Stephen King Wszystko jest względne 14 mrocznych opowieści Dla Shane’a Leonarda Wstęp: Uprawianie sztuki (niemal) straconej Niejednokrotnie wspominałem o radości pisania i nie widzę potrzeby, by dziś odgrzewać ten temat, ale muszę coś wyznać: niczym amator znajduję ogromną przyjemność w praktycznej stronie tego, co robię. Zawsze trochę marudzę, krzyżuję ze sobą różne formy przekazu, eksperymentuję. Próbowałem powieści wizualnych (“Burza stulecia”, “Rose Red”), powieści w odcinkach (“Zielona mila”) i powieści w odcinkach publikowanej w Internecie (“The Plant”). Nie chodziło mi wcale o pieniądze czy o zaistnienie na nowych rynkach; chodziło o próbę spojrzenia na akt, sztukę i rzemiosło pisania z różnych stron, aby odświeżyć proces tworzenia i starać się tworzyć wyroby - czyli opowieści - jak najbłyskotliwsze. W poprzednim wersie najpierw napisałem “tworzyć [opowieści] zawsze nowe”, a potem skasowałem całe wyrażenie, mając na względzie uczciwość. Z kogo mógłbym stroić sobie żarty tego rodzaju, panie i panowie, jeśli nie z samego siebie? Pierwsze opowiadanie sprzedałem w wieku dwudziestu jeden lat, gdy byłem w college’u. Dziś mam pięćdziesiąt cztery lata i mój organiczny komputer ważący 2,2 funta, na którym noszę czapkę z logo Red Sox, przetworzył już mnóstwo słów. Pisanie opowiadań to dla mnie nic nowego, co wcale nie znaczy, że straciło już urok. Jeśli jednak nie znajdę sposobu, aby wciąż były ciekawe i tchnęły świeżością, szybko zestarzeją się i zmęczą. Nie chcę tego, bo nie chcę oszukiwać ludzi, którzy czytają moje rzeczy (chodzi także o ciebie, mój drogi wierny czytelniku), nie chcę też oszukiwać siebie. Przecież razem w tym uczestniczymy. Jakbyśmy się umówili na randkę. Powinniśmy się świetnie bawić. Powinniśmy tańczyć. Mając to wszystko na uwadze, muszę wspomnieć o czymś jeszcze. Moja żona i ja jesteśmy właścicielami dwóch stacji radiowych, WZON-AM zajmującej się sportem i WKIT-FM nadającej klasycznego rocka (“rocka z Bangor”, jak mówimy). W dzisiejszych czasach radio to niełatwy interes, zwłaszcza na takim rynku jak Bangor, gdzie jest za dużo stacji, a za mało słuchaczy. U nas jest współczesne country, klasyczne country, stare przeboje i klasyczne stare przeboje, Rush Limbaugh, Paul Harvey i Casey Kasem. Stacje Steve’a i Tabby Kingów przez wiele lat przynosiły straty - niezbyt dotkliwe, ale na tyle duże, by mnie rozdrażnić. Lubię być górą, a mimo że wygrywaliśmy w notowaniach Arbitronu (które dla radia są tym, czym Nielsen dla telewizji), każdy kolejny rok kończyliśmy pod kreską. Tłumaczono mi, że w Bangor nie ma wystarczających przychodów z reklam, że rynkowy tort pokrojono na zbyt dużo kawałków. Wpadłem więc na pewien pomysł. Napiszę słuchowisko, myślałem, podobne do tych, których słuchałem z dziadkiem, gdy dorastałem (a on się starzał) w Durham w stanie Maine. Prawdziwy spektakl na Halloween! Oczywiście, znałem sławną - lub niesławną - adaptację “Wojny światów” Orsona Wellesa z “Mercury Theatre”. Welles wykoncypował (absolutnie genialnie), żeby klasycznej opowieści H. G. Wellsa o inwazji Marsjan nadać formę serwisów informacyjnych i relacji na żywo. Udało się. Udało się tak dobrze, że w całym kraju wybuchła panika, a Welles (Orson, nie Herbert George) musiał w następnym wydaniu “Mercury Theatre” publicznie wygłosić przeprosiny. (Założę się, że zrobił to z uśmiechem - wiem, że ja bym się uśmiechał, gdybym kiedykolwiek wymyślił tak potężne i przekonujące kłamstwo). Doszedłem do wniosku, że to, co się powiodło Orsonowi Wellesowi, uda się także mnie. Zamiast zaczynać się od muzyki tanecznej jak adaptacja Wellesa, moja audycja zacznie się od zawodzenia Teda Nugenta w “Cat Scratch Fever”. Potem włączy się spiker, jedna z naszych prawdziwych osobowości radiowych z WKIT (nikt nie nazywa ich już didżejami). “Tu JJ West, wiadomości WKIT - mówi. - Jestem w centrum Bangor, gdzie na Pickering Square zgromadziło się jakieś tysiąc osób, obserwujących, jak na ziemię opuszcza się wielki srebrzysty dysk... chwileczkę, uniosę mikrofon, może państwo usłyszą”. W ten prosty sposób wrócilibyśmy do gry. Do uzyskania efektów dźwiękowych mógłbym wykorzystać własne urządzenia radiowe, wszystkie role odegraliby aktorzy z miejscowego teatru, a co by było najlepsze? Najlepsze w całym projekcie? Otóż nagralibyśmy efekt naszych działań i sprzedali stacjom w całym kraju! Doszedłem do wniosku, że dochód z tego przedsięwzięcia (a księgowy się ze mną zgodził) można będzie zakwalifikować jako “dochód stacji radiowej” zamiast “dochód z tytułu działalności literackiej”. W ten sposób poradzilibyśmy sobie z niedostatecznym przychodem z reklam i pod koniec roku stacje radiowe wreszcie odnotowałyby jakiś zysk! Podekscytował mnie pomysł audycji, a także perspektywa wspomożenia radia dzięki swoim umiejętnościom pisarskim. Co się więc stało? Nie dałem rady, ot co się stało. Próbowałem i próbowałem, ale wciąż wychodziła mi narracja. Wcale nie brzmiała jak sztuka, która rozwija się w wyobraźni widza (ci, którzy mają tyle lat, by pamiętać programy radiowe w rodzaju “Suspense” czy “Gunsmoke”, będą wiedzieli, o czym mówię), a bardziej przypominała książkę w wersji dźwiękowej. Jestem pewien, że mimo to moglibyśmy trochę zarobić na sprzedaży tego materiału, jednak wiedziałem, że sztuka nie odniesie sukcesu. Była nudna. Oszukałbym słuchacza. Miała feler, a ja nie wiedziałem, jak go usunąć. Odniosłem wrażenie, że pisanie słuchowisk to zapomniana sztuka. Straciliśmy zdolność widzenia uszami, choć kiedyś to potrafiliśmy. Pamiętam, gdy słuchałem, jak jakiś imitator dźwięku stuka kostkami palców w kawałek wydrążonego drewna... i jak na dłoni widziałem Malta Dillona, który w zakurzonych butach podchodzi do baru w Saloonie Long Branch. Ale to przeszłość. Tamte czasy nie wrócą. Pisanie dramatów w stylu Szekspira - komedii i tragedii, które uciekają się do białego wiersza - to kolejna stracona sztuka. Ludzie wciąż chodzą na wystawianego w college’ach “Hamleta” czy “Króla Leara”, ale bądźmy szczerzy: jak twoim zdaniem, drogi czytelniku, wypadłyby te dramaty w telewizji, gdyby porównać je z “Weakest Link” albo “Survivor Five: Stranded on the Moon”, nawet gdyby udało się obsadzić Brada Pitta w roli Hamleta czy Jacka Nicholsona jako Poloniusza? I mimo że ludzie wciąż chodzą na elżbietańskie fantazje w rodzaju “Króla Leara” i “Makbeta”, radość czerpaną z tej formy sztuki dzielą lata świetlne od radości ze stworzenia nowego, oryginalnego dzieła. Od czasu do czasu ktoś próbuje wystawiać na Broadwayu albo w mniejszych teatrach nowojorskich dramaty pisane białym wierszem. Ich klęska jest nieunikniona. Poezja nie jest sztuką straconą. Poezja ma się lepiej niż kiedykolwiek. Oczywiście, jak zwykle znajdzie się gdzieś banda idiotów (jak sami mówili o sobie autorzy magazynu “Mad”), ludzi, którzy zupełnie pomieszali pretensjonalność z geniuszem, ale poza nimi jest jeszcze wielu błyskotliwych praktyków tej sztuki. Jeżeli mi nie wierzycie, zajrzyjcie do magazynów literackich w swoich księgarniach. Na sześć beznadziejnych wierszy, jakie tam przeczytacie, znajdziecie jeden czy dwa naprawdę dobre. Wierzcie mi, taki stosunek chłamu do klejnotów jest do przyjęcia. Opowiadanie też nie jest sztuką straconą, ale moim zdaniem znajduje się o wiele bliżej przepaści niż poezja. Kiedy sprzedałem pierwsze opowiadanie w cudownie zamierzchłym roku 1968, już wtedy bolałem nad stale malejącym rynkiem: czytadła już przegrały, zbiory opowiadań też stały już na straconej pozycji, tygodniki (takie jak “The Saturday Evening Post”) umierały. W ciągu lat, jakie upłynęły od tamtych czasów, rynek opowiadań nadal się kurczył. Niech Bóg błogosławi małe czasopisma, w których młodzi pisarze mogą jeszcze publikować opowiadania w zamian za egzemplarze autorskie, niech Bóg błogosławi redaktorów, którzy jeszcze czytają zawartość ich wymiętoszonych maszynopisów (zwłaszcza w obliczu paniki wywołanej wąglikiem w 2001 roku), i niech Bóg błogosławi wydawców, którzy jeszcze czasem dają zgodę na publikację antologii oryginalnych opowiadań, ale Bóg nie będzie musiał poświęcać na błogosławieństwo całego dnia Swego ani nawet Swej przerwy na kawę. Wystarczy dziesięć minut, góra kwadrans. Takich ludzi jest bardzo niewielu, a z roku na rok ubywa jednego czy dwóch. Nie ma już czasopisma poświęconego opowiadaniom, świetlistego drogowskazu młodych pisarzy (nie wyłączając mnie, choć prawdę powiedziawszy, nigdy tam nie publikowałem). Nie ma już “Amazing Stories”, mimo licznych prób wskrzeszenia pisma. Nie ma ciekawych czasopism science fiction takich jak “Vertex” ani oczywiście magazynów poświęconych horrorom jak “Creepy” czy “Eerie”. Tych wspaniałych pism nie ma już od dawna. Od czasu do czasu ktoś próbuje wskrzesić jedno z nich; kiedy piszę te słowa, taką nieśmiałą próbę ożywienia przechodzi “Weird Tales”. W większości wypadków podobne wysiłki kończą się niepowodzeniem. Tak jak dramaty pisane białym wierszem, które istnieją przez chwilę krótką jak mgnienie oka. Kiedy coś odchodzi, nie ma już drogi powrotu. To, co stracone, najczęściej pozostaje stracone. W ciągu tych lat nadal pisałem opowiadania, częściowo dlatego, że czasem przychodziły mi do głowy pomysły - pięknie skondensowane, które domagały się trzech tysięcy, może dziewięciu, najwyżej piętnastu tysięcy słów - a częściowo dlatego, iż w ten sposób potwierdzam (przynajmniej samemu sobie), że się jeszcze nie skończyłem, bez względu na to, co mogą sobie myśleć mniej przychylni mi krytycy. Opowiadania to nadal akordowa praca na zamówienie, odpowiednik niepowtarzalnych przedmiotów, które można kupić u rzemieślnika. Jeśli zechcesz być cierpliwy i zaczekasz, rzecz zostanie wykonana ręcznie w warsztacie na zapleczu. Nie ma jednak żadnego powodu, by opowiadania sprzedawać w taki sam sposób jak przed laty tylko dlatego, że tworzy sieje tak samo, nie ma też powodu zakładać (jak czyni to wielu nudziarzy w prasie krytycznej), że droga, jaką dzieło literackie trafia do odbiorców, musi w jakiś sposób skazić czy umniejszyć wartość samego produktu. Mówię tu o opowiadaniu “Jazda na Kuli”, które z pewnością jest moim najdziwniejszym doświadczeniem rynkowym, a także stanowi dobrą ilustrację istoty mojego wywodu: to, co stracone, niełatwo odzyskać; gdy minie się pewien punkt, koniec jest zapewne nieunikniony, ale świeży punkt widzenia na jeden z aspektów twórczego pisania - aspekt komercyjny - może czasem odświeżyć wszystko. “Jazda na Kuli” powstała po książce “Jak pisać”, gdy wciąż wracałem do zdrowia po wypadku, w stanie niemal ciągłego cierpienia fizycznego. Pisanie ratowało mnie przed najgorszym bólem; było (i nadal jest) najlepszym środkiem przeciwbólowym w moim ubogim arsenale. Chciałem opowiedzieć historię bardzo prostą; naprawdę niewiele bardziej skomplikowaną niż opowieści o duchach, które snuje się przy ogniskach. “O autostopowiczu, którego zabrał nieboszczyk”. Podczas gdy pisałem opowiadanie w nierzeczywistym świecie własnej wyobraźni, w równie nierzeczywistym świecie handlu elektronicznego rósł w siłę e-biznes. Jednym z aspektów tego zjawiska była tak zwana książka elektroniczna, która zdaniem niektórych miała oznaczać koniec książek, jakie znamy - przedmiotów ze sklejonych lub zszytych kartek papieru, które przewracało się ręcznie (i które czasem wypadały, jeśli klej okazał się za słaby albo szycie za stare). Na początku roku 2000 wielkie zainteresowanie wzbudził esej Arthura C. Clarke’a, który opublikowano tylko w cyberprzestrzeni. Tekst był jednak niezwykle krótki (jak pocałunek złożony na policzku siostry, pomyślałem po jego przeczytaniu). Moje opowiadanie okazało się dość długie. Pewnego dnia, zachęcona przez Ralpha Vicinaze, zadzwoniła do mnie Susan Moldow, moja redaktorka ze Scribnera (jest wielbicielką “Z Archiwum X”, więc nazywam ją agentką Moldow... resztę dopowiedzcie sobie sami), pytając, czy nie mam czegoś nowego, z czym chciałbym spróbować zaistnieć na rynku elektronicznym. Wysłałem jej “Jazdę na Kuli” i cała nasza trójka - Susan, Scribner i ja - dołożyliśmy swoją cegiełkę do historii działalności wydawniczej. Kilkaset tysięcy czytelników ściągnęło opowiadanie z Sieci, a ja zainkasowałem kwotę, która mogła wprawić mnie w zakłopotanie. (Tyle że to cholerne łgarstwo, ani trochę nie byłem zakłopotany). Nawet prawa do wersji dźwiękowej poszły za sto tysięcy dolarów, komicznie kosmiczną cenę. Chwalę się? Nadymam się jak jakiś pieprzony balon? W pewnym sensie tak. Ale chcę ci także powiedzieć, że przez “Jazdę na Kuli” zupełnie zwariowałem. Zwykle gdy znajdę się w jakiejś luksusowej poczekalni na lotnisku, reszta klienteli nie zwraca na mnie uwagi, pochłonięta telefonowaniem albo składaniem zamówienia przy barze. I dobrze mi z tym. Od czasu do czasu ktoś podejdzie z prośbą, abym podpisał się na serwetce “dla żony”. Odziani w gustowne garnitury i dzierżący aktówki panowie informują mnie zazwyczaj, że ich żony przeczytały wszystkie moje książki. Oni z kolei żadnej. Też uznają za stosowne mnie o tym poinformować. Po prostu nie mają czasu. Czytali “The Seven Habits of Highly Successful People”, czytali “Who Moved My Cheese?”, czytali “The Prayer of Jabez”*,[ * Tytuły popularnych książek poradnikowych.] ale to mniej więcej wszystko. Muszę już lecieć, pędzić, za jakieś cztery lata pewnie będę miał zawał i chcę mieć porządek ze swoim rachunkiem w funduszu emerytalnym, zanim mnie to spotka. Po wydaniu “Jazdy na Kuli” w formie książki elektronicznej (okładka, kolofon Scribnera i tak dalej) wszystko uległo zmianie. W poczekalniach na lotniskach oblegał mnie prawdziwy tłum. Oblegano mnie nawet w poczekalni bostońskiej stacji kolejowej. Przyczepiali się do mnie ludzie na ulicy. Przez pewien czas musiałem odmawiać udziału w trzech talk-show dziennie (zwlekałem z decyzją, czekając na Springera, ale Jerry się do mnie nie odezwał). Znalazłem się nawet na okładce “Time’a”, a “New York Times” z namaszczeniem rozwodził się nad niewątpliwym sukcesem “Jazdy na Kuli”, a także nad niewątpliwą klęską “The Plant”, cybernastępcy tego opowiadania. Boże, byłem na pierwszej stronie “Wall Street Journal”. Zupełnie nieumyślnie zostałem prawdziwą gwiazdą. Co jednak doprowadzało mnie do szaleństwa? Dlaczego uważałem, że całe to zamieszanie nie ma najmniejszego sensu? Otóż nikogo nie obchodziło opowiadanie. Do diabła, nikt mnie nawet o nie nie zapytał. Muszę wam powiedzieć, że moim zdaniem to całkiem niezłe opowiadanie. Proste, ale dobrze się czyta. Spełnia swoje zadanie. Uważam, że jeżeli czytając je z własnej woli. wyłączyłeś telewizor, to znaczy, że ta opowieść (albo inna z niniejszego zbiorku) odniosła bezapelacyjne zwycięstwo. Ale po ukazaniu się “Jazdy na Kuli” wszyscy ci faceci w krawatach chcieli wiedzieć tylko: “Jak sobie radzi? Jak się sprzedaje?”. Jak miałem im powiedzieć, że gówno mnie obchodzi, jak opowiadanie radzi sobie na rynku, natomiast bardzo interesuje mnie, jak radzi sobie w sercu czytelnika? Czy tam odnosi sukces? Może ponosi klęskę? Przenika aż do końcówek nerwów? Powoduje ten szczególny dreszczyk stanowiący rację bytu opowiadania grozy? Stopniowo zacząłem sobie zdawać sprawę z tego, że jestem świadkiem kolejnego upadku działalności twórczej, jeszcze jednego kroku następnej ze sztuk na drodze, która może się urywać nad przepaścią. Jest coś dziwnie dekadenckiego w tym, że pojawiasz się na okładce znanego czasopisma tylko dlatego, że postanowiłeś dotrzeć na rynek inną niż dotąd drogą. Dziwniej jest jednak uświadomić sobie, że czytelników bardziej mogła interesować nowość formy pakietu elektronicznego niż jego zawartość. Czy chcę wiedzieć, ilu z czytelników, którzy ściągnęli “Jazdę na Kuli”, naprawdę przeczytało opowiadanie? Nie. Chyba bardzo bym się rozczarował. Być może przyszłość należy do książki elektronicznej, być może nie. Wierz mi, naprawdę guzik mnie to obchodzi. Dla mnie był to po prostu trochę inny sposób, w jaki próbowałem w pełni zaangażować się w proces pisania opowiadań. A potem dotrzeć z nimi do jak największej liczby osób. Ta książka prawdopodobnie przez pewien czas utrzyma się na listach bestsellerów; pod tym względem zwykle miałem szczęście. Lecz kiedy ją tam zobaczysz, możesz sobie zadać pytanie, ile innych książek z opowiadaniami trafia na listę bestsellerów w ciągu roku i jak długo wydawcy będą jeszcze publikować książki, które nie cieszą się zbytnim zainteresowaniem czytelników. Dla mnie jednak nie ma większej przyjemności, niż w chłodny dzień po zmroku zasiąść w swoim ulubionym fotelu z kubkiem gorącej herbaty i słuchając wiatru za oknem, czytać dobre opowiadanie, które będę mógł skończyć jeszcze tego samego wieczoru. Pisanie ich nie jest już tak przyjemne. Na myśl przychodzą mi tylko dwie historie z niniejszego zbioru - tytułowa oraz “Teoria zwierząt domowych L.T.” - których napisanie nie wiązało się z wysiłkiem znacznie większym, niż mogłaby sugerować ich końcowa lekkość. Sądzę jednak, że udało mi się uchronić swoje rzemiosło przed zestarzeniem, przynajmniej we własnych oczach, przede wszystkim dlatego, że każdego roku muszę napisać przynajmniej jedno lub dwa opowiadania. Nie dla pieniędzy i nawet nie z zamiłowania, ale żeby spłacić pewnego rodzaju należność. Bo jeśli chcesz pisać opowiadania, trzeba zrobić coś więcej, niż tylko myśleć o pisaniu opowiadań. To nie jest jazda na rowerze, bardziej przypomina ćwiczenia na siłowni: ćwiczysz tę umiejętność albo bezpowrotnie ją tracisz. Zebranie ich w jednym tomie to dla mnie prawdziwa przyjemność. Mam nadzieję, że dla ciebie również. Daj mi znać na stronie www.atephenking.com, a jeżeli znajdziesz w nich to, co ja, zrób dla mnie (i dla siebie) coś jeszcze: kup jeszcze jeden zbiór opowiadań. Na przykład “Sam the Cat” Matthew Klama albo “The Hotel Eden” Rona Carlsona. To tylko dwaj dobrzy w swoim fachu twórcy opowiadań i choć oficjalnie mamy już dwudziesty pierwszy wiek, piszą je w ten sam sposób co zawsze, słowo po słowie. Forma, w jakiej ukazują się ich dzieła, niczego nie zmienia. Jeśli ci się spodoba, wspieraj ich. Najlepsza metoda wsparcia niewiele się zmieniła: czytaj ich opowiadania. Chciałbym podziękować kilku osobom, które przeczytały moje opowiadania: Billowi Bufordowi z “New Yorkera”; Susan Moldow z wydawnictwa Scribner; Chuckowi Verrillowi, który w ciągu wielu lat dokonał redakcji mnóstwa moich tekstów; Ralphowi Vicinanzie, Arthurowi Greene’owi, Gordonowi Van Gelderowi i Edowi Fermanowi z “The Magazine of Fantasy and Science Fiction”; Nye’owi Willdenowi z “Cavaliera”; także nieżyjącemu już Robertowi A. W. Lowndesowi, który w 1968 roku kupił moje pierwsze opowiadanie. Jestem też ogromnie wdzięczny - najbardziej - swojej żonie, Tabicie, która nadal jest moim ulubionym wiernym czytelnikiem. Wszyscy wymienieni tu ludzie pracowali i pracują po to, by opowiadanie nie stało się kolejną straconą sztuką. Ja również. I ty, kupując to, co kupujesz (dotując w ten sposób tę sztukę), i czytając to, co czytasz. Przede wszystkim ty, mój wierny czytelniku. Zawsze ty. Stephen King Bangor. Maine 11 grudnia 2001 roku Przełożył Łukasz Praski Prosektorium numer cztery Jest tak ciemno, że przez chwilę - nie mam pojęcia, jak długo - wydaje mi się, że wciąż jestem nieprzytomny. Potem powoli dochodzi do mnie, że nieprzytomni ludzie nie odczuwają ruchu w ciemności, któremu towarzyszy cichy, rytmiczny dźwięk - najprawdopodobniej odgłos skrzypiącego koła. I czuję, że moje ciało czegoś dotyka, od głowy po czubki pięt. W nozdrzach czuję zapach jakby gumy czy winylu. Nie jestem nieprzytomny, poza tym wrażenia, jakie odbieram, są zbyt... jakie właściwie? Zbyt racjonalne, aby to mógł być sen. W takim razie co to jest? Kim jestem? I co się ze mną dzieje? Ustaje jękliwy rytm skrzypiącego koła i zatrzymuję się. Okrywające mnie coś o zapachu gumy głośno szeleści. Głos: - Mówili, że do której? Chwila ciszy. Drugi głos: - Chyba do czwórki. Tak, do czwórki. Znów ruszamy, ale wolniej. Teraz słyszę ciche szuranie stóp, prawdopodobnie w butach na miękkiej podeszwie, być może adidasach. Buty należą do właścicieli głosów. Znowu mnie zatrzymują. Słychać głuchy stuk, potem cichy szum. Wydaje mi się, że to odgłos otwierania drzwi pneumatycznych. Co tu się dzieje? - wrzeszczę, lecz wrzask rozlega się tylko w mojej głowie. Moje wargi się nie poruszają. Wyraźnie je czuję - i język leżący bezwładnie w ustach jak ogłuszony kret - ale nie mogę nimi poruszać. Pojazd, na którym spoczywam, sunie dalej. Ruchome łóżko? Tak. Inaczej wózek. Miałem już do czynienia z czymś takim, dawno temu podczas zakichanej przygody azjatyckiej Lyndona Johnsona. Uświadamiam sobie, że jestem w szpitalu, że stało mi się coś złego, coś podobnego do wybuchu, który dwadzieścia trzy lata temu omal mnie nie wykastrował, i będę miał operację. Dzięki temu przypuszczeniu potrafię udzielić rozsądnych odpowiedzi na większość pytań, ale szkopuł w tym, że nic mnie nie boli. Nic mi właściwie nie jest, jeżeli nie liczyć obezwładniającego przerażenia. Ale jeśli to są sanitariusze, którzy wiozą mnie do sali operacyjnej, dlaczego nic nie widzę? Dlaczego nie mogę mówić? Trzeci głos: - Tutaj, chłopcy. Łóżko na kółkach zostaje skierowane w inną stronę, a w mojej głowie tłucze się pytanie: W co ja się najlepszego wpakowałem? Chyba zależy od tego, kim jestem, myślę, ale to przynajmniej wiem na pewno. Nazywam się Howard Cottrell. Jestem maklerem giełdowym nazywanym przez niektórych kolegów Howardem Zdobywcą. Drugi głos (tuż nad moją głową): - Pięknie dziś pani wygląda, pani doktor. Czwarty głos (damski i spokojny): - Zawsze miło słyszeć potwierdzenie tego faktu z twoich ust, Rusty. Moglibyście się trochę pospieszyć? Muszę wrócić do domu przed siódmą. Opiekunka do dziecka obiecała swoim rodzicom, że zje dziś z nimi kolację. Wrócić przed siódmą, wrócić przed siódmą. Może jeszcze jest popołudnie albo wczesny wieczór, ale tu panują egipskie ciemności, jest ciemno jak cholera, jak u świstaka w dupie - i co się w ogóle dzieje? Gdzie byłem? Co robiłem? Dlaczego nie dyżurowałem przy telefonach? Bo jest sobota, wymamrotał głos z głębi. Byłeś... byłeś... Dźwięk: ŁUP! Uwielbiam ten dźwięk. Można powiedzieć, że dla niego żyję. Dźwięk... czego? Kija golfowego, no jasne. Wybijającego piłkę z kołka. Stoję i przyglądam się, jak piłka wzbija się w błękit nieba... Łapią mnie za ramiona i łydki i podnoszą. Truchleję ze strachu i próbuję krzyknąć. Nie wydobywam z siebie żadnego dźwięku... może tylko słabiutki pisk, znacznie cichszy niż skrzypienie kółka pode mną. Pewnie w ogóle niesłyszalny. Pewnie rozległ się tylko w mojej wyobraźni. Przenoszą mnie w powietrzu w powłoce z czerni - hej, nie upuśćcie mnie, mam wrażliwe plecy! Staram się odezwać, ale znów nie poruszają się wargi ani zęby; język nadal leży w ustach; być może kret nie jest ogłuszony, ale martwy, a do głowy przychodzi mi straszna myśl, która wywołuje niemal panikę: co będzie, jeśli położą mnie odwrotnie i język zatka mi tchawicę? Nie będę mógł oddychać! W takich razach mówi się przecież, że ktoś “połknął język”, prawda? Drugi głos (Rusty): - Ten się pani spodoba, pani doktor, wygląda jak Michael Bolton. Lekarka: - Kto taki? Trzeci głos - brzmi jakby należał do młodego, najwyżej kilkunastoletniego chłopaka: - Ten biały knajpiany piosenkarz, który chce być czarny. Ale to chyba nie on. Słyszę śmiech, do którego dołącza się kobiecy głos (trochę niepewnie), a kiedy kładą mnie na czymś w rodzaju wyściełanego stołu, Rusty znów zaczyna dowcipkować, jak gdyby opracował repertuar na cały wieczór. Tracę resztki wesołości, bo nagle zdejmuje mnie zgroza. Wcześniej pomyślałem, że nie będę mógł oddychać, jeśli zadławię się językiem, a jeżeli już nie oddycham? Jeśli już nie żyję? Może tak właśnie wygląda śmierć? Wszystko się zgadza. Zgadza się, pasuje w każdym najokropniejszym szczególe. Ciemność. Zapach gumy. Dziś jestem Howardem Zdobywcą, mistrzem wśród maklerów, postrachem Miejskiego Klubu Sportowego Derry, częstym bywalcem miejsca znanego na polach golfowych całego świata pod nazwą “dziewiętnastego dołka”, ale w 1971 roku należałem do Zespołu Pomocy Medycznej w delcie Mekongu i byłem przerażonym dzieciakiem, który czasem w środku nocy z mokrymi oczami budził się ze snu o swoim ukochanym psie. W jednej chwili poznaję ten dotyk i zapach. Boże drogi, jestem w worku na zwłoki. Pierwszy głos: - Może to pani podpisać? Proszę mocno dociskać, jest w trzech egzemplarzach. Odgłos długopisu sunącego po papierze. Wyobrażam sobie właściciela pierwszego głosu, który wyciąga do lekarki podkładkę z dokumentem. Jezu Chryste, nie pozwól, żebym był martwy! Próbuję krzyczeć, lecz znów nie wydaję żadnego dźwięku. Przecież chyba jednak oddycham... prawda? Nie czuję, że oddycham, ale zdaje się, że z moimi pilicami wszystko w porządku, nie pulsują z bólu, nie domagają się powietrza jak wówczas, gdy człowiek zanurzy się zbyt głęboko pod wodę, więc musi być dobrze, nie? Jeżeli nie żyjesz, mamrocze znów tamten głos z głębi, w ogóle nie domagałyby się powietrza, prawda? Nie - bo martwe płuca nie muszą oddychać. Martwe płuca... po prostu się tym nie przejmują. Rusty: - Co pani robi w przyszłą sobotę wieczorem, pani doktor? Jeżeli jednak nie żyję, jak mogę cokolwiek odczuwać? Jak to możliwe, że czuję zapach worka, słyszę głosy, na przykład teraz lekarka mówi, że w przyszłą sobotę kąpie psa, który też ma na imię Rusty, co za zbieg okoliczności, i wszyscy się śmieją? Jeżeli nie żyję, dlaczego po prostu nie zniknąłem albo nie wszedłem w to białe światło, o którym zawsze mówią u Ophry Winfrey? Rozlega się głośny dźwięk, jakby ktoś rozdarł tkaninę, i w jednej chwili znajduję się w jasnym blasku; jest oślepiający jak słońce przebijające się przez grubą zasłonę chmur w zimowy dzień. Próbuję zmrużyć oczy, ale nic się nie dzieje. Powieki przypominają rolety na zepsutych rolkach. Nachyla się nade mną czyjaś twarz, częściowo zasłaniając światło, którego źródłem nie jest żadna oślepiająca powierzchnia astralna, tylko rząd świetlówek na suficie. Natomiast twarz należy do młodego, przystojnego mężczyzny w wieku mniej więcej dwudziestu pięciu lat; wygląda jak jeden z tych szablonowych plażowych mięśniaków, których można zobaczyć w serialach “Słoneczny patrol” czy “Melrose Place”. Może nieznacznie inteligentniej. Gęstą ciemną czuprynę przykrywa zielony czepek chirurgiczny. Mężczyzna jest ubrany w fartuch ochronny. Za przychylne spojrzenie jego oczu koloru kobaltu niektóre dziewczyny oddałyby zapewne wszystko. Na kościach policzkowych rysują się delikatne łuki ciemnych piegów. - O kurczę - mówi. To trzeci głos. - Gość rzeczywiście wygląda jak Michael Bolton! Może jest deczko za stary... - Nachyla się bliżej. Jedna z tasiemek zielonego fartucha łaskocze mnie w czoło. - ... Ale tak, widać podobieństwo. Hej, Michael, zaśpiewaj nam coś. Próbuję zaśpiewać tylko: Pomocy! Jednak wciąż patrzę w jego ciemnoniebieskie oczy nieruchomym wzrokiem nieboszczyka; wciąż się zastanawiam, czy rzeczywiście nie żyję, czy tak to wygląda, czy właśnie przez to przechodzi każdy z nas, kiedy stanie mu pompka. A jeżeli nadal żyję, dlaczego facet nie zauważył, jak pod wpływem ostrego światła zwęziły mi się źrenice? Lecz znam odpowiedź... lub wydaje mi się, że znam. Nie zwęziły się. Dlatego blask świetlówek sprawia mi taką przykrość. Tasiemka łaskocze mnie w czoło jak piórko. Pomocy! - krzyczę na tego mięśniaka ze “Słonecznego patrolu”, który prawdopodobnie jest stażystą albo wręcz praktykantem. Pomocy, błagam! Moje wargi nawet nie drgną. Twarz odsuwa się, tasiemka przestaje mnie drażnić i nagle białe światło atakuje mój biedny mózg przez nieposłuszne oczy, których nie potrafię odwrócić. Potworne uczucie, jakbym doświadczał gwałtu. Jeśli będę musiał patrzeć na to zbyt długo, chyba oślepnę, co będzie wybawieniem. ŁUP! Znów dźwięk kija wybijającego piłkę, ale trochę za płasko, czuję to w rękach. Piłka szybuje w górę... ale skręca... oddala się w stronę... Cholera. Strzelam w zarośla. W polu mojego widzenia zjawia się inna twarz, której właściciel ma biały fartuch zamiast zielonego, zwieńczona strzechą ogniście rudych włosów. Moje pierwsze wrażenie to iloraz inteligencji z przeceny. To musi być Rusty. Jego fizjonomię rozjaśnia głupi sztubacki uśmiech, uśmiech dzieciaka, który powinien mieć wytatuowane na wątłym bicepsie WESOŁEK Z URODZENIA. - Michael! - krzyczy Rusty. - Jezu, wyglądasz suuuper! Co za zaszczyt! Zaśpiewaj nam, chłopie! Ale tak żeby ci płuca rozerwało! Spoza mnie dobiega głos lekarki, która już nawet nie udaje, że bawią ją błazeństwa sanitariusza. - Daj spokój, Rusty. - Potem mówi gdzieś w bok: - Jak to się stało, Mike? Mike to pierwszy głos - partner Rusty’ego. Wydaje się nieco zażenowany tym, że pracuje z facetem, który chce być młodym Andrew Dice’em Clayem. - Znaleźli go przy czternastym dołku na polu klubu Derry. Właściwie poza polem, w zaroślach. Gdyby nie wysunął się przed innych graczy i gdyby nie zauważyli jego nogi wystającej z krzewów, uwijałyby się już na nim mrówki. Znowu słyszę w głowie ŁUP! - po którym tym razem następuje o wiele mniej przyjemny dźwięk: szelest poszycia, w które zahaczam kijem. Czternastka musiała być dokładnie tu, gdzie teraz zdaje się, rośnie sumak. Sumak i... Rusty wciąż gapi się na mnie z idiotycznym entuzjazmem. Nie ciekawi go wcale moja śmierć, tylko podobieństwo do Michaela Boltona. Och tak, zdaję sobie sprawę z tego podobieństwa, wykorzystywałem ten fakt w kontaktach z niektórymi klientkami. Lecz poza tym to szybko przemija. A w tych okolicznościach... Boże. - Kto stwierdził zgon? - pyta lekarka. - Kazalian? - Nie - mówi Mike i spogląda na mnie przelotnie. Jest starszy od Rusty’ego co najmniej o dziesięć lat. Czarne włosy przetykane siwizną. Okulary. Jak to możliwie, że żadne z nich nie widzi, że wcale nie umarłem? - Wśród graczy, którzy go znaleźli, był lekarz. Tu jest jego podpis, na pierwszej stronie... widzi pani? Szelest papieru, potem: - Boże, Jennings. Znam go. Badał Noego, kiedy arka osiadła na szczycie Araratu. Mina Rusty’ego świadczy, że nie pojął żartu, mimo to rudzielec parska śmiechem prosto w moją twarz. Czuję woń cebuli, pozostałość po lunchu, a jeśli czuję cebulę, to znaczy, że oddycham. Na pewno oddycham, prawda? Gdyby tylko... Zanim zdążyłem skończyć myśl, Rusty pochyla się jeszcze niżej, a mnie ogarnia nadzieja. Coś zauważył! Zauważył i zaraz zrobi mi usta-usta. Niech cię Bóg błogosławi, Rusty! Niech Bóg błogosławi ciebie i twój cebulowy oddech! Ale głupi uśmiech nie znika i zamiast przyłożyć usta do moich, Rusty łapie mnie jedną ręką za szczękę i przytrzymuje kciukiem z jednej strony, pozostałymi palcami z drugiej. - On żyje! - ryczy. - Żyje i zaśpiewa dla swojego fan clubu z prosektorium numer cztery! Palce Rusty’ego zaciskają się mocniej - ale ból dochodzi z oddali, jakby powoli przestawała działać zaaplikowana mi nowokaina - i zaczynają poruszać w górę i w dół moją szczęką, która kłapie jak u marionetki. - If she’s ba-aaad, he can’t see it - śpiewa Rusty okropnie fałszującym głosem, na którego dźwięk Percy’emu Sledge’owi*[* Pierwszy wykonawca piosenki “When A Man Loves A Woman”, którą “śpiewa” bohater (przyp. tłum).] głowa mogłaby się rozlecieć na kawałki. - She can do no wrrr-onggg... - Ręka brutalnie szarpie mnie za szczękę, moje zęby trzaskają o siebie, a język unosi się i opada jak martwy pies na łóżku wodnym. - Przestań! - warczy na niego lekarka. Wydaje się naprawdę zaszokowana. Rusty, być może wyczuwając to, ani myśli przestać, ale ciągnie jeszcze radośniej, szczypiąc mnie teraz w policzki. Moje nieruchome oczy patrzą ślepo w górę. - Turn his back on his best friend if she put him d... I nagle wyrasta obok niego kobieta w zielonym kitlu z czepkiem zawiązanym pod szyją i zsuniętym na plecy niczym sombrero Cisco Kida. Krótkie brązowe włosy odsłaniają ładne, choć surowe brwi - lekarka wydaje się raczej przystojna niż piękna. Chwyta Rusty’ego dłonią o krótko obciętych paznokciach i odciąga ode mnie. - Hej! - mówi z oburzeniem Rusty. - Niech pani zabierze ode mnie ręce! - To trzymaj ręce z daleka od niego - odpowiada i nie sposób nie słyszeć w jej tonie gniewu. - Mam już serdecznie dosyć twojego szczeniackiego dowcipu, Rusty, i następnym razem złożę na ciebie raport. - Już dobrze, uspokójmy się - mówi osiłek ze “Słonecznego patrolu” - asystent lekarki - z wyraźnym niepokojem w głosie, jak gdyby się obawiał, że za chwilę Rusty i jego szefowa zaczną się okładać pięściami. - Trochę umiaru. - Dlaczego taka z niej jędza? - pyta Rusty. Stara się sprawiać wrażenie oburzonego, ale wychodzi mu zrzędliwy jęk. Potem, zwracając się w inną stronę: - Dlaczego z pani taka jędza? Ma pani okres czy jak? Lekarka z niesmakiem: - Zabierzcie go stąd. Mike: - Chodź, Rusty. Podpiszemy się w rejestracji. Rusty: - Tak. I trochę się przewietrzymy. Słucham tego wszystkiego, jakbym słuchał radia. Zmierzają do drzwi, skrzypiąc butami. Rusty z wielkim wzburzeniem pyta, dlaczego lekarka nie nosi pierścionka zmieniającego się pod wpływem nastroju, żeby ludzie znali jej samopoczucie. Miękkie buty skrzypią po wyłożonej płytkami podłodze i nagle słyszę odgłos mojego kija, który siecze zarośla w poszukiwaniu piłki; gdzież ona jest, przecież na pewno nie wpadła głęboko, więc gdzie jest, Jezu, nie cierpię czternastki, podobno rośnie tu sumak, a w takim gęstym poszyciu pewnie kryją się... I wtedy coś mnie ugryzło, prawda? Tak, jestem niemal pewien. W lewą łydkę, tuż nad brzegiem skarpety. Ukłucie piekące żywym ogniem, ból z początku skupiony w jednym punkcie, później rozprzestrzeniający się coraz dalej... ...a potem ciemność. Aż do chwili, gdy szczelnie opakowany w worek na zwłoki jadę wózkiem, słuchając Mike’a (“Mówili, że do której?”) i Rusty’ego (“Chyba do czwórki. Tak, do czwórki”). Jestem skłonny sądzić, że ukąsił mnie jakiś wąż, ale zapewne dlatego, że szukając piłki, myślałem właśnie o wężach. Być może to był jakiś owad, pamiętam tylko długotrwały ból, a zresztą czy to teraz ważne? Ważne jest to, że żyję, a oni o tym nie wiedzą. Niewiarygodne, ale nie wiedzą. Oczywiście, miałem pecha - znam Jenningsa, pamiętam, że rozmawiałem z nim przy jedenastym dołku. Całkiem miły gość, tylko trochę roztargniony i z innej epoki. I ten gość z innej epoki uznał mnie za zmarłego. Potem Rusty o głupkowatych zielonych oczach i uśmiechu dzieciaka, który został za karę po lekcjach, uznał mnie za zmarłego. Lekarka, panna Cisco Kid, nawet jeszcze na mnie nie spojrzała. Gdyby się przyjrzała, może... - Nie cierpię tego półgłówka - mówi, kiedy za tamtymi zamknęły się już drzwi. W sali zostało tylko nas troje, choć oczywiście panna Cisco Kid sądzi, że tylko dwoje. - Dlaczego zawsze przydzielają mi półgłówków, Peter? - Nie wiem - odpowiada pan Melrose Place - ale Rusty to szczególny przypadek nawet w kronikach słynnych półgłówków. Chodząca śmierć mózgu. Lekarka śmieje się, coś nagle szczęka. Potem słyszę dźwięk, który przeraża mnie nie na żarty: brzęk stalowych narzędzi. Oboje są nieco z lewej i chociaż ich nie widzę, wiem, do czego się szykują: do sekcji. Szykują się, żeby mnie rozciąć. Zamierzają wyciągnąć serce Howarda Cottrella i sprawdzić, czy nawalił mu tłoczek albo wypadł jakiś pręcik. Moja noga! - krzyczę w głowie. Spójrzcie na moją lewą nogę! Z nią coś jest nie tak, nie: sercem! Być może w końcu wzrok trochę mi się przyzwyczaił do światła. W górnej części pola widzenia dostrzegam jakąś armaturę z nierdzewnej stali. Wygląda jak gigantyczna część sprzętu stomatologicznego, ale aparat nie ma na końcu wiertła. Ma piłę. Z jakiegoś głęboko ukrytego zakamarka, gdzie mózg przechowuje zupełnie nieistotne informacje, które mogą się przydać tylko komuś, kto gra w telewizyjnym “Va banque”, wygrzebuję nawet jej nazwę. Piła Gigliego. Odcinają nią czubek głowy. Oczywiście, dopiero kiedy zdejmą skórę twarzy razem z włosami i resztą, jak dziecięcą maskę na Halloween. Potem wyjmują mózg. Szczęk, stuk, szczęk. Chwila ciszy. Nagle BRZĘK!, tak głośny, że podskoczyłbym, gdybym mógł. - Chcesz rozciąć osierdzie? - pyta lekarka. Pete, niepewnie: - Chcesz, żebym to zrobił? Doktor Cisco, tonem kogoś, kto w nagrodę powierza młodszemu koledze odpowiedzialne zadanie: - Tak, chyba tak. - Dobrze - odpowiada. - Będziesz mi asystować? - Jak sprawdzony drugi pilot - mówi lekarka ze śmiechem, któremu towarzyszy metaliczne ciach-ciach. Odgłos nożyczek przecinających powietrze. Panika zaczyna trzepotać w mojej głowie jak stado szpaków uwięzionych na strychu. Wietnam był dawno temu, ale zdążyłem zobaczyć kilka sekcji zwłok w szpitalach polowych - lekarze nazywali je “Cyrkiem post mortem” - wiedziałem więc, co chcą zrobić Cisco i Pancho. Nożyce są długie i ostre - bardzo ostre - i mają grube uchwyty. Mimo to trzeba sporej siły, aby się nimi posługiwać. Dolne ostrze wchodzi w brzuch jak w masło. Potem ciach pęczek nerwów w splocie słonecznym oraz twardy jak suszona wołowina węzeł mięśni i ścięgien. Następnie mostek. Tu ostrza nożyc zwierają się z głośnym chrupnięciem, rozcinając kość, a klatka piersiowa rozpada się jak dwie beczki związane ze sobą szpagatem. Nożyce, które wyglądają równie groźnie jak nożyce do drobiu używane na stoiskach mięsnych w supermarketach, suną dalej w górę - ciach-CHRUP, ciach-CHRUP, ciach-CHRUP, krusząc kości i tnąc mięśnie, uwalniając płuca, zmierzają w stronę tchawicy i robią z Howarda Zdobywcy obiad na Święto Dziękczynienia, którego nikt nie weźmie do ust. Cichy, drażniący wizg - aparat rzeczywiście wydaje odgłos jak wiertło dentystyczne. Pete: - Mogę...? Doktor Cisco, nieco matczynym tonem: - Nie. Tym. - Ciach-ciach. Pokazuje mu. Nie mogą tego zrobić, myślę. Nie mogą mnie rozciąć... Przecież CZUJĘ! - Dlaczego? - pyta Pete. - Boja tak chcę - odpowiada już bardzo niematczynym tonem. - Kiedy się usamodzielnisz, będziesz mógł robić, co ci się podoba. Ale w prosektorium Katie Arlen zaczniesz nożycami. Prosektorium. Proszę bardzo. Wreszcie padła ta nazwa. Chciałbym okryć się gęsią skórką, ale oczywiście nic się nie dzieje. Moja ciało pozostaje gładkie. - Zapamiętaj - mówi doktor Arlen (raczej wygłasza wykład) - każdy głupi potrafi się nauczyć obsługiwać dojarkę mechaniczną... ale zawsze najlepsza jest metoda ręczna. - W jej głosie brzmi sugestywna nuta. - W porządku? - W porządku - mówi Pete. Chcą to zrobić. Muszę wydać jakiś dźwięk albo wykonać ruch, inaczej naprawdę są gotowi to zrobić. Jeżeli po pierwszym nacięciu popłynie lub wręcz tryśnie krew, przekonają się, że coś jest nie tak, ale wtedy prawdopodobnie będzie już za późno; nastąpi pierwsze ciach-CHRUP i żebra znajdą się na moich ramionach, a serce w lśniącym od krwi worku osierdziowym będzie pulsowało jak szalone w blasku jarzeniówek... Koncentruję całą uwagę na piersi. Napieram, w każdym razie staram się... i nagle coś się dzieje. Dźwięk! Wydaję dźwięk! Rozlega się przede wszystkim wewnątrz zamkniętych ust, ale słyszę go i czuję w nosie - ciche mruczenie. Koncentrując się, wytężając wszystkie siły, ponownie wydaję dźwięk, który tym razem jest odrobinę głośniejszy i ulatuje mi z nozdrzy jak dym z papierosa: Nnnnnnn... Na myśl przychodzi mi stary program telewizyjny Alfreda Hitchcocka, który oglądałem dawno, dawno temu. Joseph Gotten miał w nim wypadek samochodowy, w którego wyniku został sparaliżowany i mógł dać innym znać, że żyje, tylko w jeden sposób - roniąc łzę. I gdyby nawet nie udało mi się osiągnąć niczego więcej, tym brzęczeniem cichuteńkim jak bzyk komara udowadniam sobie, że żyję i nie jestem tylko duchem ociągającym się z opuszczeniem glinianej kukły, w którą zmieniło się moje martwe ciało. Skupiam wszystkie myśli i czuję, jak powietrze wchodzi przez nos i zmierza do gardła, wypełniając opróżnione przed chwilą miejsce, a potem znów je wydycham, pracując z większym poświęceniem niż w Lane Construction Company, gdzie robiłem latem jako nastolatek, pracując z większym poświęceniem niż kiedykolwiek w życiu, bo teraz usiłuję ocalić życie i muszą mnie usłyszeć, Jezu drogi, muszą. Nnnnnnn... - Puścić jakąś muzykę? - pyta lekarka. - Mam Marty’ego Stuarta, Tony’ego Bennetta... Pete wzdycha z rozpaczą. Ledwie to słyszę i nie od razu pojmuję znaczenie jej słów... zapewne na własne szczęście. - No dobrze - mówi lekarka ze śmiechem. - Mam też Rolling Stonesów. - Ty? - Ja. Nie jestem takim zgredem, na jakiego wyglądam, Peter. - Nie chciałem wcale... - bąka podenerwowany. Słuchajcie mnie! - krzyczę w głowie, podczas gdy moje szklane oczy wpatrują się w śnieżnobiałe światło. Przestańcie trajkotać jak przekupki i słuchajcie mnie! Czuję, jak przez tchawicę przepływa szerszy strumień powietrza i przychodzi mi do głowy, że cokolwiek się ze mną stało, być może właśnie ustępuje... ale to tylko ulotny błysk na ekranie moich myśli. Być może ustępuje, lecz za chwilę nie będę już miał żadnych szans wyzdrowienia. Całą energię poświęcam teraz na to, by mnie usłyszeli i tym razem usłyszą, wiem na pewno. - A więc Stonesi - mówi lekarka. - Chyba że chcesz, żebym na cześć naszego pierwszego osierdziowego bohatera pobiegła po jakąś płytę Michaela Boltona. - Nie, błagam! - woła Pete i obydwoje wybuchają śmiechem. Znów zaczynam mruczeć i tym razem rzeczywiście głośniej. Nie tak głośno jak chciałem, ale na pewno wystarczy. Na pewno. Usłyszą. Muszą. Potem, właśnie gdy staram się wydobyć ten dźwięk z nozdrzy niczym szybko krzepnący płyn, salę wypełnia ryk przesterowanej gitary, a o ściany dudni głos Micka Jaggera: Oh, no, it’s only rock and roll, but ILIYYYYKE IT... - Ścisz to! - wrzeszczy doktor Cisco, komicznie przekrzykując jazgot muzyki, przy którym moje nikłe buczenie słuchać równie dobrze jak szept w odlewni żeliwa. Twarz lekarki ponownie nachyla się nade mną, a mnie przeszywa nowy dreszcz grozy na widok pleksiglasowej osłony na oczy i maseczki chirurgicznej zakrywającej jej usta. Ogląda się przez ramię. - Rozbiorę go - mówi do Pete’a i pochyla się nade mną z błyszczącym skalpelem w dłoni odzianej w rękawiczkę, a wokół rozlega się grzmot gitar Rolling Stonesów. Mruczę zrozpaczony, ale nic z tego. Nie słyszę sam siebie. Skalpel zawisa na moment w powietrzu, a potem tnie. W myślach piszczę przeraźliwie, ale nie czuję bólu, tylko moja koszulka polo opada na boki w dwóch kawałkach. Tak jak za chwilę moja klatka piersiowa, gdy nieświadomy niczego Pete zacznie swoje pierwsze cięcie osierdziowe na żywym pacjencie. Unoszą mnie. Moja głowa opada bezwładnie i przez moment widzę odwróconego do góry nogami Pete’a, który nakłada osłonę z pleksiglasu, stojąc przy stalowym blacie i kontrolując przerażający zestaw narzędzi. Wśród nich najbardziej rzucają się w oczy duże nożyce. Dostrzegam bezlitosny błysk ostrzy. Po chwili znów leżę na wznak bez koszuli. Obnażony do pasa. W sali jest zimno. Spójrz na moją klatkę piersiową! - krzyczę do lekarki. Musisz zauważyć, że się unosi, choćby przy tak płytkim oddechu! Przecież jesteś ekspertem, na litość boską! Ona jednak patrzy w inną stronę i podnosi głos, aby przekrzyczeć muzykę. (I like it, like it, yes I do - śpiewają Stonesi, a ja mam wrażenie, że przez całą wieczność w piekle będę słyszał ten idiotyczny nosowy refren). - Co obstawiasz? Bokserki czy slipki? Z mieszaniną grozy i wściekłości uświadamiam sobie, o czym mówią. - Bokserki! - woła Pete. - Jasne! Wystarczy na gościa popatrzeć! Dupku! - mam ochotę krzyknąć. Pewnie ci się wydaje, że wszyscy po czterdziestce noszą bokserki! Pewnie ci się wydaje, że jak sam dorośniesz do czterdziestki, to... Lekarka rozpina guzik moich bermudów i suwak rozporka. W innych okolicznościach gdyby zabierała się do tego taka ładna kobieta (trochę sroga, ale mimo to ładna), byłbym szalenie zadowolony. Jednak dziś... - Przegrałeś, Pete - mówi. - Slipki. Dolar do wspólnej kasy. - Po wypłacie odpowiada Pete, podchodząc. Jego twarz zjawia się obok twarzy lekarki; oboje przyglądają mi się przez swoje pleksiglasowe przyłbice jak para kosmitów oglądająca porwanego. Staram się zwrócić ich uwagę na moje oczy, żeby zauważyli, że na nich patrzę, ale kretyni patrzą na moje slipy. - O, i to czerwone mówi Pete. - Jak jarzębina! - Nazwałabym to raczej spranym różem - odpowiada. - Podnieś go trochę. Peter, musi ważyć z tonę. Nic dziwnego, że miał zawał. Niech to będzie dla ciebie przestroga. Jestem w świetnej formie! - wrzeszczę do niej. Pewnie lepszej niż ty, dziwko! Silne ręce podrywają nagle w górę moje biodra. Coś mi strzela w plecach; na ten dźwięk serce we mnie zamiera. - Przepraszam, stary - mówi Pete, a mnie robi się bardzo zimno, bo nagle zostaję bez spodni i czerwonych majtek. - Hop, jedna nóżka - mówi lekarka, unosząc moją stopę - i hop, druga - unosząc drugą. - Mokasynki raz, skarpeteczki dwa... Nagle nieruchomieje i wstępuje we mnie nowa nadzieja. - Pete? - Tak? - Czy na golfa chodzi się zwykle w bermudach i mokasynach? Za jej plecami (tam jest tylko źródło dźwięku, bo naprawdę muzykę słychać w całej sali) Rolling Stonesi zaczęli “Emotional Rescue”. I will be your knight in shining armour - śpiewa Mick Jagger, a ja zastanawiam się, jak ekspresyjny mógłby być taniec w jego wykonaniu, gdyby wsadzić mu w chudy tyłek trzy laski dynamitu. - Moim zdaniem gość wpakował się w to na własne życzenie - ciągnie lekarka. - Myślałam, że trzeba nosić specjalne buty do golfa, takie paskudne, z małymi korkami na podeszwach... - Zgadza się, ale żadne prawo im tego nie nakazuje - mówi Pete. Trzyma ręce w rękawiczkach tuż nad moją twarzą, pocierając je o siebie i wyginając palce. Trzeszczą mu stawy, a na mnie osypuje się talk jak drobniutki śnieg. - Przynajmniej na razie. Inaczej niż w kręglach. Jeśli przyłapią cię na kręglach bez butów do kręgli, mogą cię wysłać do więzienia stanowego. - Naprawdę? - Tak. - Chcesz zmierzyć temperaturę i przeprowadzić badanie zewnętrzne? Nie! - piszczę. Nie, przecie: to dzieciak, co ty wyprawiasz? Spogląda na nią, jak gdyby doszedł do podobnego wniosku. - To chyba... nie do końca zgodne z procedurą, prawda, Katie? Chciałem... Lekarka rozgląda się, sprawdzając w burleskowy sposób, czy w sali nie czai się nikt niepowołany. Zaczyna mnie ogarniać przeczucie, które nie jest dla mnie dobrą nowiną: sądzę, że sroga Cisco - vel doktor Katie Arlen - ma ochotę na Pete’a o ciemnoniebieskich oczach. Boże drogi, ściągnęli mnie sparaliżowanego z pola golfowego prosto na plan kolejnego odcinka “General Hospital” zatytułowanego w tym tygodniu “Rozkwit uczucia w prosektorium numer cztery”. - Rany - mówi lekarka ochrypłym teatralnym szeptem. - Nie widzę tu nikogo poza tobą i mną. - Taśma... - Jeszcze nie nagrywa - zauważa lekarka. - A kiedy zacznie, cały czas będę stała obok ciebie... w każdym razie wszyscy będą o tym przekonani. A przede wszystkim ja. Chciałabym po prostu zrobić porządek z tymi wykresami i preparatami. Jeśli nie czujesz się zbyt pewnie... Tak! - krzyczę na niego zza nieruchomej twarzy. Nie czuje się zbyt pewnie. Właściwie czuję się całkiem niepewnie! Ale Pete ma najwyżej dwadzieścia cztery lata, cóż więc może powiedzieć pięknej, srogiej kobiecie, stojącej obok niego w odległości, która może sugerować tylko jedno? Nie, mamusiu, boję się? Poza tym chłopak naprawdę chce. Przez zasłonę z pleksi widzę w jego oczach ochotę, która podskakuje w szalonym pogo jak stado przerośniętych punków w rytm muzyki Stonesów. - Jeżeli będziesz mnie ubezpieczać w razie, gdyby... - Jasne. Kiedyś trzeba zrobić pierwszy krok, Peter. I jeśli będzie trzeba, przewinę taśmę do tyłu. Patrzy na nią zaskoczony. - Naprawdę? Uśmiecha się. - W prosektorium numer czteri mamy sffoje małe tajemnice, mein Herr. - W to nie wątpię - mówi z uśmiechem, po czym sięga poza moje pole widzenia. Jego ręka pojawia się ponownie, trzyma w niej mikrofon, który zwiesza się z sufitu na czarnym kablu. Mikrofon wygląda jak stalowa łza. Na jego widok moje przerażenie staje się o wiele realniejsze niż dotąd. Przecież nie będą mnie naprawdę ciąć. Pete nie ma wielkiego doświadczenia, ale chyba czegoś się uczył; na pewno zauważy ślad po tym, co mnie ugryzło, gdy szukałem piłki w zaroślach, i przynajmniej zaczną coś podejrzewać. Muszą zacząć coś podejrzewać. Ciągle widzę połyskujące bezdusznie nożyce - narzędzie do ćwiartowania drobiu, dumne ze swej nowej roli - i zastanawiam się, czy będę jeszcze żył, gdy Pete wyjmie mi serce z klatki piersiowej, ociekające krwią potrzyma przez chwilę przed moimi nieruchomymi oczami, a potem rzuci na wagę. Możliwe, że będę jeszcze żył; naprawdę możliwe. Podobno mózg zachowuje świadomość przez trzy minuty po ustaniu akcji serca. - Gotów, pani doktor - mówi Pete bardzo oficjalnym tonem. Taśma już nagrywa. Rozpoczyna się badanie sekcyjne. - Obróćmy naleśnik na drugą stronę - mówi wesoło lekarka i rzeczywiście, przewracają mnie na brzuch z podobną łatwością jak kawałek cienkiego ciasta. Wyrzucona w górę moja prawa ręka, opadając, uderza w metalowy stół, którego wystający brzeg wpija się w biceps. Boli jak diabli, ale zupełnie nie zwracam na to uwagi. Modlę się, żeby ostra krawędź przecięła mi skórę, żebym zaczął krwawić - do czego prawdziwe zwłoki nie są zdolne. - Ojej, ojej - mówi doktor Arlen. Unosi moje ramię i kładzie wzdłuż boku. Teraz częścią ciała, której jestem najbardziej świadomy, staje się mój przyciśnięty do stołu nos. Płuca po raz pierwszy wysyłają sygnał SOS - ubogie, stłumione doznanie. Mam zamknięte usta, nos częściowo zatkany (nie wiem, w jakim stopniu; właściwie nawet nie czuję, czy oddycham). A jeśli uduszę się w tej pozycji? Nagle dzieje się coś, co zupełnie odwraca moją uwagę od nosa. W odbyt wbijają mi jakiś ogromny przedmiot - coś w rodzaju szklanego kija baseballowego. Jeszcze raz próbuję wrzasnąć, ale mogę wydać tylko wątłe, nędzne mruczenie. - Mierzenie temperatury - mówi Peter. - Włączyłem stoper. - Dobry pomysł - chwali lekarka, odsuwając się. Robi mu miejsce. Jakby zapraszała go na jazdę próbną. A ja mam być testowanym pojazdem. Muzyka odrobinę cichnie. - Denat jest rasy białej, ma czterdzieści cztery lata - mówi Pete do mikrofonu, przemawiając do potomności. - Nazywa się Howard Randolph Cottrell, zamieszkały przy Laurel Crest Lane 1566 w Derry. Doktor Arlen z pewnej odległości: - W Mary Mead. Chwila ciszy, potem Pete z nutką zdenerwowania w głosie: - Doktor Arlen informuje mnie, że denat mieszkał w Mary Mead, która oddzieliła się od Derry w... - Wystarczy tej historii, Pete. Boże drogi, co oni mi wsadzili w tyłek? Termometr dla bydła? Mam wrażenie, że gdyby był odrobinę dłuższy, poczułbym smak zbiorniczka na końcu. Nie przesadzili też ze środkiem nawilżającym... zresztą po co by mieli to robić? Przecież nie żyję. Nie żyję. - Przepraszam, pani doktor - mówi Pete. Przez chwilę szuka w myślach słów, wreszcie znajduje. - Taką informację przekazało nam w formularzu pogotowie, pochodzi ona z prawa jazdy wystawionego przez stan Maine. Zgon stwierdził doktor, hm, Frank Jennings. Stwierdzono śmierć na miejscu. Mam nadzieję, że zacznę krwawić z nosa. Błagam, mówię do nosa, niech poleci: ciebie krew. Co tam poleci, niech TRYŚNIE. Nie leci. - Przyczyną śmierci mógł być zawał serca - mówi Peter. Dłoń delikatnie sunie po moich obnażonych plecach w stronę tyłka. Modlę się, by wyciągnęła termometr, ale nic z tego. - Kręgosłup wygląda na nienaruszony, brak godnych uwagi zjawisk. Godnych uwagi zjawisk? Godnych uwagi? Co oni sobie wyobrażają, do kurwy nędzy? Że jestem robaczkiem świętojańskim? Peter unosi mi głowę, podtrzymując kości policzkowe opuszkami palców, zaczynam więc mruczeć z rozpaczliwą determinacją - Nnnnnnnnn - zdając sobie sprawę, że w żaden sposób nie może mnie usłyszeć poprzez ryk gitary Keitha Richardsa, mam jednak nadzieję, że przynajmniej poczuje wibrację w nozdrzach. Nie czuje. Kręci za to w obie strony moją głową. - Brak widocznych uszkodzeń szyi, nie stwierdzam stężenia pośmiertnego - mówi Peter. Przypuszczam, że puści teraz moją głowę i wyląduję twarzą na stole - wtedy na pewno z nosa poleci krew, chyba że naprawdę nie żyję - ale on kładzie ją delikatnie, troskliwie, ponownie wciskając mi nos w blat, co znów poważnie grozi uduszeniem. - Na plecach i pośladkach nie ma widocznych ran - mówi - jednak wysoko na prawym udzie widać starą bliznę, która wygląda jak ślad po ranie, jakby po odłamku. Dość paskudna. Była paskudna i rzeczywiście to był odłamek. Koniec mojej wojny. W magazyn zapasów trafił pocisk moździerzowy, zginęło dwóch ludzi, jeden miał szczęście - ja. Z przodu wygląda paskudniej, zwłaszcza we wrażliwych okolicach, ale cała aparatura działa bez zarzutu... a przynajmniej działała do dziś. Wystarczyłoby ćwierć cala w lewo, a podczas intymnych chwil musiałbym się posługiwać ręczną pompką i pojemnikiem z dwutlenkiem węgla. Wreszcie Peter wyjmuje termometr - Boże, co za ulga. Na ścianie widzę jego cień odczytujący temperaturę. - Trzydzieści cztery i pięć - mówi. - Kurczę, to wcale nie tak tragicznie. Facet mógłby być jeszcze żywy, Katie... doktor Arlen. - Pamiętaj, gdzie go znaleziono - mówi lekarka z drugiego końca sali. Na płycie Stonesów jest właśnie przerwa między utworami, więc wyraźnie słyszę w jej głosie nutkę dydaktyzmu. - Na polu golfowym, i to w środku lata. Nie zdziwiłabym się nawet, gdyby odczyt wynosił trzydzieści siedem stopni. - Tak, tak - odpowiada Pete tonem skarconego dziecka. Po chwili dodaje: - Czy to nie będzie brzmiało zabawnie na taśmie? - Tłumaczenie: Czy na taśmie nie wyjdę na głupka? - To po prostu lekcja i tak właśnie będzie brzmiało. - Dobrze, w porządku. Palce w gumowych rękawiczkach rozsuwają moje pośladki, potem ześlizgują się w dół po tylnej stronie ud. Zesztywniałbym, gdybym potrafił. Lewa noga - nadaję komunikat do Pete’a. - Lewa noga, Petie, łydka, widzisz? Musi zobaczyć, musi, bo czuję tam pulsujący ból jak po użądleniu pszczoły albo zastrzyku zrobionym przez niewprawną pielęgniarkę, która zamiast do żyły wkłuwa się w mięsień. - Denat może stanowić dowód na to, że lepiej nie grać w golfa w krótkich spodniach - mówi, a ja życzę mu, żeby urodził się ślepy. Do diabła, może nawet rzeczywiście jest ślepy od urodzenia i tylko udaje. - Widzę mnóstwo śladów po ukąszeniach owadów, kleszczy, zadrapania... - Mike mówił, że znaleźli go w zaroślach - woła Arlen, która hałasuje teraz tak, jakby zmywała naczynia w kuchni wielkiej stołówki, a nie porządkowała materiały. - Przypuszczalnie miał zawał, kiedy szukał pitki. - Mhm... - Kontynuuj, Peter, świetnie ci idzie. Uznaję, że ta uwaga jest wielce dyskusyjna. - Dobrze. Palce znów przystępują do dźgania i opukiwania. Delikatnie, chyba zbyt delikatnie. - Na lewej łydce widać ślady po ugryzieniach komarów, które chyba uległy zakażeniu - mówi i choć nadal dotyka mnie bardzo delikatnie, tym razem ból jest tak ostry, że gdybym mógł wydać jakiś dźwięk poza cichym mruczeniem, na pewno bym wrzasnął. Nagle przychodzi mi do głowy, że moje życie może zależeć od długości taśmy Rolling Stonesów, której słuchają... cały czas zakładam, że to kaseta, a nie płyta kompaktowa, która gra od początku do końca. Jeżeli muzyka skończy się, zanim zaczną mnie ciąć... jeśli zamruczę na tyle głośno, że mnie usłyszą, zanim któreś z nich przełoży taśmę na drugą stronę... - Może obejrzę te ukąszenia po oględzinach - mówi lekarka - chociaż jeżeli mamy rację co do jego serca, to nie będzie konieczne. Chyba że... chcesz, żebym teraz rzuciła okiem? Niepokoją cię? - Nie, dobrze widać, że to tylko ugryzienia komarów - mówi Gimpel Głupek. - Po zachodniej stronie muszą hodować dość spore sztuki. Ma pięć... siedem... osiem... Rany, prawie tuzin tylko na lewej nodze. - Zapomniał spryskać się jakimś środkiem przeciw owadom. - Co tam środek przeciw owadom, zapomniał o digoksynie - mówi Peter i oboje śmieją się serdecznie ze swojego prosektoryjnego żartu. Tym razem pan Atleta odwraca mnie sam, ciesząc się zapewne z możliwości wykorzystania wypracowanych na siłowni mięśni, zasiania ślady po ukąszeniu węża i ślady po komarach. Znowu wpatruję się w rząd jarzeniówek. Pete odsuwa się, znikając z mojego pola widzenia. Słychać brzęczenie. Stół zaczyna się przechylać - wiem dlaczego. Kiedy mnie otworzą, wszystkie płyny z mojego ciała znajdą się w zbiornikach umieszczonych na dole. Mnóstwo próbek dla laboratorium stanowego w Auguście, w razie gdyby po sekcji pojawiły się jakieś wątpliwości. Kiedy Pete spogląda mi w twarz, skupiam całą wolę i energię, by zamknąć oczy, ale nie potrafię spowodować nawet drgnienia. Chciałem tylko zaliczyć osiemnaście dołków w sobotnie popołudnie, a zmieniłem się w Królewnę Śnieżkę z owłosioną piersią. I nie mogę przestać myśleć, co będę czuł, gdy nożyce do drobiu wślizną się w moją przeponę. Pete trzyma w dłoni podkładkę z jakąś kartką. Sprawdza coś, po czym odkładają i zaczyna mówić do mikrofonu. Jego głos brzmi teraz znacznie mniej napuszenie. Właśnie postawił najokropniejszą błędną diagnozę w życiu, ale o tym nie wie i zaczyna się rozgrzewać. - Rozpoczynam badanie sekcyjne o siedemnastej czterdzieści dziewięć - mówi - w sobotę, dwudziestego sierpnia 1994 roku. Rozchyla mi wargi i spogląda na zęby, jakbym był koniem na targu, potem rozwiera mi szczęki. - Kolor skóry dobry - mówi - brak wybroczyn na policzkach. - W głośnikach cichnie piosenka i słyszę trzask, gdy Pete naciska pedał, który zatrzymuje taśmę rejestrującą przebieg autopsji. - Cholera, gość naprawdę może jeszcze żyć! Mruczę jak szalony i w tym samym momencie doktor Arlen upuszcza coś na podłogę, sądząc z odgłosu - basen. - Pewnie bardzo by chciał - mówi ze śmiechem. Pete dołącza się do jej wesołości. Życzę obojgu przewlekłego, nieoperacyjnego raka. Pete dokonuje szybkich oględzin mojego ciała z przodu, dotykając klatki piersiowej. - Nie ma sińców, obrzęku ani zewnętrznych oznak zawału serca - mówi (też mi, kurwa, niespodzianka), potem bada brzuch. Bekam. Spogląda na mnie szeroko otwartymi oczami, rozchylając nieznacznie usta, a ja znów podejmuję rozpaczliwe wysiłki, by zamruczeć, mając świadomość, że nie usłyszy mnie przez “Start Me Up”, ale w nadziei, że dzięki beknięciu wreszcie będzie gotów przyjąć do wiadomości, że to, co ma przed sobą... - Przeproś, Howie - odzywa się za moimi plecami ta dziwka Arlen i chichocze. - Lepiej uważaj, Pete - te pośmiertne odbicia są najgorsze. Pete teatralnym gestem macha ręką przed nosem i wraca do badania. Ledwie muska moje krocze, choć zauważa, że blizna na prawej nodze ciągnie się aż tu. Jednak najgorszego nie dostrzegłeś, myślę, może dlatego, że jest trochę wyżej, niż sięga twój wzrok. Może to nic wielkiego, mój chłopcze ze “Słonecznego patrolu”, ale nie zauważyłeś też faktu, że ŻYJĘ, a to już coś! Pete dalej recytuje monotonnie do mikrofonu, z coraz większą swobodą (trochę jak Jack Klugman w “Quincy”) i wiem, że jego partnerka trzymająca się z tyłu, Polyanna środowiska lekarskiego, raczej nie będzie musiała przewijać taśmy z tej części badania. Jeśli nie liczyć przeoczenia faktu, że jego pierwszy delikwent do rozcinania jeszcze żyje, dzieciak radzi sobie naprawdę świetnie. Wreszcie mówi: - Chyba jestem gotów, pani doktor. - Jednak w jego głosie brzmi niepewność. Lekarka podchodzi, obrzuca mnie przelotnym spojrzeniem i ściska ramię Petera. - Dobrze - mówi. - Kurrrtyna w górę! Teraz staram się wystawić język. Gest niegrzecznego dziecka, ale może wystarczyć... zdaje mi się, że w głębi ust czuję lekkie mrowienie, jakbym zaczynał dochodzić do siebie po dużej dawce nowokainy. Czyżbym poczuł też drgnienie? Nie... to tylko moje pobożne życzenia. Tak! Tak! Ale to tylko nieznaczne drgnienie, które nie udaje mi się za drugim razem. Pete bierze nożyce, tymczasem Rolling Stonesi zaczynają “Hang Fire”. Przystawcie mi lusterko do nosa! - wrzeszczę do nich. - Zobaczcie, jak zachodzi mgłą! Nie może zrobić przynajmniej tego? Ciach, ciach, ciachu-ciach. Pete trzyma nożyce pod takim kątem, że światło odbija się od ostrza i po raz pierwszy jestem absolutnie pewien, że ta szalona farsa naprawdę rozegra się od początku do końca. Reżyser nie zrobi stop-klatki. Sędzia nie przerwie walki w dziesiątej rundzie. Nie zrobimy przerwy dla sponsora. Pete wbije nożyce w mój bezbronny brzuch i otworzy mnie jak zamówioną przesyłkę z Horchow Collection. Spogląda z wahaniem na doktor Arlen. Nie! Moje wycie odbija się od ciemnych ścian czaszki, lecz nie chce wydobyć się z moich ust. Nie, błagam, nie! Lekarka kiwa głową. - Zaczynaj. Poradzisz sobie. - Hm... może wyłączysz muzykę? Tak! Tak, wyłącz! - Przeszkadza ci? Tak! Przeszkadza mu! Popieprzyła mu w głowie do tego stopnia, że uznał pacjenta za zmarłego! - No... - Jasne - mówi Arlen i znika z mojego pola widzenia. Chwilę później Mick i Keith nareszcie milkną. Próbuję zamruczeć, ale odkrywam coś strasznego: już nawet tego nie potrafię. Za bardzo się boję. Paniczny strach sparaliżował mi struny głosowe. Gdy lekarka staje obok Pete’a, mogę się tylko gapić na tych dwoje patrzących na mnie z góry jak grabarze zaglądający do grobu. - Dzięki - mówi Pete. Głęboko nabiera powietrza i unosi nożyce. - Rozpoczynam cięcie osierdziowe. Powoli opuszcza narzędzie. Widzę nożyce... widzę... potem znikają z zasięgu mojego wzroku. Po długiej chwili czuję dotyk zimnej stali na obnażonym brzuchu. Pete spogląda z powątpiewaniem na lekarkę. - Naprawdę jest... pani pewna... - Chcesz się tym zajmować w życiu czy nie, Peter? - pyta go dość ostro. - Oczywiście, ale... - To tnij. Kiwnął głową, zaciskając usta. Zamknąłbym oczy, lecz naturalnie nawet tego nie potrafię; mogę jedynie przygotować się wewnętrznie na ból, który nastąpi za sekundę lub dwie - uzbroić się w męstwo przed atakiem. - Tnę - mówi, pochylając się naprzód. - Zaczekaj chwilę! - woła Arlen. Nacisk stali tuż pod splotem słonecznym nieco słabnie. Pete ogląda się na lekarkę zaskoczony, wytrącony z równowagi, może z ulgą, że kluczowy moment został odłożony... Czuję, jak jej dłoń w gumowej rękawiczce oplata mój penis, jak gdyby pani doktor postanowiła uprawiać Bezpieczny Seks z Nieboszczykiem. Mówi: - Przegapiłeś to, Pete. Peter nachyla się i patrzy na jej znalezisko - bliznę w pachwinie, u szczytu prawego uda, zagłębienie w ciele pokryte zupełnie gładką, pozbawioną porów skórą. Jej dłoń wciąż trzyma mojego fiuta, który zasłania bliznę - po prostu trzyma, nic więcej; z podobnym zaangażowaniem mogłaby trzymać poduszkę z kanapy, gdyby chciała komuś pokazać znaleziony pod spodem skarb - monety, zagubiony portfel albo kocią zabawkę, której nigdzie nie można było znaleźć - mimo to coś się dzieje. Łaskawy i miłościwy Jezu Chryste Nazareński, coś się dzieje. - Popatrz - mówi lekarka. Jej palec przesuwa się po delikatnej jasnej linii na prawym jądrze. - Spójrz na te cieniutkie blizny. Jądra musiały mu spuchnąć do rozmiaru grejpfrutów. - Miał szczęście, że nie stracił jednego albo obu. - Mowa... mowa twoja jest srebrem - odzywa się i znów parska śmiechem, który brzmi nieco sugestywnie. Dłoń w rękawiczce rozluźnia się, porusza, a potem mocno naciska, by jak najlepiej wyeksponować bliznę. Pani doktor zupełnie przypadkiem robi to, za co normalnie płaci się dwadzieścia albo trzydzieści dolców, jeśli robić to celowo... i oczywiście w innych okolicznościach. - To chyba rana z wojny. Podaj mi szkło powiększające, Pete. - Może powinienem już... - Zaraz - odpowiada. - Nigdzie ci nie ucieknie. - Jest zupełnie pochłonięta tym, co znalazła. Wciąż mnie dotyka, wciąż naciska i to, co się działo, chyba dalej się dzieje, choć być może się mylę. Na pewno się mylę, przecież Pete by zauważył, ona by poczuła... Pochyla się i widzę tylko jej plecy w zielonym fartuchu, na które jak dziwaczne warkoczyki spływają tasiemki czepka. Teraz, och, naprawdę, czuję tam jej oddech. - Zwróć uwagę na promienisty układ blizny - mówi. - Wygląda jak uraz od fali uderzeniowej wybuchu co najmniej sprzed dziesięciu lat, można by sprawdzić przebieg jego służby wojskowej... Nagle z hukiem otwierają się drzwi. Pete wydaje zaskoczony okrzyk. Doktor Arlen milczy, lecz jej palce zaciskają się bezwiednie, chwytając mnie mocno. Czuję się jak bohater jakiejś piekielnej wersji dawnych fantazji o nieprzyzwoitych pielęgniarkach. - Nie kroić go! - wrzeszczy ktoś bardzo wysokim, przerażonym głosem. Ledwie poznaję Rusty’ego. - Nie kroić go, w jego torbie był wąż, właśnie ukąsił Mike’a! Oboje odwracają się do niego, otwierając usta ze zdumienia; dłoń lekarki nadal mnie ściska, lecz Arlen nie zdaje sobie z tego sprawy, przynajmniej na razie, podobnie jak Pete nie zdaje sobie sprawy, że jedną ręką mnie przód swojego fartucha. Wygląda, jakby to jemu siadła pompka. - Co ty... co... - zaczyna Pete. - Padł jak długi! - bełkocze Rusty. - Chyba nic mu nie będzie, ale prawie nie może mówić! Mały brązowy wąż, w życiu takiego nie widziałem, teraz uciekł pod rampę i tam siedzi, ale to na razie nieważne! Chyba wcześniej ugryzł tego gościa, co go tu przywieźliśmy. Zdaje się... cholera, pani doktor, co pani chce zrobić? Wskrzesić go ręcznie? Arlen odwraca się skonsternowana, nie wiedząc z początku, o czym Rusty mówi... by stwierdzić, że trzyma w dłoni penisa w niemal pełnej erekcji. Podnosi wrzask, wyrywa nożyce z bezwładnych rąk Pete’a, a mnie znów przychodzi na myśl stary program telewizyjny Alfreda Hitchcocka. Biedny poczciwy Joseph Gotten, myślę. On musiał się tylko rozpłakać. POSTSCRIPTUM Minął rok od mojej wizyty w prosektorium numer cztery i zdążyłem już zupełnie wyzdrowieć, choć paraliż był straszny i długo nie chciał ustąpić; zanim zacząłem odzyskiwać zdolność poruszania palcami rąk i nóg, upłynął cały miesiąc. Nie umiem jeszcze grać na fortepianie, ale i tak nigdy nie umiałem. To żart, za który nie będę przepraszać. Wydaje mi się, że przez trzy miesiące po mojej przygodzie zdolność do żartowania stanowiła wąską, lecz niezwykle istotną granicę między zdrowiem psychicznym a czymś w rodzaju załamania nerwowego. Nie zrozumiecie, o czym mówię, dopóki nie poczujecie na brzuchu ostrza nożyc do sekcji zwłok. Jakieś dwa tygodnie po moim cudownym ocaleniu na policję w Derry zadzwoniła kobieta z Dupont Street, skarżąc się na “okropny smród” dolatujący z sąsiedztwa. Dom należał do urzędnika bankowego Waltera Kerra, kawalera. Policja stwierdziła, że w posesji nie ma żywego... ludzkiego ducha. Natomiast w piwnicy znalazła ponad sześćdziesiąt przeróżnych węży. Połowa z nich zdechła - z głodu i odwodnienia - lecz spora część okazała się wyjątkowo żywotna... i wyjątkowo niebezpieczna. Wśród kilku bardzo rzadkich okazów był reprezentant gatunku, który zdaniem biegłych herpetologów uważano za wymarły od połowy wieku. Kerr nie przyszedł do pracy w Derry Community Bank dwudziestego drugiego sierpnia, dwa dni po tym, jak zostałem ukąszony i dzień po opublikowaniu artykułu (tytuł brzmiał “Sparaliżowany cudem uniknął śmiertelnej sekcji”, a w pewnym miejscu cytowano moje słowa: “Zesztywniałem z przerażenia”). W piwnicznej menażerii Kerra wszystkie klatki węży były zajęte z wyjątkiem jednej. Pusta klatka nie została opisana, a węża, który wyskoczył z mojej torby z kijami (sanitariusze zapakowali ją do karetki razem z moimi “zwłokami” i potem ćwiczyli na parkingu pogotowia dalekie strzały), nigdy nie odnaleziono. Zbadano jad w pobranej ode mnie krwi - ten sam stwierdzono u sanitariusza Mike’a, choć w o wiele mniejszym stężeniu - ale go nie zidentyfikowano. W ciągu minionego roku obejrzałem mnóstwo zdjęć węży i znalazłem przynajmniej jednego który podobno powodował u ludzi paraliż całego ciała. Był to dysfolid peruwiański, dość paskudna żmija która, rzekomo wymarła w latach dwudziestych. Dupont Street dzieli od pola golfowego klubu Derry pól mili. Obszar ten zajmują przede wszystkich kępy krzewów i puste parcele. Jeszcze ostatnie postscriptum. Katie Arlen i ja umawialiśmy się przez cztery miesiące, od listopada 1994 do lutego 1995 roku. Rozstaliśmy się za obopólną zgodą, z powodu niedopasowania seksualnego. Dopóki nie włożyła gumowych rękawiczek, byłem impotentem. Sądzę, że każdy autor opowiadań grozy musi w pewnym momencie zmierzyć się z tematem pogrzebania żywcem, choćby dlatego że lęk przed nim wydaje się powszechny. Gdy miałem siedem lat, najbardziej przerażającym programem w telewizji był “Alfred Hitchcock przedstawia”, a najbardziej przerażający odcinek - moi koledzy w pełni się ze mną zgodzili - opowiadał o wypadku, w którym grany przez Josepha Cottena mężczyzna został ranny. Tak poważnie, że lekarze uznali go za zmarłego. Nie zdołali wyczuć pulsu. Kiedy już przystępowali do sekcji zwłok - czyli do rozkrojenia go żywcem, podczas gdy on wrzeszczał w duchu udało mu się uronić łzę i w ten sposób dać im znać, że jeszcze żyje. Wzruszające, ale wzruszanie czytelnika nie należy raczej do mojego stałego repertuaru. Gdy zacząłem o tym rozmyślać, przyszedł mi do głowy nieco inny - powiedzmy, że nowocześniejszy - sposób zakomunikowania własnej żywotności. Tak powstało niniejsze opowiadanie. Na koniec uwaga o wężu: wątpię, by istniał taki gad jak dysfolid peruwiański, ale w jednej powieści Agaty Christie z panną Marple występuje afrykański dysfolid. Słowo to tak mi się spodobało (“dysfolid”, nie “afrykański”), że musiałem je umieścić w opowiadaniu. Przełożył Łukasz Praski Człowiek w czarnym garniturze Jestem bardzo starym człowiekiem i chcę opowiedzieć o czymś, co przytrafiło mi się, gdy byłem bardzo młody - miałem zaledwie dziewięć lat. Działo się to w 1914 roku, pierwszego lata po śmierci mojego brata Dana. który umarł na zachodnim polu, trzy lata przed przystąpieniem Ameryki do pierwszej wojny światowej. Nigdy nikomu nie mówiłem, co się stało tamtego dnia w rozwidleniu strumienia, i nie powiem... w każdym razie na pewno nie padnie to z moich ust. Postanowiłem jednak wszystko opisać w notatniku, który zostawię na stoliku obok łóżka. Nie mogę pisać za długo, bo ostatnio bardzo drżą mi ręce i prawie nie mam siły, lecz sądzę, że to nie potrwa nie wiadomo ile. Zapewne później ktoś znajdzie to, co zapisałem. Całkiem możliwe, ponieważ człowiek z natury ma ochotę zajrzeć do książeczki z napisem PAMIĘTNIK po odejściu jej właściciela. Tak - moje słowa prawdopodobnie zostaną przeczytane. Pytanie tylko, czy ktoś da im wiarę. Prawie na pewno nie, ale to nie ma żadnego znaczenia. Nie chodzi mi o wiarę, lecz o wolność. Odkryłem, że pisanie może dać wolność. Przez dwadzieścia lat prowadziłem rubrykę zatytułowaną “Dawno temu, gdzieś daleko” w wychodzącym w Castle Rock “Cali”, dobrze więc wiem, że czasem tak bywa - coś, co zapiszemy, opuszcza nas na zawsze, jak stare fotografie pozostawione w pełnym słońcu, które blakną, zmieniając się w czyste, białe kartki. Modlę się o takie właśnie wyzwolenie. Dziewięćdziesięcioletni człowiek powinien już dawno pokonać lęki z dzieciństwa, tymczasem ja, czując skradające się niedołęstwo jak falę przyboju, która bliżej i bliżej omywa niedbale wzniesiony zamek z piasku, coraz wyraźniej widzę w myślach tę straszną twarz. Błyszczy jak ciemna gwiazda w konstelacjach mojego dzieciństwa. Mogę zapominać, co robiłem wczoraj, kto mnie odwiedził w moim pokoju w domu opieki, co mówiłem do gości czy oni do mnie, ale twarz człowieka w czarnym garniturze staje się coraz większa i bliższa i pamiętam każde słowo, jakie wypowiedział. Nie chcę o nim myśleć, ale nic na to nie poradzę i czasem w nocy moje stare serce wali tak mocno i szybko, jakby za chwilę miało mi się wyrwać z piersi. Odkręcam więc swoje wieczne pióro i zmuszam dygoczącą starą dłoń do zapisania tej bezsensownej anegdoty w pamiętniku, który dostałem na Boże Narodzenie od jednej z moich prawnuczek - nie pamiętam jej imienia, ale chyba zaczyna się na S - i w którym jak dotąd nie napisałem ani jednego słowa. Teraz będę w nim pisać. Opiszę historię mojego spotkania z człowiekiem w czarnym garniturze na brzegu Castle Stream pewnego letniego popołudnia 1914 roku. W tamtych czasach miasteczko Motton było innym światem - tak zupełnie innym, że nie potrafię tego opisać. Był to świat bez bzyczących w górze samolotów, świat niemal pozbawiony samochodów i ciężarówek, świat, gdzie linie elektryczne nie cięły nieba na plasterki i pasy. W całym mieście nie było ani jednej brukowanej drogi, a dzielnica handlowa składała się tylko z wielobranżowego sklepu Corsona, sklepu żelaznego Thuta, kościoła metodystów przy Christ’s Corner, szkoły, ratusza i położonej pól mili dalej restauracji Harry’ego, którą moja matka z wieczną pogardą nazywała “szynkiem”. Przede wszystkim jednak inaczej się żyło - ludzie mieli bardzo daleko do siebie. Nie wiem, czy urodzeni w drugiej połowie dwudziestego wieku dadzą temu wiarę, choć pewnie będą twierdzić, że tak, aby zachować się uprzejmie wobec takiego starca jak ja. Po pierwsze, w zachodnim Maine nie było wtedy telefonów. Pierwszy w mieście założono dopiero pięć lat później, a w naszym domu telefon zjawił się, gdy miałem już dziewiętnaście lat i chodziłem do college’u na uniwersytecie stanu Maine w Orono. Ale to tylko jedna strona medalu. Najbliższego lekarza mieliśmy aż w Casco, a miasteczko liczyło najwyżej tuzin domów. Nie było “sąsiedztwa” (nie jestem nawet pewien, czy w ogóle używaliśmy takiego słowa, choć używaliśmy słowa “sąsiedni”, gdy chodziło o uroczystości kościelne i potańcówki w stodołach), a otwarte pola stanowiły raczej wyjątek niż regułę. Domy za miastem stały dość daleko od siebie na farmach i czas od grudnia do marca spędzaliśmy przycupnięci w cieple naszych małych ognisk, które nazywaliśmy rodzinami. Siedzieliśmy przycupnięci, słuchając gwizdu wiatru w kominach w nadziei, że nikt nie zachoruje ani nie złamie nogi, ani nie wbije sobie do głowy szkodliwych myśli jak jeden farmer z Castle Rock, który trzy zimy wcześniej zarąbał żonę i dzieci, a potem zeznał przed sądem, że kazały mu to zrobić duchy. W czasach przed pierwszą wojną większą część Motton zajmowały lasy i bagna, ciemne miejsca zamieszkane przez łosie i komary, gdzie kryły się węże i tajemnice. W tych czasach duchy były wszędzie. To, o czym opowiadam, zdarzyło się w sobotę. Ojciec dał mi całe mnóstwo rzeczy do zrobienia, z których parę należałoby do obowiązków Dana, gdyby żył. Mój jedyny brat zmarł po użądleniu pszczoły. Chociaż minął cały rok, matka wciąż nie chciała przyjąć tego do wiadomości. Mówiła, że na pewno stało się coś jeszcze, przecież nikt nigdy nie umarł od użądlenia pszczoły. Gdy Dobra Mama, najstarsza dama z Kobiecego Koła Pomocy Metodystów, starała się opowiedzieć jej - to było na kolacji wydanej przez kościół poprzedniej zimy - że to samo przydarzyło się w 1873 roku jej ulubionemu wujowi, moja matka zakryła dłońmi uszy, wstała i wyszła z kościelnej sutereny. Nigdy już tam nie wróciła, a ojciec nie potrafił jej przekonać, by zmieniła zdanie. Twierdziła, że raz na zawsze skończyła z kościołem i gdyby kiedykolwiek spotkała Helen Robichaud (tak naprawdę nazywała się Dobra Mama), wydrapałaby jej oczy. Nie mogłaby się powstrzymać, mówiła. Tego dnia tato kazał mi przynieść drewna do pieca, wypielić fasolę i ogórki, zrzucić siano ze strychu, przynieść dwa dzbanki wody i wstawić do spiżarni oraz zdrapać jak najwięcej starej farby z drzwi do piwnicy. Potem, powiedział, mogę iść na ryby, jeżeli będę chciał iść sam - on musiał się zobaczyć z Billem Evershamem w sprawie jakichś krów. Odrzekłem, że jasne, mogę iść sam, a tato uśmiechnął się, jak gdyby wcale nie był tym zaskoczony. Tydzień wcześniej dał mi bambusową wędkę - wcale nie na urodziny ani z żadnej innej okazji, po prostu czasem lubił mi coś dawać - i miałem ogromną ochotę wypróbować ją w Castle Stream, w którym pływało tyle pstrągów co w żadnym innym strumieniu. - Tylko nie zapuszczaj się za głęboko w las - powiedział mi. - Najwyżej tam, gdzie strumyk się rozchodzi. - Dobrze. - Obiecaj mi. - Obiecuję. - I obiecaj matce. Staliśmy na werandzie z tyłu domu; tato zatrzymał mnie, gdy szedłem z dzbanami wody do budynku spiżarni. Odwrócił mnie w stronę matki, która stała za marmurowym blatem kuchennym w blasku porannego słońca wpadającym przez podwójne okno nad zlewem. Na czoło, tuż nad brwią, opadał jej kosmyk włosów - widzicie, jak dobrze wszystko pamiętam? W jasnym świetle kosmyk wyglądał jak pasmo złota i na ten widok zapragnąłem podbiec i rzucić się jej na szyję. Przez chwilę zobaczyłem w niej kobietę, zobaczyłem ją taką. jaką musiał widzieć ją ojciec. Pamiętam, że matka miała na sobie domową sukienkę w drobne różyczki i wyrabiała ciasto na chleb. Candy Bill, nasz mały czarny terier szkocki, stał czujnie obok, czekając, aż spadnie mu jakiś kąsek. Matka patrzyła na mnie. - Obiecuję - powiedziałem. Uśmiechnęła się, lecz był to uśmiech pełen troski, jaki gościł na jej twarzy od dnia, w którym ojciec przyniósł Dana do domu z zachodniego pola. Ojciec szlochał i był obnażony do pasa, bo zdjął koszulę, aby owinąć nią twarz Dana, która spuchła i zmieniła kolor. “Mój syn! - płakał. - Zobaczcie, co się stało z moim synem! Chryste, co się stało z moim synem!”. Pamiętam to, jakby zdarzyło się wczoraj. Jeden jedyny raz słyszałem, jak ojciec wzywa imienia Pana Boga nadaremno. - Co mi obiecujesz, Gary? - spytała matka. - Obiecuję, że nie pójdę dalej niż do rozwidłowienia, mamo. - Do rozwidlenia. - Rozwidlenia. Spoglądając na mnie z cierpliwością, milczała i nadal wyrabiała ciasto, które było już zupełnie gładkie. - Obiecuję, że nie pójdę dalej niż do rozwidlenia, mamo. - Dziękuję, Gary - powiedziała. - I postaraj się pamiętać, że gramatyka przydaje się nie tylko w szkole, ale i w życiu. - Tak, mamo. Candy Bill towarzyszył mi przy wypełnianiu obowiązków domowych, a gdy pałaszowałem lunch, siedział u moich stóp, patrząc na mnie z taką samą uwagą jak na matkę ugniatającą ciasto, ale kiedy tylko wziąłem nową bambusową wędkę i stary, rozłażący się kosz na ryby i wyszedłem z podwórka, zatrzymał się i obserwował mnie, stojąc w kurzu przy starym zwiniętym płotku przeciwśniegowym. Zawołałem go, ale nie ruszył się z miejsca. Szczeknął raz czy dwa, jakby chciał mi powiedzieć, żebym wrócił, ale nic więcej. - No to zostań - powiedziałem takim tonem, jakby mi było wszystko jedno. Ale nie było, przynajmniej nie do końca. Candy Bill zawsze chodził ze mną na ryby. Matka podeszła do drzwi i spojrzała na mnie, osłaniając oczy lewą dłonią. Wciąż ją widzę, tak jak bym patrzył na fotografię kogoś, kto później popadł w tarapaty albo nagle umarł. - Pamiętaj, co ci mówił ojciec, Gary! - Tak, mamo. Będę pamiętał. Pomachała mi. Ja też jej pomachałem. Potem odwróciłem się do niej plecami i odszedłem. Przez pierwsze ćwierć mili słońce paliło mnie niemiłosiernie w kark, ale potem wszedłem w las, gdzie na drogę padał chłodny cień, pachniało jodłą i słychać było szum wiatru w głębi iglastych gajów. Szedłem z wędką na ramieniu, jak chłopcy mieli wówczas w zwyczaju, trzymając kosz w ręce jak walizkę albo neseser komiwojażera. Gdy przemierzyłem jakieś dwie mile drogą, którą tak naprawdę tworzyły tylko dwie koleiny przedzielone porośniętym trawą garbem, usłyszałem niecierpliwy i gorączkowy szmer Castle Stream. Przed oczami stanęły mi pstrągi o jasnych nakrapianych grzbietach i śnieżnobiałych brzuchach, a serce zabiło mi żywiej. Strumień płynął pod drewnianym mostkiem, strome brzegi schodzące do wody porastały gęste zarośla. Zszedłem ostrożnie, chwytając się, czego mogłem, i wbijając obcasy mocno w ziemię. Miałem wrażenie, jak gdybym na chwilę opuścił lato i wszedł w środek wiosny. Znad wody unosił się chłód i roślinny zapach jakby mchu. Gdy zbliżyłem się do wody, stałem tam przez chwilę, wdychając woń mchu i patrząc na wirujące nad powierzchnią ważki i drobne muszki. Mignął mi pstrąg, który wyskoczył, atakując motyla - spora sztuka długości może czternastu cali - przypomniałem sobie więc, że nie przyszedłem tu tylko po to, żeby podziwiać widoki. Ruszyłem wzdłuż brzegu, idąc z prądem, i pierwszy raz zarzuciłem wędkę, widząc jeszcze przed sobą mostek. Coś skubnęło przynętę raz czy dwa i zjadło mi pół robaka, ale wykazało się za dużym sprytem jak na moje dziewięcioletnie ręce - albo nie było aż tak głodne, aby niepotrzebnie narażać życie - poszedłem więc dalej. Zanim dotarłem do miejsca, gdzie Castle Stream rozdziela się, płynąc na południowy zachód do Castle Rock i na południowy wschód do Kashwakamak Township, zatrzymałem się jeszcze dwa lub trzy razy, wyciągając na jednym z postojów największego pstrąga, jakiego w życiu złowiłem - piękny okaz, według linijki, którą nosiłem w koszu, miał dziewiętnaście cali od pyska do ogona. Nawet w tamtych czasach prawdziwy olbrzym wśród pstrągów potokowych. Gdybym uznał, że to wystarczający połów na jeden dzień, i wrócił do domu, teraz nie pisałbym tych słów (widzę już, że zanosi się na znacznie dłuższą opowieść, niż sądziłem), ale stało się inaczej. Zająłem się od razu zdobyczą, tak jak mi pokazywał ojciec - oczyściłem rybę, położyłem na warstwie suchej trawy na dnie kosza i przykryłem warstwą mokrej trawy - a potem znowu zarzuciłem przynętę. Wtedy, w wieku dziewięciu lat, nie uważałem złapania dziewiętnastocalowego pstrąga za nic szczególnie niezwykłego, chociaż pamiętam swoje zdumienie, że kiedy niezdarnie - nie miałem podbieraka - wyciągałem trzepoczącą się rybę, żyłka wytrzymała. Dziesięć minut później doszedłem do rozwidlenia, w którym strumień opływał wielki szary kamień wielkości prawie naszego wychodka (tego miejsca nie ma już od dawna; tam gdzie płynął Castle Stream, stoi teraz osiedle bliźniaków i okręgowa szkoła podstawowa, a strumień jeśli jest, płynie gdzieś pod ziemią). Na brzegu był tu wygodny i płaski kawałek trawy, tuż nad odcinkiem, który z tatą nazywaliśmy Południową Odnogą. Przysiadłem na piętach, zarzuciłem wędkę i prawie natychmiast złapałem okazałego pstrąga tęczowego. Nie był tak duży jak tamten - miał mniej więcej stopę długości - ale mimo wszystko piękna zdobycz. Oczyściłem rybę, zanim przestała poruszać skrzelami, włożyłem do kosza, a potem znów zarzuciłem wędkę. Tym razem przez dłuższy czas nic nie brało, więc rozciągnąłem się na trawie, spoglądając w błękitne niebo nad strumieniem. Próbowałem odgadywać kształt chmur płynących z zachodu na wschód. Zobaczyłem jednorożca, potem koguta i psa, który trochę przypominał Candy Billa. Zastanawiając się nad kształtem następnej, zapadłem w drzemkę. A może zasnąłem na dobre, nie jestem pewien. Wiem tylko, że zbudziło mnie mocne szarpnięcie, które prawie wyrwało mi z ręki bambusowe wędzisko. Usiadłem, chwyciłem wędkę i nagle stwierdziłem, że coś siedzi mi na czubku nosa. Zezując, zobaczyłem pszczołę. Serce we mnie zamarło i przez krótką okropną chwilę byłem przekonany, że zaraz zsikam się w spodnie. Żyłką znowu szarpnęło, tym razem mocniej i choć wciąż trzymałem kurczowo wędkę, aby nie wpaść do wody i nie popłynąć w górę strumienia (chyba zachowałem nawet tyle przytomności umysłu, żeby przytrzymać żyłkę palcem wskazującym), w ogóle nie próbowałem wyciągnąć zdobyczy. W przerażeniu skupiałem całą uwagę na grubym czarnożółtym stworzeniu, które zrobiło sobie postój na moim nosie. Wolno wysunąłem dolną wargę i dmuchnąłem w górę. Pszczoła nastroszyła się lekko, ale nie ruszyła się z miejsca. Dmuchnąłem jeszcze raz i znów się nastroszyła... lecz tym razem poruszyła się zniecierpliwiona, nie odważyłem się więc już więcej dmuchać w obawie, że pszczoła w końcu się zdenerwuje i mnie użądli. Nie widziałem za dobrze, co robi, ale nietrudno było wyobrazić sobie, jak wbija żądło w moje nozdrze i strzela jadem prosto w oczy. I mózg. Przyszła mi do głowy straszna myśl: że to ta sama pszczoła, która zabiła mojego brata. Wiedziałem, że to nieprawda, nie tylko dlatego, że pszczoły prawdopodobnie żyją najwyżej rok (może z wyjątkiem królowych; co do nich nie miałem pewności). Poza tym już w wieku dziewięciu lat wiedziałem, że pszczoły umierają po użądleniu. Na żądłach mają drobne haczyki i kiedy próbują odlecieć po dokonaniu tego aktu, same się rozrywają. Mimo to myśl nie chciała mnie opuścić. To musiała być jakaś diabelska pszczoła, która wróciła tylko po to, by wykończyć drugiego z synów Albiona i Loretty. Pomyślałem o czymś jeszcze: nieraz już żądliły mnie pszczoły i choć być może puchłem bardziej niż inni (nie potrafię tego powiedzieć na pewno), to nie umarłem. Tylko dla mojego brata okazało się to śmiertelną pułapką, w którą wpadł na własne życzenie. Kiedy jednak usiłowałem patrzeć na pszczołę zezem, aż rozbolały mnie oczy, nie istniała żadna logika. Istniała tylko ta pszczoła, która zabiła mojego brata w tak okropny sposób, że ojciec musiał zsunąć szelki, zdjąć koszulę i zasłonić nią spuchniętą, nabiegłą krwią twarz Dana. Zrobił to mimo głębokiego smutku, bo nie chciał, żeby żona widziała, co stało się z jej pierworodnym. Pszczoła powróciła i teraz zabije mnie. Zabije mnie i będę konał nad strumieniem w konwulsjach, trzepocząc się jak pstrąg, gdy wyciągnąć mu haczyk z pyska. Kiedy siedziałem nad strumieniem bliski paniki, gotów zerwać się na nogi i popędzić gdzie pieprz rośnie, za moimi plecami rozległ się huk. Głośny i zdecydowany jak strzał z pistoletu; ktoś mocno klasnął w dłonie. Tylko raz. W tym samym momencie pszczoła spadła z mojego nosa, lądując mi na kolanach. Leżała na spodniach z nóżkami w górze, wbijając niegroźne już żądło w wytarty brązowy sztruks. Od razu spostrzegłem, że jest martwa. Również w tej samej chwili coś znowu szarpnęło wędką - najmocniej jak dotąd - omal wyrywając mi ją z rąk. Chwyciłem wędzisko oburącz i pociągnąłem, co było wyjątkowo głupie z mojej strony. Gdyby zobaczył to ojciec, złapałby się za głowę. Z wody wyłonił się pstrąg tęczowy - znacznie większy od tego, którego złowiłem wcześniej - wzbijając błyszczącą fontannę i ciągnąc za ogonem smugę drobniutkich kropli. Wyglądało to trochę jak malownicze zdjęcie, jakie umieszczano w latach czterdziestych i pięćdziesiątych na okładkach pism dla mężczyzn w rodzaju “True” i “Man’s Adventure”. Wtedy jednak ostatnią rzeczą, o jakiej myślałem, było wyciągnięcie połowu na brzeg, i kiedy żyłka pękła, ledwie to zauważyłem. Obejrzałem się przez ramię, chcąc sprawdzić, kto klasnął. Nade mną, na skraju lasu stał jakiś mężczyzna. Miał niezwykle długą i bladą twarz. Czarne włosy gładko przylegały do czaszki i rozdzielał je staranny przedziałek z lewej strony wąskiej głowy. Mężczyzna był bardzo wysoki. Miał na sobie trzyczęściowy czarny garnitur, a zobaczywszy go, od razu wiedziałem, że nie jest ludzką istotą, bo jego oczy miały pomarańczowoczerwoną barwę ognia w rozpalonym piecu. Nie mam na myśli tęczówek, bo w ogóle nie miał tęczówek ani źrenic, ani tym bardziej białek. Jego zupełnie pomarańczowe oczy migotały jak prawdziwe płomienie. Chyba już mogę powiedzieć, co naprawdę mam na myśli, prawda? On płonął w środku, a jego oczy przypominały małe okienka z matowej miki, jakie czasem widać w drzwiczkach pieca. Pęcherz mi nie wytrzymał i brązowa wytarta tkanina, na której leżała martwa pszczoła, pociemniała. Prawie nie zdawałem sobie z tego sprawy, nie mogąc oderwać wzroku od człowieka, który stał na szczycie wysokiego brzegu i patrzył na mnie; człowieka, który wyszedł z ciągnących się trzydzieści mil dzikich lasów zachodniego Maine w nienagannym czarnym garniturze i wąskich butach z błyszczącej skóry. Dostrzegłem połyskującą w blasku słońca na kamizelce dewizkę zegarka. Na garniturze nie było ani jednej igiełki. Człowiek uśmiechał się do mnie. - Proszę, toż to mały rybak! - zawołał miłym, aksamitnym głosem. - Patrzcie tylko! Cóż za miłe spotkanie, prawda, mały rybaku? - Dzień dobry panu - powiedziałem. Głos mi nie zadrżał, lecz zabrzmiał jak głos kogoś zupełnie innego. Kogoś starszego. Może jak głos Dana. Albo nawet ojca. Myślałem tylko o tym, że może pozwoli mi odejść, jeśli będę udawał, że nie widzę, kim jest. Jeżeli będę udawał, że nie widzę tańczących płomieni w miejscu, gdzie powinien mieć oczy. - Zdaje się, że ocaliłem cię przed paskudnym użądleniem - rzekł, a potem ku mojemu przerażeniu zszedł nad samą wodę, gdzie siedziałem z martwą pszczołą na mokrym podołku, ściskając w odrętwiałych rękach bambusową wędkę. Jego miejskie buty na gładkiej podeszwie powinny się ślizgać na niskiej trawie porastającej stromy brzeg, ale stąpał pewnie. Zauważyłem też, że nie zostawia za sobą śladów. Tam gdzie jego stopy dotykały ziemi - a raczej zdawały się dotykać - nie łamały ani jednej gałązki, nie kruszyły żadnego liścia, nie pozostawiały odcisku buta. Jeszcze zanim stanął obok mnie, poznałem woń, jaką wydzielała jego skóra - zapach wypalonych zapałek. Zapach siarki. Człowiek w czarnym garniturze był diabłem. Wyszedł z głębokiego lasu między Motton a Kashwakamak i stał tuż obok mnie. Kątem oka zauważyłem dłoń bladą jak dłoń manekina z wystawy sklepowej. Z ohydnie długimi palcami. Przykucnął obok mnie; zgiął kolana, które wyglądały jak kolana normalnego człowieka, ale gdy zwiesił między nimi ręce, zauważyłem, że każdy z długich palców zamiast paznokciem jest zakończony długim żółtym pazurem. - Nie odpowiedziałeś na pytanie, mały rybaku - rzekł swoim aksamitnym głosem. Teraz wydaje mi się, że podobnym głosem mówili spikerzy radiowi prowadzący wiele lat później programy big-bandów i reklamujący Geritol, Serutan, Ovaltine i rurki Doktora Grabowa. - Cóż za miłe spotkanie, prawda? - Proszę, niech mi pan nie robi krzywdy - szepnąłem tak cicho, że ledwo się usłyszałem. Nie potrafię opisać swojego strachu, nie chcę go sobie przypominać... ale pamiętam. Ani przez chwilę nie modliłem się w myślach, aby to był tylko sen, choć pewnie zrobiłbym tak, gdybym był starszy. Lecz nie byłem starszy; miałem dziewięć lat i umiałem poznać prawdę, zwłaszcza gdy przycupnęła obok mnie. Miałem głowę nie od parady, jak powiedziałby ojciec. Człowiek, który wyszedł z lasu tamtej soboty w środku lata, był Diabłem i przez puste oczy widać było, jak pali mu się w głowie. - O, czyżbym coś czuł? - zapytał, jak gdyby mnie nie usłyszał... chociaż wiedziałem, że usłyszał. - Czyżbym poczuł coś... mokrego? Nachylił się ku mnie, wysuwając do przodu nos jak ktoś wąchający kwiat. Zauważyłem coś okropnego: w miejscu, gdzie jego cień padał na brzeg strumienia, trawa żółkła i wysychała. Nieznajomy pochylił głowę nad moimi spodniami i pociągnął nosem. Przymknął gorejące oczy, jak gdyby upajał się cudownym aromatem i chciał się skoncentrować wyłącznie na nim. - Oj, niedobrze! - krzyknął. - Niesłychanie niedobrze! - A potem wyrecytował: - Opal! Szafir! Rubin! Diament! Gary rozlał lemoniadę! - Opadł na plecy i głośno się roześmiał. To był śmiech szaleńca. Pomyślałem o ucieczce, ale czułem się, jakby mój mózg dzieliła od nóg bardzo duża odległość. Jednak nie płakałem; zsikałem się w spodnie jak niemowlak, lecz nie płakałem. Za bardzo się bałem. Nagle zdałem sobie sprawę, że umrę, prawdopodobnie w mękach, ale najgorsze było to, że to wcale mogło nie okazać się najgorsze. Najgorsze mogło nastąpić dopiero później. Po mojej śmierci. Usiadł raptownie, aż z jego garnituru wionął ku mnie zapach wypalonych zapałek, od którego ścisnęło mnie w gardle. Spojrzał na mnie poważnie ognistymi oczami, ale na jego bladej wąskiej twarzy czaiło się rozbawienie. W ogóle wydawał się rozbawiony. - Smutne nowiny, mały rybaku - powiedział. - Przynoszę ci smutne nowiny. Patrzyłem na niego w milczeniu - na czarny garnitur, eleganckie czarne buty, długie białe palce zakończone szponami. - Twoja matka nie żyje. - Nie! - krzyknąłem. Przypomniałem sobie, jak stała w jasnym świetle poranka, wyrabiając ciasto na chleb, na czoło opadał jej kosmyk włosów, sięgając brwi... znów ogarnęło mnie przerażenie. Lecz tym razem nie bałem się o siebie. Potem przypomniałem sobie, jak stała w drzwiach kuchni, przysłaniając oczy ręką, a ja, wyruszając na ryby z wędką na ramieniu, pomyślałem, że wygląda jak zdjęcie kogoś, kogo nigdy się już nie zobaczy, choć bardzo by się chciało. - Nie, kłamiesz! - wrzasnąłem. Uśmiechnął się - smutno i z cierpliwością człowieka, na którego wiele razy rzucano fałszywe oskarżenia. - Obawiam się, że nie - powiedział. - Przytrafiło się jej to samo co twojemu bratu, Gary. Użądliła ją pszczoła. - Nie, to nieprawda - odrzekłem i rozpłakałem się w końcu. - Jest stara, ma trzydzieści pięć lat, gdyby pszczoła mogła ją zabić jak Danny’ego, dawno by już umarła, ty przeklęty kłamco! Nazwałem diabła przeklętym kłamcą. Częściowo zdawałem sobie z tego sprawę, ale moje myśli zaprzątała potworność jego słów. Moja matka nie żyje? Równie dobrze mógłby mi powiedzieć, że w miejscu Gór Skalistych powstał nowy ocean. Ale wierzyłem mu. Jakaś część mnie święcie mu wierzyła, tak jak zawsze w głębi duszy wierzymy w najgorszy z możliwych bieg wypadków. - Rozumiem twój smutek, mały rybaku, ale obawiam się, że ten argument dziecinnie łatwo obalić. - Mówił tonem fałszywej pociechy, strasznym, obrzydliwym, bez cienia żalu ani wyrzutów sumienia. - Człowiek może przeżyć całe życie, nie widząc ani razu przedrzeźniacza. Czy to jednak znaczy, że taki ptak jak przedrzeźniacz nie istnieje? Twoja matka... W strumieniu plusnęła ryba, wyskakując ponad wodę. Człowiek w czarnym garniturze zmarszczył brwi i wycelował w nią palec. Pstrąg wyprężył się w powietrzu, wyginając się tak mocno, że przez ułamek sekundy wyglądał, jakby pożerał własny ogon, a kiedy z powrotem wpadł do Castle Stream, unosił się już na powierzchni bez życia. Uderzył w szary kamień tam, gdzie strumień się rozdzielał, obrócił się dwa razy w wirze i odpłynął w stronę Castle Rock. Tymczasem straszny nieznajomy znowu zwrócił na mnie płonące oczy, rozciągając cienkie wargi i odsłaniając drobne, ostre zęby w uśmiechu kanibala. - Twoja matka przeżyła całe życie i ani razu nie użądliła jej pszczoła - powiedział. - Ale potem - niecałą godzinę temu, ściśle mówiąc - przez okno kuchenne wleciała jedna właśnie w chwili, gdy twoja matka wyjmowała z pieca chleb i stawiała na blacie, żeby ostygł. - Nie, nie chcę tego słuchać. Nie chcę! Zasłoniłem sobie uszy rękami. Człowiek ściągnął usta, jak gdyby chciał zagwizdać, i delikatnie na mnie dmuchnął. Bardzo lekko, ale poczułem niewiarygodny smród - jak z zatkanego ścieku, jak z wychodka, który nigdy nie zaznał wapna, jak od martwych kurczaków po powodzi. Opuściłem ręce. - Dobrze - rzekł człowiek. - Musisz tego wysłuchać, Gary; musisz tego wysłuchać, mój mały rybaku. To po twojej matce Dan odziedziczył tę śmiertelną przypadłość; ciebie też dotknęła, ale ojciec dał ci ochronę, której Dan z jakiegoś powodu nie miał. - Znów ściągnął usta, ale zamiast uraczyć mnie swoim cuchnącym oddechem, wydal okrutne i komiczne cmoknięcie. - Tak więc, choć bardzo nie lubię mówić źle o zmarłych, nastąpił prawdziwie poetycki akt sprawiedliwości, nie sądzisz? Przecież zabiła twojego brata, prawie tak samo, jakby przystawiła mu pistolet do głowy i pociągnęła za spust. - Nie - szepnąłem. - Nie, to nieprawda. - Zapewniam cię, że prawda - powiedział. - Pszczoła wleciała przez okno i usiadła jej na szyi. Twoja matka pacnęła ją, zanim zdążyła pomyśleć, co robi - ty byłeś mądrzejszy, prawda, Gary? - i pszczoła ją użądliła, a ona poczuła, jak w tej samej chwili jej gardło się zatyka. Tak się właśnie dzieje z ludźmi, którzy mają alergię na jad pszczeli. Puchną im gardła i toną na świeżym powietrzu. Dlatego Dan miał tak nabrzmiałą i fioletową twarz. Dlatego twój ojciec zasłonił go własną koszulą. Wpatrywałem się w niego, niezdolny wykrztusić ani słowa. Po policzkach płynęły mi łzy. Nie chciałem mu wierzyć i wiedziałem ze szkółki niedzielnej, że diabeł jest ojcem kłamstwa, ale mimo to wierzyłem mu. Wierzyłem, że stał wtedy na naszym podwórku, zaglądał do domu przez kuchenne okno i patrzył, jak matka osuwa się na kolana, trzymając się za spuchnięte gardło, a Candy Bill skacze wokół niej, szczekając piskliwie. - Wydawała niezwykle okropne dźwięki - rzekł w zamyśleniu człowiek w czarnym garniturze. - I niestety dość brzydko podrapała sobie twarz. Wybałuszyła oczy jak żaba. Płakała. - Zamilkł, a po chwili dodał: - Umierała z płaczem, czyż to nie urocze? I najpiękniejsze ze wszystkiego: gdy już nie żyła... i leżała martwa na podłodze przez jakiś kwadrans, kiedy jedynym dźwiękiem w kuchni było trzaskanie w piecu, z szyi wciąż wystawało jej żądło pszczoły - takie maleńkie - wiesz, co zrobił Candy Bill? Mały łobuz zlizał jej łzy. Najpierw z jednego policzka... potem z drugiego. Przez chwilę patrzył w strumień w smutnej zadumie. Potem odwrócił się do mnie i żałobna mina zniknęła jak sen. Jego twarz zapadła się jak u kogoś, kto umarł z głodu, i malowała się na niej chciwość. Oczy mu płonęły. Między bladymi wargami zobaczyłem drobne, ostre zęby. - Jestem wściekle głodny - powiedział nieoczekiwanie. - Zabiję cię, rozpłatam i zjem twoje wnętrzności, mały rybaku. Co o tym sądzisz? Nie, próbowałem wykrztusić, nie, błagam, ale z moich ust nie wydobył się żaden dźwięk. Zobaczyłem, że mówi zupełnie poważnie. Że naprawdę chce to zrobić. - Och, jaki jestem głodny - powtórzył z rozdrażnieniem i trochę kpiąco. - Przecież i tak nie będziesz chciał żyć bez swojej mamusi, uwierz mi na słowo. Bo twój ojciec należy do tego rodzaju mężczyzn, którzy muszą mieć przy sobie ciepłą szparkę, żeby w nią od czasu do czasu wsadzić, a jeśli pod ręką będziesz tylko ty, padnie na ciebie. Oszczędzę ci tych przykrości. Poza tym weź pod uwagę, że pójdziesz do nieba. Dusze zamordowanych zawsze idą do nieba. Tak więc dzisiejszego popołudnia obaj przysłużymy się Bogu, Gary. Czyż to nie wspaniałe? Znów wyciągnął do mnie długie blade ręce, a ja, niewiele myśląc, otworzyłem kosz na ryby, sięgnąłem do samego dna i wyciągnąłem olbrzymiego pstrąga, którego złowiłem wcześniej - tego, który powinien był zaspokoić mój wędkarski apetyt. Nie patrząc, wyciągnąłem rybę do człowieka w czarnym garniturze, trzymając palce w czerwonym rozcięciu jej brzucha, z którego wcześniej usunąłem wnętrzności, tak jak on chciał usunąć moje. Szkliste oko ryby patrzyło na mnie sennie; złote kółko otaczające czarny środek przypominało mi obrączkę matki. W tej samej chwili ujrzałem matkę leżącą w trumnie w blasku słońca, którego promienie odbijają się od obrączki na jej palcu, i już wiedziałem, że to prawda - po użądleniu pszczoły utonęła w cieplej, pachnącej chlebem kuchni, a Candy Bill zlizał jej łzy ze spuchniętych policzków. - Wielka ryba! - ochryple i pożądliwie zawołał człowiek w czarnym garniturze. - Och, jaka wielka ryyba! Wyrwał mi ją i wepchnął sobie do ust, które otworzyły się bardzo szeroko, zupełnie nie jak u człowieka. Wiele lat później, po moich sześćdziesiątych piątych urodzinach (wiem, że wtedy skończyłem sześćdziesiąt pięć lat, bo tamtego lata przestałem uczyć i przeszedłem na emeryturę), pojechałem do Oceanarium Nowej Anglii i wreszcie zobaczyłem rekina. Otwarte usta człowieka w czarnym garniturze przypominały pysk rekina, tyle że jego przełyk miał krwistoczerwony kolor, taki sam jak okropne oczy, i poczułem, jak prosto w moją twarz bucha z niego gorąco jak z pieca, w którym zajmie się ogniem suche polano. Wiem, że ten żar nie był wytworem mojej wyobraźni, bo zanim człowiek wsunął sobie w rozwarte szczęki głowę mojego dziewiętnastocalowego pstrąga, łuski ryby wygięły się i zaczęły zwijać jak skrawki papieru wzbijające się nad otwartym piecem do spalania śmieci. Wsunął w siebie rybę jak połykacz mieczy z cyrku objazdowego. W ogóle nie gryzł, wybałuszając gorejące oczy jak gdyby z wysiłku. Ryba wchodziła coraz dalej w głąb przełyku, wydymając mu gardło, i nagle człowiek zaczął płakać... krwawymi, gęstymi, szkarłatnymi łzami. Chyba na widok krwawych łez odzyskałem władzę nad własnym ciałem. Nie wiem dlaczego, ale chyba tak było. Zerwałem się na nogi jak za naciśnięciem sprężyny, obróciłem się na pięcie, wciąż trzymając w ręce bambusową wędkę, i pomknąłem w górę wysokiego brzegu, pochylając się i chwytając wolną ręką chwastów, by wspiąć się szybciej. Człowiek wydał z siebie zduszony wściekły gulgot - jak ktoś z pełnymi ustami - a ja, będąc już na górze, obejrzałem się przez ramię. Ruszył za mną, powiewając czarnymi połami i kołysząc złotą dewizką, która połyskiwała w słońcu. Z jego ust wciąż wystawał ogon ryby i czułem jeszcze jej woń - mięsa upieczonego w jego rozpalonym gardle. Kiedy wyciągnął rękę, usiłując mnie złapać swoimi szponami, zacząłem biec wzdłuż brzegu. Mniej więcej po stu jardach odzyskałem głos i zacząłem wrzeszczeć - ze strachu, oczywiście, ale też z bólu po mojej pięknej zmarłej matce. Gonił mnie cały czas. Słyszałem trzask gałęzi i krzewów smagających jego ubranie, ale już się nie odwracałem. Schyliłem głowę i gnałem co sił w nogach, przymknąwszy oczy, żeby je ochronić przed krzakami i zwisającymi nisko nad brzegiem gałęziami drzew. Po każdym kroku spodziewałem się poczuć jego dłoń, gdy opadnie na mnie i pociągnie wprost w gorące ramiona, których uścisk będzie ostatnim, co mnie w życiu spotka. Tak się jednak nie stało. Jakiś czas później - zapewne najwyżej pięć lub dziesięć minut, choć mnie zdawało się, że wieczność - przez gęstwinę liści i pni jodeł dostrzegłem most. Ciągle wrzeszczałem, choć brakowało mi tchu i wydawałem dźwięki jak czajnik, z którego wyparowała prawie cała woda, ale mimo to dopadłem następnego, wyższego wzniesienia i zacząłem się pospiesznie wspinać. W połowie drogi upadłem na kolana, obejrzałem się przez ramię i tuż pode mną zobaczyłem człowieka w czarnym garniturze z twarzą wykrzywioną grymasem furii i zachłanności. Na policzkach miał rozmazane krwawe łzy, a paszcza przypominała otwarte wrota. - Rybaku! - warknął, po czym ruszył za mną w górę wzniesienia i zdołał mnie chwycić długą ręką za nogę. Wyrwałem się i rzuciłem w niego wędką. Z łatwością odtrącił bambusowy kij, który jednak zaplątał mu się między nogami, wskutek czego diabeł upadł na kolana. Już tego nie widziałem; odwróciłem się i pomknąłem w górę. Na samym szczycie omal się nie pośliznąłem, ale na szczęście złapałem się wspornika mostu, utrzymałem na nogach i zapewne uratowałem życie. - Nie uda ci się uciec, mały rybaku! - zawołał za mną. W jego głosie słychać było wściekłość, ale brzmiała też nuta rozbawienia. - Nie wystarczy pstrąg, żeby mnie nasycić! - Zostaw mnie! - wrzasnąłem. Chwyciłem się poręczy mostu, niezdarnie wykonałem salto i wylądowałem z drugiej strony, wbijając sobie drzazgi w dłonie i uderzając głową w deski tak mocno, że zobaczyłem gwiazdy. Przewróciłem się na brzuch i zacząłem czołgać. Zanim dotarłem na koniec mostu, chwiejnie podniosłem się na nogi, potknąłem, odnalazłem swój rytm i zacząłem biec. Biegłem tak szybko, jak tylko może biec dziewięciolatek, czyli gnałem jak wiatr. Miałem wrażenie, że moje stopy stykają się z ziemią tylko co trzeci czy czwarty krok i może rzeczywiście tak było. Biegłem prawą koleiną drogi, biegłem, aż w skroniach zaczęło mi łomotać i wysadzało z orbit oczy; biegłem, aż chwyciła mnie kolka, przeszywając ostrym bólem cały bok od dolnych żeber po pachę; biegłem, aż poczułem w ustach smak krwi, a w gardle opiłki metalu. Kiedy już nie byłem w stanie biec, zatrzymałem się i odwróciłem przez ramię, sapiąc jak dychawiczny koń. Byłem przekonany, że go zobaczę, że stoi za mną w swoim nieskazitelnym czarnym garniturze, pobłyskując łańcuszkiem na kamizelce, wciąż z gładko przyczesanymi włosami. Ale go nie dojrzałem. Droga do Castle Stream, biegnąca między gęstymi sosnami i świerkami, była pusta. Jednak wyczuwałem jego obecność, musiał się chować w głębi lasu, obserwując mnie swoimi płonącymi oczami i rozsiewając woń wypalonych zapałek i pieczonej ryby. Odwróciłem się i zacząłem iść, jak mogłem najszybciej, lekko utykając - naciągnąłem mięśnie obu nóg i gdy zwlokłem się z łóżka nazajutrz rano, ledwo dawałem radę chodzić. Wtedy jednak prawie w ogóle tego nie zauważyłem. Wciąż oglądałem się przez ramię, co chwilę sprawdzając, czy droga nadal jest pusta. Była, ale każde spojrzenie za siebie, zamiast mnie uspokajać, potęgowało mój strach. Jodły wydawały się ciemniejsze i bardziej masywne, a ja cały czas wyobrażałem sobie, co czyha za drzewami, które szpalerem maszerowały wzdłuż drogi długie, splątane leśne korytarze, ukryte pułapki, wąwozy zamieszkane przez niebezpieczne stworzenia. Do tej soboty 1914 roku sądziłem, że największym niebezpieczeństwem w lesie są niedźwiedzie. Teraz byłem mądrzejszy. Milę dalej, tuż za miejscem, w którym droga wychodziła z lasu i łączyła się z Geegan Flat Road, zobaczyłem ojca, który szedł w moją stronę, pogwizdując “The Old Oaken Bucket”. Niósł swoją wędkę z eleganckim kołowrotkiem z Monkey Ward. W drugiej ręce trzymał kosz na ryby ze wstążką, którą matka wplotła w uchwyt dawno temu, kiedy jeszcze żył Dan. Napis na wstążce brzmiał: ODDANY JEZUSOWI. Gdy go ujrzałem, puściłem się biegiem, krzycząc ile sił w płucach: “Tato! Tato!”. Zataczałem się na boki na obolałych nogach jak pijany marynarz. Jego zdumiona mina, kiedy mnie poznał, w innych okolicznościach mogłaby się wydawać zabawna, ale nie wtedy. Rzucił na drogę wędkę i kosz, nie zwracając na nie żadnej uwagi, i pobiegł mi naprzeciw. Nigdy w życiu nie widziałem, żeby ojciec biegł szybciej; to prawdziwy cud, że kiedy się zderzyliśmy, nie straciliśmy przytomności. Moja twarz wylądowała na klamrze jego pasa z taką siłą, że z nosa poleciała mi krew. Jednak zauważyłem to dopiero później. Wtedy wyciągnąłem tylko ręce i przycisnąłem się do niego z całej siły. Ocierałem rozgrzaną twarz o jego starą koszulę roboczą, pozostawiając na niej krew, łzy i smarki. - Gary, o co chodzi? Co się stało? Nic ci nie jest? - Mama nie żyje! - załkałem. - Spotkałem w lesie człowieka i on mi powiedział! Mama nie żyje! Użądliła ją pszczoła i mama spuchła tak samo jak Dan, i umarła! Leży na podłodze w kuchni, a Candy Bill... zlizał jej łzy z... z... “Twarzy” - chciałem dokończyć, ale moją piersią wstrząsnął tak gwałtowny szloch, że nie mogłem wydobyć słowa. Znów popłynęły mi łzy, a twarz taty, na której malowało się zaskoczenie i strach, zmieniła się w niewyraźną plamę złożoną z trzech mglistych odbić. Zacząłem wyć - nie jak dzieciak, który zdarł sobie skórę z kolana, ale jak pies, który zobaczył coś złego w blasku księżyca - a ojciec znów przycisnął do brzucha moją głowę. Wysunąłem się spod jego ręki, żeby znów obejrzeć się za siebie. Chciałem się upewnić, czy nie nadchodzi człowiek w czarnym garniturze. Nie zobaczyłem jednak ani śladu jego obecności; droga wijąca się w głąb lasu była zupełnie pusta. Przyrzekłem sobie, że już nigdy, przenigdy nie wrócę tą drogą, choćby nie wiem co się działo, ale dziś przypuszczam, że największą łaską, jaką otrzymujemy od Boga, jest nieumiejętność odgadywania przyszłości. Oszalałbym, gdybym wtedy wiedział, że za niecałe dwie godziny znów będę szedł drogą prowadzącą nad Castle Stream. Jednak w tamtej chwili poczułem wyłącznie ogromną ulgę, gdy zobaczyłem, że nadal jesteśmy sami. Potem pomyślałem o matce - mojej pięknej zmarłej matce - i znów wtuliłem twarz w brzuch ojca i uderzyłem w ryk. - Gary, posłuchaj mnie - powiedział po chwili ojciec. Ryczałem dalej. Dał mi trochę czasu, lecz później ujął mnie za podbródek, żeby popatrzeć mi w oczy. - Twoja mama czuje się doskonale - rzekł. Patrzyłem na niego, czując ściekające po policzkach łzy. Nie wierzyłem mu. - Nie wiem, kto ci powiedział, że jest inaczej, ani jaki parszywiec chciałby tak straszyć małego chłopca, ale przysięgam na Boga, że twoja matka czuje się doskonale. - Ale... ale on mówił... - Nie obchodzi mnie, co mówił. Wróciłem od Evershama wcześniej, niż myślałem - wcale nie chce sprzedać żadnych krów, tak tylko gada - i postanowiłem cię dogonić. Wziąłem wędkę i kosz, a twoja matka zrobiła parę kanapek z marmoladą. Ze świeżego chleba. Jeszcze ciepłego. Pół godziny temu czuła się świetnie, Gary, i zaręczam ci, że z tamtej strony nie szedł nikt, kto mógłby mieć inne wiadomości. Na pewno nie zdążyłby w pół godziny. - Spojrzał ponad moim ramieniem. - Kim był ten człowiek? I gdzie jest? Znajdę go i spuszczę mu takie lanie, że popamięta. W ciągu dwóch sekund pomyślałem o tysiącu rzeczy - tak mi się w każdym razie wydawało - ale ostatnia myśl wydawała się najbardziej przekonująca: gdyby mój tato spotkał człowieka w czarnym garniturze, chyba nie on byłby tym, który mógł spuścić lanie. Ani tym bardziej łatwo wygrać. Ciągle pamiętałem długie białe palce zakończone szponami. - Gary? - Chyba nie pamiętam - powiedziałem. - Byłeś przy rozwidleniu strumienia? Przy dużym kamieniu? Nie potrafiłem skłamać ojcu, kiedy stawiał mi proste pytanie - nie mogłem skłamać, żeby ratować jego i swoje życie. - Tak, ale nie idź tam. - Chwyciłem go za rękę i mocno pociągnąłem. - Proszę, nie idź. To był straszny człowiek. - Nagła myśl jak błyskawica przyszła mi do głowy. - Chyba miał broń. Ojciec spojrzał na mnie z namysłem. - Może tam nie było żadnego człowieka - powiedział, podnosząc nieco głos na ostatnim słowie, tak że zabrzmiało to trochę jak pytanie. - Może łowiąc ryby, zasnąłeś, synu, i miałeś zły sen. Jak zeszłej zimy, kiedy śnił ci się Dan. Zeszłej zimy miałem dużo złych snów o Danie, snów, w których otwierałem drzwi naszej szafy albo ciemnej, pachnącej owocami szopy i widziałem go, jak stoi w mroku z fioletową twarzą i patrzy na mnie; wiele razy zrywałem się wtedy z krzykiem, budząc tym rodziców. Rzeczywiście przysnąłem na brzegu strumienia - w każdym razie zdrzemnąłem się - ale nic mi się nie śniło i byłem pewien, że ocknąłem się, zanim człowiek w czarnym garniturze klasnął w dłonie, zabijając pszczołę, która spadła mi z nosa na kolana. Na pewno nie śnił mi się tak jak Dan, chociaż myślałem o spotkaniu z nim trochę jak o zdarzeniu ze snu; tak chyba zawsze jest ze zjawiskami nadprzyrodzonymi. Ale jeżeli tato sądził, że ten człowiek istnieje tylko w mojej głowie, tym lepiej. Tym lepiej dla niego. - Możliwe, że zasnąłem - zgodziłem się. - Powinniśmy więc chyba wrócić i znaleźć twoją wędkę i kosz. Mówiąc to, ruszył drogą w kierunku strumienia, więc musiałem go mocno szarpnąć za rękę, aby stanął i popatrzył na mnie. - Później - powiedziałem. - Dobrze, tato? Chcę zobaczyć mamę. Muszę ją zobaczyć na własne oczy. Po chwili zastanowienia skinął głową. - Tak, tak chyba będzie lepiej. Najpierw pójdziemy do domu, a potem wrócimy po wędkę i kosz. I wróciliśmy razem na farmę. Ojciec trzymał wędkę na ramieniu jak moi koledzy, ja niosłem kosz i obaj jedliśmy kanapki ze świeżego chleba posmarowane dżemem porzeczkowym. - Złowiłeś coś? - zapytał, gdy naszym oczom ukazała stodoła. - Tak - odrzekłem. - Tęczowca. Całkiem dużego. - I znacznie większego pstrąga potokowego, dodałem w myślach. Prawdę mówiąc większego w życiu nie widziałem, ale nie mogę ci go pokazać, tato. Oddałem go człowiekowi w czarnym garniturze, żeby mnie nie zjadł. Udało się... ale ledwo, ledwo. - Tylko tyle? Nic więcej? - Kiedy go złowiłem, zasnąłem. - To nie była do końca prawda, ale też nie kłamstwo. - Masz szczęście, że nie zgubiłeś wędki. Bo chyba nie zgubiłeś. Gary? - Nie, tato - odrzekłem z ociąganiem. Kłamstwo na nic by się zdało, nawet gdybym wymyślił jakąś wielką bujdę, jeśli ojciec był zdecydowany wrócić po mój kosz, a z jego oczu wyczytałem, że był. Z domu przez tylne wyjście wybiegł nam naprzeciw Candy Bill, szczekając piskliwie i zwyczajem terierów szkockich merdając całą tylną połową ciała. Nie mogłem już czekać, dławiony nadzieją i niepokojem jednocześnie. Odłączyłem się od ojca i wbiegłem do domu, wciąż taszcząc kosz na ryby, przekonany w głębi serca, że znajdę matkę leżącą martwą na podłodze kuchni, z twarzą fioletową i spuchniętą jak twarz Dana, gdy ojciec przyniósł go z zachodniego pola, płacząc i wzywając Jezusa. Ale matka stała przy blacie, czując się najwyraźniej równie doskonale jak przed moim wyjściem, nuciła nawet jakąś piosenkę, łuskając groch do miski. Odwróciła się i spojrzała na mnie najpierw ze zdziwieniem, a potem, zauważywszy moje szeroko otwarte oczy i blade policzki, ze strachem. - Gary, o co chodzi? Coś się stało? Nie odpowiedziałem, tylko podbiegłem do niej i obsypałem ją pocałunkami. W pewnej chwili wszedł ojciec i rzekł: - Nie martw się, Lo, nic mu nie jest. Znowu miał zły sen, zasnął nad strumykiem. - Módlmy się, żeby to był już ostatni raz - rzekła i objęła mnie jeszcze mocniej, gdy tymczasem Candy Bill tańczył wokół nas, poszczekując cienko. - Gary, nie musisz ze mną iść, jeśli nie chcesz - oznajmił ojciec, chociaż dał mi już do zrozumienia, że powinienem; powinienem wrócić i zmierzyć się ze swoim lękiem, jakbyśmy zapewne dzisiaj powiedzieli. W ten sposób można sobie radzić z fikcyjnymi lękami, lecz po upływie zaledwie dwóch godzin nadal byłem przekonany, że człowiek w czarnym garniturze był prawdziwy. Nie potrafiłbym jednak przekonać o tym ojca. Nie sądzę, by jakikolwiek dziewięciolatek na świecie potrafiłby przekonać swojego ojca, że widział diabła, który wyszedł z lasu odziany w czarny garnitur. - Pójdę - powiedziałem. Zebrawszy całą odwagę, zmusiłem stopy do ruchu i wyszedłem z domu, doganiając ojca, zanim minął furtkę, i teraz staliśmy przy pniaku do rąbania drzewa, niedaleko sterty polan. - Co tam trzymasz za plecami? - zapytał. Wolno wyciągnąłem tę rzecz. Zgodziłem się iść z ojcem w nadziei, że człowieka w czarnym garniturze o pociągłej twarzy i wąskiej jak strzała głowie już tam nie zastaniemy... lecz gdyby był, chciałem być przygotowany. Jak najlepiej. Trzymałem w ręce naszą dużą Biblię. Wcześniej pobiegłem po swój Nowy Testament, który wygrałem w czwartkowym konkursie Bractwa Młodych za nauczenie się na pamięć największej liczby psalmów (udało mi się nauczyć ośmiu, choć po tygodniu wszystkie z wyjątkiem dwudziestego trzeciego uleciały mi z głowy), lecz mały czerwony Testament wyglądał zbyt skromnie jak na broń przeciw Samemu Diabłu, mimo że słowa Jezusa były wyróżnione czerwonym atramentem. Kiedy ojciec popatrzył na starą Biblię, grubą od rodzinnych dokumentów i zdjęć, pomyślałem, że każe mi odnieść ją z powrotem, ale nie zrobił tego. Przez jego twarz przemknął wyraz smutku i współczucia. Skinął głową. - Dobrze - rzekł. - Twoja matka wie, że to wziąłeś? - Nie, tato. Znów kiwnął głową. - A więc miejmy nadzieję, że nie zauważy przed naszym powrotem. Chodź. I uważaj, nie upuść jej. Pół godziny później staliśmy na wysokim brzegu, patrząc na miejsce, w którym Castle Stream rozwidlał się, i na płaski kawałek trawy, gdzie spotkałem człowieka o pomarańczowoczerwonych oczach. Trzymałem w ręce swoją bambusową wędkę, którą znalazłem pod mostem, a kosz leżał w dole nad strumieniem. Wiklinowe wieczko było otwarte. Spoglądaliśmy z ojcem w dół bardzo długo i żaden z nas nie odzywał się ani słowem. Opal! Szafir! Rubin! Diament! Gary rozlał lemoniadę! Tak brzmiał tamten nieprzyjemny wierszyk i kiedy człowiek go wyrecytował, położył się na plecach, śmiejąc jak dziecko, które właśnie odkryło, że ma odwagę mówić brzydkie słowa jak “gówno” czy “siki”. Brzeg był tam zielony i bujny jak każde miejsce Maine, do którego od początku lipca dociera słońce... tylko nie tam, gdzie leżał nieznajomy. Tam widać było plamę żółtej i suchej trawy w kształcie człowieka. Spostrzegłem, że trzymam w wyciągniętych rękach naszą starą Biblię, przyciskając kciuki do okładki tak mocno, że bieleją mi kostki. Tak samo Norville, mąż Dobrej Mamy, trzymał wierzbową różdżkę, szukając dobrego miejsca na studnię. - Zostań tu - rozkazał mi w końcu ojciec i zaczął zakosami schodzić nad strumień, wbijając buty w miękką ziemię i rozkładając szeroko ręce, żeby utrzymać równowagę. Zostałem na górze, trzymając Biblię sztywno jak wierzbową różdżkę, a serce waliło mi jak oszalałe. Nie wiem, czy wtedy czułem na sobie czyjś badawczy wzrok; za bardzo się bałem, by cokolwiek odczuwać z wyjątkiem pragnienia ucieczki z tego lasu. Tato pochylił się i pociągnął nosem nad miejscem, gdzie trawa zżółkła, a potem skrzywił się. Wiedziałem, co poczuł: zapach wypalonych zapałek. Później chwycił mój kosz i pospiesznie wspiął się z powrotem. Szybko obejrzał się jeszcze za siebie, sprawdzając, czy nic za nim nie idzie. Niczego nie zobaczył. Kiedy podał mi kosz, wieczko ciągle wisiało na skórzanych zawiasach, ukazując wnętrze. Zajrzałem do środka, ale były tam tylko dwie garście trawy. - Mówiłeś, zdaje się, że złapałeś tęczowca - powiedział ojciec - ale może też ci się tylko przyśniło. Coś w jego głosie mnie uraziło. - Nie, tato - odrzekłem. - Naprawdę złapałem. - Chyba jednak pstrąg nie wyskoczył sam, zwłaszcza jeśli był wypatroszony i oczyszczony. Przecież inaczej nie włożyłbyś ryby do kosza, prawda, Gary? Dobrze cię wyuczyłem. - Tak, ale... - Skoro więc nie śniło ci się, że złowiłeś rybę i leżała martwa w koszu, coś musiało się zakraść i ją zjeść - powiedział ojciec, po czym znowu ukradkiem obejrzał się przez ramię, otwierając czujnie oczy, jak gdyby usłyszał jakieś poruszenie w lesie. Wcale się nie zdziwiłem, widząc krople potu występujące mu na czoło jak duże błyszczące klejnoty. - Chodź - rzekł. - Lepiej stąd wiejmy. O niczym innym nie marzyłem, wróciliśmy więc brzegiem do mostu, idąc szybkim krokiem i nie rozmawiając. Kiedy tam dotarliśmy, ojciec przyklęknął na jedno kolano, badając miejsce, gdzie znaleźliśmy moją wędkę. Był tam jeszcze jeden kawałek martwej trawy, a storczyk zwinął się do wewnątrz i zrobił się brązowy, jakby zwęglił go jakiś gorący podmuch. Zajrzałem do pustego kosza na ryby. - Pewnie wrócił i zjadł drugą rybę - powiedziałem. Ojciec uniósł wzrok. - Drugą rybę! - Tak, tato. Nie mówiłem ci, ale złapałem też dużego pstrąga potokowego. Tamten człowiek był bardzo głodny. - Chciałem powiedzieć więcej i słowa już miałem na końcu języka, ale w końcu zamilkłem. Wspięliśmy się na most i pomogliśmy sobie nawzajem pokonać poręcz. Ojciec wziął mój kosz, zajrzał do niego, a potem podszedł do balustrady i rzucił go do strumienia. Stanąłem obok i zdążyłem zobaczyć, jak kosz ląduje na powierzchni jak łódka i płynie, nabierając wody przez wiklinowe ścianki. - Brzydko pachniał - powiedział ojciec, lecz nie patrzył na mnie i mówił dziwnie cicho, jak gdyby się bronił. Nigdy więcej nie słyszałem w jego głosie takiego tonu. - Tak, tato. - Powiemy twojej matce, że nie znaleźliśmy kosza. Jak zapyta. Jak nie, nic jej nie powiemy. - Dobrze, tato, nie powiemy. Nie pytała, więc nie powiedzieliśmy. Tamten dzień był osiemdziesiąt jeden lat temu i przez wiele lat w ogóle o nim nie myślałem... przynajmniej na jawie. Jak każdy człowiek nie mogę mieć pewności co do swoich snów, ale teraz jestem stary i wydaje mi się, że śnię na jawie. Niedołęstwo zakradło się jak fala, która wkrótce zaleje porzucony przez dziecko zamek z piasku, skradają się też wspomnienia, przywodząc mi na myśl słowa dawno słyszanego wierszyka: “Nie szukaj owieczek na błoniu / a same wrócą do domu / wesoło kręcąc ogonami”. Pamiętam posiłki, które jadłem, gry, w które grałem, dziewczyny, które całowałem w szkolnej szatni, gdy bawiliśmy się w pocztę, chłopców, z którymi się kolegowałem, pierwszy wypity alkohol, pierwszego wypalonego papierosa (w kukurydzy za chlewikiem Dicky’ego Hammera, potem zwymiotowałem). Jednak ze wszystkich wspomnień najbardziej wyraziste jest to o człowieku w czarnym garniturze, jak gdyby płonęło własnym widmowym światłem. Człowiek naprawdę istniał, był diabłem, i tamtego dnia miał szczęście mnie spotkać albo spotkał mnie celowo. Jestem coraz bardziej przekonany, że uciekłem mu dzięki własnemu szczęściu - tylko szczęściu, a nie dzięki wstawiennictwu Boga, którego wielbiłem i któremu całe życie śpiewałem hymny. Leżąc w pokoju w domu opieki, w zrujnowanym piaskowym zamku swojego ciała, powtarzam sobie, że nie muszę się bać diabła, ponieważ żyłem dobrym, uczciwym życiem. Czasem przypominam sobie, że tamtego lata to ja. a nie ojciec, namówiłem matkę do powrotu do kościoła. Jednak w ciemności nie znajduję w tych myślach pociechy. Z ciemności dobiega głos, który szepcze, że tamten dziewięcioletni chłopiec nie zrobił niczego, co mogłoby uzasadniać strach przed diabłem... mimo to diabeł przyszedł. Czasem słyszę. jak głos z ciemności przemawia jeszcze ciszej, tak cicho, że nie może należeć do człowieka. Wielka ryba! - szepcze chciwie i przed tym głodem ustępują wszystkie prawdy moralne świata. - Jaka wielka ryyba! Diabeł przyszedł do mnie dawno temu; a jeśli znów miałby nadejść? Jestem za stary, żeby uciec; nie potrafię nawet dojść do łazienki bez chodzika. Nie mam wielkiego pstrąga, którym mógłbym go udobruchać, choćby na krótką chwilę; jestem stary, a mój kosz jest pusty. Jeśli więc diabeł wróci i zobaczy mnie w takim stanie? A jeśli wciąż jest głodny? Moim ulubionym opowiadaniem Nathaniela Hawthorne’a jest “Young Goodman Brown”. Uważam, że to jedno z dziesięciu najlepszych opowiadań napisanych przez Amerykanina. Składam mu hołd” Człowiekiem w czarnym garniturze”. Jeśli natomiast idzie o szczegóły, pewnego dnia rozmawiałem z przyjacielem, którym przypadkiem wspomniał, że jego dziadek święcie wierzył, iż kiedyś, na przełomie wieków, spotkał w lesie diabła. Dziadek mówił, że diabeł po prostu wyszedł z lasu i zaczął z nim rozmawiać jak zwykły człowiek. Gawędząc z nim, dziadek zauważył, że człowiek ma ogniście czerwone oczy i wydziela woń siarki. Dziadek mojego przyjaciela był przekonany, że diabeł go zabije, jeśli spostrzeże, że dziadek go rozpoznał, starał się więc prowadzić z nim normalną rozmowę, dopóki nie nadarzyła się okazja ucieczki. Moje opowiadanie stanowi rozwinięcie opowieści przyjaciela. Pisanie jej nie sprawiało mi zbytniej przyjemności, jednak mimo to nie przerwałem pracy. Czasem historie tak głośno domagają się opowiedzenia, że trzeba je napisać tylko po to, by je uciszyć. Gdy skończyłem, uznałem, że wyszła mi nudnawa powiastka ludowa opowiedziana płaskim, bezbarwnym językiem, o niebo gorsza od opowiadania Hawthorne’a, które tak mi się podobało. Byłem wstrząśnięty, gdy “New Yorker” wyraził chęć opublikowania opowiadania. Gdy w 1996 roku zdobyło pierwszą nagrodę w Konkursie Opowiadania O. Henry’ego, byłem przekonany, że ktoś popełnił błąd (co jednak nie powstrzymało mnie przed przyjęciem nagrody). Czytelnicy też reagowali na ogół pozytywnie. Opowiadanie stanowi zatem dowód na to, ze pisarze często są najgorszymi sędziami swoich dzieł. Przełożył Łukasz Praski Wywiozą ci wszystko, co kochasz To był Motel 6 położony przy autostradzie I-80 na zachód od Lincoln w stanie Nebraska. Gasnące światło styczniowego zmierzchu i padający od popołudnia śnieg sprawiły, że jadowicie żółta tablica przybrała nieco spokojniejszą, pastelową barwę. Nadciągał silny, niemal pustynny wiatr, jaki można spotkać tylko w płaskiej centralnej części kraju, zwykle zimą. Na razie oznaczało to tylko uciążliwy chłód, ale gdyby w nocy miała przyjść śnieżyca - synoptycy nie mogli się zdecydować - jeszcze przed świtem musieliby zamknąć autostradę. Alfie Zimmer w ogóle się tym nie przejmował. Wziął klucz od człowieka w czerwonej kamizelce, a potem przejechał wzdłuż całego betonowego budynku. Od dwudziestu lat jeździł z towarem po Środkowym Zachodzie i na swój użytek sformułował cztery zasady bezpiecznego noclegu. Po pierwsze, zawsze dokonywać rezerwacji. Po drugie, w miarę możliwości rezerwować pokój w motelu z licencją znanej sieci - Holiday Inn, Ramada Inn, Comfort Inn czy Motel 6. Po trzecie, zawsze prosić o pokój na końcu. W ten sposób w najgorszym razie można trafić na głośnych sąsiadów najwyżej z jednej strony. I wreszcie po czwarte, prosić o pokój, którego numer zaczyna się od jedynki. Alfie miał czterdzieści cztery lata, za dużo, żeby posuwać dziwki z przydrożnych barów, jeść panierowane kotlety czy taszczyć bagaż na górę. W tych czasach pokoje na parterze były zwykle zarezerwowane dla niepalących. Alfie wynajmował je, ale i tak w nich palił. Ktoś zajął miejsce przed pokojem 190. Wszystkie miejsca wzdłuż budynku były zajęte. Alfiego wcale to nie dziwiło. Można było zarezerwować sobie pokój i potwierdzić przyjazd, ale gdyby ktoś się spóźnił (dziś spóźnienie oznaczało przyjazd po szesnastej), musiał zaparkować gdzie indziej i przejść się kawałek. Samochody punktualnych gości tuliły się do betonowej ściany i ciągnących się długim rzędem jasnożółtych drzwi, których okienka pokrywała już cienka warstewka śniegu. Alfie skręcił za róg budynku i zaparkował chevroleta przodem w stronę ciągnącego się aż po szary horyzont białego pola jakiegoś farmera. Na najdalszym końcu widnokręgu dostrzegł maleńkie światełka farmy. Pewnie w środku siedzi sobie w cieple rodzina. Na dworze wieje silny wiatr, który kołysze samochodami. Gęsty śnieg na kilka chwil przesłonił światła farmy. Alfie był wysoki, miał rumianą twarz i świszczący oddech palacza. Nosił płaszcz, bo jeśli się jeździ z towarem, ludzie wolą widzieć płaszcz. Nie kurtkę. Ludziom w kurtkach i czapkach od Johna Deere’a właściciele sklepów sprzedawali towar, ale niczego od nich nie kupowali. Klucz do pokoju leżał na siedzeniu obok. Zawieszony na breloku z zielonego plastiku w kształcie rombu. Był to prawdziwy klucz, nie żadna karta magnetyczna. W radiu Clint Black śpiewał “Nothin’ but the Tail Lights”. Piosenkę country. W Lincoln mieli stację rockową na UKF, ale Alfie nie bardzo gustował w rock and rollu. Tu jednak, jeśli przełączyło się radio na fale średnie, wciąż można było usłyszeć gniewnych starców, którzy wzywali przeciw grzesznikom ogień piekielny. Wyłączył silnik, włożył klucz do 190 w kieszeń i sprawdził, czy tkwi tam jeszcze notatnik. Jego stary przyjaciel. - Ratuj rosyjskich żydów - powtórzył sobie dla przypomnienia. - Zbieraj cenne nagrody. Gdy wysiadł z samochodu, zaatakował go podmuch wiatru, który zakołysał nim i zaczął szarpać mu nogawki spodni. Zaskoczony Alfie parsknął śmiechem palacza przypominającym odgłos grzechotki. Próbki miał w bagażniku, ale dziś nie będzie ich potrzebował. Nie, dziś na pewno nie. Wziął z tylnego siedzenia walizkę i teczkę, zamknął drzwi, potem wcisnął czarny przycisk na breloczku. Ten zamykał wszystkie drzwi. Czerwony włączał alarm i należało z niego korzystać w razie zagrożenia napadem. Alfie nigdy nie padł ofiarą napadu. Przypuszczał, że niewielu akwizytorów delikatesowych artykułów spożywczych padało ofiarą napadów, zwłaszcza w tej części kraju. Delikatesowe artykuły spożywcze sprzedawały się w Nebrasce, Iowie, Oklahomie i Kansas; nawet w obu Dakotach, choć wielu mogłoby w to nie uwierzyć. Alfie radził sobie całkiem nieźle, zwłaszcza w ciągu ostatnich dwóch lat, gdy na wylot poznał rynek, który jednak nigdy na przykład nie dorówna rynkowi na nawóz. Alfie czuł teraz jego zapach, mimo lodowatego wiatru, od którego policzki drętwiały i nabierały jeszcze ciemniejszego odcienia czerwieni. Jeszcze przez chwilę stał obok samochodu, czekając, aż wiatr ustanie. I rzeczywiście uciszyło się, a on znów zobaczył maleńkie światła w oddali. Dom na farmie. Może za tymi światłami jakaś żona farmera gotuje grochówkę Cottager albo podgrzewa w mikrofalówce mięsną zapiekankę Cottager lub Chicken Francais? Możliwe. Bardzo możliwe. Jej mąż zdjął buty, oparł stopy w skarpetkach o podnóżek i ogląda pierwsze wieczorne wiadomości, syn gra na górze w grę wideo na konsoli GameCube, a córka siedzi w wannie, związawszy wstążką włosy, zanurzona po szyję w pachnącej pianie i czyta “The Golden Compass” Phillipa Pullmana, a może jedną z książek o Harrym Potterze. które były ulubioną lekturą córki Alfiego, Carlene. Tam na horyzoncie sprawnie działał mechanizm rodziny, ale parking dzieliło od światełek półtorej mili płaskiego pola, jaśniejącego w gasnącym blasku dnia, uśpionego o tej porze roku. Alfie wyobraził sobie przez moment, jak brnie przez pole w swoich eleganckich butach z teczką w jednej i walizką w drugiej dłoni, pokonując z mozołem zmrożone bruzdy, wreszcie staje przed domem i puka; drzwi otwierają się, a on czuje cudowny, apetyczny zapach grochówki i słyszy dobiegający z pokoju obok głos meteorologa z KETV: “Proszę jednak spojrzeć na niż nadciągający znad Gór Skalistych”. Co Alfie mógłby powiedzieć żonie farmera? Że wpadł na kolację? Poradziłby jej, żeby ratowała rosyjskich żydów, zbierała cenne nagrody? Zacząłby od: “Droga pani, według co najmniej jednego źródła, jakie ostatnio czytałem, wywiozą pani wszystko, co pani kocha”? Świetna kwestia na początek, żeby żona farmera zainteresowała się nieznajomym wędrowcem, który właśnie przyszedł ze wschodniego pola męża i zapukał do jej drzwi. I gdy wpuści go do środka i poprosi, by powiedział jej więcej, mógłby otworzyć teczkę i wręczyć jej kilka książeczek z zapewnieniem, że jeśli odkryje błyskawiczne produkty delikatesowe marki Cottager, z pewnością będzie chciała doświadczyć bardziej wyrafinowanych smaków Ma Merę. A przy okazji, może gustuje w kawiorze? Wiele osób lubiło kawior. Nawet w Nebrasce. Przenikliwe zimno. Stał i czuł przenikliwe zimno. Odwrócił się od pola i światełek na horyzoncie i ruszył w stronę motelu, ostrożnie stawiając duże kroki, żeby się nie wywalić. Nieraz mu się to zdarzało, bęc i leżał, na kilkudziesięciu parkingach motelowych. Właściwie zdarzało mu się to w większości wypadków i przypuszczał, że na tym częściowo polega problem. Schronił się pod zadaszeniem, więc mógł zejść ze śniegu. Zobaczył automat do coca-coli z napisem PROSZĘ WRZUCAĆ ODLICZONĄ KWOTĘ. Stał tu też automat do lodu i automat Snax z batonikami i chipsami różnych rodzajów, schowanymi za metalowymi spiralami przypominającymi sprężyny łóżka. Na automacie Snaksa nie było napisu PROSZĘ WRZUCAĆ ODLICZONĄ KWOTĘ. Z pokoju po lewej od tego, w którym Alfie zamierzał się zabić, słychać było pierwsze wieczorne wiadomości, ale Alfie był przekonany, że lepiej byłoby je słychać w domu na farmie. Wiatr huczał. Śnieg zawirował wokół jego miejskich butów, a potem Alfie wszedł do pokoju. Włącznik światła był po lewej. Alfie wcisnął go i zamknął drzwi. Znał ten pokój; to był pokój jego marzeń. Kwadratowy. O białych ścianach. Na jednej wisiał obrazek przedstawiający chłopca w słomkowym kapeluszu, który spał z wędką w ręce. Na podłodze leżał zielony dywan z jakiegoś guzkowatego syntetycznego materiału grubości ćwierci cala. Było zimno, ale kiedy na panelu Climatronu pod oknem ustawi maksymalne nagrzewanie, w pokoju niedługo powinno się zrobić cieplej. Prawdopodobnie będzie nawet gorąco. Wzdłuż jednej ze ścian biegł szeroki blat. Stał na nim telewizor, na którym znajdował się kawałek kartonu z nadrukiem KANAŁ FILMOWY! W pokoju były dwa podwójne łóżka przykryte jasnozłotą pościelą. Poduszki owinięto kołdrami tak, że przypominały zwłoki noworodków. Na stoliku między łóżkami leżała Biblia, spis programów telewizyjnych i stał telefon cielistego koloru. Za drugim łóżkiem znajdowały się drzwi do łazienki. Gdy włączało się tam światło, automatycznie uruchamiał się wentylator. Jeśli ktoś chciał światła, miał też wentylator. Inna możliwość nie istniała. W łazience będzie lampa jarzeniowa z duchami martwych much w środku. Na blacie obok umywalki będzie stała kuchenka elektryczna i elektryczny czajnik Procter-Silex, a obok małe paczuszki kawy rozpuszczalnej. Będzie pachniało silnym środkiem czyszczącym i pleśnią na zasłonce prysznica. Alfie dobrze o tym wszystkim wiedział. Wymarzył sobie ten pokój ze szczegółami, łącznie z zielonym dywanem, lecz to nie stanowiło nic trudnego. Pomyślał o grzejniku, ale gdyby go włączył, będzie grzechotało, a poza tym jaki w tym sens? Alfie rozpiął płaszcz i postawił walizkę w nogach łóżka bliższego łazienki. Teczkę położył na złotej kołdrze. Usiadł; poły płaszcza rozpostarły się na łóżku jak spódnica. Otworzył teczkę, przerzucił parę broszur, katalogów i formularzy zamówień; wreszcie odnalazł broń. Był to rewolwer Smith & Wesson kalibru 38. Położył go na poduszce u wezgłowia. Zapalił papierosa i sięgnął po telefon, ale przypomniał sobie o notatniku. Sięgnął do kieszeni płaszcza i wyciągnął go. Był to stary kołonotatnik kupiony za dolara czterdzieści dziewięć na stoisku papierniczym w jakimś zapomnianym sklepiku w Omaha albo Sioux City, a może Jubilee w stanie Kansas. Okładka była wymięta i pozbawiona jakichkolwiek nadruków, które kiedyś mogły na niej widnieć. Część kartek prą wie już odpadła od metalowej spirali, która służyła jako oprawa, ale wszystkie jeszcze jakoś się trzymały. Alfie nosił ze sobą notatnik niemal od siedmiu lat, czyli od czasów, gdy sprzedawał czytniki kodów kreskowych firmy Simonex. Na półce pod telefonem stała popielniczka. W tych stronach nawet w motelowych pokojach na parterze można było znaleźć popielniczki. Alfie namacał ją, wsunął papierosa do rowka i otworzył notatnik. Przekartkował strony zapisane setką różnych długopisów (i kilkoma ołówkami), zatrzymując się od czasu do czasu na kilku wpisach. Jeden brzmiał: “Obciągnąłem Jimowi Morrisonowi / odętymi ustami młodzieńca (LAWRENCE, KANSAS)”. Ściany toalet pokrywało mnóstwo homoseksualnych graffiti, których większość była ograna i drażniąca, ale “odęte usta młodzieńca” brzmiało całkiem nieźle. Inny napis głosił: “Znana kurwa Albert Gore zwana El Defekator (MURDO, DAKOTA PŁD.)”. Na ostatniej stronie zapełnionej w trzech czwartych widniały tylko dwa wpisy. “Nie żujcie gumy Trojan, smakuje jak kondom (AVOCA, IOWA)” i “Flupy z dupy zamiast kopy (PAPILLON, NEBRASKA)”. Alfiemu szalenie podobał się ten ostatni. Najpierw “-upy, - upy”, a potem, bach, jak grom z jasnego nieba “-ópy”. Niewykluczone, że świadczyło to tylko o niedouczeniu autora (i zapewne do takiego wniosku doszłaby Maura), ale dlaczego myśleć w ten sposób? Co to za przyjemność? Nie, Alfie (nawet teraz) wolał skłaniać się ku opinii, że “-upy, - upy”... nie, chwileczkę... “-ópy” to zamierzona konstrukcja. Podstępna i żartobliwa, w stylu e. e. cummingsa. Zaczął szperać w kieszeni płaszcza, w której namacał papiery, stary bilet wjazdowy na autostradę, fiolkę tabletek - przestał je już brać - i wreszcie odnalazł długopis, który zawsze chował się na dnie w śmieciach. Czas zapisać dzisiejsze znaleziska. Dwa całkiem niezłe, z tego samego parkingu; pierwszy pochodził znad pisuaru, z którego korzystał, drugi był wypisany flamastrem na szybie osłaniającej mapę wiszącą obok automatu Hav-A-Bite. (Snax, który zdaniem Alfiego sprzedawał znacznie lepsze produkty, ze cztery lata temu z jakiegoś powodu stracił licencję na obsługę parkingów przy I-80). Ostatnio bywało, że Alfie czasem jeździł przez dwa tygodnie, pokonując trzy tysiące mil, i nie widział niczego nowego czy choćby godnej uwagi wersji czegoś starego. A tu dwie zdobycze jednego dnia. Dwie ostatniego dnia. Jak omen. Na długopisie był złoty napis “COTTAGER - DOBRE JEDZENIE!”, obok logo firmy przedstawiającego krytą strzechą chatę z malowniczo przekrzywionym kominem, z którego ulatywał dym. Siedząc na łóżku w płaszczu, Alfie pochylił się pilnie nad starym notatnikiem, rzucając cień na kartkę. Pod “Nie żujcie gumy Trojan” i “Flupy z dupy zamiast kopy” dopisał “Ratuj rosyjskich żydów, zbieraj cenne nagrody (WALTON, NEBRASKA)”. Zawahał się. Rzadko opatrywał swoje znaleziska przypisami, wolał pozostawiać je w stanie surowym. Objaśnienie pozbawiało je egzotyki (w każdym razie Alfie doszedł do takiego wniosku; dawniej umieszczał przypisy częściej), mimo to od czasu do czasu przypis raczej wyjaśniał, niż odzierał z tajemnicy. Oznaczył gwiazdką drugi wpis - “Wywiozą ci wszystko, co kochasz (WALTON, NEBRASKA)”, odkreślił linią dwa cale u dołu strony i napisał*.[* “Aby to przeczytać, trzeba spojrzeć w stronę wyjazdu z parkingu Walton na autostradę, tj. na odjeżdżających podróżnych”.] Schował długopis do kieszeni, zastanawiając się, po co on lub ktokolwiek inny miałby kontynuować coś w obliczu bliskiego końca wszystkiego. Nie przychodziła mu na myśl żadna odpowiedź. Oczywiście, oddychać też wciąż trzeba. Nie można przestać bez przeprowadzenia brutalnej operacji. Na dworze silniej dmuchnął wiatr. Alfie spojrzał przelotnie na okno i zasłonę (także zieloną, choć w innym odcieniu niż dywan). Gdyby ją odsunął, zobaczyłby sznur świateł ciągnący autostradą I-80, a każdy jasny koralik przesuwający się po nitce międzystanowej drogi oznaczał jakąś świadomą, obdarzoną zmysłami istotę. Alfie wrócił do notatnika. Był pewien, że chce to zrobić. Chodziło tylko... o... - Oddychanie - powiedział i uśmiechnął się. Wziął papierosa z popielniczki, zaciągnął się i odłożył go z powrotem, po czym wrócił do wertowania notatnika. Wpisy wywoływały wspomnienia tysięcy barów dla kierowców ciężarówek, przydrożnych bud z kurczakami i parkingów przy autostradach, podobnie jak nadawane w radiu piosenki mogą przypominać o jakimś miejscu, czasie, osobie, z którą się było, drinkach, które się piło, myślach, które snuły się po głowie. “Siedzę tu z rozdartym sercem, chciałem srać, a tylko pierdzę”. To akurat wszyscy znali, ale pod spodem znalazła się ciekawa wersja z Double D Steaks w Hooker w stanie Oklahoma: “Siedzę na kiblu, taki los; wysram tu meksykański sos. Postawię kloca na pięć cali, chyba mi dupy nie rozwali”. I z Casey w stanie Iowa, tam gdzie SR 25 przecina się z I-80: “Kurwię się przez mamusię”. Pod spodem innym charakterem pisma: “Spróbuj wykorzystać naturalne otwory ciała”. Zaczął zapisywać różne graffiti w notatniku, gdy sprzedawał czytniki kodów kreskowych. Z początku nie wiedział, po co to robi. Były zabawne albo niepokojące, albo jedno i drugie. Powoli zaczęły go fascynować te wiadomości z dróg międzystanowych, gdzie jedyną formą komunikacji było błyskanie światłami, kiedy mijało się kogoś w deszczu, albo pokazywanie komuś w złości środkowego palca, gdy jadący sąsiednim pasem samochód wzbijał w górę pióropusze śniegu. Stopniowo zaczął dostrzegać - a raczej miał nadzieję - że coś w tym jest. Na przykład lekki rytm e. e. cummingsa w napisie “Flupy z dupy zamiast kopy” lub niema wściekłość w “West Avenue 1380, zabić matkę, ZABRAĆ JEJ BIŻUTERIĘ”. Albo weźmy taką staroć: “Siedzę na klopie, w kiszce mi strzyka, urodzę nowego Teksańczyka”. Jeśli się zastanowić, metrum było trochę nierówne. Tok daktyliczny w pierwszej części: “SIEdzę na KLOpie, w KISZce mi STRZYka”, w drugiej pojawiała się inna stopa: “uROdzę noWEgo TEksańCZYka”, zgoda, zakłócając trochę rytm, ale dzięki temu łatwiej można zapamiętać całość, jakby zaburzenie było zamierzoną sztuczką mnemotechniczną. Niegdyś wiele razy myślał o powrocie do szkoły, zapisaniu się na jakiś kurs, żeby wykuć na blachę wszystkie te stopy i rytmy. Żeby wiedzieć, o czym mówi, zamiast balansować na linie, kierując się wyłącznie intuicją. Ze szkoły zapamiętał właściwie tylko jedenastozgłoskowiec: “Być albo nie być, oto jest pytanie”. Widział zresztą taki napis w toalecie przy I-70, a pod spodem ktoś dopisał: “Ważniejsze pytanie, kto był twoim ojcem, fiucie bolesny”. Jak się nazywała ta stopa? Trochej? Amfibrach? Nie wiedział. Fakt, że już się tego nie dowie, wydawał się ważny, lecz mógłby się dowiedzieć. Takich rzeczy się uczyło, to żadna tajemnica. Albo inna wersja, którą Alfie spotykał w wielu częściach kraju: “Siedzę i stękam jak John Wayne, i zaraz urodzę gliniarza z Maine”. W takim dwuwierszu zawsze pojawiał się policjant z Maine, wszystko jedno gdzie, zawsze “gliniarz z Maine”, dlaczego? Bo żaden inny nie pasowałby tak dobrze do rytmu. Maine jako jedyny z pięćdziesięciu stanów miał nazwę odpowiednią. Znowu jednak pojawiała się ta stopa: “i zaraz urodzę gliniarza z Maine”. Myślał kiedyś o napisaniu książki. Bardzo skromnej. Tytuł, który pierwszy przyszedł mu na myśl, brzmiał: “Nie patrz tu, szczasz sobie na buty”, ale uznał, że książki nie można tak zatytułować. Jak księgarz mógłby wystawić taką okładkę w witrynie? Poza tym brzmiał zbyt lekko. Trywialnie. W ciągu kilku lat Alfie nabrał przeświadczenia, że coś w tym jest, i nie było to nic trywialnego. W końcu zdecydował się na tytuł będący adaptacją napisu, jaki widział w toalecie na parkingu pod Fort Scott w stanie Kansas, przy autostradzie 54. “Zabiłem Teda Bundy’ego: tajemny szyfr podróżujących po amerykańskich autostradach”. Autor: Alfred Zimmer. Brzmiało tajemniczo i złowrogo, niemal naukowo. Jednak nie napisał książki. Mimo że w niejednym miejscu widział dopisek w rodzaju “Spróbuj wykorzystać naturalne otwory ciała” pod wyznaniem “Kurwię się przez mamusię”, nigdy nie rozwodził się (przynajmniej na piśmie) nad zaskakującym brakiem współczucia autora dopisku, wrażliwością w rodzaju “sam sobie z tym radź”. A “Mamona to król New Jersey”? Jak można wytłumaczyć, że w odniesieniu do New Jersey sentencja jest zabawna, a w przypadku innego stanu tak by zapewne nie było? Nawet próba wyjaśnienia wydawała się przejawem arogancji. Alfie był przecież skromnym człowiekiem, miał pracę skromnego człowieka. Sprzedawał różne rzeczy. W tej chwili mrożonki. A teraz, oczywiście... teraz... Alfie znów głęboko się zaciągnął, rozdusił papierosa w popielniczce i zadzwonił do domu. Nie spodziewał się zastać Maury i rzeczywiście, nie było jej. Usłyszał własny głos z taśmy, który podał mu numer jego telefonu komórkowego. Rzeczywiście, bardzo mu się przyda; komórka leżała zepsuta w bagażniku chevroleta. Alfie nie miał szczęścia do gadżetów. Po sygnale powiedział: - Cześć, to ja. Jestem w Lincoln. Pada śnieg. Pamiętaj o zapiekance, którą miałaś zawieźć mojej matce. Będzie czekała. Prosiła jeszcze o kupony Red Balia. Wiem, że uważasz ją za trochę stukniętą na tym punkcie, ale zrób jej tę przyjemność, dobrze? Jest już stara. Pozdrów Carlene od tatusia. - Zamilkł na chwilę, a później, po raz pierwszy od pięciu lat, dodał: - Kocham cię. Odłożył słuchawkę, pomyślał przez moment o następnym papierosie - nie ma już sensu przejmować się rakiem płuc - lecz uznał, że nie zapali. Położył obok telefonu notatnik otwarty na ostatniej stronie. Wziął rewolwer i otworzył bębenek. Wszystkie komory załadowane. Szybkim ruchem nadgarstka zatrzasnął bębenek, po czym wsunął krótką lufę do ust. Smakowała metalem i olejem. “Siedzę tu sam i gnata tulę, mam taki plan, by połknąć kulę” - pomyślał. Wyszczerzył w uśmiechu zęby, nie wyjmując lufy z ust. Okropne. Nigdy nie wpisałby tego do notatnika. Nagle przyszła mu do głowy inna myśl. Odłożył rewolwer do zagłębienia w poduszce, ponownie przysunął sobie telefon i jeszcze raz wykręcił numer domu. Zaczekał, aż jego głos wyrecytuje bezużyteczny numer komórki, a potem powiedział: - To znowu ja. Nie zapomnij, że pojutrze Rambo ma wizytę u weterynarza, dobrze? I pamiętaj o tej morskiej odżywce wieczorem. Naprawdę dobrze mu robi na biodra. Cześć. Odłożył słuchawkę i znów wziął broń. Zanim wsunął lufę do ust, jego wzrok padł na otwarty notatnik. Zmarszczył brwi, odkładając rewolwer. Na kartce były cztery ostatnie wpisy. Ten, kto pierwszy zareaguje na odgłos strzału, zobaczy jego zwłoki rozciągnięte na łóżku stojącym bliżej łazienki i bezwładnie zwieszoną głowę broczącą krwią na zielony, guzkowaty dywan. Zaraz potem jednak zauważy kołonotatnik otwarty na ostatniej zapisanej stronicy. Alfie wyobraził sobie gliniarza z policji stanowej Nebraski (o którym nigdy nie napiszą na ścianie toalety, bo nie pasuje do metrum), jak czyta ostatnie wpisy, być może przysuwając sobie notatnik końcem własnego długopisu. Przeczytałby trzy pierwsze wpisy - “Gumę Trojan”, “Flupy z dupy”, “Ratuj rosyjskich żydów” - i uznał, że to niedorzeczne idiotyzmy. Przeczytałby ostatni - “Wywiozą ci wszystko, co kochasz” - i doszedł do wniosku, że na koniec facet odzyskał resztki rozumu i napisał w miarę sensowne pożegnanie. Alfie nie lubił, gdy ludzie uważali go za wariata (dalsze oględziny notatnika, w którym znajdowały się informacje w rodzaju “Medger Evers żyje, ma się świetnie i mieszka w Disneylandzie” tylko potwierdziłyby tę opinię). Nie był wariatem, a rzeczy, które tu zapisał w ciągu tych lat, też nie były przejawem wariactwa. Był o tym przekonany. A jeśli się mylił, jeżeli rzeczywiście to był bełkot szaleńców, trzeba by to zbadać jeszcze wnikliwiej. Na przykład tamten napis “Nie patrz tu, szczasz sobie na buty” to dowcip? Może pomruk wściekłości? Zastanawiał się, czy nie skorzystać z ubikacji, by pozbyć się notatnika, lecz zaraz pokręcił głową. Skończyłoby się na tym, że z podwiniętym rękawem koszuli grzebałby w muszli, usiłując wyłowić to cholerstwo. Przy akompaniamencie grzechotu wentylatora i bzyczenia jarzeniówki. Woda mogłaby trochę rozmyć napisy, lecz coś by zostało. Poza tym notatnik był z nim od bardzo dawna, przemierzał w jego kieszeni wiele mil płaskiego Środkowego Zachodu. Alfie bardzo niechętnie myślał o spuszczeniu go z wodą. Może więc ostatnią stronę? Jedna kartka zwinięta w kulę na pewno by spłynęła. Wtedy jednak znaleźliby (to zawsze byli “oni”) resztę, niewątpliwy dowód rozchwiania umysłu. Powiedzieliby: “Na szczęście nie wpadł na pomysł, żeby odwiedzić szkolne boisko z AK-47. I wziąć gromadki dzieciaków jako zakładników”. I ciągnęłoby się to za Maura jak puszka przywiązana psu do ogona. “Słyszała pani o jej mężu? - pytałyby się kobiety w supermarkecie. - Zabił się w motelu. Zostawił zeszyt pełen jakichś idiotyzmów. Miała szczęście, że jej nie zabił”. Cóż, wobec niej mógł sobie pozwolić na odrobinę bezduszności. Maura była przecież dorosła. Natomiast Carlene... Carlene była... Alfie spojrzał na zegarek. Teraz Carlene jest pewnie na meczu koszykówki drugiej reprezentacji szkolnej. Jej koleżanki z drużyny mówiłyby zapewne te same rzeczy co kobiety w sklepie, tylko nie za jej plecami, przy wtórze mrożących krew w żyłach chichotów siódmoklasistek. W oczach radość zmieszana ze wstrętem. Czy to byłoby uczciwe? Nie, oczywiście, że nie, ale to, co się z nim stało, też nie było uczciwe. Czasem, kiedy jechało się autostradą, można było zobaczyć szerokie faliste pasy gumy, które odpadły od bieżnikowanych opon używanych przez niektórych drobnych przewoźników. Tak się właśnie teraz czuł: jak zrzucony z opony bieżnik. Tabletki jeszcze to pogarszały. Rozjaśniały mu myśli na tyle, by mógł zobaczyć, że tkwi w bagnie po uszy. - Ale nie jestem wariatem - powiedział. - Nie zostałem przez to wariatem. - Nie. Szaleństwo mogłoby być nawet lepsze. Alfie wziął notatnik i zamknął go tak samo stanowczo, jak przed chwilą zatrzasnął bębenek trzydziestkiósemki, a potem usiadł, rytmicznie uderzając notatnikiem o nogę. Śmiechu warte. Śmiechu warte czy nie, myśl o tym nie dawała mu spokoju. Podobnie, gdy był w domu, dręczyła go czasem obawa, że nie zakręcił kurka gazu. W końcu wstawał, szedł sprawdzić i stwierdzał, że palnik jest zimny. Tyle że dziś było znacznie gorzej. Bo kochał zawartość swojego notatnika. W ciągu ostatnich lat jego prawdziwa praca polegała na gromadzeniu graffiti - myśleniu o graffiti - nie na sprzedawaniu czytników kodów kreskowych czy mrożonek, których jakość tak naprawdę nie odbiegała od gotowych posiłków Swansons czy Freezer Queens. Weźmy na przykład beztroski entuzjazm zdania “Wyruchała Helen Keller gościa, co miał mały feler!”. Jednak po jego śmierci notatnik mógł go postawić w kłopotliwej sytuacji. To tak jakby przypadkowo powiesił się w szafie, wypróbowując nową metodę masturbacji, i znaleziono by go z opuszczonymi majtkami i nogami oblepionymi kałem. Niektóre wpisy z notatnika mogły nawet ukazać się w gazecie obok jego zdjęcia. Kiedyś taka myśl mogłaby wywołać co najwyżej pobłażliwy śmiech, ale dziś, gdy nawet w znanych z dewocji stanach południowych gazety rozpisywały się na temat pieprzyka na penisie prezydenta, trudno było zlekceważyć taką możliwość. Może więc spalić? Nie, włączyłby się cholerny czujnik dymu. Ukryć za obrazem na ścianie? Za obrazkiem z chłopcem w słomkowym kapeluszu i z wędką w ręce? Alfie zastanowił się nad tą możliwością, potem wolno pokiwał głową. Całkiem niezły pomysł. Kołonotatnik mógł tam pozostać na wiele lat. Później, w jakiejś odległej przyszłości, wypadnie. Ktoś - może lokator, prawdopodobniej sprzątaczka - podniesie go z ciekawością. Przerzuci kilka stronic. Jak zareaguje ta osoba? Szokiem? Rozbawieniem? Może w swej poczciwości nie będzie wiedziała, co o tym myśleć, i podrapie się z zakłopotaniem po głowie? Alfie miał nadzieję, że to ostatnie. Ponieważ zapiski były naprawdę zagadkowe. Ktoś w Hackberry w Teksasie napisał: “Elvis zabił Wielką Cipę”, ktoś w Rapid City w Dakocie Południowej twierdził: “Spokój to przeżytek do kwadratu”. Pod spodem ktoś dopisał: “Nie, głupku, spokój = (va)2 + b, gdzie v = spokój, a = satysfakcja i b - dopasowanie seksualne”. A więc za obraz. Był już w połowie drogi, na środku pokoju, gdy przypomniał sobie o tabletkach w kieszeni płaszcza. W schowku w samochodzie miał ich jeszcze więcej, różnych, ale na tę samą przypadłość. Wszystkie były na receptę, ale lekarz nie przepisywał ich osobom... powiedzmy, pogodnym. Policja przetrząśnie więc dokładnie pokój, szukając innych leków, i gdy uniosą obraz, na zielony dywan wypadnie notatnik. Treść zapisków będzie wówczas wyglądała jeszcze gorzej; będą się wydawały jeszcze bardziej wariackie, skoro zadał sobie tyle trudu, żeby je ukryć. I odczytają ostatnią notatkę jako pożegnanie samobójcy po prostu dlatego, że będzie ostatnia. Tak będzie, bez względu na to, gdzie zostawi notatnik. To pewne jak gówno w dupie Ameryki, według słów pewnego autostradowego poety ze wschodniego Teksasu. - Jeżeli go znajdą - powiedział i w tym momencie znalazł rozwiązanie. Śnieg padał teraz gęstszy, wiatr dął jeszcze mocniej, a światełek za polem nie było już widać. Alfie stał obok zaśnieżonego samochodu na skraju parkingu, jego płaszcz łopotał. Na farmie wszyscy pewnie oglądają już telewizję. Rodzinka w komplecie. Rzecz jasna, jeśli wiatr nie zdmuchnął im anteny satelitarnej z dachu stodoły. Jego żona i córka wracały z meczu koszykówki do domu. Maura i Carlene mieszkały w świecie, który miał niewiele wspólnego z autostradami międzystanowymi, z rozlatującymi się budami fast foodów na pasie awaryjnym, z efektem Dopplera wizgu ciężarówek. które mijają samochody z prędkością siedemdziesięciu, osiemdziesięciu czy nawet dziewięćdziesięciu mil na godzinę. Alfie wcale się na to nie skarżył (a raczej miał nadzieję, że się nie skarży); po prostu zwracał na to uwagę. “Nikogo tu nie ma, nawet jeżeli jest” - napisał ktoś na ścianie kibla w Chalk Level w stanie Missouri. Czasem w toaletach parkingowych była krew, najczęściej odrobina, ale raz widział brudną umywalkę pod odrapanym stalowym lustrem do połowy wypełnioną krwią. Czy ktoś to zauważył? Czy ktoś zgłaszał takie rzeczy? W niektórych toaletach parkingowych z głośników cały czas nadawano prognozę pogody, a głos czytającego brzmiał w uszach Alfiego jak udręczona skarga wydobywająca się ze strun głosowych trupa. W Candy w stanie Kansas, przy trasie 283, w okręgu Ness, ktoś napisał: “Uwaga, stoję za drzwiami i pukam”, a ktoś inny dodał: “Jeżeli nie jesteś z izby rozrachunkowej Pudlishers, odejdź, łobuzie”. Alfie stał na skraju jezdni, łapiąc powietrze z niejakim trudem, bo było zimno i sypał gęsty śnieg. W lewej dłoni trzymał swój kołonotatnik złożony niemal wpół. Nie trzeba go było niszczyć. Po prostu rzuci go na wschodnie pole Farmera Johna, tu, na zachód od Lincoln. Pomoże mu wiatr. Notatnik mogło ponieść nawet dwadzieścia stóp, a potem wiatr porwie go jeszcze dalej, aż w końcu notatnik zatrzyma się w jakiejś bruździe i zostanie przysypany śniegiem. Będzie tam leżał zagrzebany całą zimę, podczas gdy jego ciało dawno już odtransportują do domu. Wiosną Farmer John wyjedzie na pole traktorem, słuchając w kabinie Patty Loveless, George’a Jonesa albo Clinta Blacka, i zaora ziemię, grzebiąc kołonotatnik, którego nawet nie zauważy i który zniknie z porządku świata. Zakładając, że taki porządek istnieje. “Spokojnie, to tylko cykl płukania” - napisał ktoś pod automatem telefonicznym przy I-35, niedaleko Cameron w Missouri. Alfie zrobił zamach, żeby rzucić notatnik, ale po chwili opuścił rękę. Prawda była taka, że nie chciał się z nim rozstawać. W tym rzeczy sedno, o którym zawsze wszyscy mówią. Ale rzeczy miały się źle. Znów uniósł ramię i znów opuścił. Niezdecydowany i zrozpaczony zaczął płakać, lecz nie zdawał sobie z tego sprawy. Wiatr gwizdał wokół niego, pędząc donikąd. Alfie wiedział tylko tyle, że nie może dalej żyć w ten sposób. Ani jednego dnia dłużej. Wiedział też, że strzał w usta będzie o niebo łatwiejszy niż jakakolwiek zmiana w życiu. O wiele łatwiejszy niż próba napisania książki, którą przeczyta zaledwie garstka ludzi (jeśli w ogóle ktokolwiek). Uniósł ramię jeszcze raz, przyciągając dłoń z notatnikiem do ucha jak miotacz szykujący się do rzutu, i zamarł w bezruchu. Przyszła mu do głowy myśl. Policzy do sześćdziesięciu. Jeśli w tym czasie pojawią się światełka w domu na farmie, spróbuje napisać książkę. Żeby napisać taką książkę, myślał, trzeba zacząć od opowiadania o mierzeniu odległości zielonymi słupkami milowymi, o szerokości kraju, o odgłosie wiatru, kiedy wysiadasz z samochodu na parkingu w Oklahomie czy Dakocie Północnej. Wiatr brzmi wtedy prawie jak ludzka mowa. Trzeba wytłumaczyć ciszę, opowiedzieć o toaletach, gdzie zawsze czuć szczyny i sążniste pierdnięcia podróżnych, o tym, jak w tej ciszy zaczynają mówić głosy ze ścian. Głosy tych, którzy napisali i pomknęli dalej. Pisanie o tym będzie bolało, ale niech tylko ucichnie wiatr i pojawią się światełka, zabierze się do pracy. Jeśli nie zobaczy światełek, rzuci notatnik na pole, wróci do pokoju 190 (w lewo za automatem Snaksa) i zastrzeli się, tak jak zaplanował. Tak albo tak. Alfie stał i liczył w myślach do sześćdziesięciu, czekając, aż wiatr się uspokoi. Lubię jeździć samochodem, a szczególnym sentymentem darzę te długie korytarze autostrad miedzy stanowych, gdzie po obu stronach widać tylko prerię i mniej więcej co czterdzieści mil betonowe zabudowania parkingów. Toalety na parkingach są zawsze pełne graffiti, czasem naprawdę przedziwnych. Zacząłem zbierać te komunikaty znikąd, zapisując je w notesie, inne ściągnąłem z Internetu (istnieją dwie czy trzy strony poświęcone wyłącznie takim napisom), aż wreszcie znalazłem opowieść, w której znalazły swoje miejsce. Oto ona. Nie wiem, czy jest dobra, czy nie, ale bardzo polubiłem samotnego człowieka, który jest jej bohaterem, i mam nadzieję, że wszystko skończyło się dla niego dobrze. W pierwszej wersji tak właśnie było, lecz Bill Bufford z “New Yorkera” zasugerował mniej jednoznaczne zakończenie. Zapewne miał rację, mimo to możemy zmówić modlitwę za wszystkich Alfiech Zimmerów świata. Przełożył Łukasz Praski Śmierć Jacka Hamiltona Na początek muszę wam powiedzieć jedno: nie było na świecie nikogo, kto by nie lubił mojego kumpla Johnniego Dillingera, poza Melvinem Purvisem z FBI. Purvis był prawą ręką J. Edgara Hoovera i nienawidził Johnniego jak zarazy. A inni... wiecie, Johnnie po prostu działał na ludzi tak, że zaczynali patrzeć na świat tak jak on. Umiał też ludzi rozśmieszać. Bóg zawsze w końcu robi porządek, mawiał. Jak nie lubić gościa, który wyznaje taką filozofię? Ale ludzie nie mieli ochoty dać umrzeć takiemu człowiekowi. Zdziwilibyście się, ilu ciągle twierdzi, że 22 lipca 1934 roku pod Biograph Theather w Chicago federalni wcale nie stuknęli Johnniego. W końcu pościgiem dowodził Melvin Purvis, kawał drania, który jednak był też cholernie głupi (należał do takich, którzy próbują wywalić okno, zamiast wcześniej sprawdzić, czy jest otwarte). Ode mnie też nie usłyszycie o nim dobrego słowa. Jak ja nienawidziłem tej wymuskanej cioty! Wszyscyśmy go nienawidzili! Po strzelaninie w Little Bohemia w Wisconsin uciekliśmy Purvisowi i federalnym - wszyscy! Zagadka roku brzmiała: jakim cudem tego pedała nie wyrzucili z pracy. Johnnie powiedział kiedyś: “Pewnie żadna kobitka nie umie tak dobrze obciągnąć J. Edgarowi”. Aleśmy się śmiali! Jasne, w końcu Purvis dopadł Johnniego, ale musiał urządzić zasadzkę pod Biograph i strzelić mu w plecy, gdy Johnnie biegł boczną aleją. Upadł wtedy w błoto i kocie gówna, powiedział: “I co wy na to”, a potem umarł. A jednak ludzie nie chcą w to uwierzyć. Mówią, że Johnnie był przystojny, wyglądał prawie jak gwiazda filmowa. Facet, którego pod Biograph zastrzelili federalni, miał twarz tłuściocha, spuchniętą jak gotowana parówka. Johnnie skończył wtedy niedawno trzydzieści jeden lat, a frajer zastrzelony przez gliniarzy wyglądał spokojnie na czterdziestkę! Poza tym (tu zniżali głos do szeptu) wszyscy wiedzą, że John Dillinger miał zaganiacza wielkości kija baseballowego marki Louisville Slugger. Facet, na którego Purvis zastawił pułapkę pod Biograph, miał najwyżej standardowe sześć cali. I jeszcze ta blizna na górnej wardze. Widać ją jak na dłoni na zdjęciach z kostnicy (takim jak to, na którym jakiś półgłówek unosi głowę mojego kumpla z poważną miną, jakby chciał oznajmić całemu światu, że Zbrodnia Nie Popłaca). Blizna przecina na pół wąs Johnniego. Wszyscy wiedzą, że John Dillinger nigdy nie miał takiej blizny; wystarczy popatrzeć na inne fotografie, mówią. Na pewno było ich dość. Jest nawet książka, według której Johnnie nie umarł - że przeżył wszystkich towarzyszy, którzy uciekali razem z nim, trafił do Meksyku, zamieszkał na hacjendzie i swoim nadzwyczajnych rozmiarów drągalem zadowolił mnóstwo senoras i senoritas. W książce jest mowa, że mój kumpel umarł 20 listopada 1963 roku - dwa dni przed Kennedym - w dojrzałym wieku sześćdziesięciu lat i wcale nie położyła go kula federalnych, tylko zwykły, poczciwy zawał. Podobno John Dillinger umarł we własnym łóżku. Ładna historia, ale zupełnie nieprawdziwa. Na ostatnich zdjęciach twarz Johnniego wydawała się za duża, bo naprawdę przybyło mu parę funtów. Należał do tych, którzy jedzą z nerwów i kiedy w Aurorze w stanie Illinois umarł Jack Hamilton, Johnnie czuł, że to on będzie następny. Tak mówił na tamtym żwirowisku, do którego zabraliśmy biednego Jacka. A jego wielki drągal - cóż, znałem Johnniego długo, poznaliśmy się w Zakładzie Poprawczym Pendleton w Indianie. Widziałem go w ubraniu i bez. Homer Van Meter może wam powiedzieć, że miał niezłego, ale nieszczególnie wielkiego. (Jeśli chcecie, powiem wam, kto miał naprawdę wielkiego: Dock Barker - maminsynek! Ha!). Teraz sprawa blizny, tej, która biegnie w poprzek jego wąsów na zdjęciach z chłodni. Na innych fotografiach nie widać jej dlatego, że pojawiła się na twarzy Johnniego niedługo przed śmiercią. Stało się to w Aurorze, podczas gdy Jack (Red) Hamilton leżał na łożu śmierci. O tym właśnie chcę wam opowiedzieć: skąd wzięła się blizna na górnej wardze Johnniego Dillingera. Ja, Johnnie i Red Hamilton wycofaliśmy się ze strzelaniny w Little Bohemia przez okna kuchenne z tyłu i uciekliśmy brzegiem jeziora, tymczasem Purvis i jego banda idiotów ciągle zasypywali ołowiem front hotelu. Psiakrew, mam nadzieję, że ten Szwab, właściciel, był ubezpieczony! Pierwszy samochód, jaki znaleźliśmy, należał do sąsiadów, starszego małżeństwa, i nie chciał zapalić. Więcej szczęścia mieliśmy z następnym - fordem coupe, którego właścicielem był stolarz mieszkający zaraz obok. Johnnie wskoczył za kierownicę i wywiózł nas spory kawałek w stronę Saint Paul. Potem poprosiliśmy go, żeby oddał kotko - co zrobił dość ochoczo - i ja zająłem jego miejsce. Przekroczyliśmy Missisipi jakieś dwadzieścia mil od Saint Paul i chociaż cała miejscowa policja szukała Gangu Dillingera, jak nas nazywano, chyba nic by się nam nie stało, gdyby Jack Hamilton nie zgubił kapelusza podczas ucieczki. Pocił się jak mysz - jak zawsze, gdy był zdenerwowany - kiedy więc znalazł na tylnym siedzeniu jakąś szmatę, skręcił ją w cienki sznurek i zawiązał na głowie jak Indianiec. Właśnie to przyciągnęło uwagę gliniarzy, którzy parkowali za Spiral Bridge, po stronie Wisconsin, i gdy ich mijaliśmy, ruszyli za nami, żeby lepiej się przyjrzeć. Już tam mógł nas spotkać koniec, ale Johnnie zawsze miał diabelnego farta - w każdym razie do czasu zasadzki pod Biograph. Między nami a radiowozem znalazła się ciężarówka z bydłem, której gliniarze nie mogli wyminąć. - Gazu, Homer! - krzyczy do mnie Johnnie. Siedział z tylu i sądząc po głosie, był w świetnym humorze. - Do dechy! Posłuchałem i zostawiliśmy wóz z bydłem w kurzu, a za nim gliny. Na razie, mamo, napiszę, jak dostanę pracę. Ha! Kiedy już się wydawało, że zagrzebaliśmy ich na dobre, Jack mówi: - Zwolnij, durniu, nie ma sensu, żeby nas zatrzymali za przekroczenie prędkości. Zwolniłem więc do trzydziestu pięciu i przez kwadrans wszystko szło świetnie. Rozmawialiśmy o Little Bohemia, o tym, czy Lesterowi (którego zawsze nazywali Chłopaczkiem) udało się uciec, gdy nagle rozległ się trzask karabinów i pistoletów i zaczęły gwizdać kule odbijające się od jezdni. To byli tamci gliniarze z mostu. Dogonili nas, pokonali niepostrzeżenie ostatnie sto czy dziewięćdziesiąt jardów i zbliżyli się na tyle, żeby strzelać nam w opony - pewnie nie byli jeszcze pewni, czy to Dillinger. Ale zaraz pozbyli się wątpliwości. Johnnie wybił tylną szybę forda kolbą pistoletu i zaczął strzelać. Znowu wdusiłem pedał gazu i wycisnąłem z forda pięćdziesiąt mil na godzinę, co w tamtych czasach było zawrotną prędkością. Nie było za dużego ruchu, ale wszystkie samochody mijałem jak się dało - z lewej, z prawej, rowem. Dwa razy poczułem, jak koła po stronie kierowcy tracą kontakt z drogą, ale się nie wywróciliśmy. Nie ma to jak ford, kiedy trzeba wiać. Kiedyś Johnnie napisał do samego Henry’ego Forda. “Kiedy jadę fordem, mogę sypnąć każdemu kurzem w maskę”, oświadczył, i tego dnia sypaliśmy, ile wlezie. Jednak przyszło nam za to zapłacić. Usłyszałem nagle ping! ping! ping!, przednia szyba pękła i prosto na desce rozdzielczej wylądował pocisk - byłem pewien, że z czterdziestkipiątki. Wyglądał jak duży czarny chrząszcz. Jack Hamilton siedział na miejscu pasażera. Chwycił swój półautomat leżący na podłodze i chyba sprawdzał magazynek, gotowy wychylić się przez okno, kiedy rozległo się następne ping! Jack mówi: - Och, gnojek! Dostałem! Kula musiała wpaść przez rozbite tylne okno, cudem ominęła Johnniego i trafiła Jacka. - Nic ci nie jest? - krzyknąłem. Wisiałem na kierownicy jak małpa i kręciłem nią pewnie z podobną zręcznością. Wyprzedziłem ciężarówkę Coulee Dairy, trąbiąc i wrzeszcząc na skurwiela mleczarza w białym fartuchu, żeby zjechał mi z drogi. - Jack, nic ci nie jest? - Nic, wszystko w porządku - mówi i wysuwa się z okna prawie do pasa z automatem w ręce. Tylko że na początku nie mógł strzelać, bo przeszkadzała mu ciężarówka z mleczarni. Widziałem w lusterku kierowcę, który gapił się na nas spod swojej czapeczki. A kiedy spojrzałem na Jacka wychylonego przez okno, zobaczyłem na środku płaszcza dziurę, okrągłą i równiutką, jakby była narysowana ołówkiem. Nie było krwi, tylko ta czarna dziurka. - Daj spokój Jackowi, skup się na pieprzonym fordzie! - krzyknął do mnie Johnnie. Skupiłem się. Oddaliliśmy się od ciężarówki może o pół mili, a gliniarze utknęli za nią, bo z jednej strony drogi mieli barierę, a z drugiej sznur samochodów, który leniwie toczył się w przeciwnym kierunku. Pokonaliśmy ostry zakręt i przez chwilę ciężarówka z mleczarni i wóz policyjny zniknęły nam z oczu. Nagle z prawej pojawiła się zarośnięta chwastami żwirowa droga. - Tutaj! - dyszy Jack, opadając na fotel, ale ja już skręcałem. To był stary podjazd. Przejechałem mniej więcej siedemdziesiąt jardów, wspinając się na małe wzniesienie i zjeżdżając po drugiej stronie. Zatrzymałem się pod domem na farmie, który wyglądał na dawno opuszczony. Zgasiłem silnik, wysiedliśmy i stanęliśmy za samochodem. - Jak przyjadą, pokażemy im - rzekł Jack. - Nie zamierzam skończyć na krześle elektrycznym jak Harry Pierpont. Ale nikt się nie zjawił, więc po dziesięciu minutach wsiedliśmy i wróciliśmy na główną drogę, powoli i ostrożnie. Wtedy zobaczyłem coś, co bardzo mi się nie spodobało. - Jack - odzywam się. - Krew leci ci z ust. Uważaj, zaraz pobrudzisz sobie koszulę. Jack otarł usta palcem prawej ręki, popatrzył na krew i uśmiechnął się do mnie tak, że do dziś widzę w snach ten uśmiech: szeroki i śmiertelnie przerażający. - Przygryzłem sobie policzek - rzuca. - Nic mi nie jest. - Na pewno? - pyta Johnnie. - Trochę śmiesznie mówisz. - Nie mogę jeszcze złapać tchu - mówi Jack. Jeszcze raz otarł usta palcem, na którym tym razem było mniej krwi, co go widocznie uspokoiło. - Spierdalajmy stąd. - Skręć z powrotem na Spiral Bridge, Homer - prosi Johnnie i zrobiłem, co mi kazał. Nie wszystkie opowieści o Johnniem Dillingerze są prawdziwe, ale to fakt, że zawsze umiał odnaleźć drogę do domu, nawet gdy już nie miał domu; i zawsze mu ufałem. Znów toczyliśmy się trzydzieści mil na godzinę jak stateczny pastor na niedzielnej przejażdżce, gdy Johnnie dostrzegł stację Texaco i kazał mi skręcić w prawo. Wjechaliśmy na żwirowe wiejskie drogi, Johnnie co chwilę wołał, żeby skręcić w lewo czy w prawo, chociaż moim zdaniem wszystkie drogi wyglądały tak samo: identyczne koleiny między polami klapniętej kukurydzy. Były błotniste, a na niektórych polach leżały jeszcze resztki śniegu. Od czasu do czasu mijaliśmy wsiowego dzieciaka, który się nam przyglądał. Jack zachowywał się coraz ciszej. Zapytałem, jak się czuje, a on odparł: - Nic mi nie jest. - Ktoś powinien cię obejrzeć, jak się to trochę uspokoi - powiedział Johnnie. - Trzeba też naprawić płaszcz. Z tą dziurą wygląda, jakby ktoś do ciebie strzelał! - Roześmiał się, a ja razem z nim. Nawet Jack się śmiał. Johnnie zawsze nas umiał rozweselić. - Chyba nie weszła za głęboko - rzekł Jack, kiedy wyjechaliśmy na drogę 43. - Już mi nie leci krew z ust, patrzcie. - Odwrócił się i pokazał Johnniemu palec, na którym został tylko brunatny ślad. Jednak gdy opadł z powrotem na siedzenie, krew pociekła mu ustami i nosem. - Chyba jednak weszła głęboko - oznajmił Johnnie. - Zajmiemy się tym. Jeżeli możesz jeszcze mówić, pewnie nic ci nie będzie. - Jasne - zgodził się Jack. - Nic mi nie jest. - Mówił bardzo cicho, jak nigdy. - Świetnie się trzymasz, jak na swoje lata, skurczybyku - rzuciłem. - Zamknijcie się, palanty - odrzekł i wszyscy wybuchnęliśmy śmiechem. Obśmiali się ze mnie. Było wesoło jak diabli. Pięć minut później, kiedy wyjechaliśmy na główną drogę, Jack zemdlał. Oparł się bezwładnie o okno, a z kącika ust wypłynęła mu strużka krwi, rozmazując się na szybie. Wyglądało to tak, jakby ktoś rozgniótł komara, który był już po obiedzie - wszędzie bordowe ciapy. Jack ciągle miał na głowie zawiązaną szmatę, ale zdążyła się już przekrzywić. Johnnie zdjął ją i starł mu krew z twarzy. Jack mruknął coś, unosząc ręce, jakby chciał odepchnąć Johnniego, ale bezsilnie opadły mu na kolana. - Gliny pewnie zawiadomiły przez radio innych - odzywa się Johnnie. - Jak pojedziemy do Saint Paul, koniec z nami. Tak myślę. A ty, Homer? - Tak samo. Co nam zostaje? Chicago? - No. Tylko najpierw musimy się pozbyć gabloty. Znają już numery. A nawet jak nie znają, przyniesie nam pecha. - Co z Jackiem? - pytam. - Nic mu nie będzie - mówi i od razu wiem, że lepiej będzie, jak nie poruszę więcej tego tematu. Zatrzymaliśmy się przy drodze milę dalej i Johnnie przestrzelił przednią oponę pechowego forda. Jack oparł się o maskę, niezdrowo blady. Jeżeli potrzebowaliśmy wozu, zawsze do mnie należało zatrzymanie jakiegoś samochodu. - Kiedy nam się nie udaje kogoś zastopować, tobie się udaje - powiedział kiedyś Johnnie. - Ciekawe dlaczego? Odpowiedział mu Harry Pierpont. Było to w czasach, gdy nie nazywaliśmy się jeszcze gang Dillingera, tylko gang Pierponta. - Bo wygląda jak Homer - powiedział. - Nikt nigdy bardziej nie przypominał Homera niż Homer Van Meter. Śmialiśmy się z tego i oto znów stanąłem na poboczu, lecz teraz moje zadanie było naprawdę ważne. Można powiedzieć, sprawa życia i śmierci. Przejechały trzy czy cztery auta, podczas gdy ja udawałem, że majstruję przy oponie. Potem zjawiła się ciężarówka, ale jechała za wolno i za bardzo nią trzęsło. Poza tym z tyłu siedzieli jacyś goście. Kierowca zwolnił i mówi: - Potrzebujesz pomocy, amigo? - Nie, dzięki. Chcę nabrać apetytu przed lunchem. Jedźcie dalej. Facet śmieje się i rusza. Goście z tyłu machają do mnie. Następny był inny ford, zupełnie sam. Zacząłem wymachiwać rękami, żeby się zatrzymali, stałem w takim miejscu, że musieli zauważyć przebitą oponę. Szczerzyłem do nich zęby w uśmiechu, który mówił, że jestem tylko niegroźnym Homerem stojącym na poboczu. Zadziałało. Ford stanął. W środku siedziały trzy osoby, mężczyzna, młoda kobieta i tłuste dziecko. Rodzina. - Chyba złapał pan gumę - odzywa się mężczyzna. Miał na sobie garnitur i płaszcz, czyste, ale nie pierwszego gatunku. - No, nie wiem, czy jest aż tak źle - mówię na to. - Powietrza nie ma tylko na dole. Jeszcze się śmiał, jakbym opowiedział jakiś nowy wspaniały żart, gdy spomiędzy drzew wyszli Johnnie i Jack z gnatami. - Spokojnie - odzywa się Jack. - Nikt nie chce wam zrobić krzywdy. Człowiek popatrzył na Jacka, popatrzył na Johnniego, potem znów na Jacka. Później jego oczy zatrzymały się na Johnniem i otworzył usta. Widziałem to już tysiące razy, ale zawsze mnie bawiło. - Jesteś Dillinger - dyszy facet i momentalnie podnosi ręce. - Miło mi pana poznać - Johnnie na to i łapie go za rękę. - Opuść te graby, dobrze? Kiedy człowiek opuścił ręce, minęło nas kilka samochodów - wieśniacy jechali do miasta, siedząc sztywno jak kije w swoich starych, zabłoconych sedanach. Wyglądaliśmy jak paru gości na poboczu, którzy szykują się do wymiany opony. Tymczasem Jack podszedł do forda od strony kierowcy, wyłączył silnik i wyjął kluczyki. Niebo tego dnia było białe, jakby miał padać deszcz albo śnieg, ale twarz Jacka była jeszcze bielsza. - Jak się pani nazywa? - pyta Jack kobietę. Miała na sobie długi szary płaszcz i śliczną czapkę marynarską. - Deelie Francis. - Jej oczy były wielkie i ciemne jak śliwki. - A to mój mąż, Roy. Chcecie nas zabić? Johnnie spojrzał na nią surowo. - Jesteśmy gangiem Dillingera, pani Francis, i nigdy nikogo nie zabiliśmy. - Johnnie zawsze to podkreślał. Harry Pierpont często się z niego śmiał i pytał, po co sobie strzępi język, ale wydaje mi się, że Johnnie robił słusznie. Dlatego między innymi będą o nim pamiętać jeszcze długo po tym, jak zapomną tego pedzia w słomkowym kapeluszu. - Zgadza się - wtrąca Jack. - Okradamy tylko banki, i to wcale nie tak często, jak mówią. A kim jest ten szlachetny mały człowiek? - Połaskotał dzieciaka pod brodą. Mały był naprawdę gruby; wyglądał jak W. C. Fields. - To Buster - wyjaśnia Deelie Francis. - Prawdziwy z niego wielkolud, co? - Jack uśmiechnął się. Miał krew na zębach. - Ile ma lat? Pewnie ze trzy? - Prawie dwa i pół - informuje z dumą pani Francis. - Naprawdę? - Tak, ale jest duży jak na swój wiek. Proszę pana, dobrze się pan czuje? Jest pan okropnie blady. I ma pan krew na... Wtedy odzywa się Johnnie: - Jack, możesz schować ten wóz między drzewami? - Pokazał na starego forda stolarza. - Jasne - zgadza się Jack. - Dasz sobie radę, z kapciem i tak dalej? - Mowa. Tylko... strasznie chce mi się pić. Pani... Francis, ma pani coś do picia? Kobieta odwróciła się i pochyliła - nie było jej łatwo z tym słoniowatym dzieckiem na rękach - i wyciągnęła z tyłu termos. Przejechało obok nas kilka następnych aut. Ludzie w środku machali do nas, więc też pomachaliśmy w odpowiedzi. Ciągle uśmiechałem się od ucha do ucha, starając się wyglądać tak homerowato, jak tylko mógł wyglądać Homer. Bałem się o Jacka i nie wiedziałem, jak w ogóle może się utrzymać na nogach, nie mówiąc o przechyleniu termosu i połknięciu jego zawartości. Kobieta powiedziała mu, że to mrożona herbata, ale chyba nie słyszał. Kiedy oddał jej termos, po policzkach płynęły mu łzy. Podziękował, a ona znowu zapytała, czy dobrze się czuje. - Teraz tak - mówi Jack. Wsiadł do pechowego forda i wjechał w krzaki. Wóz podskakiwał na dziurawej oponie, którą przestrzelił Johnnie. - Czemuś nie przedziurawił tylnej, bałwanie? Jack mówił z gniewem, zdyszanym głosem. Potem wtoczył auto między drzewa i na chwilę zniknął nam z oczu, ale po chwili wyszedł wolnym krokiem, patrząc pod nogi jak starzec idący po lodzie. - Dobra - odzywa się Johnnie. Na kółku z kluczykami odkrył koniczynkę i bawił się nią w taki sposób, że wiedziałem na pewno, że pan Francis nigdy już nie zobaczy swojego forda. - Skoro jesteśmy przyjaciółmi, pojedziemy razem na małą przejażdżkę. Johnnie prowadził. Jack siedział na miejscu pasażera. Ja wcisnąłem się do tyłu razem z Francisami i usiłowałem wywołać uśmiech na twarzy prosiaka. - Kiedy dojedziemy do następnego miasteczka - informuje Johnnie Francisów - wysadzimy was i damy pieniądze na autobus, tyle, żeby starczyło na bilet tam, dokąd chcieliście jechać. Samochód zabierzemy. Nie uszkodzimy go i jeżeli nikt go nie ostrzela, będzie jak nowy, gdy dostaniecie go z powrotem. Jeden z nas zadzwoni do was i powie, gdzie będzie wóz. - Nie mamy jeszcze telefonu - odzywa się Deelie. Właściwie szlochała. Sprawiała wrażenie kobiety, której raz na dwa tygodnie trzeba przetrzepać skórę, żeby cycki jej nie opadały. - Jesteśmy na liście oczekujących, ale ci ludzie od telefonów grzebią się jak muchy w smole. - Wobec tego - ciągnął dobrodusznie Johnnie, w ogóle niezbity z tropu - zadzwonimy na policję, a oni dadzą wam znać. Ale jeśli będziecie jęczeć, nie zobaczycie więcej swojego wozu na chodzie. Pan Francis kiwał głową, jak gdyby wierzył w każde słowo. I pewnie wierzył. W końcu miał do czynienia z gangiem Dillingera. Johnnie wjechał na stację Texaco, zatankował do pełna i kupił wszystkim napoje gazowane. Jack wypił butelkę oranżady winogronowej jak człowiek umierający z pragnienia na pustyni, ale kobieta nie chciała dać napoju Paniczowi Prosiakowi. Ani łyczka. Dzieciak wyciągał ręce i ryczał. - Nie może pić przed lunchem - wyjaśnia Johnniemu. - Co panu jest? Jack opierał głowę o szybę z boku i miał zamknięte oczy. Pomyślałem, że znowu zemdlał, ale się odezwał: - Niech pani każe bachorowi się zamknąć albo ja to zrobię. - Chyba pan zapomniał, czyj to samochód - mówi pani Francis z godnością. - Daj mu tej oranżady, dziwko - Johnnie na to. Ciągle się uśmiechał, tylko zupełnie inaczej. Spojrzała na niego i zaraz zniknął jej z twarzy rumieniec, i tak Panicz Prosiak dostał swoją butelkę Nehi przed lunchem. Dwadzieścia mil dalej wysadziliśmy ich w jakimś miasteczku i popruliśmy w stronę Chicago. - Facet, który żeni się z taką kobietą, zasługuje na wszystko, co go potem spotyka - zauważył Johnnie. - A spotyka go sporo. - Ona zadzwoni na policję - odzywa się Jack, nie otwierając oczu. - Nie zadzwoni - odpowiada Johnnie jak zawsze pewny siebie. - Będzie jej żal pięciu centów. I miał rację. Przed Chicago widzieliśmy tylko dwa radiowozy, obydwa jechały w przeciwnym kierunku i żaden nie zwolnił, żeby się nam przyjrzeć. Znowu fart Johnniego. A Jack - wystarczyło na niego spojrzeć, żeby wiedzieć, że jego fart szybko się kończy. Zanim dojechaliśmy do centrum Chicago, zaczął majaczyć i rozmawiał ze swoją matką. - Homer! - odzywa się Johnnie z takim błyskiem w oku, który zawsze mnie bawił. Popatrzył na mnie jak flirtująca dziewczyna. - Co? - odpowiadam, częstując go takim samym spojrzeniem. - Nie mamy dokąd jechać. Jest gorzej niż w Saint Paul. - Jedźmy do Murphy’ego - mówi Jack, nie otwierając oczu. - Chcę zimnego piwa. Chce mi się pić. - Do Murphy’ego - zgadza się Johnnie. - Wiesz co, to całkiem niezły pomysł. Murphy to był irlandzki bar w South Side. Trociny na podłodze, podgrzewacz do żarcia, dwóch barmanów, trzech wykidajłów, sympatyczne dziewczyny przy barze i pokój na górze, do którego można je było zabrać. Na zapleczu było więcej pokoi, gdzie czasem spotykali się ludzie, żeby zaczekać, aż się wokół nich uspokoi. Znaliśmy cztery takie miejsca w Saint Paul, ale w Chicago tylko dwa. Zaparkowałem forda Francisów w bocznej alei. Johnnie siedział z tyłu z naszym majaczącym przyjacielem - jeszcze nie byliśmy gotowi nazywać go naszym umierającym przyjacielem - który opierał głowę o jego ramię. - Wejdź i przyprowadź mi Briana Mooneya - prosi Johnnie. - A jak go nie będzie? - To nie wiem - mówi Johnnie. - Harry! - krzyczy Jack, prawdopodobnie zwracając się do Harry’ego Pierponta. - Ta kurwa, co mija zafundowałeś, sprzedała mi france! - Idź - mówi do mnie Johnnie, łagodnie gładząc Jacka po głowie jak matka. Okazało się, że Brian Mooney był w barze - znowu fart Johnniego - i dostaliśmy na noc pokój, chociaż kosztował dwieście dolarów, czyli dość dużo, zwłaszcza że z okna widzieliśmy tylko boczną aleję, a toaleta znajdowała się na końcu korytarza. - Chłopaki, jesteście ugotowani na amen - informuje nas Brian. - Mickey McClure wyrzuciłby was na ulicę. W gazetach i radiu nie mówią o niczym innym tylko o Little Bohemia. Jack usiadł na łóżku w rogu, z piwem i papierosem. Zimne piwo cudownie przywracało mu siły; był już prawie przytomny. - Lesterowi udało się uciec? - zapytał Mooneya. Popatrzyłem na niego, kiedy się odezwał, i zobaczyłem coś strasznego. Kiedy Jack zaciągał się lucky strikiem, z dziury z tyłu płaszcza wylatywał obłoczek dymu jak indiański sygnał. - Masz na myśli Chłopaczka? - odezwał się Mooney. - Lepiej nie mów tak o nim w jego obecności - powiedział Johnnie, uśmiechając się szeroko. Cieszył się, że Jack oprzytomniał, ale chyba nie widział tego obłoczka dymu unoszącego się z jego pleców. Ja też wolałbym tego nie widzieć. - Postrzelił paru federalnych i uciekł - rzekł Mooney. - Co najmniej jeden z federalnych nie żyje, może dwaj. W każdym razie tym gorzej dla was. Możecie tu dzisiaj przenocować, ale do jutra po południu musicie się zmyć. Wyszedł. Johnnie zaczekał parę sekund, a potem pokazał drzwiom język jak mały dzieciak. Roześmiałem się - Johnnie zawsze umiał mnie rozśmieszyć. Jack też próbował się śmiać, ale zaraz przestał. Za bardzo go bolało. - Pora wyciągnąć cię z tego płaszcza i zobaczyć, jak to wygląda, wspólniku - powiedział Johnnie. Trwało to z pięć minut. Zanim Jack został rozebrany do podkoszulka, wszyscy trzej byliśmy zupełnie spoceni. Kilka razy musiałem zatykać Jackowi usta, żeby stłumić jego wrzask. Całe mankiety miałem we krwi. Na podszewce płaszcza była tylko czerwona rozetka, ale koszula przemokła do połowy, a podkoszulek całkowicie. Z lewej strony, tuż pod łopatką, Jack miał guzek z dziurą w środku, coś w rodzaju małego wulkanu. - Dosyć - odzywa się Jack z płaczem. - Dosyć, proszę. - Już dobrze - mówi Johnnie, znowu gładząc Jacka po głowie. - Już skończyliśmy. Możesz się położyć. Prześpij się. Musisz odpocząć. - Nie mogę - mówi. - Za bardzo boli. Boże, gdybyście wiedzieli, jak to boli! Chcę jeszcze jedno piwo. Tylko nie dawajcie tyle soli. Gdzie jest Harry, gdzie jest Charlie? Chyba chodziło mu o Harry’ego Pierponta i Charliego Makleya - Charlie uczył Harry’ego i Jacka, kiedy byli jeszcze smarkaczami. - Znowu zaczyna - mówi Johnnie. Trzeba mu sprowadzić lekarza i ty to zrobisz, Homer. - Jezu, Johnnie, to nie moje miasto! Nie szkodzi - Johnnie na to. - Jak ja wyjdę, wiesz, co się będzie działo. Zapiszę ci nazwiska i adresy. Skończyło się na jednym nazwisku i adresie, a kiedy tam dotarłem, okazało się, że wszystko na nic. Lekarz (konował, którego misją było dokonywanie aborcji i wypalanie kwasem linii papilarnych) dwa miesiące wcześniej uszczęśliwił się na śmierć, aplikując sobie laudanum według własnego pomysłu. Zostaliśmy w tym parszywym pokoju na zapleczu Murphy’ego jeszcze pięć dni. Pokazał się Mickey McClure i próbował nas wyrzucić, ale Johnnie pogadał z nim tak, jak tylko on potrafi - kiedy omotał kogoś swoim czarem, nie sposób mu było odmówić. Poza tym płaciliśmy. Piątej nocy czynsz wynosił już cztery stówy i nie mogliśmy nawet zaglądać do baru, żeby nikt nas nie zobaczył. I tak nikt nas nie widział i o ile wiem, gliny też nigdy się nie dowiedziały, gdzie spędziliśmy te pięć dni pod koniec kwietnia. Ciekawe, ile Mickey McClure zarobił na tym interesie - więcej niż tysiaka. Robiliśmy już banki, z których zabieraliśmy mniej. Chodziłem po różnych mistrzach skrobanek i artystach od zmiany wyglądu. Żaden z nich nie chciał przyjść obejrzeć Jacka. Za bardzo się gotuje, mówili. To były najgorsze dni ze wszystkich, jeszcze dziś niechętnie o tym myślę. Powiedzmy, że poczuliśmy z Johnniem na własnej skórze, co czuł Jezus, kiedy Piotr wyparł się Go trzy razy w Ogrodzie Oliwnym. Przez jakiś czas Jack miał okresy majaczenia i przytomności, a potem już prawie ciągle majaczył. Rozmawiał z matką i Harrym Pierpontem, później mówił o Boobiem Clarku, słynnym pedale z Michigan City, którego wszyscy znaliśmy. - Boobie próbował mnie pocałować - powtarzał w kółko jednej nocy Jack, aż myślałem, że zwariuję. Johnnie jakby nie zwracał na to uwagi. Siedział obok Jacka na łóżku i głaskał go po włosach. Wyciął mu w podkoszulku kawałek materiału w miejscu, gdzie była dziura po kuli i cały czas smarował ją merkurochromem, ale skóra zrobiła się już szarozielona i z dziury zaczęło cuchnąć. Wystarczyło poczuć ten zapach, żeby oczy zaszły łzami. - To gangrena - powiedział Mickey McClure, kiedy wpadł po czynsz. - Już po nim. - Wcale nie - odparł Johnnie. Mickey nachylił się, opierając tłuste ręce o kolana. Powąchał oddech Jacka jak gliniarz sprawdzający pijanego, a potem się odsunął. - Lepiej szybko znajdźcie lekarza. Czuć w ranie, to źle. Ale jak czuć w oddechu... - Mickey pokręcił głową i wyszedł. - Niech spierdala - rzekł do Jacka Johnnie, głaszcząc go po głowie. - Co on może wiedzieć? Jack nie odpowiedział. Spał. Kilka godzin później, gdy obaj z Johnniem też poszliśmy spać, Jack leżał na skraju łóżka, bredził coś o Henrym Claudym, naczelniku Michigan City. Nazywaliśmy go Ja-Bóg, bo zawsze było Ja-Bóg to, Ja-Bóg tamto. Jack wrzeszczał, że zabije Claudy’ego, jeżeli nas nie wypuści. Ktoś zaczął walić w ścianę i krzyczeć, żebyśmy uciszyli tego gościa. Johnnie usiadł obok Jacka, zaczął do niego mówić i jakoś go uspokoił. - Homer? - mówi po chwili Jack. - Słucham, Jack. - Zrobisz sztuczkę z muchami? - pyta. Zdziwiłem się, że pamiętał. - Bardzo bym chciał - mówię - ale tu nie ma much. W tej części kraju sezon na muchy jeszcze się nie zaczął. Cichym i ochrypłym głosem Jack zanucił: - Może na was tak, ale na mnie mucha nie siada. Mam rację, Chummah? Nie miałem pojęcia, kim jest Chummah, ale skinąłem głową i poklepałem go po ramieniu. Było lepkie i rozpalone. - Masz rację, Jack. Miał fioletowe cienie pod oczami i zaschniętą ślinę na wargach. Zaczął już tracić na wadze. Czułem też jego zapach. Zapach moczu, jeszcze nie taki zły, i zapach gangreny, okropny. Jednak Johnnie nie dawał po sobie poznać, że w ogóle cokolwiek czuje. - Przejdź się na rękach, John - powiedział Jack. - Tak jak kiedyś. - Za chwilę - odrzekł Johnnie. Nalał mu wody do szklanki. - Najpierw to wypij. Musisz sobie zwilżyć gwizdek. Potem zobaczę, czy jeszcze umiem przejść się po pokoju do góry nogami. Pamiętasz, jak biegałem na rękach po fabryce koszul? Jak pobiegłem do bramy, zamknęli mnie na dołku. - Pamiętam - potwierdził Jack. Johnnie nie chodził tej nocy na rękach. Zanim przytknął szklankę do ust Jacka, biedak znowu zasnął z głową na ramieniu Johnniego. - Umrze - powiedziałem. - Wcale nie - odrzekł Johnnie. Następnego dnia rano zapytałem Johnniego, co robimy. Co możemy zrobić. - Dostałem od McClure’a jeszcze jedno nazwisko. Joe Moran. McClure mówi, że był pośrednikiem w porwaniu Bremera. Jak złoży Jacka do kupy, będzie dla mnie wart tysiąc. - Ja mam sześćset - powiedziałem, i byłem gotowy je oddać, ale nie dla Jacka Hamiltona. Jack już nie potrzebował lekarza; teraz bardziej przydałby mu się ksiądz. Zrobiłbym to dla Johnniego Dillingera. - Dzięki, Homer - rzucił. - Wrócę za godzinę. Tymczasem popilnuj małego. - Johnnie powiedział to jednak z posępną miną. Wiedział, że jeżeli Moran nam nie pomoże, będziemy musieli pojechać do miasta. To by znaczyło, że trzeba będzie zabrać Jacka do Saint Paul i spróbować tam. Wiedzieliśmy, co może oznaczać powrót kradzionym fordem. Była wiosna 1934 roku i wszyscy trzej ja, Jack i zwłaszcza Johnnie - byliśmy na liście “wrogów publicznych” J. Edgara Hoovera. - Powodzenia - mówię. Wyszedł. Pokręciłem się trochę po pokoju. Miałem go już dość. Czułem się trochę jak w Michigan City, tylko gorzej. Bo kiedy siedzisz w pudle, nic gorszego nie może cię już spotkać. A tu, w kryjówce na zapleczu Murphy’ego, zawsze wszystko mogło się zmienić na gorsze. Jack wymamrotał coś i znowu zasnął. W nogach łóżka stało krzesło z poduszką. Wziąłem poduszkę i usiadłem obok Jacka. To chyba nie potrwałoby długo. Kiedy wróci Johnnie, powiedziałbym mu tylko, że biedny Jack wydał ostatnie tchnienie i po prostu dal nogę na tamten świat. Poduszka będzie spokojnie leżała na krześle. Naprawdę, wyświadczyłbym tylko przysługę Johnniemu. Jackowi też. - Widzę cię, Chummah - mówi nagle. Powiadam wam, serce podskoczyło mi do gardła. - Jack! - mówię, opierając się na łokciach o poduszkę. - Jak się czujesz? Oczy uciekły mu pod powieki. - Zrób sztuczkę... z muchami - mówi i znowu zasypia. Ale zdążył się obudzić w odpowiednim momencie; gdyby spał, Johnnie znalazłby na łóżku trupa. Kiedy wreszcie Johnnie wrócił, prawie rozwalił drzwi. Wyciągnąłem spluwę. Zobaczył to i się zaśmiał. - Odłóż gnata, stary, pozbieraj się i wyluzuj! - Co jest? - Spadamy stąd, to jest. - Wyglądał, jakby mu ubyło pięć lat. - Najwyższy czas, nie uważasz? - Taa. - Nic mu się nie stało, jak mnie nie było? - Nie - odparłem. Na poduszce, która leżała już na krześle, był wyszyty napis DO ZOBACZENIA W CHICAGO. - Bez zmian? - Bez zmian. Dokąd jedziemy? - Do Aurory - powiedział Johnnie. - To miasteczko na północy. Wprowadzimy się do Volneya Davisa i jego dziewczyny. - Pochylił się nad łóżkiem. Rude włosy Jacka, które i tak były rzadkie, zaczęły wypadać. Leżały na poduszce i widać było skórę na czubku głowy Jacka, białą jak śnieg. Słyszysz, Jack! - zawołał Johnnie. - Na razie się jeszcze gotuje, ale niedługo się uspokoi! Rozumiesz? - Przejdź się na rękach, tak jak Johnnie Dillinger - poprosił Jack, nie otwierając oczu. Johnnie cały czas się uśmiechał. Mrugnął do mnie. - Rozumie - rzekł. - Tylko się nie obudził. Prawda? - Jasne - przytaknąłem. W drodze do Aurory Jack siedział z głową opartą o okno, waląc w szybę za każdym razem, gdy trafialiśmy na wybój. Cały czas mamrotał, rozmawiając z ludźmi, których my nie widzieliśmy. Kiedy tylko wyjechaliśmy z miasta, Johnnie i ja musieliśmy opuścić szyby. Smrodu nie można było znieść. Jack gnił od środka, ale nie umierał. Słyszałem, jak mówili, że życie jest kruche i ulotne, ale w to nie wierzę. Lepiej by było, gdyby ludzie mieli rację. - Ten doktor Moran to mazgaj - powiedział Johnnie. Jechaliśmy już przez las, miasto zostało za nami. Postanowiłem nie brać na wspólnika żadnego mazgaja. Ale nie chciałem wychodzić z pustymi rękami. - Johnnie wszędzie chodził z pistoletem kalibru 38, który nosił za paskiem. Wyjął go teraz i pokazał mi, tak samo jak pewnie pokazał doktorowi Moranowi. - Mówię mu: “Jak nie mogę ci zabrać nic innego, doktorku, to zadowolę się twoim życiem”. Facet zobaczył, że nie żartuję i zadzwonił do kogoś. Właśnie do Volneya Davisa. Skinąłem głową, jakby to nazwisko coś mi mówiło. Później dowiedziałem się, że Volney był członkiem gangu Ma Barker. Dość sympatyczny gość. Tak jak Dock Barker. I dziewczyna Volneya, którą nazywali Zajączek. Nazywali ją Zajączek, bo kilka razy wyrwała się z więzienia. Była najlepsza z nich wszystkich. Pierwszorzędna. Przynajmniej ona jedna próbowała pomóc biednemu Jackowi, który bardzo już dawał się nam we znaki. Nikt nie chciał tego robić - ani konowały, specjaliści od skrobanek i artyści od twarzy, ani tym bardziej doktor Joseph (Mazgaj) Moran. Barkerowie ukrywali się po nieudanym porwaniu; mama Docka już wyjechała - aż na Florydę. Kryjówka w Aurorze nie była duża - cztery pokoje, bez prądu, z wychodkiem na zewnątrz - ale na pewno lepsza od baru Murphy’ego. I, jak mówię, dziewczyna Volneya przynajmniej próbowała coś zrobić. Drugiego wieczoru. Ustawiła lampy naftowe wokół łóżka, potem wysterylizowała w garnku z wrzątkiem nóż do obierania owoców. - Jak będzie się wam chciało rzygać, chłopcy - powiedziała - wstrzymajcie się, aż skończę. - Damy radę - odparł Johnnie. - Prawda, Homer? Skinąłem głową, ale poczułem mdłości, zanim jeszcze zaczęła. Jack leżał na brzuchu z głową obróconą na bok i mamrotał. Chyba ani na chwilę nie przestał majaczyć. Gdziekolwiek się znajdował, wszędzie było pełno osób, które widział tylko on. - Mam nadzieję - mówi Zajączek. - Bo jak zacznę, nie będzie już można przerwać. - Uniosła głowę i zobaczyła Docka, który stał w drzwiach z Volneyem Davisem. - Wyjdź stąd, łysy - mówi do Docka - i zabierz ze sobą wielkiego wodza. - Volney Davis miał w sobie tyle krwi indiańskiej co ja, ale drażnili się z nim w ten sposób, bo urodził się na terytorium Czerokezów. Jakiś sędzia wlepił mu trzy lata za kradzież pary butów i tak Volney wkroczył na drogę przestępstwa. Volney i Dock wyszli. Zajączek odwróciła Jacka i rozkroiła go na krzyż, naciskając nóż tak mocno, że ledwie mogłem na to patrzeć. Trzymałem Jacka za nogi. Johnnie siedział obok jego głowy, próbując go uspokoić, ale bez skutku. Kiedy Jack zaczął wrzeszczeć, Johnnie owinął mu głowę ścierką do naczyń i dał znak Zajączkowi, żeby nie przerywała, cały czas głaskał Jacka po głowie i powtarzał mu, żeby się nie przejmował, że wszystko będzie dobrze. Zajączek. Mówi się, że kobiety są słabe, ale o niej nie można było tego powiedzieć. Ręka jej nie zadrżała. Rozcięcie wypełniło się krwią, trochę czarną i zakrzepłą. Gdy Zajączek nacięła głębiej, z rany wypłynęła ropa. Trochę białej, ale pływały w niej duże zielone kawałki, jak zeschłe smarki. Źle to wyglądało. Kiedy się jednak dostała do płuca, smród był tysiąc razy gorszy. Tak musiało być we Francji podczas ataków gazowych. Jack sapał, wciągając powietrze ze świstem, który było słychać w gardle i z dziury w plecach. - Lepiej się pospiesz - mówi Johnnie. - Rura mu puściła. - Co ty powiesz - odpowiada. - Pocisk utkwił w płucu. Przytrzymaj go, przystojniaczku. Właściwie Jack za bardzo się nie rzucał. Był za słaby. Gwizd przy każdym wdechu i wydechu starał się coraz cichszy. Od porozstawianych dookoła lamp bił piekielny żar, a rozgrzana nafta śmierdziała prawie tak mocno jak gangrena. Żałowałem, że wcześniej nie otworzyliśmy okien, ale teraz było już za późno. Zajączek miała szczypce, ale nie mogła ich wsunąć do dziury. - Kurwa! - zawołała, cisnęła je na bok i wsunęła w krwawiącą dziurę palce, namacała kulę, wyciągnęła i rzuciła na podłogę. Johnnie zaczął się po nią schylać, ale Zajączek powiedziała: - Później weźmiesz ją sobie na pamiątkę, przystojniaczku. Teraz go trzymaj. Zabrała się z powrotem do pracy, pakując gazę do rozbabranej rany. Johnnie uniósł ścierkę i zajrzał pod nią. - W samą porę - powiedział do niej z uśmiechem. - Stary Red Hamilton troszeczkę zsiniał. Na podjeździe zatrzymał się samochód. Gdyby to nawet były gliny i tak nic nie moglibyśmy zrobić. - Zaciśnij to - odezwała się do mnie, wskazując dziurę z gazą. - Nie jestem fachowcem, ale chyba uda mi się założyć kilka szwów. Nie chciałem dotykać niczego w okolicy tej dziury, lecz nie mogłem odmówić. Zacisnąłem ją mocno i znowu popłynęła wodnista ropa. Ścisnęło mnie w żołądku i zacząłem wydawać stłumione gyk-gyk. Nie mogłem się powstrzymać. - Daj spokój - ona na to z uśmiechem. - Jeżeli potrafisz pociągnąć za spust, musisz poradzić sobie z dziurą. - Potem zaszyła go szerokim ściegiem na okrętkę, naprawdę wbijając mu igłę w ciało. Po pierwszych dwóch szwach nie mogłem już patrzeć. - Dzięki - rzekł do niej Johnnie, kiedy skończyła. - Możesz być pewna, że za to nie pozwolę ci zginąć. - Nie obiecuj sobie za dużo - odpowiada. - Ma szansę mniejszą niż jeden do dwudziestu. - Teraz na pewno się wyliże - mówi Johnnie. Do pokoju wpadli Dock i Volney. Za nimi wbiegł jeszcze jeden członek gangu Buster Daggs czy Draggs, nie pamiętani. W każdym razie był w mieście, żeby zadzwonić z telefonu na stacji benzynowej, z którego korzystali, i powiedział, że federalni uwijają się w Chicago, aresztując każdego, kto ich zdaniem mógł mieć związek z porwaniem Bremera, które było ostatnim dziełem gangu Barker. Jednym z aresztowanych był John (Szef) McLaughlin, szycha w chicagowskiej machinie politycznej. Zamknęli też doktora Josepha Morana znanego jako Mazgaj. - Moran wygada wszystko o domu, to pewne - mówi Volney. - Może to w ogóle nieprawda - Johnnie na to. Jack był nieprzytomny. Rude włosy leżały na poduszce jak miedziane druciki. - Może to tylko plotki. - Lepiej tak nawet nie myśl - mówi Buster. - Powiedział mi Tommy O’Shea. - A kto to jest Tommy O’Shea? Przydupas papieża? - pyta Johnnie. - Siostrzeniec Morana - odpowiada Dock takim tonem, jakby to rozstrzygało sprawę. - Wiem, co sobie myślisz, przystojniaczku - mówi do Johnniego Zajączek. - I od razu o tym zapomnij. Jak zapakujecie tego gościa do samochodu i wytrzęsiecie go w drodze do Saint Paul, rano będzie już sztywny. - Możecie go zostawić - mówi Volney. - Gdyby pokazały się gliny, będą się musiały nim zająć. Johnnie siedział i pot spływał mu po twarzy. Wyglądał na zmęczonego, a jednak się uśmiechał. Johnnie zawsze umiał się zdobyć na uśmiech. - Jasne, zajmą się nim - mówi - ale nie zabiorą go do żadnego szpitala. Pewnie położą mu poduszkę na twarzy i usiądą na niej. - Słysząc to, wzdrygam się, rozumiecie dlaczego. - Lepiej szybko się zdecydujcie - mówi Buster. - Bo przed świtem pewnie chata będzie już okrążona. Ja w każdym razie stąd spadam. - Wszyscy uciekajcie - Johnnie na to. - Ty też, Homer. Zostanę z Jackiem. - Do cholery z tym - odzywa się Dock. - Ja też zostaję. - Czemu nie? - mówi Volney Davis. Buster Daggs czy Draggs popatrzył na nich jak na wariatów, ale wiecie co? Ja w ogóle się nie zdziwiłem. Johnnie zawsze miał na ludzi taki wpływ. - Ja też zostaję - decyduję. - Ja nie - mówi Buster. - Dobra - Dock na to. - Weź ze sobą Zajączka. - Niech to wszyscy diabli - piszczy Zajączek. - Właśnie mam ochotę coś ugotować. Zgłupiałaś do reszty? - pyta ją Dock. - Jest pierwsza w nocy, a ty masz ręce po łokcie we krwi. - Nic mnie nie obchodzi, która godzina, a krew da się zmyć. Chłopaki, zrobię wam największe śniadanie, jakie w życiu jedliście - jajka, bekon, suchary, sos, smażone ziemniaki. - Kocham cię, wyjdź za mnie - wtrąca Johnnie i wszyscy się śmiejemy. - A niech tam - mówi Buster. - Jak ma być śniadanie, to jeszcze trochę zostanę. I tak zostaliśmy wszyscy w domu w Aurorze, gotowi zginąć za człowieka, który - czy to się Johnniemu podobało, czy nie - był już truposzem. Zabarykadowaliśmy drzwi frontowe kanapą i krzesłami, a tylne wyjście kuchenką gazową, która i tak nie działała. Działał tylko piec opalany drewnem. Ja i Johnnie wyciągnęliśmy z forda automaty, a Dock zabrał trochę broni ze strychu. Mieliśmy jeszcze skrzynkę granatów, moździerz i skrzynkę pocisków moździerzowych. Idę o zakład, że w tych stronach nawet wojsko nie było tak uzbrojone. Cha, cha! - Nie obchodzi mnie, ilu się tu zjawi, pod warunkiem że będzie z nimi ten sukinsyn Melvin Purvis - mówi Dock. Kiedy Zajączek postawiła żarcie na stole, była już pora, gdy farmerzy siadają do śniadania. Jedliśmy na zmianę, bo cały czas dwóch ludzi obserwowało długi podjazd. Raz Buster podniósł alarm i wszyscy popędziliśmy na stanowiska, ale okazało się, że to tylko samochód z mleczarni jechał główną drogą. Federalni się nie zjawili. Można to nazwać złym poinformowaniem, ja nazywałem to fartem Johnniego Dillingera. Tymczasem z Jackiem nie było tak różowo, czuł się coraz gorzej. Po południu następnego dnia nawet Johnnie musiał zauważyć, że nie pociągnie długo, chociaż nie powiedziałby tego głośno. Właściwie żal mi było kobiety. Gdy Zajączek zobaczyła, jak spomiędzy grubych czarnych szwów zaczyna wypływać ropa, rozpłakała się. I nie mogła przestać. Jak gdyby znała Jacka Hamiltona całe życie. - Nic nie szkodzi - powiedział Johnnie. - Głowa do góry, ślicznotko. Zrobiłaś wszystko, co się dało. Poza tym może jeszcze oprzytomnieje. - To dlatego, że wyciągnęłam kulę palcami. Nie powinnam. Przecież wiedziałam. - Nie - mówię - nie dlatego. To przez gangrenę. Już wcześniej miał gangrenę. - Bzdura - oświadczył Johnnie i spojrzał na mnie groźnie. - Może to była infekcja, ale nie gangrena, i teraz też nie ma żadnej gangreny. Czuć było w ropie. Nie miałem nic więcej do powiedzenia. Johnnie ciągle na mnie patrzył. - Pamiętasz, jak Harry cię nazywał w Pendleton? Skinąłem głową. Harry Pierpont i Johnnie byli zawsze najlepszymi kumplami, ale mnie Harry nigdy nie lubił. Gdyby nie Johnnie, nigdy by mnie nie przyjął do gangu, który, pamiętajcie, nazywał się gang Pierponta. Harry uważał mnie za głupka. Johnnie o tym też nigdy nie mówił. Johnnie chciał, żeby wszyscy się przyjaźnili. - Chciałbym, żebyś wyszedł i nałapał trochę grubych sztuk - mówi Johnnie - takich jak wtedy, gdy stałeś na macie w Pendleton. Bzyczących tłuściochów. Gdy mnie o to poprosił, wiedziałem już: wreszcie zrozumiał, że z Jackiem koniec. W Zakładzie Poprawczym Pendleton Harry nazywał mnie Muchołap. Byliśmy dzieciakami i często zasypiałem z płaczem, chowając głowę pod poduszką, żeby klawisze nie słyszeli. Cóż, Harry skończył na krześle elektrycznym w więzieniu stanowym w Ohio, może więc nie byłem jedynym głupkiem. Zajączek kroiła w kuchni jarzyny na kolację. Na piecu coś bulgotało. Spytałem ją, czy ma nitkę, a ona na to, że chyba świetnie wiem, że ma, przecież stałem obok, kiedy zszywała mojego przyjaciela. Jasne, powiedziałem, ale to była czarna nić, a ja potrzebuję białej. Pół tuzina kawałków mniej więcej tej długości. Rozstawiłem palce wskazujące w odległości jakichś ośmiu cali. Chciała wiedzieć, co chcę zrobić. Powiedziałem, że jeśli jest taka ciekawa, niech patrzy przez okno nad zlewem. - Tam jest tylko wychodek - mówi Zajączek. - Nie zamierzam obserwować pana podczas intymnych czynności, panie Van Meter. Na drzwiach spiżarni wisiał duży worek, w którym zaczęła grzebać. Po chwili wydobyła szpulkę białej nici i odcięła mi sześć kawałków. Grzecznie podziękowałem i spytałem, czy ma plaster. Wyciągnęła kilka przylepców z szuflady obok zlewu - bo, jak powiedziała, zawsze zacina się w palec. Wziąłem jeden i podszedłem do drzwi. Trafiłem do Pendleton za kradzieże portfeli na linii New York Central z tym samym Charliem Makleyem - mały jest ten świat, co? Ha! W każdym razie jeżeli chodzi o wymyślanie zajęć niegrzecznym chłopcom, Zakład Poprawczy Pendleton w Indianie oferował mnóstwo propozycji. Mieli tam pralnię, stolarnię i szwalnię, gdzie młode fajtłapy robiły koszule i spodnie, przede wszystkim dla strażników więzień Indiany. Niektórzy nazywali to warsztatem koszulowym, inni warszsratem. Tam właśnie trafiłem i poznałem Johnniego i Harry’ego Pierponta. Johnnie i Harry nigdy nie mieli kłopotu z “wyrobieniem dniówki”, ale mnie zawsze zabrakło dziesięciu koszul albo pięciu par spodni, musiałem więc stać na macie. Klawisze myśleli, że to przez moje wieczne wygłupy. Harry też tak myślał. Prawda była taka, że byłem nieporadny i za wolno pracowałem - Johnnie chyba to rozumiał. Dlatego właśnie ciągle się wygłupiałem. Jak się nie wyrobiło dniówki, trzeba było spędzić następny dzień w budynku wartowni, gdzie była pleciona mata, dwie na dwie stopy. Trzeba było rozebrać się do skarpetek i stać na niej cały dzień. Jeśli zeszło się z maty raz, dostawało się w tyłek raz. Jak zeszło się dwa razy, jeden klawisz trzymał, a drugi tłukł z całej siły. Za trzecie zejście szło się do izolatki. Wolno było pić wody, ile się zechce, ale na tym właśnie polegała sztuczka, bo wolno było iść do toalety tylko raz w ciągu całego dnia. Jak przyłapali na sikaniu po nodze, dawali lanie i wysyłali na dołek. Najgorsza była nuda. Nuda w Pendleton, nuda w Michigan City, więzieniu Ja-Boga dla dużych chłopców. Niektórzy opowiadali sobie historie. Inni śpiewali. Inni układali listę wszystkich kobiet, jakie przelecą, kiedy wyjdą na wolność. A ja nauczyłem się łapać muchy na lasso. Wychodek to cholernie dobre miejsce na łapanie much. Zająłem stanowisko za drzwiami i zabrałem się do robienia pętli na nitkach, które dała mi Zajączek. Potem trzeba już było tylko stać w miejscu, w miarę w bezruchu. Tej umiejętności nauczyłem się na macie. I nigdy jej nie zapomniałem. Nie musiałem długo czekać. Muchy pojawiają się na początku maja, ale wtedy są jeszcze dość powolne. I każdy, kto sądzi, że nie można złapać na lasso gza... no, powiem tylko, że jeśli chcecie prawdziwego wyzwania, spróbujcie z komarami. Po trzech rzutach miałem pierwszą zdobycz. To było nic; na macie bywało tak, że zanim złapałem pierwszą, minęło pół ranka. Zaraz potem Zajączek krzyknęła: - Co ty wyrabiasz, na litość boską? To czary? Z pewnej odległości rzeczywiście mogło to wyglądać jak czary. Musicie sobie wyobrazić, co widziała z dwudziestu jardów: facet stoi pod wychodkiem, rzuca kawałek nitki - w przestrzeń, bo nic tam nie widzicie - ale nitka zamiast spaść na ziemię, zawisa w powietrzu! Pętla zacisnęła się na sporym gzie. Johnnie by go zobaczył, ale Zajączek nie miała wzroku Johnniego. Koniec nitki przykleiłem do klamki wychodka plastrem. Potem zaczaiłem się na następną muchę. I następną. Zajączek wyszła z kuchni, żeby lepiej się przyjrzeć, więc powiedziałem jej, że może zostać, jeżeli będzie cicho, i próbowała, ale nie bardzo jej wychodziło. W końcu powiedziałem, że odstrasza mi zwierzynę i odesłałem ją z powrotem do domu. Łowiłem przez półtorej godziny - na tyle długo, że przestał mi przeszkadzać smród z wychodka. Potem ochłodziło się i muchy zaczęły się robić ospałe. Złapałem pięć. Według standardów Pendleton było to całkiem spore stado, choć niewiele jak na kogoś, kto stał obok sracza. W każdym razie wszedłem do domu, gdy jeszcze nie ochłodziło się na tyle, by muchy się pochowały. Kiedy wolno szedłem przez kuchnię, Dock, Volney i Zajączek śmiali się i klaskali. Pokój Jacka był po drugiej stronie domu i panował tam półmrok. Dlatego chciałem mieć białe nitki, a nie czarne. Wyglądałem jak człowiek, który ściska w garści sznurki niewidzialnych balonów. Tyle że słychać było bzyczenie much - oszalałych i zdezorientowanych jak każde stworzenie, które zostało przez coś złapane i nie wie, jak to się stało. - Niech mnie diabli - mówi Dock Barker. - Poważnie, Homer, niech mnie wszyscy piekielni diabli. Gdzieś ty się tego nauczył? - W Zakładzie Poprawczym Pendleton - odpowiadam. - Kto ci pokazał? - Nikt. Po prostu jednego dnia zrobiłem to. - Czemu one nie plączą nitek? - zapytał Volney. Miał oczy wielkie jak winogrona. Rozśmieszyło mnie to, powiadam wam. - Nie wiem - mówię. - Zawsze latają w swojej przestrzeni i prawie nigdy nie przecinają sobie drogi. - Homer! - woła z drugiego pokoju Johnnie. - Jak już je masz, najlepiej przynieś od razu tutaj! Ruszyłem przez kuchnię, pociągając za uździenice z nitki jak dobry muszy kowboj, a Zajączek dotknęła mojej ręki. - Bądź ostrożny - mówi. - Twój kumpel już ledwie dyszy, twój drugi kumpel przez to wariuje. Później poczuje się lepiej, ale teraz nie jest bezpieczny. Wiedziałem o tym lepiej niż ona. Kiedy Johnnie pragnął czegoś z całej duszy, prawie zawsze mu się udawało. Tym razem jednak będzie inaczej. Jack leżał wsparty na poduszkach z głową w kącie i chociaż jego twarz była biała jak papier, znów wyglądał, jakby wróciły mu zmysły. Na koniec oprzytomniał, jak to się czasami ludziom zdarza. - Homer! - mówi tak wesoło, jak tylko można sobie życzyć. Potem widzi nitki w mojej ręce i wybucha śmiechem. Piskliwym, świszczącym i zupełnie niewesołym, a zaraz potem zaczyna kaszleć. Śmiał się i kaszlał na zmianę. Z ust poleciała mu krew - trochę opryskało moje białe nitki. - Tak jak w Michigan City! - mówi i wali się ręką w nogę. Po brodzie cieknie mu krew, skapując na podkoszulek. - Jak w dawnych czasach! - Znów się rozkaszlał. Twarz Johnniego wygląda strasznie. Widzę, że chce, żebym wyszedł z pokoju, zanim Jack rozpadnie się na kawałki, wiedział też jednak, że to i tak już o dupę potłuc i jeżeli Jack umrze szczęśliwy, patrząc na muchy na nitkach złapane obok sracza, niech tak będzie. - Jack - mówię. - Musisz być cicho. - Nie, już się dobrze czuję - mówi, uśmiechając się i rzężąc. - Podejdź tu z nimi. Bliżej, żebym mógł zobaczyć! - Ale zanim zdążył powiedzieć coś jeszcze, znowu się rozkaszlał i zgięło go wpół nad prześcieradłem, które zakrywało podkurczone kolana i wyglądało jak koryto spryskane krwią. Popatrzyłem na Johnniego, który kiwnął głową. Chyba w końcu się pogodził. Dał mi znak, żebym podszedł. Zbliżyłem się wolno, trzymając w ręce nitki polatujące w górę - białe kreski w mroku. Jack też chyba wiedział, że z kaszlem wydaje ostatnie tchnienie. - Puść je - mówi mokrym, chrypliwym głosem. Ledwie go zrozumiałem. - Pamiętam... Puściłem nitki. Przez dwie sekundy były sczepione u dołu, tam gdzie ściskałem je w spoconej dłoni - a potem rozpłynęły się na wszystkie strony, wisząc pionowo w powietrzu. Nagle przypomniałem sobie Jacka, jak stał na ulicy po robocie w banku w Mason City. Strzelal z automatu i osłaniał mnie, Johnniego i Lestera, kiedy zaganialiśmy zakładników do samochodu. Kule gwizdały wokół niego i chociaż jedna go drasnęła, wyglądał, jakby miał żyć wiecznie. Teraz leżał z podciągniętymi kolanami i prześcieradłem pełnym krwi. - Kurczę, ale widok - mówi, gdy białe kreski unoszą się same pod sufit. - To jeszcze nie wszystko - odzywa się Johnnie. - Patrz na to. - Odsunął się krok w stronę kuchni, odwrócił się i ukłonił. Uśmiechał się, ale to był najsmutniejszy uśmiech, jaki w życiu widziałem. Staraliśmy się; równie dobrze mogliśmy mu podać ostatni posiłek, nie? - Pamiętasz, jak chodziłem na rękach w warsztacie koszulowym? - Jasne! Nie zapomnij o gadce! - mówi Jack. - Panie i panowie! - odzywa się Johnnie. - A teraz na arenie wystąpi wspaniały i zdumiewający John Herbert Dillinger! - Wymówił swoje nazwisko z twardym “G”, tak jak jego stary, tak jak sam je wymawiał, zanim stał się sławny. Potem klasnął i stanął na rękach. Lepiej nie zrobiłby tego Buster Crabbe. Nogawki opadły mu aż do kolan, odsłaniając brzeg skarpet i golenie. Z kieszeni wysypały mu się drobne i zabrzęczały o deski podłogi. Zaczął chodzić po pokoju zręcznie jak zawsze, śpiewając na całe gardło. - Tra-ra-ra-bum-di-da! - Wypadły mu też z kieszeni kluczyki od kradzionego forda. Jack śmiał się chrapliwie - jak gdyby miał grypę - a Dock Barker, Zajączek i Volney stłoczeni w drzwiach też się śmiali, i to z całego serca. Zajączek klaskała i wołała: - Brawo! Bis! Nad moją głową dalej polatywały białe nitki, co chwilę zbliżając się i oddalając od siebie. Śmiałem się ze wszystkimi, ale potem zobaczyłem, co się święci i przestałem. - Johnnie! - krzyknąłem. - Johnnie, uważaj na gnata! Uważaj na gnata! To ta cholerna trzydziestkaósemka, którą zawsze nosił. Powoli wysuwała się zza paska. - Hę? powiedział i w tym momencie wypadła na podłogę, lądując na kluczach, i wystrzeliła. Trzydziestkaósemka nie jest najgłośniejszą bronią na świecie, ale w małym pokoju narobiła trochę hałasu. I dość mocno błysnęło. Dock wrzasnął. Zajączek zaczęła się wydzierać. Johnnie nic nie powiedział, tylko wywinął pełne salto i padł na twarz. Grzmotnął stopami w podłogę, o mało nie uderzając w nogi łóżka, na którym umierał Jack Hamilton. Potem znieruchomiał. Podbiegłem do niego, roztrącając białe nitki. Z początku myślałem, że nie żyje, bo kiedy go obróciłem, zobaczyłem krew na ustach i policzku. Potem usiadł. Otarł twarz, popatrzył na krew i na mnie. - Niech to szlag, Homer, czyja się postrzeliłem? - mówi Johnnie. - Chyba tak - odpowiadam. - Jak to wygląda? Zanim zdążyłem mu powiedzieć, że nie wiem, Zajączek odepchnęła mnie na bok i starła mu krew fartuchem, Przez chwilę przyglądała mu się uważnie, a potem mówi: - Nic ci nie jest. To tylko draśnięcie. Dopiero później, kiedy przemyła mu twarz jodyną, okazało się, że to dwa draśnięcia. Kula przecięła skórę z prawej strony nad wargą, przeleciała ze dwa cale w powietrzu i rozcięła policzek tuż obok oka. Potem zaryła się w suficie, ale wcześniej rozwaliła jedną muchę. Wiem, że trudno w to uwierzyć, ale to prawda. Przysięgam. Mucha leżała na podłodze przykryta białą nitką - właściwie zostały z niej tylko nóżki. - Johnnie? - odzywa się Dock. - Chyba mam dla ciebie złe nowiny, wspólniku. Nie musiał mówić, o co chodzi. Jack ciągle siedział, ale głowa zwisała mu tak nisko, że włosy dotykały prześcieradła między kolanami. Kiedy zajmowaliśmy się rannym Johnniem, Jack umarł. Dock kazał nam zabrać ciało do wyrobiska żwirowego dwie mile dalej, zaraz za rogatkami Aurory. Pod zlewem stała butelka ługu, którą Zajączek nam dała. - Wiecie, co z tym zrobić, prawda? - pyta. - Jasne - mówi Johnnie. Na górnej wardze miał nalepiony plaster i w tym miejscu później już nigdy nie rósł mu wąs. Mówił głuchym głosem, unikając jej wzroku. - Zmuś go, żeby to zrobił, Homer - zwraca się do mnie Zajączek i wskazuje kciukiem pokój, gdzie leży Jack owinięty w zakrwawione prześcieradło. - Jeżeli go znajdą i zidentyfikują, zanim się zmyjecie, wszyscy będziemy mieli kłopoty. - Przyjęliście nas, gdy nikt inny nie chciał - mówi Johnnie. - Nie pożałujecie tego. Zajączek uśmiechnęła się do niego. Kobiety prawie zawsze miały słabość do Johnniego. Wcześniej myślałem, że ta jest wyjątkiem, bo cały czas była taka zasadnicza, ale teraz zobaczyłem, że wcale nie. Zachowywała się rzeczowo i poważnie, bo wiedziała, że uroda nie jest jej najmocniejszą stroną. Poza tym, kiedy w domu tłoczy się gromada uzbrojonych facetów, rozsądna kobieta raczej nie chce prowokować między nimi żadnych kłótni. - Jak wrócicie, już nas nie będzie - mówi Volney. - Mama ciągle mówi o Florydzie, ma na oku jakieś gniazdko nad jeziorem Weir... - Zamknij się, Vol - wtrąca się Dock i mocno szturcha go w ramię. - W każdym razie spadamy stąd - odzywa się, pocierając miejsce, w które trafiła ręka Docka. - Wy też powinniście spadać. Zabierzcie bagaże. Nawet się nie zatrzymujcie, jak będziecie wracać. Wszystko może się bardzo szybko zmienić. - Dobra - mówi Johnnie. - Przynajmniej umarł szczęśliwy - mówi Volney. - Śmiał się. Ja milczałem. Dochodziło do mnie, że Red Hamilton - mój stary kumpel - naprawdę nie żyje. Zrobiło mi się okropnie smutno. Próbowałem myśleć o tym, że kula tylko otarła się o Johnniego (i zamiast niego zabiła muchę), ale w ogóle mnie to nie pocieszyło. Poczułem się jeszcze gorzej. Dock uścisnął mi rękę, potem Johnniemu. Był blady i ponury. - Nie wiem, dlaczego tak skończyliśmy, taka jest prawda - mówi. - Jak byłem mały, chciałem zostać tylko cholernym inżynierem kolejnictwa. - Coś ci powiem - Johnnie na to. - Nie musimy się martwić. Bóg zawsze w końcu robi porządek. Zabraliśmy Jacka na ostatnią przejażdżkę. Zapakowanego w poplamione krwią prześcieradło wepchnęliśmy na tylne siedzenie kradzionego forda. Johnnie pojechał na drugi koniec żwirowiska. Autem cały czas telepało (na jazdę po wertepach zawsze wybrałbym terraplane’a zamiast forda). Potem zatrzymał się, zgasił silnik i dotknął plastra nad górną wargą. - Dzisiaj wykorzystałem do końca mój fart, Homer - mówi. - Teraz już mnie dostaną. - Nie mów tak - odpowiadam. - Czemu nie? To prawda. - Niebo nad nami było białe i zanosiło się na deszcz. Pewnie solidnie nas pokropi i zabłoci w drodze z Aurory do Chicago (Johnnie uznał, że powinniśmy wrócić, bo w Saint Paul będą na nas czekać federalni). Gdzieś daleko krakały wrony. Jedynym poza tym dźwiękiem było tykanie stygnącego silnika. Patrzyłem w lusterko wsteczne na zawinięte ciało na tylnym siedzeniu. Widziałem wystające kolana i łokcie, małe czerwone kropki tam, gdzie się na koniec pochylał, śmiejąc się i kaszląc. - Popatrz, Homer - mówi Johnnie, wskazując na trzydziestkęósemkę zatkniętą za pasek. Potem obrócił breloczek pana Francisa w palcach, na których, mimo jego wysiłków, zaczynały odrastać linie papilarne. Na kółku poza kluczykiem do forda było chyba z pięć innych kluczy. I ta koniczynka na szczęście. - Kolba uderzyła w to, jak spadła - mówi. Kiwnął głową. - Walnęła w mój szczęśliwy znak. I już po moim farcie. Pomóż mi z Jackiem. Wytaszczyliśmy Jacka na żwirowe zbocze wyrobiska. Potem Johnnie wziął butelkę z ługiem. Na etykiecie była brązowa czaszka i skrzyżowane piszczele. Johnnie ukląkł i rozwinął prześcieradło. - Zdejmij mu sygnety - mówi i robię to. Johnnie chowa je do kieszeni. Potem dostaliśmy za nie czterdzieści pięć dolarów w Calumet, chociaż Johnnie przysięgał na wszystko, że ten mały miał prawdziwy brylant. - Teraz przytrzymaj mu ręce. Posłuchałem go, a Johnnie nalał na każdą opuszkę palca nakrętkę ługu. Te linie papilarne już nigdy nie miały odrosnąć. Potem schylił się nad twarzą Jacka i pocałował go w czoło. - Robię to z bólem, Red, ale wiem. że ty zrobiłbyś ze mną to samo, gdyby poszło inaczej. Potem polał ługiem policzki, usta i czoło Jacka. Zasyczało, zabulgotało i skóra zbielała. Odwróciłem się, kiedy zaczęło mu wyżerać zamknięte powieki. Oczywiście, nie na wiele to się zdało; ciało znalazł jakiś farmer, który przyjechał po żwir. Kamienie, którymi przysypaliśmy Jacka, rozrzuciła sfora psów i jadła to, co zostało z jego rąk i twarzy. Na reszcie ciała było tyle blizn, że gliny mogły bez trudu zidentyfikować zwłoki Jacka Hamiltona. Taki było koniec fartu Johnniego. Każdy ruch, jaki potem wykonał - aż do tamtej nocy pod Biograph Theater, gdzie przyskrzynił go Purvis ze swoimi uzbrojonymi w odznaki siepaczami - okazał się błędem. Czy mógł po prostu podnieść ręce i poddać się? Moim zdaniem nie. Purvis chciał go mieć martwego, tak czy inaczej. Dlatego federalni nie powiedzieli glinom z Chicago, że Johnnie jest w mieście. Nigdy nie zapomnę, jak Jack się śmiał, kiedy mu przyniosłem muchy na nitkach. Był w porządku. Większość była w porządku - dobrzy ludzie, którzy zajęli się nieodpowiednią robotą. A Johnnie był najlepszy. Nikt nie miał wierniejszego przyjaciela. Zrobiliśmy razem jeszcze jeden bank, Merchants National w South Bend w Indianie. Był z nami jeszcze Lester Nelson. Jak wyjeżdżaliśmy z miasta, wydawało się, że wali w nas ołowiem każdy wieśniak w Indianie, ale mimo to uciekliśmy. Tylko po co? Spodziewaliśmy się zgarnąć ponad sto kawałków, tyle, żeby wyjechać do Meksyku i żyć jak królowie. Skończyło się na parszywych dwudziestu tysiącach, większość w bilonie i brudnych banknotach dolarowych. Bóg zawsze w końcu robi porządek, tak Johnnie powiedział do Docka Barkera, kiedy się żegnaliśmy. Wychowano mnie na chrześcijanina - fakt, trochę zboczyłem z właściwej drogi - ale wierzę w jedno: musimy się zadowolić tym, co mamy, ale to dobrze; w oczach Boga nie jesteśmy niczym więcej niż muchy na nitkach i liczy się tylko to, ile radości uda się nam dać po drodze innym. Kiedy ostatni raz widziałem Johnniego Dillingera w Chicago, śmiał się z czegoś, co powiedziałem. I tyle mi wystarczy. Gdy byłem dzieckiem, fascynowały mnie opowieści o przestępcach z czasów wielkiego kryzysu, a moje zainteresowania chyba najmocniej pobudził niezwykły film Arthura Penna “Bonnie i Clyde”. Wiosną 2000 roku przeczytałem jeszcze raz historię epoki kryzysu, “The Dillinger Days” Johna Tolanda, z której szczególnie spodobała mi się opowieść o tym, jak towarzysz Dillingera, Homer Van Meter, nauczył się łapać muchy w Zakładzie Poprawczym Pendleton. Powolna śmierć Jacka “Reda” Hamiltona to udokumentowany fakt; moje opowiadanie o tym, co zdarzyło się w kryjówce Docka Barkera, to oczywiście czysta fikcja... lub mit, jeśli bardziej wam to odpowiada to słowo. Mnie odpowiada. Przełożył : Łukasz Praski W sali egzekucyjnej To była sala egzekucyjna. Fletcher wiedział to, gdy tylko otworzyły się drzwi. Podłoga wyłożona szarymi płytkami jak w hali przemysłowej. Ściany z odbarwionego białego kamienia, tu i ówdzie upstrzonego ciemnymi plamami, być może krwi - z pewnością w tej sali niejeden raz lała się krew. Górne światła były osłonięte kratownicami. Pośrodku stał długi drewniany stół, przy którym siedziały trzy osoby. Naprzeciw stołu czekało na Fletchera puste krzesło. Obok stał niski stoliczek na kółkach. Przedmiot na stoliku zakryto płachtą, tak jak rzeźbiarz zasłania swoje niedokończone dzieło przed następnym etapem pracy. Fletchera na wpół doprowadzono, na wpół przywleczono do krzesła. Zataczał się w mocnym uścisku strażnika, ale nawet nie próbował iść prosto. Najlepiej dla niego, jeśli będzie wyglądać na bardziej oszołomionego, zszokowanego i niezdolnego do zebrania myśli, niż był w istocie. Uważał, że jego szansę na opuszczenie tej piwnicy w Ministerstwie Informacji wynoszą mniej niż jeden czy dwa do trzydziestu, ale i to zapewne były zbyt optymistyczne szacunki. W każdym razie nie zamierzał ich zmniejszać, dając po sobie poznać, że zachował czujność. Pomóc mu w tym mogło spuchnięte oko, obrzmiały nos i rozcięta dolna warga; także skorupka zakrzepłej krwi wokół ust, jak ciemnoczerwona kozia bródka. Fletcher był pewien jednego: gdyby stąd rzeczywiście wyszedł, pozostali - strażnik i trójka siedząca za stołem jak trybunał - musieliby nie żyć. Był reporterem gazety i nigdy w życiu nie zabił istoty większej od szerszenia, lecz gdyby musiał zabić, żeby uciec z tej sali, nie zawahałby się. Pomyślał o swojej siostrze, kiedy pozwoliła sobie na chwilę wolności. Pomyślał o siostrze pływającej w rzece o hiszpańskiej nazwie. Pomyślał o świetle odbijającym się od powierzchni wody w południe, zbyt jasnym, żeby można na nie patrzeć. Dotarli do krzesła stojącego naprzeciw stołu. Strażnik pchnął go tak mocno, że Fletcher omal się nie przewrócił. - Ostrożnie, nie tak, nie chcę wypadków - powiedział jeden z siedzących przy stole. Escobar. Powiedział po hiszpańsku coś do strażnika. Po lewej ręce Escobara siedział inny mężczyzna. Po prawej ręce Escobara miejsce zajmowała kobieta, mniej więcej sześćdziesięcioletnia. Kobieta i ten drugi mężczyzna byli szczupli, Escobar - gruby i świecił się jak tania świeca. Wyglądał jak Meksykanin z filmów. Można się było spodziewać, że zaraz powie: “Odsnaka? Nie potrzebujemy ci pokasywać żadnych cholernych odsnak*”.[* Odżywka Alfonsa Bedoya, bandyty z filmu Johna Hustona “Skarb Sierra Mądre” (przyp. tłum.).] Mimo to był Ministrem Informacji. Czasem podawał angielskojęzyczną część serwisu meteorologicznego w miejskiej telewizji. Wtedy zawsze dostawał listy od wielbicieli. W garniturze nie wyglądał na tłuściocha, tylko niskiego, korpulentnego człowieka. Fletcher dobrze o tym wszystkim wiedział. Napisał kilka artykułów o Escobarze, bądź co bądź barwnej postaci. Jak głosiła plotka, również entuzjaście tortur. Himmler Ameryki Środkowej, pomyślał Fletcher, dziwiąc się, że mimo przerażenia nie opuszcza go poczucie humoru, fakt, że dość prymitywne. - Kajdanki? - zapytał strażnik też po hiszpańsku, potrząsając parą plastikowych obrączek. Fletcher nadal starał się wyglądać, jakby nic nie rozumiał. Jeśli go skują, to koniec. Mógł zapomnieć o swojej szansie jednej na trzydzieści lub choćby jednej na sto. Escobar zwrócił się na chwilę do siedzącej po prawej kobiety. Miała bardzo ciemną twarz i czarne włosy z przedziwnymi białymi pasemkami. Włosy sterczały jej trochę w górę i trochę do tyłu, jakby dmuchnął jej w twarz huragan. Jej fryzura przywodziła Fletcherowi na myśl Else Lanchester w “Narzeczonej Frankensteina”. Chwycił się tego porównania kurczowo, wręcz panicznie, tak jak chwytał się wyobrażenia blasku odbitego od rzeki albo siostry, jak śmiejąc się, zmierza z przyjaciółkami do wody. Potrzebował obrazów, nie myśli. Obrazy stanowiły teraz luksus. A w takim miejscu jak to myśli nie były najlepsze. W takim miejscu można było mieć tylko niewłaściwe myśli. Kobieta lekko skinęła głową Escobarowi. Fletcher widział ją wcześniej w paru miejscach, zawsze odzianą w bezkształtne sukienki jak ta, którą miała na sobie teraz. Była u boku Escobara już tak długo, że Fletcher zaczął ją brać za jego sekretarkę, kogoś w rodzaju osobistej asystentki, być może nawet biografa - ludzie tacy jak Escobar na pewno mieli tak rozdęte ego, że obecność kogoś takiego byłaby w pełni uzasadniona. Teraz jednak Fletcher przypuszczał, że od początku mógł się mylić i to ona jest naprawdę jego szefem. W każdym razie skinienie głowy zdawało się satysfakcjonować Escobara. Zwracając się ponownie do Fletchera, uśmiechnął się. Odezwał się po angielsku: - Nie wygłupiaj się, odłóż je. Pan Fletcher przyszedł tu tylko pomóc nam w kilku sprawach. Niedługo wróci do swojego kraju... - Escobar westchnął głęboko, dając do zrozumienia, jak głęboko tego żałuje. - Tymczasem jednak jest naszym specjalnym gościem. Nie potrzebujemy żadnych cholernych kajdanek, pomyślał Fletcher. Kobieta podobna do mocno opalonej Narzeczonej Frankensteina pochyliła się do Escobara i szepnęła mu coś na ucho. Escobar uśmiechnął się i pokiwał głową. - Oczywiście, Ramón, jeżeli nasz gość próbowałby popełnić jakieś głupstwo albo wykonał agresywny ruch, będziesz go musiał trochę postrzelić. - Ryknął śmiechem - gromkim śmiechem grubasa z telewizji - a potem powtórzył to samo po hiszpańsku, aby poza Fletcherem zrozumiał też Ramón. Ramón skinął głową z powagą, zawiesił kajdanki na pasku i odsunął się, stając poza zasięgiem wzroku Fletchera. Escobar znów skupił uwagę na Fletcherze. Z kieszeni koszuli tropikalnej wyszywanej papuzioliściastym wzorem wyciągnął czerwonobiałą paczkę: marlboro, ulubiony gatunek wszystkich narodów Trzeciego Świata. - Zapali pan, panie Fletcher? Fletcher sięgnął do paczki, którą Escobar położył na skraju stołu, ale zaraz cofnął rękę. Rzucił palenie trzy lata temu i przypuszczał, że w ten sposób mógłby wrócić do nałogu, jeśli rzeczywiście już się z niego wyrwał - prawdopodobnie tak samo było z piciem mocnych trunków - ale w tym momencie nie miał szczególnej ochoty na papierosa. Chciał tylko, żeby zobaczyli, jak drżą mu ręce. - Może później. Teraz papieros mógłby... Mógłby co? Escobara to nie obchodziło; skinął ze zrozumieniem głową i zostawił papierosy na stole. Fletcher ujrzał nagle z bólem siebie samego, jak przystaje obok kiosku na Czterdziestej Trzeciej i kupuje paczkę marlboro. Wolny człowiek kupuje sobie przyjemną truciznę na nowojorskiej ulicy. Powiedział sobie, że jeśli uda mu się stąd ujść z życiem, zrobi to. Tak jak niektórzy pielgrzymują do Rzymu lub Jerozolimy, kiedy wyleczą się z raka albo odzyskają wzrok. - Ludzie, którzy to panu zrobili... - Escobar wskazał na twarz Fletchera niezbyt czystą ręką - zostali skarceni. Jednak niezbyt ostro i jak pan widzi, powstrzymam się od przeprosin. Ci ludzie są patriotami tak jak my. I jak pan, panie Fletcher, prawda? - Przypuszczam, że tak. - Jego zadanie polegało na tym, aby sprawiać wrażenie przymilnego i zalęknionego człowieka, który zrobi wszystko, żeby stąd wyjść. Zadanie Escobara polegało na tym, by uspokajać człowieka na krześle i przekonać go, że spuchnięte oko, rozcięta warga i ruszające się zęby to nic takiego; że to tylko nieporozumienie, które niebawem zostanie wyjaśnione, a on będzie mógł iść, dokąd zechce. Wciąż robili wszystko, aby się oszukiwać, nawet w sali egzekucyjnej. Escobar spojrzał na Ramóna i zaczął szybko mówić po hiszpańsku. Fletcher nie znał hiszpańskiego tak dobrze, by zrozumieć wszystko, lecz nie sposób spędzić pięciu lat w tej gównianej stolicy, nie poznając dość bogatego słownictwa; poza tym hiszpański nie należał do najtrudniejszych języków świata, o czym niewątpliwie wiedział Escobar i jego przyjaciółka, Narzeczona Frankensteina. Escobar spytał, czy spakowano rzeczy Fletchera i czy wymeldowano go z hotelu Magnificent: Si. Escobar chciał też wiedzieć, czy pod Ministerstwem Informacji czeka samochód, żeby po przesłuchaniu zawieźć go na lotnisko. Si, stoi za rogiem na ulicy Piątego Maja. Escobar ponownie zwrócił się do Fletchera i rzekł: - Zrozumiał pan, o co go pytałem? - “Zrozumiał” zabrzmiało w jego ustach jak “srosumiał” i Fletcher znów pomyślało występach telewizyjnych Escobara. Nisz? Jaki nisz? Nie potrzebujemy żadnych cholernych niszów. - Pytałem, czy wymeldowali pana z pokoju - chociaż po tym wszystkim wydaje się panu pewnie, że to był apartament - i czy czeka na pana samochód, żeby zawieźć pana na lotnisko po naszej rozmowie. - Tyle że nie użył słowa “rozmowa”. - Tak? - spytał takim tonem, jakby nie mógł uwierzyć we własne szczęście. Miał nadzieję, że właśnie tak to zabrzmiało. - Poleci pan najbliższym rejsem Delty do Miami - powiedziała Narzeczona Frankensteina. Mówiła bez śladu akcentu hiszpańskiego. - Kiedy samolot wyląduje na amerykańskiej ziemi, dostanie pan z powrotem paszport. Nie stanie się panu krzywda i nie zatrzymamy tu pana, panie Fletcher, pod warunkiem że pomoże nam pan w dochodzeniu - ale nie ukrywajmy, że zostanie pan deportowany. Wyrzucony. Wykopany, jak mówicie w swojej Ameryce. Miała znacznie więcej ogłady niż Escobar. Fletchera rozbawiła myśl, że z początku brał ją za asystentkę Escobara. I ty uważasz się za reportera, pomyślał. Oczywiście, gdyby był tylko korespondentem “New York Timesa” w Ameryce Środkowej, nie znalazłby się w podziemiach Ministerstwa Informacji, gdzie plamy na ścianie podejrzanie przypominały krew. Przestał być reporterem jakieś szesnaście miesięcy temu, gdy poznał Nuneza. - Rozumiem - powiedział Fletcher. Escobar wziął papierosa. Zapalił go złotą zapalniczką Zippo ozdobioną fałszywym rubinem. - Jest pan gotowy pomóc nam w dochodzeniu, panie Fletcher? - Czy mam inne wyjście? - Zawsze ma pan inne wyjście - odrzekł Escobar - ale chyba w naszym kraju wypalił już pan za sobą ziemię. Tak mówicie, prawda, wypalić za sobą ziemię? - Mniej więcej - powiedział Fletcher. Pomyślał: Musisz się bronić przed pokusą, aby im uwierzyć. To całkiem naturalne, że chcesz wierzyć, i pewnie równie naturalne, że chcesz mówić prawdę - zwłaszcza po tym, jak z ulubionej knajpy wywlekli cię i zdrowo pobili dwaj ludzie cuchnący odsmażaną fasolą - ale jeśli dasz im to, czego chcą, wcale nie wyjdziesz na tym dobrze. I tego się musisz trzymać, tylko to ma jakikolwiek sens w tej piwnicy. Nieważne, co mówią. Ważne, co się kryje pod tą płachtą na stoliku. Ważne, kim jest ten trzeci facet, który się jeszcze nie odezwał. I skąd te plamy na ścianie. Escobar pochylił się naprzód, przybierając poważną minę. - Zaprzeczy pan, że przez ostatnie szesnaście miesięcy udzielał pan pewnych informacji niejakiemu Tomasowi Herrerze, który z kolei przekazywał je komunistycznemu rebeliantowi znanemu jako Pedro Nunez? - Nie - rzekł Fletcher. - Nie zaprzeczam. - Aby właściwie odegrać swoją rolę w tej farsie - której istotę najlepiej oddawała różnica znaczenia słów “rozmowa” i “przesłuchanie” - powinien teraz przedstawić swoje powody, próbować się tłumaczyć. Jakby ktokolwiek w dziejach świata wygrał dysputę polityczną w takim pomieszczeniu jak to. Lecz nie czuł się na siłach, by tego dokonać. - Jednak trwało to nieco dłużej. Chyba prawie półtora roku. - Proszę się poczęstować papierosem, panie Fletcher. - Escobar otworzył szufladę i wyciągnął z niej cienką teczkę. - Dziękuję, za chwilę. - W porządku. - W ustach Escobara zabrzmiało to “w posządku”. Kiedy zapowiadał w telewizji pogodę, chłopaki z reżyserki czasem nakładali na mapę pogody zdjęcie kobiety w bikini. Kiedy Escobar to zobaczył, śmiał się, wymachiwał rękami i poklepywał się po piersi. Ludziom bardzo się to podobało. Wyglądało komicznie. Podobnie komicznie brzmiało “w posządku”. Jak “nie potrzebujemy ci pokasywać żadnych cholernych odsnak”. Escobar otworzył teczkę, trzymając papierosa dokładnie pośrodku ust, a dym leciał mu wprost do oczu. W ten sposób palili na rogach ulic starcy, którzy nadal nosili słomkowe kapelusze, sandały i szerokie spodnie. Escobar nie otwierał wprawdzie ust, żeby papieros nie spadł mu na stół, ale mimo to się uśmiechał. Wyciągnął z cienkiej teczki czarnobiałą fotografię na błyszczącym papierze i podsunął pod oczy Fletcherowi. - Oto pański przyjaciel Tomas. Niezbyt ładny, prawda? Było to zdjęcie o wysokim kontraście obejmujące całą twarz. Przywodziło Fletcherowi na myśl dzieła znanego fotoreportera z lat czterdziestych i pięćdziesiątych, który używał pseudonimu Weegee. Zdjęcie przedstawiało nieboszczyka, który miał szeroko otwarte oczy. Odbijało się w nich światło lampy błyskowej, nadając im pozory życia. Nie było widać krwi, tylko maleńki znak, lecz mimo to na pierwszy rzut oka było jasne, że człowiek nie żyje. Miał uczesane włosy, widać było nawet wyraźne ślady po grzebieniu. I to światło w oczach, ale to było światło odbite. Na pierwszy rzut oka wiadomo było, że człowiek nie żyje. Znak widniał na lewej skroni, miał kształt komety i wyglądał, jak ślad po oparzeniu prochem, ale nie było dziury po kuli ani krwi, a czaszka zachowała swój kształt. Nawet bliski strzał z małokalibrowego pistoletu w rodzaju dwudziestkidwójki, który zostawiłby ślad po gorącym prochu, musiałby zniekształcić czaszkę. Escobar zabrał fotografię, schował do teczki, którą zaraz zamknął, i wzruszył ramionami, jak gdyby chciał powiedzieć: “Widzisz? Widzisz, co się dzieje?”. Kiedy wzruszył ramionami, na stół spadł popiół z papierosa. Zmiótł go na szarą podłogę swoją tłustą dłonią. - Właściwie nie chcemy pana niepokoić - powiedział Escobar. - Po co mamy to robić? To mały kraj. Jesteśmy mali ludzie i mieszkamy w małym kraju. “New York Times” to duża gazeta z dużego kraju. Oczywiście, mamy swoją dumę, ale mamy też... - Escobar postukał się palcem w skroń. - Rozumie pan? Fletcher skinął głową. Wciąż widział Tomasa. Chociaż zdjęcie wróciło do teczki, ciągle widział Tomasa, rowki, jakie grzebień pozostawił w jego ciemnych włosach. Kiedyś jadł dania przyrządzone przez żonę Tomasa, siedział na podłodze i oglądał kreskówki z najmłodszym dzieckiem Tomasa, dziewczynką, może pięcioletnią. Kreskówki z Tomem i Jerrym, w których krótkie dialogi były po hiszpańsku. - Nie chcemy pana niepokoić - mówił Escobar, a dym z papierosa opływał mu twarz i wirował w kłębach wokół jego uszu - ale przyglądamy się od dawna. Nie wiciał pan nas - może dlatego, że pan jest duży, a my mali - ale przyglądamy się. Wiemy, że pan wie to, co wie Tomas, więc idziemy do niego. Próbujemy z niego wyciągnąć, co wie, żebyśmy nie musieli niepokoić pana, ale nie chciał powiedzieć. W końcu poprosiliśmy tego oto Heinza, żeby nam pomógł. Heinz, pokaż panu Fletcherowi, jak próbowałeś wyciągnąć coś od Tomasa, kiedy sieciał dokładnie tu, gdzie teraz sieci pan Fletcher. - Proszę - powiedział Heinz. Mówił z nosowym nowojorskim akcentem. Był łysy, miał tylko wianuszek włosów wokół uszu. Nosił małe okulary. Escobar wyglądał jak Meksykanin z filmu, kobieta wyglądała jak Elsa Lanchester w “Narzeczonej Frankensteina”. Heinz wyglądał jak aktor z reklamówki telewizyjnej wyjaśniający, dlaczego najlepszym lekiem na ból głowy jest Excedryna. Podszedł do stolika na kółkach, posyłając Escobarowi łobuzerskie i konspiracyjne spojrzenie, po czym ściągnął płachtę. Pod spodem znajdował się jakiś aparat z tarczami wskaźników i lampkami, które były teraz ciemne. Fletcher z początku pomyślał, że to wykrywacz kłamstw - byłaby w tym odrobina sensu - lecz przed prymitywnym panelem z kontrolkami leżał połączony z maszyną grubym czarnym przewodem jakiś przedmiot z gumowym uchwytem. Przypominał rylec albo wieczne pióro. Nie miał jednak żadnej stalówki. Był stożkowaty i zakończony tępym stalowym czubkiem. Pod maszyną, na półce, stał akumulator samochodowy z napisem DELCO. Zaciski akumulatora były zasłonięte gumowymi kapturkami, od których prowadziły przewody dołączone z tyłu aparatu. Nie, to nie był wykrywacz kłamstw. Choć może u tych ludzi taką pełnił funkcję. Heinz mówił z ożywieniem z zadowoleniem człowieka, który lubi tłumaczyć, co robi. - To naprawdę proste, nieco zmodyfikowane urządzenie, którego używają neurolodzy do poddawania elektrowstrząsom pacjentów cierpiących na nerwicę jednobiegunową. Tyle że generuje znacznie silniejsze wstrząsy. Odkryłem, że ból ma przy tym naprawdę drugorzędne znaczenie. Wiele osób nawet nie pamięta bólu. Zaczynają chętnie mówić tylko z powodu awersji do samego wstrząsu. Można by to nazwać atawizmem. Chciałbym kiedyś napisać artykuł na ten temat. Heinz wziął pióro za uchwyt z izolacją i podniósł na wysokość oczu. - Można tym dotykać kończyn... korpusu... oczywiście genitaliów... ale można to także wprowadzić tam, gdzie - proszę wybaczyć brutalność - nigdy słońce nie dochodzi. Człowiek, któremu naelektryzuje się gówno, nigdy tego nie zapomina, panie Fletcher. - Robił pan to Tomasowi? - Nie - odrzekł Heinz, odkładając ostrożnie pióro na stolik przed generatorem. - Dostał wstrząs w rękę, ale aparat był ustawiony na połowę mocy, żeby się przekonał, co go czeka, a kiedy nadal odmawiał rozmowy na temat El Cóndora... - Nieważne - przerwała mu Narzeczona Frankensteina. - Przepraszam. Kiedy nadal nie chciał nam zdradzić tego, co chcieliśmy wiedzieć, przyłożyłem różdżkę do jego skroni i zaaplikowałem kolejny precyzyjny wstrząs. Zapewniam pana, starannie obliczony, pół mocy, ani kreski więcej. Wtedy dostał ataku i zmarł. Sądzę, że to mogła być padaczka. Nie wie pan, czy cierpiał na padaczkę, panie Fletcher? Fletcher pokręcił głową. - Niemniej sądzę, że to było to. Sekcja nie wykazała żadnych schorzeń serca. - Heinz splótł przed sobą dłonie o długich palcach i spojrzał na Escobara. Escobar wyjął z ust papierosa, spojrzał na jego koniec, a potem rzucił na szare płytki podłogi i przydepnął. Następnie popatrzył na Fletchera i uśmiechnął się. Oczywiście, to bardzo smutne. Teraz zadam panu te same pytania, panie Fletcher. Na wiele z nich - mówię szczerze - Tomas Herrera nie chciał odpowiedzieć. Mam nadzieję, że pan zechce. Podoba mi się pan, panie Fletcher. Siedzi pan tu z godnością, nie płacze, nie błaga ani nie sika w spodnie. Podoba mi się pan. Wiem. że robi pan tylko, w co pan wierzy. To patriotyzm. Widzi pan, przyjacielu, najlepiej będzie, jeśli odpowie pan na moje pytania szybko i zgodnie z prawdą. Chyba pan nie chce, żeby Heinz włączył maszynę. - Powiedziałem już, że wam pomogę - rzekł Fletcher. Śmierć była bliżej niż lampy w swoich ślicznych drucianych klatkach. Niestety, ból był jeszcze bliżej. A jak blisko był Nunez, El Condor? Bliżej, niż tych troje sądziło, jednak za daleko, by mógł mu teraz pomóc. Gdyby Escobar i Narzeczona Frankensteina zaczekali jeszcze dwa dni, może nawet dobę... ale nie zaczekali i tak znalazł się w sali egzekucyjnej. Teraz będzie miał okazję sprawdzić, jaki jest twardy. - Powiedział pan i lepiej, żeby mówił pan serio - odezwała się kobieta, wymawiając każde słowo bardzo wyraźnie. My się tu z nikim nie pieprzymy, gringo. - Wiem - odrzekł słabym i drżącym głosem Fletcher. - Teraz chyba pan weźmie papierosa - powiedział Escobar, a gdy Fletcher pokręcił głową, sam wziął jednego, zapalił i zamyślił się. Wreszcie uniósł głowę. Papieros tkwił pośrodku ust, tak jak poprzednio. - Nunez pewnie zjawi się niedługo? - zapytał. - Jak Zorro z tego filmu? Fletcher skinął głową. - Kiedy? - Nie wiem. - Fletcher świetnie zdawał sobie sprawę, że Heinz stoi tuż obok swej piekielnej machiny ze splecionymi przed sobą dłońmi o długich palcach i wygląda, jakby na dany sygnał zaraz miał zacząć mówić o lekach przeciwbólowych. Zdawał też sobie sprawę, że z prawej, niemal poza zasięgiem jego wzroku, stoi Ramón. Nie widział go, ale przypuszczał, że dłoń Ramóna spoczywa na kolbie pistoletu. Po chwili padło następne pytanie. - A kiedy się zjawi, czy najpierw uderzy na garnizon na wzgórzach El Candido, garnizon w St. Therese, czy wejdzie od razu do miasta? - Na garnizon w St. Therese - odparł Fletcher. Wejdzie do miasta, mówił na pewno Tomas, gdy jego żona i córeczka oglądały kreskówki, siedząc obok siebie na podłodze i jedząc prażoną kukurydzę z białej miski z niebieskim paskiem dookoła. Fletcher pamiętał ten niebieski pasek. Wyraźnie go widział. Fletcher pamiętał wszystko. Wejdzie w samo serce. Nie będzie się pieprzył. Uderzy w samo serce jak ktoś, kto chce zabić wampira. - Nie będzie chciał telewizji? - spytał Escobar. - Ani rządowej stacji radiowej? Najpierw stacja radiowa na Civil Hill, powiedział Tomas, podczas gdy w telewizji leciały kreskówki. Wtedy był już chyba Struś Pędziwiatr, który zawsze znikał w chmurze pyłu, zanim zadziałała zastawiona przez Kojota nowa Superpułapka na Strusie Pędziwiatry; tylko bip-bip i już go nie było. - Nie - powiedział Fletcher. - Słyszałem, że El Cóndor mówi: “Niech sobie gadają”. - Ma rakiety? Ziemia-powietrze? Do niszczenia helikopterów? - Tak. - To była prawda. - Dużo? - Niedużo. - To już nie była prawda. Nunez miał ponad sześćdziesiąt rakiet. W gównianej flocie powietrznej tego kraju było zaledwie kilkanaście helikopterów - kiepskich rosyjskich maszyn, które nie mogły długo latać. Narzeczona Frankensteina lekko stuknęła Escobara w ramię. Escobar nachylił się do niej. Zaczęła szeptać, nie zasłaniając ust. Nie musiała zasłaniać ust, bo prawie w ogóle nie poruszała wargami. Była to umiejętność, którą Fletcher kojarzył z więzieniem. Nigdy nie był w więzieniu, ale widział w filmach. Kiedy Escobar zaczął szeptać, przysłonił usta grubą ręką. Fletcher obserwował ich i czekał, wiedząc, iż kobieta mówi Escobarowi, że to kłamstwo. Niedługo Heinz będzie miał nowe dane do swojego artykułu “Wstępne uwagi na temat stosowania elektryzacji gówna niechętnych do współpracy przesłuchiwanych oraz wynikających z tego następstw”. Fletcher odkrył, że przerażenie spowodowało pojawienie się w nim dwóch nowych ludzi, co najmniej dwóch sub-Fletcherów, którzy mieli własne, zupełnie nieprzydatne, ale dość zdecydowane poglądy na temat tego, co się stanie. Jeden był smutny, ale żywił pewną nadzieję, drugi był po prostu smutny. Ten pierwszy nazywał się Może Jednak Naprawdę - czyli może jednak naprawdę mnie puszczą, może naprawdę na ulicy Piątego Maja tuż za rogiem czeka samochód, może naprawdę chcą mnie wyrzucić z kraju i jutro rano wyląduję w Miami, przerażony, ale żywy i zacznę myśleć o wszystkim jak o złym śnie. Drugi, ten smutny i zrezygnowany, nazywał się Nawet Jeśli. Fletcher mógł ich zaskoczyć, wykonując nagły ruch - został pobity, a oni traktowali go z arogancją, więc może rzeczywiście mógłby ich zaskoczyć. Ale nawet jeśli to zrobię, Ramón mnie zastrzeli. A gdyby zaatakować Ramóna? Odebrać mu broń? Mało prawdopodobne, lecz możliwe; facet był gruby, cięższy od Escobara o dobre trzydzieści funtów i miał świszczący oddech. Zanim zdążyłbym strzelić, Escobar i Heinz już by mnie obezwładnili. Kobieta być może też; umiała mówić, nie poruszając wargami; może zna judo, karate czy tae kwon do. A gdyby wszystkich zastrzelił i uciekł z tej piwnicy? Nawet jeśli mi się uda, wszędzie będą strażnicy - usłyszą strzały i zaraz przybiegną. Naturalnie, sale takie jak ta często z oczywistych powodów bywają dźwiękoszczelne, ale nawet jeśli udałoby mu się pokonać schody i wyjść z budynku na ulicę, to dopiero początek. I całą drogę będzie mu towarzyszył pan Nawet Jeśli, wszystko jedno, jak długo będzie uciekał. Cały kłopot w tym, że ani pan Może Jednak Naprawdę, ani pan Nawet Jeśli nie potrafili mu pomóc; byli tylko omamami, kłamstwami, jakie próbowała sobie wmówić jego coraz bardziej rozgorączkowana wyobraźnia. Ludzie tacy jak on nie opuszczali takich pomieszczeń jak to tylko dlatego, że zaczynali mówić. Równie dobrze mógłby wymyślić trzeciego sub-Fletchera, pana Może Sobie Poradzę, i przystąpić do ataku. Nie miał nic do stracenia. Musiał się tylko upewnić, że nie wiedzą, że o tym wie. Escobar i Narzeczona Frankensteina odsunęli się od siebie. Escobar włożył papierosa do ust i uśmiechnął się smutno do Fletchera. - Kłamiesz, amigo. - Nie - powiedział. - Dlaczego miałbym kłamać? Nie sądzicie, ze chcę stąd wyjść? - Nie mamy pojęcia, dlaczego pan kłamie - odezwała się kobieta o wąskiej jak ostrze twarzy. - Nie mamy pojęcia, dlaczego w ogóle postanowił pan pomagać Nunezowi. Niektórzy sugerowali, że to przez amerykańską naiwność, i nie wątpię, że odegrała tu swoją rolę, ale to na pewno nie wszystko. Nieważne. Sądzę, że jesteś gotów do demonstracji, Heinz? Heinz z uśmiechem odwrócił się do swojej maszyny i nacisnął włącznik. Rozległo się buczenie jak w starym radiu, kiedy się rozgrzewało, i zapaliły się zielone lampki. - Nie - powiedział Fletcher, próbując dźwignąć się na nogi. Pomyślał, że bardzo dobrze udaje panikę, a zresztą czemu miał udawać. Naprawdę wpadł w panikę lub stan bliski panice. Myśl, że Heinz dotknie go gdzieś tym stalowym dildo dla pigmejów, była koszmarna. Jednak odezwał się w nim inny głos, zimny i wyrachowany, który mówił, że będzie musiał wytrzymać co najmniej jeden wstrząs. Nie miał w głowie niczego tak spójnego jak plan, ale musiał wytrzymać co najmniej jeden wstrząs. Tak uparcie twierdził pan Może Sobie Poradzę. Escobar skinął głową Ramónowi. - Nie możecie tego zrobić. Jestem obywatelem amerykańskim i pracuję dla “New York Timesa”, wiedzą, gdzie jestem. Ciężka ręka opadła mu na ramię, wtłaczając go z powrotem w krzesło. Jednocześnie głęboko w ucho wbiła mu się lufa pistoletu. Ból był tak silny i nieoczekiwany, że Fletcherowi zatańczyły przed oczami jasne cętki. Wrzasnął, ale dźwięk był dziwnie stłumiony. Dlatego że miał zatkane jedno ucho, no jasne - miał zatkane jedno ucho. - Niech pan wyciągnie rękę, panie Fletcher - powiedział Escobar z uśmiechem, nie wyjmując papierosa z ust. - Prawą - odezwał się Heinz. Trzymał stalowe pióro za czarny gumowy uchwyt jak ołówek, a maszyna buczała. Fletcher zacisnął prawą rękę na poręczy krzesła. Nie był już pewien, czy dalej udaje - granica między udawaniem a prawdziwą paniką zniknęła. - No już - ponagliła kobieta. Splotła dłonie na stole, pochylając się do przodu. W jej źrenicach lśniły maleńkie punkciki światła jak łebki gwoździ. - Zrób to, bo inaczej nie odpowiadam za konsekwencje. Fletcher zaczął rozluźniać palce trzymające kurczowo poręcz, ale nim zdążył podnieść rękę, przyskoczył do niego Heinz i przytknął tępą końcówkę pióra do grzbietu jego lewej dłoni. Pewnie od początku celował właśnie tam - do lewej ręki Heinz na pewno miał bliżej. Rozległ się cichy trzask, jakby ktoś złamał gałązkę, a Fletcher zacisnął lewą dłoń w pięść tak mocno, że wbił sobie w dłoń paznokcie. Całą połowę jego ciała ogarnęła jakaś rozedrgana niemoc, rozchodząc się od nadgarstka, przez przedramię, opadający łokieć i bark aż po szyję i dziąsła. Poczuł wstrząs nawet w zębach i plombach z lewej strony. Wydał gardłowe chrząknięcie. Przygryzł język i zadygotał na krześle. Ramón wyciągnął lufę z ucha Fletchera i go złapał. Gdyby tego nie zrobił, Fletcher upadłby na szare płytki podłogi. Heinz cofnął pióro. W miejscu, gdzie zetknęło się ze skórą, między drugą a trzecią kostką, pojawił się mały ślad oparzenia. Tylko tam pulsował prawdziwy ból, choć Fletcher nadal czuł mrowienie w całej ręce i dygot mięśni. Mimo to wstrząs był czymś okropnym. Fletcher miał wrażenie, że aby uniknąć następnego dotknięcia stalowego dildo, jest gotów poważnie rozważyć możliwość zastrzelenia własnej matki, gdyby miał taki wybór. Heinz nazwał to atawizmem. I miał nadzieję, że kiedyś napisze o tym artykuł. Fletcher zobaczył pochyloną nad sobą twarz Heinza, który szczerzył zęby w idiotycznym uśmiechu, przyglądając mu się błyszczącymi oczami. - Jak pan by to opisał? - krzyknął. - Kiedy to przeżycie jest jeszcze świeże? Jak pan by to opisał? - Jak umieranie odparł Fletcher głosem, który zabrzmiał w jego uszach zupełnie obco. Heinz wyglądał na absolutnie zachwyconego. - Tak! Widzicie, zmoczył się! Nie za bardzo, ale jednak. Proszę mi jeszcze powiedzieć, panie Fletcher... - Odsuń się - poleciła Narzeczona Frankensteina. - Przestań się wygłupiać i daj nam się zająć naszą sprawą. - I tylko ćwierć mocy - dodał konfidencjonalnym tonem przejęty Heinz, a potem odsunął się, znowu splatając ręce. - Panie Fletcher, zachował się pan bardzo brzydko - rzekł z wyrzutem Escobar. Wyciągnął niedopałek z ust, przyjrzał mu się i rzucił na podłogę. Papieros, pomyślał Fletcher. Tak, papieros. Wstrząs spowodował poważny uraz ramienia - mięśnie wciąż drgały, a w stulonej dłoni widział krew - ale widocznie ożywił mózg, przywracając jasność myśli. Oczywiście, właśnie temu miała służyć terapia wstrząsowa Heinza. - Nie, chcę wam pomóc... Escobar pokręcił jednak głową. - Wiemy, że Nunez wejdzie od razu do miasta. Wiemy, że po drodze weźmie stację radiową, jeżeli będzie mógł... i pewnie będzie mógł. - Na chwilę - wtrąciła Narzeczona Frankensteina. - Tylko na chwilę. Escobar kiwał głową. - Tylko na chwilę. Kwestia dni, może nawet godzin. Nie ma się czym przejmować. Daliśmy panu sznurek, żeby sprawdzić, czy sam pan zawiąże na nim stryczek... i pan zawiązał. Fletcher znów siedział prosto na krześle. Ramón cofnął się o dwa kroki. Fletcher zerknął na grzbiet lewej dłoni, gdzie dostrzegł małą smugę, taką jak na skroni martwego Tomasa na zdjęciu. Obok swojej maszyny stał Heinz, który zabił przyjaciela Fletchera. Założył ręce i uśmiechał się, myśląc zapewne o artykule, który chciał napisać, o słowach, wykresach i małych obrazkach opatrzonych podpisami Rys. l, Rys. 2 i może nawet Rys. 994. - Panie Fletcher? Fletcher spojrzał na Escobara i rozprostował palce lewej dłoni. Mięśnie ręki jeszcze drgały, ale coraz mniej. Pomyślał, że kiedy przyjdzie pora, będzie mógł użyć ramienia. A jeśli Ramón go zastrzeli? Co z tego? Heinz będzie miał okazję sprawdzić, czyjego aparat potrafi wskrzeszać zmarłych. - Może pan nas posłuchać, panie Fletcher? Fletcher skinął głową. - Dlaczego osłania pan Nuneza? - spytał Escobar. - Dlaczego chce pan cierpieć, żeby go osłaniać? Przecież on bierze kokainę. Jak zwycięży razem ze swoją rewolucją, ogłosi się dożywotnim prezydentem i będzie sprzedawał kokainę do pańskiego kraju. W niedzielę będzie chodził na mszę, a w pozostałe dni tygodnia pieprzył swoje kokainowe dziwki. I kto zwycięży ostatecznie? Może komuniści. Może United Fruit. Ale nie naród. - Escobar mówił cicho i patrzył na niego łagodnie. - Niech nam pan pomoże, panie Fletcher. Z własnej woli. Niech pan nas nie zmusza, żebyśmy pomogli panu nam pomóc. Żebyśmy przeciągnęli strunę. Spojrzał na Fletchera spod zrośniętych w grubą krechę krzaczastych brwi. Wlepił w niego swoje dobroduszne oczy cocker-spaniela. - Naprawdę jeszcze może pan wsiąść do samolotu do Miami. Pewnie będzie pan chciał zamówić drinka, tak? - Tak - powiedział Fletcher. - Pomogę wam. - Ach, świetnie. - Escobar uśmiechnął się i spojrzał na kobietę. - Czy Nunez ma rakiety? - zapytała. - Tak. - Dużo? - Co najmniej sześćdziesiąt. - Rosyjskie? - Niektóre tak. Inne były w skrzyniach z oznakowaniem izraelskim, ale na samych pociskach są napisy, które wyglądają na japońskie. Skinęła głową, chyba zadowolona z odpowiedzi. Escobar się rozpromienił. - Gdzie są? - Wszędzie. Nie można ich po prostu zająć w pojedynczym ataku. W Ortiz może jeszcze być kilkanaście. - Fletcher wiedział, że tak nie jest. - A Nunez? - spytała. - Czy El Condór jest w Ortiz? Wiedziała, że go tam nie ma. - Jest w dżungli. Z tego, co wiem, ostatnio był w prowincji Belen. - To było kłamstwo. Ostatni raz Fletcher widział Nuneza w Cristobal, przedmieściu stolicy. Prawdopodobnie nadal tam był. Gdyby jednak Escobar i kobieta o tym wiedzieli, nie trzeba by było prowadzić tego przesłuchania. I dlaczego mieliby wierzyć, że Nunez ujawniłby Fletcherowi miejsce swojego pobytu? W kraju, gdzie Escobar, Heinz i Narzeczona Frankensteina to po prostu troje wrogów, dlaczego ktoś miałby ujawniać swój adres reporterowi jankeskiej gazety? Loco! Dlaczego w ogóle był w to zaangażowany jankeski dziennikarz? Ale przestali się nad tym zastanawiać, przynajmniej na razie. - Z kim się kontaktuje w mieście? - zapytała kobieta. - Nie interesuje mnie, kogo pieprzy, ale z kim rozmawia. Nadeszła chwila, w której musiał wykonać ruch, jeżeli w ogóle zamierzał coś zrobić. Prawda przestała już być bezpieczna, a na kłamstwie mogliby się poznać. - Jest człowiek, który... - zaczął, ale urwał. - Mógłbym teraz dostać papierosa? - Ależ oczywiście, panie Fletcher! - Escobar na moment przedzierzgnął się w troskliwego gospodarza przyjęcia. Fletcher nie sądził, by grubas udawał. Escobar podniósł czerwono-białą paczkę - taką samą, jaką wolny człowiek może kupić w kiosku, który Fletcher zapamiętał z Czterdziestej Trzeciej - i wytrząsnął z niej papierosa. Fletcher wziął go ze świadomością, że zanim papieros dopali się do filtra, on może być już martwy, już nie będzie go na ziemi. Nie czuł jednak nic prócz zanikającego drgania mięśni lewej ręki i zabawnego smaku spalenizny w plombach z lewej strony. Wsunął papierosa do ust. Escobar wychylił się do przodu, otwierając z trzaskiem złotą zapalniczkę. Potarł kółko. Zapalniczka błysnęła płomieniem. Fletcher słyszał buczenie piekielnej maszyny Heinza, przypominające odgłos radia lampowego. Miał świadomość, że kobieta, o której bez cienia wesołości zaczął myśleć jako o Narzeczonej Frankensteina, przygląda mu się jak Kojot z kreskówek przyglądał się Strusiowi Pędziwiatrowi. Czuł bicie własnego serca, czuł znajomy okrągły kształt papierosa między wargami - “tutki jednorazowej przyjemności”, jak określił to jakiś dramaturg - i słyszał, że serce bije mu niewiarygodnie wolno. W zeszłym miesiącu poproszono go o wygłoszenie mowy po lunchu w Klubie Międzynarodowym, gdzie chadzali zwykle zagraniczni pismacy, i wtedy serce waliło mu o wiele szybciej. Nadeszła więc ta chwila i co? Nawet ślepcy potrafią przez to przejść; nawet jego siostra wtedy nad rzeką. Fletcher zbliżył się do płomyka. Koniec marlboro rozżarzył się czerwonym blaskiem. Fletcher zaciągnął się głęboko i od razu się rozkaszlał, co nie było trudne; po trzech latach bez papierosa trudniej by było nie kaszleć. Wyprostował się na krześle i wydał krótki, zduszony pomruk. Potem zaczął się trząść na całym ciele, rozkładając łokcie na boki, rzucając głową w lewo i bębniąc stopami w podłogę. Najlepsze było jednak to, że przypomniał sobie też umiejętność z dzieciństwa i wywrócił białka oczu. Cały czas jednak nie wypuszczał papierosa z ręki. Fletcher nigdy nie widział prawdziwego ataku padaczki, choć jak przez mgłę pamiętał Patty Duke rzucającą się w napadzie epilepsji w filmie “The Miracle Worker”. Nie miał pojęcia, czy robi to samo co epileptycy, ale miał nadzieję, że dzięki niespodziewanej śmierci Tomasa Herrery podczas ataku nie zauważą żadnych oznak symulacji. - Cholera, tylko nie to! - krzyknął piskliwie Heinz; w filmie zabrzmiałoby to nawet zabawnie. - Trzymaj go, Ramón! - wrzasnął po hiszpańsku Escobar. Próbował wstać i zahaczył potężnymi udami o brzeg stołu, który uniósł się lekko i z hukiem wylądował z powrotem. Kobieta nie drgnęła i Fletcher pomyślał: Coś podejrzewa. Pewnie nawet jeszcze tego nie wie, ale jest o niebo inteligentniejsza od Escobara i coś podejrzewa. Miał rację? Z wywróconymi białkami widział tylko niewyraźny zarys sylwetki kobiety, za mało, żeby wiedzieć na pewno... mimo to wiedział. Co za różnica? Wszystko zostało już puszczone w ruch i wypadki potoczą się same. Potoczą się bardzo szybko. - Ramón! - krzyknął Escobar. - Nie pozwól mu upaść na podłogę, idioto! Nie pozwól, żeby połknął je... Ramón pochylił się i chwycił Fletchera za podrygujące ramiona, chcąc widocznie odgiąć z powrotem jego głowę albo może sprawdzić, czy nie połknął języka (nikt nie może połknąć języka, jeśli nie został odcięty; Ramón pewnie nie oglądał “Ostrego dyżuru”). Zresztą nieważne, co chciał zrobić. Kiedy jego twarz znalazła się w zasięgu ręki Fletchera, ten wbił mu w oko rozżarzone marlboro. Ramón wrzasnął przeraźliwie i odskoczył. Prawą ręką sięgnął do twarzy, gdzie palący się papieros zwisał mu krzywo z oczodołu, ale lewa ręka została na ramieniu Fletchera. Zacisnęła się jak imadło w taki sposób, że kiedy Ramón cofnął się, pociągnął krzesło Fletchera, który zsunął się z niego i wygramolił na nogi. Heinz wykrzykiwał coś, być może słowa, ale w uszach Fletchera brzmiało to jak pisk dziesięciolatki na widok jakiegoś idola - na przykład jednego z Hansonów. Escobar nie wydawał żadnych dźwięków i to było niebezpieczne. Fletcher nie spojrzał w stronę stołu. Nie musiał, bo i tak wiedział, że Escobar ruszył na niego. Sięgnął za to przed siebie, chwycił rękojeść rewolweru Ramóna i wyszarpnął broń z kabury. Fletcher nie sądził, by Ramón to zauważył, bo cały czas wyrzucał z siebie potok hiszpańskich słów, waląc się ręką w twarz. Trafił w papierosa, ale zamiast usunąć, złamał go na pół i rozżarzony koniec nadal tkwił w jego oku. Fletcher się odwrócił. Escobar zdążył już wyjść zza długiego stołu i szedł do niego, wyciągając grube ręce. Nie wyglądał już jak facet, który czasem zapowiada pogodę i mówi o “nadchodzącym wyszu”. - Łap tego jankeskiego skurwysyna! - wyrzuciła z siebie kobieta. Fletcher kopnął przewrócone krzesło w stronę Escobara, który potknął się o nie. Kiedy padał, Fletcher wycelował w niego rewolwer, wciąż trzymając broń oburącz, i strzelił w czubek głowy Escobara. Włosy Escobara gwałtownie zafalowały. Strugi krwi trysnęły z nosa, ust i spod podbródka, którędy wyleciała kula. Escobar upadł prosto na zakrwawioną twarz. Jego stopy zaczęły bębnić w płytki podłogi. Z konającego ciała uniósł się smród kału. Kobieta nie siedziała już na krześle, ale nie miała zamiaru podchodzić do Fletchera. Rączo jak łania podbiegła do drzwi, łopocząc ciemną, bezkształtną sukienką. Ramón, wciąż rycząc, stał między Fletcherem a kobietą. Wyciągał do Fletchera ręce, pragnąc złapać go za gardło i udusić. Fletcher strzelił do niego dwa razy, w pierś i w twarz. Strzał w twarz oderwał Ramónowi kawał nosa i prawego policzka, ale mimo to grubas w brązowym mundurze dalej szedł na Fletchera jak gdyby nigdy nic; połówka papierosa dyndała mu na oku, grube jak kiełbaski palce (na jednym błyszczała srebrna obrączka) zaciskały się i prostowały. Ramón potknął się o Escobara, tak jak przed chwilą Escobar potknął się o krzesło. Fletcherowi na moment stanął przed oczami znany rysunek przedstawiający ustawione jedna za drugą ryby; każda otwierała pysk. żeby pożreć mniejszą od siebie. Rysunek nosił tytuł “Łańcuch pokarmowy”. Ramón, leżąc na brzuchu z dwiema kulami w ciele, wyciągnął rękę i zacisnął ją na kostce Fletchera. Fletcher wyrwał się i zatoczył, strzelając przy tym czwarty raz - w sufit. Z góry sypnęło pyłem. W pomieszczeniu unosił się duszący zapach dymu. Fletcher spojrzał na drzwi. Kobieta wciąż tam stała, jedną ręką szarpiąc za klamkę, a drugą grzebiąc przy zamku, jednak nie umiała otworzyć drzwi. Gdyby umiała, już dawno by to zrobiła. Pokonałaby już pół korytarza, wrzeszcząc na całe gardło o krwawym mordzie. - Hej - powiedział Fletcher. Czuł się jak zwykły facet, który poszedł na czwartkowy mecz kręgli i nieoczekiwanie zdobył w partii równe trzysta punktów. - Hej, suko, popatrz na mnie. Odwróciła się, kładąc dłonie płasko na drzwiach, jak gdyby je przytrzymywała. W jej oczach jeszcze błyszczały te maleńkie światełka przypominające łebki gwoździ. Zaczęła mówić, że nie wolno mu jej skrzywdzić. Zaczęła po hiszpańsku, zawahała się przez chwilę, a potem zaczęła to samo po angielsku. - Nie wolno panu zrobić mi krzywdy, panie Fletcher, tylko ja mogę zapewnić panu bezpieczne wyjście i przysięgam na wszystko, że pana stąd wyprowadzę, tylko nie wolno panu mnie skrzywdzić. Heinz lamentował jak zakochane albo przerażone dziecko. Będąc blisko kobiety - która stała pod drzwiami sali egzekucyjnej, przyciskając dłonie do ich metalowej powierzchni - Fletcher poczuł słodko-gorzką woń perfum. Jej oczy miały kształt migdałów. Jej włosy wznosiły się nad czubkiem głowy. “My się tu z nikim nie pieprzymy” - powiedziała mu, a Fletcher pomyślał: Ja też nie. Kobieta ujrzała w jego oczach nadciągającą śmierć, zaczęła więc mówić jeszcze szybciej, jeszcze mocniej przyciskając siedzenie i dłonie do metalowych drzwi. Jak gdyby wierzyła, że własnym ciałem stopi drzwi, a potem zdrowa i cała wyjdzie z drugiej strony. Mówiła, że ma dokumenty wystawione na jego nazwisko i wszystkie mu da. Ma też pieniądze, mnóstwo pieniędzy i złoto; w banku szwajcarskim jest konto, do którego on może się dostać przez komputer w jej domu. Fletcherowi przyszło na myśl, że być może istnieje tylko jeden sposób na ostateczne odróżnienie patrioty od bandyty: gdy w oczach zabójcy widać zbliżającą się śmierć, patrioci wygłaszają przemowy. Bandyci natomiast podają zabójcy numer swojego rachunku w banku szwajcarskim i proponują mu natychmiastowy dostęp do pieniędzy. - Zamknij się - powiedział Fletcher. Jeśli sala nie jest dźwiękoszczelna, pędzi już do nich zapewne kilkunastu strażników z góry. Nie mógł ich niczym powstrzymać, ale ta zdobycz na pewno mu się nie wymknie. Zamknęła się, ale nadal z całej siły opierała się o drzwi. I patrzyła na niego błyszczącymi łebkami gwoździ. Fletcher zastanawiał się, ile miała lat. Sześćdziesiąt pięć? A ilu ludzi zabiła w tej sali albo w podobnych salach? Ilu ludzi kazała zabić? - Posłuchaj mnie - zaczął Fletcher. - Słuchasz? W tym momencie niewątpliwie nasłuchiwała odgłosów nadchodzącej odsieczy. Chciałabyś, pomyślał Fletcher. - Ten gość od pogody mówił, że El Condór bierze kokainę, że jest tylko chłopaczkiem komunistów, kurwą United Fruit, Bóg wie kim jeszcze. Być może jedna z tych rzeczy jest prawdą, być może żadna. Nie wiem i nic mnie to nie obchodzi. Wiem i bardzo obchodzi mnie to, że nie dowodził żołnierzami, którzy latem 1994 roku patrolowali rzekę Caya. Nunez był wtedy w Nowym Jorku. Na Uniwersytecie Nowego Jorku. Nie należał więc do oddziału, który znalazł zakonnice z La Caya. Wbili na brzegu trzy kije z zatkniętymi głowami trzech zakonnic. Tą w środku była moja siostra. Fletcher strzelił do niej dwa razy, potem szczęknęła pusta komora. Dwa strzały wystarczyły. Kobieta osunęła się po drzwiach, lecz jej błyszczące oczy cały czas były utkwione w oczach Fletchera. To ty miałeś umrzeć, mówiły. Nie rozumiem, przecież to ty miałeś umrzeć. Zacisnęła rękę na gardle, drapiąc się w szyję raz, drugi, później dłoń znieruchomiała. Jej oczy pozostały przytomne przez moment, bystre oczy dawnego marynarza, który miał mnóstwo do opowiedzenia, potem głowa poleciała do przodu. Fletcher odwrócił się i zaczął iść w stronę Heinza z wycelowanym w niego rewolwerem Ramóna. Zorientował się, że nie ma prawego buta. Spojrzał na Ramóna, który wciąż leżał z twarzą w coraz większej kałuży krwi i ściskał w ręce mokasyn Fletchera. Przypominał zdychającą łasicę, która nie chce wypuścić złapanego kurczaka. Fletcher przystanął przy nim i włożył but. Heinz odwrócił się, jakby chciał uciec, a Fletcher pogroził mu bronią. Rewolwer był pusty, ale Heinz chyba o tym nie wiedział. I chyba sobie przypomniał, że nie ma dokąd uciec, bo jest w sali egzekucyjnej. Zatrzymał się i patrzył na zbliżający się rewolwer i trzymającego go człowieka. Heinz płakał. - Krok do tyłu - powiedział Fletcher, a Heinz cofnął się, nie przestając płakać. Fletcher przystanął przy maszynie Heinza. Jakiego słowa użył Heinz? Atawizm, prawda? Aparat na stoliku wyglądał na o wiele za prosty dla kogoś tak inteligentnego jak Heinz - trzy skale tarczowe, jeden przełącznik z dwiema pozycjami WŁ. i WYŁ. (w tej chwili w pozycji WYŁ.) i pokrętło, które było tak ustawione, że biała kreska wskazywała mniej więcej godzinę jedenastą. Wskazówki na skalach spoczywały na zerze. Fletcher wziął stalowe pióro i wyciągnął do Heinza. Heinz wydał mokry dźwięk, potrząsnął głową i cofnął się jeszcze o krok. Jego twarz unosiła się i krzywiła w jakimś smutno-szyderczym grymasie, a potem rozluźniała. Czoło miał mokre od potu, policzki od łez. Zrobił jeszcze jeden krok do tyłu i znalazł się prawie bezpośrednio pod jedną z okratowanych lamp, w kałuży własnego cienia. - Weź to albo cię zabiję - powiedział Fletcher. - Jeśli cofniesz się jeszcze o krok, też cię zabiję. - Wydawało mu się, że traci czas i nie powinien tego robić, ale nie mógł się powstrzymać. Wciąż widział zdjęcie Tomasa, jego otwarte oczy, małą plamkę jak po oparzeniu prochem. Pochlipując, Heinz wziął od niego tępe pióro, ostrożnie łapiąc za izolowany gumą, uchwyt. - Włóż do ust - polecił Fletcher. - Jak lizaka. - Nie! - krzyknął płaczliwie Heinz. Pokręcił głową, strząsając krople wilgoci. Jego twarz wciąż krzywiła się rytmicznie: skurcz i rozluźnienie, skurcz i rozluźnienie. Oddychał szybko, wydmuchując z jednego nozdrza zieloną banieczkę, która powiększała się i zmniejszała, ale nie pękała. Fletcher nigdy nie widział czegoś podobnego. - Nie, nie zmusisz mnie! Lecz Heinz wiedział, że Fletcher jest w stanie to zrobić. Być może nie uwierzyła w to Narzeczona Frankensteina, a Escobar nie miał czasu uwierzyć, lecz Heinz wiedział, że nie ma już wyjścia. Znalazł się w położeniu Tomasa Herrery, w położeniu Fletchera. Taka zemsta powinna wystarczyć, jednak z drugiej strony Fletcher czuł, że to za mało. Świadomość należała do obszaru myśli. Myśli nie były najlepsze w tej piwnicy. Tu wyznawało się zasadę “uwierzyć znaczy zobaczyć”. - Włóż to do ust, bo inaczej strzelę ci w łeb - powiedział Fletcher, dźgając Heinza w twarz lufą pustego rewolweru. Heinz odskoczył ze skomleniem przerażenia. Fletcher usłyszał własny cichy głos, który zabrzmiał konfidencjonalnie i szczerze. Przypominał mu trochę głos Escobara. Zbliża się obszar niszu, pomyślał. Zbliżają się cholerne opady deszszu. - Nie poczęstuję cię prądem, jeśli się nie pospieszysz. Włóż to, bo chcę, żebyś poznał to uczucie. Heinz gapił się na Fletchera. Jego niebieskie oczy miały czerwone obwódki i szkliły się od łez. Oczywiście, nie wierzył Fletcherowi. bo jego słowa były pozbawione sensu, ale Heinz bardzo pragnął w nie uwierzyć, bo mimo wszystko Fletcher dawał mu cień szansy na przeżycie. Trzeba było jeszcze jednej maleńkiej zachęty. Fletcher uśmiechnął się. - Zrób to dla dobra swoich badań. To przekonało Heinza nie do końca, ale zdołał uwierzyć, że Fletcher może się okazać panem Może Jednak Naprawdę. Wsunął stalową pałeczkę do ust. wlepiając we Fletchera wyłupiaste oczy. Nad wystającym piórem - które nie wyglądało jak lizak, przypominało raczej staromodny termometr - wciąż rosła i malała, rosła i malała zielona bańka smarków. Cały czas trzymając Heinza na muszce, Fletcher przestawił przełącznik maszyny z pozycji WYŁ. na pozycję WŁ. i mocno przekręcił gałkę. Biała kreska na gałce przesunęła się z jedenastej rano na piątą po południu. Heinz może zdążyłby wypluć stalowe pióro, ale pod wpływem wstrząsu zacisnął na nim usta. Tym razem trzask był znacznie głośniejszy, jakby złamano grubą gałąź. Wargi Heinza zacisnęły się jeszcze mocniej. Zielona bańka zwisająca z nosa strzeliła. Tak jak jedno oko. Całe ciało Heinza zdawało się wibrować pod ubraniem. Wygiął dłonie w nadgarstkach i rozczapierzył długie palce. Blade policzki przybrały barwę jasnoszarą, a potem ciemnofioletową. Z nosa począł się wydobywać dym. Wyskoczyło mu drugie oko, lądując na policzku. Na Fletchera gapiły się teraz ze zdumieniem dwa puste oczodoły. Jeden policzek Heinza rozerwał się czy stopił, a przez powstałą dziurę buchnął dym i swąd palonego mięsa. Fletcher zobaczył pomarańczowe i niebieskie płomyki. W ustach Heinza płonął ogień. Język palił się jak stary dywan. Fletcher nadal trzymał palce na pokrętle. Przekręcił gałkę do oporu w lewo i wyłączył maszynę. Wskazówki, które przed chwilą drgały na końcu skali, pokazując +50, znów opadły na zero. Gdy tylko przestał płynąć prąd, Heinz zwalił się na podłogę, ciągnąc za sobą smugę dymu z ust. Wypuścił pióro, na którym Fletcher zobaczył drobne kawałeczki warg Heinza. Fletcher zatoczył się, wydając słone, gardłowe beknięcie, ale się powstrzymał. Nie miał czasu wymiotować na widok tego, co zrobił z Heinzem; może zwymiotuje później. Mimo to stał jeszcze chwilę, nachylając się, by spojrzeć na dymiące usta Heinza i oczy, które wyskoczyły mu z oczodołów. - Jak to opiszesz? - zapytał zwłok. - Kiedy przeżycie jest jeszcze świeże? Jak to opiszesz? Przypomniał sobie, że drzwi są zamknięte. Zamknął je Ramón, kiedy tu wchodzili; klucz pewnie będzie wisiał na jego pasku. Fletcher wrócił do strażnika, ukląkł przy nim i zdjął mu z pasa kółko z kluczami. Nagle Ramón wyciągnął na oślep rękę i znowu chwycił Fletchera za kostkę. Fletcher cały czas trzymał rewolwer, więc grzmotnął Ramóna kolbą w ciemię. Na moment ręka zacisnęła się mocniej, ale zaraz puściła. Fletcher zaczął się już podnosić, gdy przyszła mu do głowy myśl: Kule. Grubas musi mieć więcej. Bębenek jest pusty. Potem pomyślał, że nie potrzebuje żadnych cholernych naboi, bo rewolwer Ramóna zrobił już wszystko co trzeba. Strzelanina za drzwiami sali sprowadziłaby strażników, którzy zlecieliby się jak muchy do miodu. Mimo to Fletcher obszukał pas Ramóna, sprawdzając zawartość wszystkich skórzanych ładownic, aż znalazł zapasowe naboje. Załadował broń. Nie wiedział, czy da radę strzelać do szeregowych strażników, którzy byli tylko ludźmi takimi jak Tomas, mieli rodziny na utrzymaniu, ale na pewno będzie mógł strzelać do oficerów i zachować ostatni pocisk dla siebie. Prawdopodobnie nie wydostanie się z budynku - szansę miał takie jak na zdobycie trzystu punktów w drugiej z rzędu partii kręgli - ale już nigdy nie zawloką go z powrotem do tej sali i nie posadzą obok maszyny Heinza. Nogą odsunął na bok leżącą pod drzwiami Narzeczoną Frankensteina. Jej oczy spoglądały tępo w sufit. Fletcher powoli zaczynał sobie uprzytamniać, że to on ocalał, a nie oni. Leżeli tu teraz, stygnąc. Galaktyki bakterii na ich skórach zaczęły już wymierać. Takie złe myśli nachodziły człowieka w piwnicy Ministerstwa Informacji; człowieka, który został - może na krótką chwilę, choć prawdopodobnie na zawsze - desaparecido. Wciąż napływały mu do głowy. Do drzwi pasował trzeci klucz. Fletcher wysunął głowę na korytarz - betonowe ściany były do połowy zielone, a od połowy brudnokremowe, jak w korytarzu starej szkoły. Na podłodze leżało wyblakłe czerwone linoleum. Nie dostrzegł nikogo. Pod ścianą z lewej, mniej więcej trzydzieści stóp od drzwi, spał nieduży brązowy pies. Jego łapy podrygiwały. Fletcher nie wiedział, czy pies we śnie goni kogoś lub coś, czy ktoś lub coś go goni, nie sądził jednak, by pies mógł zasnąć, gdyby było tu słychać strzały - albo wrzask Heinza. Jeśli uda mi się stąd kiedykolwiek wyjść, pomyślał, napiszę, że izolacja dźwiękoszczelna to wielkie osiągnięcie dyktatury. Powiem całemu światu. Oczywiście, pewnie nigdy się stąd nie wydostanę i moja wyprawa na Czterdziestą Trzecią zakończy się na tych schodach z prawej, ale... Ale był jeszcze pan Może Sobie Poradzę. Fletcher wyszedł na korytarz, zamykając za sobą drzwi do sali egzekucyjnej. Brązowy pies uniósł łeb, spojrzał na Fletchera, sapnął krótko, wydając stłumione “hau”, które zabrzmiało jak szept, a potem opuścił z powrotem głowę, wracając w ciepłe objęcia snu. Fletcher opadł na kolana, kładąc na podłodze obie dłonie (w jednej nadal ściskał rewolwer Ramóna), nachylił się i pocałował czerwone linoleum. Pomyślał o swojej siostrze - jak wyglądała w dniu rozpoczęcia nauki w college’u, osiem lat przed śmiercią nad rzeką. Miała wtedy na sobie spódniczkę w szkocką kratę, której czerwień nie była dokładnie taka jak czerwień wyblakłego linoleum, ale podobna. Ujdzie w tłoku, jak mówiono. Fletcher wstał. Ruszył korytarzem w stronę schodów, korytarza na parterze, ulicy, miasta, autostrady nr 4, patroli, blokad dróg, granic i punktów kontroli granicznej, wody. Chińczycy powiadają, że tysiącmilowa podróż też zaczyna się od pierwszego kroku. Zobaczę, jak daleko zajdę, pomyślał Fletcher, gdy stanął na podeście schodów. Może sam się zadziwię. Ale już dziwił się, że w ogóle żyje. Uśmiechając się lekko i trzymając przed sobą broń Ramóna, Fletcher zaczął wspinać się po schodach. Miesiąc później do kiosku z gazetami przy Czterdziestej Trzeciej należącego do Carla Arcuzziego podszedł jakiś mężczyzna. Carlo przeżył chwilę strachu, ponieważ był prawie pewny, że człowiek chce mu przystawić pistolet do głowy i go obrabować. Było dopiero ósma i wciąż było jasno, po ulicy chodziło wielu ludzi, ale czy pazzo w ogóle zwracał na to uwagę? Człowiek naprawdę wyglądał na pazzo - był tak chudy, że biała koszula i szare spodnie powiewały na nim jak na wieszaku, a oczy spoglądały z samego dna wielkich, okrągłych oczodołów. Wyglądał jak ktoś, kogo właśnie wypuszczono z obozu koncentracyjnego albo (przez jakiś tragiczny błąd) z domu wariatów. Wsunął rękę do kieszeni, a Carlo Arcuzzi pomyślał: Teraz wyciągnie spluwę. Jednak zamiast broni ujrzał stary podniszczony portfel od Lorda Buxtona, z którego mężczyzna wydobył dziesięciodolarowy banknot. Potem, głosem zupełnie normalnego i przytomnego człowieka, poprosi! o paczkę marlboro. Carlo położył na ladzie papierosy z pudełkiem zapałek i popchnął w stronę chudego człowieka. Kiedy mężczyzna otwierał pudełko, Carlo odliczał resztę. - Nie - powiedział człowiek, ujrzawszy drobne. Wsunął do ust papierosa. - Nie? Co - nie? - Niech pan zatrzyma resztę - odrzekł człowiek. Podsunął otwartą paczkę Carlowi. - Pali pan? Proszę się poczęstować. Carlo spojrzał nieufnie na mężczyznę w białej koszuli i szarych spodniach. - Nie palę. To paskudny nałóg. - Fakt, paskudny - przytaknął człowiek, po czym zapalił i zaciągnął się z widoczną przyjemnością. Stał, palił i przyglądał się ludziom po przeciwnej stronie ulicy. Spacerowały tam dziewczyny. Mężczyźni zwykle przyglądają się dziewczynom w letnich ubraniach, taka jest ludzka natura. Carlo przestał podejrzewać, że klient jest szalony, mimo że zostawił na wąskiej ladzie kiosku resztę z dziesięciu dolarów. Chudy mężczyzna wypalił papierosa do samego filtra. Odwrócił się do Carla, chwiejąc się lekko, jak gdyby nie był przyzwyczajony do palenia i od papierosa dostał zawrotów głowy. - Ładny wieczór - odezwał się człowiek. Carlo skinął głową. Rzeczywiście miły wieczór. - Mamy szczęście, że żyjemy powiedział Carlo. Mężczyzna pokiwał głową. - Wszyscy. Zawsze. Podszedł do krawężnika, gdzie stał kosz na śmieci. Wyrzucił paczkę papierosów, z której wypalił tylko jednego. - Wszyscy mamy szczęście - rzekł. - Zawsze. Odszedł. Carlo patrzył za nim i pomyślał, że to może jednak był pazzo. A może nie. Szaleństwo bardzo trudno jednoznacznie określić. To trochę kafkowskie opowiadanie o sali przesłuchań w piekle w wersji południowoamerykańskiej. W takich opowieściach przesłuchiwany zwykle puszcza farbę i mówi wszystko, co wie, a potem zostaje zabity (albo traci rozum). Chciałem napisać opowiadanie o szczęśliwszym zakończeniu, choćby miało być nierealistyczne. I oto jest. Przełożył Łukasz Praski Siostrzyczki z Elurii Jeśli istnieje magnum opus mojego życia, chyba jest to jeszcze nie zakończony siedmiotomowy cykl o Rolandzie Deschainie z Gileadu i jego poszukiwaniach Mrocznej Wieży, stanowiącej jądro egzystencji. W 1996 albo 1997 roku Ralph Vidnanza (czasami mój agent, który także sprzedaje prawa za granicą) zapytał mnie, czy chciałbym napisać opowiadanie o młodych latach Rolanda do grubej antologii fantasy, którą redagował Robert Silverberg. Zgodziłem się z wahaniem. Ale nic nie wychodziło i nie wychodziło. Chciałem już się poddać, kiedy pewnego ranka obudziłem się, myśląc o “Talizmanie” i wielkim pawilonie, gdzie Jack Sawyer po raz pierwszy ujrzał Królową Terytoriów. Pod prysznicem (gdzie niezmiennie wpadam na najlepsze pomysły - to chyba ma jakiś związek z łonem) zacząłem sobie wyobrażać ten namiot w ruinie... ale wciąż pełen szepczących kobiet. Duchów. Może wampirów. Siostrzyczek. Pielęgniarek śmierci zamiast życia. Stworzenie opowiadania na podstawie tej wizji okazało się zdumiewająco trudne. Miałem dużą swobodę ruchów - Silverberg żądał raczej krótkich powieści niż krótkich opowiadań - ale nadal się męczyłem. Ostatnio wszystko o Rolandzie i jego przyjaciołach wychodzi nie tyle długie, ile wręcz epickie. Jedno, co przemawia na korzyść tej historii - nie musicie czytać powieści z cyklu Mrocznej Wieży, żeby wam się spodobała. Nawiasem mówiąc, dla nałogowców Wieży MW 5 jest już skończona, całe dziewięćset stron. Nosi tytuł “Wilki z Calla”. {Notka od autora: cykl Mrocznej Wieży zaczyna się, kiedy Roland z Gileadu, ostatni rewolwerowiec w wyczerpanym świecie, który się “posunął”, ściga maga w czarnej szacie. Roland ścigał Waltera od bardzo dawna. W pierwszej księdze cyklu wreszcie go dogania. Ta historia jednakże rozgrywa się wówczas, kiedy Roland wciąż szuka tropu Waltera. S. K.} 1. PEŁNIA ZIEMI. PUSTE MIASTO. DZWONY. MARTWY CHŁOPIEC. PRZEWRÓCONY WÓZ. ZIELONI LUDZIE W dniu Pełni Ziemi tak gorącym, że zdawał się wysysać oddech z piersi, zanim ciało zdążyło go wykorzystać, Roland z Gileadu dotarł do bram wioski w górach Desatoya. Podróżował wtedy samotnie i wkrótce miał również wędrować pieszo. Przez cały ostatni tydzień rozglądał się za końskim doktorem, ale obawiał się, że teraz weterynarz już mu nie pomoże, nawet gdyby mieszkał w tym miasteczku. Jego wierzchowiec, dwuletni deresz, był całkiem wykończony. Bramy miasteczka, wciąż udekorowane kwiatami po jakimś festynie, były zapraszająco otwarte, ale cisza za nimi wydawała się całkiem nie na miejscu. Do Rolanda nie docierało klip-klap końskich kopyt, turkotanie kół wozów, krzyki handlarzy targujących się na rynku. Słyszał tylko niskie granie świerszczy (w każdym razie jakichś owadów, trochę bardziej melodyjnych niż świerszcze), dziwaczny drewniany stukający odgłos i ciche, senne pobrzękiwanie małych dzwoneczków. Ponadto kwiaty, oplatające pręty ozdobnej bramy z kutego żelaza, już dawno zwiędły. Wywrotek niosący na swym grzbiecie jeźdźca dwa razy kichnął potężnie i płytko - kchau! kchau! - i zatoczył się w bok. Roland zsiadł, częściowo z szacunku dla konia, częściowo z szacunku dla siebie - nie chciał złamać nogi pod Wywrotkiem, gdyby Wywrotek wybrał ten moment, żeby się poddać i pokłusować na polanę na końcu swojej ścieżki. Rewolwerowiec stał w zakurzonych butach i wyblakłych dżinsach pod palącym słońcem, głaskał zmatowiałą szyję deresza, od czasu do czasu rozgarniał palcami splątaną grzywę. Raz przerwał, żeby odgonić muszki rojące się w kącikach oczu konia. Niech składają jajka, z których wylęgną się larwy, ale dopiero wówczas, kiedy Wywrotek zdechnie, nie wcześniej. W ten sposób Roland uhonorował swojego konia najlepiej, jak potrafił, słuchając przy tym odległych sennych dzwoneczków i dziwacznego drewnianego stukania. Po chwili przerwał zdawkowe zabiegi i popatrzył z namysłem na otwartą bramę. Krzyż nad nią wyglądał trochę dziwnie, ale poza tym brama należała do rodzaju powszechnego na Zachodzie, nie tyle użyteczna, ile tradycyjna każde miasteczko, które odwiedził przez ostatnie dziesięć miesięcy, miało taką przy wjeździe (paradną) i jeszcze jedną przy wyjeździe (mniej paradną). Każdą zbudowano, żeby wpuszczać gości, zwłaszcza tą. Stała pomiędzy dwiema różowymi ścianami z suszonej gliny, które ciągnęły się na jakieś dwadzieścia stóp po obu stronach, a potem po prostu się kończyły. Gdyby bramę zamknięto na cztery spusty, wystarczyło obejść dookoła jeden z murków. Za bramą Roland widział coś, co pod każdym względem wyglądało jak zupełnie zwyczajna ulica Główna - gospoda, dwa saloony (jeden nazywał się “Pod Zaganianą Świnią”, szyld na drugim wyblakł tak, że nie dawał się odczytać), sklep, kowal, sala zebrań. Stał tam również mały. ale całkiem ładny budyneczek ze skromną dzwonnicą na szczycie, na mocnych fundamentach z polnego kamienia, ze złotym krzyżem wymalowanym na podwójnych drzwiach. Krzyż, jak ten nad bramą, oznaczał miejsce kultu dla tych, którzy pozostali przy Człowieku Jezusie. Nie była to popularna religia w Śródświecie, ale dość znana; to samo dało się powiedzieć niemal o wszystkich rodzajach wiary w tych czasach, włącznie z kultem Baala, Asmodeusza i setką innych. Wiara, jak wszystko inne w tym świecie, posunęła się naprzód. Dla Rolanda Bóg na Krzyżu był tylko kolejną religią, która uczyła, że miłość i morderstwo są nierozłącznie związane - że w końcu Bóg zawsze pije krew. Tymczasem słyszał śpiewne brzęczenie owadów, które brzmiało prawie jak granie świerszczy. I senne pobrzękiwanie dzwoneczków. I dziwaczne drewniane stukanie, jakby ktoś pięścią walił w drzwi. Albo w wieko trumny. Coś tutaj jest bardzo nie w porządku, pomyślał rewolwerowiec. Uważaj, Rolandzie; to miejsce cuchnie na czerwono. Poprowadził Wywrotka przez bramę ozdobioną girlandą zwiędłych kwiatów i po ulicy Głównej. Na ganku sklepu, gdzie zwykle zbierała się starszyzna, by gadać o zbiorach, polityce i szaleństwach młodszego pokolenia, stał tylko szereg pustych bujanych foteli. Pod jednym z nich, jakby wypuszczona z niedbałej (i dawno martwej) dłoni, leżała zwęglona fajka z kaczana kukurydzy. Przed knajpą “Pod Zaganianą Świnią” nie stał żaden uwiązany koń, a okna pozostawały ciemne. Jedno oderwane skrzydło uchylnych drzwi opierało się o boczną ścianę; drugie wisiało krzywo i miało wyblakłe zielone listewki zbryzgane jakąś kasztanową substancją, która wyglądała jak farba, ale chyba nią nie była. Frontowa ściana stajni była nietknięta jak twarz zniszczonej kobiety, która korzysta z dobrych kosmetyków, ale podwójne pomieszczenie w głębi zmieniło się w osmolony szkielet. Pożar widocznie wybuchł w deszczowy dzień, pomyślał rewolwerowiec, bo inaczej całe przeklęte miasteczko poszłoby z dymem; rzadka atrakcja i dobra zabawa dla każdego postronnego widza. Z prawej miał teraz kościół, w połowie drogi do miejsca, gdzie ulica rozszerzała się w miejski rynek. Po obu stronach ciągnęły się trawniki, jeden oddzielał kościół od miejskiej sali zebrań, drugi od małego domku dla kaznodziei i jego rodziny (jeśli ta sekta Jezusa zezwalała swoim szamanom na żony i rodziny; niektóre z nich, najwyraźniej rządzone przez szaleńców, wymagały przynajmniej pozorów celibatu). W trawie rosły kwiaty, prawie wszystkie jeszcze żywe, chociaż przywiędłe. Zatem cokolwiek się tutaj stało, miasteczko opustoszało niezbyt dawno. Może tydzień temu. Najwyżej dwa, zważywszy na panujący upał. Wywrotek znowu kichnął - kchau! - i ze znużeniem zwiesił łeb. Rewolwerowiec zobaczył źródło dzwonienia. Nad krzyżem na kościelnych drzwiach rozciągnięto sznurek. Na sznurku wisiały ze dwa tuziny maleńkich srebrnych dzwoneczków. Prawie nie było wiatru, ale wystarczył najsłabszy powiew, żeby te maleństwa nigdy nie ucichły... a gdyby zerwał się prawdziwy wiatr, pomyślał Roland, dzwonienie brzmiałoby znacznie mniej przyjemnie; raczej jak piskliwa paplanina plotkarskich języków. - Halo! - zawołał, spoglądając przez ulicę na duży fałszywy fronton szyldu reklamującego Hotel “Wygodne Łóżka”. Witaj, miasto! Brak odpowiedzi, tylko dzwonki, melodyjne owady i to dziwne drewniane stukanie. Brak odpowiedzi, jakiegokolwiek ruchu... ale tutaj byli ludzie. Ludzie albo coś innego. Czuł, że jest obserwowany. Włoski na jego karku stanęły dęba. Ruszył dalej, prowadził Wywrotka w stronę centrum miasteczka, wzbijając obłoczek kurzu przy każdym kroku po niebrukowanej głównej ulicy. Czterdzieści kroków dalej zatrzymał się przed niskim budynkiem oznaczonym jednym krótkim słowem: PRAWO. Biuro szeryfa (jeśli mieli takiego) wyglądało zdumiewająco podobnie do kościoła - znajdujące się nad kamienną podmurówką drewniane deski zachlapane ciemnym brązem w dość ponurym odcieniu. Dzwonki za jego plecami szemrały i szeptały. Zostawił deresza na środku ulicy i wszedł po schodach urzędu PRAWA. Bardzo wyraźnie postrzegał dzwonki, słońce palące go w kark i pot spływający po bokach. Drzwi były zamknięte, ale nie na klucz. Otworzył je i cofnął się, na wpół unosząc rękę, kiedy żar uwięziony w środku wyrwał się na zewnątrz z bezgłośnym westchnieniem. Jeśli we wszystkich zamkniętych budynkach robiło się tak gorąco, pomyślał, wkrótce nie tylko stajnia zmieni się w wypalone ruiny. A skoro nie spadł deszcz, który ugasiłby płomienie (ani z całą pewnością nie było żadnego oddziału ochotniczej straży pożarnej), miasteczko już niedługo zniknie z powierzchni ziemi. Wszedł do środka, nabierając w płuca jak najmniejsze porcje zastałego powietrza, zamiast oddychać głęboko. Natychmiast usłyszał niskie brzęczenie much. Była tam jedna cela, obszerna i pusta, z otwartymi ryglowanymi drzwiami. Brudne skórzane buty, jeden rozpruty na szwie, leżały pod pryczą przesiąkniętą tym samym wyschniętym kasztanowym czymś, co poplamiło drzwi w knajpie “Pod Zaganianą Świnią”. Tutaj roiły się muchy, pełzały po plamie, żerowały na niej. Na biurku leżała księga rejestracyjna. Roland odwrócił i przeczytał napis wytłoczony na czerwonej okładce: REJESTR PRZESTĘPSTW I KAR W LATACH PANA NASZEGO ELURIA Teraz przynajmniej znał już nazwę miasta - Eluria. Ładna, lecz brzmiąca nieco złowieszczo. Ale każda nazwa wydawałaby się złowieszcza w tych okolicznościach, uznał Roland. Odwrócił się do wyjścia i zobaczył zamknięte drzwi, zabezpieczone drewnianą zasuwą. Podszedł do nich, stał przez chwilę bez ruchu, potem wyciągnął jeden z wielkich rewolwerów, które nosił nisko na biodrach. Stał jeszcze przez chwilę z pochyloną głową i się zastanawiał (Cuthbert, jego stary przyjaciel, lubił powtarzać, że młyny w głowie Rolanda mielą powoli, ale bardzo dokładnie), po czym odsunął zasuwę. Otworzył drzwi i natychmiast się cofnął, opuszczając broń. Niemal spodziewał się, że zwłoki (może nieszczęsnego szeryfa Elurii) wpadną do pokoju, będą miały poderżnięte gardło i wybałuszone oczy, ofiara PRZESTĘPSTWA wymagającego KARY... Nic. No, pół tuzina poplamionych bluz, które pewnie musieli nosić długoterminowi skazańcy, dwa łuki, kołczan ze strzałami, stary zakurzony motor, strzelba, która prawdopodobnie ostatnio strzelała sto lat temu, i mop... ale dla rewolwerowca to wszystko nic nie znaczyło. Zwykły schowek. Wrócił do biurka, otworzył rejestr i przekartkował. Nawet stronice były ciepłe, jakby książkę upieczono. W pewnym sensie tak było, podejrzewał. Gdyby główna ulica wyglądała inaczej, mógłby się spodziewać wielu zarejestrowanych religijnych wykroczeń, ale nie zdziwił się, kiedy nie znalazł ani jednego - skoro kościół Człowieka Jezusa współistniał z kilkoma saloonami, widocznie wyznawcy odznaczali się rozsądkiem. Roland znalazł zwykłe drobne wykroczenia i kilka nie tak drobnych - morderstwo, kradzież konia, napastowanie damy (co pewnie oznaczało gwałt). Mordercę odstawiono do Lexingworth, żeby go powiesić. Roland nigdy nie słyszał o tym miejscu. Pod koniec znalazł notatkę: Zielony lud przegnany z miasta. Dla Rolanda to nic nie znaczyło. Ostatni wpis głosił: 12/pz/99, Chas. Freeborn, złodziej bydła, będzie sądzony. Roland nie znał takiego zapisu: 12/pz/99, ale ponieważ luty dawno minął, p: mogło oznaczać Pełnię Ziemi. W każdym razie atrament wydawał się równie świeży jak krew na pryczy w celi, toteż rewolwerowiec domyślił się, że Chas. Freeborn, złodziej bydła, dotarł do polany na końcu swojej ścieżki. Roland wyszedł w upał i koronkowe dźwięki dzwoneczków. Wywrotek popatrzył tępo na pana i znowu zwiesił głowę, jakby mógł coś uskubnąć w kurzu ulicy Głównej. Jakby w ogóle miał ochotę coś skubać. Rewolwerowiec zebrał wodze, otrzepał je z kurzu o wyblakłe dżinsy i ruszył dalej ulicą. Drewniane stukanie brzmiało coraz głośniej (nie schował broni po wyjściu z biura PRAWA i teraz też wolał jej nie wkładać do kabury) i kiedy Roland zbliżał się do rynku, gdzie pewnie w zwykłych czasach znajdował się miejski targ, wreszcie zobaczył ruch. Po drugiej stronie rynku stało długie koryto do pojenia bydła, na oko wykonane z drzewa żelaznego (tutaj niektórzy nazywali je “sekwoją”), w szczęśliwszych czasach napełniane widocznie z zardzewiałej stalowej rury, teraz suchej i sterczącej nad południowym końcem pojemnika. Z jednego boku tej miejskiej oazy zwisała, sięgając do połowy wysokości, noga odziana w wyblakłą szarą nogawkę i zakończona porządnie obgryzionym kowbojskim butem. Obgryzał go duży pies, ze dwa odcienie bardziej szary niż sztruksowe spodnie. W innych okolicznościach, jak przypuszczał Roland, kundel już dawno ściągnąłby but, ale widocznie stopa i łydka za bardzo spuchły. W każdym razie pies był na dobrej drodze do przegryzienia przeszkody. Chwytał but i szarpał nim w przód i w tył. Co jakiś czas obcas uderzał w drewniany bok koryta i wydawał głuche stuknięcie. Rewolwerowiec nie całkiem się mylił, kiedy myślał o wieku trumny. Dlaczego on po prostu nie cofnie się parę kroków, nie wskoczy do koryta i nie dobierze się do trupa? - pomyślał Roland. Przecież nie utonie, bo z rury nie leci woda. Wywrotek wydał kolejne rzężące, znużone parsknięcie i kiedy pies się obrócił, Roland zrozumiał, dlaczego kundel wybrał trudniejszy sposób. Jedną z przednich łap miał fatalnie złamaną i krzywo zrośniętą. Ledwie mógł chodzić, skakanie było wykluczone. Na jego piersi widniała łata brudno-białej sierści. Z tej łaty wyrastały kępy czarnej sierści, mniej więcej w kształcie krzyża. Jezusowy pies, pewnie liczący na popołudniową komunię. Jednakże warkot, który wydobył się z jego piersi, i groźne spojrzenie kaprawych ślepi wcale nie wydawały się religijne. Pies uniósł górną wargę w drżącym grymasie, odsłaniając niezły garnitur zębów. - Zmykaj - powiedział Roland. - Dopóki możesz. Pies cofnął się i oparł zadem o obgryziony but. Bojaźliwie patrzył na nadchodzącego człowieka, lecz wyraźnie zamierzał stawić mu czoło. Rewolwer w ręku Rolanda nic dla niego nie znaczył. Rewolwerowiec nie zdziwił się - pies na pewno nigdy nie widział broni, nie miał pojęcia, że różniła się od kamienia, którym można rzucić tylko raz. - Precz, uciekaj stąd - ponaglił Roland, ale pies ani drgnął. Mógł go zastrzelić - pies był już do niczego, tym bardziej że zasmakował w ludzkim mięsie - ale jakoś nie miał ochoty. Zabicie jedynej żywej istoty w tym mieście (oprócz brzęczących owadów) mogło sprowadzić pecha. Wystrzelił w kurz przed zdrową przednią łapą psa, huk rozdarł gorące powietrze i na chwilę uciszył owady. Okazało się, że pies jednak potrafił biegać, chociaż kulawym truchtem, od którego Rolanda bolały oczy... i trochę serce. Zwierzę zatrzymało się po drugiej stronie rynku, obok przewróconego odkrytego wozu (na boku zaschły rozbryzgi krwi), i obejrzało się. Zawyło żałośnie, aż Rolandowi jeszcze bardziej zjeżyły się włosy na karku. Potem pies odwrócił się, wyminął rozwalony wóz i pokuśtykał uliczką pomiędzy dwoma straganami. Tędy biegnie droga do tylnej bramy Elurii, odgadł Roland. Nadal prowadząc zdychającego konia, rewolwerowiec podszedł do koryta i zajrzał. Właściciel obgryzionego buta nie był mężczyzną, lecz chłopcem, który dopiero wyrastał na mężczyznę - i to na całkiem sporego mężczyznę, ocenił Roland, nawet pomijając efekt wzdęcia, rezultat zanurzenia zwłok przez nieokreślony czas w dziewięciu calach wody wrzącej w letnim słońcu. Oczy chłopca, teraz tylko mleczne gałki, patrzyły ślepo na rewolwerowca jak oczy posągu. Włosy wyglądały jak posiwiałe ze starości, również wskutek działania wody; pewnie był jasnym blondynem. Nosił kowbojskie ubranie, chociaż miał czternaście, najwyżej szesnaście lat. W mętnej wodzie, która powoli zmieniała się w zupę ze skóry pod palącym słońcem, błyszczał zawieszony na szyi złoty medalik. Roland zanurzył rękę, niechętnie, ale powodowany jakimś przymusem. Zacisnął palce na medaliku i pociągnął. Łańcuszek pękł i rewolwerowiec podniósł ociekający wodą medalik. Spodziewał się raczej sigula Człowieka Jezusa - tak nazywano krucyfiks albo pręt - lecz na łańcuszku wisiał mały prostokąt. Wyglądał jak zrobiony z czystego złota. Wyryto na nim słowa: JamesPrzez miłość rodziny, przez miłość BOGA Roland, który musiał przezwyciężyć obrzydzenie, żeby włożyć rękę do brudnej wody (dawniej nie zdobyłby się na to za nic w świecie), był zadowolony, że jednak to zrobił. Mógł nigdy nie spotkać nikogo, kto kochał tego chłopca, ale wiedział dostatecznie dużo o ka, żeby tego się spodziewać. W każdym razie postąpił właściwie. Powinien też wyprawić chłopakowi godziwy pochówek... pod warunkiem że przy wyciąganiu z koryta ciało nie rozpadnie się wewnątrz ubrania. Roland zastanawiał się nad tym, ważąc na jednej szali swoje poczucie obowiązku, a na drugiej narastające pragnienie wydostania się z tego miasta, i wówczas Wywrotek wreszcie padł martwy. Deresz przewrócił się ze skrzypieniem uprzęży i ostatnim charkotliwym jękiem. Roland obejrzał się i zobaczył na ulicy ośmioro ludzi idących ku niemu szeregiem, jak naganiacze próbujący wypłoszyć ptaki albo drobną zwierzynę. Skórę mieli woskowozieloną. Ludzie z taką skórą pewnie świecili w ciemnościach jak duchy. Trudno było odróżnić ich płeć, zresztą jakie to miało znaczenie - dla nich czy dla innych? Byli mutantami, poruszali się z powolną, chwiejną rozwagą trupów ożywionych przez jakąś tajemną magię. Kurz tłumił odgłos ich kroków jak dywan. Po ucieczce psa mogli podejść niepostrzeżenie na odległość wystarczającą do ataku, gdyby Wywrotek nie wyświadczył Rolandowi ostatniej przysługi, zdychając w najbardziej stosownej chwili. Roland nie widział żadnej broni palnej; napastnicy mieli tylko pałki, czyli w większości nogi od stołów i krzeseł. Jeden trzymał jednak prawdziwą maczugę, najeżoną zardzewiałymi gwoździami, dawniej prawdopodobnie własność saloonowego wykidajły, pewnie tego, który pilnował porządku w “Pod Zaganianą Świnią”. Roland uniósł rewolwer i wycelował w mężczyznę pośrodku szeregu. Teraz słyszał szuranie ich stóp i wilgotne świszczenie oddechów. Jakby wszyscy chorowali na płuca. Pewnie wyszli z kopalni, pomyślał. Gdzieś tutaj są kopalnie radu. To tłumaczy kolor skóry. Dziwne, że słońce ich nie zabiło. Potem na jego oczach jeden przy końcu - stwór z twarzą jak roztopiony wosk - rzeczywiście umarł... a przynajmniej upadł. Mężczyzna (Roland miał co do tego pewność) osunął się na kolana z niskim, bulgoczącym okrzykiem i sięgnął po rękę stwora idącego obok - straszydła z guzowatą łysą głową i czerwonymi jątrzącymi się wrzodami na szyi. Stwór nie zwrócił uwagi na klęczącego towarzysza, tylko wpatrywał się mętnymi oczami w Rolanda i dalej człapał chwiejnym krokiem w szeregu. - Stójcie! - zawołał Roland. - Wara wam ode mnie, jeśli chcecie przeżyć ten dzień! Wara ode mnie! Mówił głównie do stwora w środku, który nosił wiekowe czerwone szelki na łachmanach koszuli i brudny melonik. Dżentelmen ów miał tylko jedno zdrowe oko, które wpatrywało się w rewolwerowca wyraźnie bardzo łakomie. Poczwara obok Melonika (Roland przypuszczał, że to kobieta, gdyż pod kamizelką dyndały resztki piersi) rzuciła nogą od krzesła. Celowała dobrze, ale pocisk upadł dziesięć jardów za blisko. Roland kciukiem odciągnął spust rewolweru i znowu strzelił. Tym razem fontanna ziemi wyrzuconej przez pocisk obsypała wystrzępiony but Melonika zamiast kulawej psiej łapy. Zieloni ludzie nie uciekli jak pies, ale zatrzymali się i patrzyli na niego z tępym głodem w oczach. Czy obywatele Elurii skończyli w żołądkach tych stworów? Roland nie mógł w to uwierzyć... chociaż doskonale zdawał sobie sprawę, że takie istoty na pewno nie stroniły od kanibalizmu. (Zresztą może to wcale nie był kanibalizm; czy takie stwory można uważać za ludzi, kimkolwiek były przedtem?). Były zbyt powolne, zbyt głupie. Gdyby ośmieliły się wrócić do miasteczka po tym, jak szeryf je wypędził, zostałyby spalone lub ukamienowane. Nie myśląc, pragnąc jedynie uwolnić drugą rękę, żeby wyciągnąć drugi rewolwer, w razie gdyby stwory nie okazały rozsądku, Roland wsadził medalik zmarłego chłopca do kieszeni dżinsów i wepchnął do końca rozerwany łańcuszek. Stały i gapiły się na niego, dziwnie skręcone cienie wlokły się za nimi w kurzu. Co dalej? Kazać im wracać tam, skąd przyszły? Roland nie wiedział, czy go posłuchają, a zresztą wolał je mieć na oku. Przynajmniej już się nie zastanawiał, czy pochować chłopca o imieniu James: ten dylemat został rozwiązany. - Stójcie spokojnie - rzucił zniżonym głosem i zaczął się cofać. - Pierwszy, który się ruszy... Zanim jeszcze skończył, jeden z nich - troll o szerokiej piersi, wydętych ustach ropuchy i z czymś po bokach kostropatej szyi, co wyglądało jak skrzela - rzucił się do przodu, bełkocząc piskliwie i dziwacznie rozwlekle. Może tak brzmiał jego śmiech. Wymachiwał czymś podobnym do nogi od pianina. Roland strzelił. Pierś pana Ropuchy zapadła się jak źle położony dach. Stwór zatoczył się kilka kroków do tyłu, próbując odzyskać równowagę i szarpiąc się za pierś ręką, w której nie trzymał nogi od pianina. Zaplątały mu się stopy, obute w brudne czerwone aksamitne papucie z podwiniętymi noskami, i przewrócił się z bulgotliwym, dziwnie samotnym jękiem. Wypuścił z ręki pałkę, przetoczył się na bok, spróbował wstać i znowu zwalił się w kurz. Brutalne słońce poraziło jego otwarte oczy i białe smużki pary zaczęły się unosić nad skórą, która szybko traciła swoje zielone zabarwienie. Rozległ się syk, jakby ktoś splunął na rozżarzony piec. Przynajmniej oszczędził mi wyjaśnień, pomyślał Roland i zmierzył wzrokiem pozostałych. - No dobrze, on pierwszy się ruszył. Kto chce być następny? Chyba nikt nie chciał. Tylko stali i patrzyli na niego, nie podchodzili bliżej... ale też się nie cofali. Pomyślał (jak wcześniej przy krzyżowym psie), że powinien ich pozabijać na miejscu, wyciągnąć drugi rewolwer i skosić wszystkich. Najwyżej parę sekund roboty, dziecinna zabawa dla jego utalentowanych rąk, nawet gdyby niektórzy uciekali. Ale nie mógł. Nie tak z zimną krwią. Nie był zabójcą tego rodzaju... przynajmniej jeszcze. Bardzo powoli zaczął się cofać; najpierw ominął koryto, potem oddzielił się nim od tamtych. Kiedy Melonik zrobił krok do przodu, Roland nie pozwolił pozostałym w szeregu pójść w jego ślady: wpakował kulę w kurz ulicy Głównej cal przed stopą Melonika. - To ostatnie ostrzeżenie warknął, używając dolnej mowy. Nie wiedział, czy go rozumieli, i nie dbał o to. Przypuszczał, że wystarczająco dobrze uchwycili ton głosu. - Następna kula przebije czyjeś serce. Plan jest taki: wy zostajecie, ja odchodzę. Macie jedną jedyną szansę. Pójdziecie za mną i wszyscy zginiecie. Za gorąco na żarty i straciłem... - Buu! - krzyknął szorstki głos z tyłu. Pobrzmiewała w nim niewątpliwa radość. Roland zobaczył cień wyrastający nad cieniem przewróconego wozu, do którego już prawie dotarł, i w ostatniej chwili zrozumiał, że ukrywał się tam inny zielony. Zaczął się odwracać, ale pałka trzasnęła go w ramię i ręka mu zdrętwiała aż do nadgarstka. Utrzymał broń i wystrzelił raz, lecz kula trafiła tylko w koło wozu i rozłupała drewnianą szprychę. Koło obróciło się na osi z przeraźliwym zgrzytem. Za plecami Rolanda zieloni ludzie na ulicy wydawali chrapliwe, szczekające wrzaski, podchodząc coraz bliżej. Stwór, który ukrywał się za przewróconym wozem, miał dwie głowy wyrastające z karku. Na jednej Roland dostrzegł resztki obwisłej twarzy trupa. Druga, chociaż również zielona, wydawała się bardziej żywa. Rozciągając szerokie wargi w radosnym uśmiechu, stwór wzniósł pałkę do kolejnego ciosu. Roland wyciągnął broń lewą ręką, w której zachował czucie. Zdążył wpakować jedną kulę prosto w wyszczerzoną gębę napastnika, który poleciał do tyłu, plując zębami i krwią, uprzednio wypuściwszy pałkę z bezwładnych palców. Potem dopadli go inni, waląc i tłukąc, gdzie popadnie. Rewolwerowiec uchylił się przed kilkoma pierwszymi ciosami i w pewnej chwili już myślał, że zdoła przebiec na tył przewróconego wozu, odwrócić się i użyć broni. Bez wątpienia potrafi tego dokonać. Z pewnością jego wyprawa do Mrocznej Wieży nie miała się zakończyć na spieczonej słońcem ulicy małego miasteczka na dalekim zachodzie, zwanego Eluria, w łapach zielonoskórych ociężałych mutantów. Z pewnością ka nie jest tak okrutne. Ale Melonik dosięgnął go złośliwym ciosem w bok głowy i Roland wpadł na powoli wirujące tylne koło wozu, zamiast je ominąć. Osunął się na kolana, popełznął dalej i wciąż próbował się odwrócić, ciągle próbował uniknąć ciosów spadających na niego niczym grad. Zobaczył, że teraz ma przeciwko sobie znacznie więcej niż pół tuzina napastników. Ulicą nadchodziło w stronę rynku co najmniej trzydzieścioro zielonych mężczyzn i kobiet. To już nie był klan, ale całe przeklęte plemię! I to w biały dzień! Z doświadczenia wiedział, że powolne mutanty kochają ciemność, są jak muchomory z mózgami, nigdy jeszcze takich nie widział. Oni... Stwór w czerwonej kamizelce był kobietą. Nagie piersi dyndające pod brudną czerwoną tkaniną były ostatnią rzeczą, która Roland zobaczył wyraźnie, kiedy stwory zebrały się wokół niego i waliły go pałkami. Maczuga nabijana gwoździami rąbnęła go nisko w prawą łydkę, zardzewiałe kły wbiły się głęboko. Jeszcze raz spróbował unieść jeden z wielkich rewolwerów (wzrok mu się mącił, ale to by im nie pomogło, gdyby złożył się do strzału; zawsze miał największy piekielny talent ze wszystkich, Jamie DeCurry kiedyś oświadczył, że Roland może strzelać z zasłoniętymi oczami, bo ma oczy w palcach), ale wykopano mu broń z ręki. Chociaż ciągle czuł gładkie sandałowe drewno drugiej rękojeści, pomyślał, że i tak już po nim. Czuł ich zapach - ciężki, zawiesisty fetor gnijącego mięsa. Czy może tylko śmierdziały mu ręce, które podniósł w słabej, daremnej próbki osłonięcia głowy? Ręce, które zanurzył w zanieczyszczonej wodzie, gdzie pływały skrawki skóry martwego chłopca? Bezustannie spadały na niego ciosy pałek, jakby zieloni chcieli nie tylko stłuc go na śmierć, ale także do miękkości. Kiedy osuwał się w ciemność, która - jak głęboko wierzył - oznaczała dla niego śmierć, słyszał granie owadów, szczekanie psa, którego oszczędził, i brzęk dzwoneczków na drzwiach kościoła. Te dźwięki połączyły się w dziwnie słodką muzykę. Potem ona również znikła; ciemność pochłonęła wszystko. II. WZNIESIENIE. ZAWIESZENIE. BIAŁA PIĘKNOŚĆ. DWIE INNE. MEDALIK Powrót rewolwerowca do świata nie przypominał odzyskiwania przytomności po ciosie, co zdarzyło mu się już kilka razy, ani przebudzenia ze snu. Przypominał wznoszenie. Nie żyję, pomyślał Roland w pewnej chwili podczas tego procesu... kiedy wreszcie przynajmniej częściowo odzyskał zdolność myślenia. Nie żyję i wznoszę się do życia pozagrobowego. Na pewno. Śpiew, który słyszę, to śpiew dusz zmarłych. Całkowita ciemność ustąpiła miejsca ciemnej szarości burzowych chmur, potem jaśniejszej szarości mgły. Mgła zrobiła się przejrzysta, jak na moment przed wyjściem słońca. I przez cały czas Roland doznawał uczucia wznoszenia, jakby pochwycił go łagodny, lecz potężny prąd wstępujmy. Stopniowo wrażenie wznoszenia ustąpiło, jasność pod powiekami narosła i Roland wreszcie uwierzył, że żyje. Przekonał go śpiew. Nie dusze zmarłych ani anielskie zastępy opisywane czasami przez kaznodziejów Człowieka Jezusa, tylko te owady. Trochę jak świerszcze, ale głosy miały słodsze. Te same słyszał w Elurii. Na tę myśl otworzył oczy. Wiara, że wciąż żyje. została wystawiona na ciężką próbę, ponieważ wisiał swobodnie w świecie białego piękna - w pierwszej chwili zdezorientowany pomyślał, że jest w niebie, unosi się wśród obłoków. Zewsząd otaczał go piskliwy śpiew owadów. Teraz do jego uszu docierało także pobrzękiwanie dzwoneczków. Próbował odwrócić głowę i zakołysał się w jakiejś uprzęży. Ciche granie owadów, jak świerszczy w trawie pod koniec dnia w rodzinnym Gileadzie, potknęło się i zgubiło rytm. Wówczas jakby drzewo bólu wyrosło w plecach Rolanda. Nie miał pojęcia, czym są płonące gałęzie, ale pień na pewno był jego kręgosłupem. Znacznie gorszy ból zatopił zęby w jego łydce - oszołomiony rewolwerowiec nawet nie wiedział w której. Tam mnie walnięto nabijaną gwoździami maczugą, pomyślał. I poczuł koszmarny ból w głowie. Czaszka zmieniła się w pękniętą skorupkę jajka. Krzyknął i ledwie mógł uwierzyć, że ten chrapliwy wroni skrzek naprawdę wydobył się z jego gardła. Zdawało mu się również, że usłyszał bardzo odległe szczekanie krzyżowego psa, ale z pewnością tylko to sobie wyobraził. Czy ja umieram? Czy ocknąłem się jeszcze raz na sam koniec? Jakaś dłoń pogłaskała go po czole. Czuł ją, ale nie widział - palce wędrujące po skórze, zatrzymujące się tu i tam. żeby rozmasować bruzdę lub zmarszczkę. Rozkoszne jak łyk chłodnej wody w upalny dzień. Zaczął zamykać oczy i wtedy okropna myśl przyszła mu do głowy: a jeśli te palce są zielone, jeśli ich właścicielka nosi wystrzępioną czerwoną kamizelkę na obwisłych wymionach? Jeśli nawet, to co? Co możesz zrobić? - Sza, mężczyzno - powiedział młody kobiecy głos... albo dziewczęcy. Z pewnością w pierwszej chwili skojarzył się Rolandowi z Susan, dziewczyną z Mejis, która mówiła do niego “panie”. - Gdzie... gdzie... - Sza, nie ruszaj się. Jeszcze za wcześnie. Ból w plecach teraz ustępował, ale obraz bólu jako drzewa pozostał, ponieważ sama skóra wydawała się falować niczym liście na lekkim wietrze. Jak to możliwe? Odsunął to pytanie - odsunął wszystkie pytania - i skupił się na małej, chłodnej dłoni głaszczącej go po czole. - Sza, piękny mężczyzno, niech miłość Boga będzie z tobą. Lecz ty cierpisz okrutnie. Leż spokojnie. Zdrowiej. Pies przestał szczekać (jeśli w ogóle szczekał) i Roland znowu usłyszał ciche skrzypienie. Przypominało mu końskie wodze albo coś (stryczek) o czym nie chciał myśleć. Teraz wyraźnie czuł ucisk pod udami, pośladkami i chyba... tak... pod ramionami. Wcale nie jestem w łóżku. Chyba wiszę nad łóżkiem, Czy to możliwe? Przypuszczał, że wisi na pasach. Przypominał sobie z dzieciństwa, że chyba jakiś człowiek tak wisiał w pokoju końskiego doktora za Wielką Salą. Pomocnik stajenny, zbyt mocno poparzony naftą, żeby leżeć w łóżku. Umarł, ale nie dość szybko; przez dwie noce jego wrzaski wypełniały słodkie letnie powietrze w Gathering Fields. Więc jestem poparzony, zwęglony kadłub bez nóg, wiszący na pasach? Palce dotknęły go między brwiami, roztarty tworzącą się tam zmarszczkę. Właścicielka dłoni jakby odczytała jego myśli, zebrała je czubkami zręcznych, kojących palców. Wydobrzejesz, jeśli taka będzie wola boska - powiedział głos. - Atoli czas należy do Boga, nie do ciebie. Nie, odpowiedziałby, gdyby mógł. Czas należy do Wieży. Potem znowu ześliznął się w dół, opadał równie gładko, jak przedtem się wznosił, oddalał się od dłoni i sennych odgłosów, od grających owadów i dźwięczących dzwoneczków. Nastąpiła przerwa, może sen, może utrata przytomności, ale nie opadł na samo dno. W pewnej chwili usłyszał chyba głos dziewczyny, chociaż nie miał pewności, ponieważ tym razem brzmiał donośniej z powodu furii, strachu, a może obydwóch przyczyn. - Nie! - krzyknęła. - Nie zdołacie mu tego odebrać, toż wiecie! Odejdźcie swoją drogą i nie mówcie o tym więcej! Kiedy ponownie wzniósł się ku świadomości, nie był silniejszy na ciele, lecz umysł miał odrobinę bardziej trzeźwy. Otworzył oczy i nie zobaczył wnętrza chmury, lecz w pierwszej chwili powróciły do niego te same słowa - białe piękno. W pewnym sensie to było najpiękniejsze miejsce, jakie Roland widział w życiu... oczywiście częściowo dlatego, że dotąd zachował życie, ale głównie dlatego, że wyglądało tak spokojnie i nieziemsko. Była to wielka sala, długa i wysoka. Kiedy wreszcie Roland odwrócił głowę - ostrożnie, bardzo ostrożnie - żeby ocenić rozmiary pomieszczenia, wyszło mu co najmniej dwieście jardów od końca do końca. Sala była wąska, ale tak wysoka, że sprawiała wrażenie niezwykle przestronnej. Roland nie widział ścian ani sufitu, do jakich przywykł, chociaż trochę to przypominało obszerny namiot. Nad głową słońce przesiewało swój blask przez fałdziste draperie z cienkiego białego jedwabiu, lekkie i rozświetlone, które po pierwszym przebudzeniu wziął za chmury. Pod tym jedwabnym baldachimem panował półmrok jak o zmierzchu. Ściany, również jedwabne, falowały jak żagle na morskiej bryzie. Na każdej płaszczyźnie ściennej wisiał półkoliście opadający sznur z małymi dzwoneczkami. Przylegały do tkaniny i dzwoniły cichym, czarującym chórem, kiedy ściany falowały, jak wiatrowe brzękadełka. Środkiem długiej sali prowadziło przejście; po obu stronach stały rzędy łóżek, każde zasłane czystymi białymi prześcieradłami, na których piętrzyły się białe wykrochmalone poduszki. Naprzeciwko stało ze czterdzieści łóżek, wszystkie puste, i kolejne czterdzieści po stronie Rolanda. Tutaj dwa były zajęte, jedno obok Rolanda po prawej. Ten człowiek... To ten chłopiec. Ten, który leżał w korycie. Ta myśl wywołała gęsią skórkę na ramionach Rolanda i ukłucie przesądnego lęku. Przyjrzał się uważniej śpiącemu chłopcu. Niemożliwe. Po prostu jestem zamroczony; to niemożliwe. Lecz dokładniejsze oględziny nie rozwiały lęku. Rzeczywiście ten śpiący wyglądał jak chłopiec z koryta, pewnie chory (dlatego przebywał w tym miejscu), ale bynajmniej nie martwy; Roland widział powolne wznoszenie i opadanie klatki piersiowej i sporadyczne drgania palców, zwisających z krawędzi łóżka. Nie przyjrzałeś mu się wystarczająco dobrze, żeby mieć pewność, a po kilku dniach w korycie rodzona matka by go nie poznała. Ale Roland miał kiedyś matkę i wiedział lepiej. Wiedział również, że chłopiec nosił na szyi złoty medalik. Tuż przed atakiem zielonych stworów Roland zdjął medalik z trupa i włożył do kieszeni. Teraz ktoś - pewnie właściciel tego miejsca, który czarodziejskim sposobem przywrócił do życia chłopca o imieniu James - zabrał go Rolandowi i znowu nałożył chłopcu na szyję. Czy zrobiła to dziewczyna o cudownie chłodnej dłoni? Czy w rezultacie uważała Rolanda za hienę cmentarną, rabusia zwłok? Nie chciał tak myśleć. Prawdę mówiąc, to go bardziej zaniepokoiło niż możliwość, że rozdęte zwłoki młodego kowboja jakimś cudem odzyskały normalne rozmiary i ożyły. Dalej po tej stronie przejścia, oddzielony tuzinem pustych łóżek od chłopca i Rolanda Deschaina, spoczywał trzeci pacjent tej przedziwnej infirmerii. Mężczyzna wydawał się co najmniej czterokrotnie starszy od chłopca, dwukrotnie od Rolanda. Miał długą brodę, raczej siwą niż czarną, opadającą na pierś dwoma zmierzwionymi pasmami. Na spalonej słońcem twarzy zaznaczały się głębokie zmarszczki i worki pod oczami. Przez lewy policzek i mostek nosa biegła gruba ciemna krecha, którą Roland uznał za bliznę. Brodaty mężczyzna spał albo był nieprzytomny - Roland słyszał jego chrapanie - wisząc trzy stopy nad łóżkiem, podtrzymywany przez skomplikowaną uprząż z białych pasów błyszczących w półmroku. Pasy krzyżowały się i tworzyły serię ósemek wzdłuż całego ciała mężczyzny. Wyglądał jak owad w sieci jakiegoś egzotycznego pająka. Miał na sobie koszulę nocną z białej gazy. Jeden z pasów przechodził pod pośladkami i wypychał do przodu krocze, jakby ofiarowując wybrzuszone genitalia w szarym, sennym powietrzu. Dalej wzdłuż ciała Roland widział ciemne, zamazane kształty nóg. Wydawały się skręcone jak konary martwych drzew. Wolał nie zgadywać, w ilu miejscach musiały być złamane, żeby tak wyglądać. A jednak jakby się poruszały. Czy to możliwe, jeśli brodaty mężczyzna był nieprzytomny? Może to gra świateł albo cieni... może cienka koszula okrywająca mężczyznę poruszała się w przeciągu... Roland odwrócił wzrok, spojrzał na fałdziste draperie wysoko w górze i próbował opanować przyspieszone bicie serca. Tego, co zobaczył, nie wywołał przeciąg ani cień, ani nic innego. Nogi mężczyzny jakoś poruszały się w bezruchu... tak samo, jak wcześniej plecy Rolanda poruszyły się bez ruchu. Nie wiedział, co powoduje takie zjawiska, i nie chciał wiedzieć, przynajmniej na razie. - Nie jestem gotowy - szepnął. Wargi miał bardzo wyschnięte. Znowu zamknął oczy i próbował zasnąć, żeby nie myśleć o wykręconych nogach brodatego mężczyzny, żeby nie zastanawiać się nad własnym stanem. Ale... Ale lepiej się przygotuj. Ten głos zawsze się pojawiał, kiedy Roland zaczynał się zaniedbywać, kiedy próbował byle jak odwalić robotę albo pójść na łatwiznę. To był głos Corta, jego starego nauczyciela. Człowieka, którego trzcinki wszyscy się bali jako chłopcy. Jednak znacznie bardziej obawiali się jego języka. Szyderstw, kiedy okazywali słabość, pogardy, kiedy się skarżyli albo narzekali. Jesteś rewolwerowcem, Roland? Jeśli tak, to lepiej się przygotuj. Roland otworzył oczy i ponownie odwrócił głowę w lewo. Wtedy poczuł, że coś przesunęło się na jego piersi. Bardzo powoli uniósł prawą rękę z pasów, które ją podtrzymywały. Ból w plecach drgnął i zamamrotał. Roland znieruchomiał i czekał, aż doszedł do wniosku, że ból się nie zwiększy (przynajmniej przy zachowaniu ostrożności). Potem przeniósł rękę do końca na pierś. Napotkała delikatną tkaninę. Bawełna. Przyciągnął podbródek do klatki piersiowej i zobaczył, że ma na sobie taką samą koszulę nocną, jak ta udrapowana na ciele brodatego mężczyzny. Sięgnął pod wycięcie na szyi i namacał cienki łańcuszek. Trochę niżej palce odnalazły prostokątny kawałek metalu. Chyba wiedział, co to jest, ale musiał się upewnić. Wyciągnął go z największą ostrożnością, starając się nie poruszać żadnym mięśniem na plecach. Złoty medalik. Zaryzykował ból i podniósł go wyżej, aż mógł przeczytać wygrawerowane słowa: James Przez miłość rodziny. Przez miłość BOGA. Ponownie schował medalik pod koszulę i spojrzał na śpiącego chłopca w sąsiednim łóżku, niezawieszonego nad łóżkiem. Prześcieradło zakrywało go tylko do żeber i medalik spoczywał na nieskazitelnie białej koszuli nocnej. Ten sam medalik, który teraz nosił Roland. Tylko że... Roland pomyślał, że rozumie, i zrozumienie przyniosło mu ulgę. Spojrzał znowu na brodacza i zobaczył coś bardzo dziwnego: gruba czarna krecha blizny na nosie i policzku znikła. Na jej miejscu pozostał tylko różowoczerwony ślad, jak po zagojonej ranie... uderzeniu lub rozcięciu. Wyobraziłem to sobie. Nie, rewolwerowcu, powrócił głos Corta. Tacy jak ty nie mają bujnej wyobraźni. Sam wiesz najlepiej. Ten drobny wysiłek znowu go zmęczył... albo raczej zmęczyło go myślenie. Śpiewające owady i dźwięczące dzwoneczki połączyły się w melodię zbyt podobną do kołysanki. Tym razem Roland zasnął, kiedy zamknął oczy. III. PIĘĆ SIÓSTR. JENNA. LEKARZE Z ELURII. MEDALIK. OBIETNICA MILCZENIA Kiedy Roland ponownie się obudził, w pierwszej chwili był pewien, że nadal śpi. I przyśnił mu się sen. Koszmar. Pewnego razu, kiedy zakochał się w Susan Delgado, znał czarownicę o imieniu Rhea... pierwszą prawdziwą czarownicę ze Śródświata, jaką spotkał. To ona doprowadziła do śmierci Susan, chociaż Roland też odegrał swoją rolę. Teraz, kiedy otworzył oczy i zobaczył Rheę nie raz, tylko pięć razy, pomyślał: Takie są skutki wspominania dawnych czasów. Wywołując Susan, wywołałem także Rheę z Cóos. Rheę i jej siostry. Pięć sióstr nosiło powiewne habity, równie białe jak ściany i draperie sufitu. Wokół zgrzybiałych, pomarszczonych twarzy bielały śnieżne kwefy, przy których skóra wydawała się szara i spękana jak ziemia podczas suszy. Na jedwabnych przepaskach przytrzymujących włosy (jeśli siostry w ogóle miały włosy) wisiały jak filakterie rzędy maleńkich dzwoneczków, dźwięczących przy każdym ruchu. Na napierśnikach habitów wyhaftowano krwawoczerwone róże... sigul Mrocznej Wieży. Na ten widok Roland pomyślał: Ja nie śnię. Te wiedźmy są prawdziwe. - On się budzi! - zawołała jedna groteskowo kokieteryjnym tonem. - Oooo! - Oooch! - Ach! Zatrzepotały jak ptaki. Ta w środku wystąpiła do przodu, a wówczas twarze wszystkich zafalowały jak jedwabne ściany szpitala. Roland zobaczył, że wcale nie były stare... najwyżej w średnim wieku, ale nie stare. Owszem, one są stare. Teraz się zmieniły. Ta, która objęła dowodzenie, była wyższa od pozostałych i miała szerokie, lekko wypukłe czoło. Pochyliła się w stronę Rolanda i dzwoneczki nad jej czołem zadzwoniły. Od tego dźwięku zrobiło mu się jakoś niedobrze, poczuł się gorzej niż przed chwilą. Orzechowe oczy wpatrywały się w niego uważnie. Wręcz zachłannie. Przelotnie dotknęła jego policzka, który zdrętwiał w tym miejscu. Potem spuściła wzrok i wyraz niepokoju przemknął przez jej twarz. Cofnęła rękę. - Oto się zbudziłeś, pięknisiu. To i dobrze. - Kim jesteście? Gdzie ja jestem? - Jesteśmy Siostrzyczki z Elurii - odpowiedziała. - Ja jestem siostra Mary. To jest siostra Louise i siostra Michela, i siostra Coquina... - I siostra Tamra - dokończyła ostatnia. - Śliczna dzieweczka lat dwudziestu jeden. Zachichotała. Twarz jej się rozmyła i przez chwilę znowu była stara jak świat. Haczykowaty nos, szara skóra. Rolandowi znowu przypomniała się Rhea. Przysunęły się bliżej, otaczając skomplikowaną uprząż, a kiedy Roland próbował się cofnąć, ból ponownie zaryczał w jego plecach i zranionej nodze. Roland jęknął. Podtrzymujące go pasy zaskrzypiały. - Ooooo! - To boli! - Boli go! - Strasznie boli! Stłoczyły się jeszcze bliżej, jakby ból je fascynował. Teraz czuł ich zapach, zapach suchej ziemi. Ta nazwana siostrą Michela wyciągnęła rękę... - Idźcie precz! Ostawcie go! Czyżem wam nie mówiła? Na dźwięk tego głosu odskoczyły przestraszone. Szczególnie zirytowana wydawała się siostra Mary. Ale cofnęła się, rzuciwszy ostatnie nienawistne spojrzenie (Roland mógłby przysiąc) na medalik spoczywający na jego piersi. Podczas ostatniego przebudzenia wsunął go z powrotem pod koszulę, ale teraz medalik leżał na wierzchu. Pojawiła się szósta siostra, przepchnąwszy się brutalnie pomiędzy Mary a Tamrą. Ta chyba rzeczywiście miała dwadzieścia jeden lat, różowe policzki, gładką skórę i ciemne oczy. Jej biały habit płynął jak sen. Czerwona róża na piersi odznaczała się jak klątwa. - Precz! Ostawcie go! - Oooo, moja droga! - zawołała siostra Louise, a w głosie jej słychać było i radość, i złość. - Maleńka Jenna, czyżby się w nim zakochała? - Zakochała! - Siostra Tamra parsknęła śmiechem. - Maleńka oddała mu swoje serce! - Och, zaprawdę! - zgodziła się siostra Coquina. Mary odwróciła się do nowo przybyłej, ściągnąwszy usta w wąską linię. - Nie masz tu nic do roboty, zuchwała dziewczyno. Mam, skoro tak mówię odparła siostra Jenna. Teraz jakby lepiej panowała nad sobą. Lok czarnych włosów wymknął się spod jej kwefu i leżał na czole jak przecinek. - Teraz odejdźcie. On jest za słaby do waszych śmiechów i żartów. - Nie waż się nam rozkazywać - ostrzegła siostra Mary - albowiem my nigdy nie żartujemy. Wiesz o tym, siostro Jenno. Twarz dziewczyny nieco zmiękła i Roland zobaczył w niej strach. Dlatego sam zaczął się bać. O nią i o siebie. - Odejdźcie - powtórzyła. - To nie czas. Czyż nie macie innych pod opieką? Siostra Mary jakby się zastanawiała. Inne ją obserwowały. Wreszcie kiwnęła głową i uśmiechnęła się do Rolanda. Jej twarz znowu się rozmyła, jak w powietrzu drgającym od upału. To, co zobaczył (albo zdawało mu się, że zobaczył) pod spodem, było okropne i czujne. - Ostań w zdrowiu, pięknisiu - powiedziała do Rolanda. - Ostań trochę z nami, a my cię wykurujemy. Jaki mam wybór? - pomyślał Roland. Pozostałe zaśmiały się ptasimi trelami, które uniosły się w półmrok jak wstążki. Siostra Michela nawet przesłała mu całusa. - Chodźmy, moje panie! - zawołała siostra Mary. - Ostawmy z nim Jennę na trochę przez pamięć jej matki, którą serdecznie kochałyśmy! Po tych słowach wyprowadziła siostry, pięć białych ptaków odfrunęło środkowym przejściem wśród trzepotu spódnic. - Dziękuję - rzekł Roland, podnosząc wzrok na właścicielkę chłodnej dłoni... ponieważ wiedział, że to ona go ukoiła. Wzięła jego palce, jakby na dowód, i pogłaskała. - One nie pragną twojej krzywdy - odezwała się... lecz Roland zobaczył, że nie wierzyła w ani jedno słowo. On też nie uwierzył. Znalazł się w kłopotach, poważnych kłopotach. - Co to za miejsce? - Nasze miejsce - odpowiedziała z prostotą. - Dom Siostrzyczek z Elurii. Nasz klasztor, jeśli wolisz. - To nie jest klasztor - sprzeciwił się, spoglądając na puste łóżka. - To infirmeria, prawda? - Szpital - wyjaśniła, wciąż gładząc jego palce. - Służymy lekarzom... a oni służą nam. Fascynował go czarny lok na jej kremowym czole - dotknąłby go, gdyby ośmielił się unieść rękę. Tylko żeby poczuć jego fakturę. Uznał go za piękny, ponieważ to była jedyna ciemna rzecz w tej całej bieli. Biel straciła dla niego wszelki urok. - Jesteśmy szpitalniczkami - ciągnęła - albo byłyśmy, zanim świat się posunął. - Wierzycie w Człowieka Jezusa? Przez chwilę wydawała się zdumiona, niemal wstrząśnięta, potem roześmiała się wesoło. - Nie, nie my! - Skoro jesteście szpitalniczkami... pielęgniarkami... to gdzie są lekarze? Popatrzyła na niego, przygryzając wargę, jakby próbowała podjąć decyzję. Roland uznał jej rozterkę za czarującą i uświadomił sobie, że chory czy nie, patrzy na kobietę jak na kobietę po raz pierwszy, odkąd umarła Susan Delgado, po raz pierwszy od dawna. Cały świat zmienił się od tamtej pory, wcale nie na lepsze. - Naprawdę chcesz wiedzieć? - Tak, oczywiście - potwierdził, lekko zdziwiony, ale również lekko zaniepokojony. Czekał, żeby jej twarz rozmyła się i zmieniła jak twarze tamtych. Nie zmieniła się. Również nie czuł od niej tego nieprzyjemnego zapachu martwej ziemi. Czekaj, ostrzegł sam siebie. Nie wierz tutaj niczemu, najmniej własnym zmysłom. Jeszcze nie. - Chyba powinieneś. - Westchnęła, aż zadźwięczały dzwoneczki nad jej czołem, ciemniejsze niż u tamtych sióstr - nie czarne jak jej włosy, ale okopcone, jakby wisiały w dymie ogniska. Natomiast dzwoniły jak najczystsze srebro. Obiecaj mi, że nie krzykniesz i nie zbudzisz młodzika w tamtym łóżku. - Młodzika? - Chłopca. Obiecujesz? - Ano - powiedział, nieświadomie przechodząc na w połowie zapomniany żargon Zewnętrznego Łuku. Dialekt Susan. - Dużo wody upłynęło, odkąd krzyczałem, ślicznotko. Zarumieniła się wyraźniej po tych słowach, róże bardziej żywe i naturalne niż ta na piersi zakwitły na jej policzkach. - Nie nazywaj urodziwym tego, czegoś dobrze nie zobaczył - skarciła go. - Więc odsuń ten swój kwef. Doskonale widział jej twarz, ale strasznie chciał zobaczyć jej włosy - niemal rozpaczliwie. Strumień głębokiej czerni w całej tej sennej bieli. Oczywiście mogła je ściąć, siostry z tego zakonu mogły nosić krótkie włosy, ale jakoś nie przypuszczał. - Nie, to zakazane. - Kto zakazał? - Wielka Siostra. - Ta, która się nazywa Mary? - Ano. Odwróciła się, żeby odejść, potem przystanęła i obejrzała się przez ramię. U innej dziewczyny w jej wieku, równie ładnej, takie spojrzenie wyglądałoby zalotnie. U niej było tylko poważne. - Pamiętaj o swej obietnicy. - Ano, żadnych krzyków. Podeszła do brodatego mężczyzny, zamiatając spódnicą. W półmroku rzucała tylko rozmazany cień na puste łóżka, które mijała. Kiedy dotarła do mężczyzny (nieprzytomnego, pomyślał Roland, nie po prostu śpiącego), ponownie obejrzała się na Rolanda. Kiwnął głową. Siostra Jenna podeszła blisko do zawieszonego mężczyzny, od drugiej strony łóżka, toteż Roland widział ją przez pętle i zwoje białego jedwabiu. Lekko położyła dłonie po lewej stronie jego klatki piersiowej, nachyliła się nad nim... i pokręciła głową z boku na bok, jakby czemuś gwałtownie zaprzeczała. Dzwoneczki na jej czole zadzwoniły ostro i Roland ponownie poczuł to dziwne poruszenie w plecach, któremu towarzyszyła niska fala bólu. Zupełnie jakby zadrżał bez drżenia albo wzdrygnął się przez sen. To, co następnie zobaczył, niemal wyrwało mu krzyk z piersi; musiał mocno zagryźć wargi. Nogi nieprzytomnego mężczyzny ponownie jakby poruszyły się bez poruszania... ponieważ poruszało się coś na nich. Owłosione łydki, kostki i stopy wystawały spod brzegu koszuli. Teraz ruszyła po nich czarna fala robactwa. Robaki śpiewały donośnie jak maszerująca kolumna wojska. Roland przypomniał sobie czarną bliznę na policzku i nosie mężczyzny - bliznę, która zniknęła. Oczywiście te robaki. I jego też oblazły. Dlatego drżał bez drżenia. Oblazły mu całe plecy. Zerowały na nim. Nie, stłumienie krzyku nie było takie łatwe, jak się spodziewał. Robaki dotarły do czubków palców u nóg zawieszonego mężczyzny, potem zeskakiwały falami na podłogę, jakby skakały z brzegu do kąpieli. Szybko i łatwo uporządkowały szeregi na białej płaszczyźnie i ruszyły po podłodze niczym batalion szeroki na stopę. Roland nie widział ich dokładnie z tak dużej odległości i w słabym świetle, ale oceniał, że były dwukrotnie większe od mrówek i trochę mniejsze niż grube pszczoły, które roiły się na grządkach kwiatowych w domu. Śpiewały w marszu. Brodaty mężczyzna nie śpiewał. Kiedy zastępy robactwa pokrywające jego nogi zaczęły się przerzedzać, wstrząsnął się i jęknął. Młoda kobieta położyła mu dłoń na czole i ukoiła go. Pomimo całej odrazy do tego widoku Roland poczuł lekką zazdrość. Zresztą czy naprawdę widok był taki okropny? W Gileadzie stosowano pijawki na pewne dolegliwości - głównie obrzęki mózgu, pach i pachwin. Jeśli chodziło o mózg, z pewnością każdy wolał pijawki, chociaż takie wstrętne, od następnego kroku, czyli trepanacji. Jednak w tych robakach było coś obrzydliwego, może tylko dlatego, że nie widział ich dokładnie, i okropna była świadomość, że łażą mu wszędzie po plecach, podczas gdy on wisi bezradny. Chociaż nie śpiewały. Dlaczego? Bo żerowały? Spały? Jedno i drugie? Jęki brodacza ucichły. Robaki przemaszerowały przez podłogę w stronę falującej łagodnie jedwabnej ściany. W cieniu Roland stracił je z oczu. Jenna wróciła do niego z zatroskaną miną. - Dzielnieś się spisał. Toć widzę, co czujesz; masz to wypisane na twarzy. - Lekarze - powiedział. - Tak. Ich moc jest wielka, lecz... - zniżyła głos - ...lękam się, że temu poganiaczowi już nie pomogą. Nogi mu trochę naprawili i rany na twarzy się zagoiły, ale on odniósł rany tam, gdzie lekarze nie dosięgną. Przesunęła ręką po talii, wskazując lokalizację tych obrażeń, jeśli nie charakter. - A ja? - zapytał Roland. - Ciebie schwytał zielony lud - wyjaśniła. - Musiałeś potężnie ich rozgniewać, skoro nie uśmiercili się od razu. Miast tego związali cię i powiesili. Tamra, Michela i Louise wyszły zbierać zioła. Zobaczyły, jak zielony lud zabawia się z tobą, i nakazały im przestać, ale... - Czy mutaki zawsze was słuchają, siostro Jenno? Uśmiechnęła się, chyba zadowolona, że zapamiętał jej imię. - Nie zawsze, ale zazwyczaj. Tym razem usłuchali, bo inaczej znalazłbyś już polanę wśród drzew. - Chyba tak. - Skórę ci zdarli prawie z całych pleców... toż byłeś czerwony od szyi do pasa. Zawżdy już będziesz nosił blizny, atoli lekarze dobrze cię wykurowali. Pięknie też śpiewają, prawda? - Tak - przyznał Roland, ale wizja tych czarnych robaków pełzających po żywym ciele nadal budziła w nim odrazę. - Winien ci jestem wdzięczność i dziękuję z własnej woli. Jeśli mogę coś zrobić dla ciebie... - Powiedz mi swoje imię. - Jestem Roland z Gileadu. Rewolwerowiec. Miałem rewolwery, siostro Jenno. Widziałaś je? - Nie widziałam żadnej broni - odparła, ale odwróciła wzrok. Róże znowu zakwitły na jej policzkach. Może była dobrą pielęgniarką i urodziwą, pomyślał Roland, ale nie umiała kłamać. To go ucieszyło. Dobrych kłamców było pod dostatkiem. Z drugiej strony uczciwość trafiała się rzadko. Na razie to zostawmy, powiedział sobie. Myślę, że ona mówi nieprawdę ze strachu. - Jenna! - Okrzyk dobiegł z najgłębszego cienia na drugim końcu infirmerii... dzisiaj wydawała się rewolwerowcowi jeszcze dłuższa... i siostra Jenna podskoczyła jak przyłapana na gorącym uczynku. - Odejdźże stamtąd! Dość już się nagadałaś, żeby zabawić dwudziestu mężczyzn! Daj mu spać! - Ano! - odkrzyknęła Jenna i odwróciła się do Rolanda. - Jeno nie zdradź się, że pokazałam ci lekarzy. - Nie pisnę ani słowa, Jenno. Zawahała się, znowu zagryzając usta. po czym nagle zsunęła do tyłu swój kwef. Opadł jej na kark z cichym brzękiem dzwoneczków. Uwolnione włosy opłynęły jej policzki jak skrzydła cienia. - Czy jestem ładna? Jestem? Rzeknij mi prawdę, Rolandzie z Gileadu... bez pochlebstw. Bo pochlebstwa mają krótkie życie. - Ładna jak letnia noc. To, co ujrzała w jego twarzy, chyba bardziej ją przekonało niż słowa, bo uśmiechnęła się promiennie. Ż powrotem naciągnęła kwef i upchnęła pod nim włosy szybkimi, zwinnymi ruchami palców. - Czy wyglądam schludnie? - Pięknie i schludnie - zapewnił, potem ostrożnie uniósł ramię i wskazał na jej czoło. - Jeden lok wystaje... tutaj. - Ano, zawżdy to moje utrapienie. Z komicznym grymasem wepchnęła lok pod opaskę. Roland pomyślał, że bardzo chciałby ucałować jej różane policzki... i na dokładkę jej różane usta. - Wszystko w porządku - oświadczył. - Jenna! - krzyk zabrzmiał jeszcze bardziej niecierpliwie. - Medytacje! - Już idę! - zawołała i zebrała swoje obszerne spódnice. Lecz odwróciła się jeszcze raz, z bardzo poważną miną. - Jeszcze jedno - rzuciła niemal szeptem i szybko rozejrzała się dookoła. - Ten złoty medalik, który nosisz... nosisz go, bo jest twój. Pojąłeś... James? - Tak. - Odwrócił nieco głowę, żeby spojrzeć na śpiącego chłopca. - To jest mój brat. - Jeśli zapytają, tak. Jeśli odpowiesz inaczej, wpędzisz Jennę w wielkie tarapaty. Jak wielkie, nie zapytał, zresztą ona już odeszła, odpłynęła przejściem pomiędzy tymi wszystkimi pustymi łóżkami, unosząc spódnicę jedną ręką. Róże umknęły z jej twarzy, policzki i czoło przybrały odcień popiołu. Przypomniał sobie łakome spojrzenia pozostałych sióstr, jak coraz bardziej cisnęły się wokół niego... i jak ich twarze zafalowały. Sześć kobiet, pięć starych i jedna młoda. Lekarze, którzy śpiewają i odpełzają po podłodze, odprawieni dźwiękiem dzwoneczków. Nieprawdopodobny oddział szpitalny na sto łóżek, z jedwabnym dachem i jedwabnymi ścianami... ...i wszystkie łóżka puste oprócz trzech. Roland nie rozumiał, dlaczego Jenna wyciągnęła mu z kieszeni spodni medalik martwego chłopca i nałożyła na szyję, ale podejrzewał, że gdyby Siostrzyczki z Elurii dowiedziały się, co zrobiła, mogłyby ją zabić. Zamknął oczy i cichy śpiew lekarzy-owadów ponownie ukołysał go do snu. IV. MISKA ZUPY. CHŁOPIEC W SĄSIEDNIM ŁÓŻKU. NOCNE PIELĘGNIARKI Roland śnił, że bardzo wielki robak (pewnie lekarz-robak) latał nad jego głową i ciągle obijał mu się o nos - uderzenia raczej irytujące niż bolesne. Kilkakrotnie odganiał owada i chociaż w zwykłych okolicznościach dłonie miał niesamowicie szybkie, teraz ciągle chybiał. I za każdym razem, kiedy chybiał, owad chichotał. Jestem powolny, bo jestem chory, pomyślał. Nie, pokonany. Ciągnięty po ziemi przez powolne mutanty, uratowany przez Siostrzyczki z Elurii. Roland ujrzał nagle wyraźną wizję: cień mężczyzny wyrasta z cienia przewróconego towarowego wozu. Usłyszał szorstki, rozradowany głos krzyczący: “Buu!”. Szarpnął się tak mocno, że jego ciało zakołysało się w skomplikowanej uprzęży, a kobieta stojąca obok łóżka, która chichotała i stukała go lekko w nos drewnianą łyżką, cofnęła się gwałtownie i miska, która trzymała w drugiej dłoni, wyśliznęła jej się spomiędzy palców. Ręce Rolanda wystrzeliły do przodu, równie szybko jak zawsze - frustrująca porażka z owadem stanowiła jedynie część snu. Chwycił miskę, zanim rozlało się więcej niż kilka kropli. Kobieta - siostra Coquina - spojrzała na niego rozszerzonymi oczami. Od nagłego ruchu ból przebiegł mu po całych plecach, ale znacznie mniej ostry niż przedtem. Znikło też wrażenie ruchu na skórze. Pewnie “lekarze” tylko spali, ale wydawało mu się, że odeszli. Sięgnął po łyżkę, którą mu dokuczała Coquina (doszedł do wniosku, że wcale go nie dziwi, iż jedna z sióstr drażniła się w ten sposób z chorym śpiącym człowiekiem; zdziwiłby się tylko, gdyby tak się zachowała Jenna), a ona podała mu ją. wciąż wytrzeszczając oczy. - Jaki szybki! - zawołała. - Toż to magiczna sztuczka, a przecie jeszcześ się nie rozbudził! - Tedy zapamiętaj to sobie - mruknął i skosztował zupy. Pływały w niej maleńkie kawałeczki kurczaka. W innych okolicznościach uznałby ją za cienką, ale teraz wydawała się ambrozją. Zaczął jeść łapczywie. - Cóż to ma znaczyć? - zapytała. Półmrok gęstniał, płaszczyzny ściany naprzeciwko przybrały różowopomarańczową barwę, sugerującą zachód słońca. W tym słabym świetle Coquina wyglądała całkiem młodo i ładnie... ale to na pewno był urok, czarodziejski makijaż. - Nic szczególnego. - Roland odłożył łyżkę, gdyż zbyt wolno szło mu jedzenie, i przechylił miskę do ust. W ten sposób pochłonął zupę czterema wielkimi haustami. - Byłyście dla mnie dobre... - Ano pewnie! - potwierdziła niemal z oburzeniem. -...i mam nadzieję, że za waszą dobrocią nie kryją się inne motywy. Jeśli tak, siostro, pamiętaj, żem szybki. I na dodatek nie zawsze jestem dobry. Nie odpowiedziała, tylko wzięła miskę podaną przez Rolanda. Zrobiła to delikatnie, chyba nie chciała dotknąć jego palców. Popatrzyła na miejsce, gdzie spoczywał medalik, znowu ukryty pod koszulą na piersiach. Nie dodał nic więcej, nie chcąc osłabiać zamaskowanej groźby. Bo przecież wypowiedział ją mężczyzna nieuzbrojony, prawie nagi i wiszący w powietrzu, ponieważ jego plecy nie mogłyby znieść ciężaru ciała. - Gdzie jest siostra Jenna? - zapytał. - Oooo - odezwała się siostra Coquina, unosząc brwi. - Lubimy ją, prawda? Przy niej serce nam bije mocniej... Przyłożyła dłoń do róży na swojej piersi i zatrzepotała nią szybko. - Ależ skąd, ależ skąd - zaprotestował Roland - tylko że ona była miła. Wątpię, czy drażniłaby mnie łyżką, jak niektóre osoby. Uśmiech siostry Coquiny zgasł. Wydawała się jednocześnie rozgniewana i przestraszona. - Jeno nie mów o tym Mary, jeśli później przyjdzie. Narobiłbyś mi kłopotów. - Cóż z tego? - Mogę ci odpłacić pięknym za nadobne, jeśli narobię kłopotów małej Jennie - ostrzegła siostra Coquina. - Zresztą ona i tak jest teraz w czarnych księgach Wielkiej Siostry. Siostrze Mary nie podoba się, jak Jenna mówiła do niej o tobie... ani że Jenna wróciła do nas, nosząc Czarne Dzwonki. Zaledwie te nieroztropne słowa padły, siostra Coquina zakryła ręką usta, jakby przestraszona, że powiedziała za dużo. Roland, chociaż zaintrygowany, nie chciał tego okazywać, rzekł więc tylko: - Nic nie powiem o tobie, jeśli ty nic nie powiesz siostrze Mary o Jenny. Coquina przyjęła to z ulgą. - Ano, dobiliśmy targu. - Poufnie nachyliła się do przodu. - Ona jest w Domu Rozmyślań. To mała jaskinia w zboczu pagórka, gdzie musimy chodzić i medytować, kiedy Wielka Siostra osądzi, że zrobiłyśmy coś złego. Jenna musi tam siedzieć i żałować za swoją zuchwałość, dopóki Mary jej nie wypuści. Milczała przez chwilę i nagle zapytała: - Któż to jest obok ciebie? Znaszli go? Roland odwrócił głowę i zobaczył, że młody człowiek nie śpi i słucha. Oczy miał równie ciemne jak Jenny. - Czy go znam? - powtórzył Roland ze starannie dobranym odcieniem pogardy. - Miałbym nie znać własnego brata? - Twój brat, taki młody, a tyś taki stary? Następna siostra zmaterializowała się w mroku: siostra Tamra, która twierdziła, że ma dwadzieścia jeden lat. Przez chwilę, zanim podeszła do łóżka Rolanda, miała twarz staruchy, której dawno już stuknęła osiemdziesiątka... albo dziewięćdziesiątka. Potem rozmyła się i znowu zmieniła w pulchne, czerstwe oblicze trzydziestoletniej matrony. Oprócz oczu. Pozostały żółtawe na białkach, zaropiałe w kącikach i czujne. - On jest najmłodszy, ja najstarszy - wyjaśnił Roland. - Pomiędzy nami było siedmiu innych i dwadzieścia lat życia naszych rodziców. - Jakże słodkie! Skoro jest twym bratem, znasz jego miano. Znasz je bardzo dobrze. Zanim rewolwerowiec zdążył się zakłopotać, młody człowiek się odezwał: - One myślą, że zapomniałeś takie proste nazwisko jak John Norman. Co za matołki, nie, Jimmy? Coquina i Tamra spojrzały na bladego chłopca w sąsiednim łóżku, wyraźnie rozgniewane... i wyraźnie pokonane. Przynajmniej na razie. - Nakarmiłyście go tym świństwem - ciągnął chłopak (którego medalik niewątpliwie głosił: John, Przez miłość rodziny, Przez miłość BOGA). - Może sobie pójdziecie i pozwolicie nam pogadać? - Patrzcie no! - fuknęła siostra Coquina. - To mi dopiero wdzięczność! - Wdzięczny jestem za to, co mi dane - odparł Norman, patrząc na nią spokojnie - ale nie za to, co ludzie zabiorą. Tamra prychnęła przez nos, okręciła się tak gwałtownie, że przeciąg wywołany przez jej furkoczącą szatę musnął twarz Rolanda, i odeszła. Coquina została jeszcze przez chwilę. - Bądź jeno dyskretny, to może ktoś, kogo lubisz bardziej ode mnie, wyjdzie z zamknięcia rano, a nie za tydzień od dziś. Nie czekając na odpowiedź, odwróciła się i poszła za siostrą Tamra. Roland i John Norman zaczekali, aż obie odeszły. Potem Norman odwrócił się do Rolanda i powiedział zniżonym głosem: - Mój brat. Nie żyje? Roland przytaknął. - Wziąłem medalik na wypadek, gdybym spotkał kogoś z jego rodziny. Wedle prawa należy do ciebie. Współczuję ci z powodu straty. - Dzięki. - Dolna warga Johna Normana zadrżała, potem znieruchomiała. Wiem, że zieloni go wykończyli, chociaż te stare kwoki nie chciały tego potwierdzić. Wykończyli większość i poszczerbili resztę. - Może siostry nie wiedzą na pewno. - Wiedzą. Nie myśl sobie. Nie mówią dużo, ale wiedzą sporo. Tylko Jenna jest inna. O niej mówiła ta stara megiera, kiedy wspomniała o twojej przyjaciółce? Roland kiwnął głową. - I mówiła coś o Czarnych Dzwonkach. Chciałbym wiedzieć o tym coś więcej. - Jenna, ona jest wyjątkowa. Bardziej jak księżniczka, której należy się pozycja z racji urodzenia, niż jak tamte siostry. Leżę tutaj i udaję, że śpię... tak chyba jest bezpieczniej... ale słyszę, jak gadają. Jenna wróciła do nich dopiero niedawno, a te Czarne Dzwonki mają specjalne znaczenie... ale Mary wciąż wszystkim kręci. Myślę, że Czarne Dzwonki są tylko ceremonialne, jak pierścienie, które starzy baronowie przekazywali dawniej z ojca na syna. Czy to ona włożyła ci na szyję medalik Jimmy’ego? - Tak. - Nie zdejmuj go, gdziekolwiek pójdziesz. - Twarz miał ponurą, pełną napięcia. - Nie wiem, czy chodzi o złoto, czy o Boga, ale one nie lubią się do tego zbliżać. Myślę, że tylko dlatego wciąż tu jestem. - Jego głos opadł do szeptu. - To nie są ludzie. - No, może trochę szalone i zaczarowane, ale... - Nie! - Z wyraźnym wysiłkiem chłopiec dźwignął się na łokciu i spojrzał na Rolanda poważnym wzrokiem. - Myślisz o wiedźmach czy czarownicach. To nie są żadne wiedźmy. To nie są ludzie! - Więc czym są? - Nie wiem. - Jak tu trafiłeś, John? Zniżonym głosem John Norman opowiedział Rolandowi tyle, ile wiedział o swoich przygodach. On, jego brat i czterej inni młodzi ludzie, szybcy i mający dobre konie, zostali wynajęci jako zwiadowcy. Z przodu i z tyłu chronili karawanę siedmiu wozów pociągowych przewożących towary - ziarno, żywność, narzędzia, pocztę i cztery zamówione narzeczone - do niesamorządnego miasteczka zwanego Tejuas, jakieś dwieście mil na zachód od Elurii. Zwiadowcy rozdzielili się, żeby chronić wozy towarowe z przodu i z tyłu; w każdym oddziale jechał jeden z braci, ponieważ, wyjaśnił Norman, kiedy byli razem, kłócili się jak... no... - Jak bracia - podpowiedział Roland. John Norman zdobył się na krótki, bolesny uśmiech. - Ano - potwierdził. Trójka, do której należał John, jechała jako straż tylna, mniej więcej dwie mile za wozami, kiedy zielone mutanty urządziły zasadzkę w Elurii. - Ile wozów widziałeś, kiedy tam przyjechałeś? - zapytał Rolanda. Tylko jeden. Przewrócony. - Ile ciał? Tylko twojego brata. John Norman ponuro kiwnął głową. - Chyba nie zabrały go z powodu medalika. Mutaki? - Siostry. Mutaki nie dbają o złoto ani o Boga. Ale te suki... Spojrzał w ciemność, która tymczasem nadeszła. Roland poczuł, że znowu zapada w letarg, ale dopiero później zorientował się, że do zupy dodano narkotyku. - Inne wozy? - zapytał. - Te nieprzewrócone? - Pewnie mutaki je zabrały, razem z towarami - odparł John. - Nie dbają o złoto ani o Boga; siostry nie dbają o towary. Jakby miały własne jedzenie, nawet nie chcę o tym myśleć. Jakieś obrzydlistwa... jak te robaki. On i inni z tylnej straży galopem dojechali do Elurii, ale walka się skończyła, zanim tam dotarli. Ludzie leżeli pokotem na ulicy, niektórzy martwi, ale część jeszcze żyła. Przynajmniej dwie z zamówionych narzeczonych także wciąż żyły. Tych, którzy mogli chodzić, zieloni spędzili razem - John Norman bardzo dobrze zapamiętał stwora w meloniku i kobietę w obszarpanej czerwonej kamizelce. Norman i dwaj inni próbowali walczyć. Zobaczył, jak jeden z towarzyszy pada trafiony strzałą w brzuch, a potem nie widział już nic więcej - ktoś walnął go z tyłu w głowę i światło zgasło. Rolanda zaciekawiło, czy napastnik przed zadaniem ciosu krzyknął: “Buu!”, ale nie zapytał. - Kiedy znowu się ocknąłem, byłem tutaj - ciągnął Norman. - Widziałem, że inni... większość... mieli na sobie te przeklęte robaki. - Inni? - Roland popatrzył na puste łóżka, jaśniejące jak białe wysepki w zapadającym mroku. - Ilu tutaj sprowadzono. - Co najmniej dwudziestu. Wyzdrowieli... robaki ich wyleczyły... a potem znikali, jeden za drugim. Zasypiałeś, a kiedy się budziłeś, widziałeś jedno więcej puste łóżko. Jeden po drugim znikali, aż zostałem tylko ja i ten tam. Spojrzał na Rolanda z powagą. - I teraz ty. - Norman - Rolandowi kręciło się w głowie - słuchaj... - Chyba wiem, co ci jest - powiedział Norman. Jego głos dobiegał jakby z bardzo daleka... może z drugiej półkuli. - To ta zupa. Ale człowiek musi jeść. Kobieta też. Jeśli jest prawdziwą kobietą. Te nie są prawdziwe. Nawet siostra Jenna nie jest prawdziwa. Miła nie znaczy prawdziwa. I w końcu będzie jak one. Zapamiętaj moje słowa. - Nie mogę się ruszyć. - Nawet wymówienie tych słów wymagało ogromnego wysiłku. Jak dźwiganie głazów. - Nie. - Norman nagle się roześmiał. Ten szokujący dźwięk wzbudził echo w narastającej ciemności wypełniającej głowę Rolanda. - One dodają do zupy nie tylko lekarstwa na sen, ale i lekarstwa na bezruch. Nic mi nie dolega, bracie... więc jak myślisz, czemu wciąż tu jestem? Norman mówił teraz nie z drugiej półkuli ziemskiej, ale raczej z księżyca. - Myślę, że żaden z nas nie zobaczy więcej słońca na otwartej prerii. Mylisz się, próbował odpowiedzieć Roland, ale nie wydobył z siebie głosu. Pożeglował na ciemną stronę księżyca i zatracił wszelkie słowa w panującej tam pustce. Lecz ani na chwilę nie stracił samoświadomości. Może siostra Coquina źle odmierzyła dawkę “lekarstwa” w zupie albo po prostu nigdy przedtem nie miały do czynienia z rewolwerowcem i nie zdawały sobie sprawy, na kogo się porywają. Oczywiście oprócz siostry Jenny - ona wiedziała. W którejś godzinie nocy szepczące, chichoczące głosy i lekki brzęk dzwoneczków wyciągnęły go z ciemności, gdzie spędzał czas, ani śpiący, ani nieprzytomny. Wokół niego tak nieustannie, że prawie już ich nie słyszał, śpiewali “lekarze”. Roland otworzył oczy. Zobaczył blade, chybotliwe światło tańczące w mrocznym powietrzu. Szepty i chichoty rozbrzmiewały bliżej. Chciał odwrócić głowę, ale przy pierwszej próbie nie dał rady. Odpoczął, zebrał swoją wolę w twardą błękitną kulę i znowu spróbował. Tym razem głowa się obróciła. Tylko trochę, ale wystarczyło. Zobaczył pięć Siostrzyczek - Mary, Louise, Tamrę, Coquine i Michelę. Nadeszły długim przejściem przez ciemną infirmerię, śmiejąc się jak dzieci knujące jakąś psotę, niosły długie świeczki w srebrnych lichtarzach. Dzwoneczki na przepaskach ich kwefów wybrzękiwały srebrzyste strumyczki dźwięków. Siostry zebrały się wokół łóżka brodacza. Z wnętrza kręgu blask świec wzniósł się migotliwą kolumną, która zgasła w połowie drogi do jedwabnego sufitu. Siostra Mary przemówiła krótko. Roland rozpoznał jej głos, ale nie słowa - nie używała ani niskiej mowy, ani wysokiej, ale zupełnie innego języka. Jedna fraza rozbrzmiała wyraźnie - kan de lach, mi him en tou - ale nie miał pojęcia, co to znaczy. Zorientował się, że teraz słyszy tylko dzwoneczki - pieśń lekarzy-owadów ucichła. - Ras me! On! On! - krzyknęła siostra Mary ostrym, silnym głosem. Świece zgasły. Blask przeświecający przez kwefy Siostrzyczek znikł i znowu zapadła nieprzenikniona ciemność. Roland czekał, co będzie dalej. Skórę miał lodowatą. Próbował naprężyć dłonie albo stopy, ale nie mógł. Mógł tylko przekręcać głowę o jakieś piętnaście stopni; resztę ciała miał sparaliżowaną, jak mucha starannie owinięta i zawieszona w pajęczynie. Ciche brzęczenie dzwoneczków w ciemności... a potem odgłosy ssania. Gdy tylko Roland je usłyszał, wiedział, że na nie czekał. W głębi duszy wiedział przez cały czas, czym są Siostrzyczki z Elurii. Gdyby miał siłę podnieść ręce, przyłożyłby je do uszu, żeby stłumić te dźwięki. Ale mógł tylko leżeć bez ruchu, słuchać i czekać, aż ucichną. Nie cichły przez długi czas - niemal przez wieczność. Kobiety siorbały i ciamkały jak świnie żrące półpłynną karmę z koryta. Którejś nawet odbiło się donośnie, po czym znowu rozległy się stłumione chichoty (urwane, kiedy siostra Mary rzuciła jedno krótkie słowo: Hais!). A raz Roland usłyszał niski, przeciągły jęk - na pewno brodatego mężczyzny. Jeśli tak, był to jego ostatni jęk po tej stronie polany. Po jakimś czasie odgłosy uczty przycichły. Wówczas owady znowu zaczęły śpiewać - najpierw z wahaniem, potem coraz śmielej. Powróciły szepty i chichoty. Ponownie zapalono świece. Roland leżał teraz z głową odwróconą w drugą stronę. Nie chciał zdradzić się przed nimi, że widział, ale to nie wszystko: za żadne skarby nie chciał widzieć więcej. Zobaczył i usłyszał już dość. Lecz szepty i chichoty zbliżały się teraz do niego. Roland zamknął oczy i skoncentrował się na medaliku spoczywającym na piersi. “Nie wiem, czy chodzi o złoto, czy o Boga, ale one nie lubią się do tego zbliżać”, powiedział John Norman. Dobrze było o tym pamiętać, kiedy Siostrzyczki nadchodziły, chichocząc i paplając w swoim dziwnym języku, ale medalik wydawał się marną ochroną w ciemności. Słabo, z wielkiej odległości Roland usłyszał szczekanie krzyżowego psa. Kiedy Siostrzyczki go otoczyły, rewolwerowiec poczuł ich zapach. Ciężki, nieprzyjemny odór zepsutego mięsa. Czym innym mogły śmierdzieć takie jak one? - Taki ładny mężczyzna powiedziała siostra Mary cichym, zamyślonym głosem. - Atoli nosi taki brzydki sigul. - Siostra Tamra. - Zdejmiemy mu go! - Siostra Louisa. - A wtedy go pocałujemy! - Siostra Coquina. - Pocałujemy go wszystkie! - wykrzyknęła siostra Michela z takim płomiennym entuzjazmem, że wszystkie się roześmiały. Roland odkrył, że nie wszystkie części jego ciała zostały sparaliżowane. Jedna część zbudziła się ze snu na dźwięk ich głosów i teraz stała sztywno. Dłoń sięgnęła pod koszulę nocną, odnalazła zesztywniały członek, objęła go, popieściła. Roland leżał w niemym przerażeniu, udając sen, kiedy ciepła wilgoć wylała się z niego niemal natychmiast. Dłoń przez chwilę pozostała na miejscu, kciuk masował w górę i w dół wiotczejącą kolumnę. Potem dłoń puściła go i przesunęła się trochę wyżej. Namacała wilgoć rozlaną na brzuchu. Chichoty, lekkie jak wiatr. Dźwięczące dzwoneczki. Roland odrobinę uchylił powieki i spojrzał w górę na starcze twarze, śmiejące się z niego w blasku świec - błyszczące oczy, żółte policzki, długie zęby zachodzące na dolne wargi. Siostra Michela i siostra Louisa wyglądały, jakby zapuściły kozie bródki, ale oczywiście to nie były ciemne włosy, tylko krew brodatego mężczyzny. Mary uniosła dłoń stuloną w miseczkę. Podsuwała ją siostrom po kolei; każda zlizywała poczęstunek w blasku świec. Roland szczelnie zacisnął powieki i czekał, aż odejdą. Wreszcie odeszły. Już nigdy nie zasnę, pomyślał i po pięciu minutach pogrążył się we śnie. V. SIOSTRA MARY. WIADOMOŚĆ. WIZYTA RALPHA. LOS NORMANA. ZNOWU SIOSTRA MARY Roland zbudził się w pełnym blasku dnia, jedwabny sufit jaśniał bielą i falował na lekkim wietrze. Owady-lekarze śpiewały z zadowoleniem. Obok po lewej stronie Norman spał głęboko, z głową tak mocno odwróconą na bok, że szczeciniasty policzek opierał się na ramieniu. Roland i John Norman pozostali jedynymi pacjentami. Dalej w tym samym rzędzie łóżko brodacza stało puste, prześcieradło wygładzono i starannie podwinięto, na poduszkę naciągnięto wykrochmaloną białą poszewkę. Skomplikowana uprząż, w której wisiało ciało, zniknęła. Roland przypomniał sobie świece - jak ich blask połączył się i wzbił kolumną do góry, oświetlając siostry zebrane wokół brodacza. Chichoczące. Dzwoniące tymi przeklętymi dzwoneczkami. Teraz, jakby wezwana jego myślami, nadeszła siostra Mary, sunąc szybko pomiędzy rzędami łóżek, a za nią siostra Louisa. Louisa niosła tacę i wyglądała na zdenerwowaną. Mary marszczyła brwi, wyraźnie nie w humorze. Dąsać się po takiej uczcie? - pomyślał Roland. Fe, siostro. Dotarła do łóżka rewolwerowca i popatrzyła na niego. - Niewiele podzięki ci winnam - oświadczyła bez żadnych wstępów. - Czy prosiłem o podziękowania? odparł głosem, który wydawał się równie zakurzony i nieużywany jak stronice starej książki. Nie zwróciła uwagi na jego słowa. - Tyś sprawił, że ta, która była tylko zuchwała i niespokojna, teraz otwarcie się buntuje. No, jej matka była taka sama i dlatego umarła, jak tylko oddała Jennę tam, gdzie jej miejsce. Podnieś rękę, niewdzięczniku. - Nie mogę. Wcale nie mogę się ruszać. - Och, dureń! Nie znasz przysłowia “Długo pokuka, kto matkę oszuka”? Dobrze wiem, co możesz i czego nie możesz. No dalej, podnieś rękę. Roland podniósł prawą rękę, udając, że to wymagało większego wysiłku niż w rzeczywistości. Przypuszczał, że dzisiaj rano odzyskał już siły na tyle, żeby wysunąć się z uprzęży... ale co dalej? Chodzenie przekraczało jego możliwości jeszcze przynajmniej przez parę godzin... nawet bez kolejnej dawki “lekarstwa”... a za plecami siostry Mary siostra Louise zdejmowała pokrywę z nowej miski zupy. Kiedy Roland to zobaczył, zaburczało mu w żołądku. Wielka Siostra usłyszała i uśmiechnęła się lekko. - Nawet leżenie w łóżku pobudza apetyt u silnego mężczyzny, jeśli leżał dostatecznie długo. Nieprawdaż, Jasonie, bracie Johna? - Nazywam się James. Jak dobrze wiesz, siostro. - Czyżby? - Zaśmiała się gniewnie. - Ha! A gdybym wybatożyła twoją ślicznotkę dostatecznie mocno... powiedzmy, żeby krew tryskała jej z pleców jak krople potu... czy nie wybiłabym z niej innego imienia? Czyżbyś go jej nie zawierzył podczas waszej pogawędki? - Tylko jej dotknij, to cię zabiję. Znowu się roześmiała. Jej twarz zafalowała; mocne usta zmieniły się w coś przypominającego zdychającą meduzę. - Nie mów nam o zabijaniu, durniu, inaczej my pomówimy o tym z tobą. - Siostro, jeśli ty i siostra Jenna nie możecie na siebie patrzeć, dlaczego nie zwolnisz jej ze ślubów i nie pozwolisz odejść? - Takie jak my nigdy nie mogą rozwiązać swoich ślubów ani odejść. Jej matka próbowała, a potem wróciła umierająca, z chorą córką. Wszak to my niańczyłyśmy Jennę, kiedy jej matka zmieniła się w pył na wietrze wiejącym do Końca Świata, i nawet nam nie podziękowała! Nadto ona nosi Czarne Dzwonki, sigul naszego siostrzeństwa. Naszego ka-tet. Teraz jedz... twój brzuch mówi, że głodnyś! Siostra Louise podała miskę, ale jej wzrok wciąż wędrował w stronę wypukłości medalika pod koszulą. Nie lubisz tego, co? - pomyślał Roland, a potem przypomniał sobie Louise w blasku świec, krew poganiacza na jej brodzie, łakomstwo błyszczące w jej oczach, kiedy nachylała się, żeby zlizać nasienie z dłoni siostry Mary. Odwrócił głowę na bok. - Nic nie chcę. - Przecie głodnyś! - zaprotestowała Louise. - Jeśli nie chcesz jeść, James, jak odzyskasz siły? - Przyślij Jennę. Zjem to, co ona przyniesie. Siostra Mary spochmurniała. - Nie ujrzysz jej więcej. Wypuszczono ją z Domu Rozmyślań tylko po solennej obietnicy, że poświęci dwakroć więcej czasu na medytacje... i nie wejdzie do infirmerii. Tedy jedz, James czy jakiekolwiek twe miano. Połknij specjał w zupie albo natniemy cię nożami i wetrzemy go flanelowymi gałganami. Dla nas za jedno. Prawdę rzekę, Louise? - A jakże - przyświadczyła Louise. Wciąż trzymała miskę, z której unosiła się para i smakowity zapach kurczęcia. - Atoli tobie chyba nie za jedno - dokończyła siostra Mary, szczerząc w ironicznym uśmiechu swoje nienaturalnie wielkie zęby. - Tutaj ryzykownie jest puszczać krew. Lekarze tego nie lubią. Krew ich drażni. Widok krwi drażnił nie tylko owady, jak wiedział Roland. Wiedział również, że w kwestii zupy nie ma wyboru. Przyjął miskę od Louise i jadł powoli. Wiele by dał, żeby zetrzeć wyraz satysfakcji z twarzy siostry Mary. - Dobrze - powiedziała, kiedy odebrała od niego miskę i sprawdziła, że zjadł wszystko. Ręka mu opadła na dopasowany do niej fragment uprzęży, już zbyt ciężka, żeby ją unieść. Poczuł, że świat znowu odpływa. Siostra Mary pochyliła się do przodu, falująca narzutka jej habitu dotknęła skóry na jego lewym ramieniu. Czuł jej zapach, jednocześnie suchy i dojrzały, i zwymiotowałby, gdyby miał siłę. - Zdejmij z siebie to złote plugastwo, kiedy powrócą ci siły... wrzuć je do pisuaru pod łóżkiem. Tam jego miejsce. Bo nawet teraz, gdy zbliżam się do niego, boli mnie w głowie i ściska w gardle. Z ogromnym wysiłkiem Roland wykrztusił: - Zabierz go, jeśli chcesz. Jak mogę cię powstrzymać, suko? Ponownie jej twarz pociemniała jak chmura gradowa. Pomyślał, że spoliczkowałaby go, gdyby odważyła się go dotknąć tak blisko medalika. Jednakże wyglądało na to. że mogła go dotykać od pasa w dół. - Tuszę, że powinieneś głębiej rozważyć tę kwestię - powiedziała. - Wciąż mogę kazać wybatożyć Jennę, jeśli zechcę. Ona nosi Czarne Dzwonki, ale ja jestem Wielką Siostrą. Rozważ to dobrze. Odeszła. Siostra Louise ruszyła za nią, rzuciwszy jedno spojrzenie przez ramię - dziwne połączenie lęku i pożądania. Roland pomyślał: Muszę się stąd wydostać... muszę. Ale tylko odpłynął znowu do tego ciemnego miejsca, które nie całkiem było snem. A może naprawdę zasnął, przynajmniej na chwilę; może miał sny. Palce jeszcze raz pogładziły jego palce, wargi najpierw pocałowały go w ucho, a potem wyszeptały: - Zajrzyj pod poduszkę, Rolandzie... lecz nie zdradź nikomu, żem tu była. W jakiś czas potem Roland otworzył oczy, na wpół oczekując, że zobaczy nad sobą śliczną twarzyczkę siostry Jenny. I ten przecinek ciemnych włosów, znowu wystający spod kwefu. Nie zobaczył nikogo. Fałdy jedwabiu w górze świeciły najjaśniej i chociaż Roland nie mógł tutaj w żaden sposób określić pory dnia, domyślił się, że jest około południa. Jakieś trzy godziny od drugiej miski zupy. Obok niego John Norman ciągle spał i lekko, świszczące pochrapywał przez nos. Roland spróbował unieść rękę i wsunąć pod poduszkę. Ręka nie chciała go słuchać. Mógł przebierać końcami palców, nic więcej. Czekał, uspokajał umysł, gromadził cierpliwość. Cierpliwość nie przychodziła mu łatwo. Ciągle myślał o tym, co mu powiedział Norman, że zasadzkę przeżyło dwudziestu ludzi... przynajmniej na początku. “Jeden po drugim znikali, aż zostałem tylko ja i ten tam. I teraz ty”. Dziewczyny tu nic było. W jego umyśle odezwał się łagodny, smutny głos Alaina, jednego ze starych przyjaciół, zmarłego przed wielu laty. Nie ważyłaby się przyjść, kiedy tamte pilnują. Tylko ci się śniło. Ale Roland podejrzewał, że to coś więcej niż sen. Trochę później - powoli zmieniająca się jasność nad głową wskazywała, że minęło około godziny - Roland ponownie spróbował poruszyć ręką. Tym razem zdołał ją wsunąć pod poduszkę. Poduszka była pulchna i miękka, włożona dla wygody za szeroki pas podtrzymujący kark rewolwerowca. Początkowo nic nie znalazł, lecz jego palce powoli zagłębiały się dalej i wreszcie dotknęły czegoś, co przypominało wiązkę cienkich patyków. Przerwał i zebrał siły (każdy ruch był jak pływanie w smole), zanim sięgnął głębiej. Namacał jakby zeschły bukiet. Owinięty wstążką. Roland rozejrzał się, żeby sprawdzić, że nikogo nie ma na oddziale i Norman dalej śpi. Potem wyciągnął to, co było pod poduszką. Sześć kruchych, zielonych, wyblakłych łodyżek z brązowawymi czubkami jak pałki trzcin. Wydzielały dziwny drożdżowy zapach, który przypomniał Rolandowi żebracze wyprawy do kuchni Wielkiego Domu wczesnymi rankami w dzieciństwie - wyprawy zwykle przedsiębrane razem z Cuthbertem. Trzciny były związane szeroką białą jedwabną wstążką i pachniały jak przypalona grzanka. Pod wstążką tkwiła zwinięta szmatka - jedwabna, jak wszystko inne w tym przeklętym miejscu. Roland oddychał ciężko i krople potu wystąpiły mu na czoło. Wciąż jednak był sam - dobrze. Wyjął strzępek tkaniny i rozwinął. Wiadomość, mozolnie wypisana węglem drzewnym, rozmazanymi literami, brzmiała: ŻUJ CZOPKI. JEDEN NA GODZINĘ. ZA DUŻO, SKURCZE ALBO ŚMIERĆ. JUTRO WIECZUR. NIE MOŻNA SZYBCIEJ. UWAŻAJ! Brak wyjaśnienia, ale Roland żadnego nie potrzebował. I nie miał innego wyjścia; gdyby tu został, czekałaby go śmierć. Musiały tylko zdjąć mu medalik, a miał przeczucie, że siostra Mary znajdzie w końcu jakiś sprytny sposób, żeby to zrobić. Odgryzł kawałeczek wysuszonego czubka trzciny. Smak wcale nie przypominał grzanek, o które żebrali w kuchni jako chłopcy; gardło napełniał goryczą i palił w żołądku. Po niecałej minucie od ugryzienia serce przyspieszyło mu dwukrotnie. Mięśnie zbudziły się, ale nie w przyjemny sposób jak po dobrym śnie; najpierw drżały, potem stwardniały jak ściągnięte w węzły. Te sensacje szybko minęły i serce powróciło do zwykłego tempa, zanim Norman ocknął się jakąś godzinę później, ale Roland zrozumiał, dlaczego notka Jenny ostrzegała, żeby przyjmował nie więcej niż odrobinę na raz - to był bardzo silny środek. Wsunął bukiet zeschłych trzcin z powrotem pod poduszkę i starannie strzepnął nieliczne roślinne szczątki, które spadły na prześcieradło. Potem opuszką kciuka starł pracowicie nagryzmolone litery na kawałku jedwabiu. Kiedy skończył, zostały tylko zamazane smugi. Szmatkę również schował pod poduszką. Norman obudził się i porozmawiali przez chwilę o rodzinnym miasteczku młodego zwiadowcy - Delain, znanym też niekiedy pod żartobliwą nazwą Smocza Jama albo Raj Kłamców. Wszystkie zmyślone historyjki’ rzekomo brały początek w Delain. Chłopiec poprosił Rolanda, żeby - jeśli przeżyje - oddał oba medaliki jego rodzicom i wyjaśnił w miarę możności, jak zginęli James i John, synowie Jessego. - Sam to zrobisz - oświadczył Roland. - Nie. - Norman próbował podnieść rękę, chyba żeby się podrapać po nosie, ale nie dał rady. Ręka uniosła się najwyżej na sześć cali, po czym opadła na pościel z cichym stuknięciem. - Raczej nie. Szkoda, że spotkaliśmy się w takich okolicznościach, wiesz... polubiłem cię. - A ja ciebie, Johnie Normanie. Żałuję, że nie poznaliśmy się lepiej. - Ano. Nie w towarzystwie takich fascynujących dam. Wkrótce potem znowu zapadł w sen. Roland nigdy więcej z nim nie rozmawiał... chociaż usłyszał jeszcze jego głos. O tak. Roland wisiał nad swoim łóżkiem i symulował sen, kiedy John Norman wydawał ostatni krzyk. Siostra Michela nadeszła z wieczorną zupą, kiedy Roland jeszcze nie opanował drżenia mięśni i galopującego pulsu, co było efektem żucia długiej brązowej trzciny. Michela z troską spojrzała na jego zaczerwienioną twarz, ale musiała uwierzyć zapewnieniom, że nie czuł gorączki; nie mogła zdobyć się na dotknięcie skóry Rolanda - medalik ją odpychał. Do zupy dołączono pasztecik. Ciasto było gumowate, a mięso w środku twarde, Roland jednak pożarł go łapczywie. Michela patrzyła z pobłażliwym uśmiechem, z rękami założonymi na piersiach, od czasu do czasu kiwając głową. Kiedy skończył zupę, ostrożnie odebrała od niego miskę, pilnując, żeby nie dotknąć jego palców. - Zdrowiejesz - oznajmiła. - Wkrótce ruszysz swoją drogą, a nam zostanie po tobie jeno wspomnienie, Jim. - Czy to prawda? - zapytał cicho. Tylko popatrzyła na niego, dotykając językiem górnej wargi, zachichotała i odeszła. Roland zamknął oczy i opadł na poduszkę, czując, że znowu ogarnia go letarg. Jej taksujące spojrzenie... jej wysunięty język. Widywał kobiety patrzące w ten sam sposób na pieczonego kurczaka czy udziec barani, oceniające, kiedy pieczeń będzie gotowa. Ciało rozpaczliwie pragnęło snu, ale Roland czepiał się jawy jeszcze przez jakiś czas, zanim wygrzebał jedną trzcinę spod poduszki. Po świeżej porcji lekarstwa “bezruchu” w organizmie wymagało to ogromnego wysiłku i podejrzewał, że nie dałby sobie rady, gdyby wcześniej nie wyjął tej trzciny spod wstążki, którą związano pęczek. Dziś wieczór, napisała Jenna. Jeśli to oznaczało ucieczkę, pomysł wydawał się niedorzeczny. Roland czuł się tak słabo, jakby miał leżeć w tym łóżku do końca wieku. Ugryzł. Energia wpłynęła do organizmu, napięła mięśnie i przyspieszyła bicie serca, lecz przypływ witalności opadł niemal równie szybko, jak się pojawił, stłumiony silniejszym narkotykiem siostry Micheli. Roland mógł tylko żywić nadzieję... i spać. Obudził się w całkowitej ciemności i odkrył, że w siatce pasów niemal swobodnie może poruszać rękami i nogami. Wyciągnął jedną trzcinę spod poduszki i ugryzł ostrożnie. Zostawiła mu pół tuzina i pierwsze dwie zżuł niemal do końca. Rewolwerowiec schował łodygę z powrotem pod poduszkę, po czym zaczął się trząść jak mokry pies w deszczu. Wziąłem za dużo, pomyślał. Żebym tylko nie dostał konwulsji... Serce mu waliło jak kowalski młot. A potem, na domiar złego, zobaczył blask świecy na drugim końcu przejścia. Po chwili usłyszał szelest habitów i szuranie pantofli. Bogowie, dlaczego teraz? Zobaczą, że się trzęsę, odgadną... Roland wezwał na pomoc całe swoje opanowanie i siłę woli, zamknął oczy i skupił się na unieruchomieniu drgających kończyn. Gdyby tylko leżał w łóżku, nie na tych przeklętych pasach, które przy każdym ruchu dygotały tak, jakby same cierpiały na malarię! Siostrzyczki podeszły bliżej. Światło świec rozkwitło czerwienią pod zaciśniętymi powiekami. Dzisiejszej nocy nie chichotały ani nie szeptały między sobą. Dopiero kiedy prawie go dotykały, Roland uświadomił sobie obecność kogoś obcego wśród nich - stwora, który oddychał bulgotliwie przez nos, wciągając powietrze zmieszane ze smarkami. Rewolwerowiec leżał z zamkniętymi oczami, kontrolując najbardziej gwałtowne drgania rąk i nóg, ale z mięśniami wciąż napiętymi i kurczącymi się pod skórą. Każdy, kto przyjrzałby mu się z bliska, zauważyłby od razu, że coś z nim jest nie w porządku. Serce wierzgało mu w piersi jak koń pod razami bata, one na pewno zobaczą... Ale nie patrzyły na niego... przynajmniej na razie. - Zdyjmij mu to - rozkazała Mary. Używała skundlonej wersji niskiej mowy, którą Roland ledwie rozumiał. - Potym temu drugiemu. Dalij, Ralph. - Ty mo whikky? - zapytał zasmarkaniec jeszcze cięższym dialektem. - Ty mo tytuń? - Tak, tak, dużo whisky i dużo palenia, ale dopiero jak zdejmiesz to paskudztwo! - Zniecierpliwiona. Chyba również przestraszona. Roland ostrożnie obrócił głowę w lewo i uchylił powieki. Pięć z sześciu Siostrzyczek z Elurii zebrało się po drugiej stronie łóżka Johna Normana, unosząc nad nim świece. Światło padało również na ich twarze, które mogły przyprawić o koszmary najsilniejszego mężczyznę. Teraz, w środku nocy, upiększające czary znikły i pozostały tylko zgrzybiałe trupy w obszernych habitach. Siostra Mary trzymała w ręku jeden z rewolwerów Rolanda. Na ten widok Roland poczuł gwałtowny przypływ nienawiści i przyrzekł sobie, że Mary zapłaci za swoją zuchwałość. Stwór stał w nogach łóżka, dziwaczny, ale wyglądający niemal normalnie w porównaniu z Siostrzyczkami. Był to jeden z zielonych ludzi. Roland natychmiast rozpoznał Ralpha. Długo miał pamiętać ten melonik. Teraz Ralph powoli podszedł do brzegu łóżka Normana od strony Rolanda i na chwilę zasłonił mu Siostrzyczki. Przesunął się jednak dalej, do głowy Normana, i rewolwerowiec znowu widział staruchy przez szparki oczu. Medalik Normana leżał na wierzchu - widocznie chłopiec rozbudził się na tyle, żeby go wyjąć spod koszuli w nadziei, że odsłonięty lepiej go ochroni. Ralph wziął go w zdeformowaną dłoń. Siostrzyczki patrzyły z przejęciem w blasku świec, jak zielony człowiek naciągnął łańcuszek na całą długość... a potem odłożył medalik. Rozczarowanie wydłużyło ich twarze. - Nie zależy mnie na tym - oświadczył Ralph swoim zakatarzonym głosem. - Chce whikky! Chce tytuń! - Dostaniesz - obiecała siostra Mary. - Wystarczy dla ciebie i całego twojego robaczywego klanu. Atoli wpierw musisz mu zdjąć to okropieństwo! Im obu! Pojmujesz? I nie drażnij się z nami. - Bo co? - rzucił Ralph. Wybuchnął zdławionym, charkotliwym śmiechem, śmiechem człowieka umierającego na złośliwą chorobę gardła i płuc, ale Roland i tak wolał go od chichotów Siostrzyczek. - Bo co, siostro Mary, wypijesz moją krrew? Moja krrew świeci w ciemności i od niej padniesz trupem na miejscu! Mary uniosła rewolwer i wycelowała w Ralpha. - Zdejmij to obrzydlistwo, bo sam zaraz padniesz trupem. - I tak pewnie padnę trupem, jak już zrobię, czego chciałaś. Siostra Mary nic nie odpowiedziała. Pozostałe wpatrywały się w Ralpha czarnymi oczami. Ralph opuścił głowę, jakby się namyślał. Roland podejrzewał, że jego przyjaciel Melonik naprawdę umiał myśleć. Siostra Mary i jej zgraja chyba w to nie wierzyły, ale Ralph musiał mieć trochę rozumu, żeby przeżyć tak długo. Ale rzecz jasna kiedy tu przyszedł, nie wziął pod uwagę broni Rolanda. - Łamacz źle zrobił, że dał wam żelaza - powiedział w końcu. - Dał i nic mi nie powiedział. Dałaś mu whikky? Dałaś mu tytuń? - Nie twoja sprawa - ucięła siostra Mary. - Zdejmij mi zaraz ten kawałek złota z szyi chłopca, bo wpakuję kulę tego człeka w resztki twojego mózgu. - No dobrze - ustąpił Ralph. - Jak sobie życzysz. Ponownie sięgnął w dół i zacisnął medalik w zniekształconej pięści. Zrobił to powoli; następnie zaczął działać błyskawicznie. Zerwał łańcuszek i cisnął medalik na oślep w ciemność. Drugą ręką sięgnął w dół, wbił długie, wyszczerbione paznokcie w szyję Johna Normana i rozdarł ciało. Krew trysnęła fontanną z gardła nieszczęsnego chłopca, strumień prosto z serca, bardziej czarny niż czerwony w blasku świec. John wydał pojedynczy, bulgoczący krzyk. Kobiety wrzasnęły - ale nie ze zgrozy. Wrzasnęły w szale podniecenia. Zapomniały o zielonym człowieku; zapomniały o Rolandzie; zapomniały o wszystkim prócz krwi życia, płynącej z gardła Johna Normana. Upuściły świece. Mary równie niedbale upuściła rewolwer Rolanda. Ostatnie, co zobaczył rewolwerowiec, kiedy Ralph umykał w ciemność (whisky i tytoń innym razem, pomyślał pewnie chytry Ralph; tej nocy powinien raczej ratować własne życie), to Siostrzyczki nachylające się, żeby złapać jak najwięcej, zanim strumień wyschnie. Roland leżał w ciemnościach, z drgającymi mięśniami, z walącym sercem, i słuchał, jak harpie żerują na chłopcu leżącym w łóżku obok. To trwało wieczność, wreszcie jednak z nim skończyły. Siostrzyczki znowu zapaliły świece i odeszły, mamrocząc. Kiedy narkotyk w zupie ponownie pokonał narkotyk w trzcinie, Roland poczuł wdzięczność... lecz po raz pierwszy, odkąd tu trafił, miał senne koszmary. We śnie spoglądał z góry na rozdęte ciało w miejskim korycie i myślał o wpisie w księdze zatytułowanej REJESTR PRZESTĘPSTW I KAR. Zielony lud przegnany z miasta, głosił wpis i może zielony lud naprawdę został przegnany, ale potem przybyło gorsze plemię. Siostrzyczki z Elurii, tak się nazwały. A za rok mogą się nazywać Siostrzyczki z Tejuas albo z Kambero, albo z innej odległej wioski na zachodzie. Przybyły ze swoimi dzwoneczkami i robakami... skąd? Kto wie? Czy to ważne? Cień padł na mętną wodę w korycie. Roland próbował się odwrócić i spojrzeć mu w twarz. Nie mógł; skamieniał w miejscu. Potem zielona ręka chwyciła go za ramię i obróciła. To był Ralph. Na głowie miał melonik włożony na bakier; medalik Johna Normana, czerwony od krwi, wisiał mu na szyi. - Buu! - krzyknął Ralph, rozciągając wargi w bezzębnym uśmiechu. Podniósł wielki rewolwer z wytartą rękojeścią z drewna sandałowego. Kciukiem odciągnął spust... ...i Roland ocknął się gwałtownie, drżąc na całym ciele, skórę miał spoconą i lodowato zimną. Spojrzał na łóżko po lewej. Puste, prześcieradło naciągnięte i schludnie podwinięte, poduszka w śnieżnobiałej poszewce. Po Johnie Normanie nie zostało ani śladu. Jakby to łóżko stało puste od lat. Roland został teraz sam. Boże pomóż, był ostatnim pacjentem Siostrzyczek z Elurii, tych słodkich i cierpliwych sióstr miłosierdzia. Ostatnia ludzka istota jeszcze żywa w tym strasznym miejscu, ostatnia z ciepłą krwią w żyłach. Roland, wisząc w powietrzu, zacisnął w pięści złoty medalik i spojrzał na długi rząd pustych łóżek po drugiej stronie przejścia. Po chwili wyjął jedną trzcinę spod poduszki i ugryzł. Kiedy Mary przyszła piętnaście minut później, rewolwerowiec wziął od niej miskę z wszelkimi oznakami słabości, której nie odczuwał. Tym razem owsianka zamiast zupy... ale nie wątpił, że podstawowy składnik pozostał ten sam. - Jak zdrowo dziś rano wyglądasz - zauważyła Wielka Siostra. Sama też wyglądała dobrze - żadne falowanie twarzy nie zdradzało ukrytego pod nią wiekowego wampira. Smacznie sobie podjadła i posiłek ją wzmocnił. Żołądek podjechał Rolandowi do gardła na tę myśl. - Toż ty lada chwila staniesz na nogi, gwarantuję. - Gówno prawda - warknął Roland gburowato. - Postaw mnie na nogi, to zaraz będziesz mnie zbierać z podłogi. Zaczynam się zastanawiać, czy nie dodajecie mi czegoś do jedzenia. Roześmiała się wesoło. - Oj, wy chłopcy! Zawżdy gotowi obwiniać o swą słabość podstępne kobiety. Jakże się nas lękacie... ano, w swoich małych chłopięcych serduszkach jakże się lękacie! - Gdzie jest mój brat? Śniło mi się, że w nocy było wokół niego jakieś zamieszanie, a teraz widzę jego puste łóżko. Jej uśmiech się zwęził, oczy rozbłysły. - Gorąc go chwyciła i dostał konwulsji. Tedy zabrałyśmy go do Domu Rozmyślań, któren gościł niejedną zarazę w swoim czasie. Zabrałyście go do grobu, pomyślał Roland. Może to i Dom Rozmyślań, ale mało o tym wiecie, tak czy inaczej. - Wiem, żeś nie bratem temu chłopcu - podjęła Mary, patrząc, jak Roland je. Czuł już, że środek domieszany do owsianki znowu wyciąga z niego siłę. - Sigul czy nie, wiem, że nie jesteś mu bratem. Czemu kłamiesz? To grzech przeciw Bogu. - Skąd ci przyszedł do głowy taki pomysł? - zapytał Roland ciekaw, czy Mary wspomni o broni. - Wielka Siostra wie swoje. Czemu się nie wyspowiadasz, Jimmy? Spowiedź jest dobra dla duszy, powiadają. - Przyślij tu Jennę, by mi umiliła czas, to może powiem ci więcej - zaproponował Roland. Wąski kościany uśmiech na twarzy siostry Mary znikł jak smuga kredy w deszczu. - Czemu chcesz mówić z taką jak ona? - Bo ładna z niej dziewczyna - odparł Roland. - Nie jak pewne osoby. Ściągnięte wargi siostry odsłoniły za duże zęby. - Nie ujrzysz jej więcej, durniu. Zburzyłeś jej spokój, a ja na to nie pozwolę. Odwróciła się do wyjścia. Roland, wciąż udając słabość z nadzieją, że nie przedobrzył (nigdy nie miał talentu aktorskiego), podał jej pustą miskę po owsiance. - Nie chcesz tego zabrać? - Dla mnie możesz ją sobie wsadzić na głowę zamiast szlafmycy. Albo wetknąć w tyłek. Będziesz gadał, zanim z tobą skończę, durniu... będziesz gadał, aż każę er zamilknąć, a potem będziesz błagał, żeby dalej mówić! Po tych słowach oddaliła się majestatycznie, unosząc przód spódnicy nad podłogą. Roland słyszał, że takie jak ona nie mogą wychodzić w świetle dnia; pod tym względem stare bajki z pewnością kłamały. Lecz pod innym względem mówiły prawdę: chociaż po jej prawej stronie strzępiasty, amorficzny kształt przesuwał się wzdłuż rzędu pustych łóżek, Mary nie rzucała prawdziwego cienia. VI. JENNA. SIOSTRA COQUINA. TAMRA, MICHELA, LOUISK. KRZYŻOWY PIES. CO SIĘ STAŁO W SZAŁWII To był jeden z najdłuższych dni w życiu Rolanda. Rewolwerowiec drzemał, ale niezbyt głęboko; trzciny robiły swoje i zaczynał wierzyć, że z pomocą Jenny naprawdę zdoła stąd uciec. Pozostawała jeszcze sprawa rewolwerów - może tutaj Jenna też potrafi pomóc. Wypełniał powolne godziny wspominaniem dawnych czasów - Gileadu i przyjaciół, niemal wygranych zawodów na którychś Targach Szerokiej Ziemi. W końcu kto inny zdobył gęś, ale Roland miał swoją szansę, ano. Myślał o ojcu i matce; wspominał Abla Vannaya, który kuśtykał przez życie, czyniąc dobro, i Eldreda Jonasa, który kuśtykał przez życie, czyniąc zło... póki Roland nie wysadził go z siodła pewnego pięknego dnia na pustyni. Myślał, jak zawsze, o Susan. Skoro mnie kochasz, to mnie kochaj, powiedziała... i kochał ją. Kochał ją. W ten sposób mijał czas. Mniej więcej co godzinę Roland wyjmował jedną trzcinę spod poduszki i obgryzał czubek. Teraz mięśnie nie drżały mu tak fatalnie, kiedy narkotyk przenikał do organizmu, ani serce tak mocno nie waliło. Lekarstwo w trzcinach nie musi już tak zażarcie walczyć z lekarstwem Siostrzyczek, pomyślał Roland; trzciny zwyciężały. Rozproszony blask słońca przesuwał się po białym jedwabnym suficie i wreszcie półmrok, który zawsze zalegał na poziomie łóżek, zaczął sięgać coraz wyżej. Długa zachodnia ściana sali rozkwitła różanymi i pomarańczowymi odcieniami zachodzącego słońca. Tego wieczoru obiad przyniosła mu siostra Tamra - zupa i następny pasztecik. Położyła również pustynną lilię przy jego dłoni. Uśmiechała się przy tym. Policzki miała zarumienione. Wszystkie miały dzisiaj rumiane policzki, niczym pijawki, które opiły się prawie do pęknięcia. Od twej wielbicielki, Jimmy - powiedziała. - Tak słodko mówiła o tobie! Lilia znaczy: “Nie zapomnij mej obietnicy”. Cóż takiego ci obiecała, Jimmy, bracie Johna? Ze zobaczę ją znowu i porozmawiamy. Tamra roześmiała się tak serdecznie, że dzwoneczki nad jej czołem zabrzęczały. Klasnęła w dłonie z ekstatyczną radością. - Słodkie jak miód! Och, tak! - Nachyliła uśmiechniętą twarz nad Rolandem. - Jakie to smutne, że nie zdoła dotrzymać tej obietnicy. Już nigdy jej nie ujrzysz, pięknisiu. Zabrała miskę. - Tak postanowiła Wielka Siostra. - Wstała, wciąż uśmiechnięta. - Dlaczego nie zdejmiesz tego brzydkiego złotego sigula! - Wolę nie. - Twój brat zdjął swojego... patrz! - Pokazała ręką. Roland dostrzegł złoty medalik, leżący daleko w przejściu, gdzie go w nocy rzucił Ralph. Siostra Tamra patrzyła na niego z uśmiechem. Cisnął go precz, bo pojął, że to przez niego słabuje. Gdybyś był mądry, uczyniłbyś to samo. - Wolę nie - powtórzył Roland. - Jako sobie życzysz - mruknęła i zostawiła go samego wśród pustych łóżek jaśniejących bielą w zapadającym zmierzchu. Roland walczył z narastającą sennością, aż krwawe kolory płonące na zachodniej ścianie ostygły do odcieni popiołu. Potem ugryzł czubek trzciny i poczuł siłę - prawdziwą siłę, nie rozdygotany substytut - wypełniającą jego ciało. Spojrzał tam, gdzie odrzucony medalik błyszczał w resztkach światła, i złożył milczącą obietnicę Johnowi Normanowi: zabierze ten medalik razem z drugim do krewnych Normana, jeśli ka pozwoli, że napotka ich w swoich podróżach. Po raz pierwszy tego dnia, czując pełną swobodę umysłu, rewolwerowiec zasnął. Obudził się w całkowitych ciemnościach. Owady-lekarze śpiewały wyjątkowo piskliwie. Roland wyjął jedną trzcinę spod poduszki i zaczął przeżuwać, kiedy zimny głos powiedział: - A zatem... Wielka Siostra miała rację. Ukrywasz sekrety. Serce Rolanda niemal zamarło w piersi. Rozejrzał się i zobaczył siostrę Coquinę wstającą z podłogi. Zakradła się, kiedy spał, i schowała się pod łóżkiem z prawej strony, żeby go obserwować. - Skądżeś to dostał? - zapytała. - Czy... - Dostał to ode mnie. Coquina obróciła się gwałtownie. W ich stronę szła Jenna. Jej habit zniknął. Nadal nosiła kwef z rzędem dzwoneczków na czole, ale jego rąbek spoczywał na ramionach zwykłej koszuli w kratę. Stroju dopełniały dżinsy i zdarte pustynne buty. Jenna trzymała coś w rękach - po ciemku Roland nie widział tego dokładnie, ale pomyślał... - Ty - wyszeptała siostra Coquina z bezbrzeżną nienawiścią. - Kiedy powiem Wielkiej Siostrze... - Nikomu nic nie powiesz - oświadczył Roland. Gdyby zaplanował ucieczkę z krępującej go uprzęży, na pewno nie dałby rady, ale rewolwerowiec jak zwykle najlepiej się spisywał, kiedy najmniej myślał. W jednej chwili uwolnił ramiona; potem lewą nogę. Jednak prawa kostka zaplątała się w pasach tak, że Roland zawisnął z ramionami na łóżku i jedną wykręconą nogą w powietrzu. Coquina odwróciła się do niego, sycząc jak kot. Wyszczerzyła zęby ostre jak igły. Rzuciła się na niego z rozczapierzonymi palcami. Paznokcie chyba miała ostre. Roland chwycił medalik i wyciągnął do niej. Cofnęła się przed nim, wciąż sycząc, i zawróciła do siostry Jenny, zamiatając białą spódnicą. - Już ja ci pokażę, ty szkodna ladacznico! - wykrzyknęła niskim, chrapliwym głosem. Roland daremnie się szarpał, żeby uwolnić nogę. Uwięzła na dobre, przeklęty pas dosłownie owinął się wokół kostki jak pętla. Jenna uniosła ręce i Roland zobaczył, że się nie mylił: przyniosła jego rewolwery, tkwiące w kaburach na dwóch starych pasach, które wywiózł jeszcze z Gileadu po ostatnim paleniu. - Zastrzel ją, Jenno! Zastrzel ją! Zamiast tego, wciąż trzymając rewolwery w kaburach, Jenna pokręciła głową jak tamtego dnia, kiedy Roland namówił ją, żeby zsunęła kwef i pokazała mu włosy. Dzwonki zadźwięczały tak ostro, że aż zakłuło rewolwerowca w uszach. Czarne Dzwonki. Sigul ich ka-tet. Co... Śpiew owadów-lekarzy wzniósł się do pisku, przenikliwego krzyku, równie upiornego jak brzęk dzwoneczków Jenny. Teraz wcale nie brzmiał słodko. Dłonie siostry Coquiny opadły, nie sięgnąwszy gardła Jenny; sama Jenna nawet nie drgnęła ani nie mrugnęła. - Nie - szepnęła Coquina. - Nie możesz! - Mogę - odparła Jenna i Roland zobaczył owady. Wcześniej z nóg brodacza ewakuował się batalion. Teraz z cienia wyszła armia przewyższająca wszelkie armie; gdyby to byli ludzie zamiast robaków, w całej długiej i krwawej historii Śródświata nie znalazłbyś tylu żołnierzy. Lecz nie widok tej armii maszerującej po deskach podłogi wrył się Rolandowi w pamięć i nawiedzał jego sny przez ponad rok: chodziło o to, jak pochłaniały łóżka. Para za parą po obu stronach przejścia pokrywały się czernią, jak mętne prostokątne światła gasnące jednocześnie. Coquina wrzasnęła cienko i zaczęła potrząsać głową, dzwonić własnymi dzwoneczkami. Brzęczały cienko i słabo w porównaniu z ostrym dzwonieniem Czarnych Dzwonków. Robaki wciąż maszerowały, zaczerniając podłogę, zaciemniając łóżka. Jenna wyminęła wrzeszczącą siostrę Coquine, rzuciła rewolwery Rolanda obok jego łóżka i jednym mocnym szarpnięciem wyprostowała skręcony pas uprzęży. Roland oswobodził nogę. - Chodź - powiedziała Jenna. - Zaskoczyłam je, atoli pokonać je to co innego. Teraz siostra Coquina wrzeszczała z bólu, nie ze strachu. Robaki ją znalazły. - Nie patrz - ostrzegła Jenna, pomagając Rolandowi wstać. Pomyślał, że nigdy w życiu tak się nie cieszył, że stoi. - Chodź. Trzeba nam się pospieszyć... ona obudzi tamte. Ukryłam twe buty i ubranie przy ścieżce, która stąd prowadzi... tyle, ile uniosłam. Jakże się czujesz? Odzyskałeś siły? - Dzięki tobie. Nie wiedział, na jak długo wystarczy mu sił... i teraz to nie miało znaczenia. Zobaczył, że Jenna chwyciła dwie trzciny - szarpiąc się w uprzęży, porozrzucał je po całym łóżku - a potem ruszyli pospiesznie między szeregami łóżek, oddalając się od robaków i siostry Coquiny, której krzyki teraz przycichły. Roland przypasał broń i zapiął sprzączki, nie przerywając marszu. Minęli trzy łóżka po obu stronach i dotarli do klapy namiotu... to był jednak namiot, jak zobaczył Roland, nie przestronny pawilon. Jedwabne ściany i sufit wykonano z postrzępionego brezentu, dostatecznie cienkiego, żeby przepuszczał blask Księżyca Pocałunków w trzeciej kwadrze. A łóżka to wcale nie były łóżka, tylko niechlujne prycze. Obejrzał się i zobaczył czarny, wijący się wzgórek na podłodze w miejscu, gdzie stała przedtem siostra Coquina. Na ten widok tknęła go straszna myśl. - Zapomniałem medalika Johna Normana! - Dojmujące poczucie straty, niemal żałoby, przeniknęło go niczym zimny wiatr. Jenna sięgnęła do kieszeni dżinsów i wyjęła medalik. Zalśnił w blasku księżyca. - Podniosłam go z podłogi. Nie wiedział, co go bardziej ucieszyło - widok medalika czy dłoni, która go trzymała. To znaczyło, że Jenna nie jest jak tamte. Potem, jakby chciała zachwiać tym przekonaniem, zanim zbyt mocno nim zawładnęło, powiedziała: - Weź go, Rolandzie... nie zdołam go dłużej trzymać. A kiedy go odbierał, zobaczył wyraźne ślady spalenizny na jej palcach. Ujął jej dłoń i ucałował każde oparzenie. - Dzięki ci - powiedziała i zobaczył, że płacze. - Dzięki, najdroższy. Słodkie są takie pocałunki, warte każdego bólu. Teraz... Roland podążył wzrokiem za jej spojrzeniem, które zmieniło kierunek. Po kamienistej ścieżce zbliżały się podskakujące światła. Dalej wznosił się budynek, gdzie mieszkały Siostrzyczki - nie klasztor, tylko zrujnowana hacjenda, licząca chyba z tysiąc lat. Roland widział trzy świece; kiedy się zbliżyły, zobaczył tylko trzy siostry. Mary nie było wśród nich. Wydobył broń. - Oooo, toż to nasz rewolwerowiec! - Louise. - Straszny człowiek! - Michela. - I znalazł nie tylko swoje rewolwery, lecz również swą ukochaną! - Tamra. - Swą ladacznicę! Gniewny śmiech. Nie bały się... przynajmniej nie jego broni. - Schowaj je - poleciła Jenna i kiedy na niego spojrzała, zobaczyła, że już to zrobił. Tymczasem tamte podeszły bliżej. - Ooo, patrzcie, ona płacze! - Tamra. - Zrzuciła habit! - Michela. - Pewnie opłakuje złamane śluby. - Po co te łzy, ślicznotko? - Louise. - Bo ucałował oparzenia na moich palcach - wyjaśniła Jenna. - Nigdy przedtem nikt mnie nie całował. Dlatego płakałam. - Ooooo! - Pięęęknie! - A potem on jej wsadzi! Jeszcze piękniej! Jenna znosiła ich drwiny bez śladu gniewu. Kiedy umilkły, powiedziała: - Idę z nim. Odejdźcie. Wstrząśnięte, wytrzeszczyły na nią oczy, szydercze uśmiechy znikły. - Nie! - szepnęła Louise. - Czyś oszalała? Wiesz przecież, co się stanie! - Nie, i wy też nie wiecie - odparła Jenna. - Zresztą wszystko mi jedno. Na wpół odwrócona, wyciągnęła rękę do klapy prastarego szpitalnego namiotu. W blasku księżyca wydawał się brudnooliwkowy, a czerwony krzyż namalowany na dachu - wyblakły. Roland zastanowił się, ile miasteczek odwiedziły siostry z tym namiotem, takim małym i zniszczonym z zewnątrz, takim przestronnym i wspaniale mrocznym w środku. Ile miasteczek i przez ile lat. Teraz spod klapy wypływały czarnym, błyszczącym jęzorem owady-lekarze. Przestały śpiewać. Ich milczenie przerażało. - Odstąpcie albo wypuszczę je na was - ostrzegła Jenna. - Nigdy się nie ośmielisz! - krzyknęła siostra Michela ze zgrozą. - Ano. Już je wypuściłam na siostrę Coquine. Teraz jest częścią ich lekarstwa. Zachłysnęły się tak gwałtownie, jakby zimny wiatr powiał wśród martwych drzew. Przestraszyły się nie tylko o swoją cenną skórę. Postępek Jenny wyraźnie przekraczał ich pojęcie. - Tedy jesteś potępiona - oświadczyła siostra Tamra. - I wy mówicie o potępieniu! Odstąpcie. Usłuchały. Roland przeszedł obok nich, a one cofnęły się przed nim... lecz jeszcze szybciej cofnęły się przed Jenną. - Potępiona? - zapytał, kiedy ominęli hacjendę i znowu weszli na ścieżkę. Księżyc Pocałunków lśnił nad osypiskiem potrzaskanych skał. W tym świetle Roland widział mały czarny otwór u podnóża skarpy. Odgadł, że tę jaskinię Siostrzyczki nazywały Domem Rozmyślań. - Co one mówiły o potępieniu? - Nieważne. Teraz trzeba nam się martwić tylko o siostrę Mary. Nie podoba mi się, żeśmy jej nie widzieli. Próbowała przyspieszyć kroku, ale chwycił ją za ramie i odwrócił. Nadal słyszał śpiew owadów, ale słabo; zostawili już za sobą klasztor Siostrzyczek. Elurię też, jeśli kompas w jego głowie działał prawidłowo; myślał, że miasteczko leży po drugiej stronie. Skorupa miasteczka, poprawił się w duchu. - Powiedz mi, o co im chodziło. - Może o nic. Nie pytaj mnie, Rolandzie... co to pomoże? Stało się, mosty spalone. Nie mogę wrócić. I nie chciałabym, gdybym nawet mogła. Spuściła wzrok, przygryzła wargę i kiedy znowu podniosła oczy, Roland zobaczył świeże łzy spływające po jej policzkach. - Jadłam z nimi pospołu. Czasami nie mogłam się powstrzymać, tak jak tyś nie mógł się powstrzymać od wypicia ich zatrutej zupy, choć wiedziałeś, czego tam dodały. Roland przypomniał sobie, jak John Norman mówił; “Człowiek musi jeść... kobieta też”. Kiwnął głową. - Nie poszłabym dalej tą drogą. Jeśli zostanę potępiona, niechże tak będzie z mojego wyboru, nie za sprawą tamtych. Matka chciała dobrze, kiedy mnie im oddała, atoli się pomyliła. - Spojrzała na niego nieśmiało i lękliwie... ale wytrzymała jego wzrok. - Pójdę przy tobie twoją drogą, Rolandzie z Gileadu. Dopóki zdołam albo dopóki mi zezwolisz. - Witam cię na mojej drodze - powiedział. - Twoja obecność... “Jest dla mnie błogosławieństwem”, chciał dokończyć, ale nie zdążył, ponieważ jakiś głos przemówił z plątaniny światłocienia przed nimi. W tym miejscu ścieżka wreszcie wynurzała się z kamienistej, jałowej doliny, gdzie Siostrzyczki odprawiały swoje gusła. - Smutny to obowiązek, powstrzymać taką romantyczną ucieczkę, atoli konieczny. Siostra Mary wyszła z cienia. Jej cienki biały habit z jaskrawoczerwoną różą zmienił się w to, czym był naprawdę: całun trupa. Spomiędzy fałdów ponurej tkaniny wynurzała się obwisła, pomarszczona twarz z parą czarnych oczu, podobnych do zgniłych daktyli. Pod nimi, obnażone w uśmiechu, błyszczały cztery wielkie siekacze. Na napiętej skórze czoła dyndały dzwoneczki... ale nie Czarne Dzwonki, pomyślał Roland. Przynajmniej to jedno. - Zejdź z drogi zażądała Jenna. - Bo sprowadzę na ciebie can tam. - Nie - zaprzeczyła siostra Mary, podchodząc bliżej - nie sprowadzisz. One nie odejdą tak daleko od innych. Kręć sobie głową i dzwoń tymi przeklętymi dzwonkami, aż serca odpadną, lecz ich nie wezwiesz. Jenna zaczęła gwałtownie potrząsać głową. Czarne Dzwonki dzwoniły przeraźliwie, ale bez tych dodatkowych, niemal nadnaturalnych tonów, które poprzednio wbijały się Rolandowi w uszy jak szpilki. I owady-lekarze - które Jenna nazwała can tam - nie przyszły. Uśmiechnięta jeszcze szerzej (Roland podejrzewał, że Mary sama nie miała całkowitej pewności, czy owady nie przyjdą, dopóki nie przeprowadzono eksperymentu) kobieta-trup ruszyła ku nim, jakby płynąc nad ziemią. Spojrzała prosto na niego. - I schowaj to - zażądała. Roland spuścił wzrok i zorientował się, że trzyma w ręku jeden z rewolwerów. Nie pamiętał, żeby go wyciągał. - Jeśli nie został pobłogosławiony lub zanurzony w świętej cieczy... w wodzie, nasieniu, krwi... nie wyrządzi krzywdy takim jak ja, rewolwerowcu. Gdyż ja jestem bardziej cieniem niż materią... wciąż jednak równą takim jak ty. Myślała jednak, że mimo wszystko spróbuje ją zastrzelić; widział to w jej oczach. Nie masz nic więcej ponad to żelastwo, mówiły jej oczy. Bez broni równie dobrze mógłbyś leżeć w namiocie, który wokół ciebie wyśniłyśmy, spętany pasami i czekający na naszą przyjemność. Zamiast strzelać, Roland wsunął rewolwer z powrotem do kabury i rzucił się na kobietę z wyciągniętymi rękami. Siostra Mary wydała okrzyk zaskoczenia, ale bardzo krótki; palce Rolanda zwarły się na jej gardle i zdławiły głos, zanim rozbrzmiał z pełną siłą. Dotyk jej ciała budził odrazę - wydawało się nie tyle żywe, ile ruchliwe i zmienne pod jego palcami, jakby próbowało od niego odpełznąć. Czuł, że przemieszcza się jak ciecz, płynie - okropne wrażenie, nie do opisania. Jednak ściskał coraz mocniej, zdecydowany wydusić z niej życie. Potem nastąpił błękitny błysk (nie w powietrzu, pomyślał później Roland; błysnęło mu w głowie, pojedyncza błyskawica, jakby Mary rozpętała krótką, lecz potężną burzę mózgu) i jego ręce odskoczyły od jej szyi. Przez chwilę jego oślepione oczy widziały wielkie wilgotne wgłębienia w szarym ciele - wgłębienia w kształcie jego palców. Potem rzuciło go w tył, wylądował plecami na osypisku, ześliznął się i uderzył głową o wystający głaz dostatecznie mocno, żeby zobaczyć drugi, mniejszy rozbłysk. - Nie, mój pięknisiu. - Wyszczerzyła do niego zęby, śmiejąc się tymi okropnymi mętnymi oczami. - Nie udusisz takiej jak ja... za twą impertynencję zabiję cię powoli, natnę cię płytko w stu miejscach, by zaspokoić me pragnienie! Pierwej jednak dostanę tę wiarołomną dziewczynę... i na dodatek zerwę z niej te przeklęte dzwonki. - Jeno spróbuj! - zawołała Jenna drżącym głosem i potrząsnęła głową na boki. Czarne Dzwonki zadźwięczały drwiąco, prowokująco. Grymas uśmiechu spełznął z twarzy Mary. - Och, spróbuję - sapnęła. Rozdziawiła usta. W blasku księżyca jej kły lśniły w dziąsłach jak kościane igły wbite w czerwoną poduszeczkę. - Spróbuję i... Nad nimi rozległ się warkot. Narastał, potem rozpadł się na pojedyncze chrapliwe szczeknięcia. Mary odwróciła się w lewo i zanim warczący stwór zeskoczył ze skały, Roland wyraźnie odczytał niebotyczne zdumienie, które odmalowało się na twarzy Wielkiej Siostry. Stwór rzucił się na nią, ciemny kształt na tle gwiazd, z nogami wyciągniętymi tak, że wyglądał jak jakiś dziwaczny nietoperz, lecz zanim jeszcze spadł na kobietę, uderzył ojej pierś i wbił zęby w jej gardło, Roland go rozpoznał. Kiedy stwór obalił siostrę Mary na plecy, wydała przenikliwy wrzask, który wbił się w uszy Rolanda równie mocno jak Czarne Dzwonki. Rewolwerowiec podźwignął się, dysząc. Stwór z cienia rozdzierał siostrę Mary, oparłszy przednie łapy po obu stronach jej głowy, tylnymi łapami przygniatając jej pierś pod całunem w miejscu, gdzie nosiła różę. Roland chwycił Jennę, która patrzyła na powaloną siostrę z przerażeniem i jakby z fascynacją. - Chodź! - krzyknął. - Zanim on nabierze ochoty na ciebie. Pies nie zwracał na nich uwagi, kiedy Roland ciągnął za sobą Jennę. Zdążył już prawie odgryźć głowę siostrze Mary. Jej ciało zaczęło się zmieniać - chyba ulegało rozkładowi - ale cokolwiek się działo, Roland nie chciał tego widzieć. I nie chciał, żeby Jenna to widziała. Na wpół biegnąc, dotarli do szczytu grani i zatrzymali się tam w świetle księżyca, żeby odpocząć. Zwiesili głowy, trzymali się za ręce i ciężko dyszeli. Warczenie i rzężenie w dole przycichło, ale wciąż do nich docierało, kiedy siostra Jenna podniosła głowę i zapytała Rolanda: - Co to było? Ty wiesz... widziałam to w twej twarzy. I jak mogło ją zaatakować? Mamy władzę nad wszystkimi zwierzętami, atoli ona ma... miała... największą. - Nie nad tym. Roland mimo woli przypomniał sobie nieszczęsnego chłopca w sąsiednim łóżku. Norman nie wiedział, dlaczego medalik odpychał Siostrzyczki... czy chodziło o złoto, czy o Boga. Teraz Roland znał odpowiedź. - To był pies. Zwykły miejski kundel. Widziałem go na rynku, zanim zieloni mnie pobili i zabrali do Siostrzyczek. Pewnie inne zwierzęta uciekły, jeśli tylko mogły, ale nie ten pies. On nie musiał się obawiać Siostrzyczek z Elurii i chyba o tym wiedział. On nosi na piersi znak Człowieka Jezusa. Czarna sierść na białej. Pewnie przypadkiem taki się urodził. W każdym razie teraz ją załatwił. Wiedziałem, że krążył w pobliżu. Kilka razy słyszałem jego szczekanie. - Czemu? - szepnęła Jenna. - Czemu przyszedł? Czemu został? I dlaczego tak się na nią rzucił? Roland z Gileadu odpowiedział tak, jak zawsze odpowiadał na podobne pytania. - Ka. Chodźmy. Powinniśmy odejść stąd jak najdalej, zanim znajdziemy kryjówkę, żeby przeczekać dzień. Okazało się, że “jak najdalej” wynosi najwyżej osiem mil... prawdopodobnie dużo mniej, pomyślał Roland, kiedy oboje upadli na kępę słodko pachnącej szałwii, pod skalną przewieszką. Może pięć. To on spowalniał marsz, a raczej resztki trucizny z zupy. Kiedy zrozumiał, że nie zdoła dalej iść bez pomocy, poprosił Jennę o trzcinę. Odmówiła, twierdząc, że działanie trzcinowego narkotyku połączone z wysiłkiem może spowodować, iż pęknie mu serce. - Nadto - dodała, kiedy leżeli oparci o wystającą krawędź małej niszy - one nie będą nas śledzić. Te, które zostały... Michela, Louise, Tamra... spakują się i przeniosą. Poznają, kiedy nadchodzi czas na przeprowadzkę; właśnie dlatego Siostrzyczki przetrwały tak długo. Dlatego przetrwałyśmy. Pod pewnymi względami jesteśmy silne, pod innymi - słabe. Siostra Mary o tym zapomniała. To arogancja ją zgubiła, nie ten krzyżowy pies. Pod szczytem przełęczy Jenna ukryła nie tylko buty i ubranie Rolanda, ale również mniejszą sakwę. Kiedy zaczęła przepraszać, że nie przyniosła śpiwora i większej sakwy (próbowała, ale po prostu nie mogła ich udźwignąć), Roland uciszył ją, przykładając jej palec do ust. To cud, że odzyskał tak wiele. Poza tym (nie powiedział tego, ale ona pewnie i tak wiedziała) naprawdę liczyły się dla niego tylko rewolwery. Rewolwery jego ojca i ojca jego ojca, przez wszystkie pokolenia wstecz aż do Arthura Elda, w czasach kiedy sny i smoki wciąż jeszcze chodziły po ziemi. - Nic ci nie będzie? - zapytał, kiedy się położyli. Księżyc zaszedł, ale do świtu zostało jeszcze co najmniej trzy godziny. Otaczał ich słodki zapach szałwii. Purpurowy zapach, pomyślał wtedy... i odtąd myślał tak zawsze. Czuł, jak ten zapach tworzy pod nim magiczny dywan, który wkrótce uniesie go do krainy snu. Nigdy w życiu nie był taki zmęczony. - Nie wiem, Rolandzie. Ale nawet wtedy pomyślał, że wiedziała. Matka raz ją odwiozła z powrotem; żadna matka już jej nie odwiezie po raz drugi. I jadła z innymi, przyjmowała komunię Siostrzyczek. Ka jest kołem; jest również siecią, z której nikt nigdy nie uciekł. Ale był zbyt zmęczony, żeby myśleć o takich rzeczach... zresztą na co się przyda myślenie? Jak sama powiedziała, spaliła za sobą mosty. Roland zakładał, że nawet gdyby wrócili do doliny, nie znajdą tam niczego oprócz jaskini, którą Siostrzyczki nazwały Domem Rozmyślań. Te, które przeżyły, spakowały swój namiot złych snów i odeszły, dźwięk dzwoneczków i śpiew owadów uleciały z nocnym wiatrem. Roland spojrzał na nią, uniósł rękę (ciężką) i dotknął kosmyka, który znowu wysunął się jej na czoło. Jenna zaśmiała się z zakłopotaniem. - Zawżdy się wyrywa na swobodę. Krnąbrny i samowolny. Jak jego właścicielka. Uniosła rękę, żeby schować włosy, ale Roland odsunął jej palce. - Jest piękny - powiedział. - Czarny jak noc i piękny jak zawsze. Usiadł - to wymagało wysiłku; miękkie dłonie znużenia ciągnęły go ku ziemi. Pocałował kosmyk. Jenna zamknęła oczy i westchnęła. Poczuł, że zadrżała pod jego wargami. Czoło miała bardzo chłodne; ciemny pukiel krnąbrnych włosów przypominał w dotyku jedwab. - Zsuń kwef z głowy, jak wtedy - poprosił. Posłuchała bez słowa. Przez chwilę tylko na nią patrzył. Jenna odwzajemniła spojrzenie z powagą, ani na chwilę nie spuszczając oczu. Przegarnął palcami jej włosy, poczuł ich gładki ciężar (jak deszcz, pomyślał, ciężki deszcz), potem objął jej ramiona i ucałował oba policzki. Odsunął się na chwilę. - Czy pocałujesz mnie tak jak mężczyzna kobietę, Rolandzie? W usta? - Ano. I tak jak o tym myślał, leżąc w jedwabnym szpitalnym namiocie, pocałował jej usta. Oddała pocałunek z niezdarną słodyczą kogoś, kto nigdy jeszcze się nie całował, najwyżej w marzeniach. Roland chciał wtedy kochać się z nią - minęło już dużo czasu, a ona była piękna - ale zasnął w trakcie pocałunku. Śnił mu się krzyżowy pies, który pędził ze szczekaniem przez wielką otwartą równinę. Roland ruszył za nim, żeby odnaleźć źródło niepokoju zwierzęcia, i wkrótce je ujrzał. Na odległym skraju równiny stała Mroczna Wieża, niewyraźna sylwetka rysowała się na tle mętnej pomarańczowej kuli zachodzącego słońca, straszne okna wznosiły się spiralnie. Pies zatrzymał się na ten widok i zaczął wyć. Rozdzwoniły się dzwonki - wyjątkowo przenikliwie i przerażająco jak sama śmierć. Czarne Dzwonki, wiedział, ale dźwięczały jasno jak srebro. Na ich dźwięk ciemne okna Wieży zajaśniały zabójczym czerwonym blaskiem - czerwienią zatrutych róż. Wrzask potwornego bólu rozległ się w mroku nocy. Sen pierzchnął w jednej chwili, ale wrzask wciąż trwał i stopniowo przechodził w jęk. To było prawdziwe’ - równie prawdziwe jak Wieża, wznosząca się na samym końcu Końca Świata. Roland powrócił do jasności poranka i łagodnej purpurowej woni pustynnej szałwii. Wyciągnął oba rewolwery i zerwał się na nogi. zanim jeszcze w pełni się rozbudził. Jenna zniknęła. Jej buty leżały obok jego sakwy. Trochę dalej leżały jej dżinsy, płaskie jak zrzucona skóra węża. Obok koszula, wciąż wsunięta w spodnie, zauważył Roland ze zdziwieniem. Dalej spoczywał na zakurzonej ziemi kwef z taśmą obszytą dzwoneczkami. Rolandowi przez chwilę zdawało się, że wciąż dzwonią, bo wcześniej usłyszał podobny dźwięk. Nie dzwonki, tylko owady. Owady-lekarze. Śpiewały w szałwii, trochę jak świerszcze, ale bardziej słodko. - Jenna? Brak odpowiedzi... tylko owady odpowiedziały. Ponieważ ich śpiew nagle umilkł. - Jenna? Nic. Tylko wiatr i zapach szałwii. Nie myśląc, co robi (jakby odgrywał rolę, ponieważ logiczne rozumowanie nie należało do jego mocnych stron), pochylił się, podniósł kwef i potrząsnął nim. Czarne Dzwonki zadźwięczały. Przez chwilę nic się nie działo. Potem tysiąc małych ciemnych stworzonek wyroiło się spomiędzy krzaczków szałwii i zebrało na ubitej ziemi. Roland przypomniał sobie batalion maszerujący obok łóżka poganiacza i zrobił krok do tyłu. Potem znieruchomiał. Owady również stały bez ruchu. Pomyślał, że rozumie. Częściowo zrozumienie wypłynęło ze wspomnienia ciała siostry Mary pod palcami... jak wydawało się ruchliwe i zmienne, nie jedno ciało, lecz wiele. Częściowo z tego, co powiedziała Jenna: “Jadłam z nimi”. Takie jak one nigdy nie umierają... lecz mogą się zmienić. Owady zadrżały, ciemna chmura pokrywająca białą, spieczoną ziemię. Roland znowu potrząsnął dzwonkami. Subtelne drżenie przeszło jak fala przez armię owadów, a potem zaczęły tworzyć jakiś kształt. Zawahały się, jakby niepewne, przegrupowały się, zaczęły od początku. W końcu na białym piasku, pomiędzy pierzastymi kępkami fioletowej szałwii, powstała jedna z Wielkich Liter: litera C. Tylko że to właściwie nie była litera, lecz lok. Zaczęły śpiewać i dla Rolanda to brzmiało, jakby śpiewały jego imię. Dzwonki wypadły mu ze zdrętwiałych dłoni i kiedy brzękliwie uderzyły o ziemię, masa owadów rozpierzchła się na wszystkie strony. Chciał je wezwać z powrotem - znowu zadzwonić - ale po co? W jakim celu? Nie pytaj mnie, Rotundzie. Stało się, mosty spalone. A jednak przyszła do niego po raz ostatni, narzuciwszy swoją wolę tysiącom oddzielnych fragmentów, które straciły zdolność myślenia, kiedy całość się rozpadła... a jednak ona myślała dostatecznie jasno, żeby stworzyć ten kształt. Ile wysiłku to ją kosztowało? Rozpraszały się coraz dalej, niektóre znikały w szałwii, inne gramoliły się na skalną przewieszkę, znikały w szczelinach, gdzie mogły przeczekać dzienny upał. Odeszły. Ona odeszła. Roland usiadł na ziemi i zakrył twarz rękami. Pomyślał, że się rozpłacze, ale po jakimś czasie ta potrzeba minęła; kiedy ponownie uniósł głowę, oczy miał suche jak pustynia, na którą w końcu wkroczy, podążając śladem Waltera, człowieka w czerni. “Jeśli zostanę potępiona - powiedziała - niechże tak będzie z mojego wyboru, nie za sprawą tamtych”. Sam wiedział co nieco o potępieniu... i podejrzewał, że nauka dopiero się zaczyna. Przyniosła mu jego sakwę z tytoniem. Skręcił papierosa i zapalił, siedząc w kucki. Wypalił go do rozżarzonego peta, patrząc na jej puste ubranie, wspominając uparte spojrzenie jej ciemnych oczu. Wspominał ślady spalenizny na jej palcach od łańcuszka medalika. A jednak go podniosła, bo wiedziała, że chciał go mieć; naraziła się na ten ból i teraz Roland nosił oba medaliki na szyi. Kiedy słońce wzeszło wyżej, rewolwerowiec ruszył na zachód. W końcu znajdzie sobie konia albo muła, teraz jednak odpowiadała mu piesza wędrówka. Przez cały dzień prześladowało go dzwonienie, śpiewny dźwięk w uszach. Kilkakrotnie zatrzymywał się i rozglądał, pewien, że zobaczy ciemny kształt pełznący w ślad za nim po ziemi, ścigający go jak cienie najgorszych i najlepszych wspomnień, ale nic nie widział. Był sam wśród niskich wzgórz na zachód od Elurii. Zupełnie sam. Przełożyła Danuta Górska Wszystko jest względne Pewnego dnia ni stąd, ni zowąd ujrzałem wyraźną wizje młodego człowieka wrzucającego drobne do kratki ściekowej przed małym podmiejskim domkiem, w którym mieszkał. Nie miałem nic więcej, ale obraz był tak wyraźny - i tak niepokojąco dziwaczny - że musiałem napisać o tym opowiadanie. Powstało bez problemów, potwierdzając moją teorię, że opowiadania to artefakty: nie rzeczy przez nas stworzone (za które przypisujemy sobie zasługę), lecz istniejące wcześniej przedmioty, które wykopujemy. I Teraz mam dobrą pracę i nie muszę się niczym martwić. Koniec włóczenia się z palantami po Super Zniżce, ustawiania wózków w Zajezdni i kłopotów z dupkami w rodzaju Szypra. Szyper już poszedł do piachu, ale przez te moje dziewiętnaście lat na planecie Ziemia nauczyłem się jednego: nie wolno odpoczywać, wszędzie jest pełno Szyprów. Tak samo koniec z rozwożeniem pizzy w deszczowe wieczory moim starym fordem z zepsutym tłumikiem, koniec z odmrażaniem tyłka przy otwartym oknie od strony kierowcy i małą włoską flagą wywieszoną na drucie. Jakby ktoś w Harkerville zamierzał zasalutować. Pizza Roma. Ćwierćdolarowe napiwki od ludzi, którzy nawet cię nie widzą, bo myślą tylko o meczu futbolowym w telewizji. Jeżdżąc dla Pizza Roma, spadłem chyba najniżej. Od tamtego czasu raz nawet leciałem prywatnym odrzutowcem, więc nie jest źle, prawda? Takie są skutki, jak się rzuca szkolę przed maturą - mówiła mama, kiedy pracowałem jako rozwoziciel, i dodawała: - Nic lepszego cię nie czeka przez resztę życia. Poczciwa stara mama. W kółko to samo, aż naprawdę chciałem do niej napisać jeden z tych specjalnych listów. Jak mówiłem, wtedy spadłem najniżej. Wiecie, co mi powiedział pan Sharpton tamtej nocy w swoim samochodzie? “To nie jest zwykła praca, Dink, to cholerna przygoda”. I miał rację. Pewnie ciekawi was pensja, jaką pobieram na tej słynnej posadzie. No, muszę przyznać, że niewiele zarabia. Nie ma co ukrywać. Ale w pracy nie chodzi tylko o pieniądze albo awans. Tak mi powiedział pan Sharpton. Pan Sharpton dodał, że w prawdziwej pracy chodzi o korzyści uboczne. Twierdził, że na tym polega władza. Pan Sharpton. Widziałem go tylko raz, jak siedział za kierownicą swojego starego wielkiego mercedesa benza, ale czasami raz wystarczy. Przyjmijcie to, jak chcecie. Jak tylko wam się podoba. II Mam dom. Własny dom. To korzyść uboczna numer jeden. Czasami dzwonię do mamy, pytam, jak tam jej noga, gadam pierdoły, ale nigdy jej tutaj nie zaprosiłem, chociaż do Harkerville jest tylko jakieś siedemdziesiąt mil i wiem, że aż ją skręca z ciekawości. Nawet nie muszę jej odwiedzać, dopóki nie mam ochoty. Zwykle nie mam ochoty. Też byście nie mieli, gdybyście znali moją matkę. Siedzieć w tym jej salonie, kiedy ona opowiada o wszystkich krewnych i narzeka na spuchniętą nogę. No i nigdy nie zauważyłem, jak tam śmierdzi kocim gównem, dopóki się nie wyprowadziłem. Nigdy nie wezmę sobie zwierzaka. Zwierzaki srają. Zwykle po prostu zostaję tutaj. Mam tylko jedną sypialnię, ale to wspaniały dom. Względny, jak mawiał Pug. Jedyny facet w Super Zniżce, którego lubiłem. Kiedy chciał powiedzieć, że coś jest naprawdę dobre, nigdy nie mówił “niesamowite”, jak większość ludzi; mówił, że jest “względne”. Śmiesznie? Stary Pugmeister. Ciekawe, co u niego słychać. Tak się zastanawiam. Ale nie mogę do niego zadzwonić i zapytać. Mogę zadzwonić do mamy i trzymam numer awaryjny na wypadek, gdyby coś poszło źle albo gdyby ktoś zaczął wtykać nos w nie swoje sprawy, ale nie mogę przekręcić do żadnego ze starych kumpli (jakby któremuś z nich poza Pugiem zależało na Dinku Earnshawie). Zasady pana Sharptona. Ale nie szkodzi. Wróćmy do mojego domu tu w Columbia City. Ilu znacie dziewiętnastolatków bez matury, którzy mają własne domy? Plus nowy samochód? Tylko hondę, prawda, ale pierwsze trzy cyfry na liczniku to ciągle zera, i o to chodzi. Mam magnetofon i odtwarzacz kompaktowy, i jak siadam za kierownicą, to nie muszę się martwić, czy ten cholerny grat zapali, tak jak dawniej było z fordem, z którego się nabijał Szyper. Palantomobil, tak go nazywał. Dlaczego na świecie jest tylu Szyprów? To mnie naprawdę zastanawia. Nawiasem mówiąc, mam trochę pieniędzy. Na moje potrzeby więcej niż wystarczająco. Możecie sprawdzić. Codziennie, jedząc lunch, oglądam “As the World Turns” i w czwartki, zawsze w połowie programu, słyszę stuknięcie w szparze na listy. Nic wtedy nie robię, nie wolno mi. Jak mówił pan Sharpton: “Takie są zasady, Dink”. Po prostu oglądam program do końca. Najciekawsze rzeczy w serialach zawsze zdarzają się w okolicach weekendu - morderstwa w piątki, dymanie w poniedziałki - ale i tak codziennie oglądam do samego końca. Zwłaszcza uważam, żeby zostać do końca w salonie w czwartki. W czwartki nawet nie wychodzę do kuchni po następną szklankę mleka. Kiedy “World” się kończy, wyłączam na chwilę telewizor - potem jest Oprah Winfrey, nie znoszę jej programu, całe to siedzenie i gadanie o dupie Maryni jest dla idiotów - i wychodzę do frontowego holu. Na podłodze pod szczeliną na listy zawsze leży zaklejona biała koperta. Bez żadnego napisu. W środku jest albo czternaście pięciodolarówek, albo siedem dziesięciodolarówek. To moja tygodniowa pensja. A wydaję ją w ten sposób. Dwa razy idę do kina, zawsze po południu, kiedy kosztuje tylko 4,50. To dokładnie 9 dolców. W sobotę tankuję hondę i bulę za to zwykle około siedmiu dolarów. Nie jeżdżę dużo. Nie inwestuję w to, jak by powiedział Pug. Więc doszliśmy do 16 dolców. Jakieś cztery razy jadam na mieście u Mickeya, albo śniadanie (jajka McMuffm, kawa, dwie bułeczki), albo obiad (ćwierćfunciak z serem, mniejsza o te McSpecjale, co za głąb wymyślił takie kanapki). Raz w tygodniu nakładam spodnie i zapinaną koszulę i sprawdzam, jak żyją inni - funduję sobie elegancki posiłek w takich knajpach, jak “Żebro Adama” czy “Wóz Chucka”. To wszystko kosztuje mnie jakieś 25 dolców, więc teraz dochodzimy do 41 dolców. Potem czasem wpadam do News Plus i kupuję jakieś pisemka, nic naprawdę ostrego, zwykłe rzeczy, jak “Variations” czy “Playboy”. Próbowałem wpisać te pisemka do DZIENNIKA DINKY’EGO, ale bez powodzenia. Mogę sam je kupić i nie znikają w dniu sprzątania ani nic, ale nie pojawiają się same jak większość innych rzeczy, rozumiecie. Pewnie sprzątaczki pana Sharptona nie lubią w domu brudów (dowcip). No i nie mogę dostać się do żadnego seksu w Internecie. Próbowałem, ale jakoś to zablokowali. Zwykle łatwo sobie z tym poradzić - można obejść albo przeskoczyć blokady, jeśli nie umiesz się przebić - ale to co innego. Nie chcę się nad tym rozwodzić, ale nie mogę również zadzwonić na seks-telefon. Automatyczne wybieranie numerów oczywiście działa i jeśli chcę zadzwonić do kogoś na chybił trafił, gdzieś na świecie, i pogadać o bzdetach, proszę bardzo. To działa. Ale seks-telefon nie działa. Po prostu ciągle jest zajęty. Może i lepiej. Dla mnie myślenie o seksie to jak drapanie oparzenia po sumaku. Tylko się zaognia. Poza tym specjalnie nie zależy mi na seksie. Owszem, jest fajny, ale nie względny. Chociaż w świetle tego, co robię, ten drobny objaw pruderii wydaje się trochę dziwny. Prawie zabawny... tylko że chyba straciłem poczucie humoru w tej sprawie. I w paru innych. No dobra, wracajmy do budżetu. Jeśli kupuję “Variations”, wydaję cztery dolce i dochodzimy do 45. Za to, co mi zostaje, mogę sobie kupić kompakt, chociaż nie muszę, albo parę batoników (wiem, że nie powinienem, bo ciągle mi wyskakują syfy, chociaż już nie jestem nastolatkiem). Czasami mam ochotę zamówić pizzę albo chińszczyznę, ale zasady TransKorp nie pozwalają. No i czułbym się dziwnie, jak członek klasy wyzyskiwaczy. Pamiętacie, że rozwoziłem pizzę. Wiem, jakie to gówniane zajęcie. Ale gdybym mógł zamówić pizzę, dostarczyciel nie wyszedłby z tego domu z ćwierćdolarowym napiwkiem. Dałbym piątkę i patrzył, jak oczy mu się rozjaśniają. Ale zaczynacie rozumieć, że nie potrzebuję dużo gotówki, prawda? Kiedy znowu nadchodzi czwartkowy poranek, zwykle zostaje mi co najmniej osiem dolarów, a czasami nawet ze dwadzieścia. Zwykle wrzucam drobne do kratki ściekowej przed moim domem. Zdaję sobie sprawę, że sąsiedzi ocipieją, jak to zobaczą (rzuciłem szkołę średnią, ale nie dlatego, że jestem głupi, co to, to nie), więc wynoszę niebieski plastikowy recyklingowy koszyk z gazetami (czasami z numerem “Playboya” albo “Variations” zagrzebanym na dnie, nie trzymam długo tego gówna, kto by trzymał) i kiedy stawiam go na chodniku, otwieram dłoń z monetami, które wpadają przez kratkę do ścieku. Brzęk-brzęk-brzdęk-plusk. Jak magiczna sztuczka. Teraz są, a po chwili ich nie ma. Pewnego dnia ten ściek się zatka i wezwą hydraulika, i facet pomyśli, że wygrał na cholernej loterii, chyba że wcześniej będzie powódź i zmyje wszystkie drobne do oczyszczalni ścieków czy gdzie tam płyną. Wtedy już stąd zniknę. Nie zamierzam spędzić całego życie w Columbia City, tyle wam powiem. Wyjeżdżam, i to niedługo. Tak czy inaczej. Z banknotami idzie łatwiej. Po prostu wpycham je do rozdrabniarki w kuchni. Następna magiczna sztuczka, pieniądze poszatkowane na sałatkę. Pewnie myślicie, że to bardzo dziwne, wyrzucać forsę do śmieci. Ja też z początku tak myślałem. Ale po jakimś czasie można się przyzwyczaić prawie do wszystkiego, a poza tym zawsze następna siedemdziesiątka wpada przez szczelinę na listy. Zasada jest prosta: bez chomikowania. Koniec tygodnia na czysto. Poza tym nie chodzi o żadne miliony, tylko osiem czy dziesięć dolców na tydzień. W gruncie rzeczy marne grosze. III DZIENNIK DINKY’EGO. To kolejna korzyść uboczna. Zapisuję wszystko, czego chcę w ciągu tygodnia, i dostaję wszystko (oprócz seks-magazynów, jak już wam mówiłem). Może kiedyś to mi się znudzi, ale na razie to tak, jakbym miał własnego Świętego Mikołaja przez okrągły rok. Najwięcej zapisuję produktów spożywczych, tak jak się robi listy zakupów, ale nie tylko jedzenie. Na przykład mogę wpisać: “Nowy film wideo z Bruce’em Willisem” albo “Nowy kompakt Weezer”, albo coś takiego. Zabawna sprawa z tym kompaktem Weezer, skoro jesteśmy przy temacie. Jednego piątku po filmie wpadłem do sklepu muzycznego (zawsze chodzę do kina w piątki po południu, nawet jeśli nie dają nic ciekawego, bo wtedy przychodzą sprzątaczki), zabijałem czas, kręcąc się po sklepie, bo padało i nie mogłem iść do parku, i kiedy przeglądałem nowości, jakiś dzieciak zapytał sprzedawcę o nowy kompakt Weezer. Sprzedawca powiedział, że dostaną dopiero za jakieś dziesięć dni, aleja go już miałem od piątku. Korzyści uboczne, jak mówiłem. Jeśli zapiszę w dzienniku “sportowa koszula”, to znajduję ją, kiedy wracam do domu w piątek wieczorem, zawsze w jakimś przyjemnym kolorze ziemi, jakie lubię. Jeśli napiszę “nowe dżinsy” albo “spodnie”, to je dostaję. Wszystko ze sklepu Gap, gdzie sam bym robił zakupy, gdybym musiał. Jeśli chcę dostać konkretny rodzaj wody kolońskiej albo po goleniu, wpisuję nazwę do DZIENNIKA DINKY’EGO i kiedy wracam do domu, woda stoi na półce w łazience. Nie umawiam się na randki, ale przepadam za dobrą wodą kolońską. Wyobraźcie sobie. Tym na pewno was rozśmieszę. Jednego razu napisałem w DZIENNIKU: “Obraz Rembrandta”. Potem spędziłem wieczór w kinie i poszedłem do parku, oglądałem spacerujących ludzi i ganiające psy i myślałem, jakby było względnie, gdyby sprzątaczki naprawdę przyniosły mi pieprzonego Rembrandta. Pomyśleć tylko, prawdziwy stary mistrz na ścianie jednorodzinnego domku w Columbia City. Czy to nie względne? I tak się stało, mówiąc między nami. Mój Rembrandt wisiał na ścianie salonu, kiedy wróciłem do domu, nad sofą, gdzie przedtem wisiały sztruksowe klauny. Serce mi waliło jakieś dwieście razy na minutę, kiedy przechodziłem przez pokój. Podszedłem bliżej i zobaczyłem, że to tylko kopia... no wiecie, reprodukcja. Byłem rozczarowany, ale nie bardzo. Przecież to był Rembrandt. Chociaż nie oryginalny Rembrandt. Innym razem napisałem w DZIENNIKU: “Zdjęcie Nicole Kidman z autografem”. Uważam, że to najfajniejsza współczesna aktorka, po prostu mnie kręci. I tamtego dnia, kiedy wróciłem do domu, na lodówce wisiała jej reklamowa fotka, przytrzymywana tymi magnesikami w kształcie warzyw. Zdjęcie z “Moulin Rouge”. I tym razem to było prawdziwe. Wiem, bo było podpisane: “Dla Dinky Earnshawa, pozdrowienia i całusy od Nicole”. O kurczę. O rany. Coś ci powiem, przyjacielu - gdybym ciężko pracował i naprawdę tego chciał, pewnego dnia miałbym w domu prawdziwego Rembrandta. Jasne. W takiej pracy możesz tylko awansować. Na swój sposób to straszne. IV Nigdy nie muszę robić listy zakupów spożywczych. Sprzątaczki wiedzą, co lubię - mrożone obiady Stouffera, zwłaszcza te do gotowania w torebkach, siekana wołowina w sosie kremowym, którą mama nazywa “gównem z kamykami”, mrożone truskawki, mleko pełnotłuste, gotowe hamburgery, które trzeba tylko wrzucić na rozgrzaną patelnię (nie cierpię babrania się w surowym mięsie), puddingi firmy Dole, te w plastikowych kubeczkach (fatalne dla mojej cery, ale uwielbiam je), zwykłe jedzenie. Jeśli chcę czegoś specjalnego, zapisuję to w DZIENNIKU DINKY’EGO. Raz poprosiłem o domową szarlotkę, specjalnie nie z supermarketu, i kiedy wieczorem wróciłem do domu. jak się ściemniało, moje ciasto czekało w lodówce razem z tygodniowym zapasem jedzenia. Tylko nie było zapakowane, po prostu leżało na niebieskim talerzu. Stąd wiedziałem, że jest domowe. Najpierw trochę się wahałem, czy je zjeść, skoro nie wiedziałem, skąd pochodzi, ale potem doszedłem do wniosku, że to głupie. To znaczy zakładamy, że coś jest dobre, bo jest w opakowaniu albo w puszce, albo “hermetycznie zamknięte dla bezpieczeństwa”, ale każdy mógł tego dotykać brudnymi paluchami, zanim zostało hermetycznie zamknięte, albo nakichać na to, albo nawet podetrzeć tym sobie tyłek. Nie chcę wam obrzydzać, ale taka jest prawda, no nie? Świat jest pełen obcych, a wielu to “nic dobrego”. Sam się o tym przekonałem, możecie mi wierzyć. W każdym razie spróbowałem ciasta i było pyszne. Zjadłem połowę w piątek wieczorem i resztę w sobotę rano, kiedy przerzucałem numery w Cheyenne, Wyoming. Prawie cały sobotni wieczór spędziłem na kiblu, ze sraczką chyba po tych wszystkich jabłkach, ale warto było. Nie żałowałem. Ludzie mówią: “ciasto jak u mamy”, tylko o mojej mamie nie mogliby tego powiedzieć. Moja mama nie umiała podgrzać mięsa z puszki. V Nigdy nie muszę wpisywać bielizny do DZIENNIKA. Co jakieś pięć tygodni stare gacie znikają i w mojej komodzie pojawiają się nowiutkie firmy Hanes, cztery potrójne opakowania jeszcze w torebkach plastikowych. Hermetycznie zamknięte dla mojego bezpieczeństwa, cha, cha. Papier toaletowy, mydło do prania, płyn do mycia naczyń, nigdy nie muszę zapisywać tego gówna. Samo się pojawia. Bardzo względne, nie uważacie? VI Nigdy nie widziałem sprzątaczek, tak jak nigdy nie widziałem faceta (albo laski), który dostarcza moje siedemdziesiąt dolarów co czwartek podczas serialu “As the World Turns”. Zresztą nigdy nie chciałem ich zobaczyć. Po pierwsze nie potrzebuję. Po drugie, tak. owszem, boję się ich. Tak jak balem się pana Sharptona w tym wielkim szarym mercedesie tamtego wieczora, kiedy wyszedłem się z nim spotkać. Więc przyznaję się do winy. W piątki nie jadam lunchu w domu. Oglądam “As the World Turns”, potem wskakuję do samochodu i jadę do miasta. Zjadam burgera u Mickeya, potem idę do kina, następnie do parku, jeśli jest ładna pogoda. To dobre miejsce na rozmyślania, a ostatnio mam strasznie dużo do przemyślenia. Jeśli pogoda jest brzydka, idę do pasażu handlowego. Teraz, kiedy dnie robią się krótsze, zastanawiam się, czy nie zacząć znowu grać w kręgle. Przynajmniej miałbym coś do roboty w piątkowe wieczory. Grywałem czasami z Pugiem. Trochę mi brakuje Puga. Chciałbym do niego zadzwonić, po prostu pogadać, opowiedzieć, co się dzieje. Na przykład o tym facecie Neffie. Och, dobra, co przepadło, to przepadło. Kiedy mnie nie ma, sprzątaczki czyszczą mój dom od góry do dołu i od ściany do ściany - zmywają naczynia (chociaż sam całkiem dobrze to robię), szorują podłogi, piorą brudne ubrania, zmieniają pościel, wieszają świeże ręczniki, uzupełniają zapasy w lodówce, dostarczają pozaplanowe zamówienia z DZIENNIKA. To jak mieszkanie w hotelu z najlepszą na świecie (a nawet względną) obsługą. Jedyne miejsce, gdzie niewiele zmieniają, to gabinet obok jadalni. W tym pokoju zawsze jest ciemno, trzymam opuszczone rolety, a oni nigdy ich nie podnoszą, żeby wpuścić choćby odrobinę dziennego światła, jak w reszcie domu. I nigdy tam nie pachnie cytrynowym odświeżaczem, chociaż wszystkie inne pokoje dosłownie nim cuchną w piątkowe wieczory. Czasami dostaję od tego ataków kichania. To nie uczulenie; raczej protestacyjna demonstracja nosa. Ktoś odkurza tam podłogę i opróżnia kosz na papiery, ale nikt nigdy nie ruszył żadnych papierów, które trzymani na biurku, nawet jeśli są nieporządnie porozrzucane. Raz przykleiłem kawałeczek taśmy nad środkową szufladą, ale znalazłem taśmę nietkniętą, nieprzerwaną, kiedy wieczorem wróciłem do domu. Nie chowam w szufladzie żadnych sekretów, rozumiecie; chciałem tylko wiedzieć. No i jeśli zostawiam komputer i modem włączone, kiedy wychodzę, po powrocie dalej są włączone, ekran monitora pokazuje jeden z wygaszaczy (zwykle ten z ludźmi robiącymi różne rzeczy za żaluzjami w wysokościowcu, bo to mój ulubiony). Jeśli wyłączyłem swój program przed wyjściem, jest wyłączony po moim powrocie. Oni nie kręcą się po gabinecie Dinky’ego. Może sprzątaczki też się mnie trochę boją. VII Odebrałem telefon, który odmienił moje życie, akurat kiedy myślałem, że połączenie mamy i pracy w Pizza Roma doprowadzi mnie do szału. Wiem, że to brzmi melodramatycznie, ale w tym wypadku to prawda. Zadzwonili w mój wolny wieczór. Mama wyszła z przyjaciółkami na bingo, wszystkie kopciły jak lokomotywy i na pewno zaśmiewały się za każdym razem, kiedy prowadzący wyciągał B-12 i ogłaszał: “A teraz, drogie panie, pora wziąć witaminy”. Co do mnie, oglądałem film z Clintem Eastwoodem na TNT i marzyłem, żeby być gdziekolwiek indziej na planecie Ziemia. Nawet w Saskatchewan. Telefon dzwoni i myślę, o, jak dobrze, to Pug, na pewno, więc podnoszę słuchawkę i mówię swoim najbardziej ugrzecznionym głosem: - Tu Kościół Wszelkiej Względności, oddział w Harkerville, mówi wielebny Dink. - Halo, panie Earnshaw - odezwał się obcy głos. Nigdy przedtem go nie słyszałem, ale zupełnie nie wydawał się zmieszany ani zaskoczony moim wygłupem. Za to ja skręcałem się za nas obu. Czy zauważyliście, że kiedy robicie coś takiego przez telefon - od początku próbujecie zgrywać luzaka - nigdy nie dzwoni osoba, której się spodziewacie? Raz słyszałem o dziewczynie, która podniosła słuchawkę i powiedziała: “Cześć, mówi Helen i chcę, żebyś mnie przerżnął na wylot”, bo myślała, że to jej chłopak, tylko że dzwonił jej ojciec. Pewnie to wymyślona historyjka, jak ta o aligatorach w nowojorskich ściekach (albo listy w “Penthousie”), ale rozumiecie. - Och, przepraszam - mówię, zbyt zakłopotany, żeby się zastanowić, skąd właściciel tego obcego głosu wie, że wielebny Dink to także pan Earnshaw, pełne nazwisko Richard Ellery Earnshaw. - Myślałem, że to ktoś inny. - Jestem kimś innym - odpowiada głos i chociaż wtedy nie było mi do śmiechu, później się śmiałem. Pan Sharpton rzeczywiście był kimś innym. Powaga, zupełnie kimś innym. - Czym mogę służyć? - pytam. - Jeśli chce pan rozmawiać z matką, przekażę wiadomość, bo ona... -...wyszła na bingo, wiem. Nie, chcę rozmawiać z panem, panie Earnshaw. Chcę panu zaproponować pracę. Na chwilę zaniemówiłem ze zdziwienia. Potem mnie olśniło - jakiś telefoniczny przekręt. - Przepraszam, ale mam pracę - mówię. - Dostarczanie pizzy? - pyta jakby ubawiony. - No, chyba tak. Skoro pan to nazywa pracą. - Kim pan jest? - pytam. - Nazywam się Sharpton. A teraz przestańmy się czaić, jakby pan powiedział, panie Earnshaw. Dink? Mogę ci mówić Dink? - Jasne - odpalam. - Mogę panu mówić Sharpie? - Mów, jak chcesz, tylko mnie wysłuchaj. - Słucham. I słuchałem. Czemu nie? Film w telewizorze to był “Blef Coogana”, gdzie Clint specjalnie się nie wysilił. - Chcę ci złożyć najlepszą ofertę pracy, jaką dostałeś w życiu, i lepszej pewnie nigdy nie dostaniesz. To więcej niż praca, Dink. To przygoda. - Kurczę, gdzie ja już to słyszałem? Trzymałem na kolanach miskę popcornu i teraz wepchnąłem sobie garść do ust. Zaczynało się robić nawet zabawnie. - Inni obiecują, ja spełniam obietnice. Ale musimy to przedyskutować osobiście. Spotkamy się? - Jesteś pan pedzio? - zapytałem. - Nie. - W jego głosie zabrzmiało lekkie rozbawienie. Akurat wystarczające, żeby mu uwierzyć. I już miał nade mną przewagę, że tak się wyrażę, po mojej durnej odżywce przy odebraniu telefonu. - Moja orientacja seksualna nie ma tu nic do rzeczy. - Więc czemu mi pan zawraca głowę? Nikt nie dzwoni o wpół do dziesiątej wieczorem z ofertą pracy. - Zrób coś dla mnie. Odłóż słuchawkę i wyjrzyj do przedpokoju. Coraz większe wariactwo. Ale co miałem do stracenia? Zrobiłem, co powiedział, i znalazłem kopertę leżącą na podłodze. Ktoś wepchnął ją przez szczelinę na listy, kiedy oglądałem Clinta Eastwooda goniącego Dona Strouda przez Central Park. Pierwsza koperta z wielu, chociaż oczywiście wtedy tego nie wiedziałem. Rozdarłem ją i siedem dziesięciodolarowych banknotów wypadło mi na rękę. Oraz wiadomość. To może być początek wielkiej kariery! Wróciłem do salonu, wciąż patrząc na pieniądze. Wiecie, jaki byłem otumaniony? Mało nie usiadłem na misce popcornu. Zobaczyłem ją w ostatniej chwili, odsunąłem na bok i zwaliłem się na kanapę. Podniosłem słuchawkę, nie spodziewając się właściwie, że Sharpton czeka, ale kiedy powiedziałem “halo”, odpowiedział. O co tu chodzi? - zapytałem go. Po co te siedemdziesiąt dolców? Zatrzymuję je, ale nie dlatego, że jestem panu coś winien. O nic, kurwa, nie prosiłem. - Pieniądze należą do ciebie - zapewnił mnie Sharpton - bez żadnych haczyków. Ale zdradzę ci sekret, Dink: w pracy liczą się nie tylko pieniądze. W prawdziwej pracy liczą się korzyści uboczne. Tam jest władza. - Skoro pan tak mówi. - Tak jest. I proszę tylko, żebyś spotkał się ze mną i wysłuchał mnie do końca. Złożę ci ofertę, która zmieni twoje życie, jeśli ją przyjmiesz. Która właściwie otworzy przed tobą drzwi do nowego życia. Jak już wysłuchasz oferty, możesz zadawać tyle pytań, ile sobie życzysz. Chociaż muszę uczciwie przyznać, że prawdopodobnie nie otrzymasz wszystkich odpowiedzi. - A jeśli postanowię po prostu odejść? - Podam ci rękę, klepnę po ramieniu i będę życzył powodzenia. - Kiedy pan chce się spotkać? W pewnym stopniu - w dużym stopniu - wciąż uważałem to wszystko za żart, ale do głosu doszła też opinia mniejszości. Po pierwsze były pieniądze: dwutygodniowe napiwki z rozwożenia pizzy, i to jeśli interes szedł dobrze. Ale głównie zaważył sposób mówienia Sharptona. Wyrażał się tak, jakby skończył studia... i to nie jakiś uniwersytet stanowy Owczych Bobków w Van Drusen. Zresztą co mi szkodzi? Od czasu wypadku Szypra na planecie Ziemia nie został nikt, kto chciał mi zrobić krzywdę albo przykrość. No, chyba tylko mama, ale jej bronią był język... i nie wymyślałaby takich pracochłonnych kawałów. Poza tym nie wyobrażałem sobie, żeby tak łatwo wybuliła siedemdziesiąt dolarów. Zwłaszcza mając w perspektywie grę w bingo. - Dzisiaj wieczorem - powiedział. - Właściwie teraz zaraz. - No dobra, czemu nie? Wpadnij pan do mnie. Skoro mi pan podrzucił kopertę z forsą, chyba nie muszę podawać adresu. - Nie w twoim domu. Spotkamy się na parkingu Super Zniżki. Żołądek zjechał mi do pięt jak winda z przeciętymi kablami i rozmowa nagle zupełnie przestała mnie bawić. Może ktoś chciał mnie wystawić... może nawet gliny w tym uczestniczyły. Powiedziałem sobie, że nikt nie mógł wiedzieć o Szyprze, najmniej gliny, ale Jezu. Przecież istniał list; Szyper mógł zostawić ten list gdzieś na wierzchu. Niczego tam nie było (oprócz imienia jego siostry, ale na świecie są miliony Debbiech), tak samo jak niczego nie było w tym, co napisałem na chodniku przed domem pani Bukowski... mógłbym na to przysiąc, zanim zadzwonił ten cholerny telefon. Ale czy można mieć absolutną pewność? Wiecie, co mówią o wyrzutach sumienia. Nie czułem wyrzutów sumienia w związku z Szyprem, nie wtedy, ale... - Super Zniżka to trochę dziwne miejsce jak na rozmowę o pracy, nie uważa pan? Zwłaszcza że zamykają o ósmej. - Właśnie dlatego to dobry wybór, Dink. Prywatność w miejscu publicznym. Zaparkuję przy Zajezdni. Poznasz samochód... to duży szary mercedes. - Poznam, bo innych tam nie będzie - burknąłem, ale on już się rozłączył. Odłożyłem słuchawkę i schowałem pieniądze do kieszeni, niemal nieświadomie. Trochę się spociłem na całym ciele. Głos w telefonie zażądał spotkania przy Zajezdni, gdzie Szyper tak często mnie wyśmiewał. Gdzie raz przygniótł mi palce między dwoma wózkami na zakupy i śmiał się, kiedy wrzeszczałem. To najbardziej bolało, przygniecione palce. Dwa paznokcie sczerniały i odpadły. Wtedy postanowiłem spróbować z listem. Rezultat okazał się niewiarygodny. No, ale jeśli Szyper Brannigan miał ducha, powinien straszyć przy Zajezdni i szukać świeżych ofiar. Głos w telefonie na pewno nie wybrał tego miejsca przez przypadek. Próbowałem sobie wmówić, że to bzdura, że ciągle zdarzają się zbiegi okoliczności, ale po prostu w to nie wierzyłem. Pan Sharpton wiedział o Szyprze. Skądś wiedział. Bałem się z nim spotkać, ale zdawałem sobie sprawę, że nie mam wyboru. Jeśli nie z innych powodów, to przynajmniej powinienem sprawdzić, ile wiedział. I komu mógł powiedzieć. Wstałem, nałożyłem kurtkę (była wczesna wiosna i zimne noce - wydaje mi się, że noce zawsze są zimne w zachodniej Pensylwanii), ruszyłem do drzwi, potem zawróciłem i zostawiłem wiadomość dla mamy. “Wyszedłem z kumplami - napisałem. - Wrócę około północy”. Zamierzałem wrócić dobrze przed północą, ale ta notatka wydawała się dobrym pomysłem. Wolałem za bardzo się nie zastanawiać, dlaczego wydawała się dobrym pomysłem, ale teraz mogę odpowiedzieć: gdyby coś mi się stało, coś złego, chciałem mieć pewność, że mama zawiadomi policję. VIII Istnieją dwa rodzaje strachu - przynajmniej taką mam teorię. Jest strach telewizyjny i prawdziwy strach. Myślę, że przechodzimy przez życie, znając tylko strach telewizyjny. Tak jak wówczas, gdy czekamy u lekarza na wynik badań krwi albo kiedy wracamy do domu z biblioteki po ciemku i wyobrażamy sobie bandytów w krzakach. Tak naprawdę nie boimy się tych bzdur, bo w głębi serca wiemy, że wyniki badania okażą się prawidłowe i w krzakach nie siedzi żaden bandzior. Dlaczego? Bo takie rzeczy zdarzają się ludziom tylko w telewizji. Kiedy zobaczyłem tego wielkiego szarego mercedesa, jedyny samochód na akrze pustego parkingu, przestraszyłem się naprawdę, po raz pierwszy od tamtej historii w szatni z Szyprem Branniganem. Wtedy najmniej brakowało do prawdziwego starcia. Wóz pana Sharptona stał w świetle żółtej rtęciowej latarni parkingowej, wielki stary szwabski grat, co najmniej 450, pewnie nawet 500, który dzisiaj kosztuje sto dwadzieścia kawałków. Stał obok Zajezdni (teraz prawie pustej, wszystkie wózki oprócz jednego biednego starego trzykołowego kaleki zamknięto bezpiecznie na noc w środku), z włączonymi światłami postojowymi i białym obłoczkiem spalin “dryfującym w powietrzu. Silnik mruczał jak śpiący kot. Podjechałem do niego z sercem bijącym powoli, ale mocno, z posmakiem miedzi w gardle. Chciałem przydepnąć gaz mojego forda (który w tamtych czasach zawsze śmierdział pizzą pepperoni) i wynieść się stamtąd w cholerę, ale nie mogłem pozbyć się myśli, że facet wiedział o Szyprze. Powtarzałem sobie, że nie mam nic do ukrycia, że Charles “Szyper” Brannigan miał wypadek albo popełnił samobójstwo, gliny nie miały pewności (nie znali go za dobrze, bo inaczej od razu skreśliliby ten pomysł - faceci w rodzaju Szypra nie kończą ze sobą, nie w wieku dwudziestu trzech lat), ale to nie uciszyło tego głosu, który wrzeszczał, że mam kłopoty, że ktoś się zorientował, przeczytał list i zrozumiał. Ten głos nie posługiwał się logiką, ale nie potrzebował. Miał dobre płuca i zwyczajnie zakrzyczał logikę. Zaparkowałem obok mruczącego mercedesa i opuściłem szybę. Jednocześnie zjechała w dół szyba w oknie mercedesa po stronie kierowcy. Spojrzeliśmy na siebie, ja i pan Sharpton, jak dwaj starzy kumple spotykający się w samochodowej restauracji. Teraz słabo go pamiętam. Dziwne, skoro tyle o nim myślałem od tamtej pory, ale to prawda. Tylko że był chudy i nosił garnitur. Chyba kosztowny, chociaż ocenianie ciuchów to nie jest mój mocny punkt. Tak czy inaczej ten garnitur trochę mnie uspokoił. Pewnie podświadomie wierzyłem, że garnitur oznacza interesy, a dżinsy i podkoszulek oznaczają kłopoty. - Cześć, Dink - mówi. - Jestem Sharpton. Wsiądź do mojego samochodu. - Dlaczego nie mogę tu zostać? - zapytałem. - Możemy rozmawiać przez otwarte okna. Ludzie zawsze tak robią. Tylko na mnie popatrzył bez słowa. Po kilku sekundach tego patrzenia zgasiłem silnik forda i wysiadłem. Nie bardzo wiem dlaczego, ale wysiadłem. Bałem się jak nigdy, tyle wam powiem. Naprawdę się bałem. Nie jak w telewizji. Może dlatego go posłuchałem. Przez minutę stałem pomiędzy swoim samochodem a mercedesem pana Sharptona, patrząc na Zajezdnię i myśląc o Szyprze. Był wysoki, z falującymi blond włosami, które zaczesywał prosto do tyłu z czoła. Miał pryszcze i czerwone wargi, jak uszminkowana dziewczyna. “Hej, Dinky, pokaż dinka - mówił. Albo: - Hej, Dinky, chcesz mi obciągnąć dinka?”. No wiecie, takie denne dowcipasy. Czasami, kiedy ustawialiśmy wózki, doganiał mnie, najeżdżał mi na pięty i warczał “brrummm! brrummm!” jak jakiś cholerny samochód wyścigowy. Kilka razy mnie przewrócił. Podczas przerwy obiadowej, jeśli trzymałem jedzenie na kolanach, potrącał mnie jak najmocniej, żebym coś zrzucił na podłogę. Na pewno wiecie, o czym mówię. Jakby nigdy nie przestały go bawić kawały na poziomie znudzonych dzieciaków, siedzących w ostatnim rzędzie ławek w klasie. Nosiłem w pracy kucyk, musisz związywać włosy, jeśli masz długie, zasada supermarketu, i czasami Szyper podchodził do mnie od tyłu, chwytał za gumkę i szarpał. Czasami wplątywała się we włosy i ciągnęła. Czasami pękała i chlastała mnie po szyi. Doszło do tego, że wkładałem dwie lub trzy zapasowe gumki do kieszeni spodni, zanim wychodziłem do pracy. Próbowałem nie myśleć, dlaczego to robię, dlaczego to znoszę. Inaczej zacząłbym siebie nienawidzić. Raz odwróciłem się na pięcie, kiedy to zrobił, i widocznie zobaczył coś w mojej twarzy, bo jego szyderczy uśmiech znikł, zastąpiony innym. Szyderczy uśmiech nie pokazywał zębów, ale ten nowy pokazał. To było w szatni, gdzie północna ściana zawsze jest zimna, bo graniczy z chłodnią na mięso. Podniósł ręce i zacisnął pięści. Inni kolesie siedzieli dookoła nad lunchem i patrzyli na nas, i wiedziałem, że żaden mi nie pomoże. Nawet Pug, który zresztą ma jakieś pięć stóp i cztery cale wzrostu i waży około stu dziesięciu funtów. Szyper zjadłby go jak cukierek i Pug wiedział o tym. - No chodź, gnojku - warknął Szyper, uśmiechając się tym nowym uśmiechem. Pęknięta gumka, która zerwał mi z włosów, dyndała między jego kłykciami jak mały czerwony jaszczurczy języczek. - No chodź, chcesz się bić? Jasne, chodź. Będziemy się bili. Chciałem raczej zapytać, dlaczego uwziął się akurat na mnie, dlaczego się mnie czepiał, dlaczego w ogóle musiał się kogoś czepiać. Ale nie potrafiłby odpowiedzieć. Faceci w rodzaju Szypra nigdy nie odpowiadają na takie pytania. Chcą ci tylko wybić zęby. Dlatego zamiast pytać, usiadłem z powrotem i wziąłem kanapkę. Gdybym próbował się bić z Szyprem, pewnie trafiłbym do szpitala. Zacząłem jeść, chociaż nie byłem już głodny. Popatrzył na mnie jeszcze przez sekundę czy dwie i myślałem, że jednak mnie zaatakuje, ale potem rozwarł pięści. Pęknięta gumka upadła na podłogę obok połamanej skrzynki na sałatę. - Ty śmieciu - powiedział Szyper. - Ty zasrany długowłosy hipisowski śmieciu. Potem odszedł. Ledwie parę dni później zgniótł mi palce między dwoma wózkami w Zajezdni, a po kilku dniach Szyper leżał ria satynowej wyściółce w kościele metodystów przy dźwięku organów. Sam był sobie winien. Przynajmniej tak wtedy myślałem. - Mała wycieczka do krainy wspomnień? - zagadnął pan Sharpton i gwałtownie wróciłem do rzeczywistości. Stałem pomiędzy naszymi samochodami, obok Zajezdni, gdzie Szyper już nigdy nikomu nie zmiażdży palców. - Nie wiem. o czym pan mówi. - Nieważne. Wskakuj do wozu, Dink, i pogadajmy. Otworzyłem drzwi mercedesa i wsiadłem. Ludzie, ale tam pachniało. Prawdziwą skórą, ale nie tylko. Wiecie, że w monopolu jest karta “Zwolnienie z więzienia”? Kiedy jesteś taki bogaty, że stać cię na samochód pachnący jak szary mercedes pana Sharptona, widocznie dostałeś kartę “Zwolnienie ze wszystkiego”. Wziąłem głęboki oddech, zatrzymałem go przez chwilę, wypuściłem i powiedziałem: - To jest względne. Pan Sharpton roześmiał się, jego wygolone policzki zalśniły w świetle bijącym od tablicy rozdzielczej. Nie zapytał, co mam na myśli; wiedział. - Wszystko jest względne, Dink - oznajmił. - Albo może być, dla właściwej osoby. Tak pan myśli? - Wiem. - Bez cienia wątpliwości w głosie. - Podoba mi się pana krawat - powiedziałem. Tylko żeby coś powiedzieć, ale to była prawda. Nie nazwałbym tego krawata względnym, ale był niezły. Widzieliście te krawaty całe drukowane w czaszki albo dinozaury, albo małe kije golfowe? Krawat pana Sharptona był cały w miecze, każdy trzymany przez mocną dłoń. Roześmiał się i przesunął po nim ręką, jakby go głaskał. - Przynosi mi szczęście - oznajmił. - Kiedy go wkładam, czuję się jak król Artur. - Uśmiech powoli zgasł na jego twarzy i zrozumiałem, że facet nie żartuje. - Król Artur, zbierający przy sobie najlepszych ludzi. Rycerzy, którzy zasiądą razem z nim przy Okrągłym Stole i zmienią świat. Ciarki mnie przeszły, ale próbowałem niczego po sobie nie pokazać. - Czego ode mnie chcesz, Art? Żebym ci pomógł znaleźć świętego Graala czy jak tam się nazywa? - Krawat nie robi z człowieka króla - oświadczył. - Wiem o tym, na wypadek gdybyś się zastanawiał. Poczułem się trochę nieswojo. - Hej, nie chciałem pana urazić... - Nieważne, Dink. Naprawdę. Odpowiedź na twoje pytanie brzmi: jestem w dwóch częściach łowcą głów, w dwóch częściach tropicielem talentów i w czterech częściach chodzącym, gadającym przeznaczeniem. Papierosa? - Nie palę. - To dobrze, dłużej pożyjesz. Papierosy to zabójcy. Wiesz, dlaczego mówią na nie “gwoździe do trumny”? - Zagiął mnie pan - mówię. - Mam nadzieję - mruknął pan Sharpton, zapalając papierosa. - Mam szczerą nadzieję. Jesteś towarem z górnej półki, Dink. Wątpię, czy o tym wiesz, ale to prawda. - Co to za oferta, o której pan mówił? - Opowiedz mi, co się stało z Szyprem Branniganem. Łubudu, moje najgorsze obawy się sprawdziły. Nie mógł wiedzieć, nikt nie mógł wiedzieć, ale on skądś wiedział. Siedziałem jak odrętwiały, serce mi waliło, język przywarł do podniebienia jak przyklejony. - No, opowiedz mi. - Głos dochodził jakby z daleka, jak z krótkofalówki późno w nocy. Odkleiłem język od podniebienia. To wymagało wysiłku, ale się udało. - Nic nie zrobiłem. - Mój własny głos też brzmiał jakby na tym samym gównianym krótkofalowym paśmie. - Szyper miał wypadek, to wszystko. Jechał do domu i wypadł z drogi. Samochód przekoziołkował i wpadł do strumienia Lockerby. Znaleźli wodę w jego płucach, więc chyba utonął, przynajmniej technicznie biorąc, ale w gazecie pisali, że i tak by pewnie zginął. Prawie mu urwało głowę przy koziołkowaniu, tak mówili. Niektórzy jednak twierdzili, że to nie był wypadek, że on się zabił, aleja tego nie kupuję. Szyper był... za dobrze się bawił w życiu, żeby się zabijać. - Tak. Tobą też się bawił, prawda? Nic nie odpowiedziałem, ale wargi mi drżały i łzy napłynęły do oczu. Pan Sharpton położył mi rękę na ramieniu. Takich rzeczy mogłeś się spodziewać po starszym facecie, z którym siedzisz w wielkim niemieckim samochodzie na pustym parkingu, ale wiedziałem, kiedy mnie dotknął, że nie o to chodziło, że nie przystawiał się do mnie. Lepiej się poczułem, kiedy mnie dotknął. Do tej pory sam nie wiedziałem, jak mi smutno. Czasami człowiek nie wie, bo po prostu tyle tego jest dookoła. Spuściłem głowę. Nie zacząłem ryczeć ani nic takiego, ale łzy spływały mi po policzkach. Miecze na jego krawacie podwoiły się, potem potroiły - z jednego zrobiły się trzy, wielkie rzeczy. Jeśli się boisz, że jestem gliną, to niepotrzebnie. Zresztą dałem ci pieniądze... w ten sposób położyłem każde oskarżenie. Ale nawet gdyby było inaczej, i tak nikt by nie uwierzył, co się stało z młodym Branniganem. Nawet gdybyś się przyznał w krajowej telewizji. Uwierzyliby? - Nie - szepnąłem. Potem głośniej: - Dużo wytrzymałem. W końcu już nie mogłem więcej wytrzymać. Zmusił mnie, sam był sobie winien. - Opowiedz mi, co się stało - poprosił pan Sharpton. - Napisałem do niego list - wyznałem. - Specjalny list. - Tak, rzeczywiście bardzo specjalny. I co tam napisałeś, że podziałało tylko na niego? Wiedziałem, o co mu chodziło, ale jest coś więcej. Kiedy personalizujesz listy, zwiększasz ich moc. Stają się śmiertelne, nie tylko groźne. - Imię jego siostry - odpowiedziałem. Chyba właśnie wtedy poddałem się całkowicie. - Jego siostry, Debbie. IX Zawsze coś miałem, jakąś moc, i jakoś o tym wiedziałem, chociaż nie wiedziałem, jak z niej korzystać, jak się nazywa ani co to znaczy. I jakoś wiedziałem, że nie powinienem o tym gadać, bo inni tego nie mieli. Myślałem, że wsadzą mnie do cyrku, jeśli się dowiedzą. Albo do więzienia. Pamiętam - słabo, miałem wtedy najwyżej trzy, cztery lata, jedno z moich pierwszych wspomnień - jak kiedyś stałem przy brudnym oknie i wyglądałem na podwórze. Widziałem pień do rąbania drewna i czerwoną skrzynkę pocztową, więc to musiało być u ciotki Mabel na wsi. Mieszkaliśmy tam po ucieczce mojego ojca. Później mama dostała pracę w piekarni w Harkerville i przeprowadziliśmy się z powrotem do miasteczka, kiedy miałem jakieś pięć lat. Mieszkaliśmy w miasteczku, gdy zaczynałem szkołę, pamiętam dobrze. Z powodu psa pani Bukowski, bo musiałem przechodzić obok tego pieprzonego psiego kanibala pięć dni w tygodniu. Nigdy nie zapomnę tego psa. To był bokser z białym uchem. Kraina wspomnień, jasne. W każdy razie wyglądałem przez okno i muchy tłukły się o szybę, wiecie, jak czasem brzęczą. Nie podobało mi się to brzęczenie, ale nie sięgałem dość wysoko, nawet zwiniętą gazetą, żeby je odpędzić albo zatłuc. Toteż zamiast tego narysowałem dwa trójkąty na szybie, czubkiem palca w brudzie, a potem drugą figurę, takie specjalne koło, żeby połączyło trójkąty. I jak tylko skończyłem, gdy tylko zamknąłem koło, muchy - cztery czy pięć - spadły martwe na parapet. Wielkie jak cukierki - te czarne cukierki, które smakują lukrecją. Podniosłem jedną i obejrzałem, ale nie wyglądała interesująco, więc rzuciłem ją na podłogę i dalej wyglądałem przez okno. Takie rzeczy zdarzały się od czasu do czasu, ale nigdy celowo, nigdy dlatego, że do tego doprowadziłem. Pamiętam, że pierwszy raz zrobiłem coś naprawdę celowo - to znaczy przed Szyprem - kiedy użyłem swojego nie-wiadomo-czego przeciwko psu pani Bukowski. Pani Bukowski mieszkała na rogu naszej ulicy, kiedy wynajmowaliśmy dom na Dugway Avenue. Jej pies był wredny i niebezpieczny, każdy dzieciak z West Side bał się tego skurwiela z białym uchem. Trzymała go uwiązanego na bocznym podwórku - cholera, raczej wystawionego na bocznym podwórku - i bydlak szczekał na każdego przechodnia. Nie nieszkodliwie ujadał jak większość psów, tylko jakby chciał powiedzieć: “Wyrwałbym ci jaja, gdybyś wszedł tu do mnie albo gdybym dostał się tam do ciebie”. Raz pies rzeczywiście się uwolnił i ugryzł gazeciarza. Czyjś inny pies pewnie poszedłby za to do gazu, ale syn pani Bukowski był szefem policji i jakoś to załatwił. Nienawidziłem tego psa tak samo, jak nienawidziłem Szypra. Musiałem mijać dom pani Bukowski, idąc do szkoły, bo inaczej musiałbym nakładać drogi, a poza tym nie chciałem, żeby mnie wyzywano od mięczaków. Przerażało mnie, jak ten kundel rzucał się na całą długość sznura, szczekając tak zajadle, że piana mu leciała z pyska. Czasami tak się rozpędzał, że sznur zwalał go z nóg, łubudu-bęc, co mogło wyglądać zabawnie, jak ktoś patrzył z boku, ale mnie nie było do śmiechu; ja tylko się bałem, że sznur (nie łańcuch, ale zwykły kawałek starego sznura) pęknie pewnego dnia, a pies przeskoczy niski płot oddzielający podwórko pani Bukowski od Dugway Avenue i rozszarpie mi gardło. Potem pewnego dnia obudziłem się z gotowym pomysłem. Znaczy, od razu wiedziałem. Obudziłem się z tym tak samo, jak czasami budzę się z wielkim, sztywnym, pulsującym penisem. To było w sobotę, wcześnie rano, i nie musiałem nawet zbliżać się do podwórka pani Bukowski, jeśli nie chciałem, ale tamtego dnia właśnie miałem taki zamiar. Wstałem z łóżka i ubrałem się szybko. Wszystko robiłem szybko, bo bałem się, że mi pomysł ucieknie. Wiedziałem, że w końcu o nim zapomnę, tak samo jak po przebudzeniu zapominamy sny (albo opada interes, mówiąc brutalnie) - na razie jednak widziałem całość w myślach jasno jak słońce: słowa w trójkątach i zawijasy nad nimi, specjalne koła, żeby trzymać wszystko w kupie... dwa albo trzy, nakładające się dla zwiększenia mocy. Prawie przefrunąłem przez pokój dzienny (mama jeszcze spała, słyszałem jej chrapanie, jej różowy mundurek z piekarni wisiał na rurze od prysznica w łazience) i wszedłem do kuchni. Mama trzymała obok telefonu małą tablicę na numery i notatki - DZIENNIK MAMY zamiast DZIENNIKA DINKY’EGO, można powiedzieć - i wyhamowałem tylko na chwilę, żeby zwinąć kawałek różowej kredy wiszący obok na sznurku. Wsadziłem go do kieszeni i wyszedłem z domu. Pamiętam, że był piękny poranek, chłodny, ale nie zimny, niebo tak niebieskie, że wyglądało jak przepuszczone przez myjnię samochodową, niewielki ruch, ludzie jeszcze odsypiali zaległości, jak to w sobotę. Pies pani Bukowski nie spał. Nie, kurwa. Ten kundel twardo wierzył, że “obowiązek przede wszystkim”. Zobaczył mnie pomiędzy sztachetami płotu i rzucił się jak wściekły na całą długość sznura, może nawet bardziej wściekły niż zwykle, jakby swoim tępym psim móżdżkiem poznał, że jest sobota i nie powinienem tędy przechodzić. Dotarł do końca i łubudu-bęc, wykopyrtnął się jak długi. Ale już po sekundzie stał, naciągając sznur, i szczekał charkotliwym głosem, jakby się dusił, ale nie dbał o to. Pewnie pani Bukowski przywykła do tego szczekania, może nawet je lubiła, ale zawsze się zastanawiałem, jak sąsiedzi to wytrzymywali. Tamtego dnia nie zwracałem uwagi. Byłem za bardzo podekscytowany, żeby się bać. Wyłowiłem kredę z kieszeni i przykląkłem na jedno kolano. Przez sekundę myślałem, że cały numer wywietrzał mi z głowy, fatalnie. Poczułem, jak wypełnia mnie smutek i rozpacz, i pomyślałem: Nie, Dinky, walcz, nie poddawaj się, walcz. Napisz cokolwiek, choćby PIERDOLĘ TEGO PSA. Ale w końcu tego nie napisałem. Tylko narysowałem coś, chyba sankofita. Jakiś dziwaczny kształt, ale właściwy, bo odblokował całą resztę. Obrazy napłynęły mi do głowy. To było cudowne, ale jednocześnie straszne, bo tyle tego było. Przez następne pięć minut klęczałem na chodniku, pociłem się jak świnia i gryzmoliłem jak wariat. Wypisywałem słowa, których nigdy nie słyszałem, rysowałem figury, których nigdy nie widziałem - figury, których nikt nigdy nie widział - nie tylko sankofity. ale japy, fudry i myrki. Pisałem i rysowałem, aż miałem prawą rękę prawie do łokcia utytłaną na różowo, a z kredy został tylko kawałeczek, który trzymałem w dwóch palcach. Pies pani Bukowski nie zdechł jak muchy, szczekał na mnie przez cały czas i pewnie parę razy cofnął się, żeby znowu szarpnąć sznur, ale nie zauważyłem. Byłem jak w gorączce. Nie potrafiłbym wam tego opisać nawet za milion lat, ale założę się, że to samo czuli wielcy muzycy, jak Mozart czy Eric Clapton, kiedy komponowali, albo malarze, kiedy malowali swoje najlepsze obrazy. Gdyby ktoś wtedy do mnie podszedł, nie zwróciłbym na niego uwagi. Cholera, gdyby pies pani Bukowski w końcu urwał się ze sznura, przeskoczył płot i ugryzł mnie w tyłek, pewnie też nie zwróciłbym uwagi. To było względne, człowieku. To było tak zajebiście względne, że nie da się opisać. Nikt się nie zjawił, chociaż przejechało kilka samochodów i pewnie kierowcy się zastanawiali, co ten dzieciak robi, co takiego rysuje na chodniku, a pies pani Bukowski dalej szczekał. Na końcu zrozumiałem, że muszę to wzmocnić, czyli dopasować konkretnie do tego psa. Nie znałem jego imienia, więc resztką kredy napisałem BOKSER, drukowanymi literami, obrysowałem kółkiem i na dole dodałem strzałkę wskazującą na resztę. Kręciło mi się w głowie i łupało jak wtedy, kiedy się skończyło supertrudny egzamin albo za długo oglądało telewizję. Mdliło mnie, jakbym był chory... ale jednocześnie czułem się całkiem względnie. Spojrzałem na psa - ciągle jak najbardziej żywy, szczekał i jakby tańczył na tylnych łapach, kiedy kończył mu się sznur - ale to mnie nie zmartwiło. Wróciłem do domu z poczuciem swobody. Wiedziałem, że pies pani Bukowski to już przeszłość. W ten sam sposób pewnie dobry malarz wie, kiedy namalował dobry obraz, albo dobry pisarz wie, kiedy napisał dobrą książkę. Kiedy zrobiłeś coś dobrze, po prostu wiesz. To ci siedzi w głowie i mruczy. Trzy dni później pies gryzł ziemię. Dowiedziałem się o tym z najlepszego możliwego źródła, kiedy chodzi o wredne głupie psy: od listonosza z sąsiedztwa, pana Shermehorna, tak się nazywał. Pan Shermehorn powiedział, że bokser pani Bukowski nie wiadomo dlaczego zaczął biegać dookoła drzewa, cło którego był przywiązany, i kiedy sznur się skończył, nie mógł zawrócić. Pani Bukowski była gdzieś na zakupach, więc mu nie pomogła. Kiedy wróciła, znalazła psa leżącego pod drzewem na bocznym podwórzu, zadławionego na śmierć. Napis na chodniku przetrwał przez jakiś tydzień; potem spadł ulewny deszcz i została tylko różowa plama. Ale dopóki nie padało, napis był całkiem wyraźny. I dopóki był wyraźny, nikt na niego nie nadepnął. Sam to widziałem. Ludzie - dzieciaki idące do szkoły, panie idące do centrum, listonosz pan Shermehorn - po prostu go obchodzili. Nawet nie zdawali sobie z tego sprawy. I nikt nigdy o tym nie mówił, na przykład: “Co to za cholerne bazgroły na chodniku?” albo “Jak się nazywa takie coś?” (Fuder, głupku). Zupełnie jakby nic nie widzieli. Tylko że musieli jakoś widzieć, inaczej dlaczego by to omijali? X Nie opowiedziałem panu Sharptonowi tego wszystkiego, ale powiedziałem mu to, co chciał wiedzieć o Szyprze. Doszedłem do wniosku, że mogę mu zaufać. Może ta sekretna część mnie wiedziała, że mogę mu zaufać, ale raczej nie. Chyba zadecydowało to, że położył mi rękę na ramieniu, jak ojciec. Chociaż nie mam ojca, ale mogę to sobie wyobrazić. Na dodatek, jak sam powiedział - nawet gdyby był gliną i mnie aresztował, jaki sąd i sędzia uwierzy, że Szyper Brannigan zjechał swoim samochodem z drogi, bo wysłałem do niego list? Zwłaszcza list pełen bezsensownych słów i symboli, wymyślonych przez rozwoziciela pizzy, który oblał geometrię w szkole. Dwa razy. Kiedy skończyłem, zapadło między nami długie milczenie. A potem pan Sharpton powiedział: - On na to zasłużył. Wiesz o tym, prawda? I nie wiadomo dlaczego to przeważyło. Tama pękła i rozpłakałem się jak dziecko. Płakałem chyba przez piętnaście minut albo i dłużej. Pan Sharpton otoczył mnie ramieniem i przyciągnął do piersi, i zmoczyłem mu klapy marynarki. Gdyby ktoś tamtędy przejeżdżał i nas tak zobaczył, na pewno wziąłby nas za parę pedałów, ale nikt nie przejechał. Był tylko on i ja pod żółtymi rtęciowymi latarniami, obok Zajezdni. Hej ho, ruszaj wózku na zakupy, podśpiewywał Pug, bo wiesz, że Super Zniżka to twój nowy dom. Śmialiśmy się do łez. W końcu jakoś zatamowałem powódź. Pan Sharpton podał mi chustkę i wytarłem sobie oczy. - Skąd pan wiedział? - zapytałem. Mój głos brzmiał głęboko i głucho jak buczek mgielny. - Jak już cię zauważyli, wystarczyło trochę prostej detektywistycznej roboty. - No ale jak mnie zauważyli? - Mamy takich ludzi... około tuzina... którzy szukają chłopaków i dziewczyn podobnych do ciebie - wyjaśnił. - Oni dosłownie widzą chłopaków i dziewczyny podobnych do ciebie, Dink, tak jak niektóre satelity w kosmosie widzą stosy atomowe i elektrownie. Wy świecicie na żółto. Jak płomyki zapałek, tak mi was opisał jeden szperacz. - Pokręcił głową z kwaśnym uśmieszkiem. - Chciałbym coś takiego zobaczyć chociaż raz w życiu. Albo robić to, co wy. Oczywiście chciałbym również przeżyć taki dzień... jeden by wystarczył... kiedy potrafiłbym malować jak Picasso albo pisać jak Faulkner. Wytrzeszczyłem na niego oczy. - To prawda? Są ludzie, którzy widzą... - Tak. To nasze psy myśliwskie. Jeżdżą po całym kraju... i po wszystkich innych krajach... szukając tego jasnego żółtego blasku. Szukając zapałek w ciemności. Ta konkretna kobieta jechała szosą 90 do Pittsburga, żeby złapać samolot do domu... zamierzała trochę odpocząć... kiedy cię zobaczyła. Albo wyczuła. Albo cokolwiek oni robią. Poszukiwacze tak naprawdę nie znają siebie, podobnie jak ty nie wiesz, co właściwie zrobiłeś Szyprowi. Wiesz? - Co... Podniósł rękę. - Uprzedzałem cię, że nie otrzymasz wszystkich odpowiedzi, jakich sobie życzysz... musisz podjąć decyzję na podstawie tego, co czujesz, nie tego, co wiesz... ale mogę ci zdradzić parę rzeczy. Na początek, Dink, pracuję dla zespołu pod nazwą Korporacja Trans. Nasza praca to usuwanie ze świata różnych Szyprów Branniganów... tych wielkich, którzy działają na wielką skalę. Mamy centralę w Chicago i ośrodek treningowy w Peorii... gdzie spędzisz tydzień, jeśli zgodzisz się na moją propozycję. Wtedy nic nie odrzekłem, ale już wiedziałem, że się zgodzę na jego propozycję. Na każdą jego propozycję. - Jesteś transerem, mój młody przyjacielu. Musisz się do tego przyzwyczaić. - Kim? - Masz pewną cechę. Niektórzy ludzie w naszej organizacji uważają, że to, co masz... to, co możesz robić... to jest talent albo zdolność, albo nawet jakaś sztuczka, ale się mylą. Talent i zdolności pochodzą od cechy. Cecha jest ogólna, talent i zdolności są szczególne. - Musi pan to uprościć. Nie skończyłem szkoły, pamięta pan? - Wiem - odparł. - Wiem także, że wyleciałeś nie z powodu głupoty; wyleciałeś, bo nie pasowałeś. Pod tym względem przypominasz wszystkich innych transerów, których poznałem. - Zaśmiał się ostro, jak śmieją się ludzie, kiedy wcale nie jest im wesoło. - Wszystkich dwudziestu jeden. Teraz mnie posłuchaj i nie zgrywaj tępaka. Kreatywność jest jak dłoń na końcu twojej ręki. Ale dłoń ma wiele palców, prawda? - No, co najmniej pięć. - Pomyśl o tych palcach jak o zdolnościach. Kreatywna osoba może pisać, malować, rzeźbić albo wymyślać wzory matematyczne; może tańczyć, śpiewać albo grać na instrumencie muzycznym. To są palce, ale kreatywność to dłoń, która obdarza je życiem. I podobnie jak wszystkie dłonie są w zasadzie takie same... forma wynika z funkcji... wszyscy kreatywni ludzie są tacy sami, jak już dojdziemy do miejsca, gdzie łączą się palce. Transmisja też jest jak dłoń. Czasami jej palce nazywają się prekognicja, zdolność widzenia przyszłości. Czasami to postkognicja, zdolność widzenia przeszłości... mamy faceta, który wie, kto zabił Johna F. Kennedy’ego, i to nie był Lee Harvey Oswald; w rzeczywistości to była kobieta. Istnieje telepatia, pirokineza, telempatia i kto wie, co jeszcze. My z pewnością nie wiemy; to jest nowy świat i ledwie zaczęliśmy badać jego pierwszy kontynent. Ale transmisja różni się od kreatywności pod jednym istotnym względem: znacznie rzadziej występuje. Jedna osoba na osiemset ma to, co zawodowi psychologowie nazywają “talentem”. Uważamy, że istnieje najwyżej jeden transer na osiem milionów ludzi. Dech mi zaparło - każdego by zatkało, gdyby usłyszał, że jest jeden na osiem milionów, nie? - To nam daje około stu dwudziestu na każdy miliard zwykłych ludzi - ciągnął pan Sharpton. - Uważamy, że na całym świecie żyje nie więcej niż trzy tysiące tak zwanych transerów. Znajdujemy ich po jednym. To powolna praca. Zdolność wyczuwania jest dość zwyczajna, ale wciąż mamy najwyżej tuzin poszukiwaczy i każdy wymaga długiego szkolenia. To trudne powołanie... ale również bajecznie opłacalne. Znajdujemy transerów i zaprzęgamy ich do pracy. To właśnie zrobimy z tobą, Dink: zaprzęgniemy cię do pracy. Chcemy ci pomóc, żebyś rozwinął swój talent, wyćwiczył go i wykorzystał dla dobra całej ludzkości. Nie zobaczysz więcej żadnych swoich dawnych przyjaciół... nie ma gorszego ryzyka pod słońcem niż dawny przyjaciel, jak się przekonaliśmy... i nie zarobisz dużo kasy, przynajmniej na początku, ale znajdziesz dużo satysfakcji, a ja proponuję ci tylko pierwszy stopień na drabinie, która może się okazać bardzo wysoka. - Mówił pan o jakichś korzyściach ubocznych - przypomniałem mu, nieznacznie wznosząc głos przy ostatnim słowie, żeby zabrzmiało jak pytanie, jeśli chciał je tak potraktować. Wyszczerzył zęby i klepnął mnie po ramieniu. - Racja - powiedział. - Słynne korzyści uboczne. Wtedy już ogarnęło mnie podniecenie. Wątpliwości jeszcze nie znikły, ale stopniowo się rozwiewały. - Niech pan mi o tym opowie - poprosiłem. Serce mi waliło, ale nie ze strachu. Już nie. - Niech pan mi złoży propozycję nie do odrzucenia. I właśnie tak zrobił. XI Trzy tygodnie później po raz pierwszy w życiu siedzę w samolocie - i z jakim szykiem straciłem dziewictwo! Jedyny pasażer leara 35, słuchający Counting Crows z pokładowych głośników, obserwujący z coca-colą w ręku, jak altymetr wspina się do czterdziestu dwóch tysięcy stóp. To ponad milę wyżej niż latają komercyjne odrzutowce pasażerskie, powiedział mi pilot. Lot gładki jak dziewczęce majtki w kroku. Spędziłem tydzień w Peorii i zatęskniłem za domem. Naprawdę tęskniłem. To mnie cholernie zdziwiło. Przez kilka nocy płakałem do poduszki. Wstyd się przyznać, ale dotąd mówiłem prawdę i nie chcę teraz kłamać ani niczego ukrywać. Najmniej brakowało mi mamy. Pomyślałby ktoś, że byliśmy blisko ze sobą, “dwoje przeciw całemu światu”, jak to mówią, ale mama raczej nie okazywała mi ciepła ani miłości. Nie tłukła mnie po głowie i nie gasiła mi papierosów pod pachami, nic z tych rzeczy, ale co z tego? Zresztą co tam... Nigdy nie miałem dzieci, więc nie jestem pewien, ale jakoś mi się wydaje, że w dobrej rodzinie nie o to chodzi, żeby czegoś nie robić bachorom. Mamę zawsze bardziej ode mnie interesowały przyjaciółki, cotygodniowe wyprawy do kosmetyczki i piątkowe wieczory w Rezerwacie. Jej największą życiową ambicją było wygrać dwadzieścia numerów w bingo i wrócić do domu w nowiutkim monte carlo. Wcale nie użalam się nad sobą. Po prostu wam opowiadam, jak było. Pan Sharpton zadzwonił do mamy i powiedział, że wybrano mnie do programu zaawansowanych kursów komputerowych i doskonalenia zawodowego Korporacji Trans, specjalny projekt dla zdolnej młodzieży bez matury. Historyjka wyglądała całkiem wiarygodnie. Miałem kiepskie stopnie z matematyki i całkiem mnie paraliżowało na lekcjach angielskiego czy innych przedmiotów, gdzie trzeba mówić, ale zawsze dobrze sobie radziłem ze szkolnymi komputerami. Chociaż nie lubię się przechwalać (i nigdy nie zdradziłem tego małego sekretu przed nikim w szkole), mogłem owinąć sobie pana Jacubois i panią Wilcoxen wokół wirtualnego palca. Nigdy nie przepadałem za grami komputerowymi - moim skromnym zdaniem to zabawa dla ćwierćmózgów - ale potrafiłem dzięciolić jak skurwysyn. Pug czasami wpadał, żeby popatrzeć. - Nie wierzę - powiedział kiedyś. - Człowieku, robisz z tym, co chcesz. Wzruszyłem ramionami. - Każdy głupi potrafi klepać w klawiaturę - odpowiedziałem. - Trzeba prawdziwego szpenia, żeby przegryźć rdzeń. No i mama uwierzyła (pewnie miałaby trochę więcej pytań, gdyby wiedziała, że Korporacja Trans przerzuciła mnie do Illinois prywatnym odrzutowcem, ale nie wiedziała), specjalnie za nią nie tęskniłem. Ale brakowało mi Puga i Johna Cassiday, mojego drugiego kumpla z czasów Super Zniżki. John gra na basie w kapeli punkowej, nosi złoty kolczyk w lewej brwi i ma chyba wszystkie kiedykolwiek wydane płyty Subpop. Płakał, kiedy Kurt Cobain kopnął w kalendarz. Nie krył się z tym ani nie zwalał na alergię. Po prostu powiedział: “Smutno mi, bo Kurt nie żyje”. John jest względny. I tęskniłem do Harkerville. Perwersyjne, ale prawdziwe. Pobyt w ośrodku szkoleniowym w Peorii był trochę jak ponowne narodziny, a to chyba zawsze boli. Myślałem, że poznam innych ludzi podobnych do mnie - gdyby to była książka albo film (albo chociaż odcinek “Z archiwum X”), poznałbym fajną laskę z niezłymi cyckami, która potrafi zamykać drzwi z drugiego końca pokoju - ale do niczego takiego nie doszło. Wiem na pewno, że w Peorii byli jacyś transerzy, kiedy tam mieszkałem, ale doktor Wentworth i inni kierujący ośrodkiem pilnowali, żebyśmy się nie spotkali. Raz zapytałem dlaczego i dostałem opierdol. To wtedy zaczęło do mnie docierać, że nie każdy facet w podkoszulku TRANSKORP albo z logo TRANSKORP na teczce jest moim kumplem albo chce mi zastąpić nieobecnego tatusia. Chodziło o zabijanie ludzi; do tego mnie szkolili. Faceci w Peorii nie gadali o tym bez przerwy, ale nikt nie próbował niczego owijać w bawełnę. Musiałem tylko pamiętać, że ofiarami byli źli faceci, dyktatorzy, szpiedzy i seryjni mordercy, a jak mówił pan Sharpton, ludzie ciągle to robią na wojnach. Na dodatek człowiek nie brudził sobie rąk. Obywało się bez broni, noży, garoty. Nigdy nie ubabrałem się krwią. Jak wam mówiłem, więcej nie zobaczyłem pana Sharptona - przynajmniej dotąd - ale rozmawiałem z nim codziennie podczas tygodnia spędzonego w Peorii, co znacznie złagodziło ból i poczucie wyobcowania. Rozmowa z nim przypominała chłodny okład na czoło. Podał mi swój numer tamtego wieczoru, kiedy rozmawialiśmy w jego mercedesie, i powiedział, żebym dzwonił do niego o każdej porze. Nawet o trzeciej nad ranem, jeśli coś mnie zdenerwuje. Raz właśnie tak zrobiłem. Mało nie odłożyłem słuchawki po drugim dzwonku, bo chociaż ludzie mówią, dzwoń o każdej porze, nawet o trzeciej nad ranem, tak naprawdę wcale tego nie oczekują. Ale nie zrezygnowałem. Tęskniłem za domem, owszem, ale chodziło o coś więcej. Nie całkiem tego się spodziewałem po Peorii i chciałem o tym powiedzieć panu Sharptonowi. Zobaczycie, jak to przyjął. Odebrał po trzecim dzwonku i chociaż wydawał się zaspany (wielka mi niespodzianka), wcale nie był wkurzony. Powiedziałem mu, że robią tutaj różne dziwne rzeczy. Na przykład test z migającymi światełkami. Powiedzieli, że to test na epilepsję, ale... - Zasnąłem w połowie - powiedziałem. - A kiedy się obudziłem, głowa mnie bolała i nie mogłem myśleć. Wie pan, jak się czułem? Jak segregator, w którym ktoś grzebał. - O co ci chodzi, Dink? - zapytał pan Sharpton. - Myślę, że mnie zahipnotyzowali - oświadczyłem. Krótka pauza. Potem: - Możliwe. Prawdopodobne. - Ale czemu? Po co? Robię wszystko, co mi każą, więc czemu chcieli mnie zahipnotyzować? - Nie znam wszystkich procedur i protokołów, ale podejrzewam, że cię programują. Ładują mnóstwo rutynowych rzeczy do niższych poziomów twojego mózgu, żeby nie zaśmiecać świadomości... i może przy okazji podkręcają twoje specjalne zdolności. To tak jak z programowaniem komputera, nic groźnego. - Ale pan nie wie na pewno? - Nie... jak mówiłem, szkolenie i wypoczynek to nie moja działka. Ale wykonam kilka telefonów i doktor Wentworth porozmawia z tobą. Może nawet należą ci się przeprosiny. Jeśli tak, możesz liczyć, że się tym zajmą, Dink. Nasi transerzy są zbyt rzadcy i cenni, żeby ich niepotrzebnie denerwować. Coś jeszcze? Po namyśle odpowiedziałem przecząco. Podziękowałem mu i odłożyłem słuchawkę. Na końcu języka miałem wyznanie, że chyba podawali mi narkotyki... dostawałem jakieś środki rozweselające, żebym łatwiej znosił tęsknotę za domem, ale w końcu postanowiłem nie zawracać mu głowy. Ostatecznie była trzecia nad ranem i jeśli coś mi podawali, to pewnie dla mojego dobra. XII Następnego dnia przyszedł do mnie doktor Wentworth - on był tutaj głównym szefem - i rzeczywiście przeprosił. Zachowywał się bardzo miło, ale miał taką minę, sam nie wiem. jakby pan Sharpton zadzwonił do niego dwie minuty po rozmowie ze mną i porządnie go objechał. Doktor Wentworth zabrał mnie na spacer po trawniku na tyłach - zielonym, falistym i cholernie perfekcyjnym pod koniec wiosny - i przeprosił, że nie informował mnie “na bieżąco”. Test na epilepsję to był naprawdę test na epilepsję, powiedział (i tomografia komputerowa), ale ponieważ u większości badanych wywoływał stan hipnozy, zwykle przy okazji wprowadzali pewne “podstawowe instrukcje”. W moim przypadku były to instrukcje dotyczące programów komputerowych, jakich będę używał w Columbia City. Doktor Wentworth zapytał, czy mam jeszcze jakieś pytania. Skłamałem i powiedziałem, że nie. Pewnie myślicie, że to dziwaczne, ale nieprawda. To znaczy miałem za sobą długą i paskudną szkolną karierę, która zakończyła się trzy miesiące przed maturą. Miałem nauczycieli, których lubiłem, i takich, których nienawidziłem, ale żadnemu nie ufałem w pełni. Należałem do tego gatunku uczniów, którzy zawsze siedzą w ostatnich rzędach, jeśli nauczyciel nie rozsadza klasy alfabetycznie, i nigdy nie włączają się do klasowych dyskusji. Najczęściej mówiłem: “Hę?”, kiedy mnie wyrwano do odpowiedzi, i końmi nie wyciągnęłoby się ze mnie sensownego zdania. Pan Sharpton był jedynym człowiekiem, który potrafił do mnie dotrzeć, a poczciwy łysy doktor Wentworth ze swoimi bystrymi oczkami za okularkami bez oprawek nie był panem Sharptonem. Prędzej kaktus by mi wyrósł na dłoni, zanim zwierzyłbym się temu facetowi, nie mówiąc już o wypłakiwaniu się na jego ramieniu. Zresztą, kurwa, nie wiedziałem, o co jeszcze zapytać. Na ogół podobało mi się w Peorii i cieszyły mnie perspektywy na przyszłość - nowa praca, nowe miasto, nowy dom. Ludzie w Peorii traktowali mnie wspaniale. Nawet jedzenie było wspaniałe - pieczeń, smażone kurczaki, koktajle mleczne, wszystko, co lubiłem. Okay, nie lubiłem testów diagnostycznych, tych pierdoł, które musiałem robić z ołówkiem IBM, i czasami czułem się otępiały, jakby czegoś mi domieszali do tłuczonych ziemniaków (albo nabuzowany, czasami tak się czułem), i zdarzyło się jeszcze kilka razy - co najmniej dwukrotnie - że znowu mnie zahipnotyzowali. Ale co z tego? To było małe miki w porównaniu z wariatem, który ściga cię po parkingu supermarketu, rechocze, warczy jak samochód wyścigowy i próbuje cię przejechać wózkiem na zakupy. XIII Chyba powinienem wspomnieć, że odbyłem jeszcze jedną rozmowę telefoniczną z panem Sharptonem. To było w przeddzień mojej drugiej wycieczki samolotem do Columbia City, gdzie czekał na mnie facet z kluczami do mojego nowego domu. Wtedy już wiedziałem o sprzątaczkach i podstawowych zasadach finansowych - każdy tydzień zaczynam na czysto i kończę na czysto - i wiedziałem, na jaki miejscowy numer dzwonić, gdybym miał kłopoty. (W razie poważnych kłopotów dzwonię do pana Sharptona, który w zasadzie był moim “prowadzącym”). Dostałem mapy, listę restauracji, plan drogi do kompleksu kin i pasażu handlowego. Miałem dostęp do wszystkiego oprócz najważniejszej rzeczy. - Panie Sharpton, nie wiem, co robić - powiedziałem. Rozmawiałem z automatu obok kafeterii. Miałem telefon w pokoju, ale wtedy za bardzo się denerwowałem, żeby usiedzieć spokojnie, a co dopiero położyć się na łóżku. Jeśli ciągle dodawali mi prochów do jedzenia, tamtego dnia wcale nie podziałały. - W tym nie mogę ci pomóc, Dink - odparł spokojny jak zawsze. - Więc wybacz. - Jak to? Pan musi mi pomóc! Pan mnie zwerbował, do cholery! - Wyjaśnię ci na hipotetycznym przykładzie. Załóżmy, że jestem rektorem dobrze sytuowanego uniwersytetu. Wiesz, co to znaczy “dobrze sytuowany”? - Dużo kasy. Nie jestem głupi, już panu mówiłem. - Słusznie, przepraszam. W każdym razie powiedzmy, że ja, rektor Sharpton, wydaję trochę kasy, żeby zatrudnić znakomitego powieściopisarza jako pisarza-rezydenta albo znakomitego pianistę jako nauczyciela muzyki. Czy to mnie upoważnia, żebym dyktował pisarzowi, co ma pisać, albo muzykowi, co ma komponować? - Chyba nie. - Absolutnie nie. Ale załóżmy, że tak zrobiłem. Powiedziałem pisarzowi: “Napisz komedię o Betsy Ross bzykającej się z Jerzym Waszyngtonem w Gay Paree”, myślisz, że mnie posłucha? Parsknąłem śmiechem. Nic mogłem się powstrzymać. Pan Sharpton czuł klimaty. - Może - powiedziałem. - Zwłaszcza jeśli obieca pan facetowi premię. - Okay, ale nawet gdyby zacisnął zęby i wydusił to z siebie, pewnie wyszłaby z tego straszna ramota. Ponieważ kreatywni ludzie nie zawsze się kontrolują. A kiedy tworzą swoje najlepsze dzieła, prawie nigdy się nie kontrolują. Po prostu kręcą się w kółko z zamkniętymi oczami i wrzeszczą. - Co to ma wspólnego ze mną? Panie Sharpton, niech pan posłucha... kiedy próbuję sobie wyobrazić, co będę robił w Columbia City, widzę tylko wielką pustkę. Mówił pan, pomagać ludziom. Zmienić świat na lepsze. Pozbyć się Szyprów. Wszystko bardzo pięknie, tylko że nie wiem, jak to zrobić! - Będziesz wiedział - obiecał. - Kiedy przyjdzie czas, dowiesz się. - Pan mówił, że Wentworth i jego ludzie rozwiną mój talent. Wyostrzą go. Głównie robili mi mnóstwo durnych testów i sprawili, że znowu poczułem się jak w szkole. Czy to wszystko jest w mojej podświadomości? Wszystko jest na twardym dysku? - Uwierz mi, Dink - powiedział. - Uwierz mi i uwierz w siebie. No to uwierzyłem. Musiałem. Ale ostatnio nie układało się za dobrze. Wcale nie za dobrze. Ten cholerny Neff - wszystko zaczęło się od niego. Żałowałem, że zobaczyłem jego zdjęcie. A jeśli już musiałem zobaczyć zdjęcie, wolałbym takie, na którym się nie uśmiechał. XIV Przez pierwszy tydzień w Columbia City nie robiłem nic. Absolutne zero. Nawet nie chodziłem do kina. Kiedy przychodziły sprzątaczki, po prostu szedłem do parku, siadałem na ławce i czułem, że cały świat na mnie patrzy. Kiedy w czwartek przyszedł czas, żeby pozbyć się nadmiaru pieniędzy, poszatkowałem ponad pięćdziesiąt dolarów w rozdrabniarce. I pamiętajcie, że wtedy to było dla mnie nowe. Czy czułem się dziwnie? Ludzie, nie macie pojęcia. Kiedy tam stałem i słuchałem warkotu motorka pod zlewem, ciągle myślałem o mamie. Gdyby mama zobaczyła, co robię, pewnie dźgnęłaby mnie nożem rzeźnickim, żebym przestał. Spuściłem prosto do zlewu tuzin partyjek bingo. W tamtym tygodniu marnie sypiałem. Ciągle chodziłem do tego małego gabinetu - nie chciałem, ale nogi same mnie tam niosły. Jak morderca, który podobno zawsze wraca na miejsce zbrodni. W każdym razie stawałem w drzwiach i patrzyłem na ciemny ekran komputera, na modem Global Village, i dosłownie pociłem się ze wstydu, strachu i poczucia winy. Nawet na widok biurka, takiego czystego i schludnego, bez jednego papierka, oblewał mnie pot. Prawie słyszałem, jak ściany mruczą do siebie: “Niee, nic się nie dzieje” i “Co to za palant, instalator kabli?”. Miewałem koszmary. W jednym słyszę dzwonek do drzwi i kiedy otwieram, stoi tam pan Sharpton. Trzyma parę kajdanek. - Wyciągnij ręce przed siebie, Dink - mówi. - Myśleliśmy, że jesteś transerem, ale widocznie się pomyliliśmy. Czasami to się zdarza. - Nie, jestem transerem - zapewniam go. - Potrzebuję tylko trochę więcej czasu na aklimatyzację. Przecież nigdy nie wyjeżdżałem z domu. - Miałeś pięć lat - mówi pan Sharpton. Jestem jak ogłuszony. Nie wierzę mu. Ale w głębi duszy wiem, że to prawda. Wydaje się, że minęło kilka dni, ale tak naprawdę minęło pięć pierdolonych lat, a ja nawet ani razu nie włączyłem komputera w tym małym gabinecie. Gdyby nie sprzątaczki, na biurku leżałoby sześć cali kurzu. - Wyciągnij ręce, Dink. Nie utrudniaj tego nam obu. - Nie chcę - mówię - nie zmusi mnie pan. Ogląda się za siebie i któż to wchodzi po stopniach ganku, jeśli nie Szyper Brannigan. Nosi swój czerwony nylonowy fartuch, tylko że teraz z naszywką TransKorp zamiast Super Zniżka. Wygląda blado, ale poza tym dobrze. Wcale nie jak zmarły. - Myślałeś, że mnie załatwiłeś, ale nic z tego - mówi Szyper. - Nikogo nie potrafisz załatwić. Jesteś tylko hipisowskim śmieciem. - Nałożę mu kajdanki - mówi pan Sharpton do Szypra. - Jeśli będzie się stawiał, przejedź go wózkiem na zakupy. - Względnie - mówi Szyper i budzę się z krzykiem, w połowie na łóżku, w połowie na podłodze. XV Potem, jakieś dziesięć dni po przeprowadzce, miałem inny sen. Nie pamiętani, co mi się śniło, ale widocznie coś przyjemnego, bo obudziłem się z uśmiechem. Czułem na twarzy ten szeroki, szczęśliwy uśmiech. Zupełnie jak wtedy, kiedy obudziłem się z pomysłem na psa pani Bukowski. Prawie dokładnie jak wtedy. Naciągnąłem dżinsy i poszedłem do gabinetu. Włączyłem komputer i otworzyłem okno NARZĘDZIA. Był tam program pod nazwą NOTES DINKY’EGO. Wszedłem prosto do niego i znalazłem wszystkie swoje symbole - koła, trójkąty, japy, myrki, romboidy, bewy, smimy, fudry, setki innych. Tysiące innych. Może miliony. Trochę tak, jak powiedział pan Sharpton: nowy świat, a ja stanąłem na brzegu pierwszego kontynentu. Wiedziałem tylko, że nagle to wszystko było dla mnie, miałem wielkiego macintosha i musiałem tylko wpisać słowa na oznaczenie symboli i symbole się pojawią. Wciągnęło mnie na maksa. Zupełnie jakby rzeka ognia płonęła mi w głowie. Pisałem, wywoływałem symbole, przeciągałem myszą wszystko na właściwe miejsce. A kiedy skończyłem, miałem list. Jeden z tych specjalnych listów. Ale list do kogo? List dokąd? Potem zrozumiałem, że to nieważne. Wystarczy wykonać kilka drobnych poprawek na miarę i mogłem wysłać list do wielu ludzi... chociaż ten nadawał się raczej dla mężczyzny niż dla kobiety. Nie wiem, skąd o tym wiedziałem; po prostu wiedziałem. Postanowiłem zacząć od Cincinnati, tylko dlatego że Cincinnati pierwsze przyszło mi do głowy. Równie dobrze mogłem zacząć od Zurychu w Szwajcarii albo Waterville w stanie Maine. Próbowałem otworzyć w NARZĘDZIACH program DINKYPOCZTA. Zanim komputer mnie wpuścił, kazał włączyć modem. Jak już modem działał, komputer zażądał kodu pocztowego 312. 312 to Chicago i podejrzewam, że dla towarzystwa telefonicznego wszystkie moje komputerowe połączenia wychodzą z centrali TransKorp. Mnie tam wszystko jedno, to ich sprawa. Ja zajmowałem się swoją robotą. Z modemem działającym i połączonym z Chicago komputer wyświetlił: DINKYPOCZTA GOTOWA Kliknąłem na MIEJSCOWE. Siedziałem już w gabinecie prawie trzy godziny, z jedną krótką przerwą na sikanie, i czułem, że się spociłem i śmierdzę jak małpa w cieplarni. To mi nie przeszkadzało. Podobał mi się ten zapach. Przeżywałem najwspanialsze chwile w życiu. Wpadłem w delirium. Wstukałem CINCINNATI i kliknąłem WYKONAJ. BRAK ELEMENTU CINCINNATI odpowiedział komputer. Okay, żaden problem. Spróbujemy Columbus - bliżej do domu. I tak, ludziska! Mamy bingo! DWA ELEMENTY COLUMBUS Dwa numery telefonów. Kliknąłem na górny, zaciekawiony i trochę przestraszony, co wyskoczy. Ale to nie był życiorys, profil ani - Boże broń - fotografia. To było jedno słowo: MUFFIN. Że co? Ale zaraz wiedziałem. Muffin to był zwierzak pana Columbusa. Pewnie kot. Znowu wywołałem mój specjalny list, przestawiłem dwa symbole i usunąłem trzeci. Potem dodałem na górze MUFFIN, ze strzałką wskazującą w dół. No. Doskonale. Czy zastanawiałem się, kim jest właściciel Muffina albo co zrobił, żeby przyciągnąć uwagę TransKorp, albo co się właściwie z nim stanie? Wcale. Również nie przyszło mi nawet do głowy, że moje uwarunkowanie w Peorii mogło spowodować ten brak zainteresowania. Robiłem swoje, i tyle. Po prostu robiłem swoje, szczęśliwy jak prosiak w błocie. Zadzwoniłem na numer z ekranu. Miałem włączony głośnik w komputerze, ale nie usłyszałem żadnego “halo”, tylko piszczący zew godowy drugiego komputera. No i dobrze. Życie jest łatwiejsze, kiedy się odejmie czynnik ludzki. Wtedy jest jak ten film, “Twelve O’clock High”, kiedy krążysz nad Berlinem w swoim wiernym B-52, patrzysz przez celownik i czekasz na właściwy moment, żeby nacisnąć swój wierny guzik. Widzisz kominy i dachy fabryczne, ale żadnych ludzi. Chłopaki, którzy zrzucali bomby ze swoich B-52, nie musieli słuchać wrzasków matek, kiedy ich dzieci zmieniły się w krwawe ochłapy, nie musieli nawet słuchać żadnego “halo”. Bardzo wygodny układ. Po chwili i tak wyłączyłem głośnik. Doszedłem do wniosku, że mnie rozprasza. MODEM ZNALEZIONY, wyświetlił komputer, a potem: SZUKAJ ADRES E-MAIL T/N. Stuknąłem w T i czekałem. Tym razem trwało dłużej. Chyba komputer znowu łączył się z Chicago i ściągał to, czego potrzebował, żeby odkodować e-mailowy adres pana Columbusa. A jednak nie minęło nawet trzydzieści sekund, kiedy komputer oznajmił: ADRES E-MAIL ZNALEZIONY WYŚLIJ DINKYPOCZTĘ T/N. Stuknąłem w T bez wahania. Komputer wyświetlił: WYSYŁAM DINKYPOCZTĘ a potem: DINKYPOCZTA WYSŁANA. To było wszystko. Żadnych fajerwerków. Chociaż zastanawiałem się, co się stało z Muffinem. No wiecie. Potem. XVI Tamtego wieczoru zadzwoniłem do pana Sharptona i powiedziałem: - Pracuję. - To świetnie, Dink. Dobra wiadomość. Lepiej się czujesz? Spokojny jak zawsze, pan Sharpton przypomina pogodę na Tahiti. - Tak - przyznałem. Prawdę mówiąc, czułem się cudownie. To był najlepszy dzień mojego życia. Nawet pomimo wątpliwości, nawet pomimo niepewności, nadal tak twierdzę. Najbardziej względny dzień mojego życia. Jak rzeka ognia w mojej głowie, ząjebista rzeka ognia, wyobrażacie sobie? - A pan czuje się lepiej, panie Sharpton? Ulżyło panu? - Cieszę się ze względu na ciebie, ale nie mogę powiedzieć, że mi ulżyło, bo... - -...wcale pan się martwił. - Trafiłeś - przyznał. - Wszystko jest względne, innymi słowami. To go rozśmieszyło. Zawsze się śmiał, kiedy tak mówiłem. - Racja, Dink. Wszystko jest względne. - Panie Sharpton? - Tak? - E-mail nie jest właściwie prywatny, pan wie. Każdy, kto się naprawdę postara, może się włamać. - W tym, co wysyłasz, jest też sugestia, żeby odbiorca wymazał wiadomość ze wszystkich plików, prawda? - Tak, ale nie mogę zagwarantować, że on to zrobi. Albo ona. - Nawet jeśli nie zrobią, nic się nie stanie nikomu, kto przypadkiem trafi na tę wiadomość, prawda? Bo jest... osobista. - No, kogoś może rozboleć głowa, ale chyba nic gorszego. - A sam przekaz wygląda jak kupa bredni. - Albo szyfr. Roześmiał się serdecznie. - Niech spróbują go złamać, co, Dinky? Niech tylko spróbują! Westchnąłem. - Chyba tak. - Porozmawiajmy o ważniejszej sprawie, Dink... jakie to było uczucie? - Zajebiście cudowne. - Dobrze. Nie wolno ci wątpić w cuda, Dink. Nigdy nie wolno ci wątpić w cuda. I odłożył słuchawkę. XVII Czasami muszę wysyłać prawdziwe listy - wydrukować rzeczy, które trzymam w NOTESIE DINKY’EGO, wsadzić do koperty, polizać znaczek i wrzucić do skrzynki. Profesor Ann Tevitch, Uniwersytet New Mexico w Las Cruces. Pan Andrew Neff, na adres nowojorskiego “Post”, Nowy Jork, Nowy Jork. Billy Unger, poste restante, Stovington, Vermont. Tylko nazwiska, a jednak bardziej denerwujące niż numery telefonów. Bardziej osobiste niż numery telefonów. Jakbym widział twarze podpływające do mnie na sekundę w celowniku. Znaczy, kompletne wariactwo, nie? Lecisz na dwudziestu pięciu tysiącach stóp, żadnych twarzy tam nie ma, a jednak czasami pokazują się na sekundę lub dwie. Zastanawiałem się, jak profesor uniwersytetu sobie radzi bez modemu (albo ten facet z adresem cholernej nowojorskiej gazety), ale nigdy nie zastanawiałem się za długo. Nie musiałem. Żyjemy w nowoczesnym świecie, ale ostatecznie nie ma obowiązku wysyłania listów przez komputer. Istnieje jeszcze poczta ślimacza. A rzeczy, których naprawdę potrzebowałem, zawsze były w bazie danych. Na przykład fakt, że Unger miał thunderbirda z 1957 roku. Albo że Ann Tevitch miała ukochanego - męża, syna albo ojca - o imieniu Simon. Zresztą ludzie tacy jak Tevitch i Unger to były wyjątki. Większość tych, do których docieram, są jak ten pierwszy facet w Columbus - w pełni przygotowani do dwudziestego pierwszego wieku. WYSYŁAM” DINKYPOCZTĘ, DINKYPOCZTA WYSŁANA, pa-pa i do widzenia. Mogłem tak długo ciągnąć, może zawsze - przeglądać bazę danych (nie ma żadnego harmonogramu, żadnej listy priorytetowych celów ani miast; jestem całkowicie samodzielny... chyba że to całe gówno też mi władowali do podświadomości, na twardy dysk), popołudniami chodzić do kina, rozkoszować się ciszą bez mamy w swoim domku i marzyć o następnym kroku na drabinie, tylko że jednego dnia obudziłem się napalony. Pracowałem przez godzinę czy dwie. przeglądając Australię, ale kiepsko mi szło - kutas ciągle wtrącał swoje trzy grosze, że tak powiem. Wyłączyłem komputer i poszedłem do News Plus poszukać pisemek z ładnymi panienkami w koronkowej bieliźnie. Kiedy tam wszedłem, właśnie wychodził jakiś facet czytający columbusową “Dispatch”. Sam nigdy nie czytałem tej gazety. Po co się fatygować? To samo gówno dzień po dniu, dyktatorzy kopią słabszych od siebie, faceci w koszulkach kopią piłki futbolowe, politycy całują dzieci i całują tyłki. Innymi słowami, najwięcej pisze się o Szyprach Branniganach tego świata. Nie zauważyłbym tego artykułu po wejściu do środka, nawet gdybym przypadkiem spojrzał na stojak z gazetami, bo znajdował się na dolnej połowie pierwszej strony, która się składa na pół. Ale ten cholerny głupek wychodził z nosem w rozłożonej gazecie. W dolnym prawym rogu umieszczono zdjęcie siwowłosego, uśmiechniętego mężczyzny z fajką. Wyglądał jak taki dobroduszny frajer, pewnie Irlandczyk, ze zmarszczkami wokół oczu i siwymi krzaczastymi brwiami. Nagłówek nad zdjęciem - niezbyt duży, ale dawał się odczytać - głosił: SAMOBÓJSTWO NEFFA WCIĄŻ ZAGADKĄ, KOLEDZY POGRĄŻENI W ŻAŁOBIE. Przez sekundę czy dwie myślałem, że jednak daruję sobie dzisiaj News Plus, raczej wrócę do domu i się zdrzemnę. Zupełnie straciłem ochotę na panienki w bieliźnie. Gdybym wszedł do środka, pewnie kupiłbym egzemplarz “Dispatch”, nie mógłbym się oprzeć, a wcale nie chciałem wiedzieć o tym zasranym Irlandczyku więcej, niż już wiedziałem... czyli właściwie nic, jak pospiesznie zapewniłem samego siebie. Neff to całkiem zwyczajne nazwisko, tylko cztery litery, nie jak Shittendookus albo Horecake, na pewno pomiędzy jednym a drugim wybrzeżem mieszkają tysiące Neffów. To wcale nie musiał być ten Neff, o którym wiedziałem, ten, który uwielbiał płyty Franka Sinatry. W każdym razie najlepiej stąd odejść i wrócić jutro. Jutro zdjęcie tego faceta z fajką zniknie. Jutro w prawym dolnym rogu pierwszej strony pojawi się zdjęcie kogoś innego. Ludzie ciągle umierają, prawda? Nie żadne supergwiazdy, tylko ludzie dostatecznie znani, żeby umieścić ich zdjęcie w prawym dolnym rogu na pierwszej stronie. I czasami kogoś to dziwi, tak jak w Harkerville wszystkich zdziwiła śmierć Szypra - brak alkoholu we krwi. pogodna noc, sucha droga, wcale nie typ samobójcy. Świat pełen jest takich tajemnic, ale czasami lepiej ich nie rozwiązywać. Czasami rozwiązania nie są, no wiecie, względne. Ale nigdy nie miałem specjalnie silnej woli. Nie zawsze mogę się powstrzymać od jedzenia czekolady, chociaż wiem, że źle działa na moją cerę, a tamtego dnia nie mogłem się powstrzymać od przeczytania “Dispatch”. Wszedłem do środka i kupiłem egzemplarz. Ruszyłem do domu, ale wtedy pomyślałem coś dziwnego. Pomyślałem, że nie chcę, żeby gazeta ze zdjęciem Andrew Neffa na pierwszej stronie trafiła do moich śmieci. Śmieciarze przyjeżdżają ciężarówką z zakładu oczyszczania miasta, na pewno nie mają nic wspólnego z TransKorp, ale... Był taki serial, który oglądaliśmy z Pugiem kiedyś w lecie jako dzieciaki. Nazywał się “Golden Years”. Pewnie go nie pamiętacie. W każdym razie facet z tego serialu zawsze powtarzał: “Doskonała paranoja to doskonała ostrożność”. To było jakby jego motto. I trochę mu wierzyłem. W każdym razie poszedłem do parku, zamiast wrócić do domu. Usiadłem na ławce i przeczytałem artykuł, a potem wrzuciłem gazetę do parkowego kosza na śmieci. Nawet z tego nie byłem zadowolony, ale hej - jeśli pan Sharpton kazał mnie śledzić i sprawdzać każdy śmieć, który wyrzuciłem, i tak siedzę w gównie po uszy. Nie było wątpliwości, że Andrew Neff, sześćdziesiąt dwa lata, felietonista w “Post” od 1970 roku, popełnił samobójstwo. Połknął garść pigułek, które pewnie same załatwiłyby sprawę, potem wszedł do wanny, naciągnął plastikowy worek na głowę i zakończył wieczór, podcinając sobie żyły. Facet najwyraźniej postanowił uniknąć fuszerki. Ale nie zostawił listu, a autopsja nie wykazała żadnych śladów choroby. Koledzy wyśmiali sam pomysł, że cierpiał na Alzheimera czy choćby wczesny uwiąd starczy. “To był najinteligentniejszy człowiek, jakiego znałem, aż do dnia śmierci - - powiedział niejaki Pete Hamill. - Mógł występować w każdym teleturnieju i zgarnąć wszystkie nagrody. Nie mam pojęcia, dlaczego Andy zrobił coś takiego”. Hamill mówił dalej, że do “czarujących dziwactw” Andy’ego należało całkowite odrzucenie rewolucji komputerowej. Nie miał modemu ani laptopa z edytorem tekstu, ani przenośnego słownika ortograficznego z Franklin Electronic Publishers. Nie miał nawet w domu odtwarzacza kompaktowego, mówił Hamill; Neff twierdził, chyba nie całkiem żartując, że płyty kompaktowe to diabelski wymysł. Kochał Sinatrę, ale tylko na winylu. Ten facet Hamill i kilku innych opowiadali, że Neff nigdy nie tracił pogody ducha, aż do tego popołudnia, kiedy wypełnił swoją ostatnią kolumnę, wrócił do domu, wypił kieliszek wina, po czym skończył ze sobą. Dziennikarka z kolumny towarzyskiej “Post”, Liz Smith, powiedziała, że podzieliła się z nim kawałkiem ciasta tego ostatniego dnia, tuż zanim wyszedł do domu, i Neff wydawał się “trochę roztargniony, ale poza tym w porządku”. Roztargniony, jasne. Z głową pełną fudrów, bewów i smimów każdy byłby roztargniony. Neff, pisano dalej w artykule, stanowił swego rodzaju anomalię w “Post”, który hołduje bardziej konserwatywnym poglądom na życie - raczej nie zalecają otwarcie krzesła elektrycznego dla wszystkich bezrobotnych pobierających zasiłek dłużej niż trzy lata, ale dają do zrozumienia, że to zawsze jest jakieś wyjście. Pewnie Neff był domowym liberałem. Prowadził kolumnę pod tytułem “Neff wbreff”, gdzie radził, żeby Nowy Jork zmienił sposób traktowania samotnych nastoletnich matek, sugerował, że aborcja niekoniecznie równa się morderstwu, argumentował, że dzielnice biedoty na obrzeżach miasta to samonapędzająca się maszyna nienawiści. Pod koniec życia pisał o wielkości armii i zapytywał, dlaczego nasz kraj czuje się w obowiązku ciągle wyrzucać pieniądze, skoro właściwie nie mamy już z kim walczyć oprócz terrorystów. Powiedział, że lepiej wydać te pieniądze na tworzenie miejsc pracy. A czytelnicy “Post”, którzy opluliby każdego innego wypisującego takie rzeczy, wręcz przepadali za Neffem. Ponieważ był zabawny. Ponieważ był czarujący. A może dlatego, że był Irlandczykiem i umiał ich zbajerować. To było wszystko. Ruszyłem do domu. Gdzieś po drodze jednak skręciłem i w końcu obszedłem całe śródmieście. Szedłem zygzakami, na skos przez alejki, na skróty przez parkingi, i przez cały czas myślałem o Andrew Neffie, który wszedł do wanny i włożył sobie plastikową torbę na głowę. Dużą, pięciolitrową, w jakiej wszystkie resztki długo zachowują świeżość. Był zabawny. Był czarujący. A ja go zabiłem. Neff otworzył mój list, który jakoś dostał mu się do głowy. Sądząc po tym, co przeczytałem w gazecie, specjalne słowa i symbole potrzebowały około trzech dni, żeby skołować go wystarczająco, by połknął pigułki i wlazł do wanny. Zasłużył na to. Tak powiedział pan Sharpton o Szyprze, i może miał rację... wtedy. Ale czy Neff na to zasłużył? Może nie wiedziałem o nim wszystkiego, może napastował małe dziewczynki albo handlował prochami, albo prześladował słabszych od siebie, jak Szyper mnie prześladował z wózkiem na zakupy? “Chcemy ci pomóc, żebyś wykorzystał swój talent dla dobra całej ludzkości”, powiedział pan Sharpton i z pewnością to nie znaczyło, że mam doprowadzić faceta do samobójstwa, bo uważał, że Departament Obrony wydaje za dużo pieniędzy na inteligentne bomby. Takie paranoiczne bzdety są wyłącznie w filmach ze Stevenem Seagalem i Jean-Claude’em Van Damme’em. Potem przyszła mi do głowy zła myśl - straszna myśl. Może TransKorp chciał jego śmierci nie dlatego, że facet wypisywał takie rzeczy. Może chcieli jego śmierci, bo ludzie - niewłaściwi ludzie - zaczynali myśleć o tym, co facet wypisywał. To obłęd - powiedziałem głośno, a kobieta oglądająca wystawę odwróciła się i wytrzeszczyła na mnie oczy. W końcu około drugiej wylądowałem w bibliotece publicznej, z obolałymi nogami i łupaniem w głowie. Ciągle widziałem tego starego faceta w łazience, z obwisłymi cyckami i siwymi włosami na klatce piersiowej, z tym nieobecnym spojrzeniem z Planety X zamiast miłego uśmiechu. Ciągle widziałem, jak wkłada plastikowy worek na głowę, nucąc piosenkę Sinatry (może “My Way”), zaciska go szczelnie, potem wygląda jak przez zaparowaną szybę, żeby zobaczyć, gdzie ma przeciąć żyły w nadgarstkach. Nie chciałem tego widzieć, ale nie mogłem przestać. Mój celownik zmienił się w teleskop. W bibliotece mieli komputer i mogłem połączyć się z Internetem po bardzo rozsądnej cenie. Musiałem również wyrobić sobie kartę biblioteczną, ale nie szkodzi. Dobrze mieć kartę biblioteczną, dokumentów do identyfikacji nigdy za dużo. Kosztowało mnie tylko trzy dolary, żeby znaleźć Ann Tevitch i wywołać reportaż o jej śmierci. Artykuł zaczynał się, jak zobaczyłem z mdlącym uczuciem, w prawym dolnym rogu pierwszej strony, w Kąciku Zmarłych Osobistości, a potem przeskakiwał na stronę z nekrologami. Profesor Tevitch była ładną kobietą, trzydziestosiedmioletnią blondynką. Na zdjęciu trzymała w ręku okulary, jakby chciała pokazać, że je nosi... ale jakby chciała też pokazać, że ma ładne oczy. Ogarnął mnie smutek i poczucie winy. Jej śmierć zaskakująco przypominała śmierć Szypra - wracała do domu z uniwersytetu tuż po zmroku, może trochę się spieszyła, bo wypadała jej kolej na przygotowanie kolacji, ale co do cholery, dobre warunki jazdy i doskonała widoczność. Jej samochód - przypadkiem wiedziałem, że z zabawną tablicą rejestracyjną FAN DNA zjechał z drogi, przewrócił się i wylądował w rowie. Jeszcze żyła, kiedy ktoś zauważył przednie światła i ją znalazł, ale nie było żadnej nadziei: odniosła zbyt poważne obrażenia. Nie miała alkoholu we krwi, a jej małżeństwo dobrze się układało (przynajmniej bez dzieci, dzięki Bogu za drobne łaski), więc koncepcja samobójstwa wydawała się naciągana. Robiła plany na przyszłość, zamierzała nawet kupić komputer, żeby uczcić nowy grant naukowy. Nie chciała mieć peceta od 1988 roku; straciła wtedy jakieś ważne dane, kiedy się zablokował, i odtąd im nie ufała. Korzystała ze sprzętu na wydziale w razie absolutnej konieczności, ale tylko wtedy. Koroner orzekł śmierć w wypadku. Profesor Ann Tevitch, biolog kliniczny, należała do czołówki badaczy AIDS na zachodnim wybrzeżu. Inny naukowiec, tym razem z Kalifornii, oświadczył, że jej śmierć może opóźnić odkrycie lekarstwa o pięć lat. “Ona miała talent - powiedział. - Bystra, tak, ale więcej... słyszałem raz, jak ktoś mówił, że miała «talent do ułatwiania życia», określenie równie dobre jak każde inne. Ann należała do tych osób, które łączą ze sobą ludzi. Jej śmierć to wielka strata dla osób, które ją znały i kochały, ale jeszcze większa strata dla tej sprawy”. Billy’ego Ungera również odszukałem bez trudu. Jego fotografia znajdowała się na górze pierwszej strony “Weekly Courant” ze Stovington, zamiast tkwić gdzieś na dole w Kąciku Zmarłych Osobistości, ale pewnie dlatego, że w Stovington mieszkało niewielu sławnych ludzi. Unger to był generał William “Bierz ich” Unger, odznaczony Srebrną Gwiazdą i Brązową Gwiazdą za wojnę w Korei. Podczas administracji Kennedy’ego był podsekretarzem obrony i jednym z największych wojennych jastrzębi tamtego okresu. Zabić ruskich, pić ich krew, zapewnić Ameryce bezpieczeństwo i paradę w Dniu Dziękczynienia, tego typu rzeczy. Potem, mniej więcej w tym czasie, kiedy Lyndon Johnson prowadził eskalację działań wojennych w Wietnamie, Billy Unger przeżył wewnętrzną przemianę. Zaczął pisywać listy do gazet. Rozpoczął swoją dziennikarską karierę od oświadczenia, że źle prowadzimy tę wojnę. Posunął się do twierdzenia, że w ogóle nie powinniśmy wkraczać do Wietnamu. Potem, około 1975 roku, doszedł do poglądu, że wszystkie wojny są złem. To odpowiadało większości Vermontczyków. Przepracował siedem kadencji w stanowej legislaturze, poczynając od 1978 roku. Kiedy grupa Postępowych Demokratów zaproponowała mu, żeby kandydował do Senatu Stanów Zjednoczonych w 1996, powiedział, że chce “trochę poczytać i przemyśleć swoje możliwości”. Co implikowało gotowość do ogólnokrajowej kariery politycznej w roku 2000, najpóźniej w 2002. Zestarzał się, ale Vermontczycy pewnie lubili starszych panów. Minął rok 1996 i Unger nie zgłaszał swojej kandydatury na żadne stanowisko (pewnie dlatego, że jego żona zmarła na raka), a zanim nadszedł rok 2002, sam Unger wyciągnął kopyta. Mały, lecz lojalny kontyngent obywateli Stovington twierdził, że “Bierz ich” zginął w wypadku, że bohaterowie orderu Srebrnej Gwiazdy nie skaczą z dachów, nawet jeśli rok wcześniej stracili żony, ale reszta argumentowała, że facet na pewno nie naprawiał dachówek - nie w nocnej koszuli, o drugiej nad ranem. Werdykt brzmiał: samobójstwo. Taak. Akurat. Pocałujta mnie w dupę. XVIII Wyszedłem z biblioteki i pomyślałem, że pójdę do domu. Zamiast tego wróciłem na tę samą ławkę w parku. Siedziałem tam, aż słońce opadło nisko i znikły dzieciaki oraz psy ganiające za frisbee. Chociaż mieszkałem w Columbia City od trzech miesięcy, jeszcze nigdy nie byłem tak późno poza domem. To raczej smutne. Myślałem, że mam tutaj własne życie, wreszcie uwolniłem się od mamy i zacząłem samodzielne życie, ale tylko rzucałem cień. Jeśli pewni ludzie mnie pilnowali, mogła ich zastanawiać każda zmiana rozkładu zajęć. Wstałem więc, wróciłem do domu, ugotowałem torebkę tego “gówna z kamykami” i włączyłem telewizor. Mam kablówkę, cały pakiet włącznie z dodatkowymi kanałami filmowymi, nigdy nie oglądałem na oczy żadnych rachunków. Całkiem względny układ, nie? Nastawiłem Cinemax. Rutger Hauer grał ślepego karatekę. Usiadłem na kanapie pod moim fałszywym Rembrandtem i oglądałem film. Nie widziałem go, ale jadłem gulasz i patrzyłem. Myślałem o różnych rzeczach. O felietoniście, który miał liberalne poglądy i konserwatywnych czytelników. O badaczce AIDS, która spełniała ważną funkcję łącznika pomiędzy pozostałymi badaczami AIDS. O starym generale, który zmienił poglądy. Myślałem, że znałem tych troje z nazwiska tylko dlatego, że nie mieli modemów i poczty elektronicznej. Myślałem również o innych rzeczach. Na przykład, jak można zahipnotyzować kogoś z talentem albo naszpikować go narkotykami, albo nawet wystawić go innym utalentowanym gościom, żeby go powstrzymać od zadawania niewłaściwych pytań albo robienia niewłaściwych rzeczy. Na przykład, jak można dopilnować, żeby taki utalentowany gość nigdzie nie prysnął, nawet jeśli przypadkiem odkryje prawdę. W tym celu trzeba mu narzucić egzystencję praktycznie bezgotówkową... gdzie zasada numer jeden zabrania odkładania zaoszczędzonej kasy, nawet drobnych. Jaki facet z talentem nabierze się na coś takiego? Naiwny, który ma niewielu przyjaciół i niską samoocenę. Facet, który sprzeda swoją utalentowaną duszę za miskę żarcia i siedemdziesiąt dolarów na tydzień, ponieważ uważa, że nie jest więcej warta. Nie chciałem o tym myśleć. Próbowałem się skoncentrować na Rutgerze Hauerze, który wyprawiał jakieś pokręcone numery z tym karate na ślepo (Pug skonałby ze śmiechu, gdyby tu był, możecie mi wierzyć), żeby tylko o tym nie myśleć. Na przykład dwieście. Nie chciałem myśleć o tej liczbie. 10 x 20, 40 x 5. CC dla starożytnych Rzymian. Co najmniej dwieście razy nacisnąłem klawisz, który wywoływał na moim ekranie komunikat DINKYPOCZTA WYSŁANA. Przyszło mi do głowy - po raz pierwszy, jakbym dopiero teraz się obudził - że jestem mordercą. Seryjnym mordercą. Owszem. Do tego wszystko się sprowadza. Lepiej dla ludzkości? Gorzej dla ludzkości? Obojętnie dla ludzkości? Kto dokonuje tych ocen? Pan Sharpton? Jego szefowie? Ich szefowie? I jakie to ma znaczenie? Doszedłem do wniosku, że to nie ma żadnego cholernego znaczenia. Następnie doszedłem do wniosku, że nie powinienem za bardzo jęczeć (nawet bez świadków), jak to mnie znarkotyzowali, zahipnotyzowali albo wyprali mózg. Tak naprawdę robiłem to, co robiłem, ponieważ uwielbiałem to uczucie, kiedy układałem specjalny list, uczucie, że przez moją głowę przepływa rzeka ognia. Głównie robiłem to, ponieważ umiałem. - Nieprawda - zaprzeczyłem... ale niezbyt głośno. Raczej to szepnąłem. Chyba mi nie założyli podsłuchu, nawet na pewno, ale lepiej nie ryzykować. Zacząłem to pisać... co to jest? Chyba zeznanie. Zacząłem spisywać to zeznanie późnym wieczorem... jak tylko skończył się film z Rutgerem Hauerem. Pisałem jednak w notesie, nie na komputerze, i zwyczajną angielszczyzną. Bez żadnych sankofitów, bewów i smimów. W suterenie pod stołem pingpongowym jest obluzowana płytka w podłodze. Tam trzymam moje zeznanie. Właśnie spojrzałem na początek. “Teraz mam dobrą pracę - napisałem - i nie muszę się niczym martwić”. Idiotyzm. Ale oczywiście każdy głupi może gwizdać na cmentarzu, wystarczy odpowiednio ułożyć wargi. Tamtej nocy, kiedy poszedłem spać, śniło mi się, że stoję na parkingu Super Zniżki. Był tam Pug w swoim czerwonym kitlu i takim kapeluszu, jaki nosiła Myszka Miki w “Fantazji” - to ten film, gdzie Myszka Miki grała ucznia czarnoksiężnika. W połowie parkingu stały wózki na zakupy, ustawione w szeregu. Pug podnosił rękę, potem opuszczał. Za każdym razem, kiedy to robił, wózek zaczynał sam się toczyć, nabierał szybkości, pędził przez parking i rozbijał się o ceglaną ścianę supermarketu. Piętrzył się tam lśniący stos metalowych prętów i kółek. Chociaż raz w życiu Pug się nie uśmiechał. Chciałem go zapytać, co robi i dlaczego, ale oczywiście wiedziałem. - On był dla mnie dobry - powiedziałem Pugowi w tym śnie. Oczywiście miałem na myśli pana Sharptona. - On był naprawdę względny. Pug odwrócił się wtedy do mnie i zobaczyłem, że to wcale nie Pug. To był Szyper, z głową rozłupaną aż do brwi. Potrzaskane kości czaszki sterczały dookoła i wyglądał, jakby nosił kościaną koronę. - Nie wyglądasz przez celownik - powiedział Szyper i wyszczerzył zęby. - To ty jesteś celownikiem. Jak ci się to podoba, Dinkowaty? Obudziłem się w ciemnościach, spocony, z rękami przyciśniętymi do ust, żeby stłumić krzyk, więc chyba nie bardzo mi się podobało. XIX Spisanie tego wyznania nie było wesołe, tyle wam powiem. Jakby: hej, Dink, witamy w prawdziwym świecie. Głównie nasuwa mi się wizja banknotów dolarowych mielonych w kuchennym zlewie, kiedy myślę o tym, co mnie spotkało, ale wiem, że tylko dlatego, iż łatwiej myśleć o mieleniu pieniędzy (albo wrzucaniu do ścieku) niż o mieleniu ludzi. Czasami nienawidzę siebie, czasami boję się o swoją nieśmiertelną duszę (jeśli ją mam), a niekiedy zwyczajnie się wstydzę. Zaufaj mi, powiedział pan Sharpton, a ja zaufałem. Rany, jak bardzo można zgłupieć? Powtarzani sobie, że jestem jeszcze dzieciakiem, w tym samym wieku co dzieciaki, które pilotowały te B-52, myślę, że dzieciakom wolno robić głupstwa. Ale zastanawiam się, czy to prawda, kiedy w grę wchodzi ludzkie życie. I oczywiście dalej to robię. Tak. Najpierw myślałem, że nie będę mógł, tak jak dzieci z “Mary Poppins” nie mogły już latać nad domem, kiedy zgubiły swoje radosne myśli... ale mogłem. A jak już usiadłem przed ekranem komputera i popłynęła ta rzeka ognia, byłem stracony. Rozumiecie (przynajmniej myślę, że rozumiecie): po to istnieję na planecie Ziemia. Czy można mnie winić za robienie czegoś, co mnie wykańcza, co daje mi spełnienie? Odpowiedź brzmi: tak. Całkowicie. Ale nie mogę przestać. Czasami mówię sobie, że ciągnę to, bo gdybym przestał - nawet na jeden dzień - wiedzieliby, że się połapałem, i sprzątaczki złożyłyby mi nadprogramową wizytę. Tym razem sprzątnęłyby mnie. Ale nie dlatego. Ciągnę to, bo jestem zwykłym nałogowcem, jak facet palący skręta w alejce albo laska dająca sobie w żyłę. Robię to dla tego cholernego uczucia, robię to, bo kiedy pracuję w NOTESIE DINK Y’EGO, wszystko jest względne. To jak narkotyczny głód. Wszystko przez tego palanta, który wyszedł z News Plus z tą kurewską otwartą “Dispatch” w ręku. Gdyby nie on, dalej widziałbym tylko rozmazane budynki w przecięciu nitek celownika. Nie ludzi, tylko cele. To ty jesteś celownikiem - powiedział Szyper w moim śnie. - Jak ci się to podoba, Dinkowaty? To prawda. Wiem. To straszne, ale prawdziwe. Jestem tylko kolejnym narzędziem, tylko soczewką, przez którą patrzy prawdziwy bombardier. Tylko guzikiem, który on naciska. Jaki bombardier, zapytacie. Och, dajcie spokój, wracajcie do rzeczywistości. Myślałem, żeby do niego zadzwonić, kompletny obłęd, co? A może nie. “Dzwoń o każdej porze, Dink, nawet o trzeciej nad ranem”. Tak powiedział i na pewno mówił poważnie przynajmniej w tym pan Sharpton nie kłamał. Myślałem, żeby do niego zadzwonić i powiedzieć: “Wie pan, co mnie najbardziej boli, panie Sharpton? To, co pan powiedział, że mogę zmienić świat na lepsze, pozbywając się ludzi takich jak Szyper. W rzeczywistości to wy jesteście tacy jak Szyper”. Jasne. A ja jestem wózkiem na zakupy, którym ścigają ludzi, śmiejąc się, szczekając i warcząc jak samochód wyścigowy. W dodatku pracuję za grosze... za głodową pensję. Jak dotąd zabiłem ponad dwustu ludzi, a ile to kosztowało TransKorp? Domek w trzeciorzędnej mieścinie w Ohio, siedemdziesiąt dolców tygodniowo i hondę. Plus telewizja kablowa. Nie zapominajcie. Stałem przez chwilę i patrzyłem na telefon, a potem odłożyłem słuchawkę Nie mogłem tego powiedzieć. To jakbym naciągnął sobie plastikową torbę na głowę i podciął żyły. No i co mam robić? O Boże, co ja mam zrobić? XX Minęły dwa tygodnie, odkąd ostatni raz wyjąłem ten notes spod podłogi w suterenie, żeby coś napisać. Dwukrotnie słyszałem szczęknięcie szpary na listy w czwartek, podczas “As the World Turn”, i wychodziłem do holu po pieniądze. Cztery razy poszedłem do kina, za każdym razem po południu. Dwukrotnie zniszczyłem pieniądze w kuchennym zlewie i wrzuciłem drobne do ścieku, zasłaniając się niebieskim plastikowym koszem na śmieci, który postawiłem na chodniku. Pewnego dnia poszedłem do News Plus, żeby kupić jakieś pisemka, ale na pierwszej stronie “Dispatch” znowu zobaczyłem nagłówek, który stłumił wszelkie seksualne popędy. PAPIEŻ UMIERA NA ATAK SERCA PODCZAS MISJI POKOJU. Czy ja to zrobiłem? Niee, w artykule pisali, że papież umarł w Azji, a ja przez ostatnie tygodnie działałem tylko na zachodzie Ameryki Północnej. Ale to mogłem być ja. Gdybym w zeszłym tygodniu węszył w Pakistanie, to mogłem być ja, z dużym prawdopodobieństwem. Dwa tygodnie przeżywania koszmaru. Potem dzisiaj rano coś przyszło w poczcie. Nie list, dostałem tutaj tylko trzy lub cztery listy (wszystkie od Puga, ale teraz przestał pisać i strasznie mi go brakuje), ale reklamówkę K-martu. Otworzyła się, kiedy wyrzucałem ją do śmieci, i coś z niej wyfrunęło. Kartka z napisem drukowanymi literami. CZY CHCESZ SIĘ WYRWAĆ? JEŚLI TAK, WYŚLIJ WIADOMOŚĆ “DON’T STAND SO CLOSE TO ME” TO NAJLEPSZA PIOSENKA POLICE. Serce mi waliło szybko i mocno, jak tamtego dnia, kiedy wróciłem do domu i zobaczyłem reprodukcję Rembrandta nad kanapą, gdzie przedtem wisiały sztruksowe klauny. Pod wiadomością ktoś narysował fuder. Sam w sobie był nieszkodliwy, ale kiedy na niego patrzyłem, zaschło mi w ustach. To była prawdziwa wiadomość, fuder to udowodnił, ale od kogo? I skąd nadawca o mnie wiedział? Poszedłem do gabinetu, powoli, ze spuszczoną głową, myśląc usilnie. Wiadomość ukryta w reklamowym druku. Napisana ręcznie i ukryta w reklamowym druku. To oznaczało kogoś blisko. Kogoś w tym mieście. Włączyłem komputer i modem. Wywołałem Miejską Bibliotekę Publiczną w Columbus, gdzie można surfować tanio... i stosunkowo anonimowo. Wszystko, co wyślę, przejdzie przez TransKorp w Chicago, ale to nie miało znaczenia. Niczego nie będą podejrzewać. Jeśli zachowam ostrożność. I oczywiście, jeśli ktoś tam był. Był. Mój komputer połączył się z komputerem biblioteki i ekran wyświetlił menu. Przez chwilkę coś jeszcze rozbłysło na ekranie. Smim. W prawym dolnym rogu. Tylko mignął. Wysłałem wiadomość o najlepszej piosence Police i dodałem własny drobiazg w Kąciku Zmarłych: sankofit. Napisałbym więcej - coś się zaczęło dziać i myślę, że wkrótce wszystko przyspieszy - ale obawiam się, że to niezbyt bezpieczne. Dotąd pisałem tylko o sobie. Gdybym posunął się dalej, musiałbym pisać o innych ludziach. Ale chcę jeszcze powiedzieć dwie rzeczy. Po pierwsze żałuję tego, co zrobiłem - nawet tego, co zrobiłem Szyprowi. Cofnąłbym to, gdybym mógł. Nie wiedziałem, co robię. Wiem, że to kiepska wymówka, ale nie mam innej. Po drugie, wbiłem sobie do głowy, że napiszę jeszcze jeden specjalny list... najbardziej specjalny ze wszystkich. Mam adres e-mailowy pana Sharptona. I mam coś jeszcze lepszego: pamiętam, jak głaskał swój krawat przynoszący szczęście, kiedy siedzieliśmy w jego wielkim kosztownym mercedesie. Jak miłośnie przesuwał palcami po tych jedwabnych mieczach. Widzicie więc, wiem o nim dostatecznie dużo. Wiem, co dodać do listu, żeby wyglądał względnie. Zamykam oczy i widzę jedno słowo pływające w ciemności pod powiekami - płonące jak czarny ogień, śmiertelne jak strzała wbita w mózg, jedyne słowo, które się liczy: EXCALIBUR Przełożyła Danuta Górska Teoria zwierząt domowych L.T. Gdybym miał wskazać swojego faworyta w tym zbiorze opowiadań, byłby nim “L. T.”. Do powstania tego opowiadania, o ile sobie przypominam, przyczyniła się rubryka “Droga Abby”, gdzie Abby wyraziła opinię, iż zwierzę jest chyba najgorszym możliwym prezentem, którym można kogoś obdarować. Doszła do tego, zakładając, że zwierzę i obdarowany od razu się polubią i że karmienie zwierzaka dwa razy dziennie i sprzątanie po nim (w domu i na dworze) stanowi dla ciebie najmilszą rozrywkę. Jeśli sobie dobrze przypominam, nazwala podarowanie zwierzaka “aktem arogancji”. Uważam, że wyraziła się trochę za mocno. Żona podarowała mi na czterdzieste urodziny psa i od tej pory Marlowe - corgi, który ma obecnie czternaście lat i tylko jedno oko - stał się pełnoprawnym członkiem rodziny. Przez pięć lat mieliśmy także dość szaloną kotkę syjamską o imieniu Pearl. Wtaśnie podczas przyglądania się kontaktom Marlowe’a z Pearl - do których oboje podchodzili z pewnym nieufnym respektem - zacząłem myśleć o opowiadaniu, w którym domowi ulubieńcy wywierają wpływ nie na swojego właściciela, lecz jego współmałżonka. Podczas pisania znakomicie się bawiłem, a kiedy jestem proszony, by przeczytać na głos któreś opowiadanie, zawsze wybieram to, zakładając, że dysponuję wolnymi dziewięćdziesięcioma minutami. Rozśmiesza ono ludzi, a ja to lubię. A jeszcze bardziej lubię tę niespodziewaną zmianę tonu, zmianę kursu ze śmiechu na smutek i grozę, która pojawia się pod koniec. Kiedy do tego dochodzi, czytelnik już wyłączył swój mechanizm obronny i jego reakcja emocjonalna jest trochę silniejsza. Chodzi mi właśnie o tę reakcję. Chcę, żebyście się śmiali i płakali, kiedy czytacie opowiadanie... albo śmiali się i płakali jednocześnie. Innymi słowy, chce waszych serc. Jeśli macie ochotę czegoś się nauczyć, idźcie do szkoły. Mój przyjaciel L.T. rzadko kiedy wspomina, że jego żona zniknęła, a może już nie żyje, kolejna ofiara Kata, za to lubi opowiadać, jak od niego odeszła. Robi to, przewracając oczami w pewien specjalny sposób, jakby mówił: “Ale mnie przerobiła, chłopaki, ale zrobiła mnie w bambuko!”. Czasami opowiada tę historię facetom siedzącym na rampie przed fabryką i jedzącym kanapki, on także je kanapki, sam je sobie zrobił - w domu już nie czeka na niego Lulubelle. Tamci zwykle się śmieją z jego opowieści, która zawsze kończy się teorią zwierząt domowych L.T. Kurczę, nawet ja się śmieję. To śmieszna historia, nawet jeśli człowiek wie, jak się skończyła. Czego właściwie nie wie nikt z nas, nie do końca. - Skończyłem zmianę o czwartej, jak zwykle - mawia L.T. - A potem jak zwykle wstąpiłem do knajpy na parę piw, no bo prawie zawsze wstępuję, pograłem na automatach i poszedłem do domu. I od tej pory już nic nie było jak zwykle. Kiedy człowiek wstaje rano, nie ma zielonego pojęcia, jak wszystko może mu się pozmieniać w życiu, zanim znowu przyłoży głowę do poduszki. “Nie znacie dnia ani godziny”, jak mówi Biblia. Według mnie tu chodzi o śmierć, ale dobrze pasuje także do innych rzeczy, chłopaki. Do wszystkiego innego na świecie. Nigdy nie wiadomo, kiedy ta struna pęknie. Więc skręcam w podjazd, widzę, że garaż jest otwarty, a to małe subaru, które wniosła w posagu, zniknęło, ale na razie myślę, że to nic dziwnego. Zawsze ją gdzieś nosiło - po wyprzedażach czy gdzie - i zawsze zostawiała ten cholerny garaż otwarty. Mówiłem jej: “Lulu, jak tak dalej będziesz robić, ktoś to w końcu wykorzysta. Wlezie do środka, ukradnie grabie, worek mchu albo nawet kosiarkę. Jak Boga kocham, nawet zielonoświątkowiec by cię okradł, skoro go tak kusisz, a jak skusisz takiego, to już najgorsze, co może być, bo oni są na to bardziej wrażliwi od nas”. Na to ona: “Dobrze, L.T., następnym razem już będę mądrzejsza, spróbuję się poprawić, naprawdę, kochanie”. I się poprawiała, tylko od czasu do czasu zdarzały się jej upadki, jak każdemu grzesznikowi. No więc parkuję z boku, żeby miała gdzie postawić samochód, jak już wróci, ale drzwi garażu zamykam. I idę do kuchni. Sprawdzam skrzynkę pocztową, ale jest pusta, korespondencja leży na stole, więc Lulu musiała wyjść po jedenastej, bo on przed jedenastą nie przychodzi. Znaczy, listonosz. A Lucy stoi przy drzwiach, drze się tak, jak to zwykle syjamskie koty - lubię ten dźwięk, milutki na swój sposób, ale Lulu go nie znosiła, może dlatego, że brzmi jak płacz dziecka, a ona z dziećmi nie chce mieć nic wspólnego. “Na co mi taka małpiatka”, mówiła. To, że Lucy stoi przy drzwiach, także mnie nie zdziwiło, bo ta kotka kochała mnie jak wariatka. Nadal tak jest. Ma już dwa lata. Kupiliśmy ją na początku ostatniego roku naszego małżeństwa. Tak mniej więcej. Aż dziwne, że to już rok, jak nie ma Lulu, a byliśmy razem tylko trzy lata. Ale Lulubelle umiała zrobić wrażenie. Lulubelle miała coś takiego, co nazwałbym cechą gwiazdy. Wiecie, kogo mi zawsze przypominała? Lucille Ball. Teraz, po zastanowieniu, wydaje mi się, że to dlatego nazwałem kotkę Lucy, choć nie przypominam sobie, żebym wtedy o tym myślał. Może to takie coś, co się nazywa podświadomym skojarzeniem. Wchodziła do pokoju - Lulubelle. nie kotka - i od razu robiło się jaśniej. Kiedy taka osoba odchodzi, człowiek nie może w to uwierzyć i zawsze się spodziewa, że wróci. No dobrze, aleja o kotce. Miała na imię Lucy, ale Lulubelle tak nie znosiła jej zachowania, że zaczęła ją nazywać Świruska, no i jakoś się przyjęło. Ale Lucy nie była świrnięta, tylko chciała być kochana. Chciała być kochana bardziej niż jakiekolwiek zwierzę, które miałem w życiu, a miałem całkiem sporo. No więc wchodzę do domu, podnoszę kotkę z podłogi i tak ją głaszczę, nie, a ona wchodzi mi na ramię i tam siada, mrucząc i gadając po syjamsku. Ja tymczasem przeglądam korespondencję, wkładam rachunki do koszyka, idę do lodówki, żeby dać Lucy coś do żarcia. Zawsze mam gotową do użycia puszkę kociego jedzenia, otwartą i przykrytą folią. Dzięki temu Lucy nie zaczyna świrować i nie wbija mi pazurów w ramię, kiedy słyszy otwieracz do konserw. Koty są cwane, rozumiecie. Dużo cwańsze od psów. Różnią się od nich także pod wieloma innymi względami. Może najbardziej różniącymi się istotami na tym świecie nie są mężczyźni i kobiety, tylko kociarze i psiarze. Myśleliście o tym kiedyś, wy jełopy, co potraficie tylko ładować mielonkę do puszek? Lulu cholernie się ciskała, że w lodówce zawsze stoi otwarta puszka kociego żarcia, choćby nawet przykryta folią; mówiła, że wszystko przechodzi od niej smakiem starego tuńczyka, ale tu się jej nie dałem. Na ogół zawsze było tak, jak ona chciała, ale jeśli chodzi o kotkę, to się stawiałem jak nigdy. Zresztą nie chodziło o kocie jedzenie. Chodziło o kotkę. Po prostu nie lubiła Lucy, i tyle. Lucy była jej, ale ona jej nie lubiła. No więc podchodzę do lodówki i widzę na niej kartkę, przypiętą takim magnesem z plastikowym warzywkiem. Od Lulubelle. O ile pamiętam, szło to tak: “Drogi L.T., Skarbie, odchodzę od ciebie. Jeśli nie wrócisz wcześniej, w chwili gdy przeczytasz ten list. ja będę już daleko. Nie sądzę, żebyś wrócił wcześniej, bo odkąd jesteśmy małżeństwem, jeszcze cię wcześnie w domu nie widziałam, ale przynajmniej wiem, że przeczytasz go prawie zaraz po wejściu, bo jak wracasz do domu, to nigdy nie pochodzisz do mnie i nie mówisz “Cześć, mała, wróciłem”, i nie dajesz mi całusa, ale od razu lecisz do lodówki, wyciągasz tę śmierdzącą puszkę i karmisz Świruskę. Więc przynajmniej wiem, że nie pójdziesz na górę i nie doznasz szoku, jak zobaczysz, że na ścianie nie ma mojego obrazu z Ostatnią Wieczerzą Elvisa, a w szafie nie ma w ogóle nic, i nie pomyślisz, że odwiedził nas włamywacz, który lubi damskie sukienki (w przeciwieństwie do niektórych, co lubią tylko to, co pod spodem). Czasami się na ciebie denerwuję, ale nadal uważam, że jesteś słodki, dobry i kochany, zawsze będziesz moim pączusiem i ciasteczkiem z dziurką, choćby nawet nasze drogi się rozeszły. Ale widzisz, właśnie zrozumiałam, że nie jestem stworzona na żonę gościa, który pakuje mielonkę. Nie mam nic złego na myśli. Nawet dzwoniłam w zeszłym tygodniu na gorącą linię do psychologa, bo nie mogłam się zdecydować, noc w noc leżałam w łóżku, bijąc się z myślami (i słuchając twojego chrapania, chłopcze, nie chcę urazić twoich uczuć, ale ty to dopiero chrapiesz), i otrzymałam taką radę: “Złamana łyżka może się stać widelcem”. Z początku nic nie zrozumiałam, ale się nie poddałam. Nie jestem mądra jak niektórzy (albo jak im się wydaje, że są), ale pracuję nad wszystkim. Najlepszy młyn miele powoli, ale dokładnie, mówiła moja matka, a ja to mełłam jak te młynki do pieprzu w chińskich restauracjach, co noc rozmyślałam o tym do późna, kiedy ty chrapałeś i na pewno śniłeś, ile świńskich ryjów można wsadzić do puszki z mielonką. I wreszcie mnie oświeciło, że to powiedzenie o złamanej łyżce, która może się stać widelcem, to coś bardzo pięknego. Ponieważ widelec ma zęby. A te zęby mogą się rozdzielić, tak jak ty i ja, ale nadal mają tę samą rączkę. My także. Oboje jesteśmy istotami ludzkimi, L.T., i potrafimy się kochać i szanować. Popatrz, ile razy kłóciliśmy się o Franka i Świruskę, a jednak ciągle nam się jakoś układało. Ale teraz przyszła pora, żebym poszukała szczęścia bez ciebie i żebym się zabrała do tej wielkiej pieczeni życia z innej strony niż ty. Poza tym stęskniłam się za mamą”. (Nie wiem na pewno, czy wszystko to L.T. naprawdę przeczytał w liście na lodówce; muszę przyznać, że tak do końca to mu nie wierzę, ale w tym momencie słuchacze zaczynają się tarzać po ziemi ze śmiechu - albo po betonowej rampie - a poza tym to całkiem podobne do Lulubelle, mogę to zaświadczyć). “Proszę, nie jedź za mną i choć będę u mamy i wiem, że masz ten numer, byłabym ci bardzo wdzięczna, gdybyś nie dzwonił, tylko poczekał, aż ja do ciebie zadzwonię. Z czasem to zrobię, ale na razie muszę wiele przemyśleć i choć sporo już zdziałałam, to mgły się jeszcze nie rozstąpiły. Niedługo poproszę cię o rozwód i chyba powinnam ci to jasno powiedzieć. Nigdy nie lubiłam się czepiać fałszywych nadziei, wierzyłam, że lepiej «powiedzieć prawdę i wykurzyć diabła». Zechciej pamiętać, że to, co zrobiłam, zrobiłam z miłości, nie z nienawiści i urazy. I pamiętaj, o czym mi powiedziano, a co ja teraz mówię tobie: złamana łyżka może być widelcem w przebraniu. Z wyrazami miłości, Lulubelle Simms”. Tu L.T. robi pauzę, dając im czas na przyswojenie faktu, iż Lulu wróciła do nazwiska panieńskiego, i prezentuje kilka tych patentowanych min L.T. DeWitta. Potem mówi im, że jest jeszcze P.S. “Zabieram ze sobą Franka, a tobie zostawiam Świruskę. Pomyślałam, że tego byś sobie życzył. Całuję, Lulu”. Jeśli małżeństwo DeWittów było widelcem, Świruska i Frank były pozostałymi dwoma zębami. Jeśli nie było (co do mnie, zawsze uważałem małżeństwo za nóż, z tych niebezpiecznych, ostrych po obu stronach), to Świruskę i Franka można by uznać za podsumowanie wszystkiego, co się popsuło w związku L.T. i Lulubelle. Bo, jak się tak zastanowić, to choć Lulubelle kupiła Franka dla L.T. (na pierwszą rocznicę ślubu), a L.T. kupił Lucy, wkrótce Świruskę, dla Lulubelle (druga rocznica ślubu), oboje zatrzymali sobie zwierzaka drugiej strony. - Kupiła mi tego psa, bo mi się spodobał ten z “Frasiera” - wyjaśniał L.T. - To jakiś terier, ale nie pamiętam, jak się nazywa. Jack jakoś tam. Jack Sprat? Jack Robinson? Jack Srobinson? No, mam to na końcu języka, znacie to uczucie? Tu ktoś zawsze mu wyjaśnia, że pies z “Frasiera” to terier jack russell, a L.T. gorliwie przytakuje. - No właśnie! - wykrzykuje. - Jasne! Dokładnie! Frank był dokładnie taki, terier jack russell. Ale chcecie znać smutną prawdę? Za godzinę znowu to zapomnę - gdzieś mi się to zapodzieje w głowie, jakby się schowało za kamieniem. Za godzinę będę sobie zadawać pytanie: “Jak ten gość nazwał Franka? Terier jack handle? Jack rabbit? Już blisko, czuję to, blisko...”. I tak dalej. A dlaczego? Chyba dlatego, że tak bardzo nienawidziłem tego małego pojebańca. Tego szczekającego szczura. Tej kudłatej maszyny do produkcji gówna. Znienawidziłem go od pierwszej chwili. I wiecie, co? Frank czuł do mnie to samo. To była nienawiść od pierwszego wejrzenia. Wiecie, że niektórzy tresują psy, żeby im przynosiły kapcie? Frank nie przynosił mi kapci, Frank mi rzygał do kapci. Tak. Za pierwszym razem wsadziłem w to nogę. To tak, jakby się wdepnęło w ciepłą owsiankę z dużymi grudkami. I choć go nie widziałem, podejrzewam, że czekał za drzwiami sypialni, dopóki się nie zjawiłem - normalnie na mnie czyhał, mały pojeb - a potem ruszył do dzieła, walnął ten nabój do prawego kapcia i ukrył się pod łóżkiem, żeby mieć dobry widok. Tak się domyśliłem, bo rzygi były jeszcze cieple. Pojebane zwierzę. Najlepszy przyjaciel człowieka, nie wiesz czasem. Od razu chciałem go za to oddać do schroniska, ale Lulu dostała normalnie małpiego rozumu. Można by pomyśleć, że chciałem nakarmić tego bydlaka kretem do rur. - Jeśli oddasz Franka do schroniska, to możesz oddać i mnie - mówi i zaczyna beczeć. - Taki dla niego jesteś jak i dla mnie. Skarbie, jesteśmy dla ciebie tylko przeszkodami, których chciałbyś się pozbyć. Tak wygląda smutna rzeczywistość. I tak dalej w tę mańkę, no zwariować można było. - Narzygał mi do kapcia! - krzyczę. - Tak, narzygał, więc zapłaci za to głową - ona na to. - Och, pączusiu, żebyś ty siebie słyszał! - Hej - mówię - sama wsadź nogę w kapeć pełen psich rzygów i zobaczymy, jak ci się to spodoba. Bo już zaczęło mnie to gniewać. Ale jak się gniewałem na Lulu, nigdy na tym dobrze nie wychodziłem. Przeważnie jak się miało króla, to ona miała asa. Jak się miało asa, to ona miała atu. Poza tym ta kobieta miała turbodoładowanie. Jeśli się coś stało i ja się zdenerwowałem, to ona się wkurzała. Jak się wkurzała, to się robiła wściekła. Jeśli ja też się wściekałem, to ona dostawała Czerwonego Alarmu i zrzucała bomby. Atomowe. Na ogół o byle co. Ale za każdym razem, kiedy się zaczynaliśmy kłócić, jakoś o tym zapominałem. No więc ona dalej w tę mańkę: - Och, jejciu jejciu. Biedny pączuś wsadził nóżkę w kałużkę. - Tu jej usiłuję przerwać, żeby wyjaśnić, że kałużka to może być ślina, a w ślinie nie ma takich wielkich parszywych grud, ale ona nie daje mi dojść do słowa. Już jest na pasie szybkiego ruchu i pruje jak szatan, żeby zdążyć do szkoły. - Coś ci powiem, kochanie - mówi. - Kałużka śliny w kapciu to małe miki. Dobijacie mnie, wy, mężczyźni. Spróbuj być czasem kobietą, dobra? Spróbuj sobie poleżeć na tej mokrej plamie na prześcieradle, spróbuj iść do ubikacji w środku nocy i usiąść w tej zimnej wodzie, ponieważ facet zostawił podniesioną deskę. Małe nurkowanko o północy. Zresztą toaleta pewnie nie jest spłukana, bo mężczyźni myślą, że o drugiej w nocy zjawia się Urynowa Wróżka i robi porządek, no i siedzisz głęboko w szczynach i od razu czujesz, że masz w nich także nogi, babrzesz się w sikach, bo choć faceci uważają, że mają niesamowitego cela, to prawie nigdy nie mogę wcelować, pijani czy trzeźwi, muszą koniecznie zalać całą podłogę wokół muszli. Mam to na co dzień przez całe życie, skarbie - ojciec, czterech braci, jeden były mąż oraz paru takich, którzy cię nie powinni obchodzić - a ty jesteś gotów wysłać biednego Franka do komory gazowej tylko dlatego, że raz mu się zdarzyło trochę popuścić do twojego kapcia. - Mojego futrzanego kapcia - zaznaczam, ale już po wszystkim. Żyjąc z Lulu, nauczyłem się jednego - zawsze wiedziałem, kiedy przegrywam. Jak przegrywałem, to na całego. Na pewno nie zamierzałem jej mówić, choć byłem tego całkiem pewien - że ten pies narzygał mi do kapcia celowo, tak jak celowo sikał na moją bieliznę, jeśli zapomniałem ją wrzucić do kosza przed wyjściem do pracy. Ona mogła zostawiać swoje staniki i majtki porozrzucane gdzie się jej, cholera, podobało - i zostawiała - ale wystarczyło, że ja rzuciłem skarpetki w kąt, a po powrocie do domu przekonywałem się, że ten obesraniec zafarbował je na żółto. Ale powiedzieć jej o tym? Od razu by mnie umówiła z psychiatrą. Zrobiłaby to, wiedząc, że mam rację! Bo wtedy nie musiałaby brać na poważnie moich słów, a o to właśnie jej chodziło. Rozumiecie, kochała Franka, a Frank kochał ją. Byli jak Romeo i Julia albo Rocky i Adrian. Jak oglądaliśmy telewizję, Frank podchodził do niej, kładł się obok na podłodze i opierał mordę na jej bucie. I mógł tak leżeć przez cały wieczór, spoglądając na nią z miłością, z tyłkiem wypiętym w moją stronę, żeby nic mi nie umknęło, gdyby zdarzyło mu się puścić bąka. On kochał ją, a ona kochała jego. Dlaczego? Bóg jeden wie. Miłość to zagadka dla wszystkich z wyjątkiem poetów, a nikt normalny przecież się nie połapie w tym, co tam o niej wypisują. Pewnie sami tego nie rozumieją w tych rzadkich momentach, kiedy ich budzi zapach kawy. Ale Lulubelle nie dała mi psa po to, żeby go mieć, to trzeba od razu zaznaczyć. Wiem, że niektórzy tak robią - ktoś kupuje swojej żonie wycieczkę do Miami, bo sam chce tam pojechać, albo kobieta kupuje swojemu mężowi narty, bo uważa, że powinien coś zrobić z brzuszkiem - ale w naszym przypadku było inaczej. Na początku byliśmy w sobie dziko zakochani; ja na pewno, a założyłbym się o wszystko, że ona też. Nie, kupiła mi tego psa, bo zawsze się tak cholernie śmiałem z tego teriera z “Frasiera”. Chciała mnie uszczęśliwić, to wszystko. Nie wiedziała, że Frank się w niej zabuja, a ona w nim, nie miała pojęcia, że pies znienawidzi mnie do tego stopnia, że narzyganie mi do kapci albo podarcie zasłon po mojej stronie łóżka stanie się dla niego najjaśniejszą chwilą dnia. Tu L.T. spogląda na uśmiechniętych mężczyzn, sam się nie uśmiechając. Za to przewraca oczami z tym wyrazem doświadczonego cierpiętnika, a oni znowu się śmieją, oczekując dalszej zabawy. Ja na ogół także, chociaż tyle wiem o Kacie. - Dotąd nikt nigdy mnie nie nienawidził - mówi. - Żaden człowiek, żadne zwierzę, więc tak mnie to jakoś wyprowadzało z równowagi. Jak nagła i ciężka cholera mnie wyprowadzało. Usiłowałem się z nim zaprzyjaźnić - najpierw dla siebie, potem dla niej, bo mi go dała - ale się nie udało. Bo ja wiem, może on także próbował się ze mną zaprzyjaźnić... kto je tam wie, te psy. Jeśli tak, to jemu też się nie udało. Później przeczytałem - chyba w “Drogiej Abby” - że zwierzę to najgorszy prezent, jaki można komuś sprawić, i tu się zgadzam. Nawet jeśli polubisz zwierzaka, a zwierzak polubi ciebie, pomyśl, co to tak naprawdę oznacza. “Kochanie ty moje najdroższe, daję ci ten oto wspaniały prezent, jest to maszyna, która jednym końcem żre, a drugim sra, będzie tak działać z piętnaście lat, więc wesołych, kurwa, świąt”. Ale coś takiego wie się dopiero potem. Rozumiecie, co mam na myśli? Wydaje mi się, że obaj się staraliśmy z całych sił. Frank i ja. W końcu, choć się nienawidziliśmy jak diabli, obaj kochaliśmy Lulubelle. To chyba dlatego, tak sobie myślę, nigdy mnie nie ugryzł, choć czasem na mnie warczał, kiedy siedziałem obok niej i oglądaliśmy “Murphy Brown” albo co innego. Ale mnie doprowadzał do szału. No bezczelny obesraniec, małe to takie, kudłate i ośmiela się na mnie warczeć! - Słuchaj - mówię czasem. - On na mnie warczy. A ona go głaszcze tak samo, jak czasami głaskała mnie, i mówi, że to taka psia wersja mruczenia. Ze jest bardzo szczęśliwy, bo może z nami spokojnie posiedzieć wieczorem w domu. Powiem wam, nigdy nie próbowałem go pogłaskać, kiedy jej nie było w pobliżu. Czasem dawałem mu żarcie i nigdy go nie kopałem (choć parę razy mnie kusiło, skłamałbym, jakbym wam wmawiał, że nie), ale nigdy go nie pogłaskałem. Pewnie by mnie ugryzł, i to naprawdę. Byliśmy jak dwaj faceci mieszkający z tą samą ładną dziewczyną. Menage d trois, tak to nazywają w “Penthousie”. Obaj byliśmy zakochani, ona kochała nas obu, ale z czasem zacząłem się orientować, że szala przechyla się powoli na stronę Franka. Może dlatego, że nigdy się jej nie odszczekiwał i nigdy nie rzygał do jej kapci, no i przy Franku nie istniał problem cholernej deski klozetowej, bo on się załatwiał na dworze. Chyba że się zapomniałem i zostawiłem szorty w kącie za łóżkiem. W tym momencie L.T. zwykle kończy mrożoną kawę z termosu albo pstryka palcami, albo i jedno, i drugie. To taki sygnał, że akt pierwszy się skończył, a rozpoczyna się akt drugi. - Więc raz pewnego dnia, a była to sobota, Lulu i ja jedziemy do centrum handlowego. Tak się poszwendać, jak inni. No wiecie. Przechodzimy koło sklepu zoologicznego, a tam przed wystawą dziki tłum. - Popatrzmy - mówi Lulu, więc zaczynamy się przepychać. A tu na wystawie sztuczne drzewo z łysymi gałęziami i sztuczną trawą wokół. I kocięta syjamskie, z sześć, latają jak głupie, ganiają się, wspinają na drzewo, walą się po uszach. - Ojojoj, jakie sicne! - woła Lulu. - O jakie sicniutkie malutkie! Patrz, skarbie, patrz! - Patrzę - odpowiadam i myślę sobie, że właśnie znalazłem to, co chciałem dać Lulu na naszą rocznicę. Co za ulga. Chciałem znaleźć coś super ekstra, coś, co by ją naprawdę powaliło, bo przez ostatni rok nie całkiem się nam układało. Pomyślałem o Franku, ale tak bardzo to się o niego nie martwiłem: koty i psy walczą ze sobą tylko na kreskówkach, a w życiu jakoś się dogadują, tak wynika z mojego doświadczenia. Dogadują się lepiej od niektórych ludzi. Zwłaszcza kiedy panuje ziąb na dworze. No dobra, żeby się nie rozgadywać, kupiłem kocię i dałem jej na rocznicę. Zawiązałem mu na szyi aksamitną obróżkę, a pod spód wsadziłem karteczkę z napisem “CZEŚĆ, jestem LUCY! Wyrazy miłości od L.T.! Wszystkiego najlepszego z okazji drugiej rocznicy!”. Pewnie się domyślacie, co teraz powiem, nie? Jasne. Było dokładnie tak, jak z tym cholernym Frankiem, tylko na odwrót. Ja z początku byłem szczęśliwy z powodu Franka jak prosię w deszcz, a Lulubelle była szczęśliwa jak prosię w deszcz z powodu Lucy. Podniosła ją wysoko nad głowę i sepleniła do niej “Sicności ty moje, śkarbeńku, tio jest słodziutki, no tio?” i tak dalej, aż tu Lucy jak nie miauknie, jak nie chlaśnie Lulubelle w czubek nosa! Łapą z wysuniętymi pazurami. Potem prysnęła pod stół w kuchni. Lulu się roześmiała, jakby w życiu nie spotkało jej nic weselszego, ale widziałem, że jest wkurzona. W tym momencie do kuchni wparował Frank. Spał w naszym pokoju - na łóżku, w nogach po jej stronie - ale Lulu wrzasnęła, jak oberwała po nosie, więc przyleciał sprawdzić, co się dzieje. Od razu zauważył Lucy pod stołem i podszedł, węsząc po linoleum w miejscu, w którym przeszła. - Rozdziel je, skarbie, rozdziel je, L.T., one się pogryzą - mówi Lulubelle. - Frank ją zabije. - Daj im chwilę - ja na to. - Zobaczymy, co się stanie. Lucy wygięła grzbiet, jak to koty, ale się nie cofnęła i tylko tak na niego patrzy. Lulu ruszyła do akcji, nie zwracając uwagi na to, co powiedziałem (nigdy mnie za bardzo nie słuchała), ale ja ją łaps za rękę i trzymam. Najlepiej, jak zwierzęta załatwią to między sobą. Tak zawsze jest najlepiej. Szybciej. No więc Frank podchodzi do stołu, wsadza nos pod spód i zaczyna cicho warczeć. - Puść mnie, L.T., muszę ją złapać - mówi Lulubelle. - Frank na nią warczy. - Gdzie tam warczy - ja na to. - Przecież mruczy. Poznaję, bo dokładnie tak samo mruczy na mnie. Rzuciła mi spojrzenie, które mogłoby zagotować wodę, ale nic nie powiedziała. Przez trzy lata naszego małżeństwa miałem ostatnie słowo tylko w sprawie Franka i Świruski. Dziwne, lecz prawdziwe. We wszystkich innych sprawach Lulu kładła mnie na łopatki. Ale jeśli chodzi o zwierzęta, jakoś nie starczało jej pomysłów. I to ją doprowadzało do szału. Frank wsadził głowę trochę głębiej pod stół, a Lucy chlast go w nos! Tak samo jak Lulubelle - ale tym razem już bez pazurów. Myślałem, że Frank się na nią rzuci, ale nie. Tylko sapnął i zawrócił. Nie był przestraszony, raczej wyglądało, jakby sobie pomyślał: Aha, no tak, więc to o to chodzi. Wrócił do salonu i położył się przed telewizorem. I tak wyglądała cała ich konfrontacja. Podzielili między siebie terytorium mniej więcej tak samo, jak ja i Lulu w tym naszym ostatnim wspólnym roku, kiedy się nam przestało układać. Sypialnia należała do Franka i Lulu, kuchnia do mnie i Lucy - ale do Bożego Narodzenia Lulubelle nazywała ją już Świruską - a salon był terytorium neutralnym. Cała nasza czwórka spędziła tam mnóstwo wieczorów, Świruska na moich kolanach, Frank z pyskiem na stopie Lulu, ludzie na kanapie. Lulubelle czytała książki, a ja oglądałem “Koło fortuny” albo “Życie sławnych i bogatych”, które Lulubelle zawsze nazywała “Życie sławnych i brodatych”. Kotka od samego początku nie chciała mieć z nią do czynienia. Frank przynajmniej od czasu do czasu próbował się ze mną dogadać. W końcu charakter zwyciężał i Frank zżerał mi trampek albo odlewał się na moją bieliznę, ale niekiedy wyglądało to tak, jakby robił jakiś wysiłek, żeby się ze mną pogodzić. Lizał mnie po ręku, czasem się uśmiechał. Choć przeważnie wtedy, gdy jadłem coś smacznego. Ale koty są inne. Koty się nie płaszczą, nawet kiedy byłoby to w ich interesie. Kot nie potrafi być hipokrytą. Gdyby duchowni zachowywali się jak koty, znowu stalibyśmy się państwem wyznaniowym. Jeśli kot cię lubi, daje ci to wyraźnie do zrozumienia. Jak nie, też o tym wiesz. Kiedy karmiłem Lucy, ocierała mi się o nogi i mruczała. Kiedy karmiła ją Lulu, Lucy siedziała po drugiej stronie kuchni, przed lodówką i przyglądała się jej. Nie podchodziła do miski, dopóki Lulu nie usunęła się z drogi. Lulu od tego dostawała amoku. - To zwierzę się uważa za królową Saby - mówiła. Do tego czasu już dała sobie spokój z seplenieniem, i z podnoszeniem Lucy z podłogi. Jak próbowała, przeważnie kończyło się na podrapanych przegubach. No więc ja udawałem, że lubię Franka, a Lulu udawała, że lubi Lucy, ale przestała o wiele wcześniej ode mnie. Być może obie, kotka i kobieta, nie potrafiły być hipokrytkami. Nie sądzę, żeby Lulu odeszła tylko z powodu Lucy wiem, że nie - ale jestem pewien, że Lucy pomogła się jej zdecydować. Zwierzaki żyją długo, rozumiecie. Dlatego ten prezent na naszą drugą rocznicę był tak naprawdę tą słomką, pod którą ugiął się wielbłąd. Żeby się droga Abby o tym dowiedziała! Najgorsze były kocie pogawędki. Tego to już Lulu w ogóle nie mogła znieść. Pewnego wieczora mówi do mnie: L.T., jak to zwierzę nie przestanie się drzeć, zdzielę je encyklopedią. - Ona się nie drze - mówię tylko rozmawia. - No to niech przestanie rozmawiać. I dokładnie wtedy Lucy wskakuje mi na kolana i milknie. Zawsze tak było, potem już tylko mruczała. I to było prawdziwe mruczenie. Podrapałem ją między uszami, tak jak lubiła, i przypadkiem podniosłem wzrok. Lulu szybko znowu spojrzała na książkę, ale zdążyłem zobaczyć w jej oczach prawdziwą nienawiść. Nie do mnie. Do Świruski. Zdzielić ją encyklopedią? Wyglądała tak, jakby zamierzała wziąć dwie encyklopedie i rozpłaszczyć kotkę między nimi. Czasami Lulu wchodziła do kuchni, przyłapywała kotkę na stole i zrzucała ją na podłogę. Raz spytałem, czy widziała kiedyś, żebym tak zrzucił Franka z łóżka - bo na nie właził, zawsze po jej stronie, i zostawiał te paskudne białe kłaki. Kiedy to powiedziałem, Lulu rzuciła mi taki dziwny uśmiech. Właściwie to tylko pokazała zęby. - Gdybyś spróbował, już by ci brakowało paru palców - powiedziała. Czasami Lucy naprawdę stawała się Świruską. Koty mają takie humorki, czasami po prostu dostają małpiego rozumu, to wam powie każdy właściciel kota. Oczy robią się im wielkie i jakby świecące, ogon się jeży, zaczynają latać po domu, czasami chodzą na tylnych łapach, boksując powietrze, jakby walczyły z czymś, czego ludzkie oko nie potrafi dostrzec. Lucy miała taki odlot, jak skończyła rok - tak ze trzy tygodnie przed dniem, kiedy wróciłem do domu i przekonałem się, że Lulubelle odeszła. No więc Lucy zaczęła tak ganiać po kuchni, jakby się ślizgała po drewnianej podłodze, przeskoczyła przez Franka i dawaj się wspinać po zasłonach w salonie. Narobiła dziur, naprawdę sporych, z których zwisały nitki. Potem przysiadła na pręcie i gapi się tymi wielkimi, dzikimi niebieskimi oczami, machając w tę i we w tę końcem ogona. Frank tylko drgnął, a potem znowu położył pysk na stopie Lulubelle, ale ona, bardzo zaczytana, przeraziła się okropnie, a kiedy spojrzała na kotkę, w jej oczach znowu dostrzegłem nienawiść. - No dobrze. Dość tego. Miarka się, cholera, przebrała. Znajdziemy dobry dom dla tej niebieskookiej suki, a jeśli nie starczy nam rozumu, żeby znaleźć opiekunów dla rasowego kota syjamskiego, to ją oddamy do schroniska. Mam dość. - Jak to? - ja na to. - Co, ślepy jesteś? - mówi ona. - Patrz, co zrobiła z moimi zasłonami! Całe w strzępach! - Chcesz zobaczyć strzępy, to idź na górę i popatrz na te po mojej stronie łóżka. Na dole są porwane na szmaty. Bo on je gryzie. - To co innego - odpowiada, piorunując mnie wzrokiem. - To co innego i ty o tym wiesz. No, tego nie zamierzałem puścić płazem. Nie było takiej możliwości. To co innego, bo lubisz psa, którego mi dałaś, a nie lubisz kotki, którą ja dałem tobie - mówię. - Ale coś pani powiem, pani DeWitt: dziś oddasz tę kotkę do schroniska za podarcie zasłon tutaj, a jutro ja oddam tego psa za podarcie zasłon w sypialni. Jasne? Spojrzała na mnie i zaczęła płakać. Rzuciła we mnie książką, powiedziała, że drań ze mnie. Podły drań. Chciałem ją chwycić, zatrzymać choć na tyle, żeby przynajmniej próbować się pogodzić - jeśli można się pogodzić bez spuszczenia z tonu, czego tym razem nie zamierzałem robić - ale wyrwała się i wybiegła. Frank za nią. Poszli na górę i trzasnęli drzwiami sypialni. Dałem jej pół godziny na ochłonięcie i poszedłem za nią. Drzwi były dalej zamknięte, a kiedy nacisnąłem klamkę, okazało się, że Frank pod nimi leży. Mógłbym go przesunąć. ale to by długo trwało, a zresztą warczał. Ale tak naprawdę, przyjaciele, to już nie było żadne tam pieprzone mruczenie. Gdybym wszedł do sypialni, pewnie by nie spoczął, aż by mi odgryzł męskość. No więc tę noc przespałem na kanapie. Po raz pierwszy. Jakiś miesiąc później odeszła. Jeśli L. T. dobrze odmierzył opowieść (na ogół mu się udawało, wprawa czyni mistrza), w tym momencie rozlegał się dzwonek wzywający do powrotu do pracy w Fabryce Konserw Mięsnych W. S. Heppertona, przerywając pytania nowych robotników (starzy wiedzieli... wiedzieli tyle, że nie pytali), czy L. T. i Lulubelle się pogodzili albo czy L. T. wie, gdzie jest jego żona, bądź - pytanie za sześćdziesiąt cztery tysiące dolarów - czy Frank i Lulubelle nadal są razem. Nie ma to jak dzwonek na koniec fajrantu, dławiący w zarodku co bardziej kłopotliwe pytania. - No - mawia L. T., odkładając termos, wstając i przeciągając się. - I tak doszedłem do tego, co nazywam teorią zwierząt domowych L. T. DeWitta. Wszyscy patrzą na niego wyczekująco, tak jak ja, kiedy po raz pierwszy usłyszałem tę dostojną nazwę, ale potem zawsze wyglądają na zawiedzionych, też tak jak ja: ta opowieść zasługuje na lepszą pointę, lecz L. T. nigdy jej nie zmienia. - Jeśli twój pies i kot dogadują się lepiej niż ty i twoja żona - mawia - możesz się spodziewać, że pewnego wieczora wrócisz do domu i znajdziesz na lodówce karteczkę przypiętą magnesem z warzywem. Jak wspominałem, opowiadał tę historię wiele razy, a kiedyś, gdy przyszedł do mojego domu na kolację, opowiedział ją mojej żonie i jej siostrze. Żona zaprosiła Holly, od dwóch lat rozwódkę, żeby było nas do pary. Jestem pewien, że tylko o to jej chodziło, bo Roslyn nigdy nie lubiła L.T. DeWitta. Ludzie na ogół go lubią, większość lgnie do niego jak ręce do ciepłej wody, ale Roslyn nigdy nie należała do większości. Nie spodobała się jej także historia o wiadomości na lodówce i zwierzętach - potrafię to poznać, choć śmiała się tam, gdzie trzeba. Holly... tu jestem głupi, nigdy nie umiałem się połapać, co ta dziewczyna sobie naprawdę myśli. Przeważnie siedzi z założonymi rękami i uśmiecha się jak Mona Lisa. Ale wtedy to była moja wina. L.T. nie miał ochoty o tym opowiadać, ale ja go tak trochę sprowokowałem, bo przy stole było strasznie cicho, tylko sztućce szczękały i kieliszki dzwoniły, i prawie czułem niechęć żony do L.T. Biła od niej falami. A jeśli L.T. wyczuł, że mały terier go nie lubi, to na pewno połapał się też, że moja żona czuje do niego to samo. Przynajmniej tak sobie pomyślałem. Opowiedział tę historię głównie po to, żeby mnie zrobić przyjemność, i przewracał oczami w odpowiednich momentach, jakby mówił “Ale mnie przerobiła, na perłowo ze szlaczkiem, prawda?”, moja żona chichotała od czasu do czasu - te chichoty były tak samo sztuczne jak pieniądze w monopolu - a Holly siedziała ze spuszczonymi oczami i uśmiechała się jak Mona Lisa. Poza tym wszystko szło jak należy, a kiedy kolacja się skończyła, L.T. podziękował Roslyn za “skórkowane świetne jedzonko” (cokolwiek miało to znaczyć), a ona powiedziała, żeby wpadał, kiedy zechce, zawsze będzie tu mile widziany. Tu skłamała, ale nie sądzę, żeby na tym świecie zdarzyło się przyjęcie, na którym by nie padło parę kłamstw. Wszystko więc szło dobrze, dopóki nie odwiozłem go do domu. Po drodze L.T. zaczął mówić, że za tydzień to już będzie rok, jak Lulubelle odeszła, ich czwarta rocznica, czyli kwiaty, jeśli się jest romantykiem, albo sprzęt AGD, jeśli się idzie z duchem czasu. Potem powiedział, że matka Lulubelle - do której Lulubelle nie dotarła - zamierza jej postawić nagrobek na miejscowym cmentarzu. - Pani Simms mówi, że musimy ją uznać za zmarłą - powiedział i się rozpłakał. Byłem tak wstrząśnięty, że omal nie zjechałem z tej cholernej drogi. Szlochał tak strasznie, że jak mi już przeszedł wstrząs, zacząłem się bać, że ten żal go zabije, że dojdzie do zawału, pęknięcia naczyń krwionośnych czy czegoś w tym rodzaju. Kołysał się w przód i tył i bił dłońmi w deskę rozdzielczą. Tak jakby w środku rozszalała mu się trąba powietrzna. Wreszcie zjechałem na pobocze i zacząłem go klepać po ramieniu. Czułem przez koszulę żar jego skóry, był tak rozpalony, że prawie płonął. - No, no, L.T. - powiedziałem. - Już dosyć. - Ależ za nią tęsknię - wykrztusił głosem tak ochrypłym, że prawie nie rozumiałem, co mówi. - Tak cholernie. Wracam do domu i nie ma nikogo, tylko kotka, ona ciągle płacze i płacze, i wkrótce ja też płaczę, płaczemy oboje, kiedy walę jej do miski tę cholerną breję. Odwrócił się do mnie z zaczerwienioną, zalaną łzami twarzą. Nie mogłem znieść tego widoku... ale go zniosłem, czułem, że powinienem. Kto go zmusił do opowiedzenia historii o Lucy, Franku i kartce na lodówce? Na pewno nie Mike Wallace ani Dan Rather, na pewno nie. Toteż wytrzymałem to spojrzenie. Nie ośmieliłem się go uścisnąć, bo ta trąba powietrzna mogłaby na mnie jakoś przeskoczyć, ale ciągle klepałem go po ramieniu. - A ja wierzę, że ona żyje, na pewno żyje - rzucił. Głos miał nadal schrypnięty i rozdygotany, ale brzmiała w nim jakaś żałośnie słaba nuta uporu. Nie wierzył w to, co powiedział, ale chciał wierzyć. Tego jestem pewien. - No wiesz - rzekłem. - Wierzyć zawsze można. Nie ma zakazu, no nie? A zresztą nie znaleźli jej ciała ani w ogóle. - Lubię myśleć, że mieszka gdzieś w Nevadzie, i śpiewa w jakimś hoteliku przy kasynie. Nie w Vegas czy Reno, nie daliby jej śpiewać w tych wielkich miastach, ale w Winnemucca albo Ely na pewno by się jej udało. Zobaczyła ogłoszenie POSZUKUJEMY PIOSENKARKI i odechciało się jej jechać do matki. Zresztą nigdy się im nie układało, Lu tak mówiła. No i miała głos. Nie wiem, czy ją kiedyś słyszałeś, ale całkiem nieźle śpiewała. Za dobra to ona nie była, ale dość dobra. Kiedy ją zobaczyłem po raz pierwszy w życiu, śpiewała w holu Marriotta. W Columbus w Ohio. Albo inna możliwość... Zawahał się i dodał ciszej: - W Nevadzie prostytucja jest legalna. Nie we wszystkich okręgach, ale w większości. Może Lu pracuje dla sieci “Zielona latarnia” albo “Ranczo mustangów”. Wiele kobiet ma takie kurewskie skłonności. Lu miała. Nie, żeby mnie zdradzała, więc właściwie nie wiem, skąd to wiem, ale wiem. Tak... tak, mogłaby tam pracować. Zamilkł, spojrzenie zrobiło się mu odległe, może wyobrażał sobie Lulubelle na łóżku w jakimś burdelu w przyczepie mieszkalnej, Lulubelle niemającą na sobie nic prócz pończoch, polerującą sztywną pałę jakiegoś bezimiennego kowboja, gdy z drugiego pokoju dobiega muzyka country albo dźwięk telewizyjnej opery mydlanej. Lulubelle puszczającą się, ale żywą, co odbiera znaczenie temu samochodowi na poboczu jezdni, małemu subaru, które wniosła w posagu. On nic nie znaczy, tak samo jak spojrzenie zwierząt, choćby najbardziej przenikliwe. - Mogę w to uwierzyć, jeśli będę chciał - powiedział, ocierając przegubem zapuchnięte oczy. - Jasne - zgodziłem się. - No pewnie. Ciekawe, co rozbawieni faceci, słuchający jego opowieści w trakcie przerwy na lunch, pomyśleliby na widok tego trzęsącego się gościa o bladych policzkach, zaczerwienionych oczach i rozpalonej skórze. - A co tam - powiedział. - Ja w to wierzę. - Zawahał się i powtórzył: - Ja w to wierzę. Kiedy wróciłem, Roslyn leżała w łóżku z książką w ręce i kołdrą podciągniętą pod pachy. Holly poszła do domu, kiedy odwoziłem L.T. do domu. Roslyn była w złym humorze i szybko dowiedziałem się dlaczego. Kobieta ukryta za uśmiechem Mony Lisy polubiła mojego przyjaciela. Może nawet była nim oczarowana. A moja żona tego nie pochwalała. - Jak to się stało, że odebrali mu prawo jazdy? - spytała i dodała, zanim zdążyłem odpowiedzieć: - Bo pił, tak? - Tak. Prowadził po pijanemu. - Usiadłem po swojej stronie łóżka i zdjąłem buty. - Ale to było pół roku temu, a jeśli wytrzyma jeszcze dwa miesiące, dostanie je z powrotem. Chyba wytrzyma. Chodzi do AA. Żona parsknęła, wyraźnie nieprzekonana. Zdjąłem koszulę, powąchałem ją pod pachami, odwiesiłem do szafy. Miałem ją na sobie najwyżej dwie godziny, tylko do kolacji. - Wiesz - powiedziała moja żona - to dziwne, że policja nie zainteresowała się nim po zniknięciu jego żony. - Odpylali go, ale tylko po to, żeby zdobyć jak najwięcej informacji. Nikt go nigdy nie podejrzewał, Ros. - Taki jesteś pewny? - Owszem. Wiem o paru sprawach. W dniu, w którym Lulubelle odeszła, zadzwoniła do matki z hotelu w Kolorado, a następnego dnia z Salt Lakę City. Czuła się doskonale. To były dni robocze i L.T. był w fabryce. I był w fabryce w dniu, gdy znaleźli jej samochód na poboczu przy Caliente. Jeśli nie potrafi się przenosić czarodziejskim sposobem w mgnieniu oka z miejsca na miejsce, to jej nie zabił. Poza tym nie mógł. Kochał ją. Parsknęła. Czasami wydaje takie wredne odgłosy, które mają wyrażać sceptycyzm. Jesteśmy małżeństwem prawie trzydzieści lat, a ciągle mam ochotę naskoczyć na nią i wrzasnąć, żeby przestała, żeby się zdecydowała, albo rybka, albo pipka, albo powie, co myśli, albo niech siedzi cicho. Tym razem zawahałem się, czy jej nie powiedzieć, że L.T. się rozpłakał, że wyglądał tak, jakby w środku rozpętał się mu cyklon, który porywa wszystko, co nie jest przybite. Zawahałem się, ale się rozmyśliłem. Kobiety nie ufają męskim łzom. Mogą twierdzić, że jest inaczej, ale w głębi serca nie ufają męskim łzom. - Może sama idź na policję powiedziałem. Zaproponuj im pomoc specjalistyczną. Wytknij, o czym nie pomyśleli, tak jak Angela Lansbury w “Napisała: morderstwo”. Położyłem się. Ona zgasiła światło. Przez chwilę leżeliśmy w ciemnościach. Kiedy się znowu odezwała, miała już łagodniejszy głos. - Nie lubię go, to wszystko. Nie lubię i nigdy nie lubiłam. - Aha - mruknąłem. - To się daje zauważyć. - I nie podoba mi się, jak patrzył na Holly. Co znaczyło, jak się w końcu dowiedziałem, że nie podobało jej się, jak Holly patrzyła na niego. Kiedy nie wbijała wzroku w talerz. - Żałuję, że go zaprosiłeś na kolację. Milczałem. Późno już było, byłem zmęczony, miałem ciężki dzień, jeszcze cięższy wieczór. Ostatnią rzeczą, której sobie życzyłem, to kłótnia, gdyż po niej jedna ze stron będzie musiała spędzić noc na kanapie. A jedynym sposobem, żeby nie dopuścić do takiej kłótni, było milczenie. W małżeństwie słowa są jak deszcz. Małżeńska kraina jest pełna strumyków i strug, gotowych niemal w ułamku chwili zmienić się w rwące rzeki. Psycho terapeuci wierzą w rozmowę, ale to przeważnie sami rozwodnicy albo pedały. Cisza jest najlepszym przyjacielem małżeństwa. Cisza. Po chwili moja najlepsza przyjaciółka przewróciła się na bok, daleko ode mnie, i udała się w miejsce, które zawsze odwiedza, gdy uzna dzień za skończony. Leżałem jeszcze przez parę minut, myśląc o zakurzonym samochodziku, niegdyś białym, zaparkowanym w rowie przy wiejskiej drodze gdzieś na pustyni w pobliżu Caliente. Drzwi po stronie kierowcy były otwarte, lusterko wsteczne leżało, wyrwane, na podłodze, przednie siedzenie przesiąkło krwią i pełno na nim było śladów zwierząt, które przyszły, by się zorientować w sytuacji, a może nawet na degustację. Jakiś facet - wszyscy założyli, że to mężczyzna, prawie zawsze tak jest - zamordował w tych stronach pięć kobiet, pięć w ciągu trzech lat. mniej więcej w tym czasie, gdy L.T. żył z Lulubelle. Cztery były tu przejazdem. Jakoś je zatrzymywał, wywabiał z samochodów, gwałcił, ćwiartował siekierą i zostawiał za jakimś pagórkiem sępom, krukom i łasicom na pożarcie. Piątą była starsza pani, żona ranczera. Policjanci nazwali faceta Katem. W chwili gdy to piszę, Kat nadal jest na wolności. Nic popełnił następnego morderstwa; jeśli Cynthia Lulubelle Simms De Witt była jego szóstą ofiarą, to także ostatnią, przynajmniej na razie. Nadal jednak pozostały pewne wątpliwości, czy rzeczywiście była jego ofiarą. Ta wątpliwość pozostaje żywa, jeśli nie w większości umysłów, do przynajmniej w tej części mózgu L.T., której nadal wolno mieć nadzieję. Krew na siedzeniu nie należała do człowieka, wydział dochodzeniowy stanu Nevada określił to w pięć godzin. Pracownik rancza, który znalazł subaru Lulubelle, dostrzegł chmarę ptaków, krążącą jakąś milę dalej, a kiedy poszedł w tym kierunku, znalazł nie poćwiartowaną kobietę, a psa. Niewiele z niego zostało, same kości i zęby; drapieżniki i ścierwojady miały używanie, a zresztą taki terier nie ma za wiele mięsa. Kat najwyraźniej dopadł Franka; losu Lulubelle można się domyślać, ale pewności nie ma. Może, pomyślałem, ona naprawdę żyje. Śpiewa “Tie a Yellow Ribbon” w Ely albo “Take a Message to Michael” w Hawthorne. Albo urzęduje w kasynie. Starzy mężczyźni usiłują odjąć sobie lat, wystrojeni w czerwone kamizelki i czarne krawaty bolo. A może obciąga kowbojom w Austin lub Wendover - pochylona tak, że piersi rozpłaszczają się jej na udach, a na ścianie wisi kalendarz z holenderskimi tulipanami. Ściska kolejne obwisłe pośladki i zastanawia się, co obejrzy w telewizji, jak skończy zmianę. Może po prostu zatrzymała samochód na poboczu i poszła w swoją stronę. Ludzie tak czasem robią, ja to wiem, wy pewnie też. Czasami ludzie mówią “a pocałujcie mnie wszyscy w dupę” i idą w swoją stronę. Może zostawiła Franka, sądząc, że ktoś się zjawi i go przygarnie, ale wtedy napatoczył się Kat i... Ale nie. Znałem Lulubelle i za nic na świecie nie potrafię sobie wyobrazić, że zostawiła psa na prawie pewną śmierć z gorąca lub głodu na pustyni. Zwłaszcza psa, którego tak kochała. Nie, L.T. nic a nic nie przesadzał; widziałem ich razem i wiem, co mówię. Więc może gdzieś naprawdę żyje. L.T. mógł mieć rację, przynajmniej teoretycznie. To, że nie potrafię wykombinować scenariusza, prowadzącego od tego samochodu z otwartymi drzwiami i wyrwanym lusterkiem wstecznym, oraz rozdziobanego przez kruki psa za pagórkiem, to, że nie potrafię wykombinować scenariusza prowadzącego z tego miejsca koło Caliente do jakiegoś innego miejsca, w którym Lulubelle Simms śpiewa albo obciąga laskę kierowcom, bezpieczna i anonimowa, jeszcze nie znaczy, że taki scenariusz nie istnieje. Jak powiedziałem L.T., przecież nie znaleźli jej ciała, tylko samochód, no i szczątki psa w pobliżu. Sama Lulubelle może być gdziekolwiek. To chyba jasne. Nie mogłem spać, zachciało mi się pić. Wstałem, poszedłem do łazienki, wyjąłem szczoteczki do zębów ze szklanki przy zlewie. Nalałem do niej wody. Potem usiadłem na zamkniętej klapie toalety, zacząłem pić i myślałem o tym dźwięku, które wydają koty syjamskie, o tym dziwnym płaczu, że musi brzmieć ładnie, kiedy się je kocha, że musi brzmieć, jakby się wróciło do domu. Przełożyła Maciejka Mazan Drogowy wirus zmierza na północ Naprawdę posiadam obraz opisany w tej historii, czy to nie dziwne? Moja żona zobaczyła go i uznała, że mi się spodoba (albo że choćby na niego zareaguję), toteż data mi go jako... prezent na urodziny? Na Gwiazdkę? Nie pamiętam. Natomiast pamiętam, że nie spodobał się żadnemu z trojga naszych dzieci. Powiesiłem go w gabinecie, a one twierdziły, że oczy kierowcy idą za nimi przy każdym przejściu przez pokój (mój syn Owen we wczesnym dzieciństwie tak samo świrował na widok zdjęcia Jima Morrisona). Lubię historie o obrazach, które się zmieniają i w końcu sam też taką napisałem. O ile sobie przypominam, jeszcze tylko raz napisałem opowiadanie zainspirowane prawdziwym obrazem, “Dom na Mapie Street”, opisujący czarno-biały rysunek Chrisa Van Allsburga. Opowiadanie to znajduje się w tomie “Marzenia i koszmary”. Napisałem także powieść o zmieniającym się obrazie. Nosi tytuł “Rosę Madder” i prawdopodobnie czyta sieją najlepiej ze wszystkich moich powieści (ale jej nie sfilmowano). W tym opowiadaniu Drogowy wirus ma na imię Norman. Richard Kinnell nie przestraszył się, kiedy po raz pierwszy zobaczył ten obraz na wyprzedaży w Rosewood. Był raczej zafascynowany, uważał, że miał szczęście trafić na coś, co może się okazać naprawdę wyjątkowe. Ale strach? Nie. Dopiero później (“gdy było już za późno”, jak mógłby napisać w którejś ze swoich do znudzenia popularnych powieści) uświadomił sobie, że coś takiego czuł także w młodości w związku z pewnymi zakazanymi substancjami. Przybył do Bostonu na konferencję Pen Clubu, zatytułowaną “Przekleństwo popularności”. Zawsze można liczyć na Pen Club, że znajdzie taki lub podobny temat; w gruncie rzeczy to nawet dość dobrze robiło na samopoczucie. Kinnell postanowił przebyć te dwieście sześćdziesiąt mil z Derry samochodem zamiast samolotem, ponieważ dotarł do trudnego miejsca w swojej ostatniej powieści i musiał się nad nim zastanowić w spokoju. Na konferencji porozmawiał z ludźmi, którzy nie powinni go już o to pytać, ale jednak pytali, skąd bierze pomysły i czy kiedykolwiek udało mu się przestraszyć samego siebie. Wyjechał z miasta przez Tobin Bridge, dotarł na trasę numer 1. Nigdy nie wybierał autostrady, kiedy usiłował się zastanowić; jazda autostradą wprowadzała go w stan podobny do snu na jawie. Przynosiła wypoczynek, ale nie natchnienie. Natomiast utykający ruch na zwykłej drodze działał jak ziarenko piasku w muszli ostrygi - wyduszał z umysłu sporą aktywność... a czasami nawet perłę. Ale krytycy nie użyją tego słowa. W zeszłorocznym wydaniu “Esquire” Bradley Simons rozpoczął swoją recenzję “Miasta koszmarów” słowami: “Richard Kinnell, który pisze tak, jak Jeffrey Dahmer gotuje, doznał nowego ataku bluzgających wymiotów, które nazwał «Miastem Koszmarów»”. Trasa numer l wiodła przez Revere, Maiden, Everett i dalej wzdłuż wybrzeża do Newburyport. Jeszcze dalej, na południe od granicy Massachusetts i New Hampshire przysiadło Rosewood, małe schludne miasteczko. Około mili za centrum miasta ujrzał wystawę tandetnych przedmiotów, ustawionych na trawniku przed piętrowym domem. Na zielonej jak awokado kuchence elektrycznej stała tablica z napisem “WYPRZEDAŻ”. Po obu stronach drogi zatrzymały się samochody, w związku z czym na drodze utworzył się wąski przesmyk, przez który osoby niezainteresowane tajemniczą wyprzedażą przepychały się, mamrocząc pod nosem przekleństwa. Kinnell lubił wyprzedaże, szczególnie pudła starych książek, które czasami można było na nich kupić. Przebił się przez wąskie gardło, zaparkował audi na końcu szeregu samochodów, zwróconych w stronę Maine i New Hampshire, po czym wrócił pieszo. Na zagraconym trawniku przed niebieskoszarym drewnianym domkiem kręciło się mniej więcej dziesięć osób. Na lewo od cementowej dróżki stał wielki telewizor z nogami, pod które ktoś podstawił cztery papierowe popielniczki, zupełnie niechroniące trawnika. Na telewizorze ktoś przykleił kartkę: ZŁÓŻ OFERTĘ - MOŻESZ SIĘ ZDZIWIĆ. Za telewizorem ciągnął się sznur elektryczny z przedłużaczem, znikającym w otwartych frontowych drzwiach. Na ogrodowym krzesełku przed domem siedziała gruba kobieta, osłonięta parasolem z napisem CINZANO na kolorowej trzepoczącej falbance. Obok kobiety stał stolik, a na nim pudełko po cygarach, kartka papieru i kolejna tabliczka z ręcznie wypisanym tekstem. Tekst głosił: PŁATNOŚĆ GOTÓWKĄ, REKLAMACJI NIE UWZGLĘDNIAMY. Telewizor był włączony, leciała w nim popołudniowa opera mydlana z parą pięknych młodych ludzi, którzy wyglądali tak, jakby za chwilę mieli się oddać dogłębnie niebezpiecznemu seksowi. Gruba kobieta zerknęła na Kinnella i wróciła do oglądania telewizji. Siedziała tak przez chwilę, po czym znowu na niego zerknęła. Tym razem jej usta lekko drgnęły. Ach, fanka, pomyślał Kinnell, rozglądając się za pudełkiem z tanimi książkami, które na pewno powinny się tu gdzieś znajdować. Nie dostrzegł żadnych książek, ale znalazł obraz oparty o deskę do prasowania i przytrzymany w pozycji stojącej dwoma plastikowymi koszami na bieliznę. Na jego widok serce mu stanęło. Natychmiast go zapragnął. Podszedł do niego z przesadną, jak mu się wydawało, obojętnością i przyklęknął na jedno kolano. Była to akwarela, bardzo dobrze wykonana. Kinnell nie zwrócił na to uwagi, technika go nie interesowała (co krytycy jego powieści szybko mu wytknęli). W dziele sztuki go pociągała treść, im bardziej wytrącająca z równowagi, tym lepiej. Ten obraz zebrałby w tej kategorii wysokie notowania. Kinnell ukląkł pomiędzy dwoma koszami na bieliznę, teraz wypełnionymi zbieraniną drobnych przedmiotów, i przesunął palcami po szkle przykrywającym obraz. Rozejrzał się szybko, sprawdzając, czy są tu jeszcze inne, podobne. Nie zauważył niczego z wyjątkiem zwykłej kolekcji figurynek, porcelanowych pastereczek i fajansowych kotków. Spojrzał znowu na akwarelę; oczami wyobraźni już teraz widział, jak przenosi walizkę na tylne siedzenie audi, by pieczołowicie umieścić swój łup w bagażniku. Obraz przedstawiał młodzieńca za kierownicą jakiegoś szpanerskiego samochodu - może grand am, może GTX, w każdym razie coś z odsuwanym dachem przejeżdżającego przez most Tobin o zachodzie słońca. Dach był odsunięty, czarny samochód wyglądał jak niedorobiony kabriolet. Młody mężczyzna siedział, opierając lewe ramię o drzwi; nadgarstek prawej spoczywał niedbale na kierownicy. Niebo przed nim było sinym kłębowiskiem żółci i szarości, poprzecinanych różowymi żyłkami. Młodzieniec miał rzadkie jasne włosy, opadające mu na niskie czoło. Uśmiechał się, a jego rozchylone usta odsłaniały zęby, które nie były zwykłymi zębami, lecz kłami. A może są tylko spiłowane, pomyślał Kinnell. Może to kanibal. To mu się spodobało, spodobała mu się myśl o kanibalu przejeżdżającym przez most Tobin o zachodzie słońca. W bajeranckim samochodzie. Wiedział, co pomyśleliby pewnie zebrani na konferencji Pen Clubu: “O tak, obraz w sam raz dla Richa Kinnella, pewnie go będzie inspirować, będzie piórkiem łaskoczącym to stare zmęczone gardło, żeby doprowadzić je do kolejnego ataku bluzgających wymiotów” - ale większość tych gości to ignoranci, przynajmniej jeśli chodzi o jego prace, a co więcej, to ignoranci, którzy wysoko sobie cenią swoja niewiedzę, pieszczą ją tak, jak niektórzy ludzie, z niewyjaśnionych powodów ceniący sobie i pieszczący te głupie, podłe małe pieski, szczekające na gości i czasami gryzące gazeciarzy w kostki. Nie upodobał sobie tej akwareli dlatego, że pisał horrory; pisał horrory, ponieważ pociągały go rzeczy takie, jak ta akwarela. Fani przysyłali mu różne rzeczy - przeważnie obrazki - a on je wyrzucał, nie dlatego że były kiepskie, ale ponieważ były nudne i przewidywalne. Ale jeden fan z Omaha przysłał mu małą ceramiczną rzeźbę, przedstawiająca wrzeszczącą, przerażoną małpkę wystawiającą głowę z lodówki, i tę zatrzymał. Była niezdarna, ale miała w sobie niespodziewane zderzenie znaczeń, które zapaliło mu wszystkie lampki w głowie. Obraz miał tę samą cechę, ale był lepszy. O niebo lepszy. Wyciągnął po niego rękę, żeby go natychmiast zabrać, w tej chwili, wsadzić sobie pod pachę i oznajmić, że go kupuje. W tej samej chwili za jego plecami rozległ się głos: - Pan Richard Kinnell? Drgnął nerwowo i się odwrócił. Gruba kobieta stała tuż za nim, zasłaniając sobą większą część krajobrazu. Zanim do niego podeszła, nałożyła na usta nową warstwę szminki i teraz jej uśmiech zmienił się w krwawiącą ranę. - Tak, to ja - odparł Kinnell z uśmiechem. Spojrzała na obraz. - Powinnam się domyślić, że go pan od razu znajdzie powiedziała, wdzięcząc się. - Jest niesamowicie w pańskim stylu. - Prawda? - odparł i zaprodukował najlepszą wersję gwiazdorskiego uśmiechu. - Ile sobie pani za to życzy? - Czterdzieści pięć dolarów. Będę z panem szczera, zaczęłam od siedemdziesięciu, ale nikomu się nie podobał, więc spuściłam. Jeśli przyjdzie pan jutro, dostanie go pan za trzydzieści. - Wdzięczenie się zaczęło przybierać zastraszającą postać. Kinnell widział małe szare kropelki śliny w kącikach jej rozciągniętych uśmiechem ust. - Nie odważę się zaryzykować. Wypiszę pani czek. Wdzięczenie się nadal trwało; kobieta wyglądała teraz jak groteskowa parodia Divine w roli Shirley Temple. - Tak naprawdę nie powinnam przyjmować czeków, ale niech będzie - powiedziała tonem nastolatki wreszcie zgadzającej się na seks ze swoim chłopakiem. - Ale skoro już pan wyjął pióro, może zechce pan dać autograf mojej córce? Ma na imię Robin. - Bardzo ładnie - odpowiedział automatycznie. Zabrał obraz i poszedł za grubą do stolika. Młoda roznamiętniona para zniknęła z ekranu telewizora, zastąpiła ją chwilowo starsza kobieta pożerająca płatki z otrębami. - Robin przeczytała wszystkie pańskie książki - wyznała gruba. - Skąd pan bierze te szalone pomysły? - Sam nie wiem - odparł, uśmiechając się jeszcze szerzej. - Tak mi jakoś wpadają do głowy. Przedziwne, prawda? Kierowniczka wyprzedaży nazywała się Judy Diment i mieszkała w sąsiednim domu. Kinnell spytał ją, czy zna autora tego obrazu, a ona powiedziała, że pewnie, namalował go Bobby Hastings i to właśnie przez niego sprzedaje rzeczy Hastingsów. - Tylko ten obraz się nie spalił - wyjawiła. Biedna Iris! Jej jednej mi naprawdę szkoda. George’owi chyba tak naprawdę nie zależało. I na pewno nie rozumie, dlaczego Iris chce sprzedać dom. - Przewróciła oczami w wielkiej, spoconej twarzy, przybierając starą jak świat minę “kto by w to uwierzył”. Wzięła czek od Kinnella i dała mu kartkę, na której spisała wszystkie przedmioty oraz cenę, jaką za nie uzyskała. - Proszę napisać coś ładnego - dodała. - Bardzo ślicznie proszę. Wdzięczenie się powróciło jak stary znajomy, który jednak nie umarł, choć wszyscy żywili jeszcze nadzieję. - Mhm - mruknął Kinnell i zabrał się do pisania standardowego przesłania “dziękuję, że jesteś moim fanem”. Nie musiał patrzeć na ręce ani nawet myśleć, na pewno nie po dwudziestu pięciu latach wypisywania autografów. - Proszę mi opowiedzieć o tym obrazie i o Hastingsach. Judy Diment splotła pulchne dłonie gestem kobiety, która ma przystąpić do opowiadania ulubionej bajki. - Bobby miał dopiero dwadzieścia trzy lata, kiedy się zabił na wiosnę. Uwierzyłby pan? Był takim jakby nieszczęśliwym geniuszem, ale nadal mieszkał z rodzicami. - Jej oczy zatoczyły łuk, pytając go, czyby w to uwierzył. - Namalował jakieś siedemdziesiąt, osiemdziesiąt obrazów, plus szkice. Były w piwnicy. - Gestem brody wskazała drewniany dom, potem spojrzała na demonicznego młodzieńca jadącego przez most o zachodzie słońca. - Iris, czyli matka Bobby’ego, powiedziała, że na ogół były kiepskie, o wiele gorsze od tego. Takie byle co. - Zniżyła głos do szeptu, obejrzała się na kobietę oglądającą niedobrane sztućce Hastingsów i całkiem niezłą kolekcję starych plastikowych szklanek od McDonald’sa z motywami z filmu “Kochanie, zmniejszyłem dzieciaki”. - Na ogół chodziło w nich o seks. - Och, nie. - Najgorsze namalował na prochach - ciągnęła Judy Diment. - Kiedy umarł... powiesił się w piwnicy, gdzie malował... znaleźli ponad sto tych małych buteleczek, w których sprzedaje się kokainę. Narkotyki są straszne, prawda? - Zdecydowanie. - No więc w końcu wszystko zaczęło mu wisieć, że się tak wyrażę, nie chciałabym, żeby to źle zabrzmiało. Wyniósł wszystkie szkice i obrazy na podwórko - chyba z wyjątkiem tego tutaj - i je spalił. Potem powiesił się w piwnicy. Do koszuli przypiął sobie kartkę. Napisał na niej: “Nie mogę znieść tego, co się ze mną dzieje”. Czy to nie straszne? Czy to nie jest najstraszniejsza rzecz, o jakiej pan słyszał? - Tak - odparł dość szczerze. - Nie przeczę. - Jak powiedziałam, wydaje mi się, że George mógłby dalej mieszkać w tym domu, jeśli tylko nikt by mu nie przeszkadzał - kontynuowała Judy Diment. Wzięła kartkę z autografem dla Robin, położyła ją obok czeku Kinnella i pokręciła głową, jakby zdumiało ją, że podpisy są identyczne. - Ale mężczyźni są inni. - Naprawdę? - Oj, tak, o wiele mniej wrażliwi. Pod koniec życia Bobby Hastings wychudł jak szkielet, chodził brudny - było go czuć - i nosił ciągle ten sam podkoszulek, dzień w dzień ten sam. Było na nim zdjęcie Led Zeppelin. Miał czerwone oczy, na twarzy taką szczecinę, którą właściwie trudno było nazwać brodą, i znowu zaczęły go męczyć krosty, jakby stał się nastolatkiem. Ale ona go kochała, ponieważ miłość matki nie dostrzega takich rzeczy. Kobieta, która przyglądała się sztućcom i szklankom, podeszła do nich z kompletem mat pod talerze z motywami “Gwiezdnych wojen”. Pani Diment pobrała pięć dolarów, odnotowała starannie transakcję na kartce “l KOMPL. PODSTAWEK I TRZYMADEŁEK”, po czym znowu zwróciła się do Kinnella. - Wyjechali do Arizony - powiedziała. - Do rodziców Iris. Wiem, że George szuka pracy we Flagstaff - jest kreślarzem - ale na razie chyba nie znalazł. Jeśli znajdzie, pewnie ich już tu nie zobaczymy. Iris zaznaczyła wszystkie rzeczy, które miałam sprzedać, i powiedziała, żebym sobie policzyła po dwadzieścia centów od sztuki za fatygę. Wyślę jej czek. Nie będzie tego dużo. - Westchnęła. - Obraz jest wspaniały. - Aha, szkoda, że reszta się spaliła, bo wszystko pozostałe to zwykłe gówno, że się tak wyrażę. A to co? Kinnell odwrócił obraz. Z tylu widniała przyklejona taśma. - Chyba tytuł. - Co tam jest napisane? Chwycił obraz za ramy i przysunął, żeby sama mogła przeczytać. Dzięki temu malowidło znalazło się na poziomie jego oczu, więc czym prędzej mu się przyjrzał, jeszcze raz ujął dziwnym tematem: chłopak za kierownicą wielkiego samochodu, chłopak o paskudnym, wiele wiedzącym uśmiechu, obnażającym spiłowane końce jeszcze paskudniejszych zębów. Pasuje, pomyślał. Pasuje jak mało który tytuł. - “Drogowy wirus zmierza na północ” - przeczytała kobieta. - Nie zauważyłam, kiedy moi chłopcy wynosili graty. To chyba tytuł, jak pan myśli? - Tak sądzę. - Nie potrafił oderwać spojrzenia od uśmiechu jasnowłosego chłopaka. Ja coś wiem, mówił ten uśmiech. Wiem coś, czego ty nigdy się nie dowiesz. - No, teraz już pan chyba wierzy, że chłopak był naćpany po uszy - odezwała się kobieta z irytacją. Jest zdenerwowana, pomyślał Kinnell. - Nic dziwnego, że się zabił i złamał serce swojej matce. - Ja też zmierzam na północ - zauważył Kinnell, biorąc obraz pod pachę. - Dziękuję za... - Proszę pana! - Tak? - Może mi pan pokazać swoje prawo jazdy? - Najwyraźniej nie czuła w tej prośbie żadnej ironii ani nawet dowcipu. - Muszę napisać numer na odwrocie czeku. Odłożył obraz, żeby sięgnąć po portfel. - Oczywiście. Jasne. Kobieta, która kupiła maty ze scenami z “Gwiezdnych wojen”, przystanęła w drodze do samochodu, by obejrzeć parę scen z telenoweli w trawnikowej telewizji. Teraz zerknęła na obraz, który Kinnell oparł o nogi. - Yyyy - odezwała się. - Kto chciałby mieć takie paskudztwo? Stawałoby mi przed oczami, kiedy tylko zgasiłabym światło. - A co z nim jest nie tak? - spytał Kinnell. Ciocia Trudy mieszkała w Wells, znajdującym się około sześciu mil na północ od granicy Maine i New Hampshire. Kinnell skręcił w zjazd, obiegający jasnozieloną wieżę ciśnień, tę z zabawnym napisem (DBAJ O ZIELEŃ W MAINE, PRZYWIEŹ DOLARY) wykonanym literami wysokimi na półtora metra i pięć minut później skręcał już na podjazd jej schludnego, małego jak pudełeczko domku. Tu nie było telewizora, wygniatającego dziury w trawniku, ani papierowych popielniczek, tylko sympatyczne klomby kwiatów. Musiał iść do toalety, a nie miał ochoty załatwiać tej sprawy w zajeździe. Poza tym zamierzał uzupełnić zapas ploteczek o rodzinie, a ciocia Trudy znała ich całe mnóstwo. Poza tym, oczywiście, chciał jej pokazać swój nowy nabytek. Ciocia wyszła mu na powitanie, uścisnęła i obsypała jego twarz swoimi słynnymi leciutkimi pocałunkami, od których w dzieciństwie przejmował go dreszcz. - Chcesz coś zobaczyć? - spytał ją. - Jak zobaczysz, to wyskoczysz z rajstop. - Jakaż czarująca perspektywa - odparła, zakładając ręce na piersi i przyglądając się mu z rozbawieniem. Otworzył bagażnik i wyjął swój nowy obraz. Ciocia zareagowała, a jakże, ale nie tak, jak się spodziewał. Krew odpłynęła jej z twarzy, która pobladła jak prześcieradło - nigdy w życiu nie widział czegoś podobnego. - Straszne - odezwała się zdławionym, spiętym głosem. - Okropne. Chyba wiem, co cię tu pociąga, Richie, ale to, w co ty się tylko bawisz, jest prawdziwe. Schowaj obraz z powrotem do bagażnika, bądź grzecznym chłopcem. A jak dojedziesz do rzeki, może byś podjechał na brzeg i wrzucił go do wody? Spojrzał na nią z osłupieniem. Ciocia Trudy zaciskała mocno wargi, żeby opanować ich drżenie, a jej szczupłe, smukłe dłonie już nie były założone na piersiach, lecz zaciśnięte kurczowo, jakby bała się, że uleci, jeśli je rozluźni. W tej chwili nie wyglądała na sześćdziesiąt jeden lat, lecz na dziewięćdziesiąt jeden. - Cioteczko... - odezwał się niepewnie, nie rozumiejąc, co się dzieje. - Cioteczko, o co chodzi? - O to - rzuciła, rozginając zaciśniętą dłoń i wskazując na obraz. - Dziwię się, że sam tego nie czujesz. Masz przecież taką wyobraźnię. No, coś tam czuł, na pewno, w przeciwnym razie nigdy nie obrabowałby swojej książeczki czekowej. Ale ciocia Trudy czuła coś innego... lub coś więcej. Odwrócił obraz, żeby na niego spojrzeć (do tej pory pokazywał go jej, sam oglądając stronę z taśmą klejącą) i znowu się mu przyjrzał. To, co zobaczył, uderzyło go w pierś i brzuch jak podwójny cios. Obraz się zmienił - to był cios numer jeden. Nie bardzo, ale wyraźnie. Uśmiech młodego blondyna był szerszy, odsłaniał więcej tych spiłowanych zębów kanibala. Oczy były bardziej zmrużone, przez co twarz miała jeszcze bardziej okrutny i wszystkowiedzący wyraz. Ten uśmiech... Lekko rozszerzony rząd zaostrzonych zębów... Zmrużenie oczu, pochylenie głowy... wszystko to bardzo subiektywne szczegóły. Można się co do nich pomylić, a on oczywiście nie przyjrzał się uważnie obrazowi, kiedy go kupował. Ponadto rozpraszała go pani Diment, która pewnie potrafiłaby zagadać na śmierć głuchego. Ale był także cios numer dwa, a jego nie dawało się wytłumaczyć subiektywnym odbiorem. W ciemnościach bagażnika jasnowłosy chłopak odwrócił ramię, to oparte o drzwi, ukazując ukryty do tej pory tatuaż. Przedstawiał on opleciony bluszczem sztylet z zakrwawionym czubkiem. Pod nim widniały słowa. Kinnell zdołał odczytać ŚMIERĆ LEPSZA i nie trzeba być słynnym autorem bestsellerów, żeby się domyślić słowa, które pozostało ukryte. “Śmierć lepsza od hańby” to hasło, które taki osobnik chętnie umieściłby na swoim ramieniu. A na drugim as pik, pomyślał. - Nie podoba ci się, cioteczko? - spytał głośno. - Nie - odparła i zrobiła coś jeszcze bardziej zdumiewającego: odwróciła się do niego, udała, że spogląda na ulicę (która drzemała, pusta, w upalnym popołudniowym słońcu), żeby tylko nie patrzeć na obraz. - Cioteczka wręcz nienawidzi tego obrazu, więc go schowaj i wejdź do domu. Na pewno musisz skorzystać z łazienki. Ciocia Trudy odzyskała humor niemal natychmiast po schowaniu akwareli do bagażnika. Zaczęli rozmawiać o matce Kinnella (w Pasadenie), jego siostrze (w Baton Rouge) oraz jego byłej żonie Sally (w Nashua). Sally miała lekkiego świra i prowadziła schronisko dla zwierząt w dużej przyczepie mieszkalnej, a także co miesiąc wydawała dwie gazetki. “Ocaleni” byli pełni astralnych informacji i rzekomo autentycznych historii o świecie duchów, “Goście” przytaczali relacje osób, które przeżyły bliskie spotkania z kosmitami. Kinnell nie jeździł już na konwenty fanów fantasy i horrorów. Jedna Sally wystarczy na całe życie. Ciocia Trudy odprowadziła go do samochodu o wpół do piątej. Nie dał się namówić na wspólną kolację. - Dojadę do Derry jeszcze za dnia, jeśli ruszę już teraz. - Dobrze, i przepraszam, że tak skrytykowałam obraz. Oczywiście, że ci się podoba, zawsze lubiłeś te swoje... dziwactwa. Ale... wywarł na mnie straszne wrażenie. Ta okropna twarz! - Wzdrygnęła się. - Tak jakbyśmy my patrzyli na niego... a on na nas. Kinnell uśmiechnął się i pocałował ją w czubek nosa. - Sama masz niezłą wyobraźnię, skarbie. - Oczywiście, to u nas rodzinne. Na pewno nie chcesz jeszcze raz skorzystać z toalety? Pokręcił głową. - Tak naprawdę nie dlatego do ciebie wpadłem. - Nie? A dlaczego? Wyszczerzył zęby. - Bo wiesz, kto jest grzeczny, a kto nie. I nie obawiasz się dzielić tymi wiadomościami. - Zmiataj stąd, ale już - rozkazała, popychając go, lecz wyraźnie zadowolona. - Na twoim miejscu szybko wróciłabym do domu. Nie chciałabym, żeby ten paskudny człowiek jechał ze mną po zmroku, nawet w bagażniku. Widziałeś te zęby? Yyy! Wjechał na autostradę, rezygnując z pięknych widoków na rzecz prędkości i dopiero na stacji benzynowej zdecydował się ponownie spojrzeć na obraz. Niepokój ciotki częściowo przeniósł się na niego jak choroba zakaźna, choć tak naprawdę chyba nie to stanowiło prawdziwy problem. Problemem było jego przeświadczenie, że obraz się zmienił. Stacja benzynowa oferowała również wyborne żarcie: hamburgery i lody, które można było spożyć na małym zagraconym podwórku z tyłu. Kinnell zaparkował koło furgonetki z rejestracją z Missouri, wziął głęboki haust powietrza, wypuścił go. Przyjechał do Bostonu, żeby zdusić upiory, niepozwalające mu dokończyć nowej książki, co teraz wydawało się ironią losu. Przez całą drogę zastanawiał się, co ma powiedzieć na konferencji, jeśli publiczność zada mu pewne pytania - do czego nie doszło, kiedy jego fani zorientowali się, że nie ma pojęcia, skąd biorą mu się te pomysły i że tak, czasami przeraża sam siebie. Wtedy chcieli już tylko wiedzieć, jak się zyskuje agenta literackiego. A teraz, w drodze powrotnej, nie potrafił myśleć o niczym z wyjątkiem tego przeklętego obrazu. Czy naprawdę się zmienił? Jeśli tak, jasnowłosy chłopak przesunął ramię na tyle, żeby on, Kinnell, mógł odczytać wytatuowany tekst, poprzednio ukryty, a potem napisać artykuł do gazetki Sally - co tam, mógłby nawet mieć w niej stałą rubrykę. Ale jeśli ten obraz się nie zmieniał, wtedy... co? Czy to halucynacje? Załamanie nerwowe? Bzdura. Jego życie było dość uporządkowane, a on czuł się dobrze. Do czasu gdy fascynacja obrazem zaczęła się zmieniać w coś innego, mroczniejszego. - A, pieprzyć to, po prostu mi się przywidziało - powiedział głośno, wysiadając z samochodu. No, może i tak. Może i tak. Jeśli zmysły go zawiodły, to przecież nie po raz pierwszy. To także miał w życiorysie. Czasami jego wyobraźnia robiła się... no... - Żarłoczna - powiedział i otworzył bagażnik. Wyjął obraz i obejrzał go - i podczas tych dziesięciu sekund, kiedy zapomniał, że powinien oddychać, zaczął się go naprawdę bać, to był taki strach jak wtedy, gdy w krzakach coś zaczyna szeleścić, kiedy zaczynasz się bać, że użądli cię owad, jeśli go sprowokujesz. Jasnowłosy kierowca śmiał się z niego jak wariat - tak, z niego, Kinnell był tego pewien - odsłaniając spiłowane zęby kanibala aż po dziąsła. Jego oczy jednocześnie miotały straszne błyski i śmiały się. A most zniknął. Zastąpiły go okolice. Bostonu. Tak samo było z zachodem słońca. Teraz na obrazie zapadł prawie zupełny mrok, samochód i jego straszny kierowca byli oświetleni latarnią, lejącą maślany blask na drogę i chromowane fragmenty samochodu. Kinnell zaczął podejrzewać, że samochód (był już prawie całkiem pewien, że to pontiac grand am) znajduje się na skraju małego miasteczka przy trasie numer l. i nabrał przeświadczenia, że wie, co to za miasteczko - sam przejeżdżał przez nie przed godziną. - Rosewood - mruknął. - Rosewood. Na pewno. Drogowy Wirus kierował się na północ, a jakże, trasą numer l, tą samą co on. Ramię jasnowłosego chłopaka nadal spoczywało na drzwiach, jednak obróciło się na tyle, że tatuaż zniknął. Ale Kinnell i tak już wiedział o jego istnieniu, prawda? O, tak. Jasnowłosy chłopak wyglądał jak fan Metalliki, który uciekł ze szpitala psychiatrycznego dla szalonych morderców. - O Jezu - szepnął Kinnell. Słowa te przyszły jakby z jakiegoś odległego miejsca, nie od niego. Nagle wyciekły z niego wszystkie siły, jak woda z dziurawego wiadra, i usiadł ciężko na krawężniku pomiędzy parkingiem i podwóreczkiem. W tej chwili pojął, że w swoich powieściach nie uchwycił jednej prawdy: jak ludzie reagują w chwili zetknięcia z czymś, co nie ma sensu. Wtedy człowiek czuje się tak, jakby się wykrwawiał, ale tylko w głowie. - Nic dziwnego, że chłopak, który to namalował, musiał się zabić - wychrypiał, nadal wpatrując się w obraz, w ten drapieżny uśmiech, w oczy, zarazem chytre i głupie. “Do koszuli przypiął sobie kartkę - powiedziała pani Diment. - Napisał na niej: «Nie mogę znieść tego, co się ze mną dzieje». Czy to nie straszne?”. Tak, straszne. Jak cholera. Wstał, chwycił obraz i ruszył przez podwóreczko. Wpatrywał się pod nogi, szukając psich min poślizgowych. Nie patrzył już na obraz. Nogi mu drżały, uginały się, ale jakoś go niosły. Tuż przed nim, w pobliżu kępy drzew za stacją benzynową, stało młode śliczne stworzenie w białych szortach i czerwonym topie. Wyszła na spacer z cocker-spanielem. Chciała się uśmiechnąć do Kinnella, ale nagle dostrzegła w jego twarzy coś, co zmroziło ten uśmiech. Bardzo szybko skręciła w lewo. Spaniel nie chciał biec, ale pociągnęła go za sobą, mimo że się krztusił i zapierał. Rosochate sosny za stacją benzynową rosły na zboczu, które zbiegało ku rozpadlinie śmierdzącej rozkładającymi się szczątkami roślin i zwierząt. Dywan igliwia zmienił się w śmietnisko: serwetki po hamburgerach, tekturowe kubki, puszki po piwie, butelki po winie, niedopałki papierosów. Zobaczył nawet zużyty kondom, który leżał jak zdechły ślimak koło podartej pary majteczek z napisem WTOREK, wyhaftowanym ozdobnym dziewczęcym charakterem pisma. Skoro już się tu znalazł, zaryzykował kolejne spojrzenie na obraz. Starał się przygotować na następne zmiany - nawet na możliwość, że obraz zacznie się ruszać jak film - ale nic nie zobaczył. Nie musiał, z czego zdał sobie sprawę dopiero po chwili: twarz jasnowłosego szczeniaka wystarczała aż nadto. Ten szalony, nieruchomy uśmiech. Te spiczaste zęby. Ta twarz, mówiąca: “Ty, stary, wiesz co? Cywilizacja może mi naskoczyć, jestem przedstawicielem prawdziwego pokolenia X, trzecie tysiąclecie siedzi tutaj, za kierownicą tego superowskiego, odjazdowego wózka”. Ciocia Trudy poradziła mu, żeby wrzucić obraz do rzeki. Miała rację. Rzeka byłajuż dwadzieścia mil za nim, ale... - Dobrze - powiedział. - Tak trzeba. Uniósł obraz nad głowę jak sportowiec pozujący ze swoim pucharem fotografom... i rzucił go w rozpadlinę. Obraz przekoziołkował dwa razy, rama zamigotała w promieniach zamglonego późnopopołudniowego słońca, potem ześliznął się po pokrytym igliwiem zboczu jak po ślizgawce. Szklana tafla pękła, obraz spadł w rozpadlinę i już tylko jeden róg ramy wystawał z gęstej kępy trzcin. Poza pasmem odłamków szkła nie było widać nic, a Kinnell pomyślał, że to pasmo bardzo dobrze pasuje do reszty śmietnika. Odwrócił się i ruszył do samochodu. Już teraz czuł, że odzyskuje równowagę. Pomyślał, że zamuruje ten incydent w ścianie... bo dotarło do niego, że tak się pewnie dzieje w większości sytuacji, kiedy ludzie spotykają się z takimi sprawami. Kłamcy i rzekomi naoczni świadkowie (którzy chcieliby być naoczni) spisują swoje fantazje w pismach w rodzaju “Ocalonych” i nazywają je prawdą. Ci, którzy naprawdę wplątali się w jakieś zjawiska paranormalne, siedzą cicho i starają się odzyskać równowagę. Kiedy w twoim życiu pojawiają się takie pęknięcia, trzeba coś z nimi zrobić; jeśli nie urobisz, zaczynają się rozszerzać i wkrótce pochłaniają wszystko. Kinnell podniósł głowę i ujrzał ładne stworzenie przyglądające się mu z odległości, którą prawdopodobnie uznała za bezpieczną. Kiedy dostrzegła, że na nią patrzy, odwróciła się i ruszyła w stronę restauracji, znowu ciągnąc za sobą spaniela i usiłując nie kołysać biodrami. Myślisz, że jestem wariatem, prawda, ładna dziewczynko? - pomyślał Kinnell. Zauważył, że zostawił otworzony bagażnik, rozdziawiony jak usta. Zatrzasnął go. Ale nie jestem wariatem. Na pewno nie. Popełniłem tylko drobny błąd i tyle. Przystanąłem przy wyprzedaży, choć nie powinienem. Każdy mógłby tak wpaść. Ty też. A ten obraz... - Jaki obraz? - zwrócił się do upalnego letniego wieczoru i spróbował się uśmiechnąć. - Nie widzę żadnego obrazu. Usiadł za kierownicą audi i uruchomił silnik. Spojrzał na wskaźnik paliwa, zostało mu pół baku. Będzie musiał zatankować, ale nie teraz. Teraz chciał tylko stąd pryskać - jak najdalej od porzuconej akwareli. Poza granicami miasta Derry Kansas Street staje się Kansas Road. W pobliżu terenów przedmieść (które tak naprawdę świecą pustką) zmienia się w Kansas Lane. Wkrótce potem Kansas Lane przechodzi pomiędzy dwoma kamiennymi słupami. Asfalt ustępuje miejsca żwirowi. Jedna z najruchliwszych ulic centrum, które znajduje się osiem mil dalej na wschód, zmienia się w ścieżkę prowadzącą na szczyt niewysokiego pagórka, a w księżycowe letnie noce lśni jak coś z wiersza Alfreda Noyesa. Na szczycie wzgórza stoi prostokątny, ładny budynek z oknami odbijającymi światło, drewniana stodoła, która jest garażem, i zwrócona ku gwiazdom antena satelitarna. Richard Kinnell zaparkował przed nim samochód; czuł się zmęczony, lecz zadowolony. Miał wrażenie, że od czasu gdy wstał tego ranka w bostońskim hotelu, minął co najmniej tydzień. Nigdy więcej wyprzedaży, pomyślał, patrząc na księżyc. Do końca życia. - Amen - powiedział i ruszył w stronę domu. Właściwie powinien zaparkować samochód w garażu, ale do diabła z tym. Teraz chciał się czegoś napić, zjeść lekki posiłek - coś mikrofalowanego - a potem zasnąć. Najlepiej bez snów. Chciał jak najszybciej zostawić ten dzień za sobą. Włożył klucz do zamka, przekręcił go, wystukał na panelu numer 3817, żeby uciszyć ostrzegawcze piśniecie alarmu, włączył światło w korytarzu, przekroczył próg, zamknął za sobą drzwi, zaczął się odwracać, spojrzał na miejsce na ścianie, na którym jeszcze dwa dni temu znajdowała się kolekcja oprawionych w ramki okładek książek, i krzyknął. Krzyknął tylko w duchu. W domu nie rozległ się żaden dźwięk z wyjątkiem jego gwałtownego oddechu. A potem ciche pacnięcie i szczęk kluczy, które wyśliznęły się mu z ręki i upadły na dywan. “Drogowy wirus zmierza na północ” nie leżał już w rozpadlinie za stacją benzynową. Wisiał na jego ścianie. I znowu się zmienił. Samochód stał teraz na podjeździe koło trawnika z wyprzedażą. Wszędzie widać było rozłożone przedmioty - szkło, meble i ceramiczne bibeloty (porcelanowe pieski palące fajki, dzieci z gołymi pupami, mrugające okiem rybki), ale teraz tonęły w świetle tego samego księżyca - czaszki, który przemierzał niebo nad domem Kinnella. Telewizor także nadal tam był i działał, rzucając blady blask na trawę oraz kształt, który znajdował się przed nim, obok przewróconego krzesełka ogrodowego. Judy Diment leżała na plecach, lecz nie w całości. Po chwili Kinnell dostrzegł resztę. Spoczywała na desce do prasowania, martwe oczy lśniły w świetle księżyca jak pięćdziesięciocentówki. Tylne światła samochodu były rozmazanymi plamkami czerwonej akwareli. Kinnell po raz pierwszy zobaczył tył samochodu. Widniał na nich napis wykonany gotyckimi literami: DROGOWY WIRUS. To by się zgadzało, pomyślał Kinnell w oszołomieniu. Nie on, samochód. Choć w przypadku takiego faceta to nie robi różnicy. - To się nie dzieje naprawdę - szepnął, ale się działo. Może by nie spotkało kogoś odrobinę mniej otwartego na takie rzeczy, lecz teraz naprawdę się działo. A kiedy patrzył na obraz, przypomniał sobie tabliczkę na stoliku Judy Diment, PŁATNOŚĆ GOTÓWKĄ (choć od niego przyjęła czek, tylko dopisała jego numer prawa jazdy, dla bezpieczeństwa). Teraz to zdanie znikło, a pozostało jedynie drugie. REKLAMACJI NIE UWZGLĘDNIAMY. Kinnell minął obraz i poszedł do salonu. Czuł się trochę jak intruz we własnym ciele i wiedział, że jego umysł szuka równowagi, która gdzieś się zapodziała. Włączył telewizor, potem stojący na nim tuner satelitarny. Znalazł stację V-14, a przez cały czas czuł obecność obrazu w korytarzu, jego nacisk. Jakoś zdołał znaleźć się tu przed nim. - Pewnie znał skrót - powiedział na głos i parsknął śmiechem. W tej wersji obrazu nie dostrzegł blondyna, ale za kierownicą tkwiła jakaś plama, którą Kinnell uznał za niego. Drogowy Wirus zakończył swoje interesy w Rosewood. Pora ruszyć na północ. Następny przystanek... Zatrzasnął przed tą myślą ciężkie stalowe drzwi, odgrodził się od niej, zanim zdołał ją zobaczyć. - Może to sobie tylko wyobraziłem - powiedział do pustego pokoju. Zamiast się uspokoić, przeraził się jeszcze bardziej, kiedy usłyszał własny ochrypły, trzęsący się głos. - Może to... - Ale nie mógł skończyć. Przyszła mu do głowy tylko stara piosenka w pseudohipisowskim stylu jakiegoś klona Sinatry z wczesnych lat pięćdziesiątych: “Może to początek czegoś WIELKIEGO Muzyka sącząca się przez głośniki stereo w telewizorze nie była piosenką Sinatry, tylko Paula Simona w aranżacji na smyczki. Białe litery na niebieskim tle układały się w napis: WITAMY W INFOŁĄCZU NOWA ANGLIA. Pod spodem widniały instrukcje, ale Kinnell nie musiał ich czytać; był uzależniony od Infołącza i znał zasady na pamięć. Połączył się, wbił numer swojej karty kredytowej, potem wystukał 508. - Zamówiłeś Infołącze dla (krótka pauza) centralnego i północnego Massachusetts - odezwał się mechaniczny głos. - Dziękujemy za... Kinnell odłożył słuchawkę na widełki i stanął, wpatrzony w logo Infołącza Nowa Anglia, nerwowo wykręcając palce. - No szybciej - mruczał. - No szybciej, szybciej. Ekran zamigotał, niebieskie tło stało się zielone. Pojawił się sunący w górę tekst, coś o pożarze domu w Taunton. Następnie o skandalu podczas wyścigów psów, wreszcie prognoza pogody na jutro - pogodnie i bezwietrznie. Kinnell zaczął się odprężać, zadał sobie pytanie, czy naprawdę zobaczył na ścianie korytarza to, co mu się zdawało, że zobaczył, czy też może to majaki po podróży, kiedy raptem telewizor zapiszczał ostro i na ekranie pojawiły się słowa Z OSTATNIEJ CHWILI. Stał, patrząc, jak słowa mkną do góry. NANGLSIERP19/20.40 BRUTALNE MORDERSTWO MIESZKANKI ROSEWOOD, WYŚWIADCZAJĄCEJ PRZYSŁUGĘ NIEOBECNEJ PRZYJACIÓŁCE. 38-LETNIA JUDITH DIMENT ZOSTAŁA ZAMORDOWANA NA TRAWNIKU DOMU SĄSIADÓW. GDZIE PROWADZIŁA WYPRZEDAŻ. NIKT NIE SŁYSZAŁ KRZYKÓW. PANI DIMENT ZOSTAŁA ZNALEZIONA DOPIERO O ÓSMEJ WIECZOREM, KIEDY ZJAWIŁ SIĘ SĄSIAD Z PROŚBĄ O ŚCISZENIE TELEWIZORA. SĄSIAD, MATTHEW GRAVES, TWIERDZI, ŻE PANI DIMENT ZOSTAŁA POZBAWIONA GŁOWY. “JEJ GŁOWA LEŻAŁA NA DESCE DO PRASOWANIA - POWIEDZIAŁ. - NIGDY W ŻYCIU NIE WIDZIAŁEM NICZEGO RÓWNIE STRASZNEGO”. GRAVES TWIERDZI TAKŻE, ŻE NIE SŁYSZAŁ ŻADNYCH ODGŁOSÓW WALKI, TYLKO TELEWIZOR I NA KRÓTKO PRZED ZNALEZIENIEM CIAŁA GŁOŚNY WARKOT SAMOCHODU. SAMOCHÓD ODDALIŁ SIĘ W STRONĘ TRASY NUMER 1. ISTNIEJE PODEJRZENIE, ŻE POJAZD NALEŻAŁ DO MORDERCY... Wszystko się zgadza, z wyjątkiem jednego: to nie podejrzenie, to fakt. Kinnell pobiegł na korytarz; oddychał głośno, lecz jeszcze nie dyszał. Obraz nadal wisiał na ścianie, ale znowu się zmienił. Teraz przedstawiał dwa oślepiająco białe kręgi - światła reflektorów - i ciemny zarys samochodu za nimi. Znowu ruszył w drogę, pomyślał Kinnell i tym razem jego myśli zajęła bez reszty ciocia Trudy - słodka cioteczka, która zawsze wiedziała, kto był grzeczny, a kto nie. Ciocia Trudy, która mieszkała w Wells, nie dalej niż czterdzieści mil od Rosewood. - Boże, Boże, błagam, wyślij go na drogę przy wybrzeżu - wymamrotał Kinnell, sięgając po obraz. Czy tylko sobie to wyobraził, czy naprawdę światła znajdowały się dalej, jakby samochód przesunął się na jego oczach... w niedostrzegalny sposób, tak jak minutowa wskazówka przesuwa się na tarczy zegarka? - Błagam, na drogę przy wybrzeżu. Zerwał obraz ze ściany, wrócił z nim pędem do salonu. Przed kominkiem stał ekran, no tak, nikt tu nie palił co najmniej od dwóch miesięcy. Odepchnął go na bok, wrzucił obraz do paleniska, szklana tafla zbiła się - choć przecież zbił ją już faz. przy stacji benzynowej - o ruszt kominka. Rzucił się biegiem do kuchni, zastanawiając się, co robić, jeśli to także nie poskutkuje. Musi, pomyślał. Uda się, bo musi, i koniec. Otworzył szafkę, zaczął w niej grzebać, rozsypał płatki owsiane, sól, rozlał ocet. Butelka rozbiła się o stół i podrażniła mu nos i oczy żrącym odorem. Nie tutaj. Tego, o co mu chodzi, tutaj nie znajdzie. Wbiegł do spiżarni, zajrzał za drzwi - nic, tylko plastikowe wiaderko - potem na półkę koło suszarki. Jest, obok brykietów. Rozpałka w płynie. Chwycił butelkę i wrócił biegiem, po drodze rzucając okiem na telefon wiszący na kuchennej ścianie. Chciał się zatrzymać, zadzwonić do cioci Trudy. Nie musiałby jej długo przekonywać; jeśli jej ulubiony siostrzeniec zadzwoni i każe jej natychmiast wyjść z domu, ciocia go posłucha... ale co będzie, jeśli jasnowłosy chłopak za nią pójdzie? Jeśli zacznie ją gonić? A zacznie. Kinnell to wiedział. Dopadł kominka i stanął jak wryty. - Jezu - szepnął. - Jezu, nie. Obraz przysypany odłamkami szkła nie przedstawiał już zbliżających się świateł. Teraz ukazywał samochód na ostro skręcającej jezdni, mogącej być jedynie zjazdem z autostrady. Światło księżyca kładło się na boku pojazdu jak srebrny atłas. W tle widać było wieżę ciśnień; napis na niej dawał się bez trudu odczytać: DBAJ O ZIELEŃ W MAINE, PRZYWIEŹ DOLARY. Za pierwszym razem nie chlusnął bezpośrednio na obraz; ręce trzęsły mu się tak, że strużka aromatycznego płynu trysnęła na ocalałą część szklanej tafli, zasłaniając bagażnik Drogowego Wirusa. Kinnell wziął głęboki oddech, wycelował i jeszcze raz nacisnął butelkę. Tym razem płyn trafił w wyszczerbioną dziurę w szkle i popłynął przez obraz, rozpuszczając farbę, zmieniając samochód w czarną łzę. Kinnell wyjął ze słoiczka na kominku ozdobną zapałkę, zapalił ją, przystawił do obrazu. Ogień buchnął od razu, płomienie pochłonęły samochód i wieżę ciśnień. Resztki szkła tkwiące w ramie poczerniały, potem wyprysnęły w deszczu płonących odłamków. Richard zgniótł je podeszwą adidasów, zdusił ogień, zanim rozprzestrzenił się na cały dywan. Podszedł do telefonu i wystukał numer cioci Trudy. Nie zdawał sobie sprawy z tego, że płacze. Po trzecim sygnale włączyła się automatyczna sekretarka. - Halo - powiedziała ciocia Trudy. - Wiem, że takie rzeczy tylko zachęcają włamywaczy, ale pojechałam do Kennebunk na nowy film z Harrisonem Fordem. Jeśli chcesz się włamać, łaskawie nie zabieraj porcelanowych świnek. Jeśli chcesz zostawić wiadomość, zrób to po sygnale. Kinnell odczekał, a potem przemówił, starając się jak najbardziej opanować głos: - Ciociu, tu Richie. Zadzwoń, kiedy wrócisz, dobrze? Choćby bardzo późno. Odłożył słuchawkę, spojrzał na telewizor, znowu zadzwonił na Infołącze, tym razem podając kod Maine. Komputery na drugim końcu połączenia przetrawiały jego polecenie, a tymczasem on wrócił do kominka i dziabnął pogrzebaczem poczerniały, powykręcany kształt w palenisku. Smród był upiorny - w porównaniu z nim rozlany ocet wydawał się kwiatową wonią - ale Kinnell doszedł do wniosku, że mu to nie przeszkadza. Obraz wreszcie zupełnie zniknął, rozpadł się na popiół, a to znaczyło, że było warto. A jeśli znowu wróci? - Nie wróci - powiedział, odstawił pogrzebacz i zajął miejsce przed telewizorem. - Na pewno. A jednak za każdym razem, gdy serwis pojawiał się na ekranie, Kinnell wstawał i czytał. Obraz leżał w palenisku, obrócony w popiół... a wiadomości nie wspominały ani słowem o kobiecie, zamordowanej w rejonie Wells-Saco - Kennebunk. Kinnell wpatrywał się w telewizor, niemal spodziewając się słów GRAND AM WPADŁ DZIŚ W NOCY NA WIDOWNIĘ KINA W KENNEBUNK, CO NAJMNIEJ DZIESIĘĆ OFIAR ŚMIERTELNYCH, ale nie pojawiło się nic w tym rodzaju. Za kwadrans jedenasta zadzwonił telefon. Kinnell chwycił słuchawkę. - Tak? - Tu Trudy, słonko. Wszystko w porządku? - Tak, świetnie. - Z twojego głosu to nie wynika. Drży i jest... dziwny. Co się”dzieje? O co chodzi? - A potem dodała coś, co przejęło go chłodem, choć nie zaskoczyło: - To ten obraz, który ci się tak podobał, prawda? Ten przeklęty obraz! Z jakiegoś powodu jej domyślność go uspokoiła... i, oczywiście, ulżyło mu również dlatego, że była bezpieczna. - No, może - powiedział. - Przez całą drogę powrotną ciarki chodziły mi po plecach, więc go spaliłem. W kominku. Dowie się o Judy Diment, przecież wiesz, ostrzegł go wewnętrzny głos. Nie musi mieć satelitarnych wiadomości za dwadzieścia tysięcy dolarów, ale prenumeruje “Związkowca”, a ta wiadomość będzie na pierwszej stronie. Ciocia potrafi dodać dwa do dwóch. Na pewno nie jest głupia. Tak, to bez wątpienia prawda, ale dalsze wyjaśnienia mogą poczekać do rana, kiedy się trochę uspokoi... kiedy znajdzie jakiś sposób, by myśleć o Drogowym Wirusie, nie świrując... i kiedy nabierze pewności, że już naprawdę po wszystkim. - To dobrze! - zawołała z zaciekłością. - Powinieneś jeszcze rozrzucić popioły! - Zrobiła chwilę pauzy i podjęła już ciszej: - Martwiłeś się o mnie, prawda? Bo mi go pokazałeś. - Trochę tak. - Ale czujesz się już lepiej? Wyprostował się i zamknął oczy. Rzeczywiście, czuł się lepiej. - Aha. Jak film? - Dobry. Harrison Ford świetnie wygląda w mundurze. A gdyby jeszcze się pozbył tego pipka na brodzie... - Dobranoc, ciociu. Porozmawiamy jutro. - Naprawdę? - Tak. Tak sądzę. Odłożył słuchawkę, podszedł znowu do kominka i poruszył popioły pogrzebaczem. Zauważył strzępek błotnika i mały płatek drogi, ale na tym koniec. Najwyraźniej ogień był właściwym rozwiązaniem. Czy nie tak się zabija emisariuszy zła? Oczywiście, że tak. Sam parę razy skorzystał z tej techniki, najefektowniej w “Odjeździe”, powieści o nawiedzonej stacji kolejowej. - Tak, rzeczywiście - powiedział. - Spalaj się. Pomyślał o drinku, który sobie obiecał, potem przypomniał sobie o rozbitej butelce octu (który teraz pewnie już wsiąkł w rozsypane płatki owsiane - co za wizja). Postanowił po prostu iść spać. W książce - na przykład autorstwa Richarda Kinnella - sen po takim przeżyciu byłby wykluczony. Ale w prawdziwym życiu będzie mu się spało po prostu fantastycznie. Pod prysznicem zasnął, dosłownie, oparty o ścianę, z szamponem we włosach i wodą bijącą go w pierś. Znowu znalazł się na wyprzedaży, a w telewizorze stojącym na papierowych popielniczkach urzędowała Judy Diment. Znów miała głowę, ale Kinnell dostrzegł prymitywne, niezgrabne szwy koronera; otaczały jej szyję jak upiorny naszyjnik. - A teraz aktualne wiadomości Infołącza Nowa Anglia - powiedziała, a Kinnell, który zawsze miał wyraziste sny, ujrzał, że szwy na jej szyi napinają się i rozluźniają w trakcie mówienia. - Bobby Hastings spalił wszystkie swoje obrazy, w tym także pański, panie Kinnell... bo jest pański i pan to wie. Reklamacji nie uwzględniamy, widział pan napis. Chyba się pan cieszy, że przyjęłam czek. Spalił wszystkie obrazy, no tak, oczywiście, pomyślał Kinnell w prysznicowym śnie. Nie mógł znieść tego, co się z nim dzieje, tak napisał, a kiedy dochodzi się do pewnego punktu w zabawie, człowiek nie ma ochoty się zatrzymać i sprawdzić, czy chce uratować z ogniska jakiś konkretny obraz. Ale w tym “Drogowym wirusie” zawarłeś coś niezwykłego, prawda, Bobby? Prawdopodobnie zupełnie przypadkowo. Miałeś talent, to widać, ale talent nie ma nic wspólnego z tym, co się dzieje na obrazie. - Niektóre przedmioty mają twarde życie - powiedziała Judy Diment z ekranu telewizora. - Powracają, choćby je nie wiadomo jak usuwać. Powracają jak wirusy. Kinnell zmienił program, ale w całej telewizji szedł tylko program Judy Diment. - Można by powiedzieć, że otworzył dziurę w piwnicy wszechświata - ciągnęła. - Mam na myśli Bobby’ego Hastingsa. A z tej dziury wyjechało to. Ładne, prawda? Wtedy stopy pośliznęły się mu na podłodze, nie na tyle, żeby zupełnie upadł, ale wystarczająco, żeby go obudzić. Uniósł powieki, skrzywił się, bo piana natychmiast go zaszczypała (kiedy spał, kłęby szamponu zaczęły mu spływać po twarzy puszystymi białymi mackami), podstawił pod prysznic złożone dłonie, żeby przemyć oczy. Przemył, wyciągnął ręce, żeby znowu nabrać wody, i wtedy coś usłyszał. Jakby warkot. Nie wygłupiaj się, powiedział do siebie. Słyszysz tylko chlupot wody. Resztę robi twoja wyobraźnia. Głupia, rozbuchana wyobraźnia. Ale to nie była wyobraźnia. Zakręcił kran. Warkot trwał nadal. Cichy i naładowany mocą. Dochodził z zewnątrz. Kinnell wyszedł spod prysznica i ruszył, ociekając wodą, przez sypialnię. We włosach nadal miał pianę, wyglądał, jakby posiwiał podczas snu - jakby sen o Judy Diment dodał mu lat. Po co się w ogóle zatrzymałem przy tej wyprzedaży, pomyślał, ale nie znalazł odpowiedzi na to pytanie. Pewnie nikt by nie znalazł. W miarę jak zbliżał się do okna wychodzącego na podjazd, warkot narastał - a podjazd lśnił w świetle letniego księżyca jak coś z wiersza Alfreda Noyesa. Kinnell odgarnął zasłonę i wyjrzał, myśląc o swojej byłej żonie Sally, którą poznał na Światowym Konwencie Fantasy w 1978 roku. Sally, która obecnie wydawała dwie gazetki, jedną zatytułowaną “Ocaleni”, drugą “Goście”. Spojrzał na podjazd i te dwa pojęcia nałożyły się mu w głowie niczym dwuwymiarowy obraz. Odwiedził go gość, który ocalał. Grand am stał przed domem na jałowym biegu, w nocnym nieruchomym powietrzu unosiła się biała mgiełka z jego bliźniaczych chromowanych rur wydechowych. Gotycki napis z tyłu dawał się wyraźnie odczytać. Drzwi od strony kierowcy były otwarte, ale to nie wszystko; światło kładące się na stopniach ganku zdradzało, że drzwi domu także są otwarte. Zapomniałem zamknąć, pomyślał Kinnell, ocierając pianę z czoła dłonią, w której stracił czucie. Zapomniałem także nastawić alarm... choć temu facetowi to nie sprawi różnicy. Być może sprowokował go do ominięcia cioci Trudy, a to już było coś, ale teraz ta myśl nie przyniosła mu ulgi. Ocaleni. Cichy pomruk wielkiego silnika, pewnie co najmniej 442 z czterokomorowym gaźnikiem i wtryskiem paliwa. Kinnell odwrócił się powoli - nie czuł już stóp - nagi mężczyzna z pianą na głowie - i zobaczył obraz nad swoim łóżkiem, tak jak się spodziewał. Na obrazie grand am stał na jego podjeździe z otwartymi drzwiczkami od strony kierowcy i z dwoma smużkami spalin unoszącymi się z chromowanych rur wydechowych. Widział także otwarte drzwi swojego domu i długi cień mężczyzny w korytarzu. Ocaleni. Ocaleni goście. Teraz słyszał już zbliżające się kroki na schodach. Były ciężkie, a Kinnell domyślił się, że jasnowłosy chłopak ma na nogach ciężkie glany. Ludzie tatuujący sobie na rękach “ŚMIERĆ LEPSZA OD HAŃBY” zawsze noszą glany, tak jak zawsze palą camele bez filtra. Te sprawy były niezmienne jak kodeks prawny. No i nóż. Ma długi, ostry nóż - właściwie bardziej maczetę, takim nożem można ściąć człowiekowi głowę jednym ciosem. I pewnie się uśmiecha, pokazuje te spiłowane zęby kanibala. Kinnell to po prostu wiedział. W końcu miało się tę wyobraźnię. Nikt mu nie musiał tego pokazywać na obrazku. - Nie - szepnął, nagle zdając sobie sprawę ze swojej nagości, raptem czując zimno. - Nie, proszę, odejdź. Ale kroki się zbliżały, no tak, oczywiście. Nie można mówić takiemu facetowi, żeby odszedł. To nie poskutkuje, zresztą nie tak ma się skończyć ta historia. Kroki dotarły na szczyt schodów. Grand am nadal warczał w świetle księżyca. Kroki zaczęły się zbliżać korytarzem, zniszczone obcasy stukały o wypolerowany parkiet. Kinnell stał jak sparaliżowany. Otrząsnął się z najwyższym wysiłkiem, rzucił się do drzwi sypialni, chcąc je zamknąć na klucz, zanim ten stwór tu wejdzie, ale pośliznął się w kałuży mydlin i tym razem jednak się przewrócił, padł na plecy, mocno uderzył o dębowe deski i kiedy drzwi się otworzyły, a glany przeszły przez pokój do miejsca, w którym leżał nagi, z włosami w mydlinach, zobaczył obraz wiszący nad łóżkiem, ten obraz, na którym Drogowy Wirus stał na jałowym biegu przed jego domem, z otwartymi drzwiami od strony kierowcy. Siedzenie kierowcy tonęło we krwi. Chyba wypadam z gry, pomyślał Kinnell i zamknął oczy. Przełożyła Maciejka Mazan Obiad w Gotham Cafe Pewnego dnia podczas pobytu w Nowym Jorku przeszedłem obok bardzo zachęcającej restauracji. W środku zobaczyłem kierownika sali, który prowadził jakąś parę do stolika. Mężczyzna i kobieta się kłócili. Kierownik sali wyczuł moje spojrzenie i posłał mi chyba najbardziej cyniczne mrugnięcie w historii wszechświata. Wróciłem do hotelu i napisałem tę opowieść. Pracowałem przez trzy dni bez przerwy, byłem nią kompletnie pochłonięty. Według mnie tym, co nadaje jej napęd, jest nie szalony kierownik sali, ale upiorne związki pomiędzy rozwodzącym się małżeństwem. Na swój sposób są bardziej szaleni od niego. O wiele bardziej. Pewnego razu wróciłem z domu maklerskiego, w którym pracuję, i znalazłem na stole list - właściwie kartkę - od mojej żony. Pisała, że ode mnie odchodzi, że wniosła pozew rozwodowy i że jej prawnik się do mnie odezwie. Usiadłem na krześle po tej stronie stołu, która należała do części kuchennej, przeczytałem ten komunikat parę razy, nie mogąc uwierzyć własnym oczom. Po jakimś czasie wstałem, poszedłem do sypialni i zajrzałem do szafy. Zniknęły wszystkie jej ubrania z wyjątkiem jednego dresu i bluzy ze śmiesznym napisem, którą od kogoś dostała, a na której widniały słowa BOGATA BLONDYNKA, wypisane czymś świecącym. Wróciłem do stołu w jadalni (który, prawdę mówiąc, stał w jadalni jedynie w połowie; mieszkanie miało jedynie cztery pomieszczenia) i znowu przeczytałem tych sześć zdań. Ciągle brzmiały tak samo, ale widok na wpół opustoszałej szafy spowodował, że dotarł do mnie ich sens. Ta wiadomość od mojej żony stanowiła lodowate dziełko sztuki. Nie było “całuję” czy “powodzenia”, albo chociaż “pozdrawiam” na koniec. Tylko “na razie”, dokładnie tak. Poniżej nagryzmoliła swoje imię. Dianę. Poszedłem do kuchni, nalałem sobie szklankę soku pomarańczowego i upuściłem ją na podłogę, gdy chciałem wziąć do ręki. Sok rozbryznął się po niższych szafkach, szklanka się rozbiła. Wiedziałem, że się pokaleczę, jeśli zacznę zbierać odłamki - ręce mi się trzęsły - ale je pozbierałem i się pokaleczyłem. Dwie ranki, obie płytkie. Ciągle myślałem, że to jakiś żart, a potem zrozumiałem, że nie. Dianę nie przepadała za kawałami. Sęk w tym, że niczego nie przeczułem. Nie miałem o niczym pojęcia. Nie wiedziałem, czy to znaczy, że jestem głupi, czy niewrażliwy. Mijały dni, zastanawiałem się nad ostatnimi sześcioma czy ośmioma miesiącami naszego dwuletniego małżeństwa i zdałem sobie sprawę, że jestem i głupi, i niewrażliwy. Tego wieczora zadzwoniłem do jej rodziców w Pound Ridge i spytałem, czy Dianę tam jest. Jest i nie chce z tobą rozmawiać - powiedziała jej matka. - Nie dzwoń tu więcej. Usłyszałem sygnał. Dwa dni później zadzwonił do mnie do pracy adwokat Dianę, który przedstawił się jako William Humboldt, a po ustaleniu, czy rzeczywiście rozmawia ze Stevenem Davisem, zaczął mi mówić Steve. Może trudno w to uwierzyć, ale tak było. Prawnicy są dziwni. Humboldt powiedział, że w przyszłym tygodniu dostanę “wstępne papiery” i zaproponował, żebym przygotował “ogólne oświadczenie jako krok wstępny do rozwiązania waszej prywatnej jednostki prawnej”. Doradził także, żebym nie wpadł czasem na pomysł “pospiesznego przekazania pełnomocnictw” i zasugerował, bym zatrzymał wszystkie rachunki za nabyte przedmioty, nawet najdrobniejsze, na czas tego “trudnego finansowo okresu”. Na koniec zaproponował, żebym znalazł sobie prawnika. - Czy mogę coś powiedzieć? - spytałem. Siedziałem przy biurku ze spuszczoną głową, lewą ręką podpierając czoło. Oczy miałem zamknięte, żeby nie patrzeć w intensywnie szary oczodół ekranu mojego komputera. Ostatnio dużo płakałem i w oczach czułem piasek. - Oczywiście - zgodził się. - Wysłucham cię z radością, Steve. - Mam dwie informacje. Po pierwsze chciał pan powiedzieć “jako przygotowanie do rozwiązania waszego małżeństwa”, nie “jako krok wstępny do rozwiązania waszej prywatnej jednostki prawnej”... a jeśli Dianę myśli, że chcę ją pozbawić tego, co do niej należy, to się myli. - Tak - powiedział Humboltd. Nie chciał przez to wyrazić, że się ze mną zgadza, lecz że rozumie, o co mi chodzi. - Po drugie jest pan jej prawnikiem, nie moim. Uważam, że mówienie mi po imieniu to wyraz braku szacunku i wyczucia. Proszę powiedzieć to jeszcze raz podczas rozmowy telefonicznej, a odłożę słuchawkę. Proszę to mi powiedzieć w twarz, a prawdopodobnie skuję panu mordę. - Steve... proszę pana... nie sądzę... Odłożyłem słuchawkę. Była to pierwsza rzecz, która sprawiła mi przyjemność od czasu, gdy w jadalni znalazłem tamtą karteczkę, przyłożoną jej trzema kluczami do mieszkania. Tego popołudnia porozmawiałem ze znajomym z działu do spraw prawnych, a on polecił mi swojego znajomego, który prowadził jego rozwód. Prawnik od rozwodów nazywał się John Ring i umówiłem się z nim na następny dzień. Wróciłem do domu z pracy jak mogłem najpóźniej, przez jakiś czas krążyłem po mieszkaniu, postanowiłem pójść do kina, nie mogłem znaleźć niczego, co by mnie interesowało, włączyłem telewizor, w nim też nic mnie nie interesowało, więc znowu sobie pokrążyłem. W pewnym momencie zorientowałem się, że stoję w sypialni, przed otwartym oknem - trzynaście pięter nad ulicą - przez które wyrzucam wszystkie papierosy, nawet tę starą zwietrzałą paczkę viceroyow z szuflady biurka, paczkę, która leżała tam pewnie z dziesięć lat, może więcej - od czasów, gdy jeszcze nie miałem pojęcia, że stworzenie nazywające się Dianę Coslaw żyje na tym świecie czy na którymkolwiek innym. Choć od dwudziestu lat paliłem od dwudziestu do czterdziestu papierosów dziennie, nie przypominam sobie, żebym nagle postanowił rzucić nałóg, nie doznałem żadnych wewnętrznych impulsów - nawet słabego wrażenia, że trzeci dzień po odejściu żony nie musi być koniecznie najlepszym momentem na rzucanie palenia. Po prostu złapałem jeden cały karton, drugi zużyty w połowie oraz dwie czy trzy napoczęte paczki, które znalazłem leżące wokół okna, i cisnąłem to wszystko w ciemność. Potem zamknąłem okno (ani razu nie przeszło mi przez myśl, że skuteczniej będzie wyrzucić użytkownika, nie produkt; do takiej sytuacji nigdy nie doszło), położyłem się do łóżka i zamknąłem oczy. Zasypiając, zrozumiałem, że jutrzejszy dzień będzie prawdopodobnie jednym z najgorszych w moim życiu. Potem zrozumiałem jeszcze, że do południa znowu będę palić. Co do pierwszej rzeczy miałem rację, co do drugiej - nie. Następne dziesięć dni - czas, gdy przechodziłem przez najgorszy z możliwych odwyk od nikotyny - były trudne i często nieprzyjemne, ale nie aż tak kiepskie, jak się spodziewałem. I choć dziesiątki - nie, setki razy o mało się nie złamałem, nigdy do tego nie doszło. Bywały chwile, gdy myślałem, że oszaleję, jeśli nie zapalę, a kiedy mijałem na ulicy palących ludzi, miałem ochotę wrzasnąć “Oddawaj, skurwysynu, to moje!”, ale nigdy nie wrzasnąłem. Najgorszym momentem była późna noc. Wydaje mi się (nie jestem pewien; wszystkie procesy myślowe z okresu, kiedy Dianę ode mnie odeszła, były bardzo mętne), że chyba liczyłem na lepszy sen po rzuceniu papierosów, ale tak się nie stało. Czasami leżałem bezsennie do trzeciej w nocy, z rękami splecionymi pod poduszką, wpatrzony w sufit, nasłuchując syren i warkotu furgonetek zmierzających do centrum. Myślałem wtedy o całodobowym koreańskim supermarkecie znajdującym się niemal dokładnie naprzeciwko mojego bloku. Myślałem o białym jarzeniowym świetle, jasnym prawie jak to, które się widzi w czasie śmierci klinicznej, i o tym, jak kładzie się plamą na chodniku pomiędzy straganami, na których za godzinę dwaj młodzi Koreańczycy w papierowych czapeczkach zaczną wykładać owoce. Myślałem o starszym mężczyźnie za ladą, także Koreańczyku, także w papierowej czapeczce, i o tych przepięknych stojakach z papierosami za jego plecami, wielkimi jak kamienne tablice, które Charlton Heston zniósł z góry Synaj w “Dziesięciorgu przykazaniach”. Myślałem, że wstanę, ubiorę się, pójdę tam, kupię paczkę papierosów (albo dziewięć, albo dziesięć), siądę w oknie i będą palić jednego marlboraska za drugim, dopóki niebo nie rozjaśni się na zachodzie i nie wstanie słońce. Nigdy tego nie zrobiłem, ale bardzo często zasypiałem nad ranem, licząc zamiast owiec marki papierosów: winstony... winstony 100... vigrinia slim... dorale... merity... merity 100... camelc... camele z filtrem... camele light... Później - mniej więcej wtedy, gdy zacząłem widzieć ostatnie trzy czy cztery miesiące naszego małżeństwa w jaśniejszym świetle - zacząłem rozumieć, że być może moja decyzja o rzuceniu palenia nic była aż tak nieprzemyślana i że na pewno nie można jej uznać za nietrafną. Nie jestem geniuszem ani bohaterem, ale ta decyzja była i genialna, i bohaterska. Całkiem możliwe, że czasami przerastamy samych siebie. W każdym razie dostarczyłem mojemu mózgowi czegoś konkretnego, czego mógł się uczepić po odejściu Dianę; dałem mojemu nieszczęściu słownik, którego w przeciwnym razie by nie zdobyło. Oczywiście zastanawiałem się, czy fakt, że rzuciłem palenie, mógł odegrać jakąś rolę w tym, co się wtedy zdarzyło w Gotham Cafe, i jestem pewien, że trochę tak. Ale kto potrafi przewidzieć takie rzeczy? Nikt z nas nie wie, do czego doprowadzą nasze czyny, bardzo niewielu w ogóle próbuje to przewidzieć. Na ogół po prostu staramy się przedłużyć chwilę, gdy jest nam dobrze, albo skrócić ból. I nawet kiedy działamy ze szlachetniejszych pobudek, ostatnie ogniwo tego łańcucha zbyt często ocieka cudzą krwią. Humboldt zadzwonił ponownie dwa tygodnie po tym, jak zbombardowałem papierosami Zachodnią Osiemdziesiątą Trzecią i tym razem twardo zwracał się do mnie “panie Davis”. Podziękował mi za kopie rozlicznych dokumentów, wysłanych mu przez pana Ringa, i powiedział, że pora, żebyśmy się spotkali na obiedzie “we czwórkę”. We czwórkę, to znaczyło, że będzie Dianę. Nie widziałem jej od tamtego ranka, gdy odeszła, a wtedy też tak naprawdę jej nie widziałem, bo spała z twarzą wtuloną w poduszkę. A także z nią nie rozmawiałem. Serce zabiło mi mocniej, a w przegubie dłoni, którą trzymałem słuchawkę, poczułem stukanie pulsu. - Musimy uzgodnić wiele szczegółów, jak również przedyskutować kilka koniecznych ustaleń, ponieważ wydaje się, że pora przystąpić do tego procesu - oznajmił Humboldt. Zachichotał obleśnie tuż przy moim uchu, jak odrażający dorosły dający dziecku cukierka. Zawsze najlepiej trochę odczekać przed skontaktowaniem ze sobą klientów, taki mały okres ochłodzenia, ale według mnie spotkanie twarzą w twarz ułatwi... - Chciałbym to ustalić - przerwałem. - Mówi pan o... - Obiedzie. Pojutrze. Czy znajdzie pan czas? - No pewnie, że znajdziesz, mówił jego ton. Tylko po to, żeby ją znowu zobaczyć... żeby pochwycić choć najlżejszy dotyk dłoni. Prawda, Steve? - W czwartek nie jestem z nikim umówiony, więc nie ma problemu. Czy mam przyprowadzić mojego prawnika? Obleśny chichot znowu powrócił, zadygotał mi w uchu jak świeżo ścięta galareta. - Tak sobie myślę, że pan Ring pewnie zechce się przyłączyć. - Czy ma pan na myśli jakieś konkretne miejsce? - Przez chwilę zastanawiałem się, kto zapłaci za obiad, potem musiałem - się uśmiechnąć z własnej naiwności. Sięgnąłem do kieszeni po papierosa, ukłułem się wykałaczką, która weszła mi pod paznokieć kciuka. Skrzywiłem się, wyjąłem wykałaczkę, obejrzałem palec w poszukiwaniu krwawego śladu, nie znalazłem, włożyłem go do ust. Humboldt powiedział coś, czego nie dosłyszałem. Na widok wykałaczki przypomniałem sobie znowu, że dryfuję bez dymka po falach tego świata. - Słucham? - Spytałem, czy zna pan Gotham Cafe na Pięćdziesiątej Trzeciej - powiedział z odrobiną zniecierpliwienia. - Pomiędzy Madison i Park. - Nie, ale na pewno znajdę. - W południe? - Świetnie, w południe - odparłem. Miałem ochotę poprosić, żeby przekazał Dianę, by włożyła tę zieloną sukienkę w czarne plamki, z rozcięciem z boku. - Dam znać mojemu prawnikowi. - Uświadomiłem sobie, że właśnie wypowiedziałem paskudne, pompatyczne zdanko, którego użycia nie mogłem sobie odmówić. - Proszę to zrobić i oddzwonić, jeśli pojawi się jakiś problem. Zadzwoniłem do Johna Ringa, który robił “hm” i “ha” tak długo, aż odpracował zaliczkę (nie makabrycznie wysoką, lecz dającą się odczuć), po czym oznajmił, że według niego spotkanie jest na miejscu “na tym etapie”. Odłożyłem słuchawkę, usiadłem przed komputerem i zacząłem się zastanawiać, jakim cudem zdołam wytrzymać spotkanie z Dianę bez papierosa pod ręką. Rankiem w dniu, w którym miał się odbyć nasz wspólny obiad, John Ring zadzwonił i powiedział, że nie może przyjść i że trzeba odwołać spotkanie. - Chodzi o moją matkę - wyjaśnił znękanym głosem. - Spadła z tych cholernych schodów i złamała miednicę. W Babylon. Jestem na dworcu, muszę złapać pociąg. Mówił tonem człowieka, który musi przebyć pustynię Gobi na grzbiecie wielbłąda. Zastanowiłem się przez chwilę, manewrując w palcach nową wykałaczką. Dwie zużyte leżały koło klawiatury komputera, z końcami zmienionymi w pędzelki. Zamierzałem się im przyglądać; zbyt łatwo sobie wyobrażałem, że żołądek wypełnia mi się tymi małymi ostrymi drzazgami. Jak zauważyłem, zastąpienie jednego nałogu drugim wydaje się nieuniknione. - Steven? Jesteś tam? - Tak - ocknąłem się. - Przykro mi z powodu twojej matki, ale zamierzam zjawić się na tym obiedzie. Westchnął, a kiedy się znowu odezwał, w jego głosie słychać było nie tylko udrękę, ale i współczucie. - Rozumiem, chcesz ją zobaczyć i właśnie dlatego powinieneś bardzo uważać i nie popełnić żadnego błędu. Ty nie jesteś Donald Trump, ona też żadna Ivana, ale nie mamy co liczyć na rozwód bez orzekania o winie. Dobrze ci się powodzi, Steven, zwłaszcza od pięciu lat. - Wiem, ale... - I przez te wszystkie lata - wpadł mi w słowo, przywdziewając ton prawnika jak togę - Diane Davis nie była twoją żoną, towarzyszką życia, a już na pewno i pod żadnym pozorem twoim sprzymierzeńcem. Była zwyczajną Dianę Coslaw z Pound Ridge i nie rzucała ci pod nogi kwiatów. - Nie, ale chcę ją zobaczyć. - A to, co myślałem, pewnie doprowadziłoby go do szału: chciałem się przekonać, czy Dianę włoży tę zieloną sukienkę w czarne plamki, bo cholernie dobrze wiedziała, że ją lubię najbardziej. Znowu westchnął. - W ogóle nie powinienem z tobą rozmawiać, bo spóźnię się na pociąg. Do pierwszej nie będzie żadnego. - No to leć na ten pociąg. - Polecę, ale najpierw muszę zrobić jeszcze jeden wysiłek, żeby do ciebie dotrzeć. Takie spotkanie wygląda jak turniej. Prawnicy są rycerzami, klienci zostają na jakiś czas zredukowani do pozycji giermków, którzy trzymają w jednej ręce lancę sir Mecenasa, a w drugiej wodze jego konia. - Jego ton sugerował, że wizja ta jest stara i ukochana przez wszystkich. - A ty mi mówisz, że z powodu mojej nieobecności chcesz wskoczyć na mojego rumaka i pogalopować na tamtego bez lancy, zbroi, przyłbicy, pewnie nawet bez ochraniacza na genitalia. - Chcę ją zobaczyć. Chcę sprawdzić, co u niej. Jak wygląda. Skoro ciebie nie będzie, Humboldt nawet nie zechce ze mną gadać. - Ach, żeby było tak miło. - Westchnął i roześmiał się cicho i cynicznie. - Nie dasz się przekonać, co? - Nie. - Dobrze, więc proszę, żebyś działał zgodnie z następującymi sugestiami. Jeśli się dowiem, że tego nie zrobiłeś i spaprałeś mi robotę, być może uznam, że prościej będzie oddać sprawę. Słuchasz? - Słucham. - Dobrze. Steven, nie wrzeszcz na nią. To po pierwsze i najważniejsze. Słyszałeś to? - Tak. - Nie zamierzałem na nią wrzeszczeć. Skoro potrafiłem rzucić palenie dwa dni po jej odejściu - i wytrwać - uznałem, że wytrwam przez sto minut i trzy dania, nie nazywając jej suką. - Na niego też nie wrzeszcz, to po drugie. - Dobrze. - Jakie dobrze. Wiem, że go nie lubisz, on ciebie też nie. - Nawet mnie nie zna. Jak mógł sobie wyrobić na mój temat jakiekolwiek zdanie? - Nie bądź tępy. Za to mu płacą. Więc powiedz “dobrze” z głębi serca. - Dobrze z głębi serca. - Już lepiej. - Ale nie powiedział tego z głębi serca, tylko jak człowiek, który spogląda na zegarek. - Nie wdawaj się w dyskusję rzeczową. Nie rozmawiaj o sprawach finansowych, nawet o “co by pan powiedział, gdybym zasugerował takie rozwiązanie”. Jeśli się wścieknie i spyta, po co się zjawiłeś na spotkaniu, skoro nie zamierzasz o niczym rozmawiać, powiedz mu to, co mnie, że chciałeś znowu zobaczyć żonę. - Dobrze. - A jeśli po tym zdaniu wyjdą, będziesz się umiał z tym pogodzić? - Tak. - Tego nie wiedziałem, ale miałem nadzieję, że będę umiał, poza tym wiedziałem, że Ring chce złapać ten pociąg. - Jako prawnik - twój prawnik - powtarzam ci, że to idiotyczny krok, a jeśli obróci się przeciwko tobie na sali sądowej, poproszę o przerwę tylko po to, żeby cię wywlec na korytarz i powiedzieć “a nie mówiłem?”. Dotarło? - Tak. Pozdrów ode mnie matkę. - Może i pozdrowię, wieczorem - powiedział i teraz miał głos jak człowiek, który przewraca oczami. - Do wieczora nie będę mieć ani chwili czasu. Muszę lecieć, Steven. - Dobrze. - Mam nadzieję, że ona zgodzi się z tobą spotkać. - Wiem, że masz nadzieję. Przerwał połączenie i pobiegł na spotkanie z matką, gdzieś tam, w Babylon. Parę dni później, kiedy się z nim spotkałem, między nami pojawiło się coś, o czym żaden z nas nie napomknął, choć myślę, że moglibyśmy o tym porozmawiać, gdybyśmy się tylko lepiej znali. Zobaczyłem to w jego oczach, a on być może zobaczył to samo w moich - tę świadomość, że gdyby jego matka nie spadła ze schodów i nie złamała sobie miednicy, byłby pewnie w tej chwili równie martwy jak William Humboldt. Do Gotham Cafe poszedłem z pracy piechotą; wyszedłem kwadrans po jedenastej i dotarłem na miejsce za piętnaście dwunasta. Chciałem być wcześniej dla własnego spokoju ducha - innymi słowy, żeby się upewnić, że restauracja jest tam, gdzie powiedział Humboldt. Taki już jestem i chyba zawsze byłem. Tuż po ślubie Dianę nazwała to moją “obsesyjną skłonnością”, ale myślę, że pod koniec małżeństwa wiedziała już, co to jest. Niełatwo ufam osądowi innych, w tym sęk. Zdaję sobie sprawę, że to upierdliwa cecha, i wiem, że doprowadzała Dianę do szaleństwa, ale czy nigdy nie zdawała sobie sprawy, że i ja nie lubię tego swojego zwyczaju? Niektóre rzeczy zmieniają się wolniej niż inne. A jeszcze inne wcale się nie zmieniają, choć się bardzo staramy. Restauracja była dokładnie tam, gdzie powiedział Humboldt, oznaczona zieloną markizą z napisem GOTHAM CAFE. Na oknach z lustrzanego szkła widniała biała sylweta miejskiego krajobrazu. Bardzo modne w nowojorski sposób. I bardzo zwyczajne, jak pozostałe osiemset albo więcej restauracji ściśniętych jedna przy drugiej w centrum. Uspokoiwszy się w kwestii lokalizacji (uspokoiwszy w pewnym sensie, byłem spięty jak diabli na myśl, że znowu zobaczę Dianę, no i niesamowicie chciało mi się palić), poszedłem na Madison i przez piętnaście minut chodziłem po sklepie z walizkami. Zwykłe oglądanie wystaw nie zdawało egzaminu; gdyby Dianę i Humboldt przyszli z centrum, zobaczyliby mnie. Dianę umiała mnie rozpoznać nawet z tyłu po układzie ramion i sposobie, w jaki zwisał na mnie płaszcz, a tego nie chciałem. Nie chciałem też, żeby wiedzieli, że przyszedłem przed czasem. Jeszcze by pomyśleli, że mi zależy. Dlatego wszedłem do sklepu. Kupiłem parasol, którego nie potrzebowałem, i wyszedłem na ulicę punkt dwunasta, wiedząc, że mogę przekroczyć próg Gotham Cafe pięć po dwunastej. Zasada mojego ojca: jeśli tobie zależy, bądź pięć minut przed czasem. Jeśli im zależy, spóźnij się pięć minut. Dotarłem do tego etapu, gdy nie wiedziałem już, komu zależy na czym i na jak długo, ale memento ojca wydawało mi się najrozsądniejszą radą. Gdyby chodziło tylko o Dianę, zjawiłbym się pewnie dokładnie o czasie. Nie, chyba kłamię. Gdyby chodziło tylko o Dianę, zjawiłbym się za kwadrans dwunasta i czekałbym na nią. Przez jakiś czas stałem pod markizą i zaglądałem do środka. Wnętrze restauracji było jasno oświetlone, co odnotowałem jako plus. Żywię przemożną niechęć do mrocznych lokali, w których się nie widzi, co sieje albo pije. Ściany były białe i wisiały na nich rozwibrowane kolorami obrazy impresjonistów. Nie widziałem jakie, ale nie to było ważne; te pierwotne kolory i szerokie, zamaszyste ruchy pędzla działały na oczy jak wizualna kofeina. Rozejrzałem się za Dianę i dostrzegłem kobietę, która mogła być nią; siedziała w połowie długiego pomieszczenia, pod ścianą. Trudno było powiedzieć, bo była odwrócona plecami, a ja nie miałem jej talentu do rozpoznawania sylwetki. Ale masywny, łysiejący mężczyzna, który jej towarzyszył, z całą pewnością wyglądał na Humboldta. Wziąłem głęboki oddech, otworzyłem drzwi restauracji i wkroczyłem do środka. Są dwa etapy odzwyczajania się od palenia i jestem przekonany, że to ten drugi produkuje największą liczbę recydywistów. Fizyczny odwyk trwa od dziesięciu dni do dwóch tygodni, po czym większość objawów - poty, ból głowy, drżenie mięśni, pulsujący ból za oczami, bezsenność, irytacja - znika. Wtedy rozpoczyna się znacznie dłuższy okres odwyku psychicznego. Tu objawy mogą obejmować depresję, łagodną do umiarkowanej, rozpacz, zobojętnienie na bodźce, luki w pamięci, nawet przelotną dysleksję. Wiem, bo o tym czytałem. Po tym, co się zdarzyło w Gotham Cafe, uznałem, że koniecznie muszę to zrobić. Pewnie można powiedzieć, że moje zainteresowanie tematem znajduje się w połowie drogi między Krainą Hobby i Królestwem Obsesji. Najczęściej spotykanym objawem fazy drugiej odwyku jest łagodne poczucie nierealności. Nikotyna wpływa pozytywnie na działanie synaps i poprawia koncentrację - innymi słowy rozszerza autostradę dla informacji w mózgu. Nie jest to ogromna różnica i tak naprawdę nie jest konieczna do skutecznego myślenia (choć najbardziej zaprzysięgli palacze twierdzą co innego), ale kiedy odstawi się nikotynę, ma się wrażenie - w moim przypadku bardzo dojmujące - że świat zaczął wyglądać jak ze snu. Wielokrotnie wydawało mi się, że ludzie, samochody i małe kawiarenki w ogródkach mijają mnie jak na poruszającym się ekranie, ciągniętym przez ukrytych maszynistów. Czasami zachowywałem się trochę jak na prochach, bo wraz z tym uczuciem pojawiało się wrażenie bezradności i moralnego wyczerpania, uczucie, że rzeczy muszą się toczyć tak, jak się toczą, w dobrą lub złą stronę, ponieważ jesteś (ale oczywiście mówię tylko o sobie) zbyt zajęty niepaleniem, żeby jeszcze wysilać się na coś innego. Nie wiem, jak wiele z tego ma związek z późniejszymi wydarzeniami, ale chyba coś ma, bo ledwie dostrzegłem kierownika sali, nabrałem przeświadczenia, że coś z nim jest nie tak, a kiedy się do mnie odezwał, byłem tego już pewien. Miał jakieś czterdzieści pięć lat, był wysoki, szczupły (przynajmniej we fraku; w normalnym ubraniu wyglądałby pewnie chudo), miał wąsy. W dłoni trzymał oprawne w skórę menu. Innymi słowy wyglądał jak setki kierowników sali w setkach snobistycznych nowojorskich restauracji. Z wyjątkiem muszki, która była przekrzywiona, i jakiejś plamki na koszuli tuż koło zapięcia fraka. Wyglądała jak ślad po sosie albo grudka jakiejś ciemnej galaretki. A na potylicy sterczał mu zadziorny kogucik, który przypomniał mi Alfalfę z “Little Rascals”. Na ten widok omal nie wybuchnąłem śmiechem - pamiętam, że byłem bardzo zdenerwowany - i musiałem zagryźć wargi, żeby się pohamować. - Tak, monsieur? - odezwał się, gdy do niego podszedłem. Zabrzmiało to jak “Thaaa, messuuu”. Wszyscy kierownicy sal w Nowym Jorku mówią z akcentem, choć nigdy nie można go zidentyfikować. Dziewczyna, z którą chodziłem w latach osiemdziesiątych, ta, która miała prawdziwe poczucie humoru (i, niestety, silny pociąg do narkotyków), powiedziała kiedyś, że wszyscy oni wychowali się na tej samej wysepce, dlatego mówią tym samym językiem. A co to za język? - Palantoński - powiedziała, a ja parsknąłem śmiechem. To wspomnienie wróciło do mnie w chwili, gdy spojrzałem ponad ramieniem kierownika sali na kobietę, którą zobaczyłem z ulicy - byłem już niemal całkiem pewny, że to Dianę - i znowu musiałem zagryźć wargi. W rezultacie nazwisko Humboldta wyszło ze mnie jak na wpół zduszone kichnięcie. Wysokie, blade czoło kierownika sali pofałdowało się. Jego oczy wpiły się w moje. Zbliżając się do jego stanowiska, wziąłem je za piwne, ale teraz okazały się zupełnie czarne. - Przepraszam, monsieur? - spytał. Zabrzmiało to jak..przephoszą. mcssuu”. Jego długie palce, blade jak czoło - palce pianisty, tak mi się skojarzyły - zabębniły nerwowo o okładkę menu. Wystający z niego chwost robił wrażenie jakiejś idiotycznej kołyszącej się zakładki. - Humboldt - powtórzyłem. - Stolik na cztery osoby. - Zorientowałem się, że nie mogę oderwać oczu od jego muszki, tak przekrzywionej, że lewym końcem niemal muskała mu podbródek, a także od tej grudki na śnieżnobiałej koszuli. Teraz, gdy znalazłem się bliżej, nie przypominała sosu ani galaretki; wyglądała jak częściowo zaschnięta krew. Kierownik sali spojrzał w księgę rezerwacji, łobuzerski kogucik na jego potylicy kołysał się nad przylizaną fryzurą. Przez rowki zostawione przez grzebień przeświecała skóra głowy, na ramionach smokinga osiadły płatki łupieżu. Przyszło mi do głowy, że dobry kierownik personelu wylałby natychmiast noszącego się tak niechlujnie pracownika. - Ach, tak, monsieur (ach, taaa, messuu). - Znalazł nazwisko. Pańscy znajomi znajdują się... - Powoli podniósł głowę, raptem znieruchomiał, a jego spojrzenie zlodowaciało jeszcze bardziej, jeśli to w ogóle możliwe. Spojrzał gdzieś poza mnie, w dół. Psów wprowadzać nie wolno - rzucił ostro. - Ile razy mam powtarzać, że nie wolno tu przyprowadzać tego psa! Właściwie nie krzyknął, ale odezwał się tak głośno, że kilka osób przy stolikach najbliższych jego stanowisku przestało jeść i spojrzało z zaciekawieniem. Sam też się obejrzałem. Kierownik sali mówił z takim przekonaniem, że spodziewałem się zobaczyć czyjegoś psa, ale za moimi plecami nie było ani psa, ani jego właściciela. Wtedy przyszło mi do głowy, nie wiem dlaczego, że chodziło mu o mój parasol, że może na Wyspie Kierowników Sal “pies” to slangowa nazwa parasoli, zwłaszcza w rękach gościa w dniu, kiedy raczej nie będzie padać. Obejrzałem się na niego; okazało się, że już ruszył, trzymając moje menu. Pewnie wyczuł, że za nim nie idę, ponieważ obejrzał się przez ramię, lekko unosząc brwi. Jego mina wyrażała tylko uprzejme: “Pozwoli pan za mną, messuu?”, więc poszedłem. Wiedziałem, że coś z nim jest nie tak, ale poszedłem. Nie miałem czasu ani ochoty, żeby się zastanawiać, co złego dzieje się z kierownikiem sali w restauracji, w której nigdy dotąd nie byłem i w której prawdopodobnie moja noga już nigdy nie postanie; musiałem się zająć Humboldtem i Dianę. Musiałem tego dokonać bez papierosa, a kierownik sali w Gotham Cafe będzie musiał sam zająć się swoimi problemami, włącznie z psem. Dianę obejrzała się i w pierwszej chwili jej twarz nie wyraziła niczego, a w oczach zobaczyłem tylko, by tak powiedzieć, zamarzniętą uprzejmość. Potem pod jej powierzchnią dostrzegłem gniew, a może tylko mi się tak wydawało. Przez ostatnie trzy, cztery miesiące często się kłóciliśmy, ale nie przypominam sobie, żebym kiedykolwiek widział taki skrywany gniew jak teraz, gniew, który chciała ukryć pod makijażem, nową sukienką (niebieska, bez plamek, bez rozcięcia z boku) i nową fryzurą. Przysadzisty mężczyzna, z którym siedziała, powiedział coś, a ona dotknęła jego ręki. Odwrócił się do mnie, zaczął wstawać i wtedy dostrzegłem w jej oczach coś jeszcze. Bała się mnie w takim samym stopniu, w jakim była na mnie zła. I choć nie powiedziała ani słowa, nagle wściekłem się na nią. Wszystko w jej twarzy i oczach mnie odpychało; równie dobrze mogłaby sobie napisać na czole ZAMKNIĘTE DO ODWOŁANIA. Myślałem, że zasługuję na coś lepszego. - Monsieur - odezwał się kierownik sali i odsunął krzesło po lewej stronie Dianę. Prawie go nie słyszałem i z pewnością wyleciało mi z głowy jego ekscentryczne zachowanie i przekrzywiona muszka. Wydaje mi się, że zapomniałem nawet o papierosach, po raz pierwszy, odkąd rzuciłem palenie. Mogłem tylko przyglądać się jej powściągliwej minie i zastanawiać się, jak to możliwe, że jestem na nią tak wściekły, a zarazem pragnę jej tak bardzo, że samo patrzenie na nią sprawia mi ból. Rozstanie może i wzmaga uczucia - a może nie - ale na pewno wyostrza wzrok. Znalazłem nawet czas, żeby się zdziwić, czy naprawdę widziałem to wszystko. Gniew? Tak, to możliwe, nawet prawdopodobne. Gdyby się na mnie nie gniewała, choćby do pewnego stopnia, przecież by nie odeszła. Ale strach? Dlaczego, na miłość boską, Dianę miałaby się mnie bać? Nigdy nie podniosłem na nią ręki. Głos może tak, ale ona nie pozostawała mi dłużna. - Życzę smacznego, monsieur - odezwał się kierownik sali z jakiegoś innego wszechświata, tego, w którym na ogół pozostają pracownicy personelu, zaglądając do naszego tylko wtedy, gdy ich wołamy, bo czegoś nam potrzeba albo chcemy się na coś poskarżyć. - Witam, nazywam się Bill Humboldt - przedstawił się towarzysz Dianę. Wyciągnął do mnie dłoń, zaczerwienioną i spierzchniętą. Uścisnąłem ją przelotnie. Całe jego ciało było równie duże, jak ta dłoń, a szeroka twarz miała ten wyraz, który przybierają nałogowi alkoholicy po pierwszym głębszym tego dnia. Oceniłem go na czterdzieści parę lat, za jakieś dziesięć lat jego ciężkie policzki zaczną zwisać jak u buldoga. - Miło mi - rzuciłem, nie poświęcając mu więcej myśli niż kierownikowi sali z ciemną grudką na koszuli. Chciałem mieć już za sobą etap powitań, żeby móc się odwrócić do ładnej blondynki o różanośmietankowej cerze, bladych różowych ustach i smukłej, zgrabnej figurze. Do kobiety, która nie tak dawno lubiła szeptać mi do ucha “rób to rób to rób to”, kurczowo trzymając mnie za tyłek. - Gdzie pan Ring? - spytał Humboldt, rozglądając się po restauracji (nieco przesadnie, jak mi się zdawało). - Pan Ring jest w drodze na Long Island. Jego matka spadła ze schodów i złamała sobie miednicę. - A, cudownie - mruknął Humboldt. Wziął na wpół opróżniony kieliszek martini i dopił go do końca, aż nadziana na wykałaczkę oliwka dotknęła jego warg. Wypluł ją, odstawił kieliszek i spojrzał na mnie. - I chyba wiem, co panu powiedział. Słyszałem to, ale nie zwracałem na niego uwagi. Na jakiś czas stał się jedynie cichymi zakłóceniami programu radiowego, którego ma się wielką ochotę wysłuchać. Spojrzałem na Dianę. Niesamowite, naprawdę, wyglądała jeszcze ładniej i bardziej elegancko niż poprzednio. Jakby nauczyła się nowych rzeczy - tak, nawet po dwóch tygodniach separacji, mieszkając z Erniem i Dee Dee Coslaw w Pound Ridge - o których ja nigdy się nie dowiem. - Jak się masz, Steve? - spytała. - Świetnie - powiedziałem. A potem: - Właściwie wcale nie. Tęsknię za tobą. Moja pani zareagowała nieufnym milczeniem. Te wielkie zielononiebieskie oczy patrzyły na mnie i nic więcej się nie działo. Z całą pewnością nie było nadziei na żaden rewanż, żadne “ja też”. - I rzuciłem palenie. To także wytrąciło mnie z równowagi. - Rzuciłeś, w końcu? Bardzo dobrze. Ten jej ton, uprzejmy, lecz pełen wyższości, znowu obudził we mnie błysk gniewu, tym razem prawdziwie brzydkiego. Jakby wiedziała, że kłamię, ale to już jej nie obchodziło. Przez dwa lata truła mi dzień w dzień o tym, jak to dostanę raka, jak to ona dostanie raka, że nawet nie pomyśli o dziecku, dopóki nie rzucę, więc mogę sobie oszczędzić fatygi i nie poruszać tego tematu - a teraz raptem przestało ją to interesować, ponieważ przestała się interesować mną. - Musimy zająć się paroma drobiazgami - odezwał się Humboldt - jeśli to panu nie przeszkadza. Na podłodze koło niego stała wielka, pękata aktówka. Podniósł ją z cichym stęknięciem i postawił na krześle, na którym siedziałby mój prawnik, gdyby jego matka nie złamała sobie miednicy. Zaczął otwierać zamki, ale już nie zwracałem na niego uwagi. Szczerze mówiąc, przeszkadzał mi. Nie tylko z powodu ostrożności, to była kwestia priorytetów. Przez chwilę pomyślałem, jak to dobrze, że Ring musiał wyjechać. Dzięki temu sytuacja się skrystalizowała. Spojrzałem na Dianę. - Chcę spróbować jeszcze raz. Możemy się pogodzić? Jest na to jakaś szansa? Wyraz autentycznej zgrozy na jej twarzy przekreślił wszelkie nadzieje, których się kurczowo trzymałem, wcale o tym nie wiedząc. Nie odpowiedziała, spojrzała na Humboldta. - Mieliśmy o tym nie mówić! - Miała drżący, oskarżycielski głos. - Ten temat w ogóle miał nie być poruszany! Humboldt trochę się zaczerwienił. Wzruszył ramionami i zerknął przelotnie na pusty kieliszek, jakby żałował, że martini nie było podwójne. - Nie wiedziałem, że pan Davis zjawi się bez swojego prawnika. Powinien mnie pan uprzedzić. Ponieważ pan tego nie zrobił, muszę pana poinformować, że Dianę nie zjawiła się na tym spotkaniu z zamiarem doprowadzenia do pojednania. Jej decyzja o rozwodzie jest nieodwołalna. Zerknął na nią, szukając potwierdzenia, i otrzymał je. Kiwała głową z przekonaniem. Policzki miała zdecydowanie bardziej różowe niż wtedy, gdy dosiadłem się do stolika, i nie był to rumieniec zażenowania. - Oczywiście - rzuciła i w jej oczach pojawiła się furia. - Dlaczego? - Strasznie mi się nie podobał ten błagalny ton mojego głosu, dźwięk przypominający niemal beczenie owcy, ale nie miałem na to najmniejszego wpływu. - Dlaczego? - Och, Jezu. Chcesz powiedzieć, że naprawdę nie wiesz? - Nie wiem. Jej policzki zrobiły się jeszcze bardziej różowe, kolor sięgnął niemal skroni. - No tak, oczywiście. Jakie to typowe. - Podniosła szklankę wody i rozlała trochę na obrus, tak bardzo trzęsły się jej ręce. Ten widok wystrzelił mnie - no naprawdę, paf! - w tamtą chwilę po jej odejściu, kiedy rozbiłem szklankę soku pomarańczowego i upomniałem się, żeby nie zbierać szkła trzęsącymi się rękami, ale i tak je zebrałem i pokaleczyłem się, co spowodowało, że zrobiło mi się jeszcze gorzej. - Przestań, to nieproduktywne - powiedział Humboldt. Zachowywał się jak sędzia bokserski, usiłujący nie dopuścić do walki przed początkowym gongiem, ale spojrzeniem omiatał salę, szukając naszego kelnera albo jakiegokolwiek. W tej chwili znacznie mniej interesowaliśmy go my, a o wiele bardziej to, co można wypić na drugą nóżkę, jak to się mówi. - Chciałem tylko się dowiedzieć... - zacząłem. - To, czego się chce pan dowiedzieć, nie ma nic wspólnego z przyczyną, dla której się tu spotkaliśmy - powiedział Humboldt i przez chwilę wyglądał na tak inteligentnego i bezwzględnego, jak pewnie tuż po wyjściu ze szkoły prawniczej z dyplomem w dłoni. - Tak, właśnie, wreszcie - odezwała się Dianę. Głos jej się łamał i słychać w nim było napięcie. - Wreszcie nie chodzi tylko o to, czego ty chcesz, czego tobie potrzeba. - Nie wiem, co to ma znaczyć, ale chętnie cię wysłucham - powiedziałem. - Możemy się zgłosić do doradcy rodzinnego. Nie mam nic przeciwko... Uniosła obie ręce, zwrócone dłońmi do góry. - Och, Boże, pan macho w nowym wydaniu. - Syknęła i opuściła dłonie na kolana. - Po tych wszystkich razach, kiedy odjeżdżałeś w stronę zachodu słońca. Powiedz, że nie. kowboju. - Przestań - upomniał ją Humboldt. Przeniósł wzrok ze swojej klientki na jej wkrótce byłego męża (bo tak, do tego musiało dojść, na tym etapie nawet to lekkie poczucie nierealności, które pojawia się wraz z niepaleniem, nie zdołało mi już przysłonić tej wyraźnie rysującej się prawdy). - Jeśli któreś z was powie jeszcze słowo, będę musiał ogłosić koniec spotkania. - Posłał nam obojgu po słabym uśmiechu, tak wyraźnie fałszywym, że był aż uroczy. - A nawet jeszcze nic nie zamówiliśmy. To właśnie - ta pierwsza wzmianka o jedzeniu od chwili mojego przyjścia - zdarzyło się na moment przed tym, jak zaczęły się dziać złe rzeczy i pamiętam, że z któregoś z pobliskich stolików doleciał mnie zapach łososia. W ciągu tych dwóch tygodni od rzucenia palenia węch wyostrzył mi się w niewiarygodny sposób, ale nie uważam tego za takie błogosławieństwo, zwłaszcza gdy chodzi o łososia. Kiedyś go lubiłem, teraz nie mogę znieść nawet zapachu, nie mówiąc już o smaku. Zlał mi się z zapachem bólu, strachu, krwi i śmierci. - To on zaczął - powiedziała nadąsana Dianę. Nie, to ty zaczęłaś, to ty odeszłaś, pomyślałem, ale zachowałem to dla siebie. Humboldt najwyraźniej mówił poważnie; wziąłby Dianę za rękę i wyprowadził ją z restauracji, gdybyśmy zaczęli tę dziecinną przepychankę pod tytułem “a nie, bo ty”. Nie zatrzymałaby go nawet nadzieja na następnego drinka. - Dobrze - powiedziałem łagodnie... lecz ten łagodny ton sporo mnie kosztował, wierzcie mi. - To ja zacząłem. Co teraz? Oczywiście wiedziałem: dokumenty, dokumenty, dokumenty. I pewnie jedyną satysfakcją, jaką mogłem mieć z tej żałosnej sytuacji, było oświadczenie, że zgodnie z radą mojego adwokata nie zamierzam niczego podpisywać, a nawet czytać. Znowu zerknąłem na Dianę, ale siedziała ze wzrokiem wbitym w pusty talerz, a włosy zasłaniały jej twarz. Miałem cholerną ochotę chwycić ją za ramiona i potrząsnąć nią w tej nowej niebieskiej sukience jak kamykiem w grzechotce. Myślisz, że jesteś w tym sama? - chciałem do niej krzyknąć. Myślisz, że jesteś w tym sama? Kowboj Marlboro ma dla ciebie wiadomość: jesteś upartą, egoistyczną suk... - Słyszy mnie pan? - spytał uprzejmie Humboldt. Spojrzałem na niego. - No, jest pan - dodał. - Myślałem, że znowu pan gdzieś odpłynął. - Ależ skąd. - Dobrze. Cudnie. Trzymał w dłoniach parę kartek. Były spięte spinaczami w różnych kolorach - czerwonymi, niebieskimi, żółtymi, fioletowymi. Pasowały do impresjonistycznych obrazów na ścianach Gotham Cafe. Przyszło mi do głowy, że przybyłem na to spotkanie makabrycznie nieprzygotowany i to nie tylko dlatego, że mój prawnik siedział w pociągu do Babylon. Diane włożyła nową sukienkę, Humboldt miał tę aktówkę - czołg plus dokumenty spięte kolorowymi spinaczami, przy czym każdy kolor oznaczał inny temat - a ja miałem tylko parasol w słoneczny dzień. Spojrzałem na niego - stał obok mojego krzesła - i zauważyłem, że przy rączce nadal ma karteczkę z ceną. Od razu poczułem się jak kleptoman. W restauracji unosiły się śliczne zapachy, jak w większości lokali, w których zakazano palenia - pachniało kwiatami, winem, świeżą kawą, czekoladą i ciastkami, ale najwyraźniejszy ze wszystkich był zapach łososia. Pamiętam, że wydał mi się bardzo smakowity i że postanowiłem go zamówić. Pamiętam także, jak pomyślałem, że jeśli zdołam go zjeść na takim spotkaniu, będę mógł jeść już chyba wszędzie. - Mam tutaj parę formularzy, umożliwiających panu i pani Davis płynność finansową przy jednoczesnej pewności, że żadne z was nie będzie miało nieuczciwego dostępu do funduszy, na które oboje pracowaliście tak ciężko - ciągnął Humboldt. - Mam tutaj także wstępne zawiadomienie sądowe, które musicie podpisać, oraz dokumenty, na mocy których będziemy mogli złożyć wasze papiery wartościowe oraz obligacje na rachunku depozytowym do czasu wyjaśnienia waszej obecnej sytuacji. Już otwierałem usta, żeby powiedzieć, iż niczego nie podpiszę, a jeśli to znaczy, że spotkanie dobiegło końca, to trudno, ale nie udało mi się wydobyć z siebie ani jednego słowa. Kierownik sali mi nie dał. Krzyczał, jednocześnie mówiąc, co usiłowałem naśladować, ale kilka zestawionych ze sobą “i” nie odzwierciedla tego dźwięku. Było to coś takiego, jakby w brzuchu zebrało mu się mnóstwo pary, a w gardle utkwił gwizdek czajnika. - Ten pies... Iiiiiiiiii! Przecież mówiłem o tym psie... Iiiii! Nie daje mi spać... Iiiiiii! Ona mi mówi zamknij pysk, ta cipa... Iiiii! Och, jak się ze mną drażnisz!... Iiiiiiii!... A teraz przyprowadzasz tu tego psa... Iiiiiii! W sali oczywiście od razu zrobiło się cicho, goście podnieśli zdumione twarze znad posiłków, oderwali się od rozmów, spojrzeli na tę chudą, bladą, odzianą w czerń postać, idącą wielkimi krokami przez salę, przebierającą długimi, bocianimi nogami jak ostrzami nożyczek. Muszka kierownika sali odwróciła się o pełne dziewięćdziesiąt stopni od pozycji wyjściowej, toteż teraz wyglądała jak wskazówki zegara, na którym wybiła szósta. Szedł z rękami założonymi na plecach, lekko pochylony i przypominał mi rysunek z podręcznika do szóstej klasy, rysunek niefortunnego nauczyciela rysunków z opowiadania Washingtona Irvinga, Ichabode’a Crane’a. To na mnie patrzył, do mnie się zbliżał. Wytrzeszczyłem na niego oczy, niemal jak zahipnotyzowany - całkiem jak w jednym z tych snów, kiedy sobie uprzytamniamy, że zdajemy egzamin, do którego się nie nauczyliśmy, albo że zjawiamy się na przyjęciu na naszą cześć w Białym Domu i jesteśmy całkiem nago - i pewnie bym tak stał do końca, gdyby Humboldt się nie poruszył. Usłyszałem szurnięcie krzesła i spojrzałem na niego. Stał, trzymając serwetkę w lekko zwiniętej dłoni. Był zdziwiony, ale i wściekły. Nagle zrozumiałem dwie rzeczy: że jest pijany, zupełnie pijany, i że uznał to zajście za kpinę z jego gościnności i powagi. To przecież on wybrał restaurację, a tu proszę - kierownik sali dostał bzika. - Iiiiiiiii! Ja ci pokażę! Wreszcie dam ci nauczkę... - O mój Boże, on się zmoczył - szepnęła jakaś kobieta przy pobliskim stoliku. Mówiła bardzo cicho, ale jej głos był doskonale słyszalny w sali, w której zapadła martwa cisza - kierownik sali akurat zaczerpnął oddechu, żeby wydać nowy wrzask. Rzeczywiście, miała rację. Krocze jego spodni było zupełnie mokre. - Słuchaj no, idioto - odezwał się Humboldt, zwracając się do niego, a wtedy kierownik sali wyjął zza pleców lewą rękę. Trzymał w niej nóż rzeźnicki, w życiu nie widziałem takiego wielkiego. Miał chyba ze trzydzieści cali, a górna część ostrza była lekko rozszerzona, jak w nożach, które piraci noszą na starych filmach. - Uważaj! - ryknąłem do Humboldta, a przy stoliku pod ścianą jakiś chudy mężczyzna w okularach bez oprawek krzyknął i wypluł na obrus przed sobą kłąb przeżutego brązowego jedzenia. Humboldt chyba ani nie słyszał mojego wrzasku, ani krzyku tego drugiego mężczyzny. Patrzył na kierownika sali, władczo marszcząc brwi. - Chyba się nie spodziewacie, że znowu tu przyjdę, skoro tak się tu... - zaczął. - Iiiiiii! IIIIIIIIIII! - zawył kierownik sali i zamachnął się rzeźnickim nożem. Ostrze przecięło powietrze z mdlącym świstem, jak wyszeptane zdanie. Kropkę stanowił dźwięk ostrza wbijającego się w prawy policzek Williama Humboldta. Z rany bluznęła krew, wściekła fontanna małych kropelek. Ozdobiły obrus wachlarzem kropeczek, a ja ujrzałem z ogromną wyrazistością (nigdy tego nie zapomnę), jak jedna czerwona kropla wpada do mojej szklanki z wodą i opada na dno niczym różowe włókienko ciągnące za sobą ogonek. Wyglądało jak czerwona kijanka. Policzek Humboldta rozwarł się, ukazując zęby, a kiedy Humboldt przytrzymał go ręką, zobaczyłem na ramieniu jego grafitowego garnituru coś różowawobiałego. Dopiero później zdałem sobie sprawę, że to kawałek ucha. - Powiem ci to do ucha! - wrzasnął kierownik sali do krwawiącego prawnika Dianę, który stał, trzymając się za policzek. Krew lała się mu przez palce, ale Humboldt w dziwny sposób przypominał Jacka Benny’ego w jednym ze swoich słynnych numerów. - Zadzwoń do tych swoich żałosnych sąsiadów, tych plotkarzy... Iiiiiiii! Ty psiarzu! Teraz także inni zaczęli krzyczeć, głównie na widok krwi. Humboldt był dużym mężczyzną i krwawił jak zarzynana świnia. Słyszałem bębnienie krwi o podłogę, a przód jego białej koszuli już zupełnie poczerwieniał. Krawat, który na początku był właśnie czerwony, teraz poczerniał. - Steve... - odezwała się Diane. - Steven? Przy stoliku za jej plecami, nieco po lewej, siedział mężczyzna z kobietą - miał jakieś trzydzieści lat i był przystojny tak, jak niegdyś George Hamilton - nagle zerwał się na równe nogi i rzucił biegiem przed siebie. - Troy, nie zostawiaj mnie! - krzyknęła jego dziewczyna, ale Troy się nawet nie obejrzał. Chyba właśnie sobie przypomniał, że miał oddać książkę do biblioteki albo nawoskować samochód. Jeśli ktoś w tym pomieszczeniu był do tej pory sparaliżowany strachem - nie mogę tego twierdzić z całą pewnością, choć widziałem bardzo wiele i pamiętam wszystko - to po tym incydencie sytuacja się zmieniła. Ludzie zaczęli się zrywać z miejsc, rozległo się jeszcze więcej krzyków. Parę stolików przewróciło się na podłogę, brzęczało rozbijane szkło i porcelana. Zobaczyłem mężczyznę, który obejmując w talii swoją towarzyszkę, przemykał za plecami kierownika sali; jej ręka zaciskała się na jego ramieniu jak szpony. Przez chwilę patrzyli na mnie i ich oczy wydawały się puste jak oczy greckiej rzeźby. Twarz kobiety była zupełnie biała, strach nadał jej wygląd wiedźmy. Wszystko to wydarzyło się w ciągu jakichś dziesięciu, może dwudziestu sekund. Zapamiętałem to jako serię fotografii czy stopklatek, ale nie jako następujący w czasie proces. Czas przestał dla mnie istnieć w chwili, gdy Alfalfa, kierownik sali, wyjął lewą rękę zza pleców i zobaczyłem nóż rzeźnicki. W tym czasie mężczyzna we fraku nadal wyrzucał z siebie potok słów w narzeczu kierowników sali, tym samym, którym moja dawna dziewczyna nazwała palantońskim. Niektóre naprawdę były zupełnie obce, inne znajome, ale kompletnie bez sensu, a niektóre uderzające... niemal upiorne. Czytaliście kiedyś czyjąś długą, zawiłą ostatnią wolę? To było coś w tym stylu. Większości słów nie pamiętam, ale to, co pamiętam, zostanie ze mną na zawsze. Humboldt zatoczył się do tyłu, nadal trzymając się za rozpłatany policzek. Wpadł na krzesło, usiadł na nim ciężko. Wygląda jak ktoś, kto się właśnie dowiedział, że został wydziedziczony, pomyślałem. Poruszył się w stronę Dianę i moją, miał szeroko rozwarte, przerażone oczy. Zdążyłem jeszcze zauważyć, że płyną z nich łzy, a potem kierownik sąli chwycił nóż rzeźnicki obiema rękami i wbił go w sam środek głowy Humboldta. Wydała dźwięk, jakby ktoś uderzył trzciną w stertę ręczników. - Buuu! - krzyknął Humboldt. Jestem całkowicie pewien, że tak brzmiało jego ostatnie słowo, wypowiedziane na planecie Ziemi - “buuu”. Potem jego zapłakane oczy wywróciły się białkami do góry, a on runął na własny talerz, ruchem martwej ręki strącając kieliszek na podłogę. W tej samej chwili kierownik sali - teraz jeżyły mu się na potylicy już wszystkie włosy, nie tylko to jedno pasmo - wyrwał nóż z jego głowy. Krew wylała się z rany całą taflą, ochlapała przód sukienki Diane. Diane uniosła ręce, znowu zwrócone wnętrzem do góry, ale tym razem był to gest przerażenia, nie desperacji. Krzyknęła przeraźliwie i zasłoniła oczy obryzganymi krwią rękami. Kierownik sali nie zwrócił na nią uwagi. Odwrócił się do mnie. - Ten twój pies - przemówił niemal przyjemnym tonem. Wydawało się, że nie interesuje się, a może nawet nie słyszy wrzeszczących, przerażonych ludzi, którzy galopowali na oślep do drzwi. Miał bardzo duże, bardzo ciemne oczy. Znowu wydały mi się brązowe, ale wokół tęczówek miały czarne kręgi. - Ten twój pies bardzo przeszkadza. Wszystkie radia na Coney Island nie robią tyle hałasu, co ten twój pies, ty szmondaku. Trzymałem w dłoni parasol; choćbym się nie wiadomo jak starał, nie mogę sobie przypomnieć, kiedy go chwyciłem. Pewnie wtedy, gdy Humboldt stał, porażony świadomością, że jego usta rozszerzyły się o jakieś osiem cali, ale po prostu nie mogę sobie przypomnieć tego momentu. Pamiętam, jak mężczyzna w typie George’a Hamiltona rzucił się do drzwi, wiem, że miał na imię Troy, bo tak zawołała jego towarzyszka, ale nie potrafię sobie przypomnieć, kiedy podniosłem z podłogi parasol, który kupiłem w sklepie z walizkami. Lecz znajdował się w mojej dłoni, metka z ceną wystawała mi z pięści, a kiedy kierownik sali pochylił się ku mnie jak w ukłonie i świsnął nożem przede mną - celując, jak sądzę, w moje gardło - uniosłem go i uderzyłem kierownika w nadgarstek, jak dawny nauczyciel, bijący ucznia po ręce hikorową wskazówką. - Uuu! - stęknął kierownik sali, jego dłoń zanurkowała w dół, a ostrze, wymierzone w moje gardło, zaryło się w przemoczony, różowawy obrus. Ale nie stracił rezonu i wyciągnął nóż. Gdybym znowu usiłował uderzyć w dzierżącą broń rękę, na pewno bym spudłował, ale tego nie zrobiłem. Zamachnąłem się i wymierzyłem mu doskonały cios - na ile pozwalał parasol - w skroń. W chwili uderzenia parasol otworzył się jak w komedii. Ale wtedy mnie to nie śmieszyło. Kwiat parasola odgrodził mnie zupełnie od niego, on poleciał do tyłu, sięgając wolną ręką do miejsca, w które go uderzyłem, a ja nie byłem zachwycony, że straciłem go z oczu. To, że go nie widziałem, wzbudziło we mnie strach. W ogóle się bałem. Chwyciłem Dianę za przegub i poderwałem ją na równe nogi. Posłuchała bez słowa, zrobiła krok w moją stronę, zachwiała się na wysokich obcasach i wpadła prosto w moje ramiona. Poczułem napierające na mnie piersi i wilgotne ciepło na nich. - Iiiiiiiii! Ty chuju! - zawył kierownik sali, a może zresztą powiedział “ty wuju”. To chyba nie ma znaczenia, no tak, a jednak często się nad tym zastanawiam. Późno w nocy drobne wątpliwości wydają się tak samo ważne jak wielkie. - Chamie! Te radia! Łubu dubu! Pieprzyć kuzyna Brucie! Pieprzyć ciebie! Ruszył ku nam (teren za nim był już zupełnie pusty i wyglądał jak saloon po bójce). Mój parasol nadal leżał na stole, otwarta czasza wystawała poza jego blat, kierownik sali strącił go biodrem. Parasol upadł mu pod nogi, on odrzucił go kopniakiem. Pociągnąłem Dianę za sobą na drugą stronę sali. Drzwi frontowe pewnie były za daleko, ale nawet gdybyśmy zdołali do nich dobiec, i tak tarasował je tłum przerażonych, krzyczących ludzi. Jeśli chodziło mu o mnie - albo o nas - bez trudu złapałby nas i zarżnął jak dwa indyki. - Padalce! Padalce! Iiiiiiii!... I tyle zostało z twojego psa, co? Z tego wrzaskliwego kundla! Niech on przestanie! - krzyknęła Dianę. - O Jezu, on nas zabije, niech on przestanie! - Zgiń, ty paskudo! - Teraz był już bliżej. Parasol nie zatrzymał go na długo, to pewne. - Zgiń ty i twoje nierządnice! Przede mną znajdowało się troje drzwi, dwoje naprzeciwko siebie w małej wnęce, w której znajdował się także automat telefoniczny. Męskie i damskie toalety. Niedobrze. Nawet jeśli były pojedyncze i miały zamki w drzwiach, i tak się nie nadawały. Taki świrus bez trudu wyważyłby drzwi, a my nie mielibyśmy dokąd uciekać. Pociągnąłem ją w stronę trzecich drzwi, wepchnąłem w świat czystych zielonych kafelków, silnego jarzeniowego światła, lśniącego chromu i parnych woni jedzenia. Dominował zapach łososia. Humboldt nie miał okazji spytać o danie dnia, ale myślę, że mogłem się zorientować, co nim jest. Przed nami stał kelner w wyładowaną tacą na jednej dłoni i rozdziawionymi szeroko ustami. Wyglądał jak Gimpel Głupek z tego opowiadania Isaaca Singera. - Co... - zaczął, a ja odepchnąłem go na bok. Taca pofrunęła w powietrze, talerze i szklanki uderzyły o ścianę. - Aj! - krzyknął jakiś facet. Był duży, miał na sobie biały fartuch i czapkę kucharską, która wyglądała jak chmurka. Na szyi miał czerwoną bandanę, w ręce warząchew ociekającą jakimś brązowym sosem. - Aj, nie można tak! - Musimy się wydostać - powiedziałem. - On oszalał. Zaraz... Wtedy wpadłem na pewien pomysł, sposób wyjaśnienia bez wyjaśnienia i przelotnie złożyłem dłoń na lewej piersi Dianę, na przemoczonym materiale jej sukienki. Po raz pierwszy dotknąłem jej tak intymnie i nie wiem, czy było mi przyjemnie, czy nie. Wyciągnąłem dłoń do kucharza, pokazałem mu krew Humboldta. - Dobry Chryste - szepnął. - Tam. Na tył, wy, tam. W tej samej chwili drzwi, którymi tu wpadliśmy, znowu się otworzyły i do środka wtoczył się kierownik sali z dzikim spojrzeniem i włosami zjeżonymi jak kolce zwiniętego w kulkę jeża. Rozejrzał się, zobaczył kelnera, zlekceważył go, dostrzegł mnie i ruszył do ataku. Znowu puściłem się pędem przed siebie, ciągnąc za sobą Dianę, odepchnąłem na oślep miękkie ciało kucharza. Otarliśmy się o niego, sukienka Dianę zostawiła na jego fartuchu smugę krwi. Dostrzegłem, że kucharz nie ucieka z nami, że rusza na kierownika sali i chciałem go ostrzec, powiedzieć, że to na nic, że to najgorszy pomysł na świecie i prawdopodobnie ostatni w jego życiu, ale nie miałem czasu. - Aj! - krzyknął kucharz. - Aj, Guy, co się robi? Wymówił to imię z francuska, tak że zabrzmiało trochę jak “kwi”, a potem już nic nie mówił. Rozległo się głuche łupnięcie, które nasunęło mi na myśl dźwięk noża, wbijającego się w czaszkę Humboldta, i kucharz krzyknął. Był to dziwny bulgoczący dźwięk, a po nim nastąpiło ciężkie mokre klapnięcie, które nadal nawiedza mnie we snach. Nie wiem, co to było, i nie chcę wiedzieć. Pociągnąłem Dianę wąskim przejściem pomiędzy dwoma kuchenkami, które poraziły nas wściekłym gorącem. Na końcu przejścia znajdowały się drzwi zamknięte na dwie ciężkie stalowe zasuwy. Sięgnąłem do tej na górze i usłyszałem, że Guy, kierownik sali z piekła rodem, pędzi na nas, bełkocząc nieustannie. Nie chciałem puszczać zasuwy, chciałem uwierzyć, że otworzę te drzwi i uratuję nas, zanim tamten znajdzie się przy nas, ale coś we mnie - to coś nastawione na przeżycie - kazało mi zmienić zamiar. Przycisnąłem Dianę do drzwi, zasłoniłem ją sobą w odruchu obronnym sięgającym czasów ery lodowcowej i stanąłem z nim twarzą w twarz. Pędził na mnie wąskim przejściem pomiędzy kuchenkami, z nożem w lewej ręce, którą wznosił wysoko nad głowę. Usta miał otwarte, wargi odsłaniały brzydkie, zniszczone zęby. Wszelka nadzieja, że Gimpel Głupek nam pomoże, zniknęła. Kulił się pod ścianą koło drzwi, trzymając palce w ustach, co jeszcze bardziej upodabniało go do wioskowego idioty. - Nie trzeba było o mnie zapominać! - ryknął Guy głosem Yody z “Gwiezdnych wojen”. - Ten twój podły pies!... Ta głośna muzyka, taka nieharmonijna!... Iiiiiii!... Jak można... Na kuchence po lewej stronie znajdował się jakiś sagan. Złapałem go i rzuciłem w niego. Dopiero godzinę później zdałem sobie sprawę, jak dotkliwie się przy tym poparzyłem; miałem całą dłoń w pęcherzach wielkości małych bułek, a na trzech środkowych palcach jeszcze większe. Sagan ześliznął się z palnika i przechylił w locie, oblewając Guya od pasa w dół czymś, co wyglądało jak kukurydza z ryżem w jakichś ośmiu litrach wrzącej wody. Krzyknął, zatoczył się do tyłu i uderzył wolną dłonią w drugą kuchenkę, niemal dokładnie w niebieskozłoty gazowy płomyk palący się pod rondlem z pieczarkami, niegdyś z wody, obecnie zwęglonymi. Znowu krzyknął, tym razem głosem lak cienkim, że przewiercił mi bębenki, i podniósł rękę do oczu, jakby nie wierząc, że należy do niego. Spojrzałem na prawo i dostrzegłem małe stadko środków czyszczących - ajax, clorox, proszek do szorowania na półce, szczotka z szufelką nasadzoną na koniec kija jak kapelusz, a także mop w stalowym wiadrze. Kiedy Guy znowu ruszył na mnie, dzierżąc nóż w ręce, która nie była czerwona i nie nabrzmiewała jak dętka, chwyciłem mop, przetoczyłem nim wiadro na kółkach i dźgnąłem nim w stronę Guya. Uchylił się, ale nie cofnął. Jego wargi drgały w przedziwnym uśmieszku. Wyglądał jak pies, który zapomniał - chwilowo - jak się warczy. Trzymał nóż na wysokości twarzy i kreślił nim tajemnicze linie. Jarzeniowe światło zmieniało ostrze w płynny metal... tam, gdzie nie było pokryte zaskorupiałą krwią. A on chyba nie czuł bólu w oparzonej ręce ani w nogach, choć był skąpany we wrzącej wodzie, a na jego spodniach osiadły ziarenka ryżu. - Ty chamie przeklęty! - wrzasnął Guy, kreśląc te dziwne liriie w powietrzu. Wyglądał jak krzyżowiec gotujący się do boju. Oczywiście jeśli można sobie wyobrazić krzyżowca w smokingu upstrzonym ryżem. - Zabiję cię, tak jak tego twojego cholernego szczekacza. - Nie mam żadnego szczekacza - odparłem. Nie mogę. Prawo zabrania. To chyba jedyne, co powiedziałem do niego podczas tego całego koszmaru, w dodatku nie jestem pewien, czy naprawdę powiedziałem to na głos. Może tylko pomyślałem. Za jego plecami dostrzegłem kucharza, dźwigającego się z trudem na nogi. Przytrzymywał się rączki wielkiej lodówki, drugą przyciskał do zakrwawionego fartucha, który rozchylał się na jego obłym brzuchu w wielkim fioletowym uśmiechu. Kucharz robił, co mógł, żeby utrzymać swoje oprzyrządowanie w środku, ale walka była już przegrana. Pętla jelit, lśniących i sinych, wyśliznęła się z rany i zwisła z jego brzucha jak upiorna dewizka od zegarka. Guy zamachnął się na mnie nożem. Odparowałem cios, popychając w jego stronę wiadro, a on odskoczył. Przyciągnąłem wiadro do siebie i stanąłem z dłońmi spoczywającymi na drewnianym trzonku mopa, gotów znowu pchnąć w niego wiadrem, jeśli się poruszy. Czułem w dłoni pulsujący ból, a także pot, spływający mi po policzkach jak gorący olej. Kucharz zdołał się podnieść. Powoli, jak rekonwalescent po poważnej operacji, ruszył w kierunku wioskowego idioty. Życzyłem mu powodzenia. - Zasuwy - rzuciłem do Dianę. - Co? - Otwórz drzwi! Zasuwy! - Nie mogę się ruszać - skarżyła się. Płakała, z trudem ją rozumiałem. - Przygniotłeś mnie. Odsunąłem się trochę, żeby zrobić jej miejsce. Guy wyszczerzył do mnie zęby. Zamachnął się nożem, ale tylko tak, dla żartów, cofnął go, szczerząc się w nerwowym, warczącym uśmieszku, a ja znowu pchnąłem do niego wiadro, piszczące kółeczkami. - Robaczywy śmierdziel - rzekł. Mówił takim tonem, jakby rozmawiał o szansach Metsów podczas najbliższych rozgrywek. - Ciekawe, czy teraz też będziesz tak puszczać radio, ty śmierdzielu. To ci da do myślenia, nie? Zamachnął się. Pchnąłem wiadro. Ale tym razem nie cofnął się, a ja zdałem sobie sprawę, że coraz bardziej się wkurza. Zaraz się na mnie rzuci. Czułem piersi Dianę, napierające na moje plecy. Zrobiłem jej miejsce, ale nie odwróciła się, żeby odciągnąć zasuwy. Stała jak wmurowana. - Otwórz drzwi - powiedziałem kątem ust, jakbym przekazywał tajną wiadomość. - Odsuń te zasuwy, Dianę, do diabła. - Nie mogę - załkała. - Nie mogę. Nie mam siły. Niech on przestanie, Steven, nie stój tak, zrób coś! O mało przez nią nie zwariowałem. Naprawdę tak mi się wydaje. - Odwróć się i pociągnij, albo się odsuń i... - IIIIIIIIII! - zawył kierownik sali i rzucił się na nas, machając rękami i dziabiąc nożem na oślep. Pchnąłem w niego wiadrem z całą siłą, jaką mogłem z siebie wydusić, i udało mi się go zbić z nóg. Ryknął, jeszcze raz dziabnął nożem w długim, rozpaczliwym ruchu. Parę centymetrów dalej i obciąłby mi czubek nosa. Potem runął niezdarnie na szeroko rozstawione kolana, z twarzą tuż nad tym interesem do odciskania mopa. Idealnie! Trzasnąłem go w kark kijem od mopa. Sznurki rozpostarły się mu na fraku jak peruka czarownicy. Wpadł głową w wiadro. Pochyliłem się, chwyciłem wolną ręką rączkę wiadra i przycisnąłem ją. Guy zawył z bólu, głosem stłumionym przez mop. - ZASUWY! - ryknąłem na Dianę. - OCH ŻEŻ TY KURWO, NO ODCIĄGNIJ TE ZASUWY! ZA... Łup! Coś twardego i ostrego wbiło się w mój lewy pośladek. Zatoczyłem się do przodu, krzyknąłem, bardziej z zaskoczenia niż bólu, choć naprawdę mnie zabolało. Przyklękłem na jedno kolano, wypuściłem rączkę wiadra. Guy cofnął się. wylazł spod sznurków mopa, dysząc tak głośno, że brzmiało to jak warczenie. Ale nie udało mi się go zniechęcić; ledwie się oswobodził, znowu zamachnął się na mnie nożem. Odskoczyłem; na policzku poczułem muśnięcie przeciętego ostrzem powietrza. Dopiero kiedy się pozbierałem z podłogi, zdałem sobie sprawę, co się stało, co mi zrobiła. Obejrzałem się błyskawicznie przez ramię. Odpowiedziała wyzywającym spojrzeniem, stojąc z plecami przyciśniętymi do drzwi. Przez głowę przebiegła mi szalona myśl; ona chce, żebym zginął. Może nawet to zaplanowała, zaplanowała to wszystko. Znalazła sobie szalonego kierownika sali i... Jej oczy się rozszerzyły. - Uważaj! Odwróciłem się w samą porę, żeby zobaczyć, jak na mnie skacze. Jego twarz była po bokach zupełnie czerwona, z wyjątkiem wielkich białych plam, które pozostały po tym interesie do odciskania. Walnąłem go mopem, celując w gardło, lecz trafiając w pierś. Powstrzymałem jego pęd, nawet udało mi się go cofnąć o krok. To, co zdarzyło się później, było czystym zbiegiem okoliczności. Guy pośliznął się na wodzie. która wylała się z przewróconego wiadra, i upadł ciężko na podłogę, uderzając głową o posadzkę. Nie myśląc, ledwie zdając sobie sprawę, że wrzeszczę, porwałem z kuchenki rondel z pieczarkami i uderzyłem nim go w twarz najmocniej, jak potrafiłem. Rozległ się stłumione łupnięcie, a po nim straszny (lecz na szczęście krótki) syk, gdy skóra jego policzków i czoła zaczęła się gotować. Odwróciłem się, odepchnąłem Dianę na bok, odciągnąłem zasuwy. Otworzyłem drzwi; słoneczny blask uderzył mnie jak młot. I zapach powietrza. Nie pamiętam, żeby powietrze kiedykolwiek przedtem pachniało tak cudownie, nawet w dzieciństwie, w pierwszym dniu wakacji. Złapałem Dianę za ramię i pociągnąłem ją w wąski zaułek pełen pojemników na odpadki. U wylotu tego wąskiego kamiennego wąwozu widniała - jak wizja raju - ulica Pięćdziesiąta Trzecia i pędzące po niej na oślep samochody. Obejrzałem się przez ramię, w otwarte kuchenne drzwi. Guy leżał na plecach, zwęglone grzyby otaczały jego głowę jak diadem. Rondel osunął się na bok, odsłonił twarz czerwoną i nabrzmiewającą pęcherzami. Jedno otwarte oko spoglądało ślepo prosto w jarzeniowe świetlówki. Kuchnia była pusta. Na podłodze widniały kałuże krwi, a na białej emalii chłodni czerwone ślady rąk, ale kucharz i Gimpel Głupek już zniknęli. Zatrzasnąłem drzwi, wskazałem drogę. - Chodź. Nie ruszyła się z miejsca, tylko na mnie patrzyła. Popchnąłem ją lekko. - Chodź! Uniosła rękę jak policjant na skrzyżowaniu, pokręciła głową, wycelowała we mnie palec. - Nie dotykaj mnie! - Bo co? Poszczujesz na mnie prawnika? On chyba nie żyje, kochanie. - Nie traktuj mnie protekcjonalnie. Nie waż się. I nie dotykaj mnie, Steven, ostrzegam cię. Drzwi kuchenne otworzyły się z łomotem. Pchnąłem je, nie myśląc, tylko działając. Usłyszałem zdławiony wrzask - gniewu lub bólu, nie wiem i nic mnie to nie obchodzi - na chwilę przed ich zatrzaśnięciem. Oparłem się o nie plecami, mocno zaparłem się w miejscu. - Chcesz tu stać i dyskutować? - spytałem. - Zdaje się, że ma w sobie jeszcze sporo pary. Znowu uderzył w drzwi. Zakołysałem się w miejscu, znowu je zatrzasnąłem. Zaczekałem, aż spróbuje znowu, ale nie spróbował. Dianę obrzuciła mnie długim spojrzeniem, gniewnym i niepewnym, po czym ruszyła w stronę zaułka ze spuszczoną głową i włosami zwisającymi po obu stronach głowy. Stałem oparty o drzwi, dopóki nie przeszła trzech czwartych ulicy, po czym cofnąłem się, patrząc na nie nieufnie. Nikt nie wyszedł, ale uznałem, że to żadna gwarancja. Zatarasowałem drzwi wielkim kubłem na śmieci i ruszyłem truchtem za Dianę. Kiedy dobiegłem do ulicy, Dianę już tam nie było. Spojrzałem w prawo, w stronę Madison, ale jej nie zobaczyłem. Spojrzałem w lewo i oto jest, idzie powoli na ukos przez Pięćdziesiątą Trzecią, ciągle ze zwieszoną głową i włosami zasłaniającymi twarz jak kurtyna. Nikt nie zwracał na nią uwagi, ludzie przed Gotham Cafe gapili się przez szyby z lustrzanego szkła, jakby stali przed akwarium w porze karmienia rekinów. Słychać było zbliżające się syreny, wiele syren. Ruszyłem przez ulicę, wyciągnąłem do niej rękę, ale zmieniłem zdanie. Tylko ją zawołałem. Odwróciła się z oczami otępiałymi ze zgrozy i wstrząsu. Przód jej sukienki zmienił się w upiorny fioletowy śliniaczek. Śmierdziała krwią i zużytą adrenaliną. - Daj mi spokój - przemówiła. - Nie chcę cię nigdy więcej widzieć. - Kopnęłaś mnie w tyłek - powiedziałem. - Kopnęłaś mnie w tyłek i omal przez ciebie nie zginąłem. Oboje mogliśmy zginąć. Aż nie wierzę. - Od czternastu miesięcy miałam ochotę skopać ci dupę. Nie można grymasić, kiedy ma się okazję spełnić marzenie, praw... Uderzyłem ją w twarz. Nie pomyślałem, po prostu ją uderzyłem i niewiele rzeczy w dorosłym życiu sprawiło mi taką przyjemność. Wstydzę się tego, ale za daleko zabrnąłem w tej historii, żeby kłamać czy choćby nawet przemilczeć. Głowa Dianę odskoczyła do tyłu. Jej oczy rozszerzyły się z szoku i bólu, straciły to tępe spojrzenie ofiary. - Ty draniu! - krzyknęła, sięgając do policzka. W jej oczach wezbrały łzy. - Och, ty draniu! - Uratowałem ci życie - powiedziałem. - Nie rozumiesz? Nie dociera do ciebie? Życie ci, kurwo, uratowałem! - Ty sukinsynu - wyszeptała. - Ty tyranie, małostkowy, zarozumiały, egoistyczny sukinsynu. Nienawidzę cię. - Nie słyszałaś? Gdyby nie ten zarozumiały, małostkowy sukinsyn, już byś nie żyła. - Gdyby nie ty, w ogóle by mnie tu nie było - odrzekła i w tej samej chwili w Pięćdziesiątą Trzecią wjechała pierwsza trójka policyjnych samochodów, które zatrzymały się z wyciem przed Gotham Cafe. - Jeśli znowu mnie dotkniesz, wydrapię ci oczy. Nie zbliżaj się do mnie. Musiałem założyć ręce na piersi. Chciały ją zabić, wyciągnąć się, otoczyć jej szyję i ją po prostu udusić. Odeszła o jakieś siedem, osiem kroków i znowu się do mnie odwróciła. Uśmiechała się. Był to straszny uśmiech, bardziej przerażający niż wyraz twarzy Guya, Kelnera Śmierci. - Zdradzałam cię - powiedziała z twarzą rozciągniętą w tym strasznym uśmiechu. Kłamała. To było widać, ale i tak zabolało. Chciała, żeby to była prawda, to także było widać. - W zeszłym roku ze trzech. Nie sprawdzałeś się, więc znalazłam sobie innych. Odwróciła się i ruszyła przed siebie, jakby miała sześćdziesiąt pięć lat, nie dwadzieścia siedem. Stałem i patrzyłem za nią. Zanim dotarła do zakrętu, znowu to krzyknąłem. Nie potrafiłem tego przełknąć, to mi stało w gardle jak kość kurczaka. - Uratowałem ci życie! Życie, cholera, ci uratowałem! Zatrzymała się na rogu, spojrzała na mnie. Ten straszny uśmiech nadal malował się na jej twarzy. - Nie - powiedziała. - Nie uratowałeś. Potem zniknęła za rogiem. Od tej pory jej nie widziałem, choć pewnie niedługo do tego dojdzie. Zobaczymy się w sądzie, jak to mówią. W sąsiedniej dzielnicy znalazłem sklep i kupiłem paczkę marlboro. Wróciłem na róg Madison i Pięćdziesiątej Trzeciej; Pięćdziesiąta Trzecia była zastawiona takimi niebieskimi kozłami, którymi posługują się gliny w miejscach zbrodni i podczas parad. Ale widziałem restaurację, i to bardzo wyraźnie. Usiadłem na krawężniku, zapaliłem papierosa i zacząłem obserwować rozwój wypadków. Przybyło z dziesięć pojazdów, głównie ambulansów. W pierwszym znalazł się kucharz, nieprzytomny, ale najwyraźniej nadal żywy. Po jego krótkim występie przed tłumem fanów pojawiła się czarna torba ze zwłokami - Humboldt. Potem sam Guy, mocno przypięty do noszy, toczący wokół dzikim spojrzeniem. Wydaje mi się, że zanim go wsadzili do ambulansu, jego oczy spotkały się z moimi, ale chyba tylko to sobie wyobraziłem. Ambulans Guya ruszył, przetoczył się przez szparę w barykadzie, strzeżoną przez dwóch mundurowych, i wtedy wyrzuciłem papierosa do rynsztoka. Nie przetrwałem tego dnia tylko po to, żeby znowu zacząć się dobijać. Spojrzałem za oddalającym się ambulansem i spróbowałem sobie wyobrazić życie tego gościa - w Queens, Brooklynie, może nawet Rye lub Mamaroneck. Spróbowałem sobie wyobrazić, jak wygląda jego jadalnia, jakie obrazy wiszą na ścianach. Nie potrafiłem, ale przekonałem się, że wyobrażenie sobie jego sypialni przychodzi mi względnie łatwo, choć nie wtedy, gdy dzielił ją z kobietą. Widziałem go, jak leży, nie śpiąc, lecz w bezruchu, spoglądając w sufit, gdy księżyc wisi na czarnym firmamencie jak na wpół otwarte oko trupa. Widziałem go, jak leży i nasłuchuje uporczywego, monotonnego szczekania psa, i jak ten dźwięk wbija mu się w mózg niczym srebrny gwóźdź. Wyobraziłem sobie, jak leży nieopodal szafy pełnej fraków w foliowych workach z pralni chemicznej. Widziałem je, jak się kołyszą niczym wisielcy. Zaciekawiło mnie, czy miał żonę. Jeśli tak, to czy ją zabił przed przyjściem do pracy? Pomyślałem o tej grudce na jego koszuli i uznałem, że to całkiem możliwe. Wziąłem także pod uwagę psa sąsiadów, tego, który ciągle jazgotał. Oraz rodzinę sąsiada. Ale myślałem przeważnie o Guyu, leżącym bezsennie podczas tych wszystkich nocy, kiedy i ja nie mogłem spać, słuchającym szczekania psa, tak jak ja słuchałem syren i warkotu zmierzających do centrum ciężarówek. Myślałem, jak leży i spogląda w cienie, które księżyc przypiął do jego sufitu. Myślałem tym jego krzyku - Iiiiiii! - gęstniejącym w jego głowie jak gaz w zamkniętym pomieszczeniu. - Iiiiii - powiedziałem... tylko po to, żeby się przekonać, jak to jest. Rzuciłem paczkę papierosów do rynsztoka i zacząłem je metodycznie rozgniatać obcasem, nadal siedząc na krawężniku. - Iiiiiii. Iiiiii. Iiiiiiiiii. Któryś z policjantów stojących w pobliżu obejrzał się na mnie. - E, może już dosyć? - zawołał. - Mamy tu problem. Ależ oczywiście, pomyślałem. Jak my wszyscy. Ale się nie odezwałem. Przestałem tupać - papierosy i tak już były martwe - oraz piszczeć. Jednak ciągle słyszę ten pisk w głowie. Dlaczego by nie? Ma dokładnie tyle samo sensu co wszystko inne. Iiiiiiiiiii. Iiiiiiiiiii. Iiiiiiiiiii. Przełożyła Maciejka Mazan To wrażenie można nazwać tylko po francusku Floyd, co to takiego, to tam? O cholera. Męski głos, który wypowiedział te słowa, wydawał się w odległy sposób znajomy, ale same słowa stanowiły urywek dialogu, coś takiego, co wpada w ucho, kiedy skacze się po kanałach telewizora. W jej życiu nie było nikogo o imieniu Floyd. A jednak tak się zaczęło. Zanim zobaczyła dziewczynkę w czerwonym fartuszku, padły te niezwiązane z niczym słowa. Ale to przez tę dziewczynkę miały takie znaczenie. - Oho, mam to wrażenie - powiedziała Carol. Dziewczynka przykucnęła przed wiejskim sklepikiem z szyldem “U Carsona - piwo, wino, art. spoż., świeże robaki, Lotto” z pupą wciśniętą między kostki, w czerwonym fartuszku upchniętym między udami. Bawiła się lalką. Lalka miała żółte włosy i była brudna, jedna z tych szmacianych, pękatych, bezkostnych. - Jakie wrażenie? - spytał Bill. - No wiesz. To, które można nazwać tylko po francusku. Przypomnij mi. - Deja vu. - Właśnie - zgodziła się i jeszcze raz spojrzała na dziewczynkę. Trzyma ją za nogę, pomyślała. Trzyma ją za nogę, tak że jej brudne żółte włosy kołyszą się nad ziemią. Ale dziewczynka porzuciła lalkę na szarych koślawych schodach i poszła do psa zamkniętego w samochodzie. Wtedy właśnie Bill i Carol Shelton minęli zakręt i stracili z oczu sklep. - Daleko jeszcze? - spytała Carol. Bill spojrzał na nią, unosząc jedną brew i kącik ust - brew lewą, kącik prawy, zawsze tak samo. To spojrzenie mówiło: Myślisz, że jestem rozbawiony, ale tak naprawdę jestem zirytowany. Po raz nie wiadomo który podczas naszego małżeństwa. Nie wiesz tego, ponieważ twój wzrok sięga na jakieś dwa cale w głąb mnie, a potem słabnie. Ale ona miała lepszy wzrok, niż się spodziewał, i to był jeden z sekretów tego małżeństwa. On pewnie także miał parę własnych sekretów. I, oczywiście, były także takie, które dzielili wspólnie. - Nie wiem - powiedział. - Nigdy tam nie byłem. - Ale jesteś pewien, że jedziemy właściwą drogą. - Po autostradzie i Sanibel Island jest tylko jedna - odparł. - Prowadzi na Captive i tam się kończy. Ale zanim się skończy, dojedziemy do Palmowego Domku. Tyle mogę ci obiecać. Wygięta brew zaczęła się prostować. Dołeczek w kąciku ust zaczął się wypełniać. Bill rozpoczął powrót do stanu, który nazywała Wielkim Poziomem. Nauczyła się nie lubić Wielkiego Poziomu, ale nie aż tak, jak brwi i tego dołeczka albo sarkastycznego tonu, którym mówił “Słucham?”, gdy powiedziała coś, co wydało mu się głupie, bądź też jego zwyczaju wydymania dolnej wargi, kiedy chciał wyglądać na zamyślonego i rozważnego. - Bill? - Mmm? - Znasz kogoś o imieniu Floyd? - Był taki jeden, Floyd Denning. Razem prowadziliśmy barek na ostatnim roku studiów. Opowiadałem ci o nim, prawda? Pewnego piątku ukradł cały dochód za colę i wydał na weekend w Nowym Jorku ze swoją dziewczyną. Zawiesili go, a ją wywalili. Dlaczego ci się przypomniał? - Nie wiem. - To było łatwiejsze niż tłumaczenie, że. Floyd, z którym Bill studiował, nie jest tym samym Floydem, do którego zwrócił się głos w jej głowie. Przynajmniej tak się jej zdawało. Drugi miesiąc miodowy, tak to nazywają, pomyślała, przyglądając się palmom rosnącym wzdłuż autostrady 867, białemu ptakowi, kroczącemu po poboczu jak rozgniewany kaznodzieja, oraz znakowi z napisem REZERWAT PRZYRODY SEMINOLE, WSTĘP 10$. Floryda, stan słońca. Floryda, stan gościnnych ludzi. Nie wspominając już o Florydzie, stanie drugiego miesiąca miodowego. Floryda, gdzie Bill Shelton i Carol Shelton, niegdyś Carol O’Neill z Lynn w Massachusetts, przybyli przed dwudziestu pięciu laty na swój pierwszy miesiąc miodowy. Ale wtedy byli z drugiej strony, od strony Atlantyku, w malej kolonii, gdzie w szufladach roiły się karaluchy. On nie mógł przestać mnie dotykać. Ale tak było dobrze, bo wtedy chciałam, żeby mnie dotykał. Co tam, chciałam płonąć jak Atlanta w “Przeminęło z wiatrem”, a on mnie rozpalał, odbudowywał i znowu rozpala! A to jest srebrna rocznica. Dwadzieścia pięć lat to srebrna rocznica. I czasami miewam to wrażenie. Zbliżyli się do zakrętu i pomyślała: Trzy krzyże po prawej stronie drogi. Dwa małe po obu stronach większego. Te małe są ze zbitych desek. Ten w środku jest z białej brzozy, znajduje się na nim jakiś obrazek, malutka fotografia siedemnastoletniego chłopca, który na tym zakręcie stracił panowanie nad samochodem - tej nocy był pijany i to była jego ostatnia noc - i tutaj właśnie jego dziewczyna i jej koleżanki oznaczyły to miejsce... Bill minął zakręt. Dwie czarne wrony, tłuste i lśniące, uniosły się z czegoś rozmazanego na asfalcie w kałuży krwi. Dziobały z takim zapamiętaniem, że Carol wątpiła, żeby zechciały się oderwać od jedzenia, dopóki nie skończą. Nigdzie nie było krzyży, ani po lewej, ani po prawej. Tylko rozjechane zwierzę na środku, jakiś strzęp pod kołami luksusowego samochodu, który nigdy nie przekroczył granicy między Północą a Południem. Floyd, co to takiego, to tam? - Co się dzieje? - Hm? - Obejrzała się na niego, zdumiona, czując się trochę dziwnie. - Siedzisz, jakbyś kij połknęła. Skurcz cię złapał? - Lekki. - Trochę się rozluźniła. - Znowu miałam to wrażenie. Deja vu. - Już przeszło? - Tak - powiedziała, ale to nie była prawda. Trochę się cofnęło, lecz to wszystko. Już je miewała, ale nie tak... nieustannie. Pojawiało się i cofało, nigdy nie znikało zupełnie. Czuła jego obecność, odkąd Floyd zaczął się dobijać do jej głowy - a potem ta dziewczynka w czerwonym fartuszku. Ale tak naprawdę czy nie czuła czegoś już wcześniej? Czy to coś się nie zaczęło w chwili, gdy schodzili ze schodów do mu na Lear 35, w ogłuszającym upale słońca Fort Myers? Albo jeszcze wcześniej? W drodze z Bostonu? Zbliżali się do skrzyżowania. Nad nimi migało żółte światło i pomyślała: Po prawej znajduje się parking z używanymi samochodami i drogowskaz do Teatru Miejskiego Sanibel. Potem pomyślała: Nie, będzie tak samo, jak z tymi krzyżami, których nie było. To silne wrażenie, ale fałszywe. I oto skrzyżowanie. Po prawej jednak znajdował się parking z używanymi samochodami - Palmdale Motors. Drgnęła na ten widok, poczuła dźgnięcie jakiegoś uczucia ostrzejszego od niepokoju. Zrugała się za idiotyczne zachowanie. Na Florydzie jest mnóstwo parkingów, a jeśli będzie się przewidywać, że na każdym skrzyżowaniu jest jakiś, wcześniej czy później zwykła statystyka zrobi z nas proroka. To trik, którym media posługują się od setek lat. Poza tym nie ma drogowskazu do teatru. Ale był inny znak. Matka Boska, upiór jej dziecinnych lat, wyciągająca dłonie w taki sam sposób jak na medalionie, który Carol dostała od babki na dziesiąte urodziny. Babka wcisnęła go jej do ręki i oplatała łańcuszek wokół palców, mówiąc: “Noś go zawsze, gdy będziesz dorastać, bo nadchodzą ciężkie czasy”. Więc go nosiła. Nosiła go w kościelnej szkole podstawowej i w gimnazjum, a potem w liceum Św. Wincentego a Paulo. Nosiła ten medalion, dopóki nie uniósł się na jej rosnących piersiach - to ich pojawienie to był taki codzienny cud, a potem go gdzieś zgubiła, pewnie podczas klasowej wycieczki na Hampton Beach. Kiedy wracała do domu autobusem, po raz pierwszy całowała się z języczkiem. Chłopcem był Butch Soucy i czuła smak waty cukrowej, którą jadł. Matka Boska na tym zgubionym dawno medaliku i Matka Boska na plakacie wyglądały dokładnie tak samo. tak że człowiek musiał się czuć winny nieczystych myśli, kiedy tak naprawdę myślał tylko o kanapce z masłem orzechowym. Pod postacią Marii widniał napis: MATKA ORGANIZACJI DOBROCZYNNYCH POMAGA BEZDOMNYM NA FLORYDZIE - CZY ZECHCESZ NAM POMÓC? Hej, Maryjo, ty lelijo... Tym razem więcej niż jeden głos; wiele głosów, dziewczęcych, zawodzące duchy. Bywają codzienne cuda, są także codzienne duchy. Człowiek dowiaduje się takich rzeczy z wiekiem. - Co z tobą? - Znała także ten głos, podobnie jak wygiętą brew i dołeczek w kąciku ust. Głos Billa, typu “tylko udaję, że jestem wkurzony”, który oznacza, że jest wkurzony całkiem na serio, przynajmniej do pewnego stopnia. - Nic. - Uśmiechnęła się jak najpogodniej. - Bardzo dziwnie wyglądasz. Może nie powinnaś spać w samolocie. Chyba tak - powiedziała, nie tylko dla świętego spokoju. W końcu ile kobiet ma szansę przeżyć drugi miesiąc miodowy na wyspie Captiva w dwudziestą piątą rocznicę ślubu? Przelecieć się wynajętym odrzutowcem? I przez dziesięć dni spędzać czas w miejscu, w którym pieniądze na nic się nie przydają (dopóki karta kredytowa nie wydusi z siebie kwitu pod koniec miesiąca), a jeśli zapragnie się masażu, przychodzi wielki szwedzki przystojniak i ugniata cię w sześciopokojowym domku na plaży? Od samego początku wszystko było inaczej. Bill, którego poznała na międzyszkolnej potańcówce, a potem, trzy lata później, znowu spotkała w college’u (kolejny codzienny cud), na początku ich małżeństwa pracował jako woźny, ponieważ w przemyśle komputerowym nie było wolnych miejsc. Był rok 1973 i w branży komputerowej panował zastój, a oni mieszkali w potwornej spelunce w Revere, nie na plaży, lecz blisko niej i przez całą noc po schodach wchodzili i schodzili ludzie, którzy przyszli tu po narkotyki do dwóch wynędzniałych stworzeń, gnieżdżących się w mieszkaniu nad nimi i bez końca słuchających psychodelicznych nagrań z lat sześćdziesiątych. Carol zwykle leżała bezsennie, czekając na nastanie wrzasków i myśląc: Nigdy się stąd nie wydostaniemy, zestarzejemy się i umrzemy, słysząc te zawodzenie i warkot samochodów, ścigających się na plaży. Bill, zmęczony po pracy, spał mimo hałasu, leżał na boku, czasami z ręką na jej biodrze, a kiedy jej tam nie trzymał, często sama ją tam kładła, zwłaszcza gdy stworzenia z góry zaczynały się kłócić ze swoimi klientami. Miała tylko jego. Rodzice praktycznie ją wydziedziczyli, kiedy go poślubiła. Był katolikiem, ale nie takim, jak trzeba. Babcia spytała ją, dlaczego zadaje się z tym chłopcem, skoro wszyscy widzą, że to takie byle co, jak mogła się nabrać na jego słodkie słówka, dlaczego chce złamać serce swojemu ojcu. I co mogła na to odrzec? Daleką drogę przebyli od tej spelunki w Revere do prywatnego odrzutowca, do tego wynajętego samochodu Crown Victoria - który gangsterzy z filmów nieodmiennie nazywali crown vic - którym zmierzali na dziesięciodniowy pobyt w miejscu reklamującym się sloganem... nie, nic jej nie przychodziło do głowy. Floyd?... O cholera. - Carol? Co znowu? - Nic - powiedziała. Przed nimi widać było przy drodze mały różowy bungalow, ganek otoczony palmami... na widok tych drzew o koronach jak pędzle na tle niebieskiego nieba pomyślała o nadciągających nisko japońskich samolotach, plujących ogniem karabinów spod skrzydeł maszynowych, wizja z całą pewnością mająca coś wspólnego z młodością spędzoną przed telewizorem - a kiedy będą mijać bungalow, wyjdzie z niego czarna kobieta. Będzie wycierać ręce w różową ścierkę i odprowadzi ich obojętnych spojrzeniem, bogaci ludzie w crown vic jadący na wyspę Captiva, i nie przyjdzie jej do głowy, że Carol Shelton leżała niegdyś bezsennie w tanim mieszkaniu, słuchając psychodelicznych piosenek i kłótni i czując w sobie coś niespokojnego, coś kojarzącego się jej z papierosem, który spadł na przyjęciu za zasłonę, mały i niewidoczny, i tlący się tuż koło tkaniny. - Kochanie? - Nic, chyba mówię. - Minęli dom. Nie było żadnej kobiety. Staruszek - biały, nie czarny - siedział w fotelu na biegunach i przyglądał się im. Miał na nosie okulary bez oprawek, a na kolanach różową ścierkę, w takim samym kolorze jak dom. - Już dobrze. Tylko chciałabym już tam być i przebrać się w jakieś szorty. Dotknął jej biodra - tam gdzie tak często dotykał jej podczas tych pierwszych dni - a potem przesunął dłoń trochę dalej w głąb terenu. Chciała go powstrzymać (rzymskie ręce, rosyjskie palce, mawiali), ale nie zrobiła tego. Przecież to ich drugi miesiąc miodowy. Poza tym to by zepsuło tę chwilę. - Może się zatrzymamy? - zaproponował. - Wiesz, między zdjęciem sukienki i włożeniem szortów? - Cudowny pomysł - powiedziała i przytrzymała jego dłoń, mocniej przycisnęła ją do siebie. Przed nimi pojawił się znak, na którym na pewno będzie widniał napis PALMOWY DOMEK 3 MILE NA LEWO, kiedy znajdą się na tyle blisko, żeby go odczytać. W rzeczywistości na znaku widniały słowa PALMOWY DOMEK 2 MILE NA LEWO. Za nim kolejny plakat, znowu Matka Boska z rozłożonymi rękami i ten elektryczny przyrządzik, który miał wyglądać jak aureola, ale nie wyglądał. Na tym plakacie znajdował się napis: MATKA ORGANIZACJI DOBROCZYNNYCH POMAGA CHORYM NA FLORYDZIE CZY ZECHCESZ NAM POMÓC? - Na następnym powinno być napisane “Gilette” - odezwał się Bill. Nie zrozumiała, o co mu chodzi, ale wyraźnie miał to być dowcip, więc się uśmiechnęła. Na następnym plakacie będzie widniał napis “Matka organizacji dobroczynnych pomaga głodnym na Florydzie”, ale tego nie mogła mu powiedzieć. Kochany Bill. Kochany mimo jego czasem głupich min i niejasnych aluzji. Najprawdopodobniej cię zostawi i wiesz co? Jeśli to przeżyjesz, to chyba najlepsze, czego możesz się spodziewać. Tak powiedział jej ojciec. Kochany Bill, który udowodnił to jeszcze raz, ten najważniejszy, że jej osąd jest słuszniejszy od osądu ojca. Nadal była żoną mężczyzny, którego jej babcia nazywała “wielkim łgarzem”. Oczywiście za pewną cenę, tak, ale jak brzmi to powiedzenie? Bóg karze nam brać, czego chcemy... i płacić. Głowa ją zaswędziała. Podrapała się z roztargnieniem, wypatrując następnego plakatu z matką organizacji dobroczynnych. Straszne, ale wszystko zaczęło się zmieniać, kiedy straciła dziecko. Wydarzyło się to tuż przed tym, jak Bill dostał pracę w Beach Computers, koło trasy 128; właśnie wtedy powiał wiatr zmian. Straciła dziecko, poroniła - wszyscy w to uwierzyli, chyba tylko oprócz Billa. Jej rodzina na pewno. Ojciec, mama, babcia. Poronienie, tak brzmiała bajeczka, którą sprzedawali wszystkim, poronienie to najbardziej katolicka historia na świecie. Hej, Maryjo, ty lelijo, jak czasami śpiewały, skacząc przez skakankę, i czuły się wtedy jak buntowniczki, jak grzesznice, spódniczki ich mundurków furkotały, odsłaniając podrapane kolana. To było w szkole klasztornej pod wezwaniem Naszej Pani od Aniołów, gdzie siostra Annuncjata biła linijką po łapach, jeśli wyglądało się przez okno podczas odsiadki, a siostra Dormatilla mówiła, że milion lat to tylko pierwsze tyknięcie zegara wieczności (i że tę wieczność spędzi się w piekle, jak większość ludzkości, to nic trudnego). W piekle żyje się wiecznie, choć skóra ci płonie, a kości skwierczą w ogniu. A teraz była na Florydzie, w crown vicu, obok swojego męża, którego dłoń nadal spoczywała na jej kroczu; sukienka się pomnie, ale kogo to obchodzi, jeśli dzięki temu ta mina zniknie z jego twarzy, tylko dlaczego to wrażenie nie znika? Pomyślała o skrzynce pocztowej z napisem RAGLAN na boku i amerykańską flagą z przodu i choć nazwisko w rzeczywistości brzmiało Reagan, a flaga okazała się nalepką zespołu metalowego, skrzynka była tam. gdzie powinna. Pomyślała o małym czarnym piesku, który biegnie żwawo wzdłuż drogi z głową przy ziemi, węszy, otóż i czarny piesek. Znowu pomyślała o plakacie i tak, oto on: MATKA ORGANIZACJI DOBROCZYNNYCH POMAGA GŁODNYM NA FLORYDZIE - CZY ZECHCESZ NAM POMÓC? Bill wskazał coś ręką. - Tam, widzisz...? To chyba Palmowy Domek. Nie, nie koło plakatu, po drugiej stronie. Nie rozumiem, dlaczego wynajmują te billboardy takim ludziom. - Nie wiem. - Głowa ją swędziała. Podrapała się i przed oczami zaczęły jej padać płatki czarnego łupieżu. Spojrzała na swoje palce i ze zgrozą ujrzała czarne plamy na opuszkach, jakby ktoś właśnie pobrał jej odciski palców. - Bill... - Przejechała dłonią przez swoje jasne włosy i tym razem płatki były większe. Przekonała się, że to nie strzępki skóry, lecz papieru. Na jednym widniała czyjaś twarz, przyglądała się jej na tle czerni jak twarz na negatywie. - Bill! - Co? Co... - W jego głosie nastąpiła całkowita zmiana, która przeraziła ją bardziej niż gwałtowne drgnięcie samochodu. - O Chryste, kochanie, co ty masz we włosach? Ta twarz należała do matki Teresy. A może tylko się jej tak zdawało, bo pomyślała o Naszej Pani od Aniołów? Zdjęła ją ze swojej sukienki, chcąc pokazać Billowi, lecz twarz zmieniła się w pył pomiędzy jej palcami. Spojrzała na niego; szkła okularów wtopiły się mu w policzki. Jedno oko wyskoczyło z oczodołu i pękło jak napompowana krwią jagoda winogron. A ja wiedziałam, pomyślała. Zanim na niego spojrzałam, już wiedziałam. Bo miałam to wrażenie. Wśród drzew śpiewał ptak. Matka Boska na plakacie wyciągała ręce. Carol chciała krzyknąć. Chciała krzyknąć. - Carol? To głos Billa, dochodzi z ogromnej dali. Potem jego dłoń - nie gniecie fałd jej sukienki w kroku, lecz spoczywa na ramieniu. - W porządku, skarbie? Otworzyła oczy, ujrzała olśniewające promienie słoneczne, usłyszała monotonny szum silników odrzutowca. I coś jeszcze - ciśnienie napierające na jej bębenki. Powiodła wzrokiem od nieco zaniepokojonej twarzy Billa do tarczy poniżej wskaźnika temperatury w kabinie i przekonała się, że zmniejszają pułap. - Lądujemy? - spytała i jej głos zabrzmiał bełkotliwie nawet w jej uszach. Już? - Szybko, co? - Był zadowolony, jakby to on sam siedział za sterami, a nie tylko płacił za przelot. - Pilot mówi, że wylądujemy w Fort Myers za dwadzieścia minut. Aleś podskoczyła, mała. - Miałam koszmar. Roześmiał się - ulotny dźwięk typu “mój ty głuptasku”, którego nauczyła się nienawidzić z całej duszy. - Koszmary są surowo wzbronione podczas drugiego miesiąca miodowego. O co chodziło? - Nie pamiętam - powiedziała zgodnie z prawdą. Zostały jej same strzępy. Bill ze szkłami okularów rozpływającymi się po policzkach, i jedna z trzech czy czterech zakazanych piosenek, które czasem nuciły podczas skakania na skakance. Ta zaczynała się słowami: “Hej, Maryjo, ty lelijo”, coś tam, coś tam, coś tam, coś tam. Nie pamiętała reszty. Pamiętała “Hopsa-sasa, hopsa-sasa, widziałam taty kutasa”, a tamtej o Maryi nie potrafiła sobie przypomnieć. Maryjo, pomagaj chorym i głodnym, pomyślała, nie mając pojęcia, co to może znaczyć, i w tej samej chwili rozległ się pisk, a pilot włączył światła nakazujące zapiąć pasy. Rozpoczęło się lądowanie. Niech więc się zacznie ta dzika przygoda, pomyślała i zapięła pasy. - Naprawdę nie pamiętasz? - spytał, zapinając własny pas. Mały odrzutowiec przeleciał przez chmurę pełną wybojów, jeden pilot dokonał pewnych poprawek i samolot znowu się uspokoił. - Bo zwykle kiedy się budzisz, jeszcze je pamiętasz. Nawet te złe. - Pamiętam siostrę Annuncjatę z Naszej Pani od Aniołów. I odsiadkę. - No tak, to rzeczywiście koszmar. Dziesięć minut później podwozie samolotu wysunęło się z jękiem i łupnięciem. Po pięciu minutach byli już na ziemi. - Mieli nam podstawić samochód dokładnie pod samolot - odezwał się Bill, już teraz wyskakując z tą gadką typu “wszystko, co najlepsze”. Jej także nie lubiła, ale nie aż tak, jak tego śmieszku i całego repertuaru spojrzeń pełnych wyższości. - Żeby się tylko nie spóźnili. Nie spóźnią się, pomyślała i to wrażenie znowu ogarnęło ją z całą siłą. Teraz, za jakąś sekundę, wyjrzę przez okno po mojej stronie. Jest ten twój typowy samochód na wakacje na Florydzie, cholerny wielki biały Cadillac, a może lincoln... I tak, był, a czego to dowodziło? No cóż, być może tego. że kiedy się ma deja vu, rzeczy, o których się myśli, naprawdę się wydarzają. Ale to nie był Cadillac ani lincoln, tylko crown victoria - gangsterzy z filmu Martina Scorsese nazwaliby go crown vic. - Uuu - powiedziała pod nosem, kiedy Bill pomagał jej schodzić po schodkach samolotu. Od palącego słońca zakręciło się jej w głowie. - Co się stało? - Właściwie nic. Mam deja vu. Chyba to pozostałość po śnie. Byliśmy już tutaj, takie tam rzeczy. - To przez to, że jesteśmy w obcym miejscu - odparł i pocałował ją w policzek. - Chodź, niech więc się zacznie ta dzika przygoda. Podeszli do samochodu. Bill pokazał swoje prawo jazdy młodej kobiecie z Hertza, która przyprowadziła samochód. Carol zauważyła, że musnął wzrokiem rąbek spódnicy tamtej, a dopiero potem podpisał dokumenty przypięte do tekturowej planszy. Ona ją upuści, pomyślała Carol. Wrażenie było tak silne, że czuła się, jakby zbyt szybko kręciła się na karuzeli; od razu się czuje, że opuściło się Kraj Zabawy i weszło do Królestwa Mdłości. Ona ją upuści, a Bill powie: “Ups!” i podniesie planszę, i jeszcze raz przyjrzy się jej nogom. Ale kobieta nie upuściła planszy. Pojawiła się biała furgonetka, która miała ją zabrać na lotnisko. Kobieta posłała Billowi ostatni uśmiech - Carol zignorowała kompletnie - i otworzyła drzwi szoferki od strony pasażera. Stanęła na schodku i się pośliznęła. - Ups, tra la la - zawołał Bill i złapał ją za łokieć. Uśmiechnęła się do niego, on obrzucił jej wyeksponowane nogi pożegnalnym spojrzeniem, a Carol stała przy rosnącej stercie bagaży i myślała: “Hej, Maryjo...”. - Proszę pani? - To drugi pilot. Trzymał ostatnią torbę, aktówkę z laptopem Billa i był bardzo zmartwiony. - Wszystko w porządku? Bardzo pani pobladła. Bill to usłyszał i odwrócił się od odjeżdżającej białej furgonetki. Miał zatroskaną twarz. Gdyby jej najsilniejsze uczucia dotyczyły tylko jego - takiego, jaki był po tych dwudziestu pięciu latach - opuściłaby go, kiedy dowiedziała się o sekretarce, o tej blondynce tlenionej clairolem, zbyt młodej, żeby pamiętać pierwszy slogan reklamowy clairolu: “Gdybym miała żyć tylko raz”. Ale były też inne uczucia. Na przykład miłość. Ciągle miłość. Takiego rodzaju, którego istnienia dziewczynki z katolickich szkół w ogóle nie przeczuwają, nieładny, chwastowaty gatunek, zbyt odporny, żeby zginąć. Poza tym to nie tylko miłość trzyma ludzi razem. Także sekrety i cena, którą się płaci, żeby ich nie wyjawić. - Carol? - spytał. - Kochanie, wszystko w porządku? Chciała mu powiedzieć, że nie, właśnie nie w porządku, że tonie, ale zdołała się przymusić do uśmiechu i powiedziała: - To przez ten upał. Trochę mi się kręci w głowie. Wsiądźmy do samochodu i włączmy klimatyzację. Od razu mi się polepszy. Bill wziął ją za łokieć (na pewno nie oglądasz moich nóg, pomyślała. Wiesz, jak to z nimi jest, co?) i zaprowadził ją do crown vica jak staruszkę. Kiedy drzwi się zamknęły, a chłodne powietrze owionęło jej twarz, naprawdę zaczęła się czuć trochę lepiej. Jeśli znowu będę mieć to wrażenie, powiem mu, pomyślała. Muszę. Jest zbyt silne. To nienormalne. No, właściwie deja vu nigdy nie jest normalne - to coś pomiędzy snem, chemią i (była pewna, że gdzieś o tym czytała, może w poczekalni, gdy czekała na wizytę u ginekologa, inspekcję jej pięćdziesięciodwuletniej cipki) rodzajem elektrycznego spięcia w mózgu, wskutek czego nowe doświadczenie wydaje się wspomnieniem z przeszłości. Jak wyrwa w rurach hydraulicznych, gdzie miesza się ciepła woda z zimną. Zamknęła oczy i zaczęła się modlić, żeby to wrażenie zniknęło. Święta Mario, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi. Błagam, nie chcę wracać do szkoły klasztornej. To miały być wakacje, nie... Floyd, co to takiego, to tam? O cholera! O CHOLERA! Kim jest ten Floyd? Billy znał tylko Floyda Dominga (czy może Darlinga), chłopca, z którym prowadził sklepik i który uciekł do Nowego Jorku ze swoją dziewczyną. Nie mogła sobie przypomnieć, kiedy Bill jej o nim opowiedział, ale opowiedział na pewno. Daj sobie spokój, dziewczyno. Nic ci po tym. Zatrzaśnij drzwi przez tym ciągiem myśli. I to poskutkowało. Rozległ się jeszcze ostatni szept Hej. Maryjo - i znowu była zwykłą Carol Shelton w drodze na wyspę Captiva, w drodze do Palmowego Domku, u boku męża, znanego informatyka, w drodze na plażę, do drinków z rumem i dźwięku orkiestry grającej “Margaritaville”. Minęli sklep Publix. Minęli starego czarnego mężczyznę, pilnującego przydrożnego straganu z owocami - skojarzył się jej z aktorem z lat trzydziestych, starym Murzynem w ogrodniczkach i słomkowym kapeluszu z okrągłą główką. Bill coś tam gadał, ona mu odpowiadała. Trocheja dziwiło, że ta mała dziewczynka, która nie rozstawała się w medalikiem z Matką Boską, odkąd skończyła dziesięć lat - aż do ukończenia szesnastu - stała się kobietą w sukience od Donny Karan, że ta żałosna para w spelunce w Revere zmieniła się w starsze bogate małżeństwo, sunące pomiędzy bujnymi rzędami palm, ale tak właśnie było. Kiedyś, za czasów Revere, Bill się upił, a ona go uderzyła, aż poszła mu krew spod oka. Kiedyś bała się piekła, leżąc na wpół oszołomiona w stalowych strzemionach, myśląc: Jestem potępiona, zasłużyłam na potępienie. Milion lat, a to tylko pierwsze tyknięcie zegara. Zatrzymali się, żeby zapłacić za autostradę i pomyślała: Ten człowiek, który pobiera opłaty, ma myszkę po lewej stronie czoła, ta myszka zachodzi mu na brew. Nie było myszki - mężczyzna wyglądał zwyczajnie, miał czterdzieści parę lub pięćdziesiąt lat, siwe włosy obcięte najeża, okulary w rogowej oprawie, jeden z tych, co mówią “szacuneczek państwu, poproszę pieniążki”, ale wrażenie zaczęło znowu powracać i Carol zdała sobie sprawę, że rzeczy, których istnienie przeczuwała, istnieją naprawdę, początkowo nie wszystkie, ale potem, kiedy zbliżyli się do małego sklepiku po prawej stronie trasy 41, prawie wszystko zaczęło się zgadzać. Sklep ma szyld “U Corsona”, a przed nim jest mała dziewczynka, pomyślała Carol. W czerwonym fartuszku. Trzyma lalkę, brudną, starą, z żółtymi włosami, którą zostawi na schodach i pójdzie popatrzeć na psa w samochodzie. Sklep nazywał się “U Carsona”, nie “U Corsona”, ale poza tym wszystko się zgadzało. Kiedy go mijali, dziewczynka w czerwonym fartuszku zwróciła poważną buzię w stronę Carol, buzię wiejskiej dziewuszki, ale co takie wiejskie dziecko robi w tym rejonie bogatych turystów, ona i jej brudna lalka o żółtych włosach? Tutaj pytam Billa, czy daleko jeszcze, ale teraz nie spytam. Bo musze przerwać ten krąg, te spirale. Musze. - Daleko jeszcze? - spytała. Powie, że jest tylko jedna droga, nie możemy się zgubić. Powie, że obiecuje mnie dowieźć do Palmowego Domku bez żadnych problemów. Ale kim jest ten Floyd? Brew Billa przesunęła się do góry. W kąciku ust pojawił się dołeczek. Po autostradzie i Sanibel Island jest tylko jedna droga - odparł. Prawie go nie słyszała. Nadal mówił o drodze, jej mąż, który dwa lata temu spędził lubieżny weekend ze swoją sekretarką, ryzykując wszystko, co zrobili i czego się dorobili, Bill o innej twarzy, taki Bill, przed którym ostrzegała ją matka, który miał jej złamać serce. A później ten Bill będzie usiłował jej powiedzieć, że nie potrafił się powstrzymać, a ona miała ochotę wrzasnąć: Kiedyś zamordowałam dla ciebie dziecko, a może raczej potencjalne dziecko. Ile wynosi taka cena? I co dostałam w zamian? Że doży lam pięćdziesiątki i dowiedziałam się, że mój mąż musiał się dobrać do majtek jakiejś tlenionej blondynki? Powiedz mu! - wrzasnęła. Niech się zatrzyma, niech zrobi coś, co was uwolni - zmień jedną rzecz, a zmienisz wszystko! Możesz to zrobić - skoro mogłaś włożyć stopy w te strzemiona, możesz zrobić wszystko! Ale nie mogła i wszystko zaczęło mijać szybciej. Dwie obżarte wrony uniosły się ciężko znad rozjechanego obiadu. Mąż spytał, dlaczego tak siedzi, czy to skurcz, ona powiedziała: tak, tak, skurcz, ale już mija. Zakrztusiła się, jakby tonęła w tym deja vu, a crown vic pędził przed siebie jak te samochody na Revere Beach. Oto parking z używanymi samochodami po prawej. A po lewej? Jakiś drogowskaz z nazwą miejskiego teatru, przedstawienie zatytułowane “Niegrzeczna Marietta”. Nie, Maryja, nie Marietta. Maryja, Matka Boska, z wyciągniętymi rękami... Wytężyła całą siłę woli, by powiedzieć mężowi, co się dzieje, ponieważ prawdziwy Bill jeszcze siedział za kierownicą, prawdziwy Bill jeszcze ją słyszał. W małżeńskiej miłości chodzi tylko o to, żeby się słyszeć. Nie udało się. Babcia powiedziała w jej głowie: “Nadchodzą ciężkie czasy”. Jakiś głos w jej głowie spytał Floyda, co to jest, to tam, potem powiedział “O, cholera”, a potem zawył “O, cholera!”. Spojrzała na szybkościomierz: wskazywał nie odległość, a wysokość. Schodzili do lądowania. Bill powiedział, że nie powinna spać w samolocie, a ona się zgodziła. W oddali pojawił się różowy dom, trochę lepszy bungalow, obsadzony palmami, takimi samymi, jak w filmach o drugiej wojnie światowej, wachlarze liści przysłaniają myśliwce plujące spod skrzydeł ogniem karabinów maszynowych... Płomienie. Ogień. Gazety w jego rękach natychmiast zmieniają się w pochodnię. Matko Boska, zmiłuj się nad nami, hej, Maryjo, ty lelijo... Minęli dom. Stary mężczyzna siedział na ganku, odprowadził ich wzrokiem. Szkła jego okularów zabłysły w słońcu. Dłoń Billa spoczęła na jej biodrze. Powiedział coś, że mogliby zrobić sobie przystanek pomiędzy zdjęciem sukienki a włożeniem szortów, a ona się zgodziła, choć nigdy nie mieli dojechać do Palmowego Domku. Mieli jechać tą drogą, ciągle tą drogą, byli stworzeni dla białego crown vica, a biały crown vic był stworzony dla nich, na wieki wieków amen. Na następnym znaku będzie napisane “Palmowy Domek 2 mile”, za nim plakat mówiący o tym, że matka organizacji dobroczynnych pomaga chorym. Czy oni pomogą jej? Teraz, kiedy było już za późno, zaczęła rozumieć. Zaczęła widzieć światło, tak jak widziała blask subtropikalnego słońca, migoczący na wodzie po lewej. Zastanawiała się, jak wielu złych rzeczy dopuściła się w swoim życiu, ile popełniła grzechów, jeśli ktoś woli to słowo, jej rodzice i babcia na pewno by woleli, to jest grzechem, tamto też i noś ten medalik między tymi rosnącymi rzeczami, na które patrzą chłopcy. A wiele lat później leżała w upalne letnie noce w łóżku obok swego świeżo poślubionego męża i wiedziała, że trzeba podjąć decyzję, zegar tyka, papieros się tli, i przypomniała sobie, jak ją podjęła, nie mówiąc mu tego, ponieważ o pewnych rzeczach się nie mówi. Zaswędziała ją głowa. Podrapała się. Czarne płatki zaczęły wirować wokół jej twarzy. Na desce rozdzielczej samochodu wysokościomierz zatrzymał się na szesnastu tysiącach stóp i potem eksplodował, ale Bill jakby tego nie widział. I oto skrzynka pocztowa z naklejką Grateful Dead, oto mały czarny piesek ze spuszczoną głową drepcze z ożywieniem i Boże, jak ją swędzi głowa, czarne płatki unoszą się w powietrzu jak opad radioaktywny, a z jednego płatka patrzy na nią twarz Matki Teresy. MATKA ORGANIZACJI DOBROCZYNNYCH POMAGA GŁODNYM NA FLORYDZIE - CZY ZECHCESZ NAM POMÓC? Floyd. Co to jest, to tam? O cholera. Zdążyła zobaczyć jeszcze coś wielkiego. I odczytać słowo DELTA. - Bill? Bill! Jego odpowiedź brzmiała wyraźnie, ale dochodziła zza krawędzi wszechświata: - O Chryste, kochanie, co ty masz we włosach? Wzięła z kolan zwęgloną resztkę twarzy Matki Teresy i pokazała mu ją, tej starszej wersji mężczyzny, którego poślubiła, temu pieprzącemu się z sekretarkami mężczyźnie, którego poślubiła, mężczyźnie, który jednak uratował ją przed ludźmi myślącymi, że raj ma się w kieszeni, jeśli się zapali dużo świeczek, będzie się nosiło niebieskie swetry, a przy skakaniu unikało niedozwolonych wierszyków. Kiedy pewnej upalnej letniej nocy leżała obok tego mężczyzny, na górze sprzedawano narkotyki, a Iron Butterfly śpiewał “In-A-Gadda-Da-Vida” po raz dziewięciomilionowy - spytała: jak ci się wydaje, co jest potem, no wiesz. Kiedy twoja rola w przedstawieniu dobiegnie końca. Wziął ją w ramiona, przytulił, od strony plaży dobiegał warkot ścigających się samochodów, a Bill... Okulary wtopiły się mu w twarz. Jedno oko wybałuszyło się, wyskoczyło z oczodołu. Usta zmieniły się w krwawą dziurę. Ptak łkał w drzewach, krzyczał, a Carol zaczęła krzyczeć razem z nim, wyciągając przed siebie zwęglony strzępek papieru z Matką Teresą, krzyczała, patrzyła na jego czerniejące policzki, na bulgoczące czoło, na rozpłataną szyję, krzyczała, krzyczała, gdzieś w oddali śpiewał Iron Butterfly, “In-A-Gadda-Da-Vida”, a ona krzyczała. - Carol? To głos Billa, dobiegał z bardzo daleka. Mąż dotykał jej, ale z niepokojem, nie pożądaniem. Otworzyła oczy, rozejrzała się po rozświetlonej jasnym słońcem kabinie leara 35 i przez chwilę rozumiała wszystko - tak jak w chwilę po przebudzeniu rozumie się ogromny ładunek snu. Pamiętała, że pytała go, czy wierzy, że później coś jest, a on powiedział, że prawdopodobnie dostaje się to, czego się człowiek spodziewał, że gdyby Jerry Lee Lewis uważał, że pójdzie do piekła za granie boogie-woogie, to pewnie by poszedł. Niebo, piekło, Zadupie Wielkie - wybór należy do ciebie - a może do tych, którzy nauczyli cię, w co wierzyć. To ostatnia wielka sztuczka ludzkiego umysłu: spędzenie całej wieczności w miejscu, w którym spodziewasz się ją spędzić. - Carol? W porządku, kochanie? - W ręku trzymał gazetę, “Newsweeka” z Matką Teresą na okładce. WSPÓŁCZEŚNI ŚWIĘCI? - głosiły białe litery. Rozejrzała się dziko po kabinie, myśląc: To się wydarzy na szesnastu tysiącach stóp. Muszę im powiedzieć. Muszę ich ostrzec. Ale zaraz wszystko się rozpłynęło, całe to wrażenie, jak to zwykle bywa z takimi wrażeniami. Rozpływały się jak sny albo wata cukrowa, zmieniająca się tuż nad językiem w słodką mgiełkę. Lądujemy? Już? - Była zupełnie przytomna, ale głos miała ochrypły, zaspany. - Szybko, nie? - powiedział z takim zadowoleniem, jakby to on sam siedział za sterami, a nie tylko płacił za przewóz. - Floyd powiedział, że usiądziemy na ziemi za... - Kto? - przerwała. W kabinie małego samolotu było ciepło, ale palce jej zlodowaciały. - Kto? - Floyd. No wiesz, pilot. - Wskazał kciukiem siedzenie po lewej w kokpicie. - Mówi, że wylądujemy w Fort Myers za dwadzieścia minut. Aleś podskoczyła, mała. A przedtem jęczałaś. Otworzyła usta, żeby powiedzieć, iż ma to wrażenie, to, które można nazwać tylko po francusku, jest tam jakieś vu czy vous, ale wszystko się rozpłynęło i powiedziała tylko: - Miałam koszmar. Rozległ się pisk, pilot Floyd włączył znak “zapiąć pasy”. Carol odwróciła głowę. Gdzieś w dole czeka na nich i zawsze będzie czekać biały samochód od Hertza, gangsterski samochód, taki, jaki bohaterowie filmu Martina Scorsese nazwaliby pewnie crown vic. Spojrzała na okładkę magazynu, na twarz Matki Teresy i nagle przypomniała sobie, jak skakała przez skakankę za szkołą Naszej Pani od Aniołów, skakała do jednego z tych zakazanych wierszyków, tego “Hej. Maryjo, ty lelijo, nie bądź na mnie taka wściekła, nie wysyłaj mnie do piekła”. Nadchodzą ciężkie czasy, powiedziała babcia. Wcisnęła medalik w dłoń Carol, owinęła łańcuszek wokół jej palców. Nadchodzą ciężkie czasy. Według mnie jest to opowiadanie o piekle. Takim, w którym jest się skazanym na wieczne robienie jednej rzeczy. Czysty egzystencjalizm, co za pomysł; Albert Camus wiecznie żywy. Podobno piekło to inni. Według mnie piekłem może być powtarzalność. Przełożyła Maciejka Mazan 1408 Podobnie jak zawsze popularny przedwczesny pochówek, opowieść o “Nawiedzonym pokoju w oberży” powinna znaleźć się w repertuarze każdego autora dreszczowców. Oto moja interpretacja tego tematu. Jedyną nietypową sprawą, która się łączy z tym opowiadaniem, jest to, że nie zamierzałem go kończyć. Napisałem pierwsze trzy lub cztery strony na potrzeby mojej książki “Jak pisać”, żeby zademonstrować czytelnikowi, w jaki sposób ewoluuje opowiadanie. Przede wszystkim chciałem dostarczyć konkretnego przykładu zasad, nad którymi rozwodziłem się w książce. Aż tu raptem wydarzyło się coś miłego: ta historia mnie urzekła i skończyło się na tym, że napisałem ją do końca. Sądzę, że to, co jest przerażające dla jednej osoby, nie musi być takie dla innej (ja na przykład nigdy nie mogłem zrozumieć, dlaczego slang peruwiański przyprawia niektórych o dreszcz), ale bałem się, pisząc to opowiadanie. Pierwotnie stanowiło część słuchowiska zatytułowanego “Blood and Smoke”, i to słuchowisko przeraziło mnie jeszcze bardziej. Jak diabli. Ale pokoje hotelowe są z natury przerażające, nie sądzicie? No, bo ile osób spało w tym łóżku przed tobą? Ile było chorych? Ile zaczynało wariować? Ile się zastanawiało, czyby nie przeczytać paru ostatnich wersów z Biblii z szuflady nocnej szajki, a potem powiesić się w szafie koło telewizora? Brrr. A więc... odwiedźmy ten hotel, zgoda? Oto klucz... i być może nie od razu zorientujecie się, co oznacza suma tych niewinnych czterech cyferek. A pokój znajduje się na końcu tego korytarza. I Mike Enslin był jeszcze w obrotowych drzwiach, gdy ujrzał Olina, kierownika hotelu Delfin, siedzącego w jednym z przesadnie głębokich foteli w holu. Serce mu się ścisnęło. Może znowu powinienem przyprowadzić ze sobą prawnika, pomyślał. No, na to już za późno. I nawet jeśli Olin postanowił znowu rzucić jakąś kłodę pomiędzy niego i pokój numer 1408, sytuacja nie wyglądała aż tak źle. Było się czym pocieszyć. Olin ruszył przez hol, wyciągając przed siebie pulchną rękę do Mike’a, który wydostał się z obrotowych drzwi. Delfin znajdował się na Sześćdziesiątej Pierwszej, na rogu Piątej Alei, i był niewielki, lecz elegancki. Mężczyzna i kobieta w wieczorowych strojach minęli Mike’a w chwili, gdy wyciągnął dłoń do Olina, przekładając do lewej ręki mały neseser. Kobieta miała jasne włosy, była oczywiście odziana w czerń, a lekki, kwiatowy zapach jej perfum wydawał się syntezą Nowego Jorku. W barze na antresoli ktoś grał “Night and Day”, jakby dla podkreślenia tej syntezy. - Pan Enslin. Dobry wieczór. - Dobry wieczór. Czy coś się stało? Olin miał znękaną minę. Rozejrzał się po małym, eleganckim holu, jakby szukając pomocy. Przy stanowisku pracownika zajmującego się rezerwacjami jakiś mężczyzna kłócił się z żoną o bilety do teatru, czemu pracownik przysłuchiwał się ze słabym cierpliwym uśmiechem. W recepcji mężczyzna w ubraniu wymiętym w ten charakterystyczny sposób, jaki się uzyskuje tylko po długich godzinach spędzonych w klasie biznes, rozmawiał o swoim zameldowaniu z kobietą w eleganckim czarnym kostiumie, który spokojnie mógłby uchodzić za strój wieczorowy. Dzień jak co dzień w hotelu Delfin. Każdy mógł liczyć na pomoc, tylko nie biedny pan Olin, który wpadł w szpony pisarza. - Więc? - spytał Mike. - Czy... czy możemy porozmawiać przez chwilę w moim gabinecie? No pewnie, czemu nie? To pomoże opowiadaniu o pokoju 1408, spotęguje złowrogi ton, którego czytelnicy jego książek byli wyraźnie spragnieni, ale to jeszcze nie wszystko. Mike Enslin do tej pory nie miał pewności, pomimo wszystkich wskazówek i sugestii. Teraz ją zyskał. Olin naprawdę bał się pokoju 1408 i tego, co dziś w nocy może się tam stać z Mikiem. - Ależ oczywiście. Olin, dobry gospodarz, sięgnął po neseser Mike’a. - Proszę pozwolić... - Poradzę sobie - powiedział Mike. - To tylko ubranie na zmianę i szczoteczka do zębów. - Na pewno? - Tak. I już włożyłem moją fartowną koszulę hawajską. - Uśmiechnął się. - Tę ze środkiem duchobójczym. Olin nie odwzajemnił jego uśmiechu, natomiast westchnął. Mały okrągły człowieczek w ciemnym smokingu i starannie zawiązanym krawacie. - Doskonale. Proszę za mną. W holu kierownik hotelu robił wrażenie niepewnego, nawet przygnębionego. W swoim gabinecie, wykładanym dębową boazerią, ze zdjęciami hotelu na ścianach (Delfin został otworzony w 1910 roku - Mike nie przeprowadzał wywiadów, ale publikował w dziennikach czy wielkomiejskich gazetach i sprawdzał wszystkie fakty) Olin zaczął znowu nabierać pewności siebie. Na podłodze leżał perski dywan. Dwie stojące lampy rzucały łagodne żółte światło. Na biurku koło skrzynki na cygara stała lampka z zielonym abażurem w kształcie rombu. Koło skrzynki na cygara leżały również trzy ostatnie książki Mike’a Enslina. Rzecz jasna, wydania broszurowe; wydań w twardej okładce nie było. Mój gospodarz także sprawdził parę faktów, pomyślał Mike. Usiadł przed biurkiem. Spodziewał się, że Olin usiądzie naprzeciwko, ale ten go zaskoczył. Wybrał krzesło obok Mike’a, skrzyżował nogi, po czym pochylił się nad swoim małym brzuszkiem, by dotknąć skrzynki. - Cygaro? - Nie, dziękuję. Nie palę. Spojrzenie Olina musnęło zatkniętego zawadiacko papierosa za prawym uchem Mike’a. Tak dawny cwany reporter mógłby zatknąć następnego szluga tuż pod legitymacją prasową, wsuniętą za wstążkę fedory. Papieros stał się do tego stopnia częścią jego samego, że przez chwilę Mike naprawdę nie rozumiał, na co patrzy Olin. Potem się roześmiał, wyjął go, sam na niego spojrzał i wrócił spojrzeniem do Olina. - Nie zapaliłem ani jednego od dziewięciu lat - powiedział. - Mój starszy brat umarł na raka płuc. Rzuciłem po jego śmierci. Ten papieros za uchem... - Wzruszył ramionami. - Częściowo z sentymentu, częściowo chyba z powodu przesądów. Tak jak koszula hawajską. Albo te papierosy, które czasami ludzie trzymają na biurkach lub ścianach, w takich małych skrzyneczkach z napisem W RAZIE POTRZEBY ZBIĆ SZYBKĘ. Czy w 1408 można palić? Pytam na wypadek, gdyby wybuchła wojna atomowa. - W rzeczy samej. - No pięknie - rzucił jowialnie Mike. - O jedno zmartwienie mniej podczas nocnego czuwania. Pan Olin znowu westchnął, ale to westchnienie nie miało takiego niepocieszonego brzmienia jak w holu. Tak, to przez ten gabinet, zrozumiał Mike, gabinet Olina, jego miejsce. Nawet tamtego popołudnia, gdy Mike przybył w towarzystwie Robertsona, prawnika, Olin wydawał się mniej zdenerwowany, kiedy znaleźli się tutaj. Zresztą dlaczego nie? Gdzie można się czuć panem sytuacji, jeśli nie na swoim? Gabinet Olina był pomieszczeniem z dobrymi obrazami na ścianach, dobrym dywanem na podłodze, dobrymi cygarami w skrzyneczce. Od roku 1910 wielu kierowników bez wątpienia prowadziło tu interesy; na swój sposób ten gabinet był równie nowojorski jak blondynka w czarnej sukni bez ramion, zapach jej perfum i niesprecyzowana obietnica wyrafinowanego nowojorskiego seksu nad ranem. - Nadal się panu wydaje, że nie da się pan odwieść od tego swojego pomysłu, prawda? - spytał Olin. - Nadal to wiem - odparł Mike, wkładając papierosa z powrotem za ucho. Nie przygładził włosów brylantyną, tak jak to miały w zwyczaju te barwne dziennikarskie typki w fedorach, ale codziennie zmieniał papierosa, tak jak bieliznę. Za uszami człowiek się poci; kiedy przyglądał się papierosowi pod koniec dnia, zanim wrzucił jego niewypaloną śmiercionośną pałeczkę do toalety, widać było niewyraźny żółtopomarańczowy osad potu na cienkiej białej bibułce. Nie poskramiało to pokusy zapalenia. To, jak palił niemal przez dwadzieścia lat trzydzieści fajek dziennie, czasem czterdzieści - miał już za sobą. Dlaczego to robił - pozostawało jeszcze lepszym pytaniem. Olin wziął stosik książek z arkusza bibuły. - Mam szczerą nadzieję, że się pan myli. Mike rozsunął zamek bocznej kieszeni małego nesesera. Wyjął dyktafon Sony. - Nie przeszkadza panu, że będę nagrywać naszą rozmowę? Olin machnął ręką. Mike wcisnął nagrywanie, zapaliło się czerwone światełko. Kółeczka zaczęły się obracać. Tymczasem Olin powoli przeglądał książki, czytając tytuły. Jak zwykle na widok swoich książek w cudzych rękach Mike Enslin doznał najdziwniejszej mieszanki emocji: dumy, zażenowania, rozbawienia, buntu i wstydu. Nie musiał się ich wstydzić, utrzymywały go na całkiem niezłym poziomie od pięciu lat, i nie dzielił się dochodem ze specjalistami od promocji (“wydawnicze dziwki”, jak nazywał ich jego agent, być może częściowo z zazdrości), ponieważ sam wpadł na chwyt reklamowy. Zresztą kiedy pierwsza książka sprzedała się tak dobrze, tylko kretyn by go nie zauważył. Co można zrobić po “Frankensteinie”, jeśli nie “Narzeczoną Frankensteina”? A jednak pojechał do Iowa. Studiował z Jane Smiley. Niegdyś uczestniczył w dyskusji ze Stanleyem Elkinem. Raz ubiegał się (żaden z jego obecnych przyjaciół i znajomych nie miał o tym najbledszego pojęcia) o wydanie go jako Młodego Poety Yale. I kiedy kierownik hotelu zaczął odczytywać głośno tytuły, Mike pożałował, że w ogóle nastraszył Olina dyktafonem. Później będzie słuchać jego wyważonego głosu i wyobrazi sobie, że słyszy w nim pogardę. Dotknął papierosa za uchem, nie zdając sobie z tego sprawy. - “Dziesięć nocy w dziesięciu nawiedzonych domach” - czytał Olin. - “Dziesięć nocy na dziesięciu nawiedzonych cmentarzach”. “Dziesięć nocy w dziesięciu nawiedzonych zamkach”. - Spojrzał na niego z lekkim uśmiechem w kącikach ust. - Przy tej okazji przejechał się pan do Szkocji. Nie wspominając o Lasku Wiedeńskim. I wszystko da się odpisać od podatku, prawda? Nawiedzone miejsca są niezbędne dla pańskiej pracy. - Pan do czegoś zmierza? - To pańskie czułe miejsce, prawda? - Czułe - tak. Słabe - nie. Jeśli chce mnie pan wyprosić z hotelu, krytykując moje książki... - Nie, skąd. Byłem tylko ciekawy, to wszystko. Dwa dni temu, kiedy wystąpił pan ze swoją... prośbą... wysłałem po nie Marcela, naszego pracownika do spraw rezerwacji. - To było żądanie, nie prośba. I nadal jest. Słyszał pan, co powiedział pan Robertson: prawo stanu Nowy Jork, nie wspominając już o dwóch ustawach federalnego prawa cywilnego, zabrania odmawiać mi konkretnego pokoju, jeśli proszę właśnie o ten konkretny pokój i jest on pusty. A numer 1408 jest pusty. Ostatnio zawsze jest pusty. Ale pan Olin nie dał się tak od razu oderwać od tematu ostatnich trzech książek Mike’a - wszystkie były bestsellerami “New York Timesa”. Po prostu zaczął je przeglądać po raz trzeci. Łagodne światło lampy odbijało się od ich lśniących okładek. Było na nich mnóstwo fioletu. Fiolet sprzedaje horrory lepiej od wszystkich innych kolorów, powiedziano Mike’owi. - Aż do wieczora nie miałem okazji się w nie zagłębić - powiedział Olin. - Byłem dość zajęty. Jak zwykle. Delfin jest mały jak na nowojorskie standardy, ale mamy dziewięćdziesiąt procent zajętych pokoi i zwykle z każdym gościem pojawia się u nas nowy problem. - Tak jak ze mną. Olin uśmiechnął się lekko. - Powiedziałbym, że pan jest problemem specjalnym. Pan, pan Robertson oraz wasze groźby. Mike znowu się zjeżył. Nikomu nie groził, chyba że sam Robertson był już groźbą. A zaangażował go z konieczności, tak jak z konieczności wyważa się łomem zardzewiały sejf, gdy klucz na nic się już nie zdaje. To nie twój sejf, powiedział jakiś wewnętrzny głos, choć prawo tego stanu i kraju twierdziły co innego. Prawo twierdziło, że pokój 1408 w hotelu Delfin należy do niego, jeśli on go pragnie, pod warunkiem że wcześniej nie dostał go ktoś inny. Zdał sobie sprawę, że Olin się mu przygląda, nadal z tym bladym uśmieszkiem. Tak jakby śledził jego wewnętrzny dialog niemal słowo po słowie. Było to niewygodne wrażenie, a Mike zaczął dochodzić do wniosku, że całe to spotkanie w niespodziewany sposób także stało się niewygodne. Od chwili kiedy wyjął dyktafon i go włączył (co na ogół działało onieśmielająco), czuł się jak oskarżony. - Jeśli dąży pan do czegoś, chyba straciłem to z oczu. A miałem ciężki dzień. Jeśli nasza potyczka o pokój 1408 już się skończyła, chciałbym pójść na górę i... - Przeczytałem jeden z... hm... jak je pan nazywa? Eseje? Opowieści? Czeki, tak je nazywał, ale nie zamierzał tego powiedzieć przy włączonym magnetofonie. Nawet przy własnym. - Opowiadania - zdecydował się Olin. - Przeczytałem po jednym opowiadaniu z każdej książki. Ta o domu Rilsbych w Kansas z książki o nawiedzonych domach... - A, tak. Morderstwa za pomocą siekiery. - Gość, który porąbał na kawałki całą sześcioosobową rodzinę Eugene’a Rilsby’ego nigdy nie został złapany. - Otóż to. I ta o nocy, którą spędził pan przy grobach tych kochanków z Alaski, co popełnili samobójstwo - tych, którzy podobno zjawiają się w okolicach Sitka - oraz relację z nocy w zamku Gartsby. Ta była całkiem zabawna. To mnie zaskoczyło. Mike miał doskonale wyostrzony słuch na nutki pogardy pobrzmiewające nawet w najbardziej neutralnych uwagach na temat jego książek i nie wątpił, że czasami słyszał pogardę, której tam nie było - jak się przekonał, niewiele stworzeń na tym świecie ma taką paranoję, jak pisarz, który głęboko w sercu wierzy, że poszedł na łatwiznę - ale tutaj nie wychwycił żadnego pogardliwego tonu. - Dziękuję - powiedział. - Chyba. Zerknął na dyktafon. Zwykle jego czerwone oczko wydawało się obserwować tego drugiego, prowokowało, żeby powiedział coś nie tak. Dziś zdawało się wpatrywać w Mike’a. - O tak, to miał być komplement. - Olin poklepał książki. - Zamierzam je przeczytać... ale tylko ze względu na styl. To styl mi się podoba. Z zaskoczeniem przekonałem się, że śmieję się z pańskich całkiem nie nadprzyrodzonych przygód w zamku Gartsby, i z równym zaskoczeniem doszedłem do wniosku, że jest pan dobry. I subtelny. Spodziewałem się więcej krwi i mordów. Mike przygotował się na to, co niemal z całą pewnością miało paść zaraz potem, na jakąś wersję “Co taka miła panienka robi w takim miejscu”. Olin, wielkomiejski hotelarz, gospodarz jasnowłosych kobiet, które w czarnych sukniach wychodziły w noc, pracodawca starszych, zaniedbanych mężczyzn we frakach, którzy brzdąkali w hotelowym barze stare standardy w rodzaju “Night and Day”. Olin, który prawdopodobnie w czasie wolnym czytywał Prousta. - Ale te książki są także niepokojące. Gdybym do nich nie zajrzał, prawdopodobnie nie zadałbym sobie trudu i nie czekałbym na pana. Ledwie zobaczyłem prawnika z aktówką, wiedziałem, że uparł się pan zamieszkać w tym przeklętym pokoju i że żadne moje słowo nie odwiedzie pana od tego zamiaru. Ale te książki... Mike wyłączył dyktafon - od tego czerwonego wytrzeszczonego oczka zaczęły go przechodzić ciarki. - Chce pan wiedzieć, dlaczego się prostytuuję? O to chodzi? - Zakładam, że dla pieniędzy odparł Olin łagodnie. - I nie można mówić o prostytucji, przynajmniej według mnie... choć to interesujące, że tak szybko doszedł pan do takiego wniosku. Mike poczuł ciepło pełznące mu po policzkach. Nie, to się zupełnie nie toczyło w sposób, którego się spodziewał. Jeszcze nigdy dotąd nie wyłączył dyktafonu w środku rozmowy. Ale Olin nie był taki, jak się spodziewał. Zwiodły mnie te jego ręce, pomyślał Mike. Te pulchne małe ręce kierownika hotelu, ze zgrabnymi białymi półksiężycami na wymanikiurowanych paznokciach. - To, co mnie zaniepokoiło... co mnie przeraziło... to świadomość, iż czytam tekst inteligentnego, utalentowanego człowieka, który nie wierzy w żadną z opisywanych przez siebie rzeczy. To nie całkiem prawda, pomyślał Mike. Napisał jakieś dwa tuziny, a opublikował parę opowiadań, w które wierzył. W ciągu pierwszych osiemnastu miesięcy w Nowym Jorku, gdy przymierał głodem na etacie w “Village Voice”, napisał stosy wierszy, w które wierzył. Ale czy wierzył, że bezgłowy duch Eugene’a Rilsby’ego przechadza się przy świetle księżyca w opuszczonym wiejskim domku w Kansas? Nie. Spędził w tym domku całą noc, spał na brudnym linoleum w kuchni i nie zobaczył nic straszniejszego od dwóch myszy truchtających pod ścianą. Spędził upalną letnią noc w ruinach transylwańskiego zamku, w którym miał nadal panować Vlad Tepes; jedyne wampiry, które się mu ukazały, znajdowały się w chmarze komarów. Gdy rozbił obóz koło grobu seryjnego mordercy Jeffreya Dahmera, o drugiej na ranem rzeczywiście ukazała mu się biała, zakrwawiona, wymachująca nożem postać, ale zdemaskowały ją chichoty przyjaciół, a zresztą on sam także nie był przesadnie wstrząśnięty. Jeszcze potrafił rozpoznać nastoletniego ducha z gumowym nożem. Jednak nie miał zamiaru mówić tego Olinowi. Nie mógł sobie pozwolić... Chociaż zresztą mógł. Dyktafon (błąd od samego początku, teraz to już rozumiał) był już uciszony, a on zamierzał zatrzeć wszelkie dowody tego spotkania. Poza tym w jakiś dziwny sposób zaczął podziwiać Olina. A kiedy się kogoś podziwia, chce się mu mówić prawdę. - Nie - odezwał się. - Nie wierzę w duchy, zjawy, upiory ani inne farmazony. Według mnie dobrze, że nie istnieją, bo nie wierzę także, żeby istniał jakiś dobry Bóg, który nas przed nimi broni. W to właśnie wierzę, ale od samego początku zachowuję otwarty umysł. Może nigdy nie dostanę Nagrody Pulitzera za wyśledzenie Szczekającego Ducha z cmentarza w Mount Hope, ale mógłbym go nieźle opisać, gdyby mi się pokazał. Olin powiedział coś, jedno jedyne słowo, ale zbyt cicho, żeby Mike go zrozumiał. - Słucham? - Powiedziałem: nie. - Olin spojrzał na niego niemal przepraszająco. Mike westchnął. Olin uznał go za kłamcę. Kiedy się dociera do tego etapu, nie ma rady, trzeba ruszać do ataku albo w ogóle wycofać się z dyskusji. - Może odłożymy tę rozmowę do jutra? Teraz pójdę na górę i umyję zęby. Może zobaczę, jak Kevin O’Malley materializuje się w lustrze za moimi plecami. Zaczął się podnosić z krzesła, a Olin wyciągnął pulchną, wypieszczoną dłoń, żeby go powstrzymać. - Nie twierdzę, że pan kłamie - powiedział - ale pan przecież nie wierzy. Duchy rzadko pojawiają się komuś, kto w nie nie wierzy, a jeśli już to robią, to są rzadko dostrzegane. Eugene Rilsby mógłby grać w kręgle własną odciętą głową w swoim salonie, a pan by nic nie usłyszał! Mike wstał, pochylił się po swój neseserek. - Jeśli tak, to w pokoju 1408 nic mi nie przeszkodzi, prawda? - Ależ tak. Tak. Bo w pokoju 1408 nie ma duchów i nigdy ich nie było. Jest tam coś innego - sam to poczułem - lecz to nie obecność ducha. W opuszczonym domu czy starym zamczysku pański brak wiary mógł posłużyć za ochronę. W pokoju 1408 jeszcze bardziej zwiększy pańską podatność. Proszę tego nie robić. To dlatego dziś na pana czekałem, żeby pana prosić, błagać, by pan tego nie robił. Ze wszystkich ludzi na świecie, którzy nie nadają się do tego pokoju, autor tych wesołych, awanturniczych opowiadań o duchach zajmuje czołową pozycję na liście. Mike słyszał go i jednocześnie nie słyszał. A ty wyłączyłeś ten dyktafon, wściekał się. Zawstydził mnie tak, że go wyłączyłem, a potem zmienił się w Borisa Karloffa, robiącego za gospodarza Weekendu Upiornych Gwiazd! Niech to szlag. I tak go zacytuję. Jak mu się nie spodoba, niech mnie poda do sądu. Od razu zaczęło mu się spieszyć, żeby iść na górę, nie tylko po to, by jak najszybciej mieć za sobą tę długą noc w narożnym hotelowym pokoju, ale ponieważ chciał zapisać słowa Olina, dopóki jeszcze je pamiętał. - Zapraszam pana na drinka. - Nie, naprawdę... Pan Olin sięgnął do kieszeni i wyjął klucz o długim mosiężnym trzonku, stary, porysowany i wytarty. Widniał na nim wyryty numer 1408. - Proszę powiedział Olin. - Niech mi pan zrobi przyjemność. Proszę mi podarować jeszcze dziesięć minut - tylko tyle, żeby wypić szkocką i dam panu ten klucz. Dałbym panu chyba wszystko, żeby zechciał pan zmienić zdanie, ale lubię myśleć, że potrafię rozpoznać nieuniknione, kiedy je zobaczę. - Nadal macie tu takie klucze? - spytał Mike. - To dość miłe. Takie staroświeckie. - Delfin przeszedł na system MagCard w 1979 roku, kiedy objąłem tu posadę kierownika. Numer 1408 to jedyny pokój, który nadal zamyka się na klucz. Nie było potrzeby zakładania zamka MagCard, ponieważ nigdy nikt tam nie mieszka; ostatniego gościa mieliśmy w 1978 roku. - Bez kitu? - Mike znowu usiadł i wyjął dyktafon. Nacisnął guzik nagrywania i powiedział: - Kierownik hotelu Olin twierdzi, że od ponad dwudziestu lat nikomu nie wynajęto pokoju numer 1408. - Zresztą numer 1408 nie potrzebuje zamka MagCard, ponieważ jestem absolutnie pewien, że to urządzenie by nie funkcjonowało. W pokoju 1408 elektroniczne zegarki przestają działać. Czasami się cofają, czasami po prostu się wyłączają, ale na żadnym nie można odczytać czasu. Nie w pokoju 1408. To samo dotyczy kieszonkowych kalkulatorów i telefonów komórkowych. Jeśli ma pan przy sobie pager, radzę go wyłączyć, ponieważ za progiem pokoju 1408 zacznie piszczeć jak najęty. - Zrobił pauzę. - Zresztą wyłączenie nie gwarantuje sukcesu, ponieważ może się sam włączyć. Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest wyjęcie baterii. - Zastopował dyktafon, nie przyglądając się klawiszom; Mike doszedł do wniosku, że kierownik ma pewnie podobny model do dyktowania poleceń. - Tak naprawdę jedynym skutecznym rozwiązaniem jest trzymanie się jak najdalej od tego pokoju. - Tego akurat nie mogę zrobić - oznajmił Mike. - Ale chyba znajdę czas na tego drinka. Olin zajął się barkiem z przydymionego dębu, stojącym pod olejnym obrazem Piątej Alei z przełomu wieków, Mike spytał; skąd wiadomo - skoro pokój stoi pusty od 1978 roku - że nowoczesne gadżety w nim nie działają. - Nie chciałem panu zasugerować, że od 1978 roku nikt tam nie postawił stopy - odparł Olin. - Choćby pokojówki, raz na miesiąc robią małą turę, to znaczy... - Wiem, co to znaczy - przerwał mu Mike, który pracował nad “Dziesięcioma nawiedzonymi pokojami hotelowymi” już od czterech miesięcy. Mała tura w niezamieszkanym pokoju oznacza przewietrzenie go, odkurzenie, dorzucenie do rezerwuaru tabletek barwiących wodę na niebiesko, zmianę ręczników. Ale już chyba nie pościeli. Być może powinien przynieść śpiwór. Olin przeszedł przez perski dywan z drinkami w obu dłoniach. Chyba odgadł myśli Mike’a z wyrazu jego twarzy. - Pościel została zmieniona dziś po południu, drogi panie. - Może byśmy to sobie darowali? Niech mi pan mówi po imieniu. - Nie sądzę, żebym się z tym czuł właściwie - odparł Olin, wręczając mu drinka. - Za pana. - I pana. - Mike uniósł szklankę, chcąc nią trącić szklankę Olina, ale ten cofnął rękę. - Nie, za pana, nalegam. Dziś powinniśmy obaj wypić za pana. To będzie panu potrzebne. Mike westchnął, brzęknął szklanką o krawędź szklanki Olina i powiedział: - Za mnie. W horrorach powinien się pan czuć jak w domu. Mógłby pan grać ponurego starego kamerdynera, który usiłuje ostrzec młode małżeństwo przed Zamkiem Zagłady. Olin usiadł. - Dzięki Bogu, nieczęsto mam okazję odegrać tę rolę. Pokój 1408 nie figuruje na żadnej stronie internetowej fan clubów spraw nadprzyrodzonych... Po mojej książce to się zmieni, pomyślał Mike, pociągając łyk alkoholu. -...i żadne wycieczki nie zatrzymują się w poszukiwaniu duchów w hotelu Delfin, choć zwiedzają Sherry - Netherland, Plaża i Park Lane. Usiłowaliśmy trzymać numer 1408 w jak największej tajemnicy... choć oczywiście jego historia od zawsze czekała na kogoś, kto zarazem ma szczęście i potrafi je wykorzystać. Mike pozwolił sobie na mały uśmieszek. - Veronique zmieniła pościel - dodał Olin. Towarzyszyłem jej. Powinien się pan poczuć pochiebiony, to niemal tak, jakby pańskie łóżko posłała osoba z rodziny królewskiej. Veronique i jej siostra zaczęły pracować w Delfinie jako pokojówki w siedemdziesiątym pierwszym lub drugim. Vee, tak ją nazywamy, ma najdłuższy staż ze wszystkich pracowników hotelu, co najmniej o sześć lat więcej niż ja. Z czasem awansowała na przełożoną pokojówek. Chyba od sześciu lat aż do dziś nie zdarzyło się jej słać łóżek, ale zmiana pościeli w numerze 1408 należała do jej obowiązków - jej oraz jej siostry - aż do 1992 roku. Veronique i Celeste były bliźniaczkami, a ta ich więź dawała im... jak to wyrazić? Nie odporność na ten pokój, ale jej odpowiednik... przynajmniej na te krótkie chwile, kiedy należało zrobić małą turę. - Chyba mi pan nie powie, że siostra Veronique umarła w tym pokoju? - Nie, skąd. Przestała tu pracować koło 1988 ze względu na podupadające zdrowie. Ale nie wykluczam, że pewną rolę w jej pogarszającym się stanie umysłowym i fizycznym odegrał numer 1408. - Nawiązaliśmy tu całkiem przyjemną znajomość. Mam nadzieję, że jej nie popsuję, jeśli powiem, że to idiotyczne. Olin roześmiał się. - Dość tępy jak na adepta świata duchów. - Jestem to winien moim czytelnikom - oznajmił Mike sucho. - Jak podejrzewam, mógłbym zostawić numer 1408 tak, jak jest - powiedział kierownik hotelu w zamyśleniu. - Drzwi zamknięte, światła zgaszone, zasłony zaciągnięte, żeby dywan nie płowiał od słońca, narzuta wygładzona, na łóżku menu śniadaniowe... ale nie zniósłbym myśli, że powietrze robi się tam stęchłe i stare, jak na strychu. Nie mogę znieść myśli o kurzu, zbijającym się w wielkie puszyste kłęby. Na kogo przez to wyszedłem, pedanta czy ofiarę obsesji? - Na kierownika hotelu. - Chyba tak. A więc Vee i Cee robiły w tym pokoju turę - bardzo szybką, wchodziły i wychodziły - a potem Cee odeszła na emeryturę, a Vee dostała pierwszy poważny awans. Później wysyłałem do tego zadania inne pokojówki, w parach, zawsze dobierając takie, które się ze sobą przyjaźniły... - Ze względu na tę więź, która odstrasza upiorki? - Ze względu na nią. A pan może się śmiać z upiorków pokoju 1408, jeśli to panu sprawia przyjemność, ale poczuje je pan niemal od razu, jestem tego pewien. Cokolwiek jest w tym pokoju, nie wstydzi się ludzi. Wielokrotnie... kiedy tylko mogłem... szedłem z pokojówkami, by je nadzorować. - Zrobił pauzę i dodał, niemal niechętnie: - Żeby je stamtąd wyciągnąć, gdyby zaczęło się dziać coś okropnego. Ale nigdy do tego nie doszło. Parę dostało ataku płaczu, jedna ataku śmiechu - nie wiem, dlaczego ktoś śmiejący się w nieopanowany sposób robi bardziej przerażające wrażenie niż ktoś płaczący, ale tak jest - i wiele zemdlało. Ale nie działo się nic strasznego. W ciągu tych lat miałem dość czasu, by dokonać kilku prymitywnych eksperymentów - pagery, komórkowe telefony i tym podobne... ale nie działo się nic strasznego. Dzięki Bogu. - Znowu zamilkł i dodał dziwacznym, suchym tonem: - Jedna oślepła. - Co? - Oślepła. Rommie Van Gelder. Odkurzała telewizor i raptem zaczęła krzyczeć. Spytałem, co się dzieje. Rzuciła szmatę, zakryła oczy rękami i krzyknęła, że oślepła... ale widzi straszliwe kolory. Zniknęły niemal natychmiast, gdy wyciągnąłem ją za drzwi, a kiedy dotarliśmy do windy, wzrok zaczął jej wracać. - Pan mi to mówi, żeby mnie przestraszyć, co? Żeby mnie wypłoszyć. - Raczej nie. Zna pan historię tego pokoju, poczynając od samobójstwa pierwszego lokatora. Rzeczywiście. Kevin O’Malley, sprzedawca maszyn do szycia, odebrał sobie życie 13 października 1910 roku, wyskakując przez okno. Zostawił żonę i siedmioro dzieci. - Z okna tego pokoju wyskoczyło pięciu mężczyzn i jedna kobieta. Trzy kobiety i jeden mężczyzna przedawkowali tu prochy, dwie osoby znaleziono w łóżku, dwie w łazience, jedną w wannie, jedną na toalecie. Pewien mężczyzna powiesił się tu w szafie w 1970 roku... - Henry Storkin - odezwał się Mike. - Prawdopodobnie przypadkiem... Niedotlenienie jako bodziec seksualny. - Być może. Był także Randolph Hyde, który podciął sobie żyły, a potem jeszcze pozbawił się genitaliów, w związku z czym wykrwawił się na śmierć. To nie był bodziec seksualny. Chcę przez to powiedzieć, że jeśli nie odstraszyło pana tych dwanaście samobójstw w ciągu sześćdziesięciu ośmiu lat, wątpię, żeby dał się pan zniechęcić z powodu krzyków i podrygów paru pokojówek. Krzyki i podrygi, a to dobre, pomyślał Mike i zastanowił się, czyby tego nie ukraść na potrzeby książki. - Bardzo niewiele pokojówek, które zajmowały się numerem 1408, zgadzało się to robić częściej niż parę razy - oświadczył Olin i jednym haustem dopił drinka. Z wyjątkiem francuskich bliźniaczek. - Vee i Cee, otóż to. - Olin skinął głową. Mike właściwie nie był zainteresowany pokojówkami i ich... jak to określił Olin? Krzykami i podrygami. Trochę go rozdrażniło, że Olin tak podkreśla wszystkie te samobójstwa... jakby uważał go za zbyt tępego, żeby dostrzec nie sam fakt ich istnienia, lecz ich znaczenie. Ale tak naprawdę nie miały znaczenia. Wiceprezydentem za Abrahama Lincolna i Johna Kennedy’ego był niejaki Johnson; nazwisko Lincolna i Kennedy’ego mają po siedem liter; zarówno Lincoln, jak i Kennedy zostali wybrani na prezydentów w latach sześćdziesiątych. Czego dowodzą te wszystkie zbiegi okoliczności? Niczego. - Te samobójstwa będą stanowić znakomitą część mojej książki - powiedział - ale ponieważ wyłączyłem magnetofon, mogę panu powiedzieć, że moje źródło statystyczne nazywa je “efektem zbitki”. - Karol Dickens nazwał to efektem kartofla. - Co proszę? - Kiedy duch Jacoba Marleya po raz pierwszy przemawia do Scrooge’a, ten mówi mu, że jest jak kropla musztardy lub kawałek niedogotowanego kartofla. - To ma być śmieszne? - spytał Mike dość chłodno. - Nie dostrzegam w tym nic śmiesznego. Zupełnie nic. Proszę mnie uważnie posłuchać. Siostra Vee, Celeste, zmarła na atak serca. Znajdowała się już wtedy w średnio zaawansowanym stadium Alzheimera, choroby, która zaatakowała ją w bardzo młodym wieku. - Ale jej siostra jest cała i zdrowa, sam pan to przyznał. To wręcz wcielenie amerykańskiego sukcesu. Tak jak pan, sądząc po pańskim wyglądzie. Ile razy był pan w pokoju 1408? Sto? Dwieście? - Przez parę chwil. Być może da się to porównać z wejściem do pomieszczenia pełnego trującego gazu. Jeśli wstrzyma się oddech, wszystko skończy się dobrze. Widzę, że nie podoba się panu to porównanie. Na pewno uznał je pan za przesadne, może nawet komiczne. Uważam jednak, że jest trafne. Złożył dłonie i wsparł na nich brodę. - Możliwe także, że niektórzy reagują szybciej i gwałtowniej na to, co żyje w tym pokoju, tak jak niektórzy nurkowie są bardziej od innych podatni na bóle mięśni. W czasie blisko stuletniej działalności Delfina personel hotelu nabrał całkowitej pewności, że pokój 1408 jest szkodliwy. To stało się naszą historią. Nikt o tym nie mówi głośno, tak jak nikt nie wspomina, że i u nas, jak w większości hoteli, piętro czternaste jest naprawdę trzynastym... ale wszyscy to wiedzą. Gdyby wszystkie fakty i wiadomości o tym pokoju były w pełni dostępne, ułożyłyby się w zadziwiającą historię... za bardzo niepokojącą jak na gust pańskich czytelników. Na przykład: sądzę, że w każdym hotelu w Nowym Jorku ktoś kiedyś popełnił samobójstwo, lecz mógłbym się założyć o wszystko, że tylko w Delfinie doszło do dwunastu w jednym jedynym pokoju. A, zostawiając na razie Celeste Romandeau, co z tymi naturalnymi zgonami w numerze 1408? Tak zwanymi naturalnymi zgonami? - Ile ich było? - Nigdy mu nie przyszło do głowy, że mogły być jakieś tak zwane naturalne zgony. - Trzydzieści - powiedział Olin. - Co najmniej trzydzieści. Ja wiem o trzydziestu. - Pan kłamie! - Słowa wyrwały się mu z gardła, zanim zdążył się pohamować. - Nie, zapewniam pana. Naprawdę pan sądził, że zamknąłem ten pokój tylko ze względu na jakieś babskie przesądy czy idiotyczne tradycje Nowego Jorku? Być może myśląc, że każdy dobry stary hotel powinien mieć przynajmniej jednego niespokojnego ducha, błąkającego się po Apartamencie Niewidzialnych Łańcuchów? Mike Enslin zdał sobie sprawę, że ten pomysł - nie skonkretyzowany, lecz obecny - zawisł nad jego nową książką o dziesięciu nocach. Fakt, iż Olin drwił z niego zirytowanym tonem naukowca, kpiącego z odczyniającego uroki dzikusa, w niczym nie poprawił mu humoru. - My, hotelarze, także mamy własne przesądy i tradycje, ale nie pozwalamy, żeby nam przeszkadzały w interesach. Kiedy zaczynałem karierę, na zachodzie funkcjonowało takie stare powiedzonko: “Kiedy poganiacze są w mieście, w pokojach nie ma przeciągów”. Jeśli mamy pustostany, to je wypełniamy. Jedynym wyjątkiem od tej reguły, na który sobie kiedykolwiek pozwoliłem - a wspominam o tym po raz pierwszy - jest pokój 1408, pokój na trzynastym piętrze, którego dodane do siebie cyfry tworzą liczbę trzynaście. Olin spojrzał mu prosto w oczy. - W tym pokoju doszło nie tylko do samobójstw, lecz również zawałów serca, wylewów i ataków epilepsji. Pewien mężczyzna, który zatrzymał się w tym pokoju - był to roku 1973 - utonął w wazie z zupą. Można to niewątpliwie uznać za absurd, ale rozmawiałem z człowiekiem, który był w owym czasie szefem ochrony, a on widział akt zgonu. Moc tego czegoś, co zamieszkuje pokój, wydaje się słabnąć w okolicach południa, kiedy na ogół robimy tury, a jednak wiem, że parę pokojówek, które niegdyś tam były, choruje na serce, cukrzycę, rozedmę płuc. Trzy lata temu na tym piętrze była awaria ogrzewania, więc pan Neal, ówczesny główny inżynier, musiał wejść do kilku pokojów, by sprawdzić kaloryfery. Jednym z nich był numer 1408. Pan Neal czuł się doskonale - zarówno w pokoju, jak i potem - ale następnego dnia zmarł z powodu rozległego wylewu. - Zbieg okoliczności - powiedział Mike. A jednak nie mógł zaprzeczyć, że Olin jest dobry. Gdyby był instruktorem oświatowym na obozie, dziewięćdziesiąt procent dzieciaków prysnęłoby do domu po pierwszej ogniskowej opowieści o duchach. - Zbieg okoliczności - powtórzył cicho Olin, właściwie nawet bez pogardy. Wyjął staroświecki klucz z długą mosiężną rączką. - A jak pańskie serce? Nie wspominając już o ciśnieniu i stanie psychicznym? Mike przekonał się, że wyciągnięcie ręki kosztuje go sporo wysiłku... ale kiedy zdołał ją wprawić w ruch, jakoś poszło. Ręka sięgnęła po klucz bez nawet najmniejszego drżenia palców, przynajmniej tak mu się zdawało. - W jak najlepszym porządku - powiedział, chwytając wytartą mosiężną rączkę. - Poza tym włożyłem dziś moją fartowną koszulę hawajską. Olin uparł się, żeby mu towarzyszyć w windzie aż na czternaste piętro, a Mike nie protestował. Chciał sprawdzić, czy kiedy opuszczą gabinet i ruszą do windy, kierownik przybierze znowu swoją bardziej poślednią postać, czy znowu stanie się biednym panem Olinem, hotelarzem, który wpadł w szpony pisarza. Jakiś mężczyzna we fraku - Mike domyślił się, że to kierownik restauracji albo sali - zatrzymał ich, podał Glinowi cienki plik dokumentów i wymamrotał coś po francusku. Olin odmamrotał, skinął głową i szybko złożył swój podpis na dokumentach. Pianista z baru grał teraz “Autumn in New York”. Z tej odległości melodia brzmiała głucho, jak muzyka słyszana we śnie. Mężczyzna we fraku powiedział merci bien i poszedł w swoją stronę, a Mike i kierownik hotelu w swoją. Olin znowu spytał, czy może ponieść mały neseser Mike’a, a Mike ponownie odmówił. W windzie Mike mimo woli zapatrzył się w potrójny rząd przycisków. Wszystko było na swoim miejscu, żadnych luk... ale, jeśli wytężyło się wzrok, okazywało się, że luka jednak istnieje. Po przycisku z numerem 12 następował od razu 14. Jakby, pomyślał Mike, mogli zatrzeć fakt istnienia trzynastki przez zwykle jej pominięcie. Głupota... a jednak Olin miał rację, tak się robi na całym świecie. Winda ruszyła. - Ciekawi mnie pewna rzecz - odezwał się Mike. - Dlaczego po prostu nie wymyślicie jakiegoś fikcyjnego mieszkańca numeru 1408, skoro tak to was przeraża? Na przykład dlaczego nie uzna go pan za swoją rezydencję? - Być może z obawy przed oskarżeniem o nadużycie, jeśli nie ze strony osób zajmujących się egzekwowaniem przepisów państwowych i federalnych - hotelarze mają do prawa cywilnego chyba podobne odczucia, co wielu pańskich czytelników na temat szczękających po nocach łańcuchów - to ze strony moich szefów, gdyby się o tym dowiedzieli. Skoro nie zdołałem pana odwieść od zamieszkania w numerze 1408, to wątpię, żebym miał więcej szczęścia z przekonaniem rady zarządu Korporacji Stanley, iż wycofałem z rynku idealny pokój, ponieważ uważałem, iż od czasu do czasu z powodu straszących tam duchów ten czy ów sprzedawca wyskakuje z okna i rozpłaszcza się na Sześćdziesiątej Pierwszej. Mike doszedł do wniosku, że to chyba najbardziej niepokojąca do tej pory wypowiedź Olina. Bo już się nie stara mnie przekonać, pomyślał. W swoim gabinecie miał jakąś moc perswazji - może to jakieś wibracje, które się wydzielają z tego perskiego dywanu - lecz tują utracił. Kompetencja, tak, to było widać, kiedy podpisywał kwity tego gościa, ale perswazji już nie ma. Brak osobistego magnetyzmu. Nie tutaj. Ale on w to wierzy. Wierzy w to wszystko. Nad drzwiami zgasła świetlista dwunastka i pojawiła się czternastka. Winda się zatrzymała. Drzwi się rozsunęły, ukazując idealnie zwyczajny hotelowy korytarza z czerwono-złotą wykładziną (na pewno nie perską) i elektrycznymi kinkietami, stylizowanymi na dziewiętnastowieczne lampy gazowe. - To tutaj - powiedział Olin. - Pańskie piętro. Proszę wybaczyć, ale tutaj pana zostawię. Numer 1408 znajduje się po lewej, na końcu korytarza. Jeśli nie jestem zmuszony, staram się do niego nie zbliżać. Mike Enslin wyszedł z windy na nogach, które nagle zrobiły się ciężkie. Odwrócił się do Olina, małego pulchnego człowieczka w czarnym smokingu i starannie zawiązanym krawacie koloru wina. Olin trzymał wymanikiurowane ręce za plecami, a jego twarz stała się biała jak śmietana. Na wysokie, gładkie czoło wystąpiły mu kropelki potu. - Oczywiście w pokoju znajduje się telefon - powiedział. - Może pan z niego skorzystać, jeśli znajdzie się pan w kłopotach... ale wątpię, żeby zadziałał. Nie zadziała, jeśli pokój tego nie zechce. Mike chciał powiedzieć coś wesołego, coś o tym, że przynajmniej nie będzie musiał płacić za obsługę, ale raptem jego język stał się równie ciężki jak nogi. Spoczywał bezwładnie w jego ustach. Olin wyjął zza pleców rękę; Mike zauważył jej drżenie. - Proszę tego nie robić - powiedział. - Nie rób tego, Mike. Na miłość boską... Zanim skończył, drzwi windy się zamknęły. Mike stał przez chwilę bez ruchu, w doskonałej ciszy nowojorskiego hotelu, na piętrze, którego żaden z pracowników nie nazwałby trzynastym, i myślał o tym, żeby nacisnąć guzik windy. Ale gdyby to zrobił, Olin by wygrał. A w jego książce, w miejscu, gdzie miało się znaleźć najlepsze opowiadanie, byłaby wielka ziejąca dziura. Czytelnicy by tego nie wiedzieli, wydawca i jego agent także, prawnik Robertson też nie... ale on by wiedział. Zamiast wcisnąć guzik przywołujący windę, podniósł rękę i dotknął papierosa za uchem - stary gest wyrażający roztargnienie, z którego nie zdawał już sobie sprawy - a potem musnął palcem kołnierzyk fartownej koszuli. I ruszył w stronę numeru 1408, kołysząc swym małym neseserem. II Najciekawszym artefaktem, który pozostał po krótkim (trwał około siedemdziesięciu minut) pobycie Mike’a Enslina w pokoju numer 1408, jest jedenastominutowe nagranie na dyktafonie, nieco osmalonym, ale nadal działającym. Fascynującą cechą narracji jest jej zwięzłość, i to, jak dziwna się stopniowo staje. Dyktafon był prezentem od jego byłej żony, z którą rozstał się w przyjaźni przed pięcioma laty. Na swoją pierwszą “ekspedycję” (farma Rilsbych w Kansas) zabrał go niemal w ostatniej chwili, wraz z pięcioma notesami i skórzaną aktówką pełną zaostrzonych ołówków. Kiedy trzy książki później stanął pod drzwiami numeru 1408, miał przy sobie jedno pióro i notes, plus pięć nowych dziewięćdziesięciominutowych kaset oprócz tej, którą włożył do magnetofonu przed wyjściem z mieszkania. Zauważył, że prowadzenie narracji idzie mu lepiej niż robienie notatek; mógł odnotowywać na gorąco wydarzenia, niektóre wręcz kapitalnie, na przykład atak nietoperzy w rzekomo nawiedzonej wieży zamku Gartsby. Rozwrzeszczał się jak dziewczyna podczas pierwszej podróży przez tunel strachów w wesołym miasteczku. Przyjaciele, którym to puszczał, zawsze się doskonale bawili. Mały dyktafon był również bardziej praktyczny od notatek, zwłaszcza na lodowatym cmentarzu w Nowym Brunszwiku, kiedy deszcz i wiatr zawalają ci namiot o trzeciej nad ranem. W takich warunkach trudno o skuteczne prowadzenie zapisków, ale mówić można zawsze... i Mike tak właśnie robił, gadał i gadał, walcząc z mokrym, łopoczącym brezentem, nie zrywając kontaktu wzrokowego z uspokajającym czerwonym oczkiem dyktafonu. Z czasem, podczas kolejnych “ekspedycji” zaprzyjaźnił się z tym urządzeniem. Na cienkiej jak włókienko wstążeczce taśmy nigdy nie nagrały się dowody spotkania z prawdziwymi zjawiskami nadprzyrodzonymi, co dotyczy także tych urywanych komentarzy z pokoju 1408, ale chyba nic dziwnego, że nabrał do swojego gadżetu tak ciepłych uczuć. Kierowcy wielkich ciężarówek uczą się je kochać, pisarze mają słabość do jakiegoś pióra lub zniszczonej maszyny do pisania, sprzątaczki za nic na świecie nie chcą się rozstać ze starym odkurzaczem. Mike nigdy nie musiał stanąć oko w oko z prawdziwym duchem czy innym zjawiskiem psychokinetycznym, uzbrojony jedynie w dyktafon - odpowiednik krzyża i warkocza czosnku - ale miał go przy sobie w wiele zimnych, niewygodnych nocy. Może i był tępy. ale i tak pozostał człowiekiem. Problemy z numerem 1408 zaczęły się jeszcze przed progiem. Drzwi były krzywe. Nie bardzo, ale wyraźnie przekrzywione, odrobinę przechylone na lewo. Skojarzyły się mu z horrorami, kiedy reżyser sugeruje zamęt wewnętrzny bohatera, przechylając kamerę w ujęciach przedstawiających jego punkt widzenia. To skojarzenie pociągnęło za sobą następne - drzwi wyglądały jak na łodzi, która się trochę kołysze. Chwiały się do przodu i tyłu, na prawo i lewo, tik i tak, aż w głowie i żołądku zaczynało się kręcić. On oczywiście się tak nie czuł, skąd, ale... Tak. Tak właśnie się czuję. I powiedziałby to, gdyby nie insynuacje Olina, który zasugerował mu niezdolność do uczciwości na niewątpliwie subiektywnym polu paranormalnego dziennikarstwa. Pochylił się (czując, że mdłości ustępują w chwili, gdy jego oczy oderwały się od tych leciutko przekrzywionych drzwi), rozpiął kieszeń nesesera i wyjął dyktafon. Włączył go, zobaczył rozbłyskujące czerwone światełko i otworzył usta, żeby powiedzieć: “Drzwi numeru 1408 witają gości na swój szczególny sposób; wydaje się, że są krzywe, lekko przechylone na lewo”. Powiedział “drzwi” i zamilkł. Jeśli słucha się tego nagrania, słychać wyraźnie słowo “drzwi”, a potem kliknięcie przycisku stop. Bo drzwi nie były krzywe. Były idealnie proste. Mike odwrócił się, spojrzał na drzwi numeru 1409, dokładnie naprzeciwko, potem znowu na 1408. Wyglądały tak samo, białe ze złotymi cyframi i klamkami. Doskonale pionowe. Mike pochylił się, podniósł neseser ręką, w której trzymał dyktafon, zbliżył do zamka klucz trzymany w drugiej ręce i znowu znieruchomiał. Drzwi były przekrzywione. Tym razem w prawo. - Idiotyczne - wymamrotał Mike, ale mdlące uczucie znowu zagnieździło się mu w żołądku. Nie przypominało choroby morskiej, to była choroba morska. Parę lat temu popłynął do Anglii na “Queen Elizabeth 2” i jedna noc okazała się szczególnie trudna. Najlepiej zapamiętał, jak leżał na łóżku, zbierało mu się na wymioty, lecz nie mógł zwymiotować. I że to poczucie mdlącego zawrotu głowy pogłębiało się, kiedy spojrzał na drzwi... stół... krzesło... które się kołysały do przodu i tyłu... w prawo i lewo... tik i tak... Wszystko przez Olina, pomyślał. Właśnie tego chciał. Nakręcił cię, stary. Nastawił cię. Człowieku, ależ on by się śmiał, gdyby cię teraz widział. Jak... Ciąg jego myśli przerwała świadomość, że Olin może go obserwować. Obejrzał się ku windom, ledwie rejestrując zniknięcie mrowiącego wrażenia w żołądku w chwili, gdy przestał patrzeć na drzwi. Na górze, na lewo przy windach, dostrzegł to, czego się spodziewał: wewnętrzną kamerę. Któryś z tych palantów z ochrony pewnie mu się teraz przygląda, a Mike był gotów się założyć, że obok niego stoi Olin i obaj szczerzą się jak małpy. Ja mu teraz pokażę prawnika, mówi Olin. Patrz pan! - odpowiada strażnik, szczerząc się dziko. Sam jest biały jak duch, a nawet jeszcze nie włożył klucza w drzwi. Aleś go pan przerobił, szefie! Łyknął wszystko! A takiego, pomyślał Mike. Zostałem w domu Rilsbych, spałem w pokoju, gdzie zginęły co najmniej dwie osoby - i naprawdę spałem, wierzcie lub nie. Spędziłem noc obok grobu Jeffreya Dahmera, dwa nagrobki od miejsca pochówku H. P. Lovercrafta. Umyłem zęby koło wanny, w której sir David Smythe rzekomo utopił obie swoje żony. Już dawno przestałem się bać ogniskowych opowieści o duchach. A takiego, nie pozwolę wam! Obejrzał się na drzwi i... wyglądały na proste. Stęknął, włożył klucz w zamek i przekręcił. Drzwi się otworzyły. Mike przekroczył próg. Drzwi nie zatrzasnęły się za nim, kiedy macał ścianę w poszukiwaniu włącznika (zresztą przez okno wpadały światła z budynku naprzeciwko). Znalazł włącznik, wcisnął go; rozbłysła żarówka pod sufitem, zamknięta w konstrukcji dyndających kryształowych ozdób. Podobnie jak lampka na biurku po drugiej stronie pokoju. Okno znajdowało się za biurkiem, toteż osoba pisząca przy nim mogłaby zaniechać pracy i wyjrzeć na Sześćdziesiątą Pierwszą... albo na nią wyskoczyć, jeśli pojawi się taka pokusa. Chyba że... Mike postawił neseser za drzwiami, zamknął je i znowu wcisnął klawisz nagrywania. Czerwone światełko zabłysło. - Jak twierdzi Olin, z tego okna, przez które wyglądam, rzuciło się sześć osób, ale ja nie zamierzam dziś uprawiać skoków z czternastego... o, przepraszam, z trzynastego piętra hotelu Delfin. Na zewnątrz umieszczono stalową siatkę. Lepiej uważać niż żałować. Numer 1408 jest niewielkim apartamentem. Pokój, gdzie się znajduję, mieści dwa krzesła, sofę, biurko, szafkę, w której prawdopodobnie znajduje się telewizor i może minibarek. Dywan na podłodze nieszczególny - nie taki jak u Olina, wierzcie mi. Tapeta, jak wyżej. I... zaraz... W tym momencie słychać kliknięcie, gdy Mike znowu zatrzymał taśmę. Cała skąpa narracja jest w ten sposób poszatkowana, co stanowi wyraźny kontrast ze stu pięćdziesięcioma innymi taśmami, znajdującymi się w posiadaniu jego agenta. W dodatku głos staje się coraz bardziej roztargniony; nie należy do człowieka pochłoniętego pracą, lecz do kogoś wstrząśniętego, kto mówi do siebie, nie zdając sobie z tego sprawy. Zwięzłość tych komunikatów oraz narastające roztargnienie wyraźnie niepokoją słuchaczy. Wielu prosi, żeby wyłączyć nagranie na długo przed końcem. Zwykłe słowa nie potrafią oddać coraz silniejszego przekonania, że jest to relacja człowieka, który stracił jeśli nie rozum, to kontakt z rzeczywistością, ale nawet same suche słowa sugerują, że coś się zaczęło dziać. W tym momencie Mike zauważył, że na ścianach wiszą obrazy. Było ich trzy: dama w wieczorowej sukni z lat dwudziestych, stojąca na schodach; statek w stylu Curtiera i Ivesa, oraz martwa natura przedstawiająca owoce w nieprzyjemnym żółtopomarańczowym poblasku, w którym tonęły jabłka, pomarańcze i banany. Wszystkie trzy obrazy były oszklone i... przekrzywione. Mike miał już wspomnieć o tym, ale co tak niezwykłego, tak godnego uwagi było w tych trzech przekrzywionych obrazach? To, że drzwi mogłyby być przekrzywione... no, to nawet miało trochę uroku rodem z “Gabinetu doktora Caligari”. Ale drzwi nie były krzywe, wzrok go oszukał i to wszystko. Dama na schodach przechyliła się w lewo. Podobnie jak żeglujący statek, na którym angielscy marynarze w szerokich spodniach zebrali się przy jednej burcie, by podziwiać ławicę latających ryb. Te żółtawopomarańczowe owoce - skojarzyły mu się z salaterką owoców tonących w świetle prażącego równikowego słońca, pustynnego słońca Paula Bowlesa - przechyliły się w prawo. Zwykle nie był zasadniczy, ale tym razem podszedł, żeby je poprawić. Samo patrzenie na nie znowu doprowadzało go do mdłości. Właściwie to go nie dziwiło. To swego rodzaju nadwrażliwość, przekonał się o tym na pokładzie “QE2”. Powiedziano mu, że jeśli przetrwa ten okres zwiększonej wrażliwości, najprawdopodobniej się zaadaptuje. Mike nie spędził na morzu tyle czasu, żeby się całkiem przystosować, zresztą średnio mu na tym zależało. Wolał chodzić po lądzie; ale jeśli wyprostowanie tych trzech obrazków w przeciętnym salonie numeru 1408 uspokoi jego żołądek, to świetnie. Na szkle pokrywającym obrazy osiadł kurz. Mike przesunął palcami po martwej naturze i zostawił na niej dwie równoległe kreski. Kurz był tłustawy, śliski. Jak jedwab na chwilę przed zgniciem, pomyślał, ale na pewno nie zamierzał tego nagrać. Skąd niby miał wiedzieć, jaki jest jedwab na chwilę przed zgniciem? Jakaś wariacka myśl. Kiedy obrazy wisiały już jak należy, cofnął się krok i przyjrzał się im kolejno: dama w wieczorowej sukni na schodach prowadzących do sypialni, statek płynący po jednym z siedmiu mórz na lewo od biurka i wreszcie wstrętne (i kiepsko namalowane) owoce nad szafką z telewizorem. Coś mu podpowiadało, że znowu będą przekrzywione albo się przekrzywią, gdy będzie na nie patrzeć - tak się zwykle działo w filmach w rodzaju “Dom na nawiedzonym wzgórzu” i w starych odcinkach “Strefy mroku” - ale obrazy wisiały idealnie prosto. Zresztą, powiedział sobie, to nie to, żeby powrót do przekrzywionej pozycji był taki znowu nadnaturalny czy paranormalny. Z jego doświadczenia wynikało, że powrót do poprzedniego stanu stanowi naturę świata - ludzie, którzy rzucili palenie (dotknął papierosa za uchem, nie zdając sobie z tego sprawy), chcą znowu zapalić, a obrazy, które wisiały krzywo od czasu prezydentury Nixona, będą chciały znowu wisieć krzywo. A wisiały tak od dawna, co do tego nie ma wątpliwości, pomyślał. Gdybym je zdjął ze ściany, zobaczyłbym na tapecie jaśniejsze miejsca. Albo rojące się robaki, tak jak pod kamieniem. W tej wizji było coś szokującego, ohydnego; pojawiła się wraz z wyraźnym obrazem ślepych białych pędraków wylewających się z jasnej, do tej pory zasłoniętej tapety jak żywa ropa. Mike uniósł dyktafon do ust, wcisnął guzik nagrywania i powiedział: - Olin z pewnością wepchnął moje myśli na pewien tor. A może na pewną drogę, jak to się mówi. Specjalnie to tak urządził, specjalnie mi wcisnął tę ciemnotę. Nie chciałem... - czego nie chciał? Być rasistą? Czy “wcisnąć ciemnotę” ma związek z ciemną skórą? Przecież to idiotyczne. To... W tym momencie słychać jego głos, chłodny i doskonale wyraźny: - Muszę wziąć się w garść. Natychmiast. Potem następuje kolejne kliknięcie zatrzymanej taśmy. Zamknął oczy, wziął cztery głębokie, odmierzone oddechy, licząc do pięciu, zanim wypuścił powietrze z płuc. Do tej pory nigdy w życiu nie przydarzyło mu się nic podobnego - ani w rzekomo nawiedzonych domach, ani na rzekomo nawiedzonych cmentarzach, ani w rzekomo nawiedzonych zamkach. Tu nie chodziło o nawiedzenie ani o to, jak sobie ktoś wyobraża nawiedzenie; to było jak odlot po kiepskich, tanich prochach. To przez Olina. Olin cię zahipnotyzował, ale ty się z tego wyzwolisz. Spędzisz w tym pokoju cala noc, cholera, i nie tylko dlatego, że to najlepszy nocleg, jaki cisie kiedykolwiek trafił - zapomnij o Olinie, bo masz tu w ręku najlepszą historię o duchach tej dekady - ale dlatego że Olin nie może wygrać. On i te jego bzdury, jak to umarło tu trzydzieści osób, nie, nie wygrają. To ja tu jestem panem bzdur, więc wdech... i wydech. Wdech...i wydech... wdech... wydech... Robił tak niemal przez dziewięćdziesiąt sekund, a kiedy znowu otworzył oczy, czuł się normalnie. Obrazy na ścianach? Nadal wiszą prosto. Owoce w salaterce? Nadal żółto-pomarańczowe i jeszcze brzydsze. Owoce na deser. Zjedz kawałek, a dostaniesz sraczki aż do bólu. Wcisnął klawisz nagrywania. Czerwone oczko się przebudziło. - Przez parę minut miałem zawroty głowy - powiedział, idąc w stronę biurka i okna z ochronną siatką od zewnętrznej strony. - Być może to kac po ględzeniu Olina, ale mógłbym uwierzyć, że czuję tu czyjąś obecność. - Oczywiście nie czuł, ale kiedy to się znajdzie na taśmie, będzie mógł napisać wszystko, co mu się spodoba. - Powietrze jest zatęchłe. Nie śmierdzi. Olin powiedział, że wietrzą tu przy każdej turze, ale te tury odbywają się szybko i... no tak, zatęchłe. Hej, co to? Na biurku znajdowała się popielniczka, jedna z tych małych, z grubego szkła, które kiedyś widywało się we wszystkich hotelach, a w niej paczka zapałek. Na jej froncie widniał wizerunek hotelu Delfin. Przed hotelem stał uśmiechnięty odźwierny w bardzo staroświeckim uniformie. takim z epoletami, złotym szamerunkiem i czapką, która wyglądałaby jak z baru dla gejów, gdyby znajdowała się na głowie osiłka, mającego na sobie tylko srebrne łańcuchy. Po Piątej Alei przed hotelem mknęły samochody z innej ery - packardy, hudsony, studebakery i płetwiaste chryslery new yorkery. - Zapałki z popielniczki wyglądają, jakby pochodziły mniej więcej z roku 1955 - powiedział Mike i wsunął je do kieszeni swojej fartownej koszuli hawajskiej. - Zatrzymam je jako pamiątkę. A teraz pora odświeżyć powietrze. Następuje ciche stuknięcie odkładanego dyktafonu, prawdopodobnie na biurko. Potem cisza, mącona jedynie cichymi dźwiękami i paroma stęknięciami. Wreszcie następna pauza i skrzypnięcie. - Sukces! - obwieszcza Mike. Głos dobiega z oddali, ale zaraz potem się powtarza. - Sukces - powtórzył Mike, biorąc dyktafon z biurka. - Dolna połowa nie chciała się ruszyć... jakby ktoś ją przybił... ale górna się odchyliła. Słyszę ruch samochodowy na Piątej Alei, a te ryczące klaksony mają w sobie coś kojącego. Ktoś gra na saksofonie, może przed Plaża, znajdującym się dwie przecznice dalej. To mi przypomina mojego brata. Urwał gwałtownie, spojrzał w czerwone oczko. Patrzyło na niego chyba oskarżycielsko. Brat? Jego brat nie żyje, kolejny pokonany żołnierz w wojnie tytoniowej. Potem się uspokoił. I co z tego? Były też wojny z duchami, z których Michael Enslin zawsze wychodził zwycięsko. A co do Donalda Enslina... - Tak naprawdę mojego brata zjadły wilki w zimie na autostradzie w Connecticut - powiedział, roześmiał się i zatrzymał taśmę. Na nagraniu jest coś więcej, niewiele, ale to zdanie stanowi ostateczne oświadczenie, mające jakiś sens... to znaczy taki, który można opisać słowami. Mike odwrócił się na pięcie i spojrzał na obrazy. Nadal wisiały idealnie prosto, dobre obrazeczki. Ale ta martwa natura, o kurwa, jakie to brzydkie! Wcisnął klawisz nagrywania i wypowiedział dwa słowa, “pomarańcze dymią”. Potem znowu wyłączył dyktafon i ruszył przez pokój do drzwi sypialni. Zatrzymał się przy pani w wieczorowej sukni i sięgnął dłonią w ciemność, szukając włącznika. Przez jedną chwilę zarejestrował (jak skóra jak stara trupia skóra) że tapeta jest jakaś dziwna, a potem jego palce odnalazły włącznik. Sypialnię zalało żółte światło z kolejnej żarówki ukrytej w splątanych szklanych kroplach. Łóżko stanowiło podwójną kryjówkę pod żółtopomarańczową narzutą. - Dlaczego kryjówkę? - spytał Mike dyktafonu i znowu go wyłączył. Wszedł do środka, zafascynowany dymiącą pustynią narzuty, piętrzącymi się naroślami poduszek pod jej powierzchnią. Spać tutaj? Nigdy w życiu! To by było jak spanie w tej cholernej martwej naturze, w tym upiornym rozpalonym pokoju Paula Bowlesa, którego się nie widzi dokładnie, pokój w sam raz dla pieprzniętego Anglika na wygnaniu, ślepego od syfilisu i przyłapanego na rżnięciu własnej matki, ekranizacja z udziałem Laurence’a Harveya lub Jeremy Ironsa, któregoś z tych aktorów w całkiem naturalny sposób łączonych z nienaturalnymi aktami... Wcisnął klawisz nagrywania, czerwone oczko się zaświeciło, powiedział do mikrofonu: - Orfeusz w operetce! - i znowu zatrzymał taśmę. Podszedł do łóżka. Narzuta lśniła na żółtopomarańczowo. Tapeta, w dzień pewnie kremowa, odbijała żółtopomarańczowy blask narzuty. Po obu stronach łóżka stały niewielkie stoliki nocne. Na jednym znajdował się telefon - wielki, czarny i wyposażony w tarczę. Dziurki w tarczy wyglądały jak rozszerzone zdumieniem białe oczy. Na drugiej szafce stał talerz ze śliwką. Mike wcisnął nagrywanie i powiedział: - Ta śliwka nie jest prawdziwa, tylko plastikowa. I ponownie wyłączył dyktafon. Na łóżku leżało menu. Mike przysunął się, ostrożnie, by nie dotknąć łóżka ani ściany, i wziął je. Starał się także nie dotykać narzuty, ale jednak musnął ją koniuszkami palców i jęknął. Była miękka w jakiś straszliwie niedobry sposób. Mimo to podniósł menu. Było napisane po francusku i choć nie używał tego języka od lat, jedno ze śniadaniowych dań odczytał jako ptaki zapiekane w gównie. Przynajmniej brzmi jak coś. co by smakowało Francuzowi, pomyślał i roześmiał się dziko. Zamknął oczy i je otworzył. Menu było po rosyjsku. Zamknął oczy i je otworzył. Menu było po włosku. Zamknął oczy i je otworzył. Nie było żadnego menu. Był obrazek krzyczącego drewnianego chłopczyka, oglądającego się przez ramię na drewnianego wilka, który połknął jego nogę aż po kolano. Wilk miał położone po sobie uszy i wyglądał jak terier z ulubioną zabawką. Ja tego nie widziałem, pomyślał Mike, i oczywiście nie widział. Nie zamykając oczu, odczytał schludne wersy angielskich słów, każde oznaczające inną pokusę śniadaniową. Jajka, wafle, świeże jagody, lecz brakowało ptaków w gównie. A jednak... Odwrócił się i bardzo powoli zaczął się wycofywać z zaułka pomiędzy ścianą i łóżkiem, zaułka, który teraz wydał się mu wąski jak grób. Serce biło mu tak mocno, że czuł je w szyi i przegubach, nie tylko w piersi. W oczach mu pulsowało. Numer 1408 był zły, o tak, numer 1408 był bardzo zły. Olin wspomniał coś o trującym gazie i tak właśnie to odczuwał Mike: ktoś, kto został zagazowany lub został zmuszony do wypalenia mocnego haszyszu z trutką na owady. To oczywiście robota Olina, naturalnie, być może przy radosnej współpracy ochroniarzy. Wpompował specjalny trujący gaz przez otwory wentylacyjne. To, że tu nie widać takich otworów, nie znaczy jeszcze, że ich nie ma. Rozejrzał się po sypialni wytrzeszczonymi z przerażenia oczami. Na szafce po lewej stronie łóżka nie było żadnej śliwki ani talerza. Szafka była pusta. Odwrócił się, ruszył do drzwi prowadzących do salonu i stanął. Na ścianie wisiał obraz. Nie miał absolutnej pewności - w obecnym stanie nie był pewien nawet własnego nazwiska - ale był przekonany, że kiedy tu wszedł, nie widział żadnego obrazu. Martwa natura. Pojedyncza śliwka na blaszanym talerzu, na środku starego drewnianego stołu. Światło, padające na śliwkę i talerz, miało jaskrawy żółtopomarańczowy kolor. Światło-tango, pomyślał. Takie światło, które każe zmarłym wstać z grobów i tańczyć tango. Takie światło... - Muszę stąd wyjść - szepnął i ruszył na oślep do salonu. Zdał sobie sprawę, że jego buty zaczęły wydawać dziwne cmokające dźwięki, jakby podłoga pod podeszwami zrobiła się miękka. Obrazy w salonie znowu wisiały krzywo i zmieniło się coś jeszcze. Dama na schodach zsunęła ramiączka sukni, ukazując piersi. Podtrzymywała je w dłoniach. Z każdego sutka zwisała kropelka krwi. Wpatrywała się wprost w oczy Mike’a i uśmiechała się drapieżnie. Zęby miała spiczaste, spiłowane jak kanibal. Na rufie statku marynarzy zastąpił szereg bladych mężczyzn i kobiet. Mężczyzna z lewej strony, najbliżej dziobu, miał na sobie garnitur z brązowej wełny, a w dłoni trzymał kapelusz. Włosy miał przylizane, z przedziałkiem na środku, wyraz twarzy nieobecny, pełen grozy. Mike znał jego nazwisko: Kevin O’Malley, pierwszy mieszkaniec tego pokoju, sprzedawca maszyn do szycia, który wyskoczył z tego okna w październiku roku 1910. Na lewo od O’Malleya znajdowali się inni, którzy tu umarli, wszyscy z takimi samymi pustymi, pełnymi grozy twarzami. Z tego powodu wyglądali, jakby byli ze sobą spokrewnieni, członkowie tej samej kazirodczej, katastrofalnie opóźnionej umysłowo rodziny. Na obrazku, na którym znajdowały się owoce, teraz widniała odcięta ludzka głowa. Zółtopomarańczowe światło opływało jej zapadnięte policzki, obwisłe wargi, wywrócone białkami, zaszklone oczy, papierosa za prawym uchem. Mike rzucił się na oślep do drzwi; podeszwy jego butów cmokały i przy każdym kroku jakby się na chwilę przyklejały. Oczywiście drzwi się nie otworzyły. Łańcuch zwisał swobodnie, zasuwa nie była zaciągnięta, ale drzwi nie chciały się otworzyć. Mike odwrócił się, dysząc gwałtownie, i zaczął brodzić - tak to czuł - przez pokój w stronę biurka. Widział falujące zasłony przy oknie, które uchylił, ale nie czuł świeżego powietrza na twarzy. Tak jakby pokój je połknął. Nadal słyszał klaksony na Piątej, ale teraz dochodziły z dużej odległości. Czy saksofon nadal grał? Jeśli tak, pokój ukradł jego słodycz i melodię, a zostawił tylko atonalne piszczące zawodzenie, jakby wiatr wiał przez dziurę w szyi martwego człowieka albo przez szyjkę butelki pełnej obciętych palców... Przestań, chciał powiedzieć, ale nie mógł już wydobyć z siebie głosu. Serce łomotało mu w przerażającym tempie; gdyby jeszcze bardziej przyspieszyło, mogłoby eksplodować. Jego dyktafon, wierny towarzysz tylu “ekspedycji”, nie znajdował się już w jego dłoni. Gdzieś go porzucił. W sypialni? Jeśli tak, to już pewnie zniknął, połknięty przez pokój; a kiedy ten go przetrawi, wydali go na jednym z obrazów. Spazmatycznie łapiąc oddech, jak długodystansowiec pod koniec trasy, położył rękę na piersi, by uspokoić serce. W lewej kieszeni krzykliwej koszuli namacał niewielki prostokątny kształt dyktafonu. Kształt solidny i dobrze znany uspokoił go nieco - trochę go otrzeźwił. Mike uświadomił sobie, że nuci pod nosem... i że pokój jakby nucił w odpowiedzi, jakby pod tą ośliźle wstrętną tapetą kryły się tysiące ust. Zdał sobie sprawę, że jest mu niedobrze, jakby jego żołądek rozkołysał się w tłustym hamaku. Czuł powietrze napierające na jego uszy miękkimi, krzepnącymi gruzłami, kojarzącymi mu się z ubitą pianą, która ścina się pod wpływem wysokiej temperatury. Ale jednak trochę wytrzeźwiał, na tyle, żeby z pełnym przekonaniem uznać: musi wezwać pomoc, póki jest jeszcze czas. Wizja szyderczo uśmiechniętego Olina (na sposób nowojorskich kierowników hoteli), mówiącego “a nie mówiłem”, już mu nie przeszkadzała, a strach wywołany substancjami chemicznymi całkiem wyleciał mu z głowy. To ten pokój. Wszystko robił ten przeklęty pokój. Chciał złapać słuchawkę staroświeckiego telefonu - bliźniaka tego z sypialni - i porwać ją z widełek. Tymczasem ujrzał, że jego ręka opada w stronę stolika jakby w delirycznie zwolnionym tempie, tak bardzo podobna do ręki nurka, że spodziewał się zobaczyć unoszące się wokół niej bąbelki. Zacisnął palce wokół słuchawki i podniósł ją. Jego druga ręka zanurkowała w dół równie ospale jak pierwsza i wykręciła zero. Przykładając słuchawkę do ucha, usłyszał klekot tarczy, wracającej do pierwotnej pozycji. Brzmiała podobnie jak w “Kole Fortuny”: chcesz zakręcić czy rozwiązać zagadkę? Pamiętaj, że jeśli zdecydujesz sieją odgadnąć i przegrasz, znajdziesz się w śniegach koło autostrady w Connecticut i zjedzą cię wilki. W słuchawce nie było sygnału. Ostry głos po prostu zaczął mówić: - Tu dziewięć! Dziewięć! Tu dziewięć! Tu dziesięć! Dziesięć! Zabiliśmy twoich przyjaciół! Wszyscy przyjaciele nie żyją! Tu sześć! Sześć! Mike słuchał z narastającą zgrozą nie tego, co mówił głos, lecz jego chrypliwej pustki. Nie był to głos automatu, ale i nie człowieka. To mówił pokój. Obecność, wylewająca się ze ścian i podłogi, obecność mówiąca do niego przez telefon, nie miała nic wspólnego z jakimkolwiek zjawiskiem nadprzyrodzonym, o którym kiedykolwiek czytał. Tu było coś obcego. Nie, jeszcze go tu nie ma... ale już się zbliża. Jest głodne, a ty będziesz kolacją. Słuchawka wypadła mu z bezwładnych palców, odwrócił się. Słuchawka zakołysała się całkiem tak, jak jego żołądek, i nadal słychać było głos chrypiący z czerni: - Osiemnaście! Teraz osiemnaście! Kryj się na sygnał syreny! Tu cztery! Cztery! Nie zdawał sobie sprawy, że wyjął zza ucha papierosa i wetknął go do ust ani że gmera w kieszeni barwnej koszuli w poszukiwaniu pudełka zapałek ze staroświeckim odźwiernym, że po dziewięciu latach wreszcie zdecydował się zapalić. Pokój zaczął się rozpływać na jego oczach. Kąty i linie proste obwisały, zmieniały się nie w krzywizny, lecz dziwne mauretańskie łuki, które raniły jego wzrok. Szklany żyrandol na środku sufitu zaczął opadać ku ziemi jak gęsta kropla śliny. Obrazy stopniały w kształt okien starych samochodów. Za szklaną taflą obrazu przy drzwiach prowadzących do sypialni kobieta z lat dwudziestych, z krwawiącymi sutkami i wyszczerzonymi zębami kanibala, odwróciła się i wbiegła po schodach, unosząc nogi dziwnie wysoko. Telefon nadal rzęził i pluł, głos z niego dobiegający należał do elektrycznej maszynki do golenia, która nauczyła się mówić: - Pięć! Tu pięć! Zignorować syrenę! Nawet jeśli stąd wyjdziesz, nigdy stąd nie wyjdziesz! Osiem! Tu osiem! Drzwi do sypialni i na korytarz zaczęły się zapadać, rozszerzały się w środku, stawały się wrotami dla bytów o przeklętych kształtach. Światło zaczęło stawać się jasne i gorące, wypełniło pokój tym żółtopomarańczowym żarem. Teraz dopiero dostrzegł pęknięcia w tapecie, czarne pory, które szybko rozszerzyły się w usta. Podłoga zapadła się we wklęsły łuk i teraz słyszał już, jak nadchodzi mieszkaniec tego pokoju poza pokojem, to coś w ścianach, właściciel brzęczącego głosu. - Sześć! - krzyknął telefon. - Sześć, tu sześć, tu sześć, przeklęty! Spojrzał na pudełko zapałek w swojej dłoni, to, które zabrał z popielniczki w sypialni. Śmieszny starodawny odźwierny, śmieszne starodawne samochody z wielkimi chromowanymi płetwami... i słowa, biegnące pod spodem, od dawna ich nie widział, ponieważ teraz draska zawsze znajduje się z tyłu. PRZED ZAPALENIEM ZAMKNIJ PUDEŁKO. Nie zastanawiając się - nie mogąc się dłużej zastanawiać - wyrwał z pudełka zapałkę, jednocześnie wypuszczając papierosa z ust. Zapalił zapałkę i natychmiast dotknął nią pozostałych. Rozległo się pffffft!, silny podmuch palonej siarki, uderzający do głowy jak sole trzeźwiące, jasny płomień. I znowu, całkiem bezmyślnie, Mike zbliżył płonący bukiet do swojej koszuli, taniego ciucha z Korei, Kambodży czy Borneo, już znoszonego. Materiał natychmiast się zajął. Zanim płomienie dosięgły jego oczu, Mike odzyskał przytomność, jak człowiek, który się budzi z koszmaru i przekonuje się, że to nie sen. W głowie mu przejaśniło - dokonał tego mocny smród siarki i żer bijący od koszuli - ale pokój zachował ten obłędny mauretański wygląd. Mauretański to złe słowo, nawet w przybliżeniu nieoddające sytuacji, ale tylko ono jako tako docierało do tego, co się tam działo... i nie przestawało się dziać. Mike znajdował się w topniejącej, gnijącej jaskini pełnej łuków i dzikich zawijasów. Drzwi do sypialni stały się wejściem do jakiegoś wewnętrznego sarkofagu. Po lewej stronie, gdzie znajdował się obraz z owocami, ściana wybrzuszała się ku niemu, rozstępowała się wzdłuż tych długich pęknięć, rozdziawionych jak usta, przejść do świata, z którego nadchodziło to coś. Mike Enslin słyszał jego bulgoczące, żarłoczne dyszenie i zapach czegoś żywego i niebezpiecznego. Trochę przypominał zapach klatki z lwami w... Płomienie liznęły jego podbródek, rozpraszając tę myśl. Żar bijący z płonącej koszuli przywrócił światu ruch, a on, czując gryzącą woń płonących włosów na piersi, rzucił się przez zapadający dywan do drzwi wyjściowych. Ze ścian zaczęło się wydobywać owadzie bzyczenie. Żółtopomarańczowy blask narastał systematycznie, jakby podkręcała go jakaś niewidzialna ręka. Ale tym razem, kiedy dotarł do drzwi i nacisnął klamkę, otworzyły się. Tak jakby to coś zza wzdymających się ścian nie mogło wykorzystać płonącego człowieka. Może nie lubiło pieczonego mięsa. III Popularny przebój z lat pięćdziesiątych lansuje pogląd, jakoby świat się kręcił dzięki miłości, ale zbieg okoliczności wydaje się znacznie lepszym kandydatem. Rufus Dearborn, który zatrzymał się w pokoju numer 1414, w pobliżu wind, był sprzedawcą z Fabryki Maszyn do Szycia Singera, i przybył do miasta z Teksasu w sprawie rozmów na temat jego awansu na stanowisko kierownicze. I tak się złożyło, że jakieś dziewięćdziesiąt lat po śmiertelnym skoku pierwszego mieszkańca numeru 1408 inny sprzedawca maszyn do szycia uratował życie człowiekowi, który chciał opisać ten rzekomo nawiedzony pokój. A może jest to pewna przesada, Mike Enslin by przeżył, nawet gdyby nikt - zwłaszcza facet wracający z kubełkiem lodu - akurat nie przechodził korytarzem. Ale płonąca koszula to nie żarty i z całą pewnością poparzenia byłyby poważniejsze i bardziej rozległe, gdyby nie Dearborn, który myślał szybko, a działał jeszcze szybciej. Nie żeby dokładnie sobie przypominał, co się stało. Skonstruował na tyle składną historię, by ją opowiedzieć dziennikarzom z gazet i telewizji (bardzo mu się spodobało, że jest bohaterem, co z całą pewnością nie mogło zaszkodzić jego kierowniczym aspiracjom) i wyraźnie przypominał sobie, że widział wypadającego na korytarz płonącego mężczyznę, ale potem wszystko się zamazało. Kiedy się o tym myśli, to tak jakby się usiłowało zrekonstruować swoje wyczyny podczas najgorszej pijatyki. Jednej rzeczy był pewien, ale nie mógł o niej powiedzieć dziennikarzom, bo to nie miało sensu: krzyk płonącego mężczyzny nabierał głośności, jakby dobiegał przez głośniki stereo. Mężczyzna stał tuż przed Dearbornem, i ton jego krzyku się nie zmienił, ale jego natężenie - owszem. Tak jakby mężczyzna był jakimś niewiarygodnie głośnymi obiektem, który dopiero docierał na miejsce. Dearborn rzucił się przez korytarz z kubełkiem pełnym lodu. Płonący mężczyzna - “paliła się tylko jego koszula, od razu to zobaczyłem”, jak powiedział reporterom - wpadł na drzwi naprzeciwko, odbił się od nich, stracił równowagę i upadł na kolana. Wtedy właśnie Dearborn do niego dobiegł. Postawił stopę na płonącym ramieniu krzyczącego mężczyzny i przydusił go do wykładziny. Potem wytrząsnął na niego lód. Wszystko to zatarło się w jego pamięci, ale nie bezpowrotnie. Zdawał sobie sprawę, że z płonącej koszuli bije zbyt mocny blask - dławiący żółtopomarańczowy żar, który przypomniał mu podróż do Australii, w jaką wybrał się z bratem przed dwoma laty. Wynajęli samochód z napędem na cztery koła i ruszyli przez Wielką Australijską Pustynię (jak się przekonali bracia Dearborn, niektórzy tubylcy nazywali ją Wielkie Australijskie Nic), niesamowita podróż, świetna, ale upiorna. Zwłaszcza ta wielka skała w środku, Ayers Rock. Dotarli do niej w porze zachodu słońca i światło na jej ludzkich twarzach było takie jak to... rozpalone i dziwne... wcale niepodobne do światła z tego świata... Ukląkł koło płonącego mężczyzny, który obecnie był już tylko tlącym się mężczyzną, mężczyzną przysypanym kostkami lodu, i przetoczył go, żeby zdusić płomienie, sięgające pleców jego koszuli. Robiąc to, przekonał się, że skóra z lewej strony szyi mężczyzny zmieniła się w osmaloną, bąblastą czerwień i że zaczyna schodzić, a płatek ucha z tej strony trochę się stopił, ale poza tym... poza tym... Dearborn podniósł głowę i wydało mu się - to szaleństwo, ale wyglądało to tak, jakby w drzwiach pokoju, z którego wybiegł mężczyzna, stał palący blask australijskiego zachodu słońca, żar pustego miejsca, gdzie mogłyby żyć stworzenia, jakich nie widział żaden człowiek. To światło (i jakieś ciche brzęczenie, jakby maszynka do golenia rozpaczliwie starała się przemówić) było straszne, ale także fascynujące. Miał ochotę tam wejść. Miał ochotę się przekonać, co tam jest. Być może Mike także uratował Dearbornowi życie. Z całą pewnością zorientował się, że Dearborn wstaje - jakby przestał się interesować Mikiem - i że na jego twarzy pojawił się ten palący, pulsujący blask z pokoju 1408. Zapamiętał to lepiej od Dearborna, ale oczywiście Rufę Dearborn nigdy nie był zmuszony się podpalić, żeby ocalić życie. Mike chwycił go za mankiet spodni. - Nie idź tam - wykrztusił trzeszczącym, zduszonym głosem. - Nigdy nie wyjdziesz. Dearborn zatrzymał się, spojrzał na czerwieniejącą, pokrytą pęcherzami twarz człowieka na wykładzinie. - Jest nawiedzony - dodał Mike i tak, jakby to słowo było talizmanem, drzwi numeru 1408 zatrzasnęły się z furią, odcięły dopływ światła, odcięły ten straszny brzęk, który brzmiał prawie jak słowa. Rufus Dearborn, nadzieja Fabryki Maszyn do Szycia, rzucił się do windy i wcisnął guzik alarmu pożarowego. IV W piśmie “Leczenie oparzeń - problemy diagnostyczne” zamieszczono interesujące zdjęcie Mike’a Enslina - można je znaleźć w szesnastym numerze, który wyszedł szesnaście miesięcy po krótkim pobycie Mike’a w pokoju 1408. Na fotografii widać tylko tors, ale to Mike, nie ma co do tego wątpliwości. Można to poznać po białym prostokącie, znajdującym się po lewej stronie jego piersi. Ciało wokół jest zaczerwienione, miejscami doszło do oparzeń drugiego stopnia. Biały prostokąt znajduje się na miejscu lewej kieszeni koszuli, którą miał na sobie tego wieczora, fartownej koszuli z dyktafonem w kieszeni. Sam dyktafon ma nieco stopione kanty, ale nadal działa, a taśma, która znajdowała się w środku, przetrwała w doskonałym stanie. Agent Mike’a, Sam Farrell, przesłuchał ją trzy czy cztery razy, po czym wrzucił do sejfu, nie przyznając się sam przed sobą, że jego opalone, szczupłe ramiona pokryły się gęsią skórką. W tym to sejfie taśma spoczywa po dziś dzień. Farrell nie kwapi się, żeby ją wyjąć i znowu przesłuchać, ani dla siebie, ani dla swoich zaciekawionych przyjaciół, choć niektórzy mogliby bez mrugnięcia okiem popełnić morderstwo, żeby tylko ją zdobyć. Nowojorski światek wydawniczy jest niewielki i wieści szybko się rozchodzą. Samowi nie podoba się dźwięk głosu Mike’a na tej taśmie, nie podoba się to, co mówi ten głos (Tak naprawdę mojego brata zjadły wilki w zimie na autostradzie w Connecticut... co to ma znaczyć, na litość boską?), a nade wszystko nie podobają mu się dźwięki w tle, jakieś bulgotliwe mlaskanie, które czasem przypomina odgłos ubrań przewracających się w bębnie pralki, czasem takie stare elektryczne maszynki do golenia... a czasami w upiorny sposób jakiś głos. Kiedy Mike leżał jeszcze w szpitalu, mężczyzna o nazwisku Olin - kierownik tego przeklętego hotelu - zjawił się u Sama Farrella i spytał, czy może przesłuchać tę taśmę. Farrell powiedział, że nie, nie może, natomiast może się jak najszybciej stąd zabierać i po drodze dziękować Bogu, że Mike Enslin postanowił nie podawać do sądu ani tej rudery, ani samego Olina za zaniedbanie. - Starałem się go odwieść od tego zamiaru - powiedział Olin cicho. Człowiek, którego zawód polega między innymi na wysłuchiwaniu zmęczonych podróżnych i wściekłych gości, ciskających się o wszystko, od samego pokoju po zestaw gazet w kiosku, nie zniechęcił się ironią Farrella. - Zrobiłem wszystko, co było w mojej mocy. Jeśli ktokolwiek dopuścił się tamtego dnia zaniedbania, to raczej pański klient. Tak bardzo w nic nie wierzył. Bardzo nierozsądne zachowanie. Bardzo ryzykowne zachowanie. Podejrzewam, że teraz to się zmieniło. Mimo iż Farrell czuje do nagrania odrazę, chciałby, żeby Mike je przesłuchał, przyjął do wiadomości, może nawet wykorzystał jako fundamenty przyszłej książki. Bo w tym, co się przydarzyło Mike’owi, kryje się książka, Farrell to wie - nie sam rozdział, nie czterdziestostronicowe opowiadanie, ale cała książka. Taka, która mogłaby się sprzedać lepiej niż trzy tomy “Dziesięciu nocy” razem wzięte. I oczywiście nie wierzy Mike’owi, który oświadczył, że skończył nie tylko z opowiadaniami o duchach, ale z pisaniem w ogóle. Pisarze czasem tak mówią, i tyle. Takie okazjonalne kaprysy primadonny po prostu leżą w charakterze pisarza. Co do samego Mike’a Enslina, wyszedł z tego w miarę obronną ręką, jeśli wziąć pod uwagę okoliczności. I on o tym wie. Mógłby się poparzyć o wiele gorzej; gdyby nie pan Dearborn i jego wiaderko z lodem, mógłby przejść dwadzieścia albo nawet trzydzieści przeszczepów skóry zamiast zaledwie czterech. Pomimo przeszczepów lewa strona jego szyi jest nadal pełna blizn, ale lekarze z Bostońskiego Instytutu Oparzeń twierdzą, że same się wchłoną. Wie także, że te oparzenia, choć bolały go jeszcze przez wiele tygodni i miesięcy po tamtym wieczorze, były konieczne. Gdyby nie zapałki z napisem PRZED ZAPALENIEM ZAMKNIJ PUDEŁKO, byłby umarł w numerze 1408, a jego śmierć nie dawałaby się opisać. Dla koronera jej przyczyna mogłaby wyglądać na zawał lub wylew, ale prawdziwa byłaby o wiele potworniejsza. O wiele. Miał także szczęście, że opublikował trzy popularne książki o duchach i upiorach, zanim wdepnął w miejsce, które naprawdę było nawiedzone - to także wie. Sam Farrell może nie wierzyć, że jego pisarskie życie dobiegło końca, ale nie musi; Mike wie to za nich obu. Nie potrafi napisać nawet pocztówki, nie czując zimna na całej skórze i mdłości głęboko w żołądku. Czasami wystarczy spojrzeć na pióro (albo dyktafon), żeby powróciła myśl: “Obrazy były przekrzywione. Chciałem wyprostować obrazy”. Nie wie, co to znaczy Nie pamięta żadnych obrazów ani niczego innego z pokoji 1408 i bardzo mu to odpowiada. To błogosławieństwo. Ostatnio ma problemy z ciśnieniem (lekarz powiedział, że ofiary poparzeń często mają problemy z ciśnieniem i zapisał mu lekarstwo), ma problemy z oczami (okulista kazał mu używać kropelek), ma problemy z plecami, prostata mu się powiększyła... ale da sobie z tym radę. Wie, że nie jest pierwszą osobą, która uciekła z 1408, tak naprawdę nie uciekając - Olin usiłował mu to przekazać - ale nie jest aż tak źle. Przynajmniej nic nie pamięta. Czasami śnią mu się koszmary, właściwie dość często (właściwie to niemal co noc), ale rzadko je pamięta po przebudzeniu. Przeważnie chodzi o rzeczy, których kanty się zaokrąglają, rozpływają, tak, jak jego dyktafon. Mieszka teraz na Long Island, a kiedy pogoda dopisuje, wybiera się na długie spacery po plaży. Podczas jednego z takich spacerów powiedział coś nawiązującego do wspomnień z pobytu w pokoju 1408. To było nieludzkie - powiedział do nadpływających fal zdławionym, urywanym głosem. - Duchy... duchy przynajmniej były ludźmi. A to w ścianie... to coś... Może mu się z czasem polepszy, może na to liczyć, więc liczy. Czas potrafi to zatrzeć, tak jak zatrze blizny na jego szyi. A na razie Mike śpi przy zapalonym świetle, żeby natychmiast wiedzieć, gdzie się znajduje, kiedy obudzi się z koszmaru. Zlikwidował w domu wszystkie telefony; gdzieś głęboko, tuż poniżej poziomu, na jaki dociera jego świadomość, tkwi w nim obawa, że kiedyś podniesie słuchawkę, a nieludzki, brzęczący głos bluźnie: - Tu dziewięć! Dziewięć! Zabiliśmy twoich przyjaciół! Wszyscy przyjaciele nie żyją! A kiedy słońce zachodzi i jest pogodnie, Mike zaciąga wszystkie zasłony, żaluzje i rolety w domu. Siedzi jak w ciemni, dopóki zegarek nie da mu znać, że światło - nawet te ostatnie gasnące przebłyski nad horyzontem - musiało już zniknąć. Nie znosi blasku zachodzącego słońca. Takiego żółtego, przechodzącego w pomarańcz, jak światło na australijskiej pustyni. Przełożyła Maciejka Mazan Jazda na Kuli Myślę, że we wstępie powiedziałem prawie wszystko na temat tego opowiadania. Jest to w zasadzie moja wersja opowieści, jaką można usłyszeć w każdym małym miasteczku. Podobnie jak moje wcześniejsze opowiadanie (“Kobieta na sali” z “Nocnej zmiany”) jest to również próba opowiedzenia, jak czułem się wobec zbliżającej się śmierci mojej matki. W życiu większości nas nadchodzi pora, kiedy musimy zmierzyć się ze śmiercią naszych bliskich... i w zastępstwie z czekającą nas własną śmiercią. Jest to zapewne główny temat horrorów: potrzeba zmierzenia się z tajemnicą, którą pojąć można jedynie dzięki pełnej nadziei wyobraźni. Nigdy nie opowiadałem tej historii i nie sądziłem, że to zrobię - nie z powodu obawy, że nikt mi nie uwierzy, lecz ze względu na wstyd... i dlatego, że była moja. Zawsze czułem, że zrelacjonowanie tych zdarzeń uczyni i je, i mnie pospolitymi pośledniejszymi i powszedniejszymi, sprawi, że cała rzecz stanie się zaledwie historyjką o duchach, opowiadaną przez instruktora z letniego obozu przed ciszą nocną. Myślę również, że bałem się, iż jeśli wypowiem ją na głos i usłyszę we własnych uszach, zacznę w nią wątpić. Odkąd jednak umarła moja matka, nie śpię najlepiej. Zapadam w drzemkę i nagle się budzę w pełni przytomny i rozdygotany. Zostawienie zapalonej lampki na stoliku pomaga, ale nie tyle, na ile miałoby się ochotę. W nocy jest o wiele więcej cieni, zauważyliście? Nawet przy zapalonym świetle cieni jest mnóstwo. Mimowolnie dochodzi się do wniosku, że najdłuższe z nich może rzucać dosłownie wszystko. Dosłownie wszystko. Kiedy pani McCurdy zadzwoniła w sprawie mamy, byłem na pierwszym roku uniwersytetu stanu Maine. Mój ojciec umarł, zanim byłem na tyle duży, żeby go zapamiętać. Byłem jedynakiem, więc Alan i Jean Parker samotnie toczyli bój z całym światem. Pani McCurdy, która mieszkała kawałek od nas przy tej samej drodze, zadzwoniła do mieszkania, które dzieliłem z dwoma kolegami. Numer spisała z namagnesowanej tabliczki, którą mama trzymała na lodówce. - Dostała udaru - powiedziała pani McCurdy z charakterystycznym dla niej zaciągającym jankeskim akcentem. - To było w restauracji, ale nie musisz tutaj pędzić na złamanie karku. Doktorzy mówią, że nie jest najgorzej. Jest przytomna i rozmawia. - Czy mówi z sensem? - zapytałem. Starałem się zachować spokój, a nawet pewien dystans, ale serce waliło mi w przyspieszonym tempie, a w pokoju nagle zrobiło się za gorąco. Miałem całe mieszkanie dla siebie; była środa i dwaj moi koledzy mieli zajęcia przez cały dzień. - No pewnie. Od razu mi powiedziała, żeby zadzwonić do ciebie, ale cię nie wystraszyć. Bardzo sensownie, nie uważasz? - Taa. Oczywiście mimo to się wystraszyłem. Gdy ktoś dzwoni z informacją, że twoją matkę zabrano karetką z pracy do szpitala, jak inaczej możesz się czuć? - Powiedziała, żebyś został w mieście i pilnował zajęć do końca tygodnia. Dodała, że wtedy możesz przyjechać, jeśli nie będziesz miał za dużo do nauki. Pewnie, pomyślałem. Na pewno się posłucham. Będę siedział w tym zaszczurzonym, śmierdzącym piwskiem mieszkaniu, podczas gdy moja matka leży sto mil na południe w szpitalu i może umiera. - Twoja mama to jeszcze młoda kobieta - powiedziała pani McCurdy. - Tyle że przez ostatnie lata strasznie się roztyła i dostała nadciśnienia. Plus papierosy. Musi dać sobie spokój z paleniem. Wątpiłem, czy matka tak zrobi, nawet mimo udaru, i miałem rację - matka uwielbiała fajki. Podziękowałem pani McCurdy za telefon. - Pierwsze, co zrobiłam po przyjściu do domu - oznajmiła. - No to kiedy przyjeżdżasz, Alan? W sobotę? - Chytra nutka w jej głosie sugerowała, że domyśla się, jak będzie naprawdę. Wyjrzałem przez okno na idealne październikowe popołudnie: jaskrawoniebieskie nowoangielskie niebo nad drzewami, strząsającymi pożółkłe liście na ulicy Mili. Potem popatrzyłem na zegarek. Dwadzieścia po trzeciej. Kiedy zadzwonił telefon, wybierałem się właśnie na seminarium z filozofii o czwartej. - Żartuje pani? - spytałem. - Będę tam dziś wieczorem. Pani McCurdy zaśmiała się sucho, odrobinę ochryple - nie ma co, najlepsza osoba do krytykowania palenia sama ćmiła winstony. - Dobry chłopiec! Pojedziesz prosto do szpitala, prawda, a potem wpadniesz do domu? - Pewnie tak - odpowiedziałem. Nie widziałem powodu, by mówić pani McCurdy, że coś nawaliło w skrzyni biegów mojego starego samochodu i nie zapowiadało się, że opuści podjazd w dającej się przewidzieć przyszłości. Musiałem zabrać się stopem do Lewiston, a potem do naszego domku w Harlow, jeśli nie będzie za późno. Gdyby było, to musiałbym przekimać się w którejś ze szpitalnych świetlic. Nie pierwszy raz czekała mnie podróż stopem ze szkoły - ani nocowanie z głową wspartą o dystrybutor coca-coli, jeśli już o to chodzi. - Dopilnuję, żeby klucz był pod czerwoną taczką - oznajmiła pani McCurdy. - Wiesz gdzie, prawda? - Pewnie. Matka trzymała starą czerwoną taczkę przy drzwiach komórki za domem; w lecie spływały z niej kaskady kwiecia. Gdy o tym pomyślałem, z jakiejś przyczyny słowa pani McCurdy wreszcie do mnie dotarły z pełną siłą: moja matka leżała w szpitalu, a w domu w Harlow, w którym się wychowywałem, będzie dziś wieczorem ciemno - nikt po zachodzie słońca nie pozapala świateł. Pani McCurdy mogła sobie mówić, że matka jest młoda, ale kiedy ma się dwadzieścia jeden lat, czterdzieści osiem wydaje się wiekiem matuzalemowym. - Uważaj na siebie, Alan. Nie jedź za szybko. Prędkość mojego przemieszczania się zależała naturalnie od tego, kto mnie zabierze po drodze, a ja miałem nadzieję, że ktokolwiek to będzie, pogna jakby go diabli gonili. Postaram się dotrzeć do Centrum Medycznego Środkowego Maine jak najszybciej. Mimo to nie chciałem martwić pani McCurdy. - Nie będę. Dziękuję. - Nie ma za co - odparła. - Twojej mamie nic nie będzie. Na pewno strasznie się ucieszy, kiedy cię zobaczy. Odłożyłem słuchawkę, po czym nabazgrałem na kartce, co się stało i gdzie się wybieram. Poprosiłem Hectora Passmore, bardziej odpowiedzialnego z kolegów współlokatorów, żeby zadzwonił do mojego opiekuna i przekazał asystentom, o co chodzi, żeby nie uważali, że wagaruję - dwóch czy trzech moich nauczycieli potrafiło zachowywać się w takich sytuacjach naprawdę wrednie. Potem wrzuciłem do plecaka ubranie na zmianę, dołożyłem “Wstęp do filozofii” z oślimi uszami i wyszedłem. W następnym tygodniu zrezygnowałem z zajęć z tego przedmiotu, chociaż nieźle mi szedł. Tej nocy zmienił się mój sposób widzenia świata, i to bardzo, a nic w moim podręczniku filozofii nie odpowiadało tym zmianom. Zrozumiałem, że rozmaite rzeczy kryją się pod spodem - rozumiecie, pod spodem - i żadna książka nie potrafi wyjaśnić, o co w nich chodzi. Myślę, że czasami najlepiej zapomnieć, że one tam są. Oczywiście, jeśli się może. Z filii uniwersytetu stanu Maine w Orono do Lewiston w okręgu Androscoggin jest sto dwadzieścia mil, a najszybciej można je pokonać autostradą międzystanową I-95. Rogatka to jednak nie najlepsze rozwiązanie, jeśli chce się jechać autostopem; policja stanowa kasuje każdego, kogo widzi - wyrzucają człowieka, nawet jeśli stoi przy wjeździe na autostradę. Jeśli ten sam gliniarz zobaczy cię dwa razy, pewnie na dodatek wlepi ci mandat. Dlatego też wybrałem drogę stanową 68, która zatacza łuk na południowy zachód od Bangor. Jest to dość ruchliwa trasa i jeśli człowiek nie wygląda jak skończony psychopata, zwykle łatwo łapie okazje. Także gliniarze przeważnie zostawiają cię w spokoju. Najpierw podwiózł mnie ponury agent ubezpieczeniowy, z którym dotarłem do Newport. Stałem na skrzyżowaniu dróg 68 i 2 przez blisko dwadzieścia minut, po czym zabrałem się ze starszym mężczyzną, wybierającym się do Bowdoinham. W trakcie jazdy cały czas chwytał się za krocze, jakby wierciło się tam coś, co chciał złapać. - Żonka zawsze mi mówiła, że wyląduję w rowie z nożem w plecach, jak nie przestanę brać autostopowiczów - powiedział - ale kiedy widzę młodego gościa na poboczu, to zawsze sobie przypominam, jaki byłem za młodu. Sporo jeździłem stopem, naprawdę. I podrasowanymi brykami. Patrz pan, ona cztery lata nie żyje, a ja wciąż jeżdżę tym samym starym dodge’em. Strasznie mi jej brak. - Chwycił się za krocze. - Gdzie się kierujesz, synu? Powiedziałem mu, że jadę do Lewiston i dlaczego. - To straszne - odrzekł. - Twoja mama! Tak mi przykro! Jego współczucie było tak spontaniczne i silne, że poczułem kłucie w kącikach oczu. Mrugnąłem, żeby pozbyć się łez. Rozpłakanie się w starym samochodzie tego staruszka, grzechoczącym, kołyszącym się z boku na bok i dość silnie śmierdzącym moczem, było ostatnią rzeczą, jakiej chciałem na świecie. - Pani McCurdy - ta, która do mnie zadzwoniła - powiedziała, że to nie takie poważne. Matka jest jeszcze młoda, ma czterdzieści osiem lat. - Mimo to! Udar! - Mężczyzna był szczerze zmartwiony. Znów chwycił się w kroczu za workowate zielone spodnie i solidnie szarpnął. Miał wielką, szponiastą dłoń. - Udar zawsze jest poważny! Synu, zawiózłbym cię do Centrum - pod same drzwi - gdybym nie obiecał mojemu bratu Ralphowi, że zabiorę go do domu opieki w Gates. Jego żona tam jest, ma tę chorobę, co to się przy niej zapomina. Za nic w świecie nie potrafię zapamiętać jej nazwy, Andersena, Alvareza czy coś takiego... - Alzheimera - podpowiedziałem. - Ano, pewnie mnie też bierze. Do diabła, i tak kusi mnie, żeby cię podwieźć. - Nie ma potrzeby - odparłem. - Z Gates bez trudu złapię okazję. - Mimo to - twoja matka! - powiedział. - Udar! Ledwie czterdzieści osiem lat! - Chwycił workowate spodnie między udami. - Cholerny pas! - zawołał, po czym się roześmiał, równocześnie z desperacją i rozbawieniem. - Cholerna przepuklina! Jak długo nie odwalasz kity, chłopcze, to wszystko się w tobie zaczyna sypać. Powiem ci coś: Bóg w końcu cały czas kopie cię w tyłek. I tak dobry z ciebie syn, że od razu rzuciłeś wszystko i zabrałeś się do matki. - Jest dobra - powiedziałem i znowu poczułem szczypiące łzy. Nigdy nie odczuwałem tęsknoty za domem, kiedy byłem na uczelni - najwyżej odrobinę w ciągu pierwszego tygodnia - ale wtedy mnie dopadła. Ostatecznie byliśmy tylko ja i ona; nie mieliśmy żadnych bliskich krewnych. Nie potrafiłem wyobrazić sobie życia bez niej. Nie było najgorzej, powiedziała pani McCurdy; udar, ale niezbyt ciężki. Lepiej, żeby stara mówiła prawdę, pomyślałem. Lepiej, że tak było. Przez jakiś czas jechaliśmy w milczeniu. Nie był to szybki kurs, na jaki miałem nadzieję - staruszek prowadził z równą prędkością czterdziestu pięciu mil na godzinę i niekiedy przejeżdżał przez białą linię, żeby posmakować drugiego pasa - ale zabrał mnie daleko, więc w gruncie rzeczy wychodziłem na swoje. Przed nami roztaczała się droga 68, wijąc się między milami lasów i przeszywając miasteczka, które pojawiały się na moment i znikały po dłuższej chwili, każde z barem i samoobsługową stacją benzynową: New Sharon, Ophelia, West Ophelia, Ganistan (który nazywał się kiedyś Afghanistan; dziwne, lecz prawdziwe). Mechanic Falls, Castle Viev, Castle Rock. Jaskrawy błękit nieba mętniał w miarę dogasania dnia; starzec włączył światła postojowe, a potem główne. Zapalił długie światła, ale chyba tego nie zauważał, nawet kiedy nadjeżdżający z przeciwka kierowcy dawali mu znaki reflektorami. - Moja szwagierka nie pamięta nawet, jak się nazywa - powiedział. - Nie potrafi już nawet wydukać “tak”, “nie” ani “może”. To właśnie robi z tobą choroba Andersena, synu. Ma takie spojrzenie... jakby mówiła “Wypuśćcie mnie stąd”... albo powiedziałaby tak, gdyby potrafiła przypomnieć sobie słowa. Wiesz, o co mi chodzi? - Tak - przytaknęłem. Zaczerpnąłem głęboko tchu, nurtowało mnie pytanie, czy w samochodzie pachniało moczem staruszka, czy też może czasami woził ze sobą psa. Zastanawiałem się, czy nie obrazi się, jeśli trochę uchylę okno. Wreszcie to zrobiłem. Wydawało się, że nawet tego nie zauważył, tak jak nie zauważał mrugających do niego światłami samochodów. Około siódmej pokonaliśmy wzgórze w West Gates. - Patrz, synu! - powiedział mój szofer. - Księżyc! Jak malowanie, nie? Istotnie, księżyc był jak malowanie - nad horyzontem unosiła się wielka pomarańczowa kula. Mimo to pomyślałem, że jest w nim coś strasznego. Wyglądał równocześnie na ciężarny i zakażony. Gdy przyglądałem się księżycowi, przyszło mi do głowy pytanie: a jeśli dotrę do szpitala, a moja mama mnie nie pozna? A jeśli doszczętnie straciła pamięć i nie potrafi wydukać “tak”, “nie” ani “może”? A jeśli lekarz mi powie, że ktoś będzie musiał się nią opiekować do końca życia? Tym kimś oczywiście muszę być ja; nie było nikogo innego. Żegnaj, college’u. Co wy na to, przyjaciele i znajomi? - Widzisz ten księżyc? Pomyśl jakieś życzenie, chłopcze! - zawołał staruszek. Wskutek podekscytowania jego głos stał się ostry i nieprzyjemny - miało się wrażenie, jakby w uszach więzły odłamki szkła. Mężczyzna szarpnął się z całej siły za krocze; trzasnęło coś pod ubraniem. Nie miałem pojęcia, jak można się tak ciągnąć i nie urwać sobie jaj u samych korzeni, czy się miało pas przeciw przepuklinie, czy nie. - Jak pomyślisz sobie życzenie przy księżycu żniwiarza*,[ * Anglosaska nazwa pierwszej pełni po jesiennej równonocy (przyp. tłum.).] to się zawsze spełni, tak mówił mój ojciec! Poprosiłem więc w duchu, żeby matka poznała mnie, kiedy wejdę do jej pokoju, żeby jej oczy natychmiast rozbłysły i by wypowiedziała moje imię. Wyraziłem to życzenie i natychmiast zapragnąłem je odwołać; przyszło mi do głowy, że żadne pragnienie, wyrażone w tym gorączkowym pomarańczowym świetle, nie może przynieść dobrych skutków. - Ach, synu! - rzekł staruszek. - Szkoda, że nie ma tutaj mojej żony. Błagałbym ją o przebaczenie za każde ostre i nieuprzejme słowo, jakie jej w życiu powiedziałem! Dwadzieścia minut później, gdy w powietrzu unosiły się jeszcze resztki dnia, a po niebie wspinał się wielki, nabrzmiały księżyc, dojechaliśmy do Gates Falls. Na skrzyżowaniu drogi 68 i Pleasant Street są żółte światła. Zanim do nich dotarliśmy, staruszek skręcił na pobocze. Przednie prawe koło dodge’a podskoczyło na krawężniku i stoczyło się z niego. Zaszczekały mi zęby. Stary człowiek popatrzył na mnie ze swego rodzaju obłędnym, przekornym podnieceniem - wszystko w nim sugerowało obłęd, chociaż z początku tego nie zauważyłem. Wszystko w nim kojarzyło się z tłuczonym szkłem. A wszystko, co padało z jego ust, kończyło się wykrzyknikami: - Zawiozę cię tam! Naprawdę, szanowny panie! Nie dbam o Ralpha! Do diabła z nim! Wystarczy, że powiesz! Chciałem dostać się do matki, ale myśl o kolejnych dwudziestu milach w odorze moczu, a także o mrugających na nas światłach samochodów nie była zbyt przyjemna. Tak samo wizja staruszka jadącego wężykiem po czterech pasach Lisbon Street. Głównie jednak chodziło o niego samego. Nie zniósłbym kolejnych dwudziestu mil łapania się za krocze i podnieconego głosu, brzęczącego jak tłuczone szkło. - Ej, nie - odparłem. - Nie trzeba. Niech pan jedzie zająć się swoim bratem. Otworzyłem drzwi i stało się to, czego się obawiałem. Mężczyzna wyciągnął artretyczną rękę i chwycił mnie za ramię. Tą ręką, którą chwytał się za krocze. - Wystarczy, że powiesz słowo! - powiedział chrapliwym, konfidencjonalnym tonem. Jego palce wbijały się mi w ramię pod pachą. - Zabiorę cię pod same drzwi szpitala! Ano! Nieważne, że nie widziałem cię nigdy w życiu ani ty mnie! Nieważne “tak”, “nie” ani “może”! Zabiorę cię prosto... tam! - Nie potrzeba - powtórzyłem. Nagle walczyłem z chęcią, żeby wyskoczyć z samochodu, zostawiając nawet koszulę w garści starego człowieka, jeśli tylko w ten sposób mógłbym się uwolnić. Miałem wrażenie, jakbym tonął. Myślałem, że jeśli się ruszę, zaciśnie jeszcze silniej rękę, może nawet sięgnie do mojej szyi, ale tego nie zrobił. Rozluźnił palce, po czym rozwarł je całkowicie, kiedy wystawiłem stopę na zewnątrz. Ja zaś zastanowiłem się - zawsze tak robimy po przeminięciu chwili irracjonalnej paniki - czego się w ogóle bałem. Była to tylko wiekowa, oparta na węglu forma życia w wiekowym, pachnącym moczem ekosystemie dodge’a, wyglądająca na rozczarowaną, że jej oferta została odrzucona. Po prostu stary mężczyzna, któremu było niewygodnie w pasie przeciw przepuklinie. Na miłość boską, czego się tak wystraszyłem? - Dziękuję za podwiezienie i jeszcze bardziej za propozycję - powiedziałem. - Mogę jednak pójść tędy - wskazałem Pleasant Street - i na pewno zaraz złapię następną okazję. Mężczyzna przez chwilę milczał, po czym westchnął i pokiwał głową. - Ano, tak będzie najlepiej - odrzekł. - Zatrzymaj się zaraz za miastem. W mieście nikt nie chce człowieka zabrać, boi się zwolnić, żeby na niego nie trąbili. Miał rację; czekanie na okazję w mieście, nawet tak małym jak Gates Falls, było daremne. Staruszek pewnie rzeczywiście spędził trochę czasu najeżdżeniu autostopem. - Synu, naprawdę jesteś pewny? Wiesz, co mówią o wróblu w garści. Znów się zawahałem. Miał rację również co do wróbla w garści. Mniej więcej milę na zachód za światłami Pleasant Street przechodziła w Ridge Road, biegnącą piętnaście mil przez lasy, zanim docierała do drogi 196 na obrzeżach Lewiston. Było prawie ciemno, a w nocy zawsze trudniej złapać okazję. Gdy pojawiasz się w świetle reflektorów na wiejskiej drodze, zawsze wyglądasz jak uciekinier z poprawczaka Wyndham, nawet jeśli jesteś uczesany i masz wetkniętą w spodnie koszulę. Straciłem jednak ochotę, żeby zabrać się ze staruszkiem. Nawet gdy bezpiecznie wysiadłem z jego samochodu, wydawało mi się, że jest w nim coś upiornego - może to, że jego sposób mówienia był pełen wykrzykników. Poza tym zawsze miałem szczęście przy łapaniu okazji. - Jestem pewny - odparłem. - I jeszcze raz dziękuję. Naprawdę. - Nie ma za co, synu. Nie ma za co. Moja żona... Urwał, a ja zobaczyłem, że z jego oczu ciekną łzy. Podziękowałem mu raz jeszcze i zatrzasnąłem drzwi, zanim zdołał powiedzieć coś więcej. Spiesznie przeszedłem przez ulicę; mój cień pojawiał się i znikał w światłach na skrzyżowaniu. Po drugiej stronie obejrzałem się za siebie. Dodge wciąż stał zaparkowany przy sklepie “Frank’s Fountain & Fruits”. Dzięki światłom na skrzyżowaniu i latarni mniej więcej dwadzieścia stóp za samochodem widziałem, że staruszek siedzi zgarbiony nad kierownicą. Przemknęło mi przez głowę, że umarł, że zabiłem go odrzuceniem oferty pomocy. Po chwili zza rogu wyjechał samochód; jego kierowca dał znak długimi światłami dodge’owi. Tym razem starzec włączył krótkie, dzięki czemu zorientowałem się, że jednak żyje. Moment później wyjechał na ulicę i wprowadził powoli dodge’a w zakręt. Patrzyłem, aż zniknął, po czym podniosłem wzrok na księżyc. Powoli przestawał być obrzmiały i tracił pomarańczowy odcień, ale mimo to dostrzegłem w nim coś złowieszczego. Przemknęło mi przez głowę, że jeszcze nigdy nie słyszałem o wypowiadaniu życzeń na jego widok; jak się widziało gwiazdę wieczorną, to owszem, ale nie na księżyc. Znów pożałowałem, że nie mogę odwołać swojego życzenia. Gdy tak stałem na skrzyżowaniu w zapadających ciemnościach, aż zbyt natarczywie cisnęło się do głowy opowiadanie o małpiej łapce. Ruszyłem Pleasant Street, wystawiając kciuk przed samochodami, które mijały mnie, nawet nie zwalniając. Z początku po obu stronach drogi stały sklepy i domy, potem chodnik się skończył, a drzewa zbliżyły się do drogi, w ciszy odzyskując stracony teren. Za każdym razem, gdy szosę zalewały światła, wypychając cień przede mnie, obracałem się, wystawiałem kciuk i przybierałem uspokajający - jak miałem nadzieję - uśmiech. Każdy mijający mnie samochód przemykał obok mnie z poszumem i bez hamowania. Raz ktoś krzyknął: “Znajdź sobie pracę, małpia dupo!” i rozległ się śmiech. Nie boję się ciemności - przynajmniej wtedy się jej nie bałem - ale zacząłem lękać się, że popełniłem błąd, nie skorzystawszy z oferty starca, gdy chciał zawieźć mnie pod sam szpital. Powinienem namalować przed wyruszeniem tabliczkę: POTRZEBUJĘ PODWIEZIENIA - CHORA MATKA, ale wątpiłem, czyby to pomogło. Ostatecznie byle psychopata może sobie taką zrobić. Szedłem dalej, szurając adidasami po żwirze na poboczu i nasłuchując odgłosów zapadającej nocy: szczekania psa w oddali, o wiele bliższego pohukiwania sowy, westchnień narastającego wiatru. Niebo rozświetlał blask księżyca, ale jego samego nie widziałem: drzewa w tym miejscu były zbyt wysokie i na razie go zasłaniały. W miarę jak zostawiałem Gates Falls za sobą, mijało mnie coraz mniej samochodów. Decyzja odrzucenia oferty starca okazywała się z każdą minutą coraz bardziej idiotyczna. Zacząłem sobie wyobrażać matkę w szpitalnym łóżku, z ustami rozchylonymi w paralitycznym grymasie, coraz słabiej trzymającą się przy życiu, lecz starającą się odwlec tragiczną chwilę z mojego powodu; nie wiedziała, że nie zdołam do niej dotrzeć tylko dlatego, iż nie podobał mi się przenikliwy głos starego człowieka ani zapach moczu w jego samochodzie. Minąłem strome wzniesienie i na jego szczycie znów zalał mnie blask księżyca. Drzewa po prawej ustąpiły miejsca małemu wiejskiemu cmentarzowi. Nagrobki lśniły w bladej poświacie. Coś małego i czarnego przyczaiło się przy jednym z nich i mnie obserwowało. Zaciekawiony, zrobiłem krok bliżej. Czarny stworek poruszył się i okazał świszczem. Rzucił mi pełne wyrzutu spojrzenie czerwonych ślepków i zniknął w wysokiej trawie. W jednej chwili poczułem się bardzo zmęczony, w istocie bliski wyczerpania. Od telefonu pani McCurdy pięć godzin wcześniej funkcjonowałem na czystej adrenalinie, ale teraz się skończyła. To była zła strona medalu. Dobra była taka, że opuściło mnie poczucie gorączkowego pośpiechu, przynajmniej na razie. Podjąłem decyzję, wybrałem Ridge Road zamiast drogi 68, i nie było sensu się za to biczować - ubaw to ubaw, a szlus to szlus, jak czasem mawiała matka. Miała mnóstwo takich powiedzonek, krótkich, prawie sensownych aforyzmów zeń. Czy ten konkretny miał sens, czy nie, w tej chwili przyniósł mi pociechę. Gdyby nie żyła, kiedy dotrę do szpitala, to trudno. Pewnie jednak będzie żyła. Według pani McCurdy lekarz powiedział, że udar nie jest ciężki. Pani McCurdy dodała też, że mama to młoda kobieta. Trochę się roztyła, to prawda, a na dodatek paliła jak komin, ale mimo wszystko była młoda. Na razie trafiłem jednak w okolice, gdzie diabeł mówi dobranoc i ogarnęło mnie nagłe znużenie - miałem wrażenie, jakbym zanurzył stopy w cemencie. Od strony drogi cmentarz ogradzał kamienny mur. Przez lukę w nim biegły koleiny. Usiadłem na murku, wsparłszy w nich stopy. Z tej pozycji widziałem spory kawałek Ridge Road w obydwie strony. Gdybym zobaczył światła jakiegoś samochodu, zmierzającego na zachód - w kierunku Lewiston - mogłem wyjść na skraj drogi i wystawić rękę. Na razie jednak mogłem odpoczywać z plecakiem na podołku i czekać, aż nogi trochę odpoczną. Nad trawą unosiła się od ziemi świetlista, rzadka mgiełka. Okalające cmentarz drzewa szumiały w narastającym wietrze. Zza cmentarza rozlegało się pluskanie wody i sporadyczne chlupotanie żab. Było to piękne, osobliwie kojące miejsce, jak obrazek z romantycznego wiersza. Spojrzałem w obydwie strony wzdłuż drogi. Nic nie nadjeżdżało, nie widać było nawet żadnych świateł za horyzontem. Postawiłem plecak w koleinie, w której trzymałem stopy, wstałem i wszedłem na cmentarz. Kosmyk włosów spadł mi na czoło; zdmuchnął go wiatr. Mgiełka wiła się leniwie wokół moich butów. Z tyłu znajdowały się stare nagrobki; sporo z nich się poprzewracało. Płyty z przodu były o wiele nowsze. Pochyliłem się ze wspartymi na kolanach rękami, by przyjrzeć się jednemu, otoczonemu prawie świeżymi kwiatami. Dzięki księżycowi łatwo było wyczytać: GEORGE STAUB. Poniżej widniały daty określające krótki czas życia George’a Stauba: z jednej strony 19 stycznia 1977, z drugiej 12 października 1998. Tłumaczyło to dopiero zaczynające więdnąć kwiaty: dwunasty października minął dwa dni temu, a rok 1998 był dwa lata temu. Krewni i przyjaciele George’a wpadli w rocznicę złożyć dowody szacunku. Pod nazwiskiem i datami było coś jeszcze, krótka inskrypcja. Pochyliłem się bardziej, by ją odczytać... ...i zatoczyłem się w tył, przerażony i aż nazbyt świadomy, że samotnie składam wizytę w blasku księżyca na cmentarzu. Ubaw to ubaw, a szlus to szlus głosił napis. Moja matka nie żyła, umarła może właśnie w tej minucie i coś mnie o tym zawiadomiło. Coś z doszczętnie obrzydliwym poczuciem humoru. Ruszyłem powoli z powrotem w stronę drogi, wsłuchując się w wiatr w koronach drzew i odgłosy strumyka oraz żab, nagle bałem się, że mogę usłyszeć jeszcze jeden dźwięk: rozsypującej się ziemi i pękających korzeni, gdy coś niezupełnie martwego wysuwa rękę w stronę mojego adidasa... Zaplątały mi się nogi i upadłem, waląc łokciem w płytę nagrobną i ledwie mijając potylicą drugą. Wylądowałem z łoskotem na trawie, a na wprost moich oczu znalazł się księżyc, który dopiero co wyłonił się zza drzew. Był teraz biały, nie pomarańczowy - jaskrawy jak wypolerowana kość. Zamiast pogłębić moją panikę, upadek mnie otrzeźwił. Nie wiedziałem, co zobaczyłem, ale nie mogło to być to, co mi się wydawało; tego rodzaju rzeczy nadawały się do filmów Johna Carpentera i Wesa Cravena, ale nie zdarzały się w prawdziwym życiu. Tak, dobra, pewnie, szepnął głos w mojej głowie. I jeśli zaraz stąd wyjdziesz, to będziesz mógł dalej w to wierzyć. Będziesz mógł wierzyć w to przez resztę życia. - Pieprzę to - powiedziałem i wstałem. Miałem mokre siedzenie dżinsów; odkleiłem je sobie od skóry. Niezbyt łatwo przyszło mi podejść z powrotem do miejsca ostatniego spoczynku George’a Stauba, ale nie tak trudno, jak się spodziewałem. Przybierający na sile wiatr szumiał w drzewach, obwieszczając zmianę pogody. Wokół mnie tańczyły niespokojnie cienie. Gałęzie w lesie ocierały się ze skrzypieniem o siebie. Pochyliłem się nad nagrobkiem i przeczytałem: GEORGE STAUB 19 STYCZNIA 1977-12 PAŹDZIERNIKA 1998 Umarł tak szybko, tak krótko był wśród nas Stałem pochylony, z rękami wspartymi tuż nad kolanami, nie zdając sobie sprawy, jak tłucze się moje serce, dopóki nie zaczęło zwalniać. Paskudny zbieg okoliczności, to wszystko - czyż można było się dziwić, że pomyliłem się przy czytaniu inskrypcji pod nazwiskiem i datami? Nawet bez zmęczenia i stresu mógłbym błędnie go odczytać - blask księżyca to notoryczny oszust. Sprawa zamknięta. Tyle że wiedziałem, co przeczytałem: “Ubaw to ubaw, a szlus to szlus”. Moja mama nie żyła. - Niech to szlag - powtórzyłem i odwróciłem się od nagrobka. W tym samym momencie zorientowałem się, że wijąca się wśród trawy i wokół moich kostek mgiełka robi się coraz bardziej świetlista. Dosłyszałem pomruk zbliżającego się silnika. Nadjeżdżał samochód. Pospieszyłem do dziury w murze i chwyciłem po drodze plecak. Światła nadjeżdżającego samochodu były w połowie wzniesienia. Wystawiłem kciuk, gdy tylko na mnie padły, na chwilę mnie oślepiając. Wiedziałem, że facet się zatrzyma, zanim zaczął hamować. Zabawne, jak czasami można to odgadnąć, ale każdy, kto dużo jeździł autostopem, przyzna, że właśnie tak bywa. Samochód minął mnie, rozbłysły światła hamulcowe. Wóz skręcił na miękkie pobocze niedaleko końca kamiennego murku, odgradzającego cmentarz od Ridge Road. Podbiegłem do niego z obijającym się o kolano plecakiem. Samochód okazał się mustangiem, jednym ze szpanerskich modeli z końca lat sześćdziesiątych lub początku siedemdziesiątych. Silnik głośno warczał - dudnienie dobywało się z tłumika, który pewnie nie przeszedłby następnej kontroli... ale to nie był mój problem. Otworzyłem drzwi i wsunąłem się do środka. Gdy kładłem plecak między nogami, doszedł do mnie zapach - niemal znajomy i nieco nieprzyjemny. - Dziękuję - powiedziałem. - Wielkie dzięki. Facet za kierownicą miał na sobie spłowiałe dżinsy i czarną koszulkę z obciętymi rękawami. Był opalony, miał potężne mięśnie i opasujący prawy biceps niebieski tatuaż, przedstawiający drut kolczasty. Na głowę nałożył tył naprzód zieloną czapkę z godłem firmy John Deere. Przy okrągłym wycięciu koszulki miał odznakę, ale ze swojego miejsca nie potrafiłem odczytać, co na niej jest napisane. - Nie ma problemu - powiedział. - Jedziesz do miasta? - Tak - odrzekłem. W tych stronach “do miasta” oznaczało Lewiston, jedyne większe miasto na północ od Portland. Zamykając drzwi, dostrzegłem wiszący na wstecznym lusterku sosnowy odświeżacz powietrza. Jego woń właśnie poczułem. Nie ma co, jeśli chodzi o zapachy, nie wiodło mi się tej nocy: najpierw mocz, a teraz sztuczna sosenka. Mimo to złapałem okazję. Powinno mi ulżyć i gdy facet rozpędzał się na Ridge Road z warkotem pierwszorzędnego silnika mustanga, starałem się wmówić sobie, że rzeczy wiście ją czuję. - Masz coś nakręcone w mieście? - spytał kierowca. Uznałem, że jest mniej więcej w moim wieku - jakiś gość z małego miasteczka, który pewnie kończył zawodówkę w Auburn albo pracował w jednej z ocalałych tkalni w okolicy. Zapewne doprowadził mustanga do ładu w wolnym czasie, bo tak robiły chłopaki z małych miasteczek: pili piwo, popalali trochę marychy i rychtowali sobie wozy. Albo motocykle. - Mój brat się żeni. Mam być jego świadkiem. - Skłamałem absolutnie bez premedytacji. Nie chciałem, żeby wiedział o mojej matce, chociaż nie miałem pojęcia dlaczego. Coś tu nie grało. Nie wiedziałem co ani dlaczego taka myśl w ogóle przyszła mi do głowy, ale byłem przekonany, że mam rację. Byłem tego pewny. - Jutro próba ślubu. A potem wieczór kawalerski. - Taa? To prawda? Odwrócił się w moją stronę. Miał szeroko rozstawione oczy i przystojną twarz. Uśmiechał się lekko pełnymi wargami, ale w jego oczach czaiło się niedowierzanie. - Taa - odpowiedziałem. Bałem się. Tak po prostu znowu się bałem. Coś nie grało, może od chwili, gdy stary piernik powiedział, żebym pomyślał życzenie pod adresem księżyca w pełni zamiast gwiazdy. A może od chwili, gdy podniosłem słuchawkę i dowiedziałem się, że pani McCurdy ma dla mnie złe wiadomości, chociaż nie było aż tak źle. - No, to dobrze - odparł młody mężczyzna. - Brat się żeni, człowieku, to dobrze. Jak się nazywasz? Nie tylko się balem; ogarnęło mnie przerażenie. Wszystko było nie tak, jak trzeba, wszystko, a ja nie wiedziałem dlaczego, ani jak mogło do tego dojść tak szybko. Wiedziałem wszakże jedno: nie chciałem, żeby kierowca mustanga usłyszał, jak się nazywam, tak samo jak nic miałem ochoty powiedzieć mu, po co jadę do Lewiston. W taki sam sposób przeczułem, że samochód się zatrzyma. Do tego dochodził zapach, o tym też coś wiedziałem. Nie chodziło o odświeżacz powietrza - lecz o coś, co przez niego przebijało. - Hector - podałem imię swojego kolegi z mieszkania. - Hector Passmore, to ja. Słowa wypłynęły z moich ust gładko i bez przeszkód - i bardzo dobrze. Jakiś głos wewnątrz mnie upierał się, że nie wolno mi okazać kierowcy mustanga, iż wyczułem, że coś jest nie w porządku. To była moja jedyna szansa. Kierowca obrócił się nieco w moją stronę, a ja zdołałem odczytać jego odznakę: JECHAŁEM NA KULI W WIOSCE DRESZCZY W LACONII. Wiedziałem, o co chodzi; byłem tam, chociaż bardzo dawno temu. Zobaczyłem też grubą czarną linię, która okalała szyję mężczyzny, tak samo jak tatuaż opasywał jego ramię, tyle że ta kreska nie była tatuażem. Przecinały ją dziesiątki pionowych, czarnych znaczków. Były to szwy kogoś, kto przyszył mu głowę do reszty ciała. - Miło cię poznać, Hector - powiedział. - Jestem George Staub. Moja dłoń uniosła się sama, nieważka jak we śnie. Pragnąłem, żeby był to sen, ale nic z tego; czułem wszystkie twarde kanty rzeczywistości. Wszystko pokrywała woń sosnowego odświeżacza. Spod spodu przebijał jednak inny zapach. Zapewne formaliny. Jechałem z nieboszczykiem. Mustang gnał Ridge Road z prędkością sześćdziesięciu mil na godzinę, ścigając snopy swych długich świateł pod wypolerowanym jak broszka księżycem. Drzewa po obu stronach drogi zdawały się tańczyć i wiły się w strugach wiatru. George Staub uśmiechnął się do mnie, zachowując puste spojrzenie, po czym puścił moją rękę i wrócił spojrzeniem na drogę. Czytałem w gimnazjum “Draculę”, a teraz przypomniał mi się cytat z tej książki, brzęczał mi w głowie jak pęknięty dzwon: martwi jadą szybko. Nie mogę mu pokazać, że wiem. To też obijało mi się po głowie. Myśl niewiele warta, ale jedyna, na jaką się zdobyłem. Nie mogę mu pokazać, że wiem, nie mogę mu pokazać, nie mogę. Zastanawiałem się, gdzie jest teraz starzec. Siedzi bezpiecznie u brata? Czy też od początku brał w tym udział? Może jedzie tuż za nami swoim starym dodge’em, garbiąc się nad kierownicą i szarpiąc za pas przeciw przepuklinie? Czy on też nie żył? Pewnie nie. Według Brama Stokera martwi jadą szybko, a starzec nigdy nie rozpędził się ponad czterdzieści pięć mil na godzinę. Poczułem, że wzbiera we mnie obłąkańczy śmiech, i go stłumiłem. Gdybym się roześmiał, kierowca by się zorientował. A nie mógł się zorientować, bo to była moja jedyna nadzieja. - Nie ma nic lepszego od ślubu - powiedział. - No - odparłem. - Każdy powinien mieć co najmniej dwa. Moje dłonie zwarły się ze sobą i ściskały z całych sił. Czułem, jak paznokcie wbijają się w ich grzbiety tuż nad knykciami, ale dochodziło to jakby z oddali. Przede wszystkim nie mogłem pozwolić, żeby Staub się zorientował. Las otaczał nas ze wszystkich stron, jedynym źródłem światła był wypolerowany jak kość księżyc, a ja nie mogłem pozwolić kierowcy zorientować się, że wiem, iż on nie żyje. Bo nie był duchem - niczym tak nieszkodliwym. Ducha można było zobaczyć, ale jaki stwór zatrzymywał się, żeby cię podwieźć? Zombi? Strzyga? Wampir? Żaden z wyżej wymienionych? George Staub się roześmiał. - Co najmniej dwa! Taa, człowieku, jak cała moja rodzinka! - Moja też - odrzekłem. Mój głos brzmiał spokojnie, jak u zwykłego autostopowicza, który spędza dzień - w tym wypadku noc - na bezproblemowej pogawędce, będącej formą odpłaty za podwiezienie. - Nie ma nic lepszego od pogrzebu. - Ślubu - poprawił mnie spokojnie. W świetle bijącym od deski rozdzielczej miał woskowatą twarz - oblicze trupa przed nałożeniem makijażu. Szczególnie okropna była odwrócona tył naprzód czapka. Zmuszała do zastanowienia się, co pod nią zostało. Gdzieś czytałem, że przedsiębiorcy pogrzebowi odcinają wierzch czaszki, wyjmują mózg i wsadzają na jego miejsce impregnowaną jakimś chemikaliami watę. Chyba po to, żeby twarz się nie zapadła. - Ślubu - powtórzyłem zdrętwiałymi wargami i nawet słabo się zaśmiałem, wydałem cichy chichot. - Właśnie to chciałem powiedzieć: ślubu. - Zawsze mówimy to, co chcemy powiedzieć, tak właśnie myślę - rzucił kierowca, nie przestając się uśmiechać. Tak, Freud też był o tym przekonany. Dowiedziałem się tego na wstępnym kursie psychologii. Wątpiłem jednak, czy ten gość wie wiele o Freudzie. Nie sądziłem, by zaawansowani freudyści nosili koszulki bez rękawów i odwrócone tył naprzód baseballówki, ale Staub wiedział wystarczająco dużo. Powiedziałem “pogrzebu”. Chryste drogi, powiedziałem “pogrzebu”. Dotarło do mnie, że kierowca się ze mną bawi. Nie chciałem, żeby zorientował się, iż wiem, że on nie żyje. Dlatego nie mogłem pozwolić, by zorientował się, że ja wiem, że on wie, że... Świat zaczął bujać mi się przed oczami. Lada chwila mógł począć się kręcić, potem wirować, i byłoby po mnie. Na moment przymknąłem oczy. W ciemności powidoku krąg księżyca nabrał zielonej barwy. - Dobrze się czujesz, człowieku? - zapytał kierowca z koszmarną troską w głosie. - Tak - odparłem. Otworzyłem oczy. Świat na razie się ustabilizował. Ból w grzbietach dłoni od wbijających się w skórę paznokci był silny i rzeczywisty. Tak samo zapach. Nie tylko sosnowego odświeżacza powietrza, nie tylko chemikaliów. Do tego dochodziła woń ziemi. - Jesteś pewny? - zapytał. - Tylko trochę zmęczony. Już długo jadę stopem. A czasami dostaję lekkiej choroby lokomocyjnej. - Nagle ogarnęło mnie natchnienie. - Wiesz co, chyba lepiej mnie wypuść. Jeśli pooddycham trochę świeżym powietrzem, uspokoi mi się żołądek. Ktoś inny nadjedzie i... - Nie mógłbym tego zrobić - powiedział. - Zostawić cię tutaj? Za nic. Mogłaby minąć godzina, zanimby się ktoś napatoczył, a nawet wtedy może by cię nie zabrał. Muszę się tobą zająć. Jak szła ta piosenka? Dowieź mnie na czas do kościoła, tak? Za nic cię nie wypuszczę. Uchyl trochę okno, to ci pomoże. Wiem, że nie pachnie tu najlepiej. Powiesiłem odświeżacz, ale te gówienka są nic niewarte. Oczywiście niektórych zapachów trudniej się pozbyć od innych. Chciałem sięgnąć do korbki i uchylić okno, wpuścić świeże powietrze, ale mięśnie w ramieniu nie chciały się słuchać. Mogłem jedynie siedzieć ze splecionymi dłońmi i paznokciami wbijającymi się w ich grzbiety. Jedna grupa mięśni nie chciała zadziałać; druga nie chciała przestać. Ale cyrk. - To jak w tej opowieści - odezwał się kierowca. - O chłopaku, który kupuje prawie nowego cadillaca za siedemset pięćdziesiąt dolarów. Znasz tę historię, prawda? - Taa - odpowiedziałem zdrętwiałymi wargami. Nie znałem jej, ale doskonale wiedziałem, że nie mam ochoty jej usłyszeć, nie chcę wysłuchać żadnej z opowieści, jaką mógłby uraczyć mnie ten człowiek. - Jest sławna. Droga przed nami roztaczała się jak szosa w czarno-białym filmie. - No, kurwa, jest sławna. Więc ten chłopak rozgląda się za samochodem i widzi prawie nowego cadillaca na trawniku u tego gościa. - Powiedziałem, że... - No, a w oknie jest tablica: WŁAŚCICIEL WYSTAWIA NA SPRZEDAŻ. Kierowca miał zatkniętego za ucho papierosa. Sięgnął po niego, przy czym koszula podciągnęła mu się na brzuchu. Dojrzałem kolejną pomarszczoną czarną linię, następne szwy. Kierowca pochylił się naprzód, sięgając po zapalniczkę, a koszulka obsunęła się na swoje miejsce. - Chłopak wie, że nie może sobie pozwolić na żadnego cadillaca, może sobie o nim tylko pomarzyć, ale jest ciekawy, rozumiesz? No to podchodzi do gościa i mówi, “Za ile poszłoby coś takiego?”. A facet zakręca węża - bo rozumiesz, myje samochód - i mówi: “Masz szczęśliwy dzień, mały. Siedemset pięćdziesiąt dolarów i jedziesz”. Zapalniczka wyskoczyła z obsadki. Staub wziął ją w dłoń i przyłożył papierosa do spiralki. Wciągnął dym, a ja zobaczyłem, jak jego pasemka wydobywają się między spajającymi cięcie na szyi szwami. - Chłopak zagląda przez okno od strony kierowcy i widzi tylko siedemnaście tysięcy na liczniku. Mówi do gościa: “No, pewnie, śmieszne jak siatkowe drzwi w łodzi podwodnej”. A gość na to: “To żaden żart, mały, wyskrobiesz forsę i jest twój. Cholera, wezmę nawet czek, dobrze ci z oczu patrzy”. A chłopak mówi... Wyjrzałem przez okno. Rzeczywiście słyszałem już tę opowieść, wiele lat temu, pewnie kiedy byłem jeszcze w pierwszej klasie gimnazjum. W tamtej wersji samochodem był thunderbird, a nie Cadillac, ale poza tym wszystko się zgadzało. Chłopak mówi: “Może mam tylko siedemnaście lat, ale nie jestem idiotą, nikt nie sprzedaje takiego samochodu, zwłaszcza z tak małym przebiegiem, za jedyne siedemset pięćdziesiąt dolców”. A facet odpowiada mu, że robi to, ponieważ samochód śmierdzi, próbował wywabić ten zapach, ale nic z tego nie wyszło. Widzisz, miał wyjazd w interesach, dość długi, nie było go co najmniej przez... -...parę tygodni - powiedział kierowca. Uśmiechał się jak ludzie opowiadający dowcip, od którego naprawdę można boki zrywać. - I kiedy wraca, znajduje samochód w garażu, a w nim żonę, siedziała w nim martwa praktycznie cały czas, kiedy go nie było. Nie wiem, czy to było samobójstwo, atak serca czy co, ale cała spuchła, a samochód przesiąkł smrodem, dlatego gość chce go sprzedać, rozumiesz. - Roześmiał się. - Ale historia, nie? - Dlaczego nie dzwonił do domu? - Moje usta znowu odezwały się same - mózg zamarł. - Wyjechał na dwa tygodnie w interesach i ani razu nie zadzwonił do domu, żeby dowiedzieć się, co z żoną? - No, chyba nie o to chodziło, prawda? - odrzekł kierowca - To znaczy, rany, ale okazja - o to chodzi. Kto by się nie skusił? Poza tym zawsze można jechać z otwartym oknem, kurwa, nie? Poza tym to tylko taka historia. Fikcja. Przypomniała mi się przez zapach w tym wozie. To fakt. Cisza. Ja zaś pomyślałem: Czeka, aż coś powiem, żeby mógł skończyć. Chciałem, żeby to zrobił. Naprawdę. Tyle że... co byłoby dalej? Co by wtedy zrobił? Staub potarł kciukiem o odznakę na koszulce, tę z napisem: JECHAŁEM NA KULI W WIOSCE DRESZCZY W LACONII. Zobaczyłem brud pod jego paznokciami. - Tam właśnie dzisiaj byłem - powiedział. - W Wiosce Dreszczy. Odwaliłem trochę roboty dla faceta i dał mi przepustkę na cały dzień. Moja dziewczyna miała wybrać się ze mną, ale zadzwoniła i powiedziała, że jest chora. Ma okresy, które naprawdę dają jej czasem do wiwatu, rzyga od nich jak pies. Fatalnie, ale zawsze sobie myślę, ej, a jaki inny wybór? Przestanie z niej lecieć, to wtedy będę miał kłopot. Oboje będziemy mieli. - Zarechotał bez humoru. - No to pojechałem sam. Nie było sensu marnować przepustki na cały dzień. Byłeś kiedyś w Wiosce Dreszczy? - Tak - powiedziałem - raz, kiedy miałem dwanaście lat. - Z kim pojechałeś? - zapytał. - Nie byłeś sam, prawda? Nie, jeśli miałeś tylko dwanaście lat. Przecież tego mu nie powiedziałem, prawda? Nie. Bawił się ze mną, to wszystko, dla draki majtał mną tam i z powrotem. Pomyślałem, czyby nie otworzyć drzwi i nie wyskoczyć na zewnątrz, wtulić głowę w ramiona, nim spadnę na pobocze. Wiedziałem jednak, że wyciągnie rękę i wciągnie mnie z powrotem, zanim jeszcze zdążę to zrobić. Tak czy inaczej, nie byłem w stanie podnieść rąk. Stać mnie było tylko na ściskanie dłoni. - Nie - powiedziałem. - Pojechałem z tatą. Tata mnie zabrał. - Jeździłeś na Kuli? Cztery razy przejechałem się na tej kurwie. Człowieku! Na szczycie jest się do góry nogami! - Obejrzał się na mnie i wydał kolejne puste warknięcie śmiechu. Blask księżyca pływał po jego rogówkach, zamieniając je w białe kręgi - oczy posągu. Zrozumiałem, że George Staub nie tylko nie żyje, jest też szalony. - Przejechałeś się na niej, Alan? Zastanowiłem się, czy nie powiedzieć mu, że pomylił imię, że nazywam się Hector - ale na co by się to przydało? Zbliżaliśmy się do końca. - Taa - szepnąłem. Na zewnątrz jedyne źródło światła stanowił księżyc. Drzewa mijały nas w pędzie, wijąc się jak tancerze na parkiecie. Droga przemykała pod nami. Popatrzyłem na szybkościomierz i zobaczyłem, że wskazuje prawie osiemdziesiąt mil na godzinę. Jechaliśmy teraz na Kuli, on i ja. Martwi jadą szybko. - Taa, na Kuli. Przejechałem się na niej. - Nie - odpowiedział. Zaciągnął się papierosem, a ja znowu zobaczyłem, że drobne smużki dymu wydobywają się przez zeszyte cięcie na szyi. - Nigdy. A już na pewno nie z ojcem. Stanąłeś w kolejce, zgadza się, ale byłeś z mamą. Kolejka była długa, do Kuli zawsze jest taka, a ona nie chciała, żebyś prażył się na słońcu. Już wtedy była gruba i upał ją męczył. Gnębiłeś ją jednak przez cały dzień, gnębiłeś, gnębiłeś, gnębiłeś, i na tym właśnie polega dowcip: kiedy wreszcie znalazłeś się na początku kolejki, stchórzyłeś. Prawda? Nic nie odrzekłem. Język przysechł mi do podniebienia. Staub wyciągnął w bok rękę z brudnymi paznokciami i skórą żółtą w świetle bijącym od deski rozdzielczej mustanga. Chwycił moje splecione dłonie. Gdy to zrobił, opuściły je siły i rozdzieliły się jak węzeł, rozplątujący się pod dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Skóra kierowcy była zimna i w jakiś sposób kojarzyła się z wężową. - Prawda? - Tak - powiedziałem. Mogłem się zdobyć jedynie na szept. - Kiedy byliśmy blisko i zobaczyłem, jaka jest wysoka... jak się odwraca na szczycie i jak wrzeszczą w niej wtedy ludzie... stchórzyłem. Matka mnie trzepnęła i nie odzywała się przez całą drogę do domu. Nigdy nie przejechałem się na Kuli. Przynajmniej do tej pory. - Powinieneś, człowieku. Ona jest najlepsza. Warto nią się przejechać. Nic nie jest równie dobre, przynajmniej nie tam. Po drodze do domu zatrzymałem się pod sklepem przy granicy stanu po kilka piw. Zamierzałem wpaść do mojej dziewczyny, dać jej tę broszkę - taki żart. - Postukał odznakę na piersi, po czym otworzył okno i wyrzucił niedopałek w wietrzną noc. - Tyle że pewnie wiesz, co się stało. Oczywiście, że wiedziałem. Była to historia o duchach identyczna z wszystkimi, które słyszeliście, prawda? Rozwalił się swoim mustangiem, a kiedy policjanci dotarli do niego, tkwił martwy za kierownicą w zmiażdżonym wraku, a jego głowa leżała na tylnym siedzeniu, z odwróconą tyłem naprzód czapką i oczyma wpatrzonymi w dach, a od tej pory można go spotkać przy każdej pełni na Ridge Road, kiedy wieje silny wiatr, wiu-uuuu, a teraz krótka przerwa na reklamy. Dowiedziałem się czegoś, o czym nie miałem pojęcia wcześniej - najgorsze są te historie, które słyszy się przez całe życie. Są to prawdziwe koszmary. - Nie ma nic lepszego od pogrzebu - powiedział i się roześmiał. - Właśnie tak powiedziałeś, prawda? Wymknęło ci się to, AL Nie ma wątpliwości. Potknąłeś się, poślizgnąłeś i leżysz. - Wypuść mnie - wyszeptałem. - Proszę. - Cóż - odrzekł, odwracając się w moją stronę. - Musimy o tym pogadać, prawda? Wiesz, kim jestem, Alan? - Duchem - powiedziałem. Parsknął niecierpliwie, a w blasku szybkościomierza dostrzegłem opuszczone kąciki jego ust. - Daj spokój, człowieku, stać cię na coś więcej. Casper to duch, kurwa. Czy ja unoszę się w powietrzu? Widać przeze mnie na wylot? Uniósł dłoń, otworzył ją i zamknął mi przed nosem. Usłyszałem suche poskrzypywanie niezwilżonych ścięgien. Spróbowałem coś powiedzieć. Nie miałem pojęcia co, i było to bez znaczenia, bo i tak nic z siebie nie wydobyłem. - Jestem jakby posłańcem - rzekł Staub. - Kurewski FedEx zza grobu, jak ci się to podoba? Tacy goście jak ja pojawiają się dość często - kiedy warunki są odpowiednie. Wiesz, co myślę? Myślę, że ktokolwiek tym rządzi - Bóg czy kto tam - lubi się zabawić. Zawsze chce się przekonać, czy zatrzymasz to, co już masz, czy wybierzesz to, co jest za kurtyną. Ale warunki muszą być odpowiednie. Dzisiaj były. Byłeś zupełnie sam... matka chora... ty potrzebowałeś podwózki... - Gdybym został z tym staruszkiem, toby się w ogóle nie zdarzyło - zapytałem. - Prawda? Czułem teraz wyraźnie woń bijącą od Stauba, ostry jak szpilki zapach chemikaliów i bardziej tępy smród rozkładającego się mięsa. Zastanawiałem się, jakim cudem nie zauważyłem jej od razu, jak mogłem ją z czymkolwiek pomylić. - Trudno powiedzieć - odparł Staub. - Może ten staruszek, o którym mówisz, też nie żyje. Przypomniał mi się przenikliwy jak garść tłuczonego szkła głos starca i trzask jego pasa przeciw przepuklinie. Nie, on był żywy, a ja zamieniłem zapach moczu w jego starym dodge’u na coś o wiele gorszego. - Tak czy inaczej, nie mam czasu o tym gadać, człowieku. Jeszcze pięć mil i pokażą się znowu domy. Jeszcze siedem i będziemy na granicy Lewiston. To znaczy, że musisz teraz zdecydować. - O czym? - Tyle że wiedziałem. - Kto przejedzie się na Kuli, a kto zostanie na ziemi. Ty czy twoja matka. - Obrócił się i popatrzył na mnie skąpanymi w blasku księżyca oczyma. Uśmiechnął się szerzej, a ja zobaczyłem, że brakuje mu większości zębów - zostały wybite w wypadku. Poklepał kierownicę. - Jedno z was zabieram ze sobą, człowieku. A ponieważ ty tu jesteś, musisz wybierać. I co powiesz? Nie mówisz poważnie, cisnęło mi się na usta, ale jaki sens miałoby powiedzenie tego czy czegokolwiek w tym sensie? Oczywiście, że mówił poważnie. Śmiertelnie poważnie. Pomyślałem o wszystkich latach, które przeżyliśmy razem. Alan i Jean Parker przeciwko reszcie świata. Wiele dobrych lat i niejedne naprawdę ciężkie. Łaty na moich spodniach i zapiekanki na kolacje. Większość innych dzieci dostawała dwadzieścia pięć centów na tydzień, żeby kupować sobie gorące obiady; ja zawsze dostawałem kanapkę z wczorajszego chleba z masłem orzechowym i mortadelą, jak dzieciak z durnych opowieści o drodze od łachmanów do milionów. Matka tyrała w Bóg wie ilu restauracjach i barach, żeby nas utrzymać. Pamiętam, jak wzięła wolny dzień, żeby spotkać się z człowiekiem z funduszu alimentacyjnego, i wystroiła się w najlepszy kostium ze spodniami, a on siedział w bujanym fotelu w kuchni w garniturku - o którym nawet dziewięciolatek jak ja potrafił powiedzieć, że jest lepszy niż ubranie matki - z podkładką na dokumenty na kolanach i grubym, lśniącym piórem w palcach. Jak odpowiadała na obraźliwe, wprawiające w zakłopotanie pytania, które zadawał z przylepionym do ust uśmiechem, zaproponowała mu nawet jeszcze jedną kawę, bo gdyby złożył właściwe sprawozdanie, to dostałaby dodatkowo pięćdziesiąt dolarów miesięcznie, marnych pięć dych. Kiedy poszedł, położyła się na łóżku i się rozpłakała, a gdy ja obok niej usiadłem, spróbowała się uśmiechnąć i powiedziała, że FA znaczy nie Fundusz Alimentacyjny, ale Frajerzy Absolutni. Roześmiałem się, ona też, bo przekonaliśmy się, że trzeba się śmiać. Kiedy ty i twoja tłusta, paląca jednego papierosa za drugim mama mieliście przeciwko sobie cały świat, śmiech był często jedynym sposobem, żeby nie oszaleć i nie zacząć walić pięściami w ściany. Chodziło jednak nie tylko o to. Dla ludzi jak my, przemykających się przez świat jak myszy z kreskówki, śmiech był jedynym dostępnym sposobem zemsty na frajerach. Pracowała w tylu miejscach, brała nadgodziny, oklejała plastrami kostki, kiedy puchły, odkładała napiwki do słoja z napisem: FUNDUSZ NA COLLEGE ALANA - zgadza się, jak w tych durnych opowieściach o drodze od łachmanów do milionów - i mówiła mi bez ustanku, że muszę ciężko pracować, może inne dzieci stać na odgrywanie Jasia Pierdzistołka w szkole, ale nie mnie, bo choćby odkładała napiwki do dnia Sądu Ostatecznego, to i tak nie wystarczy; w końcu potrzebne będą pożyczki i stypendia, jeśli mam iść do college’u, a musiałem to zrobić, bo stanowiło to jedyne wyjście dla mnie... i dla niej. Dlatego ciężko pracowałem, powinniście w to wierzyć, nie byłem ślepy - widziałem, jaka jest otyła, widziałem, ile paliła (była to jej jedyna przyjemność... jej jedyny grzech, jeśli należycie do ludzi, którzy muszą tak patrzyć na sprawy), i wiedziałem, że któregoś dnia role się odwrócą i to ja będę się nią opiekował. Może dam radę, jeśli skończę college i dostanę dobrą pracę. Miała gwałtowny temperament i niewyparzoną gębę - tego dnia, kiedy staliśmy w kolejce do Kuli i w końcu stchórzyłem, nie po raz pierwszy i nie ostatni nawrzeszczała na mnie i mi przyłożyła - ale mimo to ją kochałem. Częściowo nawet właśnie dlatego. Kochałem ją tak samo, kiedy mnie biła, jak kiedy mnie całowała. Rozumiecie to? Ja też nie. I bardzo dobrze. Nie sądzę, żeby można było podsumować życie ani wytłumaczyć rodzinę, a my byliśmy rodziną, ona i ja, najmniejszą możliwą rodziną, wspólną tajemnicą. Gdybyście mnie zapytali, powiedziałbym, że zrobiłbym dla niej wszystko. I o to właśnie mnie teraz poproszono. Zapytano mnie, czy umrę za nią, czy zgadzam się na śmierć zamiast niej, chociaż przeżyła pół życia, a może znacznie więcej. Ja swoje ledwie zaczynałem. - Co powiesz, Al? - spytał George Staub. - Czas biegnie. - Nie potrafię podjąć takiej decyzji - odparłem chrapliwie. Księżyc żeglował nad drogą, lotny i lśniący. - Nieuczciwie zadawać mi takie pytanie. - Wiem, i wierz mi, wszyscy tak mówią. - Zniżył głos. - Muszę ci jednak coś powiedzieć - jeśli nie zdecydujesz, zanim zobaczymy pierwsze światła w oknach, będę musiał zabrać was oboje. - Zmarszczył brwi, po czym rozpogodził się, jakby przypomniał sobie, że oprócz złych wiadomości ma i dobre. - No, gdybym zabrał was obydwoje, moglibyście pojechać na tylnym siedzeniu i porozmawiać o starych czasach - to fakt. - Pojechać dokąd? Nie odpowiedział. Może nie wiedział. Drzewa rozmywały się jak czarny tusz. Światła pędziły naprzód, a droga roztaczała się przed nami. Miałem dwadzieścia jeden lat. Nie byłem prawiczkiem, ale tylko raz spałem z dziewczyną, a poza tym byłem wtedy pijany i niewiele zapamiętałem. Istniały tysiące miejsc, które chciałem zwiedzić - Los Angeles, Tahiti, może Luchenbach w Teksasie - i tysiące rzeczy, które miałem ochotę zrobić. Moja matka miała czterdzieści osiem lat i była już stara, do diabła. Pani McCurdy by tak nie powiedziała, ale ona sama była stara. Moja matka mnie nie zawiodła, pracowała tak ciężko i zajmowała się mną, ale czy ja wybierałem jej życie? Prosiłem się, żeby się urodzić, a potem żądałem, żeby żyła dla mnie? Miała czterdzieści osiem lat. A ja dwadzieścia jeden. Miałem, jak się to mówi, całe życie przed sobą. Ale czy tak należało sądzić? Jak podejmowało się taką decyzję? Jak można było podjąć taką decyzję? Las gnał za oknami. Księżyc patrzył w dół jak jaskrawe, śmiercionośne oko. - Lepiej się pospiesz, człowieku - ponaglił George Staub. - Kończy się dzicz. Otworzyłem usta i spróbowałem coś powiedzieć. Wydobyło się tylko westchnienie. - Ej, mam coś idealnego - kontynuował Staub i sięgnął za siebie. Koszulka mu się podciągnęła i znowu zobaczyłem (chociaż obszedłbym się bez tego) czarną linię szwów na jego brzuchu. Czy pod spodem miał jeszcze jelita, czy tylko nasączoną chemikaliami wyściółkę? Kiedy cofnął rękę, miał w niej puszkę piwa - zapewne jedną z tych, które kupił podczas ostatniej przejażdżki w sklepie na granicy stanu. - Wiem, jak to jest - rzekł. - Od stresu zasycha w ustach. Podał mi puszkę. Wziąłem ją, pociągnąłem za blaszkę i wypiłem głęboki haust. Ściekające przez przełyk piwo okazało się zimne i gorzkie. Od tej pory nigdy nie miałem go w ustach. Po prostu nie mogę go pić. Ledwie wytrzymuję jego reklamy w telewizji. W mknącym ku nam mroku zamajaczyło pojedyncze światełko. Rusz się, Al - muszę cię pogonić. To pierwszy dom, tam na szczycie wzgórza. Jeśli masz mi coś do powiedzenia, zrób to teraz. Światełko znikło, po czym pojawiło się ponownie, tyle że w asyście paru innych. Były to okna. Za nimi zwyczajni ludzie robili zwyczajne rzeczy - oglądali telewizję, karmili kota, może walili konia w łazience. Pomyślałem o nas, Jean i Alanie Parkerach, stojących w kolejce w Wiosce Dreszczy - masywna kobieta z ciemnymi plamami potu pod pachami letniej sukienki i jej mały chłopczyk. Nie chciała stanąć w kolejce, Staub miał rację... ale gnębiłem, gnębiłem, gnębiłem. Co do tego też miał rację. Przyłożyła mi, ale stanęła ze mną. Stała ze mną w mnóstwie kolejek, a ja mógłbym przypomnieć sobie to wszystko, rozważyć wszystkie argumenty za i przeciw, tyle że nie było czasu. - Weź ją - wydusiłem, gdy światła pierwszego domu prawie zrównały się z mustangiem. Powiedziałem to chrapliwie, gardłowo i głośno. - Weź ją, weź moją mamę, ale mnie zostaw.. Rzuciłem puszkę z piwem na podłogę samochodu i przycisnąłem ręce do twarzy. Staub dotknął mnie wtedy; dotknął niezgrabnie palcami przodu mojej koszuli, a ja pomyślałem - z nagłą olśniewającą klarownością - że to wszystko było tylko testem. Oblałem go, a teraz Staub wyrwie mi bijące serce z piersi, jak zły dżinn w którejś z tych okrutnych arabskich baśni. Krzyknąłem. Wtedy nacisk ustąpił - jakby kierowca w ostatniej chwili zmienił zdanie - i sięgnął za mnie. Przez chwilę nozdrza i płuca miałem tak przepełnione jego trupim odorem, że miałem pewność, iż sam umarłem. Potem rozległo się szczęknięcie otwieranych drzwi i do środka wpadło świeże, zimne powietrze, wymiatając woń grobu. - Miłych snów, Al - mruknął mi Staub w ucho. Pchnął. Wytoczyłem się z zamkniętymi oczyma w wietrzną październikową ciemność. Wystawiłem przed siebie ręce i napiąłem się, szykując na gruchoczący kości upadek. Może wrzeszczałem. Nie przypominam sobie dokładnie. Nie roztrzaskałem się. Po niekończącej się chwili dotarło do mnie, że rzeczywiście leżę - poczułem grunt pod sobą. Otworzyłem oczy i prawie natychmiast je zacisnąłem. Oślepił mnie blask księżyca. Wywołany nim ból przeszył mi głowę i uwiązł nie za oczami, tam gdzie się go czuje po spojrzeniu w niespodziewane jaskrawe światło, ale gdzieś w głębi, tuż nad karkiem. Dotarło do mnie, że mam zimne i mokre nogi i siedzenie. Nic mnie to nie obchodziło. Byłem na ziemi i tylko to mnie interesowało. Podparłem się na łokciach i znowu otworzyłem oczy, tym razem ostrożniej. Myślę, że już wiedziałem, gdzie jestem; jedno spojrzenie wystarczyło, by to potwierdzić. Leżałem na plecach na małym cmentarzu na szczycie wzgórza przy Ridge Road. Księżyc miałem prawie dokładnie nad głową, dojmująco jasny, ale o wiele mniejszy niż zaledwie kilka chwil wcześniej. Mgła również zgęstniała, zalegała jak koc nad cmentarzem. Kilka nagrobków wystawało z niej jak kamienne wysepki. Spróbowałem wstać, lecz tył głowy przeszyła mi kolejna strzała bólu. Przyłożyłem do niej dłoń i wyczułem guz oraz lepką wilgoć. Popatrzyłem na rękę. W blasku księżyca krew na mojej dłoni wydawała się czarna. Za drugim razem zdołałem wstać; chwiałem się między nagrobkami, mgła sięgała mi po kolana. Obróciłem się i zobaczyłem przerwę w kamiennym murze oraz Ridge Road za nią. Nie dojrzałem swojego plecaka, bo skrywała go mgła, ale wiedziałem, że tu jest. Pamiętałem, że jeśli wyjdę na drogę, to znajdę go w lewej koleinie. Do diabła, pewnie się o niego potknę. I taka jest moja historia, elegancko zapakowana i przewiązana wstążeczką. Zatrzymałem się na odpoczynek na szczycie wzgórza, wszedłem na cmentarz, żeby się trochę rozejrzeć, i cofając się od grobu George’a Stauba, potknąłem się o swoje wielkie durne stopy. Upadłem i wyrżnąłem głową w nagrobek. Jak długo byłem nieprzytomny? Nie byłem na tyle bystry, żeby odgadnąć czas co do minuty według położenia księżyca, ale musiała upłynąć co najmniej godzina. Wystarczająco długo, żeby przyśniło mi się, że zabrałem się na przejażdżkę z nieboszczykiem. Jakim nieboszczykiem? George’em Staubem, oczywiście - takie nazwisko wyczytałem na płycie nagrobnej kilka chwil przed tym, nim pogasły światła. Klasyczne zakończenie, czyż nie? Jejku, Jaki Miałem Straszny Sen. A jeśli po dotarciu do Lewiston okaże się, że moja matka właśnie umarła? Odrobina jasnowidzenia w nocy, temu można to przypisać. Taką historię można opowiadać po wielu latach, niedługo przed końcem przyjęcia, ludzie będą z zadumą kiwać głowami, robić poważne miny, a jakiś farfocel ze skórzanymi łatami na łokciach tweedowej marynarki wymądrzy się, że jest więcej rzeczy w niebie i na ziemi, niż śniło się filozofom, a potem... - A potem gówno - zaskrzeczałem. Wierzchnia warstwa mgiełki przesuwała się powoli jak opar na lustrze, na które się chuchnie. - Nigdy nie będę o tym opowiadał. Nigdy, ani razu przez całe życie, nawet na łożu śmierci. Wszystko zdarzyło się dokładnie tak, jak to zapamiętałem - tego byłem pewny. Nadjechał George Staub i zabrał mnie do swojego mustanga. Stary kumpel Ichaboda Crane’a z głową przyszytą na miejsce zamiast trzymaną pod pachą zażądał ode mnie wyboru. A ja wybrałem - mając przed sobą zbliżające się światła pierwszego domu, prawie bez namysłu poświęciłem życie swojej matki. Być może to zrozumiałe, ale wcale nie czułem się przez to mniej winny. Nikt nie musiał wiedzieć; to była dobra strona. Jej śmierć będzie wyglądała na naturalną - do diabła, będzie naturalna - i tak właśnie chciałem, żeby zostało. Wyszedłem z cmentarza lewą koleiną i kiedy trąciłem stopą plecak, podniosłem go z ziemi i przerzuciłem sobie przez ramię. Jak na czyjś znak u podnóża wzgórza pojawiły się światła. Wystawiłem kciuk, dziwnie pewny, że jest to starzec w dodge’u - jedzie i rozgląda się za mną, pewnie że tak, przyda to całej historii satysfakcjonującej formy ronda. Tyle że to nie był staruszek, ale żujący tytoń farmer w fordzie pikapie pełnym koszy z jabłkami. Całkowicie zwyczajny gość, ani stary, ani martwy. - Gdzie się wybierasz, synu? - zapytał, a kiedy mu odpowiedziałem, odparł: - Pasuje nam obydwóm. Niecałe czterdzieści minut później - o dziewiątej dwadzieścia - zatrzymał się pod Centrum Medycznym Środkowego Maine. - Powodzenia. Mam nadzieję, że twojej mamie już się poprawia. - Dziękuję - rzekłem i otworzyłem drzwi. - Widzę, że mocno się tym denerwujesz, ale pewnie nic jej nie będzie. To jednak powinieneś posmarować czymś odkażającym. Wskazał na moje ręce. Opuściłem wzrok i zobaczyłem głębokie, czerwieniące się półksiężyce na grzbietach dłoni. Przypomniałem sobie, jak je ściskałem, wbijając w nie paznokcie - czułem to, ale nie potrafiłem się powstrzymać. Przypomniałem też sobie oczy Stauba, pełne blasku księżyca jak rozświetlonej wody. “Jeździłeś na Kuli? - spytał mnie. - Cztery razy przejechałem się na tej kurwie”. - Synu? - spytał kierowca pikapa. - Nic ci nie jest? - Hę? - Cały się trzęsiesz. - Nie, nic - odparłem. - Jeszcze raz dziękuję. Zamknąłem drzwi samochodu i ruszyłem szerokim chodnikiem obok rzędu lśniących w blasku księżyca wózków inwalidzkich. Podszedłem do rejestracji, przypominając sobie, że mam zrobić zaskoczoną minę, kiedy dowiem się, że matka nie żyje, muszę wyglądać na zaskoczonego, uznają za dziwne, jeśli będzie inaczej... a może pomyślą, że jestem w szoku... albo że się nie dogadywaliśmy... albo... Byłem tak głęboko pogrążony w tych myślach, że z początku nie dotarło do mnie, co powiedziała kobieta za biurkiem. Musiałem ją poprosić, żeby powtórzyła. - Powiedziałam, że jest w pokoju czterysta osiemdziesiąt siedem, ale teraz nie może pan tam wejść. Godziny odwiedzin kończą się o dziewiątej. - Ale... Nagle zakręciło mi się w głowie. Chwyciłem się brzegu biurka. Hol był oświetlony jarzeniówkami i w ich jaskrawym blasku bardzo wyraźnie było widać skaleczenia na grzbietach moich dłoni osiem małych, purpurowych półksiężyców, przypominających uśmiechy, tuż nad knykciami. Mężczyzna w pikapie miał rację. Powinienem je zdezynfekować. Kobieta za biurkiem patrzyła na mnie cierpliwie. Tabliczka przed nią głosiła, że nazywa się Yvonne Ederle. - Ale czuje się dobrze? Zajrzała do komputera. - Mam tutaj przy jej nazwisku Z. To znaczy stan zadowalający. A czwarte piętro jest dla zwykłych pacjentów. Gdyby było z nią źle, byłaby na oddziale intensywnej opieki. Na trzecim piętrze. Jestem pewna, że jak pan przyjdzie rano, to zastanie ją w dobrym stanie. Godziny odwiedzin zaczynają się od... - To moja mama - powiedziałem. - Przyjechałem tu autostopem aż z uniwersytetu Maine, żeby ją zobaczyć. Jak pani myśli, chyba mógłbym zajrzeć do niej, przynajmniej na kilka minut? - Czasami robi się wyjątki dla najbliższej rodziny - odparła i obdarzyła mnie uśmiechem. - Niech pan chwilę zaczeka. Zobaczę, co się da zrobić. Podniosła słuchawkę i nacisnęła parę klawiszy, bez wątpienia dzwoniąc do dyżurki pielęgniarek na czwartym piętrze. Ja natomiast ujrzałem przebieg następnych dwóch minut, jakbym naprawdę był jasnowidzem. Yvonne z Informacji zapyta, czy syn Jean Parker z 487 może pójść do niej na minutę czy dwie - tylko po to, żeby pocałować mamę i powiedzieć jej parę słów otuchy - a pielęgniarka odpowie, och, Boże, pani Parker umarła niecały kwadrans temu, dopiero odesłaliśmy ją do kostnicy, nie mieliśmy jeszcze okazji uaktualnić danych w komputerze, to takie straszne. - Muriel? - spytała kobieta za biurkiem. - Z tej strony Yvonne. Mam tutaj młodego człowieka, nazywa się... - popatrzyła na mnie z uniesionymi brwiami, a ja podałem nazwisko - ...Alan Parker. Jego matka to Jean Parker z 487. Chłopak się zastanawia, czy mógłby... Urwała. Posłuchała. Pielęgniarka na drugim końcu linii na pewno powiedziała jej, że Jean Parker nie żyje. W porządku - odparła Yvonne. - Tak, rozumiem. - Przez chwilę siedziała w milczeniu, wpatrując się w przestrzeń, po czym przyłożyła słuchawkę aparatu do barku i powiedziała: - Wysłała Annę Corrigan, żeby zajrzała do pańskiej matki. To potrwa tylko chwilkę. - Nigdy się nie skończy - powiedziałem. - Przepraszam? - Yvonne zmarszczyła brwi. - Nie, nic - odparłem. - Mam za sobą długą noc i... -...i martwi się pan o swoją mamę. Oczywiście. Myślę, że jest pan bardzo dobrym synem, skoro rzucił pan wszystko i natychmiast tu przygnał. Podejrzewałem, że opinia Yvonne Ederle na mój temat drastycznie by się pogorszyła, gdyby przysłuchiwała się mojej rozmowie z młodym mężczyzną za kierownicą mustanga, ale oczywiście nie było to jej dane. Była to nasza mała tajemnica, tylko moja i George’a. Stojąc w jaskrawym blasku jarzeniówek i czekając, aż pielęgniarka wróci do dyżurki, miałem wrażenie, że mijają całe godziny. Yvonne rozłożyła przed sobą jakieś papiery. Wodziła długopisem wzdłuż jednego arkusza i stawiała przy nazwiskach równe ptaszki, a mnie przyszło do głowy, że jeśli naprawdę istnieje Anioł Śmierci, on czy ona wygląda pewnie właśnie jak ta kobieta - nieco przepracowana urzędniczka za biurkiem, z komputerem i zbyt dużą ilością papierkowej roboty. Yvonne przytrzymywała słuchawkę między uchem i uniesionym ramieniem. W głośniku rozległo się wezwanie doktora Fahrquara do radiologii. Doktor Fahrquar. Na czwartym piętrze pielęgniarka Annę Corrigan patrzyła teraz na moją matkę, która leżała w pościeli z otwartymi oczyma i której wreszcie ustępował wywołany udarem grymas na twarzy. Yvonne wyprostowała się, gdy w słuchawce ponownie rozległ się głos. Słuchała przez chwilę, po czym powiedziała: - Tak, w porządku, rozumiem. Tak. Oczywiście, że tak zrobi. Dziękuję, Muriel. - Odłożyła słuchawkę i popatrzyła na mnie z powagą. - Muriel mówi, że może pan wejść na górę, ale żeby pan ograniczył odwiedziny do pięciu minut. Pana matka dostała wieczorne leki i jest bardzo skołowana. Stałem jak wryty, wpatrując się w nią z rozchylonymi ustami. Jej uśmiech nieco przygasł. - Na pewno nic panu nie jest, panie Parker? - Nie - powiedziałem. - Chyba po prostu pomyślałem... Uśmiech - tym razem współczujący - wrócił na jej twarz. - Mnóstwo ludzi tak myśli - odparła. - To zrozumiałe. Ni stąd, ni zowąd miał pan telefon, przygnał pan tutaj... zrozumiałe, że pomyślał pan o najgorszym. Muriel jednak nie wpuściłaby pana na swoje piętro, gdyby z pana matką było coś nie w porządku. Może pan być pewny. - Dzięki - rzekłem. - Naprawdę bardzo dziękuję. - Panie Parker? - spytała, gdy się odwracałem. - Skoro przyjechał pan z północy, z uniwersytetu Maine, mogę zapytać, skąd ma pan tę odznakę? Wioska Dreszczy jest w New Hampshire, prawda? Spuściłem wzrok na przód mojej koszuli i zobaczyłem przypiętą do kieszeni broszkę: JECHAŁEM NA KULI W WIOSCE DRESZCZY W LACONII. Przypomniałem sobie, jak mi się wydawało, że Staub chce mi wyrwać serce. Teraz zrozumiałem: przypiął mi odznakę tuż przed wypchnięciem mnie na zewnątrz. Był to sposób naznaczenia mnie, zapewnienia, że nie będę mógł uznać naszego spotkania za niemożliwe. Dowodziły tego skaleczenia na grzbietach dłoni; świadczyła o tym również odznaka. Kazał mi wybierać, a ja wybrałem. Jak więc moja matka mogła żyć? - To? - Dotknąłem broszki opuszką kciuka, nawet ją nieco przetarłem. - To mój amulet. - Było to kłamstwo tak okropne, że nawet miało swoisty splendor. - Dostałem ją, kiedy dawno temu pojechałem tam z matką. Zabrała mnie na Kulę. Yvonne z Informacji uśmiechnęła się, jakby nigdy w życiu nie słyszała nic milszego. - Niech pan ją uściska i ucałuje - powiedziała. - Jak pana zobaczy, to zaśnie łatwiej niż po wszystkich proszkach, jakie mają lekarze. - Pokazała w głąb korytarza. - Windy są tam, za rogiem. Ponieważ skończyły się godziny odwiedzin, tylko ja czekałem na kabinę. Po lewej, obok drzwi pogrążonego w ciemnościach, zamkniętego kiosku z gazetami, stał kosz na śmieci. Zerwałem odznakę z koszuli i ją wyrzuciłem. Potem wytarłem rękę o spodnie. Wciąż nią tarłem, kiedy otworzyły się drzwi jednej z wind. Wsiadłem i nacisnąłem czwórkę. Kabina ruszyła w górę. Nad guzikami wisiał plakat, ogłaszano zbiórkę krwi od ochotników w przyszłym tygodniu. Gdy go czytałem, do głowy przyszło mi podejrzenie... właściwie byłem pewien. Moja matka umierała właśnie teraz, gdy jechałem na górę wolną windą towarową. Dokonałem wyboru; stąd też mnie przypadało w udziale ją znaleźć. Miało to sens. Gdy drzwi windy się otworzyły, zobaczyłem kolejny plakat. Utrzymany w stylu kreskówki, przedstawiał palec przyciśnięty do wielkich, czerwonych ust. Pod spodem znajdował się napis: NASI PACJENCI BĘDĄ WDZIĘCZNI ZA CISZĘ! Za niszą z windami znajdował się korytarz, prowadzący w lewo i w prawo. Po lewej były pokoje nieparzyste. Ruszyłem w tę stronę. Adidasy wydawały mi się z każdym krokiem cięższe. Przy pokojach czterysta siedemdziesiątych zwolniłem, a między 481 i 483 zupełnie stanąłem. Nie dałem rady iść dalej. Spod włosów ściekał mi małymi strumyczkami pot zimny i lepki jak częściowo zamarznięty syrop. Żołądek ścisnął mi się jak pięść w śliskiej rękawiczce. Nie, nie dam rady. Najlepiej było zawrócić i zwiać jak przystało na tchórzliwego gnojka - takiego jak ja. Dojechać autostopem do Harlow i rano zadzwonić do pani McCurdy. Rankiem łatwiej byłoby stawić czoło rzeczywistości. Zacząłem się odwracać, gdy dwoje drzwi dalej pielęgniarka wystawiła głowę na korytarz... z pokoju mojej matki. - Pan Parker? - spytała cicho. Przez obłędną chwilę o mało nie zaprzeczyłem. Potem kiwnąłem głową. - Proszę wejść. Szybciej, bo gaśnie. Spodziewałem się mniej więcej takich słów, ale mimo wszystko przeniknął mnie skurcz zgrozy. Ugięły mi się kolana. Na ten widok pielęgniarka podeszła do mnie spiesznie z zaalarmowaną miną, jej spódnica szeleściła. Mała złota tabliczka na jej piersi świadczyła, że to Annę Corrigan. - Nie, nie, chodziło mi o to, że dostała środek nasenny... że zapada w sen. Och, Boże, ale ze mnie idiotka. Wszystko z nią w porządku. Dałam jej ambien, panie Parker, więc zaśnie, tylko to miałam na myśli. Chyba pan nie zemdleje, prawda? - Ujęła mnie pod ramię. - Nie - odpowiedziałem, wcale nie będąc tego pewny. Świat kołysał mi się przed oczami i słyszałem buczenie w uszach. Przypomniało mi się, jak droga wyłaniała się przed samochodem i mknęła ku niemu, skąpana w srebrzystym blasku księżyca, jak jezdnie w starych czarno-białych filmach. Jechałeś kiedyś na Kuli? Cztery razy przejechałem się na tej kurwie. Annę Corrigan wprowadziła mnie do pokoju. Zobaczyłem matkę. Zawsze była rosłą kobietą, a szpitalne łóżko było małe i wąskie, ale mimo to zdawała się w nim ginąć. Jej włosy, raczej siwe niż czarne, rozrzucone były na poduszce. Dłonie na wierzchu pościeli przypominały rączki dziecka, a może nawet lalki. Nie miała paralitycznego grymasu, jaki sobie wyobrażałem, ale jej cera zrobiła się żółtawa. Trzymała zamknięte oczy, ale kiedy pielęgniarka szepnęła jej, kto przyszedł, otworzyła je. Miała pełne głębi, świetliste, niebieskie tęczówki - oczy stanowiły najmłodszą, doskonale żywą jej część. Uśmiechnęła się i spróbowała wyciągnąć ręce. Jedno z ramion uniosło się, drugie zadrżało, dźwignęło się odrobinę i opadło z powrotem. - Al - wyszeptała. Podszedłem do niej i zacząłem płakać. Pod ścianą stało krzesło, ale nie zawracałem sobie nim głowy. Ukląkłem na podłodze i objąłem matkę. Pachniała ciepłem i czystością. Pocałowałem ją w skroń, policzek i kącik ust. Uniosła zdrową rękę i przesunęła palcami pod moimi oczyma. - Nie płacz - szepnęła. - Nie ma potrzeby. - Przyjechałem, kiedy tylko się dowiedziałem - odparłem. - Betsy McCurdy dała mi znać. - Powiedziałam jej... w weekend. A ona odrzekła, że weekend będzie odpowiedni. - No i do diabła z tym - odpowiedziałem i ją uścisnąłem. - Samochód... naprawiony? - Nie - rzekłem. - Przyjechałem stopem. - Och, kurczę - odparła. Wymówienie każdego słowa sprawiało jej najwyraźniej wysiłek, ale mówiła wyraźnie, a ja nie wyczuwałem u niej oszołomienia ani dezorientacji. Wiedziała, kim była, kim ja byłem, gdzie się znajdowaliśmy i dlaczego. Jedyną oznaką, że nie wszystko jest w porządku, było osłabienie jej lewej ręki. Poczułem przejmującą ulgę. Wszystko okazało się okrutnym dowcipem Stauba... a może to wcale nie był Staub, może tylko śniłem, chyba to najprostsze wytłumaczenie. Skoro się tu znalazłem i klęczałem przy łóżku, tuląc matkę i wyczuwając słabą resztkę woni perfum Lanvin, pomysł, że tylko śniłem, wydawał się o wiele bardziej wiarygodny. - Al? Masz krew na kołnierzyku. Mimowolnie zamknęła powieki, po czym powoli uniosła. Przyszło mi do głowy, że musiały się jej wydawać równie ciężkie, jak mnie adidasy na korytarzu. - Uderzyłem się w głowę, mamo. Drobiazg. - Dobrze. Musisz... na siebie uważać. Powieki zamknęły się i uchyliły jeszcze wolniej. - Panie Parker, lepiej pozwólmy jej już zasnąć - powiedziała pielęgniarka za moimi plecami. Miała wyjątkowo trudny dzień. - Wiem. - Pocałowałem znowu matkę w kącik ust. - Idę, mamo, ale jutro wrócę. - Nie... jeźdź stopem... niebezpiecznie. - Nie będę. Zabiorę się z panią McCurdy. Wyśpij się trochę. - Śpię... nic innego nie robię - odparła. - Byłam w pracy, opróżniałam zmywarkę. Nagle rozbolała mnie cała głowa. Upadłam. Ocknęłam się... tutaj. - Podniosła na mnie wzrok. - To był udar. Doktor powiedział... że lekki. - Nic ci nie będzie. Wstałem i wziąłem ją za rękę. Miała cienką skórę, gładką jak zwilżony jedwab. Dłoń starej kobiety. - Śniło mi się, że jesteśmy w tym wesołym miasteczku w New Hampshire - powiedziała. Popatrzyłem na nią, czując, jak chłód ogarnia całe moje ciało. - Naprawdę? - No. Czekaliśmy w kolejce do tej karuzeli... co jeździ tak wysoko. Przypominasz ją sobie? - Kula. Przypominam sobie, mamo. - Bałeś się, a ja na ciebie krzyczałam. Darłam się na ciebie. - Nie, mamo, ty... Uścisnęła moją rękę, a przy kącikach jej ust prawie pojawiły się dołeczki. Był to cień jej dawnego wyrazu zniecierpliwienia. - Tak - uparła się. - Nakrzyczałam na ciebie i ci przyłożyłam. W... kark, prawda? - Pewnie tak - rzekłem z rezygnacją. - Zwykle tam właśnie dostawałem. - Nie powinnam - powiedziała. - Było gorąco, a ja miałam dosyć, ale mimo to... nie powinnam. Chciałam cię przeprosić. Znów poczułem wilgoć pod powiekami. - Nic się nie stało, mamo. To stare dzieje. - Nigdy się nie przejechałeś - wyszeptała. - Przejechałem się - powiedziałem. - W końcu się przejechałem. Uśmiechnęła się do mnie. Wyglądała na drobną i słabą, zupełnie inną od rozgniewanej, spoconej, muskularnej kobiety, która nakrzyczała na mnie, kiedy w końcu dotarliśmy na czoło kolejki, nakrzyczała na mnie, a potem trzepnęła mnie w kark. Musiała coś dojrzeć w czyjejś twarzy - kogoś innego w kolejce do Kuli - bo pamiętam, że powiedziała: “Na co się tak gapisz, pięknisiu?”, gdy odprowadzała mnie za rękę pod prażącym letnim słońcem, a ja kwękałem i pocierałem szyję... tyle że nie bolała mnie naprawdę, bo matka nie trzepnęła mnie aż tak mocno. Pamiętam głównie swoją wdzięczność, że mogę odejść od wysokiej, wirującej konstrukcji z wagonikami po przeciwnych stronach - obrotowej machiny krzyku. - Naprawdę pora już iść, proszę pana - odezwała się pielęgniarka. Uniosłem rękę matki i pocałowałem ją w kostki. - Zobaczymy się jutro - powiedziałem. - Kocham cię, mamo. - Też cię kocham, Alan... przepraszam za wszystkie razy, kiedy ci przyłożyłam. Nie tak powinno być. Ale tak było; ona właśnie taka była. Nie wiedziałem, jak jej powiedzieć, że to wiem i się z tym godzę. Stanowiło to część naszej rodzinnej tajemnicy, czegoś, co brzęczało cicho na zakończeniach nerwowych. - Zobaczymy się jutro, mamo, dobrze? Nie odpowiedziała. Znów zamknęły się jej oczy, lecz tym razem powieki już się nie uchyliły. Jej pierś wznosiła się i opadała powoli i miarowo. Cofnąłem się od łóżka, nie odrywając od niej wzroku. - Wyzdrowieje? - zapytałem pielęgniarki na korytarzu. - Naprawdę wyjdzie z tego? - Nikt nie potrafi powiedzieć tego na pewno, proszę pana. To pacjentka doktora Nunnally’ego. Jest bardzo dobry. Będzie jutro po południu na oddziale, to pan się go spyta... - Proszę powiedzieć, co pani myśli. - Myślę, że nic jej nie będzie - odparła pielęgniarka, odprowadzając mnie korytarzem w stronę wind. - Ma równe tętno i ciśnienie, a wszystkie utrzymujące się jeszcze objawy świadczą, że to był bardzo lekki udar. - Zmarszczyła nieco brwi. - Oczywiście potrzebnych jest trochę zmian... W diecie... w trybie życia... - Chodzi pani o palenie. - Och, tak. Będzie musiała z tego zrezygnować. Powiedziała to, jakby rezygnacja matki z nałogu całego życia była równie łatwa jak przestawienie wazy ze stołu w salonie na stolik w holu. Nacisnąłem guzik windy i natychmiast otworzyły się drzwi kabiny, którą wjechałem na górę. Życie w Centrum najwyraźniej zwalniało obroty, gdy kończyły się godziny odwiedzin. - Dziękuję za wszystko - powiedziałem. - Nie ma za co. Przepraszam, że pana przestraszyłam. Palnęłam niewiarygodne głupstwo. - Nic się nie stało - odparłem, chociaż się z nią zgadzałem. - Nie ma sprawy. Wsiadłem do windy i nacisnąłem guzik parteru. Pielęgniarka podniosła rękę i pomachała mi palcami. Zrobiłem to samo, po czym zasunęły się dzielące nas drzwi. Kabina ruszyła w dół. Popatrzyłem na znaki paznokci na grzbietach rąk i pomyślałem, że jestem obrzydliwą kreaturą, najpodlejszą z możliwych. Nawet jeśli to był tylko sen, byłem najpodlejszym z podłych stworzeń. “Weź ją”, powiedziałem. Chodziło o moją matkę, a mimo to powiedziałem: “Weź moją matkę, a mnie zostaw”. Wychowała mnie, harowała dla mnie po godzinach, czekała w kolejce pod prażącym letnim słońcem w zapylonym wesołym miasteczku w New Hampshire, a ja w końcu prawie wcale się nie zawahałem. “Weź ją, a mnie zostaw”. Tchórzliwy gnojek, tchórzliwy gnojek, cholerny tchórzliwy gnojek. Kiedy otworzyły się drzwi windy, wyszedłem na zewnątrz i odchyliłem pokrywę kosza na śmieci. Proszę bardzo, odznaka leżała w prawie pustym papierowym kubku po kawie: JECHAŁEM NA KULI W WIOSCE DRESZCZY W LACONII. Pochyliłem się, wyjąłem broszkę z miniaturowej kałuży zimnej kawy, wytarłem ją o dżinsy i włożyłem do kieszeni. Wyrzucenie jej było złym pomysłem. To teraz moja odznaka - amulet na szczęście czy na nieszczęście, ale należy do mnie. Wyszedłem ze szpitala, po drodze machając Yvonne. Na zewnątrz księżyc siedział na dachu nieba, oblewając świat niezwykłym, całkowicie sennym blaskiem. Jeszcze nigdy w życiu nie czułem się tak wyczerpany i przygnębiony. Żałowałem, że nie mogę wybrać po raz drugi. Tym razem podjąłbym inną decyzję. Co zresztą było zabawne - gdybym zastał matkę martwą, jak się spodziewałem, pewnie zdołałbym się z tym pogodzić. Ostatecznie, czy nie tak właśnie kończą się wszystkie historie tego rodzaju? “W mieście nikt nie chce człowieka zabrać”, powiedział stary mężczyzna w pasie przeciw przepuklinie, co okazało się całkowitą prawdą. Przeszedłem przez całe Lewiston - trzydzieści sześć przecznic przy ulicy Lisbon i dziewięć przecznic przy Canal, mijając wszystkie mordownie, w których szafy grające ryczały francuskie wersje starych kawałków Foreigner, Led Zeppelin i AC/DC - ani razu nie wystawiwszy ręki. Na nic by mi się to zdało. Było dobrze po jedenastej, gdy dotarłem do mostu DeMuth. Kiedy znalazłem się po stronie Harlow, zabrał mnie pierwszy samochód, który spróbowałem zatrzymać. Czterdzieści minut potem szperałem w poszukiwaniu klucza pod czerwoną taczką przy drzwiach komórki za domem, a jeszcze dziesięć później leżałem już w łóżku. Gdy na nie padłem, przyszło mi do głowy, że po raz pierwszy w życiu będę spał w tym domu zupełnie sam. Kwadrans po dziewiątej obudził mnie telefon. Pomyślałem, że to pewnie ktoś ze szpitala dzwoni z informacją, że mojej matce nagle się pogorszyło i odeszła zaledwie kilka minut temu, tak nam przykro. Okazało się jednak, że to pani McCurdy; chciała upewnić się, że dotarłem w końcu do domu, i poznać wszystkie szczegóły wizyty u matki w nocy (musiałem opowiedzieć wszystko trzykrotnie i przy trzeciej powtórce zacząłem się czuć jak przestępca, przesłuchiwany pod zarzutem morderstwa). Chciała też zapytać, czy mam ochotę wybrać się z nią po południu do szpitala. Powiedziałem, że świetnie. Kiedy odłożyłem słuchawkę, podszedłem do drzwi sypialni. Było tu lustro wysokości człowieka. Zobaczyłem w nim wysokiego, nieogolonego młodego mężczyznę z małym brzuszkiem, ubranego jedynie w workowate spodenki. - Musisz się pozbierać, chłopaku - powiedziałem swojemu odbiciu. - Nie możesz przez resztę życia wyobrażać sobie przy każdym telefonie, że czeka cię wiadomość o śmierci matki. Bo tak było. Czas stępia wspomnienia, zawsze tak jest... poprzednia noc wydawała się jednak zdumiewająco prawdziwa i bliska. Każdy kant i róg był wyraźny i ostry. Wciąż widziałem przystojną twarz Stauba pod odwróconą tył naprzód czapką, papierosa za jego uchem i to, jak dym przesączał się przez cięcie na szyi, kiedy się zaciągał. Wciąż słyszałem jego opowieść o sprzedawanym tanio cadillacu. Czas miał stępić kanty i zaokrąglić rogi, to jednak na razie nie nastąpiło. Ostatecznie miałem odznakę, leżała na komódce przy drzwiach do łazienki. Broszka stanowiła moją pamiątkę. Każdy bohater opowieści o duchach dostaje jakąś, stanowiącą dowód, że wszystko wydarzyło się naprawdę, czyż nie? W kącie stał wiekowy zestaw stereo. Poczłapałem do niego i rozejrzałem się wśród starych taśm za czymś do posłuchania przy goleniu. Wyszukałem jedną z napisem FOLK MIX i założyłem ją na magnetofon. Nagrałem ją w gimnazjum i ledwie pamiętałem, co na niej było. Bob Dylan zaśpiewał o samotnej śmierci Hattie Carroll, Tom Paxton - o swoim włóczącym się kumplu, a potem Dave Van Ronk zaczął kokainowego bluesa. W połowie trzeciego wiersza znieruchomiałem z żyletką przy policzku. “Mam łeb pełen whisky i brzuch pełen ginu - śpiewał Dave chrapliwym głosem. - Doktor straszy, że zdechnę, lecz nie mówi kiedy”. Oczywiście, to właśnie była odpowiedź. Nieczyste sumienie kazało mi zakładać, że matka umrze natychmiast, a Staub nie skorygował mojego domysłu - jak mógł, skoro nawet o to nie pytałem? - ale najwyraźniej nie była to prawda. Doktor straszy, że zdechnę, lecz nie mówi kiedy. Na miłość boską, dlaczego tak się katowałem? Czyż mój wybór nie równał się właściwie naturalnej kolei rzeczy? Czy dzieci zwykle nie przeżywają swoich rodziców? Sukinsyn chciał mnie nastraszyć - wzbudzić we mnie poczucie winy - ale ja nie musiałem tego kupić, prawda? W końcu każdego z nas czekała jazda na Kuli, prawda? Po prostu starasz się wyłgać. Starasz się udowodnić, że wszystko jest w porządku. Może to, co myślisz, jest prawdą... ale kiedy kazał ci wybierać, wybrałeś ją. Nijak się tego nie wyprzesz, stary - wybrałeś ją. Otworzyłem oczy i popatrzyłem na swoją twarz w lustrze. - Zrobiłem to, co musiałem - powiedziałem. Niezupełnie w to wierzyłem, ale podejrzewałem, że z czasem uwierzę. Pojechałem odwiedzić matkę z panią McCurdy. Mama czuła się trochę lepiej. Zapytałem ją, czy przypomina sobie sen o Wiosce Dreszczy w Laconii. Pokręciła głową. - Ledwie pamiętam, że przyszedłeś tu wczoraj wieczorem - powiedziała. - Byłam strasznie senna. Czy to ważne? - Nie - odrzekłem i pocałowałem ją w skroń. - Wcale. Mama wyszła ze szpitala pięć dni później. Przez jakiś czas kulała, ale to ustąpiło i po miesiącu podjęła pracę - z początku tylko na pół zmiany, ale potem na całą, jakby nic się nie stało. Wróciłem na uczelnię i dostałem pracę w Pat’s Pizza w śródmieściu Orono. Marnie zarabiałem, ale wystarczyło na naprawę samochodu. I bardzo dobrze; straciłem wszelką ochotę na autostop. Matka próbowała rzucić palenie i na jakiś czas to się jej udało. Potem wróciłem dzień wcześniej na kwietniowe ferie, a kuchnia okazała się zadymiona jak zawsze. Matka popatrzyła na mnie hardo, ale i ze wstydem. - Nie mogę - powiedziała. - Przepraszam, Al, wiem, że ci na tym zależy, i wiem, że powinnam, ale bez papierosów w moim życiu robi się wielka dziura. Nic jej nie zapełni. Mogę tylko żałować, że w ogóle zaczęłam. Dwa tygodnie po ukończeniu college’u mama miała kolejny udar - niewielki. Gdy lekarz ją zbeształ, znów próbowała rzucić palenie, ale przytyła pięćdziesiąt funtów i wróciła do papierosów. “Jak pies do wymiotów powraca”, jest napisane w Biblii; zawsze podobał mi się ten werset. Dostałem przy pierwszej próbie dość porządną pracę w Portland - pewnie miałem po prostu szczęście - i zacząłem namawiać matkę, żeby zrezygnowała ze swojej. Na początku szło to pod górkę. Przypuszczalnie bym zrezygnował zdegustowany, ale pewne wspomnienie sprawiało, że dalej szturmowałem jej jankeski opór. - Powinieneś oszczędzać na swoje życie, a nie zajmować się moim - powiedziała. - Któregoś dnia zechcesz się ożenić, Al, i wtedy nie będziesz miał tego, co wydasz na mnie. Nie będziesz miał na prawdziwe życie. - Ty jesteś moim prawdziwym życiem - odparłem i pocałowałem ją. - Czy ci się to podoba, czy masz to w nosie, tak po prostu jest. Matka wreszcie skapitulowała. Mieliśmy później kilka dobrych lat - łącznie siedem. Nie mieszkałem z nią, ale prawie codziennie ją odwiedzałem. Bardzo często graliśmy w remika i oglądaliśmy mnóstwo filmów na magnetowidzie, który jej kupiłem. Zrywaliśmy boki ze śmiechu, jak zwykła mawiać. Nie wiem, czy jestem winien te lata George’owi Staubowi. czy nie, ale były udane. A moje wspomnienie nocy, kiedy go spotkałem, nigdy nie spłowiało i nie zaczęło wydawać się snem, jak się spodziewałem; każdy epizod, od starca namawiającego mnie na pomyślenie życzenia, bo jest pełnia, po niezgrabne palce Stauba na mojej koszuli, kiedy przypinał mi broszkę, pozostawał idealnie klarowny. Nadszedł wreszcie dzień, kiedy nie zdołałem jej odnaleźć. Wiedziałem, że miałem ją, gdy przeprowadzałem się do małego mieszkania w Falmouth - trzymałem ją w górnej szufladzie szafki przy łóżku razem z paroma grzebieniami i starą odznaką z napisem: BILL CLINTON, PREZYDENT BEZPIECZNEGO SEKSU - ale okazało się, że znikła. Gdy dzień czy dwa później zadzwonił telefon, domyśliłem się, dlaczego pani McCurdy płacze. Miała do przekazania złe wieści, których nigdy nie przestałem się spodziewać: ubaw to ubaw, a szlus to szlus. Kiedy było już po czuwaniu, pogrzebie i zdawałoby się nieskończonej kolejce żałobników, wróciłem do domku w Harlow, gdzie moja matka przeżyła ostatnie lata swojego życia, paląc i objadając się lukrowanymi pączkami. Dawniej przeciwko reszcie świata występowali Jean i Alan Parker; od tej pory zostałem tylko ja. Przejrzałem jej rzeczy osobiste, odkładając nieliczne dokumenty, którymi powinienem zająć się później. Po jednej stronie pokoju pakowałem do pudeł to, co chciałem zatrzymać, a po drugiej te rzeczy, które miały trafić do organizacji charytatywnej Goodwill. Zanim skończyłem, ukląkłem i zajrzałem pod łóżko. Znalazłem to, czego cały czas szukałem, nie mając ochoty przyznać się do tego sam przed sobą: zakurzona broszka z napisem: JECHAŁEM NA KULI W WIOSCE DRESZCZY W LACONII. Zacisnąłem ją w pięści. Igła wbiła mi się w dłoń, a ja ścisnąłem ją jeszcze mocniej, czerpiąc z bólu gorzką przyjemność. Kiedy rozprostowałem palce, oczy wypełniły mi się łzami, a litery na odznace podwoiły się i utworzyły się wokół nich świetliste obwódki - tak jak przy oglądaniu trójwymiarowego filmu bez okularów. - Jesteś zadowolony? - zapytałem pogrążonego w ciszy pokoju. - To wystarczy? - Odpowiedź oczywiście nie padła. - Po co w ogóle zadałeś sobie tyle trudu? O co ci chodziło, do cholery? Odpowiedzi wciąż nie było; dlaczego miałaby nadejść? Czekasz w kolejce, to wszystko. Czekasz w kolejce pod księżycem i myślisz życzenia w jego chorobliwym blasku. Czekasz w kolejce i nasłuchujesz krzyków ludzi płacących za przerażenie, a na Kuli wydatek zawsze się im zwraca. Może wsiądziesz, kiedy nadejdzie twoja kolej; może uciekniesz. Myślę, że tak czy inaczej wychodzi na jedno. Powinno być w tym coś więcej, ale tak naprawdę nie ma - ubaw to ubaw, a szlus to szlus. Zabieraj swoją odznakę i wynoś się stąd. Przełożył Marek Mastalerz Szczenśliwa moneta Jesienią 1996 roku przejechałem przez Stany Zjednoczone od Maine po Kalifornię moim motocyklem Hurley-Davidson, zatrzymując się w niezależnych księgarniach, by promować powieść “Bezsenność”. By la to cudowna wędrówka. Jej najwspanialszy moment miał zapewne miejsce na ganku zamkniętego sklepu wielobranżowego w Kansas, gdzie siedziałem i przyglądałem się, jak słońce znika na zachodzie, a na wschodzie wstaje księżyc w pełni. Przypomniała mi się scena z “Księcia przypływów” Pata Conroya, w której dzieje się to samo, a zachwycone dziecko woła: “Och, mamo, zrób tak jeszcze raz!”. Później, w Nevadzie, zatrzymałem się w podupadłym hotelu, gdzie pokojówki zostawiały na poduszkach żetony wartości dwóch dolarów. Do każdego była dołączona karteczka z napisem, brzmiącym mniej więcej: “Cześć, jestem Marie. Powodzenia!”. Przyszedł mi wtedy do głowy pomyślna to opowiadanie. Zrobiłem jego szkic na hotelowej papeterii. - Och, ty skąpy sukinsynu! - zawołała w pustym hotelowym pokoju, bardziej z zaskoczenia niż z gniewu. Potem - taką właśnie miała naturę - Darlene Pullen zaczęła się śmiać. Usiadła na brzegu skotłowanego, opuszczonego łóżka z ćwierćdolarówką w jednej dłoni i kopertą, z której wypadła, w drugiej. Przenosiła wzrok z jednej na drugą i zaśmiewała się, aż łzy pociekły jej na policzki. Patsy, jej starsze dziecko, potrzebowało aparatu ortodontycznego. Darlene zupełnie nie miała pojęcia, skąd wziąć na niego pieniądze. Zamartwiała się tym przez cały tydzień, a jeśli to nie była przepełniająca kielich kropla, to co? Jeśli zaś człowiek nie mógł się śmiać, co zostawało? Znaleźć pistolet i się zastrzelić? Różne dziewczyny zostawiały w różnych miejscach arcyważne koperty, nazywane przez nie “garnuszkiem na miód”. Szwedka Gerda, kurewka ze śródmieścia do ubiegłego lata, kiedy to na mityngu w Tahoe nawróciła się na wiarę w Jezusa, opierała swoją kopertę o szklankę w łazience; Melissa wsuwała ją pod pilota telewizora. Darlene zawsze stawiała swoją przy telefonie. Gdy weszła dzisiaj do pokoju 322 i znalazła kopertę na poduszce, natychmiast wiedziała, że gość jej coś zostawił. No tak, niewątpliwie. Mały mosiężny sandwicz, ćwierćdolarówkę - sztuk jedna, W Bogu Pokładamy Ufność. Jej śmiech, zamieniający się w chichot, znów wybuchł z pełną mocą. Na froncie “garnuszka na miód” był drukowany tekst, opatrzony godłem hotelu: ujętą w romb sylwetką konia i jeźdźca na szczycie urwiska. Witajcie w Carson City, najbardziej przyjaznym mieście w Nevadzie! {głosił tekst pod godłem}. Witajcie również w Hotelu Ranczerskim, najbardziej przyjaznej kwaterze w Carson City! Waszym pokojem zajmowała się Darlene. Jeśli cokolwiek jest nie w porządku, proszę wybrać O, a naprawimy to “pronto”. Kopertę tę zostawiamy na wypadek, gdyby waszym zdaniem wszystko było jak należy i chcielibyście zostawić “coś ekstra” pokojówce. Raz jeszcze witajcie w Carson i Hotelu Ranczerskim. William Aver Szef karawany Dość często koperty okazywały się puste - Darlene znajdowała je porwane w koszu na śmieci, pomięte w rogu (jakby idea napiwku dla pokojówki rzeczywiście budziła furię w niektórych gościach), pływające w muszli klozetowej - lecz czasami czekały w nich miłe niespodzianki, zwłaszcza jeśli automaty do gier czy stoły w kasynach były łaskawe dla klienta. A 322 okazał się zaiste hojny: na Boga, zostawił dwudziestopięciocentówkę! Wystarczy nie tylko na aparat ortodontyczny Patsy, ale i konsolę do gier Sega, której z całego serca pragnął Paul. Nie będzie musiał nawet czekać do Gwiazdki, może ją dostać na... na... - Na Święto Dziękczynienia - powiedziała Darlene. - Pewnie, czemu nie? I zapłacę ludziom z kablówki, żebyśmy nie musieli jednak z niej rezygnować, dodamy nawet Disney Channel, a ja wreszcie wybiorę się ze swoim krzyżem do lekarza... ale się wzbogaciłam, cholera. Jakbym na ciebie trafiła, szanowny panie, tobym padła na kolana i całowała twoje cholerne stopy. Nie było na to szans; 322 już dawno się wymeldował. Hotel Ranczerski zapewne rzeczywiście był najlepszy w Carson City, ale klienci prawie bez wyjątku zatrzymywali się w nim najwyżej kilka dni. Kiedy Darlene weszła do niego tylnym wejściem o siódmej rano, goście wstawali, golili się, brali prysznic, niekiedy leczyli kaca. Gdy w dziale służbowym z Gerdą, Melissa i Jane (przełożoną pokojówek, obdarzoną cyckami jak kule armatnie i ściągniętymi, umalowanymi na czerwono wargami) najpierw piły kawę, a następnie zapełniały swoje wózki i przygotowywały się do zmiany, kierowcy ciężarówek, kowboje i akwizytorzy wymeldowywali się, zostawiwszy prezent w “garnuszku” bądź nie. Dżentelmen z 322 wrzucił do swojej koperty ćwierćdolarówkę. Pewnie też zostawił dla Darlene co nieco w pościeli, nie wspominając o pamiątce czy dwóch w niespłukanej muszli klozetowej - bo niektórzy ludzie nie potrafią powstrzymać się od dawania. Taką mają po prostu naturę. Darlene westchnęła, otarła mokre policzki skrajem fartucha i rozchyliła kopertę - 322 zadał sobie nawet trud, żeby ją zakleić, ona zaś oddarła skraj z niecierpliwości, by zobaczyć, co jest w środku. Miała zamiar wrzucić monetę z powrotem, ale zobaczyła, że wewnątrz jest coś jeszcze: nakreślona na karteluszku z bloczka notka. Wyjęła ją z koperty. Pod godłem jeźdźca na koniu i słowami: TYLKO NOTATKA Z RANCZA, 322 napisał siedem słów ołówkiem o stępionym graficie: To szczensliwa moneta! Naprawdę! Szczenściara z ciebie! - Bomba! - powiedziała Darlene. - Mam parę dzieciaków, a mój mąż spóźnił się z pracy już o kilka lat, więc przydałoby mi się trochę szczęścia. Jak mi Bóg miły, naprawdę by mi się przydało. Po czym zaśmiała się znowu - parsknęła krótko - i wrzuciła monetę do koperty. Przeszła do łazienki i zajrzała do muszli. Zobaczyła tylko czystą wodę, a to już było coś. Zajęła się swoją robotą; nie zabrało jej to długo. Ćwierćdolarówka była jej zdaniem paskudnym żartem, ale poza tym 322 okazał się dość porządny. Nie było rozmazanych plam na pościeli, żadnych nieprzyjemnych niespodzianek (co najmniej czterokrotnie w ciągu pięciu lat jej pracy jako pokojówki - odkąd Dekę ją zostawił - znalazła na ekranie telewizora zasychające zacieki czegoś, co mogło być tylko nasieniem, a raz natrafiła na śmierdzącą kałużę moczu w szufladzie biurka). Niczego nie ukradziono. Pozostawało właściwie tylko zasłać łóżko, spłukać kabinę prysznica i zmienić ręczniki. Podczas tych czynności Darlene zastanawiała się, jak wygląda 322 i jakiego rodzaju mężczyzna zostawia dwadzieścia pięć centów napiwku kobiecie, która stara się w pojedynkę wychować dwójkę dzieci. Domyślała się, ze taki, który potrafi równocześnie być podły i się śmiać ktoś, kto ma tatuaże na ramionach i przypomina typa, którego Woody Harrelson grał w “Urodzonych mordercach”. Nic o mnie nie wiedział, pomyślała, gdy wyszła na korytarz i zamknęła za sobą drzwi. Pewnie był pijany i wydało mu się to śmieszne, to wszystko. Na swój sposób to rzeczywiście było śmieszne - inaczej dlaczego się śmiałaś? Właśnie. Jeśli nie, to dlaczego się śmiała? Pchając wózek do 323, doszła do wniosku, że da ćwierćdolarówkę Paulowi. Z dwójki jej dzieci Paul zwykle miał bardziej pod górkę. Miał siedem lat, był małomówny i zdawało się, że wiecznie leje się mu z nosa. Darlene myślała, że to pewnie jedyny siedmiolatek w pustynnym mieście z czystym powietrzem, u którego rozwija się astma. Westchnęła i uniwersalnym kluczem otworzyła drzwi do 323. Przemknęło jej przez głowę, że może tutaj znajdzie w garnuszku pięćdziesiątkę - a może nawet setkę. Zawsze była to jej pierwsza myśl, towarzysząca wejściu do pokoju. Koperta była jednak tam, gdzie ją zostawiła, oparta o telefon, i chociaż dla upewnienia się zajrzała do środka, z góry wiedziała, że okaże się pusta. 323 zostawił jej jednak drobiazg w muszli klozetowej. - Proszę, szczęście już się do mnie uśmiecha - powiedziała Darlene i naciskając spłuczkę, roześmiała się - taką właśnie miała naturę. W holu Hotelu Ranczerskiego stał jednoręki bandyta - tylko jeden - i chociaż Darlene nie skorzystała z niego nigdy podczas pięciu lat pracy, po drodze na lunch tego dnia wsunęła rękę do kieszeni, wymacała kopertę z oddartym brzegiem i skręciła w stronę chromowanej pułapki na idiotów. Nie zapomniała o zamiarze dania ćwierćdolarówki Paulowi, ale w tych czasach dwadzieścia pięć centów nie miało żadnej wartości nawet dla dziecka. I nic dziwnego; nie można było za nie kupić nawet marnej butelki coca-coli. Darlene zaś nagle zapragnęła się pozbyć przeklętej monety. Bolał ją grzbiet, od filiżanki kawy o dziesiątej dostała dziwnej zgagi i ogarnęło ją dojmujące przygnębienie. Nagle świat stracił blask, a wszystko wydawało się winą parszywej ćwierćdolarówki... jakby tkwiąc w jej kieszeni, emitowała porcjami złe wibracje. Gerda wyszła z windy na czas, by zobaczyć, jak Darlene staje przed automatem do gry i wytrząsa monetę na rękę. - Ty? - spytała Gerda. - Ty? Nie, nigdy - nie wierzę. - Tylko popatrz - odparła Darlene i wsunęła ćwierćdolarówkę do szczeliny pod napisem: WRZUĆ l, 2 LUB 3 MONETY. Już po tej małej. Zebrała się do odejścia, po czym jakby po namyśle obróciła się z powrotem na chwilę, żeby szarpnąć za dźwignię. Odwróciła się plecami do jednorękiego bandyty, nie zawracając sobie głowy przyglądaniem się wirującym bębnom. Nie zobaczyła więc, że we wszystkich okienkach ustawiły się dzwonki - raz, dwa i trzy. Darlene zatrzymała się dopiero wtedy, gdy dotarł do niej brzęk monet sypiących się na tacę w spodniej części automatu. Rozszerzyły się jej oczy, po czym zwęziły podejrzliwie, jakby to był kolejny żart... a może puenta pierwszego. - Wygra-aś! - zawołała Gerda. u której wskutek podniecenia nasilił się szwedzki akcent. - Wygra-aś, Darlene! Błyskawicznie przesunęła się obok Darlene, która po prostu stała w miejscu, wsłuchując się w spadającą na tacę kaskadę monet. Brzęczenie zdawało się nie mieć końca. Szczenściara ze mnie, pomyślała. Ale szczenściara, nie ma co. Kaskada ćwierćdolarówek wreszcie ucichła. Och, rany boskie - tokowała Gerda. - Na rany Chrystusa! I pomyśleć, że ta wstrętna maszyna nigdy mi nic nic wypłaciła, chociaż pchałam w nią tyle monet! Ale to szczęę-ście! Tu jest na pewno z piętnaście dolarów. Darł! Wyobraź sobie, jakbyś włożyła tszy monety! - Tyle szczęścia bym nie zniosła - odparła Darlene. Miała ochotę płakać. Nie wiedziała dlaczego, ale tak było; miała wrażenie, jakby łzy paliły wewnętrzną stronę jej powiek jak słaby kwas. Gerda pomogła jej wygarnąć ćwierćdolarówki z tacy, a gdy wszystkie znalazły się w kieszeni uniformu Darlene, jej sukienka przekrzywiła się komicznie pod ich ciężarem. Po głowie krążyło jej tylko jedno: iż powinna kupić Paulowi coś ładnego, jakąś zabawkę. Piętnaście dolarów nie wystarczało na jego upragnioną konsolę Segi - jeszcze wiele brakowało - ale można było za to kupić któryś z elektronicznych bajerów, jakim wiecznie się przyglądał na wystawie Radio Shack w centrum handlowym. Nie prosił; wiedział, że byłaby to strata czasu. Był chorowity, ale nie głupi z tego powodu. Po prostu przyglądał się oczami, które wiecznie sprawiały wrażenie łzawiących i przekrwionych. Za diabła tego nie zrobisz, powiedziała sobie Darlene. Odłożysz to na parę butów, tak właśnie zrobisz... albo na przeklęty aparat dla Patsy. Paul nie będzie miał żalu, a ty o tym wiesz. Nie, Paul nie miałby żalu, i to było w tym najgorsze, pomyślała, przegarniając palcami ciążące w kieszeni monety i wsłuchując się w ich brzękanie. Pamiętasz o wszystkim dla nich. Paul wiedział, że sterowane radiem łódki, samochody i samoloty są dla niego równie niedostępne jak konsola Segi i wszystkie gry, w które można było na niej grać; mógł cieszyć się takimi rzeczami jedynie w wyobraźni, podobnie jak obrazami w galerii czy rzeźbami w muzeum. Ona jednak... Cóż, może naprawdę kupi mu jakiś głupstwo za ten niespodziewany przypływ gotówki. Coś nieużytecznego, ale ładnego. Zrobi mu niespodziankę. Zrobi niespodziankę samej sobie. I rzeczywiście zaskoczyła samą siebie. I to jak. Tego wieczora postanowiła wrócić do domu na piechotę zamiast autobusem. W połowie North Street skręciła do kasyna Silver City, w którym nie była jeszcze nigdy w życiu. Wymieniła bilon - było go łącznie osiemnaście dolarów - na banknoty w hotelowej recepcji, a teraz czując się jak gość we własnym ciele, podeszła do koła ruletki i podsunęła krupierowi pieniądze ręką, w której całkowicie straciła czucie. Zresztą nie tylko w ręce; zdawało się, że zamarły wszystkie nerwy pod jej skórą, jakby nagłe, perwersyjne zachowanie wywaliło wszystkie bezpieczniki w jej ciele. Nieważne, powiedziała sobie, kładąc wszystkie osiemnaście nieoznakowanych różowych dolarowych żetonów na prostokąt z napisem: NIEPARZYSTE. To tylko ćwierćdolarówka, tak naprawdę to tylko tyle, bez względu na to, jak to wygląda na tej pluszowej tablicy, to tylko paskudny żart kogoś, kto nigdy nie musiał spojrzeć w oczy pokojówce. To tylko dwadzieścia pięć centów, a ty starasz się ich pozbyć, bo rozmnożyły się i zmieniły kształt, ale mimo to wysyłają złe wibracje. - Koniec obstawiania, koniec obstawiania - przypomniał krupier, gdy kulka pomknęła w stronę przeciwną do kierunku obrotu koła. Kulka zsunęła się, podskoczyła, trafiła w przegródkę. Darlene na chwilę przymknęła oczy. Kiedy je otworzyła, zobaczyła, że kulka wpadła w przegródkę oznaczoną 15. Krupier przesunął w stronę Darlene kolejnych osiemnaście różowych żetonów, przypominających jej zgniecione dropsy Canada Mints. Zebrała je wszystkie i postawiła na czerwone. Krupier popatrzył na nią z uniesionymi brwiami, pytając bez słowa, czy jest tego pewna. Skinęła głową na potwierdzenie. Krupier zakręcił kołem. Kiedy okazało się, że czerwone wygrało, Darlene przesunęła rosnący kopczyk na czarne. Potem na nieparzyste. Potem na parzyste. Po ostatnim rzucie miała pięćset siedemdziesiąt sześć dolarów, a jej głowa zawędrowała na jakąś inną planetę. Nie wiedziała przed sobą czarnych, zielonych i różowych żetonów - niezupełnie: był to aparat ortodontyczny i sterowana radiem łódź podwodna. Szczenściara ze mnie, pomyślała Darlene Pullen. Ale szczenściara, nie ma co. Znów postawiła żetony - wszystkie - i jęknął tłumek, który zbierał się zawsze, nawet o piątej po południu wokół mających dobrą passę hazardzistów. - Proszę pani, nie mogę przyjąć tego zakładu bez zgody kierownika sali - powiedział krupier. Wyglądał na zdecydowanie przytomniejszego niż wtedy, gdy do stołu podeszła Darlene w nylonowej sukience w niebiesko-białe pasy. Tym razem postawiła pieniądze na drugą triple - numery od 13 do 24. - To lepiej go tutaj przyprowadź, kochaniutki - odpowiedziała Darlene. Czekała spokojnie, ze stopami wspartymi na Matce Ziemi w Carson City w Nevadzie, siedem mil od miejsca, gdzie w 1878 roku otwarto pierwszą kopalnię srebra, a z głową gdzieś w głębi kopalni deluminu na planecie Bumcykcyk, podczas gdy szef sali i krupier naradzali się, a tłumek wokół niej szemrał. Kierownik podszedł wreszcie do niej i poprosił, żeby zapisała na kawałku różowego papieru z bloczka nazwisko, adres i numer telefonu. Darlene zrobiła to i ze zdziwieniem zauważyła, że pismo prawie zupełnie nie przypomina jej charakteru. Czuła się spokojnie, jak najspokojniejszy górnik deluminu w historii, ale paskudnie drżały jej ręce. Szef sali obrócił się do Pana Krupiera i dał mu znak - kręć, synu. Tym razem grzechot małej białej kulki słychać było wyraźnie wokół stołu - tłum ogarnęło całkowite milczenie, a zakład Darlene był jedynym na pluszowej tablicy. Było to Carson City, a nie Monte Carlo, a jak na tutejsze warunki, zakład był monstrualny. Kulka zakołatała, wpadła w przegródkę, wyskoczyła, wpadła do innej i znowu wyskoczyła. Darlene przymknęła oczy. Szczenścia, pomodliła się. Szczenścia dla mnie, szczenścia dla mamusi, szczenścia dla tej dziewczyny. Tłum jęknął ze zgrozy lub ekstazy. Darlene zorientowała się dzięki temu, że koło zwolniło na tyle, by zobaczyć, jaki numer wygrywa. Otworzyła oczy, wiedząc, że jej ćwierćdolarówka wreszcie przepadła. Tyle że było inaczej. Mała biała kulka spoczywała w przegródce oznakowanej 13 czarne. - Och, mój Boże, kochanie - powiedziała kobieta za plecami Darlene. - Daj mi rękę. Chcę potrzeć twoją rękę. Darlene zrobiła to i poczuła, że z drugiej strony ktoś też ujmuje jej dłoń - ujmuje i pieści. Z wielkiej oddali od kopalni deluminu, w których przeżywała tę fantazję, wyczuła obecność najpierw dwóch ludzi, potem czterech, sześciu, wreszcie ośmiu, delikatnie trących jej ręce, jakby chcieli zarazić się jej szczęściem jak przeziębieniem. Pan Ruletka pchał w jej stronę całe sterty żetonów. - Ile? - zapytała słabo. - Ile tu jest? - Tysiąc siedemset dwadzieścia osiem dolarów - odparł. - Gratuluję pani. Na pani miejscu... Nie jest pan na nim - przerwała Darlene. - Chcę postawić wszystko na jeden numer. Ten. - Wskazała. - Dwadzieścia pięć. - Za nią ktoś krzyknął cicho, jak w seksualnej ekstazie. - Co do centa. - Nie - odrzekł szef sali. - Ale... - Nie - powtórzył, a ponieważ Darlene pracowała dla mężczyzn przez większość życia, wiedziała dokładnie, kiedy któryś z nich mówi poważnie. - Takie są reguły kasyna, pani Pullen. - W porządku - powiedziała. - W porządku, tchórzu. - Przysunęła żetony do siebie, rozsypując kilka ze stosików. - Ile pozwolicie mi postawić? - Przepraszam - odezwał się szef sali. Nie było go prawie przez pięć minut. Przez ten czas koło stało w bezruchu. Nikt nie odzywał się do Darlene, ale cały czas dotykano jej rąk, a czasami pocierano je, jakby padła ofiarą omdlenia. Wracając, szef sali przyprowadził ze sobą wysokiego, łysego mężczyznę. Wysoki łysy mężczyzna miał frak i okulary w złotych oprawkach. Nie tyle patrzył na Darlene, ile na wylot przez nią. - Osiemset dolarów - odrzekł - ale odradzam to pani. - Jego spojrzenie osunęło się na front jej sukienki, po czym wróciło na twarz. - Myślę, że powinna pani już wymienić wygraną na gotówkę. - Chyba nie poznałby pan gówna w wychodku - powiedziała Darlene, a wysoki łysy mężczyzna zacisnął usta z niesmakiem. Przeniosła spojrzenie na Pana Ruletkę. - Niech pan kręci - dodała. Pan Ruletka położył z wielką ceremonią tabliczkę z napisem 800 $, tak iż zakrywała numer 25. Następnie zakręcił kołem i upuścił kulkę. Do tego czasu umilkło całe kasyno, nawet uporczywe brzękanie i terkot automatów do gry. Darlene podniosła wzrok i bez zdziwienia zobaczyła, że na ekranach baterii telewizorów po przeciwnej stronie sali, pokazujących wcześniej wyścigi konne i mecze bokserskie, widać teraz obracające się koło ruletki... i ją. Zostałam nawet gwiazdą telewizji. Szczenściara ze mnie. Szczenściara. Och, jaka szczenściara. Kulka wirowała. Kulka podskoczyła. Kulka prawie uwięzia, po czym wypadła z przegródki - mały biały derwisz, mknący po wypolerowanym drewnie koła. - Szansę! - zawołała nagle Darlene. - Jakie mam szansę? - Jedną na trzydzieści - powiedział wysoki łysy mężczyzna. - Jeśli się pani uda, wygra pani dwadzieścia cztery tysiące dolarów. Darlene zamknęła oczy. ...i otworzyła je w 322. Wciąż siedziała na łóżku, z kopertą w jednej ręce i monetą, która z niej wypadła, w drugiej. Na policzkach wciąż czuła wilgoć łez ze śmiechu. - Szczenściara ze mnie - powiedziała i rozchyliła kopertę, żeby móc do niej zajrzeć. Nie było żadnej kartki. Był to wraz z błędami ortograficznymi tylko element fantazji. Darlene z westchnieniem wsunęła ćwierćdolarówkę do kieszeni uniformu i zaczęła sprzątać 322. Zamiast zabrać Paula jak zwykle po szkole do domu, Patsy przyprowadziła go do hotelu. - Smarka wszędzie, gdzie się da - wyjaśniła matce głosem ociekającym pogardą, na jaką w takich ilościach stać tylko trzynastolatkę. - On się, no, dławi glutami. Pomyślałam, że może zechcesz go zabrać do przychodni. Paul przyglądał się jej w milczeniu cierpliwymi, łzawiącymi oczyma. Miał nos czerwony jak pasek na lizaku. Byli w holu; akurat nie rejestrował się żaden gość i pana Avery’ego (Texa dla pokojówek, które jednomyślnie nienawidziły tego patafiana) nie było za biurkiem. Pewnie opychał się kurą w kuchni. Jeśli wiedział, jak do niej trafić. Darlene położyła Paulowi rękę na czole, wyczuła czającą się pod nim gorączkę i westchnęła. - Pewnie masz rację - powiedziała. - Jak się czujesz, Paul? - Topsze - odparł chłopiec głosem przypominającym syrenę okrętową z oddali. Nawet Patsy wyglądała na przygnębioną. Pewnie umrze, zanim skończy szesnaście lat - powiedziała. - Jedyny przypadek, no, spontanicznego AIDS w historii świata. - Zamknij tę paskudną jadaczkę! skarciła ją Darlene o wiele ostrzej, niż zamierzała, ale to Paul zrobił zranioną minę - skrzywił się i odwrócił od niej. - To na dodatek dzieciak - kontynuowała Patsy. - No, naprawdę. - Nie, jest wrażliwy, to wszystko. I ma małą odporność. - Sięgnęła do kieszonki uniformu. - Chcesz, Paul? Popatrzył na nią z powrotem, zobaczył monetę i uśmiechnął się blado. - I co z tym zrobisz, Paul? - zapytała go Patsy, gdy brał ćwierćdolarówkę. - Zabierzesz Deidre McCausland na randkę? - Parsknęła śmiechem. - Dzoś wybyślę - odrzekł Paul. - Daj mu spokój - powiedziała Darlene. - Nie gnęb go przynajmniej przez chwilę. Chyba stać cię na to? - No, a co ja dostanę? - spytała ją Patsy. - Przyprowadziłam go tutaj bez problemów, zawsze go przyprowadzam bez problemów, więc co ja dostanę? Aparat ortodontyczny, pomyślała Darlene, jeśli kiedyś będzie mnie na niego stać. Nagle ogarnęło ją przemożne uczucie nieszczęścia, wrażenie, że życie to jedna wielka sterta śmieci - zużytej rudy deluminu, jeśli ktoś woli - zawsze piętrzącej się nad człowiekiem, zawsze grożącej zawaleniem i posiekaniem cię na wrzeszczące kawałki, zanim cię zmiażdży. Szczęście to żart. Nawet fart to tylko uczesany niefart. - Mamo? Mamusiu? - Patsy nagle przybrała zatroskany ton. - Niczego nie chcę, po prostu żartowałam, rozumiesz? - Mam dla ciebie “Sassy”, jeśli chcesz - odparła Darlene. - Znalazłam ją w jednym z pokojów i schowałam do szafki. - Z tego miesiąca? - spytała podejrzliwie Patsy. - Naprawdę z tego miesiąca. Chodź. Przeszły przez połowę holu, gdy dotarło do nich brzęknięcie monety, nieomylny szczęk pociąganej dźwigni i terkot bębnów - Paul dobrał się do automatu obok biurka i postanowił użyć życia. - Och, ty durny matole! Władowałeś się w kłopoty! - zawołała Patsy, chociaż niezupełnie nieszczęśliwym głosem. - Ile razy mama ci mówiła, żebyś nie wyrzucał pieniędzy na takie idiotyzmy? Automaty są dla turystów! Darlene jednak się nawet nie odwróciła. Wpatrywała się w drzwi, prowadzące do dominium pokojówek, gdzie tanie płócienne fartuchy z Ames i Wal-Martu wisiały rzędem jak zwietrzałe marzenia, których wyrzekli się właściciele, gdzie tykał zegar zmianowy, gdzie powietrze zawsze pachniało perfumami Melissy i bengayem Jane. Darlene wsłuchiwała się w terkot bębnów i czekała na grzechot monet na tacy. Zanim zaczęły się sypać, obmyślała już, jak uprosi Melissę, by przypilnowała dzieci, a sama pójdzie do kasyna. Nie potrzebowała na to wiele czasu. Ale ze mnie szczenściara, pomyślała i przymknęła oczy. W ciemności pod powiekami odgłos spadających monet wydawał się bardzo głośny. Przypominał zużytą rudę, spadającą na wieko trumny. Wszystko miało się zdarzyć dokładnie tak, jak sobie wyobraziła - w jakiś sposób była tego pewna, a mimo to nie opuszczała jej wizja życia jako wielkiej sterty żużlu, kopca nieziemskiego metalu. Przypominało to plamę, o której wiadomo, że za nic nie da się jej wywabić z ulubionego ubrania. Mimo wszystko Patsy potrzebowała aparatu ortodontycznego, Paul powinien pójść do lekarza ze swoim stale cieknącym nosem i wiecznie łzawiącymi oczyma, potrzebował konsoli Segi tak samo, jak Patsy potrzebowała kolorowej bielizny, w której poczułaby się dobrze i seksownie, jak potrzebowała... czego? Powrotu Deke’a? Pewnie, powrotu Deke’a, pomyślała prawie ze śmiechem. Potrzebuję tego jak raz jeszcze dojrzewania czy boli porodowych. Potrzebuję... no... (niczego) Tak, zgadza się. Nie potrzebuję niczego, wcale, zero, adiós. Wystarczą czarne dni, puste noce i śmiech przez cały czas. Niczego nie potrzebuję, bo mam szczenście, pomyślała z wciąż zamkniętymi oczyma. Łzy wyciekały jej spod zaciśniętych powiek, podczas gdy za nią Patsy wrzeszczała ile sił w piersiach: - O cholera! O kurwa na patyku, wygrałeś, Paulie! Kurde mol, wygrałeś całą pulę! Szczenście, pomyślała Darlene. Tyle szczenścia. Och, jaka ze mnie szczenściara. Przełożył Marek Mastalerz