Kareta Wrocławski 

Podwójna moc drożdży

Szarpnął się i przerwał sen o domu, sen wracający ostatnio z regularnością 
królewskiego komornika. 
Usiłując głębiej odetchnąć, strącił coś ze swojej twarzy, a w gardle zasyczało i 
pisnęło, jakby ktoś obsmarował 
fujarkę powidłami. Waldar otworzył oko, przyjmując od razu świetlny pocisk, 
natężył się i odważył kaszlnąć, 
co natychmiast zaowocowało piekielnym werblem na obu skroniach. Delikatnie 
odsunął rękę Bokanovy, 
szczególnie że rękaw polany piwem i winem, kleił się do jego włosów. 
- M-m-m... - jęknął objąwszy pękającą głowę rękami.- Boca-a-a... m-mm-lll!? Ż-
żeby to... 
Łomot w skroniach na chwilkę zmienił tempo i zaciekawiony, jak ulicznik 
ciskający zza węgła kule 
nawozu, czekał na ciąg dalszy. Młodzian z wolna przekręciwszy głowę, popatrzył 
na przyjaciela. Tamten leżał 
na wznak, z ostrą brodą zadartą ku górze i rozchylonym ustami, z których o wiele 
rzadziej niż zazwyczaj 
wydostawał się odgłos oddechu. 
- Bokanova, ty gadzie! - wyszeptał. - Aleś nas za... 
Zamierzał coś jeszcze powiedzieć, lecz na korytarzu karczmy ktoś zawołał 
niecierpliwie: "Dawaj-
dawaj!", ktoś inny syknął "Ju-uu-uż!" i załomotało coś, co nie dotarło do celu. 
Waldar zacisnąwszy zęby 
przeczekiwał kolejną falę bólu. Nie tak wyobrażał sobie podbój świata, gdy 
opuszczał rodzinne włości. W 
końcu z trudem rozwarł powieki i przekręcił głowę, przez co napotkał utkwione w 
sobie małoprzytomne 
spojrzenie przekrwionych oczu Bokanovy. 
- Wina - powiedział jego posiadacz wyraźnie, niecierpliwie i z domieszką 
cierpienia.
Poruszały się tylko wargi i broda, reszta twarzy przypominała nieruchomą maskę.
- Natychmiast! 
- A już, lecę! 
- Wina... - załkał pisarz. - Taka twoja wdzięczność? 
- Wdzięczność!? Za co? Jakby nie ty, opoju, to bym mógł teraz... Ouć!.. Wstać i 
ruszyć przed siebie. 
- I miałbyś... Oup? - Bokanova podniósł się na łokciach i wydał z siebie serię 
odgłosów, jakby 
odszpuntowywał ukryte wewnątrz ciała gąsiorki. - Bułech! Huopps! Niech to 
dunder... Miałbyś zapi... Oj-ojoj...
Waldar wsunął suchy język pomiędzy jeszcze suchsze wargi. Przesunął nim, 
zaszeleściło.
- Kogo jeszcze bym miał zapitego? Co? - wysyczał.
Bokanova przechylił się, zamierzając zwrócić na podłogę zawartość żołądka, lecz 
bezskutecznie. 
Jedynie na czole pojawiły się grube krople potu. 
- Nie zapitego - wstrząsnęło nim.- Och, nie za-pi-tego tylko... Och... 
Litości... i wina - dokończył 
szeptem. 
Przechylił się na bok i wolno opadł na posłanie. W izbie nastała cisza 
przerywana jedynie chrapliwymi 
oddechami.
- Kiedyś - wyszeptał Waldar - w taki poranek ojciec kazał mi...
- Przestań! Nie interesuje mnie jego zamiłowanie do tortur. Ja mogę co 
najwyżej... - stęknął. - Nie, nic 
nie mogę. 
Waldar leżał chwilę, wpatrując się w sufit. Z pobieżnej lustracji wynikało, że 
strop był jedynym 
kawałkiem przestrzeni, który nie nosił śladów pijaństwa. Ale wcale przez to 
milej się nań nie patrzyło. 
Przypomniał sobie wczorajszą wizytę na dworze. Jej łaskawość xiężna Alegis 
przyjęła ich bez 
ociągania, to fakt, lecz później przeczytała list od ojca i nic! Dominowały w 
jego treści komunały oraz plotki o 
ich zagrzebanej na prowincji rodzinie, ale, w końcu, spomiędzy linijek aż wyło 
podstawowe przesłanie: 
ZATRZYMAJ CHŁOPAKA NA DWORZE! Niestety po godzinie błahej rozmowy, herbacie i 
kruchych 
ciasteczkach, droga kuzynka podała mu dłoń na pożegnanie i życzyła powodzenia. 
Nawet paru dukatów nie 
odpaliła na drogę! I jak tu było się nie upić! Zacisnął zęby i usiadł. 
- Idę do łaźni, przyślę tu kogoś do sprzątania. 
- Niech przyniesie wina - wychrypiał z nadzieją w głosie Bokanova. 
- Tak, tak... 
Wstał, sprytnie przeczekał kołowanie izby, a później nakierował nogi na drzwi. 
Chwilę walczył z 
kluczem, pomrukując: "Co za głąb się tym bawił..." i wyszedł na korytarz. 
Przebiegający pachołek, niewiele 
młodszy od niego zamarł z wytrzeszczonymi oczami. 
- Chodź tu - warknął Waldar łapiąc go za ramię. - Prowadź do łaźni. 
- Nie n-napalona j-ji-eszcze, p-panie - zająknął się chłopak.
- I dobrze. Woda tam jest? 
- Tak, ale... 
Dotarli do schodów, ich przeraźliwa stromizna wstrząsnęła Waldarem. - Żadne ale, 
prowadź. - 
Zacisnąwszy zęby ruszył dalej. - Jak zejdziemy na dół przynieś - zrobił dwa 
kroki w dół opierając się na 
chłopaku - dzban kwasu z ogórców, nalewkę piołunową i dużo naparu z mięty. - 
Miał nadzieję, że nie pominął 
niczego, z receptury tatka. - Jeśli nie będzie tego dużo i migiem, spalę tę 
oborę. I posprzątajcie na górze. 
Byli w połowie schodów, więc poczuł dumę z tego osiągnięcia; nieostrożnie wypiął 
pierś.
- Ma to być... Oj!?
Prawa stopa za daleko posunęła się do przodu i cała chwiejna równowaga ciała 
załamała się. Parobek 
jęknął, chwycił go za pas, lecz było za późno. Zwycięzca turnieju hrabstwa Kress 
okazał się niezwyczajnie 
ciężki, zjechał kilka stopni na zadku krzesząc skry zębami, potem przewinął się 
przez ramię i rozrzuciwszy 
ręce oraz nogi sturlał na sam dół. Ze zdziwieniem stwierdził, że nie było to ani 
tak bolesne, ani tak straszne, jak 
sobie na górze wyobrażał. 
- Mogłem tak zrobić od razu - powiedział, widząc nad sobą wystraszoną twarz 
chłopaka. - Gdzie 
woda?
Kilka chwil później siedział, wpatrując się ponuro w garniec goryczą zalatującej 
ciemnobrązowej 
cieczy. 
- Trzeba! - mruknął i krztusząc się wypił całą zawartość. 
Ledwie zdążył odstawić naczynie, gdy jego ciałem wstrząsnęły potężne torsje. 
Przenicowało go na 
wylot, dwukrotnie. Pachoł rzucił się do zlewania podłogi, rzucając na Waldara 
przerażone, a może też i pełne 
podziwu spojrzenia. 
- Teraz kwas... 
Wypił szklanicę, ciężko splunął włóknistą flegmą. Popił jeszcze. 
- Polewaj - rozkazał, wskazując beczkę z wodą. 
Pachołek chwycił stągiew, ostrożnie polał plecy cienkim strumieniem.
- Ostro lej, szybko i dużo - rozkazał, z trudem opanowując szczękanie zębów. 
Chwycił garniec z kwasem i popił, a chłopak zlał mu plecy wodą. Potem chlustnął 
jeszcze raz i 
jeszcze, a widząc, że dziwny gość naprawdę tego chce, rozochocił się, polewał z 
zadowoleniem i starannie. 
Waldar siedział z pochyloną głową, ocierał wodę z twarzy, spluwał, pocierał 
zziębnięte ramiona i pił kwas. Pół 
beczki później, gdy pachołkowi omdlewały już ręce, potrząsnął ostrożnie głową. 
- Dość. Koce i napar. 
Z pomocą chłopaka owinął się w kilka grubych wełnianych der i zaczął wlewać w 
siebie wrzący, 
pachnący miętą, gorzki napój. Przez ten czas pachołek, zdmuchując pot z czubka 
nosa wycierał do sucha 
podłogę. Przypominał mu trochę młodszego brata, który został z ojcem w Nugarday. 
Poczciwy Gapek - strzecha 
blond włosów i para niewinnych oczu - po prawdzie nie nadający się ni do pracy, 
ni do wojaczki. Co za ironia 
losu! "Synu", powiedział ojciec, gdy Waldar został zwycięzcą turnieju, "jestem z 
ciebie dumny". A potem 
ścisnął go mocno i dodał: "Myślę, że powinieneś jechać w świat." Psia mać! 
Pociągnął z kubka parząc sobie język. W zasadzie ojciec miał rację. Dobra 
kurczyły się z roku na rok, 
pałac popadał w ruinę, chłopi uciekali, gdy tylko mogli i nie było miejsca dla 
dwóch panów w nugardayskim 
pałacu. Gapek zginąłby w świecie za pierwszymi rozstajami, to fakt, ale jednak 
coś skowytało czasem w duszy 
Waldara i przypominało niesprawiedliwość, która go spotkała. Żal mu też było 
Bokanovy, syna pałacowego 
bibliotekarza marzącego o karierze pisarza i równie pozbawionego przyszłości jak 
i on. Namówił go więc łatwo 
na wyjazd i teraz czuł się odpowiedzialny. Szczególnie gdy zobaczył wczoraj, 
najpierw w pałacu potem w 
karczmie, że wiedza ma się nijak do życia.
Gdy pachołek skończył i wrócił z czystymi prześcieradłami, Waldar uznał, że dość 
pracy nad własnym 
ciałem.
- Dobra - rzucił krótko. - W izbie czysto? 
- Pewnie tak, powiedziałem, żeby posprzątali i przynieśli wina... 
- Wina? 
- Tak kazali ten pan, co tam... 
- Co za bałwan!
Zrzucił wszystkie koce i owinąwszy się tylko jednym prześcieradłem, wyszedł z 
łaźni i pomaszerował 
na piętro. W izbie rzeczywiście było czysto, chłodno po wietrzeniu. Bokanova 
leżał mając usta zajęte 
szczęśliwym uśmiechem, z butlą wina w każdym ręku. Na widok przyjaciela 
wybełkotał:
- To ty, zbóju? 
Waldar stał chwilę, potem zdarł z siebie prześcieradło i podszedł do złożonego 
pod ścianą bagażu. 
Wyszukał owinięty starannie w płat miękkiej skóry srebrny niepozorny medalion z 
mlecznym kamieniem 
pośrodku, przezornie schowany wczoraj na samym początku pijaństwa, powiesił na 
szyi, potem włożył bieliznę 
i wierzchnie odzienie, a Bokanova popijał i uśmiechał się do niego promiennie. 
- Tyjętny - rzucił nagle. 
Poruszył brwiami, ale nic więcej nie powiedział.
Waldar zastanawiał się chwilę i, w końcu, zapytał:
- Co?
- Sz-sztych pi-jenkny - wyrzucił z siebie zapytany, z wysiłkiem, ale za to 
wyraźniej.
- Pi-jęk-ny, pi-jęk-ny! - przedrzeźnił go przyjaciel. - Gdybyś tak trafiał 
czubkiem broni w ciało 
przeciwnika, jak otworem szyjki do własnego gardła... 
- P-po cso? Przecież ty trafiasz? Ja tylko sprzątam ciała... Wołam cyrula i już! 
Hi-ip! 
- Przestań! - poprosił Waldar. - Zalejesz się znowu i nigdy nie wyjedziemy stąd. 
Pospałbyś lepiej, a 
rano na koń i hajda? Co? - Umilkł zdziwiony dźwięczącą we własnym głosie prośbą.
Bajarz ze zdziwieniem popatrzył na przyjaciela, ale zaatakowany przez czkawkę 
zajął się 
utrzymywaniem we właściwej pozycji flasz z winem. Po chwili, upewniwszy się, że 
winu nic nie grozi, 
powiedział:
- Hajda? Ik! Niedobrze mi-hyik!... I taka twoja wdzięcz-ik-ność? - zdołał unieść 
jedną butlę i donieść 
do ust. 
Przed pierwszym łykiem zrobił minę, jakby sam podziwiał własną sprawność. Pił 
długo dławiąc 
czkawkę, być może świadom, że drugi raz podnieść flaszy już nie zdoła.
- Musimy poczekać co... co cyrul powie.
- A on mi na co? - Waldar wsunął jeden but, ale przed drugim musiał przysiąść na 
ławie i odetchnąć 
głęboko kilka razy. Pokręcił głową, patrząc na Bokanovę: - Ty masz, bracie, 
zdrowie - powiedział z podziwem. - 
Ichnie wino ma zabójczą moc. Jak ja bym wczoraj... - nie dokończył, 
uświadamiając sobie, że nie pamięta 
owego wczoraj. 
- Ty? Tyś wczoraj wystraszył... wymiótł... - Głowa Bokanovy opadła na pierś, 
poderwał ją, lecz stracił 
przez te ruchy wątek. - Coś ty wczoraj?
Drzwi odezwały się lekkim popukiwaniem, obaj spojrzeli ku nim z niesmakiem. 
- Co tam? - zawołał Waldar starannie odmierzywszy siłę głosu. 
Wsunął się chłopak ubrany w błękitny strój pazia i wyrecytował jednym tchem: 
- Najmiłościwsza pani, xiężna Mij Alegis, wzywa pana Waldara, swego kuzyna 
szlachetnego do 
zamku. Natychmiast, w pilnej nader sprawie. Prosi nie zwlekać i... 
- Dobrze - przerwał mu adresat wezwania. - Już schodzę. 
Obrócił się w stronę Bokanovy, lecz ten troskliwie przytulony do butelek 
odpłynął już w krainę snu.
- Powóz czeka - bąknął posłaniec i migiem zniknął za drzwiami. 
- Ciekawe? - Drugi but został wsunięty na nogę, Waldar wstał i odetchnął głęboko 
kilka razy, 
podejrzliwie powąchał wydychane z ust powietrze.- Ciekawe - powtórzył, nie 
wyjaśniając do jakiej kwestii 
odnosi się to słowo. 
Zachowując pozory swobody, w rzeczywistości na lekko ugiętych nogach przebył 
schody i wyszedł 
na podwórzec. Dzień był przymglony, jesienny, lecz rześki jeszcze. Spora ilość 
wilgoci w powietrzu rozmywała 
kontury domostw i drzew położonych dalej niż rzut kamieniem. Chodziły słuchy, że 
w górach tego roku 
wyjątkowo wcześnie śnieg się pojawił. Waldar wsunął się do powozu i pogrążył w 
rozmyślaniach. Co jakiś 
czas pozwalał sobie na posykiwania, zwłaszcza tam, gdzie koła trafiały na 
koleinę lub kamienne progi 
prowadzącej pod górę ulicy, lecz gdy powóz stanął, wyskoczył raźnie i już nikt 
nie powiedziałby, że ów 
wysoki młodzian o drapieżnym spojrzeniu zdobywcy cierpi przy każdym kroku, 
spodziewając się jeszcze 
większych katuszy przy następnym. 
Dwoma miękkimi susami przebył schody, brodą ponaglając prowadzącego go pazia. 
Szedł chwilę za 
nim, potem odczekał przepisową ilość czasu pod drzwiami, dopóki nie otworzyły 
się zachęcająco.
- Xiężna pani, prosi... 
Zaraz za progiem przypadł na jedno kolano, w żołądku coś obrzydliwie 
zachlupotało, bulknęło. 
Waldar zaklął bezgłośnie, rozpaczliwą inwokację posłał do wszystkich znanych 
bogów.
- Drogi Waldarze, chodź - powiedziała Mij Alegis. 
Szybkim krokiem przeszła przed wciąż jeszcze klęczącym kuzynem, owiał go 
delikatny zapach 
pachnideł, w pole widzenia wsunął się brzeg długiej obficie marszczonej sukni. 
- Daj pokój etykiecie... 
Ruszył za szybko idącą gospodynią, na jednym z zakrętów udało mu się zostać o 
krok z tyłu i cicho 
wypuścić napęczniałe w gardle powietrze. Minęli kilka skrzyżowań korytarzy, 
zeszli niżej i znaleźli się na 
obszernym wewnętrznym dziedzińcu, który jeden z przodków męża Alegis miał 
fantazję zamienić w park. Pani 
domu westchnęła ciężko, ale nadal utrzymując iście żołnierskie tempo weszła 
między drzewa, rozejrzała się i 
wskazała ławę. Sama usiadła ostrożnie, starannie oplótłszy wydatny brzuch rękami 
i - gdy już siedziała 
ułożywszy brzemię na kolanach - powiedziała napiętym głosem: 
- Pewnie cię zaskakuje to nagłe zaproszenie. 
Jak już zauważył, etykieta obfitowała tu w okrągłe wstępy, więc jedynie 
uśmiechął się 
porozumiewawczo. 
- Wczoraj może... - xiężna opuściła wzrok.- Wczoraj potraktowałam cię nie 
najlepiej. Zrozumiałam 
przecie, iż wuj prosi o protekcję dla ciebie, ale... - rozłożyła bezradnie 
dłonie - ...mam straszny kłopot i nie 
potrafię sobie z nim poradzić. 
Powiedziawszy to zalała się łzami, doprowadzając tym swego kuzyna do pełnej 
konfuzji. Był w 
wieku, kiedy nacierający wróg stanowi znacznie mniejszy problem niż szlochająca 
niewiasta. 
- Potrzebu-u-uję... potrzebuję... - załkała, aby dokończyć po osuszeniu łez 
chusteczką: - ...kogoś 
zaufanego. 
To już wyglądało lepiej. Zaufanie i gotowość do poświęceń były tym, co każdy 
rycerz ma w 
nadmiarze. 
- Mów pani, zrobię wszystko, o co poprosisz. 
Xiężna spojrzała na niego wyjątkowo ciepło, a potem rzuciła krótko:
- Xiążę wraca! 
- Tak? 
- Wraca wcześniej niż sądziłam, niż on sam awizował. 
Waldar nie miał pojęcia o co chodzi, ale odruchowo rozejrzał się po otoczeniu. 
Xiężna przełknęła z 
wysiłkiem ślinę. 
- Pusto, kazałam sprawdzić, ale nie musimy krzyczeć, a jeśli coś nie zaradzimy, 
to za kilka dni może 
nie będę nawet miała czym krzyczeć. 
- Jak to rozumieć, pani? 
- Małżonek mój, xiążę Partyk, wyjechał zrobiwszy ghoroskop. Syn miał się urodzić 
tydzień temu, 
dokładnie sześć dni temu. W odpowiedniej dla niego, przyszłego władcy, 
konstelacji. Nie urodził się, a 
konstelacja dzisiaj rano się zmieniła. Partyk nie uzna syna, a ja wyjdę na 
dziwkę. - Zacisnęła wargi i zmrużyła 
powieki, lecz strumień łez znalazł ujście i spłynął na policzki kobiety. 
- Zaraz, syn jest xięcia... 
- No to co?! - wyrzuciła z siebie z żarem i rozpaczą. - Na pewno jest, ale jego 
opętała ta machina do 
ghoroskopów, wierzy jej bardziej niż komukolwiek, niż mnie, niż sobie nawet. 
Przez nią nawet - bo nie miał 
takich planów ani ochoty - udał się na wyprawę, bo miała być udana. Podejmuje 
wszystkie decyzje po długich 
wyliczeniach i wszystko, nawet ta wyprawa, mu wychodzi. Przeklęta mach... 
- Ale dziecko? - odważył się przerwać.
- Dziecko - powtórzyła z goryczą. - Też wyliczone: kiedy robić, jak... Przed 
jedzeniem, po 
polowaniu, jak zadrzeć nogi, jak poprawić... Ani wcześniej, ani później... Co do 
joty. Jak przepis na pieczeń!
Wyszarpnęła z rękawa chusteczkę i długo osuszała oczy, nie zważając na rumieniec 
na twarzy kuzyna.
- A jakaś babka akuszerna? - bąknął Waldar rozpaczliwie przywołując z pamięci 
swoją nikłą wiedzę w 
poruszanej materii. - Wczoraj chyba jeszcze mogłaś... 
Nawet nie zauważył, że przeszedł na "ty".
- Nie! Dowiedziałby się. Próbowałam sama: napary, oleje czyszczące, gorąca 
kąpiel, biegałam po 
schodach, ale nic. Po prostu nie chce jeszcze wyjść i koniec. 
- No to co ja? - wzruszył ramionami. - Nie mam pojęcia o porodach, nigdy... 
- Nie o poród mi chodzi! - syknęła Alegis i wystraszywszy się rozejrzała po 
okolicy. - Posłuchaj, jest 
sposób na oszukanie machiny, jest taki człek, Hackarz go zwą. Może wejść do 
komnaty i zrobić tak, by zmienić 
ghoroskop. Zawezwałam go i przybył. - Łzy znowu trysnęły, jeszcze obficiej, 
chusteczka przyległa szczelnie do 
oczu xiężnej. 
- No? Przybył i co? - ponaglił ją Waldar. 
- I zni-i-iknął! - zaniosła się szlochem Alegis, chwilę trwało zanim zdławiwszy 
falę łez mogła mówić 
dalej: - Przekroczył granicę, trzy dni temu i nie dotarł do dworu. Znajdź go, 
błagam. Masz dzień, najwyżej dwa 
czasu. Gońce xięcia co i rusz kołaczą do drzwi. 
- No to już wie, że... 
- To nieważne - oderwała chusteczkę od oczu i płonące spojrzenie utkwiła w 
twarzy kuzyna. - Jeśli 
Hackarz zmusi do oszustwa tę machinę, wszystko znowu będzie dobrze. Partyk jej 
wierzy, co ona wyda, to 
święte. Tylko trzeba coś... jakoś...
- Ale ja jestem tutaj obcy - zaczął niepewnie.
Wzruszyła ramionami. 
- Ja także jestem obca. Połowa dworu mnie nienawidzi, a druga połowa lekceważy. 
Nikomu nie mogę 
zaufać. Ty zaś należysz do rodziny, a z naszej wczorajszej rozmowy i listu wuja 
wnoszę żeś człek prawy. 
Waldar poczuł się chory. Jednak zaraz stanęła mu przed oczami ich zrujnowana, 
prawie do cna 
wyprzedana siedziba rodowa. Pojął, że właśnie otwiera się przed nim szansa. 
Wdzięczność możnych zastępuje 
mury obronne. 
- Dobrze, będę się starał nie zawieść - zrobił przerwę dla nabrania oddechu.- 
Ale co to za machina? 
- Nie wiem dokładnie i nie chcę wiedzieć. - Xiężna uderzyła piąstką w kolano. - 
Po prostu trzeba ją 
oszukać. 
Waldar przez moment poprzez mury wpatrywał się w dal. 
- A nie dałoby się machiny zwyczajnie popsuć? Wtedy xiąże nie miałby sposobu, 
aby konfigurację 
gwiazd sprawdzić, a i pewnie ujrzawszy dzieciątko, uznałby je za swoje. 
- Wiedziałam, że dobrze robię zawierzając tobie. - Uśmiech ożywił twarz 
xiężnej.- Gdyby udało ci się 
coś zmajstrować... - z lubością zmrużyła oczy.- Możesz spróbować. Wspomniałam 
już o tobie hrabiemu, ale 
pamiętaj, że machinę chyba jakiś czar chroni. Zwyczajnie tylko służbowi, Partyk 
i Beim tam wchodzą - 
wyciągnęła rękę i chwyciła mocno Waldara za łokieć, zamyślony drgnął. - Błagam! 
- Tak. - Nieostrożny ruch spowodował, że przez głowę przeleciała zapomniana 
iskra bólu. - 
Oczywiście - bąknął i odczekał aż skra zgaśnie. - Spróbuję tam zajrzeć, a jak 
nie wyjdzie, ruszam szukać 
Hackarza. Jak mogę tę machinę znaleźć?
Alegis uśmiechnęła się z wdzięcznością. 
- Poczekaj - szepnęła i podciągnąwszy brzeg sukni, ciężko kołysząc się jak 
zatuczona gęś pognała do 
pałacu. 
Waldar skorzystał z możliwości i szybko pozbył się powietrza z żołądka, zerknął 
na mijane rośliny, 
ale nie więdły w oczach. Xiężna trąciła w pierś jakiegoś tępawo-ponurego lokaja 
i tłumacząc mu coś wskazała 
palcem gościa. Potem rzuciwszy kuzynowi ostatnie znaczące spojrzenie, zniknęła w 
ciemnym korytarzu. Gdy 
Waldar podszedł bliżej fagas skłonił się niedbale i poprowadził go przez galerię 
korytarzy, schodów, zakrętów, 
załomów i progów. Kiedy młodzian poczuł, że długo już tak nie wytrzyma, 
przewodnik otworzył kluczem parę 
drzwi i uzbrojony w zabraną z korytarza zapaloną pochodnię, ruszył w dół.
- Na głowę, panie, uwa....
Tępy łoskot poniósł się echem po nisko sklepionym korytarzu, o wiele 
głośniejsze, niesłyszalne dla 
innych echo wzbudzając w głowie właściciela. Klnąc pod nosem rodzinne koneksje, 
oderwał się od ściany, 
która przed chwilą tak ochoczo podparła jego ramię i przekroczył kolejny próg. 
Wzrok z dużym trudem 
dostosowywał się do ciemności w korytarzu, czemu dodatkowo przeszkadzały 
natrętne choć fragmentaryczne 
wspomnienia z libacji. Gdy wreszcie przebił spojrzeniem mrok, dojrzał ponurą 
gębę przewodnika, który 
zatrzymawszy się cztery stopnie niżej, spoglądał na niego z uwagą.
- Ruszaj, na co czekasz? - Waldar pokonał hurkot w głowie i wyprostował się 
sprężyście, w ostatniej 
jednak chwili ratując głowę przed kolejnym kontaktem z powałą. - Co tu tak 
nisko?
- Krasnoludzka, zasr... zafajdana robota - burknął przewodnik i ruszył wzdłuż 
wilgotnych ścian w 
kierunku odległej plamy światła.
- Czegóż tu szukali?
- Tego to ja nie wim, ino mistrz Beim może coś tam wi, kto tu się szwenda. Tfu, 
zaraza by ich....
- Dobra, dobra, nie wyklinaj tyle! Kogo to prowadzisz? - Nowy głos przerwał 
kwestię lokaja. - Ano, 
patrzcie ludzie, szlachetnie urodzony kuzyn naszej jaśnie pani!?
Waldar zmrużył oczy, źrenice chwilę walczyły ze sobą o prymat i, w końcu 
dogadawszy się, 
pozwoliły mu zobaczyć mężczyznę w obcisłym skórzanym ubraniu, z ogoloną do skóry 
głową. Z pewnością nie 
wyglądał na szlachetnie urodzonego. Jego zmrużone oczy przewiercały towarzysza 
Waldara. 
- Ty tym zezem mi nie patrz - wycedził.- Won mi szybko na górę!
- Taż ja nic nie mówię...
- Niby nic nie mówisz, ino pod nosem mruczysz - ogolony pogroził lokajowi 
palcem.- Różni tu się 
szwendają i szwendać się będą, nic ci do tego, a lepiej im nie podpadaj, bo ci 
jeszcze tę resztkę rozumu całkiem 
przenicują. No ruszajże już, a was, Panie, proszę - potwierdził zaproszenie 
szerokim gestem ręki. - Jeno na 
głowę...
- Tak, tak - warknął Waldar schylając się zawczasu.
Mężczyzna zatrzasnął odrzwia z ciężkim hukiem, gość tylko westchnął, a potem 
zerknął ku górze. O 
dziwo, jego spojrzenie, nie napotykając spodziewanego oporu, uciekło w 
przestrzeń. Sapnął ze zdumieniem. 
Stał we wnętrzu pieczary, której wielkości nie był w stanie ocenić. Zawieszony 
wysoko ponad nimi strop ginął 
w mroku przeciętym przez wstęgi białego światła, ale nawet ten blask nie 
rozpraszał w pełni panujących wokół 
szarości i cieni, za którymi tylko majaczyły dziesiątki, a może setki postaci. 
Pieczara pod zamkiem?! Taka??? O 
Bog...
- No i?.. - Satysfakcja bijąca z głosu dobiegającego gdzieś z dołu, przyciągnęła 
oczy Waldara. 
Na wysokości jego pasa majaczyła brodata twarz krasnoluda zaciskającego pod 
pachą topór, oparty 
trzonkiem o kamienną posadzkę.
- Robi wrażenie, wciórności. Nie?! 
Waldar w nabożnym milczeniu skinął parokroć głową, a potem bystrzej spojrzał na 
krasnoluda. 
- Czy my się... - zawahał się.- Byłeś kiedyś waszeć w Nugarday? 
- Czy byłem, dobre sobie!- krasnolud zaniósł się tubalnym śmiechem.- Toż 
urodziłem się tam i z 
dwadzieścia wiosen mieszkałem. Lecz kiedyś ostatnio mnie widział, brodę miałem 
krótszą, a ty sięgałeś mi do 
pasa!
Jakaś klapka opadła z brzękiem pod czaszką Waldara. Krasnoludzka kolonia leżała 
o godzinę 
spaceru od ich pałacu. Tak samo podupadająca, jak ród Waldara, który wieki temu 
dał krasnoludom prawo do 
wydobycia węgla. Ponoć kiedyś ogrzewano nim domostwa, lecz teraz tylko 
nieliczni, i to z pobliża kopalń, 
używali czarnych brył do palenia w piecu. 
- Ruksand? - zawołał przypominając sobie miano krasnoluda. - Tyś węgiel ze swoim 
ojcem do naszej 
kuchni przywoził. Co robisz w tej zakichanej dziurze?
- No, no, mości panie liczcie się ze słowami! - zaprotestował ostro nieznajomy z 
ogoloną głową. - To 
nie jest jakaś zawszona...
- Zakichana... - sprostował Waldar.
- Czy - jak powiadacie - zakichana dziura, jeno sama proceskomnata, którą nie 
tak łatwo zobaczyć 
byle...
- Cha! Sam widzę, ciemno tu jak w...
- Ty się, Waldar, nie wymądrzaj - warknął krasnolud. - To prawdziwe szczęście 
zobaczyć największe 
dzieło ludu krasnoludzkiego, które pod przywództwem Rhutaniego yrk Qartena 
wykuto na wieczną chwałę, aby 
po wsze czasy sławiło...
- Ale co to w ogóle jest?
- Do diabła, czy musisz mi przerywać, już wpadałem w trans...
Odziany w skórę mężczyzna podniósł rękę i, co ciekawe, krasnolud kłapnął zębami 
odcinając, a 
potem przełykając resztę kwestii.
- No i dobrze, panie, - powiedział mężczyzna - żeście tak, jako to mówią, mądre 
pytanie zadali, bo 
wyciągać potem z tego transu szanownego Ruksanda, to robota nader delikatna i 
uciążliwa.
- Dobra, dobra, jak już mi przerwaliście to ci powiem, Waldar, że Bogiem, a 
praw..., tfu, że też te 
wasze powiedzonka tak się udzielają!..
- Mości krasnoludzie, jak już w cholerę plujecie, to uważajcie na kogo i 
streszczajcie się, jeśli łaska, 
bo czasu mało.
- Cha, no więc, krótko: jakiś tysiąc lat temu wykuto tę jaskinię, a właściwie 
połączono kilka pieczar w 
jedną.
- Że też wam się chciało?
- Chm, no, jak to powiadają, podobnoż umowa-zlecenie z elfami była...
- Bokanova mi opowiadał, że rżnęliście się z nimi w zawody?
- Taki z niego historyk - rżnięcie rżnięciem, a interes interesem, był taki 
okres wzajemnej pomocy 
gospodarczej.
- Dziw nad dziwy.
- Wiesz, jak to bywa, wróg twego wroga jest twoim przyjacielem.
- Przecież nie mieliście wpólnych wrogów?
- J u ż nie mamy wspólnych.
- Ach...
- No tak, co to ja, aha, no więc, jak już żeśmy to skończyli weszły tu elfy i 
urządziły wszystko tak, 
jak to widzisz.
- I tych ludzi też???
- No, nie. Ekipa się co jakiś czas w naturalny sposób wymienia.
- Ciekawym tego naturalnego sposobu - powiedział Waldar nie kryjąc kpiny.
- Coś ty taki dociekliwy?
- A co oni właściwie robią?
- Tego to już ja ci dokładnie nie powiem. Miałem jeno zlecenie na przebudowę 
jednej komory.
- Pozwólcie panowie, że ja się włączę do tej interesującej rozmowy - wtrącił się 
poskrzypujący przy 
każdym ruchu skórą mężczyzna, przyznać trzeba, że dotychczas za bardzo się nie 
ruszał. - Jestem hrabia Yrlen 
hof Zador. Z woli wielce miłościwego xięcia mej pieczy powierzono bezpieczeństwo 
tego oto miejsca, ale owoż 
i sam mistrz Beim ku nam zmierza.
Odziana w ciemną opończę postać zbliżyła się szybkim krokiem i zatrzymała, 
wyciągając prawą 
rękę oskarżycielskim gestem.
- Czego tu...
- Pozwólcie mistrzu, że przedstawię, oto Waldar...
- Z Kresse, tak-tak. Kuzyn naszej miłościwej pani.
- Widzę, mistrzu, że znacie mości Waldara - miękko powiedział hrabia, ale nie 
ulegało wątpliwości, 
że nie lubi jak się mu obcesowo przerywa.
- Aż za dobrze - burknął czarodziej i dyskretnie rozmasował pośladek. 
Gest ten roztopił złość, która już poczęła zalewać serce Waldara. 
- Nasze drogi skrzyżowały się przed dwoma laty na wielkim turnieju rycerskim 
hrabstwa Kresse - 
powiedział nie bez ironii - ale nie sądziłem, że z magiem pierwszej klasy miałem 
wtedy do czynienia. Tacy 
zazwyczaj na kiesę pospólstwa nie lecą i ofermom nie pomagają. 
Mag spojrzał nań ponuro.
- Jako widzę, gęba jak niewyparzona była tak i została; czy ty młody człowieku 
nigdy ludzkich 
manier nie nabierzesz? 
Ponownie rozmasował miejsce, gdzie plecy tracą swą szlachetną nazwę. Waldar 
przyjął to szyderczym 
uśmiechem. 
- Czyżby jeszcze się nie wygoiło? 
Wtedy, zaraz po finałowym pojedynku, kiedy zorientował się komu naprawdę 
zawdzięcza przegraną, 
pognał do loży maga Beima i kopniakiem rozrzucił jego cholerne rekwizyty. Pewnie 
by mu jakąś krzywdę 
zrobił, gdyby mag nie salwował się ucieczką. Kiedy już znikał w magicznym tunelu 
przerzutnika, Waldar 
zdążył jeszcze dźgnąć go grotem świecznika w pośladek.
- Skończ, waść, - mag zazgrzytał zębami- bo cierpliwość moja na wyczerpaniu. A 
co się odwlecze, 
nie uciecze. Jak słyszałem, w tegorocznym turnieju zgarnąłeś wszelkie trofea, 
więc powodów do narzekań nie 
masz. 
Waldar przełknął pokrętną filozofię Beima, pomyślawszy, że zadzieranie z magiem 
zawsze ma coś z 
targania tygrysa za ogon: i śmiesznie i strasznie.
- Teraz zamknij gębę, a uszy lepiej otwórz, jeśli masz co zrozumieć, bo to, 
przed czym stoisz 
przerasta ciebie i twoją pustą głowę.
- Na razie niewiele tu widać - odparował ponuro.
- I niewiele więcej, prostaku, w tej chwili zobaczysz. Znajduje się przed nami 
machina do kalkulacji 
wszelakich, która choć jest dziełem największych magów w dziejach naszego 
świata, nic wspólnego z magią nie 
ma. Niestety, zasady jej działania to dla nas czarna... eee... - zająknął się 
mag. - Chciałem rzec, okryta jest 
mrokiem niewiedzy.
Waldar skrzywił się lekko, mocniej nadal nie mógł z uwagi na ostrzegawczy 
sygnał, gdzieś zza ucha.
- Jeśli nie wiecie jak działa, to jak się dzieje, że wszelkie przepowiednie się 
sprawdzają? - ostatnie 
słowa przyprawił obficie ironią.
- No co ty, chłopie - wtrącił się rechocząc krasnolud - dziecko jesteś? Trzymają 
po prostu pewnikiem 
w ukryciu jakiegoś jasnowidza, a tu im więcej luda w tym bierze udział, tym 
łatwiej z wydatków się rozliczyć.
- Bez profanacji, proszę! - zagrzmiał hrabia Yrlen hof Zador sięgając do pasa - 
Nie pozwolę, by w 
miejscu tym...
- Spokojnie i bez machania bronią! - zastopował go mag, jego ręką uniosła się ku 
krasnoludowi, 
który stał już w szerokim rozkroku z toporem w ręku - I wy, mości Ruksandzie, 
opanujcie nieco swe odruchy, bo 
jak zacznę z wami tańcować, to szybko nie skończę. 
Odwrócił się od poczerwieniałego, ale milczącego krasnoluda do Waldara. 
- A ty, widzi mi się, zapewne, udajesz głupszego niż jesteś. - Popatrzył ponad 
jego ramieniem na 
jaskinię, ludzi nieruchomo tkwiących w mroku, westchnął. - Wszystko to działa 
sprawnie, ale za skarby świata 
nikt nie wie jak i dlaczego. Tylko kilku ludzi posiadło i to nader skromną 
wiedzę na ten temat, a i oni wolą być 
ostrożni. 
- Nie dziwię się, karczmarz do dziś wspomina, jak to dziesięć lat temu w 
styczniu orali śniegi i siali 
żyto, bo ghoroskop wyszedł był taki. 
- No cóż - mag zbył kąśliwą uwagę machnięciem ręki - xiążę Partyk nieco wtedy 
przesadził, a i 
machina nie w pełni jeszcze opanowana była. Ale do rzeczy, będę się streszczał i 
pomijał zbyt skomplikowane 
dla was detale. - Nie przypadkiem wbił wzrok w kuzyna xiężnej i postarał się, by 
adresat spojrzenia to 
zrozumiał. - To, co tutaj widzisz, co masz przed sobą, powstało wiele pokoleń 
temu. Nie było długo używane, 
dopiero xiążę odkurzył ją. Jest to machina, która pozwala precyzyjnie określić, 
na przykład, ruchy gwiazd i 
planet, ich wzajemne ułożenie i wpływ na przyszłość. Kryje też w sobie wiedzę o 
wszystkich mieszkańcach 
królestwa wraz z rodzinami, ich koligacjach, dobytku i profesjonaliach, a to 
bardzo przydatne... - zająknął się.
- Szczególnie, gdy serwituty trzeba wyznaczyć - mruknął Waldar.
Mag spojrzał na niego ponuro. 
- Mowiłem, że głupiego tylko udajesz - mruknął pod nosem, a potem westchnął: - 
Nie będę strzępił 
sobie języka, tylko podejdźmy bliżej, sam zobaczysz. 
Odsunął się i gestem zaprosił gościa, by ruszył pierwszy. Waldar uśmiechnął się 
promiennie, by 
jeszcze szerszym gestem wypuścić maga przed siebie. 
- Zobaczysz - rzucił przez ramię czarodziej - jak to wygląda. Od czterech dni 
stawiamy prognozy 
plonów sześciu zbóż, ich wpływu na hodowlę bydła i trzody, a przez to cen w 
portach Sviny i Ganiwesla.
Waldar z dreptającym u boku nabzdyczonym krasnoludem i przylepionym do pleców 
hrabią Yrlenem 
hof Zadorem podążył za nim. Rzucał bystre spojrzenia, mając na uwadze swą misję. 
Ale łatwo było xiężnej 
powiedzieć: zepsuj machinę. Kiedy rozmawiał z kuzynką, machina do ghoroskopów 
jawiła mu się na kształt 
zegara z pałacowej biblioteki w Nugarday, gdzie wystarczyłoby wsunąć, choćby 
palec między tryby. Lecz teraz 
kiedy maszerował po trzewiach podpałacowej jaskini, gdy ujrzał ogrom całej 
maszynerii, sprawa wyglądała 
znacznie gorzej. Odechciało mu się wsadzania doń czegokolwiek, a już najbardziej 
własnych członków.
W miarę jak oddalali się od ściany coraz więcej światła rozpraszało panujący 
wokół mrok i coraz 
więcej szczegółów było widocznych. Szli po czymś w rodzaju podestu, lekko 
opadającego w kierunku wnętrza 
hali, na dnie której widoczna była skomplikowana budowla wykuta w kamieniu. 
Przypominała wielki kawał 
sera i to mocno nadgryzionego przez szczury, złożona była praktycznie z 
niewielkich komórek połączonych ze 
sobą otworami, przez które przechodziły liczne sznury. W każdej z komórek widać 
było jakąś postać, a sądząc 
po wyłaniających się z mroku fragmentach musiały ich być tutaj grube setki. 
Większość z nich siedziała 
nieruchomo, jednak co chwila, jak gdyby dreszcz przebiegał po sali. 
Kiedy podeszli bliżej i stanęli na krańcu podestu obiegającego niczym galeria 
wnętrze hali, Waldar 
zauważył, że to, co brał za nerwową krzątaninę, wywoływane było przez kolejne 
osoby, które zdawałoby się 
bez ładu i składu pociągały za sznurki łączące poszczególne postacie. Dopiero po 
chwili z morza, wydawałoby 
się, nieskorodynowanych ruchów wyłaniał się jakiś ukryty i niezrozumiały ład, 
którego obcość była wyczuwalna 
nawet z daleka.
Waldar stał zdumiony, czując jak jego ciało pokrywa gęsia skórka. Jak, u licha, 
ma tu coś uszkodzić?! 
Najpierw musiałby wiedzieć, choć w zarysie, co czemu służy. Inaczej zamiast 
wsadzić palec w serce machiny, 
może, powiedzmy, wetknąć go w centrum systemu kibli, zamontowanych ku wygodzie 
obsługujących.
- Co to jest? - spytał, nie do końca takim tonem, jaki sobie zaplanował.
- Cha, cha! - zarechotał mag. - Coś wreszcie zrobiło wrażenie na szlachetnie 
urodzonym panu.
- No, chłopie! - Krasnolud uniósł wysoko rękę, z rozmachem klepnął Waldara 
pomiędzy łopatki. - 
Widzisz, ten tego, każdego to bierze - spojrzał na maga i dodał z przekąsem: - 
Pamiętam jak swego czasu 
wysłuchałem tu oberka w wykonaniu kapeli złożonej z szacownych zębów wielce 
szanownego Beima.
- Przyznaję - odparł, nieco przez nos, mag - że i na mnie widok ten wywarł duże 
wrażenie - te setki 
postaci czekających na znak, by wedle Cantousu Baenara czyli inwoka...
Nagle urwał i czegoś nasłuchując, przechylił się za barierkę.
- Zaraz ruszy na dobre - zatarł wesoło dłonie. - Zaraz!
Teraz pozostali usłyszeli jakiś warkot dobiegający z dołu, spod galerii. Cichy 
drobny werbel, jakby 
ktoś sypał na napiętą skórę bębna pojedyncze ziarnka kaszy manny. W tym samym 
momencie Waldar poczuł 
drgnięcie medalionu na szyi. W zaaferowaniu całkiem zapomniał o jego istnieniu. 
A przecież tatko tyle razy 
kładł mu do głowy, jak drogocenny i potężny jest ten amulet. Zanim zdążył go 
pochwycić, łańcuch naprężył się 
gwałtownie. Waldar stęknął i poszukał spojrzeniem pomocy u gospodarzy, lecz cała 
trójka wpatrywała się w coś 
na dole.
- Wyjście... wyjście? - wycharczał odciągając łańcuch od swojej szyi.
- Widzę, że coś jednak wiecie - mruknął Beim nie odrywając jednak wzroku od 
poruszających się 
postaci w dole. W jego głosie dominowała uraza. - Teraz istotnie działa wejście-
wyjście... 
Przerwał, gdyż kątem oka dojrzał jak Waldarem szarpnęło. Niedoszły sabotażysta 
jęknął i 
wykonawszy efektowny piruet wyrżnął zadkiem o pomost. Wszyscy przezornie 
odskoczyli, wbijając wzrok w 
rozjarzony medalion na jego szyi. 
- Złochron - szepnął Beim z mieszanką podziwu i pożądania. 
Waldar dosłownie wleczony przez łańcuch, maszerował tyłem w górę pomostu.
- Co wam, panie?! - Ruksand próbował złapać mężczyznę za nogi, lecz w efekcie 
sam policzył kośćmi 
stopnie.
- Zła magia, złe miejsce, nie wolno mi... - zabrzmiało wątle i Waldar runął 
głową naprzód w najbliższy 
korytarz.
Beim wybuchł gwałtownym śmiechem:
- Widzisz, gówniarzu! - ryknął bijąc się po udach.- Przecież elfy machinę 
najsilniejszymi zaklęciami 
opatrzyły, aby nikt nie powołany nosa nie wściubiał. Czemu się pchasz, gdzie cię 
nie proszą?
Waldarowi coś musiało stanąć na drodze, gdyż dobiegł ich łomot straszliwy, a 
potem dźwięk 
tłuczonego szkła. Ruksand zaklął szpetnie i pognał w ślad za pobratymcem z 
Nugarday. Uśmiechnięty 
jaszczurczo hrabia Yrlen odprowadził go wzrokiem.
- W rzeczy samej totumfat jaśnie pani jeno siniakami się wymiga - powiedział z 
żalem i bynajmniej 
nie po szlachecku smarknął na podłogę. - A już myślałem, że go machina na jakiś 
czas uziemni.
Beim zmilczał uwagę, choć palce jego wykonały krótki, acz obrzydliwy ruch 
zgniatania czegoś. 
Poruszył wargami, ale z ust nie wydobył się dźwięk. Odwrócił się i ponownie 
jakby uleciał duchem. Hrabia wbił 
mu w plecy złe spojrzenie, a potem odszedł śladem poprzedniej dwójki. 
*
Waldar wstrzymał konia i zadarł głowę ku wierzchołkom skał zamykającym wąwóz. Na 
posępnym 
obliczu wapienia upstrzonego gdzieniegdzie kępami trawy, jak owłosionymi 
brodawkami, woda wyżłobiła 
długie szramy. Przesunął wzrokiem po sosnach porastających zbocza. Zamglone 
słońce nie potrafiło nadać 
zieleni takiej soczystości, jakiej pragnął, lecz i tak czuł się znacznie lepiej 
niż jeszcze rano w karczmie. Nawet, 
jeśli zważyć, iż przed nimi, w wysokiej trawie leżał po części zżarty śmierdzący 
koński zewłok. Kilka czarnych 
obłoczków wirowało nad ścierwem: muchy harcowały sobie po nim w najlepsze.
- No - mruknął do krasnoluda dosiadającego dychawicznej chabety. - Chcesz, to 
rzygaj, lepiej się 
poczujesz. 
Na brodatej twarzy Ruksanda pojawił się porozumiewawczy uśmiech. 
- Dworujesz sobie. Rzygający krasnolud, tfu... - Podrzucił topór w dłoni.- 
Zaiste paskudny byłby to 
widok. I butów szkoda...
Chociaż w Nugarday nie przyjaźnili się ze sobą, tu Ruksand bez wahania 
zaoferował swoją pomoc w 
poszukiwaniach, nawet kiedy stało się jasne, że w całą sprawę może być 
zamieszany chrzątak. Lekkim tonem 
stwierdził, że właśnie skończył zlecenie xięcia Partyka i teraz przyda mu się 
trochę ruchu. Było to na rękę 
Waldarowi, który mimo dobrych turniejowych doświadczeń z potworami dotąd się nie 
potykał, a całą o nich 
wiedzę czerpał z pałacowej biblioteki. Bokanova nadal nie nadawał się niczego 
innego jak do odstraszania od 
okowity młodzieży swoim widokiem. 
- Myślę, że tu zostawimy konie - zasugerował Waldar zeskoczywszy na ziemię, dla 
uspokojenia 
klepnął kobyłę.
Wyglądała tak, jakby się miała lada moment wynicować. Za to Ruksand okazywał 
wspaniały humor. 
Cały ożywiony nucił coś pod nosem, z czego jako tako dawało się zrozumieć 
refren: "...każdy kiep utnie mu 
łeb". Po drodze krasnolud zdążył wyjaśnić Waldarowi perfidię hrabiego i maga. 
Dobrze wiedzieli, że 
niewtajemniczeni mogą przebywać w pieczarze tylko po wypiciu specjalnej 
mikstury. Zaniedbawszy tego 
delikwent już po paru chwilach pracy machiny tracił przytomność i na dobry 
tydzień był wyłączony z życia. 
Piekielny ból głowy i żołądkowe dolegliwości wtajemniczeni nazywali taranem, bo 
tak to urządzenie musiało się 
czuć po każdej robocie. Słysząc to Waldar jeno przymknął powieki i zmacawszy 
medalion pod bluzą, 
podziękował gorąco ojcu.
- No to w drogę - zaordynował i sprawnym krokiem ruszył pod górę. 
Hackarz to głupek, pomyślał. Pomylił drogę. Kmioty ze wsi koło traktu dokładnie 
opisały osobliwie 
ubraną postać z dziwną sakwą przytroczoną do łęku. Nos także pasował: wielki i 
haczykowaty. Tajemnicą 
xieżnej pozostanie, czemuż to nie dała mu straży od samej granicy. Pewnie 
starała się sprawie nie nadawać 
zbytniego rozgłosu.
Waldar wykonał trzy wielkie susy, za sobą słyszał poświstywanie krasnoluda. 
Nietrudno było iść 
śladem chrzątaka: potwór szedł ciężko objuczony, a po gałęziach krzewów sądząc, 
jego bagaż wierzgał przy 
tym co sił i czepiał czego się dało. Jeśli posiłek z koniny nasycił stwora, 
Hackarz powinien być jeszcze żyw i 
nienaruszony. Zresztą ludzkie mięso u większości kreatur nie cieszyło się 
zbytnim powodzeniem, coś jak 
szpinak u ludzi.
Przystanął. Smród, który dotąd łowili, uderzył z siłą topora. Słodki i mdlący, 
jak po sznurku prowadził 
do najbliższego zakrętu. Dla sprawdzenia Waldar musnął palcami jelec miecza, a 
potem zręcznie wspiął się na 
skalną stromiznę. Ruksand pośpiesznie odmówił inwokację do sił wyższych i 
podążył w jego ślady. Pewnie 
znajdując oparcie dla stóp i dłoni, przesunęli się do załomu ściany. Gdyby ktoś 
czekał w dole... lecz nikogo nie 
było. Skalny masyw utworzył tutaj coś na kształt niewielkiej areny, której 
najgłębszy kąt dziurawił wylot 
jaskini. Wszędzie poniewierały się kości, często na wpół ogryzione, potrzaskane 
skorupy i jakieś zaschnięte 
plamy plugawej barwy. Waldar kocim ruchem zeskoczył między kamienie, po nim 
łupnął o ziemię krasnolud.
- To co? - zatarł dłonie.- Wpadamy do jaskini, znaczy, chrzątaka w ryj, Hackarza 
za łeb i w nogi? 
Waldar poklepał muskularne ramię Ruksanda. 
- Najpierw zdałoby się krztynę zastanowić. 
Z miny sądząc dla krasnoluda taki pomysł miał duży urok nowości: - Znaczy się, 
wpadamy do 
jaskini, chrzątaka w ryj i Hackarza też w ryj? 
No tak, sprawa była trudniejsza niż Waldar sądził. W końcu jednak waleczny 
towarzysz wyprawy dał 
się przekonać, że najpierw muszą kreaturę wywabić na otwartą przestrzeń, gdzie 
nie tylko mieli więcej miejsca, 
ale i smród był mniejszy. Zarazem zmówili się rozdzielić, by potwora wziąć we 
dwa ognie. Ruksand poszedł w 
lewo, a Waldar skierował swe kroki w prawo, spoglądając z uwagą na mijane 
szkielety. Krowy, psy, świstaki, 
chyba niedźwiedź, jak to u chrzątaka, który - jeśi zostawi się go w spokoju - 
człowieka nie zaczepi. 
Kiedy podeszli na kilkanaście kroków, Ruksand wyciągnął z sakwy krzemień oraz 
niewielki 
woreczek mocno ubity. Podobne akcesoria lud krasnoludzki demonstrował na różnych 
festynach czy balach ku 
rozrywce gości. Ruksand przyklęknął i sprawnym uderzeniem topora skrzesał parę 
iskier. Rozdmuchał żar, aż z 
hubki wszytej w róg poczęła się strużka dymu unosić, a potem celnym rzutem 
umieścił przesyłkę w otworze 
jaskini. W głębi błysnęło jak sto piorunów, aż skry zatańczyły na sklepieniu. 
Niegroźne, chociaż wystarczająco 
efektowne, aby zwabić chrzątaka do wyjścia. Istotnie. Stwór, wyglądający jak 
owoc grzesznej miłości krokodyla 
z modliszką, wyskoczył niczym z procy. Jednak zamiast, zwyczajem chrzątaków, 
stanąć słupka i zlustrować 
przeciwnika, zaatakował Waldara niczym rozjuszony byk. Zdawał się nie zauważać 
krasnoluda zabiegającego 
mu drogę. Ruksand zamachnął się toporem, lecz stwór skręcił nieoczekiwanie i 
końcem solidnego ogona 
trzasnął napas-
tnika w tors. Krasnoluda zdmuchnęło niczym świecę. Miecz mistrza hrabstwa Kresse 
w mgnieniu oka 
wylądował w jego dłoni. To nie były przelewki. Pamiętał nauki z księgi: chrzątak 
ma nisko osadzony środek 
ciężkości, więc nie skacze. Dlatego najlepiej ciąć po zwodzie w nasadę szyi, 
gdzie łuski najdelikatniejsze. Ten 
stwór jednak zachowywał się dziwacznie. Nie dość, że szarżował, to jeszcze 
chwiał się na boki. Dobrze, że 
przynajmniej ryczał zwyczajnie. Waldar zerknął w bok, gdzie krasnolud przebierał 
kończynami niczym żółw. 
Nie wyglądało, aby miał mu przyjść z pomocą. Mężczyzna ruszył kreaturze 
naprzeciw. Kiedy dzieliło ich nie 
więcej niż dwa metry, odbił się potężnie, pragnąc przeskoczyć nad monstrum i 
ciąć go z góry w odsłonięte 
miejsce. Uczyło tego doświadczenie całych pokoleń łowców, lecz ułamek sekundy 
później zrozumiał, na 
przeciwnika. Nie było czasu na użycie miecza i Waldar zrobił jedyne, co mu 
pozostało: wykorzystując impet 
zderzenia, zdzielił potwora rękojeścią miecza z całych sił w dolna szczękę. 
Kłapnęło, a zaraz potem potworny 
wstrząs pozbawił Waldara przytomności.
Kiedy się ocknął, jego ciało zaprotestowało serią bolesnych, acz jednoznacznych 
sygnałów. 
Gigantyczny ciężar wduszał go w ziemię, w każdej chwili grożąc połamaniem żeber. 
W głowie szumiało, a w 
plecy wbijał się jelec miecza. Na dodatek ten smród i kapiąca na twarz 
zielonkawa ślina! Napiął mięśnie, ale 
upadek tak poskręcał jego ciało, że nie miał się o co zaprzeć. Jeszcze raz 
spróbował, lecz jedynie miecz, 
zamiast kłuć go w nerkę, przesunął się nieco niżej. Idiotyczna sytuacja, 
chrzątak leżał nieruchomo, lecz żył. 
Świadczyło o tym wolne pulsowanie na szyi, którą miał przed oczymi. Waldar 
pociągnął nosem, potem raz 
jeszcze i w końcu zaklął na tyle głośno, na ile pozwalała prasa z chrzątaka. To 
bydle było zalane w pestkę! 
Dlatego tak dziwacznie się zachowywało. W umyśle najbystrzejszego 
przedstawiciela nugardayskiego rodu 
poszczególne trybiki zaczynały pasować do siebie. Jednocześnie, przy kolejnym 
głębszym oddechu, jelec miecza 
wsunął mu się między pośladki. Zaskowyczał.
- Chłopie, żyjesz? - usłyszał głos płynący, gdzieś z zaświatów. 
Przymknął oczy z ulgą, a potem zatrzepotał powiekami.
- Zepchnij go ze mnie! - wydusił resztką powietrza.
Wspólnym wysiłkiem udało im się tego dokonać. Stwór zwaliwszy się na drugą 
stronę pierdnął 
głośno, lecz budzić się nie miał zamiaru. Waldar rozkaszlał się wstając 
chwiejnie.
- O matko moja!.. 
Krasnolud miał minę głęboce niewyraźną. 
- Zaskoczył mnie - mruknął, a potem zaczął kląć niezwykle oryginalnie i długo.
Waldar przestał ssać skaleczoną dłoń, słuchał chwilę, potem dźgnął go palcem.
- Nie martw się. Pewnie praca u xięcia Partyka pozbawiła cię kondycji. 
Ruksand zastrzygł uchem, a potem rozpogodziło się jego brodate oblicze. Wyraźnie 
takiej pociechy 
potrzebował. 
- Zostań tutaj - Waldar poklepał go po plecach.- Chrzątak nie powinien ci 
przeszkadzać.
Kiwnięciu głowy krasnoluda towarzyszył rzut oka na poświstującą bestię.
- W razie czego - buńczucznie stuknął styliskiem o skałę - w łeb i tyle. 
Waldar mrugnął do niego i wsuwając miecz do uprzęży na plecach wszedł w ciemny 
korytarz. Nie 
miał problemów ze znalezieniem właściwej niszy zastawionej kilkoma głazami. 
Siedzący w głębi kształt 
szczękał zębami i oczyma świecił.
- Spokojnie człowieku - Waldar wyszarpnął jeden z głazów. - Zaraz będziesz 
wolny. 
Dysząc odwalił kolejne, depcząc przy tym kawałki szkła, skądeś tu przywleczone. 
Wkrótce mógł 
wsunąć się do środka. Mimo podłego światła, oczy przybysza zbadały sylwetkę 
mężczyzny. W końcu spoczęły 
na uchylonym kuferku. Smak zawodu napłynął do ust wybawiciela 
- Ty nie jesteś Hackarz, prawda? 
Mężczyzna chlipnął i rzucił się pod jego nogi, próbując ucałować sfatygowane 
obuwie.
- Słyszałeś?! - Waldar poderwał go w górę.- Pytałem, kim jesteś?
- Beppo - pisnął niewyraźnie więzień. - Handlarz, dobry człowiek i sługa waszej 
miłości.
Waldar pchnął nogą wieko by się otworzyło i przyjrzał zawartości kuferka. Ponad 
połowę zajmowały 
buteleczki różnych kształtów.
- Nalewki, wódki, okowity, gorzałki wyborne - odezwał się Beppo wyraźnie 
ożywiony. - Wożę, 
częstuję, ludzie próbują i zamawiają - westchnął ciężko i delikatnie wyjął 
kuferek z rąk przybysza. - To bydlę 
tyle mi zmarnowało - zamknął wieko - ale inaczej pewnie już dawno rozerwałoby 
mnie na strzępy. A tak, 
flaszeczka za flaszeczką i dotrwałem do przybycia waszeci. 
Waldar opadł ciężko na kamień. Zamiast Hackarza znalazł jedynie handlarza wódy 
upijającego 
potwory. Okropność!
- No to cyk i życie staje się prostsze, oto moja dewiza! - stwierdził raźnie 
Beppo. Z ust lał mu się 
strumień słów, uśmiechał się służalczo, najwyraźniej próbując przypodobać 
wybawcy. 
Ten w roztargnieniu pokiwał głową. Najwyższy czas wrócić do miasta i odnaleźć 
tego Hackarza, 
pomyślał, lecz przeczucie mówiło, że jest już na to za późno. Skinął na Beppa, 
zły wyszedł przed jaskinię, 
milcząc zawzięcie minął Ruksanda i pierwszy zszedł do koni. Rozumiało się, że 
wódczarz i krasnolud pojadą na 
jednym wierzchowcu. Wskoczył w siodło. 
W drodze powrotnej myśli biegły mdłą strużką przez jego obolałą głowę. Jeśli 
zginęła tak ważna 
osoba, jak Hackarz, a xiężnej pani na nim zależało, to pewnie ktoś miał 
przeciwny w tym interes. Miast tracić 
czas na uganianie się za straszydłami, od tego należało zacząć. W milczeniu 
przeżuwał te myśli. Niestety 
uratowanemu wódczarzowi gęba się nie zamykała. 
-Jaśnie pan raczy spróbować tego likworu - podsuwał mu pod nos coś cuchnącego 
substancją, którą 
mistrzowie stolarscy nasączali stoły do karczm, by przedwcześnie nie butwiały. - 
Pochodzi aż z Galcyi i tylko 
tamtejsi go wyrabiają, wyorny na robaki! - nalegał.
Waldar spojrzał nań wzrokiem, od którego powinien był zmienić się w słup soli, 
ale ten ani się 
zająknął.
- Robaków to nawet mieć nie trzeba, ale powód zakomity, najlepsze gdy małżonka 
sroga! Każdy 
pigularz będzie optował za taką kuracją. 
- A bodaj by cię, ten twój kompan zeżarł, gaduło uprzykrzony!
- A zeżarłby ani chybi, jakby jaśnie pan tu w te strony, nie zajrzał, choć 
powiadają, że nie zżera, ino 
ryczy i ludzi rozdeptuje. Jakem jechał do Galcyi, to podobne stwory w Pyrli żyły 
i ludzie mówili, że się 
strasznym paskudztwem 
pasły?.. 
Waldar popatrzył przeciągle na hadlarza, aż ten zamilkł. 
- Chrzącimiętka i tutaj rośnie - odezwał się Ruksand z tyłu i dodał tytułem 
wyjaśnienia: - Miałem 
paru ze wsi do pomocy, to mi opowiadali. Krowy to świństwo im żarły i mleko 
cuchło, aż nikt nie chciał brać. 
-Dużo tego rośnie? - zapytał Waldar przypominając sobie właściwą stronę z księgi 
o monstrach.
- Nie pomnę. Chyba gadali, że szczęściem niewiele.
- Od dawna?
- No... - Krasnolud zmierzwił czuprynę. - Mówili, że jak dzieciakami byli, to 
tego nie widzieli. 
Dopiero niedawno, jak za smrodem poszli to dziwną roślinę znaleźli. Much tam 
było, aż strach podejść! Nie 
wiedzieli, co to jest, aż jeden nowy, z południa, powiedział.
- A, ciekawe - zauważył Waldar - co robi paskuda w takiej okolicy, gdzie nie ma 
się czym paść... A 
jego, to znaczy stwora, żonę ktoś widywał?
- Chyba nie! - pokręcił głową - Ale ponoć czasem nocami ryczy, tylko jakoś 
szczęściem dla tutejszych 
nie idzie im.
- Aha, więc tak to się ma: jest chrzątak, chrzątakowa ryczy, ale śladu jej nie 
widać... A kiedy się 
mag Beim tu zjawił? - zapytał siebie, lecz odpowiedziała mu cisza, więc dodał 
szybko: - O to zapytamy w 
karczmie. 
Karczmarz nie musiał liczyć cieląt i wydanych córek, by sprawę zdać dokładnie. 
Chrzątaka było 
łatwo obejść i specjalnych kłopotów nie sprawiał, więc się nad zjawieniem jego 
nie zastanawiał, ale fakt - pięć 
lat temu zjawiła się jakoś tak wiosną gadzina, a latem Beim. Jesienią wyprawiano 
się już na stwora, we dwie 
może trzy setki wojska, ale im uszedł. 
- A jak wiosną gody jego były, nie widział kto czasem człowieka z czymś jak 
trąba albo może 
konewka?
Karczmarz chwilę ssał dolną wargę i ożywił się nagle.
- A wiecie, panie, że tak? Kiedyś wpadł tu jeden aż popłakany ze strachu i 
właśnie opisywał człowieka 
z trąbą. Wyśmialim go wszyscy, napoilim i przestał gadać. 
Waldar wysączył dwa kufelki piwa, za oferowane do nich jajo podziękował i udał 
się pomyśleć 
spokojnie na podwórze. Kilka chwil potem poderwał się, konia zażądał i ostrym 
kłusem dotarł do zamku. Beima 
w komnacie nie zastał, więc służbie nakazał pilnie gospodarza sprowadzić. Ten 
zjawił się na wezwanie aż 
nazbyt rychło, jak na odległość, którą wypadało przejść statecznym krokiem 
dostojnika.
- O co chodzi, mów krótko! - rzucił hardo, ale nutka niepokoju w głosie 
przedarła się przez butę.
- O chrzątaka.
Mag jakby odetchnął.
- I co? - zapytał kpiąco.
- Zwabiłeś paskudę w te strony i siałeś smrodliwe ziele, by nie odeszła, tylko 
po to, by uzyskać 
posadę w zamku. Niby żeś taki biegły we smokach wszelakich?
- Zali nie tytułują mnie...
- Co mnie twoje tytuły! - przerwał Waldar. - Widziano jak wabiłeś to biedne 
zwierzę w porze godów 
dmąc w dziurawą konewkę...
- I co? - powtórzył, ale już innym tonem, zaniepokojony mag, stracił bowiem z 
oczu cel, ku któremu 
gość zmierzał.
- A to, że pałacowe intrygi zbyt skomplikowane są dla prostych ludzi. Trudno 
byłoby ci ich 
przekonać, żeś nie udawał chrzątakowej, aby dla własnej przyjemności rzyć 
nadsta... 
- Potwarz!!! - ryknął Beim.
- Może i potwarz... - bąknął na zmianę brwiami ruszając.
- Sam w to nie wierzysz! - zachrypiał zrozpaczony czarodziej.
Waldar uśmiechnął się i strzepnął pyłek z rękawa.
- Ja może i nie wierzę, no bo jak uwierzyć, jeśli kto cię zna... - zaczął, a gdy 
mag odetchnął z ulgą, 
zakończył złośliwie: - Ale jeśli kto cię nie zna, albo po prostu zawodowo trudni 
się fabrykowaniem plotek...
- Ten twój cholerny bajarz! - palnął się w czoło Beim. - Jużci roztrąbi, aż o 
Wieczne Góry się odbijać 
będzie. Jeśli on cokolwiek wie... Wcześniej czy później wyskoczy ze swoim.
- Może później, a może w ogóle. Bokanova to rozsądny człowiek.
Mag zwrócił na niego twarz z wyrazem oczekiwania. 
- Mniemam, że to nie renta xięcia cię tu sprowadziła, ale ów osobliwy przyrząd 
obrachunkowy, 
który w pieczarach chowacie. - Waldar uśmiechnął się promiennie, na znak, że do 
targu przystępuje. - Rzecz w 
tym, że na rachunkach, przy całym szacunku - skłonił głowę - nie znacie się 
wystarczająco. Pewnie dlatego, 
zaginął człowiek, rzadkiej profesji, Hackarz miał na imię... - zawiesił głos, a 
Mag skwasił się na twarzy. - 
Domyślam się, że nienarodzony jeszcze potomek xięcia krzyżuje jakieś twoje 
plany, ale ufam, że pakt między 
nami może stanąć...
Beim czekał, jakby chciał się przekonać, co gość jeszcze może powiedzieć, wstał 
gwałtownie i ruszył 
po komnacie.
-Czekalim - rzucił wreszcie odwrócony tyłem - czekalim ze złotem, ale nie 
doszedł...
- O, niewiele mi pomagasz...
- Hrabia Yrlen hof Zadorf xiążęcymi zabijakami miał go chronić, trzy dni temu 
granice nasze 
przekraczał... Widzieli go jak zbliżał się do miasta.
- Kosztowny człowiek, skoro tak wielu szpiegów go prowadziło, z pewnością nic go 
nie zjadło, ani 
nie utonął w jakimś bagnie... 
Beim ze złością wzruszył ramionami, z hałasem otworzył szufladę w komorze pod 
ścianą. Waldar 
wolno sięgnął do rękojeści miecza. 
- Spokojnie, zabijako, niech będzie pakt. - Czarodziej wyciągnął garść złota. - 
Twoje.
Medalion wisiał spokojnie i Waldar położył rękę na dukatach.
- Za usta Bokanovy - objaśnił mag. - A to byś dał znać, jak Hackarza znajdziesz. 
- Dołożył drugą 
większą kupkę złota. 
A, to tak sprawy stoją, pomyślał Waldar. Choć nie trafiłem w samo serce, to 
ciągnę nić, od której 
niebawem cała kapota się spruje. 
- Tego nie wezmę - powiedział odsuwając dodatkową zapłatę - tu mnie już dane 
słowo wiąże. 
Obrócił się ku półce i uniósł czarny przedmiot leżący między szklanymi kulami. 
Kształtem 
przypominał dwa grube, nałożone na siebie pierścienie. 
- Jak sam się przekonałem, jesteście niedoścignieni w preparacji przerzutników - 
gość podrzucił 
magiczny przedmiot w dłoni. - Piękna sztuka, aż szkoda, że tylko do 
jednorazowego użycia. 
Mag łypnął okiem. 
- Chcesz, to bierz. Coś ci się należy za tamto mistrzostwo. Ale - uniósł głos - 
wtedy będziemy kwita. 
Waldar pokiwał do siebie głową i po chwili namysłu wsunął pierścień do kieszeni. 
- Niech i tak będzie. Takie coś zawsze może się w życiu przydać. Jak daleko może 
przenieść? 
Głos maga stawał się mocniejszy, gdy wstępował na znany sobie teren: 
- W każde miejsce naszego świata. I to nie tylko pieszego, ale i konnego. Wróg 
ci na kark następuje, 
musisz pilnie setki mil pokonać, albo wiadomość przesłać. 
Nic trudnego. Myślisz o miejscu przeznaczenia, obracasz pierścienie i hop! już 
jesteś - uniósł 
dramatycznie dłoń.- To najlepszy egzemplarz, jaki kiedykolwiek stworzyłem. 
Waldar zdawał sobie sprawę, jak kosztowny jest pierścień przerzutnika, na który 
nielicznych władców 
było stać, lecz nie miał wyrzutów sumienia. Przez niegdysiejsze matactwa Beima 
całe dwa lata musiał na 
zasłużony tytuł mistrza czekać. 
- A ty - czarodziej chciwie wpatrywał sie w tors Waldara - nie byłbyś gotów go 
odstąpić? 
Opuścił wzrok i dojrzał fragment Złochrona łyskający zza bluzy. 
- Dał mi go ojciec. To raz, a dwa przekonałem się jak jest skuteczny.
Beim nawet nie zdziwił się odmową. Wiedział pewnie, że medalion zabrany siłą, 
rychło nowego 
właściciela prowadzi do zguby., 
- Już niewiele czynnych Złochronów ostało się na świecie - mruknął do siebie.- 
Myślałem, że 
wszystkie są w rękach wielmożów. Kto by pomyślał, że przyjedzie z nim osiłek z 
prowincji. 
Waldar darował mu ten przytyk. Dopiął guzik bluzy i podszedł do drzwi.
- Na pewno nic nie masz wpólnego ze zniknięciem Hackarza? - spytał jeszcze w 
progu, lecz Beim 
pokręcił głową. - A machiny oszukać nie dasz rady? - upewnił się, lecz 
czarodziej pokręcił głową po raz wtóry.
Opuściwszy komnatę maga, postanowił przy okazji odwiedzić zacnego hrabiego, co 
zajmował się 
wszystkimi ciemnymi sprawami kraju. Ten usłyszawszy odpowiednio przykrojoną 
opowieść przyznał, że i 
owszem posłał dwu najtęższych zabijaków, lecz niewiele od nich można się 
wywiedzieć, bo trunki im z głów 
jeszcze nie wywietrzały, a po bójce języki na wyszczerbionych zębach pokaleczyły 
i nic sensownego nie 
mówią. Zawarł przy okazji hrabia układ z Waldarem, co do poufności owej 
informacji, wszak odpowiedzialność 
za fatalny wybór eskorty spadała także i na niego. Xiężna pani tymczasem raczyła 
roz-
począć poród, o czym powiadomiła przez umyślną służkę. Waldar mrucząc do siebie 
pod nosem 
wskoczył na konia.
Siarczyście zły przekraczał bramy xiążęcego odwachu, z daleka machając 
strażnikowi listem od 
hrabiego. Jak zobaczył, osobliwie potraktowano dwu gagatków, którzy wczoraj tak 
zawiedli. Na podwórcu, 
przy studni wygrzewali się w słońcu, co jakiś czas nabierając zimnej wody do 
ust, płucząc je i spluwając. 
Widząc go skostnieli wytrzeszczając oczy, spojrzeniami błagając o litość. 
Trafiony nagłą myślą Waldar zamarł 
bez ruchu, nie widząc sztywnych jak kamienne rzeźby żołdaków, poświstujących 
przez wykruszone zęby. 
Zawrócił nagle konia w miejscu i wypadł przez bramę na śliskie uliczki miasta. 
Gnał na powrót do karczmy. 
Zagmatwana sprawa w mgnieniu oka zaczęła się składać w całość. 
Bokanova na swoje szczęście doszedł do stanu pewnej przytomności.
- Hackarz! Czy wiesz gdzie jest Hackarz? - wrzasnął od wejścia Waldar. 
Pisarz zrobił zdziwioną minę.
- W izbie obok, razem go nieśliśmy...hyck!- podskoczył od czkawki. - A co 
poszedł sobie?
Najlepszy fechtmistrz Kresse wypadł na korytarz i dwoma susami dopadł drzwi. W 
małej kliteczce 
powietrze było ciężkie od zapachu maści. Medyk zasłaniał sobą kogoś, kto 
cichutko pojękiwał. Waldar nabożnie 
zatrzymał się tuż u drzwi. Poczekał, aż cała praca zostanie ukończona i bez 
nadziei zapytał:
- Da się go postawić na nogi?
- Za jakieś trzy-cztery tygodnie...
- A na dziś, choćby na noszach...
- Jak wam potrzebny, to po co żeście go tak obstrugali? - zadrwił bezlitośnie 
urażony w swej 
kompetencji medyk dziwacznie akcentując ostatnie słowo.- Trzeba było choć 
instrumenta wygotować. 
- Że co? - jęknął Waldar.
- Prawie bez przytomności leży, nawet uryny sam nie może oddać - rozwiał wszelką 
nadzieję medyk. 
Gość wydobył kilka złotych monet, na niezbędne maści i w popłochu wydostał się 
na zewnątrz. 
Zmęczonym krokiem dotarł do pokoju. 
- Bokan - zapytał, rozglądając się czy kto nie słucha - co ja robiłem wczoraj?
- A płakałeś, nad światem, nad jego możnymi, nad karczmarzem, moją skromną osobą 
tyż...
- Pobiłem xiążęcych?
- Właściwie nie, tylko byli tam jacyś, co udawali kupców, a spiwszy się wyzywali 
wzajemnie od 
donosicieli, sami się po pyskach prali, i nad nimi płakałeś, a potem ich 
uspokajałeś na różne sposoby. 
Niekoniecznie miłe. Potem postanowiłeś obstrugać na młodzieńca facjatę temu 
nieszczęśnikowi - wskazał 
głową na dzielącą ich pokoje ścianę - bo skarżył się na permamentny brak 
zwycięstw u kobiet. 
Bajarzowi odbiło się, chciał dowcipnie skwitować ten dźwięk, ale zobaczył 
pociemniałe spojrzenie 
przyjaciela i zamilkł. W izbie nastała cisza gęsta i duszna jak powietrze nad 
bagnem, przez które przejechał 
oddział nakarmionej grochem konnicy.
- Kapota spruła się do końca - powiedział naraz Waldar.
Bokanova najpierw czekał na wyjaśnienia, potem odchrząknął znacząco i zapytał 
wprost o co chodzi.
- Mieliśmy szansę - odpowiedział głucho jego przyjaciel objąwszy głowę rękoma.- 
Gdybym znalazł 
Hackarza, xiężna odwdzięczyłaby się... - Jęknął rozdzierająco. - Namówiłem cię, 
abyś jechał ze mną. 
Pojechałeś, choć nie musiałeś. Mogłeś zostać w Nugarday, uczyć dzieci w szkole, 
siedzieć nad księgami... 
- Aha - przez twarz Bokanovy przebiegł skurcz irytacji - i obrastać kurzem, jak 
mój stary szanowny 
spróchniały ojciec?! Oto się nie frasuj. Mam być pisarzem, to niejednego muszę w 
życiu zaznać. I dobrego i 
złego. 
Waldar znowu jęknął i, jakby nie mogąc tego słuchać, wyszedł z izby. Skierował 
się na dół, upakował 
długie nogi za stołem w kącie i zamówił flaszę gołdy. Pił ją z zapałem, by się 
upić. Kiedy pierwszy raz 
wyszedł na dwór, stwierdził, strugą moczu wprawiając w kołysanie kępę pokrzyw, 
że pije męcząc się jak drwal 
w lesie. Powodów mam co najmniej kilka, pomyślał. Pierwszy - wypada. Bo co robi 
porządny człowiek, gdy 
spotka go prawdziwa klęska? Po drugie, co może lepiej przekonać xiężną panią, że 
jestem zrozpaczony. Prócz 
tego, jeśli się upiję, to nie zaproponuję xiężnej pani ucieczki, nie zorganizuję 
jej i nie wezmę w niej udziału. 
Był wreszcie powód prosty, najprawdziwszy: na trzeźwo nie mógł znieść tego, co 
się stało. 
Oderwał się od szklanicy, gdy przy szynkwasie rozpoczęła się kłótnia: 
- Jak mówię dzban, to dzban dawaj, a nie kubek - pienił się tęgi jegomość w 
podróżnej pelerynie.- Co 
za kraj, gdzie oberżysta gościa od trunku wstrzymuje! 
- Dobrodzieju, wino tego roku niezwyczajnie mocne - tłumaczył karczmarz nie 
wypuszczając dzbana 
z rąk. - Burzy się nie sześć tygodni a dziewięć, zato mocne niesłychanie. 
Waszmość nie zdzierżysz. 
- Ja nie zdzierżę!? - Grubas obrócił się do swego służącego.- Słyszysz Lacer? 
Fatygas roześmiał się posłusznie. 
- Masz - podróżny rzucił monetę na szynkwas - i patrzaj. 
Reszta gości spojrzała na siebie porozumiewawczo. Karczmarz z rezygnacją 
obserwował, jak grubas 
unosi i przetacza do swego brzucha zawartość sporego dzbanka. Kiedy skończył, 
odstawił naczynie i otarł usta. 
- No i co? - wychrypiał z triumfem, a potem jeno łysnął białkami oczu i runął na 
podłogę. 
Karczmarz machnął ręką i zawołał parobka, aby pomógł służącemu zanieść 
delikwenta do powozu. 
Miejscowi wyglądali na zadowolonych.
Jakiś czas potem, przy drugiej flaszy do izby wszedł Beppo, który nie widział 
niczego bardziej 
bezsensownego, niż upijanie się na smutno. Ale i jemu coś leżało kamieniem na 
duszy.
- Co za kraj... - zabiadolił.- Wino tak mocne jak gorzała. Toż to cios w moje 
interesa! 
Waldar w twarzą nieskalaną zainteresowaniem uniósł kubek do ust. 
- Powiadają, że tego roku lato było tak gorąco, że aż się drożdżom cos od upału 
poprzestawiało - 
perorował dalej handlarz.- Teraz produkują znacznie mocniejszy trunek. 
- Może tak być - powiedział Bokanova i zaraz ciężko zwalił na ławę. 
Wyglądał znacznie lepiej niż z rana, ale i tak jego bliscy z Nugarday ujrzawszy 
go pomyśleliby 
pewnie o czekających ich wydatkach na pochówek. Przyszła chluba liryki sięgnęła 
po czyjś kielich i nalała na 
trzy palce z Waldara flaszki. 
- Czytałem niedawno księgę o obrotach ciał niebieskich przez znamienitego 
astrometryka Lona 
zwanego Wielkim pisaną. 
- A któż to taki, astromedyk? - Beppo przysunął sakwojaż.- Taki co bańki w 
świetle gwiazd stawia? 
- Zacne trunki macie, ale bzdury gadacie. - Bokanova przechylił kubek i raptem 
dwa razy poruszył 
grdyką.- Astrometrycy gwiazdy obserwują, ich ruchy przewidują, a także badają 
wpływ niebieskich konstelacji 
na życie nasze. 
- Aha - odparł Beppo i straciwszy do tematu serce otworzył torbę z napitkami, 
zajrzał do jej wnętrza.- 
Ludziom różne pomysły po głowach chodzą, nawet na trzeźwo - dodał już coś 
obliczając w myślach.
Bokanova zachichotał, dzieląc się zawartością flaszy z Waldarem. 
- Kiep jesteście - skwitował, łyknąwszy nieco.- Lon Wielki odkrył, że oprócz 
Słońca, które co ranka 
na naszym niebie wstaje, inna wielka kula ciemnej materii w pobliżu krąży. 
Takie, jakby wygasłe drugie słońce. 
A nasza planeta wraz z kilkoma dalszymi wokół nich orbituje. 
- Niby jak? 
Bokanova sięgnął po miskę z paroma jajkami przepiórczymi zostawionymi na 
zagrychę. Z talerza 
zgarnął dwie bułki w miodzie maczane i przykleił na dnie misy.
- One są jako słońca - powiedział i misą kręgi począł zataczać. Jajka posłusznie 
toczyły się wokół 
bułczanych słońc. - Widzisz? - wskazał je palcem.- Im bliżej słońca, tym jest 
goręcej. Pewnikiem tego lata 
nasz świat zanadto do słonecznego paleniska się zbliżył i stąd drożdże hardości 
nabrały. - Niespodziewanie 
Bokanova zwrócił się ku milczącemu przyjacielowi: - Zardzewiały scyzoryku! - 
rąbnął go w plecy. - Szkoda 
dla ciebie tych wszystkich drogich płynów, co w siebie wlewasz! Patrz na ten 
kolor! - Pstryknął, aż zadźwięczał 
cienki kielich. 
Waldar wyciągnął bezmyślnie po niego rękę. 
- Precz, stłuczesz, a szkło cenne! - Bokanova plasnął bezceremonialnie po dłoni. 
- Ty dostaniesz w 
glinianym kubku i nie prychówki-pępkówki, ale zwyczajnej siwuchy! 
Jego przyjaciel znosił zniewagi w milczeniu. Siorbał bez zwracania uwagi na 
rodzaj płynu, 
wpatrzony w jakąś plamę na ścianie. 
- Biedny - jęknął Beppo. - Mam coś specjalnego na frasunki.
Sięgnął po czarną flaszę, ostrożnie nalał z niej tylko do kubka swego wybawcy i 
poruszył kilka razy 
nosem niczym węszący królik. Dzielny Nugardayczyk siorbnął, bohatersko zatrzymał 
płyn w ustach i wolno 
przeniósł wzrok na powrót w upatrzoną plamę. 
Wódczarzowi w oczach stanęły świeczki. Bokanova na wszelki wypadek wsadził palec 
do kubka, 
oblizał i kiwnął głową z uznaniem dla mocy płynu. 
- W sam raz jak dla takiego scyzoryka - stwierdził i po namyśle dodał: - Szkoda, 
jednak, mówię 
szkoda, dla niego - powstrzymał Beppa, który chciał rozcieńczyć straszliwą ciecz 
w naczyniu Waldara. - 
Popatrzcie tylko - bajarz przystąpił do ostatecznego ataku - popatrzcie na ten 
stół, brązowy, z pięknymi słojami, 
popatrzcie na szkła, jak błyszczą misternie rżnięte, jak czerwono świeci wino w 
środku, na cyzelowane srebrne 
misy... Precz! Zostaw to! - Beppo dostał po łapach. - Tego się nie je, tym się 
przyozdabia. - Wyrwał mu skrzydła 
bażanta i poskładał na powrót misterną konstrukcję. 
Głuchy na jego perorę Waldar doniósł kubek do ust i łyknął z niego, jakby miał 
tam młode wino, 
spokojnie, bez chuchania i pochrząkiwania. Nawet oblizał wargi.
- No tak, ma kompanów za nic. Chla tylko jak chłop, byle mieć w czubie, to go 
obchodzi. A dobyłbyś 
ze siebie czego, dla towarzyszy! Czy wiesz, że nawet to, co masz w tym kubku 
wymyślono dla poezji? - Trącił 
przyjaciela w ramię. 
Ten z pewnym zaciekawieniem zerknął we wnętrze kubka, ale milczał dalej.
- Tak, wszelkie wino służy poezji, śpiewom, radości, a zwłaszcza, że w każdym 
jest coś, co boli! - 
Bokanova zrobił efektowną przerwę, lecz w końcu machnął ręką: - A cierp, 
lamentuj nad sobą, to znowu coś 
wytniesz, jak ostatnim razem.
Waldar sprężył się jak dźgnięty nożem. Cios był celny, bo zaczął się z 
niepokojem rozglądać: to na 
boki, to przypatrywać się swej plamie. 
- No i co ty tam widzisz? Nić swego żywota? Zdarzeń warianty?
- Robala wbitego w ścianę. Czy to nie tyś go wczoraj tak łbem rozplasnął?
Bokanova na chwilę zamilkł zaskoczony niespodziewanym racjonalizmem przyjaciela 
i jego wyraźną 
mową. Beppo, jakby niezwyczajny takim pijatykom wybiegł z izby, by nie 
nabrudzić. 
- A co to właściwie za termina gnębią jaśnie pana? - odważył się zapytać, gdy 
wrócił.
Bokanova rzecz całą począł zawile objaśniać, Waldar wzrok ponownie położył na 
przysklepionych 
do wapna owadzich zwłokach.
- Znaczy się... Z xiężną panią, tego? - dopytywał się handlarz zerknąwszy na 
ponurego kompana 
pijatyki.
- Ależ-żeś durny! - zżymał się bajarz. - Nie o to chodzi, o ghoroskop! - i 
zaczął całą opowieść na 
nowo.
- Znaczy łeb mu xiążę pan najłaskawszy zetną?
- Komu: mu?! - wrzasnął Bokanova. - Ależ skąd, za co? Najwyżej xiężnej!
- To nie rozumiem - poddał się wódczarz prawie zziajany po myślowym wysiłku.
- I ja też, czym tu się turbować? 
Pisarz machnął ręką i pociągnął znowu z kielicha. Beppo prawie natychmiast 
zaczął przysypiać przy 
stole, podrywając głowę za każdym razem, gdy broda dotykała piersi. Bokanova 
wychylił cały puchar, stęknął 
radośnie, trącił łokciem Waldara.
- Jednego mam na ziemi druha i ten mnie zawodzi - poskarżył się płaczliwie.
Waldar drgnął, wyprężył się jakby zamierzał wstać, ale oklapł zaraz, wypił do 
końca trunek, nalał 
innego nie przejmując się niczym. Bokanova ochoczo wypił duszkiem piwo, sam nie 
wzywany zamienił mu 
kufel na pełny, a pisarz chichocząc wlał do kufla miarkę okowity.
- Nachochlujemy się dziś... - jęknął marzycielsko.
Pili ostro, każdy co innego, zmieniając trunki i naczynia, pili wesoło, 
refleksyjnie, płaczliwie, 
poetycko, sikali na podwórzu... Nie zawsze na podwórzu... 
Zaczynali opowieści i kończyli na pierwszym zdaniu albo od razu przechodzili do 
ostatniego. 
Obiecali sobie wiele rzeczy. Pomocną dłoń w potrzebie. Przyjaźń. Zrozumienie. 
- Pojmujesz - Bokanova zaszeptał przyjacielowi do ucha.- Pisarz musi żreć życie, 
nałykać się niego, 
nawet paskudnego, ale prawdziwego. Musi widzieć dużo, musi być wszędzie!
Waldar odkrył nagle, że cała afera z xiężną, chrzątakiem, Hackarzem wydaje mu 
się odległa, jak jakaś 
opowieść bajarza i jak tamta równie ważna. 
- Gdzie?! - ryknął znienacka.- A gdzie chciałbyś być teraz?! 
Wstał chwiejnie i potrząsnął przyjacielem. Beppo raptownie uniósł głowę, lecz 
uspokojony na powrót 
złożył ją w talerzu. Bokanova wsparł dłonie na krawędzi stołu i dźwignął się na 
równe nogi. 
- Góry Wieczne, tam moja dusz rwie się. Rozumiesz? - niemal zaszlochał.- Ja, 
niczym pomnik 
człowieka na pomniku świata. 
W geście szaleńczej odwagi oderwał ręce od poplamionego blatu i niczym tytan 
zrywający kajdany, 
uniósł je ponad głowę. Waldar nie mógł pozostać obojętny. Nasunął pierścień 
przerzutnika na palec i objął 
przyjaciela. 
- Na szczyt, na szczyt najwyższy! - ryknął i pchnął Bokanovę w otwierający się 
za nimi magiczny 
tunel. 
- Ludzie! - wrzasnął bajarz raptem wytrzeźwiały widokiem seledynowej poświaty, w 
którą wpadał 
głową naprzód. 
Jednak było za późno na wszelką pomoc. Zniknęli, a migotliwy tunel zgasł 
pozostawiając resztę sali w 
doskonałym osłupieniu. Jedynie Beppo zamlaskał przez sen. Mgnienie oka później, 
w środku śnieżnej zawieji, 
przestrzeń zalśniła ponad Matką Gór - najwyższym szczytem ich świata - i wypluła 
dwie postacie na śnieżny 
nawis. Pacnęli w biały puch niczym dwa połcie słoniny. Bokanova uniósł głowę 
pierwszy i zaraz pożałował, 
gdyż zamieć cięła z impetem. Wokół gościły ciemności, jeno po niebie pomykały 
woale nieziemskich świateł. 
Charakterystyczne wycie wiatru potwierdzało, że wokoło jest wyjątkowo dużo 
wolnej przestrzeni. 
- Waldi-i? - zabełkotał bajarz, czując jak ziąb przenika go do szpiku kości.- 
Ratuj! 
Zdumiony odkrył, że jego przyjaciel już wstał, i stojąc tyłem do wiatru, 
najwyraźniej rozpina 
rozporek. 
- C-c-co r-robisz? - wydusił przyjmując z trudnością pozycję pionową.
Waldar z godnością odwrócił głowę. 
- Jak już tu jestem - wypowiedziały oszronione usta - to przynajmniej się 
odleję. 
Rychło zamiar przeszedł w czyn. Po chwili mistrz hrabstwa Kresse uniósł twarz ku 
światłom zorzy i 
zawył. Głośno oraz przejmująco. Bokanova, miotany między strachem i fascynacją, 
zawtórował mu z 
wyczuciem. Trudno rzec, czy ta wilcza pieśń właśnie, czy też może ciepło uryny 
sprawiły, że nawis drgnął, a po 
chwili zacząć się osuwać. Zachwiało nimi. 
- Ratuj! - jęknął Bokanova, lecz przyjaciel wpierw dopiął rozporek, a dopiero 
potem chwycił za 
pierścień. O zabranie Bokanovy nie musiał się troszczyć, gdyż ten wisiał mu już 
na plecach. 
- Karczma, karczma! - zawołał Waldar, kiedy już całkiem utracili kontakt z 
podłożem i nurkowali w 
seledynowym tunelu.
To była ostatnia rzecz, jaką z tej pijatyki zapamiętał. 
*
Obudziło go poczucie niejasnego zagrożenia. Nie wiedzieć czemu znajdował się na 
zewnątrz 
karczmy, na skraju lasu, przy drodze. Od karczmy dzieliło go kilkaset kroków, w 
gardle suszyło, a kości 
ściskało dojmujące zimno poranka. Czuł się jednak w sumie o wiele lepiej niż 
dobę wcześniej. Nagle z pomroki 
pamięci napłynęła wizja górskiego szczytu.
- Niech to gromy strzaskają - wyszeptał zbierając się na równe nogi. 
Nie chciało mu się wierzyć, lecz kiedy uniósł dłoń przed oczy, zaklął 
siarczyście. Pierścień Beima 
utracił swą smolistą barwę nabierając odcienia popiołu. Teraz był jedynie 
zwykłym kawałkiem metalu. A 
więc wyprawa na Matkę Gór i śnieżna lawina nie były jeno pijackim omamem. 
Bokanova? Rozejrzał się, lecz 
nie dostrzegł przyjaciela.
Kiwając się stał chwilę, aby najpierw przyzwyczaić ciało do pionowej pozycji. 
Należało się rozejrzeć. 
Niedaleko wypatrzył sporą skalną ostrogę wystającą ponad korony drzew. Ruszył w 
jego kierunku i wspiął się 
na szczyt. Widać było całą okolicę. Zielona, choć już z plamami rdzy, 
wygrzewająca się w promieniach 
wstającego słońca, zdawała się najszczęśliwszym miejscem na ziemii. W dali, nad 
rzeką polatywały spokojnie 
ptaki, jak zwykle łowiąc drobne ryby, siwe dymy znaczyły miejsce, gdzie za 
koronami drzew kryły się 
wieśniacze chaty, domy miasteczka okryte czerwonymi czapami dachów wspinały się 
po skarpie, aż pod mury 
zamku. Zamku... Zamku!? Na zamku wywieszono wszystkie chorągwie!!!
Xiąże pan zarządził święto! 
- Albo jego wysokość pościnał już wszystkie łby, na jakie miał ochotę, albo 
obaczywszy bachora 
oszalał ze szczęścia i posłał do wszystkich diabłów ghoroskopy - wychrypiał na 
głos Waldar.- Słowem 
wczorajsza awantura nie była warta funta kłaków.
Naraz drgnął: usłyszał huk armatni. Z zamku bili na wiwat. Najwyrażniej 
zaczynała się wielka feta 
na cześć życiowych fartów xięcia pana. Z wież rozwinięto nowe, ogromne 
chorągwie, na murach złoto zalśniły 
trąby. Wiatr rychło przyniósł ich głosy. 
- Trąbcie sobie, trąbcie, coś mi się widzi, że co innego niebawem do tego grania 
dołączy - burknął. 
Zlazł ze skały i ruszył do karczmy. Tam zrazu się ucieszył, gdyż naszedł 
Bokanovę w pustym 
korycie za karczmą, pochrapującego w najlepsze. Potem, po bezskutecznych próbach 
dobudzenia, złość go 
wzięła i nieprzytomnego poetę polecił polewać zimną i gorącą wodą na przemian. 
Sam wytaszczył bagaże na 
podwórze i pocąc się, energicznie doprowadzał dobytek do porządku. Pozapinał 
sakwy, to i owo pośpiesznie 
podwiązał sznurkiem, byle szybciej. Później, nasłuchując coraz głośniejszych 
wrzasków moczonego Bokanovy, 
zabrał się za wygładzanie szczerb na mieczu. Najpierw osełką, potem polerując 
kawałkami marmuru, które 
porządny szermierz zawsze nosi ze sobą. Nie rozpędził się jeszcze porządnie, gdy 
usłyszał tętent na drodze. 
Biegł jakiś dobry koń, nie byle żołdaka i trzeba było wyjrzeć. Postać, mimo, że 
odziana w czarny płaszcz, 
okrywający również prawie cała twarz, zdała się znajoma. Jeźdźcem okazał się 
hrabia Yrlen hof Zadorf, który 
efektownie osadził rumaka i zawołał sucho:
- Witaj.
- Witaj - odpowiedział mu uprzejmie Waldar kładąc miecz na kolanach i opierając 
dłonie na głowni.
Tamten najwyrażniej nie miał zamiaru długo konwersować. Sięgnął za pazuchę, 
dobył ciężkie 
zawiniątko i ze słowami: " Pani najjaśniejsza posyła!" rzucił mu do stóp. 
Po tym, nie czekając na reakcję, spiął konia i ruszył ku granicy. Waldar ujął 
ostrożnie zawiniątko i 
rozciął. W środku było ze sto sztuk złota. Strzepnął energicznie szmaty, by 
upewnić się, że w nie ma jakiego 
dodatku w postaci jadowitego węża, ale wypadła tylko maleńka karteczka.
"Dziękuję stukrotnie za cudowne ocalenie. Wybacz, drogi kuzynie, lecz dla 
powodzenia całego 
planu, lepiej, byś trzymał się jak najdalej od zamku."
Ostrożnie zbliżył do nozdrzy papier: z lekka perfumowany, nie zdradzał śladu 
jakiejkolwiek trucizny. 
Pochylił się, by pozbierać złoto. Były tam monety bite w różnych krainach. Łatwo 
takie tracić nie zwracając 
niczyjej uwagi. Tylko bankier miałby straszną pracę, gdyby kto zechciał u niego 
skarb zostawić. Jakby nie 
obracać, wzruszający dowód kobiecej troski. Zawinął monety na powrót w płótno i 
z niejaką trudnością 
zawiązał. W samą porę, gdyż na drodze zjawił się wielki mag Beim. Najwyrażniej 
próbował pośpieszyć 
wierzchowca, ale... niezbyt wiedział jak. Zobaczywszy Waldara niezgrabnie 
zatrzymał się. 
- Nie wiem, jakżeś tego dokonał, alem przy tobie wyszedł na kuglarza 
jarmarcznego! - zawołał z 
pretensją w głosie i począł się wyplątywać ze strzemion.
Waldar przewidując rozwój wypadków ujął wodze w swe ręce i stanął tak, by 
chwycić padającego. 
Sztuka udała się tylko po części, gdyż jeźdźcowi strzemię nogę zatrzymało i ten 
padł szybciej niż się można 
było spodziewać. Spłoszony koń skoczył, więc minęło parę chwil, nim z 
poturbowanym magiem dało się 
porozmawiać. 
- Więc co się takiego stało, co sądzisz, że ja to sprawiłem?
- Jak to co, a to całe święto na zamku? - zirytował się mag.- Dzisiaj jest 
tydzień temu.
- Tydzień czego?..
- Tydzień temu! Ze wszystkich gwiazdowych obmiarów to wynika. Ze sześć razy 
sprawdzałem i z 
położenia gwiazd o północy, i ze wschodu słońca! - krzyczał podniecony. - No 
więc to ty?
Coś knuje stary kuglarz, pomyślał Waldar w duchu, nie trzeba ani zaprzeczać, ani 
potwierdzać, póki 
nie zrozumiem, o co mu chodzi.
- Możliwe, możliwe - powiedział tak, by Beim uznał to za potwierdzenie. I uznał. 
Sapnął z zazdrością. 
Waldar wyprężył się, przeciągnął jak ktoś spracowany. - To dlatego na zamku 
święto? Ghoroskop spełniony, 
potomek jest właściwie urodzony, a ty czemu... oddalasz się.?
- Nie rozumiesz? Sporych kłopotów mi narobiłeś, jako głównemu rachmistrzowi. 
Skoro dziś jest 
tydzień temu, to ten rok ma o tydzień za dużo. Niezdrowo będzie, jak owa 
superata wyjdzie na jaw. Owszem, 
na razie xiążę się cieszy - syn w nader fartownej konfiguracji urodzony, ale za 
jakiś czas pomyśli: "Hej! A 
dlaczegóż to Beim inaczej najpierw sądził, co? Myli się, psubrat! Czy potrzebny 
mi taki mag? A może coś kręci 
z moimi nieprzyjacioły? Sprawdźmyż to u Mistrza Katów Caterpilara, co i z ławki 
dębowej pierdnięcie sprzed 
dwu lat wydusi".
- A nie kręciłeś nic i z nikim? - zapytał znienacka Waldar.
Beim zmieszany, krzywił się i namyślał, chyba jak udatnie zaprzeczyć. W końcu 
westchnął i krzywo 
się uśmiechając poklepał konia po szyi. 
- Na domiar złego z godzinę temu książe Hrabstwa Górskiego umyślnego przysłał - 
mruknął.- 
Kretyn wypadł z tunelu wprost do sali audiencyjnej i wszystkim humory zwrzył. 
Waldar zastrzygł uchem. 
- A cóż takiego doniósł? 
- Ponoć nocą w górach straszliwa lawina zeszła, skały rwała, drzewa łamała i, co 
gorsza, koryto Nisuli 
zablokowała. Powódź tam się szykuje, jakiej najstarsi mieszkańcy nie pamiętają. 
- Tylko dzięki 
zaambarasowaniu własną osobą, czarodziej nie zwrócił uwagi na znagła zbielałą 
twarz rozmówcy. - Pomoż mi 
wejść na to bydlę - poprosił kończąc rozmowę.
- Lawina - jęknął Waldar odprowadzając go wzrokiem.- Co ja jeszcze 
narozrabiałem? 
Uniósł głowę. W powietrzu coś wisiało. Jakieś niewidzialne fluidy zapowiadały 
nadejście zmian. Z 
podwórca karczmy na osiołku wyjeżdżał właśnie Beppo. Z jego miny Waldar 
zorientował się, że wolałby 
nikogo nie spotykać, lecz skoro tak się nie stało, handlarz inicjatywy nie 
stracił:
- Podziękowania najuniżeńsze najświetniejszemu panu za życie! - zawołał z 
daleka.- Podziękowania 
za sutą wieczerzę - dodał nieco mniej pewnie, widząc, że wybawiciel chce z nim 
rozmawiać.
- Beppo, co ja wczoraj robiłem?
Handlarz uspokoił się, ale i posmutniał. 
- Ja wszystkiego, panie, nie wiem. Jaśnie pan, raczył jeszcze dobrze się 
trzymać, jak musiałem 
świetne towarzystwo opuścić...
- Nic nie pamiętasz?
- To znaczy nie tak całkiem. Padłem nieco, lecz wspominam sobie, że jak mi 
rozeznanie wróciło, 
burza była, błyski okrutne, to się w szopie przy towarze schowałem.
Nic więcej nie dało się z niego wydusić. Waldar wcisnął mu na drogę trzy złote 
dukaty, każdy gdzie 
indziej bity, co na chwilę wprawiło wódczarza w stan niebezpieczny dla życia. 
Kaszlał i łapał powietrze jak 
ryba, suma bowiem była i niespodziewana i nadzwyczaj obfita, ale po chwili 
zniknął za zakrętem, z 
szybkością, o którą nikt by jego wierzchowca nie posądził.
- Szczęście, żem nie dał więcej, bo by ducha wyzionął.
Pogratulowawszy sobie usiadł Waldar na kamieniu, by przemyśleć wszystkie sprawy. 
Lawina, no tak, 
tutaj niewątpliwie narozrabiał. Nic, jeno w łeb się palnąć! Oby tylko powódź 
niewinnych ludzi nie potopiła. 
Jeśli zaś o przepowiednię chodzi, zapewne rzeczy mają się całkiem prosto. 
Obmiary do ghoroskopu, sprawy 
szczególnie ważnej, czynili astrometrycy i szlachetny Beim razem, te pewnie były 
rzetelne. Dzień wyjazdu 
Partyka, liczony według pospolitego kalendarza - pomylono wskutek zwykłego 
niechlujstwa. Dzisiaj Beim 
czyniąc osobiście obmiary, odnalazł właściwą datę, ot i cały cud!
Naraz poderwał go straszny hałas. W izbach karczmy toczyła się wielka batalia. 
- Precz, puszczaj, ty pokurczu! - wreszczał ktoś, pewnie Bokanova.
- Puszczę, jak ci je z dupska wyrwę! - darł się ktoś drugi. 
Trzaskały z hukiem sprzęty, brzęczały miotane naczynia, sypało się szkło. 
- Masz, masz za moją sromotę! - aż echo po lesie niosło. 
Ruksand? Zdumiał się Waldar, gnając na odsiecz swojemu druhowi. Tak było w 
istocie. Krasnolud 
trzymał bajarza za nogę, a ten, wierzgając opętańczo drugą, usiłował przy pomocy 
rąk wyrwać po schodach na 
pięterko. Targana bezlitośnie balustrada trzasnęła, ściągając na wszystkich 
różne dobra, w tym beczułkę czegoś 
lepkiego i cuchnącego; to osadziło zapały bojowe antagonistów. Nowoprzybyły 
rozsunął poetę i krasnoluda na 
długość swoich ramion. 
- Ruksand, czyś ty nie zszedł z rozumu, co ty masz do bajarzy?
- W szczególności do mojej nogi - poskarżył się spokojniejszy już nieco 
Bokanova.
- Co: co ? - buchnął żalem krasnolud przed nieoczekiwanym rozjemcą. - Oszust, 
złodziej jeden, 
sprzedał elegię żałobną, miast poematu triumfalnego na powrót Partyka. O, 
popatrz - wskazał na swoje oblicze. 
Istotnie było zrujnowane licznymi siniakami i podrapaniami. 
- Kto ci to zrobił? - zdumiał się Waldar. 
- Kto? Ja sam, jak posłyszałem te wersy, taka mię żałość wzięła, żem rwał włosy 
i po gębie się prał. 
Przez tego oszusta muszę w świat uchodzić!
- Oszusta, oszusta? - darł się z drugiej strony Bokanova. - To ty kupiłeś to dla 
dworskiego 
deklamatora, a mówiłem ci na jaką okazję owo moratorable ułożyłem! - 
Wyciągniętym palcem wodził od 
przyjaciela do krasnoluda. - Ten żłób, co siedmiozgłoskowca od napisu w wychodku 
nie odróżnia, swoje imię 
przystawił i dziś rankiem zadeklamował! 
Waldarm wstrząsnęło. Przyciągnął obu do siebie z taką mocą, że struchleli.
- To wy sztuką kupczycie? 
- Tylko czasem - mruknął Bokanova wietrząc coś niebezpiecznego.
- Ty łachudro!
- Łachudro? A za co piłeś w pierwszą noc? - podskoczył zgorszony bajarz.
- Spokój! - Waldar stuknął ich nagle o siebie czołami i roztrącił. - Trza się 
myć - zarządził rzeczowo. 
Wyjrzał przez okno, świadom, iż niebo przybiera dziwną barwę, jak na tę porę 
roku. Co mu się w 
nim nie podobało. 
Oj, nie podobało.
- Ruksand - zabełkotał Bokanova, który odzyskawszy nietykalność osobistą zaczął 
odchodzić od stanu 
chwilowej trzeżwości - choć mi chciałeś nogi urwać, to ci powiem, że cię kocham, 
bo rozumiesz i czujesz moją 
poezję.
Zaległa cisza, w której niemal słychać było smętne myśli przesypujące się w 
głowie bajarza.
- Umyję się - rzekł cicho Ruksand i na wszelki wypadek rzeczywiście ruszył 
ostrożnie na dwór.
- Czekaj, czekaj! - poderwał się niespodzianie wierszoklet. - Rozumiesz moją 
poezję, więc powiem 
ci prawdę: do studni nasikano.
Waldar zrozumiał, że przeszłość powraca jak zmora. Należało sprawy załatwić do 
końca. 
- Bokanova, co tu się działo w nocy?
- Nie pamiętasz? Pilim nieco, płacilim, pilim...
- Bokanova, od rana kupa ludzi stąd zwiała...
Bajarz nie zastanawiał się ani chwili, zatrajkotał:
- A to nie dziwota. Jakżeśmy ten ghoroskop załatwiali i lawinę spuścili, to 
trzęsło się i błyskało, a 
wiatr powiał taki, że kota karczmarza z zapiecka przez komin wywiało. Do 
bocianiego gniazda szczurołapa 
wciepło i dopiero ptaszysko go stamtąd wykuśkało. 
- Coo?
- No, trzęsło, bo planeta kopnięta na inną orbitę przeskakiwała. A jak wiatr 
zawiał, Beppo własnym 
ciałem pakunki swoje zasło...
- Jak kopnięta?! Jaką inną orbitę??? Czy to my...
- No przecie mówiłem o astrometryku Lonie, zwanym Wielkim - uśmiechnął się 
promiennie - jak 
nasza planeta wraz z innymi wokół dwóch słońc krąży. 
Pod ciężkim spojrzeniem przyjaciela podniósł z kąta porzuconą miskę. Bułki nadal 
były 
przylepione, lecz z jajek tylko jedno się ostało. Bokanova odkleił niby-słońca, 
obrócił misę dnem do góry i tam 
je przytwierdził. Potem na lekko wklęsłym szczycie umieścił ocalałe jajko. 
- Należy mistrzów czytać - pouczył zebranych i zaczął misą lekko kręcić.- Lon 
Wielki ipotesum 
postawił, iż dzięki ścieraniu się sił od owych słońc płynących, planety po dość 
pokrętnych orbitach krążą, ale w 
zasadzie wszystko kupy się trzyma. 
Jajko toczyło się po szczycie misy. 
- Ale raz na lat sześćdziesiąt, konfiguracja takowa się tworzy, że planeta nasza 
na odmienną orbitę 
skoczyć może. Nawet niewielka turbulencja sprawić to gotowa. Widzicie, o tak! 
Puknął i jajko zleciało niżej i teraz krążyło wzdłuż jej wygiętego brzegu. 
- Ową konfigurację różne znaki zapowiadają: nadzwyczaj upalne lato, a potem 
jesienne chłody... 
- Bokanova - głos Waldara był podejrzanie spokojny - dlaczego mi tego wcześniej 
nie powiedziałes? 
Bajarza milczał chwilę. Potem zmarszczył czoło:
- Wcześniej? Abo uwierzyłbyś? Do licha, kto nie dalej jak miesiąc temu mówił, że 
księgi wszystkie 
misy łajna są warte - zaperzył się, choć nikt nie przeczył.- Poza tym to było 
ipotesum. Lon Wielki też pewności 
nie miał, a stare zapiski mogły łgać. 
Waldar głośno westchnął.
- Czy ja cię dobrze rozumiem? Teraz nasza planeta będzie dalej od słońca 
wirować?
- Coś tak właśnie... 
- Ale jak? Przecież to może niejedno poprzestawiać...
Bokanova wykrzywił się chytrze. 
- A i pewnie, że poprzestawia. Chłodniej się stanie i trza będzie częściej 
ciepłe gacie nosić. Twój to 
był pomysł potrzebę na dachu świata załatwiać. Stąd lawina, stąd drgnienie 
planety...
Pokręcił z wyrzutem głową. Waldar trwał chwilę z otwartymi do protestu ustami, 
ale w końcu 
zamknął je cicho.
- Masz rację - westchnął po chwili.- Znowu narozrabiałem.
Było cicho, przez kępę dawno przekwitłych bzów słychać było jak Ruksand 
desperacko wylewa wodę 
ze studni. Siedząc w ruinach tego, co spadło z pięterka, Waldar przemyśliwał 
jakie konsekwencje poniósł 
wszechświat wskutek jego nieumiarkowania. Roztarł ręce czując niezwyczajny chłód 
tego poranka. Raptem, coś 
niby olśnienie spłynęło na jego skronie. Węgiel! Ludzie kiedyś grzali nim 
domostwa, a więc kiedyś było 
zimniej. Widać planeta, nie raz, nie dwa skakała z orbity na orbi-
tę. Pewnie od czasu do czasu znajdował się jakiś postrzeleniec, który jej w tym 
pomagał. 
Wstał i układając rozgorączkowane myśli, stanął w progu. Spojrzał na Ruksanda. 
Jak mu powie, że 
krasnoludzki ród niedługo znów będzie miał ręce pełne roboty, to pewnie dla 
ochłody w studnię wskoczy. A 
on, tatko i Gapek? No cóż, w czasy chłodu właścicielom kopalń powinno się dobrze 
powodzić. Roześmiał się 
głośno, a potem, już na wszelki wypadek podjął decyzję.
- Ani kropli - powiedział na głos. - Od teraz! Ani-ani!
Bokanova poderwał głowę i ostentacyjnie rozejrzał się dokoła. Uniesiona brew 
miała być oznaką 
niezadanego głośno pytania, ale raczej nadawała jego twarzy komicznego wyrazu. 
- A niby dlaczego? - mruknął i zaraz potem głośno zachrapał. 
Na zewnątrz, ze stalowego nieba wolno spadały pierwsze płatki śniegu.