Irena Tarska "Przewodnik baletowy", Państwowe Wydawnictwo Muzyczne 1989 Abraxas. Balet w 5 obrazach, libretto(wg poematu tanecznego DoAror Faust HeinrichaMętnego)i muzyka: Wemer Egk: choreografa: Marcel Luipart: scenografie Wolfgang Znamenacek-dekoracje, i Biły Ohms-kostiumy Prapremiera: Monachium 6 VI 1948, Bayerische Staatsoper. Osoby: Faust Marcel Luipart: diablica Bellastriga, wcielenie szatana-Solange Schwarzdiablica Archisposa, kochanka szatana-lrina Klawdiwowa: Małgorzata, @o-chana Fausta-Sika Nilanowa: Szatan. Tygrys. Żmija, król Hiszpanii Karol IV, królowa Hiszpanii, dwórki i dworzanie, goście, Hektor, Achilles, Europa, J@elena trojańska, czarownice, dziewczęta greckie, bachantki, mieszczanie i mieszczki. O b raz 1. PaAr. Komnata Fausta. Faust przywołuje duch), b)poznać tajemne siły rządzące światem. Na jego wezwanie zjawia się Tygrys, symbol brutalnej siły, oraz Żmija, symbol chytrości nie mogą jednak zaspokoić żądzy wiedzy starego magika Na ponowne wezwanie przybywa wysłanniczka szatana, piękna Bellastriga, i proponuje podpisanie paktu(taniec Bellastrigi)Gdy zabiegi jej nie odnoszą skutku. Szatan wzywa na pomoc biegłą w sprawach miłości Archisposę. Faust ulega urokom pięknej kusicielki, która wkłada mu na palec magiczny pierścień, posiadający cudowną moc odmładzania(pas de deux). Odmłodzony Faust przysięga Archisposie wieczną miłość i podpisuje pakt Wówczas Bellastriga uprowadza go z sobą na poszukiwanie prawdy Obraz 2. Kurzenie. Sala w pałacu króla Hiszpanii, Karola 4 Y Odbywa się festyn. Podczas gdy goście tańczą pawanę, Wellasrriga wprowadza Fausta, który rozpoznaje Archisposę w I I. Praski dzibrzQ(8 fdOnikJĘĆ 8 Sran 08 f 8 fZO Ot 10018 SZ 018 G(0)8 O TO Wy sra O akr żel W dat prajskiabas sr ta SCBI 0101 ba 1+JBQ(fOW 08*o*PrżO l 8 ł T 9 Sł. A braxas. osobie królowej. Aby odwrócić uwagę króla od Fausta i królowej, Bellastriga pokazuje magiczne sztuki. Z kolei Faust wyczarowuje przed oczami gości różne zjawy: walkę Hektora z Achillesem i porwanie Europy przez Jowisza Wreszcie zamienia siebie i królową-Archisposę w dwa odbicia w lustrze, a ich scenie miłosnej przygląda się całe towarzystwo. Gdy oszustwo zostaje wykryte, Faust i Archisposa uciekają. Obraz 3. Pandemonium. Nagi szczyt wzgórza. Szatan w towarzystwie Bellastrigi, z Tygrysem i Żmiją u boku, przygląda się dzikim harcom czarownic. Archisposa przyprowadza Fausta i oboje przyłączają się do szaleńczej orgii sabatu. W wirze tańca Faust zaczyna zdawać sobie sprawę że zamiast zgłębiać wiedzę i szukać prawdy, ulega niskim instynktom. Zawstydzony ucieka. Lecz Bellastriga nie zamierza wypuścić z rąk ofiary: rusza w pościg za Faustem. O b r a z 4. Miraż. Bellastriga wyczarowuje przed uciekającym wizję starożytnego świata gdzie Faust spodziewa się znaleźć piękno, ład i spokój. Z zachwytem patrzy on na dziewczęta greckie, kroczące w poważnym korowodzie, i sam ośmiela się również zatańczyć z piękną Heleną(adagio). Cecz nagle wpadają bachantki z Archisposą na czele(taniec bachantek)i cudowny miraż znika. Helena zamienia się w kościotrupa, a jej towarzyszki wiodą makabryczny korowód. Przerażony Faust widzi, że ów wymarzony świat jest w istocie zgnilizną. Obraz 5. Zapłata. Plac w średniowiecznym miasteczku, tętniący życiem i zabawą: tańczą starsi mieszczanie, młodzi chłopcy i dziewczęta, lNadchodzi Faust, zwabiony tu przez Bellastrigę: ma on nadzieję, że wśród ludu odnajdzie prostą radość życia, jest także Małgorzata, dziewczyna, którą niegdyś kochał(pas de deux Małgorzaty i Fausta). Cecz Bellastrigaczuwa i w odpowiedniej chwili przypomina o zawartym pakcie. Gdy Faust stawia opór, zjawia się Archisposa i odbiera mu magiczny pierścień. Faust staje się znów starym, niedołężnym i ubogim człowiekiem, a Małgorzata nie poznaje w nim ukochanego młodzieńca. Bellastriga i Archisposa wciągają cały tłum w szaleńczy taniec. Faust i Małgorzata giną pod stopami tańczących. Słowo, abraxas"oznacza w kabalistyce magiczny symbol władzy, i rak tłumaczy się tytuł baletu, którego treścią jest władza szatana nad Faustem. Akcja przedstawia tragiczne dzieje czło. Abraxas. wieka, który w dążeniu do poznania prawdy przekracza normy współżycia i obowiązujące konwenanse swej epoki, wskutek czego zostaje skazany na zagładę. libretto zostało opracowane na podstawie napisanego w 1847 scenariusza Mętnego do poematu tanecznego DoAror Fant. Bok diabła występującego w scenariuszu przejmuje w balecie wysłanniczka szatana-Bellastriga. Symboliczna akcja rozgrywa się na pograniczu snu i rzeczywistości. Przystępna i łatwa w odbiorze muzyka, napisana z dużą znajomością wymogów teatru dostosowana jest do sytuacji dramatycznych i kompozycji choreograficznej. Xćnxas jest pierwszym pełnospektaklowym baletem niemieckim w okre-s po wojennym. Po premierze w Monachium(1948 r.)wybuchł skandal i wskutek protestów kleru, zgorszonego jaskrawą erotyką kilku scen, zakazano dalszych przedstawień. Dopiero począwszy od premiery w Berlinie(21 X 1949, StiJOscheOper, chór, j. Charrat, sc. T. Fernecker), balet zajął poczesne miejsce W repertuarze teatrów niemieckich i był wystawiany mar. : Lipsk 1962 Staarsoper. chór. Kóhler-Richter, sc. 8.Schrner i E. Kleiber, w obs. N. Thiel Faust), BHurrer(Bellastriga). U. Cain(Archisposa): w tej wersji balet Xłraxar pokazaW był w Polsce w wykonaniu zespołu Opery Lipskiej w czerwcu 1968 Buenos A(es 26 V 1962, featro Galon, chór. T. Gsowska, sc. R. Oswald z udz, solistów niemieckich G. Reinholma i J. Cadzow Hamburg 9 li 1965. Opera, chór. Ę@oDyk, sc. E Grubler, sol. P.van łyk, M. Burr i N. Wyrubowa Hanower W 8441976, Niedersachsisches Thearer, chór. J. Charrat, sc. R. Schulz, sol. P. Kapustę. 8 Schwaarz, 1. Theis Berlin 9 V 1982, Staarsoper chór. T. SchWi@gdek. M. Mili, kast. Ob. Stromberg, w obs. W. Ginkułow M. Lubhz, S. Scherzer. Kroniki baletowe notują powstanie innych wersji baletowych znanej legeoó o Fau**ie w ujęciu Goethegn, mara Faust, balet w 3 akrach, libr, i chór J. Ferrot, muz G. Panizza, M?. Costa i G. Bajetti, sc. G. Fontana, Mediolan 13 U 4848 Tcatro alfa Scala, w obs. E. Carte. (Faust), P. Elssler(Małgorzata), J. PerrotMefistofeles). Odmienną wersję tego baletu(w 5 aktach)opracował sławny włosłichoreograf, G. Blasis, i wystawił ją w Warszawie 16 XII 1856, w Teatrze Wielkim, se A Sacchetti, w obs. Antoni Tarnowski, K. Straus i R. PuchalsłiNatomiasrściśle wg scenariusza Mętnego komponował swój balet DoAtor Faust czeski kompozytor, P. Skvor. Premiera odbyła się w Pradze 19 VU P 48 P 4 rodnim diyadle, chór. R. Remislavsky, sc. LM. Gottlieb. Własną Wersję shoreograficzną tego baletu opracował w 1958 j. Błażek dla Narodniho dwaQa w p@dze, gdzie rolę tytułową kreował K. M Bejart wykorzystał dowolnie wybrane wątki Goethowskiego Fawsta'cyBayPesBowane w języku francuskim i niemieckim)w swym spektaklu Wasz(Błs(óóo(re Fawst. *ohPrziO łGŻ TBS k. Ad hominern. choreograficzna: Faustowskie dążenie do pełni szczęścia jest niezniszczalne, wspólne nam wszystkim. Bejart kreował role Fausta i Mefsrofelesa, a towarzyszyli mu trzej, upadli archaniołowie': Lucyfer(). Donn). Szatan(8. Piej i Belzebub(P. Touron), niweczący jego próby osiągnięcia pełnej szczpśliwości. Premiera odbyła się w Brukseli 12 XII 1975, Teżtre de la Moruaie, sc. T. Bosąuet, Ballet dn XX siecle. Do Swmmifmnereiąy P. Liszta powstał balet Faun, chór, i sc. G. Casado, Karlsruhe 5 III 1981, Badisches Sraatsthearer, zespół, Danza Viya", w obs. J. Makarowski, G. Lagunilla, M. Andrzejczak, Ob. Sarn. W Polsce notujemy również przeniesienie tej realizacji. Przedstawił ją T. Makarowski w balecie Faun Nrory w łódzkim Teatrze Wielkim, w sc. W. Wigury, 23 V 1981. Postacie tragedii Goethego potraktowane zostały symbolicznie: Faust(J. Piętka)jako uosobienie życia, Małgorzata(8. Wycichowska)-miłości, Mefisto(K. Kulik)-nieśmiertelności. W. Egk skomponował kilka innych baletów, mJn. : Chinki słonik Uje chineuche Nachtigall)wg bajsi YLCn. Andersena, cbot. T. Gsowska, sc. M. Jurgens, Monachium 7 V 1953. Opera, z N. Trofimowi w roli Słowika. tom om Zarina, balet w 4 aktach do własnego libretta. Akcja rozgrywa się w XIV w.na dworze książąt burgundzkich i jest właściwie niemiecką wersją dziejów Don Juana: rycerz Joan van Zarissa uwodzi żonę Żelaznego Księcia-Izabelę, zabija w pojedynku męża, poślubia wdowę, którą opuszcza dla aktorki Florencją z kolei ją przegrywa w kości i ginie w starciu z widmem Żelaznego Księcia. Premiera odbyła się w Berlinie 20 I 1940, Deutsches Op-ernhaus, chór. G. Maudrik, sc. T. Fennecker, 7 om ton Zarirsa, uważany na ogół za reprezentatywny balet okresu hitlerowskiego, doczekał się następnej premiery w Monachium dopiero 16 li 1960. Opera, chór. M. Rosen, dek. M. Jurgens, kast. Ch. Flemming, w obs. N. Trofmowa, M. Hallhuber i M. Kuni. Balet ten wystawiła również Staatsoperw Berlinie w 1976, w chór. D. Parlicia. ó@@JrmcusAd(Franzózioe aime), na motywach utworów klawesynowych J. Fh. Rameau, chór. M. Swedlund, sc. A. -Sierke, Hamburg I li 1952. Opera. Ninę yrmasA pod zmienionym tytułem Lnz ft galant wystawił reż J. Cranko w Operze w Monachium 28 XI l 969 Danza, sześć wariacji na tematy karaibskie, chór. M. Rosen, dek. M. Jurgens, kast. Ob. Flemming, Monachium 16 li 1960. Opera. Cgimoaa a Lmdwm, baletowa operetka w 10 obrazach wg libretta kompozytora, chór. J. Charrat, sc. 0.Meyer, Monachium 28 XI 1969. Opera: w roli głównej M. Bosi. Ad hornineni. Impresja baletowa w I akcie. Libretto: Marek Tadeusz Nowakowskk muzyka: Zbigniew Wiszniewski: choreografa: Witold Gruca: scenografia: Krzysztof Pankiewicz. Prapremiera: Warszawa 7 X 1964. Państwowa Opera 14. Ad hominern. Wykonawcy: I Solista-Stanisław Szymańskk Dziewczyna A-Oksana Kowalówna: Dziewczyna B-Barbara Włodarczyk: trzej soliści-Roman Kerson, Ryszard Krawucki i Zygmunt Sidło: trzy solistki-Izabela Owocówna, Maria Borowiak i Krystyna/iółkowska: zespół. Balet rozpoczyna scena statyczna, w której I Solista i zespół stoją nieruchomo. Z wolna sylwetki ich ożywają. Taniec I Solisty. Jego spotkanie z Dziewczyną A i ich duet. Wejście Dziewczyny B i taniec obu Dziewczyn, które przejmują wzajemnie swe tematy ruchowe. Na znak Solisty obie osuwają się na ziemię. Taniec zespołu. Adagio solistów i zespołu w duetach na tle. wokalizy. Odejście Dziewczyn i zespołu. Taniec I Solisty. Powrót Dziewczyn i zespołu. Taniec Solisty na tle ich ewolucji, zakończonych ustawieniem się zespołu w rzędzie za Solistą. Po krótkim jego tańcu finałowym wszyscy zamierają bez ruchu, jak w pierwszej scenie. Łaciński tytuł baletu ad żominem-Do cz(ouieśa-jest inwokacją do osamotnionej w dumie jednostki ludzkiej. W tym balecie, nie posiadającym tradycyjnego libretta, przeżycia dramatyczne przekazuje ruch taneczny, nie przedstawiający żadnych konkretnych czynności lub uczuć, a ściśle związany z przebiegiem muzyki, pełen dynamicznych kontrastów, narastania i nagłych zmian. Czołową postacią jest Solista, którego zindywidualizowane ruchy przeciwstawiają się jednolitym ewolucjom tłumu, wchodzącego do akcji w momentach tutti w orkiestrze Innym elementem tej uogólnionej egzystencji ludzkiej są postacie dwóch Dziewczyn, których ruchy odpowiadają dwóm tematom melodycznym. W końcowej części baletu ruchy Solisty przejmuje zespół, sugerując powstającą więź z otoczeniem. W którym jednostka, choć wciąż jeszcze samotna, zaczyna być*zu*ana. Balet stanowi jednolite, zwarte formalnie dzieło, złożone z trzech równorzędnych elementów: muzyki, tańca i plastyki(ruchome formy przestrzenne, gra świateł). Scenariusz i muzyka powstały jednocześnie, na gruncie wspólnych założeń autorów Muzyka gwałtowna, motoryczna, pełna dynamiczynch spięć i Kulminacji, bazuje na skali dwunastotonowej i posługuje się dość 15. Adagio Harnrnerklavier. iżż. często techniką permuracyjną. Zespół orkiestry symfonicznej wzbogacony jest chorem śpiewającym wokalizę. Inną wersję choreograficzną tego baletu opracował J. Makarowski, sc. 1. Dobieckił-ódż 25 V 197-4. Teatr Wielki. W rym utworze choreograficznym, nie zawierającym odniesień literackich, jako soliści wystąpili roJn. K Wrzosek, L. Kowalska i E Wycichowska. Adagio Harnrnerklavier. Balet w I akcie. Muzyka: Ludwig van Beethoven, zldagio z ęomwy W-dar, YammerAaaier"op, 106: choreografia: Hans van Manen: kostiumy: Jean-Paul Vroorn. Prapremiera: Amsterdam-4 X 1973, Stadsschouwburg. Het Narionale Haller. Wykonawcy: Alesandra Radius-Hm Ebbelaar: Bonia Marchiolli-Francis Smceretti: Moniąue Sand-Henny Jurriens. Balet tańczony jest przez trzy pary solistów. Pierwszy duet przedstawia konflikt uczuciowy, nacechowany zmiennością nastrojów, a wyrażony zbliżaniem się i oddalaniem dwóch istot, przyciąganych wspólnotą marzeń lub rozłączanych ich niespełnieniem. W drugim duecie konflikt narasta, w trzecim zaś następuje harmonijne pojednanie. W Polsce adagio HammerAlaaier prezentował Het Nationale BaUet w czasie swych występów w listopadzie 1980. Oryginalną wersję van Manena wystawiły również inne teatry, mań. : Berlin 6 IV 1976, Stidtische Oper, w obs. S. ĘyJokimova, M. Shwaarz, D. Beli, L. Rhodes, R. Shera, K. Beelitz Londyn 23 XI 1976, Thc Royal Ballet, w obs. N. MakarowaM. Mason, T. Penney, 1. Wali. W. Eagling M. Siber Wiedeń 3 VI 1977. Opera w obs. G. Scheuermann, G. Maar, G Cech, H Heidenreich, K. Musil, ĄBirkmeyer Budapeszt 20 XI 1982. Opera, w obs. L. Partay, E. Szabadi, 1. Pongor, G. Kevehazi, G. Szakily, S. Jezerniczky. W twórczości symfonicznej Beethovena pociągały choreografów przede wszystkim zawarte w niej przekazy ogólnoludzkich ideałów i przeżyć, głęboki tragizm i emocjonalna żarliwość, toteż jego symfonie były często inscenizowane w formie baletów, i to począwszy już od roku 1892, gdy francuski baletmistrz A. Deshayesposłużył się w tym celu IY Symfonią F-dar. Pastorału"w londyńskim His Maiesty's Theatre, lyastępne inscenizacje to: 06 Symfonia B-dur jako, taneczna symfonia'pt Ogrom*zechitiata**e, ameuupowums), chór. P. Łopuchów, kast. P. Gonczarow, Piotrogród 7 III 1923 Teatr Opery i Baletu: , taneczna symfonia"składała się z 5 alegorycznych obrazów: ż 3 ztałtotarw iuiata. Życie u śmierci i śmierć w życiu. Energia. Nadoić istnienia. Wieczny ruch. 16. Agon kh**onia zł-dur miała dwie wersje baletowe: chór. L. Miasin, sc. ChBerard, Monte Carlo 5 V 1938, Ballet Russe de Monte Carlo: poszczególne czę-et symfonii opatrzone zostały tytułami: Taorzmie. Ziemia. Niebo. Bachanalie chór. V. Biagi, sc. 8.Dayde, Lyon 12 X 1971, Ballet de Lyon. W Symfonia@-moll chór. M. Bejart(zob. BAuAtP-inne balety Bejarta). 4 Jwertury Lematu, Koriolan, Leonard Zh jako balet La Gloire óS'łmu 7, chór BTudur, kast. R. Fletcher. Sowy Jork 26 li 1952 New York City Ballet: tematem baletu był ostani występ starzejącej się aktorki w jej sławnych rolach. Z innych utworów 1, van Beethovena inscenizowano: wybrane fragmenty kwartetów smyczkowych op, 127, 130, 133 jako balet Onr(Ciała niebiesAie), chór. P. Taylor, sc. A. Karz. Nowy Jork 26 XII 1966, Paul Taylor Dance Company. WielAa ywga op, 133 i Caaatna z Kaartn myczeouego op, 130 jako balet Wjelka Aga(órose Fugę), chór, i kast. M.van Manen, dek. ).-P. Vroom, Schevcningen 8 TV 1971, Nederlands Dans Theater: WYelAa fuga była wielokrotnie wznawiana, mJr, : przez mniejszy zespół The Royal Haller w Condyoe 1971. Operę w Diisseldorfie 1973. Operę w Monachium 1973. Het NationaleHaller w Amsterdamie 1982, łasice Ballett 1982. Sonata fortepianoua cis-moll jako, Knężyonia sonata"\Moonlight Sonata\chór. G. Miasta, sc. S. Sudiejkin, Chicago 24 XI 1944, Ballet Theatre, w obs. TTumanowa(Dziewczyna)i L. Miasin(Poeta). G. Drzewiecki wybrał z tej SowaOadagio rosremuo jako tło baletu dla trzech tancerzy(A. Duch, 2. Szydełko, MSłarupsłO, symbolicznych trzech walczących z sobą orłów. Prapremiera odbyła się w Polskim Teatrze Tańca 21 li 1981, na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu óonata na skrzypce i fortepian op, 24, chór. E. Walter, dek. M. Mack, tost@Kappel, Dusseldorf 25 IV 1968. Opera. Trio fortepianoee D-dur op, 70, chór. E. Walter, dek. M. Wendel, kast JSkalicky, Dusseldorf 16 VII 1975. Opera. Agon. Balet dla dwunastu tancerzy w 3 częściach. Muzyka: Igor Strawiński: choreogra@a*George Balanchine: światła: llananne Porcher. Prapremiera: Nowy Jork I XII 1957. City Center Theatre, NewYork City B-aBe*WyKonawcy: osiem tancerek i czterech tancerzy: solistki: Diana Adarns, MelissaHayden, Barbara Milberg, janet Reed, Violerte Verdy. Patriota Wilde, YyoOBeMounsey, Barbara Walczak: soliści: Arthur Mitchell, Todd Holender, łona(DO Watts i Roy Tobias.. Część 1. Po odsłonięciu kurtyny czterech tancerzy wykonuje pas de ąuatre, po czym tancerze ustępują miejsca osnuutancerkom(podwome pas de ąuarre*, następnie tancerze wraca 3 Ąi tańczą razem z tancerkami potrójne pas de ąuatre. GzęŚć 3, rozpoczyna Preludium, tańczone przez dwie tan. 2-Przewodnik baletowy. Agor. ceiki i jednego tancerza-pas de trois. W dalszym ciągu powtarza się znów poprzedni schemat: tancerki zatrzymują się, o 94 aiąc pierwszeństwo soliście tańczącemu sarabandę, po czym powracają do niego w wesołej gaillarde. Podobna zmiana następuje w trzech branles: branie simple tańczone jest przez 4 w 6 ch tancerzy, branie gai-jako solo tancerki, i branie doublez Wziąłem dwóch tancerzy i jednej tancerki. Część tę kończy pas Je deux tancerki i tancerza. Cześ ć 3 składa się z czterech duetów i czterech pas de trois. Na zakończenie w kodzie tancerze żegnają widzów wymownym gestem, oznaczającym że przedstawienie jest skończone. Wżyte w tytule greckie słowo, agon"oznacza zawody współzawodnictwo. W końcu XVII w.używano też-jako jego francuskiego odpowiednika-słowa, combar"na oznaczenie nasępstwa określonych rytmów tanecznych W wypadku baletu 4 go 8 mogą być zastosowane oba znaczenia. Jest to bowiem współzawodnictwo tancerzy z tancerkami w popisach zręczności technicznej, rozgrywane ze sportowym niemal zacięciem i pewną dozą agresywności we wzajemnej rywalizacji 4 go@jest również uszeregowaniem barokowych form tanecznych w nowoczesnej interpretacji, a ich następstwo i proporcje rozplanowane są symetrycznie z matematyczną niemal dokładOością. Rządzi tu liczba dwanaście i jej składowe: trójki, czwórki i dwójki. Balet, przeznaczony dla dwunastu wykonawców, ssała się z dwunastu fragmentów pisanych częściowo seryjną techniką dwunastotonową, przy czym każdy utwór powierzony test innemu zespołowi instrumentów i wykonywany przez inną grupę tancerzy, zlew wynik doświadczeń zebranych w ciągu wieloletniej współpracy Strawińskiego z Balanchine em, stanowi kwintesencję stylu neoklasycznego Bealizacja sceniczna agawa w wersji Balanchine a wymaga Jobrego zespołu baletowego, posiadającego dogłębną znajomość Rrm tańca neoklasycznego oraz umiejętność rygorystycznego przestrzegania balanchinowskiego stylu ich interpretacji. Naroioiastchoreograf pragnący realizować własną wersję 4 g@@@usi odznaczać się nieprzeciętną muzykalnością oraz unieię@o*ciąanalizowania partytury: dlatego też agon nie osiągnął na razie takiej popularności, jak inne balety Strawińskiego. y(gał w.wersji Balanchine a wystawiono rn 3 n. : Srurtgąrr 6 VI 1970, StruttgarterBallett Londyn 25 I 1973, The Royal. Ballet, z uda. V. Derman, L. Connor, ADowell, D. Wali Amsterdam 7 li 1974. Het Nationale Haller, z udz SMarchiolli. A. Radius, P. Sinćeretti, M. Ebbelaar Paryż li III 1974. Opera, z udz. G. Thesrnar. W. Piollet, M. Denard, J. Guizerix Hamburg 12 IX 197%Opera, z udz. L. Charles, D. Kuter, K. Haigen, T. Tuzer Berlin 5 XI 1976 Stidtische Oper, z udz. 8.Ewdokimovej, M. Schwaarz, V. Gewan, 1. Kasat Budapeszt 31 V 1979. Opera, z udz, b(. Szeryf, M. Merzger, 1. Dózsa, S. Erdelyi. Spośród inscenizacji innych choreografów wymienić można: Dusseldorf 27 I 1958. Opera, chór. 0.Kriiger, sc. D. Harunann Berlin 3 V 1958, StadeischeOper, chór. T. Gsowska, sc. 1.8.Ponelle Londyn 20 VII 1958, The Royal Ballet, chór. K. MacMillan, sc. X. Georgiadis, soliści: A. Linden, 1. Blair Wiedeń 24. Willumsen, soliści: N. Kehlet, 1. Madsen, M. Honningen. Anna Karenina. Anna Karenina. Balet w 3 aktach, 17 obrazach. Libretto wg powieści Lwa Tołstoja: Boris Lwów-Anochin, muzyku Radian Szczedrin, choreografa: Maja Plisiecka, b(atalia By żenko. Wiktor Smirnow-Gołowanow(Krystyna Gruszkówna): scenografa: Wa-lertm Lewental(Marian Stańczak). Prapremiera: Moskwa 10 VI 1972. Teatr Wielki. Premiera polska: Bydgoszcz 25 VI 1979. Opera i Operetka. Osoby: Anna-Maja Plisiecka(Anna Rutkowska): Wroński-Maris liepa(Krzysztof Zakrzewicz), Karenir-Nikołaj Fadiejeczew(Henryk Kańciak), KiOyNina Sorokina(Maria Fiałkowska), Drożnin, Betsy Twerska, książę Twćrisiśierioża-synek Anny. Niania, Tuszkiewicz, Korsuński, Machotin, ksRŻnaPorosną. Zjawa, Julia i Romeo, goście, oficerowie, mieszczanie. Bkcja rozgrywa się w Perersburgu i we Włoszech w XIX w. Akt 1. Prolqę. Na dworcu petersburskim Wroński spotyka powracającą z podróży matkę i przy tej okazji poznaje Annęłóadośćpowitania zakłóca tragiczny wypadek śmierci nieznanego osobnika pod kołami pociągu. Wal. Wroński tańczy z Kitty, gdy wchodzi Anna. Oczarowanie Wrońskiego Anną pogrąża Kitą w smutku. Zamieć. Przypadkowe spotkanie Anny i Wrońskiego na ulicy W czasie śnieżnej zamieci. Zbliża się Karenin, obaj panowie Bómieniają chłodne ukłony, Anna odchodzi z mężem Salw Bety. Przyjęcie w domu Twerskich. Pani domu Fomansuje z'Vuszkiewiczem co jest starannie zamaskowane, a Więc tolerowane przez petersburskie towarzystwo. Przybywają. 'F". Zna KareninaKareninowie. Wroński wyznaje miłość Annie, która ulegając jego urokowi, odmawia mężowi opuszczenia z nim przyjęcia. Gaćmer Karminu. Powrót Anny do domu. Mąż zarzuca jej nieodpowiednie zachowanie na przyjęciu u Twerskich. Sen lFrotisAięo. W sennych marzeniach jawią się Wrońskiemu różne kobiety jego życia, które teraz stały się nieważne, gdyż marzy on tylko o jedynej ukochanej Annie. amia i WrwuAi. Ich miłosny duet jest spełnieniem upragnionego szczęścia, a zarazem przejawem dręczącej Annę rozpaczy. Akt I 1, lĘyicqi łowne. W gronie oficerów, biorących udział w gonitwach, znajduje się Wroński, na trybunach zaś-Karem nowie. Upadek Wrońskiego budzi przerażenie Anny i jej gwałtowną reakcję na zachowanie się męża. Gabinet Karenina-Podwójne życie Anny, śarerm peszucamyśl o pojedynku z Wrońskim i oznajmia Annie, że ich współżycie winno zachować pozory przykładnego małżeństwa. Anna pojmuje, że jej związek z Wrońskim musi pozostać w ukryciu. CWonóa i sen anwy. W gorączkowych majaczeniach wydaje się Annie, że obaj-Karenin i Wroński, są jej mężami. Złowieszcza zjawa zapamiętana z wypadku na dworcu niesie zapowiedź zguby. Poły zimy. Nie dbając o zachowanie ostrożności, Wroński przychodzi do domu Kareninów. Po namiętnym wyznaniu wzajemnej miłości Anna opuszcza z Wrońskim dom Akt I I 1. WYocln. W małym włoskim miasteczku Anna i Wroński przeżywają swe szczęście, zmącone jednak tęsknotą Anny za synkiem. Ceremoma paaoaa. Tymczasem w Petersburgu Karenmotrzymuje wysokie odznaczenie NpotAame zbny z rmem. Anna przychodzi ukradkiem do domu Karenina. Jej spotkanie z Śieriożą przepełnione jest tkliwością i smutkiem. Przerywa je Karenin, rozkazując żonie opuścić dom. W(orAz opera. Anna decyduje się na odważny w jej sytuacji krok: zjawia się w Operze, srając się przedmiotem zainteresowania wytwornej i ciekawskiej publiczności Rozpacz Xzmy. Annę dręczą podejrzenia, że miłość Wrońskiego traci swą siłę, w wyobraźni widzi jego ślub z nieznaną dziewczyną. Śmierć zimy. Wspominając tragiczny wypadek na dworcu w 20. Anna Karenina. dniu poznania Wrońskiego Anna decyduje się ponieść śmierć pod kołami pociągu. Wybierając kluczowe wątki i sytuacje z powieści Tołstoja, autor libretta oraz inscenizatorzy baletu dążyli do podkreślenia konfliktu Anny Kareniny z obłudnym arystokratycznym i urzędniczym środowiskiem w ówczesnym Petersburgu. Na tym tle przedstawiono ponadczasową ludzką tragedię, rozgrywającą się między trojgiem nieszczęśliwych ludzi: Anną, Wrońskim i Kareninem. Muzyka utrzymana jest w klimacie lirycznych i dramatycznych utworów XIX w.i nawiązuje głównie do stylu twórczości P. Czajkowskiego, przy czym Szczedrin posługuje się bardziej nowoczesną technika kompozytorską. Wkrótce po premierze wystawiły annę Karemnę inne teatry w ZSRR, mJ@Tallina 28 IX 1973. Estoński Teatr Państwowy, Estonia", chór. 8. SuuveNowosybirsk 30 XII 1973, w wersji oryginalnej. Odbyło się również kilka premier zbmy ćareniny za granicą, nLin, w Belgradzie 1972. Opera, chór. 1.Tarlic Pilzno 1977, chór. G. Vobornik Bratysława 18977 chór. J. Sabovćik Liberec 1978, chór. P. Pokorny. Inną wersję zimy Karminy opracował w 1979 A. Prokovsky do zebranych utworów P. Czajkowskiego, dla Australian Ballet w Melbourne. Sławna tancerka Maja Plisiecka jest również autorką choreografii baletu Me@a*Winy wg sztuki A. Czechowa, muz. R. Szczedrin, sc. W. Lewental, Moskwa 47 Y 18980. Teatr Wielki, w obs. M. Plisiecka(Nina). A. Bogatynow(Triepłow*, M. Gabowicz(Trigorin). Do twórczości R. Szczedrina sięgnął w Polsce). Graczyk, wybierając jego Ęwwert na orkiestrę symfoniczną, Suatolne czatuzki"(Oiupwie uacmywsu)IsoBo groteski choreograficznej w I akcie Założy, libr, wg komedii IN. Gogola-88 a 9 icz, sc. L. Jankowska. Warszawa 21 III 1979. Teatr Wielki, w ob-JFWarska(Agafia), T. Matacz(Stiepan), 8. Włodarczyk(ciotka). Bzeroko rozbudowana problematyka społeczna, filozoficzna, psychologiczna i Bbszawwa w twórczości L. Tołstoja onieśmielała choreografów w podejmowaniu pół adaptacji baletowych jego powieści. Do nielicznych wyjątków należy wis Pa 88 uwa adaptacja powieści Zmarnychastmie, libr. P. Medecin, muz Z'Vansman, Nicea 17 III 1962. Opera, chór. P. Adret, sc. V. Jedrinsky, w obs G 4 o 8 ei J. Algaroff. Przykładem nastręczających się trudności był natomiast, PP 8 a@c 9 na premierze prawie 4 godziny(skrócony następnie do 2 go 4 zi@). Pale(WoP@i jokę do muz. P. Czajkowskiego li cz. I Koncertu fortepianowego b-@o 8 Ył X 8@onia h-moll. Patetyczna", iragmerty IV i V Symfonii. Uwertura. Fot łśłś'*ehor. W. Panów, , dek. G. Schneider-Siemssen, kast. L. Biel, Berlin 27 Vk 4898@dtische Oper, w obs. G. Papowa(Natasza: . W. Panów(Bezuchow*TYB Cauwenbergh(Wołkoński), M. Sehwaarz(Helena), S. Nernethy(Napoleeó. Apollo i Dziewczyna. Apollo i Dziewczyna Balet w 6 obrazach. Libretto: Światopełk Karpiński: muzyka: Ludomir Różycką choreografa: Bronisława lNiżyńska: scenografia: Władysław Daszewski. Prapremiera: Paryż 26 XI 1937, Theńtre Mogador. Balet Polski. Premiera polska: Warszawa 8 IV 1938. Teatr Wielki. Balet Polski. Osoby: Apollo Kart Kamakoski: Bachantka-Olga iławska: /akonnik-Stuusław CywińssiMniszka-Zofia Gromwna: Król w roli Apollina-Stanisław CywińskiPasterka-Henryka Kamińska: Amor-Stanisław Miszczyk. Poeta-Zbigniew Kiliński: Primabalerina Opery Wiedeńskiej-Nina Juszkiewicz: Sportowiec Jan Spor: Sportsmenka-Olga Sławska: Tancerz kabaretowy-Józef Marciniak: @iuzy, bachantki, satyry, fauny, mniszki, zakonnicy, aniołowie, damy i kawalerowie na dworze królewskim, goście w foyer Opery, marynarze, tancerki, publiczność na plaży. O b r a z 1. Starożytna Grecja. Balet rozpoczyna się tańcem muz: każda z nich wykonuje wariację która symbolizuje sztukę jej przynależną. Muzy witają wchodzącego Apollina, lecz uwagę pięknego boga przyciąga wesoły pochód ku czci Bachusa. W tłumie tańczących bachantek, faunów i satyrów Apollo dostrzega jedną urodziwą i zalotną Bachantkę: urzeczony jej wdziękiem, przyłącza się do rozbawionej gromady i wyznaje Bachantce miłość(pas de deux Apollina i Bachantki). Obraz 2. Średniowiecze. W.surowym wnętrzu klasztoru Zakonnik maluje kolorowe witraże(grupa tancerek). Nagle spostrzega trzy pogrążone w modlitwie mniszki Zachwycony urodą jednej z nich, porzuca swą pracę, by wielbić ziemskie piękno w postaci młodej istoty(pas de deux Zakonnika i Mniszki). Obraz 3. Wiek XVIII. Teatr na dworze królewskim. W dworskim przedstawieniu baletowym występuje Król w roli Apollina(menuet). Z cokołu zstępuje Amor i wprowadza uroczą Pasterkę. Zniewolony jej urodą Król zwraca się do niej z wyrazami miłości(pas de deux Króla i Pasterki): zbliża się Amor(pas de trois)i łączy ich dłonie. Obraz 4. Wiedeń, rok 1840. W foyer Opery Wiedeńskiej tłoczą się wielbiciele artystek baletu. Romantyczny Poeta składa w hołdzie Primabalerinie swe wiersze, a ona roztacza przed nim kuszącą wizję miłości(adagio Primabaleriny i Poety*Dokoła nich wirują w walcu zakochane pary. Obraz 5. Wiek XX. Na nadmorskiej plaży popisują się 22. Apollo i Dziewczyna. **ym rn i s trz o w sk im kunsztem Tancerz kabaretowy(wariacja Tancerza), któremu dzielnie sekundują dwie tancerki(pas de trois). O br a z 6. Tłum wielbicieli wnosi na ramionach Sportowca, zwycięzcę olimpijskiego. Porzuca on jednak rozkosze sławy dla młodej, urodziwej Sportsmenki. Ich taniec(pas de deux)jest hymnem na cześć piękna, miłości i radości życia. Balet Xpollo i Dzieuxzyna(opatrzony na zagranicznych wystć-, pach Baletu Polskiego tytułem 4 poWon er laBeYe)składa się z oddzielnych obrazów z których każdy stanowi odrębną, zamkniętą całość. Łączy je wspólna myśl przewodnia: ukazanie wrażliwości mężczyzny na piękno kobiety, niezależnie od epoki i miejsca. Z koncepcji tej wynika różnorodność choreograficzna baletu będącego przeglądem rozmaitych stylów tańca i muzyk. od greckich korowodów i bachanalii aż do tańców towarzyskich spod znaku jazzu. Ząo(@i Dzicwzwa stanowił jedną z pozycji pierwszego programu Baletu Polskiego i przedstawiany był w czasie jego występów w kraju i za granicą. Palet Beżyckiego wystawił także w skróconej wersji Polski Zespół Tańca, chór PFapliński, sc. 1.Corenrowicz. Warszawa 27 III 1961. Teatr Polski, w obs W@(osa(Apollo), K. Mazurówna(Dziewczyna). Próbę częściowego odtworzeń(a z pamięci oryginalnej wersji 8. Niżyńskiej podjął dawny solista Baletu Polskiego, ZKiliński, sc. 1.Konarzewska. Łódź 25 IV 1978. Teatr Wielki, w obs. T. PięFaWpoiło. Zakonnik. On, i, hłopiec), L. Kowalska(Bogini. Dziewczyna), E W: O ehowska(Mniszka. Ona), 8, jankowski(Bachus), 2. Sobis(Amorek)Program premierowego występu Baletu Polskiego w Paryżu z okazji Mię 4 zy 8 aJodowej Wystawy Techniki i Sztuki zawierał również, oprócz Bumi krało@iłWKwierw z-mol Chopina?i Fiżon o ziezn?, jednoąkrowy obrazek baletowóWVzeame(z francuskim tytułem Że Rappe()do Conezrnna 8. Woytowicza: chore bjzyrska, sc. W. Bacowski. W ówczesnej prasie polskiej balet ten występuje niełiedy pod tytułem Ponrót, jest to bowiem historia młodego szlachcica pobOegPA 8 Vl@w, który wraca do kraju przesiąknięty modą francuską, a pod wpływeBpo 4 patrzonej sceny zalotów młodej pary wieśniaków zmienia upodobania i Ba 98 asnym weselu z Polką wyrańcowauje żwawo mazura. Treść ta podbudoyanaWstała muzyką, której polski charakter kształtuje się stopniowo: w ostdtne)częsc(JeOaJ, nie mające początkowo charakteru polskiego, powracają już w lu 89 eiBacie rytmicznej. Jako para szlachecka wystąpili IN. Juszkiewicz i J ępW 3889 para chłopska-0. Glinkówna i 2. Kilińssi. PP@Kompozytorzy, Różycki i Woytowicz, otrzymali przyznawane na WystayBe złote medale za muzykę baletową. Apollo i muzy. Apollo i muzy\ApoUon Mieagete)Balet w 2 obrazach. Libretto i muzyka: Igor Strawiński: choreografa: Adolf Bolm: scenografia: Nikołaj Fi emizow. Prapremiera: Waszyngton 27 IV 1928. Biblioteka Kongresu, zespół zaangażowany na Festiwal Muzyki Kameralnej. OsobB: Apollo, przewodnik muz-Adolf Bolrm Terpsychora, muza tańca-RuthPage: Kaliope, muza poezji epicznej-Elise Retman: Polihymnia muza sztuki mimicznej-Berenice Holmes: dwie służebne Apollina. Scena przedstawia krajobraz z wyspy DelosOb r a z 1. Prolog-Varodzny Xpollina. W ciemnościach nocy, ukryta wśród skał, wydaje Leta na świat dziecię. Apollina. Służebne pomagają mu uwolnić się z powijaków i Apollo stawia pierwsze nieporadne kroki, uderzając nieśmiało w struny podanej mu liry. Obraz 2. Xąwib i miy. W blasku słońca stoi młody bóg z lirą w ręku. Ostrożnie, a porem coraz śmielej próbuje tańczyć*wariacja Apollina). Ukazują się trzy muzy. Apollo ujmuje je za ręce i przyciąga do siebie(taniec Apollina i muz). Następnie wrscza im symboliczne insygnia sztuk, którymi mają się opiekować Kaliope otrzymuje tabliczkę do pisania, Polihymnia maskę, a Terpsychora lirę i każda tańczy kolejno swą wariację. Pełen, deklamatorskich"gestów taniec Kaliope oparty jest na metrum XVIII-wiecznego aleksandrynu. Kipiąca temperamentem Polihymnia nie umie zachować narzuconej przez maskę powagi, uśmiecha się i otwiera usta, jakby przemawiała. Obie muzy nie zyskują aprobaty Apollina, zachwyca go natomiast szlachetny, nacechowany klasycznym umiarem i prostotą taniec Terpsychom. Pragnąc pokazać muzom, jakimi cechami powinna się odznaczać prawdziwa sztuka. Apollo tańczy mistrzowską wariację, po czym wybiera ulubienicę Terpsychorę, by towarzyszyła mu w pas de deux(adagio wariacje i koda*. Na wezwanie Zeusa Apollo opuszcza ziemię i trzymając muzy za ręce, wstępuje na Olimp. Mit o Apollinie, synu Zeusa i Łęty, greckim bogu światła, opiekunie sztuk i nauczycielu muz, nasunął Strawińskiemupomysł stworzenia tej poetyckiej wizji baletowej. Jednakże pierwsze wystawienie baletu, napisanego na zamówienie Towarzystwa Muzyki Kameralnej w Waszyngtonie, nie przyniosło 04. Apollo i muzy. sukcesu. Dopiero prapremiera europejska nowej wersji choreograficznej Goerg*a Balanchine a, przygotowana dla Baletów Rosyjskich Diagilewa, ukazała wszystkie walory dzieła i srała się wzorem dla następnych inscenizacji. Przedstawienie to odbyło się w Paryżu 12 VI 1928 w Theśtre Sarah Bernhardt, sc Alauchant, w obs. S. Litr(Apollo). A. Nikitina(Terpsychora), L. Czernyszowa(Polihymnia), P. Dubrowska(Kaliope). Wzorowana na muzyce baletowej z epoki Łoiły'ego i napisana na orkiestrę smyczkową partytura Xpolhna i nnc zbudowana jest na tradycyjnym schemacie klasycznych pas de deux, wariacji i pas*acdon, narzuca więc choreografowi konieczność podporządkowania się surowej dyscyplinie tańca klasycznego i oddania wielkiej prostoty, przejrzystości i precyzji muzyki. W osobie Balanchine a Strawiński znalazł idealnego jej interpretatora, z którym połączyła go przyjaźń i dalsza współpraca w następnych latach. Praca nad tym baletem stała się też punktem zwrotnym w twórczości choreografa pierwszym krokiem w kierunku baje(u, abstrakcyjnego", gdyż wątek narracyjny w Xpollinie i m@z@hbył już tylko lekko naszkicowany i nie był rozbudowany dramatycznie. Wprowadzając swobodną interpretację elementów tańca klasycznego, Balanchine stworzył swój pierwszy balet neoklasyczny. Wersję tę wznawiał wielokrotnie w teatrach Bmeryki Północnej i Południowej oraz Europy, mań Ba American Ballet. Nowy Jork 27 IV 1937, w roli tytułowej Lśhristensendla Haller Theatre. Nowy Jork 25 IV 1945-f-Sgleysky dla Opery Paryskiej 21 V 1947-A. Kałużny dla Ęongelige Danske Haller 18 I 1931 i 9 I 1957-M. Kronstam dla New York City Haller 1951-N. Magallanes. FasBpnie przywilej wznawiania wersji balanchinowskiej otrzymali asys(eWchoreografa, T. Taras i P. I(cary, którzy przekazywali balet 4 poWo i muzy r 6 żW@teatrom, toteż liczba jego premier stale wzrastała. Były to mJn. : Londyn 458-44996 The Boyal Ballet-1. MacLeary Berlin 31 X 1969, Stidtische Oper-JpBeonefous Mediolan 10 XII 1971. La Scala-R. Nuriejew Antwerpia 444974 Baller van Vlaanderen-P. Bortoluzzi Monachium 18 IV 1974. Opera 8 Bosi Góteborg 25 III 1977. Stora Teatern-U. Gadd Wiedeń 10 IX 1967(884977. Opera-R. Nuriejew Budapeszt 10 XII 1977. Opera-1. Dózsaśpoiródinnych, odmiennych wersji apollina i waz wymienić należy insceniBacisA. Millossa dla Teatro delie Arti w Rzymie, 1941, T. Gsowskiej Ba ś@4 Osche Oper w Berlinie 1951 i 1958, Y. Georgi dla Landestheater 6 Wanowcrze 1955, S. Gitara dla Piccola Scala w Mediolanie 1956. E. Waltera 44 a Wupperrale Biihnen 1956, M. Clausa dla Opery w Hamburgu 1906. Bajka. Bajka Feeria baletowa w 4 obrazach. Libretto i muzyka: Ludomir Michał Rogowskichoreografia: Piotr Zailich: scenografa: Wincenty DrabikPrapremiera: Warszawa-4 V 1923. Teatr Wielki. Osoby: Królewicz-Piotr Zailich: Królewna-Mila Kamińska: Motyl Zaklęty. Pszczółka. Dziewica Wschodu-Halina Szrnolcówna: Czarodziej-Jen Szer: Trefniś Królewicza-Aleksander Sobiszewskc Baba Jaga-Adam BlancardąLeśny Dziad-Michał Kulesza: Małpa. Konik Polny. Szynkarz. Cyganka, lalki goście Królewicza, służba dworska, stwory leśne, driady, gnomy, koboldy, salamandry, bałwany śnieżne, muzykanci, wieśniaczki i wieśniacy. Obraz 1. Sala w bogatym polskim dworze, gdzie odbywa się bal. Przy dźwiękach poloneza za Królewiczem i Królewną wkracza orszak gości, na końcu paraduje Trefniś z Małpą. Na bab zjawia się też Czarodziej i ze swej skrzynki wyczarowuje lalki, które tańczą krakowiaka i ludowego walczyka. W pewnej chwili Czarodziej rzuca zaklęcie i wszyscy zastygają w pozach przerwanego ruchu. Opasawszy ich ogromną wstęgą. Czarodziej porywa Królewnę, zamyka w skrzynce i ucieka. Pierwszy budzi się z odrętwienia Królewicz, zrywa wstęgę, uwalnia pozostałych gości z mocy czarodziejskiego uroku, po czym całe towarzystwo wraz z**efrisiem i Małpą rusza w pogoń za Czarodziejem i porwaną Królewną. Obraz 2. Polana w lesie, w głębi widać chatkę Baby Jagi. Na polanie tańczy Konik Polny w gronie leśnych ganień. XadchodziCzarodziej, niosąc na plecach swą cudowną skrzynkę. Baba Jaga zaprasza go na poczęstunek i przywołuje leśne stwory, rozkazując zabawić gościa tańcem. Jako zapłaty za gościnę Baba Jaga żąda od Czarodzieja pocałunku, lecz on odsuwa ją ze wstrętem. Tymczasem wieść o zbliżającym się pościgu zmusza Czarodzieja do ucieczki. Orszak Królewicza nie znajduje już u Baby Jagi złodzieja, rusza więc dalej. Po namyśle Baba Jaga również przyłącza się do nich Obraz 3. Wnętrze karczmy. Bawią się tu po pracy w polu wieśniaczki i wieśriacy, tańczą krakowiaka i oberka. Jest też Czarodziej, który hojnie funduje wszystkim wino i z lubością przygląda się tańczącej specjalnie dla niego Cygance. Aby jeszcze bardziej ożywić zabawę. Czarodziej wyczarowuje ze swej skrzynki muzykantów i wnet cały tłum wiruje----w tanecznym zapamiętaniu, nie widząc nawet przybycia niespodziewanych 26. Bajka. gości-Królewicza. Baby Jagi. Małpy i Trefnisia. Ale dostrzega ich Czarodziej, ucieka więc przez okno. O b raz 4. Sala w pałacu Czarodzieja. Czarodziej wprowadza porwaną Królewnę, sadza na tronie i zapewnia o swej miłości Na jej cześć tańczą różne fantastyczne postacie: gnomy, koboldy, driady, salamandry(taniec ziemi, taniec ognia, taniec wód, taniec powietrza). Wbiega Królewicz: szczęśliwy z odnalezienia ukochanej, zbliża się do niej, lecz złośliwe gnomy bronią mu dostępu. Wówczas rusza na pomoc Baba Jaga, przyzywa bałwany śnieżne, które rozprawiają się z gnomami, następnie hipnotyzuje Czarodzieja i rozkazuje mu, by ją pocałował. Pocałunek sprawia, że Czarodziej pada martwy. Baba jaga odzyskuje młodość i urodę. Królewicz bierze w ramiona Królewnę, a wszyscy cieszą się ze szczęśliwego zakończenia przygody Ogólnikowy tytuł BgAr wyjaśnia zamierzenia autora, któremu zamiłowanie do dawnych wierzeń, legend i baśni nasunęło pomysł zebrania różnych wątków baśniowych i połączenia ich w jednolitą całość. Akcja rozgrywa się więc w nieokreślonym miejscu i czasie, a jej nikły wątek jest raczej pretekstem do rozbudowania malowniczych obrazów. Balet ów, imponujący bogactwem efektów dekoracyjnych, stanowi przykład fantastyki, gdzie różnorodność pomysłów inscenizacyjnych i m 668 gość drugorzędnych postaci(kilkuset statystów()góruje nad logicznym rozwojem akcji. Muzyka podkreśla elementy fan(astykiodpowiednim zastosowaniem różnych grup instrumentów, zawiera także formy muzyczne różnych tańców, a wśród nich motywy i rytmy polskich tańców ludowych. Za skomponowaną muzykę do By: i Ludomir Michał Rogowski otrzymał nagrodę Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W trzy lata później Rogowski dokonał znacznego skrótu Bgłi, i tę now 4, jednoaktową wersję pt. Kupała wystawiono również w Teatrze Wielki(88 Warszawie, 14 XII 1926, chór. P. Zailich, sc, j. Wodyński, z niewiels@zioianami w obsadzie: rolę Królewicza przejął 2. Dąbrowski, a rolę KrólewOó 48 zyrnańska. Bardzo śpiąca królewna. Bardzo śpiąca królewna. Bajka muzyczna w I akcie, 7 obrazach. Libretto(wg bajki Ob. Perraulta)i muzyka: Augustyn Blach: choreografa: Witold Gruca: scenografa: Liliana/ankowska. Prapremiera: Warszawa 29 IX 1974. Teatr Wielki. V-oby: Królewna-Zofia Rudnicka: Królewicz-Miłosz Andrzejczak: Królowa Bożena Brun-Barańska(mezzosopran): Król-Władysław Skoraczewski(bas): Babcia-Józef Woitan(baryton): wróżka Filutka-Agnieszka Kossakowska(sopran): wróżka jędzunia-Zbigniew Juchnowskk wróżka Piruetka-Janina Galikowska: wróżka Mądrusia-Barbara Gierałtowska: Ochmistrzyni-Alina Bolechowska(soprank Pies Pudel-Janusz Subicz: wróżka Koloraturka wróżka Szarmantka, wróżka Szpinetka, wróżka Ślicznotka. Starowinka, straż pożarna straż królewska, dajny dworu. Obraz 1. Vczta Arólearła. Z okazji narodzin długo oczekiwanej córeczki Król i Królowa wydają wspaniałe przyjęcie. Przybywają wróżki, obdarzają dziecinę swymi darami: wróżka Ślicznotka-urodą, Mądrusia-rozumem. Piruetka-talentem do tańca, Koloraturka-pięknym głosem, Szarmantka-wdziękiem, Szpinetka-talentem muzycznym. Zjawia się także nie zaproszona przez pomyłkę jędzunia i obwieszcza, że gdy Królewna skończy piętnaście lat, skaleczy się wrzecionem i umrze. Dobra wróżka Filutka prostuje jednak złowróżbną zapowiedź Jędzom: Królewna nie umrze, lecz zapadnie w stuletni sen, z którego zbudzi ją piękny Królewicz. Obraz 2. Orędzie Aróleusśie. Król zwołuje konferencję i ogłasza, że wszystkie wrzeciona w jego państwie mają być wyrzucone. Rozkaz królewski zostaje skwapliwie spełniony, nie dosłyszała go tylko mieszkająca pod zamkową wieżą głucha Starowinka. O b raz 3 Krwetna: oncąy piętnaście lat. Królewna wyrosła na dorodną dziewczynę, a wszyscy zapomnieli już o złej wróżbie Jędzuni. Pewnego dnia Król i Królowa wyjeżdżają na spacer, damy dworu rozchodzą się do swych komnat. Ochmistrzyni, zamiast opiekować się Królewną ucina sobie drzemkę. Królewna zaś korzystając ze swobody, biegnie do izby Starowinki, a zauważywszy tan nie znany przedmiot-wrzeciono, bierze je do ręki, zakłuwa, się w dłoń i pada martwa. Starowinka uderza w dzwon na alarm. Zbiega się cały przerażony dwór, przybywa też wróżka Filutka. Obraz 4, iwlezm sen. Filutka oznajmia, że oto spełniła się. Bardzo śpiąca królewna. przepowiednia i Królewna zapadła w stuletni sen. Ponieważ rucnie powinno go zakłócać. Filutka usypia za pomocą czarodziejskiej różdżki wszystkich i wszystko, począwszy od królewskiej pary, a skończywszy na ogniu w piecu. O b raz 5. Krileaicz. Minęło sto lat. W okolicach uśpionego zamku poluje młody, piękny Królewicz: z zaciekawieniem ogląda dziwny zamek. O b raz 6. Przećudzmie. O wschodzie słońca budzi się ze snu Królewna, a wraz z nią cały dwór, wszystkie uśpione osoby i przedmioty. Królewicz prosi rodziców Królewny o jej rękę Odbywa się wspaniały ślub. Obraz 7. Ćczta ieelna. Po ceremonii ślubnej odbywa się wielka uczta, w której bierze udział cały dwór oraz wszystkie wróżki. 3 Nic już nie zakłóca ogólnej radości i szczęścia młodej D 3 TyBajka muzyczna, baletowa-wokalna Bardzo jiqca Aro(eawa, test swobodną adaptacją głównego wątku treściowego znanej bajki Ob. Perraulta, na której oparte jest również libretto Sąiqcyoóleany 8 P. Czajkowskiego. W ujęciu A. Blacha oraz inscenizatorów jego baletu temat ów potraktowany został w sposób komediowy, pełen akcentów parodii, szablonowych sytuacji 1 form tanecznych obowiązujących w tradycyjnych baletach klasycznych. Partie wokalne, będące również parodią szablonowych arii operowych, oraz recytowany tekst stanowią dowcipny komentarz akcji, w muzyce zaś liryzm przeplata się z groteską i sarkastycznym żartem. Balet Bardzo śpiąca Aró(cuma został wznowiony w warszawskim'Veatrze Wielkim 2 XII 1976, z udz. 1. Głowackiej i Mudrzejczakaw głównych rolach tanecznych, oraz przekazany przez W. Grucę dwóm teatrom: Operze w Poznaniu 8 IN 1979 w obs. M. Poiyrczuk(Królewna), ). Stańda(Królewicz), i Operze w Bydgoszczy 13 IV 1981, w obs. A. Rutkowska i MDąbrowski. Wraz z baletem Namomofć(Oczeeiaame?-inne wersje tego baletu)Wstawiono na Scenie Kameralnej Teatru Wielkiego inny jednoaktowy balet A Blacha pr Pa/Głoy/, libr. R. Lindenbergh i W. Gruca, chór. W. Gruca, sc. X. Zaniewska: Żona(M. Connpe)odchodzi od Męża(W. Gruca), gdy zjawia się On(SSzymański), postać ze świata natury, symbol swobody i żywiołowych uczuć: Zona, potępiona przez otoczenie, zyskuje jedynie wybaczenie Męża. 29. Baśń krakowska. A Blach jest reż autorem muzyki do mimodramów, realizowanych przez Wrocławski Teatr Pantomimy, w chór. M. Tomaszewskiego: Wvś i S'en, które wystawione były w sc. K. Pankiewicza w Amsterdamie przez Het Nationale B-allet: Wył 15 III 1965, . Sen 17 VIII 1967. Natomiast dwa inne mimodramy wykonał zespół Sceny Mimów Warszawskiej Opery Kameralnej: ż@erc@d(o 12 VI 1975*poKazane podczas tournee zespołu w USA w 1976)i O(os milczema I X 1977. Z twórczości A. Blacha nie przeznaczonej do realizacji scenicznej W. Grucawybrał Salwo gioioso na sopran i pięć fletów. Premiera baletu Swmo giowso(Psalm radosiy)w sc. 1. Dobieckiego odbyła się 21 XII 1972 na scenie kameralnej Teatru Wielkiego w Warszawie, w obs. 8.Kociołkowska(Liza Woka), J. Graczyk(Pan Flet, R. Krawucki(Pan Oboi), R. Kerson(pan Klarnet, ). Kozłowski(pan Fagotk solo wokalne: U. Trawińska-Moroz. Balet ten pokazany był przez zespół warszawski na występach w Bratysławie(X 1970, Berlinie(XII 1970. Brnie(IX l 975), Wilnie i Leningradzie tli 19773. 8 Blach napisał również muzykę do baletów: Gileamcsz?i OczeAiaanie?. Baśń krakowska. Balet w 2 obrazach z prologiem i apoteozą. Libretto: Ludwik Hieronim Morstin*wg polskiej legendy z XVIII w.o mistrzu Twardowskim): muzyka: Michał Kondracki: choreografa: Bronisława Niżyńska: scenografa: Teresa Roszkowska. Prapremiera: Paryż 19 XI 1937, Theżtre Mogador. Balet Polski. Premiera polska: Warszawa 6 IV 1938. Teatr Wielki. Balet Polski. Osoby: Twardowski-Czesław Konarskk Diabeł kulawy-Józef Marciniak: Diablica-Olga Glinkówna: Oberżysta-Mikołaj Kopińskq diabły, diablice rycerze, dziewice, przekupki krakowskie, mieszczanie, żacy, czarownice, aniołowie. Rzecz dzieje się w Krakowie. Prolog. Na Rynku krakowskim, tonącym w mrokach nocy, stary czarnoksiężnik Twardowski spotyka Diabła kulawego. Ów zaś ukazuje mistrzowi kuszącą wizję dziewic i rycerzy, obiecując wprowadzić go w ren piękny świat za cenę zaprzedania duszy. Twardowski podpisuje cyrograf, zrzuca płaszcz i staje odmłodzony, strojny w piękny kontusz O b raz 1. W blasku słonecznego dnia Rynek krakowski tętni życiem(taniec przekupek). Wchodzi Twardowski z Diabłem, który ma tu już swego sprzymierzeńca w postaci Diablicy, wcielonej w przekupkę. Diablica kusi Twardowskiego. Oberżysta wytacza baryłkę wina i rozpoczyna się ogólna pijatyka, a następnie, weselisko Twardowskiego z Diablicą zakończone hucznym oberkiem. Obraz 2. W piekle odbywa się dziki sabat czarownic. Twardowski, wciągnięty przemocą przez Diabła, wszczyna raz. Baśń krakowska. paczliwą walkę z diabłami. Wówczas czarownice otaczają go xzalonym kręgiem tanecznym, w którym ginie jakby w olbrzymim kotle. Ale na pomoc spieszą aniołowie i przy dźwiękach godzinek wyzwalają duszę Twardowskiego z czartowskiej IDOCVA p o 1 e z a przedstawia wizję duszy Twardowskiego na KsięZyCłJBalet Bum krałousAz(której francuski tytułu La Lęende Je Cracoaie pojawia się niekiedy w ówczesnej prasie polskiej w dosłownym tłumaczeniu jako Legenda Arałoaięa)jest skróconą wersją znanej legendy o pakcie Twardowskiego z diabłem, ulubionego tematu polskiej twórczości baletowej(zob.balety Pan TYmdoarAP L. Różyckiego i A. Sonnenfelda)Bstępstwemod tradycji jest tu odmienne zakończenie, w którym Twardowski ulega fizycznej przemocy diabłów. Capidarnieujęta akcja rozwija się w szybkim tempie przy stałym udziale tłumu na scenie. Barwna, żywa i jędrna muzyka oddaje nastrój niezwykłości, związany z tą legendą, i tworzy zwarte obrazy symfoniczne, odpowiadające sytuacjom scenicznym. Scenariusz i partytura Bawi Araba, sAiy spłonęły w Warszawie w czasie powstania 1944. Przebywający po wojnie w Nowym Jorku kompozytor zrekonstruował partyturę z pamięci w 1945 W 8 sako oceniany przez ówczesną krytykę polską balet Wam śrakouskastanowił jedną z kluczowych pozycji zarówno pierwszego, jak i drugiego sezonu Baletu Polskiego. Wraz z Marianami? i Piemiq o ziemi?figurował też w spektaklu baletowym w Tę-atrze Wielkim 19 IV 1939 z okazji XVII Międzynarodowego Festiwalu Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Przy wznowieniu Bum Ara: ousAiy w drugim sezonie Baletu Polskiego JCieplmskiwprowadził niewielkie zmiany w choreografii Bbiżyńskiej. M Kondracki otrzymał za Baśń AraAuskq złoty medal na Międzynarodowej Wystawie Techniki i Sztuki w Paryżu w 1937. Beau Danube, le. Beau Danube leUNaJ pięknym Dunajem)Balet komiczny w I akcie. Libretto i choreografia: Ceorid Miasir: muzyka: Johann Strauss, oprac. Roger Desormiere: scenografia: Elizabeth i Władimir Połuninowiedekoracje(wg szkiców Constantina Guysa): Etienne Beaumont-kosduPrapremiera: Monte Carlo 15 IV 1933, Ballers Russes de Monte Carlo Osoby: Huzar-Leonid Miasin: uliczna Tancerka-Aleksandra Darniowa: b(arzeczonia Huzara-Tatiana Riabuszynska: Dandys-Dawid Laszin: Szwaczka lrina Baronowa: Malarz. Zapowiadacz ulicznych występów. Atleta. Ogrodnik, modystki, rodzice narzeczonej Huzara, kupcy, mieszczki i mieszczanie wiedeńscy. Scena przedstawia wiedeński Prater w latach óO-ych XIX w. Przy dźwiękach wiedeńskiego walca spaceruje w parku niedzielny tłum, nawiązują się przelotne znajomości i flirty. Przygodny Malarz maluje portret ładnej Szwaczki, która nie jest obojętna na jego zaloty, lecz odciąga ją elegancki Huzar, by po cńwiiiopuścić dziewczynę dla swej Narzeczonej, idącej na spacer pod czujną opieką rodziców. Huzar tańczy z Narzeczoną(mazurka)i wydaje się bardzo zakochany, lecz nie trwa to długo. Uwagę wszystkich przyciąga grupa ulicznych artystów: Zapowiadacz. Atleta i Tancerka, w której Huzar poznaje swą dawną kochankę. Rozpoczynają się występy. Młoda panienka, widząc poufały stosunek Tancerki do Huzara, mdleje i rodzice muszą ją wyprowadzić. Rozbrzmiewa melodia walca Mad pięAwww modrym Dunajem, ożywiając miłosne wspomnienia Huzara i Tancerki(pas de deux). Ale oto wraca Narzeczona i niewierny Huzar szybko opuszcza Tancerkę, by zapewniać gorąco panienkę o trwałości swego uczucia. Nadbiegają zaniepokojeni rodzice, usiłują rozdzielić narzeczonych, lecz Huzar potrafi zaskarbić sobie ich łaski i zyskać przebaczenie, lśa szczęście Tancerka nie przejmuje się zbytnio zdradą kochanka, incydent ten nie psuje pogodnego nastroju i wszyscy w najlepszej zgodzie tańczą wspólnie wesołego kadryla. Jak wskazuje tytuł, balet Le Beaw Dnmóe jest ewokacją starego Wiednia, widzianego przez pryzmat operetki. Pierwsza dwuaktowa wersja tego baletu wystawiona była w Paryżu 17 V 1924 w Theżtre de la Cigale, w ramach'serii przedstawień Soirees de. Beau Danutę, le. Paris, organizowanych przez br. Btienne Je Beaumont. Rok Tancerki ulicznej tańczyła wówczas Lidia Łopuchowa. W repertuarze światowym przyjęła się jednak druga, ostateczna wersja sceniczna z 1933. Balet Le Beau Dmuóe odznacza się wielką prostotą zarówno błahej intrygi, sprowadzającej się do rywalizacji dwóch dziewcząt o serce płochego Huzara, jak i choreografii, złożonej z nieskomplikowanych pas tańca klasycznego. Zręczne zestawienie kontrastowych scen i nastrojów, wdzięk i humor, ruchliwość grup, czyste układy tańców solowych i duetów zapewniły temu baletowi poczesne miejsce w repertuarze wielu teatrów i zespołów: wystawiany był m 3 n.przez Grand Haller du rnarąuis Je Cuevas, Kongelige Danske Ballet. Opera Comiąue w Paryżu Z czasem jednak popularność jego słabła i już począwszy od lat 7 O-ych nader rzadko pojawiał się w światowym repertuarzet wznowił go jeszcze w 1972 City Center Joffrey Ballet. Utwory taneczne, króla walca", T. Straussa-syna, i atmosfera starego mieszczańskiego Wiednia były wielokrotnie wykorzystywane przez innych choreografów Spośród tego typu, operetkowych"baletów największą popularność zyskał 24 śadetia*'We(iradaaziow BaY, chór. D. Liszin, sc. A. Benois, Sidney 28 U 199 Original BaUet Russe: przedstawia on szereg zabawnych epizodów na bało wydanym dla miejscowych kadetów przez maturzystki w wiedeńskim pensjonacie żeńskim. W'partiach solowych wystąpili T. Riabuszynska i 1. Liszin. Publiczność polska oglądała ów balet trzykrotnie: w czasie występów Haller Theatre w matu 1958, holenderskiego Het Nationale Baller na przełomie stycznia i lutego 1904 i śongelige Danske Baller w marcu 1967. Zespół ren wznowił go jeszcze w 19772 innych baletów tego typu do muzyki 1. Straussa wymienić należy 0: 1 uieczn johunn Strauss! *Tonight johann Srrauss!i, cwor. K.jooss, sc Wśirsra, Condyn 21 X 1935. Galery Theatre, Ballets Jooss, soliści: E Kahl i@Struller. ó(raussiana, chór. W'. Burmeisrer, sc. S. Gersztein. Moskwa 25 X 1941 Tea 86 Muzyczny im. Stanisławskiego i Niernirowicza-Danczenki: soliści: M. Soroł@aM(orka). A. Tolski(jej Partner). A. Kiem(Poeta)i A. Urusowa jego Ukochana). W 46 Płoni, Leningrad 13 XII 1956. Straussa i F Lebłra 9 hP 8 G. Balanchine dek. R. Ter-Arutuniar, kast. B-. Karinska. New York OT Pa 4 et 23 VI 1977, sol. K.yon Aroldingen, J, dAmboise, P. McBriJe@96 omasson, S. Leland, P. Martins, S. Farrell, J. -P. Bonnefeus. W-powoieć też należy, że Opera Wiedeńska przypomniała trzy walce JęóausscWiedeńska krew. Kobieta, aino i śpiew. Róże Połwdma, w 964@J-Przewodnik baletowy. Wiesenthal, jednej z austriackich przedstawicielek tańca, wyzwolonego", znanej z interpretacji walców wiedeńskich. Premiera wznowienia odbyła się 26 VI 1977, z udz, solistów G. Scheuerrnann i M. Birkmeyera. żemwa nietoperza 7 La Cłauae-roun), baletowa wersja opereGi skomponowana przez K. Petit i wystawiona w dek. G. Celtelacciego, kast. P. Sąuarciapino 2 VI 1979. Opera w Monte Carlo, i niebawem przeaiesiona do repertuaru Ballets deMarseille, w obs. 2.Jeanmaire(Bełta), D. Garno(Johann), L. Bonino(Ulrich). Do tej samej partytury T. Straussa, lecz w aranż. J. Lanchbery ego, R. Hynd stworzył dla PACT Ballet w Johannesburgu balet Rodmda, wyst. 24 IV 1978, i wznowił go 6 III 1979 z London Fesdval Baller, sc. P. Docherry, w obs. P. Ruanne i J. Kżge. CeidrsAi falc w instr. A. Schónberga i Walc z operetki Baron cQuiuAi w instr. A Weberna były tłem muzycznym baletu żmlagr(Tnauśa), chór. M.van Manen, sc. 1.8.Vroorn, Amsterdam 16 I 1980. Het lNarionale Ballet, sol. G. Davis, T. Vundersaar, H. Jurriens. W Polsce inscenizowano trzykrotnie tematy z kręgu wiedeńskiej operetki jako balety do muz. Straussa: Bagatela, chór. ).Kapliński, sc. W'. Gawęcki. Poznań 6 IV 1946. Teatr Wielki. Treścią tego jednoaktowego baleeiku są zaloty dwóch fircyków do dwóch córek srogiego burmistrza, uwieńczone sukcesem dzięki interwencji sprytnej modniarki O-. Bit@eruwna). Balet wznowiono 12 X 1967 w Operetce Warszawskiej. Dwie następne inscenizacje zbliżone były tematycznie do Bała Aadetż: Sercsgy aule, chór. 2.Kamiński, sc. S. Bąkowski, Gdańsk 14 III 1970. Opera Bałtycka, w.ubs. J. Górska(I Pensjonarka), 8. Kropidłowski li Kadet), 2. JasrnaniGenerał). W peiv@pumy Hortmn, libr. T. Szymański, chór. 8.Kasprowicz, sc. K. Kępińska. Poznań 8 V 1977. Opera, w obs. M. Połyńczuk, 1. Kwiecień, K. Marecka(Panienki, 8. Koprucki(Generał), J. Stańda(Porucznik 3. Balet w I akcie do oryginalnej muzyki hinduskiej(nagranie: choreografia: (Maurice Bćjart: kostiumy: Gcrminal CasaQPrapremiera: Avignon 26 VII 1968, Ballet du XX: siecle z Brukseli, na dziedzińcu Pałacu Papieskiego. Wykonawcy: Rama-Paolo Bortoluzzi. Sita, jego żona-Hitami Asakawa: Kriszna-Jorge Donn: Badha, jego żona-Tania Bart: Sziwa-Daniel Lommel Szakti, jego żona-Mama Giełgud: trzech chłopców. Trzech młodych ludzi spotyka w swej wędrówce przez życie trzech bogów, z którymi się utożsamiają. Następują trzy kolejne duety bogów i ich żon, a każda para symbolizuje dwoistość miłości, jej stronę fizyczną i duchową. Pełne zespolenie fizyczne i duchowe dokonuje się w trzecim duecie boga Sziwy i bogini Szakti. Używając w tytule terminu z filozofii buddyjskiej, oznaczającego pojęcie wszechmiłości, Bejart zawarł w BAaAri ideę zwycięstwa ducha nad ciałem i połączenia się z Bogiem poprzez miłość w lei najbardziej wzniosłym sensie. Balet żWaAti wchodził początkowo w skład czteroczęściowego programu pt. X ja recArcAe... (W porzaAiamia..), obol Kmw op, 39 i op. 31 A. Weberna, scenicznej adaptacji lekcji tańca Klasycznego l 7 Art de la barre(Sztuka ćuiczeń przy drążku)oraz Ciemnej nocy(La Nuit obscure)do recyeacjitekstów św. Jana od Krzyża, llastępnie wystawiany był'oddzielnie i wszedł w całości lub jako pojedyncze duety do repertuaru wielu zespołów. W Polsce zaprezentował BAaAn w całości Ballet du XX'siecle w maju 1970. Szeroki zakres zainteresowań filozoficznych i formalnych Bejarta pozwala ousięgać po różne tematy i realizować je za pomocą różnorodnych ś(o 4@6 wizualnych i dźwiękowych. Inscenizował we własńych wersjach obrosłe tuż tradycją balety z repertuaru Baletów Rosyjskich Diagilewa oraz inne, wys(aWWewielokrtunic przez rożnych choreografów, tworzył własne, oryginalne, ogWe@skomponował ponad sto baletów. Omówienie ich przekraczałoby ramy Fr-688 Jutu bwno: ąęo, oprócz więc zamieszczonych w nim(w uzup, głównych haseł dzieł chzreograiicznych Bejarta należy wymienić jeszcze najważniejsze: Bownfaniu samotnego cztouieka i Symphonie gaur un homme seul), muz, soii 3 sW 8'B 8@ego i P. SchaeOera, sc. L. Touchagues, Paryż 30 VII 1955, The@e 4 ejWs. Los B-allcts dc TEtuilc: samotność mężczyzny M. Bejart, miotającego s 8 hezraJnie w świecie własnych przeżyć, osaczonego przez hałas i wszcchobe-86 Bum, przez agresywność kobiety(M. Seigneuret), skazanego na tragiczną sa@oJ@@ć i daremnie walczącego u własną wolność*balet przedstawiony w cza 9 eóóstępów Haller dn XX'siecle w Polsce, li l 96 o). Wystawiony reż P 6868@4 O: che Oper w Berlinie 17 XII 1977, w obs. 1.Lonnrnel i M. SchWaarzWwu(a*e trqye Smate ri zroisi, muz. 8.Bartek, . Sonata na dwa Tor(epiaBó peikusię, kast. M. Bert, Paryż 19 VI 1957, Theatre Marigny, Haller Theńtre depaOs, wg sztuki J. -P. Sartre a Prcy drctiao zamAniętycA: dwie łobieG(96 Parii M Seigneuret oraz mężczyzna(M. Bejart), zamknięci w jednyo pPłPBóP(eŻjwają udrękę samotności i niemożności wzajemnego purozumieO@(5 XwOzma I van Beethovena(La Vewtićme SwqWome), Bruksela 27 y 4998 óYP F-ólewssi, B-allet du XX'siecle, z udziałem innych tancerzy 13 naro 4 owoŚ@-uliści cz. I-L. Pinct i I.. Hofger: cz.li-1. Sitnios i P. Burtoluzzi sz 48 óF Wali i J. Celebrę: cz.IV-M. -G. Carrie, T. Kerendi, G. Casado i V P 8 agg(8 a 9 ępnie V. Luvski), jest to hymn braterstwa ludzi bez wzgkJu na WhP 66@a 8 żność narodową, kolor skóry, przekonania polityczne i religijne. Wwu 8@89 ł 8@cgo kompozycja przestrzenna wymaga okrągłej areny, pomyślane zusra 88. jako spektakl popularny w rodzaju antycznego teatru lub średniowiecznego misterium, przemawiający do widzów za pomocą czytelnych symboli i metafor. W Swwńmu Beethovena wykonana była również przez tancerzy Haller du XXssićcle wspólnie z tancerzami Opery Ca Scala, w ramach stagioni baletowych 8 Mediolanie 23 V 1972, oraz przedstawiona przez Baller du XX'siecle w czasie jego występów w Moskwie 3 IV l 978 Mszadzisicjvzych czasót i Meso pour le tempr prćvent j. Obrzęd w 9 epizodacr. libretto i choreografia: Maurice Bejart: ilustracja dźwiękowa z fragmentów nsgmalnej muz, hinduskiej i tybetańskiej, muz, konkretnej Pierre Henry ego i recytacji tekstów: scenografa: Joelle Roustan i Roger Bernard. Prapremiera: Avignon 3 VIII 1967, dziedziniec Pałacu Papieskiego, Ballet du XX: siecle. W'ykonawcy: solista: Paolo Bortuluzzi: duet Gaura Pruenęa i Jorge Donn, oraz zespół. Afscu dzisieiszyzż czasza, wzorowana na liturgii kościelnej, była jakby konsekracją tańca, wyrażającego różne przejawy współczesnegoo życia. Baade(uire, sc. T. Roustan i R. Bernard, Grenoble 9 li 1968. Dom Kultury: balet inspirowany Kajałam zła Ob. P. Baudelaire a i złożony z różnych na wzór collage u w stylu pop-arą soliści: P. Bortoluzzi, V. Loyski, 1. Donn, M. Giełgud i). Kerendi. Niżyńsłi-klaun Boga i Nijinky-cloun de licu i, muz. T, ńerry i iragmerty 53 mfmi. Patetycznej"P. Czajkowskiego, sc. R. Bernard i J. Roustan, Bruksela 8 X 1971, sala, Forest lNatonal", Haller du XX'siecle. Spektakl epizodów przeplatany recytacjami fragmentów pamiętnika W. Niżyńskiego, przedstawiał epizody z jego życia i najsławniejsze role baletowe: w roli Niżyńskiego wystąpił). Donn. Cioletan-Ogrńd różany'Goletan-Le jardin der roju: , oryginalna muzyka irańska, sc. ).Roustan i R. Bernard, Persepolis 30 VIII 1973, Ballet dn XX siecle, soliści: A. Louafi, S. Parceli, 1. Donn. Balet inspirowany był poematem perskim z XIII w. WeWzgaFw, muz, złożona z utworów G. Verdiego, J. S. Pacha, P. Henry ego, N. Roty, Persepolis 23 VIII 1976, Ballet du XX'siecle balet, oparty na wątkach powieści A. Artauda Helwgabal au lanarchute couronnć: sceny z życia rzymskiego cesarza z III w., kapłana syryjskiego boga słońca, odznaczającego się w koncepcji Artauda psychiczną obupłciowością. Rolę Wielkiego Kapłana kreował G. Wilk, Słońcą-N. Ek, w postać Heliogabala wcielali się różni tancerze. Molier zmylony(Mohere imagmuire), muz. N. Kota, sc. R. Bernard i J. Roustanwzorowany był na komediach baletowych J. -8. Łoiły ego i Moliera, łączył w sobie recytacje, grę aktorską i taniec, przedstawiał zaś życiorys Moliera poprzez sytuacje z jego komedii. Postacie historyczne, jak król Ludwik XIV Q. Donn), Molier 0. Pie*, sąsiadowały z bohaterami Molierowskich komedii, jak Arnolf, Jcesr(aktor R. Hirsch), Scaramouche(). -M. Bouvroni i z symboliczną postacią śmierci*pianistka 8. Cooper). O@ć pmnmne, muz. ).Offenbach, aranż. M. Rosenthal, sc. T. Bosąuer. Bruksela 37 I 1978, Theatre de la Monnaie, Ballet du XX: siecle. Posługując się muzyką znanej operetki(La lYe parisienne), Bejart nie stosował się do jej libretta lecz stworzył jakby album wspomnień o dawnym Paryżu, których centralną postacią jest Bim(V. Ullare): studio baletowe(pedagog Madame Rousanne-M. Soubervie). Opera z czasów Napoleona III(Offenbach-M.van HoeckeVchoreograf Merante-G. Wilk, balerina Zambelli-G. Verneuil, atrakcje ulicy paryskiej(Oficer-J. Donn)itp. Biches, les(Ławie)Balet z chorem w I akcie. Libretto(wg pomysłu Jean Cocteau)i muzyka: Francis Poulenc: choreografia: Bronisława Niżyńska(Conrad Drzewiecki): scenograOa*Marie Laurencjo(Władysław Wigura 3. Prapremiera: Monte Carlo 6 I 1924. Balety Rosyjskie Diagilewa. Prapremiera polska: Poznań 18 li 1973. Opera. Osoby: Pani Domu-Bronisława Niżyńska: Młoda Dama w niebieskim aKsa@eeWiera Niemczynowa, trzej młodzieńcy-Leon Wójcikowski, Anatol Wilz@i Nikołaj Zwieriew(Juliusz Stańda, Emil Wesołowski, Jacek Sołecki): trzy o 8 o 4 epanny(Olga Sawicka. Rama Juszkat, Cubomira Woitkowiak). Scena przedstawia duży, prawie pusty pokój z oszklonymi drzwiami prowa 4 ząc@8 na taras: w kącie stoi duża otomana. Rondo. Taniec dwunastu młodych panier, które przybywają na zaproszenie nieco od nich starszej Młodej Damy: Chanson dansee. Taniec trzech młodzieńców, zaproszonych również na to spotkanie: krążą oni wokół ganień, iaKb*dokonując wyboru: Adagietto. Wejście i solowy taniec Młodej Damy w niebieskim aksamicie, która budzi zainteresowanie młodzień. Biches, les. J e u. Taniec jednej z ganień kokietującej młodzieńców: Fag-Mazurka. Taniec Pani Domu z dworna młodzieńcami, z którymi opuszcza na chwilę towarzystwoąAndantino. Pas de deux Młodej Damy w niebieskim aksamicie z trzecim młodzieńcem: ta para również znika na chwilę: śh ans on d ans ee. Taniec dwóch młodych panier, których Wzajemna czułość zdradza dość szczególne zainteresowanie sob 4 Fi na I e. Powrót wszystkich osób i taniec ogólny. W-es Wioes znaczy w języku francuskim dosłownie-łanie(Owych sylwetki zdobiły kurtynę): pieszczotliwego zwrotu, na Wche"używa się czasem w potocznej mowie francuskiej, odpowiada to w przybliżeniu naszemu określeniu, kocia*i". Biches, les. Młode, wyrafinowanie eleganckie osóbki o niezbyt surowych obyczajach, zblazowana pani domu i młoda dama w typie, chłopczycy"oraz wysportowane sylwetki ich partnerów, znudzonych bywalców salonów-to postacie typowe dla paryskiego środowiska bogatej burżuazji w latach ZO-ych naszego stulecia. Zebranie towarzyskie jest tu okazją pokazania, z odcieniem parodii, ich rozrywek, dwuznacznych flirtów i pląsów w rytmie fokstrota czy bostona. Taka jest treść baletu LesWicWes, nowoczesnej, sielanki towarzyskiej", złożonej z szeregu dowcipnych scen o starannie zamaskowanym podłożu erotycznym, ukrytym pod płaszczykiem niewinnej, beztroskiej zabawy, gdzie nawet namiętności nie traktuje się poważnie. Aktualny temat, neoklasyczna muzyka, łącząca styl XVIII-wieczny z formami nowoczesnych tańców towarzyskich, oraz oryginalna choreografia, deformująca w ostrych, łamanych liniach pozy tańca klasycznego, tworzą z baletu Les Biclres typowy przykład kubistycznych inspiracji w sztuce choreograficznej tego okresu. Balet wystawiany był także pt. Zeznani'e rorarąysAie(TAehowse Party)w Condynie przez zespół Markovej i Dolina(1937)oraz pod oryginalnym tytułem przez Grand Ballet dumarąuis de Cueyas, Paryż 1947, przez The Royal Ballet w Covent Garden, Londyn 2 XII 196-4, przez Operę w Dusseldorfie 4 VI 1972, z udz, sol. J. Cadzow i P. Breuera. W polskiej inscenizacji Les Bicres G. Drzewiecki odtworzył klimat tamtej epoki, a nie stosując się wiernie do libretta oryginału, przedstawił różne powikłania flirtowe trzech par w nocnym lokalu. Balet ten wznowiony został w Polskim Teatrze Tańca 18 X 1973 w czasie tournee zespołu w Szwecji oraz pokazany również w Helsinkach w 1974 i Skopie 1976. Ponadto Drzewiecki wystawił Les BicAes z Baletem Teatru Miejskiego w Malmó 34 XI 1979 i z zespołem. Arabeska"w Sofii 30 XI 1981. P Poulenc jest również autorem kilku innych baletów, np., koncertu choreograficznego"Xaóude Poranna serenada i, do własnego libretta, chór. 8.Niżyńska, sc. J. -M Frank, Paryż 19 VI 1929, wystawionego na prywatnym przyjęciu u br.deboaiBes: tematem jest dramat dziewiczej bogini Diany, którą namiętność przywiodła do zguby. Balet miał kilka różnych wersji, mar. G. Balanchine a 1930 i S. I-ifara I 946. Wspćlnie z innymi członkami "Grupy Sześciu", G. Aurikicm, G. Tailleferre. A. Honeggerem i 1. Milhaudem, P. Poulenc uczestniczył w napisaniu muzyki do ekstrawaganckiego baletu j. Cocteau Afa(żonAmie z Wieży ćiWa Les Maries ae 38. Billy the Kil. ja Tour Aiyja, chór. J. Cocteau i). Berlin, dek. 1.Legat, kast. J. Hugo, Paryż 18 VI 1921, Theatre des Champs-Elysees, Ballets Suedois Roiła de Mace. Akcja tej burleski rozgrywa się w dniu swięta narodowego Francji, 14 lipca tok 1999%Ba 4 piętrze Wieży EiTa, gdzie podejmowana jest para nowożeńców, jest to bezlDosnasatyra na sposób życia, zachowania się i ubierania drobnomieszczaństwa pa(9 skiego. Scenę zdobiły dwie wielkie tuby fonografów, przez które Cocteau komentował przebieg akcji: jako soliści wystąpili G. Arf i K. Smith. Z twórczości Poulenca nie przeznaczonej do wykonania scenicznego wymienić można kilka utworów realizowanych w formie baletów, m in.: (7 oncert CAzmpetre na klawesyn i orkiestrę, chór. 1.Walter, dek. M. WeOJelkast. X. Chris, Deutsche Oper am Rhein, Duisburg 16 XI l 965 SeAstwna instrumenty dęte i fortepian jako balet Xria da zupo, chór, i to-t. J. Neurneier, Sturrgarter Hallem 10 VII 1966. Kowort ę-mol(na organy, instrumenty smyczkowe i kotły: jako balet Oraa@e, chór. Ę. Walter, sc. 0.Piene, Dusseldorf 19 V 1969. Operą: jako balet Volwuaries, chór. G. Tetley, sc. R. Ter-Arutunian, Stuttgarter Hallem 22 XII 1973, w obs Mlfay 84 eei 8. Cragun oraz sześć par tancerzy. Słowo, Voluntary"oznacza u 68(na organy przeznaczony do wykonania podczas nabożeństwa w kościele, a balet po 4 tym tytułem, nie zawierający fabuły, odznaczał się subtelną grą nastrojów, oscylujących między smutkiem a pocieszeniem. Wystawiło go wiele innych zespołów, nLin. The Royal Haller 1976, Arnerican Haller Theatre 1977. Billy the Kid(Billy-dziecię)Balet w I akcie, 4 obrazach, z prologiem i epilogiem. Libretto: Lincoln Firsreinmuzyka: Aaron Copland: choreografia: Eugene Loring: scenografia: Jared French. Prapremiera: Chicago 16 X 1938, Chicago Opera House, Haller CarayanQsoby: Billy, meksykański przestępca-Eugene Loring: Pat Gamet, przyjaciel Billa, mianowany szeryfem-Lew Chrisrensen: Alias, symboliczna postać Wstępująca w różnych wcieleniach ofiar Billa-Todd Holender: Ma(ł@@@4 aDziewczyna Billa-Marie-Jeanne: kowboje i kowbojki. Meksykanie i Mełsjkanki. Rzecz dzieje się w Meksyku, w ostatnich latach XIX w Prolog. Surowy krajobraz prerii o zachodzie słońca. W prz 98 gasającym blasku purpurowego światła przechodzi pochód pionierów zdążających pod przewodnictwem Pata Gameta na Daleki Zachód Obraz 1. Ulica w Nowym Meksyku. W tłumie pionierów znajduje się dwunastoletni Bill wraz z matką. Wywiązuje się Dójka uliczna. Bill po raz pierwszy w życiu zabija człowieka(Miasa), który zastrzelił w bójce jego matkę 39. Billy the Kid. @b raz 2. Preria. Bill wybiera życie, desperado"-człowie la wRtego spod prawa i gotowego na wszystko. W czasie gry w tarty oszukuje szeryfa Pata Gameta, swego dawnego przyjaciela Gdy szeryf sprowadza oddział swych ludzi by aresztować oszusta, Bill zabija jednego z nich(Aliasa)i zostaje schwy(anyQb raz 3. Więzienie. Osadzony w celi więziennej Bill, grając w tarty z pilnującym go strażnikiem(Aliasem)podstępem zdobywa jego karabin, po czym zabija go i ucieka Qb raz 4. Preria. Przewodnik indiański(Alias)wciąga uciekającego Billa w zasadzkę, prowadząc go do rzekomo bezpiecznej KMówsi Strudzony Bill zasypia, we śnie przeżywa spotkanie ze swą dziewczyną. Sprowadzony przez Aliasa Par Gamet zabita Billa. 8 p i I o g. Marsz pionierów pod wodzą Pata Gameta na Daleki Zachód trwa dalej. J@6-Jziecię"to przezwisko nadane sławnemu przestępcy, Williamowi M. Bonneyowi, działającemu w Meksyku w końcu XIX y 8 wg legendy zabił on w ciągu 21 lat życia 21 ludzi Akcja baletu test swobodnie potraktowaną ilustracją jego życia na tle obyczajów i warunków epoki, której częścią stał się mit wyrosły wokół tej malowniczej postaci budzącej podziw i lęk swą nieustraszoną odwagą. Biły zńe Aia jeden z pierwszych narodowych baletów amerykańskich, przedstawia temat, realia i folklor amerykański. Wartkie tempo akcji, punktowanej nieoczekiwaWmispięciami, barwne życie kowbojów, zwycięstwo szeryfa Wwi 4 uiącego niebezpiecznego przestępcę-zbliżają ten balet 4 o gatunku westernów filmowych. Ilustracyjna muzyka, pełna ruchu i szerokiego rozmachu, o żywej, synkopowanej rytmice, test stylizacją motywów folkloru meksykańskiego i ballad ko 88 boissch. Choreografia sprawia wrażenie spontanicznej improwizacji i zawiera, obok swobodnie traktowanych form klasyczWch. elementy tańców ludowych i stylizację gestów wykoWwaoychw życiu codziennym'rzucanie lassa, konna jazda, strzelanie itp.), . Balet WiWy zAe Kia wszedł 13 li 1941 do repertuaru BaUetTheaue, z J, śrizą w roli tytułowej, i pokazany był w Polsce w czasie występów tego zespołu w maju 1958. 8--V 9 plaO 4 test również autorem baletów: RodeoY i WYosna 1 zlppd(achacWW 7 ą@@o@Aprmgj, chór. M. Graham, sc. 1.Noguchi Was 6 O@88198-48894 a**. Błazen. Wb@oteka Kongresu. Zespół Marty Graham: młoda para, ciesząc się z nadejścia wiosny, buduje swój dom, w którym rządzić będą radość, miłość i bogoboiaoŚć W rolach głównych wystąpili: M. Graham, M. Cunningharn, E HawłinsJPwbbins skomponował reż do A, nzzrn na Aarner A. Goplanda balet bez JbreBa-Fleciua(The Pizd Piper)Nowy joek 4 XII 1951. City Center, błe 8 Xotł Gity Ballet: jest to jakby fascynacja rytmem której ulegają tancerze 8 intensywność ich tańca narasta wraz z dynamicznym crescendern@uzóFbalecie wystąpiła cała plejadą solistów: 1. Adarns, T. Reed, M Hay 4 en'Pkeśłercą, N. Magallanes, T. Holender, T. Robbins, M. Bliss i R. TobiasóJwórczoici A. Coplanda nie przeznaczonej do realizacji choreografsóeiFrP 868 J Neumeier Ćonnmamms jar orcżieszra do swego baletu Nam(e@8 eswerzewa(zob.3 ew nocy lenną-balety wg Szekspira). Utwór CopłaO 986(5 a@w Mexico stał się tłem muzycznym baletu La Pida, chór. E. Feld, łosJ WóVyj'gjggćjjg'..gg, ćjjęgyy'jg: g.r..%..jyę-ąjtzowaną była jako(88(468 aOw Wallett tir nn Tiieater), chór, j. Ulrich. Kolonia 24 I l 97 żv*e-pPTanzforum. Błazen(Ahw)P 4 et komiczny w 6 obrazach. Libretto(wg rosyjskich bajek ze zbioru Alełsaw(8 MaoasjeWa*i muzyka: Sergiusz Prokofiew: choreografia: Tadeusz Sławińs@łMichaił Ł-arionów: scenografia: Michaił Carionowp(apremiera: Paryż 17 V 1921, Theatre de ta Gaite Cyriąue. Balety 8 osOs@eDiagilewa. 9-99 Błazen-Tadeusz Sławiński: Błażnica, jego żona-Lydia SołoloraFPpBBsss Jan Jazwinski: Koza siedmiu błaznów, siedem ich żon i sieJe@cPóeFswatki, siedmiu żołnierzy Rzecz dzieje się w dawnej 8 osji@P(az I Izba w domu Błazna. Błazen i Błażnica znudzeni ózglądają się po izbie w poszukiwaniu jakiejś rozrywki. Błazen Apouzega wiszącą na ścianie nahajkę: przychodzi mu do głeóY 88 bawW pomysł: pokaże ją swym towarzyszom jako zaczaęęPacą nahajkę o cudownych właściwościach, pozwalających@aO 88 ć nieznośne żony. Poucza więc Błaźnie: , by przy pteWi 6@uderzeniu nahajką padła martwa, przy drugim oż 8 a i 9 łaz*wała posłuszeństwo'łagodność, dobroć. Gdy do BłazOaPBzBhodzi z wizytą siediniui błaznów, sprytny gospodarz 4 eWonstruje na własnej żonie cudowne działanie nahajki**98 w 8 eni goście kupują nąhajkę i wychodzą, a Błazen i jego zo@tańczą, rozradowani i rozbawie@4 l. Błazen. Obraz 2. Izba w domu siedmiu błaznów. Zony błaznów kłócą się między sobą, usiłując wymigać się od zajęć domowych. Kłócą się także ich leniwe córki i wreszcie matki uciekają z domu. Wracają ojcowie i wręczają córkom podarki: rozpętują tym nową burzę, która ściąga matki z powrotem. Błazny pokazują żonom przeznaczony dla nich prezent-nahajkę, i biją nią kobiety: one zrazu padają, lecz po drugim uderzeniu zrywają się i ze zdwojoną energią rzucają się na mężów. Ci zaś, rozumiejąc, że zostali oszukani, biegną do Błazna. Obraz 3. Izba w domu Błazna. Błażnica dostrzega przez okno nadchodzących błaznów. Zaalarmowany Błazen przebiera się w kobiece suknie i chowa się do szafy, podczas gdy jego żona ucieka. Błazny stwierdzają, że przybyli na próżno: nagle z szafy wychodzi dziwnie ubrana dziewczyna(taniec przebranego za kobietę Błazna: , chwytają ją więc i przemocą uprowadzają. O b raz 4. Izba w domu siedmiu błaznów. Błazny wracają ze swą z*ob*czą, *ch c*ki*okuczają*ziewczy*e i w*s*ewd*ą s*z niej, lecz oto nadchodzi w swaty bogaty Kupiec. Na jego widok córki błaznów zaczynają się stroić. Kupiec ogląda dziewczęta, lecz żadna nie przypada mu do gustu. Nagle zwraca się do dziwnej dziewczyny i oświadcza się jej ku przerażeniu i złości pozostałych. Obraz 5. Sypialnia w domu Kupca. Swatki przygotowują pościel w małżeńskiej łożnicy. Kupiec wprowadza oblubienicę i odchodzi na chwilę ze swatkami. Tymczasem Błazen rozmyśla, jak wydostać się z opresji: dostrzega przez okno Kozę, wciąga ją do pokoju i kładzie do łóżka, a sarn ucieka przez okno. Wraca Kupiec i ze zdziwieniem stwierdza, że dziewczyna zamieniła się w Kozę. Zbiegają się swatki, wciągają Kozę w szaleńczy taniec i zdtańcowują na śmierć. Obraz 6. Ogród przy domu Kupca. Zafrasowany Kupiec duma nad swą sytuacją. Przez płot przeskakuje siedmiu błaznów, którzy rzucają się na niego z pięściami, by pomścić zniewagę wyrządzoną ich córkom. W tym momencie Błazen przyprowadza siedmiu żołnierzy i domaga się zapłaty za uśmierconą Kozę. Rzecz kończy się jednak dobrze. Żołnierze pojmują za żony córki błaznów i wszyscy tańczą wesoło wokół Błażnicy i Błazna, który cieszy się, że udało mu się przechytrzyć i ośmieszyć siedmiu głupich błaznów. Bolero. Głównym bohaterem baletu jest Błazen, potomek daw@8 hskomorochów jedna z popularnych postaci jarmarcznych 868 stepów, rubaszny żartowniś, podziwiany za spryt i pomysłowość swych figlów. Koza to także ulubiona postać ludowych widowisk. Balet, będąc również farsą w stylu jarmarcznego teatrzyku pokazuje jednak, prywatne"życie Błazna i jego figiel spłatany kolegom dla własnej satysfakcji. Akcja toczy się na tle realiów i obyczajów rosyjskich, ukazanych w świetle parodii i obfituje w zabawne epizody. Ów pierwszy napisany na zamówienie Diagilewabalet Prokofiewa ukończony został w 1915, lecz doczekał się realizacji w niepomyślnych warunkach, w okresie gdy po ustąpieniu L Miasina Balety Rosyjskie nie miały chwilowo stałego choreografa. Wystawienia baletu podjął się scenograf MLarionowprzy fachowej pomocy tancerza-solisty, Polaka Tadeusza Sławińskiego. Widowisko nie zyskało jednak uznania 04 całkowitej klęski uratowała je dowcipna, sarkastyczna muzyka Prokofewa, który szeroko wykorzystał motywy ludowe i operując nowoczesnymi środkami dysonansowej harmonii, uzyskał zręczne efekty parodystyczne. 8@w nie osiągnął takiej popularności, jak inne balety Prokofiewa. Z nielicz 8@hjego inscenizacji wymienić można: Monte Carlo 16 IV 1932, Ballets Russes deMonte Carlo, chór. 8.Romanow, sc. G. Zack Florencja 1950, Tea@oQomunale, zespół Opery Rzymskiej, chór. A. Milloss, sc. R. Guttuso Me 4 iol@148111963, Teatro alfa Scala, chór. L. Novaro, sc. 1. Luzzati, w obs ĘWortoluzzii G. Fraeci Berlin 4 VII 1982 Komische Oper, libr. V. Vaśut, shot pSmok, sc. M. Henning w obs. J. Hohmann i N. Tumowa. Bolero. Walet w I akcie. Libretto: Ida Rubinstein: muzyka: Maurice Ravel: choreogra(@8 ronisławaNiżyńska(Fryderyk Ccbik): scenografia: Alexandre Benois(Tadeusz GryglewskiPrapremiera: Paryż 22 XI 1928, Theitre National de I'Opera, zespół 16 Rubinstein Premiera polska: Bytom 18 XII 1965. Opera Śląska. W: konawcy: Solistka-Ida Rubinstein(Danuta W'ąsowicz): Solista-Anatol WOzak(Jerzy Wakarowski)oraz zespół. Scena przedstawia wnętrze hiszpańskiej oberży. Pod ścianami siedzą przy stołach wieśniacy. Na środku stoi Wół, a na nim samotna tancerka. Dziewczyna powoli zaczyna. Bolero. tańczyć, lecz na razie nikt nie zwraca na nią uwagi. Ruchy jej mają jednak tak sugestywną siłę, że coraz bardziej urzekają patrzących: wreszcie jeden z tancerzy wskakuje na stół i popisuje się przed nią brawurowym tańcem. Coraz więcej mężczyzn ulega narastającemu uporczywie rytmowi muzyki. Szał tańca ogarnia wszystkich, podchodzą do stołu i zataczają wokół niego taneczne kręgi. Na zakończenie mężczyźni porywają tancerkę i podnoszą wysoko w górę. Bolero to ludowy taniec hiszpański z XVIII w., w tempie umiarkowanym, w takcie ś-tańczony przy akompaniamencie śpiewu i kastanietów. Oparty na tym tańcu balet pt. Bo(ero jest tego sceniczną, rozbudowaną choreograficznie adaptacją, nie posiadającą żadnej treści anegdotycznej. Ruch taneczny i stopniowe zwiększanie ilości osób na scenie oddają narastającą dynamikę muzyki. Utwór ten, który Ravel określił jako, 15 minut orkiestry bez muzyki", zbudowany jest na jednym lótaktowymtemacie melodycznym, powtarzanym niezmiennie 18 razy w jednakowej tonacji na tle stałego akompaniamentu ostmato na bębenku baskijskim. Główną rolę odgrywa tu sugestywny rytm akompaniamentu, stopniowe narastanie ilości instrumentów, od sola aż do składu dużej orkiestry symfonicznej, oraz crescendo dynamiczne. Skomponowany na zamówienie Idy Rubinstein, która w tym czasie organizowała sezony baletowe w Operze Paryskiej, balet Wo(ero wystawiany był następnie w wielu teatrach, w oryginalnej wersji 8. Niżyńskiej lub w nowych układach innych choreografów. Niżyńska wznowiła Bolero z własnym zespołem w Paryżu w 1933, z nowymi dekoracjami N. Gonczarowej, tańcząc z A. Wilzakiern partie solowe. Następnie opracowała je dla Ballet International w Nowym Jorku w 1944, sc. 1.Donati, w obs. V. Essen i A, lolas, oraz dla Grand Ballet du marąuis de Cuevas Paryż 1954, Theżtre Sarah Bernhardt, w obs. Majorie Tallchieff i W. Skuratow. Spośród innych inscenizacji wymienić można wersję M. Fokina dla zespołu 1. Fubinstein w Operze Paryskiej, 1934: wersję S. Gitara dla Opery Paryskiej, 1941: A Millossa dla Opery Rzymskiej, 1944: W. Burmeistra dla Teatru Muzycznego un Stanisławskiego i Niernirowicza-Danczenki, Moskwa 1964. Do pierwotnej koncepcji Niżyńskiej nawiązał M, Bejart, wystawiając Bolero ze swym zespołem Walter du XX: siecle w brukselskim Theatre Royal de la Monnaie 10 I 1961: w. swej choreografii, pozbawionej elementów hiszpańskich, Bejart skoncentrował-je na crescendo dynamicznym, powierzając prowadzenie tematu melodycznego solistce(D. Silnios), akompaniament zaś zespołowi męskiemu. Następnie opracował dwie inne wersje: w Bolero N tańczył solista w otoczeniu zespołu żeńssegozaś Bolero J/V miało skład wykonawców całkowicie męski. Bolero w I wersji wystawiła mediolańska La Scala w 1980 z solistką L. Savignano: wersję I i IN Stadtische Oper w Berlinie 16 I 1977, z sol. M. Schwaarz i). Donn, wersję UJ Opera w Monachium 28 XI 1982, sol. 1.Michaud. W Polsce widzieliśmy We(ero w październiku 1964, w wykonaniu BaleWPaństwowej Opery z Bukaresztu, w chór. T. Ursearu: odbyło się też kilka dalszych polskich premier Bwerc Warszawa li III 1971. Teatr Wielki, chór WBorkowski, sc. A. Majewski, w obs. M. Krzyszkowska R. Person, P. NardeQ-Sidło. A. Ziemski, M. Almert, S. Iskra: pokazane na występach w Berlinie w październiku 1971 Wrocław 28 III 1971. Opera, chór. M. Kopiński, sc. TGryglewski, w obs. 8.Goslińska i W'. Karsr Poznań 23 XI 1978. Opera, chór FTćth, sc. W. Wigura, solistka 8. Golaska. Oprócz przeznaczonych do wykonania scenicznego utworów Rayela Dqwis i Ćuae Y oraz La Fałsz Y inscenizowano również inne jego kompozycje, np Pawana na imierc Infantki Pałane pour uno lnfante dćjuuei Iwo bwełPaxma: chór. K. Jooss, sc. S. Ceeder, Essen 1929, Folkwang Tanzthearer Studio chór. G. Drzewiecki, sc. 2. Wierchowicz, początkowo jako wstawka w operze Ravela DziezAo i czary wystawionej w Operze Poznańskiej 318444 PP 8%wyodrębniona następnie jako osobny balet, z A. Deręgowską w roli Infantki Suita dziecięca Maju mutAr ęp*Ma Aferę POyev, chór. T. Holender. Nowy Jotł 1943, American Gońcem Ballet: wznowienie dla New York City Ballet w l 948 Fragmentz tej suity(zatytułowany Les żntretiens de la Belle et Je la Bćte uż 688 został przez T. Cranko do baletu Pipna i Beszta Beaam and We Weas(7, scMKaye, Londyn 30 XII 1949, Sadlers Wells Theatre Ballet: jest to pas de deuXPięknej Dziewczyny 08. Miller), zakochanej w zwierzęciu-potworze, w łwóezaklęty został Młody Książę(D. Poole). Bdawera, chór. G. Herrera. Hawana 21 III 1980, Haller Nacional de Cuba, w obs. I Araujo i J. Zamotano. Fragmenty Rap*odii hizpańskij i La Wale oraz fragmenty suwy lberw CQebuss*egozłożyły się w opr. Dubrowińskiego na tło muzyczne baletu F 6 emew 3 z życia artysty, libr, i chór. G. Klauzner, sc. A. Rachel, GJ@sł 17 ł 4981. Opera Bałtycka, w obs. A. Bujak(Artysta). A. M. Stasiewicz(Artysta uczeńJ M. Cebida(Dziewczyna). *Vpera-balet w 4 aktach, 5 obrazach. Libretto: Or-Ot: muzyka: Witold Małe Szewski: choreografia: Feliks Parnelk scenografia: Józef WodyńsłiWaDremiera: Warszawa 15 III 1930. Teatr Wielki@sW: Boruta, diabeł szlachecki-Roman Wraga, bas: Rokita, diabeł chłopsłi ł 7. Maurycy Janowski, tenor: Ponęta. Diablica-kusicielka-Olga Olgina, sopran. Dziewczyna Wiejska. Parobek. Panna Młoda. Pan Młody. Ojciec Panny Młodej. Stary Szlachcic. Śpiewak opery diabelskiej. Guślarz. Żyd. Orator. Kasztelan diabły i diablice różnych stanów, wieśniacy szlachta. Żydzi. Cyganie-oraz soliści baletu: Eugenia Lipkowska, Nina Pawliszczewa. Maria Kłosińska, Czesław Kowarski, Zygmunt Dąbrowski, Feliks Palnęli i zespół. Akt 1. Podziemia zamku w**czycy. Mieszkające tu diabły Boruta i Rokita zwołują sejm diabłów szlacheckich i chłopskich. Przy uczcie odbywa się narada, jak opanować polską szlachtę i polski lud. Diablica Ponęta zamierza omamić swymi wdziękami chłopów, Boruta zaś zobowiązuje się rozprawić ze szlachtą. Z okazji narady diabły tańczą sataniczne tańce drogich kamieni(tango, fokstrot, boston), odbywa się też popis Śpiewaka, który w swej arii radzi zwalczyć przede wszystkim miłość na ziemi. Po uroczystym tańcu wszyscy żegnają Borutę i Ponętę, wyruszających na podbój polskiego narodu. Akt I 1. Kiermasz na wsi. Wśród krzątającej się koło kramów i tańczących przed gospodą wieśniaków(kujawiak)zjawia się Ponęta i zalecając się'do jednego z parobków uprowadza go z sobą. Tymczasem nadchodzi grupa chłopskich diabłów pod wodzą Rokity, a za nimi kapela złożona z diabłów cygańskich i chłopskich. Diabły wnoszą wielką baryłkę wódki. Rokita hojnie częstuje chłopów i zachęca do tańca(oberek). W pewnej chwili wśród wieśniaków wybucha kłótnia, którą diabły zręcznie podsycają, doprowadzając do bijatyki. Za sceną słychać odgłos dud. To przybywa stary guślarz, który uspokaja zwaśnionych i rozpoznaje diabłów w dziwnych gościach. Przepędzone znakiem krzyża, diabły uciekają z wrzaskiem i wszyscy ochoczo ruszają w tany(krakowiak). Akt 111. Na szlacheckim dworze. Z okazji wesela młodej pary odbywa się bal. Orator wznosi toast, młodzi przyjmują życzenia i rozpoczyna się polonez, a po nim mazur. W trakcie tańca zjawia się nowy nieoczekiwany gość. Jest to Boruta, który w tańcu odbija Pannę Młodą. Spiesząc jej na ratunek. Pan Młody dobywa szabli i w pojedynku ucina Borucie trzy palce u ręki. Pokonany diabeł ucieka klnąc siarczyście, a orator podnosi palce uciętej rękawicy, z której wystają szpony. Goście udają się w pościg za Borutą. Akt IV. Obraz'1. Ruiny zamku łęczyckiego: jasna, księżycowa noc. Boruta. Rokita i ich diabelska świta lamentują nad nieudaną wyprawą(taniec smutku). W oddali słychać już tętent. B-outiąue Fantasque, la. nadjeżdżającej szlachty i chłopów. Wśród diabłów wybucha popłoch, głos trąby z podziemi wzywa ich do Belzebuba. Wpada szlachta, za nią chłopi, i ostro nacierają na diabłów, którzy zapadają się pod ziemię. Boruta płonie i zamienia się w kałużę smoły, na miejscu zaś Rokity wyrasta pokraczna wierzba Obraz 2. Ruiny zamku zapadają się, odsłaniając łany zboża w promieniach wschodzącego słońca. Jako wyraz radości z odniesionego zwycięstwa chłopi tańczą mazura, a szlachta poloneza Libretto baletu Boruta, niewome od akcentów politycznych, oparte jest na znanych legendach ludowych, przedstawionych tu w klimacie kontuszowego romantyzmu. Pierwiastki sataniczne wiążą się z atrybutami bogactwa, reprezentowanego, przez tańce klejnotów i złota. Konstrukcja Boruty nie jest typowa dla formy opery-baletu, gdzie śpiewacy i tancerze dublują się w poszczególnych rolach, jak to ma np.miejsce w drugim utworze Maliszewskiego, **ewa?. Sceny wokalne stanowią tu raczej epizody na tle tanecznym i wyjaśniają przebieg akcji. Muzyka, zbudowana według tradycyjnego schematu oddzielnych, numerów", opiera się prawie całkowicie na prostych rytmach tanecznych, występujących nawet w partiach wokalnych. Balet Worała cechuje bogactwo stylizowanych form tanecznych, luźno związanych z akcją. Boutiąue Fantasque la Czarodzienki: klepik)Palet w I akcie. Libretto: Leonid Miasin i Andre Derain(wg libretta BTeszcW(W(eś, baletu J. Bayera): muzyka: Gioacchmo Rossini, opracowanie i instrumenJasia: Ottorino Respighi: choreografia: Leonid Miasta: scenografa: Andre DerainĘrapremiera: Condyn 5 VI 1919, Alharnbra Theatre. Balety Rosyjskie Diagilewaśłsoby: Właściciel sklepu z zabawkami-Enrico Cecchetti: Subiekt-Aleksao 46 Vawryłow. Angielka, stara panna-Leokadia Klimontowicz: Amerykanin ss JWJazwinski: Kupiec rosyjski-Siergiej Grigoriew: lalki tańczące kankana-V 84 aGpuchowa i Leonid Miasin: lalki tańczące tarantelę-Cydia Sokolova i ŁeO@Wóicikowski: lalki-figury karciane: Królowa Trefl-Łubów Czernyszowa, F 64 ewa Kier-Wiera lNiernczynowa. Król Pik-Maksymilian StaGieWicz, FJułWaó-Zygmunt Nowak: Snob-Stanisław ldzikowski: Wódz Kozaków 4 PWołai Zwieriew: Sprzedawca melonów-Stanisław Kostecki, laJs-p 98 etragarze, żona i dzieci Amerykanina, żona i dzieci rosyjskiego FupcaPPenaprzedstawia wnętrze sklepu z zabawkami w miasteczku południowej Francitw latach óO-ych XIX w 47. Części baletu: k w ertur a. Tempo di marcia-Allegretto fifo. To przerwie południowej Właściciel sklepu i Subiekt otwierają sklep. Wchodzą pierwsi klienci. Angielka oraz Amerykanin z rodziną. Tarantela. Właściciel sklepu demonstruje Amerykanom parę lalek, których popisowym tańcem jest brawurowa tarantela. M a z u r k a. Następnie tańczą lalki, przedstawiające dwie pary figur karcianych. Taniec kozacki. Wchodzi rosyjski Kupiec z rodziną. Właściciel pokazuje im inne lalki: bogatego Snoba i biednego Sprzedawcę melonów oraz kozaków i pudle. Kankan. Największe zainteresowanie budzi jednak para lalek wirtuozowska tańczących kankana. Obie rodziny chcą tę parę kupić. Po długich dyskusjach Rosjanin wybiera tancerkę, a Amerykanin tancerza: proszą o zatrzymanie lalek do jutra. Wal se lente. Zapada noc. Właściciel zamyka sklep i wtedy w opustoszałym wnętrzu ożywają lalki, wyrażając współczucie kankanowej parze, która musi się rozstać. N o k tu rn. Miłosne pas de deux zagrożonej rozstaniem pary. Cake-walk. Gdy nazajutrz rano przychodzą do sklepu Rosjanie i Amerykanie, okazuje się, że wybrane lalki zniknęły. Dzieci płaczą, rodzice obrzucają wymówkami Właściciela, któremu ruszają na pomoc lalki.. W ogólnym rozgardiaszu kozacy wyrzucają obie rodziny ze sklepu. Galop. Rosjanie i Amerykanie oglądają przez szybę wystawową zwycięski taniec lalek w sklepie. Scenariusz La Bownywe Fanrasywe, osnuty na kanwie libretta WieszczAi lalce, opracowany został na podstawie szkiców i litografii Herm Toulouse-Lautreca. Naiwne przygody klientów z różnych stron świata wśród lalek z całego świata potraktowane tu są jako dowcipny pastiche epoki. Muzyka składa się z drobnych utworów, wybranych przez S. Diagilewa z albumu fortepianowego Ler Rimr Rossiniego, do których dodano również znaną pieśń La Dmza(tarantela)z albumu utworów wokalnych. Ńrm Jlancale tegoż kompozytora. Respighi uszeregował te lekkie, wdzięczne, niemal salonowe utwory w logicznie związaną z akcją całość, a dzięki jego błyskotliwej instrumentacji zyskały one barwne brzmienie dźwiękowe, dowcip i rozmach taneczny. Choreografia nosiła cechy burleski, zręcznie 48. Boutiąue Fantasąue, la. parodiującej tańce kabaretowe tego okresu oraz wyzyskującej urok zautomatyzowanych ruchów mechanicznych zabawek. Przez szereg lat Miasin zachował monopol na wystawianie La Bouięue Fmtasg@e i wykonawstwo popisowej roli tancerza kankana. Balet ten pojawiał się na wielu scenach Europy i Ameryki, mań, w Nowym Jorku 1935, The Majestic Theatre, gdzie występowały Ballets Russes de Monte Carlo, z uda. A. Daniłowei, NWierszyninej, J. Szablewskiego i 1. Ciszina w Londynie 1947, Sadlers WeUsBallet, z udz M. Shearer, J. Farron, M. Dale i A. Rassine w Paryżu 1950. Opera Comiąue, z udz. S. Schwaarz i M. Rayne w londyńskiej Covenr Gar 4 en 1968 The Royal Ballet, z udz. L. Aldous i R. Emblenlnnewersje La Bowtięuz Fmtasęwe: wersja A. Millossa, sc. M. Pornpei, Fzyi@1939. Opera, oraz wersje radzieckie pod zmienionymi tytularni: Zaczaroeane(4(Ryga 1958, chór. E. Tangijewa-Birzniek, i W'miecie lalce, Erywań 1962, choi JCzangaW'Polsce balet ten pt. Fantastyczne lalAi pokazany był w Teatrze Wielsiinw Warszawie w czasie gościnnych występów Baletu Łotewskiego z Opery Fsłiei 18 Q 1939, chór. 0.I-emanis. Własne opracowanie tematu związanego z przygodami lalek w zaczarowanym sklepie przedstawił do muz Rossiniego-Respighiego W. Traczewski w balecie żaczaro: , ane(alei, sc. 1. Konarzewsła. Łódź 98111978. Teatr Wielki, w obs. K. Knol(Mistrz Francesco*. A FroOczeKOolombina), M. Dąbrowski(Pierrot), M. Zalejska(Najpiękniejsza: , M. Skuratowicz(Młodzieniec), D. Puzanowska tWłoska tancerka). Pierwowzorem baletowej historyjki o ożywających w nocy lalkach była Fe-szczWa(a(eA Wie Pwppeqfeej, libr. T. Hassreirer i P. Gani, muz. J. Bayer, cbor JHassreiter, sc A. Brioschi, Wiedeń A X 1888, Hofper. W Polsce wystawiony bWpo raz pierwszy w warszawskim Teatrze Wielkim 16 XI 1891, w chór NMeunierai V Legrain, wg Hassreirera, z którego układem zapoznał się specjalnie do Wiednia wysłany baletmistrz warszawski, Meunier. W roli tytułowej wystąpiła K. Niemyska, w rolach lalek: M. Rogińska(Chinka), J. Morerri(Hiszp 8@a), ZTinurazjewOebe). W'. S. Kamińska(Tyrzlka). W. Herrnanowna Japo@a), ZOstrowska(Vwandierka). Z. Spałkowska(Murzynka), K. Rusiecki(Poliszynel i ĘOwerlo(Trubadur), E. Socha(Chińczyk). Balet ten w okresie międzywoje@6@nic schodził niemal z repertuaru Teatru Wielkiego: wznawiany był kilkakrotnie@3 n.przez P. Zailicha w 1918, z K. Rossignol w roli tytułowej, i przez MPianowskiegow 1935, z T. Nawleką, lłYeszzzeę lalce wystawiały też inne teatry w Polsce: Trzy premiery w Teatrze Wielkim w Poznaniu: 15 I 1921, chór. M. Kulesza, scVDołżyeki: li IV 1924, chór. J. Ciepliński, sc. S. Jarocki: 15 III 1925, shor MStaGiewicz, sc. S. Jarocki Teatr Polski w Katowicach, 1928 shOF WWierzbicki. Po U wojnie światowej balet ren grano 31 III 1947 w Operze Wrocłaysłiejchór 2. Patkowski, z K. Patkowską w roli tytułowej, oraz w Operetce Warszawskiej 30 li 1972, chór. S. Stanisławska, sc. A. Zaparska, z Ę. Kozakowską w ro@tytułowej. 4-Przewodnik baletowy. Bursztynowa Panna. Bursztynowa Panna. B-alct w 3 aktach, 5 obrazach. Libretto: Elżbieta Darewska i Wiktor Bregymuzyka: Adam Świerzyński: choreografia: Stanisław Miszczyk, scenografia: Bemar Bubiec. Prapremiera: Poznań 10 VI 1961. Opera im. S. Moniuszki. Osoby: Wiesłana kapłanka bożka Swarożyca-Danuta Stranz: Wielosław, książę słowiański-Władysław Milom Swen, wódz rozbójników-Edmund Kopruckikapłani, kapłanki dziewczęta, chłopcy, rozbójnicy, branki, rycerze, panny wodne, płaczki. Akcja rozgrywa się w czasach przedhistorycznych na wybrzeżu B-attyko. Akt 1. Polana w lesie koło posągu Swarożyca. Odbywa się tu uroczystość święcenia nowej kapłanki tego boga. Po przybyciu księcia Wielosława z drużyną rycerzy kapłani i kapłanki przyprowadzają Wiesłanę, której twarz zakryta jest zasłoną. Rozpoczynają się tańce obrzędowe, po czym książę odsłania twarz nowej kapłanki: oczarowany jej urodą, nie może oderwać oczu od dziewczyny, która również patrzy na niego z zachwytem. Lecz kapłani natychmiast wyprowadzają Wiesłanę i wszyscy opuszczają polanę. Pozostaje tylko Wielosław: trzymając w ręku klamrę zdjętą z welonu kapłanki, pogrąża się w zadumie. Akt Il. Obraz 1. Las nad brzegiem morza. Wracający z polowania Wieloslaw spotyka przypadkowo Wiesłanę: oboje nie mogą już ukryć przepełniającej ich serca miłości(pas de deux). Nagle od strony grodu rozżarza się łuna pożaru, wbiega ranny rycerz, przynosząc wieść o napadzie rozbójników na gród książęcy. Wielosław żegna Wiesłanę i spieszy do grodu. Po jego odejściu grupa rozbójników porywa kapłankę. Obraz 2. Polana w lesie. Drużyna Wielosława, napadniętaznienacka przez rozbójników, walczy dzielnie, lecz musi ulec przewadze wroga. Daremnie książę usiłuje odbić Wiesłanę: i on również dostaje się do niewoli. Tymczasem wódz rozbójników, Sycn, z zachwytem i pożądaniem spogląda na piękną kapłankę. Akt I I 1. Obraz 1. Wielka sień w domostwie książęcym: w głębi zawieszona nad urwiskiem skała na tle morza. Rozbójnicy dzielą się zdobytymi łupami. Na rozkaz wena wprowadzają branki, wśród których znajduje się Wiesłana. W czasie szaleńczej orgii weń próbuje pozyskać względy kapłanki, lecz ona odtrąca jego zaloty i odmawia przyjęcia bogatych darów. Wówczas rozgniewany Sven każe przyprowadzić uwiezionego Wielosława. Cagliostro w Warszawie. i grozi mu śmiercią, chcąc zmusić dziewczynę do uległości. By ratować ukochanego, Wiesłana tańczy przed Svenem uwodzicielski taniec, a zapatrzeni w nią rozbójnicy nie zauważają ucieczki księcia. Dostrzega ją jednak Sven i zarządza pościg, sarn usiłuje zdobyć Wiesłanę przemocą. Dziewczyna wyrywa się z tego rąk i rzuca się ze skały do moczą. 'Dymczasem Wielosław, zdoławszy zebrać swych rycerzy, atakuje pijanych rozbójników Obraz 2. Polana koło posągu Swarożyca. Walka z rozbójnikami dobiega końca. Wielosław stacza zwycięski pojedynek ze Syenem. Na pobojowisku płaczki opłakują poległych. ZnużonKsiążę zasypia u stóp posągu Swarożyca. We śnie ukazują mu sRpaOW wodne, wyłaniające się z morza, a w ich gronie tańczy Bursztynowa Panna, w którą zamieniła się Wiesłana. W poryWiemiłości książę biegnie za ukochaną w morze: na rozkaz Bursztynowej Panny drogę zastępują mu postacie symbolizujące pracę i przyszłość narodu, któremu Wielosław musi poświęcić życie Młodzi żegnają się na zawsze. Wstaje świt. Mieszkańcy gro 4 uznajdują śpiącego księcia. Wielosław poznaje wśród nich ukaże ne mu przez kapłankę postacie. Przy dźwiękach uroczystego chorału wszyscy witają wschodzące słońce i nowe życie Ęoinysł baletu Bwrsemno: a Panna zrodził się z zainteresowań łwopozytora prasłowiańską kulturą. Nie jest to wszakże próba ókunsuukcji dawnych wierzeń, obrzędów i melodii, lecz swbób 64 na fantazja na ich temat, jedynym autentycznym motywem@elodycznym, którym kompozytor posłużył się dla scharakteryzowania głównej postaci, jest starodawna melodia Igłowa, grana na dętym instrumencie drewnianym-bazunie: melo 84 Ja tMbacy nawoływali się na morzu. Poza tym kompozytor sięga 8 o żnych kolorystycznych harmonicznych i melodyezWKhŚódkow archaizacji, celem podkreślenia ogólnego klimatu baśni Waz uwypuklenia jet pierwiastków bohaterskich, liryszweh, obrzędowych i zabawowych. Palet Bwrxcmworca Panna został napisany i wystawiony dla Uczczenia**siaclecia Państwa Polskiego. 8)ÓWlcizy ńsńi jest ruwnież autorem baletu PKw w rąsAwoctz ć. Cagliostro w Warszawie 99 e*8@oiczny w I akcie, 8 obrazach. Librettu: Julian Tuwim, muzyła 1886998 Y 8@@ewicz choreografa: Jerzy Kapliński scenografia: Stefan JanasiKłTaprerniera: Poznań 18 I 1947. 'Teatr Wielki. Cagliosto w Warszawie. Osoby: Cagliosrro, czarnoksiężnik-Jerzy Kapliński: Zosia, właścicielka teatrzyku kukiełek-Barbara Bittnerówna: Hrabia-Bronisław Mikołajczak. Hrabina Henryka Eitner: kukiełki. Cyganie, niedźwiedź, atleci, mieszczki i mieszczanie warszawscy, wierzyciele Hrabiego, służba, znaki Zodiaku, goście. Akcja rozgrywa się w Warszawie w 1780 r. O br a z 1. Rynek Starego Miasta. Odbywa się tu wesoła zabawa ludowa, występy atletów i Cyganów z niedźwiedziem. Najwięcej widzów przyciąga jednak teatrzyk kukiełek, które ku uciesze tłumu grają parodystyczne scenki z życia arystokracji(menuet). Oburzony Hrabia rozbija laską budę teatrzyku. Wówczas ukazuje się tajemniczy czarodziej i wyczarowuje gołębia, który za chwilę siada na ramieniu Zosi, zmartwionej właścicielki teatrzyku. Czarodziejem tym jest Gagliostro, i on staje się teraz przedmiotem ogólnego zainteresowania, gdy wysypuje stos złotych monet u stóp Zosi. Śmiech i zabawa ustają, gdy Cagliostro wyczarowuje w, tańcu czterech żywiołów"ogień, wody, powietrze i ziemię. Wszyscy rzucają się do ucieczki, tylko odważna i zachwycona czarnoksięskimi sztuczkami Zosia pozostaje sam na sarn z Cagliostrem(pas de deux. Obraz 2. Pracownia alchemiczna Hrabiego. Aby zamienić rtęć w złoto. Hrabia przeprowadza różne doświadczenia. Pracę tę przerywa mu wtargnięcie wierzycieli domagających się zwrotu pieniędzy. Hrabia pozbywa się ich szybko, nakazując służbie wyrzucić intruzów. Ale oto zjawia się następny wielce pożądany gość, czarnoksiężnik Cagliostro, któremu towarzyszy Zosia. Zdającsię jej nie dostrzegać. Hrabia pokazuje gościowi swoją pracownię i ze zdurnieniem widzi, jak w rękach Cagliostra rtęć zamienia się w złote monety, które jednak parzą chciwe palce Hrabiego. Dla zachwyconej Hrabiny Cagliostro wyczarowuje bukiet świeżych róż, następnie czyni przygotowania do nowego seansu: zakreśla kredą keto na podłodze i staje pośrodku, a Zosi każe tańczyć po obwodzie koła. Na rozkaz mistrza zjawiają się znaki Zodiaku i również przyłączają się do tanecznego kręgu. Gdy wszystko znika, oczarowany Hrabia prosi Cagliosrra, by przywrócił mu młodość. Skwapliwie wypija podany mu napój i stopniowo porusza się coraz szybciej, podskakując w końcu jak małe dziecko. Obraz 3. Park Łazienkowski. Hrabia wydaje bal na cześć Cagliostra, lada chwila mają przybyć goście. Tymczasem Hrabina rozpaczliwie szuka czarnoksiężnika, by odczarował jej 74. Cagliostro w Warszawie. męża, który tak dalece odmłodniał, że srał się małym chłopczykiem. Nladchodzi Cagliostro i podaje chłopcu napój, który sprawia, że dziecko przeistacza się od razu w siwobrodego starca. Widząc, że dawka była za silna, mistrz daje mu ioWnapój, i wreszcie Hrabia powraca do normalnej postaci, w której zastają go już wchodzący goście. Bal rozpoczyna się menuetem W pierwszej parze tańczy Cagliostro z Hrabiną. W tym momencie zjawia się Zosia i ku oburzeniu hrabiowskiej pary Cagliostroporzuca dla niej swą partnerkę. Na znak czarnoksiężnika znika arystokratyczne towarzystwo, a na scenę wbiega lud warszawski i wesoło tańczy oberka. Balet CagYostro u Warszane jest swobodną fantazją, osnutą na tle pobytu w stanisławowskiej Warszawie słynnego awanturnika włoskiego Giuseppe Balsamo, występującego pod różnymi nazwiskami, m.in.jako hrabia Alessandro Cagliostro. Wygnany za oszustwa i fałszerstwa z Rosji, zjawił się w 1780 r.w Warszawie, gdzie był hojnie podejmowany przez miejscową arystokrację. Ta malownicza postać posłużyła autorom baletu za pretekst do skonstruowania wesołej komedii, uwypuklającej kontrast między zmanierowanym i egzaltowanym światem arystokracji a pełnym zdrowego rozsądku ludem warszawskim. W akcji baletu Cagliosuostaje po stronie ludu, ośmieszając parę arystokratów Również muzyka oparta jest na kontrastowym zestawieniu tańców dworskich i ludowych, przy czym dla scharakteryzowania postaci kompozytor posługuje się motywami przewodnimi. Napisany w 1938 balet Cag*i*srco 1 lFarszauie miał być wystawiony następnego roku w Poznaniu, lecz realizacja tego doszła do skutku dopiero po wojnie. W pierwszej inscenizacji J. Fapliński wprowadził pewne zmiany. W obrazie 2. Cagliosuowciąga całe towarzystwo w seans spirytystyczny, ukazując obraz zjednoczenia ludu i upadku arystokracji: w obrazie 3, czarnoksiężnik zamienia Hrabiego i jego żonę w posągi, symbole zami erz chlej przeszłości. Balet wznowiony został przez T. Kaplińskiego, tym razem z jego własną scenograP 4, w Operze Śląskiej w Bytomiu 25 III 1950, w ots: E. Nowak Cagliostro*, 1. Foszalkówna(Zosia), E. Koziarski(Hrabia), M. Mikuszewska(HrabinaJ@n 4 wersję choreograficzną opracowali E. Papliński i W. Gruca, sc IV-orentowicz, dla Polskiego Zespołu Tańca. Warszawa 27 III 1961, 'Vea@Farodowy, w obs. W. Gruca Oagliostro), 8. Olkusznik(Zosia*. W. Królewna O(rabina), M. Pawlicki Hrabia). Carmen. O'qęWosra 1 Warszarcie wystawiło również Narolni divaJlo w Pradze Za V 1948, chór. S. Machw, sc. V. Gottlieb, w obs. 0.Stodoła, 2. Sernberwa T. Błażek i M. Fcnckya. innym baletem wystawionym w Czechosłowacji do muzyki Maklakiewicza są Gzio O@icAic, chór. 8.Gabzdyl, dek. J. Duśek i V, 3 ra@cł, kast. M.i J. Stciskalwie. Morawska Ostrawa 32 IX 1951. Carmen I Carmen. Balet w 5 obrazach. Libretto: Roland Petit, wg noweli Prospera Merimćc*muzyka: Georges Bizet, fragmenty opery Carwew: choreografia: Roland Petit scenografia: Antoni Clavc. Prapremiera: Londyn 21 li 1949 Princc s'Fhcatrc, 1.es Ballcts Je Paris. Osoby. Carincn, młoda robotnica w fabryce cygar-Zizi Jeanrnairc. Don josć, jej. kochanek-Roland Petit: Escarnillo, toreador-Serze Pcrrault: dziewczęta z fabryki cygar, opryszki, przechodnie. Hiszpanie i Hiszpanii Obraz 1. Ulica w Sewilli. Grupa opryszków czeka przed fabryką cygar na swoje dziewczyny. Wśród wychodzących robotnic wybucha kłótnia. Gdy Don Jose próbuje ją uśmierzyć, tego uwagę zwraca piękna Carmen. Dziewczyna odtrąca zaloty młodego Hiszpana i ucieka. Obraz 2. Oberża, lilas Pasuj". Bawią się tu po pracy dziewczęta z fabryki wraz ze swymi chłopcami. Tym razem Carmen nakieruje Don Josego, a za jej namową złodzieje zręcznie opróżniają jego kieszenie. O b raz 3. Pokoik Carmen. Carmen i Don Jose budzą się po wspólnie spędzonej nocy. Carmen dostrzega przez okno jakiegoś mężczyznę i daje mu znaki. Zazdrość Don josego znajduje ujście w nowych pieszczotach pas de deux). Po chwili wpada trzech opryszków: nalegają, by Carmen i Don Jose poszli z nimi. Obraz 4. Ciemna uliczka za starą wozownią. Przyjaciele Carmen uczą Don Josego techniki złodziejskiego rzemiosła i władania sztyletem. Pierwszą ofiarą nowego adepta pada przechodzień z workiem pieniędzy. Opryszki porywają wzrek i uciekają. Przerażony swą zbrodnią Don Jose rzuca się duucieczki, nie może jednak wyzwolić się spod uroku Carmen i posłusznie podąża za nią Obraz 5. Plac przed wejściem na arenę. Carmen ma już nowego kochanka, toreadora Escamillo, bożyszcze tłumu. Wzgardzony Don Jose śledzi ją nieustannie, i teraz, gdy Carmen kroczy dumnie obok Escamilla, zastępuje jej drogę. Nie mogąc odzyskać jej miłości, Don Jose zabija Carmen w chwili, gdy tłum wiwatuje na cześć zwycięskiego toreadora. Akcja baletu Carmen zbliżona jest bardziej do noweli PMerimeeniż do opartej również na tej noweli opery. Zachowując ogólny wątek dramatyczny. Petit zaktualizował go i przybliżył do naszej epoki. Zwarty, pełen ostrych konfliktów psychologicznych i drapieżnych spięć balet Carmen przedstawia podniecającą syntezę przygody, której bohaterowie znajdują sRwciąż w stanie psychicznego napięcia i poczucia zagrożenia Otoczenie Carmen i Don Josego staje się symbolem dzisiejszego środowiska przestępczego wielkich miast, którego klimat oddają ostre kontrasty sytuacyjne, splatanie się elementów tragizmu i komizmu, okrucieństwa i maskowanego liryzmu. W surrealistycznej inscenizacji tego baletu neoklasyczne formy taneczne sąsiadują ze scenami na wskroś realistycznymi(palenie papierosów, mycie rąk, histeria tłumu, łowcy autografów). Urozmaicona choreografia zawiera motywy hiszpańskie, jazzowe i kabe refowe. Z partytury opery Bizeta Petit wybrał niektóre, najbardziej motoryczne i dramatyczne fragmenty, zmieniając dowolnie kolejność scen i przystosowując je do zupełnie innych niż W operze sytuacji scenicznych, co naraziło go na ostre zarzuty ze strony krytyków francuskich. Po premierze w Londynie balet Carmen ujrzała publiczność paryska 3 V 44898 W'Vhćwtrc Marigny. Następnie choreograf Kcngeligc Danske Ballet, N. B Larsen wystawił go 15 I 1960 w Kopenhadze wg R. Pełna, w obs. K. Simone BaiOen. P-Plindt(Doo Josć)i M. Kronstarn iEscamillo). Duńskie przedstawienie Carwwv*z V Gclker w roli tytułowej oglądała publiczność polska w czasie występów tego zespołu w marcu 1967. R. Petit wznawiał kilkakrotnie swą Cwwew w inOchteatrach, m 3 n.w Operze w Hamburgu, 1967, z A. Albrecht w roli tytułowej, z Australian Haller w Melbourne, 1973, z L. Aldous w roli Carmen. Petit wznowił też swą Curmen w 1972 dla Ballers de Marseille i włączł ją 4 u programu występów Ballet National dc Marseillc w Polsce w maju i ćzerWcu 1981. Przekazał tą rżwnież zcspzłzwi Thc Arncrican Haller Theatre w 1982, gdzie Żuwne role tańczyli N. Makatowa i P. Buwnes. Carmen Il. Carmen-Suita. Il. Carmen-Suita. Libretto i choreografa: Alberto Alonso(Elżbieta Bojcowa): muzyka: tematy melodyczne Georges a Bizeta w opracowaniu i orkiestracji Podlana Szczedrinascenografia: Boris Messerer iAlina uanasjew). Prapremiera: Moskwa 20 IV 1967. Teatr Wielki. Premiera polska: Gdynia 30 XII 1976. Teatr Muzyczny. Osoby*Carmen-Maja Plisiecka(Katarzyna Dąbrowiczh Don Jose-Nikołaj Fadiejeczew(Bogdan Szyrnaniuk): Escamillo-Siergiej Radczenko: Zuniga Przeznaczenie, cztery dziewczyny. Hiszpanie. Akcja toczy się na arenie walki byków i ogranicza się do najważniejszych scen dramatu, jak pierwsze spotkanie Carmen i Don josego, ich miłosny duet i odtrącenie Josego, popis brawury Escamilla przed walką byków, kuszenie Escamilla przez Carmen, wybuch zazdrości josego, śmierć Carmen. W balecie tym elementy obyczajowości hiszpańskiej zostały skondensowane w formie skrótowych symboli, wyeksponowany jest natomiast konflikt jednostki-namiętnej, zuchwałej Carmen, zdolnej do okrucieństwa i skrajnego egoizmu-z prawami społecznego współżycia, reprezentowanymi przez obecny na scenie jako tło lud hiszpański. Wkrótce po premierze Carmen-. Świty w Moskwie przejął ją I VIII 1967 El Haller Nacional de Cuba w Hawanie z nową scenografią S. Fernandeza: rolę Carmen tańczyła A. Alonso, partnerami jej byli A. Plisiecki(Don Jose)i R. Rodrigues*scamillo*. Partia ta była przez wiele lat popisową rolą A. Alonso. Balet ów kłutemu na Kubie nadano również tytuł CJwm, zespół Kubański pokazał dwukrotnie polskiej publiczności w czasie swych występów w X 1972 i TV 1976. 98 er Bizeta-Szczcdrina wystawiło pod różnymi tytułami(Carwew-5 wza lub Carmen)wiele teatrów, mań. : w oryginalnej wersji Alberta Alonso: Pecs 28 I 1972. Balet Sopianae, z M. Bretus w roli tytułowej: American Ballet Theatre li VII 1976, z Alicją AlonsoBerlin 28 III 1976, Staatsoper, z M. Cubitz. W'jarych wersjach choreograficznych: chór. M. Samuel, sc. M. SzczegłowLeningrad 39 III 1972. Teatr Mały, z W'. Muchanową w roli Carmen chór. 0. Danoyschi, sc. P. Brincoveanu, Bukareszt 18 IV'1974. Opera, z M. Papą*pokazane w Polsce w czasie występów w październiku 1976 chór G. Klimowasc. A. Koszenkowa. Perm 27 XI 1974. Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Czajkowskiego, z 0. Czenczikową chór. V. Kostić, dek. V. Marenić, kast. 8. Joyanović, Belgrad 28 li l 97 b, z L. Pilipenko jako balet**odka Carmen lawet Curmmt, chór. A. Cała, sc. M. Haindl, Frankfurt n. Menem 27 VIII 1975. Balet Scen Miejskich, z M. Guerrero. W Polsce odbyły się dotychczas następujące premiery Carmen Bizera-Szczę. Carmen Il. Carmen-Suita. Jrina: Bytom 4 VI 1977. Opera Śląska, chór. M. Konwiński, sc. W. Wigura, w obsJ. Mickiewicz(Carmen, T. Jcnlrosz(Don fosę)wznowienie 15 X 1980 z Flancą w roli Josego: wersję tę przejął Teatr Wielki w Poznaniu 4 V 1989, w PP-M. Połyńczuk i J. Stańda Warszawa 23 XII 1979. Teatr Wielki, chór Wic**riew, sc. E. Lisyk, w obs. 8.Rajska i 1. Wiśniewski Gdańsk 174998 Opera Bałtycka chór. 1.Slovak, sc. ).Jelinek, w obs. 1.Napiórkowssa i AJlStasiewicz. Ci sarni realizatorzy powtórzyli swą insc. Carmen w szczecusłioTeatrze Muzycznym 30 IV l 98(Omawiane balety nie są pierwszą wersją baletową opery Carmen: po raz pierwszy wystawił ją 23 III 1931 w Moskwie K. Golejzowski dla Teatru Baletu W. Krigier. Inną wersją był balet Karabiny i Autanie(y óunr and cartanets), chór. R. Page i 8. Słone(wykonawcy głównych ról), w Chicago, 1939: akcja rozgrywa się w okresie wojny domowej w Hiszpanii. W'nowym opracowaniu motywów me@48 cznych G. Bizeta przez kompozytorów W. Farmera i W. Steinbrennera, chór JCranko, sc. J. Dupom, Stuttgarter Ballett 28 li 1971, w obs. M. Haydee, 8. Madscn i R. Cragun. Do muzyki G. Bizeta powstał jednoaktowy balet zalały dziecięce Qe(6 fmńmts), libr. 8.Kochno, chór. L. Miasta, sc. J. Miro, Monte Carlo Ił IV W@BJlets Kusses de Monte Carlo w obs. T. Riabuszynska, T. Tumanowa kBaronowa, D. Liszin, treścią baletu jest wspólna zabawa dziecka z jego ulubionymi zabawkami, które ożywają w nocy. Inną wersię 7 eax ifemmu, z akcją urnieszcz(04 na sali baletowej, skomponował R. Petit dla Ballers de Marseille 23 I 1974 s 984-Araujo i R. Bryans. Powstały również dwa balety do 3 wnńonn*-dar G. Bizeta: Bałby weczdrzlsem((y Ba(0, chór. A. Howard, Londyn 8 IV 1946, Sadlers Wells Thea@eB-aller, soliści 3. Brae i L. Kersley. im(fonia O-dur, znana też pod tytułem Kryrztalmy pałac(Le Pal@4 Crisra(), chór. G. Balanchine, sc. G. Fint, Paryż 28 VII 1947. Opera: w tn*balecie symfonicznym", będącym taneczną interpretacją muzyki bez pod@a 4@8 apod nią wątku treściowego, wystąpili jako soliści: L. Darsomal, T. TumwoyaV-Fałużny i M. Renault. Balet ów znajdował się również w programie i(et bauonale Baller w czasie jego występów w Polsce w styczniu i lutym 1964 Dalsze przedstawienia Swatami O-dar w wersji Balanchine a odbyły się mJn, : w Operze Bzymskiej 1972, w Operze Wiedeńskiej 1972, w Operze Monachijskiej 1975. W Operze Budapeszreńskiej 1977. New York City Haller, występując w Polsce w październiku 1972, umie: c@Nwnież w swym programie Symfonię O-dur Bizeta w chór. G. Balanchine aśuitazlrlcąianka G. Bizeta miała również swą adaptację baletową(wg sztu@8-Vaudetai. Autorem jej był R. Petit, dek. R. Allio, kosi. Ch. Laurem, a premiera PJbyła się 33 I 1974 w htarsylii(Ballers de Marseille). Treścią tego baletu s 499 showe zmagania młodzieńca Frederi 0. Bryans*z obsesyjną miłoScią 4 onieznanej kobiety z Arles, mimo zaręczyn z kochającą go Vivette(L, uauio*-(oeianAę R. Petita włączył do swego repertuaru Kongelige Danske Walter, Fopenhaga I I III 1976, w obs. J. Eliasen i S ĘnglundWprogramie wspomnianych wyżej występów Ballers de Marseille w Polsce Biaidowała się również zlr(egywW@. Ghopiniana. Chopiniana Dwie wersje suity baletowej do muzyki P. Chopina. I Chopiniana balet klasyczny w I akcie. Muzyka: Fryderyk Chopin, 8 utworńw fortepianowych w orkiestracji Maurice Kellera i Aleksandra Glazunowa OFulc cis-mol(): choreografia: Michaił Pekin: dekoracje skompletowane z rożnych widowisk ze składów teatru. Prapremiera: Petersburg. Teatr Maryiski b III 1908, pt. WJwce Ja wucwi Oferma przedstawienie na cel dobroczynny: 19 li 1909 pt. (Wopmimu. Premiera polska: Warszawa 6 XII 1908. Teatr Wielki. Wykonawcy: Primabalerina-Anna Pawłowa i'Helena Rządcownah dwie Solistki Olga Pricobrażcnska i Tarnara Karsawina Helena Ossowska i Aleksandra Wasilewska: Solista-Wacław Niżynskilan Zalcwski oraz zcspał 16 tancerek. Scena przedstawia leśną polanę w świetle księżyca. W s tę p. Po/owe X-dar op, -40 nr I w wykonaniu orkiestry, jako uwertura. Przy końcowych taktach Pwoneza podnosi się kurtyna, ukazując ustawiony w półkole zespół z grupą solistów pośrodku: Vwmrw Xs-dar op, 32 nr 2. Taniec Primabaleriny, solistek i zespołu: Wa/c(7 e*-dar op, 70 nr 1. Wariacja pierwszej Solistki: Macwrew D-dar op, 33 nr 3. Wariacja Primabaleriny: J(zżarci O-dar op, 67 nr 3. Wariacja Solisty: /Yelaunow zł-dar op, 28 nr 7. Wariacja drugiej Solistką War as-woW op, b 4 nr 2. Pas de Jeux Primabaleriny i Solisty: Walc As-dar op. 18. Taniec wszystkich wykonawców, zakończony identycznym ugrupowaniem jak we wstępie. Histocia ogromnie popularnej CWowmwę jest dość zawiła. Pierwszą jej wersję, obecnie nigdzie tuż nie Wystawianą, Fokmprzygotował na przedstawienie na cel dobroczynny, które odbyło się w Teatrze Maryjskim 10 li 1907. Choreograf posłużył się wówczas opracowaną na orkiestrę przez A. Glazunowa suitą złożoną z 5 utworów fortepianowych Chopina i stworzył 5 obrazów o różnych wątkach tematycznych. Były to: Polonez X-do, tańczony w polskich strojach narodowych: Vuerwrw Xr 58. Chopiniana Il. Sylfidy. dar, towarzyszący scenie w klasztorze Valdernosa na Majorce, gdy Chopinowi ukazują się duchy zmarłych mnichów: Mazurek jako tło polskiego wesela: lFalc cis-moA-klasyczne pas dedeux A. Pawłowej i M. Obuchowa, i na zakończenie zespołowa Wzrawrela na tle neapolitańskiego pejzażu, lFalc cis-mol(inspirował ogólną koncepcję nowego baletu w jednolitym stylu romantycznym. Druga wersja z 1908 nosiła początkowo tytuł Balet da muzyki Chopina, z podtyeutem Reoerie romantiquc, lecz już w następnym roku Teatr Maryjski wystawia go tako 3 zpmianę. W grudniu 1908 Fokin przyjeżdża do Warszawy i wystawia tę właśnie, znaną później na całym świecie CWom@@8 ę, wraz z drugim swym baletem Ławice wg epizodów z powieści HSienkiewicza Qwo zadir, z muzyką Nikołaja Szczerbaczowa. 9 Polsce balet wystawiany był wielokrotnie pt. Ch*znnana lub XzipcÓana*W warszawskim Teatrze Wielkim utrzymywała sie przez szereg lat wersja Pokica wznowił ją i X 1922 P. Zajlich z udz. M. Szrncleowny i 2. Dąbrowskiego. Prćcztego Cwpimmę wystawił Teatr Wielki we Lwowie, 1924, chór. S. Fahszcwski, i*carr Wielki w Poznaniu. 30 V'1925, chur. M. Starkiewicz, z uda. 2. Grabawskici 1. Jedyńskiej. I.. GreloT i M. Sawickiegu. Tradycja(opmiwq nic utrzymała się w Polsce po li wojnie światowej Figurowała ona w pierwszym przedstawieniu baletowym wraz z Wee(e@8 Ojca: eirY Sceny Muzyczna-Operowej w Warszawie, 17 VII l 94 b z ułaziijubileuszu P. Zailicha, lokatacie przygotował T. Hawrylkiewicz, tańczyli MKrzyszkowska. S. Pokrzywińska, S. Szatkowska i S. Cywińsłi. li Sylfidy. Les 5 ęvlphidcś': Balet klasyczny w I akcie. Muzyka: Fryderyk Chopin, 7 utworów fortepianowych w orkiestracji Igora Strawińskicęo, Nikołaja Czericpnina i Anatola Lądowa Bndrzcia Paszowskiego i Zdzisława Szostaka)choreografia: Michaił Folio*riana Pianława wg Fokina: : scenografa: Alexandre Berwis Jerzy Cawacz*prapremicra: Paryż 2 VI 1909, 'Thćatrc du Chatclcr, zcspćł rosyjskich tancerzy, skompletowany przez Sergiusza Diauilewa na występy w Paryżu. premiera polska: Poznań I 5 IX 1965. Opera. Wykonawcy: I salistka-Anna Pawłewa Olga Sawicka, : dwie solistki-'VamuaFarsawina i Aleksandra Baldina Rama juszkar i lubornira Woitkowiak', solista Wacław SiżyńskiWicsław Kościełskii oraz I 6 tancerek. 9'tel wersji baletu Fokm usunął Poloneza X-dar, będącego 88 ępem orkiestrowym, zastępując go Preludium zł-Jar op. 859. Chopiniana Il. Sylfidy. nr 7, które powtórzone jest następnie trzykrotnie w wariacji drugiej solistki. Przy wznowieniu Swfd w 1936 dla BalletsRusses de Monte Carlo zmienił układ choreograficzny wariacji solisty, której tłem stał się Mazurek C-dar op, 33 nr 2. W tej wersji. Swńdy tańczone są głównie na Zachodzie, podczas gdy w teatrach ZSRR i krajów Demokracji Ludowej kultywowana jest raczej wersja CAopiniawy z 1908, aczkolwiek często bez wstępnego Poloneza A-dur. Balet Cłopmiana, znany na Zachodzie jako Swf(y, nie posiada żadnego wątku anegdotycznego ani dramatycznego. Jest to czysta w rysunku i szlachetna w swej prostocie kompozycja taneczna w stylu, białego baletu"romantycznego. Składa się z czterech wariacji solowych i jednego pas de deux, spiętych klamrą dwóch tańców zespołowych. Wszystkie tańce następują bezpośrednio po sobie i powiązane są wspólną myślą przewodnią, poetycką ewokacją baletu romantycznego, jednolicie łagodnego w swym nieco melancholijnym nastroju. Cłoąimana była pierwszym zwiastunem, baletu symfonicznego", tanecznej interpretacji utworów muzycznych nie przeznaczonych w swym założeniu do realizacji scenicznej. Mimo deformacji muzyki Chopina, która traci w brzmieniu symfonicznym swe największe wartości, balet ów zyskał wielką popularność i wszedł do repertuaru wielu teatrów i zespołów, najczęściej w oryginalnej wersji Fokina lub w jej naśladownictwach, rzadziej w nowych wersjach innych choreografów. Muzyka była kilkakrotnie na nowo instrumentowana, m 3 n.przez V. Rietiego i 8. Brittena. Partyturą Brittenaposługiwał się Haller Theatre, mający w swym programie Swfdy w czasie występów w Polsce w maju 1958, zaś partyturą Kellera i Głazunowa-Balet Teatru Wielkiego z Moskwy na występach w sierpniu 1949 i Condons Festwal Ballet, występujący w Polsce w październiku 1963. Jedno z ostatnich wznowień CAipimaip w wersji Postna miało miejsce w leningradzkim Teatrze im. Kirowa, 1966, w obs. 1. Ko(pakowa, N. Makatowa, G. Komlewa i W. Siemionow. Ceningradzkąwersję**opnmmy pokazał w Polsce Balet Teatru im. Kirowa na występach w kwietniu 1975, **i*wystawiane są nadal w wielu teatrach na całym świecie. Ma je również w swym repertuarze Haller lNacional de Cuba, który zaprezentował nam S 3(fdy w czasie swych występów w kwietniu 1976. Obecnie tytuł. Swfdy nadawany jest często obu wersjom. Chopinianą Il. Sylfidy. Fokina, trudno więc niekiedy dociec, która z nich była realizo. WUIS, . W Polsce odbyły się jeszcze następujące premiery Swńd: Łaidż 21 V 1971 Teatr Wielki, realizacja W. Borkowski i 8. Kasprowicz wg Fokina, sc. M. Korytowska. W obs 1. Wakowska, E. Wycichowska, M. Zaleiska i E, jakubiak Gdańsk 9@1974 Opera Bałtycka, realizacja li. Konius wg Cłopimany, sc. J. Krechowicz, w obsposzezególnetańce powierzono różnym wykonawcom): A. Gienca, E Hirszb@4 J Górska. W'. Tillert, 0. Kowalówna. A. Moniuszko. A. Bujak i Z JasmanW arszawa 23 XI 1975. Teatr Wielki(scena kameralna), realizacja R. Kuzniecowawg Postna, sc, pracownia scenografii TW, obs. E, jaroń, 8. Kociolkowska. O Głowacka i W. Walk-Karaczewski Łódź 13 XI 1976. Teatr Wielki, realizacja NBieOkowawg Cwąimanv, dek. 8.Kułak-janowska, kast. M. Korytowska, w obs 8 Fronczek, M. Zalejska, L. Kowalska i K. Wrzosek Bytom 4 VI 1977. Opera Śląska, realizacja J. Piasecki wg CAopimany, sc. W. Wigura, w obs. T. Szabelska, SMicłiewicz, D. Gołek i S.jońca Poznań 23 XI 1978. Opera, realizacja FCurujewwg Cwmommy, sc. W'. Wigura, w obs. M. Połyńczuk, 0. KoziOala, FMateckai J. Stańda Wrocław 20 XII 1980. Opera, realizacja T. Meiijches Wg 68 o@@awv, sc. T. Napiórkowski, w obs. M. Pijak, Ę. Zając, E. Aksamitowska i S. Wesołowski Warszawa 25 III 1981, 'T'eatr Wielki, realizacja J. Piasecsi Wg CWoJmimv, sc. A. Majewski, w obs. E. Jaroń, 8. Kociołkowska, R. Sniułala, fMatacz. Oprócz baletowych adaptacji obu KoncerM: e ńrtzpiano: , wA Chopina oraz większych form, stworzonych do zebranych i zorkiesrrowanych jego utworów tzobKo@cermńrtpianoae 7 opinaY-balety do muz. Ghopina), powstało wiele miniatur i suit tanecznych do Chopinowskich urworuw fortepianowych, szęWowykonywanych przez pianistę na scenie. Są to mań. : Wita zagoił(Swtc Je danscs), chór. 1.Chlustin, sc. P. Bruna, Paryż 25 VI 494 Opera, soliści: G. Zarnbelli i A. Aveline: nowa wersja A. Aveline a-8 U 4947*O Spicsiwcewą i G. Ricaux: wystawiona ponownie w Operze Paryskiej w shor JSarellego, 1973, z udz, sol. N. Ponrois i j. -P. Franchetti. Jesieme(iście(Ler FeuiYes a'nwomwe), jedyna kompozycja choreograOczOa Bony Paw(owej, sc. K. Korowin, Rio de Janeiro 1918: marzący w jesiennym gaflu poeta 8 Wolinin daremnie prćbuje ocalić więdnący Kwiat Chryzantemy V pa 88 eWBJ. Foncert czyli Co grozi każdemu**he Concert or the perils of eterybody), oVeVWO@czny w I akcie, chór. J. Robbins, dek. S. Steinberg, kast. 1.SharaO. Nowy JP 8 ł 6 III 1956. City Center. New York City Ballet: luźne impresje na temat żashowania i wyobrażeń koncertowej publiczności. Balet wznowiony P 89 PWprzez Ballets USA Jerome Robbinsa i pokazany w czasie występów w Pelsce 66-J 959, wznowienie w 1971 przez New York City Bąllet, w 1975 przez**e FoyalPaBeJ w Londynie, w 1979 przez Australian Haller, w 1981 przez Operę W Zurychu Wa@ee at rhe gathering Tańcz na spotkaniu toeareykim': , cbor. )W@@sŚ 88 a 8 a T. Skehon. Nowy Jork 8 V 1969. New York City Ballet: Jfazreł op 94 nr. Concerto barocco. 3, lFa(c op, b 9 nr 2, JfazwAiop, 33 nr 3, op, o nrł, op, i nr 4, op, 7 nr 5, op. 24 nr 2, op, b nr 3, lFulz op, 42 i up, 34 nrZ, Afamreę op, 56 nr 2. Siadu op, 25 nr 4. Watce up, 34 nr I i op, 70 nr 2, żcArzo op, 20 i Ajmw op, lż nr I-zebrane utwory Chopina, wykonywane przez pianistę na scenie: 5 tancerek i 5 tancerzy wytonuje koleino sola, pas de dcus, pas dc trns itp., inspirowane tematem i nastrojem utworów. Wznowione w 1970 przez The Royal Baller w Londynie, w Polsce zaś pokazane przez New York City Baller w czasie jego występów X 1972. W K wew i**'nocy tu następna suita baletowa J. Robbinsa do muz. Chopinazłożona z Aawwriwg: op, 27 nr 1, up, 55 nr I i 2, op, 9 nr 2, kast. J. Buła, światła T'. Skelton, 29 I 1970. New York City Ballet: kompozycja na trzy pary solistów ukazująca ich emocjonalne powiązania. Solistami tymi byli: K. Mazzo. V. Verdy, P. McBridc. A. Biom, P. Martins, P. Manewr. W oK wiwu włączyły reż du swego repertuaru londyński The Royal Haller, 1973, i Ballet Nacional de Cuba, l 97 b. Wariuje wu rwał Jlocurhu jakz balet iFurtucic, Dm Gwtuimi"(zob. Don juan: -inne balety na ten tein@(W Polsce, ojczyźnie Chopina, żywiącej głęboki kult jego muzyki, postępowano nader ostrożnie z podejmowaniem prób jej baletowych adaptacji, toteż powstało ich niewiele: Fmtaei-Impromptu, 5 nakłamał'Fanutazia-lwpromptw ci-moll resturry: cu-iiwll np.pasm. , H-dur ep. S ar 3. Des-dur op, 27 ar 2, c-moll op. W ar 1, H-dur ep, 63 nr 1, chór. (, .Drzewiecki, sc. A. Zydroń. Poznań 12 VI 1976. Polski Teatr**anea na scenie Opery. Balet, nie zawierający wątku fabularnego, tańczyli soliści: 8. Juszkar, E. Pawlak. M. Hendrykowska, E. Owczarek. W. Kosciclak, 2. Misiuda. M. Minkicwicz. A. Duch oraz 12 tancerek i tancerzy. Wznowiony reż został w innej nieco wersji choreograficznej fakt, jehowo. Zwprmzm-Fwtainc, 4 nokturny i Ala: wKę a-moW 22 VI 1982. Balet ten wchodził w skład programów występów Polskiego Teatru Tańca w RFN w V i VI 1976 oraz V 1979. G. Drzcwiccki przekazał go również zespołowi Narodniho dóadla w Pradze, 22 V'I 1983, gdzie wykonawcami byli mań. M. Pesikova i V. Ncćas. Diertirswwem, libr, i chzr. T'. Gołębiowski, sc. 2. Piątkowska, Kraków 14 XI 1976. Teatr Muzyczny, w ohs. 8.Kałużna, M. Pawlusicwicz, T. Beczko i E. Szpnański. Concerto barocco*lłurokotcc Rottcert)Ba-ńtypwe i orkiestrę, choreografia. George Balanchinc, weoegiaiia. Eugene Herman. Prapremiera: Nowy Jork 29 V 1940. Hunter College, The Arnerican Ballet. Wykonawcy: dwie solistki-Marie-Jeanne i Mary lane Shane: solista-William Dollar, oraz zcspńł. Concerto barocco. Część 1. Piance. Ewolucje ośmiu tancerek, tańczących na przemian w grupie, w dwóch grupach i w duetach 08 skrzypce intonują główny temat wchodzą dwie solistki i zespół taniec solistek związany jest z partią skrzypiec. Część Il. Lago mu won rmro. Liryczne adagio solistki i solisty. Konstrukcja adagia wysnuta jest z przebiegu linii melodycznej prowadzonej przez skrzypce, podczas gdy zespół przejmuje funkcję akompaniamentu orkiestrowego. Część I I 1, zllleęro. Żywy, skoczny taniec dziesięciu tancefZy. Balet(7 oncerto óarocco nie zawiera treści literackiej, a tego przebieg rozwija się według układu partytury, przy cz 8@choreograf położył szczególny nacisk na ruchową ornamewły tańca, nawiązując do dekoracyjności form w sztuce baroku. Balet ten był wielokrotnie wznawiany w choreografii Balanchin*a przez óżOszespoły, mań. : B-allcr Russo Je Monte Carlo 1945 New York City B-aB@1946 Kongclige Danske Baller 1955 Het biationalc Ballet 1956 Operę Mambu(9841960 La Scalę 1961 Operę Paryską 1963. Najwyższe mistrzostwa formy połączone z głębokim uduchowieniem, prosrzra i przejrzystość muzyki t. S.żacha pociągały wielu choreografńw, szukaiac*ch 6 muzyce inspiracji do swych baletów. Powstało ich wicie, a wśród nich na uóagyzasługują: Vterhou 4-ww(/jako balet Lor ćlemwtr'Żmii(y: , chór. M. Polio w@8 uuchene, Londyn I VI 1937, Alharnbra Thearre, Ballets Russes de Monte GaO@Wus*ucagOuc-moll w crk. 0. Kespighiego-balet Le jeune homme et w 888(. Miód: imiec i świerć, , chór. R. Petit, sc G. Wakheyitch, Paryż 7 Ył 4899 Tbeitrc des Charnps-dlysćcs, Ballers des Charnps-Elysćes z j. Babilee W ruWkwwnek wznowienie w 1975 przez Arnerican Ballet Theatrc z M. Baryszniswew i w 1976 przez Ballcts Je Mzrscillc. kV Kwart wmuwłwrwf-Dieęrumme, chór. T. Charrat, sc. G. MWPóParyż 18 VI 1957, Alharnbra. Grand Haller lu rnarąuis Je CucyasłBeBjeJuuwwte, Gutew z li Suity ungielsktej Koncert f-mełł na YwWe-88 Weecara i Jwea J-nwW składały się na podkład muzyczny baletu, 4 wic-88648888***w.t. HaoKzż, chór. 8.McDonąld, Ąlbertal'SĄ 6 VIII 1962. Schoól*c*. li i li Kneert trundenburrki-balet pod tytułem Koncerty brandenbw: li shor. J. Cranku, sc. 1. Zippel, Londyn 10 li 1966, Govent Garden, The Bajał Baller. 6 mta 3 nr 106 i 51-zlcws trqicas, ober. M. Bejart, sc. 3. FoustaO i W prezentowane w Polsce V l 97 Uł'ozwała na skrzypce i klawesyn-jako AacA-. Sonure, chór. M. Bćiart, Bruksela. Coppelia. 19 XII 1970. Thewre de la Mernaie Ballet du XX: siecle soliści S. Parceli i T. Donn. Wariacje(JoldKrgoarAie-balet pod tym samym tytułem, chór. J. Robbins, kast. J. Buła. Nowy jork 27 V 1971 New York City Ballet. Koncert rkrzypouy E-dur-balet pod tym tytułem, chat. A. Fodor, dek. Gsikós, kast, j. Gornbar, Budapeszt 12 V 1974. Opera, w wyk. M. Metzger i 5 tancerek: pokazany w Polsce V 197611 i III Koncert brandenburski-balet pod tytułem Koncerty brandenburskie, shor. S. Tóth, dek. ).Tóth, kast. 1.Martin, Pecs 22 III 1980. Balet Sopianae. Siała nr 2-chór. J. Neurneier, sc. K. Hellenstein, Monachium 18 V 1980. Opera. V 5 onua jako balet Eros-77 ianuos(Wićoiż-3 mierć), chór. M. Bejart, sc. A. Burrett. Bruksela 18 XI 1980 Theśtre de la Monnaie Ballet dn XX siecle. W Polsce choreograficzne adaątacje muzyki 3. 5. Bacha reprezentowane były dotychczas tylko przez trzy spektakle: Koncert brandmkursa F-dur, chór. M. Compe, sc. I Dobiecki. Warszawa 21 XII 1971. Teatr Wielki(scena kameralna 3, wykonanie zespołowe h i hi**ira jako ótoreomanc 14, chór. 2.Korycki, sc. M. Stańczak, Bydgoszcz 27 li 1973. Opera i Operetka h Suita h-moll, chór. S. Tóth, sc. G. Drzewiecki. Poznań 28 V 1978 Polski Teatr Tańca na scenie Opery, sol. E. Pawlak, 1. Owczarek, T. Dybuś K. Pastor, 2. Misiuda, M. Skarupski. śoppelia czyli Dziewczyna o szklanych oczach Goppelia ou la filie aux geux d'imail)Balet komiczny w 2 aktach, 3 obrazach. Libretto: Charles Nuirrer i Arthur Samu-Leon(wg nowel P. T. A. Hoffrnanna Der 5 andmann i lic Xutowaren): muzyka: Len Delibes: choreografia: Arthur Saint-Ceon(Jose Mendez: scenografia: Charles-ćuome Cambon, Edouard Desplechin i Jean-Baptiste Layastre(dekoracie*Paul Lormier(kostiumy. Prapremiera: Paryż 25 V 1870, Theatre Imperial de TOpera. Premiera polska: Warszawa 7 XII 1883, 'Featr Wielki. Qsoby: Swanilda, młoda dziewczyna-Giuseppina Bozacchi(Zygfryda Gilskalało Wiesława: Franz, jej narzeczony-Eugenie Fiocre jako trayestie'Aleksander GOlertX dr Coppelius, konstruktor automatycznych lalek-mim Dauty CudwikKuhne: Burmistrz Właściciel dworu przyjaciółki Swanildy lalki dziewczęta, chłopcy, wieśniacy. Akt 1. Plac w miasteczku. W oknie domku Coppeliusa siedzi nieruchomo piękna dziewczyna z książką w ręku: uchodzi ona za tego córkę Coppelię. Tajemnicza dziewczyna wzbudza niepokój w sercu SwarÓdy, która zauważyła, że jej narzeczony Franz interesuje się nieznajomą. Daremnie Swarilda stara się oderwać. piękną dziewczynę od książki i zwrócić na siebie jej uwagę(walc Swanildy). Gdy nadchodzi Franz, Swanilda chowa się, by obserwować go z ukrycia. Franz zaleca się do Coppelii, która niespodziewanie odpowiada mu skinieniem głowy, po czym Coppelius natychmiast zamyka okno. Teraz Śwarilda ma już dowód niewierności ukochanego. Sprzeczkę narzeczonych prze-rywa nadejście młodzieży i wesoły taniec(mazurek). Po chwili zjawia się Burmistrz i ogłasza, że nazajutrz odbędzie się po-święcenie nowego dzwonu. Z tej okazji właściciel dworu ofiaruje posag tym dziewczętom których ślub odbędzie się tego JniaSwarildawróży sobie z kłosa żyta, czy Franz ją kocha, a gdy wróżba wypada niepomyślnie, z udaną obojętnością przyłącza się do tańczących przyjaciółek(taniec słowiański, czarJasz*Zapadawieczór, wszyscy się rozchodzą. Z domku ostrożnie wychodzi Coppelius starannie zamykając drzwi na klucz. Nagle opada go gromada chłopców: broniąc się przed nimi, stary dziwak gubi klucz i nie zauważywszy tego, odchodzi. Widziała to jednak Śwanilda. Podnosi klucz i wraz z kilkoma przyjaciółkami wkrada się do domu Coppeliusa, lNadchodzi Franz: zaczyna wspinać się po drabinie do okna Coppelii, lecz płoszy go powrót Coppeliusa szukającego klucza. Widząc otwarte drzwi, zaniepokojony Coppelius wraca do domu, a uparty Franz znów wspina się po drabinie. Akt Il. Obraz 1. Pracownia dr Coppeliusa: stoją tu lalki ludzkiej wielkości. Ostrożnie i nieśmiało wchodzi Swanilda z przyjaciółkami, rozglądając się dokoła. Swanilda, odsłoniwszy kotarę przy oknie, przekonuje się, że Coppelia jest martwą lals 4 Ośmielonedziewczęta uruchamiają mechanizmy lalek(taniec automatów). Rozbawione, nie spostrzegają powrotu Coppeliusa, który rzuca się na nie z laską. Przyjaciółki uciekają, Swanildachowa się za kotacę. Lecz oto przez okno wkrada się nowy intruz, Franz. Ale Coppelius przyjmuje go uprzejmie i częstuje winem z dodatkiem narkotyku. Franz zasypia. Wówczas Coppeliusprzysuwa dań fotel z Coppelią i czyni magiczne zaklęcia, chcąc przenieść, fluidy życia"na swą ukochaną lalkę, aby stała się żywą dziewczyną. Istotnie, Coppelia zaczyna się poruszać, chodzić, a nawet tańczyć(walc lalki, bolero, gigue). Staje się jednak coraz bardziej niesforna, biega po pracowni, przewraca cenne lalki i stara się obudzić Franza. Wreszcie CoppeliusoW. Który nie zorientował się, że lalką tą jest przebrana Swanilda, udaje się ją złapać i schować za kotarą. Gdy Franz budzi się. 5-Przewodoik baletowy. Coppelia. Coppelia. Swanilda wychodzi zza kotary, gdzie ukazuje się łysa, brzydka w swej nagości lalka. Pogodzeni młodzi wybiegają, zostawiając pogrążonego w rozpaczy Coppeliusa. Obraz 2. Dziedziniec przed pałacem we dworze. Odbywa się uroczyste poświęcenie dzwonu. Wśród dziewcząt odbierających posag jest i Swarilda z Franzem. Przychodzi również rozgniewam Coppelius. Swanilda pragnie wynagrodzić mu szkody w pracowni(ofiarowuje swój posag. Właściciel dworu nie zgadzasię na to i wręcza Ćoppeliusowi sakiewkę. Rozpoczyna się zabawa, wielkie divertissernent, święto dzwonu": Taić godzin. Taniec suita, Modlittea. Taniec żniuiarek. Wiejskie wesele, Wezgoda i Pyednanie(pas de deux Swanildy i Franza), ogólny galop. Coppe(ja jest jedną z nielicznych komedii baletowych, które przetrwały w repertuarze światowym. Ów, balet z akcją wystawiany jest obecnie w 2 aktach, z pominięciem 2, obrazu bodącego luźno z treścią związanym dwertissernent. W epoce swego powstania*e*by*a ba*ere*, *owoczes*y*, *awiązywałabowiem do modnych wówczas zainteresowań hipnozą, magnetyzmem i spirytyzmem. Wokół postaci Coppeliusadziwaka opętanego nadzieją ożywienia swych lalek, dzieją się więc zagadkowe rzeczy, a na ich tle rozwija się błaha intryga miłosna. Nieszablonowy temat, wartkie tempo zręcznie skonstruowanej akcji, zabawne sytuacje i kontrast między wdziękiem ruchów młodzieży a komicznym automatyzmem lalek-zapewniły Cqppelii poczesne miejsce w repertuarze wielu teatrów i zespołów. Do powodzenia baletu przyczyniła się w znacznej mierze zespolona z akcją muzyka Delibes a, pełna świeżości, oryginalnych pomysłów melodycznych, wdzięku i elegancji. Balet, zbudowany według tradycyjnego schematu kolejnych "numerów", składa się ze scen pantomimicznych, tańców charakterystycznych i klasycznych. Istnienie w Coppelń motywów polskich jest wynikiem zarówno sympatii kompozytora, ożenionego z Polką, jak i związków z Polską autora noweli, Hoffnanna, który przez krótki czas sprawował funkcje urzędnicze w Poznaniu. Płocku i Warszawie. CqmeYa wystawiana była często w wersji choreograficznej M. Petipy, zrealizowanej 25 XI 1884 w Teatrze Wielkim w Petersburgu i rozpowszechnionej w Europie Zachodniej przez 8. Cecchettiego. Wystawiano ją zresztą w wielu teatrach. Copp elfa. na Bwiecie w przeróżnych wersjach choreogrąłicznych. Najbliższe pierwowzoru F 86 inscenizacje Opery Paryskiej(gdzie tradycją nakazywała powierzcie roWP@oza tancerce en trayesti), zwłaszcza dwie nowsze rekonstrukcje choreog(4 L-eona: G./arnbelli dla Grand Bąller Gląssiąue de France, sc J 4@achNFaGż 8 I 1968, z L-Dayde w roli Swanildy, oraz rekonstrukcja P. LacoBe, sc wg projektów z 1870, Paryż 18 XII 1973. Opera, w obs. G. Thesrnar i M Ve@aP 4@@Oancuską wersję Cippelń we włąsnej choreografii, podkreśla@cei Ko@eWoW charakter baletu, stworzył R. Petit, sc. E. Frigerio, dla Ballets Je Ma*sepremiera jej odbyła się w Paryżu 18 IX 1975 w Theatre de la Forte Saint-Ma 6@, w obs K Kain i R. Bryans. Zespół ten miał Coppehę w swym programie w 6 s@p 6 ww Polsce w maju i czerwcu 1981. Do interesujących inscenizacji CeppeW Oałeża(również spektakl New York City Haller, dla którego własną choreegraOs 988819 nawał@Walanchine, a partie tradycyjne wg M. Petipy zrealizowała 8 V@4 eł F Ter-uutunian, kast. 8.Karinska. Nowy fork 17 VII 1974, w oP pMcBridei M. Tomasson. W Polsce widzieliśmy także dwie inne wersje Coppelii: A. Górskiego p 9 ł 88 W 4 przez Balet Teatru Wielkiego z Moskwy w lipcu 1949 z 0. Lepiesz 9 Osł 4 i VMessererem, oraz wersję Alicji Alonso w wykonaniu El Ballet Nacieoał Je@8 PaW BÓB?@u 1961 Pierwsza warszawska inscenizacja Coppe(@była PBesPw-pP 8 sączona", a do dwu aktów Delibes a dołączono 3, obraz z muzł 4-Łe 8884 owsł 3 ego Następną jej wersję opracowąt p. Ząjtieh, 6 III 1924. Teatr Wiels. 96 J Ciepliriski, sc. J. Wodyński. Warszawa 14 III 1935. Teatr WieJs 89 P@Pśarczmarewiczi S. Cywiriski. Z 8868 h wystawień Cipąelń w Polsce przypomnimy: Poznań 4 XI 1924 feWWeW shor A Romanowski, sc. S.jarocki, w obs. W. Gnarowsła i(-Chrzanowski Bytom 17 XII 1949. Operą Stąsga, chór. T. Kaplińsłi, ss 8 Wp 8 aW obs 8. Biónerówna i E. Nowak(wznowienie 22 V 1908 w QpeFeWeWarszawskiej)Poznań 3 VII 1952. Opera, nowa wersja libretta T Mała PhPFł-Wwsikowski, sc. S. Janasik, w obs. M. Krzyszkswską i W. Milon(wznowienie?6-4(953 w Operze Warszawskiej z L. Wójcikowskirn w coli Coppeliusa)Łódź ś 984 łP 94'Pean Nowy, zespół Opery**dzkiej, chór. P. Paneli, -c NFoJBowska, w obs. E. Jaroń i W. Traczewski Xeoetąw 31 X 196-4. Opera PheóśMiszczyk, sc S. Jarocki, w obs. K. Krnhro i 8. Kcopidłowski Warszara 9 WY 494. Pean Wielki, chór. A. Messerer, sc. I..jankowska, w obs. E Jaóń(spektakl pokazany ną występach we Włoszech VQ 48748 Wułareszcie IX 1976)Wrocław 30 IV 1977. Opera, chór. T Kuia 684 e 8 óWeBarowicz, kast. 8.Wolniewicz, w obs. M. Kijak i P. Knapik F-rałćw ś 9 łP 9'Fea@Muzyczny, chór. R. Kuzniecowa-Szajewska, sc. G. JankowsKa*w ebs 8 Fowarnicka i M. Żak(spektakl pokazany na występach we Włoszech 84 łP 98 l@p(Oc 8 CoyąeW i ówm? Delibes napisał wspólnie z I.. Miałuseo P 9 eP 66 z 98 a-h 4 obrazach, o tematyce perskiej-Zróało(La-5 mrce), zOwó(e*p 9988 u(em Vańa, libr. Ub. Numer i A. Sainr-Leon, chór. A. Saint-Leon paGŻ G 644806. Opera, G. Sabiori i L. Merante w rolach główoóęh. Cudowny Mandaryn. Cudowny Mandaryn*A Godalatn Mandarin)Balet-pantomima w I akcie, libretto: Menyhert Cengyek muzyka: Bela Bartókąchoreografia: Gyula Harangozó(Tanina Jarzyrówna-Sobczak): scenograOa*GuszravCiżb(Włodzimierz Bielicki. Prapremiera węgierska: Budapeszt 9 XII 1945, Operahżz. Premiera polska: Gdańsk 27 III 1960. Opera i Filharmonia Bałtycka Osoby: Mandaryn-Brno Vashegyi(Zenon Kaszubski): Dziewczyna-MelirdaOttrubay(Alicja Moniuszko): trzech złoczyńców. Stary Mieszczanin. Student. Scena przedstawia ciemny zaułek w wielkim mieście i fragment wnętrza opuszczonego atelier gdzie gnieździ się szajka złoczyńców. Złoczyńcy wysyłają Dziewczynę na ulicę, by zwabiała mężczyzn. Pierwszym, którego Dziewczyna sprowadza, jest Stary Mieszczanin. Złoczyńcy obrabowują go i mordują, a zwłoki wrzucają do otworu w podłodze. Następną ofiarą jest młody Student, którego ubóstwo ratuje od śmierci: widząc jego puste kieszenie, złoczyńcy wypędzają go. Wreszcie Dziewczyna zwabia egzotycznego cudzoziemca w bogatym chińskim stroju Złoczyńcy ukrywają się, a Dziewczyna kusi tańcem obojętnego Mandaryna. Nagle w mężczyźnie budzi się gwałtowne pożądanie, chce zdobyć Dziewczynę, przerażoną tym wybuchem namiętności. Gdy ucieka ona od Mandaryna, wychodzą z ukrycia złoczyńcy. Usiłują zabić dziwnego gościa, zadają mu ciosy nożem, duszą, wieszają, wrzucają pod podłogę, lecz za każdym razem ów dziwny człowiek podnosi się i gnany nieprzytomnym pożądaniem, dąży ku Dziewczynie. W niej zaś budzi się litość i wzruszenie. Gdy wreszcie Mandaryn ją zdobywa, los jego wypełnia się-umiera w ramionach Dziewczyny Użyta w tytule nazwa dostojnika chińskiego nie posiada realnego odpowiednika w treści baletu. Ponieważ jednak wiąże się z nią pojęcie władzy, głębokiej wiedzy i siły duchowej, zastosowano tą symbolicznie jako określenie cech głównej postaci, istoty niemal nadludzkiej i tak długo nieśmiertelnej, dopóki nie ulegnie namiętności. Akcja baletu rozgrywa się w nieokreślonym miejscu i czasie, lecz osadzenie jej w środowisku wielkomiejskich mętów społecznych wiąże ów balet z każdą epoką. Wystawiony po raz pierwszy 28 XI 1926 w Kolonii, w chór. M. Strohbacha, 68. Cudowny Mandaryn. 7 dowv Mandaryn zdjęty został po premierze na skutek protestów, jakie budziło jego drastyczne libretto. Muzyka b 94 ajednak nadal wykonywana w formie suity na estradach całego: wiata. Pełna niezwykłego napięcia dramatycznego, ostrych spięć dynamicznych i kontrastów, pulsująca rytmem i drapieżną pasją muzyka Bartóka czyni z tego baletu jeden z najbardziej emocjonalnych, ekspresyjnych utworów scenicznych. W realizacji budapeszteńskiej choreograf stosował się ściśle do uJzielarychmu osobiście wskazówek kompozytora, toteż inscenizacja ta uważana jest za najbliższą intencjom Bartóka. @Wm@w@ww utrzymywany jest stale w repertuarze Opery BudapesWeńssiej, gdzie przechodził kolejne przemiany. Drugą jego wersję opracoyał żHarangozóI VI 1956, dek. 2.Pułap, kosr. T. Mżrk, w obs. E. Vasheg@i@4-akatos: widzieliśmy ją w czasie występów baletu Opery Budapeszteńsłiei 9 grudniu 1960 Miejsce jej zajęła z kolei nowa wersja, tym razem chór. L Beregtdek G. Forray, kast. T. Mark, 26 IX 1970, w obs. V. Rana i A. Bosa, przerobiona ponownie w 1981. Światowa kariera Cudounąo MmJww@6@p 9 częla się jednak dopiero w larach 4 O-ych dzięki inscenizacjom innego choreegra(+roJein z Węgier. A. Millossa sc. E. Prarnpoliru, Mediolan 1942. La Scala*99 P 88 Milloss i A. Radice. Milloss przekazał swego Cadognąęo Mandaryna wielu i@nynn teatrom we Włoszech oraz w Ameryce Południowej i w Europie ZashP 98(Kolonia 1961, Wiedeń l 972). Zaczęły się również rozpowszechniać We(we 4-Seregi, które wystawiły: Opera w Monachium 1972. Narodowy Balet Fiński W Helsinkach l 98 lNaZachodzie wystawiano reż inne inscenizacje Owocnego Mandaryna, sp 9 Ś 64 web wymienić można: chór. T. Bolender, sc. A. Colt. Nowy Jork 6 IX W 54 FPBYork City Ballet, w obs. M. Laing i M. Hayden chór. A. Rodrigues, ss 9 Wakhe 8 tch, Edynburg 27 VIII 1956, Sadler*Wells Ballet, w obs. M. Somę-chór. D. Parlić sc. D. Risrić, Belgrad 1957. Opera, w obs. Z Preb@i QśWios(pokazana w Polsce w czasie występów Opery Belgradzkiej we wrześoiuPW)chór. P. Flmdt, sc. P. Hornung, Kopenhaga 1967, Kongelige Dansłe 4 a@er, w obs. P. Flindr i V. Gelker(pokazana w Polsce w czasie występów(ego zespołu III 1967)własną wersję Caaoeaego Mandaryna w chór. 4-QgPWapokazało Studio Balet Praha na występach w Polsce V 1965 chór. M. Sparembleł. Pet 8 Bernard, kast. J. Rousran, Paryż 4 V 1968. Opera Comiąue, w obs V 4 o 8 ei J. Giuliano chór. U. Gadd, Gneborg III 1970, w obs. T Zwiał*YJPhansson(przekazane w 1971 Arnerican Haller Thearre i w 1972 Stidtische Oper 8 Berlinie)chór. E. Walter, dek. M. Wendet, kast. L. Erler, Dusseldorf 474(04 Opera, w obs. T. SóTng i L. Turozi chór. R. Petit, dek. Svoboda, kos 4 FBąuarciapino, Mediolan 1980. La Scala, w obs. L. Sawgnano i D 94 Zło. P 9 wuzyki Bartóka nowe libretto opracował L. Ławrowski, wystawiając balet@. Cudowny Mandaryn. ebs. M. Liepa(Młodzieniec), N. Timofiejewa(Dziewczyna)i W. Lewaszew(Nocny Gość). W Polsce Cudmmego Mandaryna wystawiono jeszcze trzykrotnie: Kraków 6 XI 1906. Teatr Muzyczny, chór. R. Sobiesiak, sc. U. Gogulska, w obs. J. Parużnik i Ł--Backiewicz Bytom 28 IX 1968. Opera Śląska, chór. 2.Korycki, sc. T. Gryglewski, w obs. J. Makarowski i K. Mickiewicz Poznań 6 XII 1970. Opera, chór, i sc. G. Drzewiecki, w obs. P. Śliwa i 8. Juszkat: wznowienie w Polskim Teatrze Tańca, sc. K. Pankiewicz, 12 IX 1973. W koncepcji Drzewieckiego postać Mandaryna zastępuje młody chłopiec jako symbol zwykłego człowieka, którego szczere reakcje nadają mu cechy niezwykłości przez kontrast z podłością istot, z którymi zetknął go przypadek. Cudnny Mandaryn Drzewieckiego pokazany był za granicą na występach baletu Opery Poznańskiej i Polskiego Teatru Tańca-w Budapeszcie VI 1971, Norwegii i Szwecji IX 1971, Włoszech VII 1972, RFN i Szwecji X 1974, Finlandii III 1974, RFN VI 1974, w Bregencji VIII 1977. Salonikach, Belgradzie i Skopie X 1977, Bratysławie XII 1979, Miszkolcu i PecsVII 1981. Swą inscenizację Cudomeęo Mandaryna przekazał także G. DrzewieckiStaatsoper w Berlinie 20 X 1974, w obs. 8.Dreyer i M. Lubitz, oraz Teatrowi Miejskiemu w Malrnó 24 XI 1979 z M. Gniewaszewskim w roli Mandaryna Warszawa 26 IV 1972. Teatr Wielki, chór. J. I-azzini, sc. 8.Dayde, w obs. S Szymański i R. Smukała. Balet Opery Bałtyckiej przedstawił swą inscenizację Cudouwego Mandaryna w Rostocku VII 1961 na festiwalu Ostsee Woche. 8 Bartł jest również autorem muzyki baletu Dremimy Ksiqżę?. Z innych tego utworów wystawionych w formie baletowej wymienić należy: Kowoas(v na skrzypce, klarnet i fortepian jako balet w 4 epizodach CapricWor(wg komentarzy Goyi do serii jego szkiców Capriotos), chór. M. Boss, sc. 'Ward. Nowy Jork 29 I 1960, Arnerican Haller Theatre. Koncert na orkiestrę-balet Koncert ąrzy gniazdach(Concerto aux etoiles), cnor. M. Cander, Paryż I I VII 1956. Opera. Do IV cz. Koncerzu-balet Rodzinę rg(We Disgenoren), chór. R.van Dantzig, sc. T.van Schayk, Haga 19 V'. J(er Nederlands Ballet. Wonata na dwa fortepiany i perkusję-balet 5 onua te mye(zob.żWuAtiinne balety M. Bejarta)Wczędy(We Ritwa(s), chór. K MacMillan, sc. Y. Sonnaberd, Londyn I I XII 1975, The Royal Ballet, balet inspirowany japońskimi obrzędami wojennymi, weselnymi i związanymi z narodzinami dziecka. Muzyka na intrumenty strunme, perkate i czelestę jako balet Więż*i*ie(We Prisoners), chór. P. Darrell, Dartington Hall 24 VI 1957. Western Theatre Haller balet Saracenia, chór. M. Descombey, Paryż I VII 1964. Opera MuzyAa na(Bstrwmency srrwnoue, peruąę i czelestę, chór. 1.Bek, Budapeszt 6 IV 1965. Opera chór. E. Walter, Dusseldorf 20 I 1977. Opera. N Koncerrybrrepianouy-balet Astra bmarico, chór. A. Milloss. Kolonia 28 IV 1963. Opera. I I I Koncert fortepianoury-balet Weselny podarunek\Z Wedding Prosem)grot. P. Darrell. Sunderlard 19 TV P 962. Sunderland 3 li 1965. Western Theatre Ballet. Czarodziejska miłość. Diaertimmro na orkiestrę smyczkową jako balet Opas 12(Opar@aa(0, chór HyanManen, dek. G. Westerik, kast. J, van der Wal, Haga 7 VII 1964, NederlandsDans Teater pod tytułem utworu chór. E. Walter, Dusseldorf 20 I 1977. Opera Suita tmerzwa, chór. S. Barkóczy, dek. L. Donos, kast. T. Mżrk, Budapeszt 441968 Opera, w obs. A. Grosz V. Bona, 1. Dózsa. Miłrośimor-cykl utworów fortepianowych, chór. 1.Bek i S. Tóth, Peę 14 li 1974. Balet Sopianae. Utwór ter wykorzystany był także w balecie Medea BCullberg(zob. Medea*-różne wersje MedeQ. W Polsce do pozabaletowej twórczości 8. Bartóka sięgnął jedynie Conra 4 Drzewiecki, wystawia ląc: Divertimento na orkiestrę smyczkową jako Diaernment, we własnej scenograO. Poznań 6 XII 1970. Opera, w obs. 0.Sawicka i W. Kościelak. Balet nie zawiera fabuły literackich przeciwstawianie popisów solowych ewolucjom małych g@pnadaje choreografii, zgodnie z założeniem utworu Bartóka, charakter koncerOMcyDiaertimentowznowiono 12 IX 1973 w Polskim Teatrze Tańca. Zaprezentoyał te balet Opery Poznańskiej w Budapeszcie VI 1971, zaś Polski Teatr Tańca w PFF(X 1973 i VI 1974. ionata na dwa fortepiany i perkusję, chór, i sc. G. Drzewiecki. Poznań 24 V 1972. Opera, w obs. A. Deręgowska i S. Wesołowski. Główna idea baletu Człowiek, obdarowując wyobcowanych ludzi bez twarzy własnym, pełnym na 4 zieiobliczem, spełnia ofiarę tracąc swoją twarz. Wznowiony 12 IX 1973 w Pols@o Teatrze Tańca i umieszczony w programie występów w RFN i Szwecji 81974. Czarodziejska miłość\El Amor brujo\Balet hiszpański w I akcie, ze śpiewem. L 3 bretto: Gregorio Martinez Sierramuzyka: Manuel de Palia: choreografa: Pastora Imperia(Stella Pokrzywińska)scenografia: (Zbigniew Kaja). Prapremiera: Madryt 15 IV 1915, Teatro Cara Premiera polska: Poznań 12 IV 1958. Opera im. S. Moniuszki. Osoby Candelas, młoda wdowa-Pastora Imperia(Jura Majewska): Garnięto, młody Cygan-Vito Rojas(? )(Władysław Milon: Łucja, przyjciółka CandelasMaria Jel Mbaicin(Ę(Barbara Goślińska): czarownica-Rosario La Mejorana@X Widmo zmarłego kochanka Candelas-(Edmund Koprucki: Cyganie i Cyganki. Rzecz dzieje się w obozie cygańskim w ciągu jednej nocy. Jest gorąca południowa noc. Cyganie odpoczywają w grocie, w twej rozbili obóz. Niespokojna o los zaginionego bez wieści Kochanka, młoda kobieta Candelas słucha wróżb czarownicy**ganki. Złe są to wróżby: mówią, że porywczy Cygan zginął w Dójce Candelas opłakuje stratę ukochanego, lecz myśli lei biegną już do młodego Cygana Carmelo. Nie może jednał 7 I. Czarodziejska miłość. odwzajemnić jego miłości, gdyż widmo mściwego i zazdrosnego kochanka nie przestaje jej dręczyć. Na widok zjawy pryska czar świeżego uczucia i Candelas znowu jest sama. Aby zniszczyć tę ponurą czarodziejską miłość zza grobu, czarownica rozpoczyna magiczne zaklęcia, a najważniejszym z nich jest taniec Candelas" rytualny taniec ognia". Lecz i to nie uwalnia młodej kobiety od władzy kochanka(pas de trois Gandelas, Carmela i Widma). Gdy zaklęcia nie skutkują, czarownica postanawia użyć podstępu. Na jej rozkaz Łucja, przyjaciółka Candelas, stara się zalotnym tańcem zwrócić na siebie uwagę ducha. Podstęp udaje się. Zmarły ulega Cucił. Wówczas Carmelo i Candelas wymieniają pierwszy pocałunek, który płoszy na zawsze posępną zjawę. Miłość zwyciężyła śmierć, młodzi rozpoczynają nowe, wspólne ZyClć. Treść baletu Czarodziejska nnłoć osnuta jest na oryginalnych cygańskich wierzeniach i obrzędach, w których ogień występuje jako siła magiczna przeciwko złym duchom. Na tym tle rozgrywa się prosty wątek dramatyczny akcji zaczerpniętej z legendy cygańskiej, opowiadanej przez matkę P. Imperia autorowi libretta i kompozytorowi. Balet napisany został dla P. Imperia, wybitnej przedstawicielki stylu flamenco-oryginalnego sposobu interpretacji tańca i śpiewu hiszpańskich Cyganów. Pierwszymi wykonawcami baletu byli członkowie rodziny Imperia: jej matka, znana pod pseudonimem Rosario La Mejorana, brat VitoBolas, jego żona i córka, występująca później jako Maria Jel Albaicin oraz zespół cygański z Grenady. Podział ról, odtworzony we wspomnieniach P. Imperia, nie jest wszakże pewny. Ze względu na osobę Imperia kompozytor wprowadził do baletu partie wokalne(na alt lub mezzosopran). Muzyka stanowi przykład znakomitej stylizacji folkloru famenco. Głównym motywem sławnego Tmcz ogma jest ludowa piosenka kowali, śpiewana podczas kucia żelaza w celu odegnania złych duchów. Partytura składa się z szeregu krótkich utworów, powiązanych wspólną myślą przewodnią w logiczną całość o zwartej konstrukcji. Ze względu na specyficzny charakter tańca flamenco najlepsze realizacje baletu CzJrodziąAa wmo*ć były dziełem tancerzy hiszpańskich, jak Argenriny-Paryż 1935 Trianon Lyriąue, z V. Escudero: Mariemrny-Paryż 1947 Opera Comiąue, z M Vargas: Antonia-Londyn 1955 Sawlle Theatre, z R. Segową. Oryginalny. Czarodziejska miłość. ren balet nęcił także innych choreografów, toteż notujemy jego nowe wersje, mJrLS. Gitara 1943 Opera Paryska: A. Aileya 1966, The Harkness BaUetWPolsce widzieliśmy wersję rumuńskiego choreografa V. Marcu w czasie występów Baletu Opery z Bukaresztu w październiku l 9 o 4 LeonWoicikowski wystawił również Czarodziejscy miłmć z własnym zespołem, sc S. Gonczarowa, Barcelona 1936, Teatro Licea: sam tańczył rolę Cygwa lało jeden z najlepszych odtwórców tańca hiszpańskiego, obok N. Tarakanowei(Wdowa)i N. Kajewskiej(Cyganka). Wersję tę wznowił dla Baletu Polskiego po objęciu kierownictwa w 1938, sc. M. Kędziora, w obs. 0. Glijłwwua, ŁWóicikowskii N. Rajewska. Balet wchodził w skład drugiego programu BaleWPolskiego, którego premiera odbyła się 20 li 1939 w Nicei. Było to więc pierwsze polskie wystawienie CzdrodziyAiąj imała, które jednak nigdy nie zostało zaprezentowane w Polsce gdyż zespół po występach na Wystawie Światowej w Nowym Jorku wrócił do kraju w przeddzień wybuchu li wojny iwiatowej. CzmdziejsAq mi(oić wystawiły również: Opera Śląska w Bytomiu 188@4999 chór. Z Korycki, sc. T. Gryglewski, w obs. 1.Wakowska, 8. Jwu@@i BBolewiczOpera we Wrocławiu 30 XII 1972, pt. Permu, libr. M. Straszewska wg dramatu P. Garcii Gorki, chór. T. Kulawa, sc. W. Wigura, w obs. 8. Starczewska(Yermaj. W. Karst(Juan, ). Hasiej(Wiktor). Inscenizację tę powt 6 rz@a Tśuiawaw Teatrze Wielkim w Łodzi 10 IV 1976, w obs, ).lNiesobska, K. Kroi i FKoapikGdynia I I VI 1978, pt. Czarodzińka nmoii, z libr. G. Martineza Sterty, chór. T Kulawa, sc. W. Wigura, w obs. K. Dąbrowicz(Candelas), F W 9 a(Carmelo)i K. Szymaniuk(Widmo). Opera Wrocławska wystawiła również w Toońe baletowej Noce u ogrodach Hizpanii*zob. Czeruong płazcz: -wije wers j e)Urok hiszpańskiego tańca i muzyki pociągał wielu choreografów, a baleto@opartym na tym folklorze zapewniał powodzenie u szerokiej publiczności. Powstawało też wiele ich imitacji, baletów pseudohiszpańskich. Ograniczając się 4 o G 8 h, które zawierały charakterystyczne cechy tańca hiszpańskiego, wymieniaj), obol drugiego baletu M.de Palii pt. Trykamy kqpelarz? : Cuadro Wammro, muzyka ludowa w wyk, gitarzystów hiszpańskich, sc pPicasso, Paryż 17 V 1921, Theżtre de la Gaite Cyriąue: suita oryginalnych tańców, wykonana przez grupę tancerzy hiszpańskich z solistką M.del AlbaicirOowicar, fragmenty z opery E. Granadosa, chór. T. Fernandez, sc. N.de Mola*Nowy Jork 1940, Ballet TheatreMi(8 ć i wierć(We(amory że la Mierze), balet w 2 obrazach, libr. A. Pius(erę muz 8. Granados(zebrane utwory, aranż. 8.Schelling), chór. A. Ricarda, sc GBubbard, Monte Carlo 28 IV 1949. Grand Ballet du marquis de Cuevas: dramat miłości, zdrady, zazdrości i śmierci. Czerwony płaszcz. Czerwony płaszcz\ll manteUo rosso\Wale(-pantomima w I akcie, 3 obrazach. Cibretto(wg zllle(@erotyczny Federica@arcii Gorki Milmć Don Perlimplina do Belizy a żego oęrodzieJ oraz muzyka: I-ulgi Nono: choreografia: Tariana Gsowska(Frangoise Adret): scenografia: Jean-Pierre Ponnelle(Andrzej Majewski). Prapremiera: Berlin 22 X 1954, Stadtische Oper Premiera polska: Warszawa 4 X 1962. Państwowa Opera. 9 seb 8 Don Perlimplin, pięćdziesięcioletni kawaler-Erwin Bredow(Witol 4@r@ca)B-eliza, jego piękna żona-Gisela Deege(Maria KrzyszkowskatMarcoW, służąca Perlimplina-Gerd Heruth(Krystyna Stankiewicz): Matka perlimplina: czterej kochankowie Belizy: Centaur. Młodzieniec. Akrobata i Morderca: dwa duszki. Bkcia toczy się w ogrodzie PerlimplinaQbrąz I Służąca Marcolfa pokazuje swemu panu, starzejącemu się Don Perlimplinowi stojącą na balkonie sąsiedniego Bomu piękną Belizę i namawia do małżeństwa z nią. Chociaż pedimplin początkowo odnosi się obojętnie do tego projektu, małżeństwo dochodzi do skutku i oto odświętnie ubrany oblubieniec oczekuje małżonki. Duszki zaciągają dyskretnie zasłony małżeńskiego łoża. Belizę czeka jednak gorzkie rozczarowanie, g 8 ż Perlimplm nie wie nic o miłości i spokojnie zasypia u jej boku. O b raz 2 Do ogrodu wkradają się cztery postacie: Centaur Młodzieniec Akrobata i Morderca, z którymi młoda żona spędza noc poślubną. Przebudzony o świcie Don Perlimplmwidzi przystawione do okna balkonu drabiny, a podejrzenia jego potwierdza usłużna Marcolfa, donosząc o nocnej wizycie dziw Web kawalerów. Zdradzony mąż wyznaje Belizie, że wie o wszystkim, lecz mimo to kocha ją nadal. Beliza marzy jednak o tajemniczym, nieznanym mężczyźnie, który zaspokoiłby jej pragnienie miłości. Marcolf, zgodnie z życzeniem swego pana, powiadamia Belizę: że w nocy przybędzie potajemnie do ogrodu ów mężczyzna w czerwonym płaszczu Obraz 3 Beliza z niepokojem oczekuje zapowiedzianejwizyty. Czeka także ukryty w zaroślach Perlimplin Nagle poławia się mężczyzna w czerwonym płaszczu i znika PerlimpWnbiegnie za nim. Zrozpaczona Beliza daje upust swej złości, gW wtem z zarośli wychodzi postać okryta czerwonym płasz 74. Cztery eseje. czerń, słania się i pada u jej stóp. Beliza poznaje swego małżonka, zranionego śmiertelnie przez nieznanego Mordercę Don Perlimplin umiera w ramionach Belizy, szczęśliwy, że mógł pozyskać jej serce choć na chwilę, składając w ofierze życie Zgodnie z intencjami Garcii Gorki balet Czerwią p(uz*zprzedstawia pod postacią karykaturalnej przygody miłosnej, problem miłości absolutnej, osiągalnej tylko przez śmierć. Akcja tego surrealistycznego baletu uwypukla dwa aspekty miłości zmysłowy-w scenie Belizy z przygodnymi kochankami, oraz duchowy-w stosunku DonPerhmpfna do żony. Wybór tematu przesądził o hiszpańskim klimacie dźwiękowym muzyki, w której autentyczne motywy hiszpańskie stanowią jedynie tworzywo stylizacji i zawiłych konstrukcji rytmicznych w szeroko rozbudowanej obsadzie instrumentów perkusyjnych. Kompozytor wprowadził również sopran, baryton i chór mieszany, przy czym panie wokalne i recytacja nakładają się niejednokrotnie na siebie. Również w choreografii motywy tańców hiszpańskich wprowadzone są swobodnie do klasycznych ewolucji Belizy, role zaś Perlimplina i Marcolfy zbu 4 owanesą na elementach utanecznionej pantomimy. W Operze Warszawskiej balet wystawiony był w I akcie, bez podziału na obrazy, a przygodnymi kochankami Belizy byli: Hindus Murzyn. Arab. Europejczyk i Chińczyk. Balet 7 zemony p(zrzez, rzadko wystawiany, grały głównie teatry zachodnioniemieckie, nLin. Thearer der StadtEssen 1961, w chór. 0.Krugera. Wystawiła go również mediolańska Ca Scala 25 li 1972 w chór G. Nwaro oraz Basler B-aBe 829 IV 1980, w chór. M. Spoerli. @(ość Don Perlimplma do pięAną Belfry P. Garcii Gorki posłużyła też iKotemat baletu pt. Noce a zęrodazh Hiszpanii do muz. M.de Palii, Bbi MWOóaszewska, chór. T. Kulawa, sc. W. Wigura Wrocław 30 XII 197. Opera 8 obs. P. Knapik(Don Perlimplin)i K. Kosarewicz(Beliza). Cztery eseje Balet w I akcie. Muzyka: Tadeusz Baird(Cztery eseje na orkiestręh libret(o i PhoreograOa: Janina Jarzynówna-Sobczak: scenografa: Włodzimierz BieOcłi@soby 8 Ona-Alicja Boniuszko: On-Zygmunt jasrnan: Obcy-Tadeusz Złamał. Cztery eseje. Części baletu: I esej-Xdaęio. On i Ona spotykają się po raz pierwszy, rodzi się ich miłość: li esej-XI(egreto ęrazioso. Miłosne pas de deux: III esej-allegro. Wtargnięcie Obcego rozbija miłosną jedność pary(pas de troishIV esej-Molto adagio. On i Ona próbują znów się odnaleźć, lecz więź została zerwana, następuje rozstanie. Skomponowane w 1958 Cztery esge na orkiestrę nie były przeznaczone do realizacji scenicznej, nie zawierają też żadnego programu literackiego, jednakże ich treść emocjonalna i różnorodność nastrojów znalazły kształt plastyczny w dramacie choreograficznym, w którym nosicielami muzycznych treści są trzy osoby, bohaterowie odwiecznego dramatu miłości. Punktem wyjścia tej realizacji stał się obraz I, ucasa Cranacha Xdan i Lur, cała zaś kompozycja choreograficzna wymknęła z linearności dodekafonicznej muzyki, lNastępnie realizacji CzrerecA esii w formie baletowej podjął się T. Gołębiowski w łódzkim Teatrze Wielkim, 25 V 1974, sc. A. Bystroń, w obs. E. Wycichowska 8. Jankowski, 1. Błaszczyk-S. Wójt, G. , Popławska-2. Sobis. Początkujący wówczas choreograf próbował przedstawić różne postawy ludzkie i wewnętrzne pobudki ich działania w ciągle zmieniających się sytuacjach, które oscylują między nadzieją a koniecznością przemijania Gztery eseje na orkiestrę T. Bairda miały również inne wersje baletowe: chór. Y. Georgi, sc. W. Buchohz, Hanower 26 XI 1963, Landestheater, Ballett des Niedersachsischen Staatsthearers chór. P.du Villard, Monachium 26 X 1966. Opera. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Operowej i Baletowej. Z innych utworów T. Bairda inscenizowanych w formie baletowej wymienimy: Suita Golas Brewęwon jako balet Galar Breugion, chór. W. Gruca, sc. A. Sadowski. Warszawa 7 X 1963. Opera Kameralna na scenie Teatru Klasycznego, soliści: K. Mazurówna, 8. Olkusznik, 1. Wolska. W. Gruca, S. Szymański. Sonety miłone do sln Szekpira, cror. W. Graca. Warszawa: I sc. A. Sadowski, 7 X 1963. Opera Kameralna na scenie Teatru Klasycznego soliści: K. Mazurówna, 8. Olkusznik, 1. Wojska. W. Gruca i S. Szyrnański, solo barytonowe A. Hiolskk 2, jako Czzery roneg miłosne, sc. 1.Dobiecki. Teatr Wielki(scena kameralna)21 XU 1962, w obs. R. Smukała i D. Blajer, solo barytonowe A. Hiolskkprezentowane w czasie występów Teatru Wielkiego w Bratysławie X 1973, Berlinie XV 1973 i na tournee po RFN XI 1974, w Wilnie i Leningradzie li 1977. Cztery ostatnie pieśni. Piewi zwwór na alt(lub mezzosopran)z towarzyszeniem 2 fletów i wiolonczeli jako balet Pieni mmerż@chór. W. Gruca. Warszawa: 1, sc. A. Sadowski, 7 X 1963. Opera Kameralna na scenie Teatru Klasycznego, soliści: K. Mazurówna, 8. Olkusznik. W. Gruca, S. Szymański 3, sc. 1.Dobiecki, 21 XII 1972. Teatr Wielki(scena kameralna), w obs. BOlkuszniki J. Smoliński, solo wokalne K. Szóstek-Kalkowa. Pokazane na występach baletu Teatru Wielkiego w Bratysławie X 1973 Berlinie XII 1975. Ba tournee po RFN XI 1974 i Brnie IX 1975. ćprenom furiami na skrzypce i orkiestrę jako balet Werozłgczm, chór. JSanders, Haga 15 VI 1965. Het biederlands Dans T'heater, w ramach HollaO 4 Festivak soliści: T.van Pel, G. Lemaitre i J. Sanders. Srw 3 W na sopran i orkiestrę do wierszy Małgorzaty Hillar: jako balet Brwica, chór. M. Bejart, Bruksela 22 X 1965, Theatre Royal de la Monnaie, Ballet du 88'siecle: abstrakcyjne pas de deux, wyk. L. Proenęa i M. Bejart: Erotca pokazanabyław Polsce w czasie występów tego zespołu li 1966 chór. M. Takahasbi, Tokio 8 V 1968. Japoński Balet XX wieku jako balet Tren(TArmody), chór. R. Wagner. Nowy Jork 13 X 1969, Brooklyn Academy of Music, Awin Ailey Dance Theatrebalet ten przekazany był w 1972 Operze w Marsylii. Wariacie Fez tewaw na orkiestrę symfoniczną jako balet Hagaromo wg starej opowieści japońskiej, chór. M. Takahashi, Tokio 20 IV 1967, duet lnoue z Japońskiego Baletu XX wieku. Cztrv dialgi na obój i orkiestrę kameralną jako balet DoAqu? (WnrAe?), chór. A. Sokołów, sc. A. Madsen. Sowy Jork IX 1971, First Chamber Dance Compwóof New York: pokazane na występach tego zespołu w Polsce X 1971(1(ówqyomu, chór. W. Gruca, sc. W. Sieciński. Warszawa 4 IV 1976, Tea@Wielki. Balet nie zawierający fabuły literackiej, a określony przez W. Grece jaty wariacje choreograficzne na temat Jh 3 wqńomi, tańczyli soliści: J. Rybarska, QPiasecka, M. Ukielska, M. Andrzejczak, M. Gniewaszewski, 2. Ćwioro, kWiśniewski, P. Sokólski. Następnie W. Gruca opracował nową wersję choreograficzną Z/J Swqńmi(premiera 6 X 1976)którą balet warszawski miał w swyoprogramie w czasie występów w Moskwie i Mińsku X 1976 oraz w Bukareszcie 841976. Cztery ostatnie pieśni. Muzyka: Richard Strauss Fier(ezzte Lieder(Cztery ostatnie mewi na sopran i orkiestrę: słowa: Hermana Hesse(Frahhng, aepremóer, Beim 5 cA(gereeńer)i Jose(80 ĘichendorT(In XŃndroz). Utwór ten był kilkakrotnie realizowany w Ranie choreograficznej, po raz pierwszy w 1966 przez 8. Maclonalda z KrólewssBBaletem Szwedzkim w Sztokholmie, do najważniejszych realizacji należą jeJnaK dwie. Cztery ostatnie pieśni. 4 Serait-ce la mortF\Gzyżby to była śmierć? )Balet w i akcie. Choreografa: Maurice Bejart. Prapremiera: Marsylia 5 IV 1970, Ballet du XX'siecle z Brukseli, na scenie Opery. Wkonawcy: Jorge Donn. Mama Giełgud, Laura Proenęa, Kństina Schubert, Qatherine Verneuik solo wokalne: Elisabeth Schwarzkopf(nagranie). W ostatnich chwilach swego życia Mężczyzna widzi postacie czterech kobiet, które kochał. Trzy z nich odegrały w jego życiu ważną rolę, czwarta zaś, którą spotkał tylko przelotnie, powraca teraz ze szczególną wyrazistością. Czyżby była zwiastunem s*erc**. Yerdń-ce la worz?stanowił przez wiele lat ważną pozycję repertuaru Ballet du XX siecle, przekazaną też innym teatrom i zespołom: Budapeszt 24 I 1975. Opera, w obs. I Dózsa, L. Pżrtay, K Csarnoy, M. Metzger, M. Kekesi Amsterdam 31 I 1979, Ballet van Vlaanderen, w obs. A. Bombart, P. Carey, R.de Craecker, K. Heyninck, 1. Casanoya Paryż 9 VI 1979. Opera, w obs. M. Denard, N. Pontois, P. Clerc, G.de Vulpian, D. KhalfuniHawana 3 VI 1980, Ballet Nacional de Cuba, w obs, mań. 1.Carreńo i). Goube. Balet Serait-ce la marł?pokazany był w Polsce dwukrotnie: przez Ballet du XX siecle VI 1970 i przez balet Opery Budapeszteńskiej V 1976. @Cztery ostatnie pieśni\kier letzte Lieder)Balet w I akcie. Choreografia: Rudi van Dantzig: scenografia: Toer van Schayk. Prapremiera: Amsterdam 16 V 1977. Het Nationale Haller. Wykonawcy: Moniąue Sand-Francis Sinceretti, Alexandra Radius-Ban Bbbelaar, Walerie Valentine-Wadę Walthall. Soma Marchiolli-Henny Jurriens, Clim Farna: solo sopranowe: Gondola Janowitz nagr@e)Balet składa się z czterech części, odpowiadających czterem pieśniom. W każdej części na plan pierwszy wysuwa się para tancerzy oraz solista, wcielenie anioła śmierci, który łączy i rozdziela pary, by w finale uprowadzić je z sobą. Główny sens baletu kryje się w słowach pieśni Hessego 5 emember(Włzesieg), obrazującej zamieranie kwitnącego ogrodu, jako symbol wdzięczności za minione szczęście, a zarazem tęsknoty za trwałym 78. Cztery temperamenty. spokojem. Cykl tych przeżyć zamyka pieśń ostatnia, mówiąca o zbliżaniu się samotności i wiecznego spokoju. Balet Cztery ostatnie memi 8, van Dantziga wystawiły też inne teatry: Wiedeń 7 I 1979. Opera, w obs. G. Haslinger-Ob. Tichy, 1. ScheuermaonG. Ditl, G. Cech-K. Musil, M.1.faska-M. Birkrneyer, L. MusilKopenhaga 23 I 1981, Kongelige Danske Ballet, w obs, m 3 n. M. Honningen, DBjórn, J. Eliasen. A. Villumsen. R.van Dantzig zaprezentował swe Cztery ostatnie piemi w programie występów w Polsce Het Nadonale Ballet XI 1980. Z bogatej twórczości R. Straussa choreografowie wybierali najchętniej tego programowe utwory symfoniczne: Don juan*zob. Don juan: -mnę wersje), Don Kichot zoo. Don KichoPinne wersje), MaAber, chór. M. Pistoni, Mediolan 1969. La Scala. Dyl Smizdrzał Till Eulenspiegel lusrige Streichej, inspirowany pawic-ci Ob.de Costera, chór. W. Niżyński, sc. 1.8.Jones. Nowy Jork 23 X 1916, Bale*Rosyjskie Diagilewa na scenie Metropolitan Opera chór. T. Babilee, sc. T.śeogh, Paryż 9 XI 1949, Ballets des Champs-Elysees chór. G. Balanchine, sc SFrances. Nowy Jork 14 XI 1951. New York City Haller chór. V. Bies, sc J. Svobuda, Praga 13 V 1972, Nżrodni dwadlo. W Polsce Dwa Sodizdrzała wystawiła Opera w Poznaniu 26 XI 1950, chór L. Wóicikowski, sc. M. Bogusz i T. Błażejowski, z W. Grucą w roli tytułowej, spektakl ten powtórzyła Opera Warszawska 9 XI 1953 z X. Borkowskim w roli Dyla. Mie: zczanin: zlachcicem Ce Bourgeois Gentilhonone\, muzyKa do someW beliera, chór. G. Balanchine, sc. A. Benois, Monte Carlo 3 V 1932, Ballers Russes deMonte Carlo pt. Błędny rycerz(KnqAr Arram), muzyka połączona ze wstępem 4 oopery Xriadna na VaAror, chór. A. Tudor, sc. S. Lazaridos, Manche**er 25541968, The Boyal Ballet-Sekcja Objazdowa pt. Blnn in a gemie uind(Wz@@ełagodnym aiuren), chór. R.van Dantzig, sc. T.van Schayk, Amsterdwo 981975. Het lNarionale Haller. Tmiec nedma zai(on z opery 5 alome używany był w wielu solowych(Wcach estradowych oraz wchodził w skład muzyki baletowej złożonej z utworów różach Kompozytorów: inscenizowany był również w formie osobnych baletów, m in Salowe, chór. S. Lifar, Monte Carlo 19467 aA pięAna żerr Aiężniczka calem J-iś xeieczór iComme la princesse Salonie est belle ce sajr), ober, bV, )-eiwV, 288: 6 V 5 III 1970. Opera Comiąue, w obs. J. Consoli i M. Denard. Cztery temperamenty lic mer Temperamente)Balet w I akcie, 5 częściach. Muzyka: Paul Hindernith(Temar z uariayami na fortepian i orkiestrę smyczkową z podtytułem(7 ztry temperamenty): choreografia: George Balanchine(Franęoise Adret): scenografia: Kurt Seligmann(MBzeiMaj ewski). 79. Cztery temperamenty. Prapremiera: Nowy Jork 20 XI 1946. Central High School of Needle Trades, Haller Socjety. Premiera polska: Warszawa 4 X 1962. Opera. Wykonawcy: solistki-Gisella Caccialanza, Tanaąuil CeClercą. Mary EllenMoylan, Elise Retman(Bożena Kociołkowska), soliści-Tood Bolender. Cew Christensen, William Dollar, Francisco Moncion(Wacław Gaworczyk i Janusz Smoliński): zespół. Części baletu: Temat przedstawiony jest przez trzy pary solistów, którzy tańczą trzy pas de deux, odpowiadające trzem motywom tematu: I Wariacja melancholiczna: powolny, pełen smutku taniec solisty staje się pogodniejszy z chwilą, gdy przyłączają się dwie solistką li Wariacja sangwiniczna: lekki, żywy, pełen ekspansji ruchowej taniec pary solistów, którego tło stanowi grupowy taniec 4 tancerzy: III Wariacja flegmatyczna: powolny, nacechowany obojętnością taniec solisty i ożywienie nastroju wraz z przyłączeniem się 4 tancerek: IV Wariacja choleryczna: żywy, energiczny taniec solistki, powrót na scenę wszystkich wykonawców, którzy powtarzają motywy poprzednich tańców. Pomysł tytułu Czrery temperamenty zaczerpnął kompozytor ze starożytnej i średniowiecznej koncepcji czterech ludzkich, humorów", czyli temperamentów. Każda trójdzielna wariacja odpowiada innemu temperamentowi, a jej przeobrażenia tematyczne-zmiennym reakcjom uczuciowym przedstawiciela tego typu psychicznego. Akcentowana jest przy tym stale obecność pierwszego głównego tematu melodycznego, związanego z dominującymi cechami. Jest to więc jakby rzutowanie poszczególnych temperamentów na tło emocjonalności, wspólnej dla wszystkich. Założenie to stało się punktem wyjścia choreograficznej interpretacji muzyki. Żadna z wariacji nie jest utrzymana do końca w tym samym nastroju: są one zróżnicowane zgodnie z zasadą, że w każdym człowieku przejawiają się różne cechy różnych temperamentów. Pozbawiona wszelkiej opisowości choreografia Balanchme a zbudowana była na elementach tańca neoklasycznego. W przedstawieniu Opery Warszawskiej francuska choreografka P. Adret zastosowała inny skład wykonawców, wprowaJzając w każdej wariacji jedną solistkę i dwóch solistów. Ów balet Balanchinea, wystawiany pt. Cztery temperamenty lub Temat z eariaciami, wszedł do repertuaru wielu teatrów i zespołów. Wznowił go w 1948 New York City Ballet, w 1963 Het Narionale Haller, który pokazał go w czasie swych występów w Polsce w styczniu i lutym 1964, wznowił w 1976 i umieścił znów w programie występów w Polsce XI 1980. Ponadto miały go w swym repertuarze man. : Opera w Rzymie 1973, The Royal Ballet w L, ondynie 1973 Staatsoper w Berlinie 1978. Opera w Monachium 1980. Stora Teatern w Góteborgu WWP. Hindemith jest również autorem legendy tanecznej w 5 obrazach Wabi(iw@Pisane, osnutej na tle epizodów z życia św. Franciszka z Asyżu, a wystawionej w chór. I.. Miasina, sc. P. Czeliczewa, Londyn 21 VII 1938, Drury Lane, BalletRusso Je Monte Carlo, w obs. L. Miasin(św. Franciszek)i N. Theilade'Ubóstwo). Na zamówienie Marłby Graham Hindemith skomponował poemat do słów BMallarmeHerodiada na głos recytujący, fortepian, instrumenty dęte i smyczkowe Był to solowy taniec M Graham na tle dekoracji 1. Noguchi, 39 X 1944 w Bibliotece Kongresu w Waszyngtonie. Inną wersję Herodiady przygotowała Ba Ballers des Champs-Elysees J. Charrar, sc. P. Sunderland, Paryż 30 XI 1949, Theatrc des Champs-Elysees, z N. Philippart w roli głównej. Spośród innych baletów wystawionych do muzyki Hindemitha na uwagę zaswguą Metamorphmc-Metamorfozy symfoniczne nc tematy Kał. Webera balet w 4 częściach, chór. G. Balanchine, kostiumy 8. Karinska. Nowy Jork 25811952. City Center New York City Ballet: abstrakcyjna kompozycja choreograficzna, w której kolejne "przeobrażenia"zaznaczone są jedynie zmianą kostiumów i swiateł w każdej części baletu: soliści: T. LeClercą, T. Holender, N. MagaBanesZinnych utworów P. Hindemnha, inscenizowanych jako balety, wymienić*zna*KanonermanA W 2, chór. G. Balanchine, kast. 8.Benson. Nowy Jork 29 I 1974 New York City Baller z udz, sol. K.zon Aroldingen, G. Neary, S.layerly i BLiiders. Dafnis i ChloeJaphnis et Obłoć: Balet w I akcie, 3 obrazach. Libretto: Michaił Fokin: muzyka: Maurice Ravel, shoreografia: Michaił Fokin(Piotr Zailich: scenografia: Ceon Bałst(Józef Wodyński. Wapremiera: Paryż 8 VI 1912, Theatre du Chżteler. Balety Rosyjskie DiagilewaPrcmierapolska: Warszawa 5 V 1926. Teatr Wielki. Ibuby: Dalnis, młody pasterz grecki-Wacław Niżyński'Zygmunt Dąbrowski V@we, młoda pasterka grecka, ukochana Dafrisa-Tarnara Karsawina(Halina Fioolcówna): Darkon, pasterz-Adolf Bolm. Edward Kuryłojlkriaxis, w 64 zpiratów-Max Froman. Adam Blancard: Lykanion, uwodzicielka*bożek P@Oimfa Syriru: stary Pasterz: pasterze i pasterki, nimfy, piraci. Fzecz dzieje sie w antycznej Grecji. 6-Przewodnik bałoby. Dafnis i Chloe. Dafnis i Chloe. O br a z 1. Gaj poświęcony Parowi i jego nimfom. Promieniejąc wdziękiem i urodą, korowód pasterek niesie dary dla bożka, za nimi podążają pasterze. Młodziutki, piękny Dafnis tańczy z dziewczętami, budząc zazdrość swej ukochanej Chloe. Gdy Chloe tańczy z chłopcami zaleca się do niej pasterz Darkon, grubiański siłacz. Dochodzi już niemal do bójki obu rywali o serce Chloe, gdy młodzież radzi im, by zmierzyli swe siły w tanecznym pojedynku. Ciężki taniec niezgrabnego Darkonabudzi śmiech zaś zwinne pląsy Dafnisa-ogólny podziw. Ghloe przebacza Dafnisowi. Wszyscy rozchodzą się, Dafmsukłada się do snu. Wtedy zjawia się piękna i doświadczona kusicielka Lykarior i próbuje oczarować swym tańcem niewinnego chłopca, lecz Dafnis, z początku nieco zaciekawiony, odtrąca ją z pogardą. Nagle wieczorną ciszę gaju zakłócają gwałtowne odgłosy walki i szczęk broni. To piraci napadli na spokojnych mieszkańców wyspy. Uciekając przed napastnikami, Chloe szuka schronienia w grocie Pana, lecz bezbożny wódz piratów Briaxis nie waha się wtargnąć zuchwale do świętej groty. Porywa Chloe i unosi ją, zanim Dafnis zdążył przybyć ukochanej z pomocą. Dafnis pada zemdlony. Grota rozjaśnia się. Wychodzą z niej nimfy, w uroczystym tańcu podnoszą Dafnisa i prowadzą do groty, gdzie pasterz zanosi modły do Pana o ocalenie Chloe. Obraz 3. Obóz piratów. Z łupieskiej wyprawy wracają piraci, niosąc bogatą zdobycz. Rozpoczyna się hulaszcza zabawa, pijatyka, dziki taniec zwycięstwa, bójki i kłótnie o podział łupów. Piraci przyprowadzają również Chloe. Wódz rozkazuje tańczyć pięknej brance i coraz bardziej ulega czarowi dziewczyny. W chwili gdy chce wziąć ją w ramiona, błyskawica przecina niebo, w obłoku ukazuje się bożek Pan. Rozbójnicy uciekają w popłochu, zostawiając swą ofiarę. Chloe dziękuje Fanowi za cudowne ocalenie. O br a z 3. Gaj bożka Pana(jak w obrazie I. Dafnis rozpacza po stracie ukochanej Chloe, nie słuchając przyjaciół, którzy starają się go pocieszyć, lNagle wbiega uratowana Chloe i podąża wprost w ramiona ukochanego(pas de deux Dafnisa i Chloe). Wówczas stary Pasterz wyjaśnia, że Pan wysłuchał ich próśb, ponieważ sam kochał niegdyś piękną nimfę Syrmx. Dafrisnaśladuje zaloty Pana do Syrmx, która ukryła się przed bożkiem w strumyku, a wtedy Pan zerwał rosnącą na brzegu trzcinę i wytoczył z niej pierwszy flet. Dafnis za przykładem Pana gra na. Dafnis i Chloe. flecie do tańca Chloe. Otaczająca ich młodzież wyraża radość w żywiołowym bachicznym tańcu. Sielankowy temat miłości dwojga młodziutkich pasterzy greckich, Dafnisa i Chloe, uwieczniony w starogreckiej legendzie, spisanej przez Longosa, poetę z li w ne" posłużył jako wątek libretta baletu. Temat ów uproszczony został do jednego epizodu z życia kochanków-do porwania bezbronnej Chloe i cudownego jej ocalenia za sprawą dobrotliwego bożka. Motyw ten stanowi treść, przygodową"akcji, łączącą trzy obrazy. Swe pierwsze libretto na ren temat Fokin napisał już w 1904, lecz mógł je zrealizować dopiero w czasie pracy u Diagilewa, po, nawiązaniu kontaktu z Rayelem, który nadał pomysłowi kształt symfonicznego poematu tanecznego, o bardzo przejrzystej konstrukcji, zwartego i jednolitego. Partytura baletu Dqyms i CWoe, mimo zastosowania skali doryckiej, nie jest jednak próbą rekonstrukcji muzyki starogreckiej, lecz owocem fascynacji sztuką helleńską i przyrodą Greji. Intencją Ravela było, według jego słów, stworzenie, wielkiego fresku muzycznego z troską nie tyle o archaizację, co o wierność Grecji mych marzeń". Jest tu także barwna impresjonistyczna wizja żywiołów natury i słonecznego krajobrazu oraz we fragmentach tanecznych żywiołowa rytmika, zmysłowość, zmienność nastrojów. Bogactwo i obrazowość Kolorystyki dźwiękowej wzbogacone są wokalizą chóru. Również choreografia Fokina nosiła cechy poematu tanecznego i nie miała na celu wskrzeszenia tańców greckich, lecz oddanie klimatu antycznej sielanki współczesnymi środkami tanecznymi. Mimo dużych waloruw muzycznych balet Duńnr i(Alce nie zdobył trwałego@8 eisca w światowym repertuarze: zawiniła tu może jego błaha melodrwnatycznarreSć. Ważniejsze wystawienia: Londyn 5 IV 1951, Cncnt Garden, Sadlers We 8-BaOet, chór. P. Ashton, sc, j. Craxton, w obs. M. Fonreyn(Chloe)i M. Sowes(Dafnis)Paryż, 3 VI 1959. Opera, chór. G. Skibin, sc. M. Chagall, w Obs V Bessy i G. Skibin(wznowienie w 1968 z Ob. Vlassi i A. I, abis: wersję Skibinaprzejęły m.in. Den Norskc Baller w Oslo 1972. Opera La Scala w Mediolanie 19792 innych natomiast realizacji Duywisu i CAoz na uwagę zasługują: Budapeszt I V 4 ł 85. Opera, chór. 1.Bek, dek. 2.Pułap, kosr. T.urk, w obs. V 8(0+i ó-Busz Wiedeń li XI 1968. Opera, chór. W. Orlikowski, sc. G. SchneiJerBiemsscn, w obs. M. Birkrneyer i G. Scheuermann Frankfurt n*2 J 4974 Vpcra, chór. J. Neurneier, sc. J. Rosę, w obs. T. Finney i M. Kruuse Amsterdam 448111972. Het Nationale Haller, chór. M.van Manen, sc. ).-P. Vróóó Dusseldorf 27 I 1973. Opera, ćhor. E. Walter, dek. M. Wendet, kast. L. Brler 9. Don juąn 688 p Bortoluzzi i G. Scon Stuttgart 17 V 1975, Stuttgarter Ballett, chór. G.fctley, sc. W. Kim, w obs. R. Cragun i M. Haydee. F Polsce balet Dqńns i CAoe wystawiany był jeszcze czterokrotnie. Pierwsza powojenna realizacja miała miejsce w Operze Bałtyckiej w Gdańsku 28 U 1958 ehor J Jarzynówną-Sobczak, sc. R. Bubiec, w obs. M. Tarnawska(Chloe), K. Wegliński(Dafnis), 2. Kaszubski(Briaxis), K. Gruszkówna(Lykanion)i M. XJzianowski(Darkon): przedstawienie pokazane w Rostocku na festiwalu OstseeWochc VII 1961. Dwie następne realizacje: Wrocław 24 VI 1961. Opera, chór. M. Tornaszewskiw 8 Majewski, w obs. R. Syldorf i 8. Kropidłowski(role tytułowe)oraz E. Marchewka(Briaxis), K. Dąbrowska(Łykaniom i K. Milczyński(Darkom Warszawa 16 X Boa. Opera, chór. A. Rodrigues, sc. A. Majewski, w obs. Ę. Jarońł J Fowłiński oraz 2, juchnowski, K. Mazurówna i A. Ludwicki Łódź 20 V WW Teatr Wielki, chór. W. Bzrkowski, sc. R. Bubiec, w obs, 8.jakubiak, 1. Wakowska. W. Traczewski, ). Niesobska i P. KoolTenatsrarogreckiej sielanki miał również inne wersje baletowe. Pierwsza powstała w 1812, gdy A. Głuszkowski wystawiał w Moskwie w Teatrze Arbackimswój balet Dymr i CAqia, z T.lwanową w roli Chloe. Następną jest jednoaktowy balet Pestarwe, muz. L. Spies, libr, i chór. T. Gsowska, dek. M. Plten, kast. G. Bchulte, Lipsk 29 III 1942, Schauspielhaus. Trzecią wreszcie-balet Dąmr i ś@or, muz. Ba. Zimrnermarn, chór. ).Oranio, Monachium 18 V 1969. Opera. Don Juan czyli Kamienny Gość COon 3 wn oder der steinerne GasQTragWzoy balet-pantomima w 3 obrazach. Libretto: Gaspare Angiolini i Rainieri 4 s Calzabigi(wg Moliera): muzyka: Christoph Willibald Gluck: choreografia: Oa: pace Angiolini(Jan Ciepliński): scenografa: Giulio Quaglio. Prapremiera: Wiedeń 17 X l 7 bt. Karntnertortheater. Premiera polska: Wilno 2 IV 1925. Teatr Wielki(Na Pohulance). Zespół J. Cieplińskiego. @wP Don Juan, lekkomyślny uwodziciel-Gaspare Angiolini(Zygmunt P 4 P 8 ows@Komandor zakonu rycerskiego(aktor Stefan Brusisiewiczą Donna@4 wira, jego córka: Sganarello, służący Don Juana(aktor Tadeusz PiwińskiiBłazen. Cyganki, tancerki z tamburynami, kuglarze, muzykanci, goście, paziowie służba, demony, furie(soliści baletu: Sabina Matuszewska, Helena Sławińska*anina Purzycka, Zygmunt Szubiakiewicz i Wacław Wierzbicki). Rzecz dzieje się na Sycyii w XVII w Obraz 1. Uliczka przed domem Komandora. Na polecenie swego pana służący Sganarello przyprowadza muzykantów, by zagrali serenadę pod oknami Donny Elwiry. Don Juan tańczy przy dźwiękach tej muzyki. Zaciekawiona Donna Elwira wygląda przez okno, Don Juan korzysta więc z okazji, by wśliznąćsię do tej mieszkania: po chwili widać w oknie czułą parę. 84. Don Juan. Tymczasem wraca do domu Komandor i oburzony przepędza muzykantów. W drzwiach spotyka swą córkę i Don Juana, zamierzających właśnie wyminąć się spod jego opieki. Komandor nakazuje Donnie Elwirze wrócić do domu i wyzywa na pojedynek jej wielbiciela. Krótko trwa nierówna walka zwinnego młodzieńca ze starcem. Don juan zabija Komandora i ucieka. Mimo rozpaczy Donna Blwira podąża za ukochanym, który jest jednocześnie mordercą jej ojca. Obraz 2. Sala biesiadna w domu Don juana. Za chwilę rozpocznie się uczta, schodzą się już goście(taniec z pochodniami, taniec Błazna, ogólny taniec gości, solowy taniec Don Juana). Nagle rozlega się stukanie*do drzwi. Wchodzi duch Komandora, który przybrał postać posągu ze swego grobowca Przerażeni goście cofają się, tylko Don juan, nie okazując strachu ani zdziwienia, zaprasza kamiennego gościa do stołu. On jednak znika. Zabawa trwa dalej. Dla rozrywki biesiadników tańczą Cyganki, dziewczęta z tamburynami, kuglarze i Błazen W kulminacyjnym punkcie zabawy Sganarello wprowadza zawoalowaną damę. Jest to Donna Elwira, dawna kochanka Don Juana, który przedstawia ją gościom, a po chwili opuszcza dla innych kobiet. Gdy Donna Blwira przypomina mu o miłosnych przysięgach, niewierny uwodziciel odtrąca ją z pogardą. Wtedy znów słychać stukanie do drzwi. Zjawia się ponownie duch Komandora. Don Juan podaje mu puchar wina lecz gość odmawia, żądając, by morderca przyszedł w nocy na cmentarz, na grób swej ofiary. Don Juan przyjmuje zaproszenie, duch znika. Goście opuszczają w popłochu ów straszny dom, tylko Don juan beztrosko pije dalej. Obraz 3. Cmentarz. Jest ciemna, ponura noc. Zgodnie z umową Don Juan któremu towarzyszy*Sganarello, przycho 4 zina grób Komandora. Posąg wita ich skinieniem głowy. Przerażony sługa ucieka, a Don juan zuchwale odpowiada na powitanie. Czyniąc mu wyrzuty z powodu rozwiązłego życia. Komandor przywołuje duchc zmarłych kobiet i dziewcząt uwiedzionych przez lun juana, lecz rozpiustniń nie okazuje skruchy i drwi ze ćgpggg Wj Z. X'gĘg gĘŃŚX"?gćW tóg'ĘŚg'ĘY? YW ggmusi ponieść karę. Kamienna dłoń nie puszcza już jego ręki Zjawiają się furie i demony, cmentarz zamienia się w piekło, w szaleńczym wirze tańca furie i demony wciągają Don Juana w głąb piekielnej otchłani. 85. Don Juan Dow 7 waw jest jednym z pierwszych, baletów z akcją", formy powstałej w XVIII w.w myśl reformatorskich prądów Oświecenia. Jeden z przedstawicieli tego kierunku, włoski choreograf G Angiolini, rywalizując z czołowym teoretykiem i choreografem J 33. Noyerre ern(zob. Medez i jazów?oraz Łes PezirsRiews), zawarł w Don jamie własne credo artystyczne, wyrażając akcję ruchem tanecznym i gestem pantomimicznym, których czytelność ułatwiała muzyka. W przeciwieństwie do Noverre a, związanego przeważnie z miernymi kompozytorami, Angioliniwspółpracował z Gluckiem. Owocem ich ścisłej współpracy nad dramaturgią baletu jest właśnie Don 7 um. Muzyka wiąże się z przebiegiem akcji, a w scenach pantomimicznych ilustruje stany psychiczne i uczucia bohaterów. Napisana na małą orkiestrę, składa się z uwertury i 31 "numerów", wypełniających 3 obrazy, z których każdy utrzymany jest konsekwentnie w innej tonacji. Niełwre, numery", mimo iż posiadają formę tańców dworskich, stają się prawdziwymi obrazami symfonicznymi, jak np.taniec furii w finale. Dzięki pogłębionej w wyrazie dramatycznym, bogatej w pomysły melodyczne, a przy tym prostej i wykwintnej muzyce Glucka balet ren zyskał wielką sławę. Przez 40 lat nie schodził z repertuaru teatru wiedeńskiego i był wystawiany w wielu krajach. Początkowo wznawiali go uczniowie lub naśladowcy Angioliniego. Na przykład w Warszawie balet Don 7 wan ów le Fezin Je pierre wystawił w 1778 w Pałacu Radziwiłlów asystent Noverre a w Wiedniu, P. Caselli, posługując się jednak inną muzyką, napisaną przez Harfa, korepetytora baletu warszawskiego. Po przeszło 200 latach istnienia Dm 7 wm nie stracił swej atrakcyjności i ukazuje się dość często, głównie w teatrach niemieckich i czechosłowackich. Obok nowej inscenizacji wiedeńskiej M. Króllera z 1925 i berlińskiej R. Labana z 1925-jedną z najbardziej znanych jest wersja M. Fakira, , choreograficzna tragikomedia", libr. 8. Allatmi i M. Fołin, sc. M. Andreu, Londyn 25 VI 1936, Alhambra Theatre, Ballets de Monte Carlo, w obs. A. Wilzak(Don Juan), J. Lauret Olwira), J. Jazwinski(Komandor). Spośród ważniejszych wystawień Don Iwana w ostatnich latach wymienić należy: chór. O Miasin, sc. G. Wakhevitch, Mediolan 7 III 1959. La Scala, w obs. M. Pistoni, G. Prącej. U. DeTAra chzr. EJI, van Koser, sc. A. FridericiaKopenhaga 15 X 1967 Kongeligc Danske Baller, M. Kronsram w roli tytułowej chór F Adama, sc. V. Golasami, Wiedeń 26 V 1969. Opera, K. Musil w roli 86. Don Juan tytułowej Frankfurt n. M.25 XI 1972, Ballert der Stidtischen Buhnen, muzChW. Glucka oraz Msza żałobna TJ..de Victorii, chór. J. Neumeier, sc FSariust, P. Howald w roli Don Juana: inscenizację tę przekazał Neumeierzespołowi National Haller of Canada w Toronto 1974, w roli Juana-R. Nuriejew. Operze w Hamburgu 1975-P. Howald. Operze w Wiedniu 1978-s F TbeWDcnIwana Glucka wystawiła też mediolańska Ca Scala 1977, chór. A. Milloss, ser. Laurentis, w roli tytułowej P. Barbay. W Polsce Doi 7 v@Angwlmiego-Glucka wystawiony był również w Miejskim teatrze Muzycznym w Krakowie 5 XII 1965, chór. M.de Quell, dek. P. Bissegerkast. A. Majewski, w obs. ).Beczko. Ungeheuer(Elwira), JParużnik(Komandor). Ch 9'. Gluck jest autorem kilku innych zapomnianych już baletów, mJn, baletu iemiramida**emiramu), wystawionego w Hoftheater w Wiedniu 31 I 1765 przez G. Angioliniegc, z N. Lćvier w roli głównej. Legenda o Don Juanie i jej różne wersje przedstawione też były w formie innych baletćw, np. : Dm juan, muz. V. Kaślik, chór. N.jirśikova, dek. P. Tróster, tost. J. Kropaćek, Praga 13 III 1946, Narodni dwadlo. Do poematu symfonicznego Do@haw K. Straussa, chór. P. Ashton, sc. E. Burra, Londyn 25 XI 1948, Owen(Garden, Sadler's Wells Haller, w obs. R. Hclprnann i M. Fontem chór MCziczinadze, sc. J. Markowicz, Moskwa 31 XII 1962. Teatr Muzyczny inStanislawskiegoi Niernirowicza-Danczenki, z w'. Bowt w roli Donny Ano i lTrepychalinw roli Don Juana Praga 13 V 1972. Narami dwadlo, chór. JNernećek, sc. ).Swoboda, T. PetHk w roli tytułowej Budapeszt 8 I 1977. Opera, chór. A. Fodor, dek. A. Csikus, kast. ).Gombar-1. Dozsa Gyór 31 I 1984 teatr Kisfaludy. Balet z Gyór, muz. R. Straussa i dwa utwory KonpoBWGwęgierskiego J. Vajdy Cim Don juana, chór. 1.Marko, sc. J. Gombar W trzyczęściowym balecie(Don Iwan. Fant. Proces, inspirowany powieścią F KaOOI Marku przedstawił Don Juana jako symbol zwycięskiego człowieczeństwa, a główne role kreowali: 1. Marko(Don Juan, Faust, pan KW), 1. Nemeth**poreTo*, M. Kiraly(cień Don juana, Małgorzata), ). Kiss(postać w złotej masce, Mefistz). Odmienne koncepcie legendy o Don juanie przedstawili G. Drzewiecłi w Bpirufiwn dla Dan juana?i M. Bejart w Wariacjach, Don Gioanni"Varia@on 088(iiotwm')do muzyki W'arfuje nu temat A(czarta P. GhopiOB**-bumem, Bruksela 4 XII 1979, Ballet du XX'sieele: tematem tego żartu baletowego Pi kobiece wyobrażenia o Don Juanie, którego postać nie ukazywała się w ogóle na scenie, interpretowały zaś te wyobrażenia solistki: R. Poelvoorde, G. Deth 9, ĘĆsamoy, M. Detournay, Sh. Mirk, M. Fernandez, G. Sarrelangue, M. MasuJaWg poematu A. Puszkina Kamienny Gać powstał balet z muzyką 8. Asafewawystawiony w 1949 w Leningradzie w chur. L. Ławrowskiego, jako spełtałl: -zkoły baletowej w Teatrze im. Kirowa. Don Kichot. Don Kichot Don Qwjore)Balet komiczny w 4 aktach, 8 obrazach, z prologiem. Libretto: Marius Petipa wg powieści M. Cervartesa: muzyka: Ludwig Aloisius Mmkus, choreografia: MariusFeOpa(Aleksiej Gziczinadze): scenografia: Paweł lsakow, Iwan Szangin i FiodurSzcrian Izabela Konarzewska). Prapremiera: Moskwa 14 XII 1869 Teatr Wielki. Premiera polska: Warszawa 9 IV 1964. Państwowa Opera. OB-oby: Kitri córka oberżysty-Anna Sobieszczanska(Maria Krzyszkowska): Basilio, cyrulik, ukochany Kim-Siergiej Sokołów Olenryk Gierok Don Kichot, błędny rycerz z La Manchy-Wilhelm Wanner(Marek Almert). Sanszo Pansajego sługa-Fiodor Gelcer(Witold Gruca): Corenzo, oberżysta, ojciec Kim Pierre-Frederic Malayerne(Bogdan Kamiński): Garnache, stary bogaty szlachcic Dmitrij Kuzniecow(Bogusław Wolczyński): Juana, przyjaciółka Kitri-Olga Nikołajewa(Barbara Gierahowska): Dulcynea-Polina Karpakowa: przyjaciółki Kitri, przyjaciele Basilia. Cyganie i Cyganki, toreadorzy, para książęca, dwór książęcy, driady, gnomy, potwory, nauczyciel Don Kichała. Rzecz dzieje się w Hiszpanii. Prolog. Pracownia Don Kichała. Stary dziwak Don Kichot, czytając książkę, w której jest mowa o wspaniałych czynach dzielnych rycerzy, zasypia. Zbudziwszy się, postanawia zostać błędnym rycerzem. Każe swemu słudze Sanszo Pansy przynieść zbroję oraz szpadę i we dwóch ruszają w świat Akt 1. Rynek w Barcelonie. Młoda swawolna Kim wymyka się z domu na spotkanie z ukochanym cyrulikiem Basilio, lecz ojciec przepędza zalotnika, gdyż właśnie nadchodzi bogaty Gamache, którego upatrzył sobie na zięcia. Zakochany w Kim Gamache prosi Lorenza o jej rękę. Wtem na rynek, w środek roztańczonego tłumu, wjeżdża na koniu Don Kichot w towarzystwie siedzącego na ośle Sanszo Pansy. Biorąc Lorenza za właściciela zamku, prosi, by przyjął go na służbę. Dziewczęta otaczają Sanszo i wciągają w wesołą zabawę. Wśród tańczącej młodzieży Don Kichot dostrzega Kim i ogłasza tą swoją Dulcyneą. Kurt z humorem przyjmuje te hołdy i korzystając z zamieszania, wymyka się z Don Basiliem, co widząc Don Kichot i Sanszo podążają za nimi. Akt I 1. Obraz 1. Wnętrze oberży. Zabawę młodzieży, wśród której są również Kitri i Basilio, przerywa wejście Lorenza i Gamache a. Na ogłoszoną przez oberżystę wiadomość o zaręczynach córki z Gamache em Basilio przebija się szpadą. W tym. Don Kichot. momencie przybywa Don Kichot i w obronie Kim wyzywa na pojedynek Gamache a, ale ten ucieka. Okazuje się że samobójstwo Basilia było udawane, chłopiec zrywa się żwawo, a Corenzomusi zgodzić się na małżeństwo Kim z ukochanym Obraz 2. Obóz cygański położony za miastem, wśród wiatraków. Przybywa tu Don Kichot z nieodłącznym Sanszo Na tego cześć tańczą Cyganki oraz występuje teatr marionetek, a Don Kichot, biorąc lalki za prawdziwych żołnierzy, walczy z nimi i odnosi zwycięstwo. W świetle wschodzącego księżyca ukazuje się Dulcynea. Don Kichot chce zbliżyć się do niej, lecz przeszkadzają mu wiatraki, więc atakuje je z furią. Porwany skrzydłem wiatraka, spada nieprzytomny u stóp SanszaAk 1 I I 1. Obraz 1. Las. Wśród drzew smutno kroczy SanszoPansa, prowadząc osła, na którym siedzi poturbowany rycerz Wreszcie przystają zmęczeni i obaj układają się do'snu Obraz 2. Sen Don Kichała. Po ogrodzie Dulcynei krążą driady, gnomy i potwory, olbrzymi pająk rozsnuwa pajęczynę Don Kichot zrywa się i atakuje pająka, lecz jego szpada pęka W tym momencie pajęczyna opada, odsłaniając wspaniały ogród, w którym Dulcynea tańczy wśród pięknych dziewcząt. Po chwili sen znika. Obraz 3. Las. Przy dźwiękach rogów myśliwskich wkracza ze swą świtą wracający z polowania książę. Widząc Don Kichała, zaprasza go do swego pałacu. As r I V Sala w książęcym pałacu. Książę wydaje bal na cześć Don Kichała. Wśród zgromadzonych gości są też Lorenzo. Kim i Basilio. Młodzi, uszczęśliwieni zgodą ojca na ich małżeństwoitańczą(grand pas de deux). Wtem jeden z rycerzy wyzywa Don Kichała na pojedynek i zwycięża. Rycerzem tym jest nauczyciel Don Kichała. Każe mu przyrzec, że przez cały rok nie dobędzie szpady. Zasmucony Don Kichot odchodzi w świat, a za nim wierny Sanszo PansaWowKicWor jest typowym przykładem XIX-wiecznego diyerrissementbaletowego. Akcja, pozbawiona filozoficznego podtekstu Ceryantesa, sprowadza się do zabawnych przygód groteskoWchpostaci, a przygody te są jedynie pretekstem do prezentowania wielu popisowych wariacji solowych, duetów i tańców zespołoWsh, bardzo dalekich od pierwowzorów-motywów tańców sgańskich i hiszpańskich. Muzyka, złożona z oddzielnych numerów", napisana ściśle wg wskazówek choreografa, prze@89. Don Kichot. stawia mieszaninę rytmów i motywów różnego pochodzenia, z przewagą pseudohiszpańskich. Dla każdej postaci przeznaczony jest charakterystyczny niezmienny temat, nie podlegający żadnym przetworzeniom. W miarę pompatyczna i w miarę wesoła, muzyka ta odznacza się tanecznością i służy jako akompaniament brawurowym popisom. Zręcznie skonstruowane grand pas dedeux Kim i Basilia wykonywane jest często oddzielnie na koncertach. Dm Kiown stanowi jedną z najbardziej popularnych pozycji repertuaru radzieckiego, tam też podlegał różnym przemianom. Pierwszej dokonał sarn M. Petipa dla Teatru Maryjskiegow Petersburgu w 1871. Dalsze trzy wersje Don KicAnaopracował A. Górski, i trzecia z nich, wystawiona 19 I 1906 w moskiewskim Teatrze Wielkim w dek. K. Korowina, utrzymywała się do 1935. Potem różni choreografowie radzieccy wprowadzali do niej własne układy i zmiany sytuacyjne. Z rzadkich początkowo wystawień Don KicWota w innych krajach wymienimy: insc. G. Ge, sc. S. Nurminaa. Helsinki 6 III 1958. Opera, z udziałem D. Laine i K. Salta insc. W. Borkuwskicgu dla Ballet Rambert, se. Voyrek Liverpool 25 VI 1962. Empire Theatre, w ubs. L. Aldous(Kim), K. Bannerman(Basiliot, J. Chesworth(Don Kichot)i). Don Kioiotu wg Petipy-Górskiego spopularyzował w Europie Zachodniej R. Nuricww, wystawiając gu mań. : Wiedeń I XII 1966. Opera, sc. B-. Kay, w obs. G. Wiihrer: Kitri)i R. Nuriejew(Basilio)Marsylia 4 XI 1971. Opera, sc. 8. Kay, w obs. I Aldous i R. Nuriejew Zurych 27 X 1979. Opera, sc. S. Georgiadis, w obs. D. Dobscn i J. Kage Oslo li IX 1980, sc. N. Baylis. Den Xorske Haller, w obs. L. Ceahie i K. Gudirn Mediolan 24 IX 1980. La Scala, sc. N. Georgiadis, w obs. O Fracci i R. Nuriejew Paryż o III 1981. Opera, sc. N Georgiadis, w obs. N. Pontois i G. Atanasoff wznowienie w Operze w Marsylii w 1982, w obs. N. Leduci 0. Pardina. Ów Kiozru wystawił też M. Barysznikow, sc. S. Coąuasro, w Nowym Jorku 2 V'1978, Arnerican Ballet Theatre, w obs. G. Kirkland i M. Barysznikow. W Polsce Don żicńuta wystawiła Opera Wrocławska 9 IV 1966, chur. 2. Patkowski, sc. A. Rachel, w obs. K. Kmitto(Kitri). W Karsr(Basiliu), R. Bararwwicz**on Kichot)i M. Sawicki(Sanszo). W Warszawie wznowione spektakl premierowy 5 III 1967. Teatr Wielki, w obs M.śrzyszkowska, P. Malinuwski i 2. Kiliński Bytom 24 li 1973. Opera Śląska, chór, trąd. 8. Kasprowicz, sc. 8.Wolniewicz, J. Szabelska, T. Jendrosz, 8. Bolewicz Gdańsk 31 I P 97 b. Opera Bałtycka, ćhor, trąd. E. Bojcowa, sc. L, i 8. Sobczakowie, w cbs. W. Tillm. G. Klauzner i i. Jakubowski Poznań 8 I 1977, libr. T. Szymański, chór. 8. Kasprowicz, sc. 8.Jankowska, w obs. M. Połyńczuk i J. Stańda. Na temat przygód Don Kichała powstało wiele innych baletów, z których pierwszymi były prawdopodobnie: balet P. Hilverdinga w Wiedniu 1740 oraz balet-kantara Don Qwicimze zAez la Dwcrerse, libr. Ob. -S. Favart, muz. T. Bodin dc*i*. Don Kichot. Boismortier, kast. L. Boąuet, Paryż 1743, Academie Royale de Musiąue, z udzM. Jlard. Z innych wersji baletowych Don KioAota wymienić należy: Dowcłiscńot, muz. J. Starzer, chór. J. -G. Noyerre, Wiedeń, 1768, Wes(eGwwacWe w(Łes Voces Je Gamaoe), muz. P. -G. Lefebyre, chór. G. Milon. Par*ż 1801, Academie Imperiale Je Musiąue: balet ten wystawiony był również w warszawskim Teatrze Wielkim w 1840 w chór. Maurice a. Inną wersję Wese(a Gamach*a wystawił w 1807 do muz. G. Cavosa w Perersburgu Ch-G. Didelot W XX w.powstało szereg nowych baletów o Dun Kichacie, m.in. : Portret Don Kichała Witratto di Don Chisciotte), muz. G. Petrassi, chór vMilloss, sc. T Keogh, Paryż 21 XI 1947 Ballet des Champs-Elysees, z u 4 z JBabileci N. Philippart, chór. U, deTAra, sc. M. Scandella, Rzym 6 VI WWOpera, w obs. U, delEAra i E. Terabust. Dow Qwisoze, muz. G. Spies, chór. T. Gsowska, sc. P. Strecker, BerW li 841949, Staatsoper, w obs. W. Hallem(Don Kichot)i M. Fris(DulcyneajDowQwrot, muz. R. Gerhard, chór. N.de Valois, sc. 1. Burra, LonóO 29@1950, Coyenr Garden, Sadlers Wells Ballet, z udz. M. Fonteyn, R. Helpmarua i A. Grama. śQJó Wwerę We WetuWer erraw), muz, ).łbem, chór. S. Litu, sc. P. Flores Paryż 36 IV 1950. Opera, z udz. L. Darsomal i S. Gitara. Dow Qwywe, muz. 1.Doubrava, chór. T. Nermur, sc, j. Adamićek, Brno 22881957. Stwni dwadlo. Don Qwixwe, muz. N. Nabokov, chur. G. Balanchine, sc. E. Frances. Nowy Jarl 27 V 1963. Ty Center. New York City Ballet, w obs. G. Balanchine 088 Kichot: , S. Farrell(Dulcynea)i D. Gamom(Sanszo PansaiOowćiońztu 8. Straussa zrealizował w formie baletowej J. Neumeier, sc MBMorelli, Hamburg 18 VII 1979. Opera, w tuli tytułowej M. Midinet. La. Minkus jest autorem 16 baleruw, z których obok Don Kicwta naJ@ęłsz 4 popularno*ć zdobyła Bajadera Wuwema), balet w 4 aktach, 7 obra@sh W 8 PChudiekow, chór. M. Petipa, sc. M. Boczarow, G. Wagner, 1. Andrieicw, MBzyszkow. A. Molier i P. Lambini, Petersburg 23 I 1877. Teatr Maryjski. Rzecz dzieje się w Indiach. Młody wojownik Solor(P. Gerdt)zakochany jest w bajaderzsNTii(j. Wazicm), którą kocha również kapłan braminów(P. Krzesiński)Me Boler, oczarowany wdziękami Gamsatti(Maria Petipa), córki radży, zapomina przy niej o Nikii. W czasie wesela Solora z Garnsatti tańcząca z rozkazu ra 4 ż)Filia ginie, ukąszona przez jadowitą żmiję, ukrytą podstępnie w koszu kwiatów W sławnym ostatnim obrazie W'Arginie ciem Solor spotyka się we śnie z bTią i przysięga jej wieczną miłość. Grand pas de deus z tego obrazu wykonywane test często na koncertach, cały zaś obraz wystawiany jako osobny balet Bzadko wystawiany balet bajadera pokazał zespół Teatru Opery i Baletu z fbilisi na występach w Łodzi VI 1969 w chór. W.i'zabukianiego. Dramatc story. Dramatc story\Dr maty czna opouieśćyBalet w I akcie. Muzyka: Kazimierz Serocki, utwór na orkiestrę Dramatic story. I Choreografa: Tomasz Gołębiowskk scenografia: Antoni Bystroń. Prapremiera: Łódź 25 V 1974. Teatr Wielki Wykonawcy: Liliana Kowalska i Kazimierz Wrzosek oraz zespół. Punktem wyjścia kompozycji choreograficznej był utwór Serockiego, drapieżny w swej wymowie dramatycznej, pełen napięć i nagłych, niespodziewanych ich rozwiązań, a zarazem tętniący żywą motoryką. Zgodnie z zawartą w tytule sugestią wymaga on zbudowania akji scenicznej na mocno zarysowanym wątku dramatycznym. T. Gołębiowski, debiutujący wówczas choreograf, zamierzał ukazać w swym balecie, przy zastosowaniu symbolicznych masek kryjących twarze tancerzy, mechanizm ludzkich postaw i działań w obronie ideałów, atakowany wciąż wzajemnymi zależnościami i powiązaniami. Balet ten powtórzył T. Gołębiowski w nowej wersji choreograficznej 26 IV 1976 w krakowskim Teatrze Muzycznym, sc. 2. Piąrkowska, w obs. 8.Kałużna i J. Parużnik. U Choreografia: Conrad Drzewiecki: scenografia: Krzysztof Fankiewicz. Wykonawcy: Kobieta-Jolanta Dybuś: dwóch mężczyzn: Krzysztof Białek i Lech Walczyk oraz zespół. Głównym bohaterem Dranunc story w koncepcji Drzewieckiegojest dum, podzielony na zwarty organizm społeczny i grupę agresorów, reprezentującą ingerencję sił zewnętrznych. W atakowanej społeczności wyróżnia się troje indywidualnych bohaterów: kobieta i dwóch mężczyzn. W wyniku zmagań i próby sił zwycięża grupa agresywna, do której przyłącza się jeden z mężczyzn, drugi zaś, rażony pociskiem, umiera. Uratowana jest tylko kobieta-symbol miłości. Balet Drmunc story przedstawił Polski Teatr Tańca w NRD X 1979, w Czechosłowacji XII 1973, w Hanowerze oraz Kuopio(Finlandia)VI 1980. Drewniany Książę. Realizowane były również w formie baletowej inne utwory K. Serockiego, nJnaSwmgmg wunc(MuzyAa minęigqca), chór. A. Doutreyal, sc. T. KurkuO@sKassel 14 V 1972, Ballett des Staatstheaters chór. M. Bochenek, sc Mlewandowski. Warszawa 15 li 1975. Teatr Wielki(scena kameralna), w obs JSubicz, R. Smukała, 8. Sfer, 2. Rudnicka: pokazane na występach w Brnie, IX 1975. Siwńmeta, chór. J. Ulrich, sc. J. Macfarlane. Kolonia 15 li 1975, Tanzforumchór. T. Kulawa, Łaidż 2 VI 1980, balet Opery Wrocławskiej na scenie Teatru Wielkiego, sol. E. Zając, R. Baranowski, P. Knapik, G. Pyszka, E. Wesołowskiadliliami-pięć utworów na orkiestrę jako balet ad liłimn z podtytułem Wemmcmye z Punmia Warrzauieiąo, libr. M. Dzieduszycka, chór fśujawa, sc. W. Wigura, Wrocław 24 XI 1978. Opera: balet składa się z pięciu epizoóbw: Przygotnanie. Wybuch Poustania i walka. Napór wroga. Kanały Wpadek Potstmia. Soliści: E. Zając, E. Lewandowska, P. Knapik, 2. Owczarzas. Drewniany Książę(A Faból faragott@r 4 yWBalet fantastyczny w I akcie. Cibreuo: Bela Balazs: muzyka: Bela Bartókąchoreografia: Bela Balazs, Ede Brała i Otto Zóbisch: scenografa: Miklós 8 nOPrapremiera: Budapeszt 12 V 1917, Kiralyi Operahżz. Osoby: Książę-Anna Pallay jako trayestie: Księżniczka-Emilia NirschytDrewniany Książę-Ede Brada: Wróżka-Mariska Keresztes: rusałki, drzewa, kwiaty, paziowie. Scena przedstawia las w nocy, l(a rozkaz Wróżki las budzi się o świcie. Z mroku wylania się zamek nad potokiem: na balkonie zamku stoi złotowłosa Księżniczka i przegląda się w lustrze, zachwycona własną urodą. U bram zamku zjawia się wędruiacypo świecie Książę. Widok pięknej Księżniczki wprawia go w zachwyt, lecz ona nie zwraca na niego uwagi. Gdy Książę chce wejść do zamku. Wróżka sprowadza burzę. Odważny Książę staje do walki z niebezpieczeństwami: wyrąbuje sobie przejście wśród drzew wyrastających na jego drodze, rzuca się w odmęty wzburzonego potoku. Niestety, wszystkich tych dowodów odwagi nie zauważa zarozumiała Księżniczka, zajęta tylko własną urodą. Dopiero gdy Książę pokazuje jej na kiju koronę. Księżniczka objawia pewne zainteresowanie. Wówczas Wróżka wyczarowuje z kija postać ludzką w koronie i książęcym płaszczu Pukla budzi zachwyt Księżniczki. Dzięki czarom Wróżki ów Drewniany Książę zaczyna się poruszać i tańczyć niezgrabnie. Księżniczka w tańcu ofiarowuje mu swą dłoń, po czym obole 93. Drewniany Książę. znikają w mroku. Zmartwiony Książę błąka się po lesie, który Wróżka oddała mu teraz we władanie. Tymczasem w Drewnianym Księciu zamiera życie i płocha Księżniczka widzi już tylko nieporadną i śmieszną kukłę. Zrozpaczona szuka prawdziwego Księcia, lecz on odwraca się od niej z niechęcią. Wróżka znów sprowadza burzę. Tym razem przerażona Księżniczka szuka schronienia i opieki w ramionach Księcia. Ma to być dowodem, że zrozumiała swój błąd i wartość prawdziwej miłoSCl. Balet Dreawiany Książę posiada prostą, wysnutą z węgierskich baśni ludowych treść oraz prosty ludowy morał, głoszący zwycięstwo szczerego uczucia nad samolubstwem i próżnością. Muzyka Bamka, nieco rubaszna, szorstka i ostra w brzmieniu, podkreśla niesamowity nastrój baśni. Dzięki wprowadzeniu do orkiestry dwóch saksofonów i kornetów kompozytor uzyskał ciekawe efekty kolorystyczne, odpowiadające malowniczej fantastyce baletu. Dreumawy Książę jest stałą pozycją węgierskiego repertuaru i na scenie Opery w Budapeszcie miał wiele różnych wersji: chór. J. Ciepliński, sc. G. Olań i 2. Pułap, 39 I 1935, w obs. G. Harangozó, K. Szalay i L. Csanyi chór. O Harangozó, sc. G. Olah, 10 XI 1939, w obs. 2.Sallay, K. Szalayi i P. Kószegi chór. G. Vashegyisc. G. Olań, 15 III 1952, w obs. V. Pułap, N. Ko@cs i 1. Rab chór. G. Harangozó, dek. G. Forray, kast. T. Mżrk, 18 VI 1958, w obs. P. Havas, K. Ugrayi A. Bawgh chór. 1.Seregi, dek. G. Forray, kast. T. Mśrk, 26 IX 1970, w obs. V. Bona. A, hasa i J, largach. W czasie swych występów w Polsce w grudniu 1960 Balet Opery Budapeszteńskiej miał w swym programie wersję z 1958 r. Poza granicami Węgier Drełmianęo Księcia spopularyzował A Milloss, który po raz pierwszy wystawił go w 1951 w mediolańskiej La Scali. Następnie znaczną popularność zdobyła wersja L. Seregi, którą przekazał m.in. Operze w Monachium w 1973, w obs. M. Bosi(Książę)i G. Skroblin(Księżniczka). Operze w Berlinie Zachodnim w 1974, w obs. M. Tietz i M. Radamm. Wystawiali też Dreumanego Księcia inni choreografowie we własnych wersjach, np.chór. P. Van łyk, Strasburg 4 IV 1975, Ballet du Fhin chór A. Pietrow, sc. S. Benediktow, Moskwa 26 III 1981, w obs. W. Gordiejew i N. Pawłowa chór. G. Cauley, sc. Ph. Prowse, Londyn 7 IV 1981, London Festwal Ballet chór. P. Smok, sc. M. Henning, Berlin 4 VI 1982, Komische Oper, w obs. 1. Hulse i T. Deutsch land. Bogactwo i barwność węgierskiego folkloru, szczególnie starannie w tym kraju badanego i pielęgnowanego, pozwala zarówno kompozytorom, jak i choreografom obficie czerpać z tej skarbnicy. Oto kilka najważniejszych tytułów spośród wielu narodowych baletów węgierskich: 94. Duch róży. Czmgor i Tandc(Croiqor er Yimde), libr. L. Markus wg dramatu MVórósmarty, muz. 1.Weiner, chór. T. Ciepliński, sc. G. Olch, Budapeszt 8841930 Opera. iprwm nudena(Fwfmgor diaeo), libr. G. Olah wg noweli M.lokata hi@ri@z Debreczma, muz. P. Farkas, chór. G. Harangozó, sc. 2. Pułap, Budapeszt 19 VI 1949. Opęta: treścią jest figiel spłatany przez ubogiego studenta Adama(L Bab)koledze Józsiemu(G. Harangozó), rywalowi w staraniach o rękę Rózsiki OłCsinady), córki dyrektora gimnazjum. Balet. Sprwni nudenci wznowiony był w Operze Budapeszreńskiej 20 X 1974, w obs. 1.Havas i M. Kekeszi. Wystawiła go 3 XII 1955 Opera Śląska w Bytomiu, chór. M. Kopiński, sc. T. Gryglewski, w obs, t. Ł, ukasik(Adam), L. Sotornska(Rózsika)i 8, lNysar(Józsi). CwteczA(Kerzłmó), libr. V. Lżnyi, G. Olań i G. Harangozó, muz JKenessey, chór. G. Harangozó, sc. 2.Pułap, Budapeszt 8 III 1951. Opera: ubogi chłopiec wiejski Ferko(V. Pułap)kocha Manskę(G. Lakaros), którą matka przeznaczyła dla bogatego dziedzica: symbolem miłości młodych jest weselna chusteczka, ofiarowana chłopcu przez dziewczynę jako znak zaręczyn Wem żWari(AiAm nótgu), muz. J. Kenessey, chór. E. Vashegyi, sc. @OWhZ. Pułap i T. Mżrk, Budapeszt 2 XII 195-4. Opera. Ladar Wa(w, libr, i chór. G. Harangozó, muz. P. Szato, sc. 2. Pułap i T MAO, Budapeszt 13 V 1960, Erkel-Szinhaz, zespół Opery Budapeszreńskiej. Akcja rozgrywa się w XIX w.w Debreczynie i przedstawia przygody wesołka ludowegyMatyi, odpowiednika Dyla Sowizdrzała. Cedr(4 Cedr), muz. P. Midas, chór. 1.Seregi, dek. G. Forray, kast. T M@KBudapeszt 28 III 1975. Opera, w obs. 1. Dózsa(Malarz), M, Kekesi(Biała MuzaJ, V. Szumrak(Czarna Kobieta), J. Forgżch(Orzeł). Balet jest ewokacją malarskich wizji węgierskiego artysty Csonożryego, jego wrażeń z licznych podróży ordzsurrealistycznych widzeń: w akcję wplecione są recytacje wypowiedzi malarza Balet ter pokazany był w Polsce przez zespół węgierski V 1976. Duch róży Le Spectre de la rosetBalet w I alcie. Libretto: Jean-Louis Vaudoyer(wg czterowiersza Theophile a Gautier Łom dn óaO, muzyka: Carl Maria Weber Zaproszenie do(wio(We dWordenmę zwm Tmz), instrumentacja: Hecror Berlioz: choreograta MichaBFokin(Conrad Drzewiecki wg Fakira): scenografia: Leon Bakst(Barbara Wolniewicz). Prapremiera: Monte Carlo 19 IV 1911, Theżtre de Monte Carlo. Balety Rosyjskie Diagilewa. Premiera polska jako żaprosze*ie do radca: Poznań 13 XI 1965. Opera im. SMoniuszki. Osoby: młoda dziewczyna-Tamara Karsawina(Anna Deręgowska): Duch 6 ż*Wacław Niżyński(Edmund Koprucki). Duch róży. Scena przedstawia skromną panieńską sypialnię z oszklonymi drzwiami otwartymi na ogród pogrążony w nocnym mroku. Do sypialni wchodzi młoda dziewczyna w balowej sukni, tuląc do piersi ofiarowaną jej na balu różę. Kwiat przypomina jej kogoś, kogo być może pokochała pierwszą miłością. Rozmarzona, a jednocześnie bardzo zmęczona, usadawia się wygodnie w fotelu i od razu zasypia: róża wypada z dłoni. Przez otwarte okno, jakby niesiony podmuchem wiatru, zjawia się Duch róży, półkwiat, półczłowiek. Tańcząc, muska lekko rękę śpiącej dziewczyny. Ona zaś odpowiada we śnie na to wezwanie-wstaje i pozwala się unieść w upojnym walcu. Lecz sen nie trwa długo. Duch róży odprowadza dziewczynę na fotel, składa lekki pocałunek na jej czole i wraz z pojawieniem się pierwszych promieni słońca znika w ogrodzie. Dziewczyna budzi się a gdy podnosi różę, wraca wspomnienie sennego marzenia. Z uśmiechem tuli do serca kwiat. Miniatura baletowa DwcA róży to klasyczne pas de deuxskomponowane w stylu romantycznym. Romantyczny utwór Webera w rozbudowanej formie walca, napisany na dwa fortepiany, został w 1843 zinstrumentowany na orkiestrę przez Berlioza i miał stanowić tło sceny baletowej w operze TFobystrzelec Webera, granej wówczas w Operze Paryskiej. Wiele lat później, gdy francuski poeta Vaudoyer poddał Diagilewowimyśl stworzenia baletu o nastroju romantycznej poezji Gauriera, wybór ich padł na ren właśnie utwór. I tak trzy tematy melodyczne walca sugerują w balecie wspomnienia dziewczyny z bało i marzenia o tym, kto ofiarował jej różę, a taniec z senną zjawą jest tylko mglistą ich reminiscencją. Najprostszymi pozami i pas tańca klasycznego, bez zbędnej gestykulacji i pantomimy, Fokin ukazał pełen wdzięku sen młodej, niewinnej dziewczyny. Jedynym popisowym momentem był sławny skok Niżyńskiego przez okno. W wykonaniu Karsawmy i Niżyńskiegobalet ten budził zawsze szczery zachwyt widowni, lecz późniejsze jego rekonstrukcje w innej obsadzie nie miały już tej siły oddziaływania, obrażając banalność tematu i ckliwość D 3 SlTOjU. W Polsce notujemy tylko jedną rekonstrukcję FokinowskiegoJe S'ąectre de la rosę, zrealizowaną przez R. Kuzniecową na scenie kameralnej warszawskiego Teatru Wielkiego 23 XI 1975: tańczyli ją 8. Głowacka i 1. Wiśniewski. 96. agon. Lir. Duch róży. DwzAa róży ze zmienionym tytułem: Geniarz róży, wystawił w warszawskim teatrze Nowości w 1913 E. Koryto i 19 XII regoż roku balet tańczony był wraz z Fre@@@@P. Liszta i baletem Nwaia Y w Teatrze Wielkim na bezpłatnym przedstawieniu popołudniowym dla młodzieży szkolnej, nie wszedł jednak do stałego repertuaru Opery. Balet wystawiany był też pod innymi tytułami, np.lFidino róży: pt.żaprorzmiedo tańca przygotował go P. Zajlich dla zespołu A. Pawłowej w czasie jej występów w Londynie w 1913. Dacza róży wystawił reż S. Liter w Operze Paryskiej w 1931, tańcząc rolę tytułową obok 0. Spiesiwcewej. Realizowano go także kilkakrotnie w Londynie, rekonstruując układ Fokina 4 III 1932. Wic-Wells Ballet, wznowienie w nowych dek. R. Whistlera I li 1944, z M. Fontem i A. Rassinem w 1956 London*Festwal Haller, sc. J. Bailey, w obs. 8.Wright i). Gilpin 3 VI 1967 Mliepaodtworzył choreografię Fokina dla Teatru Wielkiego w Moskwie, sc W. Ryndin, tańcząc Ducha róży z N. Biessmiertnową. Dno róży należy bowiem do tych nielicznych już baletów Fokina, które przetrwały w jego układzie i pojawiają się nadal, aczkolwiek coraz rzadziej, na różnych scenach, jak np.w filii The Royal Ballet w Londynie, 1974 s@MBarbierii 1. Kelly w Operze Budapeszreńskiej, 1975, sol. A. Grosz i I Dózsa W Operze Hamburskiej, 1975, sol. 1.Seymour i M. Barysznikow w Het NationaleBallet, 1979, sol. G. Benedict i G. Farba, w berlińskiej Staatsoper, 1982, sol MLubirzi 8. Dreyer. Do tego samego walca CJI. Webera M. Bejart skomponował również duet LeSjecoe że la rore dla sławnej murzyńskiej tancerki T. Jamison(Dziewczyna), łNreitowarzyszył P. Touron(Śmierć): premiera odbyła się w brukselskim Theżtre de la Monnaie 3 X 1978. W li połowie XX w.powstało wiele tego typu duetów baletowych, stanowiących zamkniętą, samowystarczalną formę: spośród nich na uwagę zasługują oprócz Lejeune homme et la marł(zob. Concerto baroccoY. Passacaglia c-moll-bleG 4 omuz 1. 3.Bacha)i Popołudnia Fauna Kobbinsa(zob. Popołudnie Faww'(OOrandPar Cl@nęue, do muz. 1.Aubera, chór. V. Gsowski, Paryż 1284 WIN Thewre des Champs-Elysees, wyk. Y. Chauvire i W. Skurarow: po*azane w Polsce przez Ballet Nacional de Cuba pt. Par de deux clarsięue w peż 4 zie 6@Ku 1972. Wznowione też w 1972 w American Haller Theatre, w obs. G. Gregory i fKivitt. W@@m i S@, muz. M. Rosenberg: Concerto per orcWesrca farcAi, premiera pt(@@, chór. 8.Cullberg, sc. P. Falk, 19 X 1961, American Ballet Theatre, wznowienie w 1968 przez Cullbergbalerten i przekazane Teatrowi Wielkiemu W Warszawie, sc. W. Wigura, 13 IV 1975, wyk. 8.Rajska i M. Gniewaszewski. Wiomare, muz. M. Seter, chór. G. Tedey, kosr. R. Ter-Arutunian. Nowy Joó@41966, Lincoln Center, wyk. M. Hmkson i S. Douglas. Źródłem inspiracji stała 98 Jawna włoska forma muzyczna ricercar(poszukiwanie): kobieta i mężczyzna nie 9@M we wspólnym, wzmocnionym więzią uczuciową, poszukiwaniu nieos@2 a@ego ideału. Ricercare przejął w 1967 Ballet Rambert, wznowił go 84979 i umieicił w programie swych występów w Polsce V l 972 W@ew, op, 5, muz. A. Webera, 5 utworów na kwartet smyczkowy, chór MWeiart, Bruksela 26 III 1966, Theżtre de la Monnaie, wyk. M. -G. Gamie i J. Donn 7-Przewodnik baletowy. Duch róży lęk przed samotnością zbliża i oddala dwoje ludzi, lecz ich przelotne spotkania nie prowadzą do nawiązania bliskiego kontaktu duchowego Duet ter wszedł do repertuaru Opery Paryskiej, 1967, wyk. T. Rayet i J. -P. Bonnefous. Baletu Opery w Budapeszcie 1973, wyk. M. Merzger i V. Rana, London Festwal Ballet 1973, wyk. M. Giełgud i P. Breuer, Stadrische Oper w Berlinie 1977, wyk. K. Csarnoy i D. Lommel. Moskiewskiego Baletu Klasycznego 1982, wyk. G. Szlapina i A. Gorbacewicz. Ja Mer(Morze), muz. G. Debussy, chór. T. Schilling, sc. 8. Geisler, Berlin 5 IV 1969, Staatsoper, wyk. M. Bey i R. Gawlik: radosne spotkanie zakochanej pary na pustej plaży: silna fala porywa dziewczynę, chłopiec ją ratuje i znów nic nie zakłóca ich szczęścia. Duet ren przekazał T. Schilling Polskiemu Teatrowi Tańca w Poznaniu, 26 X 1975, gdzie tańczyli go 8. Owczarek i R. Wpgrzynek: w 1976 włączyła La Mer do repertuaru Opera w Wiedniu, wyk. L. Scheuermann i M. Birkmeyer. Pieśń wędrounego touarzysza, muz. G. Mabler, cykl ńeśp Lieder eines fahrenden@eeWe 8, pod francuskim tytułem Le Cłuiu da compqwon errww, chór. M. Bejart, Bruksela li III 1971, sala, Forest National': wędrówka przez życie młodego człowieka(R. Nuriejew), któremu towarzyszy alter ego(P. Bortoluzzi), kontrolujący młodzieńcze reakcje. OiligW(Zmierzaj), muz. ).Cage, utwór fortepianowy Periloi Night, chór. M.van Manen, sc. ).-P. Vroom, Amsterdam 20 VI 1972, wyk A. Radius i M. Ebbelaar: postawy, zachowania i reakcje współczesnej młodzieży w kontaktach chłopca z dziewczyną: ta sama holenderska para solistów zaprezentowała polskiej publiczności 7@ilqW w maju 1976. Wszedł on również do repertuaru lilii TheRoyal Ballet w Londynie 1973, wyk. P. Ruanna i P. Ciarkę, do repertuaru Stuttgarter Ballett 1982, wyk. M. Haydee i R. Cakurdańeos(Luci), muz, R. Egues, chór. A. Mendez, sc. S. Fernandez, Tokio 6 li 1978(w ramach Międzynarodowego Konkursu Balerowego), wył G. MarOnez i P. Jhones: kubańska laleczka i ołowiany żołnierzyk budzą się w świetle księżyca do życia i miłości, lecz magiczna siła księżyca przemija, pozostaje tylko smutek i żal. Duet ten wszedł do repertuaru Ballet Nacional de Cuba. A. Mendez wystawił go w Teatrze Wielkim w Warszawie 30 III 1980, sc. L. Jankowska, wyk. K. Akuccwicz i Ł. Gruziel oraz w Operze Budapeszteńskiej 20 XII 1981, wyk. M. Metzger i S. Erdelyi. Jako ciekawostkę wymienić jeszcze należy duet Lyewdz(Ląćende)skomponowany przez J. Cranko do Lamny M. Wieniawskiego i wykonany przez solistów Stuttgarter Ballerr-M. Haydee i R. Craguna w Operze Monachijskiej li 11(1973. Dziadek do orzechów. Dziadek do orzechów(Ule, ikywws-Gasse-Noisette-The Nutcracker)Balet-feeria w 2 aktach, 3 obrazach z apoteozą. Libretto: Marius Petipa i Iwan Wsiewołożski(wg wersji A. Dumasa baśni Dziade*do orzechór i Kro(mvs-3 BVFA. Hoflmanna): muzyka: Piotr Czajkowski: choreografa: Lew Iwanow(Rajmund Sobiesiakk scenografia: Konstantin Iwanow i Michaił Boczarow(dekoracje), lwwWsiewołożski i Jewgienij Ponomariew(kostiumy)-(Antoni Muszyński). Prapremiera: Petersburg 6 XII 1893. Teatr Maryjski. Premiera polska: Bydgoszcz 10 IV 1958. Studio Operowe. Osoby: Klara Silberhaus, córeczka prezesa miejskiej rady-Stanisława Bielinska(Zuzarna Kalczyńska): Książę Cąueluche-Paweł Gerdt(Henryk GuczkWieszczka Cukrowa-Antonietta DelPEra(Nina Modzelewska): radca Drosselmeyer, ojciec chrzestny Klary-Timofiej Srukołkin(Rajmund Sobiesias)rodzice Klary, braciszek Klary, dzieci, goście, zabawki, myszy. Król ioyszy, gnomy, śnieżynki. Mistrz Ceremonii, kwiaty, tancerki i tancerze. Rzecz dzieje się w wieczór wigilijny Bożego Narodzenia, w małym miasteczku niemieckim w połowie XIX w. Akt 1. Obraz 1. Salon w domu rodziców Klary. Rodzice kończą ubieranie choinki: wchodzi Klara z bratem, a za nimi zaproszone dzieci. Wszystkie dzieci otrzymują na gwiazdkę lalki(taniec lalek). Przybywa również radca Drosselrneyer, który wręcza Klarze piękną lalkę, a jej bratu żołnierzyka. Zbliża się pora, aby iść spać, lecz Klara zaczyna grymasić. Wówczas radca dale tej nową zabawkę: jest nią dziadek do orzechów. Zachwycona Klara tańczy polkę, po czym układa zabawkę w koszyku i usypia przy dźwiękach kołysanki. Na zakończenie wieczoru dorośli tańczą taniec zwany, Grossyarer", następnie żegnają się z gospodarzami i odchodzą ze swymi dziećmi. Dom zapada w sen. Po chwili do pustego salonu wkrada się Klara w nocnej koszuli Bije północ. Sowa na zegarze zamienia się w Drosselmeyera i ze wszystkich kątów wybiegają myszy, których Klara panicznie się boi Nagle Dziadek do orzechów ożywa, wzywa na pomoc ołowianych żołnierzyków i stacza zwycięski bój z myszanuł-Jara, widząc grożące Dziadkowi niebezpieczeństwo, rzuca pantofelkiem w Króla myszy i mysie wojsko ucieka w popłochu Uratowany Dziadek do orzechów przeistacza się w pięknego Księcia i pragnąc okazać dziewczynce wdzięczność, zaprasza ją w fantastyczną podróż. Obraz 2. Salon zamienia się w ośnieżony las, gnomy z. Dziadek do orzechów. pochodniami witają Klarę i Księcia. Pada śnieg(walc śnieżynek). Akt I I Zaczarowana kraina słodyczy. Wchodzi Wieszczka Cukrowa w otoczeniu barwnego orszaku. Na różowej rzece z lemoniady Klara i Książę płyną w ciągnionej przez delfiny łodzi. Wita ich Mistrz Ceremonii. Na znak dany przez Wieszczkę Cukrową pojawia się zastawiony słodyczami stół i rozpoczynają się popisy taneczne, symbolizujące różne smakołyki: czekolada Tmiec hiząań**i Lwa-Taniec arabski i Taniec tschodni, neŃwta-Taniec chiński. Trepak. Taniec z fujarkami. Taniec błazenem wokół Matki Gigogne. Grand ballabile-falc kuiatóu. Grand pav de deux Wieszczki Cukrowej i Księcia, ogólna Koda. Balet kończy się apotoezą na tle kolorowych fontann. Balet Dziadek do orzecwu to baśń przedstawiająca w formie XIX-wiecznego dwertissement świat dziecięcych zabaw i marzeń. Różnorodne tańce są luźno związane z rozwojem akcji. Zresztą akcja ta jest raczej wątła. Jej miejsce zajmuje plan choreograficzny, którego tanecznym punktem kulminacyjnym jest grand pas de deux w li akcie, nie mające nic wspólnego z przygodami Klary, która jest jedynie biernym widzem wydarzeń. Plan choreograficzny DziadAz do orzecAiu opracowany był przez M. Petipę, lecz nagła choroba uniemożliwiła mu realizację baletu: powierzono ją asystentowi Petipy, L, lwanowowi. Autor choreografii Dziadea do orzeAia był więc ograniczony gotowym planem, sprawiającym także wiele trudności Czajkowskiemu, którego muzyka znacznie przekroczyła ramy ubogiego i naiwnego scenariusza. Pragnąc nadać swej muzyce charakter ilustracyjny i przedstawić świat dziecięcy, kompozytor wprowadził po raz pierwszy do orkiestry czelestę oraz dziecinne trąbki, piszczałki i bębenki. Uwertura zawiera dwa tematy: skoczny, wesoły marsz dzieci oraz liryczny, śpiewny temat Klary. Do tematów tych kompozytor powraca wielokrotnie w kompozycji baletu. Dziadeś do orzeoół, nie zdobył takiej popularności, tak dwa inne balety Czajkowskiego: jezioro łabędzie?i. Śpiąca Króletna?, utrzymuje się jednak stale w repertuarze radzieckim. Był też wielokrotnie przerabiany i wystawiany w różnych wersjach, m 3 n.w wersji A. Górskiego 21 V 1919. Moskiewski Teatr Wielki, sc. K Korowm: w wersji P. Łopuchowa, 27 X 1929, leningradzki Teatr Opery i. 100. Dziadek do orzechów. Baletu, sc. W. Dmitriew(imię Klara zastąpiono używanym obecnie imieniem Masza). Najdłuższy żywot miała trzyaktowa wersja W. Wamonena, sc NSelezriow, Leningrad 18 li 1934. Państwowy Akademicki Teatr Opery i Baletu, wznowiona w sc. W. Dmitriewa 28 IV 1939, srała się wzorem wielu dalszych inscenizacji: w swej choreografii Wajnonen zachował tylko walca Śnieżyneł i wariację Cukrowej Wieszczki w układzie lwanowa. Ostatnią wersją jest opracowanie J Grigorowicza, wystawione 12 III 1966 w Teatrze Wielkim w Moskwie, scS. Wirsaładze, w obs. T. Maksimowa i W. Wasiljew. Wersję Grigorowicza przejęła Opera w Wiedniu 10 III 1973, a na premierze tańczyli gościnnie N. Biessmieruowai M. Lawrowski. W zachodniej Europie i w Ameryce Dziadek do orzee@@wystawiany był przeważnie wg L, lwanowa, w rekonstrukcji N. Siergiejewa lub BRomanowa. Wersję Wajnonena rozpowszechnił na Zachodzie R. Nuriejew, ł 8 r? wystawił DziaWa do orzecwł z Królewskim Baletem Szwedzkim 1967, z 96 hePoyal Ballet w Londynie 1968, w mediolańskiej La Scali 1971. Wersję Wajnonęnaprzenieśli też: K. Szatiłow do Staatsoper w Berlinie 22 XII 1973, dek. Ob. Panzer, kast. Ob. Stromberg, w obs. M. Lubin i 8. Dreyer, oraz M. Barysznikow, deł BAronson, kast. P. Thompson, Waszyngton 21 XII 1976, American Ballet Theaue, w obs. M. Tcherkassky i M. Barysznikow. Wymienić też można kilka innych wersji: chór, tj. Etchevery, sc P Go@, Paryż 26 li 1947. Opera Comiąue, w obs. G. Kergrist i P. Goube chór FAshton, sc. G. Beaton, Condyn li IX 1951, Sadlers Wells Baller, w obs BBeriosovai 1. Blair chór. G. Balanchine, sc. M. Armisread i 8. Karinska. Nowy Jork 2 li 1954. New York City Ballet, w obs. Maria Tallchief i N. Magallwes*wznowienie w l 9 b 5, sc. R. Ter-Arutunian, w obs. P. McBride i 8. Villella shorJ. lśeumeier, sc. W. Schachteli, Frankfurt rLM. 21 X 1971, Ballett der StadtischenBiihnen, w obs. M. Kruuse i M. Midinet: wznowienie w sc. J. Bose w 1972, a następnie z The Royal Winnipeg Haller 1972, w Operze w Monachiwn 197%w Operze w Hamburgu 1974 chór. P. Flindr, sc. 8. Wiinblad, Kopenhaga li 8-441971, Kongelige Danske Ballet, w obs. V. Flindt i Nil. Larsen chór. R. Petit(do muzyki Dziadka do orzecAiu włączono też III i IV cz. Tria e-moW SVW-8@o@narua), sc 8. Frigerio, Ballets de Marseille 2 XII 1976, w obs. E. Terabust i D Gamo chór. R. Hightower i K. Armitage, dek. M. Le Nestour, tost ĘhBmot, Paryż 24 XII 1982. Opera, w obs. N. Portois i P. DupordWPolsce DziadAa do orzeoóa wystawiono po raz pierwszy w Warszawie 398441922 w teatrze Nowości, układ K. Lobojki, w wykonaniu uczniów i uczennic tego szkoły. Oparty na jego fragmencie balet**ieżAi'przedstawił M. Pianowsłi w Teatrze Wielkim w Warszawie I XII 1935. Po li wojnie światowej balet ten wystawiły następujące reatry: Bó(om 9 V POP Opera Śląska, chór. 2.Korycki, sć. J. Szajna, w obs. L. Soromska(Klara)i 8 Bolewicz(Książę)Gdańsk 16 IV 1962. Opera i Filharmonia Bałtycka, lecona jednoaktowa wersja, chór. N. Konius, sc. W. Bielicki, w obs. J. Gw 9 a i p Sshulz Wrocław 5 V 1968. Opera, chór. R. Sobiesiak, sc. T. Grondal, w obąĘF-mitro i 8. Śliwiński Warszawa 2 VI 1973, spektakl Państwowej Szkoły Baletowej na scenie Teatru Wielkiego, chór, trał. G. Lediach, sc. J. Ł, awacz: rok F-lary tańczyła solistka Teatru Wielkiego, 8. Ster Poznań 15 XI 1975. Opera, Fhor 8. Kasprowicz, sc. 8.Jankowska, w obs. M.połyńczuk i T. Stańda, pokazane 101. Epitafium dla Don Juana. na występach w Płowdiw X 1976 Bytom 15 XII 1979. Opera Śląska, chór. M. B-ochenek, sc. 1.Tarnowska, w obs. ).Szabelska i S. Jońca Ładź 6 XII 1980. Teatr Wielki, chór. J. Piasecki wg Wajnonena, sc. A. Kiljan, w obs G. Kowalska i K. Wrzosek. Epitafium dla Don Juana Balet w I akcie, 3 epizodach. Libretto wg Don 7 wmz Karela Kapka i choreografie Conrad Drzewieckk muzyka: collage hiszpańskiej gitarowej muzyki barokowej zrealizowany przez Eugeniusza Rudnika i Conrada Drzewieckiego: scenografia: Władysław Wigura. Prapremiera: Poznań 20 I 1974. Polski Teatr Tańca na scenie Opery. Osoby: Don Juan-Przemysław Śliwa: Sganarell-Jacek Sołecki: Donna Anna Bona Staszak: Donna Elwira-Borna Juszkat: Zerlina-Lubomira Woitkoyiał: Komandor-Juliusz Suńda: Śmierć-Krzysztof Brygider. Pedro, brat we): Dueńa, służąca Anny: Alonso, narzeczony Zerliny: sługa Komandora żebrak, mniszki, mnisi. Amazonki, goście weselni. Bpizod I Pragnąc uwieść cnotliwą Annę, Don Juan stara się pozyskać przyjaźń jej brata. Przyjaźń tę Pedro przypłaca życiem. Zhańbiona Anna nie jest pomszczona. Epizod I 1. Don Juan porywa Donnę Elwirę z klasztoru. Przeszkodą w spełnieniu teimiłości staje się Komindor, druga ofiara Don Juana. Bpizod I I 1. Trzecim obiektem pragnień Don Juana jest młoda wieśniaczka Zerlina w dniu jej ślubu. Sganarell, nawiązując Oirt z Dueńą, krzyżuje plany Don Juana. Towarzysząca Juanowi przez cały czas Śmierć zapowiada przybycie, kamiennego gościa"i wyrok karzącej ręki. Don Juan umiera Ogólna koncepcja Epitafium dla Dm jama wynika z intencji KĆapkai zmierza do ukazania kolejnych klęsk Don Juana, którego podboje miłosne, zdeterminowane jego osobowością, pozostają raczej w sferze pragnień i tęsknot niż realnych spełnień. Balet ten umieszczony był w programie występów Polskiego Teatru Tańca w Dortmundzie(VI l 975), Bregencji(VIII 1976, Belgradzie i Salonikach(X l 976)Ponadto G. Drzewiecsi wystawił Epitafium dla Don juana w Berlinie, Stidtische Oper, 4 VI 1980, sc. K. Pankiewicz, w obsF Shera, M. Minkiewicz, M. Schwaarz, G. Panowa i D. Beli. 102. Epitafium dla Don Juana. Oprócz baletów omówionych lub wymienionych w uzupełnieniach różnych h@eł 9 niniejszym PrzeruodniAu, skomponował Drzewiecki wiele innych, spOŚ 64 których na uwagę zasługują*bOg 3 W@urocąvs(u, muz. GJ. Haendel-Ił'arernnuie, sc. K. Pank 3 eF 8 GpWań 12 VI 1966. Opera, w obs. W. Kościelski(Apollo)i 8. Karczmarewie O Dama). 4@@gio na smycz@i organy, muz. T. Albinom-Giazotto, sc. G. DrzewiecłVJWOań 9 XII 1967. Opera, w obs. T. Kulawa, L. Mizgalska, M. OTer 98 Ję 8 O 4 aJ Wojrkowiak, E. Wesołowski. Balet ren, nie zawierający fabuły Ote@8@iei, a oparty tylko na adagiowych elementach tańca, modem", wznowioó P 68 z 8-łW w Polskim Teatrze Tańca. Wchodził też w skład programów wys(ęp 9 wtancerzy Opery, a porem Polskiego Teatru Tańca we Włoszech(VQsV@4 łPPP łY@4974, Oslo(IX 1970, Góteborgu(X 19713, w Szwecji(X 1970. Helsinkach 89 łY 9 FPF(91975 i V 19761, Bregencji(VIII 1976)Salonikach i Skopie i 68 P 976), Wilhelrnshaven(V l 979), Hanowerze(VI l 98 O), we Włoszech(IV W 9%ż@o@@aiaeivW, muz. NJI. Kużnik-Corenęmozżrwna Z, sc. K. Pankie 88 p(znań**li 1975. Polski Teatr Tańca na scenie Opery: balet o wy@o 88 eWBojennej, którego bohaterem jest tłum: zdeformowani po apokalipsie Ju 4@44 wokół ruin, życie powoli odradza się, ludzie budują symbolicza wąpPWY 4 o@, lecz wskutek błahego incydentu rozpoczyna się znów walka i dom uległ zOszczeniu. Polski Teatr Tańca zaprezentował Modus aiaenW w Wulgartł(8 PWV w Kilonii(VI l 976), Bregencji(VIII l 976), Belgradzie. Skopie i SalonłashPY łYYPb FPF VY@41977 i V 19796, Paryżu(XII l 977), Pecs i Budapeszcie(QW 79), Czechosłowacji(XII 19796. Wystawił go też Drzewiecki 2484 W(? Teatrze Miejskim w Manno. Waiec(@s(@o 7 ezwsa, balet w 4 częściach, muz. M. Berlioz, sc. K. Panłie 8 W 8 Me 4 iolen 3 XII 1980. Bazylika Sań Srefno, z uda, solistów Teatro alla Swa i tancerzy Polskiego Teatru Tańca, sol. 8.Lasora(Maria), R. Wpgrzynek(JózeO 8-Wuch(Ojciec rodziny). Części baletu: 1. Narrator zapowiada przebieg 8 F 8 łPałac Heroda. Króla Heroda dręczy zły serc żydowscy wróżbici ogłaszaM. Że Ba(o 4 ził się król, który zajmie jego troił. Z rozkazu Heroda odbywa się óeóniewiniątek Il. X Betlejem. Józef i Maria pielęgnują Dzieciątko wo(8938 a@@6 w 111. Ucieczka do Sais. Odpędzani z niegościnnych domów, Józef i Marta*V@eciąkiem przybywają do rodziny, która daje im schronienie. Roznowó JWeWz ojcem rodziny, popisy taneczne przed Świętą Rodziną IV. ApoteozłpremieraDziecmma jezusa w Polsce odbyła się w Poznaniu 298-4449996 teatrze Polskim: pokazane było również we fragmentach lub w całości 94 u 4 apeszcie III 1982 i we Włoszech IV 1982 przez Polski Teatr Tańcaćwowć-mol(, muz. GJh. Telemann, sc. K. Pankiewicz. Poznań 448 łPPłP@s@Teatr Tańca na scenie Opery. Kompozycja choreograficzna nie posia@@@Pbuó, a zawierająca parodię klasycznego duetu baletowego, sol. R. Juszsat. 6@@e C-dw P. Schuberta, sc. K. Pankiewicz. Poznań 21 li 1981. Polski Tea@6'Wańca na scenie Opery, z udz, sol. T. Dybuś, M. Hendrykowskiej, 8 Juszła 3 te? YWPww@K, H Minkiewicza, 2. Misiudy. W. Olszówki, M. Skarupsł 3 eg 96 Y 9 awiony początkowo w całości: w nąsiępnyeh wykonaniach-ze względu 04. 103. Bsik w Ostendzie. długi czas trwania Kiuetu O-dur-ograniczono się do części 11, III i IV: każda część sugerowała inny nastrój i tańczona była przez pięcioro innych wykonawców: pokazany na występach na Węgrzech VII 1981 i III 1982 oraz we Włoszech IV 1982. Yesterdgv(lPczorp), muz, zespołu, The Beatles", sc. G. Drzewiecki, S-ofa 30811981, zespół. Arabeska". Na tle collage u muzycznego złożonego z 12 utworów Drzewiecki przedstawił w stylu, pop"wesołe scenki z życia współczesnej młodzieży oraz tańce rockowe, kończąc je epitafium na śmierć 1. Lennora. Polska premiera Yenerdqy odbyła się w Poznaniu. Polski Teatr Tańca na scenie Opery 3 NI 1982, po czym zespół ren przedstawił ją publiczności węgierskiej III 1982 i włoskiej IV l 98 a. Bsik w Ostendzie. Humoreska baletowa w I akcie, 6 obrazach. Libretto: Lech Terpiłowski(wg SłóueW Tadeusza Boya-Żeleńskiego): muzyka: Grażyna Bacewicz: choceogcafa: Conrad Drzewieckh scenografia: Stanisław Bąkowski. Prapremiera: Poznań 18 X 1964. Opera im. S. Moniuszki. Osoby: Psik, szelmur i bon vwant-Edmund Kopruckk Dandereczka, ozdoba kurortu-Korna Juszkat Lulu, co ma kibić jak pantera-Eleonora Dondajewska: T-mara, kobieta fatalna-Juta Majewska: Kabziakiewiczowie, namolni rodzice panny na wydaniu-Eleonora Stachecka i Władysław Brelińskq Furia, ich córka Maria Offerska: Żużu, dandys-Jerzy Ananko: Valenrino, fotograf-Lech Panowicz: Marun z Całe Aąuariurn: Frau Bomse, kapelmistrzyni: Półpasiec bufetowy: Paznokietek, cyniczny krupier: Brylamynka, kelner: Kiwi i Gogo, para zakochanych: De la Maison, arystokratyczna para: Agi i Popi, ich pociechy piekielne bliźniaki: cerber Wykidajło: Pikolak: wykwime towarzystwo na deptaku, piękne kobiety na plaży, damska orkiestra, Fascination", parkietanki w Całe Aąuarium. Rzecz dzieje się w Ostendzie w końcu XIX w. Obraz 1, **smiAzqa. We śnie zjawiają się Esikowi tańczące walca postacie związane ze wspomnieniami z Ostendy. Obraz 2. Poraneł u Osrendzie. Z tarasu hotelu Bsikprzygląda się podążającemu na plażę towarzystwu. Jest tam uwodziciel Żużu i piękna Dandereczka, Kabziakiewiczowie z córką i fotograf Valentino. Esik zbiega do bufetu, a podczas śniadania uwagę jego przyciąga Dandereczka, lecz wnet zagarniają go Kabziakiewiczowie, którym zręcznie umyka. Obraz 3. KowAie(y wa uodzie msme. Chcąc się przebrać, Esik puka kolejno do drzwi kabin na plaży, aż natrafia na kuszącą Łanu, która zaprasza go do wnętrza. Ale dandys woli na razie dać nura w tłum plażowiczów. Zauważywszy samotną 104. Esik w Ostendzie. Dandereczkę, uderza do niej w zaloty, które przerywa Agresywny Żużu. Z opresji ratuje Esika Furia KabziakiewiczownAvciągnąc go do swych rodziców, ci zaś zapraszają do bar 8 Półpaśca. Po przekąsce Esik ratuje się ucieczką do, -cichej klozetki". Obraz 4. Ali(e złego począrAi. Esik i Lulu przechadzają s@po Jeptaku gdzie w muszli koncertowej gra damska orkiestra, Jascination"pod batutą Frau Bomse. Zmęczony miłosnywpodbojami Osik zasypia w czasie koncertu: wówczas W 89 opuszcza go dla Żużu a jej miejsce zajmuje Dandereczsavpragnąca się zemścić na niewiernym Żużu. I znów wyrastają lał spod ziemi Kabziakiewiczowie, więc Esik zmyka, pozostaw@M 9 zasmuconą Dandereczkę. O b r a z 5 W'szponacW zgużnycA namiętności. Uciekając prze 4 Kabziakiewiczami. Psik zawędrował do całe-chantant 8 Quarium, gdzie za pośrednictwem Marnan ząwiera znajomosc z parkietankami. Krok w krok snuje się za nim demomcz@Tamara, wreszcie zwabia go do ruletki, lecz Bsik nie dale s+wciągnąć w emocje gry. Od dalszych poufałości z Tama(48 zacisznym gabineciku ratuje go ich cena: , dziesięć ludwisóPłaci za małe piwo i znika. Obraz 6. Epilog. Esik jest w swoim pokoju, leży w łóżku Ktoś wchodzi na: palcach do pokoju: Ó małżonka BsiłaFunta z domu Kabziakiewiczówna. Temat baletu zaczerpnięty jest z humoreski Boya pt OzieBFsiWa u Onendzie, której tekst włączony został do libretta'Fa satyryczna opowiastka pełna była aluzji do zachwytów PeóóBanda Hoesicka, publicysty i prozaika nad urokami nocneg 9 życia w Wiedniu. W treści baletu pozostały z niej liczne akcenGsatyry na snobizm "pięknej epoki"oraz naiodwieczne słabosOy i śmiesznostki ludzkie. Muzyka nie nawiązuje do stylu i śroJsówyrazu tej epoki i nawet w stylizacji ówczesnych form tanecZO 9 ch pozostaje na wskroś nowoczesna: jest wesoła i dowctpO 4@sW@@Ostendzie wystawił również Teatr Muzyczny w G 39@9 W 1978, chór. P. Śliwa, sc. S. Bąkowski, w obs, j. Rubiec@O-sis), K Dąbrowicz(Dandereczka), M. Duszyńska(LuJOv BMiezm(Funta). 9 Pacewicz jest też autorką muzyki baletów Z zićopa eróP i Piżqdame'Z. BsmeraldaMuzykę na myczAi, trqółi i perAuję jako balet Qwadrque, chór. P.du Miliard, Paryż 1965, pokaz układów choreograficznych w czasie IV Biennale Paryskiego lało balet itiadec(@o meuinwoici(WYmess qfmwoceice), libr, i chór. D. Earle, kast. D, de Marły, Londyn 1967, Adeline Genee Theatre, London ContemporaryDance Group: jest to historia lane Grey(X. Hribar), orki księcia Suffolk, która nie chce wyrzec się swej wiary protestanckiej, poilubia obcego człowieka narzuconego jej w celach politycznych, a po odkryciu spisku zostaje ścięta: jako balet Oąy w@ory(Trois ąieces), chór. H van Moen, lłaga 4 VII 1968 Nederlands Dans Theater: szereg epizodów o lekkim charakterze, rozgrywających się wokół pary zakochanych(M. Sarstidr i G. Cemaite), którym przeszkadza wciąż intruz(P. Veryenne): aby ukryć własne zażenowanie, usiłuje nimi komenderować, wplątując się w coraz bardziej kłopotliwe sytuacje. Balet ten przejął 14 VII 1982 zespół Tanzforum przy Operze w Kolonii: jako balet harmonia zatarga Four dcordmg), chór. J. Chesworth, sc. P. Cazalet, Londyn 21 V 1970, BalletRambert, w obs. Ob. Bruce'i M. Williams: zespół ren włączył ów balet do programu swych występów w Polsce V 18972. Music siqńmca in rre mmimemi G. Bacewiczówny wystawiana była przez Australian Ballet w 1968. Bsmeralda. \La Emeralda)Balet w 3 akrach, 5 obrazach. Libretto: Jules Perrot(wg powieści Victora Hugo Katedra Panny Marii): muzyka: Cesare Pugni(oprac. Józef Steleni), choreografia: luks Terror(Roman Turczynowicz): scenografia: W. Grieve i Copere(Antonio Sacchetti). Prapremiera: I-ondyn 9 III 1844. Mer Majestyós Theatre. Premiera polska: Warszawa 4 IX 1851. Teatr Wielki Osoby: Cyganka Esrneralda, uliczna tancerka-Carlotta Grisi(Konstancja Turczynowiczowa): Febus, kapitan gwardii-Arthur Saint-Leon(AleksmderTarnowskik Fleur de Lys, jego narzeczona-Adelaidę Prassi(Filipina Damse)troiło, zakonnik-Louis-Franęois Gosselin(Feliks Krzesiński): Quasimodo ułomny dzwonnik katedry b(otrę Damę-Antoine-Louis Coulon(Hipolit Meunierk Grmgoire, poeta-jules Perrot(Antoni Tarnowski): Clopin, król żebraków-Gouriet(Jan Popiel): matka Fleur de las, przyjaciółki Pleur de Lys, żebracy, żołnierze gwardii, strażnicy więzienni, mieszczanie i mieszczanki. Akcja rozgrywa się w Paryżu w XV wAkt 1. Gaur des Miracles o zachodzie słońca. Żebracy pod wodzą króla Clopina obchodzą swe święto. Uwagę ich przyciąga poeta Gringoire. Zamierzają go obrabować. Gdy znajdują przy nim tylko tomik wierszy, Clopm rozkazuje biedaka powiesić. Od 106. Es rneralda. śmierci może go uratować tylko ożenek, ale dziewczęta odwracają się od biednego poety z niechęcią: jedynie Cyganka Esmeralda, wzruszona jego losem, zgadza się poślubić Gringoirea. Clopin błogosławi młodą parę, po czym rozpoczynają się tańce weselne. Tańczącej Esmeraldzie przygląda się oczarowany jej urodą zakonnik Broiło. Postanawia zdobyć ją z pomocą pokracznego garbusa-Quasimodo. Obaj rzucają się na Bsmeraldę. bła ratunek spieszy dowódca przechodzącego właśnie patrolu gwardii, kapitan Febus. Frollo ucieka, Quasimodo zostaje ujęty. Esmeralda dziękuje kapitanowi, a ów wręcza jet swą szarfę. Na prośbę Cyganki, przejętej litością dla kaleki, żołnierze puszczają Quasimoda. Lecz gdy Febus żąda w nagrodę pocałunku, Esmeralda ucieka. Akt Il. Obraz I Uboga izba w mieszkaniu Gringoire a Bawiąc się szarfą Febusa, Esmeralda marzy o urodziwyiukapitanie Gdy Gringoire chce skorzystać ze swych praw małżeńskich. Cyganka opiera mu się, w jej ręku błyska sztylet. Gringoire musi odejść. Wówczas zjawia się Frollo z nieodstępnym Quasimodem. Zakonnik próbuje znów zdobyć dziewczynę, która uciekając przed nim, gubi sztylet. Frollo podnosi go i*arannie chowa. Obraz 2. Ogród koło pałacu rodziców Fleur de Lys. Odbywają się przygotowania do wesela Fleur de I, ys z kapitanem Febusem. Nagle narzeczona spostrzega, że ukochany nie nosi już szarfy, którą sarna dla niego wyhaftowała. Jest niespokojna Tymczasem koło ogrodu przechodzi para ulicznych tancerzy, Bsmeralda i Gringoire. Cyganka przepowiada narzeczonejszczęście w małżeństwie i w nagrodę otrzymuje pierścionek Widząc tańczącą Esmeraldę, Febus nie może zapanować nad namiętnością. Biegnie ku niej, a wówczas Fleur de Lys spostrzega swą szarfę u Cyganki i pada zemdlona. Gringoire broni Fsmeraldę przed gniewem oburzonych gości, wyprowadza ją, a za nimi wybiega Febus. Akt I I 1. Obraz 1. Wnętrze pustej gospody. Clopin wprowaJzatu zakonnika Frollo. Słychać hałas. Frollo wyciąga sztylet Bsmeraldy i chowa się. W tej samej gospodzie szukają schronienia Febus i Bsmeralda. Na widok ich miłości zakonnika ogarnia Bócieklość: sztyletem Esrneraldy zadaje cios kapitanowi Febuso 6 i ucieka. Wśród nadbiegającego tłumu jest Clopin, łwr)oskarża niewinną Esmeraldę o zabójstwo Febusa. Obraz 2. Nabrzeże Sekwany przed więzieniem. Strażnicy z 107. 8 smeralda. Frollem na czele prowadzą Bsmeraldę do więzienia. Daremnie Gringoire szuka dla niej pomocy wśród tłumu: za nieszczęśliwą zamyka się brama. Nadchodzi orszak. Jola błaznów": jest nim Quasimodo. Oburzony Frollo zrywa z dzwonnika królewski płaszcz Lecz oto otwiera się brama więzienna i ukazuje się prowadzona na stracenie Esmeralda. Wolno lei jeszcze tylko pożegnać się z mężem Gringoirem. Ale Broiło podejmuje ostatnią próbę zdobycia Esmeraldy: proponuje lei wolność w zamian za małżeństwo. Nagle wśród tłumu ukazuje się uleczony z ran Febus. Oznajmia, że Esmeralda jest niewinna, i wskazuje prawdziwego zbrodniarza. Nie mając nic do stracenia. Frollochce zabić Cygankę, lecz Quasimodo wyrywa mu sztylet z ręki i przebija nim zakonnika. Tłum raduje się z ocalenia niewinnej Ssmeraldy. Treść baletu Asmeralda osnuta jest na wybranych i dowolnie zmienionych epizodach sławnej powieści W. Hugo. Jest to wielki, , balet z akcją"w stylu romantycznym. Rozwój melodramatycznej akcji przedstawiany bywał głównie umownymi gestami pantomimy, przedzielającej poszczególne tańce. W odróżnieniu jednak od innych baletów tej epoki pokazane tu są postacie realne, o mocno zarysowanych charakterach, przedstawiciele różnych grup społecznych, między którymi narastają konflikty. W okresie swego powstania Arneralda była śmiałą próbą stworzenia jednolitej konstrukcji choreograficznej, zbudowanej z różnych form tanecznych: duetów, tańców solowych i zespołowych, z przewagą tańców charakterystycznych. Najsłabszą stroną baletu jest banalna muzyka, złożona z szeregu oddzielnych, numerów"nie związanych z sytuacjami dramatycznymi. Balet@rmeralda zachował się głównie w repertuarze rosyjskim i radzieckim, gdzie poddawany był różnym przeróbkom, bśajdłużejprzetrwała wersja M. Peripy, opracowana w 1889 na kanwie choreografii). Ferrara. Obecnie wcsrawiana jest nowa wersja według libretta W. Tichomirowa i W'. Burmcistra, z muzyką uzupełnioną przez R. Gliera i S. Wasilenkę Premiera jej odbyła się w moskiewskim Teatrze Muzycznym im. Stanisławskiegoi Niernirowicza-Danczenki 14 X 1950, chór. W. Burmeister, sc. A. Luszyn, z W. Bowt w roli tytułowej. Dodano wówczas prolog, wyjaśniający pochodzenie Esmeraldy, porwanej w dzieciństwie przez Cyganów, oraz na zakończenie scenę spotkania z obłąkaną żebraczką, którą okazuje się Gudula, matka. 108. Quasimodo strąca Frolla z wieży katedry. W pierwszej wersji Perrota-Petipy Armeralda wystawioną była przez Fes(Pół Ballet w Londynie 15 VII 1954, chór. N. Bieriozow sc, Nicola Benois*FKrassowskąw roli tytułowej. W wersji Burmeistrą wystawiła ren balet Qpe(8 Sląss+w Bytomiu 20 V 1961, realizacja 2. Korycki, sc. T, Gryglewski, w ob-Cieślikowna(Esrneralda), 8. Jakubiak(Pebust, 8. Bolewicz(Quasimo 4 e ł yKorycki(Broiło)oraz Opera we Wrocławiu(pt. Dzeonne z yom-D@@e*89 łY 1970, chór. M. Sawicki, sc. A, jpdrzejewski, kast, j, Przeradzka, w obs F X 9 P 9 PW. Karst, M. Sawicki, 8. Starczewska(Fleur de Lys). Powstały również inne balety oparte na wątkach rej powieści V. Hugo. Pier-884 Swraldę wystawiał włoski choreograf A. Mormcini w Mediolanie 1839, Tea 89 alla Scala. Do muzyki zaś G. Pugniego A. Górski oprąeową)własne libretto bałePPóżrAa Gadali(Z(ow Ęw 8, ni), Moskwa 24 XI 1902 Teąrę tielki, sc, K. KoroyWWłasnąwersję Arweral(y Pugniego opracowała reż E. Kóhler-Richter, deF łSchube, kast. Ob. Hahn, Lipsk 10 III 1973. Opera, z M. Ono w roli qt 4 o 8 e)Znaczną popularność zyskała adaptacja R. Petit tej samej powieści V 898 Prwystawiona jako balet pt. Nam Danie dr Paris, muz. M.jarre, dek. R. Allio, BP(Y. Saint-Gaurem, Paryż I I XII 1965. Opera, w obs. O. Marte(Ęsrneralda)J-: ĘBonnefous(rebus), R.petit(Quasimodo)i G. Atanasson(Prollo). Petit zacheóółkolejność kluczowych scen powieści, usunął jednak postać poety Gringoire 88 tako głównego bohatera akji wyeksponowął dzwonnika Quasimodo, ktweśPzewnętrzną brzydotę zaznaczył tylko charakteryzacją, tez ąodkreślania JeśPkalectwa w postaci garbu: choreograf skoncentrował się bowiem głównie 88 duchowych portretach"bohaterów baletu. Nam Danie de Paru wznowioó Pół 8 Operze Paryskiej w 1971 z niewielką zmianą obsady(rolę Quasimodo sreo 88(68 M@assoT, rok Frolla-). -P. Franchem). Drugie z kolei wznowienie tego bałePP(Biało miejsce 23 XII 1973 w Ballers de Mąrseille. R, Pegr przekazał go rówiBeAinnym teatrom, jak np. Teatrowi im. Kirowa w Leningradzie 31144@79(PłSmera(da), w obs, b(. Bolszakowa i W. Guliajew: zespołowi Ballet NacionaJ 969 uba. Hawana 20 VI 1980. Natomiast własną insceaizacię tego tematu do m 9 Ył 9 M Jarre opracował w Bratysławie K. Tóth, 16 IV l 98 z wystąwiając ją jako b 8 łe 4 ye. Dzwonnik z Norre Damę. Jwe balety G. Pugniego-zob. Par Je ęuatrc?. Etiudy(Btude)9 alet klasyczny w I akcie. Muzyka: Carl Czerng-Eruden, ark. KrudAśPBiisager: choreografia: Harald Lander: scenografia: Erik NordgreenWapremiera: Kopenhaga 15 I 1948. Der Kongelige Tearer, Kongelige 188968 Ballet. Wykonawcy: Balerina-Margał Larder: dwaj soliści-Hans Brenaa i Sverd Erik Jensen oraz corps de ballet. Pięć pozycji-jedna tancerka. Ćwiczenia przy drążku, trzy wariacje-dwanaście tancerek. Adagio na środku sali-balerina i dwaj soliści oraz zespół. Ćwiczenia rąk(port de bras)-zespół. Pas de courante-balerina. Improwizacja-balerina, zespół. Piruety-cztery tancerki, jeden tancerz. Releyes-sześć tancerek. Pas de erois-balerina i dwaj soliści. Obroty(piąues, fuettes, chaines)-cztery tancerki i solista, dwie tancerki i solista, siedem tancerek. Solo-balerina. Ćwiczenie skoków(Exercise d eleyation)-trzech tancerzy, jeden tancerz dwie tancerki i dwóch tancerzy, sześciu tancerzy, dwie tancerki, trzy tancerki, dziewięciu tanceTZy. Wariacje pas de mazourka-balerina, dwóch solistów, zespół. Wariacja-allegro-osiem tancerek, ośmiu tancerzy, cztery tancerki i czterech tancerzy trzy tancerki i dwóch*ancerzy. Ćwiczenia skoków(Etude de ballon)-balerina, dwóch solistów, zespół. Finał-balerina, dwóch solistów, zespół. Balet Etiudy jest sceniczną prezentacją lekcji tańca klasycznego, jaka odbywa się codziennie w zespołach baletowych, reprezentuje też specyfikę klasycznej szkoły duńskiej, eksponującej technikę tańca męskiego. Przebieg baletu zgodny jest z obowiązującym planem lekcji, uwzględniającym stopniowanie trudności technicznych, od podstawowych ćwiczeń przy drążku, poprzez adagio, aż do rozbudowanej formy skocznego allegra i wirtuozowskich popisów w finale. żwdv stanowiły jedną ze stałych pozycji repertuaru Kongelige Danske Haller przejęły je również inne zespoły o formacji klasycznej, mań, balet Opery Paryskiej 19 X 1952, sc. M. Moulene, sol. M. Bardin, M. Renault i A. Kałużny London 110. Festieal Ballet 8 VIII 1955, sol. T. Lander. A. Dolin, j. Gilpin(zespół ten witał Etiudy w swym programie w czasie występów w Polsce w 1963)balet Opery w Budapeszcie 28 I 1973, sol. A. Grosz, 1. Dózsa, P. Havas I(ational Baller o(Canada w Toronto 27 li 1980, sol. K. Kam i 1. Nixon. Podobną'nieco koncepcją odznacza się balet. Stare en blanc(Suita w bie(0, muzE. Lalo(fragmenty z baletu Aamoana), chór. S. Litr, sc. Dignimont, Zurych 19 VI 1943, soliści Opery Paryskiej, S. Schwarz, Y. Chauvire, L. Darsomal, SLTu 8. Fenonjois. Ewolucje taneczne w 3 uite en olane noszą nazwy wybranych cęści baletu Namnnc Par de troi. Temat z wariacjami. Serenada. Pa: 8384. Gemm, Mazarea, Xdaęi. Mer. Mają one również na celu pokaz sprawności technicznej i dają solistkom i solistom okazję do zaprezentowania własOchodrębnych możliwości technicznych, utrzymane są przy tym w stylu neoklasycznym w specyficznym Lifarowskim ujęciu. 23 VI 1943 Niire en blmc weszła 8 repertuaru Opery Paryskiej, a następnie do repertuaru innych zespołów, n@NouyeauBallet de Monte Carlo 1946. Grand Ballet du rnarąuis de Cuevas 1948(pt. Voir er olane). Het Narionale Haller, który pokazał je w czasie swych występów w Polsce w styczniu i lutym 1964, London Festwal Ballet 1966. Świtę ew blmc wystawił również Teatr Wielki w Warszawie 2 IV 1978, sc 8 Majewski, sol. 8.Głowacka, 8. Rajska, J. Rybarska, R. Srnukała. A. Sikorska, MAndrzejczak, Ł. Gruziel J. Graczyk, P. Sokólski. Faęade(Fasada)Balet w I akcie. Muzyka: William Wahań: choreografa: Frederick Ashton, scenografa: John Armstrong. Prapremiera: Londyn 26 IV 1931, Cambridge Theatre, zespół baletowy pod protektoratem Camargo Socjety. Wykonawcy: sześć solistek-Lidia Lopuchowa, Alicja Markova, Diana GouldPearl Argyle, Prudence Hyman, Maude Lloyd: czterech solistów-Anton)Tudor, Frederick Ashton, William Chappell, Walter Gole: zespół Rzecz dzieje się przed fasadą dużego domu w stylu wiktoriańskim. Części baletu: Uwertura(Fmfwy)Szkocka rapsodia: taniec dwóch solistek i strojach szkockich: Pieśń tyrolska: taniec solistki jako mleczarksolistów jako górali alpejskich: Po I ka: taniec jednej solistką Fokstrot tańczony przez dwie pary solistów: W a I c w wykonaniu czterech solistek: Popularna piosenka: taniec dwóch solistów: . Faęade. solisty w i trzech. III. Fa ęade. Taniec wie j s ki: popis solisty i dwóch solistów: Tan go: taniec solistki-jako debiutantki w życiu towarzyskim, i solisty jako gigolo: Tarantela: w wykonaniu całego zespołu. Tytuł baletu Fuęade pochodzi od surrealistycznego poematu Edith Sitwell, do którego W. Wahon napisał muzykę na głos recytujący, flet, klarnet, saksofon altowy, trąbkę, wiolonczelę i perkusję. Wykonanie tego utworu, z recytacją tekstu przez megafon, odbyło się w Aeolian Hall w Londynie w 1923. Następnie kompozytor opracował tę muzykę w formie suity orkiestrowej i zrealizowano ją jako suitę tańców w 1930. Dopiero P. Ashton nadał jej kształt baletu. Balet Fapade to satyryczne divertissement, złożone z 9 oddzielnych scen tanecznych, nie mających nic wspólnego z treścią poematu 8. Sitwell. Ich charakter burleskowy podyktowany był dowcipną muzyką parodiującą tradycyjne schematy melodyczne i rytmiczne tańców różnych narodów. Muzyka nie miała zresztą nasuwać żadnych skojarzeń z treścią poematu, posługując się jedynie jego metrum jako kanwą rytmiczną. Zarówno w muzyce, jak i w choreografii przejawiały się wpływy jazzu i music-hallu, jest to bowiem jakby rewia tańców o różnym charakterze. W parę miesięcy po premierze balet Faęade, w swym premierowym kształcie i obsadzie, wszedł do repertuaru Haller Rambert(z Andree Howard na miejsce 1. Lopuchowei), później zaś wystawiany był w innych teatrach i zespołach brytyjskich, mJn, przez Wic-Wells Baller 23 VII 1940, z udz. M. Fonteyn, M. Honer, P. Ashtora i R. Helprnanna, 18 li 1969 Fałat wystawił nowojorski zespół City Center Jofrey Ballet, chór. J. Hart wg Ashtona. Następne wznowienie Faęadeodbyło się w Melbourne 8 IX 1972, Princess Theatre, gdzie wystawił go Australian Baller z uda, sol. L. Aldous i R. Helpmanna: zespół ten miał Faęade w programie swych występów w Polsce w sierpniu i wrześniu 1973. Facęade weszła do repertuaru Ballet van Vlaanderen w Antwerpii 10 I 1976, z uda, sol. T.delCerro i T.van Cauwenbergha. W Wahań jest również autorem muzyki do alegorycznego baletu PorzuAiaanie(Ote Qwes), wg I księgi poematu 8. Spensera We Feerie Qweeie, opisującej dzieje świętego Jerzego, patrona Anglik chór. P. Ashton, sc. J. Piper, Londyn 6 IV 1943 liew Theatre, Sadlers Wells Haller, w obs. R. Helpmann(święty Jerzy), M. Shearer(Królowa), M. Fonteyn(Una, duch Prawdy), L. Edwards(Archimago), D. Paltenghi(Saraceri). 1)1. 8-Przewodnik baletowy. Fancy Free. Fancy FreeBalet komiczny w I akcie. Cibretto i choreografia: Jerome Robbins, wuzKaLeonardBernstein: dekoracje: Oliver Smith: kostiumy: Kermit LoyePrapremiera: Nowy Jork 18 TV 1944, Metropolitan Opera House, Ballet TheatreOsoby: trzej marynarze-Jerome Robbins, Harold Gang i John Kriza: Brunetka Muriel Bendey: Ruda-Janet Reed: Blondynka-Shirley Eckk Barman Rex Cooper. Rzecz dzieje się w nowotarskim barze w upalny letni wieczór. Trzej marynarze szukają rozrywki. Widząc oświetlony bar, wchodzą do środka, piją piwo, dzielą się gumą do żucia i zastanawiają, co robić dalej. Nagle elektryzuje ich wejście Brunetki. Każdy stara się zwrócić na siebie uwagę dziewczyny, wreszcie po krótkiej sprzeczce dwóch marynarzy odchodzi z nią Trzeci zaś, biegnąc za nimi, zderza się z wchodzącą do baru Rudą. Korzystając z okazji, zaprasza ją na drinka i popisuje się tańcem marynarskim, po czym oboje tańczą liryczne pas Je deux. Na widok przyjaciół wracających z Brunetką marynarz usiłuje wyprowadzić swą dziewczynę z baru, lecz okazuje się, że dziewczęta się znają, wobec czego wszyscy razem zasiadają prz 9 jednym stoliku. Każdy z marynarzy popisuje się tańcem(trzy wariacje), a dziewczęta mają wybcać najzręczniejszego. Gdy nie mogą się zdecydować, chłopcy kłócą się o pierwszeństwo, dochodzi nawet do bójki. Wtedy Brunetka i Ruda opuszczają zacietrzewionych marynarzy. Oprzytomniawszy wreszcie, dostrzegają zniknięcie towarzyszek. Na pociechę wypijają po piwie, godzą się i znów zaczynają się nudzić. Ożywia ich dopiero widok przechodzącej Blondynki. Ale na wspomnienie o tym, co zaszło przed chwilą, postanawiają trzymać się od niej z daleka Udana obojętność nie trwa jednak długo, jeden z marynarzy biegnie za dziewczyną i obaj przyjaciele ruszają w ślad za nim, znów beztroscy i weseli. Angielski tytuł baletu-Fmcy Prze, oznacza w swoboJWOprzekładzie, chwilę beztroski"lub, wesołą zabawę", w We wypadku niefrasobliwy nastrój marynarzy w wielkomiejskim barze. I, akonicznie ujęta akcja składa się z kilku błahych epizodów, interpretowanych tanecznic i zrozumiałych bez słownego komentarza. Balet przedstawia sposób bycia i obyczaje marynarzy amerykańskich, którzy pod szorstkimi, rubasznymi. 113. Fancy Pree. manierami kryją naiwność, szczerość i prostotę uczuć. Sytuacje sceniczne cechuje humor, spontaniczność i bezpretensjonalność. Muzyka ma charakter ilustracyjny, jest na wskroś taneczna, urozmaicona rytmicznie, utrzymana w gatunku tzw jazzu symfonicznego: przewijają się w niej rytmy iitterbug, boogie-woogie, samby. Balet Fmcy Free przedstawiony został w Polsce w czasie występów Haller Theatre w maju 1958. Zrealizowany był również przez innych choreografów, np.przez P. Marteny. Oraz 1969, przekazany Operze w Marsylii 4 XII 1971, w obs. D. Gania. A. Ziemski, P. Nardelli: przez T. Schillinga 9 V 1971 w berlińskiej Koinische Opec przełazłny w 1974 Baller de Wallonie. 4-Beostein jest również autorem muzyki do innego baletu J. Robbinsa, Faswme: dek. 0.Smith, kast. 1. Sharaff Nowy Jork 24 X 1946, Broadway Theatre, B-allet Theatre. Tematem baletu jest problem wewnętrznej pustki współczesnego człowieka, szukającego wciąż towarzystwa innych ludzi: samotna kobieta na plaży(N. Kaye)stwarza iluzję miłosnej intrygi z dwoma przygodnymi towarzyszami(). Robbins i). Kriza), lecz i to nie wystarcza do zabicia nudy. Po raz trzeci J. Robbins sięgnął do twórczości L. Bernsteina używając jego W iwywm jako tła baletu dramatycznego w 6 obrazach, WYeA trwogi(YAe agę qfzbmety), dek. 0.Smith, kast. 1.Sharaff. Nowy Jork 26 li 1950. City Center, lNewYork City Ballet. Balet, zarówno jak. Swatania Bernsteina, jest ilustracją poematu anglo-amerykańskiego poety i dramaturga Wysłana M. Audena, pod tym samym tytułem. Czworo obcych sobie ludzi: kobieta(T. LeClereg i trzech mężczyzn(P. Moneion, T. Bolender i j. Robbins), odbywa długą, rozmowę", ujętą w metaforę taneczną: w 7 kolejnych wariacjach przedstawiają życie człowieka od narodzenia do zgonu, następnie pojawiają się ich sobowtóry, symbolizujące podświadomość postać Potężnego Ojca, symbol władzy politycznej: wreszcie po krótkiej chwili zapomnienia w rozrywce czworo ludzi pozostaje nadal w obliczu pytań, na które nie znajdują odpowiedzi: wzajemna obecność dodała im tylko nieco otuchy w tej pełnej niepokoju epoce, h Symfonię Bernsteina, również jako Wieś trwogi, w połączeniu z amyesr tegoż kompozytora wystawił w Operze Hamburskiej 22 XII 1979 J. Neumeier we własnej scenografii. L Bernstein i J. Robbins są również autorami słynnego musicalu Wóesr SideStory(zob. Romeo i jalia*, balet wg tragedii Szekspira). Z baletowych adaptacji innych utworów L. Bernsteina wymienić można: Fre@diow, fgd i riyyós, chór. J. Clifwrd, 15 V 1969. New York City Ballet. R 6@uk Panwiom, chór. J. Robbins, sc. R. Ter-uutunian. Nowy Jork 15 I 1974. New York City Ballet, sol. P. McBride i M. Tomasson. 114. *ig*e s*a*ana. Figle szatana Balet fantastyczna-czarodziejski w 4 akrąeh, o otrąząeh, t 3 brerto i choreograPaVirkilioCalom: muzyka: Stanisław Moniuszko(węązy 1 ą i 3)i Adam Muoshhetmer(obrazy 45 i o): scenografa: Stefan Papce i Michał Grońs@Prapremiera: Warszawa I XII 1870. Teatr Wielki. 6. ĘĘBŃĆHMĄ"olbrzymy-karły, kuglarze, nimfy, maski. 8 ł 34 Obraz I Pokój Rinalda na ścianie obraz przedstawiaMcy szatana, duże lustro. Lekkomyślny młodzieniec RinaByzrozpaczony z powodu braku pieniędzy, celuje z pistole*u 8 obrazu szatana. I oto staje się cud: obraź ożywa, szatan pokazuje mu język Rinaldo celuje ponownie, teez*wbiegający właśWeprzyjaciele przerywają tę zabawę, *idziądło znika. StudeOOzapraszają Rinalda na maskaradę. Ale jak zdobyć na nią paeOBcdze? Trzeba użyć fortelu. Rinaldo kładzie sięwięc do łOż 88 udaiąc chorego, wzywa swego opiekuna Antoniego oraz lękała Zaniepokojony Antoni nie śzczędzi grosza na lekarstwa Po odejściu rzekomy chory wyskakuje raźno z łóżka, wpa 4@4 rozbawieni studenci i gryzetki(taniec zaproszenie do tańca**Niespodziewaniewraca jednań Antoni w towarzystwie c(8 KJżeleny, narzeczonej Rinalda. Wesołe towarzystwo pierzeja 8 popłochu. Pozostaje tylko przyjaciel Alfred i zakochana 8 Binaldzie Gilda. Ale młodzieniec i ich wyprasza za JrzwiBłJI I Obraz 2. Buduar Heleny. Skruszony Rinaldo błaga łBIelenę o przebaczenie i zapewnia o swej miłości. Udałe n@SW@wnież udobruchać opiekuna. Młodzi, pogodzeni, wybierai 488 na maskaradę, a Helena pokazuje Rinaldowi czerwoną szarB PPWrej będzie mógł ją rozpoznać ną bąlu. Gdy buduar opusó-zał wchodzi służący Murzyn, a za nim wkrada się pso@8 Małpa, przebrana w strój guwernantki. Małpa płata fgłe-leżącemu i przeszkadza w sprzątaniu(taniec Murzyna i M 8 pó 9 Meoto jeszcze raz wraca Helena z przyjaciółkami CDP 986'O@bować wierność ukochanego i daje dwom dziewczę(oWidentyczne czerwone szarfy. 115. Figle szatana. Obraz 3. Plac przed teatrem. Schodzą się maski, wśród nich trzy maseczki z czerwonymi szarfami, jednakże Rinaldo, zamiast scukać Heleny, interesuje się inną tajemniczą maseczką, która również pociąga Alfreda. Rmaldo prosi nieznajomą o zdjęcie maski i poznaje Gildę. Przerażony ucieka. Zabawa trwa, tańczą teraz wszystkie maski. Akt 111. Obraz 4. Piekło. Na tronie siedzi Lucyper w otoczeniu diabłów i diablic. Władca piekła przywołuje diabła Magrama i przypomina o obowiązku dostarczenia nowej ofiary. Do pomocy przydziela mu Astarotha i piękną diablicę Scindllę. Ukazuje się obraz komnaty Rinalda w chwili, gdy ów mierzy z pistoletu w wizerunek szatana. A więc Rinaldo ma być tą nową ofiarą. Diabły tańczą wesoło. Obraz 5. Pokój Rinalda. W ślad za wracającym z maskarady Rinaldem wślizguje się do pokoju Gida. Niechętny jej uczuciom młodzieniec wprowadza ją do sąsiedniego pokoju, a tymczasem przez okno wskakuje Astaroth. Rmaldo wraca z zamiarem udania się na spoczynek, gasi świece i układa się do snu Ale świece same się zapalają, a zgaszone-zapalają się znowu. Zaniepokojony Rmaldo dostrzega przyczajoną w kącie postać, porywa więc wiszącą na ścianie szablę i atakuje, lecz diabeł znika. Wówczas Rmaldo strzela z pistoletu i zamiast w diabła trafia w obraz, z którego wychodzi piękna kusicielka Scintilla. Rinaldo nie może się oprzeć jej urokowi(pas de deux). W tym momencie wbiega przebudzona hałasem Gilda i widząc obcą kobietę w ramionach ukochanego, wymyka się nie zauważona, by sprowadzić jego opiekuna, Antoniego. Sciwilla znika, a na jej miejsce pojawia się przebrany za Alfreda diabeł Magram i żądając zadośćuczynienia za wyrządzoną na maskaradzie zniewagę, wyzywa Rinalda na pojedynek. Po krótkiej walce Magrampada, udając zabitego. Ktoś puka do drzwi. Rinaldo kładzie więc szybko domniemane zwłoki przyjaciela na sofie i przykrywa chustą, a w tym momencie we drzwiach staje żywy Alfred w towarzystwie Heleny i Antoniego. 'Vymczasem Alfred wyzywa naprawdę przyjaciela na pojedynek, a gdy zaskoczony i zdumiony winowajca odsłania leżące na sofie ciało, oczom zebranych ukazuje się śpiąca piękna nimfa. Helena ucieka, za nią wybiegają Antoni i Alfred, a Rinaldo pada bez zmysłów na ziemię. Wtedy nimfa Scintilla wzywa diabłów, którzy porywają nieprzytomnego młodzieńca. Komnatę wypełnia gęsta mgła Obraz 6 Mgła rozprasza się, odsłaniając dziką okolicę, gdzie. 116. Figle szatana. w świetle księżyca koło wodospadu tańczą nimfy. Scindllawprowadza tu Rmalda i obsypuje pieszczotami: w chwili gdy młodzieniec bierze ją w ramiona i całuje, słychać huk grzmotu, wodospad zamienia się w ognisty wulkan, ukazując w swym wnętrzu Lucypera wśród diabłów. Rinaldo traci przytomność. Wszystko znika i Rmaldo jest znów w swoim pokoju. Helena z ojcem cucą nieprzytomnego, który uświadamia sobie, że wszystko, co mu się przydarzyło, było jedynie snem lunatycznym. Treść baletu Figle szatana jest wdzięczną, niezbyt przejrzystą ani logiczną fantazją na temat hulaszczego życia swawolnych młodzieńców oraz naiwnych pojęć o piekle i czynach jego mieszkańców. Balet wystawiono z ogromnym przepychem i zastosowaniem różnych efektów technicznych: pojawiały się w nim ziejące ogniem potwory, rosnące i malejące na przemian, olbrzymy-karły". Szeroko rozbudowano również tańce i sceny zespołowe. Muzyka, zdaniem ówczesnych recenzentów, była, huczna i strojna", lecz uboga w inwencję. Balet cieszył się wielkim powodzeniem i przez szereg lat nie schodził z repertuaru Teatru Wielkiego. Ponownie wystawiony został w jednoaktowej formie dopiero 29 VII 1969 w Teatrze Muzycznym w Gdyni do muzyki S. Moniuszki, uzupełnionej innymi jego utworami(z pominięciem muzyki Miinchheimera), w oprac. Mśrzyńskiego: chór. ).Wasłowski, sc, jJl. Szancer, w obs JWasłowski(Rinaldo), K. Dąbrowicz(Helena)i 1. Nowak'diablica). Oprócz baletu Ma tunerze? Moniuszko napisał muzykę uzupełniającą partyturę baletu Monte 7 risro A. Georgesa. Balet wystawiony był 27 Vl@8999 warszawskim Teatrze Wielkim, chór. R. Turczynowicz, sc. S. Papce i M.irański, z Aleksandrem Tarnowskim w roli tytułowej. Moniuszko opracował również i uzupełnił muzykę P. Piórowa do baletu(8 Ł@eWe, wystawionego w Polsce jako Liłella czyli Zemsta ouadu, chór. V. O-lori sc, wg P. Franceschiniego. Warszawa li VI 1871. Teatr Wielki, z M. Camare w roli tytułowej i M. Cholewicką w roli Wieśniaczki. 117. Filie mai gardee la. Filie mai gardee, la Górka źle strzeżona)Balet komiczny w 2 aktach, 3 obrazach. Libretto: Jean Dauberyal. Balet ren miał trzy wersje muzyczne. I Muzyka złożona z popularnych arii operowych oraz francuskich piosenek i tańców ludowych w opracowaniu nieznanego kompozytora. Choreografa: Dauberval(Volange). Prapremiera: Bordeaus I VII 1789. Grand Theżtre. Premiera polska: Warszawa 18 I 1809, 'Featr Narodowy Osoby*Łase, młoda wieśniaczka-Mile Theodore: Simone, jej matka: Colmmłody wieśniak zakochany w Lise-Jean Daubervak Thomas, bogaty właściciel winnic, Main, jego syn: Notariusz wiejski: przyjaciółki Lise żniwiarki i żniwiarze Neta rozgrywa się w końcu XVIII w.na wsi w okolicach Paryża Błt J Obraz 1. Podwórko przed chatą matki Simone. W głębi przechodzą udający się na pola żniwiarze. Tymczasem z chaty wychodzi Lise i szuka ukochanego Colma, a nie widząc go, zawiesza na drzewie wstążkę jako umówiony znak i wraca do chaty W ślad za żniwiarzami pojawia się Colm, przywiązuje wstążkę do swej laski i odchodząc, przesyła ręką pocałunek w stronę chaty ukochanej. Dostrzega to przez okno Simone i rozgniewana rzuca w zalotnika czepkiem i koszykiem. Colinucieka. Po chwili do matki Simone przychodzi kilka żniwiarek, ofiarowując jej swe usługi. Po krótkich targach o zapłatę gospodyni wręcza im sierpy i koszyki z prowiantem, nie pozwala jednak Lise iść z nimi w pole. W głębi ukazuje się niecierpliwy Cołin, lecz Lise daje mu rozpaczliwe znaki, by się schował. ***czasem matka wynosi z chaty maselnicę i każe córce ubijać ciasto Gdy wreszcie Cise została sarna, Colin wychodzi z ukrycia i zarzuca jej wstążkę na szyję(pas de deus ze wstążkąJPoWeb wesołych igraszkach Colin postanawia pomóc Lise i zabiera się energicznie do ubijania masła, by już po chwili porzucić to zajęcie i znów porwać dziewczynę do tańca. Pojawienie się srogiej matki Simone zmusza go znowu do ucieczki Me oto zbliża się bogaty właściciel winnic Thomas z głupkowatym synem Alainem. Domyślając się celu tej wizyty. Simone odsyła córkę do domu. Thomas prosi o rękę łase dla syna i otrzymuje zgodę matki. Do Lise, której nie udało się podsłuchać 118. Filie mai gardee, la. do końca rozmowy, zbliża się teraz Alain, lecz dziewczyOB-gPodtrąca: woli z dwojga złego towarzystwo starego ThomasęChcąc nie chcąc Alain podaje ramię Simone i cała czwórka udałe Pf?? ĘYF ŃY ĘQYgYYę gągęąąj ęogłasza przerwę na połułniwy posiłek. Wchodzących Simone*Alainem i Łase z Thornasern wita Colin i zaprasza na posiłeł a żniwiarze i żniwiarki tańczą dla gości. Korzystając z rueuwBgJstarszych, Colinowi udało się usiąść koło Lise, lecz matka zaózgo odpędza, a niezadowoletii z tych zalotów Thomas i Alain opuszczają zebranych. Tarce trwają dalej, bierze w nich u 4 z 8 nawet Simone, gdy nagle rozlega się grzmot i burza zm 9 sz 8 wszystkich do ucieczki. Simone odpędza biegnącego za WseY'(j)'j j Q..ą wjjąw sjjjoąe w głębi schody wP 94 P 9 PS s*pialnej izby na poddaszu. Simone i Lise okryte prze 4 óĘg'? ""XĘŻ? XĘ. ŚĘX? ******ŃY ĘX'YĘ'W?"?'******jlecz po chwili znużona zasypia. Korzysta z tego Cise i szułBKlucza Śle matka budzi się i zaniepokojona każe córce taDczM%Wo@paniując jej na tamburynie. Po chwili znów zasyPBWówczas w oknie ukazuje się Ćolin. Uradowana Lise podbieZB 4 o niego, lecz matka znowu się budzi i uderza w tambur 98 Dziewczyna musi tańczyć dalej, zwłaszcza że Simone se(08 OFzĆącza się do niej. Taniec ów przerywa nadejście żencOWniosących snopy. Gdy marka udaje się po wino, spod snopeĘWskakuje Golu i ofiarowuje Liśe chustę. Ze strachu pr*e 4 watką Łase każe chłopcu ukryć się w izbie na górze. Ma 98 zauważyła jednak u córki nową chustkę, która budzi jej po 4 e)rżenia, wysyła więc Lise na górę. Uszczęśliwiona L 3 se wspu@8 Wochoczo po schodach: zŃiają się już Thomas i Alain*Oorariuszem, by spisać kontrakt ślubny. Gdy Alain znderzd DPnarzeczoną, drogę zastępuje rnu Colin: zbiega też Lise i ob 9@P 8 agai 4 matkę o przebaczenie i zgodę na ich ślub. W sońs 994 obruchana Simone zgadza się, aiobrażeni bogacze oJchoJ 4 ĘWuie ogólna radość wszyscy tańczą, cieszą się szczęsc(e@młodej pary. (4 FWe wal gardee jest najstarszym baletem, jaki przetrwał 8 Jepertuarze światowym aż Żo naszych czasów: zachował się nWe WW tego scenariusz, zawierający dokładnie opisane sytuAcfe. 119. Filie mai gardee, la. sceniczne, lecz również przekazywana drogą ustnej tradycji konstrukcja choreograficzna. Balet ten stanowi typowy przykład naiwnej, wiejskiej sielanki", rodzaju tak modnego we Francji w okresie poprzedzającym rewolucję I 789. Podkreślano nieraz jego charakter demokratyczny, dopatrując się nawet w pierwotnym vywle-Le Ballet de la Paille ou ił n'est qu un pa: 4 u mai au bien\Balet słomy czyli Krok tylko od złego do dobrego\, aluzji!o zmierzchu monarchii. Akcja składa się ze zręcznie połączonych groteskowych scen i farsowych sytuacji, zapożyczonych z różnych sztuk współczesnych, oper komicznych i wodewilów, a nawet szkiców i rysunków. Cechuje ją prostota wątku i wdzięk przedstawionych postaci, naiwność i radość życia, toteż La Filie mai gardee można uznać za prototyp komicznego, baletu z akcją". La Filie mać gardee cieszyła się wielkim powodzeniem i wystawiono ją jeszcze wielokrotnie, m in. J. Dauberyal w Londynie 1791, S. Migano w Wiedniu 1794, J. Aumer tuczeń Dauberyala)w Paryżu 1803, Ob. Didelot w Petersburgu 1808. Prawdopodobnie na tej wersji wzorowane też były pierwsze inscenizacje La Filie wal gardee pod różnymi tytularni w warszawskim Teatrze Narodowym: I IX 1811 jako CJrAa źle nrzeżma czyli Mi(oić i pustotą 3 III 1818 jako Dzieuczyna źle nrzeżona, chór. P. Bernardelli: 2 li 1824 jako Pani***onoaa czyli Panna źle*zeżo*. U Muzyka: Ferdinand-Louis Herold(częściowo własnej kompozycji, z zapożyczeniami z partytury z 1789 i z oper G. Rossiniegok choreografa: Jean Aumer. (Maurice Pionk scenografia: Pierre-I-ouis Ojcem. Premiera: Paryż 17 XI 1828, Academie Royale de Musiąue. Premiera polska: (pt. Panna źle strzeżona)Warszawa 14 VI 1834. Obsada: Lise-pauline Montessu(Wanda Lidernan). Colta Grekowski). (Mikołaj. Muzyka Herolda, mimo braku twórczej oryginalności, odznacza się prostotą, wdziękiem i typowo francuską elegancją nawet naturalistyczne efekty dźwiękowe(np.odgłosy wiejskiego podwórka)nie zatrącają nigdy wulgarnością, a sceny liryczne ckliwym sentymentalizmem, cała zaś partytura tętni życiem i radością. Wersję tę grano do połowy XIX w., wystawili ją m 3 n.w Petersburgu Ob. Didelot 1848 i J. Perrot 1854, po czym. 120. Filie mai gardee, la. poszła w zapomnienie. Punktem zwrotnym w dziejach La ćWemai gdrdee stała się londyńska inscenizacja P. Ashtona, do której muzykę Herolda opracował J. Canchbery. Premiera odbyła się 28 I 1960 w Coyenr Garden, The Royal Haller, sc. 0. Lancaster, w obs N. Nerina(Lisa)i D. Blair(Colin). Wersja ta zrobiła światową karierę, gdyż przyjęło ją wiele teatrów m 3 n. : Kopenhaga 16 I 1964, Kongelige Danske Ballet, w obs. S. Dstergaard i N. Kehlet Sidney 12 X 1967, Australian Ballet, w obs. MJonesi 8. Lawrence(pokazane przez ten zespół w Polsce w czasie występów w sierpniu i wrześniu 1973)Budapeszt 28 III 1971. Opera, w obs. 2.Kun i V. Róna Monachium 18 V 18971. Opera, w obs. G. Skroblin i M. Bosi Ankara 24 XI l 9 QOpera, w obs. M. Sumen i 0. Turfanda Zurych 12 X 1975. Opera, w obs. A. Bornhauser i M. Stefanescu. W Polsce widzieliśmy cztery premiery La Filie mai ęardee z muz. Herolda-Lanchbery ego: Łódź 5 V 1973. Teatr Wielki, chór. 8.Papliński, sc. 1.Dobiecki, w obs. 1. Wakowska(Liza), K. Wrzosek(Golas). W.*raczewski(Alain)i P. Powalczył(matka Simone): spektakl ten pokazał Teatr Wielki na swych występach w Salonikach X 1974 Szczecin 9 VI 1976. Teatr Muzyczny, ci sami realizatorzy, obs. ).Galikowska i). PlamikWarszawa 17 IV 1977. Teatr Wielki, chór. P. Ashton, sc QCancaster, obs. 8.Rajska, 1. Wiśniewski, K. Szymański i WGrucaGdańsk 14 XI 1981. Opera Bałtycka, reż. 8. Sloyak, chór. ).Zatka, sc. ).Jelinek i 2. Boćekowa, w obs BNapiórkowskai A. M. Stasiewicz. Ul Muzyka Peter Ludwig Hertel(zawierająca fragmenty partytury HeroWaJchoreografia: Paul Taglioni(Jose Mendez). Premiera: Berlin 7 XI 1864, Hofoper. Premiera polska: Warszawa 4 VI 1887. Teatr Wielki(pt. Lizezza czyli CórW@zje wrzeżona'). Vbsada: Lisa-Gaj Selling(Wirginia Zucchi), Colin-Charles GuilleminiJeksander Gillen). Partytura Merda nie odbiegała od szablonu ówczesnej konwencjonalnej produkcji baletowej ani nie odznaczała się walorami muzycznymi, nic więc dziwnego, że w wielu teatrach przerabiano ją i sztukowano utworami innych kompozytorów. Tak właśnie powstała rosyjska wersja La Filie mai gardee, grana tam 121. Filie mai gardee, la. pt Daremna ourożność Twenuun npeóocmopoałcuocmi). Opracowali ją M. Petipa i L. *Iwanow, uzupełniając muzykę Merda utworami G. Pugniego, L. Minkusa i R. Drigo. Premiera odbyła się w Petersburgu 15 XII 1885. Teatr Maryjski w obs. V. Zucchi i P. Gerdt. Wersja ta utrzymywała się na scenach rosyjskich aż do 1905, gdy nową inscenizację Daremnej oszrożnoiciprzygotował A. Górski w moskiewskim Teatrze Wielkim. Na tej wersji wzorowali się przeważnie rosyjscy artyści emigranci, jak np. 8. Niżyńska(Ballet Theatre 1940 w Nowym Jorku)A. Bałaszowa(Grand Ballet du marąuis de Cueyas, l 947). W ZSRR wielu artystów tworzyło własne choreografie tego baletu, jak np. L. Lawrowski 1937. A. Messerer 1943, 0. Wmogradow 1971(przekazana w 1974 Komische Oper w Berlinie). W Polsce balet pod polskimi tytułami Girła zje mzeżma lub/izetta z muzyką Merda wystawiono jeszcze trzykrotnie w warszawskim Teatrze Wielkim 17 V 1903, chór. 8. Cecchetd(w wersji petersburskiei), w obs. 0.Prieobrażenska i A. Gillert: 20 li 1920, chór. P. Zajlich, sc. W. Drabik, w obs. H Szmoleównai 2. Dąbrowski: 27 X 1935, chór. M. Pianowski. Premiera Lizem odbyła się również w Teatrze Wielkim we Lwowie 14 III 1925, chór. S. Faliszewski, sc A. Mackiewicz i Z B-alk, w obs. S. Biczówna i S. Faliszewski. Z wersji La Filie ma(gardee Merda powstałych w innych krajach wymienić należy: chór. Alicja Alonso, sc. L. Marąuez. Hawana 18 V 1952, Baller Nacional de Cubaw obs A. Alonso i R. Rodrigues(pokazana w Polsce na występach tego zespołu w grudniu l 966: . A. Alonso opracowała również drugą, jednoaktową wersję LoćWe ma(garnce, sc. S. Fernandez w 1971 dla Baletu z Camaguey, który zaprezentował ją polskiej publiczności w czerwcu 1980. Wersję tę przekazała także 8 Jonso Teatrowi Smetany w Pradze, 1980, w obs. M. Pe 5 ikoya, V Harapes i G. Kafka Do nowej partytury, złożonej z fragmentów muzyki Herolda i Merda w opr. i ark J. -M. Damase, szwajcarski choreograf M. Spoerli skomponował własną wersję La Filc ma(garnce dla Opery Paryskiej, dek. M. Balthes, kast. M. Berner, 25 V 1981, w obs. G.de Vulpian, P. Bart i G. Piletta: powtórzył ją następnie w Bazylei 13 X 1981, Basler Ballett, w obs. A. Bennett, Y. Blanchard i Ob. Jensenoraz w Helsinkach z Narodowym Baletem Fińskim I IX 1982, dek. P. Suominen, kast. N. Berner z U. Hallberg w roli Lizy. Drugi balet z muzyką P. L. Merda. Flik i Fiok wg libretta i choreografii P. Taglioniego, nie osiągnął już takiej popularności. Wystawiony po raz pierwszy 13 U 1862 w mediolańskiej la Scali, przedstawiał w 2 aktach i 6 obrazach przygody dwóch przyjaciół, syna alchemika. Flika(E. Catte), i ulicznego muzykanta Fioka)22. Fontanna Bacbczysaraj u. *Gasperini)w krainie gnomów i na dnie morza, a kończył się szczcśliwówpołączeniem z ukochanymi w świątyni Fortuny. Do Polski balet ten przywiózł włoski baletmistrz V. Calori, wystawiając go 4 XI 1869 w Teatrze Wielkim w Warszawie, z K. Turczynowiczem i 1. Kuhne w rolach tytułowych. Fontanna Bachczysaraj u Uiuwuapauekuu foumaaW. Poemat choreograficzny w 4 aktach z prologiem. Libretto: Nikołaj Wołków(wg poematu Aleksandra Puszkina): muzyka: Boris Asafiew: choreografia: RostisławZacharow(Jerzy Gogol wg Zacharowa): scenografia: Walentina Chodasewicz(Juliusz Glany). Prapremiera: Leningrad 28 IX 1934. Państwowy Teatr Opery i Baletu. Premiera polska: Bytom 10 III 1951. Opera Śląska. Osoby: Maria Potocka, orka Stolnika-Galina Ułanowa(Lucyna Sotomssa)Stolnik br. Potocki, jej ojciec-Władimir Ponomariew(Eugeniusz Koziarsłi), Wacław, młody szlachcic polski, narzeczony Marii-Konstantin Siergiejew(Władysław Milom: Girej, chan Tatarów krymskich-Michaił Dudko(Karol Szram: Zarema, ulubiona żona Gireja-Olga Jordan(Barbara BittnerównaXNurali, wódz Tatarów-Andriej Łopuchów(Witold Rudzki): przyjaciółki Marii, goście Stolnika, straż pałacowa, Tatarzy, żony Gireja, niewolnice, branki, stóażprzyboczna chana, eunuchowie. Akcja rozgrywa się pod koniec XVIII w.w Polsce i na Krymie. Pro I o g(na tle uwertury). Przed grobowcem-fontanną Marii Potockiej w stolicy chanów tatarskich na Krymie, Bachczysaraju, siedzi pogrążony w bolesnej zadumie chan Girej. Akt 1. Park przy pałacu br. Potockiego. Z okazji rocznicy urodzin Marii we dworze odbywa się bal. Do parku wbiega Maria i jej narzeczony Wacław(walc). Po chwili przechodzi tamtędy straż pałacowa. Ale w krzakach kryją się już tatarscy zwiadowcy, którzy niepostrzeżenie uprowadzają jednego z ludzi Stolnika. Po tym nie zauważonym przez nikogo incydencie z pałacu wychodzi orszak gości(polonez, mazur), tańczą też Maria i Wacław(wariacje), a Stolnik ogłasza zaręczyny córki z młodym szlachcicem. Nagle wpada naczelnik straży pałacowej, przynosząc złowrogą wieść o napadzie Tatarów. Stolnik wzywa mężczyzn dc broni. Mimo zaciekłego oporu Polacy ponoszą@ęskę Z płonącego pałacu Wacław wyprowadza Marię, lecz 4 rogę zastępuje im chan Tatarów Girej i młody szlachcic ginie z tego ręki. Girej odsłania twarz Marii: jej piękność oczarowuje go i onieśmiela. 123. Fontanna Bachczysaraju. Akt Il. Harem w pałacu chanów w Bachczysaraju. Żony Gireja pod strażą eunuchów oczekują powrotu władcy. Wśród nich uprzywilejowaną pozycję zajmuje Gruzinka Zarema, ulubiona żona Gireja, która właśnie przygotowuje się na jego powitanie(taniec Zaremy). A oto już wracają zwycięscy Tatarzy. Zarema jednak dostrzega niepokojącą zmianę w swym władcy. Niepokój jej wzmaga się jeszcze na widok branki Marii, bowiem chan wita nową mieszkankę haremu z niezwykłym szacunkiem. Zarema nie rezygnuje z miłości chana, pragnie ją odzyskać kuszącym tańcem(taniec Zaremy, duet Zaremy i Gireja). Lecz Girej odtrąca ją i oddala się w kierunku komnaty Marii. Akt I Il. Komnata Marii w haremie. Odwiedziny Girejazakłócają spokój pogrążonej w głębokim smutku Marii. Chan, z pokorą ofiarowując jej drogocenne dary, żebrze o odrobinę uczucia. Ale osoba jego budzi w Marii lęk i odrazę(adagio Marii i Gireja). Pokonany jej szlachetnością Girej z rezygnacją opuszcza komnatę. Maria znów pogrąża się we wspomnieniach, w których zjawia się postać Wacława. Wreszcie znużona układa się do snu pod strażą niewolnicy. Wówczas do jej komnaty wkrada się Zarema. Błaga Marię, by nie odbierała jej Gireja(taniec Zaremy). Widok ofiarowanych przez chana klejnotów budzi w Zaremie rozpacz i wściekłość, ***czasem niewolnica wybiega z komnaty, by sprowadzić Gireja. Chan próbuje obezwładnić rozszalałą Zaremę, która wyrywa się z jego rąk i zadaje Marii śmiertelny cios kindżałem. Girej z przerażeniem patrzy na śmierć Marii. Chce ją natychmiast pomścić śmiercią Zaremy, lecz widząc, jak pełna oddania czeka na cios z jego ręki, każe ją wyprowadzić. Akt IV. Dziedziniec w pałacu chanów. Na tronie siedzi Girej, pogrążony w ponurej zadumie. Nie ożywia go nawet powrót wojowników ze zwycięskiej wyprawy pod wodzą Nuraliani widok bogatych łupów i pięknych branek(taniec branek). Myśli chana biegną wciąż ku zmarłej Marii. Straż przyboczna wprowadza Zaremę, lecz Girej nie daje oczekiwanego przez wszystkich znaku przebaczenia. Zarema ginie strącona ze skały w przepaść. Dziki taniec wojowników budzi na chwilę Gireja z odrętwienia. Nagle każe przerwać taniec i odprawia wszystkich. Zbliża się do grobowca-fontanny, przed oczami jego zjawia się postać ukochanej Marii. 124. Fontanna Bachczysaraju. Fontanna w Bachczysaraju, zwana, fontanną łez", to marmurowy grobowiec, wzniesiony, jak głosi miejscowa legenda, przez chana krymskiego Gireja po śmierci porwanej przez Tatarów i wiezionej w haremie Polki magnackiego rodu. Legenda ta stała się tematem poematu A. Puszkina Do ńmamv pajacu w Baowzyrarqju. Do tego poematu autor libretta baletowego dodał I akt polski, wyjaśniający okoliczności, w jakich Maria porwana została do haremu, i stanowiący ekspozycję akcji Pozostałe akty to rozbudowane wątki Puszkinowskiego poematu, przedstawiające myśl przewodnią poety: przeobrażenie dzikiej, prymitywnej duszy pod wpływem szlachetnej miłości. Muzyka, związana ściśle z akcją, ilustruje najdrobniejsze sytuacje i charakteryzuje postacie za pomocą związanych z nimi tematów melodycznych. Asafiew nawiązuje tu do stylu rosyjskiej muzyki romantycznej z okresu Puszkina i Glinki: wprowadza reż motywy polskich tańców narodowych i tatarskiego folkloru. Balet zawiera szeroko rozbudowane sceny rodzajowe, różnorodność form tanecznych, klasycznych i charakterystycznych oraz scen pantomimiczne. Fmumna BacAczysmyw Asafiewa nie jest pierwszą wersją baletową Puszkinowskiego poematu, lecz o dwóch wcześniejszych zachowało się niewiele informacji pierwszą z nich wystawił w 1854 w Woroneżu G. Xasiljew z E. Andriejanową W roli Marii, drugą-w 1892 w Kijowie pt. Ofiara zazdrości-Tomasz 3 Niżyńs@u j ciec Wacława. Balet Asafiewa utrzymuje się stale w repertuarze teatrów radzieckich, wystawiany też był w krajach demokracji ludowej, przeważnie w wersji R. Zacharowalub w wersjach na niej wzorowanych. Notujemy również kilka innych ułła 86 shoreograficznych, jak np. 0.Harmośa w Zagrzetiu w 1946. W. Orlikow 93 ego 8 Bazylei w l 9 O 9 WPolsce Fontannę Wacżczyarqyw wystawiły następujące teatry: Wrocław 30@41954. Państwowa Opera, chór. Z. Patkowski, sc. S.jarocki, w obs. K. Kmitto(Maria), M. Mróz(Wacław), M. Naiman(Girei)i E. Tomaszewska(Zare@a)Poznań 31 XII 1958. Opera im. S. Moniuszki, chór. 2.Patkowski, sc. 5 Jaroe@, 9 obs. 8.Karczmarewicz, 8. Stanczak. W. Milon i S. Pokrzywińska Bydgoszcz O 811959. Studio Operowe, chór. R. Sobiesiak i L. Kowcz, dek. A. Muszyński. Post. 8.Kosińska, w obs. L. Rackiewicz, E. Szpotański, K. Przybylski i NModzelewskaŁódź 25 XII 1961. Teatr Nowy, zespół Państwowej Opery, chorFPalnęli, sc. 8.Kamykowski, w obs. M. Łapińska, S. Dziuk, P. Parceli i LśotomskaGdańsk 17 IV 1966. Opera Bałtycka, chór. N. Konius, w DAJ-rassowski, w obs. T. Górska, 2, jasman, ). Wojciechowski i L. Kowalska Byton? 841966. Opera Śląska, chór. 2.Korycki, sc. T. Gryglewski, w obs. Szabelska, F Jakubiak, J. Domagała i 1. Wakowska Wrocław 31 I 1976. Opera, chór, ł(125. Francesca da Rimini. Sawicki, sc. 1.Konarzewska, w obs. M. Pijak. W. Karst, S Sitkomirski i 8. Starczewska Łódź 21 li 1981. Teatr Wielki, chór. 2.Korycki, sc. A. Rachel, w obs. E. Wycichowska, K. Wrzosek, K. Kroi i G. Kowalska. 5 twórczości 8. Asafiewa balety zajmują poczesne miejsce: najważniejsze z nich w. Kamienny Goić(zob. Don juanP), jeniec kaukaski. Panna-chłopka(zob.balety wg poematów Puszkina-Aliedziaiy 7 eżdzierĘ), Frmccscd da Rinini(zob. Francevca da RiminiS oraz: Płomień Paryża(Naaie Nazwojbalet w 4 aktach, libr. N. Wołków i W. V@@uiew chór. W. Wajnonen, sc. W. Dmitriew, Leningrad 7 XI 1932. Teatr im. Firowa: na tle zdarzeń z okresu rewolucji francuskiej balet przedstawia losy młodej wieśniaczki Jeanne(0. Jordan)i jej brata Jerome(W. CzabusianO, aktorów teatru Bworskiego-Mireille(N. Dudinska)i Mistrala(K. Siergieiew)oraz młodej Baskijki Teresy(N. Anisimowa). Balet P(mueti Paryża wystawił też wkrótce po tego premierze Teatr Wielki w Moskwie 6 VII 1933, w obs. 8 Abramowa. A. Jermołajew, M. Siemionowa. W. Czabukiani i N. Kapusrina: wszedł on również 4 o repertuaru wielu teatrów w ZSRR, Czechosłowacji i NRD. ó(rdcone z(jidzmia(Mmzawmsw utwam)libr. W. Dmitriew wg powieści M. Balzaka, chór. R. Zacharow, sc. W. Dmitriew, Leningrad 31 XII 1935. Teatr im. Kirowa, w obs. G. Ułanowa(Coralli)i K. Siergiejew(Lueien). Wwęzaeśi dn(Nazwnimwxue owa), libr. W. Wajnonen i W. Dmitriew, chór. W Wajnonen, sc. W. Dmitriew, Ceningrad 10 V 1937. Teatr im. Kirowa: akcja toczy się na północnym Kaukazie, gdzie grupa oficerów białogwardzistów namawia wieszkańców wioski do walki z bolszewikami: w czasie wesela góralki Nastii(N.uusimowa)z synem bogacza dochodzi do starcia zwolenników i przeciwników rewolucją Nastia porzuca narzeczonego i ucieka z oddziałem partyzantów. Zakochana w partyzancie Kierimie(W. Czabukiani), towarzyszy mu we wszystkich wyprawach, dostaje się do niewoli białogwardzistów i uczestniczy w zwycięstwie, 24 Armia Czerwona wspólnie z partyzantami pokonuje wroga. Wiomna bam(8 eze@ełw etyka), libr. T. Słorimski, chór. P. Łopuchów, sc. S. Wirsaładze, Leningrad 8 I 1947. Teatr im. Kirowa: muzyka tego baletu oparta jest na nie publikowanych utworach P. Czajkowskiego, a treść osnuta na rosyjskiej baśni ludowej o Śnieżynce: w rolach głównych wystąpili: N. Dudinska(Śnieżynsa), 0. Jordan(Czerwona Dziewczyna)i K. Siergiejew(Dzielny Zuch), 8. Szawrow(Dziad Mróz). Francesca da RiminiWalet w I akcie. Libretto: Michaił Fokin(wg i Piemi-SeA(o, z śosAicy Aowed@Dantegm: muzyka: Piotr Czajkowski(Fantazja, Frmcesca da Wimim"na orkies(8, choreografia: Michaił Pokin(Henryk Tomaszewski, scenografia: Michaił Bobyszow(Kazimierz Wiśniak). Prapremiera: Petersburg 28 XI 1915. Teatr Maryiski. Preioiera polska: Kraków 30 VI 1963. Teatr im. J. Słowackiego, zespół Miejskiego Teatru Muzycznego. VBwby Fraucesca da Rinuru-Łubów Jegorowa(Joanna Futerk Giownnu 126. Francesca da Rimiri. Malatesta, jej mąż-Boris Romanow(Józef Parużnik): Paolo, jego młodszy brat Piotr Władimirow(Jacek Heczko): Dante, Wergiliusz, Kleopatra, Semirami 4 a, Dydona, Helena, Parys, Tristan, dusze potępione, przyjaciółki Princeski, sługa Giovanniego. Akcja rozpoczyna się w drugim kręgu piekła, gdzie snują się dusze potępionych grzeszników, wśród nich Kleopatra, Semiramida, Dydona, Helena i Parys. Z wysokiej skały przygląda się im Dante i Wergiliusz. Do poetów zbliża się para młodych kochanków, Francesca i Paolo. Ich opowieść przedstawiona jest w krótkich obrazach. Dzieje Princeski i Paola. Część sceny wyobraża ogród, gdzie Francesca bawi się z przyjaciółkami. W następnej scenie do Franceski czytającej książkę w swej kornnacie, przychodzi piękny Paolo i przynosi kwiaty. Całuje ją mimo oporu 1 wprowadza do sąsiedniej komnaty. Jednocześnie w innej częsctsceny toczy się odmienna akcja. Widzimy powrót Giovanniego, męża Franceski, któremu sługa donosi o niewierności żony Obie części dekoracji łączą się w całość stanowiącą tło ostatniej sceny. Miotany gniewem i zazdrością Giownni wchodzi 4 okomnaty żony i zabija kochanków. Znów ukazuje sie piekło. Skończywszy opowieść, Paolo i Francesca pogrążają się w piekielnej otchłani. Dante pada zemdlony. Duchy wiodą dalej swój potępieńczy korowód. Wychodząc z założenia, że Czajkowski skomponował swą FaBtayęrwqfmznq jako ilustrację V Pieni, PieAa"Dartego, Fokin zbudował swój balet według trzyczęściowej formy utworu. Wstęp(andante Aqubro)towarzyszy rozmowie Dantego z przewodnikiem Wergiliuszem i tańcom potępionych dusz: lir 8 czna część środkowa(Xndanre eanrabile), zawierająca dwa tematy, Paola i Franceski, poświęcona jest tragedii kochanków, ostatnia zaś część(zhleęro aiao), będąca powtórzeniem pterWB szef, stanowi tło dynamicznego finału w piekle. Btosunkowo rzadko wykonywany na salach koncertowych utwór Frawceica Ja Wimii Czajkowskiego stał się wielokrotnie przedmiotem zainteresowania choreje grafów zarówno ze względu na pełen subtelnej poezji temat, jak i waloPilustracyjne i teatralne muzyki. Ważniejsze realizacje tej Fanraąf w fornuePaletowej: wersja 1. Ciszina, sc. 0. Messel, Londyn 15 VII 1937, Coyent Garden Ballets Russes du colonel de Basil, w obs. L. Czernyszowa, M. Platoff, P. Petro@-hor. S. Gitar, sc. P. Labisse, Paryż 3 X 1958, Theatre des Charnps-Elysees, BaVe(127. Francesca da Rirnini. Je France, w obs. M. Trailine i). Giuliaro Moskwa 5 X 1960. Teatr im. Stmisławskiego i Niemirowicza-Danczenki, chór. A. Cziczinadze, sc. A. Łuszyn, z S. Własową w roli Franceski(wersja przekazana Teatrowi Wielkiemu w Warszawie w 1968)Mediolan 8 IX 1971, Ca Scala, chór. M. Pistoni, kast. E, lob, w obs. G. Prącej i M. Pistoni. W Polsce notujemy jeszcze dwie wersje baletowe FrmoAi da Rimim: Gdańsk 6 XI 1967. Opera Bałtycka, chór. P. Schulz, sc. A. Ronczewska-Afanasjew, w obs. T. Górska(Francesca), 8. Kropidłowski(Paolo)i J. Wojciechowski(Giotto)Warszawa 20 IV 1968. Teatr Wielki, chór. A. Cziczinadze, sc. A. Majewski, w obs. 8 Kociołkowska. 2.Strzałkowski. R. Krawuckilnnybalet w 3 aktach Frmcesa da Rimm 8. Asafiewa do libr. S. Genina wystawiono w Moskwie 4 I 1947 w Teatrze Muzycznym im. Stanisławskiego i Niemirowicza-Danczenki, chór. N. Chołfin, sc. 8.Wołków, w obs M. Sorokina i A. Kłem. Niektóre cechy charakterystyczne muzyki Czajkowskiego-jej głęboki, miewącysię gamą subtelnych odcieni liryzm, ujmująca bezpośredniość, rozbudowana melodyka o płynnej, szerokiej frazie, a przede wszystkim motoryczna rytmika, pulsująca, mimo regularności i symetrii, rozmachem tanecznym nawet w dużych formach symfonicznych-wywierały sugestywny urok na choreografów. Uważali, że dodanie elementu wizualnego do tej muzyki usprawiedliwione jest jej, tanecznością". Tak powstały balety do utworów symfonicznych Czajkowskiego, nie pisanych z myślą o realizacji scenicznej: JF Symfonia y-moll jako balet Idiota wg powieści P. Dostojewskiego, chór. 8. Sifman, Leningrad 28 XII 1980, Ceningradzki Zespół Baletowy, w obs. A. Osipienko, J. Markowsky. W. Michajłowski i W. Ilorazowa. k ówqńma e-moll jako balet Przepowfedie(Le Presages), chór. G. Miasta, sc. A Masson, Monte Carlo 13 IV 1933, Ballets Russes de Monte Carlo, soliści: N. Wierszynina, 1. Baronowa, T. Riabuszyrska, D. Liszin, 1. Wóicikowskk centralną postacią baletu jest I, os, którego motyw przewija się przez cztery części symfonii. VI Symfonia h-moll. Patetyczna"jako balet w 2 esca: b Miłoić i jej przeznaczę me rL'Xmour et sm desnny, chór. S. Gitar i 1. Parlić, sc. G. Wakhevitch, Wiedeń 20 XI 1957. Opera. Grand Ballet du marąuis de Cueyas z ulż. N Wyrubowej G. Melikoyej, J. Moreau i S. Gołowina: przeznaczenie rozdziela dwoje kochanków, a gdy mogą się znów połączyć, młodzieniec umiera. ówqńomz, Manfred"jako balet Manfred wg Byrona, chór. R. Nuriejew, sc. R.i M Boruzescu, Paryż 20 XI 1979. Opera, w obs. J. Guizerix. W. Piollet, D. Khalfouni i). -P. Franchetd. I Koncert fortepianmy b-moll: jako balet Stara Boja Ancient Ruuiaj, grot. 8. Niżyńska, sc. N. Gonczarowa, Cleveland I I X 1943, Ballet Russe de Monte Carlo jato balet Oda do ruin(Ode nx rumeO, chór J. Cazzini, sc. G. WakheyitchMarsylia 195511 Koncert fortepianmy G-dur faso Cesarki balet Ballet Imperial), dn. G. Balanchine, sc. M. Dobużynski. Nowy Jork 29 V 1941, Americn Ballet, soliści G Caccialanza, Marie-Jeanne. W. Dollar, N. Magallanes: balet bez treści literackiej, , złożony w hołdzie Petipie i Czajkowskiemu", wznowiony w 1945 dla. 128. Francesca da Rimini. New York City Ballet i w 1950 w Coyenr Garden w Gontynie dla Sadlers WeWsballet. JV Koncertńrrepianouy Er-dar jaku Xijegro brillanre, chór. G. Balanchine, kosrB. Karinska. Sowy Jork I III 1956. New York City Ballet, z udz, sol. Marii Tallchief i N. Magallanesa. S'ermada O-dar na orkiestrę smyczkową jako balet Serewada, chór G. Baluchine, dek. G. Longchamps, kast. Luręar, Hartford 6 XII 1934, zespół Amerykańskiej Szkoły Baletowej: w 1964 wszedł do repertuaru The Royal Ballet i pokazany był w Polsce w czasie występów tego zespołu w październiku l 9 O(Utrzymywany jest reż stale w repertuarze New York City Haller, który zaprezentował go również na swych występach w Polsce w październiku l 972 Jstwmiaczęść III Suity G-dur jako balet Temat z uariajami Them*an 4 tariationr), chór. G. Balarchine, sc. W. Thompson. Nowy Jork 26 XI 1947, BalletThsarre, soliści: A. Alonso i 1. Juszkiewicz: w Polsce pokazany w czasie występów tego zespołu V 1958. Całą zaś Suitę nr 3 opracował G. Balanchine, dek. N. Benois 3 XII 1970 dla New York City Ballet, w obs. K.van Aroldingen. A. Bw@, śMazzo, G. Ludlow, G. Kirkland, E. Villella, J. Cliffrd, i ona również przedstawiona została polskiej publiczności X 1972. IV Suita G-dur jako balet Mozarriana, chór. G. Balanchine, sc. Ob. Beiat 4 Paryż 7 VI 1933, 'Fheżtre des Champs-Elysees, Les Ballets 1933, soliści'Vfumanowai R. Jasiński. Inną wersję choreograficzną Mozarnany opracował BHynd, sc. P. Docherty, dla London Festwal Ballet, 9 I 1973, w obs. G. Samsowa i A. Prokoysky. Wariacie na temat roeoA na wiolonczelę i orkiestrę jako balet Wariacie roAoWochzr. 8.Harkaryy, sc. T. Stok, Amsterdam 4 VII 1968, Nederlands Dans Theater. Do rej samej muzyki G. Arpino skomponował balet RzńeAje(Rzńectows*dla CO Center Joffrey Ballet, 24 li 1971. V@erwra-fantazja. Burza"jako balet We Tempest, ar. T. Lanchbery, chór FNuriejew, sc. N. Georgiadis, Condyn 2 XII 1982, The Rogal Haller, sol BDowell, L. Collier. W. Eagling, 1. Wali. Druyw czgść Tria fortepianoteego a-mail jaso owet Smgczkouee szkice Ue@g 8@trmęs*, chór. T. Taras, sc. G. Kirsta, Edynburg 6 li 1948, MetropolitanBaller, soliści: S. Aroya. G. Franca. S. Beriosova. 1. Bruhn i D, wwusPowstałoruwnież kilka baletów do operowej muzyki Czajkowskiego. Opera Śmeżynea wystawiana była w formie suit choreograficznych przez W. Watłoóckiegow filii Teatru Wielkiego w Moskwie 1946 i przez P. Lopuchowa w leningradzkim Teatrze im. Kirowa 1947, oraz jako balet. Snizżmła, libr wg baT 3 A. Ostrowskiego, chór. W. Burmeister, sc, j. Pimienow i G. Episzyn. Landu 17 Y 4 l 1961, Foyal Festiyal Hall, London Festiyal Baller, z udz. L. Aldous i QWainsa: balet ren powtórzył Burmeisrer w 1963 w Teatrze im. Stanisławskiego i Niemirowicza-Danczenki w Moskwie. Dama PiAiua(zob. Miedziany jeździec*-balety wg Puszkina*. ZgoJnie z przyjętą we współczesnej choreografii praktyką łączenia różWchutworów jednego lub kilku kompozytorów celem opracowania muzycznego poJsadu do baletu, posługiwano się także utworami Czajkowskiego. Tak peystał np balet Wiosmna baw, do którego 8. Asafiew opracował nie publikowane szkice. -Przewodnik baletowy. 129. Gaj aneCzajkowskiego(zob. Fontanna BacłcąysurqńP-inne balety Asafewa). Do trzyaktowego baletu zmagana choreograf K. MacMillan wybrał następujące utwory: do aktu I-J awqyomę, do aktu li-W iw@oi@ę P Czajkowskiego, do aktu III-muzykę elektroniczną i Fantazje ymfonizn 8. Martinu. Premiera odbyła się w I-ondynie 23 VII 1971, The Royal Baller, sc. 8 Kay: treścią baletu są urojone wspomnienia przebywającej w berlińskim szpitalu kobiety(L. Seymour), która uważa się za członka rodziny ostatniego cara Rosji, zO@: (asie wystawił też w 1976 Sturrgarter Ballett z M. Haydee w roli tytułowej. Omew(zob. Miedziaqy jeździec?-balety wg Puszkina). Wóywa i po@i(zob.zlana Karminu*-balety wg Tołsroja). Famazie(Fmtaisier)balet w I akcie, na którego tło muzyczne złożyły się: Uwertura-fantazja. Burza", fantazja ra orŁcstrę Franccvca da Rimini. Symfonia, Mmfed", libr, i chór. E. Walter, dek. M. Wendet, kast. L. Erler, Dusseldorf 28 I 1980. Opera. Balet przedstawia epizody z życia Czajkowskiego, którego wcieleniem scenicznym był P. Breuer. Fantazje przekizali S. Walter i jego scenografowie Teatrowi Wielkiemu w Warszawie 28 XI 1981, w obs. 1. WiśniewssiOn), K. Akucewicz(żona), 8. Rajska(młoda dziewczyna). 8. Smukała*przyjaciółka), G. Gruziel(służący), J. Mazań(kadet). o'Polsce wystawione były także: Uwertura hamlet(zob.balety wg Szekspira-5 en wocy(emiyS. Fantazja-uwertura Romeo i Ania(zob. Romeo i huja S. Suita fortepianowa Pory roAa(zob.tztry pory roAu III). Kaąryr wtorki: Poznań 25 I 1924, chór. ).Ciepliński, z udz. Zespołu). Cieplińskiego Warszawa 4 IV 1925. Teatr Wielki chór. P. Zailich Poznań 3 IV 1934, chór. M. Statkiewicz, sc. 2.Szpingier. Ga lane(Gzvwa)Balet armeński w 4 aktach. Libretto: Konstantin Dierżawin: muzyka: ArarnChaczaturian: choreografia: Nina Anisimowa(Boris SilmuX scenografia: Nalań Altman Oierri Poulamg kostiumy: Tatiana Broni. Prapremiera: Perm 9 XII 1942, zespół ewakuowanego z Leningradu Teatru im. Kirowa. Premiera polska: Łódź 21 XI 1975. Teatr Wielki. Osoby: Gajane, młoda kołchoźnica-Natalia Dudinska(Ewa Wycichowska 3 Armen, jej brat-Konstantin Siergiejew(Marek Skuratowiczk Giko, mąż GajaneBoris Szawrow(Kazimierz Wrzosek): Aisza, młoda Kurdyjka, ukochana Minena-Nina Arisimowa: Kazakow, dowódca oddziału straży granicznej Michaił Michajłow: Nune, przyjaciółka Gaiane-Feta Bałabina: Karen, jej ukochany-Nikołaj Zubkowski: kołchoźnicy i kołchoźnice, dywersanci, żołnierze straży granicznej, pasterze kurdyjscy, żołnierze rosyjscy, ukraińscy i gruzińscy. Akcja rozgrywa się w górskiej okolicy Armenii. 130. Gaj ane. A k 1 I Dolina w przygranicznym rejonie Armenii, w dali pasmo gór. W kołchozie. Szczęście"odbywa się zbiór bawełnyt w pracy bierze udział Gajane i jej brat Armen(taniec bawełny)Młodzież przekomarza się wesoło(żartobliwy taniec Nune i Kareta). Nie pracuje tylko mąż Gajane Giko, znany z lenistwa i opieszałości. I teraz korzystając z przerwy na posiłek, namawia Gajane, by porzuciła pracę. Między Armenem i Giko dochodzi do sprzeczki. Na widok nadchodzącego patrolu straży granicznej Giko ucieka. Kołchoźnicy witają żołnierzy, a dziewczęta wręczają im kwiaty. Dowódca patrolu Kazakow, zachwycony urodą Gaiane, daje jej różę. Po odejściu patrolu wraca jednak Giko i, znów nakłania żonę do porzucenia pracy w kołchozie, ale oburzeni kołchoźnicy wypędzają natręta. Akt I 1. Wnętrze domu Gajane i Giko. Przyjaciółki zalane starają się ją pocieszyć i uspokoić(taniec dziewcząt). Nieoczekiwanie Giko okazuje skruchę i pozornie stara się odzyskać zaufanie żony i przyjaciół. Po ich odejściu Gajane usypia dziecko(kołysanka). W tym czasie Giko wpuszcza do domu trzech nieznajomych mężczyzn. Są to dywersanci, przybyli z obcego kraju Gdy Gajane usiłuje odwieść Giko od współpracy z nimi, mąż odtrąca ją brutalnie i wychodzi z nieznajomymi. Akt I I 1. Osada pasterska Kordów w górach. Przybywa tu amen, by spotkać się z ukochaną Aiszą(taniec Aiszy, taniec Kordów, duet Armena i Aiszy). Niespodziewanie zjawiają się trzej nieznajomi, którzy rzekomo zbłądzili szukając przejścia w górach. Ich zachowanie budzi podejrzenia i Armen wysyła lejnego z pasterzy, by zawiadomił straż graniczną. Sprowadzony patrol pod dowództwem Kazakowa aresztuje dywersantów Tymczasem w dali rozjarza się łuna pożaru. To palą sRmagazyny w kołchozie podpalone przez Giko za namową Bwer-antw. Gdy wszyscy biegną na pomoc do kołchozu, uciekającego Giko zatrzymuje Gajane. Szamocząc się z nią, rozwścieczony Giko zadaje żonie cios nożem. Przybyła straż zatrzymuje przestępcę. Bkt IV. Odbudowany po pożarze kołchoz. Szczęście". Z Oazji święta plonów kołchoźnicy goszczą u siebie żołnierzy Wsiań, Ukraińców i Gruzinów, a także straż graniczną i F 846 w. Kazakow z radością wita wyleczoną z ran Gajane(a 4 agio Gajane). Łączy ich miłość którą dopiero teraz mog 4-obie wyznać(duet tajane i Kazakowa). Podczas tej uroczysto-. 131. Gaj ane. ści ogłoszone są też zaręczyny Aiszy z Armenem i Nune z Karenem. Balet kończy się diyertissemenr, na które składają się: "taniec różowych dziewcząt"i Nune, taniec starych mężczyzn i kobiet, gruzińska lezginka, rosyjski pierieplas, tańce armeńskie, taniec z szablami i ukraiński hopak. Powstanie baletu Gqyaie poprzedziło skomponowanie przez Chaczaturiana muzyki do baletu w 3 aktach z apoteozą pod tytułem odpowiadającym nazwie kołchozu-o'zczpae((Varcmwe)libr. G. Owanesjan, wystawionego w sierpniu 1939 w grywaniu, w Teatrze Opery i Baletu im. Spiendiarowa, chór. 1. Arbarow, sc. S. Aładżałow. Akcja baletu rozgrywa się w armeńskim kołchozie, gdzie żegnano powołanych do wojska mężczyzn. Jeden z nich, Armen, zostaje ranny w górach w potyczce z dywersantami. Na wieść o tym do strażnicy przybywa Karmę, narzeczona Armena. Po jego wyzdrowieniu odbywa się w kołchozie wesele młodej pary. Balet ren został w ZSRR ostro skrytykowany. W 1940 Ghaczaturian napisał na zamówienie Teatru im. Kirowa w Leningradzie nowy balet, wykorzystując w znacznej części muzykę baletu N'zczęście. Założeniem ideowym baletu Oąyme jest ukazanie braterstwa narodów ZSRR. Libretto stanowi jakby fragment kroniki z życia jednej z Republik. W szeroko rozbudowanych scenach rodzajowych wykorzystany jest folklor armeński i kurdyjski. Muzyka, oparta na melizmatycewschodniej, zawiera stylizowane formy tańców ludowych, pieśni przy pracy, piosenek żartobliwych, lirycznych, obrzędowych i epickich. Motywy folklorystyczne kompozytor wzbogaca środkami harmonicznymi i kolorystycznymi. Stosując charakterystykę postaci za pomocą motywów przewodnich, wprowadza liczne intonacje bohaterskie i fanfarowe związane z postaciami męskimi liryczne motywy Gaiane i groźny, złowieszczy temat Giko. Pod względem choreograficznym balet Ggme był próbą połączenia tańca klasycznego z elementarni folkloru armeńskiego i kurdyjskiego. W inscenizacji 8. Ejfmana treść Cigme odbiegała znacznie od pierwszej wersji libretta. Ejfman przedstawił syntezę konfliktu władzy z ludzkim dążeniem do wolności i szczęścia. Prowadzony dwutorowo konflikt eksponuje bunt kaukaskich górali przeciwko bezwzględnemu Władcy(K. Knol)oraz dramat syna Władcy, 132. Gajare. Oto, mającego dokonać wyboru między synowską lojalnością a poiwem serca do Gajane, *związanej z ruchem wyzwoleńczyiBZwócięstwogórali okupione jest'śmiercią Gita i uage 44 Gaiaue Spektakl ten pokazany był przez zespół Teatru WTeJkiego w Łodzi na występach w Skopie V 1477 Czechosłowacji IX 1977, Lipsku X 1977 i RFN li l 9784 alerśófane wystawiany był w wielu reąrrąeh ZSRR, *in.26 IV 1957 w teatrze WTeJ@@w Moskwie w nowej wersji choreogrąfcznej W. WaioPOeBa'6 leningradzkim Teatrze Małym 9 XII 1972, ehor. 8.Ejfrnan, sc. 2. Ms@P 88899-'W Fesenko. W. Ostrowski. A. Sidorow(wersją przekazana Tea@ow 4 Wielkiemu w Łodzi): chór. N. Kasąrkiną i W. Wasiljow sc. W. KlemenOew, 49(7 Moskiewski Balet Klasyczny, w oss. 14. Dąritową i S.lsajew Bale((e 8 wystawiało również wiele teatrów w krajach demokracji ludowej Vptasowówano go także w tarnie jednoaktowej 3 iary, Gujanę", i@np-h 96 MGziczioadze, sc. M. Sokolowa XXoskwa 1972 Tearr im. Stanis(aysł 3 egP(bOe@@owicza-Danczenki, %ara, , tajane", chór, j. Wasłowski sc 5848968988 teatr Muzyczny w Gdyni zg P tg 7 O sol. K. Dąsrowiez, T. Wasłowsłt V-Parowi cz. W całości natomiast balet Gujanę wszedł również do repertuaru Vpe(YBałtyckiej w Gdańsku 26 XI 1477 chór. '7.Gątsrjąn sc. M. Awecisian i FF@e@a@, w obs W. Tillert(Ga(anet j jąziniae(Xrrneń)j, jakubowski 0098-Napiórkowska(Nune)i j. Sidorowicz(KarenjFaZachodzie realizowano reż Gujanę w układach różnych choreograBB@9 Wgwe@ww muzyki Gqyane G. Skibin opracował balet jeniec Aauś@'8(PP PFFY 96 P 98-złina-Miedziany jeżaziecQ w całości zaś: chór, 1, ę-e(e%998 FPWessing, kast. A. Schrnidr*iessąąeą tg XI t 97 z Bą(len des Hessischenętaarsrhearers chór. M. Krarner, se. S. Karafyllis, Norymbe(Za łł ł łYŚOpera. Chacząrurianą wystąwiano jąka bąlet suitę symROB-zO 44996 a@a(u M. Lcrmontowa Afasearaza chór A Ceontiewa sc. S PeO 8 P 9 eA 6868 a 25811971. Haller Nacierał de Cuba w obs. M. Garcia. O 8888666-PAbarezi M. Gu(land. FFe 88 era Masśarady odbyła się również w Polsce: Warszawa 31114198'P 98 P 6? Y+89(br wg Cermontowa S. Srawiez, chór. W. Gruca i 2, 8 u 4 o 8 ł 8 P łeJ 998 P 689 a, w obs. 8.Rajską(Nina), XX. Andrzejczak(Arbienir), 8 Fa: 88)8899(8689 F%8 Smukała(baronowa Strątd)X, ***k-Karąezewski(książę Z 69 e*licz), 6-óhaczarurian jest też autorem baletu ajartaśws ć. 133. Gdańska noc. Gdańska noc. Opowieść sceniczna w 3 aktach na balet, śpiew solowy, aktora, chóry i orkiestrę. Libretto: Andrzej Żurowski: muzyka: Henryk Jabłoński, choreografia: Janina Jarzynówna-Sobczak i Janusz Wojciechowskt scenografia: Alina Ronczewskazuanaslew. Prapremiera: Gdańsk I I XII 1970. Opera Bałtycka. Osoby: Neptun-Janusz Wojciechowski: Dziewczyna-Wanda Tillert: Żałobmca-Joanna Górska: Chłopiec-Bronisław Kropidłowskq Chłopiec-Neptun Zygmunt Kamiński: Wodnica-Alicja Boniuszko oraz młodzież, patrycjusze i patrycjuszki, przekupnie i przekupki, rybacy i rybaczki. Ryby. Trytony. Meduzy. Delfiny, rybacy zatopieni. Narrator-Andrzej Szalawskk sola wokalne: Urszula Szerszeń-sopran i Alina Kozłowska-mezzosopran. Ak 11. Na Długim Targu bawi się studencka młodzież. Neptun odsłania starogdańskie teatrom: kroczą patrycjusze i patrycjuszki, mieszczanie, krzątają się przekupnie i przekupki. Wracają z morskiej wyprawy rybacy-nie wszyscyl Rozpacz wdów. Ak r I 1. Nadmorskie uroczysko, gdzie powracają owdowiałe rybaczki. Morze ukazuje swój tajemniczy świat istot, wśród których króluje ich władczyni Wodnica, lic dociera tu wdowia TOZDdcZ. Akt I I I Długi Targ w świetle księżycowej pełni, taro gdańskie teatrom tętni życiem i radością, jakby zapomniano już o wdowiej rozpaczy. Wstaje świt, zbliża się zwykły powszedni dzień. Głównym bohaterem tej opowieści scenicznej jest w istocie miasto Gdańsk jako symbol związku Polski z Bałtykiem, a zarazem symbol relacji zachodzących między człowiekiem i morzem. Akcja 7 dmsAiy nocy nie zamyka się w formule ciągłości wątku dramatycznego lub narracji zdarzeń, lecz składa się z luźnych obrazów, tworzących jakby historyczno-fantastyczny pejzaż starego Gdańska wysnuty z wyobraźni współczesnej nam młodzieży. Kompozytor posłużył się cytatami z kaszubskiego folkloru oraz archaizowanymi tematami w stylu renesansowym i barokowym, wzorowanymi na zabytkach nutowych srarogdańskiej muzyki, zaś w scenach fantastycznych-barwną kolorystyką dźwiękową. Podobnie jak w libretcie, w muzyce przeplatają się więc nieustannie dwa nurty: współczesny i fantastyczny. 134. Gilgarnesz Giselle. Gil ga mesz. Balet-pantomima wg eposu sumeryjskiego z III tysiąclecia p ne. Muzyka: Augustyn Blach. Prapremiera w formie choreodrarnaru: Wrocłąw 24 V 1068 Wrocławski Teatr Pantomimy. Libretto i choreografia: Henryk Tomaszewski. Premiera w formie baletu: Gdańsk 9 li 1974 Opera Bałtycka. Libretto i choreografia: Gustaw Klauzner: scenografa: Jerzy KrechowiczOsoby: Gilgamesz-Zygmunt Jasrnan: Dziewczyna-Joanna Górska: Kobieta Ewa Napiórkowska: Ślepiec-Bronisław Cesarz: Starzec-Zygmunt Ka@W ski. Balet-pantomima Gi(ęawerz jest opowieścią o przygodach na wpół legendarnego władcy sumeryjskiego miasta Urok, poruszającą przy tym odwieczny probierń życia i śmierci. Potężny bohaterski władca nie może sie pogodzić z myślą o śmierci, która zrówna go ze zwykłymi ludźmi. W inscenizacji G. Klauznerabalet składał się z 6 epizodów: Aaroaziny Gilęamesaa. Tzw(ecGilgamerza. Spotkanie*ze śuiatern-z ludzkim losem, Gilgmesąusiłuje naprawić zło śuiata. Tłum odtrąca Gilganiesza. Powrót iudcief. Przystosowane one były do opracowanej przez kompozytora suity koncertowej, zawierającej najważniejsze tematy z pierwszej partytury. Muzyka Gi(ęmwrza, skomponowana na oryginalny skład orkiestry z sześcioma klarnetami, saksofonem altowym i perkusją, tworzy w swym surowym brzmieniu jakby rzeźbiarski fresk muzyczny. Zasadniczymi elementarni forioorwórczymikompozycji są przekształcenia trzech serii oraz ich rozwój dynamiczny, jedynym elementem archaizowanym nwzór chorału gregoriańskiego jest partia chóru barytonów, która wyraża kolejno radość życia radość parowania i'strach w obliczu śmierci. Gis e Ile Criselle on Les Xillis)Pater romantyczny w 2 aktach. Libretto: jules-Henri Vernoy de Saint-Georges t'łheyphile Gautier(wg legendy spisanej przez Heinricha Mętnego), @uzyKa 6998 pheAdam, choreografia: Jean Coralli i jules Terror(Roman TurczynowiezXBsenografia: Pierre L. Ob. Ciceri-dekoracje, Pąul Lormier-kostiumy(Ao(oowSacchetti). 135. Giselle. Prapremiera: Paryż 28 VI 1841, Acadernie Royale de Musiąue. Premiera polska: Warszawa 20 I 1848. Teatr Wielki. Osoby: Giselle, młoda wieśniaczka-Carlotta Grisi(Konstancja Turczynowiczowa): Albert, książę śląski, jej ukochany-Cucien Petipa(Aleksander Tarnowski): Batylda, jego narzeczona-Forster(Honorata Stolpe): Hilarionleśniczy-Simun(Feliks Krzesiński): Mima, królowa willid-Adele Dumilatre(Anna Piechowicz): książę kurlandzki, ojciec Matyldy: wieśniaczka Berta, matka Giselle: Wilfryd, giermek księcia Alberta: przyjaciółki Giselle, towarzysze Hilariona, dworzanie księcia kurlandzkiego, wieśniacy i wieśniaczki, willidy. Akcja toczy się na wsi w okolicy nadreńskiej. Akt 1. Wioska w okresie winobrania. W skromnym domku mieszka wieśniaczka Berta z piękną córką Giselle, o której rękę ubiega się leśniczy Hilarion. Giselle kocha jednak innego młodzieńca, Coysa, nie wiedząc, że jest nim książę Albert, który odwiedza ją w chłopskim przebraniu. Daremnie Wilfryd ostrzega księcia przed skutkami takiej lekkomyślności. I tym razem rzekomy Coys przyszedł spotkać się z Giselle(taniec Giselle i Alberta). Idyllę zakochanych przerywa nadejście Hilariona, który przysięga zemstę rywalowi. Ale złowieszczy nastrój spowodowany groźbami Hilariona mija szybko. Schodzą się wieśniacy, do ich wesołych tańców przyłącza się ochoczo Giselle, choć matka gani jej płochość i odwodzi od zabawy. Nagle głos rogu zwiastuje zbliżanie się orszaku myśliwych. Zaniepokojony Albert-Coys kryje się pośpiesznie. Tymczasem Hilarion znalazł już porzucony w ukryciu strój książęcy. Przed domek Berty wkracza powracający z polowania świetny orszak księcia Kurlandii, któremu towarzyszy książęca córka Batylda, narzeczonaAlberta. Berta i Giselle przyjmują gości poczęstunkiem i zapraszają do chaty. Przed domem młodzież-święci jak co rok winobranie, a Giselle zostaje wybrana królową(taniec Giselle). W zabawie bierze reż udział Albert, pewien, że myśliwi już odeszli. Wtedy zjawia się Hilarion i demaskuje Alberta, pokazując wszystkim jego płaszcz książęcy i szpadę: gra na myśliwskim rogu pobudkę. Na jej dźwięk z domku Berty wychodzą Batylda i jej ojciec zdziwieni obecnością Alberta w chłopskim przebraniu. Pojmując tragiczną prawdę, Giselle traci zmysły i zadaje sobie śmiertelny cios porzuconą szpadą Alberta. Zrozpaczony Albert chce przebić się sztyletem, lecz Wilfryd i dworzanie wyprowadzają go. Ucieka wstrząśnięty swym postępkiem Hilarion. 136. Giselle. Akt I 1. Cas nad brzegiem jeziora. Księżyc oświetla świeżą mogiłę Giselle. Polujący w lesie Hilarion zatrzymał się wraz z towarzyszami nad brzegiem jeziora. Bije północ, zapalają się światełka błędnych ogników. Strwożeni towarzysze Hilarionauciekają, bo miejsce to jest niebezpieczne, nawiedzane przez willidy. Istotnie, po chwili zjawia się ich królowa Mirra(taniec Mirty). Na znak magicznej gałązki mirtu ukazują się białe zjawy willid, mających dziś przyjąć do swego grona nową towarzyszkę Z grobu wyłania się Giselle i otoczona korowodem willid tańczy wraz z nimi. Tymczasem do grobu ukochanej zbliża się skrę szony i nieszczęśliwy książę Albert i przez chwilę jego oczom ukazuje się nieuchwytna zjawa Giselle. Willidy nie dostrzegają go jeszcze, gdyż znalazłszy ukrytego w zaroślach Hi(ariona, otaczają go tanecznym kręgiem i wpędzają w fale jeziora. Niesyte tej ofiary szukają nowej i znajdują Alberta. Lecz Giselle broni ukochanego, nakazując mu ukryć się za krzyżem grobu Nieprzejednana królowa Mima każe Giselle tańczyć. Albert zachwycony tym widokiem opuszcza schronienie i zbliża się do ukochanej(pas de deux Giselle i Alberta). Wstaje świt, wraz z nim ginie czarodziejska moc willid. Albert jest uratowany Giselle żegna się z nim na zawsze i znika w mogile. Albert o: owa się zemdlony w ramiona szukających go Wi@64 a i Batyldy. óe')to, najbardziej typowy dla okresu romantycznego, balet z akcją"który zachował się w światowym repertuarze do naszych czasów. Libretto oparte jest na legendzie o willidach z gór Harcu(będących odpowiednikiem słowiańskich wił), zjawach młodych dziewcząt zmarłych przed zamęściern i zwodztcychmłodzieńców tańcem. Legendę tę spisał M. Heine w syci książce o literaturze pięknej w Niemczech, znanej pod francuskim tytułem De L'Wemgęne. Temat, przedstawiający dziele nieszczęśliwej miłości i tęsknotę za nieziemską zjawą, oJpOBwładał ideałom romantycznym. Muzyka Giselle nie dorównuje poetyce libretta, nie odznacza się też oryginalnością. Złożona ie**z krótkich, prostych tematów melodycznych, którymi ło@pozytorzręcznie manipuluje, zestawiając je i kontrastując, bądź Jeż używa jako motywów przewodnich głównych postaci MuYłama strukturę prostą, przystosowaną do potrzeb ówczesnej choreografii, i w sposób naiwny wyraża sentymentalny klimat 137. Giselle. romantycznej opowieści. Swą trwałą pozycję na scenach zawdzięcza GiseAe głównie choreografii, złożonej z najprostszych elementów, pas i póz tańca klasycznego, powiązanych w sposób bardzo harmonijny, i wykorzystującej technikę poimes(zwłaszcza w li akcie)dla podkreślenia zwiewnej lekkości eancerek. Dramaturgia baletu eksponuje przede wszystkim rolę tytułową, wymagającą nie tylko umiejętności aktorskich, lecz przede wszystkim wyczucia stylu baletu romantycznego. Rolę Giselletańczyły wszystkie najsławniejsze baleriny świata: M. Taglioni, P. Blssler, 0. Prieobrażenska, G. Zambelli. A. Pawłowa, T. Karsawina, 0. Spiesiwcewa. A. Markoya, M. Fonteyn, G. Ułarowa, Y. Chauvire, G. Fracci, j. Maksimowa, N. Biessmiermowa. A. Alonso, którą widzieliśmy w tej roli podczas występów w Polsce 81 Haller Sacional de Cuba w grudniu 1966: amerykańskie odtwórczynie Giselle reprezentowała N. Kaye w czasie występów Haller Theatre w maju 1958. W Polsce w roli tej występowały: M. Frejrag, K. Stefańska, M. Cholewicka, 2. Gilska, a po wznowieniu 38 li 1919 przez P. Zailicha-M. Szmolcówna. Balet GiseYe wystawiały wszystkie większe teatry świata: pierwsze jego przedstawienia odbyły się: w Londynie 12 III 1842, w Petersburgu 18 XII 1842, w Mediolanie 17 I 1843, w Moskwie 25 XI 1843, w Bostonie(USA)2 I 1846, w Kopenhadze w 1862. Na kanwie uświęconego tradycją układu Corallego i Perrotaróżni choreografowie, jak M. Petipa, S. Liter, 1. Lawrowski, tworzyli własne WCTS)O. W Polsce po li wojnie światowej odbyły się następujące premiery Giselle: Łaidż 26 VIII 1959. Teatr lśowy, zespół Opery Łódzkiej, chór. P. Parnell, sc. E. Soboltowa, w rolach głównych M. Lapińska i P. Malmowski Wrocław 12 XII 1959. Państwowa Opera, realizacja T. Gogol, sc. A. Wojciechowska, w obs. K. Kmitto i 8. Kropidłowski Warszawa 19 III 1960. Państwowa Opera, real. N. Dudinska i K. Siergiejew, sc. K. Frycz, w obs. M. Krzyszkowska i M. GieroPoznań 8 IV 1967. Opera, real. N. Ułanowa, sc. 8.Jankowska, w obs. 0. Sawicka i W. Kościelski Warszawa 20 IV 1968. Teatr Wielki, real. A. Cziczinadze, sc. A. Maiewski, w obs. M. Krzyszkowska i G. Wilk Bytom-4 XII 1971. Opera Śląska real 8. Kasprowicz, sc. T. Gryglewski, w obs. J. Szabelska i 2. Ćwioro Wrocław 8 IX 1973. Opera, real. 1.Aripowa, sc. A. Wirth-Przybora, w obs. M. Połyńczuk i P. Knapik Poznań 10 III 1974. Opera, real. 8. Kasprowicz, sc, 8, łukowska, w obs J. Galikowska i J. Smoliński(wznowienie 19 III 1977, w obs. R. Smukała i W. Walk-Karaczewski)Warszawa 15 li 1976. Teatr Wielki, real. 1. Michajliczenkoi A. Gridin, sc. A. Majewski, w obs. E. Jaroń i J. Makarowski Gdańsk 23 VV 4977. Opera Bałtycka, real. K. Ter-Stiepanowa, sc. J. Bernaś, w obs. G. 138. Gra w karty. Napiórkowska i A. Bujak Wrocław 8 VII 1979. Opera, real. J. Jerszowa, sc ZSzymański, w obs. E. Zając i P. Knapik Ładź 22 IX 1979. Teatr Wielki, real JPiasecki, sc. ).Bernaś, w obs. E. Wycichowska i K. Wrzosek. Spośród wielu baletów A. Adama największą popularnością cieszyły się: Cćr@Dunqn(La Filie da DmuŃ), balet w 2 aktach, libr, i chór. P. Taglioni, sc ĘCiceri, Paryż 21 IX 1836, Academie Royale de Musiąue: bohaterką jest znaleziona w tajemniczych okolicznościach nad brzegiem Dunaju młoda dziewczyna, Fleurdes-Champs(M. Taglioni), którą opiekują się nimfy wodne: we śnie zaślubia ją kochający Rudolf(J. Mazilierk ale piękną Pleur upatrzył sobie za żonę bogaGbaron. Dziewczyna topi się w Dunaju, w ślad za nią Rudolf, i kochankowie spotykają się w podwodnym królestwie nimf. Piękna dzieuczyna z Gandauy\La talie lilie dn Gand), balet pantomimiczny w 5 aktach. Cibr. J. -M. Vernoy de Saint-Georges, chór. Albert, sc. P. Ciceri, Paryż 24 VI 1842, Academie Royale de Musiąue: Beatrix(G. Grisi), córka bogatego złotnika w Gandawie, nie kocha swego narzeczonego Benedykta(L. Petipa), nie jest jej natomiast obojętny markiz(Albertk w ostatnią noc przed ślubem Beatrix śni, że markiz uprowadza ją do Wenecji, oracza zbytkiem, a następnie porzucał o świcie Beatrix decyduje się poślubić Benedykta. Balet wystawiony był 98441884 w Teatrze Wielkim w Warszawie, chór. R. Turczynowicz, sc. A. Sacchetti i i Głowacki, z T. Gwozdecką w roli głównej bohaterki. la diable a mam, balet pantomimiczny w 2 aktach. L 3 br.de Leueen i JMazilier, chór, J Mazilier, sc. P. Ojcem i P.lorrnier, ParyŻ łJ Y@ł łP??rAcademie Royale de Musiąue: akcja toczy się w Polsce, , w dobrach hrPolińskiego", gdzie wróżka-Cyganka zamieniła ubogą żonę koszykarza Mazurłc 8. Grisi)i przeniosła do pałacu, a hrabinę do chatki koszykarza Mazurkiego(JMazilierkkoszykarz sprawia tęgie lanie tej odmienionej żonie, leniwej i rozkapryszonej, zaś hrabia zachwycony jest małżonką, która stała się nagle miła i urocza*po szeregu zabawnych nieporozumień Cyganka przywraca wszystko do dawnego porządku i hrabina obiecuje poprawę. W Polsce balet wystawiany był pt. Nrabiw i@femfaczAa czyli Przemiana żon. Warszawa 28 X 1847. Teatr Wielki chór Bfurczynowicz, sc. A. Sacchetti, z K. Turczynowiczową w roli wieśniaczłBKorsarz P. Gra w karty Cfeu de curtes). Walet w trzech rozdaniach. Libretto: Igor Strawiński i M. Malajew: muzyka: Igor PBawińskk choreografia: George Balanchine(Zygmunt Kamiński): scenograOaWeneSharaf(Janusz Adam Krassowski). Wapremiera: Nowy Jork 27 IV 1937, Metropolhan Opera, The Arnerican Balie(Wemiera polska: Gdańsk 12 VII 1963. Opera Bałtycka. 139. Gra w karty Osoby: Dżoker-William Dollar'Waldemar Gajewski: cztery Asy, cztery Krole cztery Damy i pozostałe karty jednej talii. Asia rozgrywa się na powierzchni karcianego stolika. I rozdanie. Na scenę pokrytą zielonym suknem wchodzi 15 tancerzy w kostiumach symbolizujących poszczególne karty. Karty, tasują się"i, rozdają", dzieląc sie na trzy części. W pierwszej jest As, dwie Damy i dwa Walety, a więc dwie pary. W drugiej dwa Krole i dwie Ósemki, co wraz z Dżokerem stanowi fulla. Ale w trzeciej są dwie Siódemki i trzy Asy, czyli fuli bijący poprzedniego bez pomocy Dżokera. Dżoker wybucha śmiechem(taniec Dżokera). Karty dobierają się parami i wychodzą. I I r o z danie. Rozpoczyna się znów wejściem, tasowaniem i rozdaniem kart. Na pierwszym ręku"są tylko dwa Walety, , na drugim"cztery Damy(kolejne wariacje Dam: kier, karo, pik i trefl oraz Walet kierowy, ale do trzeciej części, złożonej z czterech Asów, dołącza się Dżoker, zdecydowany tym razem wygrać. Po tańcu Dżokera z czterema Damami karty wychodzą. III rozdanie. Wejście, tasowanie, rozdanie. W tej rozgrywce ukazuje się najpierw sekwens kierowy(walc), potem sekwens pikowy, wzmocniony obecnością Dżokera, który naradza się ze swymi kartami, jak przeprowadzić tę rozgrywkę. Ale ku rozpaczy Dżokera w ostatniej części kart jest poker kierowy, gdyż karty postanowiły położyć kres wybrykom Dżokera. Wszystkie karty gratulują zwycięzcom. Król kierowy skupia wokół siebie wszystkie kiery(taniec kart kierowych)z Damą na czele, gdy tymczasem pozostałe karty tasują się przed rozpoczęciem nowej partii. Treścią baletu Gra a Aorty jest rozgrywana przez same karty partia pokera. Z każdym rozdaniem rozgrywki komplikują się wskutek wybryków perfidnego Dżokera, który może zastąpić każdą kartę. Symbolika tego baletu kryje w swym założeniu głębszą myśl, gdyż główne figury są tu tylko pozornie potężnymi jednostkami i mogą być pokonane przez skromne blotki. Oparty na niewzruszonych prawidłach gry, balet ten jest bardzo precyzyjny w swej konstrukcji, a przy tym nie pozbawiony humoru i dowcipu. Muzykę Igora Strawińskiego cechuje oschłość rytmiki, operującej uporczywym staccatem, oraz surowość kolorystyki 140. Gra w karty. dźwiękowej i przejrzysta konstrukcja, w której poszczególne frazy i rytmy odpowiadają personifikowanym kartom. Balet Gra a tarty, mimo niepowodzenia, jakie towarzyszyło pierwszemu wystawieniu w Nowym Jorku, pojawiał się kilkakrotnie na scenach różnych teaOew, mJn. : Nowy Jork 14 X 1940, Haller Russe de Monte Carlo, wznowienie choreografii Balanchine a pt. Gra*poAra(Poler Gamę), z P. Franklinem w roi Dżokera Paryż 12 X 1945, Ballets des Champs-Elysees, libr, i chór. J. Charłał, sc. P. Boy, J. Babilee jako Dżoker: wznowienie w 1961 dla Haller du XX siecle w Thewre Royal Je la Monnaie, Bruksela, sc. G. Casado, z A. Leclair w roli Dżokera Rzym 31 I 1948. Opera, chór. A. Milloss, sc. R. Guttuso Stuttgart 22 I 1995 Stuttgarter Ballett, chór. T. Cranko, sc. 1.Zippel, E. Madsen jako Dżoker: wznowienia mań. : Kopenhaga 1966, Kongelige Danske Haller, Il. Kehlet jako Dżoker Londyn 1966, The Royal Ballet, Ob. Gable w roli Dżokera Norske Ballet w Oslo 1973, z S. Petterssonem Opera w Monachium 1975, z P. Barbayern City Center Joffrey BaUet 1975, z G. Chrystem. Wielu choreografów współczesnych sięgało do twórczości Strawińskiego, inscenizując jego utwory nie pisane z myślą o realizacji scenicznej. Wymienimy@Wanajważniejszych: Koncert na**rzypce i orkieurę jako balet Balutrada(Balutrade), 3 vor@Balanchine, sc. P. Czeliczew. Nowy Jork 22 I 1941, Fifty First Street Theatre, Original Ballet Busse, soliści: T. Tumanowa, R. Jasiński i P. Petroff: druga wersja pt. Koncert sArzypcoay powstała w 1972 dla New York City Haller. Somy baletme, chór. A. Dolin. Nowy Jork 7 XII 1944, Ziegfeld Theatre, sol BMarkovai A. Dolin chór. P. Ashton, sc. A. Beaurepaire, Londyn li@499 Coyent Garden, Sadlers Wells Ballet, sol. M. Fonteyn i M. Sornes. Tarto Aonortoue, chór. G. Balanchine, sc. E. Herman. Nowy Jork 10 IX 494 City Center Ballet Russe de Monte Carlo soliści: A. Darniowa, Maria Tallchief i Ł Danielian chór. K. MacMillan, sc. N. Georgiadis, Londyn 18 I 1955, Sa 4 lersWells Theatre Ballet chór. P. Mlaska, sc. S. Delaunay, Amiens 4 XII 1968, B-aVekTheatre Contemporain(prezentowane w czasie występów tej grupy w Polsce we wrzesniu I PPOKonortm D na orkiestrę smyczkową jako balet Klazea(We Cage), chór JFobbins, sc. R. Sobótka, Xew York City Baller 14 VI 1951, w obs. N. FaYeNowicjuszka), Y. Mounsey(Królowa), N. Magallanes i M. Magle(intruzi, po 4-ówboliką scen z życia owadów balet ów, osnuty na tle mitycznych obrzęBw 8@acyjnych, przedstawia ukryty w ludzkiej podświadomości lęk przed domWa@4 Kobiety: jako balet 771, chór. M.van Marca, dek. T. -P. Vroom, kast. J. Stoł@s, Forrerdam 21 I 1972, Nederlands Dans Theater, balet przejęty w 1973 przez 96 heFoyal Ballet(mniejszy zespół)w Condynie. WeF 8 o@y Woncerr na klarnet i orkiestrę(Błony Concerto), chór. A. Garter, Monachium 28 VIII 1957. Opera chór. T. Taras, sc. 1.Hays. Nowy Jork 78444969. City Center. New York City Haller, z udz. P. McBride i A. Mitchella(wznoótonyw 1964 w berlińskiej Stadrische Oper, a w 1967 przez New York City PaVeO-hor. J. Oranio, sc. S. Strahammar, Monachium 26 VII 1972. Opera Nebar@@v 141. 1 ł. Gra w karty. Wonav i Tmgo, chór. M.van Manen, dek. J. -P. Vroom, kast. 1. Stokws, Amsterdam 22 li 1976. Het Nationale Ballet, sol. M. Aradi i 2. Peter. Mommenhm pro Gesualdo chór. G. Balarchire, sc. D. Hays. New York City Baller 16 XI 1960, sol. 1.Adams i G. Ludlow. M@ewentr na fortepian i orkiestrę jako balet Mooemeius(Częici waorw), chór. G Balanchine, sc. D. Hays i P. Harvey. New York City Ballet 9 IV 1963, sol. S. Farrell i J, d Amboise. Wewdem Cami(es, chór. G. Balanchine, sc. R. Ter-uutunian. New York City Ballet 2 V 1968. Kmcerr na fortepian i instrumenty dęte jako balet Społśame w rrzect śo(oracY(Wgcgmmg in mi Furom), chór. J. Cranko, Monachium 23 li 1968. Opera, solistka K. Vernon jako balet Xrcade, chór. J. Taras, sc. 1.Hays, kast. R. Sobota. New York City Ballet 28 III 1963, wznowienie pod tytułem utworu w sc. 8 Ter-Arutuniana w 1972: balet pod tytułem utworu chór. M.ran Manen, sc. J. -P. Vroom, Haga 21 XI 1979, Nederlands Dans Theater. W dniach 18-25 VI 1972 New York City Ballet zorganizował w Nowym Jorku Festiwal Strawińskiego, retrospektywny przegląd jego baletów oraz adaptacji jego utworów w choreografii artystów amerykańskich. Powstało wówczas wiele nowych adaptacji, rnJna ScAerzo ńmtamczne, chór. J. Robbins 18 VI(wznowienie w Operze Paryskiej w l 974): awqńnia ru trzecW częściacW, chór. G. B-alanchine 18 VI O@e(na instrumenty dęte, chór. R. Tanner 21 VI: Dno conertmt, chór. G. Balanchine 22 VI, wyk. K. Mazzo i P. Martins: nowa wersja Reęuiem Gamie(es chór. J. Kobbirs 25 VI(przekazane w 1972 The Koyal Ballet w I-ondynie i w 1974 Operze w Monachium): Dumóurton OaAr Ćmorro, chór. J. Robbins, tost. P. Zipprodt 23 VI. ów(ńomz@ozecW zzęrciao miała również inne realizacje choreograficzne, m.in.: chór. M.van Manen, sc. N. Wiinberg, Haga 5 VII 1963, Nederlands DansTheater: jako balet Oloqpiada(O(wmad), chór. K. MacMillan, Berlin li III 1968, Stidtische Oper(wznowienie w 1969 przez The Royal Ballet w Londynie): jako balet Sac: gane(óLpa uliczea), chór. M. Spoerli, sc. I. -P. Vroom, StuttgarterBallett 6 VII 1982, sol. 8.Keil i Ob. Boatwright. Również Dwmćamm OaAr Concerto miało inną wersję choreograficzną M.van Manena, sc. K. Dekker. Amsterdam 23 li 1978. Het Narionale Ballet. Z innych baletowych adaptacji utworów Strawińskiego wymienić jeszcze TOOZO 3 Kowrtna dwa fortepiany, chór. G. Blank, Hamburg 18 IV 1960. Opera: chór. 8 Tuner, tost. S. Simmons. New York City Ballet 21 I 1971. Ziwqńonia w O, chór. J. Clifford, kast. J. Braden. New York City Ballet 9 V 1968 chór. M.van Manen i R.van Dantzig sc. T.van Schayk jako Co 4 ec@ae gmpńowy, Scheyeningen 21 I 1972, Nederlands Dans Thearer. 142. Harnasie. Harnasie. Balet o tematyce góralskiej ze śpiewem, w 2 aktach, z epilogiem. Libretto: Helena i Mieczysław Rytardowie: muzyka: Karol Szymanowskk choreografia: jelizavetaNikolska(Maksymilian Statkiewiczk scenografa: Vżclay Pawik(Zygmunt Szpingier). Prapremiera: Praga I I V 1935, Nżrodri divadlo. Premiera polska: Poznań 9 IV 1938. Teatr Wielki. Osoby: Harnaś, wódz tatrzańskich zbójników-Andrej Drozdov(Jerzy Kapliński), młoda góralka, Narzeczona-Jelizaveta Nikolska(Zofia Grabowska), o 8 o 8 góral, jej Narzeczony-Kareł Pirnik(Mieczysław Sawicki): rodzice Narzeczonei, starostowie weselni, górale, góralki, zbójnicy, juhasi i juhaski. Akcja rozgrywa się w Tatrach i na Podhalu. Akt 1. Hala w górach. Balet rozpoczyna redyk, czyli pędzenie owiec na letnie pastwiska. Tam też, na hali, tańczą juhasi i juhaski, jedna z dziewcząt, zaręczona z młodym góralem, spotyka nieznajomego, który budzi w jej sercu dziwny niepokój Nieznajomy znika, a po chwili wkraczają zbójnicy i zachwycona dziewczyna poznaje w ich wodzu tajemniczego przybysza. Jest nim Harnaś. Młody przywódca stara się wyrazić dziewczynie swe uczucie. Tak rodzi się ich miłość. Tymczasem zbójnicy rozpalają ognisko i tańczą wokół ognia(taniec zbójnicki). A kt I 1. Wnętrze góralskiej chaty. Odbywa się tu wesele, lecz Narzeczona niechętnie przyjmuje Narzeczonego, myśląc o pięknym Harnasiu. Po obrzędzie, cepin"rozpoczyna się taniec góralski: w kulminacyjnym jego punkcie za chatą rozlega się strzał z pistoletu i do izby wpadają zbójnicy. Po krótkiej utarczce z Narzeczonym Harnaś porywa i uprowadza pannę młodą. Jeden ze zbójników strzałem z pistoletu gasi światło, izba pogrąża się w ciemnościach. Epilog. Ukryci w głębi gór Harnaś i porwana dziewczyna przeżywają swe szczęście. Pomysł wątku treściowego Hawan pochodzi od samego kompozytora, który opracowanie scenariusza powierzył poetom góralskim, małżeństwu Rytardom, korzystając również z rad I Iwaszkiewicza. Projektowane początkowo jako osobny balet Wesele góra(sAie zużytkowane zostało w li akcie. Treść baletu Namasie, niezwykle prosta, przedstawia tylko dwa zdarzenia: poznanie Narzeczonej z Harnasiem i jej porwanie w czasie 143. Harnasie. wesela. Celem autorów i kompozytora było bowiem nie tyle przedstawienie realnych epizodów z życia tatrzańskich górali, ile szerokie uogólnienie, poetycka metafora góralszczyzny, jej cech psychicznych, obrzędów, obyczajów i folkloru muzyczna-tanecznego. Za materiał tematyczny posłużyły Szymanowskiemumelodie góralskie, cytowane dosłownie lub przetwarzane, oraz motywy własne uformowane na ich wzór. Pragnąc jak najwierniejoddać klimat brzmieniowy muzyki góralskiej, kompozytor wprowadził do dużej orkiestry symfonicznej chór i sola tenorowe, zaś rytmikę tańców góralskich urozmaicił częstymi zmianami melodii, dominujących w tym balecie nad rytmem. Wyrażenie środkami tanecznymi zawartego w muzyce bogactwa materiału folklorystycznego o bardzo odrębnej i oryginalnej specyfice, zgrupowanego w ramach wątłej dramatycznie akcji, stanowi największą trudność realizacji scenicznej harnasi. Te właśnie trudności choreograficzne oraz oryginalna kompozycja baletu i trudna-dla ówczesnych realizatorów i słuchaczy muzyka wyznaczyły los pierwszych inscenizacji ćżarwasi. Po prapremierze w Pradze odbyły się jeszcze trzy premiery za granicą: Paryż 27 TV 18936. Opera, chór. S. Lifar, sc. 1.Lorentowicz, w obs. S. Gitar(Harnaś), J. Simon(Narzeczona), N. Efimow(Narzeczony'Belgrad 30 X 1937, Narodno Pozoriśte, pt.hgdaci, chór. J. Nikolska, sc. V. Żedrinski Hamburg 12 XI 1937. Opera chór. M. Swedlund, sc. W. Reinking, w obs. K. Schwarzer, M. Swedlund i P. Buch. W kilka miesięcy po pierwszej polskiej premierze harnasi w Poznaniu ukazały się one na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie I X 1938, chór. M. Pianowski i E. Koszutski, sc. 2.Stryieńska, w obs. 2.Dąbrowski, 8. Karczmarewicz i P. Ważyński. Następnie Balet Polski włączył Mamaje do swego drugiego programu, chór. J. Ciepliński, sc. Z. Stryjeńska, w obs. 2.Kiliński, 2. Wóicikowska i S. Miszczyk. Preiiiera odbyła się w czasie tournee Baletu Polskiego za granicą-w Brukseli 4 NI 1939, Palais des Beaux-Arts. Spektakl ren pokazano również 19 IV 1939 w Teatrze Wielkim w Warszawie z okazji XVII Festiwalu MięJzynarodowegoWowarzysrwa Muzyki Współczesnej oraz na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w czerwcu P 939 Poli wojnie światowej odbyły się w Polsce następujące premiery Hawan: Poznań 18 I 1947. Teatr Wielki, chór. ).Kapliński, sc. S. Janasik, w obs. J. Kapliński, 8. Bittnerówna i M. Żrnuda Warszawa 29 XII 1952. Opera, chór. S. Miszczyk, sc. A. Stopka, w obs. 2.Kilmski, 8. Bittnerówna i W. GrucaWarszawa 23 XI 1966. Teatr Wielki, chór. E. Papliński, sc. 1.Lorenrowicz, w obs. P. Maluowsłi, M. Krzyszkowska i 2. Sidło. Przedstawienie to Balet Teatru Wielkiego zaprezentował na występach w Moskwie w gruQuu 1967 Gdańsk 5 III 144. 1960. Opera i Filharmonia Bałtycka, chór. T. Jarzynówna-Sobczak i E. Dobraczynski, dek. W. Bielicki, kast. J. Żuławski i J. Wnukowa, w obs. 2. Jasman, BBoniuszko, E. Dobraczyński Kraków 18 V 1964. Teatr Muzyczny, chór Blapliński, sc. A. Majewski, w obs. T. Heczko, 8. Bittnerówna, J. ParużniłWrocław 26 IV 1969. Opera, chór. 1.Papliński, sc. 1.Corentowicz, w obs. WKarst, R. Syldorfi T. Mazur Poznań I I X 1969. Opera, chór. E. Papliński, sc. BSadowski, w obs. T. Wojtkowiak, 1. Wojrkowiak i P. Śliwa Łódź 248 WWTeatrWielki, chór. W. Borkowski, sc. A. Kiljan, w obs. J. Wakowska, FJakubiak. W. Traczewski: wznowienie 13 XI 1976, w obs. J. Niesobska, K Kwl, 8. Jankowski Wrocław 16 X 1971. Opera, wznowienie wersji PaplińskiegoLorentowicz, włączonej następnie do programu występów w Dreźnie i GOr@z w październiku 1973 Łódź 25 VI 1978. Teatr Wielki, chór. 2.Kiliński, sc. Z Kiljan, w obs. M. Zalejska, K. Kulik, K. Knol Wrocław 27 III 1982. Opera chór. T. Kulawa, sc. ).Napiórkowski, w obs. W. Pożniak, P. Knapik i ZOwczarzakWarszawa 16 X 1982. Teatr Wielki, chór. T. Kuiawa, sc. BMajewski, w obs. A. Staszek, 'P. Matacz i S. Dębicki. Po wojnie odbyły się jeszcze dwie premiery Harnasi za granicą: Morawska Ostrawa 15 X 1949, Stżtni diyadlo, jako balet Zbijnicy(ZłqymcO, chór. @Gabzdyl, sc. A. Stopka, w obs. J. Jasriernbska, E. Gabzdyl i A. Janićek Berlin 17 I 1957, Komische Oper, chór. E. Papliński, sc. R. Heinrich. K Szymanowski jest również twórcą baletu-pantomimy Mandragora?. Do@uzyki Szymauewssieuu powstały również następujące balety: /iei@mi(oi 8 eWqfza: obraz wokalna-taneczny, jako uzupełnienie opery Hagirh, chór. P Zailich, sc. W'. Drabik. Warszawa 12 IX 1922. Teatr Wielki, z udz. A. Czapskiej i M. Szmolcówny. Suity MaAi i Mim, chór. J. Jarzynówna-Sobczak, sc. T. Wnukowa, Gdańsk 25 V l 9 b 3. Balet Miniatur przy Operze Bałtyckiej: Muf: SzeAmzada-A. Moniuszko i Z, jasrnan: Błazen Tamris-T. ZlaiaalSerenada Don juana-Z.. Yammsg. Mi 3: źródło Xrezwzy-J. Górska(Aretuza)i 2, jasrnan(Alfejos): Vw 3 z-PF-ropidłowski. Driady i Pan-A. Moniuszko i T. Złamał. Miry, chór T. Kulawa sc. J Napiórkowski, Wrocław 27 III 1982. Opera, w obs. 8. Śliwińsłi SeP BJaskołka(Areruza), E. Aksarnitowska(Echo*Warszawa 16 X 1982. Teatr Wiel@-hor T. Kiiawa, sc. A. Majewski, w obs. L. Gruziel, T. Rybarska i F S 888 a 4 aAołwmi Taran(cła, oprac.muz. G. Fitelberg, chór. Gruca, sc BraiewskiWarszawa 23 XI 1966, 'Veatr Wielki-balet bez fabuły literackiej, -oOi 3 M. Krzyszkowska E. Jaroń, 8. Kociołkowska, S. Szymański, F Maliwwski. A. Glegolski, 2. Sidło. JN Swqfma jako balet HI, iymfmia-Pień o nocy, chór. G. Drzewiecłi, sc. JPernaś. Poznań 16 X 1977. Polski Teatr Tańca na scenie Opery: źródłem inspiracji VBzeWecsiego był ten sarn tekst, kłuty zafascynował Szymarowskiego li 4 Wanperskiego poety z XIII w., MJ. Rurniego. Opiewane przez poetę ciała niebie 99 e uosabiają w balecie postacie mitologiczne: Wenus 3. Pawlak), Jowisz(BPush), Androneda(M. Hendrykowska), Merkury(M. Skarupski)przedstawi stelem zaś Ziemi jest Chłopiec**. Pastor: . Treścią baletu są działania tych posraO, WiJsające z ich mitycznych funkcji. Balet ren pokazany był przez Polski Teatr. 8-Przewodnik baletowy. Harnasie. 145. Historia Żołnierza. faica w Rzymie X 1978, Bułgarii X 1978 oraz przekazany Teatrowi w Pradze 22 VI 1982, w obs. M. Peśikova Wenus), M. Vlaćiloya**drorneda), J. Slavicky**r*ury: i I.. Kafka(Chłopiec). I K@artt wyczkouy jako balet Między daqygiem(Trą dw), chór. 1. Głowacka, Rzym 18 XII 1980. Opera: treścią baletu jest konflikt uczuciowy międay Kobietą*pcrraraj i Mężczyzną(A. Ramo, a etapy tego konfliktu odpowiadają nastrojom poszczególnych części Kwartetu: cz.i-rozbieżność uczuć, wzajemna niechęć, cz.li-sen o miłości, cz.III-przebudzenie i pojednanie, i(ciał Muter IIY. Historia Zamierza I. 'Histoire dn sołdat)Balet narracyjny w z częściach, 5 scenach. Muzyka: Igor Strawiński LY(irtoire da w(zet do czytania, grania i śpiewania: tekst: Charles Ferdinand Rarnuz'polski przełład: Julian Tuwim: reżescria: Georges Pitojew(I-Ryszard Ordyński, li Krystyna Meissnert: choreografia: Georges i Ludmilla Pitojewowie li-Feliks Parceli, i I-Conrad Drzewiecki): scenografia: Rene Auberjonois tli-Krzysztof Pankiewicz). Prapremiera: Lozanna 28 IX l 9 lb. Teatr Miejski, zespół Georges a i Ludrnilly*o*e*. I polska premiera koncertowa: Warszawa 20 I 1928. Filharmonia. N polska premiera sceniczna: Poznań 25 IV 1964. Opera. Osoby: Żołnierz-Gabriel Russer(I-Feliks Parnell, li-Przemysław Śliwa)Diabeł-Georges Pitojew NI-Edmund Kupruckij. Królewna-LudmillaPitokw**-Halina Szmulcówra, li-Irena CieiT(wiat Narrator: Elie Gagnebin I-Henryk Malkowski i Ryszard Ordyńsłi. U-Józef Fryżlewicz jako stary Żołnierz). Scena przedstawia budę jarmarcznego teatrzyku z zaciągniętą na razie kurtyną. Narrator opowiada o Żołnierzu powracającym z wojska na urlop do rodzinnej*s*. Scena 1. W lesie. Odsłania się kurtyna, wchodzi Żołnierz, wyjmuje z torby różne drobiazgi oraz ukochane skrzypce, zaczyna grać. Pojawia się Diabeł pod postacią starego człowieka i proponuje Żołnierzowi sprzedaż skrzypiec w zamian za grubą księgę, która uczyni go bogatym. Żołnierz sprzedaje skrzypce, a Diabeł zaprasza go do siebie. S cena 2. We wsi. Narrator informuje o wizycie u Diabła i o przybyciu Żołnierza do rodzinnej wsi, gdzie nikt go nie wita. rów rozpoczyna się akcja. Zafrasowany Żołnierz stoi w opustoszałej wsi. Diabeł zjawia się tym cazern pod postacią handlal 46. 1086. Historia Żołnierza. rza. Żołnierz porywa się na niego z szablą, chce odebrać skrzypce, lecz Diabeł-tłumaczy mu, że powinien skorzystać z dobrodziejstw cudownej księgi. Żołnierz otwiera księgę. Narrator snuje opowieść o tym, jak Żołnierz stał się bogatym człowiekiem, lecz nie zaznaje szczęścia. Scena 3. W biurze Żołnierza. Żołnierz siedzi za biurkiem, załatwia przez telefon interesy, które powiększają jego bogactwo Diabeł przybiera teraz postać starej handlarki, wysypuje z torby różności, a wśród nich skrzypce. Żołnierz chwyta skrzypce, próbuje grać, lecz skrzypce milczą. Zrozpaczony łamie je i drze księgę. S cena 4. W obcym kraju-W pałacu. Ze słów Narratora dowiadujemy się, że Żołnierz postanowił zacząć życie od nowa i udał się do sąsiedniego kraju. Właśnie zachorowała tam ciężko Królewna i Król obiecał dać ją za żonę temu, kto ją uzdrowi Widzimy więc Żołnierza w komnacie królewskiego pałacu: postanowił spróbować szczęścia. Diabeł, tym razem jako elegancki pan, wyszydza Żołnierza, który proponuje mu grę w kart przy winie. Przegrywa wprawdzie wszystkie pieniądze, lecz udaje mu się upić Diabła i zabrać mu skrzypce. Co za radości Umie znów grać! Udaje się więc do komnaty chorej Królewny, a tego muzyka ją uzdrawia lich wspólny taniec-walc i ragtine)Wyznają sobie miłość. Ale oto zjawia się znowu Diabeł, tai razem bez przebrania: żałosny i pokorny, błaga Żołnierza, b*oddał mu skrzypce. Tymczasem Żołnierz gra tak ochoczo, że Diabeł nie może się powstrzymać i tańczy aż do zupełnego wyczerpania, a mimo to jeszcze grozi: jeżeli Żołnierz przekroczy granicę tego kraju, znajdzie się w diabelskiej mocy. Królewna bezskutecznie błaga Żołnierza, by nie wracał do rodzinnej wioski. Scena 5. We wsi. Na scenie widać wioskę oraz granicę sąsiedniego kraju. Żołnierz przekracza granicę gdzie czeka tuż Diabeł Sa próżno Królewna wzywa z oddali ukochanego, on lei nie słyszy, jest już w mocy Diabła@@wny sens tej wokalna-taneczna-recytatorskiej opowieści kryje 9 ę w słowach jednej z uwag lNarratora: . Biada temu, co pragnie Wt wiele... "Akcja utrzymana jest w konwencji wędrownego teatrzyku, w którym Narratora i orkiestrę umieszcza się@aBsenie. Muzyka Historii Żołnierza skomponowana jest w Ro@e-gity na siedem instrumentów(skrzypce, kontrabas, klarnet, . 147. lndes Galantes, les. fagot, kornet, puzon i perkusję)traktowanych sofistycznie, lecz uzupełniających się we współbrzmieniach. Szczególnie rozbudowana partia skrzypiec, symbolu duszy Żołnierza, ma charakter wręcz wirtuozowski. historia żołnierza wystawiana była w różnych wersjach, z przewagą pantomimy lub tańca. Do bardziej utanecznionych jej realizacji należą: K. Joossa(Munsterl 927), M. Terpisa(Berlin 19296, R. Page(Chicago 1931, J. Gracko(Kapsztadtl 944), 8. Raloy(Kopenhaga l 946), R. Helpmanna iEdynburg l 954). A. Sokołów(Nowy Jork 1954)E. Suuve(Moskwa 1964. Teatr Wielki, pt.*ai*a o żo(merzw i czarcie), T. Babilee(Spoleto l 967), M. Bejarta(Rzym 1966 i Bruksela l 982). Natomiast muzyką Strawińskiego w formie suity koncertowej(z pominięciem tekstu)posłużyło się kilku choreografów, mJn. 8.Feld, kast. P. Thompson. Nowy Jork 28 XII 1971, American Haller Theatre. W Polsce odbyły się następujące premiery ćftorii Żołnierza w formie baletowej, z zachowaniem tekstu: Warszawa 18 li 1972. Teatr Wielki*scerakameralna), chór. A. Lazzini, reż. K. Meissner, sc. M. Kołodziej, w obs. T. Makarowski'Żołnierz), J. Graczyk(Diabeł), 8. Ster(Królewna): Narrator: T. Bartosik: pokazane na występach w RFN XI 1974 oraz w Wilnie i Ceningradzie li 1977 Gdynia 9 I 1977. Teatr Muzyczny, reż, i chór. P. Śliwa, sc. W. Wigura, w obs. 1.Wierzbowski(Żołnierz I), P. Suwa(Diabeł). By Miezin(Diabhca 3 Warszawa 5 XII 1982. Teatr Wielki(scena kameralna), tekst w przekł. J. Koty, reż. M. Dziewulska, chór. 2.Rudnicka, sc. J. Jarusiewicz, w obs. J. Mazań. A. Grabka i 8. Cholewa: jako prolog do historii Że(uerza wykonane były Strawińskiego Tjzy amory na klarnet solo, a jako epilog-Ragtimc na I I instrumentów. lndes Galantes, les. Opera-balet złożona z prologu i 4 entrees. Tekst Louis Fuzelier: muzyka: Jean-Philippe Rameau: kostiumy: Jean-Baptiste Martin. Prapremiera: Paryż 23 VIII 1735, Academie Rogale de Musiąue. Osoby: partie wokalne-Bebe, grecka bogini młodo: ci: Bellona, rzymska bogini wojny: Amor, rzymski bóg miłości: Emilie, młoda niewolnica prowansalska: Valere, jej narzeczony: Osman Pasza, sułtan turecki: Phani, młoda Peruwianka: Don Carlos, oficer hiszpański: Huascar, młody Peruwiańczyk zakochany w PhaniTacmas, książę perski: Ali, jego przyjaciel: Zaira, ukochana Tacmasa: Fatima, jego niewolnica: Damar, oficer francuski: Alvar, oficer hiszpański: Zima, młoda Indianka: Wdarto, jej narzeczony, wódz plemienia Indian: parcie taneczne: Róża Marie Balie: Zefir-I-ouis Dupre: Boreasz-David Dumoulin: Motyk pary młodzieży francuskiej, polskiej, hiszpańskiej i włoskiej, amorki, Prowansalki i Prowansalczycy, niewolnicy afrykańscy, Peruwianie i Peruwianki, kwiaty, amazonki, pantery, , dzicy ludzie. 148. lndes Galantes, les. Prolog. Pałac Fogim Hebe. Na wezwanie bogini przybiegają pary młodych Francuzów, Polaków. Hiszpanów i Włochów, by tańczyć na cześć miłości(musettes). Zjawienie się Bellonyprzerywa zabawę. Bogini wojny wzywa wszystkich kochanków, by porzucili rozkoszne swawole i szukali sławy w walce. Opuszczone amorki odlatują do innych krajów, by święcić tam triumfy bogini miłości. I ener ee. Szlachetny Turek(Le Turo genereux). W pigsiymogrodzie Osmana Paszy młoda niewolnica Emilie opowiada swemu panu, jak została porwana przez piratów w przedJzieńślubu z ukochanym Valere. Sułtan stara się ją pocieszyć'i zapewnia o swej miłości. Tymczasem burza wyrzuca na brzeg morza rozbity okręt a wśród rozbitków Emilie odnajduje ukochanego. Wzruszony miłością kochanków sułtan zwraca im wolność i obsypuje darami(tańce afrykańskich niewolnikówjVVeneree, lnkasi z Peru\Les lncas de Perouj. Tustyria u podnóża wulkanu. Oficer hiszpański Don Carlos, zakochany w młodej Peruwiance Phani, usiłuje wyrwać ją spod wpływu czcicieli słońca, ale dziewczyna waha się w obawie przeJgniewem swych braci. Zazdrosny o Carlosa, młody Peruwiańczyk Huascar usiłuje odzyskać względy Phani. Odbywa się właśnie święto na cześć słońca(tańce Peruwianek i Peruwiańczyków). Przerywa je nagłe trzęsienie ziemi i wybuch wulkanu Huascar stara się przekonać Phani, że jest to zemsta zagniewa@8 h bogów Don Carlos ujawnia jednak, że to Huascar: powodował wybuch wulkanu. Phani decyduje się zostać z oficerem, a Huascar umiera. 441 entree. Kajam(Les Flewrs). Książę perski Tacmas, przebrany za przekupkę, zakrada się do ogrodu swego przyjaciela Alego, który więzi tu piękną niewolnicę Zatrę. Pragnąc poznać ukryte myśli Zairy, książę pokazuje jej swój portret W ogrodzie zjawia się też przebrana za polskiego niewolnika Fa@ma, niewolnica Tacmasa, którą kocha Ali. Tacmas, biorąc Fatimę-niewolnika, za swego rywala, rzuca się nań ze sztyletem 4 Fa szczęście w ostatniej chwili wszyscy się rozpoznają i obie Bakochane pary przyglądają się, świętu kwiatów", w sfór: ntańczą: Róża. Motyl. Zefir i Boreasz w otoczeniu kwiaóWłYentree. Dzicy ladzie(Ler Naaadger). Dwaj oficerowie, ***omyślny Francuz Damon i zazdrosny Hiszpan Abar, zako 9 ha@się w pięknej Indiance Zimie, lecz dziewczyna nie chce. 149. lndes Galartes, les. żadnego z nich i pozostaje wierna swemu narzeczonemu Adario, dzielnemu wodzowi plemienia. Zaślubiny ich odbywają się w czasie wielkiego obrzędu, fajki pokoju"(tańce amazonek, panter, Indian). Epilog. Amor triumfuje i Bellona musi się wycofać pokonana. Wszystkie postacie tańczą wspólnie wielka chaconne. Les(ndes(żzlmres(co w swobodnym przekładzie znaczy mniej więcej, wykwintne Indie')to jedna z najpiękniejszych oper-baletów XVIII w. Każde z czterech entrees zawiera oddzielną intrygę, wyrażaną śpiewem, deklamacją i tańcem. Jedynym ich łącznikiem jest alegoryczny prolog, opiewający rywalizację Miłości i Wojny. Tę modną wówczas tematykę mitologiczną, pomieszaną z naiwną egzotyką. Rameau potraktował z dużym wyczuciem dramatu, starając się wyrazić uczucia bohaterów i nastrój sytuacji. Wplecione w akcję tańce, mimo iż skomponowane w formie dworskich gawotów i musettes, posiadają również pewne walory ekspresyjne: są to jakby alegorie wyjaśniające poszczególne sytuacje. Różnorodne arie(na które składają się zarówno wielkie arie operowe, jak i wesołe arietty oraz recitatiya), zespołowe sceny pantomimiczne i tańce łączą się w harmonijną całość o zrównoważonych proporcjach kompozycyjnych. W III entree jest ponadto duża scena baletowa w formie divertissement. W pierwszej wersji Les Jndes Galmres, określane przez autorów jako, balet heroiczny", składały się z 3 entrees. W następnym roku Rameau dodał obraz IV, Ler. Smaaęes. Nazwiska choreografa oraz dekoratora nie są znane. Wiadomo tylko, że własne tańce w scenie, święto kwiatów"skomponowała Marie Salle, a gdy w 1745 wystawiono Les Jndes Galanresw Operze w Bordeaux, dekoracje do li i III entrees projektował GJi. Seryandoni. Utwór ten przetrwał w repertuarze Królewskiej Akademii Muzyki, w całości lub we fragmentach, aż do I 773. Wielkim wydarzeniem artystycznym było wznowienie LesJndes Galawres 18 VI 1952 w Operze Paryskiej z dialogami wstępnymi pióra R. Fauchois, wg partytury opracowanej przez P. Dukasa i M. Bussera, w reżyserii M. Lehmanna. Każde entree powierzone zostało innemu choreografowi i scenografowi: Prolog-chór. A, weline, sc. J. Dupom I entreechór. A. Areline sc. G. Wakheyitch li entree-chór. S. Gitar, sc. J. Carzou III ertree-chór. M. Cander, sc. Post i M Moulene IV entree-chór. S. Gitar, sc R. Chapelain. 150. lrterplay. Midy: jako soliści baletu wystąpili: L. Darsoneal, L. Dayde, ChVaussard, N. Wyrubowa, M. Bozzoni, M. Renault i A. Kałuż DVWspaniałe to widowisko, przystosowane do wymagań dzisiejszego teatru, stanowiło uroczy pastiche, wskrzeszający przepych, pompatyczność, wyszukane efekty sceniczne oraz wyrafinowany styl teatru z czasów Cudwika XV. Les Jnder Ga(anres zrealizowali też G. Skibine i). Giuliano, sc. S. Creuz z Ballet Je Wallonie: premiera odbyła się 8 X 19/6 w Charleroi, z udz, sol. M. Kishibe, J. -P. Laporte i M. Navarro. Wspomnieć też trzeba o innej współczesnej rekonstrukcji opery-baletu Ojr(a@aczyli Zaczarouane knaty La Guirlande ou fes Bizun enchamtee: , tekst jeVMarmonrel, muz. A. Campra, Paryż 1751. Na temat melodii Campry 7 koinpo-zytor(w(A. Honegger, 1. Lesur. A. Roland-Mąnue)G. Tailleferre, P. PouleusM. Sauguet i G. Auric)napisało 7 wariacji jako pastiche stylu epoki, i balet pr Ag Gdrlmde wystawiony został 19 IV 1966 w Nowym Jorku przez New Tuts 98 Baller, chór. T. Taras, sc. P. Haryey i 8. Frances, z solistką V. Verdy. *e*p*dyIgr av z ki)Balet w I akcie, 4 częściach. Muzyka: Morton Gould-zbawiam Gwoert 8 choreografia: jeromc Robbms: scenografia: Carl Kent. Prapremiera: Iłowy Jork I VI 1945, Ziegfeld Theatre, Concert Varieties. Włonawcy: cztery tancerki-Janer Reed, Muriel Bentley. Bettina Ęosa 94 FozsiKa Szabo: czterech tancerzy-John Kriza, Michael Kidd, Jerornc Robbins i Erik Kirsten. V-zęść T. Igra: zła sobodna Free play): eamec czterew pat, PyJący jakby współzawodnictwem w wirtuozerii tańca klasy. V-zsść Il. Igraszka rubaszna(Horszplayy: solo tancerza pWegające na dowcipnej parodii konwencjonalnych ruchów tańca klasycznego: Vzęść 111, (gruzu ąrąygodnz(Byą, ay): pas de Jeux 8@ues), którego tradycyjny romantyzm stuszowany jest lekką niefrasobliwa: cią, K-sś ć VV. Igraszka u zauodach\Team playy tancerze 4 zi@w 98 na dwie grupy i soliści z obu grup rywalizują w brawurze i sprawności tanecznej. 151. lnterplay. Balet Mrerpty nie posiada żadnego wątku literackiego. Jest to swobodne, dowcipne, nie pozbawione akcentów ironii igranie tradycyjnymi elementarni tańca klasycznego, współzawodnictwo tancerzy i jakby ich rywalizacja z orkiestrą. T. Robbins daje tu interesującą próbę skrzyżowania form klasycznych z elementarni, tańca jazzowego". Balet skomponowany był do XmericmCowcertene Goulda, utworu w typie, jazzu symfonicznego", łączącego elementy jazzu z tradycyjnymi europejskimi środkami muzycznymi i posiadającego-dzięki żywej, urozmaiconej rytmice-duże walory taneczne. Balet lnzrąiqy wznowiony był w nowych dekoracjach 0. Smitha i kostiumach 1. Sharaff 17 X 1945 w MetropolitanOpera dla Ballet Theatre, który pokazał go w czasie występów w Polsce w maju 1958. Dalsze wznowienia Jnterp/p Robbinsaodbyły się w New York City Ballet 1952. City Center JoffreyHaller 1972. Natomiast balet M. Goulda Jnrerplay w chór. IN. Thomsona wystawiła Opera w Budapeszcie 6 IV 1965, z udz, sol. E. Devenyi i L. Sipeki. M. Gould napisał muzykę do baletu Legenda z Fali Rner(Fdl Riaer Lwnd)chór. A, de Mille, sc. 0.Smith. Nowy Jork 22 IV 1948, Metropolitan Opera Haller**eatre, z A. Jonso w głównej roli morderczyni Lizzie Borden, której dzieje są treścią baletu Inny balet do muzyki M. Goulda, jego ówOomett po(udmotoameryeaiuAq(Lana-Xnerican XwnWonerte), pokazał Londo*s Festiyal Ballet w czasie występów w Polsce X 1963, w chór. M. Goddarda. Spośród innych utworów M. Goulda, które adaptowane były w formie baletowej, wymienić można: Oeriaa@o@s ńr clarmet md żazz band, które w chór. E. Felda i z kast. W. Kim otrzymały tytuł fte, oznaczający w żargonie amerykańskim rozmowę milóoików jazzu. Premiera odbyła się 21 li 1973 w Nowym Jorku. City Center JoCrey Baller. W czasie występów Baletów U 38 w Polsce, w październiku 1959, mieliśmy możność poznać, oprócz P@oOJ@@Puma?i Koncertu(zob.balety do muzyki Ghopina-e Q. XyYidy), dwa inne balety). Robbinsa: A'n Yore Export, oma jazz, muz 8. Prince, sc 8. Shahn: balet ren, którego premiera odbyła się 8 VI 1958 w Spoleru na Festiwalu Dwóch Światów, oparty jest na pewnym typie ruchów, cech ryiniieznych, środków wyrazu i nastroju współczesnych tańców towarzyskich: balet wznowiony był w Nowym Jorku 6 XI 1969 przez The Harkness Ballet w Brooklyn Acadeiny of Music oraz przez City Center Joffrey Baller 21@4 J 64 RacżyMoaer), balet bez muzyki. Światła: N. Porcher: wystawiony po raz pierwszy 3 VII 1959 w Spoleto na Festiwalu Dwóch Światów: jest próbą. 152. Jezioro łabędzie. uniezależnienia tańca od muzyki i dania widzom możności reagowania tylko na ruch taneczny, bez skojarzeń wywołanych dekoracją, kostiumem i dźwiękiem. jezioro łabędzie\leoeounoe oiepo-Le Lac des cygnes-The Sum Lukę')Balet klasyczny w 4 akrach. Libretto: Władimir Biegiczew i Wasilij Gelcer: muzyka: Piotr Czajkowski: choreografia: Marius Peripa i Cew Iwanow(BaTaeleGrassi: scenografia: Iwan Andriejew, Michaił Moczarów i Heinrich Leyogt(Karol Klopfer, Aleksander Kozłowski i Józef Guranowski). Prapremiera: Petersburg 15 I 1895. Teatr Maryjski. Premiera polska: Warszawa 30 XII 1900. Teatr Wielki. Osoby: Odetta, dziewczyna zaklęta w królową łabędzi-Pierina Cegnani(CeciliaCerri: książę Zygfryd-Paweł Gerdr(Aleksander Gillert): księżna, jego matka Giuseppina Cecchetti(Zofia Timirazjew): Henno, przyjaciel księcia-Aleksander Oblatów(Michał Kulesza): Rotbart, zły czarownik-Aleksiej Bułgakow(Ludwik Rządca): Odylia, jego córka-Pierina Legnani(Cecilia Cerrih Wolfgang, opiekun księcia, mistrz ceremonii: nadworny błazen: przyjaciele księcia, dziewczęta zaklęte w łabędzie, goście na dworze książęcym, sześć młodych ganień, młodzież wiejska. Akcja rozgrywa się w nieokreślonej epoce, w jakimś zakątku Niemiec. Akt 1. Park przy zamku księżnej. Z okazji pełnoletności księcia Zygfryda odbywa się festyn, młodzież wiejska bawi się i tańczy w obecności dworu. Księżna oznajmia synowi, że jutro będzie musiał wybrać narzeczoną spośród przedstawionych mu na bało ganień. Po wyjściu księżnej zabawa trwa dalej*walc), potem wszyscy rozchodzą się. Zygfryda martwi decyzja matki. By oderwać go od smutnych myśli, przyjaciele proponują wyprawę na polowanie. W dali widać stadko przelatujących łabędzi. Zygfryd z przyjaciółmi opuszcza park. Akt I 1. Dziki, skalisty brzeg jeziora. Północ. Na tafli jeziora przesuwa się stadko białych łabędzi z królową na czele. Na brzeg przybywa przyjaciel księcia. Henno, z towarzyszami: młodzieńcycelują z łuku do ptaków i wołają Zygfryda. Tymczasem łabędzie otaczają lenna: nadbiegający Zygfryd mierzy już do nich z łuku, gdy nagle staje przed nim królowa Odema. Oczarowany jej pięknością książę nie pozwala strzelać do ptaków i odprawia myśliwych. Ze wszystkich stron otaczają go białe łabędzie(walc łabędzi), Odetta zaś wyjawia księciu ich tajemnicę: zły czarownik Rotbart zamienił ją i jej towarzyszki w łabędzie, które tylko o. 153. Jezioro łabędzie. północy nad brzegiem jeziora mogą przybierać postać ludzką. Zaklęcie to może jedynie przełamać szczere uczucie człowieka, który nigdy jeszcze nie wyznał nikomu miłości. Wśród skał ukazuje się złowrogi ptak: to Rotbart przypomina Odetcie o swej władzy nad nią, a księciu o grożącym mu niebezpieczeństwie. Lecz młodzieniec nie lęka się pogróżek. Ulegając czarowi Odetty, przysięga jej wieczną miłość i wyzwolenie(grand pas dedeux: adagio Odetty i księcia, pas de ąuatre czterech małych łabędzi, wariacja Odetty, koda)Zbliża się świt, łabędzie muszą odejść. Po chwili białe ptaki płgyną znów na jeziorze. Akr I I 1. Sala balowa na zamku księżnej. Schodzą się goście, witani przez mistrza ceremonii, za nimi wkracza księżna z synem i sześć młodych ganień, z których Zygfryd ma dziś wybrać narzeczoną(walc sześciu ganień). Jednakże żadna z nich nie podoba się młodemu księciu: zatopiony w marzeniach, myśli wciąż o tajemniczej dziewczynie-łabędziu. Nagle fanfary oznajmiają przybycie niespodziewanych gości. Jest to Rotbart w ludzkiej postaci ze swą córką, piękną Otylią, której łudzące podobieństwo do Odetty oszałamia Zygfryda. Rozpoczyna się bal(divertissernent: taniec hiszpański, neapolitański, węgierski i mazurek). Rorbart nakazuje córce, by postarała się zdobyć słowo księcia(pas de deux OJylii i Zygfryda i ich solowe wariacje), gdy bowiem zakochany młodzieniec zapomni o Odetcie i wyzna miłość innej, złamie przysięgę wierności Tak też się dzieje: w oknie ukazuje się przelotna wizja zrozpaczonej Odetry i Zygfryd pojmuje, że padł ofiarą podstępu. Zwycięski Rotbart wyprowadza córkę, a Zygfryd w rozpaczy opuszcza zamek. Akr I V. Brzeg jeziora(jak w li akcie). Łabędzie z niepokojem oczekują powrotu królowej. Odetta wraca smutna, opowiada towarzyszkom o zdradzie Zygfryda. Lecz oto i on, pełen skruchy i żalu zapewnia OdeOę o swej miłości: przecież to ją widział w osobie Odylii(pas de deux Odetty i księcia). Wtem z łopotem skrzydeł, wśród błyskawic i huku piorunów nadlatuje czarny ptak-Rotbart. Nie mogąc pokonać uczucia kochanków, grozi księciu śmiercią. Lecz Zygfryd nie chce ratować się ucieczką, gotów umrzeć razem z Odettą. Oboje giną w falach jeziora. Zwyciężony potęgą miłości Rotbart pada martwy. Apoteoza. W złotej łódce, ciągnionej przez białe łabędzie, Odeua i Zygfryd płyną do krainy wiecznej szczęśliwości. 154. Jezioro łabędzie. Temat baletu zaczerpnięty jest z różnych legend o dziewczynie zaklętej w ptaka, występujących w mitologii greckiej i w folklorze baśniowym wielu krajów Europy i Wschodu, w rosyjskich bylinach ludowych i w bajkach A. Afanasjewa, zn'anych też niewątpliwie Czajkowskiemu. Przytoczone libretto pochodzi z drugiej, powszechnie znanej wersji jeziora labędzi*go, które w pierwszej nie zdobyło sukcesu. Jego nieudana prapremiera odbyła się w Moskwie 20 li 1877, chór. Reisinger, sc. 1.Szangin, K. Walc i K. Groppius, w obs. P. Karpakowa(Oderta-Odyliak S. Gillert(Zygfryd)i S. Sokołów(Rotban). Przyczyną niepowodzenia baletu stała się nieudolna inscenizacja i słaba choreografa, nie doceniono też wówczas muzyki Czajkowskiego. W 1880 i 1882 próbował również bez powodzenia-wznowić w Moskwie jezioro łabędzi duński baletmistrz 0. Hansen. Dopiero po przychylnym przyjęciu li aktu w układzie G.lwanowa w 1894, przedstawionym na koncercie ku czci nieżyjącego już kompozytora, wystawiono cały balet w Petersburgu z muzyką opracowaną przez R. Drigo, w nowej wersji choreograficznej Petipy i lwanowa. Premiera ta odniosła olbrzymi sukces i postawiła jezioro łaóęaziew rzędzie arcydzieł baletowych XIX w. Akcja jeziora łaóędzięo, w ujęciu Pedpy i lwanowa, nasycona jest subtelnym liryzmem i poetycką fantastyką. Prostota wątku dramatycznego i wzruszająca interpretacja miłości Odeuy i Zygfryda jako symbolu potęgi uczucia zapewniły temu baletowi powodzenie u wielu pokoleńwidzów. Mimo tradycyjnej konstrukcji, według obowiązującego schematu następujących po sobie scen pantomimicznych i tańców, akcja zachowuje logiczną ciągłość. Sukces swój jezioro(aćędzw zawdzięcza jednak głównie muzyce i choreografii. Akty I i 111, opracowane przez M. Petipę w konwencjonalnym stylu przepysznych batów dworskich, pełne ruchu, urozmaicone tanecznic, z dramatycznym akcentem pas de deux Odylii i księcia tworzą kontrast z łagodnym, melancholijnym światem łabędzi. W li i IV akcie G. Iwanow eksponuje taniec klasyczny, nasycając go treścią emocjonalną, dzięki wprowadzeniu tematów ruchowych, związanych z charakterem i przeżyciami głównych postaci. Zwłaszcza akt 11, wystawiany często oddzielnie, stanowi piękny obraz baletowy. Muzyka podporządkowana jest ściśle akcji tanecznej, lecz pisząc ją bez dokładnych wskazówek choreografa, Czajkowski miał swobodę w rozwijaniu pomysłów. 155. jezioro łabędzie jąetodycznych. W muz*ce tej dominuje więc melodyka o szerokiej, rozlewnej kanółenie oddająca baśniowy klimat akcji i ęornąnryzrn jej treści. Cechuje ją także wielka taneczność, prosta jęrnikd potoczystość frazy, lekkość i rozmach, bogactwo palety orkiestrowej. X'ysrąwiory na wszystkich niemal scenach świata, balet ten jaMąwąny był wielu przeróbkom i zmianon, często niefnurXyrą. Spośród licznych wersji rosyjskich zanotować można sześć najważniejszych: Ś. Górskiego(Moskwa 24 I 19011. A, 'Cągą. nowej(Ćeningrad 13 IV 1933. A Górskiego z IV akrem A, Xtesserera(Moskwa 10 V 1930, wersję tę w sc. S. Wirsaładzewidzieliśmy w czasie występów w Polsce Baletu Teatru Wielkiego z Moskwy We wrzesniu 1960, z M. Plisiecką i N, Fądiejeczewem, oraz@-aletu Teatru im. Kirowa z Ceningradu w kwietniu 1975 z I Kunakową i 3 Wikułowem: P. Lopuchowa: Leningrad 23 VI l 945). W Buooeisrra i P. Gusiewa(Moskwa ją p(453. Teatr Muzyczny im. Stanisławskiego i Niemirowiezą-Danczenki: wersję tę WstaWł W. Burmeister w Operze paryskiej 21 XII 1960 sc D Bouchene, w obs. J. Arniel i P.van Dtjk): ostatnią jest wersja 1. Grigorowicza z 35 XII 1069 dląTeątru Wielkiego w Moskwie, sc S. Wirsaładze, w obs, N, Biessrniertnowa(Odęta), N Timofiejewa(Odylia)i FI. Fadiejeezew(Zygfryd)ba ogół zmiany dotyczyły szczegółów insceńizącjilub kolejności scen, nie naruszając ogólnej konstrukcji ehareograficznej, zwłaszcza w jej najważniejszych paniach. tłoczę(przedstawiała się sytuacja w krajach nie posiadających iwk głęboko utrwalonych tradycji jeziora laćędzi**. W Europie Żąęfałriej najbardziej zbliżoną do pierwowzoru jest wersja N, Siergiejewa wg Petipy-lwanowa, sc M. Steyenson, wystawiona w lmdynie 20 XI 1934 przez Wic-Wells Ballet, z A. Markową i j, Helprnannem. The Royal Ballet ma już jednak w swym repertuarze inną Wersję F Ashrona wg Petipy-lwanowa, sc. G, ***s, której premiera odbyła się w Covent Garden 12 XMąw 3 wersję tę pokazał w Polsce w październiku 1966 z M, Fonreyn. Własną inscenizację jeziora łabędziego ze zmianami w osrąrnirn akcie przedstawił W Polsce 0. Danoyschi w czasie gościnnych występów w październiku 1976 baletu Opery Rumuńskiej z Bukaresztu, w obs, 1.lliescu i R. Roraru, **oreografowie zachodni zachowują niekiedy tylko formy ktąsyezne Petipy i lwanowa, wprowadzając przy tym dowolne 156. Jezioro łabędzie. zmiany w przebiegu akcji, a nawet w treści. Przykładem może być inscenizacja T. Neurneiera baletu pt. Wazie żaA 7 eziorołabędzie(lllusionen uje Schudnensee), sc. T. Kose, tiamourg 2 Xć 1976: głównym jego bohaterem był król Ludwik li Bawarski M Midmet), uwieziony w zamku jako niebezpieczny szaleniec. Przeżywa on w wyobraźni swą koronację, w czasie której odbywa się dworskie przedstawienie-li akr jeziora łabędziego, przy czym Zygfryd(P. Howald)jest wcieleniem króla tańczącego z Odettą(M. Messac), królewska zaś narzeczona, księżniczka Natalia(P. Samaropoulo), wciela się w, czarnego łabędzia". Pierwsza premiera jeziora łaóędziego poza Rosją przypada w udziale Warszawie: był to układ wzorowany na wersji Petipy-lwanowa. Druga z kolei premiera w Pradze w 1907 była dziełem włoskiego baletmistrza. A. Viscusiego. Na scenie warszawskiej nie mieliśmy więc tradycji jeziora(aóędziego w oryginalnym jego kształcie. Wprawdzie P. Zajlich wystawił 26 III 1918 li akt z M. Pawińską w roli Odetty, lecz nie stanowiło to stałej pozycji Teatru Wielkiego. Natomiast we Lwowie pełne, 4-aktowe 7 ezioro łażęazie wystawił 2 V 1923 w Teatrze Wielkim przybyły z ZSRR A. Fortunata tańcząc wraz z N. Kirsanowągłówne role. Pierwsza premiera jeziora(aćędziego po li wojnie światowej odbyła się w Operze Poznańskiej 5 VII 1953, w ukł. S. Miszczyka, sc. S. Tarockiego, z 8. Karczmarewicz i W. Milonem. Wersja ta powtórzona została z niewielkimi zmianami w Operze Warszawskiej 14 IV 1956, z M. Krzyszkowską i W. Borkowskim, oraz w Operze Wrocławskiej 30 XII 1961 z R. Syldorf i 8. Kropidłowskim. Dopiero 12 I 1961 Warszawa ujrzała jezioro łabędzie wg wersji W. Burmeistra i P. Gusiewa, przygotowane przez radzieckich baletmistrzów, IN. Konius i A. Sobola, sc. S. Jarocki, w obs. M. Krzyszkowska i M. Giero. Wersję tę powtórzyła N. Konius w Z-aktowym skrócie 5 VI-1961 w Operze Bałtyckiej w Gdańsku, sc. W. Bielicki, w obs. A. Moniuszko i 2. Jasman, oraz ponownie w całości 6 IV 1968, sc. A. Majewski, w obs. 8.Woiciechowska i j. Wojciechowski. Prócz tego odbyły się następujące premiery jeziora(abęJ: jego. Bytom 9 XII 1963. Opera Śląska, realizacja 2. Korycki sc. T. Gryglewssi w obs I Wasowssa i E. Jakubiak Warszawa 15 I 1966. Teatr Wielki, real. R. Kuzniecowa, sc. A. Majewski, w obs. M. Krzyszkowska i 2. Strzałkowssi Łódź 18 V 1968. Teatr Wielki real W Borkowski, sc. 1.Corentowicz, w obs. 1.Wakowska i E. Jakubiak. 157. Kamienny kwiat. Poznań 22 XI 1969, chór G. Drzewiecłi takt I i 111)oraz 8. Kasprowicz takt li wg G.lwanowa i akt IV wg A. Messerera), sc. K. Pankiewicz, w obs. 0. Sawickąi W. Kościelski Bydgoszcz 18 XII 1972. Opera i Operetka, real. R. Sobiesiak i K. Wrzosek, sc. R. Strzernbała, w obs 0. Nawleka i K. Wrzosek Warszawa 25 X 1973. Teatr Wielki, real. B Chaliułow, sc. W. Wigura, w obs. 8. Kociołkowska i 1. Blajer: spektakl ren pokazany był przez zespół warszawski podczas jego występów we Włoszech VN 19743 zczecin 21 XI 1974. Teatr Muzyczny, jednoaktowa suita z baletu jezioro łabędzie, real. R. Sobiesiak, w obs. M. Kijak i 2. Owczarzak Bytoin 8 li 1975. Opera Śląska, real. 8.Kasprowicz, sc. 8. Jankowska, w obs. J. Szabelska(Oderra*, E. Mickiewicz(Odylia)i T. Jendrosz**dż 23 IV 1977. Teatr Wielki, real. 8.Kasprowicz tli i IV akt)i J. Niesobska li i III akt), sc. M. Korytowska, w obs L. Kowalska i K. Wrzosek. Kamienny kwiat(Ka, weunwu wemoxBalet fantastyczny w 3 aktach, 19 obrazach. Libretto: Mira Mendelssohn-Prokofiewa i Leonid Ławrowski(wg uralskich baśni ludowych ze zbioru Pawła Bazowa Malaouowa szł: ahdkdh muzyka: Sergiusz Prokofiew: choreografia: Ceonid Ławrowski(Aleksander TomskiX scenografia: Tarnara Starżeniecka(Izabela Konarzewska). Prapremiera: Moskwa 12 li 1954. Teatr Wielki. Premiera polska: Warszawa 15 X 1961. Państwowa Opera. Osoby: Banito, ludowy artysta-rzeźbiarz-Władimir Prieobrażenski(Henryk Giero): Katarzyna, jego narzeczona-Galina Ułanowa(Gidia Kowcz): Władczyni Miedzianej Góry-3 Nina Gorochowa(Olga Sawicka): Siewierian, handlarz Aleksiej Jermołajew(Zbigniew Kiliński): Cyganie. Ognik, skomorochy, drogie kamienie, przyjaciółki Katarzyny, Weśniacy i wieśniaczki. Rzecz dzieje się w górach Uralu. A k r 1. Obraz I.. Podwórko przed chatą Daniły. Młody rzeźbiarz Banito marzy od dawna o wyrzeźbieniu pięknego kwiatu z malachitu. Tymczasem pracuje nad przyozdobieniem wazy: pochłonięty zajęciem, nie zauważa nadejścia narzeczonej Katarzyny, która budzi go z zamyślenia. Oboje wchodzą do chaty. Obraz 2. Izba w chacie Daniły. Schodzą się goście, zaproszeni na zaręczyny Owiły z Katarzyną. Rozpoczynają się tańce(taniec przyjaciółek Katarzyny, wariacja Daniły, taniec kawalerów). Nagle zjawia się nieproszony gość, ogólnie znienawidzony handlarz Siewierian, by odebrać zamówioną wazę. Niezadowolony ze swego dzieła Daniło nie chce jej oddać. Rozgniewany handlarz zamierza się na niego nahajką, lecz Katarzyna zasłania. 158. Kamienny kwiat. narzeczonego. Nagle udobruchany, próbuje objąć piękną dziewczynę, ale wroga postawa chłopców zmusza go do wycofania się. Ów przykry incydent mąci jednak nastrój zabawy i goście się rozchodzą. Katarzyna i Daniło żegnają się(duet). Pozostawszy sam, Daniło znów wraca do marzeń o cudownym kwiecie. Pogrążonemu w zadumie ukazuje się Władczyni Miedzianej Góry, strażniczka groty kryjącej tajemnicę nieosiągalnego kwiatu: w rękach jej lśni wspaniały malachitowy kwiat. Zrozpaczony Banito widzi, że jego dzieło nigdy nie dorówna piękności tego wzoru. Rozbija wazę i ucieka z domu. Obraz 3. Żmijowe Wzgórze. Ściągając zjawę Władczyni, Daniło przybywa na uroczysko zwane Żmijowym Wzgórzem. lśagle spod ziemi wyrasta przed nim Miedziana Góra, a jej Władczyni wprowadza go do swego królestwa, gdzie lśnią wspaniałe skarby i klejnoty(tańce drogich kamieni). Nie interesują one młodzieńca, który pragnie tylko ujrzeć kamienny kwiat, symbol niezniszczalnego piękna. I oto kwiat ten błyszczy w głębi*o*y. Akr Il. Obraz 1. Izba w chacie Dariły. Stroskana Katarzyna czeka na zaginionego od wielu dni Damie. Korzysta z jej samotności Siewierian: wkrada się do izby i ponawia zaloty, lecz w ręku Katarzyny błyska sierp. Napastnik ucieka. Nie mogąc znieść dłużej biernego oczekiwania, dziewczyna udaje się na po szuki wam e ukochanego. Obraz 3. U podnóża Miedzianej Góry. Tymczasem Daniło w ekstazie twórczej pracuje nad rzeźbą kamiennego kwiatu, posłuszny wskazówkom Władczyni Miedzianej Góry. Obraz 3. Jarmark we wsi. Wśród rozbawionego tłumu zjawia się Katarzyna szukająca Danią(wariacja Katarzyny). W otoczeniu pijaków i Cyganów bawi się też Siewierian(taniec cygański). Dostrzegłszy Katarzynę, próbuje uprowadzić ją siłą, lecz tłum staje w jej obronie i pomaga w ucieczce. Gdy handlarz biegnie za Katarzyną, drogę zastępuje mu tajemnicza piękna dziewczyna. Na jej widok Siewierianowi nogi wrastają w ziemię. Strzela do nieznajomej z pistoletu, ona jednak chwyta kulę w locie i rzuca mu pod nogi. Obraz 4. Dopiero teraz Siewierian spostrzega, że zjawa zaprowadziła go na Żmijowe Wzgórze. Nagle staje przed obliczem zagniewanej Władczyni Miedzianej Góry. Na jej rozkaz ziemia pochłania handlarza. Akt 111. Obraz 1. Cas. Katarzyna, zmęczona długą ew. 159. Kamienny kwiat. drówką, odpoczywa przy ognisku. Wtem z płomieni wyskakuje ognik-Ogniewuszka-Podskakuszka, i nakłania dziewczynę, by poszła za nim. Obraz 2. Miedziana Góra. Damie udało się w końcu wyrzeźbić upragniony kwiat. Jego szczęścia nie dzieli jednak zakochana w nim Władczyni Miedzianej Góry, przeczuwając, że młody artysta, poznawszy tajemnicę nieśmiertelnego piękna, opuści ją(pas de deux Władczyni i Daniły). Nie mogąc zatrzymać przy sobie ukochanego. Władczyni zamienia go w kamienny posąg. Tymczasem do Miedzianej Góry zbliża się Katarzyna, wiedziona przez Ognika. Władczyni ukazuje jej skamieniałego Damie w nadziei, że dziewczyna wyrzeknie się swego chłopca. Ale wierna miłość Katarzyny wzrusza Władczynię, zdejmuje czar z Daniły(pas de trois)i młodzi powracają szczęśliwie do rodzinnej wsi. Obraz 3. Krajobraz Uralu. W słoneczny poranek Katarzyna i Daniło są znów wśród przyjaciół. Wszyscy podziwiają dzieło artysty-wspaniały kwiat z malachitu. Ostatni balet Prokofiewa, znany dziś pod tytułem Kamienny Auiar, miał swą pierwszą wersję, zatytułowaną Cxaz o wuwewwo u qeemke. Baiń o kamiennym kujecie), wyseawiową w 964 w Moskwie. Mimo iż nie zyskała ona uznania krytyki, przyjmujemy ją za pierwsze wykonanie sceniczne utworu Prokofiewa. Premiera drugiej wersji pt. Kmmmy Aiar odbyła się w Ceningradzie 23 IV 1957, w Teatrze im. Kirowa, chór. T. Grigorowicz, sc. S Wirsa(adze, w obs. A. Gribow(Daniło), 1. Kołpakowa(Katarzyna). A. Osipienko(Władczyni Miedzianej Góry)i A. Gridin(Siewierian). Wersję tę wystawił następnie Grigorowicz 7 III 1959 w Teatrze Wielkim w Moskwie, a 27 li 1963 w Teatrze Królewskim w Sztokholmie, lNasycony subtelną liryką Kamieimy Aaiar łączy w sobie elementy symboliczne i realistyczne. Władczyni Miedzianej Góry-to symbol tajemnicy wiecznego piękna, dzieje zaś Daniły-to realistyczny obraz poszukiwań tej tajemnicy. Dla scharakteryzowania postaci i ich przeżyć kompozytor posługuje się motywami przewodnimi, wprowadzając np.dwa motywy Dmiły: liryczny motyw, marzycielski"i niespokojny motyw, zmagań twórczych". W scenach zbiorowych-zaręczyn i jarmarku, Prokofiew wykorzystał liczne motywy folkloru uralskiego. 160. Karnawał Balet Kuwueiqy fujar wystawiało teatry w Czechosłowacji i NFD, gdzie zasługuje na zanotowanie zwłaszcza wersja T. Schillirga w Dreźnie 1960: odbyła się też premiera Kwmennąęo Arciaw w Bazylei 1960, chór. W. Orlikowss, w Wuppertalu 1972, chór. 1. Serrić, oraz szeroko rozbudowana, trwająca prawie 3 godziny wersja S. Waltera, dek. M. Wendel, kast. G. Erler, Dusseldor(22 V 1976. Opera, w obs. F Kapustę, G. Chaussat, M. Janotta i P. Vondruśka. W Polsce balet ten pt. Bam o Amneanwn Auiecie wystawiła też Opera i Operetka w Bydgoszczy 19 V 1970, chór. W. Charczenia, sc. S. Bąkowski, w obs. K. Wrzosek tDamło), L. Kowalska(Katarzyna). A. Rutkowska(Władczyni Podziemia). W. Charczenko(Siewieriari). Karnawał Le Carnata(Suita baletowa w I akcie. Libretto: Michaił Fokin, muzyka: Robert Schurnannsuita fortepianowa Karnaea?w orkiestracji A. Arienskiego. A. Głazunowa. A. Lądowa i M. Rimskiego-Korsakowa: choreografia: Michaił Pekin Jan Cieplińskiwg Fokina: scenografia: Leon Baksr(Stanisław Jarocki. Prapremiera: Petersburg 20 li 1910. Sala Pawłowej. Premiera polska: Poznań 24 XI 1923. Teatr Wielki, z uda. Zespołu J. Cieplińskiego. Osoby: Kolombina-Tarnara Karsawina Ożelena Sławińska: Arlekin-Leonid Leonriew(Zygmunt Dąbrowski): Chiarina-Wiera Fokina'Anna Lukomska)Estrella-Ludmiła Szollar(Sabina Maruszewska: Pierrot-Wsiewołod MeyerholdJan Cicpliński): Pantalon-Alfred Bekeff'Wacław Wierzbicki): FlorestarWacław Niżyński'Ryszard Zaczkiewicz: Motyl-Bronisława Niżyńska'Władysława Sławicka: Euzebiusz-Aleksander Szyriajew'Zygmunt Szubiakiwięz): goście na bało. Rzecz dzieje się w przedsionku sali balowej w I pot. XIX w. Części suity: . Wstęp Preamćwle). Z sąsiedniej sali wymykają się do przedsionka tańczące pary, a między nimi dwie młode panny, Chiarina i Estrella, za którymi podążają wytrwali adoratorzy. Kilka przelotnych uścisków i pary wracają na salę: Pierrot. Do przedsionka zagląda teraz smutny Pierrot. Wchodzi ostrożnie powiewając melancholijnie długimi rękawami, po czym pogrąża się w smutnych rozmyślaniachtArlekin. Po chwili zjawia się złośliwy Arlekin i drwi bezlitośnie z niezgrabnego PierroratWalc szlachetny(Vdse nome). Sześć par tańczy walca. Zrezygnowany Pierrot opuszcza przedsionek, gdzie wchodzi teraz romantyczny poeta Euzebiusz, marzący o idealnej kobiecie. A oto ideał materializuje się w osobie Chiariny: . I I-Przewodnik baletowy. 161. Karnawał. Euzebiusz. Pas de deux Chiariny i Euzebiusza: F I o r e s 1 a n. 'TXmczasem zjawia się figlarna kokietka Estrella, a towarzyszy jej zakochany i wierny adorator Florestan: K o k i e r k a(Coęwezte). Chiarina tańczy wciąż z Euzebiuszem, którego rola ogranicza się jedynie do podziwiania partnerki: O d p o w i e dż(RćW 7 e)Wbiega roztrzepałam Motyl, a za nim skrada się Pierrot w nadziei, że uda mu się wreszcie zdobyć towarzyszkę zabawy. Pierrot chowa się za sofę, skąd z zachwytem obserwuje taniec Motyla: Mory I'Pupil(on. Pierrot wychodzi z ukrycia i goni Motyla: 'tańczące litery**etrrer dansawres). Nagle w głowie Pierrota świta mySl zJeimuie wysoki kapelusz i zarzuca go na Motyla: pewien sukcesu, dumnie przyciska zdobycz do piersi, lecz kapelusz jest pusty. Motyl umknął: O h i a r i n a. Zamiast Motyla przybiegają teraz tezy panienki w maseczkach: Chiarina i jej przyjaciółki: Chopin. W czasie, gdy trzy maseczki tańczą, wraca FloreSlBJl*E s r re I I a. Maseczki starają się pocieszyć strapionego llorestana, szukającego wciąż płochej Estrelli: X'd z i ę cz no ś ć Recowwzismce 3. A oto zalotna Kolombina łaskawie pozwala się adorować zakochanemu Arlekinową Panra łon i Kolombina. Zaloty te przerywa wtargnięcie grubego pyszałka Pantalona, który zasiada na sofie i zabiera się do czytania listu. Pantaloa, któremu chodziło tylko o to, by zwrocie na siebie uwagę, zaprasza Kolomkinę do tańca: Paganini. Kolombina woli jednak wciągnąć również do tańca Arlekina'pas de trois, po czym oboje wypychają Panntalonaza drzwi: Wyznanie(atew. Korzystając z chwili samotności we dwoje. Arlekin wyznaje miłość Kolombinie i składa u jej stóp. -WVTWUIC Z DICTSI SCTCSP r o m en a d a. Przedsionek zapełnia się tłumem gości, wszyscy składają życzenia szczęśliwej parze: Pauza(Paase*Kolombina wspaniałomyślnie przebacza Pantalonowi, a strapionemu Pierrotowi na pocieszenie pozwala ucałować swą dłoń: . 162. Karnawał. Marsz członków Związku Dawida przeciwko F ilisty ram Marche de Datidbimdlers contr les Philistmu.. W trakcie ogólnego tańca psotny Arlekin zawiązuje rękawy Pierrota na plecach Pantalona łącząc tę niezbyt dobraną parę która teraz szamoce się gwałtownie. Tymczasem całe towarzystwo grupuje się wokół Kolombiny i Arlekina. zarwała(to wesoła suita, złożona z króciutkich miniatur tanecznych i drobnych, błahych epizodów, rozgrywających się z udziałem postaci zapożyczonych z komedii dell'arte lub zrodzonych w wyobraźni kompozytora. Mamy tu więc namiętnego Flcrestana i sentymentalnego Euzebiusza, przedstawiających dwa wcielenia psychiki Schurnanna, jest też płocha Estrella i czuła Chiarina, muzyczne portreciki narzeczznej kompozytora, Ernestyny, i późniejszej żono, Klary Wieck. Finałowy marsz nawiązuje do żartobliwej nazwy. Związek Dawida", nadanej przyjaciołom Schurnanna walczącym z, Filistcnami", czyli z konserwatywna publicznością koncertową. Przez cała suitę przewija się w różnych kombinacjach zestawienie nut u-e-cgdyż te, muzyczne litery"tworzą nazwę miasteczka Asch, skąd pochodziła Ernestyna. W'realizacji baletowej Kzrwuaaw Fokinzachował naszkicowaną przez kompozytora charakterystykę postaci, które Bakst przybrał w stroje karnawałowe z polowe XIX w. Tak powstał pełen wdzięku pastiche epoki, szereg miniatur o niezmiernie prostej konstrukcji choreograficznej. W vcersji prą-premierowej, przygotowanej pospiesznie na spektakl o chara-sterze dobroczynnym, scena przedstawiała ogród, a w kcric, iWyinmarszu wszystkie postacie schodziły ze**eW: tańczyły w-rod widzów. Następna premiera, starannie przygotowana dla zespołu Diagilewa, odbyła się 30 V 1910 w herlinskunt Theaterdes Westens i powtórzona została-4 VI 1910 w Operze Paryskie: . gdzie rolę Arlekina przejął W'. Niżyński, a rolę Pierrota A. BolrnBalet żurwuaać wznawiany był przeważnie w wersu Fokinowsłiej, muzykę zaś instrumentowali kolejne rożni kompozytorzy. polskiej premierze w Poznaniu towarzyszyło fćrtcpianewe wy konanie suity. łanią, własną wersję Karna, ulw wystawił w Moskwie w 1946 ó 8'. Burmeister w**arrzc Muzy cznym im. Stanisławskiego i Niemirewicza-Dauczcasi, ó'Polsce po@wetnie światowej odbyły się tylko dwie premiery Kurwa: : aiw. Opera Poznańska ł V 1950, chór. E. Paphński, sc. S. Janasik, w uńs, b. Karczmarcwwz 163. Klementyna. Kolombina. W. Gruca tArlekin), M. Kełpikówra'Chiarina), S. PokrzywirskąMnyl. , 1.Papliński Poerai, 8. Starczał(Pierrot)i P. Dobiecki Tanralon)X'arszawa 23 XI 1975. Teatr Wielki(scena kameralnat, scenariusz wg Fokinachór. **.Gruca, sc, pracownia scenograficzna Teatru Wielkiego, obs. 8. Rajska Kolornbinaj, T. Barankiewicz Arlekin, S. Szyrnański(Pierrzt, j. Rybarska(Xturyt: , R. Srnukała 3 strella), M. Ukielska Chiarinat, M. Ardrzejczak Euzebiusz), 2. Juchnowski(Pantalom. Z innych utworów R. Schumanna wystawianych w formie baletowej wymienić należy: Mani na fortepian O-e Pq@@@s), chór M. Fukin, sc. M. Dobużynski, Monte i, aria to TV 1914. Balety Rosyjskie Diagilewa, w obs. T. Karsawina i M. Fokin. Balet \fnwei wystawił M. Statkiewicz w Poznaniu, 15 VI 1927 Teatr Wielki sc. S. Jarocki. Kanczrr ńrtcpiwatv J-woW jako balet Kwoer(Sciwmmna chór. 8. Niżyńskasc. S.t.haney. Nowy Jork 37 IX 1951, Haller Theatre, soliści: A. Alonso i 1. 1 uszkiewicz. tyki pieśni aMoc poety(Dioter(@e, chór. 8.Marks, dek. S. Frandsen, kast. V. Harper, Kopenhaga 4 XI 1972, Kongelige Danske Baller w obs. S. EnglundM. Honningen, M. Kronsram i 8. Marks: chór. M. Bejart, dek. A. Burrett, kast. T. Bosąuer, Bruksela 4 XII 1978. Balist du XX: siecle, w ubs. J. Donn, Sh. MirkK. Csarróy. A. Ziemski i in.imuzyka uzupełniona utworami N. Roty. III Kuartet myzkutęy 2-48 faso bale*Cztery utwory Schununna'Four. S 3 nananw Piece), chór M.van Manen, sc. J. -P. Vroorn, Londyn 31 I l 97 i, TheRwał Haller, w ubs. A. Dowell, J. Penney, L. Collier. W. Eagling: wznowienie w 1976 przez Het Narionale Haller i lbśarional Ballet of Canada. Lin Faschingschtank au Wien Wiedeńka fara karnatałm: a*, eter. M. Spuerli, sc. P. Desyllas, Wiedeń 19 VI 1977. Opera, z uda, sol. Ob. Gaugusch. Utwór fortepianowy z cyklu Jaw(asies(@eew-Walut***śoA: wq, w rekonstrukcji chór. 1.Humphrey i R. Sainr-Denis, Montreal 6 XI 1980, Les Grands Ballets Ćanadiens. Klementyna. Balet w o obrazach. Libretto: Ola Obarska: muzyka: Piotr Perkowski: choreografia. Jerzy Gogol: scenografia: Tadeusz Gryglewski. Prapremiera: Bytom li X 1969. Opera Śląska. Osoby: Klementyna Sobieska-Joanna Szabelska: Jakub Stuart, pretendent do tronu angielskiego-Jerzy Duwagla. Kaci Vaugan, jego powiernik-Bolesław Balowicz: Jakub Sobie-si, ojciec Klementyny-Andrzej Śnieżyński: Signzr'aprara-Andrzej Snieżyńsłi. Jadwiga Sobieska, matka Klernentyny-Janina Stankiewicz: Joanna, służąca Klementyny: przyjaciółki Klementyny córki Caprary: dyplomaci. Hiszpanie. Posiania maski, oberżysta, Szkoci, goście na dworze włoskim, lud śląski, Terolczycy, żołnierze goście w oberży. Rzecz dzieje się w początkach XVIII w.164. *e*en*nd. Obraz 1. Signor Caprara wydaje w swej bolońskiej rezydencji bal maskowy na cześć pretendenta do tronu angielskiego, Jakuba Stuarta. Z rej okazji prezentuje mu swe córki na wydaniu. Chcąc uczcić znakomitego gościa, Caprara przygotował niespodziankę w postaci występu szkockiego zespołu ludowego. Wśród zebranych nie brak też zakonspirowanych wysłanników antystuartowskieikoalicji, którzy obserwują Jakuba i przedstawiała mu wtajemniczanie w ich plany piękne damy. Cecz młody Stuartpozostaje obojętny na ich zaloty. W towarzystwie przyjaciela Karola Vaugana opuszcza pałac. I n te rl u d i urn: Vaugan stara się przekonać Jakuba o konieczności zawarcia związku małżeńskiego. Królewicz wręcza mu swoi pierścień z poleceniem znalezienia odpowiedniej kandydatki na żonę. Vaugan wraz z kilkoma towarzyszami wyruszają w swia*. Obraz 2. Park przed pałacem Sobieskich w Oławie na Śląsku. Odbywają się uroczystości dożynkowe, które rozpoczyna taniec wiejskiej młodzieży tańce śląskie 3. Wchodzi Jakub Sobieskiz żoną, córką Klementyną i jej przyjaciółkami. Wśrżdtanecznych korowodów przodownicy wręczają gospodarzom symboliczny bochenek chleba, a Klementyna i jej towarzyszki przyłączają się do tańczącej młodzieży. Tymczasem przybywa wysłannik Stuarta, Vaugan, którego od razu oczarowuje wdzięk i uroda Klementyny. Towarzyszący mu malarz maluje natychmiast jej portret. Obraz 3. Sala portretowa w rezydencji Stuarta w Urbino, we Włoszech. Jakub Sruart ogląda konterfekty młodych dam, przywiezione przez Vaugana i innych posłów. Są to portrety: Hiszpanki taniec hiszpański). Francuzki Onenuet), Rosjanki taniec w grupie bojarów). Wtem wzrok jego pada na portret Klememyny Sobieskiej. Olśniony, nie może oderwać od niej oczu. Pisze swój pierwszy list miłosny do Klementyny. Obraz 4. Komnata Klementyny w pałacu iławskim, lNawezwanie królewicza Jakuba Klementyna ma się udać do Włoch. Trwają właśnie gorączkowe przygotowania do podróży. Zachwycona piękną wyprawą Klementyna tańczy przed lustrem, przymierzając coraz to inne stroje. Nagle głos trąbki zwiastuje przybycie królewskiego posłańca. Za chwilę matka Klementyny, Jadwiga Sobieska, wprowadza pazia, który wręcza dziewczynie list od Jakuba. 165. Klementyna. Obraz 5. Karczma przydrożna w Innsbrucku. W karczmie bawi sie lud tyrolski lendler. Tymczasem przez granicę usiłuje przedostać się pod osłona nocy grupka podróżnych-ladwigaSohicska z córką i jet służącą loanną. Lprzedzona przez szpiegów straż ZrahtczOł złlfzyinutc kobtety. Klementyna zo-lato uwtćzwif: . .Ylc dZtclSV Mangan czuwa. Przytyją gikarczmy ze swa WtlZ B'(rzc 5 tantt Wędrownych kupców. Porozumiawszy się z Jouttuą przystępuje do akcji, loannakusząecm rąnccrn óczdNWlfc strdzntńón: na dąnX sygnąłprowokuje awanturo. Która tańczy się bijatyką. Korzystając z***icszania, łoanna zalinutc miejsce Klerncntny w wiezieniu, a Klernenntyna w sukniach Joanny ucieka. tjbraz o. Sala balowa w rezydencji Stuarta w**rbino. Z okazji wesela Klerncntyny z lakubern odbywa się uroczysty bal kier, młoda para dwtcta Pokhczent. Hal tltOzOiatcalą rożne aft: ik, cio, wystcpy poi-Kieb i Szkockich tantćcrzy', zakończone znów wspan iałyrn polonezem. *resc balćtu Ą'ewwwc Opctł jest ita zdarccniach historyczneh, zwiazanycht-: ukartowuj, in dla ccww politycznych małżeństwem praprawnuka Marii Śtuart, (akuba Edwarda, katolickiego pretendenta do tronu Anglii, z wnuczką króla Jana III Sobie-kiego, Maria Klementyna. Po nieudanej wyprawie zbrojnej przeciwko Anglii(esuPt Stuart przeniósł sie z Francji la ksicstcwka I'rojno We W'łoszcćh, skal rozpaczał starania o reke Kkmantym. Próby uUaccnia tego mariażu przez wrogów(akuba doprowadziły do szeregu komplikacji, które przedstawia libretto baletu, za*sicratae łilkz najważniejszych momentów: aresztowanie pań Scbieskich w Innsbrucku, spisek, porwanie ich, uwolriccie przy użyciu podstępu i wreszcie szczęśliwe pałac anie się nJoJci'pary'. Te ióinantycznc dzieje szkockiego krotęwicza i polskiej księżniczki oraz ich nticzwykłc przygody ujęte zastały w dużyrn-krócic, a sytuacje historyczne stały się efektownymi muzycztw-lłnecznyrnt Obrazami, prosta, jasna i przejrzysta w koncepcji niuzyka, ilustruiuca akcję i posiadająca rnneryczrte ccehty, tanecżiwsci'uwydatnia ludowe i szlacheckie watki pusńte oraz watki szkockie, w które kornpozetorwplata, obok dźwięku tradycyjnych dud, polskie intonacje góralskie. W'zareczynzWm polonezie w III akcie brzmi "mariaż'polskiej ttnrny tanecznej z narodowymi melodiami Szkocji. P. Pcrkcwski jest również autorem baletów: Arcunretń i harcu: zob. Arawrzxi, obrazka tanecznego na motywach ludowych 3 cAizr wrmurczwe i Tryptwu?debeicco dla Pzlskicgo Zespołu'I'ańca, chór, i: . Paphnski, sc. 1. 51.SzancerWarszawa 3. VII 3935. Opera: łba obrazki pokazywane były na występach zespołu o ęsR(3(83%6. 7 KRR(0%7 i Tugnsławii 1957. Koncerty fortepianowe ChopinaI Koncert fortepianowy e-moll op li jako balet buitcert e-ntclt. Balet w I akcie. Muzyka: Fryderyk Ghopin: choreografia: Bronisława Niżyńska, scenografia: Wacław Morawski: dyryzent: Mieczysław Micrzciewski: partia torte(łanowa. Seweryn i**rcl. ok Vłć(YĘĄG'ig?, i uszńtcWCz. Koncerty fort. Chopina 1, e-moll. : XI 193?. 'Dieatre óloga 3 or, Bąler Polski. I': cintera tclski, *arsząan 6 TV')938. 'Feątr Wielki Hąler Po)-glej. sta---Xłątirnir l 3 okudowski Zbigniew Kihpski, zespćł. Części baletu: A', że s ć 1, zllleięrr wtctestOsO'. zespołem: CzcŚ*WY. Foinanza-Lut łćOldlu 1 sigstąCzcsć 111. Rondo tnące rzami, wejście drugiej solistki tek, ogólna koda. śina. aniec obu solistek i solisty wraz z hene, pas dc deus solistki li taniec solistki I tematu z tańce skontrastowany taniec obu schs. Baletowa wersja Aowccrm e-woW Chopina nie posiadała żadneg, i vątku anegdotycznego czy dramatycznego, była "abstrakyciną'kompozycja choreograficzną, rozwiniętą na kanwie utworu rnuz*czneg**za*a*aca*dzc*d*ecznc*s*u*e z*esc**uz*cznei. Koncertujące ewolucje dwóch solistek, reprezentujących dwa tematy melodyczne Koncerza, przejmowały grupy tancerek i tancerzy, powtarzając i rozszcrzając tematy solowe. W'tym układzie zespół spełniał rolę akompaniamentu orkiestro w ego. Choreografia baletu była tak dalece interpretacja muzyki. że nawet wszystkie ozdobniki, garny, pasaże itp.miały swe odpowiedniki w elementach ruchowy eh. Wystawienie Koncerza ertepianotego Chopma w formie baletowej wzbudziło wiele sprzeciwów i dyskusji. Krytycy zachodni podkreślali niezgod. Koncerty fort. Chopina Il.f-moll. ność abstrakcyjnej kompozycji choreograficznej z romantycznym charakterem muzyki, zaś niektórzy krytycy polscy stwierdzali zbyt wielką różnicę między bogactwem środków wypowiedzi muzycznej w tak skończonym i doskonałym utworze a niewielkim zasobem i ograniczonymi możliwościami środków tanecznych. Podkreślano jednak duże walory plastyczne choreografii, jej przejrzystość i precyzję oraz rozmach scen zespołowych. K.nzzrr e-mail Chopina wszeB również do programu drugiego sezonu Baletu Polskiego w 1939, w Polsce natomiast nie bel już nigdy wznowiony. 8. Niżyńskawystawiła go jako Cłopv Co@cer(o Jla Ballet Russe de Monte Carlo w Nowym Jorku Iz X 1942, sc. A, lgnariew, soliści: A. Daniłowa, N. Krassuwska i 1. Juszkiewicz. Il. Koncert foctepianowy f-moll op. 21. Balet w I akcie Muzyka Fryderyk Chopin, choreografia: William Dollar(Ewa Wycichuwska): scenografia. Horace Armisread-dekoracje i Grace Houston kostiumy Krzysztof Pankiewicz*. Prapremiera jako balet KoBs(ancya(Cwutanna): Nowy Jork M X 1944. International Thearre, Ballet International. Premiera polska jako żowcertf-moW: Ładź 27 XI 1982, 'T'earr Wielki. Wykonawcy: primabalerina-Jeanne-Marie(Konstancja-Ewa Wycichowskagpierwszy tancerz-Willia@Oollar tPartner Konstancji-Kazimierz Wrzosek)pierwsza solistka-Yyonne Fatersen'Grażyna Popławska): czworo li solistów zespół: duet Ciliana Kowalssa i Ęazimierz Knok trio-Anna Fronczek, Andrzej Cybulski, Jerzy Piętka: solista-Zbigniew Sobis. Części baletu Kowstmja: Część 1. Maestoso: wejście czworga li solistów, krótkie pas de deux primabaleriny i pierwszego tancerza, jego wariacja: Część I 1. Lawerro: miłosne pas de deux primabaleriny i pierwszego tancerza: Część I I 1, zlllegro aiaace wejście zespołu wariacje pierwszego tancerza i pierwszej solistki, pas de deux primabaleriny i pierwszego tancerza oraz jego wariacja, po której zespół formuje wokół głównej pary grupę w stylu romantycznym. Części baletu Koncert f-moW: O z ęś ć 1. XYegro maestoso. Sa(on. Wejście solistów, trio liry. 168. Koncerty fort. Chopina Il.f-moll. czne, duet dramatyczny i duet liryczny, na tle tutti orkiestrowego pojawia się wizja Konstancji. Czp ść I 1. LmAerro. Duet Konstancji i Partnera. Cześ ć I I 1, a(cero aiaace, 5 wow. Wejście solistów, zabawy salonowe. Tutti orkiestrowe traktowane jako antycypacja zbliżającego się Powstania Listopadowego-odejście solistów, wezwanych dźwiękami rogu. Na tle finałowych taktów pojawia się ociemniała Konstancja, biegnie w stronę fortepianu, lecz rozmija się z muzykiem. Z Koncertem f-moY związane jest imię Konstancji Gładkowskiej, młodzieńczej miłości Chopina, toteż Dollar użył go jako tytułu swego baletu, zaś Wycichowska nazwała tym imieniem główną postać kobiecą. Mimo że żaden z tych baletów nie zawiera mocno zarysowanej akcji dramatycznej ewokują one echo tej romantycznej miłości. Kanrancża wznawiana była przez Dollara dla wielu innych zespołów, mań. : Nowy Jork 1946, Original Ballet Russo, soliści: R. Hightower i 8. Egleysky Michy 1947 Grand ballet du marąuis de Cueyas Nowy Jork 1951, Metropolitan Opera, BallerTheatrc Paryż 1966, Theżtre des Ghamps-Elysees. Grand Haller Classiąuc Je France, soliści: M. Giełgud i M. Nuneslnnąwersją Koncertu forrepianuuego f-moY Chopina był balet Wewuertelnew 3 zczz We Sewd ldop, chur. M. Smuin. Nowy Jork 2 XII 1969, Brooklyn Academy et Music, Haller Theatre. Pzwstalo ruwnież kilka większych form baletowych do zebranych utworów orkiestrowych Chopina, m, in.. Hieną na arf X mono in ów Country" balet w I akcie wg sztuki 1. T urgieniewa, powstał do W'ariacn wa temat Alcarta. Fwwuy p.13, zlndawteąiwaw i Pwmecu Er-Jar, ar. ).Lanchbery, chór. P. Ashron, sc. J. TreyelyanOman, London 12 li 1976, The Royal ballet, w obs. L. Seymour Natalia). A. Gram lsłajew. D. Rcncher Rakitin. A. Dowell(Biclajew. Rawa umewtu'zwie(iendame), balet w 3 aktach wg powieici 8. Duiuasa na icgc tle inuzyczne złożyły się: Koncert yortepianoty J-wal(, fwuaąiu op. 15 Fowmca-Larghetto z Koncertu fertepianoeeęo e-mełł i ZJagio z 3 wuP h-moll chór. J. Ncumcicr, sc. ).Rosę, Stungart 4 XI 1978, Stuttgarter Ballett, w obs. M. Jiaydee'Małgorzata: , E. Madsen'Armand)oraz 8. 169. Konik-Garbusek. Konik-Garbusek(Koi fik-top(cwokyBalet oparty na wierszowane: bajce Piotr I. Bąlcr w 4 aktach, 9 obrazah z apóteózą. LaPtetP i choreografia. Arthur Saintl, eon: muzyka: t.esare Puent, dekoracje: AUrcĆ Ratler. Ćrenrich Waęner. XX. Sziszko i Albert Brcćww, kostiumy: A. Ć harlegnagnc. Prapremiera: Petersburg i XII 1864. Teatr Wielki. Dsobv: Piotr, stary Wesnias--yikołai Gole: lwanu: -zka, jego syn-Nikołaj'Projekt: Car-Dziewica-Marta Murawiewa: Chan-Feliks Krzesiński: Gawriłoi T 3 ąniło, bracia lwanuszki Keńylia. Konik-Garbusek. Krolorwa Nereid, służbą Chana, wiciniacy. Akr 1. Obraz 1. Piotr skarży się na jarmarku, że legł ztzżezostało stratowdnc. 1 Kdzc lWanuszcc szukać winoWajcy. (isrąz 2, lwanuszka chwyta na polu klacz Potylicę, która w zamian za wolność ofiarowuje mu dwa koniki o złotych podkowach i Konika-Garbuska. Koniki te kradną rntu bracia. Akr Il. Obraz 3. Bracia sprzedają koniki Cńanowi, a protestującego lwanuszkę 3 han mianuje swoim koniuszyrnt. Konik-Garkusck ofiarowuje iwanuszce czarodziejski bat, którego klaśnięcie spełni każde życzenie. Obraz 4. Jeden z niewolników Chana opowiada swoi serc tańczyła przed nuD piękna kobieta, której wizerunek widział utkany na dywanie. Panuszka strzela z bata i sen staje sie rzeczywistością. Dowiedział się o tym Chan. Rozkazuje lwanuszcesprowadzić w ten sposób piękną dziewczynę, którą Chan widuje w srach. Obraz 5. Przy pomocy Konika--Garkuska lwanuszka udaje się na wyspę Nereid, gJzie żyje piękna Car-Dziewica, i porywa tą. Akr I I 1. Obraz 6. Oczarowany Car-Dziewica Chan błaga, by zasrała jego żoną, lecz ona stawia warunek: musi otrzymać pierścień ukryty na dnie morza. Chan każe lwanuszce znaleźć(lCTSClCDObraz 7. Na dnie morza. Dzięki czarom Konika-Garbuska węgorz przynosi lwanuszce pierscien. Akt IV'. Obraz 8. Chan przynagla do ślubu, ale Car Dziewica stawia nowy warunek: Chan musi zanurzyć się we. 170. Konik-Garbusek. wrzątku, by srać się znów pięknym młodzieńcem. Chan sprawdza skutki tego zabiegu na lwanuszce, ktćry wychodzi z wody odmłodzony. Ghan natomiast umiera we wrzątku. Obraz 9, lwanuszka paślubia Car-Dziewicę. A p c ter za. Wspaniała procesja poddanych, którzy składają hołd nwemu władcy, lwanuszce. żoww-Gara, był pierwszym balercni w repertuarze carskich teatrów opartym na rosyjskiej baśni ludowej, lecz francuski librecista-choreograf widział w niej tylko oryginalną fantastykę jako pretekst do stwzrzenia malowniczych obcazów sceniczncch. W'apoteozie zaś podkreślił monarchistyczną idee zjednoczenia się wszystkich narodćw przy tronie cara Wszechrosji. Również G. Pugni nie umiał wykorzystać roscjskiego folkloru, wybierając z niego tylko popularne melodie, nie zawsze odpowiednie do zilustrowania sytuacji scenicznych. Kwa-(ierhwck był więc wielokrotnie poddawany różnym przeróbkom, najdłużej utrzymała sie wersja 51. Petipy, sc. K. Iwanow, M. Levogt, P. Łamami, kast. 1.Ponarnariew. Petersburg 6 XII 1895. Teatr Maryiski, w che. P. Legnani**ar-Dziewica). .A. Szvriaiewlwanuszka, t. KrzesińsktChan. X'1901 A. Gcrski zrealizował w moskiewskim T'catrze Wielkim ssłasna wersje, rozszetwrądo 5 aktów, z muzyka uzupełnioną utworamiA. Glazunowa. P. Czajkowskiego i). Brahmsa, wersja ta Wystawiana była w teatrach radzieckich do 1963. li balet wł aktach, 8 obrazach z epilogiem. Libretto, óVasilii Wainunen i P. Maliarewki: muzyka: Radian Szczedrm: choreografia. Aleksandr Kaduński Beywz('ułukidze, : scenografia: Boris X'alków Zbigniew Bednarcwicz i Barbara Wiltitce'tez Prapremiera: Mlockwa-+III 1960. 'Fcatr Wielki. Premiera polska: Gdańsk 16 XII 197. Opera Bałtycka. łłsohv: lwanuszka-Władimir W'wsiliewlacek lasinuak. Cu-Dziewica J 8 J@Oiw Karelska Izabela Kwiecień: Kenik-Garbusek-Ba Szczcrbinina. Ewa bqpiorkewska, , ar-Aleksandr Raduński. Zygmunt Kaiiiu)-si. WoJnwałckaricrina Maksirnowa W'arda Tillert: Daniw i Gawriw, bracia lwanuszki, ich óiwc. Kobylica, carski koniuszy. Ogniste Ptaki, ryby, potwory morskie, lud rosvj cli. Obraz 1. Izba. Daniło i Gawriło wcbierają się na zabawę, przykazując lwanuszce pilnować domu. Dla zabicia czasu lwa. 171. ra*. Konik Garbusek. riuszka gra na fujarce: zbiegają się dzieci tańczą. Nagle wracają bracia i surowo karcą lwanuszkę. Przychodzi też z pola zafrasowany ojciec, bo ktoś stratował mu zboże, każe więc Damie i Gawrile pilnować pola, lwanuszka wymyka się za nimi. O b raź 2. W polu w nocy. Strach obleciał braci, dla kurażu wypijają bukłak wina i zasypiają. O północy zrywa się silny wiatr i słychać rżenie konia. Przed lwanuszką staje Kobylica. Chłopcu udaje się wskoczyć na jej grzbiet. Daremnie Kobylica usiłuje zrzucić niepożądanego jeźdźca, w końcu prosi, by sam zsiadł, a w nagrodę ofiarowuje mu dwa koniki o złotych grzywach, które nnożesprzedać, i Konika-Garbuska, z którym nie wolno mu się nigdy rozstać. Zlatują się Ogniste Ptaki, jeden z nich gubi złote pióro, które lwanuszka podnosi i wybiega za ptakami. Damło i Gawriło budzą się, uprowadzają koniki. Został tylko wzgardzony Konik-Garbusek, który opowiada wracającemu lwanuszce o postępku braci, lwanuszka wskakuje na Konika, ruszają w DOgOOObraz 3. Na targu w stolicy. Danuto i Gawriło próbują sprzedać złorogrzywe koniki. Właśnie dobijają już targu z Carem, gdy zjawia się lwanuszka i oznajmia, że koniki są jego własnością. Car sypie mu du czapki złote monety. Carski koniuszy nie może sobie jednak dać rady z konikami, które słuchają tylko lwanuszki, więc Car mianuje go swym koniusznym. Poprzednik grozi zemstą. Obraz 4. Komnata carska. Car udaje się na spoczynek. Na jego czole siadła mucha, lecz nikt nie śmie dotknąć carskiego oblicza: tylko lwanuszka śmiało zabija muchę. Zawistny koniuszy znalazł tymczasem złote pióro lwanuszki i donosi o tym Carowi. Car muska piórem rysunek Ognistych Ptaków na ścianie. Ptaki ożywają, tańczą, ożywa też pod dotknięciem złotego pióra wizerunek Car-Dziewicy. Piękność jej oczarowuje Cara, ale cudna zjawa znika. Wróg lwanuszki szepce Carowi, że ten nowy koniuszy chwalił się, iż, może sprowadzić Car-Dziewicę. Car rozkazuje więc lwanuszce uczynić to. Konik-Garbusek obiecuje mu pomóc. O b raz 5. Srebrna góra nad brzegiem morza. O świcie zlatują się tu Ogniste Ptaki, w srebrnej łodzi płynie Car-Dziewica. Konik-Garbusek przynosi na brzeg lwanuszkę i wspólnie chwytają Gar-Dziewice, lwanuszkę olśniewa jej piękność, a i ona jest nim zachwycona, lecz Konik-Garbusek przynagla do powrotu. 172. Kopciuszek. Obraz 6. Carska komnata, lwanuszka wprowadza Car-Dziewicę. Oczarowany Car przynagla do ślubu, lecz Car-Dziewica stawia warunek: chce odzyskać pierścień ukryty na dnie morza. I znów musi tego dokonać lwanuszka przy pomocy Konika-Garbuska. Obraz 7. Podwodne królestwo. Ryby i morskie potwory otaczają lwanuszkę: zginąłby niechybnie, gdyby nie talizman, które otrzymał od Car-Dziewicy. Podaje go Wodnicy, ona zaś rozkazuje wezwać Węgorza, który właśnie bije się z Karasiem. Gdy ich wreszcie rozdzielono. Węgorz przynosi z dna morza skrzynkę, a w niej pierścień. Obraz 8. Dziedziniec carskiego pałacu. Car przygotowuje się do wesela, lwanuszka wraca ze skrzynką i pierścieniem. Ale wtedy Car-Dziewica stawia drugi warunek. Car musi się odmłodzić i w tym celu wejść do kotła z wrzącym mlekiem. Car rozkazuje zrobić to najpierw lwanuszce, któremu Konik-Garbusek znów obiecuje pomóc, lwanuszka wskakuje śmiało do ktla, skąd wynurza się cudownie piękny. Teraz skacze Gar i ginie w kipiącym mleku. Epilog. Tłum otacza Car-Dziewicę i lwanuszkę, a Konik Garbusek, życząc wszystkim szczęścia, ucieka. Autorzy drugiego baletu Koni: -Garbuek bardziej skrupulatnie przestrzegali toku opowieści jerszowa, kompozytor zaś obficiej czerpał motywy melodyczne i rytmiczne z rosyjskiego folkloru, stosując intonacje, czastuszek'i lirycznych pieśni ludowych. żmiAa-(iurbusAa w nowej redakcji libretta i ze zmianami w muzyce wystawiono w Leningradzkim Teatrze Małym 21 XII 1963, chór. 1.Bielski, sc. M. Gordon, w obs. A. Sidorow lwanuszkai i L. Klimowa(Car-Dziewica). Kopciuszek 3 oaywka--Le Cendrillon-Cinderella: . Balet fantastyczny w 3 akrach, i obrazach. Libretto: Nikołaj Wołków wg bajki ł harles Perraulta): muzyka: Sergiusz Prokofiew: choreografia: Kosrisław Zachaóew'Mikołaj Kopiński: scenografia: Piotr Wiliams Stefan Janasik). Prapremiera: Moskwa 21 XI 1945. Teatr Wielki Premiera polska: Bytom 4 VII 1953. Opera Śląska. 173. Kopciuszek. Ojciec Kopciuszka: jego druga żona. Macocha Kopciuszka: Gryuja-wca i Złośnica, ich córki, nauczyciel tańca, krawcy fryzjer, modystka, wróżki czterech pw roku, karzełki, goście na bało, nadworny błazen, mistrz ceremonii, ministrowie dworu. Hindus. Chińczyk Hiszpan. Arab, trzy pomarańcze. Hiszpanki, mieszkanki wschodniej krainy, mieszkanki wysp tropikalnych, szewcy. Akr 1. Komnata w domu ojca Kopciuszka. Biedna dziewczyna, nazywana pogardliwie przez złośliwe siostry przyrodnie Kopciuszkiem, pędzi smutne życie w domu złej macochy i bojaźliwego ojca. 'Feraz, siedząc na uboczu, ze smutkiem przygląda się kłótni sióstr o jedwabny szal. Zapada wieczór, wszyscy wychodzą. Kopciuszek sprząta komnatę, a biorąc do ręki porzucony szal, snuje dziewczęce marzenia o pięknych strojach taniec Kopciuszka*. Pod wpływem tęsknoty za zmarłą matką odsłania jej portret, starannie przez macochę zakrywany. Wraca Ojciec, przytula córkę, stara się ją pocieszyć. Ale znów zjawiają się dokuczliwe siostry i macocha której złość skrupia się tym razem na mężu, lNagle w drzwiach ukazuje się stara żebraczka, prosząc o jałmużnę. Macocha wypędza ją brutalnie, lecz Kopciuszkowi udaje się podać staruszce kromkę chleba. Macocha i córki decydują, że czas już ubierać się na bal, na który cała rodzina prócz Kopciuszka została zaproszona do pałacu Księcia. Zaczynają się gorączkowe przygotowania. Wbiegają krawcy, fryzjer, modystka, panny z niecierpliwością przymierzają nowe suknie i fryzury. Grymaśnica i Złosnica niezgrabnie powtarzają ukłony i taneczne pas pod okiem nauczyciela tańca. Wreszcie wszystko gotowe. Mizdrząc się i krygując wychodzą na bal, ciągnąc za sobą wystraszonego ojca. Kopciuszek zostaje sarn ze sw**arzen*d*o ba*u, ***o*e*c*e w*dca s*a*ażebraczka i zrzuca łach@aW. Okazuje się piękną Wróżką. Na jej znak zjawiają się cztery inne wróżki. Wiosna. Lato. Jesień. Zima'kolejne wariacje wróżekstrój balowy. Wróżka ostrzega jednak, że c północy czar przestanie działać, znikną piękne szaty. Kopciuszek musi więc przed tą godziną powrócić do domu. Przed dom zajeżdża kareta. Kopciuszek jedzie na bal do Księcia. Akt I 1. Sala balowa w pałacu Księcia. Bal już się rozpoczął(divertissement: gaw ot, mazurek, taniec czterech kawalerów). Z 174. Kopciuszek. wielką pewnością siebie wkracza pretensjonalnie wystrojona rodzina Kopciuszka. Szukający posażnych panier kawalerowie asystują brzydkim siostrom, lecz inni goście kpią z ich niezdarnych pląsów. Wbiega młody, roześmiany Książę. Siostry daremnie starają się zwrócić na siebie jego uwagę. Nagle wśród gości pojawia się olśniewająco piękna dziewczyna i Książę nie może oderwać od niej oczu urzeczony jej prostotą i wdziękiem(walc: wariacja Kopciuszka wariacja Księcia). Dręczone zazdrością siostry, oburzona macocha, a nawet ojciec nie poznają w przybyłej Kopciuszka. Na rozkaz Księcia Arab składa nieznajomej w darze trzy pomarańcze(taniec trzech pomarańczy). Sala powoli pustoszeje. Książę i Kopciuszek zostają sarni i wyznają sobie miłość(pas de deux). Nagle rozbrzmiewa, walc północy", ukazują się karzełki, przypominając dziewczynie o zbliżaniu się fatalnej godziny. Kopciuszek ucieka, gubiąc w pośpiechu złoty pantofelek. Akt I I 1. Obraz 1. Noc po bało. Książę wezwał wszystkich szewców z pobliskiego miasteczka, lecz żaden z nich nie rozpoznaje swego dzieła w maleńkim złotym pantofelku. Książę postanawia wyruszyć sarn na poszukiwanie jego właścicielki. Obraz 2. Wędrując po świecie. Książę zawitał do Andaluzji, lecz pantofelek nie pasuje na nóżkę żadnej Hiszpanki. Obraz 3. Z kolei Książę odwiedza wschodnią krainę, gdzie żadna mieszkanka nie może włożyć złotego pantofelka Obraz 4. Na wyspach tropikalnych nie ma również dziewczyny o tak małej stópce. Obraz 5. Zasmucony Książę wraca do swego kraju. Obraz 6 Tak minęła noc. Tymczasem Kopciuszek śpi w domu przy kominku, tuląc do serca pamiątkę bało, ocalały pantofelek. Budzą ją pierwsze promienie słońca(taniec Kopciu szKa*, ba ulicy słgychać jakiś hałas, to zbiera się tłum, podniecony wiadomością e przybyciu Księcia. Macocha i córki witają nieoczekiwanego gościa i obie siostry usiłują bez powodzenia wcisnąć stopę w podany przez Księcia pantofelek. Książę zamierza już odejść, gdy wtem wzrok jego pada na skromną, nieśmiałą dziewczynę: nagle zza jej stanika wypada złoty pantofelek. Książę odnajduje ukochaną, dobra Wróżka łączy ich dłonie(pas de deux Kopciuszka i Księcia). Obraz 7. W pięknym ogrodzie, wśród gwiazd i wróżek, rozpoczyna się szczęśliwe życie Kopciuszka i Księcia. 175. Kopciuszek Autorzy baletu KapciwszeA nadali znanej bajce kształt alegorii tanecznej, poetyckiej opowieści o ludzkim życiu, marzeniach, miłości i szczęściu. Marzenłe te ucieleśnia świat fantastyczne, zaludniony dobrymi wróżkand, zaś dążenie do szczęścia wbrew przeciwnościom losu-romantyczna miłość Kopciuszka i Księcia oraz jego wędrówka po świecie. Oba wątki rozwijają się na ile realistycznym, uwypuklającym kontrast pomiędzy smutnym, pełnym trosk życiem ubogiej dziewczyny a sztuczną ceremonialnością bogatego dworu Księcia. Wszystkie elementy tego potrójnego tematu splatają się harmonijnie, tworząc łagodny klimat baśni, wolny od ostrych spięć dramatycznych. Konstrukcja Kopawszła nie odbiega od wzorów tradycyjnego baletu klasycznego, zachowuje jego, numerowy"schemat i podstawowe formy taneczne, licyczne pas de deux, popisowe wariacje, zespołowe tańce dworskie i charakterystyczne. Muzyczne charakterystyki postaci naszkicowane są lekko i zwięźle, jedynie, portret"Kopciuszka oparty jest na trzech tematach: Kopciuszek poniewierany. Kopciuszek marzący. Kopciuszek zakochany i szczęśliwy. Jeden z głównych tematów baletu, , walc północy", powraca zarówno w scenach Kopciuszka, jak i Wróżki, łącząc niejako te dwie postacie wspólnym węzłem. Muzykę baletu cechuje wdzięk, humor i dowcip z licznymi akcentami groteski, powściągliwy liryzm i szeroki rozmach taneczny. Balet Aqpciwześ jest jedną z ulubionych pozycji teatrów radzieckich. Wkrótce po premierze wystawił go Teatr im Kirowa w Ceningradzie, 8 IV 1946, chór. K. Siergiejew, sc. 8.Erdrnan. W obs. N Dudinska iśopciuszek)i K. SiergiejewKsiążęt. W'Europie Zachodniej oJbyły się reż premiery tego baletu, m 3 n. : Londyn z 3 XII 1948, Sadler s Wells Ballet, chór. P. Ashton, sc. T. -1. Malcles, w obs. M. Shcarer i M. Somes Bznowienie w 1965 dla The Royal Haller z M. Fonteyn i 1. Blairem oraz 17 NI 1972 dla Australian Ballet z I.. Aldous i K. Cue*Mediolan 15 XII 1955, Tcatra alla Scala, chór. A Rodrigues, sc. A. Beaurcpairew obs. V. Merda i G. Perugini Helsinki 14 XII 1957. Opera, chór. R. Zacharow. sc. P. Suominen, w obs 0. Laine i K. Salta Paryż 4 XII 1963, Theatre des Charnps-Elysecs, zespół 8, de Carrain, chór. W. Orlikowski, sc. R.de Carrain z G. Sarnsoyą i T. Beaurnont Bazylea 19 li 1973. Balet Teatru w Bazylei, chór. P. Smok i I.. Ogoun, sc. ).Zimmermann, w obs. M. Krause i D. Fauchard Londyn 33 VIII 1973, London Festiyal Ballet, chzr. 8.Steyenson, sc. P. Farmer, w obs. G. Fulton i A. Dubreuil Berlin 13 I 1975, Komische Oper, chór. T. Schillmg. dek. M. Henning, kast. 1.Kleiber, w obs. M. Schmkitz i 1. Scheibek wersja ta powtórzona 20 IV 1975 w Operze Wiedeńskiej, w obs. S. Kirnbauer i P. Wilhelm. 176. Korsarz Berlin 31 XII 1977, Stadtische Oper, chór. W. Panów, sc. J. Warana, w obs. E. Evdokimova i V. Geban. W'Polsce odbyły się następujące premiery Kopmrzła: Wrocław 16 I 1959. Opera, chór. J. Gogol, sc. A. Woiciechowska, w obs. 8 Syldorf i B KropidłowskiG 4 ańsk 14 III 1959. Opera Bałtycka, chór. J. Jarzynówna-Sobczak, sc. LA. Krassowski, w obs. A. Moniuszko i 2. Jasman Warszawa 29 V 1969. Teatr Wielki, chór. A. Cziczinadze, sc. A. Majewski, kast. 8.Starowieyska, w obs. M. Krzyszkowska i G. Wilk Wrocław 17 IV 1978. Opera, chór. T. Kulawa, sc. 8. Wolniewicz, w obs. M. Kijak i P. Knapik. Atrakcyjna baśń Perrauha o Kopciuszku i cudownej zmianie tego losu pociągała wielu kompozytorów i choreografów. Jej pierwsza wersja baletowa to Cmderella, muz. Zor, chór. Albert, Londyn 26 III 1822. King s Theatre, z M. Mercandotti w roli tytułowej. A oto dalsze wersje Kopciuszśa: óandrilma, balet-pantomima w 4 aktach, libr. T. Walbierch i Auguste, muz. G. Cayos, chór. Ch. -G. Didelot, 1. Walbierch i Auguste, Petersburg 9 VI 1824. Ze(uszła, balet w 3 aktach, libr. L. Paszkowa, muz. W. Schell, chór. M. Peripa, 8. Cecchetd i G. Iwanow, sc. M. Levogt, M. Szyszkow i M. Boczarow, Petersburg lż XII 1893. Teatr Maryjski, w obs. P. Legnani i P. Gerdr. Cmderella, balet w 5 obr, , muz. S. Jones, chór. P. Farren i Aleksander Genee, sc M. Crayen J. Harker i G. Wilhelm, Londyn 6 I 1906. Empire Thcatre, z Adeline Gońce w roli tytułowej. Guerlla, balet w 3 obr, , muz. R.d Erlanger, libr, i chór. M. Folia, sc. N. Gonczarowa, Londyn 19 VII 1938, The Royal Covent Garden Baller Russe, w obs T. Riabuszynska i P. Petro(T. Korsarz\Le Corsaire)Balet w 3 akrach, 5 obrazach z epilogiem. Labretto wg poewatu Byrona: HenriVernoy de Sainr-Georges i Joseph Mazilier: muzyka: Adolphe Adam(opr. T. Ste(ani): choreografia: Joseph Mazilier(Roman Turczynowiczk scenografia: Edouard Desplechin, Charles-Antoine Cambon, Thierry i Martin(Antonio Sacchem). Prapremiera: Paryż 23 I 1856, Theitre Imperial de POpera. Premiera polska: Warszawa 10 IX 1857. Teatr Wielki. Osoby: Konrad, wódz korsarzy-1. Segarelli(Antoni Tarnowski): Medoramłoda Greczynka-Carolina Rosari(Karolina Straus): Zeid-pasza-mim FranęoisDauty(Jan popici): Zulma, faworyta paszy-Couise Marąuer(Emilia Zeromska): Gulnara, niewolnica paszy-Claudina Cucchi(Wywiórska)Izaak-właściciel targu niewolników. Birbanta-zastępca Konrada, główny eunuch w haremie paszy, niewolnice, eunuchy, korsarze, kupcy, żeglarze, odaliski, strażnicy paszy. 12-Przewodnik baletowy. 177. Korsarz. A kt 1. Obraz 1. Plac w Adrianopolu, na nim targ niewolników. Na placu pojawia się Konrad, na balkonie zaś ukazuje się Medora i rzuca mu kwiat, a po chwili schodzi na plac pod strażą Izaaka. Młodzi wymieniają spojrzenia. Na plac przybywa Zeid-pasza, który pragnie powiększyć swój harem(tańce niewolnic). Dostrzega Medorę i chce ją kupić. Po długich targach Izaak sprzedaje Medorc, lecz dziewczyna chroni się pod opiekę Konrada. Wódz korsarzy przyzywa swych ludzi, którzy porywają Izaaka i kobiety z jego targu. Konrad i Medora uciekają. Obraz 2. Podziemny pałac Konrada. Wódz korsarzy wprowadza Medurę, ofiarowuje wszystkie zgromadzone tu skarby w zamian za jej miłość(pas Je deux). Po wyjściu tej pary Birbanta i korsarze wnoszą pojmanego Izaaka. Odsłania się kotara, ukazując siedzących w głębi Konrada i Medorę. Piraci prezentują mu zabrane Izaakowi kobiety, lecz on, oczarowany piękną Greczynką, nie zwraca na nie uwagi. Na prośbę Medory Konrad każe uwolnić kobiety mimo sprzeciwu Birbanta i korsarzy. Rozgniewany Birbanta namawia Izaaka, by odkupił kobiety, a gdy nie skutkują nawet złote monety, jeden z piratów każe kopcowi powąchać kwiat lotosu, skropiony tajemniczym płynem. Izaak zasypia. Korsarze wnoszą suto zastawiony stół, Konrad zaprasza Medorę na ucztę traniec Medory). Niewolnica podaje Medorze racę z kwiatami lotosu, Medora wręcza kwiat Kanradowi, który go całuje i natychmiast zapada w sen. Korsarze rzucają się na Medorę, lecz ona broni się sztyletem Konrada, a gdy Birbanta próbuje ją rozbroić, rani go w rękę. Piraci uprowadzają Medorę i Izaaka. Akt I 1. Obraz I. Ogród przy pałacu Zcid-paszy. Z sadzawki wychodzą oo kąpieli niewolnice z haremu paszy, tańczą wokół jego, faworyty Zulmei. Gulnara podsyca niechęć innych kobiet do Zuhnei: wybucha kłótnia i dopiero wejście Zeid-paszy przywraca spokćj. Nagle zjawia się Izaak z Medorą: jej piękność budzi niepokoi w sercu Zulmci. Pasza wypłaca należność Izaakowi, który zaatakowany sztyletem przez Medorę, ucieka. Tymczasem posłaniec zawiadamia o przybyciu pobożnych pielgrzymów, i pasza udziela im gościny. Opada pielgrzymi płaszcz, ukazuje się Konrad, na jego znak inni korsarze zrzucają płaszcze. Wszyscy uciekają w popłochu, Konrad porywa w ramiona Medorę. Ale oto nadbiega ścigana przez Birbanta Gulnara, chroni się pud opieńę Konrada. Medora oskarża Birbanta o. 178. Korsarz. zdradę, której dowodem jest zraniona ręka. Oburzony Konrad chce zastrzelić zdrajcę, lecz Medora go powstrzymuje i Birbanta ucieka, by sprowadzić Zeid-paszę i jego strażników, którzy obezwładniają Konrada. Akt 111. Obraz 1. Komnata Zeid-paszy w pawilonie z widokiem na morze. Pasza każe przyprowadzić Medorę i oznajmia jej: jeżeli Greczynka przyjmie jego rękę i tron, ocali ukochanego. Medora odmawia. Rozbrzmiewa marsz żałobny, w głębi widać prowadzonego na śmierć Konrada. Medora błaga paszę o odroczenie egzekucji. Pasza zgadza się, żądając, by dziewczyna powiedziała skazańcowi o warunku jego ocalenia. Gdy Medora i Konrad zostają sami, postanawiają umrzeć razem. Do pawilonu wkrada się Gumara, namawia kochanków do przyjęcia warunku paszy i obiecuje ułatwić im ucieczkę. Gdy pasza wraca, Konrąd i Medora poddają się jego woli. Uradowany pasza zarządza przygotowania do ślubu. Konrad odzyskuje wolność: tymczasem niewolnicy wnoszą klejnoty, odaliski kwiaty i kadzidła. Ukazuje się narzeczona, a pod jej muślinowym welonem rozpoznać można Gulnarę. Pasza wkłada jej pierścień na palec i odsyła do swych apartamentów. Gdy narzeczonawraca i pasza zdejmuje z niej welon, jest to już Medora(taniec Medory). Dziewczyna prosi paszę, by odłożył swój sztylet, który napawa ją lękiem. O północy zjawia się Konrad, Medora podaje mu sztylet paszy i oboje uciekają przez okno. Zeid-pasza uderza w gong na alarm: zbiegają się strażnicy. Wtem słychać strzały armatnie, znak, że zbiegowie dotarli szczęśliwie do korsarskiego statku. Pasza rozpacza po stracie narzeczonci: wtedy Gulnarapokazuje mu ślubny pierścień, dowód, że to ona jest jego prawowitą małżonką. Niewolnice składają hołd nowej władczy DlObraz 2. Scena ukazuje statek kołyszący się na spokojnym morzu. Konrad i Medora przeżywają tu swe szczęście. Nagle zrywa się burza. Uderzenie pioruna roztrzaskuje statek. Sp i I o g. Burza ucisza się w blasku słońca Konrad i Medoraklęczą na szczątkach rozbitego statku, dziękując Bogu modlitw ą za szczęśliwe ocalenie. óó'balecie Korsne główny wątek Byronowskiego poematu został szeroko rozbudowany celem stworzenia efektownego widowiska. Jego bardzo skomplikowana treść i zawiła intryga obfitują w 179. Król Wichrów. sceny pantomimiczne i pełne napięcia sytuacje ze szczególnie efektowną sceną burzy i zatonięcia korsarskiego statku. Korsarz jest więc typowym przykładem baletu ze schyłkowego okresu romantyzmu gdy zewnętrzna widowiskowość dominowała nad liryczną poetyką treści. Muzyka A. Adama, twórcy Giselle? , służyła tym razem podobnym celom, pełniąc głównie funkcję ilustracyjną: odznaczała się przy tym, zdaniem ówczesnych krytyków, bogactwem i różnorodnością tematów melodycznych. Pierwsza adaptacja baletowa Byronowskiego Korrarza powstała w Condynie i wystawiona była 29 V 186 w King s Theatre: autorami jej byli mało znany kompozytor R. Bochsa i choreograf F Albert. Balet ten miał jednak krótki żywot sceniczny i dopiero nowa wersja tematu, opracowana przez Adama i Maziliera, zdobyłą szeroką popularność, zwłaszcza w teatrach Rosji, gdzie jego premiera odbyła się w perersbursłim Teatrze Wielkim 12 I 1858, chór. T. Perrot, sc. A. Roller i G. Wagner, w obs. K. PtieJberg(Medora)i M. Petipa(Konrad). Najdłużej jednak zachowała się w repertuarze rosyjskim wersja M. Petipy z 1863, z muzyką uzupełnioną utworwni F Drigo, i na nowo opracowana w 1899. Koriarzwystawiany jest nadal w 2588, głównie w leningradzkim Teatrze im. Kirowa, gdzie realizatorami jego byli mJn P Gusiew w 1955 i K. Siergiejew w 1973. X innych krajach znaczną popularnością cieszy się wykonywane na koncertach pas dedeus z li aktu do muzyłi 8 Dńgo, w ukl. M. Petipy. W całości Koriarzwystawiany jest rzadko, toteż trzeba odnotować dwie jego premiery: Zagrzeb 2 X(H 1475, Ghorwacki Teatr Narodowy, chór. W. Orlikowski, wg Petipy, sc. T. Businger z V. Burovać-Blaće i M. Drakuliciern w rolach Medory i Konrada Moskwą 6 X 1958. Teatr im. Stanisławskiego i Niernirowicza-Danczenki, chór. N. Griszyna wg Petipy, se W Lu 4 nii@, w obs W. Bowt i M. Liepa: wznowienie w sc. ).Kowalenki 5 IN 1977, w ob-M Drozdowa i W. Kirilłow. Układ ren przekazała N. Griszina Operze Śląskiej w Bytomiu 23 VI 1979, sc. K. Lengren, w obs, j. Szabelska tMedora*, S Jońca(Korrad 3. A. Bacik(Birbanta), M. Pawlus lewi cz(Gu mara), . Król Wichrów. Baśń baletowa w 13 obrazach libretto: Feliks i Kazimierz Nowowiejscy(wg legend ludowych): muzyka Feliks lłowowiejski: choreografa: Rajmund Sobie siak: scenografia: Karol Gajewski. Prapremiera: Bydgoszcz 29 IV 1995. Teatr Polski, zespół Teatru Muzycznego Opery i Operetki. Osoby: Król Wichrów-Kazimierz Przybylski: Celują, pasterka-CudrniłaRackiewicz: Królowa Mrołu ss Nina Modzelewska: Perlowic, pasterz, narzeczony Lelui-Wiesław Kościelsłi. Graf-Henryk Maćkowski. Emnilda, faworyta Grąfa-Rama juszkat: Władczyni Wyspy Szczęścia i Królowa Moczarów-Nina 180. Górzyńska: Efeb: WoJoiłZawadiacki, zarządca zamku błędne ogniki, rajskie ptaki goście dworscy, niewolnice, . Król Wichrów. Wiedźma Gema: górale i góralki. Wichry, MgłyGrafa: służba Grafa: rycerze, druhny i drużbowie, wiedźmy leśne, rusałki, wodne poczwary, demony, arrasie, wieśniacy i wieśniaczki. Obraz 1. Prolog. Wśród dzikich skał, gdzie zbiegają się Wichry i Mgły. Król Wichrów marzy o pięknej pasterce Lelui. Wizja jej nie znika mimo pojawienia się uwodzicielskiej Królowej Mroku. Między królewską parą wybucha sprzeczka. Mgły srają po stronie Królowej. Wichry po stronie Króla i rozpętują burzę. Piorun rozdziela skłóconą parę. Obraz 2. Na hali. Leluja i jej narzeczony Perlowic przekomarzają się beztrosko, górale i góralki znoszą dary młodej parze. Rozpoczynają się tańce. Zabawę przerywa nadejście starego Grafa ze świtą dworaków. Graf przybywa, by skorzystać z, prawa pierwszej nocy". Przerażoną Celuję strażnicy zabierają na zamek, mimo oporu pasterzy. Na opuszczonej hali zrozpaczony Perłowic zasypia pod skałą. Zjawia się Królowa Mroku i wręcza mu czarodziejski kwiat, za pomocą którego pokona on wszystkie trudności i uwolni Celuję. Perłowic biegnie na zamek a gdy Król Wichrów zastępuje mu drogę, odpędza go kwiatem. Obraz 3. Korytarz na zamku Grafa. Służba prowadzi Celuję. Usłużny zarządca zamku. Zawadiacki, chce osobiście odprowadzić ją do łożnicy pana. O b raz 4. Apartamenty Grafa. W bogatym łożu Graf oczekuje Celuj. Jego faworyta Emnilda daremnie stara mu się przypodobać. Usłużny Zawadiacki obiecuje Emrildzie oddalić pasterkę. Ale oto przybywa Król Wichrów, który pragnie uprowadzić Celuję dla siebie. Jednocześnie nadbiega Perłowic i czarodziejskim kwiatem powstrzymuje Króla dając znak Celuj, by tańczyła przed Grafem. W czarowuje też obficie zastawiony stół. Łakomy Graf, pochłonięty jedzeniem, nie zauważa ucieczki Lelui z Periowicem i zasypia u boku Emnildy. Obraz 5. W chacie podkrakowskiej. Odbywa się wesele Celuj z Perlowicem. Po obrzędzie oczepin wszyscy wychodzą przed chatę. O brąz 6. Na polanie. W czasie weselnej zabawy Perlowic, odurzony zabawą i tańcem, porzuca cudowny kwiat, który wybucha płomieniem. W jego świetle ukazuje się Król Wichrów czyhający na Celuję. Jednocześnie wkracza Graf z drużyną rycercy. Perłowic dzielnie staje w obronie Celuj, lecz Mgły i 181. **8(. brżgr***. Król Wichrów. Wichry rozpędzają weselników. Królowa Mroku zbyt późno przybywa z pomocą Perlowicowi. Król Wichrów porywa Leluję. Wichry uprowadzają pana młodego, a błędne ogniki sprowadzają na manowce pijanego rządcę Grafa. O sra z 7. Sala na zamku Grafa. Król Wichrów rzucił czar na dwór Grafa, wprowadzając Perlowica jako nowego władcę. Dworzanie składają mu hołd i tańczą na jego cześć(, mazur pompatyczny"i taniec zbójnicki). Wtem gasną światła. To przybywa Królowa Mroku, by dać Perlowicowi porzucony przez niego kwiat. Perlowic zaczarowuje kwiatem dwór i wprawiając wszystkich w szaleńczy taniec, odchodzi z Królową. O b r a z 8. Wyspa Szczęścia. Król Wichrów umieścił tu Grafa i otoczył niewolnicami i Rajskimi Ptakami(barkarola). Władczyni wyspy ofiarowuje mu swą miłość, lecz po tych igraszkach stary lubieżnik zostaje strącony w przepaść. Obraz 9, bia pustyni. Na dnie przepaści rozciąga się pustynia. Graf błąka sis bezradnie, aż spotyka Perłowica i Królową Mroku. Odnajdują się też goście weselni, których Wichry rozproszyły po świecie, i wszyscy podążają za PerłoWlCćOtObraz I 0. Leśna polana. Błędne ogniki przywiodły Zawadiackiego na moczary i bagna, gdzie atakują go wodne poczwary, wiedźmy leśne i rusałki. W końcu wszystkie te stwory wciągają go pod ziemię. Obraz I 1. Królestwo moczarów. Przed Zawadiackim staje teraz Krulowa Moczarów i kusi go swym tańcem. Gdy rządca stara się wyrwać z tej objęć, rzucają się na niego wodne poczwary. Wreszcie przerażony budzi się z koszmarnego snu i stwierdza, że znajduje się znów na polanie obok Perlowica. Królowej Mroku-i Grafa. Obraz I 2. Pałac z chmur. Król Wichrów więzi tu Celuję, czekającą wciąż na Perlowica. Gdy pasterka odrzuca jego miłość. Król wywołuje z chmur ognistego smoka, w którego paszczy jarzą się klejnoty. Przerażona tym widokiem I, ciuła pada zemdlona. 'Pymczasem przez chmury przedziera się Graf i wyzywa Króla Wichrów do walki Rażony piorunem Graf znika w paszczy smoka. Zwycięski Król znów sięga po Celuję, lecz nadbiega Perłowic z magicznym kwiatem i powstrzymuje zalotnika. Królowa Mroku zamienia kwiat w topór, którym Perlowic zabija smoka. Miłość dwojga młodych pasterzy zwycięża, spro. 182. Królewski Błazen. Królewski Błazen. wadzając też pojednanie Króla Wichrów i Królowej Mroku, którzy nikną w przestworzach. Obraz 13. Epilog. Słoneczny poranek na hali. Pasterze witają Celuję i Perlowica, uradowany lud ogłasza bohatera swym władcą. Balet Krw TicAró: , to rozszerzona i wzbogacona nowymi wątkami treściowymi i pomysłami melodycznymi opera-balet w 4 akrach Tamy'Giga). Kompozytor opracował formę baletową tej opery pomijając partie wokalne. Premiera opery-baletu Tacy odbyła się w Poznaniu 27 li 1929 w Teatrze Wielkim, wstawki baletów e opracował wówczas M. Statkiewicz. Treść baletu KrV WYcArJa, osnuta na motywach różnych polskich legend i podań ludowych, jest poetycką alegorią baśni ludowej. Neoromantyczna muzyka ilustruje polską przyrodę i pejzaż tatrzański, wprowadza liczne motywy ludowe, a w scenach egzotycznych również motywy tańców obcych. Cpedobanic P. Nowowicjskicgo do form baletowych zaznacza się ruwnież w jego twórczości operowej, ił akr opery Lamna Bdtww stanowi duży obraz baletowy, nieraz wystawiany oddzielnie jako balet pt. W zuczaromwww miejcie Wwet. Prócz tego Nowowiejski skomponował balet w i akcie, 5 obr. Trele id zi(wystawiany też pud tytułami PolAw tezie i Mało, mej ladoae), którego premiera odbyła się w Teatrze Wielkim w Poznaniu I XII 1928, chór M. Statłiewicz, sc S. Jarocki, z udziałem 1. Jedyńskiej i M. Sawickiego. Akcja baletu przedstawia obrzędy weselne na Kujawach, a muzyka oparta jest na wzorach ludoWych, zaczerpniętych z dzieła O Kolherga Lad. Balet ten jako Wecie na Kimano wystawiono też w Katowicach 6 IV 1929 w Teatrze Polskim, chór. W. Wierzbicki, sc. ).Gerlach. Balet w 3 akrach. Libretto: Irena Turska: muzyka: Tomasz Kiesewerrer: chzrcograOa: Hcnrck Tornaszewski: scenografia: AlcksanJer JęJrzejcwsłi(Jesoracjej i Jadwiga Przcradzka i kostiumy. Prapremiera: Byłam 17 V 1958. Opera Śląska. Osoby: Błazen krćla Zygmunta I Starego-Bolesław Bolewicz: Jan, młody: zlachcic-Jerzy Łukasik: Anna, ulubiona dwórka królowej Bory-Lucyna Swcmska: Kacpcr, zausznik magnatów-Tadeusz Burkę, król Zygmunt Stary łrówwa bona, jego żona: Valentinu, nadworny medyk Bony, lutnista, pokojowiec Lwa, medżwiednik, niedźwiedź. Neptun, Wenus, damy dworu, przyiaciułkiBony, pisarze dworscy, hajducy, magnaci, szlachta, dwórki i paziowie królowej 183. Królewski Błazen. przekupki krakowskie, mieszczanie i mieszczki, rzemieślnicy, żacy, muzykanci rybałci, straż miejska, radni miejscy, tancerze moreski, nimfy, trytony, goście na bało dworskim. Rzecz dzieje się w Krakowie w XVI w. Akr 1. Obraz 1. Komnata Zygmunta Starego na Wawelu. U stóp króla, zajętego przeglądaniem ksiąg i aktów, siedzi jego ulubiony Błazen. Widząc niechęć króla do dalszej pracy. Błazen stara się figlami i żartami nakłonić pana do pełnienia obowiązków państwowych. Z dziedzińca dobiegają dźwięki rogów myśliwskich. Król postanawia udać się na polowanie: przyzywa hajduków z bronią myśliwską(taniec hajduków). Zamiary te krzyżuje jednak przybycie dwu petentów: magnata i młodego szlachcica Jana, którzy proszą o posłuchanie. Za przybyszami wślizguje się zausznik magnatów, Kacper. Król życzliwie wita magnata, niechętnie zaś zwraca się do Jana, usiłującego wręczyć monarsze pismo. Błazen, orientując się w tej rozgrywce, próbuje nie dopuścić do rozmowy króla z magnatem, lecz Zygmunt odsuwa ulubieńca. Złość Błazna skrupia się więc na Kacprze(taniec Kacpra i Błazna). Tymczasem Jan sprowadza szlachtę, lecz zajęty rozmową z magnatem król w dalszym ciągu nie chce ich wysłuchać. Po odejściu szlachty i magnata głęboko zafrasowany król pogrąża się w zadumie, u stóp jego siada znów Błazen. Obraz 2. Komnata królowej Bony na Wawelu. Przy kominku siedzą pochylone nad robótkami dwórki królowej, u drzwi jej sypialni stoją paziowie Korzystając z odejścia opiekunki, dwórki bawią się z paziami(courante). Nadchodzący Błazen oznajmia powrót starszej damy dworu i wszystko wraca do porządku. fan wraz z kilku magnatami przychodzi do komnat Bony z prośbą o rozmowę. Oba bowiem obozy polityczne, magnacki i szlachecki, starają się zjednać sobie królową. Strojąc wesołe figle. Błazen ułatwia Janowi wręczenie petycji, wprowadzając zamieszanie wśród magnatów. Dwórki karcą Błazna, w jego obronie staje Anna(taniec Anny i Błazna). Błazen od dawna kocha piękną dwórkę, rozumie jednak, że jest ona dlań nieosiągalna. Nie mogąc zapanować nad uczuciem, wyznaje jej miłość(adagio Anny i Błazna)Powraca królowa z Janem, który od razu ulega urokowi Anny. Bona życzliwym okiem spogląda na tę parę. O Błazna nikt się nie troszczy, pozostaje sam w komnacie, smutny i zamyślony. Akr I 1. Rynek krakowski. Odbywają się tu występy tańczą 184. Królewski Błaaerv. cego niedźwiedzia, popisy rybałtów i muzykantów. Wśród ruchliwego tłumu przechadza się Błazen z obwiązaną twarzą: przekupki zalecają mu zioła i leki na ból zębów Gdy w tłumie pojawia się nadworny medyk Valertino. Błazen podbiega do niego i pokazuje leki, jakie otrzymał, narażając Włocha na drwiny ludu. Nadchodzi Anna. Błazen wita ją(taniec Anny i Błazna, taniec ogólny). Radość Błazna mąci jednak przybycie Jana, a tę zmianę nastroju zauważa z ukrycia Kacper. Zapada wieczór. Rynek pustoszeje. Do nieszczęśliwego Błazna zbliża się Kacper i wskazując Jana, podsuwa sztylet i trzos złota, po czym znika w ciemnościach. Błazen zamyśla się, patrząc na narzędzie proponowanej zbrodni Akt 111. Sala na Wawelu. Z okazji wesela Anny z Janem królowa Bora wydaje bal. Przez otwarte drzwi widać salę biesiadną i zgromadzonych gości. Obserwuje ich samotny Błazen. Po chwili zbliża się do niego Anna i stara się go pocieszyć(pas de deus). Scenę tę podgląda Kacper i sprowadza pana młodego. Ale Błazen, zorientowawszy się, że Kacper zamierza sprowokować sprzeczkę, przybiera znów oblicze wesołego trefnisia(taniec Błazna). Wkracza orszak weselnych gości z krolem i królową na czele. Rozpoczyna się składanie prezentów młodej parze: bal urozmaicają intermedia: taniec moreska, taniec nimf: Neptuna i Wenus. Magnaci chcą zmusić Błazna do złożenia życzeń nowożeńcom. Wtedy Błazen wyjmuje wręczony mu przez Kacpra sztylet i trzos i zaczyna swój tragiczny taniec, budząc coraz większy niepokój zebranych. I nagle taniec kończy się błazeńską groteską, trefniś składa sztylet i złoto u stóp nowożeńców. Jawna wściekłość magnatów otwiera oczy królowej. Bona każe im opuścić dwór. Król nie ośmiela się sprzeciwić decyzji małżonki, daje więc hasło do dalszej zabawy(pawana, gaillarde). Stopniowo pary znikają w głębi sali biesiadnej. W komnacie pozostaje sam Błazen. Przez chwilę zmaga się ze swymi uczuciami, po czym idzie do sali. Jest Błaznem musi bawić dwór. Pierwowzorem głównego bohatera baletu ćrWewsAi Błazen jest postać Stńczyka, nadwornego trefnisia króla Zygmunta Starego. Słynne z dowcipu, celne uwagi i riposty Stńczykaposłużyły za kanwę libretta opowiadającego o ingerencji Błazna w wydarzenia rozgrywające się na królewskim dworze. Błazen 185. Pz(skif d*ii*brz(grał fBTĘ'n iki. Krzesany. opowiada się więc po stronie postępowej szlachty, której sprzyjała królowa Bona, a przeciw magnaterii faworyzowanej przez Zygmunta Starego. Muzyka ilustruje przebieg akcji dramatycznej. Kompozytor zaczerpnął tematy melodyczne z polskich tańcuw oraz dworskich form tanecznych Renesansu, sięgając mań, do Taca(nury 7 md z L@(ma. Nie jest to wszakże próba rekonstrukcji dawnej muzyki, lecz przetworzenie z zastosowaniem współczesnych nam środków harmonicznych i kolorystycznych. Balet wystawiony był również pt. Stancąyk w Bytomiu. Opera Śląska, 25 IX 196-4, chór. W. Borkowski, sc. 1. Lorenrowicz, w obs. P. Lebik'Stańczyk', 1. Wakowska(Anna), E. Jakubiak(Jan)i). T. Kicscwerrcr jest też autorem muzyki do, rctrady w dawnym stylu z muzyką śpiewem i tańcami"pt. Prmic, libr. I.. Terpiłowski*wg ballady A. Ę. Odyńca), reż. D. Baduszkuwa, chór. T. Kulawa, sc. A. Cnicchowski. Premiera odbyła się w Operze Poznańskiej 19 XII 1964. Krzesany. Balet w I akcie Muzyka Wojciech Filar-Krsewwv: choreografia: Conrad Drzcwiecki: scenografia: Jan Bernas. Prapremiera: Poznń 16 X 1977. Polski Teatr Tańca na scenie Opery. W'ykonawcy: I Dziewczyna-Ewa Owczarek: Chłopcy-Krzysztof Białek, Krzysztof Brygider, Arkadiusz Duch. Wiesław Kościelak, Henryk Mickiewicz Emil Wesołowski, Ryszard Węgrzynek oraz zespół. Tematem baletu jest prastary obrzęd związany z krzesaniem i rozpalaniem ognia. Związki z folklorem Górali podhalańskich zaznaczają się w swobodnie przetworzonych elementach ruchowych, w eksponowaniu tańca męskiego, zaś do tradycji prymitywnej obrzędowości nawiązuje ugrupowanie w kole, które jednoczy tańczących we wspólnocie napięcia emocjonalnego. Podobnie jak muzyka Filara, choreografia Krzesanego odznacza się wyrafinowaną prostotą konstrukcji i środków wyrazu. Krzesany jest przy tym pierwszą w polskiej choreografii próbą połączenia ludowych elementów ruchowych ze środkami tańca, modem". Idąc śladami kompozytora, Drzewiecki zastosował również w Krzeswvw uporczywie powtarzane motywy taneczne oraz mocne kontrasty dynamiczne w przebiegach ruchu. 186. Legenda o Józefie. Balet Krzesany pokazany był przez Polski Teatr Tańca na występach w Paryżu XII 1977, w Rotterdamie IX 1978, we Włoszech i Bułgarii X 1978, w Budapeszcie li 1979 Moskwie IV 1979, w RFN V 1979, w Czechosłowacji XII 1979 w. Kuopio(Finlandia)VI l 989 Dotwórczości W. Filara sięgnął również M. Konwiński, wybierając jego utwory Vpsairs-Dał: nsrairr, Riyj-62 i Generięua które w formie collage u stały się pedkładem muzycznym jednoaktowego baletu pt. W'gJrę-1 dŃ, sc. M. Kołodziej. Bytom 18 X 1975. Opera Śląska, w obs. T. Jendrosz(On)i E. Mickiewicz(Onak intencją choreografa było ukazanie walki osaczonego przez w: pńłczesną cywilizację człowieka o odzyskanie własnej osobowości. Balet lPęórę-re alit przejął Teatr Wielki w Warszawie 15 I 1978, w obs. A. Jadłeś i R. Smukała. Adaptacje choreograficzną utworu symfonicznego Swww opracował 1. Makaruwski, sc. 1.Dobiecki. Łódź 25 V 1974. Teatr Wielki. Legenda o Józefie. Wątek biblijną legendy a józcfie młodym chłopcu żydowskim, którego sprzedano jako niewolnika na dwór dostojnika egipskiego Putyfara, stał się tematem dwóch baletćw: . I Legenda o Józefie josepłs LegeBJe)Balet w 2 zbrazach. Libretto: Harry Kessler i Hugo van Hofmannsthak muzyka: Richard Strauss: choreografia: Michaił Fokin(Basza Leontiewk scenografia: fosę Maria Sera kostiumy: Leon Bakst(Jadwiga Umińska*. Prapremiera: Paryż 14 V 1914. Balety Rosyjskie Diagilewa na scenie Opery. Premiera polska: Warszawa 18 li 1937. Teatr Wielki Osoby: Józef, młody pasterz-Leonid Miasin(Basza Leonriew): żona PuryfaraMaria Kuzniccowa(Sabina Szatkowska): Pury(ar-Aleksiej Bułhakow: Szejk goście Putyfara, tancerka Sulamitka, ulubiona niewolnica, niewolnicy i niewolnice tureccy zapaśnicy, muzykanci. Archanioł, straż przyboczna Putcfara. Obraz 1. Sala w pałacu Putyfara Przy suto zastawionych stołach ucztują goście Putyfara obsługiwani przez niewolników Mulatów: na podwyższeniu siedzą Putyfar i jego żona w otoczeniu niewolników i straży przybocznej, u ich stóp ulubiona niewolnica. Na znak Szejka niewolnicy wnoszą dary dla żony Putyfara, lecz dostojna pani okazuje lodowatą obojętność. Z 187. Prze ssie dzieł DfZQ(8680 nik i iącył*an*. Brat. Legenda o Józefie. kolei trzy zawoalowane i trzy nie zawoalowane kobiety popisują się tańcem, który symbolizuje zdejmowanie welonu z oblubienicy w noc poślubną. W tańcu tym bierze udział solistka Sulamirńa. Szejk ofiarowuje kobiety Fury(arowi. Jedna z nich błaga o łaskę żonę Putyfara, która uderza ją w twarz i znów pogrąża się w obojętności. Szejk każe teraz wprowadzić tureckich zapaśników. W czasie ich walki Putyfar daje znak i jego straż przyboczna rzuca się z biczami na zapaśników. Żona Putyfaranie reaguje na tę okrutną scenę, jedynie ulubiona niewolnica jest nią głęboko wstrząśnięta. Na skinienie Szejka niewolnicy wnoszą zwiniętą złotolitą matę, w której leży śpiący Józef, otulony pasterskim płaszczem. Szejk budzi go, każe wstać. Płaszcz opada z chłopca. Na wpół przytomny, jakby pogrążony w ekstazie Józef rozpoczyna swój taniec-modlitwę do Boga. Żona Puryfara patrzy zafascynowana na pięknego młodzieńca i jego niezwykły taniec. Putyfar bierze na własność Józefa, żona dostojnika długo przygląda się chłopcu, zawiesza mu na szyi naszyjnik i nagle odwraca się. Uczta skończona. Goście opuszczają salę, służba sprząta ze stołów. Józef zostaje sarn. Dwaj słudzy podnoszą wiszący na ścianie dywan który odsłania ciemną izdebkę z ubogim legowiskiem. Wprowadzony tam Józef otula się płaszczem i po krótkiej modlitwie zasypia. O br a z I 1. Józef widzi we śnie anioła, który bierze go w swą opiekę. Do izdebki wkrada się żona Putyfara, pochyla się nad śpiącym Józefem. Dotknięcie jej rąk kojarzy się chłopcu z muśnięciem anielskich skrzydeł, lecz gdy kobieta całuje go w***'ćXĄ? 'IPĘ"'jĘgg?o XĘjWŻ?%?y: ł?? '%X'Ę?"y? dwaj słudzy z pochodniami, władczyni każe im pojmać Józefa. Po chwili zbiega się do sali cały dwór, niewolnice otaczają Józefa w dzikim histerycznym tańcu, bła rozkaz Putyfara chłopiec zostaje skuty łańcuchami. W dowód swej niewinności żona Putyfara całuje męża, drze z wściekłością płaszcz Józefa. Ale oto wchodzą już siepacze, niosąc kocioł z płonącym ogniem: wtrącają Józefa do kotła W blasku jasne o światła ukazuje się óYXĘŃ?? 'Ęóęój'Ń'%XĘ? Ń'Yg ćyłggQ?'gYĘ? ĄY%CIS? YĘ? Ęopuszcza salę a w głębi Archanioł prowadzi Józefa w jasność poranka. 188. Legenda o Józefie Piękny Józef. Intencją twórców Legendy o Mzw było podkreślenie kontrastu między czystą, uduchowioną postacią Józefa a okrutną, zmysłową żoną Putyfara. Triumf chrześcijańskiej moralności symbolizuje nieco naiwnie postać Archanioła i wniebowzięcie Józefa. Inscenizacja baletu wzorowana była na malarstwie P. Veronese a i roztaczała renesansowy przepych, nasycony orientalną zmysłowością. R. Strauss, ilustrując dokładnie scenariusz baletu, dążył głównie do połączenia w swej muzyce elementów dramatu i tańca, stosując przy tym bogactwo kolorystyczne i śmiałą harmonikę. Główne postacie określone są motywami przewodnimi: temat żony Putyfara odznacza się brutalną ekspresją, podczas gdy temat Józefa cechuje oszczędność środków, prosto*a*s*ro*ość brz*ienid. Mimo kilkakrotnych późniejszych realizacji, jak M. Krollera w Operze Berlińskiej w 1921 i w Operze Wiedeńskiej w 1922, G. Balanchine a z Kongelige DanskeBallet w 1931, M. Rosena w Operze Monachijskiej w 1958, balet Legewda o Mzęńenie zdobył szerszej popularności. Renesans jego datuje się od inscenizacji T. Neumeiera, sc. E. Fuchs, Wiedeń 18 li 1977. Opera, w obs. K. Haigen(Józef i T. Jamison*żona Putyfara), głównie dzięki wysoko ocenionej kreacji tej murzyńskiej tancerki. W inscenizacji Neumeiera, silnie podkreślającej wszystkie erotyczne akcenty tematu, Józef był postacią nieco dwuznaczną, katalizatorem pożądań nie tylko żony, ale i samego Putyfara. Wersja Neumeiera z T. Jamison w głównej roli kobiecej powtórzona była w 1980 w Operze w Monachium, zaś w Operze w Hamburgu w 1979 rolę tę kreowała inna sławna tancerka murzyńska, 1. Wood. li Piękny Józef\Mocutti li pekpucwwiWBalet w 2 aktach, 5 obrazach. Labrerro i choreografa: Kasjan Golejzowskimuzyka: Siergiej Wasilenko: scenografia: Boris Srdman. Prapremiera: Moskwa 3 III 1925. Teatr Eksperymentalny(filia Teatru Wielkiego). Osoby: Józef, młody pasterz-Wasilij Jefimow: faraon Putyfar-Aleksiej Bułhakow: żona Puryfara Tajań-Łubów Bank: bracia Józefa, lud żydowski handlarze niewolników, niewolnicy faraona, jego straż przyboczna, lud egipski. Akt 1. Pustynia w starożytnej krainie Kanaan. Józef, rozmiłowany w przyrodzie, muzyce i tańcu, narażony jest na drwiny braci. Gdy nadchodzi karawana kupców, bracia sprzedają im Józefa. Karawana rusza w stronę Egiptu. 189. Brew skiej(dziad bry ńigraf dTBOQInik nJĘCy 85(8*anedań 180(3 Szef 00)0 town***018 dług Q 8 omówydis*aO O akr żelaz W dzieł D(8 ssie bas*SQB 010 fale JBQO(TOW 08 Po*rPrzOIGZ TBSIJ. Legenda o miłości. Akt I 1. Egipt. Wspaniały pochód faraona i jego żony Tajań. Straż przyprowadza nowego niewolnika Józefa, który przyciąga uwagę żony Putyfara. Józef pozostaje obojętny na jej uwodzicielskie zabiegi, więc rozgniewana władczyni oskarża go o znieważenie jej. Faraon rozkazuje ukarać go, groźny tłum otacza Józefa który rzuca się w przepaść. W swej inscenizacji K. Golejzowski, jeden z najwybitniejszych choreografów rosyjskich spod znaku awangardy w latach ZO-ych i 3 O-ych, uwypuklił zwycięstwo niepokonanego duchem Józefa nad potęgą ziemskiej władzy Balet Piękny Mzy wystawiony był w formie gigantycznego fresku, silnie archaizowanego i wypełnionego wielką liczbą tancerzy i statystów na scenie. W I akcie choreograf wprowadził obyczajowe tańce żydowskie, kompozytor wyzyskał również motywy judejskie i arabskie w swej na wskroś ilustracyjnej muzyce. Balet Pipwv May wystawiony był w 1926 w Odessie i w 1928 w Charkowie. Legenda o miłości\JTeaeiwci o, uo 6 wu\Balet w 3 aktach, 8 obrazach. Libretto: Nazim Hikmet muzyka: Ant Mielikow: choreografia: Jurij Grigorowicz(Hanna Miller): scenografia: Suncn Wirsaładze'Roman Bubiec t. Prapremiera: Leningrad 23 III 1961. Teatr im. Kirowa. Premiera polska: Bydgoszcz 31 X 1967. Teatr Polski. Zespół Opery i Operetki. t 3 soby: Królowa Mechmene B-ano-Olga Moisiejewa(Anna Kutkowska)księżniczka Szirin, jej młodsza siostra-lrina Kołpakowa(Dangia Jankowska)Fcrhad, ubogi rzcmieilnik-artysta-Aleksander Gribow(Edward Szpotański)Wezyr-Anatolii Gridin tKazimicrz Przybylski. : Sieznajomy-Aleksander Sapogow'Jan Kalczynski': przyjaciele Fcrhada, przyjaciółki Szirin, nadworne tancerki i błazny, dworzanie, wojownicy, rzernicslnicy. Akr 1. Obraz 1. Komnata królowej Mechmene Bano. Przy łożu śmiertelnie chorej siostry Szirin czuwa królowa wraz z Wezyrem i dworzanami. Wojownicy wprowadzają Nieznajomego, który podejmuje się uzdrowić księżniczkę. Królowa proponuje mu złoto(taniec złota), lecz tajemniczy gość odmawia, żądając w zamian urody królowej. Mechmene Bano zgadza się. Nieznajo. 190. Legenda o miłości. my przywraca życie Szum, która widzi z przerażeniem zeszpeconą twarz siostry. Obraz 2. Ogród przy pałacu królowej. Grupa rzemieślników, wśród nich młody artysta Ferhad, ozdabia mury pałacu. Obie siostry są nim oczarowane. Gdy Ferhad zostaje sam, przywołuje go nieznajoma mu dziewczyna: chłopiec zakochuje się w niej. Wyznają sobie miłość i wtedy Ferhad dowiaduje się, że jest to niedostępna dla niego księżniczka Szum. Akt Il. Obraz 1. Przy źródle w górach. Wokół wyschłego źródła zbiega się zaniepokojony tłum. Trzeba przebić skałę by trysnęła życiodajna woda, a na to ludziom brak siły. Obraz 2. Komnata w pałacu królowej. Mechmene Bano opanowało namiętne uczucie do Ferhada. Ze smutkiem rozmyśla o swej przerażającej brzydocie: zadumy królowej nie rozprasza taniec błaznów. Obraz 3. Komnata księżniczki Szirin. Ferhad zakrada się do ukochanej i Szirin postanawia z nim uciec Lecz Wezyr zawiadamia o tym królową, która każe wojownikom schwytać zbiegów Ulegając prośbom siostry, królowa uwalnia młodzieńca, ale stawia mu trudny warunek: musi przebić skalę u źródła, a wówczas będzie mógł połączyć się z Szirin. Akt I I 1. Obraz 1. Noc w górach. Strudzonemu Ferhadowiwydaje się, że skała jest już przebita i że płynie z niej woda. Po chwili ukazuje mu się także wizja ukochanej Szirin. Obraz 2. Komnata królowej. Mechmene Bano snuje marzenia, że znów jest piękna i znajduje szczęście w ramionach Ferhada. Nadchodzi Szirin, prosi siostrę, by towarzyszyła jej w góry, gdzie Ferhad zmaga się samotnie ze skałą. Obraz 3. Przy źródle w górach. Zebrany tłum obserwuje nadludzkie wysiłki Ferhada. Przebiegła królowa oznajmia młodzicńcowiże pozwoli mu połączyć się z Szirin, jeśli natychmiast przerwie pracę. Ferhad nie chce jednak zawieść zaufania ludu, rozumie, że musi zrezygnować z osobistego szczęścia. Młodzi żegnają się na zawsze. Libretto baletu Legenda o wmo**i opracował wybitny poeta turecki, Nazim Hikmet, wg własnej sztuki napisanej w 1948 w więzieniu, a opartej na starych legendach i podaniach Wschodu. Z wielu wątków sztuki wybrał jeden, związany z przeznaczeniem artysty. Dramat rozgrywa się w kręgu cierpień trzech jednostek, 191. Przed'sklej(*daje 96+graf 180 nikJĘCyBS*dań 180 PrzOT tow 018828018 d rud QBODY BY 518 O akr żel W dziD(8 SKł 08 streSCBDIObal i 100899 fZOt TGS. Lis. z których tylko Ferhad-artysta poświęca własne szczęście dla dobra ogółu. Poszczególne obrazy tej filozoficznej baśni są poetyckimi uogólnieniami przeżyć trojga bohaterów. Muzyka, napisana przez młodego kompozytora azerbejdżańskiego A. Gelikowa, oparta jest na oryginalnych motywach, rytmach i intonacjach folkloru Azerbejdżanu. Kompozytor wiąże poszczególne epizody z konfliktem centralnym, wplatając w główne tematy każdego obrazu różne wątki i motywy przewodnie, charakteryzując postacie i ich przeżycia. Balet Mielikowa poprzedziła pierwsza wersja Legendy o miłości wg sztuki Hikmeta, z muzyką G. Kreitnera, wystawiona w 1958 wKujbyszewie, chór. N. Dmiłowa, sc. J. Babiczew. Balet z muzyką Mielikowa znajdował się w repertuarze wielu teatrów ZSRR i krajów demokracji ludowej. Grigorowiczwznowił swą wersję choreograficzną w 1963 w Pradze, a 15 IV 1965 w Teatrze Wielkim w Moskwie, w obs. N. Timofiejewa(Mechmene Bano), N. Biessmiertnowa(Szirin)i M. Lawrowski(Ferhad). W Polsce widzieliśmy jego inscenizację leningradzką z repertuaru Teatru im. Kirowa, który występował we wrzesniu 1962. Lis. Le Renard). Burleska w I akcie ze śpiewem, muzyką, tańcem i pantomimą. Libretto(wg ludowych bajek rosyjskich)i muzyka: Igor Strawiński: choreografia: Bronisława Niżyńska: scenografa: Michaił Larionow. Prapremiera: Paryż 18 V 1922, Theżtre National de Dpera. Balety Rosyjskie DiagilewaOsoby: Lis-Bronisława Niżyńska. Kogut-Stanisław ldzikowski: Kozioł Jan Jazwinski. Kot-Michaił Fiodorow. Chytry Cis, udając bardzo uczciwego i pobożnego, nakłania siedzącego na grzędzie Koguta, by do niego zeskoczył. Gdy naiwny ptak daje się w końcu namówić. Cis rzuca się na niego z pazurami. Je dwaj przyjaciele Koguta. Kozioł i Kot, przepędzają napastnika. Niedługo trójka przyjaciół cieszy się swym triumfem, bo oto Kogut znów daje się oszukać Lisowi i wpada w jego pazury. Na lament ofiary przybiegają Kozioł i Kot. Las 192. przezornie kryje się w swej norze, z której zwierzęta usiłują go wywabić. Gdy wreszcie Lis wytyka z nory czubek nosa, wyciągają go i duszą. Lir to prosta alegoryczna opowiastka, pełna rubasznego humoru w stylu teatrzyku jarmarcznego. Inscenizatorzy nadali jej ekspresjonistyczny kształt burleski baletowej, urozmaiconej pantomimą i akrobatyką. Wycofany przez Diagilewa wkrótce po premierze, balet Lfs nie zdążył utrwalić się w repertuarze i zdobyć szerszego rozgłosu, mimo dużych walorów muzycznych. Lis należy do rzadkiego rodzaju baletów ze śpiewem. Kwartet wokalny(dwa tenory i dwa basy śpiewa za sceną tekst bajki, ilustrow arej ruchami tancerzy. Suawiński po mistrzowsku zastosował głosy śpiewaków, traktowane na równi z instrumenrami orkiestry kameralnej, do której wprowadził cymbały. Burleska Lir wystawiana była w różnych nowych wersjach choreograficznych m ma chór. P. Łopuchów, sc. W. Dmitriew, Leningrad 2 I 1927. Państwowy Teatr Opery i Baletu chór. S. Gitar, sc. M. Larionow, Paryż 21 V 1929, TheatreSarah Bernhardt. Balety Rosyjskie Diagilewa, w obs. L. Wóicikowski(Lis)i Kl. Efmow iKogutk w wersji rej partie tancerzy był dublowane przez akrobatów cyrkowych chór. G. Balanchine, sc. E. Frances. Nowy Jork 13 I 1947, Haller Socjety, w obs. T. Holender i 1. Christensen chór. M. Rosen, sc. Ob. Flemming, Monachium 17 XI 1962. Opera, w obs. R. Frazier i M. Hallhuber chór. M. Bejart, sc. G. Casado, Paryż 23 IV 1965. Opera, w obs. G. Motte i A. Cabis: wznowienie przez Ballet du XX: siecle, Bruksela I X 1965, w obs. T. Kerendi i P. Belda Moskwa 25 X 1974, teatr im. Stanisławskiego i Niemirowicza-Danczenki, ehor W', lwaczenko, sc. M. Sokołowa. Z operowej twórczości Strawińskiego jedynie S(o@k otrzymał formę baletową jako Wiem. SłonAa. Premiera odbyła się w Operze Paryskiej 2 li 1920 w wykonaniu Baletów Rosyjskich Diagilewa, chór. G. Miasin, sc. M. Matisse, w obs. T Farsawina(Słowik)i S.ldzikowski(Cesarz chiński). Z innych baletowych wersji Piemi So@Wa wymienić można: chór. J. Crankosc. D. Zippel, Srurrgart 17 VI 1972, Noverre Ballett chór. T. Taras, sc. R. Teruurunian, Nlew York City Ballet 22 VI 1972 chór. E. Bischoff, Berlin 23 XII I 972, Staarsoper. Mała suita. i 5-Przewodnik baletowy. *a*a sui**. Balet w I akcie, 4 częściach, libretto i choreografia Janina Jarzynówna-Sobczak: muzyka: Witold Lurosławski: scenografa: Włodzimierz Bielicki. Prapremiera: Gdańsk 5 VI 1961. Opera Bałtycka. 193. Brzeskiej dziebrzygraf TBOQnil lĄCyBSD*an*dar FWrzeń, 0(0*ow 1118*018 dru 9)800)BY*a O O akr zeta W dat D(8 skie 08 stre 408010 baje 199(ÓW 08 Po*rBrr n*z r*u. Mała suita. i Baby: Pastuszek-Waldemar Gajcwski: Dziewczyna Hoża-Lidia Skrzypowna: Dziewczyna Zakochana-Joanna Górska: Dziewczyna Harda-Janina Ziclmska: Zakochany-Piotr Schulz: zalotnicy, galanci, dziewczęta, chłopcy. Rzecz dzieje się w wiosce rzeszowskiej przy żurawiu. O z ę ś ć 1. Potraf z żarmgrAu: taniec Pastuszka: Część I 1. Hurra poWa. Zwidzenie Dziewczyny Hożej i jej taniec wśród zalotników, z odbiciem w wodzie cembrowiny: O z ę ś ć I I 1. PiosewAa-WvWc duet Dziewczyny Zakochanej z/akochanynqO z ę ś ć I V. Tmiec: spotkania, plotki, zaloty, swawole dyngusowe, taniec Dziewczyny Hardej z galantami. Mała sajra Lurosławskiego, oparta na folklorze rzeszowskim, nie była pisana z myślą u realizacji baletowej. Zawarte w niej bogactwo rytmów tanecznych, liczne przemiany prostych motywów melodycznych, interesująca kolorystyka brzmienia i zmienność nastrojów stały się źródłem inspiracji choreograficznej. Utwór ten, jako jeden z najlepszych przykładów stylizacji folkloru, daje możność pokazania na scenie teatralnej malowniczych tańców rzeszzwskiego regionu. W inscenizacji j, jarzy równy-Sobczak Jlau wita składa się z czterech prostych obrazków, odpowiadających częściom suity i przedstawiających ludowe elementy zabawowe oraz scenki liryczne i żartobliwe. Jej adaptację sceniczną przedstawił Balet Opery Bałtyckiej w Rosrocku na festiwalu Ostsce Woche VII 1961. Innym utworem Cutosławskicgo zrealizowanym w formie baletowej są im gmecAie jako balet 77 wc baw, chór, j. Chcsworth, sc. N. Bayhs. I, ondyn 38 XI 1966, jcancrra Cochranc'fhcatre, Ballcr lambert. Balet składa się z 4 czę-ci oznaczonych Wg czasu ich trwania: Cz. 1.5 YŁi'. Ewokacja biegu cza-u na przestrzeni wieków: trzy tancerko antyczna M. WilBs, średniowieczna ęK. V alcnt i współczesna 33. MacSwccndemonstrują trzy style tańca różnych epok*z. Tj. Z'5 J". Ewokacja spotkania w czasie dwóch odległych epok, które reprezentują Baj tancerze, ireiuwwicczny rycerz Ch. Bruce, i astronauta D. Reyneke X Cz. 111.Z'53". Reakcja człowieka na bieg czasu: solo tancerza J. Taylor)na tle recytacji encyklopedycznych definicji czasuąCz. IV. PJó". Ewokacja twórczej i niszczycielskiej siły czasu: akt tworzenia symbolizuje taniec dwóch par, akr zniszczenia postać w czarnej masce, unicestwiająca jednego z mężczyzn. Balet, którego tytuł angielski można w przybliżeniu przetłumaczyć jako Istota 194. Mandragora. aw, był jak gdyby szeregiem refleksji na temat różnych aspekruw zjawiska za*u. Gry aeweceie inscenizowała również w wacie baletowej Y. Georgi z Hallem des Niedersachsischen w Landesrhearer w Hanowerze XII 1969. W Polsce wystawione były takt balet pt.13, chur. M Compe, w I Dobiecki. Warszawa 15 XII 1971. Teatr Wielki(scena kameralna), z udz sol 8. Ster i J. Makarowskiegu. M.van Manen, sc, j, van der Wal, Amsterdam 26 III 1968, Nederlands Dans Theater, sol. M. Sarstadt, M. Ebbelaar, G. Cernaitre: jako Musięwe ń@ećre, chór. L. Hófgen, dek, lLp. Schubert, kast. I.. Kłem, Mannheim 28 XI 1973, Tanzensemble Mannheim. Mandr ago ra. Pantomima w trzech sprawach. Libretw: Ryszard Boleslawski i Leon Schillermuzyka: Karci Szymanowski: choreografa. Kazimierz Loboiko: scenografia: Wincenty Drabik. Prapremiera: Warszawa 15 VI 1930. 'Teatr Polski**aler-groteska du III aktu kcuncdii?vlulicra Afieccczazvw Bc/ucWczćcWOsoby: Król. Królowa. Kolombina. Arlekin. Kapitan. Doktor. Papuga. Eunuch wykonawcy-aktorzy Teatru Polskiego i uczniowie szkoły baletowej K. Łabuiki. Sprawa 1. W kornnacie Króla. Królowa usiłuje rozweselić znudzonego Króla, lecz wszystkie jej zabiegi, a nawet wyzywający, taniec brzucha", powodują tylko jego wściekłość. Denerwuje się reż zamknięta w klatce Papuga Tymczasem wbiega Eunuch i poszeptawszy z Krolem przyprowadza Kolombinę. Kcól jest nią zachwycony. Królowa szaleje z zazdrości, więc Król każe ją zamknąć w klatce razem z Papugą. Na prośbę Króla Kolombina tańczy, nasłuchując przy tym uważnie dobiegającego z oddali głosu Arlekina i zręcznie ogałacając Króla z kosztowności. Oczarowany Król niczego nie zauważa i próbuje również tańczyć, po czym uprowadza Kolombinę. Zamknięta w klatce Królowa szaleje z wściekłości, wreszcie Eunuch zgadza się ją wypuścić. Królowa ucieka. Sprawa 2. Na morskim brzegu szaleje burza. Z rozbitego okrętu wydostają się Arlekin. Doktor i Kapitan. Arlekin błaga Kapitana o pomoc w oswobodzeniu Kolombiny, która właśnie z wieży woła o ratunek. Kapitan rusza do ataku, gdy nagle ukazuje się Król. Na jego widok Kapitan mdleje, więc Doktor udziela mu pomocy. Tymczasem na brzeg zakrada się Królowa i ukradkiem wręcza Arlekinowi klucz do drzwi wieży. Arlekin. j óĄ W. 195. Brr sklei dziD(Z graf TBOnikJĘĆ 8 Stan dar fPrz 00110018 SZB 018 dru 618 O WY staO 0(akr żel W GZI D(8 SKłbas s*rSCB 010 bal I fO 08 Dół Prz 018 OS. Mandragora. rusza na pomoc uwiezionej Kolombinie, a wszyscy cieszą się i tańczą z radości. S p r a w a 3. Sypialnia Króla. Wpatrzony miłośnie w KolombinęKrólzasypia. Do sypialni wkrada się Arlekin, za nim idą Doktor i drżący ze strachu Kapitan Kolombina pada w ramiona ukochanego Arlekina i skarży się na Króla. Doktor oznajmia, że posiada potrzebny Krolowi lek, wyciąga z torby flaszkę i mówi dobitnie: Mandragoral Wszyscy rzucają się do ucieczki, wrzask poirytowanej Papugi budzi Króla, który zrywa się i goni uciekających. Nagle zjawia się Monsieur Jourdam i oświadcza, że rozwikła tę przykrą sytuację. Przyprowadza po chwili dwie zawoalowane damy. Król musi sobie wybrać jedną z nich: gdy wybraną okazuje się Królowa. Król mdleje z rozpaczy. Jeden łyk mandragory nie tylko przywraca mu siły, ale i rozbudza gwałtowną namiętność do Królowej, którą natychmiast uprowadza do alkowy. Zgorszony Monsieur Jourdain zaciąga zasłonę alkowy. Wszyscy radują się i tańczą wesoło. Eunuch z Papugą na ramieniu nasłuchuje, co się dzieje w alkowie, po czym z niesmakiem odchodzi. Tytuł Mandragora pochodzi od nazwy rośliny, której korzeń, przypominający w kształcie postać ludzką, uważany był w średniowieczu za magiczny środek o działaniu pobudzającym erotycznie. Zarówno postacie Mandragory, jak i jej intryga wzorowane są na włoskiej komedii dell'arte, akcja obfituje więc w groteskowe sceny pantomimiczne. Podobnie jak akcja, muzyka Szymanowskiego ma charakter kameralny, zabarwiona jest licznymi akcentami parodystycznymi i urozmaicona prostymi, ilustracyjnymi efektami dźwiękowymi. Tako osobny balet Mmdragorę wystawiły: Gdańsk 29 XII 1961. Opera Bałtycka, chór. T. Jarżynówna-Sobczak, sc. W. Bielicki, w obs. 2. Kanuński(Król), T. Złamał(Królowaj, L. Skrzypkówna(Kolombina). W. Gajewski(Arlekin)Dla Filharmonii Narodowej w Warszawie Mmdragorę opracował W. Gruca: premiera odbyła się 25 li 1963 w Teatrze Rozmaitości: wznowienie 23 XI 1966 w Teatrze Wielkim, sc. A. Majewski, w obs. W. Gruca, 0. Glmkówna, 8. Olkusznik, S. Szyrnański Gdańsk 7 VI 1979. Opera Bałtycka, chór. G. Klauzner, sc. Bernaśw obs. 2.Kamiński, 8. Wybierała, E. Napiórkowska, M. Zukowski Wrocław 27 IM 1982. Opera, chór. T. Kulawa, sc. ).Napiórkowski, w obs. W. Karst. A. Mełł, Ę. Zając, G. Pyszka Warszawa 16 X 1983 Teatr Wielki, chór. T. Kulawa, sc. A. Majewski, w obs. 8 Krawucki, 2. Rudnicka, K. Akucewicz, K. Słoń. Mandragorę wystawił też w 1925 w Cwic Opera w Chicago A. Bolm, sc. N. Riernizow. 196. Mazepa. Mazepa. Balet w 7 obrazach. Libretto: Irena Turska, wg dramatu Juliusza Słowackiego: muzyka: Tadeusz Szeligowski: choreografia: Stanisław Miszczyk: scenografa: Cech Zahorski(dekoracje)i Mieńcie Zahorska(kostiumy)Prapremiera: Warszawa 37 XI 1958. Państwowa Opera. Osoby: król Jan Kazimierz-Witold Borkowski: Mazepa, paź króla-Stanisław Szymański: Wojewoda-Zbigniew Kiliński. Amelia, żona Wojewody-Olga Sawieka: Zbigniew, syn Wojewody z pierwszego małżeństwa-Bogdan Bulder: Kasztelanowa-Marta Bokota: Chmara, dworzanin Wojewody: dworzanie króla dworzanie Wojewody: dworki Amelii, szlachta, żołnierze, murarze. Akcja rozgrywa się w latach OO-ych XVII w.na dworze Wojewody. Obraz 1. Sala na zamku Wojewody. Za chwilę król Jan Kazimierz przybędzie w gościnę do zamku dumnego i samowolnego Wojewody. Przybycie króla poprzedza nagłe zjawienie się jego ulubionego pazia Mazepy. Paź staje się mimowolnym świadkiem sceny uwielbienia, jakim syn Wojewody Zbigniew darzy swą młodą macochę, piękną Amelię(taniec Amelii, pas dedeux Amelii i Zbigniewa, kozak w wykonaniu Mazepy). Po chwili wkracza orszak królewski z krolem i Wojewodą na czele. Gospodarz zaprasza gości na ucztę do ogrodu(polonez). O b r a z 2. Ogród zamkowy w nocy. Wojewoda przeprowadza króla i Mazepę do gościnnej komnaty. Król odmawia na balkonie wieczorne pacierze, lecz myśli jego krążą wciąż koło pięknej wojewodziny Amelii. Świta. Król dostrzega Ameliędążącą do zamkowej kaplicy. Narzuciwszy płaszcz Mazepy, zbiega do ogrodu, zastępuje jej drogę i próbuje objąć(taniec Amelii i Króla). Cecz unelia odtrąca tajemniczego zalotnika i oddala się. Wówczas ukryty w krzakach Zbigniew wypada i rzuca się z szablą na rzekomego Mazepę. Po krótkim starciu król zostaje ranny w rękę. Wyprowadza go Mazepa, który chcąc ocalić honor królewski, sarn kaleczy się szpadą w rękę. Obraz 3. Galeria przy ogrodzie zamkowym. Przebywa tu Amelia w otoczeniu dwórek(taniec dwórek, taniec Amelii). Nocne wydarzenia wzbudziły w niej niechęć do Mazepy, co też budzi podejrzliwość Wojewody. Król zaś podsyca mężowską zazdrość, proponując oddalenie lekkomyślnego pazia. Wręcza więc list Mazepie i wyprawia go w drogę. Odchodzącemu paziowi zastępuje drogę Zbigniew, domagając się, by rzekomy 197. Brzeskiej dziPBFYgrafiTBOQInik nJĘCVC 8 S*andań 780(3 Prze 0(00 rów 018828 łO 1801 dług Q 8 O omó 669*tawO O akr zeta W dzieli D(8 skie 08*4080 O 100 bel 1930*06*Prz 018 TBSU. Mazepa. rywal zdjął rękawiczkę. Na widok skaleczonej dłoni naciera z szablą na Mazepę, *czasie pojedynku zostaje złamana pieczęć królewska na listach. Wiedziony ciekawością paź czyta je, a ich treść napawa go przerażeniem taniec Mazepy). Obraz 4. Sypialna komnata Arnelii. Mazepa, chcąc przestrzec Anielic przed ujawnionym w liście zamiarem uprowadzenia jej przez króla, zakrada się do komnaty Wojewodzmy. Komnata jest pusta. Paź kreśli ostrzeżenie na wachlarzu i ukrywa się w alkowie, srając się niewidocznym świadkiem pożegnania Amelii ze Zbigniewem adagio). Wtargnięcie miotanego szaleńczą zazdrością Wojewody stwarza groźny konflikt. Zbigniew już odszedł, więc Amelia przysięga mężowi, że nikogo niema w tej komnacie. Mazepa, nie chcąc zdradzić swej obecności i narazić honoru niewinnej kobiety, pozwala się zamurować w alkowie. Poczucie spełnionej zemsty wprawia**jewodę w obłędne podniecenie, zwołuje cały dwór, każe tańczyć przed murem alkowy*pawana, taniec hajduków). Obraz 5. Ciemna izba z zakratowanym oknem. Uwieziona przez męża unelia rozmyśla nad swą miłością do Zbigniewa(taniec Amelii). Sprzyjający młodym dworzanin Chmara wprowadza ukradkiem Wojewodzica. Cierpienie Amelii potęgują teraz wyrzuty ze strony ukochanego, który znalazł wachlarz, dowód czyjejś obecności w jej kamracie, lecz ona gorąco zaprzecza oskarżeniu jpas Je deux). Gniew i podejrzliwość Wojewody nie mają jednak granic. Wpada do izby i brutalnie wyprowadza żonę. O br a z 6. Komnata Amelii z zamurowaną alkową, na murze krzyż. Gdy Wojewoda wprowadza Amelię, król daje rozkaz rozwalenia muru. Niespodziewanie ukazuje się wszystkim Mazepa. Na jego widok Wojewoda dobywa w obecności króla szablę, lecz do walki z paziem staje Zbigniew. Obaj wychodzą do ogrodu. Na tarasie rozgrywa się niewidoczna dla osób w knnnacie scena samobójstwa Zbigniewa. Gdy Mazepa wraca sarn, rozpacz po stracie jedynego syna łamie dumę Wojewody. Obraz 7. Podwórze zamkowe przybrane kirem. Król opuszcza dom Wojewody Mazepa wręcza swemu panu kompromitujące listy a sam oddaje się w ręce Wojewody. Musi jednak wyjaśnić jeszcze wszystko Arnelii, by zyskać jej przebaczenie(taniec Arnelii i Mazepy. Król postanawia rym razem złamać siłą upór magnata. Przybywa ze swym wojskiem, by odebrać. 198. Mazepa. pazia. Pod naporem obiegających ustępuje brama zamkowa. Nie mogąc znieść rej hańby. Wojewoda wybiera śmierć z własnej ręki. Akcja baletu. Muząu zachowuje główny temat i kilka wątków pzbocznych dramatu Słowackiego oraz charakterystykę postaci. Szerzej natomiast rozbudowane jest tło obyczajowe epoki, urozmaicone tańcami polskimi. Jluayu w balet monumentalny o skomplikowanej, wielowątkowej akcji pełnej spięć dramatycznych, wywołanych przez konflikty silnych uczuć i namiętności. Kompozytor oddaje w bogactwo treści emocjonalnych za pomaca charakterystyki muzycznej, wyrażającej treść i klimat obrazów. Dla podkreślenia odrębnych indywidualności postaci stosuje rozmaite techniki kompozycyjne, łącznie z techniką SCTyjllĄ. Balet Jfzeąia przedstawiony był IV 1959 w Monte Carlo w czasie występów zespołu baletowego Opery Warszawskiej oraz V w Teatrze Sarah Bernhardt w Paryżu w ramach międzynarodowego festiwalu, . Teatr Narodów. Szcligowski jest również autorem muzyki do baletu Pat i Dzietczwiu?oraz do krótkiego baletu fannustycznego w I akcie Ktiat paproci dla Polskiego Zespołu*ańca, chór. E. Papliński, sc. 1.51.Szancer. Warszawa 22 VII 1955, sala Opery, w obs. 3.Skuhety'Dziewczyna. , R. Krawucki Chłopiec, Alicja PodkowińskaKwiat Paproci i M. Giero(Świst: balet ren pokazany był w czasie występu zespołu w NRD*'1956, ZSRR(1957 i Jugosławii(l 957). Spośród jnnych utworów T. Szeligowsłiegc-jego j 8 g 7@w ja m@crć Karola Scwnawoawweo byle dwukrotnie realizowane w formie baletowej: jako balet Dwa marca, chór. Yuriko, sc. W'. Żułowsła-Waszak. Duch morza): ako balet Apitfnow, chór. M. Kunwiński, sc. *.Wigura. Poznań 4 V 1980. 'Teatr Wielki, w ohs. M. Połyńczuk, E. Pawlak, E Pisarczyk, T. Świtała, R. I, u ruicw. Postać i przygody Mazepy powróciły na scenę w balecie Mazzpa do poematu symfonicznego 1. Liszra, chór. T.lek, Pecs 15 li 1978. Balet Sopianae z T. Hertćnyim w roli tytułewej. 199. Brza i skiej(dziebrzygraf 680(3 nikłQCy 8 S*andań 180(3 BrzeiOT tow 018 SZBĄ. 018 druQ 800)wydl's*aO TY akr zeta MdzieD(8 ssie 08*rr*SCB 010 bal IBQOJOW 08 Po*rBrr O 182(r*u. Medea. Mede a Grecki mit o czarodziejce z Kolchidy, Medei, srał się tematem kilku baletów. Przypominamy tu dwa z nich, które ukazały się na polskich scenach-najstarszy i nd*o*lMedea i Jazon Wędce et Tason)Balet tragiczny w 9 scenach. Libretto i choreografia: Jean-Georges Noyerre(Gaerano Vesuis), muzyka: Johann Josef Rodolphe, scenografia: lnnocenz Culomba(dekoracje)i Couis-Rene Boąuer(kostiumy). Prapremiera: Stuttgart I I li 1763, teatr dworski ks. Karola Eugeniusza Wirternberskiego. Premiera polska: Warszawa IV 1767, teatr dworski Stanisława Augusta w Pałacu Radziwilłowskim. Osoby: Medea, księżniczka Folchidy-Nancy Leyier: Jazon książę Tesalii, małżonek Medei-Gaerano Vestris: Kreuza, księżniczka Koryntu, kochanka Jazona-Toscanini: Kreon, król Koryntu, ojciec Kreuzy-Angiolo VestrisNienawiść-Charles Ce Pieg Ogień. Żelazo: *rucizna: Zazdrość: Zemsta: dwoje dzieci Medei, ich opiekunka, księżniczki i książęta Koryntu, lud koryncki, potwory, węże piekielne. Rzecz dzieje się w starożytnym mieście-państwie Korynt w Grecji. Scena 1. Sala kolumnowa w pałacu Kreona. Król Koryntu, obawiając się słusznych roszczeń Medei do tronu Koryntu, pragnie skłonić Jazona, by rozstał się ze swą małżonką Medeą i połączył z królewską córką Kreuzą. W tym celu organizuje wspaniały festyn, który ma stworzyć córce okazję do usidlenia łażona. Medea, widząc jawną namiętność Jazona i Kreuzy, jest przekonana o zdradzie małżonka. Stara się jednak zataić jeszcze gniew i rozpacz. Tymczasem zawstydzona Kreuza ucieka. Scena 2. Wykorzystując sytuację, Kreon ofiarowuje Tazonowitron Koryntu i swą córkę, pod warunkiem, że odprawi Medeę. Jazon waha się: zjawia się Medea z dziećmi. S cena 3. Medea błaga małżonka, by zwrócił jej swą miłość i miał wzgląd na dzieci, zaklina, by przebił jej serce sztyletem, jeśli nie może dać jej swojego. Wzruszony Jazon pada w ramiona Medei i obiecuje, że wyrzeknie się tronu i Kreuzy. I, cez oto zjawia się Kreuza i czarem swojej urody znów podbija kochanka. S cen a 4. Jazon ulega Kreuzie Medei zaś rozkazuje opuścić na zawsze ziemię Kreona. 300. 1. Medea i Jazon. S cena 5. Rozszalała z rozpaczy Medea daje upust wściekłości: przywołuje na pomoc duchy piekielne, potwory i węże. Zazdrość. Nienawiść i Zemstę. Ogień zamyka w szkatule przeznaczonej dla Kreona. Trucizną skrapia diamentowy bukiet, upominek dla Kreuzy, zaś z łona Żelaza wyrywa skrwawiony sztylet. Radując się myślą o piekielnych zbrodniach, czarodziejka Medea każe zniknąć posłusznym jej piekielnym stworom. S cen a 6. Na pierwsze ofiary swej zemsty Medea przeznacza własne dzieci, lecz w ostatniej chwili sztylet wysuwa się jej z dłoni. Wręcza więc dzieciom zatrute upominki. S cena 7. Sala tronowa w pałacu Kreona. Kreon wprowadza na tron Jazona, oddając mu w obecności poddanych berło i koronę. Lud tańczy, radując się z wyboru Kreona. Jazon i Kreuza cieszą się swym szczęściem lecz w chwili, gdy mają wychylić puchar weselny, zjawia się Medea z dziećmi. Scena 8. Zebranych ogarnia przerażenie. Medea ukrywa jednak swój gniew pod maską rezygnacji i obłudnej życzliwości. Na jej rozkaz jedno z dzieci wręcza Freonowi szkatułkę, sarna zaś podaje Kreuzie diamentowy bukiet. Pożegnawszy się czule z Jazonem i Kreuzą, Medea odchodzi S cena 9. Kreuza odczuwa straszne skutki trucizny Kreon po otwarciu szkatułki pada martwy. Zrozpaczony Jazon daremnie usiłuje nieść pomoc ofiarom zemsty Medei. Czarodziejka zaś ukazuje się na wozie ciągnionym przez piekielne potwory w otoczeniu Nienawiści Zazdrości i Zemsty. Sarna zabija sztyletem własne dzieci, po czym rzuca narzędzie zbrodni Jazonowi, który oszalały z rozpaczy, zadaje sobie śmierć i umiera w ramionach konającej Kreuzy. Niebo chmurzy się, ziemia drży, pałac płonie i zapada się, wszyscy uciekają, a Medea odlatuje w przestworza, radując się swą zemstą. Medea i'7 azon to jeden z najsłynniejszych i najczęściej wystawianych, baletów z akcją"sławnego choreografa, teoretyka i reformatora tańca, J. -G. Noverre'a, który rozwinął, udoskonalił i rozpowszechnił formę baletu dramatycznego Taniec i pantomima służyć w nim miały wyrażaniu skomplikowanej realistycznej akji oraz psychologicznych odcieni silnych uczuć i przeżyć bohaterów. Celowi temu podporządkowana miała być również muzyka oraz kostiumy i różne efekty sceniczne. Do swego baletu Noverre wybrał starożytny mit o słynnej czaro 201. Brzeskiej daje brzygrafi 680(31, rik nJĘCy 8 S*dań TBOQBrze ODM)tow 0188281 O 1801 drugQB O omó 6664 st*w O O okreżęła W Ędzieł DTBskiebas*4080(0100 baletQlTOW 08. 8 Po*rBzeO 182 f@GUf. Il. Medea. dziejce Medei, ograniczając się tylko do epizodu zgładzenia rywalki. Hąlety Sovcrre a, a wsrud nich Medcu i 7 uzow, wystawiane były przez jego uczniów lub naslaJWOW w wielu teatrach Europy: uczeń Noverre a, G. Vcstriswystawił Aledeę i 7 aao@a w 17676 Burgtheater w Wiedniu w 1770 w Królewskiej Akademii Muzyki w Paryżu, z M. Allard Medca', i M. Guirnard Kreuza'*występując sarn w roli Iwona w 1781 w londyńskim King's Theatre XPetcrsburgubalet Ów Wstawił w 1789 inny uczeń Novcrrc a Ob. Le Pieg. WRosjibalet ten wg Noyerrc a grany był aż do 1831, gdy w pcrersburskirn Teatrze X'jełkim w roli Mcdci występowała jeszcze). Kołowca W Polsce, oprócz premiery Ci. Vcstzisa, zrealizowane były dwie inne wersie, wzorowane nąoryginale: P. Casellcgc w 1775 i L. Fruhnnanna w 1777. Inne sławne balety Xwcrrc'a grane w Polsce to rnLin. Sgu Farysa iLc 7 aęcwwwt Je PJri. Marsylia 1755, chór. P.*aselli, 17754 aeYz de Pwonzw**iedcń 1773, muz. ).Starzer, chór. 1. Curtz, 177 Hareciwsce iLc czerwce et je Cwiacc wg Curncillc a, Wiedeń 1774, muz. T. Starzer, chór. D, *urz. 170. Xyawwoww zeiiuczew Der Oeóhte zięawemłoB. Wiedeń l 772, , muz. FAsplrnaycr, chór. 1. Curz, 1785 Ąlcksunder i Faiupu-pc*. Iglicy t'Jinpupc lub, łlexundrc et*ainpaspe u t.arisse on lc Trwuphe J'zlłexunlr sur soi-nieme, 8 Wve 3 cn YTiA, , muz.. YAsplmayer, chur. 1.Curz. 1585, his i tżulJcJ(zlej e(OuDće Wg JJcraweWc Owidiusza, Wiedeń 1772, muz P. Asplmayer, chór. 1.Curz, 176. Pewną ciekawostką w historii naszego baletu test wystawienie w Warszawie w Teatrze Narodowym, z okazji obchodu 00, rocznicy założenia teatru publicznego w polsce, baletu, iąJ Parrra wg 1. Casellcgo, lecz do nnuzcki Ch W. Glucka. Przedstawienie do odbyło sie 8 V 1935, chór, opracował P. Zailich wg wskazówek I, . Bernackiego, wybitnego znawcy teatru stanisławowskiego, sc. W. Drabik, a w tąlecie wystąpiło M. Szrnolcowna Wcnus*, R. Hrcniewicz junona. , M. Karnińska**allaJaj, M. Kulcsza'Jeóez 1. Szyioanska'Merkury'i S. Szarkuwska Parys. Il. Medea. Bąler w I ąkcie, 12 scenach na sole sopran, chór mieszany i orkiestrę. Libretto Andrzej Lis: muzyka: Juliusz Luciuk: choreografia: Teresa Kulawa: scenografia: Żuta Wierchowicz. Prapremiera: Poznań 36 X 1975. Polski Teatr Tańca na scenie Opery. Osoby: Medca-Anna Staszak: Jazzn-Emil W esołowski: Hekate, marka MedeiRyszard Węgrzynek: Glaukc, cńrka króla Kreona-Ewa Pawlak: Absyrtostrał Medei-Henryk Minkiewicz: Aizon, ojciec Jazuna-Zbigniew Strożniaksynowie Model, dwie sizstry Pchady. 202. Scena Scena Scena Scena Scena Scena Scena Scena Scena Scena Scena Scena. U Medea. Zrodzenie Medei z Hekate. Walka jazona o złote ruje. Dialog jazona i Medei. Ucieczka Medei i jazona. U zdrouienie złj zona. Peliady-dnie oizalałe sntry. Wygnanie. Medea z dziećmi. jazon i Glauke. Medea i jazon. Zemsta Jeledei na Glauke. Zemsta Medei na jazonie. Odejście Medei do Hekate. Realizując choreograficzne epizody z mitu o Medei i Jazorue, T. Kulawa skoncentrowała się głównie na cierpieniu Medei jako oszalałej z miłości i zazdrości kobiety. W swej koncepcji scenicznej realizatorzy wzorowali się na antycznej tragedii, oddając jej patos oraz nawiązując do konwencji klasycznego teatru greckiego: tłum komentuje ruchowo przeżycia i działania bohaterów akcji. W muzyce J. Luciuka, zespolonej z przebiegiem akcji, pełnej dramatycznego napięcia, poszczególne sceny stanowią zamknięte całości formalne, a jednocześnie ogniwa w emocjonalnym rozwoju kompozycji. Materiał muzyczn nawiązuje do sztuki starożytnej Grecji, zawiera również współczesne środki, których wartości melodyczne i sonorystyczne są podstawowymi elementarni formotwórczymi, zaś elementem integrującym różnorodne środki jest rytm. Solo sopranowe przeznaczone dla Medei oraz wokalizy chóru wzmacniają emocjonalną ekspresję muzyki. Balet Afeaez pokazał Polski Teatr'Vańca w czasie swych występów w RFN V 1977. f Kulawa powtórzyła jeszcze dwukrotnie swą inscenizację Medei w nzwejscenoęrafii M. Lewandowskiegc Wrocław 23 li 1980. Opera, w obs. A. Staszak, Ę. W ewłowski. W'. Karsr. A. Jaskóła, J. Mazur Łódź 30 VI IWO. Teatr Wielki w obs. E. Wycichowska, E. Wesałowski, K. Knol, S. Owczarek, 8. Jankowski. Bece I Luciuka wystawił reż Balet Sopianae w Pćcs 13 li 1982, chór. S. Tóth, dek. R. Menczel, kzsr. A. Huros, w obs. D. Chris(Medca)i G. Hajzer Jazom. Powstały również inne balety, których bzhaterka test Medca, nLin, : 7 asAouaów, TK Cu: e qfzK iKur), muz. S. Barber, chzr. M Graham, dek. 1.Noguchi, kast, t. Gilfrd, Nnyy Jork 10 X 1946. Zespół Marłby Graham, w obs. M. 203. czeskiej daje trzy graf TBOQInikJĘCy 8 S*andar 180(3 Prze omó(tow 0188 Z 8%, . *dług 918 O omóYYP 518 O O akr zeta W dzieł D(8 ssie bas stres SCBO 080 hale 1830 TOMć 08 po*rPrzo 0182 r*u. Miedziany Jeździec. Graham i E. Hawkins. Do tej samej muzyki J. Butler skomponował balet Medea, sc. R. Ter-Arutunian, premiera odbyła się 28 VII 1975 na festiwalu w Spoleto w obs. G. Prącej i M. Barysznikow, po czym powtórzona była w 1976 w AmericanHaller Theatre w Nowym Jorku. Do cyklu utworów fortepianowych MiAnśosmor 8. Bartóka w ark. M. Sandberga 8. Cullberg zrealizowała balet Medea, sc. A. Grandstrom, Gaevie(Szwecja)ąl X 1950, Riksreatern w obs. A. -M. Cagerborg i M. Bejart. Przejęły ten balet również inne teatry i zespoły: w 1953 Królewski Balet Szwedzki, w obs. E. -M.van Rosen i j. Mengarelli w 1958 New York City Ballet w 1965 Kongelige DanskeHaller, w obs. K. Simone i M. Krorstam w 1965 Opera w Monachium w 1972 Den Norske Ballet w Oslo. Miedziany jeździec(M eóuwu acaókukBalet dramatyczny w 4 aktach, 8 obrazach. Libretto: Piotr Abolimow(wg poematu Aleksandra Puszkinak muzyka: Reinhold Gitem choreografa: Rostisław Zacharowscenografia: Michaił Bobyszow. Prapremiera: Leningrad 14 ID 1949. Teatr im. Kirowa. Osoby: Eugeniusz-Konstantin Siergiejew: Parasza, jego ukochana-Natalia Dudinska: car Piotr 1: Królowa Bało: przyjaciółki Pałaszy, damy, oficerowie żołnierze, marynarze rosyjscy i holenderscy, goście na bało carskim, błazny, mieszczki, mieszczanie i lud petersburski. Akcja rozgrywa się w Petersburgu w XVIII i XIX w. Akt 1. Obraz 1. Nabrzeże Newy. Odbywają się przygotowania do spuszczenia na wodę nowego statku. Car Piotr I osobiście podpływa łódką i ogląda statek. Tymczasem do portu wchodzi holenderski żaglowiec, a jego załoga podziwia statek rosyjski. Właśnie nadeszła uroczysta chwila, car przecina linę i statek spływa na wodę. Wśród ogólnej radości marynarze holenderscy wykonują taniec z trąbkami i taniec szetlandzki. Na niebie wytryskają sztuczne ognie, błazny popisują się groteskowym*dnce*. Obraz 2. Sala balowa w Pałacu Letnim. Z okazji wodowania statku rozpoczyna się dworski, asamblej"(menuet, kontredans taniec Królowej Baluj Wchodzi car z zagranicznymi gośćmi(taniec, Grossyater"). Wybiegając myślami w przyszłość. Piotr z durną pokazuje na globusie kraje, do których popłyną rosyjskie s*d*k*. Akr I 1. Upłynęło sto lat, jest rok 1824. Na placu Senackim przed pomnikiem Piotra I odbywa się zabawa ludowa. Wśród 204. Miedziany Jeździec. rozbawionego tłumu przechadza się Eugeniusz, czekając na ukochaną Paraszę. Zapada wieczór, plac pustoszeje z wolna. Nadchodzi Parasza: młodzi wyznają sobie miłość(romans-pas de deux). Oświetlony blaskiem księżyca posąg cara na koniu zdaje się ożywać, budząc w Eugeniuszu dziwny niepokój. Obraz 2. Przed domkiem Paraszy na Wasylewskiej Wyspie. Schodzą się przyjaciółki Paraszy(korowód dziewcząt), wróżą sobie z kart. Karty przynoszą złą wróżbę dla Paraszy, lecz dziewczęta śmieją się z tego. Ukryty w krzakach Eugeniusz z zachwytem przygląda się ukochanej. Dostrzegłszy go dziewczęta pierzchają i młodzi zostają sami(adagio*. Zrywa się wiatr zwiastujący burzę. Eugeniusz musi wracać do domu, nim podniosą mosty na llewie. Zaniepokojona Parasza chce go zatrzymać, lecz jest już za późno. Eugeniusz znika w ciemnościach. Akt 111. Obraz 1. Izdebka Eugeniusza. Młodzieniec nie może zasnąć: wiatr wzmaga się, deszcz siecze o szyby, biją dzwony na alarm, ogłaszając wezbranie wody na lNewie. Niespokojny o Paraszę Eugeniusz wybiega z domu. Obraz 2. Plac Senacki. Powódź grozi zalaniem miasta, przez plac przebiegają w popłochu przerażeni ludzie. Eugeniusz przedziera się przez wzburzony tłum. Woda go zalewa, wiatr zwala z róg. Wreszcie znajduje na nabrzeżu łódkę i płynie na wyspę do Paraszy. Akt IV. Obraz 1. Miejsce na wyspie, gdzie srał domek Pałaszy. Do brzegu dobija Eugeniusz. Na próżno rozpaczliwie szuka śladów ukochanej. W oszołomieniu wydaje mu się, że znów widzi wesołą, żywą Pałasze, tańczącą wśród dziewcząt. Obraz 2. Plac Senacki. Po opadnięciu wód miasto powraca do normalnego życia. Na placu ożywiony ruch. Przed pomnikiem Piotra I przechodzi na wpół przytomny Eugeniusz. Znów jawi mu się w marzeniach Parasza. Grozi pięścią pomnikowi cara, który zbudował miasto nad rzeką. W zmąconej wyobraźni Eugeniusza posąg ożywa, staje się coraz groźniejszy. Oszalały młodzieniec ucieka, jakby ścigany tętentem spiżowych kopyt. Ostatnim ratunkiem są dla niego fale Newy. Dokoła wrę życie potężnego miasta. Miedziawy jeździec to jeden z monumentalnych baletów radzieckich, hołd złożony miastu, którego powstanie oznaczało niegJyśdla zacofanej Rosji, otwarcie okna na świat". Na tle 205. Bzeskieida iedPBYgrafie TTQInik ni MOWO 850-8*cdane JBOQ(Prze 00)0 tow 01826+O 1801 drugi Q 8 O omóWdstawi O 00 okreżelaz W fdzieł DTBWskiebas SIT*n i 0100 bal JBQOTOW 08, 8 pot Brze O 162 fBSUf. Miedziany Jeździec. masowych scen rozgrywa się osobista tragedia Eugeniusza i Paraszy, postaci, która w poemacie Puszkina istnieje tylko w marzeniach i wspomnieniach Eugeniusza. Muzyka Gliera tworzy wielkie obrazy symfoniczne i szeroko zarysowane sceny epickie(zwłaszcza potężny obraz powodzi)oraz proste, bardziej kameralne sceny liryczne, oparte na krótkich motywach melodycznych. Podkreśla dzięki temu zmienność nastrojów akcji i kontrastowych zestawień obrazów. Balet Miedeianv jeździec wystawiany był na wielu scenach radzieckich. Wkrótce po prapremierze w Ceningradzie odbyła się jego premiera moskiewska w Teatrze Wielkim 27 VI 1949, zrealizowana również przez R. Zacharowa i M. Bobyszowa, z 0. Lepieszynską i A. Jermołajewem w rolach głównych. Balet wystawiany był też w Rumunii i w NRD. (tprócz baletu Mie(cimv 7 cżJziez R. Glier skomponował muzykę do baletu wg-ztuki lwpego Je Vega Occe żroW pierwsza jogu wersja pt.żwweuiawci, libr. A. Pinrowski, ober. A, *zekrygin, sc. 8. Erdman, wystawiona bela w Moskwie i VI 1931 w filii Teatru Wielkiego, z M. Siemwnową w tuli Laurencji, druga pt. GiruAarwń ęWuw Awimcww libr, i chór. A. Cziczinadze, sc. M. Czikowani, również w Moskwie 28 V 1955 w Teatrze Muzycznym im. Stanisławsłiegc i Niemirowicza-Danczenki, z M'. Bowt w roli Laurenji. R. Glier je**rawnicż autorem muzyki trzyaktowego baletu Czerawp mat(Kpuwsm wawi, libr. M. Koniku, ehor. L Laszczilin i W. Tichomirow, sc. M. Kurilko, Maskwa 14 VI 1957. Teatr Wielki. Akcja baletu rozgrywa się w porcie chińskim za rząduw Kuomintangu i przedstawia intrygę uknutą przez właściciela kabaretu Li-Szan-Fu(1. Smolcow przeciwko kapitanowi radzieckiego okrętu iA. Bułhakuw), kwry unika zasadzki dzięki pomocy zakochanej w nim tancerki kabaretowej Tai-Chua J. Gclcer'. Balet Ccereoqy mak wystawiła Opera we Wrocławiu 25 IV 1952 chór. 2.Patkowski, sc. K. Frycz, w obs. M. Tornaszewski). Bąkowski, K. Kmitto. Twórczość Puszkina wywarła znaczny wpływ na kształtowanie się tematyki baletu rosyjskiego. Romantyzm i realizm jego poezji eksponującej pzstać tragicznego bohatera, przeciwstawiającego się rzeczywistości, znalazły wyraz w literackim traktowaniu akcji baletowej. Wiele utworćw Puszkinowskich posłużyło za osnowę librett baletowych, np. Oe(w i Ladwma muz. P. Scholz, chór. A. Głuszkowski, Moskwa IBJI. A Głuszkowski i T.lwanowa w rolach tytułowych*w 1824 powstała nowa wersja Ob. -L. Didelota i Auguste a w Petersburęui. jemer knuł: uli, muz G. Cavos, chór. Ob. -L. Didelot, Petersburg 15 I 1823 Teatr*ielki, w obs. A, lstomina tGzerkieska)i li. Gole(Jeniec)libr. N. Wołków I.. Lawrowski i 1. Zilbersztein, muz. 8.Asafew, chór. L. Lawrowski, sc. W. Chodasewicz, i-eningraJ 14 IV 1958. Teatr Mały, w obs. E. Czikwaidze i W'. Czabukiani muz. A. Chaczaturian(fragmenty baletu Guyene?), libr, i chór. G.206. Miedziany jeździec. Skibin, sc, lLDobużynski, Paryż 4 XII 1951, Thewue de TEmpire. Grand Balletdu nnarąuis de Cueyas, w obs. Marinie Tallchief i G. Skibin. Wuyea o rwaei i rwę jako balet zlot RvWa, muz La. Minkus libr, i chór. A. Samu-Leon, Petersburg 26 IX 1867. Teatr Maryiski, w obs. G. Salvioni(Galiaj i K. Kancyriewa(Rybka, muz. A. Czeriepnin, chór. M. Mordkin, sc. S. SudiejkinNowy Jork 1937. Balet Merdkina. \óace eęipae, muz. A. Arierski, chór. M. Fokin Petersburg 8 III 1908. Teatr Maryiski, w obs. A. Pawłuwa iBercnikai, P. Gcrdr(Antuniusz*, M. Fokin(Amon). Balet ten, z muzyką uzupełnioną utwzrami M. Rimskiego-Korsakowa, M. Glinki A. Głazurowa i S. Tanicjcwa, wszedł do repertuaru Baletów Rosyjskich Diagilewai przedstawiony był-w nowych dekoracjach L. Baksta-jako Kleopura, w Paryżu 3 VI 1909. Thćatre du Chitcler, w obs A Pawlowa Ta-Hor). 1. Rubinstein Klcupatra*, M. ż(eoparrę wystawił również'Teatr Wielki w Warszawie 8 I 1920, chór. P. Zailich, sc. W'. Drabik, w obs. W. Gnaruwska, 1. Truszkowska i P. Zailich. żwr żjwwie: zob.balety Je muz. M. Rimskiegc-Korsakowa-jzeArezuFnuannaBurhccysara in: . Ciemię, muz. S. Wysilenia, chór, i libr. N. Chełfin, sc. 8. Wołków, Leningrad i X 1937, występy Teatru Baletu pod dyr. 9'. Krigier z Moskwy Jako balet zhcio, muz. P. Czajkowski. Trio a-moW, chcr. I.. Miasin, sc. M. Chagall, MexicoCny 8 IX 842, Haller Theatre, w obs. A. Markova Zemfira), G. Skibin: AlekoM. Laing. Cygan. Wnyka*Papie i tzew parołwi jołopie, libr. J. Swnimski muz. M. Czułaki, chór. 66. Varkowicki, sc. A. Kołenneicew, *cningrad 9 I 1940. 'Teatr Mały, w obs. N. Sokołów**ołop, i G. Kiriłłowa, 'żona Pupa Panna-cA(oplu, muz. 8.Asafww, chcr. R. Zacharow, sc. E. Lansere, Moskwa 14 III P 94 b, filia'Teatru Wielkiegz, w abs. M. Siemicnowa i A. Radunski Dur ćJ(jrmeo wr Wauew, libr. A. Burkar, muz. \Bruns, chór. W. Ulbrich, sc. M. Elten, łapsk 27 IV'1956. Opera. Kawimwy Gać, zob.raźne wersie legendy o Don Juanie-Don 7 uanS. Owwu Piw: eu--dwie wersie baletowe opery P. Czajkowskiego: chzr. S. Litarw. G. Annenkwt. Mamłe Carlo 19 XI 1960, w ubs. Ć. Sombert: Liza. , Y. AlgaroCHerman ober. K. Petit, dek. A. Beaurepairc, kcst. T. Schrnidt, Paryż 16 X 1978*hcatre des*harnp: -Ely: -ces. Hulłcts te Marscille, w'ebs. I: . Desuttcr ęliza, T. Jayct. Hrabina, i M. Barysznikow'Herman. Wiew-wersja baletowa poematu ćłieeiusc OO-ei 8 Ju zebranych utworów P t.zajkrwskicgo, ar. K. M. Swlzc, chór. T. Oranio, s.j. Fóc, btuttgart 13 IV i tło, Stuttgarter itallctt, w orli. M. May Jcc TaOaua" A, ia 6 Jus Olga. R.barta Błnicgin)i E. Madsen Leński): wznowienie w 1972, w Operze Monachijskiej, w bbs. K. Vernon i M. Bosi, w l 97 b w Den Norske Baller i Australian Ballet. Ostatnie miesiące życia poety były tematem symfonii choreograficznej ParzAm, muz. A. Pietrow, chór. N. Kasatkina i W. Wasiljow, Leningrad 1980. Teatr im. Kirowa, w obs. W. Gulajew Puszkin, 1. Kolpakowa Natalia*, S. Bierieżnoj(Dantesj. 207. Na kwaterze. Na kwaterze. Balet charakterystyczny w I alcie Libretto i choreografia: Hipolit Meunier: muzyka: Stanisław Moniuszko: scenografia: Stefan Papce. Prapremiera: Warszawa 6 IX 1868, 'Featr Wielki. Osoby: Józef, wieśniak-FoOuald Puchalski: Katarzyna, jego córka-Matylda Dylewska: Karol, sierżant-Władysław Przedpełski: Jan, wieśniak-Paweł Owerło: julian, jego syn-LuJwis Kuhne: wieśniacy i wieśniaczki, żołnierze. Rzecz dzieje się na wsi. Przed chatą przekomarza się para narzeczonych, Katarzyna i Julian. Schodzą się wieśniacy, by powitać oddział żołnierzy, którzy mają przybyć do wsi na nocleg. Na wieść o tym Juliana ogarnia strach: boi się poboru do wojska. Ucieka chyłkiem i zamyka się w swojej chacie. Zjawiają się oczekiwani goście i po powitaniu rozpoczynają się tańce z wiejskimi dziewczynami(kadryl wiejski). Zabawę przerywa wejście gońca z listem dla sierżanta. Żołnierze smutnieją, przeczuwając, że będą musieli opuścić to miłe miejsce postoju. Ale po przeczytaniu listu sierżant pozwala bawić się dalej, sarn zaś zaleca się do Katarzyny(pas de deux, kadryl żołnierski). Wśród ogólnej radości żołnierze rozbiegają się w poszukiwaniu kwater. Wieśriacy chętnie przyjmują ich do swych chat, tylko w jednej, ciemnej i zamkniętej, nikt nie odpowiada na pukanie. Chłopcy wiejscy postanawiają dostać się do środka i z rozmachem wyważają drzwi. Oczom zebranych ukazuje się przerażony Julian. Oburzona jego tchórzostwem Katarzyna odwraca się od narzeczonego. Chłopcy zarzucają mu worek na głowę, jeden z żołnierzy uderza karabinem w podłogę. Julian, myśląc że to strzał, pada na ziemię: wszyscy wybuchają śmiechem. Otrzymawszy nauczkę, zawstydzony chłopiec podnosi się i nadrabiając miną, bierze od żołnierzy czapkę wojskową na znak, że gotów jest wstąpić do wojska. Balet kończy się wesołym galopem. Moniuszko zamierzał napisać balet o tematyce polskiej, lecz na skutek interwencji cenzury musiał wprowadzić pewne zmiany. Akcja umiejscowiona została na wsi bretońskiej wśród żuawów, w muzyce pojawiły się motywy francuskich piosenek żołnierskich(kadryl żołnierski), a mazur otrzymał nazwę, kadryla wiejskiego". Kompozytor, pisząc po raz pierwszy muzykę do 208. Fgotowego libretta, zastosował się do wskazówek Meuriera, który był raczej dobrym pedagogiem i organizatorem niż twórczym choreografem. W balecie przeważają więc sceny pantomimiczne: w ich ilustrowaniu Moniuszko nie czuł się zbyt pewnie, toteż dopiero sceny taneczne mają właściwy mu rozmach. W swej pierwotnej formie balet**Auarerze nie utrzymał się długo na scenie, zapewne ze względu na małe wartości choreograficzne i obcy charakter. Gdy po 63 latach odnaleziono w Warszawskim Towarzystwie Muzycznym partyturę baletu, P. Zajlich, przystępując do jego wznowienia, przede wszystkim spolszczył libretto, umiejscawiając akcję na wsi polskiej w czasach Księstwa Warszawskiego, a postaciom nadał bardziej swojskie imiona. Premiera odbyła się w Teatrze Wielkim 13 V 1951, sc. J Wodyński w obs. 1.Szyrnańska, S. Baliszewski, 2. Dąbrowski(Kapral). Z kolei inni choreografowie zmieniali dowolnie libretto, a nawet niefortunnie tytuł Ma ł@@trwW W Teatrze Wielkim w Poznaniu wystawiony był 30 V 1925 jato Mawetwv żeneime, chór. M. Statkiewicz, sc. S. Jarocki. W wersji Zailichowskiejbalet ya łuaterze był stałą pozycją sceny warszawskiej do 1935, następnie wznowiony został z wielką pompą i okazałością 3 V 1938, uczestniczyło w nim kilka plutonów Szkoły Podchorążych Piechoty w mundurach historycznych, konny oddział szwoleżerów i orkiestra wojskowa. W głównych rolach wystąpili: 8. Karczmarewicz, S. Szarkowska, 2. Dąbrowski i S. Baliszewski. Po li wojnie światowej balet ha łuatrze wystawiły cztery teatry operowe: Wrocław 4 VI 1952, libr, i chór. 2.Patkowski, sc. S. Jarocki, w obs. M. Tomaszewski(chłopak wiejski), M. Mróz(porucznik)oraz K. Dąbrowska, K. Kmitto, M. Mrozowa, K. Patkowska, 1. Pakowna, M. Stankiewicz i E. Toma szewska jako siedem córek gospodarzy: pokazane na występach baletu Opery Wrocławskiej w Libercu w 1952 Bytom 19 VI 1954, chór. M. Kopiński, sc. T. Gryglewski, w obs. G. Zierko(Zosia)i 8. Bolewicz(Franek*Łódź 24 X 1970, chór. J. Jarzynówna-Sobczak sc. A. Kiljan, w obs. J. Niesobska(Dziewczyna), K. Ęnol(Komendant). W. Traczewski(Maruder Gdańsk 7 IV 1979. Opera Bałtycka, chór. G. Klauzner, sc. J. Bernaś, w obs. M. Żukowski(Julian), 1. Kwiecień Katarzyna), J. Piętka(sierżant Karol). Baletową adaptację opery Hrabina S. Moniuszki w opr. K. Meyera wystawił Teatr Wielki w Poznaniu 16 V 1981, libr. T. Pudełek wg W. Wolsłiego, chór. M. Konwiński, sc. W. Wigura, w obs. 1. Pawlak(Hrabina), E Wesołowski(Kazimierz), 2. Misiuda tDzidzi). Wielokrotnie wystawiano również w formie baletu uwerturę koncertową BqyAa 5 Moniuszki. Pierwszą jej wersję jako poemat taneczny w I akcie z prologiem i epilogiem opracował dla swego Zespołu J. Ciepliński. Premiera 29 X 1922 w teatrze Polskim w Katowicach, sc. P. Siedlecki, z udz. A. Lułomsłiej i 2. ł 4-Przewodnik baletowy. *d*wa*e*ze. 209. Nagi Książę Dąbrów skiego. Wersję tę Cieplińsłi powtórzył w Teatrze Wielkim w Poznaniu 32 IX 1923, sc. S. Jarocki, oraz w teatrze Na Pohulance w Wilnie 11, 111925, zaś w 1939 opracował ją dla Baletu Polskiego, sc. M. Kędziora. Prócz tego Bajkę wystawiali: chór. P. Parceli, sc. J. Wodyński. Warszawa 5 VI 1928. Teatr Wielki chór. J. Faplińssi, sc. S Janasik. Poznań 6 IV 1946. Teatr Wielki chór, i sc. R. Sobiesiał, Bydgoszcz 28 IV 1964. Teatr Opery i Operetki jako balet Wspomnienie do libr. J Halewicza, cbor. M. Mróz, sc. S. JanasikWrocław 9 VII 1955, z udz. M. Stankiewicz i M. Tomaszewskiego. Dwukrotnie powtórzona uwertura W@ła stała się Gem muzycznym jednoaktowego baletu Przypo, ieić saziwzcea wg Komedii 8. Fredry żewów, chór. G. Drzewiecki, sc. K. Pankiewicz. Poznań 35 li 1975. Polki Teatr Tańca na scenie Opery, w obs. W. Koscielak(Cześnik). W. Tanieli Wełen), G. Woitkowiak(Klaraj, R. Juszkat(podstolma), K. Pastor(Wacław. Z Misiuda(Papkin), 2. Strożniak(Dyndalski). Przyponeść rarmacAq miał w swym programie Polski Teatr Tańca w czasie występów w RFN VI 1975 i V 1976, w Bułgarii X 1975, w Salonikach X 1976. Nagi Książę. Balet-pantomima w I alcie*cwciaeh Libretto'wg bajki Hansa ChristianaAndersena yne rzaę WVa)i muzyka: Romuald Twardowskk choreografia: Witold Gruca: scenografa: Andrzej Sadowski. Prapremiera: Warszawa 7 X 1964. Państwowa Opera. Osoby: Książę-Feliks Malinowski: Błazen-Wacław Gaworczyk: Szambelanowa-Hanna Zawadzka, szambelanówny, damy dworu, dworzanie, krawcy, manekiny, oszuści. Część 1. W'sręp. Gawot(w stylu Prokofiewa). Książę bawi się w otoczeniu dworu, lecz właściwie nic go nie interesuje. Nawet taniec Błazna tak go nudzi, że zasypia. Część I 1. Kratecy. Szambelanowa stara się zainteresować Księcia nowymi szatami, które pokazują mu krawcy. Książę wypędza jednak krawców. Wówczas zjawiają się oszuści i zachwalają swój towar: czarodziejską tkaninę, niewidoczną dla ludzi głupich i źle sprawujących swe urzędy. Zaintrygowany Książę rozkazuje uszyć z tej tkaniny nową szatę. Część I I 1. Wagi Książę. Książę w tańcu prezentuje nową szatę podziwianą przez dworzan. Jedynie Błazen ośmiela się powiedzieć prawdę: Książę jest nagi. Ogólna konsternacja. Na rozkaz rozgniewanego Księcia Szambelanowa zabija Błazna. W balecie Wagi Knqżę motywy znanej bajki Andersena posłużyły za kanwę satyrycznej farsy na temat stosunków między 210. Napali. ludzkich, gdzie pochlebstwo i bezmyślność srają się miernikami współżycia. Jednostka przeciwstawiająca się tym powszechnie tolerowanym obyczajom, reprezentowana w balecie przez symboliczną postać Błazna, musi zostać unicestwiona. Balet w swej ogólnej koncepcji ma charakter groteski. Muzyka składa się z zamkniętych krótkich form, utrzymanych w konwencji barokowych tańców dwór-kich, przeplatanych scenami pantomimicznymi. Balet Wagi Książę wystawiony był również w Teatrze im. G. Hauptmanna w Górlitz 24 IV 1975, chór. E. Henning, sc. M. Gerber. Wcześniejszą wersją baletową bajki Andersena był balet-komedia w 4 obrazach Mai Król(Le Roi im), libr, i chór. S. Litu, muz. J. Franęaix, sc. P. Fruną, Paryż 15 VI 1936. Opera, z Y. Chauvire, S. Lifarem i P. Goube w rolach głównych. Balet ren wystawiony był również 7 IV 1938 w Londynie przez Wic-Wells Ballet, chór. S.de Valois, sc. M. Briggs. Napali UNapoli eller Fisheren of hdns Brud-Nleapol czyli Rybak i jego nar ze c zona)Balet romantyczny w 3 aktach. Libretto i choreografia: Auguste Bournomille: muzyka: Holger Paulh, Eduard Helsted, Niels Wilhelm Gade i Hans ChristianLumbye, scenografia: Christian Ferdinand Christensen. Prapremiera: Kopenhaga 29 li 1842, Det Kongelige Teater, Kongelige DanskeBallet. Osoby: Teresina, młoda dziewczyna-Karolinę Pjeldsted: Gennaro, młody tybak, jej narzeczony-Auguste Bournorwille: wdowa Veronica, matka Teresiny: Peppo, sprzedawca lemoniady, i Giacomo, sprzedawca makaronu-dwaj zalotnicy Teresiny. Fra Ambrosio, zakonnik: Gioyanina młoda dziewczyna. Pascarillo, śpiewak uliczny: Carlino, właściciel teatrzyku kukiełek: Golf, duch morza: Najady. Trytony, rybacy, pielgrzymi, lud Neapolu. Akcja rozgrywa się w Neapolu i okolicach. Akt 1. Plac na nabrzeżu Sama Łucja w Neapolu. Zbliża się wieczór. Mieszkańcy odpoczywają na progu domów i z wolna przechadzają się wśród straganów, tylko niestrudzona młodzież tańczy tarantelę. Z domku wdowy Weroniki wychodzi Teresina z matką. Dwaj uliczni sprzedawcy, Peppo i Giacomo, zalecają się 4 o dziewczyny przy wyraźnej aprobacje matki, lecz Teresina. 211. Napali. czeka na powrót ukochanego, rybaka Gennaro. Odtrąceni zalotnicy nie ukrywają złości Lecz oto wracają z połowu rybacy i wyciągają na brzeg sieci Po krótkiej sprzeczce o podział ryb Gennaro znaczną ich część składa w ofierze Madonnie, po czym biegnie do ukochanej. Wręcza'Peresinie zaręczynowy pierścionek: matka musi wreszcie zgodzić się na ich małżeństwo. Mnich Fra Ambrosio błogosławi młodą parę. Urażeni Peppo i Giacomo próbują poróżnić narzeczonych, wskazując Teresinie młodą Giovanmę jako rywalkę Je młodzi pragną być sarni: Genunarozaprasza ukochaną do łodzi i oboje odbijają od brzegu przy dźwiękach gitary, którą Teresina zabiera z sobą. Tymczasem na placu popisują się śpiewak Pascarillo i kukiełki mistrza Carlino. Nagle zrywa się burza, wicher przewraca rozkołysaną łódź. Rybacy spieszą rozbitkom na pomoc: udaje im się wyciągnąć z wody tylko Gennara. Przeklęty przez wszystkich jako sprawca śmierci Teresiny, młody rybak pozostaje sarn na nabrzeżu. Klęka przed figurą Madonny i błaga o pomoc. Zbliża się FraAmbrosio i wręcza młodzieńcowi amulet z jej wizerunkiem. Radzi udać się na poszukiwanie ukochanej. Akr Il. Cazurowa Grota na wyspie Capri. Duch morza Golf przywołuje Trytony, które przynoszą mu wyłowione z morskiego dna skarby z zatopionych okrętów. Przybywają też llajady, wioząc na muszli martwą Teresinę. Zachwycony jej urodą Golfa przywraca dziewczynie życie, a pragnąc zatrzymać ją na zawsze, zamienia w Najadę. Z tą chwilą Teresina zapomina o życiu na ziemi. Najady tańczą i stroją ją w klejnoty, a Golfa wyznaje miłość. Lecz Teresina pozostaje obojętna. Do brzegu groty dobija łódź. To Gennaro szuka narzeczonej. Znajduje jej gitarę, uderza w struny, a potężne echo wstrząsa ścianami groty, w której błyskają płomienie. Otaczają go kuszące Najady, lecz Gennarb wciąż przyzywa Teresinę. Dziewczyna nie poznaje go jednak, dopiero cudowny amulet przywraca jej pamięć. Rozgniewany Goiło rozkazuje Najadom uprowadzić Teresinę, a Trytonom roztrzaskać rybaka o skały. Ale znów ratuje ich amulet, którego sile muszą ulec morskie istoty. W końcu Teresina i Gennaro opuszczają Grotę, obdarowani przez lNajadyklej notami. Akr(fi. Most przy Monte Virgine koło Neapolu, b(a środkowym filarze znajduje się wizerunek Madonny, przed którym zatrzymuje się procesja pielgrzymów. Są wśród nich. 212. Napali. Giacomo i Peppo, którzy opowiadają, jakoby Teresinę uprowadziły złe duchy. Nagle ku zdziwieniu zebranych ukazuje się żywa Teresina z matką i narzeczonym. Tłum, przekonany, że jej ocalenie jest sprawą nieczystych mocy, rozdziela młodą parę. Wtedy Fra unbrosio ogłasza, że Teresinę uratowała Madonna, i błogosławi narzeczonych. Zabobonny strach ustępuje miejsca ogólnej radości, rozpoczynają się wesołe tańce(pas de deux Teresiny i Gennara, finałowa tarantela). VąoW to najpopularniejszy ze starych baletów duńskich, które zachowały się w repertuarze Królewskiego Baletu do naszych czasów. Stanowi on również znakomity przykład stylu A. Bournomille a, który, w przeciwieństwie do twórców paryskiego baletu romantycznego, unikał afektacji i przesadnego sentymentalizmu, podkreślał świat realny, umieszczając intrygę libretta w określonym kraju, na tle miejscowych obyczajów, zabaw i rozrywek, do czego skłaniało go szczególne zainteresowanie folklorem różnych narodów. Wprowadzał więc do swych baletów tańce ludowe i charakterystyczne z przewagą popisów męskich. W Vąoli środkowy obraz w Cazurowej Grocie ma również, mimo swej famtastyki, mocno zarysowany realny konflikt dramatyczny. Muzykę, dostosowaną do stylu baletowego romantyzmu, wzbogaconą naiwną stylizacją włoskich motywów ludowych, napisało czterech kompozytorów duńskich: akt I M. Paulli i 8. Helsted, akt li-bLW. Gade, akt III-H 3 h. Lumbye. Finałowe dwerrissement z III aktu wystawiane jest obecnie w rekonstrukcji M. Brenaa jako oddzielny obrazek baletowy: pokazane było w Polsce przez Kongelige DanskeBallet w czasie jego występów w marcu 1967. Obrazek ren wystawił też w 1954 w Condynie dla Festival Ballet M. Lander, w obs. T. I-ander(Teresina)i 0. Briansky(Gennarok zespół ren zaprezentował go w Polsce w czasie swych występów w październiku 1963. Diyertissernent to wystawił też w tradycyjnym układzie M. Brenaa w 1974 z Arnerican Haller Theatre w Nowym Jorku. W całości natomiast zrealizowali VapoW wg Bournomille a: E. -M.van Rosen, sc. A. Fridericia w 1971 w Góteborgu 1982 w Malmó, w obs. M. Ukielska i M. Gniewaszewski 1983 w Teatrze im. Kirowa w Leningradzie oraz P. Schaufuss, sc. D. Walker w'Voronto 10 XI 1981. National Ballet of Canada, w obs. V. Tenant i P. Schaufuss. 213. Niobe Kongehge Danske Haller ze szczególną pieczołowitością konserwuje swój tradycyjny repertuar, w skład którego wchodzą również trzy inne balety duńskie: Kapryy Kupidyna i Baletmitrze Zmory og Balletmenernu Luwr), balet komiczny w I akcie, libr, i chór V. Galeotd, muz. J. Lolle, Kopenhaga ąl X 1786. Zakochane pary różnych narodowo: ci srają przed Kupidynem, który ma je połączye: lecz psotny bożek każe swym kapłanom porozdzielać kochanków i zawiązać im oczy, po czym 34 czy nowe pary według własnej fantazji. Balet ten wystawił reż M. Cander w Operze Paryskiej 27 V 1952, sc. R. Chapelain-Midy. Jednoaktowy balet ćuięto 8@@@@Gewzmo W(omteyesren i Genzano), muz. 8. Helsred i M. Paulli, chór. 8 Bournonville, sc. Ch P. Christensen, Kopenhaga 19 XII 1958. Balet ren był również często wznawiany i przekazywany przez choreografów duńskich innyw zespołom: np.przez E. -M.van Rosen Teatrowi Małemu w Ceningradzie 30181976 i Moskiewskiemu Baletowi Klasycznemu 23**. Konser: , norium(Konserwatoriet Wer et atiferf, balet w 2 aktach, libr, i chór. Auguste Bournomille, muz. N Paulli, Kopenhaga 6 V 1849: błaha intryga miłosna rozgrywająca się wśród uczniów szkoły baletowej. Obecnie wystawiana jest jednoaktowa wersja M. Lwwera i V Borchsenius(wg Bournomille a)z 1941, ujęta w formę popisowej lekcji tańca klasycznego. Niobe Balet w 3 obrazach. LibreUo Aleksandra Skocka, muzyka: Juliusz Luciuk: choreografia: Janina Jarzynówna-Sobczak: scenografia: Alina Ronczewska-AfanaSlCW. Prapremiera: Gdańsk 20 V 1967. Opera i Filharmonia Bałtycka. Osoby: Niobe-Alicja Boniuszko: siedem córek Niobe siedmiu synów Niobe: łucznicy. Obraz 1. Dumna i szczęśliwa matka Niobe raduje się widokiem swych synów i córek, beztrosko wykonujących codzienne 23)CCl 3. Obraz 2. Uwagę Niobe zwraca daleki, groźny odgłos. Po chwili słyszą go też jej dzieci i przerażone skupiają się wokół matki, która zasłania je przed napaścią łuczników. Rozlega się świst stczał, zapada ciemność. Obraz 3. Samotna Niobe daremnie szuka śladów życia dzieci, znajduje tylko martwą pustkę. Ogarnia ją szaleńcza rozpacz. Zastyga skamieniała z bólu. Treść baletu Wole potraktowana została symbolicznie, jako szersza metafora. Mitologiczna postać Niobe, którą Zeus ukarał. 214. Ochry dzka legenda. za to, że nadmiernie pyszniła się swymi dziećmi, a po ich śmierci przeistoczył w kamienną postać, jest symbolem miłości macierzyńskiej, cierpienia i bólu, uczuć odwiecznych i niezmiennych. Wesołe zabawy dzieci Niobe to symbol młodzieńczej radości i piękna, zaś grupa łuczników-to śmierć, która zagraża ludzkości. Zgodnie z ogólną koncepcją baletu muzyka ilustruje głównie treści psychologiczne: w 1, obrazie operuje rozszczebiotaną, rozkrzyczaną masą dźwięków, oddając nastrój rozbawienia i niefrasobliwego gwaru: w 2, obrazie nasycona jest dramatycznym napięciem i niepokojem: w 3, obrazie staje się skupiona, skondensowana, pełna tragizmu. Chór w tym balecie traktowany jest instrumentalnie i operuje tekstem spreparowanym z powtarzanych imion lub wybranych sylab z imion dzieci Niobe. J. Luciuk jest również autorem muzyki baletów Afedea(zob. Meżea li). Miłość Orfeusza(zob. Orymse IHY). Pancerni: Fonemem?oraz muzyki do kilku mimodramów dla Wrocławskiego Teatru Pantomimy w chór. H. Tornaszewskiego: Maraton, sc. ).Lawacz, 3 X 1964: 5 wAnia, sc. J. Lawacz, 23 IV 1966: S'ew nocy Wstopadoacy twraz z utworami P. Chopina), sc. W. Wigura 14 NI 1971. Prócz tego M. Tomaszewski zrealizował dwa mimodramy z muzyką J. Luciuka za granicą: Peer(iynr wg sztuki Ibsena, sc. M. Mott, Sztokholm 20 li 1970, Fiksteatern. Balet 1. Crarnera: Kiedy minie pięć(ar wg sztuki P. Garcii Gorki, sc. W. Wigura, Amsterdam 9 X 1972. Het Natiunale Ballet. Ochrydzka legenda\O hridska legendaiBalet w 4 aktach. Cibretto(wg serbskiego podania ludowego)i muzyka: Stewa Hostie, choreografia: Margarita Frornan Max Kubas): scenografia: Staśa Belożanskitdekoracje)i Milica Babie-Jovanowić*kosriumy. Prapremiera: Belgrad 28 XI 1947. Opera Narodowa. Premiera polska: Bytom 7 VI 1956. Opera Śląska. Osoby: Biliana, młoda dziewczyna-Mira Sanjina(Leokadia ZienKoX Marko, młody parobek, jej ukochany-Dimitrije Tarlic(Jerzy Lukasik: Biserka, królowa rusałek-Ruth Parcel(Adela Fillówna): Iwan, młody bogacz wiejski: rodzice Biliany, rodzice Iwana. Kum. Świadek. Sułtan. Wezyr. Cyganki, janczarzy, żony: -gitana, niewolnice, dworzanie, służba dworska, rusałki, gwiazdy, muzykanci, WICSIUBCV I WJCSOIBCZK(Rzecz dzieje się nad jeziorem Ochryd w Macedonii oraz w Konstantynopolu. 215. Och rydzka legenda. Akt 1. Obraz 1. Na brzegu jeziora Ochryd. Marko i Biljanakochają się(pas de deux)Niezadowoleni z tego rodzice dziewczyny upatrzyli dla niej na męża innego młodzieńca-bogatego Iwana. Obraz 2. Wioska nad jeziorem Ochryd. Rodzice Biljany postawili na swoim i oto odbywa się jej wesele z Iwanem. Nagle na spokojną wieś napadają wojska tureckie, niosąc śmierć i zniszczenie. Bujanie spieszy na pomoc Marko. Ais jest już za późno. Turcy uprowadzają dziewczynę. Akr fi. Dogasają zgliszcza spalonej przez Turków wioski. Z głębi jeziora wynurzają się rusałki i otaczają Marka(taniec rusałek). Chłopiec opowiada fiu o swym nieszczęściu. Wówczas Królowa rusałek, Biserka, wręcza mu czarodziejską różę i zaczarowany miecz(taniec Marka z mieczem). Biserka obiecuje, że przy ich pomocy Marko będzie mógł uwolnić Biljanę z niewoli tureckiej. Akr 111. Dwór sułtana tureckiego w Konstantynopolu. Żony sułtana tańcem umilają czas swemu władcy. Ogólne poruszenie wzbudza powrót zwycięskich wojsk, niosących bogate łupy i prowadzących branki, wśród których znajduje się Biljana(taniec branek*. Sułtan, oczarowany urodą, durną i nieprzystępnością Biliany, daremnie stara się zdobyć jej względy. Niespodziewanie zjawia się odsiecz. To Marko, torując sobie drogę czarodziejskim mieczem, przybywa uwolnić Biljanę. Rzuca jej zaczarowaną różę i dziewczyna zamienia się w białego gołębia, który wylatuje przez okno. Wojsko i dwór sułtana pierzchają w popłochu. Marko uwalnia jeńców i branki. Akr IV. Odbudowana wioska nad jeziorem Ochryd. Życie płynie tu już spokojnie. Powraca Marko, szukając Biljany. I oto przylatuje biały gołąb, który przeistacza się w ukochaną. Z jeziora wychodzą rusałki: Marko zwraca Biserce czarodziejski miecz i różę. Rodzice Biliany, wdzięczni ubogiemu chłopcu za uratowanie córki, oddają mu ją za żonę. Rozpoczyna się huczne wesele. Treść baletu OcAryJzAz legenda osnuta jest na serbskim podaniu ludowym z okresu panowania Turków, ma jednak szersze znaczenie symboliczne. Pyszałkowaty bogacz Iwan oraz sułtan i jego wojska są odpowiednikami wrogich sił ucisku i przemocy, zaś miłość dwojga młodych to symbol umiłowania wolności. 216. Oczekiwanie. Oorydzea lęmda reprezentuje narodowy styl jugosłowiańskiego baletu. Muzyka wyzyskuje bogactwo serbskiego folkloru, ostrą, bardzo zróżnicowaną i zmienną rytmikę tańców, giętkość i potoczystość frazy pieśni ludowych. Balet ten wystawiały wszystkie prawie teatry w Jugosławii, nLin, nową wersję 1. Parliciaw Belgradzie 1966, oraz: Teatr Narodowy w Pilźnie w 1957, chór. T. Nemećek Teatr im. Stanisławskiego i Niemirowicza-Danczenki w Moskwie 1958, chór. W. Burmeister Ostatnio wersję Parlicia wystawił Chorwacki Teatr Narodowy w Zagrzebiu 37 XI 1982, sc. K. Pankiewicza. Wspomnieć też trzeba o kilku innych baletach jugosłowańskich, wśród których ważne miejsce zajmuje Nerce z mermAz?oraz dwa balety P. Chatki, których premiera odbyła się w Teatrze Miejskim w Zurychu, w chór. Pij i Pino Mlakarów: Diaóe(te fi(Daao a izla), premiera 18 li 1935: diabłowi udaje się pochwycić i rozłączyć serca dwojga młodych wieśniaków, jeli i Mirka(Pia i Pmo Mlakar), a następnie zawładnąć chłopcem, który ulega czarowi diablicy: opuszczoną Jelęrodzice chcą wydać za bogacza, lecz prawdziwa miłość zwycięża, Mirko wyzwala się z czarodziejskiej mocy i żeni się z jelą. W 1957 balet ten wszedł do repertuaru Opery w Belgradzie, a porem innych teatrów Jugosławii. Ballada o średniouiecznej miłoici\Balada o jednaj srednjmjekmnoj ljubati), premiera 6 li 1937: napad Tatarów: rycerz(Pino Mlakar)wyrusza, by walczyć z nimi, pozostawiwszy żonę(Pia Mlakar)pod opieką młodzieńca, który zakochuje się w niej i zostaje zabity przez nadwornego błazna. Tymczasem śmiertelnie ranny w walce rycerz przyzywa żonę, lecz ona zastaje go już martwego. Dwaj aniołowie przyjmują dwie szlachetne dusze, złączone na wieki miłością. W 1950 balet ten wszedł do repertuaru Opery Belgradzkiej oraz innych teatrów jugosłowiańskich. Oczekiwanie. balet w I akcie, 3 obrazach. Libretto: Witold Giersz i Cudwik Perski, wg animowanego filmu pod rym samym tytułem: muzyka: Augustyn Blach: choreografia: Witold Gruca, scenografia: Andrzej Sadowski. Prapremiera: Warszawa 7 X 1964. Państwowa Opera. Osoby: Oczekujący-Witold Gruca: Oczekiwana-Krystyna MazurównaBibułek-Stanisław Szyrnański: Bibułka-Barbara Olkusznik: Czarny Zbigniew Kiliński, kelnerki, panie i panowie, bibułki, papierosy Rzecz dzieje się w kawiarni. Obraz 1. Sala kawiarniana. Zebrani goście bawią się i tańczą, jedynie Oczekujący niecierpliwi się sam przy stoliku. Pragnąc skrócić chwile oczekiwania, kręci z serwetki bibułkowe laleczki i w trakcie tego zajęcia zapada w półsen. 217. Oczekiwanie. Obraz 2. Powierzchnia kawiarnianego stolika. Gałeczka Bibułka ożywa, zaczyna tańczyć pod kloszem kieliszka. Ożywa też Bibułek i po wielkich wysiłkach uwalnia laleczkę z kieliszka. Pomnożone odbicie ich sylwetek daje obraz kilku tańczących par. Przeciwko Bibułkowi powstają papierosy, lecz Bibułek dzielnie odpędza je zapals: Z filiżanki czarnej kawy wyskakuje Czarny, podbiega do Bibułki i niechcący rozrywa jej sukienkę. Zmartwiony Bibułek chce poszukać nowego okrycia dla laleczki, ale jej podoba się tylko peleryna Czarnego. Bibułek wyzywa go więc ńa pojedynek na zapałki. I, cez pojedynek kończy się zwycięstwem Czarnego, który uprowadza Bibułkę. O b r a z 3. Sala kawiarniana. Nadchodzi Oczekiwana, podnosi bibułkową laleczkę. Oczekujący budzi się z majaczeń. Zakochana para tańczy razem. Prosta i błaha fabuła baletu Ocześiuawie stanowi jedynie pretekst do wyzwolenia sennej wizji, w której najzwyklejsze przedmioty codziennego użytku nabierają cech ludzkich, prowadzą do zaskakujących skojarzeń. Muzyka oddaje nastrój niespokojnego oczekiwania w kawiarni na tle synkopowanych rytmów tanecznych: w obrazie snu staje się bardziej liryczna, złagodzona i nieokreślona, by z chwilą zjawienia się Czarnego nabrać znów ostrości i tempa. Zastosowana w całym balecie technika seryjna stanowi elememt porządkujący materiał dźwiękowy, który opiera się na zasadzie przeciwstawiania grup instrumentalnych. Muzyka do baletu OczeAi@mie nagrodzona została I nagrodą na Międzynarodowym Konkursie im.księcia Rainiera III w Monaco w 1963. inną jej wersją sceniczną jest jednoaktowy balet Somomoii, libr. R. Lindenbergh i S.ó'olh, chór. W. Gruca, sc. 8.Jankowska. Warszawa li li 1968. Scena Kameralna Teatru Wielkiego, soliści: 8. Olkuszrik, S. Szymański i H. Strzelbicka. Balet składa się z 10 obrazów, z których każdy poprzedzony jest recytacja fragmentów sonetów Szekspira, stwarzających ogólną atmosferę emocjonalną. Następna wersja OczeAi@mi@to jednoaktowy balet Oczaroaanie, libr. T. Afanasjew chór. H Tomdszewsłi, sc. 1. Lorenrowicz, Wrocław 26 IV 1969. Opera: ostatni nocny przechodzień, trębacz jazzowy, ożywia swą grą parę manekinów(K. Kmitto i 8. Sliwiński na wystawie sklepowej. Pierwszą wersję baletu OczeAnaiie z niewielł@@zmianami w akcji(przeistoczenie się Oczekującego i Oczekiwanej w bibułkowe laleczki)powtórzył W. Gruca w Operze Poznańskiej, sc. 1.Janłowska, 8 III 1975, w obs. M. Dąbrowski(Oń. Bibułek), 1. 218. Kwiecień(Ona. Bibułka), E. Koprucki(Fos). Z kolei balet A. Blacha, tym razem pt. Osamotnienie, wystawił w Operze Bałtyckiej w Gdańsku G. Klauzner, sc. 1. Bernaś, 7 IV 1979, w obs. E. Napiórkowska(Dziewczyna), T. Jakubowski(Chłopiec), 8. Wybierała(Ona). Odwieczne pieśni. Odwieczne pieśni. Poemat symfoniczny Trzy odaieczne ąieśm Mieczysława Karlowicza miał dwie wersje choreograficzne: . 1. Odwieczne pieśni Balet w 3 częściach. Cibretto i choreografia: Janina Jarzynówna-Sobczak: scenografia: Jerzy Krechowicz. Prapremiera: Gdańsk 9 li 1974. Opera Bałtycka. Osoby: Dziewczyna-Alicja Boniuszko, chłopiec-Andrzej Bujak, oraz zespół. 1. JYeśi o*ieAaiszęy ręsAnocie rodzi miłość Dziewczyny i Chłopca, która obdarza ich bezgranicznym szczęściem wzajemnego oddania. Il. Weśti o miłości i śmierci budzi przeczucie nieuniknionej tragedii rozstania. Młodych rozdziela czarna płaszczyzna, która zabiera Dziewczynie Chłopca 111, ćYeśd o uszeoA(wie przepaja Dziewczynę poczuciem samotności. Daremnie szuka Chłopca, lecz jej miłość, nawet w osamotnieniu, niesie nadzieję nadziei. Odstępując od programowych skojarzeń z przyrodą tatrzańską, przypisywanych Trzem odzie: zim piemwm Karlowicza, T. Jarzynówna-Sobczak szukała inspiracji w ich treściach emocjonalnych, kojarząc je ze szczęściem miłości, smutkiem rozstania i pełnym nadziei ukojeniem. U Odwieczne pieśni. Balet w 3 częściach. Libretto i choreografia: Conrad Drzewiecłi: scenografia: Krzysztof Parkiewicz. Prapremiera: Poznań 25 li 19/5. Polski Teatr Tańca na scenie Opery. Osoby: Ewa-Anna Staszak: Adam-Emil Wesołowski: Kam-Jacek Sołecki: Abel-Zbigniew Misiuda. 319. Odwieczne pieśni. Część 1. Rodzina. Adam i Ewa oraz ich synowie Kam i Abelprzeżywają, mimo wygnania z raju, pełne miłości szczęście rodzinne. Gzęść 2. Sen o raju utraconym. We śnie ukazuje się im drzewo wiadomości dobrego i złego oraz wąż-kusiciel. Sen kończy się wygnaniem z raju i powrotem do rzeczywistości: do ciężkiej pracy, trudu uprawy roli, bólów rodzenia. Między Kainerni Ablem rodzi się nienawiść na tle zazdrości o miłość marki. Część 3. Bracia. Nienawiść doprowadza do walki braci, która kończy się zabójstwem Abla przez Kama. G. Drzewiecki nie sugerował się również treściami programowymi poematu symfonicznego Karłowicza, lecz przyjmując zą punkt wyjścia jego treści emocjonalne, zobrazował na kanwie tematu biblijnego ogólnoludzkie konflikty uczuciowe. W swej kompozycji choreograficznej odwołał się przy tym do wzorów malarstwa i rzeźby Renesansu, głównie do fresków Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej. Balet Odaieczne mewi pokazany był przez Polski Teatr Tańca na występach w Dorunundzie VI 1975, w Bułgarii X 1975, RFN V 1976 i VIII 1977, Bregencji VIII 1976. Salonikach X 1976, NRD X 1979, Czechosłowacji XII 1979, Kuopio(Finlandia)VI 1980. Tułanie 1981. Odsieczwe pieśni przekazał też Drzewiecki zespołowi Nżrodniho divadla w Pradze 22 VI 1982, w obs. M. Ćerria(Ewa), M. Sebor(Adam), ). Kadlec(Kam)i L. Kafka(Abel). Z twórczości M. Karłowicza inscenizowane były również w formie baletowej inne u*wory*Raprodia litarea, chór J. Cieplińsłi, sc. S. Jarocki. Poznań 22 IX 1923. Teatr Wielki. Smutna opotieić, ehor J-Qeplińsłi, sc. S. Jarocki. Poznań 25 I 1924. Teatr Wielki. Xerenaaa na orAieszrę swvczśoeq, chór. S. Miszczyk, sc. A. Stopka. Warszawa 29 XH 1962. Opera: chór. M. Konwiński, sc. W. Wigura. Poznań 16 V 1981. Teatr Wielki: chór. E. Wycichowska, sc. K. Pankiewicz. Łódź 27 XI 1982. Teatr Wielki chór. T. Strzałkowski, sc. M. Accerboni, Triest 19 XII 1982. Teatro ComunaleG. Verdi. Poematy symfoniczne Epizod na maWaradzie i Stmiław i Anna Oiuieconouiejako balet w 2 częściach Stamlau i zima Omieamowe, libr, wg programu literackiego zamieszczonego w pierwoBuku partytury-P. Chynowski, chór. W. Graca, sc. A. Majewski. Warszawa 4 VI 1976, 'Featr Wielki: treścią baletu są 220. Ognisty Ptak. dzieje nieszczęśliwej miłości przyrodniego rodzeństwa, Stanisława(W. Walk-Karaczewski)i Anny(8. Głowacka), którzy pokochali się nie wieJząc o swym pokrewieństwie. Mimo dyspensy papieskiej zezwalającej na ich ślub Anna potępiona przez otoczenie, umiera, zrozpaczony Stanisław znajduje tylko współczucie matki. Balet ętanis(at i Xnna Omiecimmie pokazany był przez zespół warszawski na występach w Moskwie i Mińsku X 1976 oraz w Bukareszcie XI 1976. Symfonia Odrodzenie wraz z recytacją wierszy K. Przerwy-Tetmajera(Gra stół. Dla ma. Narodziny Xfrodwy)była tłem jednoaktowego baletu Odrodzenie, chór. K. Wrzosek, sc. M. Tychmanowicz-Walczak. Łódź 6 XII 1980. Teatr Wielki, sol. S. Owczarek i K. Kulik oraz zespół. Ognisty Ptak(Xap-liniowa-L'Oiseau de feai). Balet fantastyczny w I akcie, 2 obrazach. Libretto: Michaił Fokin(wg rosyjskich baśni ludowych): muzyka: Igor Strawiński: choreografia: Michaił Fokin(Piotr Zailich: scenografia: Aleksandr Gołowin(Wincenty Drabik). Prapremiera: Paryż 25 VI 1910, Theżtre National de TOpera. Balety Rosyjskie Diagilewa. Premiera polska: Warszawa 24 I 1931. Teatr Wielki. Osoby: Ognisty Ptak-Tarnara Karsawina(Halina Szrnolcównak carewicz Iwan Michaił Fokin(Sylwin Baliszewski. Carówna Olśniewającej Piękności-WieraFokin(Eugenia Lipkowska): Nieśmiertelny Pościel-Enrico Cecchetti(Stanisław Kosrecki, zaczarowane księżniczki, potwory, maszkary, błazny, strażnicy, młodzieńcy, rycerze, damy, paziowie. Rzecz dzieje się w fantastycznej krainie. Obraz 1. Las. W głębi lasu ukazuje się Ognisty Ptak o postaci półptaka, półkobiety, znika i znów wraca(wariacje Ognistego Ptaka). Polując w lesie, carewicz Iwan napotyka Ptaka i chce ustrzelić go z łuku, lecz chybia i Ptak odlatuje, by po chwili pojawić się znów na zaczarowanym drzewie. Zaciekawionemu carewiczowi udaje się wreszcie złapać złotopiórego Ptaka, który gwałtownie stara się oswobodzić(pas de deux)i w zamian za wolność ofiarowuje jedno ze swych złocistych piór, mające tę cudowną właściwość, że można nim w potrzebie przywołać na pomoc Ognistego Ptaka. Zachowując ten dar, carewicz wypuszcza Ptaka. Obraz 3. Ogród Kościeja. Wstaje świt. W głębi ukazuje się tajemniczy zamek otoczony palisadą. Z bramy zamkowej do 221. Ognisty Ptak. ogrodu wbiega gromadka dziewcząt. Tańczą i bawią się złotymi jabłkami, które otrząsają z drzewa. Spłoszone widokiem nadchodzącego carewicza Iwana, zbijają się w gromadkę, gotowe w każdej chwili do ucieczki. Uwagę Iwana przyciąga najpiękniejsza z nich, jest to Olśniewającej Piękności Garówna wieziona wraz ze swymi towarzyszkami przez złego czarownika. Nieśmiertelnego Kościeja. Dziewczęta zaś są zaklętymi księżniczkami. Carówna błaga Iwana, by opuścił to niebezpieczne miejsce, lecz dzielny carewicz drwi z przestróg i tańczy z księżniczkami(korowód). Na odgłos trąbki księżniczki pierzchają w popłochu, a brama zamyka się za nimi. Iwan otwiera ją jednak i wówczas do ogrodu wpadają potwory, błazny i dziwaczne maszkary, które otaczają go zwartym kołem, uniemożliwiając ucieczkę. Cały ten przerażający tłum pada na twarz przed zbliżającym się potężnym Kościejem, który rozpoczyna swój, taniec piekielny", by rzucić czar na Iwana. W ostatniej chwili carewicz przypomina sobie o darze Ognistego Ptaka i potrząsa piórem, przyzywając go na pomoc. Z łopotem skrzydeł nadlatuje cudowny Ptak, porywa cały tłum w szaleńczy taniec, dopóki poddani Kościeja nie padną z wyczerpania. Wówczas Ptak intonuje swą magiczną Ko(vsaneęi kołysze ich do snu. Tymczasem carewicz Iwan odnajduje wielkie jajo, w którym zamknięta jest dusza Kościeja. Czując się zagrożonym. Pościel rzuca się na Iwana lecz ów rozbija jajo i czarownik pada martwy. Wszystko znika w ciemności. Gdy scena się rozjaśnia widać złamaną palisadę wokół zamku. Grupa młodzieńców składa hołd Iwanowi. Wychodzi ku niemu wyzwolona z mocy złych czarów piękna Carówna w orszaku uwolnionych dam i rycerzy. Paziowie niosą koronę, berło i płaszcz królewski. Carewicz Iwan zostaje ogłoszony krolem i pojmuje za żonę Carównę. Ognisry Pw: jest pierwszym baletem Strawińskiego, napisanym na zamówienie S. Diagilewa, przy ścisłej współpracy z Fakirem. Powstał więc pierwszy spektakl baletowy w którym osiągnięta została postulowana przez Diagilewa jednolitość stylu muzyki, tańca i oprawy plastycznej. Cibretto, zawierające wątki kilku rosyjskich baśni ludowych, ujęte jest w zwartą dramatycznie formę: muzyka tworzy jednolitą całość, podporządkowana jest rozwojowi akcji i spełnia funkcję opisową. Cechuje ją przy tym żywiołowość taneczna, mistrzowskie stosowanie rosyjskich motywów ludowych. Balet ma wszystkie cechy ludowej byliny: . 222. Ognisty Ptak. bogatą fantastykę i malowniczość, przeciwstawia prostoduszne postacie ludzkie wyrafinowanym stworom baśniowym, obfituje w zmienność nastrojów i kończy się szlachetnym morałem, głoszącym zwycięstwo dobra nad złem: jego naiwność sprawia, że najbardziej nawet demoniczne sceny w królestwie Kościeja nie budzą prawdziwej grozy. balet Ogmsty Płac stanowi dziś klasyczną pozycję repertuaru światowego, lecz nie jest już związany z pierwszą wersją FokinowsłąSpośródważniejszych jego wystawień wymienić można: Piotrogród 2 X 1921. Teatr Opery i Baletu, chór. 1.Łopuchów, sc. A. Gołowin, w obs. E. Laikom(Ptak: i 8. Szawrow(Carewicz)Nowy Jork 24 X 1945, Merropolitan Opera Ballet Theatre, chór. A. Bolm, sc. M. Chagall, w obs. A. Markoya i A. Dolin Nowy Jork 27 XI 1949. New York City Ballet, chór. G. Balanchme, sc. M. Chagall, w obs. Maria Tallchief i P. Moncion, wznowienie w chór. G. Balanchineai J. Robbinsa w 1970 Edynburg 23 VIII 1954. Empire Theatre, rekonstrukcja układu Fokina przez S. Grigoriewa i L. Czernyszową dla SandlersWells Ballet, sc. N. Gonczarowa, w obs. M. Fontem i M. Somes: wersję tę przejął fhe Boyal Ballet i umieścił w programie w czasie swych występów w Polsce w październiku 1966 Paryż 7 IV 1954. Opera, chór. S. Liter, sc. G. Wakhevitch, w obs. N. Wyrubowa i Y. Algaroff Lifar wystawił swą wersję w Operze w Helsinkach, której balet miał w programie Ognistego JYaAz w czasie występów w Polsce XI 1964 Moskwa 30 VI 1964. Teatr Wielki, wg Fokina, w obs. M. Plisiecka i N. Fadiejeczew Frankfurt rLM. 16 III 1970, Ballett der StidtischenBuhnen, zmodernizowana wersja T. Nleumeiera, sc. D. Zippel, w której postać Carewicza zastąpiona była przez Astronautę(R. Duse)Paryż 31 X 1970. Balet Opery Paryskiej w Pałacu Sportów-jednoaktowa wersja M. Bejarta do suity z baletu Omie Płac, kast. J. Roustan, z wyznaczeniem tytułowej roli soliście jako symbolowi walki powstańczej(M. Denard): w tymże roku, 17 XII, balet ten włączył Bejart do repertuaru Ballet du XX'siecle oraz przekazał Operze w Budapeszcie 21 XII 1973, gdzie rolę Ptaka tańczył 1. Marko. Zespół baletowy tej Opery zaprezentował Ognisrego Ptaęa na swych występach w Polsce w maju 1976, z I Dozsą: Bejartowską wersję przejęły również: mediolańska La Scala 23 li 1974, Cullbergbaletten w Szokholmie 18 IX 1975-w roli Ptaka NJk Kopenhaga I I XI 1972 Kongelige Danske Haller, chór. E. Holm, dek. J. Svoboda, kast. T. Skalicky, w obs. M. Honningen i 8. Holm Hanower 30 I 1974, Ballett des Niedersachsischen Staatsthearers, chór. P.van Dyk, sc. W. Gondolf w obs. G.van de Velde i P. Kapustę Leningrad 10 VII 1975. Teatr im. Kirowa, chór. 8. Ejfman, w obs. G. Kornlewa i W. Budarin Hawana 5 li 1976, Baller lNacional deCuba, chór. J. Lefebre, w obs. M. Plż i J. Esąuwel Kopenhaga 12 XII 1981, Kongelige Danske Ballet chór. G. Tetley sc. J. Macfrlane, w obs. M. Hooningen i T. Jeppesen. W Polsce Ognię Płac wystawiony był w następujących teatrach: Poznań 9 IV 1958. Teatr Wielki-jako Płomienny Ptak, chór. M Statsiewiez, sc. 2.Szpingier, 223. Ondyna w obs. 2.Grabowska(Ptak), J Kapliński(Iwan, M. Kassówna(Carówna)i M. Statkiewicz(Kościei)GJeńsK 1881957. Opera Bałtycka, chór. 2.Korycki, sc. R. Bubiec, w obs. A. Boniuszso, K Regliński, K. Gruszkówna i M. Morawski Poznań 9 XII 1967. Opera, chór. G. Drzewiecki, sc. 8.Jankowska, w obs. 0. Sawicka. W. Kościelsłi. A. Deręgowsła i E, śoprucłi, przedstawienie to pokazano na występach we Włoszech VI, VII, VIII 1968. Swego Oęninąo PtaAawystawił też G. Drzewiecki, sc 8. Jankowska, w łódzkim Teatrze Wielkim 23 IV 1978, w obs. E. Wycichowska, K. Wrzosek, L. Kowalska, K. Knot. Ondyna(bndine)Balet fantastyczny w 3 asach, 5 obrazach. Libretto: Frederick Ashton(wg noweli Friedricha de la Motte-Fouąue): muzyka: Hans Werner Henze: choreografa: Frederick Ashron scenografia: Lila de Nabili. Prapremiera: Londyn 27 X 1958, Covenr Garden, The Royal Baller. Osoby: Tirrenio, król wód-Vexander Graaf: nimfa wodna Ondyna, jego córka Margał Fortem: Palemor, młody rycerz-Michael Somes: Berta jego narzeczona-Julia Patron. Fu: (einik Rybak, myśliwi guście dworscy, trytony nimfy, fale morskie. Wiatr seleuci, służba zamkowa. Akr 1. Obraz 1. Przed zamkiem rycerskim schodzą się myśliwi i zaproszeni goście. Króluje tu dumna i wyniosła Berta. Zakochany w niej młody rycerz Palemon chce ofiarować wybrance amulet, lecz ona z pogardą odtrąca dar. Zasmucony młodzieniec, szukając samotności, odłącza się od towarzystwa. Wówczas z wodospadu w głębi ogrodu wynurza się piękna nimfa Ondyna i oczarowuje go zwiewnym, tańcem z cieniem". Palernon zapomina o Bercie i biegnie za znikającą nimfą. Widząc to z ukrycia przyjaciele Berty organizują pościg. Obraz 2. Las. Palemon nie może zapomnieć Ondyny, szuka jej w lesie. Lecz tu czeka na niego groźny Tirrenio, król podwodnego państwa, zaniepokojony miłością córki Ondyny do człowieka. Aby zapobiec ich związkowi, król czyni zaklęcia, wzywając do pomocy trytony i nimfy. Palemon siłą swego męstwa i miłości pokonuje wodne duchy i w końcu Tirrenio uznaje się za zwyciężonego. Ostrzega jednak rycerza, że jeśliby nie dochował wierności Ondynie, umrze(pas de deux Ondyny i Palemona). Zakochani udają się do pustelnika, który łączy ich węzłem małżeńskim. Szczęściu ich grozi jednak niebezpieczeńswo ze strony głęboko urażonej w swej dumie Berty, która ściga ich. 224. Ondyna. wraz z myśliwymi. Sprzyjające młodym nimfy wraz z trytonami zatrzymują pogoń. Akt I 1. Obraz 1. Zatoka morska. Koło łodzi krząta się rybak, by za chwilę wypłynąć na połów. Uciekając przed pościgiem. Ondyna i Palemon proszą go, by wziął ich na swą łódź. Niepostrzeżenie jednak zakrada się też do niej Berta. Obraz 3. Ładź lekko kołysze się na morzu. Ondyna jest znów w swoim żywiole. Na jej wezwanie zjawiają się fale. Wiatr i seleuci, pląsają wokół łodzi, kołyszą ją. Nimfa ucisza fale. W chwili gdy Palemon ofiarowuje Ondynie wzgardzony przez dawną narzeczoną amulet, z ukrycia wychodzi Berta. Na widok jej gniewu łagodna Ondyna chce oddać amulet, lecz porywa go wysuwająca się z wody ręka Tirrenia. Ondyna widzi, że zawzięta rywalka odbierze jej ukochanego. W pełnym rozpaczy tańcu zanurza się w głębi morza i przerażony Palemon wkrótce traci ją z oczu. Rozgniewany Tirrenio rozpętuje burzę. Ciemność zalega scenę, w świetle błyskawicy widać rozbitą łódź, na skale Palemon i Berta walczą z rozszalałym żywiołem. Akt I I 1. Przedsionek w zamku Palemona. Wieczorem ma się odbyć wesele Palemona z Bertą. Zatopiony w myślach Palemon wspomina utracone szczęście i oto ukazuje mu się wizja Ondyny, tęskniącej i płaczącej na dnie morza. Wejście Berty budzi rycerza z zadumy. Służba zapala światła, schodzą się weselni goście(wariacje ośmiu dam i kawalerów). Jest też wśród nich nieproszony gość Tirrenio w orszaku nimf i trytonów, przebranych w neapolitańskie stroje ludowe. Rozpoczyna się diyertissernenu tańce nimf i trytonów, pas de six, pas de trois, ogólny walc. W pewnej chwili dziwni goście zrzucają maski, wpada Wiatr i gasi światło. Wybucha panika. Tirrenio przywołuje wizję Ondyny, która zbliża się do ukochanego(pas Je deux). Ucałowawszy nimfę rycerz pada martwy. Fale zalewają scenę, w głębi wód Ondyna kołysze w ramionach Palemona. Balet Ondyna napisany został przez niemieckiego kompozytora na zamówienie brytyjskiego Baletu Królewskiego. W libretcieAsbtona, które zawiera główne wątki noweli F de la Marte-Fouąue, opartej na średniowiecznej legendzie niemieckiej, są reż zapożyczenia z pierwszego baletu romantycznego na ten sarn temat-Ondyna czyli Najada Umdme on la Najdę), muz. G. Pugni, chór. I 5-Przewodnik baletowy. 225. Brzeskiej daje bgrafifTQlnikJQCy*den 689 Prze omółów 018 śZi 018 druQBO BY SlaO i ókrżel W dzD(86 NJ 8 h Sit. Ondyna. 1+43. Mer Majestys Theatre. Tam również młody rybak Marreo tj. Perrot), zaręczony z ubogą sierotą Gianniną, zakochał się w nimfie wodnej Ondynie(P. Cerrito). Z baletu tego Ashronwłączył do swej Ów(wp sławny, taniec z cieniem"(pas dePombre). Podobnie jak w balecie romantycznym, w Ondynie Henzego-Ashtona świat baśniowy splata się ze światem realnym. a na plan pierwszy wysuwa się wątek nie spełnionej miłości człowieka do nieziemskiej zjawy. Jednakże intencją Ashtonabyło nadanie temu wątkowi rangi symbolu. Smutne dzieje Ondyny i rycerza Palemona to jakby analogia do tragedii szekspirowskich kochanków, Romea i Julii, symbol nieszczęśliwej miłości dwojga młodych, rozłączonych przez złowrogie siły, tradycje klasowe, przesądy towarzyskie itp. Mimo dużej formy całowieczorowego spektaklu, balet Ondyna jest raczej poematem tanecznym niż dramatem. Konstrukcja jego wzoruje się na baletach Czajkowskiego-Petipy, zawiera tradycyjne formy pas de deux, wariacje, pas de trois, ballabile zespołowych. Sad całością choreograficzną dominują charakterystyczne cechy żywiołu wodnego-płynność i falistość ruchów. Muzyka, napisana ściśle według wskazówek choreografa, spełnia funkcję ilustracyjną. Tematy muzyczne głównych postaci wyrażone są nie motywami melodycznymi, lecz za pomocą zróżnicowania kolorystyki dźwiękowej: z eteryczną postacią Ondyny wiąże się brzmienie czelesty i harfy, Palemonowi towarzyszą instrumenty smyczkowe i drewniane, istotom wodnym-fortepian i perkusja. Dużym scenom lirycznym i zespołowym towarzyszą politonalne obrazy dźwiękowe. Hąler Onuyna wystawiany był wielokrotnie w teatrach zachodnioniernieckichnLin. : Monachium 25 I 1959. Opera, chór. A. Carter, sc. P.van Gugel, w obs. 1. Xnaya i M. Hallhuber jako Ondyna i Palemon Berlin 22 IX 1959, Stadtischet 3 per, chór. T. Gsowska, sc. W. Schachteli, w obs. S. Preisser i W. CeistnerBerlin 4 III 1964, Stidtische Oper, chór. J. Cranko, sc. ).Rosę. Premiera On(wy odbyła się również w Operze Budapeszreńskiej 6 IV 1969, chór. 1.Eck, sc. P. Makat, z A. Grosz i V. Fiilóp. Dalsze wystawienia Ondyny: Berlin 6 VIII 1970, Komische Oper, chór. T. Schilling, dek. R. Zimmermannkosi. E. Kleiber, w obs. M. Bey i R. Gawlik Hamburg 31 X 1972. Opera, chór. G. Miasin, sc. J. Heinze, w obs. J. Bayet i P. Bortoluzzi Bazylea 6 X 1978. Opera, chór. M. Spoerli, dek. W. Hutterli, kast. R. Schmitzer Dusseldorf 9 V 1981, chór. E. Walter, sc. J. Dreier, w obs. M. Janotta i P. Breuer. ILW. Henze jest autorem kilku innych baletów, mJn. : Der Jdior(idiota)wg powieści P. Dostojewskiego, chór. T. Gsowska, dek. T. -P.226. Orfeus z. Ponnelle, kast. K. Marzke, Berlin I IX 1952, Hebbel-Theater, zespół DeurschcStadrische Oper, Berliner Festwochen, w obs. K. Kinsky(Myszkin, rola mówiona*, N. Trofmowa(Agłaja). W.galar(Nasrazja), M. Horn(Rogożyn)i W. Lcisrner(Gania). Haratana di danza(Maraton rańca 3, libr, i reż. 1.Viseonti, chór. 1. Sanders, sc. R. Vespigniani, Berlin 24 IX 1957, Stadtische Oper, sol. J. Babilee: balet przedstawia ostatnie chwile wielodniowego maratonu tańca i śmierć zwycięzcy z wyczerpania. Trisraw, chór. G. Tetley, sc. N. Baylis, Paryż 13 XI 1974. Opera: balet składa się z aluzyjnie ujętych luźnych scen, wynikających ze stosunków, jakie łączą lzoldę(G. Carlson)i Tristana(R. Nluriejew), lzoldę i króla Marko(J. Guizerix), lzoldę i Bringena(M. Denard): wystawiono go również w Stadtische Oper w Berlinie 27 IN 18975 w chór. J. Houhon, w obs. 1.Evdokimova i R. Sheta. Orfeusz(zob. Orywsz?-inne wersje remaruj(i N Symfonia ILW'. Henzego złożyły się na tło muzyczne baletu Tle PipperPędraczeĘ, chór. G. Arpino, sc. Miny Oho Cee. Nowy Jork 9 X 1969. City Center Joffrcy Haller. Do(/V Swwńmi M. '.Henzego powstał balet(7 emim, chór. G. Tetley, sc. N. Baylis, Sidney 6 IV 1973, Australian Ballet: ren utwór choreograficzny, nie zawierający fabuły literackiej, wznowiono też w 1975 w American Baller Theatre w Nowym Jorku. Wspomnieć jeszcze należy, że romantyczne libretto z 1843 posłużyło choreografowi W. Dollarowi do skomponowania baletu O@@@do Koncertu Wrzypomego A. Vwaldiego, sc. M. Armistead. Nowy Jork 9 XII 1949. City Center. New York City Ballet, w obs. T. LeClercą(Ondyna), P. Moncion(Matteo*i M. Hęyden Giannina). Orfeusz Ze wszystkich mitów greckich mit o irackim śpiewaku, muzyku i poecie, Orfeuszu, miał najwięcej wersji baletowych, spośród których na uwagę zasługują trzy: 4 Orfeusz\Or pheus)Balet w 3 obrazach. Libretto: Lincoln Kirstein, muzyka Igor Strawiński: choreografia: George Balanchine(Alfred Rodrigues), scenografia: lsamu Noguchi(Andrzej Maj ewski). Prapremiera: Nowy Jork 28 IV 1948. New York City Center, B-aller Socjety. Premiera polska: Warszawa 16 X 1963. Państwowa Opera. Osoby: Orfeusz, mityczny śpiewak grecki-Nicholas Magallanes(Stanisław Szymański): Eurydyka, nimfa drzewna, jego żona-Maria Tallchief(Bożena Kociołkowska): Anioł Śmierci-Francisco Moncion(Wacław Gaworczyk): Pluton. Apollo, furie, przyjaciele Orfeusza, nimfy, bachantki. )K A. 227. 01 d 918. (łrfcusz. O b raz 1. Przy grobie Eurydyki. Orfeusz opłakuje zmarłą żonę. ukochaną Eurydykę. Pogrążony w żalu i zadumie, nie dostrzega przyjaciół, którzy starają się go pocieszyć. Nagle wezbrany żal zamienia się w pieśń, Orfeusz uderza w struny liry, błagając bogów, by mu zwrócili Eurydykę Omieć Orfeusza). Zwabione dźwiękami muzyki nimfy otaczają go kołem, wzruszająca prośba Orfeusza zostaje wysłuchana. Zjawia się Anioł Śmierci, wysłannik Hadesu, by zaprowadzić go do krainy zmarłych, gdzie przebywa Eurydyka(taniec Anioła Śmierci). Ponieważ żaden żywy człowiek nie może ujrzeć podziemnego królestwa Plutona. Anioł przewiązuje Orfeuszowi oczy złotą przepaską i tak prowadzi go do Hadesu. O b raz 2. Hades. Strudzony długą wędrówką Orfeusz przybywa do Hadesu i tu rzucają się nań krwiożercze furie(taniec furii). Lecz on uśmierza ich wściekłość dźwiękami swej cudownej liry(taniec Orfeusza). Wokół poety gromadzą się cienie zmarłech i moce piekielne, błagając Orfeusza, by grał im swą pieśń pocieszenia. Zw abiony cudowną muzyką, zjawia się także bóg Pluton, a u jego boku stoi Eurydyka. Orfeusz nie widzi jej, lecz wyczuwa obecność, i błaga Plutona, by mu ją zwrócił. Wzruszony pieśnią poety bóg zgadza się, pod warunkiem, że Orfeusz nie spojrzy na odzyskaną żonę, dopóki nie wrócą na ziemię. Zakaz ten mąci radość małżonków(pas de deux). W końcu spragniony widoku umiłowanej, ateusz zrywa z oczu przepaskę. Eurydyka pada martwa. Anioł Śmierci zabiera śpiewakowi lirę. Samotny, zrozpaczony Orfeusz wraca na ziemię, gdzie otacza go rój rozszalałych bachantek(taniec bachantek). Pozbawiony swej cudownej mocy, nie może już obronić się pieśnią, bachantki rozszarpują jego ciało. Obraz 3. Apoteoza. Przy grobie Orfeusza ukazuje się bóg Apollo z lirą zmarłego śpiewaka. Wznosi ją wysoko w górę, głosząc wielkość i sławę muzyka, nadając jego sztuce znamiona boskości. Treść baletu Orfeusz obejmuje tylko część powszechnie znanego mitu greckiego o śpiewaku, który cudowną grą na lirze czarował wszystko, co żyje. Akcja baletu jest jakby kondensacją tego mitu, wyrażającą to, co jest w nim najbardziej dramatycznego: ból Orfeusza po stracie Eurydyki i bezsilność po utracie liry. Balet rozpoczyna się więc w momencie, gdy śpiewak opłakuje zmarłą 328. Orfeusz. żonę, następnie zaś akcja toczy się nieprzerwanym wątkiem, oczyszczona z drugorzędnych epizodów literackich. Muzyka, napisana na małą orkiestrę, prosta w fakturze, przejrzysta i zwarta, oszczędna w środkach wyrazu i ostra w brzmieniu, pełna jest ruchu i bogactwa odcieni dramatycznych. Zarówno kompozytor, jak i operujący środkami tańca neoklasycznego choreograf posłużyli się konwencją barokową baletu dworskiego z XVII w. Miino dużych walorów muzycznych Oyeurz Strawińskiego należy do baletów wystawianych stosunkowo rzadko, aczkolwiek w ostatnich larach liczba jogu realizacji znacznie wzrosła. Najważniejsze realizacje: chór. A. Milloss, sc. P. Ciecia Wenecja 1948, balet Opery Rzymskiej: wersja Millossa, sc. P. Desyllas, wystawiona reż była w Operze Wiedeńskiej 15 III 1974, w obs M Birkrneyer i L. Scheuermann chór. D. Liszin, sc. M. Mayo, Paryż 16 XI 1948, 'Fheatre des Cbainps-Elysćes, Ballet des Champs-Elysees, w obs. Y. Algaroff Guillerm(Eurydyka)Wuppertal 1954, chór. E. Walter Hanower 1955, chór. Y. Georgi Monachium 1957. Opera, chór. A. Carter Leningrad 26 III 1962. Teatr Mały, chór. K. Bojarski, sc. E. Leszczyński, w obs. X'. Panów i L. KlimowaStuttgan 6 VI 1970, Srungarter Ballett, chór. J. Cranko Amsterdam 21 li 1974. Het Nationale Ballet, chór. R.van Danrzig, sc. T.van Schayk, w obs. T. Peter i M. Aradi Londyn li VI 1982, The Royal Ballet, chór. K. MacMillan, sc. N. Georgiadis, w obs. P. Schaufuss i 1. Penney. W spomnieć też trzeba, że warszawską inscenizację Orfeusza pokazał Balet Opery na Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Wiesbaden w maju 196-4, a następnie w Essen. U Orfeusz L'Orfo)Baletowa adaptacja baśni muzycznej w 4 obrazach Claudio Monteyerdiego, opr. Łrwh Kraack: libretto: Aleksandro Striggio: choreografia: Erich Walter: dekoracje: Heinrich Wendek kostiumy: X. Chris. Prapremiera: Wuppertal 5 li 1961, Ballett der Wuppertaler Buhnen. Premiera polska: Łaidż 23 III 1975. Teatr Wielki. Osoby: Orfeusz-Joachim Kónig'Kazimierz WrzosckLau@er(Małgorzata Zalejska): Prozerpina-Irgę Koch(Liliana Kowalska)Pluton-Gunrer Martms(Kazimierz Knol): Charon-G. Martins(Bogdan Jankowskią Wyslanka-lngrid Emde(Janina Niesobska: Apollo: Pastuszek erynie. Obłąkana. Królowa. Kurtyzana, para kochanków, wojownicy, nimfy pasterze, menady. FatOe wokalne: Jerzy Artysz. 01 GT 618. Orfeusz 111. Miłość Orfeusza. Obraz 1. Nimfy i pasterze zanoszą modły do Orfeusza, by zstąpił na ziemię i obdarował ludzi łaską śpiewu, ofiarowując mu w zamian najpiękniejszą z nimf, Eurydykę. Orfeusz spełnia tę prośbę i rozmiłowawszy się w Eurydyce, poślubia ją. Ich szczęście nie trwa jednak długo. Wysłania obwieszcza, że Eurydyka zmarła ukąszona przez żmiję. Orfeusz postanawia zejść do Królestwa Cieni, by wzruszyć jego mieszkańców swym śpiewem i odzyskać Eurydykę. O b raz I 1. Przewoźnik Charon zabrania Orfeuszowi wstępu do Królestwa Cieni, lecz boski śpiew poety zwabia umarłych, czekających na przewiezienie przez Rzekę Zapomnienia. Nawet Charona wzrusza cierpienie i skarga Orfeusza, wprowadza go więc przez Bramę Śmierci. O s r a z I I 1. W Królestwie Cieni króluje bóg śmierci Pluton i jego małżonka Prozerpma, którą również wzrusza żałosna pieśń Orfeusza. Na jej prośbę Pluton zgadza się uwolnić Eurydykę pod warunkiem, że Orfeusz, wyprowadzając ukochaną, nie spojrzy na nią. Eurydyka postępuje za Orfeuszem: nagle z głębi dobiega krzyk, przerażony Orfeusz odwraca się. Ujrzał Eurydykę i teraz musi już ona pozostać na zawsze w Królestwie Cieni. Obraz IV. Nieprzytomny z bólu samotny Orfeusz łamie swą lirę, tracąc moc oddziaływania swym śpiewem. Rozszalałe menady otaczają go i rozszarpują. Wtedy boski ojciec Orfeusza. Apollo, zstępuje z niebios, obiecuje synowi nieśmiertelność i spotkanie z Eurydyką wśród gwiazd. Dwie wcześniejsze adaptacje baletowe LYłyeo Monteyerdiego. A. Millossa we'Florencji 1957 i M. Sparembleka w Brukseli 1960, nie zyskały takiego rozgłosu jak wersja 1. Waltera, którą przejęła też 25 XI 1967 Opera w Dusseldorfie, kast. P. Halrnen, w obs. P. Breuer i J. Cadzow. Łódzki spektakl Oryeasza prezentowany był na występach w Czechosłowacji IX 1977. Ul Miłość Orfeusza. Opero-balet w 2 częściach Libretto: Anna Świrszczyńska: muzyka: Juliusz Euciuk: choreografia: Teresa Kulawa: scenografia: Marek Dobrowolski. Prapremiera: Wrocław 23 li 1980. Opera. Osoby: Orfeusz-Franciszek Knapik: Eurydyka-Maria bijak: Hermes 230. Orfeusz Ul. Miłość Orfeusza. Witold Krasuski: Persefona-Ewa Zając: Hades-Waldemar Karst: cerbery wita Persefony, pasterki i pasterze. Partie wokalne: Anna Witkowska(Eurydyka)i Robert Woroniecki(Orfeusz). Część 1. Orfeusz wśród pasterzy. Eurydyka i pasterki. Dialog miłosny zakochanych. Śmierć Eurydyki. Opłakiwanie Eurydyki. O z ę ś ć I 1. Kraina Śmierci(Hades). Wędrówka przez Hades. Walka Orfeusza z Persefoną. Eurydyka-Orfeusz-Hermes. Śmierć Eurydyki. Rozpacz Orfeusza. Libretto jest dokonaną przez samą autorkę przeróbką jej sztuki Orfeusz i opracowane zostało przy ścisłej współpracy z kompozytorem, przy czym oboje twórcy położyli szczególny nacisk na wyeksponowanie lirycznych treści. Temat tragicznej miłości Orfeusza pojawiał się od dawna na scenach baletowych począwszy od pierwszego baletu P. Hiberdinga w Wiedniu(1752)i Oymrza i Sów(wf J-G. Noverre a, muz. P. -J. Deller, Stuttgart I I li 1763. Teatr dworski ks. Eugeniusza Wirternberskiego, z udz. G. Vestrisa i Toscanini. Istniało reż wiele skróconych wersji baletowych opery Ch W. Glucka Oquz i żww(vAz, libr. R.deCalzabigi. Pierwszą opracował R. Laban w 1927 w Turynie, następne to: Nowy Jork**V 1936, Arnerican Haller, chór. G. Balanchine, sc. P. Czeliczew, w obs. G. Chrisrensen i 1. Vane Condyn 25 V 1941. Wic-Wells Baller, chór. N.de Valoissc. S. Fedorowicz, w obs. Helpmann i M. Fonteyn Paryż 4 XI 1949. Opera Cumiąue, chór. P.van Dijk, sc. J. -D. Malcles, w obs. P.van Dijk i G. Bessy Londyn 3 li 1953, chór. P. Ashron, sc. S. Fedorowicz: wersja ta składa się z dwóch scen tanecznych: tańca Furii(Orfeusz-A. Gram i tańca błogosławionych duchów(Eurydyka-S. Beriosoya)Wuppertal 211975, Wuppertaler Tanzensemble. chór. P. Bausch, sc. R. Borziklsmiałorównież kilka realizacji choreograficznych poematu symfonicznego Oywsz P. Liszra, nLin. A. Millossa w Operze Wiedeńskiej, 1966, i L. Lebiediewaw leningradzkim Teatrze Małym, 1976. Spośród innych opracowań mitu o Orfeuszu wymienić jeszcze można: OAuc i ćwydyAa(Oynu a SmdiAi), muz. T. Andraśovan, libr, i chór. S. Bemar, Bratysława 12 III l 949 Oym, kantara choreograficzna, muz. R. Łupi, chór. J. Charrar, sc. L. Fint Wenecja 19 IX 1951. Teatru La Peruce, Haller Janinę Charrat, w obs. M. Misković i J. Charrat. Oyeasz(OrWee), dramat choreograficzny w 2 aktach, 8 obrazach, muz. P. Henry, libr, i chór. M. Bejart, sc. R. Kutner, Liege 17 IX 1958, Thewre Royal, Ballet Thewre de Paris, w obs. M. Bejart, M. Seigneurer i J. Monin(Śmierć). Oymi(OrWu), muz. ILW. Henze, libr. 8.Band, chór. W. Forsythe, dek. A. Manthey, kast. J. Herzog, Sruttgart 17 III 1979, Stuttgarter Ballett, w obs. R. Cragun i 8. Keil. 231. Prze w sklei da jedz brzym i grafie FTQ I nik ni JQCyCBet 180 G 8 Tł**Brz 00)010124 O MWdrugi 618 O omó 86945(8 W 0. 00 okres żelaz W dzieła DfBWłikiehaseł SI(OłOOBba 1830 fOW 08. 8998 Prze*i. Otello. Otello. Balet w 4 aktach, 13 obrazach. Libretto(wg dramatu Williama Szekspira)i choreografia: Wachrang Czabusiani, muzyka: Aleksiej Maczawariani: scenografia: Simon Wirsaładze. Prapremiera: Tbilisi 37 XI 1997. Teatr Opery i Baletu im. E. Paliaszwili. Osoby: Otello, Maur, dowódca wojska weneckiego-Wachtang CzabukianiDesdemona, jego żona, córka senatora-Wiera Cignadze: Jago, oficer wojska weneckiego-Zgrab Kikaleiszwili. Emilia, jego żona: Cassio, zastępca Otella: Bianca, jego kochanka: Brabanzio, senator, ojciec Desdemony: Roderigo, dworzanin: Montano, poprzednik Otella na stanowisku namiestnika Cypru: Doża wenecki: towarzyszki Desdcmony, senatorzy, wysłannicy Doży, służba Brabanzia, żołnierze, mieszkańcy Wenecji, mieszkańcy Cypru. Akcja rozgrywa się w Wenecji i na Cyprze w XVI w. Akt 1. Wenecja. Obraz 1. Podworzec wewnątrz pałacu senatora Brabanzia. Noc. Otello czeka na swą ukochaną Desdemonę, którą chce uprowadzić O północy przychodzi Desdemona, żegna się z rodzinnym domem. Kochankowie opuszczają pałac. Ucieczkę ich widział jednak z ukrycia zawistny Jago. Opowiada o tym dworzaninowi Roderigo. Na wszczęty przez nich alarm zbiega się służba, nadchodzi reż Brabanzio i zarządza pościg. Obraz 2. Plac przed kościołem. Właśnie odbył się ślub Otella z Desdemoną: nowożeńcy wychodzą z kościoła w towarzystwie Emilii, żony Jagona. Po chwili otacza ich służba senatora. Na widok Brabanzia Otello składa broń i oddaje się w jego ręce. W tym momencie wysłannicy Doży przynoszą rozkaz, by Otello stawił się natychmiast w senacie. Obraz 3. Sala obrad senatu. Senatorzy debatują nad sprawą obrony podległego Wenecji Cypru, do którego zbliża się flota turecka. Wchodzi Brabanzio, straż wprowadza Otella. Brabanziożąda ukarania winowajcy. Wówczas Otello opowiada historię swego życia: utrata matki w dzieciństwie(obraz 4), napaść wrogów, walka i pojmanie do niewoli'obraz 5), katorga na galerach(obraz 61, rozbicie galery w czasie burzy i ucieczka(obraz 7): kończy opowieść wyznaniem miłości do Desdemony, a ona potwierdza wzajemność tego uczucia. Senatorzy życzliwie odnoszą się do małżonków i mianują Otella namiestnikiem Cypru w uznaniu jego siły i odwagi. On zaś wybiera Cassia na swego zastępcę i z żoną, Jagonem i Emilią wyrusza na Cypr. Akr Il. Cypr. Obraz 8. Nad wyspą szaleje burza. Niespo. 232. Otello. komy tłum oczekuje na brzegu wzburzonego morza na rozstrzygnięcie bitwy między flotą wenecką i turecką. Wraca zwycięski Otello, czule witany przez Desdemonę/lecą Gassiowi nadzór nad okrętami i sam udaje się z żoną do domu. Obraz 9. Taras w ogrodzie przy domu Otella. Desdemonaotrzymała od męża upominek-piękną cieniutką chustkę. Tymczasem Jago knuje intrygę i postanawia zdobyć chustkę, zlecając to Emilii. Sam zaś sprowadza Cassia, który prosi Desdemonę o wstawiennictwo u męża o awans W czasie ich rozmowy Jago insynuuje zazdrosnemu Otellowi, że pogawędka ta ma zbyt zażyły i swobodny charakter. Rozbudzona nieufność Otella przeradza się w gniew, ostro odprawia Cassia. Gdy żona chce mu przewiązać chustką bolącą głowę, odtrąca ją brutalnie. Chustka wysuwa się z rąk zdumionej Desdemony, Emilia podnosi ją niepostrzeżenie i oddaje Jagonowi, a ten wsuwa ją do kieszeni Cassia. Obraz 10. Oberża portowa. Lekkoduch Gassio spotyka się tu ze swą kochanką Biancą. Lecz kurtyzana już mu się znudziła. Ostentacyjnie wyciera twarz po jej pocałunkach chustką Desdemony, a zazdrosna Bianca podejrzewa istnienie rywalki. Scenę tę podgląda Jago i szybko sprowadza Otella. Na widok nadchodzącej żony i Emilii Otello kryje się, a nieostrożna Desdemona w rozmowie z Cassiem obiecuje ponownie wstawić się u męża. Wtedy wychodzi z ukrycia Otello i skarżąc się na ból głowy, prosi żonę, by mu przewiązała głowę chustką. Nie jest to już jednak chustka podarowana przez niego. Fakt ten utwierdza go w podejrzeniach. Tymczasem Jago sączy dalej jad zazdrości. Obraz Il. Sala w domu Otella. W czasie uczty przybywają wysłannicy Doży z rozkazem odwołania Otella z Cypru i nominacją Cassia na to stanowisko. Radość Desdemony z powrotu do Wenecji budzi wściekłość Otella: policzkuje żonę i wybiega wzburzony. Akr 111. Obraz 12. Ulica w nocy. Chytry Jago namawia Roderiga, by zabił Cassia w pojedynku. Gdy obaj walczą, jago zadaje Cassiowi śmiertelny cios w plecy sztyletem i dobija rannego Roderiga. Obraz 13. Komnata sypialna Desdernony. Emilia pociesza zrozpaczoną Desdemonę która w końcu uspokojona zasypia. Emilia opuszcza sypialnię. Po chwili do komnaty wchodzi Otello, długo przygląda się śpiącej żonie. Desdemona budzi się i. 233. Brew sklei dziadzi D(ZyTłgrafie(8031 nik ni iących 8+tden 1803(8 PrzewOOOM(to iil! 1, MBWdrugie Q 8 O ODOM 8694 stawi O 00 okrasi żelaz W.ćłdzieł P(ikieheieł 8(82*i 0004. Br W fule. Otello. zapewnia o swej niewinności i wierności. Zazdrość i gniew Otella wybuchają na nowo. Dusi Desdemonę. Wbiega przerażona Emilia z wieścią o śmierci Roderiga, za nią wchodzi rannCassioi Jago. Otello wyrywa z rąk Cassia chustkę, dowód zdrady Desdemony. I wtedy Emilia wyjaśnia historię chustki. Oszalały z rozpaczy Otello zadaje sobie śmiertelny cios sztyletem. Jago triumfuje. On jeden pozostał pretendentem do godności namiestnika Cypru. Treść baletu Otello jest dokładną transpozycją Szekspirowskiej tragedii na akcję taneczną i pantomimiczną. Mimo pominięcia kilku ubocznych wątków akcja jest długa i skomplikowana. Poszczególne obrazy są mocno zarysowane dramatycznie i posiadają własne kulminacje. W balecie dominują partie i tańce męskie, w których przewijają się motywy włoskie i mauretańskie(tańce Otella). Muzyka, pozostająca w kręgu stylistycznym Prokofewa, pełni funkcję ilustracyjną i operuje motywami przewodnimi, charakteryzującymi główne postacie i ich przeżycia. Balet OreWo wznowiony był przez W. Czabukianiego, w dek. S. Wirsaładze, w leningradzkim Teatrze im Kirowa 24 III 1960, w obs. W. Czabukiani(Otello. , A. Osipienko(Desdemona)i S. Kuzniecow(Jago). Wystawiony również w Odessie w 1964, chór. N.friegubow. Pierwsze baletowe wersje WeWa opracował włoski choreograf S. Migano: najwcześniejszą z nich był choreodrarnat w 5 aktach Orel(o czyli Afaur z Wenecji chało ja ił Moro di Vmeziz)do muzyki kompilowanej, sc. A. Sanąuirico, Mediolan 6 li 1818, Tewtro alla Scala, w obs. N. Mulinari i A. Pallerini. Z innych wersji wymienimy: Pałana Miara(We Moo*s F@awc, jeJoowtowe ąwariacje na temat Otella do muz. M. Purcella, chór. J. Cimon, kast. P. Lawrence: wystawiona 17 VIII 1949 w New London(stan Connecticut, USA), skondensowana intryga z chustką na tle tańca(pawany)czworga głównych postaci tańczona była w Polsce w czasie występów zespołu J. Limona w październiku 1957. Pa@ma Maura Limona była kilkakrotnie wznawiana, mań, przez Kongehge Danske Ballet, Kopenhaga 26 XI 1971, w obś. V. Flindr, T. Cander, M. Kronstam i 8. Marks: przez Królewski Balet Szwedzki w Szokholrnie 1973, przez City Center Joffrey Ballet w 1973. Maur c lFeweyi(Der Mohr ton Venedię), muz. 8.Blacher, chór. E. Hanka, sc. G. Wakhevitch, Wiedeń 29 XI 1955. Opera, w obs. W. Dirtl(Otello), Ob. Zimrnerl(Desdeinona)i 8. Bdarna(Jago). Mauru z lFmeyi 8. Blachera*zrealizował też w berlińskiej Stidtische Oper 4 XI 1975 G. Drzewiecki, sc. K. Pankiewicz, w obs. 8.Sheta, M. Schwaarz, K. Beelitz. 234. Pan Twardowski. Pan Twardowski. WeYo, dramat taneczny w 7 obrazach, muz. J. Hanuś, chór. J, lNemećek, dek. J. woboda, kast. M. Pokorny, Praga 6 li 1959, Narodni dwadlo, w obs. V. Malcey 0. Skaloya i M. Kura. Maur z Wenecji(Le Afaare de Femre), libr. A. Boli i S. Gitar, muz. M.**iriet, chór S. Gitar, sc. Panice, Monte Carlo 3 VI 1909, w czasie występów Het Nederlands Haller, w obs. 8.Wilson i S.van Beers. Proibg, balet w I akcie, muz. R.lrving na motywach W. Byrda i G. Farnaby, chór. J, d Amhoise, sc. P. Larkin. Nowy Jork 12 I 1967. New York City Ballecakcja tuczy się przed wystawieniem sztuki Szekspira i przedstawia pierwsze spotkanie Otella(A. Mitchell), Dcsdernony(M.pauO i laguna Q, prinz). WeYo, muz. G. Crurnb zlzciem Foices gf Clił(ren), chór. J Butler, sc. G. Casado, Miluza I XII 1972, Baller du Rhin, w obs. J Bochereau i G. Sombert. Bel(o do muzyki z opery G. Verdiego, chór, i sc. 1.Bek, Pecs 5 VII 1980. Balet Sopianae, sol. G. Keyehazi. Inne balety wg Szekspira-zob. .Sm ć. Balet-pantomima w 9 obrazach. Libretto: Ordon(Stefania Różycka)wg legendy polskiej z XVIII w: muzyka: Ludomir Różycki: choreografa: Piotr Zajlich: scenografia: Wincenty DrabiłPrapremiera: Warszawa 9 V 1921. 'Pean Wielki. Osoby: Twardowski, szlachcic polski, czarnoksiężnik-Zygmunt Tokarską Diabeł-Piotr Zailich: pani Twardowska-Jadwiga Jezierska: Królowa Podziemi i Królowa Wschodu-Halina Szmolcówna, Bachentka-Irena Szymańska: Niewolnik-Zygmunt Dąbrowski: król Zygmunt August-Gustaw lwu: duch krćlowej Barbary-Lucyna Truszkowska: Maciek, sługa Twardowskiego-Adam Blancard: wierzyciele Twardowskiego, sowy, puchacze, kory Kominiarz, Wislanki. Góral diabły czarownice przełupłi łiBłewsłie Cyganie żacy, Ca jkonik, dworzanie królewscy, odaliski, karczmarz i karczmarka, mieszczanie i mieszczanki krakowskie, wicśniacy i wieśniaczki. Rzecz dzieje się w Krakowie w XVI w. O br a z 1. Pracownia Twardowskiego. Przed kominkiem siedzi zamyślony pan Twardowski, zmartwiony niepowodzeniami swych alchemicznych doświadczeń. Raz jeszcze bezskutecznie powraca do nich, miesza w ryglu, wertuje grube księgi. Lecz oto zjawiają się wierzyciele z nie zapłaconymi rachunkami i gwałtownie dopominają się o pieniądze. Mistrz cofa się przed nimi i pokazuje puste kieszenie. W sukurs przychodzi mu energiczna pani Twardowska i wypędza natrętów. Alchemik z rezygnacją powraca do przerwanych doświadczeń i wreszcie zrozpaczony wzywa diabelskiej pomocy. Na wezwanie z komina wyskakuje. 235. ćW 9 sklej dzcór graf Tli(ŃnikWY ta 38 Prze ornóOł@ZX 0(GT Q 8. G. Ił OK(28 W. Pan Twardowski. Diabeł i ofiarowuje swe usługi. Po chwili obaj ulatują przez komin w świat. Obraz 2. Dachy Krakowa. W świetle księżyca tańczą na dachach sowy i puchacze Z komina wychodzą Twardowski i Diabeł, płosząc uciekające przed nimi ptaki. Po odejściu tych obcych nocnemu życiu ludzkich postaci gromadzą się koty(taniec kotów i Białej Kotki)Wstaje świt. 3 Na dachy wspina się kominiarz i zabiera się do czyszczenia kominów. O b raz 3. Kopalnie srebra w Olkuszu. Diabeł przyprowadza Twardowskiego do podziemnej groty, by roztoczyć przed nim widok skarbów i bogactwa. W grocie tańczą Wiślanki i Królowa Podziemi(walc). Zjawia się też groźny Król Podziemi i strażnik skarbów, olbrzymi smok. Przechodzą tamtędy także górnicy i tańczą górale(góralski i zbójnicki). O b r a z 4. Krzemioniki. Na dzikiej polanie, wśród skał, piękne czarownice kuszą Twardowskiego. Oszołomiony i porwany rytmem piekielnego sabatu, mistrz podpisuje własną krwią cyrograf, mocą którego oddaje duszę piekłu w zamian za spełnienie wszystkich życzeń na ziemi. Zastrzega jednak, że dopełnienie umowy może się odbyć tylko w Rzymie. Diabły ogarnia szalona radość. Obraz 5. Rynek krakowski. Nla Rynku ruch, gwar i zamieszanie, kłótnie przekupek, przemarsz I, ajkonika zwierzynieckiego, figle żaków(krakowiak). Wchodzi odmłodzony, bogato ubrany pan Twardowski, hojnie rzuca grosiwo i zabawia lud psotami. Cyganie tańczą czardasza. W końcu mistrz zaczarowujecały Rynek, wszyscy tańczą w zapamiętaniu ku uciesze'T'wardowskiegoi nieodstępnego Diabła. Obraz 6. Komnata królewska na Wawelu. Król Zygmunt August pogrążony jest w smutnych rozmyślaniach po śmierci ukochanej żony Barbary(polonez tragiczny). Dworzanie wprowadzają Twardowskiego, któremu król rozkazuje, by wywołał ducha zmarłej. Mistrz rozpoczyna zaklęcia, komnata wypełnia się dymem i nagle ukazuje się zarys postaci Barbary. Król pada zemdlony, a Twardowski z nieodłącznym Diabłem uciekają. Obraz 7. Fantastyczna kraina Wschodu. Wpatrując się w czarodziejskie lustro. Królowa Wschodu odgaduje przyjście oczekiwanego kochanka i czyni przygotowania na jego przyjęcie. Zjawia się Twardowski, królowa wiedzie go do miłosnego łoża, a odaliski i bachantki tańczą na cześć kochanków. 236. Pan Twardowski. Obraz 8. Polana pod karczmą, Rzym". Stęskniony za ojczyzną Twardowski przychodzi na polanę przed karczmą, gdzie tańczą wieśniacy(oberek)oraz karczmarz i karczmarka taniec żydowski). Zjawia się piękna diablica Krasawica(kozak)i kusząc Twardowskiego, wciąga go do karczmy. I tak Twardowskiznalazł się w, Rzymie", gdzie zgodnie z umową musi oddać diabłom duszę. Karczma zapada się, diabły porywają swą ofiarę. Obraz 9. Apoteoza. Nad uśpioną ziemią świeci księżyc, wokół niego kołyszą się gwiazdy. Z kościoła płynie śpiew porannych godzinek. Uczepiony księżyca wisi Twardowski, uratowany dźwiękami nabożnych pieśni. Pozostanie tam aż do końca świata. Treść baletu oparta jest na znanej legendzie o czarnoksiężniku Twardowskim, postaci na wpół historycznej, a na wpół fantastycznej, o której wiele mówią podania ludowe. Barwny, renesansowy Kraków, fantastyczny świat diabelski, ludowe obyczaje i tańce stanowią tło dość ubogiej pod względem dramatycznym akcji, rozbitej na szereg obrazów, w których obecność Twardowskiegojest czasem tylko pretekstem do pokazania rozmaitych tańców, dość przypadkowo zestawionych. Muzyka, bogata w rytmy taneczne i efekty kolorystyczne, utrzymana jest w stylu późnoromantycznym, motywy polskie sąsiadują z wtrętami pseudoorientalnymi lub wiedeńskimi. Wemar legendy o mistrzu Twardowskim miał już wcześniejszą wersję sceniczną w postaci baletu Pm Ttardowsi A. Sonnenfelda, libr, i chór. V. Calom. Premiera jego odbyła się 7 VII 1874 w Teatrze Wielkim w Warszawie, kostiumy K. Miller, z udz. M. Cholewickiej, T. Popicia, S. Gillerta i L. Rządcy. Balet cieszył się wielkim powodzeniem i utrzymał się na scenie niemal aż do premiery swego następcy. Paw TeardorsAi Różyckiego, pierwszy balet polski wystawiony w niepodległej Polsce, był próbą zbudowania wielkiej formy symfonicznej, opartej na polskim folklorze. Zajął on wyjątkowe miejsce w repertuarze jako reprezentacyjna i posiadająca już przeszło półwiekową tradycję pozycja polska. Druga jego premiera odbyła się w Poznaniu I I IX 1929. Teatr Wielki, chór. M. Statkiewicz, sc. S. Jarocki, w obs. M. Statkiewicz(Twardowski), L. Ghrzanowski(Diabeł), 2. Grabowska(Najpiękniejsza), 1. Jedyńska(Królowa Wschodu i 237. Prze w sklei dziedzDfyTO łfD(31 nik ni iących 8813816031 Przewłów Ot iKJZ! 1, 0160 drugi@l 9 O omóstaw O'00 okresiżelaz W fi dzieła kic licie(**r**i 0808. fU. Pan Twardowski. Krasawica). Wersja P Zajlicha, skrócona do 8 obrazów, wznowiona była w warszawskim Teatrze Wielkim 9 VI 1933, a po raz ostatni przed wojną w nowej insc. 28 I 1938. W tym czasie wystawiły też Pawu TrardousAięo teatry zagraniczne: Kopenhaga 9 XII 1924. Teatr Królewski, chór. G. Uhlendorff, sc. P. Nielsen, w obs. G. UhlendorT i R. Jensen oraz E. Rrgen-jensen w rolach kobiecych Praga 8 VII 1925, Nżrodnidwadlo, chór. R. Remislavsky sc. JJI. Gottlieb w obs. R, Remislaysky, E. Tomira, J Nikolska i M. Stepankoya Zagrzeb 22 XII 1925. Teatr Narodowy, chór. M. Froman, sc. V. Uljaniszczew, w obs. M. Vusković i Max Frornan Brno I III 1926, chór. J. Hladik, **. Psota w roli Diabła. W Polsce po li wojnie światowej Pma Tardorcskieęo wystawiły wszystkie teatry operowe, nieraz w Kilku różnych wersjach: Bytom. Śląski Teatr Muzyczny 10 IV 1948, chór. S. Miszczyk, sc. S.jarocki i li VII 1957 Opera Śląska, chór. M. Kopiński, sc. T Giyglewski, 26 IV 1970, chór. J. Gogol, sc. T. GryglewskiWarszawa. Opera 16 li 1951, chór. S. Miszczyk, sc. 2.Strzelecki, 19 I 1957, chór. S. Miszczyk, sc, 0.cer, 5 III 1959, chór. P. Parnell, sc. S.jarocki. Przedstawienie to Balet Opery Warszawskiej pokazał na występach w Monte Carlo(V 1969: Teatr Wielki, 22 XI 1965, chór. S. Miszczyk, sc, lał. Szancer, 24 VI 1973, chór. W. Gruca, sc. JJ-1. Szancer, pokazane na występach w Moskwie i Mińsku X 1976 Wrocław. Opera 29 IV 1953, chór. 2.Patkowski, sc. S. Janasik, z 2 VII 1962, chór. S. Miszczyk, sc. K. Gac Gdańsk. Opera Bałtycka 3 VI 1954 chór. ).Jarzynówna-Sobezas, ss W. Świński, J. Tartyłlo. A. Bacowska i A. Lecewicz, 28 V 1965, chór. J. Jarzynówna-Sobczak i 2. Kamińskt sc. T. Krechowicz Gdańsk 26 IV'1989, chór. G. Flauzner, sc. A. Rachel Poznań. Opera 27 X 1955, chór. P. Parceli, sc. S. Janasik Bydgoszcz. Opera i Operetka, 3 IV 1966, chór. R. Sobiesiak, sc. R. Bubiec Łódź. Teatr Wielki 24 VI 1967, chór. W. Borkowski, sc. M. Stańczak pokazane na występach w Lipsku(IX 1968)i Tbilisi VI 49989 Oąnierżo mistrzw 7@ur@@s*i*, chór. T. Golębiowski, sc. K. Wiśniak Kraków 21 IV 1980. Teatr Muzyczny Bydgoszcz 18 X 1983. Opera, chór. P. Śliwa, sc. T. Bernaś. X okresie powojennym notujemy jeszcze cztery wystawienia Panu Ttardogseizgoza granicą: Ołomuniec 12 III 1949, Dwadlo Oldricha Sdbora, chór. 8. Relsky, sc. J. Prochazka Lwów 17 XI 1958. Państwowy Teatr Opery i Baletu chór. N. Triegubtiw, sc. A. Salman Nowy Jork 1952. Hunter College. Polski Teatr Tańców, chór J Łazowski Hawana 5 XII 1974 Cojunto Nacional deDanza Moderna pt. T@ard@@i diabeł, chór. W. Borkowski, sc. M. Stańczak. Inną skróconą wersją legendy o Panu Twardowskim jest balet Baiti Arakotsku? , natomiast inne ujęcie tego tematu, opracowane również do innej muzyki, tu: ódzie diaće(me może..., muz. T. Smuczcński, chór. J. Kapliński, sc. S. Walczak, . 238. Warszawa 22 V 1968. Operetka, w obs. J. Dąbrowski(Diabeł), K. Mazurówna(Czarownica). Sceny fanuatyczne z legendy o Panu TuarJotnkim, muz. Y.. Karrecsi, cror. A. Tomaszewski, sc. W. Wigura, Wrocław, 30 X 1976. Wrocławski Teatr PartorniDly. Pancernik Potiomkin. Pancernik Potiomkin. Balet w 5 obrazach. Libretto: Alina i Jerzy Afanasjew'wg scen z filmu Sergiusza Eisensteinak muzyka: Juliusz Łuciuk: choreografia: Janina Jarzynówna-Sobczak i Zygmunt Kamiński: scenografia: Alina Ronczewska-Afanasj ew. Prapremiera: Gdańsk 6 XI 1967. Opera Bałtycka. Osoby: Wakulińczuk, przywódca zbuntowanych marynarzy-Janusz Wojciechowski: Matuszenko, bohater-Zygmunt Jasman. Kobieta-Alicja Boniuszko: Car Zygmunt Kamiński: towarzysze Wakulińczuka, kobiety, marynarze, lud, pluton egzekucyjny, oficerowie goście na bało. Rzecz dzieje się w 1905 w Odessie. Obraz 1. Bunt marynarzy. Na okręcie, wśród marynarzy sterroryzowanych i zmuszanych do nadludzkiej pracy przez okrutnych czarnych oficerów, rodzi się opór. Śmierć ich przywódcy Wakulińczuka staje się sygnałem otwartego buntu. O b raz 2. Na schodach. Kobieta czeka na wiadomości o losie zbuntowanych. Marynarze wnoszą ciało Wakulińczuka. Kobieta rozpacza(tragiczny taniec Kobiety). Ożywają posągi zdobiące schody, tłum kobiet w żałobnych szatach kroczy do wrót carskiego pałacu, domagając się sprawiedliwości. Giną jednak w potwornej masakrze, mordowane przez czarnych żołnierzy. Tylko Kobieta osłaniająca sobą ciało Wakulińczuka pozostaje DTZy ZVCIU. Obraz 3. Widzenie Kobiety. W udręczonej wyobraźni Kobiety zjawia się postać Cara, z którym prowadzi pełen buntu i rozpaczy tragiczny dialog. Obraz 4. Bal na dworze carskim. Goście przesuwają się w groteskowych pląsach. Rozlegają się silne detonacje. Goście rzucają się do ucieczki. Pozostaje tylko sam Car, który pada pod naporem wzbierającej groźnej masy tłumu i ginie. O b r az 5. Pochód zwycięskich marynarzy. Treść baletu osnuta jest na wydarzeniach historycznych, jakie rozegrały się w czasie rewolucji 1905 r.w Odessie, gdy 239. Bzeikieidziad graf TTQInik n ŚQCyQ. IX. @l@MćO O OKĆ. żel W dz. śPanna Julia marynarze rzucili hasło otwartego buntu przeciwko caratowi w obliczu wojny rosyjska-japońskiej. Odtwarzający te fakty sławny firn S. Eisensteina miał na celu pokazanie nie tylko historycznych zdarzeń lecz głównie stanów emocjonalnych towarzyszących pierwszym zrywom rewolucji. Przyjmując to założenie za punkt wyjścia, autorzy baletu PmcermA PotiomAm stworzyli również zgęszczony schemat fabuły w formie impresji poetyckiej osnutej na temacie dokumentalnym. Podobnie jak w filmie, bohaterem baletu jest tłum: marynarze, kobiety, lud. Poszczególne sceny, traktowane jako metafory terroru, walki i zwycięstwa, stanowią raczej monumentalne obrazy ruchowo-plastyczne. Muzyka napisana jest na taśmę magnetofonową i orkiestrę symfoniczną. Na taśmie zostały nagrane traktowane instrumentalnie wokalizy na dwa soprany i baryton oraz partie fortepianu prepa*owa*ego. Spośród innych prób przetransponowania obrazu filmowego na akcję baletową wymienić można balet Oczełieume?oraz: balet Draćina japońskiego Rasłomoit, muz. 2.Tumak, chór. 1.Sanders, sc. P. Ganeau, 27 VI 1956 na Festiwalu w Lyon-Charbonnieres, Les Ballets 1956, chór. M. Misković i 1. Lidoya, z udz. T. Beaumont i M. Sparemblek. La Snada wg firnu P. Felliniego, muz. N. Rota, chór. M. Pistoni, sc, G. Ganiani, Mediolan 1966, Tearro alla Scala, w obs. G. Prącej(Gelsomina)i M. Pistoni(Zarnpani). Inne balety o tematyce związanej z filmem to nLin. : Grand Mitel, komedia baletowa, muz. Ob. Chaplina z jego filmów z lat ZO-ych, chór. T. Brabanrs, sc. M. Peeterioans, AnWerpia 26 I 1977, Baller van Vlaanderemw spektaklu tym, występowały wcielenia najsławniejszych gwiazd ekranu z lat przedwojennych. Xg filmu rysunkowego W Disneya powstał balet Kro(mna 3 ueżea(zob. Por: fanie g Tnwiarli(J@e ć-inne balety dla dzieci). Panna Julia\Frokm julie: Balet w 4 obrazach, libretto(wg dramatu Augusta Strindberga)i choreografia: Birgir Cullberg, muzyka: Turę RangstrOn, scenografia: Allan Fridericia(Władysław Wigura). Prapremiera: Vasteras(Szwecja*I III 1950, Riksteatern. Premiera polska: Warszawa 13 IV 1975. Teatr Wielki. Osoby: hrabianka Julia-Elsa-Marianne yon Koser(Bożena Kociołkowska)240. I n-Przewodnik baletowy. Panna Julia. Jean, służący-Julius Mengarelli(Dariusz Blajer): Hrabia, ojciec Julii: Młody Szlachcic, narzeczony Julii: Krystyna, kucharka-Birgit Cullberg(Barbara Włodarczyk): wieśniacy i wieśniaczki. Obraz 1. Sala portretowa w zamku Hrabiego. Jest słoneczny poranek. Do sali wchodzi córka Hrabiego, Julia, ostatnia latorośl wygasającego rodu. Z portretów śledzą ją badawcze spojrzenia przodków. Julia czuje się zmęczona i przytłoczona tą atmosferą surowych tradycji rodzinnych. Ojciec wprowadza Narzeczonego, młodego szlachcica, którego wybrał na męża dla Julii. Dziewczyna odnosi się do niego z tak okrutną obojętnością, że ów, głęboko dotknięty, zrywa zaręczyny. Fakt ten Julia przyjmuje obojętnie. Z zazdrością przygląda się przez okno spieszącym na zabawę wieśniakom. Obraz 2. Stodoła w majątku Hrabiego. Odbywa się w niej ludowa zabawa. Wchodzi znudzona Julia. Wśród wirujących par jest reż Jean, młody służący Hrabiego. Julia podchodzi do jeanai rozłącza go z partnerką(pas de deux Julii i Jeanaj. Zdziwieni ludzie z lękiem patrzą na tę dziwną parę. Jean również czuje się coraz bardziej nieswojo. Obraz 3. Kuchnia w zamku Hrabiego. Jean opowiada swej narzeczonej, kucharce Krystynie, o gorszącym zachowaniu panny Julii. Ku ich zdziwieniu młoda panna zjawia się w kuchni, żądając, by Jean wrócił z nią do stodoły na zabawę. Wystraszona Krystyna ucieka, Jean waha się, lecz opór jego słabnie wobec uporczywych nalegań Julii. Stopniowo staje się coraz śmielszy i bardziej poufały. Wpada tłum rozbawionych wieśniaków, który staje się mimowolnym świadkiem miłosnej sceny Julii i służącego(pas de deux). Odwracają się role sługi i jego pani: teraz Jean zastanawia się, jakie korzyści będzie mógł wyciągnąć dla siebie z tej nowej sytuacji. Julia proponuje wspólną ucieczkę. Dźwięk dzwonka przywraca jednak Jeanowi poczucie rzeczywistości, staje się znów lokajem Hrabiego. O b r a z 4. Sala portretowa. Julia czyni gorączkowe przygotowania do ucieczki. By móc ją zrealizować, ukradła rodzinne klejnoty. Z portretów patrzą na nią z wyrzutem groźni przodkowie, czuje się ze wszystkich stron osaczona. Julia zdaje sobie spcawę, że nie ma wyjścia z konfliktu między tradycyjnymi obowiązkami rodzinnymi a tęsknotą do nowego, nieznanego, lecz swobodnego życia. Wzywa więc służącego Jeana, który. 241. Bze w sklei dziedzeyrgrafie TZDQInik ni IQGVQBłdBzr omó. *0180)38 O. O. 00 ON(żelaz W-f. ekiehełr*ń*@JP 99 JOW. Panna Julia. pomaga jej popełnić samobójstwo, sarn pragnąc pozbyć się osoby rak niebezpiecznie komplikującej mu życie. Treść baletu Paima 7 dia to lapidarny skrót głównego wątku naturalistycznego dramatu psychologicznego Strirdberga. Skomplikowane sytuacje dramatu zostały w balecie uproszczone i zredukowane do kilku kluczowych scen, oddających ponury klimat i stopniowe narastanie napięcia dramatycznego. Nastrój ren podkreśla patetyczna muzyka. W choreografii, obok klasycznie ujętych partii Julii i Jeana, zastosowane zostały elementy tańca ekspresjonistycznego w stylu K. Joossa, którego Cullbergbyła uczennicą. Wystawiony początkowo na prowincji balet Panna Awia odniósł sukces, dzięki czemu Cullberg otrzymała nominację na stanowisko choreografa Opery Królewskiej w Sztokholmie. Stał się on jedną z czołowych pozycji narodowego repertuaru szwedzkiego i wystawiany był w wielu teatrach skandynawskich i zachodnioeuropeiskich, m 3 n. : Słowy Jork 18 IX 1958, Ballet Theatre, w obs. V. Verdy i E. Bruhn: wznowienie w 1966 z t. Lander i E. Bruhnem Kopenhaga 1959, Kongelige Danske Baller, sc. S. Brixson, w obs. K. Simone i M. Kronstam Antwerpia 13 V 1972, Haller van Vlaanderen, w obs. I Wilderiick i A, de Ligniere Sztokholm 19 IV 1974, Kungliga Svenska Baletten, w obs. G. Andersson i M. Heinonen Genewa 9 li 1976. Grand Theżtre, w obs. P. Neary i P. Alexander Berlin 27 III 1979, Stadtische Oper, w obs. G. Panowa i R. Sheta. Drugim baletem opartym tematycznie na dramacie A. Strindbergajest Pmna 7 wi@(Miss 7 u@e)A. Panufnika, chór. K. MacMillan, sc. 8.Kay, Stuttgart 8 III 1970, Stuttgarter Ballett, w obs. M. Haydee, P. Frey i 8. Keil. Inne narodowe balety szwedzkie to mań. : Voc mięayarisa(Midommarvoła), muz M. -Ten, chór. 1.Berlin, sc. N.deDardci, Paryż 25 X 1920, Thewre Jes Champs-Elysees, Ballers Suedois Roiła deMarę: treścią baletu są traócyine szwedzkie obrzędy, gry i tańce ludowe, odbywające się w noc św. Jara. Zim marnozrmiy(Dew Frlorade*owen), muz. M. Alfven, chór. 1.Cramer, sc. R. Lindstróm, Sztokholm 27 IV 1957. Opera Królewska, 8. Andersson w roli syna: balet oparty na folklorze karelskim. Knężycoay renifer(Mmrmei), muz. K. Riisager, chór. 8.Cullberg, sc. P. Falk, Kopenhaga 20 XI 1957: balet napisany przez estońskiego kompozytora i przygotowany przez 8. Gullberg na zamówienie Królewskiego Baletu Duńskiego. 242. Pas de quatre. Pas de ąuatre. demonstrowany w Polsce w czasie gościnnych występów Baletu Duńskiego w marcu 1960, wznowiony następnie w 1959 przez Kungliga Svenska Baletten w Sztokholmie i w 1961 przez Ballet Theaue w Nowym Jorku, osnuty na lapońskiej legendzie o dziewczynie Aili zamieniającej się w białego renifera i zwabiającej młodzieńców w przepaść. Balet ten przekazała 8. Cullberg Teatrowi Wielkiemu w Warszawie, sc. W. Wigura, 13 IV 1975, w obs. E. Głowacka(Aili), ). MakarowskiNNilas), 8. Krawucki(Said). Ołlućiemca morza(We Lady tom oe 5 ea)wg dramatu M. Ibsena, muz. K. Riisager, chór. 8.Cullberg, sc. K. Hedeby. Nowy Jork 21 IV 1960, MetropolitanOpera, Arnerican Haller Theatre, w obs. L. Serrano(Ellida), R. Fernandez(marynarz), G. Tetley(WangeO. Divertissemcnt w I akcie. Muzyka: Cesare Fugni, choreografia: Jules Perror'Filippo Taglioni). Prapremiera: Londyn 12 VI 1845. Mer Majestfs Theatre. Premiera polska: Warszawa 21 X 1847. Teatr Wielki(w ramach diyertissernentPanorama N eapohq. Wykonawczynie: pierwsza solistka-Maria Taglioni(Konstancja Turczynowiczowa): druga solistka-Carlotta Grisi(Teodora Gwozdecka): trzecia solistka Panny Cerriro(Anna Piechowicz, czwarta solistka-L-ucile Graba(Paulina Straus 3. Gdy kurtyna się podnosi, na scenę wchodzą, trzymając się za ręce, cztery baleriny w białych, paczkach"z epoki romantyzmu, z kwiatami we włosach. Ustawiają się w głębi i klękają koło stojącej pierwszej solistki, tworząc wdzięczną grupę. Pierwsza podnosi się czwarta solistka. Rozpoczyna swą wariację, po której następuje pas de deux drugiej i trzeciej solistki oraz cztery wariacje solistek w kolejności od czwartej do pierwszej. Po zakończeniu ostatniej wariacji tancerki przyłączają się do pierwszej solistki i tańczą wspólnie, rywalizując w wirtuozowskich popisach. Na zakończenie formują identyczną jak na początku gTUDC. Pas Je ywme(dosłownie: taniec czterech osób)to chyba najsławniejsze divertissement baletowe, przede wszystkim ze względu na udział w nim czterech najsłynniejszych gwiazd baletu romantycznego. Premiera Pas Je yuatre była więc niezwykłym dla baletomarów, wprost sensacyjnym wydarzeniem, a wykonanie jego odbyło się wśród nie milknących owacji. Dziś 243. Brew sklei dziedzbrzymgraf TTQłiiik ni łQCyQ 88 da TQł Pze. 121. *cj. O ok Zł W. heiełelrWFBbl 1809****. Pas de quatre. wszakże ma ono już tylko znaczenie jako pierwszy balet, abstrakcyjny", nie posiadający żadnego wątku anegdotycznego czy dramatycznego. Założenia autorów były jednak odmienne od dzisiejszych, chodziło bowiem o podkreślenie indywidualnych walorów wybitnych tancerek. Muzyka spełniała służebna rolę akompaniamentu i napisana została z myślą o dostarczeniu określonych form tanecznych, przydatnych dla popisów tancerek. Prosta, czysta w rysunku choreografia, podkreślająca zwiewność balerin, skomponowana była w stylu, białego"baletu romantycznego. Urok tego baleciku odżył w wielu rekonstrukcjach. Pierwszej dokonał choreograf brytyjski K. Lester przy pomocy znakomitego historyka baletu Cyrila W. Beaumonta, który odnalazł oryginalną muzykę w British Museum-wystawił ją w Manchester 27 V 1936 zespół Markovej i Dolina w kostiumach wzorowanych na litografiach Eav. Obalona. Druga z kolei rekonstrukcja jest dziełem AJolina dla Ballet Theaue. Nowy Jork 16 li 1941, Majesdc Theatre, w obs. N. GollnerN. Straganowa, Aalonso i K. Sergaya. Wersję tę, zwaną niekiedy Grand pas de gwatre, przekazał Dolin wielu zespołom, mań. : Haller Russo de Monte Carlo 1948. Grand Ballet du rnarąuis deCueyas 1949. Operze Paryskiej 1959, London Festival Haller 1961. Teatrowi im. Kirowa w Leningradzie 1966(G. Komlewa, S. Bolszakowa, N. Gruzdiewa i N. Makarowa)i 1978(1. Kołpakowa. A. Sizowa. W. Ganibałowa i 0, lskanderowa). Operze w Marsylii 1971. New York City Balet 1972(G. Prącej, E, d Antuono, V. Verdy i P. MacBride). Operze w Budapeszcie 1974(A. Grosz, T. Menyhart, L. Partay i M. Kekesi). jako odpowiednik kobiecego Par Je ęaam A. Dolin skomponował Wariacje dla czterech Variarions for laur), muz. M. Keogh, kast. T. Lingwood, Londyn 5 IX 1957, London Festwal Ballet, wyk. J. Gilpin, P. Flindt, 1. Godfrey i A. Prokoysky. To męskie pas de ąuatre weszło również do repertuaru innych zespołów, mań. : Opery w Budapeszcie 12 V 1974, w obs. P. Hayas, V. Bona, J. Forgach i 1. Dózsa. Posługując się rekonstrukcjami Cestera i Dolina oraz uzupełniając je wynikami własnych badań nad technika i stylem interpretacji balerin okresu romantycznego, Alicja Alonso stworzyła w 1966 własną wersję Crwd pas Je mace, kast. S. Fernandez. Miał ją w swym programie Ballet Nacional de Cuba w czasie występów w Polsce w październiku 1972. Następnie. 244. Paw i Dziewczyna. odbyła się jego premiera w Operze Paryskiej 29 IX 1973, w obs. J. Mendez, N. Thibon, Ob. Vlassi i N. Pontois zaś 30 III 1980 w warszawskim Teatrze Wielkim, dek. G. Jankowska, kast. S. Fernandez, w obs. 8.Głowacka, R. Srnukała, J. Rybarska i 8. Rajska. Inną wersję Par Je ywatre w stylu baletu romantycznego opracował G. Drzewiecki w Operze Poznańskiej, do muzyki M. Glinki z opery Rar(an i Ludmiła, sc. 8.Wolniewicz. Na premierze 13 XI 1965 tańczyły: 0. Sawicka, 1. Cieślikówna, R. Juszkat i A. Deręgowska. G. Pugni był bardzo miernym, lecz nader płodnym kompozytorem. Napisał 312 baletów, z których największą popularnością cieszyły się: Esweralda? Ondyna czyli Najada*zob. Ondyna?.oraz: Katarzyna, cćrka bandyty Batarina ou la filie du bandit, balet w 3 aktach, Wr, i chór. ).Perrot, sc. Ob. Marshall, Londyn 3 III 1846. Akcja tego gigantycznegzballet d actien"osnuta jest na tle epizodów z życia włoskiegz malarza z XVII w. Salvarora Rosy: malarz**. -P. Gosselm), schwytany przez rozbńjników, zakochuje sis w dowodzącej-nimi córce zmarłego przywódcy, Katarzynie(1. Grahn: po wielu skomplikowanych perypetiach, pogmatwany eh zazdrością zakochanego w Katarzynie Diavula). Terror*, wszystko dobrze się kończy. Wystawiony w 1849 w Petersburgu z P. Elssler w roli tytułowej, balet Katarzyna, córa łandwyutrzymywał się przez szereg lat na scenach rosyjskich. Stanowił również jedną z żelaznych pozycji repertuaru Teatru Wielkiego w Warszawie, gdzie premiera odbyła się 22 IX lb 5 O, do muz, uzupełnionej utworami J. Stefniego, chór. R. Turczynowicz, sc. A. Saccherri i J. Głowacki, z K. Turczynowiczową w roli tytułowej. Balet ten wznowili M. Kulesza i T. W alczak 28 V 1916 oraz P. Zailich 9 VI 1920 z M. Szmolcówna. Ciirku faraona i**Fule da PÓrum, balet w 3 aktach, libr. Il. Vernoy de Sałat-Georges i M. Petipa, chór. M. Peripa. Petersburg 18 I 1863. Teatr Maryjski. Petipa: po wypaleniu opium ma cudowne wizje(wielka scena baletowa pt.5 en przesz(ośi), biorąc w nich udział jako acielemc Egipcjanina, zakochanego w córce faraona(G. Rosati. Kciuk-Ci urkusek Y. Paw i Dziewczyna Balet w I akcie, 3 obrazach. Labrettu: Wacław Kubacki(wg wiersza Bolesława Ccśmiana): muzyka: Tadeusz Szeligowskk choreografa: Zygmunt Patkowskiscenografa: Wacław Morawski. Prapremiera: Wrocław 2 VII 1949. Państwowa Opera. Brze woikieidziadzi łfyTOłgraficz 80318 niknie Jcych 8888(grjcjigcj. W Paw i Dziewczyna. Osoby: Dżananda, myśliwy-Maksymilian Mróz: Paw-Henryk TomaszewskiDziewczyna-Kazi@iera Patkowska: Campart-Henryk Naiman: lamparcica Klara Kmitto: Symbol Pokoju-Henryka Stankiewicz: Małpka. Słoń towarzysze Dżanwwy, towarzyszki Dziewczyny, myśliwi. Rzecz dzieje się w dżungli indyjskiej. O b r a z I. W dżungli żyją spokojnie szczęśliwe zwierzęta(taniec Małpki, taniec Lamparta). Ale oto zbliżają się ich najwięksi wrogowie-myśliwi, niosący łupy z zakończonego przed chwilą polowania. Na czele kroczy młody Dżananda. W radosnym myśliwskim tańcu zwycięscy odtwarzają sceny łowów. Dżanandaspostrzega, że w kołczanie pozostała mu tylko jedna strzała. Zapada zmierzch. Myśliwi odchodzą, znużony Dżananda zasypia pod drzewem. Obraz 2. Noc tropikalna pełna jest dziwnych odgłosów i zjawisk. W ciemności świecą oczy Lamparta, ciężko przytupuje Słoń, przesuwa się wspaniały Paw, roztaczając olbrzymi ogon na kształt gwiaździstego sklepienia nieba(taniec Pawia). Dżanandaśni, że odłączywszy się od swych towarzyszy, zawędrował na polanę, tonącą w świetle słonecznego poranka. W gronie dziewcząt tańczy tu piękna Dziewczyna. Z zarośli wysuwa się Paw, pWprak, półmłodzieniec, tańczy z Dziewczyną miłosny duet. Uniesiony zazdrością Dżananda wyjmuje z kołczana ostatnią strzałę i mierzy z łuku do Pawia, lecz strzała przeszywa pierś Dziewczyny. Ptak zrzuca pióra i objawia się jako zagniewany bóg lndraObraz 3. Dżananda budzi się ze snu. Miotany rozpaczą z powodu swego czynu, odrzuca łuk i kołczan, z którego wypada jedna strzała, dowód, że nie zabił Dziewczyny. Radość Dżanandynie ma-granic. O świcie wraca orszak myśliwych, lecz Dżananda, wstrząśnięty ostrzegawczym snem, postanawia porzucić życie myśliwca, łamie łuk i strzałę. Wówczas ukazuje mu się postać pięknej kobiety z gołębiem w dłoni, symbolem miłości i pojednania. Balet kończy się tańcem pt. .Swnóo(PoAya. Przedstawiona w formie baletowej legenda hinduska jest metaforą wyzwolenia człowieka spod władzy prymitywnych instynktów, przesądów i nawyków, symbolem osiągnięcia pełni człowieczeństwa w miłości i zgodzie ze wszystkim, co żyje na świecie. Muzyka, daleka od prób stylizacji czy nawet od 246. Petits Riens, les. reminiscencji folkloru hinduskiego, podkreśla jedynie klimat baśniowy i zawiera wiele dźwiękowych efektów ilustracyjnych. Balet Pan i Dzieuicąma wystawiony był jeszcze dwukrotnie: Poznań 4 V 1950. Opera, chór. 8.Papliński, sc. S. Jarocki, w obs 8. Papliński(Paw), S. Pokrzywińska(Dziewczyna)i 8. Stanczak(Dżananda)Bytom 24 li 1962. Opera Śląska, chór. Z Patkowski, sc. T. Gryglewski, w obs. 8.Bolewicz. U. Tkoczówna i j. Domagała. Petits Riens, lesDrobnostki)Balet w 3 obrazach. Libretto: Jean-Georges Noyerre, muzyka: Wolfgang AmadeusMozart, choreografa: Jean-Georges Noyerre(Aleksander Sobiszewski): scenografia składana z części dekoracji operowych(Stanisław Jasieński). Prapremiera: Paryż I I VI 1778, Academie Royale de Musiąue. Premiera polska: Warszawa 21 X 1917. Teatr Wielki. Osoby: Amor-Auguste Vestris: trzy pasterki-Madeleine Guimard, Marie Allard i Asselin: dwaj kawalerowie-Jean Dauberyal i(Fk(soliści polskiej wersji: Aleksander Sobiszewski, Waleria Gnatowska i Maria Pawińska). Części baletu: I Pa s to rai e. Pasterki chwytają w sieć Amora i zamykają go w klatce(Awree. Largo cew sordim, Gom@O. Tańcząc koło klatki, przekomarzają się z uwiezionym Amorem(andantino, Wwla). Il. P as to rai e. Zabawa w ciuciubabkę pasterek i kawalerów((7 a@@, adagio, Couranre, Ahsete-pas de ciną, Gauoz). 111. Pastorale. Zemsta Amora. Jedna z pasterek uwalnia z klatki Amora, który namawia ją, by przebrała się za kawalera(Pantomima). Rzekomy kawaler zaleca się do pasterek, które rażone miłosną potęgą Amora, zakochują się w nieznanym zalotniku(Passepied, allegro mao)Nagle zalotnik demaskuje się, obnażając dziewczęcą pierś. Pasterki i kawalerowie łączą się z Amorem we wspólnym tańcu(Gięwe, zWeęro)Ces Petits Rienrto uroczy rokokowy balecik w stylu dworskich sielanek XVIII w. Składa się z kilku krótkich scen, nie związanych żadnym wątkiem fabularnym, jedynym ich łącznikiem jest postać wesołego Amora, płatającego figle wdzięcznym pasterkom jakby 247. Prze w ikieiGZlGZłłHZyOŻgrafie'łBOQłnik tli lcycłi*dćWPló*ĄOIOW 46@ł ślQ. Petits Riens, les. wyjętym z obrazów Watteau i Lancreta: ich błahe igraszki są raczej pretekstem do pokazania tańców dworskich. Noverrcwystawił uprzednio ren balet w 1768 w Wiedniu z muzyką P. Asphnayera, lecz na początku 1778 zamówił nową muzykę u ZZ-letniego Mozarta. Składa się ona z uwertury i 12 tańców w formie kontredansów. Ku oburzeniu Mozarta Noyerre wykorzystał tylko część zamówionej partytury, dodając za to sześć innych utworów, wedle słów Mozarta-, obrzydliwych starych arii francuskich". Po wyjeździe do L-ondyno Noverre pokazał ram również Les Petrs Riews, znów z inną muzyką, zamówioną tym razem u P. -H Barthelemona. Zapomnianą partyturę Mazana odnaleziono dopiero w 1872 w Archiwum Biblioteki Opery Paryskiej. Wdzięk, lekkość i przejrzystość tej muzyki zachęciły innych choreografów do wskrzeszenia baletu. Wystawili go m in. : A. Górski w Teatrze Nowym w Moskwie w 1922 P. Ashton, sc. W. Chappell dla zespołu M. Rambert w Londynie w 1938 N.de Valois jako pierwszy balet w pierwszym programie Wic-Wells Ballet w Londynie 5 V 1931 A. Milloss, sc. D. Cecchi, w rzymskim Teatro Quirino w 1946. W'Warszawie LesPmrs Rienr dodano do piątego przedstawienia opery Mozartabpnuadzmie z seraju i od tej pory balecik ten stanowił ozdobę Wieczorów Mozartowskich w Teatrze Wielkim. A. Sobiszewskiużył innego, prawdopodobnie własnego libretta, o równie epizodycznej konstrukcji. W 9 obrazach zamknął krótkie, nie związane z sobą scenki: amory pary margrabiowskiej, pogoń ułomnego Pierrota za Motylem, zabawę w ciuciubabkę, zaloty Arlekina do niewiernej Markizy. Balet wznowiono 20 I 1928, również jako uzupełnienie Vpro, adzmia z erqyw. Druga premiera Ler Petts Riews W Polsce odbyła się w Operze Bałtyckiej w Gdańsku 5 Xl 1972, chór. 2.Kamiński, sc. T. Krechowicz z T. Górską w roli Amora. X Wcześniejszy balet W'zV Mozaóa tu zazdrości cgvW 3@ięra re serqyw Gar ja(zwsies. w es Fżres Ja 5 era@, druga wersja baletu Novcrre a, wystawiona w Mediolanie I i 1771 w Teatru Ducalc. Z innych utworów Mozarta, wystawianych w formie balerńw, wymienić rnożJlB. Linę weńe VacWwwsiW KW 525, chór L Wóicikowski, sc. M. Kędziora, w obs. 2. Wóicikowska(Pasrerkaj, b Juszsewicz'Markiza*, N. Nowak i S. Selrnówna: Elegantki. 248. Petits Biens, fes. balet Serenada, chór, i sc. T. Kapliński. Poznań 13 XII 1947. Teatr Wielki, z uda. 8. Bittncrówny i 8. Stanczaka chór. P. Schulz, sc. A. Ronczewska-AfanasjewGdańsk o XI 1967. Opera Bałtycka, w obs. 8. Woiciechowska(solistka błękitna*J. Górska*solisrka zlatał, J. Zielińska(solistka czarna), K. Wrzosek(Chłopak), 2. Jasman(solista czarny)i 8. Kropidłowski(solista złoty 3 jako balet Ma(a nocna armada, chór. K.i 2. Patkowscy, dek. K. Gac, tost. 8 Urban-SzwedowaWrocław XII 1956. Opera(koncert Mozartowski), w obs. I. Basiukówna(Markiza*i R. Syldorf(Pasterka). Symfonia koncertująca Es-dur Yy 3 b 4 iSympłwnie Concertante, , gtor. G. Balanchine, sc. T. Stewart Marcom. Nowy Jork 12 XI 1947, Baller Socjety, z udz. Marii Tallchief. T. CeClercą i T. Bolcndra. Dirermwenro A-dar KW 287 jako balet Garnca(e, chór. G. Balanchine, tost. Ob. Berard. Nowy Jork 19 li 1952. New York City BaUeC tytuł nawiązuje dufrancuskiego terminu, stosowanego w ćwiczeniach konnej jazdy w maneżu na oznaczenie zwrotu w miejscu i przypomina o istnieniu ścisłych reguł w klasycznym*a*cu. Kwart O-Jar na flet i harfę, chór. J. Oranio, Stuttgarter Ballett 26 III 1966: balet bez fabuły dla dwóch par solistów i 10 tancerzy. Kawom J-wwW na fortepian i orkiestrę jako balet Mozart i Salieri, chór. V. Boccaduro, sc. S. Wirsaładzc, Moskwa 13 VI 1973. Teatr Wielki, w obs. A. Kondratow i M. Ciwin. Ocv addęia F-Jar KW 410 na instrumenty dęte. Serenada Es-dur KW 375 i Serenada B-dur KW'361 jaku balet Kmuet, chór. M.van Mmen, sc. LP. VruomAmsterdam 3 X 1974. Het Nationale Baller. Wwqywm g-mwl, chór. M. Konwiński, sc. M Kołodziej. Bytom 18 X 1975 treścią baletu były niepokoje i pytania o sens życia, dręczące współczesnego człowieka. Obok dwóch par solistów Q. Szabelska, T Jendrosz. O Kozimala, S. Jońcai choreograf wprowadził cztery pary tancerzy i dwanaście postaci alegorycznych, symboli rożnych zjawisk życiowych. Balet ten powtórzył M. 2. Rudnicka. M.udrzejczakJGzac-mol(, chór. M. Smuir, sc. M. Paredes. Sen Francisco 26 I l 97 b. Sań Francisco Haller. Baletowa wersja opery t'zurodzieisAi Weź, chur. M. Bejart, sc. A. BurrerrBruksela 10 III 1981, Ballet du XX: siecle, w obs. T. Donn iTarnino': . M. Boleru**apagenuj, . Sh. Mirk(Pannina*, P. Touron**arastroi, M. Detournay'Królowa Nocy. jZQ. Prze w sklei. yyQęwgygęBQgij yjj(. brzmij graticz(11: 1)1 ni*ni*kcychet fenem d. omów Ot łA. ńtómdrugie*QOOołresiżelaz dzieła haiełZXWPierrot lunaire. Pierrot lunaireKsiężycouy Pierrot)Balet w I akcie. Libretto(wg cyklu poematów Alberta Giraud)i choreografia: Glen Tetley(Mieczysław Grąbkak muzyka: Arnold Schónberg, melodram do poematów A. Giraud: scenografia: Ruben Ter-Arutunian(Krystyna Zachwarowicz). Prapremiera: Nowy Jork 5 V 1962. New York School of Fashion Design, zespół Glena'Vetleya. Premiera polska: Kraków 20 XII 1976. Teatr Muzyczny. Osoby: Pierrot-Gier Tetley(Mieczysław Grąbkak Kolombina-landa Hades(Agnieszka Mandat): Brighella-Robert Powell. Pierrot huśta się beztrosko na białym rusztowaniu. Zjawia się Kolombina: Pierrot jest nią z miejsca oczarowany lecz Kolombina odchodzi, nie zwracając nań uwagi. Po chwili jednak wraca i wręcza Pierrotowi sznur do bielizny z poleceniem, by go zawiesił. Korzystając z okazji, zachwycony Pierrot próbuje pocałować Kolombinę, otrzymuje jednak siarczysty policzek. Obrażona Kolombina odchodzi, by za chwilę znów wrócić. Pierrot czołga się w uwielbieniu u jej stóp. Zjawia się trzecia postać, Brighella. Pierrot próbuje z nim żartować, lecz Brighelłaszybko zdobywa przewagę nad naiwnym Pierrotem, który musi ustąpić w nierównej walce. Złośliwy Brighella przyzywa Kolombinę i wspólnie dokuczają Pierrotowi: w końcu oplątują go sznurem, Brighella zdziera zeń białą szatę i odziewa w swój czarny płaszcz. Pokonany i upokorzony Pierrot leży bezwładnie na ziemi a jego prześladowcy tańczą dokoła. Nagle zrywa się, biega bezładnie, wygraża napastnikom i znów opada bezsilnie: dręczyciele obserwują jego cierpienie z dogodnej pozycji na rusztowaniu. Wreszcie Pierrot rezygnuje z dalszego oporu i buntu, wdrapuje się na rusztowanie, obejmuje Kolombinę i Brighelk, tuląc ich głowy do swej piersi. Bohaterem baletu jest Pierrot, symbol marzyciela, ponoszącego klęski w zetknięciu z surową rzeczywistością. Staje się on ofiarą przewrotnej Kolombiny i doświadczonego Brighelli, przechodząc w ich rękach twardą szkołę życia. Poniżony, wyśmiany, pozbawiony stroju-symbolu swej osobowości, oraz miejsca na rusztowaniu-symbolu swego schronienia, potraf wszystko 250. Pierrot lunaire. wybaczyć, a nawet zdobyć się na gest życzliwości wobec prześladowców. Zafascynowany chłodną, beznamiętną symboliką trzech cyklów poematu belgijskiego poety A Girauda. A. Schónberg skomponował do nich w 1912 melodram na głos recytujący i zespół kameralny. Był to pierwszy utwór, w którym kompozytor zastosował system atonalny. Ekspresja wydobyła tu jest raczej za pomocą uporczywego rytmu osdnaro niż melodii. Pierwszą próbą przetransponowania melodramu Schónberga na akcję baletową był Pierror lanaire w chór. A. Bolma, sc. N. Riemizowa Chicago 1926, Chicago Opera Company. Nowa inscenizacja G. Tedeya utrzymana była w stylu komedii dell'arte, a biel i czerń oprawy plastycznej symbolizowały przeciwstawienie niewinności Pierrota przewrotności Brighelli. Balet Pierrot lanuire Tetleya zyskał duże uznanie i wznawiany był wielokrotnie m.in.przez Nederlands Dans Theater 1962, BalletRambert 1967, Kongelige Danske Ballet 1968. Operę w Monachium 1972, Stuttgarter Ballett 1975, American Ballet Theatre 1979. Spośród innych utworów A. Schónberga inscenizowanych w formie baletów wymienić można*Sekstet smyczkowy VerA(grze Vacw jako balet ć(a ognisty(PiWar yńre), chór. A. Tudor, sc. T. Mielzirer. Nowy Jork, 8 IV 1942, Ballet Theatre: w obawie przed staropanieństwem młoda kobieta Hagar(IN. Kaye)oddaje się rozpustnemu uwodzicielowi(M. Laing), znajduje jednak przebaczenie i szczęście u boku człowieka, którego zawsze kochała(A. Tudor). PerWgrte Macw miała też wiele innych wersji choreograficznych, mJn. J. Kyliżna, sc. 1. Stokws dla NederlandsDans Theater, Haga 21 X 1975, R. Petit dla Opery Paryskiej(La Nwirtrawy(garee), sc, p. Dewaux, 6 V 1976, sol. G. Thesmar(Noc)i D. Gania(Dzień)balet włączony 1-4 V do repertuaru Ballets de Marseille. W Polsce odbyły się dwie premiery Verklarte NacW: Kraków 20 XII 1976. Teatr Muzyczny, chór. T. Gokbiowski, sc. K. Zachwatowicz, w obs. M. Pawlusiewicz i M. Żak Poznań 28 V 1978. Polski Teatr Tańca na scenie Opery, chór. S. Tóth, sc. G. Drzewiecki. Poemat symfoniczny wg dramatu poetyckiego M. Maeterlincsa Fe(car i MeYzmJa, chór. R. Petit, sc. J. Dupom, Londyn 26 Ul 1969, The Royal Ballet, w obs. M Fontem(Melizanda), R. Nuriejew(Peleas)i K. Rosson(Golaud). Należy również wspomnieć o innych baletach G. Tetleya, jednego z najbardziej oryginalnych współczesnych choreografów amerykańskich młodszego pokolenia. Do najciekawszych jego realizacji należą m 3 raLeAya anatomii(De anarwnscłe Les), inspirowana sławnym obrazem RembranBa, muz. M. Landowsky, sc. N. Wijnberg, Haga 28 li 1964, Nederlands DansTheater: balet przedstawia w retrospektywnym skrócie życie człowieka(T. Filer), nad którego martwym ciałem pochylają się lekarze i studenci. 251. rkiei. g@8 WOQł flX Ot. Pśł O ero. Pieśń o tęsknocie. Mwncn Hwuer: Miwzm@@3), muz. 0.Partos, kast. A. Binstead, 25 XI mi, zespół, Batsheya"w Izraelu: osią akcji jest sytuacja, w której łowca staje się przedmiotem łowów. Balet ren przejęło wiele innych zespołów mJn. NederlandsDans Theatcr 1968, Stuttgarter Ballett 1973. City Center Joffrey Haller 1980. Ziggarar do Geanę Jer fng(mgr i fragmentów Konraur K. Stockhausera: sc. X. Baylis, Londyn 20 XI 1967, Baller lambert tytuł tego symbolicznego, pełnego krzyżujących się aluzji i metafor baletu pochodzi od nazwy sumeryjskich świątyń i przedstawia poszukiwanie boga, ludzką udrękę, dezorientację, strach i rozczarowanie: obsada: T. Taylor(Mężczyzna), 3 Craig(Anioł)i J. Chesworth(Bóstwo). Ricercarc izob. DwW róży: -inne duety). lwanrarier(zob.ar Wioer: -inne utwory P. Poulencaj. Łaóornwws tLamrww, muz. L Berto, Latorywne h, sc. R. Ter-ArutunianLondyn Zb VI 197, Ruyal B-allet z uda sol. L. Seymuur i R.buriejewa: idea tego baletu zawarta była w stwierdzeniu, że życie jest labiryntem, z którego jedyne wyjście prowadzi do śmierci. Gennnu, Tritan izoh. Oj(wa'-inne balety Hcrzego Wtefpro i, jawy(zob. Ńtfę*n twwy?-inne w ersje 3. Pieśń o tęsknocie. Balet w 3 aktach, 10 obrazach z epilogiem. Libretto: Lia Rotbaum legendy': muzyka: Adam Świerzyński: choreografia: Klara Knuto i Henryk Sawicki: dekoracje Mełsawer Jędrzejewski, kostiumy: Jadwiga Przeradzka. Prapremiera: Wrocław 10 V 1965. Państwowa Opera. Osoby: Dagar, ubogi cbwpiec-Bronisław Kropidłowski: Zore, córka bogatego kopcą-Ruta SyldcrC Assan, narzeczony Zore-Henryk Sawicki: Sabire, matka Dagara-Adria'lcliszewska: Czaban, ojciec Dagara, ubogi pasterz-Alfons Wanuth: Amid, cielec Zuó-Franciszek Wariiński. Nasibc, tego żona-Maria Mrozowa: Gulsun, służebna i powietoiea Zero-Krystyna Dąbrowska: Goyarmatka Assana: Gziło, piastunka Z-ore: przyjaciółki Zore, druhny, przyjaciele Assana, goście weselni, szermierze, muzykanci, kuglarze, dzieci gałązki, rajskie ptaki. Rzecz dzieje sie w dawno minionych czasach, w dalekiej wschodniej krainie. Akr 1. Obraz 1. Pastwisko w górach. Mały pastuszek Dagar gra na fujarce. Zjawia się bogaty kupiec Amid i zachwycony gra chłopca, kupuje go od chciwego Ćzabana, mimo rozpaczlŃchprotestów dziecka i jego matki Sabire. Obraz 2. Ogród w domu kupca Amida. Z okazji imienin małej Zore w ogrodzie odbywa się zabawa dla dzieci. Wraca z podróży Amid, prowadząc kupionego chłopczyka Dagara. Dzieci otaczają chłopca, wyrywają mu jego fujarkę i próbują na niej 252. Pieśń o tęsknocie. grać: gdy im się to nie udaje, oddają fujarkę. Dagar gra jednak dopiero na prośbę Zore. Do gości przyłącza się Goyar z synkiem Assanem. Obie matki łączą dłonie Zore i Assana, błogosławiąc przyszłych małżonków. Obraz 3. Ogród w domu Amida po upływie 9 lat. Dziecięca przyjaźń Dagara i Zore przerodziła się w miłość tpas de deux). Lecz Amid na inne plany. Chcąc pozbyć się Dagara, wysyła go w daleką podróż. Przy pożegnaniu Zore wręcza ukochanemu wyhaftowaną przez siebie szarfę. Tymczasem Assan oświadcza się/ore, a rodzice przygotowują ich zaręczyny. Akr I 1. Obraz 1. W komnacie narzeczonej. Smutna Zore z utęsknieniem czeka na powrót Dagara. Powiernica Gulsun i służebne stroją dziewczynę do ślubu, narzucając na nią zasłony. Obraz 2. Ogród w domu Amida. Orszak weselny opuszcza dom rodzinny narzeczonej, w którym pozostaje tylko Gulsun. Niespodziewanie wraca z podróży Dagar i dowiaduje się o odjeździe Zore. Wstrząśnięty jej niewiernością, rzuca podarowaną mu szarfę i odchodzi. Obraz 3. W domu narzeczonego. Orszak weselny wkracza do domu Assana. Następuje obrzęd zaślubin i popisy taneczne na cześć młodej pary, po czym Zore odchodzi do małżeńskiej komnaty Obraz 4. Małżeńska komnata, w głębi alkowa za kotarą. Do komnaty wprowadzają Assana, który zbliża się do alkowy i odsłania kotarę. Z wolna zbliża się do oblubienicy i zdejmuje zasłony, a gdy spada ostatnia, zamiast Zore ukazuje się Gulsun. Rozgniewany Assan zwołuje rodziców i gości. Akt 111. Obraz 1. Pastwisko w górach po upływie 10 lat. Przychodzi tu Zore z ojcem w nadziei, że odnajdą jakiś ślad Dagara. I on również tam podąża, szukając wspomnień dziec*s*a. Obraz 2. Wizje Dagara. W marzeniach zjawia mu się matka Sabire, potem/ore w chwili rozstania, /ore przemienia się w Sabire. Na fantastycznym drzewie wśród gałązek kryje się Zore, której Dagar wciąż daremnie szuka. Z góry sfruwają rajskie ptaki. W jednym z nich Dagar poznaje Zore. Daremnie stara się ją obronić przed atakami dwóch myśliwych, Amida i Assana, którzy zarzucają na ptaka sidła i unoszą go z sobą. Na czarodziejskim dywanie szybuje królewicz. Jest nim Dagar, który staje przed księciem o twarzy Arnida i przed Zore jako księżni. 253. Brze w iskidziedzł(yTOłPieśń o ziemi. czką. Książę uroczyście oddaje ją królewiczowi za żonę, lecz nagle obłok rozdziela młodych, zamek zamienia się w skałę. Dagar i Zore dążą ku sobie, wbiegają na skałę, która rozpada się na dwa zręby, między kochankami otwiera się przepaść. Wszystko znika. Dagar opuszcza pastwisko. Obraz 3. Ulica we wschodnim mieście. W świąteczny poranek przeciąga pochód karnawałowy, odbywają się występy kuglarzy i szermierzy. Jeden z kuglarzy podaje swą piszczałkę widzom, lecz nikt nie umie na niej zagrać. Tylko nieznajomy mężczyzna wyczarowuje z niej piękną balladę. W tłumie znajduje się też Zore z ojcem. Wsłuchując się w balladę, poznaje w grającym Dagara. I on poznaje ukochaną. Długo wpatrują się w siebie. Epilog. Dagar i Zore próbują odnaleźć się po larach rozłąki. Serce Dagara płonie ogniem: całą jego postać ogarniają iskry i jarząca poświata. Zore wstępuje w krąg tego blasku, ogień obejmuje ją całą. W ekstatycznym tańcu podąża za Dagarem w krainę wiecznej miłości. Treść baletu Seśi o tęsśwocie nie przedstawia konkretnej legendy: stanowi kwintesencję baśni i podań wschodnich, których wspólnym motywem jest długotrwała rozłąka i tęsknota. Za punkt wyjścia posłużył tu fragment starej tatarskiej legendy o miłości Dagara i Zore Pieśń o tęsśwocie test więc baśnią baletową o nie spełnionej miłości, a zarazem poetycką metaforą wierności wobec własnych uczuć. Akcja baletu nie jest umieszczona w określonym czasie na tle obyczajów i folkloru jakiegoś kraju, wyraża jedynie specyficzne cechy poetyki wschodniej. Również muzyka, której ogólna koncepcja zakłada wyrażenie bogactwa nastrojów i uczuć ludzkich w sensie uniwersalnym, stanowi uogólnioną stylizację niuzyki wschodniej, bez wzorowania się na konkretnym folklorze. Motywy taneczne i tematy charakteryzujące główne postacie oparte są na różnych skalach wschodnich. ZlCŚlt O ZlCDtX. Balet w 3 obrazach. Muzyka Roman Palester, choreografia: Bronisława Niżyńska: scenografia: Irena Lorentowicz. Prapremiera: Paryż 19 XI 1937, Theńtre Mogador. Balet Polski. Premiera polska: Warszawa 6 IV 1938, 'Veatr Wielki. Balet Polski. 254. Pieśń o ziemi. Osoby: Panna Młoda-Olga iławska: Pan Młody-Czesław Konarskq rodzwaPanny Młodej, druhny i drużbowie, żniwiarze i żniwiarki. Przodownica. Gospodarz, wieiniacy i wieśniaczki. O b raz 1. Sobótka. W noc świętojańską odbywają się tradycyjne tańce i obrzędy, których punktem kulminacyjnym są skoki młodych chłopców przez płonące ognisko. Najzręczniejszy zdobywa serce wybranej dziewczyny. Obraz 2. Wesele. Druhny przygotowują Pannę Młodą do ślubu według tradycyjnego ceremoniału: po oczepinach i postrzyżynach plotą wieniec i nakładają go Młodej na głowę. Panna Młoda z żalem myśli o opuszczeniu rodzinnego domu, lęka się niepewnego losu w małżeństwie(taniec Panny Młodej). Przed odejściem raz jeszcze biegnie w ramiona matki, jakby pragnęła schronić się pod opiekę rodziców. Po powrocie nowo żeńców z kościoła rozpoczyna się huczna zabawa. O b r a z 3. Dożynki. Wejście żniwiarzy z kosami i żniwiarek z sierpami otwiera tradycyjną uroczystość dożynek. Na czele kroczy dostojnie Przodownica z wieńcem dożynkowym. Za żniwiarzami wbiega roztańczony tłum wieśniaków i wieśniaczek. Po uroczystym wręczeniu wieńca Gospodarzowi odbywają się wesołe tańce i zabawa. Jeden z krytyków francuskich, P. Michaut, w swej książce pt. LeBallet Contemporain l 92%-1950, nazwał Pieśń o ziemi, cawpssąrapsodią". Określenie to trafnie oddaje swobodny, niemal improwizacyjny charakter baletu-ludowego widowiska złożonego w hołdzie ziemi ojczystej i jej prastarym obyczajom. Prosta konstrukcja tego tryptyku, złożonego z luźnych obrazów, wynika z braku wątku anegdotycznego: jedynym łącznikiem jest para zakochanych, wysuwająca się na pierwszy plan we wszystkich obrazach, w których główną rolę odgrywają obrzędy, zwyczaje i tańce polskie opracowane w formie przetworzenia scenicznego. Muzyka idzie w kierunku stylizacji i syntezy folkloru, nie ograniczonego jednak do żadnego regionu. Obok motywów ludowych kompozytor wprowadza własne tematy, sięga też do nowoczesnych środków wyrazu, stosując ostrą, często atonalną harmonię, gwałtownie pulsującą rytmikę, kontrasty i spięcia dynamiczne, podkreślając zmienność nastrojów, urozmaiconą elementarni groteski. Choreografia stanowiła próbę syntezy polskiego folkloru. Nie była wszakże pozbawiona akcentów 255. Pietruszka. parodii i wpływów folkloru rosyjskiego, mocno zakorzenionego w twórczości 8. Niżyńskiej, wychowanki petersburskiej szkoły baletowej. Za Pieśń o ziemi R. Palester utrzy@ał Złoty Medal na Międzynarodowej Wystawie Techniki i Sztuki w Paryżu w 1937. Balet pokazany był też wraz z Bawią ąenoeseąY i Harnasami?w Teatrze Wielkim w Warszawie 19 IV 1939 z okazji XVII Festiwalu Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Po Hwojnie światowej Piem o ziemi wystawiono dwukrotnie w Operze Poznańskiej: 21 V 1949, ehor. M. Statkiewicz, sc. W. Borowski, z S. Pokrzywmską i 8. Stanczakiem w rolach młodej pary 12 IV 1958, chór. T. Gogol, sc. S. Jarocki, w obs. 8.Karczmarewicz i W. Milon. Trzecia premiera Ziemi o ziemi odbyła się w łódzkim Teatrze Wielkim 25 VI 1978, chór 2. Kiliński, sc. 1. Konarzewska, w ots, 8.jankuwski(Przodownik. Pan Młody)i). Niesobska(Przodownica. Panna Młoda*. *ie*usz*(li emu awWBurleska w I akcie, 4 obrazach. Libretto: Igor Strawiński i Alexandre Benois: muzyka: Igor Strawiński: choreografia: Michaił Fokin(Piotr Zajlich): scenografia: Alexandre Benois(Józef Wodyński). Prapremiera: Paryż 13 VI 1911, Thewre du Chiteler. Balety Rosyjskie Diagilewa. Premiera polska: Warszawa 5 V 1926. Teatr Wielki. Osoby: Pietruszka, kukiełka z wędrownego teatrzyku-@acław Niżyński(Irena Szyrnańska jako trayestie). Balerina, kukiełka-Tarnara Karsawina'Halina Szrnolcownak Maur, kukiełka-Aleksandr Orłów(Sylwin Baliszewski: Czarodziej, właściciel teatrzyku kukiełek-Enrico Cecchetti'Stanisław KosteckiąCyganki, dwie uliczne tancerki, kataryniarze, woźnice, niańki, niedżwiednik, niedźwiedź, diabły, policjanci, chłopi, mieszczanie i mieszczanki, dzieci, handlarze, przekupki. Rzecz dzieje się na placu Admiralicji w Petersburgu w ostatnich dniach karnawału 1830 r. Obraz 1. W słoneczny zimowy dzień na placu bawi się wesoło różnokolorowy tum, w którym przewijają się bogaci kupcy i pijani chłopi, niańki z dziećmi i kumoszki. Wszyscy z zainteresowaniem spoglądają na zasłoniętą jeszcze kurtynę wędrownego teatrzyku kukiełek. Uwagę tłumu odwraca rywalizacja dwóch ulicznych tancerek, występujących przy dźwiękach dwóch katarynek, po czym znów rozpoczyna się wesoła zabawa. Nagle przy warkocie bębna ukazuje się w szparze kurtyny głowa Czaro. 9 jj. Pietruszka. dzieła: wszyscy zamierają w oczekiwaniu Czarodziej wychodzi zza kurtyny i gra na flecie, a na ten znak rozsuwa się zasłona, ukazując trzy nieruchome kukiełki: Balerinę. Pietruszkę i Maura. Cała trójka tańczy taniec rosyjski, przy czym głupawy Maur zaleca się do Baleciny, a zakochany w niej Pietruszka atakuje rywala. Zaczyna się ściemniać i tłum powoli rozchodzi się. Na znak Czarodzieja kukiełki zamierają w bezruchu. O b r a z 2. Izdebka Pietruszki. Pietruszka, brutalnie wtrącony przez Czarodzieja do przeznaczonej dlań komórki w budzie teatrzyku, daremnie usiłuje wydostać się ze swego więzienia, szamoce się i cierpi. Gdy do izdebki wchodzi Balerina, Pieruszkawita ją uradowany i stara się zdobyć jej względy(taniec Pietruszki.. Ale obojętność Baleriny doprowadza go do rozpaczy. Po jej wyjściu wali pięściami w ściany komórki. Obraz 3. Izdebka Maura. W sąsiedniej komórce leży na łóżku zadowolony z siebie i ze swego losu Maur i bawi się orzechem kokosowym. Balerina odwiedza z kolei Maura taniec Baleriny)i pozwala mu zalecać się do siebie(taniec Mauraj. GdyMaurciągnie ją w stronę swego legowiska, rozlega się gwałtowne stukanie do drzwi. To Pietruszka śpieszy na pomoc Balerinie, rzuca się na swego rywala, który kopniakiem wyrzuca go za drzwi i powraca do Baleriny. Obraz-4. Jarmark na placu. Tłum bawi się wesoło, nie zwracając już uwagi na pusty, ciemny teatrzyk. Tańczą niańki, niedźwiedź pokazuje sztuki, popisują się tańcem Cyganki, potem woźnice, diabły i inne maski karnawałowe. Nagle w teatrzyku słychać hałas. Zza kurtyny wyskakuje Pietruszka, uciekający przed Maurem, który goni go z szablą w ręku. Maur jednym cięciem szabli zabija Pietruszkę. Przerażony tłum przywołuje policjantów. Zjawia się też Czacodziej i wyjaśnia nieporozumienie, potrząsając martwą kukłą, która nie kyla przecież żywym człowiekim. Tłum rozchodzi się, na opustoszałym placu pozostaje tylko Czarodziej. I wtedy na szczycie budy ukazuje się duch Pietruszki, wygrażający pięścią swemu prześladowCVJYetwszAi należy do rzędu najznakomitszych baletów I połowy XX w. Pomysł jego wywodzi się z ludowych widowisk rosyjskich, ze starych tradycji występów wędrownych artystów, skomorochów. Centralną postacią tych jarmarcznych widowisk był Pietruszka(rosyjskie zdrobnienie imienia Piotr, postać Przewodnik baletowy. *ie*rusz*a. zbliżona do francuskiego i włoskiego Poliszynela Oulcinelli). Autorzy baletu obdarzyli jednak tę groteskową kukiełkę duszą ludzką, nieszczęśliwą, krzywdzoną, upokarzaną i pogardzaną, zdolną do miłości i cierpienia. Dramat Pietruszki urasta więc do rangi symbolu ludzkiej krzywdy, buntu ciemiężonych przeciwko ciemiężycielom. Prosta, nieskomplikowana intryga, podana w formie burleski, rozgrywa się w realiach zapustnego jarmarku, którego rubaszną atmosferę podkreśla muzyka. Jest ona w najdrobniejszych szczegołach związana z akcją i dramatycznymi przeżyciami bohatera, pełna prostoty, a nawet wyrafinowanej naiwności, oparta na prymitywnych tematach ulicznych piosenek czy katarynkowych melodyjek oraz na motywach rosyjskich tańców ludowych. Cechuje ją żywa rytmika o wciąż zmieniającym się metrum i zmiennych akcentach. Partytura PierrwszAistała sie wzorem muzyki baletowej, łącząc różnorodne elementy w jednolitą, ciągłą i zwartą konstrukcję. Ze współpracy Strawińskiego. Fakira i Benois zrodziło się wybitne dzieło baletowe, którego wszystkie składniki komponują się w harmonijną całość. PKrrwea srał się najpopularniejszym baletem Suawińskiego. Wystawiany był w wiciu teatrach na całym świecie, wznawiany przez samego Fokina lub przez innych choreografów wg oryginalnej wersji, rzadziej w nowych wersjach. Oto najważniejsze wznowienia wersji Fokinowskiei: Piotrogród 20 XI 1920. Teatr Mały-L. leonmcw w roli Pietruszki Moskwa 6 li 1921. Teatr Wielki-W. SmolcowKopenhaga H X 18925, Fongelięe Danske Baller-8. Ralov Monte Carlo 1932, ballets Russcs de Monte Carlo-I Weieikowski Londyn 17 VI 1931. Opera Russo, rekonstrukcja 1. Woicikowskiego, który kreował też rolę tytułową Mexicu City 37 VIII 1942, laller Thcatre z Nowego Jorku-T. Łazowski Paryż 7 B 1948. Opera. -M. Renault Londyn 28 X 1950, London Festwal BalletA. Dolin, oraz W VIII 1958, rekonstrukcja 1. Wóicikowskiego Londyn 26 III 1957. The Royal Baller-A. Gram Ceningrad 12 V 1961. Teatr Mały-1. Giojew Nowy Jork 12 III 1970, rekonstrukcja J. Łazowskiego. City Center joffrey Haller-8. Verso Nowy Jork 19 VI 1970, Arnerican Haller Theatre-T. Kwitł Antwerpia 5 XII 1970, B-aller van Vlaanderen, rekonstrukcja L. X'ójcikowskiego-A Lcclair Oslo 29 IX 1973. Den Norske Haller-R. Suric lew. Inne wersie choreograficzne Peoosśi były początkowo bardzo nieliczne dopiero w latach OO-ych i 7 O-ych powstały nowe interesujące koncepcje tego baletu. Spośród dawnych i nowszych wystawień JYeowzAi przypomnimy tu niektóre: Hanower 1925, chór. Y. Georgi-M. Kreutzberg w roli tytułowej Essen 1930, Folkwang Tanztheater Studio, chór. K. Jooss-R. AlexanderBudapeszt 1933, chór. A. Milloss, wersja powtórzona w 1942 w Operze w Rzymie, 258. Fin o kto. 4 j 86. Pinokio. w 1947, 1951 i 1971 w mediolańskiej Ca Scali oraz w 1973 w Operze wiedeńskiej Moskwa 1964. Teatr Wielki, chór. K. Bojarski-W. Wasiliew Dusseldorf 1966 Opera, chór. E. Walter Schwetzinger Festiyal 14 V 1976. Balet Opery z Hamburga, chór. J. Neumeier, jako PemsAAz-Fmatmm. Duże zainteresowanie wzbudziła całkowicie odndenna od oryginału wersja M. Bejarta, sc. R. Bernard i). Roustan, Bruksela 15 XI 1977, Ballet du XX siecle: w akcji, złożonej z 3 obrazów, odbywa się najpierw zabawa współczesnej młodzieży na placu, a rej wodzą: Chłopiec(W. Wasiljew), jego Dziewczyna(R. Poowoerde)i Przyjaciel(8. Piej. Zjawia się Magik, tańczy kolejno w maskach Pietruszki. Baleriny i Maura. Chłopiec wchodzi do budy Magika W drugim obrazie Chłopiec błądzi w labiryncie luster nakłada pokazane przez Magika maski, traci stopniowo własną osobowość, wreszcie Magik wypuszcza go z budy. Akcja przenosi się znów w trzecim obrazie na plac. Chłopiec nie odzyskuje już swej osobowości. Dziewczynę uważa za okrutną lalkę Przyjaciela za zJrajcę, młodzież za bezduszne kukiełki, jest już całkowicie we władzy Magika. Bejartowską wersję PietrurzAiprzejął Sruttgarter Hallem 6 VII 1982, w obs. R. Cragun. A. Mayet i S. Green słone. W Polsce po li wojnie światowej odbyły się trzy premiery ćYemrzAi. Pierwszą wg Fokina przygotował na swój jubileusz 4 O-lecia pracy artystycznej Leon Wóicikowski, sc. 1.Konarzewska(wg Benois). Warszawa 8 III 1958. Państwowa Opera, w obs. S. Szymański(Pietruszka), M. Krzyszkow-sa(Balerina), 2. Kiliński(Maur). Po raz drugi wznowił PiemrzAę 1. Wóieikowski, sc. A. Majewski, w warszawskim Teatrze Wielkim 18 III 1973, w ubs. W. Gruca, E. Jaroń i 2. Strzałkowski. Buforem innej, własnej wersji ćYetwszAf był M. Tornaszewski, sc. A. Majewski, Wrocław 24 VI 1961. Państwowa Opera, w obs. M. Sawicki, K. Kmitto i 3. Kozak. Przedstawienie wznowiono w tej samej obsadzie 30 XII 1965 w Miejskim Teatrze Muzycznym w Krakowie. Balet dla dzieci w 3 obrazach, z prologiem i epilogiem. Libretto: Irena Turska(wg powieści Carlo Collodiego): muzyka: Jadwiga Szajna-Lewandowska: choreografa: Maksymilian Mróz: scenografia: Aniela Wojciechowska. Prapremiera: Wrocław 2 VI 1964. Państwowa Opera. Osoby: Pinokio, drewniany pajacyk-Klara Kraino: Dżepetto, jego ojciec Franciszek Warlińskq Turkusowa Wieszczka-Adria Teliszewska: Knot, niegrzeczny chłopiec-Henryk Sawicki: Ogniojad, dyrektor wędrownego teatrzyku kukiełek-Stanisław Sitkomirski: Lis-Janusz Laznowski: Handlarz, lekarze: Doktor Sowa i Doktor Kruk. Sędzia Goryl. Kot w butach. Śnieżka i siedmiu karzełków. Czerwony Kapturek i Wilk, karabinierzy, liss, pudle-kamerdynerzy buldogi-żandarmi, zabawki, morskie dziwadła, dzieci. 259. Pinokio. Prolog: Narrator przedstawia główne postacie baletu, jednocześnie w muzyce odzywają się związane z nimi tematy. O br az 1. Plac w małym miasteczku. Opodal domku starego Dżepetto widnieje szkoła, do której właśnie zdążają dzieci. Przystają koło staruszka, który struga pajacyka z drewnianego klocka. Pajacyk ma wielkość małego chłopca. Nagle figurka ożywa i natychmiast zaczyna płatać figle(taniec Pinakla). Wpada w ręce srogiego karabiniera Dzieci uwalniają niesforną kukiełkę i odprowadzają do zatroskanego ojca. Ten zaś oznajmia, że Pinokio musi iść do szkoły, i u wędrownego Handlarza kupuje mu elementarz. Cecz pajacyk nie zdradza chęci do nauki. Na plac wjeżdża teatrzyk kukiełek. Dzwonek ogłasza pauzę w szkole. Wybiegają dzieci, dyrektor Ogniojad sprzedaje bilety. By kupić bilet, Pmokio prędko sprzedaje Handlarzowi elementarz. Rozpoczyna się przedstawienie: tańczy Kot w butach. Śnieżka w otoczeniu siedmiu karzełków. Czerwony Kapturek i Wilk, jedna z kukiełek poznaje wśród widzów braciszka-Pinakla. Wciąga go na scenę, powodując wielkie zamieszanie, które uśmierza surowy Ogniojad. Po odjeździe teatrzyku Dżepetto zabiera Pinakla'do domu, lecz niegrzeczny chłopczyk ucieka przez okno. Xapustym placu spotyka chytrego Cisa, który próbuje wyłudzić od niego monety. Gdy mu się to nie udaje, przyzywa na pomoc kilka małych Lisków, które rzucają się na Pinakla. Z opresji ratuje go Turkusowa Wieszczka, zabierając pajacyka do swego pałacu. O b raz 2. Ogród przed pałacem Turkusowej Wieszczki. Na tarasie leży chory Pmokio. Jest nieznośny i rozkapryszony, nie chce pić lekarstw przepisanych przez Doktora Sowę i Doktora Kruka. Za namową Wieszczki wypija w końcu miksturę. Wyskakuje z łóżka zdrów i znowu niesforny. Raz jeszcze daje się oszukać przewrotnemu Lisowi, który tym razem zagarnia jego skarb i ucieka. Zrozpaczony pajacyk wzywa sędziego(Goryla)i żandarmów(buldogi), którzy przeszukują ogród, a nie znalazłszy złodzieja, aresztują Pinakla. I znów ratuje go dobra Wieszczka. Lecz i ona, ku niezadowoleniu Pmokia, wyprawia go do szkoły. W drodze Pinokio spotyka niegrzecznego chłopca. Knota, który namawia go do wspólnej ucieczki. Zajeżdża kareta z'napisem: . Do Krainy Zabawek". Knot i Pinokio wsiadają bez namysłu i id jeżdżają. Obraz 3. W'Krainie Zabawek. W wesołym miasteczku, . Pinokio. ozdobionym napisami w rodzaju: . Niech rzyją zabafki! Precz z rąbankami!", wrę wesoła zabawa, tańczą zabawki i dzieci, a rej wodzą Knot i Pmokio. Wreszcie zmęczony Pmokio zasypia w kącie: we śnie ukazuje mu się zasmucona Turkusowa Wieszczka i zatroskany Dżepetto. Dręczony wyrzutami sumienia Pmokiozrywa się i z przerażeniem spostrzega, że wyrosły mu ośle uszy. Takie same uszy szpecą również głowę Knota. Zjawia się dyrektor Ogniojad i angażuje Pinakla do swego teatrzyku. Przystraja kompromiujące uszy kwiatami i przy użyciu bicza uczy pajacyka różnych sztuk cyrkowych. Zmaltretowany Pinokiopostanawia uciec, lecz wpada do wody, w świat morskich dziwadeł. Dostaje się w paszczę olbrzymiej Ryby-Psa, gdzie siedzi już uwięźmy Dżepetto. Sprytny Pmokio wysuwa rękę z paszczy potwora i łaskocze go w nozdrza. Ryba-Pies kicha potężnie, i z jej paszczy wypadają uwolnieni więźniowie. Dzieci tańczą wokół Dżepetta i Pinakla ciesząc się z pomyślnego zakończenia ich przygody. Epilog. Izba w domku Dżepetta. Smutne przygody wiele nauczyły Pinakla. Stał się rozsądnym chłopczykiem, opiekuje się chorym Dżepettem, wyplata na sprzedaż wiklinowe koszyki, a za otrzymane od Handlarza pieniądze kupuje książki do nauki. Wzruszona Turkusowa Wieszczka sprawia, że drewniany pajacyk zamienia się w żywego chłopczyka(taniec Pinakla). Balet Piwośfo jest pierwszym polskim baletem napisanym specjalnie dla dzieci. O wyborze libretta zadecydowała urocza, pełna malowniczej fantastyki i zalet wychowawczych tematyka znanej książki dla dzieci włoskiego pisarza Collodiego. Z szeroko rozbudowanego w książce wątku sensacyjna-przygodowego wybrane zostały niektóre fragmenty, dające się przetransponować na ruch taneczny, a przy tym posiadające istotne znaczenie dla logicznego rozwoju akcji. Ilustracyjna, przystępna dla dziecięcego ucha muzyka, dzięki użyciu małej orkiestry symfonicznej oraz przejrzystej instrumentacji stwarza pozorne wrażenie naiwności, zgodnej z klimatem bajki. Poszczególne postacie charakteryzowane są za pomocą motywów przewodnich o zabarwieniu groteskowym(Knot. Lis)lub lirycznym(Turkusowa Wieszczka). Dalsze premiery Pmołia to: Sopot i VI 1977, zespół Teatru Muzycznego w Gdyni na scenie Opery Ceśnej, chór. E. Bojczwa, sc. A. Wzjciechowska-Bydgoszcz o. Piotruś i Wilk. XH 879. Opera i Operetka, chór. 2.Korycki, sc. M. Stańczak, w obs. 2. Skrzeczko i A. Rutkowska. Balet PmoAio wystawiony by(także w Górlitz 20 XI 1965, w Teatrze im. Gerhardta Hauptnanna, chór H Krerzschmann, sc. Hal. Perthel, w obs. M. Parsęt(Pinokio), P. Hammer(Dżepetto)i A. Ka(łanowa-Kubik(Turkusowa Wicszczka 3 TematPinokia miał kilka wersji baletowych, spośród których wymienimy: Przygody Pinokia la zavmture di Pinocchio'), muz. G. Warmuzzi, caor. K. Milloss, Rzym 22 V 1956. Opera. Pinoezino, libr. J. WarOeld, muz. A. Bibalo, chór. P.van łyk, Hamburg 19(1969. Rosyjską wersją PmoAia jest opowiadanie A. Tołsroja Złoty Alaczye czyli Pr: yęody Barmna wg Collodiego. Na tle tego opowiadania powstał balet Baramo, libr, i muz. N. Sabirow, chór. Ob. SaOullin. Ufa 25 XII 1960. Teatr Opery i Baletu Republiki Baszkirskiej. Fanraąje PnoAia(Fmtase W Pmocołii), muz. A. Gasagrande, chór. J. Nernećeksc. W. Bijrnoer, Amsterdam 25 XII 1973, Scapino Haller. PinoczAi'o, muz. 8.Bjelinski, chór 8 Mitterhuber, sc. R. Langeruass, Wiedeń 14 III 1975. Thearer an der Wien. Mnożono, muz. A. Bibalo, chór. M. Muter, sc. P. Field, Oslo 4 III 1976 Den Norske Ballet. Innym baletem J. Szainy-Lewandowskicj dla dzieci jest Fortunie t Twtiurlis. Szajna-Lewandowska jes również autorką muzyki do kilku mimodramów dla Wrocławskiego Teatru Pantominó w chór H Tomaszewskiego, m.in. : Z cAopa Arw wg komedii F Baryłi, sc. J. Przeradzka i A, jędrzejevki 24 IV 1959: Mea, sc. K. Pankiewicz 9 I 1961: Harfista, sc. K. Wiśniak 27 IV t 9 ń 3. Piotruś i Wilk Denns u Bo ixBalet dla dzieci w I akcie z recytacją. Libretto(wg rosyjskiej bajki ludowej)i muzyka: Sergiusz Prokofiew, choreografia: Adolf Bolm(Janina Jarzynówna-Sobczak): scenografia: Cucinda Ballard(Gizela Bachtin). Prapremiera: lśowy Jork 13 I 1940. Center Theatre, Ballet Theatre. Premiera polska: Gdańsk 15 III 1952. Studio Operowe przy Państwowej Filharmonii Bałtyckiej. Osoby: Piotruś-Eugene Loring(Rajmund Sobiesiakk Wilk-William Dollar(Roman Szyrnczak): Ptaszek-Wiola Essen(Mariąuita Compe): Kaczka-CarenKonrad(Krystyna Gruszkówna: Kot-Nina Straganowa(Hanna Tarnawska): Dziadek Piotrusia, myśliwi. 267. Piotruś i Wilk. w'piękny słoneczny poranek Piotruś opuszcza zagrodę i wychodzi na łąkę. Na drzewie siedzi Ptaszek, przyjaciel Piotrusia. Przez otwartą furtkę wychodzi Kaczka: Ptaszek przekomarza się z nią. Ptaszka zauważył Kot: czai się na swą ofiarę, ale Piotruś broni przyjaciela. Zjawia się rozgniewany Dziadek, który strofuje Piotrusia za samowolne wyjście na łąkę, zabiera go do zagrody i zamyka furtkę. Wtedy z lasu wychodzi duży Wilk. Kot i Ptaszek zgodnie uciekają na drzewo, ale Kaczka nie zdążyła uciec i Wilk ją łapie. Widząc to dzielny Piotruś wychodzi z zagrody z długim sznurem w ręku i wspina się na drzewo. Za namową Piotrusia Ptaszek sfruwa z drzewa i zaczyna drażnić Wilka, kręcąc się koło niego. W ten sposób zwabia go pod drzewo. Piotruś zręcznie zarzuca lasso i chwyta Wilka za ogon. Daremnie Wilk szarnoce się w pułapce. Z lasu wychodzą myśliwi i chwytają Wilka. W zwycięskim pochodzie z Piotrusiem na czele prowadzą Wilka do Zoo. Skomponowane w kwietniu 1936, symfoniczne opowiadanie dla dzieci"zostało po raz pierwszy wykonane 2 V tegoż roku w Filharmonii Moskiewskiej na koncercie dla dzieci: narrator opowiadał treść bajki, ilustrowanej muzyką. Wkrótce jednak walory tego utworu-jego wdzięk, prosty liryzm, świeżość humoru, zachęciły choreografów do nadania mu formy baletowej, mimo pewnej trudności scalenia w ciągłą akcję szeregu krótkich scen i tańców, przerywanych recytacją. W niektórych wersjach scenicznych zachowano komentarz słowny w czasie akcji, w innych zastępowano go wstępną narracją. Jednakże ukazanie na scenie wszystkich postaci i realiów bajki sprawiało, że świat odważnego Piotrusia, kochającego przyrodę i zaprzyjaźnionego ze zwierzętami, przemawiał bardziej bezpośrednio do wyobraźni dziecięcej. Złożona z ekspozycji tematów, scen dramatycznych i powtórzeń tematów muzy ka Prokofiewa ilustruje epizody króciutkiej akji i jej bohaterów nie tylko za pomocą tematów melodycznych, ale i poszczególnych instrumentów. Opisowość ta jest niemal onomatopeiczna: trzy rogi przedstawiają Wilka, flet Ptaszka, obój Kaczkę, staccato klarnetowe Kota, itp. Balet Piotwf i WYlk wystawiany był wielokrotnie, mJa. Cambridge I V 1940 Baller lambert, chór. P. Staff, sc. G. Sheppard, w obs. M. Ashley(Piotruś: i T.. 263. 1(. Piotruś i Wilk. Kersley: Wilk. Mediolan 1949. I a Scala, chór. M. Wallman, sc, lNicola Benoistoskwa 21 I 1959. Teatr Wielki, chór. A. Warłamow, sc. W'. Klernentiew\tediolan 12 XII 1971. La Scala, chór. M. Pisroni, sc. P. Buzichelli Genewa 1971. 'Featr Wielki, chór. A. Cała. W Polsce Piozrusia i WilAu wznowiła Opera Bałtycka 10 V 1968 w nowej scenografii 8. Sobczaka i L Frzyiemskiego, w obs. K. Wrzosek(Piotruś)i R. Prądzyński(Wilk: wysraychór. R. Sobicsiak, sc. R. Strzembała, a następnie Opera w Bydgoszczy 1381981, chór. 8.Marnonrowicz-Lotek, sc. *'.Żukowska, w obs. M. Adamski i M. Dąbrowski. Z innych utworuw S. ProkoOewa Wstawionych w formie baletowej wymienić należy: Ił'iąc wmc j 3(wuw, wwewwuo, chór. K. Gulcjzewski, Moskwa 1922. Balet Karneralnywcyklu. Miniatury choreograficzne"*, wznowienie w 1971 przez AtoskicwskiBalet Klasyczny, który pokazał je na występach w Polsce V 1972. X'Polsce*i**narwę zrealizowali J. Jarzynewna-Sobczak i 2. Kanuński, kast. E. Markzwski, Gdańsk 25 V 1963. Balet Miniatur przy Operze Bałtyckiej, w zbs. Gurskailziewczyna i b. Kropidłowski Chłopiec i Porwczwo Kiżr i Jwwoem W-869 suita z muzyki do filmu pod tym samym tytułem, jako Rorvpt'co(iera WiwiJv wlJier: , ober. M. Fukin, sc. M. Dobużyński. Boston o IV 1942. Palił Theatre, z J. Łazowskim w głuwnej roli: jako balet Pn-nęcwi Cże i Wwwopcuav 63869, chór. Ćł. Tarasowa i A. Lapauri, sc. 8. McssereigMoskwa 10 li l 9 b 3, '**arr Wielki, w oks. G. Bowt. Paweł.. R. StruczkowaFrcifha, i I.. Bogonwłowa: Pióru: . JJJ Aawcartyorzzpiamay jaku balet Couorw, chór. J. Charłał, sc. I.. Zack, Paryż 6 li 1947. Opera Comiąuc. Ywqywua Aawznu-chór, i sc, b. Bartholin, Kopenhagą 3 i V 1950 Kongelige Danske Ballet: chór. K. Bojarski. Ccningrad 12 V 1961. 'Teatr Mały. 5 wwńmą A(asyzzwą zrealizował w warszawskim Teatrze*ielkirn X', jelizariewsc. E. Lisyk, 23 XII 1979, sol 8 Siousała i T Matacz. Swwwiz A(asycewu wraz z I częścią J/J Koncertu tża 7 a Peyormuwcz On(oee@6 aeJs(a 8 e 8 ć*, clwt Y. TuJoc, sc. M. Steyenscnlandyn 5 XII 1938, London Ballct, treścią jego była rywalizacja trzech balerin P.van Praagh. M. LJcyd, G. Larsen, reprezentujących trzs szkoły tańca klasycznego rosyjską, włóką i francuską. Xwira cwwsAa, chór. G. Alekseidzc, sc. S. Drnitriewa, Leningrad 6 VII 1969 ta(er Teąrru in. Kirowa, soliści: 1. Kołpakuwa. W. Ganibałowa i X'. Desnicńi: suitę tę jako balet zha a@LW zWa 1 LW)wystawiła uprzednio 8. Niżyńska w Tearro Celon w Buenos ures li 8 PC 7, chór. V. Biagi, sc. Kapę, Lycn 10 VI 1875, Ballct de Lyon, w obs, li Strzelhicka i V. Biagi. Kantata zł(eAsander Mew 8@iała swą aaapracię baletową w leningradzkim*catrzc im. Kirowa 1909, chór O Winogradowa. J Aznczrr wrcyzcorav D-Jar Iwo balet Triad i OWJ, chór. K. MacMillan, sc. P. Cnsworth, Londyn 19 I 1972, The Royal BalleC historia miłosna, krarejbohaterami są Dziewczyna A Sibley i dwóch Chłopców(A. Duwell i W. Eagling*. 36-4. Pocałunek Wieszczki. Muzyka do filmu h, an Groźny, Cterwru rzvfsła, fragmenty hi Symfonii i kantara zheAsander Veesei złożyły się na podkład muzyczny baletu w 18 obrazach h, m Groźny, w opr. M. Czułakiegu(Braw QD@@), Moskwa 20 li 1975. Teatr Wielki, chór. J. Grigorowicz, sc. S. Wirsaładze: akcja baletu osnuta jest na kanwie historycznych wydarzeń z XVI w.i przedstawia koronację cara Iwana IV, jego konflikty z bojarami, walki z najeźdźcami, zdradę kniazia Kurbskiego, walkę o zjednoczenie Rosji. Głównym wątkiem akcji jest wszakże miłość cara do żony Anastazji, rozpacz i osamotnienie po jej śmierci, które stały się podłożem jego okrucieństwa. Główne role kreowali: T. Władimirow(car Iwan, N. BessmiertnowaAnastazja)i 8. Akimow(Kurbski). Balet(tan Groźny przejęła w jego premierowym kształcie Opera Paryska 14 X 1976, w obs. J. Guizerix, 1. Khalfouni i M. Denard. Fragmenty muzyki do filmu Jaan Groźny i baletu Błazen, kantata zlleruwuerNet: ski. Koncert krzypcmy g-moll oraz fragmenty XII Symfonii d-muli D. Szustakowicza i Oóruzeoa z tvtaa M. Musorgskiego, a także ludowe piesnigruzińskie, towarzyszyły baletowi 4(hwec(er eroi(es(Zapalcie etwuzav, libr, wg W'. Majakowskiego, chór, i sc. 8.Petit. Marsylia 5 V 1973, Ballets Je Marseillc, w ces. R. Petit**oetai, X'. Wicsiołłowski Ptak', G. Guis(Śmierć), P. Nardelli Mężczyzna: . Pocałunek Wieszczki Le Baiser de lu PeejBalet alegoryczny w 4 obrazach. Librettu, wg bajki Mensa Christiana Andersena Dcicwca lzdń: " i muzyka: Igor Strawiński, choreografia: Bronisława NiżyńskaWłzdzirnierz Traczewski: scenografia: Alexandre Benois'Izabela Konarzewska*. Prapremiera: Paryż e 7 XI l 92 b, Theatre National dc FOpera, zespuł Idy Rubinstein. Premiera polska: Łaidż 9 XII 197. Teatr Wielki. Osoby: Wieszczka. Dziewica Godów-Ida Rubinstein(Liliana Kowalska)Młodzieniec-Anatol Wilzak'Kazimierz Wrzosek), jego Narzeczona-CudniłaSzollar Ewa Wycichowska): Marka Młodzieńca. Cień Wieszczki. Cyganka, płatki snicgu, wichry, duchy lodowe, wicsniacy druhny yarzcczonei, udoJzkż wiejska. Obraz 1. Prolog. Burza śnieżna. Przez ośnieżone pola idzie Matka z niemowlęciem na ręku(taniec Matki-kołysanka). Zrywa się burza śnieżna taniec wichrów i płatków śnieżnychkdaremnie kobieta stara się osłonić dziecko i opuścić groźne pustkowie. Wyczerpana walką z rozszalałym żywiołem traci siły, pada martwa, a śnieg pokrywa ją białym całunem. Dziecko pozostaje sarno wśród szalejącej zamieci, z której wyłania się 265. Pocałunek Wieszczki. nagle w otoczeniu duchów piękna i groźna Dziewica Lodów(taniec Wieszczki). Każdemu jej ruchowi towarzyszy posępny Cień. Wieszczka zbliża się do dziecka i składa na jego czole czarodziejski pocałunek, po czym znika wraz ze swym orszakiem. Wchodzą wieśniacy, szukając zaginionej kobiety, lecz znajdują tylko małe zawiniątko, a w nim śpiące dziecko. Obraz 2. Minęło 20 lat. Święto na wsi. Uratowany chłopczyk wyrósł na pięknego młodzieńca i dziś właśnie, w mroźny zimowy dzień, ma się odbyć jego wesele z córką młynarza. Schodzi się młodzież wiejska(walc), radośnie witając Narzeczonego(taniec Młodzieńca). Wreszcie zjawia się oczekiwana Narzeczora(pas de deux Narzeczonych i taniec ogólny). Gdy wszyscy się rozchodzą i Młodzieniec zostaje sarn, nagle staje przed nim nieznajoma Cyganka w bogatym, lśniącym od klejnotów stroju(taniec Cyganki). Młodzieniec ulega czarowi tej dziwnej istoty o lodowato zimnej, złowrogiej twarzy. Prowadzi ją do swej NarzeCZODC). Obraz 3. W młynie. Wrę tu beztroska zabawa. Sarzeczonatańczy w tłumie weselnych gości, którzy również Narzeczonego wciągają w wir tańca. Zapomniana Cyganka niepostrzeżenie znika. Młodzi radują się swym szczęściem(pas dedeux). Dziewczyna odchodzi, by przebrać się w weselny strój. Młodzieniec zostaje sam. Po chwili wraca panna młoda, z twarzą zasłoniętą ślubnym welonem. Chłopiec zapewnia ją o miłości: oblubienica zrzuca welon, odsłaniając groźną twarz Dziewicy Lodów, która przyszła po swą zdobycz. Nie mogąc wyzwolić się spod jej uroku. -Młodzieniec bezwolnie idzie za nią. Obraz 4. Epilog. Do pustej izby wchodzi Narzeczona, szuka Narzeczonego. Nagle Iciana w głębi rozstępuje się, ukazując w dali królestwo Dziewicy Lodów, b(a wspaniałym lodowym tronie siedzi Wieszczka. Młodzieniec zbliża się do niej, a ona składa na jego czole pocałunek, który przypieczętowuje na zawsze jego los. Komponując na zamówienie Idy Rubinstein balet Paca(me WYerzczAi', Suawiński pragnął złożyć hołd Czajkowskiemu, dla którego żywił zawsze wielki szacunek i uznanie. Baśń Andersena posłużyła mu jako alegoria losu wielkiego kompozytora rosyjskiego, naznaczonego czarodziejskim piętnem muzy, której symbolem jest Dziewica Lodów. Fantastyka baśniowa, należąca do ulubionej tematyki baletowej Czajkowskiego, oraz rygory form. 266. Popołudnie Fauna. tanecznych zawartych w schemacie XIX-wiecznych baletów odpowiadały zamierzeniom stworzenia, baletu w stylu Czajkowskiego". Strawiński odtworzył więc styl jego muzyki, posługując się drobnymi utworami wokalnymi i instrumentalnymi i budując z nich jednolity utwór symfoniczny o typowych cechach muzyki Czajkowskiego: szerokiej frazie melodycznej i barwnej instrumentacji. Paca(aneś Wieszczśi to jeden z najprostszych, a przy tym najdłuższych baletów Strawińskiego, posiadający duże walory teatralne: wystawiany był wielokrotnie, często w nowych wersjach choreograficznych: jego premiery w wersji G. Balanchine a odbyły się nLin. : Nowy Jork 37 IV l 93/, American Haller, sc. A. Halicka, w obs. K. Mullowney i W. Dollar Nowy Jork 10 IV 1940, Ballet Russe de Monte Carlo, w obs. M. Slavenska i A. Egleysky Paryż 2 VII 1947. Opera, w obs. T. Tumanowa i A. Kałużny Mediolan-4 IV 1953, Ca Scala, w obs. I.. Novaro i G. Perugini. Spośród innych wersji choreograficznych baletu Pocałunee Wieszczej na wzmiankę zasługują: chór. P. Ashron, sc. S. Fedorowicz, Londyn 26 XI 1935. Wic-WellsB-allet, w obs. P. Argyle i M. Tumor chór. K. MacMillan, sc. K. Rowell, Condyn 12 IV 1960, The Rogal Ballet, w obs. S. Beriosova i D. MacLeary chór. R. Hynd, sc J. Hubbard, Amsterdam 16 XI 1968. Het Narionale Ballet, wersja powtórzona w 1974 z Condon Festwal Ballct chór T. Neumeier, sc. T. Bose, Frankfurt rLM. 2 I 1972, Ballett der Stidtischen Buhnen, w obs. M. Kruuse i M. Barra: wersję tę przejął w 1974 American Baller Theatre w Nowym Jorku, w obs G. Gregory i 1. Nagy. Treść zaczerpniętą z bajek Andersena mają również balety Wagi AsiqżzY i. Popołudnie Fauna. Prćlade li('aprćr-midi d'an Faunę Claude Debussyóego, skomponowane jako wstęp do poematu Stephane a Mallarmego, miało kilka wersji choreograficznych: wśród nich na uwagę zasługują: I Popołudnie Fauna L'Apris-midi d'un Faunę)Choreograficzny obraz w I akcie. Libretto: Wacław Niżyński: muzyka Claude Debussy, choreografia: Wacław Niżyński(Jan Cieplińsłi), scenografia: Leon Bakst(Stanisław Jamek i). 267. Prze w rkieidzkd brzym. Popołudnie Fauna. Prapremiera: Paryż 29 V 1912, 'Vhe 4 trc du Chżteler. Balety Rosyjskie Diaguewa. Premierą polska: Poznań 24 XI 1925. Teatr Wielki, z udz. Zespołu J. Na skraju lasu, zmożony żarem upalnego dnia, leży na pagórku młody Faun, grając leniwie na flecie i jedząc winogrona. U stóp pągórka przechodzi grupa nimf, zdążających do kąpieli w pobliskim jeziorze Zaciekawiony Faun opuszcza wygodne leże i zbliża się do nimf One jednak, spłoszone widokiem dziwnego młodzieńca, uciekają, by za chwilę powrócić. Gdy Faun, tańcząc przed nimi, stara się je ośmielić, pierzchają znowu: tylko jedna, najśmielsza i najbardziej ciekawa, zatrzymuje się na chwilę. Pozwala się nawet dotknąć, lecz gdy Faun chce ją objąć, ucieka, gubiąc szarfę. Faun, zmartwiony ucieczką wdzięcznych istot, dostrzega porzuconą szarfę Bierze ją tkliwie w ramiona, jak żywą dziewczynę, wraca na swe miejsce na pagórku, tuli się do szarfy, znajdując zaspokojenie miłosnej tęsknoty. Spotkanie z nimfami było tylko snem, spełnieniem podświadomych marzeń. Bąler, którego pierwotny tytuł brzmiał Preladiwn do. Popołudnia lawa"PolwJc a I'apres-midi d un Faunę), byt pierwszą samodzielną próbą twórczości choreograficznej W. Niżyńskiego. Autorstwo pomysłu jest zresztą sprawą sporną: według niektórych przekazów li Strawiński pierwsze sugestie pochoązjtyod Diagilewa, według innych(Ramola Niżyńska, żona Xacława)temat ów zaproponował Diagilewowi Niżyński. Jest on zresztą autorce)ogólnej, śmiałej jak na owe czasy koncepcji tąleru, ujętego jak ożywiony ruchem fresk antyczny, dwuwymiarowy, z frontalnym ustawieniem korpusu, a profilowym nóg, ęjk i głowy tańczących postaci, poruszających się po liniach prostych bardzo uproszczonymi, kanciastymi ruchami. Upozowanie postaci, odbiegające od kanonów tańca klasycznego, wzorowane było na tanecznych ornamentach waz greckich. Istniała więc pewna sprzeczność między tą surową, przejrzystą plastycznie kompozycją wizualną a mieniącą się garną subtelnych odcieni kolorystycznych i dynamicznych, pełną płynnego ruchu muzyką DebussFego. Niżyński potraktował ją jedynie jako tło dźwiękowe, a zasób tanecznych środków wyrazu wyposażył w znaczny ładunek napięcia emocjonalnego, narastającego iż do końcowej kulminacji. Intencją choreografa było bowiem. Popołudnie Fauna. przedstawienie budzącego się młodzieńczego erotyzmu, nieporadnego i znajdującego zastępcze spełnienie w sennym marzeniu. Zarówno oryginalność koncepcji, jak i drastyczność końcowej sceny rozpętały po premierze istną burzę protestów i polemik, dzieląc paryską publiczność, krytykę, środowisko artystyczne, a nawet polityczne, na dwa obozy. Balet nabrał więc szybko rozgłosu na miarę sensacji, lecz doczekał się niewielupóźniejszych wystawień, i to przeważnie w nowych wersjach choreograficznych. W wersji Niżyńskiego wystawiony był przez L. Wóicikowskiego w Operze Warszawskiej 8 III 1958, w sc. 1. Konarzewskiej wg Baksta, z okazji jubileuszu 4 O-lecia pracy artystycznej Wójcikowskiego: w rolach Fauna i Nimfy wystąpili W. Wiesiołłowski i 1. Cieślikówna. Wersja ta jest jeszcze wznawiana niekiedy w oryginalnym układzie Niżyńskiego, np. Londyn 1966, Ballet Rambert, z Ob. Brucern w roli Fauna Paryż Z IV 1976. Opera, z Ob. Judę London Festiyal Ballet 25 VI 1979, z R.b(uriejewem Nowy Jork I XI 1980. City Center Joffrey Baller, z R. Nuriejewem. Wersję Niżyńskiego uprościł S. Litu, usuwając z niej postacie nimf, Paryż 18 III 1935. Opera-sol. S. Gitar: przekazał ją reż innym teatrom, nLm. Teatrowi Wielkiemu w Warszawie 3 li 1978, powierzając rolę Fauna W. Walk-Karaczewskiernu. li Popołudnie Fauna\Afternoon of a faun)Choreografia: Jerome Robbins: dekoracje: Jean Rosenthal, kostiumy: Irenę Sharaff. Premiera: Nowy Jork 1-4 V 1953. City Center. New York City Ballet. Osoby: Tancerka-Tanaąuil LeClerc: Tancerz-Francisco Moncion. W studio baletowym ćwiczy dwoje młodych tancerzy. Nagle zdają sobie sprawę, że budzi się między nimi nieśmiała miłość, pierwsze porywy serca i zmysłowej namiętności, które ich coraz bardziej zbliżają do siebie. W oryginalnej wersji Robbinsa duet ten tańczyła biała tancerka i czarnoskóry tancerz, w jego dalszych wznowieniach rolę tę kreowali także biali tancerze, np: Londyn 14 XII 1971, The śoyal Haller, wyk. A. Sibley i A. Dowell Paryż 3 X 1974, . 369. Popołudnie Fauna. Opera-G. Thesmar i M. Denard, oraz 7 IV 19761. Desurter i G. Piletta(w jednym spektaklu razem z wersją Niżyńskiego). Papo(@@e Fama J. Robbinsa pokazały w Polsce Balety USA w czasie swych występów w październiku 1959. Z innych wersji Popa(aJua Pawia Debuss*ego wymienić można: chór. 1.Ogona. Balet Studio Praha 1965, pokazane w Polsce V 1965 chór. T. Schilling, sc. P. Geister, Berlin 6 VH 1967, Komische Oper chór. 8. Holmgren, Sztokholm I 972, Cullbergbaletten. W Polsce własną wersję Popa(tania Fauna wystawił w Łodzi 2 XII 1957 P. Parnell, sc. 8.Soboltowa, z E. Pokrossem jako Faunem. G. Debussy jest również autoreio oiuzyłi trzech innych baletów: vlęezeństieo śniętego Sebastiuou Le Biurtyre de Suiut Sebastien\-misterium w 3 aktach z chorem, libr. G.d Annunzio, chór I Rubinstein, sc. L. Baksr, Paryż ąg V 14(1, Theatrc du Chweler, z 1. Rubinstein w roli św. Sebastiana wznowiony 8 li 1957 w Operze Paryskiej, sc. P. I-abisse, z L. Tcheriną w głównej roli chór. E. Walter, dek. G. Graupner, kast. L. Erler, Dusseldorf 17 IV 1982. Opera, w obs. P. Bortuluzzi i M. Janotta. Gry(7 eax), balet w I alcie, libr, i chór. W Niżyński, sc. G. Bakst, Paryż 15 V Btą, Thćatre des Champs-Ęlysees. Balety Rosyjskie Diagilewa: treścią jest rozgrywający się na sorcie tenisowym flirt dwóch dziewcząt('V. Karsawma i L. Szollar)i młodzieńca(W Siżyńssi), ponownie wystawiony w tym teatrze 25 X l 9 ąO przez Ballcts Suedois w chór J. Berlina oraz w Nowym Jorku w 1966 przez New York City BaBet, 8 chór J Tarasa chór. P. Flmdr, sc. 8. Dayde, Paryż 12 IV 1973. Opera, w obs. O Motte, N Pontois, G. Atanassoff i). -P. Pranchetti chór. 8.Walter. Jet N Mack, tost. M. -G. Wilłerscheidr, Dusseldorf gO V 1973. Opera, w ubs. J. Cadzow, M. Janotta i P. Breuer. Padweo e zaćawAaw@(La Wońc li 7@@oax), balet w 4 obrazach, chór. T. Berlin, sc. A. Helle, Paryż 15 li 1931, Thewtre des Champs-Elysees, Balłets Suedois: balet ten inscenizował w formie pan(omioay L. Schiller w teatrze. Maska"w Warszawie. 1922. Prócz tego wystawiono wiele baletów do muzyki Debussy ego, nie pisanej z myślą o realizacji scenicznej, jak np. : Danse sacree et dawse prqfuwe jako balet Prweurz(Proree), libr. 1. Ciszin i M. Cliifrd, chór. D. Liszin, sc. G.di Chirico, Londyn 5 VII 1938, The RoyalCovenr Garden, Ballets Fusses de Basila z D. Liszinem w roli tytułowej chór. W. Borkowski, sc. A. MajeWsKi. Warszawa Ił III 1971, 'Featr Wielki, w obs. Dansenerce-8. Kociułkowsła i F Krawucki, Dmc prymie-E. Taran i T. Srnuliński: zespół warszaósłi włączył ten balet do programu swych występów w Berlinie w październiku 1971. azei, zpigrqM anqczww jako balet Ballada, chór. T. Robbins, sc. 8. AronsonNowy Jork 14 li 1952. New York City Baller jako balet Mocna tyra 270. \aoWeilmd), ark. E. Anserrner, chór. R.van Dantzig, Haga 20 I 1955 Scderlands Ballet: wznowienie w 1966 przez Baller lambert w Londynie. Swt Wergama 3 ęue jako balet 3 zary anioł(L'Xngegru), libr. G.de Cuevas, chór. G. Skibin, sc. Sebire, Deauville 20 VIII 1953. Grand Ballet du rnarąuis deCueyas: w dniu zaręczyn córki matka(Majorie TallchieO snuje wspomnienia swej młodzieńczej miłości, a dawny kochanek zjawia się w postaci anioła śmierci G. Skibin). V i. VI część Ktartetu nyczkowcgo g-moll jako balet Still Point Martuy punkt)chór. T. Bolender. Lec OiSA)3 VIII 1955, na festiwalu w Jacob s Pillownastępnie 13 III 1956 New York City Ballet, w obs. M. Hayder i J, d Amboise: wznowienie w 1956 w Operze Monachijskiej i w 1963 w Operze Kolońskiej. Poemat symfoniczny Morze(La Mer), libr, i chór. J. Jarzynówna-Sobczak, sc. LA Krassowski, Gdańsk 12 VII 1963. Opera Bałtycka, w obs. A. Moniuszko Morze), 8. Kropidłowski(Zefir: , 2. Jasrnan(Eol)i T. Złamał(Euros): chór. T. Schilling(zob. Dwoi róży: -inne duety): S Mar, chór. 1.Tenorio, sc. S. Fernandez. Hawana 7 III 1974, Haller Nacional de Cuba, w obs. M. Garcia, 0. Salgado, G. Martmez i in. Brouillards Mgły, utwory fortepianowe Debussy'ego: Brouilldrds, Puerta delai@o. I-es Pees sont d eooquises dunseuses, koiles, Cuke Bull, Brtęeres, Feuilles mortesWe@@gc a Picśtio. Par wr la neige, chór. T. Cranko, 18 III 19/0. Stuttgar(er B-aOett, sol. 8.Keil, S. Hankę, 1. Madsen, R. Cragun, M. Claus. Zatapiana Aatedra(La Caoićdrale mgloune), utwór poprzedzony nagraniem szumu morza, chór, i sc. T. Kylian, Haga 14 I 1975, Nederlands Dans Theater, balet dla dwóch par solistów, bez treści literackiej. Porwanie w fiutiurlistanie. Porwanie w Tiutiurlisranie. Balet dla dzieci w 3 akrach, 5 obrazach. Libretto: Klara Kmitto(wg powieści Wojciecha Żukrowskiego): muzyka: Jadwiga Szatra-Lewandowsła: choreografia: Klara FmiOo i Maksymilian Mróz: scenografia: Anoa Rachel. Prapremiera: Wrocław 18 li 1967. Państwowa Opera. Osoby Cynamon, król Blablacji-Stanisław Sitkowski: Wiolinka, jego córka Klara Kmitto: Baryłka, król Tiudurlistanu-Henryk Sawicki: Nagniotek. Cygan-czarownik-Eugeniusz Marchewka: Drumla, jego córka-Adria Teliszewska: lisica Chytraska-Krystyna Dąbrowska: kot Mysibrat-Janusz Laznowskkkogut Pypeć-Waldemar Karst: Młynarz. Oficer. Pustelnik. Brud, liędza. Złość. Winogrono. Banan, Kirkorek, syn Pypcia, kucharze, damy dworskie i dworzanie, wojsko kogucie, kawaleria biała i kawaleria czarna, parlamentariusze, kwiaty Cyganie i Cyganki, myszki, żabki, indyczki, wiewiórki, lokaje, paziowie, kuchciki. Akt 1. Obraz 1. Sala w pałacu króla Baryłki. Król wydaje przyjęcie na cześć zaprzyjaźnionego króla Cynamona, który przybywa ze swą córką Wiolinką. Oczarowuje ona wszystkich urodą i dobrocią. Po uczcie król Baryłka zaprasza gościa do ogrodu. W sali 271. Porwanie w Tiutiurlistanie. pozostaje tylko Wiolinka. Wpada Cygan Nagniotek i porywa królewnę. Wracają goście. Gdy poszukiwania Wiolinki nie dają rezultatów. Cynamon zarzuca Baryłce zdradę. Wojna między obu państwami jest nieunikniona. Obraz 2. Skrzyżowanie dróg polnych, w głębi fragmenty młyna, koszar i dworku. Kot Mysibrat zaprasza myszy do spichrza w młynie, za co Młynarz wypędza go. Przed koszarami ćwiczą żołnierze. Przygrywa im na trąbce kapral Pypeć, ale ponieważ nie gra tak pięknie jak dawniej, otrzymuje order i zostaje zwolniony. Przed domem psocą indyczęta, ściągając na siebie gniew guwernantki, lisicy Chytraski, która zostaje za to zwolniona z pracy Na skrzyżowaniu dróg spotykają się trzej wygnańcy: Mysibrat. Pypeć oraz Chytraska, i zawierają przyjaźń. Nagle ukazuje się wóz Cygana Nagniotka, uwożący porwaną Wiolinkę, *rzej przyjaciele ruszają w pościg za nim. Akr I 1. Obraz 1. Obóz cygański. Wesołą zabawę przerywa powrót Nagniotka, przywożącego Wiolinie. Nagniotek zwołuje Cyganów-czarowników i przy ich pomocy przemienia w olbrzymim kotle dobrą Wiolinie w złą brzydulę. Po odejściu Nagniotka Mysibrat. Pypeć i Chytraska, obserwujący re czary z ukrycia, wyciągają Wiolinkę z kotła i uciekają z nią. Czarownik Nagniotek i jego córka Drumla, skoro tylko spostrzegają, że Wiolinka została porwana, wyruszają na poszukiwanie. Obraz 2. Las. Rozkapryszona Wiolinka sprawia wiele kłopotu trójce swych wybawców, zastanawiają się więc, jak przywrócić jej dobroć i urodę. Pomaga im w tym stary pustelnik, radząc dziewczynce postępować zawsze dobrze i mądrze. I tak za każdym dobrym uczynkiem opadają z niej łachmany: Wiolmkastaje się coraz piękniejsza. Gdy nadbiegają Nagniotek z Drumlą, koguu Pypeć staje do walki z nimi, nakazując Wiolince ucieczkę pod ochroną Mysibrata i Chytraski. Akr I Il. Granica między Tiudurlistanem i Blablacją. Po obu jej stronach stoją wojska pod wodzą swych krojów. Po pierwszym niefortunnym natarciu król Baryłka wysyła parlamentariuszy do króla Cynamona. Przedstawiają mu oni różne dziewczynki, o każdej mówiąc, że to Wiolinka. Cynamon stwierdza jednak, że żadna z nich nie jest jego córką. Wojska znów ruszają do araku, wreszcie armia B(ablacji zostaje zmuszona do odwrotu. Na miejscu niedawnej bitwy zjawia się Wiolinka pod opieką Mysibrata i Chytraski, a w dali widać toczący się pojedynek Pypcia z Nlagniotkiem, który w końcu. 977. Ogniły Ptak. 9946. Porwanie w Tiutiurlistanic. zabija dzielnego koguta. Uciekający król Baryłka poznaje Wio linkę i odprowadza ją do Cynamona, który wita radośnie odnalezioną córkę, dziękując jej wybawcy. Kiedy obaj pogodzeni królowie pragną oddać wraz z Wiolinką hołd poległemu Pypciowi, okazuje się, że ciało jego znikręło, a z jajka w pozostawionym przez Pypcia węzełku wykluwa się jego synek, Kirkorek. Mat kogucik chwyta ojcowską trąbkę i gra pobudkę. Przy jej dźwiękach wojska Tiutiurlistanu bratają się z wojskami Blablacj i. Balet Pomanie u TiwiarYstame, oparty na znanej powieści dla dzieci W. Żukrowskiego, zawiera spośród licznych wątków powieściowych głównie te, których fantastyka, humor i groteskowość odpowiadają najlepiej potrzebom sceny baletowej. Przejrzysta, wartka akcja przynosi dużo scen komicznych: nawet sceny batalistyczne potraktowane są z humorem. Muzyka, ilustrująca sytuacje sceniczne bez użycia motywów przewodnich dla poszczególnych postaci, podkreśla baśniowy klimat baletu i zmienność nastrojów. Odbiega od tonalności i schematycznych baletowych konstrukcji: nie jest jednak awangardowo nowoczesna i dzięki temu jest łatwa do przyswojenia przez młodych wykonawców i odbiorców. @oMn polskim baletem dla dzieci jest trzyaktowa Królcana ćmeżła, muz. 8. Pawłowski, na motywach muzyki Churchila do filmu rysunkowego Kr@cma 3 mzżeai nedwia Arasnoladeóu, libr. S. Piotrowski i W. Borkowski wg bajki Grimma. Łódź 14 III 1970. Teatr Wielki, chór. W. Borkowski, dek. M. Korytowska, kast. 8. Jankowska, w obs. 1.Wakowska(Królewna Śnieżka), E. Jakubiak(Królewiczi, 1. Kowalczyk(Macocha. Wiedźma). Balet ren wystawiły również inne teatry: Sopot 13 VI 1974, zespół Teatru Muzycznego w Gdyni i uczniowie Szkoły Baletowej w Gdańsku na scenie Opery Leśnej, chór, w. Borkowski, sc. R. Bubiecw obs W. Tillert i K. Wrzosek Bydgoszcz 15 XII 1975. Opera i Operetka, chór. W. Borkowski, sc. A. Kiljan, w obs. A. Rutkowska i P. Jacek. Borkowskiwystawił reż Kro(eanę Śnieżce w'Featrze Opery i Baletu w Wilnie 13 V 1973 i w Teatrze lśarodowyrn w Brnie 30 IV 1974. Odbyła się też premiera Kro(ez: wy ŚweżAi w Ukraińskim Teatrze Opery i Baletu im. T. Szewczenki w Kijowie 7 XI 1975, chór. G. Majorów, sc. K. Kapał. Inne wersje baletowe bajki o królewnie Śnieżce: W(mcWe-Meqe, muz. M. Yvain, chór. S. Gitar, sc. 1. Bouchene, Paryż 14 XI POI. Opera, w roli tytułowej L. Dayde: muz. P. Guerrero, chór. G. GonzalezHawana o VI 1979, Haller lNacional dc Cuba, w roli tytułowej 0. Pedrera. Czwartym polskim baletem dla dzieci jest Lewa Aro(erna, muz, i libr. T. Fotek wg haiki A. Oppmana i wiersza Ptasie radio T. Tuwima, chór. M. Obojnacka, si. I 8-Przewodnik baletowy. Porwanie w Tiutiurlistanie. W. Żukowska-Waszak. Warszawa 3 VI-1978. Państwowa Szkoła Baletowa scenie kameralnej Teatru Wielsicgz, ńa akcję baletu składa się jeden dzw. spędzony w lesie przez małą królewnę, przedstawiony w następujących obrazach Cz. I-Poranek. Pmitanie kolecie. Śniadanie. Szkoła. Cz.li-Ptasie radu Przechadzka po lesie. Koncert gr-ybkóte. Kołysanka. Spzśrod bardzo nielicznych baletów napisanych specjalnie dla dzieci wymierne należy trzy radzieckie: Wociamqtw(4 wwć@s, balet 95 altach, libr. M. Pinczewski, muz. DKlebanow, chór. N. Papko, 1. Pospiechin i A. Radunski, sc. R. Makarow TDiakowa i W'. Zimin, Moskwa 9 VI 1957. Filia Teatru Wielkiego. Jest to historia osieroconego Bocianiątka, któryio zaopiekowały się dzieci-pionierzy. Bocianiątko odlatuje do Afryki, gdzie zaprzyjaźnia się z Murzynkiem, którego rodziców zabił biały Plantator. Na wiosnę Bocianiątko wraca do Rosji zabierając z sobą Murzynka, a czarny chłopczyk znajduje wśród dzieci nowych przyjaciół. Balet wystawiany był w kilku teatrach Związku Radzieckiego. W Polsce jego premiera odbyła się w Gdańsku 18 III 1956 lało spektakl Państwowej Szkoły Baletowej w ukł, zespołu pedagogów, pod nadzorem reżyserskim J. Jarzynówny-Sobczak, w scG Bachtin i W. Padlewskiego. Doęnr Ojoj(łowcy, ławuun), balet w 4 aktach, libr. P. Abolimow wg bajek K. Czukowskicgo, muz. I Morozow, chór M. Moisiejew, sc. 8. Knobłok, blowosybirsk 30 IX 1947. Państwowy Teatr Opery i Baletu: tematem jest przyjaźń dokrara Ojboli ze zwierzętami i parą dzieci, Tanieczką i Wameczką. Na wieść, że w Afryce zachorowały małpki, doktor rusza im na pomoc: nie chce zabrać z sobą dzieci, które aby jechać także, ukrywają się w skrzyni z lekarstwami. W Afryce na doktora napadają ludożercy, rozbijai 4 słtzynię, wyciągają z niej dzieci i uprowadzają całą trńjkę do jaskini, skąd uwalają sóych przyjaciół chytra Lisica. Następukszczęśliwy powrót do trału Balet Wstawiony był również 7 III 1948 w moskiewskim Teatrze im Stanisławskiego i Niemirowicza-Danczenki, chór. N. Chołfin, sc. W. Ryndin, oraz 8811948 w leningradzkim Teatrze Małym, chór. BFensrer, sc. N. Akimow i T. Broni. W Polsce balet DoWzr Oyboli wystawił Teatr Muzyczny w Szczecinie 34 li 1977, chór A. Szulgina, sc. R. Strzernbała. Eipa.?nic(ławo, t@@)balet w 3 aktach libr. G. Rychłow wg bajki G. Podartego, muz. K. Chaczaturian, po premierze w 1974 w Ukraińskim'VeatrzcOpery i Baletu im. T. Szewczenki w Kijowie balet ren wystawiono 16 IV 1977 w moskiewskim Teatrze Wielkim, chur. G. Majorów, sc. W. Lewentak akcja rozgrywa się w krainie łóiaww, oóoeów i jarzyn, które uosabiali: N. Sorokina(Rzodkiewka), M. Kondratiewa'Magnolia), S. Radczenko(książę Cytryna). W'. Lagunow: hrabia Wisienkaj, a w roli tytułowej wystąpił M. Giwin. 274. Pory roku. Pory roku. Temat cyklicznych zmian zachodzących w przyrodzie w ciągu roku był treścią wielu baleruw: wśród nich wyróżniły się trzy: 1. Pory roku(Bpeweka zoóałBalet fantastyczny w I akcie. Prapremiera: Petersburg 7 li 1900. Teatr w Ermitażu. Premiera polska: Gdańsk 15 III 1952. Studio Operowe przy Filharmonii Bałtyckiej. Osoby: Zima-Aleksiej Bułgakow(Zenon Kaszubski jako Ziemowit). Szron Anna Pawłowa: Lód-Julia Siedowa(Zygmunt Kamiński): Grad-WieraTrie(iłowa(Rajmund Sobiesiak): Róża-Olga Prieobrażenska(Krystyna Gruszkównajako Wiosna): Kłos żyta-Matylda Krzesińska: Faun-Michaił Obuchów: Bachantka-Maria Petipa(Krystyna Gruszkówna jako Jesień): Bachus-Paweł Gerdt: płatki śnieżne, dwa pioruny. Zefir. Jaskółka, ptaki, kwiaty, kłosy, gnomy, najady, satyry, bachantki, fauny. Na białym pagórku lodowym, wśród wirujących płatków śnieżnych króluje Zima w otoczeniu Szronu. Gradu. Lodu i Śniegu(walc). Z lasu wychodzą dwa Pioruny, krzeszą ogień i podpalają chrust. Płomienie ogniska przepędzają Zimę i jej orszak. Wzgórze pokrywa się kwiatami, wśród nich wesoło tańczy Zefir. Wchodzi Wiosna z orszakiem ptaków i kwiatów. Słońce świeci coraz jaśniej. Złociste kłosy pokrywają ziemię, tańczą bławatki i maki oraz najady, a następnie Kłos żyta. Rozlegają się dźwięki piszczałki. Wbiegają fauny i satyry: Faun usiłuje porwać Kłos żyta, któremu śpieszy na ratunek Zefir. Satyry i fauny zapadają się pod ziemię. Wzgórze zamienia się w altankę z winnej łozy, liście opadają z drzew. Odbywa się święto winobrania. Bachantki i satyry wciągają wszystkich w szalony wir tańca. Na niebie pojawiają się gwiazdy Balet Pory roAw to typowe XIX-wieczne divertissement, utrzymane w pogodnym, niefrasobliwym nastroju. Zmienność aury i krajobrazu jest pretekstem do pokazania efektywnych tańców. T Q ł. 275. Pory roku Il. Cztery pory roku. solowych i zespołowych w wykonaniu postaci symbolizujących zjawiska i twory przyrody lub istoty fantastyczne. Muzyka nie pretenduje do oddania nastroju poszczególnych pór roku, stanowi jedynie tło ewolucji tanecznych, różnicując je za pomocą efektów kolorystycznych Balet ten wystawiany był często w teatrach ZSRR lub na pokazach szkół baletowych w całości lub we fragmentach. W Gdańsku wystawiono tylko dwa obrazy baletu: 7 esiew i zimę, przy tym, by ukazać zmagania człowieka z przeciwnościami zimy, wprowadzono nową postać-Dziewczynę(1. Płużkiewicz). F, Ashron użył fragmentów tej muzyki, uzupełnionej W'a(cen koncertowym nr I oraz Mazurkiem fortepianowym K. Głazu nowa(w ark. R.lrvinga)do baletu Vrodzwoay podorane'Bniiidqy qymiq), wystawionego w Covem Garden w Londynie 5 V 1086, sc. A. Ceyasseur, dla uczczenia 25, rocznicy założeni Sadle*s Wells Ballet, z udz. M. Fontem, 8. Grey, Il. Neriny, S. Beriosoyej, M. Soinesa, D. Biafra i A. Grama. W całości Pory roAw Głazunowa wystawił J. Cranko ze Stuttgarter Ballett 8 XI 1961. Temat cyklu zmian zaehoJzących w przyrodzie w ciągu roku był treścią innych jeszcze baletów, np.: (7 zzzry pory rww(Le ęu@rc iairon), chór. J. Perrot, Londyn 1848. His Ma testy's Theatre. Il. Cztery pory roku lic mer jahreszeitenjBalet w I akcie. Muzyka: Antonio Vwaldi, cztery koncerty na skrzypce, orkiestrę smyczkową i klawesyn Ze ZwaOro ótagiom, choreografa: Erich Walter(Barbara Kasprowiczk dekoracje: Bernard Schultz, kostiumy: Per Halmen(Jerzy Moskal). Prapremiera: Dusseldorf 19 IV 1979, Deutsche Oper arn Rhein. Premiera polska: By(om 16 IX 1972. Opera Śląska. Wykonawcy: Wiosna-Joan Cadzow(Barbara Pituch): Lato-Renatę Deppisch(Elżbieta Mickiewicz): Jesień-Peter Breuer(Joanna Szabelska): Zima-Palca Kapustę Sylwia Heros: solista-Petr Vondruśka(Tadeusz Jendroszy. Czrery pory roAaViyaldiego-Waltera wznowione zostały w 1981 w Operze w Dusseldorfie. Były reż pokazane na występach zespołu tej Opery w Łodzi we wrzesniu 1971. 276. Pory roku Ul. Cztery pory roku. Powstały reż inne wersje baletowe CzrerecW pór roAu Vivaldiego: chór. J. Ulrich. sc, ).-lWroorn. Kolonia 15 IV 1973, Tanzfrum chór. FJjindt, sc. T. Mydtskowi Ob. Clasan, Kopenhaga 10 IV 1975, Kongelige Danske Baller chór. Mik, Sztokholm 17 XII 1978, Cullbergbaletten. Inne baletowe adaptacje utworów A. Vwaldiego to nn 3 r. : Trzy koncerty z op, 3 jako balet L'Ann amimia, chór. T. Cranko, Stuttgart 27 IV 1963, Sturrgarter Ballett, w obs. PCBarra, lLDelacalle, **ardus i R. Cragun. Koncert h-moll na wiolonczelę i orkiestrę, chór. ALCompe, sc, lJobieckiWarszawa 21 XII 1972. Teatr*ielki(scena kameralna), wyk, mań. ALRowicka, B. Siec, P. Sokólski, t. Subicz. 111. Cztery pory roku The four seasoru)Balet w 4 częściach. Muzyka: Giuseppe Verdi, wstawki baletowe z oper WeszporygcwżsAie i Lmdardczycy: choreografia: Kenneth MacMillan, scenografa: Peter Rice. Prapremiera: Londyn 5 III 1975, Coyent Garden, The Royal Ballet. Balet, nie zawierający wątku dramatycznego, składa się ze wstępnego ballabile i szeregu tańców o charakterze popisowym: Zima: Par de rrns(Donald MacCaery, Vergie Derman i Marguerite Porter). Wiosna: Pas de ywatre(Lesley Collier, Michael Colernan, Wayne Eagling i David Ashmole). Cało: Pas de deax(Monica Mason i Dawid Wali). Jesień: Pas de rems(Tennifer Penney, Anthony Dowell i Wayne Eagling). laną wersję Cztreo pór rwa do zebranych utworów G. Verdiego skomponował J Robbins, kast. S. Loąuasto. Nowy Jork 18 I 1979. New York City Ballet, z uda. P MacBride i M. Barysznikowa. Realizowano też liczne balety do potpourri fragmentów różnych oper Verdiego, zaś jego K@ar(et smvczkoty stał się tłem muzycznym baletu Moaaawe, chór. R. Petit, sc. P. Sąuarciapino, Paryż 6 V 1976. Opera, w obs. N. Ponrois i P. Bart. Do fragmentów opery Otello powstał balet OreWo(zob. OreYo Y-inne wersje). Komponowanie baletów inspirowanych sezonowymi zmianami w przyrodzie ma długą tradycję, zapoczątkowaną przez wiedeńskiego choreografa P.van Hiwerdingaw 1750 W 1848 temat ów opracował J. Perrot dla His Majestyós Theatre w Londynie, w 1911 do muz. P. Schuberta-J. Hassreiter w Wiedniu. Bardziej nowoczesne ujęcie tematu datuje się od premiery Wir rww(We ócaronr)T. Cage ą, w chór. M. Cunninghama. Nowy Jork 1947, Ballet Socjety. 277. Poskromienie złośnicy. W Polsce mieliśmy odmienną o 4 wymienionych wersję Pw roAc muz. P. Czajkowski, suita fortepianowa w ark. 8.Poradowskiego, libr. T. Marek, chór. 1. Wójcikowski, sc. T. Błażeiowss i M lkgusz. Poznań 26 XI 1950. Opera, w obs. M. Krzyszkowska(Dziewczyna), 5. Posrzywińsła(Amazonka), 8. Karczrnarewicz(Kwiat Paproci), 8. Stanczw MłoJzieniec*. O Drzewiecki(Wodzirej)i S. Szyrnański(Wiatr). Poskromienie złośnicy(The Tarniny of the Shrew. Der Widerspensringer ZiihnnmgyBalet komiczny w 2 akrach, 10 obrazach. Muzyka: Karl-Heinz Stolze na motywach Domenica Scarlarriego: choreografia: John Oranio, scenografia: Elisabeth Dalton. Prapremiera: Sturrgart 16 III 1969, Wiirtembergische Staatstheater, SturrgarterBallen. Osoby: Baprisra, bogaty szlachcic: jego córki: Carharina-Marcia Haydee, i Bianca-Suszone Hankę: trzej pretendenci do ręki Bianki: stary, chytry Gremia Egon Madsen, naiwny student Lucentio-Heinz Clauss, fircyk Hortensjo John Neumeier: młody szlachcic Petrucchio-Richard Cragun: przyjaciółki córek, sąsiedzi Baptisty, goście weselni, dwie dziewczyny, krawiec, kapelusznik, służący Petrucchia. Akr 1. Obraz 1. Przed domem Bapristy. Przybywają trzej zalotnicy, by odegrać serenadę na cześć pięknej Bianki, lecz Gatharina przerywa tę idyllę. Baptista oświadcza, że Bianca nie wyjdzie za mąż, dopóki jej starsza siostra nie wstąpi w związek małżeński. Zamieszanie to ściąga sąsiadów, którzy protestują przeciwko nocnym hałasom. Obraz 2. W tawernie. Hortensjo. Gremia i Lucentio spotykają w tawernie Petrucchia, który-okradziony przed chwilą z pieniędzy-nie może zapłacić rachunku. Niefortunni zalotnicy proponują mu, że przedstawią go bogatej dziewczynie, która odziedziczy duży spadek. Petrucchio zgadza się. Obraz 3. Podwórze w domu Baptisty. Petrucchio prosi Baptiste o rękę Cathariny. Zjawiają się też trzej zalotnicy w przebraniach nauczycieli śpiewu, muzyki i tańca, ofiarowując swe usługi w zakresie edukacji Pianki. Po burzliwej wymianie zdań Catharina zgadza się poślubić Petrucchia. Obraz 4. Wesele Gathariny. Petrucchio traktuje żonę wręcz obraźliwie i w końcu siłą uprowadza ją z sobą. Akr I 1. Obraz 1. W drodze do domu Petrucchia. W czasie burzy i ulewnego deszczu Petrucchio prowadzi swą żonę do starego, zniszczonego domu, gjR. Poskromienie złośnicy. Obraz 2. Kuchnia w domu Peuucchia. Głodna i przemoknięta Catharina musi znosić dalsze grubiaństwa męża. Pod pretekstem, że potrawy nie są odpowiednie dla jego żony, nie pozwala jej nic zjeść. Catharina odmawia więc udania się na spoczynek z mężem i układa się do snu na podłodze w kuchpi. Obraz 3. Karnawał. Tymczasem Cucenrio, korzystając z zabawy karnawałowej, namawia dwie dziewczyny, by włożyły suknie i maski podobne do tych, jakie nosi Białka. Oszukani Gremia i Hortensjo poślubiają dziewczyny. Pozbywszy się w ten sposób rywali, Lucentio może teraz poślubić Biankę. Obraz 4. W domu Petrucchia. Petrucchio znęca się dalej nad zgłodniałą i niewyspaną żoną, krytykując teraz jej suknie. Wreszcie Catharina poddaje się i oboje skłóceni małżonkowie godzą się, wyznając sobie miłość. Obraz 5. W drodze na wesele Bianki. Szczęśliwa już Catharinaodbywa z mężem podróż na wesele siostry i cierpliwie znosi różne kaprysy męża. Obraz 6. Wesele Bianki. Bianca oraz żony Gremia i Hortensja odnoszą się pogardliwie do swych mężów. Catharina nakazuje im, z dawną porywczością, uległość wobec małżonków. Catharinai Petrucchio cieszą się swym szczęściem. Balet PzsArmmewfe złowicy należy do rzadko w twórczości choreograficznej spotykanego gatunku komediowego, a zarazem zaliczany jest do najlepszych baletów J. Cranko. Choreograf respektował w nim główny wątek Szekspirowskiej komedii, zmieniając niektóre sceny i wprowadzając nowe, jak np.ślub Gremia i Hortensja z przebranymi za Biancę dziewczynami, zachował jednak w tych scenach szekspirowski klimat i charakterystykę postaci. Muzyka, skomponowana na motywach melodycznych(7 ewba(o essercizi 1. Scarlattiego, odznacza się również, obok dużych walorów ilustracyjnych, czystością i jednolitością stylu. Balet J Gracko Serozwcwie z(zwij, przeważnie w sc. E. Dalton, wystawiły reż mnc teatry i zespoły: Monachium 24 III 1976. Opera, sc. ).Kose, w obs. K Vcrnon Batharma)i P. Breuer Tetrucchio: Londyn 2 li 1977, The RoyalBaUet. w obs. M. Park i 1. Wali Sztokholm 17 XI 1979. Królewski Balet Szwedzki, w obs. A. Striiwcr i Pał. Segerstrom Hamburg li III 1979. Opera, 'sc. I Bose, w obs. 1.Charles i R. Darden Londyn 16 XII 1980, Sadlers WellsRoyal Ballet, w obs. M. Taił i S. Jcffcries Nowy Jork 23 X 1981. City Center Joffrey Ballet, w obs. M. Haydec i R. Cragun. 279. Postój kawalerii Główny temat Szekspirowskiej komedii był też wcześniej inscenizowany do muz. 1.Scarlattiego przez M Beiarta pt. La Mgećre appriaoiree li VI 1954 w paryskim Theatre dc I'Etuile, w obs J Cadzow, T. Beaumonr, M. Bejart i 1. Sanders. Inne balety wg Szekspira-zob.aneks do 5 nu nocy lennzyó. Postój kawalerii 1 li puaaa kucu iepuutBalet charakterystyczny w I alcie. Libretto i choreografia: Marius Peipa: muzyka: Iwan Arrnsheimer: scenografia: Heinrich Leyogt(dekoracje), jewgienij Ponomariew(kostiumy-Aleksander Kozłowski). Prapremiera: Petersburg 2 li 1896, 'Veatr Maryjski. Premiera polska: Warszawa 8 IV 1897. Teatr Wielki. Osoby: Maria, cżrka wójta-Maria Peripa(Maria Rutkowska: Teresa, wiejska dziewczyna-Pierina Legnani tMichalina Rogińska): Piotr, chłopiec wiejski Paweł Gerdr iMichał Kulesza: pułkownik huzfw-Siergiej Łukianow(Aleksander Gillerr): kapitan huzarów-JOed Beketfi(Jan Walczak): porucznik lansjerów Józef Krzesiński(Kazimierz Lobojko): korner lansjerów-Siergiej Legar(Stanisław Sachs): Wójt, żołnierze, wieśniacy i wieśniaczki. Rzecz dzieje się współcześnie na wsi austriackiej. Wieśniacy wychodzą do pracy w pole: córka wójta Maria daje ukradkiem ukochanemu Piotrowi niebieską wstążkę na znak, że chce się z nim spotkać. Ale po chwili Piotr otrzymuje podobną propozycję i czerwoną wstążkę od innej dziewczyny-Teresy. Wybiera Teresę(pas de deux). W chwili gdy chłopiec ją całuje, wraca Maria. Między rywalkami wybucha sprzeczka. Swary przerywa dźwięk Wojskowej trąbki, dziewczęta uciekają. Wkracza oddział huzarów i lansjerów, zatrzymuje Piotra, pytając go o wieśniaków i o wino. Piotr nie chce odpowiedzić, zostaje więc zamknięty w chacie. Uciekająca przed żołnierzami Maria wpada do chaty, gdzie ze zdziwieniem znajduje Piotra. Do chaty wchodzi kornet lansjerów. Zaleca się do Marii, która stara się zasłonić sobą Piotra i pozbyć się zalotnika(walc). Wyręcza ją jednak kapitan huzarów, który pragnie również zostać sarn na sarn z piękną dziewczyną. Maria kokietuje oficera(polka)i w tym czasie Piotr ucieka, by wezwać wieśniaków z pola. Zaloty, kapitana nie trwają jednak długo, gdyż musi ustąpić miejsca pułkownikowi huzarów, któremu udaje się pocałować Marię miazurek). Nadchodzący żołnierze i wieśniaczki składają ży 28 O. Pożądanie. czenia zaskoczonej parze. Żołnierze tańczą z kobietami, wśród nich są też Teresa i Piotr(pas de deux, pas de patre, czardasz). Widząc wracających z pola wieśniaków, kobiety rozbiegają się. Pułkownik proponuje jednak, by Maria, Teresa i ich towarzyszki, uzbrojone w widły i miotły, broniły się przed zalotami żołnierzy. Podstęp udaje się. Mężczyźni są przekonani, że kobiety dzielnie bronią wioski. Wtedy pułkownik oznajmia wójtowi, że oficerowie dadzą posag Marii pod warunkiem, iż poślubi ona tego, kogo kocha. Uszczęśliwiona Maria rzuca się w ramiona Piotra. Wesołe tańce uświetniają zaręczyny młodej pary. Wesoły balecik Postoi Aaawerń z banalną, prostą rytmicznie muzyką, nieudolnie wzorowaną na baletach P. Czajkowskiego, nie posiada właściwie akcji. Składa się z krótkich epizodów, naiwnie ilustrujących przygody dziarskich wojaków i zalotnych dziewcząt. Postój Amalern cieszył się jednak ogromnym powodzeniem i przez szereg lat nie schodził z repertuaru teatrów rosyjskich. Ostatnio wznowił go, rekonstruując układ M. Petipy, P. Gusiew w leningradzkim'Featrze Małym 30 IV 1975, sc. G. Somikow, w obs. N. Jananis(Teresa)i A. Jewdokimow(Piotr). Wystawiony w Warszawie w wersji M. Petipy przez L, lwanowa, grany był z przerwami aż do 1925 r. Wystawiono go też w Teatrze Wielkim w Poznaniu 18 IX 1921, chór. R. Morawski, sc. S.jarocki, gdzie w 1922 wznowiony był pod t 3 Wem Oj, ułani, ułani. Pożądanie Balet w 8 częściach z prologiem. Cibretto wg sztuki Fabla Picassa Le Oesir a(trąc par la yueae(Pożądanie scAqwane za ogonc Mieczysław Bibrowski: muzyka: Grażyna Bacewicz. Prapremiera(w innej wersji libretta)-Warszawa 18 III 1973. Teatr Wielką choreografia: Jerzy Makarowski: scenografia: Andrzej Majewski. Osoby*Wielka Stopa, uosobienie Picassa: Cebula, postać rezonująca, przyszły bojownik Ruchu Oporu: Ekierka, piękna dziewczyna lesich obyczajów: jej Kuzynka, symbol matki-kochanki-ojczyzny: Koniuszek, mediator, zwolennik kompromisu: Tłusta Trwoga, personifikacja lęku posiadaczy: Chuda Trwoga, personifikacja lęku wyzutych: dwa Pieski, przedstawiciele służalczości: Milczenie. Zasłony. Stróż Moralności, akrobaci cyrkowi, tancerze. Soliści premiery warszawskiej: On-Dariusz Blajer: Ona-Renata Smukała: Śmierć-Marta Bochenek. 281. Pożądanie. Prolog. Scena przedstawia z jednej strony, dom do wynajęcia", z drugiej stromo wspinającą się drogę. Pantomimiczna prezentacja głównych postaci naradzających się, czy wynająć dom, czy udać się w dalszą drogę. W akcję tej pamtomimywpleciony jest recytowany tekst czworga postaci, wyrażający ich rozterkę. Część 1. Piknik-Burza i noc. We wniesionej na scenę wannie widać głowy kąpiących się postaci, które wychodzą z wanny ubrane, jedynie Ekierka ukazuje się nago. Wszyscy przygotowują wesół piknik na trawie. Zrywa się burza. Scenę przecinają w różnych płaszczyznach Zasłony, odsłaniając druty kolczaste, ruiny, fragmenty obrazów Picassa o tematyce wojennej. Kulminacją narastającego lęku jest, danse macabre". Część 2. Trwoga Chudzi Trwoga Tłusta. Po duecie tych, , etaci stają one na czele dwóch grup: Wysoce Rozwiniętych, występujących z atrybutami bogactwa i luksusu, oraz Rozwija jącycń się, zrozpaczonych i zbuntowanych. Obie grupy dążą do połączenia się, lecz siła, którą uosabiają Trwogi, wciąż je rozdziela. Część 3. Trwoga Atomowa-Poryw ku gwiazdom. Trwoga Chuda przybiera postać Trwogi Głodowej. Trwoga Tłusta Trwogi Atomowej. Ewolucje taneczne obu grup pod przewodnictwem Trwóg wyrażają strach przed wojną atomową i zagładą ludzkości, zaś ewolucje akrobatów cyrkowych na trapezie i linach symbolizują loty kosmiczne. Na tym tle odbywa się pas de trois Wielkiej Stopy i obu Trwóg, które jej, pożądają"i pragną opanować, lecz Wielka Stopa odnosi nad nimi zwycięs*wo. G z ę ś ć 4. Gra miłosna pod kontrolą-Wizje artysty. Część tę wypełnia groteskowe pas de trois Wielkiej Stopy. Ekierki i Stróża Moralności, a poprzedza je recytowany tekst Ekierki. Ekierka uwodzi Wielką Stopę. Stróż Moralności usiłuje zakryć płaszczem jej nagość, lecz Wielka Stopa go odpędza i bierze Ekierkę w ramiona. W czasie tańca na ekranach pojawiają się sylwetki Ekierki w różnych deformacjach. Część 5. Balet niewiniątek. Intermezzo taneczne, symbolizujące eksplozję demograficzną, którą wyrażają ewolucje lalek-niemowląt, wokalizy chóru chłopięcego, nagrania wrzasku, płaczu i śmiechu dzieci. Stróż Moralności usiłuje powstrzymać rosnący wciąż napływ dzieci, który go pochłania. ggcj: . Pożądanie. Część 6. Balet cybernetyczny. Ewolucje tancerzy w roboczych kombinezonach wokół abstrakcyjnych konstrukcji plastycznych, poruszanych za pomocą mechanizmu elektroniczne 20 Część 7. Balet powietrzny zdalnie sterowany. Nad widownią odbywa się balet mechanicznych Gołębi Pokoju, które usiłują zmienić tory Rakiet Wzlatujących, podczas gdy mechaniczne Jastrzębie czynią wysiłki, by odchylić tory Rakiet Spadających. Ewolucjami tymi kieruje widoczny na scenie mózg elektronowy Część 8. La Picassienne(Pikasjanka). Trwogi rozdają swój dobytek. Ekierka ucieka. Wielka Stopa zapala lampę. Na scenę wypływa ogromna, jaśniejąca białym światłem kula, symbol wyzwolenia i swobody, ukazują się na niej litery: WSZYSCY. Ciczne pary tańczą radosny taniec-PiAuianAę. Prolog i niektóre postacie w balecie Pożądanie nawiązują do autobiograficznego wątku w sztuce Picassa, do jego rozterki w czasie hitlerowskiej okupacji Francji, czy pozostać w Paryżu, czy emigrować za granicę. Ekierka uosabia więc pokusę przyjemnego życia. Kuzynka-przybraną ojczyznę artysty. Stróż Moralności-ingerencję cenzury w swobodę twórczości, obie Trwogi lęk, jaki dręczył wówczas Picassa. Sztuka i oparty na niej balet traktują o przezwyciężaniu strachu, który, pożąda"swych ofiar. Obawę prześladowań ze strony okupanta zastąpiono w balecie zagrożeniem atomowym, głodowym i demograficznym. Konstrukcja baletu wzorowana jest również na budowie sztuki w formie nowoczesnego dwertissement, złożonego z różnych stylistycznie, groteskowych i surrealistycznych obrazów, nie złączonych jednym wątkiem dramatycznym. Ewolucje cyrkowe i mechaniczne-to odniesienia do eksperymentów Picassajako scenografa Baletów Rosyjskich Diagilewa. Muzykę G. Bacewicz do baletu Pożądanie cechuje szeroka skala ekspresji-od ostrego dynamizmu, poprzez groteskę, tajemniczość fantastyki, akcenty dramatyczne, aż do wyzwalającej się radości w finale. Cechuje ją również ciągła zmienność rytmów, zwrotów, akcentów, figur, kontrastowych nastrojów i napięć, przy czym kompozytorka sięgnęła do awangardowych środków dźwiękowych, śmiałych zestawień barw instrumentalnych, wprowadzając też, obok niemal tradycyjnych motywów 283. *ro*e*eusz. melodycznych, odcinki aleatoryczne oraz cytaty z własnych wcześniejszych dzieł. Balet Pożądanie powstał jako hołd złożony wielkiemu artyście i nowoczesnej sztuce. W inscenizacji). Makarowskiego osią akcji był lęk człowieka zarówno w obliczu zagrożenia biologicznego, jak i groźnych sił zewnętrznych oraz wyeksponowanie miłości jako jedynego prze*w n*m rarun*u. Prometeusz lic Geschopfe des Prornetłicjais'j. Balet heroiczna-alegoryczny w 2 altach. Libretto: Salvatore Vigano, wg mitu greckiego: muzyka: Ludwig@n Beethoven: choreografa: Salvatore Migano(jar Ciepliński). Prapremiera: Wiedeń 28 III 1891 Hofthearer. Premiera polska: Katowice 298111922. Teatr Polski. Zespół j. Cieplińskiego. Osoby: Prometeusz, legendarny tytan grecki(Jan Cieplińskik stworzona przez Prometeusza Istota Męska-Salvatore Migano(Zygmunt Dąbrowski): stworzona przez Prometeusza Istota Żeńska-Maria Cassentmi(Anna Lukornska): Apollo Pan, Bachus, muzy: S-uterpe, Terpsychora, Melpomena i Talia: Amfon, syn Zcusa: Arion, poeta i śpiewak: Orfeusz, śpiewak: gracje, fauny, bachantki. Akt 1. W mrocznym lesie stoją nieruchomo dwie istoty, stworzone przez Prometeusza: Istota Męska i Istota Żeńska. Wśród grzmotów i błyskawic zjawia się Prometeusz z płonącą pochodnią w ręku. Skradzionym Zeusowi ogniem ożywia martwe Istoty, które zaczynają się poruszać, lecz ruchy ich są jeszcze nieporadne. Prometeusz ze wzruszeniem obserwuje te pierwsze przejawy życia, stara się pomóc swym tworom, stwierdza jednak, że jego'ojcowska serdeczność i troskliwość nie docierają do nich. Pozbawione uczuć i woli, poruszają się mechanicznie i bezdusznie. Po wielu daremnych próbach nawiązania kontaktu Prometeusz traci cierpliwość, wpada w gniew. Gdy nawet groźby nie skutkują, zamierza już zniszczyć swe dzieło, lecz jakiś głos wewnętrzny ostrzega go i nakazuje wytrwałość. Zrezygnowany ujmuje obie Istoty za ręce i wyprowadza. Akr I 1. Na parnasie króluje w blasku słońca bóg Apollo w otoczeniu Gracji i Muz Prometeusz wprowadza tu stworzone przez siebie Istoty, prosząc, by Apollo obdarzył je ludzką wrażliwością i mądrością Apollo zgadza się. Daje znak Euterpe, opiekunce muzyki, sam bierze kitarę, Amfion przygrywa na. 284. Prometeusz. lirze, przyłączają się też do nich poeta Arion i śpiewak Orfeusz. Słuchając rej boskiej muzyki. Istoty doznają słodkich wzruszeń i z wolna poruszają się w jej takt. Prometeusz, uszczęśliwiony, obserwuje dobroczynne działanie muzyki. Obie Istoty dostrzegają już piękno natury, a ich prymitywne doznania stają się coraz bardziej ludzkie, zmienia się też ich stosunek do Prometeusza, w którym widzą swego ojca, dobroczyńcę i przyjaciela. Teraz Apollo przyzywa Terpsychorę, muzę tańca. Występuje ona w orszaku Gracji i Bachantek z Bachusem na czele jako dawcą radości życia i płodności. Po chwili Istoty tańczą już z nimi wspólny taniec wojenny z mieczami. Harmonia tańca oraz dionizyjska afirmacja życia budzą w nich świadomość przynależności do ludzkiego społeczeństwa, chęć doskonalenia się i postępu. Wreszcie do akcji wkracza Melpomena, muza sztuki dramatycznej. Odgrywa przed przerażonymi Istotami scenę Śmierci i unicestwienia Prometeusza, by zrozumiały, że życie ludzkie kończy się śmiercią, niosącą smutek i żal. Zrozpaczone Istoty, poznawszy już ból i cierpienie, szukają Prometeusza. Wtedy zjawia się pogodna Talia, muza komedii(pas de trois)i wyjaśnia, że był to żart. Bożek Pan wskrzesza Prometeusza, a ów dziękuje bogom za spełnienie jego prośby. Istota Żeńska wyraża w solowym tańcu poznaną radość życia i czułą tkliwość, jaką odczuwa dla swego towarzysza. Istoty Męskiej, odwzajemniającej te uczucia w kolejnym tańcu solowym, po czym oboje łączą się w miłosnym pas de deux. Wszyscy mieszkańcy Parnasu uczestniczą w uroczystym weselu pierwszej ludzkiej pary, a Prometeusza opromienia gloria wyzwoliciela ludzkości ze zła i ClCDlDOly. Balet Pnmerearz skomponowany był na zamówienie sławnego włoskiego choreografa S. Migano, twórcy formy, choreodramatu". Obaj autorzy dali w tym balecie wyraz swemu przeświadczeniu o konieczności postępu, do jakiego ludzkość powinna stale zmierzać. Ta humanistyczna idea znalazła wyraz w alegorycznym tańcu wojennym, symbolizującym walkę o dobro i piękno. O intencjach autorów świadczy też wybór tematu mitu o Prometeuszu, którego przedstawili jednak nie jako sprawcę wykradzenia ognia Zeusowi i przykutą do skały ofiarę boskiej zemsty. Bohaterem baletu jest Prometeusz-myśliciel, marzący o postępie ludzkości tkwiącej w ciemnocie i ignorancji, 285. *ro*e*eus z. o wpojeniu jej kultury poprzez naukę i sztukę. Beethoven przywiązywał dużą wagę do tego baletu i niektóre fragmenty muzyki zużytkował w późniejszych kompozycjach: np, uroczysty bohaterski temat finału, wyrażający potęgę sił twórczych, powtórzył w finale((V 5 wqńomY, zwanej ArnA. Partytura Prometeusza składa się z uwertury, wstępu ilustrującego burzę i 16 scen o kontrastowych tempach i nastrojach, przy czym liczne partie powierzone są instrumentom solowym. Jest to jedyny znany balet Beethovena, gdyż wcześniejszy Ba(er rycersAf(Rirterballn), wystawioryó Bonn w 1791, ukazał się ponownie w Bonn dopiero 14 IX 1974 w Teatrze Miejskim, w chór. 0. Cintolesiego. S. Migano wystawił Prometeusza ponownie w 1813 w mediolańskiej La Scali, w Wiedniu zaś nową wersję baletu opracował w 1843 A. Hus Rekonstrukcji choreografii S. Migano podjął się A. Milloss dla teatru w Augsburgu w 1933, powtarzając następnie tę wersję w Operze Rzymskiej w 1940 oraz w Operze Budapeszreńskiej 5 VI 1942, sc. G. Olań, w obs. L. Csanyi, 1. Mera i 2. Sallay. Spośród innych inscenizacji Prometeirza wymienić można: chór. N. Guerra, sc. M. Banity, Budapeszt 19 III 1913. Opera Królewska chór. S. Litu(jako(tory Prnnerewsza-Ces(7 reuures że Pronezhee), sc. P. Quelyee, Paryż 30 XII 1929. Opera, w obs. S. Liter(Prometeusz), 0. Spiesiwcewa(Istota Żeńska)i S. Terem(Grota Męska)chór. N.de Valois, sc. 1. Banting, Londyn 13 X 1936, Sadler*X'ells Haller chór. T Gsowska, libr. A Burkat, Berlin 1949, Staatsoper chór. K. -M.van Rosen, Sztokholm 3 V 1958, Konzert Huset, w obs. 8. Holmgreni E. -M.van Koser, wznowienie 10 I 1981 w Malmó. W wersji j. Cieplińskiego balet Prometeusz składał się z 5 obrazów, których treść zbliżona była bardziej do mitu greckiego 1, włra 4 zenie Zeusowi ognia i przekazanie ludziom 2, gniew Zeusa 3 cierpienia Prometeusza, przykutego do skały i uwolnionego przez tłum 4, uczta na Olimpie, wtargnięcie Prometeusza, który wypędza bogów z Olimpu 5, strącenie Zeusa do piekieł, panowanie odrodzonych duchowo ludzi na Olimpie. Z okazji 200, rocznicy urodz@Beethovena P. Ashton zaprezentował DieGescAipńe des PromeWeus w Bonn 6 VI 1970, sc. O Meyer, w wykonaniu sekcji objazdowej brytyjskiego The Royal Ballet, a 31 X włączył ten balet do repertuaru The Royal Haller w L-ondynie, w obs. D. Wali i 1. Wells. Balet Beethovena z libreUem wg S. Migano, lecz pod zmienionym tytułem Odkrycie miłości(Brfmdung der laebe), zrealizował T. Scrillmg, dek. R. Zimmermann, kast. E. Kleiber, Berlin 29 V 1976, Komische Oper, w obs. LHohrnann, G. Dertil i M. Wandtke. Inne wersje tego tematu: Prometeusz(PromeWee), libr. P. Rhallys, muz. M. Chana, chór. M. Bejart, sc. 286. Puleinella. 8 Qayde, C 7 VI 1956 na Festiwalu w Cyon-Charbonnieres. Ces Ballets 1956 M. Miskoycia i 1. Lidovej, w obs. M. Misković, G. Sombert i V. Mlakar. Iłową wersję tego baletu we własnej scenografii przedstawił M. Bejart na festiwalu w Baalbeck 29 III 1963 i 10 X włączył ją do repertuaru swego zespołu w Brukseli, Ballet du. Prometeusz Wpuremea), libr, i chór. E. Czanga, inuz. E. Aristakesjan, Erywań 19 III 1967. Teatr Opery i Baletu im. A. Spiendiarowa, z W. Gałstianern w roli*u*o*e*. Premiera polska tego baletu odbyła się w Bytomiu. Opera Śląska 2 XI 1968, chór. Z Fwycki, sc. T. Gryglewski, w roli Prometeusza-E. Jakubiak. Pulcinell a. balet w I akcie, 8 scenach. Librett-wg neapolitańskiego zbioru komedii z 1700 r.-i muzyka-na motywach G. 8. Pergolesiego: Igor Strawińskk choreografia: Leonid Miasin(Feliks Parnell): scenografa: Pablo Picasso(Józef Wołyński). Prapremiera: Paryż 15 V 1920, Theżtre lśational de POpera. Balety Rosyjskie Diagilewa. Premiera polska: Warszawa 7 III 1928. Teatr Wielki Osoby: Pulcinella-Ceonid Miasin(Feliks Parceli): Pimpinella, jego kochanka Tamara Karsawina(Halina Szmolcówna): Prudenza, córka Doktora-Łubów Czernyszowa(Eugenia Liptowska): Rosetta, córka Tartaglii-Wiera Niemczy nowa(Barbara Karczmarewicz): Florindo, adorator Prudenzy-Nikołaj Zwieriew*arcyz Matuszewskik Cayiello, adorator Rosetty-Stanisław ldzikowski(Zygmunt Dąbrowski): Furbo, magik, przyjaciel Pulcinelli-Zygmunt Nowak Eugeniusz Papliński): Doktor: Tartaglia: czterej mali Pulcinelle. Rzecz dzieje się w Neapolu na początku XVIII w. S c era 1. W wąskiej uliczce Neapolu dwaj młodzieńcy, Cayielloi Flormdo, śpiewają serenady pod oknami swych wybranek, Rosetty i Prudenzy. Dziewczęta śmieją się jednak ze swych wielbicieli i wylewają na nich przez okno wiadro zimnej wody, zmuszając do ucieczki. Wchodzi teraz groteskowa postać popularnego w Neapolu Pulcinelli, który tańczy na ulicy, przygrywając sobie na skrzypcach. Zwabiona muzyką, wychodzi z domu Prudenza i wyznaje miłość Pulcinelli, on wszakże przyjmuje to obojętnie. Pozbywszy się Prudenzy, Pulcinella tańczy dalej. Scena 2. Z drugiego domu wychodzi Rosetta z ojcem. Mówi mu, że jest zakochana w Pulcinelli i chciałaby go poślubić. Mimo oburzenia Tartaglii całuje Pulcinelk, który z początku przyjmuje ją chłodno, lecz po chwili tańczy już z Rosettą, przedrzeźniając jej ruchy, aż rozzłoszczona dziewczyna ucieka. 7 j-!? Pulcinella. Scenę tę widziała jednak kochanka Pulcinelli, zazdrosna Pimpinella, i teraz zarzuca mu niewierność. Skruszony Pulcinellazapewnia o trwałości swych uczuć i oboje tańczą wesoło. Okazuje się jednak, że umizgi obu dziewcząt podpatrzyli także ich adoratorzy, napadają więc na rywala, okładając go pięściami. Na pomoc biegną Rosetta i Prudenza. Napastnicy uciekają, a poturbowany PulcineUa dostaje się w ręce trzech kobiet, z których każda chce go mieć dla siebie. Wreszcie Tartaglia i Doktor zabierają córki do domu. Na placu boju zostaje zwycięska Pimpinella(pas de deux). Scena 3. Napastnicy wracają pod osłoną peleryn i masek. Przeczuwając niebezpieczeństwo, Pulcinella chce schować się z Pimpinellą w najbliższym domu, lecz w chwili, gdy dziewczyna znika w drzwiach, Florindo zagradza drogę Pulcmelli. Obaj zazdrośnicy rzucają się na niego i godzą weń sztyletami. Scena 4. Po ucieczce morderców Pulcinella podnosi się i odchodzi, dumny ze swego sprytu, gdyż udając martwego, zdołał się uratować. Pojawiają się teraz czterej mali Pulcinelle, niosąc na ramionach postać ucharakteryzowaną na Pulcinellę: składają ją na miejscu, gdzie padł bohater dramatu. Przychodzą Doktor z Prudenzą i Tartaglia z Rosettą. Dziewczęta rozpaczają nad ciałem rzekomego Pulcinelli, a Doktor stwierdza zgon. Lecz oto nadchodzi magik Furbo i obiecuje wskrzesić zmarłego. Zaczyna czary. Pulcinella rzeczywiście ożywa ku radości dziewcząt i zdumieniu ich ojców, a nawet tańczy brawurową tarantelę. Nagle magik zdejmuje perukę-okazuje się, że to Pulcinella, zaś zmartwychwstały nieboszczyk-to Furbo. Scena 5. Obaj przyjaciele drwią z zebranych, którzy dali się rak oszukać. Okazuje się, że i Pimpinella tak dalece dała się zwieść tym przebraniem, iż teraz kieruje swe afekty do lurba, biorąc go za Pulcinellę. Na widok jego sobowtóra ucieka, a Pulcinella wysyła w ślad za nią magika. Scena 6. Tymczasem zarówno Cayiello, jak i Florindo, pragnąc zdobyć względy wybranek, przebierają się za Pulcinellę. Podstęp udaje się, Rosetta i Prudenza radośnie ich witają. Wraca reż Pimpinella w objęciach Furba, uważając go nadal za swego kochanka. Trzy kobiety tańczą gawota z trzema domniemanymi sobowtorami Pulcinelli. Scena 7. Nagle wraca rzeczywisty Pulcmella i energicznie rozpędza swych naśladowców. Scena 8. Magikowi Furbo udaje się przekonać Doktora i. 288. Tartaglię, że powinni zgodzić się na ślub córek z wiernymi adoratorami. Wtedy Pulcinella oznajmia, że on również gotów jest poślubić Pimpinellę. Trzy nowo zaślubione pary tańczą w asyście czterech małych PulcinelliWczasie swych licznych podróży do Włoch S Diagilew zbierał materiały dotyczące komedii dell'arte i muzyki starych mistrzów włoskich. Z anonimowego zbioru scenariuszy i dialogów, związanych z komiczną postacią Pulcinelli, bohatera neapolitańskichwidowisk kukiełkowych, wybrał komedię pt. Cztery Palancie*do której w libretcie baletu dodano postacie Doktora i Tartaglii). Materiał ten, wraz z fragmentami oper Pergolesiego, wręczył Strawińskiemu z propozycją napisania baletu. Strawińskiprzekomponował utwory włoskiego mistrza, zmieniając rytmikę i skład instrumentów, zachowując niektóre partie wokalne(umieszczeni w orkiestrze wokaliści śpiewają w imieniu tancerzy)lub powierzając te partie instrumentom. Stworzył na tych motywach własną kompozycję w stylu epoki. Balet Pdawellaodtwarza znakomicie styl i atmosferę włoskiej komedii dell'arte, przedstawiając typowo zagmatwaną akcję, złożoną z krótkich epizodów i wypełnioną zabawnymi nieporozumieniami. Zręczna choreografa Miasina, który wykorzystuje tutaj wirtuozowskie elementy tańca klasycznego, podkreśla dowcip i humor tego baletu. Doczekał się on licznych wznowień i nowych inscenizacji, np.: chór. P. Łopuchów, sc. W. Dmitriew, Leningrad 16 V 1926. Teatr-Opery i Baletu chór. K. Jooss, sc. M. Heckroth, Essen 1932, Folkwang Tanzbuhne chór. L. Wójcikowski(wg Miasina)jako balet Dwaj Poliszynele, Londyn 1935. Ces Ballets de Woizikowsky, z L. Wóicikowskim w roli tytułowej chór. T. Bolender, sc. R. Davison jako balet pt. Commedia BaYe*ica, Haller Russe de Monte Carlo 1945 chór. M. Bejart, sc. 8. Dayde, Liege 10 IX 1957, Theżtre Royal, Ballet-Theżtre de Paris, balet włączony w 1961 do repertuaru Ballet du XXs siecle: nowa wersja choreograficzna G. Miasina: 10 X 1971, Ca Scala, w roli tytułowej J. Babilee: włączona w 1974 do repertuaru City Center Jofrey Ballet chór. G. Balanchine i J. Robbins, sc. E. Berman. Nowy Jork 23 VI 19728. Villella chór. 8.Walter, sc. M. Wendel, Dusseldorf 19 VII 1974. Opera-1. Herczog chór. M. Agarowa, sc. A. Łuszyn, Moskwa 9 VI 1976. Teatr im. Stanisławskiego i Niemirowicza-Danczenki-M. Krapiwin chór. M. Spoerli, sc. 19-Przewodnik baletowy. Pulcinella. 289. Raj morda. M. Meyer, Bazylea 13 X 1980, Basler Ballett-J. -L. Chirpazchór. 1.Donn, sc. J. Davis, Paryż 10 XI 1980. Opera-t. Guizerix. A. Wraz z premierą PulcmeW w Teatrze Wielkim w Warszawie odbyła się tego samego wieczoru premiera innego utworu w stylu komedii dell'arte, baletu Czarodziqski kurant Garil(on mdgieo, jako Zaczarowany kurant), muz. R. Fiok-Mangiagalli, wystawionego po raz pierwszy w mediolańskiej La Scali 18 XI 1918, w chór. G. Fornaroli. W War-zawie autorem układu choreograficznego był P.garneli, a obsadę stanowili: P. Parnell(Arlekin), 2. Tokarski(pierrot), N. Pawliszczewa(Kolombina)i K Jalowiecka(Księżniczka Snu). Włoski Pulcinellabył również centralną postacią komedii baletowej. SwazAz(zob.balety D. Milhauda-amorzmic miała S. Ra j morda U au nonom Balet w 3 aktach, 4 obrazach z apoteozą. Libretto: Lidia Basztowa i MariusPeripa, wg średniowiecznych legend rycerskich: muzyka: Aleksandr Głazunow: choreografa: Marius Fetipa(Zygmunt Patkowski): scenografa: Orest Allegri, Konstantin Iwanow i Piotr Lambmi(Stanisław jarocki). Prapremiera: Petersburg 7 I 1898. Teatr Maryjski. Premiera polska: Wrocław 17 XII 1955. Opera. Osoby: Raimonda, młoda dziewczyna z arystokratycznego rodu-Pierina Legnani(Henryka Srankiewiczk rycerz Jean de Brienne, jej narzeczony-Siergiej Legat(Bogdan Bulder)-Abderachman, rycerz saraceński-Paweł Gerdt(Maksymilian Mróz): hrabina Sybilla, ciotka Rajmondy-Giuseppina Ceechem(Alfa Laskowska): Henrierta, przyjaciółka Raimondy-Olga Prieobrażenska(Klara Krnitro): hrabia Doris: Król węgierski. Biała Dama, opiekunka zamku: dwaj trubadurzy. Marszałek dworu, przyjaciółki Raimondy, dwórki, paziowie, rycerze, żołnierze, goście, elfy, chochliki. Rzecz dzieje się w średniowieczu na Węgrzech. Akr 1. Obraz 1. Sala w zamku rodzinnym Baimondy. Odbywają się przygotowania do festynu z okazji urodzin Rajmondy: trubadurzy ćwiczą się w szermierce, dwórki tańczą z paziami. Hrabina Sybilla, ciotka solenizantki, karci rozbawioną młodzież, wskazując posąg Białej Damy która, jak głosi rodzinna legenda, karze surowo wszelkie uchybienia starym tradycjom. Wtem przybywa posłaniec z wiadomością, że narzeczony RaimondyJean de Brienne, wraca z wojennej wyprawy. Uprzedza go 290. Raj morda. jednak saraceński rycerz Abderachman. Niespodziewany gość składa Raimondzie bogate dary i wyrazy hołdu, lecz dziewczyna odtrąca z oburzeniem wszystkie dowody uczuć Saracena. Mimo to hrabina, wierna tradycjom gościnności, zaprasza Abderachmanana urodzinowy festyn, który zapowiadają już tańce przyjaciółek Raimondy oraz wariacja Raimondy. Po odejściu wszystkich Raimonda zostaje sama: spostrzega z przerażeniem, że posąg Białej Damy ożywa i schodzi z cokołu. Biała Dama wyprowadza dziewczynę na taras. Sala wypełnia się kłębami chmur. Obraz 2. Po chwili chmury rozpraszają się, odsłaniając park koło zamku. Z tarasu widocznego w głębi parku schodzi Biała Dama, prowadząc Raimondę. Na rozkaz opiekunki zamku ukazuje się wizja Jean de Brienne a w gronie rycerzy. Raimondabiegnie w ramiona ukochanego(pas de deux). Lecz wizja znika, a przed dziewczyną staje Abderachman, ponawia zaloty, odważa się nawet użyć gróźb. Przerażona Raimonda błaga Białą Damę o pomoc, ta zaś przyzywa elfy i chochliki, które otaczają rycerza. Raimonda mdleje. Wszystko znika. O świcie dwórki i paziowie znajdują w parku swą młodą panią zemdloną. Zanoszą ją do zamku. Akt Il. Podwórze w zamku hrabiny Doris. Na wieść o powrocie Jean de Brienne a w zamku zbiera się całe towarzystwo. Fanfary ogłaszają przybycie gości. Wśród nich Rajmondawidzi znienawidzonego Abderachmana, lecz gościnność nakazuje jej powitać go uprzejmie. Saracen ponawia oświadczyny, każe też swym wojownikom tańczyć na cześć wybranki. Po dzikim tańcu Saracenów popisują się Hiszpanki i Hiszpanie, scena kończy się szalonymi bachanaliami. Korzystając z nieuwagi otoczenia, Abderachman porywa Raimondę, lecz w chwili gdy ją uprowadza, zjawia się Jean de Brienne w towarzystwie króla Węgier. Rycerz ratuje ukochaną i rzuca się z mieczem na Saracena: król rozkazuje, by obaj rywale załatwili swe porachunki w pojedynku. W chwili gdy rycerze walczą zaciekle. Biała Dama sprawia, że siły opuszczają Abderachmana, który pada pod ciosem przeciwnika. Król łączy dłonie szczęśliwych narzeczongych. Akr I I 1. Park w majątku Jean de Brienne a. Z okazji wesela Rajmondy z Jeanem odbywa się wielki festyn, uświetniony dwerdssement węgierskim, którego punktem kulminacyjnym. 291. Rahnonda. jest grand pas de deux młodej pary, kończy go zaś ogólny galop. Apoteoza przedstawia wspaniały turniej rycerski. Rajmonda stanowi typowy przykład baletu-dwertissement z końca XIX w. Stereotypowa akcja służy jako pretekst do wprowadzenia mnogości rozmaitych tańców. Mimo obecności na scenie trubadurów, Swacenów i rycerzy, tańce ich cechuje umowna stylizacja, odległa od wzorów epoki średniowiecza, całość zaś utrzymana jest w nie mniej umownym stylu węgierskim. Muzyka, pozbawiona wyraźnego charakteru, stanowi rfko tło ewolucji tanecznych. W pełnej trzyaktowej wersji Rapnmda zachowała się głównie w repertuarze teatrów radzieckich, gdzie miała zresztą różne wersje. Pierwszą z nich opracował A. Górski i I Chlusdn dla Teatru Wielkiego w Moskwie w 1900. W 1938 balet otrzymał nowe libretto T. Słonimskiego wg Waltera Scotta, chór. W. Wajnonen, sc. W. Chodasewicz. Teatr im. Kirowa w Leningradzie. W 1945 własną wersję dla tegoż teatru przygotował G. Lawrowski, a w 1948 K. Siergiejew. W innych krajach Rqymondę wystawiały w całości niektóre teatry w Czechosłowacji oraz Baller Russe de Monte Carlo, chór. A. Darniowa i G. Balanchine wg Petipy, sc. A. Benois, premiera 12 III 1946 w New York City Center. Rqjmondę wg Petipy wystawił też dla The Royal Ballet i dla Australian Ballet 8 Nuriejew, sc. 8. Montresor, dając pierwszy spektakl na Festiwalu Dwóch Światów w Spoleto li VII 1964, gdzie sarn tańczył rolę Jean de Brienne a obok 1. Wells w roli Rairnondy. R. Nuriejew wystawił w całości Rgnondę jeszcze dwukrotnie: w Operze w Zurychu 22 I 1972, sc. N. Georgiadis, w obs. M. Haydee i R. Nuriejew, oraz w tej samej scenografii z American Ballet Theatre w Houston 26 VI 1975, w obs. G. Gregory i R. Nuriejew. Diverdssement z 3 aktu przedstawił G. Balanchine jako jednoaktowy balet Par Je db, z którego premierą wystąpił New York City Ballet 9 XI 1955: sc. E. Frances, soliści: Maria Tallchief i A. Egleysky. W tradycyjnej również wersji, przekazanej przez N. Bieriozowai T. Gsowską, odbyła się premiera Rqywowdy w berlińskiej Stadtische Oper 25 I 1975, w obs. B Evdokimova i R. Sheta. Natomiast suitą z tej muzyki posłużył się M. Spoerli do własnej, skróconej wersji Rqynondy w Operze w Bazylei z 7 IX 1974. 292. Rodeo. Oprócz Rqynundy i Pór roAiP A. Głazunow skomponował balet w I akcie Panna-służąca cayli Dami wyuatiny na próbę(bdpwukn-cayxcdwsa uau Mcnwmanuelawo), znany też pod tytułem Podnęm mi(oii, chór. M Petipa, sc. P. Lambini i J. Ponomariew, Petersburg 17 I 19(0. Teatr w Ermitażu. Treść baletu obraca się wokół podstępu, jakiego używa młoda księżniczka Izabela(P. Legnani), by przekonać się, czy ubogi, nie znany jej jeszcze narzeczony markiz Darnis(P. Gerdt)zapała miłością do niej, czy do jej fortuny: w tym celu zamienia się sukniami ze służącą Mariettą(K. Kuliczewska)i mackiz, oczarowany domniemaną wieśniaczką, postanawia zerwać korzystne zaręczyny, co powoduje szereg wyjaśnień i prowadzi do szczęśliwego zakończenia. Rodeo\Rodeo or the Courting at Burnt Ranch)Balet komiczny w 2 obrazach. Libretto i choreografia: Agnes de Mille: muzyka: Aaron Copland: scenografia: Oliver Smith(dekoracje)i Kermit Loye(kostiumy). Prapremiera: Nowy Jork 16 X 1942, Metropolitan Opera, Ballet Russe de Monte Carlo. Osoby: Kowbojka-Agnes de Mille: kowboj, mistcz lassa-Frederic Franklin: główny nadzorca pasterzy-Casimir Kokitch: córka właściciela farmy-GladaMladova: kowboje, dziewczęta miejskie, wieśniaczki. Rzecz dzieje się współcześnie na farmie w stanie Kansas. Obraz 1. Zagroda dla bydła na farmie Burnt. Jest sobotnie popołudnie i właśnie ma się odbyć rodeo, czyli kowbojskie popisy zręczności. Wjeżdżają"kowboje, naśladując konną jazdę i rzucanie lassa. Młoda Kowbojka wciąż krąży koło przystojnego nadzorcy, starając się zwrócić na siebie jego uwagę. OJpęJzona nie rezygnuje i znów próbuje przyłączyć się do kowbojów. Szanse jej maleją jednak z chwilą, gdy na farmę przychodzą wystrojone dziewczęta z pobliskiego miasta oraz córka właściciela farmy. Demonstrując ostentacyjnie swą pogardę dla przybyszek, Kowbojka nie może jednak ukryć zazdrości na widok galanterii, z jaką kowboje witają dziewczęta. Gdy na domiar złego nadzorca składa piękny ukłon przed córką farmera, zazdrośnica daje upust swej złości i postanawia pokazać, co potrafi. Wjeżdża"więc także na, wierzgającym koniu", lecz popisy te wywołują tylko zgorszenie wśród dziewcząt i chłodne lekceważenie kowbojów. Wściekła z powodu porażki, Kowboika nie rezygnuje z prób odzyskania przyjaźni swych towarzyszy, wskutek tego jednak nadzorca każe jej opuścić 293. Rodeo. zagrodę. Tłumiąc łzy upokorzenia, Kowbojka odchodzi. Zapada zmierzch, kowboje rozchodzą się, każdy ze swoją dziewczyną, a nadzorca z córką farmera. I nterludium. Zapada kurtyna, przedstawiająca konie w galopie. Na jej tle cztery pary tańczą sąuare dance. jcjyęcj, gĘ: , ćęcj'gpg"? '%..'."'YżggŚ ŃĄyĘYBĘ'ĘY?fYYY 2 ŃP 99 ł. spodniach i roboczej bluzie, siedzi samotnie na ławeczce. Mimo że czuje się nieswojo, nadrabia miną i postanawia bawić się za wszelką cenę. Tymczasem jeden z kowbojów został bez pary, przysiada się więc do Kowbojki, a ona stara się go pocieszyć. Lecz i tego chłopca zabiera zaraz inna tancerka. Wreszcie mistrz lassa zaprasza samotną Kowbojkę do tańca. Okazuje się, że nie umie ona tańczyć, a w dodatku widok nadzorcy tańczącego z córką farmera psuje jej humor do reszty. Mimo tego postanawia raz jeszcze spróbować szczęścia i gdy wszyscy ustawiają się do nowego tańca, staje zdecydowanie w szeregu dziewcząt. I znów nic z tego! Każdy chłopiec zaprasza partnerkę, a ona zostaje sama. Po namyśle wybiega z izby. Młodzież tańczy dalej. Nagle wszyscy zatrzymują się na widok powracającej Kowbojki, wystrojonej w przeraźliwie czerwoną suknię. Nie zrażony jej śmiesznością, mistrz lassa zaprasza kowbojkę do tańca, oznajmiając że teraz jest ona jego dziewczyną, i wszyscy bawią się dalej. Rodeo-to nazwa tradycyjnej zabawy kowbojów w południowych stanach Ameryki Po popisach zręczności w ujeżdżaniu koni i posługiwaniu się lassem odbywa się całonocna zabawa. Akcja baletu-Rodeo toczy się właśnie na tle takiej zabawy i przedstawia perypetie kowbojskiego Kopciuszka, zuchowatej dziewczyny, nieporadnie walczącej o zdobycie chłopca. Jest to więc amerykańska komedia obyczajowa o prostej intrydze i zręcznie skonstruowanej akcji, wypunktowanej nagłymi zwrotami sytuacji, pełna naiwnego, dobrodusznego humoru. W muzyce i w choreografii wyzyskano motywy ludowe, jak np.ludowy taniec sąuare dance, rodzaj figurowego kadryla pochodzenia angielskiego Rodeo w oryginalnej choreografii i scenografii wznowione było przez American Ballet Theatre na występach w Wiesbaden 14 VIII 1950, w obs. A. McLerie i J Kriza, i pokazane także w 294. Romeo i julia. Polsce V 1958, The Royal Winnipeg Ballet 21 XI 1973, i w nowej scenografii M. Markarda(dek)i M. Wanningera(kast, )przez Zespół Taneczny Wuppertalu 5 I 1974. Romeo i Julia Temat tragicznej miłości Romea i Julii, bohaterów dramatu Williama Szekspira, pociągał wielu kompozytorów i choreografów. Na uwagę zasługują trzy muzyczna-choreograficzne ujęcia tego rematulRomeo i Julia Iłowca u JlxcywemmWBalet w 3 aktach, 13 obrazach. Libretto: Ceonid Lawrowski i Sergiusz Prokofiew wg dramatu Williama Szekspira: muzyka: Sergiusz Prokofiew: choreografia: Leonid Ławrowski(Jerzy Gogol wg Lawrowskiego): scenografia: Piotr Wiliams(Teresa Roszkowska). Prapremiera: Ceningrad I I I 1940. Teatr im. Kirowa. Premiera polska: Warszawa 22 V 1954. Państwowa Opera Osoby: Romeo, syn możnego rodu Montecchich-Konstantin Siergiejew(Witold Gruca): Julia, córka możnego rodu Capulettich-Galina Ułanowa(Barbara Bitmerówna): Tybah, krewny Capulemch-Siergiej Karleń(Zbigniew Kiliński): Merkutio, przyjaciel Romea-Andriej Łopuchów(Karol Szronu: pan Monreechiojciec Kamea-Władimir Ponornariew(Stanisław Cywiński): pan Gapuletd, ojciec Julii-Nikołaj Solannikow(Kazimierz Skrzypkowskih hrabia Parys, pretendent do ręki Julii-Boris Szawrow(Marek Braziewicz): Berwolio, przyjaciel Romea: brat Laurenry, zakonnik: Eskalus, książę Werony: pani CapuletO, matka Julii: mamka Julii, przyjaciółki Julii, kawalerowie, damy, panowie, słudzy Momeechich, słudzy Capuletdch, błazny, mieszkańcy Werony. Rzecz dzieje się w XV w.w Weronie. Akt 1. W czasie uwertury na scenie ukazuje się żywy obraz, tryptyk przedstawiający Romea, Julię i brata Laurentego. Obraz 1. Kurtyna odsłania plac w Weronie. Między sługami dwóch zwaśnionych rodów, Montecchich i Capulemch, dochodzi do bójki. Przyłączają się do niej zwolennicy obu rodów. Zapalczywość Tybalta krewniaka Capuletdch, jeszcze bardziej roznieca niedorzeczną awanturę. Kres bójce kładzie książę Werony, Bskalus, nakazując wywiesić rozporządzenie, że każdy, kto odważy się użyć broni, poniesie karę śmierci. Obraz 2. Komnata Julii. Młodziutka Julia wesoło przekomarza się ze swą mamką(taniec Julii). Te beztroskie igraszki przerywa 295. Borneo i Julia. pani Capulem, która zawiadamia córkę o konkurach hrabiego Farysa. Przeglądając się w lustrze, Julia uświadamia sobie, że skończyło się jej pogodne dzieciństwo. Obraz 3. Intermedium przed kurtyną: przechodzą goście zaproszeni na bal u Capuletdch. Są tu też Romeo, Bemolio i zawsze skory do żartów Merkutio. Przyjaciele namawiają Romea, by udać się na ren bal pod osłoną masek. brąz 4. Sala balowa w pałacu Capuletdch. Bal rozpoczyna się broczystym, tańcem z poduszkami"(pawana). Julia tańczy obojętnie u boku Farysa. Niepostrzeżenie wchodzą trzej rnłodzieńcyw maskach-Romeo z przyjaciółmi. Od pierwszego wejrzenia Romeo zakochuje się w Julii. Ona również pokochała nieznajomego młodzieńca. Dostrzega to Merkudo: wesołym tańcem stara się odwrócić uwagę od młodej pary. Obraz 5. Opuszcza się kurtyna, oddzielając Kamea i Julię od tańczących gości Między młodymi rodzi się głęboka miłość(duet Romea i Julii). Nagle z twarzy Romea spada maska. Julia nie może oderwać oczu od ukochanego. Zjawia się Tybaląpoznawszy syna wrogiego rodu, przysięga zemstę. Julia uświadamia sobie z przerażeniem że pokochała wroga swej rodziny. Obraz 6. Ogród przy pałacu Capuletdch. Jest noc: w mroku ukazuje się na balkonie postać Julii. Do ogrodu zakrada się Romeo: Julia schodzi do niego. Ich spotkanie jest znów wielkim wyznaniem miłosnym(adagio). Akr Il. Obraz 7. Plac w Weronie. Odbywa się wesoła zabawa karnawałowa(tarantela, taniec błaznów). W rozbawionym tłumie jest też Romeo z przyjaciółmi. Odnajduje go tu mamka Julii i wręcza list od, swojej pani. Obraz 8. Cela brata Laurentego. Romeo i Julia proszą zakonnika, by udzielił im ślubu. Franciszkanin błogosławi młodą parę. Obraz 9. Plac w Weronie. Zabawa trwa nadal. W pewnej chwili Tybah szukając zaczepki, zastępuje drogę Merkutiowi i prowokuje pojedynek, w którym Merkudo ginie. Oburzony Romeo rzuca się na zabójcę przyjaciela i tym razem Tybah pada martwy pod ciosem Romea Romeo musi uciekać. Przy dźwiękach żałobnego marsza przyjaciele wynoszą ciało Tybaha. Akr 111. Obraz 10. Komnata Julii. O świcie młodzi małżonkowie żegnają się, nadchodzi nieuniknione rozstanie(duet Romea i Julii). Po odejściu Romea wchodzą rodzice Julii z Farysem, którego ma ona poślubić. Lecz Julia nie poddaje się. 296. Romeo i Julia. już biernie woli rodziców. Odmawia stanowczo poślubienia hrabiego, mimo że rozgniewany ojciec grozi jej wyklęciem. Obraz Il. Cela brata Laurentego. Zrozpaczona Julia szuka pomocy u zakonnika, który wręcza jej flakonik ze środkiem D 3 SCDllyTl. Obraz 12. Komnata Julii. Julia wraca do czekających na nią rodziców. Udając skruchę, wyraża zgodę na małżeństwo z Farysem. Gdy zostaje sama, wypija otrzymany od zakonnika lek i zasypia. O świcie wchodzą do komnaty przyjaciółki Julii, niosąc naręcza białych lilii(taniec dziewcząt z liliami), za nimi wkraczają państwo Capuletti i Parys. Mamka odsuwa zasłony łoża, na którym spoczywa martwa Julia. Obraz 13. Przed grobowcem Capuletdch w Mamut. Przeciąga żałobny orszak z ciałem Julii. Po złożeniu jej w grobowcu wbiega tam Romeo i tuli do serca zmarłą Oszalały z bólu, zażywa truciznę i umiera. Julia budzi się ze snu: wzrok jej pada na martwego Romea. W porywie rozpaczy przebija się jego sztyletem. W obliczu tej tragedii nieszczęśliwi ojcowie podają sobie dłonie, przekreślając dzielącą ich od wieków nienaWlSC. Romeo i 7 uYa to jedna z czołowych pozycji baletu radzieckiego. Wspomnieć tu trzeba, że prapremierę leningradzką poprzedziła mniej znana prapremiera światowa w Brnie 30 XII 1938, Stimi dwadlo, chór. LV. Psota, sc. V. Skrużny, w obs. 2. Semóeroya tjóua)i ĆV. Psota(Romeo). Jednakże pierwsza inscenizacja L. Lawrowskiego otworzyła baletowi Romeo i Adiadrogę do światowej kariery. Libretto, mimo pewnych drobnych odstępstw od dramatu Szekspira, jest dokładną jego transpozycją, oddaje myśl przewodnią i klimat emocjonalny oraz realia tła historycznego. Akcja składa się z krótkich epizodów, połączonych jakby na zasadzie montażu filmowego w jeden wątek dramatyczny. Subtelne sceny liryczne oraz narastający stopniowo ich tragizm wyrażają przemiany duchowe bohaterów, zwłaszcza Julii, która pod wpływem miłości i cierpienia przeobraża się z beztroskiej dziewczynki w dojrzałą, silną kobietę. Sceny zbiorowe, inspirowane dziełami mistrzów włoskiego Renesansu, nakreślone są z rozmachem, uwypuklają kontrast między ceremonialną etykietą bogatych dworów mieszczańskich a jędrną żywiołowością zabaw ludowych. Muzyka z niezwykłą jasnością 297. Romeo i Julia. oddaje prostymi środkami romantyczną atmosferę dramatu. Postacie są charakteryzowane za pomocą krótkich, wyraźnych tematów melodycznych, ulegających przeobrażeniom w miarę duchowych przemian bohaterów. Jest to muzyka ilustracyjna, zespolona z akcją: cechuje ją też kontrastowość nastrojów, oryginalność inwencji, lekkość i wdzięk. Balet Romeo i 7 wiz wystawiany był we wszystkich teatrach ZSRR: premiera w Teatrze Wielkim w Moskwie odbyła się 28 XII 1946 w inscenizacji prapremierowej z G. Ułanową i M Gabowiszem w rolach głównych. Ponadto balet ten wystawiało wiele teatrów w krajach zachodnich w wersji oryginalnej lub w układach innych choreografów, jak np: chór. 1.Tarlic, sc. 1. Risdć, Belgrad 25 VI 1948. Opera, w obs. R. Pamel(Julia)i 1. Tramie(Romeo)chór. P. Ashton, sc. P. Rice, Kopenhaga 19 V 1955, Kongelige Danske Ballet, w obs. M. Vangsaa i M. Kronstam chór. S. Liter, sc. G. Wakhewtch, Paryż 28 XII 1955. Opera, w obs. L. Dayde i M. Renault chór. J. Oranio, sc, j. Rosę, Stuugart 1962, Stuttgarter Ballett, w obs. M Haydće i 8. Cragun, wersja przekazana wielu zespołom, mJn. Operze W Wiedniu 1975. Teatrowi Wielkiemu w Genewie 1975 chór. 0.Winogradow, Nowosybirsk 1965. Teatr Opery i Baletu, wersja przekazana w 1976 Teatrowi Małe@u w Leningradzie chór. K. MacMillan, sc. N. Georgiadis, Londyn 17 XII 1965, fhe Royal Ballet, w obs. 1.Seymour i CK. Gable libr, (wg G.da Porto)i chór. A. Labis, sc. M. Le Corre, Paryż 18 I 1967. Opera, w obs. Ob. Vlassi i A Labis chór. W. Borkowski, sc. A. Povell, Oslo 6 X 1969. Den Norske Opera, w obs. M. Skram i T. -P. Bonnefus chór. T. Neumeier, Frankfurt n. M. 1971, Ballett der Stidtischen Biihnen, wersja przekazana Operze w Hamburgu 1973 i Kongelige Danske Ballet w 1974 chór. N. Bojarczikow, sc. A. Koszenkowa. Perm 1972. Teatr Opery i Baletu im. P. Czajkowskiego, wersja przekazana Stadtische Oper w Berlinie 1974 chór. E. Walter, dek. M. Wendet, kosi. ).Skalicky, Dusseldorf 9 I 1972. Opera, w obs. M.(motta i P. Breuer chór. E. -M.eon Rosen, 'sc. A. Fridericia, Góteborg 27 X 1972. Stora Tearern, w obs. L. Jonsson i U. Gadd chór. T. Schilling, dek. R. Zimmermann, kast. E. Kleiber, Berlin 25 XI 1972, Staatsoper, w obs. M. Bey i R. Gawlik chór. J. Grigorowicz, sc. S. Wirsaładze, Paryż 22 li 1978. Opera, w obs. 1.Khalfouni i M. Denard: wersję tę powtórzył Grigorowicz 26 VI 1979 w moskiewskim Teatrze Wielkim, w obs. S. Biessmiertnowa i W. Gordiejew: spektakl ten pokazał balet moskiewski na występach w Polsce w kwietniu 1980 chór. R. Nuriejew, sc. 8. Frigerio, Mediolan 20 XII 1980. La Scala, w obs. G. Fracci i R. Nuriejew pt. Historia Romea ijulii, chór, lś. Kasatkina i W Wasilfow, Moskwa 3 IV 1981. Moskiewski Balet Klasyczny, w obs. M. Pierkun i S.lsajew. Spośród ogromnej liczby różnych inscenizacji Romca i julii Prokofiewa poznaliśmy też wersję V. Marcu, przedstawioną przez Balet Państwowej Opery z Bukaresztu w październiku 1964, oraz wersję 1. Gruber, graną przez Balet Staatsoper z Berlina w styczniu 1965. W Polsce oprócz wznowień inscenizacji premierowej w Warszawie w 1959(z 0. Sawicką i 8, luidorem)i w 1961(z M. Krzyszkowską i 2. Suzalkowskim odbyły 298. Romeo i Julia. się następujące premiery Romea i talii: Wrocław 31 XII 1900. Opera, chór. T. Gogol, sc. 2.Kaja, w obs. R. Syldorf i 8. Kropidłowski Bydgoszcz 7 V 1962. Teatr Muzyczny Opery i Operetki, chór. R. Sobiesiak, sc. S. Bąkowski, w obs. 1. Rackiewicz i 8. Szporański Bytom 26 V 1962. Opera Śląska, chór. 2.Korycki, sc. S. Jarocki, w obs. 1.Cieślikówna i E. Jakubiak Poznań 6 VI 1963. Opera, chór. W. Borkowski, sc. 1.Lorentowicz, w obs. 1.Cieślikówna i W. Milon Gdańsk 12 VI 1964. Opera Bałtycka, chór. T. Jarzynówna-Sobczak i 2. Kamiński, sc. A. Majewski, w obs. A. Boniuszko i 2. Jasman Ładź 13 IX 1969. Teatr Wielki, chór. W. Borkowski, sc. J. Masłowski, w obs. 1.Wakowska i E. JakubiakWarszawa 26 V 1970. Teatr Wielki, chór. A. Czicziradze, sc. 2. Wierchowicz, w obs. M. Krzyszkowska i G. Wilk Poznań 8 VI 1979. Opera, chór. M. Konwiński, sc. M. Kołodziej, w obs. M. Połyńczuk i). Stańda. U Romeo i Julia. Balet w I akcie. Muzyka: Piotr Czajkowski Uteertura-fantazja, Romeo i 7 uYa"na temat Szekspira: choreografia: Gyula Harangozó(Jerzy Kapliński): scenografia: Gusray Olah(Kazimierz Wiśniak)Prapremiera: Budapeszt 19 IV 1939. Opera. Premiera polska: Kraków 10 III 1962. Teatr Muzyczny. Osoby: Julia-liana Vera(Barbara Bittnerównah Borneo-Zoltan Sallay(Jacek Heczko), Tybalt-Lższló Csżnyi. W inscenizacji T. Kaplińskiego akcja przedstawiała tylko wątek miłości Romea i Julii na tle dwóch zwalczających się grup, postać Tybaha w niej nie występowała. Inscenizując Umrmrę-fantazję Czajkowskiego, choreografowie wybierali bowiem dowolnie sytuacje z dramatu Szekspira. Powstały również inne balety do tej muzyki: Romeo ijulia, chór. S. Litr, balet skomponowany w 1946 dla Nouyeau Baller deMonte Carlo, powtórzony 13 IV 1949 w Operze Paryskiej i przekazany przez Litera Baletowi Opery Narodowej w Helsinkach, który miał go w swym programie w czasie występów w Polsce w listopadzie 1964. Tragedia w lFerome(Tragedie li Perowe), chór. G. Skibin, sc. A. Delfau, Monte Carlo 4 V 1950. Grand Ballet du rnarąuis de Cuevas, w obs. Marjorie Tallchief i G. Skibin chór. Alberto Alonso, sc. L. Vigildo, Chicago 26 XII 1958, BalletRusse de Monte Carlo, w obs. Alicja Jonso i 1. Juszkiewicz chór. N. Dolguszyn, sc. M. Szczegłow, Ceningrad 18 IX 1971. Teatr Mały, w obs. W. Muchanowa i N. Dołguszyn. W Polsce odbyły się jeszcze dwie premiery Romeo i Adń do muzyki P. Czajkowskiego: Bytom 15 XII 1973. Opera Śląska, chór. 8.Kasprowicz, sc. K. Pankiewicz, w obs. E. Mickiewicz i T. Jendrosz. Gdynia 9 I 1977. Teatr Muzyczny, chór. P. Śliwa, sc. W. Wigura, w obs. M. Bartnicka i A. Choiński. 399. Romeo i Julia. Ul. Romeo i Julia Balęy w I akcie. Muzyka: Hector Berlioz, symfonia z chorami Romeo i Adia: choreografia: George Skibin, John Taras, Serge Gołowin i Władimir Skuratow: dekoracje: Franęois Ganneau, kostiumy: Leonor Fint. Prapremiera: Paryż 28 VI 1955. Geod Ballet du rnarąuis de Cuevas, na dziedzińcu Luwru. Osoby: julia-Marjorie Talkhief Borneo-George Skibim Tybah-George Zorirch. Treścią baletu były kluczowe sceny z dramatu Szekspira. Spośród baletowych adaptacji muzyki Berlioza największy rozgłos zdobyła inscenizacja M Bejarta, sc. G. Casado Bruksela 17 XI 1966. Cyrk Królewski, Ballet du XXB-siecle, w obs. G. Proenęa(Julia), P. Bortoluzzi(Romeo)i G. Casado(Tybahrolę tę przejął następnie W Wiesiołłowski, występujący pod pseudonimem V. Loyski): między zebranych na sali tancerzy, wśród których wybucha sprzeczka wkracza baletmistrz i wybiera dwoje solistów, mających odtwarzać role Romea i Julii, po czym następuje szereg wybranych epizodów z dramatu Szekspira. Po scenie śmierci kochanków soliści stają się znów parą współczesnych młodych ludzi. W tym miejscu do partytury Berlioza wprowadzono efekty dźwiękowe, detonacje bomb, strzały gwizdy a głos spikera nawołuje do szerzenia miłości zamiast wojny. Za Romeem i Julią ustawiają się dalsze pary, nowe Julie i nowi Romeowie, których miłości zagraża nienawiść. Inne inscenizacje baletowe SwOomf Berlioza: chór. 1.Hófgen sc. M. Koniarsky, Bonn 19 XI 1972, Ballett des Theaters der Stadt Bonn chór. G. Veredon, sc. T. Guńter. Kolonia 4 V 1976, Tanz-Forum, przekazana w 1979 baletowi Opery w Lyonie. Powstało wiele innych adaptacji baletowych dramatu Szekspira. Pierwszą opracował w 1809 w Petersburgu rosyjski baletmistrz T. Walbierch. Spośród następnych na uwagę zasługują: Kopenhaga 2 IV 1811. Der Kongelige Teater, muz. K. Schall, chór. V. Galeotti, w obs. M. Schall i Antoine Bournorwille: Monte Carlo 4 V 1926 Balety Rosyjskie Diagilewa, humoreska z podtytułem, próba bez dekoracji w 2 częściach': epizody w czasie próby, na której dwoje solistów(T. Karsawina i S. Gitar)przygotowuje role Julii i Rornea, muz. G. Lambert, chór. 8.Niżyńska, kast M Ernst i J. Miro: Nowy Jork 6 IV 1943, Haller Theatre, muz. P. Delius(zebrane utwory w oprac. A. Doratiego), chór. A. Tudor, sc. E. Berman, w obs. A. Markoya i M. Laing wznowienie w 1971 przez American Ballet Theatre, w obs O Prącej i 1. Nagy: KoWanWowe z Wóerony(DieLiebenden am kerona), balet w 4 as(ach, muz. 1.Spies chór. T. Gsowska, sc. M. Ehen i G. Schulte, Lipsk 8 XI 1942. Opera(wznowienie w Berlinie l 948): 300. Rzeźby mistrza Piotra. Wóes Side Story((ponieść z Dzielnicy Zacwdmy), słynny musical, stanowiący nowoczesną adapację Szekspirowskiego dramatu: akcja rozgrywa się w ubogiej dzielnicy Nowego Jorku, a tłem wątku miłosnego jest rywalizacja dwóch gangów młodzieżowych: libr. A. Laureata, muz. L. Bernsrein, chór. J. Robbins, dek. 0. Smith, kast. 1.Sharaff. Nowy Jork 26 IX 1957, Wmter Garden, w obs. R.d Esd(Maria)i 1. Holliday(Tory): nową wersję lFen Side Story opracował t.lNeumeier, dek. R. Wagner, kast. G. Rabbim, Hamburg W XII 1978. Opera. Rzeźby mistrza Piotra Balet-pantomima w I akcie. Libretto wg ballady LW. Goethego Uczeń czarno AsiężmAz i muzyka: Romuald Twardowski: choreografa: Teresa Kulawa: scenografa: Kazimierz Wiśniak. Prapremiera: Wrocław 16 X 1971. Opera. Osoby: Mistrz-Stanisław Sitkomirski: Uczeń-Franciszek Knapik: Rzeźby I Beata Starczewska, Krystyna Kosarewicz, Waldemar Karst i Henryk Walentynowicz: rzeźby. Scena przedstawia wnętrze pracowni Mistrza, który wraz z Uczniem rzeźbi posągi ludzkich postaci. Skończywszy pracę. Mistrz ożywia je za pomocą zaklęcia. Posągi poruszają się, tańczą, a po chwili Mistrz zatrzymuje je znanym tylko sobie zaklęciem i opuszcza pracownię, w której pozostaje Uczeń. Podpatrzywszy tajemnicze gesty Mistrza. Uczeń powtarza je i widzi ze zdumieniem, że posągi znów ożywają, lecz tym razem stają się coraz śmielsze, wypełniają swym tańcem całą pracownię, atakują Ucznia. Przerażony chłopiec nie umie ich powstrzymać, wzywa więc na pomoc Mistrza, który przybywa zbyt późno, by zapobiec śmierci Ucznia. Uspokaja posągi i rozkazuje im wrócić na miejsca, gdzie znów nieruchomieją. Libretto baletu Rzeżły mistrza Piotra zawiera dwa odstępstwa od treści ballady Goethego, w której rozpętanym żywiołem jest woda, przynoszona na rozkaz mistrza przez tykwę, zaś przygoda ucznia kończy się jego ocaleniem. W pierwszej inscenizacji tego baletu T. Kulawa dodała inne zakończenie: przybycie nowego Ucznia, nasuwające pytanie, czy i on rozpęta siły których nie zdoła ujarzmić? Muzykę baletu cechuje prostota środków wyrazu, pełna ekspresji linia melodyczna, prowadzona w mocno zarysowanych motywach przewodnich: granym na instrumentach blaszanych motywie Mistrza kapryśnym, opartym na 301. Sen nocy letniej 1. Sen. wznoszącej się i opadającej frazie klarnetu motywie Ucznia oraz motywie rzeźb, narastającym do dramatycznej kulminacji i z wolna uspokajanym w końcowej scenie akcji. Partytura baletu Rzeź(y mimza Piotra otrzymała Grand Prix na konkursie kompozytorskim księcia Rainiera III w Monaco, 1965. Swą inscenizację Rzeżł mistrza Piotra T. Kulawa włączyła do programu występów zespołu wrocławskiego w Dreźnie i Górlitzw październiku 1973 oraz powtórzyła w warszawskim Teatrze Wielkim 29 IX 1974, w obs. 2. Kiliński(Mistrz), ), haczyk(Uczeń), R. Smukała, M. Powieka, J. Makarowski, ). Smoliński(Rzeźby I). Autorką drugiej inscenizacji baletu Posągi mistrza Piotra była T. Tarzynówna-Sobczak, sc. J. Krechowicz, Gdańsk 5 XI 1972. Opera Bałtycka, w obs. 8.Cesarz(Mistrz)i T. Sidorowicz(Uczeń). Inną wersją muzyczną ballady Goethego jest scherzo symfoniczne Uczeń czarno AnężmWa(ŁAXppremi sorcier)P. Dukasa, które było również inscenizowane w formie baletu, m 3 n.przez M. Fokina, Piotrogród 1916. Teatr Maryjski: M. Landera w Kongelige Danske Ballet 1940, w Polsce zaś przez L. Wójcikowskiego, libr. T. Marek, sc. S. Janasik. Poznań 3 VII 1952. Opera, z G. Drzewieckim w roli Ucznia i E. Kopruckim w roli noszącej wodę Miotły. Sen nocy letniej. Spośród baletów, których treść oparta jest na wątkach komedii Williama Szekspira, wymienić należy: . 1. Sen The Dreani). Balet w I akcie. Libretto i choreografa: Frederick Ashton: muzyka: Pelis Mendelssohn, muzyka do 3 nu nocy lemiy, aranżacja: John Lanchbery: scenografa: Henry Bardon(dekoracje)i David Walker(kostiumy). Prapremiera: Londyn 2 IV 1964, Covent Garden, The Royal Ballet. Osoby: Tytania, królowa elfów-Antoinette Sibley: Oberon, jej mąż, król elfów Anthony Dowelk Puk, elf-Keith Martin: wieśniak Spodek-AlexanderGram: Demetriusz, Lizander, Helena, Hermia, towarzysze Spodka, chłopiec hinduski. Rzecz dzieje się w lasku koło Aten. Tyrania i Oberon sprzeczają się o to, które z nich ma uczynić swoim paziem małego chłopca hinduskiego Wreszcie Oberon 302. Sen nocy letniej 1. Sen. wysyła elfa Puka po czarodziejskie ziele: komu zakropi się oczy sokiem owego ziela, ten zakochuje się w pierwszej spostrzeżonej istocie. Król elfów chce w ten sposób zemścić się na żonie i ośmieszyć ją, gdy zakocha się w jakimś dziwnym stworzeniu. Wchodzi para szczęśliwych kochanków, Hermia i Lizander, oraz para niezgodna-Helena i Demetriusz. Oberon każe lukowi wpuścić kilka kropel czarodziejskiego soku do oczu Demetriusza, by odwzajemnił on miłość beznadziejnie w nim zakochanej Heleny. Jednocześnie Oberon wciska sok w oczy Tytanit, która zasypia. Pierwszą osobą, na którą po przebudzeniu pada jej wzrok, jest nieokrzesany wieśniak Spodek, ubrany przez Puka w czapkę z oślimi uszami. Tytania zakochuje się w Spodku. Tymczasem okazuje się, że Puk przez pomyłkę zaczarował niewłaściwego kochanka, Lizandra, który zakochuje się w Helenie, a Hermia pozostaje sama. By naprawić błąd, Oberonzasnuwa wszystko mgłą. Odpowiednio dobrane pary kochanków mają się udać na spoczynek, po czym Lizander ma po przebudzeniu zobaczyć najpierw Hermie i odnaleźć swą miłość do niej. Tyranii zaś pokazują oślą głowę Spodka: czar pryska, pogodzeni małżonkowie odchodzą, a Spodek duma nad tym, co mu się przydarzyło, i godzi się z tym, że to był tylko sen. Akcja baletu rozpoczyna się od li aktu sztuki Szekspira i obejmuje akt 111, od sceny przebudzenia się Tytanit i spotkania ze Spodkiem. Pominięte zostały wszystkie sceny między księciem Aten Tezeuszem a jego narzeczoną Hipolitą, a więc również akty I i IV. W pozostałym wątku Tytanit i dwóch par kochanków niektóre sytuacje zostały uproszczone i skrócone, celem skondensowania fantastyki, na którą Ashton kładł największy nacisk, podkreślając w swej choreografii zwiewność i nierealność postaci. Romantyczna muzyka Mendelssohna, liryczna i melodyjna, a zarazem podporządkowana klasycznej dyscyplinie formy, była tu czynnikiem organizującym, jej nastrojowość, prosta rytmika i lekka kolorystyka orkiestrowa kojarzą się z atmosferą baśniowego***nocy lennej. Mimo tak różnorodnego tworzywa, jak poetycki tekst Szekspira, romantyczna muzyka i neoklasyczna choreografa, spektakl ten, zdaniem krytyki, cechowała zadziwiająca jedność stylu. Balet figurował w programie występów The Royal Ballet w Polsce w październiku 1966. 303. Il. Sen nocy letniej. Nen Ashtona był wielokrotnie wznawiany przez inne zespoły, mań, : przez Australian Ballet I I VII 1969. City Center JoffreyBallet 9 VIII 1973, Kungliga Svenska Baletten 14 X 1975. Het lNationale Ballet 5 XII 1977. National Ballet of Canada 5 li 1978. li Sen nocy letniej\Em S ommernachtsr aurą Balet w 2 akrach z prologiem. Muzyka: Feliks Mendelssohn, Uuermra i muzyka do Snu nocy lemiy: Gyórgy Ligeti: kolamina da camcra, dwie etiudy organowe. Continuum na klawesyn(melodie katarynkowe: choreografa: John Neumeierscenografia: Jurgen Kose. Prapremiera: Hamburg 10 VII 1977, Staatsoper. Osoby: Hippolita-Zhandra Rodriguez: Helena-Marianne Kruuse: HermiaMegali Messac: Dernetriusz-Tanio Tuzem Tezeusz-Franęois Klaus: Lizander-Ban Liśka: Tytania-chandra Rodriguez: Oberon-FranęoisKlaus: Puk-Kevin Haigen: Zettel(Spodek)-Max Midinett: Filostratnadzorca dworskich zabaw, grupa rzemieślników, grupa szwaczek. Pajęczyna Kwiat fasoli. Nasienie gorczycy. Ćma, orszak Tytanit, wieszczki, damy i panowie dworu, druhny Heleny i Hermii. Prolog. Pokój Hippolity. Pod nadzorem Filostrata odbywają się przygotowania do ślubu Hippolity z księciem Aten, Tezeuszem. Helena i Hermia, przyjaciółki narzeczonej, pomagają jej w szyciu ślubnej sukni. Zjawia się oficer Demetriusz, dawny narzeczony Heleny ubiegający się teraz o względy Hermii, zdaje się nie zauważać, że Helena kocha go nadal. Ale w Hermiizakochany jest także ogrodnik Cizander-i to z wzajemnością: wręcza jej list z prośbą o spotkanie w lesie. Zazdrosna Helena znajduje list i pokazuje go Demetriuszowi. W odwiedziny do narzeczonej przychodzi Tezeusz, nie stroniąc przy tym od flirtów z damami dworu, co budzi niepokój Hippolity. Przychodzi też grupa rzemieślników z propozycją odegrania sztuki Pwan i Tysbe w czasie uroczystości weselnych. Hippolitazostaje'sama: rozmyśla nad znalezionym listem i w końcu Z 3 Sy(18. Akt 1. Noc w lesie. Świat baśni. Między królową wieszczek Tytanią a krolem elfów Oberonem wybucha sprzeczka. Rozgniewany Oberon wręcza zaufanemu elfowi. Fokowi, czarodziejski kwiat, który potrząsany nad głową śpiącej osoby spra 3 O 4. Il. Sen nocy letniej. wia, że po przebudzeniu zakochuje się ona w pierwszej ujrzanej istocie. Tymczasem w lesie Lizander spotyka się z Herrnią, Demetriusz szuka Hermii, a Helena go śledzi. Współczując Helenie, Oberon każe lukowi posłużyć się kwiatem tak, aby Demetriusz ponownie w niej się zakochał. Lecz luk myli się i potrząsa kwiatem nad Lizandrem, którego budzi Helena i staje się przedmiotem miłości ogrodnika. Helena ucieka, Hermiaszuka Lizandra. Zemel i rzemieślnicy odbywają w lesie próbę swej sztuki. Psotny Puk przemienia głowę Zettela w głowę osła. Potrząsa kwiatem nad głową śpiącej Tytanit, która budząc się spostrzega Zettela z oślą głową i od razu zakochuje się w nim, jednakże Oberon, obserwując śpiącego Demetriusza, stwierdza, że Pukpomylił się. Teraz Puk powiewa kwiatem nad głową oficera, ale oto Helena potyka się o śpiącego, który zakochuje się w niej także. Widząc to zamieszanie, Oberon każe Bukowi przywrócić porządek. Puk układa śpiące pary kochanków i potrząsa nad nimi kwiatem. Akt I 1. Świt w lesie. Oberon wyzwala Tytanie z miłości do Zettela i zapanowuje między nimi zgoda. Helena i Demetriusz, Hermia i Cizander odnajdują się nawzajem, Zettel zostaje uwolniony od oślej głowy. Pokój Hippolity. Tezeusz budzi czule śpiącą Hippolitę. Wchodzą inne pary kochanków, proszą o pozwolenie na ślub, Tezeusz je błogosławi. Sala balowa. Rzemieślnicy przedstawiają sztukę Pwam i Tysże(divertissernent). Po rozejściu się gości Tezeusz i Hippolita wyznają sobie miłość. T. Neumeier wykorzystał w swym balecie wszystkie wątki Szekspirowskiej komedii, tworząc widowisko bogate, różnorodne i utrzymane w klimacie Szekspirowskiego teatru. Akcja toczy się na dwóch płaszczyznach zróżnicowanych muzycznie: rzeczywistości na tle muzyki Ligedego i katarynkowych melodyjek w scenach z rzemieślnikami, oraz snu przy wtórze muzyki Mendelssohna. W koncepcji Neumeiera Hippohta utożsamia się we śnie z Tyranią, w Oberonie zaś widzi Tezeusza. Ta dwuwymiarowość miłosnej tęsknoty oraz wymienialność obiektów pożądań dwóch pozostałych par zadecydowały o sposobie prowadzenia akcji, która przedstawia raczej sytuacje niż przeżycia konkretnych postaci oraz nasycona jest silnie erotyką. 20-Przewodnik baletowy. 305. Il. Sen nocy letniej. Balet 3 m nocy lenną Neumeiera wystawiły też inne teatry: Kongelige DanskeHaller 16 X 1981, w obs. M. Honningen, P. Andersen, J. Eliasen Opera Paryska 7 V 1982, w obs. NI. Pontois, M. Loudieres, P. Clerc, 8. Boucher, J. -Y. LormeauOb. Judę, P. Dupond i G. Piletta. Ziej nocy lewiy miał wiele wersji baletowych, a jedną z pierwszych był balet M. Petipy, sc. M. Boczarow i P. Gambiru, Petersburg 3 IX 1876. Teatr Maryiski. Inaczej ujął ren temat M. Fokin w balecie 8(6(Les A(fr)do uwertury ze***nocy letniej oraz do Andante i Allegro z Koncertu skrzypcowego e-moll Wendelssormapremiera odbyła się 26 li 1924 w nowotarskiej Metropolitan Opera. Fragment ze Zwu nocy Jemioł srał się reż tematem polskiego baletu Y 3 rama i OsioP. Do muzyki Mendelssohna opracowali również cen nocy letnicy: G. Balanchinedek. 1.Hays, tost. 8.Karinska. Nowy Jork 17 I 1969. New York City Ballet, w obs. M. Hayden i 8. Villella H Spoerli, sc. J. Zimmermann, 4 I 1976, BaslerBallerr. Innym baletem na ten sarn temat jest ćyoay sew nocy(emicy(ćiw neuer. Sonwwmaoutrawm), libr. 8.Kóllinger, muz. G. Katzer, chór. T. Schilling, dek. R. Hendrix, kast. 8.Kleiber, Berlin 22 III 1981, Komische Oper, w obs. M. Bey, M. Lubin, T. Hartmann, J Hohmann. Twórczość Szekspira była niejednokrotnie źródłem inspiracji choreografów i kompozytorów. Oprócz baletów Otello? , Romeo i talia?i PosAromieme z(omicyówymienić należy: Hamlet-do uwertury P. Czajkowskiego, libr, i chór. R. Helpmann, sc. L. Hurry, Condyn 19 V 1942. Sadle*s Wells BaBet z R. Helpmannem w roli Hamletai M. Fonteyn w roli Ofelic retrospektywna wizja tragedii Hamleta: wznowienie 2 IV 1964 dla Royal Baller z R. Nuriejewem i L. Seymour. Hamlet pokazany był w Polsce w czasie występów Sadlers Wells Ballet IX 1947. Hamlet, balet w 3 obrazach, libr, i chór. T. Gsowska, muz. 8.Blacher, sc. M. Jurgens, Monachium 19 XI 1950. Opera, w obs. P. Baur i 1. Stolik. Hamler, balet w 3 aktach, muz, li. Czerwiński, chór. Siergiejew, sc. S. Junowicz, Leningrad 12 XII 1970, teatr im. Kirowa, w obs. N. Dołguszyn i A. Sizowa. W Polsce temat ten inscenizował do uwertury P. Czajkowskiego G. Klauznersc. T. Osicki, Gdańsk 4 V 1975. Grupa. Baletowa Scena"przy Operze Bałtyckiej, w obs. ).Jakubowski i E. Napiórkowska. lFerołe AumoszAi z lFmdm, balet w 3 akrach, libr. 1.Kowtunow, muz. W. Oranski, chór. W. Burmeister i 1. Kuriłow, sc. 8. Wołków, Moskwa 10 VI 1942 Teatr Muzyczny im. Stanisławskiego i Niernirowicza-Danczenki, w obs. W. Bowt(Anna Pagc). A. Cziczinadze(Fenror)i A. Kłem(Falstaff). Anutoniurz i Kleopatra jako Les Amours d'Antomz et Gleopatre, muz. K. Kreutzerchór. J. Aumer, Paryż 8 VI 1808. Opera: balet w 3 aktach, libr. A. Pudałow, muz. E. Lazariew, chór. M. Lazariewa, sc. 8.Stenberg, Kiszyniów 24 XII 1965. Teatr Opery i Baletu: balet ten wystawiony też był w leningradzkim Teatrze Małym, 1968, w chór. 1.Czernyszewa. WYe(e ża(asa o nic jako balet Mi(ośiq za miłość Cloózwwo**Jo@o), libr BPokrowskii V. Boccadoro, muz. T. Chriennikow, chór. V. Boccadoro, sc. NZołotariow, Moskwa 30 I 1976. Teatr Wielki, w obs. N. Tirnofiejewa(Bearrice), T. Golikowa 3(ero, J. Władimirow Oenedyk). A. Godunow(Claudio): V. Bocca. 306. Serce z piernika. dero powtórzyła ten spektakl w Operze Poznańskiej 8 V 1977, w oss. X Połyńczuk, K. Matecka, T. Stańda, 2. Misiuda. Maeber, libr. W. Wasiljew, muz. K. Mołczanow, chór. J. Błażek: Usri nad Labą 9 XI 1979. Teatr im. 2.Nejedlego chór. W. Wasiliew, sc. W. Cewental, Moskwa I VI 1980. Teatr Wielki, w obs. W Wasiljew(Makbet), N. Timofiejewa(lady Makbet, S. Radczenko(Duncan). W niektórych innych baletach utwory Szekspira były tylko punktem wyjścia dla odległych reminiscencji lub swobodnej interpretacji, np. Sonety mi(ome(zob.balety do muz. T. Bairda-Cztery eseje?)lub balet 5 amomofć(zob.inne wersje baletu OczeAnmie? ).Do nich należą reż Jmpro: izacie do. Szekspira na tle muzyki D. Ellingtona i 2. Szostaka, chór. G. Drzewiecki, sc. K. Pankiewicz. Poznań 12 VI 1966. Opera: współczesny młody reżyser wywołuje własne wizje Szekspirowskich postaci: Harnlera(G. Drzewiecki)i Olein(0. Sawicka). Kamea(W. Kościelski)i Julii(0. Sawicka), Kleopatry(K. Juszkat), lady Macbeth(T. Kulawa), Otella(P. Śliwa)i Desdemony(A. Deręgowska)balet prezentowany był podczas występów we Włoszech VI 1968. Podobnie potraktował temat Szekspirowskich postaci P. Laeotte w balecie do utworu D. Ellingtona Saot Seet Dumder, pokazanym przez grupę Lacotte a 4 X 1959 na Berliner Fesrwochen. Swobodną impresją na Szekspirowski temat był również balet Hamlezouekojarzenia Hamlet Connotation), muz, z. Goplano Wariaje na fortepian i Cmnmationsyzr Orcńestra, chór. T. Neumeier, dek. R. Wagner, kast. V. Aldredge. Iłowy Jork o I 1976, Arnerican Ballet fheaue, w obs. M. Barysznikow(Hamlet)G. Kirkland(Ofelia), M. Haydee(Gertruda), 8. Bruhn(Klaudiusz): balet ren przejęła w 1977 Opera w Hamburgu. Serce z piernika Licitarsko srce)Balet w 3 obrazach. Libretto i muzyka: Kreśimir Baranović: choreografia: Margarira Frornan(Feliks Pacnęli): scenografia: Maksirnilian Manko(Wincenty Drabik*. Prapremiera: Zagrzeb 17 VI 1924. Teatr Narodowy. Premiera polska: Warszawa 16 X 1929. Teatr Wielki. Osoby: Dziewczyna-Margarita Froman(Nina Pawliszczewak Chłopiec-Max Froman(Feliks Parnellk przyjaciółki Dziewczyny, dwa małe serca z piernika Sprzedawca pierników, figurki z piernika, wieśniacy i wieśniaczki. Rzecz dzieje się na wsi chorwackiej. Obraz jarmark. bębnówkościoła, zabawy. 1. Na placu przed kościołem odbywa się zapusmyLudność wsi tańczy wesoło przy dźwiękach trąbek, i cymbałów. Dziewczyna idzie z przyjaciółkami do Zastępuje jej drogę Chłopiec, próbując wciągnąć w wir Dziewczyna nie ulega jednak namowom i wchodzi do 307. Serce z piernika. kościoła. Czekając na nią. Chłopiec kupuje na straganie serce z piernika. Dziewczyna po wyjściu z kościoła przyjmuje ten podarunek i przyłącza się wraz z Chłopcem do ogólnej zabawy. O b r a z 2. Zapada noc. Sprzedawca pierników zamyka kram i odchodzi. W ciemnościach ożywają piernikowe figurki i tańczą: najpierw chłopcy i dziewczęta, potem koniki, a na końcu dwa małe serduszka Dziewczyny i Chłopca. Przychodzą szukający samotności Chłopiec i Dziewczyna. Oni także przyłączają się do tańca pierników. Obraz 3. Na placu przed kościołem panuje już codzienmyożywiony ruch. Chłopiec i Dziewczyna przechodzą koło straganów: teraz ona kupuje dla niego serce z piernika. Z kramu wychodzą dwa ich serduszka, i wszyscy tańczą wokół szczęśliwej pary(kolo). Zerce z mermAa to jeden z pierwszych narodowych baletów, jakie powstały po utworzeniu państwa jugosłowiańskiego w 1918 r. Jest on oparty na folklorze chorwackim, a błaha intryga i malownicze tło zapustnego jarmarku stanowią pretekst do pokazania tańców i zwyczajów ludowych. Muzyka o żywej rytmice i bogatej melodyce jest stylizacją motywów pieśni i tańców chorwackich. W 1950 powstała nowa wersja baletu w opracowaniu 1. Parlicia, dek. M. Lenić kast. M. Babie: premiera odbyła się 15 VII w Operze w Belgradzie. Partie udramatyzował libretto, wprowadzając postać Cyganki, której zaloty do Chłopca budzą zazdrość Dziewczyny. W 2, obrazie, ujętym jako sen Dziewczyny, pokazał brutalność austriackich żołnierzy, zabierających Chłopca do wojska: pod wpływem tego snu Dziewczyna przebacza Chłopcu, a serce z piernika staje się symbolem zgody i wierności uczuć. W tej wersji 3 eKe z piermA pokazane było w Polsce w czasie występów Baletu Opery Belgradzkiej IX 1960. W Warszawie w 1929 wraz z 5 ercem z mermAa'noszącym tytuł 5 erdaszAo)odbyła się premiera dwóch baletów polskich kompozytorów w chór. P. Parnella i sc. W. Drabika: Osłami Pierrot, libr. M. Terpis, muz. K. Fathaus: zagubiony we współczesnym świecie Pierrot(S. Baliszewski)szuka Kolombiny, a Dziwr: Pan(P. Parnell)prowadzi go przez świat maszyn i dansingów, aż wreszic Pierrot odnajduje Kolombinę(M. Szmoleówna*w panoptikum i pozostaje z na zawsze jako woskowa figurka Kier, libr. P. Parnell, muz. W. Macura: przygody, kleksa", atramentowej firurki Co-co(P. Parnell, spadającej pod stół, gdzie przeżywa różne przygody wśród bajkowych postaci. 308. Spartakus. Spartakuso nupmasBalet w 4 akrach, 9 obrazach Libretto: Nikołaj Wołków: muzyka: Arannt, haczaturian: choreografa: Ceonid Jakobson(jewgienii Czanga): scenografia: Walenrina Chodasewicz(Stanisław Bąkowski). Prapremiera: Ceningrad 27 XII 1956. Teatr im. Kirowa. Premiera polska: Warszawa 28811968. Teatr Wielki. Osoby: Spartakus, iracki niewolnik, przywódca buntu gladiatorów-AskoldMakarow(Gerard Wilk): Frygia, jego żona-Inna Zubkowska(Hanna Musiał)Krassus, dowódca legionistów rzymskich-Buris Szawrow(Zbigniew Kiliński)Egina, jego kochanka-Alfa Szelest Wożona Kociołłowska*, Harmodius, młody niewolnik iracki-Światosław Kuzniecow'Zbigniew Strzałkowski): patrycjusze senatorzy, żołnierze, gladia(urzy, lud rzymski, niewolnicy i niewolnice, stara kobieta, właściciel szkołgy glaQarorOW, pasterze, ich żony i dzieci, piraci. Akcja rozgrywa się w larach 7 O-ych I w.p ne, w Rzymie. Akt 1. Obraz 1. Triumf Rzymu. Na plac przed Lukiem Triumfalnym w Rzymie wkraczają, powracające z wyprawy wojennej do Tracji, zwycięskie legiony pod wodzą Krassusa. Witają ich senatorzy, patrycjusze i tłum Rzymian. Żołnierze prowadzą niewolników. Przykuty do rydwanu Krassusa idzie iracki niewolnik Spartakus, obok niego żona i młodziutki chłopiec Harmodius. Sapinając potężne mięśnie, Spartakus zatrzymuje rydwan. Wszyscy przyglądają mu się z zainteresowalllClTl. Obraz 2. Tarę wino(@@w. Na placu miejskim zgromadzono niewolników ze wszystkich podbitych krajów: Greków. Egipcjan, Nubijczyków. Traków, Gallów, Germanów. By zachęcić kupujących, muszą om wykazać swe umiejętności i uzdolnienia(tańce etiopskich chłopów, Egipcjanek i Greka). Nagle tłum rozstępuje się przed lektykami wodza Krassusa i jego kochanki Eginy, wyzwolonej Greczynki Uwagę przybyłych zwraca Spartakusoraz Frygia i urodziwy Harmodius. Egina kupuje od razu pięknego chłopca i chce jeszcze kupić Spartakusa, lecz wyprzedza ją właściciel szkoły gladiatorów. Gdy Sgina wybiera również Frygię, zrozpaczona kobieta daje do zrozumienia, że woli ponieść śmierć z własnej ręki, niż rozstać się z mężem(taniec Frygii). Egma rezygnuje więc z Frygii, którą zabiera właściciel szkoły gladiatorów. Małżonkowie będą dzielić wspólny los(duet Frygii i Spartakusa). 309. Spartakus. Obraz 3. CyrA. Z okazji nowego zwycięstwa wojsk rzymskich odbywają się igrzyska, którym przygląda się żądny krwawych widowisk tłum oraz(w osobnej loży)Krassus i Egina. Widowisko rozpoczyna bachiczna pantomima pt. Porwmic Naćme, po czym walczą gladiatorzy z zawiązanymi oczami: na zakończenie odbywa się walka niewolników irackich pod wodzą Sparta kosa z Samnitami. Wszyscy niewolnicy giną, pozostaje tylko Spartakus i jeden jego przeciwnik. Spartakus powala go na ziemię, lecz odmawia dobicia i opuszcza arenę wśród gwałtownych protestów tłumu. Akt I 1. Obraz 4. Koszary ęladiworh. W niskiej sklepionej izbie siedzą przy ognisku gladiatorzy, na pryczach leżą ranni, pielęgnuje ich Frygia. Gladiatorzy wyłamują kraty w oknach i znikają w ciemnościach nocy. Obraz 5. Via Xppia. Na polach Kampanii odpoczywają po pracy pasterze z rodzinami(tańce pasterzy). Przybywają zbiegli z koszar gladiatorzy: Spartakus ogłasza wybuch powstania i pasterze przyłączają się do rebeliantów. Wspólnymi siłami zdobywają broń w rzymskim obozie wojskowym. Obraz 6. Uczta w Krassusa. Do pięknej willi nad Zatoką Neapolitańską dotarły już wiadomości o buncie gladiatorów, lecz Krassus i jego przyjaciele odsuwają złe wieści. Ucztują wesoło, przyglądając się tańcom nimf. Egina kusi swym tańcem oczarowanego nią Harmodiusa(pas de deux). I znów tańczą przed biesiadnikami czterej niewolnicy z krotalami i tancerki z Kadyksu. Nagle wbiega goniec z wiadomością o zbliżaniu się oddziałów Spartakusa. Goście uciekają w popłochu, Krassuszatrzymuje Harmodiusa i każe mu podpalić willę. Gdy chłopiec rzuca płonącą pochodnię, wpada Spartakus ze swym wojskiem. Willa płonie. Niewolnicy tańczą zwycięski taniec. Akt. I I 1. Obraz 7. Vmuor 5 jartaśusa. Zapada wieczór. W obozie zbuntowanych gladiatorów stoją koło namiotu wodza kobiety wraz z Frygią, trwożnie nasłuchując odgłosów toczącej się bitwy. Wraca zwycięski Spartakus, otoczony wodzami swych oddziałów. Tymczasem do obozu wkrada się stara kobieta: przynosi dla Harmodiusa pismo od Egmy, wzywającej chłopca. Spartakus, ziając sobie sprawę z przewagi wroga, niepokoi się o los powstania, lecz Frygia uspokaja go i dodaje otuchy(adagio Frygii i Spartakusa). Do obozu schodzą się kupcy, kwitnie. 310. Spartakus. handel złotem, klejnotami i bronią. Oburzony Spartakus wypędza handlarzy mimo sprzeciwu wodzów Gallów i Germańów. Dochodzi między nimi do ostrej sprzeczki. Korzystając z zamieszania i ciemności, Harmodius ukradkiem opuszcza obóz. Obraz 8. Vamim Krussusa. W przepysznym namiocie Eginatańczy przed odpoczywającym po bitwie Krassusem. Żołnierze przyprowadzają jeńców, Krassus skazuje ich na śmierć. Po chwili stara kobieta wprowadza Harmodiusa. Stęskniony chłopiec biegnie do Bginy, lecz Krassus powstrzymuje go i żąda relacji o planach wojennych powstańców. Harmodius zdradza swych towarzyszy, opowiadając, że wódz gladiatorów zamierza przebić się na brzeg morza. Wtedy Krassus odsłania jedną ze ścian namiotu: w dali widać rząd krzyży, na których zawisły umęczone ciała jeńców. Teraz Harmodius wie, co go czeka. Z rezygnacją poddaje się woli rzymskiego wodza, który każe naznaczyć go piętnem niewolnika. Akt IV. Obraz 9. KlęsAa S'partaAusa. Nad brzegiem morza ucztuje pod osłoną nocy banda piratów(taniec piratów). Za wysokim kopcem z kamieni kryje się patrol rzymskich żołnierzy, przyprowadzony tu przez Harmodiusa. Z ciemności wyłania się postać wojownika na koniu. To przybywa Spartakus z zamiarem przekupienia piratów. Za cenę złota zgadzają się oni zabrać powstańców na statki. Po odjeździe Spartakusa Rzymianie zmuszają piratów do odpłynięcia na morze. Wciągnięty w zasadzkę pierwszy oddziałek wojska Spartakusa staje w obliczu wroga. Wywiązuje się nierówna walka, której przygląda się Krassus w towarzystwie Eginy i Harmodiusa. Spartakus pada śmiertelnie ranny. Dręczony wyrzutami sumienia Harmodiuspodbiega do umierającego wodza, lecz pada trafiony strzałą z łuku wypuszczoną na rozkaz Krassusa. Po opustoszałym polu bitwy chodzi Frygia, szukając męża. Znajduje jego ciało. Wojownicy iraccy podnoszą na tarczach ciało zabitego wodza. Frygia opłakuje męża(taniec Frygii), dokoła grupują się mężczyźni i kobiety. Pierwsze promienie słońca oświetlają pogrążony w żalu tłum. Treść baletu***craAws osnuta jest na historycznym fakcie powstania gladiatorów w Rzymie pod przewodnictwem irackiego jeńca Spartakusa. Libretto opracowane zostało na podstawie źródeł historycznych, dzieł Plutarcha i Juwenala, oraz prac 311. S partakus. współczesnych historyków radzieckich. Spartakus, Frygia i Krassus są postaciami autentycznymi, zaś postacie zaprzedanej Rzymowi Egmy i słabego Harmodiusa zrodziły się w wyobraźni librecisty jako kontrastujące z odwagą i bohaterstwem powstańców. Główną ideą baletu jest walka o wolność, a dzieje buntu gladiatorów-wielką jej metaforą, 5 jartaAus to balet monumentalny, o wieloplanowej akcji, wątkach epicznych, tragicznych i lirycznych, pełen ostrych spięć dramatycznych, operujący wielkimi tłumami na scenie. Przeważają sceny zbiorowe i męskie tańce zespołowe. Muzyka spełnia funkcję ilustracyjną dzięki zastosowaniu tematów melodycznych charakteryzujących postacie, środowiska i sytuacje. Główny temat muzyczny Spartakusaskłada się z dwóch motywów: bohaterskiego o brzmieniu fanfarowym i emocjonalnego, wyrażającego reakcje uczuciowe bohatera na przebieg akcji. Występuje też liryczny temat Frygii oraz dwa tematy środowiskowe-patrycjuszowski i plebejski. Scenom zbiorowym towarzyszą wielkie obrazy symfoniczne, w których przewija się motyw Dier truć oraz występuje chór. Patetyczna muzyka nie zawiera jednak żadnych asocjacji antycznych. Obok rytmów tanecznych i reminiscencji folkloru różnych narodów, zwłaszcza armeńskiego, dominują rytmy marszowe, triumfalne, wojenne i pogrzebowe. Prapremiera baletu. ĘartaAurnie przyniosła sukcesu, podobnie jak wystawienie następnej wersji I I III 1958 w moskiewskim Teatrze Wielkim, chór. 1. Moisiejew, sc. A. Konstantinowski, w obs. 1. Biegak(Spartakus), N. Ryżenko(Frygia), M. Plisiecka(Egina)i N. Fadiejeczew(Krassus). Trzecią z kolei wersję opracował wspólnie z kompozytorem choreograf J. Grigorowicz: zmieniono kolejność obrazów i przebieg niektórych sytuacji, usunięto postać zdrajcy Harmodiusa: premiera odbyła się w Teatrze Wielkim w Moskwie 9 IV 1968, sc. S. Wirsaładze, w obs. W. Wasiljew, ). Maksimowa, M. Liepa i N. Tirnofiejewa. Njiarta: ar Grigorowicza figurował w programie występów Baletu Teatru Wielkiego z Moskwy w Polsce w kwietniu 1980. żjurtaAur wystawiany był w wielu teatrach ZSRR przez różnych choreografów, m.in.przez J. Czangę w Teatrze Opery i Baletu w Rydze w 1960. Wersję tę Czangapowtórzył na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie. Prócz tego balet wystawiony był w Narodnim dwadle w Pradze 3 XI 1957, chór. J. Błażek, sc. K. Bubenik i JKropaćek, w obs. M. Kura(Spartakus)i 0. SkJoya(Frygia): nowa wersja T. Błażka, opracowana wspólnie z R. Mazelovą, dek. G. Vychodil, kast. L. Purkyńoya, wystawiona też była X V 1976 w praskim Narodnim diyadle, w obs. V. Harapesi M. Vlaćilova. Inną czeską wersję óągr(aAura opracował T. Nernećek w Brnie w l 97 a, jedną z bardziej udanych inscenizacji S'ąartaAusa była wersja węgierskiego choreografa L. Seregi, sc. G. Forray i T. Mark, Budapeszt 18 V 1968. Opera, w obs. V. Fulóp(Spartakus i 2. Kun(Frygia). Wersję Seregiego przejęły również inne teatry: Staatsoper w Berlinie 5 V 1973, z R. Gawlikiem w roli tytułowej, i Australian Ballet w Melbourne 21 X 197, z G. Normanem. Dla Baller Nacional de Cuba opracował 3 partałara(Asparraco)A. Plisiecki, sc. S. Fernandez. Hawana 22 XI 1978, w obs. T. Esąuweli A. Alonso. W Polsce notujemy jeszcze drugą premierę Sjmałura, która odbyła się w Operze Wrocławskiej 21 V 1972, chór. T. Kulawa, sc. 2.Wierchowicz, w obs. W. Kościelak(Spartakus), 8. Starczewska(Frygia), R. Syldorf(Egina). W. Karsr(Krassus). Historyczny temat buntu niewolników pod wodzą Spartakusa miał reż inną wersję sceniczną w postaci baletu Niewolnicy(Sklatm-Bm Spartanu-Ballen), libr, i chór. M. Haas, muz. W. Hohensee. Pierwsze wystawienie tego baletu pt. Znał omioay u góracń(Dar Fana()miało miejsce w Operze Lipskiej 25 VI 1961, w chór. E. Kóhler-Richter, w obs. T. Richter(Spartakus)i U. Gam(Ursa, niewolnica germańska, występująca w akcji zamiast Eginy): w 1964 z okazji Berliner Festtage balet ieuolnicy wszedł do repertuaru Staarsoper, chór. 1.Gruber, sc. H Kilger, w obs. P. Berger i M. Schleje. Wersję tę pokazał w czasie występów w Polsce I 1965 Balet Państwowej Opery z Berlina. Stabat Mater. Stabar Mater. Religijna tematyka chrześcijańska podejmowana była w twórczości choreograficznej z wielką ostrożnością i szacunkiem, toteż powstało niewiele baletów o takiej treści: rym bardziej więc kilka z nich, traktujących o Męce Pańskiej, zasługuje na UWZZC. 1. Stabat MaterBalet w I akcie, 3 częściach, z apoteozą. Muzyka: Krzysztof Penderecki, li część Pań: całą g. Zwarzą: choreografia: Conrad Drzewieckk scenografia: Antom Zydruń. Prapremiera: Poznań 12 VI 1976. Polski Teatr Tańca na scenie Opery. Osoby: Marka-Anna Sraszak: Syn-Emil Wesołowski, oraz zespół solistów. Partie wokalne: Poznański Chór Chłopięcy pod dyr. Jerzego Kurczewskiego. Recytacja tekstów łacińskich: 'Vadeusz Drzewiecki. 313. Stabat Mater. Część 1. MoodaAcia. Monolog Syna, wyrażający lęk przed cierpieniem. Wejście Matki, jej błaganie o usunięcie cierpienia, skierowane do Boga i ludzi. Dialog Matki i Syna. Czę ść I 1. Miserere. Tłum przyłącza się do błagań Matki i Syna w obliczu ostatecznego zagrożenia. Syn umiera. Lament kobiet i modlitwa mężczyzn. Rozpacz Matki nad grobem Syna, raz jeszcze powtarza się jego męczeńska śmierć. O z ę ś ć I I 1, 5 taóu Matr. Ponowne otwarcie grobu. Zespołowa inwokacja do Boga o ratunek. Apoteoza. Triumfalne wzniesienie Matki jako symboliczne zwycięstwo nad śmiercią. Akcja 5 zaóu Mazer składa się z epizodów Męki Pańskiej, jakby wybranych stacji Drogi Krzyżzwej, i koncentruje się głównie wokół cierpienia Matki, które urasta do rangi najwyższej ogólnoludzkiej wartości moralnej jako symbol duchowego zwycięstwa nad śmiercią ciała. Inscenizacja i kompozycja choreograficzna oparte były na elementach obrzędowości katolickiej oraz na tradycyjnych przekazach malarskich i rzeźbiarskich. S'fałat Mazer przedstawił Polski Teatr'Fańca w czasie swych występów w Kilonii-VI 1976, Wilhelmshaven-VIII 1977, w Paryżu-XII 1977, Holandii-IX 1978, Rzymie i w Bułgarii-X 1978, Budapeszcie-li 1979, RFN-V 1979, NRD-X 1979. Inne utwory K. Pendereckiego wystawione w termie baletów: Pa(wworp'ja na 48 instrumentów smyczkowych, chór. 1. Hófgen, Bonn 31 I 1966. Teatr Miejski, wznowienie 23 li 1968 w Operze Monachijskiej i 28 XI 1973 przez Ballerr des Narionaltheaters Mannheim chór. J. Chesworth jako balet YSurrey 25 I 1968, Baller Rambert akcja ilustruje przebieg laboratoryjnego eksperymentu z bombą wodorową: Ballet Rambert zaprezentował H w Polsce w czasie swych występów w maju 197 chór. N.van Tijn jako balet VwiWobre, Amsterdam 1970. Het Nationale Ballet chór. J. Makarowski, sc. 1. Dobiecki. Warszawa 15 XII 1971. Teatr Wielki(scena kameralnak balet o podobnej jak hwymowie ideowej, złożony z trzech, działań': inicjacji, akcji, agresji: soliści: S. Szymański, R. Smukała, M. Ukielska: balet ten pokazano na występach w Bratysławie X 1973, Berlinie XII 1973, RFN XI 1974 i Brnie IX 1975 chór. A. Fodor, kast. J. Gombar, Budapeszt 13 I 1979. Opera. anaAlasis na zespół perkusyjny i orkiestrę smyczkową i Fluorescencje na orkiestrę jako balet Cerwoma(Cerewowy*, chór J. Butler, sc. Ter-Arutunian. Filadelfia 29 I 1968, The Pennsybania B-allet: soliści: 8. Sandanato i R. Parkes chór. G. Sharp, Bazylea 12 VI 1980. Basler Ballett. Tren "Ofiarom hirorzwy"na 52 instrumenty smyczkowe, chór. M. Descorn. 314. Stabat Mater. boy, Paryż XI 1968(z okazji święta. I'Humanite')chór. G. I(otarł, sc. 1. Laurenti, Florencja li XII l 97(Capriccio per Mięfied Palm na wiolonczelę, chór. M. Bochenek, sc. M. Cewandowski. Warszawa 15 li 1975. Teatr Wielki(scena kameralna)sol. S. Szyrnański, pokazane w Brnie IX 1975, w Wilnie i Ceningradzie li 1977. Kaartr smwzłoty, chór M. Bochenek, sc. M Lewandowski. Warszawa 15 li 1975, sol. M. Ukielska, R. Krawucki, 8. Tużnik. I Symfonia jako balet Sen Galileo: za(Traum Je Galilei j, cnor. W. Yorsytre Stuttgart 21 V 1978, Stuugarter Hallem. Il. Stabat MaterRequiem w 6 obrazach choreograficznych. Muzyk: Karol Szymanowski**aóarMmer op, 53 na głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę: libretto i choreografa: Ewa Wycichowska scenografia: Krzysztof Pankiewicz. Prapremiera: Lada 27 XI 1982, 'Veatr Wielki. Osoby: Matka-Ciliana Kowalska: Syn-Kazimierz Wrzosek: Dziewka-Anna Fronczek: Parobek-Jerzy Piętka: Zakonnik-Zbigniew Sobis: mocarze, lud obrazy. Świątki, partie wokalne: D, unbroziak(sopran), J. Bibel(alt), T. Tadczak(baryton). Obraz I Obraz 2 Obraz 3 Obraz 4 Obraz 5 Obraz 6 Szeregując obrazy według chronologicznego porządku zdarzeń w Męce Pańskiej, 8. Wycichowska przedstawiła je w konwencji polskiej ludowej sztuki pasyjnej, czerpiąc też niektóre elementy z malarstwa polskiego. Opłakiwanie zmarłego. Przygotowania do pogrzebu. Oddanie zwłok Matce. Nocne czuwanie. N alej ście pielgr zymóu. Kondukt żałobny. Apoteoza. Inne balety o tematyce religijnej: Misterium Męczewsmo m. Sebastiana(zob. Ppołudnie fauna: -inne balety do muz. G. Debussy ego). I, egenda choreograficzna Vobilismwa msione(zob. Cztery reniperamenry?-inne balety P. HirdernithajLaaderE: angeln(Poo@@b ć@awge@O, misterium choreograficzne wg poematów średniowiecznych, muz. V. Bucchi, chór. L. Miasin, sc. E. Rossi, Perugia 20 IX 1952, kościół Św. Dominika. Dzieciństuo jęzora(zob. Ępitapium dla Don juana: -inne balety G. Drzewieckiego). Faja ag ru. Mateusza(Matodu-Passiw)1, 5 lacha, chór. T. Neurneier, Hamburg, początkowo jako ćzAicc do Pań@g@. Mweuza, 13 XI 1980, kościół. 315. Stalowy krok. Św. Michała: następnie 35 VI 1981 na scenie Opery: w tym trwającym prawie 4 godziny spektaklu Neumeier przedstawia, bez odwołania się do realistycznych obrazów scenicznych, a jedynie za pomocą skojarzeń i prostych form ruchowych mistyczny sens wersetów Pan. Postać Chrystusa(M. Midinet ujęta jest jako wcielenie człowieka i społeczności, towarzyszą mu dwaj Apostołowie: Jan(K. Haigen i Piotr(P. Klaus), występuje też postać Judasza(1. Ciska). Zgodnie z zasadami teologii protestanckiej, postać Matki Chrystusa nie jest wyeksponowana, lecz w akcji uczestniczą dwie kobiety(1. Charles i 8. Cordua). Stalowy krok Le Pav d'acier\Balet w 2 obrazach. Libretto: Gieorgij Jakułow, wg własnego poematu Poezja marzną muzyka: Sergiusz Prokofiew: choreografa: Leonid Miasta: scenografia: Gieorgij Jakułow. Prapremiera: Paryż 7 VI 1927, Theżtre Sarah Bernhardr. Balety Rosyjskie Diagilewa. Osoby: Marynarz-Leonid Miasta: młoda Robotnica-Felia Dubrowska: zubożała Hrabina-Alice Nikitma: Chłop handlujący żywnością-Leon Woicikowski: sprzedawca papierosów, sprzedawczyni kwiatów, komisarz, rnarynŃrzc, maszyny. Rzecz dzieje się gdzieś w ZSRR w pierwszych larach po Rewolucji Października WOJ. Obraz 1. Hala dworca kolejowego. Przesuwa się tu galeria różnych typów, które nawiązują znajomości i załatwiają interesy. Zubożała Hrabina kupuje od Chłopa worek mąki za ubranie, marynarze napastują młodą dziewczynę w roboczym kombineZOlllC. Obraz 2. Wielka hala fabryczna. Do fabryki zgłasza się Marynarz, by pracować tu jako robotnik. Grupy tancerzy-maszyn ilustrują mechaniczną pracę w fabryce. Balet o tytule zawierającym przenośnię powstał przy ścisłej współpracy kompozytora i malarza, jednego z przedstawicieli kierunku konstruktywistycznego w sztuce radzieckiej w latach dwudziestych naszego stulecia. Zafascynowani szybkim rozwojem przemysłu w Kraju Rad, autorzy zamierzali przedstawić w formie widowiska baletowego apoteozę pracy maszyn, przeciwstawiając ten specyficzny rodzaj, poezji"szarzyźnie trudnego i skomplikowanego w tym okresie życia codziennego. 316. Stworzenie świata. Obraz I, stanowi przekrój zjawisk, wybranych jednostronnie i podanych w aspekcie ujemnym, w formie krótkich scenek obyczajowych przeplatanych tańcami. W obrazie 2, akcja rozgrywa się na dwóch płaszczyznach, na tle ruchomych konstrukcji geometrycznych: na platformie wzniesionej na rusztowaniu oraz na podłodze sceny. Grupy tancerzy przemieszczają się albo zgodnie z ruchem tych konstrukcji, albo przeciwstawnie, przy czym ewolucje taneczne oparte są także na mechanicznie monotonnych, zautomatyzowanych ruchach. Również muzyka Prokofiewa, pełna ostrych, przenikliwych brzmień i jednostajnych powtórzeń kilkutaktowych tematów, miała za zadanie ilustrować pracę maszyn. Goniący wciąż za sensacją Diagilewchciał zaszokować paryską publiczność tą próbką, sowieckiego egzotyzmu", jednakże. Stalowy Aw: nie wywołał oczekiwanej reakcji, przyjęty był chłodno i obojętnie. Ponownego wystawienia atu(onego AroAu podjęła się G. Kritke, dek. W. Werz, kast. R. Lindemann, Berlin 8 X 1977, Staatsoper, w obs. T. M. Sklenar i 8. Preuss. Modne w rym okresie teorie teatralnego konstruktywizmu i maszynizmu znalazły również swój wyraz w drugiej tego rodzaju balecie, który powstał do poematu symfonicznego A. Mosołowa Odleama naW i wystawiony był pod tym tytułem(Iran Fnmdry)w Hollywood Bawi w Kalifornii w 1932, chór. A, holm, sc. N. Riemizow, z udz. E. Retman i 8. Bella w roli, dwóch prądnic elektrycznych': wznowiony jako Ba(et meow@zqv w 1940 dla Ballet Theaue w Nowym Jorku, sc. T. Hambleton. Tą sarną muzyką posłużył się T. Cazzini do swego baletu E s me, sc. T. Hodges. Marsylia 21 XI 1964. Opera. Balet ćsmc wystawił J. Lazzini, sc. 1. Dobiecki w warszawskim'Veatrze Wielkim 16 IV 1972, w obs. D. Piasecka, R. Kerson, M. Alrnert, T. Piasecki, M.ulrzejczak, D Blajer, M. Gniewaszewski. Stworzenie świata Powstanie życia na ziemi było, w ujęciu fantastycznym, tematem kilku baletów, a między nimi: 1. Stworzenie świata La Creation dn monde\Balet w I akcie. Libretto: Blaise CenJrars: muzyka: Darius Milhaud: choreografa: Jan Berlin: scenografia: Fernand Leger. Prapremiera: Paryż 25 X 1923, Thewre des Charnps-Ęlysees, Ballers SuedoisKolta de Mare 3 l 7. Stworzenie Świata. Osoby: Mężczyzna-łan Berlin: Kobieta-Ebon Strandin: trzy bóstwa, drzewa, zwierzęta, ptaki, owady, czarownice i czarownicy. Kurtyna odsłania ciemną, pustą scenę. Na środku widnieje ledwie dostrzegalna bryła splątanych ciał. Krążą koło niej trzy olbrzymie bóstwa, wymawiając magiczne zaklęcia. Po chwili w tym pierwotnym chaosie coś się porusza, powoli wyłania się drzewo, prostuje, rośnie a gdy jedno jego nasionko pada na ziemię, wyrastają z niego trzy nowe drzewa. Z drzewa opada liść, a dotknąwszy ziemi, drży, wibruje, zaczyna chodzić, staje się słoniem. Opada coraz więcej liści, z których powstają zwierzęta, ptaki i owady. Scena rozjaśnia się w miarę przybywania nowych stworzeń. Wszystkie one otaczają tanecznym kręgiem bóstwa, po czym znikają. Bóstwa rozpoczynają nowe zaklęcia. Bezkształtna bryła drży konwulsyjnie. Ukazuje się w niej olbrzymia noga, potem kudłata głowa, wyciągają się dwie ręce, wreszcie wyprostowują się dwa przytulone do siebie korpusy. I oto na ziemi srają pierwsi ludzie: poznają się jako Kobieta i Mężczyzna. Tańczą, taniec pożądania", a wokół nich wirują czarownicy i czarownice murzyńskie. Taniec staje się coraz szybszy, osiągając stadium ekstatycznego transu, po czym z wolna zamiera. Krąg czarowników rozpada się na małe grupy. Mężczyzna i Kobieta stoją samotnie, zapamiętani w uścisku. Treścią baletu jest powstanie życia na ziemi według wyobrażeń murzyńskich, ***orzeme iaiata powstało bowiem w epoce zainteresowania murzyńską kulturą, muzyką i tańcem. Po raz pierwszy balet otrzymał treść obrzędu, zrodzonego z pierwotnych wierzeń, oraz kształt plastyczny, wzorowany na sztuce afrykańskiej: również muzyka stanowi stylizację klasycznego jazzu z Harlemu. Nad całością dominowała jednak koncepcja plastyczna Cegera, pozostawiająca tancerzom niewiele pola do popisu. Owady"i, krokodyle"obudowane były sztywnymi pancerzami, , ptaki"kroczyły na szczudłach, , zwierzęta"pełzały na kolanach lub chodziły na rękach. Balet miał prostą, przejrzystą konstrukcję i fascynował dziką, wymowną siłą ekspresji. Milhaudczerpał materiał melodyczny i rytmiczny z autentycznego jazzu amerykańskich Murzynów, stosując jednak nowoczesne środki harmoniczne. Narodzinom, zwierząt"towarzyszy blues, a, taniec pożądania"rozwija się w formie jazzowej fugi. Muzyka S'morzenia miała stała się prototypem późniejszych, baletów 318. Stworzenie świata. jazzowych", pisanych przez białych kompozytorów, sarn balet jednak nie doczekał się wielu wznowień. Wystawiła go w Londynie 26 IV 1931 NI, de Valois w ramach serii spektakli organizowanych przez Camargo Socjety. Od 30 X 1933 wszedł on do repertuaru Wic-Wells Ballet, sc. 8.Woltę, w obs. A. Tudor(Mężczyzna)i U. Moreton(Kobieta). Inną wersję, itorzmia mw@Milhauda opracowali: A, de Mille jako 7 zarnyażrzęd(Młace Riwa(), sc. N.de Molas. Nowy Jork 22 I 1940, Baller Theatre T, Gsowska, Berlin 28 IX 1964, S@dtische Oper G. Kriitke, Berlin l 965 Sraatsoper, w obs. 1.Hurtig i M. Vohrer K. MacMillar dla Royal Haller 1964 j. Taylor, sc. J. Bryant, pt.zł(most m ćcńo(Prmie cezo), dla Ballet Rarnbert w Londynie 6 BIJ 4941. Glhaud skomponował szereg baletów, spośród których na uwagę zasługują: Ca(oneś i żego żądza(LWomme et sów Jesir), balet w 3 obr, , libr. P. Claudel, chór. T. Berlin, sc. A. Part, Paryż 6 VI 1921, Thewre des Chanps-Żlysees, BallersSuedois R.de Marę, z udz. M. Johanson(Kobieta)i J. Berlina(Mężczyzna): akcja rozgrywała się na środkowej płaszczyźnie tróipoziomowej dekoracji, , między niebem a wodą". Balet nasycony był duszną, niepokojącą atmosferą tropikalnej nocy, gdy Mężczyznę dręczy we śnie obsesja tęsłooG, pożądania i samotności. Sałatce(Salade), , choreograficzny kontrapunkt"w 2 aktach, libr. A, błamem chór. L. Miasin, sc. G. Braąues. Parz 17 V 1924, Thewre de la Cigale: dowcipna komedia, osnuta wokół postaci z komedii deTarte, z L. Miasinem w roli Pulcinelli. Zalane miała reż inne wersje choreograficzne, mJn. S. Gitara w Operze Paryskiej 1935, G. Harangozó w Operze Budapeszreńskiej 1962. A. Millossa w Operze Wiedeńskiej 1963. Wlecimy pociąę(Lż Trm o(e@), , operetka tańczona"w I akcie, libr. J. Cocteau chór. 8.Niżyńska, sc. P. Picasso, H Laurens i Coca Chanel(kostiumy), Paryż 20 VI 1924, Theśtre des Champs-Elysees. Balety Rosyjskie Diagilewa: , błękitny pociąg", sławny ekspres francuski, nie ukazuje się na scenie: przywiózł już i wyładował pasażerów na modnej plaży, a teraz mistrzyni tenisa(8. Niżyńska)piękny chłopiec(A. Dolin), mistrz golfa(L Wóicikowski), Perlouse(L. Sokolova)oraz wesołe kokotki oddają się rozkoszom morskich kąpieli i gier sportowych. Dzaowy(We Wellr), libr, i chór. R. Page, sc. 1. Noguchi, Chicago 26 IV 1946 treścią baletu były konsekwencje nieudanego małżeństwa, które uosabiali R. Page i 1. Ardrews. udanie Wirnr, libr. J. Genet, chór. J Charłał, sc. P. Debaux i T. Fath(kostiumy), Paryż 2 VI 1948. Ces Ballets de Paris: Marynarz(R. Petit)tańczy w lustrzanym labiryncie, a jego odbicia w postaci śmierci(S. Perrauh i W. Skuratoffsymbolizują koszmarną pogoń za czymś nieuchwytnym z pogranicza jawy i sennego koszmaru: tytuł jest skróconym słowem madame. Róża aiatrót(La Rosę des tewO, libr. Z Vidalie, chór. R. Petit, sc. BazarteParyż 14 li 1958. Ces Ballets de Paris: spotkanie w bistro Kelnerki(R. Jeanmaire), uważającej się za syrenę, z poszukującym idealnej miłości Marynarzem(R. Petit). 319. Stworzenie świata. li Stworzenie świata@omao genue, tupał Balet w 3 akrach. Libretto wg satyrycznych rysunków Jean Eflela z cyklu Zimorzeme i*i**a: lśatalia Kasatkina i Władimir Wasiljow: muzyka: Andriej Pieuow: choreografia: 'Natalia Kasatkina i Władimir Wasiljow(Henryk Konwiński): scenografa: Enar Stenberg(dekoracje: Wiesław Lange, kostiumy: Barbara Womiewicz). Prapremiera: Ceningrad 23 III 1971. Teatr im. Kirowa. Premiera polska: Bytom 16 III 1974. Opera Śląska. Osoby: Adam-Michaił Barysznikow(Tadeusz Jendrosz): Ewa-Inna Kołpakowa(Elżbieta Mickiewicz): Bóg-Jurij Sołowjow(Bolesław Bolewicz)Diabeł-Walerii Panów(Adam Rostecki): Diablica-Galina Ragozina(SylwiaHerok), aniołowie, diabły, ludzie. Akt 1. Chaos i Diabeł. Bóg i aniołowie. Taniec Diabła. Spotkanie w ciemnościach. Korowód aniołów. Dzień i noc. Przelot na ziemię. Stworzenie świata. Zadania Boga. Stworzenie Adama. Finał. Akt I 1. Znudzony Adam. Taniec Diablicy. Wesoła gonitwa. we Ewa. Zabawy. Diabelskie pokusy. Pas de ąuatre. Zwycięstwo Diabła i Diablicy. Adam i Ewa. Finał. Akt I I 1. Bóg i Diabeł. Pościg. Wygnanie z raju. Kataklizmy. Finał. Do polskiej inscenizacji Staorzmia miała libretto opracował, wg zamieszczonego w wyciągu fortepianowym schematu, S. Mroczkowski. Temat baletu 3 morzmie tajała Piętrowa ujęty został, na wzór rysunków ETela, w sposób komediowy, z uwypukleniem pracowitości i dobroduszności Pana Boga oraz chuligańskiej raczej niż demonicznej złośliwości diabła. Finał zaś baletu zawiera przekaz humanistycznej idei, że zwycięstwo nad złem zależy od samej ludzkości: dla podkreślenia tej idei kompozytor wprowadził w finale baletu wariacje oparte na temacie JA Xwnńnii Beethovena. Materiał muzyczny 5'morzenia mima zawiera bowiem elementy różnych stylów, sięgających korzeniami baroku, jazzu i muzyki współczesnej. Kolorystyka dźwiękowa wzbogacona jest brzmieniem chóru i takich instrumennów, jak ksylofon, marimba, dziecinne trąbki, a ich zaskakujące efekty dźwiękowe służą głównie podkreśleniu groteskowych rnomemtów akcji. 320. Balet 5 rorzeme śuiaza Piętrowa wystawiły reż inne teatry w krajach dernokracludowej: Brno 26 XI 1971. Opera im I Janaćka, chór. M. Kura, dek. V, śtolfa, kast. A. Vobejda: wersję swą M. Kura powtórzył w 1975 w praskim Karo 3 gjgdwadle(sc. E. Hofrnan)oraz w scenografii premierowej w warszawski: Teatrze*ielkinn 35 I 1981, w obs. T. Matacz, 8. Rajska, M..unnert, 1. Wiśniewski. R. Smukała Lipsk 19 V 1974. Opera, chór. E. Kóhler-Richrer, sc. 8. Schróter i t. Richrer: pokazane na występach w Polsce w czerwcu 1974 Budapeszt 7 V'1976 Opera, chór. N. Kasatkina i W'. Wasiliow, sc. P. Makat, w obs. 1. I'azsa, M. Metzger, V. Rana, G. Keyehazi, oraz w ukł, tych samych choreografów, sc. X. Schulz, Berlin 29 I 1977, Staatsoper, w obs. 8.Dreyer, S. Scherzer, J. M. Sklenar, R. Gawlik i M. Lubirz. Balet 5 taorzeme śtiaza włączył też do swego repertuaru 26 VIII 107-Moskiewski Balet Klasyczny w wersji prapremierowej, w obs. S.lsajew. A. Serdiuk. A. Kudielm. W. Woloszyn, M. Pierkun, i zaprezenwwał polskiej publiczności XI 1979. A. Pietrow jest również autorem muzyki baletu PwrzAin'zob. S want ewit. Balet w 3 obrazach. Libretto Tadeusz Mazur(w rekonstrukcji kompozytora i choreografa): muzyka: Piotr Perkowski, choreografa: Jerzy Kapliński: scenografia: Andrzej Stopka. Prapremiera: Poznań 19 VI 1948. Teatr Wielki. Osoby: Dziwożona-Barbara Bi(nierówna: Piękny Młodzian-BohusławStanczak: Piękna Dziewczyna jego narzeczona-Leokadia Zienko: Kapłan Bronisław Mikołajczak: przyjaciele Młodziana, przyjaciółki Dziewczyny, towarzyszki Dziwożony, kapłani, błędne ognili, -twory leśne, wiatry, chochliki, cienie. WICSDIBCV I WICSDIBCZKI Rzecz dzieje się w jakiejś krainie prasłowiańskiej. Obraz 1. Las o zmierzchu. Kapłani zwołują lud na modły przed posągiem Swantewira. Jest noc Kupały i młodzież wyrusza na poszukiwanie czarodziejskiego kwiatu paproci. Las zapełniają chochliki i leśne stwory. Zmęczeni długą wędrówką po lesie trzej mlodzieńcy zasypiają pod drzewem. Pięknemu Młodzianowi ukazuje się we śnie Dziwożona, trzymająca w ręku upragniony kwiat paproci. Przebudzony, daremnie szuka pięknej rusałki. Ona zaś śledzi z ukrycia jego ruchy i niepostrzeżenie podąża za nim. Obraz 2. Polana w lesie. Wokół ogniska młodzież święci tańcami noc Kupały. Wracają trzej młodzieńcy. Pogrążony. 21-Przewodnik baletowy. *wdn*ewi r. 321. Swantewit. w zadumie Piękny Młodzian nie może zapomnieć o tajemniczej Dziwożonie, tak kuszącej, a nieuchwytnej. Jego narzeczona. Piękna Dziewczyna, stara się odzyskać serce ukochanego, lecz nagle zjawia się Dziwożona i wręcza Młodzianowi pożądany kwiat paproci. Obraz 3. Nadciąga burza. Przez las przedzierają się uciekający przed nią wieśniacy. Drogę mylą im błędne ogniki, wiatry, cienie i stwory leśne. Z nasłaniem świtu burza cichnie. Przed posągiem Swamewira zbiera się lud na poranne modły. Piękny Młodzian ofiarowuje narzeczonej zdobyty kwiat paproci, lecz wtedy zjawia się znów Dziwożona, która także zakochała się w urodziwym chłopcu. Piękna Dziewczyna oddaje jej czarodziejski kwiat i uprowadza narzeczonego. Smutna Dziwożona odchodzi, porzucając kwiat, ukryty odtąd w niedostępnych zaroślach, gdzie nikt go już nigdy nie znajdzie. Treść baletu*****erm oparta jest na słowiańskiej legendzie o tajemniczym kwiecie paproci, zakwitającym w najkrótszą noc roku, a przynoszącym szczęście. Imię słowiańskiego bożka, figurujące w tytule, wyjaśnia jedynie ogólną koncepcję baletu. Autorom chodziło bowiem o stworzenie wizji pogańskiej Słowiańszczyzny, kultu dobrotliwego bożka o czterech obliczach, pogańskich wierzeń, zwyczajów i obrzędów. Celowi temu służy muzyka, barwnie instrumentowana, o cechach raczej programowego poematu symfonicznego niż ilustracji baletu. Obraz 1. wprowadza w nastrój baśniowy, dominują w nim kontrasty dynamiczne, towarzyszące zetknięciu się świata realnego ze światem fantastycznym. W 2, obrazie, opartym na motywach ludowych, przeważają rozwinięte linie melodyczne, przy czym kompozytor nie stosuje cytatów melodii ludowych, lecz stara się dać syntezę charakterystycznych cech, ogólnosłowiańskiego"tańca. W 3, obrazie o najsilniej rozbudowanej rytmice elementy ze świata baśni splatają się z motywami ludowymi. Napisany przed wojną na zamówienie Teatru Wielkiego w Warszawie balet miał być wystawiony na tej scenie, lecz odbyło się tylko prawykonanie koncertowe jego fragmentów w Filharmonii Warszawskiej. W czasie wojny partytura częściowo zaginęła, kompozytor zrekonstruował ją, rozbudował i dokończył w 1947. Po prapremierze w Poznaniu odbyły się jeszcze dwie premiery S'uanreritc Bytom 26 li 1949. Opera Śląska, chór. S. Miszczyk, sc. S. Jarocki, w obs. 0.Glinkówna(Dziwożona). W.322. Sylfida. Borkowski(Piękny Chłopiec)i B Karczmarewicz(Piękna Dziewczyna)Poznań 35 IV 1951, nowa wersja libretta T. Marka, chór. L. Wóicikowski, sc. S. Janasik, w obs. S. Pokrzywińska, 8. Stanczak i 8. Karczmarewicz. jedyna premiera innego baletu P. Perkowskiego do jednoaktowego libretta S. Otwinowskiego. Rapsod, odbyła się w Operze Śląskiej w Bytomiu 25 III 1949 chór. ).Kapliński, sc. A. Stopka, w obs. 8.Bittnerówna(Ziemia), E. Nowak(Rewolucjonista), 2. Cichocłi(Lech), K. Szram(Czech)i W.ludzki(Rus). Sylfida La Sylphide\Romantyczny balet-pantomima w 2 aktach z librettem Adolphe a Nourrita wg opowiadania Ob. Nodiera Trilły on le lwi**ga@miał dwie wersje muzyczna-choreograficzne: Sylfida Muzyka: Jean Schneitzhoeffer: choreografia: Filippo Taglioni(Maurice Pion)scenografia: Pierre-Couis Ciceri-dekoracje, Eugene Łanu-kostiumy(Józef Głowacki). Prapremiera: Paryż 12 III 1832, Acadernie Royale de Musicie. Premiera polska: Warszawa 17 li 1839, 'Veatr Wielki. Osoby: Sylfida, nieziemska zjawa-Maria Taglioni(Karolina Wendtówna)James, młody wieśniak szkocki-Joseph Mazilier(Maurice Pion): Elfie, jego narzeczona-Łase Nobler(Teodora Gwozdecka): Gum, wieśniak szkocki zakochany w Effe: Madge, czarownica: matka Jamesa, przyjaciółki Effe, czarownice, sylfidy, wieśniacy i wieśniaczki. Rzecz dzieje się w Szkocji. Akr 1. Izba w domu szkockich farmerów. Przy kominku drzemie na fotelu James, obok śpi mocnym snem Gum. Nagle z kominka wychodzi biała zjawa. -Sylfida, ze skrzydełkami u ramion. W lekkim tańcu krąży koło Jamesa, składa na jego czole przelotny pocałunek i znika w chwili, gdy młodzieniec budzi się i chce ją schwytać. James, niepewny, czy to był sen, czy rzeczywistość, budzi Guma, który o niczym nie wie, bo śnił o Elfie, narzeczonej przyjaciela. Właśnie dziś ma się odbyć ich wesele. Wchodzi narzeczona z matką Jamesa. Dziwne zamyślenie chłopca niepokoi Elfie, lecz on zapewnia ją o swej miłości. Matka błogosławi młodą parę, wchodzą z podarkami ślubnymi 323. Sylfida. przyjaciółki EOie. James, wciąż zamyślony i roztargniony, podchodzi do kominka, lecz zamiast pięknej Sylfidy wydobywa się stamtąd stara czarownica Madge. Dziewczęta proszą, by im powróżyła z ręki. Madge przepowiada Effie, że będzie szczęśliwa w małżeństwie, lecz że James jej nie kocha: miłość do Effie zdradza ręka Guma. Dziewczęta drwią z niefortunnego zalotnika, a rozgniewany James wypędza czarownicę. Wszyscy się rozchodzą James zostaje sarn, miotany rozterką między wiernością Effie a tęsknotą do tajemniczej zjawy. I oto znów mu się ukazuje, tym razem na drzewie za oknem. Wyznaje Jamesowi miłość i zapewnia, że jeśli ożeni się on z Elfie, jej pozostanie już tylko śmierć. Wzruszony młodzieniec zapewnia Sylfidę o swej miłości, a gdy ona zbliża się do niego, całuje ją. Dostrzegłszy to Gum biegnie po Effie. Słysząc hałas, James usadawia Sylfidę na fotelu i przykrywa pledem. Gum wraca z Elfie: podnoszą pled, lecz na fotelu nie ma już nikogo. Elfie jest oburzona na Gurna za niesłuszne oskarżenie Jamesa. Schodzą się weselni goście, rozpoczynają tańce. James tańczy z Elfie: wokół nich krąży Sylfida, widoczna tylko dla Jamesa. W momencie zaślubin Sylfida chwyta obrączkę Jamesa i znika. I James także znika w tłumie gości. Gum prosi Elfie, by została jego żoną. Akt I 1. Ceśne ustronie, w głębi skalna grota. Czarownica Madge odprawia w tym uroczysku swe czary. W środku zakreślonego kredą koła stoi kocioł, z którego bucha dym. Wokół kotła tańczą inne czarownice. Wyciągają z kotła zaczarowaną szarfę: o świcie wpełzają do pieczary. Na zalaną słońcem polanę wchodzi James. Zjawia się koło niego Sylfida, przyzywa swe towarzyszki, które tańczą wokoło niego. Sylfida pojawia się i znika, a gdy udręczony daremnym jej poszukiwaniem James pada na ziemię, z pieczary wychodzi Madge. James przeprasza ją za wyrządzoną na weselu zniewagę: pozornie udobruchana czarownica ofiarowuje mu swą pomoc. Wręcza czarodziejską szarfę, przykazując, by zarzucił ją na Sylfidę, a wówczas opadną jej skrzydełka: nie mogąc fruwać, pozostanie na zawsze z ukochanym. Czarownica znika. Sylfida znów wabi młodzieńca, który zarzuca jej na ramiona szarfę. Skrzydełka Sylfidy opadają, a ona sarna umiera w ramionach Jamesa. Z pieczary rozlega się złowrogi, triumfalny śmiech czarownicy. Sylfidy otaczają zmarłą towarzyszkę, unoszą ją na szczyt drzewa, giną z oczu. W dali. 324. Sylfida przeciąga wesoły orszak. To Gum prowadzi do ślubu ukochaną Elfie. Ziwńda zajmuje szczególne miejsce w historii tańca: wystawienie jej zapoczątkowało epokę baletu romantycznego. Treść***stała się wzorem dla innych baletów w których powtarza się podobny schemat tematyczny: nie spełniona miłość człowieka do nieziemskiej zjawy, prowadząca do konfliktu ze światem realnym, jest to jednocześnie triumf tancerki-ucieleśnienia wdzięku, eterycznej lekkości i melancholijnego liryzmu, a więc prototyp Giselle. Odętą czy Ondyny, rusałki otulonej w powiewne, białe muśliny. Toteż w Nwńdzie zamiast bohatera noweli-Trilby, elfa zakłócającego szczęście małżeńskie szkockich rybaków, występuje zjawa kobieca, która podobnie jak Trilby może ukazywać się i znikać, niewidzialna dla niepowołanych oczu. Libretto baletu. Swńda, opracowane przez znanego śpiewaka Opery Paryskiej, Nourrita zyskało uznanie dzięki prostocie akcji i wzruszającemu zakończeniu. Napowietrzne lory Sylfidy i jej towarzyszek, unoszących się za pomocą, flugów", dodały baletowi niezwykłego uroku, a czysta w rysunku, prosta i harmonijna choreografa Taglioniego stała się wzorem dla wielu choreografów z epoki romantycznej. Balet cieszył się wielkim powodzeniem mimo banalnej i pozbawionej większej wartości muzyki: wystawiany był w wielu teatrach przeważnie w innych wersjach, gdyż oryginalny układ Taglioniego nie był od 1860 wznawiany: jedynie w PerersburguM. Petipa wzorował się na choreografii Taglioniego, wystawiając. Swńdę z muzyką uzupełnioną utworami R. Drigo, 18 I 1892. Teatr Maryjski, w obs. W. Nikitina i P. Gerdt. We Francji próbę wiernej rekonstrukcj i pierwotnego kształtu**i*podjęli się ostatnio choreograf P. Lacotte i scenograf Y. -A. Hubert: premiera odbyła się w Operze Paryskiej 7 VI 1972, w obs. IN. Pontois, G. Atanassoff i 8. Gabin. Wersję Lacotte a przejęły wprawdzie niektóre teatry, nLin. Teatro Galon w Buenos Aires 1974, w obs. G. Thesmar i M. Denard. Teatr Opery i Baletu w Nowosybirsku 21 III 1979, w obs. 1.Gierszunowa i A. Bierdyszew, lecz znacznie większą popularnością cieszy się duńska wersja Swfdv. 325. Sylfida. Il. Sylfida. Muzyka: Herman Lanenskjold: choreografia: Augusre Bournomille, scenografa: K. Petersen. Prapremiera: Kopenhaga 28 XI 1839. Opera Królewska. Obsada: Sylfida-Lucile Graba: James-Auguste Bournorwille. Wzorując się na choreografii P. Taglioniego, Bournomillezachował czystość jej stylu, a zarazem wzbogacił popisami technicznymi, zwłaszcza w zakresie techniki męskiej. Wersję Lnenskjolda-Bournomille a konserwują pieczołowicie choreografowie duńscy oraz Szwedka E. -M.van Rosen, którzy rozpowszechnili szeroko. Swfdę: M. Lander przekazał ją Baletowi markiza de Cueyas 1953, sol. R. Highrower i S. Gołowin: Operze La Scala w Mediolanie 1963-G. Fracci i M. Pistoni: Het Nationale Haller w Amsterdamie 1963, American Haller Theatre, premiera w Sań Antonio(Teksas)w 1964-T. Lander i R. Fernandez: E. -M.van Rosen wystawiła. Swńdę z Haller lambert w Londynie 1960-Ę. -M.van Rosen i P. Iliada w Stora Teatern w Góteborgu 1974, w leningradzkim Teatrze Małym 1975-T. Fesenko i N. Dołguszyn: 1. Bruhnprzeniósł Sy(idę do National Ballet of Canada 1964, KungaligaSvenska Baletten 1968: M. Brenaa zrealizował ów balet z'FheScottish Ballet w Glasgow, w Operze Budapeszteńskiej 1973 M. Kekesi i W. Rana: P. Schaufuss opracował. Swńdę z La, nFestwal Haller 1979-E. Bvdokimowa i P. Schaufuss, oraz w tej samej obsadzie w berlińskiej Stidtische Oper 1982, ze Stuttgarter Ballett 1982-8. Keil i R. Cragun: K. Raloyprzekazała ją Operze w Monachium(sc. A. Majewski)1982-T. Cuoco i P. Breuer. Z innych baletów okresu romantycznego, oprócz. Swńdy i Giselle*na wzmiankę zasługują dwie rekonstrukcje P. Lacotte a. Natalia czyli Mleczarka szwajcarska\Nathalie ou la Laitieresaisse), balet w 2 aktach, muz. V. Jirovec, libr, i chór. P. Taglioni, Wiedeń 8 X 1821, Thearer am Kirnmertor z P. Elssler w roli tytułowej: polska premiera Warszawa 26 X 1837. Teatr Wielki, chór. M. Pion z M. Szlancowską. Akcja baletu przedstawia perypetie wiejskiej dziewczyny Natalii, porwanej przez arystokratę Oswalda, i kończy się ślubem 326. Sylwia. tej pary. Lacotte opracował rekonstrukcję Natalii dla Moskiewskiego Baletu Klasycznego, który dał jej premierę 30 VI 1980, w obs. ).Maksimowa i S.lsajew. Marco Spada Marco Spada ou la Filie du bandu), balet w 3 aktach, muz. D. -P. Auber, chór. J. Mazillier, Paryż I IV 1857. Opera, w obs. G. Rosati(Angela, jego córka). Polska premiera tego baletu odbyła się w Warszawie 38 IX 1858. Teatr Wielki, chór. R. Turczynowicz, sc. A. Sacchem, w obs. ).Popiel i K. Straus. Rekonstrukcję tego baletu przygotował Cacotte dla Opery Rzymskiej, która wystawiła ją 15 III 1981, w obs. R. Nuriejew i G. Thesmar. Sylwia czyli Nimfa Diany Sylfie ou la Nynqhe de Dianę)Sielanka baletowa w 3 aktach, 4 obrazach, libretto: Jules Barbier i Salomon deRemach, wg sielanki pasterskiej Torąuata Tassa, zlwimu, muzyka Leo Delibes: choreografia: Louis Merante, scenografia: Jules Cheret, Augusre Rube i Philippe-Marie Chaperon(dekoracje), Eugene I-acusta Oostiurny. Prapremiera: Paryż 14 VI l 87 b, Theatre Sarional de I'Opera. Osoby: Sylwia, nimfa Diany-Pita Sangalli, unintas, młody pasterz zakochany w Sylwii-Couis Merante: Orion, , czarny myśliwy"zakochany również w Sylwiimim Magrk bogini Diana-Couise Marąuet: bóg Eros, satyry, fauny, bożki leśne, najady, driady, nimfy Diany, czarownica, pasterze i pasterki, wieśniacy i wieśniaczki, kapłani Bachusa, niewolnicy, żeglarze. Akt 1. Święty gaj Erosa. W blasku księżyca wynurzają się z krzaków fauny i bożki leśne, z wody wychodzą driady i najady. Rozpoczynają się zaloty, pląsy i przekomarzania. Leśny ludek pierzcha przed nadchodzącym pasterzem Amintasem, który spodziewa się spotkać tu piękną nimfę Sylwię(wariacja Amintasa). Na dźwięk myśliwskiego rogu Amintas kryje się w krzakach, pozostawiając niebacznie swą pasterską laskę i płaszcz. Wchodzi Sylwia, nimfa uzbrojona w łuk i kołczan pełen strzał, towarzyszą jej nimfy Diany(taniec nimf-valse lente). W imieniu ich czystej bogini rzucają wyzwanie posągowi bożka Erosa. Taniec nimf obserwuje z ukrycia wśród skał groźny Orion, , czarny myśliwy", od dawna śledzący Sylwię. Wtem jedna z nimf znajduje płaszcz i laskę pasterską: nimfy rozbiegają się szukając śmiałka, który odważył się je podglądać. Znalazłszy w krzakach 327. Sy lwia. Amintasa, wiodą go przed oblicze zagniewanej Sylwii. Widząc pasterza u stóp pięknej nimfy, Orion ucieka, wygrażając rywalowi. Zagniewana Sylwia mierzy z łuku do Amintasa, dochodzi jednak do przekonania, że skromny pasterz niewart jest jej zemsty i że całą winę ponosi Eros. Wypuszcza więc strzałę w posąg boga, lecz Amintas staje w obronie Erosa i w niego trafia strzała. Sylwia przeklina boga, który w odwecie wypuszcza również strzałę. Sylwia przyciska dłoń do serca, stwierdza jednak ze zdurnieniem, że nie jest ranna. Zbliża się świt. Nimfy znikają. Wraca Orion, a widząc leżącego Amintasa, cieszy się ze śmierci rywala. Nagle znów widzi Sylwię. Ugodzone pociskiem Erosa serce przywiodło ją tu w trosce o Amintasa. Czule pochyla się nad pasterzem: wtedy Orion zarzuca na nią złoty łańcuch i uprowadza. Spostrzegłszy to, inny pasterz biegnie po swych towarzyszy, którzy usiłują przywrócić do życia Amintasa. Wskrzesza go dopiero stara czarownica, przykładając mu do ust różę. Odzyskawszy przytomność, Amintas rozpacza po stracieSylwii i przysięga zemstę Ottonowi. Dobrotliwy Eros wskazuje mu kierunek, w jakim, czarny myśliwy"uprowadził nimfę. Akr I 1. Skalna grota. Na posłaniu z mchu leży zemdlona Sylwia pod strażą Oriona. Odzyskawszy przytomność, nimfa rzuca się do ucieczki, lecz myśliwy zagradza jej drogę. Daremnie Sylwia grozi mu zemstą Diany: zuchwały napastnik drwi z bogini. Kocha tylko Sylwię i pragnie, by została z nim na zawsze. Oburzona Sylwia odtrąca go ze wstrętem. Na rozkaz Oriona niewolnicy wnoszą owoce i napoje Oaniec niewolników*, a wówczas nimfa bierze kiść winogron i każe wycisnąć z nich sok. Omanowi smakuje nieznany napój: wypija kilka kielichów i staje się coraz bardziej natacczywy. Chcąc zyskać na czasie, nimfa tańczy dla niego, bachiczny taniec", podaje mu jeszcze jeden kielich wina, aż wreszcie pijany Orion zasypia. Ukazuje się bóg Eros i wyprowadza Sylwię z groty. Akr 111. Obraz 1. Cas nad brzegiem morza koło świątyni Diany. Z okazji święta na cześć Bachusa tańczą wieśniacy i wieśniaczki. Zmęczony bezowocnym poszukiwaniem Sylwii Ammtasnie odpowiada na wesołe zaczepki dziewcząt, zamyślony schodzi na brzeg morza, gdzie właśnie przybija starek. To Eros, przybrawszy postać pirata, przywozi niewolnice na sprzedaż(taniec niewolnic). Jedna z nich zwraca uwagę Amintasa: to Sylwia. Uszczęśliwiony pasterz porywa ukochaną w ramiona, wszyscy cieszą się z ocalenia nimfy i spotkania kochanków. 328. Sylwia. Rozpoczyna się dwertissement, polka-pizzicato, adagio Sylwii i Amintasa, wariacja Amintasa, pas de ciną, wariacja Sylwii, ogólny galop. Wtem nadbiega szukający Sylwii Orion, więc nimfa musi szukać schronienia w świątyni Diany. Wśród huku piorunów zapada ciemność, a po chwili z chmur wyłania się świątynia Diany. Obraz 2. Świątynia Diany. Orion dobija się do drzwi. Zagniewana bogini napina łuk i w chwili, gdy Orion wpada do jej przybytku, przeszywa go strzałą. Orion pada martwy. Pomściwszy zniewagę, bogini pyta swą nimfę, gdzie zgubiła łuk i strzały. Sylwia opowiada o tym, jak zraniona przez Erosa pokochała Amintasa, a teraz błaga o przebaczenie. Cecz surowa bogini nie darowuje przewinienia. Rozlega się grzmot i pirat-Eros przystępuje do Diany, a za jego sprawą ukazuje się wizja bogini, czuwającej przy uśpionym Endymionie. Zmieszana Diana zapytuje, skąd śmiertelnik zna sekrety bogów: wówczas opada strój pirata i przed boginią staje Eros. Diana zgadza się przebaczyć Sylwii. Wizja znika, chmury rozstępują się i w blasku słońca bogini schodzi po stopniach świątyni, by pobłogosławić szczęśliwą parę. Balet Xwaia to naiwna, pogodna sielanka anakreontyczna, opiewająca radość życia i szczęśliwie zakończone perypetie miłosne. Świat postaci mitologicznych splata się tu ze światem realnym, bez troski o prawdopodobieństwo sytuacji. Głównym walorem tego baletu jest muzyka Delibes a, która w owej epoce stanowiła nowość jako utwór symfoniczny przekraczający ramy tradycyjnego akompaniamentu do tańca. Chwalono więc bogactwo tematów melodycznych i kolorystyki dźwiękowej, ilustracyjność muzyki, cechy wyróżniające partyturę. Swań spośród ówczesnych utworów baletowych. Wielu historyków uważa Delibes'a za, ojca muzyki baletowej", prekursora Czajkowskiego i Strawińskiego. Kroniki notują nieliczne wznowienia Swan w pełnej 3-aktowej wersji, jak np. : Petersburg Z XII 1901. Teatr Maryiski, chór. G. Iwanow i P. Gerdr, z 0. Prieobrażenską i S. Legarem, wznowienie w 1916 z T. Karsawiną. W repertuarze Opery Paryskiej. Swata pojawiła się czterokrotnie: w 1919 w chór. G. Staatsa, w ubs. G. Zarnbelli i A. Aveline, w 1941 w chór. S. Gitara, w obs. I.. Darsonval i S. Gitar, w 1946 w chór. A. Aveline, w obs. G. Darsonyal i M. Renault, a ostatnie 13 XI l 97 ł w zrekonstruowanej przez P. Lacotte a choreografii G. Merante a i L.. 329. Symfonia leningradzka. Staarsa, sc. 8.Dayde, w obs. N. Pontois i G. Atanassoff. Odbyła się też premiera. Swań w Londynie 3 IX 1952, Covent Garden, Sadlers Wells Ballet, chór. P. Ashron, z M. Fomeyn. Znaczną popularność zdobyła wersja węgierskiego choreografa L. Seregi, dek. G. Forray, tost. T. Mark, Budapeszt 14 V 1972. Opera. W inscenizacji rej utrzymanej w dowcipnym stylu spod znaku operetki i farsy, akcja toczy się dwuplanowo: w sali baletowej z końca XIX wieku, gdzie tancerze odbywają lekcję przed prżbą baletu Św.ja, i na scenie, gdzie odbywa się jej przedstawienie, przy czym wykonawca roli Amintasa N. Dózsa)zakochany jest naprawdę w balerinie kreującej rolę Sylwii(2. Kun), do której zaleca się baletmistrz występujący jako Orion(V. Rónak jego z kolei kocha Diana(K. Csarnóy). Wersję Seregiego przejęły też inne teatry: Opera w Zurychu 15 XI 1975, w obs. M. Stierli i S. Nlemethy: Opera w Wiedniu 10 IV 1976, w obs. L. Scheuermann i M. Birkmeyer: Opera w Dusseldorfe 27 IV 1979, w obs. M Taranta i P. Breuer: Opera w Oslo 27 V 1982 w ubs. E. Kjellberg i V. Gehan. Wystawiana była również jednoaktowa wersja Swaii, po raz pierwszy w Londynie 18 V 1911. Empire Theatre, chór. P. Farren, z G. Kiakszt w roli Sylwii i G. Mossctti jako trayesrie w roli Amintasa W Polsce własny jednoaktowy skrót awaii wystawił 21 XII 1913 Ę. Koryto w Teatrze Wielkim w Warszawie, tańcząc rolę Amintasa obok W. Gnarowskiej Sylwia*i A. Sobiszewskiego(Orion). W Związku Radzieckim do muzyki Delibes a podłożono zupełnie inną treść opracowaną przez J. Słonimskiego, a opartą na powieści George Sand La Pełne Bauerze, oraz dodano utwory T. Massenera. A. 'Vhomasa, D. Aubera. Premiera Faaet odbyła się jako spektakl szkolny w Leningradzie 21 III 1934, chór. L. Lawrowski sc. B Srbszrein. Symfonia leningradzka CI ewuuz puóoas'uwpowusWBalet w 3 scenach. Muzyka: Dymitr Szostakowicz. I część Vh Swatami: libretto i choreografia: Igor Bielski: scenografia: Michaił Gordon. Prapremiera: I, eningrad 14 IV 1961. Teatr im. Kirowa. Osoby: Młodzieniec-Jurij Sułowjow: Dziewczyna-Alfa Sizowa, młodzież kobiety, matki, najeźdźcy. Scena 1, i'zczęśliay poAy. Beztroski taniec młodzieży oraz duet Młodzieńca i Dziewczyny. Scena 2 Jwuaąa. Wtargnięcie barbarzyńskich najeźdźców, bohaterska walka z nimi i zwycięstwo młodych bojowników. S cena 3. Renaem. Taniec kobiet i matek ku czci poległych oraz taniec młodzieży na cześć zwycięzców. 330. Symfonia leningradzka. Balet. Syntonia lmmgrddz@powstał w hołdzie obrońcom oblężonego przez wojska hitlerowskie Leningradu i wyraża potępienie agresji. Realistycznie przedstawiona akcja ma więc zarazem symboliczny, antywojenny sens. Publiczność polska widziała 5 wwfonię leningradzką w czasie występów baletu Teatru im. Kirowa IX 1962. Do fragmentów Vh**oi@Szosrakowicza wystawili też balety pt. Nwqfoma lenmgradzła: L. Miasin dla Haller RusseHighlights w Nowym Jorku 1945 i 1. Ogoun w Brnie 1962. 1. Szostakowicz jest autorem muzyki trzech baletów, rzadko wystawianych: Złoty*iek(w.wmoii BekysBzY(żoan), balet w 3 aktach, 7 obrazach, libr. W. Smirnow, chór. P. Łopuchów, sc. T. Broni i G. Korszykow, Leningrad 8 IV 1931. Teatr Opery i Baletu, soliści: 3'. Wieczesłowa i 8. Szawrow: treścią jest wykrycie w fabryce sabotażu, którego dopuścił się z zemsty zwolniony z pracy pijak. Do fragmentów muzyki baletów Złoty W 7 eł i@o@powstał balet Marzycie(e(Mewnume, a), chór. N. Ryżenko i W. Smirnow-Gołowanow, Moskwa 27 XII 1975. Teatr im. Stanisławskiego i Niemirowicza-Danczenki, z udz. W. Bowr i W. Kiriłłowa. jasny Xzwnneg(6 wewJ@y 6 ua@)balet w 3 aktach i 4 obrazach, libr. P. Łopuchów i A. Piotrowski, chór. P. Łopuchów, sc, w. Dmitriew, Leningrad 4 VI 1935. Teatr Opery i Baletu: tytuł baletu to nazwa kołchozu, do którego przybywa na występy trupa artystów, a jedna z artystek nawiązuje flirt z mężem kołchoźnicy Ziny(2. Wasiljewa), swej dawnej koleżanki. Balet jasny 5'trwwmw wznowiony był XI 1945 w moskiewskim Teatrze Wielkim. Do suity zestawionej z utworów Szostakowicza powstał balet Pawia i cżuliganżqywuw, v w acuww), nowela choreograficzna w 7 epizodach wg scenariusza filmowego W. Majakowskiego, chór. K. Bojarski, sc. W. Dorrer, Leningrad 29 XII 1962. Teatr Mały, w obs. L. Klimowa i 8. Zimin: balet ten w zrekonstruowanej przez W. Papowa choregrafii Bojarskiego, sc. G. Guy, przejął London FestwalBallet 3 V 1975, z W.i G. Papowymi w rolach głównych. Inne utwory Szostakowicza inscenizowane w formie baletów to m in. : J. Swnymia: jako balet, noszący najpierw tytuł Czeruone i czarne(Le Rouge er leA zir), zmieniony następnie na Dzianą farandolę(L'Atrmge Farandole), chór. 1. Miasin, sc. M. Marisse, Monte Carlo li V 1939, Ballet Russe de Monte Carlo jako balet. Symfonia, chór. K. MacMillan, sc Y. Sonnabend, Londyn 15 li 1963 Cuvent Garden, The Royal Ballet. /X Xyngwiu jako balet*i*oma, chór. P.van Dyk, Hamburg 1964, Staatsoper. A. Symfonia, chór. 8.Piłata, sc. 0. Meyer, Essen 3 li 1974, Ballett des Opernhauses der Stadt Essen. XJ**oma, libr, i chór. 1.Bielski, sc. M. Smirnow i M. Czegłow, Leningrad 7 V 1966. Teatr Mały: epizody ilustrujące rewolucję 1905 r.w Perersburgu, zawarte w 4 obrazach, odpowiadających częściom synTonii, z centralnymi postaciami Wolności. Nadziei. Zwątpienia i Młodości. 331. Syn marnotrawny. Koncert na fortepian, trąbkę i orkiestrę nnyczkoteą jako belce Katalizator'Knahse, chór. J. Cranko, Sturrgart 8 XI 1961, Stuttgarter Ballerr. N Koncert ńrrepiawoay jako balet Concerto, chór. K. MacMillan, sc. J. Rosę Berlin 30 XI 1966, Stadrische Oper, soliści L. Seyrnour i R. Hohz. Concerto MacMillana przejęły: w 1967 Arnerican Ballet Theatre, w 1973 Australian Ballet w Melbourne i Stuttgarter Ballett. Kumtet fortepianowy op, 57 jako bilet Sacred cirdev\Sakrabw kręgi), ćbor. D. Drew, sc. T. Emery, Londyn 2 III 1973, The Royal Baller(mniejszy zespół). Zebrane utwory D. Szostakowicza srały się tłem muzycznym baletu(żaru wg powieści P. Dostojewskiego, chór. W. Panów, sc. G. Schneider-Siemssen, Berlin gs VI 1979, Stadrische Oper, w obs. V. Geban(Myszkin), R. Shera(Rogożyn), E. Evdokimoya(Anastasja), G. Panowa(Aglae). Syn marnotrawny Le Pil prodigue)Balet w 3 obrazach. Libretto: Boris Kochno, wg przypowieści biblijnej, muzyka: Sergiusz Prokofiew: choreografa: George Balanchine(Janina Jarzynówna-Sobczak): scenografia: Georges Rouault(Janusz Adam Krassowski). Prapremiera: Paryż 20 V 1929, Theżtre Sarah Bernhardt. Balety Rosyjskie Diagilewa. Premiera polska: Gdańsk 13 XII 1963. Opera Bałtycka. Osoby: Syn Marnotrawny-Serge Litu(Kazimierz Wrzosek): jego Ojciec Michaił Fiodorow(Zygmunt Kamiński): Syrena-kusicielka-Felia Dubrowska(Alicja Boniuszko: dwaj przyjaciele Syna Marnotrawnego-Leon Wóicikowski i Anton Dolin(Waldemar Gajewski i Marceli Żędzianowskik dwie jego siostry: biesiadnicy. Rzecz dzieje się w pustynnej krainie Bliskiego Wschodu. O b r a z 1. W rodzinnym domu. Dwaj przyjaciele przygotowują się do dalekiej podróży. Z namiotu wychodzi Syn i jego dwie siostry, zaniepokojone dziwnym zachowaniem się brata, który zdradza gwałtowną chęć porzucenia ojcowskiego domu i szukania przygód na szerokim świecie(taniec Syna): dopiero nadejście Ojca przerywa ten nieposkromiony wybuch. Starzec skupia przy sobie dzieci, daremnie starając się wzbudzić w Synu przywiązanie do rodziny, lśapięcie między nimi wzrasta, wreszcie młodzieniec odtrąca ojcowską miłość, a gniew jego znajduje znów ujście w gwałtownym tańcu. Widząc odchodzących przyjaciół, przeskakuje przez płot i biegnie za nimi. Przerażone siostry tulą się do Ojca, który wznosi ręce pożegnalnym ges*e*. 332. Syn marnotrawny. Obraz 2. W dalekim kraju. W otwartym namiocie suto zastawiony stół czeka na biesiadników. Wkraczają oni przy dźwiękach fanfar i wśród groteskowych przekomarzań i igraszek zajmują miejsca za stołem. Wchodzi Syn Marnotrawny ze swymi przyjaciółmi, lecz biesiadnicy niechętnie przyjmują intruzów. Sieufność przełamuje dopiero ofiarowane przez Syna wino. Atmosfera staje się jowialna, zebrani podziwiają taniec Syna i jego przyjaciół, a nawet sami puszczają się w tany. Nagle zjawia się tańcząca Syrena, uroda jej oszałamia Syna. Syrena kusi młodzieńca, pozwala się objąć, lecz odtrąca jego pieszczoty(pas de deux), aż wreszcie uzależnia go całkowicie od swojej woli. Syn, upojony miłością i winem, jest już w stanie zupełnej prostracji. Nla wpół przytomnego przyjaciele okradają ze złota, a biesiadnicy z odzieży. Ocknąwszy się. Syn zdaje sobie sprawę ze swego poniżenia. Syrena i jej towarzysze wstępują na przewrócony stół, na którym, jakby na okręcie, odpływają w dal. O b r a z 3. W rodzinnym domu. Wynędzniały, okryty łachmanami, wraca Syn Marnotrawny do domu. Słaniając się z wycieńczenia, pada pod płotem. Podnoszą go siostry, przywołują Ojca. Syn czołga się do stóp nieruchomego starca. Wreszcie Ojciec podnosi Syna i opiekuńczym, pełnym miłości i przebaczenia gestem okrywa go swym płaszczem. *ibretto baletu żw mawotmiy jest transpozycją znanej przypowieści z Ewangelii św. Łukasza: pominięto jednak postać starszego brata, pozostającego w domu, oraz motyw podziału dobytku, jakiego domaga się Syn. Prosta, łatwo zrozumiała fabuła baletu ujęta jest w zwarty wątek dramatyczny, a wzajemne stosunki postaci są wyraźnie określone. Pod względem choreograficznym balet opiera się na kilku kluczowych scenach: monologu tanecznym Syna w 1, obrazie i długim pas de deux z Syreną w 2, obrazie. Są to jednocześnie akcenty dramatyczne, łączące szereg epizodycznych scen pantomimicznych. W tym ostatnim balecie, przygotowanym dla Baletów Diagilewa, Balanchmewykorzystał elementy neoklasyki i akrobatyki oraz stylizowanych gestów, wzorowanych na bizantyjskich ikonach. Prosta, oszczędna w środkach wyrazu muzyka Prokofewa podkreśla zmysłowy, pełen naiwnego okrucieństwa klimat baletu, ożywiając go akcentami groteski. 333. Syrena. Xyw mawonumy zachował się, jako jedna z klasycznych pozycji współczesnej choreografii, w repertuarze: New York City Ballet, dla którego Balanchinewznowił go 23 li 1950, w obs. T. Robbins(Syn)i Maria Tallchief(Syrena)przygotował go również z Kongelige Danske Ballet w 1969, w obs. P. Flindt i A. Lacrkesen z brytyjskim**e Foyal Ballet 25 I 1973, w obs. 8.Nuriejew i D. Bergsma z baletem Opery Paryskiej 39 XI 1973, w obs. G. Piletta i 1. Oudardt z baletem Teatru Wielkiego w Genewie 28 III 1974 z holenderskim Het NationaleHaller 8 VI 1978. Odbyły się reż premiery innych wersji choreograficznych 5 ma marnmruwego, mt 3 n.: chór. K. Jooss, sc. M. Heckroth, Essen 28 V 1931, Folkwang Tanzbiihnechór. 1.Liszin, sc. G. Rouault, Sidney 30 XII 1938, The Covent Garden BalletRusso chór. A. Milloss, sc. V. Golasami, Rzym 1942. Opera chór. Kratkę, sc. 8. Schrner, Berlin 1964, Staatsoper, w obs. G. Schulz(Syn)i 1. Hurrig(Kusicielka)wersja ta wchodziła w skład programu występów w Polsce baletu Państwowej Opery z Berlina I 1965 chór. J. Lazzim, sc. 8.Dayde. Marsylia H V 1966. Opera, z J. Babilee w głównej roli. Przypowieści biblijne były również tematem innych baletów, np. : Legenda o józcfieY. Hiob łub i, mask w 8 obr, , libr. G. Keynes, muz. R. Vaughan Williams, chór S.de Valois, sc. G. Raverat, Londyn 5 VII 1931, balet Camargo Socjety, z A. Dolinom w roli Szatana. Duaid tnamfgqcy(Dazid mompł: ant), balet w 2 aktach, libr, i chór. S. Lifarmuz. V. Rieti(na motywach G. Debussy ego i M. Musorgskiego), sc. P. CćgerParyż 26 V 1937. Opera, S. Liter w roli tytułowej. ćYćii wad'(Yemńmw(Le CzwQwe żer Ćwwigwes*, balet w I akcie libr. G. Boissymuz. A Honegger, chór. S. Lifar, sc. P. Colta, Paryż 1938. Opera, w obs. S. Lifar*król Salomon)i G. Arf(Sularnitka). /egmda o 7 udwie(Tle Legend qfjudith), libr, i chór. M. Graham, muz. M. Seter, sc. D. Karajan. Nowy Jork 25 X 1962, zespół Marłby Graham, w obs. M. Graham(Judyta)i 8. Boss(Holofernes): balet pokazany był w Polsce w czasie występów tego zespołu XI 1962. Syrena. Opera-balet w 4 akrach. Libretto(wg bajki M. Ob. Andersena*i muzyka: Witold Maliszewski: choreografia: Feliks Parnell: reżyseria: Adolf Popławski: scenografia: Józef Wodyński. Prapremiera: Warszawa 28 IV 1928. Teatr Wielki. Osoby: Jurata, królowa mórz-Maria Bojar-Przemieniecka(sopran dramatyczny: Birura, syrena, jej córka-Maryla Karwowska(sopran)i Janina Kaniewska(taniec): Królewicz, władca Wysp Błękitnych-Adam Dobosz(tenora Księżniczka, władczyni Wysp Jasnych-Helena Jaroszówna: Piastunka Birutyministrowie Królewicza. Hetka i Pętelka: Herold, syreny, nimfy, polipy, ośmior 334. Syrena nice, dworzanie: soliści w partiach tanecznych: Nina Pawliszczewa, Janina Leitzkówna, Barbara Karcziuarewicz, Feliks Parceli oraz zespół baletowy. Akt 1. Dno morza. Wśród tańczących syren i morskich potworów królowa Jurata udziela błogosławieństwa córce Birucie, która właśnie osiągnęła pełnoletność. Nagle na dno morza opada rozbity okręt, a na nim piękny Królewicz. Potwory rzucają się na mieszkańca ziemi, ośmielającego się wtargnąć do podwodnego królestwa, lecz Biruta, oczarowana pięknym młodzieńcem, śpieszy mu na pomoc. Jurata przeklina córkę. Pozwala jej odejść na ziemię z Królewiczem, pod warunkiem jednak, że głos Biruty pozostanie w podwodnym świecie: odzyska go dopiero wówczas, gdy tu powróci. Akt Il. 'Faras przed nadmorskim pałacem Królewicza. Biruta czuwa nad uśpionym Królewiczem, z głębi morza wabi ją chór syren. Nie mogąc wyśpiewać swej miłości, Biruta wypowiada ją tańcem. Niestety. Królewicz wyznaje jej, że jest zaręczony z władczynią sąsiednich wysp i że od tego małżeństwa zależy spokój jego państwa. Miłość do Biruty zdaje się jednak zwyciężać. Królewicz decyduje się na ucieczkę z ukochaną. Tymczasem na dworze królewskim trwa żałoba po zaginionym młodym władcy. Gdy więc dworzanie spotykają uciekającą parę, nie poznają w pierwszej chwili Królewicza. Dopiero ministrowie Hetka i Pętelka zrywają płaszcz z młodzieńca i wtedy wszyscy radośnie witają ocalonego władcę. Do brzegu przybija właśnie statek wiozący Księżniczkę Jasnych Wysp: ministrowie prowadzą do niej Królewicza. Chłodna, dumna Księżniczka nie kocha narzeczonego, pragnie jedynie zawrzeć związek służący jej własnym interesom. Dworzanie składają hołd młodej parze. Akt I I 1. Przystrojony odświętnie pokład statku. Na pokładzie tańczą marynarze. Pogrążony w smutnych rozmyślaniach Królewicz stanowczo odprawia ministrów, nakłaniających go do przyśpieszenia ślubu z Księżniczką. Ona zaś wyraża przypuszczenie, że Królewicz odprawi wreszcie tę dziwną niemą istotę, znajdującą się w jego domu. W głębi morza pojawiają się syreny. Piastunka Biruty daje Królewiczowi sztylet, by zabił narzeczoną. Syreny znikają. Odbywa się ceremonia zaślubin(wielki walc, krakowiak, mazurek). I znów ukazuje się syrena Biruta, a gdy Królewicz biegnie do niej, znika w falach morza. Młodzieniec zadaje sobie cios sztyletem: syreny unoszą go w głąb morza. 335. *zdch-*ar. Akr I V. Dno morza. U stóp królowej Juraty klęczy zrozpaczona Biruta, wciąż jeszcze pełna nadziei, że mimo wszystko ukochany wróci do niej. I oto syreny wnoszą martwego Królewicza. Na prośbę Biruty piastunka przywraca mu życie zaklęciem, w imię miłości". Biruta i Królewicz ślubują sobie wieczną miłość, wokół nich tańczą syreny i morskie potwory. X'fantastycznej operze-balecie**ena baśń Andersena została, spolszczona"przez zlokalizowanie akcji na Bałtyku, nadanie postaciom słowiańskich imion i wprowadzenie polskich tańców. Utwór ten odznacza się przewagą elementów choreograficznych spełniających funkcję opisową, podczas gdy sceny wokalne podkreślają raczej napięcie dramatyczne. Główna postać Birutyodtwarzana jest przez dwie osoby-śpiewaczkę i tancerkę: z chwilą gdy syrena pozbawiona zostaje głosu, rolę jej przejmuje tancerka. Mimo jasnościformy i ciągłości akcji dramatycznej mnogość scen tanecznych, często nie związanych bezpośrednio z akcją, zbliża ten utwór do formy wielkiego divertissernent. Opera-balet Maliszewskiego wystawiona była ponadto: Morawska Ostrawa, 25 I 1935, chór. J. Hiusler, sc. V. Kristin Poznań dwukrotnie: 8 X 1938. Teatr Wielki, chór. M. Statkiewicz, sc. 2.Szpingier, w obs. M. Dudicz-Caroszewska**rata: , S. Besrani i 2. Grafowska(Syrena), T. Xoliński(Królewicz)19 VIII 1962. Opera im. S. Moniuszki, chór. E. Papliński, sc. S. Jarocki, w obs. T. Bozalówna 8. Karlowska i 1. Cieślikówna M. Kouba: przedstawienie to pokazane było podczas występów w Jugosławii X 1962. Pierwszy balet 5 yrena wcstawił w Warszawie, nawiązując do jej herbu, włoski kaletrnistrz R. Grassi I X 1893 w'Veatrzc Wielkim, z udz. 2.Ostrowskiej Syrena*i M.buleszy iżnielloj. Szach-mat*Checkmate)Balet w I akcie z prologiem. Librettu i muzyka: Arthur Bliss, choreografia: Ninette de Valois'Witold Borkowski): scenografia: Edward McKright KaufferIrena Lorentowicz). Prapremiera: Paryż 15 VI 1937, Thewre des Charnps-Elysees. Wic-Xells Baller. Premiera polska: *rocław 8 li 1964. Państwowa Opera. Osoby: Czarna Królowa-June Brae Outa Syldorf: Czerwony Rycerz-Harold Turner Bronisław Kropidłowski). Czerwona Królowa-Pamcla May(Klara Kminu: Czarny Rycerz-Michael Somes(Waldemar Karst: Czerwony Król***. Robert Hclprnann(Alfons Wanoth): dwaj gracze w szachy: Miłość-Joy lNewron. Adam Ryrnarczyk)i Śmierć-Frcderick Ashron(Franciszek Warliński): czarni r*ccrzc, czarne w*cze, czc*c*du*ry, czc*e*ezc, cz*rne p*onk*cze*cpionki. Prolog. Przy stole siedzą dwaj gracze w saachy. Miłość i Śmierć, nad nimi olbrzymia ręka, jakby przyczajona w oczekiwaniu na posunięcia figur, których stawką jest życie ludzkie. Miłość robi pierwszy ruch, następnie Śmierć przesuwa figurę. Miłość wstaje od stołu. Zaczyna się rozgrywka. Rozgrywka. Podłoga sceny pokrywa się olbrzymią szachownicą, na której ustawiony jest z boku tron królewski. Wchodzą figury szachowe Oaniec pionków*, zajmując odpowiednie pola. Zjawia się dumna i energiczna Czarna Królowa w asyście dwóch Czarnych Rycerzy. Królowa atakuje dwóch Czerwonych Rycerzy, jeden wycofuje się od razu, a drugi olśniony jej pięknością, ulega niebezpiecznemu czarowi groźnej władczyni(taniec Czerwonego Rycerza-mazurek). Za niosącymi sztandar czerwonymi pionkami kroczą teraz czerwone laufry i wieże, a za nimi wchodzi nieśmiało Czerwona Królowa i stary, tchórzliwy Czerwony Król. Czarna Królowa przypuszcza na nich atak, a gdy wszystkie laufry i wieże są już zabrane, występuje Czerwona Królowa, błagając o litość dla swego męża. Jednakże Czarna Królowa oddaje przeciwniczkę w ręce swych figur. Wówczas Czerwony Rycerz, mimo że zakochany jest w agresorce, staje w obronie swej Królowej i przyjmuje wyzwanie Czarnej Królowej(pas Je deux. Szala zwycięstwa zdaje się przechylać na stronę Czarnej Królowej: nagle przeciwnik powala ją na kolana i wznosi miecz do śmiertelnego ciosu. Cecz uśmiech Królowej obezwładnia go. Korzystając z tej chwili słabości. Czarna Królowa zadaje mu podstępnie cios sztyletem. Ukazuje się zwycięska Śmierć, która pokonała Miłość. Czerwone figury wynoszą martwego Rycerza, a Czarna Królowa rozgląda się za nową ofiarą. Wybór jej pada na opuszczonego przez wszystkich Czerwonego Króla. Znęca się nad nim, szyderczo wyzywając na pojedynek, by po chwili zrezygnować ze zbyt łatwego zwycięstwa nad osaczoną przez czarne figury ofiarą. I nagle w Krolu budzi się młodzieńczy wigor. Królowa uznaje więc, że teraz może osobiście uśmiercić przeciwnika. Czerwony Król pada martwy, ten mat kończy grę. Przewodnik baletowy. *zach-*a*. 337. Szach-mat. Pomysł przedstawienia partii szachów w formie baletu nie był ncwoscią, gdyż już na dworze króla francuskiego Ludwika XIV dano w lóR Balet szachóu Ballet des lchecs). W balecie Szach-muf rozgrywka szachowa nie jest jednak pretekstem do pokazania efektownych ewolucji tanecznych, lecz alegorią walki Miłości ze Śmiercią. Ponury fatalizm ciąży nad atmosferą baletu już od ekspozycji tematu w prologu, gdy Miłość zdaje sobie sprawę z nieuniknionej porażki. Dalsza rozgrywka toczy się w nastroju uroczystej celebracji, przerywanej gwałtownymi spięciami dramatycznymi, przy czym wszystkie postacie działają jakby pod wpływem jakiejś nadprzyrodzonej siły, niezależnej od ich woli. W tej swobodnie potraktowanej rozgrywce niektóre sytuacje na szachownicy nie odpowiadają regułom gry w szachy. luzyka ilustruje przebieg akcji, jest barwna i efektowna, mimo pewnych dłużyzn, osłabiających napięcie dramatyczne. Balet Xzach-mar, uznany za jedną z najlepszych kompozycji choreograficznych N.de Valois, wznowiony był przez SadleFsWells Haller 18 XI 1947 w Coyent Garden oraz przez The RoyalBallet 14 XII 1971, w obs. M. Mason, R. Nuriejew, R. Helpmann. Ballet z'zao-mur powtórzony był przez w'. Borkowskiego, sc. R. Bubiec w łódzkim Teatrze Wielkim 24 III 1973, w obs. T. Niesobska, K. Knol, E. Wycichowska, 8. Jankowski, E. Kowalczyk. A. Bliss jest ruwnież autorem muzyki dwóch innych baletów, zajmujących wysoką rangę w narodowym repertuarze brytyjskim: Gad 1(iorbds: Ahrac'e w złe GorFd, libr. M. Benthall, chór. R. Helpnnannsc. E. Hurra. Londyn 26 X 1944, Sadlers Wells BaUct: zdarzenie w dzielnicy doków Gorbals w Glasgow: tłum wierzy w pojawienie się Chrystusa w postaci Obcego**. Helpmarrt, który wskrzesza młodą samobójczynię 08. Clayden, lecz miejscowy kapłan**. Pahenghi podburza ludzi du zamordowania Obcego. Balet wzorowany jest na średniowiecznej formie moralitetu, zwanego reż, rniracle", i stąd pochodzi tytuł. Gad ze Goróa(s wysrawizny był w Polsce w czasie występów Sadler s Wells Haller IX 1947. Xdw Zero, libr. M. Benthall, chór. P. Ashton, sc. R. Furse, Londyn 10 IV 1949, Sadlers Wells Ballet. Tematem baletu jest cykl ludzkiego życia: Człowiek*. Helpmann, , otaczany z biegiem lat tłumem przyjaciół i wrogów, widzi, w miarę zbliżania się starości, pustkę wokół siebie i staje samotnie w obliczu śmierci. 338. Szehe re zada. Szehereza da. Dramat choreograficzny w I akcie. Libretto Alexandre Benois wg Księgi Tysiąca i jeaną Wozy muzyka: Mikołaj Rirnski-Korsakow, suita symfoniczna. S'zeńerezaaachoreografia: Michaił Fokin(Piotr Zailich wg Fokina): scenografia: Leon Bakst(Stanisław jasicński wg Baksta). Prapremiera: Paryż 4 VI 1910, Theatre National de DOpera. Balety Rosyjskie li agilewa. Premiera polska: Warszawa 6 III 1913. Teatr Wielki. Osoby: Szach Szahrijar, król Indii-i Chin-Aleksiej Bułgakow(Aleksander Gillert: Zobcida, ulubiona żona Szacha-Ida Rubinstein(Waleria Gnatowskajniewolnik Murzyn, faworyt Zobeidy-Wacław Niżyński(Zdzisław Nelle): szach Zeman, brat Szahrijara-Wasilij Kisielów Bonifacy Śliwiński): nadzorca eunuchów-Enrico Cecchetti(Adam Blancard): odaliski, eunuchowie, niewolnicy, muzykanci, służba haremowa, żołnierze Szacha. Rzecz dzieje się w haremie Szacha. W przepysznej komnacie, mieniącej się jaskrawą czerwienią i zielenią, siedzi Szach Szahrijar obok ulubionej żony Zobeidy i brata Zemana. Szach pogrążony jest w zadumie, gdyż brat powiadomił go o niewierności żon. Nawet taniec odalisek nie rozprasza jego ponurych myśli Aby dowiedzieć się prawdy, postanawia użyć podstępu: ogłasza, że udaje się na polowanie. Odchodząc wraz z bratem, powierza eunuchom opiekę nad haremem. Po ich odejściu kobiety proszą eunuchów, by otworzyli drzwi do sąsiednich komnat, w których mieszkają niewolnicy. Po długich targach udaje im się przełamać opór wystraszonych strażników. Do haremu wpadają niewolnicy: każdy biegnie do swej wybranki. Na rozkaz Zobeidy nadzorca otwiera drugie drzwi i do komnaty wbiega Murzyn w złocistym stroju. Złączeni namiętnym uściskiem padają z Zobeidą na sofę. Przybywają wezwani muzykanci, służba wnosi wino, słodycze i owoce. Rozpoczyna się orgia, cały harem wiruje w szalonym tańcu wraz z Zobeidą i Murzynem. W momencie największego nasilenia zabawy niespodziewanie wraca Szach. Kto żyw szuka ratunku w ucieczce, lecz harem jest już otoczony przez żołnierzy Szacha, mordujących bez litości odaliski, służbę i eunuchów. Pozostają tylko główni bohaterowie dramatu, Zobeida i złoty Murzyn. Szach sarn zabija Murzyna i zbliża się do Zobeidy. Przez chwilę miłość do ulubionej żony zdaje się zwyciężać w jego sercu, lecz gdy Zeman wskazuje ciało zabitego Murzyna, . 339. Szeherezada. Szach daje znak żołnierzom, /obejdą wybiera jednak śmierć z własnej ręki-przebija się sztyletem. *reść baletu S'zeAerezada osnuta jest na pierwszej opowieści z arabskiego zbioru wschodnich baśni, legend i podań, znanych pod tytułem Knęgi gnąca i jedną nocy. Pominięto tu jednak postać Szeherezady, opowiadającej baśnie krolowi Szahrijarowi. Jako tło muzyczne użyto trzech części suity Rimskiego-Korsakowa: część I stanowi uwerturę, części li i IV ilustrują przebieg akcji, odmiennej zresztą od programowej treści muzyki. Jednakże te właśnie części o najbardziej ilustracyjnym i dramatycznym charakterze odpowiadały koncepcji Fokina, którego celem było stworzenie zmysłowej, namiętnej i okrutnej baśni wschodniej. Oszałamiający przepych orientalny podkreśla barwna kolorystyka instrumentalna muzyki. Przez wszystkie części suity przewijają się dwa tematy, przyjęte jako motywy przewodnie głównych postaci: surowy, groźny temat Szacha(określany przez niektórych muzykologów jako "temat wzburzonego morza", związany z przygodami żeglarza Smdbada, bohatera jednej z bajek)oraz miękki, zmysłowy temat Szeherezady, wykorzystany jako temat Zobeidy. Inne motywy, wzorowane również na intonacjach orientalnych, służą podkreśleniu atmosfery poszczególnych sytuacji dramatycznych. I tak np.scenie masakry w haremie towarzyszy fragment związany w partyturze z rozbiciem okrętu Sindbada. Po premierze paryskiej, która oszołomiła publiczność orgią barw, dźwięków i ruchu, wiele mówiono o, świętokradztwie"Fakira, który odważył się sięgnąć do utworu symfonicznego, zmieniając jego założenia programowe. Mimo to balet. S'zeAerezadazajmuje ważne miejsce w historii sztuki tanecznej, gdyż utorował drogę na scenę dużym formom symfonicznym. Urok. Szwmzady promieniował jednak głównie ze znakomitej interpretacji solistów. Wielokrotnie później wznawiana lub wystawiana w nowych wersjach, traciła tę siłę oddziaływania, stając się banalnym melodramatem w pseudoorientalnym stylu. W ZSRR wystawiono 3'zeńerezadp w różnych wersjach. Ostatnią jest inscenizacja wg nowego libretta A. Chandomirowej, chór. N. Anisimowej, sc. S. Wirsaładze, Leningrad 17 VI 1950. Teatr Mały: treścią jest miłość niewolnicy szacha. Pełny, i szlachetnego młodzieńca Farysa, rozgrywająca się na tle czterech części suity. 340. Śpiąca Królewna(Ćnsuan kpacaauąaBeawy)Balet-feeria w 3 aktach, . Śpiąca Królewna. W Warszawie SzeAerezada wznowiona została 7 VI 1918 z W. Gnatowską, P. Zailichem i A. Sobiszewskim. Notujemy również premierę Szełerezady w Teatrze Wielkim w Poznaniu 3 III 1928, chór. M. Statkiewicz, sc. S. Jarocki, z 2. Grabowską w roli/obeidy. W Polsce po li wojnie światowej odbyły się następujące premiery NzeAmzadcPoznań 13 XII 1947. Teatr Wielki, libr, , chór, i sc. J. Kapliński, w obs. 8. Bhtnerówna(Szeherezada), 8. Mikołajczak(Sułtan)i i. Kapliński(Rybak)Wrocław 1948. Opera, chór. Z Patkowski, w obs. K. Patkowska, 2. Patkowski i j. Matuszewski Warszawa 8 III 1958. Opera, chór. 1.Wóicikowski(wg Fokina), sc. 1. Konarzewska(wg Baksta), w obs. M. Krzyszkowska i 2. Strzałkowski Bytom 3 XII 1955. Opera Śląska, chór. M. Kopiński, sc. T. Gryglewski, w obs. U. Tkoczówna, T. Lukasik i 8. Koziarski Wrocław 28 III 1971. Opera, chór. M. Kopiński, sc. T. Gryglewski, w obs. R. Syldorf, M. Sawicki i S. SitkomirskiGdańsk 30 I 1972. Opera Bałtycka, chór. T. Jarzynówna-Sobczak i A. Boniuszko, sc. S. Bąkowski, w obs. A. Boniuszko, 2. Jasman i 8. Kropidłowski Szczecin 21 XI 1974. Teatr Muzyczny, chór. R. Sobiesiak, sc. R. Strzembała, w obs. E. Henie, P. Hani i M. Walentynowicz Łódź 29 X 1977. Teatr Wielki, chór. P. Śliwa, sc. T. Bernaś, w obs. L. Kowalska, M. Skuratowicz, K. Wrzosek i A. Fronczek(Szeherezada)Warszawa 21 III 1979. Teatr Wielki, libr. S. Stawicz, chór. R. Kuzniecowa, sc. 1.Jankowska, w obs. E. Głowacka, 1. Wiśniewski. W. W ołk-Karaczewski. Inne utwory M. Rimskiego-Korsakowa wystawione w formie baletów: wersja baletowa opery Złoty Kjigucik, chór. M. Fokin, sc. N. Gonczarowa, Paryż 21 V 1914. Opera. Balety Rosyjskie Diagilewa, w obs. T. Karsawina(królowa Szemachańska). A. Bułhakow(król Dodań), E. Cecchetd(Astrolog): w wersji tej partie wokalne wykonywali ustawieni z boku sceny śpiewacy, akcja zaś interpretowana była tańcem. W 1937 Folia wznowił ją już bez obsady śpiewaków dla Baletów Rosyjskich łasiła: wersja Fokina została też wznowiona 6 V 1976 przez London Festwal Haller. Kaprys AiszpatisAi', balet złożony z 5 diyertissements w stylu hiszpańskim, chór. L. Miasta i Argentinita, sc. M Andreu, Monte Carlo 4 V 1939, Haller Russe deMonte Carlo, z udz. A. Darniowej i L. Miasina: wznowiony w 1943 przez BallerTheatre. W Polsce Kupry Afszpwiwf wystawił wcześniej, bo 12 XII 1923, P. Zaihch w Teatrze Wielkim w Warszawie, z udz. M. Szrnolcówny, 1. Szyrnańskiej i W. Pierrakiewicz. Ca Belle au bois dormant-The Sleeping. 5 obrazach, z prologiem i apoteozą. Libretto: Iwan. Wsiewołożski i Marius Peripa wg bajki Ob. Perraulta, muzyka Piotr Czajkowski choreografia: Marius Petipa: scenografia: Heinrich Levogt, Iwan Andriejew. 341. Śpiąca Królewna. Konstantin Iwanow, Marwiej Szyszkow i Michaił Boczarow(dekoracje), Iwan Wsiewołożski(kostiumy-Stanisław Jarocki). Prapremiera: Petersburg 3 I 1890. 'Pean Maryjski. Premiera polska: Poznań 29 XII 1956. Opera im. S. Moniuszki. Osoby: Księżniczka Aurora-Carlnta Brianza(Barbara Karczmarewiczk Książę Desire-Paweł Gerdr(Bohusław Stanczak): Wróżka Bzu-Maria Petipa(juta Majewskak zła wróżka Carabosse-Enrico Cecchetd(Stella Pokrzywińska): król Floresran XXIV i królowa, rodzice Aurory: Galifron, opiekun księcia DesireCaralaburre, mistrz ceremonii: czterej książęta, pretendenci do ręki Aurory: pięć dobrych wróżek, cztery Wróżki Drogich Kamieni, damy i kawalerowie dworscy dwórki Aurory, piastunki Aurory, paziowie, postacie z bajek, karły, bóg Apollo wicśniacy i wieśniaczki. Prolog. Chrzciny księżniczki Aurory. Do wspaniałej sali w pałacu króla Florestana wkracza orszak dam i kawalerów. Fanfary oznajmiają przybycie królewskiej pary, za którą idą piastunki, niosąc kołyskę ze śpiącym niemowlęciem. Z okazji chrzcin królewskiej córeczki dobre wróżki: Candidę, Fleur deFarmę, Violante i Miettes de Pain, przynoszą dary. Przewodzi im opiekująca się Aurorą Wróżka Bzu(walc, sześć wariacji wróżek i koda). Dzięki tym darom księżniczka będzie piękna, mądra, dobra i szczęśliwa. Lecz w chwili gdy Wróżka Bzu zbliża się do kołyski, zjawia się zła wróżka Carabosse, zagniewana, że nie zaproszono jej na tę uroczystość. Przerażony mistrz ceremonii Gatalabutte błaga ją o przebaczenie, lecz Garabosse ze złowieszczym chichotem dorzuca swój podarunek: zaklęcie, mocą którego Autora ukłuje się w palec i uśnie na wieki. Ale Wróżka Bzu nie złożyła jeszcze swego daru, pochyla się więc nad kołyską, zapewniając, że z tego snu zbudzi księżniczkę Aurorępocałunkiem piękny książę. Zagniewana Carabosse opuszcza pałac. Akr 1. Obraz 1. Park przy pałacu króla Floresrana. Minęło 20 lat i oto dziś Autora obchodzi urodziny. Młodzież wiejska przystraja park(walc z girlandami). Nadzorujący przygotowania Caralabutte pilnie strzeże, by nikt nie miał przy sobie żadnego ostrego przedmiotu: dziewczęta, przy których znaleziono szpilki, każe wtrącić do więzienia. Na tarasie ukazują się król i królowa, towarzyszą im czterej młodzi książęta, pretendenci do ręki Aurory: Charmant, Avenant, Fleur de Pois i Fortunę: przyglądają się tańczącym wieśniakom(walc). Widząc zapłakane dziewczęta, młodzieńcy wstawiają się za nimi: król przebacza winowajczyniom, nie chcąc, by czyjeś łzy zakłóciły szczęście w tym 342. Śpiąca Królewna. radosnym dniu. Po chwili nadchodzi Autora w orszaku dworek. Książęta ją witają(grand pas*action: adagio Aurory kolejno z czterema kawalerami, allegro dwórek, wariacje Aurory i koda). Księżniczka obojętnie przyjmuje hołdy zalotników, nie myśli jeszcze o małżeństwie. Nagle w tłumie pojawia się staruszka z wrzecionem w ręku. Aurora, zaciekawiona nie znanym przedmiotem, bierze do ręki wrzeciono, rani się w palec i osuwa na ziemię. Staruszka zrzuca płaszcz: to Carabosse, święcąca swój złowrogi triumf. Czterej zalotnicy dobywają szpad, atakują złą wróżkę, która znika w chmurze dymu i ognia. Zasypia cały dwór. Na tle fontanny ukazuje się Wróżka Bzu, dobra opiekunka Aurory. Akt I 1. Obraz 2. Polowanie księcia Desire. 3 Na leśną polankę nad rzeką schodzą się damy i kawalerowie w myśliwskich strojach. By zabawić młodego księcia, towarzystwo rozpoczyna tańce(taniec księżniczek, baroness, hrabianek i farandola markiz). Daremnie młode damy starają się przypodobać księciu. Gdy towarzystwo udaje się znów na polowanie, książę pozostaje ze swym opiekunem Galifronem, który wkrótce zasypia. Rzeką płynie wspaniała łódź, wioząca Wróżkę Bzu. Na jej znak w głębi skały ukazuje się wizja śpiącej Aurory. Zachwycony książę prosi Wróżkę, by zaprowadziła go do uśpionej królewny. Obraz 3. Panorama. Książę i Wróżka płyną łodzią: przed ich oczami przesuwają się cudowne widoki. Krajobraz staje się coraz dzikszy, zapada noc, w blasku księżyca lśni tajemniczy zamek. Pod dotknięciem czarodziejskiej różdżki brama zamkowa otwiera się: wszystko zasnuwa się mgłą. Obraz 4. Zamek śpiącej królewny. Opadająca mgła odsłania komnatę. Na łożu pod baldachimem śpi od stu lat księżniczka Aurora, a dokoła cały dwór. Wszystko zasnute jest kurzem i pajęczyną. Wróżka Bzu wprowadza księcia Desire, i oto spełnia się jej wróżba: książę składa pocałunek na czole Aurory. Zły czar pryska. Księżniczka budzi się, cały dwór powraca do życia w potokach jasnego światła. Książę prosi Florestana o rękę córki. Król łączy dłonie młodej pary. Akt 111. Obraz 5. Wesele Aurory i księcia Desire. Plac przed pałacem w Wersalu. Przy dźwiękach uroczystego marsza wkracza weselny orszak. Rozpoczyna się wielkie divertissernent, uświetniające ślubną uroczystość. 343. Śpiąca Królewna. 1. Pas de ąuatre: kolejne wariacje czterech Wróżek: Złota. Srebra. Szafirów i Brylantów, oraz koda: 2. Pas de deux Kota w Butach i Białej Kotki: 3. Pas de ąuatre: wariacje Kopciuszka i Księcia Fortunę, adagio i wariacje Błękitnego Ptaka i zaklętej w ptaka księżniczki Floriny: 4. Taniec-pantomima Czerwonego Kapturka i Wilka: 5. Pas Berrichon: taniec Tomcia Palucha i jego brach 6. Grand pas Je deux Aurory i księcia: adagio, wariacja Aurory, wariacja księcia, koda: 7. Ogólny mazurek. A po te o z a. Ukazuje się bóg Apollo w stroju króla Ludwika XIV, otoczony dobrymi wróżkami. Temat Śpiącej KrVeuwy zaczerpnięty jest ze znanej bajki Ob. Perrauha, z której wykorzystano tylko część pierwszą, od chrzcin do wesela Aurory, pomijając dalsze jej losy, krótką zaś wzmiankę o przyczynie stuletniego snu rozbudowano do rozmiarów całego aktu, posiadającego zresztą najsilniejsze napięcie dramatyczne. Postać Wróżki Bzu pochodzi z innej bajki Per raniła i spełnia w balecie funkcję spiritus moyens całej akcji. Autorzy libretta wzorowali się przy tym na pierwszej baletowej wersji tej bajki. Była to wystawiona 27 IV 1829 w Operze Paryskiej pantomima-feeria-balet La Bel(e aw óois dormmr libr. E. Scribe, muz. P. -L. Herold, chór. T. Aumer. W przeciwieństwie jednak do autorów i realizatorów tamtego widowiska o charakterze farsy, Wsiewołożski i Petipa stworzyli uroczą baśń poetycką o szeroko rozbudowanej fantastyce. Muzyka, napisana ściśle według wskazówek i planu choreograficznego Petipy, ilustruje dokładnie przebieg akcji. Wykorzystując doświadczenia nabyteprzy pracy nad jeziorem(aóędzwP, Czajkowski napisał Śpiącą Kro(eanę z doskonałą znajomością praw teatru baletowego i zgodnie z ówczesną jego konwencją. Śjiqca Kro(exna zajmuje trwałe miejsce w światowym repertuarze klasycznym. Powodzenie jej ugruntowały przede wszystkim walory choreograficzne, dające wiele okazji do popisów solowych w zręcznie skonstruowanych wariacjach i pas de deux, toteż oryginalna wersja Petipyrespektowana jest na ogół w całości. Na Zachodzie spopularyzował ją N. Siergiejew, przygotowując Śąiqcq Króleam dla dwóch znanych zespołów: Baletów Rosyjskich Diagilewa(wspólnie z 8. 344. Śpiąca Królewna. Niżyńską), sc. G. Bakst, opr, muz, do III aktu 1. Strawmski, Londyn 2 XI 1921, Alhambra Theatre, w obs. 0. SpiesiwcewaAurora)i P. Władimirow(Książę)Wic-Wells Ballet, sc. Nadia Benois, Londyn 2 li 1939, w obs. M. Fontem i R. Helpmann. Szczególny renesans powodzenia Śpiącej Kro(cumy przypada na lata l 96 O-te naszego stulecia. Najważniejsze premiery: Paryż 27 X 1960, Theatre des Charnps-Elysees. Grand Ballet dn marguis de Cueyas, chór. R. Helprnann i 8. Siżyńska(częściowo wg Peripy), sc F Je Carrain, w obs. R. Highrower i N. Połażenia Ceningradzką wersję K. Siergiejewa, sc. S. Wirsaładze, przedstawił nam Balet Teatru im. Kirowa we wrześniu 1962 z 1. Kołpakową i J. Sołowjowem Moskwa 27 XII 1963. Teatr Wielki, chór. ).Grigorowicz(nowa wersja wg Petipy), sc. S. Wirsaładze, w obs. M. Plisiecka i N. Padiejeczew: wznowienie 31 V 1973, w obs. T. Maksimowa i W. Wasiljew. Drugim-obok Siergiejewa-popularyzatorem Śpiącą Królewny stał się R. Nuriejew, który wystawił ją wg Petipy w Mediolanie 1966, Teatro alla Scala, sc. N. Georgiadis, w obs. G. Fracci i R. Nuriejew: w Toronto z National Ballet of Canada I IX 1973, w obs. V Tenant i 8 lśuriejew: z Condon Festiyal Haller 16 IV 1975, w obs. E. Evdokimova i R. Nuriejew: w Operze Wiedeńskiej 15 X 1980 w obs. G. Cech i R. Nuriejew. Inne realizacje Śjiqcą Kro(e@i): Londyn 24 VIII 1967, Royal Festwal Hall, Fesrwal Ballet, chór. 8.Stevenson wg Petipy, sc. N. Mclowell, w obs. N. Pontoisi J. Gilpin Berlin 7 X 1967, SGdtwhe Oper, chór. K. MacMillan wg Petipy, sc. 8. Kay, w obs. L. Seymour i R. Holtz: wersję tę powtórzył MacMillan, sc. P. Farmer, z Royal Ballet w L-ondynie 15 III 1973, w obs. A. Sibley i A. DowellAmsterdam 28 li 1968. Het Nationale Ballet, chór. G. Drzewiecki, sc. K. Pankiewicz Dusseldorf 26 I 1974. Opera, chór. 8.Walter, sc. M. Wendet, w obs. M. Janona i P. Breuer Sztokholm 9 III 1974, Kungliga Svenska Balerten, chór. U. Gadd, sc. J. Voigt, w obs. M. Lany i N. -A. Higgeborn Hawana 15 V 1974, Ballet Nacional de Cuba, chór. A. Jonso, sc. S. Fernandez, w obs. ).Mendez i j. Esąuwek wersję tę powtórzyła A. Alonso, sc. J. Walona, w Operze Paryskiej 31 XII 1974, w obs. N. Pontois i G. Atanassoff Budapeszt 22 X 1975. Opera, chór. trąd. P. Gusiew, dek. S. Dmitriewa, kast. T. Mark, w obs. G. Pżrtay i 1. Dózsachur, nad. M. Skeaping, sc. 0.Messel. Nowy Jork 15 VI 1976, American Haller Theatre, w obs. N. Makatowa i M. Barysznikow. W Polsce Śpiącą Kro(ermę wystawiła również Opera Śląska w Bytomiu li XI 1967, chór. 2.Korycki wg Peripy, sc. T. Gryglewski, w obs. 1.Wakowska i E. Jakubiak. Istniała też skrócona do jednego aktu wersja Sjiqczy Kró(euny, znana pod tytułem Wóesele aurwy(Le Mariage Józlurore)do muzyki III aktu, Paryż 18 V 1922. Opera. Balety Rosyjskie Diagilewa, chór. N. Siergiejew i 8. Niżyńska, sc. N. Gonczarowa, w obs. W.frieOłowa i P. Władimirow. Inną skróconą wersję urozmaiconą tańcami z Dziadka do orzecWu?, wystawił jako Diaertssmenr S. Lifar 12 V 1948 w Operze Paryskiej z Y. Chauvire w roli Aurory. 345. Święto ognia. Śąiqca Króleuna stała się reż źródłem inspiracji dla M. Bejarta, który, pragnąc uczcić M. Peripę, wybrał z tego baletu cztery krótkie tematy choreograficzne i zestawiając je dowolnie, stworzył nowe, sekwencje seryjne", wchodzące w skład krótkiego baletu pt.boa Amztkót i 8@@@sz*ń@... (W ńeur, m coaromes.. )wystawione przez Baller du XX: siecle 5 li 1967 w Grenoble na otwarcie Domu Kultury: jako soliści wystąpili M. -G. Carrie i P. Bortoluzzi. Święto ognia. Fantazja choreograficzna ze śpiewem w 3 akrach, z prologiem i epilogiem. Libretto: Marian Prażmowski: muzyka: Zygmunt Noskowski: choreografa: RaffaeleGrassi: scenografia: Karol Flopfer i Aleksander śozłowski(dekoracje), Julian Maszyński(kostiumy). Prapremiera: Warszawa 18 li 1902. Teatr Wielki. Osoby: Stefan, książę węgierski-Janina Rutkowska jako trayesrie: Halina, młoda dziewczyna wiejska-Helena Rządcówna: Tyra, królowa bandy cygańskiej Cecilia Cerri: Bożyrnir, książę słowiański-Aleksander Gillert: Minodor, trefniś Bożymira-Adam Blancard: Szatan-Jan Walczak. Noc-Cudwika Witkę: trzy czarownice-Edmund Socha, Jan Zalewski i Jan Trojanowski: córki Bożymiraherold, dziwożony, wilkołaki, gnomy, chochliki leśne, krasnoludki, dworzanie i dworki Bożymira, orszak księcia Stefana. Cyganie, rycerze, szlachta, paziowie, amazonki, pasterze, wioślarze, lud wiejski. Partie wokalne: Dziwożona-Michalina Frenklówna, i trubadur prowansalski-Wiktor Grąbczewski. Rzecz dzieje się w jakiejś krainie słowiańskiej w XVI w. Prolog. Ruiny zamku, które obrała sobie za siedzibę Tyra, królowa bandy cygańskiej, kochanka księcia Stefana. Młody książę żegna się z kochanką, usiłującą go zatrzymać(taniec Tyry). Po jego odejściu zrozpaczona Cyganka sypie do ogniska czarodziejskie zioła. Bucha ogień i na tle krzaka ukazuje się wizja Stefana, trzymającego w ramionach młodą dziewczynę. Widzenie znika, ustępując miejsca zjawie Szatana. Cyganka pada zemdlona, koło niej krąży pocieszycielka Noc. A k r 1. Dziedziniec przed zamkiem Bożymira. Przybywa tu w gościnę książę Stefan ze swym orszakiem, składa hojne dary gospodarzowi i jego córkom. Na cześć gości odbywają się popisy nadwornych artystów(taniec amazonek, taniec cygański, czardasz, pieśń trubadura). Dziewczęta wiejskie zapraszają gości na święto wianków. Jedna z nich zwraca uwagę księcia-to piękna sierota Halina. Zanim jednak książę zbliżył się do niej, zjawia się Cyganka Tyra(taniec Tyry z wężem). Nadworny trefniś Bożymira, Mmodor, wyśmiewa się z Cyganki: nagle 346. Święto ognia. ziemia rozstępuje się pod nim, buchają płomienie, w których znika nieostrożny żartowniś Przerażony lud pada na kolana, śpiewając nabożne pieśni. Tyra znika. Akt I 1. Leśne uroczysko. Noc. Na śpiewy i pląsy zbierają się różne stwory leśne, dziwożony, chochliki i czarownice(walc fantastyczny). Przychodzi Tyra, prosi czarownice o napój miłosny, który by przywrócił jej miłość ukochanego. Czarownice stawiają jednak warunek: Tyra musi zatańczyć z Szatanem(pas de deux internat). Halina, szukając w lesie cudownego kwiatu paproci, dociera do uroczyska. Widząc w jej ręku kwiat szczęścia. Tyra próbuje go jej odebrać, lecz nadbiega Sefan i ratuje dziewczynę przed napaścią zazdrosnej kochanki. Zrozpaczona Tyra ofiarowuje swe usługi nieczystym siłom, by przy ich pomocy odzyskać serce Stefana. O świcie uroczysko pustoszeje. Przechodzą grający na fujarkach pastuszkowie oraz żniwiarze i dzieci wiejskie. Akt I I 1. Święto wianków rad rzeką. Lud wesoło święci tę uroczystość(krakowiak). Dziewczęta rzucają na wodę wianki, które wioślarze starają się wyłowić. Wianek Haliny podpływa do Stefana, książę wydobywa go z wody i uszczęśliwiony bierze w ramiona ukochaną. W tym momencie zapada ciemność, otaczają ich czarownice, wilkołaki i gnomy, sprowadzone przez Tyrę, która raduje się swą zemstą Nagle pieje kur, potwory znikają. Stefan z Haliną odpływają łódką, a zrozpaczona Tyra rzuca się w nurt rzeki. Bp i I o g. Wysepka na środku rzeki. Noc trzyma w ramionach martwą Tyrę. Wysepka znika. Na rzece ukazuje się łódź wioząca Halinę i Stefana. Na spotkanie wychodzi służba pałacowa, która wita ich chlebem i solą. Libretto baletu Śnięto amia osnute jest na motywach różnych legend, podań i obrzędów słowiańskich, wśród których znalazły się również reminiscencje kultu ognia. Świat postaci realnych splata się tu ze światem fantastycznych istot, reprezentujących złowrogie, , nieczyste"siły. Po premierze chwalono balet za wartkie tempo akcji i, dużo ruchu na scenie". Recenzent Kuriera Warszawskiego"pisał 22 li 1902: . Tematy muzyczne snują się i rozwijają jak w symfonii, a łączą się jedne z drugimi, wytwarzając z każdego aktu nierozerwalną całość. Rysy znamienne i stan psychiczny działających postaci są zaznaczone w 347. Święto wiosny. muzyce wprost znakomicie". Podkreślano też oryginalność efektów instrumentalnych, naśladujących świergot ptaków lub pianie koguta. Balet Śaięro ognia wznowiony był w warszawskim Teatrze Wielkim I I VI 1930 przez P. Zailicha, w dekoracjach zebranych z różnych części dekoracji operowych, w obs. M. 'Szmolcówna(Tyra), 1. Szymańska Olalina), 2. Dąbrowski(Szatan)i S. Baliszewski(Stefan). Oprócz jedynego baletu 2. NoskowskiegoŚnęro ognia wystawiono też jego poemat symfoniczny. Stp jako balet pod tym samym tytułem, chór. J. Ciepliński, sc. S. Jarocki. Poznań 24 XI 1933. Teatr Wielki, z udz. Zespołu T. Cieplińskiego. Święto wiosny Le Sam du prmtemp)Obrazy z życia dawnej Rosji w 2 częściach. Libretto: Igor Strawiński i lśikołajRoerich: muzyka: Igor Strawiński: choreografa: Wacław Niżyński(Alfred Rodrigueskscenografia: Nikołaj Roerich(Andrzej Maiewski). Prapremiera: Paryż 29 V 1913, Theatre des Cbamps-ŻJysees. Balety Rosyjskie Diagilewa. Premiera polska: Warszawa 31 III 1962. Państwowa Opera. Osoby: Dziewczyna wybrana na ofiarę-Maria Piltz(Elżbieta Jaroń): Stary Mędrzec-Konstantin Walonków(Ludwik Małecki): dziewczęta, kobiety, młodzieńcy, mężczyźni, duchy przodków. O z ę ś ć 1, adoracja ziemi. Wśród dzikiego skalistego krajobrazu siedzą nieruchomo dwie oddzielne grupy młodzieńców i dziewcząt: wszyscy wpatrzeni są w święte kamienie, oczekując na to, co musi nadejść. Pojawia się Stary Mędrzec, dziewczęta tańczą, zataczając wokół niego kręgi, następnie postępują za nim w kierunku świętego kurhanu. Z kolei zaczynają tańczyć młodzieńcy, mocno przytupując, by pobudzić do życia uśpioną ziemię. Przyłączają się do nich dziewczęta, taniec staje się radosny i nabiera coraz żywszego tempa. Radość przechodzi w dzikie zapamiętanie, chłopcy zwartym szeregiem atakują dziewczęta, wahają się jednak, niezbyt pewni swych zamiarów. Wreszcie każdy porywa i wynosi upatrzoną dziewczynę. Na scenie pozostaje czterech chłopców, którzy wybierają cztery dziewczęta: każdy zarzuca partnerkę na plecy i w ten sposób tańczą korowód. 348. Święto wiosny. wiosenny. Teraz bębny ogłaszają rozpoczęcie nowej zabawy: walkę dwóch rywalizujących plemion: dwie grupy młodzieńców zmagają się z sobą. Walkę przerywa Mędrzec. Mężczyźni idą za nim(pochód Mędrca)i padają na twarz, oddając hołd Ziemi, po czym powstają i rozpoczynają wokół Mędrca szaleńczy Taniec Ziemi. Część I 1. Ofiara. Zapada zmierzch. Wokół ogniska siedzą przy Mędrcu młode dziewczęta. Zbliża się doniosła chwila, gdy jedna z nich wybrana zostanie na ofiarę Ziemi. Na razie siedzą nieruchomo, w milczącej rezygnacji wobec surowych praw natury. Powoli podnoszą się i tworzą Tajemniczy Krąg, zataczając coraz większe koła, aż wreszcie na środku zostaje samotna Wybrana Dziewczyna. Młodzież wzywa duchy przodków, które wykonują rytualny Taniec Pobudzenia Ziemi. Taniec staje się coraz bardziej zapamiętały, a siła jego zdaje się pobudzać do życia całą przyrodę. Gdy pojawiają się pierwsze znaki zwiastujące nadejście wiosny. Wybrana rozpoczyna swój Święty Taniec, ostatni taniec w jej życiu. Mężczyźni i kobiety, zahipnotyzowani ruchami Wybranej, wirują dokoła. Dziewczyna traci stopniowo siły, słania się, zrywa się jeszcze ostatnim wysiłkiem woli, wreszcie pada martwa. Mężczyźni biorą ją na ramiona i składają obok kurhanu, w końcu wszyscy padają na ziemię w dziękczynnym hołdzie. Ofiara została spełniona. Ziemia budzi się do nowego życia. Treść baletu**i**o aioswy osnuta jest na wierzeniach i obrzędach pogańskiej Rusi, związanych z nadejściem wiosny. Co roku o tej porze składano Ziemi ofiarę z człowieka, by zapewnić obfite plony i pomyślność dla plemienia. Balet odtwarza niezwykłą atmosferę fanatyzmu tego pogańskiego kultu i barbarzyńską siłę witalną pierwotnych ludzi. Choreografia Niżyńskiegoprzypominała ożywione, grubo ciosane posągi kamienne, poruszające się ruchami ciężkimi i ostrymi, ciążącymi ku ziemi. Atmosferę tę podkreślała sugestywna muzyka Strawińskiego, potężna w brzmieniu i obfitująca w mocne kulminacje orgiastycznych tańców, zmienna rytmicznie, zaskakująca niespodziewanymi synkopami akcentami i fermatami. Capidarne ujęcie niezwykłej tematyki niekonwencjonalna choreografia, zrywająca z kanonami tańca klasycznego, oraz trudna dla ówczesnego widza muzyka wywołały prawdziwy szok. W czasie premierowe 349. Święto wiosny. go spektaklu wybuchł skandal, na widowni doszło do rękoczynów i obelg, miotanych przez dwa obozy-przeciwników i entuzjastów Świętu tionv. Był to istotnie balet wyjątkowy, awangardowy, wyprzedzający znacznie swą epokę. Doczekał się tylko sześciu przedstawień, lecz mimo to wywarł ogromny wpływ na rozwój nowoczesnej muzyki baletowej i choreografii. Wartość jego oceniono w pełni dopiero w latach 5 O-ych naszego stulecia i od tego okresu datuje się wzrastająca ilość jego nowych inscenizacji. Wcześniejsza inscenizacja, druga z kolei po wersji lśiżyńskiego: L. Miasin, sc. N. Roerich, wystawiona przez Balety Rosyjskie Diagilewa 15 XII 1920 w Paryżu, z L. Sokolovą w roli Wybranej, wznowiona była: li IV 1930 w Metropolitan Opera z M. Graham 24 IV 1948 w Ca Scali w Mediolanie z G. Novaro 30 IV 1956 przez Kungliga Svenska Baletten w Sztokholmie. Obecnie ani wersja Niżyńskiego, ani Miasina nie są już wystawiane, powstało jednak wiele nowych inscenizacji*rui***uiosny: do najważniejszych należą: chór. M. Bejart, sc. P. Caille(rzeźby), Bruksela 8 XII 1959, Theżtre Royal de la Monnaie, tancerze z Ballet-Thewre de Paris i Western Theatre Ballet, z udz. T. Bart(Wybrana)i G. Casado(Młodzieniec): wznowienie w 1965 w Operze Paryskiej z j. Rayet w roli Wybranej oraz w Operze Budapeszreńskiej 21 XII 1973 z L Pżrtay. Spektakl ten przedstawiony był w Polsce przez Ballet du XX'siecle w czasie występów w lutym 1966 chór. K. MacMillan, sc. S. Nalań, Londyn 8 V 1962, Coyent Garden, The Royal Baller, z M. Mason w roli Wybranej chór. N. Kasarkina i W. Wasiliow, sc. A. Gonczarow, Moskwa 28 li 1965. Teatr Wielki, w obs. N. Sorokina(Wybrana Dziewczyna)i T. Władimirow(Pasterzk wersja przekazana w 1967 berlińskiej Staatsoper chór. W. Orlikowski, sc. G. Schneider-Sicrnssen, Wiedeń I I XI 1968. Opera, Ob. Zimmerl w roli Wybranej Dusseldorf 19 IV 1970. Opera, chór. E. Walter, dek. 8.Schulze, kast. G. Kappel, pokazane na występach rej Opery w Godzi we wrzesniu 1971 Frankfurt n. M.25 XI 1972 Opera, pt. Le 3 am, chór. J. Neumeier, sc. P. Saniusr, w obs. P. Howald, M. Midinet, M. Kruuse, M. Barta, P. Swnaropoulo: wznowienie 22 V 1975 w Operze Hamburskiej, w obs. P. Samaropoulo i T. Finney Pecs 13 X 1972. Balet Sopianae, chór. 1.Bek, dek. E. Sadas, tost J. Gombar, z M. Brerus w roli Wybranej Monachium 18 IV 1974. Opera, chór. G. Tetley, sc. N. Baylis, w obs. K. Vernon i P. Barbay: wersję Tetleya przejęło wiele innych zespołów: Opera w Stuttgarcie 1976, w obs. 8.Keil i R. Cragun: unerican Ballet Theatre w Nowym Jorku 1976, w obs. M.van Hamel i M. Barysznikow: Kongehge Danske Ballet 1978, w obs. 1.Andersen i N. Kehler. Opera Ca Scala w Mediolanie 1981, Australian Haller w Melbourne 1982 Amsterdam 16 VI 1974. Het NationaleBallet, chór. M.van Manen, sc. J. -P. Vroom, w obs. A. Radius, M. Ebbelaar, M. Sand, P. Sinceretd Berlin 5 XI 1977, Stidtische Oper, chór. W. Panów, sc. D. 350. Świtezianka. Świtezianka. Sharir, w obs. M. Gisladorrir i W. Panów chór. R. Alston, sc. P. Mumford, Londyn o III 1981, Baller lambert, sol. S. Owen. Warszawską inscenizację Śtięt twosqy pokazał balet Opery na Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Wiesbaden V 1964, a następnie w Essen. Balet w 2 akrach. Libretto i muzyka: Eugeniusz Morawski, choreografa: Piotr Zajlich: scenografia: Józef Wodyński. Prapremiera: Warszawa 13 V 1931. Teatr Wielki. Osoby: Bagna, uboga dziewczyna wiejska-Halina Szmolcówna: kneż Ryś zakochany w Bagnic-Zygmunt Dąbrów-ki Wit, drwal, ukochany SagnySylwin Baliszewski: drwale, służba knezia, rusałki, młodzież wiejska. Rzecz dzieje się w starosłowiańskich czasach nad brzegiem jeziora Swireż. Akt 1. Z lasu wychodzą drwale, wśród nich znajduje się młody Wit, pięknie grający na fujarce. Chłopiec gra umówiony sygnał, by wywołać z pobliskiej chaty ukochaną Sagnę. O względy Bagry ubiega się także kneż Ryś. Oto właśnie przychodzi i ofiarowuje dziewczynie złoto i klejnoty, żądając w zamian miłości. Oburzona Bagna odmawia przyjęcia darów i odtrąca zaloty knezia. W jej obronie staje Wit. Upokorzony Ryś postanawia się zemścić. Gdy schodzi się młodzież na tańce i zabawy, kneż sprowadza swą służbę, rozpędza tańczących i każe swym ludziom związać i uprowadzić Wita. Zrozpaczona Bagna topi się w jeziorze Switeż. Akr I 1. Sagna żyje po śmierci w głębi jeziora jako wodnicaŚwitezianka. Kneż przyprowadza nad jezioro skrępowanego Wita, każe służbie uwolnić go z więzów, zdjąć sukmanę i czapkę, w które sarn się przebiera. Rozkazuje Witowi grać na fujarce. Zwabiona dźwiękami znanej melodii Bagna wynurza się z wody w otoczeniu rusałek. By pozbyć się niepotrzebnego już i znienawidzonego Wita, kneż Ryś każe go zabić. Rozkochany w pięknej Świteziance, ponawia swe miłosne wyznania. Lecz Bagna poznaje w tym przebraniu swego wroga. Kusi go tańcem(pas de deux), wabiąc prowadzi za sobą na moczary, aż wreszcie kneż ginie w falach jeziora. Opracowując starosłowiański temat o podłożu romantycznym, kompozytor szukał może natchnienia w balladzie A. Mickiewicza ŚuiłezianAa, jednakże jej reminiscencje są znikome w akcji 351. Tańce połowieckie. baletu. Romantyczny klimat tematu przeistoczył się również wrreścii muzyce baletu w surowy, twardy obraz pierwotnego ludu, zabarwiony atmosferą niesamowitej baśni. Jej tło dźwiękowe stanowi potężna, monumentalna muzyka o intensywnym, ciemnym i gęstym kolorycie brzmienia, pełna patetycznych intonacji deklamacyjnych i jaskrawych efektów instrumentalnych. Wplecione w akcję tańce polskie, kipiące ruchem, są daleką stylizacją pierwowzorów, opracowaną w wyrafinowanej orkiestracji. Wystawienie ŚuitezianAi przyjęte było przychylnie przez krytykę muzyczną, wysoko oceniającą muzykę, lecz ostro atakującą układ choreograficzny Zailicha. W Polsce po li wojnie światowej 3 uitzimAę wystawiono dwukrotnie w nowych wersjach i do innego libretta: Ładź 3 IX 1960. Teatr im. Jaracza, zespół Opery Łódzkiej, libr. (SuitziaWa czyli Królowa ład)i chór. P. Parnell, sc. E. Soboltowa, w obs. ).Skuhety(Królowa wód)i W. Traczewski(Bolka)Warszawa Z li 1962. Opera, libr, (wg ballady Mickiewicza)i chór. J. Gogol, sc. W. Bielickiw obs. M. Krzyszkowska(Świtezianka), M. Giero(Strzelec)i M. Zawadzka(Dziewczyna). Wraz z premierą óuitezianAi w 1931 odbyło się pierwsze przedstawienie baletu Faun i Pychę, adaptacji poematu symfonicznego Śnęty Gay Piotra Rytla dokonanej przez samego kompozytora, chór. P. Zajlich, sc. ).Wodyński, w obs. E. Liptowska(Psyche)i S. Baliszewski(Faun). Tańce połowieckieUl o, toeewue nanosu)Balet w I akcie. Muzyka: Aleksandr Borodin, scena z li aktu opery Kniaź Igor choreografia: Michaił Fokin(Piotr Zailich): scenografa: Nikołaj Roerich. Prapremiera: Paryż 18 V 1909, Theżtre du Chżtelet. Balety Rosyjskie Diagilewa. Premiera polska: Warszawa 15 XI 1923. Teatr Wielki. Osoby: Wódz tatarskich wojowników-Adolf Bolm(Piotr Zailich): młoda Kobieta, ulubienica wodza-Sofia Fiodorowa(Halina Szmolcówna): kobieta Jelena Smirnowa(Irena Szymańska): wojownicy tatarscy, młodzi chłopcy, kobiety, niewolnice perskie. Rzecz dzieje się w obozie Tatarów połowieckich. Wstaje świr. Koło namiotów drzemią przy dogasających ogniskach wojownicy i kobiety, nad obozem czuwa samotny strażnik. Ocknąwszy się ze snu, jedna z kobiet budzi swe towarzyszki i żołnierzy: w pierwszych promieniach słońca w obozie panuje. 352. codzienna krzątanina. Nagle rozbrzmiewa tęskny, zawodzący śpiew. Kobiety zaczynają tańczyć Ich spokojne, leniwe ruchy srają się stopniowo żywsze, lecz po chwili tancerki wracają do namiotów i układają się na ziemi. Wpada teraz wódz plemienia: jego dziki taniec porywa innych wojowników, żądnych działania i walki. Żywiołowo tańcząc, celują z łuków do niewidzialnego wroga. Znów wchodzą kobiety, kuszą mężczyzn zmysłowym tańcem z szalami. Wśród nich tańczy młoda kobieta, ulubienica wodza. Wojownicy odpowiadają na to wyzwanie dzikimi skokami, upojeni swą siłą, unoszą kobiety w ramionach i znikają w namiotach. Na środek wyskakuje teraz czterech młodych chłopców: oni również wyrażają radość w tańcu i popisują się skokami. Gdy zdyszani padają na ziemię, zbliżają się młode niewolnice perskie, tańczą łagodny, spokojny taniec. Chłopcy zrywają się, młodzieńcza werwa pobudza ich znowu do szaleńczych skoków. Wszyscy zwracają się teraz w stronę wodza, którego taniec cechuje niepohamowana żywiołowość. Już po chwili otaczają go wojownicy, taniec staje się coraz szybszy i bardziej zapamiętały, mężczyźni tańczą aż do zupełnego wyczerpania. Raz jeszcze krążą wokół nich kobiety, a gdy znikają w namiotach, wojownicy, gnani potężną siłą, ruszają jakby do ataku ku przodowi sceny. 23-Przewodnik baletowy. Tańce połowieckie. Balet Tańce poćotiecśie nie ma związku treściowego z akcją opery Kniaź Igor, gdzie popisy wojowników, kobiet i niewolnic urozmaicają ucztę, wydaną przez chana tatarskiego dla wziętych do niewoli kniaziów ruskich, Igora i jego syna Władimira. W obrazie tym występuje na scenie chór i solista, w balecie partie wokalne wykonywane są za sceną. Wybór tej muzyki narzucił jednak Fokinowi konieczność zachowania tatarskiego charakteru i dzikiego, barbarzyńskiego nastroju baletu. Muzykę potraktował jako samodzielny utwór symfoniczny, balet zaś jako suitę taneczną bez wątku anegdotycznego. Bogata kolorystyka i żywiołowy rozmach muzyki stały się więc punktem wyjścia tanecznych obrazów, opartych, podobnie jak muzyka, na swobodnymprzetworzeniu folkloru orientalnego. Tmce po(miecAie zajmują ważne miejsce w historii baletu jako pierwszy spektakl, w którym dominuje męski taniec zespołowy. Gorps de ballet jest tu traktowany jako jednostka działająca, a nie jako tradycyjne bierne tło popisów solowych. Wyeksponowanie tańca męskiego przyczyniło się do pełnej rehabilitacji. 353. fempus jazz 67. tancerza, skazanego w tradycyjnym balecie klasycznym na drugorzędną rolę partnerowania solistce. Realizując tę nową koncepcję, Fokin posłużył się bardzo prostymi i oszczędnymi środkami wyrazu(głównie różnymi rodzajami skoków i biegu), toteż najważniejszym czynnikiem decydującym o sukcesie TmcóupwouiecAio jest doskonała interpretacja. Niewiele wznowień w innej obsadzie czy też nowych wersji dorównywało oryginałowi. Spośród następców A. Bolma jedynie L. Wóicikowski zyskał wielkie uznanie jako Wódz Połowców. Tańce pućonecAie wg Fokina wystawiły: Opera Paryska 22 VI 1949 z A. Kałużnymw roli Wodza Londons Festwal Ballet w 1956 z W. Brunnerem. w'19711. Moisiejew opracował własny układ Tmcoe po(oaiecAicA dla Państwowego Zespołu Tańca Ludowego ZSRR, który miał je w programie swych występów w Polsce XI l 982 WPolsce odbyły się jeszcze cztery premiery Wzwodu połoeiecwcW dwie w Teatrze Wielkim w Poznaniu: 15 III 1925, chór. M. Starkiewicz 21 V 1949 chór, , sc, i wykonawca cali Wodza-T. Kapliński, oraz 8. Bittnerówna w roli jego ulubienicy. Trzecia premiera miała miejsce 30 XII 1962 w Łodzi w wykonaniu zespołu Opery Łódzkiej na scenie Teatru im. Jaracza, chór. P. Parceli, sc. S. Jarocki, w obs. P. Pacnęli Chan)i M. Lapińska(Księżniczka perska). Czwartą przygotował Teatr Muzyczny w Szczecinie 30 IV 1981, chór. 2.Kiliński, sc. 8. Wolriewicz, w obs. M. Walcrtynowicz i 1. Mazur. Innym baletem do muzyki A. Borodina są Bogahri. Wyjątki z N i Jh 3 wqywmoraz wvwrn z Kaarzzra swwzłoaegr towarzyszyły trzem obrazom, osnutym na opowieści o legendarnych, słynących z odwagi i siła rycerzach kniazia WładimiraMonomacha, zwanych, bogatym". Balet opracowali: libr, i chór. 1.Miasta, sc. N. Gonczaruwa: premiera odbyła się w Nowym Jorku 20 X 1938, Ballet Russe de Monte Carlo, z udz. A. Daniłowej i P. Franklina. Tempus jazz 67 Balet w I akcie. Muzyka: Jerzy Milian: choreografa: Conrad Drzewieckiscenografia: Krzysztof Pankiewicz. Prapremiera: Poznań 9 XII 1967. Opera im. S. Moniuszki. Wykonawcy: cztery solistki-Teresa Kulawa, Anna Deręgowska. Koma Juszkar i Cubornira Woitkowiak: dwóch solisrńw-Wiesław Kościelski i Przemysław Śliwa, uraz zespół. Części baletu: 1. I ntrance(Wstęp): tancerze stoją nieruchomo na scenie, wpatrzeni w widownię, jakby chcieli zaakcentować swą obecność. 354. Tempus jazz 67. Po chwili dzielą się na cztery grupy po pięć tancerek i pięciu tancerzy z solistką każdej grupy na czele. Dwie grupy wykonują kolejno swój taniec, przy tym dwie inne grupy tworzą rodzaj akompaniamentu. 2. Toccata: wspólny taniec całego zespołu: 3. F u g a: następuje znów podział na cztery grupy, a ich tańce prowadzone są kontrapunktycznie: 4. Kwartet: swingowane pas de ąuatre, czyli taniec dwóch par solistów: 5. K o nfl i k 1: między tańczące dziewczęta wkracza solistka, wnosząc element niepokoju i oczekiwania, następuje przelotne starcie tancerzy, sugerujące bójkę: 6. B a llada: napięcie rozładowuje się w ogólnym tańcu: 7. Duet: miłosne pas de deux solistki i solisty, wejście dziewcząt, wejście chłopców i połączenie się ich we wspólną ĘTUD%8. Finał Past: ogólny taniec, zakończony zatrzymaniem się w nieruchomych pozach, jak we wstępie. Tempus zacz 6/jest pierwszym baletem polskiego kompozytora jazzowego, wystawionym na scenie teatru operowego. Nie posiada on żadnego wątku anegdotycznego, jest luźną kompozycją, złożoną z zestawionych na zasadzie kontrastu krótkich epizodów tanecznych. Głównym tematem jest współczesna młodzież, jej reakcje, postawy, impulsywne odruchy, konflikty i uczucia: wszystko to splata się, tworząc swobodrą impresję. Balet powstał przy ścisłej współpracy kompozytora i choreografa, według ustalonego planu choreograficznego. Muzyka, należąca do tzw., trzeciego nurtu", napisana jest na trio jazzowe i orkiestrę symfoniczną: składa się ze ściśle z sobą związanych kontrastowych odcinków, a cechuje ją giętkość linii melodycznej, dysonansowa harmonika i żywa, synkopowana rytmika. Choreografia, oparta na ruchach płynnych i swobodnych, punktowanych nagłymi impulsami i pozami, należy do stylu tzw., modem jazzu", operującego techniką, której elementy zaczerpnięte są z folkloru afroamerykańskiego i afrokubańskiego. Tempie żazz 6/pokazany był na występach Baletu Opery Poznańskiej w Genui, Turynie i Trieście latem 1968 oraz na Festiwalu Baletów Europejskich w Strasburgu VI 1969. 355. Treny na śmierć dzieci 1. Ciemne elegie. Z innych baletów, opartych na muzyce z kręgu jazzu, komponowanej przez białych muzyków, przypomnieć trzeba Fana Frez? , ***Yor: Axporr, opas jazz(zob. Jnrerplay?-inne balety prezentowane w Polsce przez Balety USA). Natomiast do afruarnerykańskicgo jazzu powstało kilka kajetów A. Aileya, rn 3 n. : Reoe(anons'Oiinnmia), arr. M. Roberts, dek. V. Harpes. Nowy Jork 31 I 1960, Awm AileyAmcrican Dance Theatre: suita taneczna oparta na murzyńskich pieśniach religijnych i bluesach Wętu maturo(Mmy rteór, muz. 1.Ellington. Nowy Jork 1975. Oba re balety zaprezentował na swych występach w Polsce Abin AileyArnerican Dance Theatre w październiku 1979 TAe Riaer(RzeAa), muz. D. Ellingron, kast. P. Thornpson. Nowy Jork 25 VI 1970, Arnerican Ballet Theatresol. J. Prinz i E, d Antuono Mza Mary Lew'Mary Łon mass), muz. M. L. Williams, dek. Ob. Spence, kast. U. Reed. Nowy Jork XII 1971, Awin AileyArnerican Dance Theatre Solowy taniec Krzyk(zob. Lmierqiqcy łażędż Y-inne tańce solowe). W Polsce wystawione były dwa balety do muzyki polskich jazzmenów, oba opracowane przez szwajcarskiego pedagoga A. Bernarda: żatadczwy żazz, muz. J. Moniak-Obertur i Bez Ampromiw oraz fragmenty Wm sorry. Ww war a driter Grupy Laboratorium. Warszawa 19 IX 1981. Teatr Wielki(scena kameralna), sc. J. Jarosiewicz, wyk, zespołowe. jazz dla dwunasta, muz. 2. Samyswwssi-At rhe auvpicioie hour i When May is in ńzreer. W. Parzyński i A. Wiecho-Of seasow, ). Maniak-żausze e dać, Gdańsk 10 X 1981. Opera Bałtycka, sc. M. Żak-lszoro, wyk, zespołowe. Treny na śmierć dzieci Cykl pieśni na głos solowy z orkiestrą Gustaya Mahlera Kinderrozenlieder do słów P. Ruckerta był wielokrotnie adaptowany w formie baletu pod różnymi tytułami. 1. Ciemne elegie ltark llegiesjBalet w 2 scenach. Choreografia: Anthony Tudor: scenografia: Nadia Benois. Prapremiera: I-ondyn 19 li 1937, Duchess Theatre, Ballet lambert. Wykonawcy: Peggy van Praagh, Agnes de Mille, Maude Lloyd, Anuthony TudorHugh Lamy oraz zespół. Balet przedstawia rozpacz młodych rodziców po śmierci dzieci, które zginęły wskutek katastrofy, jaka nawiedziła ich wioskę. Akcja składa się z dwóch scen, z których pierwsza podzielona jest na pięć epizodów odpowiadających treści pięciu pieśni. Scena 1. Solo kobiety, duet, solo mężczyzny, solo kobiety, taniec zespołu-wyrażają rozpacz i ból. 356. Il. Treny na śmierć dzieci. Scena 3. Taniec zespołowy to wyraz stoickiej rezygnacji. Balet Ciemne e(-etc utrzymywany jest nadal w repertuarze Ballet Rambert, który przedstawił go polskiej publiczności w czasie swych występów w maju 1972. Wystawiony też był przez inne zespoły: unerican Ballet Theatre w 1940. Operę w Hamburgu 9 IX 1970, sc. R. Svensson, Kungliga SvenskaBaletten 1961 i 1970. Het Nationale Ballet w 1972, 'Fhe Rogal Ballet w Londynie 1980. Il. Treny na śmierć dzieci Kindert ot enlie der\Balet w I akcie. Choreografia: Germinal Casado(Jerzy Makarowski): scenografia: Germinal Casado(Władysław Wigura). Premiera: Berlin I I VI 1975, Stadrische Oper. Premiera polska: pt. Trmy. Poznań 23 XI 1978. Opera. Wykonawcy: Heidrun Schwaarz. Reda Sheta(Kornelia Matecka, Olga Kozirnala, Wiesław Kościelak, Rusłan Curujew, Edmund Koprucki). Ainderrorenlieder wraz z adagiern z A. Symfonii Mahlera wystawiła uprzednio P. Bausch, sc. K. Kneidl pt.adagio-Piec pieni Gunaaa Ma'lora, Wuppertal 8 XII 1974, Wuppertaler Tanzensernble. A. Tudor był pierwszym choreografem, który sięgnął do wokalna-symfonicznej twórczości Mahlera, a począwszy od pzłowy lat óO-ych stała się ona źródłem inspiracji wielu innych artystów. Realizowano mJn, następujące utwory Mahlera: Symfonia-kantata. Pies o ziemi"Dąs Lied ton der Erde: jako*a*ec Cień uiatru***adou qy zAe amd), chór. A. Tudor, sc. J. Mielziner. Nowy Jork 14 IV 1948 Ballet Theatre, sol. A. Alonso i 1. Juszkiewicz chór. K. MacMillan(Nawę qf zAecara), Sturrgart 7 XI 1965, Stuttgarter BaUett postać Wysłannika śmierci tE. Madsenj przewija się przez o scen baletu, będących swobodną interpretacją tekstów M. Berhge, które inspirowały Mahlera: balet ren przejęła 23 XI 1965 Opera Paryska. Piew eędrmeneęz totarzysza, chór. M. Bejart(zob. Dacz róży: -inne duety: chór. P.jacobsen, sc. Ob. Clason, Kopenhaga 19 XII 1975, Kongelige DanskeBallct: w połączeniu z ostatnią pieśnią z cyklu Wiicł: ert-Lieder jako Pieśni MaA(era*\(w(ers Lieder), chór. 0.Araiz, Paryż 18 li 1977. Opera. Cztery z pięciu pieśni do słów Ruckerta jako balet O po(nocy Git wdugAt), chór. E. Feld. Nowy Jork I XII 1967, Arnerican Ballet Theatre: w połączeniu z Des Knaben Wunderhorn jako balet Co mi mńui imierć Oe que la marł me dit: , caur. M. Bćjart, Bruksela 19 XII 1978, Ballet du XX: siecle, sol. J. Donn, R. Poelvoorde, G.357. Trójkątny kapelusz. Wilk. Des Anaben lFundenorn, chór. J. Ulrich, dek. U. Dietrich, kast. T. BeavanKolonia 14 VII 1977, Tanz-Forund. I Symfonia D-dur i Adagio z X Symfonii jako balet Miloic i ból, i hiat, i**urzeme(ciel'wwJ Leid ind WeY wnd Traum), chór. J. Neumeier, sc. J. Roustan i R. Bernard, Bruksela 3 III 1980, Baller dn XX'siecle, z J. Donnern w głównej partii: balet ów, inspirowany biografią Mahlera i jego wizją świata, wznowiony był rcgoż roku z nową sc. T. Neurnciera w Operze Hamburskiej. /h Smńma jako balet Drut 5 jqfomc, chór. J. Neumeier, sc. ILA. Morelli, Hamburg 14 VI 1975. Opera, balet złożony z 6 epizodów zatytułowanych Wczoraj Lato, jesień. No. Anioł i Czym dla mnie miłoscę swre łączy postać Mężczyzny O. Klaus)poszukującego ideału: pokazane w Polsce na występach w Gdańsku V 1977. Trzy ostatnie części b/5 wqyonii jako balet(7 o mi mott miłość(Ce me Pamour me dv, chór. M. Bejart, tost. J. Gombar, Monte Carlo 24 XII 1974, Ballet du XX siecle. JV Xwwfzma jako balet Vierte 3 mfome, chur. J. Neumeier, sc. Ma. MorelliHamburg li XII 1977. Opera. Xdagierto z i'iwwwm jako balet(Wora róża iLa Role mu(ade), chór. R. Petit, kast. Y. Sainr-Gaurem, Paryż 10 I 1973, Ballets de Marscille w Pałacu Sportów sol. M. Plisiecka i R. Bryans: duet z tego baletu przejął Teatr Wielki w Moskwie 13 VI 1973 z tą sarną obsadą premierową chór, i kast. G. Drzewiecki. Poznań 24 IV 1974. Polski Teatr Tańca na scenie Opery, Xdagiettz przekazał Drzewieckibaletowi. Arabeska"w Sofii 30 XI 1981 jako balet Epilog(Apilogae), chór. Ncumcier. Nowy Jork 8 VII 1975, Arnerican Baller Theatre, sol. N. Makaruwa i E. Bruhn. I i li część(iwqywm, IV'część IX 3 wqywm, III część(I'3 wfmi jako Trzy kwefy re mcW, chór. S. 'Dth, Pćcs 1974. Balet Sopianac. Xdqw z 23 wqyomi jako balet Tropy Spurew)chur J. Cranko, sc. J. Kose Sturrgart 7 IV 1973, Stuttgarter Ballett. Trójkątny kapelusz Ono Trójgraniasty kapelusz-li sombrero de tres picoxLe Tricorne*Balet komiczny w I akcie. Prapremiera: Londyn 22 VII 1919, Alharnbra Theatre. Balety Rosyjskie Diagilcwa. Premiera polska: Warszawa I X 1962. Państwowa Opera. Osoby: Młynarz-Leonid Miasta(Zbigniew Juchnowski): Młynarka, jego żona'Famara Karsawina(Hanna Tarnawska): Burmistrz-Ceon Wóicikowski(Stanisław Szymański: żona burmistrza, młody Hiszpan, młoda Hiszpanka, służący burmistrza, policjanci, lud hiszpański. Rzecz dzieje się w małym miasteczku hiszpańskim. 358. Trójkątny kapelusz. Wstęp muzyczny: fanfary ogłaszają wejście toreadora, słychać okrzyki, ole!"i szczęk kastanietów: na kurtynie obraz przedstawia widzów w loży, obserwujących walkę byków, w głębi przesuwają się rogi galopującego byka. Kurtyna odsłania się. Przed domem Młynarz uczy właśnie śpiewać oswojonego ptaka Z domu wychodzi młoda, piękna Młynarka: małżonkowie przekomarzają się wesoło(taniec Młynarza i Młynarki). Korzystając z nieuwagi męża, Młynąrkaflirtuje z przechodzącym młodym Hiszpanem, który pragnie ją olśnić swym tańcem(bolero). Lecz Młynarz spostrzega flirt i młodzieniec ucieka. Małżeńską scenę zazdrości przerywa wkroczenie dostojnego orszaku: sześciu służących niesie w lektyce panią burmistrzową, a za nią kroczy Burmistrz w trójgraniastym kapeluszu. Oczarowany urodą Młynarki zastanawia się, jakiego użyć podstępu, by zdobyć jej względy. Zaciekawiona Młynarka wychodzi w ślad za orszakiem, a tymczasem Młynarz zaleca się do młodej Hiszpanki. Nagły powrót żony rozpętuje nową scenę zazdrości: małżonkowie jednak szybko się godzą. Młynarka zostaje sarna(taniec Młynarki), nie przypuszczając, że Burmistrz podgląda ją z ukrycia. Stary zalotnik zbliża się do kobiety i zaprasza do menueta, który mu nader nieskładnie wychodzi. Młynarka, znudzona ceremonialnym tańcem, zrywa kiść winogron i krąży wokół Burmistrza, przekomarzając się z nim. Niezdarne próby uchwycenia winogron ustami kończą się upadkiem dostojnika. Nadbiega Młynarz, oboje z żoną podnoszą niefortunnego tancerza, który widząc, że padł ofiarą żartu, odchodzi wściekły. Małżonkowie kpią z jego pogróżek i tańczą wesoło(fandango). Schodzi się młodzież: za chwilę ma się tu odbyć zabawa. Rozpoczyna ją ogólna sevillana, następnie Młynarz popisuje się solo(farucca). Nagle zjawiają się policjanci z nakazem aresztowania Młynarza. Pozbywszy się w ten sposób niewygodnego męża. Burmistrz zakrada się do młyna, lecz przechodząc przez mostek, traci równowagę i wpada do wody. Młynarka ratuje się ucieczką, a rozzłoszczony Burmistrz zrzuca przemoczone ubranie i rozwiesza je, po czym w koszuli gospodarza ukrywa się w alkowie. Tymczasem Młynarzowi udało się wyrwać z rąk policjantów i uciec do domu. Rozwieszony strój męski nasuwa mu podejrzenie, że żona zdradza go z Burmistrzem. Przebiera się więc w jego szaty i wybiega z zamiarem odpłacenia żonie pięknym za nadobne. Po chwili do młyna wpadają szukający zbiega policjanci i widząc w alkowie rnęż. 359. Trójkątny kapelusz. czyznę w ubraniu Młynarza, uprowadzają go siłą. Przebranie to myli również Młynarkę: rzuca się na pomoc rzekomemu mężowi, nie szczędząc mu przy tym razów. Na odgłos awantury zbiegają się sąsiedzi, wraca Młynarz w stroju Burmistrza i podjudza policjantów przeciwko, zbiegowi". Pomyłka szybko się wyjaśnia, pogodzeni małżonkowie padają sobie w objęcia. Tłum tańczy wesoło(jota), szydząc z niefortunnych amorów Burmistrza i podrzucając w górę kukłę ośmieszonego dostojnika-despoty w, trójkątnym kapeluszu". Tytuł baletu pochodzi od trójgraniastego kapelusza, będącego w Hiszpanii atrybutem urzędu corregidora, czyli burmistrza. Muzyka napisana została na zamówienie S. Diagilewa, w czasie jego pobytu z zespołem w Hiszpanii w 1917. M.de Palia zużytkował częściowo muzykę do wystawionej uprzednio w Madrycie pantomimy G. Martineza Sierry Burmistrz i Al(marka(Al(7 omgidor y la Molmara), dodając kilka nowych tańców, mJn. popisową faruccę i brawurową jotę finałową. Tak powstała burleska satyryczna, pełna ludowego humoru i zabawnych, choć trochę nieprawdopodobnych sytuacji. Zarówno muzyka, jak i choreografia oparte są głównie na folklorze andaluzyjskim. Przy wystawieniu Trqykqmcęo Aapelasza współpracował z'Miasinemhiszpański Cygan Felix, zaangażowany do zespołu przez Diagilewa. Akcja baletu wyrażona jest tańcem lub pantomimą opartą na stylizowanych elementach tanecznych. Tnjeqny Aapelarz wraz z drugim baletem M.de Palii, CzarodziejsAa miło: ćY, stanowią reprezentacyjne pozycje narodowej twórczości hiszpańskiej, a ich realizacja wymaga dobrej znajomości hiszpańskiego folkloru tanecznego. Notujemy więc niewiele wznowień Tr@Aowęo karciarza w oryginalnej wersji Miasina i Picassa, mań. : Nowy Jork 1934, Ballets Russes de Monte Carlo, w obs. L. Wójcikowski(Młynarz)i T. Tumanowa(Młynarka 3 Londyn 6 li 1947, SadlefsWells Ballet, w obs. L. Miasin i M. Fonteyn Nowy Jork 25 IX 1969. City Center joffrey Ballet, wznowienie przez T. Miasin i J. Łazowskiego, z udziałem G. Puentę i 8. Remington Londyn 15 III 1973, London Festwal Haller, w obs. N. Nicol i J. Sanchez oraz w rej samej obsadzie premierowej w Deutsche Oper am Bhein w Dusseldorfie 29 V 1973. Inne wersje Trqyeqmego ł: apelaca wystawiono m 3 n. : Moskwa 7 li 1936. Teatr Baletu W. Krigier, chór. N. Chołfin, sc. P. Wiliarns Charleroi 24 VII 1973. Haller de Wallonie, chór. Mariernma, sc. Don 11. 0.Certezo, w obs. A. Savouret i M. Nawarra. 360. Wyłania i Osioł. Tytania i Osioł. Opowiadanie w 9 rozdziałach tańcem Libretto: Agnieszka Osiecka(na motywach sceny ze Snu nocy letnicy Szełspira*, muzyka: Zbigniew Tursłi: choreografia: Janina Jarzynówna-Sobczał, scenografia: Alina Ronczewska-Afanas lew. Prapremiera: Gdańsk 20 V 1967. Państwowa Opera i Filharmonia Bałtycka. Osoby: Tyrania-Alicja Boniuszko: Osioł-Janusz Wojciechowski: Narzeczony Bronisław Kropidłowski, kobiety, mężczyźni, bogowie, aniołowie. Rozdział 1. Ocześieame. Na pustej scenie czeka samotna Tyrania, czujna i niespokojna. R o z d z i a ł 2. ?Vadzicya. Pojawiają się mężczyźni, zalecają się do Tytanit, lecz ona pozostaje obojętna. Rozdział 3, lyarzeczmv. Pojawiają się też kobiety, przyprowadzają Narzeczonego, lecz Tytania nie przyjmuje jego oświadczyn. Ro z d z i a ł 4, **otAame. Tytania wyrusza sarna na poszukiwanie miłości. W swej wędrówce spotyka Osła, zaczarowuje go i zakochuje się w tej dziwnej istocie. Rozdział 5. Voc miłosna. Tytania uwodzi Osła, lecz gdy nadchodzi świt. Osioł zasypia. Rozdział 6. Osioł i ludzie. Przychodzą mężczyźni i kobiety. Tyrania przedstawia im Osła. Ludzie wyśmiewają się z jej ukochanego i próbują rozdzielić dziwną parę. Rozdział 7. Oslo(i Pan Fig. Tyrania nie traci jednak nadziei. Pragnąc zatwierdzenia swego związku z Osłem, prowadzi go przed oblicze Boga i świętych, lecz ci obojętni są dla spraw ziemskich. R o z d z i a ł 8. Wygwame. Znużeni długą wędrówką, Tytania i Osioł odpoczywają. Osioł próbuje uciec, lecz Tytania go zatrzymuje. Oboje zasypiają. Ro z d z i a ł 9. Prz(udzeme. Kochankowie budzą się. Tyrania spostrzega przy sobie Osła, lecz czar przestał już działać, obojętnie pozwala mu odejść. Wbiegający tłum rzuca się na Osła i przepędza go. 'Dytania pozostaje znów sarna, czeka. Bohaterami baletu Twmia i Osioł są znane postacie ze 5 jm nocy(emią Szekspira. Ich przygoda miłosna, stanowiąca treść baletu, ujęta jest jednak w formę alegorii odwiecznej tęsknoty za miłością, stanu psychicznego, dzięki któremu zainteresowany. Umierający łabędź. idealizuje przedmiot swych uczuć, przeciwstawia się obojętności i szyderstwu ogółu, a przy rym nie traci nigdy nadziei. Muzyka, pisana techniką nowoczesną, niespokojna, pełna asymetrii, zaskakujących spięć i kontrastów dynamicznych oraz efektów instrumentalnych(np.ryk osła), nie jest dokładną ilustracją akcji: jedynym łącznikiem między muzyką i akcją są luźne związki aluzyjne, głównie poprzez zróżnicowanie stanów emocjonalnych. 2. Turski jest również autorem muzyki baletu Vdęe-ma: , skomponowanego pod wpływem wrażeń z podróży do Tanzanii. Ndege znaczy w języku suahili ptak, i teksty w tym języku wplecione są w materiał muzyczny baletu, ewokującego atmosferę afrykańskiej przyrody i życia tubylców bez konkretyzowania go w akcji dramatycznej czy określonych obrazach. Premiera baletu Vdege-maA odbyła się w warszawskim Teatrze Wielkim na scenie kameralnej 15 XII 1971, chór. M. Gmpe, sc. 1.Dobiecki. M. Compe potraktowała motyw Ptaka(M. Suzelbicka)jako symbol magicznej mocy, chroniącej od zniszczenia. Balet ren zaprezentował zespół warszawski na występach w Berlinie XII 1975. Umierający łabędź(La Mart dn Cygne\Solowa miniatura choreograficzna w I akcie. Muzyka: Camille Saint-Saensfragment suity Kawuxd zwragq choreografa: Michaił Folia. Prapremiera: Petersburg 1907. Sala Zebrań Rady Szlacheckiej. Premiera polska: Warszawa 24 li 1914. Teatr Nowości. Wykonawczyni: Anna Pawłowa(Halina Szmolcówna). W głębi sceny stoi tancerka w białej, paczce", ozdobionej białymi piórami. Przy pierwszych tonach wiolonczeli przesuwa się na pointach ku przodowi sceny. Chwilami, jakby tracąc siły, przyklęka na kolano i zaraz podrywa się. Posuwa się następnie w głąb sceny po linii szerokiego łuku, coraz mocniej i coraz wyżej falując rękami, zastyga na moment w modlitewnym niemal geście, jakby chciała za wszelką cenę przezwyciężyć ogarniającą ją słabość. Gdy, zwrócona ryłem do widza, posuwa sie znów do przodu sceny, ogarnia ją coraz większy niepokój, wreszcie zmożona walką przyklęka, ostatnim wysiłkiem wznosi ręce, lecz siły opuszczają ją i ręce opadają bezwładnie, cała postać stopniowo chyli się ku ziemi, tancerka zastyga'w bezruchu. 362. Umierający łabędź. Ów taniec solowy nosił początkowo tytuł Łućędż, lecz gdy A. Pawłowa tańczyła go na swym pierwszym zagranicznym tournee w 1907, jego tytuł brzmiał już Umierający łabędź. Dokładna data pierwszego wykonania publicznego w Peter-borgu nie jest znana. G. Dobrowolska, autorka wstępu do broszury Fakira o Umierającym łabędziu\Ummjuszczij lebied, Leningrad 196 l\stwierdza, na podstawie artykułu Fokina z 1908, że premiera odbyła się w roku poprzednim, a więc w dwa lata później, niż podają słowniki i encyklopedie zachodnie. Nie udało się jednak odnaleźć afisza ani programu koncertu, na który Fokin ułożył, podobno w ciągu kwadransa, ten krótki taniec dla A. Pawłowej. Prawdopodobnie tańczyła go wtedy w kostiumie Odeuy z jeziora łaóędziego, a dopiero na występy zagraniczne I.. Bakstzaprojektował dla niej nowy kostium. W rej swobodnej, niemal improwizacyjnej formie dwuminutowego monologu Folia zawarł bogactwo treści emocjonalnych, tworząc poetycką alegorię umiłowania życia i walki ze śmiercią. Wielokrotnie podkreślał w swych wypowiedziach, że Umierający łabędź nie jest naśladowaniem agonii ptaka, lecz symbolem ludzkich zmagań duchowych. Punktem wyjścia zwartej konstrukcji choreograficznej tego tańca jest muzyka. Na tle akompaniamentu harfy rozwija się linearny rysunek tańca, wyznaczony pas de bouree courus, zaś tematowi melodycznemu, prowadzonemu przez wiolonczelę, odpowiada gra korpusu i rąk tancerki, poruszających się płynnym ruchem podobnym do lotu ptaka. Fakt, że solowy taniec przetrwał w repertuarze koncertowym w nie zmienionej od przeszło 70 lat formie, jest unikalny w historii baletu. Umierającego łaóędzia tańczyły wszystkie najsławniejsze primabaleriny świata: G. Ułanowa, M. Plisiecka. A. Markova, M. Fonteyn, Y. Chauvire. A. Alonso i in. W Warszawie, gdzie taniec nosił tytuł 5 naerć łaóędzia, tańczyła go również na scenie Teatru Wielkiego I I V 1917 M. Pawińska. Utwór ten stanowi część suity Karnmd zaierzqr(Cnnaaa(des animuje)G. Saint-Saensa, który wystawiany był też w całości jako balet, chór. A. Howard. I, ondyn 26 III 1943, Mercury Theatre, Haller Rarnberr. Z twórczości Saint-Saensa wybrano bardzo niewiele utworów do realizacji choreograficznej, wymienić więc należy jego 3 ąwet na instrumenty smyczkowe fortepian i trąbkę, który wraz z 8(044@ywwwe xaćca stał się tłem muzycznym ruc. 363. Valse, la. zawierającego fabuły literackiej baletu w 5 częściach S'eąret Awra, chór. M.van Manen, sc, j. -P. Vroom, Scheyeningen 2 VII 1973, Nederlands Dans Thearersol. G. Lemaitre i M. Venema: balet ten przejęły: The Royal Ballet(mniejszy zespół)w Londynie 1974. Opera w Dusseldorfe 1975. Opera w Hamburgu 1975 i Kongelige Danske Ballet. Skąpo reprezentowana jest również twórczość choreograficzna w zakresie solowych miniatur. Kroniki baletu notują ich niewiele, a oto kilka z nich: Isadora, muz, złożona z różnych utworów fortepianowych, w chór. M. BejartaMonte Carlo 26 XII 1976, taniec skomponowany w hołdzie lsadorze Duncan, a wykonany przez M. Plisiecką i włączony do repertuaru Ballet dn XX'siecle. Krzye(Gry), muz. O(oy uscWoJmgo Harlemu oraz G. Nyro i A. Coltrane, chór. A. Ailey, światła Ob. Spence. Nowy Jork IV 1971, taniec w wykonaniu T. Jamisonpoświęcony walce, cierpieniu i radościom czarnych kobiet: stanowi on ważną pozycję repertuarową Awin Ailey. American Dance Theatre, który pokazał go polskiej publiczności w czasie swych występów X 1979, w wyk. 1.Wood. Capriccio per Siegjried Palm**. Stulał Mater P-mac utwory K. Pendereckiego). Valse la j ił'ale). Poemat choreograficzny w I akcie. Libretto i muzyka: Maurice Ravel: choreografia Bronisława Niżyńska(I Conrad Drzewiecki, li Joseph Cazzini): scenografa Alexandre Benois(I Krzysztof Pankiewicz, li Bernard Dayde). Prapremiera: Paryż 23 IV 1929, Theżtre bśational de POpera, zespół Idy Rubinstein. I premiera polska La False w połączeniu z Pa(ses no(es er reminenra(es: Poznań 25 IV 1964. Opera im. S. Moniuszki. li premiera polska La VaAe jako osobnego baletu: Warszawa 16 IV 1972. Teatr Wielki. Osoby: Ona-Ida Rubinstein(solistki: I Olga Sawicka i Teresa Kulawa, li Bożena Kociołkowska i Janina Galikowska): On-Anatol Wilzak(soliści: I Władysław Milon, li Jerzy Makarowski i Jerzy Graczyk): damy, oficerowie, szambelanowie. Rzecz dzieje się na sali balowej w okresie li Cesarstwa. Na przesłoniętej gazą scenie widać grupki siedzących dam i oficerów: w głębi przez otwarte szeroko drzwi widoczna jest druga sala balowa. Na tle muzycznego wstępu pary wstają i zaczynają tańczyć. Z chwilą gdy w orkiestrze rozbrzmiewa główny temat walca, gazowa kurtyna idzie w górę, a scenę zapełniają wirujące pary. W dalszej sali widać również tańczące pary, szybko 364. Valse, la. przebiegające w figurze chaine: ich ruchy tworzą kontrapunkt taneczny z wolno wirującymi parami na przodzie sceny. Po chwili role odwracają się: następuje szybki bieg tańczących w pierwszej sali na tle rozkołysanego wiru w głębi. Tempo tańca śtopniowo narasta, jakby tancerze ulegali jakiejś tajemniczej sile, wiodącej ich do zguby. La la(se jest, według słów Rayela, , apoteozą wiedeńskiego walca". Utwór napisany był w 1920 na zamówienie S. Diagilewa, który zrezygnował z wystawienia tego baletu, i poemat La lmse wykonany został w formie koncertowej przez Orkiestrę Towarzystwa Lamoureux w Paryżu. Gdy 1. Rubinstein organizowała dorywczo sezony baletowe w Operze Paryskiej, postanowiła włączyć do programu La Valse, i wówczas Ravel przedstawił jej własną koncepcję baletu: pary tańczące walca miały być najpierw widoczne jakby za mgłą, a potem ukazać się w pełnym świetle: ich taniec powinien sprawiać pod koniec utworu wrażenie niesamowitego transu, a cały bal miał się odbywać na pograniczu sennego marzenia i jawy. Nawet oświetlenie sceny musiało być synchronizowane z brzmieniem orkiestry, z przyciemnianiem i rozjaśnianiem jej barwy. La Vwse składa się z dwóch części, z których każda posiada własną kulminację. W pierwszej, o wyraźnie wiedeńskim charakterze, przewija się kilka tematów melodycznych, które nakładają się na siebie w momencie kulminacyjnym. W drugiej części tematy przeciwstawiają się sobie, a pod koniec splatają znów w dramatycznej kulminacji tanecznego zapamiętania. Niżyńska zastosowała się do życzeń kompozytora. Balet La Valse miał jeszcze kilka innych wersji, m 3 n. M. Fokina, przygotowaną również dla zespołu 1. Rubinstein w Paryżu 25 VI 1931, wersję G. Miasina, sc. A. Deram, dla paryskiej Opera Comiąue 17 V 1950: G. Balanchine a, sc. 8. Karinska, dla New York City Ballet 20 li 1951, gdzie choreograf połączył poemat La Fałsz z siedmioma Wóalcami rzlacAemywi i sentymentalnymi Ravela, wprowadzając do akcji symboliczną postać, pana w czerni"(N Magallanes), unoszącego młodą dziewczynę(T. LeClercą)w opętańczym tańcu śmierci. Wersję P. Ashtona, sc. A. Leyasseur, wystawioną 31 I 1958 w mediolańskim Teatro alla Scala, przejął 10 III 1959 The Royal Ballet w Londynie oraz Kongelige Danske Ballet 10 XII 1982. Skomponowana w 1911 suita ośmiu utworów fortepianowych pt.lFalceszlachetne i sentymentalne Valses nobles et seruimentalesj tyta, mimo wrrwerregscharakteru tych króciutkich walców, łączona niekiedy z La Fałsz lub wystawiana oddzielnie jako balet. Tytuł lei nawiązuje 4 o walców na dwa fortepiany P.365. Wariacje 4: 4. Schuberta, a muzykę cechuje również łagodny, sentymentalny wdzięk Schubertowskichutworów. Ravel zamieścił tu także swoje wskazówki sugerujące, że akcja baletu powinna rozgrywać się w larach dwudziestych XIX w., w salonie pięknej damy, otoczonej wielbicielami, którzy wyznają jej miłość za pomocą symboliki kwiatów. I tak właśnie został skomponowany do tej muzyki balet Xdląyda czyli Ma: a Aaiató@zlde(aide w(e(awgage derWeurs*przez choreografa 1. Chliustina i wystawiony w Paryżu 22 IV 1912, Theżtre du Chżtelet, z li. Truchanową w roli tytułowej. Kroniki baletowe notują również wersie baletu pod oryginalnym tytułem lFalarelacAme i sentymentalne, mań, : chór. P. Ashton, sc. S. Fedorowicz, Londyn I X 1947, Sadlers Wells Theatre Ballet, solistka A. Heaton chór. K. MacMillan, sc. T. Kose, Berlin 30 XI 1966, Stadrische Oper, sol. D. Carli i P. Kapustę chór. M.van Manen, dek. J. -P. Vroorn, tost. Fony Leny, Amsterdam 17 IV 1975. Het Nationale Haller, sol. M. Venerna i G. Lernaitre. Wariacje 4: 4 Balet w I akcie. Muzyka: Franciszek Ważniak: choreografia: Conrad Drzewieckkscenografia: Krzysztof Pankicwicz. Prapremiera: Poznań 13 VI 1966. Opera im. S. Moniuszki. Wykonawcy: cztery solistki-Teresa Kulawa, Eleonora Dondajewska, Lidia Mizgalska i Jadwiga Szulczcwska: czterech solistów: Edmund Koprucki, Jerzy Weinert, Jerzy S ojtkowiak i Juliusz Stańda. Części baletu: 1. Kontakty: taniec wszystkich wykonawców, którzy szukając wzajemnych kontaktów, łączą się parami lub trójkami. W tym czasie zawiązuje się już przewodni motyw ruchowy, który następnie na przestrzeni całego baletu tancerze przekazują sobie D 3 WZ 3)CDQ 2. Penetrac j e: jedna z tancerek wyznacza rytm. Szukanie kontaktów rozszerza się przybierają już one kształt ruchowych lćDl 3 lOW)3. Fascynacj e: kolejne ewolucje czterech tancerek, przebiegające głównie na podłodze. Dołączają się do nich czterej tancerze, zafascynowani sugestią seksu: 4. D i a logi: taniec pary solistów, polegający na wzajemnym przejmowaniu tematów ruchowych zawiązanych w Pmerrayaoq 5. Zdarzenia: następuje rozbicie jedności całej grupy i wszystko zmierza stopniowo do punktu wyjścia. Balet lFariaje 4: (nie posiada żadnej fabuły literackiej. Konstrukcja jego opiera się na systemie czwórkowym: wariacje czterech par solistów, utrzymane w niezmiennym rnetrurn 1, : Ją 366. Wesele. rej surowej, oszczędnej w ornamenty kanwie ruchowej choreograf szkicuje wzajemne stosunki i oddziaływanie tancerzy, sugerując skojarzenia z działaniem woli(ruch), seksu i siły witalnej. Muzyka skomponowana została przy ścisłej współpracy z choreografem, według ustalonego planu ruchowo-dźwiękowego uwzględniającego również momenty ciszy-tańca bez akompaniamentu dźwiękowego Muzyka, napisana w konwencji bruirystycznej, eksponuje uderzenia, wybrzmiewania i szmery perkusji, punktowane wejściem instrumentów drewnianych. Cechuje ją także zdeformowane brzmienie smyczków oraz zastosowanie synkopowych figur rytmicznych. Wariacie 4: (pokazane były w czasie występów Baletu Opery Poznańskiej w Genui, Turynie i Trieście latem 1968 oraz na Festiwalu Baletów Europejskich w Strasburgu 19 i 20 VI 1969. Prócz tego G. Drzewiecki przygotował je, wraz z K. Pankiewiczem, dla Het Nationale BaUet na Holland Festivak premiera odbyła się w Amsterdamie 4 VII 1967, jako jeden z solistów wystąpił J. Smoliński. Drugą zagraniczną premierę Tmam 4: 4 opracował G. Drzewiecki w 1971 z Cojunto Nazionale de DanzaModerna w Hawanie. Balet ten wznowiony został również przez poznański Polski Teatr Tańca 3 X 1973 i włączony do programu jego występów w Helsinkach III 1974, RFN VI 1975 i V 1977, w Bułgarii X 1975. Wesele Ces Noces-K'uuóeOKuYRosyjskie sceny baletowe ze śpieweni w 4 scenach. Libretto'wg rosyjskich tekstów ludowych: i muzyka: Igor Strawiński, choreografa: Bronisława Niżyńska: scenografia: Natalia Gonczarowa. Prapremiera: Paryż 13 VI 1923, The 3 tre de la Gaite Lyriąue. Balety Rosyjskie Diagilcwa. Osoby: Panna Młoda-Felia Dubrowska: Pan Młody-Boris lgnatow: Kobieta Łubów Czernyszowa: Mężczyzna-Nikołaj Siemionow: rodzice Panny Młodej, rodzice Pana Młodego, przyjaciółki Panny Młodej, przyjaciele Pana Młodego, drużbowie, goście. Rzecz dzieje się na wsi rosyjskiej. S c er a I. Błogosławienie Panny Młodej. W chacie rodziców na środku izby stoi Panna Młoda. Matka i przyjaciółki przygotowu. 367. Wesele. ją ją do ślubu, ubierają, czeszą. Panna Młoda, pełna niepokoju, z żalem rozstaje się z domem rodzinnym. Przyjaciółki pocieszają dziewczynę i w pełnym powagi tańcu, połączonym ze śpiewem, zanoszą modły do Boga o pomyślność i szczęście młodej pary. Rodzice Panny Młodej błogosławią córkę. Scena 2. Błogosławienie Pana Młodego. Tymczasem w chacie rodziców Pana Młodego odbywają się także przygotowania. Przy ubieraniu pomagają mu przyjaciele i ojciec. Wszyscy obecni składają mu życzenia. Chłopcy mocno przytupują w zamaszystym tańcu na cześć Pana Młodego. Rodzice udzielają synowi błogo sławi eńs twa. Scena 3. Odjazd Panny Młodej-: lub. Panna Młoda w otoczeniu przyjaciółek opuszcza dom rodzinny. W cerkwi czeka już na nią Pan Młody ze swymi drużbami. W czasie oczekiwania goście wręczają rodzicom podarunki ślubne. Wreszcie przychodzi Panna Młoda. Odbywa się ceremonia ślubna, następnie składanie życzeń młodej parze. Scena 4. Uczta weselna. W głębi na podwyższeniu siedzą goście, w dole młodzież tańczy wokół nowożeńców. Goście piją ich zdrowie. Tymczasem wybrano Kobietę i Mężczyznę(taniec Kobiety i Mężczyzny), by zgodnie ze starym zwyczajem ogrzali małżeńskie łoże. Teraz Pan Młody prowadzi nowo zaślubioną żonę do małżeńskiej komnaty. Gdy drzwi zamykają się za nimi, kurtyna zakrywa podwyższenie, w dole zaś pozostaje tłum gości, zgromadzony wokół rodziców młodej pary. Z izby dochodzi śpiew-to Pan Młody zapewnia małżonkę o swej żarliwej miłości. Wesele to wokalna-taneczna kantata, osnuta na tle rosyjskich obrzędów ludowych. Balet wystawiony był w dość znamiennym okresie działalności S. Diagilewa, który szukał wówczas śmiałych, szokujących publiczność nowości formalnych. W W'erzlaobrzędy ludowe stały się więc pretekstem do stworzenia niemal abstrakcyjnej kompozycji plastyczna-muzycznej, której elementy nie były jednak utrzymane w jednolitym stylu. Strawińskikomponował lFcide w latach 1914-17, pozostając pod urokiem malowniczości Diagilewowskich widowisk, i widział swój balet w formie barwnej maskarady ludowej. W 1923 sztukę baletową nurtowały już inne prądy. Akcja lFeela odbywała się na tle surowej pustki sceny, rozplanowanej na dwóch poziomach. 368. Wesele w Ojcowie. pozornie bardzo prostą choreografię cechował pociągający wówczas Niżyńską konstruktywizm, wyrażający się tu w architektonicznym piramidalnym kształtowaniu grup i nagłym ich rozpraszaniu, w zestrojonych, unisono"ostrych ruchach. Wydłużenie sylwetki tancerzy, na wzór starych ikon rosyjskich, dodawało ich ruchom surowej powagi i, odczłowieczało"postacie. Oprócz wznowienia przez 8. Niżyńssą W 1936 dla Ballers Russes dn colonel dePasji i 23 III 1966 dla Royal Ballet oraz I VI 1974 dla Opery w Sturrgarcie, sol. 8. Keil i). Stripling, i 3 III 1976 dla Opery Paryskiej, sol. P. Zumbo i P. Bart. W'esele miało wiele innych wersji, mJn, : chór. E. Anderson-lwanowa, sc. S. Sudiejkin. Nowy Jork 25 IV 1929, Meropolitan Opera chór. T. Gsowska, sc. Nicola Benois, Mediolan 28 I 1954, Teatro alla Scala chór. M. Bejart, sc, t. Roustan i R. Bernard. Festiwal w Salzburgu, 23 VIII 1962, Ballet du XX siecle, w obs. M. -G. Carrie(Panna Młoda*i L Hofgen(Pan Młody: wznowienie dla Opery Paryskiej w 1965 z N. Thibon i J. -P. Bonnefous chór. M. Koser, Monachium 17 XI 1962, Bayerische Oper, w obs. 1.Bertl i W. Krisch chór. J. Robbins, sc. 0. Smith. Nowy Jork 30 III 1965, American BaUet Theatre, przekazane reż 4 VI 1969 Kongelige Danske Ballet. Operze w Hamburgu 12 IX 1976, sol. L. Charles i T. Tuzer, oraz mediolańskiej La Scali 12 IV 1981, sol. 0.Dorella i P. Podinichór. L. Luboyitch, kast. A, de Velder. Nowy Jork 5 XII 1979, Abin AileyArnerican Dance Theatre chór. T. Kyliżn, sc. J. Maclarlane, Haga 10 VI 1982, Nederlands Dans Theater. Wesele w Ojcowie Polski balet narodowy w I akcie. Libretto: Bonawentura Kudlicz: muzyka: Karol Kurpiński(wg motywów Jana Stefaniego z wodewilu Krakana: y i óórale)oraz Józef Damse: choreografia: Julia Mierzyńska i Maurice Pion. Prapremiera: Warszawa 14 III 1823. Teatr Narodowy. Osoby: Szczepan, pan młody, syn organisty-Louis Thierry: Zośka, panna młoda, córka kmiecia-Felicja Dąbrowska. Organista-Józef Darnse: Stanisław, kmieć-Henri Debray: Katarzyna, jego żona-Ludwika Reppe: pierwsza druhna-Julia Mierzyńska: Bąk-Józef Górecki: druhny, drużbowie, wieśniacyi wieśniaczki. Akcja toczy się na wsi podkrakowskiej w okolicach Ojcowa i przedstawia obrzęd wesela młodej pary według tradycyjnych zwyczajów tego regionu. Pierwszy polski balet narodowy W'eseje ArakotsAie r Oycouie, znany pod skróconym następnie tytułem lFesle a Oicoaie, jest najstarszą i najtrwalszą pozycją polskiego repertuaru baleto. 24-Przewodnik baletowy. 369. Wesele w Ojcowie. wego. Jego znaczenie historyczne polega na wprowadzeniu po raz pierwszy na scenę polskich tańców, strojów i obrzędów ludowych, a w szczególności folkloru określonego regionu: był to pierwszy balet narodowy, napisany przez polskiego kompozytora. Trwałą pozycję zawdzięcza przede wszystkim muzyce, opartej na polskich tańcach ludowych-wdzięcznej w swym sielankowym charakterze stylizacji, pełnej inwencji melodycznej i werwy. W balecie tym widoczne są także pierwsze próby połączenia elementów polskiego folkloru z ustalonymi formami tańca klasycznego, jak np.pas de deux polskie, pas de troiskrakowskie, solo-mazur pierwszej druhny, itp. Całość utrzymana jest w stylu romantycznego wodewilu, którego, ludowość"ogranicza się do malowniczych strojów i sielankowych sytuacji, do charakterystycznych cech rytmicznych i ruchowych tańców polskich, bez wniknięcia w istotną treść tradycyjnych obyczajów. Faktem jest jednak, że bezpretensjonalny, swojskicharakter Wesela a Ojcowe zapewniał mu zawsze wielkie powodzenie u szerokiej publiczności. Balet wznowiony był trzykrotnie przez M. Kuleszę, z rozbudowaną stroną fabularną i taneczną: 12 X 1905, 25 III 1911 i 12 XII 19614, następnie przez P. Zajlicha. W 1923 dawano go jako lFerele na tsi z muzyką uzupełnioną utworami K. Namysłowskiego. O?. Lewandowskiego i Lał, łagowskiego, sc. W. Drabikaz udz. 1.Szymańskiej(Zosia)i A. Sobiszewskiego(Kuba). lFezle aa tn Kurpińskiego opracował Zailich dla programu drugiego sezonu Baletu Polskiego, z 0, iławską i 2. Kilińskim w rolach młodej pary, sc. M. Kędziora. Premiera odbyła się w lutym 1939 na Lazurowym Wybrzeżu, po czym balet ten pokazany był na wszystkich występach zagranicznych tego zespołu, rmm. na Wystawie Światowej w Nowym Jorku VI 1939. Perersburgu w 1856 dzięki staraniom P. Krzesińskiego: 6 VI 1899 odbyła się premiera KraAusAieęo wesela J. Stefaniego w Królewskiej Operze w Budapeszcie, wg P. Krzesińskiego, a w 1933 M. Pianowski wystawił je z Baletem Łotewskim w Operze Ryskiej. W Polsce zaś notujemy dwie premiery Wóesela@Oicoie w Poznaniu: 12 IX 1909. Teatr Polski, chór. S. Faliszewski, w obs. Z i S. Faliszewscy, oraz 26 V 1920. Teatr Wielki, chór. M. Fulesza, sc. L. Dołżycki, w obs. S. Matuszewska i M. Kulesza. W kilku teatrach, m.in.w Wilnie, T. Ciepliński powtarzał swą wersję lFese(a a Ojcowe wg Piana i Mierzyńskiej, opr, dla swego zespołu: wystawił ją w Katowicach 2981922. Teatr Polski, sc. W. Drabił, w obs. A. Cukomska(Kasia)i J. Ciepliński(Wojciech), w Poznaniu 7 XII 1923. Teatr Wielki(w rej samej obsadzie): w Katowicach lFerele a Oiouie wróciło na scenę Teatru Polskiego 3 V 1927, wznowione przez A. Luzińskiego. 370. po li wojnie światowej Wóese(e@Oyeofe P. Z-ailicha uświetniło pierwszy spektakl baletowy 17 VII 1946 na Scenie Muzyczne-Operowej w Warszawie, z okazji jubileuszu zasłużonego baletmistrza. Następnie odbyły się, głównie w nowych wersjach, następujące premiery: Gdańsk 15 ID 1952. Studio Operowe, chór. T.farzynówna-Sobczak, sc. K Grajewski, w obs. J. Zielińska i 2. Kaszubski(wznowienie 21 VII 1959, w nowej se J. Wnękowej, w obs. M. Tarnawska i K. Regliński, pokazane tegoż roku na występach w Tbilisi)Warszawa 22 VII 1955, sala Opery. Polski Zespół Tańca, chór. E. Papliński, kast. JJI. Szancer, w obs. T. Skuhery i M. Giero: balet pokazany w czasie występów zespołu w NRD(1966)ZSRR(1957)i Jugosławii 0950 Bydgoszcz 21 IX 1956. Studio Operowe, chór. R. Sobiesiak, sc. K. Gajewski(wznowienie 28 IV 1964, sc. K. Gajewski i R. Sobiesiak, w obs. A. Turska i 8. Szpotański)Wrocław 26 IV 1909. Opera, chór. E. Papliński wg P. Zajlicha, sc. 1.Lorenrowicz, w obs. R. Syldorf i W. Farsą wznowiony w rej samej obsadzie 16 X 1971 i pokazany na występach w Dreźnie i Górlitz X 1973 Łódź 24 X 1970. Teatr Wielki, chór. J. Jarzynówna-Sobczak i P. Schulz, sc. A. Kiljan, w obs. 1.Wakowska i E. Jakubiak'Warszawa 4 TV 1976 Teatr Wielki, chór. W. Gruca, sc. A. Kiljan, w obs. 8.Rajska i J. Barankiewicz: wersję tę zaprezentowano na występach w Moskwie i Mińsku X 1976 oraz w Bukareszcie XI 1976 F-raków 14 XI 1976. Teatr Muzyczny, chór. T. Gołębiowski, sc. 2.Piątkowska. K. Kurpiński pisał wiele baletów wspólnie z innymi kompozytorami lub uzupełniał obce partytury baletowe. Jego oryginalnym utworem jest jednoaktowy balet alegoryczny Mars i Flora, chór. 1.Thierry, sc. 1.Courtin. Warszawa 3 VIII 1820. Teatr lNarodowy: treść baletu przedstawia zatarg między bogiem wojny Marsem(L. ThierrO a boginią kwiatów Florą(L. Polichnowska), spowodowany uprowadzeniem młodej dwórki Flory, Bryzeidy(J. Mierzyńska), przez rycerza Pirrusa(M. Pion). Własną wersję Marra i Flory opracował G. Drzewiecki, sc. J. Bernaś. Poznań 16 X 1977. Polski Teatr Tańca na scenie Opery: libretto tej wersji, utrzymane w stylu operetkowym, osnute było wokół psot, jakie Amor(R. Baranowski)płata oficerowi Marsowi(W. Kościelak), aktorce Florze(1-Woitłowiak). Malarzowi(R. Cęgrzynek)i Pulcherii, przyjaciółce Marsa(R.juszkat). Wesołe miasteczko. Wesołe miasteczko. Balet w I akcie z prologiem. Libretto: Helena Kołaczkowska, muzyka: Stefan Kisielewski: choreografia: Zygmunt Kamiński: scenografia: Alina Ronczewska-Afanas j ew. Prapremiera: Gdańsk 20 V 1967. Opera Bałtycka. Osoby: Dziewczyna-Joanna Górska: Chłopiec-Bronisław KropidłowskiCiotka-Zofia Poświatowsła: Wujek z Ameryki-Zygmunt Kamiński: Klown Piotr Schulz: para tancerzy klasycznych-Beata i Janusz WojciechowscyZapowiadacz lalki, siłacze lwy, dzieci publiczność. Rzecz dzieje się w świąteczny dzień W. Wesołym miasteczku 371. Wesołe miasteczko. Prolog. Dziewczyna, spacerująca z Ciotką koło. Wesołego miasteczka", namawia, by wstąpiły do środka obejrzeć tresurę lwów. Ciotka wzdraga się, lecz wreszcie ustępuje i obie wchodzą do miasteczka. Z przeciwnej strony nadchodzi Chłopiec, oprowadzający Wujka z Ameryki. Kurtyna podnosi się. W jaskrawo oświetlonym. Wesołym miasteczku"wrę zabawa. Kręci się karuzela, czynna jest strzelnica-po każdym celnym strzale wyskakują tańczące lalki(taniec pary tancerzy klasycznych, krakowiak, taniec akrobatyczny), jest też, beczka śmiechu", krzywe zwierciadła, labirynt i klatka z lwami. Chłopiec i Dziewczyna, którzy umówili się tu na spotkanie, od razu dostrzegają się w tłumie. Manewrują więc rak, by pozbyć się swych opiekunów. Pod pretekstem przejrzenia się w krzywych zwierciadłach ukrywają się, lecz Ciotka energicznie interweniuje. Następnie obie pary przechodzą przez beczkę śmiechu", co daje Chłopcu okazję do pocałowania Dziewczyny. Rozgniewana niemiłymi doznaniami w, beczce"Ciotka wyładowuje złość na Dziewczynie, więc młodzi uciekaiado labiryntu, gdzie łatwo się zgubić. Chłopiec korzysta z tej okazji, by wyznać Dziewczynie miłość. Ciotka postanawia jednak położyć kres żartom. Energicznie ciągnie Dziewczynę dvklatki z lwami. Rozbawiony tą sytuacją Wujek również prowadzi Chłopca do klatki, gdzie już zebrała się gromadka widzów. Uwagę ich odrywają jednak popisy siłaczy. Zapowiadacz zaprasza chętnych do współzawodnictwa: Wujek ochoczo staje w szranki, jego wyczyny tak imponują Ciotce, że gdy starszy pan zabiera się do przeciągania liny, rusza mu na pomoc. Wspólnymi siłami wyrywają linę z rąk przeciwników, lecz tracąc równowagę, wpadają z impetem na klatkę z lwami. Klatka pęka i wychodzą z niej dwa lwy. Wybucha panika: tylko lwy są spokojne. Nagle zdejmują lwie skóry i oczom zebranych ukazują się dwaj urodziwi mlodzieńcy, którzy uwalniają Ciotkę i Wujka uwiezionych wśród desek i prętów. Za namową Dziewczyny Chłopiec otacza troskliwą opieką poturbowaną Ciotkę, która jednak nikogo nie widzi poza Wujkiem. Oboje zapomnieli o młodych, wpatrzeni tylko w siebie. Powraca nastrój wesołej zabawy, wszyscy tańczą dokoła dwóch szczęśliwych par Ciotki i Wujka oraz Dziewczyny i Chłopca. 372. Wielkie miasto. Balet Wóesme nnasrecz: o odtwarza beztoską atmosferę rozrywki i zabawy w lunaparku. Prosta, naiwna intryga jest pretekstem do przedstawienia różnych zabaw tańców oraz do stworzenia komicznych efektów sytuacyjnych. Rytmiczna i pełna tanecznej werwy muzyka zawiera motywy starych tańców towarzyskich, marszów cyrkowych i piosenek jarmarcznych, opracowanych w nowoczesnej instrumentacji, której celem jest uchwycenie charakterystycznego brzmienia hałaśliwej muzyczki rozbrzmiewającej w. Wesołych miasteczkach". S. Kisielewski skomponował również obrazek baletowy oparty na starym podaniu góralskim-Wiał(v pali, dla Polskiego Zespołu Tańca, chór. E. Papliński, sc. 1. 54.Szancer. Warszawa 22 VII 1955, sala Opery: pokazany w czasie występów zespołu w NRD(l 956), w ZSRR(1957)i Jugosławii(l 957). Wielkie miasto Die Grossstadt-**e Big City\Balet dramatyczny w 3 obrazach Muzyka Aleksander Tansrnan: libretto i choreografia: Kurt Jooss: scenografa: Hem Heckroth. Prapremiera: Kolonia 21 XI 1933. Opera, zespół Folkwang Tanzbiihne z Essen. Osoby: Dziewczyna, młoda robotnica-Mascha Lidolt jej Przyjaciel, młody robotnik-Sigurd Leeder, młody Libertyn-Ernst UthofR matki, dzieci robotnice i robotnicy, bywalcy lokalu tanecznego, tłum uliczny. O br a z 1. Ulica. Młody robotnik szuka w ulicznym tłumie swej dziewczyny. Gdy tłum się rozprasza, młodzi tańczą duet miłosny. Zjawia się Libertyn, poszukujący łatwej zdobyczy na dzisiejszy wieczór. Stosując stereotypowe manewry uwodzicielskie, oczarowuje Dziewczynę, która opuszcza Przyjaciela. Młody robotnik, rozgniewany i przerażony postępkiem ukochanej, śledzi jej odejście z obcym eleganckim panem. O b raz 2. Dzielnica robotnicza. W ubogiej, mrocznej dzielnicy bose i obdarte dzieci bawią się na ulicy. Ciekawość ich budzi wejście Libertyna z Dziewczyną, a zwłaszcza moment, gdy bogaty młodzieniec wręcza swej towarzysce pudło z prezentem. Dziewczyna przyjmuje podarunek i zachwycona biegnie do domu. Dzieci otaczają Libertyna, ich drwiny przybierają stopniowo formę pełnych nienawiści ataków. Matki obserwują z daleka nieznajomego eleganta i powrót Dziewczyny wystrojonej w 373. Wielkie miasto. luksusowy płaszcz wieczorowy. Duet Libertyna i Dziewczyny. Matki i dzieci śledzą z niepokojem i niechęcią to cyniczne zachowanie się Labertyna, który w końcu uprowadza Dziewczynę w kierunku jarzących się w oddali świateł. O b raz 3. Cokal taneczny. W tłumie tańczących bezmyślnie par, podobnych do automatycznych lalek, tańczą Libertyn z Dziewczyną, poddając się coraz bardziej działaniu stereotypowych rytmów i konwulsyjnych ruchów. Nagle muzyka zmienia się, przechodzi w smutną, rozlewną melodię walca, miejsce tańczących postaci zajmują pary młodych robotnic i robotników, a ich taniec jest pełen prostoty i liryzmu. Wbiega przyjaciel Dziewczyny, szukający swej ukochanej. Tańczy z jedną z robotnic, by znaleźć ukojenie w tym łagodnym tańcu. Lecz oto rozbrzmiewa poprzednia muzyka i lokal wypełnia się znów dawnymi figurantami. Wśród nich Przyjaciel dostrzega swą Dziewczynę, daremne usiłuje przedrzeć się do niej przez tańczący tłum. Wreszcie lokal pustoszeje, młody robotnik zostaje sam, światła powoli gasną. WYelAie miasto, wraz z innym baletem K. Joossa Zielony sróP, to przykład pierwszych w historii sztuki baletowej prób stworzenia współczesnego "teatru tańca"przedstawiającego aktualne tematy społeczne i polityczne. W WYeMim mieście choreograf naszkicował realistyczny, a zarazem pełen symboliki obraz współczesnego życia przemysłowej metropolii w latach 3 O-ych. Jako główne jego komponenty wyeksponował kontrast między ubóstwem klasy robotniczej a łatwym, cynicznym życiem bogaczy oraz stereotyp wielkomiejskich rozrywek, zarysowując na tym tle osobisty dramat młodego człowieka. W 1932 tłem muzycznym WYelAiąęo miasta była S'onarinannumanęAa A. Tansmana, polskiego kompozytora zamieszkałego w Paryżu, llastępnie Tansman napisał do istniejącego już baletu muzykę, dostosowaną do przebiegu akcji i rozwoju sytuacji scenicznych. Z tą muzyką WYelAie miasto wystawione było ponownie w 1935 w Dartington Hall w Wielkiej Brytanii, w obs. N.de Masa, M. Zullig i E. Urhoff, . Wielkie miano wystawiane było wielokrotnie w oryginalnej choreografii K. Joossa, a począwszy od lat 7 O-ych w nowej scenografii M. Markarda: Santiago 22 VIII 1951. Instytut Muzyczny przy Uniwersytecie Chilijskim Wuppertal 8 XII 1974, Wuppertaler Tanzensemble Manchester 25 IX 1976, Northern Ballet Theatre 374. Wierchy. Amsterdam 9 li 1978. Het Narionale 8 a@et Berlin 7 XI 1980, Stadtische Oper, w obs. L. Thorp, V. Geban, J. -P. Liegeois Kolonia 9 VII 1982, Tanzfrum. Wielae nnasro przedstawione było polskiej publiczności w czasie występów Baletów Joossa w kwietniu 1934 i w marcu 1937. A. Tansman jest również autorem muzyki kilku innych baletów, m 3 n. : Xzaer balet buffo, libr, wg noweli A, unoux, zrealizowany po raz pierwszy przez Balety Ruth Page. Nowy Jork 36 III 1936 Bohaterami tego baletu są persomfkacje instrumentów muzycznych, a wątek akcji rozwija się jako intryga miłosna pomiędzy fletem(który w języku francuskim jest rodzaju żeńskiego)Armance a skrzypcami-markizem de Banta Łucja, .iexrer pt. Traged zó żre Gziło był również wystawiony w Lyric Opera w Chicago 26 XII 1926, chór. A. Holm, sc. N. Riernizow, oraz w Operze Berlińskiej w 1932 pt. Nihener Zipać%3 waetroay żart w chór. R. Labana. Brie-a-orać(Rupieciarma), libr. A, unoux, wystawiony w 1956 przez balet Opery w Lyonie. Akcja rozgrywa się na paryskim Pchlim Targu, gdzie trywialne, nędzne targowisko przeistacza się, pod wpływem gry ubogiego skrzypka, we wspaniałą feerię. ZmurmwAnanir(zob.anna Karminu-inne balety wg G. Tołstoja). Do Laerzary symfonicznej i Tańca czaroumcy A. Tansmana powstał balet ŁeCero(e ezerwe((WYeczny Arą), chór. J Borlia. Parz 30 XI 1929 Theńtre des Champs-Łlysees, zespół złożony z tancerzy Ballets Suedois R.de Marę. Wierchy. Balet-pantomima w 5 częściach z epilogiem. Libretto: Artur Malawski i Jan Mazur(teksty wierszy): muzyka: Artur Malawsłi, choreografia: Eugeniusz Paplińskiscenografia: Włodzimierz Bielicki. Prapremiera: Warszawa 7 li 1962. Państwowa Opera. Osoby: Marysia, młoda góralka-Barbara Włodarczyk: Franek, młody góral Stanisław Szymański: Juhas-Zabijał-Feliks Malinowski, pasterze i pasterki, górale i góralki. Partie wokalne: Hanna Kutnowska-sopran, i Zdzisław Nikodern*enor. Rzecz dzieje się na Podhalu. Część 1. Przechodzą pasterze, a za nimi kroczy góral(solo tenorowe). Pasterze wracają z pasterkami tańczą. Następują trzy pierwsze pantomimy do tekstów: Świr, **s?: o ętara, X Afe żo sezagram, a następnie taniec ogólny. Część Il. Krajobraz na hali. Po tańcu wstępnym dalsze pamommq: Sabała. Molo**oła. Limba. Zol. Nad potokiem i taniec pasterek. Część III rozpoczyna się pantomimą Dvsci: , po której następuje, na tle zapadającej nocy, pantomima 7 uAas-żaópoe i taniec ogólny. 375. Wierchy. Część I V. Taniec zbójnicki i wejście góralskich dziewcząt. Zbliża się burza. Wszyscy uciekają, zostaje tylko młoda góralka Marysia(taniec Marysi). Zjawia się jej ukochany Franek(duet miłosny). Gdy burza przemija i ukazuje się znów słońce, dziewczęta wracają, by odbić Marysi Franka(taniec Marysi z dziewczętami). Nagle zjawia się rywal Franka, dziki juhas Zabijok(pas de trois). O z ę ś ć V. Schodzą się górale i wnet dzielą się na dwa obozy: zwolenników Franka i zwolenników Juhasa-Zabijaka. Dochodzi do ostrej sprzeczki, zakończonej bójką na ciupagi. Dopiero powrót burzy rozdziela walczących. Marysia, Franek i ich przyjaciele chronią się do karczmy, juhas ucieka w las. Dalszy ciąg akcji odbywa się w karczmie. W trakcie wesołej zabawy wpada Juhas, roztrąca tańczących, którzy zamierają bez ruchu. Juhas tańczy przed Marysią, , rzucając uroki"na oszołomioną dziewczynę, która im wreszcie ulega i przyłącza się do Juhasa. Górale, zdziwieni i rozczarowani jej niewiernością, opuszczają karczmę, gdzie zostają tylko Marysia, Franek i Juhas. Przed karczmą tańczą górale. Dziewczęta wyciągają z karczmy Marysię i Franka. Widząc, że nie uda mu się zdobyć dziewczyny, juhas wraca w góry. Marysia zaś zrozumiała, że kocha tylko Franka(duet miłosnyjEpił o g. Ogólny, taniec radości". I znów zjawia się Juhas-Zabijok z przyjaciółmi. Tym razem przychodzi, by pogodzić się z Frankiem(pas de trois Marysi. Franka i Juhasa). Balet kończy się, tańcem pojednania", w którym biorą udział wszyscy obecni na scenie. Intencją twórcy baletu Wjeroy było stworzenie poetyckiej wizji góralszczyzny, odzwierciedlającej piękno przyrody Podhala, specyfikę obyczajów, gwary, muzyki, tańca i psychiki jego mieszkańców. Balet składa się z szeregu scen obyczajowych o lekko zarysowanej fabule, w której występuje, podobnie jak w harnanacP, trójkąt: dziewczyna-góral-juhas, tu jako odpowiednik zbójnika. W zamieszczonych w partyturze wskazówkach Malawski pisze: . Za punkt wyjścia dla układu choreograficznego pantomim powinna posłużyć treść poszczególnych wierszy. Pantomimy nie mogą być jednak wierną ilustracją choreograficzną tekstu, lecz mają być z nim symbolicznie związane". Muzyka bardzo sugestywnie oddaje charakter, brzmienie, kolo 376. Z chłopa król. **r i nastrój muzyki skalnego Podhala, bez dosłownych cytatów. Kompozytor wydobył z autentycznych form wszystkie sugestie dźwiękowe, harmoniczne i rytmiczne, przetransponowując je na własny język muzyczny. Teksty partii wokalnych pisane są gwarą góralską, a chór i soliści traktowani jako jeden z elementów dźwiękowych. Balet WYercły wystawiony był także 22 VII 1969 w Operze Leśnej w Sopocie przez zespół baletowy Opery Bałtyckiej, chór. 2. Kamiński, sc. S. Bąkowski, w obs. G. Kowalska(Marysia), T. Wojciechowski(Juhas)i K. Wrzosek(Franek). Wspomnieć też trzeba o innym balecie, który powstał do h 3 wqńonii. Dramatycznej"A. Malawskiego jako Kowe@a@@, libr, i chór. P. Parnell, sc. E. Soboltowa. Łódź 3 IX 1960. Teatr im. Jaracza, zespół Opery Łódzkiej: treścią baletu jest tragedia młodego małżeństwa(M Lapińska i J. Dampc), w którego życie wkracza dawny kochanek żony. Zbir(8. Kafkowski). Z chłopa król. Komedia baletowa w 3 obrazach. Libretto: Artur Marya Swinarski, wg komedii Piotra Baryki: muzyka: Grażyna Bacewicz: choreografia: Stanisław Miszczykscenografia: Stanisław Jarocki. Prapremiera: Poznań 25 VII 1954. Opera im. S. Moniuszki. Osoby: Kazek, wiejski chłopak-Fyszard Radek: Zosia, wiejska dziewczyna ukochana Kazia-Teresa Kulawa: Błażek, zalotnik Zosi-Zdzisław Walczak: Dama Romansowa-Bożena Puchalska: dwaj kawalerowie, karczmarz, lekarz, pomocnicy lekarza, kuchciki, pasterki i pasterze, młodzież wiejska, lokaje. Rzecz dzieje się za czasów Stanisława Augusta, na wsi w okolicach Opoczna. Obraz 1. Przed karczmą. W niedzielne popołudnie przy stołach siedzą wiejskie baby i starzy chłopi, młodzież tańczy(oberek opoczyński). Rej wiodą Zosia i zakochany w niej Kazek, zazdrosny o Błażka, który zaleca się do jego dziewczyny. Między chłopcami dochodzi do gwałtownej sprzeczki. Gdy młodzież rozchodzi się, do opuszczonego Kazka zbliżają się stare baby(kujawiak)i udając litość, poją go gorzałką. Pijany Kazek pada pod stół. Przy dźwiękach walca wkracza Dama Romansowa z dwoma kawalerami. Spostrzegają śpiącego Kazka, naradzają się, po czym jeden z kawalerów przyzywa lokajów z lektyką, w której umieszczają nieprzytomnego Kazka i wynoszą. Wraca młodzież(polka tramblanka). Zaniepokojona Zosia odpycha natrętnego 377. Z chłopa król. Błażka, szuka swego chłopca, lecz znajduje tylko jego kapelusz. Obraz 2. Sypialnia w pałacu. Na łóżku pod baldachimem leży uśpiony Kazek, ubrany w jedwabie i koronki. Tego zdziwienie po przebudzeniu obserwują zza parawanu dwaj kawalerowie. Widząc ich odbicie w lustrze, Kazek usiłuje ich złapać. Po krótkiej gonitwie między parawanami kawalerowie uciekają. Wchodzi teraz lekarz z pomocnikami, bada osłupiałego Kazka. Następnie wkracza kucharz w otoczeniu kuchcików i lokajów niosących różne smakołyki, które Kazek z apetytem pochłania. Wreszcie zjawiają się krawiec i fryzjer, stroją i czeszą Kazka, ubierają go we wspaniałe szaty i perukę. Gdy rak wystrojony chłopiec zostaje usadowiony w fotelu, jakby na powitanie przy dźwiękach poloneza wkracza korowód dam z Damą Romansową na czele. Dama zaprasza Kazka do tańca i cały orszak wychodzi do ogrodu. Obraz 3. Park przed pałacem. Z pałacu wychodzi do ogrodu dworskie towarzystwo w polonezowym orszaku, by przyglądać się przedstawieniu: pasterki i pasterze tańczą gaillardę, następnie całe towarzystwo bawi się w, ślepą babkę"(passepied). Dama Romansowa udaje zakochaną w Kazku, który ją szczypie i poklepuje, ku uciesze dam i kawalerów. Nagle za krzakami ukazuje się Zosia. Kazek, biegnąc za Damą Romansową, zderza się z Zosią, i to go otrzeźwia. Pojmuje, że padł ofiarą złośliwego figla. Postanawia więc zagrać komedię i nie dać sie ośmieszyć. Z dumną, wyniosłą miną każe kawalerom całować sie w rękę, a wobec Damy Romansowej staje się coraz bardziej agresywny i poufały. Gdy towarzystwo dworskie tańczy menueta, chłopiec wplata mazurowe kroki i hołubce, a wkrótce menuet przechodzi w mazura o coraz szybszym tempie. Wszyscy słaniają się ze zmęczenia, lecz Kazek kułakami popędza kawalerów. Wreszcie Dama Romansowa mdleje. Wtedy Kazek zrzuca bogaty strój i wybiega razem z Zosią. Balet Z cAqpa Aro(osnuty jest na znanej niemal w całej literaturze europejskiej historyjce o figlarzach, którzy przebierają pijanego chłopa za króla i drwią z niego. Autor libretta posłużył się polską jej wersją, spisaną przez P. Barykę w 1637, rozszerzając jej wątek i wzbogacając go nowymi sytuacjami scenicznymi. Charakterystyka obu środowisk, chłopskiego i dworskiego, zawarta jest także w muzyce, która w stylizowane formy tańców towarzyskich z XVII i XVIII w.wplata polskie. 378. Zaczarowana oberża. motywy ludowe. Sceny zaś ludowe oparte są na stylizacji melodii tanecznych z regionu opoczyńskiego. Druga premiera baletu Z cA(bpa Aro(odbyła się w Operze Wrocławskiej 20 XII 1980, chór. T Kulawa, sc. T. Napiórkowski, w obs. P. Knapik(Kazek). W. Pożniak(Zosia), E. Lewandowska(Hrabina)i 2. Owczarzak(Pasterz). Zaczarowana oberża. Balet w I akcie. Libretto: Witold Gonta muzyka: Antoni Szałowskk choreografa: Witold Gruca: scenografa: Włodzimierz Bielicki. Prapremiera: Warszawa 7 li 1962. Państwowa Opera. Osoby: Książę(Zbigniew Strzałkowski jako Chłopiec): Oberżystka(Krystyna Mazurówna jako Królowa baru): Bachus-Witold Borkowski: goście w oberży, orszak księcia. Akcja rozgrywa się w wyimaginowanym kraju pod koniec XVI w. Dziedziniec przed oberżą której godło, winne grono, wisi nad drzwiami. W pogodny letni dzień przy stołach pełno gości, panuje wesoły, beztroski nastrój. Przed oberżą zjawia się młody Książę w otoczeniu świetnego orszaku. Przybyłych wita młoda, hoża Oberżystka, jej wdzięk i uroda podbijają serca wszystkich, budzą zachwyt Księcia(taniec Oberżystki). Na rozkaz Księcia służba wtacza beczkę wina, zabawa osiąga punkt kulminacyjny. Nagle z beczki wyskakuje Bachus tańczy wśród zebranych, napełnia kielichy, zachęca do picia. Książę zaprasza do tańca Oberżystkę. Oczarowany piękną tancerką młody Bachus zbliża się do niej z kielichem w ręku, lecz dziewczyna, zajęta Księciem, odtrąca kielich, który spada na ziemię. Rozgniewany Bachus rzuca czar na oberżę. Wino wysycha w kielichach i dzbanach, pierzcha wesoły nastrój, nikt już nie tańczy, nikt się nie śmieje. W oberży i na dziedzińcu zapada ponury mrok. Daremnie wszyscy błagają Bachusa, by zdjął czar z oberży i przywrócił dawną wesołość. Bachus nie chce ustąpić. Dopiero pocałunek Oberżystki sprawia, że bóg zapomina o zniewadze. Zrywa godło oberży-winne grono, i wyciska je nad beczką. I znów napełniają się winem kielichy. Goście piją zdrowie Bachusa, który w czasie ogólnego tańca znika w beczce. Balet Zaczanma oóerża posiada prostą treść, o bardzo francuskim charakterze, osnutą wokół kultu wina i radości życia. 379. Zielony stół. Również muzyka posiada wiele cech stylu francuskiego: lekkość i czystość frazy, subtelność harmonii, żywą rytmikę, efektowne barwy instrumentalne wdzięk i elegancję. W stosunku do akcji baletu spełnia funkcję dyskretnie opisową, w niektórych zaś momentach(np.napełnianie beczki winem)wyraźnie ilustracyjną. Pomysł żaczarotancy oóerży powstał w czasie wojny w 1943, gdy obaj autorzy przebywali we Francji. Autor scenariusza, znany przed wojną aktor firnowy W. Conti, zginął wkrótce porem podczas bombardowania Nicei w 1944. Kompozytor przebywał w Paryżu, gdzie opracował wersję koncertową baletu. Była ona kilkakrotnie wykonywana na estradach. W inscenizacji warszawskiej treść baletu została zmieniona. Akcja rozgrywa się współcześnie w lokalu nocnym, noszącym nazwę. Zaczarowanej Oberży", a bohaterami są: naiwna Dziewczyna(8. Kociołkowska), ulegająca namowom dzisiejszego Bachusa, , pana z pieniędzmi", z którym współdziała Królowa baru, wreszcie kochający Dziewczynę Chłopiec oraz Samotna Kobieta(0. Glmkówna), starająca się pokrzyżować zamiary Bachusa. Dziewczyna ucieka z baru. Chłopiec jej wybacza, a Samotna jest szczęśliwa, że uratowała młodą miłość. Zielony stół Der griine Tich)Danse rnacabre w 8 obrazach, libretto i choreografia: Kurt Jooss: muzyka: Fritz A. Cohen: scenoęralia: Hem Heckrorh. Prapremiera: Paryż 3 VII 1932, Theżtre des Champs-Elysees, zespół FolkwangTanzbiihne z Essen. Premiera polska: Łódź 20 V 1972. Teatr Wielki. Osoby: Śmierć-Kurt Jooss(Kazimierz Wrzosek): Chorąży-Ernst Uthoff(Eugeniusz JakubiaŁ: Stara Matka-Frida Holst(Krystyna Zalewska): Partyzantka-Elsa Kahl(łapina Siesobska): Młoda Dziewczyna-Cisa Czobel(Ewa Wycichowskah Młody Żołnierz-Walter Wurg: Stary Żołnierz-Rudolf Peschr(Bogdan Jankowski: Paskarz-Otto Suuller(Zbigniew Sobis, dziesięciu panów w czerni, żołnierze, kobiety. Obraz 1. Pmowe a czerwi. Dziesięciu dyplomatów, , panów w czerni"w maskach o satyrycznym wyrazie, debatuje przy melodii tanga wokół pokrytego zielonym suknem stołu. Podobni do marionetek, wyrażają groteskowymi automatycznymi gestami różne niuanse politycznych przetargów, używając kolejno perswazji, pogróżek, pochlebstw, kłótni i pozornych ustępstw. Gdy. 380. Zielony stół. orientują się, że porozumienie jest nieosiągalne, jednoczesnym ruchem wyjmują pistolety i strzelają w powietrze. Obraz 2. Pożegnanie. Obraz ten rozpoczyna się tańcem śmierci. Chorąży werbuje mężczyzn na wojnę. Matki i narzeczoneżegnają odchodzących na front żołnierzy pod wodzą niosącego sztandar Chorążego, któremu towarzyszy niewidzialna dla ludzi Śmierć. Obraz 3. Bitna. Żołnierze skupiają się wokół Chorążego i walczą do ostatniego tchu. Wśród nich krąży niewidoczna Śmierć, która w końcu zabiera Chorążego. Obraz 4. VAJżcy. Paskarz obrabowuje uchodźców wojennych i poległych żołnierzy. Nieustraszona Stara Matka staje w obliczu śmierci i w końcu znajduje ukojenie w jej ramionach. O b raz 5. Partyzantka. Młoda dziewczyna zabija wciągniętego w zasadzkę żołnierza wrogiej armii. Gdy staje przed plutonem egzekucyjnym, podtrzymuje ją wszechobecna Śmierć. Obraz 6, 5 jelawAa. Paskarz nakłania żołnierzy do szukania łatwej rozrywki i zapomnienia w domu publicznym. Śmierć wyrywa z ich objęć Młodą Dziewczynę, uwalniając ją od nędzy i DODIZCDIR. O b raz 7. PoA(osie rqywv. Nadszedł dzień ostatecznego rozrachunku. W ponurej procesji Śmierć prowadzi swe ofiary. Obraz 8. Patowe 1 czerwi. Jednoczesnymi strzałami dyplomaci ogłaszają zakończenie wojny i podjęcie zerwanych obrad przy zielonym stole. Powtarzają się znów stereotypowe gesty jałowych pertraktacji. Inspiracją Zje(onego sto(a, dramatu tanecznego czy raczej zaktualizowanego, tańca śmierci", stały się średniowieczne freski w kościele Panny Marii w Lubece. Nasunęły one Joossowi pomysł stworzenia widowiska na wzór średniowiecznego moralitetu z centralną postacią Śmierci, nieubłaganej, a jednocześnie dobrotliwej, gdyż niosącej wyzwolenie z cierpień. Intencją twórcy było złożenie hołdu ofiarom I wojny światowej. Jednakże Zielony sróć jest nie tylko odtworzeniem grozy i nieszczęść, jakie niesie ludzkości wojna, lecz także ostrzeżeniem na przyszłość, przestrogą przed nieodpowiedzialnością polityków, decydujących przy, zielonym stole"o losach świata. W symbolicznych obrazach z, panami w czerni"dopatrywano się nawet satyry na ówczesną Ligę Narodów. Te dwie sceny, pierwsza i ostatnia, stanowią klamrę zamykającą obrazy, które następują jeden po. 381. Zielony stół. drugim bez pczerwy. Prosta, pozbawiona elementów wirtuozerii muzyka, napisana na dwa fortepiany, spełnia tylko funkcję ilustracyjną i podkreśla ogólną atmosferę baletu, nie dominując nigdy nad ruchem tanecznym. Choreografa, typowa dla indywidualnego stylu Joossa, składa się z ekspresyjnych gestów i utanecznionej pantomimy, której tworzywem są najprostsze ruchy człowieka, nieraz nawet gesty z życia codziennego. Zielony sól jest wielkim osiągnięciem baletu ekspresjonistycznego i jako dzieło wybitne zdobył 3 VII 1932 I nagrodę na Pierwszym Międzynarodowym Konkursie Choreografii zorganizowanym przez Międzynarodowe Archiwa Tańca w Paryżu. Był wielokrotnie wznawiany przez Joossa i utrzymuje się w repertuarze FolkwangSchule w Essen: wystawiali go także uczniowie Joossa w oryginalnym układzie, np: Sartiago 1948, Teatro Victoria, M. Zomosa w roli Śmierci Monachium 1964. Opera. W. Krisch w roli Śmierci oraz N. Trofmowa(Stara Matka), M. Werner(Partyzantka), M. Hallhuber(Paskarz). W. Reuter(Chorąży)1965 Het Narionale Ballet Nowy Jork 1967. City Center Joffrey Ballet, w obs. M. Zomosa, M. Mussman, L. Bradley, L. Puentę i M. Uthoff W 1968 K. Joosswznowił żielowy stół dla Baletu 8. Cullberg w Sztokholmie. Następnie funkcję przekazywania baletów Joossa przejęła jego córka. A. Markardktóra pracowała również z łódzkim zespołem oraz wystawiła Zielony sto(w wielu teatrach i zespołach: Kolonia 15 XII 1971, Tanz-Forum Manchester 30 V 1973, Northern Dance Theatre Antwerpia 10 XI 1973, Haller van VlaanderenWuppertal 5 I 1974, Wuppertaler Tanzensemble Dusseldorf 19 VII 1974. Opera Winnipeg 13 XI 1974, The Royal Winnipeg Ballet Berlin 178111977 Stadtische Oper Zurych 13 V 1978 Opera Malmó 4 III 1978 i 3 V 1980. Teatr Miejski, w roli Śmierci M. Gniewaszewski. W Polsce balet zielony stół demonstrowany był w czasie występów Baletów joossa w kwietniu 1934 i w marcu 1937. Inne znane balety Joossa to mań. : Wćielkie miascoF. Bal w narm WYednia(Bali m alt-Wim), do muz. J. Lannera, w opr. Fał. Cohena, sc. A. Siimola, wystawiony 21 XI 1932 w Operze w Kolonii. aw marwozratwy(Der aerlorene 5 ww), muz. Fav. Cohen, sc. M. Heckrothwystawiony przez Ballets Jooss 6 X 1933 w Amsterdamie, wznowiony w 1939 w Bristolu w Anglii, w nowych dek. 1.Bouchene z M. Zulligiern w roli tytułowej. Pałana na wierć lnfzmAi(zob.balety do muz. Ravela-Bolero). K.foossopracował również własną wersję. Syna marnotraanego? S. Prokofewa. Bal u starym Wiedniu i Pałana na imierć Infantki wznowione tyq Ay\\1 Rbprzez Tanz-Forum w Kolonii, zaś Pmma również w berlińskiej Stidrische Oper 16 I 1977, z sol. D. Beli. 382. Złota Kaczka. Złota Kaczka. Balet w 5 obrazach. Libretto: Jan Rey wg legendy warszawskiej: muzyka: Jan Adam Maklakiewicz: choreografia: Jerzy Kapliński: scenografa: Andrzej Stopka. Prapremiera: Bytom 12 V 1951. Opera Śląska. Osoby: Złota Kaczka-Olga Sawicła. Cofek, czeladnik szewski-Bolesław Bolewicz: Zosia, jego narzeczona-I-eokadia Zienko: Antykwariusz-Andrzej Śnieżyńskk matka Cofka-Maria Misuszewska: czeladnicy szewscy, służące przekupki, kwiaciarki, panie, latarnik Srebrne Kaczki, żebracy, goście, lokaje. Pierrot. Kolombina. Arlekin, wieśniacy i wieśniaczki. O b r a z 1. Rynek Ordynacki w Warszawie. W przedwieczornej godzinie panuje tu ożywiony ruch. Do studni przychodzą służące po wodę. Jedna z nich, Zosia, pokazuje swym towarzyszkom własnoręcznie uszyty fartuch szewski-prezent dla jej chłopca. Lufka. 3 Nadchodzi solenizant Lufek w gronie przyjaciół(mazur szewskik wszyscy składają mu życzenia, a Zosia wręcza upominek(taniec Zosi i Lufka). Zabawę przerywa zjawienie się chlebodawczyń, zaniepokojonych długą nieobecnością służących. Lufek staje w obronie Zosi, lecz panie zapędzają wszystkie dziewczęta do domu. Chłopcy odchodzą także. Lufek zostaje sarn. Uwagę jego przyciąga oświetlona wystawa antykwariatu, gdzie leży książka: agenda o złoty Kaczce. I, utek liczy swe oszczędności: w oknie pojawia się Złota Kaczka w ludzkiej postaci i błagalnie wyciąga do niego ręce. Po chwili zjawa znika. Ze sklepu wychodzi Antykwariusz, który zaprasza chłopca. Lurek opuszcza sklep, przyciskając już do piersi upragnioną książkę. Siadłszy na ławce, zagłębia się w czytaniu. Po chwili znów staje przed nim Złota Kaczka, bohaterka czytanej legendy(taniec Kaczki). Cofek bezwolnie idzie za nią, nie widząc reakcji złośliwego Antykwariusza, ucieszonego z nowej zdobyczy. Obraz 2. W podziemnej grocie pływa po jeziorku Złota Kaczka. Po schodach schodzi Lufek z książką w ręku. Złota Kaczka znika, a przed szewczykiem staje piękna dziewczyna. Otoczona rojem Srebrnych Kaczek, wabi Lufka(taniec Złotej Kaczki i walc Srebrnych Kaczek, adagio Lufka i Złotej Kaczki). Tańcząc, wyciąga ze skrzydeł swych towarzyszek po jednym srebrnym piórku i napełnia nimi worek. W dali ukazuje się zamek. Wszystkie te bogactwa sraną się własnością Lufka, jeżeli nie da nikomu ani grosza z ofiarowanej kiesy. Cofek uświadamia sobie, jak trudny jest ten warunek, bo oto nagle otaczają 383. Złota Kaczka. go żebracy, prosząc o jałmużnę(taniec żebraków). Olśniony wizją bogactwa i urodą Złotej Kaczki, odpycha żebraków i ucieka, pozostawiając w grocie swą książkę. Obraz 3. W pałacu Cofka. Złota Kaczka dotrzymała obietnicy, i oto Lufek wydaje bal w swym bogatym pałacu. Schodzą się goście(polonez). Jest wśród nich Antykwariusz ze Złotą Kaczką, która przybrała postać Kasi, jego córki. Lanek nadskakuje bogatej i pięknej dziewczynie. Odbywają się występy(scena baletowa: Pierrot. Kolombina. Arlekin), goście tańczą kadryla i galopa. Gdy Cofek z durną pokazuje swój pałac, ktoś znajduje w skrzyni szewski fartuch i kopyto. Obrażony kpinami gości. Lurek rozpędza wszystkich. Po namyśle zawija kopyto w fartuch i opuszcza pałac. Na salę wpada służba, przedrzeźnia, pańskiego"poloneza, tańczy dziarskiego krakowiaka. Obraz-4. Wieś w okolicy Łowicza. W rodzinnej wsi Lufka zbierają się na placu przed gospodą wracający z pola wieśniacy, urozmaicają sobie przedwieczorną chwilę muzyką i tańcem(oberek chłopski, polka, kujawiak, walczyk starych, chodzony). Przechodzą też dziewczęta z maikiem. Wtem zjawia się Lufek w bogatym stroju: nie poznaje go nikt, nawet matka. Dopiero szewski fartuch wyjaśnia sytuację i wszyscy radośnie witają chłopca. Cofek tańczy z matką, naprawia jej trzewik, a potem trzewiki innym dziewczętom. Nagle w tłumie ukazuje się nieznajomy żebrak-to Antykwariusz. Ku oburzeniu ludzi Lurek odmawia mu jałmużny i ucieka. Obraz 5. Na Rynku Ordynackim przyjaciele Lufka bawią się wesoło, tylko smutna Zosia wciąż czeka na ukochanego. Wchodzi wystrojony Lufek. Otaczają go zdumieni chłopcy, prosząc o kilka monet, dziewczęta chcą, by kupił im kwiaty. Lufek wszystkim odmawia. Oburzona skąpstwem Cofka młodzież odwraca się od niego. Wtem z tłumu wysuwa się stara żebraczka i nagle Lufek, przerażony swym odosobnieniem, decyduje się oddać jej cały trzos monet. Żebraczka zrzuca łachmany i przed szewczykiem staje zagniewana Złota Kaczka(taniec Złotej Kaczki). Wygrażając mu, znika. Za ostatnie grosze Lufek kupuje dla wszystkich kwiaty. Rynek znów jest pełen radości, śmiechu i tańca. Libretto baletu opracowane zostało przez zaprzyjaźnionego z kompozytorem czeskiego teoretyka i historyka baletu, Jana Reya 384. (Reimosera), na podstawie spisanej przez Or-Ota w Leęendacńaarrzmsśio baśni o złotej kaczce, mieszkającej w podziemiach pałacu Ostrogskich na Tamce. Przewodnią myślą legendy i osnutego na niej baletu jest wzgarda dla bogactw i egoizmu, pochwała miłości i braterstwa. Legenda nie zawiera jednak wyraźnego wątku dramatycznego, toteż i balet jest raczej suitą opisową. Prosta i przystępna muzyka zbudowana jest według tradycyjnego schematu, numerowego", a tańce są ozdobnikami akcji. W muzyce dominuje melodia o szeroko rozbudowanej frazie i żywej rytmice tanecznej, zaczerpniętej z miejskiego folkloru oraz z ujętych parodystycznie mieszczańskich form tanecznych. Postacie mają swoje motywy przewodnie, a główny temat Złotej Kaczki to parafraza znanej kołysanki ludowej-U eaczuszAi złote nóżśi... Druga premiera Złoty KaczAi odbyła się 28 IV 1982 w Operetce Warszawskiej, chór. M. Rurkowski, sc. T. Napiórkowski, w obs. M. Rostkowska(Złota Kaczka), M. Szymański(Lufek)i J. Wycech(Zosia). Balet Złota KaczAa wystawiony był również w Czechosłowacji, w Teatrze im. Oldricha Sdbora w Ołomuńcu 3 IV 1966, chór. ).Skoda, sc. J. Adamićek, w obs J. Slezingroya(Złota Kaczka), G. Knzian(Cofek)i J. Skoda(Antykwariusz). Złoty Wiek(3 oaomou Ben\Balet satyryczny w 3 aktach, 5 obrazach. Libretto: Aleksandr lwanowskk muzyka: Dymitr Szostakowicz: choreografa: Wasilij Wajnonen i Ceonid Jakobson: scenografia: Walentma Chodasewicz. Prapremiera: Leningrad 27 X 1930. Teatr Opery i Baletu. Osoby: Faszysta-Leonid Lawrowski: Dwa, tancerka kabaretowa-Olga Jordan: Komsomołka-Nina Wdowina: młoda komunistka z Zachodu-GalmaUłanowa: Kapitan radzieckiej drużyny piłkarskiej-Konsandn Zujkow: bokser Murzyn, bokser biały, sędzia bokserski, piłkarze, sportowcy, robotnicy, pionierzy, detektywi, policjanci, goście zwiedzający wystawę. Rzecz dzieje się w jakimś mieście w zachodniej Europie. Akt 1. Obraz 1. Wystawa przemysłowa. Złoty Wiek". Wśród zwiedzających gości znajduje się entuzjastycznie witana faszystowska drużyna piłkarzy. Z ostentacyjnym chłodem i niechęcią publiczność przyjmuje, drużynę radziecką, przybyłą na mecz z miejscowymi piłkarzami. Odbywa się pokaz, najważniejszego. 25-Przewodnik baletowy. Złoty Wiek. 385. Złoty Wiek. eksponatu", wielkiej armaty, po czym firma produkująca rękawice bokserskie organizuje pokaz reklamowy. Najpierw Hindus demonstruje różne sztuki, a następnie odbywa się runda bokserska między białym bokserem i Murzynem. Niezasłużone zwycięstwo białego wywołuje oburzenie wśród robotników. Policja rozpędza wzburzony tłum. Obraz 2. Music-hall na wystawie. Bawi się tu, złota młodzież"(fxtrott), która hałaśliwie wita tancerkę kabaretową, Dwę. Dwa i Faszysta tańczą popisowe akrobatyczne adagio, lecz uwagę tancerki przyciąga młody, przystojny kapitan radzieckiej drużyny piłkarskiej, którego kusi zmysłowym, uwodzicielskim tańcem. Lecz kapitan nie ulega pokusie. Piłkarze podrywają się z miejsc i już po chwili podłoga dudni pod ich stopami, wybijającymi mocny rytm męskiego tańca ludowego. Dwa nie rezygnuje, znów zaprasza kapitana do tańca, a gdy spotyka się z odmową, postanawia raz jeszcze oczarować go swymi wdziękami, tańcząc w czułym uścisku z Faszystą kuszący, taniec erotyczny". Ale i to nie odnosi zamierzonego skutku. Odpowiedzią na jej zaloty jest, taniec solidarności", pas de trois dwóch radzieckich piłkarzy i boksera Murzyna. Goście wnoszą prowokacyjny toast, a gdy kapitan nie reaguje, rzucają się na niego z pięściami. W tym tumulcie i zamieszaniu kapitan podnosi rękę, w której trzyma piłkę, a przerażeni faszyści, myśląc, że to bomba, padają na ziemię. Wkracza policja i przywraca porządek. Akt Il. Obraz 1. Ulica. Kapitan radzieckiej drużyny. Komsomołka i Murzyn bokser wyszli na spacer po mieście. Są jednak obserwowani przez detektywów, którym udaje się wsunąć niepostrzeżenie do kieszeni kapitana kompromitujące ulotki. Policja aresztuje kapitana, lecz Murzynowi i Komsomołce udaje się uciec. Część policjantów rusza w pogoń za nimi. Obraz 2. Stadion sportowy. Za chwilę odbędą się pokazy sportowe, schodzą się już robotnicy i pionierzy(taniec pionierów). Wkraczają sportowcy, tłum przygląda się ich rywalizacji w różnych dyscyplinach, jak boks, rzut dyskiem, tenis, szermierka, koszykówka, rzut oszczepem. Przy dźwiękach marsza wchodzi radziecka drużyna piłkarska i rozpoczyna się mecz z drużyną faszystowską. Jednocześnie projekcja filmowa ukazuje, rozrywki innego świata", ludzi ogarniętych namiętnością gry hazardowej. A tymczasem na stadionie uwagę widzów przyciągają popisy gimnastyczne: akrobatyczny taniec Komunistki. 386. Złoty Wiek. zachodniej i czterech sportowców radzieckich, na filmie zaś widać pogoń policji za Komsomołką i Murzynem. Akt I I 1. Music-hall na wystawie. Odbywa się tu zabawa pod hasłem. Złoty Wiek", urozmaicona występami, na które składają się: popisowy łap-dance, polka pt. Peamqo razu a Geneaie, ilustrująca bezładne pertraktacje rozbrojeniowe Ligi Narodów oraz taniec zatytułowany zgoda usąwtAicż Alar w wykonaniu lwy i Faszysty, przebranego za kapitana radzieckiej drużyny. W tym czasie na ekranie ukazuje się scena w więzieniu: robotnicy uwalniają swych towarzyszy, więźniów politycznych. Zabawę w music-hallu przerywa wtargnięcie robotników, młoda Komunistka demaskuje przebranego Faszystę, przerażeni goście uciekają. Balet kończy się, tańcem solidarności"robotników z piłkarzami radzieckimi. Złoty WYeł: , pierwszy balet Szostakowicza, jest typowym przykładem radzieckiej sztuki choreograficznej z wczesnego jej okresu zafascynowania teoriami, Proletkultu". Mimo iż utwór ten otrzymał I nagrodę na zorganizowanym w 1929 konkursie na balet o tematyce współczesnej, po premierze spotkał się z surową krytyką. Autorom zarzucano powierzchowne podejście do zjawisk współczesnych, schematyczność postaci i brak ciągłości wątku dramatycznego. Cibretto, pióra radzieckiego reżysera filmowego A, lwanowskiego, rozbijało akcję na szereg sekwencji, oddzielnych, obrazków z natury", zestawionych na wzór reportażu filmowego. Podkreślano wszakże intencje pokazania w krzywym zwierciadle dwóch przeciwstawnych światów: komunistycznego i kapitalistycznego. Żywa, dowcipna muzyka Szostakowiczaobfituje w akcenty parodystyczne zwłaszcza w groteskowym ujęciu tańców towarzyskich i kabaretowych. Nową wersję baletu złoty W 7 eA, z muzyką uzupełnioną fragmentami J i h Kozicertw fortepianowego Szostakowicza, opracował J. Grigorowicz przy współpracy librecisty 1. Glikmana, sc. S. Wirsaładze, Moskwa 4 XI 1982. Teatr Wielki: w inscenizacji tej, łączącej w sobie elementy kabaretu, filmu i musicalu. Złoty Wieś oznacza nazwę kabaretu w portowym mieście z lat ZO-ych, gdzie rozgrywa się wątek miłości tancerki kabaretowej Rity(N. Biessmiertnowa)i pozytywnego przedstawiciela radzieckiej mło*isa(I. Muchamiedowj na tle. konOiktu mi 4 zy ban*****grup 4 młoósh rybałów. Indeks baletów Xłraxar I 1-13, 245 Acu i Galatła 2)2 Actus tragicus 63 Ad łwmmen IAWAd lihtum 93 Adagio Hammerklatwr W Adagio na vmyczki i organy Ulbmoniego-Giazotta)103 Adagio-Pięć piemi Gustata Nabiera 357 Adagio: ostenuto z Sonaty cis-moll Beethovena)17 Adam i Eua 97 Adam Zero 338 adame Miroir 319 Adelajda czyli Mona kuiatm\Adelaideou le langage dev jleurv\366 złdele de Ponthieu 2)2 Afternoon oj a faun zob. Popołudnie Fauna li Agamemnon zemszczony 2)2 Agę of Anxiety, The zob. Wiek trwogi Xgon 17-19 Ainuz-uous Bach?zoo. Gag lubicie Bayęyyyj 7. Aistionok zoo. Bocianiątko Aleko 2)7 Alla ani Łoiły Alfa iŁołlij: 264 dlekander i Kampupe 2)2388. Aleksander N efeski'ŻGA Allegro brillante YZSAllumez, les etmles zoo. Zapalcie gtuiazdyAlnw: 1 an Echo zob. Pranie echo Amor bryjo, 81 zob. Czarodziejska milmcAmor y de la Muerte, lei zoo. Miłość i s*e*cAmors og Balletmesrerns Laner zoo. Kaprysy Kupidyna i Baletmistrza Amour et son destin, L'zob. Miłość i jej pr ze znaczenie Amours d'Antoine et Gleopdtre. Ces zoo. Antoniusz i Kleopatrazlnartaria 130 Anatomische Les, De zoo. Lekcja ana****rAncient Rusria zoo. Stara Koja Ange gris. I'zob. Szary Anioł Xnna Karmiła(Czajkowskiego)2 I Xnna Karemwa(Szczedrina)19-21, 130. 375 Antoniusz i Kleopatra 306 Apelles et Cmpospe\zUexmdre et Gampaspede Larisse on le Triornphed'Alesandre sur soi nieme)zob. Aleksander i KampavpeApollo i Dziewczyna 22-23 Apollo i muzy Zpo(lor Mieegete: ZA-25. Appalashim Spring zob. Wioma w Appalachach Aprł-midi d un Faunę, L'zob. Popołudnie Fauna I Xrcade 142 Aria da capa 59 Arie z jmka 51 Arf de la barre. L'zob. Sztuka ćticzeńprzy drążku Auenblg Bali zob. Balony uieczórAt midnigłu zob. O północy Aubade zob. Poranna srenadaAujwhwung zoo. W zlot Amenture di Pmocchio, Le zob. Przygody PinokiaBach-Sonatę b 3 Bachcziarujskij fontan zob. Fontanna Bachczy sar atu Bagatela 34 Bauer Je la lec. Le zob. Pocałunek WYes zez AiBajadera(Bgadicrka')9)Wątła Moniuszki)209, 219 BgWa Oogowskiego)26-27 Bajka o Popie i jego parobku jalapie 207 Bajka o żołnierzu i czarcie 146 Bal kanon 33, 34 Bal u warym Wiedniu 562 Balet dla teatru W Balet do muzyki Chopina. Reterie romaruique 59 Balet mechaniczny 31(Balet rycerski 266 Balet ilomy... 120 Balet*zaehów 336 Bali in Alt-W'jen zob. Bal u starym Wiedniu Ballada 270 Ballada o średniowiecznej miłości ŻYT B-allet Je la Paille...zob. Balet**omy. Ballet des Echecs zoo. Balet szachóuBul(et Imperial zoo. Cesarski balet Ballett jur ein Theatr zob. Balet dla*a*ru. Indeks baletów. Balowy uieczór 5(Balustrada 141 Bardzo ipiqca królewna 28-29 Barokowy koncert 62-63, 91 Baryvznia i chuligan wb. Panna i chuligan Baryvznia-służmka tli lspytanije lamna zoo. Panna służąca czyli Damisuystcuiony na próbę Wam Arakotśa 23, 30-31238, 256 Bam o kamiennym kujecie 160, 161 Boudelaire 36 Beau Danube. Le 32-33 Beauty and the Bean zob. Piękna i Bestia Begegnung in drei Farbm zoo. Spotkanie u trzech kolorach Belle au bon dormam. La(Herolda)344 Belle au bon dormant. La zob. Śpiąca KrólemaEells, The zoo. DzuonyBez kuiatkóu i tianuzkóu... 346 Bez tyrała 195 Bhakti YT. 3435 Biches. Les**-**Big City, The zoo. Wielkie miasto Bihari nótaja zob. Pieiń BihariBilly the Kid-\Billy-dzieci: )39-4)Birthday ojjermg zoo. Urodzinotny podarunek Blach Ritual zob. Czarny obrzęd Blanche-Neige ZTBlomsterfesten i Genzano zob. Śnięto kuiatóu u GenzanoBlmn in a gemie wind zob. Wzdęte łagodnym uiatrcmBłazen 41-43 Błędny rycerz(lberta)91 Błędny rycerz(R. Straussa)79 Błękitny Dunaj 33 Błakitny pociąg 319 Bocianiątko 234 Bogatym 354 Bajt a joujoux. La zob. Pudełko z zabawkami Bolero 43-45. 382389. Indeks baletów. Bołr 331 Boruta 45-17 Bourgeois Gentilhomme, la zoo. Miej ze zanin: z lachcixmBoutique Fantasque. La Ai-W Brie-a-brać zoo. Rupieciarnia Brouillardv zob. Mgły Burumo 262 Burmistrz i Młynarka 36)Bursztynowa Panna 56-51 Ww 29. Cage, The zoo. Klatka Caglionro@Wóarrzmic 51-54 Cantique der Cantiqws, la zob. Piemnad piemiamiCapriccio per Siegfried Palm 3)5, 36 ACaprichm 70 Garacole 249 Carmen T. 54-55 Carmen-Suita 56-57 Carnaual zoo. KarnatałCawnma w Londynie 14 Casse-Noisette zob. Dziadek do orzecAóuCatarma ou la filie du bandu zoo. Katarzyna, córka bandyty Cathedrale engloutie. La zoo. Zatopiona katedra Całe of the heart, The zoo, jaskinia*erc*Ge que*amour me dit zob. Co mi nwuimiłość Ce que la marł me dit zob. Co mi nimi SłillćF O Cedr 95 Cercie eternel zob. W'ieczny krąg Ceremonia(Geremony)314 Cesarski balet 328 Chant dn compagnon errant, LePiem wędrownego towarzysza Ghance-souris. La zob. Zemrta*z*Checkmate zob. Szach-mat. zob. *e**. Chevalier mant, Le zob. Błędny Rycerz(lberta)390. Chiński słowik lGhinesische Nachtigall, che)14 Chopin Concerto*e-maiły\6 sChopiniana(zob.też SylpiN)58-61, 152 Wora róża 358 Choreomatic 14 Chuneczka 95 Ciała niebieskie Ciemna noc 35 Ciemne elegie'556-353 Cień tiuru 55(Cmderella(d Erlangera)i 77 Omamiła(S. Jonesa)177 Cipollino 234 Co mi mott miłovć 358 Go mi motet śmierć 357 Golas Breugnon 76 Collecriue symphony 142 Comme la prmcesse Salonie est belle cesajr zob.jak piękna jen księżniczka Salonie dziś uieczórCommcdia Balletica 289 Goncert Ghdmąerre 39 Concert or rhe perils of euerybody, Thezob. Koncert czyli Co groź, każde W NCowcerto(Profofiewa)264 Cincerto(Szostakowicza)332 Concerto ans etoi(es zob. Koncert przy gniazdach Concerto barocco zoo. Barokmy koncert Coppelia 6, 64-67 Corregidor y la Molmara, li zob. Burmistrz i Młynarka Corvairc. Le zob. KorvarzCóra Kasylii 206 Córka Dunaju 3: 9 Córka faraona 245 Córka Guduli 89 Górka źle trzeżona zob. Filie mai gardee. La Górka źle strzeżona czyli Miłość i pustota 120 Crćation du mendę. La zob. Starzenie S(! 1(21 J. Creatures da Promethee, Les zoo. TuoryPrometeusza Gry zob. Krzyk Crodalato*Mandarm, 4 zob. Cudowny Mandaryn Csongor er Timde zob. Czongor i TimdeCuadro jlamenco TCud w Gorbals 388 Cudmmg Mandaryn 7, 68-78 Gygame ZRCzajka zob. Meta Czarny obrzęd 319 Czarodziejska miłość T 1-73, 360 Czarodziejski flet 2 A 9 Czarodziejski kurant 29)Czarodziejski: klepik zob. Powiane Fantaque. La Czemone i czarne 331 Czertony mak 6, 206 Czerwony płaszcz 73, TeT 5 Człotnek i jego żądza 319 Czongor i fundę 94 Cztery eseje T 5-76, **Cztery ostatnie pieśni TT-TSCztery pory roku III Verdiego)ZTTCztery pory ram N(Vraldiego)276-277 Cztery sonety miłosne 76 Cztery temperamenty 79-81, 315 Gztry unory Schumanna 164 Gay lubicie Bocha? 63 Czyżby to była śmierćł 78 Dafnis i Chloe Daphnis et Obłoć Yayela)45, PkW 9 Dqfms i Chloe(Zirnrnermanna)84 Dama Kamelima 169 Dama Pikowa 129. ZRlancy at the gathermg zob. Tańce na spotkaniu towarzyskim Dawza 14 Daremna ostrożność 122 Dark Elegies zoo. Ciemne elegie Dawid triumfujący(Damd triomphant)334 De@gns tith strmgs zoo. Smyczkoue rzAice. Indeks baletów. Diabeł ue wsi ZVTDiable a ąuatre, Le 139 Diabły polskie 373 Diagramme b 3 Dichterliebe zob. Miłość poety Disgenoten. Da zob. Rodzinny krąg Divertimento T V Diaertiuemem(Chopina)62 Diaertsrewenr(Cza jkowski ego)345 Dacz Gaduły zoo. Córka GuduliDacz Kamlii zoo. Córa Kastylii Dokąd? TTDoktor Faust 13 Doktor Ojboli 23 A Dom rodzinny T)Don juan(Kaślika)87 Don juan(R. Straussa)79, 87 Don juan czyli Kamienny Goić Don juan oder der sreinerre Gasr Glucsa)62, 84-87, 126, 207 Don juan. Fa**. Proces 8 TDon Kichot(Don Qwjote WNusaJ 88-90. 91 Don Kicwr(R. Straussa)79, 91 Don Quichotte chez la Duchesse 9)Don Qiqyotr(Doubrayy)91 Don Qwixote(Gerharda)91 Don Qwixote(Nabokoya)91 Don Quixote(Spiesa)91 Donchischott(Starzera)91 Drabina 240 Dramatic Story(Dramatyczna meść)92 Dream. The zob. Sen I Dreuniany Kriqżę 70, 9%-94 Driue Sinfonie 358 Drobnostki zet. Petits Riens. Ces Duet morza 199 Bucht róży 95-97, 35(Dwnbarton Oaks Concerto 142 Duo concertant 142 Dwaj Poliszynele 289 Dybbuk Wariatom DA Dyl Souizdrzał 79 Dziadek do orzerhóu 99-102. 345 Dziecmrmo Matur 103, 315. *ąo. 391. Indeks baletów. Dzieuczyna źle strzeżona 12)Daj uieczór johann Strausv! 33 D zima farandola 331 Dzwonnik z Notre-Damę 89 Wałowy 319****Ebony Concerto zob. Hebano@y koncert Echelle L'zob. Drabina Edelfraulein ais Bauerin. Des 2)1*d**Einlage zoo. WrtaukaElćments. Los zob. Żyiołyelfy rLes Elfes)'836 Epilog 358 Epitafium 199 Epitafium dla Don juana 63, 82 Brfindung der Liebe zob. Odkrycie mi(afer Ero*-Thanatov b 4 Eroticu TiArie u Ostendzie 104-105 Bsmerwda Qarre a)109 ćmeraldz(Pugniego)106-109, 245 Ertro armonico. L'277 Pstro barbarico 70 Bternal Idol, The zob. Nieśmiertelne boży rzczeAria(v ptude)109-1 I I Etrange Farandole, L'zob. Dziuna farandola Panice 59 Faból jaragott kiralyji. A zob. DreunianyKriqżęFaęade Farada)111-112 Facsimile V tAFalenie***Fali Rier Legend zoo. Legenda z Fali RiaerBanał, Dav zob. Znak ognioqy u górach lancy orce I 13-114, 356 lantanie-Impromptu, 5 nokturnou b 2 Fantaryczne lalki 49 Fantazje 19)Fantazje Pmokia Faruase di Pmocoio)262392. Fawhmguchtank ans Wien. Bm zob. Wiedeńska farva karnauałouaFaun i Pvyche 352 Fuur(Liszta)14 Fawsr(Panizzy, Costy, Bajettiego)13, 245 Faust**ory 14 Pite galante, Une zoo. Suita francuska Feuilles d'uutonme, Les zep, jesienne Wrc te Figle rzatawu I 15-117 Filie du Danutę. La zob. Górka Dunaju Filie dn Pharaon. La zob. Górka farao**Filie mai gardee. La morilma)5, T. I 18-120 Filie ma(ęardee. La(Herolda)7, IZO--12 I Filie mai gardee. Za(Merda)7, 121-122 Fils prodigue, Le zoo. Syn marnotraunyFlecista 41 Flik i Fiok 122 Fólrolade soncn. Den zoo. Syn marno*yFontanna Bachczyvaraju IZ%-126, 130, 207 Four according zob. Harmonia czworga Four Schumann Piecer zob. Cztery utuorgSchumarmaFour reawns, The zoo. Cztery pory roku h(Fragmenty a życia artyngy 45 Francerca da Wimm(Asafiewa)126, 128 Frmcesca da Rimim(Czajkowskiego)126-128 Franzóiiche Suitę zoo. Suita francuska Fróken julie aob. Panna folia Owrvgs*ro*a*Furfmgov diakok zob. Sprytni sudenciGairi pariiennc 36 byane 38 ęk 86989 Gala Performance Uialowe przednaaimie)264 Gdańska noc 134 Gdzie diabeł nie może.. .2: 8 Gemini 227. 252. Gmiuiz róży(zob.też Duch róży)97 Gerachte Aganumnon. Der zob. Ąga*e*nonz*z*zonyGeschópfe dev Prnnetheus, Die zoo. Prome*e*s z Gilgamesz 30, 138 Girlanda czyli Zaczarowane kuiaty 151 Giselle\Giselłe on Les Willisi)6, 135-1: 9, *o, az*Gloirc. La zoo. Słana Głos milczenia 30 Golestan-Ogród różangy GolestanLe Tardir des rosesj 56 Gołuboj Dunaj zob. Błękitny Dunaj Goyercas TGra u tarty 139 Gra w pał: era 141 Graduation Bali. Tłu zoo. Bal kadetnGrand Hotel ZAOGrand Par Clasręue 97 Grand pu de qudtre 2 A+Gratite 59 Grono Fugę zoo. Wielka fuga Grossstadt, lic zoo. Wielkie miasto Grww Tich. Der zob. Zielony not Gry 270 Gry weneckie 195 Guirlmde, Ca 151 Guirlande on les Fleurs enchmtees. La zob. Girlanda czyli Zatzarouarie*a*Guru and cananeu zob. Karabiny i kastaniety**Habanera 45 Mag ar oma TTHam(er(Blachera)306 Wamlrt(Czajkowskiego)130, 306 Bander(Czerwińskiego)306 Menuetowe skojarzenia Hamlet Gonnotdhmr)41, 307 Harfista 262 Harmonia czworga Wbzłamane 31, l 43--145256, 376 Hebanowy koncert 4(142. Indeks baletów. Heliogabal 36 li er odiada 81 Hiob? 34 Historia Kamea i julii 298 Historia Żołnierza U'Histoire dn sołdat)146-148 Homo zoo. Dom rodzinny Homme et son desir. I'zob. Człniek i jego żądza Horacjusze L-ex lioreces et les Curiacest 202 House Party zoo. Zebranie towarzyskie Hrabina 209 Hrabina i uieniaczke czyli Przemiana żon 139 Idea 162 Jdior. Der(Henzego)226(diwa(Czajkowskiego)128 Idiota(Szostakowicza)332 lgravzka zob.lnteplayIluzje jak jezioro łabędzie\lllusionenuje Schwannuee)137 bnprouizaja do Szekspira BR In ihe night zob. W nocy Jnaes(iuames. Ces 5, 148-151 Wuerąly 151-152, 356 losf Priekrasngj zob. Piękny józefIran Foundry zob. Odleumia stali Isadora 364 lntota czar 194(195 Iwan Groźny 265 jak piękna jen kyi(żniczka Salonie dziuieczór TSjalousies on fes Fetcs dn Serail. Ces zoo. Zazdroici czyli Śnięta w seraju jaikmia serca 2)8 jamy Strumień 331 jazz dla dwunastu 336 jeniec kaukuki\vsaiewat 126 jeniec kaukaiki(Cwose)2067 mier AzuAasAi(Chaczaturiana)I 33 jesienne liście 6 Vjeune honme et la marł. La zoo. Młodzieniec i śmierć 7 eux zob. Gry 393. Indeks baletów. jeno d'enfants zob. Zabawy dziecięce jeux de carte zob. Gra w karty jezioro ćałędzie 6, 7, 100, 153-158, 344, 363 jite 152 joan ton Żarna 14 job zob. Hiob jolie filie du Gcnd. La zoo. Piękna Jaj: czyna z Ganiały josephs Legendę zoo. Legenda o jozejiejugzment de Paru, Le zob. Sąd Farysa Kameliendamc zoo. Dama KamelwuaKamienny Goić(Asafiewa)87, 126, 207 Kamienny kuiat\Kamimnyj cuietok)158-161 Fammermusik Nr 28 VKapryr hizpańiki 4 Kaprys nioski V 9)Kaprysy Kupidyna i Baletmitrza 214 Karabiny i kastaniety 51 Karaima(161-164 Karnawał zuierzgt 363 Katalizator(Katalyw)332 Katarzyna, orka bandyty 245 Kevzkmó, zob. ChuteczkaKiedy minie pięć lat 215 Kindertorenlieder zob. Treny na śmierć dzieci Klatka 6. IAYKleire Nacłunusik. Eine ŻAB Kleks 9)6 Klementyna I 64-166 Kleoparr a ŻYT KnaFn Wunderhorn. Der 358 Knighr Erranr zob. Błędny rycerz 0. Straussa)Kochankmie z Werony 308 Komedianci(Gliera)206 Komedianci(Malawski ego)377 Koncert(Strawińskiego)142 Koncert brandnbwki F-dur 64 Koncert O-dur(Mozarta)249 Koncert e-moll(Chopina)23, 167-168 Koncert y-moll(Chopina)168-169 Koncert h-moll(VwaMwego\ZTT 394. Koncert czyli Co grozi każdemu b)Koncert przy gniazdach 76 Koncert Schumanna 164 Kowcerr rArąypcmgv(Strawińskiego)141 Koncert rkrzypouy E-dur(1, 3, lacha)64 Koncerty brandenburskie li i 111)64 Koncerty brandenbur: kic\ll i IV)63 Koncerty fortepianoue Chopina 61. I 67-169 Kemk-Gartuse k Jamek-Gormnok Pugniego)6, 170-171, 245 Konik-Garbusek(Koniak-GorbunokŚzczedrina)171-171 Konserwatorium\Konseruatorie 1 eller et utisfieri)2)4 Kontmya 168, 169 Kopciuszek VT 3-sVTTKorsarz(Adama)139, 177-180 Karsarz(Bochsy)189 Krakowskie uesełe**Krasngj mak zoo. Czerwony mak zew WicArói 180-183 Króleuna Śnieżka 2+9, 273 Króleunki Błazen W 5 W 6 Kryształowy pałac Si Krzesany I 86-187 Krzyk 356, 364 Ksężyemua sonata YTKnłżyouy Pierrot zob. Pierrot lunuireKrę życouy renifer ZAZKupała 23 Kaartt wyczA@y(Pendereckiego)315 Kuiat paproci 399 Ar, inrer(Mozarta)249 Kunun O-Jar(Schuberta 103 Laborintur 252 Lać des cygnes zoo, jezioro łabędzie Lady jrom the Sea, The zob. Oblułie*am*zaLalki 98 Latn-Anerican Sympłwneue zeb. Symfonietta południouoamery kańikaLaudes Etangelii zob. Pachniały Ewangelii. 152. Lebiedinoje oaiero zoo, jeziaro łabędzie Legend of judith, The zob. Legenda o ju(wie Legenda 98 Legenda krakotnka**. Baiń krakmnka)31 Legenda o józefie 6, 187-189, 334 Legenda o judgcie 334 Legenda o miłoici Legienda o lubuj)*zLegenda z Fali RiuerLekcja anatomii 251 Lejna Króleuna 233 Libella czyli ZmutDie)I 17 Licitarsko srce zob. Serce z piernika Lieb'wd Leid und Welt und Traum**, l 4 iłość i ból, i stajał, i marzenie Liebenden ton Verona. Die zob. Kochankowie z WeronyLis 192-193 Lizeua 122 Lizetta czyli Córka źle strzeżona 121 Lubmuju za lubm'zob. Miloicią za miłość Cuda: Matyi 95 bab(dż 68 Lanie zoo. Biches. Ces Ma Młre TOye zob. Moja matka gęś lahlers Lieder zob. Pieśni MahleraMa@et(Mołczanowa)307 AfaAóer(R. Straussa)79 Malowanki ludouc 183 Mała nocna ermada 249 Mała miła 193-194 Małżonkowie z Wieży Eiffla 36-59 Mandragora 6, 145, 195-196 Manewry jesienne 209 Manfred 128 Mmrenen zoo. Księżycowy renifer Mantello rosso, li zob. Czerwony płaszcz*, *a*Maraton 2 I ci. mado\Libelle. Indeks baletów. Maratona di danza(Maraton tańca)227 Marco Spada 323 Mariage ifzłurore, Le zob. Wóesele zluFOFVMdries de la laur Eiffel, Les zoo. Małżonkmie z wieży Eiffla Mars i Flora YTYMartwy punkt 23)Martwe de Saint Sćbasten, Le zob. Męczeństo iuiętego Sebastiana Mary Łon masr zob. Mrza J(ary Łon Afarzgycie(e 33 I Maskarada 154 Mzsśi 145 Maur z Wenecji(Blachera)234 Maur z Wóenecji Maure de Venise, CeThirieta)235 Mazepa(Liszta)199 Jlazepa(Szeligowskiego)197-199 Medea(Barbera)204 Medea(Bartóka)71, 204 Medea(Luciuka)292: 295, 419 Medea i jazon Medee et jasm)Bb, 200-202 l 4 egere appriauoisee, Ca'283 Mer. La zob. A(orze Alesse pour te remps present zob. Jlszadzisejszych czewuMetamorphoses BVMewa 21 Męczeństwo miętego Sebaviana 270 Mgły ZTYMiasto@jacy 99 Mid: ommartaka zoo, błoć miętojańskaMiecztatieli zoo. Marzyciele Miedziany jeździec(Miednyj tvadnik)126, 129, 130, 133, 204-206, 321 Mienąc na ts W 9 Mieszczanin szlachcicem 79 Między dwojgiem 34 bMikrokosmos T I Miłością za miłołć 06 Miłość i ból, i śtiar, i marzenie 358 Miłosć i jej przeznaczenie 128 Miłość i śmierć T 5. 395. Indeks baletów. Miłość Orfeusza 215, 230-231 Miłość poety 164 Miłość-śmierć zob. Eros-ThanatosMimolotnosti zoo. Wizje ulotne Miracle in the Gorbal zob. Cud@GorbalsMus julie zob. Panna julia(Panufnika)Mity 145 Mityczni łowcy 252 Młodzieniec i śmierć 63. 97 Modus moendi 103 Mohr ton Venedig. Der zob. Maur z Wezeyi(Blachera)Moja matka gg 45 Molier zmyślony Molier e imaginairey 36 Monte Christo YYIMonth in the Country. A zob. Mieriqe 89(SłMonumentom pro Gesualdo\ś 2 Moonlight Sonata zoo. Księżycowa vo*a*aMoor'r Pałane. Tle zob. Pawana M@*aMart du Cygne. La zob. Umierający łabędź Morze 98. 271 Motylki 164 Moutance 277 Mooementr I 42 Motor zob. Ruchy Mozart i Salieri 249 Mozartiana I 29 Msza c-mol((Mozarta)249 Msza dzisiejszych czasów 6, **Msza JMary Lou 35 bMuńecov zoo. Lalki Musca sinfonica in trę mnimenti 106 Musique funebre YiMuzyka na mtrummty nrunotc, perkusję i czelestę 73 MuzyAz uroczymi 103 Mythical Huntery zob. Mityczni lancy Na kuaterunku 2)9 Ma śudterze 117, 208-209 Na pmji panny Hortensji 34396. Nachteiland zoo. Nocna wyspa Nad pięknym Dunajem zob. Beau Danube. LeNagi król ZVYWagi Knqżę 210-211, 267 Naila bTNamowa III VeoW 211-213 Nasz Faun V Natalia czyli Mleczarka szudjcarska\Nathalie on la Leitiere suisset 326 Ndege-ptak 362 Neuer Sommernachtstrawn. Fin zoo. Nony sen nocy letniej Net York Espart, opus faza 152, 356 Ni fleurs, ni courornes...zoo. Bez kuiotkóui ulano: zkóu... Nierozłączni TTNieśmiertelne bożyszcze 169 Nieuolnicy 5)5 Night maturę zob. Nocny vwćrNijinsky-clown de Dwu zoo. Niżyńskiklaun Boga JYoće 2 l 4--215 Niżmski-klaun Boga 36 Nobilissima Visione BY Noc iuiptojańska 242 Noce egipskie 2)7 Noce u ogrodach Hiszpanii T, TNoces. Ces zoo. WóeseleNoces de Gamache. Les zoo. WóeseleGamache'a Nocna tyrpa 231 Nocny nuór 356 N octiphobre 3)4 Nocturna b 2 Nocznoj gorod zob. Miasto tu nocy Noir et blmc VVYNokturn i Tarantela 145 Notre Damę de Paris 109 Notre Fauit zob. Nasz Fant Nona Odyseja 6 Nony sen nocy letniej 506 Suit trmsjiguree. La 231 Nutcracker. Tle zoo. Dziadek do orzecżóu. O północy 55(Obj auienid 556 Oblubienica mor ad 243 Obrzędy 70 Ochrydzka legenda Ohridska legenda)215-217 Oczarmanic 218 OczeAiuanie 29, 217-219, 240, 307 Oda do ruin(Ode aux ruinę)128 Odkrycie miłości 286 Odlewnia stali 317 Odrodzenie 221 Oduieczne pieśń I 219 Oduieczne pieśni I I 219-22)Ofiara zazdroici 125 Ogniny Ptak 221-24 Ogrom uszechiuiata YbOicau de jeu, L'zob. Ognisty Ptak Oj, ułani, ułani 281 OArw 142 Olimpiada 4 Ondine ou la Najdę zob. Ondyna czyli Jyqya da Ondine(Vwaldiego)227 Ondyna(Henzego*224-226 Ondyna czyli Najada 225 Omegm 130, 207 Opowieść o mistrzu Tuardrskim 238 Opowieść z Dzielnicy Zachodniej zob. W'es Side Story Opus 12 TOrbs zoo. Ciała niebieskie Orfo(Lupiego)231 Oynuz(Henry ego)231 Orfeusz(Henzego)231 Orfeusz(Liszra)231 Orfeusz(Monreverdiego)229-230 Oymrz(Strawińskiego)227-229 Orńusz i Łarydyła(Andraśovana)231 Orfeusz i Aarydyśa(Dellera)231 Oyrusz i Srydw: a(Glucka)231 Osamotnienie 219 Ostatni Pierrot 308 Otello(Crumba)235 Otello(Hanuśa)235 Otello(Maczawarianiego)232-234, 396. Indeks baletów. Otello V erdiego')235, ZTTOtello czyli Maur z Wenecji Otello siaił Moro di Venezia)234 Palais de Crutal, Le zob. Kryształouypałac Pan Taardmski(Różyckiego)31235-238 Pan Tadrdodsi(Sonnenfelda)31, 237 Pancernik Potiomkm 215. 239-24)Pani Szymonoud cayli Panna źle strzeżona 120 Panna-chłopka 126, ZRPanna i chuligan: 31 Panna huja(Panufnika)242 Panna talia(Rangstróma)240-242 Panna służąca czyli łamu tynauionyna próbę 293 Panorama Neapolu 243 Papillons, las zob. Motylki Partita b-moll 8)8 Partyzanckie dni Partizarukije dni)126 Pas d acier, Le zob. Stalowy krok Pas Je deux cle: iguc 9 TPas de dis 292 Par Je yuatre(Glinki)245 Par dr mam(Pugniego)109, 243--245 Faja wg ilu. MateuYza 316 Pastorale 84 Pat i Dziewczyna 199, 245-2+7 Pawana A 5. : 82 Pa@ma Maara 234 Peer(7 wu 315 Peleas i Mielizanda 251 Petits Riens, Les 86. 'ZAT-'296 Petruhka-V ariationm 259 Pędraczek 221 Piel Piper, The zoo. Flecista Pierrot lunaire 250-25)Pieruszęy unie 34 Piemi Mahlera 553 Piemi miłome Hajiza 145 Pieiri truuerów TTPieiń Bihari 95 Pieiń nad Piemimń 334 ćYeśti o ręsśzocie 51, 252-374397. Indeks baletów. Pieiii o ziemi 2331. 274256 Pieiń**onka 193 Pieśń u(drounego towarzysza 96, 351 Pietia i Walk zob. Piotruś i W'fik Pietruszka 256-239 Piękna dzieuczyna z Gandaty VWPiękna i Bestia 45 Piękny józef W 9-19)Pillar of jirc zoo. Słup ognisty Pmoccmo(Bibala)262 PmoccAio(Bielinskiego)262 Pmo@o(Szajny-Lewandowskiej)259-262 Piotruś i W'fik 262-264 Plamią Pariża zob. Płomień Paryża Płomienny Ptak'223 Płomień Paryża 126 Pocałunek Wieszczki 265-ZbTPochwały Ewangelii 315 Poduępy miłoici 293 Poker Gam*zob. Gra w pokera Polskie uesele V 65 Polymorphia 5)4 Połowieckije płaski zoo. Tańce połotuiecAiePopołudnie Fauna I 261-269, 315 Popołudnie Fauna li 9 T, 152, lt 9-**Poppet, The zóo. PędraczekPoranna: ermada 38 Portret Don Kihota 91 Porucznik Kiże Podporuczik liże: 264 Porwanie u Tiutiurlinmie 246, 262271-273 Pory roku*Ca**ZTTPory roAu(Czajkowskiego)130, 278 Pory roAu(Głazunowa)275-276, 293 Poskromienie złotnicy 278-279, 306 Postój kawalerii 286-281 Povzukitanie 112 Poxeżr(lFezuame)23 Pożądanie 105, 281-284 Pranie echo 3)9 Preludium STpreludium do, Jopołudma Fauna"Preludea l 7 apres-midi dun Faune\268398. Preludium, fuga i rQs DA Presages. Ces zoo. PrzepouiedniePrisonerr, The zoo, *i*żnio@ieTrwał kawalerii zob. Powj kawalerii Prolog 235 Prometeusz(Aristakesjana)287 Prometeusz(Beethovena)284-286 Prometeusz\Prometłee Jowity)**Proteusz\Proreet 238 Pr z epouiednie V 28 Praygody Pmokia 262 Przy pmieić sarmacka 21)Pudełko z zabawkami 270 Pulcinella 26(-299 Puppenfee, Die zob. Wieszczka lalek Puzkin 2)7. 321 Quadrigue 106 Quest, The zoo. PoszukiuanieRajmonla 296)295 Rappel, Lc zob. Wezwanie Fapvod 161, 323 Rapsodia liteunka 22)Refleksje VZSRenard, la zob. Lis Requiem Ganticles 142 Reuelatioru zob. Objawienia Bicercare 97. '232 Bitratto di Don Ghisciotte zoo. Portret Don lichota Rituals, The zob. Obrzędy Riter. The zob. Rzeka Rodeo W. 293-295 Rodzinny krąg 7)Roi nu, Le zob. Nagi król Romeo i 7 uha(Berlioza)300 Romeo i folia(Czajkowskiego)130, 299 Romeo i fwia(DeOusa)300 Romeo i 7 Wz(lamberta)390 Romeo i 7 dia(ProKoOewa)I 14, 295-299306 Roralinda 34 Kose des fenu. La zoo. Róża tiatróuRas malade. La zob. Chora róża Rosyjski żołnierz 2 b 4. Rouge et le Noir, Le zoo. Czerwone i c z*rneRJża diatrćw 319 Ruchy 352 Rupieciarnia 515 Ru**an i Ludmiła 206 Rzeka 356 Rzeźby mistrza Piotra 501-302 Sackgaue zob. Ślepa uliczka Sacre dn printemps, Le zob. Śnięto 19 lOSłĘy. Xacce, Le 350 Sacred circles Sakralne kręgi)332 Saladz zob. Sałatka Salmo gioioso**Salonie 793 a(atka 290, 319 Samomoić 21897 Sandrilona YTTSaracenia 79 Sąd Farysa 292 Scengy balerorue 141 Sceny fantastyczne z legendy o Panu Twardmnkim 239 Scherzo fantastyczne IAZXzzame zob. Szczęście Seasoru, Thz zob. Pory roku Bage a)Scmiramida 6(Szn(Blacha)29 Sew J(Sen wocv jeżmy Mendelssohna)302-304 Sen Galileuvaa 315 Sen nocy jemioł 7, 41, lżO, 280, 89: 89 Sen nocy listopadowej 215 Septet lxtra 364 Scrait-ce la marł?zob. Czyżby to była gyyggyg@Serce z piernika 217, 507-308 Serduszko**. Serce z piernika)3)6 Zierenada(Czajkowskiego)129 Serenada(Mozarta)248 Serenada na orkiestrę snyczkouą 220 Sextuor 575 Shadm of the tmd zob. Cień wiatru Siltester Spuck zoo. Sglwestrmy żart. Indeks baletów. Sinfmia 55)Sinfonietta 93 Skaz o kamiennnn cuietkie zob. Baśń o kamiennym kujecie Sklaxen-Ein Spartakuv Ballett zob. N ieuolnicgSleeping Beauty, The zoo. Śpiąca Kro(etnaSłała VTSłodka Carmen 56 Słup ognisty 251 Smutna opotieść 220 Smyczkoue szkice 129 Solenne 18(Sombrero de tres picos, li zob. Trójkątny kapelusz Sommernachutraum. Bm zob. Sen nocy Jeżmy W Sonata(Bartóka)71 Nawała(Beethovena)17 Sonata we troje(Sonatę a trois: 38, 70 Sonety niłome do słot Szekspira 16 Song of the earth ńTSotuorienije mira zoo. Stuorzenie iuiazaU Source. La zob. Źródło óąartaAur 133, 309-313 Spcem de la rosę, Le zob. Duch róży Spiuzczaja kracie zob. Śpiąca KrólemaSpotkanie w trzech kolorach 142 Sprytni sudmd 95 Spuren zob. Tropy Stóu Mazer(Pendereckiego)31%314, 364 Stabat Muer(Szymanowskiego)7, 146. 315 Stalouy krok 316-317 Stanisław i zlnnd Omiecinwuie 220 Sradrz 3889 Stara Koja 128 Stp 348 Still Point zoo. Martuy punkt Stracone złudzenia lZbStrada. La ŻAB Strmsana 33399. Indeks baletów. ***orzeme idiota(Milhauda)317-319 Xmorzeme miara(Piętrowa)320-321 Such Steet Thunder 307 Suita francuska 14 Suita, Gajane"133 Ziana N ł-moll(3, 8, lacha)64 Suita nr 2(LS, lacha)64 Suita wytypka 264 Suita taneczna 7 I Suita tańców(Suitę de daiuer)61 Suita w bieli Ul Suitę m blanc zob. Suita w bieli Suknia 215 Suadiebka zoo. WereleStan Lakę, The zob.jezioro łobodzie żtantuu 167321-323 Sueet Carmen zob. Słodka Carmen Suietłyj ruczg zob.jamy Strumień Suinging music 93 Swńda(Lnenskjolda)326 Ay(ńaa(Scrneitzhóffera)5, 323-325 SyUi 4 y Sylpł@4 es. Ces)59-61, PSZSylueurmy żart 815 Syluia czyli Nimfa Diany\Syltie ou la Nymphe de Dianę)67, 97, 827-83)Symfonia III T. Bairóa)TiAwnyoma FU X-dar(Beethovena)17 Nwnyonia JA(Beethovena)17, 35-36 Ziwqyoma(Szostakowicza)3313 ymyoma A(Szostakowicza)331 Ziyngoma XV(Szostakowicza)331 Symfonia g-moll(Wozarta)249. Syntonia in O(Strawińskiego)142 Symfonia klavyczna 2 b 4 Symfonia koneerOjąca I-dur(Mozarta)249 Symfonia leningradzka 336-831 Symfonia I I I(Szymanowssege)-Pidńo nocy 145 Symfonia samotnego człowieka 35 Symfonia u trzech częściach 142 Symfonieua połudnwwumerykaiuka 152 Symphonie pour un homme wul zoo. Symfonia samotnego człouiekaayn murwmrauny(Alfvena)242400. 3 w marnwrauiy(Prokofewa)332-334, 382 Swma 47, 267, 334-336 S zuch-mat 336-56 Szary Anioł 271 Szczełkunczik zoo. Dziadek do orze cWóuSzczęicie I 32 Szeherczada 207339-541 Szkice do Pasji wg m. Mateusza 315 Szkice jarmarczne 161 Szopeniana(zob. Chopiniana)59 Sztuka ćuiczeń przy drążku 35 Szut zob. Błazen Ślepa uliczka 142 Śmierć łabędzia 363 ŚmeżAi 101 Śnieżynka 129 Śąiged Króleaiw 29, 100, 341-346 Suiadectteo nieuinności 106 Śnięto kauiatóu w Gmzano 214 Śnięto ognia 316546 Śnięto atomy 252, 348-351 Świtezianka 351-552 Świtezianka czyli Kraina Wód 332 laminy of the Shrew, The zoo. Poskromienie złośnicy Tango 142 Tańce do muzyki Chopina 58 Tańce śoncmo@e 141 Tańce fenickie 5+Tańce na spotkaniu towar zy**im 61-62 Tańce połouieckie 352-354 Watry 183 Wmat z wariacjami(Czajkowskiego)129 Temat z aariajami(Hindemitha, zob. Cztery temperamenty)81 Ternpest, The VZSTempuv jazz 67554: 556 Theme and uariations zob. Temat z@a riayami(Czajkowskiego)Threnody zoo. Tren Tilr 1-41. Tirne Ęase YSATonight johann Strawni zob. Dzii uiecwrjohann Strauu(Tru dur zob. Między dwojgiem Tragedia u Weronie Tragedie o Verowe)299 Tragedy oj the Celto 5 TiTram bieg, Le zoo. Błękitny pociąg Traum des Galilei zob. Sen GalileurzaTren TTTren, Jfiarom Hiroszimy"3)3 Treny 357 Treny na śmierć dzieci 3 iTTriad 264 Tricornc, la zob. 'Trójkątny kapelurzTrio fortepianowe D-dur Oeetroyera)17 Trutan 221. 252 Trois pieter zob. Trąy utteoryTropy': 58 Trójgraniasty kapeluvz zob. AupelarzTrójkątny kapelusz 856-36)Tryptyk lubebki WTTrzy balety tu bieli 358/rzy amory 1063195 f*z czetndj a prizdortorożnostFćDOlQ OSlrOZrUSCTuardouski i diabeł 238 Ttilighr zoo. Zmierzch'Puorg Prometeusza 286 Tytania i Osól 599, WęW@. Uczeń czarnoksi(znika 3)2 Umierający łabędź 356, 362-3 b 3 Vidme zob. Ouwa(Henzego)Untitled zob. Bez tytułu Urodzinmy podarunek 23 A Utraczennje illuzii zob. Stracone złudzenia Valse. La 45, 36 ę 5 O 7 Valses nobles et sentimentales zoo. Wódce vzlachetne i wntymentalne Vida. La 41. 26-Przewodnik baletowy. Trójkątny. zob. Da. Indeks baletów. Pienna Waltzu zoo. Walec wiedeńskie Vier jahreszeiten zoo. Cztery pory roku W Vier letzte Lieder zob. Cztery ostatnie*eś*kier Temperamente, lic zoo. Cztery tenp er amcntyWtarte Sinfonie 338 koci 29 V oluntaries 39 Wógórę-u do(187 W nocy 62 X'śniecie lalek 49 W zaczarowanym miejcie Wmota 183 Walc zob. Fałsz. La Walce szlachetne i sentymentalne 365, 366 Wóalce tiedeńskie 53 Wariacje 4: 43 bte 3 biWóariacje dla czterech 244 Wariacje, Don Giovanmi"62, 6 TWariacje Goldbergotskie 64 Wariacie rokoko 129 Wrzorę I 04 Webern, op. 597 Wedding Prewnt, 4 zob. Weselny podarunekWese(e 567-369 Wese(e zlurory 345 Wóese(e GawacWe a(Cayosa)91 Werele Gamaoc'a(Lefebvre a)91 Wesele krakuuskie u O-ycouie zoo. Xóeselete OjcouieWesele na Kujawach 183 Wecie na@n(Kurpińskiego)370 Wóere(e na rsi(Nowowiejskiego)183 Wesele u Cjcouie 5, 59, 569-57)Weelny podarunek 79 Wevoł kumovzki z Windsoru WbWesołe miasteczko 371-373 West Sine 5 zory 114, 301 We zuaniz*pmrn)23 Whither?zoo. DokqdFWidmo róży W Wieczny krąg 513401. Indeks baletów. Wiedeńika farva karnawałowa)b 4 Wiedervpentmger Ziihnung. Der zob. Poskromienie złośnicy Wieł: trwgi I 14 Wieliczije mirozdanija zob. Ogrom ts z echśuiat a Wielka fuga YTWielkie miasto 575: 65, 82 Wierchy 5 T 5-YTTWierienniaj a skazka zoo. Wiosenna bamWieszczka lalek łój-Aó 49 W'je żnimie T O W 7 oreiwa ózśw 136, 129 Wiana u Appalachach W Witness of innocence zob. Śtiddectteu**taje ulotne ZA Wqyna i poAy 21, 130 Wriendena gada zob. Pory roku Ułazunowa)lłspommeme 2 I O lFsraaWa 34 Wzdęte łagodnym uiatrem 79**Yerma 73 Yenerday zob. Wczoraj Z chłopa król(Bacewiczówny)105, YTT-YT 9 Z chłopa Arw(Szainy-Cewandowskiei)262. Zabawy dziecięce iiZacsarotana oberża 379-380 Zaczarowane lalki 49 Zaczarmang kurant Carillon magiem 290 Zaloty 21 Zapalcie guiazdy 265 Zaprovzenie do tańca 95, 97 Zatańczmy jazz 356 Zatopiona katedra ZTYZazdroici łzyli Święta 1 seraju ŻAB Zbójnicy 145 Zebranie touarzyikie 38 Zenuta nietoperza 34 zielny stół 374, 3 RO-ągZZiggurat 252 Złota Kaczka 383-385 Złoty Kogucik 2)7, 541 z(o(3 Wieś 331, 385-387 Zmarttychtnanic 21, 65 Zmierzch 98 Znak ognimy u górach 313 Zolowi Wiek zob. Złoty WYekZolu: zła YTT, zoo. KopciuvzekZuierciadło 29 Źródło bTŻar-Ptica zob. Ognisty Ptak Żyuioły b 3. Indeks nazwisk. Abulimn Piotr 204, 274 Abrarnowa Anastasija 126, 174 Acccrbori Marianna 220 Adam Adolphe-Charles 135, 139, 177180 Adama Richard 19. 86. 234 Adarnićek jaseł 91, 385 warns David 129 Adams Diana 17. 41. 142 Adamski Henryk 264 Adret Franęoisc 21, 74, 79, 80, 358 Afarasjcw Aleksandr-41, 155 Manasjew Alina(zob. Ronczcwska-Afanasjew Alina)Bfanasjew Jerzy 218, 339 Agatowa Maria 289 Ailcy Alvin 75, 77, 556, 504 Akimow Boris 265 Akirnow N. 274 Jsamitowska Ewa 61, 145 Akucewicz Karna 98. 130, 196 Marom Pedro Antonio de 358 Mbaicin Maria del 71, 72, 73 Albert(Ferdinand-Albert Decombe)139. 177, 180 Albrecht Angela 55 Aldous Lucette 49. 55.90, 112, 129176. 138, 357, . Aldredge Theonie V. 307 Alekscidzc Gieorgij 264 Alexander Floris 242 Alesander Roił 258 ATm Hugo 242 AlgaroT Youly 21, 207, 223, 229 Jlard Marie 91, 202247 Allatini Erie 86 Allegri Crcsr 390 Allio Rene 57, 89 Almert Marek 45, 88, 317, 524 Alonso Alberto 7, 56, 299 Alonsu Alicja 56, 67, 122, 129152, 164, 244, 299, 313, 345363 Alston Richard 551 Altman lNatan 130 Alvarcz Christina 133 Aładżałow S. 132 Amboise Jacques J'33, 142, 215, 474 Ambroziak Delfina 229. 315 Arniel josette 156 manko Jerzy 104 Anaya Dulce 226 Andersen Frank 306 Andersen Hans Christian 14, 219, 265, 266, 267, 334, 336, 350 Andersen lb 88. 403. Indeks nazwisk. Anderson-lwanowa Elizabeth 369 Andersson Bengt 242 Andersson Gerd 24 zAndraśovan Tibor 231 Andreu Mariana 86, 341 Andrews Jerome 319 Andriejanowa Elena 125 Andriejew Iwan 91, 153, 341 Andrzejczak Miłosz 14, 28, 29, 77. I I I 133, 164, 249, 317 Angiolini Gaspare 84, 86, 87 Anisimowa Nina 126130340 Annenkof George 207 Annunzio Gabriele d'270 Anserrner Ernest 271 Antuono Eleanor d'244, 356 Antonio Ouiz-Boler A. )72 Aradi Maria 142, 229 Araiz Oscar 357 Araujo Loipa 45, 57 Arbatow(Jagulian)llja 132 Argertira(Merce Antonia)72 Argentinita(Lopez julves Encarnacion)341 Argyle Pearl 111, 267 Arf Carina 39, 334 Arienski Anton 161207 Aripowa lina 138 Arisrakesjan Emin 287 Armistead Horace 101, 168227 Armitage Karole 101 Armsheimer Iwan 280 Armstrong John III Arnoux Arnold 377 Aroldingen Kalin van 33, Aronson Boris 101, 270 Arova Bonia 129 Arpino Gerald 129, 227 Arszkuni Zawen 133 Artaud Antonin 36 Artysz Jerzy 229 Asafiew Boris 87, 123, 125, 129, 129206 Asakawa Hitami 34 Ashley Helen 263 Ashton Frederick 683, 87101 III 404. 114. 112, 121, 141, 156, 225, 22 b, 231, 248, 303, 304, 330, 337 Asplrnayer Franz 202. Asselin 347 Atanassoff Cyril lvan 325, 330, 345 Auber Daniel FranęoisAuberjonois Rene 146 Auden Wysłań HughAuguste(Patrol A. )I Aumer Jean 120, 306, Auric Georges 38, 151. 169286, 338, 248. 327. 176, 224298, 302, 365. 366. 109, 270, . 330. 7. 206344. Aveline Albert 61, 150, 329 Awecisjan Minas 133 Afer Otto 238 Babie-Jovanović Milica 315, 308 Babiczew). 192 Babilee Jean 63, 79, 91, 141, 148, 33-4 Bacewicz Grażyna 104-106, 281, 377 Bach Johann Sebastian 7, 13, 3697, 315 Bachtin Gizela 262. 274 Bacik Andrzej 180 Baduszkowa Danuta 186 Bailey James 97 Baird Tadeusz 7. 75. 76 Batem Giovanni 13 Bakst Ceon 81, 95, 161, 163, 187267, 269, 270, 339, 345, 363 Balanchine George 6, 17, 18, 1933, 38, 57, 62, 63, 67, 79, 80, 81101, 128, 129, 139, 141, 142193, 223, 227, 231, 249, 267, 292, 306, 332, 333, 334, 365 B-alazs Bela 93 Baldina Aleksandra 59 Baliszewski Sylwin 209, 221, 256, 348. 351. 352 Balk Zygmunt 122 Ballard Luanda 262 Balogh Agostin 94 Balsarno Giuseppe 53. 289. 283. 207. 91, 189, 289. 308. Balthes Heinz 122 Balzac Honore 126 Bałabina Feta 130 Bałaszowa Aleksandra 122 Banity Miklós 93, 286 Bank Liubow 189 Bannerman Kenneth 90 Banting John 286 Barankiewicz Jerzy 64. 371 Baranoyić Kreśimir 307 Baranowicz Romuald 90 Baranowski Ryłzard 93, 371 Barbay Ferenc 87, 141, 350 Barber Samuel 203 Barbier Jules 327 Barbieri Margaret 97 Bardin Micheline I 10 Bardon Henry 302 Bart-Tania 34. 35. 350 Barkoczy Sandor 71 Baronowa lrina 32. 57. 128 Barra Maximo 267. 350 Barra Bay 297477 Bart Patrice 122. 277. 369 Barthelemon Franęois-Hippolyre 248 Bartholin Birger 264 Bartnicka Halina 299 Bartek Bela 6. 35. 68. 69. 70, 71, 93, 204 Bartosik Tadeusz 148 Baryka Piotr 262, 377, 378 Barysznikow Michaił 63, 90, 97, 101204, 207, 277, 307, 320, 345, 350 Basiukówna Irena 249 Bauchant Andre 25 Baudelaire Charles-Pierre 36 Baur Franz 306 Bausch Fina 231, 357 Bayer Josef 47, 49 Baylis Nadine 90, 194. 227, 252199 Bazarte 319 Bażow Paweł 158 Bąkowski Józef 206 Bąkowski Stanisław 34104, 105, 133, 161, 299, 309, 341, 377 Beatoa Cecil 101 Beaumont Cyrli William 244. Indeks nazwisk. Beaurnont Etienne 32, 33 Beaurnort Tessa 176, 240, 280 Beaurepaire Andre 141, 176, 207 Beavan Termy 357 Bednarowicz Zbigniew 67, 171 Beelitz Klaus 16, 234 Beers Soma van 235 Beethoven Ludwig van 7, 16, 17. 284, z*, azoBejart Maurice 6, 13, 14, 17, 34, 35, 3645, 63, 6-4, 70, 77, 78, 79, 87, 97, 98, 148, 164, 193, 204, 223, 231, 249, 359, 280, 286, 287, 289, 300, 346, 350, 357, 358. 364. 369 Bekefi Alfred 161. 280 Belda Patrick 193 Beli Dianne 16. 102. 382 Beli Robert 317 Belożanski Staśa 215 Benedict Laurel 97 Benediktow Stanisław 94 Bennett Amanda 122 Benois JexanJre 33, 43, 59. 79, 256, 258, 259, 265, 292. 339. 364 Benois Nadia 545. 356 Benois Nicola 109, 129, 264, 369 Benson Ben 81 Benthall Michael 338 Bentley Muriel 113, 151 Berard Christian 17. 129249 Berger Peter 313 Bergsma Jeanne 333 Berto Lucjana 252 Beriosoya Syetlwia 101. 129, 454, 47276 Berlioz Hector 95, 96, 103, 300 Berman Eugene 62, 141, 289. 89 Bernacki Ludwik 202 Bernard Alain 356 Bernard Roger 36, 63, 69, 259, 358369 Bernardelli Fortunata 120 Bernaś Jan 138, 145, 186, 196, 209, 319, 338. 341. 371 Berner Heinz 122 Bernstein Leonard 113, 114, 391405. Indeks nazwisk. *Bertl lnge 369 Bessy Claude 83, 231 Bcstani Sława 336 Berhge Hans 357 Bey Hannelore 98, 226, 298, 306 Biagi Vittorio 17, 35, 264 Białek Krzysztof 92, 186 Bibalo Antonio 243 bibel J. 315 Bibrowski Mieczysław 281 Biczówna Serafina 122 Biegak Dmitrij 312 Biegiczew Władimir 153 Bielicki Włodzimierz(Wowo)68, 75101, 145, 157, 193, 196, 352, 375, 379 Biclinska Stanisława 99 Bielski Igor 173, 330, 331 Bierdyszew Anatolii 325 Bierieżnoj Siergiej 207 Bieriozow Nikołaj 109, 292 Biessmiertnowa Natalia 97, 101, 138156, 192, 265, 298, 387 Bijrnoer Wirn 263 Binnot Philippe 101 Binstead Anthony 252 Birkrneyer Michael 16, 34, 79, 83, 9877 Q Wj()Bischoff Egon 193 Bisseger Peter 87 Bnmerćwna Barbara 34, 52, 67, 123144, 145, 249, 295, 299, 321, 323, 341. 354 Bizet Georges 7, 54, 56, 57 Bjelinski Bruno 262 Bjórn Diana 79 Blacher Buris 234, 306 Blair David 19, 101, 121, 176, 276 Blajer Dariusz 79, l 5 b, 241, 281, 317 Blancard Adam 26, 81, 235, 339, 346 Blanchard Yannick 122 Blank Gustaw 142 Blasis Carlo 13 Mlaska Felix 141 Błażek jiii 13, 54, 307, 312 Bici Lco 21. Blessing Philipp 133 Bliss Arthur 336. 338 Bliss Herbert 41 Blach Augustyn 28, 29, 30, 135, 217219 Biom Anthony 62, 129 Błaszczyk Iwona'76 Błażcjowski Tadeusz 79, 278 Boatwright Christzpher 142 Bobowska Alicja 238 Bobyszow Michaił 126, 204, 206 Boccadoro Vera 249. 307 Boćekova Zuzana 121 Bochenek Marta 93. 102. 281. 315 Bochsa Robert 180 Boczarow Michaił 91, 99, 153, 177, 306. 342 Bogatyrww Aleksander 21 Bogomołowa Ludmiła 264 Bogusz Marian 79, 278 Bajeru Marin 349 Buismortier Bodin Joseph de 90 Boissy Gabriel 334 Bojar-Przcmieniecka Maria 334 Bojarczikow Nikołaj 298 Bojarski Konstantin 229, 259, 264, 331 Boiczwa Elżbieta 56, 90, 261 Hakata Marta 197 Bolechowska Alina 28 Bolender Todd 17, 39, 41, 45, 69, 8081, 114, 193, 249, 271, 289 Bolesławski Ryszard 195 Balowicz Bolesław 73, 90, 101, 109, 164, 174, 183, 209, 247, 320, 383 Boli Andre 335 Holm Adolf 24, 81, 163, 196, 223, 251, 262, 317, 352, 354, 375 Bzlszakuwa Natalia 109, 244 Bonachi Jean 67 Band Edward 231 lamno Luigi 34 leniuszka Alicja 61, 68, 75, 134, 145157, 177, 214, 219, 224, 239, 271299, 332, 341, 361 Bonnefuus Jean-Pierre 25, 33, 98, 109298. 369. Bonney Williain M. W Boąuet Louis-Rene 91, 200. Borchsenius Valborg 214 borkowski Witold 94561145. 157.186.197.238. zz*, z*, z*, *za, a**, . 156. 300211. bórlin Jan 39, 242, 27997 Bornhauser Angehca 121 Borodin Aleksandr 352 Bacowski Wacław 33167 Burtoluzzi Pacie Zł, 34, 3598, 226, 270, 300, 346 Boruzescu Miruva 128 Boruzescu Radu 128 Borzik Roił 231 Bosi Heinz 143594141 Busąuet Thierry 14 Buuchene liniuj 63 Boucherbernard 306 Bournerwille Antoine Bournomille Auguste 326 Bouvron Jean-Marie 36 Bont Gieorgij 264 Bowt Wiolerra 87. 108. 180 Boy-Żeleński Tadeusz 104, Bozacchi Giuseppina 6-4 Bozzoni Max 151 Brabants Jeanne 340 Brała Ede 93 Braden j. 142 Bradley Lisa 38 JBrać Junc 57336 Brahms Jchannes 171 Brauues Georges 319 Braziewicz Marek 295 brodów Albert 170 Brodów Erwin 74 Bregy Wiktor 50. 79, 84, 90256. 270338, 379319. 375. 24536, 43, 84. 164. 7(jj. 273. 382. 213. 314. 206, 306105. Brcliński Władysław 104 Brenaa Hans 110. 313. 326 Brctus Maria 56. 350 Breucr Peter 38. 98 I'żO W 219 śW 376. 279. 298.326.330345 Briansky Oleg 213 Brianza Carlorra 342. *, zz*, za*. Indeks nazwisk Briggs Hedley 21 I Brincoveanu Paula 56 Brioschi Anton 49 Britten Beniamin 60 Bruce Christopher 106, 194, 269 Bruhn Erik 129, 242, 307, 326, 358 Bron-Barańska Bożena 28 Broni Tatiana 33, 130, 274, 331 Brunner Wolfgang 354 Bruns Wiktor 6, 207 Brusikicwicz Stefan b 4 Bryans Rudy 57, 67 ąskBryamt Johanna 319 Brygidce Krzysztof 102, 186 bubenik Kyeroslac 312 Bubiec Roman 50. 84373. 338 Bucchi Valenrino 315 Buch Paul 144 Bucholtz Werner 76 Budarin Wadirn ą 23. BuiakAndrzej 45, 61 tw zje Bujones Fernando 55 Bulder Bogdan 197, 290, 298 bułhakow Aleksiej 153, 187, 189375, 339, 341 Burkar Albert 207, 286 Burkę Tadeusz 183 Burrneisrer Władimir 33, 44, 108, *, *s*, *z, *a, *z, *Burr Marilyn 13 Burra Edward 87. 91. 338 Burrett Alan 64, 87, 164, 249 Businger Toni lbOBusscr Henri 150 Butler John 204, gją ąjąBurovać-Blaćc Vesna 180 Buzichelli Piero 264 Byrd William 235 Byron George Gordon*, *Bystroń Antoni 76, 92 Caccialanza Gisela 80 CadzowJoan 13, 38 jR(). 206. I u 9. *e**z***. 128230270 jjj. 407. Indeks nazwisk. Cage John 98, 277 Caille Pierre 350 Gam Ursula 13, 313 Calom Virgilic 115, 117, 123, 237 Calzabigi Rantem de 84, 231 Cambon Charles-Antoine 64, 177 Campra Andrć 151 Ćapek Kareł 102 Cardus Ana 207, 277 Carey Patriota 78 Carli Didi 366 Carlson Carolyn 227 Garreńo Lazarc 78 Carrie Marie-Clairc 35, 97, 346 ąouCarter Alan 141, 26, 239 Garzou Jean 150 Casado Gerrninal 14, 34, 35141(4 ą 235, 300, 350, 357 Casagrande Jessandro 262 Casanova Dominique 78 Caselli Francesco 86, 202 Cassentini Maria 284 Cali Alfonsa 56. 264 Carre Effisio 13. I! 2 Cauley Geoffrey 94 Cauwenbergh Tum van 21, 112 Cavos Carerino 91177206 Cazalet Peter 106 Ceccherri Enrico 47, 66, 122, 177, 221, 256. 339. 341. 342 Ceechetti Giuseppina 153, 290 Cecchi Dario 248 Cech Gizela 16, 79, 345 Cerdrars Blaise 317 Genin Siergiej 128 Ćerńa Michaela 220 Cerri Cecilia 153, 346 Cerrito Farny 225, 226, 243 Ccrro Teresa del 112 Geryantes Saavedra Miguel de 88, 89 Cesarz Bronisław 135. 302 Ghaczarurian Aram 130, 132, 133, 206309 Chaczaturian Karen 274 Chagall Maro 83, 307, 223 Chalon Edvard Alfred 244. 408. Chaliułow Boris 158 Chandomirowa Ara 340 Charci Gabrielle(Coca)319 Chaney Stewart 164 Chapelain-Midy Roger 150, 214 Chaperon Philippe-Marie 327 Chaplin Charlie 240 Chappell William 111, 248 Charczenko Wiktor 161 Gharlemagne A. 170 Charles Lynne 19, 279, 316, 369 Charłał Janinę 13, 14, 63, 81, 141331264. 319 Ghaussat Geneyieye 161 Chauyire Yvctte 97, 111, 138. 211345. 363 Cherer Jules 327 Chesworth John 90, 106, 194, 252, 314 Chirico Giorgio di 370 Chirpaz Jean-Luc 390 Chlustin Iwan 61, 292, 366 Chodasewicz Walentina 123, 206, 293, a*, a*Choiński Andrzej 299 Obojnacka Hanna 273 Cholewa Bogdan 148 Cholewicka Helena 115, 117, 138, 237 Chołfn Nikołaj 128, 307, 274, 360 Chopin Fryderyk 58, 59, 60, 61, 62, 87152, 167, 168, 169, 215 Chriennikow Tichon 306 Chris Xenia 39, 229 Christensen Chrisdan Ferdinand 21 I 214 Christensen Lew 25, 29, 39, 80, 193, 251 Chryst Gary 141 Chrzanowski Lucjan 67, 237 Chudiekow Sergiej 91 Churchil Frank 273 Chynowski Paweł 220 Ciceri Pierre-Louis-Charles 120. 135139. 323 Cichoeki Zbigniew 323 Ciepliński Jan 31, 49, 67, 84, 94, 95130, 144, 161, 209, 210, 220, 267, 268, 284, 286, 348, 370. Cicślikówna Irena 109, 146299, 336 Cignadze Wiera 232 Cintolesi Otavio 286 Ciwin Michaił 249, 274 Ciarkę Paul 98 Clason Charłane 277, 357 Claudel Paul 319 Clauss Heinz 25. 271. 278 Clave Antoni 54 Clayden Paulino 338 Clerc Florence 78, 306 Cleria Fabrizio 229 Clifford Henry 279 Cli(ford John 114, 129 Cochrane Jeanetta 194 Cocteau Jean 37, 38 Coe Kelvin 176 Cohen Fritz(Friedrich. , 142. Golasami Veniero 86, 334. , 245, 269. A. )380, 382. Colcman Michael 277 Colta Paul 101, 354 Collier leslie 129, 164 Collodi Carlo 259, 264 Colomba lnnocenz 200 Colt Abin 69 Coltelacci Giulio 34 Coltrane Alice 364 Compe Mariąuita 29 ZTT, 3 b 2 Connor Laura 19 Consoli Josyane 79 Conri Witold 379389 Cooper Elisabeth 36 Cooper Rex liż Copere 106 Copland Aaron 39, 40, 41, 294 Coralli Jean(Peracini j. )135, 138 Cordua Beatrice 316 Corneille Pierre 202 Cortezo Don Maria Victor 360 Costa Mieńcie Andrea 13 Coster Charles de 79 Coulon Antoine-Louis 106 Qourtn Louis 371 Craecker Rosalinde de 78. 277. 64, 195, 262, . Indeks nazwisk. Cragun Richard 39, 5784, 98169231, 259, 271, 277, 278, 279, 298, 326, 350 Craig Sandra 252 Crarner Bo 215242 Cranach CucasCrankojohnó, 14, 48, 57 Ką gą gg 141, 142, 148, 193, 207, 226, 229, YT, 236, 233, 238, 139, ISs, ***, 358 Craven Hawes 177 Craxton John 83 Creuz Serge 151 Crumb George 235 Csanyi Cższló 286, 299 Csarnóy Karaim 78, 87, 98, 164 z 3 OCsikós Attila 6-4, 87 Csinżdy Dera 95 Csontvżry Koszrka Twadar 95 Cucchi Claudina 177 Cueyas George de 271 Cullberg Birgit Ranghild 71, 97, 204, 240, 242, 243, 270, 277 Cułukidze Rewaz 171 Cunningham Morce 41, 277 Cuoco Joyce 326 Curujew Ruslan 61, 199, 357 Curtz Daniel 202 Cybulski Andrzej 168 Cywiński Stanisław 22, 59, 67, 295 Czabukiani Wachtang 91, 126, 206232, 234 Czajkowski Piotr 21, 29, 36, 99, 1(0126, 153, 171, 207, 266, 267, 278, 281, 306, 329, 341 Czanga Jewgienij 49, 287, 309, 312 Gzapska Adelina 145 Czechow Anton 21 Czegłow Michaił 331 Czekrygin Aleksandr 206 Czeliczew Paweł 81, 141, 231 Czenczikowa Olga 56 Czeriepnin Aleksandr 207 Czeriepnin Nikołaj 59 Czerty Carl 109 Czernyszew Igor 306. Indeks nazwisk. Czcrnyszowa Łubów 25367 Czerwiński Nikołaj 306 Cziczinadze Aleksiej 87138, 177, 206, 299, 306 Czikowani Michaił 206 Czikwaidze Elena 306 Czobel Lisa 380 Czuknwski Korniej 274 Czulaki Michaił 207. 365 Ćwioro Zdzisław 77. 138. 410. 47, 127, 287. 88, 128, 133. az, *, *z*a*. Dale Margaret 49 Dalton Elisabeth 278, 279 Darnase Jean-Michel 123 Damiani Lucjana 240 Dampc Jerzy 377 Damsc Filipina 106 Damse Józef 369 Danielian Leon HI Darniowa Aleksandra 168. 392. 341. 354 Darniowa Natalia 133 Danuvschi(DanowskDante Alighieri 126 Danrzig Rudi van 70, 78, 97)Dardel Nils dc 242 Darden Rorald 279 Darewska Elżbieta 50 Darrcll Peter 70. 192 i*eg s*, *s*127. z*, *z, zz*. Darsomal Lycettc 57, 91. I li 151, 329 Daszewski Władysław 22 Dauberval(Bercher Jeanu 118, 120247 Dauder Mphonse 57 laury Franęois 177 Davis Coleen 34 Davis John 290 Davison Robert 289 Dayde Bernard 17, 70270, 2862 g 4330, 334 Dayde Ciane 67, 151, 273, 298 Dąbrowicz Katarzyna 56. 73.195117133. Dąbrowska Felicja 369 Dąbrowska Krystyna 84, 209, 252, 271 Dąbrowski Janusz 239 Dąbrowski Miłosz 29, 49, 218, 264 Dąbrowski Zygmunt 9, 27, 46, 59, 8184, 122, 144, 161, 209, 310, 235. 368284, 287, 348. 351 Debray Henri 369 Debussy Claude 45, 98, 267, 368, 315334 Decge Gisela 74 Dekker Keso 142 Delaunay Soma 141 Delavallc Hugo 277 Delfau Andrć 299 Dclibes Lec 64, 66, 67, 3: 7 Delius Frederick 300 Doli'Ara Cgo 86, 91 Dęli'Era Antonietta 99 Deller Florian Johann 231 Debaus Paul 251. 319 Denard Michael 19, 67, 78, 79, 233227, 265, 270, 298. 325 lenić Miomir 308 Deppisch Renatę 276 Derain Andrć 47. 365 Deręguwska Anna 45, 71, 95, 224, 245307. 354 Derrnan Vergie 19, 277 Dcrtil Galii 286 Dcscombcy Michel 70, 315 Deshayes Andrć-Jean-Jacques I 6 Desnicki Wadim 264 Dćsurmićrc Roger 32 Desplechin Edouard-Desire-Joseph 64, 177 Desutter Evelyn 207, 270 Desyllas Pantclis 164, 229 Dethy Catherine 87 Detournay Martine 87, 249 Deutschland Jurta 94 Devćnvi Edit 152 Dębicki Stanisław 145 Diagilew Siergiej 43, 48, 59, 95, 96193, 222, 268, 289, 317, 360, 365, 368. (hakowa T zz(Didelot Charles-Couis 91, 120, 177, 299 Dienes Gedeon 9 Dierżawin Konstantin I 30 Dietrich Ulrike 357 Dignimont I I I Dijk Peter van(zob.łyk Peter van)Dirtl Willy 234 Disney Walt 240 Dni Gcorg 79 Drnitriew Władimir 100-120, 494489. 331 Dmitriewa Świetlana 264, 345 Dobiecki Iwo 16, 30, 64, 76, 77, 187, 195, 277, 314, 317, 362 Dobiccki Paweł 164 Dobosz Adam 334 Dubraczyński Edward 145 Dobrowulska G. 363 Dubrowolski Marek 230 Dubsun Deburah 90 Dobużynski Msrisław 1282 b 4 Duchem Peter 34, 129 Dokudowski Władimir 167 Dolin Anton 111, 141223. z*, azz, *Dollar Wjlliarn ógzz*, z*z, z*Dołguszyn Nikita. 80, 128. 299. 306. 164. 244. 139. 326. 186. 121. 207, . 258. 169. Dułżycki Leon 49, 370 Domagała Jerzy 125, 164 LómOs Laius 71 Donati Enrico 44 Dondajewska Eleonora 104 Donn Jurge 14, 34, 36, 3797. 164. 249, 357, 358 Dorad Antał 300 Dorella Oriella 369 Dorrer Walerii 331 Dostojewski Fiodor 128 Doubrava Jaroslav 91 Douglas Scott 97 Doutreyal Andre 93 Dowell Anthony 19, 129, 84, 89264. 269.277, 302, 345. 366. 247. Indeks nazwisk. Dózsa Inne 19, 25, 71, 78, 111, 223, 244, 321, 330 Drabik Wincenty 122, 145207, 221, 235, 307, 308 Drakulić Mladen 180 Dreier Jurgen 226 Drew David 332 Dreyer Bernd 70, 97, 101 Drigo Piccarda 122, 155 Drozdów Andriej 143 Drozdowa Margarira 180 Drzewiecki Conrad 17, 37. 64, 70, 71, 87, 92, 95, 102145. 1-46. 158, 186, 210234, 251, 278, 302, 307 aa*, as*, *, z*, a*Drzewiecki Tadeusz 313 Dubrcuil Alain 176 Dubrowiński Jerzy 45 Dubrowska Felia 25, 316. Duch Arkadiusz 17, 62186 Dudicz-Lato szewska Halin. Dudinska I(atalia 126, 204 Dudko Michaił 123 Dukas Paul 159 Dumas Alexandre 99 Durnilatre Adele 136 Dumoulin David 148 Duncan Isadora 364 Donn Douglas 290 Dupond Patrick 101 Dupom Jacques 57, Dupre Louis 148 Duse Riccardo 223 Duśek Josef 54. 169. 83, 95, 93345195, 202, 370. 32180. 325. 38. 45. 62, 103, 104 " 219, 224 " 313, 315, 367. 371. 882, 3 bT 103, 145, 336. 130, 138, 176, . 306150. 251. Duszyńska Manucla 105 Dworzyńska Wiesława 9 Dybuś Jolanta 64, 92, 103 Dyk Peter van 13, 94, 223331 Dylcwska Matylda 115, 208 Dzicduszycka Małgorzata 93 Dziewulska Małgorzata 148 Dziuk Stanisław 125. 231. 262. 411. Indeks nazwisk. Eagling Wayne 16, 129, 164. Wg Earle David 106 Ebbelaar Mań 16, 19, 78, 98, 195. Bek lrnre 71, 83, 199, 226, ! 35. Beki Shirley 113 Edwards Leslie 112 ETel Jean(Lejeune Franęois)320 Efimow Nikołaj 144, 193 Egk Werner 11, 14 Ęgle*sKy Andre 25, 109, 267, 292 Egues Rembert 98 EichendorT Josef van 77 Eisenstein Siergiej 239, 340 Eitner Henryka 52 Ejfman Boris 128, 130, 133, 223 Ek Mars z 77 Ek Niklas 36, 223 Eliasen Johnny 57, 79, 306 Elibekjan Robert 133 Ellington Duke 307 Elssler Panny 13, 138, 245, 3 zKEhen Max 84, 207, 300 Emblen Ronald 49 Emde lngrid 229 Emery Terence 332 Erglund Sorella 57, 164 Erbsztein Boris 330 Erdćlyi Sżndor 19 Erdman Boris 176, 189, 206 Erixon weń 242 Erlanger Frederic d'177 Erler Ciselotte 69, 83, 130161270 Ernst Max 300 Escoffer Marcel 19 Escudero Vicenze 72 Esąuwel jorge 223, 313, 345 Essen Wiola 44. 262 Esu Roberta d'301 Etcheyery Jean-Jacques 101 Buła Joe 62, 64 Evdokimowa Ewa 16, 19, 177, 227292326. 332. 345 Fadiejeczew Nikołaj 19, 56, 156, 323312. 345 Paliszcwska 2. 370412. 277350350. Faliszewski Stanisław 59, 122, 370 Palia Manuel Je 71. 73. 75. 358360 Falk Per 97, 242 Farba Clint 78, 97 Parias Ferenc 95 Farmer Peter 176, 345 Barnaby Giles 234 Farrell Suzanne 33, 36, 64. 91. 142 Farren Fred 177. 330 Patron Julia 49, 224 Fath Jacques 319 Fauchard Daniel 176 Fauchois Rene 150 Fayart Charles-Simon 90 Fedorowicz Sophie 231, 267, 366 Feld Eliot 148. 152. 357 Felix(P. Fernandez Garcia)360 Fellini Federico 240 Fencloya Helena 54 Fennecker Josef 13, 14 Fenonjois Roger III Fensrer Boris 33274 Fernandez Jose 73 Fernandez Maria 87 Fernandez Royes 243, 326 Fernandez Salvador 56, 98, 122, 133, 244, 245, 271, 313, 345 Ferrara Diana 146 Fesenko Tatiana 133 Fiałkowska Maria 19 Field Per 262 Fifield Elaine 09 Pillówna Adela 215 Fint Leonor 57, 231, . Finistere AlejandroFinney Truman 83, Fwcre Eugenie 64. Fiodorow Michaił Fiodorowa Sofia Fitelberg Grzegorz Fjeldstedt Karolino błamem Albert 319 Flemming Charłane Fletcher Robert 17. liter Jaap 51. 350. 192352. 326. 300. 145211. 332. 14. 193. aa*, aa*Flindt Vwi(zob. Gelker Vwi)Flores P. 91 Fiołów Friedrich van 117 Fodor Antał 64, 87, 314 Fokin Michaił 6, 44, 58, 59, 09, 6181, 86, 95, 96, 97, 126, 161, 163, 177, 187, 207, 221, 222, 223, 258, 259, 264, 302, 306, 339, 341, 352, 362, 363, 365 Fokina Wiera 161, 221 Fang Leny 366 Fontana Carlo 13 Fonteyn Margał 83, 87, 91, 97138, 141, 156, 176, 223, 224, 251, 276, 306, 330, 345, 360, Forgżch józsef 94, 95, 244 Pomacali Cia(Łucja)290. 63 I b 4256340. 112231363. Forray Gżbor 69, 94, 95, 313, 330. 204. 292. 128. Forster Caroline 136 Forsythe William 231, 315 Farmer Wolfgang 57 Fortunata Aleksander 157 Post 150 Fotek Jan 273 Fracci Carla 43, 86, 90, 138, 138, 240, 244, 298, 300, 326, 345 Franca Celta 129 Francais Jean 211 Frances Esteban 79, 91, 151, 193 Franceschini P. 117 Francheni Jean-Pierre 61, 109270 Franciszek z Asyżu św. 81 Frandsen Saren 164 Frank Jean-Michel 38 Franklin Frederic 141, 293, 354 Frassi Adelaidę 106 Frazier Ronald 193 Fredro Aleksander 210 Freitag Maria 138 French Jarcd 39 Frenklówna Michalina 346 Frey Frank 242 Fridericia Allan 86, 213, 249, 298. Indeks nazwisk. Friedberg Katherine 180 Frigerio Ezio 67, 101, 298 Fris Maria 91 Froman Margarita 215, 307 Froman Max 81, 238, 397 Fronczek Anna 49, 61, 168, 315, 341 Fruhmann Leopold 202 Frycz Karol 138 Fryżlewicz Józef 146 Frycz Karol 138, 206 Fuchs Ernst 189 Puentę I-gis 360, 382 Pułap Wiktor 226, 313 Pułap Zoltan 69, 83, 94, 95 Fukań Gaye 176 Furse Roger 338 Fuzelier Louis 148. , 313, 321. Gable Christopher 141, 298 Gabowicz Michaił 21. 298 Gabzdyl Emerich 54, 145 Gac Kazimierz 238, 249 Gadd Ulf 25. 69. 298. 345 Gade Niels Wilhelm 211, 213 Gagnebin Bije 146 Grajewski Karol 180, 275, 371 Gajewski Waldemar 139, 194, 196, 332 Galeom Vincenzo 214, 390 Galikowska Janina 28, 121, 138, 364 Gałsjan Wilen 133, 287 Ganeau Franęois 240, 300 Ganibałowa Walertina 244, 264 Gamo Denys 34, 69, 101, 114251 Garcia Golca Federico 73, 74, 75 Garcia Marta 133. 271 Gasperini Teodora 123 Gaugusch Chrisdne 164 Gagi Franz 49 Gautier Theophile 95, 96, Gawęcki Wit 34 Gawlik Roland 98, 226, 29 Gaworczyk Wacław 80, 210, 227 Gawryłow Aleksandr 47 Ge Georg(Grónfeldr G. )90 Geister Erich 98. 270 Gelcer Fiodor 88. 135. 413. Indeks nazwisk. Gelcer Jekarierina 206. Gelccr Wasilij 153 Gclker Vivi 55, 69, Gewan Władimir I 9, Genee Adeline 177 Gcnće Alesandre 177. 414. 101. 234. 177, 330, 332, 375. Gener Jean 319 Georges Alexandre I 17 Georgi Yvunne 19, 25258 Georgiadis Nicholas 19229. 292. 298. 345 Gerber Helrnut 21 I Gerdr Paweł 91, 99, 122275, 280, 290, 293, 3 Gerhard Roberta 91 Gerlach Julian 183 Gerszrein S. 33 Giełgud Mama 34, 36, 78, 98, 169 Gienca Anna 61 Gierałtowska Barbara 28, 88 Gierz Henryk l 3 b, 157, 158, 199, 352371 Giersz Witold 217 Gierszunowa Łubów 325 Gilford Edyrhe 203 Gillert Aleksander 64. 121280, 339, 346 Gillert Stanisław Wiktor 155, 237 Gilpin John 97, 111, 244, 345 Gusła Zygfryda 04, 158 Ginkułow Władimir 13 Giojew Elbrus 58 Giraud Albert 250251 Gisladottir Maria 551 Giuliano Juan 09, 128, 151 Glatty Juliusz 133 Glegolski Andrzej 145 Glier Feinhold 88, 294, 4 Glikman Iwan 387 Glinka Michaił 125297245 Glinkówna Olga 9, 23, 30, 196, 322380 Gluck Christoph Willibald 84, 86, 87302, 231 Gladkcwska Konstancja 169. 76, 195, 329, . 90, 129, 1-41. 153, 177, 20725. 329. Głazunow Aleksandr 58, 60, 161, 171, 207, 275, 290, 293 Głowacka Ewa 29. 61. 96. 111. 199221, 243, 245, 341 Głowacka(Gorzkowska)Izabela 146 Głowacki Józef Hilary 139, 245, 323 Głuszkowski Adam 84206 Gnarowska Waleria 67, 207, 347, 330, 339, 341 Gniewaszewski Michał 70, 97, 215317. 382 Gabin Emilia 325 Goddard Malcolm 152 Godlrey Louis 244 Godleś Andrzej 187 Godunow Aleksandr 307 Goethe Johann Wolfgang 13, 301, 302 Gogol Nikołaj 21 GogW Jerzy 123, 138, 164, 177, 238295, 299, 352 Gogulska Crszula 70 Gole Nikołaj 170, 206 Golejzowski Kasjan 57, 189, 190, 264 Golikowa Tariana 307 Gullner Nana 244 Golaska Barbara 45 Golębiowski Tomasz 62, 76, 92, 238251, 371 Gołowm Aleksandr 221, 23 Gołuwin Serge 128, 300, 326 Gumbar Judir 64, 87, 314, 350, 358 Gonczarow Andriej 350 Gonczarow P. 16 Gonczarowa Natalia 44, 73, 177, 223, 341, 345. 354. 367 Gondoli Walter 223 Gonzżlez Gladys 273 Gorbacewicz Aleksandr 98 Gordicjew Wiaczesław 94, 298 Gordon Michaił 173, 330 Gore Walter III Gorochowa Nina 158 Górski Aleksandr 67, 90, 100, 109123, 156, 171, 248, 392 Gossclin Louis-Franęois 106, 245 Gcślińska Barbara 45, 71. Gottlieb Josef Małej Gottlieb Vaclay 54 Goube Jennifer 78 Goubi Paul 101. 211 Gould Diana III Gould Morton 151, 152 Gouriet 106 Gurecki Józef 369. Górska Joanna 34, 61134, 135, 145, 194371 Górzyńska Nina 181 Grabka Anna 148 Grabowska Zofia 59336. 341 haczyk jerzy 21364 Graham Mamba 334. 350 Grahn Lucile 243 Granados EnriąueGrandstrorn Alyar Gram Alexander. *, z**. 101248. 143. III. Grigorowicz Jurij 101, 156, 192, 265, 298, 312, 345, Grimm Jacob i Wilhelm 2. 125249. 224. 148. 203. z*s.az*73204**, zz*, . 258. 276. 302 Grassi Raffaele 153, 336, 346 Graupner Gotthardr 270 Grąbczcwski Wiktor 346 Grąbka Mieczysław 350 Greenstne Stephen 259 Gregory Cynthia 97, 267, 292 Gtekowski Mikołaj 120 Greloff Leokadia 59 Grey Beryl 56 Gribow Aleksandr 160. 199 Gridin Anatolii 138, 160, 190 Grieyc William 106, 225 Grigoriew Siergiej 47. 128264, . 237. 302. Grisi Carlotta 106, 136, 139, 243 Griszyna Nina 189 Grondal Tadeusz 101 Grzński Michał 115, 117 Groppius K. 155 Grottówna Zofia 33. 304. 231. 160, 190, 3873. Indeks nazwisk. Gruber Lila 298. 313 Grubieć Ekkehard 13 Gruba Witold 9, 14, 23, 28, 29, 30, 5374, 76, 77, 79, 88, 121, 133, 144, 145164, 196, 210, 217, 218, 220, 238 zs*, z*s, a*, a*Gruszkówna Krystyna 9, 19, 84, 224262. 275 Gruzdiewa Nina 244 Gruziel Łukasz 98. 111. 145 Gryglewski Tadeusz 43, 45, 70, 73, 95109, 125, 138, 157, 164, 209, 238, 247, 287, 341, 345 Grzegorzewska Nina 9 Gsowska Tatiana 13, 14, 19, 25, 74, 75, 84, 91, 226, 286, 293, 300, 306, 319369 Gsowski Wiktor 97 Gucz Henryk 99 Gudim Ketil 99 Guerra Nicola 286 Guerreru Pelis 273 Guerrero Maria 56 Guffanti Hugo 133 Gugel Fabius van 226 Guillernin Charles 121 Guillerm Nelly(zob. Verdy V. )Guirnard Marie-Madeleine 202. 247 Guis Gilberte 365 Guizerix Jean 19, 128, 227 Guliajew Wadim 109, 207 Gunter John 300 Guranowski Józef 153 Gusiew Piotr 156, 157, 180. Gołek Dobrosława 61 Guttuso Renato 43. 141 Guv Geoffrey żHGuys Constantm 32 Gwozdecka Teodora 139, . 265. 290. 281. 345. 43. 323. Haas Henn Hz Haendel Georg Friedrich 103 Haggcborn Nils-Ake 345 Halm Christa 109 Haiger Kevin 19, 189, 304, 38 Haindl Hermana 56. 415. Indeks nazwisk. Hajzer Gabor 203 Halewicz Jarosław 210 Halicka Alicja 267 Hallberg Ulrike 122. 416. 14. 193.226.382. 276317. van 350. Hallhuber Metro Halrnen Pet 230, Harnbleton John Marnej Mamine Harnmer Fred 262 Hanka Erika 234. Hankę SusanHani Piotr 341 Hansen Olaf 155 Hanuś Jan 235 Harangozó Gyula 319. 271, 378. 68, 69, 94, 95, 299. Harapes Vlastirnil 13, tZz, 313. 306. 334. 127. 244. 373. 145. Harkarvy Benjamin 129 Harker Joseph 177 Harmoś Oskar 125 Harpes Mes 164, 356 Hart 86 Hart John 112 Hartmann Dominik 19 Hartmann Thomas 306 Haryey Peter 151 Hasiej Julian 73 Haslinger Gabriele 79 Hassreirer Josef 49, 277 Havas Ferenc 94. 95. III Hawkins Erie 41. 204 Hawryłkiewicz Jan 59 Haydee Marcia 39, 57, 84, 98169, 207, 242, 278, 279, 292307 Hayden Melissa 17, 4169 zz 7306 Hays David 141, 142 Hausler Jara 336 Heaton Annę 366 Heckroth Hem 289, '382 Beczko Jacek 62, 87, Hedeby Kersrin 243. Heine Heinrich 11, 13, 135, 137 Heidenreich Heinz 16. 130298271. 380. 299. 148. Heinonen Markku 242 Heinrich Rudolf 145 Helle Andre 279 Hellenstein Karl 64 Helpmann Robert 87, 91, 112, 156, 231, 306, 337, 338, 345 Helsted Eduard 211. 213. 214 Mełł Alicja We Hendrix Renee 306 Hendrykowska Mariola 62, 103, lienke Ewa 341 Henning Eva 211 Henning Hartmur 43, 94, 176 Henry Pierre 35, 36, 28 Henze Hans Werner 334, 326, 227 Merze Jurgen 226 Herczog lstvan 289 Hermanówna Wanda 49 Heros Sylwia 276, 529 Herold Ferdinand-Couis-J o sęp 120, 121, 344 Herrera Gusrayo 45 Hertel Peter Ludwig 121, 122 Hertenyi Janos 199 Heruth Gerd 74 Herzog Joachim 231 Hesse Herman 7778 Heyninck Kalin 78 Midas Prigyes 95 Hightower RoselN 101, 169, 326. 3+5 Hikmer Nazim 190, 191, 192 Mili Mamer 13 Hillar Małgorzata 77 Hilverding Franz 90, 251, 277 Hmdemith Paul 7981315 Hmkson Mary 97 Bialski Andrzej 76 Hirsch Robert 36 Hirszband Ewa 61 Hladik Jaroslav 238 Hades landa 259 Hodgcs James 317 Hoecke Micha van 37*e*, z*HoTnann Ernst Theodor unadcus 64, 66, 99, 101, 321. 145. , 231. Hófgen Lothar 35, 195, 300, 314, 369 Hofnan E. 321 Hofnannsthal Hugo van 187 Hohensee Wolfgang 313 Hohmann Jurgen 43, 286, 306 Hallem Werner 91 Holliday David 301 Holm@ske 19, 421 Holmes Berenice 24 Holmgren Biom 270 Holst Frida 389 Holtz Rudolph 332, 345 Honegger Arthur 38, 151, 334 Honer Mary 112 Honningen Mette 19, 79, 164, 223, 306 Horn Marali 227 Hornung Preber 69 Houkon Joyce 227 Houston Grace 168 Howald Fred 8715789 Howard Andree 57, 112, 363 Hribar Kenia 106 Hrisrić Stevan 215 Hryniewicz Renata 202 Hubbard Celta 73 Hubbard John 267 Hubert Yves-Andre 325 Hugo Jean 39 Hugo Victor 106, 108. Hulse Dierer 94 Humphrey DorisHurry I, eslie 306 Hurdg llse 319, Hus Auguste 286 Hutter Anita 13 Hutterli WernerHymen Prudence Hynd Ronald 34, . 164. 226 III. 129. 267. łbem Jacques 91 Ibsen Henńk 215. 243 ldzikowski Stanisław 47, 192, 193, 287 lgnatiew Aleksandr 168 lgnarow Boris 367 Imperia Pastora 71 lliescu lleana 15627-Przewodnik balsowy. Indeks nazwisk. lnoue(duet 77 lolas Alexander 44 lning Robert 235, 276 lsajew Stanisław 133, 298, 321, 327 lsakow Paweł 88 lskanderowa Olga 244 Iskra Stanisław 45 lstomina Awdotia 206 lwaczenko W. 193 Iwanow Konstantin 99. 171. 290342 Iwanow Lew 99100101122153155, 156, 157, 158, 177, 281, 329 lwanowa(Huszkowska)Tariana 84, 206 lwanowski Aleksandr 385387 Iwo Gustaw 235 Jabłoński Henryk 134 Jacek Piotr 273 Jacobsen Palie 357 Jadczak Jerzy 315 Jakimiak Jacek 133, 171 Jakobson L-eonid 309, 385 Jakub Edward(z dynastii Stuart)166 Jakubiak Eugeniusz 61, 73, 84, 109, 125, 1-45, 157, 186, 273, 287, 299, 345. 371. 380 Jakubowski Jan 90, 133, 219, 306 jakułow Gieorgij 316 Jałowiecka Kazimiera 290 Jamison Judirh 97, 189, 364 Jananis Natalia 281 Janasik Stefan 51, 67, 144, 163, 173210. 238. 302. 323 Janićek Albert 145 Janicki Władysław 210 Jankowska Barbara 90. 101, 158, 178218. 224. 273 Jankowska Dangia 190 Jankowska Liliana 21, 28, 67, 98, 192133, 218. 245. 341 Jankowski Bogdan 23, 76, 145, 29229. 256. 338. 380 Janotta Moniąue 161, 226, 279, 298, 330, 345 Janowitz Gondola 78417. Indeks nazwisk. Janowski Maurycy 46 Jarocki Stanisław 49, 67, 125157, 161, 164, 183, 209, 220, 237, 238, 247, 256, 267, 281, 290, 299, 322, 336341, 342, 348, 354, 377 Jaroń Elżbieta 61, 67, 84, 138, 145, 259, 270, 348 Jarosiewicz Jadwiga 148, 356 Jaroszówna Helena 334 Jarre Maurice 109 Jarzynówna-Sobczak Janina, 968, 75, 84, 145, 177, 193, 194, 196, 309, 214, 219, 238, 239, 262, 264, 271, 274275, 299, 302, 332, 341, 361, 371 Jasieński Stanisław 247, 339 Jasiński Roman 129, 141 laska Maria-Luise 79 Jaskóła Alicja 203 Jasman Zygmunt 34, 61, 75, 125, 1351-45, 157, 177, 239, 249, 271, 299341 Jasrrembska Julie 145 jazwinski Jan-41, 47, 192 Jeanmaire Renee(Ziaj)34, 54, 319 Jedrinsky V, zł jedyńska Irena 59, 183, 237 jeferies Stephen 279 Jefimow Wasilij 189 jegorowa Łubów 126 Jelinek Josef 57, 121 jelizariew Walentin 57, 26-4 Jendrosz Tadeusz 57, 90, 158, 187249, 276, 299, 320 Jensen Chris 122 Jensen Richard 238 Jensen Sven Erie 110 jeppesen Torben 223 Jerruołajew Aleksiej 158, 206 Jerszow Piotr 170, 173 Jerszowa Jewgenja 139 jewdokimow Aleksandr Jezerriczky. 418. 281. 109, 183, 252, . 59, 62, 70, 102, 103, 345, 307, 354, 371139, 164, 168, 299, . 22, 23. I. 67. 248. Jilek Vlastimil 79 Jiroyec Vojrech(Gyrowetz Adalbert 326 Jirśikova blina 87 lob Enrico 128 Johanson Margarera 319 Johansson Marie 69 lokai Mor 95 Jones Marilyn 121 Jones Robert Edmond 79 Jones Sidney 177 Jonsson Lillemor 298 Jońca Stefan 57, 61. W 4189448 Jooss Kurt 33, 45, 148, 244258488334, 373, 374, 380, 381, 382 Jordan Olga 123, 126, 385 Jórgen-Jensen Elna 238 Jovanović leżana 56 Juchnowski Zbigniew 28, 84, 104, 358 Judę Charles 269, 306 Junowicz S. 306 Jurgens Helmut 14, 306 Jurrićns Henny 16, 34, 78 Juszkar Borna 37, 104, 180, 210, Juszkiewicz Igor 357 Juszkiewicz Nina Juwenal 311. Kadlec Jan 229 Kafka Franz 87 Kalka Lubomir 122, 146, 220 Kaftanowa-Kubik Anna 262 Kage Jonas 34, 90 Kahl Elsa 33, 380 Kain Karen III Kaja Zbigniew 71, 299 Kalczyńska Zuzanna 99 Kalczyński Jan 190 Kałużna Barbara 62, Kałużny Aleksandr 25, 57 łW ł 8367, 354 Kamińska Henryka 22 Kamińska Michalina(Mila)26, 202 Kamińska Wiktoria Stefania 49. 299. 276. *s 287. Kamiński Bogdan 88 Kamiński Zygmunt 34, 134, 135, 139, 145, 171, 196, 238, 239, 248, 275, 299, 332, 371, 377 Kamykowski Bolesław 125 Kancyriewa Kławdija 207 Kaniewska Janina 334 Kańciak Henryk 19 Kapliński Jerzy 9, 34, 51, 52, 53143, 144, 210, 224, 238, 249, 321. 323, 341, 354, 383 Kappel Gunther 17, 350 Kapustę Palca 13, 161, 223, 366 Kapustina Nadieżda 126 Karafyllis Symeon 133 Karajan Dani 334 Karczmarewicz Barbara 67, 103, 144, 157, 163, 209, 256, 278, 323, 335, 342 Karelska Grama 171 Karinska Barbara 33, 67, 81, 101, 365 Karłowicz Mieczysław 219, 220 Karlowska Bożena 336 Karnakoski Kart 22 Karnecki. Zbigniew 239 Karpakowa Palma 88, 155 Karpiński Światopełk 22 Karsawina Taniała 58, 59, 81, 95138, 161, 164, 193, 221, 256, 287, 300, 329, 341, 358 Karsr Waldemar 45, 7390, 109, 145, 196, 203, 231, 271, 301, 336, 371 Karwowska Maryla 334 Kasatkina Natalia 133, 207, 298, 321. 350 Kaślik Vaclay 87 Kasprowicz Barbara 34, 61, 90, 138, 157, 158, 276, 299 Kassówna Małgorzata 224 Kaszubski Zenon 68, 84, 275, 371 Karz Williain 17 Karzer Georg 306 Kay Barry 90, 130, 242, 345. 306. 270126313. 320. 101. Indeks nazwisk. Kayc Margaret 45 Kaye Nora 114, 138, 141, 251 Kehlet Niels 19, 121, 141, 350 Keil Birgit 142, 169, 231, 242, 271326, 350, 369 Kekesi Maria 78, 95, 244, 326 Keller Maurice 58. 60 Kelly Desmond 97 Kenessey Jeno 95 Kent Carl 151 Keogh Marguerite 244 Keogh Tom 79, 91 Kerendi jaleh 35, 36, 193 Keres Inne 133 Keresztes Mariska 93 Kergrist Geneyieye 101 Kersley Ceo 57, 264 Person Roman 15, 30, 45, 317 Kessler Harry 187 Keyehżzi Gabor 16. 235. 321 Keynes Geoffrey 334 Kędziora Michał 73, 210, 248, 379. Kępińska Katarzyna 34 Khalfuni Dominique 298 Kiakszr Lidia 330 Kidd Michael 151 Kicsewetter Tomasz 183, 186 Pijak Maria 61, 67, 126, 158, 177 Kikaleiszwili Zgrab 232 Filar Wojciech 186, 187 Kilger Heinrich 313 Kiljan Adam 102, 145. 209. 273 Kiliński Zbigniew 22, 23, 90, 144*s*, *z, z*, z*, zs*, z*s, 309. 354. 370 Kim Willa 41, 84, 152. 237. 307 Kinsky Klaus 227 Kiraly Melinda 87 Kirbos Max 215 Kiriłłow Władimir 180, 331 Kiriłłowa Galina 207 Kirklard Gelsey 90, 129, 307 Kirnbauer Susanne 176 Kirsanowa Nina 157 Kirsta Georg 33, 129 Kirstein Lincoln Edward 39, . 230. 371145, 302, . 227. 419. Indeks nazwisk. 420. 135, 196, . 226, 286, . 229. 331. Kirsren Erik 151 Kishibe Mitsuyo 151 Kisielewski Stefan 371, 373 Kisielów Wasilij 339 Kiss Jżrus 87 Kwitł Ted 97. 258 Kiellberg Ellen 330 Klaus Fraręois 304, 316 Klauzner Gustaw 45, 90, 209. 219. 238, 306 Klawdiwowa lrina li Plebanów Dmitrij 274 Kleiber Eleonorę 13, 176298 Kłem Ciselotte 195 Kłem Aleksandr 33, 128, Klemenriew Wiliam 133, Klimontowicz Leokadia 47 Klimowa Larissa 56, 173, Klopfer Karol 153, 346 Kłosińska Maria 46. Kmitto Klara 67, 90, 101 tzs 138206, 209, 318, 246, 252, 259, 271, 290. 336 Knapik Franciszek 67, 73, 75, 9 ą, ląg 139, 145, 177, 230, 301 Kneidl Karl 357 Knobłok Boris 274 Knol Kazimierz 49, 7384126 tzz 145, 168, 309, 224, 229, 338 Koch lnge 229 Kochno Boris 57, 332 Kociołkowska Bożena 30, 61, 80128145, 158, 237. 240. 270. 309. 364. 380 Kotła Jonasz 148 Kóhler-Richrer Ernrny 13, 109, 293, a*, *, az*Kokitch Casimir 293 Kolberg Oskar 183 Kóllinger Bernd 306 Kołaczkowska Helena 371 Kołodziej Marian 148, 187, 249204 Kolomojcew Anatolii 207 lotosowa Jewgienija 202 Kołpakowa lrina 60, 160190 ąOz 244. 26-4.320.345. 126. Kołpikówna Neoniła(Miła)164 Komlewa Gabriela 60. 223. 244 Konarski Czesław 30. 46. 255 Konarzewska Izabela 23, 49, 88, 158, 256, 259, 265, 269, 341 Kondracki Michał 9. 30. 31 Kondrariewa Marina 274 Kondrarow Andriej 249 Koniarsky Helmuth 300 Kónig Joachim 229 Konius Natalia 61. 101 Konrad Caren 262 Konsrantinowski Aleksandr 312 Konwiński Henryk 57, 187, 199220. 249. 299. 320 Kopiński Mikołaj 30, 45, 95, 173, 238. 341 Koprucki Edmund 34, 50, 71, 95. 146, 219, 224, 302, 357, 366 Karleń Siergiej 295 Korowin Konstantin 61, 90, 100, Korszykow G. 331 Kórtyelyes Geza 9 Korycki Zbigniew 64, 70, 73, 101, 125, 126, 157, 224, 262, 287, 345 Korytowska Halina 61, 67, 158. Kasak Igor 19 Kosarewicz Krystyna 75, 301 Kosińska Barbara 125 Kossakowska Agnieszka 28 Kostecki Stanisław 47, 221, 256 Kostić Mera 56 Koszałkówna Irena 53 Koszenkowa Jena 56. 298 Kószegi Zoltan 94 Koszewski Andrzej 59 Koszutski Eugeniusz 144 Kościelski(Kościelak)Wiesław 5962, 71, 103, 138, 158, 180, 186, 210, 224, 307, 313, 354, 357, 371 Kotzian Ludyik 385 Kouba Marian 336 Kovżcs Nora 94 Kowalczyk Eugeniusz 121, 273, 338 Kowalenko Jewgienij 189. 209, . 209, . I 04, . 109. 109299273. Kowalówna Irena(Oksana)15, 61 Kowalska Liliana 16, 23, 61, 92, 102, 125, 126, 158, 161, 168, 224, 229, 265, 315, 341, 377 Kowcz Lidia 125, 158 Kowrunow Iwan 306 Kozak Jerzy 259 Kozakowska Elżbieta 49 Koziarski Eugeniusz 53, Kozimala Olga 61, 249, Kozłowska Alina 134. 123357. Kozłowski Aleksander 153, 280, 346 Paziowski Jerzy 30 Kraack Erich 229 Kramer Hildegard 133 Krapiwin Michaił 289 Krassowska I(atalia 109, 168 Krassowski Janusz Adam 125, 139, 177. 271. 3 KKrasuski Witold 231 Kratkę Grita 317. 319. 334 Krause Margarethe 176 Krawucki Ryszard 15, 30, 128, 199. 243, 270, 315 Krechowicz Jerzy 61, 135, 219248. 302 Kreitner Gieorgij 192 Kretzschrnann Heinz 262 Kreutzberg Harald 258 Krigier Wiktorina 57, 207, 360 Krisch Winfricd 369. 382 Krisrin V. 336 Kriza John 40, 113, 114, 151, 294 Króller Heinrich 86. 189 Kronstam Henning 25, 55, 86, 164, 204, 234, 242, 298 Kropaćek Jan 87, 312 Kropidłowski Bronisław 34, 67, 84, 128, 13-4, 138, 145, 157, 177, 249, 252, 26-4, 271, 299, 336, 341, 361, 371 Królewna Wiesława 53 Kruger Otto 19, 75 Kruuse Marianne 83. 191, 297)84, 350 Krzesińska Matylda 275. 196. 238. Indeks nazwisk. Krzesiński Feliks Adam 91, 106, 136, 170. 171. 370 Krzesiński Józef 280 Krzyński Mieczysław I 17 Krzyszkowska Maria 45, 59, 67, 74, 90, 138, 144, 145, 157, 177, 259, 278, 298, 299, 341, 352 Kubacki Wacław 245 Kudielm Andriej 321 Kudlicz Bonawentura 369 Kutner Rudolf 231 Kuhl Helma 14 Kuhne Ludwik 64115123 ZOgKulawa Teresa 9, 67, 73, 75, 93, 103, 145, 177, 186, 196, 202, 203, 230301, 307, 313, 354, 364, 366, 377, 379 Kułak-Janowska Barbara 61 Kulcsza Michał 2649153 ąpz g(ą 280, 336, 370 Kuliczewska Kławdija 293 Kulik Krzysztof 14, 145, 221 Kun Zsuzsa 121, 313. 330 Kunakowa Łubów 156 Kura Miroslav 235, 312 Kurczewski Jerzy 313 Kurilko Michaił 206 Kuriłow Iwan 306 Kurkutakis Jannis 93 Kurpiński Karol 369, 371 Koryto Edward 81, 97, 330 Kuzniecow Dmitrij 88 Kuzniecow Swiatosław 234, 309 Kuzniecowa Maria 187 Kuzniecowa Raisa 61, 67, 157, 341 Kwiecień Izabela 34, 171, 209, 218, 219 Kyliżn Jiii 251, 271, 369. Laban Rudolf van 86. 231 Labis Atdlio 83, 193, 298 Cabisse Felix 127. 270 LacoRe Eugene 327 Lacotte Pierre 67, 307, 325 Ladow Anatolii 59, 161 Caerkesen Anna 334. 375. 326. 329. 421. Indeks nazwisk. I agerborg Annę-Marie 204 I, agunilla Carlos 14*aine Doris 90, 176 I-aing Hugh 69, 207251, 300, 356 Lakaros Gabriella 69, 95 Lalo Edouard III Garnące Henrieua I 17 Lambert Constant 300 Gambiru Piotr 91, 171, 275, 290, 293306 Łanu Eugene 323 Łamom leni 91 La Marte-Fouąue Friedrich de 225 Lancaster Osbert 121 Lanchbery John 34, 121, 129, 169, 302 Lancret Nicolas 248 Cander Harald 70, 109, 150. Złą 214302. 326 Lander Margał 110 Lander Toni 111, 213, 234, 242, 326 Landowsky Marcel 251 Lany Harold 113 Lany Maria 345 Lange Wiesław 320 Langenfess Roił 262 Garnel Josef 382 I-ansere Jewgienij 207 Lanyi Wiktor 95 Caporte Jean-Pierre 151 Carkin Peter 235 Larrain Rayrnundo de 176, 345 Larsen Gcrd 264 Carsen Nils Bjórn 55 Caskowska Alfa 290 Lasota Bożena 103 Łaurncr Denise 229 Caurencin Marie 37 Laurens Henri 319 Laurem Ghristine 57 Caurenti Franco 87, Laurentz Arthur 301 I-aurer Jeanne 86. Cayastre Jean-Baptiste 64 Layerly Sean 81 Lawrence Bryan 121. 422. 101. Lawrence Paulinę 234 Cazaridos Stefanos 79 Lazzini Albertę 148 Lazzini Joseph 70, 128, 317, 334, 364 Leahie Leonid 90 Cebida Mariola 45 Lebiediew Leonid 231 Lebik Fryderyk 45, 186 Cecewicz Anna 238 Leclair Andre 141, 258 LeClcrcą Tanaąuil 41, 80, 81. I 14, 227249, 269, 365 Le Corre Michel 298 Lediach Giennadij 101 Leduc Nicole 90 Leeder Sigurd 45, 373 Cefebre Jorge 35, 223 Lefebyre Franęois-G. 91 Gęgał Siergiej 280, 290, 329 Leger Fernand 317, 334 Legnani Pierina 153, 171, 177, 280. 206. 8)()203 Legrain Wiktoria 49 Legut Irenę 39 Lehar Ferenc 33 Lehmann Maurice 150 Leistner Wolfgang 226, 227 Ceitzkówna Janina 335 Lcland Sara 33 Cc Nestour Maurice 101 Lengren Katarzyna 180 Lemaitre Gerard 77, 106, 195, Lcrnanis Osyalds 49 Lengyel Menyhert 68 Lennon Jack 104 Leontiew Leonid lbl, 258 Leontiew Sasza 187 Leonriewa Ania 133 Le Piej Charles 200, 203 Cepieszynska Olga ó/, 174, Lermontow Michaił 133 Cesrer Keirh 243. 244 Cesur Daniel 151 Leszczyński E. 229 Leśmian Bolesław 245 Leuycn Koster de 139. 364. 366. Leyasseur Andre 276, 365 Leyier Nancy 87, 200 Leyogt Heinrich 153, 171, 177, 280341 Lewandowska Ewa 93, 379 Lewandowska Jadwiga(zob. Szajna-Lewandowska Jadwiga)lewandowski Leopold August 67, 370 Cewandowski Marek 93. 293. 99 Lewaszew Władimir 79 Cewental Walenrin 19, 21, 274, 307 Lhotka Franio 217 Lideman Wanda 120 Lidoh Mascha 373 Lidova Irenę 240. 287 Liegeois Jean-Pierre 375 Laepa Maris 19, 70, 97, 180, 312 Gitar Serge 25, 38, 44, 73, 79, 91, III 127, 128, 138, 144, 150, 193, 207, 211, 223, 235, 269, 273, 286, 298299. 300. 319. 329. 332, 334, 345 Ligeti Gyórgy 304 Ligniere Andre de 242 Liman Jose 234 Lindernann Rosemarie 317 Lmden Anya 19 lindenbergh Ryszard 29, 218 Lmdstróm Runo 242 Lmgwood Tom 244 Liptowska Eugenia 46, 221, 287, 152 lis Andrzej 202 Liska Iran 304, 316 Lisyk Eugenius 57, 264 laszmDawid 323357(zz jgg gz)270. 334 Liszt Ferenc 14, 97, 199 Lloyd Maude III 2643 sKLolle Jens 214 Commel Daniel 34, 35, 98 Longchamps Gaston 129 Congos 83 Lope de Vega Pelis 206 loąuasto Samo 90, 277 Lorentowicz Irena 23, 53, 144, 145157, 186, 218, 252, 299, 336, 371 Loring Eugene 39, 262. Indeks nazwisk. Corrneau Jean-Yves 306 Lormier Paul 64, 135, 139 Loudieres Monique 306 Louafi Alain 36 Loye termit 113, 293 Lnenskiold Herman 326. Lovski VoytekWojciech)Lubirz Monika 306. 321 Lubovitch Lar 369 Liiders Adam 81 Ludlow Conrad 129, 142, 180. (zob. Wiesiołłowski. 13, 56, 70, 97, 101, . Ludwicki Andrzej 84 Ludwik XIV 344 Ludwik XV(sfLuipart Marcel li Lukom Jelena 225 Lukśik Kareł 13 Łoiły Jean-Baptiste 25, 36 Lurnbye Hans Christian 211, 213 Łupi Roberta 231 Luręat Jean 129 Lutosławski Witold 7, 193, 194, 195 Luziński Antoni 370 Luzzari Emanuele 43 Lwów-Anochin Boris. Lagunow Walerii 274 Lapauri Aleksandr 264 Lapińska Maria 125, 138, 354 Galionów Michaił 41, 43, 192, Laszczilin Lew 206 Lawacz Jerzy 59, 101, 215 Ławrowski Leonid 6, 09, 158, 206, 292, 295, 385 Ławrowski Michaił 101, Lazariew Eduard 306 Lazariewa Maria 306. 87. 122297. 192. 377193. 138330. Łaznowski Janusz 259, 271 Łazowski Jerzy 238, 258, 264, 360 Loboiko Kazimierz 280 Łopuchów Andriej 123, 295 Łopuchów Fiodor 16, 100, 126, 129156, 193, 223, 289, 331. 423. Indeks nazwisk. Lopuchowa Lidia 33, 4/, 111, 112 Łuciuk Juliusz 202, 203, 214, 215, 230239 Łukasik Jerzy 95, 183, 215 Łukianow Siergiej 280 Łukomska Anna 161, 209, 268, 284, 370 Luszyn Aleksandr 108, 128, 289. Maar lisi 16 MacDonald Brian 63, 77 Macfrlane John P. Zza Machoy Saśa(Matha Frantiśek)54 Mack Heinz 17, 270 Mackiewicz A. 122 MacLeary Donald 25, 267: 77 MacMillan Kennethl? , 70, 130, 141, 142, 229, 242, 264, 267, 277, 298, 319, 331, 332, 345, 350, 3 sz, 366 MacSween Gayrie 194 Macura Władysław 308 Maczawariani Aleksiej 232 Maćkowski Henryk 180 Madscn Jan 77 MaJsen Egon 57, 141, 169, 207, 271 jćjj ĄjjMadsen Jorn 19 Maererlinck Maurice 251 Magallanes Nicholas 25, 41, 81128, 129, 141, 227, 365 Magri 327 Mahler Gustav 7, 98, 356 Majakowski Władimir 265, 331 Majewska Juta 71, 104, 342 Majewski Andrzej 45, 61, 74, 79, 8487, 111, 128, 138, 145, 157, 177, 196, 220, 227, 259, 370, 281, 299, 326348. 358 Majorów Genrich 273, 274 Makat Peter 226, 321 Makarow Askold 309 Makarow R. 274 Makarowa lNatalia 16, 55, 60, 244, 345, 358 Makarowski Jerzy 14, 16, 43, 67, 70. 424. 101. 138, 148, 195, 243, 281, 302, 357. 364 Maklakiewicz Jan Adam 51, 54. Makowski J. 187 Maksimowa Jekatierina 101, 138, 312, 327, 345 Malaverne Pierre-Frederic 88 Malawski Artur 375, 376, 377 Malcey Wiktor 235 Malcles Jean-Denis 176, 231 Maliarewski P. 171 Malinowski Feliks 90, 138, 144, 210. 375 Maliszewski Witold 45, Mallarme Stephane 81, Małecki Cudwik 348 Małkowski Heńryk 146 Mamonrowicz-Lotek BMandat Agnieszka 250 Manen Hans van 6, 16, . 47, 334267. żena 264. 17. 34.71. 98, 106, 141, 142, 164, 195, 249, . 314. 383. 171. 145. 83, 350, . 364, 366 Manthey Axel 231 Marchewka Eugeniusz 84, 271 Marchiolli Soma 16, 19, 78 Marciniak Józef 22, 30, 248 Marcu Vasile 73, 298 Marę Roił de 242*arek Tadeusz 67, 278, 302, 323 Marenić Władimir 56 Marie-Jeanne(Pelus M. -J. )39, 128, 168 Mariernma(Martinez Emma)72, 300 Marinuzzi Gino 262 Mark Tivadar 69, 71, 83, 94, 95, 313, 345 Markard Anna 382 Markard Herman 295. 374 Marko Ban 87, 223 Markova Alicja 111, 138, 141, 156, 307. 223. 300. 363 Markowicz T. 87 Markowski Eugeniusz 264 Markowsky John 128 Marks Bruce 164. 234 Markus Laszlo 95. Marły Diana de 106 Marmonrel Jean-Franęois 151 Marąuet Couise 177, 327 Marąuez 1. 122 Marshall Charles 245 Marteny Fred 114 Martin Bona 64 Martin Jean-Baptiste 148 Martin Keith 302 Martinez Caridad 98, 271 Martinez Sierra Gregorio 71, 73, 358, 360 Martins Gunrer 229 Martins Peter 33, 62, 142, 229 Marrinu Bohuslw 130 Marx Henryk 115 Mirzke Kurt 227 Masłowski Jerzy 299 Mason Monika 16, 128, 277, 338, 350 Massenet Jules 330 Masson Andre 128 Masuda Michiko 87 Maszyński Julian 346 Matacz Tadeusz. 21, 61, 145, 264, 321 Matecka Kornelia 34. 61. 307.357 Marisse Henri 193. 331 Maruszewska Sabina 84. 161. 370 Maruszewski Józef 341 Matuszewski Narcyz 287 Maudrik Cizzie 14 Magle Michael 141 Maurice(zob.pion Maurice)May Pamela 336 Mayet Annie 259 Mayo M. 229 Mazalowa Rużena 313 Mazilier Joseph 138, 139323. 327 Mazań Janusz 148 Mazur Bona 354 Mazur Jan(tancerz)145 Mazur Jan 373 Mazur Tadeusz 321 Mazurówna Krystyna 23, 217, 239, 379 Mazzo Kay 62, 129, 142. , 177, 180, . 76, 77, BA. Indeks ngzwisk. MeBride Patrisia 14, 94968896244. 277 McDowell Norman 345 McKnighr Kauffer Edward 336 McLerie Allyn 294 Medecin Pierre 21 Meissner Krystyna 146, 148 Mejorana Rosario La 71 Melikoya Gema 128 Memches Teresa 61 Menczel R. 203 Mendelssohn Bartholdy Feliks 7, 302, 303, 304, 306 Mendelssohn-Prokofewa Mira 158 Mendez Alberto 98 Mendez Jose 64, 121 Mendez Josefina 245, 345 Mengarelli Julius 204, 241 Menyhżrt Jacąueline 244 Merante Louis 67. 327. 329 Mercandotd Maria 177 Merimee Prospcr 54, 55 Messac Megali 157, 304 Messel Oliver 127, 345 Messerer Asaf 67, 122, 156, 158 Messerer Boris 56. 264 Metzger Marta 19, 64, 78, 98, 321 Meunier Hipolit 49, 106, 208, 209 Meyer Hermes 290 Meyer Krzysztof 209 Meyer Ottowerner 331 Meyerhold Wsiewołod 161 Miasin Leonid 17, 52, 4 ż, 4749681, 86, 128, 187, 193, 207, 226, 287, 289, 315, 316, 319, 331, 341, 350, 354. 358. 360. 365 Miasina Tariana 360 Michailiczenko lrina 138 Michajłow Michaił 130 Michaiłowski W. 128 Michał Anioł 220 Michaud Ban 45 Michaut Pierre 255 Mickiewicz Adam 351 Mickiewicz Elżbieta 57, 61, 158, 187, 276, 299, 320. 17%. Indeks nazwisk. Mickiewicz Karma 70 Midiner Max 91, 101, 157, 304350 Mielikow Arii 190, 192 Mielziner Jo 251, 357 Mierzejewski Mieczysław 167 Mierzyńska Julia 369, 379, 371 Miezin Alina 105, 148 Mikołajczak Bronisław 52, 321 Mikuszewska Maria 53, 383 Milberg Barbara 17 Milczyński Kazimierz 84 Milhaud Darius 38, 290, 317 Milian Jerzy 354 Mille Agnes de 152, 293, 319, 356 Miller Hanna 190 Miller Karol 237 Miller Patriota 45 Milloss Aurel(M.de Miholy A. )25, 43, 44, 49, 69, 70, 87, 91, 94, 141229, 230, 231, 248, 258, 262, 286319. 334 Milon Louis-Jacques 91 Milon Władysław 50, 67, 71157, 256, 299, 364 Miny Oho Lec 227 Mmkiewicz Henryk 62, 102202 Mmkus Ludwig Alois 67, 88, 91, 122 Mirk Shonach 87, 164, 249 Miro Joan 57, 309 Misiuda Zbigniew 62, 64, 103, 209210. 219. 307 Misković Miłorad 231. 240, 287 liszczyk Stanisław 22, 50, 67, 144157, 197, 220, 238, 322, 377 Mitchell Arthur 17, 14123 sMitterhuber Alois 262 Mizgalska Lidia 103, 366 Mladowa Milada 293 Mlakar Pia 217 Uakar Piro 217 Mlakar Weronika 287 Modzelewska Janina(Nina)99, 125180 Moisiejew Igor 312, 354. 426. 123. 125. 103. 316. 341. 186. Moisiejew Michaił 274 Mojsiejewa Olga 190 Molas Nicholas de 73, 319 Moliere(Poąuelin Jean-Baptiste)36, 79. 84 Molinari Nicolo 234 Mołczanow Kiriłł 307 Moncion Francisco 62, 80, 114, 223, ŻYT, **Marin Janino 231 Moniuszko Stanisław 95. I 15, 208, 209 Montessu Paulinę 120 Monteverdi Claudio 229 Monticini Antonio 109 Montresor Bert 292 Morawiec Krystyna 9 Morawski Eugeniusz 351 Morawski Mieczysław 224 Morawski Roman 281 Mordkin Michaił 207 Moreau Jacąueline 128 Morelli Marco Artura 91 Morerzn Ursula 319 Moretd Janina 49 Morozow Igor 274 Morozowa Walenrina 128 Morsrin Ludwik Hieronim 30 Masa Noelle de 374 Moskal Jerzy 276 Mossetti Carlorta 330 Marte Claire 21, 69, 109, 193 Moulene Maurice 110. 150 Mounsey Yvonne 17, 141 Muylan Mary Ellen 80 Mozart Wolfgang Amadeus 24 Mroczkowski Stefan 320 Mrozowa Maria 209, 252 Mróz Maksymilian 9, 125, 209, 219 j(677)ZQ()Muchamiedow Irek 387 Muchanowa Walentina 56. 299 Mumlort Peter 351 Munchheimer Adam 115117 Moniak Janusz 356 Munschy G. 63 Murawiewa Marta 170. 358. 270. , 248. Murer Henny 262 Musiał Hanna 309 Musil Karl 16, 79, 86 Musil Ludwig M. 79 Musorgski Modest 334 Mussman Majorie 382 Muszyński Antoni 99, Mydstkow Jórgen 277. 125. 145, 158, 209. 144, 238. Nabokoy Nikołaj 91 Nadas lwa 350 Fagy ban 267, 300 Najman Henryk 125, 246 Namysłowski Karol 370 Namysłowski Zbigniew 356 Napiórkowska Ewa 57, 121, 133, 135139. 171. 196. 219. 306 Napiórkowski Józef 61, 145, 196, ą 74385 Nardelli Piotr 45, 114, 265 Navarro Miguel 151, 360 Neary Colleen 81 Neary Particia 25, 242 Nećas Władimir 62 NcUe Zdzisław 339 Nernećek hit 87, 217, 235, 262 ątąNemeth lsoin 87 Nemethy Smdor 21, 330 Xerina Nadia 121. 276 Nerrnut Jifi 91 Neumeier John 6, 39, 41, 64, 83, 87, 91, 101, 114, 157, 169, 189, 233, 259267, 278, 298, 301, 304, 305, 306307. 315. 350. 358 Newton Joy 337 Nicol Noleen 360 Nielidowa Lidia 268 Nielsen Paul 258 Niemczynuwa Wiera 37, 47, 287 Niernyska Kazimiera 49 Niesobska Janina 73, 84229. 256. 338 Nikitina Alice 25. 316 Nikitina Warwara 325 Nikodern Zdzisław 375 Nikolska Jelizayeta 143. Indeks nazwisk. 81, 203, 227, . Sikołajewa Olga 88 Nilarowa Sika li Nirschy Emilia 93 Nixon David III Niżyńska Bronisława 22, 23, 30, 3137, 38, 43, 44, 122, 161, 164, 167168, 192, 352, 256, 265, 300, 319, 345, 36-4, 365, 367, 369 Niżyńska Ramola 268 Niżyński Tomasz 125 Niżyński Wacław 36, 58, 59, 79, 81, 9596, 161, 163, 256, 267, 268, 270, 339, 348. 350 lloailles de 58 I(obili Lila Je 224 Noblet Lise@3 Nodier Charles 323 Noguchi lsamu 40319 Nalań Sydney 59 I(ono Luigi 74 Xordgreen Erik 109 Norman Gary 85 Noskowski Zygmunt Natarł Gianni 315 Nourrit Adolphe 323, 325 Novaro Lucjana 43. 75. 267. 350 Noverre Jean-Georges 86, 91, 200, 201, 202, 231, 247, 248 Nowak Edmund 5367323 Nowak Irena Jl(Nowak Janina Oiina)248 I(owak Zygmunt 47, 287 Nowakowski Marek Tadeusz 14 Nowieka Antonina(Tosia)49 Nuwowiejski Feliks 180, 183 Nowowiejski Kazimierz 180 Jśuitter Charles 6467 Nunes Michel 89 Nuriejew Rudolf 25, 87, 90, 98, 101138, 129, 227, 251, 2 s 2, 258, 269292, 298, 306, 327, 338, 345 Nurminaa Seppo 90 Nyro Laura 364 Nysar Eugeniusz 95. 346. Ąj/. Indeks nazwisk. Obarska Ola 164 Obłąków Aleksandr 153 OWrien John 90 Obuchów Michaił 59, 275 Odyniec Antoni Edward 186 Offenbach Jacques 36 OfOerska Maria 103, 104 Ogona Luboś 69, 176, 270, 331 Ohma Maurice 286 Ohrns Biły li**usz*a****zg*z*Olgina Olga 4 bÓlkusznik Barbara 53, 76 z 7196218 Olszówka Waldemar 103 Or-Ot(Oppman Artur)45, 273 Drański Wiktor 306 Orda Jerzy 9 Ordyński Ryszard 146 Orlikowski Wacław 83125161180. 350 Orłów Aleksandr 256. Orosz Adel 69. 71. 83, 94, 97, 111, 226244 Osicki T. 306 Osiecka Agnieszka 361 Osipienko Alfa 128, 160234 Ossowska Helena 58 Dstergaard Soweig 121 Ostrowska Zofia 49, 336 Ostrowski Aleksandr 129 Ostrowski Wasilij 133 Oswald Robert 13 Otto Marina 109 Ortrubay Melinda 68 Otwinowski Stefan 323 Oudardt Lilianę 334 Owanesjan G. 132 Owczarek Ewa 62, 64, 9 g lgę zóą 221 Owczarzak Zbigniew 93, 145, 188, ą 79 Owen Sally 351 Owerło Paweł 208 Owerło Paweł(syn)49 Owidiusz 292 Owocówna Izabela 15. 428. 217. 384. I 76, . Padlewski Włodzimierz 274 Page Ruth 24, 57, 148, 319 Patowa Katarzyna 9 Palar Wiet 227 Palester Roman 254, 256 Pallay Anna 93 Pallerini Antonia 234 Paltenghi David 112, 309 Panizza Giacomo 13 Pankiewicz Krzysztof 14, 29, 30, 70, 92, 103, 146, 158, 168, 210, 217, 219, 220, 234, 262, 299, 307, 315, 345354, 36-4, 366, 367 Panów Walerii 21, 177, 229, żPV 48332, 350, 351 Parowa Galina 21, 102, 242, 320, 331, 332 Panowicz Cech 104. 133 Panser Helga 262 Panufnik Andrzej 242 Panzer Christian 101 Papce Stefan 115, 117, 208 Papliński Eugeniusz 9, 23, 145, 163, 164, 167, 199, 336, 371, 373 Pardina Olivier 90 Paredes Marcos 249 Park Merlę 279 Parkes Boss 314 Parlić Dimitriie 14, 21, 69, 217, 298, 308 Parnej Ruth 215, 298 Parnell Feliks 45, 46, 67, 125210, 238, 270, 287, 290, 334, 335, 352, 354, 377. 121, 144, 247, 287, . 128, 215, . , 138, 146307, 308. Parr Andree 519 Partay Cilla 16, 78, 244, 345, . 350. Partos Oedoen 252 Parużnik Józef 70, 87, 92, 127, Parzyński Waldemar 356 Pastor Krzysztof 64, 145, 210 Paszkowa Lidia 177, 290 Patkowska Kazimiera 49, 209, 249, 341 Patkowski Zygmunt 49, 90, 125209, 238, 245, 247, 249, 290, . 145. 246206341. Baretce 235 Parterson Yvonne 168 Paul Muni 235 Paulli Holger 211, 213, 214 Paylik Vaclav 143 Pawińska Maria 157. 247363 Pawlak Ewa 62, 64, 145, 199, 202, 209 Pawlicki Marek 53 Pawliszczewa Nina 46, 290, 86, @5 Pawlusiewicz Monika 62, 180, 251 Pawłowa Anna 58, 59, 61, 97, JW, 297, 275. 362. 363 Pawłowa lśadieżda 94 Pawłowski Bogdan 273 Pedrera Ocilia 273 Peerermans Mirni 340 Pel Tina van 77 Penderecki Krzysztof 8, 313, 314, 364 Penney Jennifer 16, 164, 339, 277 Peretti Serge 286 Pergolesi Giovanni Harfista 287, 289 Perkowski Piotr 164, 167 zł Perrauh Charles 28, 29, 173, 177, 341, 344 Perrault Serge 54, 99 Perrot Jules 13109, 498 ł 9949135, 138, 180, 225, 226, 243, 245, 277 Perski Ludwik 217 Perthel Hans Martin 264 Perugini Giulio 1/6, 267 Pescht Rudolf 380 Peśikoya Miroslava 62, 122, 146 Peter Zoltan 142229 Peters Kurt 9 Petersen Kirsten 326 Peripa Lugier 135, 139 Petipa Maria 91, 279 v 289 ż 94 Petipa Marius 6, 66, 67, 88, 90, 91, 99, 100, 108, 109, 122, 128, 138, 153, 155, 156, 157, 171, 177, 180, 245, 275, 280, 381, 290, 292, 293, 306, 325, 341, 344, 3-45, 346 Petit Roland 7, 34, 54, 55, 57, 63, 67, 101, 109, 207, 251, 265, 277, 319, 358. Indeks nazwisk. Petrassi Goffrcdo 91 Petiik Jaromir 87 Petroff Paul 127. 141. 177 Pettersson Stefan 141 Philippart Nathalie 81, 91 Piankowa Tariana 59 Pianowski Mieczysław 49, 101, 122, 144. 370 Piasecka Danuta 77317 Piasecki Jarosław 61, 102, 139, 317 Piątkowska Zuzanna 62, 92, 371 Picasso Pablo 73. 281282283287319, 358, 360 Fiok-Mangiagalli Piccarda 290 Pic Bertrand 14, 36, 259 Piechowicz Anna 136. 243 Piene Otto 39 Pierkun Margarita 298, 321 Pietrakiewicz Wiera 341 Pietrow Andriej(choreograf 94 Pietrow Andriej(kompozytor)207, 320 Piętka Jerzy 14, 23, 168, 209, 315 Piłata Boris 331 Piletta Georges 122, 270, 306, 334 Pilipenko Lidija 56 Piltz Maria 348 Pimienow Jurij 129 Pinczewski M. 374 Pinet Lise 35 Piollet Wilfride 19, 128 Pion Maurice 91, 129, @ż, ż 49 v 88370, 371 Piotrowska Aniela I 15 Piotrowski Andriej 206, 331 Piotrowski Stanisław 273 Pipet John 112 Pirnik Kareł 143 Pisarczyk Eugenia 199 Pisteru Mario 79. 966 Aś 9 r 886-6 ś 986 i 326 Pitojew Georges 146 Pitojewa Ludmilla 146 Pituch Barbara 276 Piwiński Tadeusz 84 Plż Mima 223 Płatał Maro 127. 429. Indeks nazwisk. Plamik Jurij 121 Plisiecka Maja 19, 21, 56, 156 z 23312, 345, 358, 363, 364 Plisiecki Azari 56, 313 Plutarch 311 Płużkiewicz Irena 276 Podini Paolo 369 Podkowińska Alicja 199 Pokorny Frandśek 21 Pokorny Marcel 234 Pokross Edward 270 Pokrowski 8. 306 Pokrzywińska Stefania(Stella)59, 71, 125, 164, 247, 356, 278, 323, 342 Polichnowska Ludmiła Anastazja 371 Połażenia Nicolas 545 Połonin Elizabeth 32 Połonin Władimir 32 Połyńczuk Małgorzata 29, 34, 61, 90, 101, 138, 299, 307 Pompei Mario 49 Pongor lldikó 16 Ponnelle Jean-Pierre 19, 74, 227 Poniatowski Stanisław August 200377 Ponomariew jewgienij 99171 cjłśz*, z*aPonornariew Władimir 123, 295 Pontois Noella 61, 78, 90, 101 Ms 270, 277, 306, 325, 330, 345 Poole David 45 Poowoerde Kita 87, 259, 3 Popa Magdalena 56 Popiel Jan Sykstus 106, 115, 177 zz 7327 Papko Nikołaj 274 Popławska Grażyna 76, 168 Popławski Adolf 334 Poradowski Stefan Bolesław 278 Porcher lNananne 17, 152 Porter Marguerite 277 Porto Luigi da 298 Pospiechin Lew 274 Poświatowska Zofia Poulair Herm 130 Poulenc Francis 37 Poyell Alisrair 298. 430. 371. 38, 39, 151, 252. Powell Robert 250 Pożniak Władysława 145, 379 Praagh Peggy van 264, 356 Prampolini Enrico 69 Prażmowski Marian 346 Prądzyński Bronisław 264 Prebil Żarko 69 Preisser Suse 226 Preuss Brigitte 317 Prieobrażenska Olga 58, 122, 138, 275, 290, 329 Prieobrażenski Władimir 158. 174 Prince Robert 152 Prinz John 235, 356 Prochazka Jiri 238 Proenęa I-aura 36, 77, 300 Prokofiew Sergiusz 6, 41, 43, 158, 159, 160, 161, 173, 174, 175, 176, 177, 234, 262, 295, 316, 317, 332, 333 Prokovsky Andre 21, 129, 244 Prowse Ph. 94 Bruna Pedro 61. 211 Przedpełski Władysław 208 Przeradzka Jadwiga 109, 183, 252, 262 Przerwa-Tetmajer Kazimierz 221 Przybylski Kazimierz 125, 180, 190 Przyjemski Leonard 264 Psota lvo Vańa 238. 297 Puchalska Bożena 377 Puchalski Romuald 13, 115, 208 Pudałow Aleksandr 306 Pudełek Janina 209 Pugni Cesare 106, 109, 122243. 245 Purcell Henry 234 Purkyńova Ludmiła 313 Purzycka Janina 84 Puszkin Aleksandr 6, 87, 123, 129, 130, 133, 204, 206 Futer Joanna 126 Puzanowska Dorota 49 Pyszka Cezary 93, 196 Quaglio Giulio 84 Quell Hanna de 87 Quebec P.286. 171, 225, . 125, 126, . Rab Lższlo 9499 Rachel Anna 45, 90, 126, 238, 271 Rackiewicz Ludmiła 70. 125. 189299 Radamm Monika 94 Radczenko Siergiej 56, 274, 307 Radek Ryszard 377 Radice Attilia 09 Radius Alexandra 16. 19. 78.9899 Radunski Aleksandr 171. 207. 274 Ragozina Galina(zob.łanowa Galina)Rainier III-W 89 ćPśRamo Alfreda 146 Rajewska Nina 73 Kafkowski Bronisław 377 Rajska Barbara 57, 97, III 133, 164, 245, 249, 321 Pakowna llza 299 Ralov Berge 148, 258 Ralov Kirsren 326 Rambert Maria 248 Rameau Jean-Philippe 14 Ramuz Charles Ferdinand Rangstrom Turę 240 Kapał Katarina 273 Rapp Jacques 364 Rassine Alexis 49. 97 Rathaus Karol 398. , 121, 130, 371. 148. 151146. Ravel Maurice 643. 4445.81.364.382. 334207. 226.350. 113. 151. Rayerat GwendolenRayet Jacąueline 98 Rayne Michel 49 Reed Janet 17, 44, Reed Ursula 356 Begliński Kazimierz Reinholm Gert 13 Retman Elise 24, 89, 87 Reimoser Jan(zob. Bey Jw)Remach Salomon de 327 I-inking Wilhelm 144 Kei-mger Wentzel 155 Relsky Bohumil 238 Bemar Stanislay 231 Rembrandt van Rijn 232, 251 Remington Barbara 360 Remislavsky Remislav(Szyrnborski)13, 238. 84. 224.371. Indeks nazwisk. Renault Michel 57, 110, 151, 258. Zyg 329 Rencher Derek 169 Reppe Ludwika 369 Respighi Ottorino 47, Reuter Wolfgang 382 Rey Jan(Beimoser L)9, 383, 384 Reyneke Dries 194 Rhallys Pierre 286 Rhodes Lawrence 16 Riabuszynska Tariana 32, 33, 57, 128177 Ricarda Ana 73 Ricaux Gusrave 61 Rice Peter 277398 Richrer johannes 313, 321 Riemizow Nikołaj 24, 196, ąpt 375 Rieti Vittorio 60, 334 Rirnski-Korsakow Nikołaj 161, *z*, a*Ristić Duśan 69. 298 Robbins Carrie 301 Kobbins Jerome 6, 41, 61, 62, 64114, 141, 142, 151, 152, 223270, 277, 289, 301, 334, 369 Rabem Howard 356 Bochereau Jean 235 Rodari G. 274 Rodolphe Johann Josef 20 Rodrigues Alfred 69, 84, 176, 227, Kodrigues Rodolfo 56, 122 Rodriguez Zhandra 304 Roerich Nikołaj 348, 350, 352 Rogińska Michalina 49, 280 Kogowski Cudomir Michał 26. 27 Rojas Vito 71 Roland-Manuel Aleds 151 Roller Alfred 91, 170. 180 Romanow Boris 43, 101, 127 Romanowski Antoni 67 Rana Wiktor 69, 71, 83, 94, 98, 244, 321, 336, 330. 317. 207. 113269. 348. 370. 121. Ronczewska-Janasjew Alina 56, 128134, 214, 339, 2-49, 361, 371 Rosa Salvatore 245. 431. Indeks nazwisk. 49, 120. 223, 358. Rosari Carolina 177, 245, 327 Rosay Bertina 151 Kose lurgen 83, 101157169 Wz 226, 279, 298, 304, 320, 332, 358, 366 Koser Elsa-Marianie van 86, 204, 213214, 240, 286, 298, 326 Rosen Heinz 14, 189, 193, 369 Rosenberg Hilding 97 Rosenthal Jean 36, 269 Ross Bertram 334 Boss Herbert 70 Basset Gabriel 146 Rossi Ezio 315 Rossignol Klementyna 49 Rossini Gioacchino 47, 48 Rosson Keith 251 Rostecki Adam 320 Rostkowska Marta 385 Roszkowska Teresa 30, 295 Rota Nino 36, 164, 240 Roraru Pavel 156 Rotbaum Lia 252 Rouault Georges 332, 334 Rousran Joelle 36, 63, 69, 369 Powell Kenneth 267. Rowicka Monika(Ukielska M)277, 302 Roy Pierre 141 Rozalówna Janina 336 Różycka Stefania 235 Różycki Ludomir 22, 23, 31, 235 Ruanne Patriota 34, 98 Rube Auguste 327 Rubiecki J. 105 Rubinstein Ida 43, 44, 270, 339, 36-4, 365 Ruckert Friedrich 356, Rudnicka Zofia 28, 93, 249. Rudzki Witold 123. Rund Dżelaledin 145 Rumowska Hanna 375 Rusager Knudżge 109, Rusiecki Kazimierz 49. 432. 207, 265, 266, . 357133, 148, 196, . 323. 242, 243. Rutkowska Anna 19, 29, 273 Butkowska Janina 346 Rutkowska Maria 280 Rurkowski Henryk 385 Riirrer Darte 19 Rybarska Jolanta 21, 77, Rychłow G. 274 Rymarczyk Adam 337 Frndin Wadim 69, 97, 274 Rytard Mieczysław(Kozłowski M. )143 Rytardowa Helena(Roi-Gąsienica M. )143 Rytel Piotr 352 Byżenko I(aralia 19, 312, 331 Rządca Ludwik 153, 237 Rządcówna Helena 58, 346 Rudnik Eugeniusz 102 Sabitow Nariman 262 Sabovćik Josef 21 Sacchem Antonio 13, 106, 135, 139, YTT, 245, 523 Sachs Stanisław 280 Sadowski Andrzej 76, 77, 145, 210, 217 Safiullin Ghaliaf 262 Sainr-Tenis Ruth 164 Saun-Laurem Yves 109, 358 Saint-Leon Arthur 64. 67. 106170207 Saint-Saens Camille 362 Salgado Orlando 133, 271 Sallay Zohan 94, 286, 299 Balie Marie 148, 150 Salin Klaus 90, 176 Salman Aleksandr 238 Sawioni Guglielmina 67, 207 Samaropoulo Persephone 157, 350 Samsova Galina 129, 176 Samuel Herman 56 Sanchez Juan 360 Sand George(Dudevant Aurora)330 Sand Moniąue 16, 78, 350 Sandanato Barbara 314 Sandberg Herbert 204. 161, 190, 262, . 111, 145, 164. Sanders Job 77 Sanders Dick 327 ą 4 O ggóSangalli Bita 327 Saniina Mira. 215 Saniust Filippo 87, 350 Sanąuirico Alessandru 234 Sapogow Aleksandr 190 Sarclli Jean 61 Surrelangue Carherinc 87 Sarstadt Marian 106. 195 Sarno Jean-Paul 35 Baru Chrisrina 14 Sauguct Herm 151 Savignano Lucjana 45, 69 Sawicka Olga 37, 59, 71, 138, . 224, 245, 298, 307, 364, 383. Sawicki Henryk 90, 109, (3 K 9 jj ĄZjSawicki Mieczysław 59, 143, Scandcllu Mario 91 Scarlarri Domenico 278, 379 Sshachteli Wcrner 101236 Schacffcr Pierre 35 Schall Klaus 300 Schall Margrethe Anno 300 Schaufuss Peter 213, 229 ą 26 SchaykTueryan 7 O 7879142229 Scheibel Dietce 176 Soboli W. (VietinghoT)177 Schelling Ernst 73 Schcrzcr Steffi 13, 321 Schcuermann Lilly 16, 34, 79, b 3, 98770 jj()Schiclc Helga 313 Schiller Leon(05 gjoSchilling Tom 13, 98, 114, 161, 176, ***. **Schinkitz Monika 176 Schmidr Annę 133 Schmidr Jacques 207 Schmitzcr Renatę 226 Schneidcr-Siemsscn Giinther 21 b 3 Wjj łj()Schneitzhoc(Ter Jean 323 Scholz Friedrich 2065 shOnbcrg Arnold 3-4, 250, 251. Przewodnik baletowy. 158, 197. 7%7 jjQ. lb 3. 280. Indeks nazwisk. 279. 231. Schróter Bombard 13, 321, 334 Schube Juchen 109 Schubert Franz 103, 277, 366 Schubert Hans-Peter 195 Schubert Krisrina 7 bSchultc Gerda 84, 300 Schultz Bernard 276 Schulz Claus 334 Schulz Piotr 191, 128, 194, 249, @lSchulz Rudolf 13 Schulz Wcrner 321 Schulzc Bombard 350 Schumann Robert 161, 163, 164 Schwaarz Heidrun 13, 161921 ąą 45, 102, 234, 357 Schwarz Solangc 11, 49, III Schwarzcr Konrad 144 Schwarzkopf Elisabeth 78 Scot Culeen 84 Scott Walter J 92 Scribc Eugene 344 Sobór Michał 222 Scgarelli Domenico I 7 Scgerstróm Per-Arthur Scgoyia Rosiła 72 Scigneurct Mieńcie 35 Selezniow N 191 Seligmann Kurt 79 Sellmg Cal 121 Sclmówna Stanisława 248 Scmbcruya Zgra 54297 Scrdiuk Anna 321 Sercgi Lższlo 69, 94, 95 Bż 99 Katherine 244 Scrocki Kazimierz 7. 92. 93 Scrrano Lupo 243 Sort łase-Maria lb 7 Scrtić Ban 161 Scrvanduni Giuvanni Niculo 150 Seter Mordecai 97334 Scymour Lynn 97, 130169252 Zyk 306. 332. 345 Bhahn Ber 152 Share Mary lane 62 SharaT Irenę 61, 114, 139, 152, 269301. 433. Indeks nazwisk. Sharie David 351 Sharp Cały 314 Shcarcr Mojra 49. 112. 176 Sheppard Guy 263 Shcta Reda 16, 102, 227, 234, 242, 292, óĄĄ 7 óĄ 85 Siblcy Amoinette 264, 269, 302, z 4 sSiciński Wojciech 77, 238 Sidło Zygmunt 15, 45, 144, 145 Sidoruw Anatolii 133, 173 Sidorowicz Jerzy 133, 302. 43-4. P 7 Q 138345345. iev, 259, 271. Siedlecki Franciszek 209 Sicdowa Julia 275 Siemionow Nikołaj 367 Siemwnow Władilen 60 Sicmionowa Marina 126, Sienkiewicz Henryk 59 SierBarbara 93101148195 Siergiciew Konstantin 123, 126, 176, 180, 204, 293, 295, 306 Siergieiew Nikołaj 101, 156, 344 Sicrkc Alfred 14 Sifnios Duśanka(Duśkaj 35, 45, Siimola Aino 382 Sikorska Aleksandra III Silvcr Mars 16 Simmons Stanicy 142 Simon Franęois 136 Sirnon Jaeąuelinc 144 Simone Kirsen 55, 204, ': 42 Sincerctti Francis 16 Sipeki Lcvente 152 Sukomirski Stanisław 301. 341 Sitwell Edith 112 Sizowa Alfa 244, 306, Skalicky Jan 17, 223 Skalna Olga 234, 313. 298. Skarupski Marek 17, 64, 103, 145 Skeaping Mary 345 Skchon Thomas 6162 Skibin George 83, 133, 151, 207, 271 ZQQ j()()Sklcnar J. Hanuś 317, 321 Słucka Aleksandra 214 Skoda Josef 358. Skzraczcwski Władysław ZbSkorik Irenę 306 Skram Hanno 298 Skrublin Gislinde 94. 121 Skrużny Vaelav 297 Skrzeczko Zbigniew 2 b 2 Skrzypkowski Kazimierz 295 Skrzypkówna Lidia 194, 196 Skultety Joanna 199, 352, 371 Skuratow Władimir 44, 97, 399, 319 Skuratowicz Marek 49, 130. 341 Skvor Frantiśek 13 Slavcnska Mia 267 Slayicky Jaroslav 146 Slezingroya Juina 385 Slovak Buris 57. 121 Sławicka Władysława lblSławińska Helena 84. 161 Sławiński Tadeusz 41, 43 iławska Olga 9, gZ, tKz gjs gzgSłonimski Jurij 9, ląó, goj, zog IjgSłoń Krzysztof 196 Słowacki Juliusz 197, 199 Smirnow Michaił 331*w*ąą*Smirnowa Jelena 352 Smirnuw-Gołowanow Wiktor 19 Smith Kay 39 Smith Oliver 113, 114, 152, J 93, 301369 Snwczyński Jerzy 238 Smok Paycl 4394. 17 Smelcow Iwan 206 Smulcow Wiktor 258 Smoliński Janusz 77, 80, 84, 138302. 367 Smuin Michael 169, 244 Smukała Renata 61. 70. 76. 93130, 133, 138, 145, 164, 187, 264, 281, 302. 314. 321 Sabczak Bruno 90264 Sobczak Łosia 99 Sobiesiak Rajmund 9, 70, 99, 191, 158, 180, 210, 238, 262. 264399. 341.371 Sobicska Maria Klernentna ł(81. 270. III 245. 17%275. Sobieski Jan III 166 Sobieszczańska Anna 88 Sobis Zbigniew 23, 76, 168, 9789 Sobiszewski Aleksander 26, 247, 248330. 341. 370 Soból Aleksandr 157 Sof-altowa Ewą l 3 g 2703 sz 177 Sobótka Rurh 141 J@Socha Edmund 49. 346 Soffing*i***09 Sokolova Lydia 41, 47, 319, 350 Sokołów Anna 77. 148 Sukulow Nikołaj 207 Sokołów Siergiej 179 Sukolowa Marina l 33-. 193 S-okulski Przemysław 77, 111, 277 Solannikow Nikołaj 295 Sołecki Jacek 37, 192219 Sołowiow Jurij 320, 330, 345 Sombart Alexander 78 Sambom Glanc 207, 235, 287 Sorncs Michael 69, 83, 141, 176, 221 jzĄ Xjj WjjSonnabend Yolarde 70. 331 Sonnenfeld Adolf 31. 237 Sorokina Nina 19, 33, 128274 ę 99 Setników Gieorgij 281 Sotomska Lucyna 95, 101, 123, 125174, lb 3 Soubcrvic Mathć 37 Spałkowska/uzannaSparemblek Milkł 69 Spcnce Chenauh 356, Spenser Edmond I 12 Spics Lec 84, 91, 300 Spiesiwcewa Olga 61, 97, 138, Zbó, 345 Spocili Heinz 75, 122, 142, 164, 226289, 292, 306 Spor Jan 22, 23 Bramek Władimir 54 Staars Lec 329, 330 Stachccka Eleonora 104 StaT Frank 2 b 3 Stanczak B-ohusław 125, 16-4, 247, 249256, 278, 321, 323 Stanisławska Stanisława 49 Ijś. Indeks nazwisk. 251. ZZR. Stankiewicz Henryka 209, 210, 246, 290 Stankiewicz Janina 164 Stankiewicz Krystyna 74 Stańczak Marian 19, b 4, 238, 262 Stańczyk 185 Stańda Juliusz 29, 34, 37, bl, 101, 102, 103, 299, 307, 366 Starczcwska Beata 73, 109, 126, 301313 Starowieyska Ewa 177 Starzcr Joseph 91, ZOzStarżcniccka Tamara 158 Stasiewicz Andrzej Marek 45, 57, 121 Naszak Anna 102145 ZOz z(A gj)313 Statkicwicz Maksymilian 47, 49, 59130, 143. 164, 183, 209, 223, 224, 337. 256. 336. 341. 354 Stawicz Stanisław 21, 133, 341 Stcfancscu Marinel 121 Stefani Jan 369 Stcfani Józef 106, 177, 245 Stefańska Kamila 138 Steinberg Sagi 61 Steinbrenner Willricd 57 Stejskaln Josef 54 Stcjskalra Marie 54 Stenberg Enar 306, 320 Stćpankuwa Helena 238 Stevcnson Ber 176, 3-45 Stevenson Hugh 156, 264 Stcwart Marcom James 249 Stierli Madeleinc 330 Swcłhausen Karlheinz 252 Stodoła Oldiich 54 Stok jeep 124 Stokvis jeep 141, 142. Świta Voitćch 321 Stupe Honorata 136 Stolzc Kurt Heinz 207 Słone Bendey 57 Stopka Andrzej 67, 144, j 7 j ĄyjStrahamrnar Silsia 141 Strandin Etan 317. jĄj 77(1 Ą 7). 435. Indeks nazwisk. 436. I 87, 59222268. 220. 76. 1***. Stranz Danuta 50 Straszcwska Maria/3, 75 Suaus Karolina 13, 177, 327 Straus Paulina 243 Strauss Johann 32, 33, 34 Strauss Richard 33, 77, 79, 87, 91188, 189 Strawiński Igor 6, 17, 18, 24, 25146, 147, 148, 192, 193, 221227256258265, 266, 267287, 329, 345, 348, 367 Strecker Paul 91 Smndberg August 240, 242 Striggiu Ale-sandru 229 Stripling Jan 369 Straganowa Nina 244, 262 Strohbach Hans 08 Strornberg Christinc 13, 101 Stróżniak Zbigniew 202, 210 Struczkowa Balsa 264 Strullcr Otto 33, 380 Struwer Astrid 279 Stryjeńska Zofia 144 Strzałkowski Zbigniew 128, 157, 259, 298, 309, 341, 379 Strzelbicka Helena 218, 264, 362 Strzelecki Zenobiusz 238 Strzcmbała Ryszard 158, 341 Stuarr Maria 166 Stukołkin Timofej 99 Subicz Janusz 28277 Sudiejkin Siergiej 17, 207, Surncn Mcrię 121 Sunderland P 81 Suominen Paul 122176 Suric Jclizawicta 9 Surowiak Maria 15 Suuvc Enn 21, 148 wensson Roland 357. 369. Syoboda Josef 6979, 87, 234 Swcdlung Hclga 14. 144 Swinarski Artur Marya 377 Svldorl'Rura 84, 109, 145, 157, 177*y*y*, *, *, *, *z*Szahadi Edit 16. Szabclska Joanna 61, 90, 102, 125, 138158, 164, 180, 3-49, 276 Szabclcwski Jerzy 49 Szabó Ferenc 95 Szato Rózsika 151 Szaina jżzcf 101 Szajna-Lcwandowska Jadwiga 259271 Szakżly Gyurgy 16 Szalawski Andrzej 134 Szalay Karola 94 Szałuwski Antoni 9, 379 Szanccr Jan Marcin I 17, 167, 199, 238371. 373 Szangin Iwan 88, 155 Szatiłow Konstantin 101 Szatkowska Sabina 59 lg 7 gag 304 Szawrow Boris 126, 13022 ą zĄ W 331 Szczedrin Radian 7. 19. 2156. 171 Szczegłow M. 56, 299 Szczerbaczow Nikołaj 59 Szczcrbinina Alfa 171 Bzełspir William 6, 41 gĘ 574 ggń 296. 302. 303. 305. 361 Szelest Alfa 309 Szcligowski Tadeusz 197, 199, 245 Szerian Fiodor 88 Szor Jan 26 Szerszeń Urszula 134 Sziszko M. 170 Szlancowska Helena 336 Szlapina Galina 98 Szmolcówna Halina 26, 59, 122, 138, 145, 146, 202, 221, 23 s, 245. 256. 287, 308, 341, 348, 351, 352, 362 Szollar Ludmiła 161, 265, 270 Szonyi Xóra 19 Szostak Zdzisław 59, 307 Szosrakowicz Dmitrij 330, 331, 334, 385. 387 Szóstek-Radiowa Krystyna 77 Szpingier Zvęmunt 130, 143, 323, 336 Szputański Edward 62, 125, 190, 299571 SzrOrn Fur-I truci)13. 395, 135. Szuhiakiewicz Zygmunt 84, 161 Szulczcwska Jadwiga 366 Śzulgina Alfą g 7 ąSzumrak Mera 95 Szydełko Zbigniew 17 Szymarwwski Karol 6, 7, 143, 195 Szymańska Irena 27, 202, 209, 256, 341, 3-48, 352, 370 Szymański Arnold 139 Szyrnanski Krzysztzf 121 Szymański Mieczysław 385 Szyrnariski Stanisław 15, 29, 70, 7*, *s, *, *, *, z*227259278, 314, 315, 358 Szyrnański Tomasz 34, 90 Bzymczak Roman 262 Szyszkow Matwicj 91, 177, 342 Śliwa Przemysław 70, 73, 102145, 146, 148, 238, 299, 307354 Sliwiński Bogumił 101, 145, 318 Śliwiński Bonifacy 339 Śnicżyński Andrzej 164, 383 Swicrzyński Adam 3051253 Swirszczyńska Anna 330 Świtała Jarosław 199. laghuni Filippo 139, 243 óĄ 7 jjf***i**ni Maria 136, 243 fdg****ni*ąu***z*. Taillcfcrrc Gcrmainc 38. 151. f*ir Marian 279 Tałahashi Hyc 77****chicl Maria I(li 139****Jallchicf Majone 4 a, 3)7300**angi j ewa-Birzniek J elenaTaniejew Siergiej 207*anner Richard 142 Tansman Aleksander 21, 37 farakarwwa Nina 73. Wjj. Ą 7 Ą. , 196. Z(jTR 375. 105, 341, . Ą'7 j. fĄj ł 7 Ą. 3, 374, 375. f*rds***ą**ą*37()Ą(j(). Indeks. **r********ttlga. 364**rnawska Hanna 84. **rn******i Aleksander***n******i Antoni 13'Tartyłło Janusz 238**sso'Forquato 3: 7******r Jonathan 194 gąZ Taylor Paul 17. y. 1*. I 1)6, . nazwisk. fis. 371117, litr Żłż. Tcherina ludrnilla 370 Tchcrkasskv Mariannu 101 Telemun Georg Phjhp 103 fcltszcwska Adrią gaj jjq**nanr Veronica 213, 345 fcnorio lian 27)Vcrabust Elisabctta 91. 101**r-Arutunian Kuhen 33. 39. 67, 97101, 114, 142, 193, 204, 250, 252.31-4**r*i*******i lagcli 14+4. 180**crpis Mlax. Ptistcr XI.. 1-48, 3 DR**r-Sticpanowa Ksenia I 38 łctlcylilcrt 39, RĄ, uj cjcjt cjicjj iją****heiladc Sini 81*hcis Hanka 13*hćcdorc 51. Crcspc?-lnic-MaJclcinc 118******r Cihislainc lPł, ri 7, cji(, cj, ***Ą 3'**hihon Nanon 34%ąąu**i**yłulcrt I 5**i*rr*iOuis 177. 369, 571**hiriet Maurice 231*hOuius Anibroisc i 3 u*hoinpson Frank liłl, 148, ir************XX'iwictrriary fcjsłJ'liłuiaswiri'y. 13, 3*horp Linia 375*ichornircw Wasilij 108, @O 6*i*hy Christiun 79*ictz Michael 94 fijn Nino van 314 Tillcrt Wanda 61, 90, 133, 134, 171, ***fi*irazjcw Zofia 49, 153 Tirnofiejewa Nina 70, 156, 192, 306*z, a**. 437. Indeks ngzwlsk. Tkoczówna Urszula 247 Tobias Boy 17, 41 Tokarski Zygmunt 236, 290 Tolski Anatolii 33 Tołstoi Aleksiej 262'Fołstoi Lew 19, 31, 130 Tomasson Hclgi 33. 67, 114 luńłdszcwska Bryką 125 go)Tomaszewski Henryk 29, 30 g 4136135, 209, 210, 215, 218, 239. 246. Tornira Emanuel 238****s Carl 179 Tomski Aleksandr 158 Toscanini Mile 20)zą(Tżth Jćzsef 64 Tódi Kareł 109****h Sandor 45, 64, 71203 Zs(ĘkTouchagues Louis 35 Toulouse-Lautrec Herm 48 Touron Panice 14, 97244 Towarmcka Alina 67 Traczcwski Włodzimierz 49, 67, b 4 jpj jąą gjg gKś ĘzTrailinc Heleno 128 Travelyan Oman Julia 169 Trawińska-Meroz Ulrszula 30 Trcpychalin Jurij 87 Triefłowa Wiera 275345 Tricgubow Nikołaj 234, 238 fminić Duian 298 Trofrnowa Natasza 14, 2: 7392 Troicki Nikołaj 170 Troianowski Jan 346 Tróster Prantiśck 87 Truchanowa Nina 366 Truszkowska Lucyna 207, 235 fudor*nr*ny*i, *p***a*, as*, z*3'urnanowa Tarnara 17, 5712914(9: 7 Wy()*umowa Nadieżda 43 Turczynowicz Konstanty I 15, 123 Turczynowicz Roman 106, 117, 135139, 177, 245, 327. 438. Turczynowiczowa Konstancja 106, **Turel Seweryn 167 Turfanda Oytun 121 Turgicnicw Iwan 169'I urjak Zdenko 240 Turner Harold 267, 336 Turozi Lazo 69 Turska Alicja 371 Turska Irena 183, 197, 259 Turski Zbigniew 3 b 2 Tuwim Julian 51, 146, 273 Tuzer laniu 19, 304 Tużnik Bogusław 315 Twardowski Romuald 210. 301 Tychmanowicz-Walczak Maria 22 I Ugray K. 94 Uhlendorf Gustar 238 Uhrik Dera 203 Ukiclska Monika 77, 164, 213, 314315 Clbrich Werner 207 Uljaniszczcw Wasilij 238 Ullatc Victor 37 Ulrich jochen 4193 gzz ĘgUłanowa Galina 123, 126, 158, 295 BJR 3633 R%Ułanowa Nina 138 Umińska Jadwiga 187 Ungeheuer Krystyna 87 Uniechowski Antoni 186 Cnswonh Peter 264 Urban-Szwcdowa Alina 249 Crseanu Tilde 45 Urusowa Angielina 33 UthoT Ernst 373, 374, 380 Utholf Michael 382. Majda Janos 87 Valcnt Rcnćc 194 Valcnrinc\alcric 7 b Valois Ninette dc 91. z((gjj ZIR. 286, 319, 334, 336, 338 Valthall W ade 78. Vane Daphne 28 Vangsaa Mona 298 Manko Maksymilian 307 Vargas Manulo 72 Walona Jose 177, 499 Vashegyi Ernó 68, 69, 94, 95 Vaśut Władimir 43 Vaudoycr Jean-Louis 95, 96 Vaughan Williams Ralph 334 Vaussard Christianc 151 Veldc Liliana van de 223 Veldcr Annie de 369 Venema Mea ż(4566 Mera liana 286299 Verdi Giuseppc 36, 235, 277 Vcrdy Violeue(Guillerm Nelly)17, 62, 151, 176, 242, 244 Veredon Gray 309 Vcrneuil Carherinc 3778 Vernon Konsranze 135, 142, 207, 279350 Vcrnoy Saint-Georges Julcs-Hcnri de 135, 139.l 7 z. 245 Vcronese Paulo 189 Vcrso E. 258 Vervenne Frans 106 Vespigniani Renzo 227 Vcstris Angiulo 2(0 Vesrris Auguste 247 Vcstris Gaerano Baldassare 200, 202, 231 Victoria Tomżs Luis de 87 Vidalie Albert 319 Migano Salvatore 120, 234, 284, 286 Vigildo Lec 299 Miliard Pierre du 7686 Villella Edward 101, 1292 g 9306 Villumsm Arne 79 Visami Luchino 227 Viscusi Achille 157 Vwaldi Antonio 7276277 Vlaćiloea Bana 146, 313, Vlassi Chrisriane 83, 245, 298 Vobejda Jois 329 Vobornik Gustav 21. Indeks nazwisk. Vohrer Hannes 319 Voigt Jean 345 Volange 118 Vondersaar Jeanette 34 Vondruśka Petr 161. 276 Vórósrnarty Mihlv 95 Voytek(Woitccki)90 Vroom Jean-Paul 16, 17. 34. 83. 98141, 142, 164, 349, 277, 350, 364, 366 Vulpian Claude Je 78, 122 Vuskoyić Marku 238 Vvchodil L-adislav 313. 341. 286. Waganowa Agrippina 156 Wagncr Genrich 91, 170, 180 Wagner Richard(choreograf 77 Wagner Robin 301, 307 Wajnunen Wasilij 101, 102, 126, 133)7(209 Wakhevitch Georges 63, b 9, 86, 128150, 223, 234, 298 Wakowska Iwona bl, 73, 84, 121, 125, 145, 157, 186, 273, 299, 345, 371 Sal Jan van der 71, 195 Walbierch(Lesogorow)Iwan 177, 399 Walc Karol 155 Walczak Barbara 17 Walczak Jan 245, 280, 346 Walczak Stanisław 238 Walczak Zdzisław 377 Walentynuwicz Henryk 57301354 Walkcr David 213, 302 Wali David 16, 19, 129, 277, 279, Wallmann Marghcrita 26-4 Walter Erich 6, 17, 25, 39, 69. 7083, 130, 161. Zza, zz 9, 254, z 7 o, 276289, 298. 345. 350 Wahań William 111. 112 Wandtke Harald 286 Wanner Wilhelm 88 Wanninger Heide 295 Wanoth Alfons 252. 337 Ward John 70. 439. Indeks nazwisk. W'arŃcld jean gKyg Warkowtcki X'ladjrnir(gy 307. WarlińskiW'a rłarnew Wa-tlenku. *r*ne*ze****zAicksrcj 36(Siergiej 11)8, j!-8)cj(je**. W'usilcwska. YlcksauiJt-W'astlicw Virigrii 125 W'asilicw W 3 a 3 irnir 101. 313, *-li Wrsiłicysu ririaieiw 331 XX'asrlnrac XX'łaclirriir I 55. '1, iwłXXa-treski letzv'11745 MutGuu lenn-Antoine 318 Watts Jonathan 17 Wazicm jekatierina 91 Ważyński Franciszek 14+Wąsowicz Danuta 45 Wdewina Nina 385 Weber Carl Maria 95. 96 Wcbcrn Antop 3-4. 35 Wcincr Lcó 95 Wciricrt Jerzy 366*s***Wcndcl Heinrich 17, 39**********. 171. 359307. , *, *, *a*, . Wcndt Karolina 323 W crrcr vlargot 382*crz Wilfricd 317 W csułrwski lśrriil 9. 57***z**Wcstcrik Co 71 Węgrzynck Ryszard 98, 103371 Whistlcr Rcx 97 Wicck Klara 163 Wicczcslowa Tatiana 331 Wieniawski Henryk 98 Wicrchowicz Zofią 45 ZOg Wicrszynina Nina 49, 128. 61. 71.93.103. 313. j: -ęyę 7(j 7. Wicrzbicki Wacław 49, 84, łoi, 183 Wicrzbowski L. 148 Wieseruhal Greto 3+Wicsiołlewski Wojciech 9, 265, 269, 360 Wiecho AnJrzć 7561. 1(1. Wiinblad Niels bjurn 101. Wiinbcrg Nicolas 1-43*icuru Władysław 1+73, 75, 93, 97, (fig: j())gjĄ pgg pąq 357 Wikułow Siergiej l 5 hX'ildc Patriota 17 WtlJcrijck larui*e g(2 Wilhelm*.. 177 Wilhelm Franz 87. Wiliarns Pienr 173 Wilk Cicrarel 56. 37357. 17 h 7 Q Ą. 138. jj(37, 45, 57, 61. 360 f/. *s*. jĄ(). j(jQ. 177. 7 ĄQ. Willerscheidt Hans-Gunther 270 Williams Marilyn 106 Williams Mary Gon 336 Willis Mary 194 Willurnsen Boye*i*son Rjlb gjąWilzak Wiltzaki Anatolii 37, 43****a*rdd*w*e***ą z*gWirsaładzc Sirnon 101, 126, 156***ą*ą*ąz*z*aa*, a*a, *zWirtcmbcrski Karol Eugeniusz 2 Wirth-Przybora Alicja I 38 Wiszniewski Zbigniew 1-4*sn*dk*dzi*ierz**g*z 301 Wisnicwski Ireneusz 57, il.96130, 199.iZl, 341 Witkę Ludwika HbWitswska Anna 231 Wladirnirow Jurij 365, ąu 7 W'ładunirow Piotr 1273-45 Własowa Eleonora 128 Wwdarczyk Barbara 15, 21 Wnukowa Józefa 145, 371 Wołyński józcł'27, 45, tli 256397, 33-4, 851, 352 Wabi Stanisław 218 Woicicchowska Aniela I 387 yf Woicicchowska Beata 157. 160312. 7 QQ. tjf. 375. 3)7). 3 j Q. 371. Indeks nazwisk. Woiciechowski Janusz 125157, 239, 361, 371, 377 Won Stanisław 76 Wojtan Józef 28 Wojtkowiak Jerzy 103, 145 Wojtkowiak Lubomira 37, 103, 145, 210, 354, 371 Woiczyński Bogusław 88 Woltę Edward 319 Wolinin Aleksandr 61 Woliński Janusz 336 Wolniewicz Barbara 67, 90177. 245. 320. 354 Wojska Liliana 76 Wojski Włodzimierz 209 Walczyk Lech 92 Walk-Karaczewski Waldemar 61, 133138. 231. 249. 269. 341 Wołków Boris 128, 171, 297, 306 Wołków Nikołaj 33, 123, 126, 173, 206, 309 Wołoszyn Wiktor 321 jod Dana 189, 764 uroniecki Robert 231 Woronkow Konstantin 348 Woytowicz Bolesław 23 Ważniak Franciszek 366 Wóicikowska Zofia 144, 248 Wóicikowski Leon 9, 37, 47, 128, 193, 248, 258, 259: 78, 289, 302, 316, 319, 341. 354. 358. 360 Wraga Roman 45 Wrighr Belinda 97 Wrzosek Kazimierz 16. 61121, 126, 130, 139, 158221, 224, 229, 249, 264315, 332, 341, 377, 380 Wsiewołożski Iwan 99, 341 Wurg Walter 589 Wuhrer Ulrike(Ully*90 Wybierała Barbara 196, 219 Wycech Joanna 385 Wycichowska Ewa 14, 16, 23, 61, 76126, 130, 139, 168, 203, 220, 224, 265, 315, 338, 380. 128, 134, . 36659, 102. 73. 79268, 269, 323. 332. 92, 102. 161265. 168273. 342. 344. 27, 49, 59, 67, 81, 97 " 145, 157, 202, 207, 338, 245, 256, 339, *sz, azo, a**. Wyrubowa Nina 13128, 151, 223 Wywiórska 177 Yuriko(Kikuchi Y. )199 Yvain Maurice 273 Zacharow Rostisław 123, 125. 126173. 176. 204. 206. 207 Zachwatowicz Krystyna 250, 251 Zack Leon 43, 264 Zaczkiewicz Ryszard 161 Zahorska Mieńcie 197 Zahorski Lech 197 Zaląc Ewa 61, 93, 139, 196, 231 Zatka Josef 121 Zailich Piotr 26, *zz, *a*, *a*z*, zz*, zasa*, a*, as*Zakrzewicz Krzysztof 19 Zalejska Małgorzata 49, 61, 145, 229 Zalewska Krystyna 380 Zalewski Jan 58, 346 Zambelli Carlotta 61, 67. 138. 329 Zamorano Jose 45 Zaniewska XymenaZaparska Anna 49 Zawadzła Hanna 210. 352/ielińska Janina 194, 249, 371 Ziemski Andrzej 45, 114. 164 cienko Ceokadia 174, 209, 215383 Zilbersztein 1. 206 Zimin Beniamin 331 Zimin Weniamin 274 Zimrnerl Christl 19, 334, 350 Zimmermann Bernd Alois 84 Zimrnermann Jórg 306 Zimmerrnann Feinhard 176226298 Ziółkowska Krystyna 15 Zippel Dorothee 63, 141, 193, 223 Zipprodt Patriota 142 Złamał Tadeusz 69, 75145, 196, 371 Znamenacek Wolfgang I I Zołotariow Nikołaj 306441. 3: 1. Indeks nazwisk. Zomosa Maximiliano 382 Zor 177 Zóbisch Otto 93 Zoritch George 300 Zubkowska Inna 309 Zubkowski Nikołaj 130 Zucchi Wirginia 121, 122 Zujkow Konstantin 385 Zullig Hans 374, 382 Zumbo Francesca 369 Zwieriew Nikołaj 37, 47 Zydroń Antoni 62, 313 Zygmunt Stary 185, 186. 287. Żak Marian 251 Żak-lszoru Małgorzata 356 Żędzianowski Marceli 9, 84, 332 Zedriński Władimir 144 Żerornska Emilia 177 Żmuda Marian 144 Żukowska-Waszak Wanda 199, 264, 274 Żukowski Mirosław 196, 209 Żukrowski Wojciech 271, 273 Żuławski Jacek 145 Żurowski Andrzej 134. Indeks zespołów baletowych. Zespoły niezależne. T. Bolender. ***z***. Alvir Ailey Arnerican Dance Theatre(Amerykański Teatr Tańca A. Aileya, od*s*zz, zs*, z*, *Arnerican Ballet, the(Balet Amerykański, zał. G Balanchine i L-. Kirstein, *as, *z, *z*, *z*, za*, z*zAmerican Baller Theatre, the(zob Ballet Theatre)Arnerican Gońcem Ballet, the(Amerykański Balet Koncertowy, zał.i W. Dollar, 1943)45 Anna Paylova Company(Zespół Anny Pawłowej, 1911-31)97. Arabeska"104, 358 Ausrralian Haller, the(Balet Australijski, zał.1962 w Melbourne)21121, 176, 207, 227, 292, 304, 313. 332.350. Balet Miniatur(przy Operze Bałtyckiej w Gdańsku, 1963-71)145, 264 Balet Polski(zał. A. Szyfman, 1997-39*, **, 30, 31, 73, 144, 167, 168, 210, 248, 254, 370 Balet Sopianae(zał. 1. Eck 1960 w Pecs, które za czasów rzymskich nosiło nazwę Sopianae: obecnie używana nazwa Balet z Pecs)56, 64, 71, 104 ąO 3 gąs ąjO 358 Balet z Camagiiey(Ballet de Camaguey, zał. Vincentna de la Torre, 1967)122 Balety Ruth Page 375 Ballet Caravan(Balet. Karawana", zał. G. Kirstein, 1936-41)39 Ballet de France Oalet Francuski, powstał z Ballet J. Charrat, 1955-61)127 Baller de la Tour Eiffel"(zał. Pierre Lacotte 1955-56 i l 959-ó 3? )307 Ballet de Lyon 17, 264 Baller de Wallonie(Balet Waloriski, zał.w Charleroi, 1966)I 14, 151, żW 443. Zespoły baletowe. Ballet du Rhin 94235 Haller du XX'siecle(Balet XX wieku, zał. M. Bejart, 1960)614, 34, 35, 36, 4463, 64, 7778, 87, 97, 141, 164, 193, 223, 249, 259, 287, 289, 300, 346, 350, 357, *s*, z*a, a*Baller International Oalet Międzynarodowy, zał. G. Cueyas, 1944-47)44, 168 Ballet Janinę Charrat(1951-55)231 Ballet Nacional de Cuba, SI(Narodowy Balet Kubański, od 1959, powstał z BalletAlicji Alorso, zał. 1948)6, 45, 56, 60, 62, 67, 78, 97, 98, 109, 122, 133, 138, 223244, 271, 273, 313, 345 Haller National de Marseille 55 Haller lambert(Balet Marii Rambert, od 1930)90, 97, 106, 112194248251252, 263, 269, 271, 314, 319, 326, 351, 356, 363 Haller Russe de Monte Carlo(Balet Rosyjski z Monte Carlo, kontynuacja Balletsde Monte Carlo, dyr. Rene Biom, 1938-40)17, 81, 331, 341, 354 Ballet Russe de Monte Carlo(powstał w USA z poprzedniego, dyr. S. Denharn, **, *, *, z*, z*, z*, z*z, z*aHaller Russe Highlights(grupa objazdowa, zał. G. Miasta w Nowym Jorku, 1945-46)331 Ballet Socjety(Towarzystwo Baletowe, zał. G. Balanchine i G. Kirstein, 1946-48)80, 193, 227, 249, 277 Haller Theatre(Teatr Baletu, zał. 1.Chase i 0. Srnith, od 1940: od 1957 Arnerican Ballet TheatreJ 17, 25, @97999 v 999987 W W P 9 P 7 ł 9 b 113, 114, 123, 129, 138, 148, 152, 164, 169, 204, 207, 213, 223, 227, 242, 243, 244, 251, 258, 362, 264, 267, 292, 294, 300, 307, 317, 319, 326, 332, 3-41, 345, 350, 356, 357, 358, 369 Haller van Vlaanderen(Balet Flandryjski, zał. T. Brabants w Antwerpii, 1969)25, 78, 112, 240, 242, 258, 382 Ballet z Gyór 87 Haller-Theatre Contemporain(Współczesny Teatr Baletu, zał.przy Domu Kultury w Amiens, 1968, od 1972 w Angers)141 Haller-Theżtre de Paris(Paryski Teatr Baletu, zał. M. Bejart i T. Gaurem, 1957-59)35, 231, 289, 350 Ballers de i'Etoile, Les(Balety z Placu Gwiazdy, zał. M. Bejart, 1953-57)35, 280 Ballers de Marseille(zał. R. Petit, 1972)34, 55, 57, 63, 67, 101, 109, 207, 251, 265, 358 Ballets de Monte Carlo(zał. R. Biom, 1936-38)86 Ballets de Paris. Ces(Balety Paryskie, zał. R. Petit, 1948 z przerwami do 1959)54, 319 Ballets de Woizikovsły(Balety Leona Wójcikowskiego, 1935-38)73, 289 Ballets 1933, Les'zał. E. James i G. Balanchine w Paryżu, 1933)129 Ballets 1956. Ces(zał. M. Misković i 1. Lidoya, 1956-62)240, 287 Ballets des Champs-Elysees(Balety z Pól Elizejskich, zał. R. Petit, 8. Kochno i 1. Lidova, 1945-51)63, 79, 81, 91, 141, 229 Ballets Jooss(Balety Kurta Joossa powstały z Folkwang Tanzbuhne, 1933-49)33, 375. 382 Ballets Russes de Diaghiley(B-alety Rosyjskie Diagilewa, 1909-29)25, 35, 37, 47, . 444. Zespoły baletowe. 79, 81, 95, 163, 164, 187, 192, 193, 207, 221, 356, 368, 270, 387, 300, 316, 319, 332, 339, 341, 344, 345, 348, 850, 352, 358, 367 Ballers Russes de Monte Carlo(Balety Rosyjskie z Monte Carlo, zał. W.de Basili*, *, *az-a*az, *a, *, *z, *, *, *z*, zs*, z*, z*oBallets Russes du colonel de łasił(Balety Rosyjskie pułk, de łasiła, 1936-38)127370. 341. 369 Ballets Suedois. Ces(Balety Szwedzkie, zał. R.de Marę, 1920-25)30, z 4 z zyg 317, 319, 375 Batsheva Dance Company(zał. Bethsabe de Rotschild w Tel-Awiwie, 1963)252 Camargo Socjety(Towarzystwo im. Camargo, zał. A. Haskell, 1928-35)I I 1, 319, 334 City Center Joffrey Ballet(zał.1954 jako Robert Joffrey Ballet, od 1966 Ojry Center JoOrey Balle)33, 112, 129, 141, 152, 227, 234, 252, 258, 269, 279, 289304. 360. 382 Gojumo Nacional de Danza Moderna(Narodowy Zespół Tańca Nowoczesnego, zał. R. Guerra w Hawanie, 1960)238, 367 Qompagnie d Ida Rubinstein. La(Zespół Idy Rubinstein, l 92 b-35)43, 265, 364 Gońcem Varietieś 151 Cullbergbaletten(Balety Cullberg, zał. 8. Cullberg w Sztokholmie, 1967)97, zzą 236. ITT. **Eliot Feld Haller(1969-71)41 Festwal Haller-zob. Condons Festival Haller First Charnber Dance Company of New York(powstał w 1969 z zał.w 1961 FirstCharnber Dance Quartet)77 Folkwang Tanzbiihne(Scena Taneczna, Folkwang"w Essen, powstała z FolkwangTanztheater Studio, dyr. K.jooss, l 93 O-33), 289, 334, ą 7 ą ągo ągzFolkwang Tanztheater Studio(Studio Teatru Tańca, Folkwang"w Essen, zał. K. Jooss, 1928-39)45, 258 Glen Tedey Company(Zespół Glena Tedeya, od 1962)250 Grand Ballet Classiąue de France(Wielki Klasyczny Balet Francuski, zał. G. Giraud i L. Dayde, od 1963)67, 169 Grand Haller du marąuis de Cueyas(Wielki Balet markiza Je Cueyas powstał z Grand Ballet de Monte Carlo, 1950-62)33, 38, 44, 63, 73, 1)1, 112, 128160207, 244, 271, 300, 326. 345 Grands Ballets Canadiens. Ces(zat Ludmilla Chiriaief w Montrealu, 1957)164 Harkness Haller, Thc(Balet Rebeki Harkness-Kem, 1964)73, 152 Japoński Balet XX wieku 77 Jose Liman Arnerican Dance Company(Amerykański Zespół Tańca Jose Limona od 1947)234. 445. Zespoły baletowe. Carrain R.de zespół 176 Leningradzki Zespół Baletowy(Leningradskii Ansambl Baleta, zał.1977 przy Lenkoncerte pod kier. B Eifmana)128 London Haller 264 London Conremporary Dance Group(Londyński Zespół Tańca Współczesnego, zał. Robert Cohan, 1967)106 Condons Festival Ballet(Condyński Balet Festiwalowy, zał. A. Dolin i A. Markova, od 19503-4, 60, 94, 97, 98, 109, 110, 111, 129, 152, 176, 213, 224, 244, 258, 367, 269, 326, 331, 341, 345, 354, 360 Markova-Dolin Ballet(Balet A. Markovej i A. Dolina, 1935-38)38, 244 Mamba Graham Dance Company(Zespół Taneczny Marłby Graham, od 1928)41, 203, 334 Metropolitan Ballet, the(zał. G. Blatch i L. Hepner w Londynie, 1947-49)129 Mordkin Ballet(Balet Michaiła Mordkina w Nowym Jorku, 1926-39)207 Moskiewski Balet Kameralny(Moskuwskij Kamiernyj Balet, powstał z zał.w 1918 grupy K. Golejzowskiego: 1922-25 nazywał się Moskiewski Balet Kameralny)264 Moskiewski Balet Klasyczny(Moskowskii ślassiczeskii Balet, zał.1966, kier. 1. Moisiejew 1966-71, 1. Żdanow 1971-78, N. Kasatkina i W. Wasiljow od 1978)98, 133, 214, 264, 298, 121, 327 Moskiewski Teatr Artystyczny Baletu pod dyr. Wiktoriny Krigier(1929-38)57, 207, 360 National Ballet of Canada(Narodowy Balet Kanadyjski, zał.1951 w Toronto)87, 111, 164, 213, 304, 326, 345 lNationale Ballet. Het(Balet lśarodowy, powstał w Amsterdamie, 1961, z połączenia Het Nederlands Haller i Ballet der Lagę Canden)6, 16, 17, 19, 29, 30, 3334, 57, 63, 70, 78, 79, 81, 83, 97, 111, 142, 164, 215, 229, 249, 267, 304, 314326, 334, 345, 350, 357, 366, 367, 375, 382 llederlands Ballet. Het(Balet Holenderski, zał. S. Gaskell, 1954-61)235 Nederlands Dans Thearer. Het(Holenderski Teatr Tańca, zał.w Hadze przez 8. Harkany, od 195917, 38, 71, 17, 106, 129, 141, 142, 195, 251, 252, 271, 364, 369 New York City Ballet(Balet miasta Nowy Jork, zał. G. Balanchine i L. Kirstein, od 1948)6, 17, 25, 33, 41, 45, 57, 61, 62, 63, 64, 67, 69, 79, 81, 91, 101, 114, 129, 141, 142, 151, 152, 193, 204, 223, 227, 235, 244, 249, 269, 370, 271, 277, 292, 306, 334, 365 Norske Ballet. Den(Balet Norweski, zał.1953 w Oslo)83, 90, 141, 204, 207, 258, 363 Northern Dance Theatre 374. 382 llouveau Ballet de Monte Garlo(Nowy Balet z Monte Carlo, 1942-48, wszedł w skład Grand Ballet de Monte Carlo)111, 299 Noverre Ballerr(Balet im. Noyerre a, zał. J. Cranko, 1970, z tancerzy WirternberskiegoTeatru Państwowego w Stuttgarcie, od 1973 nosi nazwę StuttgarterBalleu)193, 248446. Zespoły baletowe. Original Haller Russe(Oryginała Balet Rosyjski, powstał z The Royal CovenrGarden Haller Busse de Basila, 199: 48 i KoOOuowany przez G. Kirsrp*s*-sz*a*, *, ***. pAGT Bąller(zał.1963 w Johannesburgu pod patronatem Perfrming Ans Council of Tranwaal)34 Page-Słone Ballet Company(Zespół Baletowy Buth Page i Bentleya Słone w Chicago, od 1938)57 Państwowy Zespół Tańca Ludowego ZSRR(zał. Igor Moisiejew w Moskwie, 1937)354 Paul Taylor Dance Company(od 1954)17 Pennsybania Ballet, the(zał. Barbara Weisberg w Filadelfii, 1963)314 Polski Teatr Tańca-Balet Poznański(zał. G. Drzewiecki, 1973)9, 62, 64, 709298, 102, 103, 104, 146, 186, 187, 303, 203, 310, 319, 220, 238, 313, 314, 358, 367, 371 Polski Zespół Tańca(zał. E. Papliński, 1955-61)23, 53, 167, 199, 371, ą 7 ą. Royal Covent Garden Ballet Russe, the(kontynuacja Ballets Russes du colonel deBasil, 1938-39)177, 270, 334 Royal Winnipeg Baller, the(zał. Gweneth Lloyd i Bełty Farrally, 1949)101, 208382 Sadlers Wells Haller(powstał z Wic-Wells Ballet, dyr. N.de Valois, 1942-56: od 1956 The Royal Haller przy Operze Covent Garden)49, 69, 83, 91, 101. I 12129, 141, 176, 223, 276, 279, 286, 306, 338 Sadlers Wells Theatre Ballet(Balet przy teatrze Sadlers Wells, zał. N.de Valois 1946 jako grupa objazdowa, w 1956 przemienił się w sekcję objazdową TheRoyal Ballet)45. 57. 366 Sań Francisco Baller(od 1933)ą 49 Scapino Haller(zał. Hans Snoek w Amsterdamie, 1945)262 Studio Balet Praha(zał. L. Ogoun i P. Smok, 1964-70)69, 270. Tanzencnsemble Mannheim 195 Thćwre de Danse(Teatr Tańca Bronisławy Niżyńskiej w Paryżu, 1932-37)44. USA Ballets Oalety USA, zał. J Robbins, 1958-61)61, tsz zza Wic-Wells Haller(zał. N.de Valois i G. Baylis, 1931-42)97 ttz jsK z(j za 248. 267, 319, 336, 3-45 Western Theatre Baller(Zachodni Teatr Baletu, zał.w Bristolu przez E. West, 1967-641964 włączony do Opery Szkockiej w Glasgow jako The ScordshB-allet)70, 326, 350 Wrocławski Teatr Pantomimy 29, 215, 239, 262447. Zespoły baletowe. Wuppertaler Tanzensernble(zał. Fina Bausch, 1973, od 1976 Wuppertaler*anz*earer**z*ą*ąz**g*. Zespół Jana Cieplińskiego 0922-24)84, 130, 161, 209, 268, 284, 34 g ązó. Zespoły baletowe przy teatrach operowych i muzycznych Ankara-Opera 121. Bazylea-Teatr 176, 226, 292 Basler Hallem 17, 75, 122, zoo ąjj ąąBelgrad-Narodna Opera(Opera Narodowa, od 1921)21 Narodno Pozoriśte 144 Berlin-Deursches Opernhaus(1742-1944)14, 189, 375 Hofoper 121 Berlin-Deutsche Staatsoper(lNiemiecka Opera Państwowa, 56, 70, 81, 91, 97, 98, 101, 193, 286, 298, 312, 313, 317, Komische Oper(Opera Komiczna, od 1947)43, 94. I 14270, 286, 306 Berlin Zachodni-Deutsche Stadtische Oper(Niemiecka Opera Miejska, od 1945)13, 16, 19, 21, 25, 35, 45, 69, 74, 75, 94, 98, 102, 177, 226, 227, 234, 242292, 298, 319, 332, 345, 350, 357, 366, 375, 382 Bonn-Ballett des Theaters der Stadt Bonn 286, 300, 314 Bordeaux-Grand Theżtre 118 Opera 150 Brno-Stitni dwadlo(od 1913)91, 273, 297 Opera im. Janaćka 321 Bruksela-Theżtre Royal de la Monnaie-zob. Ballet du XX'siecleBudapeszt-Magyar Kiralyi Operżhaz(Węgierska Opera Królewska, 1884-1945)93, 94, 95. 259.286.330.370 Magyar Altami Operżhaz(Węgierska Opera Państwowa, od 1945)16, 19, 25, 57, . 215, 217, 298, 308. od 1945)6, 13, 14, 319, 321, 334, 350122, 145, 176, 226, . 319. 321. 326. 345 Buenos Aires-Teatro Galon(zespół od 1908)13, 325 Bukareszt-Opera 3 Narodowa(od 1921)45, 56, 73, lsó, 298 Bydgoszcz-Studio Operowe(1956-89)99, 125, 371 Teatr Muzyczny Opery i Operetki(1960-63)180, 238, 299 Państwowa Opera i Operetka(od 1964)19, 29, 64, 158, 161, 190, '264. 273 Bytom-Śląski Teatr Muzyczny(l 945--49)238 Państwowa Opera Śląska(od 1949)9, 43, 53, 57, 61, 6770734. 448. 210, 238, 262, . , 95, 101, 102. 109, 123, 125, 138, 157, 158, 164, 173, 180, 183, 186, 187, 209, 215, 238, 247, 276, 287, 299, 320, 322, 323, 341, 345, 383. Chicago-Owić Opera 196 Cyrle Opera 375 Chicago Grand Opera Company(od 1910)251 Dusseldorf-Duisburg-Opera(Deutche Oper un Rhein)6, 1719, 3 g 3 g W 70, 71, 83, 130, 161, 230, 259, 270, 27 b, 289, 298, 330, 345, 360, 36-4, 382 Erywań-Armeński Akademicki odzn Orderem Genina Teatr Opery i Baletu im. A. A. Spiendiarowa(od 1933)132, 287 Essen-Ballett des Theaters der Stadt Essen 75 Ballett des Opernhauses der Stadt Essen 331. Frankfurt n. M. -Ballett der Stiddschen Buhnen 56, 83, 87101223267208. 350. Gdańsk-Studio Operowe przy Filharmonii Bałtyckiej(1960-53)262, 275, 371 Państwowa Opera i Filharmonia Bałtycka(od 1953)34, 45, 87, 61, 68, 75 zs 84, 90, 101, 121, 125, 128, 133, 134, 135, 138, 145, 157, 171, 177, 193, 194, 196, zós, zt 4, zl 9, 224, 238, : 39, 248, 249, 2 b 4, 271, 299, 302, 306, 332, 341, 386, 361. 371. 377 Grupa. Baletowa Scena"przy Operze Bałtyckiej 306 Gdynia-Teatr Muzjczró(od 1958)56. W 5, 117, 133, 261, 273, 299 Genewa-Grand Theżue 242, 264, 298, 334 Górlitz-Teatr im. Gerhardta Hauptmanra 211, 262 Góteborg-Stora Teatern 25, 81, 298, 326 Hamburg-Staatsoper(Państwowa Opera, zespół baletowy od pot. XIX w. )613, 14, 19, 25, 55, 63, 87, 91, 97, 101, 114, 142, 144, 189, 226, 259, 262279398, 301, 304, 307, 316, 331, 350, 357, 388, 369 Hanower-Ballett des Niedersachsischen Staatstheaters(Balet Państwowego Teatru Dolnosaksońskiego, zespół baletowy przy Hoftheater od 1852)13, 76, 195. 223. 258 Landestheater 25 Helsinki-Opera Narodowa(od 1879, 641921 Fero 4 rwy Balet Fiński)69, 90, 122, 176, 223, 242, 299 Karlsruhe-Badeński Teatr Państwowy(Badisches Staatstheater), zespół, Danzaywa"(zał. M. Osado, 1977)14 Kassel-Ballert des Staatsrhearers 93 Katowice-Teatr Polski(zespoły angażowane sezonowo w okresie 1920-39)49, 183. 284 Kijów-Ukraiński Teatr Opery i Baletu im. T. Szewczenki(od 1867)27 ą, 274 Kiszyniów-Mgłdawski Teatr Opery i Baletu(od 1947)306 Kolonia-Opera, od 1971 Tanz-FoO@44)799 żv 49947789 PB W 814. 29-Przewodnik Baletowy. Zespoły baletowe. 449. Zespoły baletowe. Kopenhaga-Det Kongelige Teater, Kongelige Danske Haller(Teatr Królewski. Królewski Balet Duński, od 1748)19, 25, 33, 55, 57, 63, 69, 79, 86, 101109, 121, 141, 164, 189, 204, 211, 214, 223, 234, 238, 242, 243, 251, 258, 264, 277, 298. 300, 302, 306, 334, 350, 357, 364, 365, 369 Opera Królewska 326 Kraków-Miejski Teatr Muzyczny-Opera i Operetka(od 1958, stały zespół baletowy od 1954)62, 67, 70, 87, 92, 126, 145, 238, 250, 251, 299, 371. Leningrad Petersburg-Teatr Wielki(1738)66, 170, 180, 202, 206, 300, 370 Teatr Maryjski(otwarty w 1860, stały zespół baletowy z Teatru Wielkiego, od 1889-1917)58, 59, 90, 91, 99, 122, 126, 153, 171, 177, 207, 245, 290, 302, 306, 325. 329. 342 Piotrogród, Leningrad-Państwowy Teatr Maryiski(1917-20)Państwowy Akademicki Teatr Opery i Baletu(1920-35)16, 101, 123, 193, 223, 289, 3 ąl 385 Państwowy Akademicki odzn. Orderem Genina Teatr Opery i Baletu im. S. M. Kirowa(od 1935)6, 60, 109, 129, 130, 156, 160, 176, 180, 190, 192, 204, 207213. 223. 234.244, 26-4, 292, 295, 306, 309, 320, 330, 331, 345 Państwowy Akademicki odzn. Orderem Genina Mały Teatr Opery i Baletu(od 1932)33, 56, 133, 173, 206, 207, 214, 229, 231, 258, 264, 274, 280, 281, 298299. 306. 326, 331, 340 Lipsk-Schauspielhaus 84 Staatsoper(Państwowa Opera, od 1945, zespół baletowy istniał od lat óO-ych XIX w)13, 109, 207, 300, 313, 321 Londyn-Mer(His)Majestyós Theatre(od 1842 sporadycznie)16, 106, 226, 243276. ZTTCoyent Garden Theatre, od 1956 siedziba The Royal Ballet 6, 16, 17, 19, 25, 38, 39, 49, 61, 62, 63, 70, 7981, 97, 98, 101, 121, 129, 130, 141, 142, 156, 164, 169, 176, 223, 224, 229, 251, 253, 258, 264, 267, 269, 277, 279, 286, 292, 298, 302, 303, 306, 319, 331, 332, 334, 338, 345, 350, 357, 364, 365, 369 Empire Theatre 177, 330 King s Theatre 177, 180, 202 Opera Russe 258 Lwów-Teatr Wielki(1920-39)59, 122, 157 Państwowy Teatr Opery i Baletu im. 1.Franko(od 1940)238 Lyon-Opera 300. łoódż-Państwowa Opera(bez stałej siedziby, 1954-67)9, 67 tgs 138 zóg z 7 O 351, 354, 377 Teatr Wielki(od 1967)14, 16, 23, 49, 61, 73, 76, 84, 92, 102, 121, 126, 130, 133139, 145, 157, 158, 187, 203, 220, 221, 234, 229, 238, 256, 265, 273, 299, 315, 338. 3-41, 371, 380. 450. Madryt-Teatro Cara 71 Malmó-Teatr Miejski(Stadsteater)38, 70, 382 Mannheim-Ballert des Nationahheaters 314 Marsylia-Opera 90, 114, 244, 317, 334 Mediolan-Teatro alla Scala(od 1778)6, 13, 25, 36, 43, 45 óz. Kg 74 ja gg gę 87, 90, 94, 101, 109, 122, 128, 176, 223, 234, 240, 259, 264, 267, 286, 290, 298, 326. 345. 350. 365. 369 Monachium-Bayerische Oper(Państwowa Opera Bawarska, zespół baletowy od końcaXlX w)11, 14, 17, 25, 49, 57, 04, 09, 76, 81, 84, 94, 98, 101, 121, 141, 142, 189, 193, 204, 307, 226, 229, 251, 371, 279, 306, 314, 326, 350, 369, 382 Monte Carlo-Opera 34 Moskwa-Teatr Wielki(1825-1917)90, 122, 292 Państwowy Akademicki odzn. OrJerem Genina Teatr Wielki Opery i Baletu(od 1917)19, 21, 56, 60, 67, 69, 88, 97, 100, 101, 109, 136, 133, 148, 156, 158, 160, 171, 173, 192, 206, 207, 223, 249, 258, 259, 264, 265, 274, 298, 306, 307, 312, 331, 345, 350, 358, 387 Teatr Eksperymentalny(filia Teatru Wielkiego)189 Muzyczny Akademicki Teatr im. Narodowych Artystów ZSRR K. S. Sunisławskiegoi W. 1.Nicmirowicza-Danczenki(od 1929)33, 44, 87, log lZg, 134133, 156, 163, 180, 193, 306, 217, 274, 289, 306, 331. Nicea-Opera 21 Norymberga-Opera 133 Nowosybirsk-Państwowy Akademicki Teatr Opery i Baletu, zespół(od 1946)274, 298, 325 Nowy Jork-Metropolitan Opera House(od 1909)306, 369. Ołomuniec. Zespoły baletowe. Dwadlo Oldficha Stibora(od 1945, dawniej Mestske Diyadlo. Teatr Miejski, balet od 1921)238, 385 Oslo-Den Nlorske Opera 298, 330 Ostrawa-Słotni divadlo 145. Paryż-Acadernie Royale de Musiąue(1669-1791)91, ląO lą 4 l 4 g(80 zog 247. 323 Acadernie Imperiale de Musiąue'1799-1815)91 Theżtre Imperial de POpera(1852-71)64, 67, 177 Theżtre National de POpera(od 1871)6, 19, 25, 44, 57. W, óą 75 yą jg ze 90, 91, 96, 97, 98, 101, 109, 110, 111, 122, 128, 142, 144, 150, 156, 193, 211, 214, 221, 223, 227, 245, 251, 258, 265, 267, 269, 270, 273, 277, 286, 290, 298299, 306, 319, 325, 327, 339, 334, 344, 345, 350, 354, 357, 369 Thćitre National de TOpera Comiąue(od 1936)33, 49, 69, 72, 101, ząl, ą 64365 Theżtre de la Cigale 32, 319 Perm-Akademicki Teatr Opery i Baletu im. P. Czajkowskiego(zespół od 1926)56, 298 Pilzno-Dwadlo J. K. Tyła(od 1947)217451. Zespoły baletowe. Poznań-Teatr Wielki(1919-39)49, 59, 67, 143, 164, 183, 309, 210, 220, 233237, 268, 281, 336, 341, 354, 370 Teatr Wielki(1945-49)34, 51, 144, 210, 249, 321, 341, 354 Państwowa Opera im. S. Moniuszki(1960-78)9, 29, 34, 37, 45, 80, 59, 61, 67, 70, 71, 79, 95, 101, 103, 104, 125, 138, 145, 146, 157, 163, 186, 218, 224, 338, 245, 247, 256, 278, 299, 302, 307, 336, 342, 3 Ś 4, 355, 357, 364, 366, 367, 377 Teatr Wielki(od 1979)57, 199 z(O gzóPraga-Nżrodni dwadlo(od 1883)13, 54, 62, 79, 87, 143, 220, 234, 238, 312, 321 Teatr Smerany 122 Ryga-Opera(od 1940 Łotewski Akademicki Teatr Opery i Baletu)49, 312, 370 Rzym-Teatro Reale delt'Opera(od 1928)43, 44, 49, 57, 81, 91, 141 t 4 K, 2 ą 4258, 262, 286, 327, 334 Teatro delie Ani 25 Santiago-Instytut Muzyczny przy Uniwersytecie Chilijskim(od 1941)374 Stuttgart-Ballett des Wurttembergischen Staatstheaters, od 1961 nosi nazwę Srurrgarter Hallem 19, 39, 57, 84, 98, 130, 141, 142, 169, 207, 229, 231, 242, 249251, 252, 259, 271, 276, 277, 278, 298, 315, 326, 332, 357, 358 Hoftheater(teatr dworski zbudowany przez ks. Karola Eugeniusza, l 758-l 84 g)200. 231 Opera 350, 369 Szczecin-Teatr Muzyczny(od 1956)57, 121, 158, 264, 274, 341, 354 Sztokholm-Kungliga Operan(Królewska Opera. Królewski Balet Szwedzki, od 1773)77, 101, 204, 234, 242, 243, 279, 304, 326, 345, 350, 357 Teatr Królewski 160. Baszkirska Opera, od 1938, od 1941 Teatr Opery i Baletu Baszkirskiej. Tallin Tbilisi 2. PTriest UlfaASRR 262 Usti n. Labą-Teatr im. 2. Nejedlego 307 Warszawa-Teatr Narodowy(1805-33)118, 120, 202, 369, ą 7 tTeatr Wielki(1833-1939)13, 22, 30, 31, 49, 58, 59, 6-4, 67, 81, 97, 101, 117, 121, 122, 123, 130, 136, 139, 144, 145, 153, 157, 177, 187, 207, 221, 235, 237, 238, 243, 245, 247, 248, 356, 280, 281, 287, 290, 307, 327, 330, 334, 336, 339, 341, 3-46, 351, 352 Scena Muzyczna-Operowa(1946-49)59 Państwowa Opera(1949-65)14, 67, 74, 79, 80, 84, 88, 138, 144, 157, 199, 210, 217, 220, 227, 229, 238, 259, 269, 295, 341, 348, 351, 352, 379452. Estoński Teatr Państwowy Opery i Baletu, Estonia"(od 1945)21 Gruziński Akademicki odzn. Orderem Genina Teatr Opery i Baletu im. Paliaszwili(od 1896)91, 232 Tearro Comunale G. Verdi 220. 106, 115, 210, 323. 326. 158358. 197375. Zespoły baletowe. Teatr Wielki(od 1965)21, 29, 45, 61, 64, 67, 70, 76, 77, 90, 93, 96, 97, 98, 111, 121, 128, 130, 133, 138, 144, 145, 148, 157, 158, 164, 177, 187, 195, 196, 199208, 218, 220, 238, 240, 243, 245, 249, 259, 26-4, 269, 270, 277, 281, 299, 302309, 312, 314, 315, 317, 321, 341, 364, 371 Operetka 34, 49, 67, 239, 385 Opera Kameralna 29, 30, 76, 77 Państwowa Szkoła Baletowa 101, 273 Teatr Dworski Stanisława Augusta 210 Wiedeń-Hoftheater(1708-81)87 Burgtheater(1741, sporadycznie)202, 284 Kirntnertortheater(176%1868)84, 286, 326 Theater an der Wien 262 Hofoper(1869-1918)49, 234 Staatsoper(1918-44 i od 1955)16, 19, 25, 33, 57, 79, 83, 86, 87, 90, 98, 101, 164, 176, 189, 229, 231, 259, 298, 319, 330, 345, 350 Wiesbaden-Ballett des Hessischen Staatstheaters 133 Wilno-Litewski Teatr Opery i Baletu(od 1947)273 Wrocław-Państwowa Opera(od 1947)9, 45, 49, 61, 67, 73, 75, 84, 90, 93, 101, 109, 125, 138, 139, 145, 157, 177, 196, 203, 206, 209, 218, 230, 238, 245, 249, 252, 259, 271, 290, 299, 301, 313, 336, 341, 371, 37. Zagrzeb-Chorwacki Teatr Narodowy 180, 217, 238, 307 Zurych-Teatr Miejski 217 Opera 61, 90, 121, 292, 330, 382. Spis ilustracji Wybór: Redakcja PWMagon(1. Strawiński): D. Adarns. A. Mitchell Bajadera(Lał. Minkus): 1. ZubkowskaCoppelia(G. Delibesk A. Towarnicka). Heczko, L. Tomaszewska. Opera i Operetka w Krakowie, 1981. Fot. 2. LagockiCudnwy Mmdarm(8. Bartek): A. Boniuszko, 8. Cesarz. Opera Bałtycka w Gdańsku, 1960. Fot. T. LinkCzerwony p(zrzez(L. Nonok G. Deege, 8. Bredow 7 zrery remąeramemy pt. Temat z tmayami(P. Hindemirhk Państwowa Opera w Warszawie, 1963. Fot. P. BarączDqńnr i Ch(oe(M. Ravel): M. Tarnawska, K. Reghński. Opera Bałtycka w Gdańsku. 1958.Fot. T. L 3 nkDrę: wiany Kriqżę(8. Bartek). Opera w Budapeszcie, 1958. Fot. TóthCżs zło Dzianet: do orzechh(P. CzajkowsłiX Teatr Wielki w Warszawie, 1973. Fot. 8. HartwigFrmcescu Ja Wimm(P. Czajkowski), 8. Kociołkowska, R. Krawucki. Teatr Wielki w Warszawie, 1968. Fot. E. HartwigGireWe(A. Adam): G. UłanowaHarnasie(K. Szyrnanowskik 8. Bittnerówna, 2. Kiliński. Państwowa Opera w Warszawie 1952. Fot. E. Hartwighuroria Że(teraz(1. Strawiński), P.van Dyk R. Geske 7 ezioro łabędzie(P. Czajkowski): Teatr Wielki w Łodzi, 1968. Myszkowski Kqpcnszek(S. Prokofiew): 8. Gadzińska, 8. Gierahowska, M. 2.Sidło. Teatr Wielki w Warszawie, 1969. Fot. 8. HartwigLir(1. Strawiński): L. Wóicikowski, N. Efimow, J. Hoyer, 8, yitch. 1929. 454. Fot. Fr. O om pe Li ssane. Spis ilustracji. Dgmsry Piae(1. Strawińskik 0. Nawleka. Państwowa Opera im. St. Moniuszki w Poznaniu, 1967. Fot. G. WyszomirskaPan TrardorAi(L. Różycki): Państwowa Opera w Warszawie 1957. Fot. E. Hartwig, Fr. Myszkowski Pierror Anaire(A. Schónbergh 8 Powell, G Tetley, G. Hades. Jack Mitchell PhoroPierrwrzAa(1. Strawiński): S. Szymański, M. Krzyszkowska, 2. Strzałkowski. Państwowa Opera w Warszawie, 1958. Fot. E. HartwigPopołudnie Fauna(G. Debussy): W. Siżyński. Theżtre du Charciej w Paryżu, 1912 Romeo i Adia(S. Prokofiewk 8. Biunerówna. W. Gruca. Państwowa Opera w Warszawie, 1954. Fot. Fr. Myszkowski ajmaAar(A. Chaczaturian)G Wilk, H Musiał. Teatr Wielki w Warszawie, l 9 b 8. Fot. E. HartwigN: wrenr(P. Perkowskih 8. Bittnerówna, 8. Stanczak. Teatr Wielki w Poznaniu, 1948. Archiwum Teatralne A. M. Swinarskiego***(F, Chopin)Teatr Wielki w Poznaniu, 1978. Fot. J. Kulm Zzeżerezada(M. Rirnski-Korsakow), M. Krzyszkowsla 2. Strzałkowski. Państwowa Opera w Warszawie, 1958. Fot. 8. HartwigŚpiąca Królcuna(P. Czajkowski): E. Głowacka. Fot. T. GiluńŚaięro nowy(1. Strawiński): J. Władimirow. Teatr Wielki w Moskwie 1965 Śuirezianea(1. Morawski): M. Krzyszkowska, M. Giero. Państwowa Opera w Warszawie, 1962. Fot. CangdaTmce połołnecAie(A. Borodin): G. Drzewiecki. Fot. G. WyszornirskaTniAqmy Aupelarz(M.de Fallak Państwowa Opera w Warszawie, 1962. Fot. LangdaWóesele a Oicoaie(K. Kurpiński): Teatr Wielki w Łodzi, 1970. Fot. Fr. Myszkowski. Spis treści. Od Autorki@4 ery(omówienia)Indeks baletów Indeks nazwisk Indeks zespołów baletowych Zespoły niezależne Zespoły baletowe przy teatrach operowych i muzycznych Spis ilustracji.