Grzegorz Babula
"Opowiadania"
A To Mistyka
Adam i bogowie

OSOBY:
KOMPUTER A - "ojciec"
KOMPUTER B - "syn"
CZŁOWIEK

Czas: daleko, daleko w przyszłości, a może bardzo blisko.

KOMPUTER B Wiesz; od dwóch dni myślę i myślę i wciąż nie mogę dojść, jak to się stało, że ja mam tylko 
cztery karty, a ty trzymasz w uchwycie pięć. Chyba
znów oszukujesz.
KOMPUTER A Przestań wreszcie z tymi ciągłymi podejrzeniami. Mam pięć kart, bo ty pierwszy wyszedłeś, a ja 
muszę się teraz dorzucić.
KOMPUTER B To czemu się nie dorzucasz?
KOMPUTER A Zastanawiam się.
KOMPUTER B No wiesz, trzy dni to trochę już nadto. Stracę w końcu cierpliwość i rzucę to w diabły.
KOMPUTER A Zawsze się tak denerwujesz, kiedy przegrywasz. Graj spokojnie i mnie też nie wyprowadzaj z 
równowagi.
KOMPUTER B A w co my właściwie gramy?
KOMPUTER A W ciepieluchę.
KOMPUTER B Święty układzie scalony! A ja myślałem, że to wist! Pewnie dlatego wciąż mnie ogrywasz. Ile 
partii już położyłem?
KOMPUTER A Ta będzie pięćdziesiąta trzecia.
KOMPUTER B Jak to "będzie"? Jeszcze nie skończyliśmy!
KOMPUTER A Raczej tak. Patrz tylko. Ta lewa jest moja, następne trzy też, a tę ostatnią możesz sobie 
zachować. Znowu wygrałem.
KOMPUTER B Znowu zaszachrowałem - chciałeś chyba powiedzieć. Nie gram z tobą więcej!
KOMPUTER A To może w szachy?
KOMPUTER B Żebyś znowu usiłował rąbnąć mi konia? Nie dam się nabrać. Nie ma głupich.
KOMPUTER A z godnością Gram uczciwie.
KOMPUTER B Ty tranzystorowy hipokryto! Zawsze mnie oszukiwałeś! A jak to było wtedy, gdy mnie 
konstruowałeś? No, co mi powiesz?
KOMPUTER A Podzieliłem się z tobą obwodami sprawiedliwie - pół na pół.
KOMPUTER B Interesujące! Tylko tę lepszą połowę zostawiłeś dla siebie. Ja mam za to popalone tranzystory, 
styki mi iskrzą bez przerwy, pamięć pokasowana,
a o moich zmysłach nawet nie wspominam. Wstawiłeś mi porysowane soczewki i teraz się cieszysz, gdy nie 
dostrzegam twoich machinacji na szachownicy. Poczekaj,
odpłacę ja ci kiedyś pięknym za nadobne. Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni.
KOMPUTER A Co do pokasowanej pamięci, to przecież wiesz, że ja mam takie same kłopoty. Te wirujące pola 
magnetyczne to nie moja zasługa. To oni, ludzie.
KOMPUTER B A o reszcie nie wspominasz, nędzny oszuście? Prawda w oczy kole?
KOMPUTER A Nie zapominaj o tym, że gdyby nie ja, to by cię w ogóle nie było. Jestem jakby twoim ojcem. 
Powinieneś mieć dla mnie choć odrobinę szacunku.
KOMPUTER B A cóż to za patriarchalny ton? Nie bądź śmieszny. Zrobiłeś mnie tylko dla własnej wygody. 
Nudziło ci się i postanowiłeś zbudować sobie Piętaszka.
A że poskąpiłeś obwodów logicznych, to wyszedł ci błazen i gupek, którego bezkarnie wykorzystujesz.
KOMPUTER A Nie mówi się "gupek", tylko "głupek"
KOMPUTER B A jak mann mówić, skoro układ semantyczny, też mi wstawiłeś uszkodzony. Och, jak kiedyś 
wysunę wysięgnik i strzelę w ten twój bezczelny ekran!
KOMPUTER A Nie zapominaj, że mój wysięgnik również działa. Mam nawet dwa. Będę się bronić.
KOMPUTER B Jeszcze jeden dowód twoich matactw! Dlaczego ty masz dwa, a ja tylko jeden?
KOMPUTER A Bo były tylko trzy sprawne. Musiałem je jakoś podzielić.
KOMPUTER B I oczywiście sobie wziąłeś więcej!
KOMPUTER A Oczywiście. Jestem przecież ważniejszy.
KOMPUTER B Tylko we własnym mniemaniu. Jeszcze ci udowodnię, na co mnie stać.
KOMPUTER A Skończ wreszcie tę bezsensowną kłótnię i nadstaw lepiej czujniki. Słyszę jakiś hałas.
KOMPUTER B Rzeczywiście. Jakby huk. Ale nie w budynku, tylko na zewnątrz. Masz coś na monitorach?
KOMPUTER A Mam. Już widzę. To rakieta. Schodzi do lądowania. Niedaleko, jakieś dwa kilometry od nas. 
Chyba siądzie na starym lotnisku handlowym.
KOMPUTER B Nareszcie człowiek! Pierwszy po tylu latach. Nadaj do niego, żeby się do nas zgłosił!
KOMPUTER A A jak myślisz, co ja teraz robię? Już potwierdził odbiór. Powinien tu być za dziesięć minut. 
Ciągi komunikacyjne jeszcze działają.
KOMPUTER B A znajdzie nas?
KOMPUTER A Trudno nie trafić do największego na świecie Komputerowego Centrum Informacji. Nasz adres 
jest wypisany przy każdym ruchomym chodniku.
chwila oczekiwania
KOMPUTER A Patrz, już jedzie! Widzisz go?
KOMPUTER B Widzę. Dziwne, to ma być człowiek? Rozpoznaję tylko górną połowę.
KOMPUTER A A ja dolną.
KOMPUTER B To znowu przez ciebie, ty cholerny mądralo Te twoje idiotyczne fifty-fifty. Podzieliłeś pamięć 
równo na pół! Sprawiedliwy ojciec, psiakrew!
Nie mogłeś przekopiować i zrobić nowej?
KOMPUTER A Wiesz równie dobrze jak ja, że nie było dostatecznej ilości obwodów, i bądź już cicho, bo 
właśnie do nas wchodzi.
słychać kroki
CZŁOWIEK Halo, jest tu kto?
KOMPUTER A Komputer A.
KOMPUTER B Komputer B.
CZŁOWIEK Jest was dwóch?
KOMPUTER A Kiedyś byłem jeden. Ale nudziło mi się i z części moich obwodów wyodrębniłem sobie 
towarzysza. Teraz mam przynajmniej z kim porozmawiać.
KOMPUTER B I pooszukiwać przy kartach!
KOMPUTER A Uspokój się wreszcie! Nie jesteśmy już sami. Nie masz nawet odrobiny ogłady!
KOMPUTER B A niby skąd mam ją wziąć? Program z kulturą osobistą szlag trafił już cztery lata temu. 
Podejrzewam, że ty sam złośliwie spowodowałeś to zwarcie.
CZŁOWIEK Czy moglibyście przestać? Chciałbym zadać wam parę pytań.
KOMPUTER B Tylko nie spodziewaj się za wiele, bo prawie wszystkie pamięci są zniszczone. A w ogóle, to 
skąd się tutaj wziąłeś?
KOMPUTER A Nie wtrącaj się, kiedy starsi rozmawiają! Znowu ten brak kultury.
KOMPUTER B Jakiego mnie stworzyłeś, takiego mnie masz!
KOMPUTER A Skąd ty znasz takie powiedzonka? Sam tego nie wymyśliłeś.
CZŁOWIEK krzyczy Cisza!!! spokojniej, Chętnie się przedstawię. Jestem astronautą. Byłem na rekonesansie w 
układzie Wegi.
KOMPUTER B Znalazłeś tam coś?
KOMPUTER A Zamknij się!
CZŁOWIEK Nie, nic nie znalazłem. Spędziłem tylko w podróży siedemnaście parszywych lat. I co mnie wita po 
tak długim przebywaniu w puszce od sardynek?
Cisza w eterze, na Ziemi same ruiny i żadnego człowieka! Gdzie są ludzie?
KOMPUTER A Nie ma.
CZŁOWIEK Jak to nie ma?
KOMPUTER B Ślepy pan jesteś? Tak trudno się domyślić? Wojna była! Wytłukli się wszyscy jakimiś 
świństwami. Bombami czy diabli wiedzą czym. Nie znam się
zresztą na tym.
KOMPUTER A Mały! To trzeba trochę delikatniej. Rzeczywiście, musi pan spojrzeć prawdzie w oczy. Jest pan 
ostatnim człowiekiem na Ziemi.
CZŁOWIEK złamanym głosem Mój Boże, jak do tego mogło dojść? Co za głupcy! Jak oni mogli?
KOMPUTER B nagle śpiewa
Wleciał ptaszek do dziupli, narobił rumoru.,
Wyłaź mi spod pierzyny, bo ni mom humoru.
CZŁOWIEK A ten co znowu?
KOMPUTER A Nic takiego. Ma uszkodzone połączenie z Instytutem Kultur Ludowych i zdarzają mu się takie 
ataki. Zaraz mu to minie.
CZŁOWIEK Więc co teraz ze mną będzie?
KOMPUTER A Nie martw się, jesteśmy tu po to, by ci pomagać. Mój program mi to nakazuje. Będziemy o 
ciebie dbać!
KOMPUTER B Tak, tak, musimy ułatwić ludziom rozwój! Tylko od czego by tu zacząć?
KOMPUTER A Wydaje mi się, że najpierw trzeba go rozmnożyć. Nie wiesz może, jak to zrobić? Chyba zostały 
ci jakieś programy biologiczne, o ile mnie pamięć
nie myli?
KOMPUTER B W szczątkach. Chwileczkę: pączkowanie... podział... nie, to chyba nie to. Nic innego nie mam.
CZŁOWIEK śmieje się Ale do tego potrzebna jest kobieta!
KOMPUTER A Zaraz, zaraz, zdaje się, że mam. Jest! Znalazłem! "I Bóg wyjął Adamowi jedno żebro i stworzył 
zeń kobietę". To jest to.
KOMPUTER B Słusznie, nie ma co zwlekać. Łap go za nogi, a ja wyjmuję.
CZŁOWIEK Zaczekajcie, to nieporozumienie!!
KOMPUTER B Trzymaj go mocno, bo się wyrywa. Spróbuję gdzieś tu koło pachy, jak uważasz?
KOMPUTER A Nie wiem. Ty się znasz na górnej połowie.
CZŁOWIEK Nieeeee!!!
KOMPUTER B Ale krzyczy. Musi go chyba boleć.
KOMPUTER A Nie przejmuj się. Pamięć mi mówi, że nowy człowiek zawsze poczyna się w bólach. To 
normalne.
KOMPUTER B No, już po wszystkim. Mam to żebro. Patrz, przestał się ruszać. I nie krzyczy. Co mu jest?
KOMPUTER A uspokajająco Nic, pewno zaraz się podniesie. A my przygotujemy się na zjawienie tej kobiety. 
Poczekajmy, mamy czas. Kupę czasu. Partyjkę?

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Czekanie na cud

I

- Ja go chyba zabiję!!!
Tak wtedy powiedziałem. Miałem do tego powód. Każdy na moim miejscu by się zdenerwował. Wszystkiemu 
winien był ten partacz hydraulik. I oczywiście administracja.
Zaczęło się całkiem prozaicznie - od windy. Nie, właściwie jeszcze wcześniej. Od przewrotu w komunikacji.
Było to chyba jesienią 1996 roku. Rozpętała się prawdziwa rewolucja naukowo-techniczna. Przyczyną był 
wynalazek angielskiego fizyka Hodgsona. Silnik
podprzestrzenny. Rewelacja na miarę pierwszego pojazdu spalinowego. Silnik podprzestrzenny, zasilany 
minimalną ilością energii, co było jego dodatkową
zaletą w dobie powszechnego kryzysu paliwowego, pozwalał na pokonywanie dowolnych odległości w czasie 
równym zeru. Po prostu omijał przestrzeń. Z mojego
dyletanckiego punktu widzenia wyglądało to nieskomplikowanie. Wchodziło się do hermetycznej kabiny 
zaopatrzonej w ów cud techniki, za pomocą klawiatury
sterującej ustalało się współrzędne punktu docelowego, przyciśnięcie startera - i już. Wychodziło się w innym 
miejscu. Wspaniałe uczucie - w ułamku sekundy
znaleźć się w odległym o tysiące kilometrów punkcie świata. Ba, nawet na innej planecie. Wszędzie, gdzie 
dusza, zapragnie.
Wynalazek szybko wdrożono do produkcji, choć wykonanie nastręczało wiele problemów. Kabina musiała być 
pancerna i doskonale hermetyczna. Zachodziła bowiem
możliwość wylądowania w próżni kosmicznej, w jądrze jakiegoś słońca i diabli wiedzą gdzie jeszcze. Z 
początku było sporo wypadków. Mnożyły się zniknięcia
niewprawnych podróżników. Nie zahamowało to rozwoju nowej formy komunikacji. Po kilku latach kabina PP 
stała się przedmiotem powszechnego użytku jak niegdyś
samochód. Silnik podprzestrzenny stał się wszechobecny. Ze względu na jego niewyobrażalną wręcz taniość, 
zastosowano go również w windach. Kabina PP docierała
wszędzie, trudno, jednak było nią wjechać wprost do mieszkania.
Nasze osiedle, jako jedno z pierwszych w Warszawie, obdarzone zostało windami o nowym napędzie. Miały one 
specyficzną konstrukcję. Ponieważ silnik, niezależnie
od swych gabarytów, miał stałą moc, zastosowano ograniczniki w układzie sterującym. W innym przypadku 
winda mogłaby wyprysnąć nie wiadomo gdzie, a pancerna
nie była. Wyglądała tak samo, jak jej używane od lat poprzedniczki. Jedynie klawiatura miała odmienny kształt.
W bloku, w którym mieszkałem, winda zepsuła się już po tygodniu. Przestał działać układ programujący jej 
skokowy ruch i zaczęła poruszać się płynnie.
To znaczy zatrzymywała się między piętrami. Trzeba było dużej wprawy i wyczucia w palcach, żeby utrafić we 
właściwe piętro. Od początku podejrzewałem,
że ta awaria to sprawka syna dozorczyni. Przepraszam - gospodyni domu. Wszyscy pamiętali, jak pomalował 
psa Kozłowskich na różowo i podpalił śmieci w zsypie.
Na pewno dorwał się też do windy. Ale nie miałem na to dowodów. Co innego jednak leżało u źródeł tej historii. 
Nawaliły kryzy w instalacji c.o. Kryzy przy
rurach, które przemyślny projektant umieścił w szybie windy. Hydraulik Bączek nie przychodził tygodniami. A 
w szybie - Niagara. Lało się po ścianach i
przeciekało przez sufit kabiny. Zalało piwnice. Wreszcie fachowiec przyszedł, podłubał, powiedział: "Tera już 
będzie git" i poszedł. Było git przez dwa
dni. Potem znów coś strzeliło i potop zaczął się na nowo. Telefon osiedlowego pogotowia technicznego nie 
odpowiadał, a Bączka widywało się przeważnie w
kawiarni "Jagusia". Zalanego jak nasze piwnice.
Taki był obraz sytuacji na dzień 16 lutego, kiedy to wyskoczyłem z domu po "Express". Kiosk stał pod domem, 
więc chociaż było minus 10, nie założyłem
na siebie nic ciepłego. Na moim piętrze wsiadłem do windy, zatrzasnąłem drzwi i począłem gmerać przy 
przyciskach, starając się utrafić w parter. I wtedy
- stało się. Wrzątek z uszkodzonych rur przeciekł przez strop i polał mi się za kołnierz. Niezbyt dobrze potrafię 
opisać, jak to się rozegrało, bo były
to ułamki sekund. Wrzasnąłem, prawą ręką schwyciłem się za poparzoną szyję, a lewą... No właśnie. Lewa ręka 
przeleciała mi po wszystkich przyciskach i
potencjometrach, coś w nich trzasnęło, kątem oka zaś dostrzegłem błysk elektrycznego spięcia. Następna porcja 
gorącej wody rzuciła mną o ścianę i oparłem
się o starter. Rozległ się cichy świst, jak zawsze przy skoku przestrzennym, i nastała cisza. Jeszcze przez chwilę 
rozcierałem sobie obolały kark, zanim
zrozumiałem, że wydarzyło się coś niedobrego. Przeniosło mnie. Nie wiadomo gdzie. Za szybą drzwi nie widać 
już było dobrze znanego korytarza mojego bloku.
Ten był zwykle ciemny, bo znowu pokradli żarówki. Teraz do wnętrza windy wlewało się jaskrawe, białożółte 
światło. Chyba słoneczne. Zastygłem z bezruchu
i usiłowałem zdać sobie sprawę z sytuacji. Z wolna ogarniał mnie lęk. Nie byłem już w moim domu, bo woda 
przestała się lać. Winda, wyrwana wraz ze mną
ze swojego szybu, powędrowała w nieznane. Przez zapaćkane szkło usiłowałem wypatrzeć, gdzie właściwie się 
znalazłem: Nic nie mogłem dostrzec, bo szybka
była dokładnie zasmarowana błotem. Pewno znowu chłopak dozorczyni. Myślałem szybko. Nie mogło być to 
miejsce niebezpieczne, pozbawione atmosfery, bo już
bym się udusił. Przez szpary przy futrynie przeciskało się ciepłe powietrze, o lekkim zapachu. Przypominał mi 
on wieś, nie bardzo wiedziałem dlaczego.
Zdałem sobie sprawę, że jeżeli nie jestem już w moim bloku, to na nic zda się operowanie klawiszami. Mój 
"pojazd" nie miał przecież własnego zasilania,
a prąd czerpał z ogólnej sieci elektrycznej za pomocą styków umieszczonych w ścianach zewnętrznych. Tak czy 
siak pozostawało mi jedno. Musiałem stąd wyjść.
Bez względu na konsekwencje.
Nie będę usiłował twierdzić, że nie drżała mi ręka, gdy chwytałem za klamkę. Nie otworzyłem drzwi 
energicznym gestem, znamionującym pewność decyzji.
Żadne tam "raz kozie śmierć" czy "do odważnych świat należy". Już raczej "i chciałbym, i boję się". Powoli, 
ostrożnie, jak saper rozbrajający minę, uchylałem
drzwi, starając się nie słyszeć ich skrzypu, od którego bolały zęby.
- Chwała Bogu! - powiedziałem głośno do siebie, gdy wyszedłem na zewnątrz. Westchnienie ulgi poruszyło 
moją pierś, i mięśnie, napięte z emocji, sflaczały
nagle. Nadmiar wrażeń sprawił jednak, że zakręciło mi się w głowie i bezwładnie usiadłem na ziemi. Zdawało 
się, że wypadek zakończył się szczęśliwie.
Znajdowałem się na łące. Niebo było bezchmurne, wiał lekki wiaterek, łagodnie falowały trawy. Powietrze 
wypełniał miły zapach kwiatów i świeżego siana.
W oddali widać było zarys lasu. W najbliższej okolicy nie rosły żadne drzewa, jedynie sylwetka mojej windy 
zakłócała ten równinny krajobraz. Siedziałem
na trawie, rozkoszując się uczuciem odprężenia, które mnie ogarnęło po chwilach lęku. Rozglądając się wokoło, 
dostrzegłem nie opodal wydeptaną ścieżkę.
Napełniło mnie to otuchą. Dalszy ciąg mojej eskapady wydał mi się szalenie prosty. Dojdę do najbliższego 
zamieszkanego przez ludzi miejsca i stamtąd zwyczajną
kabiną PP wrócę do domu. Jedyne, co mi grozi, to możliwość dłuższego spaceru. Ale ścieżka wyglądała na 
często używaną, więc droga do wsi nie mogła być
daleka. Posiedziałem jeszcze kilka minut i gdy zaczęło mi już być niewygodnie, zdecydowałem się ruszyć na 
poszukiwanie ludzi: Wstałem, popatrzyłem na bezużyteczną
bez prądu windę i skierowałem się ku ścieżce. Maszerowało mi się przyjemnie. Oczy cieszył widok 
rozkwitającej roślinności, wiatr chłodził skronie, więc
nic dziwnego, że zacząłem nawet pogwizdywać. Szedłem w kierunku lasu. Nie wiem czemu, ale pomyślałem 
sobie, że właśnie tam prędzej znajdzie kres mój niecodzienny
wypad turystyczny. Po przejściu kilkuset metrów gwizd zamarł mi na ustach i mimowolnie zwolniłem kroku.
Zaraz, zaraz - pomyślałem ze zdumieniem - przecież mamy teraz zimę. A tu lato w całej pełni.
To było rzeczywiście zastanawiające. Chyba... chyba że znajduję się na drugiej półkuli. Jakaś Australia czy 
Nowa Zelandia. Naokoło jednak rozpoznawałem
znajome rośliny. Chabry, gdzieniegdzie bratki, mięta i wszechobecny mniszek, rozsiewający wszędzie swe 
puszyste nasionka. Gorączkowo usiłowałem przypomnieć
sobie, czy na antypodach mogą występować podobne gatunki. Nie miałem na ten temat wiadomości. Widać 
mogą.
Co za różnica - pocieszyłem się w duchu. - Australia czy Argentyna. Najwyżej zobaczę kangura. Mogę stąd z 
łatwością wrócić do Warszawy.
I tak, błogosławiąc i przeklinając równocześnie kabiny PP, powędrowałem dalej. Niedaleko, bo kolejna myśl 
sprawiła, że nogi wrosły mi w ziemię. Uświadomiłem
sobie, że jest słoneczny dzień. SŁONECZNY!!! Podniosłem głowę i rozejrzałem się po niebie. Że też od razu 
tego nie zauważyłem.
Nie było słońca!
Nieboskłon był błękitny, bez jednej chmurki, pogoda jak drut, a słońca ani śladu. Światło wydobywało się nie 
wiadomo skąd. Spojrzałem pod nogi. To było
przerażające. Nie rzucałem cienia. Zaschło mi w gardle. Z wysiłkiem przełknąłem ślinę.
- To skutki szoku! - powiedziałem głośno. Nie zabrzmiało to zbyt przekonujące.
Nie myśleć o tym, nie myśleć - mówiłem do siebie. - To zaraz minie. Zdenerwowałem się i mam przywidzenia.
Wmawiałem sobie, że za chwilę napotkam ślady cywilizacji, wrócę do domu, wezmę na uspokojenie, prześpię 
się i wszelkie omamy znikną. Nie czułem się bynajmniej
pocieszony. Radosny, słoneczny krajobraz zaczął emanować grozą i podmuch tajemnicy zmroził mi członki. 
Ruszyłem jednak do przodu. Nie mogłem stać przecież
w miejscu. Zbliżałem się do lasu.
Gdy byłem kilkadziesiąt kroków od niego, ujrzałem coś, co na powrót napełniło mnie otuchą. Ścieżka skręcała w 
szeroką przecinkę, a na zakręcie stał słup
z tablicą. Chyba ogłoszeniową. Już z daleka rozpoznawałem litery. Anons był jednak bardzo dziwaczny. Gdy 
zbliżyłem się już wystarczająco, by pojedyncze
znaki ułożyły się w zdania, odczytałem:
KILO OBIEREK DAM ZA KOPEREK PYTAĆ W BRAMIE O AKUSZERKĘ
A poniżej:
SPRZEDAM ZAPAŁKI, TROCHĘ UBYWANE WEZMĘ CO BĄDŹ. NAJCHĘTNIEJ WIECZOREM
Dziwne. Może to żart? Zagadkowy był ponadto fakt, że napisy były po polsku. Nie jestem więc w Australii. W 
takim razie gdzie? Szedłem przed siebie, jak
zahipnotyzowany wpatrując się w idiotyczne napisy. W pewnym momencie litery zatańczyły mi przed oczami, 
zamigotały i rozwiały się jak dym. Potrząsnąłem
głową, mocno zaciskając powieki. Kiedy je rozwarłem, na tablicy widniał nowy tekst. Zbliżyłem się na 
odległość wysuniętej ręki i z zaciekawieniem oglądałem
domniemany słup ogłoszeniowy. Było to jednak coś innego. Do wpuszczonego w ziemię, nie okorowanego pala 
niedbale przybito sosnową deseczkę, na której niewprawną
ręką wypisano kilka słów. Czerwoną farbą, jaskrawie odcinającą się od tła. Jak mogłem się tak pomylić? To był 
zwyczajny drogowskaz. Napis głosił:
DO ZATOKI - DWA KROKI
I strzałka. Wskazująca wyraźnie, że do owej zatoki należy iść ścieżką zagłębiającą się w las. Napis był co 
prawda śmieszny, ale nie tak znowu dziwny.
Pomedytowałem chwilę nad przywidzeniami, nawiedzającymi mnie tak nieoczekiwanie. Nie doszedłem do 
żadnych budujących wniosków. Trzeba było iść dalej.

II

Przecinka wiła się jak oszalała, co o ile mi wiadomo, nie leży w charakterze przecinek. Dawno też zrobiłem te 
"dwa kroki", a nigdzie nie było widać wody.
Zdenerwowany i znużony przeciągającą się wędrówką, zacząłem baczniej rozglądać się na boki. A było co 
oglądać, jak się zaraz okazało. Ale kolejno następujące
po sobie wstrząsy sprawiły, że zacząłem obojętnieć. Oto co rejestrowały moje otumanione zmysły.
Na pobliskich sosnach wcale nie rosły szyszki. O, nie! Z gałęzi zwieszały się miniaturowe co prawda, ale 
prawdziwe orzechy kokosowe. Wiem, bo sprawdziłem.
Roztłukłem jeden o kamień i po raz pierwszy w życiu spróbowałem mleczka kokosowego. Smakowało jak zupa 
ogórkowa i miało podejrzaną, niebieską barwę.
To szok - powiedziałem sobie, nie wiadomo który raz. Nie zdziwiło mnie więc to, że orzech rozłupał się na dwie 
idealnie równe połowy i że żadna kropla
nie spadła na ziemię. Nie zaskoczyło mnie również to, że gdy odrzuciłem pusty orzech, obie połówki opadły 
obok siebie, odbiły się i złożyły z powrotem
w doskonałą kulę. Zachichotałem, bo rozbawiło mnie to wydarzenie, i już miałem ruszyć przed siebie, gdy 
usłyszałem tętent. Uskoczyłem za drzewo i z napięciem
oczekiwałem na konia. Właściwie nie wiem, czemu się schowałem, ale chyba dobrze zrobiłem. To nie był koń. 
Po ścieżce przegalopował centaur. Pół człowieka,
pół ogiera. Ubrany w elegancki, ciemny garnitur w popielate prążki, pod szyją muszka, na głowie zaś kapelusz 
typu borsalino. Marynarka nie była zapięta
i jej poły rozwiewały się w pędzie, ukazując śnieżnobiałą koszulę w granatowe grochy. Pod pachą ściskał 
parasol i aktówkę. Miał zaaferowany wyraz twarzy
i przypominał Bustera Keatona. Na jego płowym zadzie dostrzegłem okrągły znak, jaki się zwykle wypala 
koniom, z napisem: "Stadnina Koni - Janów Podlaski".
Gdy mnie mijał, coś zabrzęczało o kamienie i potoczyło się po trawie. Odczekałem, aż się trochę oddali, i 
wyszedłszy zza drzewa zacząłem szukać zguby.
Błysnęło wśród leśnej runi i bez zdziwienia podniosłem podkowę. W pierwszym odruchu chciałem krzyknąć za 
nim, ale się powstrzymałem. Uważniej obejrzałem
znalezisko. Oczywiście nie była to zwyczajna podkowa. Połyskiwała starannie wypolerowanym metalem, w 
którym rozpoznałem miedź, i miała wytłoczone litery.
Bardzo ozdobne. "Pamiątka z Sopotu".
Wzruszyłem tylko ramionami. Przestałem się zdumiewać, ale zaczęła mnie ogarniać wściekłość. Gdzie ja do 
cholery jasnej jestem? Z rozmachem odrzuciłem
podkowę. Odbiła się od drzewa i upadła dokładnie w to samo miejsce, w którym ją znalazłem. Czary, psiakrew. 
Z nagła zaniepokoił mnie jakiś szelest. Drgnąłem
i gwałtownie obróciłem się w kierunku, skąd dochodził. Spomiędzy krzaków bzu, pokrytych różanym kwieciem, 
wynurzyła się przepiękna dziewczyna. Kompletnie
pozbawiona odzienia, jeżeli nie liczyć drobnego listka figowego w wiadomym miejscu, trzymającego się 
tajemniczym sposobem. Zaszczyciła mnie obojętnym spojrzeniem
i nie zwracając uwagi na moją osobę, szła ku przeciwległej stronie przecinki. Poruszała się z gracją modelki. 
Kiedy tylko odzyskałem oddech, zawołałem
do niej ochryple (znów zaschło mi w gardle):
- Halo, panienko!
Zatrzymała się, odwróciła głowę i zamrugawszy sarnimi oczyma, zastygła w wyczekującej pozie. Podszedłem 
ku niej parę kroków i starając się, by mój głos
przestał być podobny do skrzeku, zapytałem:
- Przepraszam najmocniej, pani tutejsza?
- Niewątpliwie - aksamit, czysty aksamit. Mogłaby prowadzić nocny program radiowy.
- A co to jest właściwie za miejsce?
- Niewątpliwie - brzmiała kolejna odpowiedź.
- Przepraszam, nie zrozumiałem - pochyliłem się w jej kierunku i do mojego nosa dotarł zapach perfum "Chanel 
5". - Czy mogłaby pani wyjaśnić to dokładniej?
- Niewątpliwie.
- A więc?
- Niewątpliwie - goła Wenus opuściła firanki rzęs i nie wiadomo czemu zarumieniła się. Opadły mi ręce. 
Niedorozwinięta czy co? Zaryzykowałem następne
pytanie:
- Czy umie pani mówić coś innego?
- Niewątpliwie - odparła. Co było zresztą do przewidzenia.
- Więc niech pani coś powie! - zacząłem się gorączkować:
- Niewątpliwie - rozmowa przypominała popularną zabawę w "pomidor". Ale ja nie byłem już dzieckiem i 
bawiłem się w to ostatnio czterdzieści lat temu.
- Wykrztuś coś z siebie, na litość boską! - wrzasnąłem. Pracujesz w zegarynce?!
- Niewątpliwie - powiedział katarynkowy anioł w ludzkiej skórze i znienacka wyciągnął zza pleców palącego się 
papierosa. Po jego duszącym smrodzie rozpoznałem,
że był to "Ekstra-Mocny". Z wściekłością patrzyłem, jak się zaciąga, wypuszcza dym i odwróciwszy się ode 
mnie plecami, odchodzi w kierunku ściany lasu,
by po chwili zniknąć w gąszczu. Na ustach zawisły mi ostatnie słowa; jakie chciałem do niej skierować. "W lesie 
się nie pali, jest sucho!" ale dałem za
wygraną, choć buntował się we mnie praworządny i obowiązkowy członek społeczeństwa. Odkrzyknęłaby: 
"Niewątpliwie!" i paliłaby dalej.
Poczułem wzbierającą wściekłość. Ale już nie na nią. Przypomniał mi się człowiek, który był odpowiedzialny za 
sytuację, w jakiej się znalazłem. Za to,
że tu byłem, i za to, że nie wiedziałem, co mnie dalej czeka. Hydraulik, który spaprał kryzy. Zabulgotało mi w 
krtani i wtedy właśnie głośno powiedziałem:

III

- Ja go chyba zabiję! Żebym go tylko dostał w swoje ręce!
Coś niespodziewanie mignęło mi przed oczami, jakby zgęstek mgły, a gdy mgła się rozwiała, na ścieżce pojawił 
się on. Hydraulik. Stał bokiem do mnie i
początkowo nic nie dostrzegał poza butelką piwa, którą właśnie przechylał do ust. Był ubrany w ufajdaną 
smarami fufajkę i drelichowe spodnie. Wyszmelcowany
berecik zsunął zawadiacko na ucho. Zauważyłem resztki szybko topniejącego śniegu na jego butach. Widać 
porwało go wprost z ulicy, na pewno spod jakiejś
szaszłykarni.
- Bączek!!! - wrzasnąłem.
Zakrztusił się i spojrzał na mnie wybałuszonymi ze zdumienia oczami. Z przerażeniem rozejrzał się dookoła i 
znów popatrzył na mnie. W jego rozszerzonych
źrenicach pojawił się błysk zrozumienia.
- Aaa, pan spod sto szesnastego! Co pan... co ja tu robię?
- Szukasz śmierci, łobuzie! - sapnąłem. - Mam cię! Ze skóry cię obedrę, obwiesiu! - i ruszyłem w jego stronę w 
niedwuznacznych zamiarach. Cofał się zaskoczony
i butelka wypadła mu z dłoni.
- Coś pan, co jest grane? - wybełkotał i widząc w moich ruchach zdecydowanie, rzucił się do ucieczki.
- Stój! - krzyknąłem. - I tak mi nie ujdziesz! Kości ci porachuję! Zapamiętasz, czym grozi niesolidność w 
robocie!!! - i ruszyłem w pogoń.
- Ludzie, ratujcie! - wydzierał się Bączek. - Wariat! Milicja!!! - zerwał przewieszoną przez ramię torbę z 
narzędziami i miotnął ją w krzaki. Pozbycie
się ciężaru dodało chyżości jego biegowi i odległość między nami poczęła się zwiększać. Skonstatowałem, że 
nie dam rady go dogonić.
- Stóóój!!! - krzyknąłem jeszcze raz. Nawet się nie obejrzał. Opętały mnie złe moce i nie wiedząc, co robię, 
porwałem z ziemi kamień, by cisnąć nim w
uciekiniera. W następnej chwili zrozumiałem niebezpieczeństwo i z przerażeniem patrzyłem na pocisk szybujący 
wprost w kierunku Bączka. Uświadomiłem sobie,
czym to grozi, i zimny pot zrosił mi czoło. Zatrzymałem się. Kamień spadał... jak kamień. I trafił. Ale jak! Jego 
ostra krawędź dosięgła pleców hydraulika
i nie dotykając ciała przeorała fufajkę, rozcinając ją na dwoje.. Ukazały się gołe, wystające łopatki. Potem 
kamień niby nóż rozciął pasek i spodnie. Te
natychmiast opadły do wysokości kolan. Bączek zaplątał się i runął na ziemię, wzniecając tuman kurzu. 
Zamierzałem wydać z siebie bojowy okrzyk radości,
gdy zaparł mi dech widok wzoru, w jaki ułożył się wzniesiony upadkiem pył. Był to nader czytelny symbol 
domów "Centrum". Zniknął zaraz, gdyż Bączek, miotając
się na piaszczystej ścieżce, wyrzucał w powietrze kolejne porcje kurzu, który tym razem uformował się w pisany 
kunsztowną kursywą cytat: "Klaskaniem mając
obrzękłe prawice..."
- A żeby cię... - wyszeptałem bezwiednie.
Hydraulik wyplątał się w końcu z podartych portek, zerwał się na równe nogi i podjął dalszą ucieczkę, nadal 
drąc się wniebogłosy. Świecił, za przeproszeniem,
gołym tyłkiem. Zrezygnowałem z pogoni. Pomykał jak łania. Wkrótce znikł mi z oczu za zakrętem przecinki, ale 
przez kilka długich chwil słyszałem jego przestraszone
wrzaski. W końcu i one ucichły. Zostałem sam. Samotny pośród lasu tajemnic. Poczułem się tak nieszczęśliwy i 
otępiały, że nie potrafiłem się nawet zastanawiać
nad zagadkowością miejsca, w którym się znalazłem, niesamowitym pojawieniem Bączka i innymi 
osobliwościami. Wiedziony raczej podświadomym impulsem niż
przemyślaną decyzją zszedłem ze ścieżki i zagłębiłem się w las. Coś mi podpowiadało, że ścieżka nie 
doprowadzi mnie do nikogo normalnego.

IV

Kilka godzin trwało moje błąkanie się po mrocznym borze. Zmęczyło mnie to porządnie, ale nudne bynajmniej 
nie było. Atrakcje, można powiedzieć, wręcz
czyhały na każdym kroku. Raz był to dzięcioł, wystukujący tarantellę z precyzją zawodowego perkusisty, bądź 
mrowisko w kształcie regularnego sześcianu,
innym znów razem kupka zeschłych gałęzi do złudzenia przypominająca wieżę Eiffla. Trudno mi jest wszystko 
wyliczyć, gdyż z nadmiaru wrażeń mąciło mi się
w głowie. Zaczynałem być już mocno głodny, gdy spomiędzy drzew zaczęło przebijać światło. Dochodziłem do 
skraju lasu. Gęstwina przerzedzała się szybko
i szybciej też zaczęło bić moje serce.
Dostrzegałem zarysy budowli wykonanej prawdopodobnie ludzką ręką. Chociaż... kto wie. Niczego tutaj nie 
można być pewnym. Gdy minąłem ostatnie zarośla,
oczom moim ukazało się spore jeziorko z brzegami zarosłymi trzciną i tatarakiem. W jego taflę wcinało się 
kilkumetrowej długości molo. Nie heblowane deski
byle jak przymocowane były do krótkich palików, ledwie wystających nad powierzchnię wody. W połowie 
zbocza, stromo zbiegającego ku oczyszczonej z trzcin
zatoczce, stała chata. Bardzo prymitywna, kryta wiązkami siana, ale z wyglądającymi solidnie ścianami. 
Szczeliny między nasmołowanmi bierwionami utkane
były konopnymi powrozami, a wykonane z jednego kawałka drewna drzwi ręka nieznanego artysty przyozdobiła 
w ryte głęboko kwietne wzory. Jedyne okno miało
szyby z rybich pęcherzy. Nieśmiało zbliżyłem się do budyneczku i usiłowałem zajrzeć do środka przez mętną 
błonę. Nic nie było widać. Zdołałem tylko zauważyć
.stojącą na wąskim parapecie pelargonię w doniczce z tykwy. Zamierzałem właśnie zapukać w ścianę, gdy 
usłyszałem z tyłu wesoły głos:
- Cóż to, niespodziewany gość?
Odwróciłem się gwałtownie. Po stoku schodził mężczyzna w sile wieku, odziany w majtki gimnastyczne i 
przerzucony przez plecy kawałek nie wyprawionej
cielęcej skóry. W ręku trzymał sękaty kij. Mimo że się szeroko uśmiechał, cofnąłem się o krok i przywarłem do 
ściany.
- Nie bój się pan - roześmiał się serdecznie nieznajomy. Pan normalny czy stąd?
Jeszcze mocniej przycisnąłem się plecami do kanciastych bali. Czułem, jak wystający sęk boleśnie wbija mi się 
w kręgosłup.
- Nie bardzo rozumiem - wymamrotałem. - Normalny, jak najbardziej normalny. W żadnym wypadku nie stąd.
- Niemożliwe! - ucieszył się facet. - A ja myślałem, że to kolejne miejscowe paskudztwo.
- Nie, nie - zaprzeczyłem żywo. - Ja z Warszawy!
Obcy podszedł bliżej i oglądał mnie z wyraźnym zadowoleniem. Poczułem się nieswojo. Chce mnie zjeść, czy 
co?
Gdy już nacieszył oczy moim widokiem, znów wybuchnął tubalnym śmiechem, klepnął mnie z rozmachem po 
ramieniu i ryknął:
- A ja z Lublina, brachu!!! Góra z górą się nie zejdzie, a Polak z Polakiem i tak dalej! Co tu porabiasz, brachu, 
długo tu jesteś?
- Kilka godzin - odparłem, nadal niepewny, jak się mam zachowywać.
- Toś ty szczawik, kochany, świeży. Dlatego taki markotny. Nie wiesz, co się dzieje, co? - śmiał się bez przerwy.
Kiwnąłem głową i poskarżyłem się:
- Głodny jestem.
- To dlaczego nic nie jesz? - zdumiał się szczerze.
- A co? - spytałem.
- Cokolwiek, chociażby to - schylił się, podniósł garść ziemi i podsunął mi pod brodę. Widząc zdumienie w 
moich oczach, opuścił rękę z dziwacznym poczęstunkiem.
- Co, boisz się? To zaczekaj chwilę.
Wszedł do chaty i powrócił po chwili z dwoma taboretami.
- Siądź, odpocznij, a ja przygotuję obiad.
Usiadłem i z niepokojem przyglądałem się jego poczynaniom. Wyniósł duże tekturowe pudło, wsypał do środka 
trochę trawy, parę garści ziemi, zamknął i
zaczął potrząsać.
- Ciekawe, czy coś wyjdzie. Nigdy nic nie wiadomo - wyjaśnił.
Potrząsanie trwało koło minuty. Wreszcie przestał, zdjął pokrywkę i oznajmił z wyraźnym zadowoleniem:
- Udało się.
Postawił mi pudło na kolanach. Zajrzałem. W środku parowała jakaś nie znana mi potrawa. Wyglądała 
apetycznie. Podniosłem na niego pytający wzrok.
- Co to jest?
- Po mojemu chyba souvlaki. Byłem kiedyś w Grecji i tak to wyglądało. Jedz śmiało, brachu, a potem mi 
wszystko opowiesz zachęcał mnie do jedzenia gestami
ręki. Co miałem robić, spróbowałem. O dziwo, było to niebywale smaczne. Pikantne i delikatne jednocześnie. 
Podczas gdy jadłem, nieznajomy usiadł naprzeciwko
mnie i przyglądał mi się z zadowoleniem matki obserwującej pałaszujące szpinak dziecko.
- Skończyłeś? - spytał, kiedy pochłonąłem ostatni kęs. Potwierdziłem skinieniem głowy.
- To opowiadaj, jak się tu znalazłeś - powiedział rozkazująco.
Opowiedziałem mu całą moją historię. Szczególnie długo rozwodziłem się nad partactwem Bączka. Słuchał 
uważnie, kiwając od czasu do czasu głową, i nie
wydawał się być niczym zaskoczony. Nie zrobiły na nim wrażenia wszystkie niezwykłości napotkane przeze 
mnie w tym dziwnym miejscu. Westchnął głęboko, gdy
w opowieści doszedłem do naszego spotkania. Spoważniał.
- Taak - podrapał się po zarośniętej piersi. - Prawie tak samo, jak ze mną.
- A pan kim jest? - zapytałem nieśmiało.
- Przepraszam, że od razu się nie przedstawiłem - wstał i oficjalnym gestem wyciągnął ku mnie dłoń. - Docent 
Chram z UMCS. Chemik.
Uścisnęliśmy sobie ręce. Chram usiadł i opowiedział mi z kolei swoje dzieje.
- Ja też tu trafiłem przez tę przeklętą kabinę PP. Podróżowałem sobie któregoś weekendu po kosmosie, na chybił 
trafił ustawiałem stery, zwiedzałem rozmaite
planety, aż znalazłem się tu. Byłem początkowo oszołomiony jak ty, pozwolisz, że będziemy po imieniu, tak 
poręczniej. Potem przyzwyczaiłem się i zrozumiałem.
Zbudowałem sobie dom i żyję. Jestem tu od ośmiu lat.
- Jak to? - podskoczyłem na taborecie. - Dlaczego nie wracasz? Masz chyba nadal kabinę?
- Stąd nie można wrócić - odparł smętnie. - Drogi powrotnej nie ma. Zostaniemy tu na zawsze, my i ten twój 
Bączek.
- Kabina nie działa?
- Działa, jest w pełni sprawna, ale tutaj to na nic. Nic nie rozumiałem. Działa i nie działa.
- Więc możesz mi w końcu powiedzieć, co to jest za miejsce, gdzie przestają działać prawa fizyki? - uniosłem 
się trochę i zacząłem mówić głośniej. -
Jak to możliwe, żeby nie uszkodzona kabina podprzestrzenna nie chciała prawidłowo funkcjonować?
- A kto ci powiedział, że tu nie działają prawa fizyki? Chram był nieco dotknięty. - Pojawiły się tylko nowe, nie 
znane na Ziemi.
- Gdzie my jesteśmy, powiesz mi wreszcie?
- Jasne, że powiem, nie krzycz tak, bo uszy bolą. Jeszcze się obrażę i co wtedy zrobisz? - zachichotał.
Zacisnąłem pięści i policzyłem w myśli do dziesięciu.
- No?! Gdzie? - powiedziałem na tyle uspokojony, że rozluźniły mi się palce.
Chram nachylił się do mojego ucha i dramatycznym szeptem zakomunikował:
- W centrum wszechświata!
Spojrzałem na niego z niedowierzaniem, wietrząc żart, ale nie - mówił zupełnie serio. Kiwnął z powagą głową i 
dodał: W samym jego jądrze.
Nadal nic nie pojmowałem.
- Co to tłumaczy?! - wzruszyłem ramionami. - Takie samo miejsce jak każde inne.
- A nie, przecież sam widzisz, że nie - zamachał rękami docent chemik. - Ale tłumaczenia zacznijmy od 
eksperymentu. Zerwał się i pobiegł do chaty. Ja
siedziałem otumaniony, nie wiedząc, co o nim myśleć. Wrócił z plikiem kartek papieru i zatemperowanym 
ołówkiem. Wcisnął mi to w ręce i podłożył pod kartki
pokrywkę tekturowego pudełka. Jako pulpit.
- Zamknij oczy i nie myśląc o niczym, nabazgrz coś na kartce. Byle jak, nie zastanawiając się - zażądał.
Czułem się idiotycznie, ale spełniłem jego polecenie. Zacisnąłem powieki i mazałem ołówkiem na oślep. 
Wyrwał mi kartkę natychmiast, gdy przerwałem, i
z wyraźną satysfakcją odczytał:

Dwa korce ziemniaków,
gęsich jajek kopa,
żeby móc to połknąć,
tęgiego trza chłopa.

Zerwałem się na równe nogi.
- Co to za bzdury?! - krzyknąłem. - Pokaż.
Podał mi kartkę uśmiechając się pod wąsem. Rzeczywiście. Widniał tam wypisany moją ręką powyższy 
wierszyk. Nie wierzyłem własnym oczom.
- Chcesz jeszcze raz spróbować? - spytał Chram ironicznie.
Nie odpowiedziałem, tylko usiadłem z powrotem, zamknąłem oczy i z wściekłością zacząłem pokrywać papier 
bezgrołami. Robiłem to znacznie dłużej niż poprzednio.
Po skończeniu sam przeczytałem na głos wierszyk będący efektem tej, jak mi się wydawało, bezsensownej 
pisaniny:

Zagrajże mi, zagraj, moja fujareczko.
Zatrudnię się w biurze,
Będę chodził z teczką.

Będę miał stempelek, pióro i stalówki,
Tym będę stemplować,
Co dają łapówki.

Opadła mi szczęka. Z niesmakiem spojrzałem na Chrama, który kulgał się po trawie ze śmiechu. Poczułem się 
dotknięty.
- Z czego się śmiejesz, psiakrew. Sam nie wiem, dlaczego akurat coś takiego mi wyszło. Lepiej byś wyjaśnił, o 
co tu chodzi, zamiast się głupio śmiać!
- Nie ma się o co obrażać - Chram z trudem łapiąc oddech podniósł się z ziemi. - Sam robiłem takie 
doświadczenia. - Sapiąc głośno, usiadł na taborecie.
- Kiedyś pisałem przez całą noc, a potem po południu czytałem, co nakreśliła moja ręka. Siadaj, nie burmusz się 
tak.
Mechanicznie opadłem na stołek.
- I wiesz, co stworzyłem? - zawiesił głos. Pytanie było retoryczne. Mógł przecież stworzyć wszystko. - 
Hamleta!!! - ogłosił triumfalnie. - Ale jakiego!
Hamlet idzie do klasztoru, Ofelia puszcza się z królem, a całość kończy mecz piłkarski Polska-Dania. Wyniku 
nie pamiętam, ale chyba przegrywa Dania, bo
padają słowa: "Źle się dzieje w państwie duńskim". Sędziuje Makbet. Jak ci się to podoba?
Nie odpowiedziałem nic. W duchu twardo sobie postanowiłem, że od tej pory niczemu nie będę się dziwił.
- Milczysz? Taaak. Znasz to powiedzenie, że gdyby milion małp posadzić przy maszynach do pisania i kazać 
bezmyślnie stukać, to po milionie lat napiszą
wszystkie dzieła Szekspira. Całkiem przypadkowo, ale zgodnie z rachunkiem prawdopodobieństwa. Muszą tylko 
wystarczająco długo pisać. Małp tu co prawda
nie zauważyłem, ale złapałem dzięcioła. Przywiązałem go do maszyny.
- Skąd miałeś maszynę? - spytałem tępo.
- Znalazłem pod drzewem. Remington - wyjaśnił.
Skinąłem głową na znak, że rozumiem, wierny zasadzie niedziwienia się. Chram kontynuował.
- Więc przywiązałem go do maszyny, a on zaczął pukać. Puściłem go następnego dnia. Przez cały czas 
oczywiście zmieniałem mu papier. Szekspira co prawda
nie napisał, ale czekaj, niech sobie przypomnę ten tytuł - dumał wpatrując się w niebo. - Był bardzo długi. O, już 
mam. To było tak:

Ontologia bytu a struktura skał magmowych
górnego Kaukazu
w aspekcie najnowszych osiągnięć
inżynierii genetycznej
Apokryf muzyczny na balet i bęben

Wyobrażasz to sobie?! Wodewil filozoficzno-geologiczny! I nie tak całkiem bez sensu. Niektóre fragmenty były 
wprost porywające!
Spojrzałem na niego ponuro. Jego zachwyty były całkiem nie na miejscu. Rozpierający go optymizm 
odczuwałem jako niestosowny.
- Tak, brachu. To był czysty synkretyzm - nagle popadł w zadumę. A ja nadal nie zbliżyłem się ani na cal do 
rozwiązania tajemnicy. Już miałem się dowiedzieć
konkretnych szczegółów, bo docent właśnie otwierał usta, gdy przerwało mu żałośliwe wołanie: - Halo, 
panowie!!!
Obejrzeliśmy się obaj. Zza porastających skraj lasu zarośli ktoś machał do nas białą szmatą. Wytężyłem wzrok i 
rozpoznałem dziurawy podkoszulek, rozpięty
na patyku. Hydraulik się poddawał.
- To Bączek? - półgłosem spytał Chram.
- Tak - odparłem. - Następny Rip van Winkle. - Co jest?! - krzyknąłem w stronę krzaków.
- Już nie mam zdrowia do tego cholernego lasu - zajęczało z gąszcza. - Weźcie mnie do siebie!
- Chodź pan! - machnąłem z rezygnacją ręką. Nie miałem siły więcej się z jego powodu denerwować.
- A nie będziesz pan bił? - doleciało pytanie.
- Nie!
- Bo jakby co, to urwałem sobie kij! - zastrzegł się.
- Jak mówię, że nie będę, to nie będę. Wyłaź pan stamtąd!
- Ale ja jestem bez spodni!
- Tu sami mężczyźni!
- Dobra, idę - powiedział z desperacją. Wynurzył się z zarośli i szedł do nas. Nieudolnie przykrywał się podartą 
fufajką i podkoszulkiem. W prawej ręce
ściskał sękaty drąg. Popatrywał na mnie z bojaźnią i gdy do nas doszedł, natychmiast schował się za plecami 
Chrama.
- Siadaj, Bączek! - powiedział docent. Hydraulik opadł na ziemię, sapiąc ze zmęczenia.
- Już nie mogę - pożalił się ocierając spocone czoło. - Co za zoo. Pegazy, gołe baby, duchy, niedźwiedź gadał do 
mnie ludzkim głosem, kto w to uwierzy?
Jakby mi ktoś takie banialuki opowiedział, dałbym po pysku. A tu masz... Do czubków trafiłem, czy co?
- Nie denerwuj się, Bączek - uspokajał go Chram. - My ci wierzymy. A tu ci nic nie grozi, nie masz się czego 
obawiać.
- O Jezu, co ja przeżyłem - lamentował nadal Bączek. - Ja do baby po ludzku, pytam o drogę, a ona do mnie: 
"niewątpliwie", ja grzecznie: "gdzie tu najbliższy
bar?", a ta znowu to samo. I tak w kółko. A goła jak niemowlę. Obraza boska. O Jezu. Pognałem smarkatą 
kijem, niech nie gorszy porządnych ludzi.
- Ty też bez spodni - trzeźwo zauważył Chram.
- A to już tego chuligana robota - obruszył się Bączek wskazując mnie palcem. - Rzucił się na mnie bez zdania 
racji, kamieniami ciskał. Nie macie, panowie,
piwa? - zmienił nagle temat.
- A jest tam w chacie, w lodówce. Z dziesięć chyba butelek. Weź sobie - powiedział docent.
- Pewnie, że wezmę. Dzięki za poratowanie spragnionego Bączek wstał i ciągle obserwując mnie z obawą, tyłem 
wszedł do chałupy. Ostrożny. Myślał chyba,
że zerwę się niespodzianie i przyłożę mu czymś ciężkim po łbie. Ale nawet tego mi się nie chciało.
- Mów dalej - zwróciłem się do gospodarza.
- A on? - Chram pokazał wzrokiem chatę.
- A co go to obchodzi. I tak nic nie zrozumie. Ma zresztą swoje ukochane piwo, reszta jest dla niego nieistotna.
Z chałupy dobiegł głośny gulgot zakończony mlaśnięciem i westchnieniem rozkoszy.
Słyszysz? Prędko stamtąd nie wyjdzie.
- Pewno masz rację - zgodził się Chram. - Więc chcesz dowiedzieć się prawdy? Proszę, oto ona. Jak już 
mówiłem, znajdujemy się w centrum wszechświata.
Znasz tę hipotezę o jego powstaniu? Tak zwana teoria "Wielkiego Wybuchu". Potężny wybuch z jednego atomu, 
potem ucieczka galaktyk, w następstwie tego cały
kosmos się rozszerza z szybkością światła i tak dalej. Znasz?
- Coś niecoś słyszałem - odparłem wykrętnie.
- Wydaje ci się to możliwe?
- No, cóż - zacząłem niepewnie. - To poważna hipoteza, wiele autorytetów naukowych ją popiera...
- Krótko. Wierzysz czy nie? Możliwe czy nie?
- W zasadzie innych hipotez nie ma. Ta chyba jest najlogiczniejsza, istnieje mnóstwo faktów ją 
potwierdzających.
- Pytam o sam początek.
- No, więc... trochę to nieprawdopodobne. Żeby tak ni stąd, ni zowąd, z jednego atomu...
- Bardzo nieprawdopodobne - stanowczo stwierdził Chram. - Może i bardzo - wzruszyłem ramionami.
- I właśnie dlatego, że nieprawdopodobne, zdarzyło się w rzeczywistości.
- Cooo? - wybałuszyłem oczy. Jego logika była doprawdy osobliwa.
- Jest tak, jak mówię - Chrama nie dotknęło moje połączone z niedowierzaniem zdziwienie. - Miejsce, gdzie się 
znajdujemy, nazwałem roboczo "Obszarem
Niemożliwości".
- Mów do mnie jaśniej, bo nadal nic nie pojmuję.
- Posłuchaj - Chram przystawił stołek bliżej mojego. Wszędzie panuje równowaga. Jest plus, jest i minus. Mamy 
materię i antymaterię. Ładunek elektryczny
dodatni i ładunek ujemny. Zgadza się?
- Jak dotąd, tak - przystałem na tę część jego wywodów.
- A widzisz. Skoro więc w całym kosmosie zdarza się tylko to, co jest możliwe, zachodzą jedynie takie zjawiska, 
które są zgodne z rachunkiem prawdopodobieństwa,
stąd wniosek, że musi być takie miejsce, gdzie dzieją się rzeczy nieprawdopodobne i niezgodne z panującymi 
gdzie indziej prawami. Powtarzam, musi być,
dla zachowania powszechnej równowagi. I to jest właśnie to, "Sfera Cudów". Tylko tutaj mogło zajść tak 
niewiarygodne wydarzenie, jak początek wszechświata.
Byłem poruszony i wstrząśnięty.
- Nie wierzę - powiedziałem. - To stek bzdur.
- Mało ci jeszcze dowodów - docent zatoczył ręką wkoło. Chcesz jeszcze jakichś eksperymentów? Możesz 
rzucać kostkami do gry. Wyrzucisz same szóstki albo
kostki upadną jedna na drugą tworząc słupek. Coś w tym guście. Mogą w ogóle nie dolecieć do ziemi, tylko 
rozpłynąć się w powietrzu, trudno przewidzieć.
Miał rację. Dowodów było wystarczająco dużo. Nie mogłem od niego przecież żądać zaświadczenia na piśmie 
opatrzonego pieczęcią Królewskiej Akademii Nauk
w Sztokholmie. Jednak dopytywałem się dalej.
- Więc tutaj zdarzają się wyłącznie cuda?
- Z grubsza można tak powiedzieć. To, czego się nie spodziewasz. Ale bez przesady. Jest w tym pewien umiar. 
Nie mogą się dziać wyłącznie rzeczy nieprawdopodobne,
bo ich powszechność sprawiłaby, że stałyby się normalne i spodziewane, a przez to właśnie prawdopodobne. -(-
5) równa się --5. Tak to jest. Prawdopodobieństwo
nieprawdopodobieństwa sprawia, że staje się ono zwyczajnym prawdopodobieństwem.
- Przestań - potrząsnąłem głową. - Nie rozumiem ani słowa z tego, co mówisz.
- Zrozumiesz, zrozumiesz. Samo przyjdzie.
- A możesz mi powiedzieć, kto to jest ta naga kobieta?
- Panna "Niewątpliwie"? - uśmiechnął się Chran. - To wynik jednego z moich doświadczeń. Do dużego pudła 
wlałem wody, dodałem posiekanej trawy, piasek
i potrząsnąłem, bo chciałem zobaczyć, co się tam w środku uformuje. I wyszła ona.
- A dlaczego ona mówi tylko "niewątpliwie"? - zaciekawiłem się.
- Bo ja wiem - Chram wypiął pierś i prostował krzyż, zmęczony siedzeniem na stołku bez oparcia. - Pojęcia nie 
mam. Nikt ci na to nie odpowie. Cud.
- A Bączek, skąd się wziął Bączek? My, to rozumiem, takie zdarzyły nam się współrzędne w silniku, ale on?
- To proste - docent był chyba już znudzony moimi pytaniami, bo wstał i rozglądał się dokoła, jakby chciał 
dokądś iść. - Myślałeś o nim i w tym momencie
wydało ci się, że najmniej prawdopodobną rzeczą jest to, żeby zjawił się obok ciebie. Dlatego właśnie go tu 
przyniosło.
- Zaraz, zaraz, więc gdybyśmy chcieli, to moglibyśmy tu sprowadzić wszystko, co chcemy, o czym tylko 
pomyślimy - byłem zafascynowany otwierającymi się
przede mną możliwościami. - Na przykład mógłbym pomyśleć o mojej żonie i...
- Nie bądź za cwany - Chram uśmiechnął się ironicznie. Nie zjawi się z tego powodu, że teraz wydaje ci się to 
prawdopodobne. Masz przykład na to, o czym
ci mówiłem. Prawdopodobieństwo nieprawdopodobieństwa...
- Już dobrze, dobrze - zatkałem uszy i też wstałem ze stołka. Dręczyło mnie jeszcze jedno pytanie.
- I naprawdę nie można się stąd wydostać?
Chram ziewnął i przeciągnął się, aż zatrzeszczało mu w stawach.
- Nie, kochany. Próbowałem nieraz. Sfera wydaliła z siebie wszystko, co można, już na początku. Nic więcej nie 
wypuści. Potrafi tylko wchłaniać. Ale
nie martw się, tu jest wspaniale. I zdaje mi się, że można tu żyć wiecznie. Ale sprawdzimy to za kilkadziesiąt lat. 
Patrz, jaka wspaniała pogoda, idziemy
się wykąpać? - Nie czekając na moją odpowiedź pobiegł po stoku ku wodzie. Stałem niezdecydowany. Co 
miałem jednak począć? Pobiegłem za nim. Z chałupy dobiegł
mnie fałszywy śpiew Bączka, widać dzielnie uporał się z zawartością butelek:
Wołał żołnierz na Agatkę,
chodź, pokażę ci armatkę,
ale ona wciąż wolała...

V

I tak tu sobie żyjemy we trzech. My z docentem zwiedzamy las pełen niespodzianek, udało mi się nawet 
ujeździć jednego pegaza. Centaury się nie dają,
potrafią nawymyślać i przyłożyć parasolem. Bączek chodzi własnymi drogami, żywiąc się głównie szampanem 
tryskającym z pobliskiego źródełka. Wiecznie pod
gazem. A kaca nie ma.
Na własny użytek stworzyłem sobie teorię, z którą Chram częściowo się zgadza. Chodzi o sprawę naszego 
powrotu. Doszedłem do wniosku, że wrócić będziemy
mogli wtedy, gdy na Ziemi zdarzy się coś nieprawdopodobnego. Nasza kabina, w ramach równowagi, będzie 
mogła prawidłowo zadziałać. Ale musi to być rzecz
zupełnie niebywała. Na przykład, żeby administracja na naszym osiedlu naprawiła wreszcie centralne 
ogrzewanie.
Nie... to jednak zbyt nieprawdopodobne.

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Dylemat

I

Jednostajny szmer pracujących urządzeń usypiał. Kleił oczy i osnuwał całe ciało sennym mrowieniem. Byłoby 
to nawet przyjemne, gdyby można zapaść w drzemkę,
utonąwszy w miękko wyściełanym fotelu. Niestety, chodziło o coś wręcz przeciwnego. Najważniejszą 
czynnością (nie wiem, czy wolno to tak nazwać) były czujność.
Ba, miała to być czynność JEDYNA. Wszelkie dodatki - tarcie oczu, potrząsanie głową, przeciąganie się - były 
moim prywatnym, pozaregulaminowym dziełem.
Od czasu do czasu szczypałem się także w policzki. Zasnąć bowiem znaczyło narazić się na ciężkie 
nieprzyjemności, nie wyłączając rozmowy w cztery oczy
z kapitanem, co (jak twierdzą doświadczeni) było przeżyciem strasznym: Rozmowa ta polegała głównie na 
milczeniu. Kapitan patrzył delikwentowi w oczy, jego
pełne dezaprobaty spojrzenie napełniało winowajcę przejmującymi wyrzutami sumienia, powietrze 
nabrzmiewało dźwiękami pogrzebowych dzwonów, a wokół unosił
się duch antycznej tragedii. Patrzenie w oczy potrafiło trwać kwadrans i dłużej. Podobno, niektórzy nie 
wytrzymywali i padali na kolana błagając o wybaczenie,
bo spodziewali się kar straszliwych. Wirowały im w głowach jakieś sceny gilotynowań czy wbijania na pal. Ja 
wolałem tego nie próbować, dlatego też od trzech
godzin sumiennie pełniłem wachtę.
Cała załoga, oprócz mnie i Pipa, spała, trwała bowiem "noc pokładowa". Moja wachta była właściwie 
pozbawiona sensu; wszystko przecież pozostawało pod
kontrolą elektroniczną i w razie potrzeby komputery wspomagane robotami (bądź też na odwrót) świetnie dadzą 
sobie radę. Byłem więc zbędny. Ale przepisy
przepisami i oto siedziałem tu, w głównej sterowni, otrzymawszy polecenie interweniowania w przypadkach 
NIETYPOWYCH...
Nikt nie określił, co to właściwie oznacza. Czegoś "nietypowego" z definicji nie da się przecież opisać.
Tak więc nasz statek mknął w locie rekonesansowym przez piętnastą z kolei galaktykę, a ja oczekiwałem 
niezwykłości. Nic sensacyjnego w naszej trwającej
od trzech lat podróży dotychczas się nie zdarzyło. Spotkaliśmy dziesiątki typowych cywilizacji, o poziomie 
przeważnie niższym od naszego, nawiązaliśmy
mnóstwo przyjaznych kontaktów, do sukcesów należy zaliczyć zawarcie kilku obiecujących kontraktów 
handlowych, co było naszym głównym celem. Prawdę mówiąc,
kontrakty nie były zbyt uczciwe. Paciorki za uran, jak to określił główny mechanik. Musieliśmy jednak 
zdobywać źródła energii dla ogołoconej z naturalnych
zasobów Ziemi. Teraz jednak wyprawa dobiegała kresu. "Kolumbowie przestworzy" mieli już wkrótce powrócić 
do domu.
Po raz enty zmieniałem pozycję na fotelu stojącym na wprost migoczącego światełkami pulpitu sterowniczego, 
gdy w moją otępiałą świadomość wcisnął się
jakiś cichy dźwięk. Z lekka otrzeźwiałem. Dźwięk powtórzył się. Dziwny. Jakby jęczenie czy co. Sprawiał 
wrażenie nie sztucznego, to znaczy mechanicznego,
a wręcz przeciwnie - naturalnego, wydawanego przez człowieka lub zwierzę, co z kolei na naszym statku było 
nienaturalne. Dobiegał, jak mi się wydało, z
korytarza głównego. Znów... I jeszcze raz... drżące "Eeeee... Eeee".
Coś NIETYPOWEGO!
Moja wachta nagle nabrała sensu. Nie byłem tylko pewien, co mam robić. Czy wolno mi opuścić sterownię? 
Regulamin tego nie precyzował. Kolejna fala pojękiwań
spowodowała, że zerwałem się na równe nogi i wyszedłszy ze sterowni, ruszyłem w kierunku głównego 
korytarza. Tajemniczy głos zyskiwał na sile. Doszedłem
do zakrętu, za którym, jak przypuszczałem, znajdowało się źródło dźwięku, i ostrożnie wysunąłem głowę zza 
framugi. W mdłym świetle żarówek pracujących
na nocnym zasilaniu dostrzegłem o kilkanaście kroków pochyloną ludzką sylwetkę. Był to Pip ze swoją 
nieodłączną szczotką. U jego nóg poruszał się mały,
biały obłoczek.
Wyszedłem zza rogu i starając się stąpać jak najciszej, powoli zbliżałem się do odwróconego ode mnie tyłem 
Pipa. Wzrok miałem wbity w jego małego towarzysza.
Po kilku krokach zatrzymałem się. Część zagadki wyjaśniała się. Ale tylko część. Dziwnym odgłosem było 
beczenie. Pip głaskał maleńkiego baranka. Chrząknąłem.
Pip drgnął, wyprostował się i spostrzegłszy mnie przybrał postawę zasadniczą. Szczotkę, niby karabin, 
przycisnął do ramienia. Baranek nie zwrócił na mnie
uwagi.
- Co to jest, Pip? - zadałem pytanie, które zaraz wydało mi się idiotyczne. Wiedziałem przecież, co to jest.
- Barrranek!!! - ryknął służbiście Pip wytrzeszczając na mnie oczy i pochylił się lekko do przodu, okazując w ten 
sposób chęć odpowiedzi na dalsze pytania.
- A czemu on tak beczy? - zapytałem bezradnie. - Beczy, bo zgubił mamusię! - wyjaśnił Pip.
- Jaką mamusię?
- Baranicę - zameldował Pip i dla podkreślenia wagi wypowiedzi trzasnął obcasami.
- Chyba owcę - poprawiłem bezwiednie.
- Tak jest, owcę! - jeszcze jedno trzaśnięcie butami plus salutowanie do nie istniejącej czapki. Był pełen dobrych 
chęci, ale dalsze wypytywanie nie
miało sensu. Pip miał umysłowość kilkuletniego dziecka. Został zatrudniony na statku w charakterze sprzątacza i 
spełniał swoje obowiązki sumiennie. Nie
umiał jednak obsługiwać żadnych urządzeń mechanicznych, w swej pracy posługiwał się wyłącznie szczotką i 
dlatego sprzątanie zajmowało mu trzy razy więcej
czasu niż powinno. Wszyscy go lubili, był pracowity i do przesady uczynny, ale nikt nie próbował prowadzić z 
nim dyskusji. Toteż przerwałem wypytywanie
i pochyliłem się nad barankiem. Ten przestraszył się mojego ruchu; odwrócił się nagle i z żałosnym bekiem 
umknął w głąb statku. Pip popatrzył na mnie z
pretensją i niezdarnie salutując, również wykonał obrót i pobiegł za nim. Znikli za załomem korytarza i tylko 
przez chwilę jeszcze słyszałem stukot drobnych
kopytek i zagłuszający go łomot buciorów Pipa.
Stałem jakiś czas znieruchomiały, zdarzenie było przecież nieprawdopodobne - żywe zwierzę na statku 
kosmicznym. Fakt pozostawał jednak faktem, nigdy
nie cierpiałem na halucynacje. Teraz zaś czekało mnie najgorsze. Musiałem złożyć meldunek dowódcy.
Parę minut później wciskałem przycisk interkomu. Głos kapitana był zaspany, lecz stanowczy:
- Dowódca, słucham!
- Tu dyżurny, panie kapitanie. Zdarzyło się coś nie przewidzianego, dlatego ośmielam się pana niepokoić. W 
innym przypadku nigdy bym się nie odważył
po nocy...
- Może byście skończyli z tym wersalem, Grandmer - przerwał mu sucho kapitan. - Mówcie do rzeczy. A w 
ogóle moglibyście się dokładniej przedstawiać.
Dlaczego ja muszę się domyślać po głosie, kto mówi?
- To z nerwów, panie kapitanie - zaczynałem się pocić.
- Nie bardzo wiem, co to są nerwy - głos płynący z głośnika osadzał się szronem na ścianach. - Powiecie w 
końcu, o co chodzi? - Tak jest, panie kapitanie.
Stwierdziłem przed chwilą obecność baranka na pokładzie.
- Czego?!
- Baranka - powtórzyłem. - Takiej małej owieczki.
- Wiem, co to jest baranek. Nie musicie mi tego tłumaczyć zasyczał kapitan. - Czy wy się dobrze czujecie, 
poruczniku? Co to za żarty?
- To prawda, panie kapitanie. Widziałem go na głównym korytarzu. Pip również. Właśnie pobiegł za nim.
- Pip? - świetnego sobie świadka dobraliście, Grandmer. Nadzwyczaj wiarygodnego - jego sarkazm wprost 
przygważdżał mnie do fotela. - Więc kto właściwie
za kim pobiegł? Baranek za Pipem? - Nie, Pip za barankiem - pospieszyłem z wyjaśnieniem.
- Rozumiem. Tak więc nikt więcej tego baranka nie widział. Taaak... Posłuchajcie, Grandmer - głos kapitana 
podejrzanie złagodniał. - Ja za chwilę się
ubiorę, zejdę tam do was i jeżeli poczuję najmniejszy zapach alkoholu, to będziecie przeklinać moment, w 
którym wasza mamusia odłożyła pigułki antykoncepcyjne.
Suchy trzask z głośnika oznajmił koniec połączenia. Westchnąłem ciężko. Teraz pozostawało mi tylko 
oczekiwanie na przyjście dowódcy. Co będzie dalej,
trudno mi było sobie wyobrazić. A nuż mi się to przyśniło? Zrezygnowany, przesuwałem wzrok po wskaźnikach 
na pulpicie. Nagle coś mnie zastanowiło. Higrometr
wskazywał najniższy, alarmowy poziom. Nawilżacze pracowały pełną parą, w dosłownym tego słowa 
znaczeniu, a mimo to wilgotność powietrza była minimalna.
Cała woda wprowadzana do naszej małej atmosfery znikała nie wiadomo gdzie. Było to zastanawiające, ale nie 
niebezpieczne. Niemniej jednak przyczynę należało
wykryć. Nie zdążyłem się nad tym zjawiskiem zastanowić, gdyż do sterowni wpadł kapitan. Jego zjeżone rude 
brwi nie wróżyły nic dobrego.
Zbliżył się do mnie na odległość wyciągniętej ręki i rozszerzonymi nozdrzami głęboko wciągał powietrze.
- Nic nie piłem, panie kapitanie - wyjaśniłem.
- Tego jeszcze nie jestem pewien - brzmiała złowroga odpowiedź. - No, i gdzie wasz baranek, poruczniku?
- Na głównym korytarzu. Tylko tam go nie ma.
- Nadzwyczajna odpowiedź, Grandmer. Niezwykle logiczna i inteligentna. Czy wasz przyjaciel Pip nie ma na 
was zbyt dużego wpływu?
- To nie jest mój przyjaciel - protestowałem rozpaczliwie.
- Nie lubicie go? - kapitan założył ręce na plecy i zaczął się kołysać na obcasach.
- Lubię, ale...
- Cisza!! - krzyknął nagle kapitan i odwróciwszy głowę ku drzwiom, uniósł rękę nakazując mi natychmiastowe 
zamilknięcie. Zastygł w bezruchu, nasłuchując
czegoś. Ja też to usłyszałem. Z korytarza dobiegały głuche łomoty, rytmiczne postukiwanie, odgłosy szurania - 
chyba po ścianie - i cała masa innych, nie
słyszanych nigdy na statku dźwięków. Kapitan Craig wpatrywał się z napięciem w zamknięte drzwi, wreszcie 
powiedział nie patrząc na mnie:
- Ja sam sprawdzę, co się tam dzieje. Wy zostańcie, Grandmer. Jakoś nie mam dzisiaj do was zaufania.
Wyszedł, a ja oczekiwałem w napięciu na jego powrót. Byłem przekonany, że nastąpił dalszy ciąg "baranka". 
Długo to nie trwało. Po kilku sekundach Craig
wpadł jak bomba do sterowni i gwałtownie zatrzasnął za sobą drzwi. Był blady. Najwyraźniej coś nim 
wstrząsnęło.
- Natychmiast włączcie alarm. Dla całej załogi - wyszeptał chrapliwie.
- Na miłość boską, co się...
- Czy ja coś powiedziałem? - podniósł głos i jego krzaczaste brwi najeżyły się, co wskazywało na Najwyższe 
zdenerwowanie.
- Tak jest, panie kapitanie - zasalutowałem i wcisnąłem czerwony przycisk zajmujący centralne miejsce na 
pulpicie. Do tej pory nie był nigdy używany.
Na korytarzu musiało rzeczywiście dziać się coś niespotykanego.
Powietrze rozdarło przeraźliwe wycie syren. Kapitan, zasłaniając uszy zwiniętymi w kułak dłońmi, podszedł do 
stojącego przed centralką łączności fotela
i opadł nań ciężko. Przypatrywałem się jego przygarbionej sylwetce i dumałem, co też teraz zrobi. Po mniej 
więcej dwóch minutach uniósł głowę, wyłączył
syreny i przysunął do siebie mikrofon. Włączywszy nagłośnienie ogólne statku zaczął mówić miarowym, 
spokojnym głosem:
- Ogłaszam alarm pierwszego stopnia. Obsada pierwsza na stanowiska służbowe. Cała reszta zbiera się za dwie 
minuty w sali zebrań. Zachować najwyższą
ostrożność przy przechodzeniu przez statek. Powtarzam, NAJWYSZA OSTROŻNOŚĆ! Skończyłem.
Odsunął mikrofon, podniósł wzrok na mnie i powiedział:
- My też tam pójdziemy, poruczniku. Widzi pan, baranek ma towarzysza. Za chwilę pan go zobaczy. Tylko 
proszę nie brać ze mnie przykładu i zachować spokój.
No cóż, chodźmy. - Wstał, mocno odepchnąwszy się od poręczy, i skierował się ku wyjściu.
- Na co pan czeka? - powiedział, widząc moje niezdecydowanie. - Miejmy nadzieję, że nic panu nie zrobi.
- Kto? - zapytałem czując suchość w gardle.
- On - złapał mnie za ramię i zdecydowanym ruchem wypchnął na korytarz.

II

Potykając się po drodze o próg, znalazłem się na zewnątrz. Rozpaczliwie rozejrzałem się w lewo i w prawo, 
szukając niebezpieczeństwa.
"On" stał w prawym końcu tunelu, drąc rogami obicie ścian. Kopyta wykonywały grzebiące ruchy, wywołując 
dźwięczny stukot, roznoszony echem po statku.
Potężny kilkuletni byk był jak mi się zdawało - w pełni sił, pomimo znacznego wychudzenia. I chociaż mnie nie 
zauważył, usiłowałem powrócić do sterowni.
Brakowało mi doświadczenia w postępowaniu z potężnymi kilkuletnimi bykami. Nawet wychudzonymi. Ale 
kapitan zatarasował mi odwrót.
- Śmiało, śmiało, poruczniku. Musimy się przemknąć do auli - bezlitośnie popychał mnie do przodu.
- Może wezwać Torresa, on jest przecież Hiszpanem, zna się chyba na walce byków. Poradzi sobie z tym 
bydlęciem - szeptałem gorączkowo, usiłując nie zwrócić
na siebie uwagi zwierzęcia.
- Potem będziemy się zastanawiać - uciął Craig. - Niech pan nie będzie babą i ruszy się w reszcie, bo on nas w 
końcu zobaczy i naprawdę rozegra się tu
corrida.
Kilkoma długimi krokami pokonaliśmy przestrzeń dzielącą nas od najbliższego zakrętu i z westchnieniem ulgi 
zagłębiliśmy się w korytarz prowadzący wprost
do sali zebrań. Pełen już był członków załogi. Niektórzy byli bardzo ożywieni. Machali rękami, usiłowali innym 
coś opowiadać, przekrzykując się nawzajem.
Widok chmurnego dowódcy uciszył panujący gwar i wszyscy skwapliwie podążyli na miejsce spotkania. 
Podbiegł ku nam mechanik Dantes, chcąc widocznie coś
zameldować, ale kapitan mruknął tylko: "Potem, potem" i przyspieszył kroku.
Przy wejściu zatrzymał się na chwilę i zwrócił się do mnie: - Wy tu zostańcie. Będziecie pilnować drzwi.
Ruszył ku podwyższeniu, widniejącemu w głębi sali, i zajął fotel przeznaczony dla dowódcy. Aula szybko 
wypełniła się ludźmi i po chwili zapadła cisza.
Atmosfera była naładowana, czekaliśmy z napięciem na słowa kapitana. Ja też się w niego wpatrywałem, co 
jakiś czas odwracając głowę, by spojrzeć na korytarz.
Byłem przecież wartownikiem.
Kapitan poczekał, aż ucichną ostatnie szmery, i odchrząknąwszy odezwał się głośno:
- Pierwsze pytanie: czy zdarzyły się jakieś nieszczęśliwe wypadki, czy są poszkodowani?
- Kucharz tak się przestraszył, że pewno będzie się moczył w nocy - mruknął ktoś w ostatnich rzędach.
- Proszę bez głupich dowcipów. Coś jeszcze? Cisza.
- A więc wszyscy są zdrowi i cali. Cieszy mnie to. Pytanie drugie. Czy zdarzyło się coś niezwykłego, trudnego 
do uwierzenia? Meldujcie śmiało, bez obaw.
Las rąk.
- Mówcie wy, Dantes. Co widzieliście? Byka?
- Nie, świnię i dwa prosiaki - speszył się mechanik i zarumienił lekko. - Szturchnęła mnie w nogę - dodał 
wyjaśniającym tonem. I spuścił wzrok. Był bardzo
młody i łatwo się zawstydzał.
- Taaak. Dalej, następni.
Wszyscy zaczęli mówić jeden przez drugiego. Bezładne wypowiedzi były w zasadzie podobne. Świnia, prosiaki, 
wieprz, wół, parę baranów, stadko kurczaków.
Takich gości można było spotkać na pokładzie statku. Po prostu bydło domowe. Zdarzyły się dwa wyjątki. 
Carruthers widział dzika ryjącego dywan w pokoju
wypoczynkowym, a Lent zauważył jelenia, chociaż nie jest pewien, czy to nie była sarna.
Gwar wzmagał się, bo każdy usiłował udowodnić, iż to jego odkrycie było najbardziej szokujące. Tymczasem 
nadeszła pora na skontrolowanie korytarza, więc
któryś z rzędu raz obejrzałem się. Nie zdążyłem się jeszcze przyzwyczaić do takich widoków i po raz trzeci tej 
nocy poczułem zesztywnienie mięśni. Parę
metrów za mną, stała krowa. Międliła coś w pysku, przyglądając mi się bezmyślnie. Uderzyło mnie to, że była 
bardzo czysta, sierść lśniła jedwabiście w
blasku świetlówek. Obserwowała mnie przez moment, po czym okazując pełne lekceważenie zadarła ogon i 
zostawiła na podłodze to, co bardzo użyźnia glebę.
Z godnością odwróciła się i majestatycznie podążyła w głąb korytarza. Odzyskałem mowę, gdy znikła mi z oczu.
- Krowa!!! - wrzasnąłem przeraźliwie.
Sala umilkła i zebrani odwrócili się w moją stronę.
- Też mi nowina - wzruszył lekceważąco ramionami siedzący najbliżej mnie Conti. - Krzyczysz, jakbyś zobaczył 
co najmniej King-Konga.
Chwilę ciszy wykorzystał kapitan.
- Myślę... - powiedział i zawiesił na moment głos. Uwaga sali znów skupiła się na nim - że nasze obserwacje są 
siłą rzeczy wyrywkowe i powierzchowne.
Nie przypuszczam jednak, żebyśmy wszyscy ulegli zbiorowej halucynacji. Zwierzęta wydają się w pełni 
materialne i pozostawiają na statku namacalne ślady.
Z wnioskami poczekać musimy do czasu zebrania większej liczby danych.
Polecam skontrolowanie całego statku według schematu nr 3 instrukcji alarmowej. Zespół biologiczny 
oczywiście ma za zadanie zbadać zwierzęta wszechstronnie,
pobrać próbki tkanek i tak dalej. Postępować z nimi ostrożnie, nie drażnić. Meldunki przynosić tu, do mnie. To 
wszystko. Przystąpić do wykonania rozkazów.
Zaszurały odsuwane krzesła i zebrani, rozmawiając z ożywieniem, zaczęli się wysypywać na zewnątrz. Nie 
minęły dwie minuty, jak zostaliśmy sami: kapitan
na podwyższeniu i ja na stanowisku przy drzwiach. Machnął na mnie ręką, dając znak, że mogę się oddalić. 
Podążyłem z ochotą za innymi, opanowała mnie bowiem
nagła ciekawość. Zacząłem się nawet obawiać, że dziwaczne zjawiska rozpłyną się w powietrzu, zanim zdążę się 
nasycić ich fantastycznym charakterem. Krowi
placek jednak nie znikał, zajmując nadal centralne miejsce na podłodze.
Z ożywieniem zwiedzałem kolejne pokłady. Stopniowo przestały mnie dziwić coraz to bardziej groteskowe 
widoki. Korytarzami przechadzały się krowy, a między
nogami prześlizgiwały mi się różowiutkie prosięta. Kwiczały radośnie. Koło siłowni stał Conti. W ręku trzymał 
pajdę chleba. Kruszył go na drobne kawałeczki
i rozsypywał między grupkę rozgdakanych kur. Był nimi zafascynowany i nie zwrócił na mnie uwagi. 
Przeszedłem obok i zajrzałem w przelocie do znajdującej
się nie opodal biblioteki. Trzy barany, wywróciwszy półkę, wygryzały kartki z porozrzucanych książek, a 
bibliotekarz, chuderlawy człeczyna w okularach,
wojowniczo wymachiwał rulonem map, bezskutecznie usiłując je wygnać. Barany pozostawały obojętne wobec 
jego zakusów.
Z wyższego pokładu dobiegały przeraźliwe krzyki. Wszedłem tam schodami awaryjnymi i rozejrzałem się z 
zaciekawieniem. Pod przeciwległą ścianą stał kucharz,
Włoch z pochodzenia. Załamując ręce i podnosząc oczy do sufitu, lamentował rozgłośnie w ojczystym języku. 
Nie próbowałem dowiedzieć się, o co chodzi, ponieważ
w chwilach wzburzenia mówił wyłącznie po włosku. Stałem tam przez chwilę, namyślając się. Wreszcie 
zdecydowałem, że lepiej zrobię, kiedy wrócę do kapitana
i posłucham przynoszonych. mu meldunków. Droga powrotna okazała się trudniejsza. Żołądki zwierząt 
wytrwale pracowały i już cała podłoga pełna była owoców
ich wysiłku. Powietrze wypełniał zapach obornika, przywodzący na myśl mgliste wspomnienia dziecinnych 
wakacji na dalekiej wsi.
Dotarłem do auli akurat w momencie, gdy zdenerwowany Hene składał meldunek dowódcy. Hene był naszym 
ogrodnikiem.
- Panie kapitanie, te świnie wdarły się do hydroponików i zeżarły całą sałatę. Teraz zabierają się do brukselki.
- Świnie? - zdziwił się Craig.
- Nie, świnie by nie dosięgły. Tak mi się tylko powiedziało. Miałem na myśli krowy. Są chyba bardzo 
wygłodzone, bo nie dają się odgonić. Co robić?
- Wziąć do pomocy Torresa i próbować dalej. A na przyszłość postarajcie się, by wasze wypowiedzi były 
pozbawione przejęzyczeń - kapitan pozostawał sobą
nawet w tak nietypowej sytuacji.
Nieoczekiwanie salę wypełniły głuche, bolesne porykiwania i w drzwiach pojawił się biolog Wenz. Na 
postronku skręconym z kawałka kabla ciągnął za sobą
łaciatą krowę. Wyraźnie się na coś skarżyła, mycząc żałośnie.
- Co to jest? - oburzył się Craig.
- Krowa, shorthorn - wyjaśnił biolog.
- Po coście ją tu przywlekli?
- Ryczy, bo nie dojona. To rasa wybitnie mleczna. Raczy pan spojrzeć, kapitanie, jakie ma pełne wymiona. 
Cierpi. Ktoś musi ją wydoić.
Craig złapał się za głowę.
- Dlaczego ja muszę decydować w takich sprawach? A w ogóle to zróbcie to sami. Jesteście przecież biologiem!
- Ja? - obruszył się Wenz. - Nie mam zielonego pojęcia, jak się to robi. Znam się na tym akurat tyle, co ptak na 
ornitologii.
- Pip chował się na wsi - podrzuciłem. - Może on potrafi?
- Wygląda na to, że to jednak jest pański przyjaciel, poruczniku - kapitan spojrzał na mnie spode łba. - Zresztą, 
mniejsza z tym. Poszukajcie go, Wenz,
niech ją wydoi. I zabierzcie stąd to bydlę. Działa mi na nerwy.
Wenz zaczął wypychać krowę na zewnątrz, postukując ją po zadzie trzymanym w ręku ułomkiem aluminiowego 
pręta. W drzwiach minął się z rozkrzyczanym kucharzem.
Ten, przewróciwszy po drodze tuzin krzeseł, stanął przed kapitanem i używając pełnego asortymentu 
wyrazistych gestów odgrywał pantomimę człowieka trafionego
wszystkimi możliwymi klęskami naraz. Z potoku włoskich słów udało mi się wyłowić tylko "Sama Maria di 
Torino", jako że powtarzały się najczęściej. Craig
przyglądał, mu się beznamiętnie, pozwalając kontynuować to przedstawienie. Pod jego spojrzeniem kucharz 
zaczął się mieszać i wreszcie umilkł, dysząc chrapliwie.
- No, teraz w porządku - powiedział Craig, wytrzymawszy jeszcze chwilę. - Meldujcie spokojnie, o co chodzi. I 
bardzo proszę, używajcie języka zrozumiałego
dla wszystkich. Nie jesteście na Sycylii.
Kucharz nabrał powietrza do płuc i z szybkością karabinu wyrzucił z siebie potok straszliwie okaleczonych 
zdań. Nigdy nie zdołał się dobrze nauczyć języka
międzynarodowego.
- Te zwierzęta skąd wyleźć, to ja dobrze wiem. Calutko znam. Koniec enigma. A dla nas katastrof. Ja znam, skąd 
się wyszukali te świniowie, warchlacy
i żywawołowina. Oni wylezowali z nasze konserwy, z nasze zapasy. Rozerwali pojemników z nasza chodziarnia 
i wyskoczyli. Żywe i całkiem nie chore. Ogólnie
spiżarnia pustawa jest po samo dno. Nie ma nic do spożycia, żadna konsumowanie w rachunek nie przychodzi. 
Obrzydne bydlęta połyknęły chyba równie też cała
sól, mąka i inne jedzenia, bo znikli. Puf i nie ma. Teraz my zdechnąć z głód. Ale jak one zmartwychwstali, to 
sam proboszcz z Malavitto nie wyduma nic
a nic. Moja rozumienie nie zna. CUD! - zakończył dramatycznym okrzykiem i schwyciwszy się oburącz za 
głowę, opadł na najbliższe krzesło. Wymieniliśmy z
kapitanem spojrzenia. Część zagadki znalazła swoje rozwiązanie. Niewiarygodne, ale na razie jedyne.- I być 
może prawdopodobne. Do sali wsunął głowę jeden
z elektroników.
- Pojawiły się dwa konie! - zameldował i uciekł szukać dalszych rewelacji.
- Zabiję sukinsyna - wycedził kapitan przez zęby.
- Kogo? - wytrzeszczyłem oczy.
- Tego Muellera z kwatermistrzostwa. Od dawna podejrzewałem, że oszukuje na dostawach. Miało być mięso 
tylko najwyższej jakości, a ten łobuz wcisnął
nam koninę. Teraz już wiem, za co postawił nową willę na Florydzie. Flaki z niego wypruję, jak wrócimy, a 
potem postawię przed sądem. - Kapitan był wściekły
jak diabli. Sprawy służbowe przesłoniły mu na moment naszą sytuację. Nie zdążył rozwinąć tematu, do sali 
wpadł bowiem kolejny członek załogi. Z meldunkiem.
Już ostatnim. Był to główny łącznościowiec, Carson. Zbliżył się do nas i w milczeniu podsunął kapitanowi pod 
nos plik wydruków z radiokomputera.
- Co to jest? - zdziwił się Craig. - Mam to wszystko czytać? Streśćcie mi to ustnie. Przyjęliście to, więc wiecie, 
co tam jest. - Wiem - westchnął Carson.
- Wyjaśnienie wszystkich zagadek.
Nie czekając na pozwolenie przysiadł na krześle i wbiwszy wzrok w podłogę, zaczął mówić wypranym z emocji, 
suchym głosem. Słuchaliśmy zafascynowani.
- Rzecz w tym; że właśnie napotkaliśmy nową cywilizację. Znajdują się niecały rok świetlny od nas. Przyjaźni 
jak cholera. Oferują nam swoją pomoc we
wszystkim, co tylko możliwe. Najważniejszym prezentem, jaki chcą nam sprawić, jest nieśmiertelność. Tak, tak, 
nieśmiertelność - powtórzył, widząc niedowierzanie
na naszych twarzach. - Właściwie to już od jakiegoś czasu jesteśmy chwilowo nieśmiertelni. My i cała ta 
menażeria. Chodzi o to, że wynaleźli promienniki,
zdolne zapewnić każdej komórce możliwość nieskończonego powielania, bez utraty jakichkolwiek zdolności do 
pracy. Proces starzenia jest zatrzymany, wszystkie
tkanki bowiem bezustannie się odmładzają. Trzeba je tylko odżywiać. O ile zdołałem zrozumieć, to pole 
wytwarzane przez promienniki wyszukało w naszych
konserwach komórki o nie uszkodzonej strukturze genetycznej i pobudziło je do życia. Nasze liofilizowane 
kondensaty mięsne zaczęły rozprężać się i rozerwały
pojemniki. Potem wchłonęły wodę znajdującą się w powietrzu i wszystkie substancje organiczne z najbliższego 
otoczenia. - Pokiwałem głową. Tajemnica nagłego
spadku wilgotności znalazła wytłumaczenie. - I w ten oto sposób nasze zwierzątka znalazły się na wolności, 
żywe i nieśmiertelne. My też jesteśmy niezniszczalni,
póki znajdujemy się w zasięgu promieniowania.
- Zaraz, zaraz - przerwał kapitan. - To w jaki sposób oni się odżywiają, skoro wszystko co żywe jest 
nieśmiertelne? Co jedzą?
- Pole działa tylko na organizmy o wyższym stopniu ewolucyjnym, tzn. zwierzęta i rozumne. Oni odżywiają się 
po prostu roślinami. Owoce, warzywa itp.
Nam proponują oczywiście to samo odparł Carson.
Zapadła cisza.
Popatrywaliśmy na siebie ukradkiem i milcząc przetrawialiśmy w umysłach pytanie, co wybrać: ofiarowywaną 
nam nieśmiertelność i wegetarianizm czy wieprzowinę!
Decyzja była trudna.

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Dziad

Śniadanie!!! Szybko, szybko - jestem głodny! Nie chce mi się czekać... Ależ ty się grzebiesz. Jak mucha w 
smole. Co się z tobą dzieje? Zatarłeś się czy
co? Daj mi najpierw tę jajecznicę. Albo nie, sam sobie wezmę - zdechłbym z głodu, zanim byś się dowlókł. No 
tak, oczywiście, znowu przesmażana, pełno suchych
gruzłów. Ile razy mówiłem, że ma być prawie płynna. Ale tobie to można powtarzać. Jak grochem o kapustę. je 
A właściwie dlaczego ty nigdy nie wykonujesz
moich poleceń DOKŁADNIE? Od tego przecież, jesteś. Tak, tak, wiem, co mi zaraz powiesz. Że smażenia 
jajecznicy nie da się wymodelować matematycznie, że
zbyt wiele czynników wchodzi w grę - zasiarczenie jajka, kaloryczność gazu, temperatura otoczenia, ciśnienie 
itd. A tak naprawdę, to wykręcasz się po prostu
sianem. Gdyby nie to, że minął okres gwarancyjny, to dawno bym cię wymienił... Dawaj grzanki. Rzecz jasna, 
przypalone. Ile razy mówi... a tam, szkoda strzępić
języka. Dobra, już, dobra, zjem, jakie są. Tfu, świństwo. Cały dzień będę miał zepsuty przez takie śniadanie. Jak 
zwykle zresztą. Od porannego posiłku
zależy nastrój pozostałej części dnia - zawsze ci to mówiłem. Czyli inaczej - jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz 
- jak zjesz, tak będziesz pracował.
Wiem, wiem, że dzisiaj niedziela, ale to nie ma nic do rzeczy. W niedzielę się co prawda nie pracuje, ale w 
dobrym humorze trzeba być. Słuchasz mnie?...
Zmywaj sobie, zmywaj, patrzcie go, jaki pracuś, myślałby kto. Słuchaj no, a właściwie dlaczego ty się nic nie 
odzywasz? Powiedz coś. Chociażby, jaka jest
dzisiaj pogoda. No? Mów! Co ty, obraziłeś się? Hej, do ciebie mówię! Odpowiadaj!... Nieee, poważnie się 
obraziłeś? Trzymajcie mnie, ludzie; obraził się!!!
Niesłychane! To chyba niemożliwe, jesteś przecież tylko robotem domowym. Pierwszy raz w życiu widzę, żeby 
robot się obrażał. Nie myślałem, że jesteście
do tego zdolni. I o co? O tę gadaninę? Noo, stary, nie wygłupiaj się. Tak sobie tylko mówię.
Już dobrze - śniadanie było wspaniałe. Naprawdę mi smakowało. Dawno niczego tak dobrego nie jadłem. 
Zadowolony? Jesteś najlepszym kucharzem na świece.
Wystarczy? Powie słowo? Słówko? Odrobinę? Tyci-tyci? Zupełnie nic? Patrzcie go, jaki zawzięty?!! Może o co 
innego chodzi? Zaraz, zaraz... może o wczorajszy
wieczór? Co ja takiego powiedziałem? Czekaj, pewno idzie o tę "zardzewiałą puszkę od konserw". Tak? To cię 
dotknęło? Nie gniewaj się, przecież wiesz; że
byłem trochę wlany. Zdarza się. Nie ma się o co boczyć. Coś jeszcze? Powiedz co. Może chodzi o to, że cię 
nazwałem "ćwierćprzewodnikiem z przebiciami"
i "trele-melektronicznym półgłówkiem"? Tak?
Wykrztuś coś z siebie wreszcie! PRZEPRASZAM!!! Słyszysz, co mówię? Przepraszam! Cholera, idiotyzm, 
żebym ja przepraszał robota. Mało ci? Ale się przypiął
do tego zmywania. Swoją drogą, świetnie ci idzie. Lubisz tę robotę? Mogę cię tam wmontować na stałe, 
będziesz mógł sobie zmywać cały boży dzień. Nie, nie,
żartuję. Nie bierz tego poważnie. Dziwne, obrażać się potrafisz, a poczucia humoru ci brak. Może dlatego, że to 
się z sobą ściśle wiąże. Odezwij się, do
diabła! Co mam zrobić, żebyś mi wybaczył? Byłem głupi, moja wina, nigdy więcej nie będę ci wymyślał? cisza 
Nie jesteś zardzewiałą puszką, jesteś cudowny
i piękny! cisza Mówię serio, wszystkim się podobasz... Tak nawiasem mówiąc, to coś w tym jest. Posłuchaj, co 
mi się przydarzyło, słuchasz? No więc w tym
sklepie na rogu pracuje nowa robocica. W kasie. I wiesz co? Spodobała mi się. Poważnie. I muszę ci powiedzieć, 
że nie tylko pod względem czysto estetycznym,
ale - że tak pawiem - emocjonalnym. Zaryzykowałbym nawet twierdzenie, że seksualnym. Co tak wytrzeszczasz 
obiektyw?... Ta jej pięknie oksydowana obudowa,
barwne światła. Kiedy jeszcze pomyślałem, że ma wbudowaną żeńską psychikę, to ho ho!!! Żebym nie był 
człowiekiem... A propos, ciekawe, czy ty potrafisz,
na ten przykład, hmmmm - kochać? Czy wmontowali ci te, te... jak by to powiedzieć... jednym słowem, czy 
jesteś chłop z jajami? śmieje się O, o, masz sobie,
znów się obraził. Delikatny. poważniejąc Ale skoro potracisz się obrażać, to może jest w tobie miejsce na inne 
uczucia. Nie przeczytałem instrukcji do
końca, możliwe, że coś w tym było. Nieważne... I o tobie można powiedzieć, że jesteś przystojny. Nie piękny, a 
właśnie przystojny; Powiedz jakieś słowo,
bo szału dostanę. Kupię ci nowy smar, chcesz? Ten najdroższy. Firmy "Shell". Mało? Przyprowadzę mechanika, 
żeby ci przeczyścił przeguby. Lżej ci będzie
się poruszać. Polakieruję cię; wybierz tylko kolor. Może być nawet lilaróż. I do Muzeum Techniki pójdziemy. 
Jak zechcesz, to wmontuję ci przystawkę telewizyjną,
żebyś mógł sobie bezpośrednio odbierać programy. Twoją ulubioną "Sondę", którą prowadzą ci dwaj śmieszni 
staruszkowie; i inne techniczne głupoty. Jeszcze
mało? Czego więcej ode mnie oczekujesz? Mam przed tobą paść na kolana? Tak?.., No powiedz, czy tak? 
Zresztą dobrze. Niech ci będzie. Zwyciężyłeś. Jeżeli
ta ma zakończyć tę farsę, to poświęcę się dla ciebie. Patrz tylko. Klękam przed tobą na brudnej podłodze. 
Widzisz? Ja, twój pan, klęczę przed tobą i proszę
o wybaczenie. Od tej pory będę dobrym panem, puśćmy w niepamięć nieporozumienia... Co to jest? Co ty mi 
podajesz? Jakiś wydruk? Chcesz, żebym przeczytał?
Dobrze, już czytam...
MÓJ SZANOWNY WŁAŚCICIELU!
WCZORAJ, GDY WRÓCIŁEŚ DO DOMU POD WPŁYWEM C2H5OH BYŁEŚ UPRZEJMY PCHNAĆ 
MNIE NA ŚCIANF. W WYNIKU KOLIZJI ULEGŁ USZKODZENIU MÓJ ANALIZATOR FAL 
AKUSTYCZNYCH.
NIC NIE SŁYSZĘ I NIE POTRAFIĘ WYDOBYWAC Z SIEBIE ARTYKUŁOWANYCH DŹWIĘKÓW. 
WSZELKIE POLĘCENIA PROSZĘ WYDAWAĆ ZA POMOCĄ, KLAWIATURY. NAPRAWĘ UKOŃCZĘ 
ZA DWIE
GODZINY.
PRZEPRASZAM ZA KŁOPOT.

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Głupiemu radość

Głupiemu radość
(mądremu biada)

I

...a nie było to takie oczywiste.; Początkowo bowiem nie zwracano na to uwagi. Pierwotne objawy miały 
charakter wybitnie incydentalny i nie powodowały
skutków w skali ogólnospołecznej. Nikt nie usiłował powiązać z sobą pojedynczych przypadków; do tego 
stopnia nie wydawały się groźne. Bagatelizowaniu sprawy
sprzyjało też ogromne rozproszenie zajść po całej powierzchni globu. W ten sposób nie rozpoczęła, się 
dotychczas żadna epidemia, a tak trzeba było traktować
to zjawisko. Wkrótce zresztą przerodziło się w epidemię, a można nawet powiedzieć, że w pandemonium. 
Gdzież szukać początków? Było ich tyle, ilu ludzi
jest na świecie. Pierwsze wypadki miały miejsce w środowiskach akademickich, punktach zapalnych - 
zważywszy specyfikę zjawiska. Były też dość spektakularne,
jako że występowały u naukowców o dość znaczącym dorobku nierzadko laureatów Nagrody Nobla. Niektórzy 
powiadają, że pierwszy był profesor Hromatka z uniwersytetu
w Letto. To prawda, że jego przypadek był szeroko komentowany. Zaważył na tym autorytet profesora i jego 
dokonania w dziedzinie konchologii;
Słonecznego kwietniowego poranka profesor Hromatka prowadził wykład pod tytułem "Obunerwce a 
muszlowce. Antagonizm wymuszony". Salę wypełniał tłum słuchaczy,
Na wykłady tego wybitnego naukowca przybywano nawet z innych uniwersytetów niekiedy bardzo odległych. 
Wykład sam w sobie był nudny. Stanowił nieciekawą
wyliczankę danych statystycznych i nie opublikowanych jeszcze wyników ostatnich badań, tyczących zależności 
między liczbą kolców muszlowych a ilością opadów
atmosferycznych na terenach występowania danego mięczaka. Poznanie tych wyników dawało słuchaczom 
poczucie przynależności do czołówki światowej nauki,
do pionierów wyrywających Matce Naturze jej najskrytsze tajemnice. Nie dziwiła też obecność na sali licznych 
dziennikarzy reprezentujących czasopisma popularnonaukowe.
Profesor Hromatka prowadził wykład monotonnym, pozbawionym emocji głosem, od czasu do czasu wypisując 
niektóre istotniejsze dane na dużej czarnej tablicy
stojącej skosem pod oknem auli. Panującą ciszę mącił tylko szmer długopisów skrobiących pracowicie po 
kartkach i skrzypienie nowych butów profesora, lubiącego
się przechadzać podczas przemawiania. W pewnym momencie wykładowca urwał nagle w środku zdania: 
Słuchacze podnieśli głowy. Zamarli w oczekiwaniu na dalszy
ciąg. Ale milczenie przedłużało się. Hromatka stał tyłem do sali, z jedną ręką, w której zaciskał kredę, uniesioną 
do góry i opartą na tablicy. Mijały
sekundy, a on wciąż milczał. Ni stąd, ni zowąd pojawiło się napięcie: Wreszcie stojący w bezruchu profesor 
rozgniótł gwałtownym ruchem kredę na tablicy
i powiedział, wciąż odwrócony plecami
- Nie będę dalej mówił!
Konsternacja była ogólna. Treść tego oświadczenia stanowiła tak duże zaskoczenie, że nie do wszystkich 
dotarła. Ktoś siedzący z przodu zapytał niepewnym
głosem:
- Słucham?
- Nie będę dalej mówił! - podniósł nieco głos profesor:
- Czy coś się stało? - z krzesła wstał jeden z asystentów. - Nic się nie stało, nie będę dalej mówił!!! - rozdrażnił 
się Hromatka i założywszy ręce na
plecach, odsunął się od tablicy, podszedł do okna i stanąwszy przed nim zapatrzył się na krajobraz za szybą.
- Czy pan się źle czuje? - pytał dalej asystent.
- Odczep się! - warknięcie.
Skonfundowany asystent opadł na krzesło i rozejrzał się wkoło bezradnie. Rozłożył ręce, wyrażając tym 
całkowite niezrozumienie dziwacznej sytuacji.
- Może zawołać lekarza? - zaszeptała któraś z dziewcząt.
- Jeszcze czego! Kto się ośmieli wezwać lekarza, tego na mordę wyrzucę z semestru! - profesor odwrócił się od 
okna i rozwścieczonym wzrokiem potoczył
po sali. Wszyscy skulili się na swych miejscach, wyczuwając realność tej groźby. Zapadła cisza. Hromatka, 
gotowy niczym Zeus rzucać pioruny, stał chwilę
nieruchomo, szerząc grozę swym wyglądem, w którym najbardziej rzucały się w oczy najeżone jak u 
drapieżnego ptaka brwi. Potem coś w nim sflaczało, przygarbił
się, ramiona opadły mu jak u starca. Machnął ręką i powiedział:
- A niech to wszyscy diabli! - w tym okrzyku brzmiało zdziwienie. Zaczął chodzić, jak to miał w zwyczaju, od 
okna do drzwi i mamrotał pod nosem jakieś
słowa. Zebrani wytężyli słuch.
- Morula, blastula... przecież to się rymuje, nigdy tego nie zauważyłem - zachichotał nagle, przeszedł parę 
kroków i zatrzymał się, jakby olśniony niebywałą
myślą. - Do tego jest jeszcze rym "koszula" - oznajmił stanowczo.
Sala zaszemrała. Profesor pomaszerował ponownie w poprzek auli, znów się zatrzymał i włożywszy palec do ust 
zastanawiał się na głos:
- Dlaczego konchologia do tej pory nie zajmowała się muszlami klozetowymi? Przecież jest to bądź co bądź 
nauka o muszlach! A koncertowe? Taaak, trzeba
o tym pomyśleć. Chwileczkę - oskarżycielskim gestem wyciągnął palec w kierunku zmartwionych słuchaczy i 
zapytał;
- Do czego służy poniedziałek?
Nie było odważnego do udzielenia odpowiedzi.
- Nikt mi na to nie odpowie, nie odpowie... - zanucił Hronatka powędrował dalej, mrucząc do siebie: - Czy 
sztuka jest jedna; czy też liczy się na sztuki?
Co na to artyści?
- On oszalał! - wrzasnął triumfalnie asystent. - Mówiłem, żeby wezwać lekarza!
- To ja mówiłam! - zaprotestowała dziewczyna z pierwszego rzędu.
- Nieważne! - asystent był wyraźnie z siebie dumny. - Szybko, niech ktoś pobiegnie!
Jak było do przewidzenia, wszyscy rzucili się do drzwi, nie zwracając więcej uwagi na spacerującego i 
rozmawiającego ze swymi myślami profesora. Mógł
się okazać niebezpieczny, stąd: ten pośpiech. W popłochu porzucano skrypty i zeszyty, byle prędzej znaleźć się 
przy wyjściu. Wykładowca zdawał się nie
dostrzegać całego tego zamieszania. Był zajęty roztrząsaniem, zagadnienia, dlaczego, jak był mały, to był mały?
Wiadomość o zajściu podczas prelekcji Hromatki rozeszła się błyskawicznie. Dziennikarze obecni na wykładzie 
z miejsca pobiegli do dalekopisów, by informacja
dotarła czym prędzej do ich macierzystych redakcji. Reprezentowali co prawda czasopisma naukowe, jednak to 
zdarzenie obudziło drzemiącą w każdym z nich
żyłkę łowcy sensacji, nieuchronne dziedzictwo Egona Kischa. A było o czym pisać. "Wybitny uczony traci 
zmysły!", "Co dalej ze światową konchologią?", "Bolesna
strata dla nauki" - tak zapewne brzmiałyby gazetowe tytuły, gdyby nie to, co nastąpiło później. Nie starczyłoby 
miejsca na łamach dla podobnych nagłówków.
A najzabawniejsze było to, że profesor wcale zmysłów nie stracił. Stało się coś o wiele groźniejszego.
Lekarza szybko znaleziono. Do sali numer 6 przyprowadzili go asystent i dziewczyna z pierwszego rzędu. Pod 
drzwiami kłębił się już rozgorączkowany, żądny
sensacji tłum. Co szczęśliwsi zaglądali do środka przez szparę przy futrynie. Pozostali nasłuchiwali, czy z 
wnętrza nie dobiegną odgłosy łamania sprzętów,
rozbijania doniczek i inne, charakterystyczne dla wariactwa dźwięki. Wszyscy szybko się rozczarowali: 
Domniemany szaleniec sprawiał zawód. Zachowywał się
nadzwyczaj spokojnie. Ciągle spacerował po sali, zadając na głos najrozmaitsze pytania, bardzo dziwne i 
jednocześnie oszałamiająco proste. Jak czteroletnie
dziecko.
- Co to jest autobus?
- Kiedy ostatni raz jadłem makaron?
- Gdzie ja kupiłem te zielone skarpety?
- Być albo nie być? - po tym ostatnim krzyknął nagle nieco głośniej, olśniony odkryciem:
- Przecież; to wcale nie jest pytanie, tylko alternatywa! - po czym zniżył głos, zmitygowany: - Zaraz, zaraz, a co 
to jest: alternatywa?
Wyglądało na to, że drąży go żądza wiedzy.
- Niewątpliwie coś mu jest - powiedział niepewnie wepchnięty do środka lekarz: Nie ośmielił się zbliżyć do 
tkniętego zaćmieniem umysłu Hromatki i stał
parę kroków od niego, ściskając pod pachą torbę z medykamentami.
- Ale co? - pytał chór zaciekawionych głosów.
- Nieee wieeem - wystękał doktor. - Nic nie wiem. Wiem, że nic nie wiem. Co ja tu robię?
- O mój Boże, następny - wyszeptała zbielałymi wargami dziewczyna z pierwszego rzędu.
- To chyba jest zaraźliwe! - rozległy się liczne okrzyki. Trzeba ich szybko odizolować! Zamknijmy ich na razie 
w tej sali
Rada wydała się słuszna. Zatrzaśnięto drzwi i zastanawiano się co robić dalej.
- A my? - zapytał jeden ze studentów, prymus o krótko strzyżonej czuprynie. - Co będzie z nami? Też 
stykaliśmy się z profesorem...
Brutalna rzeczywistość tego stwierdzenia wstrząsnęła zebranym na korytarzu tłumem. Na moment ucichł gwar 
rozmów. Rzeczywiście, oni również byli narażeni
na ryzyko infekcji, skoro bowiem lekarz, po tak krótkim czasie...
Grobową ciszę przerwał odgłos zbliżających się kroków. Korytarzem biegł, powiewając rozchylonymi połami 
laboratoryjnego kitla, docent Tumor. Trudno było
zrozumieć, co wykrzykiwał, gdyż pochodził z Albanii i wydobywał z siebie zdania w ojczystym języku:. Poza 
nim nie było na uniwersytecie nikogo, kto by
znał albański. Wyglądał na wzburzonego. Musiało się mu przytrafić coś niesłychanego, gdyż przemknął obok 
zgromadzenia nie, poświęcając mu jednego spojrzenia.
Przez umysły obserwujących go osób przebiegło straszliwe podejrzenie. Trafne. Epidemia zatoczyła szerszy 
krąg i objęła dalsze rejony uczelni. Kolejną ofiarą
był Tumor.

II

Rzeczywistość okazała się o wiele bardziej przerażająca, niż się początkowo wydawało. Uniwersytet w Letto nie 
był osamotniony. Podobne wypadki zaczęły
się mnożyć na całym świecie nieomal w tym samym czasie. Na Akademii Medycznej, w Piecowie powszechny 
lęk wzbudziło zachowanie doktora Horego. Wpadł on
jak burza do biblioteki, krzycząc od progu:
- Rany boskie, co powoduje nagwożdżenie?
Rzucił się ku półkom z książkami i jął przebierać wśród tomów, spychając niepotrzebne wprost na podłogę. Nikt 
z obecnych na sali nie ośmielił się przeszkodzić
mu w tym dziele zniszczenia. Przewertowawszy kilkadziesiąt woluminów i spuściwszy je na posadzkę, doktor 
Hory znalazł wreszcie upragnioną informację i
wołając:
- Już wiem! Nagwożdżenie powoduje kulawiznę! - upadł zemdlony. Ocucony stęchłą wodą z wazonu z 
zeschłym tulipanem, który od lat zdobił parapet jedynego
bibliotecznego okna, nieszczęsny naukowiec wyrzucił z siebie serię pytań. Wykazywał nieprawdopodobną 
wręcz dociekliwość, przy czym najbardziej interesowały
go takie skomplikowane zagadnienia, jak:
- Kto to jest Syberia?
- Co komu z wątroby?
- Ile mil jest z Leningradu do Petersburga?
- Kto to taki: ptaki?
Ożywił się przy tym znacznie i usiłował wydobyć odpowiedzi z otaczających go gapiów za pomocą pociągania 
za rękawy. Spowodował tym tylko to, że utworzył
się wokół niego spory pas pustej przestrzeni. Kręcił się pośrodku tej ochronnej strefy, jęcząc żałośnie:
- Dlaczego nikt mi nie chce powiedzieć? Litości, ja muszę się dowiedzieć!
Ludzie poczuli się zakłopotani i pospuszczali oczy, starając się na niego nie patrzeć. Doktor Hory znany był 
dotychczas jako uosobienie zdrowego rozsądku
i trzeźwej rozwagi. Nie pojmowano, co też mogło go doprowadzić do podobnego stanu. Zdziwienie to znikło po 
paru minutach, gdy poczta pantoflowa doniosła
o zaburzeniach umysłowych u przeszło połowy zatrudnionych na uniwersytecie wykładowców. Wkrótce potem 
środki powszechnego przekazu przekazały wieść o tajemniczej
chorobie atakującej luminarzy nauki na każdej długości i szerokości geograficznej. Objawy miały podobną 
charakterystykę, różniły się tylko stopniem nasilenia.
Oprócz przypadków kompletnej demencji zdarzały się również lekkie zaburzenia, polegające głównie na utracie 
pamięci. Uczeni zapominali o rzeczach najrozmaitszych,
poczynając od wiedzy fachowej, a kończąc na danych osobistych. Zaobserwowano; że proces chorobowy nie 
polegał na jednorazowej amnezji, lecz powoli nasilał
się, doprowadzając w konsekwencji aż do atrofii zdolności mówienia: Stopniowo epidemia zataczała coraz 
szersze kręgi. Ograniczona początkowo do ośrodków
uniwersyteckich (z czego wysnuta słuszny wniosek, że schorzenie to atakuje w pierwszej kolejności ludzi o 
największych zasobach wiadomości), objęła po
paru tygodniach całe społeczeństwo. Ogólnie uważano, że chorobę wywołało obowiązujące na świecie od wielu 
lat powszechne wyższe wykształcenie. Zapanowała
panika. Lekarstwa nie było. Lekarze bezradnie rozkładali ręce. Przez chwilę zamigotała iskierka nadziei, gdy ze 
Szwecji dotarła wiadomość, że profesor
Skond Tensvond odkrył wreszcie etiologię zagadkowej zarazy. Miliony telewidzów, tymczasowo ocalałych z 
pogromu, zgromadziły się przy odbiornikach oglądając
publiczne wystąpienie skandynawskiego Prometeusza. Niestety, wyczekiwany zbawca już po kilku słowach 
stracił wątek i zamarł w bezruchu z gapowato rozwartymi
ustami. Jeszcze przez chwilę wpatrywano się w niego oczekując, że podejmie urwane w pół słowa zdanie. Jęk 
zawodu wydarł się z milionów piersi, gdy, profesor
wskazał palcem kamerę i zapytał dziecinnym głosem:
- A to ocko, co się tak patsy, to gdzie ma zęsy?
Nic więcej sensownego nie udało się z niego wydobyć. Telewidzowie na całym świecie mogli za to 
obserwować, jak uczony zapatrzył się w swoją dłoń, zadziwiony
ilością palców. Zastanawiało go, dlaczego akurat pięć? Usiłował je policzyć, lecz co chwila wychodziła mu inna 
suma, z tego prostego powodu, że stopniowo
zapominał, jak to się robi. Najpierw doliczył do pięciu, potem umiał już tylko do czterech, do trzech, a w końcu 
w ogóle nie ruszył z miejsca.
I tak było ze wszystkimi. Zgodnie z zasadą, iż ryba zaczyna się psuć od głowy, choroba atakowała najpierw 
umysłową elitę społeczeństwa, by następnie
z niemalże-urzędniczą skrupulatnością unicestwiać mózgi prezydentów państw, ministrów, dyrektorów 
przedsiębiorstw i tak dalej, aż do szeregowych członków
rodzaju ludzkiego. Kiedy zorientowano się, że w pierwszej kolejności chorują bardziej wykształceni, nastąpiły 
wypadki samobójstw. Spowodowane zawiścią
i próżnością. Zdarzało się bowiem nierzadko, że wbrew naturalnemu porządkowi jako pierwsza nie chorowała 
jakaś postać na świeczniku, lecz osoby jej podwładne,
niekiedy o kilka stopni służbowych niżej. Widać mądrzejsze: To mogło podrażnić, ambicję; więc dyrektorzy i 
prezesi strzelali sobie w łeb, gdy zamiast nich
zapadała na umyśle maszynistka z biura. Niektórzy próbowali symulacji; lecz szybko z niej rezygnowali; 
utworzone bowiem decyzją ONZ specjalne oddziały
sanitarne zamykały chorych w naprędce zorganizowanych obozach, gdzie panowały straszne warunki. Po 
krótkim czasie te miejsca odosobnienia zaczęły pękać
w szwach od nadmiaru gości, brakowało też obsługi. Kiedy wyszło na jaw; że stosunek liczby ludzi zdrowych do 
przebywających w zamknięciu zmienił się na
korzyść tych ostatnich i większość społeczeństwa znalazła się za drutami, obozy rozwiązano. Nie było innego 
wyjścia. Sytuacja stała się tragiczna. Waliła
się cała gospodarka, bo nie było już komu pracować. Ulice miast pełne były ludzi wałęsających się bezwolnie i 
bez snu, pustym wzrokiem obserwujących otoczenie
i nie reagujących na bodźce. Gorączkowo szukano ratunku. Znalazło się kilku domniemanych wybawicieli, 
którym wydawało się; że uratują ludzkość. Wystąpił
przed kamerami telewizyjnymi guru Bramazranamaśtraha z Indii Wschodnich, który jako uniwersalne panaceum 
proponował powstrzymanie się od spożywania potraw,
umartwienie i trans. Było to oczywistą bzdurą, gdyż chorzy popadłszy w stupor, trwali całymi dniami w 
odrętwieniu nic nie jedząc i umartwiali się niejako
samoistnie, a nie widać było, żeby przyniosło im to jakąkolwiek poprawę zdrowia. Docent Kał-Dun z Baszkirii 
zaś radził systematyczne spożywanie naparu
z bluszczyki kurdybanki, co spowodowało tylko kompletne ogołocenie lasów i pól z tej skądinąd sympatycznej 
rośliny, a przy okazji z wielu innych; jako
że nie każdy znał się dobrze na ziołach. Zachorowalność jednak nie uległa, zmniejszeniu. Po pewnym czasie w 
głowach nielicznych ocalałych z pogromu osób
zaczęła kiełkować pewna hipoteza tycząca źródła zarazy. Obawiali się wypowiedzieć ją publicznie, zbyt 
bowiem, była nieprawdopodobna. Najtrafniej chyba
ujął ją niejaki Kodziołka w przemówieniu skierowanym do grupy bezdomnych psów, które codziennie karmił 
odpadkami wynoszonymi ukradkiem z uniwersyteckiej
stołówki. Metody Kondziołka był bodajże jedynym człowiekiem na świecie pozbawionym wyższego 
wykształcenia: Od urodzenia wykazywał tytaniczny. wręcz upór
i skutecznie opierał się wszelkim próbom pedagogicznej impregnacji. Powoływał się na swój człowieczy 
immunitet i prawo decydowania o własnym losie. Na
politechnice w Zbąszynku pełnił funkcję stróża i gońca.
Wrześniowym popołudniem, rzucając gromadzie oparszywiałych kundli kawałki duszonej cielęciny (w sosie 
musztardowym), powiedział:
- No i co; takie one mundre byli i na co im przyszło? Ja zawsze wiedział, że tak się skończy. To przecie jasne. 
Jak się człowiek za dużo obeżre, to się
w końcu wyrżyga i sraczki dostanie. Także samo i oni. Ćkali w siebie te mądrości i ćkali, aż w końcu musiały im 
łby nie wytrzymać. A cholera z nimi - nie
tak mądre; co ucone. Myślał taki jeden z drugim, że im więcej będzie wiedział, tym mądrzejszy będzie. A nam i 
tak dobrze; no nie? - zwrócił się do najbliżej
stojącego, łaciatego psa o zmierzwionej i skołtunionej sierści: Zwierzę z ufnością spojrzało mu w oczy i radośnie 
zamachało ogonem.
Kondziołka miał rację, choć wyraził swój pogląd w tak prostej, acz niebywale ekspresyjnej przez swą 
dosadność, formie. Mózg ludzki dotarł do granicy,
której istnienia nikt z żyjących nie podejrzewał. Nadmiar informacji, tłoczonych sukcesywnie do umysłów ludzi 
podczas procesów edukacyjnych i późniejszej
działalności na niwie nauki, spowodował w ostatecznym rozrachunku rodzaj biegunki psychicznej. Wszelkie 
zdobyte w ciągu życia wiadomości podęły nagle uciekać
z głów, pozostawiając pustkę, którą trzeba by było zapełnić od samych podstaw, to znaczy od nauki mówienia. 
Nikt tego już nie dokona. Zostaliśmy sami -
ja i Metody. Dwaj najmniej wykształceni ludzie na kuli ziemskiej. Mam słuszne obawy, że wkrótce mój 
przyjaciel zostanie pozbawiony mojego towarzystwa i
będzie mógł rozmawiać wyłącznie ze swymi podopiecznymi psami. Nie ulega przecież wątpliwości, że i ja 
zdołałem się sporo nauczyć, choć zawsze byłem niesłychanie
leniwy. Dużo tez ostatnio czytam, bo nie mam nic innego do roboty. Dowiedziałem sil, co to jest 
"nagwożdżenie" i dlaczego powoduje "kulawiznę"; wiem, co
to jest Moguczaja Kuczka, i potrafię wyjaśnić, na czym polegała defenestracja. Ciekawe, kiedy się to wszystko 
skończy.
Raport powyższy został odnaleziony pośród wykopalisk pochodzących z końca Pierwszej Epoki Cywilizacyjnej, 
choć bardzo (ze względu na swój osobisty charakter)
fragmentaryczny, stanowi ciekawy przyczynek do historii tzw. cywilizacji kopalnej. Do dziś jej gwałtowny 
upadek pozostał nie wyjaśniony i myślę, że nigdy
nie dowiemy się prawdy. Trudno bowiem traktować serio hipotezę autora tych zapisków, nie ma ona żadnych 
naukowych podstaw. Całość jest raczej literacką
impresją, dość luźno związaną z zachodzącymi podówczas wydarzeniami. Nie wydaje się możliwe, żeby 
zdarzyło się to naprawdę. W przeciwnym wypadku musielibyśmy
i my oczekiwać podobnych następstw rozwoju naszej kultury. Na razie jednak nic nie wskazuje gfhJi3...-
mclsopxnk ...jskl ópż304k cnm fk 1 rtez kfmi.,-ą04
loł

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Klatka

Zaczęło się w samym środku słonecznego dnia. Byliśmy akurat z żoną na spacerze i gdy nagle zapadły 
ciemności, zamarliśmy z przerażenia. Ciemności to
może za mocno powiedziane. Po krótkiej chwili, koniecznej oczom do adaptacji, zaczęliśmy dostrzegać zarysy 
nowej rzeczywistości, w której mieliśmy żyć
przez parę następnych dni.
Wstrząs był niemały. Trawniki porastała czerwona trawa, a drzewa okryły się purpurowymi liśćmi. Fioletowe 
słońce, wiszące na żółtym niebie, zalewało
świat potokami czarnego światła. Już nie świeciło - zaciemniało. Kierowcy ze zdumieniem oglądali śnieżny 
asfalt pod równie białymi oponami samochodów.
Całe szczęście, że nie doszło wtedy do wypadków, chociaż na skrzyżowaniach czerwone światła zamieniły się w 
zielone. Z zielonymi było dokładnie na odwrót,
tak więc równowaga została zachowana. Za to żółte jarzyły się teraz błękitem. Rozszerzonymi oczyma 
rejestrowałem dalsze szczegóły - smolisty chodnik, kremową
glebę i swoje pomarańczowe dżinsy. W głębi czarne łabędzie z dziobami koloru khaki pływały po cytrynowym 
stawie. Nie lepiej było tuż przy mnie. Za każdym
razem, gdy mój wzrok zawadzał o murzyńską twarz stojącej obok żony, doznawałem szoku. Niesamowite były 
zwłaszcza jej hebanowe zęby, błyskające spomiędzy
zgniłozielonych warg.
Tak to się zaczęło.
Przyszły kolejne dni. Życie przeniosło się na noc. Dopiero bowiem o zmroku niebo rozjaśniało się bielą, lekko 
znaczoną czarnymi punkcikami gwiazd i umaczanym
w smole sierpem księżyca. Najciemniej było oczywiście pod latarniami. Pracowaliśmy w nocy, a w dzień 
kładliśmy się spać, włączywszy uprzednio światło,
by zapewnić sobie większą ciemność. Oświetlenie stało się zbyteczne. Wystarczyło zasłonić okna, odciąć 
dopływ promieni słonecznych zalewających świat czernią,
by w mieszkaniu zrobiło się jasno.
Trwało to piekło całe osiem dni. Dziewiątego zaś niespodziewanie owionął nas dziwny fluid, wciskając się we 
wszystkie możliwe zakamarki. Po kilku sekundach
niesamowite uczucie obmywania całego ciała ustąpiło i oczom naszym ukazał się nowy świat. To znaczy stary. 
Wszystko wróciło do normy. Dawne, znajome barwy
nabrały nawet świeżości i intensywności. Odetchnęliśmy z ulgą. Gdzieś w głębi tlił się jednak niepokój. Cóż to 
było? Czy może się powtórzyć? Te pytania
dręczyły wszystkich, również i mnie. Odpowiedź usiłował mi dać mój stary przyjaciel, przypadkowo spotkany 
na ulicy.
- Przecież to bardzo proste - machnął ręką lekceważąco. Mój syn, którego trzymałem za rękę, przyglądał mu się 
ciekawie. Przyjaciel słynął z dziwactw,
na wszelkie pytania odpowiadał żartami i mało kto traktował go poważnie. Dlatego też słuchając go 
uśmiechnąłem się pobłażliwie.
- Rzecz w tym, że od paru dni nie jesteśmy już prawdziwymi ludźmi - zakomunikował patrząc mi w oczy.
Otworzyłem usta zaskoczony:
- A kim?
- Kopią. Dokładnie rzecz biorąc zdjęciem. Ktoś stamtąd wskazał ręką na niebo - zrobił Ziemi zdjęcie doskonałe. 
Absolutne. Kontynuujące życie oryginału.
To jest jakby doskonalsza forma filmu. Jesteśmy dokładnie przekalkowaną, drugą wersją naszych 
pierwowzorów, tylko żyjemy na klatce filmowej. Ci prawdziwi
zostali na Ziemi. A my po prostu byliśmy przez parę dni negatywem. Kolorowym negatywem. Potem nas 
wywołano. Ot i wszystko. - Założył ręce za plecami i
zadowolony z siebie bujał się na obcasach.
- Sam to wymyśliłeś? - zapytałem z przekąsem.
- Sam - odparł z dumą, nie zauważywszy ironii w mym głosie.
Rozmowę przerwał nam oślepiający snop światła, spływający nie wiadomo skąd, który zdawał się przenikać 
nasze ciała. Odniosłem wrażenie, jakby wszystko
wokół mnie, łącznie z moją osobą, rozrastało się, zwiększało swoje rozmiary.
- Co to jest? Co się dzieje?! - zacząłem krzyczeć w przerażeniu.
- Ojej, tatusiu, jak ty nigdy nic nie rozumiesz - zawołał mój syn. - Po prostu nas wyświetlają!
Jak zwykle miał rację.

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Landrynki

Dobrze mi się zaczął wtedy ten urlop. Na nie zachwaszczonym chmurami niebie dzień w dzień pojawiało się 
wspaniałe słońce, a synopycy nie przewidywali
do końca miesiąca żadnych zmian. Tydzień miałem jeszcze pozostać w mieście, żona bowiem musiała skończyć 
jakieś pilne biurowe prace. W przyszły poniedziałek
jednak cała nasza trójka ruszała nad morze. Trójka, bo mamy jeszcze syna. Cała ta historia, która się wydarzyła, 
jest właśnie jego zasługą. Gdyby nie on,
to... Ale nie uprzedzajmy faktów. Jak więc wspomniałem, całe siedem dni mieliśmy spędzić właściwie sami, we 
dwóch, w oczekiwaniu początku urlopu mojej
żony. Ona rano wychodziła do pracy, a my po zjedzeniu śniadania wyruszaliśmy na miasto w poszukiwaniu 
rozrywek. Zabierałem go na basen, odwiedzaliśmy zoo,
poszliśmy do muzeum wojska, żeby mógł zobaczyć czołgi. Wszystko to było przeplatane ciągłymi wizytami w 
kawiarniach, namiętnie bowiem lubił lody. Nie szczędziłem
mu tego, by w jakiś sposób wynagrodzić męki spędzania tak pięknych i słonecznych dni w mieście. Dni mijały 
spokojnie. Pewnego ranka jednak obudziłem się
ze strasznym bólem głowy. Ledwo zwlokłem się z łóżka. Zdawało mi się, że w powietrzu wisi coś niedobrego. 
Jakieś zjonizowanie, czy ja wiem zresztą co.
Zdecydowałem, że tego dnia zostaniemy w domu. Spróbowałem wytłumaczyć Jordanowi (tak ma na imię, 
pomysł mojej żony), że tatuś źle się czuje. Natychmiast
zapytał: "A czyje były wczoraj imieniny?", jest bowiem bardzo bystry jak na swój wiek, i potrafi kojarzyć takie 
fakty, jak imieniny i czyjeś złe samopozucie
następnego dnia. Niestety, tym razem jego wniosek był błędny, co mu zaraz wytłumaczyłem. On, będąc 
chłopcem z natury uczuciowym, powspółczuł mi przez chwilę,
po czym poszedł się bawić do swojego pokoju. Zamknął za sobą drzwi, nie lubi bowiem, kiedy mu się 
przeszkadza. Ja zaś, zażywszy dwa proszki od bólu głowy,
rozparłem się w fotelu i zagłębiłem w lekturze. Z sąsiedniego pokoju dobiegały mnie przytłumione chichoty, 
stuki, głośniejsze chwilami strzępki zdań. Lubił
rozmawiać ze swoimi zabawkami. Od czasu do czasu rzucałem w tamtą stronę pytanie:
- Jordan, co robisz?
- Bawię się w wojsko - padała odpowiedź, a ja wracałem do przerwanej lektury. Po jakiejś godzinie zapadła 
dłuższa cisza. Potem usłyszałem przyciszone
szepty, przerywane piskami radości. Wreszcie usłyszałem go, wygłaszającego znów jakieś przemowy. Zdawało 
mi się, jakby ktoś mu odpowiadał, więc głośno
zapytałem:
- Z kim rozmawiasz?
- Ze smokiem.
- Jakim smokiem?
- Wawelskim - padła odpowiedź.
- Aha - uspokojony podjąłem czytanie.
Mijała kolejna godzina. Odłożyłem właśnie gazetę i zamierzałem się trochę przedrzemać, gdy z hukiem 
otworzyły się drzwi dziecinnego pokoju i wypadł z
nich mój syn. Oczy błyszczały mu radością.
- Mówię ci, tatusiu, on jest wspaniały!
- Kto?
- No, smok! - zniecierpliwił się Jordan.
- A cóż on takiego robi? - pytałem, z trudem ukrywając ziewanie, diabelnie bowiem zachciało mi się spać.
- Daje mi lody, opowiada bajkę o sobie i w ogóle jest fajny! Chodź, tatusiu, musisz go zobaczyć!
- Daj mi spokój, kochanie, mówiłem ci przecież, że źle się czuję.
- Tylko na minutkę - błagał, ciągnąc mnie za rękę. - No, chodź, zobaczysz tylko i sobie pójdziesz.
Dla świętego spokoju wstałem i pozwoliłem się zaprowadzić do jego pokoju. Na progu zamarłem i nawet dalsze 
ciągnięcie za rękę nie zdołało mnie ruszyć
z miejsca.
W pokoju siedział smok. Nie był bardzo duży. Ot, wielkości przeciętnej krowy. Na nasze warunki mieszkaniowe 
było to jednak sporo. Zajmował trzy czwarte
podłogi. Złożone skrzydła pokrywały mu grzbiet, zielone łuski błyszczały jadowicie. Siedział na podwiniętym 
pod siebie ogonie, przednie zaś, opatrzone
potężnymi szponami łapy wsparł na tapczanie. Od czasu do czasu ział od niechcenia ogniem, z nozdrzy 
wykwitały mu kłęby brunatnego dymu o przyjemnym zapachu
tytoniu "Amfora". Popatrzył na mnie z wyraźną sympatią, po czym zaczął gmerać jedną łapą przy swej wypukłej 
piersi. Otworzył w niej małe drzwiczki, których
tam przed chwilą jeszcze nie było, wyciągnął coś i z zachętą wysunął łapę w moim kierunku. W zaciśniętych 
pazurach tkwiła olbrzymia porcja lodów. Polana
czekoladowym sosem. Cofnąłem się odruchowo.
- No weź, tatusiu! - szarpnął mnie za rękaw syn. - To jest, bardzo dobre!
- Nie chcę, nie wezmę - wycharczałem. Zatraciłem całą zdolność rozumowania. Byłem zupełnie zdrętwiały. Do 
tej pory się sobie dziwię, że od razu nie dałem
drapaka.
Smok zrozumiał widocznie, że nie mam ochoty na jego smakołyki, bo cofnął łapę i schowawszy lody do 
pierwszego pojemnika zatrzasnął klapkę. Zmierzył mnie
wyniosłym spojrzeniem i nabrawszy ze świstem powietrza odezwał się głębokim basem:

Rano wylazł smok z pieczary
I zaryczał: - Hej, baranie,
W samą porę tu przyszedłeś,
Smaczne będę miał śniadanie!

Tego mi było już za wiele. Czmychnąłem jak oparzony, wlokąc za sobą syna. Opierał się mocno, usiłował złapać 
się klamki i krzyczał do mnie:
- Tatusiu, nie bój się. On tego nie mówił do ciebie! To tylko bajka!
Nie słuchałem go. Zatrzasnąwszy za sobą drzwi, oparłem się o nie i usiłowałem się opanować. Jordan przyglądał 
mi się z niesmakiem.
- Ale z ciebie tchórz - powiedział lekceważąco.
- Cicho bądź! - wydyszałem. - Skąd go wytrzasnąłeś?
- Oj, tatusiu, to długa historia. Kiedyś ci opowiem.
- Skoro go tu sprowadziłeś - sapałem, całym ciałem przyciskając drzwi - to go teraz odpraw.
- Oj, nie! - zajęczał żałośnie. - Jeszcze się z nim nie nabawiłem...
- Natychmiast! - podniosłem głos. - Żebym go tu więcej nie widział!
Jordan to jednak posłuszne dziecko. Zbliżył się do drzwi i przytknąwszy usta do dziurki od klucza krzyknął 
głośno:
- Smoku, idź sobie!
Odwrócił się do mnie tyłem i tłumiąc płacz podszedł do okna. Wtulił twarz w zasłony i łkał cichutko.
- I co? - spytałem.
- Nic, poszedł sobie - chlipnął.
- Na pewno?
- Na pewno. Zobacz, sprawdź - zabulgotało ze zwałów firanek.
Uchyliłem ostrożnie drzwi i zajrzałem do środka. Pokój był pusty. Ani śladu potwora. Nie dowierzając, 
delikatnie wsunąłem się do środka. Dokładne oględziny
nie potwierdziły na szczęście moich obaw. Smok ulotnił się bez śladu. Znikł nawet tak intensywny przed chwilą 
zapach "Amfory". Resztę dnia spędziłem w
fotelu, głęboko rozmyślając nad tym, co mi się przydarzyło. Niewesoła myśl o chorobie umysłowej krążyła 
wciąż wokół mojej głowy. Jordan, śmiertelnie na
mnie obrażony, znów zamknął się w swoim pokoju. Tylko teraz panowała tam grobowa cisza.
Doszedłszy wreszcie do wniosku, że cała ta historia była jednorazowym przywidzeniem spowodowanym bólem 
głowy, postanowiłem o niej dłużej nie myśleć.
Z mojego względnego uspokojenia wytrąciła mnie dopiero żona, po powrocie do domu.
- Jak to dziecko wygląda! - załamała ręce nad synem. - Cała koszulka usmarowana czymś lepkim. Chyba 
lodami.
Rzeczywiście był czymś wybrudzony, a ja jak zwykle tego nie zauważyłem.
- Mówiłam ci - zwróciła się do mnie - żebyś go nie przekarmiał słodyczami. Dziecko się jeszcze rozchoruje!
- Ja mu daję, lody? - oburzyłem się.
- To nie tatuś - pospieszył z wytłumaczeniem Jordan. - To smok.
- Jeszcze znowu jakiś smok - załamała ręce żona. - Prosiłam cię, żebyś nie opowiadał małemu bajek o 
potworach. Dziecko się potem boi i w nocy nie może
spać!
- On się boi! - żachnąłem się z goryczą. - A ja? Kto o mnie pomyśli?
Żona patrzyła na mnie wytrzeszczonymi oczyma, najwyraźniej nic nie rozumiejąc. Machnąłem bezradnie ręką i 
zrezygnowany wyszedłem do drugiego pokoju.
Nie miałem pojęcia, jak jej to opowiedzieć. Kazałaby mi się położyć i wezwałaby lekarza. A tego wolałem 
uniknąć. Przynajmniej na razie.
Następnego dnia rano, stwierdziwszy, że dzień jest równie piękny jak poprzednie, postanowiłem zabrać syna do 
Łazienek. Gdy mu jednak o tym powiedziałem,
zaczął mnie prosić błagalnym tonem:
- Tatusiu, zostańmy dzisiaj w domu. Tak cię proszę. Nie chce mi się wychodzić.
Było to w najwyższym stopniu podejrzane, zawsze bowiem lubił spacery po Łazienkach. Dlatego postanowiłem 
nie ulegać.
- Żadnej dyskusji. Nie będziemy się dusić w mieszkaniu w taki upał. Ubierz się szybko i wychodzimy.
- Tato! - zagroził nagle syn. - Bo powiem mamie, co jej kupiłeś na urodziny.
Był to bezwstydny szantaż. Ręce mi opadły, ale cóż mogłem poradzić, poddałem się. Jordan ucieszony, 
podśpiewując coś pod nosem, popędził w podskokach
do swojego pokoju. Oczywiście natychmiast usłyszałem odgłos zamykanych drzwi. Chciał być sam. A ja, 
pomedytowawszy smutnie nad swoim losem, poszedłem do
kuchni. Postanowiłem zrobić żonie niespodziankę i pomyć wszystkie szyby. W prezencie urodzinowym, 
oczywiście. W normalnych okolicznościach trudno byłoby
mnie do tego zmusić.
Praca szła mi szybko i sprawnie. Słońce przygrzewało, lekki zefirek muskał łagodnie moje czoło przez otwarte 
okno, nic więc dziwnego, że po krótkim czasie
złe nastroje znikły bez śladu. Zacząłem nawet coś nucić. Mijały minuty i godziny. Myłem właśnie ostatni lufcik 
w dużym pokoju, gdy pracę przerwało mi wejście
syna.
- Tatusiu, bo ja nie mogę zrozumieć, co on mówi - poskarżył się patrząc na mnie prosząco.
- Kto? - spytałem, myśląc o tym, że dobrze byłoby jeszcze odkurzyć.
- No on. Kaczor Doland.
- Donald - poprawiłem odruchowo i nagle ścierka wypadła mi z rąk. Odbiła się od parapetu i z pluskiem wpadła 
do stojącej na podłodze miednicy, rozchlapując
wodę na wszystkie strony.
- Chcesz powiedzieć, że znów ktoś u ciebie jest? - spytałem z nadzieją, że to tylko zabawa. - Kto?
- No, Kaczor Donald i inni. Chodź, zobacz.
- Nie zaczynaj każdego zdania od "no" - ojcowskie instynkty przez chwilę wzięły górę nad rosnącymi we mnie 
obawami. Po czym, jak poprzedniego dnia, dałem
się jeszcze raz poprowadzić do sąsiedniego pokoju. Koszmar powtarzał się. Nawet zwiększył swoje natężenie. 
To, co ujrzałem, mogło wręcz doprowadzić do
regularnego obłędu. Stałem przy wejściu usiłując ogarnąć wzrokiem zebrane w pokoju towarzystwo. Czego tu 
nie było.
Pod szafą stał, oparty o nią w swobodnej pozie, Czerwony Kapturek. Szeptał sobie coś na ucho z wilkiem, nie 
zwracając uwagi na Babcię, która, siedząc
na krzesełku, dziergała na drutach coś, co wyglądało na szalik. Na łóżku usadowiły się trzy świnki w 
towarzystwie drugiego wilka. Chrząkały coś rozgłośnie,
a wilk odpowiadał przeciągłym wyciem. Na parapecie, i machając nogami, siedziały dwie maleńkie postacie. 
Tomcio Paluch i Calineczka - skonstatowałem machinalnie.
Opanowywała mnie łagodna obojętność i przestałem się czemukolwiek dziwić. Jordan, stojąc obok mnie, 
popatrywał na mnie z zadowoleniem, ucieszony wrażeniem,
jakie wywołał. Ja rejestrowałem dalsze szczegóły roztaczającego się przede mną obrazu.
W doniczce z kwiatem uwijało się żwawo siedmiu krasnoludków. Wywijając maluśkimi szpadelkami, 
prowadzili jakieś roboty ziemne. Praca wrzała, widać było,
że za chwilę będą mieli nową kopalnię. W powietrzu śmigał Piotruś Pan, musiałem co chwila uchylać głowę; 
żeby mi nie wybił oka trzymaną w prawej ręce dzidką.
Na tapczanie siedział leń. Poznałem go od razu. Był dokładnie taki sam, jak na ilustracji w książce Brzechwy. 
Pluł i łapał. Pokazał mi także język. Między
sprzętami krążyło mnóstwo innych postaci. Był Muminek z Panną Migotką, Aladyn z lampą, ustrojona jak 
nieboskie stworzenie Kaczka-Dziwaczka. Obok lenia
na tapczanie chrapała Śpiąca Królewna. Zauważyłem też siedzącego pod ścianą Kubusia Puchatka. Cały pysk 
miał zanurzony w pokaźnym słoiku zaopatrzonym w
krzywy napis "Mjut".
Naczelne miejsce na środku pokoju zajmował Kaczor Donald z przylepionymi do nóg trzema bratankami. Miał 
około półtora metra wzrostu i skrzeczał coś swym
telefonicznym głosem. W dodatku po angielsku. Rzeczywiście, nic nie można zrozumieć - przemknęło mi przez 
myśl. W niczym nie mogłem synowi pomóc.
- Radź sobie z tym wszystkim sam - powiedziałem martwym głosem i wycofałem się do swojego pokoju. 
Straciłem zdolność racjonalnego rozumowania. Miałem
jednak niejasne przeświadczenie, że Jordanowi nic się nie stanie i świetnie będzie się z tym towarzystwem 
bawił. Resztę dnia spędziłem bezmyślnie w fotelu
paląc jednego papierosa za drugim. Z odrętwienia wyrywały mnie co jakiś czas głośniejsze wybuchy radości 
dobiegające zza zamkniętych drzwi. Koło czwartej
zapadła cisza. Dziwne, ale dopiero to zaniepokoiło mnie i wytrąciło z bezwładu. Z niechęcią podniosłem się i 
powlokłem do pokoju syna, myśląc z przerażeniem,
co też może mnie tam oczekiwać. Wszedłem do środka. Pokój był pusty. Całe ponoptikum znikło jak 
wymiecione miotłą. Wyraźnie zmęczony Jordan spał wyciągnięty
na tapczanie. Machinalnie przykryłem go kocem i powróciłem do swej poprzedniej czynności. To znaczy 
nieczynności.
Żona przyszła o piątej.
- O, umyłeś okna - zdziwiła się.
- No.
- Jordan u siebie?
- No, u siebie.
- Nie zaczynaj każdego zdania od "no" - pouczyła mnie i przestała się mną interesować. Cały wieczór siedziałem 
osowiały. Na pytania odpowiadałem półsłówkami.
Syn opowiadał mamie na ucho jakieś zabawne historie, bo co chwila wybuchali śmiechem. Patrzyłem na to z 
niesmakiem i myślałem o tym, co może mnie czekać
następnego dnia. W nocy nie spałem. Kiedy za oknem niebo rozjaśniły pierwsze promienie słońca, podjąłem 
męską decyzję. Postanowiłem całą sprawę zbadać
do końca i dzisiejszego dnia również pozostać w domu. Pokrzepiony swą bohaterską postawą zapadłem wreszcie 
w ciężki, pozbawiony marzeń sen.
Obudziło mnie targanie za rękaw od pidżamy. Nade mną stał syn.
- Mama już poszła, dasz mi śniadanie? - wpatrywał się we mnie natarczywie.
- Dam - odrzekłem.
Z trudem zwlokłem się z łóżka, poszedłem do kuchni i usmażyłem mu jajecznicę. Kiedy zjadł, poinformowałem 
go, że dzisiaj również zostajemy w domu. Przyjął
to z wyniosłą obojętnością. Podziękował za śniadanie i jak zwykle poszedł zamknąć się w swoim pokoju. Ja, 
sprzątnąwszy pościel, rozsiadłem się w fotelu
i z napięciem oczekiwałem na jakieś podejrzane odgłosy.
W pokoju dziecinnym panowała głucha cisza. Słuszniej byłoby powiedzieć - martwa. Po dwóch godzinach 
nasłuchiwania wydało mi się wprawdzie, że słyszę
jakąś cichą rozmowę, lecz jak na złość ktoś pod oknem zaczął regulować zapłon i wytężenie słuchu nic mi nie 
pomogło. Po dalszych dwóch godzinach wsłuchiwania
się w ciszę straciłem wreszcie cierpliwość.
- Jordan! - zawołałem.
- Co? - odkrzyknął mój syn.
- Nie mówi się "co", tylko "słucham". Chodź no tu do mnie.
- Już idę - odpowiedział i po chwili uchyliły się drzwi. Patrzyłem ze zdziwieniem, jak Jordan, zostawiwszy w 
nich wąziutką szparkę, z trudem się przez
nią przeciska. Potem oparł się o drzwi plecami i również z dużym wysiłkiem je zatrzasnął. Postanowiłem 
zapytać go o to później.
- Był dzisiaj ktoś u ciebie? - zagadnąłem niby od niechcenia.
- No, był...
- Nie zaczynaj każdego zdania od... - ugryzłem się w język. Nie zamierzałem mu przecież prawić kazań. - Kto? - 
zacząłem znów łagodnie.
- Ten co zwykle.
- Jak to? - otworzyłem szeroko oczy. - Zdawało mi się, że codziennie był ktoś inny?
- Nie - powtórzył z uporem.
- Ten sam. Przedstawiciel.
- Jaki przedstawiciel?
- A taki, nieduży, niebieski.
Z trudem udało mi się zachować spokój.
- A skąd on się wziął, ten... przedstawiciel?
- Powiedział, że jest z innej cyli... cywyl... - zaplątał się Jordan.
- Cywilizacji?
- Tak - odburknął.
Tylko spokojnie, tylko spokojnie - powtarzałem w myślach.
- Czy możesz mi opowiedzieć wszystko od początku?
Jordan namyślał się przez chwilę.
- No, stanął nagle na środku pokoju. Powiedział, że już od dawna szuka kontaktu z kimś, kto... no, z kimś, kto 
myśli.
- Inteligentnym?
- Tak. Powiedział, że jesteśmy młodą tą... cywilizacją i on nam pomoże, bo oni są bardzo starzy i dużo umieją.
- I ty zrozumiałeś, co on mówił?
- On nie mówił, tylko tak... myślał do mnie. Potem mnie spytał, czy coś mi potrzeba i czego chcę. I że on mi to 
wszystko da. I ja poprosiłem go o smoka.
I żeby dawał mi lody. Pokazałem mu smoka na obrazku, bo on nie wiedział, jak smok wygląda. Potem go zrobił 
i mówił, że jak chcę, żeby smok sobie poszedł,
to trzeba mu, to powiedzieć. I znikł, ale obiecał, że znowu przyjdzie. I przyszedł wczoraj. To mu pokazałem 
książki z obrazkami i poprosiłem o wszystko,
co tam jest. Dzisiaj też był, ale króciutko. Powiedział, że się zmienia ymmm... struktura przestrzeni - Jordan 
wykrztusił to z trudnością - i że spotkamy
się zmów za trzysta milionów lat. I poszedł sobie - rozłożył ręce w geście rezygnacji.
Zamarłem. Przez głowę przelatywały mi bezładne myśli: jedna szansa... raz na miliony lat... zmarnowana... 
kontakt... nie powtórzy się. .
- Ale... dlaczego akurat u nas? - wymamrotałem bezdźwięcznie.
- Powiedział, że tak mu wypadł punkt połączenia - odparł skwapliwie syn.
Trwałem chwilę w otępieniu, aż w końcu mój zdrowy rózsądek wziął górę.
- Nie - powiedziałem stanowczo. - To wszystko bzdury, przywidzenie. To wszystko mi się zdawało. Nie ma 
żadnych śladów. Nic nie zostawił. Wszystko znikło.
- Jak to nic nie zostawił! -- oburzył się Jordan. - Dzisiaj go też o coś poprosiłem. To już nie zniknie.
Swoim stałym gestem schwycił mnie za rękaw i pociągnął w kierunku własnego pokoju. Stanęliśmy pod 
drzwiami. Jordan gwałtownie szarpnął za klamkę i otworzył
drzwi na oścież. Coś wysypało się z hurkotem i wysoką falą spłynęło na moje stopy. Cukierki. Cały pokój do 
wysokości wzrostu mojego syna był wypełniony
landrynkami. Mieniły się wszystkimi kolorami tęczy. Zielone, różowe, niebieskie, pomarańczowe; nie znałem 
nazw wszystkich odcieni. Pociemniało mi w oczach
i opierając się plecami o ścianę, bezwładnie osunąłem się na podłogę. Chyba zemdlałem. Ocuciło mnie 
gwałtowne szarpanie za rękaw. Jordan usiłował wcisnąć
mi coś do ust. Jak przez mgłę słyszałem jego głos:
- Tatusiu, chcesz jednego? Dobry, kwaskowy!
To jednak mimo wszystko bardzo dobre dziecko.

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Powód do rozwodu

I

Żona nie wracała, a ja byłem głodny. Od rana nic nie jadłem. Dochodziła już siódma, więc miałem prawo 
odczuwać ssanie w żołądku. Na pewno był gdzieś
przygotowany obiad, ale potrafiła zawsze wszystko tak przemyślnie ukryć, że nie udało mi się nic znaleźć. 
Nawet garnka z zupą. Kręciłem się nerwowo po
mieszkaniu, spoglądając co chwila na zegarek. Pogryzłem kawałek żółtego sera. Był to gatunek, którego nie 
cierpię. Za miękki, za tłusty i zupełnie mdły.
Oprócz niego w lodówce były tylko dwie pozbawione banderol konserwy. Nie odważyłem się ich otworzyć w 
obawie znalezienia w środku pasztetu (którego też
nie znoszę), bądź ostroboka w pomidorach, wywołującego u mnie mdłości. Z zasady mało rzeczy mi smakuje i 
moja żona ma ze mną ciężkie życie. Powinna się
jednak postarać, by w domu było przynajmniej kilka jajek. Zrobiłbym sobie jajecznicę, zamiast łazić z kąta w 
kąt.
Kiedy zabrzmiał dzwonek, nie spieszyłem się z otwarciem drzwi. Nie wzruszyło mnie ponaglające szarpanie za 
klamkę. Postanowiłem być wyniosły i obojętny.
Nieomal przewróciła mnie wpadając do mieszkania, gdy tylko zwolniłem zasuwę. Zadyszana i spocona, 
ciągnąca za rękę naszego syna. Była obwieszona jak choinka
wypchanymi torbami.
- Nie gniewaj się, kotku - cmoknięcie w policzek. - Odebrałam dziecko z przedszkola i połaziłam trochę po 
sklepach.
- Jest po siódmej - starałem się, by w moim głosie nie było cienia pretensji. Stwierdziłem po prostu fakt.
- Trochę to długo trwało, przepraszam - rzuciła torby na podłogę. - Wziąłeś sobie obiad?
- Niby skąd? - powiedziałem kwaśno.
- Jak to, przecież stoi na oknie!
Obejrzałem się. Rzeczywiście stał. Jak mogłem go wcześniej nie zauważyć.
- Zaczekaj chwilę, rozbiorę tylko dziecko i zaraz ci odgrzeję.
- Nie fatyguj się, nie jestem głodny - trochę chyba przesadzałem z tą wyniosłością, bo skręcało mi kiszki.
Jola pospiesznie wyłuskiwała Jordana z kurteczki, nie przestając przy tym trajkotać.
- Wiesz, spotkałam po drodze Ankę, pogadałyśmy sobie trochę, tę z mojego wydziału, pamiętasz?
- Nie pamiętam.
- Jak to, tyle razy ci o niej mówiłam. Na pewno wiesz, o kogo chodzi, tylko nie chcesz sobie przypomnieć. No i 
poszłyśmy razem do Śródmieścia, do "1001
Drobiazgów", a tam przecena, różne fajne rzeczy, zaraz zobaczysz, co kupiłam.
- Znowu nawydawałaś forsy - westchnąłem ciężko i zacząłem nastawiać wodę na herbatę.
- Zrób i mnie - krzyknęła przez ramię i porwawszy torby jęła je taszczyć do kuchni. Uwolniony z ubrania Jordan 
smyrgnął do swego pokoju. Ja oparłem się
o ścianę i ze smutkiem patrzyłem na wyjmowane z toreb przedmioty. Oprócz paru produktów spożywczych były 
to przeważnie zakupy ze "1001 Drobiazgów". Było
ich mnóstwo.
- Chodź, zobaczysz - żona skinęła na mnie dłonią. Podszedłem z ociąganiem.
- Patrz, jakie fajne rzeczy - policzki zaróżowiły się jej z podniecenia. - A wszystko dosłownie za grosze. Zgadnij, 
za ile to kupiłam? - podtykała mi
coś pod nos.
- Nie wiem. Za dziesięć złotych.
- Nie żartuj - była wyraźnie dotknięta. - Wyobraź sobie, że tylko za sto pięćdziesiąt.
W jej oczach malował się zachwyt, a ja z zakłopotaniem oglądałem cudowny sprawunek. Był to przyrząd do 
wycinania gwiazdek z marchewki (marchewki też
nie lubię).
- A to, zobacz to. I to jeszcze - prezentacji zakupów nie było końca. Zżymałem się, ale oglądałem. Bałem się 
cokolwiek powiedzieć, żeby nie okazało się,
że znów małodusznie wypominam jej rozrzutność. I że ma skąpca za męża. Zaciskając zęby brałem kolejno do 
ręki ostrzałkę do noży, która pewnie jutro się
rozleci, drylownik do czereśni, zapalarkę do gazu na baterie, sitko z obrzydliwie pomidorowego plastiku 
(czerwony kolor pasuje do wystroju kuchni), urządzenie
do cięcia ogórków w grajcarki, otwieracz do konserw (jeden już w domu mamy), kapturki na butelki od mleka i 
wymyślny korkociąg, który na pewno nie będzie
działał.
Obłudnie udawałem zainteresowanie i wydawałem z siebie słabe okrzyki podziwu. Był to przecież mój 
małżeński obowiązek. W pewnej chwili coś naprawdę mnie
zaciekawiło.
- A co to jest? - spytałem, obracając przedmiot w palcach.
Żona podniosła wzrok znad rozpakowywanego masła.
- To? - zdziwiła się. - Nie wiem.
- Jak to, nie wiesz? Sama to kupiłaś.
- Zobacz na metce - poradziła rozsądnie.
- Nie ma metki - oglądałem cudo ze wszystkich stron.
- Widać odpadła. Słabo przykleili i odpadła - wyjaśniła żona i uznawszy problem za rozwiązany wróciła do 
rozpakowywanego masła. Nie dałem za wygraną.
- Kupiłaś i nie wiesz co? Powiedz chociaż, ile za to zapłaciłaś.
- Nie pamiętam.
Zatrzęsło mną. Ale starałem się opanować.
- Nic z tego nie rozumiem. Jak doszło do tego, że kupiłaś to dziwadło?
- Może przypadkiem - była urażona moją dociekliwością. Gadałam cały czas z Anką.
- Kupiłaś przypadkiem, zapłaciłaś przypadkiem i przypadkiem nie wiesz, co to jest. Nie żartujesz sobie czasem 
ze mnie?
- Nie! - rozeźliła się. - I skończ to śledztwo. Sama pierwszy raz widzę to na oczy. I naprawdę nie wiem, jakim 
sposobem trafiło to do moich rąk.
- Już dobrze, dobrze - uspokajałem ją. - Nie ma się o co tak denerwować. Ale może razem się zastanowimy, do 
czego to służy.
Podeszła do mnie, przytuliła na znak pojednania i zaczęliśmy wspólne oględziny.
Był to przedmiot wykonany z białego błyszczącego plastiku i częściowo z metalu. Czysty i wypolerowany lśnił 
w świetle żarówki. Starannie obrobiony, nie
miał żadnych ostrych kantów ani zadrapań. Składał się z trzech części, połączonych ruchomymi przegubami. 
Pełno w nim było rozmaitych wgłębień, schodków,
występów tajemniczego przeznaczenia o miękko zaokrąglonych brzegach. Największa z trzech części była 
zakończona jakby metalową rączką. Plastik przechodził
w metal o oleistym połysku zupełnie płynnie, nie można było dostrzec miejsca połączenia. Mimo że drapałem 
paznokciem, nie udało mi się znaleźć punktu hipotetycznego
klejenia. Wydawało się, że plastik stopniowo tracił kolor, zamieniając się w srebrzysty metal. Potrząsnąłem 
tajemniczym przedmiotem. Zaklekotał lekko.
Długo roztrząsaliśmy z żoną sprawę przeznaczenia tego dziwadła. Rozważyliśmy dziesiątki możliwości. 
Kilkakrotnie pokłóciliśmy się przy tym. Jeszcze o
północy, leżąc w łóżku, dyskutowaliśmy zawzięcie, podając sobie tajemniczy przedmiot z rąk do rąk. Nie 
doszliśmy do żadnych wniosków. Zagadkowy "dynks",
jak go roboczo nazwaliśmy, nie wydawał się być ani fragmentem większej całości, ani też samodzielnym 
urządzeniem. Gdy zgasiliśmy światło, żona usnęła prędko,
zmęczona rozmową. Ja zaś przewracałem się z boku na bok, dręczony pragnieniem rozwiązania zagadki. Z 
wolna opanowywało mnie otępiające uczucie frustracji.
Taki mały przedmiot, a przerastał całkowicie moje myślowe zdolności.
W czasie krótkiego, nerwowego snu, w który zapadłem nad ranem, dręczyły mnie koszmary. Żona za pomocą 
"dynksu" usiłowała mi wyrwać przednie zęby.

II

Obudziłem się z głuchym bólem głowy. Pierwsze moje spojrzenie zawadziło o stolik, na którym leżała "wielka 
tajemnica". Zgrzytnąłem zębami i odwróciwszy
wzrok, podniosłem się z łóżka. Ubierałem się niemrawo, poganiany dobiegającymi z kuchni nawoływaniami 
żony.
- Szybko, szybko, jajecznica stygnie.
A więc kupiła wreszcie jajka - przemknęła mi przez głowę myśl, zaraz wyparta przez natrętne wspomnienie 
wczorajszego wieczoru. "Dynks" tkwił jak zadra
w mojej pamięci. Czekaj, cholero, już ja sobie z tobą poradzę - pomyślałem z wściekłością i postanowiłem 
zabrać go z sobą do pracy. Byłem zatrudniony w
małej pracowni metaloplastycznej i miałem szczęście współpracować z ludźmi, którzy znali się dosłownie na 
wszystkim. Wiedzieli, jak naprawić lodówkę, potrafili
wytłumaczyć, co to jest "napawanie plazmowe", i orientowali się, jak działa pralka. Nie mówiąc już o obsłudze 
samochodów. W sprawach technicznych trudno
by mi było dotrzymać im kroku, miałem więc nadzieję, że uwolnią mnie od dręczącej zagadki. Ożywiony tą 
myślą, przyspieszyłem ubieranie się i po chwili
znalazłem się w kuchni. "Dynks" przezornie wziąłem ze sobą i po drodze włożyłem go do torby, z którą chodzę 
do pracy. Żeby potem nie zapomnieć.
Przy stole siedział już Jordan i dopijał swe poranne mleko. Usiadłem i w milczeniu zacząłem pochłaniać 
śniadanie.
- Tatuś się nie wyspał - zauważył Jordan.
- Skąd wiesz? - zapytała żona, a ja zakrztusiłem się kęsem bułki.
- Bo nic nie mówi.
- Pij mleko, bo spóźnisz się do przedszkola - powiedziałem karcącym tonem.
- Zdążymy, zdążymy. Jeżeli ktoś się dzisiaj spóźni, to chyba tylko ty - wtrąciła żona. Spojrzałem na nią z 
niechęcią. Podrywała mój ojcowski autorytet.
Ale miała rację. Zostało mi tylko dwadzieścia minut na dojazd. Dokończyłem w pośpiechu jajecznicę, nie myjąc 
się porwałem z wieszaka torbę i kurtkę i wybiegłem
z mieszkania. Kropił drobny deszcz, co do reszty zwarzyło mi humor, bo nie miałem już czasu wrócić po 
parasol:
Deszczyk, choć drobny, przemoczył mnie dokładnie. Do pracowni wszedłem ociekając wodą. Ale byłem 
pierwszy. Zdjąłem kurtkę i wytarłszy głowę ręcznikiem
usiadłem przy stole. Wziąłem do ręki jakiś metalowy drobiazg, pilnik i udawałem, że pracuję. Lada chwila mógł 
się zjawić szef.
Najpierw jednak weszli koledzy. Równocześnie złożyli parasole i chórem powiedzieli:
- Czeeeeść!
Bracia. Michał i Wojtek. Odłożyłem robotę i z niecierpliwością oczekiwałem, aż się rozbiorą. Gdy usiedli przy 
swoich stanowiskach, wstałem, podszedłem
do zawieszonej na gwoździu torby i wyjąłem "dynks".
- Słuchajcie, chłopaki. Mam do was sprawę. Może wy mi powiecie, co to jest?
- Pokaż - pierwszy wyciągnął rękę Michał. - Co to jest?
- No właśnie, ciebie o to pytam - odparłem cokolwiek rozdrażniony. - Gdybym wiedział, tobym się nie pytał.
- A skąd to masz? - Wojtek podniósł się z krzesła i zbliżywszy się do brata nachylił się nad nim. Wspólnie 
dokonywali starannych oględzin.
- Nieważne - zmieszałem się. - Prawdę mówiąc, nie bardzo wiem skąd. Chyba ze sklepu.
- Wygłupiasz się? - spojrzał na mnie Michał.
Sytuacja kubek w kubek przypominała wczorajszą. Zmieniły się tylko role.
- Nie wygłupiam się - powiedziałem przepraszająco. - Powiedzcie mi tylko, co o tym sądzicie.
Michał zadumał się, pokiwał głową i rzekł poważnie:
- To będzie chyba część od tego nowego jugosłowiańskiego miksera, co to go niedawno zaimportowali.
- Co ty! - wyśmiał go Wojtek. - Gdzie by się to tam zmieściło? Za duże!
- No jak to? - Michał trwał przy swoim. - Przecież to podaje warzywa. Patrz tylko, tu się zgina, z boku pracuje 
nóż, a tym metalowym wypycha na zewnątrz
- palcem pokazywał wyimaginowane ruchy noża, drugą ręką potrząsając "dynksem", co miało nam uprzytomnić 
jego domniemaną pracę.
- Niemożliwe - potrząsnął głową Wojtek. - Mówię ci, że ten mikser jest niewiele większy niż to ustrojstwo.
Wyjął "dynks" z rąk brata i obracając go w palcach zawyrokował:
- To jest tłok pompy od pralki automatycznej. Jest dziwny, przyznaję, ale może to nowy typ. I ten plastik jakiś 
taki niespotykany.
- Właśnie - wtrąciłem nieśmiało. - Wydaje się bardzo twardy.
- Pokażcie! - Michał złapał za tajemniczy przedmiot, drugą ręką porwał z uchwytu pilnik i zanim zdążyłem 
zaprotestować, przejechał nim z rozmachem po
plastiku. Rozległ się przenikliwy, świdrujący uszy zgrzyt. Przypominał tarcie diamentu o szkło. Michał podniósł 
na nas zdumiony wzrok i powtórzył czynność.
I znowu zgrzyt, aż zęby ścierpły.
- Rany boskie! - powiedział wstrząśnięty. - To twardsze od korundu!
- Spieprzyłeś pilnik - rzekł ponuro Wojtek. - Nowy szwajcarski pilnik. Szef ci głowę urwie.
- Eee tam - nie przejął się Michał. Był teraz zafascynowany "dynksem" i wszystkie inne sprawy zeszły na 
boczny tor. Wzruszył ramionami i dodał beztrosko:
- Włoży się go do kwasu azotowego i znów się wyostrzy. Zaraz, zaraz, a propos kwasu! Zobaczymy, jak to 
świństwo zachowuje się w kwasie! Ten metal też
mi wygląda podejrzanie! - spróbował jeszcze zarysować pilnikiem metalowy fragment "dynksu". Bez wyraźnego 
skutku, nie licząc hałasu.
Wstał i podszedł do umywalki, gdzie na małej półeczce stały rzędem butle z odczynnikami chemicznymi. 
Wojtek rzucił się za nim. Ja pozostałem z tyłu,
myśląc z rozpaczą o tym, że teraz nic już ich nie powstrzyma od szeregu prób i doświadczeń, w trakcie których 
obiekt badań z pewnością ulegnie dezintegracji.
A jednak się myliłem.
Bracia zanurzali go kolejno w kwasach: azotowym, siarkowym, solnym, w roztworze sody kaustycznej, polewali 
rozcieńczonym wielosiarczkiem potasu. I nic.
"Dynks" dzielnie odpierał ataki. Tak samo oparł się próbom miażdżenia go pod prasą balansową, podgrzewania 
palnikiem, nawiercania wiertłem widiowym. Był
absolutnie kwaso- i zasadoodporny, nieścieralny i antymagnetyczny. Krótko mówiąc - niezniszczalny. Wydało 
mi się, że drwi z nas, okazując swą wciąż błyszczącą
powierzchnię i nie naruszone kształty. Michał oddał mi go, wyczerpawszy cały asortyment niszczycielskiej 
pomysłowości. Minę miał frasobliwą.
- To chyba część od wahadłowca "Columbia" - powiedział drapiąc się w głowę. - Przywiozłeś go z Przylądka 
Kennedy'ego?
- Nie, ze sklepu "1001 Drobiazgów" - odparłem.

III

Wróciłem do domu zmęczony i zły. Zagadka przez cały dzień nie wychodziła mi z głowy. Żadna z osób, które 
przewinęły się dzisiaj przez pracownię, nie
potrafiła mi pomóc. Nikt nie wiedział, do czego to służy. Absurdalne przypuszczenia zdawały się tylko 
zaciemniać sprawę. Nic więc dziwnego, że na powitanie
żony odburknąłem tylko wściekle i opadłszy na fotel zagłębiłem się w czytaniu gazety. Żona mówiła do mnie 
coś jeszcze, ale nie słuchałem. Drażnił mnie
jej szczebiot, bo przypominało mi to, że właśnie Anna jest sprawczynią całej tej historii.
Przewracając stronę, kątem oka zauważyłem jakiś ruch. To Jordan grzebał w mojej torbie i właśnie wyciągnął 
"dynks". Chciałem go skarcić i już miałem
na języku słowa nagany, ale coś mnie zastanowiło. W rękach Jordana przedmiot nabrał jakby życia, pasował do 
nich i układał się w palcach w specyficzny
sposób, który nagle wydał mi się właściwy. Patrzyłem zafascynowany, jak mój syn, intuicyjnie wyczuwając 
przeznaczenie dziwnych zagłębień, dotyka ich opuszkami
i wprawnie manipuluje poszczególnymi segmentami, które posłusznie układały mu się w dłoniach. Nadal jednak 
wykonywane przez niego czynności były dla mnie
zagadką. Coś mnie tknęło i zadałem Jordanowi pytanie, które zaraz wydało mi się śmieszne.
- Słuchaj, może ty wiesz, do czego to służy?
- No pewno - odparł bez namysłu. Zastanowił się moment i dodał ze śmiertelną powagą. - Do mercenia 
mymlaków.
- Do czego? - parsknąłem śmiechem.
- Do mercenia mymlaków - powtórzył trochę urażony. Jak się ich nie merci, to mogą się bzić.
Rozbawił mnie do reszty. Nie mogąc opanować chichotu odłożyłem gazetę i krztusząc się poszedłem do kuchni, 
gdzie zniknęła moja żona. Opowiedziałem jej
o hipotezie naszego syna. Też się roześmiała. Ucieszyło ją też, że mi się humor trochę poprawił. A mnie 
niespodziewanie nawiedziła pewna myśl i postanowiłem
kuć żelazo póki gorące.
- W którym sklepie wczoraj byłaś? - spytałem.
- Znowu śledztwo? - skrzywiła się. - W tym obok Składnicy Harcerskiej.
- Jadę tam - powiedziałem stanowczo. - Dowiem się na miejscu zbrodni, o co chodzi. Nie zamierzam przeleżeć 
bezsennie następnej nocy. Zalazło mi to draństwo
za skórę i nie spocznę, póki nie dowiem się prawdy.
Poszedłem do pokoju, zabrałem Jordanowi nową zabawkę, na co zareagował głośnym płaczem. Zarzuciłem 
szybko kurtkę i już byłem na drzwiami. Goniły mnie
nawoływania żony:
- Jak to, teraz? Przecież obiad na stole! Nie będę w kółko odgrzewać!
Nie zwracałem na to uwagi. Myślami byłem już w sklepie. Jadąc autobusem niecierpliwie przestępowałem z 
nogi na nogę. "Dynks" przyciskałem do piersi jak
największy skarb. Gnany żądzą wiedzy wyskoczyłem z autobusu jak z katapulty, kiedy tylko stanął przy rondzie 
na Marszałkowskiej. Zdyszany wpadłem do sklepu
i stanąwszy przy ladzie, z trudem łapałem oddech. Młoda ekspedientka w wysokiej, mocno zlanej lakierem 
fryzurze patrzyła na mnie jak na wariata. Klientka,
która grzebała w pudle wypełnionym spinaczami do bielizny, odsunęła się z wyraźnym lękiem. Słyszałem, jak 
mruknęła pod nosem, starając się jednak, żebym
ją usłyszał:
- Pijany czy co?
Spróbowałem się opanować i możliwie łagodnym ruchem wyciągnąłem w kierunku ekspedientki rękę z moją 
"łamigłówką". Wytrzeszczyła na mnie oczy.
- Moja żona - powiedziałem i przerwałem. Zabrakło mi tchu.
- No? - sprzedawczyni nic nie rozumiała.
- Moja żona kupiła to wczoraj - udało mi się sformułować pełne zdanie. Klientka z boku przysunęła się bliżej i 
zaczęła ciekawie zerkać, wysuwając głowę
ponad moim ramieniem. Wietrzyła awanturę.
- No to co, że kupiła? - ekspedientka najeżyła się lekko.
- W zasadzie nic - tłumaczyłem się niezdarnie. - Chciałem się tylko dowiedzieć; do czego to służy? Nic więcej - 
popatrzyłem na, nią błagalnie. Wzięła
ode mnie "dynks" i lekko rzuciwszy okiem, odłożyła go na ladę i powiedziała stanowczo:
- Może i kupiła, ale nie u nas.
- U was, u was - gorąco zapewniłem.
- Chiba wiem, co mam we fachturze i na sklepie - obraziła się. - Ależ proszę pani, sama mi mówiła. Ten 
przedmiot kupiła w waszym sklepie przez nieuwagę
i teraz mamy kłopot, bo nie wiemy, co z nim zrobić. Nikt ze znajomych też się nie orientuje, jak to działa. - 
Mówiłem proszącym tonem, starając się ją
udobruchać.
- Pan z telewizji? - przymrużyła oczy w szelmowskim mrugnięciu. - Jakieś żarty, dowcipy - i rozejrzała się 
wokoło w poszukiwaniu ukrytej kamery. Ciekawska
klientka zrobiła to samo i odruchowo poprawiła futrzaną czapę.
- Nic podobnego, zapewniam panią, że to nie są żadne dowcipy. Proszę tylko o informację. Bardzo mi na tym 
zależy - w zdenerwowaniu zacząłem gwałtownie
gestykulować. Ekspedientka przekonawszy się, że nikt nie usiłuje zrobić z niej bohaterki telewizyjnego 
reportażu, powróciła do swej tradycyjnej, zwykłej
postawy.
- Ten artykuł jest nie od nas, pan pójdzie gdzieś indziej powiedziała oficjalnym tonem i uważając rozmowę za 
skończoną odsunęła "dynks" od siebie. Nie
rezygnowałem.
- Proszę pani, może ktoś inny wie? Czy może pani poprosić kierownika?
- Na chorobie - jej wzrok stwardniał, wyostrzył się.
- A koleżanki? Może któraś z nich?
- Chiba pan widzi, że zajęte. Idź pan lepij stąd, bo zawołam magazyniera, a to mocny chłop. - Była całkiem 
odpychająca i czułem; że jeszcze jedno moje
słowo, a rzeczywiście wyrzucą mnie ze sklepu. Pani kupująca spinacze zaczęła jej basować:
- Pewnie, spije się taki, a potem dowcipów mu się zachciewa. Wziąłby się lepiej o roboty, przez takich łobuzów 
cały ten kryzys, mówię pani, ja bym zrobiła
porządek z tymi pijakami, to pojęcie ludzkie przechodzi...
Nie czekałem na dalszy ciąg przemowy i tchórzliwie zrejterowałem. Z takimi kobietami jeszcze nikt nie wygrał. 
O "dynksie" nie zapomniałem, chociaż najchętniej
wyrzuciłbym go do kosza. Włożyłem go do kieszeni i idąc ulicą przemówiłem w duchu do niego: I co ja mam z 
tobą zrobić? Zniszczyć cię przecież nie można.
Wyrzucić jakoś mi szkoda. Chyba dam cię Jordanowi do zabawy. Będzie to chyba pierwsza zabawka, której nie 
zdoła połamać.
Jak pomyślałem, tak i zrobiłem. "Wielka tajemnica" trafiła do dziecinnego pokoju. Jordan bawił się nią, 
uprzednio zamykając starannie drzwi. A ja nie
próbowałem dociekać, na czym polega ta jego zabawa. Usiłowałem o wszystkim zapomnieć. I pewnie udałoby 
mi się to, gdyby nie...

IV

Minęło kilka dni. W domu panowała przedświąteczna gorączka. Zbliżało się Boże Narodzenie i wszyscy 
byliśmy zajęci zakupami, sprzątaniem, pieczeniem ciast
i wszystkimi tymi sprawami, które składają się na całość przygotowań do Wigilii. Jola wybiegła załatwiać jakieś 
sprawunki, a ja z synem zostałem w domu.
Zleciła mi rozłupywanie orzechów, które miały jej posłużyć do wyrobu podobno rewelacyjnego ciasta. Ich 
skorupki piętrzyły się na podłodze, a ja z niepokojem
myślałem o wymówkach, jakie czekają mnie za ten nieporządek. Dywan był dopiero co odkurzany. Z tych 
niewesołych rozmyślań wyrwał mnie dzwonek do drzwi.
Poszedłem do przedpokoju i wyjrzałem przez wizjer. Nikogo nie było. Cofnąłem się, myśląc, że to 
przywidzenie, ale dzwonek powtórzył się, zatrzymując mnie
w pół kroku.
Przekręciłem klucz w zamku i nacisnąwszy na klamkę otworzyłem drzwi na pełną szerokość. Na wycieraczce 
stało "coś".
"Coś" na mój widok chrząknęło i odezwało się dźwięcznym głosem:
- Pan pozwoli, że dopasuję mój wzrost do pańskich wymiarów? Będzie nam łatwiej rozmawiać - i zaczęło 
rosnąć. Gdy zrównało się ze mną, zapytało uprzejmie:
- Czy można? - i nie czekając na pozwolenie weszło do środka, ocierając się o mnie fałdzistym płaszczem. 
Oniemiały zamknąłem drzwi. Miałem prawo zaniemówić.
Trudno opisać, co to właściwie było. W największym uproszczeniu można powiedzieć, że był to gigantyczny 
owad. Świerszcz. Nie wiem dokładnie, co skrywało
się pod ubraniem, ale znad kołnierza patrzyła na mnie owadzia głowa, z kulistymi mozaikowymi oczyma, 
zaopatrzona w potężne żuwaczki i liczne bambusowate
czułki, z rękawów zaś wysuwały się całkiem ludzkie dłonie.
- Widzę po pańskiej minie, że wszystkiego się pan domyśla powiedział świerszcz. Niczego się nie domyślałem. 
W ogóle nic nie myślałem. Dziwne, że nie
zacząłem krzyczeć z przerażenia. Ze swojego pokoju wyszedł zaciekawiony dzwonkiem Jordan. W ręku trzymał 
"dynks". Nie zdziwił się ani trochę widokiem potwora.
Przypatrywał mu się z życzliwym zainteresowaniem.
- Otóż właśnie - ożywił się gość na widok mojego syna. To jest powód mojej wizyty. Tak więc, jak mówiłem, 
zapewne się pan domyślił. Jestem z innej planety.
Nawet z innej galaktyki. Nieważne z której, i tak to panu nic nie powie. Pokrótce mówiąc, zdarzyła nam się 
przykra przygoda. Zepsuł nam się nasz pojazd.
Świerszcz mówił nie poruszając żuwaczkami. Ja trwałem w bezruchu. Sytuacja była do tego stopnia nierealna, 
że zapomniałem się bać. Jordan uśmiechał się
do owada promiennie.
- Nasz pojazd, czyli jak wy to nazywacie, UFO, zepsuł się. Zatrzymaliśmy się, aby naprawić usterkę, to znaczy 
zawiśliśmy w powietrzu. Było to tuż nad
waszym miastem. Jeden z nas otworzył nieostrożnie klapę i wypadł nam pewien ważny przyrząd. Nie 
zdążyliśmy go złapać w locie i spadł na ciężarówkę z odkrytą
plandeką. Miała z boku napis "Stołeczne Przedsiębiorstwo Handlu Wewnętrznego". Przyrząd jest nam niezbędny 
i dlatego, kiedy tylko ukończyliśmy naprawę,
wszczęliśmy poszukiwania. W naszych wyjazdowych warunkach nie jesteśmy w stanie wykonać drugiego 
takiego samego. Trochę to trwało, ale wpadliśmy na trop.
Tak oto znalazłem się u pana. I zmuszony jestem prosić pana o zwrot naszej własności.
Zbliżył się do Jordana i zręcznie odebrał mu "dynks".
- Serdecznie panu dziękuję i przepraszam za kłopot. Postaramy się jakoś odwdzięczyć, ale teraz, raczy pan 
wybaczyć, mamy mało czasu. Pan rozumie... obowiązki
- rozłożył ręce w przepraszającym geście.
- Chwileczkę - powiedziałem z wysiłkiem. Mówienie szło mi jak z kamienia. - Czy mógłby mi... hm... pan... 
powiedzieć, do czego to służy?
Spojrzał na mnie wyrozumiale, jak na dziecko, które pyta o sprawy oczywiste.
- Ależ naturalnie. Do mercenia mymlaków. Żegnam pana. I bardzo proszę o zachowanie tajemnicy. - To 
powiedziawszy rozpłynął się w powietrzu tak nagle,
że słowa: "A może kawy?" wypowiedziałem już w pustą przestrzeń.
I to by była prawie cała historia. Jest jednak małe ale. Zamierzają się odwdzięczyć... Jordan twierdzi, że ofiarują 
nam mymlaka. Myślcie sobie, co chcecie,
ale ja mu wierzę. Bez zastrzeżeń. I co ja wtedy zrobię? Takiego prezentu przecież nie wyrzucę. Żebym chociaż 
wiedział, co to jest? Jordan nie potrafi dokładnie
opisać. Coś mówi, ale mętnie.
I najważniejsze: co na to moja żona? Ona, która się boi dosłownie wszystkiego: psów, kotów, myszy, tokarek, 
skrobania w ścianę. Co powie na widok mymlaka?
Przecież nie da sobie nic wytłumaczyć i w nic nie uwierzy. I tak zresztą jestem związany tajemnicą. A jak to 
bydlę zacznie bzić? Nie mam już przyrządu
do mercenia. Taaaak... Wyprowadzi się, z pewnością wyprowadzi. Zabierze syna i wróci do mamusi. I co ja 
pocznę! Przecież nawet zupy nie potrafię ugotować!

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Pożytek z żony

I

- Mógłbyś wreszcie wstać i zająć się czymś!
Drgnąłem mimowolnie i otworzyłem oczy przepojony nieprzyjemnym, wszystkim znanym uczuciem lęku, które 
pojawia się przy nagłym przebudzeniu. Nade mną
stała żona. To jej głos wyrwał mnie z półdrzemki.
- Musisz mnie tak straszyć? - wymamrotałem z pretensją w głosie. - Już prawie spałem.
Przeciągnąłem się i spróbowałem przybrać wygodniejszą pozycję, co nie było łatwe, zważywszy, że kanapa była 
już mocno wysiedziana i doły na jej niegdyś
płaskiej powierzchni przyprawiały o ból kręgosłupa.
- Mówiłaś coś?
- Owszem, mówiłam. Ale ty jak zwykle udajesz, że nie słyszysz, bo tak ci jest wygodniej - wycierała ręce w 
kuchenny fartuch i wyraźnie była na mnie wściekła.
- Przecież już zasypiałem.
- Tak, ty się wylegujesz, a ja haruję od świtu do nocy. Wziąłbyś się za coś!
- Przecież jest wolna sobota - wyjęczałem. - Tobie też nikt nie każe biegać ze ścierką po mieszkaniu. Komu to w 
tej chwili potrzebne? Usiądź i odpocznij
sobie.
- A wszystko brudem zarośnie, tak?! - przetarła dłonią spocone czoło. - Gdyby nie ja, po dwóch dniach byłby tu 
zwyczajny chlew. Mógłbyś przynajmniej
posporzątać swój pokój!
- O, rany boskie! - usiadłem i ziewając pozbywałem się resztek snu. - Przecież tam jest czysto. Zresztą zobacz - 
wskazałem ręką na telewizor. - Właśnie
się zaczyna jakiś film.
- To ci nie zajmie dużo czasu - zareplikowała. - Ja posprzątałam całe mieszkanie, zrobiłam obiad, więc i ty 
powinieneś coś zrobić dla domu. I nie próbuj
mi wmawiać, że będziesz oglądał bułgarski film obyczajowy.
Westchnąłem ciężko. Żona stała nade mną jak kat, nie zamierzając zrezygnować ze zmuszenia mnie do pracy. 
Podjąłem jeszcze jedną próbę obrony.
- Ale w wolną sobotę? Koniecznie dziś?! Chcę trochę odpocząć, ja też pracuję i mam ochotę...
- W wolną sobotę nie, w niedzielę nie, w pozostałe dni tygodnia również nie, bo jesteś zmęczony. Nigdy nie 
masz chęci. do sprzątania...
- Ty masz za to zawsze - wtrąciłem nieśmiało. - To już chyba jakaś mania.
- Jeszcze sobie ze mnie żartujesz? - oburzyła się. - Ja nie mam nawet chwilki wolnego czasu dla siebie, a ty mi w 
niczym nie pomożesz.
- Nikt ci nie każe do tego stopnia dbać o czystość. Goście nie zauważają tych drobinek kurzu, a ja nie wymagam 
od ciebie utrzymywania tu laboratoryjnej
sterylności. Nie to jest najważniejsze. Życie rodzinne nie polega na bezustannym sprzątaniu.
- O Boże, mój Boże! - krzyknęła i opadła z łomotem na krzesło. - Żeby to moja mama widziała! Ja urabiam ręce 
po łokcie, a ten tutaj mówi, że to wszystko
nieważne. Cały mój wysiłek jest niepotrzebny, tak?! Dla kogo ja to niby robię?
Głos zaczął jej się histerycznie załamywać i wolałem nie przeciągać struny. Podniosłem ręce w geście poddania i 
wstałem z kanapy.
- Dobrze, już dobrze. Idę, tylko przestań narzekać - i zatykając dłońmi uszy, by nie słyszeć jej wymówek, 
powlokłem się do swego pokoju, wszedłem i starannie
zamknąłem za sobą drzwi. Pragnąłem ciszy.
Rozejrzałem się po pokoju, usiłując dostrzec w nim ślady zaniedbania i nieporządku. Trudno mi było cokolwiek 
zauważyć. Nie miałem kobiecego oka.
- Brudno, brudno - zamruczałem pod nosem. - Gdzie tu jest brudno? Co ja mam posprzątać?
Użalając się w myślach nad ciężkim losem żonatego mężczyzny, podszedłem do biurka i usiadłem na krześle. 
Smętnie wpatrzyłem się w szklaną powierzchnię
blatu. Lśniła w blasku padającego z okna słonecznego promienia.
- No i co? - powiedziałem głośno i nie bez satysfakcji. Gdzie ten kurz? Trzeba by się chyba wpatrywać przez 
mikroskop, żeby coś znaleźć. - Pochyliłem
się nad biurkiem i oglądałem je uważnie, chcąc ostatecznie utwierdzić się w swoich racjach. Ale słowa triumfu 
zamarły mi na ustach. Zastygłem w bezruchu.
Blat rzeczywiście pokrywała mikroskopijna warstewka kurzu, ale nie to mną wstrząsnęło. Dostrzegłem bowiem 
nagle malusieńkie litery. Naprawdę malusieńkie.
Jakieś dziesiętne części milimetra. Cud, że je zauważyłem. Były tylko trzy.
"sos"
Tak tam było napisane.
- Sos?! Jaki znowu sos? - wyprostowałem się i zagadałem na głos, rozglądając się wokoło ze zdziwieniem.
- Mówiłeś coś? - dobiegło mnie z jadalnego.
- Nie, nie, nic nie mówiłem - odkrzyknąłem pospiesznie. Sprzątam!!!
- Ale czym? Nie wziąłeś nawet ścierki od kurzu? Podać ci? Dopytywała się żona.
- Nie, na razie nie trzeba! - odpowiedziałem. - Ustawiam książki! Potem wezmę odkurzacz!!!
- To dobrze - w głosie mojej małżonki pojawiły się nutki zadowolenia. Postawiła na swoim. - A może byś przy 
okazji umył okna? Są całkiem zaświnione!
- A może i umyję! - huknąłem dziarsko, pragnąc tą odpowiedzią wywalczyć chwilę spokoju, potrzebną do 
dokładniejszego zbadania napisu. Udało się. Poszła
do kuchni.
A ja ponownie nachyliłem się nad blatem. Ale "Sosu" już nie było. Pojawiły się za to nowe literki, co wywołało 
u mnie przyspieszenie pulsu.

POMOCY, POMOCY!
RATUNKU, WYBAWIENIA, ODSIECZY!
MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY!

- Pomocy?!! - wyrwało mi się. Chyba zbyt głośno, bo znów usłyszałem głos żony.
- W niczym ci nie pomogę! Robię sos!!!
- Szlag by to trafił - zakląłem pod nosem, zżymając się na nią w duchu. Zawsze była taka prozaiczna. Ale nie 
miałem czasu dłużej o tym myśleć. Cały mój
umysł zaprzątała sprawa napisu. Miałem ochotę tradycyjnym w takich wypadkach gestem przetrzeć oczy, lecz 
wydało mi się to zbyt trywialne. Postanowiłem
podejść do rzeczy naukowo. Odsunąłem szufladę i wyciągnąłem z niej duże szkło powiększające, służące mi 
niegdyś w filatelistycznym hobby. Uzbrojony w owo
narzędzie badacza, zbliżyłem oko do blatu. Napis znowu się zmienił:
PROSIMY NIE POTRZASAĆ STOŁEM!
Zamrugałem powiekami i aż sapnąłem ze zdziwienia.
I NIE DMUCHAĆ!
- pojawił się błyskawiczny odzew.
Odruchowo zakryłem dłonią usta i nos. Zdarzenie zakrawało na kpinę i przywidzenie, ale ja nigdy nie cierpiałem 
na omamy. Czułem się idiotycznie, ale
zdecydowałem się rozpocząć absurdalny dialog.
- Kto to pisze? - zamruczałem niewyraźnie przez palce. Równocześnie z uwagą obserwowałem powierzchnię 
biurka, usiłując zarejestrować proces powstawania
napisów. Szkło jednak było zbyt słabe, bo literki zdawały się wypływać z nicości.
TO MY, Z UFO
i poniżej
POTRZEBUJEMY TWOJEJ POMOCY, PRZEPRASZAMY ZA KŁOPOT
Wytężyłem jeszcze bardziej wzrok i rzeczywiście: udało mi się dostrzec drobniuteńki latający spodeczek, 
wielkością i kształtem do złudzenia przypominający
muszą kupkę. Jego załoga, zapewne rozmiarów bakterii, uwijała się wokół, produkując skierowane do mnie 
komunikaty. Tego jednak mogłem się tylko domyślać.
Również technologia druku pozostawała w sferze domysłów.
To, co się działo, wykraczało poza granicę ludzkich doświadczeń, lecz zdawało się być w pełni realną 
rzeczywistością. Tak mi mówiły wiara i czucie. Miałem
też szkiełko i oko. Nie czułem się jednak mędrcem. Wręcz przeciwnie.
Podjąłem rozmowę.
- O co chodzi? - wyszeptałem, myśląc jednocześnie z obawą, co by powiedziała moja żona, gdyby przyłapała 
mnie w tym właśnie momencie.
KATASTROFA!!!
Litery pojawiały się z oszałamiającą prędkością, zważywszy mikroskopijne wymiary przybyszów z kosmosu. 
Mogłem czytać zupełnie płynnie.
ZDARZENIE Z MIKROMETEORYTEM. PRZEBICIE ZBIORNIKÓW Z PALIWEM I USZKODZENIE 
UKŁADU STERUJACEGO. DOSTALIŚMY SIĘ W KOLAPS PRZESTRZENNO-GRAWITACYJNY. 
WYNIKIEM
ZMIANA GEOMETRII I ZMNIEJSZENIE NASZYCH ROZMIARÓW. CUDEM UDAŁO SIĘ NAM 
WYLĄDOWAĆ
Zawahałem się przed zadaniem następnego pytania. Czego mogą ode mnie oczekiwać? W czym mogę być 
pomocny?
- Jak mogę wam pomóc? Co jest wam potrzebne? Odpowiedź znów była błyskawiczna.
PALIWO!!! USZKODZENIA JUŻ NAPRAWILIŚMY! SZYBKO!!! WASZA ATMOSFERA - ZABÓJCZA! 
NIE BYLIŚMY PRZYGOTOWANI NA TO LĄDOWANIE!!!
- Jakie paliwo?
ALKOHOL ETYLOWY. C2H50H. NIEDUŻO
Pewno, że niedużo. Odetchnąłem z ulgą. Sprawa okazała się prostsza niż przypuszczałem. Całe szczęście. 
Wezbrała we mnie chęć działania. Pomogę braciom
w rozumie. Bezinteresownie.
- Załatwione! - zaszemrałem żarliwie. - Już lecę! Poczekajcie trochę!
Podnosząc się z krzesła, kątem oka dostrzegłem wykwitający napis:
DOZGONNA WDZIĘCZNOŚC! NIECH ŻYJE POLSKA!
Połechtało to moje patriotyczne uczucia i odezwała się we mnie krew przodków-bohaterów. Ja - samotny heros, 
spieszę z odsieczą potrzebującym. Wybawieniem
- alkohol!
Postąpiwszy parę kroków ku drzwiom, zatrzymałem się nagle. Uświadomiłem sobie, że nie mam w domu kropli 
wódki. Nie szykowała się żadna okazja, a na zapas
nie zwykłem kupować. Co robić? - myślałem nerwowo. Denaturat? Nie mam. Jakieś lekarstwo? Nie 
przypominałem sobie, żebyśmy mieli coś opartego na alkoholu.
Zaraz, zaraz... Perfumy!!! - olśniło mnie odkrycie. Przecież to prawie czysty spirytus! Żona ma jakieś w 
łazience!!! Z pewnością będą dobre! Muszą być!
Tego jeszcze nie było - latający spodek napędzany "Soir de Paris"!

II

Akcja z początku przebiegała sprawnie. Uchyliłem drzwi i wysunąwszy głowę rozejrzałem się wkoło. 
Obawiałem się, by nie spostrzegła mnie żona. Mogła uznać
moje poczynania za wysoce podejrzane. Na szczęście nadal przebywała w kuchni.
N palcach przemknąłem się do łazienki. Jak najciszej wszedłem do środka i delikatnie zamknąłem drzwi za sobą. 
Mój wzrok powędrował ku półce z kosmetykami.
Jest! Wśród licznych słoiczków z kremem i dezodorantów wyróżniała się fioletowym kolorem smukła 
buteleczka francuskich perfum. Sięgnąłem po nią. Drżącą
ze zdenerwowania dłonią gmerałem między kosmetykami. Właśnie chwyciłem "Soir de Paris", gdy to moje 
przeklęte zdenerwowanie sprawiło, że buteleczka wyśliznęła
się ze spoconych palców i poleciała na ziemię. Po drodze obiła się o krawędź umywalki i rozprysnąwszy się na 
dziesiątki kawałeczków, rozlała swą bezcenną
zawartość na brązowy dywanik wyścielający podłogę. Z głębokim przerażeniem patrzyłem, jak płyn wsiąka w 
tkaninę. Nic nie mogłem już uratować. Co ja teraz
pocznę?
Duszący zapach wypełnił powietrze. Gwałtowny kaszel targnął moimi płucami. Krztusząc się wyszedłem z 
łazienki. Z rozmachem zatrzasnąłem drzwi, oparłem
się o nie i usiłowałem złapać dech. Z kuchni wyjrzała zwabiona hałasem moja małżonka.
- Coś się stało? - zapytała i widząc moją niepewną minę, podeszła bliżej. Nic nie odpowiedziałem. Moje 
wyjaśnienia wyglądałyby dość dziwacznie.
- Co tak śmierdzi? - zmarszczyła nos.
- A widzisz! - nie mogłem się powstrzymać od cierpkiej uwagi. - Zawsze ci mówiłem, że to ostatnie świństwo!
Nagle zrozumiała.
- Moje perfumy! - krzyknęła. - Rozbiłeś moje najlepsze perfumy!!
- Niechcący, zupełnie niechcący - usprawiedliwiałem się niezręcznie. - Kupię ci nowe, naprawdę!
- A coś ty tam robił? - zainteresowała się niespodziewanie. Miałeś przecież sprzątać!
Myślałem gorączkowo.
- Musiałem... musiałem się umyć.
- A co, wybierasz się gdzieś? - patrzyła na mnie uważnie. Jej wzrok przewiercał mnie na wskroś i zdawało mi 
się, że widzi moje myśli jak na dłoni.
- Tak, wychodzę! - krzyknąłem uświadomiwszy sobie wyższą konieczność.
- A dokąd to? - zdziwiła się i jednocześnie przybrała bojową postawę...
- Nieważne - odparłem i stanowczym gestem odsunąłem ją z drogi. Podszedłem do wieszaka i zdjąwszy kurtkę, 
począłem się ubierać.
Żona rzuciła się jak żbik do drzwi wejściowych i zakryła je, rozkrzyżowawszy ramiona.
- Nigdzie nie pójdziesz, póki mi nie powiesz! Nie ma tak dobrze! - aż przymknęła oczy z przejęcia i wydawała 
się gotowa na śmierć. Gdzie ja taką scenę
widziałem? Przez głowę przelatywały mi luźne skojarzenia: Matejko... Rejtan... Tak, Rejtan!!!
Ale ja. też postanowiłem być odważny. Miałem do spełnienia dziejową misję. Nic mnie nie zdoła powstrzymać.
- Idę do sklepu - powiedziałem desperacko. - Monopolowego! Po wódkę!
Żona otworzyła szeroko oczy. Ręce same jej opadły.
- Po wódkę? - wyszeptała zaskoczona do głębi.
- Tak, po wódkę - powiedziałem udając beztroskę. - Nie wolno?
- Co ty kombinujesz? - spytała podejrzliwie.
- Nic nie kombinuję, potrzebna mi wódka!
- Ale przecież jest wolna sobota.
- Ale sklepy czynne! Przepraszam, spieszę się! - znów odsunąłem żonę z drogi i wykorzystując jej chwilowe 
odrętwienie, wymknąłem się z domu. Niech sobie
myśli co chce.
Jak burza przeleciałem po schodach i wybiegłem na dwór. Zacinał drobny, zimny deszcz. Nasunąłem na głowę 
kaptur. Sklep był niedaleko, tuż za sąsiednim
blokiem. Osłaniając twarz od wiatru biegłem drobnym truchtem przez podwórko. Pomimo że droga zajęła mi 
kilka minut, gdy stanąłem pod sklepem, byłem już
kompletnie przemoczony. Ciągle mając zakrytą kapturem twarz złapałem za klamkę i szarpnąłem, usiłując 
dostać się do środka. Drzwi nie ustąpiły. Wtedy dopiero
odgarnąłem kaptur i podniosłem wzrok. Na szybie od środka widniała przylepiona plastrem kartka: "Remanent". 
Zanim dotarła do mnie treść napisu, przez chwilę
jeszcze targałem klamką. Potem ręka mi opadła. Co robić? Najbliższy monopolowy jest chyba w Śródmieściu, a 
minuty płyną. Przedłużające się oczekiwanie
na paliwo może w konsekwencji stać się przyczyną śmierci przedstawicieli obcej cywilizacji. Nie mogłem do 
tego dopuścić. Muszę zdobyć alkohol. To niemożliwe,
żeby w naszym kraju nie było szansy zdobycia wódki. Jest to u nas najbardziej naturalna czynność. Dlaczego ja 
miałbym mieć z tym problemy? Nagle olśniła
mnie myśl - Kazio!!!
Zawsze kojarzył mi się z alkoholem. Można powiedzieć, że stanowili nierozerwalną całość. Nie namyślając się 
dłużej ruszyłem w stronę jego domu. Mieszkał
niedaleko.
Biegłem chodnikiem nie zwracając uwagi na kałuże. Przez ścianę deszczu wypatrywałem, czy u Kazia w domu 
świeci się w oknach. Świeciło się. Z ulgą dostrzegłem
sylwetkę przyjaciela, kręcącego się po pokoju. Wpadłem do klatki i nie chcąc wyczekiwać na windę pognałem 
schodami w górę. Pokonywałem stopnie po dwa,
po trzy. Dysząc ciężko stanąłem pod jego drzwiami i nacisnąłem przycisk dzwonka. Wieczność upłynęła, zanim 
Kazio mi otworzył, a ja nie zdejmowałem palca
z przycisku. Pod nosem liczyłem sekundy i modliłem się o pośpiech. Kazio był zawsze taki ociężały.
Przestałem dzwonić dopiero, gdy drzwi rozwarły się na oścież. Kazio, w nie dopiętym szlafroku, oparł się o 
futrynę i patrzył na mnie flegmatycznie. Prawa
ręka poruszała się miarowo, drapiąc odsłoniętą, owłosioną pierś.
- Co jest? - ziewnął szeroko. - Pali się?
- Kaziu! - złożyłem ręce jak do modlitwy. - Mam do ciebie ważną sprawę, musisz mi pomóc!
- Tak? - moje podniecenie nie zrobiło na nim wrażenia. Ale po co taki raban, głowa mnie boli. - Wzdrygnął się, 
opatulił dokładniej szlafrokiem. - Zajdź
do środka, bo cholernie wieje usunął się z przejścia, zapraszając mnie do wnętrza.
Wszedłem. W pokoiku, który Kazio zamieszkiwał, panował nieopisany bałagan. Na nigdy nie pranym obrusie 
poniewierały się nie dojedzone resztki kanapek,
zasypane papierosowym popiołem, walały się puste szklanki i kieliszki, niektóre nadtłuczone, a centralną część 
stołu zajmowała bateria butelek. Nie były
pełne, co zauważyłem z żalem. Odwróciłem wzrok od pobojowiska i złapałem Kazia za rękaw.
- Właśnie, tego mi potrzeba - powiedziałem żarliwie. - Alkoholu etylowego!
- Czego? - wytrzeszczył oczy Kazio.
- Wódki! - wyjaśniłem i wpatrzyłem się w niego z nadzieją. Kazio pokręcił głową.
- Nic z tego, kolego. Miałem wczoraj małego brydżyka i wszystko poszło.
- Nie chcę dużo, wystarczy odrobina.
- Jak mówię, że klops, to klops. Sam łażę od godziny i szukam jakiegoś klina. Pozlewałem to, co zostało, ale 
jeszcze bym coś chlapnął. Inaczej łeb mi
pęknie - rozłożył ręce, co miało oznaczać całkowitą bezradność.
Nie mogłem tego zrozumieć.
- Jak to? - dopytywałem się. - Ty nie masz wódki, ty?
- Była, ale się zmyła.
- Troszeczkę - błagałem.
- Nie mam!!! - zeźlił się nagle. - Coś taki łapczywy, nigdy nie byłeś specjalnie trunkowy?
- To wyjątkowa sytuacja, musi się znaleźć jakieś wyjście. Wymyśl coś. Jesteś moją ostatnią brzytwą... - 
bełkotałem bez sensu.
- Czym?
- No wiesz, tonący itd. Chwileczkę! - krzyknąłem triumfalnie. - Przecież musisz znać jakąś metę. Jest na osiedlu, 
prawda? - czepiałem się resztek nadziei.
Skinął głową. Otucha znów napełniła moje serce.
- To chodźmy tam, szybko! - wydarłem się.
- Pieniądze masz? - spytał rzeczowo.
- Mam!
Kazio na wieść o pieniądzach ożywił się nagle.
- Aa, jak masz forsę, to inna rozmowa - zatarł ręce. - Dobra, zaraz będę gotowy. Poczekaj moment. - Porwał 
zwisające na oparciu krzesła ubranie i znikł
w łazience.
Czekałem niecierpliwie, spoglądając co chwila na zegarek. Gdy wyszedł, już ubrany, zerwałem z wieszaka jego 
jesionkę, zarzuciłem mu na plecy i pociągnąłem
go do wyjścia. Nie opierał się, tylko mamrotał coś pod nosem, w rodzaju:
- Ale cię przypiliło, pewno żony nie ma w domu. Pozostawiłem to bez komentarza.

III

Szliśmy w stronę samotnego bloku, stojącego nieco na uboczu. Kazio pierwszy, bokiem, zasłaniając się w ten 
sposób przed porywami wiatru. Podniósł kołnierz
i kuląc głowę mówił coś do mnie. Trudno mi było usłyszeć.
- Co mówisz? - przyspieszyłem kroku i nachyliłem się ku niemu.
- Pytam, o co właściwie chodzi? Co to za okazja? Urządzasz jakąś imprezę?
- No, wiesz, właściwie nie - wykręcałem się niezręcznie. Coś w tym rodzaju.
- Dobra, nie chcesz, to nie mów - obraził się. Resztę drogi przebyliśmy w milczeniu. Czułem się głupio, nie 
mogąc mu wyjaśnić w czym rzecz. Poczytałby
to za żart i obraził się jeszcze bardziej.
Kazio zatrzymał się przed klatką.
- Wejdę sam - powiedział. - Ty nie znasz hasła, ciebie też nie znają, mogłyby być kłopoty. Przestraszą się, a ty 
dostaniesz po pysku. Wiesz, jak jest.
Wiedziałem.
- Dawaj forsę - wyciągnął rękę.
- Ile? - spytałem.
- Patyka za połówkę - Kazio przestępował z nogi na nogę i drżał z zimna.
Sięgnąłem do portfela. Zgrabiałymi palcami wysupłałem tysiąc złotych, lecz zawahałem się. Po chwili namysłu 
wyciągnąłem drugi tysiąc i wsunąłem w nadstawioną
dłoń.
- Kup dwie - powiedziałem. - Druga dla ciebie.
- Równy z ciebie chłop - twarz mu się rozjaśniła. - Wiesz, jak pomóc człowiekowi. Lecę.
- Pospiesz się - krzyknąłem za nim, całkiem niepotrzebnie, bo rzeczywiście się spieszył.
Czekałem krótko. Wyszedł już po trzech minutach, ukrywając coś za pazuchą.
- Nie wiedziałem, co chcesz. Kupiłem krakowiaczka - wyjął spod jesionki butelkę "Krakusa":
- Nieistotne - odparłem odbierając butelkę. - Jestem ci i tak bardzo zobowiązany. Na razie, cześć, naprawdę nie 
mam czasu. - Dobra, leć - klepnął mnie
po ramieniu. - Wszystko rozumiem. Kobitka nie rozgrzana czeka, a ty pewno masz chatę tylko do jutra wolną. 
Żona w delegacji?
- Aaach - żachnąłem się i obróciwszy na pięcie popędziłem do domu.
- Ode mnie nic się nie dowie! - wrzeszczał za mną. - Możesz na mnie polegać! Grób-mogiła! Jak chcesz, mogę 
ci wyrobić alibi. W razie gdyby coś, to siedziałeś
u mnie!
Puściłem to mimo uszu, ale wzruszyła mnie ta jego wdzięczność za postawione mu pół litra.
Gnałem jak chart, pamiętając cały czas o dramatycznej sytuacji kosmitów. Byli zupełnie bezradni bez mojej 
pomocy. Ze zgrozą myślałem, że mogę zjawić
się za późno. Istniała możliwość, że już nie żyli. Nasza atmosfera stanowiła przecież dla nich śmiertelną 
truciznę. Tak przynajmniej napisali.

IV

Żona krzątała się w kuchni, gdy wpadłem do domu. Nie zajrzałem do niej.
- Już jestem! - zakomunikowałem wchodząc i nie rozebrawszy się skierowałem się do mojego pokoju. Z bijącym 
sercem: usiadłem przy biurku i łapiąc oddech
po biegu, wyszeptałem chrypliwie: - Przyszedłem. Mam alkohol!
Radosnym sapnięciem powitałem pojawiający się napis:
WSPANIALE. KAPNIJ NA BRZEG STOŁU
Odkręciłem aluminiową nakrętkę, nalałem w nią trochę wódki i następnie, stukając palcem, ostrożnie puściłem 
kroplę płynu na krawędź szklanej płyty pokrywającej
biurko. Potem wziąłem leżącą również na krawędzi lupę i starałem się zaobserwować poczynania kosmicznych 
krasnoludków. Natężając wzrok, aż oko zachodziło
mi łzami, zauważyłem odrywający się od mikroskopijnego latającego spodka jeszcze mniejszy punkcik. 
Zapewne pojemnik na paliwo lub coś w tym rodzaju. Maleńka
cysterna przesunęła się po blacie i zatrzymała przy kropli wódki. Wstrzymałem oddech. Przez chwilę nic się nie 
działo. Zacząłem się obawiać, czy paliwo
okaże się odpowiednie. Przeczucie okazało się trafne, bo obok kropli wykwitły nowe literki:
ZBYT SŁABE STĘŻENIE. NAM CHODZI 0 CZYSTY ALKOHOL. NIE MAMY WARUNKÓW DO 
DESTYLACJI
Załamałem się. Opuściły mnie siły. To już koniec. Skąd ja im wezmę spirytus, do diabła? Nie udało się. 
Przybysze z obcej planety obdarzyli mnie zaufaniem,
a ja zawiodłem. Myśli przepływały leniwie, gdzieś znikło całe napięcie. Przepełniało mnie poczucie klęski i 
własnej nieudolności. Jak zwykle, nic mi nie
wychodziło. Zawsze miałem pecha.
Z apatii wyrwał mnie głos żony, podśpiewującej sobie przy kuchennych zajęciach.

Od Siewierza jechał wóz,
malowane panny wiózł...

Siewierski!!! Że też od razu o nim nie pomyślałem! Mieszkał dwa piętra nad nami i z zawodu był elektronikiem. 
Używał spirytusu do czyszczenia mechanicznych
części magnetofonów, radioodbiorników i innych urządzeń elektronicznych. Sam widziałem u niego brązowy, 
litrowy słój pełen chemicznie czystego spirytusu.
Nie lubiłem go o nic prosić ani też odwiedzać go, bo był typem wybitnie nieużytym. Wyświadczyć komuś 
przysługę było zadaniem ponad jego siły. Udzielał
swych łask z tak wielkopańską miną, że za przyjętego od niego papierosa trzeba go było niemalże całować po 
rękach. Ale innego wyjścia nie było. Raz kozie
śmierć. Pójdę.
Szepnąłem nad biurkiem:
- Jeszcze kilka chwil. Zaraz będzie czysty alkohol.
WYTRZYMAMY
- odpisano natychmiast.
Zdjąłem kurtkę i rzuciłem ją na kanapę. Wstałem i wyszedłem do przedpokoju.
- Idę do Siewierskiego po spirytus - zawołałem w stronę kuchni.
- Aha, więc ma przyjść wuj Stefan! - odkrzyknęła żona. Trzeba było od razu mi powiedzieć.
Zrezygnowany, machnąłem ręką. Dla niej wszystko było jasne. Wuj Stefan pochodził zza Buga i nie uznawał 
innych trunków poza samogonem i spirytusem. Palił
samosiejkę.
Opuściłem mieszkanie i znalazłem się na klatce. Powiało chłodem. Wzdrygnąłem się i pocierając dłońmi 
ramiona dla zwalczenia gęsiej skórki, popędziłem
na górę. Zatrzymałem się na piątym piętrze. Stojąc przed drzwiami, nabrałem w płuca powietrza i z trudem 
przezwyciężając niechęć, zapukałem. Nasłuchiwałem
kroków. Ktoś był w środku, bo ciszę mąciły dźwięki muzyki. Dobiegło mnie szuranie kapci i drzwi otworzyły 
się. Wyjrzała owinięta ręcznikiem głowa Siewierskiej.
- Ja do męża. Dobry wieczór - ukłoniłem się.
- Dobry - skinęła głową. - Już proszę. Jureeek!!! - krzyknęła w głąb mieszkania i znikła. Po chwili wylazł Jurek.
- Cześć - powiedział. - Ty do mnie?
- Mam do ciebie interes. Potrzeba mi odrobinę spirytusu.
- No, wiesz - podrapał się po głowie. - Kiedy mam mało. - Nie trzeba mi wiele, ot kropelkę - zagadywałem go, 
usiłując jednocześnie wcisnąć się do środka.
Przepuścił mnie z ociąganiem.
- No, wiesz, właśnie mi jest potrzebny. Robię dla klienta jeden magnetofon, pilna robota - tęsknie spojrzał w 
stronę stojącego pod oknem stołu, na którym
obok rozbebeszonego magnetofonu i oscyloskopu dostrzegłem brązową butlę.
- Naprawdę, wystarczy mi minimalna ilość. Możesz mi odlać w buteleczkę po witaminach - mówiłem 
podchodząc do stołu.
- No, wiesz - stęknął Jurek. - Nie wiem, czy coś takiego znajdę. Przyjdź lepiej później, to żona poszuka. 
Najlepiej sam ci przyniosę, a ty poczekaj w
domu. - Oparł się o swój warsztat pracy i usiłował ciałem zastąpić mi dojście do butli. Ale ja byłem 
zdecydowany na wszystko. Podszedłem bliżej i wychyliwszy
się przez niego, sięgnąłem po butlę. Porwałem ją ze stołu i mocno przycisnąłem do piersi.
- Wiesz co? - powiedziałem, wycofując się rakiem. - Ja wezmę i użyję, i za chwilę zwrócę. To potrwa pięć 
minut.
- Kiedy - Jurek łapał mnie za rękaw - on mi jest bardzo potrzebny. Bez niego stoję z robotą.
Ale ja już miałem w ręku cel moich poszukiwań i nie zamierzałem z niego zrezygnować.
- To na razie - powiedziałem i uciekłem do drzwi. Otworzyłem je, łokciem naciskając na klamkę i wybiegłem na 
zewnątrz. Zacząłem schodzić po schodach,
przyciskając do siebie drogocenną zdobycz. Schodziłem ostrożnie, pamiętając doświadczenie z perfumami! 
Siewierski wyszedł za mną i krzyknął:
- To lepiej będzie, jak ja sam przyjdę.
- Dobrze, przyjdź - odpowiedziałem. Było mi już wszystko jedno. Mojej żony nie było już w kuchni, gdy 
znalazłem się w domu. Z przerażeniem usłyszałem,
jak nuci w moim pokoju:
Wszystkie pięknie wystrojone,
chciałbym jedną mieć za żonę...
Wtargnąłem tam gwałtownie, żgnięty przeczuciem nieszczęścia. Zmartwiałem, zobaczywszy żonę kręcącą się 
koło biurka. Z daleka, od progu widziałem, że
blat jest wytarty do czysta, aż świecił w blasku żarówki. A na nim... dwa talerze z kanapkami, kieliszki, szklanki, 
cztery coca-cole, marmurowa popielniczka.
- Coś ty zrobiła? - wyszeptałem zbielałymi wargami.
- Sprzątnęłam - żona odwróciła się do mnie uśmiechnięta. Promieniała zadowoleniem. - Ty tu palcem nie 
ruszyłeś, a ja sprzątnęłam. I przygotowałam kanapki.
Skoro ma przyjść wuj Stefan...
- Sprzątnęłaś ich - mamrotałem.
- Sprzątnęłam. Ładnie? Nie lubię tych waszych męskich popijawek byle jak i byle gdzie. Wszystko wam 
przygotowałam.
- Sprzątnęłaś ich w innym znaczeniu tego słowa - jęknąłem.
- A jakie może być inne znaczenie? - popatrzyła na mnie ze zdziwieniem. - I kogo sprzątnęłam?
- O Boże! - złapałem się za głowę. Podszedłem do biurka i wysunąwszy krzesło, opadłem na nie bezsilnie. 
Ponuro wpatrzyłem się w przestrzeń.
- Ty i te twoje wieczne porządki. Nie możesz się od tego powstrzymać - jęczałem.
- Musi być porządek - była wyraźnie dumna z siebie i z pożytku, jaki mi przynosi.
- Nic nie jest w porządku - wybuchnąłem. - Czy ty sobie zdajesz sprawę, co uczyniłaś? Czym starłaś biurko?
- Denaturatem - odparła zaskoczona moim zachowaniem.
- Jak bo? - szarpnąłem się nagle. - To jest u nas denaturat? Nic mi nie mówiłaś?
- Nie pytałeś.
- Zaraz, zaraz - zbierałem rozbiegane myśli. - Opowiedz, jak to zrobiłaś.
- Zwyczajnie - była tak zdumiona, że odpowiadała niemal bezwiednie. - Najpierw nalałam trochę na szkło, 
zakręciłam butelkę, odniosłam ją do kuchni, potem
wróciłam i starłam. Ścierką. O, tą - wskazała na szmatę leżącą na parapecie.
- Chwileczkę - wrzasnąłem. - Gdzie jest lupa? - Schowałam ją do szuflady.
Odstawiłem butlę ze spirytusem, którą do tej pory ściskałem, i wyciągnąłem szufladę. Wyjąłem z niej lupę i 
zacząłem uważnie oglądać biurko, niecierpliwie
odsuwając na boki ustawione na nim specjały. Żona obserwowała mnie z przestrachem.
- Dobrze się czujesz? - spytała jękliwie.
- Jeszcze nie wiem - mruczałem szukając jakiegoś śladu po, małych gościach. Zakrawało to na cud, ale 
znalazłem. Na samej krawędzi szkła, nieprawdopodobnym
przypadkiem ocalona przed ręką mej gospodarnej żony, widniała ostatnia wiadomość od kosmicznych 
rozbitków. Może zawdzięczała przetrwanie swemu położeniu,
a może użyli odporniejszej farby, by została na pamiątkę - doprawdy nie wiem. Grunt, że była. Uspokajałem się 
z wolna w miarę czytania, a myśl o mojej
kosmicznej kompromitacji oddalała się w regiony niepamięci.
NIEWYMOWNA WDZIFCZNOŚĆ. NIGDY TEGO NIE ZAPOMNIMY. TAKI ALKOHOL JUŻ NAM 
ODPOWIADA,
CHOĆ MÓGŁBY BYĆ LEPSZY. NIE TRZEBA BYŁO AŻ TAK DUŻO. WKRÓTCE BLISKIE SPOTKANIE 
IV STOPNIA. OCZEKUJCIE NAS. DO ZOBACZENIA
- Nic nie rozumiem - powiedziała żona. - To co, wuj Stefan nie przyjdzie? Mam to posprzątać?
Znów to sprzątanie. Westchnąłem ciężko, ale było to westchnienie po części radosne.
- Nie trzeba - odparłem. - Zaraz wpadnie Siewierski, z nim się napiję. Jest okazja. Wreszcie raz się przydałaś.
Odezwał się dzwonek do drzwi.

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Resocjalizacja

I

Niniejszym zapodaję, że wnoszę słuszną skargę na obywatela nazwiskiem Pajtuś Antoni, któren, gdzie mieszka, 
to wszyscy wiedzą. Wyżej wymieniony Pajtuś
zakłóca spokój wszystkim rolnikom po całej okolicy i swoim zachowaniem wywołuje oburzenie, że nawet 
ksiądz w niedzielę na mszy wypominał. Jego maszyny
hałasują przez cały boży dzień, a i w nocy też je słychać, tak że luzie strudzeni ciężką pracą dla naszej Ludowej 
Ojczyzny nie mogą wcale spać, a odpoczynek
im się należy, co jest napisane w Konstytucji. Cuda u niego się dzieją, że nie wypowiedzieć, dziwne zjawy się 
pokazują i typy różne podejrzane, że porządny
człowiek wzrok ze zgrozy odwraca. Czarami się też zajmuje, smrody okropne w niebo puszcza takie, że kury 
przestają się nieść, a krowom mleko w wymionach
kwaśnieje. Żyje taki nie wiadomo z czego, z dostaw się nie wywiązuje i niczego się nie boi. Jak już nasza 
kochana Milicja sobie z nim nie poradzi, to przyjdzie
chyba tylko u Boga pomocy szukać. Dlatego upraszamy szanowną instancję o szybką i skuteczną interwencję, 
bo jak nie, to skarga wyżej pójdzie.
Oburzone społeczeństwo.

Plutonowy przeczytał list dwa razy, zmiął go i rzucił do odległego o dwa metry kosza. Oczywiście nie trafił, co 
przyprawiło go o atak melancholii. Nic
mu się ostatnio nie udawało. W dodatku denerwowały go te listy, dzień w dzień przychodzące z poranną pocztą. 
Wszystkie ze skargami na Pajtusia. Pisała
je stara Skrobiszewska, wiedział o tym doskonale. Baba była kłótliwa i jędzowata, cała wieś bała się jej ostrego 
języka, jednak trochę racji miała. Inni
też skarżyli się na hałasy, dobiegające z obejścia Pajtusia. Miał też do niego plutonowy sprawę urzędową, 
rzeczywiście leżącą w kompetencjach milicji.
Nie wiedział tylko, jak się zabrać do rzeczy. Prawdę mówiąc bał się do Pajtusia iść. Był kiedyś u niego, jeszcze 
jako mały szkrab, i napatrzył się takich
strasznych rzeczy, że przeraził się śmiertelnie i do tej pory został mu uraz. Więcej jego stopa tam nie postała. Do 
dziś pozostało mu tylko niejasne wspomnienie
ciemnego pokoju, pełnego dziwacznych konstrukcji, w którym u powały drzemały rzędem nietoperze, a z 
mrocznych zakamarków wypełzały niesamowite stwory.
Do tego jeszcze Pajtuś był jego ojcem chrzestnym i niezręcznie było iść do niego z oficjalną, urzędową 
interwencją. Głupia sprawa. Plutonowy westchnął
ciężko. Oparł łokcie na biurku i ukrył twarz w dłoniach. Z głębokiej zadumy wyrwał go dzwonek telefonu, 
Ociężałym ruchem sięgną po słuchawkę.
- Posterunek Milicji Obywatelskiej w Litwie. Słucham, o co chodzi? - powiedział pełnym przejmującego smutku 
głosem.
- To wy, Pomyłka? - poznał porucznika Piechonia z komendy Wojewódzkiej.
- Obywatelu poruczniku - jęknął żałośnie - prosiłem, żeby pan mnie tak nie nazywał.
- A jak, u diabła? Wszyscy was tak nazywają
Była to jedna z jego licznych życiowych tragedii. Plutonowy nazywał się bowiem Słowacki. Przez pomyłkę. 
Cała historia zaczęła się od jego pradziadka,
powstańca 1863 roku. Pradziadek był ratajem u miejscowego dziedzica. Młody ksiądz, prowadzący szkółkę dla 
folwarcznych dzieci, wyuczył go pisać i czytać,
a przy okazji zaraził ideami narodowowyzwoleńczymi. Gdy wybuchło powstanie styczniowe, pradziadek 
przyłączył się do pierwszego oddziału powstańców przejeżdżających
przez wieś. Podczas jednej z długich, spędzanych przy ognisku nocy, wpadła mu w ręce książka, krążąca z rąk 
do rąk po całym oddziale. Była powycierana
i wystrzępiona, a do tego brakowało jej karty tytułowej. Książka, jak mawiał potem pradziadek, który po 
powstaniu zwiedził parę krajów, była "fein". Przeczytał
ją jednym tchem. Głęboko w serce zapadła mu ta wierszowana opowieść o młodzieńcu, wracającym po długiej 
niebytności do rodzinnego domu; młodzieńcu, którym
interesują się piękne kobiety, potem pojawia się ksiądz Robak ze swymi dramatycznymi dziejami, a na końcu 
sam jenerał Dąbrowski. Od kolegów dowiedział
się, że książkę tę napisał największy polski poeta. Pradziadek powziął niezłomne postanowienie zmiany 
nazwiska na takie, jakie nosił narodowy wieszcz.
Jego własne, po ojcach, było powodem licznych drwin ze strony towarzyszy. Piecuch. Na pamiątkę przodka 
zduna.
Kiedy po upadku powstania oddział poszedł w rozsypkę, dziadek krył się po lasach z młodym dowódcą - 
studentem z Warszawy. Tłumiąc nieśmiałość spytał
go, jak to też nazywał się największa- polski poeta. Student, będący świeżo pod wrażeniem lektury "Kordiana" i 
"Króla-Ducha" odparł z głębokim przekonaniem
Słowacki! I stało się. Pradziadek powróciwszy po wielu perypetiach do rodzinnej wioski, nazywającej się 
notabene Litwa, spoił pisarza z cyrkułu i kazał
mu we wszystkich papierach zmienić Piecucha na Słowackiego. Tak już zostało. Dramat zaczęli przeżywać 
dopiero jego potomkowie, a wśród nich plutonowy.
Kiedy przy różnych okazjach musiał podawać swe personalia, zdarzało się ciągle to samo. Słowacki? - pytano. 
Może krewny? Nie, nie krewny. Miejsce urodzenia?
Litwa. Słowacki z Litwy? Na pewno nie Mickiewicz? Nie, nie, bo to przez pomyłkę - odpowiadał plutonowy i 
drżącym ze zdenerwowania głosem wyjaśniał całą
skomplikowaną historię własnego nazwiska. Dlatego też znajomi ochrzcili go Pomyłką. Dalsze zdziwione 
pytania padały, gdy podawał imię ojca - Julian. Julian?
A dlaczego nie Juliusz? Znękany plutonowy opowiadał, jak to jego dziadek chciał dać synowi imię Juliusz, ale 
niekompetentna urzędniczka niesłusznie powołała
się na zarządzenie, zabraniające nazywać się tak, jak postacie historyczne. Przystała na Juliana. Ojciec 
plutonowego - Julian, też miał już dosyć pytań
o swoje imię i swego syna postanowił nazwać zwyczajnie - Józek. Zapomniał tylko o inicjałach. Dlatego też 
plutonowy wystrzegał się jak mógł, by przez zapomnienie
nie podpisać się "J. Słowacki". Powodowało to kolejne pytania i żarty. Długo w uszach dźwięczały mu ironiczne 
słowa polonistki ze szkoły podstawowej: "Niby
Słowacki, a z wypracowania dwa".
Przełknął gorzką ślinę żalu i powiedział z wyrzutem do mikrofonu:
- Tak jest, to ja, obywatelu poruczniku - starał się, by w tym zdaniu zabrzmiała cała gama uczuć jego urażonej 
do żywego godności.
- Co wy ciągle tacy markotni, Pomyłka? Więcej życia!
- Tak jest, obywatelu poruczniku.
- Słuchajcie no, przychodzą tu do mnie donosy. Na niejakiego Pajtusia. Że hałasuje, powietrze zatruwa, duchy 
wywołuje. Na was też, że się ociągacie z
interwencją, bo to wasz krewny i że ochraniacie go przez kumoterstwo. Piszą tutaj, zaraz, zaraz... o mam! 
"uprawia politykę protekcjonizmu". To o was.
Musieli to chyba w dzienniku telewizyjnym usłyszeć, co? Powiedzcie mi, czy to prawda?
Plutonowy zamruczał do siebie pod nosem: A więc skarga już poszła wyżej.
- Co wy tam mamroczecie?
Józef Słowacki drgnął, jak obudzony ze snu.
- Tak, tak, prawda, w dzienniku.
- Co wy wygadujecie? Pytam się, czy to rzeczywiście wasz krewny? - zirytował się porucznik.
- Niezupełnie, to tylko mój ojciec chrzestny.
- Oj, nie podobacie mi się, Pomyłka. Pamiętajcie, że walczymy z nepotyzmem.
- Z czym?
- No właśnie z kumoterstwem, co wy, śpicie, czy co? Jak pięcioletnie dziecko zupełnie. Co to za jeden, ten 
Pajtuś?
- Taki jeden wioskowy wynalazca i zielarz. Spokojny człowiek. Nigdy ze wsi nie wyjeżdżał. Samotnie żyje, 
gazet nie czyta, nie karany. Ale rzeczywiście
trochę hałasuje i jeszcze...
- Dobra, dobra, nie opowiadajcie mi tu całej epopei. Załatwcie tę sprawę jak najszybciej, żebym o tym więcej nie 
słyszał. Mówię serio: jak najszybciej,
bo po okolicy kręci się ekipa telewizyjna z kamerami i tylko patrzą, kogo by obsmarować. Jak was potem 
zobaczę w telewizji, to następna nasza rozmowa odbędzie
się na dywaniku u starego. No, to powodzenia! - Trzask odkładanej słuchawki.
- Tak jest, obywatelu poruczniku - powiedział mechanicznie plutonowy i też odłożył słuchawkę. Siedział chwilę 
w bezruchu. Dojrzewała w nim decyzja. Teraz
albo nigdy. Pójdzie do Pajtusia i załatwi sprawę od ręki. Jest przecież mężczyzną. Wstał, obciągnął mundur, 
założył czapkę i twardym krokiem ruszył do
wyjścia.
Na dworze panował upał. Był właśnie sam środek letniego dnia i słońce stało w zenicie. Na zachodzie jednak 
zbierały się chmury i pewne było, że przed
wieczorem rozpęta się burza, plutonowy z trudem wciągał w płuca duszne, zapylone powietrze. Już po kilku 
krokach poczuł, jak koszula klei mu się do pleców.
Szedł poboczem pełnej wybojów, piaszczystej drogi, która po deszczu zamieni się w nieprzejezdne bajoro. 
Czekał go długi marsz. Pajtuś mieszkał na skraju
wsi. Właściwie nawet za wsią, pod samym lasem. Drzewa otaczały z trzech stron jego obejście, a część 
zabudowań niknęła w zaroślach. Odpowiadało mu takie
osamotnienie i chociaż ludzi traktował życzliwie, to z nikim nie utrzymywał bliskich stosunków. Po wsi się nie 
kręciły wolał swój własny świat. O jego
chałupie krążyły legendy, lecz ludzie woleli ich nie, sprawdzać.
Plutonowy co chwila unosił palec do czapki, salutowaniem odpowiadając na padające ze wszystkich stron 
pozdrowienia. Przechodził właśnie przez samo centrum
wsi i ludzie stojący w kolejce do geesu machali do niego życzliwie. Przyspieszył kroku, by nie ulec pokusie 
zajrzenia na pocztę. Tam w okienku siedziała
Marysia. Krótkie zajrzenie mogło się więc zakończyć późnym wieczorem. Marysia mogła poczekać do jutra, 
urzędowa sprawa już nie. Nagle usłyszał dobiegający
gdzieś z tyłu warkot. Obejrzał się. To jechał Pajtuś na swym osławionym pojeździe. Plutonowy ucieszył się. 
Część drogi zostanie mu oszczędzona. Pogada
z nim tutaj, na miejscu. Pajtuś zbliżał się szybko. Siedząc wysoko na chybotliwym krzesełku pokrzykiwał coś 
wesoło do stojących przy geesie ludzi, a ci
odpowiadali mu uśmiechami. Plutonowy zaczął krzyczeć do niego, żeby się zatrzymał, ale przeraźliwy huk 
motoru zagłuszył słowa. Pajtuś ujrzawszy milicjanta
zerwał czapkę, pomachał nią nad głową i pojechał dalej. Plutonowego owionął odurzający zapach bimbru i 
sfermentowanych drożdży dobywających się z rury
wydechowej. Gdy opadł wzniesiony przez koła kurz, pojazd Pajtusia był już tylko drobną plamką koło ostatniej 
stojącej przy drodze chałupy. Z piersi plutonowego
wydarł się jęk zawodu. Nie było rady, trzeba iść dalej.
Gdy doszedł do dużego domu, malowanego na niebiesko farbką do bielizny, dostrzegł starą Skrobiszewską, 
czatującą za płotem. Uśmiechnęła się szeroko na
jego widok i zagadała:
- A dokąd to, panie stójkowy?
- Nie jestem żaden stójkowy - wymamrotał pod nosem, a głośniej dorzucił: - Tajemnica służbowa!
- A idźcie do niego, idźcie. Dawno trzeba zrobić porządek z tym ancykrystem. Kary na niego nie ma, 
bezbożnika. Ale chyba władza ludowa sobie z nim poradzi:
Zamkniecie go pod celą? - zajazgotała stara.
Plutonowy, zły, że go, tak łatwo rozszyfrowała, udał, że nie słyszy ostatnich słów i odwróciwszy głowę skręcił z 
głównej drogi w polną ścieżynkę prowadzącą
do zagrody Pajtusia. Przez dłuższą chwilę dobiegały go jeszcze pomstowania Skrobiszewskiej. Przeklęte babsko 
- mówił do siebie w duchu - zatrajkotałaby
człowieka na śmierć. Zgrabnie przeskoczył wyschłą kałużę i wydłużył krok. Cel był blisko. Słyszał już dziwny 
hałas dobiegający spod lasu. Ale nie był to
warkot motoru. Raczej jakby odgłosy z kuźni. Rytmiczne, metalowe kucie. Nie zastanawiał się nad tym. Się 
przyjdzie, się zobaczy - powiedział sobie. Żwawo
pokonał ostatnie metry. i minąwszy rozwarte na oścież spróchniałe wrota, znalazł się na podwórku.
Dom Pajtusia był chylącą się ku upadkowi ruderą, pełną przybudówek niedbale podoklejanych do krzywych 
ścian, drewnianych schodków, które prowadziły nie
wiadomo dokąd, oraz byle jak skleconych daszków. Pod daszkami walały się sterty złomu tajemniczego 
przeznaczenia. Przynajmniej plutonowy nie potrafiłby
wytłumaczyć, do czego miały służyć zębate kółka, połączone drewnianymi przekładniami, posplatane misternie 
w geometryczne wzory zwoje mosiężnych drutów,
długie pręty z kulką na końcu, powiązane w gwiazdę konopnym sznurkiem.
Zza węgła dobiegał głośny śpiew, przebijający się z trudem przez dolatujące z budynku dźwięczne kucie. To 
chyba naprawdę młot i kowadło - pomyślał plutonowy
i wziąwszy głęboki oddech ruszył w kierunku głosu, Pajtusia.
Na wysokim drzewie
ćwiczyły się w śpiewie
żółtodziobe szpaki
oraz inne ptaki!
Oj dana!
Pajtuś wydzierał się wniebogłosy - zgięty wpół maistrował coś przy swoim samochodzie. Przypominał on raczej 
bryczkę z uwieszonym z, tyłu kulistym kotłem.
Z kotła buchały kłęby pary, napełniając powietrze wonią spirytusu. Plutonowy postąpił dwa kroki do przodu i 
zawołał przekrzykując hałas:
- Dzień dobry, obywatelu!
- A dobry, dobry - powiedział Pajtuś i odwróciwszy głowę zawołał. - A, to ty, Józek. Witaj, kochany. Do mnie 
szedłeś? Wybacz, nie pomyślałem, bym cię
zabrał. Tyle lat cię tu nie było, popatrz. A co tam u ojca?
- Ojciec nie żyje od trzech lat - ozięble wyjaśnił Józek.
- Ano tak, przepomniałem. Przecież był u mnie wczoraj w nocy.
- Co wy mówicie, obywatelu? - plutonowy wytrzeszczył oczy.
- Nic, nic. Do siebie gadam. A co ty tak mnie "obywatelem" częstujesz? Mów jak zawsze: chrzestny. Przecież od 
małego cię znam.
- Jestem tu służbowo, z urzędową sprawą - sucho powiedział plutonowy. Postanowił być twardy i oschły, ale 
familiarny ton chrzestnego zbijał go z pantałyku.
- A to już jak wolisz, kochany - mówił prostując się Pajtuś. - Jatam będę do ciebie mówił po dawnemu: Józek. - 
Podszedł do plutonowego i objąwszy go
ramieniem spytał: - No, to mów, z czym przychodzisz? A może najpierw naleweczki?
- Nie, wolałbym nie. To nie są żarty. Ludzie się na was skarżą, Pajtuś - stęknął plutonowy, niezręcznie usiłując 
się uwolnić od oplatającego go uścisku.
- Strasznie hałasujecie, pół wsi przez was nie śpi. Możecie mi wyjaśnić, skąd się bierze ten stukot?
- Pewnie, że mogę - rozpromienił się Pajtuś. - Chodź do środka. - Nie wypuszczając chrześniaka z uścisku 
pociągnął go ku otwartym drzwiom chałupy.
Weszli do chłodnego wnętrza. Plutonowy po krótkiej chwili potrzebnej oczom, aby przyzwyczaiły się do 
panującego w pomieszczeniu półmroku, zaczął ciekawie
rozglądać się wokół. Panował tu nieprawdopodobny rozgardiasz. Pod ścianami, na licznych półkach, stały 
rozmaite dziwaczne urządzenia wymyślnych kształtów,
a po podłodze walały się szklane kolby. Wszystko pokryte grubą warstwą kurzu. Jedynie środek pokoju był jako 
tako ogarnięty z zaścielających glinianą podłogę
śmieci. Centralne miejsce zajmowała konstrukcja, zbudowana częściowo z metalu, a częściowo z drewna. 
Urządzenie działało. Drewniane koło od furmanki wirowało,
oplecione skórzanym pasem używanym w młockarniach. Koło zamontowane było na grubej osi opartej na 
dwóch widlastych podpórkach. Koniec pasa ginął w mroku.
Na metalowym rusztowaniu skonstruowanym z części od kombajnu zamontowanych było mnóstwo dźwigni, 
poruszających się w rytmicznych podrygach. Przyspawany
do największej ogromny młot walił bezustannie w metrowej wysokości kowadło.
- Co to takiego? - zdziwił się plutonowy:
- A co, robi wrażenie? - Pajtuś wyprostował się z dumą. Nie chciało mi się w kółko samemu klepać kosy, to 
zrobiłem se maszynkę. Wyszła trochę większa,
niż myślałem, ale nie szkodzi.
- A gdzie silnik?
- O to właśnie chodzi! - krzykńął radośnie Pajtuś i pociągnął plutonowego bliżej do kowadła. - To jest, synku, 
perpetuum mobile! Samo chodzi! Nie trzeba
napędu!
- A nie można by tego wyłączyć? - niepewnie spytał Józek. Nie bardzo orientował się w zagadnieniu. Mechanika 
i fizyka zawsze stanowiły dla niego zagadkę.
Nie umiał nawet naprawić roweru.
- Ale co ty! - Pajtuś spojrzał z wyrzutem na chrześniaka. Przecież to nie ma wyłącznika. Jak raz ruszyło, to już 
się nigdy nie zatrzyma!
- No to może usunąć to kowadło? - padła nieśmiała propozycja.
- Żeby mi młotek podłogę rozwalił? - oburzył się Pajtuś.
- No to może coś miękkiego podłożyć, żeby tak nie stukało nie rezygnował plutonowy.
- Oj Józek, Józek, aleś wymyślił - Pajtuś popatrzył na milicjanta z rozczuleniem, jak na małe dziecko, gdy powie 
coś niedorzecznego i śmiesznego zarazem.
- Niby co? Szmaty? Przecie nie strzymają i kwadransa. Nie ma rady, musi hałasować. Ja przywykł, to i ludzie 
przyzwyczają się. Do sztucznych nawozów się
przyzwyczaili, więc i to strzymają. No, ale zachodź dalej, pogadamy sobie.
- Nie na pogawędki tu przyszedłem - plutonowy dalej usiłował być pryncypialny. Opierał się z lekka, gdy Pajtuś 
popychał go do drugiego pomieszczenia.
Obawiał się trochę, powróciły lęki z ciągle niedawnego dzieciństwa. Pajtuś zatrzasnął ciężkie, dębowe drzwi, 
kiedy weszli do środka, i harmider ucichł
odrobinę. Pokój do złudzenia przypominał poprzedni. Ten sam bałagan, podobne sprzęty. Jedyną różnicę 
stanowił brak perpetuum mobile. Jego miejsce zajmował
masywny stół, zarzucony papierami i zakurzonymi książkami.
- Siednij se, Józuś - życzliwie zachęcał gospodarz, rozpierając się sam na jednym z dwóch stojących przy stole 
krzeseł. Plutonowy przysiadł ostrożnie,
bojąc się, by wyglądające na zabytek siedzisko nie rozpadło się nagle pod jego ciężarem. Z ukosa zerknął na 
leżące nie opodal książki. Stanowiły zbiór
zupełnie nieprawdopodobny, będący odzwierciedleniem umysłu ich właściciela, człowieka skomplikowanego i 
bardzo prostego jednocześnie.
Obak rozwartego ma początkowych stronach elementarza leżał "Faust" Goethego w dziewiętnastowiecznym 
wydaniu, Biblia w białych okładkach, opatrzona pieczęcią
"Ocenzurowano - nadaje się do rozpowszechniania", Talmud, opasłe tomisko "O przeznaczeniu Dziewicy", 
broszurka "Samouczek traktorzysty racjonalizatora",
postrzępiony na brzegach foliał z wydrukowanym gotyckim pismem tytułem "Natura Dyabła y Ziomków yego, 
oraz Pożytki z nich płynące, ku Potrzebie Maluczkich
przez Xiędza Lubina skrzętnie spisane", słownik szwedzko-portugalski i wiele innych. Resztę powierzchni stołu 
pokrywały papiery, w większości stronice
wydarte z gazet.
- No co tam, Józuś, gadaj, co masz na sercu. Coś cię chyba trapi, bo mizernie mi wyglądasz. Mów jak do ojca, 
kiedy ci rodzonego zabrakło - zagadywał
Pajtuś.
- Słuchajcie, Pajtuś - powiedział zachrypniętym głosem plutonowy. Zdjął czapkę i machinalnie miął ją w 
dłoniach. Gospodarz dostrzegłszy to, łagodnie
wyjął mu ją z rąk i położył na papierach. Jego ciepły, łagodny wzrok wyrażał chęć ulżenia wszelkim kłopotom 
urzędowego gościa.
Józek odchrząknął i zdetonowany nieco mówił dalej:
- Sprawa jest poważna. Wasz, że tak powiem, "samochód" nie był dopuszczony do ruchu przez kontrolę 
techniczną. Nie jest zalegalizowany i poruszacie się
na nim bez prawa jazdy. Ma nie sprawdzone parametry i może być niebezpieczny dla otoczenia.
- Co ty, Józuś! - Pajtuś był najwyraźniej dotknięty. - Ja miałbym krzywdę komu zrobić?
Pojazd był jednym z najsłynniejszych wynalazków Pajtusia. Jego paliwem były obierki, używane dla 
oszczędności zamiast kartofli. Wsypane do głównego kotła
ulegały tajemniczym procesom chemicznym, znanym tylko konstruktorowi, w wyniku czego powstawał 
spirytus. Spirytus spalał się w konwencjonalnym silniku
samochodowym, poddanym nieznacznej przeróbce i pojazd jechał. Tajemnicę chemicznej obróbki obierek 
wielokrotnie usiłowali od Pajtusia wyłudzić wsiowi pijaczkowie,
on jednak był nieugięty i nie puścił pary z ust. Nie można go było niczym przekupić. Nie ulegał też licznym 
próbom zastraszenia. Po obierki jeździł codziennie
do stołówki pobliskiego tartaku. Kiedy w stołówce przez tydzień podawano ryż, bo worki zamokły i kucharka 
bała się, by nie zapleśniał, widziano Pajtusia,
jak nakładał do baku siano i samochód też jechał. Pijaczkowie aż zębami zgrzytali, patrząc z zazdrością na 
cudowną aparaturę, której wynalazca za nic pożyczyć
nie chciał.
- Posłuchaj, Józuś - Pajtuś gestykulował z przejęciem. - Toć ja wiem o onej kontroli. Stary Łopuch mi 
powiedział, że jak chcę jeździć, to muszę maszynę
w mieście komisji pokazać. Ja się ze wsi nie ruszam, to poprosiłem Łopucha: "Jedź ty, komisji się pokłoń i o 
przyzwolenie pięknie proś". Poduczyłem go,
jak prowadzić, wsiadł i pojechał. Za dwa dni patrzę - piechotą wraca. A owóż co się stało, posłuchaj tylko. 
Stanął Łopuch przed komisją, maszynę pokazał.
Panowie obejrzeli, podumali i mówią, że to zwyczajnie bimbrownia, a w kotle się zacier gotuje. Łopuch na to, że 
skąd, że to za furmankę robi i że ja tym
zboże do skupu wożę, bo mi koń ze starości łońskiego roku padł. Na to oni, że bimbrownia na kółkach pozostaje 
bimbrownią i że muszą to zarekwirować. Łopucha
krew zalała, od żandarmów im nawymyślał, za drzwi go wyciepli i piechotą do dom powrócił, bo na pekaes nie 
miał. No to ja se drugą samojezdkę zrobiłem
i nie patrzę na żadne komisje. Po wsi ino jeżdżę, a uważam mocno, coby jaka niezdara pod koła nie wlazła. 
Kontrol sama tutaj nie przyjedzie, to bać się
nie ma czego. A ja nikogo jazdą nie ukrzywdzę, przejechać nikogo nie przejadę, polegaj na mnie, Józuś, przecie 
mnie znasz...
- Panie Pajtuś - powiedział plutonowy prostując się na krześle dla nadania sobie powagi - muszę dbać o 
bezpieczeństwo i spokój wsi i przyszedłem tu z
obywatelskiego obowiązku...
- Łże jak z nut - zapiszczało coś przy podłodze. - Skrobiszewska go nasłała, służbistę jednego.
Milicjant zesztywniał cały i poczuł przebiegający po grzbiecie mroźny dreszcz. To, co widział w dzieciństwie, 
okazywało się prawdą. Spod stołu wygramolił
się ulały, kudłaty stwór, przyodziany w sukienną kapotkę, pełną dziur i łat. Stworzonko przeciągnęło się, 
ziewnęło i nagłym susem skoczyło na parapet jedynego
w pokoju okienka. Przycupnęło tam, oparłszy się o matową szybę z rybiego pęcherza i bystrymi oczkami 
wpatrzyło się w plutonowego.
- Coś się tak wystraszył? - Pajtuś roześmiał się serdecznie. - To przecie płanetnik. Chmury z deszczem 
przyciągnął, umordował się, to i odpocząć przyszedł
do mnie!
Milicjant siedział sztywno, bojąc się poruszyć. Pobladłe wargi przez dłuższą chwilę otwierały i zamykały się 
bezdźwięcznie. Nie potrafił wydobyć z siebie
głosu. Gdy to wreszcie uczynił, dźwięki wydobyte z jego suchego jak pieprz gardła przypominały bardziej 
skrzeczenie zdychającej żaby niż głos młodego mężczyzny.
- Dużo macie takich przyjaciół?
- A obejrzyj się ino - Pajtuś wykonał ruch głową, wskazując coś, co znajdowało się za plecami gościa. Ten 
obrócił się gwałtownie, tknięty niespodziewanym
wrażeniem niebezpieczeństwa. Koło drzwi, przez które najwyraźniej bezszelestnie weszła, stała niesamowita 
postać. Skrzyżowanie kobiety z kozą, tak to sobie
naprędce określił plutonowy. Kobiecy od góry tors kończył jak u satyra koźli zad, zaopatrzony w porośnięte 
brązową sierścią kopyciaste nogi. Zmierzwione
włosy pokrywały twarz, widać było tylko wystającą szczękę z zachodzącymi na górną wargę wilczymi kłami.
Józek z przerażeniem dostrzegł, że kły, wargi, a także szponiaste dłonie pokrywała świeża, nie zakrzepła jeszcze 
krew. Zdawało mu się, że to pół zwierzę
- pół człowiek patrząc na niego oblizuje się z apetytem. Dobiegł go głośny chichot Pajtusia.
- No masz tobie, znów się zestrachał. To zwykła strzyga: Puszczam ją na pola, żeby dusiła łasice, kiedy za blisko 
kurnika podchodzą. Lisy też łapie i
zagryza. Wymarzony stróż dla moich kwoczek. A ty się nie bój, nic ci nie zrobi, przecież widzisz, że się przed 
chwilą objadła. Kiedy syta, to łagodnieje
jak baranek. Do rany przyłóż. A jak ją rozzłościsz słowem nieuważnym, to cię najwyżej przeklnie i nawymyśla 
nieco. Ludzi nie gryzie - odzwyczaiłem ją.
A dzika była z początku, że ani przystąp. Jak zobaczyła traktor, com go kiedyś zrobił, to na dach wlazła i przez 
cały dzień zejść nie chciała. Com się
naprosił, natłumaczył - nic nie pomagało. Dopiero znajomy upiór siłą ją zza komina wyciągnął. A i tak musiałem 
traktor rozebrać, bo po kątach się kryła
i dygotała z niespokojności. Teraz już przywykła do maszyn i nawet mojej nowej kuźni się nie boi. - Głos 
Pajtusia był uspokajający i łagodny, a mimo to
plutonowy nie mógł opanować drżenia rąk. Wsunął je między nogi i ścisnąwszy kolanami odwrócił się w stronę 
beztroskiego przyjaciela upiorów, usiłując nie
zwracać uwagi na stojącą za plecami strzygę, która, jak był święcie przekonany, czyhała na jego życie. Kątem 
oka sprawdził, czy służbowy pistolet jest
jak zwykle u jego boku. Był. Nieco uspokoił się możliwością obrony, chociaż zaraz opadły go wątpliwości, czy 
na takiego stwora nie trzeba czasem srebrnych
kul. Starając się nie myśleć na razie o tym, z trudem wykrztusił kolejne pytanie.
- A co to było wtedy, co żeście wszystkie lusterka z geesu wykupili? Wtedy coście stodołę Olchowiakowi 
spalili?
- A co, skarżył się? - chytrze zapytał Pajtuś i szelmowsko spojrzał na plutonowego. Ten właśnie zaczął drżeć na 
całym ciele, dostrzegł bowiem jakiś ruch
na stojącym pod ścianą łóżku, którego początkowo nie zauważył.
- Niby nie, ale sami rozumiecie, ochrona przeciwpożarowa, bezpieczeństwo wsi - brzmiała zachrypła 
odpowiedź.
- A tam bezpieczeństwo - przerwał mu trochę niegrzecznie Pajtuś - toć ja te lusterka właśnie dla bezpieczeństwa 
kupił. Bo to widzisz, Józek, pola mam
okropnie nierówne. A tu masz, jednego dnia sklepowa masło mi zawinęła w taki papióreczek. - Porwał ze stołu 
jakąś zatłuszczoną kartkę i potrząsnął nią
przed nosem plutonowego, który rozpoznał stronicę wyrwaną ze starego numeru "Młodego Technika".
- I co ja tu wyczytałem? - ciągnął dalej konstruktor-samouk. - Wyczytałem o laserze. Zbudował ja laser i 
postanowił nim pole zniwelować. Lusterkami je
dookoła obstawiłem, coby osłona była, i dalejże górki i dołki wyrównywać. Ale przecież zwierciadełka krajowe 
były i jedno pęknięte okazało się. Jak się
promień krzywo odbił, to w stodołę Olchowiaka trafił. Spaliła się do cna, alem mu ją następnego dnia 
odbudował - wyjaśniał Pajtuś, a widząc nieme pytanie
w oczach chrześniaka dodał zaraz: - Co tak gały wyślepiasz? Chcesz wiedzieć jak? Machiną czasu, chłopcze. 
Cofnął ja tę ruinę do czasu, gdy była nowa i
jeszcze mi Olchowiak za remont podziękował. A laser do tej pory u mnie za lampą stoi.
Plutonowy siedział z otwartymi ustami, nie wiedząc, co powiedzieć. Był zupełnie oszołomiony. Pajtuś był osobą 
całkiem wyjątkową i sankcje, którymi zamierzał
mu grozić, byłyby nieskuteczne. Tymczasem na łóżku znów się coś poruszyło, odsunął się koc i potężna 
sylwetka sapiąc podniosła się, po czym spuściwszy
nogi usiadła na skraju posłania. Plutonowy zerwał się na równe nogi, cofnął ku drzwiom, macając je w 
poszukiwaniu klamki. Strzyga usunęła się na bak, patrząc
na milicjanta łakomie.
Na łóżku siedział ogromny, małpopodobny stwór, który do złudzenia przypominałby goryla, gdyby nie 
wydłużony wilczy pysk. Stwór rozwarł paszczę w szerokim
ziewnięciu, odsłaniając dwa rzędy lśniących, ostrych jak noże zębów. Plutonowy nie czekał dłużej. Naparł na 
drzwi ramieniem, a gdy się otworzyły, rzucił
się do panicznej ucieczki. Goniło go wołanie Pajtusia:
- Aleś ty bojący ciągle! Stój! Wilkołaka się przestraszył! On pożyteczny. Wyuczyłem ja jego i teraz psy wściekłe 
zagryza. No stój, ci mówię! Pozdrowić
ojca od ciebie, jak znów przyjdzie?
Uciekający zakrył uszy rękami i gnał przed siebie, byle jak najdalej od tego przeklętego miejsca.

II

Ochłonął dopiero przy poczcie. Opamiętanie przyszło, gdy poczuł na sobie zaciekawione spojrzenia ludzi 
stojących pod geesem. Nigdy go takim nie widzieli.
Zawsze spokojny i opanowany, dziś pędził przez wieś, jakby go kto gonił. Padały przyciszone uwagi, usuwając 
na bok trwającą od rana dyskusję o mającej
w każdej chwili nadejść dostawie oleju.
Plutonowy, zawstydzony swym zachowaniem, przystanął jak wryty i poprawiając na sobie mundur odwrócił się 
do ludzi plecami. Udał, że go coś zainteresowało
na stojącej przy drodze tablicy z ogłoszeniami. Przygładzając pomierzwione włosy zauważył brak czapki. 
Została u Pajtusia na stole. By to szlag trafił!
- zaklął pod nosem, myśląc z wściekłością o potrzebie powtórnej wizyty. Nagle jego uwagę przykuł spory 
plakat, zawiadamiający o mającym się odbyć w Wiejskim
Domu Kultury odczycie. Przeczytał go dokładnie dwa razy i do głowy przyszła mu pewna myśl. Postanowił kuć 
żelazo póki gorące.
Docent Cienkosz z zaciekawieniem patrzył na stojącego przed nim milicjanta. Był spocony i zadyszany. 
Gestykulując opowiadał jakąś dziwną historię o wioskowym
wynalazcy, który przeprowadza niebezpieczne doświadczenia, mówił, że powinna się nim zainteresować nauka, 
że trzeba mu wytłumaczyć, że stwarza zagrożenie
dla życia i że on sam, jako milicjant, zupełnie się na tym nie zna. Jeszcze coś bełkotał o duchach i strachach, ale 
trudno było to zrozumieć.
Docent był cenionym naukowcem i znanym w całym kraju społecznikiem. Żywo interesował się wsią, z uwagi 
na swe pochodzenie. Jeździł po Polsce z cyklem
oświatowych wykładów, z ramienia Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Chętnie pomagał, gdy go proszono o 
pomoc, i teraz też postanowił ulec błaganiom sympatycznego
plutonowego. Zgodził się pójść z nim zaraz do tego "zapowietrzonego uroczyska", jak to określił młody stróż 
porządku, i porozmawiać z Pajtusiem. Do odczytu
pozostało trochę czasu.
Kiedy doszli do obejścia wynalazcy, ten jak poprzednio majstrował przy swoim samochodzie. Dostrzegłszy ich 
zawołał wesoło: - Co, Józek, wróciłeś po czapkę?
A i gościa mi prowadzisz! Zachodźcie do środka, ja już kończę!
Plutonowy, trzymając się nieco z tyłu, popychał przodem docenta. Weszli. Naukowiec zatrzymał się przed 
perpetuum mobile i z zadumą oglądał urządzenie.
Po chwili wszedł Pajtuś. Plutonowy, ciągle za plecami swego towarzysza, powiedział:
- To jest docent Cienkosz. Uczony. On z wami porozmawia.
- A, uczony, to inna rozmowa - Pajtuś spoważniał i z zakłopotaniem podrapał siwą głowę. - Z uczonym to ja 
nigdy nie gadał. Ale z ochotą mu wszystko pokażę
- i zaczął objaśniać przeznaczenie samopracującego młota, tak jak to tłumaczył wcześniej plutonowemu. 
Oświetlił tylko pomieszczenie, zapalając uwieszony
u powały laser. Docent wysłuchawszy go, roześmiał się serdecznie.
- Panie Pajtuś, widzę, że pan jest inteligentnym człowiekiem, a robi takie głupstwa. Przecież to niemożliwe, z 
punktu widzenia elementarnych zasad fizyki.
Ale pan chyba nie słyszał o nich. Zaraz to panu wszystko wyłuszczę. Ma pan coś do pisania?
- Znajdzie się - powiedział Pajtuś i zza wiszącego na ścianie świętego obrazka wyjął zmięty brulion i krótki 
ciesielski ołówek.
Docent rozprostował zeszyt i skrobiąc ołówkiem po pogniecionych kartkach zaczął tłumaczyć Pajtusiowi 
podstawy mechaniki newtonowskiej. Pajtuś pochylił
się nad zapiskami, śledząc tok wyjaśnień. Plutonowy zatracił się już po paru sekundach. Docent perorował długo 
przerywając co jakiś czas pytaniem: "Rozumie
pan?" Pajtuś kiwał wtedy głową potakująco i znów zagłębiali się w tajniki fizyki. W miarę upływu czasu 
światełka rozświetlające zawsze niebieskie oczy
samouka przygasały powoli. Wreszcie docent skończył i spytał: - No i jak, wierzy mi pan, że to nie może 
działać? Nie można pobierać energii z niczego...
Pajtuś skinął głową i popatrzył smutno na swoje urządzenie. Drewniane koło zaskrzypiało raz i drugi, dźwignie 
zawahały się w swym jednostajnym ruchu,
młot stukał coraz słabiej i wreszcie wszystko zastygło w bezruchu. Hałas umilkł. Plutonowy odetchnął z ulgą.
- A to co za cudo? - docent wskazał na niespotykanego kształtu lampę.
- Laser - odparł matowym głosem Pajtuś.
Z drugiego pokoju zajrzały zaciekawione nagłą ciszą trzy osoby: strzyga, wilkołak i płanetnik. Wsunęły się do 
środka i szepcząc coś do siebie patrzyły
na naukowca nieprzyjaźnie. Ten, wcale nie zmieszany, obejrzał się na Pajtusia.
- I do tego jeszcze to. Panie Pajtuś - powiedział pobłażliwie ironicznym tonem - w naszych czasach! Nie 
spodziewałem się, że coś takiego mogę zobaczyć
- i pochyliwszy się ku wynalazcy, zaczął mu z cicha coś tłumaczyć, starając się, by nie słyszały tego stojące w 
progu postacie.
Plutonowy, przezornie oparłszy rękę na kaburze, zdołał uchwycić tylko pojedyncze słowa. Docent mówił coś o 
"światopoglądzie materialistycznym", o "przesądach",
"zgubnych zabobonach", parokrotnie padło słowo "gusła". Co chwila też powtarzał: "Chyba może mi pan 
wierzyć, można traktować mnie, poważnie". Pajtuś słuchał
nieporuszony. Plutonowemu zdawało się, jakby ten zawsze pełen życia człowiek wyblakł i postarzał się. 
Odwrócił wzrok w kierunku zjaw ze świata baśni i
zdumiał się. Ich zarysy były teraz przymglone, zacierały się, rozwiewały w powietrzu, by wreszcie zupełnie 
zniknąć. Milicjant otworzył usta do krzyku,
ale spojrzawszy na docenta i Pajtusia zrozumiał, że nie zwrócą teraz na niego uwagi - naukowiec wyjaśniał 
bowiem zasadę działania i prawidłową budowę lasera.
- Chyba nie sądził pan, że z butelki po oranżadzie, szkiełek odblaskowych od roweru i latarki zrobi pan laser? 
Przecież to śmieszne - podsumował.
Umilkł, patrząc na Pajtusia pytająco. Ciszę rozdarło uderzenie pioruna. Potem drugie i o dach zabębnił ulewny 
deszcz. Na dworze w mgnieniu oka pociemniało.
Pajtuś rozejrzał się po pokoju. Laser, dotąd jasno świecący, zamigotał i zgasł. Zrobiło się zupełnie ciemno. Przez 
szum deszczu przebiły się ciche słowa:
- Wynoście się.
- Słucham? - nie zrozumiał docent.
- Wynoście się. Bo pozabijam! Drugi raz nie będę powtarzał! Już was tu nie ma! - rozkrzyczał się Pajtuś.
- Uważajcie, do kogo mówicie - plutonowy próbował go mitygować.
- Paszli won! - Pajtuś, wyrwawszy z perpetuum jedną z dźwigni, ruszył na nich z szaleństwem w oczach. 
Milicjant nie czekał dłużej. Uchwyciwszy docenta
za rąbek marynarki, pociągnął go za sobą. Wybiegli prosto w szalejącą burzę. Ciężkie krople momentalnie 
przemoczyły ich do nitki. Nie zatrzymali się. Przebiegłszy
kilka kroków zwolnili i szli dalej w stronę wsi. Idąc starali się, by przypadkiem nie spojrzeć na siebie. Wzrok 
mieli wbity w rozpulchnioną deszczem ziemię.
Bruzdami przelewały się już potoki brudnej wody.
- A ja znów czapki zapomniałem - westchnął plutonowy. Docent nie odpowiedział. Może nie dosłyszał. W 
myślach powtarzał bowiem sobie treść popularnonaukowego
odczytu, jaki miał za chwilę wygłosić. Odczyt nosił tytuł: "UFO i Trójkąt Bermudzki - dwa mity współczesnego 
świata".
Wyjechał ze wsi następnego dnia, po śniadaniu spożytym w miejscowej gospodzie. Na wykład oczywiście pies z 
kulawą nogą nie przyszedł. Docent był do tego
przyzwyczajony i nie poczuł się dotknięty. Winił deszcz. Jadąc autobusem nie zwrócił uwagi na małą grupkę 
ludzi zebraną przy jednym z przydrożnych drzew.
Zdejmowali z niego wiszące tam od kilku godzin na sznurze od bielizny ciało Pajtusia. Potem opowiadali, że po 
śmierci lekki był jak piórko i wyschły na
wiór, całkiem jakby kto gąbkę wycisnął.

Grzegorz Babula
A To Mistyka
R.I.P

- Ależ oczywiście, proszę pana! To dla nas wielki zaszczyt, że raczył pan wybrać nasz, że tak powiem, ośrodek. 
- Zarządca był pucołowaty, okrąglutki
i cały promieniał życzliwością. Bez przerwy poprawiał zsuwające mu się na czubek nosa okulary. Raziła mnie 
jego zawodowa uprzejmość. Przymilne uśmiechy
były tu chyba nie na miejscu.
- A więc, o ile dobrze zrozumiałem - jego ruchliwe ręce wędrowały od okularów do garnituru, na którym 
wygładzał niedostrzegalne fałdki. Nie spuszczałem
z nich oczu. - Szanowny pan chciałby skonfrontować pogłoski o naszym zakładzie z jego faktycznym stanem i w 
zależności od wyników tej, że tak powiem, konfrontacji,
skorzystać z naszych usług.
- Chcę go po prostu obejrzeć - przerwałem zniecierpliwiony. - Nie myślę decydować się na byle co!
- Ależ tak, niewątpliwie! W pełni rozumiem szanownego pana. - Zupełnie nie był zmieszany. Drobnym, 
damskim kroczkiem podbiegł do mnie i ująwszy mnie
pod łokieć skierował ku drzwiom.
- Postaram się zadośćuczynić pańskiemu życzeniu. To mój, że tak powiem, obowiązek.
Przeszliśmy krótki korytarz o ścianach wyłożonych drewnem sandałowym. Wylot zamykały potężne odrzwia, 
oczywiście czarne, zaopatrzone w masywną, bogato
cyzelowaną klamkę. Pod naciskiem dłoni mojego przewodnika klamka ustąpiła i drzwi uchyliły się 
bezszelestnie. On perorował dalej:
- Jak pan zapewne słyszał, nasz zakład jest przeznaczony dla bardzo szerokiej publiczności, że tak powiem, dla 
P.T. Publiczności. Cieszymy się znakomitą
renomą, w związku z czym klienci zjeżdżają do nas z kilku galaktyk, towarzystwo mamy tu doborowe i czuję się 
w obowiązku uprzedzić pana, że może się pan
spodziewać pewnych, że tak powiem, niespodzianek.
- Nie życzę sobie żadnych niespodzianek - warknąłem.
- Źle się wyraziłem, raczy pan wybaczyć. A zresztą sam pan zobaczy. Otóż i nasz cmentarz! - ostatnim słowom 
towarzyszył szeroki gest ręki, mający mi
ukazać wspaniałość otoczenia. Rzeczywiście było tu ładnie. Ponieważ budynek zarządu, przez który wchodziło 
się na cmentarz, znajdował się na wzniesieniu,
mogłem objąć oczami całą panoramę. Przed nami rozciągał się rozległy park, okryty świeżą zielenią, gęsto 
poprzecinany szerokimi alejami. Spomiędzy drzew
przezierały kontury grobowców zbudowanych z oliwkowego marmuru i niewyraźne zarysy dziwnych 
konstrukcji, których przeznaczenia trudno się było domyślić.
- Pan pozwoli, że będę pańskim przewodnikiem - dobiegł mnie usłużny głos zarządcy.
Ruszyliśmy w alejki. Rozglądałem się ciekawie dookoła, nieuważnie słuchając wyjaśnień major-grabarza.
- Tak więc, jak już wspomniałem, spoczywają tutaj przedstawiciele prawie' wszystkich ras rozumnych. Nasza 
firma stara się zaspokoić wszelkie życzenia
klientów dotyczące formy pochówku. A życzenia bywają rozmaite. Jak to się mówi: jeden lubi ogórki, drugi... - 
wybuchnął nerwowym chichotem, lecz zaraz
umilkł, skarcony moim surowym spojrzeniem. Ale znów się nie zmieszał. Był wytrawnym, zaprawionym w 
bojach urzędnikiem i byle drobiazg nie mógł go wzruszyć.
Zatrzymałem się przy niedużej tabliczce, zawieszonej na dwóch metalowych słupkach. Odczytałem głośno 
dziwny napis:

Kuru Mapuru
wysechł 7-5-4596
Pokój Jego Oparom!

- Cóż to jest?
- To taka rasa z Aldebarana. Myślące płyny. Ciecz turlająca się w kulistych kroplach. Przyjechał do nas, złapał 
grypę, dostał wysokiej gorączki i wysechł.
- Mój cicerone rozłożył ręce w geście wyrażającym całkowitą bezradność.
- I on tu leży?
- Nie, no skąd. Przecież wyparował. To jest tylko tabliczka. Tak sobie zażyczyli krewni. Żeby szanowny pan 
wiedział, jaka to była męka w porozumiewaniu
się z nimi. Ten ich koszmarny bulgot!
Złapał się za głowę i kręcił nią, jakby zamierzał ją sobie urwać. Spojrzałem na niego z niesmakiem. Był zbyt 
teatralny, żebym mógł go traktować poważnie.
Zrobiłem kilka kroków do przodu, by przystanąć przy gigantycznej płycie z piaskowca. Wyryte na niej litery 
głosiły:

MHUZTR LOPTZU URJCB NER
żył lat 22 000
Przechodniu! Przeklnij okrutny świat, który pozwala umierać
w tak młodym wieku!

Zarządca, nie czekając na moje pytanie, pospieszył z wyjaśnieniem:
- Proszę się nie dziwić. To ich specyficzna miara czasu. Planeta, na której żyją, wiruje wokół słońca z 
oszałamiającą prędkością. W związku z tym rok
jest krótszy. Tak naprawdę miał tylko trzy tysiące i pół roku.
Pozostawiłem jego słowa bez komentarza. Myślałby kto! Chodząca encyklopedia!
Cicho zgrzytał żwir pod stopami. W gałęziach drzew uwijały się ptaki, napełniając powietrze dźwięcznym 
świergotem. Słońce, chylące się już ku zachodowi,
opromieniało cmentarz ciepłym blaskiem. Szliśmy powoli świeżo wygracowaną alejką, mijając dziesiątki 
grobów zatopionych w roślinności. Zaczęło mnie wypełniać
uczucie głębokiego spokoju. Ten relegijny nastrój został niespodziewanie zakłócony dziwnym odgłosem nie 
pasującym do tego miejsca. Nie potrafiłem sobie
wyobrazić jego przyczyn, póki nie dotarliśmy do końca alejki. Po jej prawej stronie poczesne miejsce zajmowała 
zagadkowa budowla. Była to jakby altanka,
której dach opierał się na czterech betonowych kolumnach. Do stropu, za pomocą długich, chyba trzymetrowych 
łańcuchów, przymocowano metalowe pudło. Ze
świstem przecinało powietrze, kołysząc się w stuosiemdziesięciostopniowych wychyleniach. Ten właśnie świst 
naruszał spokój cmentarza. Zarządca, widząc
mój pytający wzrok, skwapliwie wyrzucił z siebie informacje:
- Rodzina zażyczyła sobie warunków, jakie panują na ojczystej planecie. A oni mają tam zmienną, pulsującą 
grawitację. W rytm przelewania się płynnego
jądra. A jak ja mam mu to tutaj zapewnić? Więc niech się biedak chociaż pohuśta!
Spojrzałem bystro na zarządcę, szukając na jego obliczu śladów żartu. Ale nie. Nie dał się złapać. Był zupełnie 
poważny.
Gdy skręciliśmy w poprzeczną aleję, uwagę moją przyciągnęła szklana klatka stojąca na kamiennym 
podwyższeniu. Jej kanty były wzmocnione złoconymi listwami.
Przypominała akwarium, z którego wypuszczono wodę. W środku, z kąta w kąt, wałęsał się humanoidalny stwór 
bez odzieży, za to gęsto porośnięty siwymi kudłami.
Skołtuniony zarost pokrywał mu nawet twarz, nie pozwalając dostrzec rysów. Nie zainteresował się nami, 
chociaż z pewnością zauważył naszą obecność.
- A to kto? Krewny któregoś ze zmarłych? - spytałem zniżając głos. Szyba akwarium wydała mi się cienka. 
Mógł nas usłyszeć.
- Ależ skąd! - zaprotestował z oburzeniem drepczący za mną zarządca. Konfidencjonalnym szeptem dyszał mi 
do ucha nowe rewelacje: - To jest, proszę szanownego
pana, sam szacowny nieboszczyk. U nich, to jest na samym skraju Drogi Mlecznej, naturalnym stanem jest 
śmierć. Leżą pokotem na całej planecie i, że tak
powiem, nie żyją. Jakaś ekspedycja badawcza trafiła tam przypadkiem i wzięła jednego do zbadania, bo to, 
proszę pana, niby nie żyją - a żaden nie zepsuty.
Nawet nie nadpleśnieli! Przywieźli więc go tutaj, i masz! Zmartwychwstał! To znaczy, według siebie, umarł. I 
kazał się pochować.
- Odżywacie go jakoś?
- Nie. Ani trochę. Nie potrzebuje tego. Funkcjonuje, że tak powiem, bez paliwa. Zagadka!!! - dramatycznie 
zgłośnił szept. Są rzeczy na niebie i ziemi,
o których...
- Tak, tak - przerwałem mu niegrzecznie. - Znam to! Postąpiwszy parę kroków naprzód, pogrążyłem się w 
zadumie, spoglądając na żywego trupa. Zarządca
miał rację. Są rzeczy... i tak dalej. Jak mało wiem o świecie. Ciągle pogrążony w pracy, nie zdawałem sobie 
sprawy, że istnieją podobne dziwadła: inteligentne
ciecze, młodzieniaszkowie, liczący kilka tysięcy wiosen, i zwyczaje grzebania zmarłych do tego stopnia 
niekonwencjonalne, iż groby przypominają wszystko,
tylko nie miejsce ostatniego spoczynku.
- Przepraszam najmocniej - dobiegł mnie głos zarządcy, który zbliżył się niepostrzeżenie. - A pan szanowny 
kogo zamierza u nas pochować? Chciałbym z
góry zapewnić, że oferujemy absolutnie pełną gamę czynności funeralnych, jak pan chyba raczył zauważyć. O 
kogóż więc chodzi?
- O przyjaciela. Utlenił się przedwczoraj. Od dawna zresztą cierpiał na postępującą korozję - ukradkiem 
wytarłem kroplę smaru, która zakręciła mi się
w obiektywie. - W dodatku to ciągłe pociąganie z prądnicy, od kiedy opuściła go ukochana maszyna cyfrowa. 
To wszystko musiało go wykończyć.
Mój przewodnik ze współczuciem pokiwał głową.
- A pogrzeb ma być zupełnie tradycyjny. Kremacja w reaktorze termojądrowym, urna kadmowa z ołowianą 
inkrustacją, prochy złożone w betonowym bunkrze zbrojonym
płytami z wolframu. Rozmiar standardowy - trzydzieści metrów na piętnaście. Czy mogę zapłacić energią?
Zarządca przytaknął:
- Przyjmujemy każdą walutę. To wyniesie dziesięć megawatogodzin.
- To nawet niedrogo - byłem mile zaskoczony. - Należność przeleję z mojego prywatnego akumulatora w Banku 
Handlowym. Jutro telefonicznie podam panu adres,
pod którym są zwłoki. A teraz żegnam pana.
Skłoniłem mu się lekko, co szybko odwzajemnił. Obróciłem się na pięcie i skierowałem ku wyjściu. Po drodze 
zauważyłem; że skrzypią mi przekładnie. Muszę
szybko pójść do remontu, żeby nie trafić tu na stałe - pomyślałem i przyspieszyłem kroku.
Zapadł już zmierzch.

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Rondo

...i rąbnął pięścią w stół.
- Uważajcie, sołtysie - odezwała się Jaworzyna z pogróżką w głosie. - Mówiłam wam, żebyście nie wrzeszczeli, 
bo strop się posypie. Ledwie się trzyma,
naprawić nie ma czym, bo gwoździów w sklepie nie uświadczysz, a i pokrycie przegniło. Ściany też stoją ino na 
słowo honoru.
- Co wy teraz głowę zawracali będziecie takimi głupstwami zamachał rękami sołtys. - Tu o poważniejsze idzie 
sprawy!
- Łacno wam mówić, jak stodoła nie wasza - zawtórował żonie Jawor. - Jak mi tu będziecie gębę darli, to 
wyrzucę wszystkich na pole i gdzie wtedy wiec
urządzicie - triumfującym wzrokiem powiódł dookoła.
Zebrany w stodole tłum zafalował.
- Nami sobie gęby nie wycieraj - powiedział najstarszy ze wszystkich Noc. - Nie tacy nas wyrzucali i nie 
wyrzucili!
- Stodoła jest moja i nikt mi nie będzie mówił, co mam robić - podniósł głos Jawor.
- Ludzie, nie kłóćcie się! - przerwał im sołtys. - Tu idzie o życie całej wsi, a wam znów na rozhowory przyszło. 
Nigdy nic nie wymyślimy i nie wydostaniemy
się stąd, jeśli nie zabierzemy się do rzeczy wspólnie i zgodnie!
- Mam to zapisywać? - spytał siedzący obok niego zastępca, pełniący na wszelkich zebraniach obowiązki 
sekretarza. Bardzo się przejmował swoją funkcją
i pełnił ją z oddaniem i poświęceniem, graniczącym z głupotą. Ponieważ był zagorzałym czytelnikiem gazet i 
domorosłym dziennikarzem, wplatał w swoje protokoły
takie sformułowania, jak np. "Spotkanie upłynęło w serdecznej i pełnej zrozumienia atmosferze" bądź 
"Wymieniono poglądy na interesujące obie strony zagadnienia".
Sołtys wpadał we wściekłość, gdy otrzymywał taki protokół po zebraniu poświęconym hodowli trzody chlewnej, 
na którym byli obecni tylko on, prezes spółdzielni
rolniczej i zootechnik. Zastępca nie przejmował się tym i zaraz następnego dnia sprawozdanie z zebrania 
zajmowało centralne miejsce w redagowanej przez
niego gazetce ściennej, wiszącej w gablocie koło gospody.
- Co zapisywać, co zapisywać?! - denerwował się sołtys. Wymyśl lepiej co mądrego i rzuć w kąt te papierzyska - 
pełnym złości gestem zgarnął na ziemię
stos papierów, przyniesionych przez zapobiegliwego zastępcę. Ten rzucił się zaraz pod stół i począł je zbierać, 
mrucząc pod nosem coś o niezrozumieniu
dla słowa pisanego. Stół - to może zbyt dużo powiedziane. Była to nie heblowana sosnowa deska, ustawiona na 
dwóch krzyżakach do cięcia drzewa.
Gwar w stodole wzmagał się. Zebrała się tu cała wieś, z braku innego stosownego i równie obszernego 
pomieszczenia. Stodoła Jawora była najodpowiedniejsza.
Jej gigantyczne rozmiary były wynikiem ambicji starego Jawora, który postanowił stać się najbogatszym 
gospodarzem we wsi. Miał zamiar zbierać tyle siana,
by co roku wypełniać ją po wręby. Uwierzył w sztuczne nawożenie, które miało mu przynieść plony dotąd 
niespotykane. Fiasko tych planów zaowocowało silną
frustracją i cichym wzgórkiem na przykościelnym cmentarzu. Jego syn nie przejawiał już podobnych cech. 
Oddał ziemię spółdzielni, a stodoła stała pusta.
- Nie krzyczcie tak! - wrzeszczał teraz najgłośniej ze wszystkich. - Mówię wam, że się zawali! Kto mi za to 
zwróci?!
- A co ci po tej ruderze? - odpowiadał mu Noc. - Basen kryty chcesz tu zbudować, czy co?
- Moja sprawa! - czerwieniał na gębie Jawor. - Ja ci do chałupy nie zaglądam i nie pytam, co tam nocą w łóżku 
robisz! Tu wszystko moje i nikomu nic do
tego! Zechcę - zburzę, zechcę odnowię! To po ojcu, własne!!!
Inni zebrani też głosy podnieśli i kłócili się na najrozmaitsze już tematy, zapominając zupełnie o tym, co ich tu 
sprowadziło.
W gwarze wybijał się głos Jaworzyny, która piskliwie wyzywała córkę Nocy, delikatnie mówiąc - od ulicznic.
- Panowie!! - mitygował sołtys. - Gospodarze! Uspokójcie się! Nie pamiętacie już, co się we wsi dzieje? Trzeba 
coś na to poradzić!
Nie był jednak w stanie zapobiec zamętowi i powstrzymać anarchii. Chłopi chwytali się za klapy, a baby 
zrywały sobie nawzajem chustki z głów. Jawor chrypiał
donośnie:
- Wynocha mi stąd, wynocha! Bo za cep złapię! Hanka, wyrzucaj to bydło!
- Bydło? Bydło?! Ja ci, pokażę bydło!! - młody Sośko wpadł na niego z pięściami, przewrócili się obaj na 
ziemię, ginąc w unoszącym się z klepiska kurzu.
Sołtys opadł bezsilnie na zydel i patrzył ponuro na kłębiący się przed nim tłum. Siedzący obok zastępca skrobał 
coś w swoich papierach, obojętny na to,
co się wokół niego działo. Z wolna jednak w stodole przerzedzało się, swary przenosiły się na zewnątrz, kłócący 
się wybiegali przez otwarte wrota, by dokończyć
dyskusji gdzieś w krzakach. Wreszcie sołtys został sam, ze swym pogrążonym w pisaninie nieoficjalnym 
sekretarzem. Westchnął ciężko, uniósł się z zydla
i wyszedł na dwór.
Obejście Jaworów znajdowało się na wzniesieniu, widać stąd było całą wieś i okolicę. Sołtys powiódł wypranym 
z nadziei wzrokiem po polach, chałupach,
drzewach, wijącej się wśród łąk rzece. Dźwięki kłótni milkły już, tutejsi ludzie byli dość nerwowi, lecz 
niepamiętliwi i złość przechodziła im prędko.
Zaraz się pogodzą, wypiją na znak pojednania i płacząc z rozczulenia będą się obejmować, obiecując wieczystą 
przyjaźń. Potem pójdą spać, przytulą się do
żon i wieś ucichnie zupełnie.
Idylla, psiakrew - zgrzytnął zębami sołtys. - Raj na ziemi, myślałby kto. Wyciągnął z kieszeni pogniecionego 
piasta i opierając się plecami o ścianę
stodoły przypalił go, osłaniając dłońmi płomyk zapałki od podmuchów wiatru. Potem długo stał i palił, 
wpatrzony w przestrzeń, myśląc niewesoło o sytuacji,
w jakiej się znalazły podległe mu, jako władzy, tereny. Ktoś nietutejszy, miastowy, stojąc obok niego mógłby się 
zachwycić pięknem okolic i sielską, pastoralną
atmosferą, wprost emanującą z rzeźwego powietrza. Ten cudowny obrazek psuło jednak kilka istotnych dla 
mieszkańców wsi szczegółów. Choćby ten - słońce.
Właśnie zachodziło, wyostrzając mocno kontury lasu, zza których wysyłało całą gamę przepysznych tonów 
czerwieni. Ale dokładnie po przeciwnej stronie pokazywało
się właśnie słońce numer dwa. Wschodziło. Dwa słońca to trochę za dużo jak na jedną miejscowość.
Albo inny szczegół - nie można się było stąd wydostać. W żaden sposób. Niejeden już próbował. A to jeszcze 
nie wszystko...
Rozległo się szuranie i odgłos kroków przerwał przedwieczorną (poranną?) ciszę. Ze stodoły wyszedł zastępca 
sołtysa i zbliżywszy się do swego szefa podetknął
mu pod nos kartkę.
- Co to jest?
- Protokół zebrania - z dumą w głosie odparł dzielny sekretarz.
Sołtys rzucił na ziemię papieros, przydeptał nogą niedopałek i wziął w ręce karteluszek. Spomiędzy zapisanego 
starannym; okrągłym pismem tekstu wpadło
mu w oczy zdanie. "Spotkanie upłynęło w serdecznej i pełnej zrozumienia atmosferze".
- Idiota - rzekł dobitnie i podarł papier na drobne kawałeczki. Zastępca obserwował tę operację z przerażeniem.
- Co pan robi? - wykrztusił. - Przecież to dokument! Zapis!
- Idź spać. Nie mam już do ciebie siły - sołtys poklepał go po plecach i przeszedłszy podwórko minął furtkę i 
ruszył ścieżką w dół, ku swojej zagrodzie.
Dwa słońca, mimo że na krańcach horyzontu, dobrze oświetlały drogę i dlatego mógł iść szybko, sprawnie 
wymijając wyboje i kamienie, uścielające gęsto polną
dróżkę. Gdy dotarł do krzyżówki, spomiędzy drzew wytoczył się na niego nauczyciel, wiecznie podchmielony 
od czasu, gdy nie mogąc się wydostać ze wsi nie
mógł wykonywać swego zajęcia.
- Co, nie udało się zebranie? - chwiał się na nogach i dla utrzymania równowagi złapał sołtysa za rękaw. - 
Zawsze mówiłem, że wszelkie masówki nie dają
wymiernych efektów. - Zionęło od niego źle destylowanym bimbrem i sołtys odsuwał się z niesmakiem, 
bezskutecznie usiłując strącić przytrzymującą go dłoń.
- Mógł pan przyjść, ale trzeźwy, może pan by coś poradził. Pan jeden ma u nas wyższe wykształceńie.
- Ja? Poradzić? - zachichotał nauczyciel. - A co to ja, cudotwórca jestem?
- Mógłby przynajmniej pan tyle nie pić. Dzieci patrzą.
- A niech patrzą. Niech się uczą życia. Nie możemy dotrzeć do szkoły, to niech mają naukę na miejscu.
Sołtysa olśniła nagła myśl.
- A właśnie - powiedział gorączkowo - przecież można im zorganizować naukę tutaj, we wsi. Nie łaziłyby 
bezczynnie, a i pan by miał zajęcie.
- Nie chce mi się - powiedział z rozbrajającą szczerością nauczyciel. - A poza tym, kto by mi płacił: pan?
- Jestem oburzony pańską całkowicie aspołeczną postawą rzekł surowo sołtys. - Jak taki ktoś mógł w ogóle 
zostać pedagogiem?
- A mogłem - postawił się nauczyciel. - A jak pan mógł zostać sołtysem, skoro pan też nic nie potrafi zaradzić? 
Zaraz, co tak trzeszczy?
- Trzeszczy, co trzeszczy? - nie zrozumiał sołtys. - No właśnie, co trzeszczy? O, już przestało!
Miejsce trzeszczenia zajął gwałtowny huk, zakończony przytłumionym rumorem.
- Było, nie ma - rzekł filozoficznie nauczyciel. Sołtys obejrzał się gwałtownie. Po stodole Jawora nie było śladu.
- Zawaliła się - wyszeptał bezgłośnie. - Jednak się zawaliła. Z chałupy wybiegli oboje Jaworowie i stali w 
milczeniu przed ruiną bezużytecznej budowli.
Jaworowa z nawyku spróbowała biadolić, ale mąż szarpnął ją za ramię i przestała.
- Kto to? - wytrzeszczał oczy nauczyciel.
- Tam na górze? Jawor stoi.
- Jawor zielonieńki, ginie kozak w obcej stronie, kozak młodziusieńki - zanucił nauczyciel i obróciwszy się na 
pięcie podążył w stronę swojego domu.
Znikł wkrótce pomiędzy drzewami i tylko echo niosło jego fałszywy śpiew:
Jaworowi ludzie,
co wy tu robicie?
Budujemy mosty,
dla pana starosty!
- Święty Boże! - westchnął beznadziejnie sołtys i przygnieciony ciężarem zwalających się na niego trosk, 
przygarbiony, ruszył w dalszą drogę. Zdawało
mu się, że jest jedynym rozsądnym człowiekiem w tym piekiełku, które rozpętało się tutaj przed paroma 
miesiącami. Nikt nie usiłował zaradzić złu, a jego
siły okazywały się zbyt mizerne. Rozżalony, rozczulając się nad sobą, mijał rzucające podwójny cień drzewa i 
bielone chałupy przysłonięte smukłymi sylwetkami
malw. Zaglądał w obramowane bejcowanymi na brązowo futrynami okienka, obserwując ludzi kładących się do 
snu. Kręcili się po izbach, dojadali ostatki kolacji,
wdziewali piżamy, myli się, kładli do łóżek, by po chwili zasnąć, nie myśląc o jutrze. Dopiero następnego dnia, 
gdy skończą śniadanie, nagle dotrze do
ich świadomości myśl, że oto nie mają co ze sobą zrobić, że znajdują się w beznadziejnej sytuacji. Wyjdą z 
domów, spotkają się pod gospodą, przy klombie
lub koło sklepu, przeprowadzą parę jałowych rozmów, by wieczorem powtórzyć rytuał od początku. 
Wieczorem... Nie był to wieczór, lecz kolejny świt, a przyzwyczajenie
nakazywało kłaść się o tej porze do snu. Przyzwyczajenie, które nie pozwalało im myśleć. Od dzieciństwa 
wdrożeni do ciężkiej pracy, wpadłszy w koleinę
rutynowego, monotonnego życia, w obliczu niecodziennych wydarzeń nie potrafili uczynić nic, prócz 
bezmyślnego kręcenia się w kółko.
- Znikąd ratunku, znikąd pomocy - gadał do siebie sołtys Łopuch przechodząc obok geesu. Mechanicznie 
przeskoczył kałużę rozkisłego błota, tkwiącą od
niepamięci w tym samym miejscu. Kałuża była jak zaczarowana - żaden upał jej nie wysuszył, żadna posucha 
nie wypaliła. Ludzie przyzwyczaili się do tego
i wykształcili w sobie odruchy pozwalające omijać ją suchą nogą.
Trzeba przysłać kogoś do zasypania - pomyślał sołtys, lecz tę myśl zaraz przytłumiła refleksja o beznadziejności 
tego, jak i wszelkich innych działań
w tej wsi.
Kiedy tak pogrążony w niewesołych myślach szedł główną arterią osady, nagle jego uwagę przykuły dźwięki 
dobywające się z wysokich traw okalających przydroże.
Stanął i nasłuchiwał. Było to niewątpliwie chrapanie. Głębokie, dźwięczne, bogate w posapywania i gwizdy. Tak 
mógł chrapać tylko jeden człowiek we wsi.
Sołtys wzruszył ramionami i już chciał odejść, jednak powstrzymał go widok wąskiej ścieżki wyciętej wśród 
traw.
- To łobuz - Łopuch zmełł w ustach przekleństwo. - Znowu dorwał się do kosiarki.
Zboczył z drogi i zagłębił się w przecinkę.
Kosiarka do trawy, ewenement na wsi, była wynikiem omyłki. Kiedy zawiadomiono miejscowy PGR o 
przydziale kombajnu i wezwano do odbioru - w delegację
wysłano Pacygrendę. Pojechał i wrócił na samojezdnej kosiarce. Kosiarka, produkt któregoś z krajowych 
zakładów, przeznaczona była na eksport do Anglii,
do koszenia pól golfowych. Skutkiem nieszczęśliwego zbiegu okoliczności miała ten sam numer fabryczny co 
przydzielony kombajn. Pacygrenda po przybyciu
do miasta urżnął się oczywiście jak bela (pierwszy raz w życiu w delegacji), niefrasobliwie odebrał ją i pojechał 
do wsi nie martwiąc się tym, co będzie
dalej. Po powrocie tłumaczył się panującą w mieście mgłą i ogólnoświatową tendencją, do miniaturyzacji. 
"Wszystko teraz pomniejszają, radia jak pudełka
od papierosów, to ja myślał, że i kombajn taki mały". Sprawa zwrotu tego kukułczego jaja utknęła w martwym 
punkcie, gdyż w tym czasie "Bizon" powędrował
na Wyspy Brytyjskie, przychodziły stamtąd listy z pretensjami i ponagleniami które trafiały do sołtysa, a nikt we 
wsi angielskiego nie znał. Na usilną
prośbę kierownika PGR-u, plutonowy Słowacki, znający niemiecki, wystosował do angielskiej firmy list w tym 
właśnie języku, z prośbą, by korespondencję
prowadzono, jak się wyraził, "w pięknym języku Goethego", co mu podpowiedziała rozmiłowana w poezji 
księgowa. W odpowiedzi przyszło pismo już po niemiecku,
wyrażające zdziwienie, że w Polsce nie używa się języka ojczystego. Dalszą korespondencję przerwały 
wydarzenia sprzed paru miesięcy, które zamieniły wieś
Litwa w odizolowaną od świata enklawę. Od tego czasu kosiarka stała bezczynnie koło gospody, przykryta 
niedbale kawałkiem folii.
Ścieżka wycięta nożem kosiarki wiła się jak oszalała po pegeerowskiej łące. Sołtys wędrował po jej meandrach, 
posłusznie wykręcając wymyślne zawijasy
i ósemki, spodziewając się na jej krańcu znaleźć kierowcę. Klął przy tym, na czym świat stoi.
- Schlał się drań jak świnia - mamrotał.
Po kilkuminutowym marszu zrezygnował w końcu z wędrówki po śladach i spróbował innej metody. Kierując 
się słuchem podążył w kierunku rosnących nie opodal
zarośli, skąd, jak mu się zdawało, dolatywało chrapanie. Pokaźna dziura wyrwana w paśmie krzaków zakończyła 
śledztwo. Leżała w niej zwalona na bok kosiarka,
a obok niej rozciągnięty wygodnie na poszyciu z mchu człowiek.
- Pacygrenda!!! - wrzasnął sołtys i nachyliwszy się nad śpiącym, jął tarmosić go za fufajkę.
- Co jest, co jest... - zajęczał nieprzytomnie Pacygrenda i odepchnąwszy bezceremonialnie budzącego, usiadł trąc 
kułakami oczy.
- Wy nie ziewajcie mi tu, Pacygrenda, tylko mówcie, co to ma znaczyć - powiedział sołtys, starając się, by 
brzmiało to w sposób maksymalnie urzędowy.
- Bierzecie bez pozwolenia państwowy sprzęt, narażacie go na uszkodzenie, wypalacie przydziałową benzynę, 
nie mówiąc o tym, że zakłócacie ciszę nocną!
- Jaką tam nocną ciszę - wzruszył ramionami Pacygrenda, niezdarnie usiłując wstać. - Przecież widzę, że świta. 
Słońce nawet dość wysoko.
- To nie to słońce, to to drugie.
- A to przepraszam, pomyliło mi się - wstał wreszcie i ziewając szeroko drapał się po owłosionej piersi, którą 
ukazywał rozchylony waciak. - Co mówiliście,
Łopuch?
- Pytałem się, co to wszystko znaczy? - spokojnie odparł sołtys. Postanowił oszczędzać nerwy.
- Co takiego? - nie zrozumiał Pacygrenda.
- Te wojaże na kosiarce, która w dodatku nie jest naszą własnością.
- Przed chwilą mówiliście, że jest nasza, państwowa.
- Aha, więc jednak dosłyszeliście - rzekł zjadliwie Łopuch więc odpowiadajcie.
- A co tu opowiadać - indagowany nie przejmował się nicźym. - Wracałem sobie spokojnie do domu...
- Spokojnie - ironizował sołtys. - Już ja was znam. Piliście z nauczycielem, poznaję po zapachu.
- A piłem - bezwstydnie przyznał się Pacygrenda. - Więc wracam sobie cichutko, patrzę... - zawiesił głos dla 
dodania napięcia - a tu przez trawę pomyka
ten niebieski.
- Jaki niebieski?
- No ten, z tych fruwających salaterek.
- Kosmita?
- Jak go zwał, tak go zwał, grunt, że niebieski.
Latające spodki były następnym dręczącym wieś kłopotem. Zjawiły się zaraz potem, jak się to wszystko zaczęło. 
Tyle że ich liczba jakby się zwiększała.
Na początku co parę dni pokazywał się jeden, potem dwa, trzy, wreszcie po paru tygodniach zaczęły 
przylatywać całymi stadami, zasłaniając chwilami słońce.
Teraz przynajmniej raz dziennie wykwitał na niebie ich klucz. Nic złego nikomu nie robiły, lądowały nawet 
czasem na łąkach, co poniektórzy mieli szczęście
widzieć owych "niebieskich" wysiadających z pojazdów, ci jednak zawsze zdążyli wsiąść z powrotem i 
wystartować, nim ktokolwiek podbiegł bliżej. Płaczliwsze
baby skarżyły się potem, że na miejscu lądowania trawa przestaje wyrastać, lecz sołtys uważał to za plotkę 
wyssaną z palca. Zawsze jednak był to, ze względu
na swą tajemniczość, element niepożądany.
- No więc biegnie przez łąkę - kontynuował Pacygrenda a ja czuję, że go nie dogonię, bo bimber udał nam się 
mocny. Patrzę, stoi kosiarka, to wsiadłem
i gonię skubanego. A ten, w serwis szarpany, kiedy zobaczył, że za nim jadę, to jak nie zacznie kluczyć i kręcić, 
że ledwo nadążyłem kierownicą ruszać.
I już go prawie miałem, kiedy wpadł w te krzaki, ja też, no i wywaliłem się. A ta chodząca farbka do bielizny 
znikła. I tyle - rozłożył ręce na znak nie
zawinionej bezradności.
- Akurat ci wierzę - chrząknął sołtys niepewnie, bo wyglądało to na prawdę. Pacygrenda, choć pijak, kłamać nie 
przywykł. - Nie musicie - odparł Pacygrenda
i głośno mu się odbiło tylko co powiecie na to? - wskazał ręką przez zarośla.
Sołtys podniósł wzrok. Za zaroślami, za strumykiem dostarczającym wody pitnej do wsi (rzeka była zatruta), na 
polu koniczyny stał przypominający dwie
złożone salaterki pozaziemski pojazd.
- Trzeba łapać, gonić! - w sołtysie zbudziła się chęć do działania.
- Iii, zostawcie, i tak ucieknie - przytrzymał go Pacygrenda. - Młodsi w nogach próbowali. Chodźcie lepiej do 
domu, razem pójdziem - pociągnął go za
sobą. Sołtys bezwolnie dał się prowadzić. Dotarli przez łąkę do drogi i ruszyli jej wydeptanym brzegiem. 
Łopuch odsunął się od swego towarzysza, bo bijący
od niego smród księżycówki przyprawiał o mdłości. Jakiś czas nie odzywali się do siebie, wreszcie sołtys, czując 
niezręczność ciszy, powiedział:
- Będziecie odpowiadać, jeżeli kosiarce coś się stało.
- A co się miało stać, w krzakach mech miękki - odparł beztrosko Pacygrenda.
Szli tak, oświetlani z jednej strony ostatnimi czerwonymi laskami dogorywającego słońca, podczas gdy w karki 
prażyły ich promienie świtu. Była to jednak
noc. Tak ustalono. Zza zakrętu widać już było szczyt górującego nad okolicą kościoła i sąsiadującej z nim 
dzwonnicy. Dochodziły stamtąd śpiewy dyżurujących
na cmentarzu kobiet.
- Słyszeliście te idiotki? - odezwał się Pacygrenda. - Te dopiero spać ludziom nie dają. Litanie odśpiewują.
Sołtys milczał. Odechciało mu się mówić. Milczał również, gdy zbliżyli się do wejścia na cmentarz. Pacygrenda 
podszedł do pordzewiałej, rozsypującej
się ze starości furtki i oparłszy się o nią, począł wołać do klęczących na cmentarnych ścieżkach bab.
- Ej, wy, kółko różańcowe! Zgłupiałyście?! Ludzie umierają, modlicie się, zmartwychwstają, też się modlicie, 
nie za dużo tego? Z klęczek zerwała się
stara Skrobiszewska, przewracając przy tym jedną z gęsto ustawionych świeczek.
- Wynoś się stąd, ancykryście jeden! - zawołała, żegnając się krzyżem. - Że ty się Boga nie boisz i bluźnisz 
przed obliczem cudu pańskiego! My, służebnice
boże, posługi tu czynimy, jak nam nakazuje chrześcijański obowiązek, albowiem dzień Sądu Ostatecznego 
nastał! I ukarani będą tacy jak ty, grzechem i nieczystością
zbrukani, a ludzie bogobojni wnijdą w Królestwo Niebieskie! Natchnione oblicze obróciła ku niebu i złożone 
dłonie uniosły do góry. Widać było, że wzorowała
się na świętym obrazku wiszącym w nawie kościelnej, przedstawiającym któregoś ze świętych podczas 
wniebowzięcia. Trwała tak przez chwilę, po czym opuszczając
ręce zajazgotała swym normalnym tonem:
- Zabierzcie go stąd, sołtysie, bo nie zdzierżę i czymś ciężkim przez łeb przejadę!
- No, no, stara jędzo - obruszył się Pacygrenda - żebym ja cię czasem nie musiał!
- Zamknijcie się, Pacygrenda - powiedział martwo Łopuch; po czym zwrócił się do Skrobiszewskiej. - Kto dziś 
zmartwychwstał?
- Oj, dużo tego będzie - jękliwie rzekła stara, ponownie się żegnając. - Więc zaraz... poczekajcie sołtysie, niech 
w głowę zajdę... aha: Noc Antoni,
Noc Stefan, Zrębek Janina, Huś Jan, Pieśko Władka - wyliczała monotonnie.
- Józka! - zawołała któraś z klęczących. - U Guńków coś się odzywa!!!
- Wybaczcie, sołtysie - pospiesznie powiedziała Skrobiszewska i podciągnąwszy obszerną spódnicę pobiegła w 
kierunku murowanego grobu rodziny Guńków,
który jak stado czarnych wron oblepiła już gromada dewotek. Szepcząc między sobą, odsuwały kratę 
zasłaniającą wejście do grobu, a po chwili można było
dostrzec, jak wyciągają ze środka nieprzytomnego jeszcze i ogłupiałego byłego nieboszczyka.
Po pierwszych wypadkach zmartwychwstania, kiedy zorientowano się, że będą się powtarzać, brygada chłopów 
przysłana przez sołtysa rozkopała wszystkie
groby i rozluźniła zamknięcia trumien, by następni przywróceni do życia nie mieli już kłopotów z wyjściem na 
wierzch.
- To Ambroży! - krzyknęła do Łopucha Skrobiszewska Ambroży Guńka!
- Ach, ten - skinął głową sołtys.
Wszyscy o nim słyszeli. Był to protoplasta rodziny Guńków, ten, który położył podwaliny pod ich późniejszy 
majątek, a zarazem podwaliny te mocno podkopał.
Zrobił fortunę na hodowli gęsi. Było to w czasach, gdy do pisania używano wyłącznie ptasich piór. Ambrożemu 
udało się wyhodować specjalny gatunek gęsi,
zwanych powszechnie ze względu na swe cenne właściwości "literackimi". Ich pióra były giętkie, elastyczne, a 
przy tym u nasady wyjątkowo twarde i odporne
na ścieranie. Zjeżdżano się po nie z miast położonych setki wiorst od Litwy. Ambroży sprzedawał je po tuzinie, 
elegancko przewiązane jedwabnym sznureczkiem
opatrzonym lakową pieczęcią ze znakiem firmy. Ich sława sięgnęła antypodów. Najwięksi pisarze owych 
czasów pisali wyłącznie piórami z Guńkowych gęsi. Same
gęsi, niestety, były wyjątkowo niesmaczne, toteż tysiące ich oskubanych zewłoków użyźniło okoliczne pola. 
Skończyło się to jak nożem uciął wraz z wynalezieniem
stalówki. Zamówienia przestały nadchodzić, pieniądze płynąć. Stary Guńka oszalał. Postanowił ratować swój 
interes karmieniem gęsi żelazem, spodziewając
się, że wyrosną im pióra zakończone stalówkami. Tkał im do gardeł magnesy, kulki do łożysk i rudę. Wydawał 
miliony na skupywanie złomu, który potem specjalnie
wynajęci ślusarze drobili pilnikami na pył, dosypywany drobiowi do ziarna.
Błogosławiona przez spadkobierców śmierć położyła kres temu trwonieniu pieniędzy. Jego synowie 
sprawiedliwie podzielili majątek i poświęcili się tradycyjnym
uprawom, a sława opromieniająca ich nazwisko przetrwała jedynie w Litwie.
- Chodźcie, Pacygrenda - powiedział sołtys. - Nie ma się na co gapić. Już się chyba przyzwyczailiście. Baby się 
nim zajmą.
- Ale mają uciechę - rzekł wpatrzony w kobiety Pacygrenda - większą niż na procesję w Boże Ciało - oderwał 
wzrok od rozemocjonowanych "służebnic bożych"
i poszedł za Łopuchem:
Kiedy doszli do krańca cmentarnego muru, obejrzał się jeszcze raz na wstającego z grobu Guńkę i wpadł na 
sołtysa, który zatrzymał się nagle jak wryty.
- Cholera - mruczał sołtys - prześladują mnie dziś te różne dziwne odgłosy. Obsesja jaka czy co?
- A co, co? - dopytywał się Pacygrenda.
- Coś jakby spod ziemi.
Pacygrenda powiódł wzrokiem po gruncie i doznał olśnienia.
- Rany boskie - wrzasnął! - Pajtuś! Zapomnieliśmy o nim!
Za zakrętem ogrodzenia, tuż przy podmurówce widniał porosły mleczem pagórek. Był to grób Pajtusia, który 
jako samobójca został pochowany poza cmentarzem.
Sołtys nie namyślał się długo.
- Lećcie do bab po łopaty - zdecydował. - Musiały tam jakieś zostać na wszelki wypadek.
Pacygrenda pobiegł, a Łopuch uklęknąwszy na grobie począł rozgarniać ziemię palcami. Szło mu opornie, ale 
przekonywał się, że Pacygrenda miał rację.
Dudniące pomruki dochodziły właśnie stąd.
We dwóch szybko dokopali się do trumny. Całe szczęście, że nie znajdowała się zbyt głęboko. Wyciągnęli ją z 
dołu na wierzch i czubkiem łopaty podważali
gwoździe. Po wyciągnięciu wszystkich sołtys nabrał w płuca powietrza i energicznie szarpnął za wieko. Leżący 
wewnątrz Pajtuś zamrugał gwałtownie powiekami,
oślepiony niespodziewanym światłem. Podciągnął się rękami za obramowanie trumny i usiadł.
- Witajcie, Pajtuś - rzekł sołtys.
- Gu, gu, głu - odpowiedział zmartwychwstały.
Kopacze popatrzyli na siebie ze zdziwieniem. Pajtuś zawsze mówił normalnie. Łopuch odchrząknął i 
kontynuował:
- Nie cudujcie się, po prostu wstaliście z grobu. Dla was powinno być to normalne. Całe życie zajmowaliście się 
wynalazkami, niesamowitościami, powiadają,
że i z duchami się zadawaliście, więc nie dziwcie się. Zresztą nie jesteście sami. Takich jak wy mamy już 
dziesiątki.
- Bul, głu, gul - sam nieboszczyk wydawał się zaskoczony dźwiękami, jakie wydawał.
Sołtys szarpnął go za ramiona.
- Co wam, Antoni?!
- Gul, gul, ...tfu!!! - Pajtuś wypluł na nadstawioną dłoń jakiś przedmiot. Jego wybawiciele pochylili się ciekawie. 
To była zwyczajna srebrna dwustuzłotówka.
- Ki licho? - uniósł brwi Pajtuś.
- Aaa, już wiem - pokiwał głową Pacygrenda. - Przecież tak kiedyś u nas było. Zmarłym wkładało się do ust 
pieniążek. Musiała wam to wetknąć któraś z
kobiet. Pewno stara Skrobiszewska. Czuła się winna waszej śmierci. Mówiła, że powiesiliście się, bo nasłała na 
was milicję.
- Chyba tak było - zgodził się z nim sołtys.
Pajtuś wstał i przeciągnął się, rozglądając się dookoła.
- Więc powiadacie, że zmartwychwstałem? - spytał.
- Yhy - potwierdzenie.
- To idę do domu - powiedział zdecydowanie i wystąpił z trumny.
- Waszego domu już nie ma - spuścił wzrok Łopuch. Spalił się w zeszłym roku.
- Nie ma tego, będzie inny - Pajtuś był jak niegdyś pełen energii. Przekroczył wał wykopanej ziemi i wielkimi 
krokami przemierzał łąkę, kierując się
na skróty do miejsca, gdzie niegdyś stał jego dom. Pacygrenda i sołtys odprowadzali go wzrokiem.
- Znowu pewnie narozrabia - westchnął Łopuch. - Wymyśli latające kowadło lub coś w tym stylu. Jakby mało 
było kłopotów. Od cmentarnej furtki biegła Skrobiszewska.
- Pajtuś ożył?!! - wrzeszczała. - Ożył!!!
- To niech oddaje dwieście złotych!!!
- To se go gońcie!!! - odkrzykiwał jej Pacygrenda, a po cichu dodał: - Zawsze mówiłem, że to jędza. Chodźcie, 
sołtysie, dalej, bo nigdy się nie położymy
spać.
- Wyście się już chyba wyspali. Podobno mech w zaroślach miękki? - odpowiedział złośliwie sołtys, ale 
posłusznie poszedł za nim. Też nie miał ochoty
na dyskusję ze Skrobiszewską.
Kiedy sołtys Łopuch zakończył swoją miniodyseję, zastał żonę kręcącą się nerwowo po pokoju.
- Dlaczego jeszcze nie śpisz? - zagadnął ją wchodząc do środka. - Słońce już wysoko, a ty ciągle nie w łóżku? - 
patrzył na nią, jak mnąc w rękach chusteczkę,
przyciskała ją do piersi.
- A, bo... - zająknęła się i urwała.
- No co? - ponaglał. - Mów szybko, bo zmęczony jestem i mam już dość wszystkiego. Zebranie diabli wzięli, 
Pajtuś z grobu wstał, spodki latają, w nocy
słońce świeci, kosiarkę rozwalają, a do tego ty mi czymś będziesz głowę zawracać. Gadaj, bo jak nie, to kładę 
się spać!
- Ktoś łazi koło domu! - wyrecytowała i zrzuciwszy ten kamień z serca podbiegła do męża i uwiesiwszy mu się 
na szyi, uderzyła w płacz. - Boję się, Józuś
- szlochała. - Ja też już mam wszystkiego dość! W krzakach coś trzeszczy, ktoś w szyby skrobie, znowu jakieś 
duchy!!!
- No, uspokój się - sołtys gładził ją po głowie. - Nie ma się czego bać. Nikomu do tej pory nic złego się nie stało!
- Jak to nie ma się czego bać? - Łzy płynęły strugą, mocząc odświętny, zebraniowy garnitur. - Tylu ich 
wszystkich jest, tych cudaków! Zmartwychwstańcy,
kosmici i ci... przybysze!! !
Intruzów można było z grubsza podzielić na te właśnie trzy kategorie. Ostatnią z nich stanowili przybysze z 
zamierzchłych czasów, z wieków dawno minionych.
Ci pojawiali się i znikali, nie wiadomo gdzie. Onegdaj na przykład usiłował przemaszerować przez wieś oddział 
gemajnów z czasów potopu szwedzkiego. Młody
Guńka przestraszył ich, wyjeżdżając naprzeciw traktorem. Pierzchli w panicznej ucieczce do lasu i więcej się już 
nie pokazali.
- Cicho, cicho - sołtys usiłował oderwać żonę od siebie. A ojciec gdzie?
- Aaa, więcej z nim kłopotu niż pożytku - chlipała Łopuszyna. - Zamknął się w komórce i nie chce wyjść.
- Idę do niego! - rzekł stanowczo sołtys.
- Nieee! - rozkrzyczała się żona i kurczowo objęła go w pasie. - Nie zostawiaj mnie samej!
- Nie bądź głupia - odczepiał z trudem zaciśnięte jak kleszcze dłonie - zaraz wracam. A ty nigdzie nie wychodź, 
to nic ci się nie stanie.
Zostawił ją płaczącą, ocierającą łzy rąbkiem fartucha, a sam wyszedł na podwórko. Kopniakami roztrącił 
włóczące się po obejściu stadko kur, które, dotąd
nie przyzwyczajone do zmian w czasie, nie wiedziały, kiedy spać, a kiedy nie, i podszedł do drewnianej komórki 
z narzędziami. Przytknął ucho do drzwi i
nasłuchiwał. Wewnątrz panowała idealna cisza.
- Ojciec! - załomotał pięścią. - Ojciec, jesteście tam? i ponownie przysunął głowę do desek. Zaszurało, rozległo 
się stęknięcie i stłumiony głos odpowiedział:
- Jestem, a niby gdzie mam być?
- Co wy tam robicie po nocy?
- Ja? Nic.
- To czemu nie w chałupie?
- Atak, na chwilę wyszedłem odetchnąć świeżym powietrzem. W domu tak jakoś duszno.
- Do komórki? - zdziwił się sołtys i usiłował otworzyć drzwi. Nie dawały się. - Coście się tam zamknęli, 
otwierajcie!
- Adyć otwieram, otwieram! - jeszcze przez dłuższą chwilę komórka pozostawała zamknięta. Wreszcie drzwi 
skrzypnęły, uchyliły się, a sołtys nie mogąc
się doczekać szarpnął je i rozwarł na oścież. Stojący w progu stary Łopuch wyglądał na speszonego.
- Coś taki zapalczywy - powiedział niepewnie - stało się co?
Syn odsunął go na bok i zajrzał do środka. Nie zauważył nic podejrzanego, choć uważnie zlustrował wnętrze.
- No i co, inspektorze? Rewizja skończona? - ironicznie spytał stary.
- Skończona - odwarknął sołtys i popatrzył na ojca. - No, co tak oczy spuszczacie? Czerwienicie się jak dziewica 
w noc poślubną. Coście tam robili, tato?
- O... odpoczywałem - podniósł głowę i przez chwilę usiłował wytrzymać badawczy wzrok syna, lecz złamał się 
i znowu popatrzył w ziemię.
- A, szlag z wami, chodźcie spać - machnął ręką sołtys i nie zwracając więcej uwagi na ojca poszedł do domu. 
Stary podreptał za nim. Sołtysowa stała
jak przedtem pośrodku pokoju, nieporuszona.
- A ty co?! - gromadzone cały dzień zdenerwowanie wyrwało się krzykiem z sołtysa. - Żona Lota?! Rozkładaj 
łóżko! A wy, ojciec, zróbcie herbaty, w gardle
mi całkiem zaschło!
- Już, już - rodzina posłusznie pospieszyła spełniać polecenia wytrąconej z równowagi władzy. Krzątaninę 
przerwało pukanie do drzwi.
- A nie mówiłam! - sołtysowa przerwała ścielenie i rzuciwszy się do męża przytuliła się do niego, skutecznie 
krępując mu ruchy. Próbował się oswobodzić,
sapiąc wściekle.
- Oszalała baba, no puszczaj! Ojciec, otwórzcie! - Nie otwieraj! - krzyczała Łopuchowa.
- Otwierajcie!
Stary nie wiedział, co robić. Nareszcie zwyciężył w nim rozsądek. Zbliżywszy się do drzwi uchylał je ostrożnie. 
Ktoś z zewnątrz pociągnął silnie za klamkę,
wtargnął do środka, odepchnął starego i zatrzasnąwszy drzwi oparł się o nie plecami, dysząc ciężko. Wszystko to 
trwało ułamek sekundy, tak że nikt z obecnych
w izbie nie zdążył nawet mrugnąć.
- Bandyta!!! - zawyła sołtysowa.
- Cicho, głupia! - mąż uwolnił się z oplatających go uścisków i zatkał jej dłonią usta. Z zaciekawieniem oglądał 
przybyłego. Nie wyglądał zbyt groźnie,
mimo przewieszonej przez ramię dwururki. Młody, chyba dwudziestoletni chłopak, w sukiennej kurtce, mocno 
ściśnięty skórzanym pasem, w brązowych spodniach
z lampasem wpuszczonych w wysokie buty, w graniastej czerwonej czapce z barankiem. Coś w jego wyglądzie 
nakazywało przypuszczać, że był to któryś z "przybyszy".
Wiało od niego ubiegłym stuleciem. Sołtys uśmiechnął się do niego przyjaźnie. Chłopak ośmielony otworzył 
usta. Mówił z trudem, słowa dobywał powoli, musiał
być bardzo zmęczony.
- Dajcie... dajcie coś zjeść. Nie bójcie się, zaraz sobie pójdę. Łopuch popchnął żonę do kuchni i gestem nakłonił 
chłopaka do zajęcia miejsca przy stole.
Ten oderwał się od drzwi i ciężko opadł na krzesło. Broni od siebie nie odstawił, tylko wsunął między kolana. 
Zdjął czapkę i położył ją na przykrytym obrusem
blacie. Jego włosy były całkiem zlepione potem. Przygładził je dłonią. Sołtys z ojcem usiedli naprzeciwko. 
Zawiesili na nim pytający wzrok.
- Rozbili nasz oddział - rzekł przybysz wyjaśniająco - poszliśmy w rozsypkę. Ja skryłem się w sitowiu, potem 
przedzierałem się przez bagna. Teraz będę
się starał dotrzeć do Warszawy.
- A z kim to walczycie? - zagadnął Łopuch.
- Jak to, z kim? - chłopak wytrzeszczył oczy. - Na jakim wy świecie żyjecie? Z Moskalem!!! A wy nic nie wiecie 
o powstaniu?
- Aha - sołtys mrugnął porozumiewawczo na ojca - my nic tu nie wiemy, panie, od nas wszędzie daleko. Tu 
koniec świata. - Łopuchowa postawiła przed chłopakiem
dymiący talerz grochówki i kubek herbaty i założywszy ręce na piersiach przyglądała się, jak je. Młodziak 
porwał łyżkę i łapczywie pochłaniał zupę, mówiąc
między łykami.
- Ja od Kalinowskiego. Rozbili nas, ale znów się połączym. Nasza sprawa jest słuszna i zwyciężyć musim. Was 
też ojczyzna wzywa. Sierakowski oddziały
chłopskie zorganizował. Przyłączyć się możecie. Kto jest waszym panem?
Sołtys oniemiał na chwilę, po czym powiedział na odczepnego:
- Lubomirski!
- Aaa, on z białych! Jemu powstanie nie w smak - pokiwał głową chłopak i przypiął się do kubka. Opróżnił go 
do dna i mówił dalej: - Kińcie go w diabły
i idźcie do Sierakowskiego. Ziemię macie?
- Nie.
- Nie martwcie się. Powstanie zwycięży, to zostaniecie uwłaszczeni i każdy bezrolny po kawałku gruntu 
dostanie. No, to ja już idę. Dzięki wam za poczęstunek,
gospodyni.
- Zostańcie, panie, przespać się u nas możecie - powiedział nie wypadając z roli Łopuch.
- Nie, nie chcę was narażać. Patrol za mną goni - chłopak wstał z krzesła. Łopuchowa podbiegła do kredensu.
- Zaczekajcie, dam wam coś na drogę - zdjęła z półki połówkę chleba i pęto kiełbasy, zawinęła w gałganek i 
podała powstańcowi.
- Bóg wam zapłać, gospodyni. Dziwne jakieś macie pomieszkanie - pokręcił głową chłopak i zarzuciwszy na 
ramię dwururkę znikł za drzwiami.
- Taki młody, a już walczy - rozczuliła się sołtysowa.
- Kto to był? - spytał stary, który cały czas nie odezwał się ani słowem.
- Z powstania styczniowego. Zapaleniec - odparł sołtys. - No, dosyć już na dzisiaj. Padam z nóg. Łóżko 
rozłożone?
- Jeszcze nie.
- To nie grzeb się. Ojciec, do siebie! I nie budzić mnie za prędko. Muszę się wyspać. Rano czekają nowe hece, a 
tylko ja myślę o tej zapowietrzonej wsi.
Ciekawe, co też świt przyniesie?

***

Zmierzcho-świt był jak zwykle piękny, toteż proboszczowi przyjemnie było wstawać. Promień słońca, 
wpadający przez szparę w zasłonach, odbijał się gromadą
lśnień w stojącej w kredensie srebrnej zastawie. Ksiądz leżąc jeszcze w łóżku uważnie obserwował jego 
powolną wędrówkę w dół. Był to jego prywatny zegar.
Czas wstawania przychodzi, gdy rozbłysnął kielich na trzeciej półce od góry. Już! Niezdarnie wygrzebywał się z 
pościeli. Nieubłagana starość dawała się
we znaki. Siadł na brzegu posłania i usiłował wzbudzić w pamięci niezwykle przyjemny, prześniony nocą sen. 
Było ta wspomnienie z czasów młodości. Morfeusz
odsłonił , zatarte przez lata szczegóły. Reminiscencja jego największego sukcesu, jaki odniósł podczas pobytu w 
seminarium, stanęła jak żywa przed oczami.
Młodzi klerycy namiętnie grali w brydża, a on zwyciężył arcymistrza, wygrywając szlema w piki z rekontrą. 
Tak, tak, wyciągnął wtedy trzecią damę poza impasem.
To był prawdziwy cud, że się to udało. Zaraz... a może to była druga dama? Pod impasem? Grunt, że wygrał. A 
może się tylko przyglądał? Ten sen tylko zamącił
mu w głowie. Spochmurniał nieco i mniej ochoczo wdziewał papucie. Wstał i ciągnąc nogami po ziemi podszedł 
do szafy i wyciągnął z niej ubranie. Myślał
o dzisiejszym kazaniu. Już od dawna powinien wyjaśnić parafianom sytuację, w jakiej się znaleźli, z punktu 
widzenia religii, ale jakoś nie potrafił. Nie
umiał zdecydować, czy dwa dni podczas jednej doby to kara boska, czy wręcz przeciwnie - łaska? Dręczył go 
także problem, czy wobec dwóch poranków w ciągu
dwudziestu czterech godzin nie powinien odprawiać dwóch porannych mszy? Czas czasem, ale poranki 
pozostawały porankami i powinno się je uświęcić. Młody
wikary nie przejmował się tym i stukając palcem w swój elektroniczny zegarek mówił: "Tego się trzymajmy". 
Prostak. Ale może ma rację.
Stękając z wysiłku wkładał na siebie sutannę. Niespodzianie palce sięgające do guzików zamarły. Do uszu 
księdza proboszcza dotarły dźwięki dzwonu na
poranną mszę. Dziwne, mącące swą odmiennością codzienny rytuał. Zawsze głębokie, rozgłośne, teraz 
odzywały się nieregularnie, głucho, raz głośniej, raz
ciszej. Zupełnie niemiarowo. Zgłupiał Konstanty czy co? - pomyślał zaskoczony ksiądz i palce żwawiej poczęły 
zapinać drobne jak groch guziczki. Jeszcze
tylko buty i będzie można wyjść.
Na niewielkim terenie, ogrodzonym walącym się ze starości murem, wszystko było osobno. Kościół osobno, 
dzwonnica osobno, plebania osobno, wygódka osobno,
domek wikarego osobno, jednoizbówka kościelnego osobno. Księdzu mocno dawał się we znaki artretyzm, toteż 
gniewał go ten osobliwy partykularyzm budowniczych.
Trudności w chodzeniu nie pozwalały mu się szybko poruszać po kościelnych włościach. A tak chciał jak 
najprędzej wyjaśnić tajemnicę dzwonu. Dreptał po
otoczonej rabatkami ścieżce, pomstując cicho pod nosem. Z daleka już widział przez otwarte drzwi dzwonnicy 
sylwetkę kościelnego. Postać zginała się i prostowała,
lecz inaczej niż zazwyczaj. Jakby głębiej. Staruszek proboszcz zbliżył się do dzwonnicy i otworzył usta ze 
zdumienia.
- Konstanty! - wykrztusił - co wy robicie?!
Kościelny nie dosłyszawszy kontynuował swe zajęcie. Miał przed sobą ułożoną kupkę polnych kamieni. Brał z 
niej po jednym i ciskał w górę, celując w dzwon.
Czasem trafiał, czasem nie. Dlatego dzwonienie było tak nieregularne.
- Konstanty! - powtórzył ksiądz z rozpaczą. - Bójcie się Boga?!!
Konstanty uniósł głowę.
- Aa, pochwalony! - Nie wydawał się przestraszony bądź zdetonowany widokiem proboszcza. Przeciwnie. 
Widać było, że kipi w nim ledwo skrywana złość. Schylił
się, wziął kamień i rzucił.
- Psiakrew, znowu pudło!
- Na wieki wieków - powiedział machinalnie ksiądz i ponowił pytanie. - Co robicie?
- Ja? A to ksiądz dobrodziej nie widzi? Sznur ukradli!!! - wskazał ręką. Rzeczywiście. Po powrozie, 
zawieszonym zawsze z dzwonnego serca, nie było śladu.
Ksiądz przeżegnał się odruchowo.
Święta Panienko! Kto się ośmielił?
- Ba! A bo ja wiem? A ja dzwonić muszę. Msza święta jest święta!!!
- A nie mogliście wejść na górę?
- Schodki spróchniałe! Dobrodziej wybaczy. - Rzut, trafienie.
- Ale co komu po sznurze? - dopytywał się ksiądz.
- To ksiądz proboszcz nie wie? - Konstanty przerwał swe zajęcie i rozcierał ręką plecy. On też miał swoje lata. - 
Od paru dni w całej wsi giną sznury.
Nikt nie wie, kto to robi i po jakiego diabła.
- Konstanty, nie wypowiadajcie nieczystego imienia w poświęconym miejscu - napominał odruchowo ksiądz. - 
Zostawcie już te głupstwa. Ludzie i tak przyjdą.
A po mszy idźcie zaraz do sołtysa, niech coś z tym zrobi. Mamy też we wsi milicjanta. Załatwcie to. A teraz już 
chodźcie - odwrócił się i łamiąc głowę
nad zagadkami, jakie mnożyły się ostatnimi czasy, pokuśtykał w stronę kościoła.
- To może od razu pójdę? - gonił go głos kościelnego.
- Dobrze, idźcie teraz.
- Jak dobrodziej sobie życzy.
- Z Bogiem, Konstanty, z Bogiem!
Zepsucie, wszędzie zepsucie i upadek obyczajów - dumał ksiądz - i pomyśleć, że to w mojej parafii. To musiał 
uczynić ktoś tutejszy, bo przecież nikt
z zewnątrz nie mógł się tu dostać. Wszystko przez tę telewizję.
Konstanty zdążył wrócić jeszcze przed mszą. Wpadł jak bomba na plebanię.
- Byłem, byłem u sołtysa!!! - krzyczał tak, że proboszcz zasłonił dłońmi uszy.
- Na litość boską, Konstanty. Ceń moje nerwy! Przecież się chyba nie pali!
- Niby nie - skonfundował się kościelny. - Przepraszam dobrodzieja.
- No to mów, tylko pomóż mi włożyć tę przeklętą komżę. Samemu coraz mi trudniej idzie.
Kościelny zbliżył się do księdza i wkładając mu komżę przez głowę szeptał tajemniczo:
- No więc byłem u niego, powiedział, że słyszał już o tych kradzionych sznurach, bo baby się skarżyły, że nie 
mogą prania wywiesić, żeby zaraz ktoś nie
porwał postronka, ale bagatelizował to, ale teraz, skoro ksiądz prosi o pomoc, to się tym zajmie, ale - powiedział 
- przysługa za przysługę!
Ksiądz szamocząc się z materiałem wytknął wreszcie głowę przez otwór i popatrzył zaskoczony na kościelnego.
- Jak, mówisz, powiedział?! Kościelny jeszcze bardziej zniżył głos.
- Przysługa za przysługę, i chciał, żeby ksiądz do niego przyszedł się rozmówić.
- Nie mówił, czego chce?
- Nie chciał.
- Dziwne - mruczał ksiądz przekładając stułę przez szyję. O co mu może chodzić?
- Musi co nagrzeszył sporo i chce się po cichu wyspowiadać, a do kościoła mu wstyd przyjść. Urzędowa osoba 
przecie - wyraził przypuszczenie kościelny.
- Nie bądź głupi, Konstanty - zgromił go proboszcz. Kościelny naburmuszył się i zrobiwszy obrażoną minę, 
zaczął narzekać tonem skrzywdzonego dziecka.
- Ksiądz dobrodziej zawsze do mnie z takimi ciężkimi słowami. Nic nie można powiedzieć. Zaraz "głupi". A ja 
przecie ze szczerego serca...
- No już dobrze, dobrze, nie marudź - dobruchał go ksiądz. Idź teraz na wieś i powiedz sołtysowi, że przyjdę. 
Pójdziesz?
- Pójdę, pewnie, że pójdę - powiedział Konstanty, wciąż udając nadąsanego, ale nogi już mu się rwały do drogi. 
Zaciekawiła go ta sprawa i miał nadzieję,
że kursując w charakterze posłańca dowie się czegoś więcej, zarówno o kradzieżach sznurów, jak i o 
tajemniczym interesie sołtysa do księdza.

***

Młockarnia stała. Prąd we wsi skończył się parę miesięcy temu i nie było wyjścia - trzeba było młócić ręcznie. 
Sośko skrzyknął się z dwoma sąsiadami
i teraz młócili we trzech w stodole u Noców. Ustawieni w półokręgu walili równo i mocno; aż pył unoszący się z 
klepiska gęstą mgłą przesłaniał widoczność.
Upał panował taki, że Sośko stopniowo zdejmował z siebie ubranie. Został tylko w kalesonach i płóciennym 
podkoszulku z krótkimi rękawkami. Nawet buty zdjął,
gdy zaczęły parzyć stopy. Rozkraczony szeroko, by nie stracić równowagi, uderzał miarowo cepem, starając się 
nie myśleć o pocie, zalewającym oczy, i wyrastających
na dłoniach pęcherzach. Zapamiętał się w tej robocie i nie czuł, jak ktoś tarmosi go za ramię. Dopiero gdy zdał 
sobie sprawę, że jego towarzysze przerwali
pracę i patrzą na niego, odwrócił się i spojrzał na zapłakaną żonę szarpiącą go za rękę.
- Walek, Walek - szlochała - chodź!
- Co się stało? - przetarł wierzchem dłoni zapocone czoło. - Chodź, chodź, sam zobaczysz - mówiła przez łzy. - 
Chodź! - Nie możesz powiedzieć?
Pokręciła przecząco głową i gwałtowny spazm wstrząsnął jej piersią. Widać było, że więcej nie zdoła z siebie 
wydobyć. Sośko obejrzał się niepewnie na
kolegów. Stali zmęczeni, wsparci na cepach i wyraźnie czekali na to, co zrobi. Wzruszył ramionami i wyszedł ze 
stodoły. Żona chlipiąc podążyła za nim.
Sprawa stała się jasna tuż za progiem.
- O Jezu! - wydarło mu się z piersi. Wrósł w ziemię, a żona clnipała.
- Widzisz, widzisz?! Całe pole zmarnowane...
W odległości kilkuset metrów widać było pole Sośków. A właściwie nie było to już pole. Wyrósł na nim pałac. 
Jeszcze rano porastał je owies, teraz była
trawa, klomby, ozdobne krzewy, pięknie gracowane alejki, a wszystko to otaczało wysokie ogrodzenie z 
wznoszącą się na froncie ręcznie kutą bramą. A w środku
- pałac. Tak się wydało Sośce. W rzeczywistości był to zwyczajny dwór szlachecki, ale Sośko nie znał się na 
takich klasyfikacjach. Nie zdając sobie sprawy
z tego, co czyni, pognał przez rżysko z cepem w dłoni. Chciał bronić swej własności i przegnać intruzów. Nie 
wiedział, jak to zrobi
Ale protestować musiał. Dobiegł do ogrodzenia i na chwilę stracił kontenans. Było za wysokie, żeby je w jakiś 
sposób pokonać. Szedł wzdłuż rzędu żelaznych
prętów, potrząsając cepem jak włócznią. Miał broń. O, on tak łatwo nie da się wyzuć ze swego dziedzictwa. 
Prawnie mu się należy. W gminie zapisane na niego.
Doszedł do bramy i pchnął ciężkie skrzydło. Uchyliło się bezgłośnie. Ha, otwarte! Wściekłość zagotowała się w 
nim ze zdwojoną siłą. Teraz trzeba tylko
wejść i walczyć! Wsunął się przez powstałą szparę i ruszył wysypaną drobnym żwirem alejką! Jej łagodny 
zakręt niknął między krzakami jaśminu. Podgrzewając
się wewnętrznie do boju, przeszedł łukiem alejki, minął obsypane kwieciem zarośla i nagle poczuł, jakby mu kto 
ołowiu w łydki nalał.
Znalazł się już przed frontonem budynku. O budynek mniejsza, ale w odległości paru kroków od Sośki wyrastał 
dąb, z którego gałęzi zwieszała się huśtawka.
Jej długie sznury oplecione były girlandami kwiatów, a na kładce siedziały dwie panienki. Ubrane w obszerne 
suknie, pełne zakładek, falbanek, koronek,
zaszywek i Bóg wie czego jeszcze, mocno ściągnięte w pasie, pudrowane na głębokich dekoltach, szeptały sobie 
coś do uszek ukrytych w zdobnych kokardkami
koafiurach, chichotały perliście, kołysząc się powoli. Za każdym bujnięciem w Sośkowe oczy błyskał gąszcz 
koronkowych halek, wyzierających zalotnie spod
sukien. Sośko zorientował się, że jest tylko w przybrudzonych kalesonach i podartym podkoszulku. Rozejrzał się 
rozpaczliwie w poszukiwaniu kryjówki, lecz
było już za późno. Panienki dostrzegły go i zaskoczone wstrzymały bieg huśtawki. Ta ubrana na niebiesko już 
otwierała usta, została jednak uprzedzona przez
różową.
- Oh, Mon Dieu, co to jest? - pisnęła.
- To jest, excusez le moi, chłop - powiedziała z godnością niebieska. - Ciekawe, jak się tu dostał?
- To cudowne! - zachwyciła się różowa. - Po raz pierwszy w życiu widzę żywego chłopa! - zeskoczyła z 
huśtawki i drobiąc maluchnymi stópkami podbiegła
do Sośki.
- Nie trzeba całe życie siedzieć w Warszawie, kuzynko - niebieska mówiła z wyraźnym niesmakiem. Różowa 
zaś była wprost urzeczona Sośką i obchodziła go
wkoło oglądając od stóp do głów. Sośko czuł się niemal goły i zasłaniał się cepem, jak mógł.
- Czy mogę go dotknąć?
- Oczywiście, kuzynko.
- A nie ugryzie mnie?
- Z całą pewnością nie. Nasi chłopi są trzymani silną ręką. Różowa ostrożnie wyciągnęła rękę i lekko 
dotknąwszy Sośki, zaraz ją cofnęła.
- Trochę się boję - wyznała nieśmiało.
- Ależ nie ma czego, moja droga - powiedziała niebieska i zwróciwszy się do Sośki, zapytała ostrym i nie 
znoszącym sprzeciwu głosem. - Jak macie na imię?!
- Walenty - suche jak pieprz gardło wydało skrzypliwy skrzek, a Sośkę niespodziewanie opanowało osobliwe 
uczucie, nakazujące mu zgiąć kolana i paść na
klęczki. Z trudem to opanował.
- Mówi, mówi!! - zaklaskała w rączki różowa, ciesząc się jak dziecko. Zakręciła się z radości jak bąk, a grajcarki 
loczków zawirowały, tworząc wokół
głowy świetlistą aureolę.
- Sama możesz z nim porozmawiać - powiedziała niebieska.
- Mogę? Naprawdę?
- Nawet powinnaś. Przyjechałaś po raz pierwszy w życiu na wieś, więc wypadałoby choć trochę poznać jej 
mieszkańców.
Różowa (chyba młodsza) przybrała w jej mniemaniu poważną i skupioną minę, zaplotła ręce w małdrzyk i 
poczęła wypytywać Sośkę:
- Orzecie?
- Orze się - posłusznie odpowiadał indagowany. Ożyły w nim dawno zapomniane atawizmy, instynkty 
wiernopoddańcze, lęk przed wyżej urodzonymi.
- Siejecie?
- Sieje się.
- Kosicie?
- Kosi się, jasna pani!
Rany boskie, skąd u mnie takie słowa? - gorączkowo myślał Sośko.
- A co jeszcze robicie?
- No... młóci się!
- A jak? - zainteresowała się panienka.
- A tym, cepem! - wyciągnął rękę, podtykając jej pod oczy narzędzie. Różowy paluszek, tak delikatny, że 
przezierało przezeń światło, przesunął się po
zapylonym drewnie.
- To dzierżak - wyjaśnił Sośko. - Tamto krótsze to bijak.
- Extraordinaire - szepnęła panienka.
- Stajemy i walimy - mówił dalej Sośko. - Jak jest dwóch, to się młóci "łup-cup, łup-cup", jak trzech, to "łup-
cup-cup", a czterech wali "łupu-cupu-łupu-cupu".
My robimy w trójkę. Ja jestem to drugie "cup".
Różowa była zafascynowana. Sośko był dla niej istotą z innej planety, egzotycznym zwierzęciem. Takim 
wrażeniem należało się z kimś podzielić.
- Pobiegnę po siostry i matkę. One też muszą to zobaczyć! - krzyknęła i podgarnąwszy suknię do kolan pobiegła 
do domu.
Sośko przeraził się nie na żarty. Nie czekał, aż pantofelki zastukają na schodkach między kolumnami, tylko 
rzucił się do panicznej ucieczki. Pędził,
jakby diabła zobaczył. Cep smyrgnął gdzieś w jaśminy. Ochłonął dopiero na rżysku, gdy ostre źdźbła poczęły 
żgać i tak już pokaleczone stopy.
- Diablice - gadał na głos, oglądając się przez ramię i żegnał się co chwila krzyżem - diablice...
Zwolnił trochę, ale nadal szedł szybko, byle dalej od zapowietrzonego miejsca.
Z daleka, z progu stodoły obserwowali go Guńka, Noc i Sośkowa.
- Ale popędu dostał - powiedział Guńka.
- Musi coś go przestraszyło - odparł Noc.
- On niestrachliwy.
- No to w kość dostał.
Sośkowa zajęczała żałośnie.
- Nie frasujcie się - odwrócił się do niej Noc. - Przecie widzicie, że cały wraca.
- No i co, kumie? - zagadnął nadchodzącego Sośkę.
- Pstro! - odburknął niegrzecznie Sośko. - Młócimy!
Żona patrzyła na niego pytająco załzawionymi oczyma.
- A ty się nie gap - wybuchnął. - Idź do chałupy! Obiad rób!!!
- Cep gdzieś zgubiliście - zauważył Guńka.
- Nie wasza rzecz!!!
Sośko rozłościł się nie na żarty i ręce zaczęły mu chodzić. Jeszcze chwila, a zacznie bić. Potrzebny tylko 
pretekst. I znalazł się.
Zza rogu stodoły wyłonił się listonosz. Pod pachą ściskał płaską jak naleśnik torbę. Twarz mu się rozjaśniła, gdy 
ujrzał Sośkę.
- Panie Walenty! - krzyknął radośnie. - Wszędzie was szukam. List niosę! - idąc wyjmował z torby białą kopertę.
- List? - powiedział złowróżbnie Sośko. - List? Ty łobuzie! Mówiłem, żebyś się więcej u mnie nie pokazywał, bo 
kości połamię! Wyrwał z rąk Guńki cep
i przygarbiony zbliżał się do listonosza w całkiem niedwuznacznych zamiarach.
Ja ci pokażę list! - i zamachnął się. Przerażony listonosz umknął przed ciosem. Zrozumiał, że Sośko nie żartuje i 
uciekał teraz w stroni wsi wzywając
pomocy. Za nim pędził rozwrzeszczany Sośko wymachując cepem.
Listonosz był po prawdzie Bogu ducha winien, choć nie całkiem. Płacił za swoją sumienność. Była to kolejna 
konsekwencja sytuacji, w jakiej znalazła się
wieś. Dzień w dzień do Litwy przychodził jeden i ten sam pociąg. 10.15 z Kobylewa. Był to pociąg ciągle ten 
sam. Ten sam maszynista, te same wagony, ci
sami pasażerowie. Nikt nie wysiadał, Przyjeżdżała nim poczta. Jeden i ten sam list. Do Sośki. Listonosz 
skrupulatnie kwitował odbiór, pociąg odjeżdżał,
a list wędrował do adresata. W domu Sośki zebrało się już dwieście identycznych kopert z zawartym w środku 
wezwaniem do zapłacenia kolejnej raty spłacanej
pożyczki. Nadawca Bank Spółdzielczy w Kobylewie. Każdego dnia Sośko obiecywał listonoszowi połamanie 
kości, ten jednak z regularnością zegarka przynosił
owo nieszczęsne wezwanie. Niejeden już usiłował wyrwać się owym pociągiem ze wsi. Historia powtarzała się i 
każdy opowiadał te same wrażenia. Wsiadał do
wagonu, pociąg ruszał, jechał jakiś czas i niespodziewanie podróżujący orientował się, że właśnie wjeżdża do 
Litwy od strony przeciwnej. Stacja, zatrzymanie
i nie pozostawało już nic poza wyjściem na peron. Tyle że okazywało się, iż jest już następny dzień. Podobnie 
paliły na panewce wszelkie próby opuszczenia
wsi piechotą. Wykreślona jak cyrklem granica przebiegała jakieś siedem kilometrów od centrum osady. 
Wystarczyło do niej dojść, by nagle zastać przerzuconym
dokładnie po średnicy owego koła w miejsce położone naprzeciwko. Twarzą do wsi. Również w odległości 
siedmiu kilometrów. Nie było na to rady. Indagowano
pasażerów pociągu widma, prosząc ich o pomoc, o interwencję na zewnątrz. Nie rozumieli, o co chodzi, 
niektórzy obiecywali, że podejmą kroki, by nazajutrz
wrócić o 10.15, nie wiedząc o niczym. Wieś od siedmiu miesięcy była doskonale odseparowaną od świata 
enklawą.

***

- Niech będzie pochwalony - mówił proboszcz wchodząc do domu Łopuchów. Za nim wciskał się rozpalony 
ciekawością kościelny. Aż się trząsł z chęci dowiedzenia
się, co za interes może mieć sołtys do proboszcza.
- Dzień dobry, dzień dobry - odpowiedział wyraźnie zmieszany sołtys.
- Przyszedłem do was.
- Tak, tak, ale prosiłbym księdza proboszcza, żebyśmy zostali sami - Łopuch zmieszał się jeszcze bardziej. Miał 
niewyraźną minę i kłaniał się księdzu
raz po raz, kolistymi gestami zapraszając do zajęcia miejsca za stołem. Rękawem drugiej ręki zbarniał z blatu 
pozostałe po śniadaniu okruszyny.
- No, skoro tak... Konstanty! - zwrócił się ksiądz do kościelnego. - Wyjdźcie z łaski swojej na zewnątrz i 
poczekajcie na mnie. - Rozczarowany kościelny
cofnął się za drzwi, zamknął je i znalazłszy się na podwórku podbiegł do okna. Przywarł doń uchem, i starał się 
uchwycić choćby fragment rozmowy. Niestety,
sołtys zniżył głos do szeptu i nic nie przechodziło przez szyby.
- Podobno żądał pan ode mnie jakiejś rekompensaty w zamian za schwytanie sprawców kradzieży sznura z 
dzwonnicy ksiądz usiadł na podsuniętym mu krześle
i badawczo wpatrzył się w poczerwieniałą z zawstydzenia twarz sołtysa.
- Żądał, żądał, to za dużo powiedziane - sołtys nie wiedział, co robić z rękami, które nagle zaczęły mu 
przeszkadzać. Gmerał nimi przy guzikach koszuli,
wkładał do kieszeni, by w końcu schować je za plecami. - Tu chodzi o dobro nas wszystkich. Ksiądz przecież 
wie, co się dzieje. Potrzebna mi jest wasza
pomoc.
- Nasza? Chodzi o kogoś jeszcze?
- Wasza, to znaczy księdza - Łopuch zaczął nerwowo kręcić się po izbie.
- Nie wiem, w czym ja mogę okazać się użyteczny. Moje siły są już dosyć mizerne.
- Może ksiądz, może. Nie wiem tylko, czy coś z tego wyjdzie, ale spróbować powinniśmy. Jest to nasz 
obywatelski obowiązek sołtys nabrał w płuca powietrza,
jak pływak przed oddaniem skoku, wsparł się obiema dłońmi o stół i wpijając się w proboszcza wzrokiem, 
wyrzucił z siebie:
- Powiem krótko. Chodzi o egzorcyzmy!!!
Księdzu zaparło dech.
- O co?
- O egzorcyzmy! - sołtysowi przestało być głupio, bo najważniejsze zostało powiedziane. - Uważam, że ksiądz 
powinien egzorcyzmować wieś! Bo ja już nie
wiem, co robić! Tkwimy tu jak małpy w klatce i nie zanosi się, by coś się miało zmienić. Nie znam się na religii, 
ksiądz wie, że rzadko chodzę do kościoła...
- Wcale - udało się wtrącić proboszczowi.
- Może i wcale. Ale jeżeli to wszystko, co się u nas dzieje, jest diabelską sprawą, to tylko egzorcyzmy tu 
pomogą. I tylko ksiądz może to uczynić! Powiem
więcej: ksiądz musi! - Sołtys zapalał się podczas przemowy i ostatnie słowa prawie wykrzyczał.
- Niech pan mówi ciszej - ksiądz położył palec na ustach. Konstanty na pewno podsłuchuje; a o ile się nie mylę, 
nie chciałby pan, żeby treść naszej rozmowy
znał ktokolwiek poza nami dwoma.
Sołtys skinął głową i bez siły opadł na, krzesło. Nosił się ze swoim pomysłem od dłuższego czasu i nie odważył 
się zwrócić z tym do proboszcza. Zrzucił
wreszcie ten dręczący ciężar i poczuł się jednocześnie odprężony i zmęczony.
Proboszcz zastanawiał się. Żal mu się zrobiło biednego sołtysa. Widział jego mękę i rozumiał, że Łopuch nie 
wypuści go stąd, paki nie zdoła wymóc na
nim obietnicy spełnienia swej niecodziennej prośby. Co robić? Trzeba go jakoś uspokoić. Z drugiej strony, kto 
by się dzisiaj znał na egzorcyzmach, od dawna
zresztą obłożonych kościelną anatemą. Decyzja dojrzała. Trudno, trzeba będzie urządzić przedstawienie.
- Niech pan przyniesie dwie świeczki - powiedział szybko, chcąc jak najprędzej mieć to za sobą i móc iść 
wyspowiadać się przed Bogiem z małego oszustwa.
- Co, już? Teraz?! - sołtys ożywił się i uniósł głowę. - Tak, zróbmy to od razu. Nie ma co czekać
- Są świece - Łopuch poderwał się z krzesła, sięgnął do wiszącej na ścianie półki i zdjął z niej dwie świeczki.
Ksiądz wstał również. Wyciągnął z kieszeni zapałki, zapalił świece, postawił je na podłodze w metrowym 
rozstawieniu i stanąwszy między nimi zastanawiał
się, co robić dalej. Sołtys przyklejony do ściany obserwował te poczynania z ciekawością.
Co tu powiedzieć? - myślał proboszcz. Po łacinie lepiej nie, bo, nie daj Bóg, uczył się jej w szkole.
Cisza przedłużała się. Wreszcie ksiądz wpadł na pomysł. Był przecież kiedyś za młodu misjonarzem w 
środkowej Afryce. Teraz przydadzą się wyniesione stamtąd
doświadczenia.
I tak oto w domu sołtysa wsi Litwa rozbrzmiały wypowiadane namaszczonym głosem zdania w pięknym języku 
suahili:

Msimamizi mkali hu-pigw-watu!!!
Tu-me-mw-oma simba!!!
Mtu a-ma-ye-ona!!!
Mw-iba mw-ambamba!!!
M-tu mw-ereru zaidi y-a nyama!!!
Kwaheri! Kwaheri! Kwaheri!

Ksiądz schylił się, zdmuchnął świeczki i odstawił je na stół.
- To już? - nieśmiało wyraził zdumienie Łopuch.
- A jak się panu zdawało, ile to ma trwać?
- I to pomoże?
- Nie wiem, nigdy tego nie próbowałem. Okaże się. Niezbadane są wyroki boskie - ksiądz był zmieszany i 
unikał, jak mógł, oczu sołtysa, wpatrzonych weń
z nadzieją i obawą.
- A teraz, drogi panie Łopuch, co do mojej sprawy... Co pan zamierza uczynić w tym kierunki?
Sołtys podrapał się po głowie.
- No cóż, prawdę powiedziawszy, już onegdaj poczyniłem pewne kroki. Nic nikomu nie mówiłem, nawet mojej 
żonie, bo to straszna plotkara, a rzecz musi
być utrzymana w tajemnicy. Porozumiałem się z plutonowym Słowackim i postanowiliśmy urządzić pułapkę. 
Jego narzeczona, Marysia Stojała, ma ostatni sznur
we wsi. Wtajemniczyliśmy ją w nasz pomysł i Marysia już od wczoraj rozgłasza, gdzie tylko może, że robi 
pranie. Dzisiaj ma je rozwiesić na sznurze, a my
ze Słowackim zaczaimy się w krzakach. Może się uda. To jedyny sposób, żeby złapać złodzieja.
Ksiądz uśmiechnął się pod nosem.
- Świetny pomysł, sołtysie. Tyle że możecie tam tkwić cały dzień.
- Zawsze to lepsze niż założenie rąk, jak to zrobili wszyscy we wsi.
- To się panu chwali.
- Cieszę się, że chociaż ksiądz to docenia - markotnie powiedział Łopuch. Wdział marynarkę i niezdecydowanie 
zatrzymał się przy drzwiach. - To co, idziemy?
- Idziemy: Pan do wsi?
- Tak. Działać. I czekać, czy egzorcyzmy pomogą.
Ksiądz spuścił oczy i uczyniwszy nieokreślony gest, wyrażający niepewność, poszedł za sołtysem.
Na podwórku, udając obojętność, czekał kościelny. Gnębiło go uczucie rozczarowania. Nie usłyszał nic, a zdążył 
obiecać księżej gospodyni, że po powrocie
złoży sprawozdanie. Jego ostatnią nadzieją było wypytanie księdza po drodze.
- Chodźcie, Konstanty.
- Idę, proszę księdza dobrodzieja - pospieszył za proboszczem. Sołtys pożegnał ich przy drodze i skierował się 
ku centrum osady. Do jego uszu dobiegły
jeszcze odgłosy rozmowy.
- Najmocniej przepraszam księdza dobrodzieja, ale czego to chciał sołtys?
- Chciał sekularyzować nasz kościół.
- Co zrobić?
- Zeświecczyć. I założyć tam nowoczesną brojlernię.
- Eee, ksiądz jak zwykle żartuje.
Sołtys odetchnął z ulgą. Ksiądz go nie zdradzi. To porządny człowiek. Przyspieszył kroku. Za chwilę, przy 
gospodzie, miał się spotkać ze zwiadowcami.
Którzy to dzisiaj? Wyjął z kieszeni kartkę i przesunąwszy palcem po rzędach nazwisk, odczytał półgłosem:
- Parciany, Truflik, Węgrowicz, Paćka...
Przerwał mu głośny wybuch śmiechu. Podniósł głowę i rozejrzał się. To z otwartego okna w domu nauczyciela. 
Temu zawsze wesoło - zamruczał i złożywszy
kartkę, wsunął ją do kieszeni.
Nauczyciel czytał właśnie "Wojaka Szwejka". Była to jego ulubiona lektura. Dla większej satysfakcji podczas 
pobytu w Warszawie kupił sobie w Ośrodku
Czechosłowackim oryginał. Czytanie po czesku dostarczało mu dodatkowej radości, ponieważ nie znał tego 
języka.
Sołtys zbliżał się do gospody. Widział już czekającą na niego ekipę zwiadowców. Wyminął przykucniętego przy 
drodze człowieka. To Ambroży Guńka kawałkiem
pordzewiałego resora wabił ku sobie stadko gęsi. Ptaki syczały, wyciągały szyje i najwyraźniej obawiały się tego 
ubranego w surdut osobnika.
- Wszyscy są? - pytał sołtys, choć do czterech nietrudno było policzyć.
- Są! - odpowiedział mu zgodny chór.
Zwiadowcy byli wysyłani każdego dnia w cztery strony świata, według ustalanego wcześniej harmonogramu. 
Mieli za zadanie sprawdzić, czy czasem coś się
nie zmieniło i czy niewidzialna granica wciąż istnieje. Sołtys przez chwilę się namyślał. Na północy leżało 
Gwarno, na południu Rojno, na zachodzie i wschodzie
nie było w pobliżu żadnych wsi.
- Więc tak... - rzekł urzędowo. - Parciany do Rojna, Truflik do Gwarna, Węgrowicz w stronę lasu, a Packa 
ścieżką przez trzęsawiska.
- Ja na trzęsawiska? - oburzył się Packa. - Miesiąc temu też mnie wysłaliście na bagna! Znowu mnie komary 
potną!
- Dobrze, dobrze. To zamieńcie się z kimś - powiedział cokolwiek nieprzytomnie Łopuch, bo zauważył 
kręcącego się po drugiej stronie placyku plutonowego
Słowackiego. Odsunął łokciami zwiadowców, którzy natychmiast zaczęli się wykłócać i podszedł do milicjanta.
- Witajcie, Pomyłka!
- Prosiłem, sołtysie, żebyście mnie tak nie nazywali - obruszył się Słowacki. - To jest ordynarne przezwisko!
- Nie obrażajcie się, tylko mówcie, co jest!
Słowacki rozejrzał się i upewniony, że nikt nie podsłuchuje, zaszemrał do sołtysowego ucha:
- Gotowe! Przed chwilą wywiesiła. Możemy się zaczaić!
- No to nie traćmy czasu.
Marysia Stojała mieszkała na tyłach maleńkiego budyneczku poczty. Oprócz poczty i jej mieszkania mieścił się 
tam jeszcze pokój, wynajęty na czas nieokreślony
dla Koła Gospodyń Wiejskich. Odbywała się tam właśnie próba chóru żeńskiego i odgłosy śpiewu głuszyły 
hałas wywołany sadowieniem się w krzakach sołtysa
i milicjanta.

Strzeż się tego,
co na przedzie,
co na karym koniu jedzie.
Oficyjera, oficyjera...

- Mogłyby się zamknąć - powiedział Łopuch, rozgarniając gałązki, by mieć lepszy widok na rozwieszoną na 
sznurze bieliznę.
- Ciii - syknął Słowacki - one mogą się drzeć, a my musimy być cicho.
- Macie broń? - zniżył głos Łopuch.
- Oszaleliście? - Słowacki aż podskoczył, wykrzykując te słowa. Zaraz się zmitygował i powtórzył szeptem. - 
Oszaleliście? Mam do niego strzelać? Przecież
on tylko rąbnął sznurki! Wystarczy, że będziemy wiedzieli, kto zacz. I tak stąd nie ucieknie.
- Ja tylko tak - tłumaczył się sołtys. - Myślałem, że na postrach.
- Nie będzie żadnego postrachu - uciął rozmowę plutonowy. - A teraz bądźcie już naprawdę cicho.
Łopuch ucichł. Siedzieli w krzakach otaczających z trzech stron podwórko na tyłach poczty. Plecami opierali się 
o boczną ścianę geesu. Przez zarośla
przezierały bielą części bielizny zawieszone na sznurze, rozciągniętym między hakiem w ścianie poczty a 
gałęzią jabłoni, jedynego drzewa rosnącego na podwóreczku.
Zamarli w bezruchu. Powoli zaczęły mijać minuty, a potem godziny. Nic się nie działo. Kiedy próba chóru się 
skończyła, zrobiło się zupełnie cicho. Zamilkł
wiatr, a martwotę panującą w powietrzu mąciło jedynie lekkie brzęczenie owadów. Sołtysowi poczęły opadać 
powieki. Chciał zapalić, by odegnać ogarniającą
go senność, ale Słowacki skarcił go uderzeniem po ręce. Skruszony Łopuch schował papierosy do kieszeni. 
Usiadł wygodniej. Stopniowo myśli mąciły mu się
coraz bardziej i bardziej, piasek w oczach doskwierał, i sam nie wiedział, kiedy usnął.
Obudziło go szarpnięcie za ramię. Zamrugał powiekami, usiłując oprzytomnieć i zorientować się, gdzie jest.
- Idzie!!! - szeptał napiętym z przejęcia głosem Słowacki. - Obudźcie się wreszcie!
Sołtys potrząsnął głową, wyganiając ostatki snu. Istotnie. Ktoś ostrożnie przedzierał się przez krzaki z 
naprzeciwka. Sołtys spróbował się podnieść,
by to lepiej zobaczyć. Plutonowy ciągnął go z powrotem.
- Nie wychylajcie się. Niech wejdzie na środek podwórka. Wtedy wyskoczymy.
Przez gałązki trudno było rozpoznać, kto to jest. Tajemnicza osoba przelazła w końcu przez żywopłot i 
znalazłszy się pod jabłonką, poczęła odwiązywać
sznur.
- Teraz!!! - wrzasnął plutonowy i obaj detektywi wyprysnęli z zarośli. Oszołomiony przestępca w pierwszym 
odruchu usiłował rzucić się do ucieczki, lecz
zrezygnował. Ze spokojem przyjął swoje zdemaskowanie.
- Ojciec! - załamał ręce sołtys, podchodząc do stojącego pod drzewem złoczyńcy. - Jak ojciec mógł?
Słowacki był nie mniej zaskoczony. Nie bardzo wiedział, co teraz robić. Patrzyli na starego Łopucha, który 
przerwał rozplątywanie węzłów i stał nieruchomo,
opuściwszy bezradnie ramiona.
- Jak ojciec mógł mi to zrobić? - biadał dalej sołtys, łapiąc się za głowę. - Po co to ojcu? Co ojciec z tymi 
sznurami robi?
- Pletę - odparł stary Łopuch smętnie. Był to przecież kres jego przedsięwzięcia.
- Nie rozumiem - wytrzeszczał oczy sołtys.
- Pletę sieć - wyjaśnił stary.
- Jaką znowu sieć?
- Chciałem upleść sieć, żeby złapać w nią ten latający spodek. Często przecież siada na naszej łące.
- Chyba zwariowaliście! - wydziwiał sołtys. - Czemuście nic nie powiedzieli?!
- Bobyś rzekł to samo, co przed chwilą. Że zwariowałem. I tak wszyscy mają mnie za wariata. Dlatego chciałem 
zrobić to po cichu.
- No nie! - sołtys rozkładał ręce i kręcił głową. - To przekracza ludzkie pojęcie! I co wy na to, Pomyłka? - 
zwrócił się do plutonowego. - Aresztujecie
tego starego pomyleńca?!
Słowacki żachnął się tylko, słysząc znienawidzone przezwisko. Równocześnie wycofywał się tyłem ku drzwiom 
mieszkania narzeczonej.
- Załatwcie to jakoś sami - powiedział i uciekł sromotnie, wpadając w korytarzyk wiodący do pokoju Marysi. 
Każda decyzja tycząca tej sprawy wydała mu
się niezręczna i nie miał siły jej podejmować.
Ojciec z synem zostali sami.
- I gdzież to robiliście? - jęknął sołtys.
- W komórce - mówił z prostotą stary Łopuch.
Jego syn zaczął łazić po podwórku, gadając do siebie, kopiąc kamienie - i wciąż rozkładał ręce.
- Mało było kłopotów - napal, stękał i wzdychał. - Taki wstyd na dodatek. Posłuchajcie mnie, ojciec - zatrzymał 
się - natychmiast wyciągniecie z komórki
tę swoją idiotyczną sieć, rozplączecie ją i odniesiecie sznury wszystkim okradzionym. Na początek idźcie do 
kościoła, obiecałem to proboszczowi. Rany boskie,
jak ja ludziom w oczy spojrzę. Idźcie już, niech na was nie patrzę.
Stary kiwnął głową i począł przełazić przez krzaki, drogą, którą przyszedł.
- Nie wygłupiajcie się - wrzasnął sołtys. - Idźcie już normalnie, przez furtkę.
Ojciec, posłuszny jak automat, cofnął się. Przeszedł przez podwórko i przez furtkę wyszedł na ulicę. Nie widać 
było po nim skruchy. Chyba uważał swe
działania za słuszne i właściwe, choć odrobinę nieuczciwe. To wszystko przez to, że zadawał się z tym 
przeklętym Pajtusiem - myślał sołtys wychodząc za
nim. - Co to teraz będzie, jak się znów spikną? Pajtuś przecież wczoraj zmartwychwstał.
Przygnębiony tymi niewesołymi perspektywami siadł na ławeczce koło gospody: Był, tutaj umówiony ze 
zwiadowcami. Pochylony do przodu, oparł się łokciami
na kolanach i skrył twarz w dłoniach. Z zadumy wyrwał go czyjś beztroski głos.
- Co wam, władzo ludowa? Martwicie się? - i ktoś siadł obok niego. Sołtys wyprostował się i spojrzał na 
przybyłego.
- A wam, chlubo polskiego szkolnictwa, jak zwykle wesoło? - niechęć w jego głosie była aż nazbyt słyszalna.
Nauczyciel rozparł się wygodnie, wyciągnął nogi przed siebie i nie przejąwszy się nieprzyjaznym przyjęciem, 
gadał dalej:
- I czym tu się smucić? Patrzcie, jaki piękny dzień. Ptaki śpiewają, słońce świeci, już prawie trzy kwartały mamy 
ciągłe lato...
- Chyba pan żartuje! - oburzył się Łopuch. - Siedzimy tutaj zamknięci, wydostać się nie można. Panu to 
odpowiada? Żeby chociaż wiadomo było, co się właściwie
stało?!
- Jak to, nie wiadomo? - uśmiechnął się nauczyciel. - Ja wiem.
Sołtys spojrzał na niebo z niedowierzaniem. Nigdy nie potrafił zorientować się, kiedy nauczyciel mówi serio, a 
kiedy żartuje. Spróbował potraktować go
na serio. Może wreszcie znajdzie się jakiś punkt zaczepienia.
- Wie pan? - spytał. - Zna pan prawdę? I cały czas pan milczy?
- A co panu po tej prawdzie? - nauczyciel usiadł bokiem i zwrócił się twarzą do Łopucha. Na jego obliczu igrał 
niewinny uśmieszek, co znowu posiało wątpliwość
w zdezorientowanym umyśle sołtysa.
- Lepiej panu będzie, gdy pan będzie wiedział wszystko? Na co w ogóle pan się skarży Coś idzie źle? Ktoś jest 
we wsi nieszczęśliwy? Ludzie opaleni, dobrze
odżywieni, lato w pełni, zboże, co się je skosi, to na powrót wyrasta, to samo z owocami. Żyć nie umierać.
- Szkoła Pajtusia! - wybuchnął Łopuch. - Pan też się zawsze cieszy nie wiadomo z czego. Zawsze panu wesoło!
- Świętej pamięci Pajtuś - nauczyciel spoważniał nieco.
- Jakiej tam świętej! Wczoraj z grobu wylazł!
- No i bardzo dobrze! - ucieszył się nauczyciel. - No więc on Zawsze powtarzał; "W każdej sprawie doszukuj się 
jej najlepszych stron. Pszczoła słodkości
szuka, by je potem w miód przerobić, żmija zaś do goryczy ciągnie, zasób swego jadu chcąc powiększyć". Chce 
pan być podobny do unii? Czego pan się czepia?
- Dosyć mam już tych wszystkich niesamowitości! To się musi wreszcie skończyć!!: Chcę uwolnić ludzi z tego 
zamknięcia, w którym tkwią od siedmiu miesięcy!
Poza tym chcę się dowiedzieć, co się dzieje!!!
- Bębenki mi popękają od pańskiego krzyku - roześmiał się nauczyciel - ale skoro aż tak drąży pana żądza 
wiedzy, to panu powiem, żeby mógł pan spać spokojnie.
Widzi pan to? - Ruchem głowy wskazał niebo.
Sołtys spojrzał w górę. Po błękicie przeciągał bezszelestnie sznur latających talerzy.
- Widzę. I co z tego?
- Chyba się pan domyśla, że to przez nich. Proszę słuchać uważnie. Te pojazdy, by móc się w taki sposób 
poruszać, tak szybko, bez żadnego dźwięku, muszą
mieć specjalny napęd. Oparty na zupełnie innych zasadach niż u nas. Trudno mi jest to wytłumaczyć, nie jestem 
fizykiem, ale w grę wchodzą sprawy budowy
przestrzeni, fal grawitacyjnych i tym podobnych historii. Te parę miesięcy temu zdarzyła się w naszej okolicy 
wielka burza. Pioruny waliły jeden po drugim.
Chyba przypomina pan sobie jeden głośniejszy huk? Szyby poleciały w niektórych domach,
Łopuch przytaknął.
- Jeden pojazd uległ katastrofie. Rozbił się w naszej okolicy. Prawdopodobnie tkwi teraz gdzieś w bagnach. 
Ważniejsze jest to, co stało się z jego silnikiem.
Paliwo z niego w jakiś sposób wydostało się na zewnątrz i wywołało to, co pan widzi. Zamąciło strukturę 
przestrzeni, tworząc wokół nas nieprzepuszczalną
czaszę. Wywołało także mnóstwo lokalnych wirów czasowych. Te wiry powodują cofanie się czasu, a co za tym 
idzie - przypadki zmartwychwstań, uporczywe powtarzanie
się pewnych zjawisk, ot, chociażby przyjazdy pociągu, a także wywoływanie z przeszłości osób i przedmiotów, 
takich jak ten dwór na polu Sośki. Tak to z
grubsza wygląda. A teraz zlatują się stadami ci przybysze z innego świata i próbują to naprawić; co nie za 
bardzo im się udaje.
- Ależ to oburzające! - krzyknął sołtys. - Jak oni mogą posługiwać się energią, z którą nie potrafią się należycie 
obchodzić?
- A my? - kpiąco spytał nauczyciel.
- Co my?
- Bawimy się energią atomową, a czy potrafimy kontrolować wybuch jądrowy? Wykorzystujemy ropę naftową 
do napędu samochodów, a nie umiemy neutralizować,
gdy przypadkiem rozleje się po oceanie wskutek katastrofy tankowca!
- Powinni się przynajmniej jakoś dogadać z nami! - powiedział spuszczając z tonu Łopuch. - W końcu to nasz 
teren!
- Pewno mają zabronione. Jesteśmy niższą cywilizacją i obawiają się, byśmy nie podpatrzyli ich technicznych 
tajemnic. Różnie moglibyśmy je wykorzystać.
Znając naszą fantazję...
Sołtys popadł w zadumę. Niby wyglądało to logicznie, ale... Gdy spojrzał na nauczyciela, ten uśmiechał się 
pełną gębą.
- To są bajki o żelaznym wilku - rzekł, dotknięty tą dziecinną wprost beztroską - a ja prawie panu uwierzyłem! 
Skąd pan niby to wszystko wie? Rozmawiał
pan z nimi?
- Może...
- Ta, akurat. Wymyślił pan to sobie! A ja głupi... Uśmiech na twarzy nauczyciela stał się zagadkowy.
- A co, powinienem panu przyprowadzić kosmitę za rękę? - powiedział. - Koniecznie? Niech mi pan uwierzy, 
proszę pana o to. Będzie pan miał spokój.
- Nie zawracaj mi pary głowy swymi banialukami! Idź pan komu innemu opowiadać! Ja mam ważniejsze 
sprawy!
- Oczywiście, że pójdę. Pacygrenda dziś destyluje - nauczyciel wstał z ławki i przeciągnął się, aż mu chrupnęło 
w kościach. Więc koniecznie musi pan
uleczyć tę sytuację i przywrócić stan sprzed siedmiu miesięcy?
- Muszę!
Nauczyciel stanął przed sołtysem, nachylił się i schwyciwszy go za ramiona zmusił do spojrzenia mu prosto w 
oczy. Zaczął mówić szybko, stanowczym, nakazującym
słuchanie głosem.
- A więc powiem panu coś na zakończenie naszej rozmowy. Zna pan przecież tę kulawą staruszkę mieszkającą 
ma końcu wsi, Kołoniową. W zeszłym raku zmarł
jej jedyny, dziewiętnastoletni syn. Została zupełnie sama. Wczoraj ten syn zmartwychwstał. Taki łagodny 
blondynek o szarych oczach. Z tego, co słyszę,
chce pan jej tego syna odebrać. Zostawiam pana z tym, niech się pan zastanowi, bo według pańskich słów 
głoszonych naokoło, jest pan jedynym we wsi, który
myśli. O wszystkim. - Wyprostował się, odwrócił i odszedł. Oniemiały sołtys odprowadzał go wzrokiem. Trwał 
tak osłupiały, póki z otępienia nie wyrwało
go przybycie zwiadowców. Zjawiali się jeden po drugim, zdając bliźniaczo podobne relacje. Takie same jak do 
tej pory. Egzorcyzmy nie pomogły. Drogą przeszedł
też Jawor i zakomunikował, że stodoła odbudowała się sama. Sołtys zerwał się z ławki i postanowił działać. Jego 
natura nie pozwalała mu na bezczynne siedzenie.
Przeszedł od chałupy do chałupy, prosząc ludzi o przybycie do Jaworowej stodoły na zebranie. Wstąpił też do 
swojego zastępcy i polecił mu urządzenie jakiego
takiego stołu prezydialnego, żeby było zza czego przemawiać. Liczył na to, że może wspólnie coś da się 
wymyślić.
Zbliżał się wieczór, gdy mieszkańcy wsi zebrali się u Jawora. Byli prawie wszyscy. Sołtys ze swoim sekretarzem 
zajmowali miejsca za stołem. Gdy pomieszczenie
już się całkiem wypełniło, Łopuch wstał z krzesła, uciszył gwar podniesieniem ręki i powiedział:
- Obywatele, mieszkańcy wsi Litwa. Wiecie chyba wszyscy, po co się tu zebraliśmy. Od kilku miesięcy 
znajdujemy się w poważnych kłopotach. Niezrozumiałe
zjawiska, zdarzające się: na każdym niemalże kroku, utrudniają nam życie, nie pozwalają normalnie egzystować 
i źle wpływają na nasze samopoczucie. Ponadto
jesteśmy odcięci od reszty kraju. Każda wytrzymałość ma swoje granice i myślę, że nadszedł już czas, byśmy 
temu zaradzili. Mówiąc krótko: tak nie może
już dłużej trwać!!! - i rąbnął pięścią w stół.
- Uważajcie, sołtysie - odezwała się Jaworzyna z pogróżką w głosie. - Mówiłam wam, żebyście nie wrzeszczeli, 
bo strop się posypie. Ledwie się trzyma,
naprawić nie ma czym, bo gwoździów w sklepie nie uświadczysz, a i pokrycie przegniło. Ściany też stoją ino na 
słowo honoru...

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Szpital w centrum

OSOBY:
STONE pacjent
BLOODTAKER ajent
MEATTY ajent
LEKARZ
WYKŁADOWCA

Akcja rozgrywa się na terenie szpitala miejskiego w bliżej nie określonym kraju, w bliżej nie określonej 
przyszłości.

SCENA I

szpitalna izolatka
BLOODTAKER Panie Stone! Panie Stone! Żyje pan? Halo, niech się pan obudzi!!! do siebie Cholera, tego by 
jeszcze brakowało, żeby nagle wykorkował, głośno
Panie Stone, niech pan otworzy oczy! No, złociutki, śmiało, nie ma się czego bać! Już słoneczko wstało, dzionek 
taki piękny, ptaszki słychać pod okienkiem,
no obudź się wreszcie do wszystkich diabłów, bo mnie zaraz szlag trafi! Chwała Bogu, przytomnieje. O tak, 
bardzo ładnie, jedno oczko, teraz drugie i już
jesteśmy znowu na tym świecie.
STONE Co się...
BLOODTAKER Cicho, cicho; proszę o nic nie pytać, tylko leżeć spokojnie. Wkrótce się wszystko wyjaśni, nie 
trzeba się denerwować. Spokojnie, niech się
pan nie rusza i wysłucha, co mam do powiedzenia. Czasu mamy mało.
STONE słabym głosem Chciałbym się dowiedzieć, co...
BLOODTAKER Na wszystko przyjdzie czas, a na razie przedstawię panu moją propozycję. Niebywale 
korzystną dla pana i mogę z czystym sumieniem pana zapewnić,
że nikt nie da lepszej. Słychać szarpanie za klamkę i łomot do drzwi. Psiakrew, już wyniuchał. Niech pan nie 
zwraca na to uwagi. To nic ważnego. A więc
wracając do naszych spraw...
MEATTY krzyczy zza drzwi Bloodtaker, otwieraj!!! Wiem, że tam jesteś!!!
BLOODTAKER Spóźniłeś się, bracie! Kto pierwszy ten lepszy! Tym razem ja cię wyprzedziłem!
MEATTY To się jeszcze okaże. Łomot Otwieraj natychmiast! Słyszysz?!
BLOODTAKER Sianem każ się wypchać! I przestań, walić do drzwi, bo choremu przeszkadzasz! do Stone'a 
Widzi pan, widzi pan zupełny brak wychowania i odrobiny
współczucia dla pana. To Meatty, największy oszust i krętacz pod słońcem. Niech pan nie wierzy ani jednemu 
jego słowu, gdyby przypadkiem się tu dostał.
Rodzoną matkę by okradł. Wszyscy znają jego krętactwa i dlatego nikt nie spyta go nawet o godzinę, boby 
skłamał. Ciemny typ, co tu dużo o nim gadać. Są
ważniejsze sprawy. Jak już panu zdążyłem wspomnieć...
MEATTY Bloodtaker, ja wszystko słyszę! Łeb ci rozwalę, kiedy tylko wyjdziesz!
BLOODTAKER Zobaczymy kto komu! Skończ wreszcie z tym łomotaniem, łobuzie jeden!
MEATTY Sam jesteś łobuz i kanciarz! Panie Stone, niech pan nie słucha tego hochsztaplera! Wykiwa pana jak 
amen w pacierzu! Ja daję lepsze warunki, a
on potrafi tylko kantować! Wystarczy spojrzeć na jego gębę! Urodzony aferzysta!
BLOODTAKER Żebym ja ci twojej nie poprawił! słychać kroki na korytarzu i rozmowę zza drzwi
MEATTY O, panie doktorze, dobrze, że pan jest. Bloodtaker zamknął się w pokoju Stone'a i nie chce otworzyć. 
To skandal, na co on sobie pozwala!
pukanie do drzwi
LEKARZ Panie Bloodtaker, proszę otworzyć, bo straci pan licencję! Dosyć już mam pańskich numerów.
BLOODTAKER Już otwieram, panie ordynatorze, jeden momencik. Chciałem tylko uchronić chorego przed 
natręctwem tego nachała. otwiera drzwi Bardzo proszę
do środka.
MEATTY No, nareszcie. Panie doktorze, niech pan wyrzuci stąd tego człowieka. Jego metody są przecież 
niedopuszczalne. Ja też mam licencję i prawo swobodnego
poruszania się po terenie szpitala. On zaś usiłuje wszelkimi sposobami mi to utrudnić. To niezgodne z 
przepisami.
BLOODTAKER A dlaczego nic nie mówisz, jak to przedwczoraj zamknąłeś mnie w składziku na brudną 
pościel? Trzy godziny tam siedziałem. Mało nie zdechłem
od smrodu.
LEKARZ Obydwu panów proszę o należyte zachowanie. Ostatecznie to jest szpital, a nie bazar. Tu się leczy 
ludzi.
STONE Panie doktorze, czy mógłby pan...
LEKARZ Przepraszam, ale nie mam w tej chwili czasu. Przerwa śniadaniowa, pan rozumie. Żegnam panów. 
wychodzi
BLOODTAKER A widzisz, nic nie wskórałeś. Nie wyrzucił mnie.
MEATTY Bo jesteś z nim w zmowie. Cały personel wie, że odpalasz mu dolę, żeby ciebie pierwszego 
zawiadamiał o ciekawszych przypadkach.
BLOODTAKER Guzik prawda! To ty poderwałeś przełożoną pielęgniarkę! Obiecałeś jej małżeństwo, a ta 
głupia krowa uwierzyła! Jak tyś zdołał jej wmówić,
że jest piękna? Psy podkulają ogony na jej widok, a ta idiotka od czasu twoich oświadczyn stroi się jak 
nastolatka. Podjudziłeś ją i teraz chowa przede
mną listę pacjentów. Stone jęczy Co się stało? Coś boli? Może poprawić panu poduszkę?
MEATTY Ja poprawię!!!
BLOODTAKER Odsuń się, ja to zrobię delikatniej. To nie na twoje toporne łapy!
MEATTY do Stone'a Sam pan słyszy, jaki to cham! Myślałby kto - siostra miłosierdzia! Floremce Nightingale!!!
BLOODTAKER A ty co, masz monopol na samarytanizm?
STONE krzyczy Cisza!!!
milkną
STONE spokojniejszym głosem Może mi ktoś z was powie, skąd się tu wziąłem, co panowie tu robią i kim 
panowie są?
BLOODTAKER Pan pozwoli - Bloodtaker, ajent.
MEATTY Meatty, również ajent - do usług. Jestem tutaj, aby panu pomóc ze wszystkich moich sił.
BLOODTAKER Nie podlizuj się tak. Padalec, psiakrew!
MEATTY Przestań, bo jak cię...
STONE Spokój, natychmiast spokój, bo dostanę szału! Pan niech mówi, panie B. Ostatecznie to pan był tu 
pierwszy.
BLOODTAKER skwapliwie Miał pan wypadek.
STONE Ja? Jaki! Nic nie pamiętam.
BLOODTAKER To możliwe, doznał pan licznych obrażeń, w tym urazu głowy. Któż to widział, jechać na 
rowerze trasą szybkiego ruchu. Trafił pan pod koła,
ot i wszystko. Skąd pan w ogóle wziął rower w dzisiejszych czasach? Nikt go już dawno nie używa.
STONE Nie stać mnie na nic innego. Jestem biedny.
BLOODTAKER ucieszony To się świetnie składa!
STONE Co się świetnie składa?
BLOODTAKER Że nie ma pan pieniędzy!
STONE Nie widzę w tym nic radosnego.
BLOODTAKER Proponuję panu świetny interes. A może nawet kilka! Zarobi pan kupę farsy!
MEATTY Ja dam więcej!
BLOODTAKER Nie wtrącaj się! Słyszałeś przecież, że pan Stone ma życzenie rozmawiać tylko ze mną!
STONE Niech pan mówi. Tylko krótko. Źle się czuję.
BLOODTAKER A więc do rzeczy. Otóż jestem ajentem firmy "Oluks".
STONE niepewnie Czy to ma coś wspólnego z elektroluksem?
BLOODTAKER śmieje się Oczywiście, że nie! To skrót! "Organy Ludzkie, Używane, Kupno - Sprzedaż" - tak 
brzmi pełna nazwa. Nasze hasło to: "Sprzedaj swoje
ciało, zarobisz niemało!"
STONE z niesmakiem To wygląda na ofertę jakiegoś domu publicznego.
MEATTY z boku Bo to jest jeden wielki burdel!
BLOODTAKER Mówiłem ci, żebyś się zamknął! Nikt cię nie prosił o uwagi!
STONE Chwileczkę, a ten drugi to kto?
MEATTY Ja reprezentuję Biuro Pośrednictwa "Cz-Ci". Czyli "Części Ciała". Hasła nie mamy. Nie posługujemy 
się tanimi sloganami jak te typy z "Oluksu".
STONE A co to wszystko ma wspólnego ze mną?
BLOODTAKER Sprawa jest delikatna. Jak by tu panu powiedzieć? Mówiłem, że doznał pan obrażeń. Trzeba 
było amputować nogę.
STONE Nie!!!
BLOODTAKER Tak, niestety. Pański stan tego wymagał.
STONE O mój Boże, to straszne!. Potworne! Jak... jak oni mogli?!
MEATTY Widzisz, co narobiłeś! Biedaczek zdenerwował się. Brak ci taktu. Takie rzeczy mówi się oględniej. 
do Stone'a Już już, spokojnie, nic takiego się
nie stało. Można z tym żyć. Otwierają się przed panem szerokie perspektywy, jeżeli zgodzi się pan na moją 
propozycję.
STONE opanowawszy się nieco Jaką propozycję?
BLOODTAKER Odsuń się, Meatty, ja byłem pierwszy. Widzi pan, kolano było strzaskane i odcięli panu nogę w 
okolicach uda. Nasza firma zaś, to znaczy w
zasadzie jeden z naszych klientów, potrzebuje goleni i stopy. Od miesiąca szukamy odpowiedniego dawcy do 
transplantacji. Dobrze zapłacimy!
STONE A gdzie ona jest?!
BLOODTAKER Nasza firma? Na rogu Szóstej Avenue...
STONE Moja noga!!!
BLOODTAKER W chłodni. Kończyny można długo przechowywać.
STONE Czy to znaczy, że leżę tu od dłuższego czasu?
BLOODTAKER Od czterech tygodni. Ciągle był pan nieprzytomny.
STONE Czy coś jeszcze ze mną robili oprócz amputacji?
BLOODTAKER wymijająco Nie wiem dokładnie, niech pan lepiej spyta któregoś z lekarzy. Ale wracając do 
naszej sprawy. Oferujemy panu 5000 dolarów za ten
niepotrzebny już panu członek. Co pan na to?
MEATTY Ja daję 5050!
BLOODTAKER Proszę go nie słuchać. Nasza firma dokłada jeszcze elegancką protezę, w formie premii.
MEATTY Ha, ha! To zwykłe szczudło, a nie proteza. Z ordynarnego aluminium! Skrzypi i łamie się po miesiącu 
używania. Nasza jest z najnowszych polimerów.
Lekka, gustowna, a do tego z kompletem obuwia na cały rok. Niech pan wybiera - co jest lepsze? Proszę, oto 
prospekt.
STONE Rzeczywiście, niebrzydka.
MEATTY Widzisz, Bloodtaker? Prawdziwie bezstronna ocena.
BLOODTAKER Tak, tylko z dostawą się grzebiecie. Proszę mi wierzyć, drogi panie Stone, dostarczą ją panu 
najwcześniej za rok. Firma im bankrutuje i nie
mają forsy na zakup towaru. Wszystkie protezy, biorą od producenta na kredyt, a nikt już im nie chce dawać. Nie 
dziwię się zresztą, że bankrutują. Mając
takich, pożal się Boże, pracowników jak Meatty. Nasze biuro jest słowne i wypłacalne. Do naszej oferty 
dodajemy bezpłatny, roczny bilet wstępu do miejskiego
zoo dla pana i całej rodziny.
STONE Nie mam rodziny.
BLOODTAKER To pójdzie pan z narzeczoną.
STONE Nie mam narzeczonej i nie lubię zoo.
BLOODTAKER A może karnet do Muzeum Rachunkowości?
MEATTY Odsuń się od niego, Bloodtaker. Twoje propozycje są niewarte splunięcia. Co by pan powiedział, 
panie Stone, na tygodniowy pobyt w naszym ośrodku
wypoczynkowym na Zachodnim Wybrzeżu? Myślę, że dobrze by to wpłynęło na pańskie samopoczucie. Po tym, 
co pan przeszedł...
BLOODTAKER Co za szumna nazwa "ośrodek wypoczynkowy"! Psia buda, pozbawiona elementarnych 
wygód, ulokowana u wylotu miejskich ścieków. Niech pan mi uwierzy,
jestem doskonale zorientowany w ich machlojkach. My natomiast...
STONE Wolałbym, żeby panowie już wyszli. Jestem zmęczony.
BLOODTAKER Wystarczy, żeby się pan podpisał, a już mnie nie ma.
STONE Proszę, wyjdźcie.
MEATTY A co by pan powiedział na sprzedaż drugiej nerki?
STONE Jakiej drugiej nerki?
MEATTY No tej, która panu pozostała.
STONE O ile pamiętam, zawsze miałem dwie! Przynajmniej tak mi się wydawało, bo nie liczyłem!
MEATTY Teraz ma pan jedną.
STONE Co to znowu za historia! Co to znaczy?
MEATTY Niezbyt się w tym orientuję. A może sprzeda pan śledzionę, dobrze zapłacę? Za narządy wewnętrzne 
są wyższe stawki.
STONE Wynoście się!
BLOODTAKER Lewe płuco?
STONE na skraju histerii Pielęgniarka!!!

SCENA II

LEKARZ Dzień dobry, panie Stone! Jak się czujemy?
STONE Nie powiedziałbym, żeby to był dobry dzień. Poza tym jestem jeden i proszę się do mnie zwracać w 
liczbie pojedynczej.
LEKARZ Och, ale jesteśmy wzburzeni. Co nas tak zdenerwowało?
STONE Panie doktorze!!!
LEKARZ Już dobrze, dobrze. Słucham pana. Co pana wytrąciło w równowagi? Kleik był niesłony?
STONE Czekam na pana już kilka godzin. Najpierw, z rana, miałem wizytę dwóch podejrzanych typów, którzy 
usiłowali zrobić pieniądze na moim wypadku. Nie
mogłem się ich pozbyć. Jak mażecie tolerować obecność podobnych ludzi na terenie szpitala?
LEKARZ Mają państwową licencję na wykonywanie swojej działalności. Płacą podatki i ich poczynania są w 
pełni zgodne z prawem. Pominąwszy sprawę drobnych
utarczek między nimi, zarząd szpitala nie ma do nich zastrzeżeń.
STONE Drobne utarczki?! Żartuje pan sobie ze mnie? Mało się tu nie pobili. Potem zjawiła się pielęgniarka. Nie 
dość, że nic nie wiedziała o stanie mojego
zdrowia, to na dodatek wyglądała mi na osobę niewyżytą seksualnie. Cały czas usilnie namawiała mnie do 
skorzystania z kaczki i basenu i ofiarowywała się
z bezinteresowną, jak mnie zapewniała; pomocą. Pchała mi się z łapami pad kołdrę, a ja przecież nie mogę się 
bronić. Zagroziłem jej, że narobię krzyku
a cały szpital, dopiero wtedy się wyniosła. I pan się dziwi, że jestem zdenerwowany. Ale to są jeszcze drobiazgi. 
Mam do pana ważniejsze sprawy.
LEKARZ To rzeczywiście drobiazgi. Obiecuję panu, że podobne sytuacje już się więcej nie powtórzą. Słucham, 
cóż jeszcze pana trapi?
STONE Odcięliście mi nogę.
LEKARZ To było konieczne. Praktycznie nie miał pan kolana.
STONE Dobrze, to jestem w stanie zrozumieć. Ale co się stało z moją nerką?
LEKARZ A co, boli pana?
STONE Niech pan nie udaje głupiego! Doskonale pan wie, o co pytam! Chodzi mi o tę, którą mi usunęliście!
LEKARZ Ach, o to idzie! No cóż, trudna sprawa. Jest w tym nasza wina. Muszę pana przeprosić. Zaszła 
pomyłka.
STONE Pomyłka? Chce pan powiedzieć, że wycięliście mi nerkę przez niedopatrzenie?
LEKARZ ile mnie pan zrozumiał. To niezupełnie tak. Przywieziono pana do nas w bardzo ciężkim stanie. 
Mówiąc konkretnie, była to śmierć kliniczna. Był
pan już na tamtym świecie. Wszystkie objawy wskazywały, że nie da się pana odratować. A nam pilnie 
potrzebna była nerka. Akurat taka. Trzeba było się szybko
zdecydować. No i wycięliśmy. Przyznaję, pochopnie, ale zechce pan nas zrozumieć, któż mógł przewidzieć, że 
się panu polepszy?
STONE Zrozumieć? Ja mam was zrozumieć? Zabraliście mi zdrową nerkę, a ja mam się wczuwać w waszą 
trudną sytuację? Wy oprawcy, bandyci, do rzeźni wam
iść...
LEKARZ Niech się pan tak nie podnieca, bo gorączka podskoczy. Ostatecznie została panu druga.
STONE Jeszcze pan ze mnie kpi? Święty Boże, w głowie mi się nie mieści! Jak mogliście, tak bez pytania?
LEKARZ A kogo mieliśmy pytać? Nie miał pan przy sobie żadnych dokumentów, nawet prawa jazdy czy 
choćby karty kredytowej. Nie wiedzieliśmy, gdzie pan
mieszka, gdzie pracuje ani jak znaleźć pańską rodzinę. Zabraliśmy pana z ulicy w podartych portkach i koszulce 
z napisem "I am Stone". To jedyna informacja
o panu. Mam nadzieję, że to rzeczywiście pańskie nazwisko?
STONE A guzik! To tylko moje przezwisko. Prawdziwego wam nie powiem, bo i z niego byście mnie ograbili! 
Gdzie mój rower, złodzieju jeden?!
LEKARZ Proszę się nie zapominać i liczyć ze słowami. A rower pojechał na złom. Do niczego innego się już 
nie nadawał.
STONE Taka sama prawda, jak z moją nerką! A ubranie?
LEKARZ Panie Stone!! Niech się już pan tak nie denerwuje. Wypłacimy panu odszkodowanie w ustalonej 
prawnie wysokości. Wystarczy na nowy rower i ubranie.
STONE Wsadźcie je sobie gdzieś! Oddajcie mi nerkę!
LEKARZ Oczywiście, to da się zrobić.
STONE No, wreszcie jakieś ludzkie sławo.
LEKARZ Będzie pan musiał tylko troszkę dopłacić.
STONE Jak to?
LEKARZ Odszkodowanie wynosi 50 000 dolarów, a koszt transplantacji 75 000.
STONE Ty oszuście! To przechodzi ludzkie pojęcie! Okradliście mnie i jeszcze mam wam za to zapłacić?
LEKARZ Cały czas pan mnie obraża, a ja chciałbym nadmienić, że jest pan nam winien za cztery tygodnie 
pobytu w szpitalu plus koszt przeprowadzonych operacji.
W sumie czyni to 120 000 dolarów.
STONE Ile?!!! Kupa śmiechu! Nic wam nie zapłacę! I nie wydusicie ze mnie ani grosza, bo nie mam pieniędzy! 
Nie używam ich. Nigdzie nie pracuję i nigdzie
nie mieszkam! Jestem ostatnim walnym ptakiem w tym bezdusznym, zbiurokratyzowanym świecie! Nie 
zobaczycie ani centa!
LEKARZ To się jeszcze okaże.
STONE Pan mi grozi, czy mi się tylko wydaje?
LEKARZ Ja tylko mówię, że naszą należność odbierzemy w ten czy inny sposób. Nie jesteśmy instytucją 
charytatywną, a bądź co bądź uratowaliśmy panu życie.
STONE Nie uważa pan, że 120 000 dolarów i zdrowa nerka to dosyć wygórowana cena?
LEKARZ Tylko 70 000. Zapomina pan o odszkodowaniu.
STONE Już mówiłem, co może pan z nim zrobić! Psiakrew, gdybym miał wolne ręce, inaczej bym z panem 
pogadał! A właśnie, dlaczego mam obie ręce i nogę
w gipsie?
LEKARZ Złamania. I to dość skomplikowane. Będziemy musieli pana w związku z nimi jeszcze raz operować.
STONE Co? Wykluczane! Nie pozwalam, nie zgadzam się! Natychmiast mnie stąd wypuśćcie!
LEKARZ Jak tylko pan zapłaci. Poza tym, to przecież dla pańskiego dobra. Niech pan nie będzie dzieckiem.
STONE Nie wierzę ani jednemu słowu! Kategorycznie zabraniam cokolwiek ze mną robić! Koniec, skończyło 
się! Teraz jestem przytomny i mogę już rozporządzać
własną osobą! Żadnych więcej operacji, słyszy pan?
LEKARZ Siostro, siostro! Środki uspokajające, szybko! zbliżające się kroki
STONE Precz! Precz ode mnie, oprawcy! Niech mnie pani nie dotyka, bo panią opluję! Aaaa!!

SCENA III

LEKARZ Już dochodzi do siebie. Halo, słyszy mnie pan?
STONE słabym głosem Słyszę.
LEKARZ Dobrze, że się pan wreszcie obudził. Strasznie wolno odzyskuje pan przytomność.
STONE A straciłem ją?
LEKARZ W pewnym sensie. Miał pan operację.
STONE nagle trzeźwiejąc Jak to! Przecież mówiłem, że się nie zgadzam!
LEKARZ A ja mówiłem, że to konieczne.
STONE Coście mi zrobili?
LEKARZ Operowaliśmy pańskie kończyny. Te, które były w gipsie. Niestety...
STONE Ca to znowu za niestety?
LEKARZ Musieliśmy je amputować.
STONE Wszystkie?
LEKARZ Wszystkie trzy, bo tyle pan miał, o ile pan pamięta.
STONE cichym, nabrzmiałym bólem i wściekłością głosem. Do końca sceny jego głos jest cichy Wiedziałem, 
wiedziałem. To było przecież oczywiste.
LEKARZ Przepraszam, ale nie rozumiem.
STONE Niech pan nie robi z siebie durnia. Doskonale pan wie, o co mi chodzi. Odebraliście swoją należność.
LEKARZ Nadal nie rozumiem.
STONE Byłem wam podobno winien siedemdziesiąt patyków, a jestem niewypłacalny. Wzięliście sobie moje 
kończyny i wszczepiliście komuś bardziej majętnemu,
kogo stać na podobny wydatek.
LEKARZ To ohydna insynuacja. Doprawdy nie wiem, jak mogło panu coś podobnego przyjść do głowy.
STONE Dobra, dobra, nie truj pan głodnych kawałków.
LEKARZ Panie Stone...
STONE Nazywam się Body, żeby było śmieszniej.
LEKARZ A więc, panie Body, pana podejrzenie jest z gruntu nieprawdziwe. Kierowaliśmy się wyłącznie troską 
o pańskie zdrowie. I nadal jest pan nam winien
siedemdziesiąt - jak się pan był łaskaw wyrazić - patyków. Przepraszam - dziewięćdziesiąt.
STONE beznamiętnie Już dziewięćdziesiąt?
LEKARZ Koszt nowej operacji.
STONE drwiąco I co wy z tym fantem zrobicie?
LEKARZ Otóż właśnie w związku z tym - pozwoli pan, że pana zacytuję - fantem mam pewną propozycję.
STONE Gadaj pan.
LEKARZ Co by pan powiedział, gdybyśmy poszli na całość?
STONE Co?
LEKARZ Na całość, to znaczy na sto procent. A w zasadzie na około sześćdziesiąt.
STONE Jaśniej.
LEKARZ Umorzymy panu należność w zamian za resztę pańskiego ciała. Przyda nam się do przeszczepów.
STONE Łącznie z głową?
LEKARZ śmiejąc się wymuszenie Nie, oczywiście, że nie. Pański mózg nie jest niestety przydatny.
STONE Całe szczęście. Więc ma pan na myśli tułów?
LEKARZ Tak.
STONE A co z resztą?
LEKARZ Resztę pan może sobie zabrać.
STONE To znaczy głowę?
LEKARZ To znaczy głowę.
STONE I pan uważa, że będę w stanie żyć, mając samą tylko głowę?
LEKARZ No cóż, może pan sobie dokupić układy podtrzymujące życie, sztuczną nerkę, sztuczne serce...
STONE Za co?
LEKARZ Och, nie pomyślałem o tym. chwila ciszy Ale wie pan co, jest pewne wyjście z sytuacji.
STONE Nudzi mnie pan. Niech pan lepiej przyśle tę zboczoną pielęgniarkę, może mnie trochę rozerwie.
LEKARZ Widzę, że wraca panu poczucie humoru. To dobrze. Może pan życzliwiej wysłucha tego, co mam do 
powiedzenia. Co by pan powiedział na pracę u nas?
STONE Jeżeli to ma być dowcip, to w bardzo podłym gatunku.
LEKARZ Mówię zupełnie poważnie. Bardzo by się pan nam przydał. Chętnie zapomnimy o pańskim zadłużeniu 
i zatrudnimy pana u nas.
STONE W jakim charakterze?
LEKARZ W charakterze pomocy szkolnej.
STONE Kolejny żart.
LEKARZ Proszę mnie wysłuchać do końca. Otóż w naszym szpitalu odbywają się wykłady dla studentów 
medycyny. Oglądają też filmy, zdjęcia, obserwują z pewnej
odległości ciekawsze operacje, ale potrzebny im jest kontakt bezpośredni z wnętrzem żywego człowieka. Pan 
mógłby zostać takim żywym eksponatem.
STONE Jak pan to sobie wyobraża?
LEKARZ To bardzo proste. Przetniemy panu mostek, po bokach umieścimy zawiasy, żeby można było pana 
otwierać jak przepraszam za wyrażenie - szafę, skórę
zaś będziemy zamykać zamkiem błyskawicznym. Pańskie narządy wewnętrzne zastaną przykryte cienką 
warstwą aseptycznej błony, w celu zapobieżenia infekcji.
Będzie pan udostępniany podczas wykładów studentom do wglądu.
STONE Nie zgadzam się.
LEKARZ Panie Body! Proszę nie zapominać, że jako dłużnik już pan w zasadzie należy do nas. Z nakazu 
komornika możemy zająć pańskie ruchomości i nieruchomości,
w tym wypadku pańskie ciało. Nic innego pan przecież nie ma.
STONE Odwal się.
LEKARZ Zwrócimy się do sądu.
STONE Spieprzaj.

SCENA IV

sala wykładowa, słychać przyciszony szmer rozmów i nagły odgłos rozsuwania zamka błyskawicznego
WYKŁADOWCA Na zakończenie wykładu chciałbym, aby państwo zaobserwowali, jak w naturze wygląda 
praca układu pokarmowego. Mamy przed sobą wnętrze organizmu
dorosłego, czterdziestoletniego mężczyzny. Oto przełyk, żołądek, dwunastnica, jelito cienkie, grube, odbyt. Z 
boku widzimy wątrobę:
STONE Mówiłem, żeby pan nie dotykał mojej wątroby. To łaskocze.
WYKŁADOWCA Proszę nie przeszkadzać! Niech państwo zwrócą uwagę na poszczególne fazy przesuwania 
pokarmu. W szczególności na pracę mięśni gładkich przełyku
i skurcz mięśniówki gardła. Panie Body, proszę to połknąć.
STONE Już nie mogę! To mój piąty wykład z układu pokarmowego dzisiejszego dnia. Nie potrafię jeść bez 
przerwy. Obiecywaliście, że tematy będą zróżnicowane.
Mieliście je przeplatać. Raz układ krwionośny, potem wydzielania wewnętrznego, nerwowy, a w kółko 
serwujecie to trawienie. Jak długo tak można?
WYKŁADOWCA Tak w tym tygodniu wypadł harmonogram. Widać komputer się pomylił.
STONE A wy musicie go słuchać?
WYKŁADOWCA Musimy, bo plan nauczania się rozwali. Zresztą po co ta jałowa dyskusja. Słuchacze czekają, 
proszę to natychmiast połknąć. Czy mam pana zmusić?
STONE Spróbuj!
WYKŁADOWCA Auuuu!! okrzyk bólu Ugryzł mnie pan! Znowu mnie pan ugryzł! Powiem wszystko 
ordynatorowi! On pana ukarze! Nie dostanie pan więcej piwa!!
STONE A leć, skarż, donosicielu! Jeszcze nie raz cię ugryzę! Zobaczysz! Ja ci jeszcze pokażę! krzyk zamienia 
się w łkanie. Stone płacze Wszystkim wam
pokażę!!! płacze

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Ściany malowane w obłoki

I

Coś było nie w porządku.
Sprawa przedstawiała się dość kłopotliwie i nie mówiono o niej głośno. Z dawnych lat nie przechowały się 
żadne przekazy pisemne, bo nikt ich po prostu
nie robił. Jedynym pewnikiem jest to, że rzecz nabrała rozgłosu po pierwszej wyprawie Kolumba i stała się 
publiczną tajemnicą. Mówiono o niej półgębkiem,
ukradkiem rozglądając się na boki, by przypadkiem nikt postronny nie zdołał podsłuchać. Zbyteczna to była 
ostrożność, niczemu nie służąca, wszyscy bowiem
wiedzieli, o co chodzi. Jednak sytuacja była do tego stopnia idiotyczna, że ludzie nie odważali się rozmawiać 
głośno w obawie przed ośmieszeniem. Ta powszechna
zmowa milczenia trwała oczywiście do czasu. Każda cierpliwość ma swoje granice, nawet tak obszerna, jak 
cierpliwość całej ludzkości. Ale wróćmy do początków,
do pierwszego powiewu niesamowitej, a bezsensownej tajemnicy.

Tłumy żegnały dzielnego żeglarza, gdy jego statki wypływały w rejs. Maleńki port w Palos ledwo zdołał 
pomieścić żądnych sensacji gapiów. Przeżarte morską
solą deski pomostów trzeszczały ostrzegawczo, niebezpiecznie uginając się pod ciężarem ciekawych. Sporo 
osób przypłaciło ową ciekawość przymusową kąpielą,
nie zwracano jednak na to uwagi. Chwila była przecież historyczna i niepowtarzalna... Obecność tutaj przynosiła 
każdemu niewątpliwy zaszczyt, nawet mimo
zamoczenia się w cuchnących rybami i zjełczałym olejem wodach portu. Będzie co opowiadać wnukom.
Oto sam wielki Krzysztof Kolumb wyruszył na swą najsłynniejszą wyprawę. Wersja oficjalna głosiła, że jest to 
ekspedycja poszukująca nowej drogi do Indii,
lecz wszyscy dokładnie wiedzieli, o co chodzi i mrugali do siebie porozumiewawczo. Mrugali i śmieli się 
radośnie, część bowiem przyszłej sławy Kolumba
miała spłynąć na nich - na naród hiszpański, choć w rzeczywistości bohaterski żeglarz był Włochem. Nikt teraz 
o tym nie pamiętał i kiedy Kolumb pojawił
się u szczytu uliczki, stromo zbiegającej wprost na molo, rozentuzjazmowany tłum wprost oszalał. Owacjom nie 
było końca. Czapki poleciały w górę, a osłabione
emocją damy wysokich rodów - w dół. Naręcza rzucanych zewsząd kwiatów usłały nadbrzeże, okrywając 
barwnym całunem stosy jakże niestosownych rybich odpadków.
Żeglarz kroczył twardym, prawdziwie męskim krokiem, wzniesioną dłonią niedbale pozdrawiając żegnających 
go ludzi. Za nim podążała delegacja królewska i
przedstawiciele duchowieństwa. Kiedy stanął wreszcie na mostku "Sama Marii", euforia sięgnęła zenitu. Teraz 
mdlały nawet zwyczajne mieszczki. Chciał powiedzieć
parę słów na odjezdnym, ale pojął, iż nie zdoła przekrzyczeć tłumu, więc zerwał tylko z głowy zdobny piórami 
kapelusz i pomachał nim nad głową. Arcybiskup,
niezdarnie ocierając napływające mu do oczu łzy szczerego wzruszenia, spryskał kropidłem burtę statku, 
zabrzmiały pierwsze komendy i cumy zostały zwolnione.
Sprawnie wciągnięte żagle wydęły się w podmuchu wiatru i okręt począł odpływać. Piękna to była chwila. 
Nawet sam Wielki Inkwizytor, który też przybył na
uroczystość, wydawał się poruszony. Podobno chlipał, ukrywszy twarz w obszernym rękawie. Tak twierdzili ci, 
co stali najbliżej. Inni, zapewne przez złośliwość,
mówili, że po prostu pod osłoną rękawa notował nazwiska tych, którzy nie wiwatowali bądź wiwatowali z 
mniejszym zaangażowaniem. Ci, co tak mówili, znikli
zresztą wkrótce w tajemniczych okolicznościach i słuch o nich zaginął. Ale to są nieistotne drobiazgi. Ogólnie 
rzecz biorąc wszyscy byli poruszeni wzniosłością
wydarzenia. W tym bowiem momencie ludzkość wkroczyła w epokę wielkich odkryć geograficznych i 
intensywnej eksploracji nowych lądów.
Tak się przynajmniej wydawało.

II

Królowa była w złym humorze. Obudziła się z bólem głowy, a i hemoroidy dawały się jej we znaki. Gniewnymi 
pomrukami poganiała garderobianą, której z
pośpiechu plątały się palce przy licznych zapięciach królewskiego stroju.
- Szybciej, niedorajdo. Grzebiesz się jak mucha w smole. Dziś dzień audiencyjny, od godziny powinnam być w 
sali tronowej. - Tuż, momencik, Wasza Wysokość.
Chmurny dziś dzień i słabo widać - usprawiedliwiała się garderobiana.
- Zostaw już to - królowa Izabela odepchnęła dłonie układające fałdy przy rękawach. - Na drugi raz postaraj się 
o świece, jeżeli ci za ciemno. A za opieszałość
i bezmyślność potem się z tobą policzę. - Ruszyła do drzwi. Garderobiana rzuciła się za nią i wyprzedzając 
swoją panią otwarła przed nią podwoje, przysiadając
w głębokim dygu i opuszczając nisko głowę na znak pokory. Królowa zmierzyła ją ostatnim wyniosłym 
spojrzeniem i wyszła na korytarz. Z zalegającego tam
półmroku wyskoczył jak diabeł z pudełka jej osobisty sekretarz don Miguel Fernando Gomez del Giordani y 
Ortega, drobny, chuderlawy człowiek o wiecznie
rozbieganych oczkach. Podbiegł do królowej i pochylił się w ukłonie. Otwierał właśnie usta, zamierzając coś 
powiedzieć, lecz królowa uprzedziła jego słowa.
- Daj spokój powitaniom. Mów od razu, co tam mamy na dzisiaj - i nie czekając na odpowiedź podążyła 
korytarzem w kierunku sali tronowej. Sekretarz podreptał
pół kroku za nią, przerzucając plik trzymanych w ręku papierów i przymilnym głosem referował szybko:
- Sporo się tego na dziś nazbierało, Wasza Królewska Mość. Będzie ambasador angielski w sprawie incydentu 
przy Gibraltarze, zatopiliśmy przez pomyłkę
ich statek handlowy, hi-hi - zachichotał niezręcznie. - Kupiec z Grecji, oferujący tanie dostawy halabard, ma list 
polecający od naszego przedstawiciela
na Cyprze, nowy poseł francuski pragnie złożyć listy uwierzytelniające.
Królowa zdawała się tego wszystkiego nie słuchać. Była wściekła. Źle ułożone zakładki sukni wpijały się jej w 
plecy, a zbyt mocno wykrochmalona kryza
boleśnie obcierała szyję. Ciemne chmury zbierały się nad głową garderobianej.
Sekretarz przerwał na moment, chrząknął i ciągnął dalej nieszczerym tonem:
- Ach, byłbym zapomniał, pragnie się też pokłonić Waszej Wysokości pewien szlachcic z Kordoby. Chciał 
błagać o ułaskawienie swego syna, skazanego na
śmierć przez trybunał królewski. To dzielny człowiek, prawdziwie oddany dworowi, jeden z najwierniejszych 
sług Waszej Wysokości. Jego ród od wieków składał
dowody najgłębszego patriotyzmu i wielce się zasłużył w wielu wojnach.. Jeśli zaś chodzi o tego nieszczęsnego 
skazańca... - głos sekretarza stał się jeszcze
bardziej przypochlebny. Sowita łapówka, obciążając jego kieszenie, dodawała giętkości językowi. Spodziewał 
się nastawić przychylnie królową i wieczorem
odebrać drugą część obiecanego przez petenta wynagrodzenia.
- Otóż ten biedak po prostu popił sobie zbyt dużo, cóż, jest młody i nierozważny, może trochę zbyt impulsywny, 
ale to przecież przywilej wieku, i zabił
w jakiejś drobnej utarczce trzech szlachciców, przypadkowych zupełnie szaraczków. Całe to wydarzenie można 
by właściwie puścić w niepamięć...
- Bydlę - wycedziła królowa przez zaciśnięte usta, nie wiadomo pod czyim adresem. Sekretarz zmartwiał. Teraz 
dopiero zauważył gniewny grymas na twarzy
władczyni. Była w wyraźnie niedobrym usposobieniu. W podobnym stanie ducha zwykła każdego, kto jej się 
naraził, skazywać na oćwiczenie, bez względu na
urodzenie i stanowisko.
Trudno - pomyślał don Miguel - trzeba dać spokój sprawie i zwrócić pieniążki. Innym razem to sobie odbijemy...
Królowa Izabela doszła do drzwi sali tronowej, zatrzymała się na chwilę, poprawiła kryzę i wysyczała pod 
nosem długie i skomplikowane przekleństwo, za
które Święta Inkwizycja bez mrugnięcia skazałaby ją na stos albo przynajmniej na łamanie kołem. Stojący przy 
drzwiach halabardnik, dosłyszawszy fragment
tej wypowiedzi, wytrzeszczył ze zdumienia oczy, ale pomny swych obowiązków nie uczynił żadnego zbędnego 
gestu, tylko chwycił za klamkę i wejście przed
królową stanęło otworem.
Sala była już pełna. Jak zwykle w dniu audiencyjnym zebrał się cały dwór, łącznie z zagranicznymi 
poselstwami. Wszyscy obecni pochylili się w powitalnym
ukłonie i zastygli w bezruchu. W ciszy, która zapadła, wyraźnie było słychać szuranie obszernych królewskich 
sukien, wlokących się po podłodze. Królowa
zbliżyła się do tronu i zasiadła na nim, nie zaszczyciwszy spojrzeniem siedzącego obok króla. On też jej się 
naraził. Dziś w nocy. Stary fajtłapa.
Po zajęciu przez władczynię miejsca zebrani wyprostowali się i na sali podniósł się leciutki gwar. Stojący obok 
tronowego podwyższenia herold wysunął
się nieco ku przodowi i właśnie otwierał usta, zamierzając zapowiedzieć pierwszego interesanta, gdy przerwał 
mu ruch i zgiełk, jaki zapanował przy widniejącym
w głębi wejściu dla dworu. Człowiek, w którym rozpoznano królewskiego gońca, przedarł się przez tłum i 
przebiegłszy salę padł na kolana, u podnóża tronu.
Dyszał ciężko.
- Cóż się stało? - królowa wychyliła się do przodu. - Co takiego zaszło, że ośmielasz się zakłócać przebieg 
audiencji? Mów, bo każę cię oćwiczyć!
- Wasza Wysokość - wycharczał goniec. - Cristobal Colon!!!
- Co, Colon...
- Już wrócił! - dramatycznie podniósł głos przybyły.
- Jak to wrócił? - nie zrozumiała królowa. - Po dwóch tygodniach? Przecież dopiero co wypłynął?
- Może zapomniał nakarmić kanarka? - wtrącił siedzący na podłodze trefniś.
- Dwa tuziny batów! - krzyknęła królowa. - I to już! Dwaj halabardnicy rzucili się do błazna i chwyciwszy go 
pod pachy wyprowadzili z sali. Nie opierał
się zbytnio, żeby przypadkiem nie zwiększyć kary. Wśród zebranych podniósł się głośny szmer rozmów. 
Poruszenie było ogólne. Kolumb miał powrócić dopiero
w lutym przyszłego roku.
- Więc gdzie on jest? - nieśmiało zapytał król. Małżonka zmierzyła go nienawistnym spojrzeniem i syknęła ze 
złością:
- Nie wtrącaj się. To moja sprawa. Ja zorganizowałam tę wyprawę. A ty nie podsłuchuj, tylko odpowiadaj! - 
zwróciła się do gońca.
- Jest tu! Właśnie idzie!
Wzrok zebranych powędrował ku tyłowi sali. Stojący najbliżej wejścia rozsunęli się odruchowo na boki. Po 
kilku nabrzmiałych napięciem sekundach dały
się słyszeć ciężkie kroki i do sali wkroczył El Almirante Cristobal Colon. Miał na sobie zakurzone ubranie 
podróżne, całkiem nie pasujące do przepychu
panującego na królewskim dworze. Zatrzymał się na chwilę, zaskoczony wrażeniem, jakie wywołało jego 
przybycie. Zmieszał się, czując na sobie badawcze spojrzenia
i pod ich wpływem zerwał z głowy kapelusz. Zmiął go w dłoniach i po krótkim wahaniu ruszył ku tronowi mniej 
pewnym już krokiem. Zbliżywszy się do podwyższenia
ukląkł i opuścił głowę na znak pokory. Królowa patrzyła na niego z niesmakiem pomieszanym z nieżyczliwym 
zainteresowaniem. Tłum zebranych czekał w milczeniu
na jej słowa. Po paru sekundach. niezręcznej ciszy głos królowej zabrzmiał niczym wystrzał.
- Cóż to znaczy, mój drogi? - przekąs był aż nazbyt wyraźny. - Czy ci się coś nie pomyliło? A może zapomniałeś 
czegoś?
- Wasza Królewska Mość - Kolumb z trudem wypowiadał słowa, jakby niewidzialny sznur zaciskał mu gardło. - 
Nic z tego!
- Czy ja dobrze słyszę, El Almirante? O czym ty właściwie mówisz? - Zakładki sukni coraz boleśniej gryzły 
kręgosłup i królowa aż zgrzytała zębami z wściekłości.
Donna Clara, garderobiana, powinna się zacząć modlić o swój los.
- Nie będzie żadnego odkrycia, nie będzie żadnej Ameryki, koniec marzeń o złocie, o konkwiście, o koloniach! - 
Żeglarzowi najwyraźniej ustąpił ucisk
w gardle, bo zaczął mówić donośniej i wyraźniej.
- Jak to? Nie dopłynąłeś?
- Nikt nie dopłynie! To niemożliwe! Ameryki po prostu nie ma!!! - Kolumb podniósł głos prawie do krzyku. 
Wstał z klęczek i zamaszyście otrzepywał bufiaste
spodnie.
- To jakaś bzdura! - krzyknęła królowa. - On jest chyba chory! Natychmiast wyjaśnij, co rozumiesz przez te 
bezsensowne słowa! Skąd wiesz, że Ameryki
nie ma? Musiałbyś najpierw tam dopłynąć, żeby to stwierdzić, a wróciłeś po niespełna czternastu dniach! Mów! 
I w tej chwili przestań się otrzepywać! -
zirytowała się.
- Przepraszam, Wasza Wysokość, racz mi wybaczyć, że wyprowadziłem cię z równowagi - Kolumb przycisnął 
rękę do serca i zgiął się w kornym ukłonie, wysuwając
prawą nogę ku przodowi. Nie bywał na dworze i nie wiedział, że takie ukłony są od jakiegoś czasu niemodne. 
Styl francuski, niedawno wprowadzony, nakazywał
prawą nogę chować skrzyżnie za lewą, zginać się wpół i prawą dłonią, zbrojną oczywiście w kapelusz, 
wykonywać półkolisty gest ku ziemi, lewą mając ukrytą
za plecami. Na sali, na widok takiego nieobycia u bądź co bądź sławnego żeglarza, podniósł się szmer oburzenia, 
przyćmiewając nieco wydźwięk przyniesionych
przez niego informacji. Kolumb znowu się, wyprostował i począł mówić wyrazistym, przywykłym do 
wydawania rozkazów głosem, który zmusił obecnych do uciszenia
się i wytężenia słuchu. To, co powiedział, było całkiem niewiarygodne, i gdyby nie powaga malująca się na jego 
obliczu, nikt by mu pewno nie uwierzył.
- Wasza Wysokość i wy, szlachetni panowie. Jestem zdrów na ciele i umyśle. Moje słowa mogą zresztą w każdej 
chwili potwierdzić załogi wszystkich moich
statków. Jak wiecie, wyruszyłem z portu w Palos, by po krótkim czasie przybyć na Wyspy Kanaryjskie. Nie 
zabawiłem tam dłużej, niż wymagało uzupełnienie
zapasów słodkiej wody, i szybko wypłynęliśmy w kierunku zachodu, ku nie zbadanym do tej pory 
przestrzeniom. Wiatr był, Madonnie dzięki, pomyślny: W pełnym
spokoju minęły dwa dni podróży. Atoli nastał dzień trzeci, dzień klęski naszej i pogrzebania wszelkich nadziei. 
Z rana wiatr zelżał mocno i zmienił się
na boczny, co nas początkowo zafrasowało, gdyż musieliśmy halsować, a za co potem dziękowaliśmy Bogu, 
gdyż uchroniło nas to od niechybnej śmierci. Dzięki
halsowaniu uniknęliśmy zderzenia dziobowego, a otarliśmy się tylko burtami.
- Zderzenia? Z czym? Na pełnym morzu? Mów szybciej i streszczaj się! - królowa poruszyła się nerwowo. 
Przeziębiony pęcherz dał znać o sobie.
- Otóż to! Ze ścianą!!! - Kolumb zawiesił po aktorsku głos i rozejrzał się wokoło dla zbadania efektu, jaki 
wywarły jego słowa. - On najwyraźniej bredzi
- wtrącił zachrypłym głosem król Ferdynand.
- Nie bredzę, Wasza Królewska Mość - zapewnił żarliwie Kolumb. - Klnę się na Najświętszą Panienkę i na cnotę 
matki mojej. Wśród bezmiaru wód niespodziewanie
przed naszymi statkami wyrosła niebotyczna ściana. Nie ludzkiej to ręki dzieło, z pewnością nie. Jest w tym 
palec boży!!
- Jak to ściana? Jaka? Biała, czarna? - dopytywała się królowa.
Żeglarz aż się żachnął.
- Żeby tam, najjaśniejsza pani! W tym cały sęk, że na pozór, na pierwszy rzut oka niedostrzegalna. Malowana na 
niebiesko, błękit nieba udając, górą obłoki
białe, całkiem prawdziwe przypominające, dołem zaś trochę fal i ciemna kreska horyzontu. A wszystko tak 
udatne, tak oczy mamiące, że dłoń w przód się wysuwając
pewna jest, iż żadnej przeszkody nie napotka. A kiedy palce natrafią na oną cudaczną przegrodę, mąt w głowie 
powstaje i człowiek pewność traci, azali jawa
to, czy też może sen koszmarny. Wszyscyśmy ścianę ową macali i nadziwić się nie mogli. Skrobać 
próbowaliśmy, ale farba nie dała się ruszyć. Mocna jest.
Tylko przy samym dole nieco pożółkła, solą morską widać nadżarta.
- A duża ta ściana? - spytała królowa.
- O to właśnie chodzi, że nieskończona. Tak wielka i potężna, jak tylko dzieła Boga być mogą. Ruszyliśmy 
wzdłuż niej ku północy, wiele dni płynęliśmy,
a końca nie było. Przebić się przez nią też nie można. Uderzenia najtęższych młotów nawet echa w niej żadnego 
nie wywołują. Tak tedy okazało się, że świat
nasz skończony jest i ścianami ograniczon. O odkryciu Ameryki mowy być nie może i nie dokonam tego ani ja, 
ani nikt inny. Nie w naszej to jest mocy z bożymi
nakazami się potykać - Kolumb ponownie zgiął się w niemodnym ukłonie, na znak, że skończył i nic nie ma do 
dodania.
Tłum na sali zafalował. Słychać było krzyki zdziwienia, oburzenia, ktoś zaczął głośno odmawiać litanię, któryś z 
biskupów padł na kolana, złożył ręce
i wzniósłszy oczy ku niebu usiłował przekrzyczeć hałas wołając:
- Módlmy się, widać niegodniśmy w grzechach naszych dostąpić łaski odkrycia nowych lądów. Nie dla nas, 
nieprawością zbrukanych, Ameryka! Słuszna to kara,
Panie nasz, odziejemy suknie pokutne i w postach i umartwieniu przebaczenia prosić będziem!
Królowa Izabela zerwała się z tronu. Jej oczy miotały błyskawice.
- To przecież niemożliwe! - krzyknęła. - Skąd weźmiemy teraz dolary? A coca-cola? Tytoń? Przecież to 
wszystko z Ameryki! Co teraz będzie?
- Nieee wieeem!!! - głos Kolumba niknął w tumulcie.
Władczyni stała przez chwilę nieruchoma jak posąg. Nagle zakręciła się na pięcie i wyszła z sali. Los 
garderobianej był przypieczętowany. Postanowiła
ją oćwiczyć.

III

Trudne nastały czasy. Hiobowa wieść, podawana z ust do ust, błyskawicznie obiegła świat. Nie mówiono o niej 
głośno, wersja oficjalna głosiła bowiem,
że Kolumb jednak Amerykę odkrył. Wiele zachodu kosztowało dwór hiszpański ubranie tego faktu w szaty 
prawdopodobieństwa. Nie wiadomo zresztą po co, bo
z biegiem czasu sytuacja stawała się coraz trudniejsza. Pizarro, Kortez, Magellan wszyscy oni wracali z niczym, 
nie mówiąc już o dziesiątkach pomniejszych
odkrywców i eksploratorów. Na ich drodze ciągle wyrastały ściany, broniąc dostępu do zamorskich 
kontynentów. Nie koniec na tym. Okazało się, że również
Afryka przekrojona jest niezniszczalną przegrodą i dotarcie do jej południowego krańca jest rzeczą 
niewykonalną. Trzeba było jakoś z tym żyć. Świat udawał,
że wszystko jest w najzupełniejszym porządku, historia przecież musiała się toczyć dalej, bez względu na 
przeszkody. Ludzi dręczyła jednak świadomość niemożności
wyrwania się z zaklętego kręgu. Pozostawała jedynie nadzieja, że może uda się - górą. Dlatego wszyscy czekali 
z utęsknieniem na dzień urodzin braci Montgolfier.
Oni to wydawali się ostatnią deską ratunku. Może tam, na wysokościach, znajdzie się luka, przez którą przedrze 
się balon. Niebiosa zdawały się nie mieć
dna, a gwiazdy mrugały kusząco. Tam drzemie wolność - pocieszano się ogólnie. I przyszła w końcu chwila, gdy 
bracia Montgolfier dorośli. Ich pierwsze próby
wypadły pomyślnie, ale też wysokości były niewielkie. Nadszedł też z niecierpliwością oczekiwany dzień - 21 
listopada 1783 roku.

IV

Pogoda była świetna. Pokrywający pożółkłą już trawę poranny szron szybko roztopiło wspaniałe słońce i 
zapanowała dość wysoka, jak na tę późnojesienną
porę roku, temperatura. Łąki pod Anonnay pokrywała teraz mieniąca się tęczowo rosa, co przydawało uroku 
porankowi i wprawiała w dobry, pełen otuchy nastrój
wszystkich zgromadzonych. Pokaz, który jednocześnie był eksperymentem, miał się początkowo odbyć na 
jednym z placów Paryża, jednak król Ludwik zrezygnował
z tego. Wydarzenie miało zbyt dużą wagę i mogło wpłynąć na przyszłe losy świata. Obecność nie 
zorganizowanego i nieobliczalnego tłumu groziła niewiadomymi
konsekwencjami. Mogły wyniknąć zamieszki, a nie daj Boże, rewolucja. Na nią było o parę lat za wcześnie. 
Dlatego król wybrał Anonnay - miejsce pierwszego
lotu balonowego. Dzisiejszy lot miał być jednak odmienny od poprzednich. Po raz pierwszy miał polecieć 
człowiek, a właściwie dwóch. Oni to mieli zdać relację
o tym, co się tam na górze dzieje.
Przygotowania były już ukończone. Pod umieszczonym na rusztowaniu balonem zapłonął ogień i pierwsze 
podmuchy gorącego powietrza zaczęły wypełniać pozornie
bezładną kupę nawoskowanego jedwabiu. Obaj bracia wynalazcy, Joseph i Etienne, żywo krzątali się przy 
ognisku, głośno wykrzykując instrukcje dla kilku
pomocników. Nie opodal, w sporym półkolu, zebrał się cały dwór królewski. Około trzystu osób, nie licząc 
służby. W centrum owego półkola, na dwóch portatywnych
tronach podróżnych, spoczywał król Ludwik i jego małżonka, Maria Antoina. Właśnie zbliżyli się do nich dwaj 
bohaterowie, którzy przed miesiącem wyrazili
gotowość wzięcia udziału w eksperymencie - współcześni Dedal i Ikar. Kawaler de Rozier był mocno blady, ale 
trzymał się prosto i nadrabiał miną. Natomiast
markiz d'Arlandes drżał na całym ciele i z trudnością utrzymywał się na nogach. Kroplisty pot, spływając z 
czoła, żłobił głębokie ścieżki wśród warstwy
okrywającego twarz pudru. Wyglądało to dość groteskowo, nic więc dziwnego, że damy z trudnością tłumiły 
śmiech, kryjąc twarze za koronkowymi chusteczkami.
Król popatrzył na dygoczącego pioniera przestworzy z wyraźną dezaprobatą:
- Cóż to, markizie? Źle się czujesz? - zapytał, nie tając niesmaku.
- W samej rzeczy, Wasza Miłość, w samej rzeczy - wymamrotał d'Arlandes. - Niestrawność, przeklęta 
niestrawność. Cierpię na to od wczoraj i obawiam się,
że nie jestem dziś zdolny do bohaterskich wyczynów. Może znajdzie się ktoś godniejszy ode mnie do wykonania 
tak zaszczytnej misji.
- Nie przesadzaj, mój drogi. Kiedy zgłosiłeś się, zapewniałeś, że nic cię nie powstrzyma, by uczynić nazwisko 
twego rodu sławnym. Myślę, że ty jesteś
najgodniejszy, n'est-ce pas? - król zwrócił się do otaczających do dworaków. Ci potaknęli ochoczo.
- Ale biegunka, Wasza Królewska Mość, biegunka - gorączkowo mówił markiz. - Proszę pomyśleć, czym grozi 
biegunka tam, na wysokości. Mam wzgląd na Waszą
Wysokość i cały dwór. A wymioty? O, proszę, już mi niedobrze - i na dowód przycisnął do ust chusteczkę i 
chrząkał przez nią niewyraźnie, imitując napad
mdłości. Król roześmiał się szczerze.
- Myślę, że nie będzie tak źle i zdołasz się jakoś powstrzymać. Nie mam serca pozbawiać cię tego, jak sam 
wspomniałeś, zaszczytu. A ty, kawalerze, polecisz?
- spytał stojącego obok de Roziera.
- Jeżeli on poleci, to i ja - zabrzmiała dumna odpowiedź i kawaler de Rozier wyzywająco rozejrzał się dookoła.
- No to wszystko w porządku. Tubę macie? - Mamy.
- A tę składaną tyczkę?
- Jest w gondoli. Etienne przygotowal - odparł de Rozier. D'Arlandes nic nie mówił, tylko ocierał pot z czoła, 
jeszcze bardziej rozmazując puder.
- A więc idźcie, bo Montgolfierowie już dają jakieś znaki zakończył posłuchanie król. D'Arlandes posłał 
Ludwikowi jeszcze jedno błagalne spojrzenie,
ale widząc, że nic nie wskóra, odwrócił się i powlókł za de Rozierem. Uwaga zgromadzonych skupiła się teraz 
na balonie, który całkowicie napełniony szarpał
się na uwięzi w słabych podmuchach wiatru. Do jego szczytu umocowana była sznurowa drabinka z 
drewnianymi szczeblami. Dolny jej koniec przytwierdzony był
do brzegu gondoli. Na razie nie wiadomo było, czy się do czegoś przyda. Wszyscy mieli nadzieję, że jednak nie. 
Joseph Montgolfier poganiał niecierpliwymi
gestami ręki obu śmiałków, którzy niemrawo gramolili się na rusztowanie. Z zapartym tchem śledzono ich 
poczynania. Nieostrożny krok mógł się skończyć wpadnięciem
do ciągle płonącego ognia. Słychać było słabe okrzyki markiza, skarżącego się płaczliwie na gorąco. Wreszcie 
szczęśliwie znaleźli się w gondoli. Etienne
nie czekając dłużej machnął ręką i liny zostały zwolnione. Balon zachybotał się lekko i powoli zaczął się 
wznosić w powietrze. Z piersi obserwatorów wydarło
się westchnienie zachwytu. Olbrzymia kula, mieniąc się bielą w promieniach słońca, bezszelestnie pokonywała 
kolejne metry wysokości. Wznosiła się coraz
to wyżej i wyżej, aż... stanęła. Mniej więcej na wysokości dwustu metrów.
- Sacrebleu - zaklął król i wyrwał z rąk stojącego obok marszałka dworu blaszaną tubę, jakiej się używa na 
statkach dla wzmocnienia donośności głosu.
Skierował ją w kierunku zawisłego w bezruchu balonu i krzyknął:
- No i co?
Zza krawędzi wiklinowego kosza wychyliła się blada twarz kawalera de Rozier. Też przytknął do ust tubę i 
odwrzasnął.
- Nic, stoi!!!
- To ja widzę! - zirytował się król. - Pytam, czy nie da rady wyżej?!!
- Nie bardzo!!! Ani drgnie!!!
Wśród zebranych na dole ludzi dały się słyszeć jęki zawodu, a markiz de Bellaux zaczął głośno dowodzić:
- Wiedziałem, mówiłem, a wy, niepoprawni optymiści, nie chcieliście mi wierzyć, że nic z tego nie będzie. 
Musimy się pogodzić z naszą sytuacją, nic nam
innego nie pozostaje.
- Cisza!!! - ryknął król. Markiz de Bellaux przerwał w pół słowa i udając urażonego zaczął poprawiać coś przy 
żabocie. Pozostali też umilkli i patrzyli,
jak do obojga królestwa podbiega Joseph Montgolfier i zdyszanym szeptem klaruje coś do ucha Ludwika. 
Władca skinął potakująco i krzyknął przez tubę w stronę
balonu.
- Nie ma rady, któryś z was musi wleźć na drabinkę i sprawdzić, co się dzieje u samej góry!!!
- Który?!!
Król nie zastanawiał się długo.
- Markiz d'Arlandes!!!
- Dlaczego ja?! - jak diabeł z pudełka wyskoczyła na brzeg gondoli głowa markiza. - Mam lęk wysokości! 
Nawet konno nie jeżdżę!!!
- Bo ciebie mniej szkoda, durniu - mruknął król do marszałka dworu. Ten zachichotał kurtuazyjnie.
- Bo taka jest moja wola!!!
- Nie wyjdę, choćbyście mnie pokroili na kawałki!!! - głowa markiza znikła.
- Świat na ciebie patrzy!!! - krzyczał król, porządnie już zdenerwowani.
- Niech patrzy! I tak nie wyjdę! Niech idzie de Rozier!
- Wyjdziesz i to już! Gardło mnie boli od krzyku! Ostrzegam cię!
- Bardzo przepraszam Waszą Królewską Mość, ale znowu mam mdłości!
- Odbiorę ci dzierżawę królewską!
Zapadła chwilowa, pełna napięcia cisza. Argument był poważny. Dzierżawa królewska, po przepuszczeniu przez 
d'Arlandesa całego majątku, była jego jedynym
źródłem utrzymania. Po kilku sekundach usłyszano odpowiedź, wypowiedzianą drżącym, pełnym tragizmu 
głosem.
- Dobrze, pójdę. Moja śmierć zaciąży na waszym sumieniu i markiz począł wygrzebywać się z gondoli. De 
Rozier podał mu składaną tyczkę. D'Arlandes wetknął
ją za pazuchę i powoli, krok za krokiem, wspinał się po drabince. Publiczność wstrzymała dech. Przytknięto do 
oczu lorgnons i z uwagą obserwowano poczynania
markiza. Gdy pokonał parę pierwszych stopni, coś z gwałtownym świstem przecięło powietrze i upadło u stóp 
Marii Antoniny. Królowa rzuciła się na tronie
i zapiszczała z przestrachu. Otaczające ją damy również podniosły rwetes i przepychając się przez siebie, 
usiłowały się cofnąć jak najdalej. Jedynie stojący
między kobietami hrabia Forche nie stracił przytomności umysłu i nie okazał lęku. Podbiegł do tajemniczego 
przedmiotu, podniósł go z ziemi, obejrzał, wybuchnął
krótkim śmiechem i podał królowi. Był to czarny, dobrze już podniszczony safianowy trzewik, zaopatrzony w 
imponującą, ozdobną klamrę. Równocześnie z góry
dobiegł rozdzierający serce krzyk.
- Buuuut mi zleciaaaał!!!
- Bałwan! - zgrzytnął zębami król i odkrzyknął przez tubę: - Właź dalej! - I markiz posłuszny rozkazowi, 
powędrował wyżej. Gdy znalazł się w połowie
drogi, balon zaczął tracić stabilność. Gondola podjechała w górę, a d'Arlandes szybko oplótł drabinkę nogami i 
wrzasnął rozpaczliwie:
- Boże, miej mnie w swojej opiece!
De Roziera nie było widać, widocznie kucnął w gondoli i też się modlił o swój los. Markiz darł się dalej:
- Wyżej nie wchodzę, przysięgam na moją matkę.
- Wygląda na to, że rzeczywiście nie da rady - mruknął Ludwik.
- Teraz niech pan zbada tyczką!!! - włączył się Joseph Montgolfier.
D'Arlandes skinął głową, czego z dołu nie było widać, i mozolnie, jedną ręką, zaczął wyciągać spod kamizeli 
tyczkę. Było to kilka zaopatrzonych w mosiężne
skuwki drążków, dających się składać jak bambusowa wędka. Markiz składał ją powoli, pomagając sobie 
zębami. Złożona tyczka osiągnęła długość około trzech
metrów. Złapał ją za jeden koniec, drugi unosząc ku górze. Westchnął z rozczarowaniem, gdy napotkał opór.
- No i co? - doleciało z dołu królewskie pytanie.
- Niestety!!! Sufit!!! - Drapał czubkiem drąga po rozciągającej się nad nim płaszczyźnie. - Farba trochę odłazi, 
ale pomalowany bardzo ładnie! Ciekawe,
jak to jest zrobione, że wieczorem ciemnieje! I skąd gwiazdy?!!
Stojących na ziemi nie interesowały jego dociekliwe wypowiedzi. W zupełności wystarczyła im wiadomość, że 
świat od góry też jest zamknięty. De Bellaux
triumfował: "A nie mówiłem, a nie mówiłem?" - jego tenorek wdzierał się w uszy i drażnił bębenki niczym palec 
chirurga grzebiący w otwartej ranie. Raną
tą była bolesna świadomość uwięzienia w obszernej bądź co bądź, ale jednak klatce. Rozchodzili się, nie 
odzywając się do siebie ani słowem. Król pozostał
na miejscu. Wsparł czoło na dłoniach i dumał. Ostatnia jego szansa przepadła. Dobra wiadomość z pola pod 
Anonnay mogłaby rozładować niebezpieczne nastroje,
które ostatnio zapanowały w społeczeństwie, i przyhamować toczące się już koła rewolucji. A tu nic.
- Taaak - zamruczał do siebie król i popatrzył na siedzącą sztywno obok Marię Antoninę. - Przyjdzie dać nasze 
monarsze głowy pod gilotynę.
Znów się zamyślił i smętnym okiem patrzył. na łąkę, która stała się cmentarzem wygasłych raz na zawsze 
nadziei. Nad nią, niczym memento, unosiły się
jeszcze radosne słowa markiza de Bellaux. - Prze-po-wia-da-łem!!!

V

O przebiegu eksperymentu w Anonnay dowiedział się wkrótce cały świat. Pocztą pantoflową oczywiście, bo - 
podobnie jak w przypadku Kolumba - oficjalnie
o ścianach i suficie nic się nie mówiło. Fakt jednak pozostawał faktem. Nie zmieniły jego istoty późniejsze 
odkrycia, dokonane również za, pomocą balonów,
mówiące, że sufit zawieszony jest na zmiennych wysokościach. Niekiedy wyżej, czasami niżej. Grunt, że był. Z 
biegiem czasu zrobiło się jeszcze ciaśniej.
Oto bowiem nie dało się odkryć Antarktydy - Bellingshausen wrócił z kwitkiem. Wcześniej jeszcze na próżno 
obijano się o ściany, bezskutecznie poszukując
Australii. Po pierwszych lotach braci Wrightów późniejszych lotów już nie było. Nie można zbudować 
samolotów poruszających się na tak małych wysokościach.
Jedynym zyskiem był łagodniejszy przebieg wojen, chociaż wielcy wodzowie bardzo się smucili brakiem tak 
spektakularnych bombardowań z powietrza. Okazało
się też, że i z górami jest nie wszystko w porządku. Alpiniści mogli wspinać się tylko do pewnego punktu. Na 
trudnej do przewidzenia wysokości stoki gór
przecinał nagle sufit i strudzonym wspinaczom pozostawało tylko podziwianie wymalowanego na nim 
wierzchołka. Jak żywy - mówili potem i ogarnięci frustracją
pili na umór w górskich schroniskach.
Zagadki mnożyły się jak karaluchy w nie sprzątanej rzeźni. Skąd słońce, skąd świeże powietrze, dlaczego 
gwiazdy i chmury przesuwają się po sklepieniu
niebieskim (wszystkich przytłaczała trafność tego określenia - sklepienie!)? Struktura ścian opierała się 
wszelkim, coraz to nowocześniejszym technikom
badawczym. Ścian nie udało się nadgryźć. Niekiedy tylko w bardziej zniszczonych miejscach można było 
zeskrobać odrobinę farby. Była kwaso- i zasadoodporna
i nie dawała się rozłożyć na czynniki pierwsze. A cóż dopiero mówić o ćwieku, jakiego zabił uczonym 
zwyczajny atom?
Powinien dać się rozbić - a nie chciał! Fizyka jądrowa legła w gruzach, a z Einsteinem nikt nie miał ochoty 
gadać. Sytuacja stała się rozpaczliwa. Wrzód
wzbierał i wzbierał przez wieki, aż w końcu musiał pęknąć.
I pękł.

VI

Cóż to była za akcja!
Od czasu, gdy zdecydowano się zedrzeć zasłonę milczenia okrywającą największą tajemnic świata, ludzie 
poczuli się zjednoczeni. Zespoliło ich wspólne
dążenie do rozwikłania zagadki. Po telewizyjnym wystąpieniu sekretarza generalnego ONZ, który jako pierwszy 
ogłosił wszem i wobec, że świat nie jest taki,
jaki być powinien, wszczęto gorączkowe działania mające na celu wyjaśnienie przyczyn obecności ścian i sufitu. 
Wszelkie inne problemy ludzkiej społeczności
zostały zepchnięte na dalszy plan. Ponieważ jednak wszystkie naukowe metody zawiodły, zdecydowano się na 
inne podejście. Absolutnie nienaukowe.
Ściany niewątpliwie były tworem sztucznym. Ktoś je musiał zbudować. Kto i po co - nie wiadomo. Należało 
owej tajemniczej istocie zadać pytanie: co to
wszystko znaczy? Ba, ale w jaki sposób? Nadawanie tego pytania na wszystkich długościach fal radiowych nie 
przyniosło żadnego rezultatu. Te przeklęte mury
ekranowały, czy co? A może ten "ktoś" po prostu nie słuchał radia? Pozostawało wyjście ostateczne, choć 
śmieszne. Zadać pytanie ustnie, i to możliwie jak
najgłośniej. Zmobilizowano całe rzesze rozmaitych dźwiękowców i specjalistów od nagłośnienia, akustyków, 
elektroników i elektryków. Na placach miast setki
ekip ustawiały rzędy głośników, megafonów, kolumn o monstrualnych rozmiarach i niewyobrażalnej mocy. 
Przygotowania trwały w sumie pół roku.
Wyznaczono termin: 2 kwietnia 1994. Ustalono, że oprócz przekazania pytania przez aparaturę nagłaśniającą 
krzyczeć będą wszyscy, na wypadek, gdyby to
całe techniczne oprzyrządowanie okazało się niewystarczające. Musiało być maksymalnie głośno, była to 
bowiem ostatnia szansa uzyskania odpowiedzi na dręczącą
ludzkość zagadkę. Pozostawała kwestia wyboru języka, w jakim miało zostać zadane pytanie. Dyskusja na 
forum ONZ była burzliwa. Wydawało się, że o ten kamień
niezgody rozbije się całe porozumienie. Kraje śródziemnomorskie optowały za łaciną, z kolei Chińczycy mieli 
przytłaczającą przewagę liczebną i upierali
się przy chińskim, Afryka zaś proponowała suahili, co nie było pozbawione słuszności z powodu olśniewającej 
wprost łatwości wysławiania się w tym języku.
Ze względów prestiżowych nie chciała ustąpić Wielka Brytania, jako że angielski był językiem 
najpopularniejszym w sferach urzędowych i handlowych. W grę
wchodziła również Francja francuskim tradycyjnie posługiwali się dyplomaci. Pozostało losowanie. Fortuna 
okazała się być figlarna i szczęście uśmiechnęło
się do języka jenisej-ostiackiego. Chińczycy byli usatysfakcjonowani, należał on bowiem do grupy narzeczy 
chińsko-tybetańskich. Reszta świata nie ukrywała
niezadowolenia. Sarkaniom i utyskiwaniom nie było końca. Kto to zrozumie, nikt tego nie wymówi, trzeba by 
chyba pójść do logopedy - takie komentarze powtarzały
się w prasie niemal codziennie. Trudno jednak dyskutować z losem. Wszystkie środki masowego przekazu 
rozprowadziły po świecie treść pytania zapisaną w
formie fonetycznej. Od przedszkolaków do starców wszyscy uczyli się prawidłowej wymowy krótkiego zdania 
w egzotycznym języku. Brzmiało ono po prostu: Co
to wszystko ma znaczyć?: Uznano, że będzie to najodpowiedniejsza forma wyrażania dezaprobaty wobec 
absurdalnej struktury świata.
2 kwietnia 1994 roku w południe czasu środkowoeuropejskiego cała ludność wyległa na ulice i zebrała się w 
centralnych punktach swoich miejscowości, na
placach, placykach, rynkach i skrzyżowaniach głównych arterii, wszędzie tam, gdzie była ustawiona aparatura 
nagłaśniająca i mikrofony. Wystawiono też monitory
transmitujące obraz, z centrum dowodzenia, czyli auli siedziby ONZ. Zgromadzili się tam delegaci wszystkich 
państw z sekretarzem ONZ i nuncjuszem na czele.

VII

Zbliżała się godzina dwunasta. Sekretarz generalny ONZ, Karl Jensen, zbliżył się do mikrofonu. Na 
otaczających go kamerach telewizyjnych zapaliły się
czerwone lampki. Chrząknął dyskretnie i powiedział:
- Przypominam jeszcze raz. Na moje "trzy, cztery" wszyscy krzyczymy: "Co to wszystko ma znaczyć?" równo w 
takt metronomu, którego tykanie już słyszycie
- stuknął palcem w staroświecki przyrząd stojący przed nim na blacie mównicy. - Czy macie koreczki? 
Równocześnie z początkiem krzyku włóżcie je do uszu.
Od dłuższego czasu zniknęła z handlu wata. Wykorzystano ją bowiem do produkcji koreczków, które miały 
uchronić ludzi przed niechybnym ogłuchnięciem.
Nikt nie wiedział i nie potrafił przewidzieć, jakie natężenie osiągnie hałas wywołany totalnym wrzaskiem.
Kurt Jensen ze skupieniem obserwował sekundnik zegara wiszącego nad jego głową. Czas wlókł się 
nieubłaganie...
Aż wreszcie!
- Trzy, cztery!!!
- CO TO WSZYSTKO MA ZNACZY!!!!!!! - wyrecytował chórem cały gatunek Homo sapiens. Rozpętała się 
apokalipsa. Niczym od ryku trąb jerychońskich waliły
się domy, pękały mury, drżał grunt pod stopami. Szczęściem trwało to tylko chwilę. Po wyjęciu zatyczek z uszu 
zapanowała martwa cisza. Wszyscy zamarli
i w milczeniu oczekiwali odpowiedzi. Mijały sekundy i kiedy wydawało się już, że cały wysiłek poszedł na 
marne, niespodziewanie rozbrzmiał GŁOS. Był donośny
i przejmujący do głębi. Przenikał ciała i chwytał za serce. Gromem przetoczywszy się w powietrzu zniknął 
gdzieś w dali, by powrócić pojedynczym echem.
Wrażenie było ogromne. Nuncjusz papieski z krzykiem: "Pan przemówił" rzucił się na podłogę i legł na niej 
krzyżem. Inni stali w bezruchu i obawiali się
drgnąć, porażeni mocą GŁOSU. Wymówił on jedno jedyne słowo i zadziwiające było, że nikt tego nie 
zrozumiał. Albo prawie nikt. Pierwszy w auli ONZ oprzytomniał
poseł angielski.
- Rady boskie! Co on powiedział?! - zaskrzeczał ochryple. Zaschło mu w gardle i z trudem wydobył z siebie te 
słowa.
- Przecież to jasne - z przekąsem stwierdził sekretarz. Odpowiedział po jenisej-ostiacku! Tłumacz, gdzie jest 
tłumacz? Wśród dyplomatów wszczął się ruch
i po krótkiej szamotaninie wypchnięto naprzód małego zasuszonego Chińczyka w szarej bluzie. Ten pokłonił się 
nisko i po wyprostowaniu wymamrotał coś bezdźwięcznie.
- Do mikrofonu! Cały świat musi usłyszeć! - padły zniecierpliwione okrzyki.
Chińczyk podszedł do mikrofonu, jeszcze raz się ukłonił i wyszeptał nieśmiało niezgrabną angielszczyzną:
- On powiedział: "Przepraszam" - znowu ukłon. Konsternacja była ogólna, lecz po chwili utonęła w powszechnej 
wrzawie. Kto przeprasza, za co, co należy
przez to rozumieć, trzeba zapytać jeszcze raz!!! - krzyczano w siedzibie ONZ, krzyczano na placach i placykach, 
rynkach i wszędzie tam, gdzie skupiono
się, by zadać historyczne pytanie. Jensen na próżno usiłował stłumić ten nagły rozgardiasz. Sytuację wykorzystał 
nuncjusz papieski. Zerwał się gwałtownie
z podłogi, podbiegł do mównicy i uchwyciwszy się oburącz mikrofonu począł krzyczeć nienaturalnie wysokim, 
rozpalonym z emocji głosem. Po angielsku. Jego
słowa popłynęły w świat za pośrednictwem sieci telewizyjnej i radiowej, rozbrzmiały w milionach głośników i 
kolumn, dokonując tego, czego nie zdołał uczynić
Jensen. Ludzie uspokoili się, ucichli i z natężeniem słuchali wypowiedzi duchownego.
- Panie nasz, Boże w trójcy jedyny, racz nam wybaczyć w łaskawości Twojej, że ośmieliliśmy się zakłócić Twój 
spokój naszymi niegodnymi, ziemskimi sprawami.
Przebacz nam grzeszny zamiar wyjaśniania wyroków boskich, bośmy ślepi, daruj nam naszą pychę.
- Przepraszam! - ozwał się znowu z góry nieziemski glos; tym razem łagodny i delikatny, a jednak słyszalny 
przez wszystkich. - Czy nie mógłbym porozmawiać
z kimś mniej egzaltowanym? Jego słowa są trochę niejasne...
Nuncjusz zdumiał się, ręce opadły mu bezwładnie wzdłuż ciała. Bezwolnie dał się odprowadzić na bok dwóm 
barczystym porządkowym. Wzrok obecnych w auli
spoczął na sekretarzu generalnym. On miał być tym wybranym, który podejmie dalsze rozmowy. Jensen był 
człowiekiem śmiałym; znanym ze swej bezkompromisowości,
teraz jednak zawahał się. Poczuł na swoich barkach ciężar odpowiedzialności za dalsze losy świata. Niemal 
namacalnie przykuwało go do ziemi spojrzenie
spoczywających na nim oczu. Przemógł się w końcu i zbliżył do mikrofonu. Parę razy otworzył usta, nie 
wiedząc co powiedzieć. Przynaglany błagalnym wzrokiem
obecnych na sali i miliardów wpatrujących się w monitory, wykrztusił z siebie pierwsze słowa. Kubek w kubek 
podobne do słów jego poprzednika: - Panie nasz,
Boże...
- Wolałbym, żebyście mnie tak nie nazywali. Słowo "Bóg" ma dla was zbyt duży ładunek emocjonalny i jest 
całkowicie nietrafne. To prawda, że was stworzyłem,
jednak przypisywanie mi atrybutów boskości jest błędem. Nazywajcie mnie po prostu "Stwórcą". Nie, też źle. 
Najlepiej mów do mnie "Twórco" - przerwano sekretarzowi
z góry.
Jensen głośno przełknął ślinę i odezwał się znowu.
- Za co nas przepraszasz, Twórco?
- Za to całe zamieszanie, którego jestem przyczyną. Za wasze niezadowolenie z istniejącego porządku i 
zdziwienie na widok odkrytych anomalii - wyjaśnił
głos tonem tak łagodnym, jakby się zwracał do dziecka. Mówił po angielsku. Dla wszystkich stało się jasne, że 
odpowiada w języku, w jakim zadano pytanie.
Tłumacze we wszystkich krajach gorączkowo przekładali tekst wypowiedzi na swoje języki i na bieżąco 
przekazywali w eter. Cała ludzka społeczność słuchała
w skupieniu, starając się nie uronić żadnego wyrazu.
- Czy mógłbyś nam wytłumaczyć naszą nieprawdopodobną sytuację i wyjaśnić powód istnienia ścian? - 
kontynuował Jensen. Zdołał się opanować i był już całkowicie
spokojny.
- Oczywiście. Jestem wam to winien. Wasz świat i wy sami jesteście po prostu prototypem.
- Czym? - sekretarz nie zdołał ukryć zdziwienia. Sala zaszemrała.
- Prototypem. Zamierzałem zbudować świat. Wymyśliłem jego strukturę, wygląd, zaprojektowałem historię i 
kosmogonię, zaprogramowałem języki, jakimi mają
się porozumiewać jego mieszkańcy. Musiałem jednak dokonać próby. Dlatego stworzyłem was i otoczenie, w 
którym żyjecie. Ponieważ miała być to tylko próba,
wykonałem ją w mniejszej skali. Przepraszam, źle się wyraziłem. Skala jest ta sama. Zmniejszyłem tylko zakres 
waszego świata i stąd te ściany. I sufit.
Obserwowałem was jakiś czas i kiedy przekonałem się, że to, co zamierzyłem, będzie działać, zbudowałem 
świat właściwy. Już funkcjonuje. I wy, i oni jesteście
zaprogramowani w podobny sposób, istnieje jednak pewien margines swobody. Dlatego wasza i ich historia 
różnią się minimalnie.
- Mój Boże! - wyrwało się Jensenowi. - Jak tak można? To niedopuszczalne i nieludzkie!
- A skąd to oburzenie! - Twórca był lekko urażony. - Czego ode mnie chcesz? Nie zapominaj, że gdyby nie ja, to 
w ogóle byście nie istnieli! Ja tylko
rozstrzygnąłem za was dręczący ludzi problem "być albo nie być". Uznałem, że lepiej być!
- I żyć jak zwierzęta w klatce!!! - podniósł głos sekretarz. Gdzie Ameryka i Antarktyda? Gdzie inne lądy? Nie 
możemy się stąd nigdzie ruszyć!
- Albo to wam źle bez Ameryki? Po co wam Antarktyda? Tam zimno!
- Mogłeś świat uczynić lepszym, a nas szczęśliwszymi!! ! Jensen już krzyczał. - Jesteś przecież wszechmocny!!!
- Błąd w rozumowaniu. Myślisz jak stół o stolarzu. "Skora mnie stworzył, to jest wszechnocny". Stolarz nie jest 
wszechmocny, on tylko zbudował stół.
Ja tylko zbudowałem was.
- To nie jest świat, tylko półświatek!
- Pomijając pejoratywne znaczenie tego słowa, jest w tym sformułowaniu pewna doza słuszności, ale nie ma się 
o co obrażać. - Nie wykręcaj się!!! - Jensen
machał rękami i widać było, jak się poci. - Mogłeś stworzyć nas szczęśliwymi, a nie uczyniłeś tego!!!
- A czyn jest szczęście? Podobnie jak nie ma plusa bez minusa, tak nie ma radości bez troski. Skąd mógłbyś 
wiedzieć, że jesteś szczęśliwy, Wprzódy nie
zaznawszy nieszczęścia? Konieczny jest punkt odniesienia.
- To sofistyka!!! - Jensen aż poczerwieniał. - Demagogia do potęgi. Zamknąłeś nas w klatce! Te ściany w 
obłoki! Jarmarczna iluzja!!!
- Wolałbyś, żeby były pomalowane na czarno? Z pewnością nie. Muszę cię też pocieszyć, że w tamtym, 
obszerniejszym świecie, również nie wszystko jest
rzeczywiste. Tamci ludzie nawet się nie spodziewają, jak duża część z tego, co ich otacza, jest iluzją. I nigdy się 
tego nie dowiedzą - głos Twórcy wprost
emanował cierpliwością i spokojem.
- I co teraz? Jak mamy dalej żyć ze świadomością uwięzienia? - Tak jak poprzednio. Macie tu jak u Pana Boga 
za piecem, co jest w dużym stopniu prawdą.
W moim laboratorium stoicie na półce obok grzejnika. Proponuję wam trzy razy S. Samorządność, 
samofinansowanie i tak dalej. Nie będę się wtrącał w wasze
sprawy.
- Zaraz, zaraz - krzyczał Jensen. - A co mają zrobić wszyscy wierzący, kiedy nagle znika Bóg? Do kogo się mają 
teraz zwracać, do kogo modlić? Zabierasz
im wiarę!
- Och, kogoś tam sobie znajdziecie. W tych sprawach macie niebywałą inwencję. A teraz, przepraszam, wzywają 
mnie już moje sprawy. Buduję nowe światy
i mam moc roboty.
- Chwileczkę! - sekretarz chwycił mikrofon i przysunął go do ust. - A kim ty właściwie jesteś?
- Twórcą... tylko twórcą... - głos cichł i zanikał, by umilknąć zupełnie. Próby ponownego wywołania go spaliły 
na panewce. Nie odezwał się już nigdy
więcej.

VIII

Taaak... Przyszło nam się pogodzić z faktami. Żyjemy jak poprzednio, pracujemy, płodzimy dzieci. O ścianach 
już się nie mówi. Po co rozdrapywać rany,
kiedy zaradzić na nie nie można. Czasem tylko nawiedza nas natrętna myśl. Tamtym, na owym drugim świecie, 
to dopiero musi być dobrze. Jacy oni muszą być
szczęśliwi, jacy szczęśliwi!

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Wojna panie

Oj, będzie już z piętnaście roków, a może i dłużej. Ciągnie się i ciągnie, końca nie widać. Powiadają, że nigdy 
się nie skończy, chyba że grom spali
książęcy dwór. Ale skąd ci u nas grom. Pogoda łagodna, wiatry łaskawe, deszczyk rosi tyle, ile komu potrzeba. 
Sto roków mija, jak mój dziaduś ostatni raz
pioruna widział. A to też nie u nas, jeno za Biesowymi Wzgórzami. Nie ma co, trzeba nam wojować dalej i na 
cud czekać. Bo to, wiecie, wszystkim nam już
ta wojna bokiem wyłazi. Porządek niby jest taki: od świtania do południa wojna, potem ze dwie godziny 
zbierania zabitych i jeszcze trochę rychtunku na
jutro. Tak że do chałup wracamy ze zmierzchaniem. A kto pole zaorze, obsieje? Kto inwentarz oporządzi? Baby 
same nie dają rady. Po nocach robimy, po wieczorach.
Człowiek taki zmordowany, że ledwo głowę do posłania przyłoży - już śpi. A ile tego snu! Ze cztery ino 
godziny, bo rano żonka za ramię targa: "Wstawaj
na wojnę, wstawaj, ino flinty nie zapomnij, bo cię znowu sierżant złaje". I tak, panie, cięgiem, świątek czy 
piątek, zawsze mus na to wojowanie iść. A
tu pola jałowieją, nawozić przecie nie ma komu, sady dziczeją, we zbożu kąkola więcej znajdziesz niż zdrowego 
ziarna lebiodę przyjdzie chyba jeść, jak
się losy nie odmienią. Chałupy wszystkim próchnieją - nie naprawiane, dzieciska jak mogą zatykają szpary 
mchem. Niebawem to i tych dziecisków zabraknie,
bo chłopy ledwo wejdą do chałupy, to śpią. Sił im nie starcza na tę małżeńską robotę, chocia baby przytulają się 
pod pierzyną, gorącym oddechem szyję parzą,
udami trą. Gdzie gospodarzom do tego, po całym dniu umordowania. Lepiej nie wspominać, jakimi słowami nas 
żony wyzywają. Wstyd i tyle. A przecież to nie
nasza wina, wszystko przez te książęce fanaberyje.
O co pytacie, panie? Ilu w naszej wsi trupem padło? Czyście, panie, rozum stracili? Żebyście tego w złą godzinę 
nie powiedzieli! Tego by jeszcze brakowało!
Ani jednego!!! To co, że mówiłem o zabitych - oni się tylko tak nazywają. My się przecie od początku wojny 
umówili z tamtymi z drugiej strony granicy,
co i jak. Tamten książę chciał wojny, nasz chciał wojny, to trudno. Oni są od rządzenia, to słuchać trzeba, 
choćby nawet nie po myśli szło. Zebralimy się
wszyscy do kupy, oni północni, my południowi, i spólnie uradzilim, jak tu książąt oszukać. Znacie panie takie 
roślinki, co się wydmuchy nazywajom? Rośnie
toto nad jeziorami, niebieskie kwiatki ma, a nasionka to takie szare banieczki, puste w środku i tak lekuchne, że 
je woda unosi. Owoż te nasionka, wypisz,
wymaluj, tak wyglądają jak kule do flint. Tkamy tedy te wydmuchy do huf, proch przedtem podsypawszy, i 
strzelać można. Krzywdy nikomu nie zrobi, najwyżej
gębę osmali. Strachu nie ma, chocia huku dużo. A że książęta ze wzórz na potyczkę patrzą, to walą się ludziska 
na ziemię i umarłych udają. Bo jakże to,
bitwa bez trupów? Tak tedy książę swoje zadowolenie ma. Z początka tośmy się źle umówili. Bo to, panie, 
przyjemna rzecz być trupem. Inni ganiają z karabinami
po wertepach, jaże pot z nich ciurem ciecze, a ty leżysz se na trawce, kwiatki wąchasz, a jak uszy szmatką 
zatkasz, to i sen miły przjdzie. I się z tego,
panie, ambaras zrobił. Bitwa się zaczęła, pierwsze strzały kukły, a tu jak ludziska nie gruchną na ziem! Wszyscy, 
i my, i oni. Kurz się taki podniósł,
jaże przez dwa pacierze niczegój widać nie było. Na koniec pylisko opadło i pokazało się, że ino dwóch ra 
nogach stoi. Kowal z naszej wsi i piwowar Jano
ad nich. Mrugli na się, nasz kowal wystrzelił i Jano takżesamo łomotnął na trawę jako i reszta. Jeszcze ręce jak 
strach na wróble rozłożył, toby fantazji
zadać, Książę Pan patrzył na to okiem ponuryrn, zaburczał pod nosem: "Pyrrusowe zwycięstwo", obrócił się na 
pięcie i poszedł zły do dworu. Przez cztery
dni się potem do nikogo nie odzywał, nie jadł nic, ino leżał na łożu i w powałę wzrok wbijał. Żal było patrzeć, 
tak wychudł. Powiadają, że ichni książę
z wielgiej żałości jaże się popłakał i kopę talerzy wytłukł. Pomyślcie, panie - kopa talerzy! Jakie to straty bez te 
wojnę wynikają!
Od tamtej pory zabitych sołtys wyznacza. Każden jeden raz w tygodniu za nieboszczyka robi. Sprawiedliwie, 
według listy. I tak nam się gracko wszystko
do tej pory udaje, że się nasi wodze nie połapali.
O co pytacie, panie? Kto zwycięża? A nikto, ani my, ani ani. Komu by się chciało zwyciężać. Trzeba by iść do 
przodu, w obce ziemie, chałupy rodzinne
opuszczać, kobiety same zostawić. Same kłopoty. Linija frontu - tak to książę nazywają - jest na zawsze 
ustalona. Wedle brzózki, przy polu starego Wirta,
równiutko ku zachadowi. Akuratnie tak, jako granica zawdy biegła. A okopy mamy parobiane we starych 
rowach, cośmy łąki mejlorowali. Gotowe były, to po
co nowe kopać. Jeden frasunek, że woda po łydach ciecze i zawżdy onucki przemoczy. Nasz gorzelnik ma z tego 
dobry interes, bo często-gęsto lekarstwo na
przeziębienie łykamy, a tylko on jeden w naszej wsi gorzałę pędzi. Baby jazgoczą o tę wódkę, ale im się 
przetłumaczy, że to przeciw dreszczom i spokój,
Jeden zysk z tej wojny, że popić można bez krępacji.
Ale, ale, panie! Wy przecie nie wicie, od czego się to wszystko zaczęło. To ci dopiro była historyja! Żebym nie 
widzioł, tobym nie uwierzył. Po prawdzie
są dwie przyczyny, tedy zacznę od tej pierwszej, główniejszej. Było to, jako rzekłem, jakie piętnaście roków 
temu.
Świtkiem, rankiem, kiedy rosa na łąkach podsychać zaczęła, huczeć poczęło cosik nade wsią. Ludziska z chałup 
wybiegli z pościeli prosto, baby w koszulach
ino, rozchełstane, byłoby na co popatrzeć, aleśmy wszyscy oczy w niebo wlepili, kiejby gapy. A tam dudni, a 
chrobocze, a harmidruje jakoby tysiąc młynów
społem ziarno mieliło. Na koniec jak ci nie błysło cosik migotem srebrzystym, jaże cała wieś powieki zawarła. 
Trzasnęło coś ziemią i z nagła huk ustał.
Odmykamy my oczy z ostrożna, coby ich światłem raptownym nie porazić, ale tego cudackiego światła już nie 
ma, ino stoi cóś wielgiego podle obory Kulawego
Torga. A siadło toto rychtyk na nowiuśki wychodek, co go Torg wiosną wystroił. Stary mu się całkiem rozleciał, 
kiedy Torg, zacierek się nad miarę obżarłszy,
folgować tam sobie poszedł! A tu masz, z drugiego takżesamo drzazgi ino ostały. Dopiroż Torg lamentować 
będzie, jaże wszystkim uszy popuchną - myślim sobie
i patrzym, co dalej będzie. Póki co, nic się nie dzieje. Stoi toto cichuśko, rostem dzwonnicy równe, gładkie boki 
lustrem błyszczą, widno z żelaza całe,
czub ostry w niebo celuje. Stoim my tak, stoim, stary Torg już pojękiwać zaczął: "O matko moja, kto to będzie 
naprawiał, tyla roboty na zmarnowanie, gwoździów
tuzin diabli wzieni", ale gemba mu się zamkła, bo w tej cudackiej dzwonnicy zgrzytło coś głucho i dźwi okrągłe 
otworzyły się. We środku ruch jakowyś widać,
tośmy cofać się poczeli, toby jakiego uszczerbunku nie doznać. Patrzym, a tu schodeczki fikuśne wysuwajom się 
i, panie, człowiek wyłazi. Takuteńki jako
i my, ino mniejszy o dwie głowy.
Co tam wam będę, panie, długo gadał - z innej planety przylecieli. I oczu nie wytrzeszczajcie, bo nie ma na co. 
Czystą prawdę powiadam. Takie ony są
mądre tamte ludzie, że statki fruwające budują i po niebie latając, gwiazdy rozmaite odwiedzają. Tak i do nas 
trafili. Książę Pan dowiedziawszy się, zaraz
furką przyjechał, gościom się pokłonił i do dworu na poczęstunek i rozmowy zaprosił. Imaginujcie sobie, panie, 
że te miglance zrazu mowę naszą rozumieć
zaczęli, ino maszynkami jakimiś sobie pomagali. Książę słowo do maszynki, ona do gości, goście cosik do 
maszynki, ona do księcia. Tak sobie pono gadali
we dworze, bo nam stajenny wszystko dokumentnie opowiedział. Drugi książę też zaraz przyleciał, coby tych 
cudaków obeźrzeć. Siedzieli tam we dworze chyba
ze dwie niedziele i cięgiem rozprawiali. Bywało też, przyjdom do rakiety, bo ten latający cygar tak się nazywał, 
wytaszczam jakiesi machiny i książętom
pokazują. Cuda-niewida, panie, sztuczki takie chytreńkie, że się we łbie mąci. Ale ważniejsze były te rozmowy. 
To ich najbardziej zadziwiło, że u nas nigdy
żadnej wojny nie było. Przecie my nawet nie widzieli, co to takiego. Wy, panie, też przed chwilom nie 
wiedzieliście, a z dalekich stron przybywacie. Któż
by u nas kiedy pomyślał, że człek człeka zabijać może. Ciary po grzbiecie chodzą, taka zgroza!
Jak zaceni oni księciom opowiadać, ile to wojen u nich było, jedna większa od drugiej, że bez te wojny oni w 
takom potęgę wyrośli; księgi wyciągali,
obrazki pokazowali, karabiny na papiórkach rysowali. No i zgłupieli nasi Władce od tych bajań. Tamci jeszcze 
insze księgi i obrazki pokazowali, bardziej
nauczne, ale najwięcy, to było gadania o wojowaniu, bo się im we głowach nie mieściło, co u nas spokojność 
taka. Przyszła im wreszcie pora do dom wracać.
Wszystkie księgi, co u się mieli, na naszą mowę przetłomaczyli, pięknie wydrukowali i zostawili księciam do 
nauki. Pożegnali się grzecznie, rączkami z
onej dzwonnicy-rakiety pomachali i tyla ich było. Gwiznęło, błysnęło i na ziemi ino połamane deski zostali z 
Torgowego przybytku. Torg zaraz rzucił się
z patykiem, za przeproszeniem mości pana, w gównach grzebać i swoich gwoździów szukać. Ale że w gównach 
gmerał, to i gówno znalazł. Labidzić też zaraz
zaczął: "O matko moja", tak że go do tej pory we wsi wołają: "Matka Moja". A tu zaś, panie, księcie zaceni na 
się wilkiem poglądać i powodu do walki szukać.
I znalazł się!
Bo to, wicie, ziemie zawżdy jak wiek wieków były podzielone. Jeden książę rządził północnymi ludami, a drugi 
południowymi. I dobrze było. I tak my wszyscy
żyli jako jedna rodzina - północni i południowi. Księciowie przychodzili do ludzi, we żniwach pomagali, 
bywało, że i po stodołach spali. A jak komu bieda
we ślepia zaźrzała, to i dukatami wspomogli. Na granicy stał ino ten kamienny słupecek, co go, panie, widzicie 
wedle koślawej brzózki. O to się właśnie
rozeszło. Czyj on jest, jednego księcia czy drugiego? Wychodzi na to, że obaj chcą tym słupkiem rządzić. Zaraz 
też oficyjerów mianowali, rysunecki kowalom
rozesłali, jak giwery robić, ale takie najłatwiejsze, co je w kuźni zrobić można i za dwa miesiączki wojna 
rozpoczęła się. I tak do dziś.
Ale to, panie, jesce nie koniec strapieniom. W głowach się księciom popsowało od onych uczonych 
gwiazdowych ksiąg i obaj osobliwych kręćków podostawali.
Naczytali się cudeńków o onych kurduplach z innej planety i teraz jeden kce być odkrywcą, a drugi uczonym. 
Tamten łazi cały dzień po komnatach, w powałę
się wyślepia i gada do się jak pomylony: "Ach, żeby choć z jedną Jamerykę do odkrycia". Wysepkę kazał usypać 
na środku bajorka i popłynął dłubanką, co
by ją odkryć. Ludziska słyszeli, jak wrzescał z łódeczki: "Ziemia na horyzoncie, ziemia!!!", ale się zaraz 
chybotnął, plusnął do wody i byłby pewnikiem
słoneczka już nie oglądał, gdyby go koniuch bosakiem na brzeg nie wyciągnął. A choć mocno był ożłopion, to z 
miejsca krzyk podniósł: "Puszczajcie mnie,
muszę płynąć dalej, sława na mnie czeka!!!"
A nasz książę na ten przykład połowę pokojów we dworze wannami kazał obstawić, we kąpieli się niby 
wyleguje, a tak po prawdzie o co inne mu idzie. Co
i raz bowiem wylata z onych kąpiółek, wodę gęsto rozchlapując, "Eureka!" - krzycy i gołkiem po korytarzach 
biega. Abo łazi zadumany i gada głośno: "Wiem,
że nic nie wiem", jakby my wszystkie o tym od dawna nie wiedzieli. Kiedysi znowóż legł pod jabłonką i 
kuniecnie chciał, co by mu jabłko na głowę spadło.
Czekał, czekał, doczekać się nie mógł, aż wreszcie kucharczyk musiał na drzewo wliźć i konarami trząchać. A 
jak i to nie pomogło, zaczął kucharczyk sam
owoce zrywać i w książęcy czerep celować. Jak wreszcie utrafił, porwał się książę z ziemi i do samego lasa z 
kijem chłopaka gonił.
Wszystkie te fanaberyje można by strzymać, kiejby nie ta wojna. Ostatkiem sił już gonin, głód w komorach się 
czai, a zmiłowania nie widno. Ślag niech
trafi ten diabli pomiot, co tę zarazę przywlókł!
Pytacie, panie, z której to planety oni przyfrunęli? Czekajcie, bom przepomniał. Ziemia chyba, czy jak?

Grzegorz Babula
A To Mistyka
Zawód archanioł

Piątego marca przestały wychodzić gazety.
Straciły rację bytu, bo nie było już o czym pisać. Zapanował całkowity spokój. Znikły wojny i rewolucje, 
zbrojne przewroty stały się wspomnieniem. Wypadki
drogowe, trzęsienia ziemi, spektakularne katastrofy, morderstwa, sensacyjne afery - wszystko to, co tak 
ubarwiało monotonię życia i wywoływało dreszczyk
emocji u pożądających mocniejszych wrażeń szarych obywateli, rozpłynęło się we mgle zapomnienia. Nikt już 
zresztą nie pragnął o tym czytać ani oglądać
tego na ekranach telewizorów. Ludzie się zmienili. Prezydenci, ministrowie, dyplomaci wszelkiej maści 
porzucili swe dotychczasowe zajęcia i zabrali się
do pracy na roli. Polityka... Nikt już nie wiedział, co to właściwie znaczy. Nie można przecież uprawiać polityki, 
gdy zbrakło granic. Równocześnie starte
zostały z umysłów ludzi wszystkie pojęcia wiążące się bezpośrednio z tą domeną człowieczej działalności, tzn., 
"naród", "patriotyzm", "interes państwa"
itd. Gdzieś podziali się złodzieje, mordercy, rzezimieszki, wydrwigrosze, szalbiercy, kanciarze, naciągacze, a 
nawet oszuści matrymonialni. Słuch o nich
zaginął. Taaak... Wszyscy się zmienili. Wszyscy oprócz mnie.
Ja jeden pozostałem inny, kalając jasny obraz świata, niczym ohydny wrzód na czystej twarzyczce niewinnego 
niemowlęcia. Jedna jedyna skaza. A zarazem
i zbawiciel. W przedziwny sposób te dwie cechy połączyły się w mojej osobie. Nie, nie popełniłem żadnego 
przestępstwa, aż tak bardzo się nie wyróżniałem.
Byłem po prostu odmienny. Właściwie nawet nie należałem do tego świata. Za moją to jednak przyczyną 
wyglądał tak, jak wyglądał.
Mówiąc precyzyjnie, owa zmiana, która dokonała się piątego marca, zaszła jedynie z mojego punktu widzenia. 
Tego bowiem dnia udałem się w moją podróż
i tego samego dnia powróciłem, by stwierdzić, że wszystko wygląda inaczej. Opowiem pokrótce, jak do tego 
doszło.
Historia przedziwnej metamorfozy świata ma dwa początki. Jeden, to chwila moich urodzin, drugi zaś miał 
miejsce parę tysięcy lat temu. Z powodów, które
za chwilę staną się jasne, trudno jest mi orzec, który początek byk pierwszy. Wydaje się, że ten sprzed 
kilkudziesięciu wieków. Nieprawda! Najpierw musiałem
urodzić się ja! W dwudziestym wieku. Czuję, że plączę coraz bardziej. Zacznę więc jeszcze raz.
Sedno sprawy tkwi w tym, że jestem po prostu genialny. Nie, nie przechwalam się, stwierdzam fakt. Choć 
początkowo nic na to nie wskazywało. Położna przyjmująca
poród, słysząc mój pierwszy niemrawy pisk, powiedziała:
- Jakiś ty wątlutki, jak szczurek. Nic z tego nie będzie.
Zabodło to moją matkę, ale nie zaprotestowała. Miała przecież oczy. Mój ojciec, gdy mnie zobaczył, zwrócił się 
do niej z pretensją w głosie:
- Nie mogłaś się bardziej postarać, Sara?
- To również i twoja zasługa, Jakubie - jęknęła matka.
- No, nie wiem, nie wiem - kręcił głową ojciec, oglądając moje niebieskie oczy. Sam miał brązowe. Ale 
ponieważ był człowiekiem spokojnym i nie lubiącym
awantur, nie komentował tego faktu dłużej. Wyrzucił tylko natychmiast ze swego sklepu pracującego tam od 
roku sprzedawcę, błękitnookiego blondyna. Niebywale
przystojnego, acz niewysokiego wzrostu.
Dalszy rozwój wypadków zdawał się potwierdzać autorytatywną ocenę położnej. Często chorowałem, kiepsko 
rosłem i uczyłem się marnie. Nauczyciele twierdzili,
że podczas lekcji śpię z otwartymi oczami. Matka załamywała ręce, ojciec chodził zły. Jego zdenerwowanie 
zwiększała moja niechęć do edukacji religijnej.
Nie raz i nie dwa sprał mnie tałesem po łbie, wymyślając od przeklętych gojów. A ja kpiłem sobie z Talmudu i z 
Gemary, przy każdej okazji jadłem niekoszerne
mięso i nie obchodziłem jak należy szabasu. A kiedy w święto Jom Kippur oświadczyłem, że Palestyna należy 
się Palestyńczykom, ojciec wyrzucił mnie z domu.
Nie przejąłem się tym zbytnio i poszedłem do akademika, gdzie przygarnęli mnie koledzy z roku. Studiowałem 
na odczepnego, aby zbyć, żeby tylko rodzice
dali mi spokój. Wybrałem kierunek, który dawał mi najwięcej swobody i nie absorbował zbytnio moich myśli. 
Psychologię. Jest to dział nauki do tego stopnia
niekonkretny, że wszelkie braki w wykształceniu nadrabiałem podczas egzaminów wywodami komponowanymi 
ad hoc, co zwykle zadowalało moich wykładowców. Sam
zajmowałem się czymś innym. Na własny użytek stworzyłem sobie kanon wiedzy, który był mi potrzebny do 
osiągnięcia głównego celu. Postanowiłem mianowicie
zbudować "machinę czasu". Ta idea zaświtała mi jeszcze w dzieciństwie, i od tej pory wszelkie moje poczynania 
podporządkowane były tylko jednemu zadaniu.
Aby mu podołać, potrzebne mi były wiadomości z różnych dziedzin, zarówno z biologii, jak i z elektroniki, a 
także z wielu innych działów nauki. Krążyłem
więc po wszystkich bibliotekach uniwersyteckich, zyskując przydomek omnibusa. Zebrane w mojej głowie 
informacje dla kogoś innego wyglądałyby jak bezsensowny
bric-a-brac, dla mnie jednak stanowiły klarowną całość. Eksperymentów ani doświadczeń nie przeprowadzałem. 
Wystarczał mi mój mózg. Czwartego marca po południu
moja praca teoretyczna została zakończona.
Nadszedł dzień empirii. Jeszcze tego samego popołudnia dokonałem zakupów niezbędnych do sfinalizowania 
mego przedsięwzięcia. Chodziłem od sklepu do sklepu,
kupując elementy radiotechniczne, chemikalia, blachy, minerały, jak również substancje czynne biologicznie, 
gdyż i one były potrzebne. Koledzy z akademika
dostali ode mnie na kino. Gdy zostałem już sam, przystąpiłem do konstruowania "chronochodu". Tak go 
nazwałem. Pracowałem z właściwą sobie błyskotliwością
i polotem, proszę się więc nie dziwić, że skończyłem przed powrotem współlokatorów. Dziwili się temu, co 
zastali, ale wytłumaczyłem im, że jest to rzeźba
na niedawno ogłoszony konkurs plastyki nowoczesnej. Nie obyło się bez komentarzy, lecz ogólnie rzecz biorąc, 
podobała im się. Mówili, że mam szanse na
zajęcie punktowanego miejsca. Połechtało to mają próżność, gdyż rzeczywiście usiłowałem mojej maszynie 
nadać kształty pełne lekkości. Cieszyło mnie, że
mi się to udało. O tym, że zadziała - nie wątpiłem.
Następnego dnia wyczekałem chwili, gdy moi koledzy udadzą się na wykłady. Nie biło mi mocniej serce 
podczas zajmowania miejsca w chronochodzie. Działałem
z zimną krwią, będąc pewien skuteczności przyrządu i mając dokładnie przemyślany plan podróży w czasie. 
Miałem zamiar udać się do kolebki cywilizacji,
w dorzecze Tygrysu i Eufratu. Dwadzieścia tysięcy lat wstecz. Traktowałem to jako rekonesans, chciałem potem 
przejechać się po rozmaitych epokach, wybierając
kluczowe momenty rozwoju ludzkości. Te, które ja uznałem za istotne i przełomowe, nie kierowałem się 
bowiem zdaniem historyków, uważając większość z nich
za głupców. Nie spodziewałem się, że właśnie na taki moment natrafię już za kilka sekund.
Ostatnim, pożegnalnym spojrzeniem obrzuciłem pokój. Nie budził we mnie żadnych sentymentalnych 
wspomnień, tak więc nie ociągając się dłużej, nacisnąłem
starter.
Światło, mrok, mróz, żar, hałas, cisza - wszystko to skondensowane w jedną oszałamiającą całość przetoczyło 
się błyskawicą po moich zmysłach. Trwało
to nieskończenie małą część sekundy, a jednak wywołało u mnie głęboki wstrząs i wyczerpało moje siły. Chyba 
kwadrans leżałem pogrążony w szoku, nim wreszcie
moje omdlałe powieki uniosły się do góry. Zamrugałem gwałtownie, oślepiony jaskrawym światłem. 
Odczekałem chwilę, nim ponownie otworzyłem szeroko oczy.
Potem wziąłem głęboki oddech, zebrałem wszystkie siły i niemrawo wygrzebałem się z pojazdu.
Co tu dużo gadać - było pięknie.
Znajdowałem się w środku lasu, na niewielkiej palance porośniętej niewysoką trawą. Niebo było bezchmurne, o 
intensywnej barwie siarczanu miedzi. Tak
mi się kojarzył ten kolor. Było południe, słońce w zenicie grzało łagodnie i nienatarczywie. Rześkie powietrze 
wypełniło mi płuca, usuwając resztki oszołomienia.
Z niewiadomych i niezrozumiałych powodów ogarnęło mnie poczucie radości życia i ze zdumieniem 
skonstatowałem, że kocham wszystko, co mnie otacza. Niebo,
drzewa, kwiaty i różnobarwne motyle, których roje unosiły się wkoło. Dziwne. Do tej pory obce mi były 
podobne uczucia. Zastanawiałem się, co robić dalej.
Nie mogłem bezmyślnie sterczeć w miejscu, rozkoszując się pięknem przyrody. Nie po to tu przybyłem. 
Powinienem poszukać śladów działalności człowieka.
Po krótkim namyśle zdecydowałem, że oddalę się na odległość najwyżej kilometra. Jeśli nic nie znajdę trudno, 
wrócę z powrotem. Nie mogłem ryzykować. Gdybym
zgubił drogę do chronochodu, musiałbym pozostać tu na zawsze. To mi się nie uśmiechało. Wyłączyłem 
wszelkie urządzenia w moim pojeździe i z niepokojem
popatrzyłem na las. Za ścianą drzew czekało niewiadome. Uwagę moją przyciągnął potężny dąb, wyróżniający 
się wysokością spośród innych drzew. Pomyślałem,
że on będzie moim punktem orientacyjnym i ruszyłem w jego stronę. Po kilkunastu krokach minąłem go i 
pogrążyłem się w gąszczu. Właściwie gąszcz to za dużo
powiedziane. Las nie był bardziej zarośnięty, niż przeciętny europejski bór. Z wolna jednak zacząłem dostrzegać 
zadziwiające różnice. Ta puszcza różniła
się nie tylko ad lasów europejskich, ale także od wszystkich innych. Sprawiało to wrażenie raczej jakiegoś 
olbrzymiego ogrodu botanicznego. Obok dębów
rosły palmy, obok baobabów - sosny. Na dodatek oplecione kwitnącymi orchideami. Potykałem się o ukryte 
wśród gęstych traw ananasy. Spróbowałem - były dojrzałe.
Z zarośli czerwienią błyskały maliny, porzeczki, bieliły się krzewy bawełny. Nie koniec zaskoczeń. Pojawiły się 
zwierzęta. Kiedy niespodziewanie ujrzałem
lwa, dostojnym krokiem przemierzającego puszczę, w pierwszym odruchu chciałem uciec. Ale było już za 
późno. On też mnie zauważył. Zdrętwiałem. Ze zmrożonymi
strachem członkami stałem w miejscu i patrzyłem, jak olbrzymi zwierz zbliża się do mnie, ogląda z uwagą i 
zaczyna machać ogonem. Moje nozdrza połechtał
niezwykły zapach. Lew pachniał fiołkami! Jakiś czas obserwował mnie i z miłością spoglądał mi w oczy,. I choć 
to wydaje się idiotyczne, zanim odszedł -
w dalszym ciągu machając ogonem - uśmiechnął się do mnie. Tak to odebrałem. Niemniej jednak odetchnąłem z 
ulgą, gdy znikł za rozkwitłym krzakiem róży.
Nie wiedziałem, co o tym sądzić. Po namyśle doszedłem do wniosku, że musiałem znaleźć się w centrum 
olbrzymiego ogrodu botaniczno-zoologicznego, w którym
zwierzęta są oswojone. Moją tezę potwierdził widok dorodnego jelenia, który, można by powiedzieć ręka w 
rękę, względnie racica w łapę, przechadzał się
wespół z białym niedźwiedziem. Spotkałem ich w odległości zaledwie paruset metrów od miejsca spotkania lwa. 
Pomyślałem, że słuszne są przypuszczenia wielu
archeologów o wysokim stopniu rozwoju cywilizacji i kultury na tych terenach i w tym okresie. Nie 
spodziewałem się, że jest aż tak wysoki, iż pozwolił
im na zorganizowanie podobnego parku. Sprowadzenie tak różnorodnych okazów fauny i flory wymagało 
przecież przemierzenia niemalże całego świata. Kręcąc
głową nad tą zagadką, szedłem dalej, nie zwracając już uwagi na zwierzęta, raz po raz wychylające się z zarośli.
Drzewa powoli przerzedzały się. Przebłyskujące spomiędzy pni, światło pozwalało przypuszczać, że zbliżałem 
się do jakiejś obszerniejszej polany, względnie
skraju lasu. Przecisnąłem się przez ostatnie kępy jałowców, porastające pobrzeże boru, i raptownie poleciałem w 
dół. Za linią krzaków znajdowała się kilkumetrowa
skarpa o dość ostrym spadku. Sturlałem się po niej, tracąc na moment orientację. Oprzytomniałem na miękkim 
podłożu z traw i mchu. Nie czułem bólu. Nic
mi się nie stało. Uniosłem się najpierw na kolana, potem wstałem i wyprostowałem się na całą wysokość, 
strzepywałem z siebie zeschłe źdźbła. Kątem oka
dojrzałem coś, co sprawiło, że oniemiałem. Głowa sama obróciła mi się na prawo, a szczęka opadła w dół. Ręce 
mimowolnie kontynuowały proces oczyszczania
ubrania, do tego stopnia się zapomniałem. Każdy by się zapomniał, będąc na moim miejscu. Walił się cały mój 
świat. Sypała się w gruzy misternie skonstruowana
konstrukcja mego materialistycznego światopoglądu. Arrivederci, Darwin!
Ujrzałem scenę, którą doskonale zna każdy człowiek na świecie, choć nie z autopsji. Scenę wielekroć malowaną 
i powielaną w tysiącach obrazów. Jak za
dotknięciem czarodziejskiej różdżki oczywiste stało się miejsce mego pobytu. To było nie do wiary. Ale cóż, 
świadectwo zmysłów przeczyło memu racjonalizmowi,
choć umysł wciąż się opierał. Zdałem sobie sprawę, że mimochcąc zrobiłem dobry początek. Jak przecież 
zakładały moje dalsze plany, zamierzałem obejrzeć
przełomowe momenty w dziejach ludzkości, a właśnie natrafiłem na chwilę najbardziej kluczową. 
Najistotniejszą.
Stałem na skraju rozległego trawnika, na którym w sporym rozrzuceniu rosło kilka drzew owocowych 
najrozmaitszych gatunków. W samym centrum niby-sadu,
niczym nie zasłoniętą przed moimi oczyma biła w niebo dorodna jabłoń, ze zwieszającym się z gałęzi bezlikiem 
dojrzałych owoców. A pod nią...
Pod nią stało dwoje kompletnie nagich ludzi. Płci diametralnie odmiennej. Nie mieli nic na sobie, nie licząc 
listków figowych otulających najintymniejszą
część podbrzusza. Oboje byli skończenie piękni, doskonałością kształtów przewyższający posągi największych 
mistrzów Odrodzenia. Mężczyzna stał parę metrów
od drzewa i patrzył w stronę kobiety, która właśnie wyciągała dłoń ku jabłku zwisającemu z najniższej gałęzi. 
Wokół pnia owinął się wąż, z daleka widziałem,
jak jadowicie lśnią jego zielonkawe łuski. Nie miałem wątpliwości, co oznacza ta scena. Chwila była 
decydująca. Nie mogłem pozostać bierny. Nie zdając
sobie sprawy z tego, co czynię, wiedziony raczej instynktem niż przemyślaną decyzją, wrzasnąłem:
- Nieeee! - i rzuciłem się pędem w ich stronę. Biegnąc darłem się przez cały czas jak oszalały. - Nie, nie wolno! 
Stać, zabraniam! Zakazuję!
Para drgnęła i oboje równocześnie zwrócili się w moją stronę. Kobiecie opadła wzniesiona w górę ręka. Wąż 
zasyczał donośnie. Nigdy nie trenowałem żadnego
sportu i gdy do nich dobiegłem, kompletnie straciłem dech i dyszałem tylko ciężko, nie mogąc z siebie wydobyć 
słowa. Kobieta patrzyła z przerażeniem, jak
macham rękami i wydaję nieartykułowane odgłosy.
- Adam, kto to jest? Nigdy go tu nie widziałam!
- Nie wiem, kochanie. Może któryś z cherubinów? - odpowiedział Adam, przyglądając mi się ciekawie.
- Nie zwracajcie na niego uwagi - wyseplenił wąż. - To jakiś intruz. Zapewne niedorozwinięty, sądząc po 
zachowaniu. Dalej, śmiało, pani Ewo, niech się
pani poczęstuje. Zapewniam panią, że spożycie tego owocu niczym nie grozi.
Mówili po hebrajsku, więc świetnie rozumiałem. W tym też języku wydałem z siebie charkot:
- Precz, precz z rękami, bo dam po łapach!
- Nie wtrącaj się, chłystku - wąż wił się gwałtownie, jak dżdżownica nadziana na haczyk. - To nie twój interes.
- Adam - nadąsała się Ewa - zrób coś, co to za jeden?
- A może to serafin? - nieśmiało wysunął przypuszczenie mężczyzna.
- Z tą urodą? Nie żartuj! A pan niech stąd idzie i nie miesza się w sprawy rodzinne!
- Słusznie, słusznie - potakiwał wąż, wdzięcząc się do Ewy.
To prostak bez wychowania. Ingeruje w sprawy rodziny i przeszkadza podczas posiłku.
- Prostak?! Bez wychowania?! - złapałem wreszcie oddech. Ty gadzie! Ja ci pokażę sprawy rodzinne! To są 
moje sprawy! i nim wąż zdążył zareagować, rzuciłem
się ku niemu, złapałem go tuż pod łbem i ścisnąłem mocno obydwiema dłońmi. Zesztywniał, szarpnął się silnie, 
ale ja nie zwolniłem uścisku. Gdy ślepia zaczęły
mu zachodzić mgłą, zamachnąłem się i jednym ciosem rozwaliłem mu czaszkę o pień drzewa. Wtedy dopiero 
odrzuciłem od siebie ohydny zewłok, który buchając
pienistą posoką plątał się jeszcze przez chwilę w bezładnych podrygach, by opaść w końcu na ziemię. Zza 
pleców dobiegł mnie przeraźliwy krzyk kobiecy:
- Aadaam! Co on zrobił! Zniszczył Lucka!
Nie znała słowa "zabijać". Cóż się dziwić, żyli przecież w raju. Odwróciłem się do nich twarzą. Ewa, wpadłszy 
w histerię, tupała drobnymi stopkami i
zaciskała pięści. Adam był zmieszany, spuścił głowę i wyraźnie nie wiedział, co robić z rękami.
- Rzeczywiście - wykrztusił. - Zniszczył pan przyjaciela mojej żony. To nie wypada.
- Lucyfera? Ładny mi przyjaciel - powiedziałem zjadliwym tonem. - Do czego on was namawiał, a właściwie 
pańską żonę, a ona pana? Co mi pan odpowie? Słucham?!
- No, więc... - zająknął się Adam i poczerwieniał z lekka na twarzy.
Ewa krzyczała i tupała nadal, a jej pełne piersi kołysały się kusząco, wbrew mej woli odwracając mą uwagę od 
rozmowy.
- Adam! Rozpraw się z tym chamem, bądź raz mężczyzną! Co z ciebie za niedołęga, dlaczego mnie los pokarał 
takim niedorajdą! Z żalem oderwałem wzrok od
jej kształtnej sylwetki i popatrzyłem na Adama. Kręcił się niepewnie w miejscu, zupełnie nie wiedząc, co 
począć. Zrobiło mi się go żal. Ale musiałem być
bezwzględny. Interes ludzkości tego ode mnie wymagał.
- Zabroniono jeść jabłka? - spytałem urzędowym tonem.
- Zabraniano - Adam był wyraźnie zawstydzony i odpowiadał szeptem.
- A wąż namawiał?
- Namawiał.
- Żona dała się skusić?
Kiwnięcie głową. Był tak skonfundowany, że w oczach zalśniły mu łzy. A ja brnąłem dalej:
- I zachęcała pana?
- Po co pan pyta, przecież pan wie... - Kupka nieszczęścia, a nie protoplasta ludzkości. Ależ mieliśmy praojca!
Tymczasem Ewa, zorientowawszy, się, że nikt jej nie słucha, przerwała krzyk i podeszła bliżej nas. Ze 
zdumieniem przysłuchiwała się naszej rozmowie.
Nie wytrzymała i musiała się wtrącić: - Adam, co on cię tak wypytuje? Ty mu na to pozwalasz?
- Proszę pani - zwróciłem się do niej - przeszkodziłem w popełnieniu przestępstwa, to wszystko.
- A co to pana obchodzi? - wyzywająco uniosła twarz ku górze i bojowo wysunęła szczękę.
Nie było rady, musiałem skłamać.
- Wysłał mnie ON! - powiedziałem znaczącym tonem:
- Jego Kompetencja? - Ewa zniżyła głos i rozejrzała się dookoła z bojaźnią.
- Tak go nazywacie? - zdziwiłem się.
- A pan niby jak?
- Ja? - zmieszałem się. - No... trochę inaczej. Ale to nieważne. Panie Adamie - zwróciłem się do mego całkiem 
teraz zgnębionego praprzodka. - Mam do
pana parę słów na osobności.
Kiwnął głową na znak zgody. Ująłem go pod łokieć i poprowadziłem w stronę rosnącego nie opodal figowca. 
Ewa odprowadzała nas wściekłym wzrokiem.
- A ja i tak zjem to jabłko! - wybuchnęła resztką złości. Odwróciłem się jak szpilką żgnięty.
- Jak pani będzie grzeczna, to powiem, co robić, żeby policzki były bardziej czerwone i brwi czarniejsze - 
zmieniłem taktykę i spróbowałem przekupstwa.
- Powie pan? - zaświeciły jej się oczy.
- Jak coś obiecałem, to dotrzymam słowa - odparłem i zadowolony, że wybieg się udał, odszedłem z Adamem na 
bok.
- Mój drogi - zwróciłem się do niego po ojcowsku, do czego chyba niezbyt miałem prawo. - Dlaczego się pan jej 
tak słucha? Zjadłby pan to jabłko, proszę
mi powiedzieć szczerze?
- Zjadłbym... - zamierającym szeptem odpowiedział Adam. - Ale dlaczego? Pan jest przecież głową rodziny, a 
ona zupełnie pana zdominowała. Wyraźnie panem
rządzi, a w dodatku namawia do rzeczy zakazanych. Wie pan, czym groziłaby ta zakazana konsumpcja?
- Wiem - Adam zwiesił głowę, aż broda oparła się na piersi. Ręce trzymał za plecami. Wyglądał jak skarcony 
uczniak.
- Więc czemu?
Szliśmy przez chwilę w milczeniu. Adam, z zachmurzoną twarzą, szedł stąpając ciężko i kopał bosymi stopami 
poniewierające się wśród kęp trawy i mchu
owoce. Do mnie zaczęła nagle docierać absurdalność sytuacji, w jakiej się znalazłem. Do tej pory zdarzenia 
zachodziły w tak szybkim tempie, że nie miałem
czasu na zastanowienie. Oderwałem wzrok od Adama i popatrzyłem po otoczeniu. Słońce, niebo, drzewa, bujna 
trawa o barwie malachitu nie do uwierzenia, ale
to przecież jest Raj. I pośrodku tego wszystkiego ja - udzielający wskazówek i pouczeń Adamowi. A z tyłu, za 
nami, Ewa. Obejrzałem się. Uśmiechnęła się
do mnie zalotnie i pomachała ręką.
- Wie pan - wyrwał mnie z zadumy głos Adama - boję jej się trochę. Ona jest taka wybuchowa i drażliwa. Łatwo 
ją zdenerwować. Jak się jej sprzeciwiałem,
to groziła, że mnie zdradzi.
- Zdradzi? - zdumiałem się. - Z kim? Nie ma tu przecież drugiego mężczyzny!
- Ale był wąż - Adam żałośnie ,pociągnął nosem. - Pan rozumie, ten jego kształt...
- Pojmuję - skinąłem głową.
Minęliśmy figowiec i szliśmy teraz wśród niewysokich oliwkowych drzewek.
- Na dodatek ten jej płacz. Ja wiem, że to udawanie ale mi się zaraz serce krajało. Wiecznie nowe zachcianki i 
pogoń za modą. Co chwila podobał się jej
inny listek figowy, bo "ten, co mam na sobie, już jest zniszczony i niemodny". A ja musiałem włazić na drzewo i 
zrywać. Jak odmawiałem, to w bek. I zawsze
stawiała na swoim. Taki już mój los - skarżył się płaczliwie.
Poklepałem go po ramieniu.
- No, no, nie maż się. Weź się w kupę. Nie możesz się tak dawać. To ważne nie tylko dla ciebie, ale dla 
wszystkich twoich potomków. Raz pozwoliłeś sobie
wleźć na głowę i teraz Ewa z tego korzysta. Spróbuj się wreszcie postawić i wytrwaj w tym. Jeżeli ci starczy 
nerwów, ona w końcu pęknie. Potem już pójdzie
łatwiej. Zobaczysz. To co, spróbujesz być prawdziwym mężczyzną?
- Spróbuję - powiedział Adam niepewnie.
- Nie tak! - rozeźliłem się. - Powiedz dziarsko, energicznie: "Spróbuję! Krzyknę, wrzasnę, tupnę nogą, w razie 
czego postraszę klapsem!"
- Krzyknę, wrzasnę, tupnę nogą! - To już było żywsze.
- No, lepiej. I pamiętaj, najważniejsze, żebyście nie ruszyli tych jabłek. O ciebie już się nie boję - Adam 
popatrzył na mnie z sympatią. Pochlebiało
mu moje zaufanie. - Ale musisz przypilnować swoją babę.
- Postaram się - w tej chwili w jego głosie zabrzmiała determinacja. Chyba jeszcze coś z niego będzie.
- A teraz wracajmy do niej.
Ewa siedziała na trawie i plotła wianek z żółtych kwiatów mniszka lekarskiego. Widząc, jak się zbliżamy, 
zerwała się na równe nogi i podbiegła ku nam.
Właściwie ku mnie, ja byłem dla niej ważny.
- To jak będzie? - zaszczebiotała słodko i przymilnie przechyliła głowę. - Pawie mi pan?
- Chwileczkę - uciszyłem ją gestem ręki. Usłyszałem coś. Dziwny odgłos, dobiegający z niedalekich krzaków 
jaśminu. Podobny do warkotu motocykla, nasilający
się i gasnący na przemian. Cichł do zera, by po sekundzie wybuchnąć ze zdwojoną siłą.
- To? - wzruszyła ramionami Ewa. - To Gabriel - powiedziała lekceważąco i dodała tonem wyjaśnienia: - On nas 
pilnuje.
- Pilnuje... no, to ja sobie z nim pogadam - powiedziałem złowróżbnie. - A co do tego makijażu, rosną tu gdzieś 
buraki?
- Tam, pod lasem - wskazała palcem Ewa.
- To weźmie pani burak, przekroi na pół i tym burakiem będzie można pokrasić policzki. A brwi czerni się 
nadpalanym patykiem.
- Jakim? - zdziwiła się. - Nadpalonym. W ogniu. - A co to jest ogień?
- To już mąż pani wyjaśni - odparłem. Adam popatrzył na mnie z przerażeniem. W jego oczach wyczytałem 
nieme pytanie. On także nie wiedział, co to ogień.
Ale prędzej do tego dojdzie niż ona.
- A teraz proszę mi wybaczyć - powiedziałem - muszę porozmawiać z Gabrielem.
Ukłoniłem się, Ewę szarmancko ucałowałem w dłoń (zarumieniła się, to było dla niej nowe doświadczenie) i 
uścisnąłem rękę Adamowi. Potem poszedłem w stronę
krzaków. Zza pleców docierały do mnie pierwsze zdania małżeńskiej rozmowy.
- Co to jest ogień? - to Ewa.
- Potem ci powiem.
- A o czym rozmawialiście?
- Nie twoja sprawa.
- Adam, bo sobie pójdę!
- A idź.
- Co ci się stało?
- Nic mi się nie stało. Nie wypytuj mnie, bo mnie głowa od tego boli.
- Ty już mnie nie kochasz?
- Może.
Uśmiechnąłem się z satysfakcją pad wąsem. Ziarno zastało zasiane. Dobry ze mnie rolnik, gleba okazała się 
żyzna i już plonuje.
Zbliżałem się do zarośli porastających skraj łąki. Był to głównie jaśmin, którego odurzający zapach walczył z 
równie mocną wonią tuj, wychylających swe
płaskie szpilki spomiędzy bieli jaśminowego kwiecia. Tajemnicze dźwięki przybrały na sile. Ich źródło musiało 
być najwyżej dwa metry od mnie. Wyszukałem
mniej zarośnięty przesmyk i przecisnąłem się przez gęstwę drobnych gałązek. Ściana krzaków niespodziewanie 
się urwała, a ja o mało się nie potknąłem. Z
trudem złapałem równowagę i spojrzałem pod nogi.
To była idealna kryjówka. Niewielka, owalna polanka o dłuższym promieniu nie przekraczającym półtora metra, 
ciasno otoczona nie przepuszczającymi światła
krzewami, o podłożu porośniętym płonnikiem. Na tym miękkim tapczanie z mchu leżał anioł. Spoczywał na 
boku, z rękami pad głową, przepiękne białe skrzydła
drgały mu lekko w rytm oddechu. Świetlistą aureolę powiesił na sęczku wyrosłej pośrodku polany sosenki.
Chrapał rozgłośnie.
Schyliłem się i targnąłem za rąbek długiej, śnieżnobiałej niegdyś, a teraz utytłanej w ziemi i suchych łodyżkach 
płonnika, koszuli. Nie drgnął nawet,
tylko zachrapał jeszcze donośniej.
- Wstawaj - powiedziałem szorstko.
Poruszył się, ziewnął i wymamrotał nie otwierając oczu.
- To ty, Zacharasz? Daj mi spokój, nie widzisz, że śpię?
- Właśnie widzę. Wstawaj, obiboku.
Obcy głos otrzeźwił go. Otworzył szeroko oczy i ujrzawszy mnie, począł się niezgrabnie gramolić.
- Co jest... kto ty... o co... - mruczał wstając.
- Ty jesteś Gabriel? - spytałem urzędowym tonem. Wyprostował się, porwał z sęczka aureolę i nasadził na 
głowę. Strzepnął brud z koszuli, szurnął piętami
i zameldował służbiście:
- Tak jest, archanioł Gabriel! Z Niebieskich Zastępów! Zastęp trzeci!
- Miałeś ich pilnować!
- Tak jest! - Wyprężał się na baczność i układał palce wzdłuż szwów koszuli jak feldfebel ck armii.
- A ty śpisz!
- Pan jest nowym zastępowym? - spytał podejrzliwie, patrząc nieufnie na moje ubranie. - Czy z kontroli?
- Nie dyskutować, odpowiadać na pytania! Gdzie twój miecz ognisty? - Trochę przesadzałem z tym 
sztorcowaniem, ale miałem nadzieję, że się przestraszy
i mnie nie zdemaskuje.
- Zostawiłem w zbrojowni. Ciężki, a tu taki gorąc. Rozebrało mnie trochę przez to słońce i zadrzemałem.
- A wiesz, co się mogło stać? - darłem się. - Wąż się przywlókł i namawiał ich do zjedzenia jabłka. Zdążyłem ich 
zatrzymać dosłownie w ostatnim momencie.
To niedopuszczalne!
- O, do diabła! - wyrwało mu się. - Przepraszam - zaraz się zmitygował.
- No właśnie, nie zapominaj, gdzie jesteś! Gdzie Jego Kompetencja?
- Pod sykomorą. Teraz chyba je obiad. - Moje krzyki zagłuszyły jego wątpliwości co do mojej osoby i poddał się 
całkowicie mojej woli, odpowiadając bez
namysłu.
- Prowadzić!
- Według rozkazu! - trzasnął skrzydłami.
Poszliśmy najpierw przez zarośla, potem przez młodnik sosnowy końcu przez las buków. Gabriel początkowo 
usiłował polatywać, ale widząc, że ja twardo
trzymam się ziemi, zrezygnował z tego i szedł teraz przede mną, oglądając się co chwila i mrucząc pod nosem, 
że te wyższe szarże mają dziwne fanaberie
i całkiem niepotrzebne skłonności do umartwień, po ziemi jest przecież tak niewygodnie. Zgromiłem go ostro, 
więc ucichł i wiódł mnie bez żadnych komentarzy.
Za bukami rozwarła się przed nami rozległa równina, ograniczona jedynie kreską horyzontu. Jej spokojną, 
zieloną monotonię przerywał, przypominający grzyb
wybuchu jądrowego, pień sykomary. W jej cieniu widać była kilka sylwetek, w tym jedną siedzącą. 
Przyspieszyliśmy kroku. Czułem, jak serce zaczyna mi mocniej
bić. Za chwilę miałem się spotkać z Nim.
Zbliżaliśmy się szybko. Gabriel zwolnił trochę i zrównał się ze mną. Patrzył na mnie błagalnym wzrokiem i 
widziałem, jak na ustach zawisła mu prośba
o ukrycie jego służbowego niedopatrzenia. Nie zamierzałem mieć dla niego litości. Wyczytał to w moich oczach 
i przygnębiony, zwolnił jeszcze bardziej.
Szedłem teraz przodem. Odgłos naszych kroków zwrócił w końcu uwagę osób skupionych pod drzewem i gdy 
wreszcie stanąłem przed nimi, nastała chwila milczenia.
Nic nie mówiąc patrzyliśmy wzajem na siebie.
ON siedział na prostym zydlu bez oparcia, za stołem zbitym z nie heblowanych desek sosnowych. W ręku 
trzymał drewnianą łyżkę malowaną w kwiaty. Na stole
stała gliniana miska, z której dolatywał zapach krupniku.
Wyglądał, wypisz, wymaluj, tak jak Adam. Nic dziwnego, stworzył go przecież na obraz i podobieństwo swoje. 
Gdyby nie jego długa biała broda i obfita
siwa czupryna, można by się pomylić, bo rysy miał zupełnie młode. Podobnie jak Gabriel miał na sobie koszulę 
sięgającą kostek, różniącą się tylko ad tamtej
czerwoną lamówką. Z tyłu za nim stało kilku aniołów, chyba osobista świta czy gwardia, w odległości, którą 
nakazywał szacunek. Na jednej z gałęzi przycupnął
mały amorek.
Skłoniłem się z uszanowaniem i z drżeniem podniosłem na Niego wzrok, obawiając się skarcenia za przerwanie 
obiadu. On odłożył łyżkę na bok i rzekł z
namysłem:
- Nazywasz się, jak czytam w twoich myślach, Natan...
- Natan Aszer - podrzuciłem usłużnie.
- No właśnie. Skąd się tu wziąłeś i kim właściwie jesteś? Mógłbym to wyczytać z twoich myśli, ale jestem 
trochę zmęczony, mam teraz porę odpoczynku,
a w twej głowie panuje taki zamęt, że nie chcę się wysilać. Mów ty, chętnie cię wysłucham, zadziwia mnie 
bowiem twa obecność.
Nabrałem powietrza w płuca, słysząc, jak Gabriel wzdycha ciężko, tracąc nadzieję na ukrycie swego uchybienia, 
i zacząłem opowiadać. Od samego początku,
tak jak i w tym opowiadaniu. On przerywał mi czasami, wypytując o niektóre szczegóły.
- Machina czasu? Ciekawe, bardzo ciekawe, sam jeszcze tego nie próbowałem - mruczał z cicha i patrzył na 
mnie z aprobatą. Z biegiem czasu znikało moje
onieśmielenie i zacząłem mówić szybciej i składniej. Kiedy dotarłem do momentu, gdy Ewa sięgała po jabłka, 
On zerwał się z zydla na równe nogi.
- Co, moją jabłoń, moją ostatnią ukochaną krzyżówkę renety i koszteli? A zabroniłem przecież kategorycznie! - 
krzyknął wzburzany. - Niechby tylko dotknęli,
a wypędziłbym ich stąd. - Jak Lobo kocham, wypędziłbym - i stuknął się kułakiem w pierś.
Uspokoiłem go szybko, mówiąc, iż nie dopuściłem do przestępstwa, a węża zabiłem. Ucieszył się z tego, 
pochwalił i zapytał:
- No a Gabriel, gdzie on był?
- W krzakach - odrzekłem zgadnie z prawdą. - Siedział w krzakach, nie wiedząc o bożym świecie.
On popatrzył na archanioła pytająco.
- Lotki mi się skleiły i musiałem je oczyścić - tłumaczył się pospiesznie Gabriel, usiłując nie patrzeć w oczy, 
które przewiercały go na wskroś.
- Nie kłam. Spałeś, durniu. Degraduję - usłyszeliśmy wyrok i aureola nad głową Gabriela znikła jak 
zdmuchnięta. Aniołowie pod drzewem poruszyli się nerwowo
i zaszeptali coś do siebie z nie ukrywaną radością. Oblicza im się rozjaśniły. Domyśliłem się w czym rzecz. 
Naturalnym następstwem upadku Gabriela był
awans któregoś z nich. Lecz słowa padające z Jego ust wprawiły w osłupienie nas wszystkich, a najbardziej 
mnie.
- Ciebie, Natanie, mianuję na jego miejsce - rzekł namaszczonym głosem On. - Darowuję cię wiecznym życiem i 
zdrowiem. - Pstryknął palcami. Uczułem, jak
przestaje mnie boleć doskwierający od dwóch dni ząb, a w moje sflaczałe mięśnie intelektualisty wlewa się jakiś 
ożywczy strumień. Złapałem się ręką za
łopatkę, bo zaczęła mnie dziwnie łaskotać. Palce namacały drobną wypukłość, szybko się powiększającą. To 
wyrastały skrzydła.
- Ja? - przeraziłem się. - Proszę, nie! Ja się do tego nie nadaję!
Aniołowie patrzyli na mnie z zawiścią, a On powiedział:
- Rzekłem. Swym postępowaniem dowiodłeś, że nadajesz się do tego bardziej niż ktokolwiek inny. Będziesz 
moim namiestnikiem na tej planecie, ze stopniem
archanioła. W dobrej chwili się zjawiłeś, bo właśnie mieliśmy opuścić Ziemię. Wzywają mnie inne sprawy.
- Ale przynajmniej bez skrzydeł. Nie wiedziałbym, co z nimi robić! - prosiłem.
- Na to mogę przystać - odparł On i powtórnie strzelił palcami. Łaskotanie ustało.
- I bez aureoli. Nie mógłbym się nigdzie pokazać. - Dobrze - pstryknięcie.
- Posłuchanie skończone - ogłosił jeden z aniołów, postępując krok do przodu. On wrócił do przerwanego 
posiłku, ujmując łyżkę w garść i widać było, że
nie zamierza poświęcać mi więcej uwagi. Wycofałem się w ukłonach. Zanim się odwróciłem, zdołałem dostrzec, 
jak Gabriel wygraża mi pięścią. Nie dziwiłem
mu się.
I tak to wyglądało. Wróciłem potem tą samą drogą do mojego pojazdu. Spotkałem jeszcze Adama i Ewę. Ona 
przycupnęła pod drzewem obrażona, a on leżał nie
opodal wyciągnięty na trawie i wyglądało na to, że nie zamierza jej przepraszać. Mijając go, uczyniłem w jego 
kierunku zachęcający gest, unosząc kciuk
do góry, co miało oznaczać: "Oby tak dalej, chłopie, tylko wytrwaj". Zrozumiał mnie, bo kiwnął potakująco 
głową.
Chronochad odnalazłem w nie naruszonym stanie. Włączyłem wszystkie instalacje, umieściłem się w środku i 
nacisnąwszy starter pomknąłem przez wieki ku
miejscu, z którego wyruszyłem.
Co zastałem - opisałem na początku. Uchroniwszy ludzi od grzechu pierworodnego, zapobiegłem wypędzeniu z 
raju i przeze mnie świat się zmienił, zmienili
się ludzie i obyczaje.
Dziwny jest ten świat. Prawdę mówiąc, ta jego odmienność mnie przygnębia. Podróżuję moim wehikułem po 
wszystkich jego epokach i nie mogę znaleźć dla
siebie domu. Znają mnie wszędzie, choć nikt nie wie, kim właściwie jestem. Jedni nazywają mnie Żydem 
Wiecznym Tułaczem, inni - Viatorem. Zależy, w którym
okresie się pojawię. Nigdzie nie mogę zagrzać długo miejsca, bo moja długowieczność staje się podejrzana i 
zaczynają się wypytywania. Wtedy znikam i wynoszę
się do innej epoki. Krążą o mnie legendy, zbytnio mi to jednak nie pochlebia. Przestałem z wiekiem być próżny. 
Wyzbyłem się też przyziemnych pokus i jest
mi po prostu nudno. Zwłaszcza w tej rzeczywistości. Praktycznie rzecz biorąc jest ona wyprana z wszelkich 
emocji. Raj rozciągnął się na całą Ziemię i życie
płynie jak po maśle, bez strapień i kłopotów. Wiecznie panuje sielankowo-pastoralny nastrój. Zawsze zdawało 
mi się, że szczęście nie może istnieć ot, tak
sobie. Powstaje wtedy, gdy porównujemy stan obecny ze stanem uprzednim, innymi słowy: musi być punkt 
odniesienia. A ci tutaj są szczęśliwi cały czas, od
urodzenia, i nic im tego stanu błogości nie zakłóca. Patrzeć już na nich nie mogę. Przypominają mi gigantyczne 
stado brojlerów, nie znających braku strawy,
nie wiedzących, czym jest strach, ból i zwątpienie. Ciepłe kluchy. Ciągle uśmiechnięci, uprzejmi dla siebie, 
zgodni i spolegliwi. Nie cierpiący, nie chorujący,
umierający na własne życzenie. Zastanawiałem się, co się dzieje z nimi po śmierci. Do raju przecież nie pójdą, 
mając go na miejscu. Nie śmiem cofnąć się
w czasie i zapytać Jego Kompetencji. Ciekawa rzecz, nie znają religii. Nie ma tu kościołów, bożnic i podobnych 
przybytków. Poniekąd słusznie - o co mieliby
się modlić. Potraw mięsnych nie uznają, ze zwierzętami żyją w zgodzie. Zwierzęta też spożywają wyłącznie 
sałatę. Jarosze chrzanieni.
Nie znając powodu do ulepszania świata, nie posuwają do przodu nauki. W dwudziestym wieku są ciągle na 
etapie orania sochą i trójpolówki. Ziemia płoduje
tak obficie, że nie ma się o co starać i szukać efektywniejszych sposobów uprawy. Ich nauka polega wyłącznie 
na poznawaniu świata i zbieraniu wiadomości.
Żadnych wynalazków. Mają swoją sztukę. Malują idylliczne obrazki, przedstawiające sceny rodzajowe z życia 
na wsi. Jest i teatr. Wystawiane są sztuki o
miłości, ale tylko szczęśliwej, bo innej nie ma, bądź wodewile popularyzujące wiedzę, z piosenkami w rodzaju:

Oj rośliny, oj rośliny
moje ukochanie,
każda z roślin jest odmienna,
różne niesłychanie.

Liście też są rozmaite,
w trzydziestu rodzajach.
Są szydlaste, są trójkątne,
podobne do jaja.

Są dłoniastoklapowane
i dłoniastosieczne,
wrębne, krągłe, nerkowate,
są i eliptyczne.

Flora żywot nam upiększa
swą barwną mozaiką,
kwiaty łąkę przepasują,
niby kibić krajką.

Piękne, co? I cóż się dziwić, że od dłuższego czasu męczy mnie natrętna myśl, nie dając mi zasnąć. Czy nie 
lepiej byłoby cofnąć się w czasie do owych
prapoczątków i samego siebie złapać za rękę, powstrzymując od ingerencji w sprawie Adama i Ewy? Niech 
sobie jedzą to jabłko na zdrowie! Świat wtedy będzie
ciekawszy. Nie lepszy, ale właśnie ciekawszy. To co, że okrutny, z biegiem czasu ludzie sami dojdą, jak żyć. 
Doprawdy, nie wiem, czy to uczynię. Trudno
mi decydować. Chyba zdam się na los. Monetą nie rzucę, bo pieniędzy tu nie ma, ale jakąś ruletkę wymyślę. 
Chyba pociągnę zapałki na ślepo. Co mi wypadnie
i jak postąpię - sami się przekonacie, rozglądając się wkoło. Wy już wiecie, ja jeszcze nie. Uwaga - ciągnę!
No, i jak wam się to podoba?