Krystyna Stawinska Idiome Francuskie W ~wiczeniac n Wiedza Powszechna Warszaw a Recenzent KRYSTYNA ZALESKA Okladka i strony tytulowe wedlug projektu Ewy Dembe SPIS TRESCI WALDEMAR WERBANOWSKI Redaktor ~ Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . 7 EWA KIERSZYS ! Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . 9 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Redaktor techniczny ANNA MARKOWSKA Wybór idiomów wraz z cwiczeniami Korektor KRYSTYNA WYSOCKA I. Ressemblances - différences . . . . . . . 12 II. Apprenons les expressions familieres en retrou- vant le synonyme . . . . . . . . . . . 39 III. Quel substantif? . . . . . . . . . . . . 57 IV. Quel adjectif numéral? . . . . . . . . . 73 ê Copyright by wydawnictwo "Wiedza Powszechna" V. Quel verbe? . . . . . . . . . . . . . 74 Warszawa 1998 VI. Quelle préposition? . . . . . . . . . . . 77 VII. Quel pays? Quelle province? . . . . . . . 81 VIII. De quelle nationalité? . . . . . . . . . . 82 IX. Quelle ville? . . . . . . . . . . . . . 83 X. Quel nom? Quel prénom? . . . . . . . . 84 XI. Quel métier? . . . . . . . . . . . . . 87 XII. Quelle partie du corps? . . . . . . . . . 89 XIII. Quel accessoire d'habillement? . . . . . . . 102 XIV. De quelle couleur? . . . . . . . . . . . 106 ' XV. Quel animal? . . . . . . . . . . . . . 109 XVI. Quel insecte? . . . . . . . . . . . . . 115 XVII. Quel poisson? . . . . . . . . . . . . 117 Wydawnictwo Wiedza Powszechna" XVIII. . . _ . . _ . . . . _ _ . Quel Oiseau? 118 ul. Jasna 26, 00-054 Warszawa, tel./fax: 826-95-92 XIX. Quel arbre? . . . . . . . . . . . . . 120 Wydanie I 1998 r. Druk i oprawa: Pabianickie Zaklady Graficzne SA ! XX. Quelle herbe? Quelle mauvaise herbe? . . . . 121 w Pabianicach, ul. Piotra Skargi 40/42 XXI. Quelle fleur? 122 Zam. 39/1101/96 XXII. Quel fruit? . . . . . . . . . . . . . 124 XXIII. Quel légume? . . . . . . . . . . . . . 126 XXIV. Quel liquide? . . . . . . . . . . . . . 128 ISBN 83-214-1076-6 ~ ' XXV. Quel métal? . . . . . . . . . . . . . 130 5 XVI. Comment comparer? VII. Comment le dire en polonais? .VIII. Comment le dire en français? icz do cwiczen . eks hasel francuskich 1 3 2 1 3 5 1 3 8 1 4 1 2 2 4 PRZEDMOWA Juz saura defmicja idiomu: "zwiazek wyrazowy wlasciwy tylko danemu jezykowi, nieprzetlumaczalny doslownie na inny jezyk" wyjasnia glówna przyczyne trudnosci, jakie idiomy sprawiaja poznajacym jezyk obcy cudzoziemcom. A poznawanie jezyka to w duzym stopniu takze poznawanie idiomów. Uczacy sie jezyka francuskiego styka sie z nimi niemal od pierwszej lekcji. Skutkiem ich nieznajomosci (i usilowan doslownego przekladu) sa nie tylko zabawne tlumaczenia typu: "dziekowac z góry" remercier de la montagne (zamiast prawidlowego remercier d'avance), lecz takze i przede wszystkim zaklócenia w komunikacji jezykowej. Klopoty z prawidlowym tlumaczeniem idiomów francuskich poteguje dodatkowo fakt, ze wystepuje wsród nich wiele wyrazen, które - pozornie bardzo do siebie podobne - mafia zupelnie rózne znaczenia, wynikajace np. ze zmiany lub pominiecia jednego drobnego elementu: rodzajnika lub zaimka (nie nalezy wiec mylic idiomów "faire un saut" wyskoczyc gdzies i "faire le saut" podjcic zyciowg decyzje ani "prendre congé" pozegnac sie i "prendre son congé" podac sie do dymisji itp.). Celem tej ksiazki jest umozliwienie Czytelnikowi unikniecia takich bledów przez przedstawienie mu wyboru popularnych idiomów francuskich wystepujacych w jezyku potocznym i literackim oraz ulatwienie ich przyswojenia w mozliwie atrakcyjnej formie. Ma temu sluzyc podzial materialu na ulatwiajace orientacje przejrzyste dzialy (np. idiomy pozornie podobne 7 ~ róznych znaczeniach, porównania, przyslowia, idiomy :awierajace nazwy roslin, zwierzat, kolorów itd.) oraz trozmaicony zestaw cwiczen wdrazajacych i utrwalajacych np. wybór brakujacego elementu idiomu sposród kilku ~odanych mozliwosci, dopasowanie najwlasciwszego synoimu, tlumaczenia na jezyk polski i francuski). Umieszczony na koncu ksiazki szczególowy Klucz umozwia sprawdzenie trafnosci dokonanego wyboru lub pra~idlowosci tlumaczenia oraz poznanie dokladnego znaczeia danego idiomu i jego synonimów. W nadziei, ze ksiazka okaze sie pomocna w poglebieniu najomosci jezyka Moliera, a Czytelnik podzieli moja ~scynacje madroscia, ironia i humorem francuskich idiotów, zycze wszystkim wiele przyjemnosci i satysfakcji przedzieraniu sie przez ich niezwykle barwny i obrazowy wiat. WYKAZ SKRÓTÓW adj. - adjectif przymiotnik arg. - argotique gwarowy dic. - dicton powiedzenie fam. - familier potoczny inf. - infinitif bezokolicznik litt. - littéraire literacki mil. - militaire wojskowy éj, - péjoratif pejoratywny prou. - proverbe przyslowie qqch. - quelque chose cos qqn - quelqu'un ktos vx - vieux przestarzaly Autorka BIBLIOGRAFIA Dictionnaire des locutions françaises, Librairie Larousse 1977 . Robert méthodique, Le Robert 1983 Dictionnaire dufrançais argotique et populaire, Librairie Larousse 1977 Le Bouquet des expressions imagées, Seuil 1990 Le Grand Robert de la langue française, Le Robert 1989 Dictionnaire des Expressions et Locutions, Les Usuels du Robert 1979 Slownik jezyka polskiego, PWN 1979 Slownik poprawnej polszczyzny, PWN 1973 Slownik frazeodogiczny jezyka polskiego - Stanislaw Skorupka, Wiedza Powszechna 1967 Nowa ksiega przyslów i wyrazen przyslowiowych polskich, PIW 1969 W~bc~~ iciiomc~w wraz z ~wiczeniami I. RESSEMBLANCES - DIFFÉRENCES abondance f. - obfitosc; zbytek; bogactwo parler avec abondance - mówic swobodnie, ze swada; byc wygadanym parler d'abondance - mówic bez przygotowania, improwizujac I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. II parlait d'abondance mais tres bien et la salle l'a apprécié. b. Lui, comme tous les membres de notre famille, parlait avec abondance. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Nie jest latwo mówic bez przygotowania, zwlaszcza ludziom niesmialym. b. Jesli sie jest wsród przyjaciól, latwo jest mówic swobodnie. . air m. - powietrze; wyglad dans l'air - w powietrzu etre (seutir~ dans l'air - wisiec ~czuc cos) w powietrzu; zanosic sie na ... Il y a de l'orage dans l'air. - Burza wisi w powietrzu. Les changements sont dans l'air. - Zanosi sie na zmiany. en l'air - 1) do góry; w powietrze regarder sauter; tirera en l'air - patrzec (skakac; strzelac) do góry 2) do góry nogami mettre (la piece) en l'air - przewrócic (pokój) do góry nogami 3) banialuki; (wypowiedzi) nierealne, zmyslone, rzu cane na matr offres menaces; projets en l'air - oferty ~grozby; plany~ nierealne contes (paroles) en l'air - banialuki faire qqch. en l'air - zrobic cos nieporzadnie prendre l'air - 1) zaczerpnac swiezego powietrza, przewietrzyc sie 2) wzbic sie w powietrze (o samolocie) 3) wyparowac (o rzeczach) 4) zwiac prendre l'air du bureau - wpadac do Mura po nowinki prendre ose douuer~ des airs d'importance (de supériorité; de princesses - zadzierac nosa, przybierac miny ksiezniczki prendre ose donnera de grands airs - nadymac ~pysznic) sie se donner de l'air ~fam.~ - zwi(ew)ac I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Elle est insupportable quand elle se donne des airs de princesse. b. Nous aimons bien prendre l'air le soir avant de nous coucher. c. Le petit garçon regardait l'avion prendre l'air. d. Vu tous ces changements chez nous je pense que mes projets de vacances seront en l'air. e. N'y va pas maintenant; le chef est furieux, il y a de l'orage dans l'air. f. Ta mere n'en sera pas contente. Tu l'as fait en l'air. g. Le policier a décidé de tirer en l'air. h. Sophie est en congé de maternité mais elle prend l'air du bureau. i. Je vois que tous les bonbons ont pris l'air. j. Donnons-nous de l'air! - a crié le plus grand, probablement leur chef. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Nie wiem, kiedy i jak wszystkie nasze oszczednosci wyparowaly. 1 3 b. Czy wiesz, dlaczego ci wszyscy ludzie patrza w niebo? c. Nie trac kontaktu i wpadaj do Mura po nowinki! d. Gliniarze otoczyli ich. Nie beda mogli zwiac. e. Ten dyrektor znany jest z tego, ze zadziera nosa wobec pracowników. f. Radze ci zaczerpnac swiezego powietrza, to ci dobrze zrobi. g. Nie licz na to. To sa obietnice rzucane na wiatr. h. Nie wyjezdzajcie teraz. Burza wisi w powietrzu. i. Dobrze, zostaniemy tam az do chwili, gdy samolot wzbije sie w powietrze. j. Musisz miec wiecej czasu, w przeciwnym razie zrobisz to nieporzadnie. . allure f. - chód, sposób chodzenia; postawa; wyglad avoir l'allure (+ adj.) - wygladac, miec wyglad ... avoir de l'allure - miec klase ~imponujacy wyglad) I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Il inspirait du respect, il avait de l'allure. b. Malgré son âge elle a l'allure jeune. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Ona ma imponujacy wyglad, rzekloby sie - wielka gwiazda. b. Marie robi wszystko, aby zachowac mlody wyglad. . amitié f. - przyjazn faire l'amitié de (+ inf.) - wyswiadczyc uprzejmosc faire (toutes) ses amitiés a qqn - przekazac komus uklony <(serdeczne) pozdrowienia~ I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Pouvez-vous nous faire l'amitié de venir a cette cérémonie familiale? b. Je vous demande de faire mes amitiés a votre belle cousine. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Zrób mi uprzejmosc i przyjdz w towarzystwie siostry. b. Prosze przekazac uklony panskiej malzonce. 5. arme f. - bron faire des armes - fechtowac sie faire ses premieres armes - przejsc chrzest bojowy; zadebiutowac I. Przetlumacz na jezyk polski: a. C'est dans un petit théâtre provincial que j'ai fait mes premieres armes. b. Il était fier que son fils fasse si bien des armes. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Jest malo chetnych do fechtowania sie. b. Marie zadebiutowala w teatrze "Odéon". 6. bord m. - krawedz; brzeg; poklad etre au bord sur le bords de qqch. - byc bliskim 107, 125 (K 200, je le (lai laisse cuire ~mijoter~ dans son jus 128 (K 214) je m'en lave les mains 94 (K 190) jeter omettre) qqch. aux oubliettes 63 (K 167) jeter (mettrez qqn hors de (des ses gonds 69 (K 171) jeter de l'eau dans la riviere 128 (K 214) jeter des fleurs a qqn 123 (K 211) jeter des marguerites aux ~devant des pourceaux 122 (K 210) jeter des perles aux devant des) pourceaux