Lucy Maud Montgomery OKRUCHY ŚWIATŁA
OPOWIADANIA
2
LUCY MAUD MONTGOMERY to autorka, która cieszy się w Polsce ogromną popularnością.
Przypadkowi zatem trzeba przypisać fakt, iż do tej pory wydawane były jedynie jej
powieści i dwa, przygotowane przez samą autorkę, zbiory opowiadań, stanowiące w gruncie
rzeczy przedłużenie historii Ani Shirley i jej bliskich, które ukazały się w Polsce
pod wspólnym tytułem " Opowieści z Avonlea " . Postanowiliśmy przeto wypełnić tę
lukę. Oddajemy dzisiaj Państwu zbiór pierwszych kilkunastu mistrzowskich miniaturek,
obiecując już wkrótce następne tomy opowiadań.
Historia życia Lucy Maud Montgomery jako żywo przypomina losy opisywanych przez nią
postaci. Wątki autobiograficzne pojawiają się tak często, że dociekliwego trzeba
badacza, by odkrył miejsca, w których życie wnika w materię literatury.
Lucy Maud Montgomery urodziła się 30 listopada 1874 roku w małym domku w Clifion
na Wyspie Księcia Edwarda. Była jedynym dzieckiem Clary Macneill Woolner Montgomery
i Hugh Johna Montgomery. Miała niecałe dwa lata, kiedy na gruźlicę zmarła jej matka.
Maleństwem zaopiekowali się dziadkowie, Alexander i Lucy Woolner Macneill, zabierając
je do swego domu w Cavendish. Od tej pory Maud ( bo lubiła, by ją tak nazywano) rzadko
miała okazję widywać swego uwielbianego ojca, który najpierw zajęty interesami w
Clifton i rozlicznymi podróżami, w końcu, gdy córka miała siedem lat, przeniósł się
do Prince Albert, miasta leżącego w prowincji Saskatchewan, oddalonego od Cavendish
o blisko dwa i pół tysiąca mil. Tam też ponownie się ożenił.
Kiedy Maud skończyła szesnaście lat, zamieszkała wraz z nową rodziną ojca w Prince
Albert. Mimo tęsknoty za Wyspą Księcia Edwarda, była szczęśliwa. Zapisała w swoim
dzienniku: Jest taki kochany. . . To cudownie znowu być blisko ojca. . .
Niestety, nieporozumienia z macochą skłoniły ją do powrotu do domu dziadków. Utrzymywała
jednak stały, listowny kontakt z ojcem aż do jego śmierci w roku 1900.
Życie w Cavendish także nie było usłane różami. Dziadkowie, ludzie starzy i surowi,
wiedli życie samotne i wypełnione pracą. Ciąg jednostajnych zajęć, związanych z gospodarowaniem
na farmie i prowadzeniem urzędu pocztowego, nie nastrajał szczególnie romantycznie.
Maud utonęła więc w swoim własnym świecie, świecie, w którym realność i marzenia
mieszały się w jednorodną całość, a literatura zajmowała coraz ważniejsze miejsce.
Już jako mała dziewczynka prowadziła dziennik; kiedy miała dziewięć lat, napisała
swój pierwszy wiersz, Jesień . Jej ambicją było zostać poetką, ale po swej ciotecznej
babce, Mary Lawson, odziedziczyła niewątpliwy talent narracyjny, wkrótce więc zaczęła
pisać i publikować opowiadania. Pierwsze, The Wreck of the Marco Polo , ukazało się
w roku 1890.
Maud, tak jak jej najsłynniejsza bohaterka, Ania Shirley, już w szkole założyła klub
literacki i tak jak ona sama pisała większość historii. Podobnie jak Ania, uzyskała
dyplom nauczycielski w rok, a nie - jak było przyjęte - w dwa lata.
Nim wyjechała na Uniwersytet w Nowej Szkocji, pracowała jako nauczycielka na Wyspie.
Po studiach wróciła na Wyspę, by dalej uczyć. Jej kariera zawodowa skończyła się
w roku 1898, po śmierci dziadka, kiedy poczucie obowiązku nakazało jej wrócić do
Cavendish i zająć się starą babką. Poza krótkim epizodem pracy dla gazety w Halifaxie,
opiekowała się babką aż do jej śmierci. W tych latach sporo publikowała; były to
opowiadania i wiersze ukazujące się w czasopismach. W roku 1906 skończyła pracę nad
manuskryptem Ani z Zielonego Wzgórza. Niestety, nikt nie chciał wydać książki. Maud
załamała się i na jakiś czas zaniechała starań. Dopiero po roku spróbowała ponownie
i tym razem odniosła sukces. W roku 1908 Ania ukazała się nakładem L. C. Page Company
w Bostonie. Maud szalała z radości: Oto w moich rękach zmaterializowane marzenia
i nadzieje, i ambicje. . . - moja pierwsza książka! Z pewnością nie arcydzieło -
ale moje, , moje, moje. . .
W tym samym czasie Maud zaręczyła się z Ewanem Macdonaldem, pastorem prezbiteriańskiego
kościoła w Cavendish. Długie to było narzeczeństwo; pobrali się dopiero po śmierci
babki Maud, w roku 1911. Montgomery musiała opuścić ukochaną Wyspę; państwo Macdonald
zamieszkali w małym mieście
3 Leaskdale w Ontario, gdzie Ewan był pastorem przez następne piętnaście lat. Mieli
dwóch synów:
Chestera i Stuarta. Maud nie zaprzestała jednak pisania. Stało się nieodłączną częścią
jej życia, ucieczką od czasem nudnej, czasem niewdzięcznej roli matki i żony pastora.
Od 1926 Macdonaldowie mieszkali kolejno: w Norval, Ontario, a po przejściu pastora
na emeryturę w 1936 roku, w Toronto, gdzie dożyli swych lat.
Przez cały czas Maud tęskniła za Wyspą Księcia Edwarda, za swą wyśnioną krainą, odwiedzała
ją kilkakrotnie, a kiedy zmarła 24 kwietnia 1942 roku, rodzina zdecydowała się pochować
ją w Cavendish, w pobliżu jej ukochanego Zielonego Wzgórza.
Anna Czekanowicz
4
PRAWDZIWE ZRZĄDZENIE OPATRZNOŚCI
Katherine Rangely pakowała się. Jej przyjaciółka i współlokatorka, Edith Wilmer,
siedziała na łóżku i patrzyła na nią z właściwym sobie chłodem i spokojem, wprawiającym
oszołomioną Katherine w dziwne zakłopotanie.
- To zbyt irytujące - powiedziała Katherine, szarpnąwszy upartą sprzączką - że Ned
przenosi się tutaj właśnie wtedy, kiedy ja muszą wyjechać. Sprawy, które, jak sądziłam,
mogą poczekać, wzywają mnie już teraz. Ned nie zna miejscowej atmosfery, duszy tego
miejsca, będzie straszliwie samotny.
- Postaram się być mu przyjaciółką, za twoim pozwoleniem oczywiście - powiedziała
Edith pocieszająco.
- Och, tak, wiem. To prawdziwe zrządzenie opatrzności, Ede. Ned przyjeżdża wieczorem
i pierwszą rzeczą, jaką zrobię, będzie przedstawienie was sobie. Postaraj się zabawić
tego nieszczęsnego człowieka, dopóki nie wrócą. Dwa miesiące! Niemożliwe! Ciocia
Elizabeth nie zrezygnuje z ani jednej chwili, którą obiecałam z nią spędzić! Na dodatek
Harbour Hill jest tak straszliwie nudne.
Rozmowa zaczęła toczyć się wokół spraw Edith. Była zaręczona z niejakim Sidneyem
Keithem, profesorem jakiegoś college ' u.
- Nie spodziewam się często widywać Sidneya tego lata powiedziała Edith. - Pisze
następną książkę. Jest tak okropnie uzależniony od literatury. - To cudownie - westchnęła
Katherine, która rozumiała tego typu dążenia. - Gdyby Ned był taki, byłabym szczęśliwa.
Ale Ned jest tak prozaiczny! Absolutnie nie czuje piękna poezji i śmieje się ze mnie,
kiedy się tym entuzjazmuję. Doprowadzam go do furii, gdy poważnie mówię o pisaniu.
Uważa, że kobietypisarki są skazą na obliczu ziemi. Czy słyszałaś kiedyś coś równie
absurdalnego?
- Ale jest bardzo przystojny - stwierdziła Edith rzucając okiem na fotografię stojącą
na toaletce Katherine. - Tego brakuje Sidowi. . Jest dystyngowany, ale wygląda tak
pospolicie, jak to tylko możliwe.
Edith westchnęła. Miała słabość do przystojnych mężczyzn i uważała za niesprawiedliwe,
że los przeznaczył jej tak zwyczajnego ukochanego.
- On ma cudowne oczy - powiedziała Katherine pocieszająco. - A przystojni mężczy
ni są zawsze próżni. Nawet Ned. Muszę mu co jakiś czas utrzeć nosa. Ale myślę, że
go polubisz.
Edith przyznała jej rację, kiedy Ned Ellison pojawił się tego wieczoru. Był przystojnym,
zachowującym się naturalnie i bez zbytecznych ceregieli młodym mężczyzną, który wydawał
się przepadać za Katherine, a nawet obawiać się, że ktoś może mu ją zabrać.
- Edith pomoże ci polubić Riverton, podczas gdy mnie tu nie będzie - powiedziała
Katherine na pożegnanie. - To kochana dziewczyna - spodoba ci się, wiem to. Naprawdę
źle się złożyło, że muszę teraz wyjechać, ale nie mogę tego zmienić.
- Będę okropnie samotny - narzekał Ned. . - Nie zapominaj pisać regularnie, , Kitty.
- Oczywiście, będę pisać, ale - na litość boską - nie nazywaj mnie Kitty. To brzmi
tak dziecinnie. Do zobaczenia, kochany. Wracam za dwa miesiące, potem będzie cudownie.
Kiedy Katherine spędziła w Harbour Hill pierwszy tydzień, zastanawiała się, co będzie
robić przez następne siedem. Harbour Hill znane było ze swej urody, ale nie każda
samotna kobieta potrafi żyć jedynie pięknem.
- Ciociu Elizabeth - spytała Katherine któregoś dnia - czy komukolwiek zdarza się
umrzeć w Harbour Hill? To w końcu żadna zmiana dla nich, nawet jeśli umrą, prawda
ciociu?
Ciotka Elizabeth patrzyła zaszokowana.
5 By zabić nudę, Katherine zabrała się za kolekcjonowanie wodorostów, a to wymagało
wycieczek
wzdłuż wybrzeża. Przy jednej z takich wypraw spotkała ją przygoda. Zdarzyło się to
w wyjątkowo odludnym miejscu. Katherine zdjęła buty i pończochy, zakasała spódnicę,
podwinęła rękawy wysoko ponad łokcie i całkowicie oddała się wyławianiu wodorostów
na skalistym cyplu. Jej wygląd emanował godnością, nawet gdy była tak zaabsorbowana,
ale w tych okolicznościach dostojeństwo nie miało znaczenia.
Chwilę potem usłyszała krzyk z brzegu i - obracając się przerażona, spostrzegła człowieka
na skałach za sobą. Nie było wątpliwości, że krzyczał do niej. Czego może chcieć?
- Proszę tutaj! - wrzeszczał, gestykulując dziko. - Wpadniesz do dołu bez dna, kobieto,
jeżeli nie będziesz uważała.
- Z pewnością jakiś szaleniec - powiedziała Katherine do siebie. . - Albo jest pijany.
. Co robić? - Chodź tu, , mówię ci - nalegał obcy. . - Czego można szukać w takim
miejscu? ? Dlaczego tam poszłaś? To szaleństwo.
Oburzenie Katherine wzięło górę nad strachem. - Nie sądzę, abym wkraczała na czyjś
teren albo łamała prawo - zawołała tak lodowato, jak tylko potrafiła. Obcy wcale
nie poczuł się skarcony. Podszedł do samej krawędzi skały, skąd Katherine mogła widzieć
go wyraźniej. Był ubrany w trochę znoszoną szarą marynarkę i nosił okulary. Nie wydawał
się ani szalony, ani pijany.
- Błagam, proszę tu wejść - zawołał z przejęciem. - Znajdujesz się właśnie na samej
krawędzi dziury bez dna.
Jest z pewnością niespełna rozumu - pomyślała Katherine. - Wariat wypuszczony na
wolność. Chyba lepiej będzie, gdy zawrócę. Gotów jeszcze zejść tutaj, jeśli go nie
posłucham.
Ostrożnie, z rozwagą szła z powrotem. Obcy śledził jej kroki po skałach. - Chciałbym
wierzyć, że ma pani dość rozsądku, by nie ryzykować życia jedynie dla wodorostów
- powiedział.
- Nie mam zielonego pojęcia, o co panu chodzi - odrzekła panna Rangely. - Nie wygląda
pan na szaleńca, ale mówi pan tak, jakby nim był.
- Czy chce pani przez to powiedzieć, że nie wie, co ludzie w tych okolicach nazywają
Bezdenną Dziurą - miejscem położonym na prawo stąd, najniebezpieczniejszym na całym
wybrzeżu?
- Nie, nie wiedziałam - powiedziała Katherine z przerażeniem. Przypomniała sobie
teraz, że ciocia Elizabeth ostrzegała ją, żeby była ostrożna, ze względu na kilka
niebezpiecznych uskoków dna. Tylko że wtedy nie zwróciła na to uwagi, przypuszczając,
że owe dziury znajdują się gdzie indziej.
- Jestem tutaj obca. . - Z pewnością. Musiałaby pani być niespełna rozumu świadomie
narażając się na niebezpieczeństwo - powiedział obcy łagodniej. - Skądinąd powinno
się tu ustawić tablice ostrzegawcze. To najbardziej karygodne zaniedbanie, z jakim
się spotkałem. Tam na prawo jest wielka dziura i jeszcze nikomu nie udało się osiągnąć
jej dna. Kto by się tam dostał, przepadłby bez wieści. Wir by go pochłonął.
- Jestem panu niewymownie wdzięczna za ostrzeżenie - powiedziała Katherine pokornie.
- Nie miałam pojęcia o niebezpieczeństwie.
- Widzę, , że zebrała pani bardzo ciekawe okazy wodorostów - zauważył nieznajomy.
. Ale Katherine nie miała ochoty rozmawiać o wodorostach. Nagle zdała sobie sprawę,
jak wygląda - bose stopy, poszarpana spódnica, ociekające wodą ręce. A ten człowiek,
którego wzięła za szaleńca - był niewątpliwie dżentelmenem.
Och, jeśliby się oddalił, mogłaby założyć buty i pończochy! Ale on najwidoczniej
nie miał takiego zamiaru. Kiedy tylko Katherine udało się pozbierać swoje rzeczy,
ruszyła w stronę domu, a on szedł wciąż obok rozprawiając o wodorostach z takim zapałem,
jakby towarzystwo bosonogich, młodych kobiet było czymś całkowicie naturalnym. Na
złość sobie, Katherine nie mogła skupić się na słuchaniu, mimo że mówił niezwykle
ciekawie. Ostatecznie zdecydowała, że skoro on nie przejmuje się jej bosymi stopami,
ona także przestanie o nich myśleć.
Nieznajomy wiedział o wodorostach tyle, że Katherine poczuła się przy nim jak amatorka.
Spoglądał na kolejne okazy i oceniał ich wartość. Przedstawił najlepsze metody przechowywania
i preparowania wodorostów, opowiedział o innych, mniej niebezpiecznych odcinkach
wybrzeża, gdzie mogłaby znaleźć kilka nowych odmian.
6 Kiedy doszli do miejsca, skąd widać było Harbour Hill, Katherine zaczęła się zastanawiać,
co na Boga
ma z nim począć. Odprawienie człowieka, który praktycznie uratował jej życie, było
absolutnie niedopuszczalne, ale - z drugiej strony - perspektywa przejścia boso główną
ulicą Harbour Hill, pod eskortą uczenie wyglądającego dżentelmena, rozprawiającego
o wodorostach, wcale się jej nie uśmiechała.
Nieznajomy sam przeciął węzeł gordyjski. Powiedział, że musi już wracać, gdyż inaczej
spóźni się na obiad, uchylił grzecznie kapelusza i odszedł. Katherine zaczekała,
aż zniknie jej z oczu, po czym usiadła na piasku i założyła pończochy i buty.
Kto to może być? - zastanawiała się. - I gdzie wcześniej go spotkałam? Z pewnością
jest coś znajomego w jego wyglądzie. Zachowywał się bardzo sympatycznie, ale pewnie
myślał, że jestem pomylona. Ciekawe, czy tu mieszka.
Tajemnica została wyjaśniona, kiedy Katherine przyszła do domu i znalazła czekający
na nią list Edith.
" Widuję Neda dosyć często - donosiła Ede - i uważam, że jest wspaniały. Masz szczęście,
Kate. Ale czy wiesz, że Sidney jest właśnie w Harbour Hill lub gdzieś niedaleko?
Wczoraj dostałam od niego list. Wybrał to miejsce na wakacje, bo panuje tam taki
spokój, że będzie mógł wreszcie skończyć jakąś okropną naukową książkę, nad którą
pracuje. Mieszka na małej farmie blisko wybrzeża. Napisałam do niego dzisiaj, żeby
cię odnalazł. Myślę, że go polubisz, jest w twoim stylu " .
Katherine uśmiechnęła się, kiedy wieczorem przyniesiono jej kartę wizytową Sidneya
Keitha i zeszła, by się z nim spotkać. Jej poranny towarzysz wstał na powitanie.
- Pani! ! ? - zawołał. - Tak, to ja - odparła panna Rangely radośnie. - Nie spodziewał
się pan, nieprawdaż? Byłam pewna, że spotkałam pana już wcześniej, ale widziałam
tylko pańską fotografię.
Profesor Keith odchodził z serdecznym zaproszeniem do ponownych odwiedzin. Nie omieszkał
z niego skorzystać - w końcu stał się stałym gościem w willi Sycamore. Katherine
napisała o wszystkim Edith i z czystym sumieniem budowała swą przyjaźń z profesorem
Keithem.
Razem czuli się wspaniale. Organizowali długie wyprawy po wodorosty, a kiedy wodorosty
się wyczerpały, zaczęli kolekcjonować florę Harbour Hill. To wymagało coraz dłuższych
wspólnych wycieczek. Wprawdzie Katherine zastanawiała się, kiedy profesor Keith znajduje
czas na pracę nad swoją książką, ale skoro on nigdy o tym nie mówił, ona milczała
także. Pewnego razu, w wolnej chwili, zaczęła rozmyślać, co też porabiają Ned i Edith.
Pierwszy list Edith był pełen Neda, ale w ostatnich dwóch lub trzech prawie o nim
nie wspominała. Katherine napisała i żartobliwie spytała, czy się pokłócili. Edith
w odpowiedzi skwitowała to tylko krótkim: " Co za nonsens " . Ned i ona są bardzo
dobrymi przyjaciółmi, ale Neda absorbuje poznawanie Riverton i nie może być zależny
tylko od jej towarzystwa, etc.
Katherine westchnęła i wyruszyła z profesorem Keithem na poszukiwanie paproci. Zbliżał
się koniec wakacji; zostały już tylko dwa tygodnie. Siedzieli na brzegu drogi, kiedy
nagle, ni stąd ni zowąd, napomknęła o tym. Profesor począł laską rozpędzać bogu ducha
winny kurz na drodze. Tak, przypuszczał, że powrót do pracy sprawi jej wiele radości
i niewątpliwie będzie zadowolona, że znów zobaczy swoich przyjaciół w Riverton.
- Bardzo chciałabym zobaczyć Edith - odrzekła. . - I Neda? - podpowiedział profesor.
- Och, tak, Neda, oczywiście - zgodziła się bez entuzjazmu. Wydawało się; że wszystko
zostało już powiedziane. Nie można przecież wiecznie rozmawiać o paprociach, więc
wstali i ruszyli do domu.
Katherine napisała tej nocy szczególnie czuły list do Neda. Położyła się do łóżka
i płakała. Kiedy profesor Keith zjawił się, by pożegnać pannę Rangely w przeddzień
jej wyjazdu z Harbour Hill, wyglądał jak człowiek prowadzony na egzekucję. Ale wziął
się w garść i spokojnie rozmawiał o sprawach ogólnych. To Katherine nie wytrzymała
napięcia, gdy się żegnali. Była właśnie w środku jakiegoś konwencjonalnego zdania,
kiedy raptem urwała; głos jej się załamał i począł drżeć.
Profesor wyciągnął ręce i przytulił ją. Jego kapelusz spadł pod jej stopy i został
podeptany, ale wątpliwe czy profesor Keith nawet to zauważył, tak był zajęty całowaniem
włosów Katherine. Kiedy uświadomiła sobie, co się dzieje, odsunęła się.
- Och, , Sidney, nie! Pomyśl o Edith! Czuję się jak zdrajca! - Myślisz, , że bardzo
by się przejęła, gdybym ja, gdybyś ty, gdybyśmy. . . - zawahał się profesor. . .
7 - To złamałoby jej serce - krzyknęła Katherine z przekonującą powagą. - Wiem, że
tak; także serce
Neda. Oni nigdy nie mogą się o tym dowiedzieć. Profesor pochylił się w poszukiwaniu
swojego sponiewieranego kapelusza. Długo to trwało i kiedy go znalazł, podszedł cicho
do drzwi. Z ręką na klamce zatrzymał się i obejrzał za siebie.
- Do widzenia, panno Rangely - powiedział miękko. Ale Katherine, która w salonie
ukryła twarz w poduszkach, nie słyszała tego i kiedy podniosła głowę, Keitha już
nie było.
Następnego dnia o zmierzchu Katherine wysiadła na stacji Riverton i poczuła, że życie
jest szare, nudne i jałowe. Oczekiwano, że przyjedzie późniejszym pociągiem i nie
było nikogo, kto by po nią wyszedł. Ponura przemierzała ulice w drodze do domu i
weszła do pokoju bez pukania. Edith, która leżała na łóżku, zerwała się zaskoczona.
Było ciemno, ale Katherine miała wrażenie, że przyjaciółka płakała i jej serce zadrżało
z poczucia winy. Czy Edith mogła coś podejrzewać?
- Nie myśleliśmy, , że będziesz wcześniej niż o 8.30. Zamierzaliśmy wyjść po ciebie.
- Zorientowałam się, że mogę złapać wcześniejszy pociąg, więc przyjechałam nim -
powiedziała Katherine i opadła bez sił na krzesło. - Jestem śmiertelnie zmęczona
i potwornie boli mnie głowa. Nie mam siły na żadne rozmowy, nawet z Nedem.
- Moje biedne kochanie - powiedziała Edith współczująco, szukając wody kolońskiej.
- Połóż się, natrę ci skronie. Dobrze się bawiłaś w Harbour Hill? A jak tam Sid?
Czy mówił coś o powrocie?
- Och, ma się nieźle - powiedziała Katherine ze zmęczeniem w głosie. - Nie wspominał
o powrocie. Dzięki, już mi lepiej.
Kiedy Edith wyszła, Katherine niespokojnie rzucała się na łóżku. Wiedziała, że Ned
przyszedł, ale nie chciała go widzieć. Jednak nie może odwlekać spotkania do sądnego
dnia i traktować Neda w ten sposób. Powinna zejść choć na minutę.
Do salonu wiodło dwoje drzwi i Katherine wybrała te obok biblioteki, nad którymi
wisiała portiera. Wyciągnęła dłoń, by odsunąć portierę i nagle zamarła.
Z pokoju dobiegał płacz kobiety. To była Edith - ale co mówiła? ? - Och, Ned, to
okropne. Nie mogłam spojrzeć Katherine w oczy, kiedy zjawiła się w domu. Jest mi
wstyd. Nigdy nie sądziłam, że mogę być tak fałszywa. Nie wolno nam dać jej powodu
do podejrzeń.
- To ponad ludzkie siły - odpowiedział inny głos, głos Neda. - Daję ci słowo, Edith.
Nie wiem, jak mógłbym to dalej ciągnąć.
- Musisz - zaszlochała Edith. - To złamałoby jej serce, a także serce Sidneya. Musimy
zapomnieć o sobie, Ned, musisz ożenić się z Katherine.
W tym momencie Katherine pojęła, że podsłuchuje i wycofała się bezszelestnie. Wcale
nie wyglądała jak osoba, którą właśnie śmiertelnie zraniono i zupełnie zapomniała
o bólu głowy.
Kiedy Edith zjawiła się na górze pół godziny później, znalazła ciężko chorą czytającą
powieść. - Jak twój ból głowy, , moja droga? - zapytała, starając się nie patrzyć
na Katherine.
- Och, , już minął - odparła radośnie panna Rangely. . - Więc dlaczego nie zeszłaś
na dół? ? Był Ned. - Tak, Ede, zeszłam, ale stwierdziłam, że nie jestem tam szczególnie
pożądana, więc wróciłam. Edith skonsternowana odwróciła się do przyjaciółki, zapominając
o spuchniętych powiekach i naznaczonych łzami policzkach.
- Katherine! - Nie patrz z takim bólem, , moje drogie dziecko. Nic się nie stało.
- Słyszałaś. . . . - Kilka zaskakujących słów. . Więc ty i Ned zakochaliście się
w sobie? - Och, Katherine! - zaszlochała Edith. - My. . . my nie mogliśmy nic na
to poradzić. . . ale teraz wszystko skończone. Nie gniewaj się.
- Gniewać się? ? Ależ ja jestem zachwycona. - Zachwycona?
? - Tak, moja droga gąsko. Zgadniesz, czy muszę ci powiedzieć? Sidney i ja zrobiliśmy
dokładnie to samo i ostatniego wieczora żegnaliśmy się ze smutkiem jak - podejrzewam
- ty i Ned dzisiaj.
- Katherine!
8 - Cóż, to prawda. I oczywiście zdecydowaliśmy złożyć ofiarę na ołtarzu obowiązku.
Ale teraz, dzięki
Bogu, nie ma powodu do tych zbiorowych poświęceń. Więc najlepiej przebaczmy sobie
wszyscy. - Och - westchnęła Edith. - To zbyt piękne, , żeby było prawdziwe. - To
prawdziwe zrządzenie opatrzności, czyż nie? - powiedziała Katherine. - Ja i Ned nigdy
nie bylibyśmy szczęśliwi, a ty i Sidney męczylibyście się razem do śmierci. A teraz
jest czworo doskonale szczęśliwych ludzi zamiast czworga nieszczęśliwców. Powiem
to j utro Nedowi.
Przełożyła Sylwia Paszek
9
ROMANS CIOTKI BEATRICE
Margaret twierdzi, że to natchnienie opatrzności kazało jej przejść tamtego wieczoru
przez ulicę i odwiedzić ciotkę Beatrice. A ciotka Beatrice święcie w to wierzy. Ale
tak naprawdę Margaret czuła się bardzo nieszczęśliwa i poszła zwierzyć się ciotce
Beatrice; uważała, że to jedyna ucieczka przed kolejnym atakiem płaczu. Nieszczęście
Margaret nie odegra większej roli w tej historii, może więc zostać pominięte, zauważyć
jednak należy, że nie stanowiło prawdziwej tragedii i ulotniło się za sprawą jednego
listu.
Ciotka Beatrice była sama. Jej brat wraz z żoną wyszli na małe przyjęcie, które tego
wieczoru wydawała pani Cunningham, by uhonorować szanownego Johna Reynoldsa, członka
parlamentu. Dzieci spały na górze w swoich łóżkach, a ciotka Beatrice cerowała ich
pończochy, których cały stosik piętrzył się złowieszczo na stole obok niej. Albo,
mówiąc dokładniej, cerowała je jeszcze przed chwilą. W momencie, gdy Margaret ślizgała
się po oblodzonej ulicy, ciotka Beatrice pochyliła się, uniosła ręce do twarzy i
nagle ciche, stłumione łkanie wstrząsnęło nią od stóp do głów.
Gdy zdecydowane pukanie Margaret do drzwi wejściowych oznajmiło jej przybycie, ciotka
Beatrice stwierdziła z poczuciem winy, że z tymi łzami mogła jednak zaczekać, aż
pójdzie do łóżka. Poznała stukanie Margaret, a nie chciała, by siostrzenica, młoda
i wesoła, snuła jakieś domysły co do przyczyny jej łez.
Mam nadzieję, że nic nie zauważy - pomyślała, podczas gdy jej podkrążone, migdałowe
oczy były znakomicie widoczne w świetle lampy. Wstała, by wpuścić Margaret do środka.
Początkowo Margaret rzeczywiście niczego nie spostrzegła. Zbyt zajęta własnymi problemami,
nie przypuszczała nawet, że ktokolwiek na świecie może być równie nieszczęśliwy.
Z westchnieniem fizycznej ulgi i psychicznego zmęczenia usiadła w głębokim fotelu
przed kominkiem, podciągnęła kolana pod brodę, a rękoma objęła swoją kędzierzawą
głowę. Ciotka Beatrice przezornie ulokowała się tyłem do światła i znów zabrała się
do pracy.
- Nie poszłaś na przyjęcie pani Cunningham, ciociu - odezwała się leniwie Margaret,
czując, że musi coś powiedzieć, by uzasadnić swoją wizytę. - Przecież zostałaś zaproszona,
, nieprawdaż?
Ciotka Beatrice skinęła głową. Dziura na kolanie w pończosze Williego Haydena musiała
być zacerowana w sposób szczególnie staranny. Szwagierka nie przeoczyłaby najmniejszego
uchybienia. Może dlatego ciotka Beatrice nie odpowiedziała.
- Dlaczego nie poszłaś? - zapytała daleka myślami Margaret, zastanawiając się jednocześnie,
dlaczego list nie nadszedł tego ranka - a mijał już trzeci dzień! Czyżby Gilbert
zachorował? A może flirtuje z innymi dziewczętami i zapomniał o niej? ! Przełknęła
ślinę i pomyślała, że mogłaby pojechać do domu w następnym tygodniu - nie, lepiej
nie, jeżeli on okazał się taki niestały w uczuciach i okrutny. . . co to mówi ciotka
Beatrice?
- Wiesz, ja. . . ja odzwyczaiłam się od przyjęć, kochanie. A prawda jest taka, że
nie mam odpowiedniej sukienki na taką okazję. Przynajmniej Bella tak twierdzi. To
bardzo wytworne przyjęcie. Bella uważała, że w mojej starej, szarej jedwabnej sukni
wyglądałabym tam śmiesznie. Oczywiście, ona się na tym zna. Sama musiała sprawić
sobie nową toaletę na tę okazję, a kupno dwóch sukien nie wchodziło w rachubę. George
nie mógł sobie na to pozwolić w tych ciężkich czasach. I, jak powiedziała Bella,
głupotą z mojej strony byłoby sprawianie sobie drogiej sukni, która potem ozdobi
jedynie szafę. No i oczywiście ktoś musiał zostać z dziećmi. . .
- Oczywiście - sennie zgodziła się Margaret. Przyjęcie u pani Cunningham nie wydawało
się jej szczególnie interesujące. Goście w średnim wieku, których członek parlamentu
znał z dzieciństwa. . . Margaret w swej młodzieńczej zarozumiałości pomyślała, że
to niezwykle prozaiczna okazja, mimo iż stanowiła prawdziwą sensację towarzyską w
malutkim i cichym Murraybridge, gdzie ludzie nazywają takie " przyjątka " wspaniałymi
zabawami.
10 - Widziałam pana Reynoldsa w kościele w niedzielę po południu - ciągnęła dalej.
- Myślę, że
całkiem nieźle wygląda. Spotkałaś go kiedykolwiek, ciociu? - Kiedyś znałam go bardzo
dobrze - odpowiedziała ciotka Beatrice pochylając się jeszcze niżej nad robótką.
- Mieszkał w Werntworth, ale często odwiedzał tu swoją z amężną s i os t r ę. Był
wt edy chłopcem. . . Potem wyjechał do Kolumbii Brytyjskiej i. . . i nigdy o nim
nie słyszeliśmy.
- Jest bardzo bogaty. Ma tuzin kopalń, linie kolejowe i inne takie rzeczy - powiedziała
Margaret - no i jest senatorem. Mówią, że to najważniejszy człowiek w parlamencie.
Mało brakowało, a objąłby tekę w nowym gabinecie. Lubię takich mężczyzn. Są interesujący.
Czyż nie byłoby wspaniale, gdyby taki człowiek zakochał się w tobie. . . ? Czy pan
Reynolds jest żonaty?
- Nie. . . nie wiem - odrzekła ciotka Beatrice słabym głosem. . - Nigdy o tym nie
słyszałam. . . - Ukłułaś się igłą w palec - stwierdziła Margaret ze współczuciem.
. - To nic groźnego - pospiesznie zapewniła ciotka Beatrice. Starła kropelkę krwi
i cerowała dalej. Margaret w rozmarzeniu przyglądała się ciotce. Jakżeż cudowne są
jej włosy! Gęste i połyskujące. Tam, gdzie padało na nie światło lampy, przykrytej
szkaradnym, dziwacznym starym abażurem, miały piękny, brązowy odcień. Tylko dlaczego
ciotka czesała się tak nietwarzowo? Margaret bezsensownie zaczęła się zastanawiać,
czy będzie również zaczesywać włosy do tyłu i pedantycznie spinać, gdy przekroczy
trzydzieści pięć lat. Pomyślała też, że prawdopodobnie list nie przyjdzie także jutro.
Z włosów ciotki Beatrice wzrok Margaret zsunął się na jej twarz. Podskoczyła. Czyżby
ciotka Beatrice płakała. . . ? Margaret wyprostowała się.
- Ciociu, , czy chciałaś iść na to przyjęcie? - zapytała niespodziewanie. - Proszę,
, powiedz. - Chciałam - odpowiedziała ciotka słabo. Nagle pytanie Margaret zaskoczyło
ją i kazało powiedzieć prawdę. - Wiem, że to głupie z mojej strony, ale naprawdę
chciałam tam pójść. Nie obchodzi mnie sukienka. Mogłam założyć tę szarą i podpiąć
rękawy. Jaka to różnica? Przecież i tak nikt by nie zwrócił na mnie uwagi! Ale Bella
twierdziła, że to nie wypada.
Ciotka zamilkła. Nagle zaczęła szlochać, nie mogąc dłużej powstrzymać łez. Margaret
poruszona krzyknęła:
- Toż to hańba! - Podejrzewam, że nie rozumiesz, dlaczego tak bardzo chciałam i ść
właśnie na to przyjęcie - nieśmiało ciągnęła ciotka. - Powiem ci, o ile nie zaczniesz
się śmiać. Chciałam zobaczyć Johna Reynoldsa; nie, nie rozmawiać z nim, pewnie mnie
już nawet nie pamięta, tylko go zobaczyć. Dawno temu - od tego czasu minęło już piętnaście
lat - byliśmy zaręczeni. . I. . . i tak bardzo go wtedy kochałam. . .
- Biedactwo moje drogie - powiedziała Margaret i pogładziła dłoń ciotki. Pomyślała,
że ten romans, tak długo skrywany, rozkwitł teraz na jej oczach - i był czarujący.
Tak ją to zafrapowało, że prawie zapomniała o własnym zmartwieniu.
- Tak. I wtedy okropnie pokłóciliśmy się, choć poszło nam o jakiś drobiazg. Rozstaliśmy
się w gniewie i on wyjechał. Nigdy do mnie nie wrócił. To ja zawiniłam. . . Tyle
czasu minęło - już nikt o tym nie pamięta. Teraz to nie ma znaczenia. Chciałabym
tylko zobaczyć go raz jeszcze - i cichutko odejść.
. - Ciociu Beatrice, , pójdziesz na to przyjęcie! - postanowiła Margaret. - Ależ
to niemożliwe, , kochanie. - Wszystko jest możliwe, gdy ja decyduję. Musisz iść.
Zaciągnę cię tam siłą, jeżeli to będzie konieczne. Mam wspaniały plan, ciociu. Pamiętasz
tę moją czarno - żółtą suknię wieczorową? A nie, nie możesz jej znać, bo tu jej nigdy
nie nosiłam. W domu mówią, że jest dla mnie za poważna i to prawda. Wyglądam dobrze
tylko w obfitych, puszystych sukniach. Gil. . . er. . . to znaczy. . . no dobrze,
Gilbert zawsze twierdzi, że w tej sukni przypominam mieszankę baletnicy z mniszką;
stwierdziłam więc, że jej nie lubię. Ale naprawdę jest śliczna jak marzenie. Widzę
w twoich oczach, że spodobał ci się ten pomysł. Musisz ją dziś włożyć. Jest w twoim
stylu i daję głowę, że będzie na ciebie pasować - mamy podobne figury.
. - Już późno. . . . - Wcale nie. Wujek George i ciocia Bella wyszli jakieś pół godziny
temu. Będziesz gotowa w okamgnieniu.
- Ale ogień. . . . i dzieci. - Zostanę tu i zajmę się wszystkim. Nie spalę domu,
a gdy bliźniaki się obudzą, dam im to, co ty im zawsze dajesz - kojący syrop. No,
to najpierw idę po suknię, a ty, ciociu, tymczasem się przygotuj. Gdy wrócę, uczeszę
cię.
11 Margaret wyszła, zanim ciotka odzyskała głos. Podniecenie siostrzenicy udzieliło
się także i jej.
Ułożyła pończochy w koszu, a ten wstawiła do szafy. - Pójdę - i żadnego cerowania
dziś wieczór. Nie cierpię tego. Nienawidzę! Nienawidzę! ! ! Jak dobrze wreszcie powiedzieć
to głośno.
Gdy Margaret wfrunęła po schodach na górę, ciotka już czekała. Margaret rzuciła suknię
na łóżko, odsłaniając całe jej piękno tryskające koronkami i delikatnym żółtym jedwabiem.
Ciotka Beatrice aż krzyknęła z zachwytu.
- Czyż nie jest cudowna? - zapytała Margaret. - Przyniosłam ci również moją wyjściową
pelerynę, czarne atłasowe pantofelki ze złotą klamrą i róże, które dostałam wczoraj
od wuja Neda. Słodkie, bladożółte róże. Oj, ciociu, jakie piękne masz ramiona. .
. jak z marmuru. Moje są takie kościste, że aż wstyd się przyznać, że należą do mnie.
Sprawność dłoni Margaret dorównywała całkowicie obrotom jej języka. Włosy ciotki
zostały upięte i wiły się w delikatnych lokach i skrętach poprzetykanych złocist
ymi różami. Cudowna w swej klasycznej prostocie sukienka doskonale pasowała do figury
ciotki. Margaret cofnęła się o krok i klasnęła w ręce z podziwu.
- Och ciociu, , jesteś śliczna. Jeszcze zarzucę ci pelerynę na ramiona. Zostawiłam
ją przy kominku. Gdy Margaret zniknęła, ciotka Beatrice wzięła lampę i nieśmiało
przeszła przez korytarz. W dużym lustrze obejrzała się od czubka głowy aż po palce
stóp - czy to naprawdę ona? Czy to możliwe? Ta pełna gracji kobieta o słodkich oczach
i zarumienionych policzkach, w koronkowej sukni, z której wyłaniały się nagie ramiona,
z pąkami róż we włosach łagodnie opadających na plecy.
- Naprawdę ładnie wyglądam - powiedziała głośno, dygając swemu odbiciu. - Wszystko
dzięki tej sukni, wiem. Wyglądam jak królowa, nie, wyglądam znów jak młoda dziewczyna.
To brzmi dużo lepiej.
Margaret odprowadziła ciotkę aż do drzwi pani Cunningham. - Chciałabym zobaczyć poruszenie,
, które wywołasz. - wyszeptała. - Ależ kochane, głupiutkie dziecko. To tylko suknia
i odpowiednie dodatki - zaśmiała się ciotka. Ale niezupełnie tak myślała i niecierpliwie
zadzwoniła do drzwi. Pani Cunningham osobiście wyszła ją przywitać.
- Droga Beatrice, , tak się cieszę! Bella powiedziała, że nie przyszłaś z powodu
bólu głowy. - Ból prawie minął, gdy wyszli, więc pomyślałam, że mogłabym przygotować
się i też przyjść, nawet jeżeli troszkę się spóźnię - powiedziała Beatrice bez zająknienia,
zastanawiając się, czy Sapphira miała kiedykolwiek na sobie tak piękną czarno - żółtą
suknię.
Gdy schodziły razem po schodach, Beatrice, wyprostowana w powiewnych koronkach, i
pani Cunningham, zastanawiająca się skrycie, jak, u licha, Beatrice zdobyła tę wspaniałą
suknię i co zrobiła, że wygląda tak ślicznie - jakiś mężczyzna ruszył przez hol w
ic h stronę. . Przywitał je u podnóża schodów. Wyciągnął dłoń.
- Beatrice! ! To przecież Beatrice! Prawie się nie zmieniłaś. Pani Cunningham nie
była uważana w Murraybridge za osobę szczególnie taktowną, lecz tym razem jakaś zbawcza
siła kazała jej zostawić tę parę sam na sam.
Beatrice podała rękę honorowemu gościowi. - Cieszę się, , że cię widzę - powiedziała
po prostu, , spoglądając na niego. Nie mogła, niestety, przyznać, że i on się nie
zmienił. Stojący przed nią barczysty mężczyzna z mgiełką siwizny we włosach miał
w sobie jednak coś z tamtego, szczupłego młodzieńczego ukochanego, którego obraz
przechowała w sercu przez tyle lat. Lecz głos, choć głębszy i dojrzalszy, pozostał
ten sam; tak jak usta, których jeden kącik unosił się w górę, a drugi opadał w zabawnym
grymasie. Kosmyk rudawych włosów niesfornie zsuwał się na czoło właśnie tak jak kiedyś,
gdy uwielbiała go poprawiać. I jego oczy, głęboko osadzone szare oczy, szukające
jej wzroku, pozostały nie zmienione. Beatrice poczuła, że jej serce zaczyna bić żywiej.
- Myślałem, , że już nie przyjdziesz - powiedział. . - Oczekiwałem, , że cię tu spotkam
i byłem potwornie rozczarowany. Pomyślałem, że zgromadzenie tych starych i głupich
kłótników to rzeczywiście wystarczający powód, by nie przyjść.
- Czy Bella nie powiedziała ci, że boli mnie głowa? - wymamrotała Beatrice. - Bella?
Och, żona twojego brata. Nie rozmawiałem z nią. Snułem się po kątach od momentu,
gdy doszedłem do wniosku, że już nie przyjdziesz. Jaka jesteś piękna, Beatrice. Pozwolisz,
by powiedział ci to stary przyjaciel?
12 Beatrice uśmiechnęła się delikatnie. Przez lata zapomniała, że jest ładna, lecz
ta słodka świadomość
wróciła dziś do niej. Beatrice nie mogła nie wiedzieć, że on mówi po prostu prawdę,
ale odrzekła zalotnie:
- Nauczyłeś się schlebiać przez te lata. Czy pamiętasz, jak mówiłeś mi, że jestem
za chuda, by być piękną? Ale przypuszczam, że prawienie komplementów jest nieodzownym
elementem życia członka parlamentu.
Nie wypuszczał jej ręki ze swojej dłoni. Rzucił wrogie spojrzenie w stronę otwartych
drzwi salonu i poprowadził Beatrice do malutkiego pomieszczenia na końcu korytarza.
Pokoik ten, należący do pani Cunningham, z jej tylko wiadomych powodów, nazywany
był biblioteką.
- Chodź ze mną - powiedział władczo. - Chciałbym z tobą długo, długo rozmawiać, zanim
ktoś mi cię porwie.
Gdy Beatrice wróciła do domu, na dziesięć minut przed bratem i bratową, Margaret
siedziała po turecku w dużym fotelu, a oczy miała szeroko otwarte jak sowa.
- Zasnęłaś, , kochanie? - cichutko zapytała ciotka Beatrice. Margaret kiwnęła głową.
- Tak. I pozwoliłam, by ogień zgasł. Mam nadzieję, że nie jest ci zimno. Powinnam
uciekać, zanim ciotka Bella tu wpadnie i zacznie zrzędzić. Jak się bawiłaś?
- Cudownie. . Jakże jesteś kochana, że pożyczyłaś mi tę suknię. Zabawnie było przyglądać
się Belli. Margaret włożyła swój kapelusz i płaszcz, podeszła do drzwi i nagle wróciła
do pokoju. Ciotka Beatrice znów siedziała pochylona w fotelu. Przy wargach delikatnie
trzymała przywiędłą różę i sennie wpatrywała się w rozżarzony popiół.
- Ciociu - wyszeptała Margaret pełna skruchy - nie mogę iść do domu, nim czegoś nie
wyznam, chociaż wiem, jaką obrzydliwością jest przerywanie twoich rozmyślań. Sumienie
jednak nie daje mi spokoju. Spałam, ale obudziłam się na chwilę przed twoim przyjściem
i podeszłam do okna. Nie miałam zamiaru nikogo szpiegować, lecz ulica była jasna
jak w dzień. Jeżeli pozwoliłaś, by pan Reynolds pocałował cię na schodach w świetle
księżyca, musiałaś liczyć się z tym, że ktoś was zobaczy.
- Nie obchodzi mnie to, nawet gdybym miała cały tuzin widzów - powiedziała otwarcie
ciotka - i nie wierzę, by on się tym przejął.
Margaret opuściła ręce. - Przynajmniej mam czyste sumienie. I pamiętaj, ciociu Beatrice.
Będę twoją druhną, nalegam. Czy zaprosisz mnie w odwiedziny, gdy pojedziesz do Ottawy
następnej zimy? To niezwykle wesołe miejsce, gdy zaczyna się sesja parlamentu. Będziesz
potrzebować kogoś do towarzystwa. Żona ministra musi mieć kogoś takiego. Zapomniałam,
że on nie jest jeszcze ministrem, ale oczywiście, już wkrótce będzie. Obiecaj mi
to, ciociu, obiecaj szybko. Słyszę wuja George ' a i ciotkę Bellę.
Ciotka Beatrice obiecała. Margaret podfrunęła do wyjścia. - I lepiej zatrzymaj tę
sukienkę - krzyknęła jeszcze, otwierając drzwi.
Przełożyła Magdalena Budnik
13
DZIECKO ELIZABETH
Ingelowowie z Ingelow Grange nie byli rodziną, w której śluby zdarzały się zbyt często.
Tylko Elizabeth wyszła za mąż i być może ten niezbyt szczęśliwy związek zniechęcił
pozostałych. Tak czy inaczej Ellen, Charlotte i George Ingelowowie mieszkający w
Grange byli stanu wolnego, tak samo jak Paul Ingelow z Greenwood Farm.
Minęło już siedemnaście lat od czasu, gdy Elizabeth mimo zdecydowanego sprzeciwu
reszty rodziny poślubiła Jamesa Sheldona. Sheldon był przystojnym, ale okropnie niezaradnym
mężczyzną, jednym z tych, co to niczego nie potrafią porządnie zrobić. Nie miał wprawdzie
" złych nawyków " , ale był także pozbawiony " moralnego kręgosłupa " , jak stwierdzili
Ingelowowie. " Jeśli człowiek jest zły, ale ma charakter, czasami można oczekiwać,
że się zmieni " - mawiała sentencjonalnie Charlotte Ingelow. - " Ale widział ktoś
kiedyś, żeby takie ciepłe kluchy wyszły na ludzi? "
Elizabeth wraz z mężem wyjechała na zachód i osiedliła się w Manitobie, na farmie
wśród prerii. Od tego czasu nigdy nie odwiedziła domu. Być może nie pozwalała jej
na to duma, rodzinna cecha Ingelowów, bo też i szybko odkryła, że opinia rodziny
na temat Jamesa Sheldona była najzupełniej słuszna. Z drugiej strony trudno by mówić
o jakiejś rzeczywistej urazie, więc od czasu do czasu wymieniano listy, ale Elizabeth
stawała się kimś zupełnie obcym. Z upływem lat Ingelowowie coraz rzadziej wspominali
swoją siostrę mieszkającą na zachodnich preriach.
Jedno z takich wspomnień naszło Charlotte Ingelow w wiosenne popołudnie, gdy wielkie
sady dookoła Grange tonęły w białych i różowych kwiatach wiśni i jabłoni, a wzgórza
pokrywały się soczystą zielenią. Delikatny wietrzyk przynosił pojedyncze płatki kwiatów,
kiedy Charlotte przechodziła przez hol. Ellen i George stali na schodach prowadzących
do domu.
- W takie dni zawsze myślę o Elizabeth - powiedziała Charlotte rozmarzonym głosem.
- Kiedy odjeżdżała, też kwitły jabłonie.
Ingelowowie zawsze mówili o " wyjeździe " Elizabeth, , nigdy o jej zamążpójściu.
- Minęło siedemnaście lat - stwierdziła Ellen. - Cóż, córka Elizabeth musi być już
całkiem dużą panną. Ja. . . - zawahała się na moment, , jakby ogarnięta jakąś nieoczekiwaną
myślą - . . . bardzo chciałabym ją zobaczyć.
- Więc dlaczego nie napiszesz i nie zaprosisz jej do nas? - zapytał George, który
odzywał się rzadko, ale zawsze bardzo konkretnie.
Ellen i Charlotte wymieniły spojrzenia. - Chciałabym zobaczyć dziecko Elizabeth -
powtórzyła Ellen zdecydowanie.
. - Myślisz, że przyjechałaby? - zapytała Charlotte. - Pamiętasz, jak James Sheldon
umarł pięć lat temu? Napisałyśmy list do Elizabeth, żeby wróciła i zamieszkała z
nami. Sądząc po odpowiedzi, poczuła się niemal obrażona naszą propozycją. Nigdy o
tym nie mówiłam, ale często rozmyślałam.
- Tak, to prawda - przyznała Ellen, , która również nierzadko o tym myślała, ale
nic nie mówiła. - Elizabeth zawsze była bardzo niezależna - zauważył George. - Być
może potraktowała twój list jako przejaw litości. Żaden Ingelow by tego nie zniósł.
- Tak czy inaczej, odmówiła przyjazdu nawet na krótki czas. Pisała, że nie może opuścić
farmy. Równie dobrze może nie pozwolić przyjechać dziecku.
- Nie widzę powodu, , żeby nie zapytać jej o to w liście - powiedział George. . W
rezultacie Charlotte napisała do Elizabeth i poprosiła, by pozwoliła córce odwiedzić
rodzinne gniazdo. Ingelowowie wysyłali list pełni obaw i złych przeczuć, które zrodziły
się, gdy tylko ostygł pierwszy entuzjazm wywołany nowym pomysłem.
- A co będzie, jeżeli dziecko Elizabeth okaże się podobne do Jamesa Sheldona? - półgłosem
zastanawiała się Charlotte. - Miejmy nadzieję, że nie! - wyszeptała Ellen. W istocie
czuła, że kobiece wydanie Jamesa Sheldona byłoby nie do zniesienia.
14 - Może nie polubi nas i naszego życia - głośno myślała Charlotte. - Ni e wi em,
j ak zost ał a
wychowana. Poza tym będzie tu obca. Bardzo chcę zobaczyć dziecko Elizabeth, ale nie
mogę się oprzeć wrażeniu, że postępujemy nierozważnie, Ellen.
- Może nie przyjedzie - podsunęła Ellen, zastanawiając się, czy żywi taką nadzieję,
czy też się tego obawia.
Ale Worth Sheldon miała przyjechać. Elizabeth odpisała, zgadzając się na wizytę córki,
bez śladu owej zgorzkniałej dumy, jaką przepojona była odpowiedź na poprzednie zaproszenie.
Z nadejściem listu Ingelowów ogarnęło podniecenie. W następnym tygodniu mieli poznać
dziecko Elizabeth.
- Żeby tylko nie była podobna do ojca - mówiła Charlotte pełna złych przeczuć, przygotowując
skromny pokój dla gościa. W Grange były trzy takie pokoje, ale ciotki wybrały południowo
- wschodni, pomalowany na biało, " bo biały kolor wydaje się najodpowiedniejszy dla
młodej dziewczyny" , jak powiedziała Ellen stawiając wazon z dzikimi różami na stole.
- Myślę, że wszystko przygotowane - stwierdziła Charlotte. - Położyłam najlepsze
prześcieradła na łóżko, te które tak ładnie pachną lawendą. Na szczęście odświeżyłyśmy
muślinowe zasłony. Przyjemnie oczekiwać na przybycie gościa, prawda Ellen? Często
myślałam, choć nigdy wcześniej o tym nie mówiłam, że nasze życie było zbyt skoncentrowane
na nas samych. Tak jakby wszystko i nne ni e interesowało nas. Nawet Elizabeth nic
nie znaczyła. Była kimś obcym. Mam nadzieję, że jej córka ponownie zbliży nas do
siebie.
- Jeśli ma taką okrągłą twarz jak James Sheldon, jego ogromne niebieskie oczy i jasne
loczki, to nigdy jej nie polubię, bez względu na to, jak bardzo przynależy do naszej
rodziny - powiedziała zdecydowanie Ellen.
Kiedy Worth Sheldon przyjechała, obydwie ciotki wstrzymały na chwilę oddech. Dziewczyna
nie przypominała ojca. Nie przypominała również matki, żywej, czarnookiej i ciemnowłosej
kobiety. Worth była wysoka i smukła, miała ciemne, falujące włosy związane w koński
ogon, szare, uważnie patrzące oczy, mocno zarysowaną szczękę i śmieszny dołeczek
w brodzie.
- Po prostu skóra zdjęta z siostry naszej matki, ciotki Alice, która zmarła dawno
temu - powiedziała Charlotte. - Ty nie możesz jej pamiętać, Ellen, ale ja pamiętam
ją całkiem dobrze. To najcudowniejsza kobieta, jaka kiedykolwiek chodziła po ziemi.
Była również ulubioną ciotką naszego brata Paula - dodała wzdychając. Nieprzejednana
postawa Paula kładła się cieniem na tym radosnym spotkaniu. Jakże byłoby wspaniale,
gdyby nie odmówił swego udziału w powitaniu dziecka Elizabeth.
Worth zawojowała serca domowników. Od pierwszego dnia ciotka Ellen, ciotka Charlotte
i cichy, nieśmiały wuj George znaleźli się pod jej urokiem. Była po dziewczęcemu
zaciekawiona i oczarowana starym domostwem z jego staromodnymi, schludnymi pokoikami.
Nie wpadała w przesadny entuzjazm, ale wyraz jej oczu i zachwyt w głosie wskazywały,
że wszystko się jej podoba. Pierwszego dnia tyle było do opowiedzenia i zapamiętania,
że dopiero następnego ranka Worth zadała pytanie, którego obawiały się jej ciotki.
Siedziały akurat w sadzie, wśród zielonkawego półmroku rzucanego przez potężne drzewa
zasadzone przez dziadka Ingelowa przed pięćdziesięciu laty.
- Ciociu Charlotte, kiedy przyjdzie wujek Paul? Bardzo chcę go poznać. Mama dużo
mi o nim opowiadała. Była jego ukochaną siostrą, prawda?
Charlotte i Ellen spojrzały na siebie. Ellen kiwnęła głową. Lepiej powiedzieć Worth
całą prawdę od razu. I tak by ją odkryła.
- Nie sądzę, , moja droga - zaczęła cicho ciotka Charlotte - żeby wujek Paul przyszedł.
. - Dlaczego nie? - poważne, szare oczy Worth patrzyły prosto w pociemniałe ze zmartwienia
oczy ciotki Charlotte. Charlotte domyśliła się, że Elizabeth nigdy nie wspominała
Worth o oburzeniu, jakie w rodzinie wzbudziło jej małżeństwo. Wytłumaczenie tego
wszystkie go dziecku Elizabeth nie należało do przyjemności, ale trzeba było to zrobić.
- Myślę, moja droga - powiedziała miękko - że będę ci musiała opowiedzieć trochę
o historii naszej rodziny, co może nie być zbyt przyjemne ani do mówienia, ani do
słuchania. Być może nie wiesz, że kiedy twoja matka wyszła za mąż, my. . . my nie
do końca to zaakceptowaliśmy. Być może nie mieliśmy racji. Na pewno to głupie, ale
oddaliliśmy się od siebie. Cóż, tak się właśnie stało. Jak ci mówiłam, nikt z nas
nie pochwalał tego związku, ale też nikt nie zawziął się tak jak Paul. Był bardzo
przywiązany do twojej matki, swej ukochanej, o rok młodszej siostry. Gdy kupił farmę
w Greenwood, twoja matka przez trzy lata, aż do ślubu, prowadziła mu gospodarstwo.
Jej zamążpójście strasznie go rozzłościło. To dziwny człowiek, bardzo zawzięty i
uparty. Powiedział, że nigdy jej nie wybaczy i słowa dotrzymał. Nie ożenił
15 się, mieszka w Greenwood z głuchą panią Bree prowadzącą mu gospodarstwo i dziwaczeje
coraz
bardziej. Jedna z nas chciała się do niego przenieść, ale kategorycznie odmówił.
I - muszę ci to z przykrością powiedzieć - był bardzo zły, gdy się dowiedział, że
cię zaprosiłyśmy. Oświadczył, że nie pojawi się w okolicach Grange tak długo, jak
długo ty tu będziesz. Och, nawet nie potrafisz sobie wyobrazić, jaki to uparty i
zgorzkniały człowiek. Przekonywałyśmy go na wszelkie sposoby, ale to tylko utwierdzało
go w uporze. Jest nam wszystkim bardzo przykro: twojej cioci Ellen, twojemu wujowi
George' owi i mnie, ale nic nie możemy poradzić.
Worth słuchała uważnie. Ta historia była dla niej całkowitą nowością, chociaż od
dawna podejrzewaxa, że muszą istnieć jakieś przyczyny, dla których matka tak obojętnie
opowiada o swoim domu rodzinnym i dawnych przyjaciołach. Kiedy ciotka Charlotte,
bardzo zdenerwowana, niemal płacząc skończyła opowieść, mały, wesoły ognik zamigotał
w szarych oczach dziewczyny, a dołeczek w jej brodzie stał się nieco głębszy.
- Skoro więc wujek Paul nie chce przyjść zobaczyć się ze mną, , ja muszę pójść zobaczyć
się z nim. - Moja droga! ! - wykrzyknęły obie przerażone ciotki. Ellen pierwsza zaczęła
protestować. - Och, kochanie, nawet nie myśl o tym - mówiła nerwowo. - To się nigdy
nie powiedzie. On mógłby. . . Och, nawet nie wiem, co on mógłby zrobić! Może cię
nie wpuścić do domu albo powiedzieć coś strasznego. Nie, nie! Lepiej poczekaj. Może
jednak mimo wszystko przyjdzie, zobaczymy. Musisz być cierpliwa.
Worth potrząsnęła głową, a uśmiech w jej oczach był coraz, . wyraźniejszy. - Nie
sądzę, żeby przyszedł - powiedziała. - Matka opowiadała mi o tym, jak uparci są Ingelowowie.
Twierdzi, że też jest taka, choć ja wolę to nazywać wytrwałością, co brzmi znacznie
lepiej. Nie, jeśli góra nie chce przyjść do Mahometa, to Mahomet musi iść do góry.
Czuję, że pójdę do Greenwood dziś po południu. A teraz, drogie ciocie, nie patrzcie
na mnie z takim przerażeniem. Wujek Paul nie pogoni mnie z widłami, prawda? Nie może,
jak same powiedziałyście, zrobić niczego gorszego, niż nie wpuścić mnie za próg.
Ciotka Charlotte potrząsnęła głową. Zrozumiała, że żadne argumenty nie odwiodą dziewczyny
od raz powziętego postanowienia, jeśli posiada wolę Ingelowów, więc zamilkła. Po
południu Worth wyruszyła do oddalonego o milę Greenwood.
- Mój Boże, , co powie Paul? - zastanawiały się pełne złych przeczuć ciotki. Worth
spotkała wuja Paula przy ogrodowej bramie. Stał tam, kiedy pokonywała wznoszącą się
kręto do góry ścieżkę. Wysoki, masywny, z długą, przedwcześnie posiwiałą brodą i
haczykowatym nosem, Paul Ingelow wyglądał na stanowczego mężczyznę. Zapewne nie bez
powodu sąsiedzi nazywali go największym dziwakiem ze wszystkich Ingelowów.
Za nim widać było stary, pięknie położony dom. Worth chciała zobaczyć Greenwood prawie
tak samo jak Grange. Przez trzy lata był to dom jej matki; Elizabeth Ingelow kochała
to miejsce i często opowiadała o nim córce.
Paul Ingelow nie poruszył się ani nie odezwał, choć zapewne odgadł, kim jest jego
gość. Worth wyciągnęła do niego rękę.
- Jak się masz, , wujku Paulu - powiedziała. . Paul zignorował wyciągniętą dłoń.
- Kim jesteś? ? - zapytał szorstko.
. - Worth Sheldon, córka twojej siostry Elizabeth - odpowiedziała. - Nie uściśniesz
mi ręki, wujku Paulu?
- Nie mam siostry Elizabeth - rzekł twardo. . Worth położyła rękę na słupku bramy
i odważnie wytrzymała jego srogie spojrzenie. - Ależ masz - powiedziała cicho. -
Nie zerwiesz naturalnych . więzów przez to, że będziesz je ignorował, wujku Paulu.
One nie przestaną istnieć. Do dzisiejszego dnia nie wiedziałam, że rozstałeś się
z moją matką w gniewie. Nigdy mi o tym nie mówiła. Ale dużo opowiadała o tobie. O
tym, jak bardzo się kochaliście i jaki zawsze byłeś dla niej dobry. Przesyła ci pozdrowienia.
- Przed laty miałem siostrę Elizabeth - rzucił Paul Ingelow szorstko. - Kochałem
ją bardzo, ale ona wbrew mojej woli wyszła za tego leniwego nicponia, który. . .
Worth lekko ścisnęła jego dłoń. - On był moim ojcem i zawsze był dla mnie dobry.
. Bez względu na jego przewiny, nie chcę słuchać o nim takich rzeczy.
16 - Nie powinnaś więc tu przychodzić - wuj Paul mówił już mniej stanowczo. W jego
oczach pojawiło
się nawet coś na kształt podziwu dla upartej siostrzenicy. - Nie powiedzieli ci w
Grange, że nie chcę cię widzieć?
- Tak, powiedzieli, ale to ja chciałam cię poznać, więc przyszłam. Czy nie możemy
być przyjaciółmi, wujku Paulu? Nie dlatego, że jesteśmy wujem i siostrzenicą, ale
dlatego, że ty jesteś sobą, a ja sobą. Zostawmy w spokoju moich rodziców i zacznijmy
żyć w przyjaźni na własny rachunek.
Przez moment wuj Paul przyglądał się Worth. Pochwyciła jego spojrzenie, a w jej oczach
zamigotały wesołe ogniki. Wuj pokręcił głową, a potem roześmiał się szczerym, miłym
dla ucha śmiechem.
- Bardzo dobrze - stwierdził. . - A to mi interes! ! Cofnął rękę, którą zagradzał
dotąd wejście i uścisnął dłoń dziewczyny. Potem otworzył bramę i zaprosił ją do domu.
Worth została na herbacie, a wuj Paul oprowadził ją po całej farmie.
- Możesz tu przychodzić, kiedy chcesz - oświadczył. Skoro już zawarłem z młodą damą
przyjaźń, zamierzam ją kontynuować. Ale nie próbuj rozmawiać ze mną o twojej matce.
Pamiętaj: jesteśmy przyjaciółmi, bo ja jestem sobą, a ty sobą i to wyłącznie nasza
sprawa.
Ingelowowie z Grange byli zaskoczeni, widząc Paula odwożącego Worth bryczką. Kiedy
Worth poszła już do domu, Charlotte powiedziała Paulowi, jak się cieszy, że on i
dziecko Elizabeth polubili się.
- Nie wiem, kogo masz na myśli - uciął krótko. - Ta młoda osoba i ja zawarliśmy przyja
ń na własny rachunek. Nie nazywaj jej więcej dzieckiem Elizabeth.
Z biegiem dni Worth coraz bardziej wrastała w krajobraz Grange. Ciotki często zastanawiały
się, jak mogły żyć bez niej i jak będą żyły, gdy dziewczyna wróci na zachód. A zdumiewająca
przyjaźń między Worth i wujem Paulem pogłębiała się. Razem czytali, spacerowali,
jeździli. Worth połowę czasu spędzała w Greenwood. Pewnego razu wuj Paul na wpół
do niej, na wpół do siebie powiedział:
- I pomyśleć, , że jesteś córką Jarnesa Sheldona! Warth podniosła głowę i oczy jej
zabłysły. - Wydawało mi się, że mieliśmy nie rozmawiać o moich rodzicach - przypomniała.
- Nie powinieneś - pierwszy łamać tej umowy, , wujku Paulu.
- Przyjmuję naganę i proszę o wybaczenie - odrzekł. Lubił ją coraz bardziej, zwłaszcza
w tych chwilach, gdy jej dziewczęca dusza przebijała przez narzucone wychowaniem
opanowanie.
Pewnego wrześniowego dnia siedzieli oboje w ogrodzie na farmie. Worth, spoglądając
rozmarzonym i tęsknym wzrokiem na zalaną słońcem aleję, powiedziała ze smutkiem:
- W przyszłym miesiącu wracam do domu. Jak przykro będzie opuścić Grange i Greenwood.
Przeżyłam cudowne lato i nauczyłam się kochać wszystkie stare zakątki, tak jakbym
mieszkała tu przez całe życie.
- Zostań - powiedział wuj Paul niespodziewanie. - Zostań ze mną. Potrzebuję cię,
Worth. Niech Greenwood będzie twoim domem, a stary, nieznośny wuj twoim przybranym
ojcem.
- Och, , wujku Paulu - wykrzyknęła Worth. - Nie wiedziałam. . . . Nie sądziłam. .
. Zaskoczyłeś mnie! - Być może sam jestem zaskoczony, ale nie zmieniam swego zdania,
Worth. Jestem bogatym, starym, samotnym człowiekiem, Nie chcę stracić tego powiewu
młodości, j aki wniosłaś swoją obecnością. Spróbuję uczynić twoje życie szczęśliwym,
drogie dziecko, a wszystko co mam, będzie twoje.
Widząc jej zmartwioną minę dodał: - Nie proszę cię, byś teraz zadecydowała. Rozumiem,
że musisz rozważyć inne względy, Daj sobie trochę czasu.
- Dziękuję - powiedziała Warth. Jak we śnie wróciła do Grange i zamknęła się w białym,
południowa - wschodnim pokoju, aby pomyśleć. Wiedziała. że chce przyjąć nieoczekiwaną
propozycję wujka Paula. Była bardzo lojalna. i nigdy nikomu, nawet kachanym ciotkom,
nie mówiła, jak niewygodne i ciężkie bywało życie na farmie wśród prerii. Chciała
z całej duszy wejść w ten nowy świat, który tak niespodziewanie się przed nią otworzył.
Wiedziała też, że jej dumna matka nie wypowiedziałaby słowa sprzeciwu. Wystarczy
zostać z wujem Paulem, by wszystko, czego pragnęła, było jej, by znalazła czułą,
ojcowską opiekę, jakiej nigdy nie zaznała.
Sama musiała podjąć decyzję. Nawet ciotka Charlotte i ciotka Ellen nie mogły jej
pomóc. Wiedziała, że będą ją namawiały do zostania, ale nie tego potrzebowała. Dł
ugo w nocy Worth stała przy oknie, wpatrywała się w gwiazdy świecące nad jabłoniami
i toczyła wewnętrzną walkę między poczuciem obowiązku a pragnieniami. Była to twarda
i zacięta bitwa, ale osoba o tak zdecydowanej twarzy i tak
17 nieustępliwych szarych oczach mogła ją zakończyć tylko w jeden sposób. Następnego
dnia udała się do
Greenwood. - Więc jak będzie? ? - zapytał wuj Paul bez niepotrzebnych wstępów, ,
kiedy spotkali się w ogrodzie. - Nie mogę zostać, wujku Paulu - powiedziała Worth
zdecydowanie. - Nie mogę porzucić mojej matki.
- Nie proszę cię, , byś ją porzuciła - odparł oschle. - Możesz przecież pisywać i
odwiedzać ją. Nie chcę stać między matką i córką.
- To niezupełnie o to chodzi, wujku Paulu. Mam nadzieję, że nie gniewasz się, że
odrzuciłam twoją propozycję. Chciałabym - nawet nie wiesz, jak bardzo chciałabym
zostać, ale nie mogę. Jesteśmy sobie z matką bardzo bliskie, bliższe niż większość
matek i córek. Nigdy nie pozwoliłeś mi o niej mówić, ale teraz musisz mnie wysłuchać.
Matka często opowiadała, że gdy przyszłam na świat, jej sprawy stały bardzo źle i
jestem darem zesłanym przez Boga, by ją umocnić i dodać odwagi. W ciągu kolejnych
kilku lat urodziło się jeszcze troje dzieci i wszystkie umarły, nim skończyły dwa
lata. I za każdym razem, jak mówiła matka, stawałam się jej coraz droższa. Czy nie
widzisz, wujku Paulu, że nie jestem jej jedynym dzieckiem, ale w s z y s t k i m
i dziećmi? Sześć lat temu urodziły się bliźniaki, śliczni chłopcy, ale są jeszcze
mali i matka naprawdę ma tylko mnie. Wiem, że pozwoliłaby mi zostać, ponieważ myślałaby,
że tak będzie dla mnie najlepiej, ale to nieprawda. Kocham cię, wujku Paulu, kocham
Greenwood i bardzo chcę tu zostać, ale nie mogę. Przemyślałam to gruntownie i wiem,
że muszę wracać do matki.
Wuj Paul nie wyrzekł ani słowa. Odwrócił się od Worth i dwa razy przemierzył wzdłuż
całą aleję. Worth obserwowała go w napięciu. Czy był zły? Czy jej przebaczy?
- Jesteś z Ingelowów - powiedział stając przy niej. I choć nie dodał nic więcej,
Worth zrozumiała, że jej decyzja nie będzie powodem do zerwania przyjaźni.
W miesiąc później nadszedł ostatni dzień pobytu Worth w Grange. Miała odjechać na
zachód następnego ranka. Wszyscy byli w sadzie dziadka Ingelowa: wuj George, ciotka
Charlotte, ciotka Ellen i Worth. Rozkoszowali się łagodnym wrześniowym słońcem, kiedy
Paul Ingelow pokonywał wzniesienie. Worth wyszła go powitać z otwartymi ramionami.
Uścisnął ją i przyjrzał się jej z powagą.
- Nie przyszedłem powiedzieć ci " żegnaj " . Nie usłyszysz tego. Wrócisz do mnie.
Worth smutno potrząsnęła głową. - Nie mogę, , wujku Paulu. Przecież ci tłumaczyłam.
- Tak, rozumiem - przerwał jej. . - Myślałem o tym cały czas. . Sama wiesz, co znaczy
upór Ingelowów. Jest dobry, gdy chodzi o dobrą sprawę, a zły, gdy chodzi o złą. Niełatwo
go zwalczyć, kiedy się z niego przez wiele lat robiło naczelną zasadę, tak jak ja
to miałem w zwyczaju. Ale przemogłem się, albo ty to we mnie przezwyciężyłaś. Tu
jest list do twojej matki - mojej siostry Elizabeth. Pytam w nim, czy mi przebaczy
i zapomni o moim zachowaniu przez te wszystkie lata. Proszę, by wróciła do mnie z
tobą i z chłopcami. Chcę mieć was w Greenwood i zrobię dla was wszystko, co w mojej
mocy.
- Och, wujku Paulu! - krzyknęła Worth, a jej twarz pojaśniała od uśmiechu, łez i
słońca. - Myślisz, , że mi przebaczy? - Jestem pewna. . Wiem, jak tęskniła za domem
i za tobą. Och, jestem taka szczęśliwa, wujku Paulu. Uśmiechnął się i otoczył ją
ramieniem. Razem poszli do ogrodu, by ogłosić nowinę pozostałym. Tej nocy Charlotte
i Ellen rozmawiały do białego rana.
- Jak cudownie - mówiła Charlotte. - Mimo wszystko nie tracimy Worth. Nie mogłabym
znieść myśli, że zupełnie od nas odeszła.
- Zawsze miałam nadzieję, że dziecko Elizabeth jakoś na powrót nas połączy - powiedziała
uszczęśliwiona Ellen.
Przełożył Tomasz Krzyżanowski
18
ŚWIATŁO NAD BIG DIPPER
- Nie pozwól, aby Nellie biegała po podwórzu, Mary Margaret, i uważaj z ogniem. Spodziewam
się, że wrócimy tuż po zmroku, nie powinnaś więc czuć się samotna.
Mary Margaret zaśmiała się i potrząsnęła swym długim, grubym, kruczoczarnym warkoczem.
- Nie martw się, matko. Będę tak ostrożna, jak to tylko możliwe, a tyle jest jeszcze
do zrobienia, że przez cały dzień będę pracowita jak pszczoła i szczęśliwa. Dla Nellie
i dla mnie to najprzyjemniejszy sposób spędzenia czasu. Nawet nie zdążę poczuć się
samotna, a jeśli w ogóle przyjdzie mi to do głowy, pomyślę, że ojciec właśnie wraca,
że już niedługo tu będzie i samotność zniknie, zanim na dobre odważy się odsłonić
swoją twarz. Nie obawiaj się, matko.
Pani Campbell uśmiechnęła się. Dobrze wiedziała, że może zaufać Mary Margaret - uważnej,
solidnej, roztropnej małej Mary Margaret. Małej! W tym tkwił jedyny kłopot. Mimo
całej swej rzetelności i roztropności, Mary Margaret miała przecież zaledwie dwanaście
lat, a poza nią i Nellie na Little Dipper nie będzie przez cały dzień żywej duszy.
. . Pani Campbell nigdy nie odważyłaby się wyjechać w podobnych okolicznościach.
Tym razem jednak musiała to zrobić.
Poprzedniego wieczoru przypłynął Oskar Bryan z wiadomością, że jej jedyna siostra,
Nan - mieszkająca w Cartonville - ciężko zaniemogła i ma zostać poddana poważnej
operacji. Musiała więc odwiedzić siostrę. Martin czekał teraz w swojej łodzi, aby
przewieźć ją na stały ląd, gdzie mogła złapać poranny pociąg do Cartonville.
Gdyby pięcioletnia Nellie czuła się dobrze, pani Campbell zabrałaby ją i Mary Margaret
ze sobą i zamknęła dom na klucz. Niestety, Nellie złapała jakąś paskudną grypę i
była zbyt chora na rejs żaglową łodzią w chłodny, listopadowy dzień. Nie pozostało
więc nic innego, jak zostawić dom na głowie Mary Margaret, która zresztą wydawała
się być zupełnie zadowolona z takiego obrotu sprawy.
- Wiesz, mamo, że nie boję się niczego oprócz włóczęgów, a żaden z nich nie przedostanie
się na Dipper. Widzisz, jak to dobrze mieszkać na wyspie! O, wujek Martin już macha
ręką. Biegnij, mateńko!
Mary Margaret patrzyła z okna, jak łódź odpływa, a następnie zabrała się do pracy,
cały czas podśpiewując. To nawet przyjemne zostać samej na gospodarstwie. Czuła się
teraz bardzo ważna i dorosła. Niech matka zobaczy, jaką dobrą gosposią jest jej córka.
Mary Margaret, Nellie i pani Carnpbell mieszkały na Little Dipper od kwietnia zeszłego
roku. Wcześniej żyły we własnym, przytulnym domu w Harbour Head. Jednak w kwietniu
kapitan Campbell wyruszył na " Dwóch Siostrach " w długi rejs. Zanim odpłynął, brat
pani Campbell, Martin Clowe, przyszedł do niej z pewną propozycją. Prowadził przetwórnię
homarów na Little Dipper i chciał, aby podczas nieobecności męża siostra prowadziła
jego dom na wyspie. Po przedyskutowaniu sprawy, pani Campbell i dziewczynki przeniosły
się na Little Dipper. Było to odosobnione miejsce. Mieszkali tam jedynie rybacy z
rodzinami, a łodzie kursowały bez przerwy w stronę lądu i z powrotem. Lato na wyspie
oczarowało Mary Margaret. Kąpała się, pływała łodzią żaglową, spacerowała pomiędzy
skałami. W słoneczne dni wuj George, który był latarnikiem na Big Dipper i żył tam
samotnie, wpadał często, by zabrać ją do siebie. Mary Margaret uważała, że latarnia
to cudowne miejsce. Wujek George nauczył ją, jak zapalać lampy i ustawiać światło.
Kiedy skończył się sezon na homary, rybacy zajęli się połowem dorszy, co trwało do
października, po czym wszyscy wrócili na stały ląd. Tylko wuj Martin, który budował
dla siebie dom w Harbour Head, nie chciał się przenosić, zanim lód nie skuje zatoki,
co znacznie ułatwiłoby transport całego dobytku. Tak więc pani Campbell z córkami
postanowiła pozostać z nim aż do powrotu męża.
Mary Margaret miała taką masę zajęć, że w ciągu dnia nie poczuła się ani przez chwilę
samotna. Jednak gdy nadszedł wieczór, jej radość ustąpiła miejsca przygnębieniu.
Nellie dawno już spała, a na całej Little Dipper nie było poza nimi i kotem żadnej
żywej istoty. W dodatku zanosiło się na sztorm.
19 Zatoka wprawdzie ciągle lśniła gładka niczym lustro, ale niebo na zachodzie zasnuło
się ponurą czernią.
Idzie śnieżyca, pomyślała Mary Margaret. Pozostawała nadzieja, że matka zdąży wrócić,
zanim burza się rozpęta.
Mary Margaret chciała, by gwiazda latarni morskiej rozbłysła nad Big Dipper już teraz.
Byłaby jak jasne spojrzenie starego, dobrego druha. Mary Margaret zawsze wyglądała
jej światła. Gdy tylko słońce zapadało za horyzont, wielka gwiazda latarni rozświetlała
północnowschodnie niebo.
- Siądę przy oknie i poczekam - powiedziała sobie Mary Margaret. - A kiedy tylko
się zapali, przygotuję gorącą kolację dla mamy i wujka Martina.
Usiadła przy kuchennym oknie i czekała. Płynęła minuta za minutą, ale nad Big Dipper
nie pojawiało się światło. Mary Margaret zaczęła się niepokoić. Niebo było zbyt zachmurzone,
aby stwierdzić, czy słońce zaszło czy nie, ale przypuszczała, że musiało to już nastąpić,
bowiem w domu panowały całkowite ciemności. Zapaliła lampę i odnalazła w kalendarzu
dokładny czas zachodu słońca. Wypadł piętnaście minut temu.
A na Big Dipper wciąż ani błysku światła! Mary Margaret zaniepokoiła się nie na żarty.
Co się stało? Czyżby wujek George wyjechał? A może przytrafiło mu się coś złego?
Była pewna, że nie mógł zapomnieć o swoich obowiązkach.
Jeszcze przez cały kwadrans wypatrywała przez okno, aż w końcu zrozumiała, że musiało
się wydarzyć coś bardzo, ale to bardzo złego. Minęło już pół godziny od zachodu słońca,
a Big Dipper, najważniejsza latarnia na całym wybrzeżu, ciągle nie świeciła. Co teraz
pocznie? Cóż takiego mogła zrobić? Uświadomiła sobie jasno, że musi zaraz wyruszyć
na Big Dipper i zapalić lampy. Ale czy potrafi tego dokonać? Natychmiast w jej myślach
zaczęły się kłębić wątpliwości. Czy w ciemnościach i śnieżycy podoła wiosłom przez
dwie mile dzielące ją od Big Dipper? A jeśli podoła, to czy powinna zostawić Nellie
zupełnie samą w domu? Nie, to niemożliwe. Ktoś na Harbour Head z pewnością zauważy
brak światła Big Dipper i popłynie, by zbadać przyczynę. A jeśli nie? Jeżeli śnieg
zacznie padać jeszcze gęściej, nikt się nie zorientuje. A może gdzieś niedaleko płyni
e statek, tak jak to często miało miejsce? Pomiędzy niebezpiecznymi skałami i rafami
u wejścia do zatoki, z ludźmi na pokładzie i bez prowadzącego światła latarni?
Mary Margaret nie wahała się ani chwili dłużej. Musi popłynąć. - Nellie - powiedziała
bardzo delikatnie, lecz stanowczo - na Big Dipper nie ma światła, więc powinnam tam
się dostać i zobaczyć, co się stało. Wrócę tak szybko, jak tylko będę mogła, a poza
tym mama i wujek Martin zaraz się tu zjawią. Nie będziesz się bała zostać sama w
domu, prawda, kochanie? Nie wolno ci. Ja naprawdę muszę tam płynąć. Przywiążę cię
teraz do fotelika, to konieczne, bo nie mogę zamknąć drzwi na klucz, więc nie płacz,
nikt cię nie skrzywdzi. Myślę, że okażesz się dzielną małą dziewczynką i pomożesz
swej siostrze, jak umiesz najlepiej.
Nellie była zbyt śpiąca i zmęczona, aby zrozumieć, o co dokładnie chodziło Mary Margaret.
Bez oporu dała się przywiązać do fotela. Następnie Mary Margaret przysunęła fotel
do ściany, tak aby Nellie nie zdołała go przewrócić. Teraz jest bezpieczna, pomyślała.
Nie wybiegnie z domu, nie spadnie z pieca ani niczego nie podpali.
Mary Margaret włożyła kurtkę, kaptur i rękawice z jednym palcem. Wzięła latarnię
wuja Martina i wyszła. Kiedy zamykała drzwi, dobiegł ją płacz Nellie. Zawahała się
przez moment, ale ciemności nad Big Dipper rozwiały jej wątpliwości. Musiała płynąć.
Nellie znajdowała się w wygodnym i bezpiecznym miejscu. Nic się jej nie stanie, gdy
odrobinkę popłacze, natomiast jeśli na Big Dipper nie zapłonie światło, może wydarzyć
się najgorsze. Mary Margaret zacisnęła usta i zbiegła na brzeg.
Jak wszystkie dziewczynki na wybrzeżu, od lat potrafiła pływać wiosłową łodzią. Jednak
kiedy wsiadła do wątłej łódeczki i odbiła od brzegu, serce w niej zamarło. Śnieg
sypał coraz gęstszy. Czy zdoła pokonać w ciemności dwie mile dzielące wyspy, zanim
zgubi drogę w zadymce? Musi ryzykować. W kuchennym oknie zostawiła światło i wiedziała,
że powinna mieć je cały czas przed sobą, a wtedy wyląduje wprost na plaży pod latarnią.
Pomodliła się cichutko o pomoc w odnalezieniu drogi i nacisnęła mocno na wiosła.
Dla jej dwunastoletnich rączek był to długi i ciężki rejs. Na szczęście wiatr ucichł.
Jednak śnieg gęstniał i gęstniał, aż w końcu skrył zupełnie światło z kuchennego
okna. Przez moment serce Mary Margaret pogrążyło się w rozpaczy, ale jakaż była jej
radość, kiedy odwróciwszy się zobaczyła ciemny kształt rysujący się na wprost niej.
Przyświecając sobie lampą dobiła do brzegu i minutę później znalazła się w kuchni
latarni morskiej.
20 Drzwi prowadzące do wieży były otwarte, a u stóp schodów leżał wuj George, bardzo
blady, z
podkurczonymi nogami. - Och, , wujku! - krzyknęła Mary Margaret. . - Co ci jest?
? Co się stało?
- Mary Margaret! Dzięki Bogu! Modliłem się przez cały czas, aby zesłał tu kogoś,
kto zapali światło. Kto jest z tobą?
- Nikt. . . . Przestraszyłam się, że nie ma światła i przypłynęłam. Mama i wuj Martin
wyjechali! - Nie chcesz chyba powiedzieć, że przypłynęłaś tu sama w ciemności i śnieżycy!
Jesteś chyba najdzielniejszą małą dziewczynką na całym wybrzeżu! To cud, że nauczyłem
cię, jak się obsługuje latarnię. Biegnij i zaraz ją zapal. Nie przejmuj się mną.
Zleciałem z tych piekielnych schodów jak ostatni dureń, złamałem nogę i potłukłem
grzbiet tak mocno, że nie mogę podczołgać się ani o cal. Leżę tutaj od trzech koszmarnych
godzin i wydaje mi się, że minęły już trzy lata. Pospiesz się, Mary Margaret.
Tak też uczyniła. Wkrótce latarnia na Big Dipper zajaśniała po raz kolejny nad wzburzonymi
wodami zatoki. Mary Margaret wróciła do wuja. Nie mogła wiele zrobić, więc tylko
podłożyła mu poduszkę pod głowę, okryła ciepłymi kołdrami i przygotowała gorącą herbatę.
- Zostawiłam list do mamy z informacją, dokąd się wybieram. Jestem pewna, że wujek
Martin przypłynie, jak tylko dotrą do domu.
- Będzie się musiał pospieszyć. Znowu dmucha. . . słyszę wyraźnie. . . i znowu pada.
Jeśli twoja matka i Martin nie wypłynęli z Harbour Head, nim się to wszystko zaczęło,
to nie wypłynęli tej nocy w ogóle. Zresztą nieważne. Latarnia świeci. To, że się
połamałem, jest niczym w porównaniu z tym, co przeżywałem. Myślałem, że oszaleję.
Ciągle widziałem w wyobraźni, jak jakiś statek rozbija się na rafach.
Noc była długa i niespokojna. Sztorm gwałtownie przybrał na sile, a wiatr wył i wzbijał
tumany śniegu wokół latarni. Wujek George dostał gorączki i zaczął majaczyć. Mary
Margaret, zupełnie rozbita, martwiła się o wuja, o biedną małą Nellie przywiązaną
do fotela w domu na Little Dipper, o matkę i wuja Martina płynących gdzieś wśród
burzy. W końcu jednak nadszedł świt, usuwając w niepamięć mary długiej i niespokojnej
nocy. Nad pobielałym od śniegu światem wstało słońce. Mary Margaret zbiegła na brzeg
i spojrzała w kierunku Little Dipper. Nad kominem domu wuja Martina nie unosił się
dym.
Nie mogła zostawić wujka George' a, który ciągle majaczył, a przecież musiała sprowadzić
pomoc. Nagle przypomniała sobie, że wuj uczył ją sposobów wzywania ratunku. Jak dobrze,
że to zrobił!
Dziesięć minut później w Harbour Head zapanowało poruszenie. Sygnał natychmiast dostrzeżono
i wkrótce, choć dla Mary Margaret trwało to wieki, wyruszyła w kierunku Big Dipper
łódź żaglowa. Gdy wreszcie dobiła do brzegu, załoga zobaczyła małą dziewczynkę, opowiadającą
łamiącym się głosem o latarni, która nie świeciła, wujku ze złamaną nogą i siostrze
przywiązanej do fotela, proszącą, aby zaopiekowano się zaraz wujem George' em, bo
ona musi natychmiast wracać na Little Dipper.
W powrotnej drodze towarzyszył jej jeden z mężczyzn. Wkrótce uj rzeli inną łódź,
spieszącą przez wody zatoki w tym samym kierunku. Mary Margaret zobaczyła dwóch mężczyzn
i kobietę, wyskakujących z łodzi i biegnących do domu. Mama i wujek Martin, ale kim
jest ten trzeci, pomyślała.
Kiedy dotarła na miejsce, matka i wujek Martin właśnie czytali jej list. Nellie,
odwiązana od fotela, gdzie spała w najlepsze, skryła się w ramionach wielkiego, wąsatego,
ogorzałego od słońca mężczyzny. Mary Margaret spojrzała w jego stronę i z okrzykiem
radości podbiegła, by rzucić mu się na szyję.
- Tato! Przez następne dziesięć minut nie było słychać nic poza śmiechem, płaczem
i całusami. Mary Margaret pierwsza przyszła do siebie i spytała stanowczo:
- Może teraz ktoś mi wytłumaczy, , co się stało? - Martin i ja wróciliśmy do Harbour
Head zbyt późno, aby wyruszyć przez zatokę - rzekła matka. - Byłoby szaleństwem płynąć
w taki sztorm, choć prawie odchodziłam od zmysłów na samą myśl o was. I tak dobrze,
że nie znałam całej prawdy, bo tego już bym nie wytrzymała. Zostaliśmy na noc w mieście,
a co najważniejsze, rano zjawił się ojciec.
- Przypłynęliśmy tej nocy - powiedział kapitan Campbell. - Było ciemno, choć oko
wykol, żadnego światła, a właśnie zaczynał sypać śnieg. Nie wiedzieliśmy, gdzie jesteśmy
i martwiłem się okropnie, aż nagle latarnia na Big Dipper, której tak długo i bezskutecznie
wypatrywaliśmy, zabłysła nad horyzontem. Wszystko się od razu wyjaśniło. Czy wiesz,
Mary Margaret, że gdyby nie to światło, nigdy nie przedostalibyśmy się przez rafę?
Uratowałaś, córeczko, statek swojego ojca i życie wszystkich ludzi na pokładzie.
21 - Och! - westchnęła Mary Margaret, a łzy szczęścia zabłysły w jej oczach. - Jak
dobrze, że już po
wszystkim! Mamusiu, musiałam przywiązać Nellie. Nie było wyjścia. Wuj George złamał
nogę i jest bardzo chory, i nie przygotowałam śniadania, i ogień już wygasł. . .
Ale najważniejsze, że tatuś wrócił. . . Jestem taka zmęczona. . . .
Mary Margaret usiadła na chwilkę, chcąc zaraz wstać, by pomóc matce rozpalić ogień,
ale skłoniła tylko główkę i zanim zdążyła się zorientować, zasnęła wsparta o ramię
ojca.
Przełożył Stanisław Sikorski
22
ZEMSTA ROBERTA TURNERA
Kiedy Robert Turner doszedł do owego zielonego, porośniętego paprociami trójkąta,
gdzie droga prowadząca ze stacji rozwidlała się, stanął niepewny, którą z odnóg wybrać.
Lewa prowadziła do starej siedziby Turnerów, w której spędził swoje chłopięce lata
i gdzie ciągle jeszcze mieszkali jego krewni, prawa natomiast wiodła w stronę wybrzeża,
do Cove - posiadłości Jamesonów.
. Ponieważ zatrzymał się w Chiswick, aby obejrzeć tę majętność przed jej rychłą licytacją,
zdecydował ruszyć w stronę Cove, a potem brzegiem - drogą, której, jak sądził, nie
zapomniał w ciągu czterdziestu lat, przez stary zagajnik brzozowy należący do Aleca
Martina - do domu kuzynostwa. Zastanawiał się jedynie, czy brzozy ciągle tam jeszcze
stoją i czy grunt ten nadal jest własnością Martina.
Miał akurat tyle czasu, aby dojść do gospodarstwa Turnerów w porze obiadowej. Potem
jeszcze tylko krótka wizyta u Toma - Tom, pomimo że rozpaczliwie nudny, był jego
dobrym znajomym - i nocny ekspres do Montrealu.
Odwrócił się i zdecydowanym krokiem człowieka czynu ruszył drogą do Cove. Po chwili
jednak nieświadomie zwolnił. Jakże dobrze pamiętał ten stary trakt, mimo że upłynęło
już czterdzieści lat, odkąd ostatni raz tędy przechodził piętnastoletni chłopak wyruszający
w świat.
Wszystkie te lata prawie nie zmieniły miejscowego krajobrazu. Chociaż zauważył pewne
drobne różnice: wzgórza, pola, drogi zdawały się teraz niższe, mniejsze i węższe
od zapamiętanych z dzieciństwa; pojawiły się nowe domy, a pas lasu ciągnący się za
zabudowaniami przerzedził się gdzieniegdzie. Reszta bez zmian. Z łatwością odnajdywał
znajome miejsca. Dostrzegł wspaniały wiśniowy sad Milligana obsypany śnieżnobiałym
kwieciem; wydawało się, że drzewa posiadły tajemnicę wiecznej młodości - były bowiem
tak samo ukwiecone jak wtedy, kiedy widział je po raz ostatni. Cóż, dla niego czas
nie stał w miejscu tak jak dla tego wiśniowego sadu, zauważył ponuro. Wiosnę życia
miał już dawno za sobą.
Ludzie, których spotykał po drodze, patrzyli na niego z niejakim zdziwieniem, jako
że obcy byli w Chiswick widokiem raczej rzadkim. Rozpoznawał niektórych z nich, szczególnie
starszych, ale oni najwyraźniej nie mieli pojęcia, kogo właśnie mijają. Opuszczał
Chiswick jako nieśmiały, długonogi chłopiec o świeżej, śniadej cerze i czarnych,
kręconych włosach.
Teraz stał się postawnym, dostojnym mężczyzną, a jego krótko przystrzyżone włosy
znacznie już posiwiały.
Twarz zdawała się być wyciosana z granitu - niewzruszona i nieustępliwa twarz człowieka,
który nigdy nie wahał się i nie cofał przed niczym, co prowadzić mogło do realizacji
jego planów; twarz znana i poważana w świecie interesów, którego był niekoronowanym
władcą. To zimne, twarde, egoistyczne oblicze w niczym nie przypominało owej niemal
dziecinnej buzi sprzed lat czterdziestu.
Gospodarstwa i sady pojawiały się teraz rzadziej, by w końcu zniknąć zupełnie. Pola
długimi, wąskimi pasmami dochodziły do błękitnomglistego morskiego wybrzeża. Nagły
zakręt drogi odsłonił przed nim widok na Cove i oto teraz u jego stóp leżała stara
posiadłość Jamesonów, zbudowana niemal na granicy lądu i morza, jakby uwięziona w
szarym, kamiennym świecie między wodą a porosłymi zbożem stokami.
Zatrzymał się przed zdezelowaną bramą prowadzącą w długą, porytą koleinami aleję
i opierając się o zardzewiałe pręty dokonał szybkiego lecz dokładnego przeglądu zabudowań.
Nie wyglądały zbyt bogato czy okazale - szare, wyblakłe, bez śladu tak niegdyś naturalnego
splendoru. Przykra atmosfera miejsca zapomnianego i pozbawionego dobrego gospodarza
otaczała tę siedzibę.
Kiedyś, przed laty, Neil Jamesonsenior był dobrze sytuowanym, szanowanym obywatelem,
a ogromna farma Cove należała do najlepiej prosperujących w Chiswick. Natomiast wspomnienie
Neila Jamesonajuniora wywoływało ponury grymas na twarzy Roberta Turnera - był
t o chyba j edyny człowiek, którego rzeczywiście nienawidził. Ich wrogość datowała
się jeszcze z czasów dzieciństwa, a
23 zażarta nienawiść zrodziła się w duszy Turnera wówczas, kiedy w szkole podczas
zapasów Neil powalił
go walcząc nieuczciwie, a potem długo szydził z jego porażki. Robert przyrzekł sobie
wtedy, że któregoś dnia odpłaci Jamesonowi z nawiązką. Nie zapomniał o swoim przyrzeczeniu,
mimo że nigdy nie słyszał o Neilu Jamesonie ani się z nim nie widział od czasu opuszczenia
Chiswick. Po latach, kiedy majętności i dzierżawy bankrutującego Johna Kesleya przeszły
na jego wierzycieli, wśród których prym wodził Turner, hipoteka Cove - posiadłości
Jamesona - należała do najcenniejszych zdobyczy Roberta. Dochodzenie prowadzone w
związku z bankructwem Kesleya ujawniło przy okazji, że Neil Jameson nie żył od pewnego
czasu, a farmą zajmowała się wdowa po nim. Turner poczuł się rozczarowany. Zemsta
na martwym wrogu wydawała mu się niezbyt satysfakcjonująca. Przynajmniej jednak,
postanowił, ucierpieć powinna wdowa i jej dzieci. Dług wobec Jamesona za ów podstępny
tryumf musiał być spłacony w całości, jeśli nie jemu osobiście, to chociaż jego spadkobiercom.
Prawnicy stwierdzili, że pani Jameson od dwóch lat zalegała z płatnościami, zatem
Turner polecił im, aby doprowadzili do jak najszybszej licytacji posiadłości. Wtedy
też powziął zamiar odwiedzenia Chiswick w celu obejrzenia Cove, a przy okazji innych
znajomych miejsc. Miał wrażenie, że dobrze byłoby spędzać tam kilka letnich miesięcy.
Żona jeździła zwykle do nadmorskich lub górskich kurortów, ale on stanowczo wolał
jakieś spokojniejsze zakątki. O ile sobie przypominał, wybrzeże Cove było niezłym
miejscem na ryby. Jeżeli farma spodobałaby się mu tak, jak podszeptywały wspomnienia
z dzieciństwa, może wykupiłby ją na własność. Neil Jameson przewróci się w grobie,
jeśli ten wyszydzany, biedny chłopczyna stanie się właścicielem starego rodowego
majątku, który należał do Jamesonów od ponad stu lat. Wizja tak wyrafinowanej zemsty
ucieszyła Turnera do tego stopnia, iż na jego kamiennej twarzy pojawił się rzadko
widywany, ponury uśmiech. Gdy Robert Turner uśmiechał się w ten sposób, wróżbici
świata interesów przepowiadali burzę.
Otworzył zardzewiałą bramę i wkroczył na teren posiadłości. Aleja w połowie swojej
długości rozdzielała się; jedna odnoga prowadziła w stronę zabudowań, druga wiodła
poprzez pola do pobliskiej zatoczki.
Wybrawszy tę drugą, Robert znalazł się po chwili na szarym wybrzeżu, gdzie spienione
fale uderzały o skały dokładnie tak, jak to zapamiętał z dzieciństwa. Nic się tutaj
nie zmieniło przez te lata; obszedł niewielki cypel wygładzony przez fale i straciwszy
z oczu dom Jamesonów usiadł na skałach. Chciał być sam, więc poczuł się rozdrażniony,
gdy dostrzegł jakiegoś chłopca siedzącego nie opodal z książką na kolanach.
Chłopak ów podniósł wzrok i spojrzał na Turnera ze szczerym zainteresowaniem. Miał
około dwunastu lat - wysoki, szczupły, o delikatnej, wyrazistej twarzy, która wydała
się Turnerowi dziwnie znajoma, mimo iż był pewien, że nigdy jej dotąd nie widział.
Okrągłe policzki chłopca barwił lekki rumieniec; nad dużymi, błękitnymi oczami rysowały
się wyraziste łuki brwi, a lnianozłote włosy układały się w drobne, niemal dziewczęce
loki. Dziewczęce? Coś drgnęło w duszy Turnera, coś niby zamglony obraz z dzieciństwa,
jakby nuta dawno zapomnianej melodii, dziwnie słodkiej, ale jednocześnie bolesnej.
Im dłużej patrzył na chłopca, tym silniejsze stawało się wrażenie, że również jego
usta były mu znane. Niemal nie pasowały do reszty twarzy, ale same w sobie przypominały
coś dziwnie, nieprzyjemnie znajomego. Bez wątpienia doskonale wykrojone, wyrażały
więcej stanowczości niż wszystkie inne rysy twarzy razem wzięte.
- To świetne miejsce do czytania, prawda? - zagadnął bardziej przyjaźnie, niż to
zazwyczaj czynił. Właściwie, nie mając własnych pociech, tak rzadko rozmawiał z dziećmi,
że jego głos, kiedy do nich mówił, zdawał się okropny i nienaturalny.
Chłopak przytaknął ledwo dostrzegalnym ruchem głowy. Podświadomie, z nie wyjaśnionych
powodów, Turner oczekiwał tego skinięcia i towarzyszącego mu nikłego uśmiechu.
- Co tam czytasz? - spytał. Chłopiec pokazał okładkę: był to mocno już podniszczony
" Robinson Crusoe" - klasyka wieku dziecięcego.
- To jest znakomite - stwierdził chłopiec. - Pożyczyłem od Bill y ' ego Martina i
muszę dzisiaj skończyć, bo Ned Josephs jest następny w kolejce i strasznie się niecierpliwi.
- Przeleciał już niezły kawał czasu, od kiedy sam fascynowałem się historią Robinsona
Crusoe - refl eksyj ni e zauważył Turner. - Czyt ał em go na t ym samym wybrzeżu,
tylko trochę bliżej domu Millerów. Wtedy również Martin i Josephs byli przyjaciółmi
- oczywiście mam na myśli ojców Billy ' ego i Neda. A ty jak masz na imię, chłopcze?
24 - Paul Jameson, , proszę pana.
Turner został całkowicie zaskoczony. Więc ten chłopiec to Jameson, syn Neila Jamesona?
Tak, miał identyczne jak Neil usta, lecz, co dziwne, poza tymi ustami wydawał się
nie posiadać żadnych cech wspólnych z ogorzałymi, czarnowłosymi Jamesonami. Skąd
wzięły się te niebieskie oczy i złociste loki? Było oczywistym fałszerstwem natury
obdarzyć chłopca takimi cechami, pieczętując je jednocześnie
rodowym znamieniem Jamesonów - wyrazistymi ustami. Syn znienawidzonego Neila Jamesona!
Twarz Turnera poszarzała tak, że chłopiec mimowolnie uniósł głowę, by sprawdzić,
czy czasem jakaś chmura nie zakryła słońca.
- Neil Jameson był twoim ojcem, , jak przypuszczam? - spytał szorstko Robert. Paul
przytaknął: - Tak, , ale już nie żyje. Zmarł osiem lat temu. Prawie go nie pamiętam.
- Masz jakieś rodzeństwo? - Mam młodszą o rok siostrę. Reszta rodzeństwa zmarła dawno
temu. Jestem jedynym chłopcem, jaki został mamie. Szkoda, że nie jestem starszy i
silniejszy! Mógłbym wtedy zrobić coś, żeby uratować dom - czuję to. . Mama strasznie
rozpacza, że musimy się stąd wynosić.
- Musicie opuścić ten dom, , powiadasz - powiedział z nienawiścią Turner. . - Tak.
Jesteśmy zadłużeni i wkrótce będzie licytacja. Tak mówią prawnicy. Mama bardzo się
starała, żeby spłacić wierzycieli, ale nie dała rady. Ja umiałbym temu zapobiec -
jestem pewien! Gdyby dali nam tylko czas! Ale na to nie ma co liczyć. Mama ciągle
płacze. Mieszka w Cove od trzydziestu lat i mówi, że nie potrafi żyć gdzie indziej.
Elsie - moja siostra - i ja staramy się ją pocieszyć, ale nic z tego nie wychodzi.
Och, gdybym tylko był dorosłym mężczyzną!
Po tych słowach chłopak zacisnął wargi - jakże podobne do ust jego ojca - i z wyrazem
troski w dużych, błękitnych oczach zapatrzył się morze.
Turner znów uśmiechnął się swoim złowrogim uśmiechem: stare rachunki zostaną w końcu
wyrównane, Neilu Jamesonie!
Coś jednak mąciło słodycz zemsty. Ta twarz chłopca! Jakoś nie mógł ni enawi dzi ć
jej t ak, jak nienawidził wspomnienia o Neilu Jamesonie i wszystkiego, co się z nim
w jakikolwiek sposób wiązało.
- Jak nazywała się twoja matka, zanim wyszła za mąż? - spytał obcesowo, tknięty nieokreślonym
przeczuciem.
- Lisbeth Miller - odpowiedział chłopiec ciągle zwrócony w stronę morza. . Turner
drgnął, ponownie zaskoczony. Lisbeth Miller? Mógł się tego domyślić. Jaka inna kobieta
poza nią mogłaby obdarzyć swojego syna tak wspaniałymi oczami i lokami? Więc Lisbeth
wyszła za Neila Jamesona - mała Lisbeth Miller, jego szkolna sympatia. Zupełnie już
o niej zapomniał - przynajmniej tak mu się wydawało. Na pewno nie myślał o niej przez
te wszystkie lata, ale teraz fala wspomnień zalała jego duszę.
Śliczna, mała Lisbeth - miał ją jak żywą przed oczami! Posiadłość Millerów sąsiadowała
z farmą jego wuja, więc znali się i bawili z Lisbeth już od wczesnego dzieciństwa.
Jakże ją uwielbiał! Kiedy mieli po sześć lat, solennie przyrzekli pobrać się, gdy
dorosną i Lisbeth nawet pozwoliła mu się pocałować dla przypieczętowania zawartego
pod kwitnącą jabłonią układu. Potem jednak zaprzeczała wszystkiemu i strasznie się
denerwowała, gdy jej przypominał o całej sprawie.
Pamiętał doskonale, jak ku zazdrości innych chłopców nosił jej książki do szkoły
i jak kiedyś pobił się z Tonym Josephsem tylko dlatego, że tamten chciał podarować
Lisbeth kilka jabłek. Spuścił mu tak tęgie lanie, że potem żaden chłopak nie miał
odwagi konkurować z nim o względy Lisbeth.
Przywołał w pamięci czasy, kiedy miano prymusa uchodziło za naj większy honor. Rzadko
mu się to zdarzało, bowiem nigdy nie chciał być lepszy od Lisbeth. Jeżeli ona nie
znała odpowiedzi na jakieś pytanie, on, Robert, nie znał jej również, niezależnie
od tego czy było tak faktycznie, czy też nie. Godził się na rolę skończonego osła,
jeśli tylko ona utrzymywała swoją pozycję w klasie. Całą jego satysfakcję stanowiła
radość z jej sukcesów.
Jakże słodkie były powroty ze szkoły, kiedy w drodze do domu poprawiała jego błędy
i wytykała omyłki, kończąc swoje wywody wyszeptanym ze spuszczonymi powiekami wyznaniem,
że pomimo wszystko lubi go bardziej niż innych chłopców. Żaden z późniejszych licznych
sukcesów nie sprawił mu takiej radości jak to skromne zwierzenie.
Była niezwykle wyrozumiałą przyjaciółką. Nigdy nie nużyło jej wysłuchiwanie opowieści
o jego ambicjach, marzeniach i planach na przyszłość. Zawsze zapewniała go, iż jest
przekonana, że spotka go w
25 życiu sukces. Tak, odniósł sukces, a teraz zamierzał go wykorzystać, wyrzucając
z domu Lisbeth wraz z
jej dziećmi tylko po to, aby zaspokoić swoją dumę i wyrównać porachunki z nieboszczykiem.
Gdy opuszczał Chiswick, Lisbeth była akurat w odwiedzinach u ciotki. Potem wyrosła
z dziecinnego uczucia, które w innych okolicznościach mogłoby zaowocować trwałym
związkiem. Turner wyjechał i zapomniał o niej - wzywał go wielki świat. Do czasu
tej przypadkowej właściwie wizyty nie miał nawet pojęcia, czy Lisbeth jeszcze żyje.
I oto teraz okazuje się, że jest wdową po Neilu Jamesonie!
Milczał przez dłuższą chwilę, podczas gdy fale nieprzerwanie omywały przybrzeżne
skały, a chłopiec zabrał się ponownie do swojego " Crusoe " . W końcu Robert Turner
ocknął się z zamyślenia.
- Znałem twoją matkę, gdy była dziewczynką - powiedział. - Ciekawe, czy mnie pamięta.
Kiedy wrócisz do domu, spytaj ją, czy przypomina sobie Bobby ' ego Turnera.
- Czy nie wejdzie pan po prostu na chwilę, aby się z nią zobaczyć? - spytał uprzejmie
Paul. - Mama jest zawsze bardzo zadowolona z odwiedzin starych przyjaciół.
- Nie, nie mam dziś czasu. - Turner nie zamierzał wyjaśniać prawdziwych motywów odmowy.
Nie mógł przecież powiedzieć chłopcu, że z powodu jego ojca nie był w stanie traktować
Lisbeth tak jak niegdyś. - Proszę cię tylko, , abyś przekazał jej jeszcze jedną wiadomość.
Nie będzie żadnej licytacji. To ja jestem faktycznie odpowiedzialny za cały ten proces,
to ja kryj ę się za plecami prawników, ale nie miałem pojęcia, że właścicielem Cove
jest teraz moja dawna mała przyjaciółka, Lisbeth Miller. Będziecie mieli tyle czasu,
ile potrzeba na spłacenie długów. Powiedz jej, że Bobby Turner odwdzięcza się w ten
sposób za to, co podarowała mu w swoje szóste urodziny pod wielką jabłonią. Sądzę,
że będzie wiedziała, o co chodzi. Co się zaś tyczy ciebie, Paul, proszę: bądź dobry
dla swojej matki. Mam nadzieję, że gdy dorośniesz, doskonale poprowadzisz gospodarstwo
w Cove. Na razie śpijcie spokojnie, nic wam nie grozi.
- Ale, proszę pana. . . proszę pana. . . - jąkał się z nadmiaru szczęścia i niewysłowionej
wdzięczności Paul. - To zbyt piękne, żeby było możliwe. Mówi pan, że rzeczywiście
nie będziemy licytowani? Dlaczego nie odwiedzi nas pan i sam nie przekaże mamie tej
wiadomości? Byłaby taka szczęśliwa i wdzięczna. Niech pan przyjdzie i pozwoli sobie
podziękować.
- Może innym razem. Nie mam dziś czasu. Powtórz jej moje słowa, to wszystko. No,
biegnij już, im szybciej się o tym dowie, tym lepiej!
Obserwował chłopca pędzącego w podskokach w stronę domu, dopóki t en ni e zniknął
mi ędzy skałami.
- Oto moja zemsta - i wymarzona letnia rezydencja a wszystko przez nagły przypływ
starego, przebrzmiałego sentymentu - Robert wzruszył ramionami. - Nie sądziłem, że
jestem zdolny do podobnych uczuć. Ale to w końcu mała Lisbeth. Nie znałem milszej
od niej dziewczyny. Dobrze, że nie poszedłem z chłopakiem. Jest dojrzałą kobietą
i do tego wdową po Neilu Jamesonie. Wolę zachować w pamięci jej dawny obraz: małej,
złotowłosej Lisbeth o błękitnych oczach. Cieszę się, że uczyniłem dla niej chociaż
tyle, że może być bezpieczna w swoim domu: To podziękowanie za przyjaźń i uczucie,
którym osładzała moje samotne dzieciństwo.
Ruszył przed siebie z uśmiechem, którego łagodność z pewnością zdurniałaby jego przyjaciół
z wielkiego świata. Potem, idąc wąską wierzbową aleją prowadzącą w stronę domu Toma,
zanucił melodię starej miłosnej piosenki.
Przełożył Adam Augustyniak
26
ODWIECZNY ZEW MORZA
Chłodny, wrześniowy, północnozachodni wiatr pędził wody zatoki Racicot. Niósł silny,
słony zapach morskich fal, które z groźnym rykiem rozbijały się o skały w pobliżu
latarni morskiej po jednej, a na ławicach piasku po drugiej stronie zatoki, piętrzył
wody w wielką, czarną ścianę, szarpał maszty i kotwice łodzi, z gwizdem wpadał w
kominy rybackich chat rozrzuconych na brzegu. Zawodził, wył i śpiewał na tysiąc różnych
sposobów - ale słowa jego pieśni brzmiały inaczej w sercu każdego ze słuchaczy.
Także Nora Shelley, stojąc w drzwiach rodzinnego domu, wsłuchiwała się w tę pieśń.
A wiatr śpiewał o wielkim świecie i była w tym śpiewie nuta zupełnie inna niż zazwyczaj.
- Przed tobą nowe życie, Noro - wołał wiatr. - Wspaniałe życie, jeśli tylko tego
zapragniesz. Jeśli zechcesz i będziesz miała dosyć siły i odwagi, aby się z nim zmierzyć.
Nora wychyliła się zza drzwi. Uwielbiała ten północny, sztormowy wiatr i zawsze wychodziła
mu na spotkanie; był jej starym przyjacielem. Wysoka i szczupła, o mlecznej cerze
podobnej do białej piany, która rozjaśnia ciemne grzywy fal, miała oczy o niepokojącym
błękitnym kolorze morza po wielu dniach pełnych słońca, włosy czarne jak noc i usta
odcinające się jaskrawością dojrzałej czerwieni od świeżej, niewinnej twarzy. Po
tej stronie zatoki nie było piękniejszej, ale i mniej lubianej dziewczyny. To duma
czyniła ją niedostępną zarówno dla mężczyzn jak i kobiet. Nawet przyjaciołom często
dawała odczuć, że jest ulepiona z innej niż oni gliny.
Nora zamknęła drzwi chaty i ruszyła przed siebie. Chciała stanąć twarzą w twarz z
wiatrem w chwili ostatecznej decyzji. Szła po kamieniach wystających z piasku, depcząc
blade wodorosty wyrzucone przez morze, aż dotarła na stok, skąd roztaczał się widok
na położoną w dole szafirową zatokę. Wszędzie dokoła stały małe, niezgrabne, wiejskie
domki podobne do domu jej rodziców, pełne hałaśliwych dzieciaków bawiących się na
podwórkach. Kutry do połowu makreli kołysały się na falach; za nimi, w oddali, widać
było spiczasty wierzchołek Sandy Point, który pokryty niezliczoną ilością gnieżdżących
się tam mew wyglądał jak przysypany śniegiem. W dole, prawie na samym brzegu, przed
domem Joe ' ego Francuza grupka mężczyzn śmiała się i spierała o coś głośno. Nora
znała to wszystko na pamięć.
Po przeciwnej stronie zatoki, na samym końcu cypla leżało Dalveigh. John Cameron,
bezdzietny milioner, dwa lata temu zbudował tam posiadłość i nazwał ją Dalveigh na
cześć szkockich przodków. Dla miejscowych rybaków dom i otaczające go tereny były
ucieleśnieniem baśniowych wyobrażeń.
Nora Shelley dobrze znała Dalveigh. Latem często bywała u państ wa Cameronów, podobał
jej się przepych, z jakim wyposażono posiadłość i czuła się tam jak ryba w wodzie.
Życie w luksusie mogło stać się również jej udziałem, gdyby tylko tego zechciała.
A Nora czuła, że jest wprost do niego stworzona.
Właściwie decyzję podjęła już dawno, chociaż bała się do tego przyznać nawet sama
przed sobą. Potrzebowała czasu, aby pozwolić sercu zapomnieć o wszystkim, co kochała
do tej pory.
W dużym pokoju o niskim suficie, nierównej podłodze i poczerniałych ścianach, zawieszonych
sieciami do połowu śledzi i ceratowymi sztormiakami, znajdowało się czworo ludzi.
John Cameron i jego żona siedzieli na honorowych miejscach. Pani Cameron była piękną,
elegancką kobietą, której twarz wyrażała zwykle niezadowolenie, a czasem rozdrażnienie.
Cała jej postać emanowała wyniosłością. Najbardziej krytyczni mieszkańcy Racicot
mówili, że " fruwa w obłokach" . Jej mąż był niskim, siwowłosym mężczyzną o żwawych
ruchach i młodej twarzy. Jako doskonały żeglarz i równie dobry rybak cieszył się
szacunkiem i sympatią mieszkańców. Nadto Dalveigh stanowiło świetny rynek dla świeżych
makreli.
Nathan Shelley, pochylony, z rękami na kolanach, zajął swoje ulubione miejsce przy
kamiennym piecu. Przez wzgląd na panią Cameron odłożył na bok fajkę, powstrzymując
się od palenia. Patrzył na żonę i nie mógł się nadziwić. Przypomniał sobie, że tylko
jeden raz w życiu widział ją siedzącą
27 bezczynnie - tego dnia przed dziesięciu laty, gdy wniesiono do domu ociekające
wodą ciało Neda
Shelleya. Pani Shelley tkwiła teraz nieruchomo przy małym oknie, patrząc na zatokę.
Na kolanach ciągle jeszcze trzymała płaszcz męża, który łatała przed przyjściem Cameronów.
Była to kobieta słusznego wzrostu i nie mniej słusznej tuszy, mówiła i poruszała
się powoli, z godnością, a wyraz niezmąconego spokoju nigdy nie znikał z jej twarzy.
Nie zniknął nawet wtedy, gdy usłyszała propozycję Cameronów.
Chcieli zabrać Norę - ci bogaci ludzie, którym życie ofiarowało wszystko, z wyjątkiem
kochającej córki, choć tak bardzo jej pragnęli. John Cameron krótko i zwięźle wyjaśnił
przyczynę wizyty.
- Chcemy zaopiekować się nią jak rodzonym dzieckiem. Pokochaliśmy ją. Jest nie tylko
piękna, ale również zdolna i inteligentna. Uważamy, że zasługuje na coś więcej niż
życie w Racicot; wy macie przecież oprócz niej jeszcze inne dzieci, my zaś jesteśmy
bezdzietni. Poza tym, nie wyjedzie na zawsze. Będziecie ją widywać każdego lata,
które spędzamy przecież w Dalveigh.
- To nie to samo - powiedział Nathan Shelley sucho. - Będzie żyła waszym życiem,
nie naszym. My, prości ludzie, kochamy każde z naszych dzieci i nie chcielibyśmy
utracić żadnego z nich. Ale nie będziemy się sprzeciwiać, jeśli Nora zechce odejść.
Jest bystra i myślę, że chciałaby czegoś zupełnie innego niż to, co my możemy jej
dać. Jest podobna do mnie. Bóg jeden wie, jak bardzo nienawidziłem Racicot! W końcu
rzuciłem wszystko, uciekłem do miasta i zacząłem pracować. Ale nie wytrzymałem tam
długo. Morze weszło mi w krew. Wróciłem po dwóch latach. Właściwie to nie chciałem
wracać, ale coś mnie ciągnęło w te strony. Od tamtego czasu nie ruszyłem się stąd
nigdzie. Ale może z nią będzie inaczej. Jest o wiele młodsza, niż ja byłem wtedy.
Jeśli życie na brzegu morza i tęsknota za jego bliskością nie zapadły głęboko w jej
serce, może znajdzie szczęście, żyjąc daleko stąd. Ale pan nawet nie wie, jak morze
potrafi przyzywać tych, którym wydaje się, że porzucili je na zawsze.
Cameron uśmiechnął się. Nawet nie podejrzewał, że ten stary ma taką poetyczną duszę.
Najprawdopodobniej Nora po nim odziedziczyła temperament i zdolności. Zdecydowanie
bardziej przypominała ojca niż majestatyczną i flegmatyczną matkę.
- Co myślisz o tym, , żono? - spytał Shelley. Kobieta odezwała się, mówiąc w swój
charakterystyczny sposób, bardzo powoli: - Pozostawmy to Norze.
. Kiedy Nora w końcu wróciła do domu, jej twarz wysmagana północnym wiatrem, promieniała
świeżością i zdrowiem. Gdyby wiedzieli, jak trudno jej będzie powiedzieć im to tak
po prostu! Spojrzała błagalnie na matkę.
- Zostajesz, , czy jedziesz? - zapytał trochę opryskliwie oj ciec. - Myślę, że pojadę
- powiedziała cicho Nora. Potem, spojrzawszy na matkę, podbiegła do niej i objęła:
- Nigdy nie zapomnę o tobie, , mateczko - zawołała. . - Zawsze będę kochać ciebie
i ojca.
. Matka łagodnie odsunęła ją od siebie i delikatnie popchnęła w stronę Cameronów:
- Idź - powiedziała spokojnie. . - Od teraz należysz do nich.
. Wieści lotem błyskawicy rozchodzą się po Racicot. Jeszcze przed nocą mieszkańcy
wybrzeża wiedzieli, że Cameronowie zamierzają zaadoptować Norę Shelley i chcą zabrać
ją ze sobą. Wszyscy przyjęli tę wiadomość z wielkim zaskoczeniem i jeszcze większą
zazdrością. Kobiety pogardliwie kręciły głowami:
- Teraz dopiero Nora porośnie w piórka - mówiły. - Zawsze uważała się za kogoś lepszego
od innych: Nate Shelley i jego żona przewrócili jej w głowie z kretesem. Ciekawe,
co na to powie Rob Fletcher.
Nora poprosiła brata, aby przekazał nowinę Robowi, ale Merran Andrews była szybsza.
Dopadła Roba, zanim przybił do brzegu i wyciągnął łódź, aby przeschła na słońcu.
- Czy słyszałeś już najnowszą wiadomość, Rob? Nora wyjeżdża. Zostanie wielką panią.
Cameronowie zupełnie stracili głowę, zamierzają ją adoptować.
Merran od dawna polowała na Roba. Rob był wysokim, przystojnym chłopakiem, należał
do najbogatszych mieszkańców znad zatoki i pod każdym względem stanowił doskonałą
partię. Wybrał jednak Norę, więc cios, który Merran mogła mu teraz zadać, sprawił
jej przyjemność; jeszcze zdąży być dla niego miła.
Rob spojrzał na Merran i pobladł pod warstwą opalenizny. Wyczytał w jej oczach, że
wszystko już zostało przesądzone i nie da się tego zmienić.
- To się wspaniale składa - powiedział, siląc się na spokój. - Zasługuje na coś lepszego
niż życie w Racicot.
28 - Była zbyt dobra dla tutejszych prostaków, , to miałeś na myśli? - spytała złośliwie
Merran.
Nora spotkała Roberta dopiero następnego wieczoru, kiedy przeprawiła się z Dalveigh.
Stał na brzegu, pomógł jej wciągnąć łódź i wysiąść. Szli plażą, czując na twarzach
promienie zachodzącego słońca; słuchali szumu wiatru i wpatrywali się z zachwytem
w pierwszą wieczorną gwiazdę, która zajaśniała na ciemniejącym niebie. Norę złościło,
że czuje się niezręcznie. Rob Fletcher był przecież tylko jej przyjacielem, nikim
więcej, przyjacielem, któremu mogła zwierzyć się ze swoich myśli i marzeń. Skąd więc
ten dziwny ból w sercu? Bardzo chciała, żeby Rob coś powiedział, ale on szedł obok
w milczeniu, z pochyloną głową.
- Przypuszczam, , że już wiesz o moim wyjeździe - odezwała się w końcu. . Skinął
głową. - Tak. Chyba ze sto osób już mi o tym mówiło - odpowiedział, , ciągle nie
patrząc na nią. - Czy nie sądzisz, , że spotkało mnie wielkie szczęście? - spytała.
- Sam nie wiem, co o tym myśleć - powiedział powoli. - Wyjedziesz, rozejrzysz się
i wtedy się okaże. Teraz, tutaj, wszystko wydaje się proste. Ale może okazać się
inaczej. Myślisz, że można jednego dnia przekreślić dwadzieścia lat życia i rzucić
wszystko, ot tak, bez żalu?
- Ależ oczywiście, że będę tęsknić za domem, jeśli o to ci chodzi - odburknęła rozdrażniona
Nora. - Na pewno, przynajmniej z początku. Jestem na to przygotowana, ale człowiek
ma taką naturę, że jest w stanie przystosować się do każdej sytuacji. Poza tym nie
wyjeżdżam na zawsze. Będę tu wracać każdego
lata. - To nie to samo - powiedział Rob nieustępliwie, w duchu myśląc, że Nathan
Shelley miał rację. - Zostaniesz wielką panią, to jest z pewnością ogromna szansa
dla ciebie. Choć musisz wiedzieć, że nowe
życie cię zmieni. Może nie od razu, ale kiedyś jednak to nastąpi. Przestaniesz być
jedną z nas, będziesz podobna do nich. Ale czy to da ci szczęście? Chciałbym znać
odpowiedź na to pytanie.
Nora poczuła się dotknięta do żywego. Ale nie umiała gniewać się na Roba. - Sądzę,
że będę szczęśliwa - powiedziała w zamyśleniu. - Musi tak być, wiem to. Wielki świat
ciągle mnie wabi i przyzywa, i tak było zawsze, odkąd pamiętam. Zawsze chciałam zobaczyć,
jak wygląda życie poza naszym Racicot. Wiedziałam, że przyjdzie taki dzień, w którym
będę mogła stąd wyjechać. Dlatego starałam się nie zaniedbywać szkoły. Matka mawiała,
że byłoby dla mnie lepiej, gdybym siedziała w domu; że czytam zbyt wiele książek
i dlatego właśnie różnię się od innych. Tylko ojciec mnie rozumiał; często powtarzał,
że jestem taka jak on. Rzeczywiście, zawsze czytałam wszystko, co wpadło mi w ręce.
Wydawało mi się, że to jedyny sposób, aby odpowiednio przygotować się do życia w
wielkim świecie. A teraz mam już pewność, że ten świat stoi przede mną otworem. I
nie luksus, w jakim będę żyć, nie ten piękny dom i eleganckie stroje pociągaj ą mnie
tak, jak wszyscy sądzą, nawet moja matka. To nie to. Nagle poczułam, że nadeszła
chwila, na którą czekałam, że w końcu otwarła się przede mną możliwość wyrwania się
stąd i nie mogę tego przegapić. Muszę wyjechać, Rob, po prostu muszę.
- Jedź, jeśli ci się wydaje, że tak trzeba - odpowiedział, patrząc na jej delikatną
twarz zdradzającą zakłopotanie. - Jeżeli uważasz, że to jest dla ciebie najlepsza
droga, to jedź, Noro. Pragnę, abyś w tym świecie, do którego odchodzisz, znalazła
to, czego zawsze szukałaś. A jeśli tak się stanie, to z pewnością nie zechcesz tu
powrócić. Ach, Noro! Noro! Co ja pocznę bez ciebie? !
Ten nieoczekiwany wybuch przeraził ją nie na żarty. - Już ci mówiłam, , że nie wyjeżdżam
na zawsze. A poza tym jest wiele innych dziewcząt. - One się nie liczą. . Nigdy nie
dostrzegałem żadnej poza tobą i ty, Noro, dobrze o tym wiesz. - Bardzo mi przykro
- powiedziała cicho.
. - Nie sądzę. Gdyby tak było, nie opuściłabyś mnie. Kocham cię mocniej, niż powinienem
i nie myślałem, że kiedykolwiek zdobędę się na odwagę, by ci o tym powiedzieć. Bałem
się, że odrzucisz mnie i moją miłość. Zawsze wydawało mi się, że jesteś za dobra
dla mnie. Dziewczyna, którą biorą Cameronowie, nie może przecież wiązać się z Robem
Fletcherem, zwykłym rybakiem.
- Nigdy nie myślałam o tobie w ten sposób! ! - zaprotestowała. - Ale to nie zmienia
faktu, , że cię tracę. Pamiętaj: żadna inna nie liczy się dla mnie. Pożegnał ją przed
drzwiami domu jej rodziców. Nora patrzyła na rosłą postać Roba, na wody zatoki i
nagle jej oczy napełniły się łzami, a sercem targnął żal. Przez chwilę pragnęła zostać.
Wtedy zobaczyła światła Dalveigh. Tam czekało życie w blasku, olśniewające i kuszące.
Nie, nie wolno się roztkliwiać, wyjedzie, to już postanowione. Jest za późno, aby
się wycofać.
29 Nora Shelley wyjechała z Cameronami i Dalveigh opustoszało. Wiatr hulał po zatoce
Racicot, a dla
rybaków zaczął się okres bezczynności w oczekiwaniu na następny sezon czas niespiesznych
przechadzek, długich godzin przesiadywania u sąsiadów z nieodłączną fajką w zębach,
rozmów o morzu i przyszłych połowach. Nad zatoką życie towarzyskie rozkwitało jedynie
zimą. Latem nie było na to czasu. Ludzie pracowali wtedy po osiemnaście godzin na
dobę. Tylko zimą mogli odpoczywać i gawędzić. Był to też czas zaręczyn i ślubów,
a także pora marzeń dla samotnych, takich jak Rob Fletcher.
A zima w Racicot płynęła wolno i leniwie. Co tydzień przychodził list od Nory Shelley
do rodziców i nieodmiennie stawał się wydarzeniem dla całej osady. Zawsze tego wieczoru,
kiedy z poczty w Cove przynoszono list, kuchnia Shelleyów wypełniała się tłumem sąsiadów.
Isobel Shelley, młodsza siostra Nory, czytała na głos, akcentując wyraźnie każde
słowo i powtarzając szczególnie ważne miejsca.
Cameronowie spędzili jesień w Nowym Jorku, a na zimę planowali wyjazd na południe.
Nora dużo pisała o swoim nowym życiu. W pierwszych listach często wspominała o tęsknocie
za domem, ale z biegiem czasu ton listów zmienił się, smutek ustąpił. Coraz mniej
pisała o sobie, a coraz więcej o wszystkich pięknych miejscach, które zwiedziła,
o poznanych ludziach i wielu wspaniałych rzeczach, które było jej dane zobaczyć.
Niebawem listy zmieniły się tak, jakby pisał je ktoś obcy, kto nigdy nie mieszkał
w Racicot, i wszyscy to zauważyli.
- Ona jest już kimś innym - mruczał stary Nathan. - Czułem, że w końcu tak się stanie,
ale jakoś nie mogę się z tym pogodzić. Ona już nie jest nasza. Straciliśmy, żono,
naszą małą dziewczynkę, na zawsze.
Rob Fletcher również przychodził, aby posłuchać listów Nory, ale siedział milczący,
podczas kiedy inni żywo komentowali prawie każde słowo. Rob ostatnio bardzo się zmienił,
mówili mieszkańcy wsi. Zrobił się mrukliwy i zaczął stronić od ludzi, wolał przesiadywać
w domu i czytać książki, niż chodzić w odwiedziny. Jeżeli samotny, młody mężczyzna
woli tkwić w domu i czytać, zamiast iść się zabawić, to niechybny znak, że coś z
nim jest nie w porządku. Jacob Randor też czytał przez całą zimę, a wiosną się utopił.
Wyskoczył za burtę i zaplątał się w sieć. Oto do czego mogą doprowadzić książki.
Tego lata Cameronowie zamierzali przyjechać do Dalveigh później niż zwykle, musieli
mieć na względzie zdrowie Johna, które ostatnimi czasy nie było zbyt zadowalające.
Dopiero pierwszego sierpnia zjechał do rezydencji tłum służących, aby przygotować
wszystko na przybycie państwa, zaś w tydzień później pojawiła się cała rodzina, a
wraz z nią zaproszeni goście.
W dniu przyjazdu Nora Shelley stała w oknie i patrzyła na wieś leżącą po drugiej
stronie zatoki. Było piękne popołudnie, a ona, zmęczona podróżą, właściwie nie miała
ochoty nigdzie wychodzić, choć wiedziała, że nie wytrzyma i będzie musiała zobaczyć
rodzinę. Matka ją przyzywała; powiedział jej o tym, ten sam co zawsze, północno -
zachodni wiatr, który wtargnął przez otwarte okno do wytwornie umeblowanego pokoju.
Przyniósł ze sobą ostry zapach morza i napełnił serce dziewczyny przejmującą tęsknotą.
Nora była teraz piękniejsza niż kiedykolwiek. W ciągu tego roku rozkwitła i przeistoczyła
się w pełną wdzięku damę. Nawet Cameronów zdziwiło i zaskoczyło, jak szybko przystosowała
się do nowych warunków i nowego otoczenia.
Wydawało się, że wraz z porzuceniem Racicot Nora zrzuciła również swoją starą skórę.
Zaczęła zachowywać się tak, jakby zawsze należała do wyższej sfery. Nowi rodzice
byli oczarowani nie tylko urodą swej przybranej córki, ale także jej gracją i wrodzonym
wdziękiem. Spełniali każde jej życzenie i rozpieszczali ją. W ciągu kilku miesięcy
przeżyła więcej niż przez minione dwadzieścia lat. Zdecydowanie ta Nora Shelley,
która teraz przyjechała do Dalveigh, nie była tą samą Norą Shelley, która stąd wyjeżdżała.
Kiedy tak stała przy oknie, patrząc na fale i pierwszą wieczorną gwiazdę, na światła
zapalające się w oknach rybackich chat, kiedy słuchała nawoływania wiatru, jakaś
struna nagle pękła i serce jej wypełnił smutek podobny falom oceanu zalewającym brzeg.
Poczuła, że musi iść zaraz, natychmiast. Nie może czekać ani chwili dłużej.
Była już ubrana do obiadu. Nagle, drżącymi palcami zaczęła rozpinać kosztowną suknię,
zrzuciła ją i przebrała się z powrotem w ciemny, podróżny kostium. Rozpuściła włosy
i przewiązała je karmazynową wstążką. Chciała wyjść niepostrzeżenie, dostać się na
brzeg, gdzie mieszkał Davy i pożyczyć od niego
30 małą, lekką łódkę - przy tym wspaniałym wietrze można w mig przebyć zatokę! Niestety,
nie udało się
jej wymknąć cichaczem. W holu niespodziewanie natknęła się na panią Cameron. - Ależ
Noro! ! - wyrzut zabrzmiał w głosie opiekunki. - Muszę wyjść, ciociu! Natychmiast!
- zawołała dziewczyna. Obawiała się, że pani Cameron będzie próbowała ją zatrzymać,
a nie mogła do tego dopuścić.
- Musisz wyjść? ? Dokąd? Obiad jest już na stole i. . . - Nie jestem w stanie teraz
myśleć o jedzeniu. . Muszę popłynąć do domu. - Moje drogie dziecko, to niezbyt mądry
pomysł. Jest już za późno na przeprawę przez zatokę. Przecież nie spodziewają się
ciebie o tej porze. Poczekaj do rana.
- Nie mogę. Nie jest ciocia w stanie tego zrozumieć. Muszę popłynąć natychmiast.
Wiem, że matka na mnie czeka.
Upór w głosie dziewczyny sprawił, że na twarzy pani Cameron pojawił się wyraz rezygnacji.
Zrozumiała, że nie może zatrzymywać Nory dłużej.
- Idź, jeśli musisz. Ale wiatr jest zbyt silny, abyś mogła płynąć sama. Poproszę
Clarka Bryanta, żeby ci towarzyszył.
Nora próbowała protestować, ale bezskutecznie. Po chwili, w ponurym milczeniu, szła
brzegiem obok Clarka, a on żartował z jej złego nastroju. Clark Bryant był wysokim,
postawnym mężczyzną o miłej, inteligentnej twarzy, jednym z młodych milionerów otaczających
Johna Camerona, z którymi przeprowadzał on znakomite transakcje. Bryant od dawna
był zakochany w Norze i to właśnie stanowiło główny powód zaproszenia go do Dalveigh.
Nora lubiła Clarka Bryanta, ale nie okazywała mu żadnych specjalnych względów, a
w tej chwili uważała go wręcz za intruza. Nie chciała, żeby płynął z nią do Racicot.
Nie dlatego, żeby wstydziła się skromnego domu rodzinnego, ale chciała powitać rodziców
bez świadków i to w dodatku zupełnie im obcych.
Davy spuścił na wodę swoją małą łódź i Nora ujęła rumpel. Znała każdy zakątek zatoki.
Łódź natychmiast złapała wiatr w żagle i pomknęła przez spienione fale. Ponury nastrój
Nory zniknął gdzieś bez śladu. Zapomniała nawet o irytującej obecności Clarka Bryanta.
Słuchała szumu fal i śpiewu wiatru, a jej serce wypełniała bezgraniczna radość i
szczęście. Tam, gdzie na ciemniejszym brzegu błyskały małe światełka pod bladym,
złotawym niebem, był jej prawdziwy dom. Jaką cudowną pieśń powitalną śpiewał przyjaciel
wiatr! Smagał jej twarz, pozostawiając na ustach słony smak morskiej wody, a łód
 pruła strome grzbiety fal - jakież to było cudowne uczucie!
! Clark obserwował ją przez cały czas i w końcu zrozumiał, że nic dla niej nie znaczy,
że w jej sercu nie ma dla niego miejsca. Widział też, że zupełnie zapomniała o jego
obecności. A była tak piękna i tak godna pożądania! Patrząc w toń, pochyliła głowę
podobną do rozkwitłej róży, wiatr rozwiewał kaskadę jej czarnych włosów, bawiąc się
nimi pieszczotliwie. Muskał jej cudowne, szkarłatne wargi i oczy, ogromne i błyszczące,
które wpatrywały się w migotliwe światełka domków Racicot.
Kiedy przybili do nabrzeża, Nora wyskoczyła z łodzi, zanim Bryant rzucił cumy. Potem
powiedziała najłagodniej, jak umiała. :
- Nie czekaj na mnie. . Już dzisiaj nie wrócę. Okryła głowę szalem i pospiesznie
ruszyła po kamiennym nabrzeżu w stronę wsi. Nie spotkała nikogo, bo właśnie o tej
porze wszystkie rodziny w Racicot zasiadały do kolacji. Również w kuchni Shelleyów
cała rodzina siedziała już za stołem, gdy nieoczekiwanie otwarły się drzwi i na progu
stanęła Nora. Przez chwilę domownicy patrzyli na nią w osłupieniu, jakby zobaczyli
ducha; nikt nie znał dokładnej daty przyjazdu Cameronów do Dalveigh.
- To przecież nasza Nora - powiedział stary Nathan podnosząc się z ławy. . - Mamo!
- zawołała Nora i rzuciła się w stronę matki. Przypadła do niej szlochając i tuląc
twarz do jej piersi.
Wiadomość o powrocie Nory natychmiast obiegła Racicot i wkrótce tłum ciekawskich,
pragnących ją powitać, wypełnił dom. Spędzili wesoły wieczór w cudownej, ciepłej
i serdecznej atmosferze. Mężczyźni palili fajki, a kobiety robiły na drutach, rozmawiając
przy tym z wi el ki m ożywi eni em. Obecni jednogłośnie stwierdzili, że wielki świat
nie zepsuł Nory. Stary John Meyers wyznał z wielką otwartością:
- Jesteś zupełnie taka sama jak wtedy, gdy stąd wyjeżdżałaś. Z tą różnicą, że teraz
z ciebie wielka pani. Wszyscy uważamy, że wyszło ci to na dobre.
31 Nora roześmiała się. Bardzo ucieszyły ją te słowa. Nawet Nathan się roześmiał.
On również zauważył
przemiany, jakie zaszły w jego małej dziewczynce i musiał przyznać, że miniony rok
wpłynął na nią korzystnie.
Nora siedziała obok matki i była bardzo szczęśliwa. Jednak przez cały czas nie mogła
się powstrzymać, aby nie rzucać ukradkowych spojrzeń na drzwi. Kiedy minął wieczór
i wszyscy wyszli, Nora stanęła przed domem. Wiatr już ucichł i morze tchnęło niezwykłym
spokojem. Było już bardzo późno i wszyscy rybacy, powróciwszy z połowu makreli, odpoczywali
w swoich domach. Na niebie pojawił się księżyc, obejmując we władanie zatokę i srebrząc
fale swoim światłem. Jego blask wydobył z mroku nocy czyjąś postać zmierzającą w
kierunku domu Shelleyów. Nora natychmiast ją rozpoznała. Ruszyła biegiem, a mokry
piasek rozpryskiwał się pod jej nogami.
- Rob! ! Rob! - Nora! ! - zawołał otwierając ramiona.
. Dziewczyna przypadła do jego piersi, śmiejąc się i płacząc jednocześnie: - Och,
, Rob! Czekałam na ciebie przez cały wieczór. Za każdym skrzypnięciem drzwi mówiłam
sobie: teraz to już na pewno on. A kiedy w drzwiach stawał ktoś inny, moje serce
zamierało z żalu. Nie miałam śmiałości pytać o ciebie, bo bałam się tego, co mogłabym
usłyszeć w odpowiedzi. Dlaczego nie przyszedłeś?
- Nie wiedziałem, co ci powiedzieć na powitanie - szepnął, nie wypuszczając jej z
objęć. - Chciałem przyjść i popatrzeć na ciebie tak, żebyś o tym nie wiedziała. Bałem
się, że nie będziesz chciała mnie widzieć.
- Nie chcieć cię widzieć! Och, Rob, dzisiaj, kiedy z Dalveigh patrzyłam na domy Racicot,
najpierw pomyślałam nie o mojej matce, a właśnie o tobie.
Odsunęła się od niego i spojrzała mu prosto w oczy, jakby chciała odkryć przed nim
głębię swego serca.
- Jakim wspaniałym mężczyzną jesteś, jak bardzo przystojnym - zawołała. Cała kobieca
powściągliwość zniknęła w porywie szczerego zachwytu. Przez chwilę znowu była dzieckiem,
wypowiadającym swoje myśli z naiwną prostotą. - Przez ten rok żyłam jak we śnie,
cudownym śnie, ale w końcu zrozumiałam, że to był jedynie sen, nic więcej. A teraz
obudziłam się i to ty jesteś sprawcą mego przebudzenia. Cudownym sprawcą! Och, dlaczego
przedtem tego nie wiedziałam?
- Czego nie wiedziałaś, , moja dziewczyno? Znowu wziął ją w ramiona i przytulił do
serca; ich oddechy połączyły się, ale jeszcze nie pozwoliła mu się pocałować.
- - Tego, że cię kocham - szepnęła w odpowiedzi. - To ty jesteś całym moim światem.
Należę do ciebie. Nie wiedziałam o tym aż do dzisiejszego wieczoru. To uczucie spadło
na mnie nagle i porwało jak fale oceanu. Zrozumiałam, że już nigdy nie opuszczę tego
miejsca, ponieważ tylko tutaj mogę usłyszeć śpiew wiatru i szum morskich fal. Życie,
jakie przypadło mi w udziale - to nowe życie - - było wspaniałe, ale ciągle mi czegoś
brakowało. A kiedy dzisiaj wieczorem siedziałam i czekałam, a ty nie przychodziłeś,
już wiedziałam, że moje serce od dawna należało tylko do ciebie.
Tej nocy Nora, leżąc obok siostry, wpatrywała się w zatokę. Siostra spała mocnym,
zdrowym snem. Nora jednak nie mogła usnąć i wsłuchiwała się w żałosne zawodzenie
wiatru za oknem. Jeszcze raz przypomniała sobie wszystko, o czym mówili z Robem.
Jej szczęście byłoby pełne, gdyby wiedziała, że swoim odejściem nie sprawi bólu przybranym
rodzicom. Tego jednak nie mogła oczekiwać.
- Z pewnością pomyślą, że jestem niewdzięczna i płocha - westchnęła. - Nie zrozumieją,
że nic nie mogę na to poradzić. Nigdy tego nie zrozumieją.
Stało się dokładnie tak, jak przewidywała. Kiedy powiadomiła Cameronów o tym, że
zamierza pozostać w Racicot, najpierw próbowali obrócić wszystko w żart, potem odwieść
ją od tego zamiaru, a gdy i to się nie udało, zmartwili się szczerze. Nie obeszło
się bez łez i wymówek. Nora szlochała w ramionach pani Cameron, ale obstawała przy
swoim. Nie mogła zostać z nimi. Po prostu nie mogła.
Cameronowie w przypływie rozpaczy zwrócili się nawet do Nathana Shelleya, ale i on
nic nie wskórał.
- To się na nic nie zda - powiedział do nich. - Morze ją woła i ona oprócz tego wołania
niczego więcej nie słyszy. Przykro mi, że zawiedliście się na niej, ale, wybaczcie
mi moją śmiałość, dla niej chyba
32 będzie lepiej, jeśli zerwie z wami i waszym życiem. Zrobiliście próbę i nie udało
się. Znam moją Norę,
znam ją bardzo dobrze - jest podobna do mnie. Nie posłucha nikogo oprócz siebie i
swojego serca. Jest wolna i może wyjechać lub zostać, wedle własnego wyboru. Kiedy
zeszłego roku postanowiła wyjechać z wami, nie zatrzymywaliśmy jej. Jeśli znowu zechce,
też jej nie zatrzymamy.
Pani Cameron powiedziała Norze wiele gorzkich słów. - To nie to, żebym była niewdzięczna
- zaczęła Nora, a jej usta zadrżały. - Pokochałam ciocię za dobroć i hojność. Niestety,
przekonałam się, że to życie nie dla mnie. Przez długi czas myślałam, że jestem do
niego stworzona, polubiłam je całym sercem. Ale tkwi we mnie coś dziwnego, co mnie
zatrzymuje tutaj i nie pozwala odejść.
- Myślę, że nie zdajesz sobie sprawy, co cię tu czeka, Noro. Po prostu zatęskniłaś
za domem i te odwiedziny sprawiły ci radość. Myślę, że wkrótce się przekonasz, że
powrót do Racicot nie jest taki prosty, jak sądziłaś. Zrozumiesz, że życie u naszego
boku, w naszym świecie, jest o wiele odpowiedniejsze dla ciebie. Sama stwierdzisz,
że to nie jest twoje miejsce i poczujesz się obco.
- Och, nie. Tak się nie stanie. Zamierzam wyjść za mąż za Roba Fletchera! - powiedziała
Nora z dumą.
- Małżeństwo z Robem Fletcherem! - wykrzyknęła pani Cameron. - I pomyśleć, że mogłaś
poślubić Clarka Bryanta, gdybyś tylko chciała!
Nora pokręciła przecząco głową. - Nie mogłam. Może kiedyś nawet o tym myślałam, ale
teraz wiem, że to niemożliwe. Kocham Roba, proszę to zrozumieć.
Nie można było jaśniej wyrazić swoich uczuć. Pani Cameron smutna i zrozpaczona nie
powiedziała nic więcej.
Opuszczając dom swoich przybranych rodziców, Nora płakała gorzko. Ale wieczorem,
kiedy spacerowała z Robem Fletcherem brzegiem morza, w jej oczach nie było już nawet
śladu łez. Wiatr jak zawsze rozwiewał ich włosy, na czarnej jak heban kopule nieba
nad zatoką pojawiły się gwiazdy.
Dochodziły ich śmiechy i śpiewy rybaków wracających z obfitego połowu, a gdzieś z
głębin dobiegał odwieczny zew morza. Po drugiej stronie zatoki widać było światła
Dalveigh. Rob spojrzał na Norę:
- Czy nie żal ci życia, , które porzucasz na zawsze? - Ani trochę. Teraz wydaje mi
się, że były to najpiękniejsze wakacje, jakie mógł mi podarować los. Ale każde wakacje
kiedyś się kończą i przychodzi czas, aby zrzucić świąteczny strój i zabrać się do
codziennych zajęć. Dopiero co opuściłam Dalveigh, a czuję się tak, jakby minęły wieki.
Posłuchaj wiatru, Rob! Jak pięknie śpiewa o tych wszystkich cudownych latach, które
nas czekają!
Rob wziął Norę w ramiona i pocałował. - Jesteś moja już na zawsze - powiedział miękko
i łagodnie.
.
Przełożyła Elżbieta Wójcik
33
CO PRZYDARZYŁO SIĘ DONOWI
Will Barrie, wesoło pogwizdując, szedł w kierunku farmy Locksleyów. Przeciął skrótem
pole koniczyny, a potem rozległy sad z mnóstwem drzew, uginających się pod słodkim
ciężarem jabłek, i skręcił na podwórze, gdzie Curtis Locksley siedział na stercie
pniaków i leniwie strugał kawałek patyka.
- Zdaje się, że masz dużo wolnego czasu, Curt - powiedział Will. - Świetnie, chłopie,
bo chcę, byś się ze mną wybrał na kasztany, na Górę Grierów. Spotkałem wczoraj na
drodze starego Toma Griera i pozwolił mi przyjść, kiedy tylko zechcę. Stary, dobry
Tom!
- Dobra - Curt zgodził się chętnie. - Choćbym nawet był nie wiem jak zajęty, do licha,
to w końcu mój wolny dzień. Wuj mnie dziś nie potrzebuje. Poczekaj, zagwiżdżę na
Dona. Możemy go przecież wziąć ze sobą.
Zagwizdał więc, ale Don; jego piękny nowofundlandczyk, nie raczył się pokazać. Po
nawoływaniach i gwizdach na podwórku i wśród stodół, Curtis odwrócił się zawiedziony.
- Nie ma go nigdzie. Dziwne. Don nigdy nie oddalał się beze mnie. Choć. . . spóźnił
się już kilka razy, a w zeszłym tygodniu dwukrotnie zniknął na całe przedpołudnie.
- Na twoim miejscu zamykałbym go, dopóki nie oduczy się tego włóczenia - rzekł Will
i zawrócił ku ścieżce.
- Ale Don nie znosi zamykania, , cały czas żałośnie skowyczy, nie mogę tego słuchać.
- Cóż. . . - zaczął z wahaniem Will - może byłoby to jednak lepsze niż przyzwolenie
na włóczęgi z innymi kundlami, od których może się nauczyć różnych draństw. Sam widziałem
Dona w zeszłym tygodniu, jak gnał drogą ku przystani, razem z tym wielkim, brązowym
psiskiem Sama Vontnora. Zaczyna mieć złą reputację - kilka owiec zostało rozszarpanych
ostatnio, , a. . .
- Don nawet by nie tknął owieczki - gwałtownie przerwał Curtis. - Zgadzam się, że
nie, jeszcze nie. Lecz pies Ventnora jest podejrzany, a Don ciągle za nim łazi i
różnych łajdactw mógł się nauczyć, to pewne. . . Farmerzy są wściekli i jeśli tylko
dowiedzą się o konszachtach Dona z kundlem Ventnora, to ukarzą oba psy. Lepiej go
zamknij na jakiś czas, niech skowyczy do woli.
- Chyba powinienem - powiedział poważnie Curtis. - Nie chcę, aby Don był oskarżany,
choć jestem pewien, iż on tego nie zrobił. Ale nie będzie się włóczył z psem Ventnora,
łobuz jeden. Niech no wrócę do domu, zamknę go w stodole. Nie zniósłbym, gdyby coś
mu się stało. Oprócz ciebie to mój jedyny kumpel, i to jaki kumpel!
Will zgodził się z tym. Cenił Dona na równi z Curtisem, choć nie ręczyłby za jego
niewinność. Wiedział dobrze, że Don już wcześniej był podejrzewany o różne sprawki,
ale nie chciał martwić przyjaciela.
W końcu. . . nie było żadnych wiarygodnych dowodów, tylko podejrzenia i oskarżenia
farmerów, którzy koniecznie chcieli ukarać mordercę owiec.
W Bayside było dużo psów wątpliwej reputacji, z licznymi grzeszkami na sumieniu,
więc Will miał nadzieję, że gdy Don zostanie zamknięty, a owce nadal będą ginąć,
udowodni to psią niewinność.
Czuł się dość niezręcznie próbując rozmawiać z Curtisem o swych podejrzeniach, bo
przyjaciel był zaślepiony, jeśli chodziło o Dona, i bronił go z większą zawziętością
niż gdyby chodziło o niego samego.
Ale jednocześnie zdawał sobie sprawę, że tylko on może powiedzieć Curtisowi prawdę,
a nie któryś z chłopców z Bayside, przekonanych o winie Dona.
- Kto ostatnio stracił owcę? - zastanawiał się Curtis. Z głównej drogi skręcili na
wąską, leśną ścieżkę wiodącą przez bukowy zagajnik Toma Griera.
34 - Prawie wszyscy farmerzy z Hollow. W Hill jeszcze dwa tygodnie temu nic się nie
działo. We
wtorek zginęło sześć najlepszych owiec Paula Stocktona. Znaleźli je rozszarpane na
jego pastwisku, za sosnowym laskiem. Stary Paul jest wściekły, nie wątpię. Przysiągł,
że znajdzie winowajcę i zastrzeli go.
Ta wiadomość jeszcze bardziej przygnębiła Curtisa. Wiedział o dawnym zatargu między
Paulem, którego farma leżała o ćwierć mili od domostwa Locksleyów i wuj em Arnoldem.
Wuj go przygarnął i Curtis był od niego całkowicie zależny. Co więcej, przypominał
sobie ze ściśniętym sercem, że właśnie w środę rano Don zniknął.
No i co z tego, pomyślał. Do licha, jestem pewien, że Don nie zagryzł tych owiec!
- A, właśnie, mówiąc o starym Paulu - zaczął Will, chcąc zmienić przykry temat. -
W Harbour niepokoją się o szkuner George ' a Finleya " Amy Reade " . To już trzy
dni, jak wyszedł z portu i przepadł bez wieści. A odkąd opuścił Morro przewaliły
się już dwa silne sztormy. Syn starego Paula, Oscar, płynął na nim, więc Paul ma
wielkie zmartwienie. Rodziny reszty załogi, pięciu chłopców z Harbour, również wypatrują
" Amy " i rozpaczają.
. Nie rozmawiali więcej o zagryzionych owcach i pośród przyjemności " kasztanobrania
" Curtis wkrótce zapomniał o swym niepokoju.
Obiad zjedli u starego Toma Griera, który zaprosił ich, gdy przechodzili mimo domu.
Późnym popołudniem Curtis wkroczył na podwórze. Na plecach dźwigał worek kasztanów.
Wuj Arnold stał przed otwartymi drzwiami stodoły i rozmawiał ze starszym, posiwiałym
mężczyzną. Czujność i spryt malowały się na pociągłej twarzy tego człowieka. Serce
Curtisa zabiło mocniej; rozpoznał Paula Stocktona. Co go mogło sprowadzać?
- Curtis, chodź no tutaj - zawołał wuj. Don z radosnym szczekaniem wybiegł naprzeciw,
aby powitać Curtisa. Chłopiec położył rękę na wielkim łbie psa i szli tak obaj, powoli,
w kierunku stodoły.
Stary Paul zmierzył ich mściwym spojrzeniem. - Curtis, złe wieści - zaczął przygnębiony
wuj. - Pan Stockton twierdzi, że to twój pies zagryzł jego owce.
- To kłam. . . - zaczął porywczo Curtis, ale powstrzymał się i dokończył spokojniej
- niemożliwe, panie Stockton. Mój pies nikogo by nie skrzywdził.
- Zabił, , albo pomógł zabić sześć najlepszych owiec w moim stadzie, młody człowieku.
- Czy ma pan jakieś dowody? ? - Curtis cały czas starał się zapanować nad swoją złością.
. - Abner Peck widział twego psa, , jak wałęsał się z tym kundlem od Ventnorów po
moim pastwisku we wtorek wieczorem, a następnego dnia - oto, co znalazłem przy rozszarpanych
owcach! - I tryumfalnie wyciągnął czerwoną wstążkę.
Curtis natychmiast ją poznał. Jego mała kuzynka, Lena, zawiązała tę wstążkę na szyi
Dona we wtorek po południu. Zaśmiewali się z kontrastu, jaki tworzyła frywolna, czerwona
obróżka i masywne ciało Dona.
- Jestem pewien, , że mój pies jest niewinny! - zawołał z pasją. . Pan Locksley pokręcił
głową. - Obawiam się, że jest, Curtis. Wszystko przemawia przeciw niemu, a zagryzienie
owiec to poważne oskarżenie.
- Psa należy zastrzelić - zdecydowanie oświadczył stary Paul - zostawiam to w pana
rękach. Mam wystarczające dowody przeciw niemu i jeśli tego nie zrobicie, pogadamy
o zapłacie za zabite owce.
I odszedł, a Curtis patrzył z napięciem na wuja. - Wuju, , nie możemy zastrzelić
Dona - podjął desperacką próbę ratunku. . - Będę go uwiązywał. - A my będziemy słuchać
jego ciągłego wycia, tak? - odparł sarkastycznie pan Locksley. Był poważnym, surowym
człowiekiem i nie mógł zrozumieć uczucia łączącego Curtisa i Dona. - Nie, nie, Curtis,
zastanów się, pomyśl rozsądnie. Nie możesz go ciągle zamykać, a sam nie upilnujesz
takiego włóczęgi. Jeśli raz zasmakował w polowaniu na owce, jest stracony. Dostaniesz
innego psa, jeśli chcesz. I nie becz, za stary jesteś na babskie mazgajstwo. Pies
jest nieznośny i zostanie zastrzelony. Powiem Charlesowi Pippeyowi, aby przyszedł
jutro i to zrobił. Oho, sztorm nadchodzi. Wiatr wieje z północnego wybrzeża. Uwiąż
psa na noc i zapędź cielaki!
I wuj odszedł, zostawiając zrozpaczonego chłopaka na podwórzu. Curtis patrzył ze
smutkiem na nie podejrzewającego nic psa. Don usiadł przy jego nodze i rozglądał
się wesoło. Nie wyglądał na winowajcę. Czy to możliwe, że naprawdę zagryzł owcę?
35 - Nigdy w to nie uwierzę, stary druhu - powiedział chłopiec z mocą. Zaprowadził
psa do szopy i
uwiązał. Potem legł obok i zanurzył twarz w falującym, gęstym futrze Dona. W sercu
Curtisa rósł bunt, przygnębienie i przerażenie.
Leżał tak do wieczora, pogrążony w gorzkich myślach i wsłuchiwał się w odgłosy szybko,
nadchodzącego sztormu. W końcu wstał, zapędził cielaki, a melancholijne skomlenie
Dona ciągle dźwięczało mu w uszach.
Jutro ucichnie na zawsze, pomyślał i zaszlochał, wlokąc się do łóżka. Przez długą
chwilę leżał nieruchomo, w końcu zapadł w męczący, głęboki sen, z którego wyrwało
go dopiero wezwanie do porannego udoju.
Wiatr wiał z większą furią niż kiedykolwiek. Ponad polami niósł się odgłos grzmotów,
a fale wściekle biły w odsłonięty brzeg. Sztorm objął całe wybrzeże na wschód od
Bayside.
Kończyli właśnie śniadanie, gdy do kuchni wpadł Will Barrie. - " Amy Reade " jest
przy brzegu, na skałach Gleeson! - krzyknął. - Tłucze się o nie od samego rana! Chod
, Curt!
Curt zerwał się i chwycił czapkę, wuj wypadł za nim, jeszcze bardziej poruszony.
Gdy przebiegali przez podwórze, usłyszeli szczekanie Dona.
- Wezmę go ze sobą - zdecydował Curtis - poczekaj, Will! Droga pełna była ludzi zdążających
ku przystani. Obok chłopców zatrzymał się jadący wozem Sam Morrow. Krzyknął, żeby
wsiadali. Był już raz na brzegu i wrócił do domu, by zdać relację ojcu. Wóz trząsł
strasznie, a Sam wykrzykiwał wieści o " Amy " pośród wyjącego wściekle wichru.
. - Taak, jest źle! Łódź tłucze o skały ćwierć mili od brzegu. To przecież stara
balia, przeciekająca i przegniła. Morze jest nieprawdopodobnie wzburzone i fale dosłownie
ją przykrywają. Żadna łódź nie jest w stanie teraz płynąć na ratunek - fale od razu
by ją zatopiły. Stary Paul szaleje - cały dobytek chce oddać za ocalenie Oscara,
ale nic nie da się zrobić.
Gdy dojechali do przystani, na brzegu kłębili się ludzie. Podobny do łupinki szkuner
walczył z falami na rafie. Stary siwy rybak z Harbour, do którego zwrócił się Sam,
przecząco potrząsnął głową.
- Nic nie zrobimy, żadna łajba nie wytrzyma na takiej fali ni chwilki. Szkuner zaraz
rozpadnie się na kawałki. Okropne! To straszne, tak stać i gapić się na tonących
sąsiadów!
Curtis z Willem zbiegli na sam brzeg. Krewni członków załogi " Amy Reade " już tam
byli, wszyscy zrozpaczeni, a Paul Stockton wprost szalał. Biegał wzdłuż brzegu, modlił
się, płakał. Jego jedyny, ukochany syn tonął właśnie na " Amy Reade " , a on nie
mógł nic na to poradzić!
- Co oni robią? - Will zwrócił się do Martina Clarka. - Usiłują rzucić nam cumę.
Przywiązali do niej cienką linką drąg, by ją obciążyć. O, teraz młody Stockton próbuje,
ale to na nic. Wiry przy rafach są zbyt silne.
- Jak to? ? Don przyniesie linę - zawołał Curtis. . - Don! ! Do nogi, Don! Pies przybiegł
z głośnym szczekaniem. Curtis przytrzymał go za obrożę i pokazał drąg, który młody
Stockton znów rzucił w fale. Don zaszczekał na znak, że zrozumiał i dał susa do wody.
Gapie, obserwujący sytuację, zakrzyknęli z radością i nadzieją, a potem zaległa cisza.
Słychać było tylko ryk sztormu i huk bijących o brzeg fal. Ludzie patrzyli na wspaniałego
psa walczącego z żywiołem; jego czarny łeb co chwilę pojawiał się na powierzchni
wody i znikał. Gdy Don dopłynął do drąga, złapał go zębami i zawrócił. Owacje rozległy
się na nowo. Stojąca przy Curtisie żona jednego z członków załogi szkunera padła
na kolana łkając i dziękując Bogu. Curtis również czuł gorące łzy napływające mu
do oczu.
Don wyszedł na brzeg, położył zdobycz u nóg swego pana i otrząsnął się energicznie.
Curtis chwycił drąg, a tuzin kobiet i mężczyzn rzucił się w kierunku Dona ściskając
go i całując jego mokre futro. Paul Stockton był wśród nich; wielki, ciemny łeb psa
wyglądał spod jego ramienia, a oczy Dona pytały, co znaczy to zamieszanie.
Tymczasem kilku mężczyzn krzepko ciągnęło cumę. W pół godziny cała załoga " Amy Reade
" , zmarznięta i ociekająca wodą, znalazła się na brzegu. Stary Paul chwycił rękę
Curtisa i mocno nią potrząsnął. Łzy płynęły po jego surowej, pomarszczonej twarzy.
- Powiedz wujowi, żeby nie ważył się tknąć tego psa! Teraz jestem przekonany, że
to nie on zagryzł moje owce. Zresztą, choćby i zagryzł, nie dbam o to! Może zabić
wszystkie owce, jeśli tylko baranina mu służy!
36 Curtis wracał do domu z lekkim sercem. Pan Locksley wysłuchał słów starego Paula
z uśmiechem. I
jego ujął bohaterski wyczyn Dona. - No, Curtis, dobrze się stało. Całe szczęście,
że skończyły się te wieczne niesnaski. Ale Dona trzeba jednak zamykać przez jakiś
czas, choć nie będzie to dla niego miłe. Sam tego dopilnujesz. W końcu, to jednak
on mógł zagryzać owce. I koniecznie musi się skończyć to kumplowanie z psem Ventnora.
Curtis przyznał wujowi rację i biedy Don został uwiązany. Jego niewola wkrótce się
skończyła; psa Ventnorów zastrzelono. Don znów biegał wolny i Curtis niepokoił się
o niego przez tydzień czy dwa. Ale nie znajdowano już rozszarpanych owiec i niewinność
Dona została udowodniona. Jeśli zaś chodzi o starego Paula Stocktona, to wyglądało
na to, że nie wiedział jak się odwdzięczyć. Dawny spór między Stocktonami a Locksleyami
został całkowicie zapomniany, a stary P a ul s t a ł s i ę n a j gor ę t s z y m
przyjacielem Curtisa. O Donie zwykł mawiać:
- Takiego psa to jeszcze nie było, mój panie! Toż z oczu mu można czytać! O, gdybyś
go pan widział, jak płynął ku szkunerowi! Kości? Oczywiście! Jak tylko przychodzi,
dostaje najlepsze kości i nie tylko! Ten pies to bohater, prawdziwy bohater, mój
panie!
Przełożyła Zuzanna Górska
37
NIESPODZIEWANA CEREMONIA
Selwyn Grant szedł w kierunku swego rodzinnego, wiejskiego domu tak powoli, jak gdyby
wracał z krótkiego spaceru, nie zaś po dziesięcioletnim pobycie gdzieś daleko, na
zachodzie kraju.
Prowadzony przez rozmaite głosy rozbrzmiewające w ciężkim, jesiennym powietrzu zbliżył
się do drzwi wychodzących na makową alejkę w ogrodzie i otworzył je. Wszedł nie zauważony
i uśmiechając się patrzył na swą rodzinę. Zastanawiał się jednocześnie, co mogło
stać się powodem niemal dotykalnej, uroczystej atmosfery unoszącej się w powietrzu.
Matka siedziała przy stole, pilnie czyszcząc srebrne łyżeczki, które, o ile pamiętał,
były używane tylko w szczególnych momentach. Była taka jak niegdyś - te same jasne
oczy, ta sama wyprostowana sylwetka i nos - carstonowski nos - dumnie wykrojony i
arystokratyczny. Zaszły w niej niewielkie zmiany, owszem. Ale czy to możliwe, że
ta przystojna młoda dama z czarującym, brązowym pieprzykiem i nosem niewątpliwie
po plebejsku grantowskim, siedząca przy oknie i usiłująca coś zrobić z mnóstwem koronek
i organdyny leżących na jej kolanach, to jego mała, kędzierzawa i opalona siostra,
którą opuścił, gdy miała trzynaście lat? A ten młody człowiek naprzeciw kredensu
to oczywiście Leo; na widok krzepkiego; świetnie wyglądającego, barczystego młodzieńca
Selwyn nagle pomyślał, jak bardzo sam się postarzał. A tam w rogu - ojciec, szczupły,
niski, zupełnie siwy, przeglądający uporczywie gazetę swymi krótkowzrocznymi oczyma.
Serce Selwyna zabiło żywiej. Kochany staruszek! Lata obeszły się z nim łaskawie.
Pani Grant podniosła wyżej wyczyszczoną łyżeczkę i zaczęła uważnie się jej przyglądać.
- Myślę, , że ta już tak błyszczy, że zadowoli nawet Margaret Graham. Zamierzam wyłożyć
dwa tuziny łyżeczek do herbaty oraz tuzin tych deserowych. Berto, mam nadzieję, że
zawiążesz czerwoną wstążeczkę na każdej z nich. Łyżeczki Carmodych są identyczne
i daję głowę, że pani Carmody przywłaszczyła sobie dwie z naszych na weselu Jenny
Graham. Nie chcę stracić kolejnych. Mój drogi, czy. . .
Przerwała nagle, dostrzegłszy w drzwiach swego pierworodnego. Kiedy zamieszanie wywołane
powitaniami wreszcie się skończyło, Selwyn spytał, dlaczego wyjęto rodzinne srebra.
- Na wesele, oczywiście - powiedziała pani Grant. Wytarła okulary w złotej oprawie
i stwierdziwszy, że nie ma czasu na dalsze łzy i sentymenty, dokończyła: - Łyżeczki
nawet w połowie nie wyczyszczone, a za godzinę trzeba zacząć się ubierać. Berta,
jak widzisz, jest zupełnie bezużyteczna - kończy swoją kreację. Będzie druhną i bardzo
to przeżywa.
- Wesele? Czyje wesele? - wtrącił zupełnie oszołomiony Selwyn. - Lea, , oczywiście.
Leo żeni się dziś wieczorem. Czy nie dostałeś zaproszenia? Nie doręczono ci go do
domu? - Podajcie mi krzesło, prędko - powiedział Selwyn błagalnie. - Leo, czy naprawdę
zamierzasz popełnić takie głupstwo w tak młodym wieku? Czy jesteś pewien swojej dojrzałości?
- Sześć stóp wzrostu można interpretować rozmaicie - uśmiechnął się od ucha do ucha
Leo. - Ale nie przejmuj się, przyjacielu. Nie jest tak źle, jak myślisz. Wybrałem
godną szacunku, uczciwą dziewczynę. Trzy tygodnie temu napisaliśmy ci o tym w liście
tak klarownie i delikatnie, jak tylko było możliwe.
- Wyruszyłem przed miesiącem. . Do dziś włóczyłem się odwiedzając starych kolegów
z college' u. Nie dostałem więc listu. Dobra, już mi lepiej. Nie, siostrzyczko, nie
musisz mnie wachlować. A wracając do tematu: któż jest twoją wybranką, bracie?
- Alice Graham - odpowiedziała pani Grant, mająca zwyczaj mówienia za swoje dzieci,
z których żadne nie odziedziczyło rodowego nosa Carstonów.
- Alice Graham? Ten dzieciak? ! - wypalił ogromnie zaskoczony Selwyn.
38 - Proszę, proszę, Sel - warknął Leo - być może my tu w Croyden nie jesteśmy szczególnie
postępowi, ale w miejscu nie stoimy również. Dziewczynki zwykle dorastają gdzieś
między dziesiątym a dwudziestym rokiem życia. Wy, starzy kawalerowie, myślicie, że
nikt nigdy nie dorośleje. Skąd w takim razie siwizna na twoich skroniach?
- Cóż, wiem, że posiwiałem, ale nie sądziłem, że pierwszą osobą, która mi to wytknie,
będzie mój rodzony brat. Teraz, gdy to przemyślałem, przyznaję, że Alice pewnie musiała
nieco spoważnieć. A czy wygląda choć trochę lepiej niż kiedyś?
- Alice to czarująca dziewczyna - powiedziała pani Grant impulsywnie. - Jest piękna,
a poza tym czuła i rozsądna, a te cechy nieczęsto spotyka się razem. Wszyscy jesteśmy
bardzo zadowoleni z wyboru Lea. Ale naprawdę trzeba się pospieszyć. Wesele rozpoczyna
się o siódmej, a jest już czwarta.
- Mamo, czy mogłabyś posłać kogoś po mój bagaż na stację? - poprosił Selwyn. - Na
szczęście wziąłem nowy garnitur, inaczej nie odważyłbym się pójść na przyjęcie.
- Dobrze, a teraz wyłączam się - rzekła pani Grant. - Mężu, zabierz stąd Selwyna,
bym nie musiała tracić czasu na pogaduszki.
W bibliotece ojciec i syn spojrzeli na siebie z radością. - Tato, to prawdziwe błogosławieństwo
widzieć cię w tak dobrej formie. Jestem trochę oszołomiony tymi wszystkimi zmianami.
Berta dorosła, a Leo o krok od ślubu! I to z Alice Graham, o której na razie nie
mogę myśleć inaczej, jak o długonogim, czarnookim, figlarnym chochliku. Mówiąc szczerze,
tato, nie mam ochoty iść na wesele do Wish - ton - wish. Jestem pewien, że ty też.
Nigdy nie lubiłeś niepotrzebnego zamieszania. Czy nie uda się jakoś wykręcić?
Uśmiechnęli się do siebie, przywołując miłe wspomnienia wielu nudnych, rodzinnych
uroczystości, od których się razem " wykręcili" . Ale pan Grant zaprzeczył ruchem
głowy.
- Nie tym razem, kochany. Są na świecie rzeczy, od których obyczajny człowiek nie
może się wymówić, a jedną z nich jest ślub jego własnego syna. Może jest to kłopotliwe,
ale muszę przez to przejść. Zrozumiesz jak to jest, gdy sam będziesz miał rodzinę.
A przy okazji, dlaczego jeszcze nie założyłeś własnego gniazda? Dlaczego do tej pory
nie zostałem zmuszony do uciążliwego i niewygodnego obowiązku asystowania na twym
ślubie?
Selwyn zaśmiał się z nikłą nutką goryczy w głosie, a czułe ucho ojca natychmiast
ją wychwyciło. - Byłem zbyt zajęty studiowaniem prawa, , ojcze. Nie miałem czasu
rozglądać się za żoną.
Pan Grant potrząsnął siwą głową. - To nie jest prawdziwy powód, synu. Przysłowie
mówi: Na świecie jest żona dla każdego mężczyzny; więc jeśli ktoś nie znalazł jej
przez trzydzieści pięć lat, to musi być po temu jakiś prawdziwy powód. Wiesz, nie
chcę ci prawić kazań, ale mam nadzieję, że to o czym wspomniałeś, to tylko jedna
z przeszkód, nie najważniejsza i nie wynikająca z jakiegoś samolubstwa czy oziębłości.
Być może jeszcze znajdziesz swoją panią Grant. Jeżeli zamierzasz szukać, dam ci małą
radę. Twoja matka to wspaniała kobieta, Selwynie, wspaniała kobieta. Nie ma gospodyni
lepszej od niej, a z finansami radzi sobie doskonale - lepiej niż ktokolwiek inny.
Jest dobrą żoną i matką. Gdybym był młody, zalecałbym się do niej i ponownie z nią
ożenił; tak bym zrobił. Ale pamiętaj, synu, kiedy ty będziesz wybierał sobie żonę,
weź tę z małym, ładnym i zupełnie pospolitym nosem, a nie z nosem arystokratycznym.
Nigdy nie żeń się z kobietą, która ma " rodowy " nos.
Dziwnym zbiegiem okoliczności kobieta o rodowym nosie weszła właśnie do biblioteki
i rozpromieniła się w macierzyńskim uśmiechu, widząc ich razem.
- W jadalni czeka mała przekąska, a gdy zjecie, musicie się przebrać. I przyczesz
porządnie włosy, dobrze, kochanie? - zwróciła się do męża. - Selwynie, zielony pokój
już przygotowany. Jutro porozmawiamy spokojnie, ale dziś będę zbyt zajęta, by pamiętać,
że gdzieś tam się kręcisz. Jak dostaniemy się wszyscy do Wish - ton - wish? Leo i
Berta jadą bryczką zaprzężoną w kucyki. Trzecia osoba już się tam nie zmieści. Będziesz
musiał tłoczyć się ze mną i ojcem w powozie.
- Po co? - uciął szybko Selwyn. - Pójdę piechotą, przecież to tylko pół mili. Mam
nadzieję, że stara droga jest wciąż używana?
- Powinna być w porządku - odparła pani Grant. - Leo bardzo o nią dba. Jeśli zapomniałeś,
którędy prowadzi, on wszystko ci wyjaśni.
- Nie zapomniałem - powiedział Selwyn nieco szorstko. .
39 Miał powody, by dobrze pamiętać leśną drogę. Leo nie był pierwszym Grantem chodzącym
w
konkury do Wish - ton - wish. Kiedy Selwyn wyruszył, księżyc wzeszedł właśnie nad
wschodnimi wzgórzami: okrągły, czerwony, nieco zamglony. Jesienne powietrze było
aromatyczne i jednocześnie delikatne. Po prawej stronie długie cienie kładły się
na polach. Srebrzysta mozaika pokryła żywą ścianę starych buków. Selwyn szedł powoli.
Rozmyślał o Esme Graham, albo raczej o dziewczynie, którą kiedyś była i zastanawiał
się, czy spotka ją na ślubie. Mógł się z tym liczyć, a nie chciał jej widzieć. Mimo
dziesięcioletnich wysiłków nie wiedział, czy potrafi spojrzeć na żonę Toma St. Claira
nie tracąc przy tym spokoju i opanowania. W najlepszym wypadku takie spotkanie zniszczyłoby
jego wspomnienia - już nigdy nie pomyślałby o niej inaczej niż jako o Esme St. Clair.
Grahamowie przybyli do Wish - ton - wish przed jedenastu laty. Mieli mnóstwo córek,
a Esme była najstarszą z nich. Selwyn, pod pretekstem opiekowania się młodszymi dziewczynkami,
często tego lata przebywał z Esme i zakochał się w niej bez pamięci. Wprawdzie Tom
St. Clair zawsze kręcił się gdzieś w pobliżu, ale w końcu, jako daleki kuzyn miał
do tego prawo. Pewnego jednak dnia Selwyn dowiedział się, że Esme - wówczas szesnastoletnia
panna - zaręczyła się z Tomem. To był koniec. Selwyn opuścił rodzinę i miasto najszybciej,
jak tylko mógł. W rok później w liście z domu znalazł krótką wzmiankę o ślubie Toma
St. Claira.
Tak rozmyślając zapomniał, że się spieszy i ledwo zdążył na ślub. Burmistrz Wish
- ton - wish właśnie rozpoczynał ceremonię, gdy Selwyn wśliznął się do środka bocznymi
drzwiami. Zobaczył pannę młodą i z trudem powstrzymał okrzyk zdumienia. Ta piękna,
wysoka, uroczo zarumieniona kobieta z kaskadą kruczoczarnych włosów ukrytych pod
śnieżnym welonem - czy to naprawdę Alice Graham? Mała, chuda dziewczynka, wciąż starająca
się upodobnić do chłopaka? Przyglądał się i oczom nie wierzył. A jednak. . . Mimo
zupełnie innej figury, cery, koloru włosów, była podobna do Esme, miała z nią coś
wspólnego.
Ano właśnie, gdzie Esme? Podczas gdy pastor odczytywał przysięgę małżeńską, Selwyn
rozglądał się nad głowami gości. Wypatrzył kilka sióstr Graham, a nawet stojącego
na drugim końcu sali Toma St. Claira, ale Esme nigdzie nie było widać.
Po uściśnięciu ręki panu młodemu i zwykłej ceremonii składania życzeń, Selwyn zapragnął
znaleźć się na świeżym powietrzu. W ogrodzie pełgające, różane światło chińskich
lampionów oraz srebrzysty blask księżyca tworzyły nastrój bajkowy i niepowtarzalny.
I wówczas zobaczył, jak Esme wychodzi z zatłoczonego domu do ogrodu - wysoka, szczupła
kobieta w błyszczącej, obcisłej sukni. Białe kwiaty cudownie odcinały się od brązu
jej wspaniałych włosów. W delikatnej poświacie otaczającej dom weselny i ogród wyglądała
piękniej niż kiedykolwiek. Na ten cudowny widok serce Selwyna zabiło niebezpiecznie
mocno.
- Esme! - zawołał mimo woli. Zauważyła go i chyba zaczerwieniła się, choć nikłe światło
sprawiało, że nie był pewien. - Selwyn! - krzyknęła, wyciągając ku niemu ręce. -
Mój Boże, Selwyn Grant! Czy to sen, czy jawa? Nie wiedziałam, że tu jesteś! Nie wiedziałam,
że wróciłeś do domu!
Ujął jej ręce i przyciągnął ją lekko do siebie, niewiele myśląc, co może sądzić o
tym Tom St. Clair. Wiedział tylko, że kocha ją całym sercem i że to ona właśnie była
i jest najważniejszym i jedynym celem w jego życiu.
- Wróciłem do domu cztery godziny temu i natychmiast wysłano mnie tu, na wesele brata.
Kręci mi się w głowie, Esme. Wciąż nie mogę dostosować mych starych wyobrażeń do
nowego stanu rzeczy. Śmiać mi się chce, gdy pomyślę, że Leo i Alice są małżeństwem.
Dla mnie to nadal para dzieciaków.
Esme roześmiała się i nieco odsunęła od niego. - Wszyscy jesteśmy o dziesięć lat
starsi - powiedziała lekko.
. - Ty nie. Nigdy nie byłaś równie piękna. Jako staremu przyjacielowi chyba wolno
mi to powiedzieć? - Może zmienisz zdanie za dnia - w tym świetle każdy wygląda korzystnie.
Selwynie, mam już prawie trzydzieści lat, wiesz?
- A ja dorobiłem się kilku siwych włosów na głowie szepnął. - Wiedziałem o tym, ale
miałem nadzieję, że nikt nie zauważy. Niestety, Leo rozwiał me złudzenia. To nagle
dorastające młodsze rodzeństwo jest nieznośne. A ty pewnie zaraz powiesz, że Maleńka
też dorosła.
- Maleńka ma osiemnaście lat i kawalera - uśmiechnęła się Esme. - I ostrzegam cię
- życzy sobie, aby zwracano się do niej: Lauro.
Nastała chwila milczenia, po czym Esme zaproponowała:
40 - Przespacerujmy się tą drogą przez bukowy las, do starej bramy przy dróżce. Wyszłam
z domu, bo
pomyślałam, że na świeżym powietrzu przejdzie mi ból głowy. Muszę jeszcze pomóc przy
kolacji, więc przydałby mi się teraz mały spacer.
Przemierzyli powoli trawnik i wstąpili na swą ulubioną dróżkę prowadzącą ku dalekiej,
świetlistej linii lasu. Grant czuł się jak we wspaniałym śnie, z którego nie chciał
się obudzić. Szli przez pola zalane tajemniczym, księżycowym blaskiem w kierunku
starej bramy. Echo gwaru i śmiechów zamierało powoli, a w końcu znikło zupełnie w
przeogromnej, wszechogarniającej ciszy nocy.
Przez chwilę milczeli. Ona patrzyła gdzieś w dal, on podziwiał cudownie wygiętą linię
jej karku i bogactwo włosów. Jakże dziewicza, niemal święta była w tej chwili! W
obliczu jej uroku Torn St. Clair wydał mu się świętokradcą.
W końcu Esme przerwała milczenie. - Miło, że znów tu jesteś - powiedziała szczerze.
- Tak niewielu starych przyjaciół mi zostało, tak wiele dzieci dorosło. Czasem nie
poznaję świata, w którym żyję, tak się zmienił. Wiesz, to bardzo niemiłe uczucie.
A ty sprawiłeś, że znów poczułam się na swoim miejscu. Tak bardzo nie chciałam być
sama dziś wieczorem. Będę ogromnie tęskniła za Alice - - teraz została nas trójka:
mama, Maleńka i ja. Nasza rodzina tak strasznie się zmniejszyła!
- Mama, , Maleńka i ty! ? - Selwynowi zakręciło się w głowie. . - Jak to, , a co
z Tomem? Natychmiast zrozumiał, że powinien był ugryźć się w język, gdyż pytanie
było idiotyczne. Esme spojrzała na niego niebotycznie zdziwiona. Selwyn pamiętał,
że w świetle słońca jej oczy przypominają cienie wczesnego wieczoru - stają się tajemniczo
niebieskie. . Teraz jednak były zupełnie ciemne, głębokie i patrzyły z czułością.
- Tom? - spytała zakłopotana. - Masz na myśli Toma St. Claira? Oczywiście jest tu
ze swoją żoną. Nie widziałeś jej? Piękna kobieta w bladoróżowej sukience. Kiedyś
nazywała się Lil Meredith. Znałeś Lil? Jedna z Meredithówien z miasteczka Uxbridge.
Selwyn zapamiętał ten moment na całe życie. Jego zdziwienie było tak wielkie, że
gdyby nie złapał się prędko jednej z belek bramy, niewątpliwie upadłby i stoczył
niechlubnie do rowu przy drodze. Wszystkie niespodzianka tego wieczoru zbladły przy
tym, co usłyszał przed chwilą. Przekonany, że w języku angielskim nie istnieją słowa
mogące oddać jego zaskoczenie i stan uczuć, nie próbował ich nawet szukać. Po prostu
oparł się o bramę i wyrzekł najprostsze zdanie, jakie przyszło mu do głowy:
- Myślałem, , że jesteś żoną Toma. - Myślałeś, że jestem jego żoną? - powtórzyła
Esme powoli. - Myślałeś tak przez wszystkie te lata, Selwynie Grant?
- Tak. . Tak właśnie była. Czemu tu się dziwić? Byłaś jego narzeczoną, gdy wyjeżdżałem.
Wiedziałem o tym od twojej siostry, Jenny. A później dostałem list, w którym Bertha
nadmieniła, że Tom się ożenił. Nie napisała z kim, ale przecież miałem prawo sądzić,
że z tobą!
- Och. . . - na poły westchnienie, na poły jęk długo gromadzonego i skrywanego bólu
wyrwał się z jej ust. - To bardzo śmieszna pomyłka. Tom i ja byliśmy zaręczeni, ale
to była sprawa między dziewczyną i chłopakiem, a nie między kobietą i mężczyzną.
Po jakimś czasie stwierdziliśmy, iż popełniliśmy błąd, a to co uważaliśmy początkowo
za miłość, było po prostu przelotną fascynacją. Rozstaliśmy się tuż przed twym odjazdem.
Wszystkie moje starsze siostry wiedziały o tym, ale o Jenny nawet nie pomyślałyśmy,
traktowałyśmy ją jak dziecko. I cały czas uważałeś, że jestem żoną Toma? To naprawdę
śmieszne!
- Śmieszne? Ależ to jest tragiczne! Słuchaj, Esme, nie chcę więcej pomyłek. Jeśli
sprawy tak wyglądają, to muszę coś ci powiedzieć. Kocham cię - i kochałem zawsze
od chwili, gdy cię poznałem. Odszedłem, bo nie mogłem patrzeć spokojnie, jak poślubiasz
innego. I nie wracałem tak długo z tego samego powodu. Esme, powiedz, czy nie jest
za późno? Czy kiedykolwiek zależało ci na mnie?
- Tak - odpowiedziała z trudem. . - A czy ciągle jeszcze ci na mnie zależy?
? Oparła głowę na jego szerokiej piersi. - Tak - szepnęła. - W takim razie wracamy
i zaraz bierzemy ślub - oznajmił radośnie.
. Esme podniosła głowę i zdziwionymi oczyma wpatrywała się w jego twarz. - Ślub?
- spytała
niedowierzająco. - Tak, ślub. Straciliśmy już dziesięć lat i nie będziemy tracić
ani minuty więcej. Powtarzam: nie
będziemy. - Selwyn! To niemożliwe!
41 - Już dawno wykreśliłem ten zwrot z mojego słownika. Spójrz na to bez uprzedzeń,
a zobaczysz, że
nasz ślub to najprostsza rzecz pod słońcem! Wesele przygotowane, goście zaproszeni,
pastor pod ręką, a niczyje zezwolenie nie jest nam, na szczęście, potrzebne. Ubrałaś
się w nową sukienkę i kochasz mnie. Na małym palcu noszę prostą złotą obrączkę -
na pewno będzie ci pasować. Mamy wszystko, czego nam trzeba! Jaki jest sens czekać
i organizować następne wesele za kilka tygodni?
- Teraz rozumiem, dlaczego zyskałeś sławę wspaniałego prawnika - powiedziała Esme.
. - Ale. . . . - Nie słucham żadnych " ale " . Chodźmy już. Muszę odnaleźć twoją
i moją matkę i rozmówić się z nimi.
Pół godziny później gruchnęła między gośćmi niesamowita wiadomość. Zanim ślub mógł
się odbyć, Tom St. Clair oraz mąż Jenny uśmiechając się tajemniczo ponownie posłali
po burmistrza. Następnie zrobili przejście przez środek sali. Pojawił się pastor
ze swą nieodłączną błękitną księgą, a za nim, trzymając się za ręce, weszli Selwyn
Grant i Esme Graham.
Kiedy druga już tego wieczoru ceremonia dobiegła końca, pan Grant podszedł do syna
i mocno uścisnął jego rękę.
- Nie muszę życzyć ci szczęścia, synu, gdyż widzę, że już je masz. Zrobiłeś wspaniałą
rzecz - z dwóch męczących uroczystości uczyniłeś jedno wesele, jakże dla mnie radosne.
To było genialne posunięcie. I - powiem ci w tajemnicy, cicho, póki Esme wciąż tonie
w uścisku naszej kochanej matki, ta dziewczyna ma odpowiedni nos. Ale twoja matka
to wspaniała kobieta, naprawdę wspaniała. . .
Przełożyła Aleksandra Cacha
42
PAMIĘTNIK WUJKA JESSE ' EGO
Wujek Jesse! Imię przystające dokładnie do jego wyglądu. Nigdy, przez dwa cudowne
letnie sezony spędzone w Golden Gate, nie przyszło mi do głowy, że mógłby nosić inne
imię.
Gdy ujrzałam go po raz pierwszy, pomyślałam, że wygląda dokładnie tak, jak go sobie
wyobrażałam. Stał w szeroko otwartych drzwiach niskiej chaty, usadowionej blisko
morskiego brzegu, lecz osłoniętej od wiatru wysokimi drzewami. Witał nas w " naszym
nowym domu " z pełną wdzięku kurtuazją, która stanowiła niejako część jego osobowości.
I było to całkowicie naturalne, mimo jego zwalistej, wysokiej, lekko przygarbionej
postaci, sprawiającej wrażenie siły i sprawności fizycznej. Ogorzała, gładko ogolona
twarz starszego człowieka i przerzedzone siwe włosy, swobodnie opadające na ramiona
wskazywały, że niejedno w życiu przeszedł. Trudno było nie zwrócić uwagi na głęboko
osadzone, błękitne, tryskające życiem oczy. Czasami tylko przygasały nieco, stawały
się zadumane, jakby zasnuła je mgiełka. Wtedy posyłał w morze tęskne spojrzenia pełne
pytań; na które nie miał odpowiedzi. Jakby szukał tam czegoś niezwykle wartościowego,
czegoś co zaginęło bardzo dawno, a ku czemu rwało się jego serce.
Pewnego dnia miałam poznać ten sekret, miałam dowiedzieć się, cóż to za niezwykła
tajemnica drzemie w głębi jego szlachetnej duszy.
Nie można zaprzeczyć, iż wujek Jesse nie był człowiekiem urodziwym. Wydatne szczęki,
grube spękane od słonego wiatru usta i duże kwadratowe czoło, nie czyniły z niego
przystojniaka. Na pierwszy rzut oka sprawiał też wrażenie człowieka nieskomplikowanego,
łatwego do przejrzenia. Jednak z tej surowej postaci emanowała jakaś niezwykła energia.
Wujek Jesse całkowicie zdawał sobie sprawę ze swojego " uroku " i bardzo nad tym
ubolewał. Był człowiekiem wielce wrażliwym na wszelkie piękno. Pewnego razu zwierzył
się matce, że gdyby mógł narodzić się jeszcze raz, chciałby być przystojniejszy.
- Chłopaki mówią, że jestem przyzwoitym człowiekiem mawiał kapr yśnie. - Ale czasami
chciałbym, żeby Pan stworzył mnie tylko w połowie tak dobrym, jak jestem. Mógł bardziej
skupić się na wyglądzie. Lecz cóż, prawdopodobnie Stwórca, tak jak każdy dobry kapitan,
wiedział, co robi. Widocznie niektórzy z nas muszą być brzydcy, aby inni, jak panna
Mary, prezentowali się dużo korzystniej.
Wujek Jesse często powtarzał mi, że jestem jedną z piękniejszych dziewcząt, jakie
widział w życiu. Oczywiście, zdawałam sobie sprawę, że jest w tym dużo przesady,
ale cóż, za to go właśnie kochałam. To kłamstewko w jego ustach brzmiało tak cudownie
i szczerze, iż sama chwilami w nie wierzyłam. Czasami myślę, że i on w to wierzył.
Zresztą nie było kobiety, która nie uchodziłaby w jego oczach za piękność bez skazy.
A wszystko za sprawą tej jednej, którą kiedyś kochał. Raz tylko widziałam go prawdziwie
rozwścieczonego, gdy pewien nieszczęśnik ośmielił się skrytykować dziewczyny z wybrzeża.
Został wprost przygwożdżony świdrującym spojrzeniem wujka Jesse ' ego. W oku starego
człowieka pojawił się surowy błysk, a twarz nabrała ostrych, zupełnie obcych rysów.
I już nigdy nie dziwiłam się, że taki
spokojny, prosty człowiek mógł wieść życie pełne trudów i przygód. Do Golden Gate
przyjechałyśmy wiosną. Lekarz zalecił mamie zmianę klimatu i jak najwięcej morskiego
powietrza. Wuj James, gdy tylko to usłyszał, zaproponował pobyt w niewielkiej posiadłości
w Golden Gate, odziedziczonej niedawno w spadku po śmierci starej ciotki, która w
ciszy i spokoju dożyła sędziwego wieku.
- Jeszcze nie widziałem tej chatki - powiedział - ale o ile znałem ciotkę Elizabeth
i jej umiłowanie porządku, na pewno zostawiła ją w doskonałym stanie. Klucze do domu
znajdują się u starego żeglarza mieszkającego po sąsiedzku. Nazywa się Jesse Boyd,
czy jakoś tak. Myślę, że byłoby wam tam całkiem wygodnie. Dom stoi na osłoniętym
od morza skrawku wybrzeża, a do plaży jest nie więcej niż pięć minut.
43 Propozycja wujka Jamesa okazała się przysłowiowym strzałem w dziesiątkę, bo nasze
środki
finansowe były ograniczone i jakikolwiek wyjazd do sanatorium nie wchodził w rachubę.
Tak więc zebrałyśmy manatki i wyruszyłyśmy. Wcześniej zatelegrafowałyśmy do . Jesse
' ego Boyda, aby w miarę możliwości przygotował dom na nasze przybycie. I tak pewnego
pięknego wiosennego dnia, przy wtórze wiatru harcującego wesoło nad wybrzeżem i wydmami,
popędzającego białe czapy fal obmywających piaszczysty brzeg, wysiadłyśmy z pociągu
na małej stacyjce. Spacerem doszłyśmy do naszego nowego domu. Bagaże zostały na stacji
i miały być dostarczone wieczorem.
Dom ciotki Elizabeth zrobił na nas oszałamiające wrażenie. Jego widok wprawiał w
zachwyt i duszę, i zmysły. Wyglądał jak wielka, szara muszla porzucona na piasku.
Pomiędzy nim a brzegiem morza leżał powalony przez sztorm sękaty pień jodły. W jej
od dawna wyschniętych gałęziach wiatr wyśpiewywał dziwną i jednostajną melodię.
W samym domu miałyśmy później dokonać jeszcze bardziej osobliwych i zachwycających
odkryć. Niskie, ciemne, belkowane sufity, kwadratowe, głębokie okna, przez które,
zamknięte czy otwarte, zawsze dobiegał delikatny szept morza, widok zapierający dech
w piersiach. Przed oczyma rozciągało się rozległe wybrzeże, a ponad nim łuk purpurowych
wzgórz.
Patrząc na wejście do zatoki, bez trudu można było odgadnąć, czemu zawdzięcza swe
imię. Głęboki, wąski tunel, otoczony piaszczystymi wydmami po jednej i stromym, poszarpanym
urwiskiem z czerwonego piaskowca po drugiej stronie, do złudzenia przypominał Złote
Wrota.
Z zachwytem oglądałam wspaniały, złocisty wschód słońca zalewający całą zatokę. Wielka
błyszcząca moneta wyłaniała się wolno z morza i wypełniała niebo.
Była to prawdziwa złota brama, przez którą niejeden pożeglował do " czarodziejskiej
utraconej krainy " .
Podziwiając widoki, ruszyłyśmy wąską ścieżką do naszego nowego domu. Zaskoczyła nas
błękitna smuga dymu unoszącego się z dużego, kwadratowego komina i pojawienie się
w progu wujka Jesse ' ego ( zaczęłyśmy go tak nazywać już po półgodzinnej znajomości)
.
- Witam panie - powiedział wyciągając dużą, spracowaną, ale czystą dłoń. - Przypuszczałem,
że mogą być panie zmęczone i głodne. Tak więc, kiedy przyszedłem otworzyć dom, napaliłem
w piecu i przygotowałem filiżankę herbaty. Uwielbiam mieć sąsiadów, gdy tylko nadarza
się po temu okazja.
Wkrótce okazało się, że wujaszkowa " filiżanka herbaty " oznacza prawdziwe przyjęcie.
Mała jadalnia została przewietrzona. Ustawiony na środku stół był już nakryty białym
obrusem i gustowną chińską porcelaną ciotki Elizabeth.
- Wiedziałem, gdzie się ją trzyma - tłumaczył - często pomagałem starej pannie Kennedy.
Zaprzyjaźniliśmy się, ona i ja. Bardzo mi jej brakuje.
Dopiero teraz zauważyłam pierwiosnki, które zdobiły stół. Jak się okazało, wuj przewędrował
kilka mil, aby je zebrać. Na stole królował półmisek z pstrągiem, wiejski chleb i
masło, " sklepowe " herbatniki i dzbanek pełen aromatycznej herbaty godnej mieszkańców
Olimpu. Wszystko dopięte na ostatni guzik.
- Mam nadzieję, że będzie paniom smakowało. Pstrąg jest świeżut ki. Jeszcze dwie
godziny temu pływał w stawie u Johnsona. Sam go wybrałem i złowiłem. To chyba jedyne,
w czym jestem całkiem dobry. Czasami uda mi się złapać nawet dorsza. Ale nie zawsze
tak było. Co to, to nie. W życiu robiłem najróżniejsze rzeczy. Przekonałaby się pani,
czytając mój pamiętnik.
Byłam tak głodna i zmęczona, że nie połknęłam przynęty. Chciałam jak najszybciej
skosztować pstrąga. Mama zaproponowała, aby wujek Jesse usiadł i towarzyszył nam
w posiłku, który przygotował. Podziękował i zajął miejsce bez zbędnych nalegań.
- Dziękuję uprzejmie. Cała przyjemność po mojej stronie. Zwykle jadam samotnie, za
jedynego towarzysza mając odbicie mojej brzydkiej starej fizjonomii w szklance stojącej
przede mną. Mała odmiana dobrze mi zrobi. Niezbyt często mam okazję przebywać z dwiema
tak uroczymi damami.
Komplementy wujka Jesse ' ego, zapisane na kartce papieru, nie są niczym wyjątkowym.
Ale wypowiedziane zostały z takim wdziękiem i szacunkiem w głosie, że każda kobieta,
która je usłyszała, musiała czuć się obdarowana prawdziwie po królewsku.
Przełamał się z nami chlebem i w tym momencie staliśmy się dozgonnymi przyjaciółmi.
Jeszcze godzinę po posiłku siedzieliśmy wszyscy przy stole, słuchając opowieści wujka
Jesse ' ego.
- Jeśli się zbytnio rozgadam, proszę zwrócić mi uwagę - powiedział niby poważnie,
mrugając porozumiewawczo - kiedy mam słuchaczy, , nie potrafię przestać mówić i mogę
zanudzić na śmierć.
44 Wujek Jesse został żeglarzem, kiedy miał dziesięć lat. Kilka z jego historii brzmiało
tak niezwykle, że
w skrytości ducha zastanawiałam się, czy nie wymyślił ich właśnie na nasz użytek.
Ale jak przekonałam się później, byłam niesprawiedliwa. Żadna nie mijała się z prawdą,
a wujek Jesse miał cudowny dar opowiadania. Był typem urodzonego gawędziarza, który
potrafił mówić tak obrazowo, że przywracał do życia dawne czasy w ich pierwotnym
kształcie. Obie z mamą zaśmiewałyśmy się do rozpuku, a raz nawet popłakałyśmy się
ze śmiechu, słuchając jego wspomnień. Wujek Jesse patrzył na nas z ukontentowaniem,
te łzy szczerego rozbawienia sprawiały mu wyraźną przyjemność.
- Uwielbiam, , gdy ludzie płaczą ze śmiechu - zauważył. - To wielki zaszczyt dla
kogoś takiego jak ja. Szkoda tylko, że nie mogę udowodnić, że to wszystko zdarzyło
się naprawdę. Każde wydarzenie opisałem w moim pamiętniku, ale nie potrafię zręcznie
operować słowami na papierze. Stworzyłbym doprawdy dobrą książkę, gdybym miał dar
pisania i dobierania właściwych słów. Ale cóż, nie potrafię. Ludzka niedoskonałość.
Kiedy wuj Jesse żegnał się z nami późnym popołudniem, mama poprosiła go, by zaglądał
do nas jak najczęściej.
- Zastanawiam się, czy zapraszałybyście mnie panie tak gorąco, gdybyście podejrzewały,
jak skrzętnie to wykorzystam - zażartował.
. Mama uśmiechnęła się. - Zapewniam pana, , że niczego by to nie zmieniło. - W takim
razie będę przychodził. Panie także będą zawsze mile widziane w moim domu. Mieszkam
tuż obok. Szczerze mówiąc ani ja, ani dom, ani komin wystający z dachu nie są warte
oglądania. Mam tylko jeden pokój i poddasze. Ale posiadam kilka przedmiotów godnych
zainteresowania. Zebrałem je w różnych dziwnych miejscach, do których miałem zwyczaj
wtykać swój wścibski nos.
Kilka drobiazgów wujka Jesse ' ego okazało się być kolekcją najbardziej osobliwych
eksponatów, jakie kiedykolwiek widziałam. Jego schludny, jedyny pokoik był ich pełen
- piękne, szkaradne i niezwykłe, a niemal każdy związany z jakąś niesamowitą, ekscytującą
historią.
To lato w Golden Gate było naprawdę cudowne. Żyłyśmy beztrosko, a wuj Jesse okazał
się wspaniałym towarzyszem naszych prawie dziecinnych zabaw! Prowadziłyśmy skromne
gospodarstwo, większość czasu spędzając na wędrówkach po wybrzeżu, czytaniu książek
na skałach i żegludze po zatoce w małej, ale zadbanej łódce wujka Jesse ' ego. Z
każdym dniem coraz bardziej lubiłyśmy tego prostodusznego starego marynarza. Działał
na nas tak odświeżająco, jak morski wiatr. A był interesujący niczym najciekawsza
stara kronika. Bez końca można było słuchać jego opowieści, osobliwych spostrzeżeń
i uwag o życiu. Wujek Jesse należał do gatunku interesujących i rzadkich ludzi, którzy
w barwnej frazeologii mieszkańców wybrzeża " nigdy nie mówili dla samego mówienia
" .
Nosił w sobie przysłowiową " mądrość węża " i ludzką dobroć, pomieszane według najlepszej
receptury.
Pewnego razu zniknął na cały dzień; wrócił dopiero wieczorem, gdy zaczął zapadać
zmrok. - Wybrałem się na dłuższy spacer po okolicy - dla wujka Jesse ' ego mogło
to oznaczać wioskę lub miasteczko oddalone nawet o sto mil od Golden Gate - by odwiedzić
pana Kimballa, hodowcę pstrągów. Bardzo lubi moje wizyty, a to wszystko, co mogę
dla niego zrobić, by odwdzięczyć się za uprzejmość, której niegdyś od niego doznałem.
Zostałem cały dzień, żeby spokojnie pogawędzić. Lubi ze mną rozmawiać. Ludzie rzadko
zaglądają do niego, bo uważają, że jest niewierny. Nie mylą się wprawdzie zbytnio,
ale w końcu nie on jeden. Panie nazwałybyście go heretykiem. To prawda, że heretycy
są nikczemnymi ludźmi, ale są też bardzo interesujący. Oni po prostu mają inne spojrzenie
na świat. Poszukują Boga, ale wobec trudności w Jego odnalezieniu dochodzą do wniosku,
że Go nie ma. Słuchając Kimballa nie zastanawiam się nad jego argumentami, gdyż nie
czynią one zbytniego uszczerbku w moich przekonaniach. Jestem człowiekiem, który
wierzy bez zastrzeżeń. To oszczędza wielu problemów - a poza wszystkim, Bóg jest
dobry. Kłopot w tym, że Kimball ma naturę cwaniaka. Jest tak zapatrzony w siebie,
że uważa, iż pójście do nieba zwykłą drogą byłoby poniżej jego godności. Ale kiedyś,
tak czy inaczej, dostanie się tam, a wtedy będzie się sam z siebie śmiał.
Wydawało się, że nie istnieje sprawa, która mogłaby wujka Jesse ' ego wytrącić z
równowagi czy prawdziwie zmartwić.
- Z zasady jestem zadowolony ze wszystkiego, co życie mi przynosi - powiedział raz,
gdy mama zwróciła uwagę na jego wieczny optymizm. - Mam to we krwi. Czasami jestem
zadowolony nawet z
45 rzeczy zupełnie nie do przyjęcia. To naprawdę dobre podejście do sprawy. Stary
reumatyzmie, mówię,
gdy naprawdę mi dopiecze, mógłbyś czasem przestać mi dokuczać. Bo może się okazać,
że wkrótce nie będziesz miał komu. Lepiej spowolnić bieg, niż nagle nie mieć komu
sprawiać bólu. Co zrobisz, gdy zabraknie ci mego ciała?
Wujek Jesse rzadko zjawiał się bez jakiegoś, choćby najskromniejszego, podarunku.
Nawet jeśli miała to być tylko wiązka słodkiej trawy.
- Uwielbiam zapach słodkiej trawy - mówił. - To zawsze przywodzi mi na myśl obraz
matki. . - Tak ją lubiła? - Nie to miałem na myśli. Wątpię, czy kiedykolwiek widziała
słodką trawę. Nie, to dlatego, że ma ona specyficzny matczyny zapach, dojrzały -
rozumiecie - jakiś rodzaj zapamiętanego, zdrowego aromatu - po prostu jak matka.
Wujek Jesse był rannym ptaszkiem. Rzadko przesypiał wschód słońca. - Widziałem wszystkie
rodzaje wschodów słońca nadchodzących poprzez te oto Wrota - powiedział z rozmarzeniem
pewnego ranka, kiedy dokonałam heroicznego wysiłku wstania wcześniej niż słońce,
by razem z wujkiem Jesse ' em podziwiać to wspaniałe zjawisko.
- Zwiedziłem cały świat, , wszystkiego próbowałem, ale nigdy nie widziałem piękniejszego
widoku niż letni wschód słońca w naszej zatoce. Człowiek nie zna dnia ani godziny
swojej śmierci, Mary; musi po prostu odejść, gdy Kapitan wyda rozkazy. Lecz gdybym
miał na to wpływ, chciałbym odejść, kiedy przez bramę wchodzi ranek. Oglądałem to
już wiele razy i zastanawiałem się, jak trudnym zadaniem będzie przejść przez tę
wielką białą chwałę do tego, co TAM czeka. Czeka na morzu nie zaznaczonym na żadnej
mapie stworzonej ludzką ręką. Myślę, Mary, że TAM właśnie odnajdę swą utraconą Margaret.
Już wcześniej opowiedział mi historię owej " utraconej Margaret " , jak zawsze ją
nazywał. Raczej rzadko poruszał ten temat. Najwidoczniej sprawiał mu ból. Ale kiedy
już zaczął, nie mógł przestać, a miłość rozbrzmiewała w każdym słowie - miłość, która
nigdy nie została spełniona. Wujek Jesse liczył siedemdziesiąt lat. A sprawy, o których
mówił, miały miejsce pięćdziesiąt lat wcześniej, gdy Margaret zasnęła pewnego dnia
w małej łódce swego ojca. Prądy wodne zniosły łódź na otwarte morze i nikt więcej
jej nie widział ani o niej nie słyszał. Ale dla wujka Jesse ' ego to zdarzyło się
wczoraj albo trwa do dziś.
- Całe miesiące po tym wydarzeniu błąkałem się po wybrzeżu w poszukiwaniu ukochanej
- opowiadał ze smutkiem - ale morze jej nie oddało. Lecz kiedyś j ą odnajdę. Boże,
jakżeż chciałbym wam ją opisać, ale nie umiem. Nie ma takich słów, aby w pełni oddały
jej piękno. Często wpatrując się we Wrota podczas wschodu słońca widziałem delikatną
mgiełkę wiszącą na horyzoncie, która wydawała się przypominać jej kształty. Kiedy
indziej spotkałem w lesie białą brzozę, przywodzącą mi na myśl jej wizerunek. Jasnobrązowe
włosy otaczały jej drobną; bladą twarzyczkę. Palce miała jak twoje, Mary, długie
i wysmukłe, tylko bardziej opalone. Czasami budzę się w nocy i słyszę morze, które
zdaje się mnie wołać głosem Margaret. Gdy nadchodzi sztorm, a fale szlochają i pojękują,
słyszę jej lament wydobywający się z głębin morskich. Nawet wtedy, kiedy morze jest
spokojne i migoce jaskrawo w słońcu, jego szum przypomina mi słodki, delikatny śmiech
ukochanej. Morze odebrało mi ją, lecz pewnego dnia z pewnością ją odnajdę. Przecież
to nie będzie trwać wiecznie.
Nie minęło wiele czasu, gdy wuj Jesse pokazał mi ową " księgę życia " , jak nazywał
swój pamiętnik. Wręczył mi " księgę " bez przesadnego krygowania się, chciał, bym
ją przeczytała, był dumny ze swego dzieła. Stary, obłożony w skórę zeszyt, wypełniony
zapiskami dotyczącymi odbytych wypraw i przeżytych przygód. Zastanawiałam się, jaką
skarbnicą mogłyby okazać się dla prawdziwego pisarza. Każdy fragment stanowił istną
bryłkę złota. Zapiski same w sobie nie posiadały żadnej wartości literackiej; pióro
i atrament w jednej chwili zabijały cały wdzięk i czar gawędziarza. Pamiętnik stanowił
jedynie zbiór notatek o najważniejszych wydarzeniach; pełen niedostatków stylistycznych
i potknięć w ortografii. Jednak każdy, kto przeczytałby te proste słowa o pełnym
odwagi i przygód życiu, dostrzegłby prawdziwą historię człowieka, zapisaną między
linijkami. To był materiał na wspaniałą powieść. Czysta komedia i poruszająca tragedia
sąsiadowały ze sobą w tej " księdze życia " , czekając na cudowną rękę pisarza, by
rozbłysnąć pełnym blaskiem, by rozśmieszać, wzruszać i przerażać tysiące czytelników.
Pomyślałam o moim kuzynie, Robercie Kennedym, który potrafił posługiwać się językiem
literackim w mistrzowski sposób, nie radził sobie jednak z kreacją charakterów i
zdarzeń. A tu miałby materiał. Robert jednak wyjechał w interesach do Japonii. .
46 Jesienią, gdy zatokę i posępne listopadowe niebo zaczęły otulać mgły, wróciłyśmy
z mamą do miasta.
Rozstanie z wujkiem Jesse ' em było smutne. Wyjeżdżając zaprosiłyśmy go do nas. Pokręcił
jednak przecząco głową:
- To zbyt daleko, Mary. Gdyby Margaret wzywała mnie, mógłbym jej nie usłyszeć. Kiedy
nadejdzie mój czas, muszą być na miejscu. Nie wolno mi się teraz oddalać.
W okresie zimy często pisałam do wujka Jesse ' ego. Posyłałam mu książki i czasopisma.
Cieszyły go, choć był przekonany, po części słusznie, że przy jego pamiętniku traciły
swój blask.
" Jeśli ktoś podjąłby się napisania książki na podstawie mojego pamiętnika, przebiłby
wszystkich" - dowodził w jednym z kilku listów, jakie od niego dostałam.
Wiosną pełne radości wróciłyśmy do Golden Gate, Wszystko zastałyśmy tak, jak w zeszłym
roku. Złotą plażę obmywaną przez błękitne wody morza, wiatr wiejący wesoło i delikatnie
muskający załamujące się, spokojnie szumiące fale. Nic się nie zmieniło z wyjątkiem
wujka Jesse ' ego. Ten jeden rok bardzo odbił się na jego wyglądzie. Wydawał się
znacznie słabszy i bardziej zgarbiony niż przedtem.
Pewnego dnia, kiedy wyszedł od nas, mama westchnęła: - Wujek Jesse już niedługo wybierze
się na poszukiwanie Margaret. W czerwcu przyjechał Robert. Z miejsca zaprowadziłam
go do wujka Jesse ' ego. Wujek Jesse, gdy dowiedział się, że Robert jest " prawdziwym
pisarzem " , był bardzo poruszony.
- Robert chciałby usłyszeć kilka twoich opowieści, , wujku Jesse. Opowiedz tę historię
o zwariowanym kapitanie, któremu zdawało się, że jest Latającym Holendrem.
Była to najlepsza historyjka wujka Jesse ' ego. Doskonała kompozycja humoru i horroru,
i pomimo że słyszałam ją kilkakrotnie, śmiałam się; jak gdybym słuchała po raz pierwszy.
Później nastąpiły kolejne opowieści: o malajskich piratach, którzy opanowali statek
Jesse ' ego; o stłumieniu groźnego pożaru, który wybuchł na statku; o pomocy, jakiej
Jesse udzielał uciekającym z Ameryki Południowej więźniom politycznym różnej narodowości.
. . Nigdy nie chełpił się swoimi zasługami, ja jednak nie mogłam wyjść z podziwu
dla jego bohaterstwa. Był odważnym, prawdomównym, zaradnym, pełnym altruizmu człowiekiem.
Siedział z nami w swym małym pokoiku i bardzo chętnie opowiadał po raz wtóry o doznanych
przygodach. Oszczędnie gestykulując i unosząc lekko brwi, malował przed naszymi oczami
wiele barwnych scen ze swego bogatego życia.
Na koniec pożyczył Robertowi pamiętnik. Tej nocy Robert nie spał. Przeczytał całą
" księgę życia " i na śniadanie przyszedł rozpromieniony.
- Mary, to cudowna książka. Gdybym mógł nad nią popracować, usystematyzować, ubrać
w odpowiednie słowa. Miłość wujka Jesse ' ego do Margaret byłaby wątkiem wiążącym
całość. Ta książka ma szansę zostać powieścią roku. Gdybyśmy go zapytali. . . Jak
sądzisz, pozwoliłby?
- Pozwolić? ! On będzie zachwycony - krzyknęłam z radością. I tak się stało. Wuj
Jesse był podniecony jak uczeń, idący pierwszy raz w życiu do szkoły. Wreszcie marzenie
miało się spełnić. Świat ujrzy pamiętnik i dowie się o jego wielkiej miłości.
- Będziemy współpracować - powiedział Robert. - Ty dasz naszemu dziełu duszę, a ja
ciało, wujku Jesse. Razem stworzymy wspaniałą powieść. A do pracy bierzemy się natychmiast.
Tego lata wujek Jesse był prawdziwie szczęśliwy. Najwięcej uwagi poświęcał Robertowi
pracującemu w pokoiku na tyłach domu. Traktował to pomieszczenie jak małe sanktuarium.
Omawiali tam wszystkie wątki powstającego dzieła, lecz " główny bohater " nie miał
wglądu do roboczej wersji.
- Musisz poczekać, , aż ją wydadzą. Wtedy zobaczysz ją w pełnym świetle - mawiał
autor. Robert czerpał pełnymi garściami ze skarbnicy przygód wujaszka, dbając jednak,
by nie zatracić ich szczególnego smaczku.
Tak długo był pogrążony w myślach o zaginionej Margaret, że w końcu ukazała się ona
w całej krasie na kolejnych kartach książki. Im więcej przybywało stronic, z tym
większą gorliwością Robert pracował. Pewnego dnia zawołał mnie. Ze wzruszeniem wręczył
mi rękopis, prosząc o przeczytanie i krytykę. Utonęłam w lekturze. Czytałam z wypiekami
na twarzy. Książka była doskonała. Zasugerowałam kilka drobnych poprawek w ostatnim
rozdziale. Pękałam z dumy, gdy po wydaniu krytycy ten właśnie rozdział nazwali prawdziwie
idyllicznym. Tak więc ja również miałam niewielki udział w przychylności recenzentów.
Jesienią książkę oddano do druku. Robert wrócił do miasta. Obie z mamą zdecydowałyśmy,
że spędzimy zimę w Golden Gate. Kochałyśmy to miejsce, a poza tym chciałyśmy zatroszczyć
się o zdrowie
47 wujka Jesse ' ego. Kiedy pracował z Robertem nad dziełem swojego życia, starał
się ani nie zauważać, ani
nie okazywać, że nie czuje się najlepiej. Podupadł jednak na zdrowiu i nie mógł tego
ukryć. Z dnia na dzień stawał się coraz słabszy. Nie wybierał się już na piesze wędrówki,
a łodzią wyprawiał się bardzo rzadko. Lubił przychodzić do nas. Siadał cichutko przy
oknie wychodzącym na morze i godzinami patrzył tęsknym wzrokiem w kierunku Wrót.
Ożywiał się i okazywał zainteresowanie tylko podczas rozmów o książce. Czekał i niecierpliwie
wypatrywał jej publikacji.
- Chcę ją ujrzeć. Muszę dotrwać do tego czasu. Robert mówił, że książka ukaże się
wiosną. Wtedy będę mógł odejść, Mary.
Czasami naprawdę wątpiłam, czy wytrwa. Wraz z cofaniem się zimy, siły opuszczały
wujka Jesse ' ego. Ale wytrwale oczekiwał nadejścia wiosny i wydania książki, jego
książki, marzenia jego życia.
Przesyłka nadeszła wczesną wiosną. Wujek Jesse chodził codziennie na pocztę, ale
tego dnia był zbyt słaby, więc poszłam sama. Książka już czekała. Nazywała się po
prostu " KSIĘGA ŻYCIA Jesse ' ego Boyda " , a na stronie tytułowej figurowały dwa
nazwiska: Robert Kennedy i Jesse Boyd.
Na zawsze pozostanie mi w pamięci wyraz twarzy wujka Jesse ' ego, gdy wręczałam mu
książkę. Zostawiłam go samego, by mógł ją w spokoju przeczytać. Światło w oknie jego
pokoju jaśniało całą noc. Zagłębiając się w wydrukowany tekst, na nowo przeżywał
całe swoje życie. Byłam ciekawa jego reakcji. Byłam ciekawa, czy spodobało mu się
" moje " zakończenie.
. Po śniadaniu poszłam do wujka Jesse ' ego, biorąc ze sobą trochę słodkich ciasteczek,
które upiekła mama. Ranek był cudowny, pełen dźwięków i kolorów wiosny. Zatoka skrzyła
się i migotała jak młodziutka dziewczyna. Wiatr pomykał figlarnie wśród karłowatych
jodeł, a śnieżnobiałe mewy bujały nad wodą. Między Wrotami urzekająco lśniło morze.
Gdy dotarłam do małego domku naszego sąsiada, zauważyłam, że lampa w oknie ciągle
się świeci. Serce zabiło mi szybciej. Bez pukania nacisnęłam klamkę i wbiegłam do
środka.
Wujek Jesse leżał na starej, stojącej pod oknem sofie. Książkę przyciskał oburącz
do serca. Oczy miał zamknięte, a twarz pełną niezmąconego spokoju i szczęścia. Tak
musi wyglądać człowiek, który bardzo długo czegoś szukał i wreszcie to odnalazł.
Nigdy się nie dowiemy, o której godzinie zmarł. Ale jestem przekonana, że spełniło
się jego marzenie. Wyruszył w swą ostatnią, najdalszą wędrówkę w chwili, gdy do zatoki
przez Złote Wrota wchodził poranek. Jego duch wzniósł się ponad morze, odbijające
blask wschodzącego słońca, wprost ku niebu; gdzie wśród burz i ciszy czekała jego
Margaret.
Przełożył Marcin Żurek
48
PRZEBUDZENIE HELEN
Robert Reeves przyglądał się z nie ukrywaną ciekawością dziewczynie, która usługiwała
mu przy samotnym śniadaniu. Nie widział jej nigdy przedtem, zresztą przybył do pensjonatu
dopiero poprzedniej nocy.
Był to trochę zaniedbany wiejski dom, stojący na wybrzeżu rozległej zatoki, która
słynęła z powodu siły nachodzących ją pływów i niezwykłej urody przenikań światła
i cienia, które przyciągały malarzy impresjonistów. Reeves był artystąentuzjastą.
Nie miało dla niego większego znaczenia ani prymitywne wyposażenie pensjonatu, ani
fakt, że trafił na ludzi nieobytych i nudnych. Wystarczało mu samo to miejsce, gdzie
mógł do woli upajać się nieziemskimi wschodami i zachodami słońca, olśniewającym
blaskiem księżyca, wspaniałą purpurą wybrzeża i refleksami połyskującej błękitno
wody.
Właścicielem posesji był Angus Fraser; zarówno on jak i jego żona sprawiali wrażenie
powściągliwej i gburowatej pary, bez oczywistego celu w życiu poza grzebaniem na
kilku piaszczystych akrach ziemi. Reeves odniósł wrażenie, że nie mieli własnych
dzieci, a tę lukę w ich życiu wypełniła . dziewczyna, która dziś rano nalewała mu
herbatę i podawała tosty. Nie była podobna ani do Frasera, ani do jego żony. Niezbyt
urodziwa - wysoka, raczej niezgrabna, ubrana w wyjątkowo niegustowny ciemny fartuch.
Bujne włosy, gęste i czarne, zwijała w misterny węzeł na karku. Rysy miała delikatne,
ale nieregularne, a skórę ogorzałą od słońca. Uwagę Reevesa szczególnie przykuły
jej oczy: ogromne i ciemne, pełne półprzytomnej zadumy, tak jak gdyby więziły duszę
daremnie próbującą się wyzwolić.
Nie mógł nic od niej wyciągnąć; jego przebiegłe pytania zbywała ogólnikowymi odpowiedziami.
Później, ostrożnie wypytując panią Fraser, dowiedział się, że dziewczyna nazywa się
Helen Fraser i jest bratanicą Angusa.
- Jej rodzice nie żyją, więc my wychowaliśmy Helen. Jest pod wieloma względami dobrą
dziewczyną - trochę upartą i nieobliczalną - ale raczej rozsądną. Jeżeli chodzi o
pracowitość, to nie ma w Bay Beach dziewczyny, która mogłaby się z nią równać czy
to w domu, czy w polu. Angus obliczył, że dzięki niej oszczędza na czysto zarobek
jednego parobka. Nie, nie mogę o niej powiedzieć złego słowa.
Pomimo zapewnień, Reeves instynktownie wyczuwał, że pani Fraser nie lubi bratanicy
swego męża. Często słyszał ją gderającą lub dokuczającą Helen, kiedy ta pracowała.
Zauważył też, że Helen nigdy na to nie reagowała. Tylko raz, kiedy język pani Fraser
okazał się szczególnie ostry, spotkał dziewczynę biegnącą z kuchni przez korytarz,
z oczami pełnymi łez. Reeves poczuł się tak, jak gdyby ktoś wymierzył mu policzek.
Tamtego popołudnia poszedł do Angusa i jego żony i powiedział, że chce namalować
wybrzeże, ale potrzebuje modelki. Spytał, czy pozwoliliby panience Fraser pozować?
Oczywiście, zapłaciłby hojnie za jej czas.
Angus i jego żona nie mieli nic przeciwko temu. Przyjmą jego pieniądze, a Helen będzie
zwalniana w miarę potrzeby. Reeves sam zawiadomił Helen o swoim pomyśle, kiedy wieczorem
spotkał ją, prowadzącą do domu krowy z pastwiska za bagnami. Był zaskoczony nagłą
zmianą wyrazu jej twarzy. Wiadomość jakby przeobraziła bladą, pospolitą dziewczynę
w piękną kobietę.
Ale ten błysk zgasł szybko. Spokojnie, niemal obojętnie odniosła się do jego planów.
Wrócili do domu razem, pędząc krowy; on prawił o zachodzie słońca, o nadzwyczajnym
pięknie zatoki i upajającej purpurze odległego wybrzeża. Helen przysłuchiwała się
w milczeniu i tylko raz, kiedy mówił o odległym szumie otwartego morza, podniosła
głowę i popatrzyła na niego.
- O czym ono panu mówi? ? - spytała. - O wieczności. . A tobie? - Ono mnie wzywa
- odpowiedziała po prostu - a wtedy chcę iść i spotkać się z nim, i to sprawia mi
ból. Nie potrafię powiedzieć jak ani dlaczego tak się dzieje. Czasami czuję się tak,
jak gdybym zasnęła i chciała się obudzić, ale nie bardzo wiedziała jak.
49 Helen odwróciła się i rozejrzała po zatoce. Ostatni promień zachodzącego słońca
przedarł się przez
chmury i musnął jej włosy. Przez moment wydawała się uosobieniem ducha wybrzeża -
całej jego tajemniczości, nieokreśloności, nieuchwytnego czaru.
Następnego dnia Reeves zaczął pracować nad obrazem. Z początku zamierzał namalować
Helen jako personifikację duszy morza, ale potem stwierdził, że dziewczyna ma zbyt
kapryśną naturę. W końcu naszkicował ją jako " Oczekującą " - kobietę wpatrzoną w
zatokę, z oczyma wyrażającymi beznadziejną tęsknotę. Temat współgrał z jej osobowością,
tak więc obraz powstawał szybko.
Kiedy był zmęczony pracą, zabierał Helen na spacery brzegiem morza lub wycieczkę
łódką ku krańcom zatoki. Próbował ją rysować, z początku z różnym skutkiem. Wydawała
się lekko go obawiać. Opowiadał jej o dalekim świecie, którego echa nigdy do niej
nie dotrą, o obcych krajach, które zwiedził, o sławnych kobietach i mężczyznach,
których spotkał, o muzyce, sztuce i książkach. Kiedy wspomniał o książkach, dotknął
właściwej struny. Jeden z owych błysków olśnienia, które tak lubił wywoływać, przebiegł
przez jej szczerą twarz.
- To jest to, czego zawsze pragnęłam - przyznała podekscytowana - a nigdy nie osiągnęłam.
Ciotka nie cierpi, kiedy czytam, mówi, że to strata czasu. A ja uwielbiam książki!
Wczytuję się w każdy skrawek papieru, nie mogę się powstrzymać; niestety, bardzo
rzadko oglądam książki.
Następnego dnia Reeves wziął z sobą na plażę Tennysona i zaczął jej czytać. - To
jest przepiękne. Tyle tylko potrafiła wyszeptać, ale jej zachwycone oczy mówiły wszystko.
Później już nigdy nie przychodził bez książki - - czasami zabierał tom poezji, innym
razem coś z klasyki powieściowej. Zdumiewała go jej błyskotliwość i wrażliwość na
najpiękniejsze fragmenty. Stopniowo zapominała o skrępowaniu i zaczęła mówić. Nic
nie wiedziała o jego świecie, ale swój własny znała doskonale. Była kopalnią prastarych
historyjek o zatoce. Znała na pamięć skaliste wybrzeże i każdą legendę z nim związaną.
Pochłonęły ich wspólne wycieczki wzdłuż brzegu, odkrywali najdziksze ustronia. Dziewczyna
miała coś w rodzaju oka wewnętrznego, wyczulonego na piękno krajobrazu i grę kolorów.
- Powinnaś zostać malarką - powiedział jej któregoś dnia Reeves, kiedy wskazała mu
doskonale piękną smugę światła wpadającą poprzez szczelinę w skałach na ciemnozielony
dywan ich kryjówki.
- Raczej pisarką - odpowiedziała powoli - gdybym tylko potrafiła napisać coś takiego
jak te książki, które mi czytałeś. . . Mieć do powiedzenia coś, czemu przysłuchiwałby
się cały świat, i uczynić to słowami, które byłyby wieczne. . . To najszlachetniejsze
z ludzkich poczynań.
- Ale wielu pisarzy nie miało pojęcia o szlachetności i dobroci - powiedział Reeves
łagodnie - za to często bywali nieszczęśliwi.
Helen zmieniła temat, jak zwykle, kiedy rozmowa zaczynała zbytnio potrącać najbardziej
wyczulone struny jej duszy.
- Czy wiesz, , dokąd zabieram cię dziś? - spytała. . - Nie! ! Dokąd? - Do miejsca,
które ludzie nazywają Chochlikową Jaskinią. Nienawidzę tam chodzić. Wierzę, że jest
w niej coś niesamowitego, ale myślę, że tobie się spodoba. To niewielka, ciemna jaskinia
w załomie małej zatoczki, obrzeżona z obu stron skalistymi cyplami. Podczas odpływu
można dojść tam bezpiecznie, ale kiedy nadchodzi przypływ, wypełnia całą grotę. Gdybyś
znalazł się tam i pozwolił przypływowi przekroczyć pewien punkt, utonąłbyś, chyba
że potrafisz pływać; skały są tak urwiste i wysokie, że nie można się po nich wspiąć.
Reeves okazał zainteresowanie. - Czy zdarzyło się, , że przypływ kogoś uwięził? -
Tak - odrzekła Helen z drżeniem - kiedyś, dawno temu, zanim się urodziłam, dziewczyna
przeszła brzegiem do jaskini i tam zasnęła - nadszedł przypływ i utonęła. Była młoda
i bardzo ładna, a w następnym tygodniu miała wyjść za mąż. Od tamtej pory ludzie
boją się tego miejsca.
Zdradziecka grota okazała się malowniczym i niewinnie wyglądającym miejscem, z plażą
pełną lśniącego piasku i stromymi skalnymi ścianami po obu stronach.
- Muszę któregoś dnia przyjść tu ze szkicownikiem - powiedział Reeves pełen entuzjazmu
- a ty będziesz chochlikiem, Helen, siedzącym w grocie, z wodorostami wplecionymi
we włosy.
50 - Czy myślisz, że chochlik wygląda właśnie tak? - spytała dziewczyna marzycielsko.
- Ja jestem
innego zdania. Uważam, że to dziki, wstrętny morski potworek, złośliwy, kpiący i
okrutny. Siedzi tu i wygląda ofiary.
- Niech licho porwie twoje morskie duchy - odrzekł Reeves wyciągając Longfellowa.
- Są tylko tworami wyobraźni. Gdyby wszystkie te historyjki miały cokolwiek wspólnego
z prawdą, opowiadanie ich w jaskini lwa nie byłoby rozsądne. Chcę ci coś przeczytać,
z pewnością ci się spodoba.
Kiedy zaczął się przypływ, wrócili do domu. - W końcu nie spotkaliśmy żadnego chochlika
- powiedział Reeves. - Myślę, że ja go kiedyś zobaczę - odparła Helen poważnie. -
Myślę, że mnie oczekuje, tam, w mrocznej grocie i wcześniej czy później dostanie
mnie.
Reeves uśmiechnął się wysłuchawszy tej ponurej przepowiedni, a Helen odwzajemniła
jego uśmiech jednym z tych błysków, który czasem przemykał przez jej twarz. Przypływ
szybko piął się po białym piasku. Słońce stało nisko i chyliło się w bladoniebieską
wspaniałość zatoki. Rozstali się przy Clam Point, Helen - aby zagnać krowy, a Reeves
- żeby powłóczyć się jeszcze po plaży. Z początku myślał o Helen i cudownej przemianie,
która zaszła w niej ostatnio, ale później przywołał wspomnienie innej twarzy - niepospolicie
pięknej, , o oczach niebieskich i tak czułych, jak woda przed nim. I zaraz zapomniał
o Helen.
Lato mijało szybko. Pewnego popołudnia Reeves wpadł na pomysł, aby ponownie odwiedzić
Chochlikową Jaskinię. Helen nie mogła mu towarzyszyć, bo trwały żniwa i potrzebna
była w polu.
- Nie pozwól chochlikowi, by cię dopadł - powiedziała pół żartem, pół serio. - Przypływ
będzie dziś wcześnie, więc nie zatop się w marzeniach.
- Będę ostrożny - obiecał śmiejąc się i rzeczywiście taki miał zamiar. Ale kiedy
już znalazł się w jaskini, poddał się czarowi i rozsiadł się wygodnie u jej wejścia.
- Jeszcze godzina do przypływu - rzekł do siebie - wystarczy mi czasu, bym przeczytał
artykuł o impresjonistach i zdążył wrócić do domu piaszczystym brzegiem.
Od czytania przeszedł do marzeń, a od marzeń odpłynął w sen, z głową opartą o skalną
ścianę jaskini. Nie wiedział jak długo spał, ale obudził się z błyskiem przerażenia
w oczach. Zerwał się na równe nogi i zorientował w swym aktualnym położeniu. Przypływ
już trwał - właśnie zalewał cyple. Dokoła wznosiły się bezlitosne, niezdobyte skały.
Nie było drogi ucieczki.
Reeves nie obawiał się śmierci, chociaż życie było mu drogie, ale umrzeć w taki sposób
- utonąć jak szczur w pułapce - nie mogąc nic zrobić, , tylko czekać na szybkie i
pewne nadejście końca. . . Odwrócił się ku wilgotnym skalnym ścianom i na chwilę
morze, niebo, więżące go skały i biała linia przypływu zawirowały mu przed oczami.
Miał pustkę w głowie. Próbował zebrać myśli. Ile czasu jeszcze mu zostało? Nie więcej
niż dwadzieścia minut. Tak, śmierć była pewna i wyjdzie jej odważnie na spotkanie.
Ale to czekanie, to beznadziejne czekanie! Zwariuje z przerażenia, zanim nadejdzie
kres.
Kiedy podniósł głowę, zza prawego cypla wypłynęła łódź, a w niej siedziała Helen
Fraser. Ponownie poczuł zawrót głowy. Ogarnęła go radość i uczucie wdzięczności.
Zbiegł w dół na skrawek ciągle jeszcze nie zalanego przez przypływ piasku, gdzie
przybiła łódka. Wskoczył do niej żwawo i złapał chłodne ręce dziewczyny tak, że upuściła
wiosła i wstała.
- Helen, uratowałaś mi życie! Jak mogę ci się odwdzięczyć? Ja. . . Nagle przerwał.
Patrzyła na niego bez tchu i bez słowa, a cała dusza skupiła się w jej oczach. Zobaczył
w nich coś, co go zaskoczyło. Wypuścił jej ręce i cofnął się, tak jakby uderzyła
go w twarz. Helen nie zauważyła zmiany, jaka w nim zaszła. Splotła ręce i jej głos
zadrżał.
- Bałam się, że nie zdążę! Kiedy wróciłam z pola, a ciotka Hannah powiedziała, że
ciebie jeszcze nie ma - wiedziałam, że zaczyna się przypływ i poczułam, że uwięził
cię w jaskini. Pobiegłam przez bagna i wzięłam łódź Joe Simmona. Gdybym się spóźniła.
. .
Przerwała cała drżąc. Reeves usadowił się w łodzi i przejął wiosła. - Ten zły duszek
mógł być pewien kolejnej ofiary - próbował żartować. - Mało brakowało, a spotkałaby
mnie kara za to, że zlekceważyłem twoje ostrzeżenie. Byłem bardzo nierozważny. Musisz
mi pozwolić wiosłować. Obawiam się, że próba przechytrzenia chochlika nadwerężyła
twe siły.
Reeves wiosłował w stronę domu w zupełnej ciszy. Helen milczała również. Kiedy dobili
do miejsca kotwiczenia łodzi, pomógł jej wysiąść.
51 - Myślę, że przejdę się do Point - powiedział. - Chcę uspokoić nerwy. Ty wracaj
prosto do domu i
odpocznij. Nie obawiaj się - nie będę już zadzierał z chochlikiem. . Helen odeszła
bez słowa, a Reeves wolno ruszył w stronę Point. Był zasmucony odkryciem, którego
właśnie dokonał. Nigdy o czymś takim nie marzył. Był człowiekiem skromnym i całkowicie
wolnym od jakiejkolwiek próby flirtu. Nigdy nie przypuszczał, że rozbudzi w dziewczynie
kobietę i . wywoła burzę. Chciał jej po prostu pomóc; a co zrobił?
Czuł się podle. Nie mógł obwiniać tylko siebie, bo nie miał złych zamiarów, ale zrozumiał,
że postąpił głupio. Musi natychmiast wyjechać. Musi też powiedzieć jej coś, o czym
powinna już dawno wiedzieć. Szkoda, że nie zrobił tego wcześniej.
Okazja nadarzyła się następnego popołudnia. Reeves robił szkice na piaszczystym brzegu,
kiedy nadeszła Helen. Usiadła na zwalonym pniu i milczała. Po kilku chwilach Reeves
ze zniecierpliwieniem odłożył swoje przybory.
- Nie mam nastroju do pracy - powiedział. - Dzień jest zbyt senny - nie powinno się
tracić kontaktu ze światem. Poza tym rozleniwiam się, a, moje wakacje zbliżają się
ku końcowi. Muszę wyjechać za kilka dni.
Powstrzymał się od spojrzenia na nią, więc nie mógł zobaczyć nagłej bladości jej
twarzy. - Tak szybko? - spytała głosem, , który nie wyrażał żadnego szczególnego
uczucia. - Tak. Nie powinienem zwlekać. Mój świat zapomni o mnie, jeżeli mu o sobie
nie przypomnę. To były bardzo miłe wakacje i przykro mi, że opuszczam Bay Beach:
- Ale wrócisz następnego lata? ? - spytała Helen szybko. - Mówiłeś przecież. . .
. Reevesa irytowała sytuacja, w jakiej się znalazł. - Może - powiedział z zatroskaniem
- ale jeśli to zrobię, , nie będę sam. Ktoś, kto jest mi bardzo drogi, przyjedzie
ze mną. Ktoś, kto już wówczas będzie moją żoną. Nigdy ci o niej nie mówiłem, Helen,
ale ty i ja jesteśmy tak dobrymi przyjaciółmi, że nie krępuję się zrobić tego teraz.
. . Jestem zaręczony ze słodką dziewczyną, chcemy się pobrać na przyszłą wiosnę.
Zapanowała krótka cisza. Reeves bał się, że Helen zrobi mu scenę, ale z ulgą stwierdził,
że jego lęk jest bezzasadny. Helen siedziała odwrócona, nie mógł więc widzieć jej
twarzy. Czy naprawdę jej na nim zależało? Może się pomylił?
Kiedy zaczęła mówić, jej głos brzmiał zupełnie spokojnie. - Dziękuję, , to miło z
twojej strony, że mi o niej mówisz. Przypuszczam, że jest piękna. - Tak, to jej podobizna.
Możesz ocenić sama. Helen wyjęła portrecik z jego ręki i obejrzała uważnie. Była
to miniaturka namalowana na kości słoniowej, a twarz z niej spoglądająca naprawdę
zachwycała urodą.
- Nie ma wątpliwości, że ją kochasz - powiedziała niskim, jakby zdławionym głosem.
- To musi być dziwne uczucie, być tak piękną.
Reeves podniósł tomik Tennysona. - Chcesz, , żebym ci coś przeczytał? Co my tu mamy.
. . - Przeczytaj " Elaine " , proszę. Chcę usłyszeć to jeszcze raz. Reevesowi nie
spodobał się jej wybór. - Nie wolałabyś czegoś innego? - spytał, nerwowo przerzucając
kartki. - " Elaine " jest raczej smutna. Nie chciałabyś posłuchać w zamian " Guinevere
" ?
- Nie - odparła Helen grobowym tonem. - Nie lubię Guinevere. Cierpiała i choć jej
miłość była niedozwolona, Guinevere także była kochana - nie zmarnowała uczuć dla
kogoś, kto jej nie chciał i nie dbał o nią. A Elaine tak właśnie zrobiła i przegrała
życie. Przeczytaj mi tę historię.
Reeves ustąpił. Kiedy skończył czytać, podał Helen książkę. - Weź ją ode mnie na
pamiątkę naszej przyjaźni i Chochlikowej Jaskini. Nigdy nie zapomnę tego, co ci zawdzięczam.
- Dziękuję. Wzięła książkę i włożyła między kartki gałązkę szkarłatnego wodorostu
i szczyptę piasku. Podniosła się.
- Muszę wracać do domu. Ciotka będzie mnie potrzebowała. Jeszcze raz dziękuję panu
za książkę, panie Reeves, i za całą pańską dla mnie życzliwość.
52 Reeves odetchnął, że ma tę rozmowę za sobą. Spokój Helen utwierdził go tylko w
przekonaniu, że
niepotrzebnie się martwił. Tak naprawdę nie zależało jej na nim zbytnio; była to
tylko wybujała fantazja i kiedy on odjedzie, dziewczyna wkrótce zapomni.
Wyjechał kilka dni później i Helen go pożegnała. Późnym popołudniem wyszła z domu
na brzeg morza z tomikiem Tennysona w ręku. Skierowała się ku Chochlikowej Jaskini.
Przypływ właśnie się zaczynał. Usiadła na dużym głazie, na którym wcześniej zasnął
Reeves. Wokół niej połyskiwała błękitna woda, iskrząca się setkami bajecznych refleksów
na horyzoncie.
Cienie skał otaczały ją zewsząd. Z naprzeciwka nadchodziła biała linia przypływu,
który niemalże omywał już cyple. Jeszcze kilka chwil i ucieczka będzie niemożliwa.
Mimo to dziewczyna nie poruszyła się.
Kiedy ciemnozielona woda doszła do niej, a wzburzone fale zmoczyły skraj jej sukni,
przechyliła głowę i nagły dziwny uśmiech rozbłysnął na jej twarzy.
Możliwe, że morski chochlik ją zrozumiał.
Przełożyła Justyna Rybińska
53
ZEMSTA PANI MARCH
- Zaiste, to prawdziwie jesienny dzień - powiedziała pani Stapp, opadając z westchnieniem
ulgi na fotel, gdy już pani March wprowadziła ją do przytulnego saloniku. - Wiatr
przenika do szpiku kości. Ani się obejrzymy i zima nas dopadnie.
- No właśnie - przytaknęła pani March, dokładając do ognia - ale jakoś mi to nie
przeszkadza. Zima doprawdy jest przyjemna, jak już się zjawi, choć muszę przyznać,
że i ja nie przepadam za tą porą przejściową. Przysuń się do ognia, Teodozjo. Kompletnie
skostniałaś.
- Czuję, na Boga. Ale teraz już dobrze. Ten twój kącik przy kominku to najbardziej
przytulne miejsce na świecie.
- Kiedy wróciłaś z Maitland? - zapytała pani March. - Dobrze się bawiłaś? A jak rozstanie
z Emily i dziećmi?
Pani Stapp z godnym podziwu spokojem przystąpiła do szczegółowej odpowiedzi na to
trio pytań. - W sobotę - powiedziała i rozwinęła robótkę. - - Dzień był równie paskudny
jak dziś! A co do wizyty, tak, bawiłam się całkiem nieźle, ale reumatyzm Petera nie
dawał mi spokoju. Emily miewa się dobrze, dzieciaki też, choć tak zwariowanej gromadki
jeszcze nie widziałam! Emily radzi sobie z nimi równie dobrze, jak stara kwoka ze
stadem kacząt. Ale, na Boga, Anno, nie zaprzątaj sobie głowy takimi drobiazgami.
Nowiny, które przekazał mi Peter, gdy tylko wróciłam do domu, niemal zaparły mi dech
w piersiach. Krzyczał od furtki w ogrodzie, nim jeszcze wysiadłam z bryczki. Myślałam,
że żartuje. Żałuj, że go nie widziałaś. Owinął stary, czerwony szalik wokół swego
zreumatyzowanego ramienia i stał wymachując rękami jak wariat. Myślałam, że się pali!
" Teodozjo, Teodozjo! " darł się, " Anna March odziedziczyła fortunę po bracie z
Australii i kupiła starą posiadłość Carrollów, i zamierza się przeprowadzić! " Takie
było jego powitanie. Przyszłabym wcześniej, żeby dowiedzieć się szczegółów z pierwszej
ręki, ale dom był całkowicie wywrócony do góry nogami i musiałam najpierw zabrać
się za robotę. Jak na mężczyznę, to Peter jest nawet porządny, ale zostawiony sam
na gospodarstwie, na Boga, strasznie bałagani! Myślałam, że twój brat nie żyje od
dawna.
- Zupełnie jak ja, Teodozjo. Tak jak wszyscy sądziłam, że biedny Charles spoczął
na dnie morza czterdzieści lat temu. Wieki minęły, odkąd uciekł z domu. Posprzeczał
się z ojcem, a że zawsze był w gorącej wodzie kąpany, ruszył na morze. Doszły nas
wieści, że wypłynął na " Helen Ray " do Anglii. Potem słuch o statku zaginął i byliśmy
przekonani, że mój biedny brat podzielił jego los. A tu przed czterema tygodniami
dostałam list od firmy adwokackiej w Melbourne z informacją, że mój brat, Charles
Bennett, zmarł, a cały swój majątek zapisał mnie. Początkowo nie mieściło mi się
to w głowie, ale razem z listem przyszło trochę osobistych drobiazgów Charlesa, a
wśród nich moja stara fotografia z własnoręcznie przeze mnie napisaną dedykacją.
Wtedy uwierzyłam, że rzeczywiście chodzi o mego brata. Jednak czy Charles był na
" Helen Ray " , a jeśli był, jak uszedł z życiem i znalazł się w Australii, nie wiem
i nie sądzę, bym kiedykolwiek mogła się dowiedzieć.
- A to ci dopiero niesamowita historia! ! - skomentowała pani Stapp. - Wiadomość,
że odziedziczyłam dużo pieniędzy, sprawiła mi radość - - wyznała z determinacją pani
March. - Nawet miałam wyrzuty sumienia, że cieszę się z fortuny, która spadła na
mnie za sprawą śmierci Charlesa. Jednak opłakałam biedaka czterdzieści lat temu i
wierzyć mi się niechce, że on umarł dopiero teraz. Oddałabym wszystkie pieniądze
świata, gdyby to mogło zwrócić mu życie. Stało się jednak inaczej. Więc skoro te
pieniądze dostały mi się legalnie, mogę się chyba z nich cieszyć. . .
- I kupić posiadłość Carrollów - dodała. pani Stapp z poufałością właściwą uprzywilejowanej
przyjaciółce. - Co cię do tego pchnęło? Jestem przekonana, że twój dom jest dostatecznie
wygodny dla samotnej osoby. Czy jest dla ciebie za mały?
54 - Tak, , właśnie. Całe życie pragnęłam wygodnego, dużego, przestronnego domu i
całe życie musiałam
gnieść się w klitkach; zbyt małych nawet na to, żeby się obrócić. Poprzestawałam
na małym i dogadzało mi to, ale teraz, kiedy mnie stać, chcę mieć dom, który mnie
zadowoli. Mimo że odrobinę staroświecki, dom Carrollów jest właśnie taki. Często
fantazjowałam na jego temat, choć równie dobrze mogłam marzyć o posiadaniu księżyca.
- To rzeczywiście piękny dom - przyznała pani Stapp - ale wymaga sporo remontów.
Od sześciu lat . nikt tam nie mieszka. Kiedy zamierzasz się wprowadzić?
- Jak wszystko dobrze pójdzie, to za trzy tygodnie. Teraz odnawiają i odświeżają
wnętrze. Reszta poczeka do wiosny.
- To dziwne, jak się plotą losy - - zamyśliła się pani Stapp. - Przypuszczam, że
starej pani Carroll nigdy nie przyszłoby do głowy, że dom może popaść w obce ręce.
Kiedy byłyśmy dziewczynkami, a Dou Carroll ciągle zadzierała nosa, nie przypuszczałaś
chyba, że mogłabyś zająć jej miejsce? Pamiętasz ją?
- O tak! - szorstko powiedziała pani March. Jej uśmiechnięta, urodziwa twarz zmieniła
się. Pojawił się na niej wyraz prawdziwej złości i mściwości, a brązowe oczy pociemniały,
rzucając złe błyski. - Dopóki żyję, będę pamiętała Lou Carroll. To jedyna osoba,
której nienawidziłam. Może to grzech, ale nienawidzę jej do tej pory i tak już zostanie.
- Ja też nigdy jej nie lubiłam - przyznała pani Stapp. Zawsze uważała się za kogoś
lepszego niż my. No cóż, prawdę mówiąc, może i była lepsza, ale nie musiała ciągle
tego podkreślać.
- Tak, może stała wyżej ode mnie - powiedziała cierpko pani March - ale nie umiała
wznieść się ponad ciągłe przypominanie mi o tym, wykorzystywanie każdej okazji, by
dać mi po nosie. Zawsze była wobec mnie złośliwa, nawet jeszcze w szkole. A kiedy
dorosłyśmy, było jeszcze gorzej. Nie umiałabym nawet powiedzieć, ile razy ta dziewczyna
mnie obraziła. Ale szczególnie zapamiętałam jedną sytuację - nigdy jej tego nie przebaczę.
To było na przyjęciu, byłam tam ja i ona, i ten młody Trenham Manning, gość Ashleyów.
Pamiętasz go, Dosiu? Przystojny, młody człowiek, który spodobał się Lou, wszystkie
dziewczęta tak mówiły. Ale tego wieczoru nawet na nią nie spojrzał i uparcie asystował
właśnie mnie. Lou była wściekła i w końcu podeszła do mnie; uśmiechnęła się szyderczo,
a jej czarne oczy ciskały gromy, i powiedziała: " Panno Bennett, matka prosiła, bym
ci powtórzyła, żebyś powiedziała swojej mamie, że jeśli szycie nie będzie gotowe
do jutrzejszego wieczoru, to przyśle po nie i da komuś innemu. Jeśli ludzie zobowiązują
się wykonać pracę w określonym czasie i nie dotrzymują słowa, nie powinni oczekiwać,
że będą ją dostawać " . Ach, jak okropnie się czułam! Matka i ja biedowałyśmy i musiałyśmy
ciężko pracować, ale byłyśmy równie wrażliwe jak inni ludzie; i zostać tak znieważoną
w obecności Trenhama Manninga! Wybuchnęłam płaczem, uciekłam i ukryłam się. Postąpiłam
bardzo głupio, ale nic nie mogłam poradzić. Jeszcze dziś myśląc o tym czuję bolesne
ukłucie. I jeśli kiedykolwiek miałabym szansę odpłacić Lou Carroll pięknym za nadobne,
zrobiłabym to bez skrupułów.
- Ależ to nie po chrześcijańsku! ! - próbowała zaprotestować pani Stapp. . - Zapewne,
ale tak właśnie czuję. Stary pastor Jones zwykł był mawiać, że w ludziach nieustannie
przenika się dobro i zło, i że każdy ma w sobie rysę lub dwie czystej niegodziwości.
Podejrzewam, że we mnie tą rysą niegodziwości jest właśnie myśl o Lou Carroll. Nie
widziałam jej ani nie słyszałam o niej od lat - od czasu, kiedy wyszła za tego nicponia
Dency ' ego Baxtera i wyjechała. Może już umarła. Nie sądzę, by trafiła mi się szansa
wyrównania rachunków. Ale pamiętaj, Teodozjo, zrobię to, jeśli tylko będę miała okazję.
Pani March przerwała nitkę, jakby chciała rzucić wyzwanie całemu światu. Pani Stapp
zaś była tak zażenowana tą niecodzienną erupcją uczuć, którą sama wywołała, że pospiesznie
zmieniła temat.
Po trzech tygodniach pani March usadowiła się w swym nowym domu i " stara siedziba
Carrollów " zajaśniała nowym blaskiem. Teodozja Stapp, która wpadła, by to zobaczyć,
nie posiadała się wprost z zachwytu.
- Masz przepiękny dom, Anno. Uważam, że już za czasów Carrollów był ładny, ale nie
tak wspaniały jak teraz. I to mi przypomina, że mam coś do powiedzenia, ale nie chciałabym
wytrącić cię z równowagi, tak jak to się stało, gdy ostatnim razem wymieniłam jej
imię. Pamiętasz, jak rozmawiałyśmy o Lou Carroll? No więc, następnego dnia pojechałam
do sklepu, do śródmieścia, a tu nagle wpada pani Joelowa Kent z Oriental. Znasz ją
- dawną Sarę Chapple? Razem z mężem prowadzą hotelik w Oriental. Powodzi im się nie
najlepiej. Sara jest kuzynką starej pani Carroll, ale, na Boga, Carrollowie niezbyt
chętnie przyznawali się do tego pokrewieństwa! No i pogawędziłyśmy sobie z panią
Joelową. Opowiedziała mi o wszystkich swoich kłopotach - tych jej nigdy nie brakuje.
Zresztą zawsze miała skłonności do
55 narzekania, a tym razem wydobyła z zanadrza cały zapas nowych kataklizmów. I co
ty na to, Anno
March? Lou Carroll - albo pani Baxter, tak ją chyba powinnam nazywać - znajduje się
właśnie w hotelu Joela Kenta w Oriental i umiera na suchoty; w każdym razie pani
Joelowa tak twierdzi.
- Lou Carroll umierająca w Oriental! - krzyknęła pani March. - Tak. Zjawiła się tam,
Bóg wie skąd, jakiś miesiąc temu - było to tak niespodziewane, że równie dobrze mogła
spaść z nieba, tak mówiła pani Joelowa. Mąż Lou umarł, choć kiedy żył i tak miała
z nim krzyż pański, a biedna jest jak mysz kościelna. Zamierzała przyjechać tutaj,
powiedziała pani Joelowa, ale kiedy dotarła do Oriental, nie była w stanie zrobić
ani kroku dalej i Kentowie musieli ją zatrzymać. Z tego, co powiedziała pani Joelowa,
wywnioskowałam, że jest trochę niespełna rozumu, okropnie tęskni do domu - do tego
właśnie domu rodzinnego. Zdaje się, że są z nią same kłopoty, a pani Joelowa nie
należy do osób, które chciałyby to znosić. No przecież! Musi bardzo ciężko pracować,
a chora osoba w hotelu na pewno jest jej nie na rękę. Wygląda na to, że masz swoją
zemstę, Anno, mimo że nie kiwnęłaś nawet palcem. I pomyśleć na co przyszło Lou Carroll!
Następny dzień był chłodny i deszczowy. Postrzępione, gołe drzewa na starych gruntach
Carrollów chwiały się i gięły szarpane gwałtownymi atakami wichury. Co i raz strugi
deszczu zacinały w okna. Pani March wzdrygnęła się, gdy wyjrzała na dwór i z wdzięcznością
wróciła do swego przytulnego kącika przy kominku.
Nagle wydało jej się, że słyszy ciche pukanie do frontowych drzwi, poszła więc sprawdzić:
Wraz z ich otwarciem dziki powiew wiatru wdarł się do środka, a skurczona postać,
opierająca się o jedną ze żłobionych kolumn na klasycystycznym ganku zdawała się
ginąć cała w jego gwałtowności. To była kobieta, ta postać na ganku, a jej wymizerowana
twarz, gdy podniosła ją ku pani March, miała żałosny wyraz.
- Pani z pewnością mnie nie zna - powiedziała, starając się by zabrzmiało to godnie.
- Nazywam się Baxter. Ja, ja mieszkałam w tym domu dawno, dawno temu. Pomyślałam,
że przyjdę tu dzisiaj i popatrzę. . .
Nagły napad kaszlu przerwał jej słowa; drżała niczym listek. - O mój Boże! - wyrwało
się pani March. - Nie chce mi pani chyba powiedzieć, że szła pani tutaj z Oriental
- pani, , chora kobieta! Na miłość boską, proszę wejść, szybko. Przemokła pani do
suchej nitki!
Nieomalże wciągnęła swego gościa do holu i poprowadziła do salonu. - Proszę siadać.
. Przysuniemy ten duży fotel do ognia - o tak. . Proszę mi dać swój czepek i szal.
Wyjdę tylko na moment, by Hannah przygotowała pani coś gorącego do picia.
- Jest gani bardzo uprzejma - wyszeptała kobieta. - Nie znam pani, ale przypomina
mi pani kobietę, którą znałam, gdy byłam dziewczynką. Nazywała się Bennett i miała
córkę, Annę. Czy wie pani, co się z nią stało? Ja zapominam. Ja zapominam teraz wszystko.
,
- Jestem March - ignorując pytanie, , krótko odparła gospodyni. - Nie sądzę, by słyszała
pani kiedyś to nazwisko.
Otuliła szczupłe ramiona kobiety swym własnym, ciepłym szalem. I zaraz pospieszyła
do kuchni, skąd wkrótce wróciła niosąc tacę z jedzeniem i gorący napój. Przysunęła
do fotela gościa mały stolik i powiedziała uprzejmie:
- A teraz musi pani coś zjeść, moja droga, a ten napar malinowy szybko panią rozgrzeje.
To okropny dzień na wyprawy dla kogoś takiego jak pani. Dlaczego, na Boga, Joel Kent
pani nie przywiózł?
- Nie wiedzieli, , że wychodzę - szepnęła pani Baxter z lękiem. - Ja, ja uciekłam.
Sara nie pozwoliłaby mi wyjść, gdyby się dowiedziała. A ja tak bardzo chciałam tu
przyjść. To tak cudownie być znowu w domu.
Pani March obserwowała swego gościa podczas posiłku. Było dostatecznie jasne, że
umysł, a raczej pamięć kobiety zawodziła. Nawet nie zdawała sobie sprawy, że ten
dom nie należy już do niej. Chwilami wydawała się całkowicie zanurzona w przeszłości.
Raz czy dwa zwróciła się do pani March: " mamo " .
Wkrótce dało się słyszeć ostre pukanie do drzwi frontowych. Pani March przeprosiła
i wyszła. Na ganku stały Teodozja Stapp i kobieta, której pani March nie rozpoznała
na pierwszy rzut oka - wysoka, napastliwa osoba, której zimne, czarne oczy badawczo
sprawdziły każdy kąt holu za plecami pani March, nim ktokolwiek zdołał wypowiedzieć
choćby słowo.
- Na Boga! - wysapała pani Stapp i umknęła do środka przed ostrym wiatrem. - Straciłam
oddech; pani March, pozwoli pani, że przedstawię panią Kent. Szukamy pani Baxter.
Uciekła i pomyślałyśmy, że prawdopodobnie jest tutaj. Czy tak?
56 - Jest w moim salonie - cicho odparła pani March.
. - A nie mówiłam? - pani Kent zwróciła się z pretensją do pani Stapp. Jej ostry,
wysoki głos działał pani March na nerwy. - To przekracza wszelkie pojęcie! Wymknęła
się dziś rano, kiedy byłam zajęta w kuchni. I pomyśleć, że szła sześć mil w tym wietrze!
Nie mieści mi się w głowie, że to zrobiła. Nie wierzę, że jest choć w połowie tak
chora, jak udaje. Mam tu wóz, pani March, i będę pani bardzo zobowiązana, jeśli poinformuje
ją pani, że przyjechałam, by zabrać ją do domu. Czeka nas zapewne burzliwa scena.
- Nie widzę żadnego powodu do sceny - stanowczo zareagowała pani March. - Ta biedna
kobieta dopiero co przyszła i wyobraża sobie, że jest we własnym domu. I niech sobie
tak myśli, jeśli to przynosi jej ulgę. Lepiej będzie, jak ją pani tu zostawi.
Teodozję aż zatkało ze zdumienia, pani March ciągnęła jednak łagodnie: - Zajmę się
tą nieszczęsną istotą tak długo, jak będzie trzeba - a dni jej są, w moim przekonaniu,
policzone. Bo jeśli kiedykolwiek widziałam śmierć wypisaną na t warzy kobiety, wygląda
ona właśnie z twarzy pani Baxter. Mam aż nadto czasu, by się nią zaopiekować i stworzyć
jej dobre warunki.
Pani Joelowa Kent rozpływała się w wyrazach wdzięczności. Bez wątpienia pozbycie
się chorej krewnej uszczęśliwiało ją. Pani March ucięła jednak te wywody zaproszeniem
na herbatę; pani Kent odmówiła.
- Spieszę się do domu, muszę przygotować kolację. Co za zamieszanie przez tę kobietę!
Jestem ogromnie wdzięczna, zapewniam panią, że zechciała pani ją zatrzymać, bo w
żadnym innym miejscu nie czułaby się dobrze. Jutro przyślę te parę drobiazgów, które
posiada.
Gdy tylko drzwi zamknęły się za panią Kent, spojrzenia pani March i pani Stapp spotkały
się. - I tak wygląda twoja zemsta, Anno March? - powiedziała z namaszczeniem ta ostatnia.
- Czy pamiętasz, co mówiłaś?
- Tak, Teodezjo, pamiętam i naprawdę tak myślałam. Ale ta rysa niegodziwości, o której
mówiłyśmy, zniknęła właśnie w tym momencie, gdy mogła mi posłużyć za oparcie. A poza
tym, sama rozumiesz, zawsze miałam w pamięci Lou Carroll taką, jaka była przed laty
- przystojną, zuchwałą i wyniosłą. To zaś stworzenie tutaj zupełnie jej nie przypomina
- tej, , którą znałyśmy. Tamta Lou Carroll nie żyje, a moja uraza umarła razem z
nią. Może wejdziesz?
- Nie, nie teraz. I tak by mnie nie poznała, a pani Joelowa mówiła, że obcy wyprowadzają
Lou z równowagi, więc myślę, że hotel nie był chyba dla niej najodpowiedniejszym
miejscem. Muszę iść i opowiedzieć wszystko Peterowi i może przyślę jej trochę dżemu
z czarnej porzeczki.
Kiedy tylko pani Stapp wyszła, pani March pospieszyła do swego gościa. Lou Baxter
spała z głową wspartą o miękkie, pluszowe oparcie fotela. Pani March patrzyła na
zapadłe, trawione gorączką policzki, na zmienioną, wymizerowaną twarz i jej jasne,
brązowe oczy wypełniły się łzami.
- Biedna Lou - szepnęła i delikatnie odgarnęła niesforny kosmyk siwych włosów z czoła
śpiącej kobiety.
Przełożyła Anna Czekanowicz
57
NATTY Z BLUE POINT
Natty Miller szedł spacerkiem w dół przystani, gdzie Bliss Ford cumował właśnie "
Cockawee " . Bliss spoglądał gniewnie na łódź, wyremontowaną i świeżo odmalowaną
na biało, której zwinięte żagle były dziwnie wilgotne, a błyszczące wnętrze ociekało
wodą. Grupa rybaków w porcie dyskutowała o czymś zażarcie aż do momentu, gdy Natty
podszedł bliżej.
- Powinieneś porąbać ją na rozpałkę, Bliss - powiedział Jake McLaren. - Nigdy nie
zwerbujesz ludzi do pływania na niej. Udało ci się raz, pod dowództwem młodego Johnsona,
ale teraz, kiedy ta łajba wywraca się do góry dnem nawet prowadzona przez kapitana
Franka, każdy widzi, że coś naprawdę musi być z nią nie tak.
- O co idzie? ? - spytał zaciekawiony Natty. . - " Cockawee " znowu wywróciła się
dzisiaj rano w zatoce - odpowiedział Will Scott. - " Grey Bull " podjął ludzi i przyholował
łódź tutaj. Nie będzie z niej żadnego pożytku. Nawet poławiacze homarów nie zechcą
na niej narażać swojego życia. A co na Blue Point, Natty?
- Nieźle - skwitował Natty. Nigdy nie marnował słów, choć miał dopiero czternaście
lat. Wolał słuchać i obserwować. Niski, krępy, nie rzucający się specjalnie w oczy,
w kręgu rówieśników znany był jednak z siły swych pięści.
- Czy do Everetta dotarły z Ottawy jakieś nowe wieści o latarni morskiej? - zapytał
Will. Natty pokręcił głową. - Ma niewielkie szanse na pozytywną decyzję, prawda?
- odezwał się Adam Lewis z nutą wątpliwości w głosie.
- Ani cienia szansy - stwierdził zdecydowanie Cooper Creasy. - Ma niewłaściwe poglądy
polityczne, ot co. Tak jak jego ojciec. Syn konserwatysty nie otrzyma pomyślnej odpowiedzi
od liberalnego rządu, ot co.
- Pan Barr uważa, że Everett jest zbyt młody, by powierzyć mu tak odpowiedzialne
stanowisko - zacytował uroczyście Natty.
Cooper wzruszył ramionami. - Może, może. Osiemnastolatek to jeszcze żółtodziób, ale
każdy wie, że Ev jest urodzonym latarnikiem. Robi to od dwóch lat, odkąd zachorował
wasz ojciec. Ale Irving Elliott zawsze chciał przejąć latarnię, no i ma znajomości
na górze, ot co. Na dodatek Barr jest jego dłużnikiem za ciężką robotę, jaką tamten
wykonał przy wyborach. Nie mogę powiedzieć nic złego na Elliotta. To dobry człowiek,
ale latarnię z pewnością powinien dostać syn waszego ojca, ot co.
- - Czy któryś z was szykuje się na jutrzejsze zawody sportowe w Summerside? - spytał
Will Scott, by odwieść Coopera od polityki, która tak bardzo go ekscytowała.
- Chyba ja - odezwał się Adam. - Będą regaty między klubami Summerside i Charlottetown.
Pewnie, że popłynę. Dam ci nawet fory, Natty, jeśli chcesz, ale tylko do boi.
Natty pokręcił głową. - Nie startuję - rzucił krótko.
. - Powinieneś uczcić Victoria Day - Adam uderzył w ton patriotyczny. - 24 maja to
urodziny królowej. Jeśli nie dadzą nam wolnego dnia, zwiejemy, mawialiśmy w szkole.
Dobra, stara królowa nie żyje, ale ten dzień, na jej cześć, jest świętem narodowym,
pamiętaj o tym, chłopcze.
- Ev i ja nie możemy startować razem, więc startuje on - tłumaczył Natty. - Zostanę
z Prue w domu, żeby pilnować światła w latarni. No, muszę wracać. Zanosi się na burzę.
- Wątpię, czy jutro będziemy mieli królewską pogodę - powiedział Cooper, zezując
w niebo. - Wygląda na to, że zbliża się północny wiatr, ot co. O, oto i Bliss. Jakiś
trochę skołowany. Wypadek
58 " Cockawee " to dopiero tragedia, ot co. Szkoda, że Nat już poszedł, on wiedziałby,
jak sterować tą łodzią.
Tyle, że to jeszcze dzieciuch. Dla niego byłaby to pestka, tak uważam. Natty tymczasem
wrócił na swoją łódź, " Merry Maid " , i postawił żagle. W kilka minut później ślizgał
się po zatoce. Wiatr mu sprzyjał i " Merry Maid " beztrosko muskała fale niby ptak.
Zamyślony Natty sterował ku wyspie Blue Point. Nie w głowie mu były zawody w Summerside.
Jego umysł zaprzątało widmo najbliższej przyszłości - on, Ev i Prue będą musieli
opuścić Blue Point i starą latarnię, gdzie spędzili prawie całe życie. Dla Natty
' ego było to równoznaczne z krachem wszystkich marzeń i planów. Gdzie życie mogło
być wspanialsze niż na ich samotnej wyspie?
David Miller zmarł ostatniej zimy, po długiej chorobie. Był latarnikiem na Blue Point
przez trzydzieści lat. Cztery lata temu, po śmierci żony, sprowadził do latarni trójkę
swoich dzieci. Wkrótce miejsce matki zajęła opiekuńcza mała Prue i chłopcy wprost
adorowali swą siostrę. Gdy i ojciec odszedł, Everett złożył podanie o przyznanie
mu posady latarnika. Sprawa nie została jeszcze rozpatrzona, ale stary Cooper Creasy
trafnie oceniał sytuację. Millerowie nie mogli liczyć na to stanowisko.
Wprawdzie Victoria Day nie przyniósł burzy, ale i tak okazał się raczej paskudny.
Zmienny, ostry wiatr hulał po zatoce, piętrząc wody. Posępne niebo zasnuło się chmurami,
a majowe powietrze było suche i ostre. Millerowie krzątali się od samego rana, by
Everett zdążył dopłynąć do stałego lądu i złapać pociąg wycieczkowy do Summerside.
Jechał sam. Skoro tylko jeden z chłopców mógł się tam wybrać, Natty stwierdził, że
musi to być Everett. Prue postanowiła zostać z Nattym w domu. Nie miała serca do
świętowania. Czuła nawet pewien niepokój, kiedy Natty z entujazmem wciągał flagę
i zawieszał na łodzi wieniec jodłowy z portretem królowej. Tak jak chłopców, gnębiła
ją myśl o opuszczeniu wyspy oraz przeczucie jakiegoś związanego z tym nieszczęścia.
Dzień mijał powoli. Po południu wiatr ustąpił absolutnej ciszy i tylko od czasu do
czasu powracał silnym podmuchem, a krótko przed zachodem słońca ze wschodu przypełzła
mgła i rozpostarła swe skrzydła nad zatoką i nad Blue Point. Była tak gęsta, że Prue
i Natty nie mogli nawet dojrzeć wyspy Little Bear.
- Na szczęście Everett nie wraca dzisiaj w nocy - powiedziała Prue. . - Mógłby zgubić
się w tej mgle. . - Jest okropna - zgodził się Natty. . - Światło latarni nie przebije
się przez tę ścianę mleka.
. Po zachodzie słońca zapalili najjaśniejszą lampę i postanowili spędzić wieczór
na lekturze. Ale nie upłynęło wiele czasu, gdy Natty odłożył książkę:
- Hej, , Prue, co to było? Wydawało mi się, że słyszę jakiś hałas. - Ja chyba też
- odparła Prue. - Jakby ktoś wołał. Podbiegli do drzwi wychodzących w stronę portu.
Świat zasnuty mgłą skrywał się w ciemności, która wydawała się niemal namacalna.
Nagle z tego mroku doszedł ich stłumiony krzyk kogoś ogarniętego przerażeniem.
- Prue, , ktoś jest w tarapatach - oświadczył Natty. . - Och, , żeby to nie był Ev!
- krzyknęła Prue. Natty pokręcił głową: - Nie mów tak! Ev nie zamierzał wracać dzisiaj
do domu. Przynieś latarnię, Prue. Muszę zobaczyć, kto to jest.
- Och, , Natty, nie idź - prosiła przerażona Prue. . - Mgła wciąż rośnie. . . . mógłbyś
się zgubić. - Nie zgubię się. Muszę iść, Prue. Może tam ktoś się topi. To nie Ev,
oczywiście, ale może ktoś potrzebuje pomocy. Bądź rozsądną dziewczynką.
Prue ze stężałą twarzą, z trudem tłumiąc w sobie potok słów przerażenia i protestu,
które cisnęły się jej na usta, przyniosła latarnię. Zbiegli na brzeg i Natty wsiadł
do łódki. Pospiesznie umieścił latarnię na rufie, rzucił cumy i wziął wiosła.
- Wrócę tak szybko, , jak to możliwe - zawołał do Prue. . - Poczekaj tu na mnie.
W minutę później brzeg zniknął z pola widzenia i chłopie: znalazł się sam w ciemnej
mgle, bez przewodnika. Jedynie wołanie o ratunek, które stawało się coraz słabsze,
stanowiło jakąś wskazówkę. Wydawało się, że dochodzi gdzieś od Little Bear i tam
też Natty powiosłował. Silne pociągnięcia niosły łódkę po wzburzonej wodzie. Natty
od małego miał do czynienia z wiosłami, więc ręce i mięśnie nie zawiodły go i teraz.
Miarowo posuwał się naprzód. Woda stała się bardziej niespokojna, kiedy wypłynął
poza wyspę i znalazł się w kanale pomiędzy Blue Point i Little Bear. Wołania niemalże
ucichły. Co będzie, gdy przypłynie za późno? Z całych sił naparł na wiosła. Wkrótce,
dzięki spokojniejszej wodzie, domyślił się, że musi być niedaleko Little Bear. Wołanie
jakby się przybliżało. Musiał przepłynąć już jakąś milę. W kolejnej minucie minął
przylądek; ledwo widoczny w słabiutkim świetle latarni. Zobaczył
59 wywróconą łódź i dwóch mężczyzn uczepionych obu jej burt. Byli skrajnie wyczerpani.
Natty zbliżył się
do jednego z rozbitków, uważając, by go nie staranować. - Proszę podpłynąć, kiedy
powiem - krzyknął - i nie chwytać się niczego, czy pan słyszy? ! Nie chwytać! Teraz.
. . proszę płynąć!
Za chwilę człowiek leżał już na rufie, wciągnięty do łodzi za kołnierz. - Proszę
się nie ruszać - polecił chłopak, , biorąc wiosła. Opłynięcie przewróconej łodzi,
miotanej wodnymi wirami, było nie lada zadaniem, niemalże ponad siły Natty' ego.
Drugi mężczyzna wciągnął się do łódki od strony dziobu. Natty odetchnął z ulgą, oddalając
się od tonącej łodzi. Było jasne, że jeszcze kilka mi nut, a wrak pogrąży się w wodnej
kipieli. Natty drżał od stóp do głów ze zdenerwowania i zmęczenia.
- Tylko spokojnie - wymamrotał. - Nie zamierzam teraz poddać się jak dzieciak. Ale
czy dam radę dopłynąć do Blue Point?
Po chwili jednak ruszył w stronę latarni morskiej, która majaczyła gdzieś we mgle,
jak jasna plamka. Mężczyźni, posłuszni nakazom chłopca, ułożyli się na samym dnie.
Wreszcie dobili do brzegu, gdzie czekała zaniepokojona Prue. Razem ruszyli do latarni.
Natty począł szukać suchych ubrań dla rozbitków, a Prue przygotowywała coś ciepłego
do picia.
- Pomyśleć, że ten dzieciak ocalił nam życie! - zachwycał się j eden z mężczyzn.
- Nie każdy dorosły dokonałby tego, co on zrobił. Przypuszczam, że to twój brat,
panno Miller. Wydaje mi się jednak, że masz jeszcze jednego brata?
- O, tak, Everetta, ale on jest poza domem - wyjaśniła Prue. - Słyszeliśmy krzyki
panów i Natty zdecydował się ruszyć na ratunek.
- Cóż, zjawił się w samą porę. Nie utrzymałbym się ani minuty dłużej. Sytuacja była
naprawdę krytyczna. Byłem tak wykończony, że nie mógłbym się ruszyć ani odezwać przez
całą drogę tutaj, nawet gdyby on nie rozkazał mi leżeć nieruchomo.
Natty odwrócił się w tym momencie i krzyknął: - Ach, , to pan Barr! Nie poznałem
pana wcześniej: - Tak, to ja, młody człowieku. Ten dżentelmen jest moim przyjacielem
- to pan Blackmore. Chcieliśmy uczcić Victoria Day polując na Little Bear. Wypożyczyliśmy
od Forda łódź, tę " Cockawee" , bardzo ją polecał. No i wypłynęliśmy. Niewiele wiem
o prowadzeniu łodzi i żeglowaniu. Ale Blackmore ma o tym jakieś pojęcie. Byliśmy
na drugiej stronie wyspy, kiedy nadeszła mgła. Spieszyliśmy się, ale nim wróciliśmy
do łodzi, zapadła noc. Popłynęliśmy dookoła cypla i wtedy łódź wywróciła się - nie
wiem dlaczego. . .
- Ale ja wiem doskonale - przerwał oburzony Natty. - Ta " Cockawee " ma jakiś feler.
Już dwa razy przewróciła się do góry dnem w porcie, przy dobrej pogodzie. Ford jest
łajdakiem, że pozwolił panom wziąć tę łajbę. Mógł przecież przewidzieć, co się stanie.
Doprawdy, doprawdy. . . to było niemal świadome morderstwo!
- Pomyślałem, że coś z nią musi być nie tak - oświadczył pan Blackmore. - Umiem żeglować,
na przekór kpinom mego przyjaciela i doprawdy nie było powodu, by łódź się wywróciła.
Powinno się wybatożyć tego Forda.
Mimo gorącego naparu z czarnej porzeczki, który przyrządziła Prue, mężczyźni nie
byli w stanie poruszać się o własnych siłach. Dopiero następnego ranka Natty przewiózł
ich na stały ląd. Podczas pożegnania pan Barr uścisnął serdecznie dłoń chłopca i
powiedział:
- Dziękuję ci, mój drogi. Jesteś odważnym i zręcznym młodzieńcem. Powiedz swojemu
bratu, że jeśli tylko mi się uda, załatwię mu posadę latarnika na Blue Point. A co
do ciebie, masz we mnie przyjaciela i jeśli będę mógł coś dla ciebie zrobić, zawsze
licz na mnie.
Dwa tygodnie później Everett otrzymał oficjalny dokument mianuj ący go latarnikiem
na wyspie Blue Point. Natty od razu zaniósł wiadomość na stały ląd, gdzie ucieszyła
całą rybacką brać.
- Nareszcie jest dobrze - powiedział Cooper Creasy. - Blue Point bez Millera jako
latarnika straciłaby swój charakter, ot co. Na szczęście jest Ev.
- To jednak bardziej sprawka Natty ' ego niż Eva - zażartował Adam, , bardzo zadowolony.
To rozjuszyło Willa Scotta: - A mówiłeś, Adamie, że Irving ma lepsze znajomości niż
Millerowie - stwierdził zaczepnie. - Ale wygląda na to, że wpływy Natty' ego załatwiły
wszystko - wpływy z Little Bear.
- To graniczyło z cudem, że chłopak zrobił to, co zrobił, w taką noc - powiedział
Charles Macey. .
60 - Gdzie jest Ford? ? - spytał Natty speszony. Nienawidził, kiedy mówiono o jego
zasługach.
- Ford się zmył - odpowiedział Cooper. - Wyjechał nagle do Summerside, żeby zaciągnąć
się do fabryki Tobe' ego Meekinsa. To była najlepsza rzecz, jaką mógł zrobić, ot
co. Tutejsi ludziska nie mieli i tak z niego żadnego pożytku, a w dodatku wciągnął,
dwóch ludzi w śmiertelną pułapkę. To karygodne, nawet jeśli byli liberałami. " Cockawee
" została już wyciągnięta na Little Bear i myślę, że tam zostanie. Natty, czy chciałbyś
latem popłynąć ze mną na makrele?
- Jasne, że tak - odpowiedział Natty - ale o ile pamiętam, mówił pan, że nie potrzebuje
już ludzi. - Myślę jednak, że dla ciebie znajdzie się miejsce - rzekł Cooper. - Chłopak
z takim uporem i krzepą nie może się marnować na Blue Point, ot co.
Czara szczęścia Natty ' ego została napełniona po brzegi.
Przełożyła Magda Anna Gzowska
61
PO WIELU DNIACH
Kwadratowy, nędznie umeblowany hol Baxter Station Hotel, zwanego tak z braku innego,
konkurencyjnego miejsca, wypełniony był mężczyznami. Niektórzy z nich mieszkali tu
tymczasowo, a inni wstąpili tylko na chwilę, by poplotkować i pożartować w oczekiwaniu
na pociąg pocztowy.
Gabe Foley, właściciel hotelu, grał w warcaby z jednym z kolejarzy, słuchając jednocześnie
toczących się dookoła rozmów. Powietrze zasnuwała mgła papierosowego dymu, a piękne,
czerwone geranium na parapecie okna wydawało się pochodzić z innego świata. Gabe
znał wszystkich obecnych z wyjątkiem jednego człowieka, który przybył na Baxter Station
przedpołudniowym pociągiem. Hotel Foleya nie mógł pochwalić się księgą gości, a obcy
nie kwapił się, by podać swoje nazwisko czy cel podróży. Popołudnie spędził przechadzając
się po wsi i rozmawiając z robotnikami. Teraz siedział w kącie za piecem i milczał
zawzięcie.
Miał raczej pospolitą twarz i ubrany był niestarannie. W sumie nie spodobał się Foleyowi,
ale tak długo, jak gość płacił rachunki i nie robił zamieszania, Gabe nie miał w
zwyczaju wtrącać się w jego sprawy.
Trzech czy czterech farmerów z Greenvale przystanęło przy piecu, żywo dyskutując
o obniżce cen w fabryce sera i o ostatnich wydarzeniach w Greenvale.
Nieznajomy przysłuchiwał im się z uwagą, choć sam nie brał udziału w rozmowie. Przysunął
nawet bliżej swój fotel. Gabe Foley przerwał ruch damką, by zadać pytanie ludziom
z Greenvale.
- Czy to prawda, , że stary Strong zostanie wyeksmitowany w przyszłym tygodniu? -
To prawdopodobne - odpowiedział William Jeffers - Joe Moore chce podać sprawę do
sądu. Czeka już trzy lata na spłatę długu i traci cierpliwość. Przyszłość starego
Stephena wygląda nieciekawie, bo Moore się nie zawaha: Chce odzyskać swoje.
- Co zrobią Strongowie? ? - spytał Gabe. - To samo pytanie zadają sobie wszyscy w
Greenvale. Lizzie Strong zawsze była delikatną, drobną dziewczyną, ale może da sobie
radę. Najbardziej żałuję starego Stronga. Nie widzę dla niego wyjścia, czeka go przytułek
dla ubogich.
- Jak to się stało, że Stephen Strong znalazł się w tak trudnej sytuacji? - spytał
nagle nieznajomy. - Kiedy byłem tu dobrych parę lat temu uważano, że powodzi mu się
niezgorzej .
- No cóż, tak było - odpowiedział William Jeffers. - Zaczął popadać w długi, gdy
jego żona zachorowała. Wydał straszne pieniądze na doktorów i lekarstwa. A potem
prześladował go pech: zbiory się nie udały, krowy pozdychały i tak dalej. Z czasem
było coraz gorzej. O mało nie pękło mu serce, gdy żona umarła. A teraz Moore chce
go wyrzucić. Według mnie biedny, stary Stephen tego nie przeżyje.
- Czy orientuje się pan w wysokości zadłużenia? ? - Około trzy tysiące dolarów, ,
wyliczając odsetki. - No cóż, szkoda mi starego Stephena - powiedział Gabe wracając
do gry. - Jeżeli ktokolwiek zasługuje na spokojną starość, to właśnie on. Pomógł
tylu ludziom; że trudno by zliczyć. I był najgorliwszym chrześcijaninem w Greenvale
i poza nim.
- Był za dobry - powiedział jeden z wieśniaków. - Pozwolił, by wykorzystywano go
przez całe życie. Tylu pożyczało od niego pieniądze, a on nigdy nie upomniał się
choćby o centa. I zawsze trzymał u siebie kilku leworęcznych pomagierów czy innych
przybłędów roztrwaniających jego majątek.
- Czy masz na myśli Bena Butlera, który wyjechał jakieś dwadzieścia lat temu? - spytał
trzeci mężczyzna. - Jeżeli kiedykolwiek istniał syn szatana to był nim właśnie on,
syn starego Ezry Butlera z doliny. Stephen utrzymywał go przez jakieś trzy czy cztery
lata i był mu jak ojciec.
- Większość ludzi myśli tak o Benie Butlerze - dodał ponuro William Jeffers - nawet
jeżeli słuch o nim zaginął prawie dwadzieścia lat temu. Nie należał do tych, o których
można łatwo zapomnieć. Gdzież on wyjechał? Do Kootenay, prawda?
62 - Tak, gdzieś tam. Był typowym, młodym wieśniakiem, skłonnym do każdego, najgorszego
nawet
szelmostwa. Pewnego razu stary Strong złapał go na kradzieży owsa i zamiast dać mu
zasmakować więziennego chleba, przygarnął go i żywił przez trzy lata. Mówiłem staremu,
że będzie tego żałował, ale on zawsze twierdził, że Ben nie jest z gruntu zły i że
kiedyś się zmieni. Nieważne, co młody hultaj zrobił, stary Stephen zawsze potrafił
go wytłumaczyć: " jego matka nie żyje " albo " nikt go nigdy nie wychowywał " . Byłem
zadowolony, kiedy Ben zniknął, kończąc te wychowawczo pokutnicze starania Stephena.
- Gdyby biedny, stary Stephen nie miał tak hojnej ręki dla każdego nieszczęsnego
przybłędy - powiedział Gabe - zachowałby więcej dla siebie.
. Gwizd pocztowego pociągu przerwał dyskusję na temat Stephena Stronga. Po minucie
w holu siedział jedynie nieznajomy. Pozostawiony sam sobie, wstał i również wyszedł.
Oddalił się od stacji i raźno ruszył drogą do Greenvale.
Około trzy mile od dworca zatrzymał się przed stojącym przy drodze budynkiem. Dom
był staroświecki, ale duży i prawdopodobnie wygodny; za nim znajdowały się dwie stodoły,
a po lewej stronie rozciągał się sad. Stał w cieniu jodeł, ale podwórze oświetlało
światło księżyca i nieznajomy nie mógł zdecydować się, aby na nie wejść. W końcu
skrył się w cieniu drzew otaczających ogród i oparłszy się o stary płot zatonął w
rozmyślaniach. W kuchni świeciła się lampa. Zasłona nie była zaciągnięta, więc widział
wnętrze jak na dłoni. Przy stole siedział siwowłosy, stary mężczyzna pochylony nad
wielką księgą. Nieznajomy gwizdnął cichutko:
- Stary Stephen, jak zwykle, czyta Biblię z należytym namaszczeniem! Nie zmienił
się zbytnio poza tym, że posiwiał. Musi już mieć z siedemdziesiąt lat. To wstyd wyrzucać
z domu mężczyznę w jego wieku. Ale Joe Moore zawsze był prawdziwym kutwą.
Podciągnął się cicho na rękach i usiadł na płocie. Zobaczył, jak stary Stephen Strong
kładzie okulary na księdze i klęka obok krzesła. Modlił się jakiś czas, a potem wziął
świecę i opuścił kuchnię. Człowiek na płocie nie poruszył się. Prawdę mówiąc zachichotał
na myśl o wszystkich psotach, które skojarzyły mu się z tym miejscem - żartach, ,
sztuczkach, wybrykach.
Stephen Strong zawsze był dla niego wyrozumiały. Na przykład w dniu, w którym złapał
go na kradzieży owsa. Jakże przestraszony i zgnębiony był wtedy! I jakże ciepło stary
człowiek mówił do niego i tłumaczył mu grzech, którego się dopuścił.
Nigdy więcej niczego nie ukradł, ale pod innymi względami nie za bardzo liczył się
z pouczeniami. Za plecami starego Stephena śmiał się z jego kazań. Ale Stephen Strong
nigdy nie przestał w niego wierzyć. Zawsze łagodnie zapewniał, że " Ben poprawi się,
krok po kroku " . I to wszystko przypomniał sobie Ben Buttler teraz, siedząc na płocie.
- Zawsze lubiłem starego Stephena - powiedział sam do siebie - przykro mi, że znalazł
się w takich tarapatach.
Kazania i modlitwy na nic się nie zdały, pomyślał i zachichotał, ale zaraz spoważniał.
Z niewiadomych przyczyn, nawet za najgorszych czasów, Benowi Buttlerowi zawsze z
trudem przychodziło wyśmiewanie się ze starego Stephena.
- Trzy tysiące dolarów! Mógłbym to zrobić, ale wzięto by mnie za głupca. Trzech tysięcy
nie znajduje się na ulicy, nawet w Kootenay. Nie ktoś taki, jak ja.
Poklepał się po kieszeni. Prawie dwadzieścia lat temu wyjechał do Kootenay, zamierzając
zbić fortunę, ale marzenia szybko się rozprysły. Wydawał pensję zaraz po wypłacie
i dopiero ostatnimi laty trochę mu się polepszyło, dzięki czemu zaoszczędził trzy
tysiące dolarów. Przywiózł te pieniądze ze sobą, by kupić farmę i osiedlić się na
stałe. Porzucił już jednak ten pomysł. To miejsce było za spokojne jak dla niego.
Wróci do Kootenay i już będzie wiedział, co zrobić z pieniędzmi. Jake Perkins i Wade
Brown, jego dwaj kumple, prowadzili sklep połączony z barem. Ucieszyłby ich wspólnik
z gotówką. Będzie do nich świetnie pasował.
Zdecyduję jutro - dumał wracając - tak długo, jak tu jestem, myśl o starym Stephenie
będzie mnie prześladować, pewne, jak amen w pacierzu. Ciekawe, o co modlił się wieczorem?
Zawsze zwykł mawiać: " Pan wie, co czyni! " , ale nie wydaje mi się, żeby tak było.
No cóż, ja nie jestem Jego wysłannikiem.
Następnego dnia Ben Buttler znowu poszedł do Greenvale i tym razem wstąpił do Stephena
Stronga. W domu zastał tylko gospodarza, który najpierw go nie rozpoznał, ale po
chwili zastanowienia powitał go bardzo serdecznie.
63 - Ben! Nie wierzę własnym oczom! Jak się masz? Jak się masz? Usiądź, Ben, tutaj,
na tym krześle.
Skąd przybywasz? - Teraz z Baxter, a tak w ogóle to z Kootenay - odpowiedział Ben.
- Pomyślałem, że wstąpię, by pana zobaczyć. Nie oczekiwałem, że będzie mnie pan jeszcze
pamiętał.
- Zapomnieć o tobie? I Dlaczego? Nigdy o tobie nie zapomniałem, Ben. Ileż razy zastanawiałem
się, gdzie jesteś i jak ci się powodzi. Więc mówisz, że byłeś w Kootenay? No cóż,
zobaczyłeś kawał świata. I nie jesteś już chłopcem. Czy pamiętasz swoje figle?
Ben zaśmiał się zakłopotany. - Tak, pamiętam. . . Ale nie o tym przyszedłem rozmawiać.
Bywało różnie: i źle, i dobrze. A co u pana? Powiedzieli mi w Baxter, że ma pan kłopoty.
Twarz starego człowieka zachmurzyła się, a z jego poczciwych, błękitnych oczu zniknął
blask. - Tak, Ben, tak - powiedział smutno. - Mam poważne kłopoty, to prawda. Stary
farmer musi odejść. Przykro mi, chciałbym dopełnić tu swoich dni, ale tak się nie
stanie. Nie chcę narzekać. Bóg wie, co czyni! Nie mam wątpliwości, że wszystko jest
bardzo mądrze obmyślone, żadnych wątpliwości, tylko trudno się z tym pogodzić.
Ben nigdy nie lubił tych " pobożnych rozmów " , więc zręcznie zmienił temat. - Nie
wiem, czy Bóg ma z tym coś wspólnego, proszę pana. Wydaje mi się, że to sprawka kogoś
zupełnie innego, a Joe Moore jest jego wysłannikiem. Podstawowa sprawa, tak jak ja
to widzę, to dać mu po nosie. Jak wysoki jest zastaw?
- Razem z odsetkami trzy tysiące dolarów. . Głos starego Stephena zadrżał. Przyszłość
malowała się w czarnych barwach. Ben włożył rękę do kieszeni i wyjął nowy, pękaty
portfel. Położył go na kolanie i zaczął przeliczać banknoty.
- Oto i one, proszę pana - powiedział kładąc pieniądze na stół. - Myślę, że uchronią
pana przed szponami Moore' a. Jeżeli się nie pomyliłem, są tu trzy tysiące. To wystarczy,
prawda?
- Ben! - Głos starego Stronga zadrżał ze zdumienia. - Ben, nie mogę tego przyjąć.
To nie byłoby w porządku. Przecież nigdy nie zdołałbym ci tego oddać.
Ben zamknął pusty portfel i schował go. - Nie chcę, żeby pan oddawał. To mały prezent,
jak to mówią; nie chcę, żeby pan myślał, iż jestem niewdzięczny. Gdyby nie pan, byłbym
teraz w jakimś więzieniu. Wracając do pieniędzy, dla pana to może dużo, ale my w
Kootenay dbamy o tysiąc dolarów nie bardziej, niż ludzie w Greenvale o piątaka. Tam
się robi wielkie interesy.
- Ale Ben, , jesteś pewien, że możesz sobie na to pozwolić, że nie będziesz tego
żałował? - Całkowicie. . Proszę się nie martwić. - Niech cię Bóg błogosławi! - Łzy
spływały po twarzy starego Stephena, kiedy drżącymi rękami zbierał pieniądze. - Zawsze
wiedziałem, że będą z ciebie ludzie, Ben, zawsze tak mówiłem. Wiedziałem, że masz
dobre serce. Nie mogę tylko uwierzyć, że to się zdarzyło właśnie teraz. To zbyt piękne.
Stare miejsce ocalone, mogę umrzeć w spokoju. Oczywiście, zwrócę ci chociaż część
w jakiś sposób, jeżeli jeszcze trochę pożyję. Niech cię Bóg błogosławi, Ben!
Ben nie zabawił długo. Powiedział, że musi wyjechać pociągiem o 16.30. Odetchnął,
kiedy uwolnił się od starego człowieka, jego podziękowań i pytań. Ciężko mu było
odpowiadać na niektóre z nich. Kiedy nie mógł być już widziany, usiadł na płocie
i policzył pieniądze.
Akurat na powrót do Kootenay, a tam zacznę wszystko jeszcze raz. Ale warto było zobaczyć
twarz tego starego faceta, nawet za takie pieniądze. Powiedział, że będzie dziękować
Bogu i mnie. Jake i Wade pewnie się wściekną, że nie wejdę do spółki! Mam zamiar
podźwignąć się po tym wszystkim, zobaczyć, czy jestem godny wiary, jaką stary człowiek
mnie obdarzył. To byłoby straszne, gdybym go zawiódł.
O 16.30 Ben stał w drzwiach odjeżdżającego pociągu, a Gabe Foley zawzięcie go obserwował.
- Niech mnie diabli, ale nie wiem, kim był ten facet - powiedział do przyjaciela.
- Nigdy nie wyjawił swego imienia, ale wydaje mi się, że gdzieś go już widziałem.
Miał iście szatański wygląd. Zapłacił jednak rachunki, a reszta to już nie moja sprawa.
Przełożyła Magda Sadowska
64
SMUTKI PANNY FARQUHAR
Frances Farquhar była tak piękna, że ludzie uznawali ją czasem za towarzyskiego "
motyla " . Jej ojciec zaliczał się do osób zamożnych, zaś w żyłach matki płynęła
błękitna krew jednego z arystokratycznych rodów. Frances od trzech lat obracała się
w towarzystwie, szybko stając się jego ulubienicą. Choć więc może się to wydać dziwne,
nie czuła się jednak szczęśliwa.
Po prostu, Frances Farquhar została porzucona - porzucona w sposób banalny, jak gdyby
nigdy nic. Zaręczyła się z Paulem Holcombem, wyjątkowym przystojniakiem, doskonale
zresztą świadomym swego uroku. Zakochała się w nim, a może tylko tak jej się wydawało,
co w sumie na jedno wychodzi. Dość, że wszyscy wiedzieli o zaręczynach, a każda przyjaciółka
szczerze jej zazdrościła, bowiem Holcomb uchodził za nie lada partię.
Potem nastąpiła katastrofa. Nikt spoza rodziny nie wiedział, co tak naprawdę zaszło,
natomiast było jasne, że związek HolcombFarquhar należy już do przeszłości i każdy
miał swoją własną teorię na ten temat.
Prawda była jednak prosta: Holcomb okazał się niestały i zakochał się w innej dziewczynie.
Ten samolubny łajdak nie miał w sobie za grosz męskości i absolutnie go nie obchodziło,
czy złamał Frances Farquhar serce czy nie. W sześć miesięcy po odzyskaniu swobody
ożenił się z Maud Carroll.
Farquharowie, a zwłaszcza Ned ( starszy brat Frances, który niezbyt interesował się
jej losem, chyba że chodziło o honor rodziny) , byli wściekli z powodu skandalu.
Pan Farquhar ciskał gromy, Ned klął, a Della nie dawała się pocieszyć, bo ominęła
ją rola druhny. Jeśli zaś chodzi o panią Farquhar, płakała tylko i twierdziła, że
przyszłość Frances legła w gruzach.
Sama dziewczyna nie brała udziału w tych rodzinnych wiecach. Miała złamane serce.
Zraniono jej dumę i miłość własną, a efekt był prawdziwie katastrofalny.
Wkrótce Farquharowie ochłonęli nieco i zajęli się pocieszaniem Frances, co przynosiło
jednak mizerne efekty. Jakoś przetrwała resztę sezonu, pokazując światu, że jest
ponad to i usiłując nie zżymać się zbytnio, ilekroć Holcomb wszedł jej w drogę. Wprawdzie
pobladła i wyszczuplała, a jej twarz przypominała maskę bez śladu życia, ale to samo
można było rzec o wielu innych dziewczynach, których nikt nie podejrzewał o złamane
serce.
Z nadejściem lata Frances postanowiła podkreślić własną niezależność i kiedy, jak
każdego roku, cała rodzina wybierała się do Green Harbour, stwierdziła, że nie pojedzie
i koniec. Wszyscy starali się ją przekonywać, lecz nic nie mogło skłonić Frances
do zmiany zdania.
- Wybiorę się do Windy Meadows, , do cioci Eleanor. Już tyle razy mnie zapraszała.
Ned gwizdnął. - Wybawisz się za wszystkie czasy, siostrzyczko. W Windy Meadows jest
prawie taka miła i radosna atmosfera jak na pogrzebie. Ciocia Eleanor nie należy,
delikatnie to ujmując, do zbyt zabawnych osób.
- Nic mnie to nie obchodzi. Chcę uciec gdzieś, gdzie ludzie nie będę mnie wytykać
na ulicy palcami i mówić ciągle o. . . tamtym - głos Frances brzmiał tak, , jakby
za chwilę miała wybuchnąć płaczem.
Ned wyszedł, po raz kolejny przeklinając w duszy Holcomba, i poprosił matkę, aby
zajęła się siostrą. Frances jednak dopięła swego i pojechała do ciotki.
W Windy Meadows było dokładnie tak, jak to zapowiedział Ned. Całkowite zaprzeczenie
słowa " rozrywkowo " . Niewielka wiejska posiadłość leżała tuż przy drodze prowadzącej
do rybackiej osady, usadowionej na skrawku plaży znanym jako Zatoczka. Ciotka Eleanor
należała do tego cennego, a niestety bardzo rzadkiego gatunku osób, które w mistrzowski
sposób opanowały sztukę niewtykania nosa w nie swoje sprawy i zostawiła Frances samą
sobie. Wiedziała oczywiście, że jej siostrzenica miała " jakieś kłopoty sercowe,
czy coś w tym rodzaju " , ale postanowiła się nie wtrącać.
65 - Najlepiej, jeśli sprawy toczą się własnym biegiem mawiała nieco filozoficznie
starsza pani do
Margaret Ann Peabody, swojej gospodyni, a jednocześnie powiernicy. - Wszystko się
ułoży we właściwym czasie, choć Frances tak pewnie nie myśli.
Rzeczywiście, przez pierwsze dwa tygodnie Frances pogrążyła się w luksusie bezgranicznego
smutku. Mogła płakać całą noc, a jeśli zechciała, to i cały dzień, i nie przejmować
się, że ktoś zobaczy jej zaczerwienione oczy. Nikt też nie wymagał od niej przykładnego
zachowania.
Po upływie tego czasu ciotka Eleanor postanowiła wziąć sprawy w swoje ręce. Wprawdzie
polityka niemieszania się była, najlepsza, ale ciotka nie mogła przecież pozwolić,
aby dziewczyna na jej rękach wyzionęła ducha. Frances z dnia na dzień stawała się
coraz bledsza i chudsza, a oczy miała aż zapuchnięte od płaczu.
- Jaka szkoda - powiedziała ciotka pewnego ranka przy śniadaniu. - Tak bardzo chciałam
wziąć dziś Coronę Sherwood na przejażdżkę. Obiecałam jej w zeszłym tygodniu, że znajdę
trochę czasu; ale dziś będziemy piec i robić masło i nie mogę się wyrwać ani na chwilę.
Biedna Corona. Tak mi wstyd.
- Kto to taki? - spytała Frances, a jednocześnie usiłowała sobie uprzytomnić; że
mimo wszystko jest ktoś równie godzien współczucia jak ona.
- To siostra naszego pastora. . Była ciężko chora. Gorączka reumatyczna. Ma się już
lepiej, ale upłynie jeszcze sporo czasu, zanim wrócą jej siły. Powinna dużo przebywać
na powietrzu, ale nie może chodzić zbyt daleko, jest na to za słaba. Koniecznie muszę
tam jutro zajrzeć. Mieszka razem z bratem na plebanii i prowadzi mu gospodarstwo.
On jest kawalerem, rozumiesz.
Frannces ani nie rozumiała, ani nie była w najmniejszym stopniu ciekawa, ale nawet
przyjemność płynąca z rozpamiętywania własnych żalów może się w końcu przejeść. Zaproponowała
więc, że wybierze się z panną Sherwood na przejażdżkę.
- Nigdy jej wprawdzie nie widziałam - stwierdziła - ale jeśli chcesz, to mogę zaprząc
Grey Toma do faetonu i pojechać.
Ciotce Eleanor dokładnie o to chodziło; przyjęła ten pomysł z dużym zadowoleniem.
- Przekaż jej ode mnie ucałowania i powiedz, żeby nie zajmowała się ludźmi z wioski,
zanim nie wydobrzeje. Plebania to czwarty dom przy trzeciej z kolei uliczce.
Trzymając się tych wskazówek, Frances szybko odnalazła właściwy adres. Corona Sherwood
osobiście wyszła ją powitać i Frances, która spodziewała się kogoś znacznie starszego,
ze zmarszczkami na twarzy i podwójnym podbródkiem, stwierdziła zdumiona, że siostra
pastora jest nie tylko bardzo ładna, ale i mniej więcej w jej wieku. Za to urodą
różniły się bardzo. Corona była brunetką, ale jakże różną od posągowej panny Farquhar.
Cera Frances miała barwę kości słoniowej, a jej kruczoczarne włosy odcień błękitu,
podczas gdy Corona była śniada i - rzec by można - bardziej wyrazista.
. Jej oczy rozjaśniły się, kiedy Frances zwierzyła się ze swej misji. - Och, jak
to miło ze strony pani i panny Eleanor. Jestem jeszcze za słaba, bym mogła sama pójść
na spacer, czy zrobić coś użytecznego tutaj, a Elliott tak rzadko ma wolną chwilę,
aby mnie gdzieś zabrać.
- Dokąd pojedziemy? ? - spytała Frances, , kiedy już ruszyły. - Zupełnie nie znam
okolicy. . - Czy nie mogłybyśmy zajrzeć najpierw nad Zatoczkę? Chciałabym odwiedzić
małego Jacky' ego Harta. Biedak jest poważnie chory.
- Ciocia Eleanor stanowczo zabroniła - powiedziała Frances niepewnie. - Czy nie narazimy
się jej w ten sposób?
Corona roześmiała się: - Panna Eleanor obwiniała na początku ludzi z wioski, że właśnie
przez nich zachorowałam, ale to z pewnością nie jest prawda. A ja tak bardzo chciałabym
zobaczyć Jacky' ego Harta. Od jakiegoś czasu cierpi na chorobę kręgosłupa, a ostatnio
jest z nim coraz gorzej. Nie sądzę, aby panna Eleanor miała coś przeciwko temu.
Frances zawróciła Grey Toma i pojechały drogą, która wiodła do Zatoczki i dalej w
kierunku plaży z jej srebrzystymi piaskami, szemrzącym wiatrem i kryształowo czystą
wodą morza rozciągającego się po horyzont. Dom Jacky ' ego Harta okazał się maleńką
chatką wypełnioną po brzegi dzieciarnią, zaś pani Hart - bladą, zmęczoną istotą,
o cierpliwych, zapatrzonych gdzieś daleko oczach, jakie często spotyka się u kobiet
z wybrzeża. Rozmawiała o Jackym z nutą beznadziejności w głosie. Doktor powiedział,
że to już długo nie potrwa. Zwierzyła się też Coronie z innych kłopotów. Jej chłop
znowu pił, a połowy makreli szły kiepsko.
Gdy pani Hart poprosiła Coronę do Jacky ' ego, Frances poszła za nimi. Chory chłopiec
leżak w maleńkiej sypialni tuż przy kuchni. Nieszczęsne dziecko, o subtelnej, lecz
wycieńczonej twarzyczce i
66 dużych jasnych oczach. Powietrze w pokoiku było gorące i duszne. Matka przystanęła
w nogach łóżka z
rozpaczą wypisaną na twarzy. - Trzeba przy nim czuwać także w nocy - rzekła. - To
straszny ciężar dla nas. Sąsiedzi są bardzo mili i czasem nas wyręczają, ale mają
też swoje kłopoty. Musi brać lekarstwo co pół godziny, Ja jestem już trzecią noc
na nogach, bo Jabez drugą noc pije w tawernie. Długo tak już nie pociągnę.
Corona spojrzała z zakłopotaniem. - Szkoda, że nie mogę dzisiaj przyjść, ale obawiam
się, że jestem jeszcze na to za słaba.
- Nie znam się na chorobach - stwierdziła spokojnie Frances. - Ale myślę, że mogłabym
posiedzieć tutaj, a dać mu co pół godziny lekarstwo też chyba potrafię. Jeżeli pani
pozwoli, to popilnuję Jacky ' ega dziś wieczorem.
Później, kiedy już wracały, Frances nie przestawała się dziwić, skąd coś takiego
przyszło jej do głowy. A Corona tak się cieszyła, że Frances nie miała odwagi zwierzyć
się jej ze swoich wątpliwości. Przejechały rozległą, zieloną dolinę zalaną potokami
słonecznego światła i dotarły do domu na herbatę.
Wielebny Elliott Sherwood wrócił właśnie z objazdu i pielił grządkę grochu, toteż
dziewczęta podeszły do płotu. Był bez marynarki, a na głowie miał wielki słomkowy
kapelusz. Nie wyglądał jednak na skrępowanego tym strojem. Corona przedstawiła go,
a on wyprzągł Grey Toma i zaprowadził do stajni. Potem spokojnie wrócił do swojego
grochu. Jak stwierdził, wypił już herbatę, więc zobaczyły go dopiero, kiedy skończył
pracę w ogrodzie. Wyjątkowo chłodny młody człowiek, pomyślała Frances. Ani w połowie
tak miły jak jego siostra.
Tego wieczoru wybrała się do Jacky' ego Harta. Gdy zbliżała się do Zatoczki, było
już ciemno, łodzie powróciły z łowisk, a morze pokrywała falująca mozaika cieni.
Jacky przywitał ją cudownym uśmiechem, ale czuwając przy jego łóżku, wkrótce poczuła
się samotna. Mała lampka migotała blado, a spoza skał dochodziły głośne rozmowy przerywane
śmiechem.
W końcu zapadła kompletna cisza, tak że słychać było szum fal łamiących się na piaszczystej
plaży i pomruk odległego Atlantyku. Jacky był niespokojny i nie spał, ale nie cierpiał.
Bardzo lubił rozmawiać. Frances słuchała go ze współczuciem, tą nową dla niej siłą,
którą chyba zaraziła ją Corona. Opowiadał o całym swoim krótkim, ale tragicznym życiu,
o tym jak źle się czuje, jak ojciec przychodzi pijany i jak matka ciężko pracuje.
Te urywane, smutne zdania napełniały jej serce bólem. Obudziła się w niej macierzyńska
miłość dojrzałej kobiety. Pokochała to dziecko, tę małą uduchowioną istotę, którą
cierpienie uczyniło kimś dojrzałym i mądrym. W pewnym momencie Jacky stwierdził,
że anioły muszą wyglądać tak jak ona.
- Jest pani taka piękna - powiedział poważnie. - Nigdy nie widziałem nikogo tak pięknego;
panna Sherwood nie może się z panią równać. Wygląda pani jak na obrazku, który oglądałem
u pastora na plebanii, kiedy jeszcze mogłem chodzić. To była kobieta z małym dzieckiem
na ręku i taką błyszczącą obręczą naokoło głowy. Ja chciałbym tak bardzo, tak strasznie
mocno. . .
- Co takiego, kochanie? - spytała delikatnie Frances. - Jeśli tylko będę mogła coś
dla ciebie zrobić, zrobię to.
- Mogłaby pani - powiedział z nadzieją. - Ale nie wiem, czy będzie pani chciała.
Pragnąłbym, by przychodziła tu pani zawsze, każdego dnia choć na pięć minut, żebym
mógł na panią popatrzeć. Czy zgodzi się pani?
Frances nachyliła się i pocałowała chłopca. - Będę przychodzić codziennie, Jacky
- powiedziała, patrząc jak jego twarz rozjaśnia niewysłowiona wprost radość. Podniósł
z wysiłkiem rękę i dotknął jej policzka.
- Wiedziałem, , że pani musi być dobra - tak dobra jak panna Corona, , czyli jak
anioł. Kocham panią. Rankiem Frances wracała do domu. Idąc drogą spotkała Elliotta
Sherwooda. Jechał małą dwukółką, rozpryskując błoto na wszystkie strony. Zabrał ją
ze sobą. Tym razem był ubrany w płaszcz przeciwdeszczowy i małą czapeczkę. W każdym
razie zupełnie nie wyglądał na duchownego, a już na pewno nie pasował do wyobrażeń
Frances. Ona sama zresztą nie wiedziała zbyt wiele o duchownych. Jej pastor - to
znaczy pastor w jednym z modnych, miejskich kościołów, do którego uczęszczała - był
starszym szacownym człowiekiem o siwych włosach. Nosił okulary w złotych oprawkach
i wygłaszał niezmiernie uczone kazania; tak daleki od jej własnego życia, j ak gwiazda
na drodze mlecznej.
Tak więc pastor, który w gumowanym płaszczu i czapeczce jeździł dwukołowym gigiem
w bryzgach błota i mówił o ludziach z wioski niemal jak o domownikach, był dla niej
czymś zupełnie nowym. Dostrzegła brązowe, kręcone włosy, wymykające się spod niezbyt
nabożnie wyglądającej czapki.
67 Szlachetny profil. Patrzące wesoło ciemnoszare oczy. Rezolutny wyraz ust, znamionujący
upór.
Właściwie nie był przystojny, ale Frances zdecydowała, że podoba jej się ta twarz.
On zaś okrył ją śliskim od wody fartuchem powozu i zaczął zadawać pytania. Musiała
mu zreferować całą historię Jacky' ego Harta, podczas gdy sam przeglądał swój notatnik.
- Czy chciałaby pani jeszcze kimś się zająć? ? - spytał nagle. Frances była kompletnie
zaskoczona. Mówił do niej takim tonem, jakby zwracał się do Corony i wydawał się
zupełnie nieświadom piękna jej klasycznego profilu i słodkich oczu. Jego obojętność
dotknęła ją lekko, mimo świeżej rany zadanej jej sercu przez Holcomba. No cóż, jeśli
mogła się na coś przydać, to czemu nie; zakomunikowała mu szybko, a on równie prędko
podał jej wskazówki, jak ma dotrzeć do pewnej starszej pani mieszkającej przy drodze
do Elm Creek, której Corona zwykła czytywać.
- Literatura to jej jedyna przyjemność. Ciotka Clorinda trwoni na nią mnóstwo czasu.
Jest prawie niewidoma i bardzo brakuje jej Corony.
Były i inne problemy. Około tuzina dziewcząt z miejscowej fabryki, o które trzeba
się było zatroszczyć. Rodzina potrzebująca ubrań dla zaniedbanych dzieci. Frances
stwierdziła z niejakim przerażeniem, że obiecała właśnie swoją pomoc we wszystkich
tych sprawach naraz i dyskutuje teraz nad sposobami i środkami.
Podróż długą, błotnistą drogą usianą domkami, z których ciekawie wyglądali ich mieszkańcy,
aby zobaczyć " co to za dziewczynę wiezie pastor " , minęła niepostrzeżenie. Frances
nie zauważyła więc, że Elliott odwiózł ją pod dom, zbaczając od swego celu dobrą
milę i o mało nie spóźniając się na jakieś bardzo ważne spotkanie. Mogła z tego wnosić,
że jednak nie był tak całkiem ślepy na piękno, jak to się z początku wydawało.
Po południu, w strugach deszczu, Frances wyruszyła do ciotki Clorindy. Tej nocy była
tak potwornie zmęczona, że nawet zapomniała o płaczu i zasnęła zdrowym, spokojnym
snem.
Następnego ranka, po raz pierwszy od przyjazdu do Windy Meadows, poszła do kościoła.
Byłoby niegrzecznie nie pójść na kazanie człowieka, z którego siostrą wędrowało się
po brudnych ruderach i któremu miało się pomagać w sprawie dziewcząt z fabryki. Kazanie
wprawiło ją w zdumienie, tak że zaczęła się zastanawiać, jak można było pozwolić
komuś tej miary marnować się przez cztery lata na prowincji. Później ciotka Eleanor
wytłumaczyła jej, że było to spowodowane względami medycznymi. - Okazał się raczej
wątłego zdrowia i po skończeniu college' u przyjechał tutaj. Teraz jest już w znacznie
lepszej kondycji i myślę, że wkrótce zostanie przeniesiony do jednego z kościołów
w waszym mieście. W tym na Castle Street już ostatniej zimy wygłaszał kazania. Byli
nim zachwyceni.
Lecz ta rozmowa miała miejsce prawie miesiąc później, a przez cały ten czas Frances
myślała, że chyba urodziła się po raz drugi i zostawiła swoją dawną postać gdzieś
daleko za sobą. Z rzadka znajdowała teraz wolną chwilę, a jeśli już, to spędzała
ją z Coroną. Obie dziewczyny bardzo się zaprzyjaźniły i polubiły z całej duszy, mimo
pewnej rozbieżności charakterów.
Corona powoli wracała do zdrowia i mogła rozpocząć pracę dla ludzi z parafii. Tymczasem
Frances zastępowała ją znakomicie, a Elliott Sherwood był z niej szalenie zadowolony.
Nawiasem mówiąc, poznała teraz dobrze młodego pastora, jego pracę i wzniosłe ideały.
On zaś nabrał zabawnego zwyczaju zasięgania w wielu sprawach jej - Frances Farquhar
- rady.
. Opiekowała się więc Jackym Hartem, sprowadziła na dobrą drogę j ego ojca, czytywała
ciotce Clorindzie broszurki i założyła kółko czytelnicze wśród dziewczyn z fabryki.
Zaopatrywała młodych Jarboe ' ów w ubranka, namówiła wszystkie dzieci z wioski do
pójścia do szkoły, załagodziła starą niechęć między dwiema rodzinami i zrobiła jeszcze
sto innych rzeczy w t ym rodzaju.
Ciotka Eleanor, jak to miała w zwyczaju, nie powiedziała nic na głos, ale przedyskutowała
dokładnie cały problem z Margaret Ann Peabody i nie mogła się nie zgodzić, kiedy
ta rzekła: " Praca trzyma ludzi z dala od kłopotów i pomaga, kiedy w nie wpadną.
Jak dziewczyna rozpamiętywała swoje smutki i nie myślała o niczym innym tylko o sobie,
to zaraz zmizerniała. Ale gdy tylko zobaczyła innych w potrzebie i spróbowała im
trochę dopomóc, to i jej od razu pomogło. Przybrała, zarumieniła się, a nasz pastor
świata poza nią nie widzi " .
Pewnej nocy Frances opowiedziała Coronie całą prawdę o Holcombie. Elliott Sherwood
gdzieś akurat wyjechał, mogły więc spać razem na plebanii. Siedziały w rozświ etlonym
blaskiem księżyca pokoju Corony i w pewnej chwili Frances zrozumiała, że musi to
z siebie wyrzucić. Była pewna, że zaraz zacznie płakać i poczuje się okropnie, ale
nic takiego nie nastąpiło. W połowie historii ogarnęły ją wątpliwości,
68 czy w ogóle warto o czymś takim opowiadać. Corona współczuła jej głęboko i choć
nie mówiła wiele,
Frances spadł kamień z serca. - Och, na pewno sobie z tym poradzę - oświadczyła w
końcu. - Przedtem myślałam, że nigdy mi się to nie uda, ale prawda jest taka, że
właściwie już sobie poradziłam. Bardzo się z tego cieszę, a jednocześnie trochę mi
wstyd, że jestem niestała w uczuciach.
- Nie sądzę, abyś była niestała, Frances - powiedziała z powagą Corona. - Po prostu
nigdy tak naprawdę nie kochałaś tego człowieka. Wydawało ci się tylko, że go kochasz.
On nie był ciebie wart. Jesteś dobra. Ci wszyscy ludzie czczą cię prawie jak świętą,
a Elliott mówi, że dla ciebie są gotowi pójść w ogień.
Frances roześmiała się i zaczęła zaprzeczać, ale jednak było jej miło. Później, gdy
czesała się przed lustrem, obdarzając swoje odbicie roztargnionym uśmiechem, Corona
spytała:
- Frances, , co się czuje, kiedy jest się taką ładną dziewczyną j ak ty? - Nonsens!
! - wypaliła Frances zamiast odpowiedzi. - Nie żaden nonsens. Musisz przecież wiedzieć,
że jesteś bardzo piękna. Elliott mówi, że nigdy w życiu nie widział piękniejszej
dziewczyny.
Jak na osobę, która tyle razy obiecywała sobie, że nie będzie zwracać uwagi na admiratorów
jej urody, Frances wydawała się dziwnie podniecona faktem, iż pastor z Windy Meadows
uważa ją za piękność. Wiedziała o tym, że podziwiał jej intelekt, jak i coś, co nazywał
" darem obcowania z ludźmi " , ale nie sądziła, że umiałby powiedzieć, czy jest choć
trochę ładniejsza od takiej, na przykład, Kitty Martin, nauczycielki ze szkółki niedzielnej,
która miała pucołowatą twarz i zadarty nos.
Lato mijało szybko. Pewnego dnia zmarł Jacky Hart. Jak gdyby zabrała go fala odpływu.
Odszedł trzymając Frances za rękę. Kochała go, tego delikatnego chłopczyka o słodkiej
duszy i bardzo za nim tęskniła.
Zbliżał się czas powrotu do domu. Frances chodziła przygnębiona. Chciało się jej
płakać na myśl, że oto ma opuścić Windy Meadows, Coronę, ludzi z wioski, ciotkę Eleanor
no i. . . Margaret Ann Peabody.
W przeddzień wyjazdu zjawił się Elliott Sherwood. Margaret Ann z szacunkiem poprosiła
go do domu. Zastał Frances siedzącą w poświacie zachodzącego słońca. Chryzantemy
wpięte w jej włosy lśniły jak złote gwiazdy na ciemnym niebie.
Elliott, który właśnie wrócił po kilkudniowej nieobecności, wkroczył do pokoju z
wyrazem skrzętnie ukrywanego, ale dającego się odczytać triumfu na twarzy.
- Myślisz pewnie, że przyszedłem powiedzieć ci do widzenia, ale nie - wykrztusił
w końcu. - Zobaczymy się znowu i to już wkrótce. Właśnie otrzymałem wezwanie do kościoła
na Castle Street i mam zamiar je przyjąć. Tak więc Corona i ja przenosimy się na
zimę do miasta.
Frances chciała mu powiedzieć, jak bardzo się cieszy, ale nie mogła wydusić z siebie
ani słowa. Elliott podszedł bliżej do opromienionego gasnącym blaskiem dnia okna
i. . . Ale po co dopowiadać, co takiego rzekł i jaką otrzymał odpowiedź. Pewne sprawy
należy zostawić wyobraźni.
Przełożył Stanisław Sikorski
69 BRAT MARNOTRAWNY
Panna Hannah ścinała astry w swoim ogrodzie. Tak naprawdę był to tylko niewielki
ogródek, w którym pewnie nic by nie wyrosło, gdyby nie zasłona stworzona przez mały,
szary, przycupnięty domek, powstrzymujący północno - wschodnie wiatry przed zniszczeniem
wszystkiego słonym, morskim powiewem; ale choć taki malutki, imponował schludnością
i tonął w kwiatach. Na wąskich piaszczystych ścieżkach nie było ani śladu listka
czy płatka, a każda rabata pyszniła się obramowaniem z dużych białych kwiatów. Nawet
dzikie wino nie ośmielało się przeciwsta wić zręcznym rękom i bystrym oczom właścicielki.
Panna Hannah od wielu lat żyła w niewielkim szarym domku na brzegu morza, znacznie
oddalonym od innych siedzib Prospect, a w dodatku tak otoczonym wzgórzami, że sprawiał
wrażenie całkowitej samotni. Ze swojego ogródka panna Hannah nie mogła dojrzeć żadnego
domu, dlatego też często mówiła, że nie wytrzymałaby tu ani minuty dłużej, gdyby
nie latarnia morska, świecąca nocą nad północno - zachodnim szczytem jak wspaniała,
nie gasnąca nawet w najciemniejszą noc, gwiazda. Mały jęzor Zatoki św. Wawrzyńca
biegł w górę pomiędzy cyplami aż do miejsca, gdzie zaczynały się kuchenne schody
domku panny Hannah. Na północy zatoka przybierała kształt półksiężyca, a morze falowało
nieustannym poszumem. Dla uszu panny Hannah brzmiał on jak kołysanka, towarzysząca
jej przez całe życie.
Kiedy ludzie pytali, jak wytrzymuje na takim pustkowiu, odpowiadała, że właśnie samotność
jest tym, za co kocha to miejsce, zaś światło latarnianej gwiazdy i daleki pomruk
zatoki są dla niej najodpowiedniejszym towarzystwem. . . do czasu powrotu Ralpha.
Kiedy Ralph wróci, będzie chciał zapewne osiąść w bardziej cywilizowanej okolicy
i wtedy przeprowadzą się do miasta lub gdzieś w głąb
kraju. - Oczywiście - mówiła panna Hannah z uśmiechem przepełnionym dumą - bogaty
mężczyzna nie zamieszka w tym śmiesznym domku nad morzem. Wybuduje przepiękną rezydencję,
taką, jaką będę
chciała, lecz do czasu jego powrotu muszę żyć tutaj. Ludzie zawsze uśmiechali się
do siebie, kiedy panna Hannah mówiła w ten sposób, starali się jednak, by tego nie
spostrzegła.
Panna Hannah ścinała białe i purpurowe astry i podśpiewywała jakąś starą piosenkę,
której nauczyła się dawno temu, w młodości. Był przepiękny październikowy dzień,
a panna Hannah kochała właśnie takie dni. W powietrzu czystym niczym górski kryształ
zamglone zbocza wzgórz, opromienione jesiennym słońcem, nabierały soczystej barwy.
Wiedziała, że za tymi słonecznymi wzniesieniami znajdowały się lasy roziskrzone złotem
i purpurą, wiedziała też, ile radości sprawi jej spacer tamtędy, kiedy pójdzie do
chorej Millie Star, by zanieść jej swoje astry. Kwiaty były wszystkim, co uboga panna
Hannah miała do zaofiarowania, za to dawała je z prawdziwą życzliwością i przyja
nią.
Wtem przed białym ogrodzeniem zatrzymał się powóz. Siedział w nim Jacob Delancey
w towarzystwie gościa z miasta - swej uroczej, młodej bratanicy. Panna Hannah z bukietem
astrów w ramionach podeszła do ogrodzenia, a jej oczy błyszczały ciekawością. Słyszała
już wiele o urodzie tej dziewczyny. Sąsiedzi nie mówili o niczym innym od przeszło
tygodnia i panna Hannah bardzo chciała sprawdzić to osobiście. Lubiła patrzeć na
pięknych ludzi; mówiła, że poprawiają jej samopoczucie, tak jak widok kwiatów.
- Dzień dobry, panno Hannah - przywitał się Jacob Delancey. - Widzę, że pani jak
zwykle przy kwiatach.
- O, tak - odparła panna Hannah, starając się dyskretnie przypatrzeć dziewczynie.
- Wkrótce przyjdą chłody, więc staram się jak najwięcej z nimi przebywać, dopóki
są. . .
- To wspaniale. . . - rzucił Jacob, który zawsze wszystkim przytakiwał i nawet gdyby
panna Hannah powiadomiła go właśnie o trzęsieniu ziemi, nie zmieniłby swego tonu
ani na jotę.
70 - Prawdę mówiąc, panno Hannah, właśnie kwiaty są tym, co mnie tu sprowadza. Żona
urządza
przyjęcie dla młodzieży i przysyła mnie, żebym poprosił o kilka, do dekoracji. -
Ależ oczywiście, proszę wziąć te. Przeznaczyłam je wprawdzie dla Millie, ale przecież
mogę ściąć inne. - Otworzyła bramkę i podeszła do powoziku. Panna Delancey przyjęła
kwiaty z uśmiechem, który głęboko zapadł w pamięć panny Hannah.
- Piękny dzień - rzucił jowialnie Jacob. . - Tak - odparła panna Hannah mrużąc oczy.
- Przypomina mi dzień, w którym Ralph mnie opuścił, dwadzieścia lat temu - to znowu
nie tak dawno. . . . Jak pan myśli, chyba powinien już niedługo wrócić?
- O tak, , na pewno - powiedział Jacob, , choć myślał zupełnie co innego. - Mam przeczucie,
że to wkrótce nastąpi - dodała panna Hannah pogodnie. - Ależ to będzie dla mnie piękny
dzień. Przez całe życie byłam bardzo uboga, lecz kiedy wróci Ralph, wszystko się
zmieni. Na pewno zdobył majątek i ofiaruje mi to wszystko, czego zawsze pragnęłam.
Tak obiecywał. Piękny dom, powóz i jedwabną suknię. Och, i zaczniemy podróżować po
świecie. . . Nie mogę się doczekać. . . Cały czas marzę. . . Jestem pewna, że to
stanie się niebawem. Mężczyzna przez dwadzieścia lat powinien zdobyć nie lada fortunę,
nie sądzi pan?
- Tak, oczywiście - odparł Jacob, ale już mniej przekonującym głosem. Nie cierpiał
ściągać ludzi z obłoków na ziemię, ale wiedział też, że nie należy zachęcać panny
Hannah do dalszych marzeń. - Chociaż nie powinna pani uważać tego za pewnik. Może
nigdy nie wróci albo wróci biedny. . .
- Jak panu nie wstyd mówić takie rzeczy? ! - przerwała panna Hannah z oburzeniem
w głosie i lekko pobladłymi policzkami. - Wie pan równie dobrze jak ja, że wróci.
Jestem tego pewna tak samo, jak tego, że tu stoję. Ludzie często dokuczają mi dokładnie
tak, jak pan to zrobił, lecz ja tego nie słucham. - Odwróciła się i odeszła z wysoko
podniesioną głową, ale złość minęła, gdy tylko owionął ją zapach groszku. Pomachała
na pożegnanie swoim gościom i z uśmiechem patrzyła na odjeżdżający powozik.
- Nie powinnam się tak unosić - powiedziała do siebie. - Przecież Jacob nic nie rozumie.
Kiedy Ralph już tu będzie, to ja zaśpiewam z radości, a nie Jacob. Ależ ta jego bratanica
jest piękna. Dzięki niej to popołudnie będzie jeszcze lepsze. Codziennie trafiam
na coś, co mnie zachwyca - dziś na tę dziewczynę. . : Jestem naprawdę szczęśliwa
i wdzięczna losowi, że istnieją takie śliczne istoty i że mogę na nie patrzeć. .
.
- Ach te wiecznie złudzenia - westchnął Jacob Delancey, kiedy wraz z bratanicą zjeżdżał
w dół do miasta.
- A o co właściwie chodzi? ? - spytała panna Delancey z nie ukrywanym zainteresowaniem
w głosie. - O, to cała opowieść, Dorothy. Dawno temu brat panny Hannah uciekł z domu.
Stało się to jeszcze przed śmiercią ich rodziców. Ralph Walworth był rozwydrzonym,
młodym nicponiem i chyba największym lekkoduchem w mieście. Nikt nie miał z niego
pożytku, oprócz Hannah, która go po prostu uwielbiała. Muszę dodać, że on też bardzo
ją lubił. Niestety, nie znajdował wspólnego języka z ojcem. Dlatego pewnego ranka
spakował manatki i dał drapaka; powszechnie uważano, że do jakiejś kopalni. Zostawił
list pożegnalny do Hannah, w którym przyrzekał, że wróci, kiedy zbije majątek. I
wszelki słuch po nim zaginął. Myślę, że pewnie już nie żyje. Lecz panna Hannah głęboko
wierzy, że on zjawi się któregoś dnia z kieszeniami wypchanymi pieniędzmi. To kobieta
równie rozsądna jak każdy z nas, ale na tym punkcie ma lekkiego bzika. Jeśli nie
przestanie tak myśleć, umrze szczęśliwa, z nadzieją na powrót brata. Ale jeśli on
pojawi się biedny jak mysz kościelna, Hannah tego nie przeżyje. Jest strasznie dumna;
sama słyszałaś, jak się obruszyła, kiedy zasugerowałem, że Ralph może nie mieć pieniędzy.
A po tych wszystkich przechwałkach panny Hannah należy sądzić, że gdyby rzeczywiście
wrócił bez grosza przy duszy, nie czeka go serdeczne powitanie, a Hannah już nigdy
nie podniesie dumnie głowy. Jeśli więc Ralph miałby się zjawić bez powozu zaprzężonego
w czwórkę koni, a sądzę, że tak się właśnie stanie, byłoby lepiej, gdyby nie wracał.
Kiedy minął październik i nastał szary listopad, zgasła wspaniałość ogrodu. Panna
Hannah czuła się straszliwie samotna bez swoich kwiatów, tęskniąc za nimi bardziej
niż kiedykolwiek. W pogodniejsze dni spacerowała po ogrodzie, ze smutkiem patrząc
na zwiędłe łodygi i opadające listki. Pewnego dnia, kiedy silny północno - wschodni
wiatr ścinał pianę z wielkich, białych grzywaczy i gwizdał w dziurach okapu, a panna
Hannah delikatnie pieściła zmarznięty kwiat chryzantemy, nagle spostrzegła jakiegoś
człowieka wolno wspinającego się dróżką wiodącą ku jej domkowi.
71 - Ciekawe, , kto to jest? - wymamrotała. . - Chyba nikt z Prospect. . . .
Wyszła przed furtkę na powitanie, a mężczyzna utykając pokonał wzniesienie i przystanął,
przyglądając się jej ze smutkiem. Stary, zmęczony życiem człowiek, odziany w zniszczone
i połatane ubranie. Kim był? Pannie Hannah wydał się dziwnie znajomy, lecz kiedy
zaczęła szperać w pamięci, przypomniała sobie tylko twarz ojca, który zmarł przed
piętnastu laty.
- Nie poznajesz mnie, Hannah? - odezwał się mężczyzna głosem pełnym tęsknoty. - Czy
aż tak bardzo się zmieniłem przez te wszystkie lata?
- Ralph! ! Nastała jedna z tych chwil, kiedy nie wiadomo, czy śmiać się czy płakać.
Panna Hannah podbiegła do brata i chwyciła go w ramiona. - Och, Ralph, mój kochany
braciszku! Zawsze wierzyłam, że wrócisz! Gdybyś wiedział, jak bardzo tego pragnęłam!
- śmiała się przez łzy, a cała jej twarz promieniała radością.
Ralph Walworth smutno pokiwał głową. - Jestem już tylko wrakiem człowieka, schorowanym
kaleką - rzekł ponuro. - Przez całe życie niczego nie osiągnąłem, jak widzisz. Nie
myślałem, że po wszystkich porażkach kiedykolwiek tu się pokażę, ale tęsknota do
ciebie okazała się zbyt silna. To straszne, ale ja już nic nie znaczę.
- Przecież nadal jesteś moim ukochanym bratem! - krzyknęła panna Hannah: - Czy myślisz,
że dbam o twoje bogactwa? Jeśli nadwątliłeś zdrowie, kto zatroszczy się o ciebie
lepiej niż rodzona siostra? Wchodź szybko do środka, bo inaczej całkiem przemarzniesz
na wietrze. Zaraz zrobię ci gorący napar z czarnej porzeczki i od razu poczujesz
się lepiej. Już teraz rozumiem, dlaczego porzeczki tak obrodziły tego roku! Och,
to bez wątpienia najszczęśliwszy dzień!
W ciągu dwudziestu czterech godzin każdy mieszkaniec Prospect wiedział, że wrócił
Ralph Walworth, chory i ubogi. Jacob Delancey potrząsał w zamyśleniu głową, wioząc
ze stacji wytartą walizkę Ralpha. Zawiadowca poprosił, żeby odwiózł ją do panny Hannah,
a Jacob nie umiał odmówić. Obawiał się, że panna Hannah będzie w złym nastroju i
nie wiedział, jak ma się zachować.
Kiedy przyjechał, pracowała w ogrodzie, przykrywając bratki wodorostami. Po chwili
wyprostowała się i z uśmiechem podeszła do furtki, by go przywitać.
- O, przywiózł pan walizkę Ralpha, to bardzo miło z pana strony. Ralph chciał dzisiaj
po nią pójść, ale jest tak mocno przeziębiony, że mu nie pozwoliłam. Teraz śpi. Przyniósł
mi te wodorosty znad morza i to go bardzo zmęczyło. Jest szalenie osłabiony. Widzi
pan, a nie mówiłam, że on wróci? A pan śmiał się ze mnie.
- No, ale bogaty to on chyba nie jest - wtrącił żartobliwie Jacob, szczerze zdziwiony
widokiem wesołej i uśmiechniętej panny Hannah.
- Przecież to się nie liczy - obruszyła się panna Hannah. - Czyż nie wystarcza, że
to mój brat? Jestem bogata, nawet jeśli on jest biedny. Mam miłość i szczęście. I
cieszę się teraz bardziej, niż gdyby wrócił jako milioner. Pewnie chciałby mnie stąd
zabrać, wybudować nowy dom, a w moim wieku już za późno na jakiekolwiek zmiany. Albo
mógłby mnie nie potrzebować; na co komu stara kobieta? A teraz wymaga opieki i czułości.
To wspaniałe: mieć dla kogo żyć po tylu latach samotności! Właśnie zaczynałam się
martwić, jak przetrwam długą, pustą zimę, a teraz zapowiada się najweselsza zima
w moim życiu. Wczorajszą noc spędziliśmy na rozrnowie. Los ciężko doświadczył Ralpha
- rzadko kiedy coś mu się udawało, a cały czas prześladowały go choroby. Ostatniej
zimy, gdy pracował w tartaku, złamał nogę. Na szczęście jest już w domu i nie rozstaniemy
się do końca życia. Och, mogę śpiewać z radości, panie Jacob!
- O, tak - odparł serdecznie Jacob. Czuł lekkie oszołomienie. Nie mógł zrozumieć,
że panna Hannah nie tylko się nie martwiła takim obrotem spraw, ale robiła wrażenie
osoby ogromnie uradowanej. Właściwie jeszcze przed chwilą chciał jej współczuć, a
tu okazało się, że ona wcale tego nie potrzebuje.
- A pani plany. . . . Snuła je pani przecież? - Zmieniły się. Musiałam marzyć, dopóki
nie spotkało mnie coś realnego. Prawdę mówiąc, już o nich zapomniałam. Jestem szczęśliwa
jak ptaszek!
- O, , tak - potwierdził Jacob. . Przez całą drogę do domu rozmyślał o tej sprawie,
ale nadal nic nie mógł zrozumieć. - I chyba nie muszę - zakończył swoje refleksje
z uśmiechem. - Panna Hannah jest zadowolona i szczęśliwa i nikogo nie powinno to
obchodzić. Jakkolwiek ja uważam, że to bardzo osobliwa historia.
Przełożył Paweł Rybak
72
NOTA EDYTORSKA
Wszystkie opowiadania zawarte w tym tomie pierwotnie publikowane były w czasopismach:
Prawdziwe zrządzenie opatrzności, Fair Exchange and No Robbery , " Springfield Republican
" , 1907 Romans ciotki Beatrice, The Romance of Aunt Beatrice "Springfield Republican
" , 1902 Dziecko Elizabeth, Elizabeth ' s Child , " Young People " , 1904 Światło
nad Big Dipper, The Light on the Big Dipper , " Churchman " 1906 Zemsta Roberta Turnera,
Robert Turner ' s Revenge , " Springfield Republican " , 1909 Odwieczny zew morza,
The Magical Bond of the Sea , " Springfield Republican " , 1903 Między wzgórzem a
doliną, Between the Hill and the Valley , " Springfield Republican " , 1905 Co przydarzyło
się Donowi, How Don Was Saved , " Boy' s World " , 1904 Niespodziewana ceremonia,
An Unpremeditated Ceremony , " Ginter' s Magazine " , 1907 Pamiętnik wujka Jesse
' ego, The Life - Book of Uncle Jesse , " Hausekeeper " 1909 Przebudzenie Helen,
The Waking of Helen , " Waverley Magazine " , l901 Zemsta pani March, Mrs. March
' s Revenge , " Western Christian Advocate " 1904 Natty z Blue Point, Natty of Blue
Point , " Forward " , 1904 Po wielu dniach, After Many Days , " Ram ' s Horn " ,
1903 Smutki panny Farquhar, The Unhappiness of Miss Farquhar , " Springfield Republican
" , 1903 Brat marnotrawny, The Prodigal Brother , " Ram ' s Horn" , 1906
73 SPIS RZECZY
* * * Prawdziwe zrządzenie opatrzności przełożyła Sylwia Paszek
Romans ciotki Beatrice przełożyła Magdalena. Budnik
Dziecko Elizabeth przełożył Tomasz Krzyżanowski
Światło nad Big Dipper przełożył Stanisław Sikorski
Zemsta RobertaTurnera przełożył Adam Augustyniak
Odwieczny zew morza przełożyła Elżbieta Wójcik
Co przydarzyło się Donowi przełożyła Zuzanna Górska
Niespodziewana ceremonia przełożyła Aleksandra Cacha
Pamiętnik wujka Jesse ' ego przełożył Marcin Żurek
Przebudzenie Helen przełożyła Justyna Rybińska
Zemsta pani March przełożyła Anna Czekanowicz
Natty z Blue Point przełożyła Magda Anna Gzowska
Po wielu dniach przełożyła Magda Sadowska
Smutki panny Farquhar przełożył Stanisław Sikorski
Brat marnotrawny przełożył Paweł Rybak
Nota edytorska