TESTY Bawiąc się, poznajesz siebie opracowanie Friederike Ouien-Schutz Z niemieckiego przełożyła Beata Kruk D Grupa Wydawnicza Bertelsmann Tytuł oryginału SPIELERISCH SICH SELBST ERKENNEN. PSYCHOTESTS Projekt okładki i stron tytułowych Elżbieta Pietras Zdjęcie na okładce SuperStock Redakcja Barbara Przybyłowska Redakcja techniczna Alicja Jabłońska- Chodzeń Korekta Jacek Ring , Urszula Przasnek Copyright © 1996 by FALKEN Yerlag © Copyright for the Polish translation by Beata Kruk Bertelsmann Media Sp. z o.o. Diogenes Warszawa 2000 Druk i oprawa: Wrocławska Drukarnia Naukowa PAN im. Stanisława Kulczyńskiego Sp. z o. o. ISBN 83-7227-410-X Nr 2403 Spis treści 6 Co to za książka? 8 Miłość i partnerstwo 10 Jak działasz na mężczyzn? 17 Jak sprawiasz, że mężczyźni stają się podatni na twoje wdzięki 20 Jak szybko idziesz na całość? 23 Prezenty podtrzymują przyjaźń 26 Jak się z tobą mieszka? 30 Szczęście we dwoje, czyli o co chodzi w stosunkach partnerskich 40 Kto jest silniejszy w waszym związku partnerskim? Psychozabawa dla dwojga 51 Idealna para czy tylko zgodne stadło? 56 Czy w głębi duszy marzysz o „skoku w bok"? 61 Praca zawodowa i kariera 62 Jak ważna jest dla ciebie twoja praca? 69 Odkryj swoje mocne strony! 83 Jakie są twoje słabe strony? 86 Czy potrafisz dobrze zorganizować sobie pracę? 95 „Chcę czegoś więcej" 116 Samodzielność - czy to coś dla ciebie? 119 Sprawdź swoje szansę na karierę zawodową! 123 Czy jesteś na drodze do zrobienia kariery? 129 Jak osiągasz swoje cele? 138 Stosunek do innych 140 Rozmowa, słuchanie, zadawanie pytań 145 Jak być nielubianą 147 Jak zachowujesz się na przyjęciach? 151 Czy umiesz się właściwie zachować w towarzystwie? 155 Czy dajesz się nabierać? 158 Mocne i słabe strony 160 Jak kierujesz swoim życiem? 164 Jaką podjęłabyś decyzję? 169 Czy właściwie wiesz, co w tobie tkwi? 190 Czy umiesz się skoncentrować? 198 Czy masz dobrą pamięć? Co to za książka Wszystko można sprawdzić: pralki automatyczne, świeczniki i wykałaczki. Nic nie ujdzie przenikliwej uwagi osób testujących towary i broniących praw konsumenta. Także tobie nie uda się uniknąć sprawdzianów: na przykład gdy starasz się o nową pracę, gdy chcą ci dać awans, a także wtedy gdy udajesz się do urzędu pracy, ponieważ chcesz zmienić zawód. Takie testy to bardzo poważna sprawa. W każdym razie w podobnych sytuacjach. Niniejsza książka udowadnia, że może być inaczej. Testy mogą być bowiem świetną zabawą, a zarazem pobudzać do myślenia. Książka ta ma więc cię do niej zaprosić, abyś bawiąc się sama albo wspólnie z partnerem czy przyjaciółką, jednocześnie dowiedziała się czegoś więcej o sobie. Na przykład: jakie wrażenie wywierasz na mężczyznach, na czym tak naprawdę zależy ci w stosunkach partnerskich, jak ważna jest dla ciebie twoja praca i co się w tobie rzeczywiście kryje? Przeprowadź testy w wolnej chwili; ich wyniki mogą cię zaskoczyć lub potwierdzić twoje wyobrażenia. Ale nie traktuj ich zbyt poważnie. „No tak -powiesz jednak - istnieją przecież poważne testy psychologiczne, testy na osobowość i inteligencję, w których udziela się odpowiedzi na pytania i rozwiązuje zadania, a psycholog na tej podstawie mnie ocenia?". To prawda. Nad takimi testami naukowymi instytuty pracują niekiedy całe lata, ponieważ muszą one spełniać liczne warunki, zanim uzna się je za „pewne" i dopuści do stosowania. Oceny i interpretacji wyników takich testów może dokonać tylko fachowiec. Inaczej byłoby to niepoważne, a niekiedy nawet niebezpieczne dla testowanej osoby, której mogłoby być później trudno sobie poradzić z niekompetentnie wydaną negatywną oceną. Nic takiego nie może się zdarzyć przy zabawie testami psychologicznymi zawartymi w tej książce, ponieważ jest ona właśnie tak pomyślana, aby kobieta dzięki odrobinie rozrywki mogła poznać prawdę o sobie. Do głębszego poznania samej siebie zapraszają cię testy zawarte w rozdziałach: „Miłość i partnerstwo", „Praca zawodowa i kariera", „Stosunek do innych" oraz „Mocne i słabe strony". Autorki i autorzy prawie trzydziestu testów, by dostarczyć ci materiału do przemyśleń ma temat własnej osoby i twego otoczenia, posłużyli się rzetelną wiedzą naukową. Mimo że testy są podzielone tematycznie na cztery rozdziały, nie musisz wykonać wszystkich po kolei. Nie jest to wcale konieczne. Rób, co ci się żywnie podoba. Co jest dla ciebie najciekawsze? Być może kwestia, czy ty i twój partner jesteście parą idealną, czy tworzycie zaledwie zgodne stadło? Wykorzystaj okazję do wspólnej zabawy. Albo może wolisz sama odkryć, co w tobie tkwi? Wtedy wyszukaj najpierw strony z tym testem. Zawsze jednak pamiętaj o jednym: żaden z testów nie dostarczy Ci ostatecznej, niepodważalnej „prawdy" o tobie samej. Każdy wynik testu jest zaledwie wskazówką, pobudką do zastanowienia się nad sobą. W pierwszym rozdziale wszystko kręci się wokół „niego", mężczyzny twoich marzeń czy też realnego partnera. Tematem jest miłość, seks i czułość, a także inne sprawy. Tutaj także możesz dowiedzieć się, czy jesteś dobrym towarzyszem życia, czy w skrytości ducha marzysz o skoku w bok, znajdziesz także informację o tym, do czego przywiązujesz największą wagę w stosunkach partnerskich. Drugi rozdział powinien pobudzić cię do rozmyślań na temat pracy, zawodu i kariery zawodowej. Sprawdź, jak ważna jest dla ciebie praca zawodowa. Odkryj swoje mocne strony, dowiedz się, gdzie ewentualnie znajdują się twoje słabe punkty. Jeśli nie wytyczasz sobie innych celów, naucz się przynajmniej, jak możesz spełnić swoje osobiste marzenia. W trzecim rozdziale omówione są stosunki z innymi ludźmi. Czym na przykład różni się zachowanie kobiet i mężczyzn, kiedy ze sobą rozmawiają? To może dawać tyle samo do myślenia co pytanie, czy dajesz się nabierać blagierom. Czy na ostatnim przyjęciu odniosłaś całkowity sukces, czy po prostu się wynudziłaś? Spróbuj odpowiedzieć sobie na pytanie: „Jak zachowuję się w towarzystwie?". Czwarty rozdział znów odnosi się do ciebie samej. Odkryj swoje słaboścj i mocne strony, spróbuj zdobyć nieco więcej pewności siebie. Jak właściwie kierujesz swoim życiem? Co tobą głównie powoduje, rozsądek czy uczucie? Będzie tu o czym pomyśleć. Każda sztuczka jest dobra, jeżeli może ci pomóc lepiej zauważyć pewne sprawy. Udaj się teraz we wspaniałą podróż w głąb samej siebie. Dobrej zabawy! Friederike Ojuien-Schutz MIŁOŚĆ I PARTNERSTWO „Kobieta bez mężczyzny jest jak ryba bez roweru". Jeśli się z tym zgadzasz (a czy ktoś kiedy widział rybę na rowerze??!), możesz spokojnie pominąć pierwszy rozdział tej książki. Jesteś bowiem z przekonania osobą samotną, a cały świat mężczyzn może dla ciebie (w znacznym stopniu) nie istnieć. W testach tego rozdziału chodzi bowiem o niego: mężczyznę twoich marzeń, wyśnionego partnera, wytęsknio-nego, którego już masz u boku albo zaklinasz, by się pojawił. Niezależnie od tego, czy w danej chwili masz partnera, czy też nie, z pewnością stawiałaś już sobie następujące pytanie: „Jak działam na mężczyzn?". Co im na mój widok przychodzi do głowy? Czy moje erotyczne promieniowanie budzi na pierwszy rzut oka w mężczyźnie myśliwego, czy też moja (pozorna) bezradność rodzi w nim opiekuńcze uczucia? Jeśli wiemy, jakie wrażenie wywieramy na innych podczas pierwszego spotkania, może to nam pomóc, zależnie od chęci i humoru, w zmianie lub wzmocnieniu tego wizerunku. Czy nosisz „strój ochronny" podczas wędrówki po lokalach z przyjaciółką, aby móc z nią spokojnie porozmawiać? Czy może w twoim przypadku taki właśnie ubiór działa na mężczyzn podniecająco? Jak postępujesz, kiedy ktoś wzbudził twoje zainteresowanie? Jak „zmiękczasz" mężczyzn? Wiele kobiet ma naturalny talent do flirtu. Innym potrzeba nieco wskazówek i praktyki. Piękne jest to, że już same wprawki to czysta przyjemność. A kiedy pojawi się mężczyzna z marzeń, „jak szybko idziesz na całość?". Wykazujesz inicjatywę czy też czekasz, aż zauważy twoje zainteresowanie i podejmie pierwszy krok, aby cię lepiej poznać? Mówi się, że „prezenty wzmacniają przyjaźń". Co mówią jego prezenty o jego stosunku do ciebie? Czy chodzi tu o partnera, przyjaciółkę, współlokatorów a może wciąż jeszcze o rodziców, zastanów się nad pytaniem: „Czy dobrze się z tobą mieszka?". Świadomość własnych potrzeb we współ- 8 życiu z innymi ludźmi, otwartość, z jaką potrafisz te potrzeby im przedstawić, życzliwość, dzięki której jesteś gotowa do kompromisów, wszystko to odgrywa ważną rolę, jeśli się nie mieszka—ze świadomego wyboru — samotnie. Żyjesz w stosunku partnerskim, z którym wiążesz z pewnością wiele oczekiwań na przyszłość. Marzysz o „szczęściu we dwoje". Co jest w nim najważniejsze, w których punktach zgadzasz się ze swoim partnerem, w których się z nim różnisz? To pokaże ci pierwszy z trzech testów przeznaczonych dla partnerów. W drugim chodzi o to, aby wykazać, „kto jest silniejszy w związku partnerskim", co nie musi wcale oznaczać, kto jest głośniejszy, ale kto bardziej niezależny. Na koniec możesz, jeśli masz ochotę, sprawdzić się w bezpośrednim porównaniu z innymi parami, czy „rzeczywiście jesteście parą idealną, czy tylko zgodnym stadłem". A na końcu sprawdź, ale tylko dla siebie samej, „czy marzysz o skoku w bok". Jak działasz na mężczyzn? Czy kiedy wchodzisz do lokalu, nagle urywają się rozmowy? Czy mężczyźni przerywają czytanie gazet, gdy wsiadasz do autobusu? Na kolejnych stronach możesz sprawdzić swoją atrakcyjność erotyczną. Zakreśl po prostu właściwe odpowiedzi. Podsumowanie znajdziesz na str. 14. l Wchodzisz do ciemnej, tajemniczej pieczary. Jaka będzie typowa dla ciebie reakcja? A Ciemne pieczary przyciągają mnie z magiczną siłą. B Chcę wejść do środka i zaopatruję się w latarkę. C Szukam osoby, która mogłaby mi towarzyszyć. O Nic nie zaciągnie mnie do takiej ciemnej dziury. JL Jesteś ptakiem. Nad jakim krajobrazem latałabyś najchętniej? A nad bezkresną, srebrzyście połyskującą pustynią B nad śmieszną krainą z zabawek C wzdłuż wybrzeża D nad tajemniczymi jeziorami i ciemnymi lasami Mężczyzna zagaduje cię przed sklepem jubilerskim. Chciałby ci ofiarować jakiś prezent. Jak reagujesz? A Chciałabym go najpierw poznać. B Wskazuję zdecydowanie na jakiś klejnot. C Gniewnie się od niego odwracam. D Stoję bezradnie. 4 Jakie kwiaty lubisz dostawać w prezencie? A ostróżki B orchidee C niezapominajki <"' B słoneczniki 5 Jak zwykle układasz nogi, kiedy siedzisz i nikt na ciebie nie patrzy? A stopa założona za łydkę B nogi wysunięte daleko przed siebie "'* C noga założona jedna na drugą D stopy na stole 10 6 Jesteś sama na wakacjach. O czym myślisz, kiedy idziesz popływać? A Byłoby wspaniale, gdyby był ze mną jakiś mężczyzna. B Dziś wieczorem kogoś poderwę. C Ten spokój jest cudowny. D Mam nadzieję, że wkrótce kogoś poznam. 7 Na przyjęciu partner twojej przyjaciółki flirtuje z tobą. Jak reagujesz? A Uśmiecham się do niego. B Ignoruję jego zaloty, ponieważ nie chcę zranić mojej przyjaciółki. C Spoglądam na niego surowo. D Uświadamiam to mojej przyjaciółce. 8 Co widzisz, kiedy zamykasz oczy? A ciągle nowe obrazy B barwne kolory i wzory C przyjemną ciemność D twarz pewnego człowieka 9 Spotykasz zawoalowaną kobietę.. Co myślisz? A Jakie to smutne! B Czy sprawia jej przyjemność, że może oglądać świat z ukrycia, a sama nie jest widziana? C Jak ona naprawdę wygląda? D Taki welon jest praktyczny - można się nie malować. 10 Odkrywasz w szafie zapakowany prezent, który najprawdopodobniej przeznaczony jest dla ciebie. Jaka jest twoja reakcja? A Próbuję zgadnąć, co jest w środku. B Zostawiam go na miejscu. C Sprawdzam, co to jest, aby móc się zrewanżować. O Rozpakowuję go. 11 Co twoim zdaniem sprawia, że kobieta jest naprawdę seksowna? A zapięta pod szyję wąska sukienka B skąpe bikini C wytworna bielizna pod skromnym kostiumem O buty na wysokich obcasach 12 Wieczorem poznałaś wspaniałego faceta. Gdzie chciałabyś przeżyć z nim wschód słońca? A najchętniej nad morzem B w luksusowym apartamencie pięciogwiazdkowego hotelu C na szczycie góry B we własnym mieszkaniu 13 Chcesz mieć nowe obicie sofy. W jaki sposób dobierasz materiał? A Musi harmonizować z pozostałym wyposażeniem mieszkania. B Musi być miły w dotyku. C Decyduję się całkiem spontanicznie. D Musi być trwały. 11 14 Przychodzisz na przyjęcie, na którym nikogo nie znasz. Jak się zachowujesz? A Idę swobodnie przez pokój, aby się rozejrzeć. B Szukam gospodyni, aby zostać jej przedstawiona. C Odczekuję. D Sama się przedstawiam. Lekarz zaleca ci dietę ze względu na poziom cholesterolu we krwi. Co robisz? A Udaję się do kliniki. B Szukam nowego lekarza. C Stosuję częściowo przepisaną dietę. B Całkowicie zmieniam swój sposób odżywiania. Jakie zwierzę w jakiej sytuacji podoba ci się najbardziej? A sarna na leśnej polanie B kangur z młodym w worku C pies, który patrzy wiernym spojrzeniem na swego pana B świnia, która radośnie czochra się w błocie l "'* Ha przyjęciu nagle gaśnie światło. Jaka jest twoja pierwsza myśl? A Jak ślicznie - światło świec! B Gdzie jest ten facet, który się właśnie do mnie uśmiechał? C Mam nadzieję, że w domu są zapasowe bezpieczniki. B Co za straszne przeżycie dla gospodarzy! 1.8 Jak najchętniej całujesz? A Zapamiętale, z zamkniętymi oczami. B Chętnie patrzę wtedy na mojego partnera. C Pocałunki czułe są dla mnie przyjemniejsze niż namiętne. B Przyjemniejsze byłyby pieszczoty. Co odczuwasz, kiedy stoisz na brzegu morza? A głęboką melancholię B rozkoszuję się wiatrem we włosach C głęboka woda wprawia mnie raczej w niepokój B wolność, ponieważ sięgam wzrokiem w nieskończoną dal m! Jakiemu zwierzęciu z zoo najchętniej podarowałabyś wolność? A słoniowi B panterze C orłowi B gazeli i! Jak sypiasz? A Jak mumia, ciasno zawinięta w kołdrę. B W pozycji embriona, zwinięta, na boku. C Na plecach, ręce i nogi wyciągnięte na boki. B Na brzuchu, z dłońmi zaciśniętymi w pięści. 3 Jakie powiedzenie podoba Ci się i najbardziej? A Aby wyjść z ciężkiego kłopotu, trzeba odwagi. B Tylko dzięki odwadze można uporządkować swoje życie. 12 C Odwaga może oznaczać rozsądek, ale także lekkomyślność. D Nawet najodważniejsza osoba rzadko się ośmiela zrobić to, czego naprawdę pragnie. 23 Jak najchętniej słuchasz muzyki klasycznej? A w sali o uroczystym wystroju B ze słuchawkami na uszach i na „pełny regulator" C we dwoje w domu w miłej atmosferze D podczas eleganckiego obiadu jako tło akustyczne 24 Zostajesz zaproszona na diabelski młyn... A To wspaniałe! Uwielbiam prędkość. B Lubię ten pęd, choć się boję. C Zdecydowanie odmawiam. D Uważam, że życie jest wystarczająco podniecające. 25 Co ci się podoba w mężczyźnie? A humor B stanowczość C inteligencja D siła Nowy przyjaciel odwiedza cię po raz pierwszy. Oprócz kwiatów przynosi także paczuszkę prezerwatyw. Co o tym myślisz? A Przewidujący facet! B Czy jemu się rzeczywiście wydaje, że można mnie tak szybko mieć? C To wspaniałe, że jest taki bezpośredni. D Mógłby być bardziej dyskretny. Musisz napisać prywatny list Jak się zachowujesz? A Kiedy już zacznę, nie mogę skończyć. B Staram się streszczać. C Coś tam wymęczę. D Jak już, to już, wreszcie będę miała to za sobą. Czy po wypiciu paru kieliszków lepiej ci się flirtuje? A Nie. B Tak, odrobina alkoholu sprawia, że staję się swobodniejsza. C Po wódce mogę miło myśleć nawet o okropnym mężczyźnie. B Nie piję. Zostajesz poproszona o wyszukanie fotografii, której tematem ma być zmysłowość. Jaki motyw wybierasz? A matkę karmiącą dziecko piersią B czułą parę kochanków C kobietę, która przygląda się sobie w lustrze B letnią łąkę Który z tych gestów jest dla Ciebie typowy? A odsuwanie włosów z twarzy B nieustanne podciąganie rękawów lub mankietów C obracanie pierścionka B skrzyżowanie rąk na piersi 13 Podsumowanie Jak działasz na mężczyzn? W tabelce poniżej zakreśl odpowiedzi i dodaj liczby. Odszukaj swoją rubrykę. Jeżeli wynik jest bardzo bliski wynikowi z innej rubryki, przeczytaj także tę drugą. 2 34 5 6 l « 910111213141516171819202122232425261*292930 43534651446424344541646216246 35415264215631156453465354343 51366316553516231364331642626 62651533632255613632154531412 173-150 punktów Wielce pożądana Prawdopodobnie często ci się zdarza, że przyglądają ci się obcy mężczyźni i rozbierają cię wzrokiem. Promieniuje z ciebie zmysłowość, której niewielu może się oprzeć. Wokół ciebie unosi się nastrój erotyki, choć ty sama świadomie nie czynisz nic w tym kierunku. Wynika to z pozbawionej przesądów bezpośredniości, z jaką reagujesz na wszystko, co cię otacza. Zmysłowość oznacza także zdolność do poddania się uczuciom i do kierowania się nimi. Z taką samą jak ty niewinną radością odbierają świat dzieci, póki ich fantazji nie ograniczą zakazy wychowawcze. Zachowałaś ten nieograniczony zachwyt i pewną naiwność, co sprawia, że działasz na innych erotycznie. Jednak czasami bywasz źle zrozumiana, właśnie dlatego że nie nosisz przed sobą tarczy ochronnej, aby ukrywać swoje uczucia. Je- steś jak dom z szeroko otwartymi oknami, pomiędzy tobą i innymi szybko nawiązuje się intymny kontakt. Wielu mężczyzn z tego względu sądzi, że jesteś skłonna przeżyć szybką przygodę. Powinnaś wyznaczać wyraźne granice, aby się nie narażać na nieprzyjemne sytuacje. Hazardzistka Otacza cię aura zmysłowości. Stosujesz dodatkowo „wzmacniacze", aby tym mocniej ściągać na siebie uwagę. Wysokie obcasy, obcisłe sukienki, sposób, w jaki się poruszasz, rzucane spojrzenia - to wszystko ci służy, by się zręcznie ustawić w centrum zainteresowania. Opanowałaś wszystkie kobiece sztuczki, aby zwracać na siebie uwagę mężczyzn. Widać, że cieszysz się z życia i miłości. Istnieje jednak niebez- 14 pieczeństwo, że tak bardzo starasz się o podkreślenie swojej zmysłowości, że może ci ona kiedyś zacząć przeszkadzać. Mężczyzna wybrany przez ciebie powinien się tobą zadręczać. To ci wystarczy. Zadowolenie z powodu zwycięstwa jest jednak na końcu często większe niż twoje pożądanie. Zmysłowość to sprawa naturalnych instynktów, to niepohamowane dążenie do rozkoszy. Próba sztucznego wytworzenia pożądania, niczym w laboratorium chemicznym, może wydawać się nieco podejrzana. Mężczyźni wyczuwają to zwykle szybciej, niż ci się wydaje. Wprawdzie dają się wciągnąć w grę, czują jednak, że ich nabierasz, i najczęściej poprzestają na jednorazowej przygodzie. Wybredna Jesteś kobietą, na którą mężczyźni zwracają uwagę dopiero przy drugim spojrzeniu. Twoje zmysłowe promieniowanie jest jak delikatne otaczające cię perfumy. Aby je wyczuć, trzeba do ciebie bliżej podejść. Twoje oddziaływanie jest bardzo subtelne, bo kultywujesz zmysłowość, a zarazem wyznaczasz jej wyraźne granice. Kiedy masz ochotę na coś słodkiego, musi to być określony gatunek czekolady. Jeśli takiej nie dostaniesz, raczej rezygnujesz z przyjemności. Z mężczyznami postępujesz w taki sam sposób. Nie odpowiadają ci przelotne flirty, tylko szukasz wyjątkowego partnera. Jednak w ten sposób pozbawiasz się wielu spontanicznych doznań. W twojej głowie tkwi komputer, który wszystko, co przeżywasz, kwalifikuje jako „dobre" lub jako „złe". Zmysłowość jest jednak czymś spontanicznym, może się na przykład zrodzić z przypadkowego kontaktu wzrokowego, który powoduje przejściowe przyspieszenie bicia serca i tętna, wyłącza rozum i wyzwala euforyczne uczucia. Wprawdzie jesteś podziwiana, jednak mało kto ma odwagę, aby się do ciebie zbliżyć. Jeśli bowiem ktoś panuje nad swoimi uczuciami tak dobrze jak ty, to można sądzić, że potrafi owładnąć także uczuciami innych. Zamknięta w sobie W pierwszej chwili wyzwalasz w mężczyznach instynkty opiekuńcze. Sprawiasz wrażenie potrzebującej pomocy małej dziewczynki, na którą trzeba szybko narzucić marynarkę, aby nie zmarzła. Twoja zmysłowość promieniuje jakby pod szklanym kloszem — jest widoczna, ale niedostępna. Wprawdzie kokietujesz drobnymi sygnałami erotycznymi, ale w decydującym momencie się wycofujesz i zajmujesz pozycję „nie dotykaj mnie". Obawiasz się, by w porywie zmysłowości nie runąć w przepaść, która mogłaby cię pochłonąć. Nie chcesz spaść, trzymasz się kurczowo konwencji i odgrywasz dzielną dziewczynkę. Być może jako dziecko musiałaś się wcześnie nauczyć skrywać swoje zmysłowe doznania. Choć chętnie się ubierasz w bardzo obcisłą sukienkę, jednak w ostatnim momencie nie możesz się zdobyć na to, aby zdjąć choćby tylko płaszcz. Gdybyś miała odwagę bardziej zdać się na swoją kobiecość, twoje życie nabrałoby uroku. Czasami powinnaś przechytrzyć strażnika cnoty w swoim umyśle, wy- 15 stać go na urlop - a sama spoglądać na świat nieco ufniej. Odkryjesz całkiem nowy rodzaj wewnętrznej wolności. Uwierzysz w siebie i staniesz się bardziej przystępna dla innych — także mężczyzn. ijl-63 punkty Zaufana kumpelka Kiedy mężczyzna zagada cię na ulicy, może się zdarzyć, że chce od ciebie jedynie uzyskać numer telefonu wspaniałej dziewczyny, z którą cię wcześniej widział. Twoje zmysłowe oddziaływanie ma charakter raczej matczyny. Nie cenisz wysoko wszystkich tych kobiecych sztuczek, poczynając od głębokiego dekoltu, a kończąc na wysokich obcasach. Co więcej: uważasz je za coś w złym guście. Nie potrzebujesz pełnych podziwu spojrzeń jako masażu dla duszy, chciałabyś być traktowana poważnie. Mężczyźni postrzegają cię od pierwszej chwili jak kumpla, z którym mogą porozmawiać o wszystkim. Nawet o innych kobietach. Przy tobie zmęczony mężczyzna może złożyć skołataną głowę i odpocząć - a ty przygotujesz mu kolację. Przeżyjesz zatem z pewnością mniej przygód niż inne kobiety, ale twoje związki będą bardziej solidne i trwałe. Kiedy mężczyzna się u ciebie zadomowi, nie ucieknie tak szybko. Wtedy możesz wypróbować z nim także zmysłowe strony życia. Nie jest przecież prawdą, że zmysłowa strona życia nic dla ciebie nie znaczy. Przeciwnie, ale jesteś gotowa do życia erotycznego, dopiero gdy wytworzy się stabilny związek. Niekiedy może to rodzić pewne rozdrażnienie w mężczyźnie. Ale nie martw się: zwykle po zdziwieniu przychodzi czas na czystą przyjemność. Marzycielka Wydaje się, że idziesz przez życie pod czapką niewidką. Niewidoczna dla spojrzeń mężczyzn. Nie wysyłasz żadnych erotycznych sygnałów, aby nawiązać stosunki z inną płcią. Twoją dewizą jest zapewne: „Tylko się nie wychylać". Częściowo z wygody, częściowo ze strachu, aby nie oddać zbyt wiele z siebie, starasz się zachowywać całkiem neutralnie. A jednak głęboko w tobie kryje się romantyczka, która marzy o wielkiej, prawdziwej miłości. Obawiasz się jednak urazów psychicznych. Tak jak Śpiąca Królewna chciałabyś być obudzona przez swego księcia. Chciałabyś, aby cię odkryto i wyzwolono z pęt twojego lęku. Sama nie dasz sobie z tym rady. Radości zmysłowe i pożądanie są dla ciebie zapewne czymś niezwykłym. Obawiasz się głębi ukrytych doznań, jak groźnego labiryntu, z którego być może nigdy nikt cię nie wyprowadzi. Do ciebie odnosi się stara indyjska mądrość: Szczęściem jest właśnie to, czego się najbardziej obawiamy. To przecież poznanie otwiera nowe drogi. Podnieś głowę, otwórz oczy, chwytaj pełną garścią szczęście. To jednak oznacza: nie czekaj już dłużej na swego księcia. Jak ma cię odnaleźć, jeśli nie wystawiłaś żadnych drogowskazów? Nabierz odwagi, zacznij wysyłać sygnały erotyczne. Gdzieś na pewno znajdzie się ktoś, kto odbierze twoje posłanie. 16 Jak sprawiasz, że mężczyźni stają się podatni na twoje wdzięki? Jeśli chcesz wiedzieć, do jakiego typuflirciar należysz, dzięki tej psychozabawie odkryjesz, czy osiągnęłaś już doskonałość, czy możesz się jeszcze czegoś nauczyć. Zakreśl krzyżykiem najtrafniejszą według ciebie wypowiedź. 1 W parku spotykasz wspaniałego mężczyznę z psem na smyczy. A Zaczynasz bawić się z psem. B Uśmiechasz się do obydwu. C Pytasz, od jakiego hodowcy pochodzi ten pies. 2 W windzie uśmiecha się do ciebie mężczyzna, który ma w sobie „coś". A Wysiadasz na tym samym piętrze co on. Pytasz go, czy już zauważył, że najmilszych ludzi poznaje się w windzie. B Odpowiadasz uśmiechem, ale szybko odwracasz wzrok w drugą stronę. C Pytasz, czy on także wysiada na czwartym piętrze. Podoba ci się nowy kolega, który wydaje się jednak trochę nieśmiały. A Mówisz mu komplement na temat jego krawata. B Proponujesz, aby wypróbował z tobą w porze obiadu nową włoską restaurację za rogiem. C Przynosisz mu filiżankę kawy. : Sympatyczny mężczyzna w muzeum przygląda się uważnie wielkiemu abstrakcyjnemu malowidłu. A Pytasz go o wrażenia. B Opowiadasz mu, że obrazy tego malarza są znakomitą lokatą kapitału. C Stajesz obok niego i także przypatrujesz się obrazowi. ) W klubie fitness zauważasz, że pewien mężczyzna uważnie ci się przygląda. A Jeszcze szybciej przyciskasz pedały roweru treningowego. B Zadajesz mu pytanie, jak długo już trenuje. C Prosisz go, aby wytłumaczył ci funkcjonowanie nowego przyrządu do trenowania mięśni. f t Mężczyzna twoich marzeń siedzi naprzeciwko ciebie w metrze. A Prosisz go, aby przeczytał ci twój horoskop z gazety. B Spoglądasz mu co chwila głęboko w oczy. C Pytasz, jak się idzie do placu X. 17 7 Na przyjęciu wpada ci w oko pewien pan. Zaczynasz działać. A Opowiadasz mu o nadziewanych oliwkach i zaciągasz go do bufetu. B Wypytujesz go, skąd zna gospodarza przyjęcia. C Proponujesz mu, aby poszedł z tobą na inne przyjęcie. B W supermarkecie przed regałem z makaronami stoi mężczyzna, który podoba ci się od pierwszego wejrzenia. On cię pyta o pierożki tortellini. A Przynosisz mu tortellini i pytasz, czy wypróbował już do nich bazylię. B Uśmiechasz się do niego i wskazujesz mu najlepszy gatunek. C Wskazujesz mu regał. W drugim rogu bistro siedzi mężczyzna, i którym ciągle wymieniacie spojrzenia. Nic więcej się jednak nie dzieje. A Myślisz, że nie jesteś w jego typie. B Kiedy patrzy na ciebie, podnosisz kieliszek w jego kierunku. C Podchodzisz do jego stolika i pytasz: „Czy mogę się do pana przysiąść, tak nie lubię siedzieć sama w lokalu?". 18 Podsumowanie! Jesteś flirciarą czy nie jesteś? Zakreśl swoje odpowiedzi w tabelce i dodaj liczbę punktów. 1 ' '-f * •-.* . ' 1 ./f . 1 8 9 A 4 6 2 6 0 6 4 4 0 B 3 2 6 3 2 2 2 . 2 3 C | 6 4 3 0 6 3 6 0 6 11-25 punktów Co za szkoda! Pojawia się mężczyzna twoich marzeń, a m nic, absolutnie nic się nie dzieje. Albo jesteś zbyt nieśmiała, albo blokujesz się wtedy, gdy sytuacja staje się napięta. Często ignorujesz jego sygnały zmierzające do nawiązania flirtu. Ale wszystkiego można się nauczyć po prostu częściej się uśmiechać, pozwolić mówić oczom... Wtedy wzbudzisz ciekawość. Zanim odważysz się na to z mężczyzną twoich marzeń, poflir-tuj na próbę z kimś, przy kim twoje serce nie zaczyna łopotać jak oszalałe. Byle tak dalej! Nie pozostawiaj swego szczęścia na los przypadku. Oryginalne nawiązanie rozmowy czy po prostu tylko głębokie spojrzenie w jego piękne oczy — bardzo zręcznie grasz na klawiaturze flirtu. Jednak nie wychodzisz przy tym poza konwencjonalny repertuar. Możesz być nieco bardziej rozluźniona i bezpośrednia. Nie brakuje ci także talentu do rozbawienia innych. Śmiech zawsze łączy. 40-52 punkty Fantastycznie! Masz wrodzony talent do flirtu. Sprawiasz, że niemożliwe staje się możliwe. Spokojnie możesz odegrać tajemniczą i niedostępną, jeśli nawet wewnętrznie cała aż płoniesz. Rozkoszuj się jego zabiegami! Czasem grasz wyrafinowaną, czasem niewinną wiejską dziewczynę - zawsze znajdziesz właściwy chwyt, aby usidlić mężczyznę swoich marzeń. Ale uwaga: niekiedy powinnaś pozostawić mu satysfakcję, że to on ciebie zdobył. 19 Jak szybko idziesz na całość? Co się z tobą dzieje, jeśli spotykasz mężczyznę swoich marzeń? Dzięki tej psychozabawie możesz się dowiedzieć, jak się zachowujesz i jakie wywierasz wrażenie swoim zachowaniem. Na przyjęciu, w restauracji czy w pracy spotykasz mężczyznę swoich marzeń albo właśnie go poznałaś. To oczywiste, że chciałabyś wypaść jak najlepiej. Jednak często nie wiadomo, jakie wrażenie wywiera się na innych, co jest lepsze: powściągliwość, chłód czy przebojowość. Dzięki nam możesz dowiedzieć się, do jakiego „gatunku miłosnego" należysz. 1 Na przyjęciu pewien czarujący mężczyzna robi na tobie piorunujące wrażenie. Proponuje ci o późnej porze: „A gdybyśmy tak razem obejrzeli wschód słońca?". ( A /Wahasz się, ale mówisz w końcu: „Być może innym razem". B Wyjaśniasz mu bez ogródek, że o tej porze wolisz raczej spać. C Uznajesz jego pomysł za wspaniały, śmiejesz się i spontanicznie się zgadzasz. 2 On zaprasza cię do restauracji, studiuje kartę dań, nie może się jednak .zdecydować. Proponujesz mu: [ A A co ty na to, gdybyśmy posłuchali '—'sugestii kelnera? B Co sądzisz o tym, abym to ja ustaliła menu? C Dlaczego nie pójdziemy do mnie? Mam jeszcze trochę łososia w lodówce. W autobusie dostrzegasz mężczyznę swoich marzeń. Jtook niego jest jeszcze wolne miejsce. f A .Rzucasz na niego ukradkowe spojrzenia. B Po prostu siadasz obok niego. C Uśmiechasz się do niego uwodzicielsko i usilnie mu się przyglądasz. 4 Po wyjściu z dyskoteki on po raz pierwszy zaprasza cię do siebie. A Idziesz na ostatniego drinka, ale zaraz potem wychodzisz i wracasz do domu. B Wypytujesz go, co sądzi na temat /_ związku na jedną noc. C C Zaczynasz być czuła. 20 Podoba ci się nowy kolega. Szybko jednak okazuje się, że to istny Casanovą. Myślisz sobie: A Szkoda. Jak mogłam się tak dać gorzej dla niego. Stracił szansę, by mnie bliżej poznać. C A co by właściwie szkodziło przeżyć podniecający romans? Stało się. Spędzacie pierwszą wspólną noc. A Pozostawiasz mu inicjatywę. B Mówisz: „Seks bez miłości to nie dla mnie". [C Sjffna stajesz się aktywna i jesteś ciekawa, jak on na to zareaguje. 7 On zaprasza cię na weekend żeglarski we dwoje, jednak dzień wcześniej oznajmia, że jedzie z wami jeszcze jedna para. A Zgadzasz się, mimo że wolałabyś pojechać z nim tylko we dwoje. B Zostajesz w domu z dobrą —.książką. sobie: „A może będzie miło?". 21 ^Podsumowanie: Odczekać czy raczej samej podjąć działanie? Odpowiedź znajdziesz pod literą, którą zaznaczyłaś najczęściej. Spójrz jednak najpierw na literę, która zajęła drugie miejsce. Nikt nie zachowuje się codziennie tak samo. A Powściągliwa W końcu pojawił się twój wymarzony mężczyzna, a ty pozostawiasz wszystko przypadkowi. Twoje pełne rezerwy zachowanie zawsze płata ci figle. To oczywiste, że chcesz, by cię akceptowano taką, jaka jesteś. Nie oczekuj jednak zawsze, że to on przejmie inicjatywę. Zasygnalizuj zainteresowanie, poflirtuj. Spontaniczność nie musi przecież zawsze oznaczać lekkomyślności. B Pełna chłodu Nigdy nie dajesz się ponieść uczuciom. Mężczyzna ma szansę dopiero wtedy, gdy nadaje na tych samych falach co ty. To, co jest dla ciebie nowe, wprawia cię raczej w niepokój. Dlatego ustalasz reguły gry, udajesz chłodniejszą, niż naprawdę jesteś. Dlaczego choć raz nie przejawisz emocji? Daj się częściej ponieść uczuciom. C Przebojowa Dzięki twojej spontaniczności w nawiązywaniu kontaktów nie może umknąć ci żaden obiekt pożądania. Jesteś przecież świadoma siły swojej erotycznej atrakcyjności. Ale nie każdy dotrzyma ci kroku, a twoja impulsywność może być z łatwością fałszywie zrozumiana. Dla odmiany poudawaj czasem tajemniczą nieznajomą. Albo pozwól, aby to on zdobywał twoje serce. 22 Prezenty podtrzymują przyjaźń Czerwone róże, pomysłowe drobiazgi, praktyczny przedmiot przydatny w gospodarstwie domowym - możesz sprawdzić, co mówią o ofiarodawcy dawane przez niego prezenty. l Kto właściwie wybiera konkretny prezent dla ciebie? + Aby wszystko było po twojej myśli, dajesz dyskretne wskazówki, co chciałabyś dostać. • On rozpytuje wśród przyjaciół i rodziny, a oni z kolei pytają ciebie. W taki sposób możesz przekazać swoje życzenia. A On ma zawsze znakomite pomysły. • On podąża prosta drogą: zadaje ci pytanie, co chciałabyś dostać. Często jednak jesteś zaskoczona rezultatem. i Jak często on daje ci prezenty? + Na gwiazdkę i na urodziny. Nawet i to wywołuje u niego stres. • Kiedy coś kupuje dla siebie, zwykle przynosi także drobiazg dla ciebie. • Mały bukiecik kwiatów dostaję często, większe prezenty rzadziej. A Wprost obsypuje cię prezentami. Jakie prezenty od niego dostajesz? A Biżuterię, perfumy, ubranie -wszystko, co podkreśla kobiecość. • Przede wszystkim książki i płyty, które jego zdaniem powinnaś koniecznie przeczytać, posłuchać i mieć. + Obdarowuje cię szczególnie chętnie rzeczami, które sam chciałby mieć — od ekspresu do kawy po wiertarkę. Albo robi prezenty, z których sam może skorzystać (podróże, bilety do opery itd.). • Zwykle robi ci niespodziankę czymś ładnym, ale praktycznym do mieszkania lub związanym z twoim hobby. 23 4 W jaki sposób zwykle daje ci prezenty? A Zwykle ich nie wręcza. Sama musisz szukać w całym mieszkaniu, bo wetknął prezent nie wiadomo gdzie. • Cudownie. Wręcza ci je gestem pełnym miłości. • Każe zapakować prezent w sklepie i kładzie na stół z prezentami albo wciska ci osobiście do ręki. + Wyciąga obojętnie z plastikowej torby. Często przy prezencie wisi jeszcze cena. 5 Ile gotów jest zapłacić za prezent dla Ciebie? + Przy swoich dochodach od czasu do czasu mógłby być bardziej hojny i wydać na prezenty parę złotych więcej. • Nawet drobiazg od niego jest zawsze czymś wspaniałym. A Masz pewne podejrzenia, że w istocie go nie stać na takie drogie prezenty dla ciebie. • Jeśli chodzi o ceny prezentów od niego, nie można mówić o żadnych zasadach. 6 Jak bardzo cieszysz się z jego prezentów? • Bardzo, ponieważ zwykle trafia w dziesiątkę. + Poważnie się obawiasz, że <• następnym razem nie uda ci się ; udawać radości. • Po prostu cieszysz się z samego ; faktu - to, co ci daje, raczej mniej przypada ci do gustu. A Cieszysz się z samych prezentów. Ponieważ jednak przypuszczasz, że obdarza cię nimi, bo ma wobec ciebie nieczyste sumienie, bardzo często zmniejsza to twoją radość. 24 Podsumowanie Policz, jak często zakreśliłaś odpowiedzi oznaczone kwadratem M, kołem •, trójkątem A lub krzyżykiem +. Jeśli co najmniej dwa identyczne symbole odnoszą się do twego partnera, oznacza to, że należy on do określonego typu. Im więcej zakreśliłaś danych symboli, tym wyraźniej występują u niego dane cechy. Bywają też typy mieszane. A Rozrzutnik Gdyby prezenty miały wskazywać na głębokość uczuć, twój skarb byłby naczyniem bez dna. Być może tak właśnie jest. Jednak często za zbyt hojnymi darami kryje się niepewność. Rozpieszczaj swego partnera czułością - być może to mu udowodni, że w miłości chodzi o coś więcej niż o przedmioty materialne. + Sknera Albo twój partner umie za małe pieniądze dawać pełne fantazji prezenty, albo ma związane z tobą jakieś wielkie zamiary (budowa domu, założenie rodziny). Jeśli nie zachodzi żaden z tych przypadków, jego skąpstwo da się wytłumaczyć tylko w ten sposób, że ma ogromne problemy z dawaniem. Jeżeli uważasz, że chodzi tu tylko o sposób dawania prezentów, podsuń mu jakiś pomysł. Na jego urodziny możesz zrewanżować się za jego pozba- wione uczucia prezenty trzema litrami oleju do samochodu. Powinno to być w każdym razie coś praktycznego. • Dbający o wiosny wizerunek Jest hojny, daje prezenty także bez specjalnej okazji. Ale bukiet czerwonych róż nie jest w jego przypadku dowodem gorącej miłości. Przede wszystkim kocha sam siebie i obdarza cię prezentami, które mają ciebie podnieść do jego „poziomu". Przy sześciu kwadratach zrób sobie samej prezent: rozstań się z nim. • Kandydat do małżeństwa Jeśli jeszcze tego nie zrobiłaś, weź z nim ślub! Osoba, która daje prezenty tak przepełnione miłością jak twój partner, umie znakomicie wyważyć stosunek pomiędzy dawaniem a braniem. Można z nim wytrzymać spokojnie przez dłuższy czas. 25 Jak się z tobą mieszka? Czy mieszkasz z partnerem, czy z przyjaciółką, czy w dużej rodzinie, czy we wspólnocie mieszkaniowej, stale czy tylko na okres wakacji, harmonijność współżycia zależy od poszczególnych osób. W tym rozdziale dowiesz się, czy potrafisz się dostosować do innych i jak duża musi być twoja przestrzeń osobista. Przedstawimy osoby, które biorą udział w tej psychozabawie: A Peter, od kilku lat zaprzyjaźniony z Susanne. Po ukończeniu studiów pragną się pobrać. B Rodzice Petera, Annemarie i Herbert, bardzo lubią mieć wokół siebie młodych ludzi. Mówią, że to pozwala im zachować młodość. C Angela jest przyjaciółką Susanne. W opisywanym momencie przeżywa głęboką depresję. Jak to często bywa, przyczyną jest miłość. O Katrin, córka Annemarie i Herberta, od lat jest szczęśliwą żoną Hansa. Mają dwoje dzieci, Pię i Paulę. Zanim zaczniesz odpowiadać na pytania, powinnaś ich lepiej poznać. Siedem osób dorosłych i dwoje dzieci mieszka w jednym domu, co wygląda następująco: na parterze znajdują się dwie sypialnie, jedna z podwójnym łóżkiem, jedna z dwoma pojedynczymi. W tej drugiej sypialni stoi także telewizor. Wyżej, na pierwszym piętrze, znajduje się przytulna kuchnia i łazienka. Na drugim piętrze jest pokój dzienny. Na poddaszu znajdują się jeszcze pokój sypialny i pokój dziecinny, każdy z dwoma łóżkami. A teraz pytania: 1 Jak to, twoim zdaniem, się stało, że te dziewięć osób zamieszkało wspólnie? a) Dom należy do Annemarie i Herberta, czyli rodziców. Zaprosili - jak to często bywa -swoje dzieci wraz z partnerami, wnukami i przyjaciółmi. b) Wszyscy razem wynajęli ten dom na wakacje. Angela, która nie należy do rodziny, dopiero później zdecydowała się do nich dołączyć. c) W domu mieszkają na stałe tylko Katrin, Hans i ich córki. Wszyscy inni są gośćmi. 2 Pierwszy problem: Kto gdzie śpi? Pia i Paula zajmują pokój dziecinny, to oczywiste. Trzy sypialnie mają po dwa łóżka - idealne dla trzech par. Angela może spać na kanapie w pokoju dziennym. Ale Angela bardzo potrzebuje wypoczynku i dlatego chodzi spać możliwie najwcześniej. Inni jednak lubią siedzieć do późna w nocy. Jak rozwiązałabyś ten problem? Gdzie umieściłabyś Angelę? a) Angela śpi w pokoju dziennym. Inni mogą przecież siedzieć w kuchni. b) Angelę dokwaterowuje się do pokoju dzieci. Dziewczynki mogą przez kilka dni spać w jednym łóżku. c) Angela śpi w pokoju dziennym. Kładzie się spać o tej samej porze co reszta. 3 Od trzech dni nieprzerwanie leje deszcz. Nie można wyjść z domu. Co robią mieszkańcy domu? Zdecyduj się na sytuację, którą uważasz za prawdopodobną! a) Wszyscy siedzą wokół kuchennego stołu i grają w gry towarzyskie. b) Hans, Annemarie i Susanne -troje zapamiętałych kucharzy -przygotowują coś pysznego. Inni dorośli są w pokoju dziennym, czytają lub rozmawiają. Dzieci są raz tu, raz tam. c) Angela bawi się z dziećmi w pokoju dziecinnym. Peter i Susanne ucinają sobie drzemkę. Annemarie i Katrin rozmawiają w kuchni. Herbert i Hans grają w szachy w pokoju dziennym. Kto ma zrobić śniadanie dla wszystkich? a) Oczywiście zawsze ten, kto wstaje pierwszy. b) Taką decyzje podejmują wszyscy poprzedniego wieczoru. c) Angela zgłasza się dobrowolnie, z życzliwości do wszystkich. Angela wyjeżdża wcześniej niż pozostali. Jak sądzisz, jaka jest tego przyczyna? a) Pomiędzy tymi wszystkimi szczęśliwymi parami czuje się jak piąte koło u wozu. b) Otrzymała od swego przyjaciela list z przeprosinami. c) Nie ma szczególnego powodu. To było zaplanowane z góry. 27 Podsumowanie Jak się z tobą mieszka? Za odpowiedzi na pytania otrzymujesz punkty. Policz sumę punktów. Wynik testu zależy od łącznej liczy punktów. 1 Pytanie 1 2 3 4 S 1 a) 5 10 15 5 5 L* 15 15 10 10 10 l« 10 5 5 15 15 Bo 35 paiktfw Indywidualistka Z pewnością da się z tobą mieszkać. Trzeba to tylko umieć. Należysz bowiem do tych osób, które nie potrafią i nie chcą zwracać uwagi na innych przez 24 godziny dziennie. Potrzebujesz swojej prywatnej sfery, do której nikogo nie dopuszczasz zbyt blisko. Najważniejsza zasada przy wspólnym życiu z innymi ludźmi: nikt nie powinien czuć się skrępowany drugą osobą. Albo przynajmniej tak nieznacznie, jak to tylko możliwe. Zamiast stałej harmonii w grupie ważniejsze jest dla ciebie to, aby każdy zachował indywidualność. Oznacza to, że jeśli z kimś mieszkasz, nie tylko tworzysz dla siebie wolną przestrzeń, ale pozwalasz na to także innym. Pokojowe zachowanie pewnego dystansu jest dla ciebie ważniejsze niż nieustanne przebywanie w grupie. Twój indywidualizm bywa przyczyną komplikacji tylko wtedy, gdy chodzi o podejmowanie wspólnych decyzji. Niechętnie poddajesz się naciskom czy przymusowi sytuacji. Prawdopodobnie wiesz to także sama, że odrobina bałaganu wcale ci nie przeszkadza. Fakt, że nie staje się on zbyt wielki, zwykle zawdzięczasz swoim współ-lokatorom. Mimo że we współżyciu jesteś nastawiona raczej pokojowo, na tym punkcie może łatwo dochodzić do nieporozumień. Ułatwiłabyś życie sobie i swojemu otoczeniu, gdybyś częściej chciała opuścić swoją skorupę i zrobiła coś dla wspólnego dobra. Przecież bez poczucia wspólnoty bardzo rzadko dobrze się żyje z innymi. Jednak gdybyś żyła samotnie, szybko groziłoby ci wyrzucenie poza nawias życia towarzyskiego. 28 «No 55 punktów j Zrównoważona Masz wyraźnie określony stosunek do zagadnienia wspólnego życia. Z pewnością, jeśli już z kimś mieszkasz, oczekujesz, że życie będzie rzeczywiście wspólne. Oczekujesz czegoś więcej niż wspólnego korzystania z pralki. Dla ciebie wspólne życie oznacza także, uczestniczenie w kłopotach i radościach innych. Jednak nie zbliżasz się zbyt blisko do ludzi, lecz szanujesz prywatną sferę każdego człowieka, również swojego partnera. Wychodzisz także z założenia, że druga strona zezwoli i tobie na odrobinę prywatności. O własne potrzeby upominasz się przy tym tak słabo, że rzadko sprawia to komu jakieś trudności, gdy na krótko wycofasz się ze wspólnoty, ponieważ potrzebujesz nieco czasu dla siebie. Fakt, że to niekiedy robisz, zapobiega powstawaniu poważniejszych tarć. Często dochodzi do kłótni tylko dlatego, że ludzie zbytnio dostosowują się do siebie - a tego nikt nie wytrzyma na dłuższą metę. Ponieważ dobrze znasz obie strony: zarówno chęć odrobiny samotności, jak i pragnienie bezpiecznego ukrycia się w grupie, potrafisz wzmocnić każdy zespół. Wciągasz do niego samotników. Działasz także jako katalizator, gdy ktoś nadmiernie pragnie odgrywać rolę przywódcy. Dzięki twojej samoświadomości, a także umiejętności dostosowania się do innych nie powinnaś mieć w ogóle żadnych kłopotów ze zintegrowaniem się z nową grupą — lub ze wspólnym życiem z partnerem. Ale jak już mówiliśmy: oczywiście nie zależy to tylko od ciebie. Do wspólnego życia potrzeba przynajmniej dwojga. 60 do 75 punktów Konformistka Naprawdę rzadko zdarza się ktoś tak zdolny do kompromisów jak ty. Czy chodzi o grupę, czy o stosunek partnerski, wspólnotę mieszkaniową, dużą rodzinę czy seminarium weekendowe - dostosowujesz się dość szybko. Po krótkim czasie wydaje się, że jesteś tam od dawna. Zawsze znajdziesz miejsce, gdzie będziesz potrzebna. Jednak może to być czasem przyczyną kłopotów. Niekiedy jesteś nadmiernie skłonna do kompromisów i zbyt gotowa do rezygnacji z własnych pragnień. Nawet jeśli może to podobać się innym, nie zawsze wychodzi to na dobre tobie. Oczywiście, wszystko przebiega bez zakłóceń, nie uczestniczysz w kłótniach, jesteś wszędzie chętnie witana. Ale czy zawsze musi się to odbywać twoim kosztem? Powinnaś się kiedyś nad tym zastanowić. Nie zaszkodzi bowiem, jeśli będziesz, także we wspólnocie (albo właśnie we wspólnocie, gdzie indziej nie jest to przecież konieczne) dbać o swoje interesy. Nawet jeśli może to w danej chwili wywołać jakieś spięcie, na dłuższą metę tak będzie lepiej dla wszystkich. Osoby, które zawsze skrywają złość, tylko ją w sobie gromadzą. Pewnego dnia może gdzieś zniknąć nawet największe opanowanie i wtedy dochodzi do katastrofy. Twoja frustracja popsuje dobry nastrój tobie i innym. W każdym wypadku lepszą drogą jest sygnalizowanie własnych potrzeb. Wspólnota funkcjonuje na dłuższą metę tylko wtedy, gdy wszyscy czują się w niej dobrze. Powinnaś o tym pomyśleć, kiedy następnym razem coś będzie nie po twojej myśli. Jeśli więc będziesz zwracała większą uwagę na samą siebie, można pozazdrościć wszystkim, którzy z tobą wspólnie mieszkają. 29 Szczęście we dwoje czyli o co chodzi w stosunkach partnerskich Największym pragnieniem wielu ludzi jest długie i szczęśliwe życie z jednym partnerem. Niestety nie ma na to żadnej recepty. W niniejszym rozdziale znajdziesz jednak kilka pomocnych wskazówek. Dzięki naszej psychozabawie możesz ocenić swój związek partnerski. Podobieństwa wzajemnie się przyciągają. Ale przyciągają się także przeciwieństwa. Sprzeczność? Oczywiście, choć tylko na pierwszy rzut oka. Przyjrzyjmy się więc temu bliżej. Oto twierdzenie podstawowe: najbardziej sympatyczne wydają się nam osoby, które są do nas najbardziej podobne. Prawda? Tak. Już nasi dziadkowie wiedzieli 0 tym, a poparli to stwierdzenie wiedzą naukową socjologowie i statystycy. I to po wielokroć. Zbiorowe doświadczenie wykazuje, że człowiek lubi ludzi tego samego co on pokroju. Zaczyna się to od przynależności do danej warstwy społecznej, podobnego stopnia wykształcenia 1 wspólnego wyznania, sięga po tak różne obszary jak temperament, stosunek do życia, pogląd na świat — i nie kończy się nawet na podobieństwie pod względem odporności fizycznej i psychicznej. Nowsze badania (m.in. psychologów kanadyjskich J. Philippe'a Rushto-na i lana R. Nicholsona) wykazały, że pewna zgodność istnieje często nawet w takich kwestiach jak liczba rodzeństwa, czy występowania alkoholizmu i chorób w rodzinie. Największe zdumienie budzi jednak taki fakt: u partnerów istnieje o wiele większe podobieństwo pod względem takich cech fizycznych, jak na przykład pojemność płuc, kształt płatków uszu i szerokość nosa, niż u dowolnie dobranych osób. Jeśli chodzi o podobieństwo tych cech fizycznych, to nikt (dotychczas) jednak nie wyszedł z założenia, że pary są parami właśnie z tego względu. Identyczne płatki uszu ocenia się raczej jako „dodatek". W przypadku innych zgodności istnieje jednak prawdopodobne wytłumaczenie: człowiek, który lubi sam siebie, znajduje w podobnym do siebie partnerze samopotwierdzenie, dowartościowanie. Działa to na niego korzystnie, sprawia, że staje się silniejszy i bardziej pewny siebie — nawet wtedy, gdy zetkną się dwie cechy raczej negatywne. Dwóch 30 leniuchów sprzymierza się przeciwko całemu światu - i czują się dzięki temu bezpiecznie. Ludzie o odmiennych cechach dobrze się ze sobą czują, ponieważ się wzajemnie uzupełniają. Przejdźmy teraz do przeciwieństw, które się (podobno) przyciągają. W tym przypadku nasi dziadkowie (i być może także my sami) popełnili błąd. Naukowcy, przede wszystkim szwajcarski lekarz i psychoterapeuta dr Jiirg Willi, odkryli, że także pozornie odmienni partnerzy podobnie traktują życie, z którym jednak zmagają się z dwóch przeciwstawnych pozycji. Na przykład kwestia opieki. Jedno chciałoby być opiekunem, drugie kimś, kim opiekują się inni. Wygląda na to, że w tym przypadku spotkało się dwoje całkowicie różnych ludzi. W rzeczywistości jednak w pewnym sensie wędrują ku sobie po tym samym szlaku z dwóch przeciwnych kierunków. Albo weźmy na przykład z jednej strony skrajnie pokorne i niezdecydowane zachowanie kobie-ciątka, a z drugiej energiczny i przytłaczający sposób zachowań macho. Na pierwszy rzut oka dwa zupełnie odmienne sposoby bycia — a jednak po bliższym przyjrzeniu się widać, że są to dwie strony tego samego medalu. Jedno nie może się obejść bez drugiego. Trzy sprawy> bez których nie może istnieć miłość Szczęście we dwoje - składają się na nie wzajemny pociąg, poczucie wspólnoty i elementy rodzące napięcie. Stanowią one różnorodny bukiet doznań. Jednak zawsze są w nim trzy następujące czynniki: l. Pozytywna ocena partnera Świeżo zakochanych zachwyca u partnera „po prostu wszystko". Jednak zwykle nie trwa to zbyt długo i okazuje się, że wcale mi się nie podoba, jak on/ona prowadzi samochód czy je pstrąga, traktuje kolegów czy rozmawia z rodzicami. Nic to nie szkodzi. Ważne jest, że pozostaje aktualny pozytywny osąd partnera, że jedno o drugim wie: on/ona mnie kocha, nawet jeśli według niego/niej zbyt ryzykownie prowadzę wóz lub przybieram nadmiernie protekcyjny ton w stosunku do rodziców. Jednak powinny istnieć co najmniej dwie, trzy cechy charakteru partnera, które ocenia się na trwałe jako cudowne. 2. Zachowanie własnego ja Oznacza to, że należy zachować własną osobowość, własne pragnienia i po- 31 trzeby. Należy także dawać im wyraz, bez obawy, że odmienny pogląd mógłby zdenerwować partnera lub wręcz położyć kres miłości. Jest wręcz odwrotnie. Żywy sprzeciw sprawia, że i miłość wciąż pozostaje żywa. Partner ma prawo do tego, aby wiedzieć, co myśli i czuje to drugie. Dzięki temu może się zorientować w sytuacji i poczuć się pewnie. Przystosowanie nie ma nic wspólnego z miłością. Przystosowanie to czyste wygodnictwo. Ten, kto mówi, „Ach skarbie, ty zdecyduj, co robimy w niedzielę, mnie jest wszystko jedno", obniża znaczenie wspólnego przedsięwzięcia, własnej osoby i w ten sposób także deprecjonuje partnera. 3. Realistyczne oczekiwania związane z partnerstwem Osoby tuż po ślubie mogą budować zamki na lodzie i obiecywać sobie, że będą się wzajemnie uszczęśliwiać aż do końca swych dni. Mimo to wiadomo, że im bardziej oddalone od rzeczywistości, im bardziej przesadne są oczekiwa- nia, tym mniejsze szansę na sukces. Ci, którzy oczekują od stosunku partnerskiego „wszystkiego" - szczęścia, pewności finansowej, emocjonalnego poczucia bezpieczeństwa, rozrywki, wsparcia moralnego i wiecznej wierności — a najlepiej wszystkiego naraz - ryzykują, że wkrótce zostaną z pustymi rękami. Lepiej jest potraktować postanowienie „razem idziemy przez życie" jako eksperyment; jako odważny zamiar, dla którego warto zaangażować wszystkie nasze siły, odkryć nasze najlepsze strony; jako eksperyment, który, zależnie od naszego zaangażowania, albo się powiedzie, albo okaże się fiaskiem. Każe to nam podejmować decyzje, przy całym naszym niezdecydowaniu. Chroni nas przed obarczeniem winą drugiej osoby — wytwarza wobec zdarzeń dystans i pogodny spokój. Pozwala także wyobrazić sobie rzecz niemożliwą: a mianowicie, że my także możemy działać na nerwy drugiej osobie tak jak ona nam. Kto jest świadom własnych niedostatków, nie będzie także oczekiwać od partnera zbyt wiele. 32 Jak szczęśliwy jest twój związek z partnerem? Możesz to sprawdzić Najlepiej byłoby wykonać ten test wspólnie z partnerem (można jednak też osobno). Przy każdym pytaniu zakreśl w lewej szpalcie, czy się zgadzasz z danym twierdzeniem, czy nie. Następnie przykryj szpaltę, aby twój partner nie kierował się twoimi odpowiedziami. Powinien on zaznaczać krzyżyki po prawej stronie. Na następnej stronie znajduje się podsumowanie. 1 Ten kto kocha, nie ma przed drugim żadnych tajemnic. 2 Szczęśliwa para robi wszystko wspólnie. 3 Często kłócimy się o pieniądze. 4 Często chciałabyś doznać trochę więcej czułości. 5 Chętnie „zmiatamy problemy pod dywan". Cl Czasem sądzę, że mój partner nic chce mnie zrozumieć. 7 Telewizor zrujnuje nasze stosunki. B Nie ma prawie weekendu, którego nie spędzamy u rodziców. 9 Mój partner prawie nigdy nie prawi ml komplementów. ONA ON Tak Nie Tak Ni D n n L D DDL D n r E D DCL D n n z D n r n D n n u D n n .1 D ni n __ 10 Niekiedy mam uczucia, że mówię do ściany. 1 1 Nie mogę mu powiedzieć, co mnie naprawdę porusza. 12 Zwykle spędzamy weekend tak, jak życzy sobie tego mój partner. 13 Nasz związek byłby lepszy, gdybyśmy mieli dzieci. 14 Im bardziej namiętna miłość, tym szczęśliwszy związek. 15 Najczęściej głęboko skrywam złość na mojego partnera. 16 Sumienność nie jest akurat mocną stroną mojego partnera. Dla mojego partnera praca zawodowa jest ważniejsza niż ja. l S Mój partner mógłby być jednak trochę porządniejszy. 19 Kiedyś sprawiało mi większą przyjemność sypianie z moim partnerem. 20 Mojego partnera najbardziej bawią żarty na mój temat. Kto mnie naprawdę kocha, powinien odgadywać moje marzenia. D D ONA J, ON PTak Nie II*' Tak D D D D n n n n n : LJ n n D D D D D D 1 34 ONA Tak Nie 22 Mój partner w wolnym czasie zajmuje się tylko swoim hobby. 23 Dzieci z reguły determinują życie rodzinne. 24 Niezręcznie mi mówić o moich pragnieniach seksualnych. 2 Mogę robić to, co chcę, mój partner zawsze się ze mną zgadza. 2łh Od wieków tak naprawdę nie rozmawialiśmy ze sobą. 2 Właściwie zupełnie inaczej wyobrażałam sobie swoje życie. 28 Denerwuje mnie, kiedy mój partner prowadzi ze swymi rodzicami ciągłe rozmowy telefoniczne. _ Często nie mam odwagi powiedzieć, że nie mam ochoty na seks. 30 Ciągle myślę o rozstaniu. 31 Często zostaję sama ze swoimi problemami. 32 Nie mam wspólnego języka z przyjaciółmi mojego partnera. 33 Kiedy w rodzinie dochodzi do sprzeczki, mój partner nigdy nie trzyma mojej strony. n n 35 34 Chciałabym, aby mój partner bardziej zwracał uwagę na moje potrzeby seksualne. 35 Podczas kłótni prawie zawsze ustępuję. 36 Mój partner od dawna nie przyniósł mi żadnego prezentu. 37 Mamy całkowicie odmienny gust. 38 Cały dom jest na mojej głowie. 39 Mój partner powinien nieco bardziej dbać o swój wygląd. 40 W naszym domu iskrzy z najmniejszych drobiazgów. ONA Tak Nie D D D n D n n D D D D D D D ON Tak Nią U Dl Dl 36 Podsumowanii Oceniane są tylko te pytania, ma które ty lub twój partner odpowiedzieliście twierdząco. Zakreśl te pytania w tabeli. Następnie policz liczbę odpowiedzi twierdzących w danej rubryce. Pięć liter pod rubrykami określa dziedzinę waszych stosunków. Więcej niż trzy punkty w jednej dziedzinie oznacza, że w tej sferze istnieją problemy w waszym związku. Dokładniejsze objaśnienia przeczytasz niżej. Zakreśl twoje odpowiedzi: 2 7 12 17 ; 22 27 32 37 ' ONA D D D D D D D D ON D D D D D D D n Sfera Z Ona punkty On punkty 3 a 13 18 23 28 33 38 ONA D D D D D D D n ON D D n D D n a n Sfera R Ona punkty On punby>j 4 9 14 » 24 29 34 39 ? ONA D D D D D D D D ON D D D D D D D D Sfera S Ona pankty On IHF pip? 5 10 15 20 25 30 35 40 ONA D D D D D D D D ON D D D D D D D D Sfera K Ona punkty On punkty J 37 Uczucia (U) Osoby, które zakreśliły większość punktów w tej dziedzinie, często czują się w swoim związku samotne, niewłaściwie rozumiane. Jest to z pewnością nieprzyjemne, ale może powinnaś się zastanowić, czy w ogóle pozwalasz swojemu partnerowi cię zrozumieć. Wiele osób bowiem sądzi, że jeśli się kogoś kocha, to powinno się odgadywać jego życzenia. Jednak tylko kiedy się otwarcie wypowiada własne życzenia i potrzeby, można oczekiwać ich spełnienia. Jeśli twój partner zakreślił tu także dużą liczbę punktów, oznacza to, że w sferze uczuć występują u was pewne zakłócenia. Może pomóc szczera rozmowa. Niech każde z was powie, jak wyobraża sobie dobry związek i czego by oczekiwał od drugiej strony. Jeśli twój partner ma znacznie mniej punktów niż ty, jest bardziej od ciebie zadowolony z waszego związku. Czuje się dobrze i bezpiecznie. Zainteresowania (Z) Jeśli zakreśliłaś dużo punktów, jesteś przekonana o tym, że w dobrym związku trzeba możliwie wszysdło robić wspólnie. Jednak całkowitej zgody nie ma nigdy, i to dobrze. Miłości szybko zabrakłoby podniet. Jeśli oboje zdobyliście dużo punktów, żyjecie raczej obok siebie niż ze sobą. Obydwoje pragniecie jednak większej wspólnoty. Zastanów się, co chętnie zrobilibyście razem. Różne wyniki oznaczają, że jedno korzysta pełnymi garściami z wolności, a drugie mu w tym nie dorównuje. Łatwiej jest zaakceptować odmienność partnera, jeśli się rozmawia na temat wspólnych przedsięwzięć i wybieranych osobno dróg. Rodzina (R) Duża liczba punktów w tej sferze oznacza, że w twojej rodzinie istnieją problemy, za które obwiniasz partnera. Częstą trudnością jest na przykład fakt, że twój partner tak naprawdę nigdy się nie wyzwolił od wpływów swego domu rodzinnego. Jeśli oboje macie wysoką liczbę punktów, obydwoje macie problemy z domem rodzinnym. Większy wpływ na twoje decyzje wywierają matka albo ojciec niż partner. To oczywiście bardzo rani. Skrywanie gniewnych uczuć jeszcze pogarsza sprawę. Musisz koniecznie spróbować umocnić poczucie waszej wspólnoty. Tylko wtedy będziesz umiała się wyzwolić od obcych wpływów. Różna liczba punktów u partnerów oznacza, że rodzina zajmuje różne miejsca w ich hierarchii wartości. Można to zauważyć szczególnie przy wychowywaniu dzieci lub organizacji życia domowego. Tylko gdy oboje razem ciągną ten wózek, daje się uniknąć konfliktów. 38 Seks (S) Jeśli zaznaczyłaś tu dużo punktów, oznacza to, że oczekujesz wiele od tej sfery życia. Wiadomo jednak, że silenie się na osiągnięcie orgazmu znacznie zmniejsza przyjemności seksu. Wiele kobiet pragnie zadowolić partnera - a same pozostają nie zaspokojone. Jeśli oboje zaznaczyliście w tej strefie dużo punktów, to być może z tej przyczyny, że zbyt mało wiecie o potrzebach seksualnych drugiej strony. Mimo że w dzisiejszych czasach dużo mówi się i pisze o seksie, wielu ludziom z trudnością przychodzi rozmawianie z partnerem o swych potrzebach i upodobaniach seksualnych. Powinnaś się jednak odważyć, ponieważ tylko w taki sposób możesz osiągnąć satysfakcję z życia seksualnego. Jeśli twój partner zaznaczył mniej punktów niż ty, znaczy to, że jest zadowolony z waszego życia seksualnego. Być może dlatego, że potrafi otwarcie mówić o swoich potrzebach i życzeniach. Zwalczanie konfliktów (K) Duża liczba punktów świadczy o tym, że w twoim związku nagromadziło się wiele nie rozwiązanych problemów. Drobne konflikty są czymś normalnym. Ważne jest jednak, by je rozwiązywać do końca. Stać się to może tylko wtedy, jeśli dasz znać partnerowi, że jesteś gotowa do pojednania. Duża liczba punktów u obydwojga oznacza, że w celu utrzymania pozornej harmonii nie poruszacie między sobą spornych kwestii. Można się jednak nauczyć sztuki sporu. Oto najważniejsze reguły tej gry: otwarcie wypowiadaj, co ci dolega, pozwól się wygadać drugiej stronie i nie odpowiadaj na krytykę zarzutami pod adresem partnera. Różna liczba punktów oznacza, że jeden z partnerów czuje się zdominowany i nie jest wcale świadomy swoich problemów. Aby znaleźć wspólną płaszczyznę, obie strony muszą wykazać dużo zrozumienia i dobrej woli. 39 Kto jest silniejszy w waszym związku partnerskim? Psychozabawa dla dwojga Ten, kto najgłośniej próbuje przeforsować swoje interesy, nie musi być koniecznie silniejszy. Siła oznacza także niezależność od partnera, w ostateczności można nawet żyć bez niego. Nie ma to wszakże nic wspólnego z brakiem miłości. Sprawdź więc ze swoim partnerem czy mężem, jak rozłożone są siły w waszym związku. Ponieważ jako czytelniczka zapoznasz się z tym tekstem pierwsza, przed twoim partnerem, odpowiedz najpierw sama na pytania zawarte w działach A, B i C. Przy każdym pytaniu zakreśl tylko jedną odpowiedź w lewej szpalcie w rubryce „Ona". Dopiero gdy udzielisz odpowiedzi na wszystkie pytania, niech do pracy zabierze się twój partner. Zanim twój partner odpowie na wszystkie pytania, aby nie sugerował się twoimi odpowiedziami, najlepiej przykryj je paskiem papieru. Na zakończenie znajdziesz podsumowanie w odpowiedniej tabeli. Kiedy oboje wykonacie ten test, prawdopodobnie będziecie dyskutować na temat tej czy innej odpowiedzi. Nie zapominaj przy tym o jednym: pytania i odpowiedzi są sformułowane bardzo skrótowo, aby pasowały do wszystkich czytelników. Każda indywidualna sytuacja jest o wiele bardziej skomplikowana. Nie bierz więc swemu partnerowi za złe, gdy jest on zdania, że może także żyć szczęśliwie bez związku partnerskiego (w rozdziale A, pytanie 3). A Jak ważna jest dla Ciebie miłość? 1 Czy dla dobra twojego związku odrzucisz szczególnie • atrakcyjną pracę, gdyby wiązało się to z przeprowadzką do odległego jjj miasta? ^ Tak. Związek jest dla ciebie ważniejszy. D A j Nie. Partner/partnerka może przecież przeprowadzić się razem ze mną. D B 0 tym decydujemy wspólnie. D C | 2 Czy często nie możesz skoncentrować się na innych sprawach, ponieważ rozmyślasz o waszym związku? Tak. O A) Nie. D B Tylko jeśli są to poważne problemy D C | Czy możesz sobie wyobrazić, że przez kilka lat żyjesz samotnia 1 mimo to szczęśliwie? Tak. Jeśli mam przy sobie bardzo dobrych przyjaciół. D A l Nie. Nie umiem sobie tego wyobrazić. D B To z pewnością nie jest łatwe, ale mogę sobie to wyobrazić. D C | Czy uważasz, za przeżytek fakt, że podczas zawierania małżeństwa składa się przysięgę obowiązującą do końca życia? Tak, to jest przeżytkiem. D A | Nie. Inaczej wcale nie trzeba brać ślubu. D B Przynajmniej podczas ślubu powinno się mieć taki zamiar. D C | 5 Czy dzwonisz do swojego partnera/partnerki także w ciągu dnia bez specjalnego powodu, poza tym, że odrobinę tęsknisz? Tak. To się często zdarza. O A Nie. Widujemy się przecież wystarczająco często. • [3 Na początku tak było, teraz już nie. D C j tl Kto, twoim zdaniem, bardziej cierpi podczas rozstania czy rozwodu? Mężczyzna. Kobieta. D A l Kobieta. Mężczyzna. D B l To zależy od konkretnego przypadku, może być różnie. Q C j 41 7 Co jest twoim zdaniem najbardziej prawdopodobnym powodem, ona że para przestaje ze sobą sypiać? Stres w pracy zawodowej bądź inne problemy. D A l Jedno z nich zakochało się w kimś innym. D B Miłość ostygła. D C i Czy uważasz za ważne ciągłe zapewnianie o wzajemnej Miłości? Nie. To i tak wiadomo. D A | Tak. To przecież piękne, gdy się to często słyszy. D B W wielu okolicznościach być może tak, ale niezbyt często, ponieważ łatwo spowszednieje. D C | !/ Wielu psychologów definiuje miłość jako handel wymienny Dajesz mi swoją urodę, dostaniesz moją pozycję społeczną i ekonomiczną. Co o tym sądzisz? W przypadku wielu par może to być prawdziwe. Ale co to ma wspólnego z miłością?, DA) Ta definicja nie jest wcale taka nieprawdziwa. O B j To przecież bzdura! D C | B Czy umiesz postawić na swoim? 1 Przyjmijmy, że bardzo się pokłóciliście i nie doszło do zgody. Jak się zachowujesz? Zamykasz się w sobie, póki ci złość nie wyparuje. Może to trwać ze dwa dni. Q A J Próbujesz zmienić temat i rozmawiać na tematy neutralne. Q B j Pragniesz jak najszybciej usunąć przyczynę sporu. Q C j 2 Jaką taktykę stosujesz, gdy chcesz osiągnąć coś od swojego partnera/partnerki? Prosisz, aby zrobił/a to dla ciebie. D A Przedstawiasz mu/jej korzyści, jakie miałby z tego. D B Nie próbujesz go/jej przekonać. Q C | 42 3 Oczekujesz, że twój partner/partnerka opowie ci, co robit/robiła w czasie, kiedy się nie widzieliście? Tak, nie musi przy tym wchodzić w szczegóły. D A | Jest ci to obojętne. D B l Tylko jeśli zdarzyło się coś ważnego. D C | 4 Czy zżymasz się nieco, gdy twój partner/twoja partnerka szuka czegoś w twoich osobistych rzeczach? Tak. O A l Nie. D B On/ona powinna w każdym razie zapytać. D C | J Co uważasz za lepsze - czy uzależnienie finansowe twojego partnera/twojej partnerki od ciebie, czy odwrotnie? Byłoby dla ciebie lepiej, gdyby on/ona była od ciebie finansowo zależna. Q A j Nie miałabyś nic przeciwko temu, aby być finansowo uzależniona. D B Obie te sytuacje źle rokują dla związku. D C | h Oboje jesteście zaproszeni na przyjęcie. Twój partner/twoja partnerka źle się czuje. Czy idziesz sam/sama? Nie. Nie bawiłbym/bawiłabym się dobrze. :D A l Tak. Dlaczego nie? D B Tylko wtedy, gdy to drugie woli pozostać samo i się kurować. D C | Czy rozmawiasz z przyjaciółmi na temat waszego związku pod i nieobecność twojej pary? ( Tak. Po to są przecież dobrzy przyjaciele. iC3 A l Tylko w przypadku bardzo poważnych problemów. D B Nie. d CJ II Czy możesz sobie wyobrazić, że mogłabyś z dnia na dzień zerwać wasz związek, gdyby były ku temu powody? Teoretycznie byłoby to możliwe. D A | Nie. To nie dzieje się tak szybko. D B Tak. DCI 7 Co jest twoim zdaniem najbardziej prawdopodobnym powodem, że para przestaje ze sobą sypiać? Stres w pracy zawodowej bądź inne problemy. Jedno T, nich zakochało się w kimś innym. Miłość ostygła. ona D A\ Q B D Ci : Czy uważasz za ważne ciągłe zapewnianie o wzajemnej miłości? Nie. To i tak wiadomo. D A | Tak. To przecież piękne, gdy się to często słyszy. D B W wielu okolicznościach być może tak, ale niezbyt często, ponieważ łatwo spowszednieje. D C 9 Wielu psychologów definiuje miłość jako handel wymienny Dajesz mi swoją urodę, dostaniesz moją pozycję społeczną i ekonomiczną. Co o tym sądzisz? W przypadku wielu par może to być prawdziwe. Ale co to ma wspólnego z miłością?, D A j Ta definicja nie jest wcale taka nieprawdziwa. D B To przecież bzdura! D C | B Czy umiesz postawić na swoim? 1 Przyjmijmy, że bardzo się pokłóciliście i nie doszło do zgody. Jak się zachowujesz? Zamykasz się w sobie, póki ci złość nie wyparuje. Może to trwać ze dwa dni. D A j Próbujesz zmienić temat i rozmawiać na tematy neutralne. D B | Pragniesz jak najszybciej usunąć przyczynę sporu. D C j 2 Jaką taktykę stosujesz, gdy chcesz osiągnąć coś od swojego partnera/partnerki? Prosisz, aby zrobił/a to dla ciebie. Q A Przedstawiasz mu/jej korzyści, jakie miałby z tego. O B | Nie próbujesz go/jej przekonać. Q C | 42 ^w^ 3 Oczekujesz, że twój partner/partnerka opowie ci, co robH/robiła ona w czasie, kiedy się nie widzieliście? Tak, nie musi przy tym wchodzić w szczegóły. D A l Jest ci to obojętne. D B Tylko jeśli zdarzyło się coś ważnego. D C | l Czy zżymasz się nieco, gdy twój partner/twoja partnerka szuka czegoś w twoich osobistych rzeczach? Tak. D A j Nie. D B1 On/ona powinna w każdym razie zapytać. O C ; :j Co uważasz za lepsze - czy uzależnienie finansowe twojego partnera/twojej partnerki od ciebie, czy odwrotnie? Byłoby dla ciebie lepiej, gdyby on/ona była od ciebie finansowo zależna. O A j Nie miałabyś nic przeciwko temu, aby być finansowo uzależniona. D B Obie te sytuacje źle rokują dla związku. D C j Oboje jesteście zaproszeni na przyjęcie. Twój partner/twoja partnerka źle się czuje. Czy idziesz sam/sama? Nie. Nie bawiłbym/bawiłabym się dobrze. D A j Tak. Dlaczego nie? O B l Tylko wtedy, gdy to drugie woli pozostać sarno i się kurować. D C | 7 Czy rozmawiasz z przyjaciółmi na temat waszego związku pod nieobecność twojej pary? Tak. Po to są przecież dobrzy przyjaciele. D A l Tylko w przypadku bardzo poważnych problemów. D B Nie. D G| S Czy możesz sobie wyobrazić, że mogłabyś z dnia na dzień zerwać wasz związek, gdyby były ku temu powody? Teoretycznie byłoby to możliwe. D A | Nie. To nie dzieje się tak szybko. D B Tak. D C j 9 Czy chciałabyś częściej niż dotąd rozmawiać z twoją partnerką/twoim partnerem na temat waszego związku? Tak. Nie. Często. C Jak bardzo ci jest potrzeb] poczucie bliskości? L Czy cierpisz na niewytłumaczalne lajcl, która nie mają żadnej rozsądnej przyczyny? Tak. Nie. Rzadko. 2 Czy sądzisz, że w dobrym związku nie powinno być żadnych tajemnic wśród partnerów? Tak. Nie. Sprawy, które ranią partnera, powinno się zatrzymywać dla siebie. Nie. Wręcz przeciwnie, każdy powinien zachować dla siebie swoją sferę prywatności. Czy wierzysz, że kontakty utrzymywane tylko podczas weekendu automatycznie oddalają partnerów od siebie? Tak. Może tak być, ale nie musi. Nie, niezbyt częste spotkania mogą nawet na dłużej utrzymać świeżość miłości. Co daje ci poczucie bezpieczeństwa w twoim związku? Wspólne cele i plany. Namiętność. Wzajemne zrozumienie. n Aj n BJ D Ci n A) D Bl D C D A| n B j l n ci D A D B D C n A| D B D C| 5 Czy masz uczucie, ze twój partner/twoja partnerka zbyt mało dba o ciebie w obecności przyjaciół? Tak, przynajmniej ty tak odczuwasz. Tak, ale rzadko się to zdarza. Nie. Czy uważasz to za głupie, gdy pary zwracają się o siebie pieszczotliwymi określeniami, takimi jak „myszko"? Tak. Gdy się jest we dwoje, to w porządku. W miejscu publicznym to głupie. Nie, wcale nie. 7 Jak byś zareagowała, gdyby twój partner/twoja partnerka zrobiła cl bez specjalnej przyczyny niespodziankę i przygotowała ci znakomitą kolację przy świetle świec, z szampanem i muzyką we własnych czterech ścianach? To byłoby po prostu fantastyczne! Byłbyś/łabyś nieco zirytowany/a i zadawałbyś/łabyś sobie pytanie, co się za tym kryje. Uznałbyś/łabyś to po prostu za nieco przesadne, by robić coś takiego bez powodu. Czy uważasz za oznakę braku miłości, gdy otrzymujesz w prezencie na różne okazje wyłącznie rzeczy praktyczne do gospodarstwa domowego lub do samochodu? Wcale nie. Tak. Ekspres do kawy czy zapalniczka do kuchenki to w końcu całkiem niepoetyczne prezenty. Nigdy byś nie mierzyła miłości taką miarą. D A D B a c D A n B D C l l D A| D B j D C Ile godzin dziennie chciałbyś/łabyś w idealnyi swoim partnerem? Do dwóch godzin. Dwie do pięciu godzin. Więcej! zypadku spędzać ze D A| P B D Cl D A D B 'n c Podsumowanie Za każdą z odpowiedzi w zestawach pytań A, B i C otrzymuje się punkty. Na podstawie trzech tabel policz, ile punktów uzyskałeś/łaś w każdym zestawie. Im wyższa liczba punktów, tym więcej dostaniesz znaczków (A, •, •) Jeśli na przykład zdobyłaś 48 punktów w zestawie A, dostaniesz dwa trójkąty (A A). Przeczytaj wyniki testu A, B i C z twoim znakiem. Następnie twój partner liczy zgodnie z taką samą zasadą swoje punkty i ustala swoje oznaczenia w każdym zestawie. Jeśli przeczytasz wynik jego testu, możesz w drugim etapie, na podstawie zamieszczonej na końcu tabelki układów partnerskich, stwierdzić, czy tworzycie układ harmonijny. A Rola, jaką ten związek odgrywa w twoim życiu A B \ 3 9 6 2 3 9 6 3 -'\ 9 3 6 t 4?U 9 3 6 ś s"% 3 9 6 < 6'-^ 9 3 6 j 7 Ą'': 9 3 6 J 8 if 9 3 6 * J'*'1: 6 3 9 Łączna liczba punktów Ona _____ On Do 27 punktów (A) W twoim życiu wszystko kręci się wokół miłości. Kochać i być kochaną jest dla ciebie najważniejszym potwierdzeniem własnego ja. Bez partnera czujesz się jak połówka człowieka. To oczywiście sprawia, że w każdym związku jesteś stroną słabszą. Tęsknota za wielkim szczęściem mąci ci także trzeźwy osąd tego, co dzieje się w rzeczywistości. Jesteś chyba mniej uzależniona od konkretnego człowieka niż od samej miłości. Jesteś zakochana w miłości! Do 54 punktów (A A) Nie ma wątpliwości, że miłość odgrywa w twoim życiu wielką rolę. Masz jednak na szczęście możliwość samopotwierdze-nia także na polu pracy zawodowej oraz w odniesieniu do innych ludzi i spraw. Dzięki temu jesteś bardziej niezależna od partnera. A twojemu związkowi wychodzi to na dobre, bo nie szukasz szczęścia wyłącznie w miłości. Rzadko masz zatem skłonność do stawiania nadmiernych wymagań swemu partnerowi, dając mu zarazem poczucie, że jest ci potrzebny. 46 Do 81 punktów (A A A) Miłość jest dla ciebie jak cukierek: nie jest czymś koniecznym do życia, ale bardzo przyjemnym. Twoje osobiste cele są dla ciebie tak ważne, że związek znajduje się dopiero na drugim miejscu. Dostrzega to oczywiście twój partner i odczuwa jako zagrożenie. Twoje nastawienie sprawia, że w waszym w związku jesteś silna, ponieważ budzisz w partnerze poczucie słabości i niepewności. Daj mu kiedyś do zrozumienia, jak bardzo go potrzebujesz. I uświadom to sobie B Pragnienie dominacji w związku partnerskim >. A B C 1 3 9 6 2 3 9 6 3 9 3 6 4 9 3 6 5 3 9 6 ć 9 3 6 7 9 3 6 8 9 3 6 9 6 3 9 Łączna liczba punktów Ona _____ On Do 27 punktów (•) Dla świętego spokoju zrobisz prawie wszystko! Kłótnię odczuwasz natychmiast jako zagrożenie dla miłości. Z tego względu najchętniej schodzisz z drogi. Twój partner naturalnie zauważa to bardzo szybko. To nie tylko jego wina, jeśli wykorzystuje twoją potrzebę harmonii. Powinnaś koniecznie się nauczyć otwarcie bronić swoich interesów. Nie zdołasz tego zrobić, siedząc jak mysz pod miotłą. Kto okazuje słabość, będzie także traktowany jako strona słabsza. Do 54 punktów (• •) Jesteś najwyraźniej gotowa do kompromisów. Nic nie jest ci bardziej obce niż walka o władzę z twoim partnerem. Mimo to zawsze wiesz, że nie można przekraczać pewnych granic. Pozostajesz wierna sobie nawet w takich wzajemnych układach, w których pociąga to za sobą konflikt z partnerem. Ponieważ nie zabiegasz o władzę, twój partner zawsze wie, że chodzi ci o coś naprawdę dla ciebie ważnego. Jednocześnie bardzo dbasz o to, by nie naruszać jego interesów. Do 81 punktów (• • •) Często wydaje ci się, że wiesz lepiej niż twój partner, co jest dla niego dobre. Z tego względu próbujesz zawsze postawić na swoim i zdarza się, że karzesz partnera tak jak małe dziecko - nie okazujesz mu miłości. Twoja taktyka może być na krótką metę całkiem skuteczna. Na dłuższą metę istnieje jednak niebezpieczeństwo, że może się on po- 47 ważnie do ciebie zniechęcić. Nawet jeśli ceni w tobie to, że lubisz decydować. Bezwzględność mało komu wychodzi na dobre. C Bliskość czy zachowanie dystansu — czego oczekujesz od partnera? A B C I ., 3 9 6 2 • j.: 3 9 6 •'1 3 :•• 9 3 6 «;. 4 9 3 6 5 3 9 6 6 9 3 6 7 9 3 6 8 9 3 6 9 ć 3 9 Łączna liczba punktów Ona ______ On Do 27 punktów (•) Wymarzonym celem jest dla ciebie całkowite stopienie się z partnerem. Chciałabyś znać każde drgnienie jego duszy. Jeśli ktoś potrzebuje tak dużo bliskości jak ty, jest czasem partnerem bardzo trudnym. Większość ludzi potrzebuje od czasu do czasu odrobiny dystansu - także wobec ukochanej osoby. Zastosuj manewr wycofywania się, dopiero on będzie stanowił prawdziwy atak na twego partnera, i na pewno go przestraszy. Lepiej by było jednak zachowywać się bardziej powściągliwie. Do 54 punktów (• •) Masz dobrze zrównoważoną potrzebę bliskości i dystansu wobec partnera. Z jednej strony potrzebujesz najgłębszego wewnętrznego związku, chciałabyś jednak od czasu do czasu być tylko sama ze sobą. Ponieważ znasz obie te swoje strony, potrafisz także być wyrozumiała, jeżeli partner nie chce tego samego co ty. Trudno ci się żyje tylko z ludźmi, którzy za bardzo chcą wtykać nos w twoje sprawy, lub z takimi, którzy ci nie pozwalają bliżej się poznać. Do 81 punktów (• • •) Często masz obawy, że zatracisz się w miłości, że przestaniesz panować nad swoim życiem. Ten lęk jest to jedynie twoja bariera ochronna, aby nie pozwolić się nadmiernie zranić. Jednak partner odczuwa twoje zachowanie jako oznakę braku miłości. Ponieważ tęskni za czymś więcej, manipulujesz nim swymi oszczędnymi wyrazami uczuć. Tak więc często jesteś w twoim związku silniejszą stroną, podczas gdy cierpisz z powodu swoich lęków. 48 Czy pasujecie do siebie? Pokazuje to porównanie partnerów! Z poprzednich stron ty i twój partner mogliście się dowiedzieć, gdzie kryją się wasze słabości i jakie macie mocne strony. To oczywiste, że silniejsza jest w partnerstwie ta osoba, która zdobyła więcej punktów w poszczególnych częściach psy-chozabawy. Jednak nie mówi to oczywiście nic na temat, czy współgranie siły i słabości w waszym związku jest dla niego raczej korzystne, czy też powoduje pewne trudności. Jeśli ktoś na przykład chętnie pozostawia podejmowanie decyzji innemu, ponieważ brak mu do tego odpowiednich skłonności, ten nieźle się czuje przy dominującym partnerze. Osoby potrzebujące znacznej bliskości nie będą się dobrze czuć z kimś, kto chętnie zachowuje dystans. Ale przyjrzyjcie się sobie samym! Przypomnijmy jeszcze raz znaczenie symboli: A rola, jaką związek odgrywa w twoim życiu • chęć przewodzenia w związku partnerskim • bliskość lub dystans, który chce się mieć w stosunku do partnera Przeczytaj następnie poniższe tabele: sprawdź najpierw w zestawie pytań A, ile trój kącików A zdobyłaś ty i twój partner. W górnej tabeli układów partnerskich w lewej kolumnie oznaczono idealne połączenia. Można was za- tem uznać za idealną parę, jeśli oboje macie wartość średnią. Wasz związek zostawia miejsce na inne zainteresowania, co tylko go wzbogaca. Niemniej jednak i obie pozostałe kombinacje nieźle wróżą. Jeśli na przykład jedno z partnerów jest bardzo zainteresowane pracą zawodową, jako wyrównania potrzebuje drugiej osoby, dla której sam związek jest najważniejszą sprawą. Klasyczny przykład to muza artysty, która poświęca się miłości do niego i rezygnuje z własnego życia. Przykład współczesny to mężczyzna zajmujący się domem, który robi wszystko, aby jego żona mogła poświęcić się karierze zawodowej. Sytuacja staje się bardziej problematyczna, gdy - tak jak w dolnej tabeli — związek tworzy dwoje ludzi o oznaczeniach ekstremalnych (taka sama liczba znaków). Może się wtedy (przy trzech trójkącikach) zdarzyć, że żyją trochę obok siebie, nie traktując swego związku poważnie. Albo (przy pojedynczych trójkątach) obchodzi ich tylko związek i nic poza tym, co można wybaczyć jedynie osobom świeżo zakochanym. Później jednak także oni powinni otworzyć się na świat. Podobnie można zinterpretować połączenie znaków •. To logiczne, że pasuje do siebie dwoje ludzi, którzy się wzajem uzupełniają. Osobowości domi- 49 nującej trudno dojść do ładu z kimś „w gorącej wodzie kąpanym", łatwo się jednak porozumie z partnerem umiejącym się przystosować. Najlepiej się układa życie parom o wspólnych cechach, zajmującym we wszystkich rubrykach środkowe miejsca. Choć dwoje potrzebujących oparcia, mało dominujących ludzi może także nie mieć łatwego życia. Często brakuje im kogoś, kto mógłby za nich szybko podjąć decyzję. Idealny układ partnerski W rubryce oznaczonej kwadratem • (bliskość — dystans) najmniej problemów mają ze sobą ci partnerzy, którzy są do sobie bardzo podobni. Im bardziej się różnią, tym mocniej jeden z nich odczuwa brak bliskości i tym bardziej ten drugi czuje się zapędzony w ślepą uliczkę. Zwykle problem bliskość — dystans najściślej łączy się z odpowiedzią na pytanie, kto rzeczywiście jest silniejszy w danym związzku partnerskim. AAA AA AA AAA Rodzący napięcia układ partnerski AAA AAA AA AA 50 Idealna para czy tylko zgodne stadło? -Jeśli sama tego nie wiesz, być może będziesz miała jaśniejszy obraz sytuacji i dzięki tej zabawie dla dwojga. Sprawdź, co was łączy. To jasne, że osoby świeżo zakochane lub żyjące od pewnego czasu w szczęśliwym związku uważają się za absolutnie idealną parę. To dobry znak. Ale nie ma żelaznych reguł na powstanie idealnej pary. Jedne czują się tylko wtedy w pełni szczęśliwe, kiedy zawsze znajdują się blisko siebie, wszystko robią wspólnie, dostosowują swoje życie w możliwie największym stopniu do życia partnera. W innych związkach natomiast jeden z partnerów potrzebuje więcej osobistej wolności i czuje, że mu się ją ogranicza. Niekiedy żadne z dwojga nie wie, dlaczego właściwie czują taką wspólnotę dusz. Tak po prostu jest (pytanie tylko, na jak długo). Jeśli chcesz wiedzieć coś więcej na temat własnego związku partnerskiego, powinnaś kolejne zadanie rozwiązać wspólnie z partnerem. Całkiem niezależnie od rezultatu gry może to stworzyć okazję, abyście mogli „na luzie" wyczerpująco rozważyć kilka ważnych kwestii i lepiej się wzajemnie poznać. Można zagrać w tę grę także z inną parą. W takim przypadku partnerzy nie odpowiadają indywidualnie, ale każda para ma jeden głos. Jeśli partnerzy nie mogą zdecydować się na wspólną odpowiedź, tracą kolejkę. Przy grze w dwie pary ocenia się wspólny rezultat danej pary. Nie powinno się jednak zbyt poważnie tego traktować. W końcu nie chodzi o to, aby udowodnić całemu światu, że jesteście cudowną parą, ale o to, aby wyciągnąć kilka wniosków na temat własnej osoby i swojego związku partnerskiego. Jak już wspomnieliśmy, można być szczęśliwym na wiele sposobów, nie ma przecież uniwersalnych przepisów. 51 Zasady gry: Przetrząśnij najpierw portmonetkę i wybierz dwie różne monety. Gra może się już zaczynać. Przedstawiona na obrazku ślimacznica ma 24 pola. Gracze (przyjmijmy, że to ty i twój partner) zaczynają od pola 1. Przy każdej odpowiedzi twierdzącej możesz przesunąć swoją monetę na kolejne pole. Jeśli jednak odpowiedziałaś „nie", musisz przeczekać kolejkę. Wtedy twój partner odpowiada na pierwszą i na następną kwestię i przesuwa na kolejne pola swoją monetę, póki nie odpowie „nie". Wtedy znowu jest twoja kolej, przechodzisz na kolejne pole, jeśli odpowiesz pozytywnie (gdybyś wciąż odpo- wiadała nie, wcale nie posuwałabyś się do przodu). Jeśli nie potrafisz zdecydować się ani na „tak", ani na „nie", musisz opuścić dwie kolejki. Są dwa rodzaje pytań. Pierwsze dotyczą twojego postępowania, inne są stwierdzeniami na temat życia we dwoje, z którymi się albo zgadzasz (tak), albo nie (nie). Gra się kończy, kiedy jeden z partnerów dociera do pola 24. Teraz trzeba policzyć różnicę liczby pól, jaka dzieli zwycięzcę od przegranego. Jeśli przegrany znajduje się na przykład na polu 18, różnica wynosi 6 (24 — 18 = 6). Na podstawie tej różnicy ocenia się wyniki gry. 8 Najlepszym miejscem do miłości jest łóżko. Podsumowanie Jak to jest z waszą miłością? Gdy ty i twój partner jednocześnie dotarliście do pola nr 24 Nie ma wątpliwości: wasz związek jest idealny. Jesteście parą par. Można was niemal porównać z Romeo i Julią (miejmy tylko nadzieję, że wasz związek nie skończy się tak dramatycznie). We wszystkich zasadniczych kwestiach macie identyczne poglądy, kłótnie są prawie niemożliwe. Nawet jeśli do nich dojdzie, oboje dobrze wiecie, że tworzycie wspólnotę. Nie tak łatwo zachwiać podstawami waszego związku. Co sprawia, że wasz związek jest tak silny? To, że miłość każdego z was jest (prawie) tak samo wielka. Obydwoje macie znaczną potrzebę bliskości. Pojawiające się problemy to dla was żadna katastrofa, a tylko oznaka rozwoju i zmienności waszego związku. Gdy grały dwie pary Obie pary osiągnęły metę jednocześnie: dwie pary idealne. Przede wszystkim wszyscy są lojalni wobec swoich partnerów, przyjaciele są dopiero na drugim planie. Gdy ty i twój partner macie do dwóch pól odstępu Oczywiście, że jesteście parą, która darzy się ogromną miłością. Jednak z różną intensywnością. A może twój partner i ty lubicie grać w kotka i myszkę? Gdy jedno z was robi krok w kierunku drugiego, to drugie cofa się o jeden krok, i odwrotnie. Z pewnością nie nudzicie się razem. Gdyby wszystko przebiegało gładko, prawdopodobnie wydawałoby się to wam podejrzane. Chcecie ze sobą rywalizować, jeśli nawet wynikają z tego kłótnie. Jednak spory tylko umacniają wasz związek. Wspólnie stoczone walki i przeżywane kryzysy są dla was szczyptą soli w zupie. Nie lubicie nadmiernej bliskości. Szybko mielibyście poczucie, że zabrakło wam powietrza. Jednak pod tym względem nie istnieje dla waszego związku żadne niebezpieczeństwo. Gdy grały dwie pary Ci, którzy dotarli pierwsi, są wprawdzie bardziej zakochani w sobie, jednak niekoniecznie bardziej trzeźwo oceniający rzeczywistość. 54 Gdy ty i twój partner macie trzy - piec pól odstępu Nie można stwierdzić, że wasze życie płynie jak po maśle. Jednak jesteście zadowoleni z tego, co macie w danej chwili. Czas euforii i wielkich iluzji już minął. Prawdopodobnie znajdujecie się w takiej fazie, do której dociera kiedyś każda para: fazie otrzeźwienia. Zauważyliście już, że nikt nie dostaje od partnera tego wszystkiego, o czym marzył na początku związku. Nie jest to jednak bynajmniej powodem do rozpaczy, ale nauczyłaś się rekompensować sobie te braki: powiększyłaś grono znajomych i przyjaciół, rozwijasz własne zainteresowania. Żadnemu z was nie sprawia większej przykrości, gdy drugie porusza się czasem własnymi ścieżkami. Może być to całkiem trwała podstawa waszego związku. Wiecie przecież, że macie siebie wzajemnie. Gdy grały dwie pary Obie pary znajdują się w bardzo odmiennych fazach związku. Zwycięska para jest prawdopodobnie odrobinę bardziej zakochana w sobie. Nie można jednak wyciągać z tego wniosków na przyszłość. Gdy ty i twój partner macie sześć lub więcej pól odstępu Mawia się wprawdzie: „Kto się lubi, ten się czubi". Nie myśli się przy tym jednak o gwałtownych sporach. Wasz związek bardzo przypomina pole walki. Można to wytłumaczyć dwojako: albo oboje jesteście, jak to się ładnie mówi, na etapie „docierania", albo stoicie przed perspektywą rozpadu waszego związku. W każdym razie wasze spory nie gwarantują na dłuższą metę trwałości związku. Jeśli chcecie dojść ze sobą do ładu, musicie być oboje bardziej skorzy do kompromisów. Wasza koncepcja życia we dwoje jest tak odmienna, że trudno wam znaleźć wspólny język. Z tą ciągłą walką o władzę daleko nie ujedziecie. Gdy grały dwie pary Zwycięskiej parze można pozazdrościć. Kolejna musi dopiero znaleźć receptę na wspólne życie. Czy w głębi duszy marzysz o „skoku w bok"? Twoje odpowiedzi na poniższe dwadzieścia pytań zdradzą, jak wielka jest twoja chęć na fascynującą przygodę. Musisz tylko odpowiedzieć na nie uczciwie. l. Słysząc słowo „miłość", masz na myśli przede wszystkim A seks B czułość i poczucie bezpieczeństwa C wierność Jak się czujesz, gdy mężczyzna gwizdnie na twój widok? A Traktuję to jako komplement i sprawia mi to przyjemność. B Nie zwracam na to uwagi. C Denerwuje mnie coś tak prymitywnego. j Co przemilczasz przed swoim partnerem? A nic B ceny moich sukienek C sprawy, z których zwierza mi się przyjaciółka 4 Jedno z twoich marzeń to: A stać na scenie przed publicznością i słuchać okrzyków entuzjazmu B mieć rzeczywiście dużo pieniędzy C znaleźć mężczyznę moich marzeń J Jakiego komplementu słuchasz najchętniej od swojego partnera? A Na tobie można rzeczywiście polegać. B Jesteś cudowną kobietą. C Bez ciebie moje życie byłoby tylko w połowie tak podniecające. 6 Czy zakochałaś się kiedyś od pierwszego wejrzenia? A Tak, wiele razy. B Jeszcze nie. C Raz czy dwa razy. Nie jesteś w nastroju na pieszczoty. Jak mówisz o tym swojemu partnerowi? A Kochanie, jestem zbyt zmęczona. B Nie czuję się dobrze. Nie wiem, co się ze mną dzieje. C Odłóżmy to na rano. Jak czujesz się w towarzystwie wielu mężczyzn? A zawsze dobrze B nieco skrępowana C nie inaczej niż zwykle 56 9 Jak się zachowujesz, gdy chcesz uwieść mężczyznę? A Kieruję rozmowę na tematy erotyczne. B Ubieram się w seksowne ciuchy. C Mówię mu, że jest wspaniałym facetem. 10 Czy możesz rozmawiać o wszystkim ze swoim partnerem? A Nie, wywnętrzam się przed kimś innym. B O wielu rzeczach, ale nie o wszystkim. C Tak, on wiele potrafi zrozumieć. 14 Jak postępujesz, żeby wymóc na partnerze swoją wolę? A Namawiam go. B Wybucham łzami. C I tak robię, co chcę — także bez jego zgody. Jaka para filmowa jest dla ciebie najbardziej fascynująca? A Vivien Leigh i Clark Gable w Przeminęło z wiatrem. B M. Douglas i Glenn Close w Fatalnym zauroczeniu. C K. J. "Wussow i Gaby Dohm w Klinice tu Szwarcwaldzie. Co najbardziej denerwuje cię w mężczyźnie? A Gdy jest niechlujny. B Gdy mnie nie słucha. C Gdy roztacza czar tylko w towarzystwie. Gdzie najlepiej się bawisz? A Wspólnie z moimi przyjaciółkami. B W towarzystwie mojego partnera. C W towarzystwie mieszanym. ; Czym twój partner może cię ciężko urazić? A Niesłusznymi zarzutami. B Gdy zaniedbuje mnie dla swojego hobby. C Niewiernością. 16 Jak reagujesz, kiedy jesteś zazdrosna? A Gwałtownie. Robię mu wielką scenę. B Chłodno, zamykam się w sobie. C Zachowuję się, jak gdyby nic się nie stało i flirtuję na zabój z innym. 17 Czy jesteś zdania, że mężczyzna może być wierny? A Tak, kolejno różnym kobietom. B Jeśli w ogóle, to tylko z braku okazji. C Oczywiście, dlaczego nie miałoby to być możliwe? 57 18 Jeśli mężczyzna zdradza, jak oceniasz ten fakt? A To niewybaczalne. Wierność należy do nieodzownych cech partnerstwa. B Coś musi być nie tak w jego związku. C To normalne. Nikt nie może być zawsze wierny. 19 Co cię pociąga u mężczyzny? A miły wygląd B inteligencja C sukces Gdzie spędziłabyś najchętniej urlop ze swoim partnerem? A Na samotnej wyspie. B W takim mieście jak Paryż, Londyn, Nowy Jork. C Wszystko jedno gdzie, byle z nim. Czy chętnie igrasz z ogniem? Zakreśl swoją odpowiedź na każde pytanie. Dodaj punkty — a dowiesz się czegoś więcej 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 l O l 2010 O l 1110 l O O l l 101001 O l l O 2 l O l O l 58 Podsumowanie §-10 punktów Wiesz, co warta jest wierność Igranie z ogniem nie jest dla ciebie odpowiednim zajęciem na spędzanie wolnego czasu. Uznajesz miłość i seks za zbyt poważną sprawę, dlatego nie przyszłoby ci nawet na myśl snuć erotyczne marzenia za plecami twego męża lub przyjaciela. Gdy już raz zdałaś się na partnera, postrzegasz jego i siebie jako jedność, która ma przed sobą wspólne cele i dzięki temu staje się coraz silniejsza. Chciałabyś stosunku partnerskiego, w którym mężczyzna jest z tobą na dobre i na złe, i nie ma (prawie) żadnych tajemnic przed sobą. Z tej drogi nie może zwieść cię nic i nikt, ponieważ wydaje się, że nie zauważasz istnienia innych mężczyzn. Od swego partnera bezwarunkowo oczekujesz absolutnej wierności. Nigdy nie wybaczyłabyś mu skoku w bok. 11to 20 punktów Świadomie się wzbraniasz Przed skokiem w bok chroni cię przede wszystkim zdrowy rozsądek. Wiesz dokładnie, że to się nie opłaca. Nigdy nie naraziłabyś na szwank stałego związku dla przelotnej przygody. Poczucie bezpieczeństwa i oparcia w drugiej osobie jest dla ciebie więcej warte niż ukryta namiętność. Jednak pokusa jest bardzo duża. Unikasz więc świadomie sytuacji, które mogłyby być dla ciebie niebezpieczne. Wprawdzie niekiedy pozwalasz sobie na drobny flirt, ale ucinasz go, gdy tylko ci się wydaje, że zaczyna coś dla ciebie znaczyć. Wystarczy ci gra wyobraźni: co by było, gdyby...? Czasem puszczasz wodze fantazji. Oczekujesz od partnera wierności, ale myślisz dostatecznie trzeźwo, by umieć mu wybaczyć przelotny skok w bok. Jesteś odporna na pokusy, ponieważ dobrze wiesz, że miałabyś ciężkie poczucie winy, gdybyś pozwoliła sobie na najdrobniejszy ro- 21 do 30 punktów ^ Kochasz podniecające flirty Ciekawość i romansowość tworzą w twoim przypadku mieszankę wybuchową. Chciałabyś mieć niebo na ziemi i dlatego ciągle zdajesz sobie pytanie, czy z innym mężczyzną nie byłoby przypadkiem bardziej rajsko niż z twoim obecnym partnerem. To sprawia, że jesteś bardzo podatna na gorące flirty - i nawet więcej. Przy tym nie jesteś wcale niezadowolona z obecnego związku. Chciałabyś jednak ciągle czegoś więcej - namiętności przynajmniej takiej jak w kinie. On powinien cię co dzień obsypywać deszczem czerwonych róż. Trudno sobie radzisz z prozą miłości. Jeśli wszystko przebiega łagodnie i pokojowo, natychmiast odczuwasz nudę i pragniesz urozmaicenia. Wtedy przy pierwszej okazji rozpoczniesz zapewne kolejny romans. Mimo to twoje związki 59 są raczej długotrwałe. Niepokój o to, że twój partner mógłby także cię zdradzić, sprawia, że jesteś troskliwą żoną i kochanką. Zdobywasz wciąż na nowo swego partnera i jesteś" dzięki temu wierniejsza, niż dyktowałaby ci to twoja natura. 31 do 40 punktów Czekasz tylko na okazję Zdobywanie i bycie zdobywaną jest dla ciebie obecnie ważniejsze niż trwały związek. Aby się dobrze czuć, potrzebujesz komplementów, gorących spojrzeń, potajemnej miłości. Romans - choćby na- wet krótki - bardziej podbudowuje twoje poczucie własnej wartości niż świadomość, że dochowujesz wierności. Pragniesz mocnych bodźców, jednak przyznajesz prawo do tego także twojemu partnerowi. A może jesteś (nieświadomie) już od pewnego czasu gotowa do zerwania. Jeśli w twoim obecnym związku otrzymujesz zbyt mało miłości, seksu i troskliwości, narasta w tobie poczucie kryzysu i coraz częściej myślisz o rozstaniu. Rozglądasz się już za nowym mężczyzną i jesteś gotowa do wypróbowania tego czy innego przez jedną noc. Chodzi tu bardziej o poszukiwanie niż o klasyczny skok w bok. 60 PRACA KARIERA W tym rozdziale znajdziesz testy, które pomogą ci się dowiedzieć, co naprawdę potrafisz lub co powinnaś jeszcze poćwiczyć i jakie kryją się w tobie możliwości. Najpierw musisz wyjaśnić, jak ważna jest dla ciebie praca zawodowa. Ustalisz swoje mocne i słabe strony, a jeśli połączysz to z treningiem, będziesz potrafiła lepiej wykorzystać swoje umiejętności. Dowiesz się, jakie cechy sprawiają, że jesteś zdolna do podjęcia współzawodnictwa, i otrzymasz wskazówki, jak możesz wyćwiczyć i rozwinąć te cechy. Kolejny test pozwoli ci dowiedzieć się, czy korzystne byłoby dla ciebie samodzielne stanowisko pracy. Inny test pomoże ci się zastanowić nad tym, jakie stawiasz sobie cele i co musisz zrobić, aby je osiągnąć. Zastanowisz się, jak zachować dobrą opinie u kolegów i szefa, jak pogodzić pracę, związek partnerski, dzieci, gospodarstwo domowe, przyjaciół i hobby, co ma być dla ciebie najważniejsze. A może jesteś taka, że wykonujesz wprawdzie swoją codzienną pracę, ale swoją energię poświęcasz innym interesującym sprawom: partnerowi, przyjaciołom, hobby... Przykładasz się do pracy dopiero wtedy, gdy pojawiają się problemy z kolegami, szefem, klientami, gdy tworzy się wokół ciebie niedobra atmosfera. Być może jednak postanowiłaś poświęcić całą swoją energię pracy zawodowej. Im więcej wiesz, im lepiej wykonujesz swoje zadania, tym częściej zastanawiasz się, czy twoje umiejętności są w pełni wykorzystywane i uznawane. Zaczynasz chcieć, dzięki swoim wyjątkowym osiągnięciom, nabrać znaczenia w firmie, szukasz możliwości dalszego kształcenia się, zastanawiasz się, jak wyglądają szansę na zrobienie kariery w twoim zakładzie pracy. Być może zaczynasz czytać ogłoszenia i ubiegać się o interesującą pracę, aby zajść dalej. Testy zawarte w tym rozdziale odnoszą się do pewnych cech, które odgrywają rolę w pracy zawodowej. Niekiedy ujawnią ich obecność lub brak Podobną rolę pełnią także pytania. Występują one jednak zwykle w jakimś kontekście, aby dać ci — w zależności od twojej sytuacji osobistej — możliwie dużo pomocnych informacji na temat twojego stosunku do pracy pracy zawodowej. 61 Jak ważna jest dla ciebie twoja praca? Każdy zawód wymaga zaangażowania. Do osiągnięcia sukcesu potrzeba ambicji. Ta psychozabawa powie ci, jak traktujesz swój ą pracę. Czy rzeczywiście ci odpowiada, czy też powinnaś szukać dla siebie nowych ambitnych zadań. Przeczytaj uważnie cały test i zakreśl te wypowiedzi, które najbardziej do ciebie pasują (na dane pytanie można udzielić tylko jednej odpowiedzi). Ważne jest, abyś odpowiedziała rzeczywiście uczciwie, jak oceniasz samą siebie. 1 W porównaniu z moimi kolegami... • Do wykonania takiej samej pracy potrzebuję nieco więcej niż oni czasu i spokoju. + Zwykle pracuję szybciej niż inni. A Pracuję tak samo sumiennie i szybko. + Pracuję bardziej dokładnie, jednak wolniej. 2 W mojej pracy najbardziej lubię • czynności organizacyjne (planowanie terminów, spotkania w celu omówienia różnych spraw, zdobywanie materiału). • wykonywanie tego, do czego jestem zawodowo przygotowana. + czynności administracyjne (obliczanie, prowadzenie ksiąg, archiwizacja). 3 Dzień pracy jest dla mnie dobry, jeśli wieczorem mogę sobie powiedzieć, co udało mi się dziś załatwić. • Tak. A Nie. Uważam, że w zespole wpada się na najlepsze pomysły. • Tak. • Nie. 3 Po zakończeniu pracy - ^ wyłączam się, odprężam i nie myślę więcej o firmie. + często rozmyślam o tym, co wydarzyło się w firmie w ciągu dnia. • nie rozwiązane problemy nie dają mi spokoju także wieczorem, trudno mi jest się od nich oderwać, A chętnie rozmawiam z innymi na temat mojej pracy i ich doświadczeń zawodowych. : Przy pracy powinno się - • skoncentrować na wykonywanym zadaniu. • koniecznie zasięgnąć informacji, co dzieje się w innych działach. ^ interesować się w możliwie dużym zakresie działalnością firmy. 62 7 Praca, którą mam teraz - A sprawia mi wciąż przyjemność i wydaje się ciekawa. + wymaga ode mnie także czynności, które wykonuję niezbyt chętnie. • daje przede wszystkim możliwość zarobienia pieniędzy. • Gdy jest nawał pracy i powstaje napięta atmosfera - • nie zwracam na to uwagi i spokojnie pracuję dalej. • próbuję wyjaśnić razem z całym zespołem, jak możemy pokonać trudności. + staję się nieco nerwowa, co ma wpływ na moją wydajność. • przejmuję inicjatywę i mówię innym, co powinni zrobić. V Jeśli mam więcej roboty, niż potrafię jej przez jeden dzień podołać - • robię tyle co inni, reszta pozostaje nie wykonana. A sama wyznaczam sobie priorytety i załatwiam najpierw rzeczy najważniejsze. ^ pytam mojego przełożonego, co jest ważne, a co może poczekać. + załatwiam najpierw to, co sprawia mi satysfakcję, nawet jeśli nieinteresująca praca leży odłogiem. 10 Gdy inni mnie krytykują- ^ natychmiast tracę pewność siebie i czuję się urażona. • nic sobie z tego nie robię, każdemu mogą się zdarzyć błędy. • przyjmuję to z przykrością, jednak rozważam przyczyny tego osądu. + próbuję wyciągnąć wnioski z moich błędów. 11 Podczas dyskusji na tematy zawodowe jestem całkowicie odmiennego zdania niż koledzy. A Oczywiście wypowiadam własne zdanie, nawet jeśli różni się od zdania innych. • Powstrzymuję się, ponieważ nie miałoby sensu wypowiadać się przeciw nim. ^ Czuję się wprawdzie niepewnie, jednak bronię swego zdania. 12 Moje koleżanki lepiej dbają 0 własne interesy niż ja. • Tak. A Nie. 1 • I Zwykle otwarcie mówię, co mi się nie podoba, nawet jeśli budzę przy tym niechęć. • Tak. + Nie. 14 Proszę szefa o podwyżkę, jednak on kategorycznie odmawia. • Reaguję niepewnie i jestem dość zdeprymowana. ^ Jestem wściekła i rozglądam się za inną posadą. A Nie daję za wygraną i planuję kolejną rozmowę na ten temat w najbliższym czasie. 15 Gdy mam podjąć decyzję - + mam z tym zwykle trudności. • starannie rozważam wszystkie za i przeciw i potrzebuję odpowiednio dużo czasu. A często decyduję się spontanicznie. • najpierw pytam innych o radę. Koledzy w grupie liczą się z moim zdaniem. A Tak. • Nie. ! W przypadku problemów zawodowych rzadko jestem pytana przez kolegów o radę. + Tak. • Nie. l B Dość często organizuję coś dla grupy. A Tak. + Nie. Potrafię zachęcić innych do pracy, jeśli nawet zadanie nie jest zbyt interesujące. • Tak. • Nie. 20 Gdy nie podoba mi się zachowanie jednej z koleżanek, mówię jej o tym. A Tak. • Nie. 21 Często sprawia mi trudność wyjaśnienie czegoś Innej osobie. • Tak. • Nie. Gdybym była kierowniczką, w żadnym wypadku - + nie podejmowałabym decyzji przed zasięgnięciem opinii współpracowników. ^ nie pozwoliłabym, aby wszystko toczyło się swoim torem, nie dając jasnych wskazówek. • nie robiłabym wszystkiego sama. A nie kontrolowałabym ciągle współpracowników. , Nowa koleżanka proponuje całkowicie inną organizację pracy. • Nie zgadzam się, ponieważ nie powinno się tak po prostu zmieniać wypróbowanej metody. •* Popieram to w każdym calu, ponieważ zwykle jestem zwolenniczką nowości. A W spokoju i możliwie dokładnie omawiam z koleżanką, co chciałaby zmienić. 2 4 Najchętniej i najefektywniej pracuję w samotności. • Tak. • Nie. 25. Narada w zespole. Dużo wody upłynie, zanim się dojdzie do konkretnych wniosków. ^ Jestem jednak za tym, ponieważ narady zespołowe są ważne i konieczne. • Te nie kończące się nasiadówki działają mi na nerwy, wyłączam się. A Obstaję przy tym, aby wszyscy uczestnicy byli następnym razem lepiej przygotowani. + Uważam posiedzenie za zło konieczne, ponieważ w końcu nie dochodzi się do żadnych wniosków. 2b. W zespole jest nowa osoba, która musi się wciągnąć do pracy. • Pomagam jej, jak tylko mogę. + Zgłaszam chęć wciągnięcia jej do pracy. A Proponuję jej, aby pytała mnie o radę, gdy tylko będzie miała jakieś kłopoty. 27. Koledzy organizują od czasu do czasu coś wspólnie - idą na przykład razem na obiad lub spotykają się wieczorem. • Dołączam się, ponieważ chętnie biorę udział w poczynaniach zespołu. • Całkowicie mi wystarcza, gdy spotykam się z kolegami w pracy. ^ Uważam to za niewłaściwe, gdy człowiek całkowicie izoluje się od grupy, z tego względu często wychodzę z nimi. 28. Uważam za ważne, aby mój partner popierał mnie w rozwoju kwalifikacji zawodowych. A Tak. • Nie. . Mogłabym dostać wymarzoną pracę, jednak musiałabym się przeprowadzić do innego miasta. Sęk w tym, że właśnie wspólnie z partnerem znaleźliśmy cudowne mieszkanie. • Przyjmuję pracę, nawet jeśli muszę się rozdzielić z partnerem. ^ Pytam partnera, czy byłby gotów pojechać ze mną i od tego uzależniam moją decyzję. + Odrzucam propozycję, ponieważ dobrze wiem, że partner nie chciałby się obecnie przeprowadzać. . Muszę często pracować wieczorem, co wcale nie podoba się mojemu partnerowi. • Daję mu jasno i wyraźnie do zrozumienia, że praca zawodowa jest wyłącznie moją sprawą. A Proszę go o zrozumienie, ponieważ w końcu on także jest bardzo zaangażowany w pracę. + Przyznaję mu rację i postanawiam mniej pracować. es l Podsumowanie Jeśli dokonałaś już odpowiedniego wyboru odpowiedzi, policz, ile zakreśliłaś trójkątów (A) i ile kwadratów (M). W tym momencie inne odpowiedzi nas nie interesują. Suma trójkątów i kwadratów pokazuje, jak oceniasz siebie pod względem zawodowym i ile zaangażowania wykazujesz w pracy. Dopiero po przeczytaniu następujących zależnych od liczby punktów charakterystyk powinnaś przejrzeć kwestie, przy których zakreśliłaś odpowiedzi ze znakiem •, + lub +. Warto, abyś sobie uświadomiła, dlaczego określiłaś siebie tak, a nie inaczej. Powinno to ci pomóc w trafniejszej ocenie twego stosunku do pracy zawodowej. Masz znaczną dozę ambicji i przejawiasz ją w swoim postępowaniu. Tak lubisz swój zawód, że długo jeszcze nie będziesz uważała, że cię wykorzystują w twojej obecnej pracy. W każdym razie chcesz jednak awansować. Zwierzchnicy na pewno już zauważyli twoje zaangażowanie. Widać po tobie, że jesteś zainteresowana sukcesem firmy. Masz świetną podstawę: dużo fachowej wiedzy; nikt w firmie nie wątpi w twoje kwalifikacje. Stanowi to dodatkowe potwierdzenie twojego poczucia własnej wartości. Potrafisz postawić na swoim, otwarcie wypowiadasz własne zdanie, co jednak nie przysparza ci sympatii. Mimo to twoi koledzy i koleżanki chętnie z tobą pracują w zespole. Nawet w sytuacjach stresowych udaje ci się zachować zimną krew. Umiesz także pobudzić zespół do działania. Masz tę wielką zaletę, że pozostajesz zawsze rzeczowa i opierasz się na swojej wiedzy fachowej. Z tego względu koledzy cenią twoje opinie. Przy tak wielkim zaangażowaniu w pracę zawodową nie można uniknąć konfliktów w związku partnerskim. Być może twój partner często ma uczucie, że go zaniedbujesz. Przecież praca całkiem cię pochłania i sprawami zawodowymi interesujesz się także w wolnym czasie. Wprawdzie ciągle się starasz iść na kompromis, ale praca ma dla ciebie tak samo wielkie znaczenie jak szczęśliwy związek, a niekiedy nawet większe. 18 *) 25 ,4 i • W pracy wszystkie drogi stoją przed tobą otworem. Nie tylko jesteś dobra w tym, co robisz, ale masz także niezbędną energię, aby wykorzystać wszystkie szansę otrzymania awansu. Twoją jedyną wadą jest nadmiar ambicji. Sukces nie zawsze przychodzi tak szybko, jak byś chciała, a to cię irytuje. Ale bądź uczciwa w stosunku do siebie: musisz się jeszcze trochę nauczyć i sama dobrze o tym wiesz. 66 " Powinnaś na przykład wykazywać więcej opanowania i tolerancji. Masz tak dużo rozpędu, że w końcu na pewno osiągniesz to, czego pragniesz. Niepokój i pośpiech nie są tu wcale konieczne. Powinnaś natomiast stawiać sobie długofalowe cele, które mogłabyś spokojnie zrealizować. W taki sposób krok po kroku budujesz swoją karierę zawodową. Ważne jest, aby to, co zaplanujesz, było w ogóle wykonalne. Naprawdę nie ma sensu uganiać się za jakąś mrzonką, aby potem doznać zawodu. Masz skłonności do stawiania sobie zbyt wysoko poprzeczki twoich marzeń i nadziei. Także w pracy w zespole powinnaś nieco przyhamować. Praca zespołowa wymaga nie tylko więcej czasu, ale i więcej wrażliwości, na którą nie zawsze umiesz się zdobyć. Nie ma się co dziwić, że twoja postawa czasem zraża do ciebie kolegów. W życiu prywatnym starasz się pogodzić pracę zawodową i związek partnerski. Zwykle także i to ci się udaje. Powinnaś się poważnie zastanowić, czego naprawdę chcesz. W dobrym okresie wykazujesz zaangażowanie, tryskasz pomysłami, masz propozycje racjonalizatorskie. Potem znowu cofasz się do swojej skorupki, popadasz w apatię i robisz tylko to, co konieczne. Nie ma się co dziwić, że twoi przełożeni i niekiedy koledzy nie wiedzą właściwie, co mają o tobie sądzić. Można po tobie poznać, że sama nie wiesz, czy chcesz awansować, czy nie. Chętnie ustępujesz, jeśli powstają jakieś zatargi w zespole, mimo że miałabyś odpowiednią siłę przebicia. Chodzi ci przede wszystkim o jedno: chcesz spokojnie wykonywać swoją pracę i nie wdawać się w długie dyskusje. Nawet jeśli twoja postawa jest częściowo usprawiedliwiona, niekiedy trzeba po prostu zająć określone stanowisko. Dotyczy to także rozmów z szefem czy szefową. Właśnie nad tą sprawą powinnaś nieco popracować, aby przełożeni mogli ocenić cię precyzyjniej i lepiej. Stwierdzisz, że przyniesie ci to korzyść. Także partner będzie wiedział, co ma o tobie myśleć. W chwili obecnej błąkasz się nieco pomiędzy ambitną „kobietą robiącą karierę zawodową" a skłonną do kompromisu partnerką. Pokaż mu, co w tobie tkwi. W końcu powinien wspierać cię także w twoich planach zawodowych. 10 lub mniej A !• | Zawodowo masz mocną pozycję i jesteś całkowicie zadowolona z tego, co dotychczas osiągnęłaś. Praca jednak wyraźnie nie jest dla ciebie wyłączną treścią życia, ważniejsze ci się wydaje życie prywatne. Stoisz na stanowisku, że w związku partnerskim i w rodzinie można znaleźć tyle samo satysfakcji, jeśli nie więcej, niż w pracy zawodowej. W pracy bardzo ci zależy na dobrych stosunkach z innymi. Jednak grozi ci niebezpieczeństwo, że zbyt często będziesz się cofać, aby nie nadepnąć komuś na odcisk. Działa to na twoją niekorzyść, gdyż jeśli 67 ktoś koniecznie chce być lubiany, często nie znajduje uznania na polu pracy zawodowej. Powinnaś wykazywać więcej inicjatywy i mieć odwagę otwarcie wypowiedzieć swoje zdanie. W opinii przełożonych jesteś uważana za siłę fachową. Jednak powinnaś mieć więcej zaufania do siebie. Umocnij poczucie własnej wartości, nie masz żadnego powodu, aby czuć się niepewnie. Nie doceniasz chyba sama siebie. Tkwi w tobie więcej, niż sądzisz. Szkoda, gdybyś miała odpowiednio nie wykorzystać swoich zdolności i talentów. Odkryj swoje mocne strony! Czy masz zdolności organizacyjne? Czy łatwo się przystosowujesz? Czy postępujesz odpowiedzialnie? Ten test pokaże ci, jak możesz rozpoznać swoje zdolności i zmienić słabe strony na zalety. Pomoże ci w lepszym wykorzystaniu szans w pracy zawodowej i osiągnięciu sukcesu w życiu codziennym. To jasne — zwykle wiesz, jakie są twoje mocne strony. Wiesz także naturalnie o swoich słabościach. Dlatego więc jako istota o nastawieniu twórczym nie wybrałaś pracy księgowej w towarzystwie ubezpieczeniowym. I odwrotnie - jako zimna analityczka nie zatrudniłaś się w zespole projektanta mody. Ale czy rzeczywiście dobrze znasz siebie i swoje umiejętności? W naszym obszernym teście na kolejnych stronach dowiesz się, czy jesteś zorganizowana, w jakim stopniu jesteś kreatywna, czy potrafisz dostosować się do sytuacji. Czy potrafisz brać na siebie odpowiedzialność, czy umiesz pracować w zespole. Co na przykład robisz, gdy szef w ostatniej chwili przewraca cały harmonogram i zapowiada pracę w czasie weekendu? Albo gdy twój bezpośredni przełożony nie przychodzi do pracy, a ty musisz podejmować za niego decyzje? Jak zachowujesz się w stosunku do kolegów? Czy należysz raczej do gatunku samotnych wojowników, czy też inni mogą w trudnej sytuacji na tobie polegać? Zakreśl przy każdej kwestii jedną z trzech możliwych odpowiedzi i dodaj po wykonaniu każdego poszczególnego testu punkty. Dzięki temu dowiesz się, jakie są twoje mocne, a jakie słabe strony. W tabelce na s. 82 możesz wykonać wykres twoich osobistych osiągnięć i zobaczyć, co już opanowałaś, a co powinnaś jeszcze poćwiczyć. Umiejętność dostosowania się do sytuacji Jak reagujesz na nowe okoliczności? Szybkość przemyśleń, samodzielność w działaniu - to cechy, które szef ceni u pracowników. Sprawdź, czy łatwo, czy też trudno dostosowujesz się do nowej sytuacji. l Jesteś zagorzałą przeciwniczką palenia papierosów. Od niedawna siedzi przy tobie nowa koleżanka, która zadymia pokój. Jak na to reagujesz? A Chowam popielniczki, jęczę nerwowo, gdy wyciąga papierosa, i mam nadzieję, że dzięki temu oduczy się palenia w pokoju. l B Podczas narady w dziale proponuję, aby w jednym pokoju siedzieli wspólnie tylko palacze lub osoby nie palące. 2 C Skarżę się szefowi i żądam, aby w całym budynku wprowadzono zakaz palenia. O '2 Pismo z działu personalnego: nieoczekiwanie zostajesz przeniesiona do innej filii. Co o tym myślisz? A Katastrofa. Właśnie teraz, kiedy przyzwyczaiłam się do pracy i do kolegów! O B Niech już tak będzie, byle tylko dali podwyżkę. l C To wyzwanie. 2 Wiadomość na tablicy ogłoszeń: Od jutra zaczynamy pracę o godzinę wcześniej. A Zgadzam się. Wieczorem będę miała więcej czasu. B Jestem wściekła i domagam się ustanowienia wyjątków, ponieważ rano trudno jest mi się skupić. C Jestem nieco zdziwiona i chcę dowiedzieć się od szefa, dlaczego podjął taką decyzję bez konsultacji. 'l Od pięciu lat masz tę samą pracę. Jak się czujesz? A Jestem dumna. Jest to znak, że docenia się moją pracę. B Bardzo źle! Najwyższy czas, aby coś się zmieniło w moim życiu. C To wymaga przemyślenia. Muszą być przecież jakieś inne perspektywy. 5 Opracowujesz właśnie jakąś ważną sprawę, a już obarcza się ciebie następną. Jak na to reagujesz? A Spróbuje namówić koleżankę, aby załatwiła ją zamiast mnie. B Wcale mi to nie odpowiada. Bardzo niechętnie zabieram się do nowego zadania, póki nie skończę poprzedniej pracy. 6 To wprowadza nieco urozmaicenia do dnia pracy. 6 Kłótnia w pracy. Wieczorem chcesz porozmawiać o tym ze swoim partnerem, jednak jego dręczy dość silny ból głowy. Ja... 1 A rozpieszczam go — to dobra możliwość, aby się wyłączyć. '. B ...pytam, czy moglibyśmy później porozmawiać o moim O problemie. C ...i tak opowiadam mu 2 wszystko. l Dodaj punkty i zanotuj wynik: Podsumowanie: B do 12 punktów: Umiejętność dostosowania się do sytuacji jest niewątpliwie jedną z twoich mocnych stron. Potrafisz od razu przestawić się na nowości w pracy i zaakceptować je bez szemrania. Jeśli nawet nie zawsze łączy się to z korzyścią dla ciebie, próbujesz odnaleźć dobre strony nowej sytuacji. Zamiast denerwować się wcześniejszą godziną rozpoczynania pracy, szukasz rozwiązania optymalnego i próbujesz skoordynować nowy plan zajęć z życiem prywatnym, z innymi twoimi zainteresowaniami. Ale uwaga: takie osoby jak ty, które się łatwo przystosowują, bywają wykorzystywane. Nie powinnaś przesadzać z tą umiejętnością dostosowania się do sytuacji. Musisz pokazać szefowi i kolegom, gdzie znajdują się granice. 5-8 punktów Szczerze mówiąc: niezbyt chętnie przyjmujesz do wiadomości, że musisz się dostosować do nowej sytuacji. W zasadzie potrafisz się nagiąć do okoliczności, dajesz się jednak bardzo długo prosić, aby wreszcie po nieskończonych dyskusjach w końcu się zgodzić. Osoby, które cię znają, znają także tę twoją cechę. Mogą wtedy w ważnych chwilach odpowiednio z tobą postępować. Ale po co ten cały teatr? Ułatw nieco życie sobie i innym. Przynajmniej gdy chodzi o błahostki, gdy powinnaś się przełamać, aby stać się bardziej podatną na zmiany. 71 0-4 punkty O współpracy z tobą można powiedzieć wszystko, tylko nie to, że jest łatwa. Masz swój punkt widzenia i nie odstępujesz od niego nawet na milimetr. Wolisz raczej, aby doszło do katastrofy. Gotowość do kompromisów i umiejętność dostosowania się do sytuacji nigdy nie były twoją mocną stroną. Prawda? Mogłabyś jednak sobie oszczędzić mnóstwo stresów. Spróbuj kiedyś. Czy rzeczywiście koniecznie musisz zawsze na siłę narzucać swoje zdanie, pomysły i koncepcje. Zrezygnuj kiedyś z tego całkiem świadomie. Wspólna praca z kolegami stanie się od razu łatwiejsza i będzie przebiegała bardziej harmonijnie. Zdolności organizacyjne Czy panujesz nad wszystkim? Czy należysz do tych, którzy toną w chaosie, czy też do tych, którzy panują nad sytuacją? Sprawdź swoje umiejętności w tym względzie. l W biurze masz w danej chwili rzeczywiście dużo pracy. Jak wygląda twoje biurko? A Totalny bałagan, tak jak zawsze. Nie daję rady zrobić porządku w moich rzeczach. O B Przyznaję, w tej chwili rzeczywiście dosyć kiepsko. Ale gdy tylko będę miała wolną chwilę, szybko zrobię porządek. l C Moje miejsce pracy jest zawsze ślicznie uporządkowane. Zwracam na to uwagę, nawet gdy jestem zawalona robotą. 2 ? Czy zapisujesz, co masz do zrobienia w ciągu dnia? A Zwykle nie. Tracę przecież na to cenny czas. O B Zaczynani od tego dzień pracy. Plan jest konieczny, jeśli chce się pracować efektywnie. 2 C Tylko wtedy, gdy na załatwienie wielu spraw mam do dyspozycji mało czasu. l 3 Praca w czasie weekendu: czy często ci się to zdarza? A Tak, chętnie wykonuję zaległą robotę. l B Nie. Stanowczo to odrzucani. Wolę zrobić więcej rano. O C Nie, do weekendu musi być wszystko załatwione. Nie ma mowy o pracy w sobotę i w niedzielę. 2 4 Masz trzy tygodnie urlopu. Jak go planujesz? A Wiem już pół roku wcześniej, dokąd pojadę. 2 B Znowu nic nie zarezerwowałam odpowiednio wcześnie, spędzam więc trzy miłe tygodnie w domu. l 72 C Wykupuję bez namysłu wycieczkę * „last minutę" — nawet jeśli z tego l powodu zjawię się w pracy o cztery < dni później. O 5 Stary system magazynowania ma zostać zmodernizowany. Myślisz: A Najwyższy czas, ktoś wreszcie o tym pomyślał. B Wspaniale, mam masę pomysłów racjonalizatorskich. C O Boże, już przy starym nie mogłam się zorientować. 6 Maszynka do kawy zepsuła się przed ważną konferencją. Wiem, że szef nie może obejść się bez kawy, więc... A zawsze mam w szafce paczkę kawy rozpuszczalnej. B mówię mu półgłosem o katastrofie. C spędzam dobrą godzinę na próbach znalezienia innej maszynki. O Dodaj punkty i zanotuj wynik: Podsumowanie tJ-12 punktów Gratulacje, masz prawdziwy talent organizacyjny. Tak jak w twoim mieszkaniu, także w biurze wszystko jest na swoim miejscu. Nieporządek jest dla ciebie czymś niewyobrażalnym, szybko się zorientowałaś, że bez koniecznego planowania łatwo można się zagubić. Ten wniosek zwiększa twoje szansę zawodowe: każdy dzień, każdy projekt i wszystko, co robisz, jest przez ciebie dokładnie przemyślane. Masz zawsze konieczną perspektywę, nawet jeśli sprawa na pierwszy rzut oka wygląda zawile. Jesteś mistrzynią w wykonywaniu zadań i każdy w firmie wie, że może na tobie polegać. Niekiedy masz nawet skłonności do przesadnego perfekcjonizmu. Uważaj więc: nie mierz innych własną miarą, nie żądaj zbyt wiele od kolegów i koleżanek. 5-8|Hti*tó* Zwykle jesteś dobrze zorganizowana, ale czasami brakuje ci energii i chęci do tego — i wolisz odsuwać od siebie rzeczy do załatwienia. Aż w końcu zwali się na ciebie nawał pracy i będziesz musiała i tak wszystko uporządkować i na nowo zorganizować system pracy. Zwykle dzieje się tak wtedy, gdy straciłaś panowanie nad całością. Próbujesz zwykle załatwiać sprawy z możliwie małym zaangażowaniem. Przecież jakoś to wszystko funkcjonuje. 73 0-4 punkty Porządek i organizacja? Dla ciebie to jak księga zamknięta na siedem pieczęci. Nielubiane sprawy odsuwasz na potem, prawie nic nie załatwiasz od ręki. Nawet o zamówionej wizycie u lekarza przypominasz sobie następnego dnia. Zwykle też z zasady się spóźniasz. W końcu będziesz miała z tego powo- du kłopoty i w pracy zawodowej, i w życiu osobistym. Nasza rada: spraw sobie kalendarz kieszonkowy i wieczorem ustalaj plan na kolejny dzień. Zapisuj sobie, co kiedy musisz załatwić, i trzymaj się tych ustaleń. Zobaczysz, że szybko się do tego przyzwyczaisz i stres wkrótce się zmniejszy. Poczucie odpowiedzialności Czy można na tobie polegać? Czy poczucie odpowiedzialności jest dla ciebie czymś oczywistym, czy też czujesz się przy tym nadmiernie obciążona? Sprawdź, czy masz kwalifikacje przywódcy. l Wracasz i urlopu i stwierdzasz, że twój zastępca popełnił błąd. A Dyskretnie naprawiam błąd, aby nikt nie miał przykrości. B Umawiam się na rozmowę z szefem. Wyjaśniam, że nie mam z tym nic wspólnego. C Wygłaszam mowę do danego kolegi czy koleżanki. 2 Obiecałaś współpracownicy, że załatwisz coś ważnego, i całkiem o tym zapomniałaś. Mówisz: A „Obiecałam? Nie przypominam sobie". B „Przykro mi, mam tyle spraw na głowie, ale zaraz się do tego zabiorę". C „Nie mogę ciągle myśleć o wszystkim". Zostałaś zaproszona do koleżanki, jednak niespodziewanie odwiedza cię miły znajomy. Jakie znajdujesz 2 wyjście z tej sytuacji? A Odwołuję wizytę pod jakimś pretekstem. 0 B Zabieram znajomego ze sobą. C Oczywiście dotrzymuję umowy 1 w każdej sytuacji. 4 Zaspałaś i przychodzisz do biura pół godziny za późno. Co robisz? A Przemykam do mojego pokoju, mając nadzieję, że szef tego nie 0 zauważy. Jeśli jednak się na niego natykam, przyznaję, że zaspałam. B Wpada mi do głowy 2 wiarygodne kłamstwo. C Idę spokojnie do pracy. Szefa 1 zawiadomiłam już z domu. 74 5 Czy zdarza ci się zostać wieczorem w firmie? A Jeśli jest to konieczne, można na mnie zawsze liczyć. B Możliwie tylko za wolne godziny do odebrania. C Niechętnie. Jeśli nie uporałam się z jakąś sprawą, pozostaje nie załatwiona do następnego i ranka. 6 Szef wyjechał, jego zastępca jest chory- Praca ląduje u ciebie. To sprawia, że: 2 A Staję się nerwowa. Zanim coś zrobię nie tak, odczekuję, aż l wróci któryś z nich. B Szukam odpowiednich dokumentów i sama biorę sprawę w swoje ręce. O C Zbyt się nie przejmuję. W końcu nie jestem do tego zobowiązana. Dodaj punkty i zanotuj wynik: Podsumowani! jt-12 punktów Jesteś dla firmy znakomitym nabytkiem. Jeśli szef jest nieobecny, może się ślepo zdać na ciebie. Także bez jego wskazówek trzymasz wszystko mocno w garści, działasz i myślisz samodzielnie. Może kiedyś musiałaś troszczyć się o młodsze rodzeństwo, stanęłaś stosunkowo wcześnie na własnych nogach? W każdym razie jest dla ciebie całkowicie oczywiste, że przejmujesz odpowiedzialność i potrafisz patrzeć perspektywicznie. Ludzie tacy jak ty zwykle daleko zachodzą, jednak zazdrości się im nieco, ponieważ w kręgu kolegów łatwo o zazdrość. Z tego względu nie powinnaś wykorzystywać swojej pozycji. Jeśli obdarza się ciebie większym zaufaniem i obciąża większą odpowiedzialnością, pozostań skromna. Nie dawaj innym poczuć, że jesteś kimś lepszym, kimś szczególnym. 5-8 punktów Czujesz się dobrze w pracy — ale jeśli chodzi o podjęcie się większych, poważniejszych zadań, wahasz się i niechętnie się do nich zabierasz, gdyż ktoś, kto się ich podejmuje, ponosi także większą odpowiedzialność, może popełnić więcej błędów. Samodzielne podejmowanie decyzji było zawsze dla ciebie czymś nieprzyjemnym. Ale dlaczego czasem nie wyskoczyć z własnego cienia, spróbować? Tkwi w tobie 75 więcej, niż myślisz. Mogą się przed tobą odsłonić interesujące nowe perspektywy. (Mfwnkty Albo nigdy się nie nauczyłaś, albo nie uważałaś za konieczne brać na siebie odpowiedzialności. Nawet w drobnych sprawach nie można na tobie polegać, że zostaną sumiennie załatwione. Nie mówiąc już o ważnych - tych ci się wcale nie powierza. Z drugiej strony zawsze cierpisz, że cię nie doceniają. Możesz coś zrobić w tym kierunku. Zaproponuj kolegom od czasu do czasu swoją pomoc, i to nie tylko wtedy, gdy pilnie jej potrzebują. Wykażesz przy tym swoją dobrą wolę i zyskasz więcej zaufania i wiary w siebie. Kreatywność Czy miewasz inspirujące pomysły? Czy zabiegasz o rozgłos, gdy masz nowe inspirujące pomysły, a innym nie przychodzi nic do głowy? Czy jesteś mniej pomysłowa, ale nigdy nie tracisz z oczu całości? Sprawdź samą siebie! i Stołówka ma być urządzona na nowo. Wszyscy pracownicy firmy zostali zobowiązani przez kierownictwo do przedstawienia swoich propozycji. Myślisz sobie: A Nie jestem odpowiednią osoba do rozwiązywania problemów kierownictwa. B Wygląd stołówki nie odgrywa przecież najmniejszej roli. Ważne, aby jedzenie było smaczne. C Wspaniale. Dobra okazja, aby błysnąć kilkoma pomysłami. l Masz wymyślić nazwę nowego produktu. Twoja reakcja: A Nie odważę się na to. Nie mam żadnego pomysłu. Nigdy nie byłam dobra w takich rzeczach. B Porozmawiam najpierw z kilkoma kolegami w stołówce na ten temat. l C Noc i dzień chodzą mi po głowie różne pomysły, póki nie znajdę optymalnego rozwiązania. 2 1 3 Przypadkiem się dowiadujesz, że długoletnia koleżanka obchodzi dziś urodziny. Wobec tego - A naprędce kupuję dla niej jakiś O drobny upominek. 2 B składam jej życzenia i nic poza tym. 2 Nie mam zbyt dobrego zdania na temat obdarowywania się prezentami wśród kolegów. O C robię zbiórkę w wydziale, aby zebrać pieniądze na wielki O bukiet kwiatów. l 76 4 Jakiego rodzaju korespondencję prowadzisz z interesantami firmy? A Każdy list piszę indywidualnie, dodaję do niego zwięzłe i rzeczowe załączniki. B Niekiedy nadaję pismu ton osobisty, w zależności od adresata: żartobliwą uwagę, nieszablonowe sformułowanie. C Mam wzory listów urzędowych na wszystkie możliwe przypadki. !:t Wyobraź sobie swoje miejsce pracy. Jak można by je opisać? A Bardzo przytulne, prawie jak drugi dom. Dużo roślin i na ścianach mnóstwo obrazów. B Poza moim kremem do rąk i filiżanką do kawy nie można tu znaleźć nic osobistego. C Czyste, całkiem bezosobowe, funkcjonalne. Ci Podczas pracy popełniłaś poważny błąd. Jak się zachowujesz? A Próbuję rzecz odrobić przez wyjątkowo sumienną dalszą pracę. B Nie ma problemu. Moje przeprosiny są zwykle tak oryginalne, że rozbawią każdego szefa. C Każdemu może się zdarzyć wpadka - nic na to nie poradzę. Przełożeni powinni się okazać w tym przypadku wyrozumiali. l Dodaj punkty i zanotuj wynik: H2 punktów Na pewno warto obejrzeć twoje mieszkanie. Ludzie tacy jak ty — przeważnie z małymi pieniędzmi - umieją je urządzić fantastycznie bez wielkich nakładów. Tryskasz pomysłami i jakbyś była młodszą siostrą Einsteina ciągle wymyślasz coś nowego. W miejscu pracy zachowujesz się tak samo, a jeśli tylko twoje pomysły są urzeczywistniane, przynosi to korzyść każde- mu pracodawcy. Jednak od czasu do czasu pogrążasz się w świecie fantazji i z największym trudem załatwiasz codzienne zadania. Problem tkwi w tym, że swoją skłonnością do dezorganizacji pracy i niechęcią do wszelkiej rutyny możesz doprowadzić kolegów do rozpaczy. Należy docenić twoją wenę twórczą, ale nie powinnaś z jej powodu tracić kontaktu z rzeczywistością otaczających cię ludzi. 77 5-8 punktów Często zastanawiasz się nad nowymi pomysłami, jak można pewne sprawy inaczej i lepiej zorganizować, jak szybciej wykonać pracę. Miałabyś w tych warunkach czas, aby przyjąć nowe zadania, podjąć nowe wyzwania. Ale kończy się tylko na koncepcjach. Zwykle brakuje ci siły i chęci niezbędnej, aby urzeczywistnić twoje pomysły. Ograniczasz się zatem raczej do utartych szlaków. Szkoda, bo przecież skoro już masz żyłkę twórczą, powinnaś ją wykorzystywać. 0-4 punkty Wszelka dziedzina działalności artystycznej jest ci zupełnie obca. Sprawia ci trudność nawet opisanie przyjaciółce sukienki, którą odkryłaś podczas wędrówki po mieście, czy nawet jej naszkicowanie. Jesteś rzeczowym, prostolinijnym człowiekiem i nienawidzisz tracić z oczu całości swej pracy. Nie dowierzasz, że może istnieć twórczy chaos. Każda forma nieporządku działa ci na nerwy. To sprawia, że jesteś godną zaufania, pilną siłą roboczą. Ale uwaga: twoja sumienność może zostać uznana także za ograniczenie umysłowe. Duch pracy zespołowej Jak dobrze pracuje ci się z innymi? Czy najwięcej osiągasz pracując w zespole? Czy raczej należysz do typowych samotnych bojowników, którzy liczą tylko na siebie? Dowiesz się tego po rozwiązaniu kolejnych testów. l Itooja koleżanka musi iść do domu do chorego dziecka i prosi się, abyś wykonała za nią jej pracę. Twoja reakcja: A Nie dam się na to złapać. Też chciałabym być godzinę wcześniej w domu. B Najpierw słucham, co koleżanka proponuje w zamian. C To oczywiste, że trzeba sobie pomagać. 2 Jesteś właśnie zawalona pracą. Jedyna pomoc to nowa praktykantka. Jak się zachowujesz: A Na jej biurko trafiają tylko rutynowe sprawy. Tutaj nie może wiele zepsuć. B Przekazuję jej drobniejsze, łatwe do załatwienia sprawy. Przy okazji wprowadzam ją w tok pracy. C Mam zaufanie tylko do siebie i biorę pod uwagę konieczność wzięcia nadgodzin. 78 3 Planujesz przyjęcie urodzinowe. Czy zapraszasz kolegów z pracy? A Nie, ściśle oddzielam pracę i wolny czas. Nie utrzymuję prywatnych kontaktów z kolegami z pracy. B Oczywiście. I to szczególnie tych, z którymi najlepiej się rozumiemy. C Najwyżej szefa i jego żonę. Osobiste więzi z przełożonym nie mogą nigdy zaszkodzić. 4 Poniedziałkowy poranek! Jak zwykle rozpoczynasz tydzień pracy? A Najpierw robię obchód i dowiaduję się wśród kolegów, co robili podczas weekendu. B Zamykam drzwi i biorę się do pracy. Nie mam ochoty na zbiorowe roztrząsanie zdarzeń weekendu. C Nawet jeśli czasem mnie to nudzi, ^ słucham weekendowych opowieści. ,1 To w końcu lepsze niż praca. 5 Twojej współpracownicyo dmówiono urlopu, na który się od dawna cieszyła. A Próbuję ją pocieszyć. Wiem 0 przecież, jak bardzo potrzebne były jej te dwa tygodnie. B Myślę tylko: miała pecha. 2 Mnie się też to kiedyś zdarzyło. C Idę do szefa i próbuję 1 wstawić się za koleżanką. O 2 Ktoś z kręgu kolegów mówi: „Kto liczy na innych, ten przepadł". Twoja odpowiedź: A „Trzeba wiedzieć, komu można zaufać". l B „Musiałeś się wiele razy w życiu zawieść". 2 C „Zgadza się co do joty". O l Dodaj punkty i zanotuj wynik: Podsumowanie: Jesteś niezastąpiona dla zespołu. Kiedy nie przychodzisz do pracy, pozostałym czegoś brakuje. Jesteś pierwsza, jeśli trzeba zażegnać spór pomiędzy kolegami. Gdy nastroje są minorowe i wszystkim brakuje zrywu do pracy, z pewnością wynajdziesz jakąś odpowiednią motywację. Jako człowiek nastawiony społecznie nie znosisz żadnej niesprawiedliwości i umiesz dobrze porozumiewać się z ludźmi, nawet z tymi, z którymi trudno się dogadać. Przy wszelkich kompetencjach zawodowych masz zawsze otwarte uszy na problemy kolegów i koleżanek. Ale uwaga: takich ludzi jak ty często się wykorzystuje. Są przecież zbyt dobroduszni i trudno im odmówić jakiejkolwiek prośbie. 79 5-8 punktów Właściwie jesteś osobą serdeczną, potrzebujesz jednak stosunkowo dużo czasu, aby otworzyć się wobec kolegów. Nie opowiadasz zbyt wiele na temat swego życia prywatnego, wolisz też, gdy inni tego nie robią. W zespole trzymasz się raczej na uboczu i długo się zastanawiasz, zanim wypowiesz swoje zdanie. Wprawdzie masz dobre kontakty ze wszystkimi, jednak nikt właściwie nie wie, jaka jesteś, o co ci naprawdę chodzi. Szkoda. Spróbuj się nieco otworzyć, pokazać swoją osobowość - dzięki temu włączysz się w życie zespołu i poczujesz się (jeszcze) lepiej w miejscu pracy. Znajdziesz uznanie za to, że nie jesteś „plotkarą biurową". Jesteś typowym samotnym bojownikiem. Lubisz być sama, najlepiej całkowicie niezależna. W każdej sprawie wolisz osobiście zadbać o wszystko. Nie dowierzasz kompetencjom swoich kolegów. Nierzadko sprawiasz wrażenie niedostępnej, niekiedy nawet odpychającej. Największe niebezpieczeństwo tkwi w tym, że nie zauważasz, jak inni czują zranieni się takim traktowaniem. Dobrze by było, gdybyś miała nieco więcej szacunku dla pracy innych i wykazywała więcej zrozumienia, gdy ktoś jest odmiennego zdania niż ty. Poza tym powinnaś skończyć z traktowaniem wszystkich ludzi dookoła jako potencjalnych konkurentów. Ułatwiłoby ci to kontakty z kolegami. Wiele rzeczy łatwiej jest wykonać w zespole. Mocne i słabe strony w pracy zawodowej Jak wygląda twoja osobowość? W tym miejscu możesz wykreślić swoją osobistą „krzywą talentu" Pokaże ci ona, gdzie kryją się twoje zdolności i nad czym musisz jeszcze ewentualnie popracować. Obok dla porównania wykres osobowości typowo kreatywnej i skrajnie analitycznej. Nikt nie jest idealny. Aby osiągnąć sukces w zawodzie, nie musisz mieć samych zalet. Przypuszczalnie w testach w jednej czy drugiej dziedzinie nie osiągnęłaś znakomitych rezultatów. Jako osoba o nastawieniu twórczym wykonujesz zawód artystyczny: jesteś graficzką, projektantką wzornictwa przemysłowego, specjalistką od reklamy. Twoimi mocnymi stronami są zapewne umiejętność dostosowania się do sytuacji i umiejętność pracy zespołowej. W dziedzinie organizacji wykazujesz jednak pewne braki. Albo może jest odwrotnie: jesteś pragmatyczką, wspaniałą organizatorką, ale kimś niezbyt uzdolnionym, jeśli chodzi o oryginalne pomysły, o porywające idee. W takich przypadkach powinno się pracować nad swoimi mocnymi stronami i wykorzystywać je możliwie najczęściej. Wiele osób natomiast próbuje pozbyć się swoich słabości... a zaniedbuje swoje silne strony. W dziedzinie, do której nie ma się naturalnych uzdolnień, nigdy nie można osiągnąć prawdziwej doskonałości: istoty o nastawieniu twórczym nie mają z zasady talentu organiza- cyjnego, i odwrotnie, świetni organizatorzy rzadko są twórczy. Jak można więc najlepiej rozwijać swoje mocne strony? Na przykład uczestnicząc w kursach szkoleniowych lub korzystając z innych możliwości dokształcenia. W ten sposób zdobywa się narzędzia do samodoskonalenia. Inaczej wygląda sprawa, gdy masz kiepskie wyniki testów na umiejętność dostosowania się do sytuacji, pracy zespołowej lub poczucia odpowiedzialności. Są to cechy, które liczą się w każdej pracy zawodowej i nad nimi powinnaś popracować. Jeśli ich nie posiadasz, współpraca z tobą jest zwykle dość trudna. Każdy jednak powinien ćwiczyć te umiejętności. Nie są one przecież związane tylko z konkretnym zawodem, ale grają także ważną rolę w życiu codziennym. Można tego dokonać, jeśli się uświadomiło sobie do głębi swoje słabości i pracuje nad nimi krok po kroku. A jeśli otrzymałaś dobre wyniki we wszystkich dziedzinach? Serdeczne gratulacje! Jesteś wszechstronnym talentem i sprawdzasz się znakomicie prawie w każdej działalności. 81 Lf. Narysuj swój osobisty wykres W każdym z testów - dotyczących umiejętności dostosowania się do sytuacji, kreatywności, umiejętności pracy w zespole, odpowiedzialności i organizacji - dodałaś punkty. Nanieś otrzymane pięć wyników na poniższą tabelkę: nad danym pojęciem zrób krzyżyk na wysokości otrzymanej liczby punktów. Następnie połącz ze sobą krzyżyki. Możesz na pierwszy rzut oka rozpoznać swoje słabe i mocne strony. 10 *" 0f"° III " Dla porównania: dwa ekstremalne wykresy ------- osoba kreatywna, łatwo się dostosowująca, typ społeczny. Co zaś do talentów organizacyjnych, tych raczej brak. -------As organizacyjny, osoba z mocnym poczuciem odpowiedzialności, jednak nieelastyczna i mało twórcza. 12 10 S y •o Jakie są twoje słabe strony? Rzetelna wiedza fachowa, umiejętność wprowadzania jej w życie i pewność siebie podczas wystąpień publicznych - te trzy czynniki decydują, jak dobrze radzisz sobie w pracy. Z kolejnego testu możesz dowiedzieć się, jak jest w twoim przypadku. Zakreśl z 21 wypowiedzi te, które pasują do ciebie. Policz odpowiednie symbole i nanieś na str. 84. Znajdziesz tam także podsumowanie. l Na szczęście rzadko zdana mi się _ zapominać o umówionych terminach. (•) 2 Także i w wolnym czasie chętnie zajmuję się sprawami zawodowymi. 3 Mogę bez problemu zastąpić na kilka dni koleżanki z mojego zespołu.(A) 4 Potrafię powiedzieć nie, jeśli praca wydaje mi się niewykonalna, (g) 5 Jeśli nie zdążam z wykonaniem moich zadań, sprawdzam, czy dobrze zorganizowałam sobie pracę. • C) Aby orientować się na bieżąco w sprawach mojej pracy, chodzę na wykłady i spotkania. A / Jeśli czegoś nie zrozumiałam, pytam od razu. • < Umiem się sprawnie posługiwać urządzeniami technicznymi w moim -miejscu pracy. •" x Pod względem zawodowym jestem tak dobra, że zwykle mogę pomagać kolegom. A Rano robię przegląd rzeczy zaplanowanych na dany dzień. • Nie mam oporów przed powiedzeniem szefowi, że mam inny niż on pogląd na daną sprawę. • Jeśli przełożony krytykuje moją pracę, obiektywnie się nad tym zastanawiam. Śledzę na bieżąco publikacje dotyczące mojej dziedziny. 83 14 W zasadzie prawidłowo oceniam swój wkład pracy. 15 Często znajduję kolegów, którzy z zachwytem przyjmują moje pomysły. 16 Bez żadnych oporów proszę kolegów o pomoc. 17 Rzadko znajduję się w sytuacji, w której nie wiem, co robić dalej. 1S Zawsze biorę żywy udział w koleżeńskich rozmowach na tematy zawodowe. A Jeśli coś mi się nie podoba u koleżanek, mam odwagę im o tym powiedzieć. • Mam ciągle pomysły, jak usprawnić organizację pracy. • Nie sprawiałoby mi trudności wprowadzenie nowych koleżanek do pracy. A Liczba 84 Podsumowanie W tej dziedzinie powinnaś popracować nad sobą Im mniej masz symboli jednego rodzaju, tym bardziej ci jest potrzebne dalsze kształcenie. Pod symbolami przeczytasz, jakie kursy pomogą ci w pracy. Przy 6—7 krzyżykach możesz spokojnie darować sobie na pewien czas odpowiednie szkolenie. Wiedza fachowa A Jeśli masz luki w tej dziedzinie, potrzebujesz szkolenia, gdzie zdobędziesz wiedzę specjalistyczną z dziedziny twojej branży lub twojego zawodu. Może to być na przykład specjalistyczny kurs na temat materiałoznawstwa dla sprzedawczyni w dziale mody, seminarium na temat geografii i polityki danego kraju dla osoby zajmującej się handlem zagranicznym, warsztaty nowych technik strzyżenia dla fryzjerki stylistki. Efektywność w miejscu pracy • Osoby, które jej nie mają, nie pracują tak sprawnie i wydajnie jak inni. Można łatwo usunąć ten brak, uczęszczając na seminarium na temat organizacji pracy, czyli odpowiedniego wykorzystania czasu, na kurs komputerowy, by się nauczyć przetwarzania bazy danych, na kurs językowy dla obsługi klientów lub partnerów z zagranicy, na warsztaty uczące techniki komunikacji w przedsiębiorstwie. Pewność siebie podczas wystąpień publicznych • Zabierania głosu na konferencjach czy przemawiania przed większą publicznością można się nauczyć. Tych, którzy mają z tym trudności, niżej się ceni, niż naprawdę są warci. Przydatne do tego celu mogą być kursy retoryki lub odpowiednie seminaria psychologiczne. Na przykład kurs prezentacji, gdzie można się wyćwiczyć w jak najlepszym przedstawianiu swoich osiągnięć; ćwiczenia służące umiejętności zwalczania konfliktów lub seminarium antystresowe, uczące panowania nad sobą w krytycznej chwili. Czy potrafisz dobrze zorganizować sobie pracę? Czy panujesz nad wszystkim, czy też zawsze gonią cię terminy? Możesz teraz sprawdzić, gdzie są twoje organizacyjne mocne i słabe strony. Na zakończenie testu znajdziesz odpowiednie dla twojego typu zalecenia, które pozwolą ci lepiej ułożyć twój dzień pracy. Któż tego nie zna? Nieprzyjemne sprawy przesuwa się zręcznie na odległą półkę. Do ich załatwienia zmusza cię tylko zbliżający się termin. Gdy termin się zmienia, wpadasz w popłoch. Nie wiesz w końcu, w co włożyć ręce. Nawet jeśli wszystko skończy się dobrze -taki sposób pracy na dłuższą metę powoduje nerwowość i niepokój. Zawsze czai się za plecami strach, że coś nie zostanie wykonane na czas. Spróbuj więc szerzej ogarnąć swoje zadania, naucz się lepiej wykorzystywać czas pracy, a czasem nawet przechytrzyć samą siebie. Bardzo skuteczne są w tym przypadku takie proste środki jak terminarz i notatnik. Nie ma niestety żadnych recept, jak zorganizować siebie i swoją pracę. Ludzie i warunki ich pracy są zbyt odmienne. A nawet ci, którzy znakomicie opanowali teorię, mają trud- ności z praktyką. Tym bardziej że - jak stwierdzili psychologowie pracy - większość ma skłonność do tego, by dać się wprost przytłoczyć sprawami do załatwienia. Nasz obszerny poniższy test ujawni ci, jakim jesteś typem organizatora. Czy należysz do tych, którzy zawsze planują wszystko z najdrobniejszymi szczegółami, i być może właśnie dlatego nie dają sobie rady w nieoczekiwanych sytuacjach? Czy raczej wolisz improwizować, i ciągle żyjesz z tego powodu we wciąż narastającym stresie? Zalecenia odpowiednie dla twojego typu pomogą ci znaleźć wzorce postępowania, uwolnić się od złych nawyków i lepiej spożytkować własne siły. Zakreśl najpierw w następujących pytaniach tylko odpowiedź określającą twoje zachowanie. l Czy ci się zdarza, że wciąż cię gonią terminy i z tego powodu zaniedbujesz bliskich i ważnych dla ciebie przyjaciół. Tak. (2) Nie. (4) : Kiedy coś idzie nie po twojej myśli, czy Tak. (5) Nie. (1) » Czy protestujesz, gdy kelner chce już sprzątać ze siołu, mimo że ty jeszcze nie skończyłaś posiłku? Tak. (5) Nie. (0) ; Czy pozwalasz, by twój partner zaplanował wasz wspólny wyjazd? Tak. (4) Nie. (2) '> Czy ciągle odsuwasz od siebie nieprzyjemne prace? Tak. (1) Nie. (3) ó Czy możesz sobie wyobrazić, że jutro się znajdziesz w całkowicie odmiennym otoczeniu? Tak. (2) Nie. (0) Czy masz doskonale zorganizowane gospodarstwo domowe? Tak. (5) Nie. (1) łt Czy trudno ci oderwać się od myśli o sprawach zawodowych po wyjściu z pracy lub podczas urlopu? Tak. (6) Nie. (2) 9 Czy chętnie zapraszasz kilkoro przyjaciół - nie robiąc przedtem wielkich przygotowań? Tak. (3) Nie. (1) 10 Czy możesz różnić się z kimś w poglądach, a mimo to pozostawać z nim w dobrych stosunkach? Tak. (3) Nie. (0) Czy codziennie postanawiasz sobie, że najpierw załatwisz rzeczy najważniejsze i tego nie robisz? Tak. (1) Nie. (2) Czy w ostatnim miesiącu więcej niż trzykrotnie przyszłaś spóźniona na umówione spotkanie? Tak. (1) Nie. (2) 13 Czy zapisujesz wszystkie ważne nazwiska, adresy i numery telefonów do swojej kartoteki? Tak. (5) Nie. (2) Czy wiele spraw załatwiasz byle jak, z myślą: „Jakoś to będzie!"? Tak. (5) Nie. (2) 15 Czy godzisz się z tym, że ktoś się wysuwa na pierwszy plan w pracy? Tak. (3) Nie. (1) Czy miałaś kiedyś takie wakacje, podczas których nie wiedziałaś, gdzie będziesz nocować? Tak. (1) Nie. (0) Czy automatycznie uzupełniasz zapasy, zanim się całkowicie wyczerpią? Tak. (5) Nie. (0) Czy najchętniej pracujesz samodzielnie? Tak. (5) Nie. (1) 87 1.9 Czy trudno cię zadowolić? Tak. (4) Nie. (0) Czy od czasu do czasu przestawiasz meble w swoim mieszkaniu? Tak. (5) Nie. (2) Czy boisz się ponosić odpowiedzialność za ważne decyzje? Tak. (2) Nie. (0) Czy wiesz dokładnie, ile masz pieniędzy w portmonetce? Tak. (7) Nie. (2) 2 j Czy możesz pracować jednocześnie nad kilkoma sprawami, nie tracąc z oczu całości? Tak. (3) Nie. (0) Czy trudno ci odmówić, gdy inni chcą czegoś od ciebie? Tak. (1) Nie. (0) Czy boisz się myśli, że twoje życie mogłoby się nagle zmienić? Tak. (2) Nie. (0) Czy czasami masz poczucie, że to, co robisz, nie ma sensu? Tak. (2) Nie. (1) Gdy inni pracują więcej, czujesz się automatycznie także zobowiązana do intensywnej pracy? Tak. (6) Nie. (2) 28 Czy twoja ostatnia przeprowadzka była doskonale zorganizowana? Tak. (6) Nie. (2) Czy umiesz się cieszyć spokojnym życiem z dnia na dzień, mimo że masz na głowie tyle nie załatwionych spraw? Tak. (1) Nie. (0) Czy zawsze przygotowujesz plany na określony czas i dotrzymujesz terminów? Tak. (5) Nie. (1) Czy pojechałabyś jutro, nie będąc na to przygotowana, do obcego kraju? Tak. (3) Nie. (0) Czy chętnie odkładasz na później wizytę u dentysty? Tak. (4) Nie. (2) Czy masz zawsze na biurku taką górę papierów, że już sama nie wiesz, gdzie czego szukać? Tak. (1) Nie. (0) Czy także w weekend nastawiasz budzik, aby załatwić pewne sprawy? Tak. (7) Nie. (2) Czy umiesz szybko się dostosować do nagłych zmian? Tak. (5) Nie. (0) Czy trudno ci spytać innych o radę? Tak. (5) Nie. (0) 88 37 Czy swój plan pracy wykonujesz, tylko pod presją terminów? Tak. (4) Nie. (1) Czy z twojego planu najchętniej wyłączyłabyś wszystkie czynniki niepewne? Tak. (2) Nie. (0) Czy obiecujesz czasem coś, o czym później zapominasz? Tak. (1) Nie. (0) Czy każdego dnia planujesz, co chcesz zrobić i jak najlepiej to rozłożyć w czasie? Tak. (6) Nie. (1) Czy masz zawsze pod ręką wszystkie ważne dokumenty? Tak. (6) Nie. (2) Czy działasz zgodnie z zasadą, „Nie odkładaj na jutro tego, co możesz zrobić dzisiaj"? Tak. (5) Nie. (0) ; Czy często cofasz podjęte wcześniej decyzje? Tak. (2) Nie. (0) Czy jako dziecko chętnie bawiłaś się w błocie? Tak. (1) Nie. (0) Czy brakuje ci niekiedy samodyscypliny koniecznej, aby zrobić to, co sobie postanowiłaś? Tak. (3) Nie. (0) 46 Czy wiesz już teraz, gdzie spędzisz następny urlop? Tak. (5) Nie. (0) 47 Czy czujesz, że jesteś przygotowana na wszystkie ewentualności życiowe? Tak. (6) Nie. (2) Czy wyznajesz zasadę: „Wszystko da się załatwić"? Tak. (3) Nie. (0) Czy chętnie odkładasz na później ważne decyzje? >•* - • • Tak. (4) Nie. (1) ' ' '"- j« w Czy wyrażasz swój sprzeciw wobec kogoś, kogo bardzo szanujesz, gdy wygłasza on poglądy różne od twoich? Tak. (2) Nie. (0) Czy są okresy, kiedy jesteś bardzo niezdecydowana, i boisz się, że popełnisz błędy? Tak. (3) Nie. (1) Czy dzielisz swój czas tak, abyś mogła wszystko dobrze zrobić, nie popadając w tarapaty? Tak. (6) Nie. (1) Czy pod koniec nie jesteś nigdy tak naprawdę zadowolona z tego, co osiągnęłaś? Tak. (4) Nie. (0) lodsumowanie Bałaganiara czy talent organizacyjny? Gdy policzysz, ile punktów uzyskałaś, dowiesz się, do jakiej grupy można cię zakwalifikować. 160-196 punktów _ff ^. -, Perfekcjonistka Żyje pod hasłem: „Porządek to połowa sukcesu". Wciąż świetnie zorganizowana, planuje na długo naprzód i natychmiast załatwia także nieprzyjemne sprawy. Zawsze panuje nad sytuacją i niespodzianki nie mogą jej zaskoczyć. Spokojnie znosi, że koledzy uważają ją wprawdzie za osobę sympatyczną, głównie jednak za pedantkę. 129-159 punktów Wszechwiedząca Jej hasło: „Jestem najlepsza". Ponieważ nikt jej nie zadowala i tylko ona wie wszysdco, zgarnia dla siebie wszystkie zadania i najchętniej robi wszystko sama. W zasadzie brak jej tylko jednego: czasu. Aby móc załatwić jeszcze więcej. 94-126 punktów Improwizatorka Jej hasło: „ Wszystko da się załatwić". Właściwie nieustannie brak jej czasu — nie dlatego, że ma za wiele do roboty, tylko dlatego, że tak łatwo ją od pracy oderwać. Często więc musi szybko i elastycznie rea- gować na doraźne sytuacje. Dla prawdziwej artystki w sztuce improwizacji nie jest to żaden problem. lwu i Niepewna Żyje pod hasłem: „Może mi później przyjdzie do głowy jakiś pomysł". Często wątpi w swoje zdolności, łatwo ulega wpływom i jest wdzięczna, gdy ktoś odruchowo chwyta ją za rękę, gdy ma popełnić jakiś błąd. Szybkie decyzje - to nie dla niej. Dzięki długofalowemu planowaniu chce wyłączyć czynnik niepewności. :*)-69 punktów Bałaganiara Motto: „Kto wszystko porządnie układa, jest zbyt leniwy, aby szukać". Jej życie, także zawodowe, innym wydaje się czystym chaosem. Planowanie jest dla niej czymś całkiem obcym. Żyje raczej z dnia na dzień, próbuje się odnaleźć w wytworzonym przez siebie bałaganie. Jest mistrzynią marnowania czasu, wiele spraw odkłada na później lub wcale ich nie załatwia. 90 Ułatwi ci to pracę Znajdziesz tu odpowiednie zalecenia dla każdego typu osobowości. Pomogą ci one w odkryciu twoich słabych stron i wykorzystaniu mocnych. Znajdziesz tu także praktyczne wskazówki ekspertów, dzięki którym możesz sobie ułożyć dzień pracy. Perfekcjonistka To wręcz zdumiewające, jak wspaniale radzisz sobie z pracą. Nie tak łatwo wyprowadzić cię z równowagi, masz w końcu wszystko zaplanowane do najdrobniejszego szczegółu. Jednak masz odrobinę za dużo tego, czego inni mają zbyt mało. Wprawdzie wielu kolegów skrycie zazdrości ci twojego wyjątkowego zmysłu organizacji, dążenie do perfekcji może jednak także oznaczać coś innego: obawę, że będziesz musiała sobie radzić w sytuacji nieprzewidywalnej. Często nie potrafisz reagować elastycznie, powinnaś dać sobie nieco więcej swobody i zadbać o rozwój twego talentu improwizacyjnego. S Wyrzuć kiedyś za burtę wypróbowane wzorce postępowania. W perfekcyjnie ułożonym planie dnia nie zostawiasz miejsca na nieprzewidziane zdarzenia. Z tego względu powinnaś planować tylko na krótki czas i nigdy nie robić planów długookresowych. S Nie stawiaj sobie zbędnych wymagań wykonania zaplanowanej do najdrobniejszego szczegółu pracy w ściśle określonym terminie. Czy coś się stanie, jeśli niekiedy dla odmiany potraktujesz sprawy nieco łagodniej? Być może nieco mniej starannie posprzątane biurko mogłoby pobudzić twoją fantazję. Niech pięć będzie czasem dla ciebie liczbą parzystą. Z pewnością wśród twoich kolegów i przyjaciół jest ktoś, od kogo mogłabyś pożyczyć nieco talentu improwizacyjnego i z niego skorzystać. / Oderwij się od sztywno ułożonego planu dnia. Powinnaś to zrobić także w sferze życia prywatnego. Pozwól sobie częściej na nie zaplanowane z góry przyjemności, umawiaj się bez uprzednich ustaleń, spróbuj przynajmniej w czasie weekendu mieć kilka godzin wolnych. Osoby, które mają tak znakomicie zorganizowaną pracę jak ty, mają skłonności do zachowywania się identycznie także w czasie wolnym. - D 4 Podsumowanie B 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 Masz już dosyć doświadczenia, by wiedzieć, że w każdej pracy są zadania rutynowe i takie, nad którymi trzeba się pogłowić. Ale istnieje także mnóstwo nowych sytuacji, w których trzeba działać energicznie, w których niekonwencjonalne metody szybciej i pewniej prowadzą do celu. Elastyczność to nic innego jak umiejętność reagowania zgodnie ze zmieniającymi się warunkami. A zatem, czy konsekwentnie zdążasz do celu raz wytyczoną drogą (na naszym wykresie obszar B), czy reagujesz spontanicznie i adaptujesz się do zmian (na wykresie obszar A). Umiejętność dostosowania się jest w pracy zawodowej tak samo ważna, jak oryginalne pomysły. Idealnie jest więc, gdy zdobyłaś w teście około 50 punktów. Jesteś otwarta na nowości, a zarazem wystarczająco uparta, by przeforsować swoją wolę. 101 Twój program treningowy A Jesteś zmienna i bardzo aktywna Twoje zalety to szybkość reakcji, spontaniczność i pomysłowość. Nie chodzisz utartymi ścieżkami ani w tym, co robisz, ani w tym, co myślisz. Zmiany nie budzą w tobie niepokoju, wręcz odwrotnie. Uważasz, że stanowią urodę życia. Jeśli jakaś droga nie wiedzie cię do sukcesu, wypróbowujesz inną. Ta umiejętność dostosowania się jest twoją mocną stroną. A twoją słabość stanowi to, że zbyt szybko dajesz się odwieść od swoich zamiarów (dotyczy to szczególnie tych osób, które w teście zdobyły małą liczbę punktów). Nie zapominaj, że w pracy zawodowej liczą się sukcesy. Osiągniesz je tylko wtedy, kiedy będziesz doprowadzała sprawy do końca. Ponieważ interesujesz się tysiącem rzeczy, ciągle ci grozi, że się pogubisz. Ale samodyscypliny można się przecież nauczyć. Zrób plan zajęć. Zapisz cel na dany rok, miesiąc, tydzień, dzień. Planuj tylko tyle, ile możesz rzeczywiście osiągnąć. Zaprowadź system w wykonywaniu pracy zawodowej. Podziel swoje zadania na „ważne" i „niezbyt ważne", na „pilne" i „mogące poczekać". Przy każdym zadaniu postaw cel pośredni. Dopiero gdy go osiągniesz, możesz zająć się czymś innym. Zarezerwuj sobie czas, w którym nie ma cię dla nikogo. Jeśli chcesz zrobić odstępstwo od planu, powinnaś zapisać na kartce argumenty za i przeciw. Bądź krytyczna w stosunku do nowych propozycji i pomysłów. Trzymaj się sprawdzonych metod, jeśli są rozsądne. Wybieraj. Nie możesz mieć wszystkiego, nie możesz brać udziału w każdej naradzie, nie możesz wtrącać się do wszystkich zadań. Lepiej zrób jedną rzecz porządnie niż dwie byle jak. 102 B Można na tobie polegać Szef i koledzy cenią cię jako odpowiedzialną współpracownicę, na której można zawsze polegać. Jeśli zaczęłaś już jakąś sprawę, to ją kończysz. W miejscu pracy nie tracisz próżno czasu, ale wytrwale robisz swoje. Jeśli już wybrałaś jakąś drogę, idziesz nią dalej - świadoma obowiązków i konsekwentna. Istnieje przy tym pewne ryzyko, że nie spostrzeżesz odpowiednio wcześnie, że droga jest niewłaściwa. Masz skłonności do niezauważania, co się dzieje w twoim otoczeniu, ponieważ nadmiernie koncentrujesz się na pracy. Musisz poza tym uważać, aby nie stracić kontaktu z nowościami. Nastawiaj uszu, aby się dowiedzieć, co dzieje się wokół ciebie. I dopuść do głosu odrobinę fantazji, zarówno w kwestiach szczegółowych, jak i przy planowaniu twojej przyszłości zawodowej. Zanim zabierzesz się do nowego zadania, zapytaj kolegów (lub przyjaciół), jak postąpiliby na twoim miejscu. Ale przestrzegaj zasady: Wysłuchaj ich i zapytaj, czy wszystko właściwie zrozumiałaś, a dopiero wtedy pozwól sobie na komentarz. Przed każdą decyzją przemyśl co najmniej dwa rozwiązania. Zapisz te możliwości, dopiero potem podejmij decyzję. Wyjdź poza znany ci obszar. Chodź 3 na narady, które nie mają nic wspólnego z twoją specjalnością. Podejmuj się zadań, których nigdy nie wypełniałaś. To poszerzy twoje horyzonty. Wybiegaj do przodu. Jeśli w twojej $ firmie dzieją się rzeczy nowe (np. fa wprowadzenie nowych technologii), powinnaś się nimi natychmiast zainteresować. Ci, którzy lepiej niż inni znają się na danej dziedzinie, są poszukiwani jako doradcy i mogą współdecydować. Wytrwałość w dążeniu do celu Czy potrafisz z zapałem oddać się działaniu? Specjalizować się, poznać swój fach od podszewki - to jedno. Jednak tak samo ważne jest, by być otwartym na nowe rozwiązania, by korzystać z nowych możliwości. Kto łączy w sobie jedno z drugim, może zajść wysoko. Sprawdź, czy potrafisz konsekwentnie dążyć do celu. l Interesująca praca sprawia, że zapominam o bożym świecie. Mało co może mnie od niej oderwać. Tak. D 10 Nie. D 2 l Nie czytam fachowej prasy i literatury, ponieważ i tak jestem dobra w swoim fachu i znam się na najważniejszych problemach. Tak. D 4 Nie. D 6 Rozmówki towarzyskie nie są moją specjalnością. Najchętniej rozmawiam o tym, co mnie właśnie zajmuje zawodowo i prywatnie. Tak. D 6 Nie. D 2 3 Koleżanki cenią moje rady. Mogę im pomóc w wielu fachowych sprawach. Tak. Nie. D D € W mojej dziedzinie nie ma już żadnych problemów i pytań, które byłyby dla mnie wyzwaniem i rzeczywiście mnie inspirowały. Tak. D Nie. D 7 Godzinne dyskusje na jeden temat często działają mi na nerwy. Jestem szczęśliwa przy każdej zmianie tematu. Tak. D 2 Nie. D 6 Znam się na prawie wszystkich dziedzinach mojej pracy. Nie mam jednak prawdziwej wiedzy specjalistycznej, czuję się raczej praktykiem. Tak. D Nie. D 0 Bardzo mnie interesują wydarzenia polityczne. Czytam regularnie codzienną prasę 1 często oglądam w telewizji programy informacyjne. Tak. Nie. D O D 4 184 9 Mam swoje zapatrywania. Poglądy innych ludzi nie są więc dla mnie szczególnie interesujące. Tak. D Nie. D lii Nowe lokale, nowe zespoły, i szampańskie zabawy - interesuję się tym wszystkim, gdy tylko mam czas. Tak. D i-Nie. D 11 Nie potrafię wyobrazić siebie w innym zawodzie. To, co teraz robię, dokładnie odpowiada moim pragnieniom i mojej osobowości. Tak. D 10 Nie. D O l : Wciąż spotykam nowe wyzwania. W minionym okresie wiele się nauczyłam. Tak. D l Nie. -'"'- ' ' D 4 !)'/' V Podsumowanie B 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Osoby dążące wytrwale do celu powinny dysponować dwiema cechami: dużym zainteresowaniem swoją dziedziną i otwarciem na nowe osiągnięcia i nowe kierunki w swoim zawodzie. Z jednej strony jako specjalistka musisz się zagłębić w swoją pracę i umieć się skoncentrować na jednej sprawie (na naszym wykresie obszar B). Z drugiej strony nie okazując entuzjazmu wobec nowości i radości ich wdrażania, charakteryzujących typ otwarty (na naszym wykresie obszar A), daleko się nie zajdzie. Koncentracja na jednym obszarze oznaczałaby marnowanie szans, przeoczenie nowych pomysłów i możliwości rozwoju. Masz szczególne szansę sprostania konkurencji, jeżeli osiągnęłaś wynik idealny — od 45 do 55 punktów. Potrafisz całkowicie się zagłębić w pracy, a jednocześnie masz w sobie siłę, która ci pozwala podążyć za nowymi pomysłami. Zalecenia A Jesteś otwarta na wszelkie nowości Jesteś otwarta i zainteresowana wszystkim, co dzieje się wokół ciebie. Zajmujesz się jednocześnie wieloma zagadnieniami, czerpiesz inspirację od swoich kolegów, sięgasz zawsze po nowości. Ponieważ znasz także zakres pracy innych działów twojej firmy i dostrzegasz ich wzajemne powiązania, jesteś wprost bezkonkurencyjna. Niebezpieczne jest jednak dla ciebie, że zbyt się rozpraszasz, rozpoczynasz wiele spraw i ich nie kończysz (dotyczy to szczególnie osób, które zdobyły bardzo mało punktów). Nie jesteś bowiem prawdziwie kompetentna w żadnej dziedzinie, a nie każda firma wysoko sobie ceni takiego jak ty „omnibusa". Ostatecznie „rozpracowałaś" wiele zagadnień, a mimo to odpowiednio cię doceniają. Spróbuj to naprawić: Zapisuj sobie codziennie, co jest szczególnie ważne w twojej pracy i czym się chcesz w dalszym ciągu zajmować. Po jednym, dwóch tygodniach przejrzyj notatki i wybierz zagadnienie, którym chcesz się zająć bardziej szczegółowo. Porównaj siebie i kolegów. Co potrafią inni? Co w nich podziwiasz? Ustal kryteria, oceń samą siebie -i zabierz się do pracy. Przetrwaj trudne etapy w pracy. Jeśli nawet coś się nie układa, wytrwałość w końcu się opłaci. Ułóż plan dnia i zestaw listę priorytetów. Załatw najpierw to, co popycha pracę do przodu. Czy może masz zbyt wysokie kwalifikacje do wykonywanej obecnie pracy? Porozmawiaj o tym z przełożonym i pokaż mu, że chcesz się podjąć bardziej odpowiedzialnych zadań. 106 B Twój najcenniejszy skarb to wiedza fachowa Jesteś prawdziwą specjalistką, która znajduje radość w wykonywanej pracy. Podniecają cię twarde orzechy do zgryzienia, szczególnie gdy inni koledzy już dawno z nich zrezygnowali. Im bardziej zagłębiasz się w pracę, tym bardziej się nią cieszysz. Jesteś ceniona ze względu na wiedzę fachową i upór. Dysponując taką wiedzą specjalistyczną, znacznie prześcigasz innych. To sprawia, że możesz się nie obawiać żadnej konkurencji. Sytuacja staje się jednak krytyczna, gdy całkowicie zagłębisz się w temacie, nie interesujesz się niczym innym i nie odbierasz żadnych bodźców z otoczenia (dotyczy to ciebie tym bardziej, im więcej masz punktów). Przecież także w innych dziedzinach możesz znaleźć inspirację do swojej pracy zawodowej. A w takim przypadku nic do ciebie nie dociera. A zatem: Spróbuj świadomie się otworzyć na inne tematy i dziedziny zainteresowania. Sprawdź swoją wartość rynkową. Czytaj aktualne ogłoszenia o pracy, sprawdź, czy twoja wiedza specjalistyczna cieszy się wciąż popytem. Jeśli twoja posada nie jest tym, co chciałabyś osiągnąć, poszerzaj swoje zainteresowania, aby w przyszłości posunąć się nieco dalej. Kupuj regularnie codzienną gazetę lub aktualny tygodnik. ; Uczęszczaj na kursy, które nie mają '' nic wspólnego z twoim zawodem, ale ich tematy brzmią bardzo j obiecująco. ł Utrzymuj znajomość z osobami, które mają inne pole działania niż ty. Zapewni ci to nowe bodźce. 107 Umiejętność podejmowania decyzji Czy jesteś stanowcza? Namysł, rozwaga, uparte pozostawanie przy piłce i odrzucenie jej w odpowiednim momencie - tak podchodzi się do swoich zadań w pracy zawodowej. Kto zbyt długo się zastanawia, traci szansę. Sprawdź, czy potrafisz podejmować decyzje. I Książka nie może mi zastąpić wieczornej randki. Zamiast czytać wolę już trzykrotnie obiec moje osiedle. Tak. Nie. 2 Chciałabym dobrze znać się na swojej dziedzinie zawodowej, dlatego ciągle chodzę na kursy dokształcające. Tak. K 6 Nie. D O 3 Nawet kiedy praca się wali i cisną mnie terminy, zachowuję spokój i rozważani możliwości nowych rozwiązań. Tak. D 2 Nie. D 8 4 Gdy udaje mi się rozwikłać jakaś kwestię, jestem bardzo zadowolona i przez jakiś czas trwam w przeświadczeniu, że jestem znakomita. Tak. D l Nie. D 6 > Wolę unikać rozmów z kolegami na tematy zawodowe, ponieważ rzadko udaje mi się przeforsować swoje zdanie. Tak. D Nie. D i* Kiedy natykam się na problem, nie daje mi on spokoju, póki nie znaj osol jej r infoi Od p zain T Nie. u 4 Nawet przy największym nawale pracy robię często przerwy, aby później móc się lepiej nad nią skupić. Tak. D 2 Nie. D 8 108 Gubię się, jeśli mam podjąć ważne decyzje pod presją terminu. Tak. D 6 Nie. D 2 Po pracy często czuję się jak wyżęta. Trudno mi się odprężyć. Tak. D 6 Nie. D O 11 Tak ułożyłam sobie pracę, abym w wolnym czasie nie musiała zaprzątać sobie nią głowy. Tak. D 2 Nie. D 4 Po sprzeczce z kolegami jestem niespokojna i nie mogę się skoncentrować. Tak. D 8 Nie. D 2 Hdsumowanie B 20 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Decyzje są podstawowym elementem pracy zawodowej. Zaczynają się od codziennych drobnych postanowień (Co zrobię najpierw? Co mogę zlecić innym?), a kończą się na ważnych decyzjach (Co chcę osiągnąć? W jakiej dziedzinie osiągnę największy sukces?). Osoby umiejące podejmować właściwe decyzje potrafią sprostać wszelkim wyzwaniom i są na najlepszej drodze do kariery zawodowej. Trzeba sporo aktywności i odwagi, aby lubić podejmować decyzje (na wykresie obszar B). Po drugiej stronie jednak znajduje się zdolność do skupienia i rozwagi (na wykresie obszar A). Kto wykazuje się jedynie aktywnością, ale ma za mało rozwagi, będzie trwonić siły, z kolei kto nadmiernie wszystko roztrząsa, może przegapić swoje szansę zawodowe. Zbliżasz się w tym względzie do ideału, jeśli otrzymałaś około 50 punktów. 109 Zalecenia A. Zastanawiasz się nad każdym krokiem Jesteś spokojna i refleksyjna, nie masz żadnych trudności z osiągnięciem odprężenia. Nawet wśród ogólnego niepokoju i zamętu zachowujesz zimną krew i jesteś otwarta na nowe pomysły. Zastanawiasz się, przetwarzasz informacje. Rzadko ci się zdarzają nieprzemyślane decyzje. Drugą stroną tych umiejętności, które czynią cię atrakcyjną na rynku pracy, jest niebezpieczeństwo, że tracisz kontakt z otoczeniem, że będą cię oceniać zbyt nisko, ponieważ prawie nie troszczysz się o dostarczanie nowych pomysłów i rozwiązań. W skrajnym przypadku (przy liczbie punktów zbliżonej do 20) pozwalasz wszystko sobie wmówić i chętnie odwlekasz decyzje. Jeśli zawsze będziesz się opierać na najdokładniej sprawdzonych przesłankach, pozwolisz konkurencji łatwo cię prześcignąć. A zatem: Pielęgnuj swoje mocne strony, ale powinnaś się czasem odważyć na coś nowego. Wybierz najbardziej interesującą dziedzinę twojej pracy, postaw sobie za cel zdobycie na ten temat więcej wiadomości niż koledzy. Przy rozdziale zadań krzyknij „To dla mnie". Przede wszystkim wtedy, gdy chodzi o zadania odpowiedzialne. Podejmij ryzyko, zamiast kulić się ze strachu przed odpowiedzialnością. Zainteresuj się życiem firmy. Co się w niej dzieje? Jakich nowych pracowników zangażowano? Jakie produkty wypuściła na rynek, czy zastosowano jakieś nowe technologie? Raz czy dwa razy do roku przejdź kurs dokształcający - to mogłoby zmobilizować twoje ambicje zawodowe. Ale tylko w dziedzinie, która cię naprawdę interesuje. Skończ ze starymi nawykami: odwiedzaj imprezy, na których nigdy przedtem nie bywałaś. Zamów coś, czego jeszcze nigdy nie jadłaś, poczytaj gazetę, której nie znasz. Słowem, pobudź w sobie ciekawość życia, by porzucić utarte ścieżki. 110 B Zawsze jesteś na najwyższych obrotach Jesteś niezwykle aktywna. Jeśli cię porównać do silnika, na niskich obrotach pracujesz nieco nierówno. Dopiero przy największej prędkości dochodzisz do formy. Zawsze żyjąc na najwyższych obrotach, sięgasz ochoczo bez wyboru po wszystko, co daje ci życie. Z zainteresowaniem i energią zaczynasz się zajmować wieloma rzeczami, najchętniej wszystkim jednocześnie. Twoja gorliwość, ciekawość i energia są z pewnością cechami, które czynią cię atrakcyjną na rynku pracy. Jednak istnieje niebezpieczeństwo, że za daleko się posuniesz (szczególnie dotyczy to osób, które zdobyły dużo punktów). W firmach raczej obawiają się osób kąpanych w gorącej wodzie. Zrywasz się do biegu, zanim się dowiesz, dokąd masz biec. W skrajnych przypadkach działasz wręcz na ślepo. A skutki tego mogą być najgorsze: dużo hałasu o nic, nieprzemyślane decyzje, niepokój w dziale, stawianie sobie nadmiernych wymagań. A zatem: Od czasu do czasu zaordynuj sobie jako lekarstwo spokój i odprężenie. Sprawdź, czy to ty musisz podejmować wszystkie decyzje, czy też możesz zlecić mniej ważne zadania komuś innemu. Pozwól się przyhamować. Zintegruj się z zespołem. Wtedy będziesz musiała trzymać się reguł i tempa pracy kolegów. Z większym zastanowieniem przystępuj do planowania zadań. Podziel je na poszczególne etapy i rozważ, ile czasu potrzeba na ich wykonanie, zdefiniuj na piśmie cele, omawiaj rezultaty z kolegami. Na pierwszym planie muszą być korzyści, a nie samo działanie. W przerwach i wieczorami odpoczywaj. Pomocne są tu ćwiczenia oddechowe i ruch. Przestań zajmować się sama sobą, pytaj kolegów o rady, nawet jeśli przychodzi ci to z trudem i masz już gotowy pomysł na załatwienie sprawy. 111 Wystąpienia publiczne Czy jesteś pewna siebie? Prawie każda praca związana jest z działaniem zespołowym. Trzeba mieć więc umiejętność dostosowywania się do kolegów. Trzeba jednak także świadomie bronić swego zdania. Zamknięty w sobie odludek ma niewielkie szansę na sukces. Sprawdź, czy sprawiasz wrażenie osoby pewnej siebie. l Zawsze mam otwarte uszy na problemy i troski kolegów. Jeśli ktoś chce ze mną omówić coś osobistego, zawsze jestem gotowa go wysłuchać. Tak. Nie. )3* 8 D 4 2 Zwykle samodzielnie podejmuję decyzje. Nie potrzebuję w tym celu poparcia mojej rodziny i przyjaciół. Tak. 'Sl O Nie. Kt 6 3 Sama na urlop? Nie. Nawet myśl o tym, że miałabym sama gdzieś się wybrać, jest dla mnie czymś okropnym. Tak. JE^ Nie. D r Kiedy idę po zakupy, chętnie biorę ze sobą przyjaciółkę czy partnera. Będą mogli mi doradzić. Tak. Nie. "D l Przyjaciele i rodzina są dla mnie niezwykle ważni. Nigdy nie zaniedbałabym ich z powodu pracy zawodowej. Tak. Nie. D Osobisty sukces jest dla mnie ważniejszy niż dobre stosunki z kolegami i koleżankami. Tak. D Nie. Niechętnie wiodę prym w kręgu kolegów. Raczej trzymam się z tyłu i akceptuję zdanie lub koncepcje innych osób. Tak. D 2 Nie. &L 4 o Kobieta ma być samodzielna. W moim przypadku dotyczy to przede wszystkim podejmowania decyzji. Nie daję sobie nic wmówić, ale trzymam się swego, nawet jeśli mogę kogoś przy tym urazić. Tak. JfeŚ 2 Nie. D 4 112 9 W kwestiach gustu często jestem niepewna. Przykro mi, gdy komuś nie podoba się moje ubranie czy urządzenie mojego mieszkania. Tak. JK( 6 Nie. D O III Gdy rzeczywiście chcę postawić na swoim, czasem nawet wdaję się w kłótnię. Tak. D O Nie. 8f l O 11 Ciągłe przebywanie z innymi działa mi na nerwy. Potrzebuję dużo czasu dla siebie. Tak. D 2 Nie. ^ 4 12 W zespole czuję się bardzo dobrze. Mam wtedy największe osiągnięcia i mogę się w pełni rozwinąć. Tak. 13f 8 Nie. «'» D 2 A 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Nie ma zawodu, w którym nie miałoby się ciągle do czynienia z innymi ludźmi: ze zwierzchnikami, kolegami, klientami, dostawcami, pacjentami, z konkurentami. Od tego, jak się wobec nich zachowujesz, zależy, czy osiągniesz sukces. Wchodzą tu w grę dwa czynniki: z jednej strony twoja umiejętność pracy w zespole (na wykresie obszar B) a z drugiej samodzielność i niezależność (na wykresie obszar A). Osoby dążące do zawodowego sukcesu muszą zwracać uwagę na potrzeby innych, nie tracąc jednak z oczu własnych celów. Pewna umiejętność dostosowania się do innych jest tu tak samo ważna jak odwaga, by płynąć niekiedy pod prąd i przeforsować swoją wolę. Jeśli zdobyłaś w naszym teście 50 punktów, nie powinnaś mieć większych trudności w stosunkach z innymi. 113 Zalecenia A Jesteś typowym samotnym bojownikiem Jesteś bardzo samodzielna i niezależna. Jeśli postawiłaś sobie jakiś cel, dążysz do niego konsekwentnie i zwykle osiągasz to, co sobie założyłaś. Swoje pomysły i koncepcje możesz zwykle przeforsować bez większych kłopotów. Przełożeni wiedzą, że można na tobie polegać. Masz jednak trudności, gdy chodzi o sprawy czysto ludzkie (tym bardziej to ciebie dotyczy, im mniej punktów zdobyłaś). Masz skłonności do niedostrzegania ludzi, niekiedy nawet ich ra-nisz. W zespole nie jesteś szczególnie lubiana. Po prostu wszyscy widzą, że wiele rzeczy wolisz wykonać sama. Nie wdajesz się zbyt chętnie w pogawędki z kolegami. Konsekwentnie oddzielasz od pracy życie prywatne. Powinnaś jednak uświadomić sobie, że dobre kontakty międzyludzkie są niezbędne w życiu zawodowym. S Uświadom sobie, że praca zespołowa nie jest żadnym wymysłem, ale czymś całkiem normalnym. To właśnie w zespole powstają często najlepsze pomysły. Chcesz zaprosić kilku kolegów do domu. Czym częstujesz gości? A Odżywiasz się racjonalnie i zaskakujesz gości tofu i kiełkami sojowymi. B Zamawiasz przekąski i doskonałe wino w ulubionej włoskiej restauracji, bo niewiele masz z tym zachodu. C Częstujesz ich winem, czipsami i orzeszkami - to zawsze uchodzi. D Stawiasz dużą tacę winogron i serów, bo to nie wymaga dużo czasu. E Namiętnie lubisz gotować i dlatego podejmujesz gości kolacją z kilku dań. Jaki film kinowy lub telewizyjny oglądałaś kilkakrotnie lub nagrałaś na kasetę wideo? A Pretty Woman B Firma C Wielki Gatsby D SisterAct E Statek marzeń l Który z niżej wymienionych sportów uprawiasz lub który najbardziej ci się podoba? A tenis B żeglowanie C żaden D bodybuilding E jazda na rowerze. ;w* '-.;•• > 18 Twoja firma tworzy M*y oddział za granicą i szuka współpracowników. Jak reagujesz? A Gruntownie rozważasz wszystkie za i przeciw i tylko wtedy decydujesz się na propozycję, gdy wszystkie aspekty nowej pracy okażą się korzystne. « B Ubiegasz się o takie stanowisko, y> ponieważ dysponujesz niezbędną wiedzą i chętnie byś spożytkowała swoje umiejętności. C Czujesz, że dla ciebie to wyzwanie, i podejmujesz je, gdyż ta propozycja stwarza ci świetne szansę, aby poszerzyć horyzonty i zdobyć nowe doświadczenia. D Uważasz wprawdzie, że nieźle by było coś odmienić, ale rezygnujesz, ponieważ się obawiasz, że twój związek partnerski nie przetrwałby próby czasu. E Bardzo dobrze czujesz się w obecnym życiu zawodowym i prywatnym, tylko bardzo niechętnie byś zrezygnowała z tego wszystkiego. 133 19 Firma proponuje ci kursy dokształcające. Jaki wybierasz? A Przyłączasz się do koleżanki ł zaczynasz chodzić na kurs, w którym się trenuje specjalne techniki oddechowe i relaksujące. B Chcesz koniecznie odświeżyć swoją znajomość angielskiego, ponieważ podczas kolejnych wakacji wybierasz się do Stanów Zj ednoczonych. C Wybierasz najnowszy kurs komputerowy, ponieważ taka wiedza przyda ci się w twojej codziennej pracy. D Decydujesz się na kurs języka rosyjskiego: ten język obcy ma twoim zdaniem w każdym wypadku dużą przyszłość. E Zapisujesz się na dwa kursy weekendowe: na kurs retoryki, ponieważ umiejętność porozumiewania się jest wszystkim, i na kursy uczące walki ze stresem, ponieważ to w żadnym razie nie zaszkodzi. Podsumowanie Jakim jesteś typem człowieka sukcesu? Sprawdź, jaki symbol znajduje się przy zakreślonej przez ciebie odpowiedzi. Pod symbolem, który wybierałaś najczęściej, znajdziesz swój typ człowieka sukcesu. Możliwe są gatunki mieszane. 1 2 3 4 S 6 f 8 9 10 11 12 1$ M 15 16 17 18 19 A J • a + A + • A A + 0 • • a a A o + • B + O A o a 0 a • Q 0 • + O • o O + a A G • a + • o A A a • • a O + A + a a 0 + 0 A A O A • • + + + a A a A O A • • A a E O + • a + a o o o A + A a + • + A • o Liczba twoich symboli A — + ----- • _ O Q — 134 Przewaga Spokojna Jesteś zadowolona ze swojej pracy i działalności. I słusznie. Przykładasz bowiem wielką wagę do możliwie profesjonalnego i skutecznego załatwiania spraw. Nie poświęcisz jednak zbyt wiele z twego życia prywatnego na rzecz pracy. Sukces nie oznacza dla ciebie kariery, ale odpowiednią jakość życia i wystarczająco dużo czasu, aby optymalnie połączyć ze sobą życie prywatne i pracę. Twoje mocne strony: pragmatyczne nastawienie pomaga ci urzeczywistnić twe pragnienia. Ponieważ czerpiesz zadowolenie głównie z życia prywatnego, to, co się dzieje w pracy, niezbyt łatwo wyprowadza cię z równowagi. Jeśli wydarzy się jakieś niepowodzenie, mniej się tym przejmujesz niż inni. Umiesz także spokojniej traktować trudności. Twoje słabe strony: masz skłonność do nieco zbyt lekkiego traktowania spraw. Jednak konkurencja nie śpi i wcześniej czy później możesz żałować, że nie wykorzystałaś optymalnie swoich szans zawodowych. Masz przecież po temu wszelkie możliwości. Zalecenia. Nie zaszkodzi odrobinę więcej ambicji. W przeciwnym razie praca nigdy ci nie będzie dawała prawdziwego zadowolenia. Nie odrzucaj więc możliwości uczestnictwa w kursach dokształcających, podejmuj się bardziej interesujących zadań. Wzrośnie wtedy także twoja motywacja do pracy. Materialistka Miarą sukcesu i osobistego uznania jest dla ciebie przede wszystkim wysokość wynagrodzenia. Nie tracisz czasu na realizację ambitnych celów i dalekich wizji. Jesteś zdeklarowaną realistką i z pewnością nie grozi ci niebezpieczeństwo, że dasz się ponieść mrzonkom i stracisz z oczu cele wykonalne. Twoje mocne strony: umiesz z pewnością wystawić na pokaz swoje umiejętności. Twój niewątpliwy talent, z jakim umiesz stosować odpowiednie taktyki podczas pertraktacji, pozwala ci łatwo uzyskiwać także dla siebie korzyści finansowe. Znasz bowiem dobrze swoją wartość rynkową. Twoje słabe strony: nie doceniasz faktu, że bez osobistego zaangażowania sukces i uznanie nie są możliwe na dłuższą metę. A w rezultacie zniechęcisz się ostatecznie do pracy. Zalecenia. Przemyśl dokładnie, czy rzeczywiście wykazujesz dostatecznie dużo zainteresowania swoją pracą czy też raczej powinnaś postarać się o jakąś inną funkcję w obrębie firmy. Im bardziej praca odpowiada twoim osobistym zainteresowaniom, tym mocniej się w nią angażujesz, tym więcej zapału wkładasz w codzienny trud. Przyjmuj więc nowe zadania także wtedy, gdy nie wiąże się to bezpośrednio z korzyściami materialnymi. Na dłuższą metę to ci się opłaci! 135 Komunikatywna Jesteś typem towarzyskim i najlepiej pracuje ci się w zespole. Przyjazne stosunki ł zgodna współpraca mają ogromne znaczenie. Sukces oznacza dla ciebie przede wszystkim uznanie szefa i kolegów. Twoje mocne strony: od pierwszego spojrzenia zjednujesz sobie ludzi. Z zaufaniem zwracają się do ciebie ze swoimi sprawami. I nic dziwnego, bo każdemu służysz radą i pomocą, a twoja umiejętność wczucia się w cudzą sytuację jest po prostu godna podziwu. Twoje słabe strony: chęć dogodzenia wszystkim zaciąży ci na dłuższą metę. Twoje usilne dążenie do harmonii może łatwo prowadzić do tego, że będziesz za wszelką cenę unikała konfliktów, zbyt słabo będziesz broniła swego zdania i niekiedy zapominała, że oprócz ducha zespołowego liczy się także efekt pracy. Zalecenia. Nie obawiaj się od czasu do czasu powiedzieć nie i określić jasno swoje stanowisko. Ważne jest, byś wykorzystała swoje talenty w odpowiedniej dziedzinie, czyli w takich działach, w których przydaje się przede wszystkim umiejętność kontaktu z ludźmi, np. w dziale obsługi klienta. Dzięki temu szybko wyzwolisz konieczną do tego energię i będziesz mogła brać sukcesy zawodowe wyłącznie na swoje konto -nie obawiając się, że z tego względu utracisz sympatię kolegów. Przewaga O Władcza W pracy znajdujesz potwierdzenie swojej osobowości i chcesz ciągle piąć się w górę. Masz prawdziwe poczucie sukcesu tylko wtedy, gdy w firmie docenia się twoje osobiste zaangażowanie, talent organizacyjny i nowe pomysły. Jak najszybciej chcesz wziąć na siebie więcej odpowiedzialności i udowodnić swoje zdolności przywódcze. Dlatego zawsze chcesz być nieco lepsza od innych, dokonać czegoś więcej niż oni. Twoje mocne strony: odwaga do podejmowania ryzyka i zaangażowanie są godne uwagi. Pozornie niewykonalne zadania i wysokie wymagania nie tylko cię nie zniechęcają, ale są podnietą do nowych znakomitych osiągnięć. Twoje słabe strony: nie bierzesz pod uwagę granic swoich możliwości. Istnieje duże niebezpieczeństwo, że się wyczerpiesz i będziesz myślała tylko o karierze. Przede wszystkim: ze swoją niecierpliwością możesz niekiedy chybiać celu i łatwo zostać potraktowana jako konkurentka. Zalecenia. Musisz nauczyć się lepiej gospodarować energią. Pozwalaj sobie świadomie na przerwy, aby odzyskać siły. Ważne jest, byś się dzieliła z koleżankami i kolegami twoimi nowymi pomysłami. Zasięgaj ich rady. Będą mieli wtedy poczucie, że cenisz sobie ich zdanie, a ty wykażesz się najlepszymi cechami przywódcy. Profesjonalistka Ponieważ dysponujesz znaczną wiedzą i nie pomijasz żadnej możliwości dalszego kształcenia, uznawana jesteś w firmie za fachowca. Twoja recepta na sukces to: znajomość rzeczy. Osiągnięcia i samodzielność działania są wyrazem twojej osobowości. Stąd pragnienie wykonywania w miarę możliwości pracy na własny rachunek i zajmowanie się własną dziedziną. Twoje mocne strony: dzięki umiejętności całkowitego zaangażowania się w pracę i identyfikacji z nią, staniesz się prawdopodobnie prawą ręką szefa, w firmie będziesz w każdym razie traktowana jako osoba niezastąpiona. Ceni się twoją znajomość rzeczy, chętnie cię pytają o radę. Twoje słabe strony: wprawdzie jesteś podziwiana za kompetencję, jednak łatwo możesz zrazić do siebie kolegów, gdyż zbyt mało się przykładasz do pracy. Zalecenia. Nie kryj się za górą teczek. Wymień czasem kilka słów z kolegami i przełożonymi. Porozmawiaj o sprawach, które nie są wcale związane z twoim zawodem. Opowiedz trochę o sobie. Będą cię wtedy cenić nie tylko za fachowość, ale staniesz się także interesująca jako człowiek. Do osiągnięcia sukcesu w pracy potrzebne są nie tylko dokonania, ale także więzy osobiste. -Ii 4* 137 STOSUNEK INNYCH Być może wieczorem przychodzisz z pracy do domu, zamykasz za sobą drzwi, wyłączasz telefon i pragniesz tylko spokoju. Możesz znieść obok siebie co najwyżej swojego partnera. Nie? Chętnie wychodzisz na uroczystości, święta i fety, do restauracji, knajpek i dyskotek? Chętnie zapraszasz gości? Jesteś ciągle zajęta tym, co określa się słowem „komunikacja" i to komunikacja we wszelkich możliwych odmianach: mówisz i słuchasz lub po prostu robiąc coś lub nic nie robiąc, pozwalasz, aby mówiło twoje ciało i mimika, albo obserwujesz innych i interpretujesz ich zachowanie. W tym rozdziale chodzi bowiem właśnie o to: o stosunek do innych ludzi. Czy kobiety rozmawiają inaczej niż mężczyźni, czy potrafią lepiej słuchać? Pierwszy test pokazuje, ile wiesz na temat tych różnic. Dowiesz się nie tylko, czy oceniasz to słusznie, czy mylnie, ale także, co sądzą na ten temat naukowcy. Czy masz często uczucie, że jesteś nielubiana? Jeśli tak, powinnaś jak najszybciej coś na to zaradzić. Często zupełne błahostki utrudniają ci zdobycie sympatii, a będziesz mogła łatwo je usunąć. Kiedy po przyjęciu wracasz nocą do domu, czy masz uczucie, że był to udany wieczór, czy też myślisz, że znowu wszystko potoczyło się nie tak? Z testu dowiesz się, czy umiesz się właściwie zachować w towarzystwie. Większość zaleceń zawartych w dawnych poradnikach dobrego wychowania jest z pewnością już nieaktualna. Jednak trudno przejść przez życie całkowicie nie przestrzegając dobrych manier. To, co jest odpowiednie, zależy częściowo od miejsca, okazji i towarzystwa. Istnieją jednak regu- 138 ły, które zawsze obowiązują. Dlatego sprawdź jeszcze raz: Czy umiesz się zachować w towarzystwie? Często ktoś wydaje nam się na pierwszy rzut oka sympatyczny lub niesympatyczny. Zwykle możemy polegać na naszej znajomości natury ludzkiej i pierwsze wrażenie potwier- dza się także przy bliższej znajomości. Jednak niekiedy zauważamy później, że nasza wstępna ocena nieco się minęła ze stanem faktycznym. Polega to niekiedy na tym, że osobowość danego człowieka nie musi ujawniać się na pierwszy rzut oka. Sprawdź, czy łatwo dajesz się wprowadzić w błąd? 139 Rozmowa, słuchanie, zadawanie pytań Czy istnieją w tych sprawach różnice pomiędzy mężczyzną a kobietą? Zastanów się, co ci przychodzi do głowy, kiedy usłyszysz pytanie: Czy kobiety mówią inaczej niż mężczyźni? Pomyślisz sobie może, dlaczego właściwie miałyby istnieć we wszystkim różnice pomiędzy mężczyzną a kobietą? Albo może przypominasz sobie sytuacje, co do których wcale nie jesteś przekonana, że każdemu zdaniu, wymienionemu w rozmowie czy dyskusji pomiędzy mężczyzną a kobietą, można by przypisać autorstwo drugiego z partnerów? Być może zaobserwowałaś już u siebie czy u innych, że kobiety reagują w konkretnych sytuacjach zupełnie inaczej niż mężczyźni — i że te różnice rządzą się określonymi regułami. Amerykańscy i europejscy naukowcy zajęli się bliżej tą kwestią i odkryli podczas badań, że kobiety i mężczyźni rzeczywiście zachowują się całkowicie odmiennie, jeśli chodzi o rozmowę, słuchanie, zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi, czyli 0 komunikację międzyludzką. Poniżej znajdziesz 20 wypowiedzi na temat komunikacji męsko — damskiej. Niektóre z tych wypowiedzi są prawdziwe, inne nie. Sprawdź, co wiesz na temat sposobów komunikowania się kobiet i mężczyzn. Bez dłuższych rozważań zdecyduj się na „prawdę" lub „nieprawdę". „Rozwiązanie" 1 wyjaśnienia znajdziesz na kolejnej stronie. Z pewnością niektóre sytuacje wydadzą ci się znajome, niektóre może cię zdziwią. 1 Mężczyzn zawsze uważniej się słucha niż kobiet - nawet jeśli oboje mówią dokładnie to samo. pł Prawda. D Nieprawda. 2 Kobiety mają skłonności do odpowiadania na pytania, które wcale nie do nich są skierowane. H Prawda. D Nieprawda. 3 Kiedy słyszy się neutralne określenia, takie jak „słuchacz", „wyborca" czy „każdy", myśli się oczywiście o obu płciach. D Prawda. D Nieprawda. 4 Mężczyźni zwykle lepiej umieją słuchać. D Prawda. D Nieprawda. 140 5 W związku partnerskim mężczyźni częściej poruszają tematy, z których wywiązują się dłuższe rozmowy. D Prawda. D Nieprawda. Kobiety opowiadają częściej niż mężczyźni o osobistych i bardzo intymnych przeżyciach. D Prawda. D Nieprawda. Nauczyciele częściej chwalą dziewczynki niż chłopców. D Prawda. D Nieprawda. 8 Kobiety na ogół mówią więcej niż mężczyźni. D Prawda. D Nieprawda. 9 Kobiety są bardziej powściągliwe w dyskusji niż mężczyźni. Często w swoich wypowiedziach robią takie wtręty jak „To tylko moje zdanie" lub „Być może jesteście całkiem odmiennego zdania, ale..." „Wprawdzie nie znam się na tym tak dobrze, ale..." D Prawda. D Nieprawda. Podczas dyskusji mężczyźni często przerywają kobietom. Przedstawicielom tej samej płci nie wpadają tak często w słowo. D Prawda. D Nieprawda. l J Kobiety zwykle przyglądają się swoim rozmówcom dłużej i bardziej uważnie niż mężczyźni. D Prawda. D Nieprawda. 12 Podczas dyskusji i rozmów kobiety częściej się obrażają niż mężczyźni -i szybciej zaczynają płakać. D Prawda. D Nieprawda. i Mężczyźni stawiają swojej partnerce więcej pytań niż odwrotnie. D Prawda. D Nieprawda. ] 4 W szkole chłopcy są częściej krytykowani i otrzymują więcej nagan niż dziewczynki. D Prawda. D Nieprawda. 15 Kobiety plotkują więcej niż mężczyźni. D Prawda. D Nieprawda. l.(> Stwierdzenie „Kto krzyczy, temu brak rzeczowych argumentów", dotyczy w równym stopniu mężczyzn i kobiet. D Prawda. D Nieprawda. l Kobiety prowadzą rozmowę z większym ożywieniem niż mężczyźni. D Prawda. D Nieprawda. 18 Mężczyźni bardziej dokładnie uzasadniają swoje zdanie niż kobiety. D Prawda. D Nieprawda. 19 Mężczyźni bardziej niż kobiety starają się podtrzymać rozpoczętą rozmowę. D Prawda. D Nieprawda. Zwykle kobiety częściej się uśmiechają niż mężczyźni. D Prawda. D Nieprawda. 141 Podsumowanie 1. Prawda. Mężczyzn rzeczywiście uważniej się słucha niż kobiety. I to nie tylko tak się zachowują mężczyźni - także kobiety mniej zważają na to, co mówi inna kobieta, choćby nawet była ona najlepszym rozmówcą. Do dziś wiele osób nie może się uwolnić od przesądu, że to, co mają do powiedzenia mężczyźni, jest po prostu ważniejsze. 2. Nieprawda. Mężczyźni odpowiadają na pytania niezwykle chętnie. Daje im to przyjemne uczucie, że coś wiedzą. Często także mężczyźni wyskakują z odpowiedzią, mimo że wcale nie ich się pyta. Kobiety zwykle pozwalają „bezkarnie" na taką taktykę, ze względu na słynne kobiece onieśmielenie. 3. Nieprawda. Mimo że takie pojęcia, jak „wyborcy" czy „płatnicy podatków", teoretycznie obejmują kobiety, w rzeczywistości nie zawsze tak bywa. Można tego dowieść na pewnym przykładzie: Wyraz „polityk" -należy sądzić — automatycznie winien oznaczać także kobietę. Tylko dlaczego się pisze „...przybyli politycy ze swoimi żonami"? W tym przypadku nie ma się na myśli kobiet polityków, przecież nie mogłyby się one pojawić ze swymi żonami. Słuszniej by było określać jednoznacznie w każdym przypadku, kogo ma się na myśli. Można by było przecież mówić o „wyborczyniach", „płatniczkach podatków", a także o „kobie-tach-politykach" (choć trzeba przyznać, że brzmi to nie najlepiej). 4. Nieprawda. Kobiety lepiej potrafią słuchać. Ale nie tylko dlatego, że robią to chętnie - często nie pozostaje im nic innego, bo po prostu nie są dopuszczane do głosu. Uznanie umiejętności słuchania za cechę kobiecą ma poza tym długą tradycję „Niech kobieta milczy w kościele" - napisane jest w Biblii. 5. Prawda. Badania wykazały, że jeśli mężczyzna podsuwa partnerce jakiś temat, prawie zawsze wynika z tego rozmowa, ponieważ kobiety chętnie taki wątek podejmują. Jeśli to kobiety podsuwają temat, w dwóch przypadkach na trzy sprawa utyka na martwym punkcie. Nie dlatego, że tematy te są mało interesujące, ale dlatego, że mężczyźni po prostu ich nie podejmują. Kobiety poza tym poruszają w rozmowach znacznie więcej tematów — półtora rażą więcej niż ich partnerzy. 6. Prawda. Kobietom znacznie łatwiej jest otworzyć się przed innymi. Wielu psychologów przekonująco wyjaśnia istnienie tej pozytywnej skądinąd cechy. Silniejsi (albo ci, którzy się za takich uważają) nie mogą i nie chcą zwierzać się słabszym — w przeciwnym razie zachwiałby się piedestał, na którym się ustawiają. To dobrze, że kobiety nie mają takich problemów. 7. Nieprawda. Mimo że dziewczęta zwykle lepiej radzą sobie w szkole, mniej się 142 je chwali. Przede wszystkim za co innego niż chłopców. Dziewczętom zwykle mówi się na przykład: „Masz piękne pismo" albo: „To, co napisałaś, jest rzeczywiście przejrzyste", podczas gdy chłopcy otrzymują pochwały za fantastyczne pomysły lub mądre uwagi. 8. Nieprawda. Liczne badania obaliły z dawna zakorzeniony mit o gadatliwości kobiet. Mężczyźni są bardziej rozmowni i wielosłowni. Szczególnie wyraźnie pokazuje to test przeprowadzony niedawno w Stanach Zjednoczonych. Poproszono mężczyzn i kobiety, aby opisali konkretne obrazy. Kobietom potrzeba było na to przeciętnie około trzech minut, natomiast mężczyznom trzynastu. 9. Prawda. Językoznawcy wręcz mówią tu o istnieniu iście „kobiecego języka". Cechuje go częste używanie takich słów, jak „sądzę", „uważam" oraz wtrętów jak „ewentualnie", „być może", „moim zdaniem". Rzecz w tym, że nie traktuje się poważnie ludzi, którzy obwarowują swoje wypowiedzi takimi zastrzeżeniami. Uważa się ich - nie całkiem niesprawiedliwie — za chwiejnych i niezdecydowanych. 10. Prawda. Wchodzenie komuś w słowo jest typowo męską przywarą. Kobietom prawie to się nie zdarza. Jeśli nawet, to od razu dodają do tego wyjaśnienie, prośbę lub przeprosiny. Zdania takie, jak „Czy mogę coś dodać? lub „Przykro mi, że muszę przerwać", rzadko można usłyszeć od mężczyzny. Po prostu zabiera on głos, kiedy uważa, że ma coś do powiedzenia. 11. Prawda. Fakt, że kobiety uważniej niż mężczyźni przyglądają się swemu rozmówcy, ma wiele przyczyn. Słuchacz zwykle usilnie się wpatruje w twarz mówiącego -a kobiety są częściej słuchaczkami. Z drugiej strony kobiety umieją lepiej czytać z twarzy niż mężczyźni — być może dlatego, że miały dość czasu, by się w tym wprawić. 12. Prawda. Obraza czy płacz - to rzeczywiście zachowanie czysto kobiece. Należy tylko wyjaśnić, dlaczego tak się dzieje. Może mają więcej powodów do urazy, bo się z nimi rozmawia w obraźliwy bądź lekceważący sposób? A może kobiety się (jeszcze) nie nauczyły inaczej bronić? 13. Nieprawda. Kobiety stawiają znacznie więcej pytań swemu partnerowi niż on jej, nawet dwa i pół rażą więcej. Nie świadczy to jednak bynajmniej o wnikliwym zainteresowaniu tematem; około jednej trzeciej kobiecych pytań to nie są pytania merytoryczne tylko wtręty typu „Nieprawda", „Czy nie sądzisz?". Jest to także pewna metoda podtrzymywania rozmowy. 14. Prawda. Chłopcy są w szkole częściej karani niż dziewczęta. Nauczyciele na ogół bardziej ich mają na oku. 15. Nieprawda. Chociaż nie mówi się o wujkach plotkarzach, tylko o plotkarskich ciotkach, chociaż nie mówi się nigdy o „trajkotach", tylko o trajkotkach, w sprawie upodobania do plotek nie ma żadnej różnicy pomiędzy mężczyznami a kobietami. Nawet podczas konferencji - jak stwierdziły dwie austriackie badaczki - tylko jed- 143 na trzecią czasu poświęca się polityce, biznesowi czy nauce, a w dwóch trzecich pustej gadaninie. I bynajmniej nie dotyczy to tylko kobiet, to samo się dzieje w czysto męskim gronie. 16. Nieprawda. Faktu, że mężczyznę poniosło w dyskusji aż do krzyku, jeszcze długo nie będzie się traktowało tak samo, jak kiedy przydarzy się to kobiecie. Jego się usprawiedliwia: „On ma powody do wściekłości", podczas gdy kobieta „jest tak okropnie nierzeczowa". Także różnie się postrzega osoby nie zabierające głosu. Kobiety nic nie mówią, ponieważ „nie mają pojęcia" na dany temat, albo „nie mają odwagi, żeby otworzyć usta", milczenie mężczyzn zaś oznacza, że „oddają się rozważaniom". 17. Prawda. Kobiety przemawiają rękami i nogami, mają wyrazistą mimikę, często operują zmienną tonacją głosu -w ten sposób uzupełniają swoje słowa. Inaczej mężczyźni. Ci próbują ubarwić swoją historię bardziej wyszukanym słownictwem. 18. Nieprawda. Zwykle mężczyźni prawie nie uzasadniają swoich zamiarów, ale stwierdzają krótko i węzłowato, jak wszystko powinno się toczyć. Kobiety natomiast zwykle starają się dogodzić także innym, przekonać ich do swoich zamierzeń. Wyjaśniają także, dlaczego czegoś pragną. 19. Nieprawda. Kobiety są prawdziwymi czarodziejkami, jeśli chodzi o podtrzymywanie tematu. Stosują w tym celu całą paletę sposobów - zwykle całkiem nieświadomie: pochylają się ku rozmówcy, zachęcają go krótkimi przerywnikami w stylu „Ach tak!", „To takie interesujące!". 20. Prawda. Kobiety uśmiechają się częściej - nawet wtedy, kiedy nie są szczęśliwe czy rozbawione. Szczególnie wyraźna staje się różnica pomiędzy mężczyznami i kobietami, kiedy uśmiecha się do nich ktoś obcy: kobiety odwzajemniają uśmiech w 89% przypadków, mężczyźni tylko w 64%. Właściwie szkoda, dobrze by to wszystkim zrobiło. 144 Jak być nielubianą Często zupełne błahostki pozbawiają nas sympatii otoczenia. Drobnostki, których właściwie można łatwo unikać —jeHi się o nich wie. Zaproszenie na kolację, kilka słów pociechy od koleżanki czy krótki telefon: „Chciałam się tylko dowiedzieć, co u ciebie słychać" — to takie drobne gesty, które darzą przyjemnym uczuciem — uczuciem, że jest się kimś lubianym. Sympatii, która każdego cieszy, czułości, której każdy potrzebuje, nie można jednak zamówić, trzeba je wypielęgnować samemu. Tym, którzy się o to choć trochę nie starają, grozi nieuświadomione przez nich niebezpieczeństwo, że nie będzie się ich lubić. Na podstawie naszego testu zorientujesz się, czy idziesz prosto w rym kierunku. l Czy chwalisz się czasem swymi niezwykle wpływowymi znajomymi i ciągle zapełnionym terminarzem? Tak. D Nie. D 2 Czy wciąż udzielasz innym życzliwych dobrych rad i wyświadczasz uprzejmości, o które nikt cię nie prosi? Tak. D Nie. D 3 Czy często postanawiasz, że dotrzymasz obietnicy i w końcu zadzwonisz do starych przyjaciół - i odsuwasz to w nieskończoność? Tak. D Nie. D 4 Czy udajesz, że nie słyszysz wołania w o pomoc znajomych, bo nie masz głowy, by zajmować się nieszczęściami innych? Tak. D Nie. D % Czy często w ostatniej chwili odwołujesz spotkanie, bo nagle ci odeszła na to ochota albo masz coś lepszego do roboty? Tak. D Nie. D 6 Czy próbujesz skierować każdą rozmowę na swój ulubiony temat, za pomocą takich i podobnych zwrotów: „Co do mnie to...", „Właśnie przyszło mi do głowy" czy „Co to ja chciałam wam jeszcze opowiedzieć"? Tak. D Nie. D 145 7 Czy dajesz się chętnie zapraszać, ale nie znajdujesz - z braku czasu czy innych powodów - okazji, aby się zrewanżować? Tak. D Nie. D 8 Czy w dyskusjach opowiadasz się za silniejszymi, aby się nie narazić osobom wpływowym - nawet jeśli właściwie myślisz zupełnie co innego? Tak. D Nie. D 9 Czy na przyjęciach zawsze się starasz znaleźć w centrum zainteresowania, wygłaszasz wielkie mowy i nie dajesz innym dojść do głosu? Tak. D Nie. D Ii) Czy wiercisz dziury w brzuchu znajomym, aby dowiedzieć się - pod przysięgą milczenia - nowinek, które potem przekazujesz dalej? Tak. D Nie. D Przyznaj z ręką na sercu: czy musiałaś odpowiedzieć twierdząco na pięć lub więcej pytań? Niebezpiecznie dobrze opanowałaś sztukę zrażania do siebie ludzi. Czas włączyć hamulec. 146 Jak zachowujesz się na przyjęciach? Zakreśl przy odpowiednim pytaniu, co zrobiłabyś w danej sytuacji. Dowiesz się, czy jesteś królową towarzystwa, czy nudziarą. l Wszyscy przychodzą z prezentami. Tylko ty zapomniałaś o okazji. A Wyjaśniasz, że w imieniu gospodarza przeznaczysz pewną sumę na cele dobroczynne. B Na najbliższej stacji benzynowej kupujesz szybko wino musujące. C W zamieszaniu nikt tego nie zauważa. D Zawsze można znaleźć jakiś sklepik, by coś kupić. 2 Czwarta rano. Nafllrtowałaś się do syta. Myślisz sobie: A Dokąd teraz pójdziemy? B Pamiętaj o AIDS! C Lepiej zostawię mój samochód. B Po takiej długiej nocy następnego ranka wszystko widać na mojej ,1" twarzy. i,. 3 Wchodzisz samotnie do lokalu i A ...rozdajesz powitalne całusy. B ...szukasz znanej twarzy. C ...denerwujesz się, że tyle osób jest w kreacjach znanych projektantów. B ...obawiasz się, że kłęby dymu - papierosowego podrażnia ci oczy. 4 Niemuzykalny facet gra fatalnie, alr za to uparcie, na fortepianie. **i A Pytasz przyjaźnie, czy mógłby ? nastawić płytę. ** B Towarzyszysz mu pełnym głosem. C Wciągasz go w rozmowę o Mozarcie, aby wreszcie skończył. B Tłumisz ziewanie. 3 Partner zabawia się w gronie przyjaciół i nie zwraca na ciebie uwagi. A Chciałabyś się zapaść pod ziemię. B Robisz mu przy wszystkich scenę. C Zaczynasz rozmowę na temat skoków w bok, aby odwrócić od niego uwagę. B Organizujesz spontanicznie poloneza, aby nikt tego nie zauważył. 147 Ii Punktem kulminacyjnym przyjęcia urodzinowego jest ogromny tort. Myślisz: A Okropność, dziecięcy tort na trzydzieste urodziny! B Na co ona jeszcze czeka — zabieramy się do jedzenia! C Okropne! Zawsze są kobiety, które muszą być w centrum zainteresowania. D O jak chytrze! Postawiła sobie dwie świeczki mniej! 7 Przed przyjęciem jeszcze ostatnie spojrzenie w lustro. Myślisz A Wolę siebie bez makijażu. B Z takim wyglądem na pewno dziś wieczorem odniosę sukces. C Jak mogłam sobie kupić taką krótką sukienkę?! D Nikt nie zauważy, jak seksownie wyglądam. o Przyjaciel zaprasza cię nagle tuż przed zakończeniem pracy na przyjęcie. A Zastanawiasz się przez chwilę, czy jesteś odpowiednio ubrana. B Pytasz, dlaczego nie zadzwonił wcześniej. C Wolisz iść na wernisaż. D Przyprowadzasz pięciu miłych kolegów. Obiekt twoich cichych westchnień zwrócił uwagę na twoją najlepszą przyjaciółkę. A Kierujesz ciągle rozmowę na jej stałego partnera. B Wspaniałomyślnie ustępujesz pola. C Podejmujesz temat, na który ona nie ma nic do powiedzenia. D Inicjujesz zawody w piciu tequili. 148 Podsumowanie Jak działasz na innych? Wstaw wyniki do tabeli i policz łączną liczbę punktów. 0-14 punktów Albo przeżywasz właśnie głęboki kryzys, albo z natury jesteś kimś, kto potrafi zepsuć każdą zabawę. Nie ma się co dziwić, że nieraz pierwsze zaproszenie do jakiegoś towarzystwa bywa zarazem ostatnim. Ciągle udaje ci się bowiem zepsuć dobry nastrój swoim przykrym zachowaniem, czy to złośliwie obgadując innych, czy to krytykując wspaniałe przyjęcie, czy też robiąc swemu partnerowi okropną scenę z powodu zupełnie niewinnych flircików na zebraniu towarzyskim. Jeśli nie chcesz zanudzić się przed telewizorem w domu, powinnaś się zmienić i to jak najszybciej. Naucz się myśleć pozytywnie. Rozluźnij się, zdobądź się na nieco obiektywizmu w ocenie sytuacji. Wkrótce zostaniesz mile widzianym gościem. 18-27 punktów •• A teraz mówiąc całkiem poważnie: jak często przez ostatnie pół roku gdzieś cię zapraszano? Z pewnością nie tak często, jak byś sobie tego życzyła. A przecież chętnie chodzisz na przyjęcia - ale pozostajesz raczej w cieniu. Jesteś cichą obser-watorką, która chętnie się przygląda, jednak za żadną cenę nie chciałaby ściągać na siebie uwagi. Być może kiedyś miałaś niedobre doświadczenia, gdy próbowałaś się przełamać. Może atrakcyjny nieznajomy spojrzał na ciebie niechętnie, gdy po długich wahaniach próbowałaś nawiązać rozmowę? Coś takiego może zdarzyć się każdemu. Daj sobie jeszcze jedną szansę, spróbuj się przezwyciężyć. Zapomnij o postanowieniu, by pić przez cały wieczór tylko wodę mineralną. Wtedy będą cię zapraszać nie tylko dlatego, że jesteś świetną słuchaczką dla osób brylujących w towarzystwie lub idealną statystką na przyjęciach. 28-39 punktów Serdeczne gratulacje: jesteś wspaniałą partnerką do rozmowy. Nie ma tematu, którego byś nie podjęła, czy pytania, na które byś nie chciała odpowiedzieć. Wiele osób umie to docenić: jesteś chętnie zapraszana na kolacje z przyjaciółmi. Na wielu gościach robisz trwałe wrażenie. Sprawiasz wrażenie osoby samodzielnie myślącej, przekonanej o własnej wartości i interesującej — niekiedy jednak nieco przeintelektuali-zowanej. Dlatego ciągle zdarza się, że ze swoim upodobaniem do rozmów na wysokim poziomie psujesz pogodny nastrój innym. Należy docenić żywość twego umysłu, ale nie musisz koło północy wciągać swego partnera w dyskusję polityczną czy na temat partnerstwa. Poddaj się od czasu do czasu nastrojowi zabawy. Częściej działaj pod wpływem impulsu, nie kieruj się tylko rozumem. Zobaczysz, że nikomu jeszcze nie zaszkodziła zabawa i lekki rausz. 40-54 punkty Nie ma wątpliwości, jesteś gwarantem dobrego nastroju. Tam gdzie się pojawiasz, zawsze coś się dzieje. Nie znasz lęków przed ludźmi - bez oporów mieszasz się z tłumem, nawet jeśli na przyjęciu nie znajdujesz żadnej znajomej twarzy. Flirtujesz na zabój i tańczyłaś już kiedyś późną porą na stole - ale także czasem grasz na nosie gospodyni. Ona bowiem nie zawsze uznaje za zabawne, gdy dzięki swemu nieodpartemu wdziękowi zuchwale zawłaszczasz sobie jej przyjęcie i serca wielu gości... Niekiedy po prostu nie zauważasz, kiedy przekraczasz granice. Ponieważ lubisz być w centrum zainteresowania, uważana jesteś za duszę towarzystwa -ale niekiedy wydajesz się także nieco ekscentryczna. Spuść nieco z tonu! 150 Czy umiesz się właściwie zachować w towarzystwie? Czy twoje maniery są odpowiednie? Z poniższego testu zorientujesz się co obowiązuje w wielkim świecie. Zakreśl jedną z odpowiedzi — na następnej stronie dowiesz się, czy przestrzegasz zasad dobrego wychowania. 1 Uroczystość jubileuszowa -jak się ubierasz? A w małą czarną B w dyskretną, elegancką suknię T. modnymi dodatkami C w fantazyjną kolorową sukienkę, ostatni krzyk mody. 2 Obiad w dobrej restauracji - jak zwracasz się do kelnerki? A „proszę" z dyskretnym ruchem ręką B „panienko" C „hallo" i skinięcie ręką. 5 Idziesz na kolację z mężczyzną -kto składa zamówienie? A On zwykle zamawia w moim imieniu. B Każdy zamawia dla siebie. C Zawsze zamawiam dla mojego partnera. 4 Jak adresujesz list? A Pan Jan Kowalski z żoną B Pani Halina Kowalska i pan Jan Kowalski C Kowalscy 5 Kto pomaga kobiecie nałożyć płaszcz przy opuszczaniu ' lokalu? A Może to zrobić szatniarz. B W każdym przypadku pomaga- partner. '' C Nowoczesna kobieta sama się ubiera. & 6 Spotykasz znajomych w restauracji -jak ich pozdrawiasz? A Macham do nich i wołam „cześć". B Kiwam im przyjaźnie głową. C Podchodzę i zaczynam z nimi rozmowę. 7 Jak się zachowujesz, kiedy do kogoś dzwonisz? A Przedstawiam się i pytam, kto mówi. B Najpierw pytam, kto mówi. C Przedstawiam się i proszę do telefonu osobę, z którą chcę rozmawiać. 151 S Jeśli się pośredniczy w zawieraniu znajomości w życiu prywatnym, kogo komu się przedstawia? A Mężczyznę przedstawia się kobiecie, osobę młodszą starszej. B Osobę na niższym stanowisku komuś stojącemu wyżej w hierarchii. C Nie ma tu żadnych reguł. 9 Jak wręczasz kwiaty? A w folii celofanowej B zawinięte w papier C bez papieru — wyrzucam go 10 Czy to rzeczywiście męski przywilej próbowania wina przed rozlaniem w kieliszki? A Nie, od niedawna już nie. B Tak, zawsze tak było. C To nie ma nic wspólnego z dobrym wychowaniem. 11 W modzie są telefony komórkowe - gdzie wolno z nich korzystać? A Zwykle nie w miejscach publicznych — to niewłaściwe. B Tylko tam, gdzie nie przeszkadzają innym w odpoczynku czy rozmowie. C Wszędzie — nic w tym złego. Odkładać serwetkę, ale gdzie? A Luźno zwiniętą obok talerza. B Starannie złożoną obok talerza. C Byle gdzie. 13 Jak przekazujesz prezent podczas wielkiego przyjęcia, na przykład na weselu? A Przynoszę ze sobą. B Wysyłam wcześniej. C Wysyłam później. l Do lokalu wchodzi para - kto idzie pierwszy? A Kobieta może wejść przed mężczyzną. B Mężczyzna koniecznie przed kobietą. C To jest i było zawsze wszystko jedno. l Jak zjadasz bułeczki do dania głównego? A Odrywam małe kawałki i jem je palcami. B Kroję i jem nożem i widelcem. C Biorę do ręki i odgryzam kawałek. lii Kto otwiera drzwi do samochodu przed wsiadaniem? A Zawsze mężczyzna kobiecie. B Kierowca pasażerowi. C Każdy sobie sam otwiera. Czy można jadać pewne potrawy palcami? A Jeśli palcami jest łatwiej. B Tak, na przykład szparagi. C Tylko karczochy i skorupiaki lub małże. 182 18 Kiedy podaje się rękę? A Kiedy zawiera się znajomość. B Nigdy, wystarczy miły ukłon. C Zawsze kiedy dochodzi do spotkania. } Musisz nazajutrz wstać wcześnie rano - jak opuszczasz towarzystwo? A Kiwam przyjaźnie głową do wszystkich. B Cicho usprawiedliwiam się przed sąsiadami, nie przeszkadzając w rozmowie ogólnej. C Odchodzę bez słowa. 20 Ile powinno się dawać napiwku? A Przy dobrej obsłudze pomiędzy 5 a 10%. B W każdym przypadku pomiędzy 5 a 10%. C Aby wydawać się hojnym, można dać czasem do 30%. Czy masz dobre maniery? .<*»* Przenieś odpowiedzi do tabeli i policz punkty. Ocenę znajdziesz poniżej. Możesz sprawdzić, która twoja odpowiedź była trafna, a która nie. Najwyższą liczbą punktów - 4 -oznaczono odpowiedź zgodną z zasadami dobrego wychowania, z nowoczesną etykietą; 2 do 3 punktów otrzymujesz za odpowiedzi zgodne ze starą szkolą; O lub l punkt oznaczają odpowiedzi, które nie odpowiadają zasadom dobrego wychowania. C l l 15S 84 do 581 Niewątpliwie idziesz z duchem czasu. Masz znakomicie opanowane najnowsze reguły etykiety. Odrzuciłaś przestarzałe normy zachowania, jesteś nowoczesna. Nie trzymasz się krępujących kobietę lub nadmiernie formalnych manier, nawet jeśli wbijano ci je do głowy we wczesnym dzieciństwie. W najlepszym towarzystwie zachowujesz się jak osoba wyzwolona i pewna siebie — i to jest zupełnie w porządku. Dlaczego właściwie nie zamówić sobie samej posiłku czy nie spróbować wina? W końcu kobieta nie jest tylko ozdób-ką mężczyzny. Wiesz, jak się należy zachowywać. Niemal nigdy nie razisz swoim postępowaniem. Nawet jeśli reguły nieco się rozluźniły, dobrze jest pokazać dobre ma- niery, choć się ich już obecnie nie wymaga. Zwłaszcza że w kręgach konserwatywnych wciąż obowiązują zasady starej szkoły. Mimo to zrezygnuj od czasu do czasu z takich czy innych formalności, aby nie sprawiać wrażenia sztywnej czy staromodnej. Do 19 punktów Fantazyjna sukienka na oficjalną uroczystość, jedzenie pizzy ręką, list zaadresowany „Kowalscy" — a dlaczego nie? Jesteś przecież typem niekonwencjonalnym, działasz spontanicznie i nie utrudniasz sobie życia sztywnymi zasadami. Nie patrzysz na to wszystko tak surowo. Może być tak - ale musisz zawsze zważać na to, w jakim towarzystwie się znajdujesz. W kręgu przyjaciół i w knajpce można odłożyć na bok dobre maniery, ale przy oficjalnych okazjach raczej nie. 184 Czy dajesz się nabierać? Jak szybko potrafisz przejrzeć innych, czy znasz się na ludziach? W tym rozdziale dowiesz się, czy właściwie oceniasz swoje otoczenie. Poznajesz kogoś i od razu darzysz go sympatią lub odruchowo odczuwasz niechęć. Bardzo szybko poddajemy się uprzedzeniom. Od naszej znajomości natury ludzkiej zależy, czy sobie z nimi radzimy. Osoby, które potrafią trafnie ocenić innych, rzadziej doznają zawodu, mają więcej sukcesów w pracy i miłości. Wstrzymaj się jednak z przedwczesnym osądem: dopiero gdy kogoś lepiej poznałaś, możesz wyrobić sobie na jego temat własne zdanie! Tutaj możesz sprawdzić, jak dobrze znasz się na ludziach. Zakreśl właściwą dla siebie odpowiedź A lub odpowiedź B. l Siedzisz w lokalu i chcesz coś zamówić. Twój towarzysz nie może się zdecydować. Myślisz: A No proszę, ten facet jest prawdziwym smakoszem. B Prawdopodobnie nigdy nie potrafi podjąć decyzji. 2: Po miłym wieczorze z nowym znajomym on mówi na pożegnanie, że do ciebie zadzwoni. A potem nie daje znaku życia. Wyciągasz z tego wniosek: A Nie jest mną wcale zainteresowany, powinnam o nim jak najszybciej zapomnieć. W końcu są także inni mężczyźni. B Zgubił mój numer telefonu, powinnam więc do niego zadzwonić. 3 Siedzisz w samolocie pomiędzy mężczyzną a kobietą. Z którym z nich wolisz mieć wspólną poręcz? A Z kobietą — między nami kobietami będzie nam łatwiej. B Z mężczyzną — na pewno potrafi zachować się uprzejmie. I Ze 100 kobiet o prawidłowej masie ciała prawdopodobnie uważa same siebie za zbyt grube: A 15% B 50% S Niezwykle przystojny mężczyzna stoi z obojętną miną w lokalu przy ladzie barku. Jest to dla ciebie oznaka: A zadzierania nosa — wie, że kobiety na niego lecą. B skrywanej nieśmiałości — obawia się, że ktoś mógłby podejść do niego zbyt blisko. 156 6 Jeden mężczyzna soli potrawy, zanim ich spróbuje, inny dopiero potem. Kim mogłabyś łatwiej manipulować? A solącym później B solącym wcześniej Mężczyzna i kobieta siedzą w poczekalni od dziesięciu minut. Zaczynają rozmawiać. Kto nawiązał rozmowę? A On — ponieważ uważa milczenie za uciążliwe. B Ona — ponieważ stało się dla niej jasne, że on się na to nie odważy. 8 Nie jesteś całkiem pewna, czy twój partner podczas rozmowy nie blaguje. Kiedy spogląda ci głębiej w oczy? A Kiedy kłamie. B Kiedy mówi prawdę. 9 W przytulnym barku zagadujesz mężczyznę, który później z tobą miło rozmawia. Jednak jego ruchy i gesty są zniechęcające. Uważasz, że: A nie można wierzyć jego słowom. Ciało mówi przecież więcej niż słowa. B Można mu wierzyć. Być może jest tylko trochę nieśmiały. 156 Podsumowanie W tabeli możesz przeczytać, ile punktów otrzymujesz za każdą odpowiedź. Policz łączną liczbę punktów i sprawdź, do jakiego gatunku należysz. 4-8punktćw f 15-191 Jesteś zbyt łatwowierna, widzisz tylko to, co chcesz zobaczyć. Dlatego ciągle przeżywasz rozczarowania. Zalecenie: zmień wreszcie obiekt swego zainteresowania - zamiast przyglądać się ciągle sobie, przyglądaj się dokładniej innym. Inaczej nie pozwolisz nikomu ukazać, kim naprawdę jest. 8-14|MBkttw Masz skłonności do katalogowania ludzi. Wierzysz swojemu pierwszemu wrażeniu. Jednak niekiedy możesz się pomylić. Zalecenie: zostań widzem. Wyobraź sobie, że jesteś w kinie i film dopiero się zaczął. Niech aktorzy ci pokażą, co potrafią. Nie zawiodłaś się dotąd na innych. Masz dar obserwacji i empatii. Słaby punkt: wszystkim przypisujesz tylko najlepsze intencje. To się wprost rzuca w oczy. Możesz polegać na swojej znajomości natury ludzkiej. Najpierw odczekujesz, potem oceniasz innych w sposób wrażliwy, krytyczny i pewny. Nikomu nie dasz się oszukać, czy to będzie przygodny rozmówca, czy partner nowego romansu. 157 MOCNE l SŁABE STRONY Najpierw ogólnie: Jak sterujesz swoim życiem? Czy należysz do ludzi, którzy planują dokładnie swoje życie od początku do końca, od szkoły, kierunku wykształcenia, pierwszej pracy przez zawarcie — lub nie — małżeństwa, posiadanie — lub nie — dzieci, aż do końca swej kariery zawodowej, po działalność na emeryturze, do tych, którzy dokładnie wiedzą, kiedy na co przypada odpowiednia pora? Czy też zdajesz się na przypadek, pozwalasz się unosić życiu, podejmujesz decyzje spontanicznie i bez dłuższego namysłu, pod naciskiem sytuacji? Obie te postawy (jeśli występują w nieco złagodzonej formie) mają swoje wady i zalety. Pierwsza psychoza-bawa w tym rozdziale pokaże ci w nieco zabawny sposób, jak traktujesz swoje życie i dlaczego tak postępujesz. Otrzymasz także zalecenia, co ewentualnie mogłabyś zmienić. Głowa czy serce? Rozsądek czy uczucie? Jeden z tych dwóch czynników odgrywa zwykle decydującą rolę przy po- dejmowaniu decyzji. Może się jednak zdarzyć, że przy doborze partnera kierujemy się uczuciem, natomiast w pozostałych sferach życia zachowujemy zimną krew bądź też odwrotnie. Jak to jest w twoim przypadku? Nikt nie ma tylko słabych czy tylko mocnych stron. Genialny matematyk może na przykład źle sobie układać stosunki z ludźmi, utalentowana malarka może mieć trudności z wypełnieniem zeznania podatkowego. Jakie umiejętności dominują w twoim przypadku? Czy wiesz właściwie, co w tobie tkwi? Umiejętności społeczne, techniczne, artystyczne, planistyczne? Jak to jest z twoją spontanicznością, kreatywnością, dążeniem do celu i konsekwencją? Wszystkiego tego możesz dowiedzieć się z naszego obszernego testu psychologicznego. Zdolność koncentracji odgrywa ważną rolę w już w szkole podstawowej. Tylko gdy przykładamy się do tego, co robimy, czy to w pracy zawodowej, czy w życiu prywatnym, uzyskujemy dobre 158 wyniki. Czy potrafisz się skoncentro-,p ...omawiasz z przyjaciółką, partnerem czy rodziną. 174 20 Czy często zawierasz nowe znajomości? O D (^a) Tak, chętnie poznajesz nowych ludzi. • A b) Nie, chętnie zawarłabyś nowe znajomości, ale masz ku temu niewiele okazji. • c) Nie, raczej wolisz być sama. OB d) Nie, masz zaufanie raczej do stałego kręgu znajomych. 2-1 Twój krąg znajomych... O D (a))Składa się z wielu osób. Niektórych jednak znasz tylko powierzchownie. • O b) Jest mały, ale masz ze swoimi przyjaciółmi najściślejsze kontakty. 2J. Skąd znasz swoich znajomych i przyjaciół? • a) Z pracy. ' ' • • b) Z sąsiedztwa. « O D (C)N Z kręgów pozazawodowych, jak np. sport, teatr i koncerty, kawiarnie) knajpki, lokale taneczne, dalsze kształcenie itd. OB d) Przez rodzinę, krewnych i znajomych. -<<•••• O e) Przez innych przyjaciół. 23 Czy często przyjaciele i przyjaciółki proszą cię o radę? O (ay Tak. • b) Nie. • Wyobraźmy sobie, że nawaliła ci opona w samochodzie. Jak się zachowujesz? '* 9 a) Sama zmieniasz koło. OD b) Zatrzymujesz innego kierowcę i prosisz go o pomoc. • c) Wzywasz pomoc drogową. • d) Pozostawiasz stojący samochód i dzwonisz do warsztatu. A e) Najpierw idziesz do kawiarni, być może tam przyjdzie ci do głowy jakiś pomysł. O f) Dzwonisz do przyjaciela i prosisz go o pomoc. Zaproponowano ci nową atrakcyjną prace, która pociągałaby za sobą konieczność przeprowadzki. Jaka jest twoja pierwsza myśl? • A a) Nie jesteś specjalnie zachwycona, ponieważ wolałabyś pozostać w zna- ^--^Jomym otoczeniu. Prosisz o czas do namysłu. • A \b) Przyjmujesz, prosisz jednak o dłuższy czas zwłoki, aby załatwić wszyst- ^^ — kie sprawy, takie jak przeprowadzka, przemeldowanie itd. 175 c) Jesteś zachwycona, nowa praca i nowe doświadczenia bardzo cię pociągają- D d) Najchętniej od razu zaczęłabyś nową pracę, przeprowadzkę załatwisz później. O e) Nie ma się co zastanawiać, przyjmujesz nową pracę i cieszysz się już z góry na to, że poznasz wiele nowych osób. 26 Wyobraźmy sobie, że kupiłaś nowy regał, który musisz sama złożyć zgodnie z instrukcją. Jak postępujesz? • D a) Wypakowujesz wszystko i budujesz na wyczucie. • • (B) Starannie studiujesz instrukcję i postępujesz zgodnie z nią krok za ~~~ krokiem. O c) Prosisz o pomoc przyjaciół lub partnera. d) Natychmiast przychodzą ci do głowy zmiany, które wprowadzasz od ręki. D e) Nigdy nie kupiłabyś takiego regału. Jak najchętniej spędzasz wieczór? ^Malujesz, majsterkujesz lub grasz na jakimś instrumencie bądź słu-^- chasz muzyki. b) Spędzasz miły wieczór w domu, z książką lub przed telewizorem, l c) Zapraszasz do siebie znajomych. d) Sama wychodzisz do miasta. e) Wychodzisz z partnerem. f) Wychodzisz z przyjaciółmi lub na przyjęcie. g) Dzwonisz do znajomych i przyjaciół, h) Zajmujesz się rodziną. • A Ol OD O Ol • o 28 Jeśli nie brać pod uwagę wykonywanego zawodu, najbardziej chciałabyś pracować jako... O O • O O O o D a) przedszkolanka b) doradca małżeński c) programistka d) sprzedawczyni e) projektantka wnętrz lub architekt wnętrz f) grafik lub projektant wzornictwa przemysłowego g) fryzjerka lub kosmetyczka h) dziennikarka i) gospodyni domowa i matka C])\ asystentka medyczna lub technik stomatologiczny 176 O • k) asystentka lekarza O 1) laborantka chemiczna 29 Jaki rodzaj mężczyzny podoba ci się najbardziej? OD a) czarujący, przedsiębiorczy, chętny do zabaw playboy b) ekstrawagancki, artysta, który wie, czego chce • • (_cp godny zaufania domator • d) introwertyczny, intelektualny naukowiec — przyrodnik 50 Gdybyś sobie mogła wybrać: wolisz pracować samodzielni* czy w zespole? 9 a) samodzielnie O (§y w zespole n .*••:. 51 Co bardziej ci odpowiada? • (ap stałe godziny pracy ".?• *"'<'» •?;., D b) zmienne godziny pracy : , , •'•';•• >• t 32 Czy jesteś członkiem jakiegoś związku? O a) Tak, aktywnym. Ł . • Cb> Tak, biernym. :•**,?>/! c) Nie, nie jesteś w danej chwili członkiem żadnego związku. D d) Nigdy nie byłaś w żadnym związku i nie przystąpisz do żadnego. 33 Ubranie, jakie nosisz, jest... • A a) raczej porządne i solidne b) raczej bardziej wyszukane i modne D c) możliwie fantazyjne 34 Czy nosisz biżuterię? • A jł) Nigdy albo rzadko. O • (b)) Czasami, wtedy tylko dyskretną, nie rzucającą się w oczy biżuterię. D c) Możliwie modną, i to wyraźnie rzucającą się w oczy. 35 Malujesz się... 9 A a) nigdy O •' b) rzadko, i to raczej bardzo dyskretnie O C^b dość często, ale dyskretnie D d) możliwie często i mocno 177 36 twoja fryzura... • A a). Nosisz ją już od dawna, pasuje do twojego typu osobowości. O • (Ja) Zmieniasz ją dość często, w zależności od sytuacji. G c) Zmieniasz ją często, ponieważ lubisz urozmaicenie. 5 Idziesz do kawiarni. Jak się zwykle zachowujesz? a) Od razu przywołujesz obsługę. A f b) Czekasz, aż "obsługa przyjdzie do ciebie. 3«i Czekasz na przystanku autobusowym. Co robisz? • a) Spoglądasz przed siebie i rozmyślasz. • A b) Rozglądasz się, jednak raczej unikasz kontaktu wzrokowego z innymi. • • (c}) Czytasz (np. rozkład jazdy, plakaty, gazetę, książkę). OD d) Wdajesz się w rozmowę z innymi czekającymi. Jesteś czymś zajęta, a właśnie dzwoni telefon. D (ji)) Natychmiast podchodzisz i podnosisz słuchawkę. • A b) Pozwalasz, aby dzwonił trzy razy, zanim podniesiesz. c) Kończysz pracę, a telefon niech sobie dzwoni. 40 Listy, które otrzymujesz... D Ca),--!Natychmiast otwierasz. • b) Otwierasz o konkretnej porze. A c) Zostawiasz niekiedy nie otwarte przez pewien czas. 41 Zatrzymujesz samochód przy czerwonym świetle. Jak się zachowujesz? a) Wpatrujesz się w sygnalizację i ruszasz już przy pomarańczowym świetle. ( b), Obserwujesz sygnalizację i ruszasz przy zielonym świetle. D c) Podczas oczekiwania sprawdzasz fryzurę i makijaż. OD d) Zaglądasz do samochodów obok ciebie i zaczynasz mały flirt. • • A e) Nastawiasz radio lub zmieniasz kasetę w magnetofonie. l Zakupy robisz... • a) według przygotowanej listy, szybko i celowo; D b) bez listy, kupujesz, co ci się akurat podoba; • A c) z listą lub bez niej, w każdym razie jednak przedtem dokładnie zastanowiłaś się, co i dlaczego chcesz kupić. 178 '*, Po zrobieniu zakupów musisz czekać przy kasie. Jak się zachowujesz? ^ D a) Stajesz w kolejce t zaczynasz rozmowę z innymi czekającymi. "BA (6^) Stajesz w kolejce i wykorzystujesz czas, by sobie obliczyć dla własnej orientacji, ile masz zapłacić za wybrane towary. w • A c) Stajesz w kolejce i zastanawiasz się, co będziesz później robiła. O d) Prosisz osoby przed tobą, aby cię przepuściły. * e) Próbujesz przepchnąć się niepostrzeżenie. "owe, skomplikowane urządzenie techniczne najlepiej rozumiesz, gdy... * • ą) Sama się zapoznasz z instrukcją obsługi i urządzeniem. O •! (\>p Zasady korzystania z niego wyjaśni ci sprzedawca lub ktoś z przyjaciół. Co to jest tranzystor? = ? ; ^ a) radio .'<:' v- >j"i •• $• * (ty) elektroniczny element składowy .i '. : c) kabel przełączeniowy w magnetowidzie :' ' • •; ^ d) zgodne z normą (europejską) wyjście do słuchawek w magnetofonfc kasetowym •M': Które z wymienionych narzędzi byłoby ci potrzebne do wymiany opony? j) śrubokręt * (T>h klucz krzyżowy c) obcęgi ^ d) młotek w jakim kierunku kręci się kółko E, kiedy kółko A jest poruszane zgodnie ze strzałką? * łl -zgodnie z ruchem wskazówek zegara (U) •^ b) odwrotnie niż wskazówki zegara (O) 179 48 Które urządzenie nie pasuje do pozostałych? a) magnetofon A b) magnetowid c) magnetofon kasetowy i adapter Na to i kolejne pytanie można udzielić kilku odpowiedzi: 49 Czy dokształcasz się w dalszym ciągu (np. czytając, pracując, uczęszczając na kurs)? O a) Tak, w dziedzinie języków obcych/retoryki. b) Tak, w dziedzinie muzyki/malarstwa/rysunku. • c) Tak, w dziedzinie majsterkowania/prac ręcznych. • d) Tak, w dziedzinie programowania danych/księgowości. • e) Tak, w dziedzinie fotografii. • f) Tak, w dziedzinach sprawności fizycznej/kulturystyki/joggingu/jazdy , -^na rowerze. O g)yTak, w grach w piłkę (takich jak piłka ręczna, siatkówka, tenis itp.) A h) Nie. 50 Czy już kiedyś... a) zamówiłaś dla siebie osobisty papier listowy? b) napisałaś wiersz czy opowiadanie? • c) sama uruchomiłaś nowe urządzenie techniczne (np. pralkę czy magne- towid) zgodnie z instrukcją? O d) występowałaś w imieniu rady klasowej/szkoły/rady zakładowej? .e) namalowałaś obraz czy rysunek? O f) opiekowałaś się grupą dzieci lub młodzieży? O g) występowałaś w teatrze amatorskim? • h) zmontowałaś regał? • i) podłączyłaś lampkę elektryczną? O j) zorganizowałaś przyjęcie/uroczystość? 0 k) naprawiłaś rower? 1) sama urządziłaś pokój lub mieszkanie? • m) zmieniałaś koło w samochodzie? O n) wspólnie z innymi matkami opiekowałaś się dziećmi? o) grałaś na jakimś instrumencie? 9 p) zreperowałaś jakiś sprzęt gospodarczy? 180 Przy kolejnych dziesięciu pytaniach znów bez głębszego namyshl zakreśl jeden z dwóch obrazków - ten, który twoim zdaniem stanowi trafniejszą odpowiedź. 51 Która strzałka sygnalizuje zgodnie z twoim wyczuciem szybszy ruch? 52 Który ł dwóch przedstawionych mchów wydaj* ci się bardziej konsekwentny? A a r b :< 53 Co wydaje ci się bardziej niebezpieczne, spadająca skata czy waląca się ściana? A b 181 54 Która figura wyraża wiece] rozmachu? 55 Musisz zdecydować się na znak firmowy. Który symbol wybierasz? 56 Przy wejściu na camping stoi jeden z tych dwóch znaków. Na którym campingu zatrzymałabyś się chętniej? CAMPING CAMPING TT 182 57 Chcesz się umówić ze znajomym. Która godzina bardzie] ci odpowiada? A b 58 Co chętniej pijesz, aby odzyskać energię, kawę czy herbatę? 59 Który grzebień byś sobie kupiła? AVS; b 60 Jak przechowujesz biżuterię, na stojaczku czy w zamkniętej kasetce? 183 Odpowiadając napytania, zakreśliłaś różne znaczki. Wypisz teraz na osobnej kartce papieru liczbę danych symboli. Wiesz teraz, ile masz O, •, , D , •, , A, A, Uwaga: Znaczki A, się nie liczą. Każdy znak oznacza konkretną umiejętność. Umieść liczbę punktów w tabeli po prawej stronie: O Towarzyskość .................x J .t?.................... punktów • Zdolności techniczne .............../}{*................. punktów Zdolności artystyczne...............:4................. punktów D Spontaniczność..................V.V.................. punktów • Rozwaga.......................... pamięci? Kiedy słuchamy 20% Kiedy widzimy 30% Kiedy słuchamy i widzimy 50% Kiedy słuchamy, widzimy i robimy 90% Czy istnieje pamięć fotograficzna? „Pamięć fotograficzna" to umiejętność tak dokładnego wywołania obrazu w wyobraźni, że można odnaleźć wszystkie jego szczegóły. Wobec tego ktoś o pamięci fotograficznej powinien potrafić, przez chwilę przyjrzawszy się tabeli z kilkudziesięcioma liczbami, „odczytać" te liczby z pamięci - ponieważ ta tabela ukazuje mu się w wyobraźni. Fachowcy mówią, że nie jest to możliwe. Oczywiście istnieją różne stopnie zdolności do przechowywania obrazów w pamięci. Jednak umiejętność ta jest raczej uzależniona od zainteresowania niż od talentu. Szachista na przykład bez trudności zapamiętuje ustawienie figur. Traktuje szachownicę i figury jako całość. Osoba nie grająca w szachy musiałaby zapamiętać pozycję poszczególnych figur, co stanowiłoby niemały wysiłek. Niekiedy uważa się, że dzieci dysponują rodzajem pamięci fotograficznej. To prawda, że dzieci zwykle łatwiej zapamiętują obrazy niż dorośli. 202 Które obrazki pamiętasz? Wynika to przede wszystkim z faktu, że mowa dziecka nie jest jeszcze całkowicie rozwinięta. Myślą one tylko obrazami i dlatego mają zwykle żywszą wyobraźnię. Czy można ćwiczyć pamięć? Naukowcy, którzy badali ten problem na podstawie wielu doświadczeń, twierdzą, że nie można wytrenować pamięci. Jeśli ktoś sądzi, że ogólnie poprawia swoją pamięć, jeśli codziennie uczy się wiersza lub serii liczb, pracuje na darmo. Pamięć nie jest mięśniem. Istnieją pewne „chwyty", które ułatwiają zapamiętywanie. Należy do nich na przykład rymowanie. Niemieckie dzieci uczą się w szkole rymowanki: „Drei, drei, drei bei Issos Keilerei" (Trzy, trzy, trzy, bijatyka pod Issos). Dzięki niej łatwiej zapamiętują datę bitwy Aleksandra Wielkiego z Persami pod Issos. 203 Ale i tak mogłaś zapomnieć, co się wtedy właściwie zdarzyło. Nie byłoby w tym nic dziwnego. Łatwiej się zapamiętuje takie rymy niż powód, dla którego się ich nauczyliśmy. Podobnie jest ze skojarzenaimi stanowiącymi „bryki" dla pamięci, zwłaszcza jeśli są zupełnie fantastyczne. Fakt, że znajomy ma taki sam numer domu jak twój dzień urodzin, tak wesprze twoją pamięć, że łatwo już tego adresu nie zapomnisz. Przy nazwisku Rzeźniczak jest zrozumiałe, że pomyślimy o rzeźniku. Kiedy będziemy sobie przypominać to nazwisko, przed oczami będziemy mieć prawdopodobnie obraz sklepu mięsnego. Można jednak sobie wyobrazić, że będziemy się zastanawiać, czy to nazwisko nie brzmi przypadkiem Rzeźnik czy Mięsowicz. Im bardziej skomplikowany jest mechanizm skojarzeń, tym trudniej jest prześledzić związany z nim proces myślowy. -m* Jakie to były słowa?