakby siła jego 
pragnienia mogła sprowadzić tych dwoje z powrotem. Słyszał hordy furii prące 
nieustannie 
do góry.
Chwilę później czterech wojowników pojawiło się ponownie. Nieśli ciepłodzieja 
Borillara.
Borillar zwisał bezwładnie w ich rękach, jakby był martwy.
Quaan i Amatin szli za nimi. Gdy wszyscy dotarli do twierdzy, runął ostatni 
pomost. 
Wśród zgiełku dochodzącego z wieży jego upadek zdawał się być bezgłośny.
Mhoramowi mgła przesłoniła oczy. Spostrzegł, że wspiera się ciężko na Trevorze; 
z 
trudem łapiąc oddech, nie był w stanie utrzymać się na nogach o własnych siłach. 
Lord 
podtrzymał go. Gdy słabość minęła, wielki lord spojrzał Trevorowi w oczy i 
uśmiechnął się 
blado.
Bez słowa wrócili obaj do obrony bram.
Wieża była stracona, ale bitwa nie była jeszcze skończona. Martwi, nie 
napotykając teraz 
przeszkód ze strony ognia Amatin, powoli wydeptywali ścieżkę przez piach. 
Ponownie rósł 
ciężar ich naporu. Wrażenie zła, które wraz z dreszczem zgrozy emanowało od nich 
przez 
kamienie, stało się mocniejsze. Wielki lord czuł wokół siebie rosnący ból 
Revelstone, który 
zdawał się płynąć ze wszystkich stron. Gdyby na własne oczy nie widział tych 
martwych 
kształtów, to mógłby uwierzyć, że twierdza była atakowana również w innych 
miejscach. 
Potrzeba chwili pochłonęła jego uwagę. Jedyna nadzieja Revelstone leżała w 
zasypaniu bram 
piachem, nim się rozpadną.
Wyczuł za sobą przybycie Tohrma, ale nie odwrócił się, dopóki Quaan i lord 
Amatin nie 
dołączyli do ciepłodzieja. Wówczas dopiero uciszył swą moc i odwrócił się do 
nich.
Amatin była skrajnie wyczerpana. W pobladłej twarzy boleśnie jarzyły się oczy; 
włosy 
oklejały jej twarz mokrymi od potu kosmykami. Głos jej drżał, gdy mówiła.
– On przyjął na siebie cios przeznaczony dla mnie. Borillar... on... nie 
zauważyłam na 
czas, gdzie samadhi celuje.
Minęła chwila, nim Mhoram opanował się na tyle, aby zapytać cicho:
– Czy on nie żyje?
– Nie. Uzdrowiciele... będzie żył. Jest hirebrandem... nie był bezbronny. – 
Osunęła się po 
kamiennej ścianie, jakby pękły ścięgna utrzymujące ją w pozycji pionowej.
– Zapomniałem, że był z tobą – wyszeptał Mhoram. – Wstyd mi.
– Tobie wstyd! – Ochrypły okrzyk Quaana przyciągnął uwagę Mhorama. Twarz i 
ramiona dowódcy umazane były krwią, ale zdawał się nie być ranny. Nie potrafił 
spojrzeć 
Mhoramowi w oczy. – Wieża... stracona! – Wyrzucił z goryczą. – To mnie jest 
wstyd. Hile 
Troy znalazłby sposób, aby ją uratować.
– W takim razie znajdź sposób, aby nam pomóc – wychrypiał Tohrm. – Te bramy nie 
wytrzymają.
Jawna desperacja jego tonu zwróciła ku niemu oczy wszystkich stojących na 
przyporze. 
Strumienie łez spływały mu po twarzy, tak jakby nigdy nie miał zamiaru przestać 
płakać, jego 
ręce szaleńczo czegoś przed nim szukały, czegoś, co by nie pękło. A bramy 
jęczały do niego, 
jakby zaświadczały o prawdziwości rozpaczliwego położenia.
– Nie możemy – ciągnął dalej. – Nie możemy. Taka siła! Oby mi kamień wybaczył! 
Ja... 
my nie możemy się równać z taką siłą.
Quaan odwrócił się szybko na pięcie i odszedł, przywołując hirebrandasów z 
podporami, 
aby podeprzeć bramy.
Tohrm zdawał się nie słyszeć dowódcy. Wilgotne od łez oczy utkwił w Mhoramie.
– Coś nam przeszkadza – wyszeptał. – Coś złego wypacza naszą siłę. Nie 
rozumiemy... 
Wielki lordzie, czy jest jeszcze jakieś inne zło? Inne zło poza gwałtownym 
naporem 
martwych? Słyszałem... cała ogromna skała Revelstone krzyczy do mnie o złu.
Wielki lord skierował swe zmysły w inną stronę i wszedł w rezonans ze skałą 
twierdzy, 
jakby łączył się myślami z kamieniem. Poczuł cały skoncentrowany ciężar 
martwych, jakby 
napierał wprost na niego; czuł bramy własnej duszy jęczące, pękające, 
rozpadające się. Przez 
chwilę, niczym iskra proroctwa, stał się twierdzą, przejął na siebie jej życie i 
ból, doświadczył 
przerażającej potęgi, która starała się ją rozedrzeć – i również coś jeszcze, 
coś odmiennego, 
osobistego, straszliwego. Gdy usłyszał tupot przerażonych stóp, biegnących w 
jego kierunku, 
wiedział, że Tohrm dostrzegł w przelocie prawdę.
Przybiegł jeden z ludzi, których Mhoram posłał do pilnowania Trella. Wojownik 
zatrzymał się gwałtownie. Twarz miał pobladłą od panicznego strachu i ledwie 
mógł 
wydobyć z siebie głos.
– Wielki lordzie, chodź! On!... Nawa! Och, pomóż mu!
Amatin zakryła głowę rękoma, jakby nie mogła już więcej znieść, ale wielki lord 
powiedział:
– Słyszę. Pamiętaj, kim jesteś. Mów jasno.
Mężczyzna zachłysnął się kilka razy.
– Trell... posłałeś... on składa się w ofierze. Chce zniszczyć nawę.
Z ust Tohrma wyrwał się ochrypły krzyk. Amatin wyrzuciła z siebie – Melenkurion! 
Mhoram wpatrywał się w wojownika, jakby nie mógł uwierzyć w to, co usłyszał. 
Wierzył 
jednak; czuł zawartą w jego słowach prawdę. Trwożyła go jednak przerażająca 
świadomość, 
że to zrozumienie przyszło za późno. Kolejny raz zawiódł w swych 
przewidywaniach, 
zawiódł w sprostaniu potrzebom twierdzy.
– Gdzie jest Loerya? – zapytał, odwracając się ku Trevorowi.
Po raz pierwszy od czasu swego uratowania uniesienie Trevora osłabło. Stał w 
kałuży 
własnej krwi, jakby rany nie sprawiały mu bólu, ale wspomnienie żony zabolało go 
niczym 
skaza na jego nowo odzyskanej odwadze.
– Ona – zaczął, po czym przerwał, by przełknąć ślinę. – Ona opuściła twierdzę. 
Ostatniej 
nocy... zabrała dzieci na płaskowyż... aby znaleźć kryjówkę. Aby były 
bezpieczne.
– Na Siedem! – warknął Mhoram, wściekły bardziej na wszystkie swoje błędy niż na 
Trevora. – Ona jest tu potrzebna! – Sytuacja Revelstone była rozpaczliwa, a ani 
Trevor, ani 
Amatin nie mieli sił do dalszej walki. Przez mgnienie Mhoram poczuł, że ten 
dylemat nie 
znajdzie rozwiązania, że nie może podjąć tej decyzji. Był jednak Mhoramem, synem 
Variola, 
wielkim lordem z wyboru rady. Powiedział wojownikowi: – Pamiętaj, kim jesteś. – 
Powiedział to również Tohrmowi. Był wielkim lordem Mhoramem, niezdolnym do 
poddania 
się. Uderzył kamień laską, aż zadźwięczało jej metalowe okucie i rzucił się do 
dzieła.
– Lordzie Trevor, czy utrzymasz bramy?
Trevor spojrzał Mhoramowi w oczy.
– Nie bój się, wielki lordzie. Jeśli można je utrzymać, utrzymam.
– Dobrze. – Wielki lord odwrócił się plecami do dziedzińca. – Lord Amatin, 
ciepłodzieju 
Tohrm – pomożecie mi?
Miast odpowiedzi Tohrm ujął wyciągnięte ramię Amatin i pomógł jej wstać.
Mhoram chwycił pobladłego ze strachu wojownika pod rękę i pośpieszył w kierunku 
nawy.
Po drodze poprosił, aby opowiedział, co się stało.
– On... to... – wyjąkał mężczyzna. Potem jednak zdało się, że uścisk Mhorama 
działa nań 
uspokajająco. – To ponad moje siły, wielki lordzie.
– Co się stało?
– Poszliśmy za nim, tak jak kazałeś. Gdy zorientował się, że nie mamy zamiaru go 
zostawić, obrzucił nas obelgami. Jego złorzeczenia po części wyjaśniły nam 
przyczynę twego 
rozkazu. Byliśmy zdecydowani go wypełnić. W końcu odwrócił się od nas załamany i 
skierował się do nawy. Tam podszedł do paleniska skaleningu i ukląkł przy nim. 
Staliśmy 
przy drzwiach i obserwowaliśmy go. Szlochał, modlił się i błagał. Wielki 
lordzie, ogromnie 
poruszyło mnie to, że on błagał, ale nie znalazł pokoju. Gdy uniósł głowę, 
ujrzeliśmy... 
ujrzeliśmy na jego twarzy odrazę. On... skalening... ogniste kamienie stanęły w 
płomieniach. 
Ogień buchnął z podłogi. Rzuciliśmy się ku niemu, ale płomienie zagrodziły nam 
drogę. 
Pochłonęły mego towarzysza. Ja przybiegłem do ciebie.
Jego słowa zmroziły serce Mhorama, ale odpowiedział, aby stawić czoło bólowi i 
niepewności malującej się na twarzy wojownika.
– Jego przysięga pokoju została złamana. Stracił wiarę w siebie i wpadł w 
rozpacz. 
Spoczywa na nim cień Szarego Zabójcy.
– Słyszałem... – odezwał się po chwili z wahaniem wojownik – ...mówi się... czy 
to nie 
jest dzieło Niedowiarka?
– Możliwe. W pewnym sensie Niedowiarek jest dziełem lorda Foula, ale rozpacz 
Trella 
jest również po części i moim dziełem. To dzieło samego Trella. Największą siłą 
Zabójcy jest 
to, że słabości nas śmiertelnych można obrócić przeciwko nam.
Mówił jak mógł najspokojniej, ale nim zbliżył się na sto jardów do nawy, zaczął 
odczuwać żar płomieni. Nie miał wątpliwości, że to było źródło owego innego zła, 
które 
wyczuł Tohrm. Z sali posiedzeń rady promieniowały we wszystkich kierunkach 
gorące fale 
profanacji. Gdy zbliżył się do drewnianych wrót, spostrzegł, że dymią niemal 
zajęte 
płomieniami, a ściany lśnią blaskiem, jakby skała miała się stopić. Z trudem 
łapał oddech, 
mrużąc oczy od gorąca, nim jeszcze dotarł do otwartych drzwi i spojrzał w dół 
nawy.
W sali rozpętało się piekło. Podłoga, stoły, siedzenia – wszystko płonęło jak 
szalone, 
plując ryczącymi płomieniami niczym piorunami. Żar przypiekał Mhoramowi twarz, 
skręcił 
mu włosy. Lord musiał zamrugać, aby oczyścić oczy z łez, nim utkwił wzrok w 
pożodze, 
starając się wejrzeć w głąb, ku jej centrum.
Trell stał w palenisku skaleningu niczym jądro zagłady, strzelając płomieniami i 
miotając 
w sklepienie obiema garściami ogromne krople ognia. Cała jego postać płonęła 
niczym 
wcielone potępienie, rozpalone do białości katusze zadawane kamieniowi, który 
kochał i 
którego nie mógł ocalić.
Moc tego, co się tam działo, oszołomiła Mhorama. Patrzył na początek rytuału 
profanacji. 
Trell w swej rozpaczy odkrył tajemnicę, której Mhoram strzegł tak bojaźliwie, i 
wykorzystywał swą tajemną wiedzę przeciwko Revelstone. Jeśli mu się nie 
przeszkodzi, to 
bramy będą jedynie pierwszym etapem pokonania twierdzy, pierwszym i ostatnim 
ogniwem 
w łańcuchu zniszczenia, które mogło cały płaskowyż obrócić w gruzy.
Musiał być powstrzymany. To była konieczność, ale Mhoram nie był skaleningasem, 
nie 
posiadał mądrości kamienia, aby przeciwstawić się potędze, która ten pożar 
umożliwiła. 
Zwrócił się do Tohrma.
– Ty jesteś rhadhamaerl! – zawołał, przekrzykując szalejący ogień. – Musisz 
uciszyć te 
płomienie!
– Uciszyć? – Tohrm wpatrywał się przerażony w ogień; sprawiał wrażenie człowieka 
będącego świadkiem zniszczenia swej największej miłości. – Uciszyć je? – Nie 
krzyczał; 
Mhoram mógł zrozumieć go jedynie, czytając z jego ust. – Nie mam siły, która 
mogłaby się z 
tym równać. Jestem skaleningasem z rhadhamaerl – nie wcieleniem mocy Ziemi. On 
nas 
zniszczy.
– Tohrm! – Krzyknął wielki lord. – Jesteś ciepłodziejem twierdzy lordów! Tylko 
ty, nie 
kto inny, może sprostać tej potrzebie!
– Jak? – poruszył bezgłośnie wargami Tohrm.
– Będę ci towarzyszył! Oddam ci swą siłę – przekażę ci całą swą moc!
Ciepłodziej odwrócił bojaźliwie oczy od nawy i siłą woli skupił się na twarzy 
wielkiego 
lorda.
– Spłoniemy.
– Przetrwamy!
Tohrm przez drugą chwilę stawiał czoło żądaniu Mhorama. Potem jęknął. Nie mógł 
odmówić poświęcenia w imię kamienia twierdzy.
– Jeśli jesteś ze mną – powiedział cicho wśród ryku płomieni.
Mhoram odwrócił się do Amatin.
– Tohrm i ja zejdziemy do nawy. Musisz ocalić nas przed ogniem. Otocz nas swą 
mocą – 
ochroń nas.
Skinęła z roztargnieniem głową, odgarnęła z twarzy wilgotny kosmyk włosów.
– Idźcie – powiedziała słabym głosem. – Stół się już topi.
Istotnie. Na ich oczach stół zmienił się w lawę, spłynął na najniższy poziom 
nawy, a 
potem do paleniska wokół nóg Trella.
Mhoram przywołał do gotowości swą moc i wsparł drzewce swej laski na ramieniu 
Tohrma. Wspólnie stanęli twarzą ku nawie, poczekali, aż Amatin otoczy ich 
płaszczem swej 
ochrony. Po chwili poczuli mrowienie na skórze, dzięki czemu gorąco do nich nie 
docierało.
Na jej znak ruszyli w dół nawy. Czuli się tak, jakby usiłowali zejść do wnętrza 
pieca.
Pomimo ochrony Amatin gorąco biło w nich niczym pięść kataklizmu. Tunika Tohrma 
zaczęła się tlić. Mhoram czuł, jak tliła się jego własna szata. Włosy na głowie 
i rękach 
poskręcały mu się od żaru. Wielki lord odsunął od siebie myśli o gorącu; skupił 
się na swej 
lasce i Tohrmie. Czuł, jak ciepłodziej śpiewa, choć nic nie słyszał poza 
głębokim, wściekłym 
wyciem ognia. Dostroił swą moc do tonacji pieśni Tohrma i skierował w nią cały 
zapas swych 
sił.
Bezlitosne płomienie cofały się przed nimi nieznacznie, pod stopami Tohrma 
pojawiały 
się plamy nie spalonej skały, niczym kamienie umożliwiające przejście przez 
rzekę. Schodzili 
w dół niczym szczelina w piekle wściekłości Trella.
Pożoga zamykała się za nimi natychmiast. W miarę jak oddalali się od drzwi, 
słabła 
osłona Amatin; odległość i płomienie działały wspólnie na ich niekorzyść. Mhoram 
czuł, jak 
paliło go ciało w miejscach, gdzie szata zaczynała się tlić, oczy piekły go tak, 
że przestał już 
widzieć. Schodzili w dół, a pieśń Tohrma coraz bardziej przypominała krzyk. Nim 
dotarli do 
poziomu paleniska, gdzie krill Lorica nadal tkwił zatopiony w swym kamieniu, 
Mhoram 
wiedział, że jeśli nie cofnie swej siły od Tohrma i nie użyje jej do ich 
ochrony, to obaj upieką 
się u stóp Trella.
– Trell! – wrzasnął Tohrm bezgłośnie. – Jesteś skaleningasem z rhadhamaerl! Nie 
czyń 
tego!
Na chwilę piekielna furia ucichła. Trell spojrzał na nich, zdawało się, że ich 
widzi i 
rozpoznaje.
– Trell!
On jednak za bardzo uległ już mocy swej własnej zagłady. Wyciągnął sztywno, 
oskarżycielsko palec, po czym pochylił się ku skaleningowi i cisnął w nich dwoma 
garściami 
ognia.
W tej samej chwili przebiegł Mhorama dreszcz siły. Osłona Amatin wzmocniła się, 
stężała. A choć siła ataku Trella odrzuciła Tohrma w ramiona Mhorama, to ogień 
ich nie 
dotknął. Nagły przypływ mocy Amatin podziałał krzepiąco na wielkiego lorda. Z 
radosnym 
błyskiem w oczach odsunął na bok wszystkie wewnętrzne bariery i zwrócił się ku 
swemu 
tajnemu zrozumieniu profanacji. Ten sekret krył w sobie moc – moc, której nie 
udało się 
odkryć lordom z powodu ich przysięgi pokoju – moc, której można było użyć 
zarówno do 
zniszczenia, jak i do ochrony. Można ją było wyzwolić nie tylko rozpaczą. Mhoram 
uwolnił 
swą własną pasję i stawił opór zniszczeniu nawy.
Moc zapulsowała żywo w jego piersi, ramionach i lasce. Moc sprawiła nawet, że 
jego 
ciało i krew stały się niczym niewrażliwa kość. Moc promieniowała z niego, aby 
przeciwstawić się złu Trella. Przypływ sił lorda przywrócił moc Tohrmowi. 
Ciepłodziej 
odzyskał równowagę, przyzwał swą mądrość; z całą swoją i Mhorama energią 
przeciwstawił 
się Trellowi.
Stojąc naprzeciwko siebie, niemal twarzą w twarz, dwaj skaleningasowie splatali 
gesty 
swej tajemnej mądrości, śpiewali swe potężne zaklęcia rhadhamaerl. Ogień szalał, 
jakby 
Revelstone miało za chwilę runąć na nich. A oni rozkazywali ogniowi, mocowali 
się wolą o 
panowanie nad nim.
Wsparcie Mhorama podniosło Tohrma na duchu. Z mocą wielkiego lorda rezonującą w 
każdym słowie, nucie i geście, przywracającą mu siły, podsycającą jego 
umiłowanie 
kamienia, ciepłodziej cofnął profanację. Trell wysilił się rozpaczliwie ostatni 
raz, po czym 
padł na kolana, a jego ogień począł przygasać.
Pożar wycofywał się z nawy niczym odpływ – początkowo wolno, potem szybciej, gdy 
siła, która go wznieciła, upadła. Gorąco słabło; chłodne powietrze poczęło 
owiewać Mhorama 
z kanałów wentylacyjnych twierdzy. Mimo poparzonych oczu odzyskał wzrok. Przez 
moment 
obawiał się, że postrada z ulgi przytomność.
Płacząc z radości i smutku, podszedł, aby pomóc Tohrmowi podnieść Trella, 
małżonka 
Atiaran, z paleniska skaleningu. Trell zdawał się nie zauważać ich obecności. 
Rozejrzał się 
wokół pustym wzrokiem i wymamrotał łamiącym się głosem:
– Nienaruszona. Nic nie jest nienaruszone. Nic.
Potem zasłonił głowę rękoma i skulił się na podłodze u stóp Mhorama, trzęsąc się 
tak, 
jakby pragnął płakać, a nie mógł.
Tohrm spojrzał Mhoramowi w oczy. Przez długą chwilę patrzyli na siebie, 
oceniając, 
czego razem dokonali. Oblicze Tohrma zdawało się wypalone niczym pustynia, 
miejsce, w 
którym już nigdy nie pojawi się uśmiech, ale jego uczucia były czyste i jasne.
– Będziemy nad nim boleć. Rhadhamaerl będzie boleć. Nastał czas żałoby.
– Wielki lordzie! – zawołał ze szczytu schodów podekscytowany głos. – Umarli! 
Wszyscy obrócili się w piasek! Szatańska Pięść ustąpił. Bramy utrzymane!
Mhoram rozejrzał się po nawie załzawionymi oczyma. Była straszliwie zniszczona. 
Stół 
lordów i fotele były stopione, schody nierówne, a większość z dolnych ław 
wypaczył ogień. 
Jednakże miejsce jako całość ocalało. Twierdza ocalała. Mhoram skinął Tohrmowi.
– Już czas.
Łzy tak przesłaniały mu oczy, że zdawał się widzieć dwie postacie w niebieskich 
szatach 
schodzące schodami ku niemu. Zamrugał powiekami i ujrzał, że Amatin była z lord 
Loeryą.
Jej obecność wyjaśniła osłonę, która ocaliła jego i Tohrma; Loerya połączyła swe 
siły z 
siłami Amatin.
Gdy znalazła się przy nim, spojrzała mu poważnie w twarz. Mhoram szukał na jej 
obliczu 
wstydu lub zakłopotania, ale ujrzał jedynie skruchę.
– Zostawiłam je z Wyzwolonym nad Glimmermere – wyjaśniła cicho. – Być może będą 
bezpieczne. Ja wróciłam... gdy znalazłam dość odwagi.
Wtem coś przyciągnęło jej uwagę. Zdumienie rozjaśniło jej twarz. Odwróciła 
wielkiego 
lorda w kierunku stołu, w którym tkwił krill Lorica.
Stół był nietknięty.
W jego centrum klejnot krill płonął czystym, białym ogniem, promiennym niczym 
nadzieja.
– Ur-lord Covenant wrócił do Krainy – powiedział ktoś, ale Mhoram przestał sobie 
zdawać sprawę z tego, co się wokół niego działo. Łzy zdawały się zaślepiać 
wszystkie jego 
zmysły.
Idąc za blaskiem klejnotu, wyciągnął rękę i chwycił rękojeść krilla. Bijące od 
niej gorąco 
potwierdzało prawdę tego, co usłyszał. Niedowiarek wrócił.
Nowa moc, którą lord posiadł, pozwoliła mu z łatwością wyciągnąć krill z 
kamienia. Jego 
krawędzie były tak wyraźnie zarysowane, że widział ich ostrość. Jego moc 
ochroniła go przed 
żarem.
Mhoram odwrócił się do swych towarzyszy z uśmiechem, który niczym słońce 
rozświetlił 
mu twarz.
– Wezwijcie lorda Trevora – powiedział z radością. – Posiadam... wiedzę o mocy, 
którą 
chciałbym się z wami podzielić.
12. Amanibhavam
Nienawiść.
To była jedyna myśl w głowie Covenanta. Ciężar spraw, których nie znał, 
zmiażdżył 
wszystkie pozostałe myśli.
Nienawiść.
Uczepił się pozostawionej bez odpowiedzi kwestii. Wdrapał się, wspierając na 
włóczni, 
na skraj kotlinki i pokuśtykał w dół, poza blask żaru po ognisku Piettena.
Nienawiść.
Okaleczona noga ciągnęła się za nim po ziemi, obkruszając potrzaskane kości 
kostki, aż z 
ich porów trysnęła wydzielina i zamarzła w podmuchach zimowego wichru. On jednak 
ściskał drzewce włóczni i kuśtykał dalej, w dół tego zbocza i skosem w górę 
następnego. 
Wiatr zacinał w prawy policzek, ale on nie zwracał na to uwagi; kierował się 
stopniowo na 
prawo, wiedziony stromizną wzgórza, a nie wyczuciem kierunku. Gdy pochyłość 
następnego 
zbocza skierowała go na północ, z dala od równin Ra i jego jedynych przyjaciół, 
podążył za 
nią, chwiejnie zszedł na dół, trzepocząc na wietrze niczym ranny szaleniec, 
myślący jedynie:
Nienawiść.
Atiaran, małżonka Trella, powiedziała, że powinnością żyjących jest nadanie 
sensu 
ofierze umarłych. A on miał całą Krainę umarłych, których śmierci powinien nadać 
sens. Za 
sobą zostawił Lenę leżącą w kałuży krwi z drewnianym szpikulcem w brzuchu. Elena 
była 
pogrzebana gdzieś w trzewiach Melenkurion – Tamy Niebios, zginęła pochłonięta 
swą własną 
apokalipsą z powodu jego manipulacji i błędów. Nigdy nawet nie istniała. Ranyhyn 
ginęły z 
głodu i były mordowane. Bannor i Pianościgły być może już nie żyli lub byli 
pogrążeni w 
rozpaczy. Pietten, Hile Troy, Trell i Triock – wszyscy byli jego winą. Nikt z 
nich nawet nie 
istniał. Jego ból nie istniał. Nic nie miało znaczenia poza tą jedyną absolutną 
kwestią.
– Nienawiść? – wymamrotał zdławionym głosem.
Wszystko było pozbawione sensu bez rozwiązania tego problemu. Wiedział, że 
pomimo 
wszystkich pozorów ten właśnie problem nadawał kształt jego życiu od dnia, gdy 
dowiedział 
się, że podlega prawu trądu. Odraza, odraza do samego siebie, strach, gwałt, 
morderstwo, 
wyrzutek – wszystko to było tym samym. Niedowiarek kuśtykał w poszukiwaniu 
odpowiedzi.
Po raz pierwszy od czasu rozpoczęcia swych wizyt w Krainie był całkowicie sam.
Mdły, szary świt zastał go mozolnie posuwającego się na północny wschód. 
Covenant 
podpierał się włócznią i drżał w przejmującym zimnie. Ponure światło zdawało się 
go 
pobudzać. Zszedł na zawietrzną stronę zbocza i spróbował rozeznać się w swej 
sytuacji. 
Przejmujący wicher szydził z niego, gdy obmacywał chorymi i skostniałymi z zimna 
palcami 
swą okaleczoną nogę. W końcu udało mu się usunąć materiał, zdrętwiał z 
zaskoczenia na 
widok ciemnego zabarwienia ciała nad kostką. Stopa była wykrzywiona pod dziwnym 
kątem 
w stosunku do nogi, a spod zaskorupiałej krwi sterczały pomiędzy rzemykami jego 
sandałów 
drzazgi kości.
Rana wyglądała gorzej niż bolała. W kolanie czuł tępy ból, który żłobił mu udo 
aż do 
biodra, ale bolesność samej kostki była do zniesienia. Obie stopy mróz pozbawił 
czucia. I 
obie były poobijane, pokaleczone, bezboleśnie zakażone niczym nogi pielgrzyma. 
Pomyślał 
obojętnie, że pewnie straci złamaną stopę, ale ta możliwość nie miała dla niego 
znaczenia; 
była jedynie częścią zdarzenia, którego nie było.
Były natomiast sprawy, którymi dla własnego dobra powinien się zająć, ale nie 
miał 
pojęcia, o co w nich chodziło. Nie miał pojęcia o niczym poza goniącą go 
potrzebą. 
Brakowało mu jedzenia, ciepła, wiedzy o tym, gdzie był lub dokąd zmierzał. 
Jednakże pilno 
mu było ruszać dalej. Nic poza ruchem nie mogło utrzymać krążenia jego krwi – 
nic poza 
ruchem nie mogło mu pomóc w znalezieniu odpowiedzi.
Żadne tymczasowe czy połowiczne rozwiązania nie zaspokoją jego pragnienia.
Podźwignął się do góry, potem pośliznął i przewrócił, krzycząc bezwiednie z 
bólu, 
którego nie czuł. Przez chwilę zima ryczała mu w uszach niczym triumfujący 
drapieżca. 
Niedowiarek oddech miał chrapliwy, jakby pazury mrozu już rozszarpały jego 
gardło i płuca. 
Ponownie wsparł włócznię na twardej ziemi i wspinał się po niej ręka za ręką, 
dopóki nie 
stanął prosto. Potem jeszcze raz pokuśtykał przed siebie.
Zmusił się do wejścia na zbocze, a za nim na niski grzbiet, przegradzający mu 
drogę 
niczym niewielka ściana. Ramiona drżały mu z wysiłku dźwigania ciężaru całego 
ciała, a ręce 
ślizgały się po gładkim drzewcu włóczni. Wspinaczka niemal go pokonała. Po 
dotarciu na 
szczyt wciągał i wydychał ze świszczącym charkotem powietrze ze swych zmrożonych 
płuc, 
a lodowaty zawrót głowy cały zimowy krajobraz wprawił w kołysanie. Odpoczywał 
wsparty 
na włóczni. Oddychało mu się z takim trudem, że pomyślał, iż twarz pokrywa mu 
warstwa 
zamarzniętego potu i pary. Spróbował ją zedrzeć. Odeszła niczym plaster, raniąc 
skórę, 
odsłaniając nowe nerwy na mróz. Zostawił resztę swej maski w spokoju i stał, 
dysząc ciężko, 
dopóki w końcu jego wzrok nie odzyskał ostrości.
Teren przed nim był tak ogołocony, tak ponury, tak spustoszony okrucieństwem 
Foula, że 
ledwie mógł znieść jego widok. Od horyzontu po horyzont martwota szarego lodu 
rozciągała 
się pod szarą martwotą chmur – nie łagodną, kojącą szarością zmierzchu, w której 
złamane 
kolory przenikały się niczym pociecha lub spokój ducha, ale raczej szarością 
posępną i 
przerażoną, paradoksalnie przytłumioną i żywą, drętwą i chwytającą za serce, 
szarością 
niczym spopielałe pozostałości koloru, sił żywotnych, krwi i kości. Szary wicher 
gnał szary 
chłód ponad szarą zmarzliną wzgórz; szary śnieg zbierał się w niskich zaspach w 
załomach 
szarego terenu; szary lód podkreślał czerń, kruchość, nagość konarów drzew 
ledwie 
widocznych w oddali po lewej i skuwał szary, nędzny nurt rzeki w oddali po 
prawej, niemal 
poza zasięgiem jego wzroku; szara drętwota ściskała kurczowo jego ciało i duszę. 
Lord Foul 
Wzgardliwy był wszędzie.
Wtem Niedowiarkowi na chwilę wróciła pamięć jego celu. Zacisnął skute kagańcem 
lodu 
zęby i pokuśtykał z grzbietu w dół, prosto w kierunku źródła tej zimy. Na wpół 
oślepiony 
wiejącym mu w twarz wichrem nie zauważał osłoniętych miejsc i z rzadka 
rozsianych 
aliantha, pchał swą postać w łachmanach pomiędzy wzgórzami, ciągnąc swą 
zamrożoną nogę 
niczym oskarżenie, które zamierzał wnieść przeciwko Wzgardliwemu.
Stopniowo pamięć celu go opuszczała, wyciekała z jego świadomości, podobnie jak 
wszystko inne poza uporczywie dobijającą się do jego świadomości nienawiścią. 
Jakiś 
zalążek instynktu powstrzymywał go przed zbłądzeniem w dół, ku rzece, ale 
wszelkie inne 
poczucie kierunku opuściło go. Wicher smagał mu prawy policzek, a on parł powoli 
w górę, 
jakby tylko wspinaczka pozwalała mu się utrzymać na nogach.
Minął ranek. Covenant przewracał się coraz częściej. Nie był już w stanie 
utrzymać 
włóczni w dłoniach; ręce miał zbyt zgrabiałe, zbyt słabe, a gładka warstewka 
zamarzniętego 
potu czyniła włócznię zbyt śliską. Pośród chrzęstu lodu i świstu z trudem 
łapanego oddechu 
co rusz osuwał się na ziemię. Po kilku dramatycznych próbach legł twarzą w dół 
na 
wyniszczonej mrozem ziemi. Oddech charkotał mu w gardle, a on próbował zasnąć.
Niedługo znów ruszył. Sen nie był tym, czego potrzebował; w jedynym wyrazistym 
fragmencie jego świadomości nie było miejsca na sen. Niedowiarek dyszał ciężko, 
podciągnął 
się na kolana, potem z niezdarną gwałtownością, jakby próbował zaskoczyć samego 
siebie, 
wsparł się na swej złamanej kostce.
Ból dźgał resztę jego nogi, stopa wykręciła się pod ciężarem ciała, ale kostka 
była 
wystarczająco odrętwiała z zimna.
Covenant, nie dbając o włócznię, wyprostował się, zachwiał się – i straszliwie 
kuśtykając, 
ponownie ruszył w drogę.
Szedł tak przez długi czas, podrygując na złamanej kostce niczym lalka poruszana 
niezdarnymi palcami. Nadal się przewracał; zamiast nóg miał dwa kawały lodu i 
gdy zbocze 
stawało się strome, nie mógł utrzymać równowagi. A zbocza robiły się coraz 
bardziej strome. 
Z jakiegoś powodu bezwiednie zbaczał na lewo, tam gdzie teren wznosił się na 
spotkanie 
czarnych drzew; tak więc coraz częściej musiał pokonywać zejścia i podejścia, 
które jemu 
zdawały się przepaściami, choć dla zdrowego wędrowca byłyby pewnie łagodne. 
Wspinał się 
na nie na czworakach, wczepiając się w twardą ziemię, a w dół kulał się 
bezradnie niczym 
potępieniec.
Po każdym upadku odpoczywał twarzą w śniegu niczym pokutnik, a po każdym 
odpoczynku słaniał się lub czołgał dalej w pogoni za swym spełnieniem, choć 
absolutnie nie 
był w stanie temu sprostać.
W miarę jak dzień przygasał w popołudnie, jego upadki stawały się coraz 
częstsze. A po 
kolejnym upadku leżał bez ruchu i wsłuchiwał się w szloch wdychanego i 
wydychanego 
powietrza, tak jakby złamanie kostki spowodowało w nim pęknięcie jakiejś 
zasadniczej kości, 
pewnej zatwardziałej zdolności do wytrwania – jakby w końcu nawet drętwota go 
zawiodła, 
dowiodła swej niewystarczalności, pozostawiając go na łasce jego obrażeń. 
Stopniowo 
zaczynał wierzyć, że w końcu jego sen zamierzał go zabić.
Gdzieś po południu pośliznął się, przewrócił i upadł na plecy. Nie potrafił 
zebrać tyle sił, 
aby się przekręcić. Niczym przyszpilony owad szamotał się przez chwilę, a potem 
skrajnie 
wyczerpany zapadł w sen – schwytany w pułapkę pomiędzy stalowymi niebiosami i 
mosiężną 
ziemią.
Trapiły go sny, nie przynosząc ukojenia. Wciąż na nowo zadawał cios, którym 
zadźgał 
Piettena. Teraz jednak zadawał ów zapalczywy cios w serca innych – Llaury, 
sługrzywej Rue, 
Eleny, Joan, kobiety, która zginęła, broniąc go, w czasie bitwy o Niebotyczne 
Woodhelven – 
czemu nie zapytał nigdy nikogo o jej imię? W snach zabił ich wszystkich. Leżeli 
wokół niego, 
a z ich ran promieniowała jasność, niczym nuty jakiejś obcej melodii. Pieśń 
pociągała go, 
nagliła – ale nim zdążył ją pochwycić słuchem, inna postać dźwignęła się przed 
jego 
wzrokiem, przechylając się niczym uszkodzona fregata. Ten człowiek był odziany w 
niedolę i 
przemoc. Na rękach miał krew, a w oczach żądzę mordu, ale Covenant nie mógł 
dojrzeć jego 
twarzy. Jeszcze raz podniósł nóż, ponownie z całej siły zatopił go w tej 
wystawionej na ciosy 
piersi. I dopiero gdy to uczynił, spostrzegł, że tym człowiekiem był on sam.
Przechylił się, jakby runęły na niego niebiosa, i zgiął się wpół, aby ukryć 
twarz, osłonić 
swą ranę.
W końcu wróciła mu pamięć tego, gdzie był, świadomość śniegu, w którym leżał, 
podniósł się więc drżący na nogi i pokuśtykał dalej w późne popołudnie.
W niedługi czas potem doszedł do zbocza, którego nie był w stanie zdobyć. Rzucał 
się na 
nie, kuśtykał i czołgał się, jak mógł najlepiej, ale był zbyt wyczerpany i 
okaleczony. Skręcił 
więc w lewo i ruszył sztywnym krokiem wzdłuż zbocza, szukając miejsca, w którym 
mógłby 
się na nie wspiąć, wtem jednak niespodziewanie sturlał się z niego. Stoczył się 
na sam dół, 
tam odpoczął chwilę z mętlikiem w głowie. Musiał przejść przez grzbiet wzgórza i 
tego nie 
zauważyć. Dźwignął się znowu, dysząc ciężko i ruszył dalej.
Następne wzgórze nie było lepsze, ale musiał je zdobyć. Kiedy nie był w stanie 
dalej 
posuwać się pod górę, skręcał w lewo, zawsze na lewo i w górę, choć z jakiegoś 
dziwnego 
powodu zdawało się to sprowadzać go w dół, ku rzece.
W niedługim czasie natrafił na ślad w śniegu.
Niejasno zdawał sobie sprawę, że to powinno go przerazić, ale poczuł jedynie 
ulgę, 
nadzieję. Ślad oznaczał, że ktoś tędy przechodził – przechodził niedawno, w 
przeciwnym 
razie wiatr zatarłby ślady. Ten ktoś mógł mu pomóc.
Potrzebował pomocy. Zamarzał, umierał z głodu, tracił siły. Pod skorupą strupów 
i lodu 
kostka nadal krwawiła. Dotarł do bezkresu swej niemocy, swej nieudolności, do 
punktu, po 
przekroczeniu którego nie był w stanie dalej iść, nie potrafił wierzyć, 
wyobrazić sobie, mieć 
nadzieję, że dalsze trwanie, życie było możliwe. W tej krytycznej chwili 
potrzebował, aby 
ten, który zostawił te ślady, bez względu na to, kim lub czym był, zdecydował za 
niego o jego 
losie.
Podążył za tropem w lewo, w dół, do dolinki pomiędzy wzgórzami. Wzrok miał cały 
czas 
utkwiony w śladach, lękając się podnieść oczy, aby ich nie zgubić. Widział, 
gdzie przewrócił 
się ten, który je zostawił, spostrzegł, że krwawił, odpoczął, potem pokuśtykał 
dalej. Wkrótce 
natknął się na następne wzgórze i począł czołgać się na nie po śladach 
zostawionych przez 
kogoś, kto też się czołgał. Był doprowadzony do rozpaczy – tak samotny i 
wyniszczony nigdy 
dotąd w Krainie nie był.
W końcu domyślił się prawdy. Ślad zakręcił, odpełzł w lewo, potem zbiegł w dół 
zbocza, 
wówczas nie mógł już mieć wątpliwości: podążał swoim śladem. To był jego własny 
ślad, 
koło pomiędzy wzgórzami, których nie był w stanie zdobyć.
Z ochrypłym jękiem przekroczył granicę. Opuściły go ostatnie siły. Za ciemną 
przepaścią 
jego zamkniętych oczu zamigotały ostre błyski, ale on nie był w stanie na nie 
zareagować. 
Przewrócił się do tyłu, zsunął w dół zbocza w płytką zaspę.
Nawet to jednak nie położyło kresu godzinie jego próby. Jego upadek odsłonił coś 
spod 
śniegu. Niedowiarek leżał, dysząc bezradnie, czuł jak serce trzepocze mu w 
piersi. Jakiś 
zapach nie dawał mu spokoju, pomimo zimna przyciągał jego uwagę; unosił się 
przed nim 
ostry i kuszący, wnikał w niego z każdym oddechem, niewolił go. Covenant uniósł 
się na 
drżących rękach i odgarnął śnieg zmartwiałymi palcami.
Pod warstwą śniegu rosła trawa. Jakimś sposobem jej potężna wola życia oparła 
się 
zduszeniu; nawet kilka żółtych kwiatuszków zakwitło pod śniegiem. Ich ostry 
zapach 
zawładnął jego zmysłami. Jego dłonie nie nadawały się do zrywania, więc rozbił 
nieco lód 
wokół ust, po czym nachylił twarz do trawy, oderwał źdźbła zębami i zjadł je.
Połknął trawę, jej sok zdawał się spływać prosto do jego mięśni niczym energia 
szaleństwa. Zaskoczyła go nagłość tego przypływu. Pochylił się po czwarty kęs, 
gdy chwyciły 
go konwulsje. Zesztywniał, a tymczasem czysta moc szalała w jego żyłach.
Niedowiarek krzyknął w agonii, w tej samej chwili przeniósł się na ponure 
pustkowie, 
gdzie istniała jedynie zima, wicher i złość. Odczuł nadprzyrodzony atak lorda 
Foula 
wszystkimi zmysłami jednocześnie. Nerwy duszy bolały go, jakby wystawiono je na 
wściekłe 
zło. Wszystkie jego odczucia koncentrowały się wokół myśli, która atakowała, 
dźgała go, 
jakby była ostrzem włóczni zimy. Rozpoznał rzecz, której nie rozumiał.
To była magia.
Myśl o przenikliwych błyskach zamajaczyła i odpłynęła. Magia: niesamowita moc, 
teurugia. Taka rzecz nie istnieje, nie może istnieć. A jednak była częścią 
Krainy. I 
odmówiono mu jej. Ta myśl boleśnie krążyła mu po głowie, jakby okrutne dłonie 
obracały 
włócznię.
Słyszał, jak Mhoram powiedział: – Jesteś białym złotem. – Co to znaczy? Nie miał 
mocy. 
To był jego sen, ale nie potrafił dzielić jego życiowej siły. Jego życiowa siła 
była tym, co 
dowodziło, że to był sen. Magia: moc. To narodziło się z niego, a on nie mógł 
tego dotknąć. 
To było niemożliwe. Dzierżąc los Krainy zamknięty w kręgu białego złota swego 
pierścienia, 
był bezradny wobec uratowania samego siebie.
Pochwycony przez zalążek przeświadczenia, tam gdzie proroctwo i szaleństwo staje 
się 
nierozróżnialne, rzucił się w wir sprzeczności i spróbował nad nimi zapanować, 
zjednoczyć 
się z nimi.
Potem jednak wszystko zlało się z przeraźliwym obcym migotaniem. Znalazł się na 
nogach, nie wiedząc, jak podciągnął się do góry. Migotliwe blaski tańczyły przy 
jego głowie 
niczym niema melodia. Szalony ogień trawy grał w jego żyłach i mięśniach, 
podnosząc 
wyniszczenie i mróz do rangi wychudzonych kapłanów przewodniczących składaniu 
bezbożnej ofiary. Roześmiał się nad bezmiarem własnej daremności. Rozbawiło go 
szaleństwo usiłowań jego samotnego przetrwania.
On umrze śmiercią trędowatego.
Jego śmiech wzniósł się do szyderczej wesołości. Potykając się, kuśtykając, 
przewracając 
się, słaniając się i utykając, podążał za muzyką ku ciemnym drzewom.
Przy każdym upadku wybuchał śmiechem, niezdolny opanować tajemnej komiczności 
jego niedoli; śmiertelna udręka zgrzytająca w jego zamrożonej kostce wydobywała 
z niego 
salwy śmiechu przypominające wrzaski. A choć teraz z niecierpliwością wyglądał 
końca, 
choć pilno mu było do wytchnienia, to migotliwe błyski wiodły go dalej. 
Wysuwając się 
naprzód i cofając się, ponaglając go, oświetlając mu drogę niczym niebiesko-
zielone płateczki 
ambry, zmuszały go do powstania po każdym upadku i dalszej wędrówki ku skrajowi 
lasu.
Po jakimś czasie Covenant zaczął myśleć, że drzewa mu śpiewają. Błyski, których 
pełne 
było powietrze, wzlatywały wokół niego w dziwnych odstępach czasu, niczym 
wilgotne, 
niebiesko-zielone blaski drzewnej pieśni. Nie widział ich jednak ani nie 
słyszał; były 
widoczne jedynie dla niespokojnej energii w jego żyłach. W swym szaleństwie 
próbował 
zrywać je niczym aliantha, a wówczas one rozpierzchały się poza jego zasięg, 
pobudzając go, 
by szedł dalej i dalej po każdym upadku, dopóki nie znalazł się pomiędzy 
pierwszymi, 
ogołoconymi przez zimę pniami.
Wędrując skrajem lasu, Niedowiarek poczuł, że chłód niespodziewanie łagodnieje. 
Za 
nim dzień gasł na szarym niebie, a przed nim nie było nic poza gęstniejącym 
mrokiem 
leśnych ostępów. Zima jednak z nadejściem nocy zdawała się łagodnieć, zamiast 
zaostrzać. 
Covenant szedł przed siebie, zataczając się. Wkrótce odkrył, że w miarę jak 
zagłębiał się 
pomiędzy drzewa, śniegu było coraz mniej. Po kilku krokach dostrzegł nawet 
listki. Trzymały 
się kurczowo gałęzi, a drzewa lgnęły do siebie, splatały swe konary i wspierały 
na sobie 
niczym oddani, barczyści kamraci podtrzymujący się wzajemnie. Zwierzątka 
zostawiały na 
coraz płytszym śniegu zawiłe ślady, które przyprawiały go o zawrót głowy, gdy 
próbował za 
nimi iść. Powietrze robiło się coraz cieplejsze.
Stopniowo wokół niego rozlewało się przyćmione światło. Początkowo nie zauważał 
tego 
i nie zastanawiał się, czym było; szedł niczym cień samego siebie za obcym 
migotaniem i nie 
widział tego bladego widmowego światła. Wtem mokre pasmo mchu uderzyło go w 
twarz i 
Covenant odzyskał nagle świadomość otoczenia.
Pnie drzew słabo jaśniały niczym blask księżyca w tajemny sposób ściągnięty z 
ukrytego 
nieba do lasu. Drzewa tłoczyły się wokół niego w grupach, pasmach, alejach 
delikatnej 
niczym pajęczyna światłości; otaczały go ze wszystkich stron niczym obserwujące 
go, białe 
oczy. A z ich konarów opadały pofałdowane zasłony i pasma wilgotnego czarnego 
mchu.
Wtem do jego szaleństwa dołączył strach, który spadł na niego niczym krzyk 
pradawnej 
leśnej wściekłości, odpowiedzi na nie pomszczoną rzeź drzew. Odwrócił się, aby 
uciekać. 
Zawodząc, odgarnął od siebie mech i próbował biec, ale kostka wykrzywiała mu się 
przy 
każdym kroku, a muzyka powstrzymywała go. Poprzednia wabiąca nuta przybrała 
formę 
rozkazu, obracając go wbrew woli, tak że jego własna panika, chęć ucieczki 
wciągała go 
głębiej pomiędzy drzewa, mech i jasność. Niedowiarek stracił całkowicie kontrolę 
nad swymi 
krokami. Moc trawy trawiła go niczym trucizna; błyski tańczyły w swych 
niebiesko-
zielonych taktach, prowadząc go. Uciekał niczym goniony przez duchy, obijając 
się o pnie, 
zaplątując się w mech, szarpiąc sobie włosy ze strachu. Zwierzęta umykały z jego 
ścieżki 
płaczu, a w uszach rozbrzmiewało mu echo samotnych sowich nawoływań.
Wkrótce Covenant poczuł się zupełnie wyczerpany. Jego ciało nie było w stanie 
znieść 
już ani odrobiny wysiłku. Płacz zmienił się w jego gardle w szał, gdy ogromna, 
włochata ćma 
wielkości kormorana sfrunęła nagle z gałęzi, zawirowała dziwacznie i uderzyła w 
niego. Siła 
uderzenia powaliła Niedowiarka na ziemię niczym stertę bezużytecznych członków. 
Przez 
chwilę szamotał się słabo, ale nie mógł odzyskać oddechu, uspokoić się i 
podnieść. Po 
krótkiej walce legł na ciepłej darni i poddał się puszczy.
Przez pewien czas migotanie unosiło się nad nim, jakby dziwiło się jego 
bezruchowi. 
Potem zniknęło pomiędzy drzewami, zostawiając go pogrążonego w smętnych snach. W 
czasie jego snu jasność przybrała na sile tak, że pnie zdawały się sięgać ku 
niemu swą 
światłością, szukając sposobu na pochłonięcie go, oczyszczenie z niego ziemi, 
usunięcie go z 
widoku ich sędziwej pasji, ale choć jarzyły się, nie czyniły mu krzywdy. W 
niedługim czasie 
z gałęzi i mchu dobiegł szelest pośpiesznej gonitwy. Ten dźwięk zdawał się 
poskramiać 
gniewną nieczułość drzew, które wycofały swe pogróżki, gdy chmara pająków 
poczęła spadać 
lekko na nieruchomą postać Covenanta.
Wiedzione migotaniem pająki roiły się na nim, jakby szukały najlepszego miejsca 
do 
zatopienia swych żądeł. Jednak zamiast go żądlić, zbierały się wokół jego ran; 
pracując 
razem, poczęły oplatać pajęczynami jego obrażenia.
W krótkim czasie Niedowiarek obie stopy miał szczelnie owinięte perłowoszarą 
pajęczyną. Krwawienie kostki zostało zatamowane, a sterczące drzazgi kostne 
pokryte 
delikatną warstewką ochronną. Około dwudziestki pająków oplatało jego 
przemrożone 
policzki i nos swymi sieciami, podczas gdy inne bandażowały mu ręce, a jeszcze 
inne 
oplatały mu czoło, choć nie było na nim śladu rany.
Covenant spał. Sny wstrząsały nim czasami, ale przez większość czasu leżał bez 
ruchu, 
jego puls uspokajał się, a w oddechu ucichło bezradne kwilenie. Opleciony szarą 
pajęczyną 
wyglądał jak kokon, w którym rodziło się coś nowego.
Po jakimś czasie Covenant poruszył się i przez zamknięte powieki dostrzegł 
ponownie 
wpatrujące się w niego przenikliwe migotanie. Nadal był jeszcze daleki od 
przytomności, ale 
ton melodii rozbudził go na tyle, że usłyszał szuranie zbliżających się po 
trawie stóp.
– Och, litości – westchnął nad nim stary, kobiecy głos – litości. Tak więc to 
jest kres 
mego pokoju i ciszy. Wyzbyłam się wszelkich myśli o tym zajęciu... a to oznacza 
koniec 
mego spoczynku. Litości.
Ręce usunęły delikatne opatrunki z jego głowy i twarzy.
– Tak, widzę – to z tego powodu Puszcza przywołała mnie z mego pradawnego 
spoczynku. Ranny – odmrożony. Zjadł amanibhavam. Och, litości. Jakiż niepokój 
musi 
dręczyć świat, skoro sama Morinmoss się ocknęła. No cóż, trawa zachowała go przy 
życiu, 
bez względu na konsekwencje. Nie podobają mi się jednak jego myśli. Będzie dla 
mnie 
przykrą próbą.
Covenant słyszał słowa, choć nie przenikały one mroźnego jądra jego snu. 
Próbował 
otworzyć oczy, ale one pozostawały zamknięte, jakby z obawy przed tym, co mogły 
ujrzeć. 
Dłonie staruszki, obmacujące go w poszukiwaniu innych ran, napełniały go odrazą; 
pomimo 
to leżał bez ruchu, odrętwiały, skrępowany szalonymi snami. Brakło mu woli, aby 
się jej 
przeciwstawić. Czaił się więc w sobie, krył przed nią, dopóki nie będzie mógł 
skoczyć, 
powalić jej i uwolnić się.
– Litości – mamrotała do siebie kobieta – zaprawdę, litości. Chory z zimna i 
załamany na 
duchu. Porzuciłam już podobne zajęcia. Skąd wezmę do tego siłę? – Wtem jej 
zwinne palce 
odsłoniły jego lewą rękę. – Melenkurion! – sapnęła. – Białe złoto? Ach, na 
Siedem! Czemu na 
mnie trafiło takie brzemię?
Pragnienie obrony pierścienia przywróciło go bardziej do przytomności. Nie mógł 
poruszyć ręką, nie mógł nawet zacisnąć palców na pierścieniu, więc spróbował 
odwrócić od 
niego uwagę kobiety.
– Lena – wycharczał przez zaskorupiałe wargi, nie wiedząc, co powiedzieć. – 
Lena? Ty 
nadal żyjesz?
Z wysiłkiem otworzył oczy.
13. Uzdrowicielka
Senność nadal przesłaniała Covenantowi oczy. Początkowo nie widział nic poza 
zwartym, 
nieszczęsnym światłem drzew. Gnębiło go jednakże przeświadczenie, że 
pierścieniowi 
groziło niebezpieczeństwo. Był zazdrosny o białe złoto. Nieważne, czy to był 
tylko sen, nie 
miał zamiaru się poddać. Usiłował skupić wzrok, usiłował wydobyć się z sennych 
okowów, 
aby przyciągnąć jej uwagę.
Wtem kobieta delikatnym pociągnięciem dłoni zebrała pajęczynę z jego oczu i 
Covenant 
ją zobaczył.
– Lena? – wychrypiał ponownie.
Była śniadą kobietą o ziemistej cerze, z włosami podobnymi do splątanej brązowej 
trawy 
i starczej twarzy pomarszczonej i szorstkiej, jakby jakieś niewprawne dłonie 
ulepiły ją z 
gliny. Kaptur zniszczonego, wypłowiałego, zielonego płaszcza przesłaniał czubek 
jej głowy. 
Oczy miała brązowe, w odcieniu miękkiej glinki, koloru niespodziewanego i 
sugestywnego, 
jakby muł osobistego oddania wypełniał jej oczy, przesłaniał źrenice – jakby 
czarne okrągłe 
ogniwo łączące jej umysł ze światem zewnętrznym było czymś, czego się wyrzekła w 
zamian 
za niezwykły, wspaniały ił mocy. A jednak w jej spojrzeniu nie było pewności 
siebie, 
przekonania; życie, które nadało kształt jej oczom, zostało za nią daleko w 
tyle. Teraz była 
stara, bojaźliwa. Jej głos przypominał rozdzieranie starego pergaminu.
– Lena? – zapytała.
– Nadal żyjesz?
– Czy ja...? Nie, nie jestem twą Leną. Ona nie żyje – jeśli w twym wyglądzie 
jest choć 
odrobina prawdy. Litości.
– Litości – powtórzył bezgłośnie.
– To sprawka amanibhavam. Możliwe, że uratowałeś życie, zjadając ją – ale z 
pewnością 
wiesz, że jest dla ciebie trująca, to pożywienie zbyt potężne dla ludzkiego 
ciała.
– Czy ty nadal żyjesz? – powtórzył z chytrością. W ten sposób maskował się, 
osłaniał tę 
część siebie, która wyszła z ukrycia i snu, aby strzec pierścienia. Jedynie 
okaleczenia twarzy 
powstrzymywały go przed szerokim uśmiechem nad własną przebiegłością.
– Być może nie – westchnęła. – Ale nie mówmy o tym. Nie masz pojęcia, o czym 
mówisz. Jesteś chory z zimna i szalony trucizną... i... i tkwi w tobie choroba, 
której nie 
rozumiem.
– Czemu nie jesteś martwa?
Staruszka przysunęła do niego blisko swą twarz.
– Posłuchaj mnie – ciągnęła dalej. – Wiem, że spoczęła na tobie ręka zamętu – 
ale 
wysłuchaj mnie. Usłysz i zrozum me słowa. Jakimś sposobem przybyłeś do Puszczy 
Morinmoss. Ja jestem... uzdrowicielką, Wyzwoloną, która zwróciła się ku dziełu 
uzdrawiania. 
Pomogę ci... ponieważ jesteś w potrzebie i ponieważ białe złoto dowodzi, iż 
wydarzenia 
wielkiej wagi mają miejsce w Krainie... i ponieważ Puszcza odzyskała swój głos, 
aby 
przywołać mnie do ciebie, choć tego również nie pojmuję.
– Widziałem, jak cię zabijał. – Skrzekliwy głos Covenanta zdawał się pobrzmiewać 
przerażeniem i boleścią, ale w głębi duszy cieszył się ze swej przebiegłości.
Kobieta cofnęła głowę, ale to była jedyna reakcja z jej strony na jego słowa.
– Przybyłam do tego miejsca z... z mego życia... ponieważ niespokojna drzemka 
Puszczy 
zadośćuczyniła memu własnemu pragnieniu wytchnienia. Jestem uzdrowicielką i 
Morinmoss 
pozwoliła mi. Jednak teraz mówi... Wydarzenia wielkiej wagi, w istocie. Ach, 
litości. Leży mi 
na sercu, że sam Kolos... No cóż, błądzę. Na wiele lat to miejsce uczyniłam swym 
domem. 
Jestem zwyczajna mówić tylko dla własnej przyjemności.
– Widziałem.
– Nie słyszysz mnie?
– Przebił cię drewnianym szpikulcem. Widziałem krew.
– Litości! To w tym życiu jest aż tyle przemocy? No cóż, to również pomińmy 
milczeniem. Nie słuchasz mnie – za bardzo pogrążyłeś się w amanibhavam. Jednak 
nie 
bacząc na przemoc, muszę ci pomóc. To dobrze, że me oczy nie zapomniały swego 
zajęcia. 
Widzę, że jesteś zbyt słaby, aby mnie skrzywdzić, bez względu na twe zamysły.
Słaby, powtórzył do siebie. To, co powiedziała, było prawdą; był zbyt słaby 
nawet, aby 
zacisnąć pięść w obronie swej ślubnej obrączki.
– Wróciłaś, aby mnie straszyć? – wydyszał. – Aby mnie winić?
– Mów, jeśli musisz – powiedziała energicznie – ale ja nie mogę słuchać. Muszę 
skupić 
się na swej pracy. – Z cichym jękiem wstała i odeszła sztywno.
– Tak właśnie jest – ciągnął, zmuszany jakąś wewnętrzną radością. – Tak właśnie 
jest, 
czyż nie? Wróciłaś, aby mnie zamęczać. Nie zadowoliło cię to, że go zabiłem. 
Wbiłem ten 
nóż w jego serce, ale tobie tego za mało. Pragniesz bardziej mi dokuczyć. 
Chcesz, abym 
zwariował, rozmyślając o tych wszystkich rzeczach, których jestem winny. 
Wykonałem dla 
Foula jego pracę, a ty przybyłaś mnie za to zamęczać. Ty i twa krew! Gdzie 
byłaś, gdy mogło 
mieć dla mnie znaczenie to, co się ze mną stanie? Czemu nie próbowałaś wyrównać 
ze mną 
rachunków, gdy cię zgwałciłem? Czemu czekałaś aż do teraz? Jeśli wówczas 
zażądałabyś 
zapłaty za mój czyn, to może połapałbym się na czas, o co chodzi w tym 
wszystkim. Ta cała 
wielkoduszność...! To było okrutne. Och, Lena! Ja nawet nie pojąłem, jaką 
krzywdę ci 
wyrządziłem, nim nie było za późno, nie mogłem się powstrzymać. Na co czekasz? 
Dręcz 
mnie! Potrzebuję bólu!
– Potrzebujesz jedzenia – mruknęła uzdrowicielka, jakby budził w niej wstręt. 
Jedną ręką 
ujęła jego szczękę, a drugą włożyła mu do ust kilka skarbojagód. – Połknij 
nasiona. One także 
cię wzmocnią.
Niedowiarek chciał wypluć aliantha, ale jej uścisk zmusił go do pogryzienia 
jagód wbrew 
własnej woli. Drugą ręką masowała mu gardło, dopóki ich nie połknął, po czym 
nakarmiła go 
kolejnymi jagodami. W krótkim czasie przymusiła go do zjedzenia kilku garści 
owoców. 
Covenant czuł spływające w niego pożywienie, jednakże z jakiejś przyczyny 
zdawało się ono 
karmić raczej jego senne odrętwienie niż przebiegłość. Niezadługo nie potrafił 
już sobie 
przypomnieć, co mówił. Mimowolna senność promieniowała na niego z drzew. Nie był 
w 
stanie się opierać, gdy uzdrowicielka podniosła go z trawy.
Mrucząc z wysiłku, podciągnęła jego bezsilne ciało, aż niemal stanął w jej 
objęciach. 
Potem oparła go sobie na plecach, jego ręce przerzuciła na piersi i uchwyciła 
mocno niczym 
zarzucony na plecy ciężar. Jego zmaltretowana stopa ciągnęła się za nim, a on 
sam zwisał z 
jej szerokich pleców. Ona jednak wytrzymała jego ciężar, poniosła go niczym 
worek w bladą 
noc Puszczy.
Covenant drzemał, a tymczasem kobieta niosła go mozolnie coraz głębiej w tajemne 
ostępy. Gdy oddalili się od skraju lasu, weszli w rejon cieplejszego powietrza i 
większego 
zdrowia – teren, na którym wiosna nie została zduszona przez zimę lorda Foula. 
Wokół 
ptasich gniazd rozwijały się liście, aby pokryć gałęzie; pomiędzy drzewami 
przybywało 
mchu, trawy i małych leśnych zwierzątek. W tym miejscu znać było ducha oporu – 
przeciwstawiającego się zimnu, pobudzającego wzrost, potwierdzającego naturalny 
pęd 
Morinmoss do pączków, nowych soków i wzrostu. Zdawało się, że wrócili pradawni 
Panowie 
Puszczy i przywrócili drzewom ich odwieczną wiedzę o sobie.
Jednakże nawet w swej tajemnej głuszy Morinmoss odczuwało zgubny wpływ 
Wzgardliwego. Temperatura wzrosła ponad punkt zamarzania, ale nie podnosiła się 
wyżej. 
Liściom brak było wiosennej obfitości; rosły rzadko, przygaszone ciemną zielenią 
miast 
jaśnieć świeżą zielonością. Zwierzęta nosiły zimowe okrycia na ciałach, które 
były zbyt 
wychudzone na prawdziwą wiosnę. Jeśli Pan Puszczy rzeczywiście wrócił do 
Morinmoss, 
brakowało mu wigoru jego pradawnych przodków.
Nie, bardziej prawdopodobne było to, że monolityczny Kolos Upadku otrząsnął się 
ze 
swej zadumy, aby przyłączyć się do obrońców Puszczy. I bardziej prawdopodobne 
było, że 
Caerroil Leśny wyciągał dłoń ze swej kryjówki w Szubienicznej Głębi, starając 
się w miarę 
swych mocy roztoczyć na odległość ochronę nad starą Morinmoss.
Niemniej złagodnienie wpływu zimy było wielkim dobrodziejstwem dla drzew i 
mieszkańców Puszczy. Zachowywało przy życiu wiele istot, które zginęłyby w 
pierwszym 
rzędzie, gdy lord Foul wzbronił wiośnie nadejścia. Między innymi z tego właśnie 
powodu 
Wyzwolona uzdrowicielka mozolnie posuwała się naprzód z Covenantem na plecach. 
Duch 
oporu nie tylko tolerował ich oboje; to on przywołał ją do Niedowiarka. Nie 
mogła odmówić, 
choć była stara, a Covenant zdawał się jej boleśnie ciężki. Podtrzymywała się na 
siłach, 
wysysając wilgoć z mchu i wytrwale mozoliła się z nim ku swemu domowi pośród 
tajemnych 
ostępów Puszczy.
Blask drzew przeszedł w przyćmiony szary brzask, gdy jej wędrówka dobiegła końca 
przy niskiej grocie w zboczu wzgórza. Kobieta odsunęła na bok mech, który 
przesłaniał małe 
wejście, i wciągnęła Covenanta do skromnej izby swego mieszkania.
Jaskinia nie była duża – staruszka mogła stać wyprostowana tylko na jej środku, 
a owalne 
dno miało nie więcej niż piętnaście stóp szerokości. Był to jednak przytulny dom 
na jedną 
osobę. Zapewniał dość komfortu swymi ścianami z miękkiej gliny i łożem ze sterty 
suchych 
liści. Grota była ciepła, osłonięta przed zimą, a gdy inne światła przygasały, 
rozświetlał ją 
widmowy blask bijący od korzeni drzew, które wspierały jej ściany i strop. W tym 
podziemnym schronieniu jej małe ognisko nie stanowiło zagrożenia dla Puszczy.
Oprócz dogasającego żaru pod jedną ze ścian staruszka miała naczynie ze 
skaleningiem. 
Strudzona zrzuciła Covenanta na łóżko, odsłoniła skalening i za pomocą jego żaru 
podsyciła 
ogień na palenisku. Potem położyła swe zesztywniałe, stare ciało na podłodze i 
długi czas 
odpoczywała.
Poranek już dawno minął, gdy ogień zaczął przygasać. Wzdychając, podniosła się, 
aby 
podsycić ogień i ugotować ciepły posiłek. Zjadła, nie spoglądając na Covenanta. 
Jego stan nie 
pozwalał na przyjmowanie stałego pożywienia. Ugotowała i zjadła, aby nabrać 
siły, ponieważ 
jej szczególna moc uzdrawiania wymagała siły – tak wiele siły, że wyczerpała 
zapasy swej 
odwagi, nim osiągnęła wiek średni, i porzuciła swe zajęcie, aby odpoczywać w 
Morinmoss 
przez resztę swych dni. Dziesięciolecia – cztery, a może pięć, nie miała już 
pojęcia – minęły, 
odkąd uciekła; przez ten czas żyła w pokoju i milczeniu wśród pór roku Puszczy, 
wierząc, że 
czas jej życiowych trudów przeminął.
Jednak teraz nawet Morinmoss ocknęła się, aby przywołać ją z powrotem do pracy. 
Potrzebowała siły. Zmusiła się, aby zjeść obfity posiłek, a potem znowu 
odpoczęła.
W końcu na tyle odzyskała siły, aby przystąpić do pracy. Ustawiła naczynie ze 
skaleningiem na półce w ścianie, tak że jego ciepłe żółte światło padało prosto 
na Covenanta. 
Niedowiarek nadal spał, co sprawiło jej ulgę; nie chciała stawiać czoło jego 
szalonemu 
gadaniu ani oporowi. Rozległość jego choroby ponownie wzbudziła jej obawy. Coś 
trawiło go 
do szpiku kości, coś, czego nie potrafiła rozpoznać ani zrozumieć. Przywodziło 
jej to na myśl 
senne koszmary, w których próbowała uzdrowić Wzgardliwego.
Otwarte złamanie kostki było czymś, na czym się znała; wiedziała, jak radzić 
sobie z 
odmrożonymi i poobcieranymi rękami i stopami, zauważyła nawet, że mogą wygoić 
się same, 
jeśli przez długi okres rekonwalescencji będzie przebywał w cieple; jego 
policzki, nos, uszy, 
rozbite wargi ze starą blizną z jednej strony, jego nieczysto wygojone czoło – 
wszystko to nie 
stanowiło dla niej problemu. Jednakże inaczej sprawa się miała ze zniszczeniami, 
których 
dokonała amanibhavam w jego mózgu. Trująca dla ludzi trawa sprawiała, że 
zamknięte oczy 
gorączkowo pęczniały mu w oczodołach, tak że przez powieki można było odczytać 
każde 
drgnięcie i śmignięcie jego szalonych snów; marszczyła mu czoło grymasem 
wściekłości lub 
bólu; sprawiała, że zaciskał niezdarnie pięści, tak że gdyby nawet się ośmieliła 
dotknąć jego 
białego złota, to nie mogłaby mu go zabrać. Jego zasadnicza choroba stanowiła 
oddzielny 
problem. Kobieta w przelotnych błyskach zrozumienia dostrzegała jej powiązania z 
szaleństwem Niedowiarka. Jednak lękała się tykać owo zło swą mocą.
Dla uspokojenia szeptem zaczęła mruczeć starą pieśń.
Koniec końców
niewielka we mnie moc:
urną zaledwie jestem.
Mam w sobie soki swego życia,
i patrzę, jak wypala się szpik.
Koniec końców,
niewiele we mnie sił:
narzędziem zaledwie jestem.
Wykonuję jego pracę; przy nim
głupcem jestem.
Koniec końców,
niewiele we mnie życia.
Jestem po prostu czynem:
działaniem, dopóki odwagi starcza:
nasieniem.
Starała się opanować swą bojaźliwość, a jednocześnie czyniła przygotowania. 
Najpierw 
ugotowała cienki rosołek z gorącej wody i proszku, który wyciągnęła ze 
skórzanego 
woreczka, jednej z jej nielicznych osobistych rzeczy. Nakarmiła nim Covenanta, 
nie budząc 
go. Rosołek pogłębił jego wytchnienie, uczynił jego sen i brak świadomości tak 
głębokim, że 
Niedowiarek nie dobudziłby się nawet, by ratować swe życie. Potem, gdy zupełnie 
nie mógł 
jej przeszkadzać, zdjęła z niego ubranie i obmyła go od stóp do głowy. Po 
oczyszczeniu z 
pajęczyn, brudu, starego potu i zaskorupiałej krwi poczęła badać go delikatnie 
dłońmi, aby 
upewnić się, że zna całą rozległość jego obrażeń. Te czynności wymagały czasu, 
ale 
zakończyła je zbyt szybko, ponieważ nie miała dość odwagi, nie była jeszcze 
gotowa.
Nadal wahając się, wyciągnęła jedną ze swych niewielu cennych rzeczy – długą, 
zręcznie 
utkaną, białą szatę, uszytą z materii lekkiej i wytrzymałej jednocześnie, łatwą 
w nakładaniu i 
ciepłą. Otrzymała ją przed dziesięcioleciami od wspaniałego tkacza z 
Niebotycznego 
Woodhelven, któremu uratowała życie, płacąc srogą cenę. Ceniła sobie pamięć jego 
wdzięczności i przez długi czas trzymała szatę w drżących ze starości dłoniach. 
Była już 
stara, stara i samotna; nie potrzebowała strojów. Jej zniszczony płaszcz 
wystarczająco dobrze 
może posłużyć i za przyodziewek, i za całun. Z ciężkim spojrzeniem swych 
ilastych oczu 
wzięła szatę i delikatnie ubrała w nią Covenanta.
Wysiłek poruszenia jego osłabionego ciała przyśpieszył jej oddech. Ponownie 
odpoczęła, 
mrucząc z przyzwyczajenia: – Litości, och, litości. To zajęcie dla młodych – dla 
młodych. 
Odpoczywałam i odpoczywałam, ale nie zrobiłam się młodsza. No cóż, zostawmy to. 
Nie 
przybyłam do Morinmoss w poszukiwaniu młodości. Przybyłam, ponieważ straciłam 
serce do 
swego zajęcia. Czyż nie odnalazłam go ponownie... po tym całym czasie? Ach, ale 
czas nie 
jest uzdrowicielem. Ciało się starzeje... a teraz okrutna zima niewoli świat... 
a serce nie 
młodnieje. Litości, litości. Odwaga należy do młodych, a ja jestem stara... 
stara. Jednakże z 
pewnością dzieją się wielkie rzeczy... wielkie i straszne. Białe złoto...! Na 
Siedem! Białe 
złoto. A ta zima to sprawka Wzgardliwego, choć Morinmoss opiera się. Ach, to 
straszliwe 
zamysły... Straszliwy zamysł obarczył mnie brzemieniem tego człowieka. Nie 
potrafię... nie 
mogę odmówić. Nie mogę! Ach, litości, ale ja się lękam. Jestem stara... nie mam 
potrzeby się 
bać... nie, nie boję się śmierci. Ale bólu. Ból. Miejcie litość... miejcie nade 
mną litość, brak mi 
odwagi do tej pracy.
Jednakże Covenant leżał na jej łóżku niczym żądanie nie do odrzucenia, ulepione 
z 
połamanych kości, krwi i umysłu. Staruszka, po krótkiej drzemce, wróciła do 
siebie.
– No cóż, to również trzeba odłożyć na bok. Narzekania także nie są 
uzdrowicielem. 
Muszę to odsunąć od siebie i wykonać swą pracę.
Wstała sztywno i podeszła do zapasów drewna w kącie jaskini. Miała nadzieję, że 
okaże 
się, iż nie ma go w wystarczającej ilości; wówczas musiałaby poszukać w Puszczy 
leżących 
na ziemi, uschniętych gałęzi i konarów, zanim zabrałaby się za właściwe zajęcie. 
Jednakże 
sterta drewna była wystarczająco duża. Nie mogła udawać, że to usprawiedliwia 
dalszą 
zwłokę. Staruszka przeniosła większość drewna do swego paleniska i rozpoczęła 
swą ciężką 
próbę.
Najpierw zdjęła naczynie ze skaleningiem z półki nad Covenantem i umieściła je w 
środku ogniska, dodając blask i ciepło skaleningu do żaru drewna. Potem, już 
dysząc ciężko 
na myśl o tym, co miała zamiar uczynić, zaczęła podsycać ogień. Dokładała 
suchego 
twardego drewna, aż płomienie urosły pod sufit jaskini, a bijące od nich ciepło 
pokryło jej 
stare czoło potem. Ogień zasysał powietrze z niskim rykiem, a jego ciąg wprawił 
w ruch 
kurtynę mchu przesłaniającą wejście. Staruszka ponownie sięgnęła do woreczka z 
proszkiem, 
z którego przyrządziła rosół. Jeszcze raz zawahała się, trzymając zaciśniętą 
garść w 
woreczku, zatrwożyła się, jakby następny krok był czynem nieodwracalnym.
– Ach, litości – szepnęła z goryczą. – Muszę pamiętać... pamiętać, że jestem 
sama. Nikt 
się nim nie zaopiekuje... ani mną. Muszę wykonać pracę za dwoje. Z tego powodu 
pustelnicy 
nie uzdrawiają. Muszę wykonać tę pracę.
Sapiąc z przerażenia dla własnej śmiałości, wrzuciła niewielką ilość proszku w 
ogień.
W ogniu natychmiast poczęły zachodzić zmiany. Płomienie nie przygasły, 
pociemniały 
raczej, a ich energia przybrała mniej widzialną formę. Ich blask zmienił się z 
pomarańczowego, czerwonego i żółtego na brunatny, stale pogłębiający się brąz, 
tak jakby 
płomienie strzelały z gęstego iłu, a nie z drewna. W przyćmionym blasku ognia po 
jaskini 
rozszedł się intensywny zapach. Przywodził na myśl woń świeżo wzruszonej ziemi, 
gotowej 
na przyjęcie nasion – był niczym rześka bliskość nasion, pączków i wiosny – 
niczym zielone 
roślinki kiełkujące w żyznej ziemi. Staruszkę korciło, aby zatracić się w tym 
brunatnym 
zapachu, zapomnieć o zimie lorda Foula, chorym człowieku i całym bólu, ale to 
była część jej 
pracy. Umiłowanie tego zajęcia popchnęło ją do Covenanta. Staruszka stanęła przy 
nim i po 
raz ostatni upewniła się, co zamierza zrobić.
Jego rąk, nóg i twarzy nie dotknie. Nie miały zasadniczego znaczenia dla jego 
wyzdrowienia, niewarte były ceny, jaką musiałaby za ich uzdrowienie zapłacić. A 
choroba 
trawiąca jego umysł była zbyt złożona i wieloraka, aby się nią zajmować, póki 
nie będzie 
fizycznie zdrów, by móc znieść napięcie związane z uzdrowieniem. Skierowała więc 
swoje 
ilaste spojrzenie ku jego złamanej kostce.
W miarę jak koncentrowała się na tej ranie, blask ognia stawał się coraz 
bardziej 
brunatny, intensywny, silniejszy i wyraźniejszy, aż w końcu lśnił pomiędzy jej 
twarzą a jego 
kostką niczym promieniowanie jej oczu. Reszta jaskini pogrążyła się w mroku; 
wkrótce 
błyszczała jedynie wzrokowa więź pomiędzy jej skupioną uwagą a jego bólem. 
Rozciągała się 
pomiędzy nimi, wiązała ich, stopniowo zespalała ich przeciwstawną potrzebę i 
moc. Pośród 
gorąca i zapachu ognia stali się jakby jednym istnieniem, żarzącym się 
odosobnieniem, 
całością.
Na oślep, drżąc, jakby nie była już siebie świadoma, staruszka położyła dłonie 
na jego 
kostce, badając ją dotykiem, dopóki podświadomie nie poznała dokładnego kąta i 
stanu 
złamania. Wówczas wycofała się.
Jej moc dokonała podsumowania, sprawiła, że jej ciało zdało się przemijające, 
pozbawione znaczenia; stała się teraz bezwolnym naczyniem dla swego zajęcia, 
kotwicą i 
źródłem więzi, która czyniła ją jednym z raną.
Gdy więź dostatecznie się wzmocniła, kobieta odeszła od chorego. Nie zdając 
sobie z 
tego sprawy, zatrzymała się i podniosła gładki, ciężki kamień, którego używała 
jako tłuczka; 
bez woli czy świadomości wyciągnęła go w dłoniach niczym ciężki podarek, 
ofiarowując go 
Covenantowi. Potem uniosła go wysoko ponad głową.
Zamrugała i brunatna więź jedności zadrżała.
Kobieta z całej siły machnęła kamieniem, uderzając we własną kostkę.
Kości złamały się niczym suche drewno.
Przeszył ją ból. Staruszka krzyknęła i padła zemdlona.
Czas upływał jej w długich męczarniach, które zamknęły na głucho wszystkie inne 
wrota 
jej umysłu. Leżała na podłodze, a tymczasem ogień przygasł do przyćmionego żaru, 
aromat 
wiosny zmienił się w kurz wiszący w powietrzu, a upiorne jarzenie korzeni 
rozbłysło i zgasło. 
Nic nie istniało dla niej poza tą palącą chwilą, w której jej ból dorównał 
bólowi Covenanta – 
chwilą, w której przejęła cały ból, jego i swój, na siebie. Noc minęła i 
nadeszła kolejna; a ona 
nadal leżała bez przytomności. Chrapliwy oddech poruszał jej zwiotczałymi 
ustami, a serce 
ledwie trzepotało. Gdyby odzyskała świadomość na wystarczająco długo, aby 
zdecydować się 
na śmierć, to uczyniłaby to chętnie, ochoczo. Ból jednak zamykał ją w sobie, 
wnikał w nią, aż 
w końcu tylko on pozostał z tego wszystkiego, co wiedziała o życiu czy śmierci.
A jednak w końcu przyłapała się na myśli, że w młodszym wieku nigdy nie znosiła 
tego 
tak źle. Stara moc nie zawiodła jej, ale z tą próbą nie mogły się równać nawet 
najgorsze. Jej 
ciało było wyniszczone pragnieniem i głodem. Kiedyś tak nie było. Gdzie są 
ludzie, którzy 
powinni jej doglądać – którzy powinni przynajmniej podać jej wodę, aby nie 
umarła z 
pragnienia, nim skończą się jej męczarnie? Gdzie rodzina lub przyjaciele, którzy 
przynieśli 
chorego i rannego do niej i którzy chętnie czynili wszystko co w ich mocy, aby 
wspomóc 
uzdrowienie?
Z czasem podobne pytania wróciły jej pamięć o tym, że była sama, że nikt się nie 
zajmował ani nią, ani chorym człowiekiem. On również był bez pożywienia i wody 
przez cały 
czas trwania jej ciężkiej próby; i nawet jeśli moc jej nie zawiodła, to jego 
stan nie pozwalał na 
taki niedostatek opieki. Mógł umrzeć pomimo tego wszystkiego, co dla niego 
przeszła.
Z pewnym wysiłkiem, który sprawił, że jej starcze ciało poczęło dygotać z 
wyczerpania, 
podniosła się z podłogi.
Odpoczęła na czworakach, dysząc ciężko. Musiała zebrać osłabione resztki sił, 
nim stawi 
czoło choremu mężczyźnie. Czekało ją przykre zadanie, gdyby umarł. Musiałaby 
walczyć z 
zimą Wzgardliwego, aby dostarczyć białe złoto lordom z Revelstone. I musiałaby 
żyć ze 
świadomością, że jej męczarnie były męczarniami niepowodzenia. Możliwość tego 
napawała 
ją lękiem.
Wiedziała jednak, że nawet ta zwłoka mogła mieć znaczenie, mogła okazać się 
fatalna w 
skutkach. Staruszka z jękiem spróbowała wstać.
Nim jednak udało jej się stanąć na nogi, ktoś zatoczył się w jej stronę od 
posłania. Czyjaś 
noga powaliła ją ponownie na ziemię. Chory mężczyzna przeszedł ciężko obok niej 
i wypadł 
przez zasłonę z mchu.
Zaskoczenie ciosem zabolało ją bardziej niż samo kopnięcie; człowiek był o wiele 
za 
słaby, aby wyrządzić jej poważniejszą krzywdę. Jego gwałtowność wznieciła w niej 
jednak na 
nowo zapał. Mamrocząc pod nosem przekleństwa, podniosła się sztywno i 
wykuśtykała za 
nim z jaskini.
Dogoniła go w odległości dwudziestu kroków od wejścia do jaskini. Blade lśnienie 
pni 
powstrzymało jego ucieczkę. Niedowiarek cofał się z lękiem skomlącym mu w 
gardle, jakby 
drzewa były dzikimi bestiami zaczajonymi na niego.
– Jesteś chory – wyszeptała słabym głosem uzdrowicielka. – Zrozum to, jeśli nie 
rozumiesz niczego innego. Wróć do łóżka.
Covenant obrócił się, aby stanąć do niej twarzą.
– Próbujesz mnie zabić.
– Jestem uzdrowicielką. Nie zabijam.
– Nienawidzisz trędowatych i próbujesz mnie zabić. – W jego wymizerowanej twarzy 
oczy wybałuszały się obłąkańczo. – Ty nawet nie istniejesz.
Uzdrowicielka dostrzegła, że wyniszczenie pogłębiło jeszcze w nim zamęt dokonany 
przez amanibhavam i jego nie wyjaśnioną chorobę. Stało się to tak dominujące, że 
nie 
potrafiła ich już od siebie odróżnić. Była zbyt osłabiona, aby go sobie zjednać; 
nie miała siły 
na słowa czy delikatności, które by do niego dotarły. Zatem po prostu zbliżyła 
się do niego i 
dźgnęła go sztywnym palcem w brzuch.
Covenant padł na trawę, łapiąc ustami powietrze. Tymczasem ona podeszła do 
najbliższego krzaka skarbojagód.
Krzew rósł niedaleko wejścia do jaskini, ale kobieta była tak wyczerpana, że 
niemal 
ponownie zemdlała, nim udało jej się zerwać i zjeść kilka owoców. Ich smakowita 
moc 
wspomogła jej nadwątlone siły, gdy tylko przełknęła jagody. Nogi przestały 
dygotać. Po 
chwili staruszka była w stanie odrzucić nasiona i zebrać więcej skarbojagód.
Zjadła połowę dojrzałych owoców, a potem zebrała resztę i zaniosła je 
Covenantowi. 
Niedowiarek próbował odczołgać się od niej, ale przytrzymała go i zmusiła do 
jedzenia. 
Potem podeszła do dużego pasma mchu zwisającego w pobliżu i wyssała nagromadzoną 
w 
nim odżywczą, zieloną wilgoć. To ją pokrzepiło i dało dość siły, aby zaciągnąć 
chorego 
człowieka z powrotem do jaskini i zapanować nad nim, usypiając go ponownie 
szczyptą 
owego osobliwego proszku.
W innych okolicznościach mogłaby powiększyć tym jego szaleńczą panikę, jaką 
napawała go jego bezradność. Była jednak zbyt wyczerpana – i zbyt przepełniona 
lękiem 
przed pracą, którą musiała jeszcze wykonać. Nie wiedziała, jak go uspokoić. W 
końcu 
Covenant zapadł w niespokojną drzemkę, a ona zamruczała jedynie nad nim: – 
Litości – i 
odwróciła się.
Staruszka również chciała spać, ale była sama i sama musiała dźwigać ciężar 
opieki nad 
sobą. Jęcząc nad nieporadnością swych starych stawów, rozpaliła drugie ognisko 
za pomocą 
skaleningu i zaczęła gotować jedzenie dla siebie i chorego.
Gdy jedzenie się grzało, obejrzała jego kostkę. Pokiwała posępnie głową, widząc, 
że jest 
równie cała jak jej własna. Blade blizny właśnie zaczynały znikać. Wkrótce jego 
kości będą 
tak zdrowe i silne, jakby nigdy nie były złamane. Patrząc na dowód swej mocy, 
żałowała, że 
nie potrafi się tym cieszyć. Wiele dziesięcioleci temu straciła zdolność 
czerpania 
przyjemności z rezultatów swej udręki. Była pewna, że gdyby za młodu zrozumiała, 
ile 
kosztować ją będzie ta decyzja, to nigdy nie poddałaby się rytuałowi wyzwolenia, 
nigdy nie 
poddałaby się tajemnej mocy drzemiącej w niej od urodzenia.
Mocy jednakże nie dawało się łatwo uniknąć. Kosztów zaś poddania się jej nie 
można 
było poznać, nim moc się w pełni nie rozwinie, a wtedy przestaje ona już służyć 
temu, kto nią 
włada, staje się on jej sługą. Ani ucieczka, ani spokój czy powściągliwość nie 
pozwolą 
uniknąć kosztów, a ona nie potrafiła czerpać zadowolenia z uzdrawiania. Praca 
zaś, którą 
jeszcze miała wykonać, nie dawała jej satysfakcji ani wyboru.
Staruszka ponownie zabrała się za gotowanie, odwracając się ze skruchą od 
Covenanta.
– Nie mówmy o tym – zamruczała słabym głosem. – Nie mówmy o tym. Tylko niech to 
będzie zrobione czysto, bez błędu. – W końcu to, co pozostało jej do zrobienia, 
wiązało się z 
zupełnie innym bólem.
Gdy jedzenie było gotowe, najadła się i nakarmiła Covenanta, potem podała mu 
znowu 
nasenny bulion, aby nie obudził się i nie zaatakował jej ponownie. Następnie 
przesłoniła 
palenisko, otuliła się szczelniej swym zniszczonym płaszczem i położyła spać, 
opierając się o 
stertę liści, która była jej posłaniem.
W ciągu następnych dni odpoczywała, doglądała obłąkanego Covenanta i próbowała 
zebrać w sobie odwagę. Na myśl o jego potrzebie serce drżało w jej starczej 
piersi. Widziała, 
że nawet w czasie drzemki jego umysł trawiony był przybierającymi na sile 
męczarniami. W 
miarę jak jego ciało odzyskiwało siły, jej leczniczy napój tracił zdolność 
panowania nad jego 
niespokojnym snem. Chory zaczął machać rękoma i majaczyć niczym człowiek 
uwikłany w 
gmatwaninę sennych koszmarów. W niespodziewanych momentach jego pierścień rzucał 
białe błyski pasji, które przypadkowo trafiały w oczy uzdrowicielki i zdawały 
się przeszywać 
ją niczym głos cierpienia, zaklinający, by zabrała się do pracy.
Sama Puszcza wtórowała jego niedoli. Jej nastrój przenikał ją niczym żądanie, 
przymus 
tak wyraźny jak wezwanie, które ją przywołało ku niemu na początku. Nie 
wiedziała, czemu 
Morinmoss tak się o niego troszczy; ona jedynie czuła to zatroskanie muskające 
jej policzek 
niczym ostrzegawcza dłoń władzy. On musiał być uzdrowiony. Jeśli nie dokona tego 
na czas, 
materia jego istnienia zginie nieodwracalnie.
W końcu wróciła jej świadomość czasu; w jasności blasku drzew wyczuła, że gdzieś 
za 
nieprzeniknioną warstwą chmur wędruje księżyc w nowiu, gotujący się do nowej 
fazy mocy 
Wzgardliwego. Staruszka z przymusem stopniowo pozbyła się swego wahania i 
ponownie 
była gotowa stawić czoło czekającej ją pracy.
Potem po raz drugi rozpaliła wielkie ognisko i przygotowała swój osobliwy 
proszek. 
Twarde drewno powoli zajmowało się płomieniami, a ona tymczasem umieściła 
jedzenie i 
wodę na półce nad Covenantem, aby miał pod ręką, co trzeba, gdyby odzyskał 
przytomność 
przed nią. Była w fatalnym nastroju, nie wierzyła, że przeżyje.
– Litości – mruczała, gdy ogień przybierał na sile – litości. – Wymawiała te 
słowa, jakby 
szukała dla siebie błogosławieństwa.
Wkrótce płomienie wypełniły jaskinię światłem i żarem, pokrywając rumieńcem jej 
pobladłe policzki. Czas nadszedł; czuła w sobie moc słabnącą niczym więdnący 
kochanek, 
dziwnie słabowity i władczy, tęskniący za szansą, by podnieść się raz jeszcze i 
posiąść ją – 
tęskniący, a jednak dziwnie nieodpowiedni, stary, jakby już dłużej nie potrafił 
sprostać 
wspomnieniom jej pragnień. Krew na chwilę odpłynęła jej z serca; słabość 
wypełniła 
wszystkie mięśnie, tak że skórzany woreczek wypadł jej z palców. Podniosła go 
jednak, 
wsunęła do niego swą drżącą rękę i rzuciła pył w ogień, jakby ten gest był jej 
ostatnim aktem 
odwagi.
Mocarny aromat proszku rozłożył swe ramiona, zamknął w swym uścisku całe 
powietrze 
jaskini, a wówczas zaczęła się powolna przemiana blasku ognia. Uzdrowicielka 
stała przy 
głowie Covenanta i ściskała swe dygoczące kolana. Wpatrywała się swym brunatnym 
wzrokiem w jego czoło, a tymczasem gorąco i jasność płomieni zjednoczyły się z 
jej 
skupieniem. Kobieta przekroczyła skraj wolnej woli i jeszcze raz stała się 
naczyniem swej 
mocy. Wokół niej jaskinia pogrążała się w mroku, w miarę jak soczyste, ilaste 
światło 
splatało więź pomiędzy jej pozbawionymi źrenic oczyma i jego chorym, szalonym 
umysłem. 
Covenant stężał, zesztywniał – z ponuro patrzącymi oczyma, napiętym karkiem, 
pobielałymi 
kostkami zaciśniętych palców – gdy jej moc ścięła strachem jego duszę.
Staruszka, drżąc, wyciągnęła ręce, umieściła dłonie płasko na zmarszczonym 
chmurnie 
czole.
Zaraz jednak cofnęła się, jakby Niedowiarek chciał się do niej wedrzeć.
– Nie! – krzyknęła. Przerażenie ją zalewało, tonęła w nim. – Prosisz o zbyt 
wiele! – W 
głębi duszy walczyła o odzyskanie panowania nad sobą, walczyła, by odrzucić moc, 
odmówić, wrócić do siebie, nie dać się zniszczyć. – Nie potrafię tego uzdrowić! 
– Szaleństwo 
człowieka dosięgnęło jej, jakby wyciągnął ręce i pochwycił jej nadgarstki. 
Szlochając 
bezradnie wróciła do niego, ponownie położyła swe dłonie na jego czole.
Przerażenie wtargnęło w nią, wypełniło ją po brzegi, rozrywając jej usta niczym 
krzyk. 
Jednakże nie mogła się już cofnąć. Jego szaleństwo łomotało w niej, a ona tonęła 
w nim, 
próbując nie widzieć tego, co leżało u jego korzeni. A gdy w końcu przymuszono 
ją do 
patrzenia, zmuszono do ujrzenia źródła tej złośliwej choroby, wiedziała, że jest 
zgubiona. 
Oderwała swe uschnięte ręce od jego czoła i poczęła grzebać, szukać jak oszalała 
w swych 
rzeczach.
Wrzeszcząc nadal, pochwyciła długi kamienny nóż kuchenny, ścisnęła go, 
wycelowała w 
jego odsłonięte serce.
Covenant leżał pod nożem niczym ofiara splugawiona trądem.
Nim jednak zdążyła zadźgać jego życie, strawić w śmierci jego nieczysty ból, 
chmara 
niebiesko-zielonych, obcych błysków zaczęła skakać wokół niej niczym muzyka. 
Ogniki 
opadły na nią jak rosa, przywarły jak wilgotna melodia, powstrzymały jej ręce; 
dały pewność 
jej mocy i jej udręce, zatrzymały wszystko wewnątrz niej, dopóki nie wybuchł w 
niej napięty, 
bezgłośny krzyk. Ogniki obejmowały ją, dopóki nie załamała się pod naciskiem 
rzeczy, 
których nie można było w sobie pomieścić. Wówczas pozwoliły jej upaść.
Błyszcząc niczym żal drzew, odleciały zawodząc.
14. Tylko ten, kto nienawidzi
Covenant po raz pierwszy przebudził się po upływie nocy i dnia. Senne 
odrętwienie 
jeszcze go nie opuściło i ocknął się jedynie z powodu dokuczliwego pragnienia. 
Usiadł na 
posłaniu z liści. Na półce nad głową znalazł dzbanek z wodą. Napił się, a 
wówczas zauważył, 
że na półce stoi również miseczka z owocami i chlebem. Zjadł, napił się i 
ponownie zapadł w 
sen, gdy tylko wyciągnął się z powrotem na ciepłych, suchych liściach.
Następnym razem Niedowiarek budził się ociężale, otoczony delikatnym zapachem 
starzyzny, unoszącym się z łóżka. Otworzył oczy, nad sobą dostrzegł w 
przyćmionym blasku 
dnia strop jaskini, spleciony z korzeni drzew. Odwrócił głowę, rozejrzał się po 
ścianach z 
ziemi i wypatrzył przesłonięte kotarą mchu wejście, przez które wpadało nikłe 
światło. Nie 
wiedział, gdzie jest ani jak się tu dostał, ani jak długo spał. Na myśl o tym 
nie odczuwał 
jednak niepokoju. Uleczono go ze strachu. Za sprawą nieznanych sił, skrywających 
się za 
zasłoną jego spokoju, miał pewność, że nie potrzebuje się bać.
To było w tej chwili jedyne uczucie. Był spokojny, mocny i pusty – pusty i 
dlatego nie 
targany niepokojami – jakby to samo oczyszczenie, które stłumiło jego 
przerażenie, osuszyło 
go również z wszelkich innych namiętności. Przez jakiś czas nie potrafił sobie 
nawet 
przypomnieć, czym były owe pasje; od przeszłości oddzielał go jedynie sen i 
przepaść 
szalonego strachu.
Potem po raz pierwszy wyczuł w powietrzu delikatny zapach śmierci. Nie był 
natarczywy 
i Covenant nie od razu nań zareagował. Wciągał powietrze, upewniając się i 
badając ten 
zapach, a jednocześnie prostował swe zesztywniałe od snu mięśnie, czując ich 
ożywioną 
ponownie giętkość. Czymkolwiek było to, co go tu sprowadziło, to wydarzyło się 
tak dawno, 
że nawet jego ciało o tym zapomniało. Powrót do zdrowia sprawiał mu niewielką 
satysfakcję. 
Przyjął to z całkowitą, wolną od emocji ufnością z powodów, które były przed nim 
ukryte.
Gdy był już gotowy, spuścił nogi z łóżka i usiadł. Natychmiast spostrzegł 
staruszkę o 
brunatnej skórze, leżącą na podłodze. Była martwa. Usta zastygły jej w krzyku, a 
w szeroko 
otwartych, ilastego koloru oczach znać było wyraz zawodu. W przyćmionym świetle 
sprawiała wrażenie zrujnowanego kopca ziemi. Nie wiedział, kim była – spoglądał 
na nią, 
usiłując sobie przypomnieć, ale nie pamiętał, aby kiedykolwiek ją widział – choć 
miał 
niejasne wrażenie, że i ona również zginęła dla niego.
Dość tego, powiedział do siebie przyciszonym głosem. Inne wspomnienia poczęły 
wypływać na powierzchnię, niczym martwe wodorosty i szczątki jego życia. To nie 
musiało 
się ponownie przydarzyć.
Przez chwilę patrzył na obcą białą szatę, potem rozsunął ją, aby zobaczyć 
kostkę.
Była złamana, pomyślał ze zdumieniem. Pamiętał, jak ją złamał; pamiętał 
mocowanie się 
z Piettenem, upadek – pamiętał, jak pomagał sobie włócznią w chodzeniu, nim jego 
złamana 
kostka nie zamarzła. Jednakże teraz nie było śladów złamania. Spróbował wesprzeć 
się na 
niej, spodziewając się, że wizja jej całości pryśnie niczym złudzenie. Wstał, 
przestąpił z nogi 
na nogę, usiadł ponownie. – Do diabła, do diabła – mrucząc do siebie posępnie, 
przeprowadził pierwszą od wielu dni WKS.
Stwierdził, że jest uleczony w stopniu większym, niż byłby skłonny uwierzyć. 
Prawie 
całkowicie zniknęły rany na stopach. Wychudzone ręce zginały się z łatwością, 
choć straciły 
ciało, a jego ślubna obrączka wisiała mu luźno na palcu. Nie licząc delikatnej 
martwoty na 
koniuszkach, uszy i nos były wyleczone z odmrożenia. A samo ciało przepełniało 
głębokie, 
podtrzymujące na duchu ciepło.
Pozostałe sprawy nie uległy jednak zmianie. Policzki były sztywne jak zawsze. 
Przez 
czoło biegło wybrzuszenie po źle zagojonym skaleczeniu; było nadal wrażliwe na 
dotyk, 
jakby pod jego powierzchnią ropiała czaszka. A jego choroba nadal wgryzała się 
bezlitośnie 
w nerwy rąk i nóg. Palce były zmartwiałe do dłoni i jedynie czubki stóp i 
koniuszki pięt 
zachowały czucie. Tak więc zasadniczo jego stan nie uległ zmianie. Prawo trądu 
było w nim 
wyryte, wyrzeźbione zimnym dłutem śmierci, jakby był zrobiony z dolomitu lub 
marmuru, a 
nie z kości, krwi i człowieczeństwa.
Z tego powodu trwał nieporuszony w pustym środku swego uzdrowionego ciała. Był 
trędowaty i nie leżało w jego interesie wystawianie się na ryzyko namiętności.
Gdy teraz spojrzał na martwą kobietę, przypomniał sobie, co robił, nim zima 
pozbawiła 
go samego siebie; szedł na wschód, w kierunku ochronki Foula, myśląc o 
zniszczeniu i 
nienawiści. Teraz ten cel nosił znamiona szaleństwa. Musiał być szalony, aby 
samotnie rzucać 
się przeciwko zimie, wierzyć, że mógłby kiedykolwiek stanowić dla Wzgardliwego 
wyzwanie. Ścieżka jego przeszłości zdawała się być usłana ciałami, ofiarami 
procesu, który 
doprowadził go do tego zamiaru – procesu manipulacji, dzięki któremu lord Foul 
pragnął 
skłonić go do popełnienia ostatniej, fatalnej w skutkach pomyłki bezpośredniego 
ataku. Jej 
rezultatem byłoby totalne zwycięstwo Wzgardliwego.
Teraz wiedział o tym wszystkim. Martwa kobieta obdarzyła go czymś w rodzaju 
mądrości. Nie mógł rzucić wyzwania Wzgardliwemu choćby z tego powodu, że nie 
pokona 
samotnie drogi przez zimę Wzgardliwego; to zadanie było niemożliwe do wykonania; 
zwykły 
śmiertelnik nie osiągnie nic poza własną zagładą, gdy poważy się na wykonanie 
niemożliwego. Śmierć trędowatego – przypisana mu przez prawo jego choroby – nie 
była 
daleko, czekała na drodze jego życia. A on jedynie przyspieszyłby ku niej 
wędrówkę, gdyby 
związał się niemożliwymi do spełnienia żądaniami.
Potem Niedowiarek uświadomił sobie, iż to, że nie potrafi przypomnieć sobie, jak 
się tu 
dostał i co się z nim działo, było wielkim błogosławieństwem, aktem łaski, 
zdumiewająco 
oczywistym. Nagle zrozumiał, przynajmniej po części, dlaczego Triock mówił mu o 
łasce 
nowych możliwości – i dlaczego Triock odmówił udziału w realizacji jego zamiaru. 
Covenant 
odsunął na bok myśl o owym zamiarze i rozejrzał się po jaskini za swymi 
rzeczami.
Wypatrzył ich stertę pod jedną ze ścian, ale po chwili zdecydował się ich nie 
brać. 
Przywodziły na myśl udział w czymś, czego teraz pragnął uniknąć. Jego biała 
szata była 
darem ofiarowanym mu przez zmarłą jako część i symbol jej poświęcenia. Przyjął 
ją ze 
spokojną, smutną wdzięcznością.
Jednakże dopiero gdy zaczął zawiązywać sandały, zdał sobie sprawę, jak bardzo 
cuchnęły 
chorobą. W ciągu wędrówki skóra przesiąkła infekcją i Niedowiarek czuł odrazę do 
nieczystego odoru. Cisnął sandały z powrotem na stertę porzuconego odzienia. 
Boso 
wkroczył w swój sen i wyjdzie z niego ze zmaltretowanymi stopami, bez względu na 
to, jak 
będzie próbował je osłonić. Pomimo swej obudzonej ostrożności postanowił nie 
przejmować 
się swymi nogami.
Delikatny odór śmierci w powietrzu przypomniał mu, że nie powinien pozostawać 
dłużej 
w jaskini. Otulił się szczelniej szatą i wyszedł sprawdzić, czy potrafi 
zorientować się, gdzie 
jest.
Na widok Puszczy pod szarymi chmurami dnia poczuł kolejny przypływ zdumienia. 
Rozpoznał Morinmoss; już przechodził kiedyś przez ten las. Mgliste pojęcie o 
geografii 
Krainy pozwoliło mu z grubsza zorientować się, gdzie był, ale nie miał pojęcia, 
jak tu się 
dostał. Ostatnią rzeczą, jaka mu utkwiła w pamięci, była powolna śmierć w 
objęciach zimy 
lorda Foula.
Tutaj było niewiele śladów zimy. Tulące się do siebie czarne drzewa zdawały się 
od 
zawsze rosnąć na szarych skrawkach wiosennej ziemi; powietrze było raczej 
rześkie niż ostre, 
a odsłonięty grunt pomiędzy pniami porastała dość gęsta trawa. Niedowiarek 
wdychał 
zapachy Puszczy, badając równocześnie swą bezpodstawną ufność. Po chwili poczuł 
pewność, że Morinmoss również nie powinna się obawiać.
Wszedł ponownie do jaskini, miał już gotowy przynajmniej pierwszy zarys swej 
nowej 
drogi.
Nie próbował pogrzebać kobiety; nie miał narzędzi do kopania ani chęci 
kaleczenia ziemi 
Puszczy. Nosząc jej szatę, okazywał staruszce szacunek, żaden inny gest nie 
przychodził mu 
do głowy. Pragnął przeprosić za to, co robił – za to, co zrobił – ale ona nie 
mogła go 
wysłuchać. W końcu ułożył kobietę na posłaniu, starając się jej zesztywniałym 
członkom 
nadać jak najwięcej dostojeństwa. Potem wyszukał pośród jej rzeczy torbę i 
zapakował do 
niej całe jedzenie, jakie znalazł.
Następnie wypił do końca jej wodę i zostawił dzbanek, aby nie zwiększać swego 
obciążenia. Z uczuciem żalu zostawił również naczynie ze skaleningiem; wiedział, 
że będzie 
potrzebował jego ciepła, ale nie wiedział, jak się nim opiekować. Noża, który 
leżał na środku 
podłogi, nie zabrał, ponieważ dość już miał noży. Przypomniawszy sobie Lenę, 
ucałował 
lekko zimny, pobladły policzek kobiety. Następnie wzruszył ramionami i wyszedł z 
jaskini, 
mrucząc pod nosem, jakby to słowo było talizmanem, który poznał z jej ofiary: – 
Litości.
Pełen nowego zrozumienia wyszedł na światło dnia.
Nie wahał się z wyborem kierunku. Z poprzednich doświadczeń wiedział, że 
Morinmoss 
opada z północnego zachodu na południowy zachód, ku równinom Ra. Podążył więc 
zgodnie 
z pochyłością terenu, z torbą przerzuconą przez ramię i pustym sercem – 
uspokojonym, 
ponieważ królowała w nim pustka, jak w sercu człowieka, który poddał się 
perspektywie 
bezbarwnej przyszłości.
Nim przebył dwie ligi, światło dnia przygasło, a z chmur niczym deszcz poczęła 
spływać 
noc. Jednak Morinmoss obudziła się i oświetlała mu drogę. Covenant po długim 
odpoczynku 
nie potrzebował snu. Zwolnił jedynie krok, aby nie zakłócać spokoju ciemnego 
mchu, i szedł 
dalej. Tymczasem Puszcza wokół niego coraz bardziej była przepełniona łagodnym 
blaskiem 
i niecierpliwością. Jej pradawny niepokój, jej na wpół świadoma pamięć urazy i 
bezgranicznej żałoby nie była skierowana ku niemu – zły nastrój drzew zdawał się 
niemal 
cofać, pozwalając Covenantowi iść swoją drogą – niemniej czuł to, słyszał pośród 
wiatru 
pomruki, jakby Morinmoss oddychała przez zaciśnięte zęby. Jego zmysły pozostały 
przytępione, przyćmione zimą, tak jak przed dramatycznymi wydarzeniami z 
Piettenem i 
Leną, ale pomimo to wyczuwał tolerancję Puszczy. Morinmoss była świadoma jego 
obecności i z jego powodu zdobyła się na wysiłek szczególnej tolerancji.
Potem Niedowiarek przypomniał sobie, że Szubieniczna Głębia również nie 
podniosła na 
niego ręki. Przypomniał sobie Caerroila Leśnego i jego mimowolnego ucznia. Choć 
wiedział, 
że jest tolerowany, że pozwolono mu spokojnie przejść, mruczał do lśniących 
blado pni: – 
Litości – i starał się poruszać ostrożnie, wystrzegając się wszelkich przykrych 
dla drzew 
ruchów.
Ostrożność zmniejszała jednak tempo jego marszu i z nastaniem świtu Covenant 
nadal 
wędrował lasem na południowy wschód, jednakże teraz wkraczał do królestwa zimy. 
Powietrze nagle się ochłodziło, a drzewa były ponure. Trawa ustąpiła miejsca 
gołej ziemi. W 
mroku przed sobą mógł już wypatrzeć plamy śniegu. A w miarę jak świt kuśtykał ku 
choremu 
dniu, Covenant poznawał, jakim wspaniałym darem była jego biała szata. Jej 
lekkość 
sprawiała, że prawie jej nie czuł. Z kolei szczególny materiał, z jakiego ją 
zrobiono, nie 
dopuszczał do ciała ostrych porywów wiatru, był ciepły i wygodny. Niedowiarek 
uznał ją za 
lepszy dar od noża, laski czy kamienia orcrestu i z wdzięcznością nosił ją 
przewiązaną szarfą.
Gdy blask drzew osłabł zastąpiony światłem dnia, zatrzymał się, aby odpocząć i 
zjeść. 
Nie potrzebował wiele odpoczynku i po skromnym posiłku ruszył w dalszą drogę. 
Zaczęły go 
owiewać coraz gwałtowniejsze podmuchy wiatru. Nie uszedł jeszcze ligi, gdy 
opuścił ciemne 
schronienie Puszczy i wyszedł prosto na nie łagodzoną niczym złośliwość Foula.
Śnieg i chłód zaatakowały jego stępione zmysły z dawną zawziętością. Od skraju 
Puszczy 
teren stopniowo opadał poprzez płytkie fałdy starych wzgórz aż do posępnej rzeki 
płynącej na 
północny wschód. Jak okiem sięgnąć, rozpościerała się kraina, którą zima, nie 
szczędząc 
trudów, zamieniła w szare pustkowie. Zamarznięta ziemia drzemała pod nieustannym 
zawodzeniem wichru i ciężarem śnieżnych zasp; zdawało się, że ostatecznie 
poddała się 
nieodwracalnemu strapieniu i apatii, wyrzekając się iłu i zieloności. Pomimo 
swej białej szaty 
i odzyskanych sił Covenant czuł smagnięcia zimna i kulił się, jakby brzemię 
Krainy 
spoczywało mu na ramionach.
Przez chwilę wpatrywał się pod wiatr wilgotnymi oczyma, aby wybrać kierunek 
marszu. 
Nie wiedział, gdzie jest ani gdzie był bród, którym przeszedł rzekę. Był jednak 
pewien, że ta 
rzeka była w istocie północną granicą równin Ra. Teren po jej lewej stronie 
zdawał mu się 
mgliście znajomy. Jeśli pamięć z czasów wyprawy po Laskę Praw nie zwodziła go, 
to 
spoglądał teraz na Trawiasty Bród.
Pochylając się pod wiatr, kuśtykając na bosych stopach po coraz bardziej 
niegościnnym 
gruncie, Niedowiarek kierował się w stronę brodu, jakby był on furtą do jego 
zmienionego 
zamysłu.
Odległość do przebycia była jednak większa, niż przypuszczał, a jego ruchy 
hamował 
wicher, śnieg i pochyłości wzgórz. Południe nastało, nim dotarł do ostatniego 
grzbietu na 
zachód od brodu.
Spojrzał ze szczytu w kierunku przejścia na rzece i, ku swemu zaskoczeniu, 
ujrzał 
człowieka stojącego na brzegu.
Oblicze skrywał mu kaptur płaszcza stonedownora. Człowiek spoglądał na 
Covenanta, 
podparłszy rękoma boki, jakby niecierpliwie czekał na jego przybycie. Ostrożność 
skłoniła 
Covenanta, aby schować się przed wzrokiem patrzącego. Człowiek jednak machnął ku 
niemu 
ze zniecierpliwieniem i zawołał głosem, który pomimo zniekształcenia zabrzmiał 
znajomo.
– Chodź, Niedowiarku! Brak ci umiejętności ukrywania się i walki. Już od ligi 
obserwuję 
twoje nadejście.
Covenant zawahał się, ale w głębi swej pewności nie czuł lęku. Po chwili 
wzruszył 
ramionami i poszedł do brodu. Schodząc zboczem wzgórza, cały czas miał wzrok 
utkwiony w 
czekającym człowieku, szukając jakiegoś znaku, który pozwoliłby mu go rozpoznać. 
Początkowo przypuszczał, że ten mężczyzna ma jakiś związek z jego przeżyciami, 
zapomnianymi w Puszczy i w jaskini kobiety – przeżyciami, których być może nigdy 
nie 
zrozumie. Potem jednak dopatrzył się wzoru zdobiącego ramiona płaszcza 
stonedownora. 
Przypominał skrzyżowane błyskawice.
– Triock! – wyszeptał. – Triock?
Niedowiarek przebiegł po twardej ziemi, rzucił się ku człowiekowi i pochwycił go 
za 
ramiona.
– Triock. – Skrępowanie ścisnęło mu gardło. – Triock? Co ty tu robisz? Jak się 
tu 
dostałeś? Co się stało?
Covenant zdyszany wyrzucał pytania. Mężczyzna odwrócił twarz, aby kaptur 
przesłaniał 
jego rysy. Pochwycił nadgarstki Covenanta, oderwał jego dłonie od swych ramion, 
jakby ich 
dotyk czynił mu krzywdę. Z nie budzącym wątpliwości gniewem odepchnął Covenanta 
od 
siebie. Jednakże gdy przemówił, jego chrapliwy głos zabrzmiał niemal uprzejmie.
– No proszę, ur-lord Covenant, Niedowiarek i władca białego złota. – Wyrecytował 
tytuły 
z sarkazmem. – Nie uszedłeś zbyt daleko przez tak wiele dni. Dobrze wypocząłeś w 
Morinmoss?
Covenant gapił się na niego zaskoczony, rozcierając nadgarstki; gniew Triocka 
palił go, 
jakby nadgarstki polano mu kwasem. Ból na moment obudził jego wątpliwości, ale 
pod 
skrajem kaptura rozpoznał profil Triocka. W zakłopotaniu nie przychodził mu do 
głowy 
żaden powód wojowniczego nastawienia stonedownora.
– Co się stało? – powtórzył niepewnie. – Czy udało ci się skontaktować z 
Mhoramem? 
Czy znalazłeś Wyzwolonego?
Triock trzymał twarz odwróconą, ale jego palce wyginały się i zakrzywiały niczym 
szpony łaknące gwałtu.
Wtem fala smutku przyćmiła zakłopotanie Covenanta.
– Znalazłeś Lenę?
– Poszedłem za tobą, ponieważ nie ufałem twym zamiarom – powiedział z tą samą 
chrapliwą uprzejmością Triock – ani twym kompanom. I widzę, że się nie 
pomyliłem.
– Znalazłeś Lenę?
– Twój chełpliwy cel wymierzony we Wzgardliwego jest równie kosztowny pod 
względem czasu, jak i towarzystwa. Jak przekonano giganta, aby cię zostawił? Czy 
zostawiłeś 
go – prychnął – pośród przewrotnych przyjemności Morinmoss?
– Lena? – nalegał Covenant ochryple.
Ręce Triocka poderwały się ku jego twarzy, jakby chciały wyłupić mu oczy. Dłonie 
stłumiły mu głos, nadały bardziej swojskie brzmienie.
– Ze szpikulcem w brzuchu. A u jej boku zamordowany człowiek. – Wstrząsnęły nim 
gwałtowne dreszcze, nagle opuścił ręce, a jego głos ponownie przyjął zjadliwy 
ton. – Może 
chcesz, abym uwierzył, że pozabijali się nawzajem?
– To była moja wina – odparł Covenant ze smutkiem. – Próbowała mnie uratować. 
Potem 
go zabiłem. – Miał wrażenie, że powiedział za mało, i dodał: – Chciał mój 
pierścień.
– Głupiec! – warknął ostro Triock. – Wierzył, że wolno mu będzie go zatrzymać? – 
zapytał, ale nie zostawił Covenantowi czasu na odpowiedź. – A gigant? – zapytał 
ponownie 
spokojnym głosem.
– Wpadliśmy w zasadzkę. On został – abym ja z Leną mógł uciec.
Triock zaśmiał się chrapliwie przez zaciśnięte zęby.
– Wierny do końca – kpił. W następnym momencie wstrząsnął nim dziki szloch, 
jakby 
stracił panowanie nad sobą – jakby przeraźliwa boleść zerwała powstrzymujące go 
więzy, ale 
natychmiast powrócił do swego sarkazmu. – To dobrze, że przyszedłem – zaszydził, 
szczerząc zęby do Covenanta.
– No więc? – wyszeptał Covenant. – Triock, co się z tobą stało?
– No cóż, zaiste. – Mężczyzna pociągnął nosem, jakby walczył ze łzami. – Wiele 
czasu 
straciłeś w tym miejscu, nieszczęsnym i zwodniczym. Z każdym dniem Wzgardliwy 
staje się 
potężniejszy. Podporządkował... – w cieniu swego kaptura wyszczerzył zęby do 
Covenanta. – 
Thomasie Covenancie, nie można dłużej opóźniać twego dzieła. Przybyłem, aby cię 
zaprowadzić do Ridjeck Thome.
Covenant wpatrywał się uporczywie w mężczyznę. Minęła chwila, nim zbadał pustkę 
swej duszy i przekonał się, że nie opuściła go pewność. Potem skierował całą 
swoją uwagę na 
Triocka, próbując przebić wzrokiem granice jego powierzchowności, uchwycić 
jakieś 
przebłyski jego wewnętrznego stanu. Jednakże zima i rozterki Triocka wyraźnie mu 
to 
utrudniały. Widział odwróconą twarz, rozczapierzone niczym pazury palce, 
odsłonięte białe, 
wilgotne zęby, podniecenie, ale nie potrafił przeniknąć w głąb. Jakieś wielkie 
cierpienie 
ciążyło na barkach stonedownora.
– Triock, musisz powiedzieć mi, co się stało – rzekł Covenant z uczuciem 
sympatii, 
zmieszania i samoobrony.
– Czy muszę?
– Tak.
– Grozisz mi? Obrócisz przeciwko mnie pierwotną magię, jeśli odmówię? – Triock 
cofnął 
się, jakby naprawdę się bał, a przez usta przemknął mu dziwnie tchórzliwy 
grymas. Potem 
jednak otrząsnął się i zwrócił twarzą prosto pod wiatr. – Pytaj więc.
– Grozić? – rzucił Covenant w stronę zgarbionych pleców Triocka. – Nie, nie. Nie 
chcę, 
aby znowu do tego doszło. Wyrządziłem już dość krzywd.
– Pytaj!
– Czy... – ledwie mógł wydusić z siebie słowa przez zaciśnięte gardło – ...czy 
znalazłeś 
Wyzwolonego?
– Tak!
– Czy skontaktował się z Mhoramem?
– Nie!
– Dlaczego?
– Nie starczyło mu sił!
Przejmujący wicher porwał z sobą gorycz słów i Covenant był jedynie w stanie 
powtórzyć:
– Triock, co się stało?
– Wyzwolonemu brakowało siły, aby zapanować nad lomillialor. Wziął go ode mnie i 
nie 
potrafił nim zawładnąć. Yeurquin i Quirrel zginęli – więcej towarzyszy zginęło, 
podczas gdy 
ty marnowałeś czas na włóczenie się! Oboje zginęli.
– Ja nie... Jak mnie znalazłeś?
– To droga krew, Covenancie. Kiedy się nasycisz?
Nasycić? Triock! Ten zarzut zabolał go, ale zniósł to. Dawno już utracił prawo 
obrażania 
się za to, co mówił Triock.
– Jak mnie znalazłeś? – zapytał ponownie z trudem.
– Czekałem! Gdzie indziej mógłbyś pójść?
– Triock. – Covenant otulił się pustką swego spokoju i rzekł: – Triock, spójrz 
na mnie.
– Nie chcę na ciebie patrzeć.
– Spójrz na mnie!
– Nie mam ochoty na twój widok.
– Triock! – Covenant położył dłoń na jego ramieniu.
Triock natychmiast się okręcił i uderzył Covenanta w policzek.
Cios nie sprawiał wrażenia silnego; Triock wziął krótki zamach, jakby próbował 
cofnąć 
ramię, ale uderzenie wybuchnęło siłą, która odrzuciła Covenanta na ziemię kilka 
stóp dalej. 
Policzek palił go przeraźliwie, niczym witriol, który wyciskał mu łzy z oczu. 
Ledwie widział, 
jak Triock cofnął się, odwrócił i zaczął uciekać, potem zatrzymał się, czekając 
w odległości 
kilkunastu jardów, jakby spodziewał się, że Covenant ciśnie w jego plecy 
włócznią.
Ból huczał w głowie Covenanta niczym wdzierająca się weń czarna woda, ale zmusił 
się, 
aby usiąść, zignorować swój palący policzek.
– Nie idę do ochronki Foula – powiedział spokojnie.
– Nie? – Zaskoczony Triock odwrócił się do Covenanta.
– Nie. – Covenant sam był nieco zaskoczony swą pewnością. – Mam zamiar 
przekroczyć 
rzekę... Mam zamiar spróbować iść na południe z ramenami. Oni mogą...
– Ośmielisz się? – wrzasnął Triock. Zdawał się siny z wściekłości, ale zbliżył 
się do 
Covenanta. – Przez ciebie straciłem mą ukochaną! Moich towarzyszy! Mój dom! 
Zabiłeś 
wszystko, co ważne w mym życiu! A teraz mówisz, że odmawiasz spełnienia jedynej 
obietnicy, którą mógłbyś mi to wynagrodzić? Niedowiarku! Przypuszczasz, że 
zostawię cię 
przy życiu za taką zdradę?
– Zabij, jeśli chcesz – powiedział, wzruszając ramionami, Covenant. – To nie ma 
znaczenia. – Ból twarzy przeszkadzał mu w koncentracji, ale mimo to dostrzegał 
wewnętrzną 
sprzeczność kryjącą się za groźbą Triocka. Strach i gniew na równi władały 
stonedownorem, 
jakby w jego ciele było ich dwóch, uwięzionych pomiędzy ucieczką i atakiem, 
szarpiących się 
w przeciwnych kierunkach. Pomiędzy tymi przeciwnikami był też gdzieś Triock, 
taki, jakim 
pamiętał go Covenant. Niedowiarek oparł się rykowi bólu w swej głowie i 
spróbował w 
zrozumiały dla Triocka sposób wyjaśnić, co miał na myśli.
– Jedynym sposobem na zabicie mnie jest moja śmierć w mym własnym świecie. 
Widziałeś mnie... gdy mnie przywołałeś. Możliwe, że możesz mnie zabić, ale jeśli 
naprawdę 
umieram, to nie ma znaczenia, czy zabijesz mnie, czy nie. W jakiś sposób zostanę 
zabity. 
Takie już są sny. Nim postanowisz, pozwól, bym spróbował wyjaśnić, dlaczego... 
dlaczego 
nie idę do ochronki Foula.
Niedowiarek podniósł się z bólem. Chciał podejść do Triocka, wejrzeć głęboko w 
jego 
twarz, ale powstrzymały go targające Triockiem namiętności.
– Nie jestem zupełnie bez winy. Wiem o tym. Powiedziałem ci, że to była moja 
wina, i 
tak jest. Nie wszystko jednak jest moją winą. Lena, Elena, Atiaran... giganci, 
ranyhyn, rameni 
i gwardia krwi... i ty... to nie tylko moja wina. Każde z was samo podejmowało 
decyzje. Lena 
dokonała własnego wyboru, gdy próbowała uchronić mnie od kary... po tym, jak ją 
zgwałciłem. Atiaran sama podjęła decyzję, aby pomóc mi dotrzeć do Revelstone. 
Elena 
dokonała własnego wyboru, gdy napiła się Krwi Ziemi. Ty sam podjąłeś decyzję... 
decyzję 
wierności przysiędze pokoju. Nic z tego nie jest wyłącznie moją sprawką.
– Mówisz tak, jakbyśmy istnieli – burknął z goryczą Triock.
– O ile chodzi o moją odpowiedzialność, to istniejecie. Nie kontroluję swych 
sennych 
koszmarów. Część mnie – ta część, która mówi – jest ofiarą, tak jak wy. On – 
albo ta część 
mnie, która śni – zaaranżował wszystko od początku. Manipulował mną i w końcu 
domyśliłem się dlaczego. On pragnie mieć ten pierścień – pragnie władać 
pierwotną magią. I 
wie – wie! – że jeśli uda mu się wzbudzić we mnie dostateczne poczucie winy, 
odpowiedzialności i przygnębienia, to będę próbował walczyć z nim na jego 
terenie – na jego 
warunkach. Nie mogę wygrać takiej walki. Nie wiem, jak ją wygrać. Dlatego on 
chce, abym 
to zrobił. W ten sposób na koniec będzie miał wszystko. A ja skończę jak każdy 
inny 
samobójca. Spójrz na mnie, Triock! Spójrz! Możesz zobaczyć, że jestem chory. 
Jestem 
trędowaty. Mam to wyryte tak wyraźnie, że każdy może zobaczyć. A trędowaci... 
łatwo 
popełniają samobójstwa. Wystarczy tylko, że zapomną o prawie przeżycia. A to 
prawo jest 
proste – egoizm i właściwa ostrożność. Foul odwalił kawał dobrej roboty, 
sprawiając, abym o 
nim zapomniał – to dlatego możesz mnie teraz zabić, jeśli zechcesz. Moją jedyną 
szansą, jeśli 
w ogóle jakąś mam, jest pamiętanie o tym, kim jestem. Thomas Covenant, 
trędowaty. Muszę 
porzucić niemożliwe do zrealizowania próby naprawienia tego, co uczyniłem. Muszę 
pozbyć 
się poczucia winy i obowiązku, tego wszystkiego, co wówczas nazywałem 
odpowiedzialnością. Muszę zaprzestać prób odzyskania niewinności. Tego nie da 
się zrobić. 
A wszelkie próby wiodące w tym kierunku są samobójstwem. Moje zaś samobójstwo to 
jedyny, absolutnie doskonały sposób na zwycięstwo Foula. Bez tego nie zdobędzie 
pierwotnej 
magii, a istnieje znikoma nadzieja, że jakimś sposobem wpadnę na pomysł, jak go 
pokonać. 
Tak więc nie idę... nie idę do ochronki Foula. Zamiast tego mam zamiar uczynić 
coś prostego, 
egoistycznego, praktycznego i ostrożnego zarazem. Mam zamiar zająć się samym 
sobą, tak 
jak powinien to uczynić trędowaty. Chcę wyruszyć na równiny... chcę odszukać 
ramenów. 
Oni mnie z sobą zabiorą. Ranyhyn... ranyhyn prawdopodobnie już wędrują na 
południe, aby 
schronić się w górach. Rameni zabiorą mnie z sobą. Mhoram nie wie, że tu jestem, 
więc nie 
będzie oczekiwał niczego z mej strony. Proszę, zrozum Triock. Żal, jaki czuję z 
twego 
powodu... nigdy nie wygaśnie. Kochałem Elenę i kocham Krainę. Jeśli po prostu 
utrzymam 
się przy życiu, tak jak powinienem... Foul nie będzie mógł zwyciężyć. On nie 
może 
zwyciężyć.
Triock przysłuchiwał się nieswój jego słowom z bezpiecznej odległości. Gniew 
zdawał 
się przygasać, ale nie zastąpiło go zrozumienie. W jego miejsce pojawiła się 
mieszanina 
przebiegłości i desperacji, która wzięła górę nad pragnieniem ucieczki.
– Chodź, Niedowiarku – odezwał się głosem, w którym pobrzmiewała nuta 
pochlebstwa – 
nie decyduj pośpiesznie. Porozmawiajmy o tym spokojnie. Daj się przekonać... – 
rozejrzał się 
wokół, jakby poszukiwał wsparcia, po czym ciągnął dalej: – jesteś głodny i 
zmęczony. 
Puszcza wymusiła ciężką pokutę... widzę to. Odpocznij tu przez jakiś czas. Nie 
grozi nam 
żadne niebezpieczeństwo. Rozpalę ognisko... przyrządzę dla ciebie posiłek. 
Porozmawiajmy o 
twym wyborze, dopóki jeszcze można go zmienić.
– Dlaczego? – chciał zapytać Covenant. – Skąd w tobie ta zmiana? – Ale znał już 
zbyt 
wiele odpowiedzi. Triock szybko się oddalił w poszukiwaniu drewna na ognisko, 
jakby chciał 
ubiec wszelkie pytania. Kiedyś po tej stronie Trawiastego Brodu rozciągała się 
lesista kraina i 
dzięki temu w niedługim czasie stonedownor zebrał dużą stertę suchych gałęzi i 
krzaków, 
którą ułożył za osłoną wzgórza nie opodal brodu. Przez cały czas trzymał twarz 
odwróconą od 
Covenanta.
Kiedy uznał, że zgromadził dość drewna, stanął przed stertą, skrywając dłonie, 
jakby z 
jakiegoś niejasnego powodu nie chciał, aby Covenant widział, jak rozpala ogień. 
Gdy tylko 
chrust począł zajmować się ogniem, Triock usiadł po przeciwnej stronie ogniska i 
przywołał 
Covenanta do jego ciepła.
Niedowiarek przyjął propozycję z ochotą. Szata nie osłaniała mu nóg i rąk przed 
zimnem; 
trudno mu było oprzeć się kuszącemu ciepłu ognia oraz ochocie Triocka do 
przedyskutowania 
jego decyzji. Miał bowiem względem Triocka ogromny dług – niełatwy do 
udźwignięcia. 
Niedowiarek usiadł po przeciwnej stronie ogniska i w milczeniu przyglądał się, 
jak 
stonedownor przygotowywał posiłek.
Triock w czasie pracy mamrotał coś pod nosem głosem, którego brzmienie wzbudzało 
w 
Covenancie dziwny niepokój. Jego ruchy zdawały się niezgrabne, jakby próbował 
ukryć 
tajemne gesty, jakie czynił nad jedzeniem. Unikał wzroku Covenanta, ale gdy 
tylko 
Niedowiarek odwracał oczy, czuł jak Triock rzuca mu ukradkowe spojrzenia.
– A więc porzuciłeś nienawiść? – zapytał nagle ku zaskoczeniu Covenanta.
– Porzucić...? – Nie myślał o tym poprzednio w tych kategoriach. – Być może. Nie 
wydaje się to jednak najlepszym rozwiązaniem. Pomijając już fakt, że nie ma na 
to miejsca 
w... w prawie trądu. Nienawiść, upokorzenie, zemsta... popełniałem błędy za 
każdym razem, 
gdy pozwalałem się im dotknąć. Ryzykowałem życie. I miłość również, jeśli już 
chcesz znać 
prawdę. Jednakże nie wygląda na to, abym mógł pokonać Foula w ten sposób. Jestem 
tylko 
człowiekiem. Nie potrafię nienawidzić... na zawsze... tak jak on. I... – zmusił 
się, aby wyrazić 
to nowe odczucie – ...moja nienawiść nie jest czysta. Jest zepsuta, ponieważ po 
części zawsze 
nienawidziłem samego siebie zamiast niego. Zawsze.
Triock umieścił kamienne naczynie z gulaszem na ogniu.
– To jedyne rozwiązanie – powiedział z przekonaniem. – Spójrz na siebie. 
Zdrowie, 
miłość, obowiązek – nic nie jest w stanie oprzeć się tej zimie. Jedynie ci, 
którzy nienawidzą, 
są nieśmiertelni.
– Nieśmiertelni?
– Naturalnie. Śmierć w końcu upomina się o wszystkich innych. Jak inaczej 
Wzgardliwy 
i... i jego... – następne słowo wymówił, jakby go przerażało – ...furie 
przetrwaliby? Oni 
nienawidzą. – W tym słowie, wypowiedzianym ochrypłym, warkliwym głosem, mieściła 
się 
szeroka gama pasji i gwałtu, jakby w rzeczywistości było ono jedyną słuszną 
prawdą.
Covenant poczuł zapach gulaszu i stwierdził, że jest głodny – nawet dziwaczne 
oświadczenie Triocka nie naruszyło jego wewnętrznego spokoju. Wyciągnął nogi i 
podparł 
się na łokciu.
– Nienawiść – westchnął cicho, redukując słowo do znośnych wymiarów. – Czy o to 
chodzi, Triocku? Myślę... myślę, że spędziłem cały ten... sen, iluzję czy 
rzeczywistość – bez 
względu na to, jak to nazwiesz – spędziłem na poszukiwaniu dobrego rozwiązania 
na śmierć. 
Opór, gwałt... śmieszność... miłość... nienawiść? Czy o to chodzi? Czy to jest 
twoje 
rozwiązanie?
– Nie zrozum mnie źle – odparł Triock. – Ja nie nienawidzę śmierci.
Covenant przez chwilę wpatrywał się w tańczące płomienie, pozwalając, aby zapach 
gulaszu przypominał mu o głębokim, pewnym, pustym spokoju. Potem powiedział, 
jakby 
kończył litanię:
– Czego ty nienawidzisz?
– Nienawidzę życia.
Triock nalał gulaszu. Gdy podawał miskę Covenantowi, ręka mu zadrżała.
– Uważasz, że nie jestem usprawiedliwiony? Ty, Niedowiarku?
Nie. Nie. Covenant nie potrafił z podniesionym czołem przyjąć oskarżenia 
kryjącego się 
w głosie Triocka.
– Nienawidź mnie, ile chcesz – wyszeptał, wpatrując się w trzaskające płomienie 
i 
parujący gulasz. – Nie chcę, aby ktokolwiek jeszcze poświęcał się dla mnie. – 
Nie podnosząc 
głowy, zaczął jeść.
Gulasz nie miał złego smaku, ale pewien niepokojący posmak utrudniał jego 
przełykanie. 
Jednakże już pierwszy łyk okazał się ciepły i kojący. Wraz z nim w jego ciało 
wlewała się 
powoli senność. Po kilku chwilach z zaskoczeniem stwierdził, że opróżnił miskę.
Odstawił ją na bok, a sam wyciągnął się na plecach. Ogień zdawał się coraz 
gorętszy i 
wyższy. Postać Triocka migała mu za tańczącymi i trzaskającymi płomieniami. 
Niedowiarek 
właśnie zaczynał układać się do spoczynku, gdy zza ognistej zasłony dobiegł go 
głos Triocka.
– Niedowiarku, czemu nie ruszysz znowu do ochronki Foula? Chyba nie łudzisz się, 
że 
Wzgardliwy pozwoli ci uciec... po tych wszystkich staraniach, aby doprowadzić do 
tej 
konfrontacji, o której mówiłeś.
– Nie chciałby, abym mu się wymknął – odparł Covenant głucho, pewnie. – Myślę 
jednak, że jest również zbyt zajęty innymi sprawami, aby mnie powstrzymać. Jeśli 
uda mi się 
wyśliznąć mu z rąk, to pozwoli mi odejść – przynajmniej na jakiś czas. Ja... ja 
już tak wiele 
dla niego uczyniłem. Jedyną rzeczą, której ode mnie nadal pragnie, to mój 
pierścień. Jeżeli 
nie będę mu zagrażał, pozwoli mi odejść na czas jego rozprawy z lordami. A potem 
będzie 
już za późno. Będę już tak daleko, jak zaniosą mnie ranyhyn.
– Ale co z tym... Stwórcą – wypluł ostatnie słowo Triock – który, jak powiadają, 
wybrał 
cię. Czy on nie ma nad tobą władzy?
Senność jedynie wzmocniła pewność Covenanta.
– Jemu nic nie jestem winien. To on mnie wybrał do tego... ja ani tego, ani jego 
nie 
wybierałem. Jeśli nie podoba mu się to, co robię, to niech sobie znajdzie kogoś 
innego.
– A co z ludźmi, którzy dla ciebie zginęli i cierpieli? – Triockowi powrócił 
gniew. 
Rwącym głosem wyrzucał z siebie słowa, jakby były ilustracjami sensu, które 
zdzierał ze 
ścian ukrytej w głębi swej duszy, tajemnej sali darów. – Jak nadasz sens 
istnieniu i śmierci 
tych wszystkich, którzy sobie na to zasłużyli? Ich śmierć będzie bezcelowa, 
jeśli uciekniesz.
– Wiem – westchnął Covenant pośród trzasku płomieni i wichru. – Wszyscy jesteśmy 
daremni, żywi czy martwi. Starał się wyrażać jasno, pomimo opanowującej go 
senności.
– A jaki sens im nadam, jeśli popełnię samobójstwo? Nie podziękują mi za 
odrzucenie... 
czegoś, co ich tak wiele kosztowało. Dopóki jestem żywy... – Niedowiarek stracił 
na chwilę 
wątek – ...dopóki żyję, Kraina też żyje.
– Ponieważ jest twoim snem!
Covenant zamarł na chwilę w bezruchu, nim dotarła do niego pasja odpowiedzi 
Triocka. 
Potem podniósł się i poprzez płomienie utkwił zamglony wzrok w stonedownorze. 
Nic innego 
nie przychodziło mu do głowy, więc mruknął: – Czemu nie odpoczniesz? Pewnie 
zmęczyłeś 
się, czekając na mnie.
– Skończyłem ze spaniem.
Covenant ziewnął.
– Nie bądź śmieszny. Za kogo ty się uważasz? Za gwardzistę?
W odpowiedzi Triock roześmiał się z napięciem, jego głos przypominał naprężony 
do 
ostateczności powróz.
Ten dźwięk wzbudził w Covenancie podejrzenie, że coś jest nie w porządku, że nie 
powinna go ogarniać tak nieodparta senność. Powinien mieć siły, aby odpowiednio 
stawić 
czoło strapieniu Triocka, a on z ledwością trzymał otwarte oczy. Pocierając swą 
zesztywniałą 
twarz, powiedział:
– Czemu tego nie przyznasz? Boisz się, że ucieknę, gdy tylko przestaniesz mnie 
pilnować.
– Nie mam zamiaru teraz cię stracić, Thomasie Covenancie.
– Ja bym... ci tego nie zrobił. – Covenant zamrugał oczyma i stwierdził, że leży 
wtulony 
policzkiem w twardą ziemię. Nie pamiętał, aby się kładł. – Obudź się – 
powiedział do siebie 
bez przekonania. Senność zdawała się spływać na niego z szarości nieba. – Nadal 
nie wiem, 
jak mnie znalazłeś – wymamrotał, ale zasnął, nim usłyszał własny głos.
Zdawało mu się, gdy ocknął się na wpół świadomy w ciemnościach cisnących się ku 
niemu z zimy równie bezdennej jak śmierć, że jedynie na chwilę stracił 
przytomność. Przed 
nim pojawiły się nikłe promyki muzyki, które zdawały mu się znajome, choć ich 
nie pamiętał. 
Układały się wokół niego w melodię o niebiesko-zielonych taktach, których ani 
nie widział, 
ani nie słyszał. Zdawały się słabe, nieuchwytne niczym głosy wołające z wielkiej 
odległości. 
Były jednak natarczywe; trącały go, nuciły mu, wypychały go ku przytomności. 
Pomimo 
swego niezrozumiałego odrętwienia czuł, że ich taniec wyrażał ukryte, bezgłośne 
ostrzeżenie 
o niebezpieczeństwie.
Ku swemu zaskoczeniu usłyszał, jak mamrotał: – On mi czegoś dosypał. Do diabła! 
Ten 
szaleniec czegoś dosypał mi do jedzenia. – To stwierdzenie było bez sensu. Jak 
mógł dojść do 
takiego wniosku? Triock był uczciwym człowiekiem, prawym i wielkodusznym pomimo 
swego żalu – człowiekiem wierzącym w miłosierdzie i pokój bez względu na to, ile 
go to 
kosztowało.
On mi czegoś dosypał.
Skąd brało się to przekonanie? Covenant gmerał odrętwiałymi palcami w swej 
nieświadomości, a tymczasem nieodparte poczucie niebezpieczeństwa ściskało mu 
serce. 
Ciemności i zło pełzły do niego. Zza swego snu – zza modrej muzyki – zdawał się 
widzieć 
nadal płonące ognisko Triocka.
Jak rozpalił ogień?
Jak mnie znalazł?
Natarczywe ogniki usiłowały powiedzieć mu coś, czego nie słyszał. Triock był 
niebezpieczeństwem. Triock dosypał mu czegoś do jedzenia. Musi wstać i uciekać – 
uciekać 
dokądś – uciekać do Puszczy.
Niedowiarek zmusił się, aby usiąść, z wysiłkiem otworzył oczy. Przed nim w 
ostatnich 
niknących blaskach wieczoru dogasało ognisko. Zima hulała wokół niego na dobre. 
Czuł 
zbliżającą się śnieżycę; na granicy blasku rzucanego przez ognisko pojawiło się 
już kilka 
cuchnących płatków. Triock siedział ze skrzyżowanymi nogami naprzeciwko niego, 
przyglądał mu się z odrazą bijącą z oczu.
W powietrzu przed Covenantem tańczyły nikłe, modre ogniki, fragmenty 
niesłyszalnej 
pieśni. Piskliwymi głosikami nalegały: – Uciekaj, uciekaj!
– Co to jest? – Próbował odeprzeć kurczowo ściskające go ręce senności. – Co one 
robią?
– Odpędź je – odparł Triock głosem pełnym lęku i obrzydzenia. – Pozbądź się ich. 
On nie 
może sobie teraz rościć do ciebie prawa.
– Co to jest? – Covenant podniósł się chwiejnie na nogi i stał dygocząc, ledwo 
mogąc 
opanować panikę w swych mięśniach. – Co się dzieje?
– To głos Pana Puszczy. – Powiedział po prostu Triock, ale każda nuta jego głosu 
wyrażała obrzydzenie. Poderwał się na nogi i stał, jakby miał zamiar rzucić się 
w pogoń, 
gdyby Covenant zaczął uciekać. – Szubieniczna Głębia przysłała Caer-Caverala do 
Morinmoss. On jednak nie może rościć sobie do ciebie prawa, a ja mogę... – głos 
mu zadrżał 
– nie mogę mu na to pozwolić.
– Rościć? Pozwalać? – Poczucie zagrożenia ścisnęło mu serce. Coś, czego nie mógł 
sobie 
przypomnieć, nakłaniało go, aby zaufał ognikom. – Ty mi czegoś dosypałeś!
– Abyś mi nie uciekł! – Triock pobielał, zesztywniał ze strachu i wyjąkał przez 
ściągnięte 
usta: – On nakłania cię, abyś mnie zniszczył. Nie może sięgnąć zbyt daleko z 
Morinmoss, ale 
nakłania... białe złoto...! Ach! – Nagle jego głos przeszedł w ostry krzyk. – 
Nie baw się ze 
mną! Nie mogę...! Zniszcz mnie, niech się to skończy! Nie mogę tego znieść!
Jego krzyk przedarł się przez strach Covenanta. Osłabił uczucie jego własnego 
zagrożenia. Niedowiarek przyłapał się na tym, iż boleje nad stonedownorem. Na 
przekór 
przekonującym ognikom, wyszeptał zduszonym głosem:
– Zniszczyć cię? Czyż nie wiesz, że jesteś ze mną bezpieczny? Nie rozumiesz, że 
nie 
mam zielonego pojęcia, jak posłużyć się tym... białym złotem? Nie mógłbym cię 
skrzywdzić, 
nawet gdybym tego pragnął z całej duszy.
– Co takiego? – wrzasnął Triock. – Martwy? Bałem się ciebie bez powodu?
– Bez powodu.
Triock gapił się przez moment ponuro spod swego kaptura, po czym odrzucił w tył 
głowę 
i roześmiał się. Spomiędzy jego zębów wydobywały się radosne powarkiwania, które 
wprawiły w drżenie paciorki melodii, jakby napawały je odrazą.
– Bezsilny! – śmiał się. – Ku uciesze mego pana! Bezsilny!
Chichocząc dziko, ruszył w stronę Covenanta.
Paciorki bezgłośnej melodii natychmiast rzuciły się pomiędzy nich, ale Triock 
ruszył ku 
ognikom.
– Wynoście się! – warknął. – Wy także zapłacicie za udział w tym. – Zręcznym 
ruchem 
schwycił po jednym ogniku w każdą dłoń. W powietrzu zamigotał ich płacz, gdy 
rozgniatał je 
pomiędzy palcami.
Podzwaniając niczym rozbity kryształ, pozostałe paciorki muzyki zniknęły.
Covenant zatoczył się, jakby pozbawiono go niewidzialnego wsparcia. Zasłonił się 
rękoma przed zbliżającym się Triockiem, cofnął się potykając, ale mężczyzna nie 
dotknął go. 
Zamiast tego tupnął nogą w stwardniały grunt. Ziemia pod Covenantem wygięła się, 
rozciągając go u stóp Triocka.
Wówczas Triock odrzucił swój kaptur. Jego oblicze pełne było zawiedzionych 
nadziei, 
zrujnowanej wiary i miłości, ale pod powłoczką rysów czaszka jaśniała 
złośliwością. W 
oczach otwierała się otchłań ciemna niczym noc, a zęby szczerzyły się, jakby 
łaknęły smaku 
mięsa.
– Nie, nędzniku – szydził, pochylając się nad nim. – Nie uderzę cię znowu. 
Koniec 
maskarady. Mógłbym zagniewać mego pana, gdybym cię teraz skrzywdził.
– Pana? – wycharczał Covenant.
– Jam jest turiya furia, Herem – i Morderca Krewnych – i Triock. – Ponownie 
roześmiał 
się groteskowo. – To przebranie dobrze mi służyło, choć Triocka to nie cieszyło. 
Spójrz na 
mnie, nędzniku! Nie muszę dłużej ukrywać się pod jego postacią i myślami. Jesteś 
bezsilny. 
Ach, delektuję się tym żartem! Pozwalam ci zatem teraz poznać mnie takim, jaki 
jestem. To 
ja wymordowałem gigantów z Morskiej Rubieży – ja zabiłem Wyzwolonego, gdy 
próbował 
przestrzec tego głupca, Mhorama – ja pojmałem białe złoto! Bracia! Zasiądę po 
prawicy pana 
i będę rządził wszechświatem!
Pyszniąc się dalej, sięgnął pod płaszcz i wyciągnął pręt lomillialor. Wymachując 
nim 
przed twarzą Covenanta, warknął:
– Widzisz to? Święte Drewno! Pluję na to. Test prawdy do mnie nie dorasta. – 
Potem 
schwycił pręt w dłonie, jakby miał zamiar go złamać, i wykrzyknął szybkie, 
okrutne słowa. 
Pręt zajął się ogniem, rozbłysnął w natychmiastowej czerwonej agonii i rozpadł w 
popiół.
– Tym obwieszczam ci twój los, tak jak mi rozkazano – warknął radośnie furia. – 
Szybko 
łap oddech, nędzniku. Pozostały ci jedynie chwile.
Mięśnie Covenanta dygotały, jakby ziemia nadal pod nim się unosiła, ale zebrał 
się w 
sobie, usiłując wstać. Czuł się ogłuszony z przerażenia, bezradny. Pomimo to 
usiłował 
znaleźć jakieś wyjście.
– Pierścień? – wydyszał. – Czemu po prostu nie zabierzesz pierścienia?
Oczy Triocka zamigotały ponuro w odpowiedzi.
– Dałbyś mi go?
– Nie! – Covenant desperacko myślał, że jeśli uda mu się zmusić Triocka do 
jakiegoś aktu 
mocy, to modre paciorki pieśni Caer-Caverala wrócą, aby mu pomóc.
– A zatem powiem ci, nędzniku, że nie zabiorę ci pierścienia, ponieważ rozkaz 
mego 
pana jest wyraźny. On nie zechciał powierzyć mi takiej mocy. W przeciwnym razie 
nie 
skrępowałby nas tak mocno i moglibyśmy wypełnić jego wolę na własne sposoby. Ale 
on 
żąda... i... ja jestem posłuszny.
– Spróbuj go zabrać! – dyszał Covenant. – Sam zostań władcą wszechświata. Czemu 
to 
on powinien go mieć?
Przez moment zdawało mu się, że w twarzy Triocka dostrzegł coś na kształt żalu, 
ale 
furia warknął tylko:
– Ponieważ prawo śmierci zostało złamane i on nie jest sam. Nawet teraz 
spoczywają na 
mnie zniewalające oczy – oczy, którym nie można się sprzeciwić. – Jego 
spojrzenie przybrało 
pożądliwy wyraz. – Być może ujrzysz je, nim zostaniesz zabity – nim wraz ze 
swymi braćmi 
wyrwiemy twe bijące serce i zjemy na twych gasnących oczach.
Roześmiał się ochryple i jakby w odpowiedzi ciemności wokół ogniska zgęstniały. 
Noc 
poczerniała niczym w przypływie złośliwości, po czym stężała i uformowała 
oddzielne 
kształty, które wysunęły się do przodu. Covenant słyszał ich stopy dudniące na 
zmarzniętej 
ziemi. Okręcił się i znalazł w otoczeniu ur-podłych.
Ur-podli zawahali się na chwilę, gdy ich bezokie twarze wyczuły jego zaskoczone 
spojrzenie. Ich szerokie, wilgotne nozdrza drżały, jakby węszyły w powietrzu 
ślady mocy, 
obecność pierwotnej magii. Potem bestie rzuciły się przed siebie i przygniotły 
go.
Wściekle czerwone ostrza zawirowały nad nim niczym odłamki pogruchotanych 
niebios. 
Nie zadźgały go jednak, lecz przycisnęły się płasko do jego czoła. Przez 
Niedowiarka 
przewaliły się czerwone fale przerażenia. Wrzasnął i padł bez sił w objęciach 
ur-podłych.
15. Zwycięstwo lorda Mhorama
Szatańska Pięść tak się wyczerpał wydobyciem z ziemi martwych kształtów i 
skierowaniem ich przeciwko Revelstone, że nie mógł sobie już pozwolić na dalszy 
wysiłek. 
Widział, jak jaskiniowe upiory ściągają z masztu na szczycie wieży sztandar 
wielkiego lorda. 
Wiedział, że przynajmniej częściowo wypełnił zadanie powierzone mu przez pana. 
Los 
lordów i wszystkich ludzi był przesądzony, dopóki jego siły utrzymywały wieżę – 
dopóki 
tony piasku blokowały wewnętrzne bramy twierdzy, a zima wyjaławiała płaskowyż 
ponad 
Revelstone. Obrońcy nie mogą nieskończenie długo żywić się zapasami 
zgromadzonymi za 
osłoną kamiennych ścian. Gigant-furia miał świadomość tego, że w ostateczności 
nawet samą 
cierpliwością może zmienić wielką twierdzę w jeden wielki cuchnący grobowiec. 
Pozwolił 
więc swym martwym wojskom rozsypać się w piasek.
Niemniej niepowodzenie zdobycia wewnętrznych bram rozwścieczyło go. Pałał żądzą 
odwetu, choć brakowało mu sił, aby samemu uderzyć na mury. Był furią chciwym 
krwi 
pomimo śmiertelnych ograniczeń ciała giganta. Nawet wiatr niósł z sobą 
nieubłagany 
przymus, żądanie nie cierpiące zwłoki.
Po rozsypaniu się w proch martwych Szatańska Pięść wydał rozkaz ataku swej długo 
trzymanej na uwięzi armii.
Hordy Wzgardliwego ruszyły z wrzaskiem, który wstrząsnął powietrzem, odbił się 
dzikim 
echem od rzeźbionych murów i uderzył w fortyfikacje niczym ryk kłów, pazurów i 
głodnych 
ostrzy. Wojska furii wylały się spomiędzy wzgórz niczym przeraźliwa szara powódź 
i rzuciły 
się na Revelstone.
Stwory zrodzone z Kamienia lorda Foula przewodziły atakowi – nie dlatego, że 
były 
skuteczne w walce z granitowymi murami i podporami, ale ponieważ można je było 
spisać na 
straty. W armii furii było ich dwa razy po sto tysięcy, a każdego dnia 
przybywało ich więcej z 
ochronki Foula. Samadhi wykorzystywał te oddziały do związania sił obrońców 
twierdzy, 
tym samym chroniąc jaskiniowe upiory i ur-podłych. Tysiące pokracznych stworzeń 
padało 
od strzał, włóczni, sztyletów, ale wiele, wiele tysięcy następnych parło 
naprzód. Wraz z nimi 
przybywały siły, które wiedziały, jak wyrządzić szkodę Revelstone.
Po chwili atak dotarł do murów. Rozjuszone, obeznane z kamieniem jaskiniowe 
upiory 
wczepiły się mocno w skałę, podciągnęły na najniższe fortyfikacje i balkony. 
Mocarne kliny 
ur-podłych swym czarnym witriolem obmywały parapety, potem zaś ur-podli pięli 
się po 
solidnych drewnianych drabinach przystawionych do murów przez inne stwory. W 
krótkim 
czasie atak rozciągnął się na całe południowe i północne mury Revelstone.
Jednakże giganci, pradawni budowniczowie twierdzy lordów, dobrze przygotowali ją 
na 
wypadek podobnych ataków. Nawet najniższe wykusze i parapety znajdowały się 
wysoko 
ponad ziemią i miały zapewnioną obronę z punktów położonych wyżej na murach, 
można je 
też było zamknąć, odcinając w ten sposób atakującym dostęp do miasta. Dowódca 
Quaan 
przez wszystkie lata musztrował grupę bojową, przygotowując ją właśnie do tego 
typu walki. 
Ustalony wcześniej plan obrony twierdzy wcielono w czyn, gdy tylko w mieście 
zabrzmiał 
sygnał alarmu. Wojownicy porzucili dotychczasowe zajęcia i pobiegli na 
fortyfikacje; 
uformowano sztafety zaopatrujące obrońców na murach w strzały i inną broń; 
skoncentrowane siły eomanu uderzyły na jaskiniowe upiory i ur-podłych, którzy 
zrobili 
wyłom w niższych podporach. Potem przybyli powiernicy Mądrości, hirebrandzi, 
skaleningasi. Powiernicy Mądrości odpierali ataki pieśniami mocy, podczas gdy 
hirebrandzi 
podpalali drabiny, a skaleningasi wzmacniali swą mocą mury przeciw sile 
jaskiniowych 
upiorów.
Quaan, dowodząc walką ze szczytu murów, szybko zorientował się, że jego 
wojownicy 
odparliby ten atak, gdyby napastnicy nie przewyższali ich trzydziestokrotnie – 
gdyby życie 
każdego wojownika w jego armii nie było tak niezastąpione, a życie każdego ze 
stworzeń z 
armii furii tak nieistotne. Grupa bojowa była w mniejszości; potrzebowała 
pomocy. W 
odpowiedzi na fragmentaryczne doniesienia z nawy – wieści o pożarze, mocy i 
bezgranicznej 
uldze – dowódca pchnął posłańca z pilną wiadomością, wzywał lordów na pomoc.
Posłaniec znalazł wielkiego lorda Mhorama w nawie, ale Mhoram nie odpowiedział 
na 
wezwanie Quaana. Słowa wojownika dotarły zaledwie do obrzeży jego umysłu, lord 
trzymał 
je delikatnie z dala od siebie. Słyszał, że jeden ze strażników wyjaśnia 
posłańcowi, co 
wydarzyło się w zniszczonej pożarem nawie, pozwolił więc swej świadomości 
odpłynąć – 
pozwolił, aby opuściły go wszelkie myśli o obecnym niebezpieczeństwie. Mhoram 
cały 
pogrążył się w łączeniu myśli z lordami.
Lordowie siedzieli na zapadniętej podłodze wokół paleniska skaleningu, laskami 
wsparli 
się na kamieniu – Trevor, Loerya po lewej stronie Mhorama, a Amatin po prawej. W 
drżących rękach wielkiego lorda krill błyszczał gorącym potwierdzeniem obecności 
białego 
złota. Jednakże on ledwie widział jego blask; oczy miał osmalone żarem, 
oślepiały go łzy 
ulgi, których nie mógł powstrzymać. Poprzez milczące połączenie myśli spłynęła 
na niego 
siła i podzielił się wiedzą, która ciążyła mu bardziej, niż to sobie wyobrażał. 
Powiedział 
swym druhom lordom, jakim sposobem był w stanie wyciągnąć krill z kamiennego 
łoża i 
dlaczego go nie poparzył.
Czuł, jak Amatin wzdryga się na jego myśli, czuł, jak Trevor drży z bólu, który 
jedynie 
po części pochodził z jego rany, czuł, jak Loerya ocenia jego informacje, jakby 
oceniała nową 
broń. Mhoram oddał się temu połączeniu bez reszty; przekazał im swe przekonanie, 
zrozumienie i siłę. A dowód swej słuszności dzierżył w rękach, więc nie mogli 
wątpić w jego 
słowa. Wobec błyszczącego pośród zniszczonej nawy krilla poddali się i 
pozwolili, by 
zawiódł ich ku jego sekretnej wiedzy i obdzielił ich przerażeniem, które kazało 
mu zatrzymać 
ją w tajemnicy.
W końcu lord Amatin wymówiła głośno swe pytanie. Było zbyt wielkie, aby zadać je 
w 
milczeniu; wymagało wypowiedzenia, aby samo Revelstone je usłyszało. Lord 
przełknęła 
niezdarnie ślinę, po czym pozwoliła popłynąć słowom w nieskazitelnej akustyce 
nawy.
– A zatem to my... my sami, którzy... przez tak wiele pokoleń lordowie sami 
uodpornili 
się na moc Mądrości Kevina.
– Tak, lord Amatin – szepnął Mhoram, wiedząc, że każdy w nawie może go usłyszeć.
– Przysięga pokoju uniemożliwiała...
– Tak.
Jej oddech na chwilę zadrżał.
– A zatem jesteśmy zgubieni.
Mhoram wyczuł bijące z jej słów poczucie zagubienia. Zebrał więc swe siły, 
przywołując 
cały autorytet wielkiego lorda.
– Nie – rzekł.
– Bez mocy jesteśmy zgubieni – sprzeciwiła się. – Bez przysięgi pokoju nie 
będziemy 
tacy, jacy jesteśmy, jesteśmy zgubieni.
– Thomas Covenant powrócił – odparła Loerya.
Amatin szorstko odtrąciła tę nadzieję.
– Mimo wszystko. Albo on nie ma mocy, albo jego moc gwałci pokój, z którym 
staraliśmy się służyć Krainie. Toteż i w tej sytuacji także jesteśmy zgubieni.
– Nie – powtórzył wielki lord. – Nie jesteśmy zgubieni. My... i ur-lord 
Covenant... 
musimy znaleźć mądrość, która pozwoli nam zdobyć zarówno pokój, jak i moc. 
Musimy 
zachować świadomość tego, kim jesteśmy, w przeciwnym razie pogrążymy się w 
rozpaczy, 
tak jak Kevin, niszczyciel Krainy pogrążył się w rozpaczy, w profanacji. Musimy 
również 
zachować w pamięci świadomość tej mocy, albowiem wszelkie nasze wysiłki na rzecz 
Krainy 
spełzną na niczym. Być może przyszli lordowie uznają, że powinni odwrócić się od 
Mądrości 
Kevina – że muszą znaleźć swą własną mądrość, mądrość, która nie będzie wiodła 
do 
zniszczenia. My nie mamy czasu na takie rozważania. Znając niebezpieczeństwo tej 
mocy, 
musimy tym bardziej trzymać się razem, abyśmy nie zawiedli Krainy.
Jego słowa zdawały się dzwonić w nawie. Minęła chwila, nim Amatin odezwała się z 
boleścią w głosie.
– Proponujesz nam rzeczy, które wzajemnie się wykluczają, i mówisz nam, że 
musimy 
chronić obie, osiągnąć obie naraz. Łatwo dawać takie rady.
Wielki lord w milczeniu starał się podzielić z nią swym pojmowaniem tego, jak 
sprzeczności można opanować, połączyć w całość; pozwolił wpłynąć do jej umysłu 
swej 
miłości do Krainy, Revelstone i do niej. Uśmiechnął się, słysząc słowa lorda 
Trevora.
– Można tego dokonać – powiedział wolno lord. – Czułem coś podobnego. W chwili, 
gdy 
potrzeba twierdzy okazała się większa od mojego strachu przed wrogami, wróciła 
mi ta 
odrobina sił, którą miałem.
– Strach – zawtórowała mu zgodnie Loerya.
– Strach... i nienawiść – dodał Mhoram.
Chwilę później Amatin zaczęła cicho płakać. Zrozumiała. Razem z Loeryą i 
Trevorem 
Mhoram otoczył ją odwagą i podtrzymywał na duchu, dopóki jej przerażenie własnym 
niebezpieczeństwem – zdolnością do profanacji Krainy – nie osłabło. Potem wielki 
lord 
opuścił krill i otworzył oczy.
Przyćmionym, zamglonym wzrokiem dojrzał ciepłodzieja Tohrma i Trella. Trell 
nadal 
kulił się w sobie przerażony tym, co zrobił. Tohrm zasłaniał głowę, litując się 
z boleścią 
rhadhamaerl nad męczarniami duszy, które spowodowały, że skaleningas zwrócił się 
przeciw 
ukochanemu kamieniowi. Milczeli. Mhoram wpatrywał się w nich, jakby to on był 
winny 
sytuacji, w jakiej znalazł się Trell.
Nim jednak zdążył się odezwać, kolejny posłaniec od dowódcy Quaana przybył do 
nawy, 
żądając posłuchania. Wielki lord spojrzał na niego, a wówczas posłaniec 
powtórzył pilne 
wezwanie pomocy.
– Niebawem – westchnął Mhoram – niebawem. Powiedz memu przyjacielowi, że 
przybędziemy, gdy tylko będziemy w stanie. Lord Trevor jest ranny. Ja... – 
wskazał na swą 
poparzoną skórę głowy – lord Amatin i ja musimy coś zjeść i odpocząć. A lord 
Loerya...
– Ja pójdę – powiedziała zdecydowanym tonem lord. – Nie wykazałam się jeszcze w 
walce o obronę Revelstone. – A do posłańca powiedziała: – Zaprowadź mnie tam, 
gdzie 
jestem najbardziej potrzebna, potem zanieś odpowiedź wielkiego lorda dowódcy. – 
Pewnym 
krokiem, jakby odkryta moc rozwiała jej najmroczniejsze wątpliwości, lord weszła 
po 
schodach i podążyła za wojownikiem ku południowym murom twierdzy.
Po wyjściu z nawy posłała strażników po uzdrowicieli i jedzenie. Pozostali 
lordowie na 
krótko zostali sami i Tohrm skorzystał z okazji, aby zapytać Mhorama, co ma 
uczynić z 
Trellem.
Mhoram rozejrzał się po zrujnowanych galeriach, jakby próbował ocenić, w jakim 
stopniu zawiódł Trella. Wiedział, że trzeba będzie pracy całych pokoleń 
rhadhamaerl, aby 
choć w pewnym stopniu przywrócić tej sali poprzedni wygląd, i łzy znów zamgliły 
mu wzrok.
– Uzdrowiciele muszą się nim zająć – powiedział do Tohrma. – Być może będą w 
stanie 
przywrócić go do zmysłów.
– Czy to byłoby dobre? Jakże on zniesie świadomość tego, co uczynił?
– Musimy mu w tym pomóc. Ja muszę mu pomóc. Musimy spróbować wszystkich 
możliwości uzdrowienia bez względu na trudności. A ja, który go zawiodłem, nie 
mogę 
uchylić się od ciężaru jego potrzeb.
– Zawiodłeś go? – zapytał Trevor. Ból rany sprawił, że odpłynęła mu cała krew z 
twarzy, 
nie opuścił go jednak nastrój, który natchnął go do wzięcia tak ogromnego 
udziału w obronie 
twierdzy. – W jaki sposób? Ty nie jesteś winny jego rozpaczy. Gdybyś okazał mu 
brak 
zaufania, to jedynie potwierdziłbyś jego niepokój. Brak zaufania – broni się 
sam.
Mhoram skinął głową.
– A ja nie ufałem... ja nie ufałem wszystkim. Trzymałem mą wiedzę w sekrecie, 
nawet 
gdy wiedziałem, że źle czynię. Szczęście, że szkody nie były większe.
– Jednakże nie mogłeś zapobiec...
– Być może. I być może... gdybym podzielił się z nim swą wiedzą, gdyby znał 
grożące 
mu niebezpieczeństwo... wiedział... Być może znalazłby siły, aby się 
opamiętać... 
przypomnieć sobie, że jest skaleningasem z rhadhamaerl, kochającym kamień.
Tohrm przyznał mu rację kiwnięciem głowy.
– Zbłądziłeś, wielki lordzie – dodał z sympatii dla Trella.
– Tak, ciepłodzieju – odparł Mhoram z ogromną łagodnością w głosie. – Jestem, 
kim 
jestem – człowiekiem i śmiertelnikiem. Muszę... muszę wiele się nauczyć.
Tohrm zamrugał gwałtownie i pochylił głowę. Ramiona miał wyprężone jak w 
gniewie, 
ale Mhoram przeszedł wspólnie z ciepłodziejem ciężką próbę i lepiej go teraz 
rozumiał.
Po chwili kilku uzdrowicieli pośpiesznie weszło do nawy. Przynieśli z sobą dwie 
pary 
noszy i na jednych z nich ostrożnie wynieśli Trella. Lorda Trevora zabrali na 
drugich, nie 
zważając na jego protesty. Tohrm udał się wraz z Trellem. Mhoram i Amatin 
zostali z 
wojownikiem, który przyniósł im jedzenie, i z uzdrowicielem, który delikatnie 
smarował 
kojącą maścią oparzenia wielkiego lorda.
Po opatrzeniu ran Mhoram odesłał ich. Wiedział, że Amatin będzie chciała z nim 
porozmawiać, i nim zaczął jeść, stworzył jej do tego odpowiednie warunki. Potem 
zabrał się 
za jedzenie. Pomimo swego zmęczenia jadł z rozmysłem, umiejętnie rozporządzając 
swą siłą, 
aby po skończonym posiłku wrócić do pracy.
Lord Amatin również milczała; szczęki zdawały się jej poruszać w takt jego 
szczęk, jakby 
jego przykład był dla niej jedynym wsparciem w obliczu niebezpieczeństwa, 
którego się 
wcześniej nie domyślała. Mhoram wyczuwał, że lata jej pełnych poświęcenia 
studiów nad 
Działami Kevina sprawiły, iż była szczególnie nie przygotowana na jego słowa; 
jej wiara w 
Mądrość dawnych lordów była ogromna. Jadł więc w milczeniu, a gdy skończył, 
nadal się nie 
odzywał, odpoczywając i czekając, aby sama powiedziała mu o tym, co jej leżało 
na sercu.
Lord Amatin w końcu sformułowała swe pytanie, jednakże przybrało ono formę, 
której 
się nie spodziewał.
– Wielki lordzie – powiedziała, wskazując głową na krill – jeśli Thomas Covenant 
powrócił do Krainy... to kto go przywołał? Jak dokonano tego przywołania? I 
gdzie on jest?
– Amatin... – zaczął Mhoram.
– Kto, jeśli nie Wzgardliwy mógł dokonać czegoś podobnego?
– Są...
– A jeśli to nie jest dzieło lorda Foula, to gdzie Covenant się pojawił? Jakże 
może nam 
pomóc, jeśli go tu nie ma?
– On nam nie pomoże. – Mhoram przemówił zdecydowanym głosem, aby przerwać potok 
jej pytań. – Jeśli zdobędzie się na pomoc, to będzie to pomoc dla Krainy, nie 
pomoc w tym 
oblężeniu. Są inne miejsca, w których może służyć Krainie – tak, i inni 
przywołujący 
również. Nie tylko lord Foul i my posiadamy moc. Sam Stwórca mógł zadziałać w 
obliczu tej 
palącej potrzeby.
Amatin wpatrywała się w niego badawczo, próbując ustalić źródło jego spokoju.
– Brak mi twej wiary w Stwórcę. Nawet jeśli taka istota istnieje, to prawo 
chroniące 
Ziemię uniemożliwia... Czyż nie powiada się w legendach, że jeśli Stwórca złamie 
łuk czasu, 
jeśli położy swą rękę na Ziemi, to znikną wszystkie ograniczenia nałożone przez 
łuk, a 
Wzgardliwy będzie uwolniony?
– Tak mówią – przyznał Mhoram. – Nie wątpię w to. Jednakże to w ręku Stwórcy 
spoczywa los każdego stworzenia. Nam wystarczy nasza praca. Nie musimy obarczać 
się 
brzemieniem bogów.
Amatin westchnęła.
– Mówisz z przekonaniem, wielki lordzie. Ja nie potrafiłabym powiedzieć tego bez 
zająknięcia.
– A zatem nie mów. Ja mówię jedynie o tym, z czego czerpię swą odwagę. Ty jesteś 
inna 
i co innego dodaje ci odwagi. Tylko pamiętaj, że jesteś lordem, służysz Krainie 
– pamiętaj o 
miłości, która przywiodła cię do tego zajęcia, i nie trać odwagi.
– Tak, wielki lordzie – odparła, wpatrując się w niego z natężeniem. – A jednak 
nie ufam 
tej mocy, która umożliwia profanację. Nie zaryzykuję jej użycia.
Jej spojrzenie kazało mu spuścić oczy na krill. Jego biały klejnot płonął niczym 
blask 
paradoksu, obietnica życia i śmierci. Mhoram powoli wyciągnął rękę i dotknął 
rękojeści. Jego 
wcześniejsze uniesienie już opadło i gorąco bijące od krilla kazało mu cofnąć 
rękę.
Uśmiechnął się krzywo.
– Tak – westchnął, jakby mówił do ostrza – to jest ryzykowne. Bardzo się boję. – 
Wyciągnął spod swej szaty kawałek materiału; ostrożnie owinął nim krill i 
odłożył na bok, 
aby potem zabrać go tam, gdzie będą go mogli badać powiernicy Mądrości. Spojrzał 
do góry i 
spostrzegł, że Amatin również próbowała się uśmiechnąć.
– Chodźmy, siostro – powiedział do niej z męstwem – zbyt długo już zwlekaliśmy.
Razem udali się tam, gdzie toczyła się bitwa. Wraz z lord Loeryą przywołali 
ogień ze 
swych lasek, aby odeprzeć hordy Wzgardliwego.
Późnym popołudniem do ich trójki dołączył zabandażowany i kulejący Trevor. 
Revelstone miało już za sobą najzacieklejszy atak Szatańskiej Pięści. Lordowie 
udzielili 
grupie bojowej potrzebnego wsparcia. Pod nieustępliwym dowództwem Quaana 
wojownikom 
udało się uniknąć masakry. A tam, gdzie walczyli lordowie, ofiary pośród 
obrońców zmalały 
prawie do zera, natomiast straty atakujących ogromnie się powiększały. W tego 
rodzaju 
bitwie ur-podli nie mogli skutecznie skupić swej mocy. W rezultacie lordom udało 
się 
dokonać kolosalnych zniszczeń pośród jaskiniowych upiorów i innych stworów. Nim 
spowity 
całunem dzień dowlókł się do nocy, samadhi furia wycofał swe siły.
Tym razem jednak nie pozwolił twierdzy na odpoczynek. Tuż po zmierzchu wznowił 
atak. Pod osłoną mroźnych zimowych ciemności ur-podli miotali ku fortyfikacjom 
płynną 
wściekłość, a za nimi atakowały oddziały niosące tarcze i drabiny. Nie pozostało 
już jednak 
ani śladu po ślepej furii atakujących, zniknęła niefrasobliwa pasja, z jaką 
próbowali wedrzeć 
się do twierdzy ze wszystkich stron naraz. Jej miejsce zajęła precyzja i 
celowość działania. 
Wśród pożądliwych powarkiwań wojska Wzgardliwego przystąpiły do jak najszybszego 
i 
najskuteczniejszego skruszenia obrony Revelstone.
W ciągu następnych dni walki nie zelżały. Szatańska Pięść kontrolował swe ataki, 
aby 
odnoszone straty nie przewyższały znacząco stale napływających posiłków; 
bezlitośnie 
jednak gnał swe oddziały, nie pozwalając wojownikom w twierdzy na odpoczynek i 
odzyskanie sił. Pomimo najlepszych starań Quaana, zapewniających rotację eomanów 
i 
eowardów, aby każdy mógł kolejno odpoczywać, grupa bojowa była coraz bardziej i 
bardziej 
zmęczona – a zmęczeni wojownicy byli łatwiejszym celem dla napastników. Tych 
zaś, którzy 
padli, nie było kim zastąpić.
Grupa bojowa nie musiała jednak sama dźwigać ciężaru tej bitwy. Skaleningasowie, 
hirebrandzi i powiernicy Mądrości również walczyli. Ludzie, którzy nie mieli 
innych pilnych 
zajęć – bezdomni rolnicy i pastuchowie bydła, artyści, a nawet starsze dzieci – 
przejęli na 
siebie zajęcia pomocnicze; dostarczali strzały i broń, trzymali straż, roznosili 
wiadomości. 
Dzięki temu cały eoman mógł być skierowany do walki bądź odpoczynku. A lordowie 
wkraczali do akcji, gdy tylko Quaan zażądał ich wsparcia. Byli potężni i 
nieugięci; walczyli z 
twardym zdecydowaniem ludzi, którzy wiedzieli, że są zdolni do profanacji i nie 
mają 
zamiaru doprowadzić się do tej ostateczności.
Dzięki temu twierdza lordów przetrwała. Eoman po eomanie padał w bitwie każdego 
dnia; zapasy kurczyły się; malały zapasy ziół i mikstur leczniczych 
uzdrowicieli. 
Przemęczenie żłobiło oblicza ludzi, pozbawiło je ochronnej warstwy ciała, aż w 
końcu ich 
czaszki zdawały się osłonięte jedynie napięciem i lękiem. Revelstone osłaniało 
jednak swych 
mieszkańców i trwało.
Początkowo lordowie skupili uwagę na potrzebach bitwy. Instynktownie odsuwali od 
siebie niebezpieczną wiedzę. Swą energię zużywali na pracę i walkę, nie 
podejmując 
studiowania tego ostatecznego środka. Przez sześć dni twierdza rozbrzmiewała 
echem 
ciągłego ataku. Wielki lord Mhoram zaczął się w końcu lękać chwili, w której 
Szatańska 
Pięść zmieni swą taktykę – gdy furia i jego pan będą gotowi do ponownego użycia 
Kamienia i 
Laski. Siódmej nocy dręczyły Mhorama we śnie majaki na podobieństwo jego 
poprzednich 
wizjonerskich koszmarów sennych. Raz i drugi zdawało mu się, że niemal słyszy 
krzyk 
Wyzwolonego. Lord obudził się zlany potem i pośpieszył na wyżynę, aby sprawdzić, 
czy nic 
się nie stało Wyzwolonemu z Glimmermere.
Wyzwolony był bezpieczny i zdrów, podobnie jak córki Loeryi. Nie przyniosło to 
jednak 
ulgi Mhoramowi. Nadal czuł w szpiku kości chłód niczym echo zimy. Był pewny, że 
kogoś 
gdzieś zabito w męczarniach. Przezwyciężając dreszcz przerażenia, zwołał lordów 
na radę, na 
której po raz pierwszy poruszył problem wykorzystania nowej wiedzy przeciwko 
Wzgardliwemu.
Jego pytanie wstrząsnęło wszystkimi, nikt nie odezwał się słowem. Amatin 
przyglądała 
się swoim dłoniom. Mhoram wyczuwał ich napięcie, zdawali się mówić: – Myślisz 
zatem, że 
powinniśmy powtórzyć dzieło Kevina, niszczyciela Krainy? – Ale wiedział, że nie 
zamierzali 
go o to oskarżyć. Czekał, aż w końcu Loerya odzyskała głos.
– Gdy broniłeś nawy... działałeś przeciw innemu złu. Jak zapanujesz nad tą mocą, 
jeśli 
sam ją wyzwolisz?
Mhoram nie miał odpowiedzi na to pytanie.
– Nie mamy narzędzi do posłużenia się taką mocą – zmusił się wkrótce do dodania 
Trevor. – Jestem przekonany, że nasze laski by nie wystarczyły – nie byłyby 
wystarczająco 
silne, aby zapanować nad tak potężną mocą. Brak nam Laski Praw, a ja wiem, że 
żadne inne 
narzędzie nie sprosta tym wymaganiom.
– A ta wiedza – powiedziała ostrym tonem Amatin – której miałeś śmiałość zaufać, 
nie 
wystarczyła wielkiemu lordowi Kevinowi, synowi Lorica. Jedynie powiększyła 
koszty jego 
rozpaczy. Ja oddałam... oddałam swe życie zgłębianiu jego Mądrości i mówię 
szczerze. Taka 
moc to pułapka i ułuda. Nie sposób nad nią zapanować. Porazi dłoń, która nią 
włada. Lepiej 
zginąć w imię pokoju, niż kupić dzień przetrwania za cenę takiego 
niebezpieczeństwa!
I tym razem Mhoram nie miał odpowiedzi. Nie potrafił uzasadnić swych racji. 
Jedynie 
lodowate przeczucie czające się w jego kościach mówiło mu, że nieznana odraza 
grasuje po 
Krainie w miejscach odległych od Revelstone.
– Lękasz się, że ur-lord Covenant może nas poddać profanacji? – podsumowała 
ponuro 
Amatin.
A on nie potrafił temu zaprzeczyć.
Tak więc rada zakończyła się bez podjęcia decyzji, a lordowie wrócili do obrony 
twierdzy.
Walki nadal nie ustawały. Przez cztery dalsze dni lordowie władali ogniem swych 
lasek z 
całą potęgą i przebiegłością, na jaką mogli się zdobyć. Grupa bojowa, nie 
zrażona 
wyczerpaniem, nie ustawała w walce – a inni mieszkańcy Revelstone robili 
wszystko co w ich 
mocy, aby spychać jaskiniowe upiory, ur-podłych, pomiot Kamienia z murów. 
Szatańska 
Pięść nie ustępował. Ponawiał swe ataki, jakby jego straty nie miały znaczenia, 
poświęcał 
całe kompanie swych stworzeń, by uczynić choćby najmniejsze szkody miastu. A z 
każdym 
dniem zastraszająco rosła cena, jaką twierdza lordów płaciła za swoją 
wytrwałość.
Piątego dnia Mhoram wycofał się z bitwy, aby sprawdzić stan miasta. Towarzyszył 
mu 
dowódca Quaan. Kiedy zobaczyli straszliwie skurczone zapasy, policzyli 
poległych, Quaan 
spojrzał Mhoramowi prosto w oczy i odezwał się swym szorstkim tonem.
– Ulegniemy. Nawet jeśli furia nie kiwnie następnym palcem, ulegniemy.
Mhoram wytrzymał spojrzenie oczu przyjaciela.
– Jak długo możemy się utrzymać?
– Trzydzieści dni – najwyżej. Nie więcej. Czterdzieści... jeśli odmówimy 
pożywienia 
chorym, rannym i słabym.
– Nie odmówimy jedzenia nikomu, kto jeszcze żyje.
– A zatem trzydzieści. Mniej, jeśli moi wojownicy podupadną na siłach i pozwolą 
choćby 
na najmniejszy wyłom w murach. – Zawahał się i spuścił oczy. – Wielki lordzie, 
czy do tego 
dojdzie? Czy to koniec... dla nas... dla Krainy?
Mhoram pewnie położył swą dłoń na ramieniu Quaana.
– Nie, przyjacielu. Nie nadszedł jeszcze nasz kres. A Niedowiarek... Nie 
zapominaj o 
Thomasie Covenancie.
Wspomnienie tego imienia przywróciło głosowi Quaana jego szorstkość.
– Nie zapomniałbym o nim, nawet gdybym mógł. On chce...
– Spokojnie, dowódco – przerwał mu Mhoram. – Nie śpiesz się z prowokowaniem 
losu. 
Są na Ziemi tajemnice, o których my nic nie wiemy.
– Czy ty mu wciąż ufasz? – mruknął po chwili Quaan.
Wielki lord nie wahał się.
– Wierzę, że złość nie jest istotą życia.
Quaan zastanowił się nad tą odpowiedzią, jakby próbował odkryć jej źródło. Przez 
twarz 
przemknął mu wyraz protestu, ale nim zdążył się odezwać, przybył posłaniec 
wzywający go 
ponownie do walki. Natychmiast więc odwrócił się i odszedł.
Mhoram przyglądał się przez chwilę jego surowo wyprostowanym plecom, po czym 
ruszył odwiedzić uzdrowicieli. Chciał dowiedzieć się, czy nastąpił jakiś postęp 
w leczeniu 
Trella, małżonka Atiaran.
W niskiej, pełnej jęków sali, w której uzdrowiciele urządzili szpital dla setek 
rannych 
kobiet i mężczyzn, Mhoram znalazł rosłego skaleningasa. Był rozciągnięty na 
sienniku, 
leżącym na środku podłogi, niczym wrak człowieka. Trawiło go ostre zapalenie 
opon 
mózgowych. Z dreszczem zimnego przerażenia Mhoram spostrzegł, że swym wyglądem 
przypomina ucieleśnienie losu wszystkich ofiar Covenanta – bezcielesną 
przyszłość czyhającą 
na Krainę. Wielkiemu lordowi zadrżały ręce. Widok tego spustoszenia był ponad 
jego siły.
– Początkowo umieściliśmy go w pobliżu ściany – powiedział cicho jeden z 
uzdrowicieli 
– aby był blisko kamienia. On jednak odsunął się od niego z przerażeniem. 
Dlatego 
położyliśmy go tutaj. Nie odzyskał przytomności, ale już nie krzyczy. Nasze 
wysiłki, aby mu 
pomóc, nie przynoszą rezultatów.
– Covenant przywróci go do zdrowia – wyszeptał w odpowiedzi, jakby uzdrowiciel 
powiedział coś innego. – Musi.
Lord odwrócił się drżący i odszedł, próbując ulżyć swemu przerażeniu w walce o 
Revelstone.
Następnej nocy samadhi zmienił swą taktykę. Pod osłoną ciemności grupa 
jaskiniowych 
upiorów rzuciła się i wdrapała na jedną z głównych fortyfikacji, a gdy wojownicy 
wybiegli, 
aby odeprzeć atak, dwa kliny ur-podłych, ukryte w mrokach nocy w pobliżu murów, 
szybko 
uformowały zakazy na końcach fortyfikacji, tym samym chwytając wojowników w 
pułapkę, 
uniemożliwiając im jakąkolwiek ucieczkę czy odsiecz. Dwa eomany zostały pojmane 
i wybite 
przez ur-podłych, nim lord Amatin udało się złamać jeden z zakazów.
Równocześnie ten sam schemat ataku powielano w kilku innych punktach twierdzy.
Dowódca Quaan stracił ponad stu sześćdziesięciu wojowników, nim pojął sens tej 
taktyki. 
Jej celem nie było wdarcie się do twierdzy, ale wybicie jej obrońców.
Lordowie musieli więc przejąć na siebie lwią część zadań związanych z 
odpieraniem tych 
ataków. Zakaz był przejawem mocy, którą tylko oni byli w stanie odparować. Ataki 
trwały, 
dopóki ciemności skrywały nadejście ur-podłych, nie dając lordom szansy na 
odpoczynek. A 
wraz z nadejściem świtu Szatańska Pięść powrócił do swej poprzedniej taktyki.
Po czterech takich nocach Mhoram i jego towarzysze byli bliscy wyczerpania. 
Każdy 
zakaz wymagał od dwojga z nich wytężonego wysiłku; jeden lord nie mógł 
dostatecznie 
szybko odparować dzieła sześćdziesięciu czy stu ur-podłych. W rezultacie Amatin 
była blada 
i miała zapadnięte oczy, jakby była ciężko chora; niegdyś krzepkie muskuły 
Loeryi zdawały 
się zwisać z jej kości niczym powrozy śmiertelności; a Trevor umykał spojrzeniem 
przed 
wszystkim, jakby nawet w najbardziej bezpiecznych miejscach twierdzy otaczały go 
widma. 
Sam Mhoram miał wrażenie, że ogromny ciężar niczym bezmierna niedola przytłacza 
mu 
serce. Wszyscy mogli zasmakować słuszności przepowiedni Quaana, a jej smak 
przyprawiał 
ich o mdłości.
Owej czwartej nocy w czasie krótkiej drzemki wielki lord przyłapał się na tym, 
że 
mruczy: Covenant, Covenant, jakby próbował przypomnieć Niedowiarkowi o 
obietnicy.
Następnego ranka ataki ustały. Podmuchy wiatru przyniosły z sobą do Revelstone 
ciszę, 
niczym spokój otwartych grobów. Wszystkie bestie wróciły do obozowiska, a pod 
ich 
nieobecność Revelstone z trudem chwytało oddech i drżało niczym więzień pomiędzy 
kolejnymi smagnięciami bata. Mhoram skorzystał z okazji, aby zjeść, ale wkładał 
jedzenie do 
ust, nie patrząc na nie, i przeżuwał bez smakowania. W skrytości ducha próbował 
ocenić, ile 
pozostało mu jeszcze wytrwałości. Pomimo to poderwał się natychmiast, gdy 
posłaniec 
doniósł mu, że samadhi furia zbliża się samotnie do twierdzy.
Mhoram i pozostali lordowie, osłaniani przez łuczników przed atakami wrogów 
okupujących wieżę, udali się na jeden z najwyższych balkonów w pobliżu 
wschodniego cypla 
twierdzy i stanęli przed Szatańską Pięścią.
Gigant-furia zbliżał się z sardoniczną radością, butną pewnością siebie i 
pogardą bijącą z 
jego kroków. Ogromną pięść zaciskał na swym kawałku Kamienia, który parował 
lodowato w 
mroźnym powietrzu. Furia zatrzymał się tuż poza zasięgiem strzał i łypnął 
złośliwie okiem ku 
lordom.
– Witajcie, lordowie! – krzyknął chrapliwie. – Pozdrawiam was! Dobrze się macie?
– Dobrze! – zgrzytnął pod nosem Quaan. – Niech no podejdzie jeszcze pięć kroków, 
a 
pokażę mu jak dobrze.
– Mój pan niepokoi się o was! – ciągnął samadhi. – Obawia się, że zaczynacie już 
cierpieć z powodu tego niepotrzebnego konfliktu!
Wielkiemu lordowi błysnęły oczy na tę kpinę.
– Twój pan żyje z cierpienia innych! Chcesz, byśmy uwierzyli, że wyzbył się 
złości?
– Mój pan jest zdumiony i zasmucony tym, że mu się opieracie. Czy nadal nie 
widzicie, 
że on jest jedyną prawdą w tym wypaczonym świecie? On jest jedyną siłą – jedynie 
słuszną. 
Stwórca Ziemi jest z natury pogardliwy i okrutny! Wiedzą o tym wszyscy nie 
zaślepieni 
głupotą. A ci, którzy nie tchórzą w obliczu prawdy, wiedzą, że lord Foul jest 
jedyną prawdą. 
Czy wasze cierpienie niczego was nie nauczyło? Mówię wam, poddajcie się! 
Skończcie z tym 
upartym cierpieniem, które sami na siebie sprowadziliście – poddajcie się! 
Przysięgam wam, 
że zajmiecie równe mi miejsce w służbie lorda Foula!
Pomimo zjadliwego sarkazmu głos furii miał dziwną moc perswazji. Potęga Kamienia 
była w jego słowach, zmuszała słuchaczy do uległości. Mhoram czuł, jak pod 
wpływem słów 
samadhi rozpada się ciało jego oporu i wystawia na uderzenia zimy nagie kości. 
Język tęsknił 
za smakiem ustąpienia i lord musiał kilkakrotnie przełknąć ślinę, nim był w 
stanie 
odpowiedzieć.
– Samadhi Sheol – wychrypiał, po czym ponownie przełknął ślinę i skupił całą 
stanowczość w swym głosie. – Samadhi Sheol! Zwodzisz nas, ale my nie daliśmy się 
zwieść. 
Nie jesteśmy ślepi – dostrzegamy okrucieństwo, jakim podszyta jest twoja 
perswazja. Precz! 
Narzędzie Foula! Zabierz stąd tę armię męczarni i podłości – wracaj do swego 
pana. On jest 
sprawcą waszych cierpień – niech więc się nimi cieszy, jeśli potrafi. Nawet 
teraz dni jego 
potęgi są policzone. A gdy nadejdzie jego koniec, to bądź pewny, że nie uczyni 
nic, aby 
ratować twe żałosne istnienie. Precz, furio! Nie mam ochoty wysłuchiwać twych 
tanich kpin.
Miał nadzieję, że furia zareaguje gniewem, uczyni coś, co sprowadzi go w zasięg 
łuczników, ale Szatańska Pięść jedynie roześmiał się. Powarkując z dzikiej 
radości, odwrócił 
się i krzyknął, wzywając swe siły do wznowienia ataków.
Mhoram również zawrócił, pełen bólu stanął twarzą do swych druhów lordów. Oni 
jednak 
nie patrzyli na niego. Ich uwagę pochłonął stojący przed nimi, rozdygotany 
posłaniec. Pot 
przerażenia błyszczał mu na twarzy pomimo chłodu, a ze ściśniętego gardła nie 
mógł 
wydobyć głosu. Bez słowa sięgnął pod tunikę i wyciągnął zawiniątko. Ręce mu 
drżały, gdy je 
rozwijał.
Po chwili gorączkowymi ruchami odsłonił krill.
Jego klejnot był matowy, martwy.
Mhoramowi zdało się, że słyszy westchnienia, jęki, krzyki, ale nie był tego 
pewny. 
Przerażenie huczało mu w uszach, czyniąc inne dźwięki nierozpoznawalnymi. Porwał 
krill. 
Wpatrując się weń w osłupieniu, padł na kolana, próbując doszukać się w nim 
jakichś 
błysków życia. Metal był chłodny pod jego dotykiem, a ostrza przytępione. 
Mroczna, matowa 
zima wypełniała jądro klejnotu.
Nadzieja związana z pierwotną magią przepadła. Covenant odszedł.
Teraz Mhoram rozumiał, dlaczego furia się śmiał.
– Mhoram?
– Wielki lordzie.
– Mhoram!
Błagania biegły ku niemu, prosząc go, błagając, żądając. Nie zważał na nie. 
Otrząsnął się 
z prób połączenia myśli szarpiących jego umysł. Prorocze przerażenie musiało 
minąć. Nie 
pozostało mu nic, czym mógłby odpowiedzieć na błagania.
– Ach, wielki lordzie!
W tych błaganiach były łzy i rozpacz, a on nie mógł nic odpowiedzieć.
Jedynie mgliście zdawał sobie sprawę z tego, że wstał i zwrócił krill 
posłańcowi. Pragnął 
usunąć go ze swych oczu, jakby był zdrajcą, jednakże to uczucie zaprzątało mu 
jedynie 
obrzeża myśli. Pod wpływem pozostałych uczuć otulił się szczelniej swą 
przewiewną, 
błękitną szatą, jakby nadal był na tyle głupi, aby wierzyć, że ochroni go przed 
chłodem, i w 
odrętwieniu zszedł z fortyfikacji. Krótka, sztywna czupryna, wyrosła po pożarze 
w nawie, 
przydawała mu obłąkanego wyglądu. Ludzie szli za nim, błagając, domagając się, 
ale on nie 
zwalniał swego sztywnego kroku, szedł przed nimi, aby nie patrzeć na ich twarze.
Nie myślał nad tym, dokąd idzie, dopóki nie dotarł do rozwidlenia korytarzy. 
Tutaj ciężar 
decyzji niemal powalił go ponownie na kolana – lewy w dół do wnętrza twierdzy 
czy prawy, 
na zewnątrz, ku płaskowyżowi. Skręcił w prawo, ponieważ nie mógł znieść nie 
zamierzonego 
wzajemnego obwiniania się – i ponieważ był człowiekiem, który już wiedział, że 
nie ma 
szans.
Gdy ruszył w górę długiego, wznoszącego się korytarza, idący za nim zwolnili, 
pozwolili 
mu odejść. Słyszał za sobą ich szepty.
– Idzie do Wyzwolonego – do interpretatora snów.
Ale on nie tam szedł; nie miał pytań do wyroczni. Wróżbici byli dla tych, dla 
których 
mętne wizje mogły mieć znaczenie, ale dla wielkiego lorda, syna Variola, liczyło 
się teraz 
tylko to, co mogło dodać mu odwagi.
Odrętwiały z przerażenia wyszedł na wicher hulający po otwartej wyżynie. Poprzez 
jego 
mroźne zawodzenie Mhoram słyszał bitwę pod murami twierdzy, fale atakujących, 
miotających się, ciskających niczym rębacze na oporną, ale w końcu przecież 
łamliwą ścianę. 
Zostawił jednak te dźwięki za sobą; były jedynie symbolem, koncentracją całego 
obrzydliwego losu Krainy. Bez Thomasa Covenanta...! Mhoram nie mógł zebrać 
myśli. Szedł 
przez nagie wzgórza, oddalając się od Revelstone, idąc ku rzece, a potem wzdłuż 
niej na 
północ. W sercu, tam gdzie powinna być wiara w przetrwanie Krainy, miał pustkę. 
Kevin, 
niszczyciel Krainy, musiał czuć podobnie, gdy lord Foul zdruzgotał Kurash 
Plenethor, 
sprawiając, że każdy jego odzew graniczył z daremną profanacją. Nie miał 
pojęcia, jak można 
było wytrzymać tę bolesną świadomość.
Po jakimś czasie lord stwierdził, że stoi zmarznięty, smagany wichrem na wzgórzu 
ponad 
Glimmermere. U jego stóp rozciągały się niewzruszone, pomimo podmuchów wiatru, 
obdarzone potężną mocą wody jeziora. A choć niebo nad nim było szare niczym 
popioły 
końca świata, to jezioro zdawało się błyszczeć zapamiętanym blaskiem słońca. 
Odbijało 
wiernie wzgórza i odległe góry, a przez jego przezroczyste wody Mhoram widział 
kamieniste 
dno.
Wiedział, co miał uczynić; brakowało mu odwagi, nie zrozumienia. Ostatnia próba 
wiary 
leżała rozwinięta przed jego przerażeniem niczym mapa Krainy, która miała 
przestać istnieć. 
Lord, odrętwiały z zimna, ruszył sztywno w dół ku jezioru. Uczynił tak, ponieważ 
nie miał się 
do kogo zwrócić. W Glimmermere była moc Ziemi. Położył laskę na brzegu, zdjął 
szatę i 
wszedł do jeziora, modląc się, aby lodowata woda sprawiła to, czego on sam nie 
mógł dla 
siebie uczynić.
Woda zdawała się palić odrętwiałe z zimna ciało Mhorama, wyrywając go z 
odrętwienia 
niczym pożar wzniecony w jego nerwach. Nie myślał o pływaniu, gdy osuwał się w 
głębiny, 
ale siły Glimmermere obudziły jego odruchy, sprawiły, że wypłynął na 
powierzchnię. Lord 
przebił lustro wody, chwytając gwałtownie powietrze, przez chwilę poruszał 
rękoma, 
utrzymując się na wodzie, aby odzyskać oddech, po czym popłynął do brzegu, na 
którym 
zostawił szatę.
Wspinając się na stok, czuł palące zimno, ale zmusił się, aby pozostać bez 
odzienia, 
dopóki wiatr nie ściął wody na jego skórze w lód. Wówczas pośpiesznie zarzucił 
na ramiona 
szatę i przycisnął laskę do piersi, aby jej ciepło ogrzało go tam, gdzie tego 
najbardziej 
potrzebował. Dopiero po chwili opuściły go gorączkowe dreszcze. Przez cały ten 
czas 
Mhoram usiłował dodać sobie otuchy przed czekającą go ciężką i przerażającą 
próbą.
Musiał dokonać rzeczy w oczywisty sposób niemożliwej. Musiał zabić samadhi 
Szatańską Pięść.
Będzie potrzebował pomocy.
Lord odsunął na bok wszystkie swoje wcześniejsze skrupuły i zwrócił się ku 
jedynemu 
możliwemu źródłu pomocy – ku jedynemu pomocnikowi, którego wierność dorównywała 
jego potrzebie. Uniósł przemarzniętą dłoń do ust i zagwizdał ostro trzy razy.
Burzliwe podmuchy wichru zdawały się rwać dźwięk na kawałki, zamieniać go 
momentalnie w strzępy. W miejscu, gdzie echo było sprawą zwyczajną, jego wołanie 
zniknęło bez odpowiedzi; wiatr porwał je, jakby chciał unieważnić jego zamiar, 
uczynić go 
niesłyszalnym. Pomimo to lord z ufną godnością wspiął się na szczyt wzgórza, aby 
zająć 
dogodną do oczekiwania pozycję. Wypełniała go podobna do rozpaczy niepewność, 
ale 
zwrócił się twarzą ku górom na zachodzie, jakby jego sercu obce były zwątpienie 
i strach.
Upłynęły długie chwile, doprowadzające jego niepewność do granic wytrzymałości, 
nim 
w końcu dostrzegł matowy, brązowy punkt zmierzający ku niemu z gór. Na ten widok 
żywiej 
zabiło jego serce, pomimo ciążącego na nim brzemienia, i lord wyprostował się, 
stając na 
świszczącym wietrze w odpowiedniej pozie na przyjęcie ranyhyn, który 
odpowiedział na jego 
wezwanie.
Oczekiwanie niemal zmroziło krew w żyłach wielkiego lorda, ale w końcu ranyhyn 
dotarł 
do wzgórz otaczających Glimmermere i zarżał na powitanie.
Mhoram jęknął na jego widok. Aby odpowiedzieć na jego wezwanie, ranyhyn musiał 
opuścić równiny Ra dwadzieścia dni temu – musiał wymknąć się armii Szatańskiej 
Pięści, 
pognać prosto przez Centralne Równiny w Góry Westronu, potem zaś musiał znaleźć 
sobie 
drogę na północ wśród bezdroży ośnieżonych szczytów, ku ostrodze pasma 
wysuniętego na 
wschód i kończącego się na wyżynie Revelstone. Długie trudy górskiego szlaku 
ogromny 
ogier okupił straszliwą ceną. Z wychudłych żeber zwisała mu pomarszczona skóra, 
koń 
potykał się na opuchniętych nogach, a jego sierść była w rozpaczliwym stanie. 
Mhoram 
jednak rozpoznał ranyhyn i pozdrowił go z całym szacunkiem, jaki był w stanie 
unieść jego 
głos:
– Bądź pozdrowiony, Drinny, dumny ranyhyn! Dzielnie się spisałeś! Godny syn 
godnej 
matki. Ogonie Niebios, Grzywo Świata, ja... – przypływ wzruszenia ścisnął mu 
gardło i mógł 
jedynie wyszeptać: – jestem zaszczycony.
Drinny dzielnie próbował przykłusować do Mhorama, ale gdy dotarł do wielkiego 
lorda, 
wsparł swój łeb na jego ramieniu, jakby potrzebował wsparcia, aby utrzymać się 
na nogach. 
Mhoram objął go za szyję, szeptał mu w uszy słowa pochwały i otuchy, głaskał 
jego 
oblodzoną sierść. Stali tak razem, jakby ich odmienne słabości były ich 
nadzieją. Potem 
Mhoram wskoczył na grzbiet Drinny’ego, który trąceniem łba przynaglał go do tego 
z 
nieugiętą dumą. Następnie pojechał wolno, ale zdecydowanie w kierunku 
Revelstone, 
ogrzewając wielkiego konia ciepłem swej laski.
Jazda zabrała trochę czasu – czasu wypełnionego wytężonym wysiłkiem i bolesnym 
udręczeniem słabych mięśni Drinny’ego, jego obolałym, wyczerpanym potykaniem 
się. Gdy 
zjechali ze wzgórz, Mhoram poczuł własne zmęczenie. Lord przypomniał sobie, jak 
bardzo 
nie nadaje się do tego, co zamierzał, ponownie poczuł paraliżujący strach. 
Jednakże wkroczył 
już na prostą ścieżkę swego przeznaczenia. Pomiędzy swymi kolanami miał ranyhyn 
i z całą 
determinacją zmuszał się, aby nie zbaczać z raz obranej drogi. Drinny 
odpowiedział na jego 
wezwanie. Myśli Mhorama zachowały jeszcze ślady klarowności Glimmermere, więc 
zaczął 
układać plany.
W końcu jego wierzchowiec dokuśtykał do szerokiego tunelu wiodącego w głąb 
twierdzy 
lordów. Stukot kopyt odbijał się nikłym echem od gładkich kamiennych ścian i 
stropu – niósł 
się przed wielkim lordem niczym pomruk obwieszczający jego powrót. Wkrótce 
usłyszał, jak 
po twierdzy rozniosła się wieść o jego powrocie na ranyhyn. Ludzie porzucili swe 
zajęcia i 
śpieszyli do głównego korytarza tunelu, aby go zobaczyć. Stali wzdłuż jego 
drogi, 
pomrukując w zdumieniu i bólu na widok ranyhyn, szepcząc pomiędzy sobą o groźbie 
błyszczącej w oczach lorda. Wielki lord zjeżdżał w głąb twierdzy niby niesiony 
powolnym 
prądem zdumienia i nadziei.
Po przejechaniu kilkuset jardów głównymi korytarzami Revelstone dostrzegł przed 
sobą 
pozostałych przywódców miasta – lordów Trevora, Amatin i Loeryę, dowódcę Quaana, 
dwóch ciepłodziejów – Tohrma i Borillara. Czekali na niego, jakby chcieli go 
uhonorować 
wyjściem na jego spotkanie. Ranyhyn zatrzymał się przed nimi, a wówczas oni 
zasalutowali 
w milczeniu wielkiemu lordowi i jego wierzchowcowi, bo zabrakło im słów, które 
mogłyby 
wyrazić, co czuli.
Mhoram przyglądał im się przez chwilę badawczo. Wszyscy byli wymizerowani, 
potrzebujący wsparcia, na każdym z nich walka odcisnęła swe okrutne piętno. 
Szczególnie 
Quaan wydawał się skrajnie wyczerpany. Jego rubaszną twarz staruszka ściągała 
chmurna 
mina, jakby jedynie nieustanne wojownicze zaciskanie zębów trzymało razem 
wszystkie 
fragmenty jego istnienia. Amatin również sprawiała wrażenie bliskiej desperacji; 
fizyczna 
wiotkość zdawała się wysączać z niej całą duchową siłę. Borillar miał twarz 
zalaną łzami z 
powodu straty Thomasa Covenanta. Trevor i Loerya wspierali się wzajemnie, nie 
mogąc stać 
prosto o własnych siłach. Z nich wszystkich jedynie Tohrm był spokojny, a jego 
spokój był 
pewnością człowieka, który miał już za sobą osobisty kryzys. Nic nie mogło być 
dla niego 
gorsze od profanacji kamienia, której doświadczył w nawie – doświadczył i 
opanował. 
Pozostali wyszli Mhoramowi na spotkanie z nadzieją, przerażeniem, niepewnością i 
bezsilnością na twarzach – z wpatrzonymi weń błagalnie obliczami, które pragnęły 
wiedzieć, 
co oznaczał ów powrót ranyhyn.
Wielki lord odpowiedział kiwnięciem na ich milczące pozdrowienie, po czym zsunął 
się 
ciężko z grzbietu Drinny’ego i podszedł do nich kilka kroków. Odpowiedział im, 
znajdując 
moc w swoim autorytecie. Mówił cicho, ale jego głos brzmiał surowo, bo czaiła 
się w nim 
groźba.
– Wysłuchajcie mnie. Jam jest Mhoram, syn Variola, wielki lord z wyboru rady. 
Podjąłem decyzję. Słuchajcie i bądźcie posłuszni. Dowódco Quaanie, ranyhyn 
Drinny musi 
być otoczony opieką. Musi być nakarmiony i uzdrowiony – musi szybko nabrać sił. 
Dosiądę 
go wkrótce. Lordowie, ciepłodzieje, dowódco – strażnicę Revelstone musimy odbić. 
Bramy 
twierdzy muszą być oczyszczone. Uczyńcie to szybko. Dowódco, przygotuj konie 
grupy 
bojowej. Przygotuj wszystkich konnych wojowników i tylu pieszych, ilu możesz – 
przygotuj 
ich do marszu przeciwko samadhi Szatańskiej Pięści. Uderzymy, gdy tylko droga 
będzie 
wolna.
Widział, że jego rozkaz wprawił ich w osłupienie, że przerażeni byli szalonym 
pomysłem 
zaatakowania armii furii, ale nie pośpieszył im z pomocą, nie rozproszył ich 
wątpliwości. 
Miał nadzieję, że gdy okupi pewną śmiercią swój zamysł, to pozostawi kobiety i 
mężczyzn, 
którzy udowodnią sobie, że potrafią sprostać najcięższej potrzebie – przywódców, 
którzy 
przekonają się, że potrafią poradzić sobie bez niego.
Pomimo to nie mógł odmówić im wyjaśnienia swych rozkazów.
– Przyjaciele – podjął dalej tonem pełnym surowości – blask krilla zgasł. 
Wiecie, co to 
oznacza. Thomas Covenant opuścił Krainę – lub pogrąża się w śmierci – lub 
pozbawiono go 
pierścienia. W tym nasza jedyna nadzieja. Jeśli Niedowiarek żyje – i dopóki 
pierwotna magia 
nie będzie obrócona przeciwko nam – możemy mieć nadzieję, że odzyska swój 
pierścień. 
Musimy działać z tą nadzieją. Jest niewielka... ale wszelkie nadzieje w tej 
krytycznej sytuacji 
są niewielkie. Do nas należy dzieło wykupienia zwycięstwa z krwi i spustoszenia 
rozpaczy. 
Musimy działać. Z pewnością Wzgardliwy wie, że ur-lord Covenant stracił białe 
złoto – jeśli 
zostało stracone, a nie odwołane z Krainy czy pojmane. Dlatego też jego myśli 
mogą być 
przez jakiś czas od nas odwrócone. W tym czasie możemy mieć pewną nadzieję na 
powodzenie ataku przeciwko samadhi furii. A jeśli lord Foul stara się zapobiec 
odzyskaniu 
przez Niedowiarka pierścienia, to możemy na odległość wspomóc ur-lorda 
Covenanta, 
żądając, aby Wzgardliwy ponownie ku nam obrócił swój wzrok.
Mhoram nie mógł znieść widoku przeraźliwego błagania na twarzach swych 
przyjaciół. 
Objął ramieniem kark Drinny’ego i zakończył, jakby zwracał się do ranyhyn:
– To mój wybór. Pojadę przeciwko Szatańskiej Pięści sam, jeśli będę musiał. 
Wykonam 
to, co musi być wykonane.
W końcu Amatin na tyle odzyskała panowanie nad sobą, aby wyszeptać:
– Melenkurion! Melenkurion Abatha! Mhoram, czyś ty niczego się nie nauczył od 
Trella, 
małżonka Atiaran, od gwardzistów, od samego Kevina, niszczyciela Krainy? Chcesz 
stać się 
profanatorem. W ten sposób nauczymy się niszczyć to, co kochamy!
W odpowiedzi wielkiego lorda zabrzmiała władcza nuta.
– Dowódco, nie zabiorę z sobą wojowników, którzy dobrowolnie nie przystaną na to 
niebezpieczeństwo. Musisz wyjaśnić grupie bojowej, że blask krilla zgasł.
Pragnął podbiec do swych przyjaciół, pragnął otoczyć ich ramieniem, przytulić, w 
jakiś 
sposób okazać im swą miłość i to, jak ich straszliwie potrzebuje. Znał jednak 
siebie; wiedział, 
że nie będzie w stanie ich opuścić, jeśli oni wpierw nie pokażą swej 
niezależności, 
samodzielnie stawiwszy czoło jego żądaniom. Jego własna odwaga wisiała na 
włosku; 
pragnął, aby wsparli go swym zachowaniem, pomogli mu podążyć prostą ścieżką 
wiary. 
Przytulił się więc jedynie na moment mocniej do Drinny’ego, po czym odszedł 
sztywnym 
krokiem do swych prywatnych komnat.
Następne dni spędził w samotności, próbując odpocząć – szukając w sobie czegoś, 
co 
umożliwiłoby mu udźwignięcie niewykonalności i bezcelowości jego decyzji. Duszę 
trawiła 
mu gorączka. Fundamenty spokoju, które podtrzymywały go tak długo, zdawały się 
kruszyć. 
Bez względu na to, czy leżał na swym łóżku, czy jadł, spacerował po komnacie czy 
studiował, 
czuł ogromną pustkę w sercu twierdzy, tam gdzie powinien być ogień krilla. Nie 
zdawał sobie 
sprawy z tego, jak bardzo ten biały blask nauczył go polegać na Niedowiarku. 
Jego zgaśnięcie 
postawiło go w obliczu daremnej śmierci – śmierci jego samego, Drinny’ego, 
każdego, kto 
ośmieli się za nim pójść – śmierci, która zaledwie dawała nadzieję na 
przetrwanie Revelstone. 
Toteż wiele czasu spędził, klęcząc na posadzce, próbując wybadać przez kamień, 
jak przyjęto 
jego rozkazy.
Bez trudu odczytał przygotowania grupy bojowej. Przygotowywano kilkaset koni, 
które 
stały w stajniach twierdzy. Zmieniono przydział obowiązków tak, aby ci, którzy 
zdecydowali 
się pójść z wielkim lordem, mogli odpocząć i przygotować się. W związku z tym 
mniej ludzi 
musiało stawiać opór atakom samadhi. Wkrótce gorączkowość obrony dorównała 
gorączce 
trawiącej Mhorama. Jego rozkazy przynagliły nieustannie malejącą grupę bojową do 
zaciekłości i desperacji. Mhoram zaciskał więc z bólu zęby i badał inne części 
miasta w 
poszukiwaniu lordów.
Odkrył, że lord Amatin wycofała się w odosobnienie biblioteki Loresraatu, ale 
Trevor, 
Loerya i ciepłodziej Tohrm działali. Lord Trevor wespół z Tohrmem zeszli do 
jednej z nie 
uczęszczanych pieczar, znajdującej się bezpośrednio pod strażnicą. Tam połączyli 
swe moce 
w rytuale podobnie niebezpiecznym, jak zniszczenie przez Trella nawy, i posłali 
falę gorąca 
poprzez kamienne ściany ku korytarzom wieży. Podsycali gorąco przez cały dzień, 
kierując je 
przeciw wrogom, dopóki jaskiniowe upiory i inne stwory nie zaczęły opuszczać 
strażnicy.
A gdy najniższe piętra opustoszały, lord Loerya poprowadziła kilka eomanów do 
ataku. 
Pod osłoną ciemności wojownicy zeskoczyli z głównych murów twierdzy na piasek, 
przecięli 
dziedziniec i weszli do wieży, aby przebić się na górne piętra. Przed nastaniem 
świtu 
trzeciego dnia zwyciężyli. Prowizoryczne pomosty przerzucono nad dziedzińcem i 
setki 
łuczników rzuciło się do pomocy w zabezpieczaniu strażnicy.
Ich sukces przyprawił Mhorama o dumę, która na jakiś czas złagodziła jego 
niepokój. 
Wątpił, aby wieża mogła być utrzymana dłużej niż dzień czy dwa, ale to by 
wystarczyło, jeśli 
pozostałe jego rozkazy wypełniono równie skrupulatnie.
Wówczas to, owego trzeciego dnia, Amatin wróciła do pracy. Spędziła czas na 
intensywnym zgłębianiu pewnych tajemnic Drugiego Działu, których sam wielki lord 
nigdy 
nie pojął. I znalazła tam rytuały i zaklęcia, których szukała. Uzbrojona w tę 
wiedzę udała się 
na wysunięte nad dziedziniec podpory, tam nakreśliła niesamowite znaki i symbole 
na 
kamieniu, wykonała osobliwe gesty i zaśpiewała pieśni w zapomnianym języku 
dawnych 
lordów. Poniżej niej piaskowe pozostałości po martwych powoli rozdzieliły się. 
Odsunęły się 
na tyle daleko, by umożliwić otwarcie bram tak szeroko, aby z Revelstone mogła 
wyjechać 
armia.
Jej wyczyn wyciągnął w końcu Mhorama z komnat. Lord przyglądał się jej pracy. 
Amatin 
skończyła i osunęła się w jego ramiona, lecz on był tak z niej dumny, że uczucie 
głębokiej 
ulgi przeważyło w nim nad niepokojem. Gdy uzdrowiciele zapewnili go, że Amatin 
szybko 
odzyska siły, jeśli pozwoli jej się odpocząć, zostawił ją i udał się do stajni, 
aby zobaczyć 
Drinny’ego.
Ranyhyn prawie nie przypominał owego wyniszczonego, zmęczonego konia, na którym 
wjechał do Revelstone. Dobre jedzenie i troskliwa opieka przywróciły blask jego 
oczom, 
okryły na powrót kości ciałem i przywróciły prężność jego mięśniom. Koń tańczył 
dumnie i 
rżał na widok Mhorama, jakby chciał pokazać wielkiemu lordowi, że jest gotów.
Takie rzeczy działały na Mhorama odmładzająco. Bez dalszego wahania powiedział 
dowódcy Quaanowi, że następnego ranka wyruszy przeciwko furii.
Tego wieczoru, gdy Trevor, Loerya i Quaan odpierali szczególnie zaciekły atak, 
do 
komnat Mhorama przyszła lord Amatin. Nie odezwała się, ale jej wygląd ścisnął mu 
serce. 
Odbiły się na niej trudy, jakich się podjęła; jej straszliwy wysiłek pozbawił ją 
zdolności do 
samoobrony, wystawiając na niebezpieczeństwa i odczucia, których ani nie 
chciała, ani nie 
lubiła. Owa podatność na zranienia przydawała jej wyglądowi znamiona pewnego 
upokorzenia, tak jakby przyszła rzucić się Mhoramowi do stóp.
Bez słowa wyciągnęła ręce ku wielkiemu lordowi. Trzymała w nich krill Lorica.
Mhoram przyjął go, nie spuszczając oczu z jej twarzy.
– Ach, siostro Amatin – szepnął łagodnie – powinnaś odpocząć. Zasłużyłaś...
Przerwał jednak na widok grymasu cierpienia na jej twarzy. Spojrzał w dół, 
zmusił się do 
wejrzenia w krill. Głęboko w klejnocie dostrzegł nikłe szmaragdowe błyski.
Amatin bez słowa odwróciła się i zostawiła go samego ze świadomością, że 
pierścień 
Covenanta wpadł w zasięg mocy Wzgardliwego.
Gdy następnego ranka Mhoram opuszczał swe komnaty, wyglądał jak człowiek, który 
całą noc spędził na daremnym mocowaniu się ze swym potępieniem. Jego krok 
stracił 
pewność; poruszał się, jakby kości miał luźne i powyginane. Jego wzrok utracił 
niebezpieczne 
lśnienie, stał się matowy i przybity. Niósł pod szatą krill i czuł, jak wzmacnia 
się na nim 
chorobliwie szmaragdowy uścisk lorda Foula. Wiedział, że wkrótce zielona 
lodowatość 
zacznie palić jego ciało, ale nie przejmował się już podobnymi 
niebezpieczeństwami. Wlókł 
się naprzód, jakby szedł dopuścić się wiarołomstwa, które go przerażało.
W wielkiej sali, znajdującej się niedaleko nadal zamkniętych bram Revelstone, 
dołączył 
do wojowników. Stali ustawieni eomanami i rzut oka wystarczył, by wiedzieć, że 
było ich 
dwa tysiące: jeden konny eoward i cztery piesze – trzecia część pozostałych przy 
życiu 
wojowników grupy bojowej. Zachwiał się na ten widok; nie spodziewał się, że 
będzie 
odpowiedzialny za tak wiele śmierci. Wojownicy przywitali go mężnymi okrzykami i 
Mhoram zmusił się, aby odpowiedzieć im tak, jakby ufał sobie jako ich przywódcy. 
Potem z 
udręką na czole poszedł tam, gdzie czekał na niego Drinny.
Byli tam lordowie i dowódca Quaan, ale on minął ich, nie był w stanie spojrzeć 
im w 
oczy. Spróbował dosiąść swego wierzchowca. Mięśnie go jednak zawiodły; był na 
wpół 
sparaliżowany strachem i nie mógł dostatecznie wysoko podskoczyć, aby sięgnąć 
grzbietu 
Drinny’ego. Z trudem powstrzymując się od krzyku, przylgnął do konia, szukając u 
niego 
wsparcia. Modlił się o spokój, który był jego ostatnią deską ratunku.
A jednak nie był w stanie wykonać tego skoku; grzbiet Drinny’ego był dla niego 
za 
wysoki. Z bólem myślał o proszeniu o pomoc, ale nim zmusił się do wyduszenia 
słów przez 
zaciśnięte gardło, poczuł za sobą Quaana, poczuł jego dłoń na ramieniu. Głos 
starego 
dowódcy nabrzmiały był naleganiem.
– Wielki lordzie, ta ryzykowna wyprawa osłabi Revelstone. Trzecia część grupy 
bojowej... dwa tysiące zmarnowanych istnień. Wielki lordzie... dlaczego? Czyżbyś 
stał się 
podobny do Kevina, niszczyciela Krainy? Pragniesz zniszczyć to, co kochasz?
– Nie! – szepnął Mhoram, ponieważ z zaciśniętego gardła nie mógł dobyć innego 
głosu. 
Dłońmi błagał Drinny’ego o siłę. – Ja nie... ja nie zapomniałem... Jam jest 
wielki lord. 
Ścieżka jest wyraźna. Muszę nią podążyć... gdyż nie jest ona rozpaczą.
– Ale nauczysz nas rozpaczy... jeśli polegniesz.
Mhoram słyszał ból w głosie Quaana i zmusił się, by odpowiedzieć. Nie potrafił 
odmówić 
potrzebie Quaana; był bardzo słaby, ale nie potrafił odmówić.
– Nie. Lord Foul uczy rozpaczy. Łatwiej tego nauczyć niż odwagi. – Powoli 
odwrócił się, 
najpierw spojrzał Quaanowi w oczy, potem lordom. – Łatwiej nauczyć – powtórzył. 
– 
Dlatego też za radą rozpaczy i nienawiści nigdy nie można zatriumfować nad 
złością.
Jego odpowiedź jednak jedynie powiększyła ból Quaana. Prostoduszne oblicze 
dowódcy 
ściskało strapienie.
– Ach, lordzie – wymamrotał złamanym głosem. – Czemu zatem zwlekasz? Czemu się 
lękasz?
– Ponieważ jestem śmiertelny, słaby. Droga jest jedynie wyraźna... nie pewna. W 
swoim 
czasie byłem jasnowidzem i wróżbitą. Teraz... pragnę znaku. Muszę zobaczyć.
Słowa przychodziły mu łatwo, ale jego śmiertelność i słabość niemal natychmiast 
stały 
się dla niego zbyt wielkim ciężarem. Łzy zamgliły mu oczy. To nie było brzemię, 
które mógł 
sam udźwignąć. Rozłożył ramiona i wsunął się w objęcia lordów.
Dosięgły go ich połączone umysły, wlały się w niego falą ich zjednoczonej 
troski. 
Otulony ich ramionami i myślami czuł, jak ich miłość go uspokaja, wypełnia 
niczym woda 
spragnionego, zaspokaja jego głód. Przez cały czas trwania oblężenia dzielił się 
z nimi swą 
siłą, a teraz oni mu ją zwracali. Lord Trevor z cichą nieśmiałością przywracał 
mu wiarę w 
sens wytrwania w służbie – hart, który płynął nie od służącego, ale od 
drogocenności tego, 
czemu służy. Lord Loerya podzieliła się z nim swym przemożnym instynktem 
ochrony, swą 
zdolnością do walki w imieniu swych dzieci – ukochanych, którzy sami nie 
potrafią się 
obronić. A lord Amatin, choć sama nadal była słaba, przekazała mu jasne, 
uporządkowane 
wyniki swych poszukiwań, swej wiedzy o mądrości – cenny dar, który dla jego 
dobra podała 
mu oddzielony od swej nieufności.
Dzięki takiemu połączeniu umysłów Mhoram począł odzyskiwać siły. Zdawało się, że 
krew znowu krąży w jego żyłach, mięśnie są nieskrępowane, kościom wróciła 
sztywność. 
Przyjął lordów z całą otwartością i w odpowiedzi podzielił się z nimi wszystkimi 
spostrzeżeniami, które uczyniły jego decyzję konieczną. Potem wsparł się na ich 
miłości i 
pozwolił się jej uspokoić.
Jego pragnienie połączenia zdawało się być nie zaspokojone, ale po pewnym czasie 
kontakt został przerwany przez ostry głos, tak przepełniony osobliwym 
wzruszeniem, że 
lordowie musieli go wysłuchać. Do sali wbiegł wartownik, a gdy spojrzeli na 
niego, zawołał:
– Furia zaatakowany! Jego armia... obozowisko...! Jest zaatakowane. Przez 
waynhim! Jest 
ich niewielu... niewielu... ale furia nie ma z tamtej strony obrony, a oni już 
poczynili wielkie 
zniszczenia. Wycofał do walki z nimi armię spod Revelstone!
Wielki lord Mhoram pośpiesznie uwolnił się z objęć lordów, rozkazując grupie 
bojowej 
gotowość. Słyszał, jak dowódca Quaan powtarza jego komendy. Wymienili spojrzenia 
pełne 
okrutnych konsekwencji dla furii, po czym Quaan wskoczył na swego konia, 
krzepkiego, 
zrodzonego w górach mustanga. Mhoram dostrzegł pomiędzy wojownikami 
dosiadającego 
konia Borillara. Chciał mu tego zabronić; hirebrandzi nie są wojownikami. Potem 
jednak 
przypomniał sobie, jak wielkie nadzieje Borillar pokładał w Thomasie Covenancie 
i zostawił 
go w spokoju.
Loerya była już w drodze do wieży, aby wspomóc jej obrońców i zabezpieczyć 
grupie 
bojowej powrót do Revelstone. Pozostała jedynie Amatin. W oczach Mhorama 
błyszczała 
groźba. Lord przytuliła się do niego na chwilę, po czym odsunęła się, mrucząc:
– Zdaje się, że waynhim podjęły tę samą decyzję.
Mhoram odwrócił się i wskoczył lekko na grzbiet Drinny’ego. Ranyhyn zarżał, 
dumne i 
wyzywające dźwięki rozniosły się echem po twierdzy. Ogromne bramy otworzyły się 
na 
dziedziniec i Mhoram skierował Drinny’ego naprzód krótkim galopem.
Za nim ruszyła grupa bojowa. Na jej czele wielki lord Mhoram ruszył na wojnę.
Lord śmignął przez bramę, pogalopował przez dziedziniec, pomiędzy stromymi 
wałami 
piasku i ziemi i wpadł prosto do tunelu pod wieżą. Drinny prężył się pod nim 
radośnie, 
podniecony zdrowiem, pędem i zapachem bitwy. Mhoram, minąwszy strzaskane 
pozostałości 
zewnętrznych bram, wyprzedził grupę bojową.
Za bramami okręcił Drinny’ego, aby rzucić okiem na wyniosłą twierdzę. Nie 
dostrzegł na 
strażnicy wojowników, ale wyczuł ich obecność za fortyfikacjami i oknami. 
Prostopadły 
kamień strażnicy i Revelstone wznoszące się za nią niczym dziób ogromnego statku 
odpowiedziało na jego spojrzenie granitową stałością, jakby było proroctwem 
pradawnych 
gigantów – zaszyfrowaną myślą, że zwycięstwo i porażka to określenia z języka 
ludzi, które 
w języku gór nie mają odpowiedników.
Wtem jeźdźcy wypadli galopem z gardła wieży i Mhoram odwrócił się, aby spojrzeć 
na 
wroga. Po raz pierwszy patrzył na armię samadhi z poziomu ziemi. Stała wokół 
niego 
posępna pośród ponurego zimowego krajobrazu niczym garota, w którą pochopnie 
wetknął 
swą szyję. Przez myśl przemknęły mu wspomnienia innych bitew – Kiril Threndor, 
Kryjówka 
Zguby, Doriendor Corishev zdawały mu się teraz dziecinną igraszką, ledwie 
cieniem 
czekających go zmagań. Odgonił jednak te wspomnienia, skupił swą uwagę na tym, 
co się 
działo u podnóża wzgórz.
Zgodnie z tym, co powiedział wartownik, napastnicy pędzili jak oszalali z 
powrotem ku 
obozowisku, które było oddalone zaledwie o kilkaset jardów. Mhoram widział, 
dlaczego 
samadhi odwołał swe siły. Giganta-furię zaatakował zwarty klin dwustu lub 
trzystu waynhim.
Celem ich ataku nie był sam Szatańska Pięść, choć walczył z nimi osobiście, 
miotając 
zielone błyskawice. Waynhim nacierali na nie bronione tyły obozu z zamiarem 
zniszczenia 
zapasów żywności. Już zdążyli spopielić wielkie koryto padliny i posoki, którymi 
karmiły się 
bestie lorda Foula. Waynhim atakowali następne magazyny, chroniąc się w miarę 
możliwości 
przed biczem Kamienia Szatańskiej Pięści, obracając w popioły ogromne sterty 
poćwiartowanego mięsa.
Nie mieli szansy przetrwania, nawet gdyby stawili czoło tylko samemu furii. Ze 
swą siłą 
giganta, z kawałkiem Złoziemnego Kamienia i przy wsparciu Laski Praw mógłby 
pobić 
dziesięć, piętnaście tysięcy waynhim. A on miał jeszcze całą armię do pomocy. 
Setki ur-
podłych dotarły już prawie na pole bitwy; tysiące innych stworzeń zmierzało tam 
ze 
wszystkich stron. Waynhim pozostało niewiele chwil życia.
Pomimo to walczyli, opierali się szmaragdowemu złu samadhi z zaskakującym 
powodzeniem. Byli, podobnie jak ur-podli, nasieniem Demondim – mistrzami ciemnej 
i 
potężnej mądrości, której nigdy nie tknął żaden lord. Nie zmarnowali owych 
czterdziestu 
siedmiu lat, które spędzili w ukryciu. Przygotowywali się do stawienia oporu 
złości. Mrucząc 
niezwykłe słowa mocy, gestykulując zapamiętale, otrząsali się z uderzeń furii i 
dalej niszczyli 
każde koryto i zapasy jedzenia, jakie znalazły się w ich zasięgu.
Wszystko to Mhoram dostrzegł niemal natychmiast. Ostry wiatr smagał mu twarz, 
palił 
oczy, ale on wytężał wzrok, usiłując przebić mgłę przesłaniającą mu widzenie. 
Dostrzegł, że 
dzięki atakowi waynhim armia Szatańskiej Pięści nie zauważyła jeszcze jego i 
grupy bojowej.
– Dowódco – rzucił – musimy pomóc waynhim! Wydaj rozkazy.
Quaan szybko krzyknął polecenia jeźdźcom i klingom czterech pieszych eowardów, 
gdy 
tylko wyszli z tunelu. Natychmiast setka konnych zajęła pozycje po obu stronach 
wielkiego 
lorda. Pozostałych dwustu ustawiło się w szeregi za nim. Nie łamiąc szyku, piesi 
wojownicy 
zaczęli biec.
Mhoram trącił Drinny’ego i ruszył wolnym galopem prosto w dół zbocza ku furii.
W niektórych odległych częściach obozowiska dostrzeżono jeźdźców, nim zdążyli 
pokonać trzecią część odległości. Ochrypłe krzyki ostrzeżenia podniosły się ze 
wszystkich 
stron; ur-podli, jaskiniowe upiory, stwory zrodzone mocą Kamienia, wszyscy, 
którzy nie 
zostali jeszcze odwołani do pomocy gigantowi-furii, ruszyli na grupę bojową 
niczym 
poszarpana fala przypływu. Zamieszanie wokół waynhim nie pozwoliło głównym siłom 
Szatańskiej Pięści usłyszeć alarmu. Furia nie odwrócił głowy. Kontratak obrońców 
Revelstone niemal do niego dotarł, gdy gigant spostrzegł niebezpieczeństwo.
Na ostatnim odcinku dowódca Quaan rzucił rozkaz i jeźdźcy przeszli w pełny 
galop. 
Mhoram miał czas, by po raz ostatni ogarnąć wzrokiem sytuację. Siły wokół 
samadhi nadal 
były związane walką z waynhim. Posiłki furii potrzebowały na dotarcie jeszcze 
trochę czasu. 
Jeśli wojownicy Quaana mogliby uderzyć dostatecznie mocno, przedrzeć się ku 
waynhim 
wystarczająco szybko, to pieszy eoward mógłby osłaniać ich tyły wystarczająco 
długo, by 
zdążyli uderzyć na furię i wycofać się. Tym sposobem część wojowników mogłaby 
przetrwać 
i wrócić do twierdzy.
Mhoram nakłonił Drinny’ego do tempa, które pozwoliło mu się znaleźć w pierwszych 
szeregach jeźdźców pędzących na zaskoczone hordy Szatańskiej Pięści.
Wojownicy przypuścili atak z impetem, który podrzucił wielkiego lorda na 
grzbiecie 
wierzchowca. Konie wpychały się, kopały kopytami. Miecze śmigały niczym metalowe 
błyskawice. Powietrzem wstrząsnęły wrzaski pełne zaskoczenia, bólu i 
wściekłości, gdy 
rozproszone zastępy stworów padały od ciosów atakujących. Napierając swymi 
rumakami, 
wojownicy przedzierali się ku furii.
Szatańską Pięść dzieliło od nich kłębowisko tysięcy stworzeń. Toteż, choć 
panowało 
wśród nich zamieszanie, sama ich liczba spowalniała grupę bojową.
Widząc to, Quaan wydał nowe rozkazy. Na jego komendę wojownicy oskrzydlający 
Mhorama rozjechali się na zewnątrz, oczyszczając pomiędzy sobą teren dla 
jeźdźców 
jadących za wielkim lordem. Gdy dotarli do Mhorama, lord przywołał moc swej 
laski. 
Błękitny ogień strzelał przed nim wściekle niczym ostrze lancy, przebijając 
ścianę wrogów. 
Mhoram powiódł jeźdźców w kotłowaninę armii furii.
Przez chwilę myślał, że mu się powiedzie. Jego wojownicy wyrąbywali sobie szybko 
drogę wśród wrogów. Szatańska Pięść odwrócił się, aby stawić czoło nowemu 
zagrożeniu. 
Furia zawył, miotał rozkazy, organizując swą armię, kierując siły przeciwko 
grupie bojowej, i 
rozjuszony sam postąpił kilka kroków w jej kierunku. Mhoram dostrzegł malejącą 
odległość. 
Wywijał zapamiętale ogniem lordów, usiłując dotrzeć do swego nieprzyjaciela, nim 
nieprawdopodobna liczba wrogów do reszty spowolni impet jego natarcia.
Wtem jeźdźcy natrafili na przeszkodę. Grupa jaskiniowych upiorów zdołała na czas 
wypełnić rozkazy furii. Ustawili się szeregiem w poprzek drogi grupy bojowej i 
spletli swe 
mocarne ramiona. Jeźdźcy wpadli na nich.
Siła jaskiniowych upiorów była tak wielka, że ich ściana nie pękła. Konie 
przewracały 
się. Jeźdźcy koziołkowali na ziemię po obu stronach żywego muru. Atak grupy 
bojowej 
obrócił się przeciwko niej samej, gdy następne konie potykały się i dreptały 
pomiędzy swymi 
poprzednikami.
Jedynie Mhoram nadal trwał w siodle. W ostatniej chwili Drinny zebrał siły i 
skoczył. Z 
łatwością pokonał ścianę, po drodze kopiąc głowy jaskiniowych upiorów.
Wraz z przerzuconymi przez mur jeźdźcami lord znalazł się na wprost formującego 
się 
klina ur-podłych.
Jaskiniowe upiory odcięły go od grupy bojowej. A powalenie koni dało stworzeniom 
samadhi szansę do kontruderzenia. Wojownicy musieli walczyć o swe życie, zanim 
Quaan 
nie będzie mógł zorganizować ponownego ataku na jaskiniowe upiory.
Mhoram okręcił Drinny’ego i spostrzegł, że nie otrzyma wsparcia ze strony 
jeźdźców. 
Gdyby jednak zawrócił i sam spróbował walczyć z murem jaskiniowych upiorów, to 
ur-podli 
mieliby czas na utworzenie swego klina. Wówczas jeźdźcy byliby zupełnie zdani na 
ich łaskę.
Lord natychmiast skierował wojowników, którzy przy nim byli, do ataku na 
jaskiniowe 
upiory. Potem, niczym strzała ognia lordów, rzucił się na ur-podłych.
Był sam przeciwko kilkuset czarnym, niesamowitym stworom, ale posiadł tajemnicę 
Mądrości wielkiego lorda Kevina; poznał związek pomiędzy mocą i pasją; był 
potężniejszy 
niż kiedykolwiek przedtem. Posługując się całą mocą, którą jego laska była w 
stanie 
wytrzymać, rozbijał formację niczym taran, kruszył i rozsypywał ur-podłych 
niczym gruz. 
Drinny deptał, kopał i tratował, a on trzymał laskę w obu rękach, wywijał nią, 
rozdawał 
oślepiające uderzenia, grzmiące niczym błękitna furia przekleństwa niebios, 
ryczące w 
ekstazie wściekłości niczym trzęsienie ziemi. Ur-podli chwiali się, jakby niebo 
na nich runęło, 
padali, jakby grunt paczył się pod ich stopami. Lord wypalał sobie pomiędzy nimi 
drogę 
niczym tytan i nie zatrzymał się, dopóki nie dotarł do płytkiej kotlinki 
pomiędzy wzgórzami.
Tam odwrócił się i stwierdził, że zgubił grupę bojową. Jeźdźcy zostali odrzuceni 
do tyłu; 
w obliczu przewagi nie do pokonania Quaan prawdopodobnie przyłączył ich do 
pieszych 
wojowników, aby mogli wspólnymi siłami spróbować ocalić wielkiego lorda.
Na przeciwnym skraju kotlinki stał Szatańska Pięść i wpatrywał się w Mhorama. 
Trzymał 
swój Kamień gotowy do uderzenia, a na jego twarzy giganta malowała się szalona 
żądza furii. 
Nie zaatakował. Odwrócił się i zniknął za obrzeżem, jakby uznał, że waynhim 
stanowią 
poważniejsze zagrożenie niż wielki lord Mhoram.
– Szatańska Pięść! – krzyknął Mhoram. – Samadhi Sheol! Wracaj i walcz ze mną! 
Czyżbyś był tchórzem, że nie ośmielasz się podjąć wyzwania?
Uderzył Drinny’ego piętami, pchnął ranyhyn w pościg za Szatańską Pięścią. 
Jednakże ta 
chwila odwrócenia jego uwagi wystarczyła, aby ocalali ur-podli odzyskali siły. 
Miast 
powracać do formowania klina, rzucili się na niego. Lord nie mógł obrócić swej 
laski. 
Drapieżne, czarne łapska pochwyciły go, wpiły się w jego ramiona, wczepiły w 
szatę.
Drinny walczył, ale udało mu się jedynie wysunąć spod wielkiego lorda. Mhoram 
stracił 
oparcie i spadł na ziemię pod stertą rozjuszonych czarnych cielsk.
Czerwone od krwi ostrza Demondim błysnęły ku niemu. Nim jednak któryś z 
niesamowitych noży zdążył wbić się w jego ciało, lord przywołał wybuch siły, 
który odrzucił 
od niego ur-podłych. Natychmiast poderwał się na nogi. Wywijając swą laską, 
gromiąc 
każdego stwora, który się do niego zbliżył, szukał gorączkowo swego wierzchowca.
Ranyhyn już nie było, napastnicy wypędzili go z kotlinki.
Nagle Mhoram został sam. Ostatni ur-podli uciekli, pozostawiając go pośród 
martwych i 
umierających. W ich miejsce pojawiła się śmiertelna, mrożąca krew w żyłach 
cisza. Albo 
walki się skończyły, albo wściekłe wietrzysko wywiało wszystkie dźwięki. Lord 
nic nie 
słyszał oprócz niskiego, okrutnego głosu zimy lorda Foula i swego własnego 
chrapliwego 
oddechu.
Nagła cisza sprawiła, że lord również trwał w bezruchu. Chciał zawołać Quaana, 
ale nie 
potrafił wydobyć głosu ze ściśniętego przerażeniem gardła – chciał zagwizdać na 
Drinny’ego, 
ale nie mógł się zmusić do przerwania tego okropnego spokoju. Był zbyt osłupiały 
z trwogi.
W następnej chwili uświadomił sobie, że furia schwytał go w pułapkę. Ruszył więc 
biegiem w kierunku przeciwnym do grupy bojowej, w stronę waynhim, w nadziei, że 
zaskoczy tym twórców pułapki. Była jednak zbyt dobrze przygotowana, aby można 
było ich 
zaskoczyć. Nim przebył kilkanaście jardów, wokół całego skraju kotlinki pojawiły 
się stwory, 
całe ich setki. Stały, wpatrując się w niego pożądliwie, przebierając 
niecierpliwie nogami, 
śliniąc się i ciesząc na smak jego krwi i ciała. Wiatr przywiał ku niemu ich 
gardłową żądzę, 
jakby ich głosy ożywiły ducha zimy.
Był sam wobec nich.
Cofnął się do środka kotlinki, pośpiesznie przepatrzył kordon wrogów, szukając 
jakiejś 
dziury lub słabszego punktu. Niczego nie wypatrzył. A choć starał się jak 
najdalej sięgnąć 
swymi zmysłami, to nie odkrył śladu grupy bojowej; jeśli wojownicy nadal żyli i 
walczyli, to 
byli osłonięci przed jego zmysłami przez zwartą siłę tej pułapki.
Gdy pojął powagę swej sytuacji, zwrócił się ku swemu wnętrzu, cofnął się w głąb 
siebie. 
Stamtąd spojrzał w twarz końcowi wszystkich swoich nadziei, swej służbie Krainie 
i odkrył, 
że pokiereszowane straszliwie oblicza wrogów już go nie trwożyły. Był 
wojownikiem, 
człowiekiem urodzonym, by walczyć za Krainę. Dopóki pozostało coś, w imię czego 
mógł 
walczyć, był niewrażliwy na strach. A coś pozostało w istocie; dopóki on żył, 
płonął 
przynajmniej jeden ognik miłości do Krainy. Mógł w imię tego walczyć.
Lord Mhoram wykrzywił swe usta w groźnym uśmiechu; jego oczy błyszczały 
spokojnym triumfem.
– Skoro wasz pan jest zbyt wielkim tchórzem, aby się ze mną zmierzyć osobiście, 
to wy 
po mnie przyjdźcie! Nie chcę wam zrobić krzywdy, ale jeśli mnie sprowokujecie, 
to ześlę na 
was śmierć!
Brzmienie jego głosu powstrzymało ich na chwilę. Wahali się, kręcąc 
niespokojnie. 
Jednak niemal natychmiast uścisk ich złośliwości zamknął się niczym szczęki. Na 
ochrypły 
okrzyk komendy ruszyli w dół, ku niemu, ze wszystkich stron niczym lawina.
Lord nie czekał na nich. Skierował się tam, gdzie zniknął Szatańska Pięść, 
zamierzając 
gonić furię tak daleko, jak mu na to pozwolą siły. W ostatniej sekundzie 
targnęło nim 
przeczucie. Odwrócił się i znalazł się na wprost lawiny napastników.
Teraz jedyną rzeczą ograniczającą jego moc była sama laska. To drewno zostało 
uformowane przez ludzi, którzy nie znali Mądrości Kevina; nie było ukształtowane 
do 
przesyłania tak płomiennej siły. Lord jednak nie mógł pozwolić sobie na 
ostrożność. Zmusił 
laskę do wyczynu ponad siły – trzeszcząc i dygocząc, słała wściekłą moc 
przeciwko jego 
napastnikom. Żar jej ognia przybrał na sile, stał się piekielnie gorący, błyskał 
jaskrawie i 
sypał skry, ciął wrogów niczym kosa ze słonecznego ognia.
Na jakiś czas mnogość napastników wypełniła cały horyzont, nie dopuszczając do 
jego 
świadomości niczego poza ich mrocznym szturmem. Nic nie widział, nic nie czuł 
poza 
ogromnymi falami zwyrodniałych fanatyków, którzy pragnęli go zalać, nie czuł 
niczego poza 
ich drapieżną żądzą krwi i swoją błękitną, płomienną pasją. Choć rzucali się na 
niego 
dziesiątkami, setkami, on stawił im czoło, ciął i odrzucał. Brodząc pośród ich 
ciał, jakby byli 
morzem śmierci, walczył z nimi z furią w żyłach, nieugiętością w kościach, 
szalonym 
triumfem w oczach.
Jednakże to oni przeważali. Było ich zbyt wielu. W każdej chwili któryś z nich 
mógł wbić 
mu miecz w plecy i skończyć z nim. Poprzez zgiełk walki doleciał wysoki, 
niezwykły okrzyk 
zwycięstwa, ale on zdawał się nieświadom tego, że sam go wydał.
Wtem niespodzianie zobaczył błysk ognia w prześwicie, który na krótko otworzył 
się 
pośród atakujących. Blask zniknął natychmiast, przepadł, jakby nigdy się nie 
pojawił. Lord go 
jednak rozpoznał. Krzyknął ponownie i począł przebijać się w jego kierunku. Nie 
bacząc na 
niebezpieczeństwo czyhające za plecami, wyciął bruzdę w lawinie przed sobą. 
Wówczas 
ponownie dojrzał błysk ognia.
To był płomień hirebranda.
Na obrzeżu dolinki ciepłodziej Borillar i ostatnie waynhim walczyli z wrogami 
Mhorama. 
Borillar posługiwał się swą płonącą laską niczym maczugą, a waynhim wspomagali 
go 
własną mocą. Razem wytężali niewiarygodnie swe siły, usiłując ratować wielkiego 
lorda.
Na ich widok Mhoram zachwiał się. Widział ogromne potwory powstające, aby ich 
zdruzgotać. Grożące im niebezpieczeństwo zakłóciło jego koncentrację. Szybko 
odzyskał 
jednak siły, rzucił się ku nim, miotając swą laską płomienie, aż poczęła huczeć 
w jego 
dłoniach od mocy.
Zbyt wiele stworów odgradzało go od oswobodzicieli; nie mógł dotrzeć do nich na 
czas. 
Gdy przedzierał się przez zakrwawione ciała, dojrzał, jak zabijają Borillara, 
zobaczył, jak 
szyk waynhim załamuje się, rozpada. Sam niemal padł, przygnieciony ciężarem 
niemożliwości pośpieszenia im z pomocą.
Ich śmierć była okupem za chwilowe przerzedzenie zalewu atakujących w tym 
miejscu. 
Przez ten prześwit przybył ranyhyn Drinny, kopiąc i szarżując, aby odzyskać 
swego jeźdźca.
W szalonym pędzie wpadł do kotlinki. Przebijał się pomiędzy stworami, 
przeskakiwał 
nad nimi, kopnięciami usuwał ich ze swej drogi. Drinny dotarł do wielkiego 
lorda, nim 
napastnicy zdołali zorganizować atak.
Mhoram wskoczył na grzbiet ranyhyn. Z jego wysokości raził swą mocą głowy 
napastników, a tymczasem Drinny parł z powrotem w górę zbocza. Po chwili byli 
już na 
szczycie wzniesienia, a potem wypadli na teren wolny od wrogów.
Mhoram skierował Drinny’ego naprzód, w pewnym momencie mignął mu obraz grupy 
bojowej. Wojownicy byli skupieni wokół Quaana i usiłowali przedzierać się w 
kierunku 
wielkiego lorda. Jeźdźcy nacierali, przerywając szeregi wrogów, potem inni 
wojownicy 
rzucali się, aby wykorzystać wyrwę w zwartej masie nieprzyjaciół. Jednakże grupa 
bojowa 
była całkowicie odcięta, zatopiona niczym mała mężna wysepka w morzu armii 
Szatańskiej 
Pięści. Za swoje przemieszczenie płacili morderczym wysiłkiem i straszliwymi 
stratami. 
Wielki lord znał tylko jeden skuteczny sposób, by im pomóc, i bez chwili wahania 
skierował 
Drinny’ego w ich stronę.
Razem puścili się w pogoń za samadhi furią.
Szatańska Pięść był oddalony od nich jedynie pięćdziesiąt jardów. Stał na 
pagórku, z 
którego mógł dowodzić bitwą. Był sam; wszystkie jego siły były związane gdzie 
indziej. 
Górował na szczycie wzgórza niczym monolit nienawiści i zniszczenia, kierujący 
swą armią 
siłą zielonego zła.
Trzymając laskę w pogotowiu, Mhoram rzucił się na ranyhyn prosto w paszczę zimy 
– 
prosto na samadhi. Gdy znalazł się w odległości kilku kroków od swego wroga, 
krzyknął 
wyzwanie:
– Melenkurion abatha! Duroc minas mill khabaal!
Zebrał całe swe siły i wycelował uderzenie ognia lordów w tchnącą pożądliwością 
czaszkę furii.
Szatańska Pięść odtrącił pięścią atak, jakby nic nie znaczył; z pogardą zgasił 
błękitny 
ogień swym Kamieniem i odpowiedział piorunem tak przesyconym zimną, szmaragdową 
mocą, że wypalał powietrze na swej drodze.
Mhoram wyczuł jego moc, wiedział, że zabije go, jeśli w niego trafi. Drinny 
jednak 
uchylił się płynnym ruchem, nie zmienił pędu, tylko kierunek ruchu. Cios chybił, 
miast tego 
trafił w stwory goniące wielkiego lorda, zabijając je wszystkie na miejscu.
To dało Mhoramowi potrzebną sekundę. Skorygował kierunek Drinny’ego i wsparł 
laskę 
na swym ramieniu. Nim samadhi zdążył zadać następny cios, wielki lord już przy 
nim był.
Mhoram zamachnął się, wykorzystując całą prędkość Drinny’ego, całą siłę swego 
ciała, 
całą bezgraniczną miłość do Krainy. Jego laska uderzyła Szatańską Pięść prosto w 
czoło.
Wstrząs zmiótł Mhorama z konia, niczym podmuch wiatru suchy liść. Laska 
strzaskała 
się przy uderzeniu, rozpadła w drzazgi, a on sam spadł na ziemię w deszczu 
jasnych iskier. 
Był ogłuszony. Przekulał się bezradnie kilka stóp po zamarzniętej ziemi, nie 
mógł się 
zatrzymać, nie mógł odzyskać oddechu. Przez chwilę miał w głowie pustkę, ale 
potem 
zaczęła go boleć podobnie jak jego ciało. Dłonie i ramiona miał bez czucia, 
sparaliżowane 
siłą, która je wypaliła.
Jednakże nawet w swym oszołomieniu lord znalazł miejsce na nikłe zdumienie swym 
czynem.
Cios lorda zachwiał Szatańską Pięścią, odrzucił go do tyłu. Gigant-furia 
przewrócił się na 
przeciwną stronę pagórka.
Z głośnym sapnięciem Mhoram zaczął znowu oddychać. Miał wrażenie, że ramiona 
przeszywają mu kolce; ból mącił mu spojrzenie. Spróbował się ruszyć i po chwili 
udało mu 
się przetoczyć na bok. Dłonie zwisały mu poskręcane z nadgarstków, jakby były 
ułomne, ale 
poruszył ramionami i łokciem, przewrócił się na brzuch, po czym podparł się na 
przedramionach i klęknął. Odpoczął, a tymczasem ból powracającego życia torował 
sobie 
drogę do jego palców.
Odgłos ciężkich kroków, ciężkiego oddechu, kazał mu spojrzeć do góry.
Nad nim stał samadhi Sheol.
Krew z czoła zalewała mu oczy, ale miast go oślepiać, zdawała się jedynie 
podsycać jego 
szaleńcze okrucieństwo. Usta wykrzywiał mu paroksyzm bezlitosnej wesołości; zęby 
błyszczały z ekstatyczną wściekłością. W jego zaciśniętej pięści Złoziemny 
Kamień płonął i 
dymił.
Furia powoli, niczym topór, uniósł Kamień nad głową Mhorama.
Sparaliżowany, oszołomiony – bezradny niczym ofiara – Mhoram patrzył, jak śmierć 
zawisła ponad nim, szykując się do ciosu.
Z oddali dobiegł go dziki, bezradny krzyk Quaana:
– Mhoram! Mhoram!
W pobliżu Drinny z jękiem próbował wstać na nogi. Poza tym wszędzie panowała 
cisza. 
Zdawało się, że cała bitwa zamarła w pół ciosu, aby przyjrzeć się egzekucji 
Mhorama. A on 
nic nie mógł zrobić, pozostało mu jedynie klęczeć i żałować, że tak wielu ludzi 
poświęcono 
dla takiego końca.
Jednakże chwilę później w powietrzu nastąpiła zmiana. Była intensywna, tak 
wibrująca, 
tak przejmująca, że poderwała go na nogi. Sprawiła, że Szatańska Pięść 
powstrzymał swój 
cios, spojrzał, nic nie rozumiejąc, w niebo, po czym opuścił pięść, okręcił się 
i posłał ku 
wschodniemu horyzontowi siarczyste przekleństwa.
Mhoram również wpatrywał się w niebo z zapartym tchem. Nie mógł uwierzyć własnym 
zmysłom, nie mógł uwierzyć dotykowi tego powietrza na swej wytrawionej mrozem 
twarzy. 
Zdawało mu się, że smakuje coś, co zniknęło już z ludzkich doznań.
Wtem Drinny podźwignął się, zebrał siły i stanął na wywichniętych nogach. Potem 
uniósł 
łeb i zarżał, wyczuwając zmianę w powietrzu. Zarżał słabo i z wysiłkiem, ale 
podniósł 
Mhorama na duchu niczym fanfary zwycięstwa.
A w czasie gdy on, Szatańska Pięść i armie wytrzeszczali w zdumieniu oczy, 
wicher 
ucichł. Podfruwał chwilę, trzepotał w powietrzu niczym ranny ptak, po czym opadł 
bez życia 
na ziemię.
Po raz pierwszy od czasu nastania nadprzyrodzonej zimy lorda Foula nie było 
wiatru. 
Samadhi Szatańskiej Pięści cofnięto wsparcie.
Furia z wściekłym rykiem okręcił się z powrotem ku Mhoramowi.
– Głupiec! – wrzasnął, jakby wielki lord wydał okrzyk triumfu. – To była tylko 
jedna z 
wielu broni! Teraz wypiję do dna krew twego serca! – Zataczając się pod ciężarem 
swej furii, 
ponownie wzniósł swą pięść, by zadać śmiertelny cios.
Mhoram poczuł ogień palący mu ciało pod szatą. W przypływie uniesienia 
intuicyjnie 
poznał, co to znaczy. Gdy Kamień wzniósł się ponad jego głowę, lord szarpnięciem 
rozchylił 
szatę i schwycił krill Lorica. Jego klejnot błyszczał niczym rozpalone do 
białości węgle. Był 
przesycony echami pierwotnej magii. Mhoram czuł jego ostrość, gdy chwycił za 
rękojeść.
To była broń wystarczająco silna, aby znieść każdą moc.
Oczy lorda napotkały spojrzenie Szatańskiej Pięści. Mhoram ujrzał przerażenie i 
wahanie 
ścierające się z wściekłością furii, z pradawną złośliwością samadhi Sheola i 
absolutną 
ufnością w moc Kamienia.
Wielki lord skoczył i nim Szatańska Pięść zdążył się obronić, wbił krill głęboko 
w jego 
serce.
Furia wrzasnął w agonii. Mhoram zwisał na ostrzu tkwiącym w jego piersi, a on 
wymachiwał rękoma, jakby nie mógł znaleźć celu dla swych ciosów, jakby nie miał 
gdzie 
wyładować swej urazy. Potem padł na kolana.
Mhoram postawił nogi na ziemi i zaparł się, aby nie puścić krilla. Poprzez 
ognisko ostrza 
wbijał całą swą moc, coraz głębiej i głębiej ku sercu giganta-furii.
Jednakże samadhi nie umarł. W obliczu śmierci znalazł sposób, by się jej oprzeć. 
Obie 
jego pięści ściskały Kamień tylko stopę nad karkiem Mhorama. I ściskał go coraz 
bardziej, z 
całą skalną, gigancią siłą swego ciała.
Bezlitosna moc zaczęła parować i pulsować niczym bicie lodowatego serca – serca 
drgającego mozolnie, kołatającego i drżącego, aby przezwyciężyć kryzys. Mhoram 
czuł te 
uderzenia rozbijające się mu na kręgosłupie. Dzięki nim Szatańska Pięść 
utrzymywał się 
nadal przy życiu, usiłując ugasić moc wbijającą krill.
Mhoram wytrzymał ból, nie zwolnił uchwytu; wsparł się całym ciężarem na 
świecącym 
ostrzu, wbijał je coraz głębiej ku rdzeniowi życia samadhi. Jego ciało zdawało 
się powoli 
znikać, rozmywać się, jakby pasja zmieniała je w czystą siłę wyzwolonego ducha i 
nieugiętej 
woli. Kamień walił o jego plecy niczym wzbierający na sile kataklizm, a pierś 
Szatańskiej 
Pięści dźwigała się pod jego rękoma targana ciężkim, nierównym oddechem.
Wtem rdzeń pękł.
Złoziemny Kamień eksplodował, unicestwiając się wybuchem, odrzucając Mhorama i 
Szatańską Pięść, którzy stoczyli się spleceni z pagórka. Wybuch wstrząsnął 
ziemią, rozdarł 
ciszę po bitwie. Powietrze na chwilę zastygło w oszałamiającym osłupieniu, które 
potem 
zniknęło w przerażonych wrzaskach armii Wzgardliwego.
Za moment dowódca Quaan i ocalałe pozostałości po jego konnym eowardzie dotarły 
pędem do podnóża pagórka. Quaan zeskoczył z konia i rzucił się do wielkiego 
lorda.
Zakrwawione i zabrudzone ciało Mhorama okrywała szata podarta wybuchem na 
strzępy. 
Dłonie miał tak strasznie popalone od ściskania krilla, że kości okrywały mu 
jedynie kawałki 
sczerniałego mięsa. Całe ciało miał obolałe i rozbite, ale żył, nadal słabo 
oddychał.
Lęk, zmęczenie, wahanie opadły natychmiast z Quaana, jakby nie miały znaczenia. 
Podniósł krill, zawinął go, wsunął za pas, a potem skwapliwie i troskliwie wziął 
wielkiego 
lorda na ręce. Chwilę rozglądał się wokół. Dojrzał w pobliżu Drinny’ego 
otrząsającego się z 
efektów wybuchu. Zobaczył armię Wzgardliwego ogarniętą paniką. Miał nadzieję, że 
rozpadnie się bez przywództwa furii i niewolącej mocy. Potem dostrzegł również, 
że ur-podli 
odzyskiwali siły, przejmowali dowództwo nad otaczającymi ich stworami, 
organizowali 
hordy.
Pomimo ciężaru wielkiego lorda Quaan puścił się biegiem i wskoczył na grzbiet 
Drinny’ego.
– Odwrót! Wracać do twierdzy! Szary Zabójca nie stracił swej władzy! – krzyknął, 
klepnął piętami boki rumaka i pełnym galopem skierował go ku otwartym bramom 
Revelstone.
16. Kolos
Ciemności czasami rozstępowały się i wówczas Covenant mgliście zdawał sobie 
sprawę, 
że wlewano w niego cuchnące płyny. Utrzymywały go przy życiu pomimo swego 
zjełczałego 
smaku. Jednakże przez większość czasu nic nie przerywało żałoby, którą czuł po 
stracie 
wszystkiego, co było mu znane. Został oddzielony od samego siebie. Ostry 
cynobrowy ćwiek 
bólu, który ur-podli wbili mu w czoło, przeszywał jego tożsamość, pamięć, wiedzę 
i 
świadomość. Tkwił w nadirze – pojmany, pokonany, porwany – i jedynie ów żelazny 
kłujący 
ból w czole odgradzał go od ostatecznej drętwoty końca.
Toteż gdy zaczął odzyskiwać świadomość, szarpnął się, usiłując odsunąć ciężar, 
który 
obejmował go niczym skore do pomocy ręce jego grobu. Przejmowało go zimno z 
głębin 
zimy; wstrząsały nim dreszcze załamania. Palce zaciskały się kurczowo na 
zamarzniętej 
ziemi.
Wtem szorstkie ręce przewróciły go na plecy. Ponure oblicze zbliżyło się i 
oddaliło. Coś 
uderzyło go w pierś. Od siły ciosu stracił oddech. Pomimo to uderzenie pomogło 
mu. Zaczął 
łatwiej oddychać. Po chwili zorientował się, że uderza głową o ziemię. Z pewnym 
wysiłkiem 
powstrzymał się od tego. Potem skoncentrował się na próbie odzyskania wzroku.
Chciał zobaczyć, chciał znaleźć jakąś odpowiedź dla dopełnienia poczucia straty. 
Oczy 
miał otwarte – musiały być otwarte, w przeciwnym razie nie byłby w stanie 
dostrzec 
zacienionej postaci warczącej nad nim. Jednakże nie mógł zobaczyć jej wyraźniej. 
Jego gałki 
oczne były suche i ślepe; widział jedynie zimno, powszechną szarość rozsmarowaną 
wokół 
bardziej zwartej szarości oblicza.
– Wstawaj, Covenant – szorstko rzucił ochrypły głos. – Tak nie ma z ciebie 
pożytku.
Kolejny cios odrzucił mu głowę na bok. Dzięki bólowi policzka poczuł, że gapi 
się prosto 
pod wiatr. Zamrugał boleśnie, pokonując suchość oczu, i łzy zaczęły rozpuszczać 
jego 
ślepotę.
– Do góry, mówię!
Zdawało mu się, że rozpoznawał głos, nie wiedząc, do kogo należał. Nie miał siły 
odwrócić głowy, by jeszcze raz spojrzeć. Spoczywając na lodowatej ziemi, mrugał 
tak długo, 
aż jego spojrzenie skupiło się na wysokim monolicie, kamiennej pięści.
Znajdował się ze dwadzieścia jardów od niego. Obelisk miał czterdzieści stóp 
wysokości 
– obsydianowa kolumna wzniesiona na cokole z rdzennej skały i zakrzywiona na 
szczycie w 
niemym wyzwaniu. Poza nią nic nie widział; stała na tle chmur, jakby wznosiła 
się na 
krawędzi świata. Początkowo zdawała mu się znakiem potęgi, symbolem mocy Ziemi 
ustawionym tam dla zaznaczenia granicy dostępu zła. W miarę jednak jak 
odzyskiwał ostrość 
spojrzenia, kamień wydawał się coraz bardziej senny, obojętny, stawał się równie 
apatyczny 
jak każda stara skała. Jeśli nawet nadal żył, to on nie potrafił już dostrzec w 
nim życia.
Powoli wracały mu fragmenty innych zmysłów. Stwierdził, że słyszy wiatr 
przetaczający 
się po nim ze świstem niczym rzeka przez progi; a zza niego dolatywał głęboki, 
stłumiony 
huk przypominający grzmot wodospadu.
– Wstawaj! – powtórzył szorstki głos. – Mam cię stłuc do nieprzytomności, abyś 
się 
obudził?
Jego żądanie wywołało wybuch zjadliwego śmiechu.
Nagle czyjeś ręce pochwyciły bezpardonowo Niedowiarka za szatę i poderwały z 
ziemi. 
Covenant nadal był zbyt słaby, aby unieść własny ciężar, zbyt słaby nawet, aby 
utrzymać 
prosto głowę. Opierał się na piersi mężczyzny i dyszał z bólu, próbując daremnie 
chwycić 
palcami jego ramiona.
– Gdzie...? – wycharczał w końcu. – Gdzie...?
W odpowiedzi znowu rozległ się szyderczy śmiech dwóch nie rozpoznanych głosów.
– Gdzie? – warknął mężczyzna. – Thomasie Covenant, jesteś na mej łasce. To 
jedyne 
liczące się „gdzie”.
Covenant z wysiłkiem uniósł głowę i jego wzrok padł na chmurną twarz Triocka.
Triock? Próbował wymówić imię, ale głos odmówił mu posłuszeństwa.
– Zabiłeś wszystko, co było mi drogie. Pomyśl o tym, Niedowiarku – tytuł ten 
wymówił z 
bezdenną pogardą – jeśli chcesz wiedzieć, gdzie jesteś.
Triock?
– W każdym twoim oddechu jest morderstwo i pohańbienie. Cuchniesz nimi. – Grymas 
odrazy wykrzywił twarz Triocka i mężczyzna ponownie wypuścił Covenanta z rąk.
Niedowiarek padł ciężko na ziemię pośród złośliwej wesołości. Nadal był zbyt 
oszołomiony, aby zebrać myśli. Odraza Triocka podziałała na niego niczym rozkaz; 
leżał 
wyciągnięty z zamkniętymi oczyma, próbując wyczuć własny zapach.
To była prawda. Śmierdział trądem. Ręce i nogi cuchnęły chorobą, wydzielały 
gnilne 
wyziewy, proporcjonalne do fizycznego stopnia rozwoju choroby. Ten zapach nie 
pozostawiał wątpliwości. Gangrena rozszerzała się – rozprzestrzeniała niczym 
zaraza, jakby 
w końcu nawet jego ciało stało się pogwałceniem fundamentalnego zdrowia Krainy. 
Pod 
pewnymi względami było nawet większym pogwałceniem niż zima Wzgardliwego – a 
może 
raczej smród wydawany przez jego ciało był ukoronowaniem wichru, zamiarów Foula. 
Lord 
Foul osiągnie swój zamiar, gdy jego choroba stanie się częścią wichru, gdy lód i 
trąd razem 
zniszczą ostatnie ślady witalności Krainy.
Wtem w nagłym przypływie intuicji zrozumiał swe poczucie osierocenia. Pojął, co 
utracił. Nie spojrzał nawet, aby upewnić się w swych przeczuciach. Wiedział, że 
zabrano mu 
pierścień; czuł jego brak pustką w sercu.
Knowania Wzgardliwego osiągnęły swój cel. Zniewolenie i podstęp, które nadawały 
kształt wizytom Covenanta w Krainie, wydały teraz owoce. Niczym wypaczone 
Kamieniem 
drzewo zaowocowały, doprowadzając do jego bezspornego końca. Pierwotna magia 
była 
teraz w posiadaniu lorda Foula.
Covenanta zalała fala smutku. Przeraził go ogrom nieszczęścia, jakie sprowadził 
na 
Krainę. Pierś ściskał mu żal, a on sam kulił się na krawędzi płaczu.
Nim jednak zdołał uwolnić swój ból, Triock ponownie go dopadł. Stonedownor 
chwycił 
go za szatę na ramionach i począł potrząsać, aż zagrzechotały mu kości.
– Obudź się! – zazgrzytał ze złością Triock. – Masz mało czasu. Ja mam mało 
czasu. Nie 
mam zamiaru go zmarnować.
Przez chwilę Covenant nie potrafił się opierać; wycieńczenie, nieprzytomność i 
smutek 
obezwładniały go. Potem jednak niczym nie uzasadniona gwałtowność Triocka 
skrzesała 
iskry na zapomnianą hubkę jego wściekłości. Gniew zelektryzował go, przywrócił 
panowanie 
nad mięśniami. Zwinął się w uścisku Triocka i wsparł się ręką i nogą na ziemi. 
Stonedownor 
puścił go i Niedowiarek wstał niepewnie.
– Psiakrew! Nie dotykaj mnie ty... furio! – wydyszał.
Triock zrobił krok w przód, a gdy Covenant wyprostował się, ponownie rozciągnął 
go na 
ziemi ostrym ciosem.
– Nie jestem furią! – krzyknął głosem pełnym obrazy, stojąc nad Covenantem. – 
Jestem 
Triock, syn Thulera!... człowiek, który kochał Lenę, dziecko Atiaran... 
człowiek, który przyjął 
na siebie rolę ojca Eleny, córki Leny, ponieważ ty ją porzuciłeś! Nie możesz 
odmówić mi 
prawa do ciosu, jeśli zechcę ci go zadać!
Przy tych słowach Covenant usłyszał ponowny wybuch śmiechu, ale nadal nie 
potrafił 
rozpoznać jego źródła. Po ciosie Triocka ból huczał mu w skroniach, zakłócał mu 
słuch. W 
końcu najgorsze minęło i jego oczy zdawały się odzyskiwać ostrość widzenia. 
Zmusił się, aby 
spojrzeć w twarz Triocka.
Mężczyzna znowu się zmienił. Zniknęła z jego twarzy osobliwa mieszanina 
nienawiści i 
pożądliwości, gniewu i strachu; zniknęło wrażenie przebiegłego wykorzystania 
swej udręki. 
W miejsce tego grymasu pojawiła się przesadna gorycz, wściekłość nie 
powstrzymywana 
przez poprzednie hamulce. Był sobą i nie sobą. Poprzedni błagalny wyraz jego 
oczu – skutek i 
balast długiego obcowania z goryczą – utonął w pasji. Brwi miał ściągnięte w 
węzeł furii nad 
mostem nosa; linie rozbiegające się błagalnie z kącików oczu stały się głębokie 
niczym 
szramy; a policzki napinał grymas. A jednak coś w jego oczach zadawało kłam 
ognisku jego 
gniewu. Gałki oczne miał szkliste i mleczne, jakby zaćmione, pulsujące daremnym 
wysiłkiem. Wyglądał niczym ślepiec.
Ten widok sprawił, że Niedowiarkowi jego własna wściekłość zdała się przesadna, 
niestosowna. Spoglądał na kolejną ze swych ofiar. Nie miał prawa do gniewu.
– Triock! – jęknął, nie przychodziła mu do głowy żadna inna odpowiedź. – Triock!
Stonedownor odstąpił na chwilę, dając mu szansę wstania, po czym zbliżył się 
groźnie.
Covenant cofnął się o krok. Pragnął coś powiedzieć, coś, co przeniknęłoby 
zgorzknienie 
Triocka. Jego myśli były jednak oszołomione, szukały po omacku, bezskutecznie, 
jakby utrata 
pierścienia pozbawiła je oparcia. Triock zamachnął się na niego. Covenant 
sparował cios 
przedramionami, unikając ponownego przewrócenia. Słowa – potrzebował słów.
– Do diabła! – krzyknął, ponieważ nie potrafił znaleźć innej odpowiedzi. – Co 
się stało z 
twoją przysięgą pokoju?
– Jest martwa – warknął ochryple Triock. – Leży martwa z drewnianym szpikulcem w 
brzuchu! – Ponownie się zamachnął. Covenant zatoczył się, – Prawo śmierci 
zostało złamane 
i cały pokój legł w gruzach.
Covenant odzyskał równowagę i cofnął się dalej.
– Triock! – wydyszał. – Ja jej nie zabiłem. Ona zginęła, próbując ratować mi 
życie. 
Wiedziała, że to moja wina i pomimo to próbowała mnie uratować. Walczyłaby teraz 
nawet z 
tobą, gdyby cię takim zobaczyła! Co ten furia z tobą zrobił?
Stonedownor zbliżał się z powolnym okrucieństwem.
– Ty taki nie jesteś! – krzyknął Covenant. – Całe swe życie poświęciłeś, aby 
udowodnić, 
że taki nie jesteś!
Triock skoczył nagle i schwycił Covenanta za gardło, zatopił mu kciuki w 
tchawicy.
– Ty nie widziałeś tego, co ja! – warknął.
Covenant mocował się, ale nie dorównywał Triockowi siłą. Jego palce zaciskały 
się, 
szarpały bezskutecznie. W uszach poczęło mu szumieć z braku powietrza.
Triock odjął jedną rękę, zacisnął ją z rozmysłem w pięść i uderzył Covenanta w 
sam 
środek zranionego czoła. Niedowiarek odskoczył do tyłu, nieomal przewrócił się, 
ale 
pochwyciły go czyjeś ręce, poderwały go do góry, postawiły na nogi – ręce, 
których dotyk 
palił go niczym kwas.
Niedowiarek szarpnął się, po czym okręcił, aby zobaczyć, czyj dotyk go tak 
parzył. Oczy 
zalewała mu krew spływająca z roztrzaskanego czoła, przesłaniała mu wzrok, ale 
on otarł ją 
drętwymi palcami i zobaczył dwie postacie.
Śmiały się z niego. Ich szyderczy śmiech w swej nieziemskiej harmonii był nuta w 
nutę 
taki sam, zdawało się, że to jeden głos drwi dwoma gardłami.
To byli rameni.
Dostrzegł to w mgnieniu oka, rozpoznał, jakby wydobył ich z mroków nocy nagły 
błysk 
przerażenia. To było dwóch powrozów sługrzywego Kama – Lal i Whane. Zmienili się 
jednak. Nawet jego zamglone spojrzenie dostrzegało piętno wyciśniętej w nich 
zmiany. 
Pogarda i żądza zalewały ich zdrowe niegdyś dusze. Przykre grymasy przemykające 
po 
twarzach i emanująca z nich niepotrzebna gwałtowność były jedynymi znakami 
przypominającymi, że nie zawsze byli tacy jak teraz.
– Nasz przyjaciel Triock mówi prawdę – powiedzieli razem, a unisono ich głosów 
drwiło 
z Covenanta i Triocka. – Nasz brat nie jest z nami. On pracuje przy zniszczeniu 
Revelstone. 
Triock zajmie jego miejsce – na jakiś czas. Na krótki czas. My jesteśmy turiya i 
moksha, 
Herem i Jehannum. Przybyliśmy rozkoszować się zniszczeniem tego, czego 
nienawidzimy. 
Ty jesteś teraz dla nas niczym, nędzniku... Niedowiarku. – Ponownie wybuchnęli 
śmiechem, 
jeden duch wyrażający pogardę dwoma gardłami. – Jednakże ty – i nasz przyjaciel 
Triock – 
uprzyjemniacie nam czas oczekiwania.
Covenant ledwie ich słyszał. Pojął, co się z nimi stało. Po chwili dostrzegł 
jeszcze coś, co 
niemal przyćmiło mu widok furii. W pobliżu Whane’a i Lala stały jeszcze dwie 
inne postacie.
Dwóch ludzi, których widoku wyglądał z największym utęsknieniem od czasu 
odzyskania 
przytomności w Morinmoss: Słone Serce Pianościgły i Bannor.
Ich widok napełnił go trwogą.
Pianościgły oprócz starych blizn nosił niezliczone mnóstwo świeżych śladów po 
walce. 
Bannor – z posiwiałymi włosami i poznaczoną zmarszczkami twarzą – zauważalnie 
postarzał 
się. To wszystko było jednakże niczym w porównaniu z przerażającym faktem, iż 
się nie 
poruszali.
Nie odwrócili nawet głów ku Covenantowi. Byli sparaliżowani, sztywni i bezradni 
za 
sprawą zielonej siły, która migotała nad nimi niczym niewoląca korona. Byli tak 
nieruchomi, 
jakby nawet puls i oddech zdławił w nich migoczący szmaragdowy blask.
A gdyby nawet byli w stanie spojrzeć na Covenanta, to i tak by go nie widzieli. 
Ich oczy 
były podobne do oczu Triocka, ale o wiele bardziej szkliste. Spod białej ślepoty 
pokrywającej 
ich gałki oczne było widać jedynie same obrzeża źrenic i tęczówek.
– Bannor! – krzyknął Covenant. – Pianościgły! Ach! – Jego ciało kołysało się, a 
on skulił 
się w sobie. Ramionami objął głowę, jakby osłaniał ją przed ciosami topora. Stan 
Bannora i 
Pianościgłego był dla niego szokiem ponad siły. Nie mógł tego znieść. Padł na 
kolana, jakby 
ziemia się pod nim kołysała.
Triock dopadł go ponownie. Stonedownor pochylił go ku ziemi, zgarbił się nad nim 
rozjuszony.
– Nie widziałeś tego, co ja – wysapał. – Nie wiesz, co zrobiłeś.
Covenant, choć słaby, pozbawiony pierścienia, przygnębiony, nadal słyszał pasję, 
z jaką 
Triock wymawiał mu, że nie znał jeszcze najgorszego, że nie stawił czoła 
najgorszemu. Ta 
wiadomość miała dla niego zasadnicze znaczenie. Spychała go głębiej w jego lęki, 
do miejsca 
nie tkniętego jeszcze przez przerażenie. Sprowadziła go z powrotem do spokoju, 
którym 
obdarowano go w Morinmoss. Niedowiarek zdawał sobie przypominać ukrytą część 
samego 
siebie. W Puszczy nastąpiła w nim pewna przemiana, coś, czego nie można mu było 
zabrać. 
Uchwycił się więc tego, pogrążył się w tym darze.
Chwilę później uniósł głowę, jakby przebył właśnie mroczną przepaść paniki. Był 
zbyt 
słaby, aby walczyć z Triockiem; stracił pierścień; krew spływająca ze zranionego 
czoła 
zalewała mu oczy, ale nie był już zdany na łaskę strachu.
– Co się z nimi stało? – zapytał, mrugając szybko, aby oczyścić oczy.
– Ty nie widziałeś! – ryknął Triock. Jeszcze raz uniósł pięść, aby uderzyć w 
twarz 
Niedowiarka.
– Przestań – rozkazał mu jednak niski głos, nim zdążył zadać cios.
Triock szarpnął się, usiłując go uderzyć.
– Dałam ci czas. Teraz mym życzeniem jest, aby wiedział, co robię.
Ten rozkaz powstrzymał Triocka; nie mógł uderzyć. Dygocząc, gwałtownym ruchem 
odsunął się od Covenanta, obrócił i wskazał z wściekłością kamienną kolumnę.
– Tam! – krzyknął.
Covenant podniósł się chwiejnie na nogi, otarł oczy.
W połowie drogi pomiędzy nim a wzniesioną kamienną pięścią stała Elena!
Stała dumnie wyprostowana w jaskrawozielonej szacie niczym królowa. Zdawała się 
być 
otulona szmaragdową aurą, a gdy się uśmiechała, jej postać skrzyła się niczym 
klejnot. W 
jednej chwili stało się jasne, że to ona jest panią sytuacji. Furie i Triock 
stali przed nią niczym 
poddani przed swym panem.
Elena w prawej dłoni trzymała długą, okutą na obu końcach laskę. Pomiędzy 
okuciami 
wyrzeźbione były na niej runy i magiczne symbole.
Laska Praw.
Jednak jej zadziwiające pojawienie się było dla Covenanta niczym wobec cudu 
powrotu 
Eleny. Kochał ją. Utracił. Jej śmierć w rękach martwego Kevina, niszczyciela 
Krainy, 
doprowadziła do końca jego drugi pobyt w Krainie. Pomimo to jego córka stała 
teraz ledwie 
trzydzieści stóp od niego. Uśmiechała się.
Niedowiarka przeszył dreszcz radości. Miłość, która dręczyła jego serce od czasu 
jej 
upadku, wezbrała w nim tak, jakby miała go zaraz rozsadzić. Krew płynęła mu z 
oczu niczym 
łzy. Radość dławiła go tak, że nie mógł mówić. Na wpół oślepły, zapłakany, 
otrząsnął się z 
bólu i ruszył ku niej, jakby miał zamiar rzucić się i ucałować jej stopy.
Nim jednak przebył połowę odległości, Elena wykonała krótki gest Laską i 
natychmiast 
wstrząsnęło nim uderzenie mocy. Zaparło mu dech w piersi, padł na ręce i kolana.
– Nie – powiedziała łagodnie, niemal czule. – Odpowiem na wszystkie twe pytania, 
nim 
cię zabiję, Thomasie Covenancie, ur-lordzie i Niedowiarku – ukochany. – W jej 
zimnych 
ustach słowo „ukochany” zabrzmiało jak wyrzut. – Ale nie dotkniesz mnie. Nie 
podejdziesz 
bliżej.
Barki Covenanta przygniótł ogromny ciężar, nie mógł podnieść się z ziemi. 
Łapczywie 
chwytał powietrze, ale gdy wciągnął je w płuca, sprawiło mu ból, jakby wdychał 
chorobę. 
Powietrze wokół niego cuchnęło jej obecnością. Roztaczała w powietrzu zapach 
zgnilizny. 
Pachniała tak jak on, tyle że mocniej – pachniała jak... trędowata.
Niedowiarek zmusił się, aby unieść głowę, spojrzeć na nią. Dyszał ciężko, rana 
na czole 
krwawiła.
Elena z uśmiechem wyciągnęła ku niemu swą lewą rękę i otworzyła. Na jej dłoni 
leżała 
jego obrączka z białego złota.
– Elena! – próbował wykrztusić. – Elena! – Czuł, że przygniata go brzemię nie 
przewidzianych okoliczności. Wyciągnął ku niej z błaganiem ręce, ale ona tylko 
zaśmiała się 
cicho, jakby odgrywał ku jej uciesze przedstawienie.
Minęła chwila, nim jego udręka pozwoliła mu ujrzeć ją wyraźnie. Kulił się przy 
ziemi, 
nic nie rozumiejąc, a ona tymczasem błyszczała przed nim wyzywająco niczym 
najczystszy 
szmaragd. Powoli jednak Covenant odzyskiwał wzrok. Elena, jak wskrzeszony 
feniks, jarzyła 
się z zielonym powabem. A jednak pod pewnym względem przypominała mu widmo 
Kevina, 
niszczyciela Krainy – ducha wyciągniętego z jego niespokojnego grobu rozkazem 
nieodpartego okrucieństwa. Jej oblicze było pogodne spokojem, jaki potrafiła dać 
moc; 
promieniowała triumfem i rozkładem. Jednak jej oczy były ciemne, zupełnie 
pozbawione 
blasku, miały nieobecny wyraz, jakby wpatrywała się w widoki z innego świata. 
Zdawała się 
nie widzieć, gdzie ani kim była, ani co robiła; jej spojrzenie było skupione 
gdzie indziej, na 
tajemnicy, która ją niewoliła.
Elena została sługą Wzgardliwego. Nawet teraz, gdy stała tu z Laską Praw i 
pierścieniem 
w dłoniach, oczy lorda Foula trzymały ją w swej władzy niczym oczy węża.
W jej zbezczeszczonym pięknie Covenant ujrzał los Krainy. Będzie zachowana bez 
skazy, aby lord Foul mógł bardziej rozkoszować się zadawaniem jej gwałtu – a 
choroba 
strawi ją do szpiku kości.
– Elena! – wydyszał, po czym przerwał wstrząsany mdłościami, o jakie przyprawiał 
go jej 
zapach. – Elena. Spójrz na mnie.
Z pogardliwym wstrząśnięciem głowy Elena odwróciła się od niego i zbliżyła o dwa 
kroki do kamiennej kolumny.
– Triock – rozkazała – odpowiedz na pytania Niedowiarka. Jego rozpacz będzie 
miłym 
prezentem dla pana.
Triock natychmiast zbliżył się sztywno, aby Covenant mógł go widzieć, pomimo 
trzymającego go przy ziemi nacisku. Chmurna mina Triocka nie zmieniła się, ani 
jeden 
mięsień czy zmarszczka nie złagodniała, ale w jego głosie dźwięczała teraz 
dziwna nuta 
smutku.
– Pytałeś, gdzie jesteś – rozpoczął szorstko, jakby czytał akt oskarżenia. – 
Jesteś przy 
Uskoku. Za tobą znajduje się wodospad Rzeki Jeźdźca i najdalej wysunięty na 
północ koniec 
łańcucha Southron. Przed tobą stoi Kolos Upadku.
Covenant z trudem łapał oddech, jakby ta informacja przeszkadzała mu w wysiłkach 
schwytania powietrza.
– Być może lordowie – Triock wysyczał słowo „lordowie” z gniewną desperacją – 
mówili ci o Kolosie. W zamierzchłej przeszłości był wyrazem mocy Puszczy 
Jedynej, 
wzbraniał jej wrogom, trzem furiom, wstępu do Górnej Krainy. Kolos milczał od 
tysiącleci – 
milczał, odkąd człowiek złamał ducha Puszczy. A jednak możesz zauważyć, że 
turiya i 
moksha nie zbliżają się do kamienia. Skoro Pan Puszczy nadal żyje w 
pozostałościach 
Puszczy, to i Kolos może nie jest jeszcze zupełnie martwy. Toteż był cierniem w 
panowaniu 
Wzgardliwego. Teraz celem Eleny jest zniszczenie tego kamienia.
Za Covenantem obie furie zawarczały z rozkoszą na tę myśl.
– Do teraz nie było to możliwe. Od rozpoczęcia tej wojny Elena stoi tu z Laską 
Praw, by 
wspierać armię pana. Mocą Laski utrzymuje tę zimę w Krainie, tym samym pan może 
skupić 
się na innych działaniach wojennych. To miejsce zostało wybrane, aby czekała w 
pogotowiu 
na wypadek, gdyby Kolos się obudził – i aby mogła go zniszczyć. On jednak się 
jej oparł. – 
Zdawało się, że w jego twardo brzmiącym głosie słychać wściekłość na Elenę. – 
Jest w nim 
jeszcze moc Ziemi. Jednakże z Laską i pierwotną magią będzie do tego zdolna. 
Gruzy Kolosa 
strąci z tego urwiska. Kiedy już ujrzysz, że żaden pradawny bastion – bez 
względu na to, jak 
silny mocą Ziemi i odporny na zepsucie – nie może oprzeć się słudze pana, to 
Elena, żona 
Foula, zabije cię, tu gdzie klęczysz w swej rozpaczy. Zabije nas wszystkich. – 
Szarpnięciem 
głowy włączył w to Bannora i Pianościgłego.
Furie wybuchnęły przerażająco zgodnym śmiechem.
– Jak? – wydusił Covenant, wijąc się pod trzymającym go naciskiem.
Jego pytanie mogło się odnosić do wielu spraw, ale Triock zrozumiał go.
– Ponieważ prawo śmierci zostało złamane! – zgrzytnął. W jego głosie płonęła 
wściekłość; nie był już w stanie jej opanować. Przyglądał się, jak Elena z 
gracją podchodzi do 
Kolosa, przygotowując się do pojedynku z nim. Głos Triocka niósł się za nią, 
jakby pomimo 
jej niewolącej władzy usiłował znaleźć jakiś sposób, aby ją powstrzymać. Było 
jasne, że jest 
świadomy swego zniewolenia, tego, co z nim uczyniono, i ta wiedza napawała go 
udręką. – 
Złamane! – powtórzył niemal krzykiem. – Złamała prawo, które oddziela życie od 
śmierci, 
gdy wykorzystała Moc Rozkazu do przywołania z grobu Kevina, niszczyciela Krainy. 
Dzięki 
temu umożliwiła z kolei panu przywołanie jej... wraz z Laską Praw. Dlatego jest 
jego sługą. A 
w jej rękach Laska służy mu – choć nie użyłby jej sam, aby nie podzielić losu 
Droolla 
Skalnego Robaka. Tym samym całe prawo jest nagięte do jego woli! Patrz na nią, 
Thomasie 
Covenant! Nie zmieniła się. Dusza córki Leny nadal jest w niej żywa. Nawet 
przygotowując 
się do tego dzieła zniszczenia, pamięta, kim była, i nienawidzi tego, kim jest. 
– Oddychał z 
trudem, jakby dusiła go gorycz. – To jest sposób postępowania pana. Została 
wskrzeszona, 
aby mogła uczestniczyć w zniszczeniu Krainy – Krainy, którą kocha! – Triock nie 
udawał już 
dłużej, że mówi do Covenanta. Miotał w Elenę swym głosem, jakby tylko on był w 
stanie się 
jej oprzeć. – Elena, małżonka Foula – wymówił to imię z przerażeniem – dzierży 
teraz białe 
złoto. Jest bardziej oddanym sługą pana niż którykolwiek z furii. W rękach 
turiya czy moksha 
ta moc zrodziłaby bunt. Z pierwotną magią każdy furia mógłby obalić pana i zająć 
jego 
miejsce w sali tronowej Ridjeck Thome. Ale Elena nie zbuntuje się. Ona nie 
wykorzysta 
pierwotnej magii do uwolnienia siebie. Jego rozkaz sprowadził ją z krainy 
śmierci i ona służy 
mu szczerze.
Słowo „szczerze” posłał w ślad za nią z taką pasją, jakby było najgorszą obelgą, 
jaką 
mógł wymówić. Ona jednak głucha była na jego słowa, spokojna swą mocą i 
triumfem. 
Jedynie uśmiechnęła się lekko, rozbawiona jego wściekłością, i dalej prowadziła 
swe 
przygotowania.
Stanęła twarzą do monolitu, odwracając się do Covenanta i Triocka plecami. 
Kamienna 
kolumna wznosiła się nad nią, jakby miała zamiar zaraz przewrócić się i 
przygnieść ją, ale 
ona była bezpieczna. Laska i pierścień dawały jej w Krainie nadrzędną moc, 
wynosiły ponad 
każdą inną moc. Elena, promienna i potężna, uniosła ręce, podnosząc Laskę Praw i 
białe 
złoto. Rękawy zsunęły się jej z ramion. Z triumfem i uniesieniem zaczęła śpiewać 
pieśń ataku 
na Kolosa Upadku.
Jej pieśń raniła uszy Covenanta, drażniła jego bezradność. Nie mógł znieść 
świadomości 
jej zamiaru i nie potrafił się mu sprzeciwić; jej zakaz trzymał go na kolanach 
niczym okowy 
upokorzenia. Choć był jedynie kilkanaście jardów od niej, nie mógł jej sięgnąć, 
nie mógł 
przeszkodzić jej zamiarom.
Jego myśli goniły jak szalone, starając się znaleźć inne rozwiązanie. Nie mógł 
znieść 
myśli o zniszczeniu Kolosa. Musiał znaleźć jakieś wyjście.
– Pianościgły! – wycharczał w desperacji. – Nie wiem, co się z tobą działo – nie 
wiem, co 
ci zrobiono, ale ty musisz z tym walczyć! Jesteś gigantem! Musisz ją 
powstrzymać! Spróbuj 
ją powstrzymać! Pianościgły! Bannor!
Furie powitały jego błagania drwinami.
– Głupiec z ciebie, Thomasie Covenancie – zazgrzytał Triock, nie odrywając oczu 
od 
Eleny. – Oni nie mogą ci pomóc. Są zbyt silni, aby nimi zawładnąć – tak jak mną 
zawładnięto 
– i zbyt słabi, aby sami mogli władać innymi. Dlatego Elena uwięziła ich mocą 
Laski. Laska 
kruszy każdy opór. Tym samym dowiedziono, że prawo nie zwalcza wzgardy. Wszyscy 
jesteśmy zniewoleni.
– Nie ty! – odpowiedział z natarczywością Covenant. Wytężał się, aż płuca mu o 
mało nie 
pękły, ale nie mógł się uwolnić. Bez swego pierścienia czuł się tak ułomny, 
jakby 
amputowano mu ręce. Bez niego ważył mniej niż nic na szali losu Krainy. – Nie 
ty! – 
wydyszał ponownie. – Słyszę cię, Triock! Ty! Ona się ciebie nie boi – nie 
powstrzymuje cię. 
Triock! Powstrzymaj ją!
Furie ponownie się roześmiały, ale tym razem Covenant dosłyszał napięcie w ich 
głosach. 
Walcząc ze swym zniewoleniem, udało mu się wykręcić głowę na tyle, aby spojrzeć 
na 
Whane’a i Lala.
Nadal stali w bezpiecznej odległości od Kolosa. Ani nie kiwnęli palcem, aby 
pomóc 
Covenantowi, ani nie sprzeciwili się Elenie. Obaj chichotali, jakby nie mogli 
się 
powstrzymać. A jednak ich napięcie nie budziło wątpliwości. Stali sztywno z 
pobielałymi z 
wysiłku ustami; ich twarze przebiegały skurcze wysiłku. Rameni, pomni na dumę 
swego ludu, 
walczyli, aby się oswobodzić.
A za nimi Pianościgły i Bannor również walczyli o wolność. Jakimś sposobem obaj 
znaleźli dość siły, aby nieznacznie się poruszyć. Pianościgły miał głowę 
pochyloną i ściskał 
dłonią twarz, jakby próbował zmienić kształt swej czaszki. Palce Bannora wbijały 
się w boki; 
twarz napięła się, odsłaniając zęby. Uporczywie, z desperacją obaj walczyli z 
mocą Eleny.
Covenant czuł straszliwą bezradność ich położenia. Wszelkie działania, podobnie 
jak u 
ramenów, były ponad ich siły. Napięcie w nich rosło, promieniowało z nich, 
przybierało na 
sile tak gwałtownie, że Covenant lękał się, iż serca im pękną. I nie mieli 
szansy na 
powodzenie swych starań. Moc Laski wzrastała, dławiąc każdy ich wysiłek. 
Daremność ich 
starań bolała Covenanta bardziej niż jego własna niemoc. Był przyzwyczajony do 
swej 
własnej niemocy, ale Bannor i Pianościgły nie byli. Na widok ich porażki niemal 
krzyczał z 
udręki. Chciał do nich zawołać, błagać, by zaprzestali swych daremnych starań, 
nim 
doprowadzą ich do szaleństwa.
Chwilę później poczuł jednak przypływ nadziei, zrozumiał nagle, co robili. 
Wiedzieli, że 
nie mogą uciec i nie starali się uciec. Wysilali się w innym celu. Elena nie 
zwracała na nich 
uwagi; skupiła się na przygotowaniach do zniszczenia Kolosa. Nie była więc 
aktywnie 
zaangażowana w pilnowanie ich uwięzienia. Po prostu zostawiła swój niewolący 
zakaz w 
powietrzu i odwróciła się.
Pianościgły i Bannor wykorzystali to, zużywając moc jej zakazu. W czasie gdy 
gigant i 
gwardzista starali się ze wszystkich swoich sił oswobodzić, Triock – rzucając 
głową z boku 
na bok, drżąc w gorączkowej pasji, kłapiąc szczękami tak, jakby próbował wyrwać 
z 
powietrza kęsy władzy – zaczął posuwać się ku Elenie.
Furie nie próbowały go zatrzymać. Nie mogły; walka ramenów nie dawała im swobody 
ruchów.
Triock, idąc, wytężał się, jakby rozrywał kości, błagając przy tym nieustannie 
drżącym 
głosem:
– Elena? Elena?
Krok za krokiem zbliżał się do niej.
Covenant obserwował go z udręką niepewności.
– Stój – powiedziała Elena, nim Triock zdążył znaleźć się w zasięgu ręki.
Triock zatrzymał się kołysany wichrem sprzecznych żądań.
– Jeśli zbliżysz się jeszcze choćby o krok – zgrzytnęła – to wydrę serce z twego 
patetycznego starego ciała i nakarmię nim Herema i Jehannum, a ty będziesz na to 
patrzył i 
błagał, bym pozwoliła ci umrzeć.
Triock płakał, szlochając:
– Elena? Elena?
Elena, nie rzuciwszy nawet na niego okiem, powróciła do swej pieśni.
W następnej chwili coś zwróciło jednak jej uwagę, kazało odwrócić się od Kolosa. 
Z 
wściekłością skierowała twarz ku zachodowi. Rysy jej twarzy wykrzywiało 
zaskoczenie i 
gniew. Przez chwilę patrzyła w niemym oburzeniu, po czym machnęła Laską Praw.
– Lordowie atakują! – ryknęła rozwścieczona. – Samadhi jest zagrożony! Ośmielili 
się!
Covenant rozdziawił usta, zdumiony tą informacją i jej wiedzą o oblężeniu 
Revelstone. 
Nie miał jednak czasu zastanowić się nad tą wieścią.
– Krew Foula! – wściekała się Elena. – Zdmuchnij ich, furio! – Ogromna moc 
poczęła się 
gromadzić w Lasce, wzbierać, gotowa do ciśnięcia w dal na pomoc samadhi.
Na tę chwilę Elena zdjęła z otaczających ją ludzi swą niewolącą moc. Bannor i 
Pianościgły odzyskali wzrok. Zachwiali się i słaniając się, zaczęli iść. Furie 
próbowały 
reagować, ale nie mogły poruszać się dostatecznie szybko z powodu oporu ramenów.
Covenant poczuł, że ciężar przygniatający mu plecy zelżał. Natychmiast wykulał 
się spod 
niego, poderwał się na nogi i rzucił ku Elenie.
Jednak tylko Triock był wystarczająco blisko, aby wykorzystać jej błąd. Z dzikim 
okrzykiem rąbnął pięściami w lewą rękę Eleny.
Jego ręce przeszły przez jej widmowe ciało i uderzyły pierścień. Nieoczekiwany 
cios 
wytrącił obrączkę z jej zaskoczonych palców. Pierścień upadł. Triock rzucił się 
za nim i 
błyskawicznym ruchem ręki pchnął go w kierunku Covenanta, nim sam uderzył o 
twardą 
ziemię.
Elena zareagowała natychmiast. Nim Triock zdołał się przetoczyć, uniknąć jej 
ciosu, 
wbiła w niego Laskę, godząc go w sam środek pleców. Moc rozbłysła w ciele 
stonedownora, 
niszcząc mu kręgosłup.
Elena płynnym ruchem poderwała Laskę w górę. Okręciła się do Covenanta, 
przyjmując 
pozycję do walki.
Covenant, posuwając się ku niej, niemal rozminął się z pierścieniem. Obrączka 
potoczyła 
się obok niego, ale on przyhamował i rzucił się na nią, zgarnął ją, nim Elena 
zdołała go 
powstrzymać. Ze swą ślubną obrączką zaciśniętą w dłoni Niedowiarek zebrał siły, 
aby stawić 
czoło jej atakowi.
Elena dopadła go natychmiast, ale sama nie zaatakowała. Jednym machnięciem Laski 
ponownie uwięziła Pianościgłego i Bannora, zdławiła bunt ramenów. Potem 
porzuciła swą 
obronną postawę, jakby nie była już potrzebna. Jej głos drżał z gniewu, ale ona 
sama była 
spokojna.
– Nie posłużę się nim. Covenant nie wie, jak obudzić tę moc. Herem, Jehannum – 
zostawiam go wam.
Przerażająco zgodnymi warknięciami furie obwieściły swe zadowolenie. Powoli 
ruszyły 
ku niemu, aby zaspokoić żądzę krwi.
Znalazł się w potrzasku pomiędzy nimi i Eleną i aby nie stracić ponownie 
pierścienia, 
wsunął go na serdeczny palec. Jednak palce miał wychudzone i pierścień wisiał 
niepewnie, 
jakby lada chwila miał spaść, a on nigdy nie potrzebował go bardziej. Zacisnął 
więc pięść i 
cofnął się przed nadchodzącymi furiami.
Był przekonany, że Triock jeszcze żyje. Stonedownor przywołał go i Niedowiarek 
powinien zniknąć z Krainy wraz z jego śmiercią. Triockowi z pewnością pozostało 
niewiele 
chwil życia. Covenant pragnął tym chwilom nadać znaczenie, choć nie wiedział 
jeszcze jak.
Odwrócił się od furii ku Elenie, która stała w swobodnej pozie w pobliżu Kolosa 
i 
przyglądała mu się. Na jej twarzy malowały się równocześnie radość i gniew. 
Furie zbliżały 
się do niego wolno, krok za krokiem, wyciągając pożądliwie ręce, wabiąc, aby 
porzucił opór i 
pogrążył się w zapomnieniu ich objęć.
Furie zbliżały się; Covenant cofał się; Elena stała w miejscu, prowokując, aby 
jej dotknął. 
Pierścień bez życia wisiał mu na palcu, jakby był tylko przedmiotem z metalu i 
niczym więcej 
– talizmanem pozbawionym w jego rękach znaczenia. Wzbierająca fala protestu 
wypełniła 
Niedowiarka czczymi przekleństwami.
– Do diabła. Do diabła. Jasna cholera!
– Panie Puszczy! Pomóż mi! – wrzasnął popędliwie, nie wiedząc dobrze, co robi.
W tej samej chwili z zagiętej korony Kolosa strzeliły płomienie. Herem i 
Jehannum 
zawyli, a monolit rozbłysnął zielonym ogniem – płomieniami koloru liści i trawy, 
zielonością, 
która nie miała nic wspólnego ze szmaragdowym kolorem Złoziemnego Kamienia lorda 
Foula. Do powietrza wdarły się świeże, soczyste zapachy niczym nagłe wtargnięcie 
wiosny.
Nagle dwa pioruny mocy wystrzeliły z płomieni i niczym błyskawice pomknęły ku 
furiom. Pioruny ugodziły w pierś Lala i Whane’a, krzesząc przy tym snopy iskier 
i błyski 
mocy.
Moc monolitu płonęła w ich sercach, dopóki śmiertelne ciała ramenów nie spłonęły 
doszczętnie. Wówczas pioruny zgasły, płomienie zniknęły.
Herem i Jehannum zniknęli.
To nagłe uderzenie i zniknięcie ognia oszołomiło Covenanta. Zapominając o 
niebezpieczeństwie, rozglądał się wokół siebie oniemiały. Rameni byli martwi. 
Kolejna krew, 
kolejne życie złożone w ofierze jego niemocy. Chciał krzyknąć: – Nie!
Ostrzegł go jakiś instynkt. Pochylił się i Laska Praw ze świstem przeleciała 
obok jego 
głowy.
Odskoczył, odwrócił się, utrzymał równowagę. Elena zbliżała się do niego. 
Trzymała 
Laskę wyciągniętą w obu dłoniach. Na jej obliczu królowała mordercza pasja.
Elena mogła powalić go, wyzwalając moc Laski, mogła zniszczyć go na miejscu swą 
mocą, ale była zbyt oszalała z wściekłości, żeby tak walczyć. Pragnęła go 
zniszczyć fizycznie, 
zbić go na śmierć siłą swych ramion. Covenant stanął przed nią. Elena machnęła 
ręką w 
kierunku Bannora i Pianościgłego, nawet nie rzucając na nich okiem. Obaj 
skręcili się niczym 
lalki, którym przecięto sznurki, runęli na ziemię i legli bez ruchu. Potem 
uniosła Laskę nad 
głową niczym topór i cisnęła nią w Covenanta.
Desperackim wyrzutem ramion Niedowiarek odchylił Laskę, tak że spadła na jego 
prawe 
ramię zamiast na głowę. Siła ciosu zdała się sparaliżować całą prawą połowę jego 
ciała, ale 
chwycił Laskę lewą ręką i trzymał, przez co Elena nie mogła zadać kolejnego 
ciosu.
Szybko zmieniła więc ułożenie rąk na Lasce i naparła na nią swym ciężarem, aby 
wykorzystać jego obronny manewr. Naciskając na jego ramię, zmusiła go do 
uklęknięcia.
Covenant wsparł się swym odrętwiałym ramieniem na ziemi i usiłował stawić jej 
opór, 
próbował wstać, ale był za słaby. Elena zmieniła kierunek swego nacisku, 
przyciskając mu 
drzewce prosto do gardła. Musiał walczyć z Laską obiema rękoma, aby nie dopuścić 
do 
zmiażdżenia krtani. Powoli, niemal bez wysiłku, Elena odchylała go do tyłu.
Potem rozciągnęła go na ziemi. Covenant odpychał Laskę z całą słabnącą siłą, ale 
nie 
mógł jej powstrzymać. Zaczynało mu brakować oddechu. Zakrwawione oczy pulsowały 
mu 
w oczodołach.
Zacięte oczy Eleny były skupione na nim, jakby był pożywieniem mogącym zaspokoić 
szalony głód jej złej duszy. Covenant zdawał się w nich widzieć triumfującego i 
pogardliwego Wzgardliwego. Jednakże w jej oczach dostrzegł coś jeszcze. Triock 
powiedział 
o niej prawdę. Za wściekłym spojrzeniem Covenant wyczuł resztki jej nie 
zdławionego 
szlochu odrazy.
Nie miał siły, aby się ratować. Gdyby potrafił ją nienawidzić, odpowiedzieć 
wściekłością 
na wściekłość, to może byłby w stanie zdobyć się na dźwignięcie, pchnięcie, 
którym kupiłby 
sobie jeszcze chwilę życia, ale nie potrafił. Była jego córką; kochał ją. To on 
doprowadził ją 
do tego, czym była, jakby przez cały czas świadomie służył Wzgardliwemu. Ona 
miała go 
zabić, a on ją kochał. Jedyne, co mu pozostało, to umrzeć, nie tracąc wiary w 
siebie.
– Ty nawet nie istniejesz – wycharczał, wykorzystując resztki powietrza i oporu.
Jego słowa rozjątrzyły ją, niczym ostateczne wyparcie się. W szalonej furii 
zwolniła na 
chwilę nacisk na Laskę, zbierając całe swe siły, całą moc Laski do jednego 
natarcia, które 
zniszczyłoby obrazę jej życia. Wzięła głęboki oddech, jakby wdychała 
bezgraniczną moc, po 
czym całym swym ciężarem, wszystkimi mięśniami, całą mocą ofiarowanego przez 
Foula 
istnienia wsparła się Laską na jego gardle.
Covenant miał dłonie zaciśnięte na Lasce. Jego pierścień uciskał drewno. Gdy jej 
siła 
dotknęła białego złota, pierwotna magia wybuchnęła niczym otwarty wulkan.
Ogrom tego wybuchu oszołomił Niedowiarka. Jednakże jego samego nie tknął nawet 
jeden płomień czy pchnięcie; cała siła wybuchu wróciła po Lasce ku Elenie. Nie 
odrzuciła jej 
od niego; to nie była tego rodzaju moc. Przedzierała się przez rzeźbione w runy 
drewno Laski 
niczym biały błysk słońca, rozdzierała Laskę włókno po włóknie, jakby prawo było 
jedynie 
okutą wiązką drzazg. Powietrzem wstrząsnął huk, wydawało się, że nawet Kolos 
cofnął się od 
wyzwolonej mocy.
Laska Praw obróciła się w popiół w martwych rękach Eleny.
W tej samej chwili wicher zachwiał się, jakby wybuch pierwotnej magii był 
strzałą w 
jego serce. Z trzepotem, podmuchami i niemym krzykiem runął na ziemię, umarł, 
jakby jedną 
strzałą zestrzelono samego demona zimy.
Wokół Eleny utworzył się wir mocy, począł wiać wokół niej przybierający na sile 
diabelski wicher. Przybyła po nią śmierć; prawo, które złamała ponownie, 
wysysało ją ze 
świata żywych. Na oczach Covenanta – oszołomionego, nie rozumiejącego, niemal 
oślepłego 
z ulgi – Elena zaczęła znikać. Cząsteczka po cząsteczce jej istnienie znikało w 
wirze, 
umykało w śmierć. Rozpadając się i znikając, tracąc zło swego istnienia, 
znalazła siły na 
ostatni krzyk.
– Covenant – zawołała niczym samotny głos nieutulonego żalu. – Ukochany! Zadaj 
cios 
za mnie!
Potem zniknęła, pochłonięta przez śmierć. Wir robił się coraz bledszy, aż w 
końcu 
zniknął w nie zmąconym powietrzu.
Covenant został sam ze swymi ofiarami.
Bezwiednie, dzięki środkom, nad którymi nie miał władzy, uratował siebie – i 
pozwolił, 
aby jego przyjaciele zginęli. Czuł się ukarany, wątły, tak pozbawiony radości 
zwycięstwa, 
jakby własnoręcznie zabił kobietę, którą kochał.
Tylu ludzi się poświęciło.
Wiedział, że Triock jeszcze żyje, więc z boleścią podniósł się i niepewnie 
ruszył ku 
leżącemu stonedownorowi. Oddech Triocka bulgotał krwią; wkrótce umrze. Covenant 
usiadł 
na ziemi i położył jego głowę na swych kolanach.
Twarz umierającego była pozbawiona rysów przez siłę, która go roztrzaskała. 
Zwęglona 
skóra schodziła mu płatami z czaszki, oczy miał wypalone. Ze sflaczałej, czarnej 
dziury jego 
ust wydobywały się smużki dymu, niczym ulatujące strzępki jego duszy.
Covenant objął głowę Triocka i zapłakał.
Po chwili stonedownor wyczuł jakimś sposobem, kto go trzyma. Poprzez śmierć 
gęstniejącą mu w gardle usiłował mówić.
– Covenant.
Jego głos był ledwie słyszalny, ale Niedowiarek powstrzymał łzy, aby 
odpowiedzieć.
– Słyszę cię.
– To nie twoja wina. Ona była... skażona od urodzenia.
To było wszystko, na co jego litość mogła się zdobyć. Po ostatniej smużce dym 
rozwiał 
się. Covenant trzymał go i wiedział, że nie został w nim już ani jeden puls, ani 
jeden oddech 
życia.
Zrozumiał, że Triock przebaczył mu. To nie była wina stonedownora, że jego dar 
nie 
przyniósł ukojenia. Pomijając wszystko inne, to Covenant był odpowiedzialny za 
skażone 
przyjście na świat Eleny. Była córką zbrodni, której nigdy nie da się naprawić. 
Mógł więc 
jedynie siedzieć z głową Triocka na swych kolanach i płakać, czekając na 
odwrócenie jego 
przywołania, na koniec, który porwie go z Krainy.
Koniec jednak nie następował. W przeszłości zawsze zaczynał znikać, gdy umierał 
ten, 
który go przywołał; ale teraz pozostał. Mijały chwile, a on nadal nie znikał. 
Niedowiarek 
stopniowo zaczynał sobie uświadamiać, że tym razem nie zniknie. Z powodów, 
których nie 
pojmował, nie stracił jeszcze swej szansy.
Nie musiał zaakceptować losu Eleny. To nie było ostatnie słowo – jeszcze nie.
Bannor i Pianościgły poruszyli się, zajęczeli, zaczęli odzyskiwać przytomność. 
Wówczas 
Covenant zmusił się do działania. Ostrożnie, powoli zdjął pierścień ze swego 
serdecznego 
palca i umieścił na palcu wskazującym swej pozbawionej dwóch palców dłoni, aby 
trudniej 
było mu się zsunąć.
Potem z całym smutkiem i żalem stanął na nogach, które potrafiły wszystko 
znieść, i 
pokuśtykał pomóc swym przyjaciołom.
17. Wyniszczone równiny
Bannor szybciej przyszedł do siebie niż Pianościgły. Pomimo swego podeszłego 
wieku 
nadal zachował krzepkość Haruchai. Covenant roztarł mu nadgarstki i kark, Bannor 
otrząsnął 
się z nieprzytomności i prawie natychmiast wróciła mu jego zwykła czujność. Z 
charakterystyczną obojętnością spojrzał w załzawione oczy Covenanta i razem 
poszli zająć 
się gigantem.
Pianościgły leżał na ziemi, jęcząc w gorączce odrazy. Grymasy wykrzywiające mu 
twarz 
obnażyły zęby, masywne ręce młóciły nierytmicznie pierś, jakby próbował porazić 
w samym 
sobie jakieś miejsce zgubnego zła. Wydawało się, że może sobie zrobić krzywdę. 
Toteż 
Bannor usiadł na ziemi, wsparł nogi na ramionach Pianościgłego i schwycił go za 
nadgarstki. 
Trzymał jego ramiona, podczas gdy Covenant usiadł na piersi giganta i 
policzkował go.
Po chwili oporu Pianościgły zaryczał. Szarpiąc się dziko, przerzucił Bannora nad 
głową 
Covenanta, zwalił Niedowiarka ze swej piersi i stanął, słaniając się, na nogach.
Covenant cofnął się przed groźbą pięści Pianościgłego. Gigant, ciężko dysząc i 
mrugając 
oczyma, odzyskiwał jednak przytomność.
– Covenant? Bannor? – wychrypiał, rozpoznając przyjaciół, ale wydawał lękać się, 
że są 
furiami.
– Pianościgły – odpowiedział Covenant, a wzruszenie ściskało mu gardło. Łzy ulgi 
spływały po jego wychudłych policzkach. – Jesteś zdrów.
Pianościgły powoli odprężył się, widząc, że przyjaciele byli cali i nie 
zniewoleni.
– Kamień i Morze! – wydyszał słabo, drżąc przy każdym oddechu. – Ach! 
Przyjaciele... 
czy skrzywdziłem was?
Covenant nie potrafił odpowiedzieć; dławił go szloch. Nie ruszył się ze swego 
miejsca i 
pozwalał Pianościgłemu patrzeć na swoje łzy; jedynie w ten sposób mógł wyrazić 
to, co czuł.
– Nic nam nie jest – odparł po chwili za niego Bannor. – Nie zraniłeś nas.
– A... widmo wielkiego lorda Eleny? Laska Praw? Jak to się stało, że jeszcze 
żyjemy?
– Zniknęły. – Covenant walczył, aby nad sobą panować. – Zniszczone.
Twarz Pianościgłego pełna była sympatii.
– Ach, nie, przyjacielu – westchnął. – Ona nie została zniszczona. Śmierci nie 
można 
zniszczyć.
– Wiem. Wiem o tym. – Covenant zacisnął zęby i skrzyżował ręce na piersi, 
usiłując 
zapanować nad swoim wzruszeniem. – Ona po prostu jest martwa – martwa ponownie. 
Laska 
zaś... została zniszczona. Przez pierwotną magię. – Na wpół lękając się reakcji 
przyjaciół na 
tę nowinę, dodał: – Ja tego nie zrobiłem. To nie moja sprawka. Ona... – głos mu 
się załamał. 
Usłyszał, co mówił Mhoram. – Ty jesteś białym złotem. – Skąd mógł mieć pewność, 
że to nie 
jego sprawka?
Jego rewelacje jedynie wywołały dziwny błysk w oczach Bannora. Haruchai zawsze 
uważali broń za niepotrzebną, a nawet niosącą zepsucie. Bannor zdawał się raczej 
odczuwać 
satysfakcję niż żal po stracie Laski. Pianościgły zaś przyjął wyjaśnienia 
Niedowiarka 
wzruszeniem ramion, jakby były nieistotne w porównaniu ze strapieniem 
przyjaciela.
– Ach, Covenancie, Covenancie – wyjęczał. – Jak potrafiłeś to znieść? Jak 
potrafiłeś 
wytrzymać coś takiego?
– Jestem trędowaty – odparł Covenant. Był zaskoczony, gdy usłyszał, że wymawia 
to 
słowo bez goryczy. – Potrafię wszystko znieść. Ponieważ tego nie czuję. – 
Zagestykulował 
swoimi chorymi rękoma, ponieważ jego łzy jawnie temu przeczyły. – To jest sen. 
Nie może 
mnie dotknąć. Ja jestem... – skrzywił się, przypominając sobie przekonanie, 
które 
doprowadziło Elenę do złamania prawa śmierci – bez czucia.
W odpowiedzi łzy zamgliły przepastne oczy Pianościgłego.
– I jesteś bardzo dzielny – powiedział stłumionym głosem. – Przewyższasz mnie.
Covenant o mało nie wybuchnął ponownie płaczem, widząc pogrążonego w smutku 
giganta. Opanował się jednak, myśląc o pytaniach, które miał do zadania, i 
rzeczach, które 
miał do powiedzenia. Chciał uśmiechnąć się do Pianościgłego, ale sztywne 
policzki nie 
pozwoliły mu na to. Miał wrażenie, że został przyłapany na uczynku wiecznego 
niepowodzenia, notorycznej nieadekwatności reakcji. Z ulgą odwrócił się, gdy 
Bannor 
skierował ich uwagę na pogodę.
Gwardzista uświadomił im nieobecność wiatru. Niedowiarek zajęty zmaganiami z 
Eleną 
prawie nie zauważył tej zmiany. Teraz jednak nieruchomość powietrza odczuł jako 
namacalny dowód powrotu zdrowia Krainy. W końcu ucichła lodowata zawierucha 
lorda 
Foula. Pod nieobecność wichru szara powłoka chmur wisiała posępna i pusta niczym 
trumna 
bez zwłok. W wyniku tego powietrze zrobiło się cieplejsze. Covenant prawie 
spodziewał się 
ujrzeć wilgoć topniejącej ziemi, niemal spodziewał się, że z miejsca nastanie 
wiosna. W ciszy 
nieruchomego powietrza dotarł do niego wyraźny huk wodospadu.
Bannor dostrzegł coś jeszcze; wyczuł coś, co Covenant przegapił. Po chwili 
zaprowadził 
Covenanta i Pianościgłego do Kolosa, aby pokazać im, co odkrył.
Obsydianowy monolit promieniował łagodnym ciepłem.
To ciepło niosło w sobie prawdziwą obietnicę wiosny; pachniało pączkami i 
zieloną 
trawą, aliantha, mchem i leśnym iłem. Covenant poczuł, że pod jego wpływem może 
się 
odprężyć. Odsunął od siebie cierpienia, strach, nie spełnione potrzeby i osunął 
się z 
wdzięcznością; usiadł, opierając się plecami o kojący kamień.
Pianościgły przeszukiwał okolicę, dopóki nie znalazł sakwy z jedzeniem, którą 
przyniósł 
z sobą ze schronienia ramenów. Razem z Bannorem i Covenantem zjedli w milczeniu 
posiłek 
pod wzniesioną pięścią Kolosa, jakby jednoczyli się z nim – jakby okazywali mu 
szacunek, 
przyjmując ciepło i osłonę jego kamienia. Nie potrafili inaczej wyrazić swej 
wdzięczności.
Covenant był głodny; nie jadł nic poza napojem Demondim, który podtrzymywał go 
na 
siłach przez wiele dni. Pomimo to jadł i chłonął ciepło z dziwną pokorą, jakby 
na nie nie 
zasłużył. W głębi duszy czuł, że zniszczenie Laski kupiło jedynie krótkie 
wytchnienie dla 
Krainy, niewielką zwłokę ostatecznego triumfu Wzgardliwego. I nie za jego sprawą 
było to 
wytchnienie. Odruch, który wyzwolił moc białego złota, był z pewnością równie 
nieświadomy i bezwiedny, jakby wydarzył się we śnie. Pomimo to następne życie 
zgasło 
przez niego. Czuł się upokorzony tą świadomością. Jadł i grzał się, ponieważ 
musiał jeszcze 
dokończyć swe dzieło, żadna inna istota w Krainie nie mogła tego uczynić za 
niego.
Po skończeniu oszczędnego posiłku wypytał towarzyszy, jak znaleźli się przy 
Kolosie.
Pianościgły skrzywił się na to wspomnienie. Opowieść zostawił oszczędnemu w 
słowach 
Bannorowi, a sam w tym czasie oczyścił i opatrzył czoło Covenanta.
W krótkich zdaniach Bannor oznajmił, że rameni byli w stanie odeprzeć atak na 
swe 
schronienie dzięki ogromnej pomocy giganta. To była długa i pełna ofiar bitwa. 
Minęła noc, 
nim Bannor i Pianościgły mogli rozpocząć poszukiwania Covenanta i Leny. (Ur-
podli! – 
mruknął Pianościgły na ranę Covenanta. – To się nie zagoi. Aby cię wziąć w 
niewolę, 
naznaczyli cię). Sługrzywi pozwolili tylko dwóm powrozom – Whane’owi i Lalowi 
pomagać 
w poszukiwaniach, ponieważ w nocy w zachowaniu ranyhyn zaszła zmiana. Ku 
zaskoczeniu i 
radości ramenów wielkie konie niespodziewanie ruszyły na południe, ku 
bezpiecznemu 
schronieniu w górach. Rameni natychmiast podążyli w ślad za nimi. Jedynie 
mieszanina lęku 
i troski o Ringthane skłoniła ich w ogóle do udzielenia jakiejś pomocy Bannorowi 
i 
Pianościgłemu.
Tak więc rozpoczęli we czwórkę swe polowanie. Stracili jednak zbyt wiele czasu, 
a wiatr 
i śnieg zatarły ślady. Zgubili je na południe od Trawiastego Brodu i nie 
potrafili już odszukać. 
W końcu uznali, że Covenant musiał uzyskać inną pomoc, dzięki której ruszył na 
wschód. 
Ruszyli więc, jak mogli najspieszniej, ku wodospadowi Rzeki Jeźdźca.
Wędrówka jednak za sprawą kresh i maruderów była powolna i uciążliwa. Obawiali 
się, 
że Covenant już wiele dni temu opuścił Górną Krainę. W pobliżu Kolosa natknęli 
się na 
bandę ur-podłych, którym towarzyszył furia Herem-Triock. Ku swemu przerażeniu 
ujrzeli, że 
tamci niosą ze sobą sztywnego jak trup Covenanta.
Zaatakowali we czterech i wybili ur-podłych. Nie mogli jednak zapobiec wezwaniu 
wysłanemu przez Herema. I nim zdążyli pokonać Herema, uratować Covenanta i 
odzyskać 
pierścień, na jego wezwanie odpowiedziała martwa Elena, dzierżąca Laskę Praw. 
Bez 
wysiłku opanowała ich. Potem oddała Whane’a Heremowi, aby udręka Triocka była 
bardziej 
dotkliwa. A Jehannum, po przybyciu, wszedł w ciało Lala. Resztę Covenant 
wiedział.
Bannor i Pianościgły nie znaleźli śladów Leny. Nie wiedzieli, co opóźniło 
przybycie 
Covenanta na Uskok.
– Kamień i Morze! – jęknął Pianościgły z gniewną odrazą, gdy Bannor skończył. – 
Ona 
mnie zbrukała. Muszę się wykąpać... Będę potrzebował całego morza do zmycia tego 
zniewolenia.
– Ja również – przytaknął Bannor.
Żaden z nich jednak się nie poruszył, choć Rzeka Jeźdźca była tuż za linią 
niskich 
wzgórz. Covenant wiedział, że wstrzymują się z jego powodu; zdawali się 
wyczuwać, że 
potrzebuje ich obecności, sami również mieli pytania. On jednak nie był jeszcze 
gotów do 
wyjawienia tego, co leżało mu na sercu. Po chwili milczenia zapytał więc z 
boleścią w głosie:
– Triock mnie przywołał... i nie żyje. Czemu nadal tu jestem?
Pianościgły zadumał się na krótko, po czym powiedział:
– Być może dlatego, że prawo śmierci zostało złamane – być może to właśnie prawo 
odsyłało cię z Krainy po śmierci tego, kto cię przywołał. A być może jest tak 
dlatego, że ja 
również miałem swój udział w tym przywołaniu.
– Tak – westchnął do siebie Covenant. Jego dług wobec Triocka był niewiele 
mniejszy od 
tego, co był winien Pianościgłemu.
Nie mógł dłużej uchylać się od odpowiedzialności; zmusił się, aby opowiedzieć, 
co stało 
się z Leną.
Mówił o niej przytłumionym głosem – o starej kobiecie, która zginęła krwawą 
śmiercią i 
nie zaznała spoczynku w grobie, ponieważ w swym szaleństwie uczepiła się 
mężczyzny, 
który ją skrzywdził. Jej śmierć była jedynie ostatnim z pasma nieszczęść w jej 
rodzinie. 
Wszyscy członkowie jej rodu ucierpieli z jego powodu: Trell skaleningas, 
Atiaran, małżonka 
Trella, wielki lord Elena, sama Lena – zniszczył ich wszystkich. To wszystko 
zmieniło go, 
uczyniło z niego innego człowieka. Dzięki temu mógł zadać następne pytanie.
– Pianościgły... – formułował swą prośbę, jak mógł najostrożniej – ...to nie 
moja sprawa, 
ale Pietten mówił o tobie jakieś okropne rzeczy. A może chciał, aby były 
okropne. Mówił... – 
ale nie potrafił tego powiedzieć. Bez względu na to, jakkolwiek by to wymawiał, 
to i tak 
zabrzmiałoby to jak oskarżenie.
Gigant westchnął i skulił się. Przyglądał się swym splecionym dłoniom, jakby 
gdzieś w 
ich łagodnym i morderczym zarazem uścisku tkwiła tajemnica, której nie chciał 
uchylić, ale 
nie mógł dłużej unikać odpowiedzi na to pytanie.
– Powiedział, że zdradziłem swój lud – że giganci z Morskich Rubieży wyginęli do 
ostatniego dziecka z rąk furii turiya, ponieważ ich porzuciłem. To prawda.
– Pianościgły! – jęknął Covenant. – Przyjacielu! – Wezbrał w nim smutek, o mało 
znów 
nie wybuchnął płaczem.
– Wiele przepadło tego dnia w Boleści – powiedział bez związku Bannor.
– Tak. – Pianościgły mrugał, jakby próbował powstrzymać łzy, ale jego oczy były 
suche, 
wysuszone niczym pustynia. – Tak... wiele rzeczy. A ja byłem z nich ostatni. 
Ach, 
Covenancie, jakże mam ci o tym opowiedzieć? W tym języku nie ma dostatecznie 
długich 
słów do tej opowieści. Żadne słowo nie potrafi wyrazić tęsknoty za utraconą 
ojczyzną, udręki 
z powodu słabnącego nasienia czy dumy... dumy z wierności... Ta wierność była 
jedyną 
odpowiedzią na nasze wymieranie. Więc mój lud... giganci... i ja także na swój 
sposób... 
gigantów wypełniało przerażenie... odraza tak głęboka, że sparaliżowała ich do 
szpiku kości... 
gdy zobaczyli swą dumę rozdartą... rozszarpaną niczym zbutwiałe żagle na 
wietrze. Załamali 
się tym widokiem. Ujrzeli znak nadziei odnalezienia Domu... wierność trzech 
braci... jedno 
dotknięcie mocy Wzgardliwego zmieniło w najpotężniejsze zło. Kto w Krainie mógł 
mieć 
nadzieję przeciwstawienia się gigantowi-furii? Tak więc bezdomni powzięli zamiar 
zniszczenia tego, czemu dochowywali wierności. Byli przerażeni swą daremną 
wiernością, 
głupotą praktykowanej przez długie wieki wierności. Wypełnił ich wstręt i nie 
pozostawił 
miejsca na myślenie, opór czy wybór. Postanowili raczej dać się zabić niż... 
patrzeć na efekty 
swego niepowodzenia... niż ryzykować, że kolejni z nich zostaną sługami 
Niszczyciela Dusz. 
Ja również... na swój sposób, ja także byłem przerażony, ale ja już widziałem 
to, czego oni 
nie widzieli. Widziałem, jak stawałem się tym, czego nienawidziłem. Ja jeden 
spośród mych 
pobratymców nie byłem zaskoczony. To nie widok giganta-furii mnie przeraził. 
To... mój 
własny lud. Ach! Kamień i Morze! Przerażali mnie. Piekliłem się na nich... 
biegałem po 
Boleści niczym czarne morze szaleństwa, ryczałem z powodu ich rezygnacji, 
wściekałem się, 
aby wykrzesać choć jedną iskierkę oporu w wilgotnej hubce ich serc. Ale oni... 
oni odłożyli 
swe narzędzia, wygasili ogniska i przygotowali swe domy jak na odejście... – 
Nagle jego 
stłumiona pasja wybuchnęła krzykiem. – Mój lud! Nie mogłem tego znieść! Uciekłem 
od nich 
z nikczemnością zalewającą mi serce... uciekłem od nich, żeby samemu również nie 
popaść w 
ich przerażenie. Dlatego zabito ich. Mogłem walczyć z furią, a opuściłem ich w 
najczarniejszej potrzebie. – Niezdolny dłużej nad sobą panować, podniósł się. 
Jego surowy, 
znękany głos zgrzytał mu chrapliwie w gardle. – Jestem zbrukany. Muszę... się 
umyć.
Sztywno wyprostowany odwrócił się i ciężko stąpając, odszedł w kierunku rzeki.
Bezradność Covenanta wobec jego bólu przerodziła się w gniew. Głos mu drżał, gdy 
mamrotał do Bannora:
– Jeśli powiesz choć jedno słowo potępienia, to przysięgam... – nie dokończył, 
powstrzymał się. Zbyt często w przeszłości niesłusznie oskarżał Bannora; 
gwardzista już 
dawno zasłużył sobie na lepsze traktowanie z jego strony, ale Bannor tylko 
wzruszył 
ramionami.
– Jestem Haruchai – powiedział. – My także nie jesteśmy odporni. Zepsucie ma 
wiele 
twarzy. Potępienie ma bardziej od innych powabną twarz, ale także jest maską 
Wzgardliwego.
Jego słowa kazały Covenantowi przyjrzeć się mu uważniej. Dosłyszał w nich coś, 
czego 
nigdy nie udało się ukoić, ani przy Szubienicznym Uroczysku, ani w schronieniu 
ramenów. 
Zwykle był to niemal odruchowy brak zaufania gwardzisty, ale gdy Covenant 
spojrzał mu w 
oczy, wyczuł, że tym razem chodziło o coś więcej.
– Nienawiść i zemsta też są maskami – podjął dalej bez zmiany tonu Bannor.
Covenanta uderzyło, jak bardzo gwardzista się postarzał. Śmiertelność zbierała 
żniwo w 
przyśpieszonym tempie. Jego włosy były równie siwe jak brwi; skóra była 
przywiędła, jakby 
zaczęła usychać; a zmarszczki znaczyły śmiertelnością jego twarz niczym wąwozy 
śmierci. 
Gwardzista nie wyglądał na człowieka, który porzucił ślub lojalności wobec 
lordów.
– Ur-lordzie – odezwał się tym samym tonem – co chcesz robić?
– Robić? – Covenant z całych sił starał się dorównać gwardziście, ale nie mógł 
patrzeć na 
starzejącego się Bannora bez wyrzutów sumienia. – Mam nadal zadanie do 
wykonania. 
Muszę iść do ochronki Foula.
– W jakim celu?
– Muszę go powstrzymać.
– Wielki lord Elena również usiłowała go powstrzymać. Widziałeś rezultat.
– Tak. – Covenant przyznał całkowitą słuszność Bannorowi, ale nie zachwiał się w 
swym 
zamiarze. – Muszę znaleźć lepsze rozwiązanie niż ona.
– Czy podjąłeś tę decyzję z nienawiści?
– Nie wiem – odpowiedział szczerze.
– A zatem czemu idziesz?
– Ponieważ muszę. – Owo „muszę” miało ciężar nieodpartej konieczności. Ucieczka, 
którą sobie wyobraził, gdy opuścił Morinmoss, nie wystarczała. Potrzeba Krainy 
trzymała go 
niczym uprząż. – Tak wiele rzeczy zrobiłem źle. Muszę spróbować je naprawić.
Bannor zastanawiał się nad tym przez chwilę, po czym zapytał bez osłonek:
– Czy wiesz zatem, jak posłużyć się pierwotną magią?
– Nie – odpowiedział Covenant. – Tak. – Zawahał się, nie dlatego że zwątpił w 
swą 
odpowiedź, ale ponieważ niechętnie mówił to głośno. Wyraźniej dostrzegł jednak, 
co tkwiło 
pomiędzy nim i Bannorem; w grę wchodziło coś więcej niż brak zaufania. – Nie 
wiem, jak ją 
przywołać czy cokolwiek z nią zrobić, ale wiem, jak ją uwolnić. – Doskonale 
pamiętał, jak 
Bannor nakłaniał go, by pomógł wielkiemu lordowi Prothallowi wezwać Ogniste Lwy 
Góry 
Gromu. – Jeśli uda mi się dostać do Złoziemnego Kamienia... to mogę coś zrobić.
– Kamień sieje zepsucie – głos gwardzisty był twardy.
– Wiem. – Świetnie rozumiał punkt widzenia Bannora. – Wiem. Dlatego właśnie 
muszę 
się do niego dostać. O to właśnie w tym wszystkim chodzi. To dlatego Foul mną 
manipulował. Dlatego Elena... dlatego Elena zrobiła to, co zrobiła. Dlatego 
Mhoram mi ufa.
– Czy to będzie następna profanacja? – nie ustępował Bannor.
Covenant musiał uspokoić się, nim odpowiedział.
– Mam nadzieję, że nie. Nie chcę, aby tak się stało.
Gwardzista w odpowiedzi wstał i spoglądając na niego z kamienną twarzą, rzekł:
– Ur-lordzie Covenancie, nie będę ci towarzyszył w realizacji tego zamierzenia.
– Nie? – zapytał Covenant. W głębi duszy liczył na towarzystwo Bannora.
– Nie. Ja już nie służę lordom.
– Więc postanowiłeś się od tego odciąć? – wychrypiał Covenant bardziej 
opryskliwie, niż 
zamierzał.
– Nie. – Bannor odparował beznamiętnie jego atak. – Udzielę wszelkiej możliwej 
pomocy. Podzielę się z wami całą swoją wiedzą o Wyniszczonych Równinach, Kurash 
Qwellinir i Gorących Popiołach, ale do Ridjeck Thome, gniazda Zepsucia – nie 
pójdę. 
Najgorętszym pragnieniem gwardii było stoczenie walki ze Wzgardliwym w jego 
domu, 
niepokalana służba przeciw Zepsuciu. To pragnienie nas zwiodło. Ja odsunąłem od 
siebie 
podobne myśli. Moje miejsce jest teraz z ranyhyn i ich ramenami na wygnaniu w 
górach.
Covenantowi zdawało się, że spod beznamiętnego tonu jego głosu przebija udręka – 
udręka, która – jak zawsze – sprawiała mu ból.
– Ach, Bannor – westchnął. – Czyżbyś aż tak bardzo wstydził się tego, kim byłeś?
Bannor uniósł brew, jakby jego pytanie było bliskie prawdy.
– Nie wstydzę się – powiedział dobitnie. – Ale jestem zasmucony, że tak wiele 
wieków 
trzeba było, abyśmy pojęli granice naszego oddania. W imię żadnej służby 
śmiertelnicy nie 
powinni wyrzekać się żon, snu i śmierci – w przeciwnym razie porażka staje się 
zbyt 
odrażająca, nie do zniesienia. – Przerwał, jakby się wahał, po czym dokończył: – 
Czy 
zapomniałeś, że wielki lord Elena nadała swej ostatniej rzeźbie nasze twarze?
– Nie. – Bannor wzruszył Niedowiarka. Jego odpowiedź była zarazem zapewnieniem i 
obietnicą. – Nigdy nie zapomnę.
Bannor powoli skinął głową, po czym powiedział:
– Ja również muszę się obmyć – i odszedł w kierunku rzeki, nie oglądając się za 
siebie.
Covenant patrzył za nim przez chwilę, potem oparł się plecami o ciepłą ścianę 
Kolosa i 
zamknął oczy. Wiedział, że nie powinien zwlekać z wyruszeniem, że każda spędzona 
tu 
chwila powiększa jego ryzyko. Lord Foul z pewnością wiedział, co się wydarzyło: 
poczuł 
nagłe zniszczenie Laski i będzie szukał wyjaśnienia, być może przywoła jeszcze 
raz Elenę zza 
grobu, aby odpowiedziała na jego pytania. Wówczas poczyni przygotowania 
przeciwko 
Niedowiarkowi; ochronka Foula będzie broniona; roześle grupy poszukiwawcze. 
Zwłoka 
mogła oznaczać porażkę.
Covenant nie był jednak gotów. Musiał jeszcze coś wyznać – musiał powiedzieć 
przyjaciołom o ostatniej i najtrudniejszej sprawie. Siedział więc, czekając na 
powrót Bannora 
i Pianościgłego, chłonąc ciepło Kolosa niczym pożywienie. Nie chciał odchodzić z 
miejsca, w 
którym umarł Triock, z brzemieniem najmniejszej nieuczciwości.
Bannor nie odszedł na długo. Wrócił razem z Pianościgłym osuszyć się w cieple 
kamienia. Pianościgły był znów opanowany. Zęby błyskały mu pomiędzy sztywną, 
wilgotną 
brodą, jakby palił się do drogi – jakby gotów był przedzierać się przez morze 
nieprzyjaciół, 
aby zadać cios Wzgardliwemu. Bannor stał z surową miną u boku giganta. 
Pominąwszy 
wzrost, wyglądali podobnie. Obaj spojrzeli Covenantowi prosto w oczy, gdy ten 
skierował na 
nich swój wzrok. Przez chwilę czuł się rozdarty pomiędzy nimi, jakby 
reprezentowali 
przeciwne bieguny jego dylematu.
Jeszcze dziwniejsze od tego rozdarcia było przeświadczenie, które się wraz z nim 
pojawiło. Pierwszy raz na mgnienie oka zrozumiał swe położenie. A pod wpływem 
tego 
wrażenia opadł z niego strach, niechęć i niepewność.
– Jest jeszcze coś – powiedział do nich – jeszcze jedna sprawa, o której muszę 
wam 
powiedzieć.
Potem usiadł, wpatrując się w martwą obręcz swego pierścienia, bo nie chciał 
widzieć ich 
reakcji przed końcem całej opowieści, i opowiedział, jak wielki lord Mhoram 
przywołał go do 
Revelstone i jak on odmówił przybycia.
Opowiadał tak zwięźle, jak potrafił, nie bagatelizując trudnej sytuacji 
panującej wówczas 
w Revelstone ani niebezpieczeństwa dziewczynki, dla której odmówił prośbie 
Mhorama, ani 
histerii, w jaką wpadł po dokonaniu swego wyboru. I stwierdził, że nie żałuje 
tej decyzji. 
Zdawała się nie mieć nic wspólnego ani z jego żalem, ani wolą; po prostu nie 
mógł postąpić 
inaczej. Krainie jednak nie brakowało powodów, by żałować takiej decyzji – 
miliony 
powodów, po jednym na każde stracone życie, po jednym na każdy dzień, który 
przedłużał 
zimę, ponieważ on nie oddał siebie i pierścienia w ręce Mhorama. Wyjaśnił to 
wszystko, aby 
Bannor i Pianościgły nie mogli zarzucić mu nieuczciwości.
Skończył i ponownie podniósł wzrok. Początkowo żaden z nich nie spojrzał mu w 
oczy; 
każdy osobno zdawał się rozważać to, co usłyszał. W końcu Bannor odpowiedział na 
spojrzenie Covenanta i stwierdził swym poprzednim tonem:
– Kosztowny wybór, Niedowiarku. Kosztowny. Można było uniknąć wielu krzywd...
– Kosztowny! – przerwał mu Pianościgły. – Można było! – Usta rozciągnęły mu się 
w 
dzikim uśmiechu, który odbił się echem w jego przepastnych oczach. – Dziecko 
uratował! 
Covenancie... przyjacielu... nawet przy całej swej stracie dostrzegam powód do 
radości z 
takiego wyboru. Twoje męstwo... Kamień i Morze! Zdumiewa mnie to.
Bannor nie dał się zbić z tropu.
– A zatem nazwij to męstwem. Jednakże jest ono kosztowne. Kraina jeszcze przez 
wiele 
lat będzie krwawić z wysiłku, bez względu na wynik twego pobytu w ochronce 
Foula.
– Wiem – po raz kolejny był zmuszony przyznać Covenant. Z przerażającą jasnością 
zdawał sobie z tego sprawę. – Nie mogłem inaczej postąpić. I... i nie byłem 
wtedy jeszcze 
gotów. Teraz jestem gotów... bardziej gotowy. – Nigdy nie będę gotowy, pomyślał. 
– Nie 
można być na to gotowym. – Być może teraz będę mógł zrobić to, czego wówczas nie 
mogłem.
Bannor patrzył mu w oczy przez chwilę, po czym skinął szorstko głową.
– Chcesz już ruszać? – zapytał beznamiętnie. – Zepsucie będzie z 
niecierpliwością na 
ciebie czekać.
Covenant westchnął i dźwignął się na nogi.
– Tak. – Nie chciał opuszczać podnoszącego na duchu ciepła Kolosa. – Gotowi czy 
nie, 
zaczynajmy.
Pomiędzy Bannorem i Pianościgłym przeszedł ostatnie wzgórza do miejsca, z 
którego 
mógł spojrzeć z Uskoku na Wyniszczone Równiny.
Przepaść wynurzyła się zza wzgórza tak nagle, jakby czaiła się tam w zasadzce na 
Covenanta. Niedowiarek stwierdził, iż spogląda z krawędzi dwa tysiące stóp w dół 
– ale 
uchwycił się ramion przyjaciół i głęboko oddychał, nie dopuszczając do siebie 
zawrotu 
głowy. Po chwili osłabło gwałtowne wrażenie wywołane tym widokiem i zaczął 
zauważać 
szczegóły.
Po prawej, u podnóża wzgórza, Rzeka Jeźdźca pędziła, aby przelać się nad 
krawędzią 
Uskoku. W tej okolicy urwisko rozpadało się na cztery czy pięć poszarpanych 
stopni, z 
których spadał wodospad przy wtórze huku i ryku wydawanego jednocześnie na 
wszystkich 
stopniach. Od podnóża wodospadu rzeka skręcała na południowy wschód, ku wiecznym 
pustkowiom Wyniszczonych Równin.
– Tam – powiedział Bannor – tam zaczyna się szlak waszej próby. Tam Rzeka 
Jeźdźca 
staje się Ściekiem Ruin i skażona płynie ku morzu. To mroczne i budzące odrazę 
wody, 
użyteczne jedynie dla ich mieszkańców. Przez pewien czas tamtędy właśnie będzie 
biegła 
wasza droga. Rzeka wytyczy wam szlak przez znaczną część tych niebezpiecznych 
równin. 
Doprowadzi was na południe od Kurash Qwellinir. Ty wiesz – skinął na 
Pianościgłego – że 
Wyniszczone Równiny tworzą rozległą wymarłą krainę wokół cypla Ridjeck Thome, na 
którym ochronka Foula wbija się klinem w morze. Pośród tej wymarłej krainy leży 
Kurash 
Qwellinir, Strzaskane Wzgórza. Niektórzy powiadają, że te wzgórza powstały z 
rozłupanej 
góry – inni, że utworzyły je żużle i odpadki z jaskini, palenisk i legowisk 
wojennych 
Zepsucia. Jednakże w istocie zbudowano je, to labirynt, który ma zmylić 
nieprzyjaciół. W 
nim znajduje się Gorak Krembal – Gorące Popioły. Przecinają cypel od morza do 
morza 
gorącą lawą i bronią dostępu do gniazda Zepsucia, tak że nikt nie może tamtędy 
przejść, by 
zdobyć pozbawioną bram gardziel ochronki. Stwory Zepsucia wychodzą i wchodzą do 
Ridjeck Thome przez tunele, których wyloty są ukryte w Kurash Qwellinir. Myślę 
jednak, że 
nie skorzystacie z takiego dojścia. Nie mam wątpliwości, że gigant mógłby 
odszukać tunel 
pośród labiryntu, ale na tej drodze czekałyby na was całe armie obrońców 
Zepsucia. Nie 
przeszlibyście. Powiem wam o przejściu przez Strzaskane Wzgórza od ich 
południowej 
strony. Tam znajduje się najwęższe miejsce Gorących Popiołów, gdzie lawa wylewa 
się do 
morza przez rozcięcie w urwisku. W tym miejscu gigant może znaleźć przejście. – 
Mówił tak, 
jakby omawiał wygodną ścieżkę pośród gór, a nie podejście do siedziby 
Wzgardliwego, który 
posiał zepsucie wśród gwardzistów. – Tym sposobem może uda wam się zdobyć 
Ridjeck 
Thome przez zaskoczenie.
Pianościgły chłonął te informacje, po czym skinął głową. Uważnie wysłuchał 
szczegółowego opisu drogi przez labirynt Kurash Qwellinir. Covenant także 
próbował 
słuchać, ale jego myśli błądziły. Zdawało mu się, że Uskok go woła. Groźba 
zawrotu głowy 
nie pozwalała mu na skupienie. – Elena – szepnął do siebie. Przywoływał ją w 
swych 
myślach, mając nadzieję, że jej wizerunek uspokoi go. Jednak na widok 
szmaragdowej 
emanacji jej losu zadrżał z jękiem.
– Nie! – oświadczył nadciągającemu zawrotowi głowy. – To nie musi tak być. To 
mój 
sen. Mogę coś z tym zrobić.
Pianościgły i Bannor patrzyli na niego dziwnym wzrokiem. Jego palce ściskały ich 
słabo, 
niecierpliwie. Nie potrafił oderwać oczu od pędzącego wodospadu, który wabił go 
w dół 
niczym przynęta śmierci.
Covenant wziął głęboki oddech. Zmusił się, aby palec za palcem puścić swych 
przyjaciół.
– Ruszajmy – mruknął. – Nie zniosę dłużej czekania.
Gigant podniósł swą sakwę.
– Jestem gotowy – powiedział. – Zapasy są skromne, ale nie mamy wyjścia. Musimy 
mieć nadzieję na znalezienie aliantha w Dolnej Krainie.
Nie odrywając oczu od wodospadu, Covenant zwrócił się do Bannora. Nie potrafił 
prosić, 
aby gwardzista zmienił swą decyzję, więc powiedział:
– Pogrzebiesz Triocka? On zasłużył sobie na przyzwoity grób.
Bannor kiwnął głową.
– Zrobię coś jeszcze – powiedział i wyciągnął spod swej krótkiej szaty 
przypalone 
metalowe okucia Laski Praw. – Zaniosę je do Revelstone. Gdy przyjdzie na mnie 
czas, wrócę 
w góry, do domu Haruchai. Po drodze odwiedzę Revelstone – jeśli lordowie i 
twierdza 
lordów się utrzymają. Nie wiem, jaką wartość może mieć jeszcze ten metal, ale 
być może ci, 
którzy przeżyją tę wojnę, zrobią z niego jakiś użytek.
– Dziękuję – szepnął cicho Covenant.
Bannor schował obręcze i skłonił się krótko przed Covenantem i Pianościgłym.
– Szukajcie pomocy wszędzie, gdzie zajdziecie – powiedział. – Nawet na 
Wyniszczonych 
Równinach Zepsucie nie panuje niepodzielnie. – Nim zdążyli odpowiedzieć, 
odwrócił się i 
pobiegł w kierunku Kolosa. Gdy mijał szczyt wzgórza, jego plecy powiedziały im 
równie 
wyraźnie jak słowa, że już go nigdy nie zobaczą.
– Bannor! – jęknął Covenant. – Czy było aż tak źle? – Czuł się osierocony, 
opuszczony, 
jakby zabrano mu połowę wsparcia.
– Spokojnie, przyjacielu – szepnął Pianościgły. – On zrezygnował z zemsty. 
Zbezczeszczono ponad dwa tysiące lat jego nieskalanej służby – pomimo to 
postanowił się 
nie mścić. Takich decyzji nie podejmuje się łatwo. Niełatwo je dźwigać. 
Zemsta... Ach, 
przyjacielu, zemsta jest najsłodszym ze wszystkich ponurych marzeń.
Covenant stwierdził, iż nadal wpatruje się w wodospad. Spadająca stopniami rzeka 
miała 
całą tę słodycz, o której wspomniał gigant. Niedowiarek otrząsnął się.
– Do diabła. – Pustka jego przekleństw zdawała się odpowiednia do jego stanu. – 
Ruszamy?
– Ruszamy. – Covenant czuł na sobie spojrzenie giganta. – Covenant... ur-
lordzie... nie 
ma potrzeby, abyś pokonywał to zejście. Zamknij oczy, a ja zniosę cię, tak jak 
wówczas, gdy 
schodziliśmy z wartowni Kevina.
– To było dawno temu – Covenant ledwie słyszał własną odpowiedź. Zaczynało mu 
się 
kręcić w głowie. – Muszę to zrobić sam. – Na chwilę pozwolił osłabnąć swemu 
oporowi i 
prawie padł na kolana. Ssący zawrót głowy coraz mocniej szarpał jego umysł i 
zrozumiał, że 
będzie musiał się mu poddać, zamiast od niego uciekać, że jedynym sposobem na 
opanowanie 
zawrotu głowy było znalezienie jego jądra. Gdzieś w centrum wirowania będzie 
oko, jądro 
stabilności. – Po prostu idź przodem... abyś mógł mnie złapać. – Jedynie w oku 
cyklonu mógł 
znaleźć spokojne miejsce.
Pianościgły przyjrzał mu się z powątpiewaniem, po czym ruszył ku krawędzi 
urwiska w 
pobliżu wodospadu. Covenant pokuśtykał za nim. Gigant podszedł do krawędzi i 
spojrzał w 
dół, aby wybrać najlepsze miejsce do zejścia, potem opuścił się i zniknął z oczu 
za brzegiem 
urwiska.
Covenant stał przez chwilę, kołysząc się na krawędzi Uskoku. Otchłań wodospadu 
przyzywała go niczym uwolnienie z delirium. Im bardziej kręciło mu się w głowie, 
tym 
bardziej nie wiedział, jak się temu oprzeć.
Krew pulsowała mu coraz mocniej w zranionym czole. Począł wirować wokół tego 
bólu 
niczym wokół osi i stwierdził, iż panika kusząca upadkiem łagodnieje. Sama 
nadzieja, że ten 
zawrót głowy ma nieruchome centrum, zdawała się ziszczać jego nadzieję. 
Wirowanie nie 
ustało, ale jego wpływ osłabł. Powoli pulsowanie w skroniach łagodniało.
Nie spadł......
Czuł się słaby niczym wygłodniały pokutnik – ledwie był w stanie unieść własny 
ciężar. 
Klęknął na krawędzi i opuścił nogi. Trzymając się kurczowo skraju urwiska, 
szukał po 
omacku oparcia dla nóg. Wkrótce czołgał się tyłem w dół Uskoku niczym w przepaść 
swej 
przyszłości.
Zejście trwało długo, ale nie było szczególnie trudne. Pianościgły ubezpieczał 
go przez 
cały czas, gdy pokonywał opadające stopniami urwisko. Najbardziej strome miejsca 
były 
łagodzone przez półki, szczeliny, karłowate krzaki, które umożliwiały pokonanie 
całego 
urwiska. Gigant bez trudu wynajdował zejścia odpowiednie dla Covenanta i 
ostatecznie 
Niedowiarek nabrał niejakiej pewności ruchów, dzięki czemu był w stanie pokonać 
ostatnie 
fragmenty urwiska bez pomocy.
W końcu dotarł do podnóża. Tam udał się prosto do stawu i zanurzył się w zimnej 
wodzie, aby uspokoić wyczerpane nerwy i zmyć z siebie pot swego strachu.
W tym czasie Pianościgły napełnił bukłak i sam solidnie napił się wody ze stawu. 
Być 
może była to ostatnia woda zdatna do picia. Potem gigant wyciągnął naczynie ze 
skaleningiem, aby Covenant mógł się osuszyć. Niedowiarek zapytał Pianościgłego, 
na jak 
długo wystarczą im zapasy.
Gigant skrzywił się.
– Dwa dni. Trzy może cztery, jeśli znajdziemy aliantha na Wyniszczonych 
Równinach. 
Jesteśmy daleko od ochronki Foula. Nawet gdybyśmy pobiegli prosto w objęcia 
Niszczyciela 
Dusz, to czekałyby nas trzy lub cztery dni bez jedzenia, nim on pożywienie 
uczyniłby 
niepotrzebnym. – Potem uśmiechnął się. – Mówi się, że głód jest dobrym 
nauczycielem. 
Przyjacielu, czeka nas w tej podróży obfitość wiedzy.
Covenant zadrżał. Miał już pewne doświadczenia z głodem. Teraz miał przed sobą 
perspektywę śmierci głodowej; czoło miał znów zranione; będzie musiał boso 
pokonać daleką 
drogę. Jeden po drugim zaczęły się spełniać warunki powrotu do jego własnego 
życia.
– Słyszałem, jak Hyrim raz mówił, że mądrość jest jedynie powierzchowna – 
wymamrotał, zawiązując szarfę swej szaty. – Czy coś w tym rodzaju. Znaczyłoby 
to, że 
trędowaci muszą być najmądrzejszymi ludźmi na świecie.
– A są? – zapytał gigant. – Czy ty jesteś mądry, Niedowiarku?
– Któż to wie? Jeśli jestem... to mądrość jest przeceniana.
Na te słowa Pianościgły uśmiechnął się szerzej.
– Być może jest... być może jest. Przyjacielu, jesteśmy dwoma najmądrzejszymi 
sercami 
w Krainie – my, którzy maszerujemy tak bezbronnie i nieuchronnie w samo serce 
królestwa 
Wzgardliwego. Zaiste, mądrość jest niczym głód. Być może to wspaniała rzecz... 
ale kto 
dobrowolnie by jej kosztował?
Pomimo braku wiatru powietrze nadal było zimowe. Skaliste brzegi stawu oblepiały 
sople 
lodu, tam gdzie rozpryskiwała się woda z wodospadu, a oddech Pianościgłego 
wzbijał 
obłoczki pary w wilgotnym powietrzu. Covenant potrzebował ruchu, aby się ogrzać 
i 
podtrzymać swą odwagę.
– Nie jest wspaniała – zgrzytnął na wpół do siebie. – Ale jest użyteczna. 
Chodźmy.
Pianościgły schował naczynie ze skaleningiem, po czym zarzucił sakwę na swe 
szerokie 
plecy i poprowadził Covenanta od Uskoku wzdłuż rzeki.
Noc zatrzymała ich, gdy uszli zaledwie trzy – cztery ligi, ale zdążyli już za 
sobą zostawić 
podnóże Uskoku i ostatnie skrawki nie splugawionej równiny, która kiedyś, w 
zamierzchłej 
przeszłości, rozciągała się od pustkowi Southron na południe ku Sarangrave i 
Pożeraczowi 
Życia, Wielkiemu Bagnu na północy. Szli starym korytem Ścieku Ruin.
Szare, kruche, obumarłe krzewy i drzewa – topole, jałowce, niegdyś piękne 
tamaryszki – 
wyrastały z wyschniętego błota po obu stronach strumienia, zajmując teren, który 
niegdyś był 
korytem rzeki. Ściek Ruin zwęził się przed wiekami i pozostawił na obu brzegach 
żyźniejsze 
błoto, w którym wytrzymałe drzewa i krzaki wiodły nędzną egzystencję, dopóki nie 
zniszczyła ich nadprzyrodzona zima lorda Foula. Ciemność sączyła się w 
powietrze, jakby 
parowała z ziemi, drzewa przybrały widmowe kształty zakazu, który niemal 
uniemożliwiał 
dalszą wędrówkę wyschniętym korytem rzeki. Covenant z rezygnacją zgodził się na 
zatrzymanie tu na noc, choć suchy muł cuchnął starym, duszącym zapachem, a z 
rzeki 
dobiegały hałasy niczym z zasadzki na ich drodze. Wiedział, że byliby 
bezpieczniejsi, gdyby 
wędrowali nocą, ale był zmęczony i nie wierzył, aby gigant mógł odnaleźć drogę w 
pochmurnych ciemnościach.
Później jednak odkrył, że rzeka błyszczy niczym migotliwy grynszpan; cała 
powierzchnia 
wody jaśniała stłumionym blaskiem. Źródłem tego światła nie była woda, ale 
świecące 
węgorze, które śmigały w jej nurtach. Sprawiały wrażenie wygłodniałych, a ich 
szczęki 
najeżone były zębiskami. Jednakże dzięki nim mogli znowu iść dalej.
Nawet w niesamowitym świetle węgorzy nie uszli jednak daleko. Zniszczenie Laski 
Praw 
zachwiało równowagę zimy lorda Foula. Nie rozpędzane przez wiatr chmury 
napęczniały i w 
przejmującym chłodzie ciemności uwolniły nagromadzony deszcz. Wkrótce z ich 
nieszczelnego uścisku popłynęły całe potoki, spadały prosto na Niższą Krainę, 
jakby pękło 
sklepienie podtrzymujące niebiosa. W takich warunkach Pianościgły nie mógł 
odszukać 
drogi. Nie pozostało im więc nic innego, jak tylko skulić się razem w błocie i 
przeczekać 
nawałnicę, próbując zasnąć.
Z nadejściem świtu deszcz ustał. Covenant i Pianościgły ruszyli dalej w 
zamglonym 
świetle poranka. Tego dnia widzieli ostatnie aliantha; w miarę jak zagłębiali 
się w 
Wyniszczone Równiny, błoto stawało się zbyt mało urodzajne dla skarbojagód. 
Wędrowali 
dalej, pokrzepiając się skromnymi racjami z topniejących zapasów. W nocy 
powrócił deszcz, 
przemoczył ich do suchej nitki.
Następnego dnia pomiędzy poszarzałymi drzewami wypatrzył ich orzeł. Zakołował 
dwa 
razy nisko nad głowami, a potem odleciał, pokrzykując drwiąco, niczym głos zza 
grobu:
– Pianościgły! Porzucił krewnych!
– Szukają nas – powiedział Covenant.
– Tak – gigant splunął gwałtownie. – Dopadną nas. – Wyszukał sobie gładki kamień 
wielkości dwóch pięści Covenanta i zabrał z sobą na wypadek, gdyby orzeł 
powrócił.
Jednakże ptaszysko pokazało się dopiero następnego dnia – po kolejnej deszczowej 
nawałnicy, która runęła na równiny, tak jakby powłoka chmur nad Krainą była 
wzburzonym 
morzem – zakołowało nad nimi dwa razy, rano i po południu. Za pierwszym razem 
orzeł 
naigrawał się z nich, dopóki Pianościgły nie cisnął w niego wszystkimi 
kamieniami, jakie 
mógł w pobliżu znaleźć, potem sfrunął niżej i wrzasnął pogardliwie:
– Ten, który porzucił krewnych! Nędznik!
Za drugim razem Pianościgły zachował jeden kamień w ukryciu. Poczekał, aż ptak 
opuści 
się niżej, po czym rzucił w niego z zabójczą siłą. Ptaszysko osłoniło się przed 
ciosem 
skrzydłami, i odleciało, ale przetrącone skrzydła ledwie były go w stanie 
utrzymać w 
powietrzu.
– Śpieszmy się – warknął Pianościgły. – To paskudne ptaszysko naprowadza na nas 
pościg. Jest już niedaleko.
Covenant ruszył, jak mógł najspieszniej na swych odrętwiałych, bosych nogach. O 
ile to 
było możliwe, trzymali się pod osłoną drzew, aby nie wypatrzyły ich szpiegujące 
ptaki. Ta 
przezorność zwolniła nieco ich tempo, ale największą przeszkodą było wyczerpanie 
Covenanta. Zdawało się, że rana i ciężkie przejścia u stóp Kolosa pozbawiły jego 
ciało 
niezbędnej sprężystości. Niewiele też spał w ciągu zimnych i mokrych nocy, a 
skąpe racje 
sprawiały, że powoli zaczynał przymierać głodem. W zawziętym milczeniu człapał 
liga za 
ligą, jakby w ruchu utrzymywał go tylko strach przed pościgiem. Tego wieczoru, w 
mrocznym blasku węgorzy, zjadł ostatnią porcję z zapasów Pianościgłego.
– I co teraz? – mruknął niewyraźnie, gdy skończył.
– Musimy się z tym pogodzić. Nie ma więcej.
– Do diabła! – jęknął w duchu Covenant. Wyraźnie pamiętał, co przytrafiło mu się 
w lesie 
za Heven Farm, gdy jego dobrowolne wyniszczenie doprowadziło go do histerii. 
Wspomnienie to napełniało go przerażeniem.
Z kolei przerażenie przywołało inne wspomnienia – byłej żony Joan i syna Rogera. 
Czuł 
przemożną potrzebę opowiedzenia o nich Pianościgłemu, jakby byli duchami, od 
których 
mógł się uwolnić, opowiadając o nich właściwej osobie. Nim jednak znalazł 
odpowiednie 
słowa, jego myśli rozproszył pierwszy pościg.
Grupa podobnych do małp stworów parła ku nim od południowej strony Ścieku Ruin. 
Bezgłośnie, niczym atak sennych koszmarów, wyłoniły się spomiędzy drzew w 
świetle 
węgorzy. Rzuciły się z niskiego brzegu i posuwały w poprzek rzeki ku swej 
zdobyczy.
Jednakże albo nie wiedziały o grożącym im niebezpieczeństwie, albo o nim 
zapomniały. 
Bez jednego krzyku zniknęły wszystkie w opalizującej kipieli. Żaden z nich już 
się nie 
pojawił.
Covenant i Pianościgły natychmiast ruszyli w dalszą drogę. W niesamowitym 
świetle 
węgorzy oddalali się od owego miejsca, najszybciej jak mogli.
Krótko potem zaczął padać deszcz. Spadł na nich niczym waląca się góra, czyniąc 
noc 
kompletnie nieprzenikliwą. Byli zmuszeni zatrzymać się. Skulili się razem jak 
rozbitkowie 
pod nędzną osłoną bezlistnych drzew, próbując zasnąć z nadzieją, że przy takiej 
pogodzie 
pościg za nimi nie ruszy.
Po jakimś czasie Covenant zapadł w drzemkę. Krążył już w pobliżu głębin 
prawdziwego 
snu, gdy Pianościgły obudził go.
– Posłuchaj!
Covenant nic nie słyszał poza nieprzerwanym szumem deszczu, ale uszy giganta 
były 
czulsze.
– Ściek Ruin wzbiera! Będzie powódź!
Potykając się niczym ślepcy, obijając o niewidoczne drzewa i krzewy, ślizgając 
się w 
wodzie, która sięgała im już powyżej kostek, usiłowali wspiąć się wyżej. Po 
długich 
zmaganiach udało im się wyjść ze starego łożyska rzeki, ale woda nadal 
wzbierała, a teren, na 
którym byli, nie wznosił się już. Teraz Covenant także słyszał przez szum 
deszczu głęboki 
ryk powodzi; zdawała się piętrzyć nad nimi w ciemności nocy. Brodził po kolana w 
mulistej 
wodzie i nie widział ratunku.
Pianościgły ciągnął go jednak naprzód. Po jakimś czasie dobrnęli do wyżłobionego 
przez 
erozję wąwozu. Jego ściany były śliskie, a woda lała się w nim niczym w 
szczelinie, ale 
gigant nie wahał się. Przymocował sobie Covenanta krótką liną z leptoru do 
pleców i ruszył w 
górę wąwozu.
Covenantowi zdawało się, że podróżował uczepiony Pianościgłego przez wiele lig, 
gdy w 
końcu poczuł, że zaczęli się wspinać. Ściany wąwozu zwężały się. Pianościgły 
pomagał sobie 
przy wspinaniu rękoma.
Zatrzymali się, gdy dotarli na zbocze wzgórza, gdzie woda ledwie zakrywała im 
nogi. 
Covenant opadł wyczerpany w błoto. Deszcz ustał, a on zapadł w odrętwiały sen, 
póki zimny 
szary świt nie począł znaczyć swej drogi przez zachmurzone niebo od wschodu.
W końcu Niedowiarek przetarł zaklejone zmęczeniem oczy i usiadł. Pianościgły 
spoglądał na niego z rozbawieniem.
– Ach, Covenancie – powiedział gigant – dobrana z nas para. Jesteś taki ubłocony 
i 
śmiertelnie poważny... Obawiam się, że ja wyglądam nie lepiej. – Wypiął ubabrane 
ciało w 
zabawnej pozie. – Co sądzisz?
Na chwilę Pianościgły przyjął wygląd wesołego i beztrosko bawiącego się dziecka. 
Covenant poczuł ukłucie bólu na ten widok. Ile to już minęło czasu, gdy ostatni 
raz słyszał 
śmiech giganta?
– Umyj twarz – wychrypiał, jak mógł najweselej. – Komicznie wyglądasz.
– Czynisz mi zaszczyt – odparował Pianościgły, ale nie roześmiał się. Jego 
rozbawienie 
przygasło, a on odwrócił się i opryskał twarz wodą, aby ją oczyścić.
Covenant poszedł za jego przykładem, choć był zbyt zmęczony, aby czuć się 
brudnym. 
Na śniadanie wypił trzy łyki z bukłaka, po czym niepewnie wstał na nogi.
W oddali dostrzegł kilka czubków drzew sterczących z brunatnego rozlewiska 
powodzi. 
Nie pozostał żaden inny ślad znaczący stare koryto Ścieku Ruin.
Po przeciwnej stronie, tam gdzie teraz zmuszeni byli ruszyć, ciągnęło się długie 
pasmo 
wzgórz. Piętrzyły się warstwami ponad nim, zdawały się niemal tak wysokie jak 
góry, a ich 
poszarpane zbocza były tak spustoszone, jakby od wieków były martwe po korzenie.
Covenant jęknął na ten widok. Jego umęczone ciało sprzeciwiało się, ale nie miał 
wyboru; nizina Ścieku Ruin była teraz nie do przebycia. Rozpoczęli wspinaczkę, 
mając na 
pokrzepienie jedynie skromne racje wody.
Wzgórza wznosiły się wolniej, niż się wydawało. Gdyby Covenant był dobrze 
odżywiony 
i zdrowy, to nie ucierpiałby zbytnio. Jednakże przy jego wyczerpaniu z ledwością 
mógł 
podciągnąć się w górę zbocza. Ropiejąca rana na czole bolała go niczym ciężkie 
brzemię 
uczepione czaszki, spychające go do tyłu. Gęste, wilgotne powietrze zdawało się 
zaklejać mu 
płuca. Co jakiś czas przyłapywał się na tym, że leży pośród kamieni i nie może 
sobie 
przypomnieć potknięcia.
Pomimo to z pomocą Pianościgłego szedł dalej. Tego dnia wspięli się na grzbiet 
długiego 
pasma wzgórz i zaczęli z niego schodzić.
Od czasu opuszczenia Ścieku Ruin nie widzieli śladów pogoni.
Następnego ranka, po nocnej ulewie tak ciężkiej i cuchnącej, jakby chmury były 
do cna 
zjełczałe, ruszyli w dół. Covenant uspokoił się, gdy jego wychudzone ciało 
przyzwyczaiło się 
do głodu – nie zrobił się silniejszy, ale mniej rozgorączkowany. Zszedł bez 
potknięcia. Potem 
powędrowali na wschód wyjałowioną ziemią, oddalając się od pasma wzgórz.
Po południu – ponurym i głodnym – dotarli do niesamowitego gąszczu ciernistych 
krzewów. Zarastały dno rozległej niecki; martwe głogi z gałęziami niczym ramiona 
i szarymi 
cierniami twardymi jak żelazo zagradzały im drogę przez blisko ligę. Całe dno 
niecki 
przypominało zniszczony sad, w którym hodowano krzewy na broń – na ostre piki i 
haki. 
Głogi rosły w wygiętych szeregach, jakby posadzono je tak, aby można ich było 
doglądać i 
zbierać z nich owoce. Tu i ówdzie w szeregach pojawiały się luki, ale z tej 
odległości 
Covenant nie mógł dojrzeć, co było ich powodem.
Pianościgły nie chciał przechodzić przez tę dolinę. Cierniste pustkowie z obu 
stron 
otaczał wyższy teren, a nagie drzewka nie zapewniały kryjówki; łatwo ich będzie 
wypatrzyć, 
gdy znajdą się na dnie niecki. Jednakże i tym razem nie mieli wyboru. Cierniste 
pustkowie 
rozciągało się daleko na południe i północ. Potrzebowaliby dużo czasu, aby je 
obejść – czasu, 
w którym głód mógł ich pokonać, a pościg dopaść.
Pianościgły, mrucząc pod nosem, przepatrzył dobrze okolicę, szukając śladów 
pogoni. 
Potem poprowadził Covenanta w dół ostatniego zbocza ku ciernistej dolinie.
Najniższe gałęzie drzewek znajdowały się sześć, siedem stóp nad ziemią. Covenant 
mógł 
poruszać się wyprostowany wzdłuż zagiętych szeregów pni, ale Pianościgły musiał 
iść na 
czworakach albo zginać się w pół, aby ciernie nie drapały mu głowy i tułowia. 
Poruszając się 
zbyt szybko, ryzykował zranienie. W rezultacie niebezpiecznie wolno pokonywali 
cierniste 
pustkowie.
Gruba warstwa pyłu pokrywała ziemię pod ich nogami. Zdawało się, że wszystkie 
deszcze z poprzednich nocy omijały tę dolinę. Martwa ziemia spoglądała w chmury, 
jakby 
całe lata ulewnych deszczy nie były w stanie zaspokoić pragnienia tych 
pradawnych 
pustkowi. Kroki wędrowców wzbijały duszące tumany, które wypełniały im płuca i 
gryzły w 
oczy – i wznosiły się w niebo, znacząc ich obecność równie wyraźnie jak dym.
Wkrótce dotarli do jednej z przerw w ciernistych drzewkach. Ku swemu zdumieniu 
stwierdzili, że był to dół z błotem. Mokra glina bulgotała w małym stawie. W 
przeciwieństwie 
do otoczenia z martwego pyłu bajorko zdawało się kipieć jakimś rodzajem błotnego 
życia, ale 
było równie zimne jak zimowe powietrze. Covenant cofnął się, jakby kryło w sobie 
niebezpieczeństwo, i pośpieszył pomiędzy ciernistymi drzewkami tak szybko, jak 
tylko mógł 
iść Pianościgły.
Byli w połowie drogi do wschodniego krańca doliny, gdy w oddali za sobą 
usłyszeli 
ochrypłe okrzyki. Dostrzegli dwie duże grupy maruderów, wypadające spomiędzy 
wzgórz w 
różnych miejscach. Grupy połączyły się i razem rzuciły pomiędzy głogi, zawyły, 
poczuwszy 
zapach krwi swej zdobyczy.
Covenant i Pianościgły odwrócili się i rzucili do ucieczki.
Covenant gnał pędzony strachem. W pierwszym zrywie był w stanie myśleć jedynie o 
biegu, poruszaniu nogami i pompowaniu powietrza do płuc. Wkrótce zdał sobie 
jednak 
sprawę, że oddala się od Pianościgłego. Ruch na czworakach ograniczał prędkość 
giganta; 
Pianościgły nie mógł efektywnie wykorzystać swych długich nóg, nie raniąc sobie 
głowy o 
ciernie.
– Uciekaj! – krzyknął do Covenanta. – Ja ich zatrzymam!
– Ani mi się śni! – Covenant zwolnił, aby zrównać z gigantem swój krok. – 
Siedzimy w 
tym razem.
– Uciekaj! – powtórzył Pianościgły, machając ponaglająco ręką, jakby chciał 
odgonić 
Covenanta.
Covenant zamiast odpowiedzi przyłączył się do przyjaciela. Słyszał dzikie 
pokrzykiwania 
pościgu, jakby goniący mieli zaraz chwycić go pazurami za plecy, ale został z 
Pianościgłym. 
Stracił już zbyt wielu ważnych dla siebie ludzi.
Nagle Pianościgły zatrzymał się.
– Idź, mówię! Kamień i Morze! – w jego głosie pobrzmiewała wściekłość. – 
Myślisz, że 
potrafię znieść widok zniweczenia twych zamiarów z mego powodu?
Covenant obrócił się i zatrzymał.
– Ani mi się śni – wysapał ponownie. – Bez ciebie jestem do niczego.
Pianościgły okręcił się, aby spojrzeć na nacierających.
– W takim razie musisz teraz znaleźć sposób na posłużenie się białym złotem. 
Jest ich 
zbyt wielu.
– Nie będę musiał, jeśli będziesz szedł dalej! Do diabła! Możemy ich jeszcze 
prześcignąć.
Gigant odwrócił się z powrotem, aby spojrzeć na Covenanta. Przez moment jego 
mięśnie 
napięły się, aby ponieść go znowu w przód, ale potem zesztywniał i zadarł głowę 
do góry. 
Wpatrywał się przez chwilę gorączkowo w coś w oddali za głową Covenanta.
Niedowiarka ogarnęło nowe przerażenie. Odwrócił się i powędrował oczyma za 
wzrokiem giganta.
Na wschodnim zboczu doliny byli ur-podli. W wielkiej liczbie gnali ku 
ciernistemu 
pustkowiu, jakby się nagle wyroili, a po drodze formowali trzy kliny. Covenant 
widział ich 
wyraźnie poprzez ciernie. Po dotarciu na dno doliny ur-podli zatrzymali się i 
machnęli swymi 
prętami. Podpalili martwe drzewa na całym wschodnim skraju lasu.
Głogi zapłonęły natychmiast. Płomienie strzeliły z rykiem w górę, gwałtownie 
przenosiły 
się po gałęziach z drzewa na drzewo. Każdy pień zmienił się w pochodnię, od 
której 
zajmował się sąsiedni głóg. Po chwili Covenant i Pianościgły zostali odcięci od 
wschodu 
ścianą ognia.
Pianościgły spoglądał to na ogień, to na nacierającą pogoń, a z jego oczu, spod 
gęstych 
brwi strzelały wściekłe błyski niczym żądza walki.
– W pułapce! – krzyknął, jakby niemożliwość wyjścia z tej sytuacji oburzała go, 
ale jego 
gniew miał inne znaczenie. – Pomylili się! Ja jestem odporny na ogień. Mogę 
przedrzeć się i 
zaatakować!
– Ale ja nie jestem odporny – odparł z odrętwieniem Covenant. Rosnąca wściekłość 
giganta przyprawiała go z lęku o mdłości. Wiedział, jak powinien zareagować. 
Pianościgły o 
wiele lepiej był przygotowany do walki ze Wzgardliwym. Powinien więc rzec: – 
Bierz mój 
pierścień i idź. Znajdziesz sposób, aby się nim posłużyć. Przedrzesz się przez 
tych ur-podłych 
– ale jego gardło nie chciało sformułować tych słów. Zakipiało w nim z obawy, że 
Pianościgły sam poprosi o ślubną obrączkę. To go skłoniło do szukania innego 
wyjścia.
– Czy potrafisz pływać w ruchomych piaskach? – wycharczał.
Gigant spojrzał na niego szeroko otwartymi oczyma, jakby powiedział coś 
niepojętego.
– Doły z błotem! Możemy się w jednym z nich ukryć – dopóki ogień nie przejdzie. 
Jeśli 
potrafisz utrzymać nas na powierzchni.
Pianościgły nadal gapił się na niego, nic nie rozumiejąc. Covenant przestraszył 
się, że 
gigant za bardzo pogrążył się już we wściekłości, aby zrozumieć, co do niego 
mówił. Po 
chwili jednak Pianościgły opanował się. Raptownym przypływem woli zapanował nad 
chęcią 
walki.
– Tak! – warknął. – Chodź! – Natychmiast puścił się w kierunku ognia.
Pędzili, aby znaleźć staw z bulgoczącą gliną, nim dopadnie ich pościg. Covenant 
bał się, 
że będzie za późno; nawet przez wściekły ryk ognia docierały do niego wycia 
goniących. 
Płomienie przesuwały się z przerażającą szybkością. Goniące ich stwory były 
kilkaset jardów 
za nimi, gdy Covenant skoczył w zasięg gorąca bijącego od płomieni i szukał 
jednego z 
owych dołów.
Nie mógł jednak żadnego znaleźć. Fala gorąca paliła mu oczy, na wpół go 
oślepiając. Był 
zbyt blisko ognia, który wygryzał sobie ku niemu drogę w wierzchołkach drzew 
niczym 
pożerająca świat bestia. Zawołał na Pianościgłego, ale jego głos znikł pośród 
zgiełku pożaru.
Gigant schwycił go za ramię i poderwał do góry. Pędząc na czworakach niczym 
kaleka, 
kierował się do stawu znajdującego się prosto pod ścianą ognia. Gałęzie i 
ciernie w pobliżu 
dołu już rozkwitały pomarańczowymi kwiatami, jakby ogień przywrócił je do życia.
Pianościgły skoczył do błota. Impet zniósł ich pod powierzchnię, ale dzięki 
fantastycznej 
sile nóg gigant ponownie wypchnął ich do góry. Rosnący żar zdawał się 
natychmiast 
przypiekać im twarze, ale Covenant bardziej bał się błota. Przez chwilę rzucał 
się 
przeraźliwie, potem przypomniał sobie, że w ruchomych piaskach najszybciej ginie 
się, 
szamocząc. Przeciwstawiając się z całych sił instynktownej panice, zmusił się do 
zaprzestania 
walki. Poczuł, że za jego plecami Pianościgły robi to samo. Jedynie ich głowy 
wystawały z 
błota.
Nie utonęli. Ogień przeszedł ponad nimi, osmalając boleśnie twarz Covenantowi, 
podczas 
gdy on wisiał w mokrej glinie, ledwo ważąc się oddychać. Wraz z przejściem ognia 
jego 
bezradność zdawała się jeszcze rosnąć.
Po odejściu płomieni będą wraz z Pianościgłym pływać w tym bagnisku, mogąc 
bronić 
się przeciwko trzem klinom ur-podłych jedynie poruszeniem ramion.
Covenant zaczerpnął duży oddech, aby zawołać Pianościgłego. Jednakże nie 
skończył 
jeszcze wciągać powietrza, gdy w głębi błota ręce schwyciły go za kostki i 
pociągnęły w dół.
18. Zepsuty
Covenant szarpał się desperacko, usiłując wydobyć się na powierzchnię, ale błoto 
tłumiło 
jego ruchy, wsysało wszystkie jego wysiłki, a ręce zaciśnięte na kostkach 
ciągnęły go szybko 
w dół. Szukał po omacku Pianościgłego, ale na nic nie trafił. Czuł, że był już 
głęboko pod 
powierzchnią dołu.
Z ponurą zawziętością wstrzymywał oddech. Jego uparty instynkt przetrwania kazał 
mu 
nie zaprzestawać walki, choć wiedział, że nigdy nie mógłby wypłynąć na 
powierzchnię z tych 
zimnych głębin. Zginał się, pokonując z wysiłkiem opór błocka, sięgał rękoma w 
dół nóg, 
usiłując schwycić trzymające go palce. Nie mógł jednak ich znaleźć. Ciągnęły go 
w dół – czuł 
ich mokry uścisk na kostkach – ale jego ręce na nic nie natrafiały tam, gdzie 
powinny być 
tamte palce, gdzie musiały być.
W tej krytycznej chwili zdawało mu się, że poczuł przez moment pulsowanie 
białego 
złota. Jednakże nie towarzyszyło temu doznanie mocy, a samo pulsowanie zniknęło, 
gdy 
tylko sięgnął ku niemu swymi myślami.
W płucach zaczynało mu brakować powietrza. Wewnętrzną powierzchnię powiek 
pokryła 
sieć czerwonych, świecących żyłek. Zaczął krzyczeć jak oszalały: – Nie w ten 
sposób! Nie w 
ten sposób!
W następnej chwili poczuł, że zmienił kierunek ruchu. Podczas gdy jego płuca 
jęczały o 
powietrze, ręce początkowo ciągnęły go poziomo, a potem ku górze. Z mokrym 
cmoknięciem 
wyciągnęły go z błota w przejmujące, wilgotne, czarne powietrze.
Covenant począł łapczywie chwytać oddech. Powietrze było nieświeże i cuchnące 
niczym 
w wilgotnej krypcie, ale oznaczało życie i chwytał je zachłannie. Przez długą 
chwilę 
czerwone ornamenty w jego mózgu oślepiały go. Kiedy oddech uspokoił się i 
przeszedł w 
stłumione dyszenie, oczyścił oczy z błota i otworzył je, próbując zobaczyć, 
gdzie jest.
Wokół niego panowały kompletne ciemności.
Leżał na wilgotnej glinie. Gdy poruszył się, jego lewe ramię dotknęło gliniastej 
ściany. 
Wstał i wyciągnął ręce nad głowę; na wysokości ramion odkrył nad sobą 
sklepienie. Zdawało 
się, że jest pod ścianą zagrzebanej w glinie pieczary.
– On nie widzi – odezwał się wilgotny głos w pobliżu jego ucha. Brzmiał jak głos 
kogoś 
małego i przestraszonego, ale Niedowiarek wzdrygnął się zaskoczony, odskoczył do 
tyłu i 
osunął się, dysząc, po ścianie.
– To dobrze – odparł inny bojaźliwy głos. – Mógłby nas skrzywdzić.
– To nie jest dobrze. Dostarczcie mu światło. – Ten głos zdawał się bardziej 
rezolutny, ale 
też drżał wylękniony.
– Nie! Nie, nie. – Covenant mógł odróżnić ośmiu czy dziesięciu mówiących.
– Jeśli nie mamy zamiaru mu pomóc, to nie powinniśmy go ratować – nalegał 
surowszy 
głos.
– On może nas skrzywdzić!
– Jeszcze nie jest za późno. Utopmy go.
– Nie. – Rezolutny głos przybrał na sile. – Wybraliśmy to ryzyko.
– Och! Jeśli Sprawca się dowie...!
– Wybraliśmy, mówię! Uratować, a potem zabić – to z pewnością byłoby dzieło 
Sprawcy. 
Lepiej, aby nas skrzywdził. Ja... – głos zawahał się bojaźliwie – ja sam 
dostarczę mu światło, 
jeśli będę musiał.
– Przygotować się! – odpowiedzieli chórem, wzbudzając trwogę w Covenancie.
Po chwili usłyszał dziwny odgłos, podobny do tego, jaki towarzyszy wpychaniu 
kija w 
błoto. Kilka stóp od jego twarzy pojawiło się przyćmione czerwone jarzenie.
Światło pochodziło od groteskowej postaci z gliny stojącej na dnie pieczary. 
Była 
wysokości około dwóch stóp i stała przed nim niczym gliniany posąg uformowany 
przez 
niewprawne dłonie dziecka. Covenant dostrzegł niezdarne kończyny, ledwie 
zaznaczone rysy, 
ale nie widział oczu, uszu, ust ani nosa. Czerwonawe zagłębienia w jego brązowej 
postaci 
jaśniały przytłumionym blaskiem, dając skąpe oświetlenie.
Covenant stwierdził, że znalazł się na końcu tunelu. W pobliżu znajdował się 
szeroki dół 
bulgoczącego błota, a za nim schodziły się ściany, strop i dno, zamykając 
pomieszczenie. W 
przeciwnym kierunku tunel niknął w ciemnościach.
Na granicy światła stało kilkanaście niskich glinianych postaci, podobnych do 
tej przed 
nim.
Nie poruszały się, nie wydawały żadnych dźwięków. Sprawiały wrażenie 
nieożywionych, 
jakby pozostawiło je po sobie stworzenie, które zbudowało ten tunel. Jednakże w 
tunelu nie 
było nikogo czy niczego innego, co mogłoby do niego przemówić. Covenant gapił 
się na 
nieforemne postacie i próbował pozbierać myśli.
Nagle w dole z błotem zakipiało. Przed Covenantem wyskoczyło z bagniska jeszcze 
kilka 
glinianych postaci, ciągnąc za sobą dwie ogromne nogi. Jarząca się figurka 
szybko wycofała 
się w głąb tunelu, aby zrobić miejsce. W następnej chwili do tunelu wciągnięto 
Pianościgłego. 
Stwory wycofały się, dołączając do postaci przyglądających się Covenantowi.
Płuca giganta utrzymały Pianościgłego przy życiu; nie stracił nawet 
przytomności. Zaczął 
miotać się w ciasnej komorze, zamachnął się w stronę glinianych postaci, 
powarkując z 
wściekłością w oczach.
Słabiutkie światło natychmiast zgasło. Pośród przeraźliwych krzyków gliniane 
stwory 
uciekły w głąb tunelu.
– Pianościgły! – zawołał Covenant. – Oni nas uratowali!
Usłyszał, że gigant zatrzymuje się, słyszał, jak dyszy ochryple.
– Pianościgły – powtórzył. – Gigancie!
Pianościgły przez chwilę oddychał głęboko, po czym powiedział:
– Przyjacielu – w ciemności jego głos był zduszony, jakby pełen tłumionych 
wzruszeń – 
jesteś zdrów?
– Zdrów? – Covenant poczuł, że lada chwila straci równowagę, balansując na 
krawędzi 
histerii, ale opanował się. – Nie zrobili mi krzywdy. Pianościgły... myślę, że 
oni nas 
uratowali.
Gigant dyszał przez dłuższą chwilę, odzyskując panowanie nad sobą.
– Tak – stęknął. – Tak. A ja teraz nauczyłem ich strachu przed nami – rzekł, po 
czym 
dodał, kierując głos w głąb tunelu: – Proszę, wybaczcie mi. Rzeczywiście nas 
uratowaliście. 
Mało nad sobą panuję... tak, szybko wpadam w gniew, zbyt szybko. Jednakże 
niechcący 
sprawiliście, że rozpacz ścisnęła mi serce. Zabraliście mego przyjaciela, a mnie 
zostawiliście. 
Lękałem się, że on nie żyje... wpadłem w rozpacz. Bannor, gwardzista, powiedział 
nam, 
abyśmy wszędzie po drodze rozglądali się za pomocą. Głupiec ze mnie, że nie 
szukałem jej 
tak blisko włości Niszczyciela Dusz. Gdy wciągnęliście i mnie, moimi myślami 
zawładnęła 
już wściekłość. Błagam was o wybaczenie.
Z ciemności odpowiedziała mu głucha cisza.
– Ach, wysłuchajcie mnie! – zawołał z przejęciem. – Uratowaliście nas z rąk 
Wzgardliwego. Nie porzucajcie więc nas teraz.
Napięta Cisza W końcu pękła.
– Rozpacz jest dziełem Sprawcy – powiedział głos. – Nie była naszym zamiarem.
– Nie wierzcie im! – zawołały inne głosy. – Oni są twardzi.
Jednakże szurające odgłosy stóp wróciły do Covenanta i Pianościgłego, a niektóre 
z 
glinianych kształtów poczęły świecić, wypełniając tunel światłem. Stworzenia 
podchodziły 
ostrożnie i zatrzymywały się poza zasięgiem ramion giganta.
– My również prosimy o wybaczenie – powiedział przywódca, jak mógł najpewniej.
– Ach, nie musicie tego czynić – odparł Pianościgły. – Być może niezbyt 
pochopnie 
uznaję przyjaciół, ale gdy to już uczynię, nie muszą się mnie bać. Jam jest 
Słone Serce 
Pianościgły... – przełknął ślinę, jakby słowa chciały go zadławić – ...ostatni z 
gigantów z 
Morskich Rubieży. Moim przyjacielem jest Thomas Covenant, ur-lord i powiernik 
białego 
złota.
– Wiemy – powiedział przywódca. – Słyszeliśmy. My jesteśmy jheherrin – aussat 
jheherrin Befylam. Siedziba Sprawcy nie ma tajemnic, których by jheherrin nie 
słyszały. 
Mówiono o was. Ułożono przeciwko wam plany. Jheherrin rozprawiały i postanowiły 
wam 
pomóc.
– Jeśli Sprawca się dowie – głos za przywódcą zadrżał – jesteśmy zgubieni.
– To prawda. Jeśli domyśli się, że wam pomogliśmy, nie będzie nas dłużej 
tolerował. 
Boimy się o nasze życie, ale wy jesteście jego wrogami. A legendy powiadają...
Nagle przywódca przerwał, odwrócił się, aby naradzić się z innymi jheherrin. 
Covenant 
zafascynowany przyglądał się, jak szeptali między sobą. Z odległości wyglądali 
podobnie, ale 
po dokładniejszym przyjrzeniu się okazywało się, że są tak różni jak gliniane 
figurki różnych 
dzieci. Różnili się rozmiarami, kształtem, odcieniem, bojaźliwością, brzmieniem 
głosu. 
Łączyło ich jedynie dziwne wrażenie niestałości. W czasie ruchu wybrzuszali się 
i ściskali, 
jakby w całości utrzymywała ich tylko delikatna skórka napięcia powierzchniowego 
– jakby 
każde szturchnięcie czy cios mogły obrócić ich w kupkę mokrej gliny.
Po krótkiej naradzie przywódca powrócił. Jego głos drżał, jakby lękał się 
własnego 
brzmienia.
– Dlaczego przyszliście? Ośmieliliście się... Co jest waszym zamiarem?
Pianościgły odpowiedział z zawziętością, aby jheherrin mu uwierzyły.
– Naszym zamiarem jest zniszczenie lorda Foula Wzgardliwego.
Covenant drgnął, słysząc to oświadczenie, ale nie mógł temu zaprzeczyć. Jak 
inaczej 
mógłby opisać to, co zamierzał uczynić?
Jheherrin ponownie się naradziły, po czym oznajmiły pośpiesznie, z lękiem:
– Tego nie da się uczynić. Chodźcie z nami.
To nagłe oświadczenie zabrzmiało niczym rozkaz, choć głos przywódcy był zbyt 
drżący, 
aby wydawać rozkazy. Covenant czuł przemożną chęć protestu, nie dlatego, aby 
miał coś 
przeciwko pójściu za jheherrin, ale ponieważ chciał wiedzieć, dlaczego uważali 
jego 
przedsięwzięcie za niemożliwe. Uprzedzili jednak jego pytania swym skwapliwym 
odejściem; nim zdążył sformułować pytanie, połowa jaśniejących postaci odeszła, 
a pozostałe 
odchodziły.
Pianościgły wzruszył ramionami i dał znak, aby Covenant ruszył przed nim w głąb 
tunelu. Niedowiarek skinął głową, po czym jęknął ze zmęczenia i ruszył na 
czworakach za 
jheherrin.
Gliniane stwory poruszały się niespodziewanie szybko. Wybrzuszając się i 
przelewając, 
na wpół biegły, na wpół przelewały się tunelem. Covenant nie był w stanie 
dotrzymać im 
kroku. Posuwał się skulony, płuca bolały go od stęchłego powietrza, a nogi co 
rusz ślizgały 
się na śliskiej glinie. Pianościgły poruszał się jeszcze wolniej; niskie 
sklepienie zmusiło go do 
czołgania się. Kilka jheherrin zostało jednak z nimi, prowadząc ich przez 
zakręty i 
skrzyżowania korytarzy. W miarę jak sieć korytarzy rozgałęziała się, strop 
tunelu wznosił się 
coraz wyżej. Wkrótce Covenant mógł stanąć wyprostowany, a Pianościgły iść 
skulony. Teraz 
posuwali się szybciej.
Wędrowali tak przez długi czas. Szli przez wiele mil tak szybko, jak tylko 
Covenant 
potrafił, poprzez zawiłe skrzyżowania, gdzie tunele dziurawiły ziemię jak 
rzeszoto, a 
wędrowcom migały przed oczyma inne stwory, wszystkie spieszące w tę samą stronę 
poprzez 
glinę tak mokrą i gęstą, że Covenant z trudem w niej brnął, pomiędzy żyłami 
węgla 
odbijającymi jaskrawo blask jheherrin. Jednakże nie było to zbyt duże tempo i 
malało stale z 
upływem lig. Już od dwóch dni Niedowiarek nic nie jadł i od dziesięciu nie 
wypoczywał. 
Zaschnięte błoto pulsowało mu na czole niczym gorączka. Drętwota rąk i nóg – 
brak czucia, 
który nie miał nic wspólnego z zimnem – rozprzestrzeniała się.
Pomimo to parł naprzód. Nie lękał się, że się okaleczy; przy jego zmęczeniu 
stracił nad 
nim władzę ów wieczny lęk trędowatych. Nogi, głowa, głód – zaczynały się 
spełniać warunki 
powrotu do własnego świata. To nie strach przed trądem popychał go naprzód. 
Kierowały nim 
inne pobudki.
Warunki wędrówki stopniowo poprawiały się. W tunelach skała zaczęła zastępować 
glinę; powietrze powoli robiło się coraz lżejsze, czystsze; temperatura była 
umiarkowana. To 
pomagało Covenantowi iść dalej, a gdy tylko chwiał się, troska i wsparcie 
Pianościgłego 
przywracały mu równowagę. Szedł liga za ligą, jakby próbował wymazać nieznośną 
drętwotę 
swych nóg o nagą skałę.
W końcu popadł w rodzaj śpiączki. Nie zwracał już uwagi na otoczenie, swych 
przewodników czy wyczerpanie. Nie czuł, jak Pianościgły od czasu do czasu kładł 
mu rękę na 
ramieniu, aby skierować go w odpowiednią stronę. Niespodziewanie stwierdził, że 
stoi w 
dużej, skalnej pieczarze, pełnej tłoczących się stworów, i gapi się w 
osłupieniu, jakby nie 
mógł wyobrazić sobie, jak się tu dostał.
Większość stworów stała w bezpiecznej odległości od nich, ale kilka wysunęło się 
naprzód, niosąc miski z wodą i jedzeniem. Niedowiarek czuł bijący od nich 
instynktowny 
strach. Jednakże zbliżyły się wystarczająco, aby podać im miski.
Covenant wyciągnął po nie rękę, ale gigant powstrzymał go.
– Ach, jheherrin – odezwał się Pianościgły oficjalnym tonem – wasza gościnność 
jest dla 
nas zaszczytem. Gdybyśmy tylko mogli, uhonorowalibyśmy was należycie, przyjmując 
wasze 
dary. Ale my nie jesteśmy tacy jak wy – żyjemy w inny sposób. Wasze jedzenie 
miast pomóc, 
wyrządziłoby nam krzywdę.
Jego przemowa wytrąciła Covenanta ze stanu sennego odrętwienia. Zmusił się, aby 
zajrzeć do misek, i stwierdził, że Pianościgły miał rację. Jedzenie miało wygląd 
stopionego 
marglu i cuchnęło zgnilizną, jakby przez stulecia rozkładała się w nim padlina.
Woda jednak była świeża i czysta. Pianościgły przyjął ją, skłaniając się w 
podziękowaniu, 
upił solidny łyk, po czym podał miskę Covenantowi.
Po raz pierwszy Niedowiarek uprzytomnił sobie, że na ciernistym pustkowiu 
zgubili 
sakwę giganta.
Fala zimnej wody, wlewająca się w pustkę jego żołądka, pomogła mu do reszty 
otrząsnąć 
się z otępienia. Covenant wypił do dna, rozkoszując się jej świeżością, jakby 
sądził, że nigdy 
już nie skosztuje niczego czystego. Zwrócił miskę czekającemu, drżącemu 
jheherrin i skłonił 
się, naśladując jak najlepiej ukłon Pianościgłego.
Potem zaczął oceniać swą sytuację. W pieczarze było już kilkaset stworów, a 
następne 
ciągle przybywały. Podobnie jak jheherrin, które ich uratowały, wszystkie wydały 
się 
zrobione z ożywionej gliny. Miały groteskowe kształty, niczym potwory śmieszne w 
swej 
potworności; brakowało im jakichkolwiek organów zmysłów, które Covenant mógłby 
rozpoznać. Z niejakim jednak zaskoczeniem zauważył, że występowało ich kilka 
różnych 
typów. Oprócz niskich wyprostowanych postaci, które zobaczyli jako pierwsze, 
były jeszcze 
ze trzy odmienne, podobne do bestii, które wyglądały niczym żałosne nieudane 
próby 
ulepionych z gliny koni, wilków, jaskiniowych upiorów, oraz jedna grupa 
osobliwie 
wężowatych pełzaczy.
– Pianościgły? – mruknął Covenant skręcany bolesnym przeczuciem. – Kim oni są?
– Nazwali się w języku dawnych lordów – odparł Pianościgły ostrożnie, jakby 
omijał coś 
niebezpiecznego – zgodnie ze swymi kształtami. Ci, którzy nas znaleźli, są 
aussat Befylam z 
jheherrin. Inne Befylam, które widzisz, to fael Befylam – wskazał na pełzaczy – 
i roge – 
wskazał na stwory podobne do jaskiniowych upiorów. – W czasie wędrówki słyszałem 
część 
z ich rozmów – wyjaśnił, ale nie kontynuował tego tematu.
Pod wpływem swych domysłów Covenant poczuł przypływ mdłości.
– Kim oni są? – nalegał.
Mięśnie Pianościgłego stężały pod błotem przesłaniającym mu twarz. Głos mu 
zadrżał, 
gdy mówił:
– Zapytaj ich. Niech oni ci powiedzą, jeśli zechcą. – Rozejrzał się po jaskini, 
unikając 
wzroku Covenanta.
– Powiemy – odezwał się zimny, mroczny głos. Jeden z fael jheherrin Befylam 
podczołgał się kawałek w ich kierunku. Poruszając się, przelewał się przez 
kamienie, a gdy 
zatrzymał się, leżał dusząc się i sapiąc niczym wyciągnięta z wody ryba. 
Zdecydowanie i 
strach walczyły z sobą w każdym uniesieniu jego ciała. Covenant jednak nie czuł 
obrzydzenia. Przepełniała go litość dla wszystkich jheherrin. – Powiemy – 
powtórzył pełzacz. 
– Wy jesteście twardzi... my się was wszyscy boimy.
– Oni nas zniszczą – zaskamlała chmara głosów.
– Ale postanowiliśmy pomóc.
– Decyzja nie była jednomyślna! – zawołały głosy.
– Postanowiliśmy. Wy jesteście... legendy mówią... – głos zamilkł zakłopotany. – 
Podjęliśmy to ryzyko. – Potem jego głos przepełniło cierpienie. – Błagamy was... 
nie 
zwróćcie się przeciwko nam.
– Nigdy dobrowolnie nie skrzywdzimy jheherrin – odparł spokojnie i pewnie 
Pianościgły.
Ze wszystkich miejsc jaskini odpowiedziała mu pełna niedowierzania cisza. Jednak 
potem kilka głosów odezwało się tonem znużonej rezygnacji:
– A zatem mów. Postanowiliśmy.
Pełzacz uspokoił się.
– Powiemy. Postanowiliśmy. Człowieku-białe złoto, pytałeś, kim jesteśmy. 
Jesteśmy 
jheherrin – miękcy – dzieło Sprawcy. – Blask skalny pulsował w takt jego słów 
niczym 
smutek. – Sprawca trudzi się głęboko w twierdzy swego domu, rozmnażając swe 
armie. 
Bierze żywe ciało, takie jakie znacie, i pracuje nad nim swą mocą, kształtując 
jego siłę i 
złośliwość, by służyła jego własnej. To, co tworzy, nie zawsze spełnia jego 
oczekiwania. 
Czasami powstaje raczej słabość niż siła. Czasami jego stworzenie jest ślepe, 
kalekie lub 
martwo urodzone. Takie płody rzuca do bezmiernego bagna gorejącej gliny, aby je 
pochłonęło. – Jaskinię wypełniły wibracje pamiętanego przerażenia. – W tej 
otchłani tkwi 
jednak inna potęga. Nie giniemy. W męczarniach stajemy się jheherrin – miękkimi. 
Jesteśmy 
przekształcani. Wypełzliśmy z głębin piekła.
– Wypełzliśmy – powtórzyły głosy.
– W ciemnych tunelach zapomnianych nawet przez Sprawcę...
– Zapomnianych.
– ...pędzimy nasze życie.
– Życie.
– Od błota cierniowego pustkowia do samych murów siedziby Sprawcy wędrujemy w 
ziemi i boimy się, szukając...
– Szukając.
– ...słuchając...
– Słuchając.
– ...czekając.
– Czekając.
– Powierzchnia Ziemi jest dla nas zabroniona. Rozsypalibyśmy się w proch, gdyby 
dotknęło nas światło słońca. I nie potrafimy ryć – nie możemy robić nowych 
tuneli, aby 
odejść z tego miejsca. Jesteśmy miękcy.
– Zgubieni.
– I nie ważymy się obrazić Sprawcy. Jesteśmy tolerowani – on śmieje się z 
naszego 
upodlenia.
– Zgubieni.
– A jednak zachowaliśmy kształty tego, czym byliśmy. Nie jesteśmy... – głos 
zadrżał, 
jakby się bał, że zostanie porażony za swą śmiałość – sługami Sprawcy.
Setki jheherrin wstrzymało oddechy z trwogi.
– Wiele z naszych tuneli graniczy z korytarzami Sprawcy. Badamy ściany i 
słuchamy. 
Słyszymy... Sprawca nie ma tajemnic. Słyszeliśmy jego wrogość przeciwko wam, 
jego 
zamiary względem was. W imię legend naradzaliśmy się i postanowiliśmy. 
Postanowiliśmy 
ofiarować każdą pomoc, którą można ukryć przed Sprawcą.
Pełzacz skończył, wszystkie jheherrin umilkły i obserwowały Covenanta, 
szukającego po 
omacku odpowiedzi. Miał ochotę płakać, otoczyć potwory ramionami i płakać, ale 
wola 
wypełnienia zamiaru była silniejsza. Czuł, że nie może nagiąć jej ku 
delikatności bez 
złamania. – Zniszczyć lorda Foula – zazgrzytał w myślach. – Tak!
– Ale – odpowiedział szorstko – mówicie, że to niemożliwe, że nie można tego 
dokonać.
– Nie można – zadygotał pełzacz. – Korytarze Sprawcy pod Kurash Qwellinir są 
strzeżone. Kurash Qwellinir jest labiryntem. Ognie Gorak Krembal strzegą 
siedziby Sprawcy. 
Jej sale roją się od złośliwości i sług. Słyszeliśmy. Sprawca nie ma tajemnic.
– A jednak nam pomogliście – powiedział w zamyśleniu gigant. – Nie baliście się 
gniewu 
Sprawcy. Nie uczyniliście tego dla błahego powodu.
– To prawda. – Mówca zdawał się lękać tego, co Pianościgły mógłby dalej 
powiedzieć.
– Z pewnością możecie nam udzielić jeszcze innej pomocy.
– Tak... tak. O Gorak Krembal nie mówimy – tam nic nie ma, ale znamy drogi 
Kurash 
Qwellinir. I... i w siedzibie Sprawcy również... tam coś jest, ale... – Mówca 
umilkł.
– Ale – powiedział spokojnie Pianościgły – ta pomoc nie jest powodem, dla 
którego nam 
już pomogliście. Nie jestem ślepy ni głuchy, jheherrin. Jakieś inne powody 
musiały skłonić 
was do podjęcia tak niebezpiecznej decyzji.
– Legenda... – głos mówcy uwiązł nagle w gardle, po czym stwór odpełzł, by 
naradzić się 
ze stojącymi z tyłu istotami. Dyskutowali szeptem z sobą zawzięcie, a tymczasem 
Covenant 
usiłował opanować zbliżający się kryzys. Z jakiejś niejasnej przyczyny miał 
nadzieję, że 
stwory odmówią opowiadania legendy.
– Powiedz nam – rzekł z rozmysłem Pianościgły, gdy pełzacz do nich wrócił.
W jaskini zapadła pełna przerażenia cisza, po czym chóralny okrzyk przeszył 
powietrze, 
gdy mówca powtórzył bojaźliwie:
– Powiemy.
Kilkudziesięciu jheherrin uciekło, nie mogąc znieść ryzyka.
– Musimy. Nie ma innego wyjścia.
Pełzacz zbliżył się do nich kilka stóp, po czym osunął się z mokrym klapnięciem 
na 
ziemię, dysząc, jakby nie mógł złapać oddechu. Po chwili jednak uniósł swój 
drżący głos i 
zaczął śpiewać. Pieśń była w obcym języku, którego Covenant nie rozumiał, a jej 
tony tak 
były zakłócone przez strach, że nie mógł rozróżnić melodii. Pomimo to wyczuł – 
bardziej po 
sposobie, w jaki jheherrin słuchały, niż w samej pieśni – kryjącą się w niej 
moc, jej siłę 
oddziaływania na stwory. Był wzruszony, choć nie zrozumiał ani słowa.
Pieśń była krótka, jakby długie lata ponurego upodlenia zredukowały ją do samego 
szkieletu. Po jej skończeniu mówca powiedział słabym głosem:
– Legenda. Nadzieja jheherrin... jedyna cząstka naszego życia, która nie jest 
dziełem 
Sprawcy, jedyny cel. Mówi ona, że dalecy przodkowie jheherrin, nie pochodzący od 
Sprawcy, sami byli Sprawcami. Jednakże nie byli pozbawieni nasienia tak jak 
on... jak my. 
Nie byli zmuszeni rozmnażać się, korzystając z ciał innych. Ich własne ciała 
wydawały 
młode, które dorastały i same wydawały na świat młode. Dzięki temu świat 
nieustannie się 
odradzał. Trudno wyobrazić sobie podobne rzeczy, ale Sprawcy byli skażeni. 
Niektórzy z 
nich byli słabi, niektórzy ślepi, a jeszcze inni nieostrożni. Pomiędzy nimi 
urodził się ten 
Sprawca, pozbawiony nasienia i zgorzkniały, a oni nie zauważyli ani nie zlękli 
się tego, co 
uczynili. Dlatego znaleźli się w jego mocy. On ich zepsuł, zabrał w czeluści 
kryjówek pod 
jego domem i wykorzystał do tworzenia swych armii. My jesteśmy ostatnimi 
pozostałościami 
owych stworzeń nie pochodzących od Sprawcy. Ukarani za nasze skazy, musimy 
pełzać w 
podziemiach w nędzy, bezsenności i wiecznym strachu. Błoto jest naszym słońcem, 
krwią i 
istnieniem, naszym ciałem i domem. Strach jest naszym dziedzictwem, ponieważ 
Sprawca 
może skończyć jednym słowem z nami, żyjącymi w cieniu jego domu. Jednakże w imię 
naszej jedynej nadziei jesteśmy czujni. Albowiem jest powiedziane, że żyją 
istoty nie 
pochodzące od Sprawcy, które nadal nie podlegają jego władzy... nadal wydają na 
świat 
młode ze swych ciał. Jest powiedziane, że gdy nadejdzie czas, urodzą się młode 
bez skazy – 
niepokalane potomstwo odporne na działania Sprawcy i jego tworów – pozbawione 
lęku. Jest 
powiedziane, że jeden z niepokalanych przybędzie, przynosząc znak mocy do domu 
Sprawcy. 
Jest powiedziane, że wybawi jheherrin, jeśli dowiodą... jeśli uzna, że 
zasłużyli... że zdobędzie 
u Sprawcy dla nich wybawienie od strachu i błota... jeśli... jeśli... – Mówca 
nie był w stanie 
ciągnąć dalej. Jego głos powoli ucichł, pozostawiając całą jaskinię w bolesnym 
oczekiwaniu 
na odpowiedź, która wypełniłaby próżnię ich niedoli.
Covenant jednak nie mógł spełnić ich oczekiwań. Czuł skupioną na sobie uwagę 
wszystkich jheherrin. Czuł ich nieme pytania, błagania: – Czy ty jesteś tym 
niepokalanym? 
Czy wybawisz nas, jeśli ci pomożemy? – Jednak on nie potrafił dać im odpowiedzi, 
której 
pragnęli. Ich śmierć za życia zasługiwała na prawdę, nie fałszywą nadzieję.
Z rozmysłem rezygnował z ich pomocy. Jego głos był szorstki, pobrzmiewał 
gniewem.
– Spójrzcie na mnie. Znacie odpowiedź. Pod tym całym błotem trawi mnie choroba – 
jestem chory. I dopuściłem się niegodnych czynów... Nie jestem niepokalany. 
Jestem zepsuty.
Jego zaparcie zabrzmiało w ostatnim drgnieniu ciszy – w jednej chwili ciszy, w 
której 
rozwiała się wokół niego ogromna nadzieja. Potem przeraźliwy krzyk przerażenia 
rozległ się 
pośród tłumu jheherrin. Natychmiast zniknęło całe światło. Stwory rozbiegły się, 
krzycząc w 
ciemnościach niczym strapione upiory.
Pianościgły chwycił Covenanta, aby ochronić go przed atakiem, ale jheherrin nie 
atakowały; one uciekały. Odgłosy ich ruchu przetoczyły się przez jaskinię niczym 
wicher 
zguby i ucichły w oddali. Wkrótce powróciła cisza, opadła bez sił u stóp 
Covenanta i 
Pianościgłego niczym puste całuny, pozostałości po zbezczeszczonym grobie.
Piersią Covenanta wstrząsnęły podobne do szlochu spazmy, ale opanował się, 
zjednoczył 
z ciszą. Nie mógł poddać się prośbie jheherrin; złamałby się, gdyby musiał 
nagiąć swoją 
determinację.
– Foul! – szarpnął się. – Foul! Jesteś zbyt okrutny.
Czuł na ramieniu dłoń giganta, próbującego go uspokoić. Pragnął mu odpowiedzieć, 
wyjaśnić w jakiś sposób przyczynę swej gwałtowności. Nim jednak udało mu się 
przemówić, 
cisza spłynęła i skupiła się w odgłosie cichego płaczu.
Dźwięk ten w miarę słuchania stawał się coraz głośniejszy. Opuszczony i 
nieszczęśliwy, 
wznosił się w ciemnościach niczym niepowetowany żal, przyprawiał o drżenie 
głuche 
powietrze. Covenant pragnął podejść do płaczącego, pragnął pocieszyć go w jakiś 
sposób. 
Jednak, gdy się poruszył, usłyszał słowa, które go powstrzymały, pełne żalu 
oskarżenie:
– Rozpacz jest dziełem Sprawcy.
– Wybaczcie mi – jęknął Covenant. – Jak mogłem was okłamać? – Szukał właściwej 
odpowiedzi, po czym wiedziony instynktem powiedział: – Legenda nie zmieniła się. 
Nie 
dotknąłem legendy. Nie podaję w wątpliwość waszych zasług. Dowiedliście swej 
wartości. 
Tylko, że ja... nie jestem niepokalany. On jeszcze nie przybył. Ja nie mam nic 
wspólnego z 
waszą nadzieją.
Płaczący nie odpowiedział. Jego szloch szarpał coraz boleśniej powietrze; nie 
mógł 
powstrzymać raz uwolnionego cierpienia. Po chwili jednak zamigotał skalnym 
światłem. 
Covenant ujrzał, że był to pełzacz, który przemawiał w imieniu jheherrin.
– Chodźcie – zaszlochał. – Chodźcie. – Drżąc ze smutku, odwrócił się i wypełzł z 
jaskini.
Covenant i gigant podążyli za nim bez wahania. Wobec boleści stwora w milczeniu 
zaakceptowali to, co wobec nich zamierzał.
Pełzacz zawiódł ich ponownie do skomplikowanej sieci tuneli, ale tym razem szli 
ku 
górze, w kierunku przeciwnym do tego, z którego przyszli. Kamienne ściany 
ponownie stały 
się zimne, a powietrze zaczęło lekko pachnieć siarką. Wkrótce – trochę dalej niż 
pół ligi od 
jaskini – ich przewodnik zatrzymał się.
Covenant i Pianościgły zatrzymali się z szacunkiem w pewnej odległości od stwora 
i 
czekali, a tymczasem on usiłował opanować szloch. Widok jego wysiłków, 
oświetlonych 
przyćmionym skalnym światłem, sprawiał im ból, ale opanowali własne emocje, 
czekali. 
Covenant gotów był poświęcić stworowi każdą ilość czasu. Cierpliwość zdawała się 
jedyną 
rzeczą, jaką mógł ofiarować jheherrin.
Jednak on nie kazał im długo czekać. Tłumiąc swój żal, powiedział zdławionym 
głosem:
– Ten tunel... on kończy się w Kurash Qwellinir. Przy każdym zakręcie należy 
wybierać... 
drogę ku ogniowi. Musicie przejść korytarz Sprawcy. Będzie strzeżony. Za nim 
skręcajcie 
zawsze w kierunku od ognia. Znajdziecie Gorak Krembal. Nie możecie przejść... 
musicie je 
przejść. Za nimi jest skała siedziby Sprawcy. Jej wylot jest strzeżony, ale nie 
ma bramy. W 
niej roi się... ale są tajemne drogi... Sprawca ma tajemne drogi, których nie 
używają jego 
słudzy. W wylocie tunelu są wrota. Nie można ich zobaczyć. Musicie je znaleźć. 
Naciśniecie 
na środek nadproża. Znajdziecie wiele dróg i kryjówek.
Pełzacz odwrócił się i odczołgał tunelem. Jego światełko zamrugało i zgasło, 
zostawiając 
Covenanta i Pianościgłego w ciemnościach. Z oddali pustych tuneli stwór 
wyjęczał:
– Próbuj wierzyć, że jesteś niepokalany – po czym odgłosy jego żałosnych 
szlochów 
ucichły. Pełzacz odszedł.
Po długiej chwili milczenia Pianościgły dotknął ramienia Covenanta.
– Przyjacielu... słyszałeś, co mówił? On udzielił nam cennej pomocy. 
Zapamiętałeś 
wszystko, co powiedział?
Covenant dosłyszał w głosie giganta jakieś ostateczne nuty, ale był zbyt zajęty 
myślami o 
własnym zamiarze, by zapytać, co ten ton oznaczał.
– Ty zapamiętałeś – wyszeptał oschle. – Polegam na tobie. Po prostu mnie tam 
doprowadź.
– Przyjacielu... Niedowiarku – zaczął przytłumionym głosem gigant, po czym 
przerwał i 
nie dokończył tego, co właśnie zamierzał powiedzieć. – Chodźmy zatem. – 
Skierował 
Covenanta pociągnięciem za ramię. – Zrobimy, co będziemy mogli.
Pięli się tunelem, który zakręcił ostro dwa razy, zaczął stromo wznosić się i 
zwężać. 
Wkrótce Covenant – z uwagi na stromiznę skały – musiał poruszać się na 
czworakach. Za 
jego plecami dyszał Pianościgły, pomagając mu od czasu do czasu. Niedowiarek 
drapał się ku 
górze, a tymczasem tunel w skale zwężał się coraz bardziej, aż w końcu urwał się 
na pustej 
ścianie. Covenant macał wokół siebie drętwymi palcami, ale nie znalazł otworu, 
nie mógł też 
dotknąć sklepienia. Spojrzał w górę i dostrzegł słaby czerwony blask 
wydobywający się z 
otworu nad jego głową. Zapierając się o siebie, udało im się stanąć na końcu 
tunelu. Otwór 
był w zasięgu ramion Pianościgłego. Gigant ostrożnie podsadził Covenanta do 
okna.
Niedowiarek wdrapał się do pionowej szczeliny w skale. Podpełzł i wyjrzał 
ostrożnie na 
zewnątrz, na krótki, pozbawiony dachu korytarz. Ściany korytarza były kamienne, 
prostopadłe, wysokie na kilkadziesiąt stóp. Wyglądały tak, jakby wyrąbano je 
siekierą w 
surowej, czarnej skale – korytarz wiodący bez sensu od jednej pustej ściany do 
drugiej. 
Jednak gdy jego oczy przyzwyczaiły się do światła, dostrzegł na obu jego końcach 
rozgałęzienia.
Światło pochodziło z nocnego nieba. Wzdłuż krawędzi jednej ściany widać było 
przyćmiony czerwony blask – blask odległego ognia. Powietrze było gryzące i 
pachniało 
siarką; gdyby nie było chłodne, to Covenant pomyślałby, że znajduje się w 
pobliżu Gorących 
Popiołów.
Upewniwszy się, że korytarz jest pusty, zawołał cicho Pianościgłego. Gigant 
podskoczył i 
wsunął w otwór głowę i ramiona, po czym wciągnął resztę ciała do szczeliny. Po 
chwili był u 
boku Covenanta.
– To Kurash Qwellinir – szepnął, gdy rozejrzał się wokół – Strzaskane Wzgórza. 
Jeśli nie 
postradałem jeszcze swego zmysłu orientacji, to jesteśmy daleko od przejścia, 
które opisał 
nam Bannor. Bez pomocy jheherrin trudno nam by było odnaleźć drogę. – Potem 
kiwnął na 
Covenanta, aby za nim poszedł. – Trzymaj się z tyłu. Jeśli nas odkryją, muszę 
wiedzieć, gdzie 
jesteś.
Pianościgły ruszył w kierunku ognistego blasku i posuwał się tak zwinnie, jakby 
był 
wypoczęty i skradał się z ochotą. Covenant kuśtykał za nim na bosych, 
pozbawionych czucia 
stopach. W pobliżu końca korytarza przywarli ostrożnie do ściany. Niedowiarek 
wstrzymał 
oddech, gdy Pianościgły wyjrzał za róg. Chwilę później gigant dał znak. 
Pośpiesznie rzucili 
się do następnego korytarza, skręcając ku czerwonej łunie na niebie.
Ten drugi korytarz był dłuższy od poprzedniego, kolejny zaś zakręcał; zmienili 
kierunek, 
zawrócili, pokonywali drogę wijącą się w czarnej, surowej skale niczym dręczony 
wąż. 
Covenant wkrótce zupełnie stracił poczucie kierunku i przebytej drogi. Bez 
wskazówek 
jheherrin sam musiałby próbować odnaleźć właściwą drogę. Kolejny raz zdał sobie 
sprawę, 
jak bardzo jego przetrwanie od samego początku zależało od innych ludzi. 
Atiaran, Elena, 
Lena, Bannor, Triock, Mhoram, jheherrin – nigdzie by nie doszedł, niczego by nie 
dokonał 
bez nich. W zamian za jego brutalność, niepohamowany gniew i brak przezorności 
oni 
utrzymywali go przy życiu, dawali mu cel. A teraz był całkowicie uzależniony od 
Słonego 
Serca Pianościgłego.
To nie wróżyło dobrze trędowatemu.
Z trudem posuwał się naprzód ze świadomością złowieszczych znaków. Jego rana 
ciążyła 
mu niczym brzemię, pod którym nie mógł już wyprostować głowy. Pachnące siarką 
powietrze 
zdawało się wyczerpywać jego płuca. Po pewnym czasie poczuł się tak odrętwiały i 
wyzbyty 
wszelkich wzruszeń, jakby błąkał się pogrążony w totalnym chaosie.
Pomimo to zauważył jednak jaśniejszy blask w pobliżu ostrego zakrętu. 
Rozjaśnienie 
było krótkie – jak przy otwarciu i zamknięciu drzwi – ale obudziło jego 
czujność. Zbliżając 
się do rogu, deptał gigantowi po piętach niczym cień. Zza zakrętu dobiegły ich 
gardłowe 
głosy. Covenant wzdrygnął się na myśl o pościgu, po czym uspokoił się. To nie 
były głosy ani 
goniących w pośpiechu, ani skradających się ukradkiem.
Pianościgły wysunął głowę zza rogu. Covenant zrobił to samo, kurcząc się pod nim 
na 
czworakach.
Za zakrętem korytarz otwierał się na rozległy plac, oświetlony słabo blaskiem 
dwóch 
małych kamieni, po jednym przy każdym wejściu. Pod przeciwną ścianą, w połowie 
drogi 
pomiędzy dwoma kamieniami, stała ciemna grupka na wpół ludzkich stworów. 
Covenant 
naliczył ich dziesięciu. Trzymali włócznie i stali w swobodnych postawach, 
rozmawiając 
przyciszonymi, gardłowymi głosami. Potem pięciu z nich odwróciło się do 
kamiennej ściany, 
która otworzyła się, wpuszczając strumień czerwonego światła. Covenant wypatrzył 
za 
otworem głęboki tunel. Tych pięciu weszło do niego i zamknęło za sobą wejście. 
Kamienne 
drzwi zamknęły się tak szczelnie, że nawet jeden błysk światła nie zdradzał 
przejścia.
– Zmiana warty – szepnął Pianościgły. – Mieliśmy szczęście, że światło nas 
ostrzegło.
Po zamknięciu drzwi strażnicy ustawili się w ciemności pod ścianami i umilkli. 
Byli 
niemal niewidoczni.
Covenant i Pianościgły cofnęli się trochę od narożnika. Niedowiarek czuł się 
bezradny; 
nie widział sposobu na przejście obok strażników, a perspektywa szukania innej 
drogi przez 
labirynt napełniała go przerażeniem. Pianościgły nie okazywał wahania. Przyłożył 
usta do 
ucha Covenanta i szepnął groźnie:
– Zostań w ukryciu. Gdy zawołam, przetnij plac i skręć, odwracając się od 
Gorących 
Popiołów. Czekaj na mnie za pierwszym zakrętem.
Drżenie łomotało Covenantowi w głowie.
– Co chcesz zrobić?
Gigant uśmiechnął się, ale na jego pociemniałej od błota twarzy nie było 
wesołości, a 
oczy błyszczały pożądliwie.
– Myślę, że obdzielę kilkoma ciosami te twory Sprawcy – powiedział i nim 
Covenant 
zdążył odpowiedzieć, wrócił za narożnik.
Pianościgły obmacywał dłońmi ściany, dopóki nie natknął się na wystający kamień. 
Jego 
potężne muskuły natychmiast się napięły i kamień znalazł się w jego rękach.
Przez moment gigant wyglądał za zakręt, po czym cisnął kamień, który spadł z 
głośnym 
łoskotem daleko w następnym korytarzu.
Jeden z wartowników rzucił rozkaz pozostałym, którzy ściskając włócznie, ruszyli 
w 
kierunku hałasu.
Pianościgły zostawił im chwilę czasu, po czym skoczył na nich.
Covenant doskoczył do rogu, zobaczył, jak gigant atakuje strażników. Byli 
odwróceni w 
drugą stronę. Pianościgły na swych długich nogach pokonał dzielącą ich odległość 
w kilku 
cichych krokach. Dostrzegli jedynie jego mignięcie, zanim nie runął na nich 
niczym góra.
Strażnicy byli wielkimi, silnymi wojownikami, ale on był gigantem. Górował nad 
nimi i 
wziął ich przez zaskoczenie. Jeden cios, drugi, trzeci – w mgnieniu oka powalił 
trzech z nich 
uderzeniami w czaszkę lub pierś i skoczył ku czwartemu. Stwór cofnął się, 
próbował użyć 
włóczni. Pianościgły wyrwał mu ją z rąk i roztrzaskał głowę jednym uderzeniem 
drzewca. 
Jednakże trwało to o chwilę za długo; pozwoliło piątemu strażnikowi dotrzeć do 
wejścia do 
tunelu. Drzwi otworzyły się, zabłysło światło. Strażnik zniknął za rozświetlonym 
wejściem.
Pianościgły obrócił się ku kamiennej gardzieli. W prawej dłoni wyważał włócznię. 
W 
jego garści nie wyglądała na większą od strzały, ale on uniósł ją niczym oszczep 
i cisnął za 
uciekającym strażnikiem.
Z tunelu dobiegł zdławiony okrzyk bólu. Gigant odwrócił się do Covenanta.
– Teraz! – warknął. – Biegnij!
Niedowiarek ruszył, zmuszony ponagleniem giganta, ale nie potrafił biec, nie 
mógł 
zmusić swych nóg, aby poruszały się tak szybko. Paraliżował go widok 
przyjaciela. 
Pianościgły stał w oślepiającym świetle z krwią na rękach i uśmiechał się. Dzika 
rozkosz 
wykrzywiała jego szczere rysy; radość połyskiwała czerwono w jego głęboko 
osadzonych 
oczach.
– Pianościgły? – szepnął Covenant, jakby to imię raniło mu gardło. – Gigancie?
– Ruszaj! – krzyknął gigant, po czym odwrócił się z powrotem ku tunelowi. Jednym 
ruchem zamknął kamienne drzwi.
Covenant mrugał, przyzwyczajając ponownie oczy do pociemniałego otoczenia i 
obserwował, jak Pianościgły porwał trzy pozostałe włócznie, zabrał je do 
wejścia, połamał na 
kawałki i powpychał w szczelinę drzwi, aby je zaklinować. Gdy skończył, zdał 
sobie sprawę, 
że Covenant nie posłuchał go. Natychmiast skoczył ku niemu i pochwycił go za 
ramię.
– Głupcze! – warknął, obracając Covenanta w kierunku następnego korytarza. – 
Kpisz ze 
mnie? – Ale jego ręka była śliska od krwi i osunęła się po Covenancie, który 
zatoczył się i 
uderzył ciężko o ścianę. Niedowiarek osunął się na ziemię, z trudem usiłując 
odzyskać 
oddech.
– Pianościgły... co się z tobą stało?
Pianościgły sięgnął ku niemu, schwycił go za ramiona, potrząsnął nim.
– Nie kpij sobie ze mnie. Robię to dla ciebie!
– Dla mnie tego nie rób – zaprotestował Covenant. – Nie robisz tego dla mnie.
Gigant z warknięciem podniósł Covenanta.
– Jesteś głupcem, jeśli wierzysz, że możemy przeżyć w inny sposób – powiedział, 
a 
potem trzymając Niedowiarka pod pachą niczym uparte dziecko, skoczył w labirynt 
wiodący 
ku Gorącym Popiołom.
Biegł korytarzem, zakręcał, zostawiając na każdym skrzyżowaniu za plecami 
ognistą 
poświatę na niebie. Covenant szamotał się w jego uścisku, domagając się, aby go 
postawił, 
ale Pianościgły nie zwracał na to uwagi, dopóki nie przebył następnych trzech 
zakrętów. 
Wówczas zatrzymał się i postawił Covenanta na nogach.
Niedowiarek zatoczył się i odzyskał równowagę. Chciał krzyczeć na giganta, 
wściekać 
się na niego, żądać wyjaśnień, ale nie mógł wydobyć głosu. Wbrew samemu sobie 
rozumiał 
Słone Serce Pianościgłego. Ostatni z bezdomnych zadał ciosy, których nie można 
było 
powstrzymać ani cofnąć. Covenant nie mógł udawać, że nie rozumie. Pomimo to jego 
serce 
płakało. Skrajność jego własnego położenia wymagała innej odpowiedzi.
Minęła chwila, nim usłyszał dźwięk, który przykuł uwagę Pianościgłego – odległy, 
powtarzający się łoskot niczym odgłosy walenia w kamień. Domyślił się, co to 
było. Stwory 
Wzgardliwego próbowały przedrzeć się z tunelu do labiryntu. Chwilę później 
usłyszał ostry 
trzask i krzyki.
Gigant położył mu dłoń na ramieniu.
– Chodź.
Covenant zaczął biec, aby dotrzymać kroku kłusowi Pianościgłego i razem 
popędzili 
przez korytarze.
Porzucili wszelką ostrożność, nie czynili starań, aby obronić się przed tym, co 
było przed 
nimi. Na każdym skrzyżowaniu labiryntu skręcali w stronę przeciwną do coraz 
jaśniejszego 
czerwonego blasku i z każdym zakrętem i zmianą korytarzy zbliżali się coraz 
bardziej do 
ognia, zapuszczali się coraz głębiej w gęstą, gryzącą atmosferę Gorak Krembal. 
Teraz 
Covenant czuł w powietrzu gorąco; suche, duszne gorąco podobne do bezwietrznego 
żaru 
pustyni. Rosło coraz bardziej, wyciskając z niego strużki potu spływające po 
plecach. Dyszał 
ciężko, potykał się na nierównej skale, nie przestawał jednak biec. Co pewien 
czas dolatywały 
go okrzyki pogoni, odbijające się echem od ścian Kurash Qwellinir.
Po każdym potknięciu gigant podnosił go i niósł kawałek, a zdarzało się to coraz 
częściej. 
Zmęczenie i wycieńczenie działały na Niedowiarka jak zawrót głowy. Przy każdym 
upadku 
obijał się, aż w końcu czuł się odrętwiały od siniaków na całym ciele.
Kiedy dotarli wreszcie do końca labiryntu, zmiana była tak nagła, że omal nie 
rozciągnął 
się jak długi. Jeszcze przed chwilą słaniał się w ciągu ślepych korytarzy, a 
teraz był na skraju 
Gorących Popiołów.
Wpadł prosto w żar i jasność bijącą od lawy i zatrzymał się. Wzgórza urywały się 
ostro; 
znalazł się na plaży wystygłych popiołów, dziesięć jardów od toczącej się wolno 
czerwonej 
rzeki płynnego kamienia.
Pod pustym sklepieniem nocy Gorące Popioły ciągnęły się po obu jego stronach, 
jak 
okiem sięgnąć. Bulgotały i kipiały, tryskały z nich strumienie lawy i siarki, 
wirowały, 
gotowały się raczej w miejscu, niż płynęły. Jednakże nie wydawały żadnych 
dźwięków; do 
uszu Covenanta nic nie docierało, jakby był porażony głuchotą. Czuł, że ciało ma 
przypalane 
do kości, że dusi się zapachem siarki; lawa wrzała niesłyszalnie przed oczyma 
niczym 
koszmar senny, niesamowicie żywy i nierealny.
Początkowo ten widok przesłaniał mu wszystko, rozciągał się od tego wybrzeża 
popiołów 
po najdalsze krańce horyzontu. Gdy jednak oczyścił mruganiem zamglone gorącem 
oczy, 
ujrzał, że rzeka lawy nie była szersza niż pięćdziesiąt jardów. Za nią nie mógł 
niczego 
dostrzec poza wąskim skrawkiem popiołów. Gorący czerwony blask spychał wszystko 
inne w 
cień; noc na przeciwnym brzegu sprawiała wrażenie czarnej otchłani niczym 
otwartej 
gardzieli piekieł.
Covenant jęknął na myśl o ochronce Foula stojącej za tym nieprzebytym ogniem. 
Wszystkie jego zamiary i cały ból poszły na marne. Gorących Popiołów nie można 
było 
przejść. Wtem wokół niego rozbrzmiały echa okrzyków. Spodziewał się, że zaraz 
ujrzy 
stwory wypadające z labiryntu.
Dźwięk jednak ucichł, gdy pogoń ruszyła w mniej akustyczne korytarze. Nie mogła 
być 
jednak zbyt daleko.
– Pianościgły! – krzyknął Covenant, a choć starał się opanować, jego głos łamał 
się ze 
strachu. – Co teraz zrobimy?
– Posłuchaj! – powiedział Pianościgły z gorączkowym pośpiechem. – Musimy przejść 
teraz – nim nas zauważą. Jeśli cię zauważą... jeśli Niszczyciel Dusz dowie się, 
że 
przeszedłeś... będzie na ciebie polował po przeciwnej stronie. Złapie cię.
– Przejść? – zapytał osłupiały Covenant. – Mnie?
– Jeśli cię nie zauważy, nie domyśli się, że tego dokonałeś. Będzie sądził, że 
jesteś gdzieś 
w labiryncie... tam będzie cię szukał, nie na cyplu Ridjeck Thome.
– Przejść to? Czyś ty oszalał? Za kogo mnie bierzesz? – Nie mógł uwierzyć w to, 
co 
słyszał. W przeszłości zakładał, że wraz z Pianościgłym w jakiś sposób dostaną 
się za Gorące 
Popioły, ale zakładał tak, ponieważ nie wyobraził sobie tej fosy lawy wokół 
siedziby Foula, 
nie pojmował prawdziwego ogromu tej przeszkody. Teraz zobaczył ją w całej 
krasie. Czuł, że 
jeśli podejdzie dwa kroki bliżej, to jego skóra zacznie się zwęglać.
– Nie – odparł Pianościgły, a w jego głosie czuło się nieuchronność losu. – 
Starałem się 
do tego przygotować. Być może dzięki temu wypalę przed śmiercią długie 
cierpienie mego 
życia. Przyjacielu, przeniosę cię na drugą stronę.
Natychmiast podniósł Covenanta i posadził sobie na ramionach.
– Zdejmij mnie! – zaprotestował Covenant. – Co ty do diabła wyprawiasz?
Gigant obrócił się, aby stanąć twarzą do płonącej kamiennej mazi.
– Nie oddychaj! – warknął gorączkowo. – Moja siła pomoże ci znieść gorąco, ale 
ono 
wypali ci płuca, jeśli będziesz oddychał!
– Do cholery, gigancie! Postaw mnie! Zabijesz nas!
– Jam jest ostatni z gigantów – zazgrzytał Pianościgły. – Oddam swe życie, tak 
jak 
postanowiłem.
Nim Covenant zdążył powiedzieć następne słowo, Pianościgły ruszył biegiem po 
spopielałej plaży w kierunku lawy Gorących Popiołów.
Na ostatnim skrawku wybrzeża wybił się mocno i skoczył ponad płynny kamień. Gdy 
tylko jego stopy dotknęły lawy, zaczął biec z całych swych sił ku przeciwnemu 
brzegowi.
Uderzenie gorąca niemal pozbawiło Covenanta przytomności. Słyszał odległe 
zawodzenie, ale minęła chwila, nim uprzytomnił sobie, że wydobywało się ono z 
jego gardła. 
Ogień oślepił go, wymazał wszystko sprzed jego oczu poza czerwonym szaleństwem. 
Szarpał 
go, jakby odrywał mu ciało od kości.
Jednak żar nie zabił go. Przenikało go wsparcie płynące od giganta. Pierścień 
zaś 
pulsował boleśnie na jego dłoni, jakby pochłaniał jego męczarnie, zmniejszając 
napięcie ciała.
Czuł, jak Pianościgły pod nim tonął. Lawa była gęstsza niż błoto czy ruchome 
piaski, ale 
z każdym krokiem gigant zapadał się głębiej. Nim swymi długimi krokami przebył 
połowę 
drogi, lawa sięgnęła mu powyżej ud. Nie zwolnił. Śmiertelna udręka poraziła 
Covenanta 
przez jego ramiona. Pomimo to nadal parł naprzód, napinając każde ścięgno do 
granic 
wytrzymałości w wysiłku dotarcia do przeciwległego brzegu.
Covenant przestał zawodzić, aby wstrzymać oddech, choć ból Pianościgłego zdawał 
się 
go palić bardziej niż żar bijący od lawy. Usiłował myślami uchwycić swe białe 
złoto, 
wydobyć z niego siłę, aby pomóc gigantowi, ale nie potrafił powiedzieć, czy mu 
się to 
powiodło, czy nie. Czerwony ogień oślepił jego zmysły. Po następnych dwóch 
krokach 
Pianościgły zapadł się po pas. Wówczas schwycił Covenanta za kostki i postawił 
sobie na 
ramionach. Niedowiarek zachwiał się, ale żelazny uchwyt Pianościgłego trzymał go 
prosto.
Dwa następne kroki – lawa sięgnęła piersi giganta. Pianościgły opanował na 
chwilę ból, 
aby wydyszeć ponad bezgłośnym ogniem:
– Pamiętaj jheherrin! – po czym zaczął wyć, doprowadzony do granic wytrzymałości 
czerwoną płynną męczarnią.
Covenant nic nie widział, nie wiedział, jak daleko zaszli. Chwiejąc się ponad 
lawą, 
wstrzymywał oddech, powstrzymywał się, aby nie przyłączyć się do przeraźliwego 
krzyku 
Pianościgłego. Gigant szedł dalej, poruszał się na swych umęczonych nogach, 
jakby kroczył 
po głębokiej wodzie.
W końcu jednak ugrzązł na dobre. Ciężar lawy i ból zatrzymały go. Nie mógł już 
brnąć 
dalej.
Ostatnim przeraźliwym wysiłkiem wyskoczył do góry, odchylił się w tył, całe swe 
siły 
skupił w ramionach. Wyciągnął ręce tak wysoko, że zdawało się, iż wyrywa ramiona 
ze 
stawów i cisnął Covenanta w kierunku brzegu.
Niedowiarek poleciał łukiem przez płonącą jasność, kuląc się od nagłego bólu 
spopielenia.
Wylądował na wygasłych węglach pięć stóp od skraju Gorących Popiołów. Popioły 
ugięły się pod nim nieznacznie, łagodząc wstrząs upadku. Z trudem łapiąc oddech, 
przetoczył 
się i niepewnie klęknął. Nie widział; był oślepiony przez łzy. Pozbawionymi 
czucia palcami 
otarł oczy, zamrugał gwałtownie, zmusił swój wzrok do nabrania ostrości.
Dziesięć jardów w głąb lawy dostrzegł jedną rękę Pianościgłego nadal wyciągniętą 
nad 
powierzchnię. Zaciskała się bezradnie przez chwilę, usiłując uchwycić się 
przesyconego 
siarką powietrza. Potem zniknęła za gigantem w głębinach płynnego kamienia.
– Pianościgły! – krzyknął bezgłośnie Covenant. Nie mógł znaleźć dość powietrza, 
aby 
krzyknąć głośno. – Pianościgły!
Żar uderzył w niego z wściekłością, a spoza szalejących płomieni doleciały go 
stłumione 
okrzyki – odgłosy zbliżającej się pogoni.
Nim cię zobaczą, przypomniał sobie Covenant w myślach. Pianościgły zrobił to dla 
niego, aby go nie zobaczono – aby Foul nie wiedział, że przeszedł Gorące 
Popioły. 
Niedowiarek miał ochotę klęczeć tak, dopóki nie rozpuści się w żarze i smutku, 
ale wstał 
chwiejnie na nogi.
Pianościgły! Przyjacielu!
Poruszając się ociężale, odwrócił się do lawy plecami, jakby była grobem 
wszystkich jego 
ofiar, i ruszył w ciemności.
Po przebyciu niewielkiej odległości natknął się na niski, nagi grzbiet i spadł w 
płytką 
dolinkę za nim. W jednej chwili dopadło go zmęczenie i pogrążył się we śnie. 
Przez długi 
czas leżał w objęciach swej własnej nocy, śniąc o niemożliwym blasku słońca.
19. Ridjeck Thome
Covenant obudził się z kwaskowatym smakiem siarki w ustach i popiołami w sercu. 
Początkowo nie mógł sobie przypomnieć, gdzie jest; nie poznawał zniszczonej 
ziemi, na 
której leżał, ani ostrego posmaku siarki w gardle, ani pochmurnego nieba. Nie 
mógł sobie 
przypomnieć przyczyny swej samotności. Jakże można być tak samotnym i nadal 
oddychać? 
Jednak po pewnym czasie zaczęła docierać do niego spoza zapachu siarki woń potu 
i choroby.
– Pot – mruknął. – Trąd. – Przypomniał sobie.
Podciągnął się z wysiłkiem i usiadł, oparł się o kruchą ścianę dolinki i 
spróbował 
rozeznać się w swej sytuacji.
Myśli zwisały mu w strzępach z masztów jego umysłu, poszarpane wichrem 
wycieńczenia i zguby. Wiedział, że umiera z głodu. To dobrze, powiedział do 
siebie. Tak 
właśnie miało być. Nogi miał zmaltretowane, poranione, a czoło bolało go tak, 
jakby miał 
włócznię wbitą w czaszkę. To dobrze. Tak to właśnie było. Jednak jego brudna 
skóra nie była 
poparzona, a zabłocona szata nie nosiła śladów ognia. Siedział przez chwilę bez 
ruchu, 
próbując zrozumieć, dlaczego nadal żyje.
Pianościgły musiał swą mocą ocalić go od działania gorąca, w ten sam sposób, w 
jaki 
giganci napędzali łodzie, wywierając swą mocą wpływ na stery gildenlode. 
Pokręcił głową 
nad męstwem Pianościgłego. Nie miał pojęcia, jak poradziłby sobie bez pomocy 
przyjaciela.
Nie uronił łez nad gigantem. Czuł się osuszony z łez. Był trędowaty i nie miał 
nic 
wspólnego z radością czy smutkiem. Nic, stwierdził obojętnie. Kryzys pod Kolosem 
dopełnił 
miary, uwolnił go od odpowiedzi, których właściwie nie uzyskał. Teraz czuł, że 
powrócił do 
swej zasadniczej drętwoty, odzyskał jasno sprecyzowane kryterium swej 
egzystencji. 
Skończył z udawaniem, że jest kimś więcej, niż był.
Jego dzieło jednak nie było jeszcze ukończone. Musiał iść dalej, stawić czoło 
Wzgardliwemu – by wypełnić, jeśli potrafi, zamiar, który go tu sprowadził. Nie 
zostały 
jeszcze spełnione wszystkie warunki jego uwolnienia z Krainy. Na dobre czy złe, 
musiał 
zakończyć pogoń za białym złotem lorda Foula.
Będzie musiał tego dokonać, tak jak uczyniliby to Bannor i Pianościgły – 
beznamiętnie i 
namiętnie, walcząc i odmawiając walki jednocześnie – ponieważ poznał jeszcze 
jeden powód, 
dla którego musiał dopaść Wzgardliwego. Osaczony w myślach przez wszystkie swe 
ofiary, 
odkrył, że ma tylko jedno wyjście.
Tym wyjściem było zwycięstwo nad złością.
Jedynie pokonując lorda Foula, mógł nadać sens śmierci tych wszystkich, którzy 
zginęli 
w jego imię, i jednocześnie ocalić samego siebie, ocalić nie podlegający 
wątpliwości fakt: to, 
kim był.
Thomas Covenant: Niedowiarek. Trędowaty.
Spojrzał z zastanowieniem na swój pierścień. Wisiał luźno na jego wychudzonym 
palcu – 
matowy, srebrzysty i krnąbrny. Jęknął i zaczął mocować się, aby wstać.
Nie wiedział, dlaczego nadal jest w Krainie, po śmierci Pianościgłego – i nie 
dbał o to. 
Być może wiązało się to ze złamaniem prawa śmierci. Wzgardliwy mógł wszystko 
zrobić. 
Covenant skłonny był uwierzyć, że we włościach lorda Foula wszystkie poprzednie 
prawa 
Ziemi traciły ważność.
Niedowiarek ruszył w drogę ku przeciwnemu skrajowi dolinki. Nie musiał robić 
żadnych 
przygotowań, nie musiał pakować zapasów, czynić planów – nie było powodów, dla 
których 
nie mógłby po prostu zabrać się do dzieła. A im dłużej by zwlekał, tym robiłby 
się słabszy.
Wdrapał się na szczyt wzgórza i uniósł głowę, aby się rozejrzeć.
Tu po raz pierwszy spojrzał na ochronkę Foula.
Wznosiła się w odległości około pół ligi za popękaną, nagą niziną martwej ziemi 
i skały, 
miejscem, które leżało zniszczone i rozdarte tak długo, że zapomniało nawet o 
możliwości 
istnienia życia. Z wysokości wzgórza – ostatniego wzniesienia pomiędzy nim a 
ochronką 
Foula – widział, że znajduje się u podstawy cypla Ridjeck Thome. Kilkaset jardów 
od niego 
grunt opadał stromymi urwiskami, które zbiegały się na końcu cypla. W oddali 
słyszał fale 
rozbijające się z hukiem o urwiska, a daleko za skrajem cypla dostrzegł ciemne, 
zielonoszare 
wody morza.
Nie zwracał jednak większej uwagi na krajobraz. Jego wzrok przyciągał magnes 
samej 
ochronki. Z tego, co słyszał, domyślał się, że większa część domu lorda Foula 
znajdowała się 
pod ziemią, i teraz zobaczył, że to musiała być prawda. Cypel wznosił się ku 
szczytowi z 
wysoko wypiętrzonych skał, na których stała ochronka. Dwie jednakowe wieże, 
wysokie i 
smukłe niczym minarety, pięły się w górę na kilkaset stóp, a pomiędzy nimi na 
poziomie 
ziemi znajdował się czarny otwór wejścia. Poza tym nie było widać innych 
elementów 
siedziby Wzgardliwego. Z okien na szczycie wież lord Foul lub jego strażnicy 
mogli 
wyglądać poza cypel, sięgnąć wzrokiem poza Gorące Popioły, nawet za Strzaskane 
Wzgórza, 
ale pozostała część jego włości – legowiska lęgowe, spichlerze, koszary, sala 
tronowa – 
musiała znajdować się pod ziemią, w zrytej tunelami skale. Dostęp do nich był 
tylko przez to 
jedno wejście i tunele ukryte pośród Kurash Qwellinir.
Covenant ruszył przez cypel, a ciemne okna wież gapiły się ślepo na niego niczym 
bezduszne ślepia, puste i odrażające. Początkowo był po prostu sparaliżowany tym 
widokiem, 
oszołomiony znalezieniem się tak blisko przeznaczenia. Gdy jednak emocje opadły, 
zaczął się 
zastanawiać, jak mógłby dotrzeć do ochronki nie zauważony przez strażników. Nie 
wierzył, 
aby wieże były tak puste, jak na to wyglądały. Wzgardliwy z pewnością nie 
zostawiłby 
żadnego dojścia do ochronki bez dozoru. Jednakże gdyby Niedowiarek czekał, aż 
skryją go 
ciemności, to mógłby spaść z urwiska lub do jednej ze szczelin.
Zastanawiał się przez jakiś czas nad tym problemem, ale nie znalazł rozwiązania. 
W 
końcu postanowił zaryzykować. Ostatecznie nie zamierzał zrobić niczego bardziej 
niemożliwego od tego, co robił dotychczas. Teren, który miał pokonać, był 
nierówny, pocięty 
dołami żużlu, kopcami popiołów, szczelinami; przez większą część drogi będzie w 
stanie 
poruszać się w ukryciu.
Najpierw wrócił do dolinki, w której nocował, i podążył nią na południe, dopóki 
nie 
zaczęła opadać ku urwisku. Stamtąd wyraźnie widział i słyszał ocean, choć 
siarkowe opary 
unoszące się znad lawy tłumiły zapach soli w powietrzu. Dla niego jednak ten 
widok był 
jedynie ostrzeżeniem przed niebezpieczeństwem urwiska. Zaczął więc ponownie 
wspinać się 
na wzgórze, badając wzrokiem teren przed sobą.
Ku swej uldze dostrzegł więcej zagłębień i dolinek, które rozchodziły się od 
podnóża 
wzgórza w tej części niziny niczym sieć erozyjnych szram. Jeśli uda mu się do 
nich dostać 
niepostrzeżenie, to przez jakiś czas będzie bezpieczny.
Z ponurym zadowoleniem pogratulował sobie zabrudzonej szaty, która dobrze 
wtapiała 
się w otoczenie. Przez chwilę zbierał w sobie odwagę, uspokajał się. Potem 
rzucił się pędem, 
stoczył się z ostatniego zbocza i przekulał do najbliższego zagłębienia.
Było zbyt płytkie, aby mógł iść wyprostowany, ale posuwając się na czworakach i 
czołgając, dostał się w głąb sieci szczelin i zagłębień. Potem mógł już poruszać 
się szybciej i 
łatwiej.
Jednakże z dala od żaru Gorących Popiołów powietrze zrobiło się zimne i wilgotne 
niczym wyziewy z krypty; zimno przenikało go pomimo szaty, sprawiało, że pot 
ranił mu 
skórę niczym lód, pochłaniało jego skromne zapasy energii. Grunt był twardy, a w 
czasie 
czołgania jego kolana czuły stłumione zło bijące przez skałę. Głód skręcał mu 
wnętrzności, 
ale on parł naprzód. Po wyjściu z sieci zagłębień i szczelin posuwał się przez 
jakiś czas 
szybciej, kuśtykając pomiędzy dołami żużlu i kopcami popiołów. Potem dotarł do 
płaskiego, 
nie osłoniętego obszaru, podziurawionego szczelinami i rozpadlinami. Przez 
niektóre z nich 
dolatywał huk morza; z innych, zapewniających wentylację ochronki, wydobywały 
się 
podmuchy cuchnącego powietrza. Musiał przemknąć przez nie osłonięty płaski 
fragment 
terenu, biegnąc pomiędzy szerokimi szczelinami w ziemi bądź przeskakując z 
lękiem przez 
rozpadliny na swej drodze. W końcu dotarł do podnóża poszarpanej, wyniosłej 
skały, która 
wiodła ku wieży. Tam padł za osłoną głazu i leżał dysząc, wstrząsany zimnymi 
dreszczami, 
ze strachem słuchając odgłosów straży.
Nie usłyszał jednak żadnego alarmu, krzyków czy zgiełku pościgu – nie słyszał 
niczego 
poza charkotem swego oddechu, gorączkowym pulsem, waleniem fal. Albo go nie 
zauważono, albo straże przygotowywały się do zasadzki na niego. Zebrał resztkę 
swych sił i 
począł wspinać się po skałach.
Im piął się wyżej, tym robił się słabszy. Słabość przyprawiała go o zawroty 
głowy, 
czyniła jego drętwe dłonie niezdolnymi do chwytania, a nogi do podciągania się. 
A jednak 
parł naprzód. Czasami zatrzymywał się z łomoczącym sercem, ponieważ słyszał – 
lub 
zdawało mu się, że słyszał – stukot kamieni lub szelest szaty, który świadczył o 
tym, że ktoś 
się za nim skrada. Ciągle jednak zmuszał się, aby iść dalej. Skołowany, słaby, 
samotny, 
drżący, bezbronny – zaangażował się w zmagania, które był w stanie zrozumieć. Za 
daleko 
już zabrnął, aby się poddać.
Znajdował się teraz tak wysoko, że z rzadka mógł się skryć przed patrzącymi z 
wież; na 
szczęście, aby go zauważyć, strażnicy musieliby mocno wychylić się z okien. 
Toteż drapiąc 
się pod ostatnie wzniesienia, Niedowiarek mniej kłopotał się pozostawaniem w 
ukryciu. 
Potrzebował całej swej uwagi, energii do poruszania rękami i nogami, dźwigania 
swego ciała 
wyżej i wyżej.
W końcu zbliżył się do szczytu. Wyjrzał przez szczelinę pomiędzy głazami i po 
raz 
pierwszy spojrzał z bliska na wejście do ochronki Foula.
Było gładkie i symetryczne, pozbawione ozdób, doskonale wykonane. Okrągły otwór 
znajdował się w masywnej podporze wykutej w skale – wygładzonej fortyfikacji, 
która 
okalała wejście, jakby wiodło ono ku poświęconej krypcie. W jej gładkiej 
powierzchni 
odbijało się wiernie pochmurne niebo, nieskalana szarość parapetów.
Przed pieczarą stała jedna postać, wysoka jak gigant. Miała trzy głowy, trzy 
pary oczu, 
dzięki czemu mogła patrzeć we wszystkich kierunkach, trzy mocne nogi tworzyły 
trójnóg, 
który zapewniał jej stabilność. Jej trzy ramiona czekały w pogotowiu. W każdej 
trzymała 
błyszczący miecz i każda osłonięta była grubymi skórzanymi opaskami. Długi 
skórzany 
pancerz opasywał jej tułów. Początkowo Covenant nie dostrzegł żadnego ruchu, 
który 
świadczyłby o tym, że ta postać żyła. Potem jednak zamrugała i jego uwagę 
przyciągnęły jej 
żółte oczy, które bez ustanku omiatały szczyt wzniesienia, wypatrując wrogów. 
Covenant 
cofnął się, gdy oczy przemknęły po szczelinie, przez którą wyglądał.
Jeśli nawet postać go wypatrzyła, to nie dała tego po sobie poznać. Po chwili 
uspokoił 
swe obawy. Strażnika ustawiono tu jedynie po to, aby obserwował najbliższe 
otoczenie 
jaskini; faktycznie cały jego szlak od Gorących Popiołów leżał poza zasięgiem 
wzroku 
postaci. Niedowiarek był więc bezpieczny w miejscu, gdzie siedział skulony. 
Gdyby jednak 
chciał wejść do ochronki Foula, to musiałby przejść obok strażnika.
Nie miał pojęcia, jak tego dokonać. Nie potrafił walczyć z takim stworem. Nie 
potrafił 
wymyślić żadnego sposobu, aby go przechytrzyć. A im dłużej czekał na przypływ 
natchnienia, tym większe ogarniało go zmęczenie i przerażenie.
Miast pozostać tam, gdzie był, dopóki nie otrząśnie się ze swego paraliżu, 
podczołgał się 
na brzuchu pomiędzy głazami do fortyfikacji z jednej strony wejścia. Skrył się 
za występem u 
stóp wież, skulił się, aby uciszyć oddech i próbował zdobyć się na odwagę 
jedynego 
podejścia, jakie przychodziło mu do głowy – skoku z parapetu do wejścia i 
ucieczki przed 
strażnikiem. Był już tak blisko postaci, iż nie miał wątpliwości, że mogła czuć 
zapach jego 
potu, słyszeć szum zawrotu głowy i bicie serca.
Nie mógł się ruszyć. Czuł się wystawiony na spojrzenia patrzących z wież, choć 
znajdował się poza zasięgiem widoku z okien. Bał się. Z chwilą gdy się pokaże – 
gdy strażnik 
go zauważy – ochronka Foula będzie ostrzeżona. Cały wysiłek i poświęcenie 
Pianościgłego, 
cała pomoc jheherrin w jednej chwili poszłyby na marne. Był sam przeciwko całej 
obronie 
Ridjeck Thome.
– Cholera! – sapnął pod nosem. – Daj spokój, Covenant! Jesteś trędowaty, 
powinieneś już 
się do tego przyzwyczaić.
Ochronka Foula była ogromnym miejscem. Gdyby udało mu się przejść strażnika, to 
mógłby przez jakiś czas ustrzec się przed pojmaniem, mogłoby mu się nawet udać 
odnaleźć 
tajemne drzwi, o których mówił jheherrin. On jednak tkwił zamknięty w potrzasku 
pomiędzy 
nieudolnością swego śmiertelnego ciała i nieodpartą potrzebą; dawno już utracił 
zdolność 
liczenia kosztów i szacowania szans.
Ścisnął rękoma kamień i oddychał przez chwilę głęboko. Nim jednak zdążył się 
poruszyć, 
coś spadło na niego, ściągnęło go w dół. Szarpał się, ale żelazny uchwyt 
przytrzymywał mu 
ręce na plecach. Ciężar przygniatał mu nogi. Ogarnięty furią i strachem próbował 
krzyczeć, 
ale dłoń zasłoniła mu usta.
Był bezradny. Jego napastnik mógł skręcić mu kark jednym szarpnięciem. Jednak 
jego 
ręce jedynie go przytrzymywały – zapewniały sobie nad nim panowanie, czekając, 
aż się 
uspokoi, ulegnie.
Covenant z wysiłkiem rozluźnił mięśnie.
Ręka nie odsłoniła jego ust, ale sam Niedowiarek został nagle odwrócony na 
plecy. 
Wówczas stwierdził, że spogląda prosto w ciepłą, czystą twarz Słonego Serca 
Pianościgłego.
Gigant nakazał mu gestem milczenie, po czym go uwolnił.
Covenant natychmiast zarzucił ręce na szyję Pianościgłego, objął go i przytulił 
się do jego 
mocnego karku niczym dziecko. Radość jak blask wschodzącego słońca zmyła z niego 
ciemność, rozbudziła w nim nadzieję, jakby wstał czysty, jasny świt nowego dnia.
Pianościgły również go uścisnął, po czym uwolnił się z jego objęć i powoli się 
cofnął. 
Covenant podążył za nim, choć oczy miał tak pełne łez, że ledwie widział, dokąd 
idzie. 
Gigant sprowadził go z podpory za ścianę jednej z wież.
Tam byli ukryci przed strażnikiem.
– Wybacz mi – szepnął Pianościgły, uśmiechając się radośnie. – Mam nadzieję, że 
nie 
wyrządziłem ci krzywdy. Rozglądałem się za tobą, ale cię nie widziałem. A gdy 
byłeś już na 
parapecie, nie mogłem cię zawołać, nie alarmując tego pomiotu Foula. Obawiałem 
się 
również, abyś w zaskoczeniu nie zdradził swej obecności.
Covenant powstrzymał cisnące się do oczu łzy. Głos drżał mu z radości i ulgi.
– Ach, przyjacielu, ogromnie się cieszę, widząc cię znowu. Bałem się, że 
straciłem cię w 
Gorących Popiołach... bałem się, że cię pojmano... bałem się... ach! Miałem całą 
masę obaw. 
Myślałem, że nie żyjesz. – Covenant zaszlochał, ale zaraz wziął się w garść, 
uspokoił się. 
Szorstkim ruchem otarł oczy, aby móc spojrzeć na giganta.
Pianościgły wydawał się być w świetnym zdrowiu. Był nagi – stracił swe odzienie 
w 
ogniach Popiołów – a od stóp do głowy jego ciało było czyste i zdrowe. 
Poprzednią 
chmurność i determinację jego spojrzenia zastąpiło wrażenie czegoś jaśniejszego, 
pogodniejszego; z przepastnych oczodołów jego oczy błyszczały śmiechem. 
Alabastrowe 
członki wydawały się równie twarde jak marmur; poza kilkoma zadrapaniami, które 
zdobył, 
wspinając się z Gorących Popiołów do ochronki, nie miał żadnych blizn czy ran, 
nawet stare 
blizny po odniesionych w walkach ranach zniknęły, usunięte przez ogień, który 
odnowił go 
do szpiku kości. Nic w jego wyglądzie nie wskazywało na to, że przeszedł tak 
śmiertelne 
męczarnie.
Pomimo to Covenant czuł potworne męczarnie, ból przekraczający wszelkie pojęcie, 
który zasadniczo zmienił giganta. Jakimś sposobem w Gorących Popiołach 
Pianościgłemu 
udało się przezwyciężyć swe najstraszliwsze pasje.
Covenant uspokoił się, wdychając morskie powietrze.
– Myślałem, że nie żyjesz – powtórzył.
Radość giganta nie osłabła.
– Ja również tak myślałem. To, co się stało, zdumiewa mnie równie mocno jak 
ciebie. 
Kamień i Morze! Przysiągłbym, że umrę. Covenancie, Wzgardliwy nigdy nie 
zatriumfuje w 
pełni nad światem, w którym zdarzają się takie rzeczy.
– To prawda – powiedział do siebie Covenant. – W tego rodzaju świecie.
– Ale jak... – zapytał głośno – ...jak tego dokonałeś? Co się stało?
– Nie jestem całkiem pewny. Przyjacielu, myślę, że nie zapomniałeś o caamora, 
rytuale 
gigantów, ogniu cierpienia. Zwykły ogień nie czyni krzywdy ciału giganta. Ból 
oczyszcza, ale 
nie pali. Dzięki temu bezdomni co jakiś czas oczyszczają swe serca z nadmiaru 
szaleńczych 
uczuć. A co więcej – zaskoczy cię pewnie, gdy ci powiem, iż wierzę, że twa 
pierwotna magia 
w pewnym stopniu przyszła mi z pomocą. Nim zrzuciłem cię ze swych ramion, 
poczułem... 
pewną moc wspierającą mnie swą siłą, tak jak ja wspierałem swą siłą ciebie.
– Niech to diabli. – Covenant spojrzał na srebrną obrączkę na swym palcu. – 
Niech to 
diabli i jasna cholera. – Ponownie przypomniał sobie zapewnienie Mhorama: – Ty 
jesteś 
białym złotem. – Ale nadal nie mógł zrozumieć, co wielki lord miał na myśli.
– A do tego jeszcze – ciągnął dalej gigant – w Ziemi żyją tajemnice, o których 
lord Foul, 
Szatańskie Serce i Niszczyciel Dusz nawet nie marzył. Moc Ziemi, która odezwała 
się, 
przychodząc z pomocą Berekowi Półrękiemu, nie milczy już. Być może przemawia 
teraz 
innym językiem... być może ludzie żyjący na Ziemi o niej zapomnieli... ale nie 
wygasła. 
Ziemia nie mogłaby istnieć, gdyby nie zawierała w sobie dobra, które mogłoby 
przeciwstawić 
się takim jadom jak Złoziemny Kamień.
– Możliwe – mruknął Covenant. Ledwie słyszał własny głos. Myśl o pierścieniu 
wyzwoliła w nim zupełnie inny rodzaj domysłów. Nie chciał im dawać posłuchu, 
wzbraniał 
się o nich mówić, ale po chwili zmusił się i powiedział: – Czy jesteś... czy 
jesteś pewny, że 
nie zostałeś... wskrzeszony... jak Elena?
Twarz giganta pojaśniała uśmiechem.
– Kamień i Morze! To mi zabrzmiało, jak na Niedowiarka przystało.
– Jesteś pewny?
– Nie, przyjacielu – Pianościgły zachichotał. – Nie jestem pewny. Nie wiem i nie 
obchodzi mnie to. Jestem jedynie rad, że dano mi jeszcze jedną szansę, aby ci 
pomóc.
Covenant przetrawił odpowiedź Pianościgłego, po czym znalazł odpowiedź.
– No to zróbmy coś, póki jeszcze możemy – powiedział, ze wszech sił starając się 
dorównać beztroskiemu tonowi przyjaciela.
– Tak. – Powaga powoli pojawiła się na twarzy giganta, ale nie osłabiła 
emanującej z 
niego porywczości i bólu. – Musimy. Każda chwila naszej zwłoki sprawia, że ginie 
więcej 
istnień w Krainie.
– Mam nadzieję, że masz plan. – Covenant usiłował stłumić swoje obawy. – Nie 
przypuszczam, aby strażnik po prostu pozwolił nam wejść, jeśli go o to ładnie 
poprosimy.
– Trochę nad tym myślałem. – Pianościgły starannie zapoznał go ze swymi 
przemyśleniami.
Covenant zastanowił się chwilę, po czym powiedział:
– Wszystko to bardzo dobrze, ale co będzie, jeśli oni wiedzą, że nadchodzimy? Co 
będzie, 
jeśli czekają na nas – tam w środku?
Gigant potrząsnął głową i wyjaśnił, że przez jakiś czas wsłuchiwał się w skałę 
wież. Nie 
usłyszał niczego, co wskazywałoby na zasadzkę ani co świadczyłoby o tym, że na 
wieżach są 
straże.
– Być może Niszczyciel Dusz rzeczywiście nie wierzy, że można go podejść od tej 
strony. Być może ten strażnik jest jedynym wartownikiem. Wkrótce się dowiemy.
– Tak, w istocie – mruknął Covenant. – Tylko, że ja nie cierpię niespodzianek. 
Nigdy nie 
wiadomo, kiedy która z nich zrujnuje ci życie.
– Być może teraz będziemy mogli odpłacić ruiną temu, który rujnował – odparł z 
ponurą 
zawziętością Pianościgły.
– Mam taką nadzieję – przytaknął Covenant.
Razem zakradli się z powrotem ku wejściu, po czym rozdzielili się. Zgodnie z 
instrukcjami giganta, Covenant zszedł na dół, przeciskając się pomiędzy głazami 
i 
kamieniami, usiłując się niepostrzeżenie dostać jak najbliżej jaskini. Poruszał 
się z największą 
ostrożnością, wybierał okrężną drogę. Gdy dotarł na miejsce, nadal był oddalony 
o 
przynajmniej czterdzieści jardów od skarpy wejścia. Ta odległość denerwowała go, 
ale nie 
miał innego wyjścia. Nie próbował przemknąć się obok strażnika; chciał jedynie, 
aby tamten 
się zawahał.
– No dalej, Covenant – burknął. – Bierz się do roboty. To nie miejsce dla 
tchórzy.
Niedowiarek wziął głęboki oddech, zaklął, jakby miał do tego ostatnią szansę, i 
wyszedł z 
ukrycia.
Natychmiast poczuł na sobie spojrzenie strażnika, ale starał się je ignorować, 
usiłował iść 
ku jaskini przynajmniej z pozorną nonszalancją. Szedł przed siebie, ściskając 
ręce na plecach, 
pogwizdując przez zęby, tak jakby spodziewał się wolnego wejścia do ochronki 
Foula.
Unikał spojrzenia strażnika, które wydawało się wystarczająco przenikliwe, aby 
przejrzeć 
jego zamysł, odkryć, kim był w istocie. Cierpła mu od tego skóra, ale gdy 
wyszedł z 
rumowiska na wygładzony kamienny podjazd, zmusił się do spojrzenia w oblicze 
postaci 
stojącej w wejściu.
Mimowolnie zwolnił, przestał gwizdać. Żółte zło bijące ze spojrzenia strażnika 
poraziło 
go smutkiem. Te oczy zdawały się znać go na wylot, wiedzieć o nim wszystko, a 
to, co 
wiedziały, napełniało je najskrajniejszą pogardą. Przez ułamek sekundy Covenant 
lękał się, że 
to stworzenie jest samym Wzgardliwym. Wiedział jednak, że tak nie było. Podobnie 
jak wielu 
maruderów, to stworzenie było zrobione z wypaczonego ciała – było ofiarą 
działania 
Kamienia lorda Foula. W jego zachowaniu zaś wyczuwało się niepewność.
Covenant podszedł z udawaną zarozumiałością niemal w zasięg miecza strażnika. 
Tam 
zatrzymał się i z rozmysłem mierzył przez chwilę postać wzrokiem. Gdy już 
zmierzył ją od 
stóp do głów, ponownie spojrzał w jego przenikliwe oczy i powiedział z całym 
zuchwalstwem, na jakie mógł się zdobyć.
– Nie mów Foulowi, że tu jestem. Chcę mu zrobić niespodziankę.
Przy słowie „niespodzianka” wyciągnął nagle przed siebie ręce. Skoczył do przodu 
z 
pierścieniem „wystawionym” na wskazującym palcu prawej ręki, jakby zamierzał 
zaatakować 
strażnika wybuchem pierwotnej magii.
Strażnik przyjął pozycję obronną. Na chwilę wszystkie trzy głowy zwróciły się ku 
Covenantowi. W tej samej sekundzie Pianościgły zeskoczył ze skarpy nad wejściem 
do 
ochronki.
Strażnik był poza zasięgiem jego rąk, ale gdy tylko gigant wylądował, rzucił się 
w przód, 
pokulał ku niemu i podciął mu nogę. Bestia pilnująca wejścia runęła, wymachując 
rękoma i 
mieczami.
Pianościgły natychmiast usiadł na niej okrakiem. Strażnik był równie wielki jak 
on i być 
może silniejszy. Był też uzbrojony, ale gigant okładał go tak mocno swymi 
potężnymi 
pięściami, tak skutecznie przyciskał go swym ciałem do ziemi, że tamten nie mógł 
się bronić. 
W końcu całkiem opadł z sił, gdy gigant zadał mu oburącz potężny cios w podstawę 
karku. 
Pianościgły szybko pochwycił jeden z jego mieczy, aby odrąbać mu głowy.
– Pianościgły! – zaprotestował Covenant.
Pianościgły podniósł się znad nieprzytomnej postaci i spojrzał na Covenanta, 
ściskając 
miecz w dłoni.
– Nie zabijaj go.
– Zaalarmuje ochronkę, gdy oprzytomnieje – powiedział gigant, dysząc lekko z 
wyczerpania. Twarz miał posępną, ale nie było w niej okrucieństwa.
– Dość już było zabijania – odparł Covenant zdławionym głosem. – Nie cierpię 
tego.
Pianościgły patrzył mu przez chwilę w oczy, po czym odrzucił głowę do tyłu i 
roześmiał 
się.
Covenant poczuł, że robi mu się słabo z wdzięczności. Nogi niemal się pod nim 
ugięły.
– Tak już lepiej – wymamrotał z ulgą. Oparł się o ścianę wejścia i odpoczywał, 
chłonąc 
radość giganta.
Wkrótce Pianościgły uspokoił się.
– Bardzo dobrze, przyjacielu – powiedział cicho. – Śmierć tej bestii dałaby nam 
czas – 
moglibyśmy wykonać zadanie i szukać ucieczki. Ucieczka nigdy jednak nie była 
naszym 
zamysłem. – Upuścił miecz na leżącego strażnika. – W zupełności wystarczy nam, 
jeśli jego 
nieprzytomność pozwoli nam dotrzeć do celu. Niech ucieczka sama o siebie zadba. 
– 
Uśmiechnął się krzywo, po czym dodał: – Zdaje mi się jednak, że potrafię zrobić 
lepszy 
użytek z tego pancerza. – Pochylił się nad strażnikiem, zdjął z niego odzienie i 
użył skóry do 
osłonięcia swej nagości.
– Masz rację – westchnął Covenant. Nie miał zamiaru uciekać. – Nie ma jednak 
powodu, 
abyś dał się zabić. Pomóż mi tylko znaleźć ukryte drzwi, a potem idź stąd.
– Zostawić cię? – Pianościgły z niesmakiem dopasowywał pancerz. – A jakże 
miałbym 
opuścić to miejsce? Nie mam ochoty znowu przechodzić przez Gorące Popioły.
– Skocz do morza... odpłyń... nie wiem. – Czuł presję czasu; nie mogli sobie 
pozwolić na 
jego trwonienie przed wejściem do ochronki Foula. – Nie chcę być za ciebie 
odpowiedzialny.
– Przeciwnie – odpowiedział spokojnie gigant – to ja jestem odpowiedzialny za 
ciebie. To 
ja cię przywołałem.
Covenant drgnął.
– Tym się nie martwię.
– Ani ja – odparował Pianościgły z uśmiechem. – Ale nie podoba mi się to twoje 
gadanie 
o zostawieniu cię. Przyjacielu... ja już tego zasmakowałem.
Przyglądali się sobie ponurym wzrokiem. Spojrzenie giganta powiedziało 
Covenantowi 
równie wyraźnie jak słowa, że nie może brać odpowiedzialności za swego 
przyjaciela, nie 
może podejmować za niego decyzji. Mógł jedynie zaakceptować pomoc Pianościgłego 
i być 
mu za nią wdzięczny. Niedowiarek jęknął boleśnie.
– A zatem ruszajmy – powiedział posępnie. – Nie wytrzymam już tego dłużej.
W odpowiedzi gigant wyciągnął ramię i podtrzymał go. Razem wkroczyli w mrok 
ochronki Foula.
Ku ich zaskoczeniu ciemności rozproszyły się, gdy tylko przekroczyli zasłonę 
mroku. 
Znaleźli się na końcu owalnej sali, która cała była oświetlona zimnym blaskiem, 
tak jakby w 
jej ścianach płonął zielony lód; wydawało się, że całe to miejsce stanie zaraz w 
lodowatych 
płomieniach.
Mimowolnie zatrzymali się i rozejrzeli wokół siebie. Sala była symetryczna, w 
idealny 
sposób wykuta w skale. W najszerszym miejscu otwierała się na dwa jednakowe 
korytarze 
wiodące ku wieżom, a na przeciwnym końcu posadzka opadała gładko, aby uformować 
szerokie, spiralne schody w głąb skały. Kamienne powierzchnie rozciągały się 
wszędzie bez 
załamań, pęknięć, ostrych brzegów; sala była tak gładko wykuta, wypolerowana i 
wyrównana, tak nie skalana ozdobami, nierównościami, błędami, jakby doskonały 
zamysł jej 
twórcy został wykonany w dziewiczej skale bez udziału zawodnych rąk i umysłów. 
To nie 
było dzieło gigantów; nic nie zakłócało absolutnej dokładności kształtów; ale 
brakowało mu 
szczegółów, w których tak lubowali się giganci. To dzieło zdawało się przerastać 
kunszt 
każdego śmiertelnika. Było doskonałe w nadprzyrodzony sposób.
Covenant oglądał salę z rozdziawionymi ze zdumienia ustami. Pianościgły 
tymczasem 
rzucił się na poszukiwanie drzwi, o których mówił im jheherrin. Potem 
Niedowiarek zaczął 
błądzić bez celu, mimowolnie kierując się ku wielkim schodom. W tym miejscu była 
stara 
magia, potęga zgromadzona przez nienawiść i pożądanie; wyczuwał to w trupim 
świetle, 
ostrym zimnym powietrzu, w ścianach bez skazy. To lodowate miejsce było domem 
lorda 
Foula, siedzibą i korzeniami jego mocy. Całe te bezduszne włości mówiły o jego 
zwierzchnictwie, absolutnym i niepodzielnym panowaniu. Już ta pusta sala czyniła 
z jego 
wrogów zwykłych karłów. Covenant przypomniał sobie, jak mówiono, iż Foul nie 
będzie 
pokonany, dopóki stać będzie Ridjeck Thome. Wierzył temu całkowicie.
Niedowiarek dotarł do szerokiej spirali schodów. Jej otwarty środek był niczym 
ogromna 
studnia, drążąca coraz głębiej skałę cypla. Same schody były wystarczająco 
szerokie, aby 
pomieścić piętnastu lub dwudziestu ludzi, idących ramię w ramię. Ich spiralna 
linia wciągała 
jego wzrok coraz niżej, aż w końcu wychylił się, zaglądając, jak mógł 
najgłębiej; symetria ich 
konstrukcji wyzwoliła w nim zawrót głowy, jego irracjonalną miłość i lęk przed 
upadkiem.
Jednak Covenant zgłębił już sekret swej słabości i nie spadł. Jego oczy 
przeszukiwały 
schody i chwilę później dostrzegł coś, co pozwoliło mu otrząsnąć się z tej 
niebezpiecznej 
fascynacji.
Duża grupa ur-podłych wbiegała bezgłośnie po schodach.
Covenant cofnął się.
– Lepiej znajdź je szybko – zawołał do Pianościgłego. – Nadchodzą.
Pianościgły nie przerwał badania ścian. Przyglądał im się uważnie, obmacywał 
dłońmi, 
szukając jakiegokolwiek śladu ukrytego wejścia.
– Dobrze ukryte – mruczał przy tym. – Nie wiem, jak to możliwe, aby kamień był 
tak 
gładko obrobiony. Mój lud znał się na tej robocie, ale my nawet nie śniliśmy o 
takich 
ścianach.
– Mieliście zbyt wiele własnych sennych koszmarów – zazgrzytał Covenant. – 
Znajdź je! 
Ci ur-podli zbliżają się szybko. – Pamiętając o stworze, który spowodował jego 
upadek w 
podziemiach pod Górą Gromu, dodał: – One potrafią wyczuć białe złoto.
– Jestem gigantem – odpowiedział Pianościgły. – Obróbkę kamieni mój lud ma we 
krwi. 
Te drzwi nie mogą się przede mną ukryć.
Wtem jego ręce natrafiły na część ściany, za którą wyczuł pustkę. Szybko zbadał 
cały ten 
fragment, oszacował jego rozmiary, choć na tej niepokalanej ścianie nie było 
nawet śladu 
drzwi.
Zlokalizował możliwie najdokładniej wejście, po czym nacisnął środek jego 
nadproża.
Na pustej ścianie pojawiło się nadproże, jaśniejące zielonym ornamentem. Od 
niego 
odbiegły prosto ku podłodze framugi, jakby w tej właśnie chwili je stworzono w 
skale, a 
pomiędzy nimi bezgłośnie rozchyliły się do środka drzwi.
Pianościgły zatarł z satysfakcją ręce.
– Wedle rozkazu, ur-lordzie – zachichotał i skinął, aby Covenant wszedł do 
środka.
Niedowiarek rzucił okiem ku schodom, po czym pośpiesznie wszedł do małej komnaty 
za 
drzwiami. Pianościgły wszedł za nim, pochylając się pod portalem i niskim 
sufitem komnaty. 
Natychmiast też zamknął za sobą drzwi, przyglądając się, jak z powrotem nikną 
bez śladu. 
Potem ruszył przed Covenantem do korytarza za komnatą.
To przejście było równie jasne i chłodne jak zewnętrzna sala. Zauważyli, że 
opada 
stromo, prosto w głąb przepastnych podziemi cypla. Covenant spoglądał na nie z 
nadzieją, że 
zawiedzie go tam, gdzie chciał dotrzeć; był zbyt słaby, aby myszkować po całej 
ochronce w 
poszukiwaniu swego przeznaczenia.
Żaden z nich nie odezwał się ani słowem; nie chcieli narażać się na ryzyko 
usłyszenia 
przez ur-podłych. Pianościgły spojrzał na Covenanta, wzdrygnął się i ruszył 
tunelem w dół.
Niskie sklepienie sprawiało, że gigant musiał poruszać się skulony, pomimo to 
przemierzał korytarz, jak mógł najszybciej. Covenant dotrzymywał mu kroku, 
wspierając się 
na jego plecach i pozwalając po prostu, aby siła ciężkości popychała jego 
bezsilne nogi krok 
za krokiem w dół. Niczym bliźnięta, bracia złączeni z sobą pępowiną wspólnego 
celu – 
pomimo wszystkich różnic – wlekli się skuleni tunelem wydrążonym w skale Ridjeck 
Thome.
Covenant przewrócił się kilka razy. Jego pośpiech i strach rosły w ciasnocie 
korytarza; 
raczej jednak pozbawiały go resztek sił, niż mu ich dodawały, czyniły go tak 
słabym, jakby 
już był pokonany. Przenikał go przejmujący chłód, otaczał ze wszech stron, aż w 
końcu 
zaczął się w nim czuć dziwnie przyjemnie – przyjemnie i sennie, niczym zmęczony 
wędrowiec, który w końcu przybył do swego prawowitego domu. Co jakiś czas 
dostrzegał w 
przelocie ducha tego miejsca – bezkompromisową nieskazitelność, która 
wywoływała, 
potwierdzała najbardziej wściekłą i nienasyconą złośliwość. W takiej atmosferze 
pogarda i 
dobre samopoczucie stawały się tym samym. Ochronka Foula była posiadłością 
istoty, która 
rozumiała doskonałość – istoty, która nienawidziła życia nie dlatego, że 
stanowiło dla niej 
jakieś zagrożenie, ale ponieważ plaga śmiertelnych stworzeń była obrazą 
nieograniczoności 
jego istnienia. W takich chwilach pozbawione czucia, zmaltretowane stopy 
Covenanta 
zdawały się tracić oparcie i Niedowiarek padał jak długi twarzą na plecy 
Pianościgłego.
Szli jednak dalej i w końcu dotarli do wylotu tunelu. Tutaj zaczynał się ciąg 
pozbawionych wszelkich ozdób i mebli pokoi – bardzo do siebie podobnych i 
symetrycznych 
– które nie nosiły śladów zamieszkiwania. Pomimo to wszędzie jaśniało chłodne, 
zielone 
światło, a powietrze było ostre niczym kryształ. Pot ozdobił brodę giganta 
szmaragdowymi 
paciorkami, a on sam drżał pomimo swej normalnej odporności na temperaturę.
Za ciągiem pokoi znaleźli schody, które sprowadziły ich w dół – przez puste 
sale, komory 
wystarczająco duże, aby pomieścić najbardziej przerażające zmory, przez 
wyludnione galerie, 
gdzie mówca mógłby przemawiać do tysięcy słuchaczy. Tu również nie znaleźli 
śladów 
zamieszkania. Cała ta część ochronki była przeznaczona do prywatnego użytku 
Foula; nie 
zakłócali mu tu spokoju ur-podli ani inne stwory. Pianościgły prowadził 
pośpiesznie 
Covenanta przez pełną grozy doskonałość. Szli w dół, ciągle w dół, poszukując 
miejsca, w 
którym lord Foul pieści Złoziemny Kamień. A prastare zło Ridjeck Thome z każdym 
piętrem 
ciążyło im coraz bardziej, napełniało ich coraz większą boleścią. Po pewnym 
czasie 
Pianościgły zrobił się zbyt zimny, aby drżeć, a Covenant wlókł się u jego boku, 
jakby jedynie 
nieodparte pragnienie znalezienia najchłodniejszego miejsca w ochronce, 
całkowicie 
zlodowaciałego, powstrzymywało go przed natychmiastowym zapadnięciem w sen.
Instynkt, który prowadził ich w dół, nie zawiódł. Pianościgły stopniowo zaczął 
wyczuwać 
położenie Kamienia; promieniowanie tego jadu stało się namacalne dla jego 
napiętych 
nerwów.
W końcu dotarli do pustego szybu, w którym znaleźli kolejne ukryte drzwi. 
Pianościgły 
otworzył je podobnie jak pierwsze i przeszedł skulony do wysokiej, okrągłej 
sali. Gdy 
Covenant przekroczył próg, gigant zamknął drzwi i ruszył ostrożnie ku środkowi 
sali.
Podobnie jak inne oglądane przez giganta sale, ta również była pozbawiona 
wszelkich 
ozdób z wyjątkiem wejść. Naliczył osiem dużych, identycznych portali, doskonale 
rozmieszczonych wokół ścian i mieszczących w sobie zamknięte kamienne drzwi. Za 
żadnymi nie wyczuwał życia, śladów aktywności. Jednak wszystkie jego nerwy z 
drżeniem 
rwały się ku Kamieniowi.
– Tam – szepnął cicho Pianościgły, wskazując na jedno z wejść. – Tam jest sala 
tronowa 
Ridjeck Thome. Tam Niszczyciel Dusz trzyma Złoziemny Kamień.
Nie patrząc na przyjaciela, gigant podszedł do tych drzwi i położył na nich 
ręce. – Tak – 
szepnął. – To tam. – Przerażenie walczyło w nim z uniesieniem. Minęła chwila, 
nim 
uświadomił sobie, że Covenant mu nie odpowiedział.
Nacisnął na drzwi, aby ocenić ich wytrzymałość.
– Covenant – rzucił przez ramię – przyjacielu, koniec już blisko. Nie trać 
jeszcze przez 
chwilę odwagi. Wyważę te drzwi. Gdy to uczynię, będziesz musiał natychmiast 
wbiec do sali 
tronowej. Idź do Kamienia – nim przeszkodzi ci jakaś moc. – Covenant nadal nie 
odpowiadał. 
– Niedowiarku! Doszliśmy do celu. Nie załamuj się teraz.
– Nie musisz ich wyważać – powiedział upiornym głosem Covenant.
Pianościgły okręcił się, odskakując od drzwi.
Niedowiarek stał na środku sali. Nie był sam.
Przed nim stał wiedmistrz ur-podłych, z otwartych nozdrzy wyciekał mu śluz. W 
rękach 
trzymał łańcuchy i kajdany.
Pianościgły patrzył przerażony, a on tymczasem założył kajdany Covenantowi na 
ręce. 
Potem poprowadził go na łańcuchu do drzwi sali tronowej.
Gigant ruszył za przyjacielem, ale powstrzymało go straszliwe spojrzenie 
Covenanta. W 
ciemnych, podsiniałych z głodu oczach wyczytał coś, na co nie potrafił 
odpowiedzieć. 
Niedowiarek próbował mu coś powiedzieć, coś, na co nie miał słów. Pianościgły 
badał ranę, 
którą tamci ur-podli zadali Niedowiarkowi, ale nie potrafił pojąć głębin 
cierpienia, które 
mogło zmusić człowieka do poddania się nasieniu Demondim.
– Covenant! – krzyknął w proteście.
Spojrzenie Covenanta z rozmysłem śmignęło giganta – wbiło się w niego z całej 
siły, po 
czym odskoczyło, porywając za sobą oczy Pianościgłego.
Gigant odwrócił się na przekór samemu sobie i ujrzał giganta stojącego po 
przeciwnej 
stronie. Nowo przybyły podpierał boki zaciśniętymi pięściami i uśmiechał się 
okrutnie. 
Pianościgły natychmiast go poznał. To był jeden z trzech braci, którzy byli 
ofiarami furii. 
Podobnie jak Elena, ta potępiona dusza została wskrzeszona, aby służyć 
Niszczycielowi 
Dusz.
Nim Pianościgły zdążył zareagować, drzwi do sali tronowej otworzyły się i 
zamknęły za 
Covenantem.
W tym samym czasie otworzyły się wszystkie pozostałe drzwi, wpuszczając do sali 
potworne wytwory Kamienia.
20. Niedowiarek
Pianościgły obrócił się i spostrzegł, że jest otoczony. Dziesiątki stworów 
wchodziło do 
sali; było ich więcej niż potrzeba, aby go zatopić, pogrzebać pod swym ciężarem, 
jeśli nie 
zdecydują się zabić go za pomocą broni. Jednakże oni nie atakowali. Rozstawiali 
się pod 
ścianami, formowali zwarte grupy przed drzwiami, zagradzając mu drogi ucieczki. 
Potem 
drzwi zamknięto, a oni stali pożądliwie pochyleni do przodu, jakby nie mogli się 
doczekać 
chwili rozszarpania go na kawałki. Zostawili go jednak martwemu gigantowi.
Pianościgły odwrócił się, aby stanąć twarzą do widma.
Jego przeciwnik zbliżał się powoli, drwiąc z niego z wrogim uśmiechem.
– Pozdrowienia, Pianościgły – splunął. – Bądź pozdrowiony ty, któryś porzucił 
krewnych. 
Druhu! Przybyłem, aby ci pogratulować. Dobrze służyłeś panu. Zostawiłeś nasz lud 
na pastwę 
zgubnego losu, pozwoliłeś, aby cała nasza rasa zniknęła z powierzchni Krainy. A 
teraz 
dostarczyłeś tego nędznika i jego bezużyteczne białe złoto do rąk Wzgardliwego, 
Szatańskiego Serca i Niszczyciela Dusz. Och, dobrze się spisałeś! Pozdrawiam cię 
i chwalę, 
druhu! – Słowo „druhu” wymówił tak, jakby było największą obelgą. – Jam jest 
Morderca 
Krewnych. To ja zamordowałem – dorosłych i dzieci – każdego giganta w Boleści. 
Patrz na 
owoc swego życia. Patrz i rozpaczaj!
Pianościgły cofnął się kilka kroków, ale jego oczy nawet na sekundę nie 
ześliznęły się z 
martwego giganta.
– Zemsta! – warknął Morderca Krewnych. – Widzę to w twej twarzy. Ty nie myślisz 
o 
rozpaczy – jesteś zbyt ślepy, aby pojąć to, co zrobiłeś. Na pana! Ty nawet nie 
myślisz o swym 
nikczemnym przyjacielu. Ty masz w sercu zemstę, druhu! Patrzysz na mnie i 
wierzysz, że 
skoro wszystko inne w twym życiu nie powiodło się, to teraz w końcu możesz 
zemścić się za 
wszystko, co utraciłeś. Za twą zbrodnię! Widzę to w tobie. Z całego serca 
pragniesz rozerwać 
mnie na strzępy własnymi rękoma. Głupcze! Czyżbym wyglądał na takiego, który się 
ciebie 
boi?
Pianościgły, nie spuszczając oczu z widma, ocenił swe położenie, oszacował 
odległości 
wokół siebie. Słowa Mordercy Krewnych działały na niego. Czuł w nich słodycz 
zemsty. 
Znał smak pasji zabijania, ohydną, mimowolną rozkosz miażdżenia ciał rękoma. 
Zadrżał, 
jakby nie mógł się tego doczekać, napinając swe potężne mięśnie do skoku.
– Zaatakuj mnie więc – ciągnął dalej martwy gigant. – Uwolnij trawiącą cię 
żądzę. 
Czyżbyś wierzył, że możesz się przede mną obronić? Czyżbyś był ślepy? Druhu! Nic 
nie 
może cię usprawiedliwić. Nawet jeśli przelałbyś tyle krwi, aby spłukać całą 
Krainę od 
wschodu do zachodu, to nie zmyjesz z niej swego zła. Durniu! Skończony głupcze! 
Gdyby 
pan nad tobą nie panował, to wykonałbyś wszystko za niego tak szybko, że nawet 
nie byłby w 
stanie się tym cieszyć. No dalej, druhu! Spróbuj. Jestem gotów. Jak masz zamiar 
ponownie 
przywrócić mnie śmierci?
– Spróbuję tego – zazgrzytał cicho Pianościgły – na mój własny sposób. – 
Rozdrażnienie 
widma wyjawiło mu już to, co chciał wiedzieć. Te stwory mogły zabić go w każdej 
chwili – 
pomimo to czekały, a Morderca Krewnych usiłował go sprowokować. Prawdopodobnie 
Niszczyciel Dusz nadal czegoś od niego potrzebował, Covenant nadal żył i nie był 
pokonany. 
Być może lord Foul miał nadzieję posłużyć się Pianościgłym przeciwko 
Niedowiarkowi.
Pianościgły jednak przeżył caamora Gorących Popiołów. Przyjął pozycję i napiął 
całe 
ciało. Nagle skoczył, ale nie zaatakował Mordercy Krewnych. Wytężając się 
okrutnie, 
odbijając się z całą siłą swych nóg, wylądował przy strażnikach przed drzwiami 
do sali 
tronowej.
Wartownicy uchylili się przed jego niespodziewanym atakiem. Pianościgły wpadł 
pomiędzy nich z rękoma zaciśniętymi nad pochyloną głową, dzięki czemu uderzył w 
drzwi z 
całą swą siłą.
Wrota sali tronowej nie były przygotowane na takie uderzenie. Z ostrym jękiem 
rozłupywanego kamienia wyłamały się do środka.
Pianościgły przewrócił się w deszczu odłamków z drzwi, przekoziołkował, poderwał 
się 
na nogi w sali tronowej Ridjeck Thome.
Pomieszczenie to było przestronną, okrągłą salą, podobną do tej, którą właśnie 
opuścił, 
ale miało mniej drzwi, a jego strop był o wiele wyżej, jakby dla pomieszczenia 
ogromu 
znajdujących się tu mocy. Na niskim wzniesieniu pod przeciwległą ścianą 
znajdował się stary 
przerażający głaz, z którego uformowano siedzenie dla Wzgardliwego w kształcie 
szczęk z 
obnażonymi ostrymi, haczykowatymi zębami, gotowymi pochwycić i rozerwać. Ten 
tron i 
wzniesienie, były jedynymi rzeczami, jakie widział w ochronce Foula, które nie 
były idealnie 
wyrzeźbione, doskonale wygładzone. Tron i podium zdawały się być nieodwracalnie 
okaleczone, wypaczone latami dźwigania ciężaru złośliwości lorda Foula. 
Wyglądały niczym 
proroctwo czy przedsmak ostatecznego losu całej niepokalanej skały Ridjeck 
Thome.
Tuż przed tronem ustawiony był Złoziemny Kamień.
Kamień nie był tak duży, jak się tego spodziewał; nie wydawał się ani tak duży, 
ani 
ciężki, aby nie mógł go unieść. Pomimo to emanująca z niego moc wstrząsnęła nim 
niczym 
cios potężnej pięści. To promieniowanie nie było szczególnie jasne – blask, 
którym oświetlało 
salę tronową, był jedynie nieznacznie silniejszy od światła w innych salach – 
ale świeciło w 
swej oprawie niczym wcielenie absolutnego zimna. Pulsowało niczym szalone serce, 
wysyłając krople i języki mocy, emanując gwałtownie swą mocą zepsucia. 
Pianościgły wpadł 
w jego oślepiający blask i zatrzymał się, jakby czuł, że lodowaty szmaragd już 
obraca jego 
skórę w lód.
Patrzył przez chwilę na Kamień przerażony jego mocą, ale potem do oszołomionych 
zmysłów giganta dotarła obecność jeszcze innej mocy w sali tronowej. Ta moc 
zdawała się 
być dziwnie przytłumiona w porównaniu z Kamieniem. Była jedynie subtelniejsza, 
bardziej 
podstępna – nie słabsza. Pianościgły odwrócił się w jej kierunku. To był pan 
Kamienia.
Lord Foul.
Gigant ustalił miejsce Wzgardliwego, bardziej polegając na swych odczuciach niż 
wzroku. Lord Foul był zasadniczo niewidzialny, choć miejsce jego obecności 
znaczyły 
nieprzeniknione ciemności niczym stojący prosto cień człowieka – cień 
nieobecności raczej 
niż obecności, który pokazywał, gdzie byłby, gdyby posiadał materialne ciało – a 
wokół 
cienia jaśniała zielona poświata. Z tego miejsca rozchodził się zapach olejku.
Lord stał obok Kamienia, plecami zwrócony do drzwi i giganta. Przed nim, twarzą 
do 
Pianościgłego, stał Thomas Covenant.
Byli sami; ur-podli po dostarczeniu Covenanta opuścili salę tronową.
Covenant zdawał się nie zauważać łańcuchów skuwających mu ręce. Wyglądało na to, 
że 
w ogóle nie walczył. Był już w ostatnim stadium umierania z głodu i chłodu. Ból 
niczym pot 
kapał mu z wychudzonych policzków, a jego ponure, strapione oczy wpatrywały się 
w lorda 
Foula, jakby moc Wzgardliwego wpijała się w paskudną ranę na jego czole.
Żaden z nich nie zwrócił uwagi na głośne wejście Pianościgłego; byli tak 
skoncentrowani 
na sobie, że nie dbali o nic innego. Pomiędzy nimi musiało coś zajść, co 
Pianościgły 
przegapił. Widział jednak rezultat. W chwili gdy skupił swą uwagę na lordzie 
Foulu i 
Covenancie, Wzgardliwy uniósł jedno z widmowych ramion i uderzył Covenanta w 
usta.
Pianościgły z rykiem rzucił się na pomoc przyjacielowi. Nim jednak zrobił dwa 
kroki, 
lawina stworów wpadła przez roztrzaskane drzwi i przygniotła go. Powalili go na 
ziemię, 
przydusili swym ciężarem, unieruchomili mu członki. Walczył zaciekle, szaleńczo, 
ale 
przeciwników było wielu i silnych. Po chwili pokonali go. Zaciągnęli do bocznej 
ściany i 
przymocowali masywnymi łańcuchami, aby nie mógł ich rozerwać. Potem stwory 
pośpiesznie 
opuściły salę tronową, a on tkwił tam bezradny.
Martwego giganta nie było z nimi. On już spełnił swe zadanie; ponownie odszedł. 
Pianościgłego umieszczono w miejscu, z którego mógł obserwować lorda Foula i 
Covenanta, 
by pełnił rolę widza w ich starciu.
Po wyjściu stworów Wzgardliwy po raz pierwszy obrócił się ku niemu. Migotliwa 
zielona 
poświata przesunęła się, obracając do niego przodem i wówczas gigant zobaczył 
oczy 
Wzgardliwego. Były jedynymi widocznymi częściami ciała lorda Foula.
Wzgardliwy miał oczy niczym kły, spróchniałe i żółte – kły tak ociekające 
złośliwością, 
że odebrały mu głos, dławiąc go słowami zachęty, które chciał krzyknąć 
Covenantowi.
– Milcz – powiedział lord Foul jadowicie – albo upiekę cię przed czasem.
Pianościgły uległ bez protestu. Otworzył usta, jakby dławił się lodem, i 
obserwował 
wszystko z bezradną pasją duszącą go w gardle.
Oczy Wzgardliwego przymrużyły się z satysfakcją. Ponownie skierował swoją uwagę 
na 
Covenanta.
Niedowiarek zwalony z nóg ciosem lorda Foula klęczał, zakrywając skutymi rękoma 
twarz w geście kompletnego poniżenia. Jego palce zdawały się całkowicie 
pozbawione 
czucia; naciskały po omacku twarz niczym martwe kije, niezdolne zbadać stan jego 
rany czy 
choćby wyczuć wilgoć krwi. Covenant czuł jednak chorobę wgryzającą się w jego 
nerwy, 
jakby obecność lorda Foula ją potęgowała, czyniła postępujący rozkład 
namacalnym. 
Wiedział, że teraz jego trąd był w stadium pełnego rozkwitu, że kruche bariery 
powstrzymujące rozwój choroby, od których zależało jego życie, zostały złamane. 
Choroba 
sięgnęła w głąb jego duszy na kształt wici niewrażliwości, penetrujących niczym 
korzenie 
drzewa skałę w poszukiwaniu szczelin, rys, które pozwolą kamień rozsadzić. Był 
tak słaby i 
zmęczony, jak tylko senny koszmar może to sprawić, nie przerywając mozolnego 
trudu jego 
serca.
Jednakże gdy opuścił swe zakrwawione ręce – gdy od trucizny dotyku Foula jego 
usta 
poczerniały i napuchły tak, że nie mógł dłużej wytrzymać dotyku – gdy spojrzał 
ponownie na 
Wzgardliwego, nie był już poniżony. Był niepokonany.
– Wypchaj się – mruknął cicho. – Wypchaj się. To nie takie proste.
Z rozmysłem zamknął palce swej półrękiej dłoni na pierścieniu.
Oczy Wzgardliwego beształy go, ale lord Foul opanował się, aby odezwać się 
szyderczym, ojcowskim tonem.
– Chodź, Niedowiarku. Nie przedłużaj tej nieprzyjemnej sytuacji. Wiesz, że nie 
możesz 
się ze mną mierzyć. Przewyższam cię już samym swym imieniem. I posiadam 
Złoziemny 
Kamień. Mogę Księżyc rozsadzić na jego orbicie, przywołać prastare trupy z ich 
przepastnych grobów, obrócić wszystko w ruinę mym kaprysem. Bez wysiłku mogę 
zerwać 
cumy każdego włókna twego istnienia i rzucić wrak twej duszy przez niebiosa.
– No to zrób to – mruknął Covenant.
– A jednak postanowiłem powstrzymać się. Nie mam zamiaru cię krzywdzić. Połóż 
jedynie pierścień na mej dłoni, a skończą się wszystkie twoje męczarnie. To 
niewielka cena, 
Niedowiarku.
– To nie takie proste.
– Nie jestem też pozbawiony mocy nagrodzenia cię. Jeśli pragniesz wspólnie ze 
mną 
panować nad Krainą, pozwolę ci. Zobaczysz, że potrafię być wdzięcznym panem. 
Jeśli chcesz 
ocalić życie swego przyjaciela Pianościgłego, nie będę się sprzeciwiał – chociaż 
on mnie 
obraził. – Pianościgły szarpnął się w łańcuchach, usiłując protestować, ale nie 
mógł wymówić 
słowa. – Jeśli pragniesz zdrowia, również mogę i zechcę ci je zaofiarować. 
Spójrz!
Machnął jednym z widmowych ramion i fala nagłych doznań przemknęła przez zmysły 
Covenanta. W jednej chwili do jego rąk i nóg wróciło czucie; jego nerwy 
natychmiast 
powróciły do życia. A podczas gdy one rozkwitały, pozbył się wszelkich strapień 
– całego 
bólu, głodu i słabości. Jego ciało zdawało się unosić w triumfie życia.
Covenant był niewzruszony. Odzyskał głos i wyszeptał znużony przez zęby:
– Zdrowie nie jest moim problemem. Ty jesteś tym, który uczy trędowatych 
nienawiści 
do samych siebie.
– Nędzniku! – warknął lord Foul. Bez żadnego przejścia Covenant ponownie stał 
się 
trędowaty i umierający z głodu. – Klęczysz przede mną! Sprawię, że będziesz 
błagał o 
najmniejszy skrawek życia! Trędowaci nienawidzą samych siebie? A zatem są 
mądrzy. 
Nauczę cię prawdziwej nienawiści!
Przez moment nie złagodzona niczym nienawiść Wzgardliwego spływała z jego 
spróchniałych oczu na Covenanta i Niedowiarek zebrał siły, przygotowując się na 
śmierć. 
Potem jednak lord Foul wybuchnął śmiechem. Jego pogarda błyszczała, wstrząsała 
powietrzem sali tronowej niczym odgłos uderzających o siebie ogromnych głazów, 
nawet 
twardy kamień posadzki czyniła zdradliwym niczym ruchome piaski.
– Tkwisz tu przede mną martwy, nędzniku – równie odarty z życia jak każde inne 
zwłoki. 
Pomimo to odmawiasz mi. Odrzucasz zdrowie, władzę, nawet przyjaźń. Jestem 
zaciekawiony 
– jestem cierpliwy. Dam ci czas na przemyślenie swego obłędu. Powiedz mi, skąd w 
tobie 
tyle szaleństwa.
Covenant nie wahał się.
– Ponieważ nienawidzę ciebie.
– To nie jest powód. Wielu ludzi wierzy, że nienawidzi mnie, ponieważ są zbyt 
tchórzliwi, aby gardzić głupotą, ambicjami, służalczością. Nie zwiedziesz mnie. 
Powiedz mi 
prawdę, nędzniku.
– Ponieważ kocham Krainę.
– Och, doprawdy! – szydził lord Foul. – Nie chce mi się wierzyć, abyś był tak 
głupi. 
Kraina nie jest twoim światem – nie ma prawa rościć sobie pretensji do twej 
mizernej 
wierności. Od samego początku zamęczała cię swymi żądaniami, których nie mogłeś 
spełnić, 
zaszczytami, na które nie potrafiłeś zasłużyć. Przedstawiłeś siebie jako 
człowieka, który do 
śmierci pozostaje wierny modnemu wyglądowi czy przypadkowej diecie. Nie, 
nędzniku. Nie 
przekonałeś mnie. Pytam jeszcze raz, skąd w tobie tyle szaleństwa. – Owo „skąd” 
wymówił 
tak, jakby to jedno słowo mogło zawalić cały gmach Covenanta.
– Kraina jest piękna – szepnął do siebie Niedowiarek. – Ty jesteś wstrętny. – 
Przez jakiś 
czas czuł się zbyt słaby, aby odpowiedzieć. W końcu jednak wykrztusił odpowiedź.
– Ponieważ nie wierzę.
– Nie wierzysz? – krzyknął Wzgardliwy z radością. – Nadal? – Jego śmiech wyrażał 
doskonałe zadowolenie. – Nędzniku, jesteś ponad miarę wzruszający. Niemal 
przekonałeś 
mnie, abym zatrzymał cię u mego boku. Będziesz błaznem, który ulży memu 
brzemieniu. Czy 
można nienawidzić lub kochać, jeśli się nie wierzy?
– Można.
– Czy można nie wierzyć, jeśli się nienawidzi lub kocha?
– Tak.
Lord Foul ponownie się roześmiał.
– Czyżby moje uszy mnie zawiodły? Czyżbyś ty – po tym, jak mój nieprzyjaciel 
zrobił 
wszystko, co w jego mocy, aby na ciebie wpłynąć – czyżbyś ty pomimo to wierzył, 
że to sen?
– To nie jest prawdziwe, ale to nie ma znaczenia. To nie jest ważne.
– A zatem co, nędzniku?
– Kraina. Ty.
Wzgardliwy roześmiał się raz jeszcze, ale tym razem jego wesołość trwała krótko. 
Lord 
Foul zdawał się być zaniepokojony, jakby odkrył w Covenancie coś, czego nie 
rozumiał. – 
Kraina i niedowiarstwo – szydził. – Ty biedna, pomylona duszo! Nie możesz mieć 
jednego i 
drugiego. Pierwsze wyklucza drugie.
Covenant jednak wiedział lepiej; po tym wszystkim, co przeszedł, wiedział 
lepiej. Jedynie 
uznając jedno i drugie, przyjmując obie sprzeczności, traktując je jako 
zrównoważoną całość, 
jedynie kierując się nie pomiędzy nie, ale z nimi, mógł ocalić oba, ocalić 
Krainę i samego 
siebie, znaleźć miejsce, gdzie spotkają się równoległe linie jego 
nieprawdopodobnego 
dylematu. Oko paradoksu. Tam tkwi przyczyna jego wizyt w Krainie. Nie powiedział 
więc 
nic, wpatrując się w pusty cień, szmaragdową aurę i nieobliczalną potęgę 
Wzgardliwego. W 
myślach jednak zazgrzytał: – Nie, nie wykluczają się, Foul. Mylisz się. To nie 
takie proste. 
Jeśli byłoby proste, to odkryłbym to dawno temu.
– Zaczynają mnie już nużyć twe głupie zapewnienia – podjął po chwili lord Foul. 
– Moja 
cierpliwość nie jest nieograniczona. Są jeszcze inne pytania, które chciałbym ci 
zadać. 
Pominę sprawę twego wejścia do mych posiadłości. To drobiazg, łatwy do 
ustalenia. W 
pewien nie wyjaśniony dla mnie sposób podporządkowałeś sobie część moich 
ożywionych 
narzędzi, tak że dwukrotnie otrzymałem fałszywe raporty o twej śmierci. Ale 
zostawmy to. 
Obedrę ich z ciała i duszy do samych kości i dowiem się prawdy. Ty nędzniku 
odpowiedz mi 
na to pytanie. – Lord Foul przysunął się bliżej do Covenanta, a napięcie w jego 
głosie 
powiedziało Niedowiarkowi, że Wzgardliwy dotarł do sedna swych dociekań. – Ta 
pierwotna 
magia nie jest częścią twego świata. Ona jest pogwałceniem twego niedowiarstwa. 
Jakże 
możesz więc posługiwać się mocą, w którą nie wierzysz?
To wyjaśniło Covenantowi cierpliwość lorda Foula. Wzgardliwy tracił czas na 
przepytywania Covenanta, zamiast po prostu zedrzeć mu pierścień z ręki, ponieważ 
obawiał 
się, że Niedowiarek potajemnie zawładnął pierwotną magią – że ukrywał swą moc, 
narażał się 
na śmierć na Wyniszczonych Równinach, Gorących Popiołach i Kurash Qwellinir, 
pozwolił 
się pojmać, aby móc zaskoczyć Wzgardliwego, dopaść go z jego słabej strony.
Foul miał powody do strachu. Laska Praw była zniszczona.
Przez chwilę Covenant pomyślał, aby obrócić obawy Foula na swą korzyść, ale 
zrozumiał, że nie może tego uczynić. Powiedział więc prawdę, aby nie skalać swej 
obrony 
dawną obłudą.
– Nie wiem, jak się nią posłużyć. – Wyjąkał przez napuchnięte usta. – Nie wiem, 
jak ją 
przywołać, ale wiem, że jest prawdziwa w Krainie. Wiem, jak ją wyzwolić. Wiem, 
jak zwalić 
ci na łeb całą tę cholerną kupę lodu.
Wzgardliwy nie wahał się, nie wątpił. Zdawał się rozdymać na oczach Covenanta.
– Niczego nie wyzwolisz! – ryknął dziko. – Wystarczająco długo znosiłem już twe 
zuchwalstwo. Mówisz, że jesteś trędowaty? Ja ci pokażę trąd!
Wokół Covenanta zaroiło się od mocy niczym od tysięcy wściekłych os. Przed nim 
pustka cienia Wzgardliwego rozrastała się straszliwie, pęczniała wyżej i wyżej, 
aż w końcu 
przytłoczyła swą wielkością wszystko, Covenanta, Pianościgłego, a nawet salę 
tronową. 
Wypełniła powietrze, salę, całą ochronkę. Niedowiarkowi zdawało się, że pogrąża 
się w jej 
otchłani. Zawołał po pomoc, ale pomoc nie nadeszła. Niczym strącony ptak spadał 
na dół. 
Pęd upadku ryczał mu w uszach, jakby próbował wyssać go z samego siebie. Czuł 
niezmiernie daleko pod sobą skałę, o którą się roztrzaska.
– Pokłoń mi się, a ja cię ocalę – szepnął głuchy, tchnący olejkiem głos.
Covenant poczuł przypływ przyprawiającego o zawrót głowy przerażenia połączonego 
z 
pożądaniem. Czarny wir powietrza cisnął nim o skałę, jakby moce całych niebios 
zstąpiły, 
aby rozbić go o twardy granit jego przeznaczenia. Złość wyła w jego głowie, 
domagając się 
wpuszczenia, domagając się, niczym samobójczy paradoksalny zawrót głowy, 
zapanowania 
nad nim. On jednak nie poddawał się, kurczowo trzymał się samego siebie. Był 
trędowaty; 
Kraina nie była rzeczywista; a to nie był sposób, w który on umrze.
Zacisnął pięść na pierścieniu z całą kruchą siłą swego ramienia.
Wraz z łoskotem uderzenia ból rozsadził mu czaszkę. Śmiertelne męczarnie wyły i 
skowyczały w jego głowie, szarpały go niczym pazury wściekle drące tkankę jego 
mózgu. 
Foul płynął na tym bólu niczym na fali przypływu, usiłując przełamać lub przelać 
się ponad 
tamą jego woli. Covenant jednak był zbyt pozbawiony czucia, aby się załamać. 
Jego ręce i 
nogi był głuche na ból, zamrożone; jego czoło było już przyzwyczajone do bólu; a 
czarna 
opuchlizna na wargach dobrze znana. Zielony, upiorny chłód nie mógł pokonać 
odrętwienia 
jego kości. Niczym trup zesztywniał w oporze.
Lord Foul próbował wejść do jego wnętrza, próbował połączyć się z nim. Jego 
propozycja była kusząco słodka – uwolnienie od bólu, wyzwolenie od długiego 
niepokoju, 
który błędnie zwał swym życiem. Jednakże on był przywiązany do siebie w sposób, 
który nie 
pozwalał na odwrót, nie pozwalał na poddanie się. On był Thomasem Covenantem, 
Niedowiarkiem i trędowatym. Odmówił.
Nagle jego ból spadł w ciemność. Krzywda, rany, rozbicie, poturbowanie – 
wszystko 
obróciło się w proch i rozwiało w bezwietrznym powietrzu. W ich miejsce pojawiła 
się 
drętwota, jego nieodwracalny brak czucia. W ogromnej, nie oświetlonej otchłani 
dostrzegł 
samego siebie.
Stał we wszechogarniającej pustce, otoczony niczym; wpatrywał się w niemym 
osłupieniu w swe ręce.
Początkowo zdawały się normalne. Były chude jak patyki, a dwa brakujące palce 
prawej 
ręki wywoływały w nim poczucie straty, niepełności, która przyprawiała go o jęk. 
Jednakże 
jego pierścień był nietknięty. Wisiał luźno na wskazującym palcu; srebrzysta 
obrączka tak 
doskonała i nieodparta, jakby miała jakieś znaczenie.
W miarę jednak jak patrzył, ciemne purpurowe plamy zaczęły się pojawiać na jego 
rękach 
– na palcach, zgięciach palców, dłoniach. Powoli rozszerzały się i zaczynały 
ropieć; pęczniały 
niczym pęcherze, po czym otwierały się, ukazując wrzody pod skórą. Z 
powiększających się 
ran sączył się płyń. Wkrótce obie jego ręce były pokryte infekcją.
Pojawiła się na nich gangrena, zaczęły się rozkładać; intensywny odór życia, 
zapach 
gnijącego mięsa wylewał się z niego niczym wyziewy żrącego grzyba, cuchnącego i 
okrutnego. Pod powłoką infekcji kości jego palców zaczęły się wyginać. 
Pozbawione szpiku, 
uszkodzone przez zgniliznę, napięte ścięgnami, których nerwy obumarły, 
zostawiając je 
wiecznie wyprężonymi, wiecznie zaciśniętymi jedne na drugich; kości powyginały 
się, 
popękały i zastygły powykrzywiane. Jego przegniłe i schorowane ręce okaleczyły 
same 
siebie. A czarna, chorobliwa opuchlizna gangreny zaczęła wżerać się powyżej 
nadgarstków.
Te same napięcia, to samo cuchnące, niekontrolowane naprężenie mięśni i ścięgien 
– 
pozbawione kontroli zgniłych nerwów – wygięło jego przedramiona, tak że zwisały 
groteskowo z łokci. Potem ropa zaczęła wykwitać niczym pot z wrzodów 
pokrywających jego 
przedramiona. Gdy podwinął szatę, spostrzegł, że nogi są już powykrzywiane do 
kolan.
Napad choroby przeraził go, pogrzebał go w cierpieniach i odrazie do samego 
siebie. 
Stanowił obraz przyszłości, rezultat choroby – punkt docelowy drogi, którą 
wędrował każdy 
trędowaty, który nie popełnił samobójstwa i nie walczył dostatecznie mocno, aby 
utrzymać 
się przy życiu. Patrzył dokładnie na to samo, co najpierw skłoniło go do 
przetrwania 
wszystkich tych długich miesięcy wtedy w leprozorium, a teraz było jego 
udziałem, zjadliwe i 
nieuleczalne. Jego trąd w stadium pełnego rozkwitu, a jemu nie zostało nic, w 
imię czego 
mógł walczyć.
Jednakże znał trąd z dokładnością kochanka; wiedział, że nie może postępować tak 
szybko, tak kompletnie. Nie był prawdziwy. I to nie było wszystko. Te ohydne i 
gnijące 
udręki nie były podsumowaniem całego jego istnienia. Niezależnie od tego, co 
mówili 
lekarze, niezależnie od tego, co zobaczył w samym sobie – był czymś więcej, 
czymś więcej 
niż tylko trędowatym.
– Nie, Foul! – wysapał z goryczą. – To nie takie proste.
– Tom. Tom! – zawołał jakiś głos. Znał go – to był głos, który znał i kochał tak 
jak 
zdrowie. – Poddaj się. Nie widzisz, co nam robisz?
Covenant spojrzał w górę i ujrzał Joan. Trzymała przed nim na wpół wyciągniętych 
rękach ich małego synka, Rogera, niczym ofiarę. Oboje wyglądali tak jak wówczas, 
gdy 
widział ich po raz ostatni, dawno temu; Joan miała na twarzy ten sam wyraz 
bolesnego 
rozdarcia, wyraz, który błagał go o zrozumienie powodów, dla których się z nim 
właśnie 
rozwiodła. Joan była jednak – nie wiadomo dlaczego – naga. Serce w nim załkało 
na widok 
utraconej miłości jej bioder, niechęci jej piersi, zakazanych skarbów jej 
twarzy.
Gdy na nią patrzył, na jej ciepłej skórze zaczęły się pojawiać purpurowe plamy. 
Wrzody 
wykwitły jej na piersiach; choroba sączyła się z jej sutków niczym mleko.
Roger szarpał się na jej rękach. Gdy obrócił swą bezradną dziecięcą główkę do 
ojca, 
Covenant ujrzał, że jego oczy już były szkliste i zaćmione, na wpół oślepione 
trądem. Dwie 
karmazynowe plamy znaczyły jego policzki.
– Foul! – krzyknął Covenant. – Niech cię diabli!
Potem spostrzegł inne postacie cisnące się przed Joan. Był tam Mhoram; były tam 
Lena i 
Atiaran; Bannor i Hile Troy. Cała twarz Mhorama była jedną żółtą gnijącą raną; 
jego oczy 
krzyczały, jakby tonęły w trzęsawisku okropnego zła. Lena straciła wszystkie 
włosy, a jej łysa 
czaszka najeżona była guzami. Oczy Atiaran tonęły w mlecznej ślepocie. 
Groteskowo 
powykrzywiane kończyny Bannora czyniły z niego zupełnego kalekę. Bezoka twarz 
Troya 
była jedną pomarszczoną gangreną, jakby sam mózg ropiał mu w czaszce.
Za tymi postaciami stało więcej ludzi, których Covenant poznał w Krainie. 
Wszyscy byli 
śmiertelnie chorzy, odrażająco trędowaci. A za nimi tłoczyli się następni; 
niezliczone ofiary – 
wszyscy ludzie Krainy porażeni i pozbawieni wszystkiego, obrzydliwi dla samych 
siebie, tak 
jakby Covenant przyniósł pomiędzy nich zarazę o bezwzględnej jadowitości.
Na ich widok Covenant wybuchnął. Furia z powodu ich cierpień trysnęła z niego 
niczym 
lawa. Wulkaniczny gniew, tak długo pogrzebany pod ciężarem złożoności jego 
okropnych 
doświadczeń, wybuchnął niczym gejzer żywą, ognistą pasją.
– Foul! – wrzasnął. – Foul! Nie możesz tego zrobić!
– Zrobię to – padła drwiąca odpowiedź. – Robię to.
– Przestań!
– Daj mi pierścień.
– Nigdy!
– W takim razie ciesz się tym, co skazałeś na śmierć. Spójrz! Zapewniłem ci 
towarzystwo. Samotny trędowaty uczynił świat na podobieństwo swoje, aby nie być 
samotnym.
– Nie pozwolę ci!
Wzgardliwy roześmiał się sardonicznym śmiechem.
– Pomożesz mi, nim umrzesz.
– Nigdy! Niech cię diabli! Nigdy!
Furia poniosła Covenanta – furia gorąca jak lawa. Wściekłość za trędowatych 
osiągnęła 
szczyt. Po raz ostatni spojrzał na zgromadzone przed nim tłumnie ofiary. Potem 
zaczął 
walczyć o wolność niczym odrodzony człowiek, przedzierający się przez swą starą 
skórę. 
Zdawał się stać w nicości otchłani, ale wiedział, że jego fizyczne ciało nadal 
klęczy w sali 
tronowej. Z okrutnym wysiłkiem woli odrzucił wszystkie zmysłowe doznania, 
wszystkie 
wrażenia, które nie pozwalały mu dostrzec, gdzie był. Dygocząc, podrygując 
niezgrabnie, 
Niedowiarek podźwignął swe wychudzone ciało na nogi. Oczy jego ciała nadal 
pozostawały 
pod kontrolą lorda Foula, ale on zazgrzytał z zawziętością:
– Widzę cię, Foul.
Nie potrzebował oczu. Wyczuwał nerwami swych sztywnych policzków emanację mocy 
wokół siebie.
Zrobił trzy niezdarne, chwiejne kroki i poczuł nagły przypływ mocy Foula, który 
rzucił 
się, aby go powstrzymać. Nim jednak Wzgardliwy zdążył go dosięgnąć, Covenant 
uniósł ręce 
i padł pięściami do przodu na Złoziemny Kamień.
Z chwilą gdy jego ślubna obrączka uderzyła o Kamień, z jego ręki eksplodował 
huragan 
mocy. Burza zielonego i białego ognia strzeliła w powietrze. Osłona lorda Foula 
rozpadła się 
w strzępy. Covenant spostrzegł, że leży na ziemi, a z jego półrękiej dłoni 
wiruje ku górze 
tornado mocy.
Wstał. Jednym machnięciem ramion uwolnił ręce z kajdanów, jakby były zwitkiem 
kłamstw.
Cień Foula kulił się za Kamieniem w gotowości do walki. Wzgardliwy ciskał 
spojrzenia 
swych spróchniałych oczu, jakby palił się do tego, aby zatopić je w sercu 
Covenanta.
– Głupcze! – zawył ostro. – Nędzniku! To ja tu sprawuję rządy! Ja jestem twym 
prawym 
panem – i ja władam Kamieniem! Zniszczę cię. Nawet mnie nie zdążysz dotknąć!
Wykrzykując te słowa, cisnął jednocześnie błyskiem mocy, który uderzył rękę 
Covenanta, wrył się głęboko w jego pierścień. Pośród wściekłej burzy białe złoto 
zmieniło 
się. Zimne zło przeniknęło metal, wdarło się w pierścień, aż całe srebro zostało 
zbezczeszczone zielenią. Ponownie Covenant poczuł, że spada w otchłań.
Bez żadnego przejścia znalazł się w wartowni Kevina. Stał na kamiennej 
platformie 
niczym tytan i swą zgubną obrączką sam narzucał Krainie nowy rytuał profanacji. 
Przed nim 
więdło całe zdrowie. Ogromne drzewa gilden rozpadały się i łamały. Kwiaty 
umierały. 
Aliantha stawały się jałowe i obracały w proch. Ziemia zmieniała się w piach. 
Rzeki 
wysychały. Stonedown i Woodhelven zmieniały się w ruiny. Głód i brak schronienia 
dotknęły 
wszystkie formy życia chodzące po ziemi. On był lordem zniszczenia gorszego niż 
inne, 
spustoszenia całkowicie nieodwracalnego.
– Nigdy!
Jednym gwałtownym uderzeniem swej woli wyzwolił swój pierścień z zieloności i 
wrócił 
do sali tronowej. Ślubna obrączka była nieskalanie srebrzysta, a smagający ostro 
wicher jej 
mocy szalał, nie poddając się szmaragdowej władzy.
Covenant niemal wybuchnął śmiechem. Kamień nie mógł go zepsuć; żadne zepsucie 
nie 
mogło go uczynić bardziej chorym, niż był.
– Miałeś swoją szansę – warknął do Wzgardliwego. – Wykorzystałeś swą plugawą 
moc. 
Teraz kolej na mnie. Nie możesz mnie powstrzymać. Złamałeś zbyt wiele praw. A ja 
jestem 
poza prawem. Ono nie ma władzy nad pierwotną magią – nie ma władzy nade mną. A 
jednak 
było jedyną rzeczą, która mogła mnie powstrzymać. Mogłeś użyć go przeciwko mnie. 
Teraz 
jestem tylko ja – liczy się tylko moja wola. – Dyszał ciężko; nie mógł znaleźć 
dość powietrza, 
aby wesprzeć swą skrajną pasję. – Jestem trędowaty, Foul. Potrafię wszystko 
znieść.
Wzgardliwy natychmiast go zaatakował. Położył ręce na Złoziemnym Kamieniu, 
umieścił 
swą moc na jego pulsującym gwałtem sercu. Ku Covenantowi wystrzelił zielony 
błysk 
szaleńczej mocy. Spadł na niego niczym góra, zwalił się niczym tony pokruszonych 
kamieni. 
Początkowo Niedowiarek nie mógł skupić się na swym pierścieniu i zatoczył się w 
tył. Potem 
jednak zrozumiał swój błąd. Próbował posłużyć się pierwotną magią niczym 
narzędziem czy 
bronią, czymś, czym można władać. Lord Mhoram powiedział mu jednak: – Ty jesteś 
białym 
złotem. – To nie była rzecz, którą się włada, wykorzystuje dobrze lub źle, jak 
na to pozwala 
biegłość. Teraz, gdy ta moc została obudzona, była jego częścią, wyrazem jego 
samego. Nie 
musiał się na niej skupiać, wycelowywać jej; ona brała się z jego pasji.
Z okrzykiem odparł atak, rozbił go na miliony cuchnących kropelek.
Lord Foul ponownie uderzył. Ku Covenantowi wystrzelił piorun mocy, który, smażąc 
po 
drodze powietrze, usiłował wedrzeć się w białą burzę pierścienia. Ich starcie 
zaiskrzyło się w 
sali tronowej niczym obłąkany szwargot zielonych i białych błyskawic, 
uderzających, 
łomoczących, pożerających się nawzajem, jakby wszystkie burze świata nagle 
oszalały.
Ogrom wyzwolonych mocy przestraszył Covenanta, próbował niczym osuwisko 
pozbawić oparcia stopy jego zdecydowania. Niedowiarek nie był obeznany z mocą, 
nie był 
biegły w walce. Jednak wściekłość z powodu trędowatych, Krainy i ofiar złości 
nie pozwalała 
mu poddać się. I pomagało mu w tym jego niedowiarstwo. Lepiej niż którykolwiek z 
mieszkańców Krainy zdawał sobie sprawę z tego, że lord Foul nie był niepokonany. 
W tej 
postaci złość była absolutnie rzeczywista. Mieszkańcy Krainy przegraliby w 
obliczu złości, 
ponieważ byli przekonani o jej istnieniu. Covenant nie był. On nie czuł się 
zdruzgotany; nie 
wierzył, że musi przegrać. Lord Foul był jedynie uzewnętrznioną częścią jego 
samego – nie 
istotą nieśmiertelną czy bogiem. Zwycięstwo było możliwe.
Niedowiarek rzucił się więc całym ciałem i duszą do walki. Nie myślał o porażce; 
osobiste koszta nie liczyły się. Lord Foul spychał go w tył, dopóki nie 
przycisnął do ściany u 
boku Pianościgłego. Wściekłość ataku Kamienia rozpętała wokół niego piekło, 
wymiotła z 
powietrza ostatnie ślady ciepła, cisnęła w niego niesamowicie wielkimi soplami 
nienawiści. 
Ale on nie poddał się. Pierwotna magia była ognista i nie zgłębiona, długa jak 
czas i 
przepastna jak Ziemia – czysta moc ograniczona jedynie jego wolą. A jego wola 
rosła, 
wznosiła głowę, rozkwitała na żyznym gruncie wściekłości. Z każdą chwilą coraz 
lepiej 
stawiał czoło atakowi Wzgardliwego.
Wkrótce mógł się poruszyć. Oderwał się od ściany, brnął niczym silny mężczyzna 
przez 
nawałnicę ku swemu wrogowi. Białe i zielone pioruny znaczyły powietrze; dzikie 
błyskawice 
roztrzaskiwały się o siebie. Zapalczywy chłód lorda Foula i burza Covenanta 
rzucały się sobie 
do gardeł, szarpały się, zbierały siły i nacierały ponownie. Covenant myślał, że 
w tej zajadłej 
walce Ridjeck Thome z pewnością legnie w gruzach. Ale ochronka stała; sala 
tronowa stała. 
Jedynie Covenant i lord Foul ścierali się w przeraźliwym milczeniu burzy mocy.
Nagle Covenantowi udało się odepchnąć lorda Foula od Kamienia. Natychmiast jego 
własny ogień wystrzelił jeszcze wyżej. Wzgardliwy gorzej władał swym 
szmaragdowym 
jadem, nie mając bezpośredniego kontaktu z Kamieniem. Jego wysiłki stały się 
bardziej 
szaleńcze, nierównomierne. Niekontrolowana siła wstrząsnęła tronem, oderwała 
poszczerbione kawałki kamieni ze sklepienia, zarysowała posadzkę. Lord krzyczał 
w języku, 
którego Covenant nie rozumiał.
Niedowiarek pochwycił nadarzającą się okazję. Ruszył do przodu, zasypał 
Wzgardliwego 
gradem wściekłych piorunów pierwotnej mocy, po czym nagle począł formować ścianę 
mocy 
pomiędzy lordem Foulem a Kamieniem. Lord Foul wrzasnął, próbował zapamiętale 
odzyskać 
Kamień, ale było za późno. W jednej chwili moc Covenanta otoczyła lorda Foula.
Z całym niepohamowanym gniewem swej woli powiększał swoją przewagę. Spadł 
niczym jastrząb, zacisnął moc wokół Wzgardliwego. Bez skrupułów począł swą 
białością 
penetrować jego cień.
Poświata wokół lorda Foula opierała się mu z krzykiem i fontannami iskier. Była 
wytrzymała, oporna; odtrącała dzikie uderzenia Covenanta, jakby były zwykłym 
pokazem, 
dziecięcymi fajerwerkami. Niedowiarek jednak nie pozwolił się odrzucić. Jego 
oślepiająca 
pierwotna magia miotała pioruny i strzały mocy w migoczącą szmaragdową poświatę, 
aż w 
końcu jedno potężne uderzenie rozerwało ją.
Pękła ze wstrząsem, który targnął salą tronową niczym trzęsienie ziemi. Fale 
wstrząsu 
grzmotnęły o głowę Covenanta, waliły w jego obolałą i rozgorączkowaną czaszkę. 
On jednak 
trwał przy swej mocy, nie pozwolił drgnąć swej woli.
Cały cień Wzgardliwego stanął w płomieniach niczym powierzchnia zielonej hubki. 
Płonął i rozpadał się, spadał w gorących strzępach na ziemię.
W uścisku Covenanta zaczął pojawiać się lord Foul Wzgardliwy. Stopniowo stawał 
się 
materialny, tracił swą niewidzialność. Doskonale wymodelowane kończyny, czyste 
niczym 
alabaster, stawały się powoli widzialne – wspaniała głowa starca o sędziowskim, 
brodatym 
obliczu i w koronie białych falistych włosów – obleczony w szatę dostojny tułów, 
barczysty i 
muskularny. Jedynie jego oczy nie zmieniły się, nie poddały się fali wcielenia; 
smagały 
nieustannie Covenanta niczym kły ociekające jadem.
Gdy lord Foul był już całkowicie widzialny, złożył ręce na piersi i powiedział 
szorstko:
– Teraz naprawdę mnie widzisz, nędzniku. – W jego głosie nie było śladu lęku czy 
poddania. – Czyżbyś wierzył, że jesteś moim panem? Głupcze! Przerastałem twą 
maluczką 
mądrość na długo przedtem, nim twój świat zaczął raczkować. Powiem ci otwarcie, 
nędzniku 
– złość taka jak moja jest jedynym prawdziwym owocem doświadczenia i 
wnikliwości. Z 
czasem będziesz zachowywał się tak jak ja. Nauczysz się pogardy dla swych 
współbraci – dla 
drobnych złośliwości, które mylnie zwą swymi miłościami, wiarą, nadziejami i 
lojalnością. 
Nauczysz się, że łatwiej nad nimi panować, niż ich powstrzymywać – łatwiej i 
lepiej. Ty nie 
postąpisz inaczej. Staniesz się cieniem tego, czym ja jestem – będziesz 
wzgardliwy bez 
odwagi pogardy. Rób dalej swoje, nędzniku. Zniszcz moje dzieło, jeśli musisz – 
zabij mnie, 
jeśli potrafisz – ale skończ z tym! Jestem już zmęczony twym płytkim brakiem 
zrozumienia.
Covenant wbrew samemu sobie był poruszony jego słowami. Władczy wygląd lorda 
Foula, jego dostojeństwo i rezygnacja przemawiały do niego żywiej niż 
przekleństwa czy 
stawianie oporu. Covenant stwierdził, że bez względu na to, co przecierpiał, 
nadal musi 
szukać odpowiedzi.
Nim jednak zdążył odpowiedzieć, ubrać w słowa swoje emocje i przeczucia wywołane 
słowami lorda Foula, ciszę sali tronowej przeszyło nagłe trzaśnięcie. Za jego 
plecami 
otworzyły się w powietrzu ogromne niewidzialne drzwi; raptownie poczuł za sobą 
obecność 
silnych, wściekłych, odrażających istnień. Emanująca od nich gwałtowność niemal 
rozproszyła jego uwagę skupioną na powstrzymywaniu lorda Foula.
Covenant przywołał całą siłę swej woli, uspokoił się na przyjęcie szoku i 
odwrócił.
Przed nim stały wysokie postacie, takie jak ta, którą widział w grocie Krwi 
Ziemi pod 
Melenkurion – Tamą Niebios. Wznosiły się nad nim przerażające i dostojne; 
zdawało się, że 
widzi je raczej poprzez skałę niż w samej sali tronowej.
To były widma zmarłych lordów. Rozpoznał Kevina, niszczyciela Krainy, syna 
Lorica. W 
dwóch innych mężczyznach stojących obok Kevina rozpoznał instynktownie Lorica, 
pogromcę podłych, i Damelona, przyjaciela gigantów. Byli tam Prothall, Osondrea 
i dziesiątki 
innych, których Covenant nigdy nie spotkał i o których nie słyszał. Wśród nich 
była Elena, 
córka Leny. A z tyłu, ponad nimi wznosiła się jeszcze jedna postać, górujący nad 
wszystkimi 
półręki mężczyzna o oczach proroka: Berek, przyjaciel Ziemi, lord-założyciel.
Jednym głosem niczym gromem odrazy – jednym pełnym oburzenia głosem, który 
wstrząsnął Covenantem aż do szpiku kości – zawołali:
– Zabij go! To leży w twej mocy. Nie zważaj na jego zdradliwe kłamstwa. W imię 
całej 
Ziemi i zdrowia, zabij go!
Niedowiarka zalał potok ich intensywnych pragnień. Oni byli przysięgłymi 
obrońcami 
Krainy. Całym sercem oddani strzeżeniu jej wspaniałości. A jednak lord Foul ich 
wszystkich 
przeżył, widział, jak ich składali do grobów, podczas gdy on przetrwał i siał 
spustoszenie. 
Nienawidzili go z żarliwą nienawiścią, która zdawała się przewyższać osobistą 
wściekłość 
Covenanta.
Jednakże ich pasja miast skłonić go do posłuszeństwa, zmyła z niego furię, jego 
moc 
walki. Opuściła go cała wściekłość, na jej miejscu pojawił się smutek – smutek 
tak wielki, że 
ledwie mógł nad nim zapanować, z trudnością powstrzymywał łzy. Zasłużyli sobie 
na 
posłuszeństwo z jego strony; mieli prawo do swej wściekłości. Jednakże ich 
żądanie zmieniło 
jego przeczucia w pewność. Przypomniał sobie poprzednią żądzę zabijania 
Pianościgłego. 
Musiał coś jeszcze zrobić, coś, czego nie można było robić w gniewie. Gniew był 
dobry 
jedynie do walki, do oporu. Teraz mógł jedynie wypaczyć jego starania.
Odpowiedział więc lordom głosem ochrypłym z głębokiego smutku.
– Nie mogę go zabić. On zawsze przeżywał, gdy próbowaliście go zabić. Wracał 
jeszcze 
silniejszy. Złość taka właśnie jest. Nie mogę go zabić.
Jego odpowiedź oszołomiła ich. Przez chwilę drżeli ze zdumienia i przerażenia.
– Pozwolisz mu żyć? – zapytał w końcu z trwogą Kevin.
Covenant nie potrafił odpowiedzieć wprost, nie potrafił dać bezpośredniej 
odpowiedzi. 
Jednakże nie zboczył z prostej ścieżki swej intuicji. Po raz pierwszy od chwili 
rozpoczęcia 
walki ze Wzgardliwym zwrócił się do Pianościgłego.
Gigant stał przykuty łańcuchami do ściany, obserwując chciwie wszystko. 
Zakrwawione 
nadgarstki i kostki świadczyły o tym, jak mocno usiłował się uwolnić, a na jego 
twarzy 
zdawało się być wyciśnięte to wszystko, co zmuszony był oglądać. Poza tym nie 
był ranny. W 
głębi swych przepaścistych oczu zdawał się rozumieć dylemat Covenanta.
– Dobrze się spisałeś, przyjacielu – wyszeptał, gdy ich spojrzenia spotkały się. 
– Ufam 
każdemu wyborowi, jakiego dokona twe serce.
– Tu nie ma co wybierać – wydyszał Covenant, usiłując powstrzymać łzy. – Nie mam 
zamiaru go zabić. On by po prostu wrócił. Nie chcę go już więcej mieć na głowie. 
Nie, 
Pianościgły... przyjacielu. Teraz wszystko zależy od ciebie. Od ciebie... i od 
nich. – Wskazał 
głową w kierunku widmowych lordów. – Radość jest w uszach, które słuchają... 
pamiętasz? 
Ty mi to powiedziałeś. Posłuchaj mnie. Pokonałem Wzgardliwego... tym razem. 
Kraina jest 
bezpieczna... na razie. Przysięgam. A teraz chcę... Pianościgły! – Łzy 
mimowolnie zamgliły 
mu wzrok. – Chcę, abyś się śmiał. Ciesz się z tego. Wnieś trochę radości do tej 
cholernej 
nory. Śmiej się! – Odwrócił się i krzyknął do lordów: – Słyszycie mnie? 
Zostawcie Foula 
samego! Uzdrówcie swoje dusze!
Przez długą chwilę, która niemal złamała jego niezłomną wolę, w sali tronowej 
nie 
rozległ się żaden dźwięk. Lord Foul płonął pogardą ku swemu zwycięzcy; lordowie 
stali 
osłupiali, nic nie rozumiejąc; Pianościgły wisiał na swych łańcuchach, jakby to 
brzemię było 
dla niego zbyt wielkie.
– Pomóż mi! – krzyknął Covenant.
Potem powoli jego błagania zaczęły odnosić skutek. Proroczość jego słów dotarła 
do serc, 
które go słuchały. Ze straszliwym wysiłkiem Słone Serce Pianościgły, ostatni z 
gigantów, 
zaczął się śmiać.
Początkowo brzmiało to makabrycznie; wijąc się w swych okowach, Pianościgły 
wypluwał z siebie salwy śmiechu, jakby były przekleństwami. Tego typu wesołość 
lordowie 
byli w stanie podzielać. Skierowali wybuchy swego pogardliwego szyderstwa, 
drwiącej 
nienawiści ku pokonanemu Wzgardliwemu. Jednakże gdy Pianościgłemu udało zmusić 
się do 
śmiechu, jego mięśnie rozluźniły się. Gardło i pierś przestały być ściśnięte, 
pozwoliły 
wiatrowi czystej wesołości wydmuchać popioły wściekłości i bólu z jego płuc. 
Wkrótce w 
jego głosie pojawiło się coś na kształt radości, prawdziwej uciechy.
Lordowie odpowiedzieli. Śmiech Pianościgłego stawał się coraz jaśniejszy i 
bardziej 
zaraźliwy. Ponure widma dały się mu ponieść, zaczynając wyzbywać się swej 
nienawiści. 
Wypełniła ich czysta wesołość, przybierająca z każdą chwilą na sile. Pianościgły 
zdobył dla 
nich radość, a oni zaczęli rozsmakowywać się w jego radości. Po kilku chwilach 
cała ich 
wzgarda czy szyderstwo zniknęły. Nie śmiali się już, aby wyrazić swą pogardę dla 
lorda 
Foula; w ogóle się z niego nie śmiali. Ku swemu własnemu zaskoczeniu śmiali się 
z czystej 
radości śmiania się, z czystej uciechy.
Lord Foul skulił się pod wpływem tego dźwięku. Usiłował wytrwać w swym oporze, 
ale 
nie potrafił. Z okrzykiem bólu i wściekłości zasłonił twarz i zaczął zmieniać 
się. Lata spłynęły 
z jego postaci. Włosy zaczęły mu ciemnieć, broda sztywnieć; ze zdumiewającą 
szybkością 
stawał się coraz młodszy. Jednocześnie tracił swą krzepkość i wzrost. Jego ciało 
się kurczyło i 
niknęło z każdym wróconym rokiem. Wkrótce znowu był młody, ledwie widoczny.
Zmiany jednak nie zatrzymały się. Z młodzieńca stał się dzieckiem i znikał 
dalej, 
młodniejąc coraz bardziej. Przez moment był krzykliwym niemowlęciem, 
wrzeszczącym z 
powodu pokrzyżowania jego planów. Potem zniknął zupełnie.
Lordowie, śmiejąc się, również znikali. Wraz ze zniknięciem Wzgardliwego wrócili 
do 
swych naturalnych grobów – duchy, którym złamanie prawa śmierci nareszcie 
przyniosło coś 
innego niż męczarnie. Covenant i Pianościgły zostali sami.
Covenant płakał, nie mogąc już teraz zapanować nad łzami. Dopadło go w końcu 
wyczerpanie tą ciężką próbą. Czuł się zbyt słaby, aby podnieść głowę, zbyt 
wyczerpany, aby 
dłużej żyć. Jednakże miał jeszcze coś do zrobienia. Obiecał, że Kraina będzie 
bezpieczna. 
Teraz musiał zapewnić jej to bezpieczeństwo.
– Pianościgły? – zaszlochał. – Przyjacielu? – Swym głosem błagał o zrozumienie; 
brakowało mu sił, aby wyrazić słowami to, co zamierzał zrobić.
– O mnie się nie martw – odparł Pianościgły. Zdawał się dziwnie dumny, jakby 
Covenant 
uhonorował go w jakiś szczególny sposób. – Thomasie Covenancie, ur-lordzie i 
Niedowiarku, 
dzielny władco białego złota – nie pragnę innego końca. Czyń, co musisz, 
przyjacielu. We 
mnie jest pokój. Byłem świadkiem wspaniałej historii.
Covenant skinął głową oślepiony łzami. Pianościgły mógł sam za siebie podejmować 
decyzje. Pod wpływem impulsu zerwał łańcuchy giganta, aby Pianościgły mógł 
przynajmniej 
spróbować ucieczki, jeśli zechce. Potem cała świadomość obecności przyjaciela 
zmieniła się 
w popiół.
Powłócząc nogami bez czucia, przemierzał posadzkę sali tronowej, usiłując wmówić 
sobie, że znalazł w końcu swą odpowiedź. Odpowiedzią na śmierć było sprawienie, 
aby stała 
się użyteczna, aby zamiast stać się jej ofiarą – zapanować nad nią, zmusić ją do 
służenia jego 
celom i przekonaniom. To nie była dobra odpowiedź, ale była jedyną, jaką miał.
Kierując się odczuciami nerwów swej twarzy, wyciągnął ręce w kierunku 
Złoziemnego 
Kamienia, jakby był owocem z drzewa wiedzy o życiu i śmierci.
Gdy tylko go dotknął, obudziła się moc pierścienia. Do góry wystrzelił ogromny 
biało-
zielony słup ognia, wznosząc się znad Kamienia i jego pierścienia niczym wieżyca 
zdolna 
przebić niebiosa. Covenant poczuł moc przedzierającą się przez sponiewieraną 
łupinę swego 
istnienia. Wiedział, że znalazł swój ogień, ogień, do którego się nadawał niczym 
jesienny liść 
czy zły manuskrypt. W sercu wirującej burzy klęknął przy Kamieniu i objął go 
rękoma, jak 
człowiek obejmujący ofiarę. Z zatrutych ust pociekła mu krew, spadła na 
zieloność i 
wyparowała.
Z każdą chwilą połączenie obu sił wytwarzało coraz większą moc. Niczym zamarłe i 
nieposkromione serce furii, Złoziemny Kamień pulsował w ramionach Covenanta, 
trudząc się 
w bezrozumnym, automatycznym odruchu, aby go zniszczyć, samemu unikając 
zniszczenia. 
A on przyciskał go do swej piersi niczym wybraną zgubę. Nie mógł zabić Zepsucia, 
ale mógł 
przynajmniej spróbować zniszczyć siejące zepsucie narzędzie; bez niego 
pozostałości po 
Wzgardliwym będą musiały trudzić się całe wieki dłużej, aby odzyskać utraconą 
moc. 
Covenant przytulił Kamień, oddając się na pastwę jego ognia, i ostatnimi 
strzępami swej woli 
usiłując go rozerwać.
Zielono-biała, biało-zielona niszcząca burza rosła, aż wypełniła całą salę 
tronową, aż w 
końcu przedarła się przez skały i wyrwała się z wnętrzności Ridjeck Thome. 
Niczym 
wojownicy uczepieni w morderczym uścisku swych gardeł, moce szmaragdowa i biała 
szalały 
nieposkromioną zawieruchą, wirując coraz wyżej z szybkością, której granit nie 
był w stanie 
się oprzeć. Z przeciągłym jękiem korzenie cypla zadrżały. Ściany pochyliły się; 
poleciały 
ogromne kawałki stropu; słabsze kamienie topiły się, spływały niczym woda.
Wtem całą ochronką targnął wstrząs. W posadzce otworzyły się szczeliny, 
przebiegły po 
ścianach, jakby pędziły w obłąkańczej walce. Sam cypel zaczął trząść się i 
jęczeć. Stłumione 
detonacje wzbijały ze szczelin chmury odłamków. Gorące Popioły tańczyły, 
wyrzucając 
fontanny lawy. Wieże pochyliły się niczym wierzby na porywającym wietrze.
Z hukiem, który wstrząsnął morzem, cały środek cypla eksplodował. W deszczu 
głazów, 
fragmentów ochronki wielkich niczym domy klin półwyspu rozszczepił się od końca 
do 
podstawy. Przy wtórze grzmotu kataklizmu rozdarte połowy runęły do morza.
W tej samej chwili ocean wdarł się od wschodu w powstałą wyrwę, a z zachodu 
wlała się 
do niej lawa. Ich zderzenie przesłoniło parą i ognistym syczeniem kipiel rozpadu 
Ridjeck 
Thome, wstrząsającą niebiosami furię morza, skały i ognia – przesłoniło wszystko 
z 
wyjątkiem mocy, która biła z jądra zniszczenia.
Była zielono-biała – dzika, szalona – niczym ogromny wulkan wzbierała ku swej 
apokalipsie.
Jednak biała moc przeważyła i zwyciężyła.
21. Koniec trędowatego
W ten sposób Thomas Covenant dotrzymał swej obietnicy.
Potem przez długi czas leżał w wygodnym grobie zapomnienia; pogrzebany w 
całkowitym wyczerpaniu dryfował przez ciemności – po krainie nie dla ludzi, 
pomiędzy 
życiem i śmiercią. Czuł, że jest skutecznie martwy, nieczuły jak trup. Lecz jego 
serce biło 
nadal, jakby brakło mu rozumu, aby zatrzymać się, gdy już nie miało po co bić. 
Utrzymywało 
go przy życiu swym nierównym, słabym kołataniem.
Głęboko w nim – w miejscu ukrytym, osłoniętym, gdzieś wewnątrz jego twardej 
czaszki 
– pozostała świadomość samego siebie. Nie opuściło go jeszcze to zasadnicze 
poczucie, choć 
zdawało się wyciekać z niego powoli w ciepłą miękkość ziemi jego grobu.
Pragnął odpoczynku; zasłużył na odpoczynek. Jednakże wyzwolenie, które 
przywiodło go 
do tego mrocznego miejsca, kosztowało go zbyt wiele. Nie potrafił tego 
zaakceptować.
– Pianościgły nie żyje – mruknął bezgłośnie.
Nie było ucieczki od poczucia winy. Żadne rozwiązanie nie obejmowało 
wszystkiego. 
Nie będzie czysty, dopóki uda mu się utrzymać przy życiu.
Nie myślał, aby udało mu się zbyt długo pożyć.
Pomimo to coś uparcie mu się sprzeciwiało. – To nie była twoja wina – mówiło. – 
Nie 
mogłeś podjąć za niego decyzji. Po przekroczeniu pewnego punktu twoje poczucie 
odpowiedzialności jest jedynie bardziej złożoną formą samobójstwa.
Przyznał słuszność temu argumentowi. Wiedział z doświadczenia, że trędowaci byli 
zgubieni, gdy zaczynali się czuć winni nabawienia się trądu, odpowiedzialni za 
bycie chorym. 
Być może w ostatecznym rozrachunku wina i śmiertelność, fizyczne ograniczenia są 
tym 
samym – faktami z życia, niepodważalnymi, przeciwko którym nie ma sensu 
protestować. A 
jednak Pianościgły odszedł i nigdy nie będzie przywrócony życiu. Covenant nigdy 
nie usłyszy 
jego śmiechu.
– A zatem pogódź się ze swą niewinnością – odezwał się z ciemności głos. – To 
nie ty 
wybrałeś to zadanie. Nie podjąłeś się go z własnej, nieprzymuszonej woli. 
Narzucono je tobie. 
Wina spada na wybierającego, a ten, kto cię wybrał, dokonał tego bez twej wiedzy 
czy zgody.
Covenant nie musiał pytać, kto mówi; rozpoznał głos. Należał do starego żebraka, 
z 
którym spotkał się przed swym pierwszym doświadczeniem Krainy – starca, który 
nalegał, 
aby zatrzymał swą ślubną obrączkę i skłonił go do przeczytania pracy z zakresu 
fundamentalnych problemów etyki.
– Musisz być pewny siebie – odparł przyciszonym głosem.
– Pewny? Och, nie. To było bardzo niebezpieczne – ryzykowne dla świata, który 
stworzyłem – ryzykowne nawet dla mnie. Gdyby mój nieprzyjaciel zdobył białe 
złoto 
pierwotnej magii, to uwolniłby się z pęt trzymających go na Ziemi – zniszczyłby 
ją, aby móc 
rzucić się przeciwko mnie. Nie, Thomasie Covenancie. Zaryzykowałem swą wiarę w 
ciebie. 
Ja mam związane ręce. Nie mogę tknąć Ziemi, nie mogę bronić, nie niszcząc tego, 
co 
chciałem ocalić. Jedynie wolny człowiek mógł spróbować przeciwstawić się memu 
nieprzyjacielowi, mógł mieć nadzieję na ocalenie Ziemi.
Covenant słyszał sympatię, szacunek, a nawet wdzięczność w tym głosie. Jednak 
nie był 
przekonany.
– Nie byłem wolny. To nie był mój wybór.
– Ależ byłeś... wolny od mej perswazji, mej mocy, mego pragnienia uczynienia z 
ciebie 
mego narzędzia. Czyż nie powiedziałem, że ryzyko było wielkie? Nie mając wyboru, 
otrzymałeś moc wyboru. Wybrałem cię dla Krainy, ale nie zmusiłem, abyś służył 
mym celom 
w Krainie. Mogłeś przekląć Krainę, Ziemię, czas i wszystko. Jedynie podejmując 
takie 
ryzyko, mogłem mieć nadzieję na ocalenie prawości mego stworzenia.
Covenant w ciemności wzruszył ramionami.
– Pomimo to nie byłem wolny. Ta piosenkarka... która nazwała mnie Berekiem. Ten 
powrót do życia. Dziecko, które dało się ukąsić przez węża. Być może zostawiłeś 
mi wolną 
rękę w Krainie, ale nie zostawiłeś mnie samego w mym własnym życiu.
– Nie – odpowiedział łagodnie głos. – Nie przyłożyłem ręki do tych wydarzeń. W 
ogóle 
nie uczyniłem nic, aby cię ukształtować, aby uczynić z ciebie swoje narzędzie – 
to by nic nie 
dało. Nie będąc wolnym, nie zapanowałbyś nad moim nieprzyjacielem – bez 
niezależności – 
bez twej nieograniczonej wierności. Nie, ja i tak zbyt wiele ryzykowałem, raz z 
tobą 
rozmawiając. Nie wtrącałem się w żaden inny sposób.
Covenantowi nie podobała się myśl, że miał całkowicie wolną rękę w zniszczeniu 
Krainy. 
Był już tak blisko! Przez chwilę dumał w odrętwieniu, oceniając ryzyko Stwórcy.
– A co pozwoliło ci myśleć, że ja się nie załamię – nie wpadnę w rozpacz? – 
zapytał.
– Rozpacz jest uczuciem jak każde inne – odpowiedział bezzwłocznie. – To 
przyzwyczajenie do rozpaczania skazuje na potępienie, nie sama rozpacz. Ty byłeś 
człowiekiem już obeznanym z przyzwyczajeniem i rozpaczą – z prawem, które 
skazuje na 
potępienie, jednocześnie ocalając. Twoja wiedza o tej chorobie uczyniła cię 
mądrym.
– Mądry – mruknął do siebie Covenant. – Mądrość. – Nie mógł zrozumieć, czemu 
jego 
bezrozumne serce nadal bije.
– Co więcej, ty na swój sposób byłeś stwórcą. Już zakosztowałeś, co to znaczy 
być 
stwórcą niezdolnym do uzdrowienia dzieła swego stworzenia. Często ta właśnie 
niemoc uczy 
nienawiści owoce tworzenia.
– A co ze stwórcą? Czemu on nie rozpacza?
– A czemu miałby rozpaczać? Jeśli nie może znieść stworzonego przez siebie 
świata, to 
może sobie zrobić inny. Nie, Thomasie Covenancie. – Głos zaśmiał się cicho, 
smutno. – 
Bogowie i stwórcy są zbyt wszechmocni i zbyt słabi, aby rozpaczać.
– Tak – powiedział do siebie Covenant też ze smutkiem. Potem jednak dodał jakby 
z 
przyzwyczajenia. – To nie takie proste. – Pragnął, aby głos się oddalił, 
zostawił go samego ze 
swym zapomnieniem. Wiedział jednak, że choć milczał, nie opuścił go. Przez jakiś 
czas 
dryfował obok, po czym zebrał się, by zapytać:
– Czego chcesz?
– Thomasie Covenancie – głos był łagodny – mój marnotrawny synu, pragnę 
ofiarować ci 
dar – nagrodę, by wyrazić moją bezgraniczną wdzięczność. Twym światem rządzi 
prawo, tak 
jak i moim. A ja w myśl każdego prawa jestem twoim dłużnikiem. Zawróciłeś moją 
Ziemię 
znad krawędzi rozkładu. Nawet gdybym cię wielokrotnie obdarował cennymi darami, 
to nadal 
nie mógłbym powiedzieć, że spłaciłem swój dług.
– Dar? – Covenant westchnął do siebie. Nie. Nie mógł poniżać siebie ani Stwórcy, 
prosząc o uleczenie trądu. Miał właśnie zamiar odmówić przyjęcia tej propozycji, 
gdy poczuł 
nagły przypływ podniecenia.
– Uratuj giganta – powiedział. – Ocal Pianościgłego.
– Nie, Thomasie Covenancie – odparł niewypowiedzianie spokojnym głosem – nie 
mogę. 
Czyż nie mówiłem ci, że złamałbym łuk czasu, przekładając przez niego rękę, aby 
dotknąć 
Ziemi? Bez względu na to, jak wielka jest moja wdzięczność, nie mogę nic dla 
ciebie uczynić 
w Krainie i na Ziemi. Gdybym mógł, nigdy nie dopuściłbym, aby mój nieprzyjaciel 
wyrządził 
tyle szkód.
Covenant kiwnął głową; dotarła do niego słuszność tej odpowiedzi.
– W takim razie nic dla mnie nie możesz zrobić – powiedział po chwili milczenia. 
– 
Powiedziałem Foulowi, że w niego nie wierzę. W ciebie również nie wierzę. Miałem 
szansę 
dokonania ważnego wyboru. To wystarczy. Nie potrzebuję prezentów. Prezenty są 
zbyt 
łatwe... nie mogę sobie na nie pozwolić.
– Ależ ty zasłużyłeś...
– Na nic nie zasłużyłem. – Poczuł delikatne ukłucie gniewu. – Nie dałeś mi 
szansy 
zasłużyć na cokolwiek. Wysłałeś mnie do Krainy bez mojej zgody czy przyzwolenia 
– nawet 
bez mojej wiedzy. Przekonałem się jedynie o różnicy pomiędzy zdrowiem i... 
chorobą. No 
cóż, dla mnie wystarczy. Nie jest to jednak żadną szczególną cnotą.
– Nie śpiesz się tak z wydawaniem sądów o twórcach światów – wyszeptał powoli 
głos. – 
Czy napisałbyś kiedykolwiek opowieść, w której żaden bohater nie miałby powodów, 
aby ci 
czynić wyrzuty?
– Spróbuję – powiedział Covenant. – Spróbuję.
– Tak – szepnął głos. – Być może tobie to wystarczy. Jednakże przez wzgląd na 
samego 
siebie pragnę ci ofiarować dar. Proszę, pozwól mi.
– Nie. – W odmowie Covenanta nie było wojowniczości. Nie przychodziło mu do 
głowy 
nic, co mógłby przyjąć.
– Mogę odesłać cię do Krainy. Mógłbyś tam przeżyć resztę swych dni w zdrowiu i 
szacunku jako wielki bohater.
– Nie. Miej nade mną litość. Nie mogę tego znieść. To nie mój świat. Nie należę 
do 
niego.
– Mógłbym sprawić, abyś uwierzył w prawdziwość swych doświadczeń w Krainie.
– Nie. To nie takie proste. Wpędzisz mnie w obłęd.
Głos ponownie zamilkł na jakiś czas, po czym powiedział tonem pełnym boleści:
– Bardzo dobrze. A zatem wysłuchaj mnie, Thomasie Covenancie, nim odmówisz mi 
raz 
jeszcze. Muszę ci to powiedzieć. Gdy rodzice dziecka, które uratowałeś, 
zrozumieli czego 
dokonałeś, pomogli ci. Byłeś poraniony i osłabiony z głodu. Twoje starania, aby 
uratować 
dziecko, wprowadziły truciznę do twych warg. Byłeś w fatalnym stanie. Zabrali 
cię do 
szpitala na leczenie. To leczenie wymagało czegoś, co uzdrowiciele z twego 
świata nazywali 
antidotum. Thomasie Covenancie, owo antidotum jest sporządzane z końskiej krwi. 
Twoje 
ciało czuje wstręt – jesteś uczulony na surowicę z końskiej krwi. To bardzo 
gwałtowna 
reakcja. Przy twoim osłabieniu nie jesteś w stanie tego przeżyć. W tej chwili 
stoisz u progu 
własnej śmierci. Thomasie Covenancie, wysłuchaj mnie. – Szeptał ze współczuciem 
głos. – 
Mogę ofiarować ci życie, mogę dostarczyć twemu porażonemu ciału siłę potrzebną 
do 
przeżycia.
Covenant nie odpowiadał przez jakiś czas. Gdzieś w swej na wpół zapomnianej 
przeszłości słyszał o tym, że niektórzy ludzie są uczuleni na surowicę przeciw 
ukąszeniom 
węży. Lekarze w szpitalu powinni byli zrobić mu próbę uczuleniową przed podaniem 
pełnej 
dawki; prawdopodobnie był już jednak w takim stanie, że nie mieli czasu na 
podobne 
ceregiele. Przez chwilę zastanawiał się nad śmiercią pod ich opieką jak nad 
rodzajem kary.
Ale odrzucił ten pomysł, odrzucił rozczulanie się nad samym sobą.
– Wolałbym raczej przeżyć – wymruczał cicho. – Nie chcę tak umierać.
– Załatwione – powiedział z uśmiechem głos. – Będziesz żył.
– Uwierzę, jak zobaczę – powiedział z przyzwyczajenia Covenant.
– Zobaczysz. Najpierw jednak chciałbym, abyś zobaczył coś innego. Nie prosiłeś o 
ten 
dar, ale ofiaruję ci go bez względu na to, czy o to prosiłeś, czy nie. Nie 
prosiłem o twą 
akceptację, gdy wybierałem cię dla Krainy, i nie proszę o nią teraz.
Nim Covenant zdążył zaprotestować, wyczuł, że głos opuścił go. Kolejny raz 
pozostał 
sam w ciemności. Spowiło go tak przyjemne zapomnienie, że niemal żałował swej 
decyzji, by 
żyć. Potem jednak coś wokół niego czy wewnątrz niego zaczęło się zmieniać, 
modulować. 
Nie odzyskawszy wzroku, słuchu czy dotyku, stał się świadomy słonecznego blasku, 
przyciszonych głosów, łagodnego ciepłego powiewu wiatru. Stwierdził, że spogląda 
z góry, 
jakby z wysokiego wzgórza na Glimmermere.
Czyste wody jeziora odbijały lazurowe niebo, a wietrzyk niósł z sobą delikatny 
zapach 
wiosny. Wzgórza wokół Glimmermere nosiły jeszcze blizny po nadprzyrodzonej zimie 
lorda 
Foula, ale trawa już zaczęła kiełkować ze ściętej chłodem ziemi i kilka 
wytrzymałych 
wiosennych kwiatków kołysało się dzielnie na wietrze. Pasma nagiej ziemi 
utraciły swą szarą, 
zmarzniętą martwotę. Kraina zaczynała powracać do zdrowia.
Setki ludzi zgromadziło się wokół jeziora. Niemal natychmiast Covenant wypatrzył 
wśród nich wielkiego lorda Mhorama. Stał po przeciwnej stronie Glimmermere, 
zwrócony 
twarzą na wschód. Nie dzierżył laski. Ręce miał zabandażowane. Po jego lewej 
stronie stali 
lordowie Trevor i Loerya, trzymając na rękach swe córki, po prawej lord Amatin. 
Wszyscy 
zdawali się poważni i pogodni, ale jasne spojrzenie Mhorama zaćmiewało wszystkie 
inne 
swym radosnym spokojem, było najwymowniejszym dowodem zwycięstwa Krainy.
Za lordami stał dowódca Quaan i ciepłodziej Tohrm – Quaan w otoczeniu kling swej 
grupy bojowej, a Tohrm wraz ze wszystkimi hirebrandami i skaleningasami twierdzy 
lordów. 
Covenant spostrzegł, że nie było wśród nich Trella, małżonka Atiaran. 
Intuicyjnie odgadł 
przyczynę; Trell dobrnął ostatecznie do końca swego osobistego dylematu i był 
albo martwy, 
albo odszedł. Niedowiarek ponownie poczuł przypływ poczucia winy.
Za lordami wokół całego jeziora stali powiernicy Mądrości i wojownicy. Za nimi 
ocalali z 
Revelstone – rolnicy, pasterze, opiekunowie koni, kucharze, rzemieślnicy, 
mistrzowie sztuk – 
dzieci i rodzice, młodzi i starzy – wszyscy ludzie, którzy przetrwali. Nie było 
ich wielu, ale 
Covenant wiedział, że jest ich dosyć; będą w stanie rozpocząć dzieło odbudowy.
Ludzie podeszli bliżej Glimmermere i umilkli. Wielki lord Mhoram zaczekał, aż 
wszyscy 
skierowali na niego swą uwagę, gotowi go wysłuchać. Wówczas przemówił.
– Ludu Krainy – powiedział pewnym głosem – zebraliśmy się tutaj dla uczczenia 
życia. 
Nie mam zbyt długiej pieśni do wyśpiewania. Jestem jeszcze słaby, nikt z nas nie 
jest silny. 
Ale żyjemy. Kraina ocalała. Szalone niepokoje i rozgromienie armii lorda Foula 
świadczą o 
tym, że on poległ. Ogniste echo bitwy w krillu Lorica świadczy o tym, że białe 
złoto stoczyło 
walkę ze Złoziemnym Kamieniem i wyszło z niej zwycięsko. To wystarczający powód 
do 
świętowania. Wystarczający? Przyjaciele, on wystarczy dla nas i naszych dzieci, 
dopóki trwać 
będzie Kraina. Na dowód tego przyniosłem nad Glimmermere krill. – Sięgnął z 
bolesnym 
wysiłkiem pod szatę i wyciągnął sztylet. Jego klejnot nie błyszczał, był martwy. 
– Jego 
wygląd jest dowodem, że ur-lord Thomas Covenant, Niedowiarek i władca białego 
złota, 
wrócił do swego świata, świata, w którym wyrósł wielki bohater naszego 
wyzwolenia. No 
cóż, jest tak, jak musiało być, choć jego odejście napełniło me serce żalem. 
Jednakże niechaj 
nikt się nie lęka, że utraciliśmy go na zawsze. Czyż nie jest powiedziane w 
starych legendach, 
że Berek Półręki przybędzie ponownie? I czyż obietnica ta nie została spełniona 
w osobie 
Niedowiarka? Takich obietnic nie robi się nadaremnie. Przyjaciele – ludu Krainy 
– Thomas 
Covenant zapytał mnie kiedyś, czemu jesteśmy tak przywiązani do Mądrości 
wielkiego lorda 
Kevina, niszczyciela Krainy. A teraz, podczas tej wojny poznaliśmy 
niebezpieczeństwa 
płynące z tej Mądrości. Tak jak krill, jest to moc o dwóch końcach, w równym 
stopniu 
nadająca się do mordowania i do ocalania. Jej użycie zagraża naszej przysiędze 
pokoju. Jam 
jest Mhoram, syn Variola, wielki lord z wyboru rady. Oznajmiam, że począwszy od 
dziś, nie 
będziemy przywiązywać się do żadnej Mądrości, która uniemożliwia pokój. 
Zdobędziemy 
swą własną mądrość – będziemy dokładać starań, poszukiwać i uczyć się, dopóki 
nie 
znajdziemy mądrości, w której przysięga pokoju i ocalenie Krainy będą ze sobą 
współgrały. 
Wysłuchaj mnie, ludu! Będziemy na nowy sposób służyć przyjaźni Ziemi.
Skończył, uniósł krill i wyrzucił go wysoko w powietrze. Sztylet, migocząc w 
słońcu, 
poszybował łukiem i uderzył w wodę na środku Glimmermere. Rozpryskując potężne 
wody, 
rozbłysnął, posłał w głębiny jeziora smugę białej chwały, po czym zniknął na 
zawsze.
Wielki lord Mhoram spoglądał na kręgi rozchodzące się na wodzie. Potem wykonał 
radosny gest przywołania i wszyscy ludzie zgromadzeni wokół Glimmermere zaczęli 
śpiewać 
uroczyście:
Bądź pozdrowiony, Niedowiarku! Opiekunie i Covenancie,
Niezaprzysiężona wierności i zgubo niegodziwców,
Ur-lordzie, Zwycięzco Zła, Dobrodzieju Życia:
Bądź pozdrowiony! Covenant!
Srogi władco białego złota,
Sługo białego złota ur-Ziemi i lordzie -
Składamy ci hołd!
Niech honor i chwała towarzyszą ci do końca dni:
Dochowaj zdobytej wierności!
Bądź pozdrowiony, Niedowiarku!
Covenancie!
Bądź pozdrowiony!
Wznieśli swe laski, miecze i ręce ku niemu, a jego oczy przesłoniła mgła łez. 
Łzy 
rozmyły obraz Glimmermere, aż w końcu stał się jedynie jasną smugą przed jego 
obliczem. 
Niedowiarek nie chciał tracić tego widoku. Usiłował odzyskać wyrazistość wzroku, 
mając 
nadzieję, że jezioro nie zniknęło. Nagle stał się świadom swych łez. Miast 
zwilżać mu 
policzki, ściekały z kącików oczu w dół ku uszom i szyi. Leżał wygodnie na 
plecach. Gdy 
zogniskował swe spojrzenie, nastawił je niczym soczewki, stwierdził, że jasna 
smuga przed 
nim była twarzą mężczyzny.
Człowiek wpatrywał się w niego przez długą chwilę, po czym wycofał się w 
sztuczną 
mgłę jarzeniówek. Powoli Covenant zaczynał sobie zdawać sprawę, że po obu 
stronach łóżka 
były błyszczące poprzeczki. Do jednej z nich miał przywiązany lewy nadgarstek, 
aby nie 
mógł naruszyć igły tkwiącej w jego żyle. Igła była połączona z butlą środka 
dożylnego 
wiszącego nad jego głową. W powietrzu unosił się delikatny zapach środków 
dezynfekcyjnych.
– Nie uwierzyłbym, gdybym nie widział – powiedział mężczyzna. – To biedaczysko 
będzie żyć.
– Nie od parady zwą pana lekarzem – powiedziała kobieta. – Czy nie możemy nic 
zrobić?
– Zrobić? – warknął doktor.
– Źle się wyraziłam – odparła obronnie kobieta. – Ale on jest trędowaty! Od 
miesięcy 
uprzykrza życie mieszkańcom tego miasteczka. Nikt nie wie, co z nim zrobić. 
Niektóre 
siostry chcą... chcą mieć płacone za nadgodziny za opiekę nad nim. Ja tylko 
pomyślałam 
sobie, że byłoby lepiej dla wszystkich... gdyby on...
– Dość tego. – Mężczyzna był rozgniewany. – Siostro, jeśli jeszcze raz usłyszę 
coś 
takiego, to może sobie pani szukać nowej pracy. Ten człowiek jest chory. Jeśli 
nie chce pani 
pomagać chorym, to niech pani sobie znajdzie inne zajęcie.
– Nie chciałam niczyjej krzywdy – obruszyła się siostra, wychodząc z pokoju.
Po jej odejściu Covenant stracił na jakiś czas z oczu lekarza, który zdawał się 
rozpłynąć w 
intensywnej mgiełce światła. Usiłował rozeznać się w swej sytuacji. Jego prawy 
nadgarstek 
był także przywiązany, a on sam leżał w łóżku, jakby był ukrzyżowany. Nie 
przeszkodziło mu 
to jednak w poznaniu zasadniczych faktów. Jego stopy były pozbawione czucia i 
zimne. Z 
palcami było podobnie – bez czucia, zimne. Czoło okropnie bolało. Usta były 
nabrzmiałe i 
gorące od opuchlizny.
Musiał przyznać rację siostrze; był w stanie rozkładu.
Potem doktor znowu znalazł się obok niego. Mężczyzna wydawał się młody i 
zagniewany. Do pokoju wszedł inny mężczyzna, starszy lekarz. Covenant rozpoznał 
w nim 
tego, który zajmował się nim podczas poprzedniego pobytu w szpitalu. Ten lekarz, 
w 
odróżnieniu od młodszego, miał na sobie garnitur zamiast białego kitla.
– Mam nadzieję, że miałeś wystarczająco dobry powód, aby mnie wezwać – 
powiedział 
po wejściu. – Z byle powodu nie rezygnuję z mszy – szczególnie na Wielkanoc.
– To jest szpital – burknął młodszy mężczyzna – nie jakieś cholerne uzdrowisko. 
Oczywiście, że miałem dobry powód.
– Co cię ugryzło? Umarł?
– Nie. Wręcz przeciwnie... będzie żył. Minutę temu był w szoku uczuleniowym, 
umierał, 
ponieważ jego ciało było zbyt słabe, zakażone, zatrute, aby walczyć... a w 
następnej... Puls 
normalny, oddech regularny, reakcja źrenic normalna, kolor skóry wraca do normy. 
Powiem 
ci, co to jest. To cud, oto, czym to jest.
– Daj spokój – mruknął starszy lekarz. – Nie wierzę w cuda – ty też. – Spojrzał 
na kartę 
choroby, potem osłuchał serce i płuca Covenanta. – Może on jest po prostu 
uparty. – Pochylił 
się niżej nad Covenantem. – Panie Covenant – powiedział – nie wiem, czy pan mnie 
słyszy. 
Jeśli tak, to mam kilka wiadomości, które mogą być dla pana ważne. Widziałem się 
wczoraj z 
pana prawniczką, Megan Roman. Powiedziała, że rada miejska postanowiła nie 
zmieniać 
klasyfikacji gruntów, na których leży Haven Farm. Sposób, w jaki uratował pan tę 
dziewczynkę... no cóż, niektórym ludziom trochę wstyd. Trudno zabrać dom 
bohaterowi. 
Oczywiście, jeśli mam być szczery, to muszę panu powiedzieć, że Megan dopuściła 
się 
małego szachrajstwa na pańską rzecz. To ostra prawniczka, panie Covenant. 
Uznała, że rada 
dwa razy pomyśli, nim pana wyeksmituje, jeśli będzie wiedzieć, że poczytny 
tygodnik ma 
zamiar opublikować artykuł broniący praw człowieka słynnego pisarza, który 
uratował 
dziecko ugryzione przez węża. Żadnemu z polityków nie śpieszyło się do 
przeczytania 
nagłówków typu: „Miasto skazuje na wygnanie bohatera”. Najważniejsze jednak, że 
będzie 
pan mógł zachować Haven Farm.
Starszy mężczyzna cofnął się. Po chwili Covenant usłyszał, jak mówi do 
młodszego:
– Nie powiedziałeś mi jeszcze, czemu jesteś taki wściekły.
– Nieważne – odparł młodszy, wychodząc z pokoju. – Jedna z sióstr zasugerowała, 
że 
powinniśmy go zabić.
– Która to? Każę przełożonej przenieść ją. Zdobędziemy dla niego właściwą 
opiekę.
Ich głosy odpłynęły, zostawiając Covenanta samego.
W głowie kołatało mu niewyraźnie – cud. Tym to właśnie było.
Był chorym człowiekiem, ofiarą choroby Hansena. Nie był jednak trędowaty – nie 
był 
tylko trędowaty. Prawo swej choroby miał wyryte wielkimi, niezmywalnymi literami 
w 
nerwach swego ciała, ale był kimś więcej. W końcu nie zawiódł Krainy. I miał 
serce, które 
nadal mogło pompować krew, kości, które mogły nadal dźwigać jego ciężar; i miał 
samego 
siebie.
Thomas Covenant: Niedowiarek.
Cud.
Pomimo sztywnych, obolałych ust uśmiechnął się do pustego pokoju. Poczuł na 
twarzy 
ten uśmiech i był go pewny.
Uśmiechał się, ponieważ żył.
Tak oto kończy się trzeci i ostatni tom kronik Thomasa Covenanta, zwanego 
Niedowiarkiem.
Glosariusz
Acence: mieszkanka Stonedown, siostra Atiaran
ahamkara: Hoerkin, „Wrota”
Ahanna: malarka, córka Hanny
aliantha: skarbojagody
amanibhavam: trawa lecznicza dla koni, a trująca dla ludzi
Amatin: lord, córka Matin
Amok: tajemniczy przewodnik i sługa pradawnej Mądrości
Amorine: pierwsza klinga, później komendant
anundivian yajna: zapomniana rameńska sztuka rzeźbienia w kości
Asuraka: starsza Laski Loresraatu
Atiaran, małżonka Trella: mieszkanka Stonedown, matka Leny
aussat Befylam: dziecięca postać jheherrin
Banas Nimoram: święto wiosny
Bann: gwardzista krwi, przydzielony lordowi Trevorowi
Bannor: gwardzista krwi, przydzielony Thomasowi Covenantowi
Baradakas: hirebrand Niebotycznego Woodhelven
Berek Półręki: Mężne Serce, założyciel linii lordów, pierwszy z dawnych lordów
bezdomni: giganci
Bhrathair: lud spotykany przez gigantów podczas wędrówki
Birinair: hirebrand, później ciepłodziej twierdzy lordów
Boleść: Coerci, miasto gigantów
Borillar: hirebrand i ciepłodziej twierdzy lordów
Brabha: ranyhyn, wierzchowiec Korika
caamora: rytuał gigantów – żałoba poprzez ogień
Caer-Caveral: uczeń Pana Puszczy z puszczy Morinmoss
Caerroil Leśny: Pan Puszczy z Szubienicznej Głębi
Callindrill, małżonek Faer: lord
Cerrin: gwardzista krwi, przydzielony lordowi Swetra
ciepłodziej twierdzy lordów: osoba odpowiedzialna za światło, ciepło i 
gościnność
Corimini: najstarszy Loresraatu
Crowl: gwardzista krwi
Damelon, przyjaciel gigantów: syn Bereka Półrękiego, dawny wielki lord
dawni lordowie: lordowie sprzed profanacji
Demondim: stwórcy ur-podłych i waynhim
dharmakshetra: imię waynhim, „rzucić wyzwanie wrogowi”
diamentrunek: napój gigantów
Doar: gwardzista krwi
Dolina Dwóch Rzek: okolica Revelwood
Dom: ojczyzna gigantów
domowy: ramen najniższej rangi
Dręczyciel Ciał: gigant-furia, Jehannum, moksha
Drinishok: starszy Miecza Loresraatu
Drinny: ranyhyn, wierzchowiec lorda Mhorama, potomek Hynaril
Drool Skalny Robak: jaskiniowy upiór, ostatni przywódca jaskiniowych upiorów, 
znalazca Laski Praw
duchy Andelain: stworzenia wykonujące taniec podczas święta wiosny
dukkha: „ofiara”, imię waynhim
Dura Pięknoboka: mustang, wierzchowiec Covenanta
Dział: część Mądrości Kevina
Elena: wielki lord w czasie pierwszego ataku lorda Foula, córka Leny
Elohim: lud spotkany przez gigantów podczas wędrówki
eoman: dwudziestu wojowników i klinga
eoward: dwadzieścia eomanów i komendant
fael Befylam: wężowa forma jheherrin
Faer: małżonka lorda Callindrilla
Falowłosa Wszemrada: gigant, matka trojaczków
Fangthane Drapieżca: imię nadane przez ramenów lordowi Foulowi
formowanie szpiku: rzeźbienie w kości
furie: trzej pradawni słudzy lorda Foula
Garth: dowódca grupy bojowej twierdzy lordów
Gibka: sługrzywa z ramenów
giganci: bezdomni, pradawni przyjaciele lordów
gigantclave: zgromadzenie gigantów
gilden: drzewo o złotych liściach, podobne do klonu
gildenlode: drewno obdarzone mocą, powstałe z gilden
Glimmermere: jezioro na wyżynie ponad Revelstone
Gorak Krembal: zabójca Hotash
Gravin Threndor: Góra Gromu
grupa bojowa: armia twierdzy lordów
gryfy: bestie ze skrzydłami podobne do lwów
Grzywa: ranyhyn
grzywienie: ceremonia mianowania na sługrzywego
gwardia krwi: obrońcy lordów
Haruchai: lud, z którego pochodzi gwardia krwi
Herem: furia, Morderca Krewnych, turiya
Hile Troy: dowódca grupy bojowej za panowania wielkiego lorda Eleny
hirebrand: mistrz drzewnej mądrości
Hoerkin: klinga
Howor: gwardzista przydzielony lord Loeryi
Hurn: powróz, ramen drugiej rangi
Huryn: ranyhyn, wierzchowiec Terrela
Hynaril: ranyhyn, wierzchowiec Tamaranthy i Mhorama
ił leczący: uzdrawiające błoto
Imoiran: małżonka Tomala, mieszkanka Stonedown
Irin: wojowniczka trzeciego eomanu grupy bojowej
Jain: sługrzywa z ramenów
jaskiniowe upiory: złe istoty mieszkające pod Górą Gromu
Jedyna Puszcza: pradawna puszcza, porastająca prawie cały obszar Krainy
Jedyne Drzewo: mistyczne drzewo, z którego wykonano Laskę Praw
Jehannum: furia, Dręczyciel Ciał, moksha
jheherrin: słabsi, produkt uboczny wypaczeń Foula
Kam: sługrzywy z ramenów
Kelenbhrabanal: ojciec koni w legendach ramenów
Kevin, niszczyciel Krainy: syn Lorica, pogromcy podłych, ostatni wielki lord 
dawnych 
lordów
Kiril Threndor: Serce Gromu, pieczara mocy pod Górą Gromu
Kolos: pradawna kamienna figura strzegąca Wyższej Krainy
komendant: dowódca gwardii krwi
komendant grupy bojowej: drugi rangą oficer dowodzący grupą bojową
komendant kling: trzeci rangą oficer grupy bojowej
komora serca drzewa: miejsce spotkań w Woodhelven
Koral: gwardzista przydzielony lord Amatin
Korik: gwardzista, dowódca pierwotnej armii Haruchai
Kraina: ogólnie – obszar przedstawiony na mapie
krąg starszych: przywódcy Stonedown
kresh: wielkie, dzikie, żółte wilki
krill: zaczarowany miecz Lorica, tajemnica zgłębiana przez nowych lordów, 
ożywiony 
przez Thomasa Covenanta
Krzepkoręki Kilotwórca: gigant, ojciec trojaczków Kurash Plenethor: region zwany 
dawniej Porażoną Skałą, obecnie Wiernogardem
Kurash Qwellinir: Strzaskane Wzgórza
Lal: powróz z ramenów
Laska: w odróżnieniu od zwykłych lasek, część Mądrości Kevina
Lena: mieszkanka Stonedown, córka Atiaran
leptor: lepka skóra
lillianrill: drzewna mądrość albo mistrzowie drzewnej mądrości
Loerya: małżonka Trevora, lord
lor-liarilh: gildenlode
lord: mistrz Miecza i Laski, dwóch części Mądrości Kevina
lord Foul: imię nadane nieprzyjacielowi Krainy przez lordów
lord-założyciel: Berek Półręki
Loresraat: szkoła w Wiernogardzie, gdzie naucza się Mądrości Kevina
Loric, pogromca podłych: dawny wielki lord, syn Damelona, przyjaciela gigantów
Malliner: mieszkaniec Woodhelven, strzegący, syn Veinnin
Marny: ranyhyn, wierzchowiec Tuvora
Mądrość Kevina: wiedza o mocy pozostawiona przez Kevina w Siedmiu Działach
Mądrość Wojenna: wiedza Miecza, pozostawiona przez Kevina w Siedmiu Działach
Mehryl: ranyhyn, wierzchowiec Hile Troya
Melenkurion abatha: okrzyk wyrażający emocje lub wzywający moc
Mężne Serce: Berek Półręki
Mhoram: lord, później wielki lord, syn Mariola
Miecz: część Mądrości Kevina
Moc Rozkazu: Siódmy Dział Mądrości Kevina
moc Ziemi: źródło wszelkiej mocy w Krainie
moksha: furia, Jehannum, Dręczyciel Ciał
Morderca Krewnych: gigant-furia, Herem, turiya
Morin: komendant gwardii krwi
Morril: gwardzista przydzielony lordowi Callindrillowi
Most Siedliska: wejście do katakumb pod Górą Gromu
Murrin, małżonek Odony: mieszkaniec Stonedown
Myrha: ranyhyn, wierzchowiec Eleny
nawa: sala rady w twierdzy lordów
Niedowiarek: Thomas Covenant
Niszczyciel Dusz: imię nadane lordowi Foulowi przez gigantów
Niższa Kraina: ziemie na wschód od Uskoku
ochronka Foula: dom Wzgardliwego
Odona, małżonka Murrina: mieszkanka Stonedown
ogień lordów: światło płonące na laskach używanych przez lordów
Ogniste Lwy: strumień ognia spływający z Góry Gromu
ogniste kamienie: skalening
ognisty sztandar: ostrzegawczy ogień na murach Revelstone
Omourinl: mieszkanka Woodhelven, strzegąca, córka Mournil
orcrest: Kamień Mocy
Osondrea: lord, później wielki lord, córka Sondrei
Padrias: mieszkaniec Woodhelven, strzegący, syn Mill
Pan Puszczy: opiekun resztek Jedynej Puszczy
Piaskowe Gorgony: potwory opisywane przez gigantów
Pierwszy Dział Mądrości Kevina: podstawowa wiedza zostawiona przez lorda Kevina
Pietten: mieszkaniec Woodhelven, syn Soranal, dziecko
podli: zrodzili Demondim
Porażona Skała: obecnie Wiernogard
Porib: gwardzista krwi
powiernik Mądrości: nauczyciel w Loresraacie
powrożenie: ceremonia awansu na powroza
powróz: ramen drugiej rangi
Pożeracz Życia: Wielkie Bagno
prawo śmierci: rozdzielenie życia i śmierci
Pren: gwardzista krwi
Prothall: wielki lord, syn Dwillian
przyjaciel Ziemi: tytuł nadany po raz pierwszy Berekowi Półrękiemu
przysięga pokoju: przysięga składana przez lud Krainy, zabraniająca zbędnej 
przemocy
Puhl: powróz z ramenów
Quaan: klinga trzeciego eomanu grupy bojowej, później komendant kling, później 
dowódca
Quirrel: mieszkanka Stonedown, towarzyszka Triolka
rameni: lud służący ranyhyn
ranyhyn: wielkie, wolne konie z równin Ra
Revelstone: twierdza lordów
Revelwood: siedziba Loresraatu
rhadhamaerl: mądrość kamienia albo mistrzowie mądrości kamieni
Ridjeck Thome: ochronka Foula
rillinlure: uzdrawiający pył drzewny
Ringthane: imię nadane Thomasowi Covenantowi przez ramenów
roge Befylam: jheherrin w postaci jaskiniowego upiora
Ruel: gwardzista krwi przydzielony Hile’owi Troyowi
Runnik: gwardzista krwi
Rustah: powróz z ramenów
rytuał profanacji: akt rozpaczy, w którym wielki lord Kevin zniszczył dawnych 
lordów i 
pogrążył w ruinie większą część Krainy
rytuał wyzwolenia: ceremonia wyboru drogi przez Wyzwolonych
skarbojagody: aliantha, pożywne owoce rosnące w Krainie
samadhi: furia, Sheol, Szatańska Pięść
Serce Gromu: jaskinia mocy pod Górą Gromu
Sheol: furia, Szatańska Pięść
Shetra: małżonka Verementa, lord
Shull: gwardzista krwi
Siedem Działów: system wiedzy pozostawiony przez wielkiego lorda Kevina
Siedem Słów: słowa mocy
Sill: gwardzista krwi przydzielony lordowi Hyrimowi
skalening: ogniste kamienie świecące dzięki mądrości kamienia
skaleningas: mistrz mądrości kamienia
Skalny Brat, Skalna Siostra: zwrot wyrażający sympatię w rozmowach między ludźmi 
i 
gigantami
Slen, małżonek Terass: mieszkaniec Stonedown
Słone Serce Pianościgły: gigant, przyjaciel Covenanta
Słowo Ostrzeżenia: potężny, niszczycielski zakaz
sługrzywy: ramen pierwszej rangi
Soranal: mieszkaniec Woodhelven, strzegący, syn Thillera
Sprawca: imię nadane lordowi Foulowi przez jheherrin
spustoszenie: era zagłady Krainy po rytuale profanacji
starszy Miecza: przywódca powierników Mądrości Miecza
Stonedown: kamienna wioska
strzegący: przywódcy Woodhelven
Stwórca: legendarny Pan Czasu, wróg lorda Foula
suru-pa-maerl: sztuka łączenia kamieni
Szary Zabójca: imię nadane lordowi Foulowi na równinach
Szatańskie Serce: imię nadane lordowi Foulowi przez gigantów
Szczyt Ognistych Lwów: Góra Gromu
Szubieniczne Uroczysko: miejsce wykonywania wyroków w Szubienicznej Głębi
ślub: przysięga Haruchai, którzy tworzą gwardię krwi
Śmieszka: domowa, ramen niższej rangi
Święte Drewno: pędy Jedynego Drzewa, lomillialor
święto wiosny: taniec duchów Andelain o nowiu księżyca w środkową noc wiosny
święty przybytek: sala nieszporów w Revelstone
Tamarantha: małżonka Variola, lord, córka Enesty
taniec duchów: święto wiosny
Terass, małżonka Slena: starsza Mithil Stonedown, córka Annorii
test prawdy: próba prawdomówności prowadzona z użyciem lillianrill albo orcrestu
Thew: powróz z ramenów
Thomin: gwardzista krwi przydzielony do lorda Verementa
Tohrm: skaleningas i ciepłodziej twierdzy lordów
Tomal: mieszkaniec Stonedown, mistrz kunsztu
Trell, małżonek Atiaran: skaleningas z Mithil Stonedown, ojciec Leny
Triock: mieszkaniec Stonedown, syn Thulera
Tull: gwardzista krwi
turiya: furia, Herem
Tuvor: komendant gwardii krwi
twierdza lordów: Revelstone
ur-lord: tytuł nadany Thomasowi Covenantowi
ur-podli: nasienie Demondim, złe stwory
uzdrowiciel: lekarz
Vailant: poprzedni wielki lord
Vale: gwardzista krwi
Variol Bystrooki: małżonek Tamaranthy, lord, były wielki lord, syn Pentila
Verement: małżonek Shetry, lord
viancome: miejsce zgromadzeń w Revelwood
waynhim: opiekunowie Podróżek, przeciwnicy ur-podłych, choć też z nasienia 
Demondim
Whane: powróz z ramenów
wiedmistrz: przywódca ur-podłych
wielki lord: przewodniczący rady lordów
wiosenne wino: łagodny, odświeżający napój
Wodospad Sztandaru: wodospad w pobliżu Revelstone
Woodhelven: drzewna wioska
wyprawa: wyprawa po Laskę Praw
Wyzwolony: adept mądrości uwolniony od tradycyjnych obowiązków
Wyższa Kraina: ziemie na zachód od Uskoku
wyżyna: płaskowyż ponad Revelstone
Wzgardliwy: lord Foul
Yeurquin: mieszkaniec Stonedown, towarzysz Triolka
Yolenid: córka Loeryi
zakaz: ściana mocy
Zepsucie: imię nadane lordowi Foulowi przez gwardię krwi
złość: moc zła
Złoziemny Kamień: źródło złej mocy znalezione pod Górą Gromu
Zwycięstwo lorda Mhorama: obraz namalowany przez Ahanna
Przekład tego fragmentu i następnych według Biblii Tysiąclecia.