ROBERT R. MCCAMMON
CHŁOPIĘCE LATA
Przełożyła
MARIA GRABSKA
WYDAWNICTWO   EM
WARSZAWA 1996

Tytuł oryginału: Boy’s life
Copyright © 1991 McCammon Corporation
Copyright © for the Polish edition by EM s.c.
ILUSTRACJA NA OKŁADCE: Andrzej Wroński
REDAKCJA: Mirosław Grabowski
KOREKTA: Maria Mickiewicz
SKŁAD: EM — Warszawa
tel. 635-25-20
DYSTRYBUCJA: EM — Warszawa
ul. Kolejowa 19/21
tel. 62-32-95 w. 9
WYDAWNICTWO EM
00-170 Warszawa
Al. Jana Pawła n 68
ISBN 83-86396-31-8
Druk i oprawa: Zakłady Graficzne im. KEN S.A.
Bydgoszcz, ul. Jagiellońska l, Fax 21-26-71, zam. 261/96

Gnaliśmy naprzód jak furie,
Kpiąc sobie z anielskich rad,
Wprost w lasy mroczne, głębokie.
Przed nami umykał czart
Grube dno flaszki po coli
W dziewiczą wiodło nas dal,
Gdzie zamiast szosy wyrastał
Ocean trawiastych fal.
Psy wtedy były nam braćmi.
Rowery nas niosły w snach
Ku gwiazdom nocnego nieba,
Na Marsa czerwony piach.
Jak Tarzan chwytał ktoś lianę,
A Zorro swej szpady strzegł.
Bond ścigał obcych agentów,
W wir bitwy Herkules szedł.
Przed nami słała się przyszłość —
Ląd piękny, bez skaz i wad,
Gdzie rzeki płyną ku źródłom,
Rodzicom ujmując lat
Chcieliśmy zalać świat wrzawą,
Drwić, biegać, polować, grać...
Choć w lustrze zmarszczki dziś widzę,
Tę książkę chłopcom chcę dać.
przełożył
Mirosław Grabowski

Zanim wyruszymy razem w podróż, chcę wam wyjaśnić kilka istotnych rzeczy.
    Przeżyłem to wszystko. I w tym sęk. Cały problem z narracją w pierwszej
osobie polega na tym, że Czytelnik wie, iż narrator nie zginął. Cokolwiek więc
mogło mi się przytrafić — i cokolwiek się przytrafiło — możecie być pewni, że
uszedłem z życiem, aliści każde z tych doświadczeń mogło mnie uczynić nieco
lepszym lub nieco gorszym człowiekiem — sami zadecydujecie jakim.
    W paru miejscach zechcecie pewnie powiedzieć: „Hola, skąd on może
wiedzieć, że takie a takie wydarzenie miało miejsce albo że dana osoba powiedziała
to czy zrobiła tamto, skoro w ogóle go tam nie było?" Odpowiedź jest prosta:
później dowiedziałem się wystarczająco dużo, by wypełnić luki W kilku przypadkach
zmyśliłem przebieg wydarzeń, a w kilku innych uznałem? że wszystko powinno się
było potoczyć właśnie tak, mimo iż w rzeczywistości było inaczej.
    Urodziłem się w lipcu 1952 roku. Kiedy piszę te słowa, zbliżam się do
czterdziestki. Ładny wiek, nie sądzicie? Nie jestem już, jak ongiś pisali moi
recenzenci, „obiecujący". Jestem tym, kim jestem. Zacząłem pisać, kiedy jeszcze
byłem w szkole średniej, a wymyślać różne historie na długo przedtem, nim
w ogóle pojąłem, czym się w istocie zajmuję. Od 1978 roku drukują to, co piszę.
Zostałem więc pisarzem. Czy może „autorem"? „Autor powieści kieszonkowych”
— śpiewali Beatlesi. Może słowo „pisarz" zarezerwowano dla tych, których
książki oprawia się w tłoczoną skórę? Jedno jest pewne: moja skóra sporo przeszła
w ciągu tych lat Podobnie jak każdy z moich braci i sióstr w tym naszym
wirującym wokół własnej osi domu, doświadczałem zarówno kopniaków, jak
i uśmiechów losu. Ja jednak zostałem wyróżniony umiejętnością tworzenia
z pojedynczych nitek postaci i światów. A zatem pisarz czy autor?
Może po prostu gawędziarz?
Chciałem przelać owe wspomnienia na papier, gdzie łatwiej je zatrzymać.
    Czy wiecie, że wierzę w czary? Urodziłem się i wychowałem pośród
czarodziejów; w czarodziejskim mieście i czarownych czasach. O, mało kto
zdawał sobie sprawę, że żyliśmy w pajęczynie magii, powiązanej srebrnymi
włókienkami przypadku i okoliczności. Ale ja wiedziałem o tym od samego
początku. Kiedy miałem dwanaście lat, świat był dla mnie latarnią magiczną,
w której zielonym blasku oglądałem przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.
Z wami pewnie było tak samo, tylko już zdążyliście o tym zapomnieć. Widzicie,
jestem zdania, że na początku każdy z nas ma czarodziejską moc. Rodzimy się
pełni cyklonów, płonących lasów i komet. Rozumiemy śpiew ptaków, umiemy
czytać z chmur i dostrzegamy nasze przeznaczenie w ziarnkach piasku. Ale później
6

miejsce w naszych duszach zajmuje nauka. Magia zostaje z nich wyświęcona,
wybita, wyprana i wyczesana. Stawia się nas na prostej, utartej ścieżce i mówi
o	odpowiedzialności. Słyszymy, że jesteśmy już dość duzi. Każe się nam wreszcie
dorosnąć, na miłość boską. A wiecie, dlaczego nam to mówią? Bo ludzie, którzy
nas pouczają, boją się naszej nieokiełznanej młodości, bo nasza czarodziejska moc
sprawia, że czują wstyd i tęsknotę za tym, czemu pozwolili rozsypać się w proch.
    Kiedy odejdziesz tak daleko z krainy czarów, nigdy więcej nie będziesz miał do
niej wstępu. Może czasem ujrzysz ją przez moment Poznasz ją i przypomnisz ją sobie
na ułamek sekundy. Jeśli ludzie płaczą na filmach, to dlatego, że w ciemnym kinie
przez krótką chwilę dotykają złotego źródła magii. Potem wychodzą w jaskrawe
światło rozsądku i logiki i źródło wysycha, ludzie zaś czują w sercu dziwny smutek
i	nie wiedzą dlaczego. Kiedy jakaś piosenka poruszy w tobie wspomnienie, kiedy
wirujące w promieniu światła pyłki odwrócą twoją uwagę od świata, kiedy nocą
słyszysz w oddali stukot kół przejeżdżającego pociągu i zastanawiasz się, dokąd też on
zmierza, wykraczasz poza człowieka, którym jesteś, i miejsce, w którym się
znajdujesz. Na najkrótszą z krótkich chwil wkraczasz do czarodziejskiego królestwa.
Głęboko w to wierzę.
    To, iż z każdym mijającym rokiem oddalamy się od sedna tego, co się w nas
zrodziło, jest zwykłą życiową prawdą. Dźwigamy na ramionach coraz więcej
ciężarów. Niektóre z nich są pożyteczne, inne mniej. Przydarzają się nam różne
rzeczy. Nasi bliscy umierają. Ludzie biorą udział w wypadkach, z których
wychodzą kalecy. Z takiej czy innej przyczyny tracą poczucie kierunku. W tym
pełnym zwariowanych labiryntów świecie wcale o to nietrudno. Samo życie robi
co może, żeby odebrać nam wspomnienie owej magii. A człowiek nie zdaje sobie
z tego sprawy, aż wreszcie pewnego dnia czuje, że coś utracił, ale nie ma pewności
co. To tak jak gdybyś puszczał oko do ładnej dziewczyny, a ona odezwałaby się do
ciebie „proszę pana". To się po prostu zdarza.
    Pamięć o tym, kim byłem i gdzie mieszkałem, jest dla mnie bardzo ważna.
W znacznej mierze składa się ona na to, kim będę, kiedy moja podróż dobiegnie
końca. Potrzebne mi wspomnienie czarów, jeżeli kiedykolwiek zechcę je jeszcze
odprawiać. Muszę wiedzieć. Muszę pamiętać. I chcę wam o tym opowiedzieć.
    Nazywam się Cory Jay Mackenson. Wychowałem się w miejscowości Zephyr
w południowej Alabamie. Nigdy nie było tam za zimno ani za gorąco. Ulice tonęły
w cieniu dębów, a wszystkie domy miały ganki i siatki w oknach. W mieście był
park, a w nim dwa boiska do baseballu —jedno dla dzieci, a drugie dla dorosłych.
Był tam również publiczny basen z błękitną, czystą wodą. Dzieci zawsze
nurkowały w najgłębszym miejscu w poszukiwaniu upuszczonych miedziaków.
Czwartego Lipca odbywał się festyn, a pod koniec lata — konkurs literacki. Kiedy
w 1964 roku skończyłem dwanaście lat, Zephyr miało około tysiąca pięciuset
mieszkańców. Była tam kawiarnia „Pod Błyszczącą Gwiazdą", był skład Woolwortha
7

i mały sklepik spożywczy pod nazwą „Piggly-Wiggly”, a przy drodze numer 10
stał dom, w którym mieszkały sprzedajne dziewczyny. Nie każda rodzina miała
odbiornik telewizyjny. W całym hrabstwie obowiązywała prohibicja, co oznacza,
iż kwitł tam nielegalny handel alkoholem. Drogi rozchodziły się z miasta na cztery
świata strony, a nocą mieszkańcy słyszeli pociąg towarowy do Birmingham, który
pozostawiał za sobą zapach spiekanego żelaza. Zephyr miało cztery kościoły,
szkołę podstawową i cmentarz na Poulter Hill. W pobliżu było jezioro — tak
głębokie, iż całkiem możliwe, że wcale nie miało dna. Moje rodzinne miasto pełne
było bohaterów i łotrów; ludzi uczciwych, którzy znali urodę prawdy, i takich,
których sama uroda była kłamstwem. Prawdopodobnie niewiele się różniło od
waszego miasta.
    Ale Zephyr było czarodziejskim miejscem. W blasku księżyca przechadzały się
tu duchy. Opuszczały porośnięty trawą cmentarz, stawały na wzgórzu i rozmawiały
o dawnych, dobrych czasach, kiedy coca-cola naprawdę miała niepowtarzalny
smak i można było odróżnić demokratę od republikanina. Wiem, bo sam je
słyszałem. Wiatr wnosił do domów aromat kapryfolium i rodzącej się miłości.
Błękitne, postrzępione błyskawice uderzały w ziemię i budziły nienawiść. Mieliśmy
wichury i susze, a przepływająca obok miasta rzeka miała brzydki zwyczaj
wylewania z brzegów. Pewnej wiosny, kiedy miałem pięć lat, powódź przyniosła
na ulice miasta roje węży. Wtedy niczym czarny huragan z nieba sfrunęły setki
sokołów i uniosły węże w śmiercionośnych dziobach, a rzeka cofnęła się do koryta
jak zbity pies. Potem jak na głos trąbki zza chmur wymaszerowało słońce, a ze
splamionych krwią dachów mego miasta uniosła się para.
    Mieliśmy czarną królową, która liczyła sobie sto sześć lat Mieliśmy
rewolwerowca, który ocalił życie Wyattowi Earpowi w corralu O.K. Mieliśmy
potwora w rzece i tajemnicę w jeziorze. Mieliśmy ducha, grasującego po szosach
za kierownicą czarnego sportowego samochodu z płomieniami wymalowanymi na
masce. Mieliśmy Gabriela i Lucyfera, i zbója, który powstał z martwych. Mieliśmy
najeźdźcę z kosmosu, chłopca o niezawodnym ramieniu i dinozaura, który do woli
buszował po Merchants Street
To było cudowne miejsce.
    Wciąż są we mnie wspomnienia chłopięcych lat, spędzonych w tej zaczarowanej
krainie.
Pamiętam.
I to już wszystko, co chciałem wam wyjaśnić.

I
CIENIE WIOSNY

1. Przed brzaskiem
—	Cory! Obudź się, synku! Już czas.
    Pozwalam się wyciągnąć z ciemnej jaskini snu, otwieram oczy i patrzę
na niego. Jest już ubrany, ma na sobie brązowy kombinezon, z imieniem
”Tom” wypisanym białymi literami w poprzek kieszeni na piersi. Dolatuje
mnie zapach jajek na bekonie; w kuchni cicho gra radio, szczęka patelnia
i podzwaniają szklanki: to mama porusza się w swoim żywiole, tak pewnie
jak pstrąg w potoku.
—	Już czas — powtarza ojciec i zapala lampkę przy łóżku.
Mrużę powieki, pod którymi bledną ostatnie senne obrazy.
    Słońce jeszcze nie wzeszło. Jest początek marca i chłodny wiatr targa
drzewami za oknem. Czuję go, kiedy przyłożę dłoń do szyby. Tato wraca
do kuchni na kawę, a mama, wiedząc, że już nie śpię, nastawia radio
troszkę głośniej, żeby usłyszeć prognozę pogody. Wiosna trwa już od
kilku dni, ale tegoroczna zima miała ostre kły i pazury, którymi uczepiła
się Południa niczym biała kocica. Nie było śniegu — tu nigdy nie pada
— ale zimny wiatr dął z całą mocą wprost z płuc bieguna.
— Włóż ciepły sweter! — woła mama. — Słyszysz?
— Słyszę! — odkrzykuję i wyciągam z bieliźniarki gruby zielony sweter.
Patrzę na swój pokój, wypełniony teraz żółtym światłem lampki
i pomrukiwaniem grzejnika: oto indiańska makata, czerwona jak krew
Cochise'a; biurko z siedmioma magicznymi szufladami; krzesło pokryte
aksamitem, którego niebieskawa czerń przywodzi na myśl płaszcz Batmana;
akwarium, a w nim maleńkie rybki — tak przezroczyste, że widać, jak biją
im serduszka; dalej wspomniana już bieliźniarka, oblepiona kalkomaniami,
które można znaleźć w pudełkach z modelami samolotów do sklejania
firmy Revell; łóżko, a na nim kołdra uszyta przez krewną Jeffersona
11

Davisa, szafka i półki — o tak, przede wszystkim półki. Kopalnia
skarbów. Mieści się tu cała moja biblioteczka: setki komiksów — Liga
Sprawiedliwych, Flash, Zielona Latarnia, Batman, Duch, Czarny Sokół,
Sierżant Rock i Wesoła Kompania, Aquaman i Fantastyczna Czwórka. Są
tu sterty magazynów „Świat Chłopca", dziesiątki tomików serii „Słynne
potwory krainy filmu”, „Groza na ekranie” i „Mechanika dla wszystkich”.
Jest równy rząd żółtych okładek „National Geographic"; muszę się
przyznać ze wstydem, że wiem, gdzie się podziały wszystkie zdjęcia z Afryki.
    Półki ciągną się całymi milami. Kolekcja marmurów lśni w kamion-
kowym słoju. Uśpiona cykada oczekuje lata, by znów zaśpiewać. Obok
leży jo-jo, które gwiżdże, chyba że sznurek się zerwie i tato musi go
naprawić. Dalej niewielki katalog z próbkami materiałów — prezent od
pana Parlowe'a z Magazynu Konfekcji Męskiej Stagga. Wyklejam nimi
podłogi kabin w modelach samolotów, a fotele wycinam z kartonu. Dalej
srebrna kula, odlana przez Samotnego Jeźdźca dla łowcy wilkołaków.
Guzik z czasów wojny secesyjnej, który oderwał się od brunatnego
munduru, kiedy burza przeszła nad Shiloh. Gumowy nóż do walki
z krwiożerczymi krokodylami w wannie. Kanadyjskie monety, gładkie jak
równiny Północy. Jestem bogaty ponad wszelką miarę.
— Śniadanie na stole! — woła mama.
    Zapinam suwak swetra w tym samym odcieniu co wystrzępiona
koszula Sierżanta Rocka. Łaty na kolanach moich błękitnych dżinsów
niczym medale za odwagę upamiętniają potyczki ze żwirem i drutem
kolczastym. Mam na sobie czerwoną flanelową koszulę, dość jaskrawą, by
rozwścieczyć byka, skarpetki białe jak gołębie skrzydła i czarne jak noc
tenisówki. Moja mama jest ślepa na kolory, a tato myśli, że to dziedziczne.
Ale ja nie jestem daltonistą.
    Swoją drogą zabawnie jest patrzeć na ludzi, którym zawdzięcza się
przyjście na ten świat, i tak wyraźnie dostrzegać w nich siebie. Dochodzisz
wtedy do wniosku, że każdy człowiek jest genetycznym kompromisem.
Mam drobną budowę matki i jej ciemne faliste włosy, ale odziedziczyłem
też ostry nos i niebieskie oczy ojca. Po mamie mam dłonie o długich
palcach i — „dłonie artysty", jak twierdzi, kiedy się martwię, że są takie
chude — a po ojcu gęste brwi i niewielką bruzdę w podbródku. Czasami
marzę przed zaśnięciem, że kiedy się obudzę, będę wyglądał jak Stuart
Whitman w Szlaku Cimarron albo Clint Walker w Cheyenne* ale prawda
przedstawia się tak, że jestem chudym, gapowatym smarkaczem średniego
12

wzrostu i postury, a kiedy zamknę oczy i wstrzymam oddech, zlewam się
z tapetą. Za to w wyobraźni nieraz ścigam przestępców pospołu
z detektywami i kowbojami, którzy co wieczór paradują przed nami na
telewizyjnym ekranie, pomagam Tarzanowi zwoływać lwy w lesie za
domem i strzelam do Niemców, tocząc z nimi samotną wojnę. Mam małą
grupkę przyjaciół, takich jak Johnny Wilson, Davy Ray Callan czy Ben
Sears, ale nigdy nie byłem tym, co się nazywa duszą towarzystwa.
Czasem, gdy z kimś rozmawiam, ze zdenerwowania plącze mi się język,
więc wolę milczeć. Moi koledzy nie różnią się zbytnio ode mnie wiekiem,
wzrostem czy temperamentem. Jeśli nie mamy szans na zwycięstwo,
unikamy walki, a zresztą żaden z nas nie umie się dobrze bić.
    I chyba właśnie tak zaczyna się literatura lub — jeśli wolicie
— korekta rzeczywistości; nadawanie światu kształtu, jaki byłby zapewne
przyjął, gdyby pan Bóg nie miał zeza i dwóch lewych rąk. W prawdziwym
świecie byłem bezsilny; w moim królestwie stawałem się Herkulesem
uwolnionym z okowów.
    Wiem, że jedno na pewno odziedziczyłem po dziadku Jaybirdzie, ojcu
taty: jego ciekawość świata. Dziadek skończył już siedemdziesiąt sześć lat,
był żylasty jak stary wół, miał plugawy język i jeszcze bardziej plugawe
maniery, ale wciąż buszował po lasach wokół swojej farmy. Przynosił do
domu rzeczy, na których widok babcia Sarah mdlała: wężowe skórki,
puste gniazda szerszeni, nawet zdechłe zwierzęta. Miał zwyczaj rozcinać
je scyzorykiem i zaglądać, co mają w środku. Okrwawione wnętrzności
rozkładał na gazetach. Pewnego razu powiesił na drzewie martwą ropuchę,
zawołał mnie i kazał patrzeć, jak muchy się na niej pasą. Przynosił do
domu jutowy worek pełen liści, wytrząsał je we frontowym pokoju i po
kolei oglądał przez szkło powiększające, po czym zapisywał różnice
między nimi w jednym ze swych niezliczonych notesów. Zbierał niedopałki
cygar i zeschnięte kawałki przeżutego tytoniu, które trzymał w szklanych
fiolkach. Potrafił godzinami siedzieć i patrzeć na księżyc.
    Możliwe, że był stuknięty. Możliwe, że „stuknięty" to słowo na
określenie kogoś, kto przestając być dzieckiem zachowuje czarodziejs-
ką moc. Ale dziadek Jaybird czytał mi niedzielne komiksy i opowiadał
o nawiedzonym domu w małej osadzie, w której się urodził. Może
i był przyziemny, małostkowy czy głupi, ale zapalił we mnie płomyk
ciekawości, w którego świetle potrafiłem dostrzec daleki świat poza
Zephyr.
13
    
Tamtego ranka przed wschodem słońca jadłem śniadanie z mamą i tatą
w naszym domu przy Hilltop Street. Był rok 1964. Na świecie zachodziły
wielkie zmiany, o których nie miałem pojęcia. W tamtej chwili wiedziałem
tylko, że mam ochotę na jeszcze jedną szklankę soku pomarańczowego
i że będę pomagał tacie na trasie, zanim odwiezie mnie do szkoły. Wiec
kiedy skończyliśmy jeść i naczynia zostały sprzątnięte, wyszedłem na
dwór, żeby się przywitać ze Zbójem i nałożyć mu do miski zawiesistej
odżywki dla psów. Mama ucałowała nas na pożegnanie, a ja włożyłem
watowaną kurtkę, złapałem książki i popędziłem za ojcem do starej,
dychawicznej furgonetki. Spuszczony z uwięzi Zbój odprowadził nas
kawałek, ale na rogu Hilltop i Shawson zaczynało się terytorium Bodoga
— dobermana Ramseyów. Słysząc werble, grające w krtani rywala, Zbój
wycofał się dyplomatycznie.
    Przed nami rozciągało się pogrążone w cichym śnie miasto Zephyr,
a na niebie tkwił biały sierp księżyca.
    W kilku oknach paliły się światła. Było ich niewiele; dochodziła
dopiero piąta. Krzywy księżyc odbijał się w powolnym zakolu Rzeki
Tecumseha, a jeśli tej nocy pływał w niej Stary Mojżesz, szorował chyba
skórzastym brzuchem po dnie. Drzewa na ulicach, wciąż jeszcze bezlistne,
poruszały gałęziami na wietrze. Wszystkie cztery światła uliczne w miejscu,
które można było nazwać głównym skrzyżowaniem, pulsowały żółto
w zgodnym rytmie. Na wschodzie szeroką rozpadlinę koryta rzeki przecinał
kamienny most z zamyślonymi chimerami. Niektórzy twierdzili, że twarze
chimer, wyrzeźbione w początku lat dwudziestych, przedstawiały różnych
generałów Konfederacji, występujących tu w roli upadłych aniołów. Na
zachodzie autostrada przedzierała się przez porośnięte lasem wzgórza
w drodze ku innym miastom. Tory kolejowe biegły przez północne rubieże
Zephyr — dzielnicę Bruton, gdzie mieszkali wszyscy Murzyni. Na
południu znajdował się miejski park z muszlą koncertową i dwoma
ziemnymi boiskami do baseballu. Park nosił imię Clifforda Graya Hainesa,
założyciela Zephyr. Był tu pomnik owego dostojnego męża, który siedział
na kamieniu, oparłszy podbródek na dłoni. Według taty wyglądał zupełnie
jakby miał zatwardzenie i nie mógł się załatwić ani też wstać z nocnika.
Dalej na południe droga numer 10 przecinała granicę miasta i niczym
czarny wąż wodny wiła się przez podmokłe lasy, omijając parking dla
przyczep i Jezioro Saksońskie, którego brzegi opadały w dół ku niezmierzonej
otchłani.
14
    
Tato skręcił w Merchants Street i jechaliśmy teraz przez handlowe
centrum Zephyr. Odgrodzony chodnikiem od przelotowej ulicy, pysznił
się Zakład Fryzjerski Dollara, za nim Magazyn Konfekcji Męskiej Stagga,
Magazyn Sprzętu i Pasz, sklep spożywczy o dźwięcznej nazwie „Pig-
gly-Wiggly", skład Woolwortha, kinoteatr „Liryczny" oraz inne atrakcje.
Nie było ich wiele; ledwie się człowiek obejrzał, już był na końcu ulicy.
Ojciec minął przejazd kolejowy, pokonał jeszcze dwie mile i skręcił
w bramę, nad którą wisiał szyld: MLECZARNIA „ZIELONE ŁĄKI".
Ciężarówki podjeżdżały do rampy i ładowały towar. Panował tu duży
ruch; zakład otwierano wcześnie, bo mleczarze musieli rano obsłużyć
wyznaczone trasy.
    Czasem, gdy ojciec miał szczególnie napięty harmonogram, prosił
mnie, żebym pomógł mu w pracy. Lubiłem ciszę i bezruch poranka.
Lubiłem oglądać świat przed świtaniem. Lubiłem dowiadywać się, co
zamawiali w mleczarni różni ludzie—nie wiem dlaczego. Może dochodziła
we mnie do głosu ciekawość dziadka Jaybirda.
    Ojciec przejrzał listę dostaw z brygadzistą, wielkim, barczystym chłopem
o nazwisku Bowers, a potem obaj wzięliśmy się do załadunku. Pakowaliśmy
do furgonetki butelki z mlekiem, kartony świeżych jaj, kubki twarogu i sałatki
ziemniaczano-fasolowej, będącej specjalnością „Zielonych Łąk". Po wyjęciu
z chłodni wszystko było lodowato zimne; w świetle wiszących nad rampą
latarni skrzył się szron na butelkach. Papierowe kapsle zdobiła twarz
uśmiechniętego mleczarza i słowa: „Na zdrowie!" Pan Bowers oparł notatnik
na biodrze i z ołówkiem zatkniętym za ucho przyglądał się, jak pracujemy.
    — Pewnie chciałbyś zostać mleczarzem, co, Cory? — zapytał, a ja
odpowiedziałem, że to możliwe.
    — Świat zawsze będzie potrzebował mleczarzy—ciągnął pan Bowers.
— Nie mam racji, Tom?
    — Jasne jak słońce — przyznał ojciec; było to jego powiedzonko na
wszystkie okazje. Posługiwał się nim, gdy słuchał rozmówcy tylko jednym
uchem.
    — Złóż podanie, kiedy skończysz osiemnaście lat — rzekł do mnie
pan Bowers. — Znajdziemy coś dla ciebie. — Klepnął mnie w ramię
z takim impetem, że omal nie pogubiłem zębów, a butelki na tacy, którą
niosłem, zakolebały się z głośnym brzęknięciem.
    Tato usiadł za kierownicą o grubych poprzeczkach. Kiedy wdrapałem
się na fotel obok niego, przekręcił kluczyk, silnik zaskoczył i wycofaliśmy
15

się spod rampy razem z naszym mlecznym ładunkiem. Księżyc opadał za
horyzont wprost przed nami, a na krawędzi nocy wisiała jeszcze ostatnia
gwiazda.
    — I co ty na to? — spytał. — Mam na myśli, czy miałbyś ochotę
zostać mleczarzem.
— Niezła zabawa — powiedziałem.
    — Tylko w teorii. No, nie mam na co narzekać, ale żadna praca nie
bawi, kiedy wykonujesz ją codziennie. Chyba jeszcze nigdy nie mówiliśmy
o tym, co chciałbyś w życiu robić, prawda?
— Nie, tatusiu.
    — No cóż, nie uważam, że powinieneś być mleczarzem tylko dlatego,
że ja nim jestem. Widzisz, wcale nie zamierzałem być mleczarzem.
Dziadek Jaybkd chciał, żebym został farmerem jak on. Babcia Sarah
widziała we mnie przyszłego lekarza. Potrafisz to sobie wyobrazić?
—	zerknął na mnie i wyszczerzył zęby w uśmiechu. — Ja lekarzem!
Doktor Tom! Nie, moi państwo, to nie dla mnie.
—	A kim chciałeś zostać? — zapytałem.
    Tato milczał przez chwilę. Wyglądało na to, że rozmyśla nad moim
pytaniem. Doszedłem do wniosku, że chyba dotąd nikt jeszcze mu go nie
zadał. Ujął mocniej kierownicę i płynnie wszedł w zakręt drogi, która
rozwijała się przed nami w świetle reflektorów, a potem powiedział:
    —	Pierwszym człowiekiem na Wenus. Albo jeźdźcem na rodeo. Albo
człowiekiem, który patrzy na pusty plac i oczyma duszy widzi dom, jaki
na nim zbuduje—calusieńki, aż do ostatniego gwoździa. Albo detektywem.
—	W gardle zadrżał mu śmiech. — Ale w mleczarni szukali dostawcy,
więc jestem tym, kim jestem.
—	Wcale bym się nie obraził, gdybym został kierowcą wyścigowym
—	stwierdziłem. Tato czasem zabierał mnie na wyścigi ciężarówek na
torze pod Bamesboro. Siedzieliśmy, jedliśmy hot-dogi i patrzyliśmy na
snopy iskier, wylatujące w powietrze po każdym zderzeniu powyginanych
blach. — Detektyw to też klawy zawód. Rozwiązywałbym zagadki
kryminalne, jak chłopcy Hardy'ego.
    —	Tak, to byłoby niezłe — zgodził się tato. — Ale prawda jest taka,
że nigdy nie wiadomo, jak sprawy się potoczą. Celujesz w dziesiątkę,
niechybnie jak strzała, ale zanim trafisz do celu, porywa cię wiatr. Nie
wydaje mi się, bym kiedykolwiek spotkał choć jedną osobę, która
ostatecznie została tym, kim chciała być w dzieciństwie.
16
    — 
Ja chciałbym być wszystkim — powiedziałem. — Chciałbym żyć
milion razy.
    — Hm — ojciec pokiwał głową ze zrozumieniem. — To by dopiero
był cud, nie sądzisz? — Wyciągnął rękę. — Tu mamy pierwszy przystanek.
    Mieszkańcy tego domu musieli mieć dzieci, bo zamawiali dwie kwarty
mleka zwykłego i dwie kakaowego. Po chwili ruszyliśmy dalej przez ulice,
których ciszę mącił tylko wiatr i poszczekiwanie zbudzonych ze snu psów.
Zatrzymaliśmy się na Shantuck Street, żeby dostarczyć maślankę i twaróg
komuś, kto widocznie lubił kwaśne rzeczy. Zostawiliśmy lśniące butelki
na stopniach większości domów przy Bevard Lane. Ojciec roznosił je
prędko, ja tymczasem sprawdzałem listę i kompletowałem zamówienie dla
następnego domu, wyjmując chłodne opakowania z wnętrza furgonetki.
Stanowiliśmy zgrany zespół.
    Tato powiedział, że ma kilku klientów nad Jeziorem Saksońskim, na
południe od miasta. Potem zawrócił do centrum, żebyśmy mogli rozwieźć
resztę dostaw, zanim zabrzmi dzwonek na lekcje. Minęliśmy park i wkrótce
wyjechaliśmy z Zephyr. Po obu stronach szosy gęstniał las.
    Zbliżała się szósta. Na wschodzie, ponad porośniętymi sosną i kudzu
wzgórzami, niebo zaczynało się już rozjaśniać. Minął nas samochód
jadący w przeciwnym kierunku. Szofer mrugnął światłami, a ojciec mu
pomachał.
—	To Marty Barklee. Rozwozi gazety — powiedział.
Zadumałem się nad faktem, że istnieje cały odrębny świat, którego
życie toczy się przed wschodem słońca, a ludzie, którzy teraz dopiero się
budzą, nie mają z nim nic wspólnego. Skręciliśmy z szosy numer 10
i przejechaliśmy kawałek polną drogą, żeby dostarczyć mleko, maślankę
i sałatkę ziemniaczaną do małego domku ukrytego w lesie. Potem
ruszyliśmy dalej w kierunku jeziora.
    — Studia — odezwał się ojciec. — Zdaje się, że powinieneś iść na
studia.
    — Chyba tak — bąknąłem, ale to wszystko wydawało mi się bardzo
odległe od punktu, w którym znajdowałem się teraz. Wiedziałem tylko, że
istnieją akademickie drużyny futbolowe na uniwersytecie stanowym i że
niektórzy chwalą Beara Bryanta, a inni wielbią Shuga Jordana. W moim
przekonaniu uczelnię wybierało się w zależności od ulubionej drużyny.
    — Żeby się dostać na studia, trzeba mieć dobre stopnie — ciągnął
tato. — Musisz się pilnie uczyć.
17
— 
Czy detektywi muszą kończyć studia?
    — Myślę, że tak, jeśli chcą dobrze wykonywać swój zawód. Gdybym
poszedł na studia, kto wie... może zostałbym człowiekiem, który potrafi
wybudować dom na pustym placu. Nie przewidzisz, co niesie ci los, i taka
jest...
    ...prawda — miał zamiar powiedzieć, ale nie skończył zdania, bo
w chwili gdy wyszliśmy z zakrętu, tuż przed nami wyskoczył z lasu
brązowy samochód. Ojciec pisnął, jak gdyby ukąsił go szerszeń, z całej
siły nacisnął na hamulec i odbił kierownicą w lewo.
    Brązowy samochód minął nas o cal. Zobaczyłem, że zjeżdża z szosy
numer 10 i stacza się z nasypu po prawej stronie drogi. Reflektory miał
wyłączone, ale za kierownicą ktoś siedział. Opony z chrzęstem przedzierały
się przez ściółkę; samochód wjechał na niewielką, urwiście zakończoną
czerwoną skałę i zniknął w mroku. Bryzgi wody poleciały do góry i wtedy
uświadomiłem sobie, że samochód właśnie zsunął się do jeziora.
—	On wpadł do wody! — krzyknąłem.
    Ojciec zatrzymał wóz, zaciągnął ręczny hamulec i wyskoczył na
zarośnięte zielskiem pobocze. Zanim zdążyłem wygramolić się z furgonetki,
już biegł w stronę jeziora. Wiatr ze świstem wirował wokół nas. Ojciec
zatrzymał się na czerwonym urwisku. W nikłym, różowawym świetle
ujrzeliśmy, jak samochód pogrąża się w wodzie; z bagażnika dobywały się
wielkie bąble powietrza.
    —	Hej! — wrzasnął ojciec, zwijając dłonie w trąbkę wokół ust.
— Wyskakuj stamtąd!
    Wszyscy wiedzieli, że Jezioro Saksońskie jest głębokie jak otchłań
piekielna. Gdy samochód zniknie w atramentowej czerni, nikt go już nigdy
nie wydobędzie.
    —	Wyskakuj! —krzyknął ponownie ojciec, ale kierowca, kimkolwiek
był, nie odpowiadał. — Pewnie stracił przytomność — rzekł do mnie
ojciec, zdejmując buty.
    Samochód zaczął się przechylać na stronę, po której siedział kierowca.
Rozległ się okropny, podobny do wycia dźwięk, wydawany przez wdzierającą
się do auta wodę.
—	Odsuń się — rzucił tato i skoczył do jeziora.
    Był dobrym pływakiem. Kilkoma potężnymi uderzeniami ramion dotarł do
samochodu i wtedy zobaczył, że okno po stronie kierowcy jest otwarte Czuł
ssanie wody, która opływała mu nogi, wciągając auto w bezdenną głębinę.
18

—	Wyłaź! — ryknął, ale człowiek wciąż siedział bez ruchu.
Ojciec uczepił się drzwi i złapał go za ramię. Kierowca był mężczyzną
i nie miał na sobie koszuli. Jego ciało było białe i zimne. Ojciec poczuł, że
włos mu się jeży. Głowa tamtego opadła bezwładnie do tyłu. Miał krótko
ostrzyżone jasne włosy, otwarte usta i zamknięte oczy, które ginęły
w czarnych siniakach. Cała twarz była opuchnięta i bestialsko zmasakrowana.
Gardło miał omotane miedzianą struną do pianina. Cienki drut zaciągnięto
tak mocno, że przeciął skórę i zagłębił się w ciało.
—	Jezu! — szepnął ojciec rozgarniając wodę.
    Samochód chwiał się i syczał. Głowa mężczyzny pochyliła się teraz na
pierś, jak gdyby do modlitwy. Woda sięgała mu już powyżej gołych
kolan. Ojciec uświadomił sobie, że kierowca był zupełnie nagi, nie miał
na sobie nawet strzępka odzienia. Na kierownicy coś błysnęło i ojciec
zobaczył kajdanki, mocujące prawy przegub trupa do wewnętrznej
poprzeczki.
    Mój tato żył na tym świecie trzydzieści cztery lata. Widywał już
nieboszczyków. Hodge Klemson, jeden z jego najserdeczniejszych przyjaciół,
utonął w Rzece Tecumseha, kiedy obaj mieli po piętnaście lat. Rozdęte
ciało odnaleziono po trzech dniach. Pokryte żółtym dennym mułem,
wyglądało jak zeskorupiała starożytna mumia. Ojciec widział to, co
zostało z Waltera i Jeanine Traynor przed sześciu laty po czołowym
zderzeniu buicka Waltera z tartaczną ciężarówką, prowadzoną przez
otumanionego prochami smarkacza. Widział czarne, połyskliwe szczątki
małego Steviego Cauleya, kiedy strażacy zdusili ogień, buchający
z poskręcanej karoserii „Nocnej Mony". Kilkakrotnie patrzył w uśmiechniętą
szyderczo twarz śmierci i znosił ten widok jak mężczyzna, ale tym razem
było inaczej.
Tym razem śmierć miała oblicze mordu.
    Samochód tonął. Maska szła coraz głębiej pod wodę, tylne stateczniki
zaczęły się unosić do góry. Ciało za kierownicą znów zmieniło pozycję
i ojciec dostrzegł coś na ramieniu mężczyzny — błękitną plamkę,
wyraźnie widoczną na tle białej skóry. To nie był siniec, lecz tatuaż
— trupia czaszka z odwiniętymi do tyłu skrzydłami, wyrastającymi wprost
ze skroni.
    Woda gwałtownie wypchnęła z samochodu następną porcję wielkich
baniek powietrza. Jeziora nie wolno było lekceważyć: upominało się
o swoją zabawkę, aby zamknąć ją przed światem w sekretnym schowku.
19

Kiedy samochód zaczął osuwać się w otchłań, wir porwał mego ojca za
nogi i wciągnął pod wodę. Patrzyłem na to wszystko z czerwonej skały na
brzegu. W pewnej chwili jego głowa zniknęła.
—	Tato! — krzyknąłem przerażony.
    Pod wodą ojciec mocował się z ramionami jeziora. Samochód osunął
mu się spod nóg i zniknął w głębinie. Kiedy ojciec miotał się, szukając
jakiegoś oparcia w tym płynnym grobie, ku powierzchni pospieszyły
kolejne pęcherzyki. Uwolniony przez nie z lepkich objęć wody, ojciec
wspiął się po nich jak po srebrzystych schodach na dach jeziora, gdzie
mógł zaczerpnąć tchu.
Zobaczyłem, że jego głowa wynurza się na powierzchnię.
— Tato! — zawołałem jeszcze raz. — Tato, wracaj!
— Nic mi nie jest! — odkrzyknął, ale głos mu drżał. — Już wracam!
Zaczął płynąć pieskiem w stronę brzegu, nagle opadły z sił jak wyżęty
gałgan. Jezioro wciąż burzyło się w miejscu, gdzie tonący samochód
poruszył jego wnętrzności, jak gdyby usiłowało strawić niejadalny kąsek.
Ojciec nie był w stanie sforsować skalnego urwiska, więc podpłynął trochę
dalej, gdzie mógł podciągnąć się na kamienie, czepiając się pędów kudzu.
    —	Nic mi nie jest — powtórzył, ale kiedy znalazł się już na brzegu,
nogi się pod nim ugięły i opadł na kolana w błoto.
    Żółw wielkości półmiska prześliznął się obok niego i zanurkował,
chrapnąwszy z zakłopotaniem. Obejrzałem się w stronę furgonetki. Nie
wiem dlaczego, ale się obejrzałem.
Zobaczyłem człowieka, który stał w lesie po drugiej stronie drogi.
    Po prostu stał; miał na sobie długi płaszcz, którego poły powiewały na
wietrze. Może poczułem wzrok kogoś, kto mnie obserwował, podczas gdy
ja patrzyłem, jak ojciec płynie do tonącego auta. Poczułem przeszywający
chłód. Zadygotałem, mrugnąłem parę razy i w miejscu, gdzie stał tamten
człowiek, ujrzałem tylko targany wiatrem las.
—	Cory! — zawołał tato.— Podaj mi rękę, synku!
    Zsunąłem się na mulisty brzeg i pomogłem mu na tyle, na ile mógł
pomóc zziębnięty, przerażony dzieciak. Kiedy tato poczuł pod nogami
twardy grunt, odgarnął mokre włosy z czoła i rzekł gorączkowo:
    —	Musimy się dostać do telefonu. W tym samochodzie był człowiek.
Poszedł prosto na dno!
    —-Widziałem... widziałem... — wskazałem las po drugiej stronie
drogi numer 10 — tam był...
20

-^
—	No, chodźże prędzej!
    Ojciec biegł już przez szosę na sztywnych, mokrych nogach. Buty
trzymał w ręku. Zerwałem się i podążyłem za nim, blisko jak cień. Mój
wzrok powędrował w kierunku miejsca, gdzie widziałem tajemniczą
postać, ale nie było tam nikogo, zupełnie nikogo.
    Tato uruchomił silnik i włączył nagrzewnicę. Zęby mu szczękały,
a w szarym świetle poranka twarz miał bladą jak wosk.
    — Cholerny świat! — powiedział. Byłem wstrząśnięty, bo nigdy przy
mnie nie klął. — Ten gość był przykuty kajdankami do kierownicy.
Kajdankami! Boże, całą twarz miał zbitą na miazgę!
— Kto to był?
    — Nie wiem — podkręcił grzejnik i ruszył na południe ku najbliż-
szym zabudowaniom. — Ktoś go załatwił, to pewne! Jezu, jak mi
zimno!
    Skręcił w drogę gruntową, która odbijała na prawo. O pięćdziesiąt
jardów od szosy numer 10 stał biały domek z oszkloną werandą. Z boku
przylegał do niego ogród z krzakami róż. Pod plastikową wiatą stały dwa
samochody, czerwony mustang i stary cadillac upstrzony plamami rdzy.
Ojciec zatrzymał się tuż przed budynkiem.
    —	Zaczekaj tutaj — powiedział, w mokrych skarpetkach podszedł do
drzwi i nacisnął przycisk dzwonka.
    Musiał zrobić to jeszcze dwukrotnie, zanim drzwi wreszcie otwarły się
z brzękiem i stanęła w nich ruda kobieta, na oko trzy razy tęższa od mojej
mamy. Miała na sobie niebieski szlafrok w czarne kwiaty.
    — Panno Grace, muszę od pani zatelefonować. To pilne — powiedział
ojciec.
    — Ależ pan jest cały mokry! — Głos panny Grace przypominał
zębate ostrze zardzewiałej piły. Na palcach dłoni, w której trzymała
papierosa, połyskiwały pierścionki.
— Stało się nieszczęście — wyjaśnił ojciec.
Panna Grace westchnęła jak ruda chmura gradowa.
— No dobrze, niech pan wejdzie. I proszę uważać na dywan.
Tato wszedł do środka; dzwoneczek znów brzęknął, kiedy drzwi się za
nim zamknęły. Siedziałem w furgonetce. Pierwsze pomarańczowe promienie
słońca wydostały się spoza wzgórz na wschodzie. W kabinie czuć było
zapach jeziora, na podłodze pod fotelem ojca zebrała się kałuża. Widziałem
kogoś, kto stał w lesie. Wiem, że go widziałem. Ale czy na pewno?
21

Dlaczego nie podszedł, nie zainteresował się losem człowieka w samo-
chodzie? I kim był tamten człowiek w samochodzie?
    Właśnie głowiłem się nad tym, kiedy drzwi uchyliły się ponownie
i ukazała się w nich panna Grace. Tym razem na błękitny szlafrok
narzuciła puszysty biały sweter, włożyła też tenisówki. Jej kostki i łydki
były krzepkie jak młode drzewa. W jednej ręce trzymała pudełko herbatników
„Lorna Doone", a w drugiej zapalonego papierosa. Podeszła do furgonetki
i uśmiechnęła się do mnie.
— Cześć — powiedziała. — Ty jesteś Cory?
— Tak, psze pani — odpowiedziałem.
    Jej uśmiech nie wyglądał na szczery. Miała wąskie wargi, szeroki,
spłaszczony nos, a zamiast brwi cienkie kreski wymalowane nad głęboko
osadzonymi niebieskimi oczyma. Podsunęła mi pudełko.
—	Chcesz ciastko?
    Nie byłem głodny, ale rodzice zawsze mnie uczyli, że się nie odmawia,
kiedy ktoś częstuje. Wziąłem jedno.
    —	Weź jeszcze — zachęciła mnie panna Grace, więc sięgnąłem po
następne.
    Panna Grace też zjadła jedno, a potem pociągnęła papierosa i wypuściła
dym przez nos.
    —	Twój tato dostarcza nam nabiał — powiedziała. — Na pewno
macie nas na liście. Sześć kwart mleka, dwie maślanki, dwie kwarty kakao
i trzy pinty śmietany.
    Sprawdziłem listę. Było tam jej nazwisko — Grace Stafford — i zamó-
wienie. Zgadzało się co do joty. Powiedziałem, że zaraz wszystko
przygotuję, i zacząłem wyjmować butelki z wozu.
— Ile masz lat? — zapytała. — Dwanaście?
— Dopiero w lipcu będę miał dwanaście, psze pani.
    — Też mam syna. — Panna Grace strzepnęła popiół z papierosa
i włożyła do ust następną „Lornę Doone". — W grudniu skończył
dwadzieścia. Mieszka w San Antonio. Wiesz, gdzie to jest?
— Tak, psze pani. W Teksasie. Tam gdzie Alamo.
    — Zgadza się. A skoro on ma dwadzieścia, to ja trzydzieści osiem.
Stare próchno ze mnie, nie sądzisz?
Domyśliłem się, że pytanie było podchwytliwe.
— Nie, psze pani — odpowiedziałem po namyśle.
— O, widzę, że mam do czynienia z młodym dyplomatą! — Tym
22

razem uśmiechnęły się również jej oczy. —Zjedz jeszcze ciasteczko.
—	Podała mi pudełko,  zawróciła do drzwi i wrzasnęła przez nie:
•— Lainie! Lainie, rusz tyłek, chodź no tutaj!
    Najpierw jednak pojawił się ojciec. W ostrym świetle poranka wyglądał
staro, a pod oczami miał ciemne kręgi.
    — Dzwoniłem do biura szeryfa — powiedział, sadowiąc się na
przemoczonym fotelu i wpychając stopy do butów. — Mamy zaczekać na
nich w miejscu, gdzie samochód stoczył się do jeziora.
— Kto to mógł być, u diabła? — spytała panna Grace.
    — Nie mam pojęcia. Twarz miał... — Ojciec zerknął na mnie, potem
z powrotem na nią. —Był paskutnie pobity.
— Musiał być zalany. Pewnie bimbrem.
    — Nie sądzę. — Ojciec nie wspomniał przez telefon o tym, że
kierowca był nagi, uduszony struną z pianina i przykuty do kierownicy. Ta
informacja była przeznaczona dla uszu szeryfa, a nie panny Grace czy
kogokolwiek innego. — Nie widziała pani może faceta z tatuażem na
lewym ramieniu? Wyglądało to jak czaszka, z której wyrastają skrzydła.
— Oglądałam więcej tatuaży, niż ma ich cała Marynarka Wojenna
—	stwierdziła panna Grace — ale nie przypominam sobie, żebym w tej
okolicy natknęła się na coś takiego. Dlaczego pan pyta? Facet był bez
koszuli?
    —	Właśnie. Miał tę skrzydlatą czaszkę wytatuowaną mniej więcej
w tym miejscu. — Tato dotknął swojego lewego ramienia, znów się
wzdrygnął i nerwowo zatarł dłonie. — Nigdy go nie wydobędą... Nigdy.
To jezioro ma co najmniej trzysta stóp głębokości.
    Zadźwięczały dzwoneczki. Obróciłem się w stronę drzwi z tacą pełną
butelek z mlekiem.
    Chwiejnym krokiem wyszła z nich dziewczyna o oczach zapuchniętych
od snu. Miała na sobie długi szlafrok w szkocką kratę i była boso. Na
ramiona opadały jej włosy o barwie jedwabistych kit kukurydzy. Skierowała
się ku tacy z mlekiem, przymrużyła oczy w jasnym świetle i powiedziała:
—	Czuję się, jakbym była przepieprzona na wylot.
    O mały włos nie zemdlałem. Nigdy w życiu nie słyszałem, żeby
kobieta wymówiła tak plugawe słowo. Oczywiście wiedziałem, co oznacza,
ale kiedy bez skrępowania padło z tych ładnych ust, byłem wstrząśnięty.
    —	Tu jest młody człowiek, Lainie — powiedziała panna Grace głosem,
który mógłby skręcić żelazny gwóźdź. — Uważaj, co mówisz, jeśli łaska.
23
    
Lainie spojrzała na mnie. Pod jej chłodnym spojrzeniem poczułem się
zupełnie tak jak wtedy, gdy włożyłem widelec do kontaktu. Oczy miała
czekoladowe, a na wargach półuśmiech, który równie dobrze mógł być
szyderczym grymasem. W jej twarzy było coś szorstkiego, czujnego, jak
gdyby nie ufała już nikomu. W zagłębieniu szyi zauważyłem małą
czerwoną plamkę.
— Czyj to dzieciak? — zapytała.
— Syna pana Mackensona. Pokaż trochę klasy, dobrze?
    Z trudem przełknąłem ślinę i oderwałem wzrok od oczu Lainie. Jej
szlafrok rozchylał się dyskretnie. Nagle dotarło do mnie, jakie dziew-
częta używają brzydkich słów i co to za miejsce. Zarówno od John-
ny'ego Wilsona, jak i od Bena Searsa słyszałem, że gdzieś w pobliżu
Zephyr jest dom pełen dziwek. Nawet w szkole podstawowej wszyscy
o tym wiedzieli. Kiedy mówiłeś komuś: „Idź do burdelu", narażałeś
się na to, że ten ktoś wybije ci zęby. Zawsze jednak wyobrażałem
sobie burdel jako elegancką posiadłość, okoloną płaczącymi wierzbami,
w której czarni lokaje podają gościom koktajle miętowe na werandzie.
W rzeczywistości burdel okazał się niewiele wytworniej szy od zakot-
wiczonej na stałe przyczepy kempingowej. Tak czy owak, widziałem
go w całej okazałości, a dziewczyna o kukurydzianych włosach i nie-
wyparzonym języku czerpała dochody z rozkoszy cielesnych. Czułem,
jak plecy pokrywa mi gęsia skórka, a scen, jakie niczym powolny,
groźny orkan zamajaczyły mi w wyobraźni, wolałbym wam nie opo-
wiadać.
—	Zabierz to mleko do kuchni — ponagliła ją panna Grace.
Szyderstwo przeważało nad uśmiechem, a czekoladowe oczy stały się
niemal czarne.
—	Dlaczego ja? W tym tygodniu dyżur ma Donna Ann!
    —	Dyżur w kuchni ma ta, której każę, moja panno, a ty powinnaś go
mieć przez cały miesiąc i dobrze wiesz dlaczego! A teraz rób, co mówię,
i zamknij tę wyszczekaną buzię!
    Usta Lainie sprawnie złożyły się w ciup, ale oczy nie przybrały tak
łatwo wyrazu fałszywej pokory; wciąż czaiły się w nich zimne ostrza
gniewu. Wzięła ode mnie tacę i stojąc odwrócona plecami do taty i panny
Grace, pokazała mi wilgotny, różowy język, po czym zwinęła go w trąbkę.
Następnie język wsunął się z powrotem do ust, jego właścicielka zaś
obróciła się na pięcie i uraczyła nas wszystkich podstępnym jak cios
24

miecza pierdnięciem, po czym powlokła się do domu. Kiedy zniknęła nam
z oczu, panna Grace chrząknęła i powiedziała:
— Ta dziewucha ma tyle ogłady, co kołek w płocie.
— A z innymi jest lepiej? — zapytał tato.
Panna Grace wydmuchnęła kółko z papierosowego dymu i odparła:
    —	Nie, ale ta nawet nie udaje, że ma jakiekolwiek maniery. — Jej
wzrok spoczął na mnie. — Weź sobie resztę ciastek, Cory, dobrze?
Spojrzałem na ojca. Wzruszył ramionami.
— Dobrze, psze pani — powiedziałem.
    — Świetnie. Bardzo się cieszę, że cię poznałam. — Panna Grace
z powrotem skupiła uwagę na moim ojcu i na tkwiącym w kąciku ust
papierosie. — Niech mi pan da znać, kiedy coś się wyjaśni.
    — Oczywiście. Dziękuję, że pozwoliła mi pani skorzystać z telefonu.
— Tato wśliznął się za kierownicę. — Tacę zabiorę przy następnym kursie.
    — Niech pan uważa na siebie — rzuciła panna Grace i weszła do
pomalowanego na biało burdelu, podczas gdy ojciec włączył silnik
i spuścił ręczny hamulec.
    Pojechaliśmy z powrotem na miejsce wypadku. W porannym świetle
tafla jeziora mieniła się błękitnymi i purpurowymi smugami. Tato zaparkował
furgonetkę na polnej drodze — tej samej, z której wypadł fatalny
samochód, jak sobie obaj uświadomiliśmy. Potem usiedliśmy i czekaliśmy
na szeryfa. Słońce świeciło coraz mocniej, a niebo zmieniło barwę na
lazurową.
    Mój umysł podzielił się na dwie części: jedna myślała o samochodzie
i zauważonej w lesie postaci, druga zastanawiała się, skąd mój tato tak
dobrze zna pannę Grace i jej burdel. Co prawda, tato znał wszystkich
swoich klientów; często rozmawiał o nich z mamą przy obiedzie. Nigdy
jednak nie słyszałem, aby choć słowem wspomniał o pannie Grace czy też
o burdelu. No cóż, nie był to najwłaściwszy temat do rozmowy przy stole.
A poza tym i tak nie poruszyliby go w mojej obecności; mimo iż moi
koledzy i w ogóle wszyscy w szkole, poczynając od czwartej klasy,
wiedzieli, że gdzieś pod Zephyr jest dom pełen sprzedajnych dziewczyn.
    Byłem tam. Na własne oczy widziałem sprzedajną dziewczynę.
Widziałem jej zwinięty język i kołyszące się w fałdach szlafroka pośladki.
Doszedłem do wniosku, że powinno mi to przysporzyć niemałej sławy.
    —	Cory? — odezwał się cicho ojciec. — Wiesz, czym zajmuje się
panna Grace w tamtym domu?
25
— 
Ja... — Nawet trzecioklasista mógł się tego domyślić. — Wiem, tato.
    — Kiedy indziej byłbym po prostu zostawił towar pod drzwiami.
— Patrzył na jezioro, jak gdyby wciąż widział opadający powoli w głębinę
samochód z martwym ciałem przykutym do kierownicy. — Mam ją na
liście dostaw od dwóch lat. W każdy poniedziałek i czwartek, jak
w zegarku. A w razie gdybyś był ciekaw... twoja mama wie, że tu jeżdżę.
Nic nie odpowiedziałem, ale poczułem się o wiele lepiej.
    — Nie chcę, żebyś z kimkolwiek rozmawiał o pannie Grace i tym
domu — ciągnął ojciec. — Chcę, abyś zapomniał, że tu byłeś, jak również
o wszystkim, co widziałeś i słyszałeś. Czy możesz to dla mnie zrobić?
— Dlaczego? — musiałem o to zapytać.
    — Panna Grace może się różnić od ciebie, mnie czy mamy, może
robić wrażenie osoby źle wychowanej albo jędzy, a pastor na pewno nie
pochwala sposobu, w jaki zarabia na życie, ale to dobra kobieta. Po prostu
nie chcę, żeby po mieście zaczęły krążyć plotki. Im mniej się mówi
o pannie Grace i tym domu, tym lepiej. Rozumiesz?
— Chyba tak.
— To dobrze.
Rozluźnił zaciśnięte na kierownicy palce. Temat został zamknięty.
Dotrzymałem obietnicy. Moja sława rozwiała się jak dym, i tyle.
Właśnie miałem mu powiedzieć o człowieku, którego widziałem
w lesie, kiedy zza zakrętu wyjechał czarno-biały ford z kogutem na dachu
i herbem Zephyr na drzwiach. Samochód zwolnił i zatrzymał się w pobliżu
naszej furgonetki. Wysiadł z niego szeryf J.T. Amory (J.T. było skrótem
od Junior Talmadge). Ojciec wyszedł mu na spotkanie.
    Szeryf Amory był chudym, wysokim mężczyzną o końskim obliczu.
Na jego widok przypomniał mi się widziany kiedyś obrazek, przedstawiający
Ichaboda Crane'a, ściganego przez Jeźdźca bez Głowy. Szeryf miał
wielkie dłonie i stopy oraz parę uszu zdolnych wpędzić w kompleksy
słonia Dumbo. Jego nos wystarczyłoby tylko trochę powiększyć, by
godnie zastąpił chorągiewkę na dachu. Gwiazdę nosił przypiętą do
kapelusza, którym nakrywał łysą czaszkę okoloną wianuszkiem ciemnych
włosów. Nasunąwszy kapelusz głębiej na spocone czoło, szeryf przeszedł
z ojcem na brzeg jeziora, gdzie wdali się w długą rozmowę. Obserwowałem
ruchy rąk taty, gdy pokazywał Amory'emu, skąd wyjechał samochód
i w którym miejscu zatonął. Obaj spojrzeli na gładką powierzchnię jeziora.
Wiedziałem, o czym myślą.
26
    
Samochód mógł się zapaść aż do środka ziemi. Nawet kąśliwe żółwie,
które żyły przy brzegu, nie potrafiły nurkować dostatecznie głęboko, by
kiedykolwiek go ujrzeć. Nieznany kierowca siedział teraz w ciemności,
a w zębach miał muł.
    — Przykuty kajdankami — rzekł cicho pan Amory. Miał oczy koloru
węgli, a bladość jego skóry nasuwała myśl, że woli noc od dnia. — Jesteś
tego pewien, Tom? I tego, że uduszono go drutem?
    — Jestem pewien. Ktoś dołożył starań, żeby go załatwić na amen.
Jeszcze trochę, a byłby mu odciął głowę od tułowia.
    — Przykuty — powtórzył szeryf. — Zapewne po to, żeby nie
wypłynął. — W zamyśleniu postukał się palcem w dolną wargę. — No
cóż — rzekł w końcu. — Zdaje się, że mamy tu morderstwo, nie
sądzisz?
— Jeśli to nie morderstwo, to nie wiem, co nim jest.
W tym czasie wysiadłem z furgonetki i udałem się w miejsce, skąd
— jak mi się wydawało — obserwował mnie tajemniczy mężczyzna. Nie
znalazłem nic oprócz ziemi, kamieni i zielska. Jeśli to był mężczyzna
— pomyślałem. A może kobieta? Nie zauważyłem, by postać miała długie
włosy, ale właściwie widziałem tylko łopoczący na wietrze płaszcz.
Przeszedłem się tam i z powrotem wzdłuż linii drzew. Dalej las gęstniał
i stawał się coraz bardziej podmokły. Wróciłem z pustymi rękami.
    —	Przyjdź potem do mnie do biura; spiszemy raport — rzekł do ojca
szeryf. — I lepiej wstąp do domu przebrać się w coś suchego.
Ojciec skinął głową.
— Muszę skończyć dostawę i odwieźć Cory'ego do szkoły.
— W porządku. I tak niewiele możemy zrobić dla tego faceta na dnie.
—	Szeryf chrząknął i wepchnął ręce do kieszeni. — Morderstwo. Ostatnie
morderstwo mieliśmy tu w 1961 roku. Pamiętasz, jak Bo Kałlagan zabił
żonę pucharem, który wygrał w kręgle?
    Wróciłem do furgonetki i czekałem na ojca. Słońce było już wysoko
i sumiennie oświetlało cały świat, ale mnie było ciężko na sercu. Zdawało
mi się, że istnieją dwa światy: jeden przed brzaskiem i drugi — słoneczny.
Jeśli to prawda, istnieją też ludzie należący do tych dwóch różnych
światów. Jedni przemykają się przez krainę nocy, drudzy trzymają się
jasnych godzin dnia. Może widziałem właśnie jednego z mieszkańców
ciemności, świata sprzed brzasku. I może — na samą myśl poczułem chłód
—	może on też spostrzegł, że ja go widzę.
27
    
Uświadomiłem sobie, że naniosłem brudu do furgonetki. Całe tenisówki
miałem oblepione błotem.
Obejrzałem usmarowane podeszwy.
Do jednej przyczepiło się małe zielone piórko.
2. Na dno i w mrok
    Zielone piórko powędrowało do kieszeni. Stamtąd dostało się do
mojego pokoju i znalazło schronienie w pudełku po cygarach „White
Owi", gdzie drzemała już kolekcja starych kluczy i zasuszonych owadów.
Zamknąłem wieczko, włożyłem pudełko do jednej z siedmiu magicznych
szuflad i zatrzasnąłem ją z powrotem.
I tak piórko popadło w zapomnienie.
    Im dłużej myślałem o widzianej na skraju lasu postaci, tym bardziej byłem
pewien, że moje oczy—przerażone wizją ojca, który idzie na dno w ślad za
tonącym samochodem—musiały ulec złudzeniu. Kilka razy zaczynałem mu
o tym opowiadać, ale zawsze coś stawało nam na przeszkodzie. Kiedy mama się
dowiedziała, że ojciec skoczył do jeziora, dostała ataku histerii. Była na niego
tak wściekła, że szlochała i wrzeszczała równocześnie. W końcu ojciec zmusił
ją, żeby usiadła w kuchni, i zaczął jej spokojnie tłumaczyć, dlaczego to zrobił.
    — Przy kierownicy siedział człowiek — powiedział. -— Skąd miałem
wiedzieć, że już nie żyje? Myślałem, że stracił przytomność. Co byś sobie
o mnie pomyślała, gdybym tam stał i nawet palcem nie kiwnął?
    — Mogłeś się utopić! — napadła na niego mama. Łzy spływały jej po
policzkach. — Mogłeś uderzyć głową o jakąś skałę i utonąć!
—	Nie utonąłem. Nie uderzyłem się o żadną skałę. Musiałem tak postąpić.
Podał jej papierową chusteczkę i mama otarła oczy.
    —	W tym jeziorze jest pełno jadowitych węży! — wystrzeliła ostatni
pocisk. — Mogłeś wpaść prosto do ich gniazda!
28

— Ale nie wpadłem.
    Mama westchnęła i pokręciła głową z miną osoby, której przyszło żyć
z największym głupcem wszechczasów.
    —	Lepiej zdejmij to mokre ubranie — powiedziała w końcu. — Ja
tylko dziękuję Bogu, że to nie twoje ciało leży teraz na dnie.
Wstała, żeby pomóc mu rozpiąć przemoczoną koszulę.
— Czy wiesz, kto to był?
— Nigdy przedtem go nie widziałem.
— Kto mógł zrobić coś takiego swojemu bliźniemu?
    — A, nad tym niech się już głowi szeryf. — Ojciec ściągnął koszulę,
a mama ujęła ją dwoma palcami, jak gdyby woda z jeziora przenosiła trąd.
— Muszę wpaść do jego biura i pomóc mu spisać raport. Mówię ci,
Rebecco, kiedy spojrzałem w tę martwą twarz, serce stanęło mi w piersi.
Nigdy dotąd nie widziałem czegoś takiego i mam w Bogu nadzieję, że
nigdy już czegoś takiego nie zobaczę.
    — Rany boskie! — powiedziała mama. — A gdybyś dostał ataku
serca? Kto byłby ciebie ratował?
    Moja mama była wiecznie zatroskana. Martwiła się pogodą, kosztami
utrzymania, awarią pralki, papiernią w Adams Valley, zanieczyszczającą
Rzekę Tecumseha, cenami nowej odzieży i w ogóle wszystkim. Świat
jawił się jej jako ogromna kołdra, bez przerwy rozłażąca się w szwach. Jej
strapienie zastępowało igłę, która wzmacnia zagrożone ściegi. Jeśli tylko
potrafiła sobie wyobrazić najgorszy z możliwych przebieg wypadków,
miała wtedy poczucie, że w pewien sposób nad nimi panuje. Jak już
wspomniałem, taki miała styl bycia. Ojciec mógł podejmować decyzje
rzucając kostką do gry, ale mama z góry cierpiała na konto każdej
nadchodzącej godziny. Myślę, że chyba się wzajemnie równoważyli.
Dwoje kochających się ludzi powinno się uzupełniać.
    Rodzice mojej mamy, dziadzio Austin i babcia Alice, mieszkali około
dwunastu mil na południe od nas w miasteczku zwanym Waxahatchee,
położonym na skraju bazy lotniczej w Robbins. Babcia Alice była jeszcze
większą pesymistką niż mama. Coś w jej duszy łaknęło tragicznej manny.
Dziadzio Austin — który za młodu był drwalem i miał drewnianą nogę na
pamiątkę po tym, jak kiedyś obsunęła mu się piła łańcuchowa — groził, że
jeśli się nie uspokoi i nie przestanie go dręczyć, to on odkręci nogę
i przyłoi nią babci po głowie. Nazywał drewnianą podporę swoją „fajką
pokoju”, ale, o ile wiem, nigdy nie wykorzystywał jej do innych celów niż
29

ten, w którym została wystrugana. Mama miała jeszcze starszego brata
i siostrę, za to mój ojciec był jedynakiem.
    Tak czy owak, poszedłem tego dnia do szkoły i przy pierwszej sposobności
opowiedziałem Davy'emu Rayowi Callanowi, Johnny'emu Wilsonowi
i Benowi Searsowi, co się wydarzyło. Zanim jeszcze dzwonek obwieścił
koniec lekcji i mogłem pójść do domu, nowina obiegła już Zephyr niczym
szalejąca pożoga. „Morderstwo" stało się hasłem dnia. Rodzice bez przerwy
odbierali jakieś telefony. Kto tylko żyw, chciał poznać szczegóły ponurego
zajścia. Wyprowadziłem swój stary, zardzewiały rower, żeby zabrać Zbója na
wycieczkę do lasu, i nagle przyszło mi na myśl, że być może jedna z tych osób
znała już wszystkie szczegóły. Może dzwoniła tylko po to, by sprawdzić, czy
została zauważona, albo żeby się dowiedzieć, co zdołał ustalić szeryf Amory?
    Pedałując przez las w towarzystwie Zbója, który biegł przy mojej nodze,
uświadomiłem sobie, że ktoś z mieszkańców Zephyr może być mordercą.
    Dni mijały; coraz cieplej i pełniej rozkwitała wiosna. Tydzień po kąpieli
ojca w Jeziorze Saksońskim fakty dawały się streścić w paru słowach: szeryf
nie stwierdził żadnego zaginięcia na terenie Zephyr i sąsiednich gmin. Artykuł
na pierwszej stronie wydawanego w Adams Valley„Dziennika” nie wniósł do
sprawy nic nowego. Amory, dwóch jego zastępców, kilku strażaków i sześciu
ochotników pływali łodziami po jeziorze, ciągnąc za sobą tam i z powrotem
sieci, ale wyłowili tylko gromadkę rozjuszonych żółwi i kilka węży wodnych.
    W latach dwudziestych na miejscu Jeziora Saksońskiego był kamienio-
łom, lecz któregoś dnia koparki natknęły się na podziemną rzekę, której
nie udało się zatrzymać ani odprowadzić gdzie indziej. Głębokość jeziora
szacowano na trzysta do pięciuset stóp. Nie było takiej sieci, która
mogłaby wydobyć na powierzchnię zatopione auto.
    Pewnego wieczoru szeryf przyszedł porozmawiać z rodzicami, mnie
zaś tym razem pozwolono zostać w pokoju. Amory trzymał kapelusz na
kolanach, a jego nos rzucał potężny cień.
    — Ktokolwiek to zrobił—tłumaczył—musiał wprowadzić samochód
tyłem na tę drogę gruntową. Znaleźliśmy odciski opon, ale ślady stóp były
zupełnie zatarte. Morderca obciążył czymś pedał gazu i na chwilę przedtem,
nim wyjechałeś zza zakrętu, spuścił ręczny hamulec, zatrzasnął drzwi
i uskoczył w bok, a samochód ruszył z miejsca i przeciął drogę numer 10.
Zabójca, rzecz jasna, nie wiedział, że się tam pojawisz. Gdyby nie to, samochód
stoczyłby się do jeziora, zatonął i nikt nigdy by się o tym nie dowiedział.
— Szeryf wzruszył ramionami. — Tyle tylko udało mi się wymyślić.
30
— 
Rozmawiał pan z Martym Barkleem?
    — Tak. Marty niczego nie widział. Droga gruntowa biegnie w taki
sposób, że nawet mijając ją z umiarkowaną prędkością, można w ogóle jej
nie zauważyć.
— A więc na czym stoimy?
    Szeryf zadumał się nad pytaniem ojca. Srebrna gwiazda na kapeluszu
zabłysła w świetle lampy. Na podwórku rozjazgotał się Zbój, a jego
plemienny zew podjęły inne psy aż do najdalszych krańców Zephyr.
Szeryf rozłożył wielkie ręce i przez chwilę im się przyglądał.
    —	Tom — powiedział — sytuacja jest naprawdę niezwykła. Mamy
ślady opon, ale brak nam samochodu. Mówisz, że widziałeś przykutego
do kierownicy nieboszczyka z drutem zaciśniętym wokół szyi, ale nie
mamy ciała i zapewne nigdy go nie odzyskamy. W tym mieście nikt
nie zaginął. W całym okręgu brakuje tylko jednej nastolatki, którą
matka podejrzewa o ucieczkę  ze  swoim  chłopakiem  do  Nashville.
A przy okazji, chłopak i tak nie miał tatuażu. Nie zdołałem znaleźć
nikogo, kto by widział faceta z tatuażem podobnym do tego, jaki nam
opisałeś.
    Szeryf popatrzył na mnie, potem na mamę, a potem przeniósł spojrzenie
czarnych jak węgle oczu z powrotem na ojca.
    — Znasz tę zagadkę, Tom? Jeżeli w lesie przewraca się drzewo, ale
w pobliżu nie ma nikogo, kto mógłby to usłyszeć, to czy drzewo robi
hałas, czy też nie? Jeżeli nie ma ciała i na ile mogłem to stwierdzić,
nigdzie nikt nie zginął, to czy popełniono morderstwo, czy nie?
    — Widziałem je na własne oczy — rzekł tato. — Podajesz w wątpliwość
moje słowa, J.T.?
    — Nie, tego nie powiedziałem. Mówię tylko, że dopóki nie będę
miał ofiary, nie jestem w stanie zdziałać nic więcej. Potrzebne mi
nazwisko, Tom, albo twarz. Bez identyfikacji nie wiem nawet, od czego
mam zacząć.
    — A tymczasem zabójca spaceruje sobie między nami wolny jak ptak
i na razie nie musi się nawet martwić, że go złapią, czy tak?
—	Ano — przyznał szeryf — tak to mniej więcej wygląda.
Oczywiście Amory obiecał, że nadal będzie pracować nad tą sprawą
i że obdzwoni cały stan z prośbą o informacje o zaginionych osobach.
Prędzej czy później — powiedział — ktoś wreszcie zacznie szukać
człowieka, który utonął w jeziorze.
31
    
Kiedy szeryf już sobie poszedł, ojciec wymknął się na werandę. Nie
zapalił nawet światła. Kiedy mama kazała mi się przygotować do snu,
wciąż jeszcze siedział tam samotny jak palec.
Tej właśnie nocy obudził mnie jego krzyk.
    Było zupełnie ciemno. Usiadłem w pościeli; nerwy miałem napięte jak
postronki. Słyszałem za ścianą głos mamy.
   —	Już dobrze — mówiła. — To był zły sen, po prostu zły sen. Już
wszystko w porządku.
    Tato przez dłuższy czas milczał. Słyszałem, jak puszcza wodę w łazience.
Potem zaskrzypiały sprężyny w ich łóżku.
— Może chcesz mi go opowiedzieć? — spytała mama.
— Nie. O Boże, nie.
— To był tylko zły sen — powtórzyła z naciskiem.
— Co z tego? Jak dla mnie był wystarczająco rzeczywisty.
— Dasz radę zasnąć z powrotem?
    Ojciec westchnął. Wyobraziłem go sobie w ciemnej sypialni, z twarzą
ukrytą w dłoniach.
— Nie wiem — odparł.
— Daj, rozmasuję ci plecy.
Sprężyny znów zaskrzypiały pod ciężarem przesuwających się ciał.
   — Jesteś potwornie spięty — powiedziała mama. — Kark masz
zupełnie zesztywniały.
— Boli jak diabli. O, tu. Tu, gdzie trzymasz palec.
— To skurcz. Widocznie naciągnąłeś sobie mięsień.
    Cisza. Wprawne ręce mamy nieraz przynosiły ulgę także i moim
plecom. Co jakiś czas odzywała się poruszona sprężyna. Potem znów
usłyszałem głos ojca:
— Znów śnił mi się ten człowiek w samochodzie.
— Domyśliłam się tego.
   — Patrzyłem na niego. Twarz miał zbitą do krwi, a szyję okręconą
drutem. Widziałem kajdanki, które miał na przegubie, i ten tatuaż na
ramieniu. Samochód osuwał się coraz niżej, a on... on wtedy otworzył oczy.
    Zadygotałem. Nagle wyobraziłem to sobie. Zduszony głos ojca
przypominał szloch.
   —	Popatrzył na mnie. Spojrzał mi prosto w oczy. Spod powiek ciekła mu
woda. Otworzył usta; język miał czarny jak łeb wodnego węża. Powiedział:
„Chodź ze mną".
32
    — 
Nie myśl o tym — przerwała mu mama. — Zamknij oczy i spróbuj
się uspokoić.
— Nie mogę się uspokoić. Nie potrafię.
    Oczyma duszy widziałem tatę, zwiniętego w znak zapytania na łóżku,
a nad nim mamę, rozcierającą mu stężałe mięśnie pleców.
    — To koszmar — ciągnął. — Ten człowiek podniósł rękę i złapał
mnie za ramię. Paznokcie miał sine. Jego palce wpiły mi się w ciało, a on
powtórzył: „Chodź ze mną, na dno i w mrok". I wtedy jezioro zamknęło
mi się nad głową. Nie mogłem się z niego wydostać; otworzyłem usta do
krzyku, ale wypełniła je woda. Rebecco... O Boże, Rebecco!
    — Przecież to nieprawda, posłuchaj mnie: to tylko zły sen, a teraz już
wszystko wróci do normy.
    — Nie — odparł tato. — Nie wróci. Nie daje mi to spokoju. Z dnia na
dzień jest coraz gorzej. Myślałem, że uda mi się z tego otrząsnąć. Mój
Boże, widywałem już przecież z bliska nieboszczyków. Ale to... to co
innego. Drut na szyi, kajdanki, ta twarz, z której ktoś zrobił miazgę... to co
innego. I nawet nie wiem, kim był; nic o nim nie wiem... Dręczy mnie to
we dnie i w nocy.
    — Przejdzie ci — wtrąciła mama. — Zawsze mi to powtarzasz, kiedy
sama zamartwiam się na śmierć. „Trzymaj się — mówisz — to minie".
    — Może i tak. W Bogu nadzieja, że minie. Na razie ten koszmar
zagnieździł mi się w głowie i za żadne skarby nie mogę się go pozbyć.
A najgorsze, Rebecco, najbardziej upiorne jest to, że ten, kto to zrobił,
musiał być tutejszy. Wiedział, jak głębokie jest to jezioro. Wiedział, że
gdy samochód pójdzie na dno, już nikt nigdy nie zobaczy ciała. Rebecco,
to może być ktoś, komu codziennie dostarczam mleko. Albo ktoś, kto
siedzi z nami w jednej ławce w kościele. Ktoś, u kogo kupujemy żywność
lub ubranie. Kogo znamy przez całe życie... a raczej wydaje się nam, że go
znamy. Boję się. Jeszcze nigdy w życiu się tak nie bałem. Wiesz dlaczego?
   Przez chwilę milczał, a ja wyobrażałem sobie żyłkę pulsującą mu na
skroni.
    —	Bo jeśli tu nie jest bezpiecznie — podjął — to nie ma już
bezpiecznych miejsc na tym świecie.
    Głos załamał mu się trochę na ostatnim słowie. Pomyślałem, jak to
dobrze, że nie jestem w tamtym pokoju i nie muszę patrzeć mu w twarz.
    Upłynęło jeszcze parę chwil. Ojciec leżał pewnie bez ruchu, a mama
wciąż masowała mu plecy.
33
— 
Jak myślisz, będziesz mógł teraz zasnąć? — spytała w końcu.
— Spróbuję — odrzekł tato.
    Sprężyny jęknęły jeszcze kilka razy. Usłyszałem, że mama szepcze coś
ojcu do ucha.
—	Mam nadzieję — odparł i oboje umilkli.
    Czasami ojciec chrapał, ale tej nocy było cicho. Zastanawiałem się,
czy leży przy śpiącej mamie z otwartymi oczyma i czy nadal widzi trupa,
który sięga po niego, żeby go wciągnąć pod wodę. To, co wcześniej
powiedział, nie pozwalało mi zasnąć. „Jeśli tu nie jest bezpiecznie, to nie
ma już bezpiecznych miejsc na tym świecie". Ten wypadek pozostawił
w sercu ojca ranę, głębszą niż Jezioro Saksońskie. Może sprawił to fakt, że
wszystko stało się tak nagle, a może zimna krew, z jaką dokonano tego
bestialskiego czynu? A może główną winę ponosiła świadomość, że nawet
w najspokojniejszym miasteczku za zamkniętymi drzwiami mogły się kryć
potworne tajemnice?
    Sądzę, że ojciec przez całe życie wierzył, że w głębi duszy każdy
człowiek jest dobry. Ta tragedia strzaskała podstawy jego wiary. Miałem
wrażenie, iż morderca przykuł ojca do tej strasznej chwili tak samo, jak
skuł rękę ofiary z kierownicą. Zamknąłem oczy i zacząłem się modlić o to,
by ojciec znalazł drogę, która go wyprowadzi z ciemności.
    Mijał marzec, łagodny jak baranek, a sprawa zabójstwa wciąż wisiała
nad miastem.
3. Najeźdźca
Jak to zwykle bywa, wszystko się powoli ułożyło.
    Po południu w pierwszą sobotę kwietnia, kiedy drzewa okrywały się
pąkami, a z rozgrzanej ziemi wychylały się łodyżki kwiatów, siedziałem
sobie między Benem Searsem a Johnnym Wilsonem w samym środku
34

rozwrzeszczanej hordy dzieciaków. Tarzan — Gordon Scott, najlepszy
Tarzan wszechczasów — zatopił nóż w brzuchu krokodyla. Trysnęła krew,
szkarłatna na barwnej taśmie Eastmana.
    — Widziałeś to? Widziałeś? — powtarzał Ben, szturchając mnie
łokciem w żebra.
    Oczywiście, że widziałem. Miałem przecież oczy. Jednego byłem
pewien: że moje żebra nie dotrwają nawet do kreskówki o Trzech
Ofermach, wyświetlanej w przerwie między filmami fabularnymi podczas
podwójnego seansu.
    Kinoteatr „Liryczny" był jedynym kinem w Zephyr. Zbudowano go
w 1945 roku, tuż po wojnie, kiedy to jedni synowie Zephyr wracali do
domu marszowym krokiem, a inni o kulach. Trzeba im było rozrywki,
żeby mogli zapomnieć o koszmarach spod znaku swastyki czy wschodzącego
słońca. Jakiś roztropny ojciec miasta sięgnął do sakiewki i sprowadził
z Birmingham budowniczego, który wyciągnął plan i zaznaczył naroża
gmachu na pustym placu po składzie tytoniu. Mnie oczywiście nie było
jeszcze wtedy na świecie, ale pan Dollar chętnie opowiadał każdemu tę
historię. Wzniesiono więc pałac zdobny w gipsowe anioły i odtąd
w sobotnie popołudnia zasiadały w nim ulepione ze zwykłej gliny diablęta,
wnosząc ze sobą prażoną kukurydzę, cukierki i dzikie okrzyki, swoim
rodzicom zaś dając parę godzin wytchnienia.
    W ową sobotę siedziałem tam więc z dwoma kumplami i oglądałem
Tarzana. Nie pamiętam, dlaczego Davy'ego z nami nie było. Zdaje się, że
za karę musiał zostać w domu, bo uderzył Molly Lujack w głowę sosnową
szyszką. Satelity wystrzelały w kosmos, siejąc wokół iskrami. Brodaty
facet z cygarem wykrzykiwał coś po hiszpańsku na wyspie u wybrzeży
Florydy, a woda w świńskiej zatoce barwiła się krwią. Jakiś łysy Rosjanin
tupał nogą ze złością. Żołnierze pakowali plecaki na wycieczkę do
dżungli, która nazywała się Wietnam. Na pustyni wybuchały bomby
atomowe, targając na strzępy manekiny w salonach domów na niby. Nic
nas to nie obchodziło. Nie na tym polegała magia. Magia rodziła się
w sobotnie popołudnia na podwójnym seansie w „Lirycznym" i każdy
z nas chętnie dawał się oczarować.
    Pamiętam, że kiedyś oglądałem program telewizyjny z cyklu „77
Wieczornych Historyjek". Bohater był w teatrze, który także nazywał się
„Liryczny". Zacząłem rozmyślać nad tym słowem. Zajrzałem do wielkiego,
2483-stronicowego słownika, który dostałem od dziadka Jaybirda na
35

dziesiąte urodziny. „Liryczny — wyjaśniał — melodyjny, nadający się do
śpiewania. Rzewny. Poezja liryczna. Patrz także: lira". W odniesieniu do
kina nie miało to wiele sensu, postanowiłem więc kontynuować poszukiwania.
Hasło „lira" przeniosło mnie w świat poetyckich opowieści, śpiewanych
przez wędrownych minstreli w czasach królów i obronnych zamków. Stąd
był już tylko krok do magicznego słowa „opowieść". W owych wczesnych
latach wydawało mi się, że wszystkie ludzkie środki przekazu wzięły
początek stąd, że ktoś znał historię, którą chciał się podzielić z innymi.
Potrzeba opowiadania, chęć podłączenia się do wspólnej sieci jest chyba
jedną z najbardziej nieodpartych pokus. A chęć słuchania, przeżywania
losów innych niż nasze własne leży u podstaw magii, którą mamy we krwi.
Poezja.
    — Dźgnij go, Tarzan! Szybko! — wrzeszczał Ben, a jego łokieć
wyrabiał normę za cały nadchodzący rok.
    Ben Sears był pulchnym chłopcem o ciemnych, krótko przystrzyżonych
włosach. Miał wysoki, dziewczęcy głos i nosił okulary w rogowej oprawie. Na
całym świecie nie było takiej koszuli, która by mu nie wylazła ze spodni. Był
tak niezdarny, że mógłby się niechcący udusić własnymi sznurówkami. Miał
szeroki podbródek i pyzate policzki i żadnej szansy na to, by kiedykolwiek
przyśnić się jakiejś dziewczynie w roli Tarzana, ale był moim przyjacielem.
    Kontrastując z pulchną obfitością Bena, Johnny Wilson był chudym,
spokojnym molem książkowym. Miał w żyłach indiańską krew, o której
świadczyły czarne, błyszczące oczy. W letnim słońcu jego skóra nabierała
barwy sosnowych szyszek. Włosy też miał prawie czarne, gładko ulizane
z pomocą vitalisu, z wyjątkiem niesfornego czubka, który sterczał mu na linii
przedziałka niczym kępka dzikiego szczypiorku. Ojciec Johnny'ego,
brygadzista w fabryce płyt betonowych, położonej między Zephyr a Union
Town, miał dokładnie taką samą fryzurę. Pani Wilson była bibliotekarką
w tutejszej szkole podstawowej i chyba dlatego Johnny tyle czytał. Pożerał
encyklopedie w ten sam sposób, w jaki inne dzieciaki łykają dropsy
cytrynowe albo pikantne chrupki. Nos Johnny'ego przypominał czirokeski
tomahawk, a prawą brew przecinała niewielka blizna w miejscu, gdzie jego
kuzyn Philbo uderzył go patykiem podczas wspólnej zabawy W wojnę jeszcze
w 1960 roku. W szkole Johnny Wilson musiał znosić wyzwiska w rodzaju
„Indiańca" albo „Czarnucha". Na dodatek od urodzenia miał zniekształconą
stopę, co jeszcze podwajało impet kierowanych do niego zaczepek. Ale
Johnny był stoikiem, choć oczywiście wtedy nie znałem tego słowa.
36
    
Akcja filmu toczyła się skomplikowanymi meandrami, nieuchronnie
zmierzając do końca — tak samo jak płynąca przez dżunglę rzeka zmierza
w kierunku morza. Tarzan zwyciężył złych łowców słoni, zwrócił Gwiazdę
Salomona plemieniu i oddalił się w stronę zachodzącego słońca. Następnie
obejrzeliśmy kreskówkę o Trzech Ofermach, w której Moe garściami
wyrywał Larry'emu włosy, a Curly siedział w wannie pełnej ostryg.
Bawiliśmy się znakomicie.
A potem bez żadnych fanfar rozpoczął się drugi film.
    Był czarno-biały i na widowni od razu rozległy się jęki. Wiadomo, że
tylko kolor oddaje prawdę o życiu. Na ekranie pojawił się tytuł: Najeźdźcy
z Marsa. Dzieło trąciło starzyzną i chyba pochodziło z lat pięćdziesiątych.
    — Idę po prażoną kukurydzę — oznajmił Ben. — Czy komuś coś
przynieść?
    Odparliśmy, że nie i Ben samotnie zaczął się przepychać pomiędzy
rzędami ochrypłych od wrzasków widzów.
    Napisy dobiegły końca i wreszcie zaczęło się coś dziać. Uzbrojony
w kubek prażonej kukurydzy Ben zdążył wrócić w samą porę, by zobaczyć, jak
wśród huku piorunów spływa z nieba latający talerz i osiada na piaszczystym
wzgórku za domem głównego bohatera. Zwykle gdy na ekranie nie toczyła się
bójka, sobotni kinomani głośno dawali wyraz swemu niezadowoleniu, lecz
tym razem widok złowieszczego spodka zdołał nas skutecznie uciszyć.
    Jestem przekonany, że w ciągu najbliższej półtorej godziny obroty stoiska
z łakociami spadły do zera, choć od czasu do czasu jakiś dzieciak zrywał się
z miejsca i wybiegał na zewnątrz, żeby odetchnąć w krzepiącym świetle dnia.
    Oczywiście tamtej burzliwej nocy bohater widział wszystko przez
swój mały teleskop, ale nikt nie chciał mu wierzyć. Chłopiec nie
przestawał obserwować pagórka i był świadkiem, jak piaszczysty wir
porwał policjanta — wessał go pod ziemię, niczym groteskowy kosmiczny
odkurzacz. Potem policjant wrócił do domu chłopca i zaczął go przekonywać,
że z tym lądowaniem to bzdura. Tym bardziej że nikt poza nim nie widział
latającego talerza! Zachowywał się jednak... dziwacznie. Miał bladą twarz
i martwe oczy robota. Na jego karku bohater zauważył brzydką ranę
w kształcie litery „X". Policjant był kiedyś miłym, skorym do żartów
facetem. Po powrocie ze wzgórka już się nie uśmiechał. Coś go odmieniło.
    Rany w kształcie litery ,,X” zaczęły się pojawiać na szyjach innych ludzi.
Słowa chłopca trafiały w próżnię. Tłumaczył rodzicom, że w ziemi, tuż za ich
domem, gnieżdżą się Marsjanie. I w końcu rodzice postanowili to sprawdzić.
37
   
Ben zapomniał o prażonej kukurydzy. Johnny podciągnął kolana prawie
pod samą brodę. Ja bałem się głośniej odetchnąć.
    Ależ z ciebie głuptas — powiedzieli chłopcu po powrocie ze spaceru
szorstcy, posępni rodzice. Nie ma się czego bać. To wymysł. Wszystko
jest w najlepszym porządku. Chodź z nami, pójdziemy tam, gdzie podobno
wylądował ten spodek. Sam się przekonasz, jakim jesteś głuptasem.
—	Nie idź — szepnął Ben. — Nie idź tam, nie idź!
Słyszałem zgrzyt jego paznokci wbijanych w poręcz fotela.
Chłopiec uciekł z domu. Uciekł od tych obcych ludzi, którzy nie
potrafili się już uśmiechać. Wszędzie wokół widział rany w kształcie litery
„X". Nawet naczelnik policji miał taką ranę na karku. Ludzie znani mu od
urodzenia nagle przestali być sobą. Wszyscy chcieli go gwałtem zatrzymać,
dopóki nie przyjdą po niego rodzice. Głuptasie — powtarzali. Któż by
uwierzył w bajeczkę o Marsjanach siedzących pod ziemią w oczekiwaniu
na chwilę, w której zawładną światem?
    Groza sięgała szczytu. W końcu oddział wojska zapuścił się w labirynt
tuneli, którymi Marsjanie podziurawili na kształt mrowiska całe wzgórze.
Mieli tam maszynę, która wycinała ci na karku znak „X" i zmieniała cię
w jednego z nich. Przywódca najeźdźców — najeżona mackami głowa
zamknięta w szklanej kuli — wyglądał, jak gdyby wykluł się w zbiorniku
na odpadki. Wspomagany przez żołnierzy bohater walczył z kosmitami,
którzy śmigali po tunelach, zaprzeczając istnieniu prawa grawitacji.
A kiedy doszło do wielkiego starcia marsjańskich maszyn z czołgami
armii Stanów Zjednoczonych i na szali zawisł los całej Ziemi...
...chłopiec się obudził.
    To tylko sen — powiedział mu ojciec. Matka uśmiechnęła się do
niego. Tylko sen, nie ma się czego bać. Śpij spokojnie, dobranoc.
Tylko sen, zły sen.
    I wtedy chłopiec cicho wstał z łóżka, zerknął przez teleskop i zobaczył,
jak z ciemnego, zasnutego burzowymi chmurami nieba spływa w dół
latający talerz i osiada na piaszczystym wzgórku za domem.
Koniec?
Zapaliły się światła. Popołudniowy seans dobiegł końca.
    Kiedy wysypywaliśmy się na ulicę, posłyszałem jak pan Stellko,
kierownik kina, mówi do jednej z bileterek:
—	Czemu jest tak cholernie cicho?
Prawdziwa groza jest niema.
38
    
Jakoś zebraliśmy się w sobie na tyle, by wsiąść na rowery i zacząć
kręcić pedałami. Część dzieci poszła do domów pieszo, inne czekały, aż
przyjadą po nie rodzice. Wszyscy byliśmy jeszcze pod wrażeniem przeżytych
przed chwilą emocji i kiedy nasza trójka zatrzymała się przy stacji
benzynowej na Ridgeton Street, żeby napompować przednie koło w rowerze
Johnny'ego, przyłapałem Bena, jak wpatruje się w kark pana White'a,
z którego płatami schodził opalony naskórek.
    Rozstaliśmy się na rogu Bonner i Hilltop. Johnny pomknął do domu jak
wicher, grube nogi Bena też zaczęły nabierać tempa, za to ja musiałem walczyć
z zardzewiałym łańcuchem o każdy przejechany metr. Mój rower najlepsze lata
miał już dawno za sobą. Kiedy za pośrednictwem pchlego targu trafił do mnie,
już był bardzo stary. Co jakiś czas napomykałem o nowym, ale ojciec
powiedział, że musi mi wystarczyć to, co mam, a jeżeli to mi nie odpowiada,
mogę chodzić piechotą. Z pieniędzmi często było u nas krucho; nawet bilet do
kina traktowany był jak luksus. Nieco później odkryłem, że owe sobotnie
popołudnia stanowiły jedyną okazję, aby sprężyny w łóżku moich rodziców
mogły odegrać symfonię, nie zmuszając mnie do niepotrzebnych domysłów.
   — Dobrze się bawiłeś? — zapytała mama, kiedy zziajany wkroczyłem
do domu po powitalnych karesach ze Zbójem.
— Dobrze — odparłem. — Ten film z Tarzanem był ekstra.
   — Byłeś na podwójnym seansie, prawda? — zagadnął ojciec rozparty
na sofie, z nogami uniesionymi do góry.
    W telewizji toczył się inauguracyjny mecz pierwszej ligi. Właśnie
zaczynał się sezon baseballowy.
    — Tak.
Wyminąłem ich, zmierzając do kuchni po jabłko.
— A o czym był drugi film?
— O... właściwie o niczym specjalnym.
    W pewnych sprawach rodzice mają węch lepszy od wygłodniałego
kocura. Pozwolili mi wziąć jabłko, umyć je nad zlewem, dokładnie
wypolerować i przynieść do pokoju. Pozwolili mi nawet zatopić w nim
zęby. Dopiero wtedy ojciec oderwał wzrok od ekranu i rzucił:
—	Co ci się stało?
    Odgryzłem kawałek jabłka. Mama usiadła obok taty i podobnie jak on
utkwiła we mnie wzrok.
— Słucham? — zapytałem ostrożnie.
— Co sobotę wpadasz do domu jak cała horda rozbójników i od razu
39

zaczynasz opowiadać nam film. Z trudem dajesz się powstrzymać od
odegrania każdej sceny. A dziś co w ciebie wstąpiło?
— Eee... chyba... Właściwie to sam nie wiem.
    — Chodź no tutaj — odezwała się mama. Kiedy podszedłem, jej dłoń
pobiegła do mojego czoła. — Nie masz gorączki. Na pewno dobrze się czujesz?
— Doskonale.
    — Zatem pierwszy film był o Tarzanie. — Kiedy tato się raz na coś
uwziął, to nie popuścił; zupełnie jak buldog. — A drugi?
Zapewne mógłbym powtórzyć im tytuł. Ale jak miałem im wytłumaczyć,
o czym naprawdę był ten film? Powiedzieć, że obudził drzemiące w nas
lęki, dotknął tego, czego każde dziecko boi się najbardziej: że w jednej
nieodwracalnej chwili jego rodzice znikną i zostaną zastąpieni przez
zimnych, niezdolnych do uśmiechu kosmitów?
— O... o potworach — zdecydowałem się w końcu.
    — No, to pewnie bardzo ci się podobał. — W telewizorze rozległ się
pistoletowy strzał piłki uderzającej o kij i uwaga ojca błyskawicznie
skupiła się z powrotem na grze. — Rany! No, ruszaj się, Mickey!
    W tym momencie zadzwonił telefon. Pobiegłem go odebrać, nim
rodzice zechcą zadać mi następne pytanie.
—	Cory? Cześć, mówi pani Sears. Czy mógłbyś poprosić mamę?
—	Już się robi. Mamusiu! — zawołałem. — Telefon do ciebie!
Mama wzięła ode mnie słuchawkę, ja zaś czmychnąłem do łazienki. Całe
szczęście, że miałem do załatwienia sprawę numer 1. Nie wiem, czy zdołałbym
usiedzieć na sedesie, mając w pamięci ów najeżony czułkami marsjański łeb.
— Rebecca? — zapytała pani Sears. — Dzień dobry, jak się masz?
— Dziękuję, Lizbeth, dobrze. I jak tam, kupiłaś te losy na loterię?
    — Ma się rozumieć. Cztery. Mam nadzieję, że przynajmniej jeden
będzie pełny.
— No, to świetnie.
— Właściwie dzwonię dlatego, że Ben przed chwilą wrócił z kina
i byłam ciekawa, jak się czuje Cory.
    — Cory? — Mama urwała i zaczęła się zastanawiać nad stanem
mojego umysłu. — Twierdzi, że nic mu nie jest.
    — To samo mówi Ben, ale zachowuje się trochę tak, jak gdyby był
czymś... wytrącony z równowagi, to chyba najwłaściwsze słowo. Zwykle
po powrocie biega za nami po całym domu i dziób mu się nawet na chwilę
nie zamyka, a dzisiaj ciężko z niego cokolwiek wyciągnąć. Właśnie
40

wyszedł na podwórze. Oznajmił, że musi coś sprawdzić, ale nie chciał
powiedzieć co.
    — Cory jest w łazience — rzekła mama, jak gdyby to także stanowiło
część łamigłówki. Zniżyła głos na wypadek, gdyby wydawany przeze
mnie plusk nie przeszkadzał mi podsłuchiwać. — On też jest dziś jakiś
dziwny. Sądzisz, że w kinie między nimi coś zaszło?
— Właśnie o tym myślałam. Może się pokłócili.
— No cóż, przyjaźnią się od dawna, ale to się zdarza.
    — Tak samo było ze mną i Amy Lynn McGraw. Przez sześć lat
trzymałyśmy się razem jak papużki nierozłączki, a potem z powodu zgubionej
paczki igieł nie rozmawiałyśmy ze sobą przez okrągły rok. W związku z czym
uważam, że chłopcy powinni się spotkać. Jeśli wybuchła między nimi jakaś
scysja, może lepiej byłoby, gdyby od razu spróbowali się pogodzić.
— To brzmi rozsądnie.
    — Miałam zamiar zapytać Bena, czy chciałby, żeby Cory u nas
zanocował. Nie masz nic przeciwko temu?
— Ja nie, ale muszę najpierw pomówić z Tomem i Corym.
    — Zaczekaj chwileczkę — wtrąciła pani Sears. — Ben właśnie
wrócił. — Mama usłyszała trzask zamykanych drzwi. — Ben? Rozmawiam
z mamą Cory'ego. Może chciałbyś, żeby Cory wpadł dzisiaj do nas?
Mógłby zostać na noc.
    Mama nastawiła uszu, ale spuszczona przeze mnie w toalecie woda
całkowicie zagłuszyła odpowiedź Bena.
—	Mówi, że chciałby — poinformowała pani Sears.
Wyłoniwszy się z łazienki, od razu padłem ofiarą tego zadzierzgniętego
w najlepszej intencji spisku.
— Cory, czy chciałbyś spędzić dzisiejszy wieczór u Bena?
Zamyśliłem się.
— Czy ja wiem... — zacząłem.
     Nie mogłem jej powiedzieć, dlaczego się zastanawiam. W lutym,
kiedy ostatnio u nich nocowałem, pan Sears w ogóle nie wrócił na noc,
a pani Sears przez cały czas chodziła po domu i martwiła się, gdzie się
podział jej mąż. Ben wyznał mi, że jego tato robi sobie nocne wycieczki,
i prosił, żebym nikomu o tym nie mówił.
— Ben chce, żebyś przyszedł.—Mama błędnie odczytała moje wahanie.
Wzruszyłem ramionami.
— Dobra. To chyba pójdę.
41
    — 
Idź spytać ojca, czy się zgadza. — Kiedy podreptałem do frontowego
pokoju, mama powiedziała do pani Sears: — Wiem, ile znaczy przyjaźń.
Jeśli mają jakieś problemy, pomożemy im je rozwiązać.
    — Tato mówi, że nie ma sprawy — oznajmiłem wracając. W trakcie
meczu ojciec zgodziłby się nawet na czyszczenie zębów drutem kolczastym.
    — Lizbeth? Będzie u was koło szóstej. — Mama nakryła dłonią
słuchawkę i powiedziała do mnie: — Na kolację mają pieczonego kurczaka.
    Kiwnąłem głową, usiłując przywołać na twarz uśmiech, ale myślami
byłem głęboko w tunelu, gdzie Marsjanie knuli plan zniszczenia ludzkiej
rasy — jednego miasteczka po drugim.
    — A jak tam u was, Rebecco? — odezwała się pani Sears. — Wiesz,
co mam na myśli.
    — No, idź już, Cory — powiedziała mama. Usłuchałem, mimo iż
wiedziałem, że teraz będą omawiane ważne sprawy. — Tom sypia już
trochę lepiej — ciągnęła — ale wciąż ma koszmary. Chciałabym mu jakoś
pomóc, a nie potrafię. Chyba będzie musiał sam się z tym uporać.
— Słyszałam, że szeryf dał już za wygraną.
    — Od trzech tygodni nie wpadł na żaden trop. W piątek mówił
Tomowi, że rozesłał listy po całym naszym stanie, a także do Georgii
i Missisipi, i nic. Zupełnie jak gdyby ten człowiek pochodził z innej planety.
— Brr... aż dreszcz człowieka przechodzi na samą myśl.
    — To jeszcze nie wszystko. — Mama westchnęła ciężko. — Tom się
zmienił. Nie chodzi mi tylko o koszmary. — Wycofała się do spiżarki na
całą długość przewodu w obawie, że ojciec może ją usłyszeć. — Dokładnie
zamyka wszystkie drzwi i okna, chociaż do niedawna w ogóle nie używał
kluczy. Przed tym wypadkiem zostawialiśmy przeważnie drzwi otwarte,
tak jak wszyscy. Teraz Tom wstaje w nocy po kilka razy, żeby sprawdzić
zasuwy. A w zeszłym tygodniu wrócił z trasy z rudym błotem na butach,
chociaż nie padało. Mam wrażenie, że był nad jeziorem.
— Po co, na litość boską?
    — Nie wiem. Pewnie chciał pochodzić i porozmyślać. Pamiętam, że
kiedy miałam dziewięć lat, mój kot—taki żółty kocur, miał na imię Calico
— wpadł pod ciężarówkę tuż przed naszym domem. Jeszcze długo była na
jezdni krwawa plama. To miejsce mnie przyciągało. Wbrew własnej woli
chodziłam tam, gdzie zginął, i patrzyłam. Zawsze mi się wydawało, że
mogłam temu zapobiec, że gdybym coś zrobiła, Calico jeszcze by żył. Może
zresztą przedtem myślałam, że wszyscy żyją wiecznie... — Zamilkła,
42

wpatrzona w ślady ołówka na futrynie, znaczące powolny, acz nieubłagany
proces mego wzrostu. — Zdaje się, że Tom ma teraz o czym rozmyślać.
    Rozmowa potoczyła się dalej, zahaczając o to i owo, choć jej
zasadniczym tematem był wypadek nad Jeziorem Saksońskim. Oglądałem
mecz razem z tatą. Zauważyłem, że bez przerwy otwiera i zaciska prawą
dłoń, jak gdyby próbował coś złapać albo też uwolnić się z czyjegoś
uścisku. Potem trzeba się już było przygotować do wyjścia, więc złożyłem
na kupkę piżamę, szczoteczkę do zębów, zapasową bieliznę i skarpetki, po
czym wepchnąłem to wszystko do mojego wojskowego plecaka. Tato
wyraził nadzieję, że będę na siebie uważał, a mama — że będę się dobrze
bawił, a rano wrócę na tyle wcześnie, by nie spóźnić się do szkółki
niedzielnej. Pogłaskałem Zbója po głowie i rzuciłem mu patyk, a potem
wsiadłem na rower i odjechałem w siną dal.
    Ben mieszkał zaledwie o pół mili ode mnie, na ślepym końcu Deerman
Street. Zwykle przemykałem się przez nią ukradkiem, bo na rogu Deerman
i Shantuck stał ponury dom z szarego kamienia, w którym mieszkali osławieni
bracia Branlinowie. Trzynastoletni Gordo i czternastoletni Gotha mieli
tlenione na jasny blond włosy i z lubością siali wokół zniszczenie. Przeważnie
tłukli się po okolicy na identycznych czarnych rowerach niczym sępy
wypatrujące świeżej padliny. Słyszałem od Davy'ego Raya Callana, że
czasami śmigali na tych rowerach tuż przed maską jakiegoś samochodu,
próbując zepchnąć go z szosy. Sam zresztą byłem świadkiem, jak Gotha
— ten starszy — powiedział własnej matce, żeby poszła do diabła.
Z Branlinami było tak jak z czarną ospą: człowiek miał nadzieję, że go nie
dopadną, ale jak już dostali go w łapy, nie miał szans, że wyjdzie z nich cało.
    Jak dotąd, ich niełaskawy majestat nie uznał mnie za godnego uwagi
i miałem szczery zamiar nadal schodzić im z drogi.
    Dom Bena wyglądał mniej więcej tak samo jak mój. Ben miał
brązowego psa imieniem Jazgot, który przerwał sobie drzemkę na ganku,
żeby mnie obszczekać. Wtedy Ben wyszedł na powitanie, a pani Sears też
powiedziała „dzień dobry" i spytała, czy mam ochotę na szklaneczkę
korzennego piwa. Mama Bena miała ciemne włosy i całkiem ładną twarz,
ale w biodrach była gruba jak dynia. Kiedy weszliśmy do środka, pan
Sears wyjrzał z sutereny, w której mieścił się jego warsztat stolarski, żeby
zamienić ze mną parę słów. Na podkoszulku i w ostrzyżonych po
wojskowemu włosach miał jeszcze pełno trocin. Pan Sears też był wysoki
i tęgi, miał rumianą twarz o wydatnych szczękach i często szczerzył
43

w uśmiechu szeroko rozstawione zęby, jak przystało na człowieka
zadowolonego z życia. Opowiedział mi kawał o pastorze baptystów. Nie
zrozumiałem puenty, więc pan Sears zaśmiał się, żeby mnie ośmielić.
    —	Oj, tatusiu! —jęknął Ben, jak gdyby słyszał już ten głupi dowcip
co najmniej dziesięć razy.
    Rozpakowałem plecak w pokoju, w którym mój przyjaciel przechowywał
imponującą kolekcję kapsli, osich gniazd i zdjęć baseballistów. Kiedy
skończyłem, Ben usiadł na łóżku przykrytym narzutą z podobizną Supermana
i spytał:
— Opowiedziałeś staruszkom o tym filmie?
— Nie. A ty?
— Mmm. — Ben skubnął nitkę wystającą z twarzy Supermana.
—	Czemu im nie opowiedziałeś?
— Nie wiem. A dlaczego ty im nie opowiedziałeś?
Ben wzruszył ramionami, ale widać było, że się poważnie namyśla.
    — To było takie straszne, że nie chciałem o tym mówić — rzekł
w końcu.
— Racja.
—	Byłem za domem — dodał. — Nie ma piasku. Lita skała.
Zgodziliśmy się obaj, że gdyby Marsjanie mieli wpaść do nas z wizytą,
wiercenie tuneli w czerwonych skalistych wzgórzach dookoła Zephyr
przysporzyłoby im nie lada trudności. Potem Ben otworzył tekturowe
pudełko i wyjął z niego obrazki z gumy do żucia, przedstawiające krwawe
sceny z czasów wojny secesyjnej — głównie żołnierzy padających od kul,
przekłuwanych bagnetami i rozrywanych na strzępy przez armatnie
pociski. Do każdego obrazka wymyślaliśmy stosowną historię, aż w końcu
rozległ się gong na znak, że pieczone kurczę jest już gotowe.
    Po kolacji, którą poprawiliśmy jeszcze kawałkiem wspaniałego placka
czekoladowego i szklanką zimnego mleka z „Zielonych Łąk", zagraliśmy
wszyscy w scrabble. Rodzice Bena stanowili jedną parę, my drugą, a pan
Sears bez przerwy starał się przemycić na planszę wymyślone słowa
—	takie, o których nawet ja wiedziałem, że nie ma ich w słowniku — na
przykład „kalafon" albo „gogota". Pani Sears powiedziała, że zachowuje
się jak małpiszon obsypany świerzbiącym proszkiem, ale podobnie jak ja
śmiała się z jego wygłupów.
    —	Cory? — odezwał się pan Sears. — A słyszałeś, jak trzej pastorzy
chcieli się dostać do nieba?
44
    
Oczywiście zanim zdążyłem odpowiedzieć „nie", już był w połowie
kawału. Zdaje się, że uwielbiał anegdotki o pastorach. Byłem bardzo
ciekawy, co by o nich powiedział wielebny Lovoy z parafii metodystów.
   Minęła ósma i właśnie rozpoczęliśmy drugą partię, kiedy Jazgot
zaszczekał na ganku, a po chwili rozległo się pukanie do drzwi.
—	Ja otworzę — powiedział pan Sears.
    Za drzwiami stał żylasty, niesympatyczny mężczyzna w dżinsach
i kraciastej czerwonej koszuli.
—	Cześć, Donny! —przywitał go pan Sears. —Właź do środka, łobuzie!
Pani Sears przyglądała się swojemu mężowi i mężczyźnie o imieniu
Donny. Widziałem, jak zaciska zęby.
Donny rzekł coś półgłosem i pan Sears zawołał do nas:
—	Posiedzimy sobie trochę na ganku. Grajcie dalej beze mnie.
    —	Kochanie... — Na ustach pani Sears pojawił się uśmiech, ale widać
było, że długo się nie utrzyma. — Potrzebny mi partner.
W tym momencie siatkowe drzwi zamknęły się za jej mężem.
Pani Sears przez dłuższą chwilę siedziała bez ruchu, wpatrzona
w drzwi. Uśmiech spłynął jej z twarzy.
— Twoja kolej, mamusiu — przypomniał jej Ben.
— Dobrze.
   Pani Sears próbowała skupić uwagę na kwadratach z literami. Widziałem,
że bardzo się stara, ale jej spojrzenie bez przerwy wędrowało w stronę
siatkowych drzwi. Pan Sears i ten chudy Donny siedzieli na ganku na
składanych krzesłach i rozmawiali o czymś cicho i poważnie.
    —	Dobrze — powtórzyła mama Bena. — Muszę chwilę pomyśleć,
dajcie mi jeszcze minutkę.
    Upłynęło półtorej minuty. Gdzieś w dali zaczął szczekać pies. Potem
jeszcze dwa. Jazgot włączył się do chóru. Pani Sears wciąż jeszcze
wybierała litery, kiedy drzwi znów otwarły się gwałtownie.
— Hej, Lizbeth! Ben! Chodźcie tu, prędko!
— O co chodzi, Sim? Co się...
    — Mówię, żebyście tu przyszli! —wrzasnął, więc wszyscy zerwaliśmy
się od stołu i pobiegliśmy zobaczyć.
    Donny stał na podwórku i patrzył gdzieś na zachód. Wszystkie psy
w sąsiedztwie ujadały jak wściekłe. W domach zapalały się światła,
a ludzie wychodzili na zewnątrz, żeby się przekonać, o co ten cały gwałt.
Pan Sears wskazał palcem w tym samym kierunku, gdzie spoglądał Donny.
45

—	Widzieliście kiedyś coś takiego?
    Podniosłem głowę. Ben także; jęknął głośno, jak gdyby ktoś zdzielił go
prosto w żołądek.
    To coś oderwało się od nocnego firmamentu i spadało w dół po
wygwieżdżonym niebie. Było rozpalone do czerwoności, ciągnęły się
za nim purpurowe jęzory ognia, a na ciemnym tle zostawiało białą
smugę dymu.
    Serce o mały włos nie wyskoczyło mi z piersi. Ben cofnął się i pewnie
by upadł, gdyby nie zawadził o rozłożyste biodro swojej mamy. W głębi
tłukącego się szaleńczo serca wiedziałem, że w całym Zephyr wszystkie
dzieciaki, które tego popołudnia były w kinie, spoglądały na niebo czując,
jak strach rozdziera im usta do krzyku.
    Jeszcze trochę, a zmoczyłbym spodnie. Jakoś zdołałem się powstrzymać,
ale niewiele brakowało.
Ben rzęził. Bełkotał coś niezrozumiale, aż w końcu pisnął:
— To... to... to...
— Kometa! — krzyknął pan Sears. — Patrz, jak spada!
    Donny chrząknął i włożył sobie wykałaczkę do ust. W padającym
z ganku świetle zauważyłem, że ma brudne paznokcie.
    To coś spadało długą, powolną spiralą, której ślad znaczyły wstęgi
iskier. Spadało bezgłośnie, za to ludzie nawoływali innych, żeby przyszli
zobaczyć to cudo, a niektóre psy zaczęły wyć w ten szczególny sposób, od
którego człowieka przeszywają ciarki.
    -— Spadnie gdzieś między Zephyr a Union Town — zauważył Donny.
Głowę miał przechyloną na bok, na twarzy ponury grymas, a ciemne
włosy lepkie od brylantyny. — Ale zasuwa skurczybyk!
    Między Zephyr a Union Town leżało osiem mil lasów i bagien,
przeciętych Rzeką Tecumseha. Pomyślałem, że Marsjanom trudno byłoby
sobie znaleźć lepsze terytorium, i poczułem, że wszystkie obwody w moim
mózgu brzęczą jak włączone syreny pożarnicze. Zerknąłem na Bena. Oczy
wyłaziły mu na wierzch pod rosnącym w czaszce ciśnieniem chemicznie
czystego strachu. Kiedy znów podniosłem wzrok na ognistą kulę, nie
mogłem się już opędzić od obrazu uzbrojonej w macki głowy w szklanej
bańce, głowy o gładkim, złośliwym i nieco orientalnym obliczu. Kolana
miałem tak miękkie, że ledwie mogłem ustać.
    —	Te, Sim — odezwał się półgłosem Donny nie przestając żuć
wykałaczki — może byśmy ruszyli w pościg za tym gnojkiem? — Obejrzał
46

się w stronę pana Searsa. Nos miał płaski, jak gdyby zmiażdżyła go
potężna pięść. — Co powiesz, Sim?
    —	Jasne! -— podchwycił ojciec Bena. — Jasne, pojedziemy za nim!
Zobaczymy, gdzie spadnie!
—	Nie, Sim! — W głosie pani Sears słychać było błagalną nutkę.
—	Zostań dziś ze mną i z chłopcami!
    — To kometa, Lizbeth! — podkreślił z szerokim uśmiechem. — Ile
razy w życiu ma człowiek okazję ścigać kometę?
— Proszę cię, Sim. — Złapała go za rękę. — Zostań z nami, dobrze?
—	Jej palce zacisnęły się kurczowo.
    — Niedługo gruchnie. — Donny przygryzł wykałaczkę i pod skórą
zarysował mu się napięty mięsień szczęki. — Czas ucieka.
— Racja! Czas ucieka, Lizbeth! — Pan Sears uwolnił się z uścisku.
—	Wezmę tylko kurtkę!
    Jednym susem pokonał schodki na ganek i wpadł do domu. Zanim
drzwi zdążyły się z powrotem zatrzasnąć, Ben pognał za nim.
    Pan Sears wbiegł do sypialni, którą dzielił z żoną. Otworzył szafę,
wydobył z niej brązową popelinową kurtkę i narzucił ją na ramiona. Potem
sięgnął na górną półkę i zaczął czegoś szukać pod czerwonym kocem.
Dokładnie w chwili, gdy jego dłoń wynurzyła się spod koca, Ben wszedł
do pokoju i pomiędzy palcami ojca dostrzegł błysk metalu.
Ben wiedział, co to jest i do czego służy.
— Tatusiu! — odezwał się. — Proszę, zostań w domu.
    — Co jest, chłopcze? — Ojciec odwrócił się do niego z nieprzenik-
nionym uśmiechem, wsunął metalowy przedmiot do wewnętrznej kieszeni
i zapiął suwak kurtki. — Jadę z panem Blaylockiem zobaczyć, gdzie
spadnie kometa. Wrócę za jakąś chwilę.
    Ben stanął w drzwiach, dzielących jego ojca od całej reszty świata.
Oczy miał wilgotne i przerażone.
— Czy mogę jechać z tobą, tatusiu?
— Nie, Ben. Innym razem. Muszę już iść.
— Pozwól mi jechać z wami, dobrze? Nie będę robił hałasu. Zgódź się!
    — Nie, synu. — dłoń pana Searsa z rozmachem wylądowała na
ramieniu Bena. — Musisz zostać w domu z matką i Corym.
Ben uparcie trwał w miejscu, ale dłoń ojca stanowczo usunęła go z drogi.
    —	No, już, bądź grzeczny — powiedział pan Sears i wielkie buty
poniosły go w stronę drzwi.
47
    
Ben uczynił jeszcze jedną rozpaczliwą próbę, chwytając ojca za rękę
i próbując go powstrzymać.
— Nie wychodź, tatusiu! Nie idź tam! Proszę cię, nie idź!
— Ben, nie zachowuj się jak małe dziecko. Puść mnie, synku.
    — Nie! — Wezbrane w oczach Bena łzy zaczęły cieknąć po tłustych
policzkach. — Nie puszczę cię!
    — Jadę tylko zobaczyć, w którym miejscu spadnie kometa. To
naprawdę długo nie potrwa.
    — Jeśli pojedziesz... jeśli pojedziesz... — wydusił Ben przez ściśnięte
gardło — wrócisz odmieniony.
— Jedźmy już, Sim! —rozległ się naglący głos Donny'ego Blaylocka.
    — Ben — pan Sears zdecydowanym ruchem uwolnił palce z uścisku
— jadę z panem Blaylockiem, więc bądź mężczyzną, dobrze?
    Ben wlepił tylko w niego udręczone oczy, więc ojciec przejechał
dłonią po jego krótko ostrzyżonej czuprynie.
— Przywiozę ci kawałek na pamiątkę, tygrysie!
— Zostań z nami! — pisnął zapłakany tygrys.
    Pan Sears odwrócił się do niego plecami i wyszedł na ganek, gdzie
czekał Donny Blaylock. Mama Bena wciąż stała ze mną na środku
podwórza, przyglądając się rozżarzonej kuli w ostatnich sekundach przed
upadkiem.
    —	Sim, nie rób tego — powiedziała głosem tak słabym, że chyba nie
doleciał na ganek.
    Pan Sears bez słowa ruszył za Donnym Blaylockiem do zaparkowanego
przy krawężniku samochodu. Był to ciemnoniebieski chevrolet z wgnie-
cionym prawym tylnym błotnikiem i czerwoną piankową kostką zwisającą
z anteny radiowej. Donny zręcznie wśliznął się za kierownicę, a pan Sears
usiadł obok niego. Silnik zaskoczył z hukiem ciężkiego działa i wyrzucił
kłąb czarnych spalin. Kiedy ruszył, posłyszałem, że pan Sears się śmieje,
jak gdyby właśnie skończył opowiadać dowcip o pastorze. Potem Donny
musiał wcisnąć gaz do samej dechy, bo samochód z piskiem opon
pomknął ku wylotowi ulicy.
    Zerknąłem na zachód. Ognista kula zniknęła gdzieś za lasem i tylko
czerwona poświata pulsowała na nocnym niebie jak bijące serce.
    Kometa spadła na bezdrożach, gdzie nie było piasku, i przeszło mi
przez myśl, że Marsjanie będą musieli się przekopać przez tony mułu
i wodorostów.
48
    
Siatkowe drzwi trzasnęły. Kiedy się odwróciłem, zobaczyłem na
ganku Bena, który tarł załzawione oczy wierzchem dłoni i wpatrywał się
w głąb ulicy, jak gdyby śledził trasę granatowego wozu. Chevrolet skręcił
już zresztą w Shantuck i zniknął nam z oczu.
    W oddali, chyba w Bruton, wciąż ujadały psy. Pani Sears wydała
z siebie długie, bezsilne westchnienie.
—	Wejdźmy do środka — powiedziała.
    Ben miał opuchnięte powieki, ale już nie płakał. Wszystkim jakoś
przeszła ochota na grę w scrabble. Pani Sears zaproponowała, żebyśmy się
poszli pobawić w pokoju Bena, a Ben powoli pokiwał na to głową. Oczy
mu się szkliły, jak gdyby ktoś z całej siły zdzielił go w czaszkę. Pani Sears
weszła do kuchni i puściła wodę do zlewu. Wróciliśmy do pokoju. Usiadłem
na podłodze z obrazkami z wojny secesyjnej, a Ben stanął przy oknie.
    Zdawałem sobie sprawę, że cierpi. Nigdy dotąd nie widziałem go
w takim stanie. Czułem, że powinienem się odezwać.
   —	Nie martw się — powiedziałem. — To nie Marsjanie, tylko
zwyczajny meteor.
Ben milczał.
—	Meteor to po prostu kawał rozżarzonej  skały — ciągnąłem.
—	W środku nikogo nie ma.
Ben nie zareagował; pogrążony był w myślach.
— Twojemu tacie nic nie grozi — powiedziałem.
— Wróci nie ten sam—rzekł tak cicho, że ciarki przeszły mi po grzbiecie.
— Nieprawda! Posłuchaj, przecież to tylko film, tak nie było naprawdę.
—	Kiedy wypowiedziałem te słowa, miałem wrażenie, jak gdyby coś się
skończyło; równocześnie poczułem żal i ulgę. — Zrozum, w rzeczywistości
nie istnieje maszyna, która wycina ludziom na karkach znak X. Nie ma
wielkiej marsjańskiej głowy w szklanej kuli. To wszystko zostało wymyślone.
Rozumiesz?
—	Wróci nie ten sam — powtórzył Ben.
    Próbowałem, ale nie byłem w stanie mu tego wyperswadować. Potem
przyszła do nas pani Sears. Też miała zaczerwienione oczy, ale dzielnie
próbowała się uśmiechnąć. Na ten widok zabolało mnie serce.
—	Kto pierwszy do wanny? — zapytała. — Może ty, Cory?
Kiedy o dziesiątej pani Sears zgasiła nam światło, jej męża nie było
jeszcze w domu. Leżałem obok Bena pod białym wykrochmalonym
prześcieradłem i wsłuchiwałem się w noc. Kilka psów prowadziło jeszcze
49

między sobą dyskurs, do którego co jakiś czas włączał się Jazgot,
stłumionym głosem wyrażając swoją opinię.
—	Ben? — szepnąłem. — Śpisz?
Nie odpowiedział, ale po jego oddechu poznałem, że nie śpi.
—	Nie martw się — powiedziałem. — Dobrze?
Odwrócił się i wcisnął twarz w poduszkę.
    W końcu odpłynąłem w zaświaty. Wbrew temu, czego się należało
spodziewać, nie śnili mi się Marsjanie ani rany na karkach moich
najbliższych. Zobaczyłem ojca, jak płynął za tonącym samochodem. Jego
głowa zniknęła pod wodą i już się nie pokazała. Stałem na czerwonym
urwisku i wołałem go, aż w końcu przyszła do mnie Lainie w postaci białej
mgły i zamknęła moją dłoń w wilgotnym uścisku. Słyszałem, że mama
woła coś do mnie z daleka, a na skraju lasu stała postać w długim płaszczu,
którego poły łopotały na wietrze.
Obudziło mnie trzęsienie ziemi.
    Z bijącym sercem otworzyłem oczy. Coś musiało przed chwilą nieźle
huknąć, bo echo wciąż jeszcze wibrowało mi w głowie. Było zupełnie
ciemno; dookoła nadal królowała noc. Wyciągnąłem rękę i namacałem
leżącego obok Bena. Wciągnął gwałtownie powietrze, jak gdyby moje
dotknięcie śmiertelnie go przeraziło. Posłyszałem wystrzał silnika, a kiedy
wyjrzałem przez okno na Deerman Street, zobaczyłem tylne światła
odjeżdżającego chevroleta Donny'ego Blaylocka.
    Nagle dotarło do mnie, że to drzwi. Obudził mnie łoskot zatrzaskiwanych
drzwi wejściowych.
    —	Ben? — wychrypiałem bezwładnymi z senności ustami. — Twój
tato wrócił do domu.
W saloniku coś się zwaliło na podłogę. Cały dom zatrząsł się w posadach.
—	Sim? — rozległ się nienaturalnie piskliwy głos pani Sears. — Sim?
Wyskoczyłem z łóżka. Ben nawet nie drgnął. Miałem wrażenie, że
wpatruje się w sufit. Po omacku przeszedłem przez korytarz; deski podłogi
za każdym krokiem skrzypiały mi pod nogami. Przy drzwiach do frontowego
pokoju wpadłem na panią Sears. Nigdzie nie paliło się światło.
Nagle usłyszałem straszny, chrapliwy oddech.
    Przemknęło mi przez myśl, że tego rodzaju odgłosy mógł wydawać
najeźdźca, w którego marsjańskich płucach rzęziło ziemskie powietrze.
— Sim? — powtórzyła pani Sears. — Tu jestem.
— A jakże — odparł czyjś głos. — Jesteś. Zawsze, kurwa, tu jesteś.
50
    
To był głos pana Searsa, ale jakby nie ten sam. Odmieniony. Nie
słychać w nim było ani krzty wesołości, żartobliwego tonu; nawet echa
dowcipów o pastorach. Był mroczny i bezlitosny jak wieczne potępienie.
—	Sim, muszę zapalić światło.
Pstryk.
I wtedy go zobaczyłem.
    Pan Sears tkwił na czworakach na podłodze, głowę miał zwieszoną,
a policzek wciśnięty w dywan. Jego oczy ginęły w fałdach wilgotnej,
nabrzmiałej twarzy. Spodnie i prawy rękaw kurtki usmarowane miał
błotem, jak gdyby przewrócił się w lesie. Zamrugał oczyma; światło go
raziło, a z dolnej wargi zwisała mu srebrna nitka śliny.
— Gdzie ona jest? — spytał. — Widzisz ją?
— Tak... tuż obok twojej prawej ręki.
Lewa ręka pana Searsa zaczęła się przesuwać po dywanie.
— Ty pieprzona oszustko — wybełkotał.
— To nie ta ręka, Sim — odparła ze znużeniem.
    Prawa ręka wyciągnęła się w kierunku metalowego przedmiotu,
który leżał na podłodze. Była to flaszka whisky. Palce pana Searsa
zacisnęły się na niej i przyciągnęły ją do siebie. Potem dźwignął się na
klęczki i spojrzał na żonę. Po twarzy przemknął mu paskudny wyraz
zaciekłej złości.
    —	Nie próbuj mnie przegadać — powiedział. — Nawet nie otwieraj
tej swojej tłustej, wyszczekanej jadaczki.
    Cofnąłem się na korytarz. Oto zobaczyłem potwora, który zrzucił
przybraną skórę.
    Pan Sears usiłował się podnieść. Złapał za krawędź stołu, na którym
nadal leżały tafelki do gry w scrabble, i wszystko zwaliło się na podłogę
w lawinie spółgłosek i samogłosek. Potem jakoś wywindował się do
pozycji stojącej, odkręcił flaszkę i przytknął jej szyjkę do ust.
    — Połóż się lepiej do łóżka, Sim. — Powiedziane to było tak słabo,
jak gdyby pani Sears z góry znała wynik swoich starań.
    — Do łóżka! — przedrzeźnił ją wydymając wargi. — Do łóżka! Nie
chcę iść z tobą do łóżka, ty tłusta krowo!
Pani Sears wzdrygnęła się jak smagnięta batem. Przycisnęła dłoń do ust.
—	Och, Sim... — jęknęła rozdzierająco.
    Cofnąłem się jeszcze o krok. I wtedy minął mnie Ben w żółtej piżamie.
Twarz miał pozbawioną wyrazu, ale na jego policzkach błyszczały ślady łez.
51
    
Istnieją rzeczy o wiele gorsze niż te, jakie widzi się w filmach
o potworach. Niektóre koszmary wykraczają poza ekran czy stronice
książki i przychodzą do twojego domu, uśmiechają się drwiąco z twarzy
ukochanej osoby. Wiedziałem, że Ben po stokroć wolałby patrzeć
na ohydną marsjańską głowę w szklanej kuli niż w przekrwione
oczy swego ojca.
    —	Hej, Beniaminku! — Pan Sears się zatoczył i musiał złapać się
krzesła, żeby nie upaść. — Wiesz, co jest z tobą nie tak? Wiesz? To, co
było w tobie najlepsze, zostało w tej dziurawej gumie, ot co się stało.
    Ben stanął przy matce. W duszy musiał przechodzić gehennę, ale
twarz miał jak wykutą z kamienia. Uświadomiłem sobie nagle, iż
wiedział, że tak będzie. Już w chwili, gdy ojciec wyszedł z domu
z Donnym Blaylockiem, Ben wiedział, że wróci odmieniony —nie przez
Marsjan, ale przez ten sam bimber, który przyniósł ze sobą w blaszanej
flaszce.
    — Mamusia i synuś. Cóż za piękny widok! — Pan Sears próbował
zamknąć butelkę, ale nie był w stanie nałożyć prosto nakrętki. — Stójcie
dalej, stójcie i rozdziawiajcie te swoje przemądrzałe gęby. Uważasz, że to
śmieszne, chłopcze?
— Nie, tato.
    — Owszem, nie wypieraj się! Nie możesz się już doczekać, kiedy
rozbębnisz o tym naokoło, żeby wszyscy mieli radochę! Gdzie jest ten
smarkacz Mackensonów? Hej, ty — Aż się skrzywiłem, kiedy namierzył
mnie w korytarzu. — Możesz ode .mnie powtórzyć temu swojemu
śmierdzącemu  skisłym mlekiem tatusiowi,  żeby poszedł  do  diabła!
Słyszysz?
    Kiwnąłem głową i w tej samej chwili przestał zwracać na mnie uwagę.
Tak naprawdę to nie był głos pana Searsa; mówiło przez niego coś, co pod
wpływem zawartości flaszki cierpiało w jego wnętrzu straszne męki;
alkohol palił to coś żywym ogniem, deptał i miażdżył, aż w końcu musiało
krzyczeć, żeby zaznać ulgi.
    — Co powiedziałaś? — Pan Sears spojrzał groźnie na żonę spod
ciężkich, opuchniętych powiek.
— Ja nic...
    Rzucił się ku niej jak szarżujący byk. Pani Sears krzyknęła i cofnęła
się, ale jedną ręką złapał ją za koszulę, a drugą, w której trzymał flaszkę,
uniósł za siebie, jak gdyby chciał uderzyć ją w twarz.
52
— 
Mówiłaś coś! — wrzasnął. — Nie szepcz mi za plecami!
    — Tatusiu, nie! — zawołał błagalnie Ben i uczepił się uda ojca,
obejmując je kurczowo obiema rękami. Chwila zdawała się ciągnąć
w nieskończoność: pan Sears zamierzał się na żonę, ja tkwiłem osłupiały
w korytarzu, a Ben uparcie trzymał ojca za nogę.
Wargi pani Sears drżały. Nie uchylając głowy powiedziała:
    —	Mówiłam... że oboje bardzo cię kochamy... i... chcemy, żebyś był
szczęśliwy. To wszystko. — Łzy popłynęły z jej oczu. — Po prostu...
żebyś był szczęśliwy.
Pan Sears milczał. Zamknął oczy i otworzył je z wysiłkiem.
    —	Szczęśliwy — powtórzył szeptem. Ben szlochał z twarzą wtuloną
w jego udo; kostki splecionych palców miał białe. Pan Sears puścił żonę,
uniesiona ręka opadła. — Szczęśliwy. Nie widzicie, że jestem szczęśliwy?
Przecież się uśmiecham.
Wyraz jego twarzy nie zmienił się ani na jotę.
    Stał oddychając chrapliwie, obciążona butelką ręka zwisała mu u boku.
Zrobił krok w lewo, potem w prawo, ale jakoś nie mógł się zdecydować,
w którą stronę ma iść.
    —	Może usiądziesz, Sim? — Pani Sears pociągnęła nosem i otarła go
wierzchem dłoni. — Chcesz, żebym ci pomogła?
Kiwnął głową.
—	No. Pomóż.
    Ben rozluźnił uścisk, a pani Sears podprowadziła męża do krzesła. Opadł
na nie jak stos brudnej bielizny do prania. Usta miał otwarte, a wzrok wbity
w przeciwległą ścianę. Pani Sears przysunęła sobie drugie krzesło i siadła
obok niego. W pokoju panowała atmosfera, jaka zwykle panuje tuż po burzy,
która pewnej nocy może znów się rozszaleć, ale na razie jest spokój.
    —	Chyba... — Pan Sears stracił wątek, urwał i zamrugał oczami,
usiłując sobie przypomnieć, o czym chciał mówić. — Chyba niezbyt
dobrze się czuję — dodał.
Pani Sears łagodnie oparła jego głowę na swoim ramieniu.
    Zacisnął mocno oczy, jego pierś uniosła się i opadła. Po chwili zaczął
płakać. Wyszedłem w piżamie na dwór w chłodną i czystą noc. Czułem, że
nie wypada, bym jako obcy był świadkiem ich prywatnego cierpienia.
    Usiadłem na schodkach. Jazgot zwlokł się z posłania, przysiadł obok mnie
i polizał w rękę. Miałem wrażenie, że jestem potwornie daleko od domu.
Ben wiedział. Ileż odwagi musiał z siebie wykrzesać, żeby tak leżeć
53

w łóżku i udawać, że śpi. Wiedział, że kiedy nad ranem trzasną siatkowe
drzwi, do domu wtargnie najeźdźca wcielony w jego ojca. Ta świadomość
i bezsilne czekanie musiały go kosztować niemało udręki.
Po chwili Ben wyszedł na ganek i też usiadł na schodkach.
    Zapytał, czy wszystko w porządku. Odpowiedziałem twierdząco
i spytałem, co z nim.
—	W porządku — mruknął.
    Czułem, że mówi prawdę. Nauczył się już z tym żyć, a chociaż to było
straszne, radził sobie najlepiej jak umiał.
   —	Tatę czasem coś takiego nachodzi — wyjaśnił. — Nie potrafi się
powstrzymać i mówi różne rzeczy.
Kiwnąłem głową.
   — Wcale nie myślał tego, co powiedział o twoim tacie. Nie czujesz do
niego nienawiści, prawda?
— Jasne, że nie — odparłem.
— A do mnie?
— Nie — powiedziałem. — Do nikogo nie czuję nienawiści.
   — Naprawdę świetny z ciebie kumpel — rzekł Ben i objął mnie
ramieniem.
    Pani Sears wyjrzała na zewnątrz i przyniosła nam koc. Był czerwony.
Siedzieliśmy patrząc, jak gwiazdy przesuwają się po nocnym niebie.
Wkrótce zaczęły ćwierkać pierwsze ptaki.
    Na śniadanie dostaliśmy gorącą owsiankę i bułeczki z jagodami. Pani
Sears powiedziała nam, że pan Sears śpi i pewnie przez większość dnia
będzie spał i że gdybym poprosił mamę, aby do niej zadzwoniła, to
mogłyby sobie uciąć dłuższą pogawędkę. Potem ubrałem się, spakowałem
swoje rzeczy do plecaka i podziękowałem pani Sears za gościnę.
   —	Zobaczymy się jutro w szkole — powiedział Ben, po czym
wyszedł wraz ze mną na dwór i zanim wsiadłem na rower, jeszcze przez
parę minut rozmawialiśmy o baseballowej drużynie młodzików, która już
niedługo miała rozpocząć treningi. Zaczynał się przecież sezon.
    Nigdy więcej żaden z nas nie wspomniał o filmie, w którym Marsjanie
chcieli podbić Ziemię — wszystkie miasta, ojców, matki i dzieci. Obaj na
własne oczy widzieliśmy twarz najeźdźcy.
    Wstał niedzielny poranek. Nacisnąłem na pedały, a kiedy obejrzałem
się w stronę domu przy ślepym końcu Deerman Street, przyjaciel pomachał
mi na pożegnanie.
54

4. Wielkanocne osy
    Meteor, jak się okazało, musiał się spalić na popiół, spadając do nas
z kosmosu. Kilka sosen zajęło się ogniem, ale w nocy z niedzieli na
poniedziałek spadł deszcz i pożar zgasł z sykiem. Kiedy w poniedziałek
rano rozległ się szkolny dzwonek, lało nadal i nie przestało lać przez cały
długi, szary dzień. W następną niedzielę wypadała już Wielkanoc i mama
wyraziła nadzieję, że deszczowa pogoda — która według prognozy miała
się utrzymywać nieprzerwanie do końca tygodnia — nie zepsuje sobotniej
parady na Merchants Street.
    Rankiem w Wielki Piątek odbywała się w Zephyr jeszcze jedna
parada. Rozpoczynała się około szóstej rano w Bruton koło drewnianego
domku, pomalowanego purpurową, pomarańczową, czerwoną i słonecz-
nożółtą farbą. Wyruszała stamtąd procesja czarnych mężczyzn w białych
koszulach, czarnych garniturach i krawatach, za którymi podążała grupa
kobiet i dzieci w ciemnych ubraniach. Dwaj mężczyźni nieśli bębny.
Wybijali na nich równy, powolny rytm, do którego równał krok cały
korowód. Sznur ludzi mijał tory kolejowe, a potem zbliżał się do centrum
miasta w grobowym milczeniu. Ponieważ było to doroczne wydarzenie,
wielu białych mieszkańców Zephyr wychodziło z domów i stawało na
ulicach, żeby obejrzeć procesję. Co roku była wśród widzów moja mama,
bo ojciec o tej porze już pracował. Przeważnie dotrzymywałem jej
towarzystwa, bo — podobnie jak wszyscy — pojmowałem znaczenie tego
obrzędu.
    Pochód otwierali trzej Murzyni objuczeni jutowymi workami. Oprócz
eleganckich krawatów kołysały im się na piersiach naszyjniki z bur-
sztynowych paciorków, kości kurczęcych i drobnych muszelek małży
rzecznych. W tym roku ulice były mokre; zacinał deszcz, ale żaden
uczestnik murzyńskiej ceremonii nie schronił się pod parasolem. Nikt nie
odezwał się do gapiów na chodnikach, nawet jeżeli ktoś dał dowód złych
manier, próbując go zagadnąć. W samym środku procesji dostrzegłem
pana Lightfoota, który — mimo iż znał każdą białą twarz w mieście
55

—kroczył ze wzrokiem utkwionym w plecy poprzedzającego go mężczyzny
i nie rozglądał się na boki. Pan Lightfoot stanowił nieoceniony nabytek dla
połączonych społeczności Bruton i Zephyr. Był to rzemieślnik, który
potrafił naprawić każdy przedmiot, jaki kiedykolwiek człowiekowi udało
się wymyślić — choć trzeba przyznać, że pracował mniej więcej w takim
tempie, w jakim rośnie trawa. Ujrzałem pana Dennisa, który był woźnym
w szkole podstawowej, panią Velvadine, pracującą w parafialnej kuchni,
oraz panią Pearl, która zawsze promiennym uśmiechem witała klientów
w piekarni na Merchants Street. Dziś miała na sobie przezroczysty
kapturek przeciwdeszczowy i kroczyła z bardzo poważną miną.
    Na samym końcu procesji, za kobietami i dziećmi, szedł chudy
mężczyzna w cylindrze i czarnym smokingu. Niósł mały bębenek, w który
rytmicznie uderzał dłonią w czarnej rękawiczce. Ten właśnie mężczyzna
i jego żona stanowili główne postacie ceremonii; to dla nich gapie wylegli
z domów w ten chłodny, deszczowy poranek. Kobieta miała pojawić się
później; jej mąż szedł samotnie, z opuszczoną głową.
    Nazywaliśmy go Księżycowym Człowiekiem, bo nikt nie znał jego
prawdziwego imienia. Był bardzo stary, lecz trudno było stwierdzić, ile
dokładnie ma lat. Jeśli nie liczyć wielkopiątkowej parady, oboje z żoną
bardzo rzadko pokazywali się poza Bruton. Połowa jego długiej, wąskiej
twarzy, dotknięta wrodzoną skazą lub może chorobą skóry, przybrała
bladożółty odcień, podczas gdy druga połowa zachowała barwę hebanu.
Obie części splatały się ze sobą wzdłuż plamistej, poszarpanej linii,
ciągnącej się przez wysokie czoło, grzbiet wytwornego nosa i pokrytą
białymi kędziorami brodę. Tajemniczy Księżycowy Człowiek miał na
każdym przegubie po dwa zegarki, a u szyi zwisał mu na łańcuchu
pozłacany krucyfiks rozmiarów kości od szynki. Był on, jak się
domyślaliśmy, oficjalnym chronometrażystą parady, jak również jedną
z jej najważniejszych osobistości.
    Procesja posuwała się wolno, krok za krokiem przez ulice Zephyr, aż
w końcu dotarła na ozdobiony gargulcami most nad Rzeką Tecumseha.
Trwało to strasznie długo, ale warto było spóźnić się do szkoły, żeby to
obejrzeć, i z tego też powodu w Wielki Piątek lekcje nigdy nie zaczynały
się wcześniej niż około dziesiątej.
    Znalazłszy się na samym środku mostu, trzej mężczyźni z workami
zatrzymali się i zastygli w miejscu jak czarne posągi. Reszta procesji
przysunęła się najbliżej jak tylko mogła, nie chcąc blokować przejazdu,
56

choć szeryf Amory i tak ustawił na jezdni kozły z migającymi ostrzegawczo
światłami.
    Po chwili w Merchants Street wjechał powoli od strony Bruton pontiac
bonneville, od przedniego do tylnego zderzaka pokryty lśniącymi
plastikowymi imitacjami brylantów. Kierowca zatrzymał samochód pośrodku
mostu, wyskoczył i otworzył tylne drzwi, a Księżycowy Człowiek ujął
pomarszczoną dłoń swojej żony i pomógł jej wysiąść.
I oto mieliśmy przed sobą Damę.
    Była chuda jak cień i równie ciemna. Jej głowę otaczał obłok białych
i miękkich jak bawełna włosów; szyję miała długą, królewską, ramiona
wąskie, lecz proste. Nie nosiła z tej okazji ceremonialnej szaty, lecz prostą
czarną sukienkę ze srebrnym paskiem, białe buty i biały toczek z woalką.
Kiedy z pomocą Księżycowego Człowieka wysiadła z samochodu, kierowca
otworzył parasol i przytrzymał go nad jej sędziwą, arystokratyczną głową.
    Podobno Dama urodziła się w roku 1858, co oznaczało, iż miała już sto
sześć lat. Słyszałem od mamy, że była niewolnicą w Luizjanie i przed
wybuchem wojny secesyjnej uciekła wraz ze swą matką na bagna.
Wychowywała się w kolonii trędowatych, zbiegłych skazańców i niewol-
ników, ukrytej wśród rozlewisk pod Nowym Orleanem, i tam właśnie
nauczyła się wszystkiego, co umiała.
    Dama była w Bruton królową. Nikt spoza Bruton — a, o ile mi
wiadomo, W samym Bruton także — nie znał jej imienia ani nazwiska.
Określenie „Dama" pasowało do niej; była wytworna w każdym calu.
    Ktoś podał jej dzwonek. Spojrzała w dół na mętną, brunatną rzekę
i zaczęła nim miarowo kołysać w tył i w przód.
Oboje z mamą wiedzieliśmy, dlaczego to robi. Wszyscy gapie wiedzieli.
Dama wzywała rzecznego potwora, by wychynął z błotnistego barłogu.
    Nigdy nie udało mi się zobaczyć stworzenia, zwanego Starym
Mojżeszem. Pewnej nocy, kiedy miałem dziewięć lat, a po ulewnym
deszczu powietrze było niemal równie gęste jak woda, zdawało mi się, że
słyszę jego wołanie. Zaczęło się głuchym pomrukiem, niższym od najniższej
organowej piszczałki, tak głębokim, że czujesz go w kościach, zanim
jeszcze pochwyci go ucho. Następnie pomruk zaczął przybierać wyższe
tony, przechodząc w ochrypły ryk, który omal nie doprowadził do obłędu
wszystkie psy w mieście, a potem nagle ucichł. Wszystko razem trwało
może pięć sekund. Nazajutrz nocny hałas był w szkole tematem dnia.
Gwizdek pociągu — zawyrokowali Ben i Davy Ray. Johnny nie zdradził
57

się ze swoją opinią. Moi rodzice był zdania, że słyszeliśmy odgłos
przejeżdżającego pociągu, ale dopiero później dowiedzieliśmy się, że
ulewa rozmyła tory o dwadzieścia mil od Zephyr i towarowy do Birmingham
tej nocy nie odbył kursu.
Dziwne rzeczy się dzieją na świecie.
    Kiedyś rzeka wyrzuciła pod mostem poszarpaną krowę. Nie miała
głowy i coś wyżarło jej wnętrzności — powiedział memu ojcu pan Dollar,
gdy wstąpiliśmy do zakładu fryzjerskiego, żeby dać się oskalpować. Dwaj
mężczyźni, którzy zastawiali sieci na langusty wzdłuż brzegu tuż za
miastem, rozgłaszali wszem i wobec, że widzieli płynący rzeką ludzki
kadłub. Pierś trupa była rozdarta jak puszka sardynek, a ręce i nogi
wyrwane ze stawów. Nie słyszeliśmy jednak, by ktoś natknął się na
nieboszczyka w dole rzeki. Pewnej październikowej nocy coś uderzyło
w podwodną część przęsła mostu z gargulcami, zostawiając w nim
szczerbę, którą trzeba było wypełnić betonem. „Duży pień drzewa” — tak
brzmiało oficjalne wyjaśnienie burmistrza Swope'a które ukazało się
w „Dzienniku".
    Dzwon bił, ramię Damy poruszało się jak metronom. Staruszka zaczęła
śpiewać nadspodziewanie czystym i donośnym głosem.
    Murzyńskie słowa pieśni były dla mnie zrozumiałe mniej więcej w tym
samym stopniu co fizyka jądrowa. Co jakiś czas Dama milkła, przechylała
lekko głowę w bok, jak gdyby czegoś wypatrywała lub nasłuchiwała, po
czym znów zaczynała kołysać dzwonkiem. Nie użyła imienia Stary
Mojżesz. Powtarzała: „Damballah, Damballah, Damballah", a potem jej
głos znów się wznosił, podejmując afrykańską pieśń.
    Wreszcie opuściła dzwonek. Skinęła głową i Księżycowy Człowiek
odebrał go od niej. Uparcie wpatrywała się w rzekę, ale nie jestem w stanie
stwierdzić, co w niej widziała. Potem się cofnęła, a do krawędzi mostu
podeszli trzej mężczyźni z jutowymi workami. Otworzyli je i zaczęli
z nich wydobywać oklejone taśmą przedmioty, owinięte w woskowany
papier — taki jakiego używa się u rzeźnika. Niektóre pakunki umazane
były krwią. W powietrzu rozniósł się odór świeżego mięsa. Mężczyźni
zaczęli rozwijać krwawe ochłapy i wrzucać do brązowej, skłębionej wody
befsztyki, mostki i żeberka wołowe. W ślad za nimi powędrował do rzeki
cały oskubany kurczak i kurze wnętrzności, wytrząśnięte z plastikowego
pojemnika. Z zielonej fajansowej wazy wyślizgiwały się jeden za drugim
móżdżki cielęce, inny zaś z zakrwawionych pakunków zawierał mokre,
58

czerwonobrunatne nerki wołowe i wątrobę. Otwarto słój marynowanych
nóżek wieprzowych; jego zawartość z pluskiem wpadła do wody, a tuż za
nią poleciał ryj i uszy prosięcia. Ostatnie było krowie serce, większe niż
pięść zapaśnika. Uderzyło o wodę jak czerwony kamień. Wtedy mężczyźni
zwinęli worki, a do przodu znów wysunęła się Dama, ostrożnie stawiając
nogi na zachlapanym krwią chodniku.
    Przyszło mi do głowy, że właśnie zmarnowano mnóstwo niedzielnych
obiadów.
    — Damballah, Damballah, Damballah! — zawołała ponownie Dama
i przez dobre pięć minut stała bez ruchu, wpatrując się w płynącą dołem
rzekę. Potem westchnęła przeciągle i zawróciła do ozdobionego diamentami
pontiaca. Na moment dojrzałem jej twarz za woalką. Brwi miała
zmarszczone; widocznie nie spodobało jej się to, co zobaczyła — albo
czego nie zobaczyła pod mostem. Wsiadła do samochodu; Księżycowy
Człowiek poszedł za jej przykładem, a szofer zamknął za nimi drzwi
i zajął miejsce za kierownicą. Pontiac wycofał się, aby móc zakręcić,
a następnie ruszył w stronę Bruton. Pochód udał się z powrotem tą samą
drogą, którą przybył. Zwykle po ceremonii słychać było śmiechy i ożywione
rozmowy; czarni zatrzymywali się, żeby pogawędzić z białymi, ale tego
roku posępny nastrój Damy udzielił się reszcie i nikomu jakoś nie chciało
się śmiać.
    Pojmowałem znaczenie tego rytuału nie gorzej od innych mieszkańców
Zephyr. Dama zapraszała Starego Mojżesza na doroczną ucztę. Nie wiem,
od jak dawna ją odprawiano, ale na pewno zaczęło się to na długo przed
moim urodzeniem. Niektórzy —jak wielebny Blessett z Kościoła Wolnych
Baptystów — uważali, że to pogaństwo i diabelskie sztuczki, które
powinny zostać raz na zawsze wykorzenione przez burmistrza i radę
miejską, ale w Starego Mojżesza wierzyło także dostatecznie wielu
białych, by uciszyć obiekcje pastora. Było to coś takiego, jak noszenie
przy sobie króliczej łapki albo rzucanie szczypty przez ramię, jeśli
rozsypało się sól. Takie rzeczy są częścią bogatej faktury życia; lepiej ich
przestrzegać na wypadek, gdyby wyroki boże okazały się bardziej
nieodgadnione, niż my, chrześcijanie, zdolni jesteśmy pojąć.
    Nazajutrz padało jeszcze gęściej, nad Zephyr przetaczały się chmury
burzowe. Parada na Merchants Street została odwołana ku wielkiemu
rozczarowaniu Rady do spraw Kultury i Klubu Handlowców. Pan
Vandercamp junior -— jeden z właścicieli Magazynu Sprzętu i Pasz — od
59

sześciu lat jeździł na zamykającej paradę platformie przebrany za królika,
odziedziczywszy to zadanie po panu Vandercampie seniorze, który był już
za stary na podskoki. W tym roku deszcz zmył wszelką nadzieję na to, że
będzie można łapać cukierki w kształcie jajek, rozrzucane z samochodów
przez różnych kupców i ich rodziny; panie z Klubu Słonecznego nie mogły
się pochwalić swoimi świątecznymi sukienkami, mężami i dziećmi;
miejscowi weterani wojenni musieli pogodzić się z tym, że nie przemaszerują
ulicami miasta pod powiewającym sztandarem, a Córy Konfederacji
— dziewczęta z gimnazjum w Adams Valley — nie mogły założyć
króciutkich spódniczek i wywijać parasolkami.
    Wielkanocny poranek wstał obleczony w mrok. Tato i ja solidarnie
psioczyliśmy na ten straszny zwyczaj, który kazał nam się szorować do
połysku, a potem wbijać w wykrochmalone białe koszule, garnitury
i wypolerowane buty. Na wszelkie nasze narzekania mama miała jedną
odpowiedź, równie wyświechtaną jak owo „jasne jak słońce" mego taty.
Mawiała: „To tylko jeden dzień", chociaż ani sztywny kołnierzyk, ani
węzeł krawata nie przestawał od tego uwierać. Wielkanoc była świętem
rodzinnym, więc najpierw mama telefonowała do dziadzia Austina i babci
Alice, a potem ojciec brał słuchawkę i dzwonił do dziadka Jaybirda i babci
Sarah. A później, jak co roku, wszyscy zbieraliśmy się w Pierwszym
Kościele Metodystów, by posłuchać o pustym grobie.
    Zanim zdążyliśmy zaparkować furgonetkę, biały kościół na Cedarvine
Street — pomiędzy Bonner i Shantuck — był już prawie pełen. Szliśmy
przez rozsnutą mgłę w stronę światła, sączącego się z witrażowych okien
kościoła. Cała pasta spływała nam z butów. Ludzie zrzucali nieprzemakalne
płaszcze i składali parasole pod okapem dachu, wystającym nad frontowymi
drzwiami. Kościół był stary — zbudowano go w 1939 roku — i wapno
złaziło już z jego ścian, pozostawiając szare plamy. Zwykle przed
Wielkanocą doprowadzano go do gruntownego porządku, ale w tym roku
deszcz pokonał zarówno pędzle, jak i kosiarki i na trawniku bujnie pieniło
się zielsko.
    — Wejdź, przystojniaku! Dalej, kwiatuszku! Patrz pod nogi, kluseczko!
Wesołych Świąt, słonko! — witał wchodzących parafian doktor Lezander.
Jak daleko sięgnę pamięcią, nigdy nie opuścił żadnej niedzieli. Doktor
Frans Lezander był w Zephyr weterynarzem i to on w zeszłym roku
wyleczył Zbója z robaków. Wciąż mówił z silnym cudzoziemskim
akcentem, chociaż — jak się dowiedziałem od taty — on i jego żona
60

Veronica przybyli z Holandii jeszcze przed moim urodzeniem. Doktor
miał pięćdziesiąt kilka lat, około metra sześćdziesięciu wzrostu, szerokie
ramiona, łysą czaszkę i równo przystrzyżoną siwą brodę. Nosił nieskazitelny
trzyczęściowy garnitur, zawsze z muszką i goździkiem w butonierce,
a poza tym wymyślał ludziom przezwiska, kiedy wchodzili do kościoła.
    — Dzień dobry,  brzoskwiniowy placuszku!  — rzekł do  mojej
uśmiechniętej mamy; z ojcem wymienił zażyły uścisk dłoni mówiąc:
— Nie zardzewiałeś jeszcze w tym deszczu, piracie drogowy? — Po czym
klepnął mnie w ramię, wyszczerzył w uśmiechu lśniący srebrny siekacz
i dodał: — Wskakuj do środka, Szalony Koniu!
    — Słyszałeś, jak mnie nazwał? — spytałem ojca, gdy już znaleźliśmy
się wewnątrz. — Szalony Koń!
Nowy niedzielny przydomek był jedną z kościelnych atrakcji.
    W świątyni było duszno, choć pod sufitem kręciły się drewniane
wiatraki. Siostry Glass siedziały z przodu na podwyższeniu, grając duet na
pianinie i fisharmonii. Obie stare panny mogły służyć za doskonałą
ilustrację słowa „dziwactwo". Nie były identyczne, na tyle jednak
podobne, że przypominały odbicie w lekko skrzywionym zwierciadle.
Obie były wysokie i chude. Sonia czesała białopłowe włosy w kok,
a Katharina czesała swoje płowobiałe włosy w taki sam kok. Obie nosiły
okulary w grubych czarnych oprawkach. Sonia grała na pianinie, lecz nie
na fisharmonii, Katharina zaś vice versa. Bliźniaczki bez przerwy dokuczały
sobie nawzajem, ale mieszkały razem w budynku przy Shantuck, który
wyglądał jak domek z piernika. W zależności od tego, kogo się zapytało,
miały albo pięćdziesiąt osiem, albo sześćdziesiąt dwa, albo sześćdziesiąt
pięć lat. Dziwacznego wrażenia dopełniał sposób, w jaki się ubierały:
Sonia nosiła tylko wszelkie odcienie błękitu, podczas gdy Katharina była
niewolnicą zieleni. Skutek był nieuchronny: dzieciaki nazywały Sonię
panną Niebieską Szklanką, a o Katharinie mówiono... no, sami już się
pewnie domyślacie. Tak czy owak, dziwne czy nie, potrafiły grać jak
natchnione.
    Ławki były już tak nabite, że nie wetknąłbyś w nie nawet szpilki.
Kościół przypominał cieplarnię, w której rozkwitły egzotyczne kapelusze.
Ludzie kręcili się w kółko, usiłując znaleźć jakieś miejsce; z przodu
spieszył już nam na pomoc jeden z porządkowych, pan Horace Kaylor,
błyskając białym wąsem i wywróconym do góry lewym okiem, na którego
widok przejmował człowieka dreszcz.
61

—	Tom! Tutaj! Na miłość boską, ślepy jesteś, czy co?
    Na całym świecie był tylko jeden człowiek, który potrafił ryczeć
w kościele niczym ranny łoś.
    Stał wymachując rękami nad morzem kapeluszy. Poczułem, że
mama się wzdryga, a ojciec objął ją ramieniem, jak gdyby się bał,
że zemdleje ze wstydu. Dziadek Jaybird zawsze musiał zrobić coś
takiego, żeby — jak określił to tato, kiedy myślał, że go nie słyszę
—	„wypiąć tyłek na całą resztę".  Dzień  dzisiejszy  nie  stanowił
wyjątku.
    —	Zajęliśmy wam miejsca! — wrzasnął dziadek, przyprawiając obie
Szklanki o dreszcz, skutkiem czego jedna zagrała za nisko, a druga za
wysoko. — Chodźcie, zanim ktoś się wpakuje!
    Dziadzio Austin i babcia Alice siedzieli w tym samym rzędzie.
Dziadzio miał na sobie ubranie z serży, które wyglądało tak, jak gdyby
rozciągnęło się na deszczu co najmniej o dwa numery. Jego pomarszczoną
szyję ściskał biały nakrochmalony kołnierzyk i błękitna muszka, rzadkie
siwe włosy miał gładko ulizane, a oczy pełne smutku. Drewnianą nogę
wetknął głęboko pod przednią ławkę. Siedział tuż obok dziadka Jaybirda,
co tylko wzmagało jego zdenerwowanie, bo obaj pasowali do siebie jak
piernik do wiatraka. Za to babci Alice nikt by nie posądził o smutek. Miała
na sobie kapelusz, pokryty białymi kwiatuszkami, białe rękawiczki i zieloną
sukienkę w lśniącym odcieniu, jaki przybiera morze w promieniach
słońca. Jej urocza owalna twarz promieniała; siedziała obok babci Sarah
i obie wyglądały jak stokrotki z jednego bukietu. Teraz jednakże babcia
Sarah szarpała dziadka Jaybirda za rękaw marynarki — tej samej czarnej
marynarki, którą wkładał w deszcz i pogodę na wszelakie święta i pogrzeby
-— usiłując go zmusić, żeby usiadł i przestał kierować ruchem. Dziadek
kazał ludziom ścieśnić się w ławkach, po czym grzmiącym głosem zawołał:
— Tu jeszcze są dwa miejsca!
    — Siadaj, Jay! Usiądźże! — W końcu babcia uszczypnęła go w żylasty
pośladek. Dziadek spojrzał na nią srogo i nareszcie usiadł.
Rodzice i ja wepchnęliśmy się do ławki.
    —	Cieszę się, że cię widzę, Tom — rzekł dziadzio Austin potrząsając
dłonią. — To jest, gdybym cię widział. — Okulary miał szczelnie zasnute
mgłą. Zdjął je i przetarł szkła chusteczką do nosa, po czym podjął:
—	Rzekłbym, iż od ładnych paru lat nie widziałem w kościele tylu lu...
—	Ścisk jak w burdelu w dzień wypłaty, co, Tom? — przerwał mu
62

dziadek Jaybird, a babcia Sarah szturchnęła go łokciem w żebra z takim
impetem, że sztuczne zęby dziadka szczęknęły głośno.
    — Może pozwolisz mi skończyć chociaż jedno zdanie. — Dziadzio
Austin zaczynał czerwienieć. — Odkąd tu siedzimy, nie dajesz mi dojść do
sło...
    — Świetnie wyglądasz, chłopcze! — Dziadek Jaybird przechylił się
obok dziadzia Austina, żeby klepnąć mnie w kolano. — Karmisz go
mięsem, Rebecco? Chłopak, który rośnie, musi jeść mięso, żeby mieć
muskuły!
    — Nie słyszysz, co do ciebie mówię? — Policzki dziadzia Austina
przybrały purpurowy odcień.
— Co mam słyszeć? — zagrzmiał dziadek Jaybird.
— Podkręć aparat słuchowy, Jay — wtrąciła babcia Sarah.
— Co?!
    — Aparat słuchowy! — huknęła doprowadzona do ostateczności
babcia. — Podkręć go!
Zapowiadało się na to, że długo będziemy pamiętać tę Wielkanoc.
    Wszyscy witali się ze wszystkimi, a strumień mokrych ludzi wciąż
wlewał się do kościoła. O dach zaczęły bębnić coraz gęstsze krople
deszczu. Dziadek Jaybird, którego włosy sterczały jak biała szczoteczka
wokół długiego, kpiarskiego oblicza, koniecznie chciał porozmawiać
z ojcem o morderstwie, ale tato potrząsnął tylko głową i nie podtrzymał
tematu. Babcia Sarah spytała mnie, czy będę w tym roku grał w baseball,
a ja odpowiedziałem, że tak. Babcia miała okrągłą, dobroduszną twarz
i szaroniebieskie oczy, które gnieździły się w kręgach posplatanych
zmarszczek, ale wiedziałem, że potrafi się złościć, a maniery dziadka
Jaybirda często ją do tego zmuszają.
    Z powodu deszczu pozamykano wszystkie okna i powietrze naprawdę
zaczynało robić się gęste. Podłoga była mokra, po ścianach ciekła wilgoć,
a skrzydła wentylatorów obracały się z jękiem. W kościele pachniało setką
różnych perfum, lakierów do włosów i płynów po goleniu, a ponadto
unosił się w nim słodki aromat kwiecia, zdobiącego butonierki i kapelusze.
Wszedł chór w szkarłatnych komżach. Nim jeszcze zaintonowano pierwszą
pieśń, koszulę miałem przepoconą na wylot. Wstaliśmy, odśpiewaliśmy
hymn i usiedliśmy z powrotem. Dwie potwornie tęgie kobiety — pani
Garrison i pani Prathmore — przepchnęły się do przodu, żeby nam
powiedzieć o zbiórce datków na rzecz ubogich rodzin z Adams Valley.
63

Potem znów wstaliśmy, odśpiewaliśmy jeszcze jeden hymn i usiedliśmy.
Głosy obu dziadków przypominały rechot kumaków, kłócących się ze
sobą w bagnistym stawie.
    Pulchny, okrągłolicy pastor Richmond Lovoy stanął za pulpitem
i zaczął mówić o tym, jak chwalebny to dzień, gdy Jezus zmartwychwstał.
Wielebny Lovoy miał brązową myszkę nad lewym okiem i przyprószone
siwizną skronie; każdej niedzieli podczas kazania odczesane do tyłu włosy
lekceważyły warstwę brylantyny i spadały mu na czoło brązową falą, która
przybierała po każdym gwałtowniejszym ruchu. Żona pastora miała na
imię Esther. Mieli trójkę dzieci: Matthew, Luke'a i Joni.
    Podczas gdy wielebny Lovoy mówił, przekrzykując dudniący w niebie
grzmot, uświadomiłem sobie, kto siedzi tuż przede mną.
Diablica.
    Umiała czytać w myślach i to był bezsporny fakt. Ledwie mi zaświtało,
że tam siedzi, a już jej głowa obróciła się wokół osi i spojrzały na mnie
czarne oczy, które mogły przestraszyć wiedźmę o północy. Diablica
nazywała się Brenda Sutley. Miała dziesięć lat, rude włosy w strąkach
i bladą twarz usianą ciemnymi piegami, na której żyły własnym życiem
dwie brwi, włochate jak gąsienice. Nieregularne rysy sprawiały wrażenie,
jak gdyby ktoś usiłował zdusić jej na buzi ogień trzymaną na płask łopatą.
Prawe oko wyglądało na większe od lewego, zamiast nosa miała haczykowaty
dziób z dwiema ziejącymi w nim dziurkami, a wąskie usta zdawały się
wędrować z jednej strony twarzy na drugą. Takie było jej dziedzictwo i nic
na to nie mogła poradzić. Jej mama przypominała hydrant pożarowy
z czerwoną strzechą i kasztanowymi wąsami, a przy jej rudobrodym ojcu
nawet kołek w płocie wyglądał krzepko. Zważywszy na liczbę rudych
upiorów w rodzinie, nic dziwnego, że Brenda Sutley była nawiedzona.
    Diablica dorobiła się tego przezwiska po tym, jak na lekcji rysunków
namalowała portret swojego ojca z rogami i rozwidlonym ogonem,
a potem powiedziała nauczycielce, pannie Dixon, i całej klasie, że jej tatuś
trzyma na dnie szafy całą kupę ilustrowanych czasopism, w których diabły
wtykają ogony w dziurki diablic dziewczynek. Ale Diablica nie tylko
rozgłaszała skrzętnie ukrywane rodzinne sekrety. Na lekcję wychowawczą
przyniosła w pudełku po butach zdechłego kota, do którego powiek
przylepione były dwie monety jednocentowe; na kolejnych zajęciach
plastycznych ulepiła z białej i zielonej plasteliny cmentarz z nagrobkami
wszystkich kolegów z klasy, opatrzonymi datami ich śmierci, skutkiem
64

czego kilkoro dzieci wpadło w histerię, uświadomiwszy sobie, że nie
dożyją szesnastki. Przejawiała upodobanie do wyrafinowanych kawałów
— by wspomnieć choćby kanapki przekładane psimi odchodami. Prócz
tego powszechnie uważano, że miała wiele wspólnego z pęknięciem rur
w damskiej ubikacji szkoły podstawowej w Zephyr, kiedy to każda muszla
została szczelnie zatkana zeszytowym papierem.
Jednym słowem, była okropna.
A teraz jej królewska okropność spoglądała na mnie.
    Na krzywych wargach powoli rozlał się uśmiech. Nie mogłem oderwać
wzroku od tych czarnych świdrujących oczu, zdążyłem tylko pomyśleć:
Już po mnie. Cały kłopot z rodzicami polega na tym, że kiedy się chce,
żeby zwrócili na człowieka uwagę i przyszli mu na pomoc, ich myśli
wędrują gdzieś po innych światach. Natomiast kiedy wolałbyś, żeby
przestali cię dostrzegać, siedzą ci na karku. Chciałem, żeby mama, tato
albo ktokolwiek kazał Brendzie Sutley się odwrócić i słuchać wielebnego
Lovoya, ale oczywiście wszystko odbyło się tak, jak gdyby Diablica nagle
stała się niewidzialna. Dorośli widzieli tylko mnie —jej najnowszą ofiarę.
Prawa dłoń Diablicy uniosła się niczym głowa małego białego węża
o brudnych kłach. Powoli, z potępieńczą gracją, wystawiła palec wskazujący
i skierowała go w stronę jednej z ziejących w nosie dziur. Palec głęboko
zanurzył się w nozdrzu; miałem wrażenie, że wepchnie go aż do nasady.
Następnie palec wysunął się z powrotem, a na jego czubku widniała
połyskująca zielona masa wielkości ziarna kukurydzy.
Czarne oczy nawet się nie zmrużyły. Usta zaczęły się otwierać.
— Nie — błagałem ją telepatycznie — proszę, nie rób tego!
Zielony palec posuwał się w kierunku wilgotnego, różowego języka.
   Nie mogłem oderwać wzroku, a mój żołądek skurczył się w ciasny
supełek.
Zieleń i róż. Brudny paznokieć i zwisające z niego lepkie pasemko.
    Diablica oblizała palec do czysta. Chyba gwałtownie mi się odbiło, bo
ojciec ścisnął mnie za kolano i szepnął: „Nie rozrabiaj!", ale oczywiście
nie zauważył niewidzialnej Diablicy, gdy ta zadawała mi tortury.
Uśmiechnęła się do mnie, złośliwy ognik w czarnych oczach przygasł,
głowa odwróciła się z powrotem i taki był koniec mych katuszy. Pani
Sutley uniosła owłosioną dłoń i pogłaskała ogniste loki córeczki, jak
gdyby ta była najsłodszą dziewczynką, jaka kiedykolwiek chodziła po
bożym świecie.
65
    
Wielebny Lovoy wezwał nas do modlitwy. Pochyliłem głowę z całej
siły i zacisnąłem powieki.
Po niecałych pięciu minutach coś mocno uderzyło mnie w kark.
Obejrzałem się.
    Z przerażenia zabrakło mi tchu. Tuż za sobą zobaczyłem czworo
stalowych oczu o odcieniu świeżo wyostrzonych brzytew, należących do
Gothy i Gordo Branlinów. Po obu stronach siedzieli ich rodzice, głęboko
pogrążeni w modlitwie. Podejrzewam, iż prosili Boga, aby uchronił ich
z rąk ich potomstwa. Obaj bracia mieli na sobie granatowe ubrania, białe
koszule i jednakowe krawaty, z tą różnicą, że krawat Gothy był biały
w czarne prążki, a krawat Gordo w czerwone. Starszy o rok Gotha miał
jasnopłowe włosy, Gordo zaś o ton bardziej żółte. Ich twarze wyglądały,
jak gdyby ktoś wyciosał je niezdarnie w brązowym kamieniu. Już same
rysy — potężne, wysunięte do przodu szczęki, kości policzkowe omal nie
przebijające skóry, czoła jak granitowe płyty — przywodziły na myśl
przyczajoną złość. W ciągu tych paru sekund, kiedy to odważyłem się
spojrzeć w ich wyzywające oblicza, Gordo podstawił mi pod nos uniesiony
środkowy palec, a Gotha wepchnął do rurki twardy, czarno nakrapiany
groszek.
    — Cory! — szepnęła mama szturchnąwszy mnie w bok. — Zamknij
oczy i módl się!
    Tak też uczyniłem. Drugi groszek trafił mnie w potylicę. Coś takiego
boli, że człowiek ma ochotę wyć. Przez resztę modlitwy słyszałem za sobą
Branlinów, szepczących i chichoczących jak paskudne trolle. Moja głowa
stanowiła ich dzisiejszy cel.
    Kiedy się już pomodliliśmy, odśpiewaliśmy następny hymn. Odczytano
ogłoszenia i powitano gości. Wśród wiernych zaczęła krążyć taca. Położyłem
na niej dolara, którego ojciec dał mi rano w tym celu. Chór śpiewał; siostry
Glass grały na pianinie i fisharmonii. Z tyłu rechotali Branlinowie. Potem
pastor znów wstał, żeby wygłosić niedzielne kazanie, i właśnie wtedy na
mojej dłoni wylądowała osa.
    Trzymałem rękę na kolanie i nie poruszyłem jej, chociaż dreszcz
trwogi przemknął mi wzdłuż kręgosłupa niczym błyskawica. Osa rozgościła
się pomiędzy małym a serdecznym palcem i siedziała tam, wysuwając
granatowoczarne żądło.
A teraz pozwólcie, że wtrącę parę słów o osach.
Osy bardzo się różnią od pszczół. Pszczoły są pękate i pogodne;
66

fruwają od kwiatka do kwiatka i nie zależy im na ludzkiej krwi. Są
ciekawskie i cierpią na huśtawkę nastrojów, ale zwykle można przewidzieć,
co zrobią, i łatwo ich uniknąć. Osy jednakże — a szczególnie ten smukły,
ciemny gatunek, który wygląda jak sztylet z małą główką — zostały
stworzone po to, by topić żądła w ciałach śmiertelników, wydobywając
z nich okrzyki podobne tym, jakie wydaje koneser, kiedy odkorkuje
wyborne wino. Otarcie się głową o gniazdo os może, jak słyszałem,
pociągnąć za sobą skutki podobne do postrzelenia śrutem. Widziałem
ongiś twarz pewnego chłopca, którego pocięły w usta i powieki, kiedy
latem buszował na strychu starego domu: takiej męki i opuchlizny nie
życzyłbym nawet Branlinom. Osy to wariatki; żądlą ni stąd, ni zowąd.
Najchętniej przewierciłyby cię do szpiku kości, gdyby mogły zapuścić
żądła tak głęboko. Są wściekłe, podobnie jak Branlinowie. Jeśli szatan
rzeczywiście ma ulubione zwierzątko, nie jest nim czarny kot, małpa ani
też skórzasta jaszczurka. Była nim, jest i zawsze będzie osa.
    Trzecie ziarno grochu puknęło mnie w głowę. Bolało, ale z bijącym
sercem i gęsią skórką wpatrywałem się wyłącznie we wtuloną między
palce mały a serdeczny osę. Coś przeleciało mi koło twarzy. Podniosłem
wzrok i zobaczyłem, jak druga osa krąży nad głową Diablicy, a potem
siada na jej czubku. Musiało ją załaskotać, bo podniosła rękę i strzepnęła
owada, nawet nie wiedząc, co strzepuje. Osa uniosła się z gniewnym
szmerem czarnych skrzydeł. Byłem pewien, że zaraz ją ukłuje, ale chyba
poczuła bratnią duszę, bo zamiast tego poleciała w stronę sufitu.
    Wielebny Lovoy mówił w natchnieniu o ukrzyżowanym Jezusie,
płaczącej Matce Boskiej i kamieniu, który został odrzucony z wejścia do
grobu.
Spojrzałem na sufit kościoła.
    Niedaleko jednego z wirujących wiatraków była dziurka nie większa
od ćwierćdolarówki. Ujrzałem, jak wyłażą z niej trzy osy i szybują w dół,
nad głowy wiernych. Kilka sekund później pojawiły się jeszcze dwie,
które zaczęły krążyć w parnym, przesłodzonym powietrzu.
    Nad kościołem przetoczył się grzmot. Szum deszczu niemal całkiem
zagłuszył wznoszący się i opadający głos wielebnego Lovoya. Nie miałem
pojęcia, o czym mówi; zerknąłem na osę pomiędzy palcami, a potem
znów na dziurę w suficie.
    Było ich coraz więcej. Szerokimi spiralami spływały w głąb zamkniętej,
dusznej i wilgotnej sali. Zacząłem je liczyć. Osiem... dziewięć... dziesięć...
67

jedenaście... Kilka usiadło na leniwych skrzydłach wentylatora i jeździło
na nich jak na karuzeli. Czternaście... piętnaście... szesnaście... siedemnaście...
Ciemny kłąb rozdygotanych os przepchnął się przez otwór. Dwadzieścia...
dwadzieścia jeden... dwadzieścia dwa... Przy dwudziestu pięciu przestałem
liczyć.
    Pomyślałem, że muszą mieć gniazdo na strychu. Na pewno było
wielkości piłki futbolowej i tętniło sobie życiem w wilgotnej ciemności.
Kiedy tak patrzyłem, skamieniały jak Maria, kiedy spotkany na drodze
nieznajomy pokazał jej przebity włócznią bok, kolejny tuzin os wyroił się
z dziury. Chyba nikt poza mną ich nie zauważył; czyżby były niewidzialne
tak samo jak Diablica w chwili, gdy wydłubywała sobie kozę z nosa?
Owady krążyły wolno pod sufitem, współzawodnicząc z wentylatorami.
Było ich teraz tyle, że utworzyły ciemną chmurę, jak gdyby burzy udało
się dostać do środka.
    Zadomowiona między moimi palcami osa poruszyła się. Spojrzałem
na nią i syknąłem, kiedy następne ziarnko grochu uderzyło mnie w kark,
gdzie włosy miałem ostrzyżone do skóry. Osa przemaszerowała po moim
wskazującym i zatrzymała się na kciuku. Żądło opierało mi się o dłoń;
czułem jego maleńkie zębate ostrze, przypominające w dotyku okruch
stłuczonego szkła.
    Wielebny Lovoy był już w swoim żywiole, wymachiwał rękami,
a włosy zaczynały zsuwać mu się na czoło. Na zewnątrz trzasnął grzmot
i deszcz wściekle uderzył o dach. Zdawało mi się, iż nadszedł dzień sądu:
pora sklecić razem parę desek i zacząć wzywać parami zwierzęta.
Wszystkie oprócz os — pomyślałem; tym razem mamy szansę naprawić
błąd Noego. Wpatrywałem się w dziurę w suficie z mieszaniną fascynacji
i strachu. Miałem wrażenie, że to szatan znalazł sposób, by wśliznąć się na
wielkanocne nabożeństwo. Oto krążył nam nad głowami, żądny naszych ciał.
Dwie rzeczy wydarzyły się równocześnie.
    Wielebny Lovoy wyrzucił ramiona do góry i rzekł donośnie,
z kaznodziejskim zaśpiewem:
    — I tegoż cudownego poranka po najczarniejszej nocy anieli zstąpili
z nieba i... ghakkk! — Uniósłszy ręce ku aniołom, nagle poczuł muśnięcie
małych skrzydełek.
Mama położyła dłoń na mojej i ścisnęła ją czule, wraz z moją własną osą.
    Odkryła ją w tej samej chwili, gdy osy zadecydowały, że kazanie
wielebnego Lovoya trwa już wystarczająco długo.
68

Mama wrzasnęła. Pastor wrzasnął. I to był sygnał, na który czekały osy.
    Czarna chmura w sile ponad stu żądeł spadła na nas jak sieć na głowy
schwytanych zwierząt.
    Posłyszałem, jak ukąszony dziadek Jaybird ryczy: „Oż, cholera!"
Babcia Alice wydała z siebie operowe, acz lekko drżące wysokie C. Mama
Diablicy zawyła, kiedy osy zaatakowały jej kark. Tato Diablicy wiosłował
w powietrzu chudymi ramionami. Diablica wybuchnęła śmiechem. Z tyłu
Branlinowie skrzeczeli z bólu; rurka i ziarnka grochu poszły w zapomnienie.
W całym kościele rozlegały się krzyki i jęki. Ludzie w świątecznych
ubraniach skakali i wymierzali ciosy w powietrze, jak gdyby walczyli
z demonami z jakiegoś innego wymiaru. Wielebny Lovoy pląsał
w paroksyzmie cierpienia, potrząsając pokąsanymi dłońmi tak gwałtownie,
że omal nie wyrwał ich z nadgarstków. Miast hymnu chór śpiewał pieśń
bólu, a osy cięły policzki, brody i nosy. W powietrzu wirowały ciemne
smugi, które rzucały się ludziom w twarze i okręcały wokół głów niczym
cierniowe korony. „Uciekajmy! Uciekajmy!" „Wiejmy!" —rozległo się
gdzieś za mną. Panny Szklanki przerwały grę i pobiegły do wyjścia
z osami we włosach. Wszyscy inni także się zerwali i to, co ledwie
dziesięć sekund wcześniej było spokojnym zgromadzeniem wiernych,
zmieniło się w oszalały ze zgrozy tabun.
Do tego mogą cię doprowadzić osy.
— Ta przeklęta noga gdzieś się zaklinowała! — wołał dziadzio Austin.
    — Jay! Pomóż mu! — krzyknęła babcia Sarah, ale dziadek Jaybird
przedzierał się już do przejścia między ławkami, wypełnionego zbitym,
podrygującym tłumem.
    Ojciec poderwał mnie z ławki. Lewym uchem pochwyciłem złośliwy
bzyk i już w następnej chwili zarobiłem takie ukąszenie w brzeg
małżowiny, że łzy same wytrysnęły mi z oczu. Usłyszałem, że krzyczę:
„Au!", chociaż w ogólnym wrzasku i biadaniu jedno małe „Au!"
nie miało żadnego znaczenia. Tylko dwie inne osy zdołały mnie
usłyszeć. Jedna przez marynarkę i koszulę ukłuła mnie w prawe
ramię, druga pomknęła ku mojej twarzy jak murzyńska włócznia
i wbiła mi żądło w dolną wargę. Wydałem nieartykułowany okrzyk:
„Ojejujejujoj!" — taki, który oddaje rozmiary bólu, choć nie ma
w nim żadnej sensownej sylaby — i także rzuciłem się do walki
z brzęczącym nalotem. Czyjś głos popiskiwał ze śmiechem. Kiedy
podniosłem załzawione oczy na Diablicę, zobaczyłem, że skacze
69

na ławce szczerząc zęby z radości, a twarz ma pocętkowaną czerwonymi
śladami.
    —	Wszyscy wychodzić! — wrzasnął doktor Lezander. Trzy osy
przyczepiły się do jego łysej czaszki, kłując gdzie popadnie.
Tuż za doktorem pchała się do wyjścia siwowłosa pani Lezander
o surowym obliczu. Przybrany niebieskimi kwiatkami odświętny kapelusz
zjechał jej na bok, a osy obsiadły jej szerokie barki. W jednej ręce ściskała
Biblię, w drugiej torebkę i obiema zadawała straszliwe ciosy atakującym
rojom, zgrzytając zębami w słusznym gniewie.
    Ludzie przedzierali się przez drzwi, nie zważając na parasolki i płaszcze.
Zaciekle walczyli o szansę skrócenia swych mąk w falach potopu. Kiedy
świąteczny tłumek wchodził do kościoła, stanowił przykładny zbiór
łagodnych, cywilizowanych chrześcijan. Ci, którzy opuszczali świątynię,
byli już barbarzyńcami do szpiku kości. Kobiety i dzieci przewracały się
na błotnistej ścieżce, mężczyźni zaś przebiegali po nich i padali twarzami
w marszczone deszczem kałuże. Kapelusze spadały z głów i toczyły się
jak rozmokłe koła, póki nawałnica nie wtłoczyła ich w ziemię.
    Pomogłem ojcu uwolnić drewnianą nogę dziadzia Austina spod ławki.
Osy cięły ojca po rękach, a za każdym żądłem słyszałem, jak posykuje.
Mama i obie babcie próbowały wyjść spomiędzy ławek. Ludzie w przejściu
przewracali się i plątali ze sobą. Wielebny Lovoy, o palcach spuchniętych
do wielkości serdelków, usiłował schować twarze swoich dzieci między
sobą a szlochającą Esther. Chór dawno już się rozpadł; po niektórych
zostały tylko puste szkarłatne komże. Razem z tatą wydostaliśmy z ławki
dziadzia Austina. Policzki miał mokre; osy roiły mu się wokół karku.
Ojciec je rozgonił, ale po chwili jeszcze większy rój otoczył nas pałającym
żądzą mordu kołem, zupełnie jak Komańcze podczas napadu na wozy
osadników. Dzieci płakały, kobiety piszczały, a osy miotały się i cięły.
    —	Wychodzić!  Wychodzić!  — krzyczał przy  drzwiach  doktor
Lezander,wypychając ludzi na zewnątrz, kiedy robił się korek. Jego żona,
posępna holenderska niedźwiedzica,  złapała jakiegoś  nieszczęśnika
i zwyczajnie wyrzuciła go za próg.
    Docieraliśmy do wyjścia. Dziadzio Austin zachwiał się, lecz ojciec go
podtrzymał. Mama wypędzała osy z włosów babci Sarah, kłujących jak
pokrzywa. Dwie rozpalone igły wbiły mi się w kark, jedna w ułamek
sekundy po drugiej. Miałem uczucie, że moja głowa zaraz eksploduje.
Wtedy ojciec złapał mnie za rękę, pociągnął i oto krople deszczu
70

zabębniły mi po czaszce. Wszyscy znaleźliśmy się za drzwiami, ale tato
pośliznął się w kałuży i upadł na kolana w rozdeptaną maź. Złapałem się
za kark i zacząłem biegać w kółko, płacząc z bólu, lecz po chwili
rozjechały mi się nogi i moje świąteczne ubranie również zetknęło się
z miejscowym błotem.
    Wielebny Lovoy wyszedł ostatni. Zatrzasnął za sobą drzwi i oparł się
o nie, jak gdyby chciał powstrzymać zło, by nie wydostało się na zewnątrz.
    Pioruny biły raz po raz. Deszcz walił z nieba jak uderzenie młotka,
tłukąc w nas do utraty zmysłów. Niektórzy siedzieli w błocie, inni
w otępieniu snuli się dookoła, jeszcze inni po prostu stali bez ruchu
w strugach wody, chcąc w ten sposób ochłodzić piekące ukąszenia.
    Ja też cierpiałem. Oszołomiony bólem wyobrażałem sobie, że za
zamkniętymi drzwiami kościoła radośnie świętują osy. Ostatecznie one też
miały Wielkanoc. Zmartwychwstały po zimie, tej strasznej porze roku,
która wysusza gniazda i mumifikuje we śnie osie niemowlęta. Podźwignęły
swój własny kamień i odrodzone wynurzyły się z grobu w światło nowej
wiosny, nas zaś uraczyły dobitnym kazaniem o niezniszczalności życia.
Ich wystąpienie miało nam zapaść w pamięć na wiele dłużej, niż
jakakolwiek mowa wielebnego Lovoya. Każde z nas osobiście doświadczyło
bólu, jaki zadają wbijające się w ciało gwoździe i ciernie.
    Ktoś pochylił się nade mną. Poczułem zimne błoto, przyciśnięte do
ukąszeń na karku. Spojrzałem w ociekającą wodą twarz dziadka Jaybirda.
Włosy mu sterczały, jak gdyby poraził go prąd.
—	Nic ci nie jest, chłopcze? — zapytał.
    Odwrócił się od nas i uciekł, żeby ratować własną skórę. Był tchórzem,
Judaszem, a to, że przyniósł mi ulgę, nie było żadną pociechą.
Nie odpowiedziałem. Popatrzyłem na niego, jak gdyby był przezroczysty.
    —	Wyjdziesz z tego — powiedział, po czym wyprostował się i poszedł
zająć się babcią Sarah, która stała przytulona do mamy i babci Alice.
W moich oczach wyglądał jak chudy, zmoknięty szczur.
    Gdybym był wzrostu ojca, pewnie bym mu przyłożył. Wstyd mi było
za niego; mimo woli odczuwałem głęboki, palący wstyd. I również mimo
woli zacząłem się zastanawiać, czy ja też noszę w sobie tchórzostwo
dziadka Jaybirda. Wtedy jeszcze tego nie wiedziałem, ale już wkrótce
miałem się przekonać.
    Na drugim końcu Zephyr rozdzwoniły się dzwony innego kościoła;
dźwięk docierał do nas poprzez ścianę deszczu jak słyszany we śnie.
71

Wstałem. Czułem, jak pulsuje mi ramię, dolna warga i kark. Ból
niewątpliwie uczy nas pokory. Nawet Branlinowie płakali jak małe dzieci.
Nigdy nie widziałem, żeby ktoś się stawiał, mając w ciele pełno dziur po
żądłach, a wy?
Wielkanocne dzwony dźwięczały nad zalanym wodą miastem.
Nabożeństwo się skończyło.
Alleluja!
5. Śmierć roweru
Deszcz ciągle padał.
    Szare chmury zawisły nad Zephyr, a z ich spuchniętych brzuchów
spływał na ziemię potop. Usypiał mnie szum deszczu bębniącego o dach,
a budził łoskot grzmotu. Zbój trząsł się w budzie i skomlił. Wiedziałem,
jak się czuje. Po ukąszeniach os pozostały mi już co prawda tylko
czerwone cętki, ale za to przez wiele kolejnych dni nawet promień słońca
nie padł na nasze miasto. Wciąż tylko lał nieustanny deszcz i nawet kiedy
nie odrabiałem lekcji, siedziałem w swoim pokoju, czytając po raz drugi
stare tomiki „Słynnych potworów" albo komiksy z półki.
    Cały dom przesiąkł deszczem, piwnicznym zapachem wilgotnych
desek i mokrej ziemi. Z powodu opadów odwołano sobotnie poranki
w „Lirycznym", bo dach kina zaczął przeciekać. Nawet powietrze
wydawało się śliskie jak zielona narośl na mokrych kamieniach. Kiedy
w tydzień po świętach siedzieliśmy przy obiedzie, ojciec odłożył nagle nóż
i widelec, spojrzał na mokre, zamglone okna i powiedział:
— Jeśli tak dalej potrwa, chyba będziemy musieli sprawić sobie skrzela.
   Powietrze było ciężkie od nadmiaru wilgoci, chmury przesłoniły nam
światło i pozostawiły nas w gęstym, bagnistym półmroku. Podwórka
zmieniły się w stawy, a ulice w strumienie. Zaczęli wypuszczać nas
72

wcześniej ze szkoły, żeby każdy mógł bezpiecznie dotrzeć do domu,
i pewnej środy, na siedemnaście minut przed trzecią po południu, mój
rower wyzionął ducha.
    Usiłowałem przedostać się przez nurt rwący Deerman Street. Nagle
przednie koło zapadło się w wyrwę w uszkodzonym chodniku, a siła
wstrząsu zadudniła w przerdzewiałej ramie. Wszystko stało się równocześnie:
kierownica zsunęła się w dół, szprychy przedniego koła trzasnęły, siodełko
pękło, rama rozeszła się w starych, wysłużonych spojeniach i nagle
okazało się, że leżę na brzuchu w wodzie, która spokojnie wpływa do
mojej żółtej przeciwdeszczowej kurtki. Przez chwilę leżałem tak,
oszołomiony, próbując dociec, jak to się stało. W końcu usiadłem, otarłem
wodę z oczu, spojrzałem na swój rower i już wiedziałem, że jest martwy.
    Mój rower był już staruszkiem, gdy tato kupił go na pchlim targu. Teraz nie
pozostała w nim ani odrobina życia. Czułem to, siedząc na ulicy w ulewnym
deszczu. Coś, co dla przedmiotów będących dziełem człowieka stanowi duszę,
pękło i uleciało wprost w wodniste niebiosa. Rama zwichrowała się i wygięła,
kierownica wisiała na pojedynczej śrubie, siodełko obróciło się dookoła
niczym głowa na skręconym karku. Łańcuch spadł z zębatek, a z najeżonej
połamanymi szprychami obręczy przedniego koła zsunęła się opona. O mało
się nie rozpłakałem na widok tej ruiny, ale chociaż bolało mnie serce,
wiedziałem, że płacz nic tu nie pomoże. Mój rower się zużył, doszedł do kresu
swych dni, zwyczajnie i po prostu. Nie byłem jego pierwszym właścicielem
i może to także przyspieszyło jego koniec. Może porzucony rower przez długie
lata tęskni za pierwszą ręką, którąpoczuł na kierownicy, a kiedy się starzeje, na
swój rowerowy sposób śni o swych młodych drogach. Mój rower nigdy
naprawdę nie był mój; podróżował ze mną, ale jego pedały i kierownica
zachowały wspomnienie innego pana. Może w ową deszczową środę popełnił
samobójstwo, bo wiedział, że ja marzę o rowerze zmontowanym tylko
i wyłącznie dla mnie. Może i tak było. Na pewno wiedziałem tylko jedno: że
resztę drogi do domu muszę przejść piechotą i że nie mogę wlec ze sobą trupa.
    Wciągnąłem go na czyjeś podwórko i oparłem o ociekający deszczem
dąb. Poszedłem dalej z przemoczonym tornistrem na plecach. W butach
chlupała mi woda.
    Kiedy ojciec wrócił do domu z mleczarni i dowiedział się, co się stało
z rowerem, wsadził mnie do furgonetki i pojechaliśmy zabrać jego zwłoki
z Deerman Street. Wycieraczki przedzierały się tam i z powrotem przez
przednią szybę.
73
    — 
Na pewno da się naprawić — rzekł tato. — Znajdziemy kogoś, kto
będzie umiał go pospawać. Zawsze to wyjdzie taniej niż nowy rower.
    — Jasne — odparłem, lecz wiedziałem, że rower jest martwy. Żadne
spawanie nie było w stanie go ożywić. — Przednie koło też się zepsuło
— dodałem, ale wpatrzony w drogę ojciec nie słyszał.
Dotarliśmy do miejsca, gdzie oparłem nieboszczyka o drzewo,
—	Gdzie on jest? — spytał tato. — Czy to na pewno tutaj?
Miejsce było właściwe, ale rower zniknął. Tato zatrzymał samochód,
wsiadł i zapukał do drzwi domu naprzeciwko. Drzwi się otworzyły
i wyjrzała z nich siwowłosa kobieta. Rozmawiali może przez minutę;
ujrzałem, że kobieta wskazuje ręką ulicę. Potem ojciec wrócił do furgonetki,
kuląc się w mokrej kurtce. Z czapki kapała mu woda. Wślizgnął się za
kierownicę, zatrzasnął drzwi i powiedział:
    —	Kiedy wyszła wyjąć pocztę ze skrzynki, zobaczyła rower pod
drzewem w swoim ogrodzie, więc zatelefonowała do pana Sculleya, żeby
go zabrał.
    Pan Emmet Sculley parał się wszelkiego rodzaju starzyzną. Jeździł po
Zephyr jaskrawozieloną ciężarówką z czerwonym napisem: ANTYKI, pod
którym widniało jego nazwisko i numer telefonu. Ojciec zapuścił silnik
i spojrzał na mnie. Znałem to jego spojrzenie. Było surowe i gniewne; nie
wróżyło mi nic dobrego na przyszłość.
    —	Dlaczego nie podszedłeś do drzwi i nie uprzedziłeś jej, że wrócisz
po rower? Nie wpadło ci to do głowy?
—	Nie, tato — zmuszony byłem przyznać. — Nie wpadło.
Ojciec cofnął furgonetkę z chodnika i ruszył—nie z powrotem do domu,
lecz w kierunku zachodnim. Wiedziałem, dokąd jedziemy. Skład starzyzny
pana Sculleya leżał na zachód od miasta, za okalającym je pierścieniem
lasów. Po drodze musiałem wysłuchać opowieści ojca—jednej z tych, które
zaczynają się mniej więcej tak: „Kiedy ja byłem w twoim wieku, musiałem
iść pieszo, jeśli chciałem się dokądkolwiek dostać. Uważałbym się za
szczęściarza, gdybym miał rower, nawet używany. Jeśli trzeba było przejść
dwie albo trzy mile, to szliśmy, moi kumple i ja. I dzięki temu byliśmy
zdrowsi. Słońce, deszcz czy wiatr — co za problem? Wszędzie umieliśmy
dojść na własnych dwóch nogach..." i tak dalej, sami wiecie, co mam na
myśli. Pokoleniowy pean na cześć minionego dzieciństwa.
    Zostawiliśmy za sobą granice miasta. Błyszcząca droga wiła się przez
mokry zielony las. Deszcz nie ustawał, płaty mgły chwiały się na czubkach
74

drzew i przepływały nad szosą. Ojciec jechał powoli, bo droga nie była
bezpieczna nawet przy suchej nawierzchni. Nadal rozwodził się nad
wątpliwymi urokami życia bez roweru, chcąc w ten sposób —jak się zacząłem
domyślać — dać mi do zrozumienia, że jeśli mój stary rumak nie da się
naprawić, powinienem się przyzwyczaić do spacerów. Za osnutym mgłą
pasmem wzgórz uderzył piorun. Droga przed nami była pusta; wierzgała pod
oponami jak dziki mustang, który nie chce dać się osiodłać. Nie wiem, dlaczego
wybrałem akurat ten moment, żeby się obejrzeć. Dość, że się obejrzałem.
Zobaczyłem doganiający nas z dużą prędkością samochód. Włosy na
karku stanęły mi dęba, a skóra zaczęła mrowić, jak gdyby tuptały po niej
miliony drobnych łapek. Samochód przypominał czarną, smukłą, groźnie
łypiącą panterę o lśniących chromowanych zębach i właśnie przyspieszał na
długim zakręcie, z którym mój ojciec przed chwilą się uporał z pomocą
chwiejnego aliansu gazu i hamulca. Silnik furgonetki warczał, ale czarny
pojazd, który zbliżał się do nas, nie wydawał żadnego dźwięku. Za kierownicą
widziałem bladą twarz i zarys ludzkiej postaci. Ujrzałem czerwonopomarań-
czowe płomienie, namalowane po bokach hebanowej maski, i już w następnej
chwili samochód siedział nam na ogonie. Najwyraźniej nie zamierzał ani
zwolnić, ani zboczyć na drugi pas. Odwróciłem się do ojca z krzykiem:
—	Tato!
    Ojciec podskoczył na siedzeniu i szarpnął kierownicą. Furgonetkę
wyniosło w lewo, poza wytartą linię znaczącą środek szosy. Tato dokonywał
cudów, żeby wyprowadzić wóz z poślizgu. Kiedy opony z powrotem
złapały przyczepność i przestało nam grozić, że wylądujemy w lesie,
zerknął na mnie z wściekłością w oczach.
—	Zwariowałeś? — warknął. — Chciałeś nas pozabijać?
Czarny samochód zniknął.
Nie wyprzedził nas. Nie miał gdzie skręcić. Po prostu zniknął.
— Widziałem... widziałem...
— Co takiego widziałeś? Gdzie?
    —	Wydawało mi się... że widzę samochód — wyjąkałem. — Miałem
wrażenie, że zaraz w nas uderzy.
    Ojciec rzucił okiem we wsteczne lusterko. Oczywiście zobaczył tylko
pustą, zalaną deszczem drogę, tak samo jak ja. Wyciągnął rękę, dotknął
mojego czoła i zapytał:
— Dobrze się czujesz?
— Dobrze, tatusiu.
75
    
W każdym razie nie była to kwestia temperatury. Tego jednego byłem
pewien. Upewniwszy się, że nie mam gorączki, ojciec cofnął rękę
i położył ją z powrotem na kierownicy.
— Siedź spokojnie — nakazał, więc siedziałem jak trusia.
    Znów skoncentrował się na śliskiej szosie, ale zauważyłem, że co parę
sekund mięsień jego żuchwy drga nerwowo. Prawdopodobnie zastanawiał
się, czy posłać mnie do doktora Parrisha, czy też zwyczajnie sprać mi tyłek.
    Nie wspominałem już więcej o czarnym samochodzie, bo wiedziałem,
że ojciec mi nie uwierzy. Ale dawniej widywałem go już na ulicach
Zephyr. Obwieszczał swoje przybycie wściekłym rykiem, potem migał ci
przed oczyma, a kiedy znikał, czułeś zapach piekła i widziałeś, jak drży
rozgrzane powietrze nad jezdnią. „Najszybszy wóz w mieście" —powiedział
Davy Ray pewnego upalnego, sierpniowego dnia, kiedy kręciliśmy się
z chłopakami koło lodowni na Merchants Street, łowiąc chłodne podmuchy,
wionące z lodowych bloków. „Mój tato — zdradził nam Davy Ray
— mówi, że nikt nie prześcignie «Nocnej Mony»".
    „Nocna Mona". Tak nazywał się czarny samochód. Był własnością
niejakiego Steviego Cauleya. Mówiono o nim „mały Stevie", bo mierzył
niewiele ponad półtora metra, chociaż miał już dwadzieścia lat. Odpalał
jednego chesterfielda od niedopałka drugiego i może przez to nie urósł.
    Ale głównym powodem, dla którego nie powiedziałem ojcu, że to „Nocna
Mona" ścigała nas śliską leśną drogą, było to, że wciąż jeszcze pamiętałem,
co stało się pewnej nocy w październiku zeszłego roku. Tato, który był wtedy
w ochotniczej straży pożarnej, odebrał telefon od naczelnika Marchette'a. Na
drodze numer 16 rozbił się samochód i właśnie płonął w lesie. Tato
powiedział o tym mamie i pośpieszył na pomoc, a kilka godzin później wrócił
do domu z popiołem we włosach, przesiąknięty zapachem spalonego drewna.
Po tym, co oglądał tej nocy, nie chciał już dłużej być strażakiem.
    Jechaliśmy drogą numer 16. A samochodem, który w zeszłym roku na
niej spłonął, była „Nocna Mona" z małym Steviem Cauleyem za kierownicą.
    Ciało małego Cauleya — a raczej to, co z niego zostało — spoczywało
w trumnie na cmentarzu na Poulter Hill. „Nocna Mona" także odeszła
tam, gdzie wędrują spalone auta.
    I oto widziałem, jak wypłynęła z mgły i ruszyła za nami w pościg.
Widziałem kogoś, kto siedział za jej kierownicą.
    Milczałem. I tak narobiłem już sobie dość kłopotów. Tato skręcił
z szosy numer 16 w błotnistą, krętą leśną drogę. Dojechaliśmy do miejsca,
76

gdzie ktoś poprzybijał do drzew najróżniejsze stare, zardzewiałe tablice. Była
ich co najmniej setka. Zachwalały wszystko, poczynając od oranżady „Green
Spot”, poprzez proszki od bólu głowy „B .C.", aż do „Grand Ole Opry”. Droga
prowadziła przez ten reklamowy las do szarego drewnianego domu z na wpół
zawaloną werandą. W ogródku przed domem — a mam tu na myśli morze
chwastów, nie zaś to, co normalni ludzie rozumieją pod pojęciem „ogródek,
—	piętrzyły się niechlujne stosy przerdzewiałych na wylot wyżymaczek,
kuchenek, lamp, łóżek, elektrycznych patelni, lodówek i innych drobniejszych
sprzętów. Były tu zwoje drutu, wyższe od mojego ojca, wielkie kosze pełne
butelek, a w samym środku tego śmietnika stał metalowy znak w kształcie
uśmiechniętego policjanta, który dumnie wypinał pierś opatrzoną napisem:
STOP! NIE KRADNIJ! W jego głowie widniały trzy dziury po kulach.
    Nie sądzę, żeby kradzieże stanowiły problem dla pana Sculleya, bo
gdy tylko ojciec zatrzymał samochód i otworzył drzwi, wylegujące się na
ganku dwa rude wyżły zerwały się i zaczęły ujadać wniebogłosy. Kilka
sekund później siatkowe drzwi otworzyły się z trzaskiem i wyjrzała z nich
drobna, niska kobieta z siwym warkoczem. W ręku trzymała karabin.
—	Kto tam?! — ryknęła głosem, który mógłby zagłuszyć piłę tarczową.
—	Czego chcecie?
Ojciec podniósł ręce do góry.
— Jestem Tom Mackenson, pani Sculley. Z Zephyr.
— Tom jaki?
— Mackenson! — Tato usiłował przekrzyczeć oba wyżły. — Z Zephyr!
    — Spokój! — wrzasnęła pani Sculley, chwyciła zwisającą z haka
packę na muchy i smagnęła nią parę razy po zadach, co w znacznym
stopniu zdołało psy uciszyć.
    Wysiadłem z furgonetki i stanąłem przy ojcu. Nasze buty tonęły
w ubłoconym zielsku.
    — Ja do pani męża, pani Sculley — rzekł tato. — Przez pomyłkę
zabrał rower mego syna.
— E, tam — odparła. — Emmet się nie myli.
— Czy zastałem go w domu?
    — Jest z tyłu. — Pani Sculley machnęła lufą karabinu. — W jednej
z tych szop za domem.
— Dziękuję pani.
    Ojciec ruszył we wskazanym kierunku, a ja za nim. Zdążyliśmy ujść
może z pięć kroków, kiedy pani Sculley zawołała za nami:
77
    
—	Hej! Żeby się który nie potknął i nie złamał nogi, bo my nie
będziemy za to odpowiadać, słyszycie?
    Jeśli to, co leżało przed domem, można było określić słowem „bałagan”,
to, co działo się z tyłu, zakrawało na koszmar. Dwie „szopy" z blachy
falistej miały wielkość magazynów tytoniu. Żeby się do nich dostać, trzeba
było pokonać wyboisty szlak, który wił się pomiędzy górami wyrzuconych
rzeczy: adapterów, potłuczonej zastawy, narzędzi ogrodniczych, krzeseł,
kosiarek, drzwi, gzymsów kominkowych, garnków i patelni, starych
cegieł, dachówek, żelazek, grzejników i miednic, nie mówiąc już o całej
reszcie.
    —	Litości! — mruknął tato pod nosem, gdy przedzieraliśmy się doliną
pośród tych niesamowitych wzgórz.
    Deszcz pluskał i bębnił po wszystkich starych gratach, a gdzieniegdzie
spływał z metalicznych szczytów drobnymi, bulgoczącymi strumykami.
Nagle wyrosła przed nami poskręcana i splątana kupa czegoś, co sprawiło,
że stanąłem jak wryty, bo oto znalazłem prawdziwie mistyczne miejsce.
    Miałem przed sobą setki rowerowych ram — połamanych, pozbawionych
kuł, splecionych ze sobą warkoczykami rdzy.
    Podobno gdzieś w Afryce słonie mają tajemne cmentarzysko, gdzie
składają swoje szare, ciężkie, pomarszczone ciała i w postaci lekkich duchów
ulatują z nich na zawsze. W owej chwili wierzyłem, że znalazłem cmentarz,
na którym zwłoki rowerów rozpadają się w deszczu i piekącym słońcu jeszcze
wiele lat po tym, jak ich duchy wyruszyły na wieczną wędrówkę. Niektóre
rowery w tym ogromnym stosie przypominały już tylko kupkę rdzawych liści,
przygotowanych do spalenia w jesienne popołudnie. W kilku miejscach
sterczały rozbite reflektory, ślepe, lecz na swój trupi sposób wyzywające.
Powykrzywiane kierownice wciąż odziane były w gumowe uchwyty,
a z niektórych zwisały strzępy kolorowego winylu jak gasnące płomienie.
Oczyma duszy ujrzałem wszystkie te rowery, drżące pod świeżą powłoką
lakieru, na nowych oponach, z nowymi pedałami i łańcuchami, sunącymi
gładko przez wymoszczone czystym smarem zębatki. Ogarnął mnie dziwny,
niezrozumiały smutek, bo nagle pojąłem, że każda rzecz musi mieć swój
koniec, obojętne, jak bardzo pragniemy ją zatrzymać.
—	Halo! — odezwał się ktoś. — Zdaje się, że słyszałem alarm.
Zobaczyliśmy mężczyznę, który pchał przed sobą duży ręczny wózek.
Ubrany był w kombinezon i ubłocone gumowce; miał ogromne brzuszysko
i usianą plamami wątrobowymi głowę, zwieńczoną na ciemieniu kępką
78

siwych włosów. Na pomarszczonym obliczu pana Sculleya królował
baniasty nos, którego czubek pokrywała purpurowa siateczka popękanych
żyłek. Zza okrągłych okularów błyszczały szare oczy. Na zarośniętym
podbródku pyszniła się brodawka, z której sterczały trzy białe włoski.
Pan Sculley wyszczerzył w uśmiechu nie tyle pożółkłe, ile raczej
zbrązowiałe zęby:
— Czym mogę panom służyć?
    — Jestem Tom Mackenson — przedstawił się ojciec i wyciągnął do
niego rękę. — Syn Jaya.
    — No jasne! Że też cię od razu nie poznałem! — Pan Sculley zdjął
brudną parcianą rękawicę, żeby uścisnąć dłoń mojemu ojcu. — A to
pewnie jego wnuk?
— Zgadza się. Na imię ma Cory.
    — Chyba cię już gdzieś widziałem — rzekł do mnie pan Sculley.
— Pamiętam, jak twój tata miał tyle lat co ty. Znamy się z twoim
dziadkiem od niepamiętnych czasów.
    — Panie Sculley, zdaje się, że zabrał pan dzisiaj rower sprzed domu
na Deerman Street.
    — Ano tak. Wiele już tam z niego nie było. Kompletna ruina, rzec by
można.
    — No cóż, to był rower Cory'ego. Sądzę, że mógłbym go naprawić,
gdyby udało się nam go odzyskać.
    — Oo. — Uśmiech znikł z twarzy staruszka. — Obawiam się, Tom,
że to niemożliwe.
— Dlaczego? Przecież przywiózł go pan tutaj, prawda?
    — No, tak. To znaczy: był tutaj. Dosłownie przed chwilą zabrałem go
do środka. — Pan Sculley wskazał jeden z baraków.
— A zatem możemy chyba zabrać go z powrotem?
    Pan  Sculley  przygryzł  dolną wargę.  Spojrzał  na  mnie,  potem
znów na ojca.
    —	Raczej nie, Tom. — Zepchnął wózek na bok pod stertę martwych
rowerów i powiedział: — Zresztą chodź, sam zobaczysz.
    Ruszył przodem.  Kulał,  jak gdyby  zamiast  główki  i  panewki
zamontowano mu w biodrze zwykły zawias.
    —	Bo to wszystko, uważasz, wzięło się stąd — mówił — że już od roku
miałem zamiar pozbyć się tych rowerów. Trzeba tu było trochę uprzątnąć, bo
już nie miałem gdzie składować innych gratów. No więc powiedziałem do
79

Belle... Belle to moja żona... powiedziałem: „Belle, wezmę się za to, jak
tylko przywiozę jeszcze jeden rower. Jeszcze jeden i koniec".
    Przez otwarte drzwi wprowadził nas do chłodnego wnętrza baraku.
Dyndające na drutach żarówki kładły cienie wśród nowych stosów rupieci. Tu
i ówdzie z mroku wyłaniały się większe, podobne do marsjańskich pojazdów
sprzęty, prezentując drobne fragmenty tajemniczych wgłębień i krawędzi. Coś
szurało i popiskiwało — myszy albo nietoperze, nie wiem. Szopa
przypominała jaskinię i na pewno Indianin Joe czułby się w niej jak w domu.
    —	Patrzcie pod nogi — ostrzegł nas pan Sculley, wchodząc w następne
drzwi. Zatrzymał się obok dużej, prostopadłościennej maszyny, wyposażonej
w dźwignie i przyciski, po czym rzekł: — Jakieś piętnaście minut temu ta
oto sieczkarnia po prostu zjadła twój rower. Poszedł na pierwszy ogień.
— Pokazał nam beczułkę pełną drobnych, poskręcanych kawałków metalu.
Obok inne baryłki czekały na swoją porcję. — Uważasz, teraz mogę to
sprzedać jako złom. Czekałem na jeszcze jeden rower, żeby zacząć je
kruszyć, i tym jednym okazał się właśnie twój. — Pan Sculley spojrzał na
mnie. Jego mokra od deszczu łysina błyszczała w świetle wiszącej nad
głową żarówki, a w oczach staruszka widniało coś na kształt współczucia.
— Przykro mi, Cory. Zatrzymałbym go, gdybym wiedział, że ktoś się
o niego upomni, ale on i tak już był martwy.
— Martwy? — powtórzył ze zdziwieniem ojciec.
    — Jasne. Wszystko umiera. Zużywa się i w końcu już nie da się
naprawić, choćbyś włożył w to nie wiem ile serca i pieniędzy. Tak było
z tym rowerem. Tak jest ze wszystkim, co ludzie przynoszą do mnie albo
dzwonią, żebym to sobie zabrał. Zresztą sam wiesz, że rower był martwy,
jeszcze zanim włożyłem go do zgniatarki, nie, Cory?
— Tak, proszę pana — poświadczyłem. — Wiedziałem.
    — Przynajmniej nie cierpiał — rzekł do mnie pan Sculley, a ja
pokiwałem głową.
    Miałem uczucie, że rozumie, na czym polega sama istota bytu; że
zachował młode oczy i młode serce, mimo iż jego ciało zdążyło się już
zestarzeć. Przenikał wzrokiem kosmiczny porządek rzeczy i wiedział, że
życie nie tli się jedynie w ciele i krwi, ale także w przedmiotach, którym
ufamy, a które odwdzięczają się nam wierną służbą i dostarczają radosnych
wspomnień — przedmiotach takich, jak wygodna, wysłużona para butów,
niezawodny samochód, pióro, które nigdy się nie zacina, albo rower, który
woził cię przez wiele mil.
80
    
W tym momencie ci, którzy mają stare serca z kamienia, parskną
pewnie śmiechem i powiedzą: „To śmieszne!" Ale pozwólcie, że zadam
im jedno pytanie: czy nigdy — nawet przez ulotną chwilę — nie
chcieliście mieć z powrotem swojego pierwszego roweru? Pamiętacie
przecież, jak wyglądał. Pamiętacie. Jak go nazywaliście? Cyngiel, Maślanka,
Iskra, a może Błyskawica? Gdzie się potem podział ten rower i kto go
zabrał? Czy kiedykolwiek zastanawialiście się nad tym?
    —	Chciałbym ci coś pokazać, Cory. — Pan Sculley dotknął mojego
ramienia. — Chodźcie tędy.
    Obaj z ojcem przeszliśmy za nim do następnego pomieszczenia,
zostawiając za sobą maszynę do kruszenia rowerów. Sączyło się tu
zielonkawe światło z zarośniętego brudem okna. Pokój mieścił biurko
pana Sculleya i jego archiwum. Staruszek otworzył szafkę i sięgnął na
najwyższą półkę.
    —	Nie pokazuję tego byle komu — oznajmił — ale tak sobie myślę,
że może chcielibyście rzucić okiem. — Zaczął szperać na półce, przesuwając
liczne pudełka, aż w końcu rzucił: — O, jest — i jego dłoń wynurzyła się
z cienia.
    Trzymał w niej wyblakły kawałek drewna, którego korę wciąż
jeszcze porastały wyschnięte małże. Tkwiło w nim coś, co wyglądało
jak cienki, długi na pięć cali sztylet z kości słoniowej. Pan Sculley
podniósł przedmiot do światła. Oczy błyszczały mu za okrągłymi
szkłami.
—	Widzicie? I jak myślicie, co to jest?
—	Nie mam pojęcia — odparł tato.
Ja również potrząsnąłem głową.
    — Przyjrzyj się bliżej. — Pan Sculley podsunął mi drewniany klocek
pod sam nos. Na żółtawej powierzchni dziwnego sztyletu dostrzegłem
bruzdy i szramy, a krawędzie miał ząbkowane jak nóż do oprawiania ryb.
— To kieł —powiedział pan Sculley — a raczej ząb jadowy.
    — Ząb? — Ojciec zmarszczył brwi, jego spojrzenie przebiegło kilka
razy pomiędzy panem Sculleyem a kawałkiem drewna. — Toż to dopiero
musiał być wielki wąż!
    — To nie był wąż, Tom. Wyciąłem ten kawałek z pnia, który woda
wyniosła na brzeg rzeki, kiedy trzy lata temu zbierałem tam butelki.
Widzisz te muszle? Drewno musiało być stare i pewnie dość długo
przeleżało na dnie. Dopiero ostatnia powódź wyrwała je z mułu. — Staruszek
81

delikatnie przeciągnął obleczonym rękawicą palcem po ząbkowanym
ostrzu. — Coś mi się zdaje, że mam jedyny istniejący dowód.
    — Chyba nie ma pan na myśli... — zaczął ojciec, a ja już wiedziałem,
co to jest.
    — A właśnie, że tak. To jest ząb z buźki Starego Mojżesza. — Podsunął
mi swe znalezisko, ale cofnąłem się odruchowo. — Zdaje się, że na starość
popsuł mu się wzrok — ciągnął pan Sculley. — Może zapolował na ten
pień, bo mu się wydawało, że to wielki żółw? A może był w złym humorze
i kąsał wszystko, co mu podeszło pod nos? —Palec pana Sculleya popukał
w wyszczerbioną krawędź. — Wolę nie myśleć, co taki ząbek mógłby
zrobić człowiekowi. Paskudny byłby widok, nie sądzisz?
— Czy mogę to obejrzeć? — spytał tato.
    Pan Sculley wręczył mu kieł, podszedł do okna i zaczął przez nie
wyglądać, podczas gdy ojciec uważnie badał wzrokiem trzymany w ręku
przedmiot.
    — Niech skonam! — rzekł po chwili. — Chyba ma pan rację. To
naprawdę ząb!
    — A nie mówiłem? — przypomniał mu pan Sculley. — Ja nie kłamię,
chłopcze.
    — Powinien go pan komuś pokazać — szeryfowi albo burmistrzowi
Swope'owi... Rany, sam gubernator powinien to zobaczyć!
    — Swope już to widział. To on doradził mi, żebym to schował do szafy
i zamknął na klucz.
— Dlaczego? Przecież to temat na pierwsze strony gazet!
    — Burmistrz Swope jest innego zdania. —Pan Sculley odwrócił się od
okna i zauważyłem, że oczy mu pociemniały. —Na początku myślał, że to
falsyfikat. Kazał go obejrzeć doktorowi Parrishowi, a ten wezwał doktora
Lezandera. Obaj się zgodzili, że musi to być ząb jakiegoś gada. A potem
wszyscy odbyliśmy naradę za zamkniętymi drzwiami w gabinecie burmistrza.
Swope orzekł, że nie będzie tego ujawniał. Powiedział, że ząb może być
prawdziwy albo nie i że z jego powodu nie warto denerwować ludzi. — Pan
Sculley wyjął ojcu z dłoni przebity fragment pnia. — Ja mu na to: „Lutherze
Swope, czy nie sądzisz, że ludzie mieliby ochotę na własne oczy ujrzeć
dowód, że w Rzece Tecumseha jest potwór?" A on spogląda na mnie, nie
wyjmując z ust tej cholernej fajki, i mówi: „Ludzie i tak o tym wiedzą.
Dowód tylko by ich przeraził. Tak czy owak — powiada —jeżeli w rzece jest
potwór, to jest to nasz potwór i z nikim nie będziemy się nim dzielić." I tak
82

się to skończyło. — Staruszek podsunął mi ząb. — Chcesz dotknąć, Cory?
Żebyś mógł potem powiedzieć, że trzymałeś go w ręku?
    Delikatnie musnąłem krawędź palcem wskazującym. Ząb był chłodny,
tak jak chłodne musiało być muliste dno rzeki.
    Pan Sculley odłożył klocek z kłem z powrotem na półkę i zamknął
drzwi szafy. Na zewnątrz deszcz znów przybrał na sile i bębnił
w blaszany dach.
    — Stary drań pewnie się cieszy — mruknął pan Sculley — że z nieba
na ziemię leci tyle wody.
    — Mimo to uważam, że powinieneś go komuś pokazać — rzekł
ojciec. — Na przykład komuś z redakcji gazety w Birmingham.
    — Może bym to i zrobił, Tom, ale tak sobie myślę, czy też Swope nie
utrafił w sedno. Może Stary Mojżesz to naprawdę nasz potwór. Może jeśli
zaczniemy wszędzie o nim paplać, będą nam go próbowali odebrać. Złapią
go w sieć i wsadzą do wielkiego akwarium jak przerośniętego szczupaka.
— Starzec zasępił się i potrząsnął głową. — Nie, tego bym nie chciał. I nie
sądzę, by Dama tego chciała. Odkąd pamiętam, co roku karmi go w Wielki
Piątek. Pierwszy raz nie smakowało mu żarcie.
— Nie smakowało? — zdziwił się ojciec. — To znaczy?
    — Nie oglądałeś tegorocznej parady? — Kiedy ojciec przyznał, że
nie, pan Sculley ciągnął: — W tym roku po raz pierwszy Stary Mojżesz
nie trzepnął ogonem w most, co w jego języku znaczy: „Dzięki za wyżerkę".
Bestia jest szybka, trwa to tylko chwilę, ale jak człowiek słyszał ten dźwięk
tyle razy, zawsze go pozna. W tym roku nic takiego się nie wydarzyło.
    Przypomniałem sobie zatroskaną minę, z którą Dama opuściła most
w Wielki Piątek, i ponury nastrój, w jakim procesja wracała do Bruton.
Winę musiał tu ponosić fakt, że Dama nie usłyszała trzepnięcia ogonem
w most. Ale co miał oznaczać ów brak podziękowania za ucztę?
    —	Trudno orzec, co to może znaczyć. — Pan Sculley chyba czytał mi
w myślach. — Dama nie była tym zachwycona, to pewne.
    Na dworze zaczęło się ściemniać. Tato powiedział, że musimy już
wracać, po czym podziękował panu Sculleyowi, że zadał sobie tyle trudu
i pokazał nam, gdzie się podział rower.
    — To nie pańska wina — dodał, gdy staruszek kuśtykał przed nami, żeby
wskazać nam drogę do wyjścia. — Wykonywał pan po prostu swój zawód.
    — Ano właśnie. To był ten ostatni rower, na który jeszcze czekałem.
A jak już rzekłem, i tak nie dałoby się go naprawić.
83
    
Sam mogłem to ojcu powiedzieć. W gruncie rzeczy mówiłem mu
o tym, ale jedną z niedogodności bycia dzieckiem jest to, że dorośli
słuchają cię tylko jednym uchem.
    — Słyszałem o tym samochodzie w jeziorze — rzekł pan Sculley,
kiedy już zbliżyliśmy się do drzwi. Jego głos odbił się echem w przepaścistym
baraku i poczułem,  że  ojciec  cały  tężeje.  — Paskudna  śmierć  dla
człowieka, bez uczciwego pochówku — ciągnął starzec. — Czy szeryf
Amory wpadł na jakiś trop?
    — Ja w każdym razie o tym nie słyszałem. — Głos ojca lekko zadrżał.
Byłem pewien, że widzi tonący samochód i przykute do kierownicy ciało
za każdym razem, kiedy kładzie się do łóżka i zamyka oczy.
    — Mam własną teorię na temat tego, kim był ten facet i kto go zabił
— oznajmił pan Sculley.
    Stanęliśmy na progu. Ulewny deszcz wciąż bębnił w pagóry martwych
rzeczy, a ostatni promień słońca przybrał zielony odcień. Staruszek
spojrzał na ojca i oparł się o framugę drzwi.
    — Musiał wejść w drogę Blaylockom. Na pewno nie był stąd, bo tutaj
każdy, kto ma po kolei w głowie, wie, że Wadę, Bodean i Donny
Blaylockowie są gorsi od rogatych grzechotników, a ten ich tatuś, Biggun,
mógłby samego diabła nauczyć paru sztuczek. O, tak, to dzięki Blaylockom
facet spoczywa sobie teraz na dnie jeziora; tego możecie być pewni.
— Podejrzewam, że szeryf też już o tym pomyślał.
    — Pewnie tak. Problem polega na tym, że nikt nie wie, gdzie się ukrywają.
Pojawiają się tu i ówdzie, kiedy mają do załatwienia jakąś ciemną sprawkę, ale
znaleźć tę ich lisią jamę to już zupełnie inna rzecz. — Pan Sculley wyjrzał na
zewnątrz.—Trochę się przejaśnia. Chociaż i tak pewnie nie boicie się wody.
    Pobrnęliśmy przez błoto w kierunku furgonetki. Kiedy mijaliśmy stertę
rowerów, jeszcze raz rzuciłem na nią okiem i ujrzałem coś, czego nie
zauważyłem poprzednio: pomiędzy splątanymi ramami wiły się pędy
kapryfolium, a wśród rdzy jaśniały białe wonne dzwoneczki.
    Uwagę ojca przykuło co innego, dalej za górą rowerów, czego również
nie spostrzegł, gdy szliśmy w tamtą stronę. Przystanął i zaczął się
przyglądać. Ja też się zatrzymałem, a pan Sculley, który kuśtykał przodem,
wyczuł, że stoimy, i odwrócił się.
— Zastanawiałem się, gdzie ją zabrali — powiedział ojciec.
    — Taak. Też będę ją musiał kiedyś odholować. Sam rozumiesz,
chłopcze, trzeba tu zrobić trochę miejsca.
84
    
Niewiele dałoby się o niej powiedzieć. Zmieniła się w zardzewiałą
kupę poskręcanego metalu, ale gdzieniegdzie wciąż jeszcze trzymał się
oryginalny czarny lakier. Przednia szyba rozsypała się w drobny mak,
a dach był wgnieciony do środka. Zachowała się jednak część maski, a na
niej jęzory malowanych płomieni.
Ta rzecz cierpiała przed śmiercią.
    Ojciec odwrócił się i ruszył do furgonetki, a ja pomaszerowałem za
nim. Powinienem dodać, że prawie deptałem mu po piętach.
— Wpadnijcie jeszcze kiedyś! — pożegnał nas pan Sculley.
    Psy zaczęły ujadać i na ganek wyszła jego żona, lecz tym razem bez
karabinu. Wróciliśmy do domu drogą, po której grasował duch.
6. Stary Mojżesz przybywa na wezwanie
    Mniej więcej w tydzień po naszej wizycie u pana Sculleya późnym
wieczorem rozdzwonił się telefon. Słuchawkę podniosła mama. Kiedy ją
odłożyła, w jej głosie słychać było nutkę histerii.
    — Tom! J.T. mówi, że tama na Jeziorze Holmana puściła! Wzywają
wszystkich do ratusza!
    — Dobry Boże! — Ojciec zerwał się z sofy, na której rozparty oglądał
dziennik telewizyjny, i wsunął stopy do butów. — No, to powódź mamy
jak w banku. Cory! — krzyknął. — Ubieraj się!
    Z jego tonu wywnioskowałem, że lepiej będzie, jeżeli się pospieszę.
Odłożyłem opowiadanie o duchu w czarnym wyścigowym samochodzie,
które właśnie usiłowałem spłodzić, i bez zwłoki wskoczyłem prosto
w dżinsy. Kiedy nawet rodzice zaczynają się bać, serce wali człowiekowi
z prędkością dwudziestu mil na minutę. Dosłyszałem z ust ojca słowo
„powódź". Ostatnia powódź miała tu miejsce, jeszcze zanim skończyłem
sześć lat, i nie wyrządziła większych szkód poza tym, że wzbudziła
85

popłoch wśród bagiennych węży. Dość się jednak naczytałem o historii
Zephyr, by wiedzieć, że w roku 1938 rzeka zalała ulice na wysokość
czterech stóp, a w 1930 wiosenny przybór prawie całkiem zakrył niektóre
domy w Bruton. Tak więc moje miasto miewało już przykre doświad-
czenia z wodą, a zważywszy, że od początku kwietnia lało nie tylko
w Zephyr, ale na całym Południu, trudno było przewidzieć, co tym razem
może się zdarzyć.
Rzeka Tecumseha brała początek z Jeziora Holmana, oddalonego
o jakieś czterdzieści mil na północ. Ponieważ jak wszystkie rzeki zmierzała
ku morzu, musieliśmy pogodzić się z jej towarzystwem.
    Upewniłem się, że Zbój jest bezpieczny na wybiegu za domem, po
czym wszyscy — mama, tato i ja — wpakowaliśmy się do furgonetki
i ruszyliśmy w kierunku ratusza — starej gotyckiej budowli, stojącej
u wylotu Merchants Street. Niemal we wszystkich domach paliły się
światła; system informacyjny działał pełną parą. Zaledwie mżyło, ale
woda sięgała  do felg ciężarówki,  bo kanalizacja dała za wygraną
i niektóre piwnice były już zalane. Z tego powodu mój przyjaciel Johnny
Wilson wraz z całą rodziną przeniósł się na jakiś czas do krewnych
w Union Town.
    Parking przed ratuszem był zapchany po brzegi samochodami osobowymi
i półciężarówkami. W dali po niebie przemknęła błyskawica, oświetlając
nawisłe nisko chmury. Stłoczonych ludzi kierowano do głównej sali
posiedzeń — olbrzymiej komnaty, której sufit zdobił fresk, przedstawiający
uskrzydlone anioły z belami bawełny w objęciach. Była to pozostałość
z czasów, kiedy odbywały się tu aukcje bawełny, zanim dwadzieścia lat
temu nie przeniesiono oczyszczalni i magazynów do położonego
w bezpiecznej odległości od rzeki Union Town. Przysiedliśmy na jakiejś
ledwie ociosanej ławce i mieliśmy szczęście, że w ogóle znaleźliśmy
miejsce, bo ludzie wciąż napływali i zanosiło się na to, że niedługo
zabraknie nawet powietrza do oddychania. Ktoś poszedł po rozum do
głowy i włączył wentylatory, ale zasoby ciepłego powietrza wydobywające
się z ludzkich ust zdawały się niewyczerpane. Pani Kattie Varbrough,
jedna z największych plotkarek w całym mieście, przysiadła się do mamy
i od razu zaczęła paplać z ożywieniem, podczas gdy jej mąż, który też był
mleczarzem w „Zielonych Łąkach", uczepił się ojca. Weszli państwo
Sears z Benem, ale usiedli na drugim końcu sali. Diablica, której włosy
wyglądały jak natarte brylantyną, wkroczyła do środka ciągnąc za sobą
86

wychudłego ojca i potwornych rozmiarów mamę. Usadowili się blisko
nas, a kiedy Diablica pochwyciła moje pełne odrazy spojrzenie i uśmiechnęła
się do mnie, przeszedł mnie dreszcz. Wszedł wielebny Lovoy z rodziną,
szeryf Amory z żoną i córką, Branlinowie, a po nich pan Parlowe, pan
Dollar, Davy Ray z rodzicami, panna Niebieska Szklanka z panną Zieloną
Szklanką oraz mnóstwo ludzi, których bliżej nie znałem. Zrobiło się ciasno.
    —	Proszę wszystkich o ciszę! Cisza! — nawoływał z zajmowanego
ongiś przez licytatora podium pan Wynn Gillie, wiceburmistrz. Za nim
przy stole siedział burmistrz Luther Swope i naczelnik straży pożarnej
Jack Marchette, który dowodził także obroną cywilną w naszym mieście.
—	Cisza! — wrzasnął pan Gillie, aż mu żyły nabrzmiały na szyi.
Rozmowy stopniowo ucichły i wtedy na mównicę wstąpił burmistrz
Swope. Był wysoki i szczupły, miał pięćdziesiąt lat, posępną twarz
z końską szczęką i siwe włosy, odczesane do tyłu nad bardzo wysokim
czołem. Bez przerwy kopcił fajkę z korzenia wrzośca, czym przypominał
lokomotywę węglową na długim, stromym podjeździe. Oprócz tego nosił
dokładnie wygniecione spodnie i koszule z monogramem na kieszonce.
Robił wrażenie biznesmena, któremu się powiodło, i tak rzeczywiście
było: należały do niego zarówno sklep z męską konfekcją, jak i miejska
lodownia, która od lat stanowiła własność rodziny. Jego żona, Lana Jean,
siedziała obok doktorostwa Parrishów.
    —	Mniemam, że wszyscy już słyszeli złe wieści — rozpoczął pan
Swope. Może i wyglądał na burmistrza, ale mówił tak, jak gdyby usta
miał pełne owsianki. — Nie mamy wiele czasu, ludzie.  Naczelnik
Marchette twierdzi, że rzeka już przekroczyła poziom alarmowy. Kiedy
dojdzie tu woda z Jeziora Holmana, znajdziemy się w prawdziwych
opałach. Być może czeka nas największa powódź w historii miasta. A to
oznacza, że najpierw zaleje Bruton, bo ono leży najniżej. Vandy, gdzie
jesteś?
Pan Vandercamp senior podniósł zartretyzowaną dłoń.
    —	Pan Vandercamp zaraz otworzy magazyn sprzętu — ciągnął
burmistrz Swope. — Ma tam łopaty i worki, które możemy napełnić
piaskiem i zacząć budować własną zaporę pomiędzy Bruton a rzeką. Może
uda się nam powstrzymać najgorszy przybór. Jednym słowem, wszyscy
muszą się wziąć do roboty: mężczyźni, kobiety, nawet dzieci. Dzwoniłem
już do bazy lotniczej w Robbins. Przyślą nam tu trochę wojska do pomocy.
Ludzie z Union Town też są już w drodze. Tak więc każdy, kto może
87

pracować, powinien się udać do Bruton i nastawić na to, że będzie musiał
przerzucić trochę ziemi.
—	Nie tak prędko, Luther!
    Mężczyzna, który wykrzyknął te słowa, podniósł się z miejsca. Trudno
było go nie zauważyć. Zawsze mi się zdawało, że książka o białym
wielorybie wzięła tytuł od niego. Pan Dick Moultry miał rumianą,
pucołowatą twarz, a włosy, które strzygł na rekruta, przypominały brązową
poduszeczkę do igieł. Miał na sobie podkoszulek wielkości średniego
namiotu i niebieskie dżinsy, które pomieściłyby mego ojca, naczelnika
Marchette'a i pana Swope'a razem wziętych. Moultry podniósł do góry
pulchne ramię i wycelował palec w naszego burmistrza.
    —	Coś mi się zdaje, Luther, że każesz nam zapomnieć o własnych
domach! A może się mylę? Zostawić własne domy i tyrać dla bandy
czarnuchów!
    Ta uwaga dokonała wyłomu w dotychczasowej jednomyślności.
Niektórzy zaczęli wołać, że pan Moultry ma rację, inni zaś — że jej nie ma.
    — Dick — rzekł burmistrz, wpychając sobie fajkę do ust — wiesz
doskonale, że kiedy rzeka wylewa, zawsze robi to w Bruton, bo tam jest
płasko. Jeśli zdołamy ją tam zatrzymać, będziemy mogli...
    — Wobec tego gdzie są ci z Bruton? — Wielka, kwadratowa głowa
pana Moultry'ego obróciła się wyzywająco w prawo i w lewo. — Nie
widzę tu żadnych ciemnych twarzy! Gdzie oni są? Czemu oni nie przyszli,
żeby nas błagać o pomoc?
    — Ponieważ nigdy nie proszą o pomoc. — Burmistrz wypuścił kłąb
niebieskawego dymu; pod kotłami lokomotywy zaczynał buzować ogień.
—	Mogę ci zaręczyć, że są na brzegu i próbują postawić tamę, ale nie
poproszą o pomoc, choćby woda zalała ich po dachy, bo Dama byłaby
temu przeciwna. Mimo to potrzebują naszej pomocy, Dick, tak jak
ostatnim razem.
—	Gdyby mieli choć trochę rozumu, dawno by się stamtąd wynieśli!
—	upierał się pan Moultry. — Do diabła, niedobrze mi się już robi, kiedy
wciąż słyszę o tej Damie! Za kogo ona się uważa? Za jakąś cholerną królową?
    — Siadaj, Dick — odezwał się naczelnik Marchette, mocno zbudowany
mężczyzna o ostrych rysach i przenikliwych niebieskich oczach. — Nie
czas i miejsce na tego rodzaju dyskusje.
    — Bo ty mi to powiesz! — Pan Moultry postanowił nie ustępować tak
łatwo. —Niech Dama pofatyguje się do białych ludzi i ładnie nas poprosi!
88
    
Na to znów zerwała się burza okrzyków aprobaty i protestów. Żona
pana Moultry'ego, Feather, zerwała się z miejsca i wrzasnęła:
—	Kurczę, on ma rację!
    Pani Moultry miała platynowe włosy, wagowo zaś mieściła się raczej
w kategorii ciężkiej niż piórkowej*.
    — Nie zawracajcie mi głowy jakimiś Murzynami! — huknął jej mąż,
przekrzykując ogólny rozgardiasz.
    — Ależ, Dick — rzekł ze zdumieniem burmistrz Swope — to są nasi
Murzyni!
    Krzykom i wrzaskom nie było końca. Jedni twierdzili, że jako dobrzy
chrześcijanie musimy ratować Bruton przed zalaniem, inni. zaś dawali
wyraz swej nadziei, że powódź okaże się wielka jak wszyscy diabli i raz na
zawsze zmyje Bruton z powierzchni ziemi. Moi rodzice milczeli, podobnie
jak większość zebranych; wojna toczyła się między krzykaczami.
    Nagle w sali zaczęła zalegać cisza. Nadchodziła od tyłu, gdzie ludzie
tłoczyli się przy drzwiach. Ktoś parsknął śmiechem, lecz zdławił go
niemal w zarodku. Tu i ówdzie dał się słyszeć szept lub rzucona półgłosem
uwaga. I wtedy do sali wkroczył mężczyzna, a widząc, jak ludzie schodzą
mu z drogi, można było pomyśleć, że oto rozstępuje się Morze Czerwone.
    Mężczyzna się uśmiechnął. Miał chłopięcą twarz i jasnobrązowe
włosy, sterczące nad wysokim czołem.
    — O co ten gwałt? — zapytał. Mówił z południowym akcentem, ale
od razu było widać, że jest wykształcony. — Ktoś panu robi trudności,
panie Swope?
— Eee... nie, Vernon. Nic takiego. Prawda, Dick?
    Pan Moultry wyglądał tak, jak gdyby miał ochotę splunąć z niesmakiem.
Twarz jego żony w oprawie platynowych loków zrobiła się czerwona jak
burak. Posłyszałem chichot Branlinów, ale zaraz ktoś ich uciszył.
    — Mam nadzieję, że nie powstał żaden problem. — Vernon wciąż się
uśmiechał. — Wiecie państwo, że tatuś bardzo nie lubi problemów.
    — Siadajcie — rzekł z naciskiem burmistrz i państwo Moultry usiedli,
omal nie wybijając pośladkami dziury w ławce.
    — Czuję, że zaszła tu pewna... różnica poglądów — ciągnął Vernon.
W gardle wzbierał mi śmiech, ale ojciec złapał mnie za przegub i ścisnął tak
Feather (ang.) — piórko.
89

mocno, że od razu mi przeszło. Ludzie — a zwłaszcza co starsze wdowy
— wiercili się niespokojnie na krzesłach. — Panie Swope, pozwoli pan, że
wejdę na podium?
    — Boże, zmiłuj się — szepnął ojciec, a mama zatrzęsła się od
bezgłośnego śmiechu, który udało jej się powstrzymać na wysokości
żeber.
    — Eee... zapewne tak, Vernon, Naturalnie. Prosimy do nas. —Burmistrz
cofnął się o krok, osnuty fajkowym dymem.
    Vernon Thaxter wstąpił na podium i zwrócił się do zebranych.
W elektrycznym świetle wydawał się bardzo blady. Cały.
Był goluteńki. Nie miał na sobie nawet strzępka odzieży.
    Jego fiutek i te... no, wiecie... zwisały na wierzchu, tak że każdy mógł
je swobodnie obejrzeć. Vernon był chudy — przypuszczalnie dlatego, że
tyle chodził. Podeszwy musiał mieć twarde jak nie garbowana skóra.
Krople deszczu błyszczały na jego nagim ciele, włosy też miał mokre.
Wyglądał jak ciemnoskóry hinduski mistyk, którego zdjęcie widziałem
w „National Geographic", choć oczywiście nie był ciemny i nie był
Hindusem. Z przykrością muszę stwierdzić, iż nie był także mistykiem.
Był zdeklarowanym, najzwyczajniejszym w świecie wariatem.
    Spacery w stroju, w jakim go Pan Bóg stworzył, nie stanowiły nic
nowego dla Vernona Thaxtera. Robił to przez cały czas, o ile tylko nie
było nazbyt chłodno. Późną jesienią i zimą rzadko się go widywało. Kiedy
pojawiał się na wiosnę, nieodmiennie wywoływał szok; do końca czerwca
nikt już się za nim nie oglądał, a w październiku spadające liście
wzbudzały większe zainteresowanie. Potem znów nadchodziła wiosna
i Vernon Thaxter znowu demonstrował publicznie swoje wdzięki.
    Może się wam wydać dziwne, że szeryf Amory od razu nie powlókł
Vernona do więzienia za obnażanie się. Nie uczynił tego z powodu
Morwooda Thaxtera, ojca Vernona. Morwood był właścicielem banku.
Należały do niego również mleczarnia „Zielone Łąki" i przedsiębiorstwo
handlu nieruchomościami. Prawie każdy dom w Zephyr miał obciążoną
hipotekę w banku Morwooda Thaxtera. Parcele, na których zbudowano
kinoteatr „Liryczny" i gmach sądu też były własnością Morwooda,
podobnie jak każdy wolny placyk przy Merchants Street, a także sklecone
z paru desek domy w Bruton i dwudziestoośmiopokojowy pałacyk
u szczytu Tempie Street. Strach przed tym siedemdziesięcioletnim starcem,
który już prawie się nie pokazywał, sprawiał, iż szeryf powstrzymywał się
90

od nie przemyślanych wystąpień, a czterdziestoletniemu Vernonowi pozwalał
spacerować nago po ulicach miasta. Jak daleko sięgnę pamięcią, zawsze
tak było.
    Mama twierdziła, że dawniej Vernon był całkiem normalny, ale
napisał książkę i pojechał z nią do Nowego Jorku, a po roku wrócił do
domu goły i stuknięty.
—	Panie i panowie — zaczął Vernon — i dzieci oczywiście też!
—	Kruchymi ramionami oparł się o brzeg mównicy. — Sytuacja jest
bardzo poważna.
    —	Mamusiu! — rozległ się przenikliwy pisk Diablicy. — Ten facet
ma ja...
    W tym momencie owłosiona dłoń zatkała jej usta. Podejrzewam, że
starszy pan Thaxter trzymał łapę także i na ich domu.
    — Sytuacja jest nadzwyczaj poważna — powtórzył Vernon, obojętny na
wszystko prócz własnego głosu. —Tatuś przysłał mnie tutaj, abym przekazał
państwu, iż oczekuje, że obywatele tego miasta wykażą w tej ciężkiej chwili
prawdziwe cnoty chrześcijańskie i poczucie braterstwa. Panie Vandercamp?
— Tak, Vernonie? — odezwał się staruszek.
    — Czy będzie pan tak uprzejmy i sporządzi listę tych zdrowych na ciele
i zdrowo myślących osób, które zgłoszą się do pana po narzędzia do kopania,
aby pomóc mieszkańcom Bruton? Tatuś byłby panu niezmiernie wdzięczny.
    — Z przyjemnością. — Pan Vandercamp senior był bogaty, nie dość
jednak bogaty, by sprzeciwiać się Morwoodowi Thaxterowi.
    — Dziękuję. W ten sposób tatuś będzie miał gotową listę na wypadek,
gdyby stopa odsetkowa znów wzrosła, a w tych niepewnych czasach
wzrośnie na pewno. Tatuś zawsze uważał, że ci mężczyźni — i nie tylko
mężczyźni — którzy nie grymaszą, kiedy mają dać coś z siebie dla dobra
swoich sąsiadów, zasługują na specjalne względy. — Vernon uśmiechnął
się i rozejrzał po sali. — Czy ktoś chciałby coś jeszcze powiedzieć?
    Nikt nie miał nic do powiedzenia. Trochę trudno dyskutować z golasem
na jakikolwiek temat z wyjątkiem tego, dlaczego nie nosi ubrania, a tej
drażliwej kwestii nikt nie ośmieliłby się poruszyć.
—	Sądzę zatem, że wszyscy wiemy, co robić — rzekł Vernon.
—	Życzę powodzenia.
    Podziękował burmistrzowi za udzielenie mu głosu, po czym zstąpił
z mównicy i wyszedł z sali tą samą drogą, którą tu przyszedł, a Morze
Czerwone znów rozwarło się przed nim i zamknęło za jego plecami.
91
    
Mniej więcej przez minutę wszyscy siedzieli w milczeniu; może po prostu
czekali, aż Vernon Thaxter oddali się dostatecznie. Potem ktoś parsknął
śmiechem, ktoś inny się do niego przyłączył, Diablica zaczęła piszczeć
i podskakiwać z uciechy, a część ludzi krzyczała na tych, co się śmiali, żeby
się wreszcie zamknęli, i ratusz znów zmienił się w wesołe piekiełko na ziemi.
    — Spokój! Uspokójcie się wszyscy! — wołał burmistrz, a naczelnik
Marchette wstał i ryknął: „Cisza! Cisza!" głosem podobnym do syreny
mgielnej.
    — To szantaż! — Pan Moultry ponownie zerwał się z miejsca. — Nic,
tylko cholerny szantaż!
    Kilka osób przyznało mu rację, ale kilka innych — wśród nich i mój
tato — wstało i kazało panu Moultry'emu przymknąć dziób i słuchać, co
ma do powiedzenia naczelnik straży pożarnej.
    Szef Marchette wyjaśnił, co następuje: każdy, kto chciał przyłączyć
się do pracy, powinien się udać do Bruton, gdzie rzeka muskała skraj
miasta w drodze do mostu z gargulcami. W tym samym czasie kilku
ochotników załaduje na ciężarówkę łopaty, kilofy i inne narzędzia ze
składu pana Vandercampa. Potęga Morwooda Thaxtera nigdy nie
uwidoczniła się wyraźniej niż wtedy, gdy pan Marchette skończył
wydawać instrukcje: wszyscy, z panem Moultrym włącznie, udali się do
Bruton.
    Wąskie uliczki murzyńskiej dzielnicy stały już w wodzie. Szamotały
się w niej kury, tu i ówdzie pływały psy. Deszcz znów przybrał na sile,
wygrywając na blaszanych dachach głośną, dziką melodię. Czarni wywlekli
z domów swój dobytek i taszczyli go w położone wyżej miejsca. Spod kół
nadjeżdżających z Zephyr samochodów i ciężarówek rozchodziły się fale,
które płynęły przez zalane podwórka i pieniły się, uderzając o fundamenty
domów.
—	Tym razem będzie kiepsko — rzekł ojciec.
    Większość mieszkańców Bruton uwijała się już po kolana w wodzie na
umocnionym drewnianymi palami brzegu. Ziemny wał rósł coraz wyżej,
ale apetyt rzeki był nienasycony. Zostawiliśmy furgonetkę koło publicznej
hali do koszykówki w Ośrodku Sportowym Dzielnicy Bruton, gdzie
parkowało już wiele innych samochodów, i pobrnęliśmy w stronę rzeki.
Nad przybierającą wodą snuły się pasma mgły, a w ciemności krzyżowały
się światła latarek. Niebo rozdarła błyskawica i huknął grzmot. Doleciały
nas gorączkowe pokrzykiwania, naglące ludzi do szybszej i cięższej pracy.
92

Dłoń mamy ujęła mnie za rękę i zacisnęła się na niej mocno, podczas gdy
tato ruszył naprzód, by przyłączyć się do grupy mężczyzn z Bruton. Nad
rzekę zajechała właśnie tyłem wywrotka wyładowana piaskiem; jakiś
Murzyn podał ojcu rękę, żeby się mógł wdrapać na samochód, po czym
obaj zaczęli napełniać piaskiem niewielkie jutowe worki i rzucać je innym
przemoczonym ludziom. Ktoś wołał: „Tutaj! Tutaj!" „Długo nie wytrzyma!"
— krzyknął ktoś inny. Głosy krzyżowały się i mieszały tak samo jak
promienie latarek. Były przestraszone. Ja też się bałem.
    Natura, jeśli wymknie się spod kontroli, budzi w nas najbardziej
pierwotne lęki. Przywykliśmy wierzyć, że jesteśmy panami swej dzielnicy,
że Bóg dał nam ziemię, byśmy nią rządzili. Ta iluzja jest nam potrzebna
jak nocna lampa przy łóżku. Prawda jest straszniejsza: w obliczu orkanu
jesteśmy tak samo bezbronni jak młode drzewka, a nasze ukochane domy
tylko jedna powódź dzieli od unoszących się na wodzie drzazg. Sadzimy
nasze rośliny w trzęsącej się ziemi, żyjemy tam, gdzie kiedyś wypiętrzały
się i padały góry, a prehistoryczne morza wysychały w obłokach mgły.
Ani my, ani miasta, które zbudowaliśmy, nie będą trwały wiecznie;
nawet ziemia jest czymś w rodzaju przejeżdżającego pociągu. Kiedy stoi
się w mętnej wodzie, która powoli sięga człowiekowi do pasa, słyszy się
krzyki w ciemności i widzi się ludzi walczących z naporem, który nie
daje się powstrzymać, wtedy dociera do człowieka prawda: nie wygramy,
ale nie możemy się poddać. Nikt z tych, którzy pracowali w strugach
deszczu na tonącym brzegu, nie liczył na to, że uda się zmienić bieg
rzeki. Nikt nigdy tak nie myślał. Mimo to pracowali dalej. Ze sklepu
żelaznego przyjechała ciężarówka pełna narzędzi, a pan Vandercamp
junior miał ze sobą kartkę, na której ludzie się podpisywali, biorąc od
niego łopaty. Wznoszono zapory z ziemi i worków z piaskiem, a rzeka
sączyła się przez nie niczym brunatna zupa z ust szczerbatego staruszka.
Poziom wody wciąż się podnosił. Sprzączka od paska zniknęła mi już
z oczu.
    Po niebie przeleciała zygzakiem błyskawica i niemal w tej samej
chwili rozległ się trzask grzmotu — tak głośny, że parę kobiet krzyknęło
ze strachu.
    — To było blisko! — zauważył wielebny Lovoy, który trzymał łopatę
i był tak ubłocony, że wyglądał jak golem.
    — Światło gaśnie! — krzyknęła kilka sekund później jakaś czarna
kobieta i rzeczywiście, w całym Bruton i Zephyr brakło prądu. Widziałem,
93

jak światła w domach migotały i gasły. Potem moje miasto pogrążyło się
w ciemnościach i nie sposób było nawet stwierdzić, gdzie przebiega
granica pomiędzy niebem a wodą. W oknie domu stojącego jeszcze
w granicach miasta, lecz bardzo daleko od Bruton, ujrzałem coś, co mogło
uchodzić za płomyk świecy. Podczas gdy na nie patrzyłem, światełko
przeniosło się do następnego okna. Zdałem sobie sprawę, że patrzę na
posiadłość pana Morwooda Thaxtera, położoną w najwyższym miejscu
ulicy Tempie Street.
I wtedy poczułem, że ktoś mi się przygląda.
    Na lewo od nas stał człowiek w długim przeciwdeszczowym płaszczu,
z rękami w kieszeniach. Po burzy zerwał się wiatr, który ze świstem
poruszał mokrymi fałdami płaszcza, i nagle serce omal nie stanęło mi
w piersi, bo przypomniałem sobie tajemniczą sylwetkę w lesie nad
Jeziorem Saksońskim.
    Po chwili ów człowiek wyminął moją mamę i mnie i pobrnął w stronę
pracujących. Był wysoki — uznałem go zatem za mężczyznę — a ruchy
miał zdecydowane i energiczne. Promienie dwóch latarek zwarły się na
kilka sekund w powietrzu, krzyżując się dokładnie na postaci w płaszczu.
Walczące światła nie odarły z mroku twarzy, ale za to ujawniły coś innego.
    Mężczyzna miał na głowie przemoczoną na wylot fedorę. Wstążka
przy kapeluszu zabezpieczona została srebrnym krążkiem wielkości
półdolarówki, zza którego wystawało ozdobne piórko. Było pociemniałe
od wilgoci, ale miało wyraźny zielony odcień.
    Taki sam jak zielone piórko, które tamtego ranka przylepiło mi się do
podeszwy.
    Moje myśli zaczęły gnać przed siebie w oszalałym tempie. A może
wstążkę zdobiły kiedyś dwa piórka, zanim jedno z nich porwał wiatr?
    Jedna smuga światła cofnęła się pokonana. Druga zboczyła gdzie
indziej. Mężczyzna szedł dalej w ciemności.
—	Mamo? — odezwałem się. — Mamo?
    Postać minęła nas w odległości nie większej niż osiem stóp i zaczęła
się oddalać. Biała dłoń uniosła się do góry, żeby przytrzymać kapelusz.
—	Mamo? — spróbowałem jeszcze raz.
Tym razem wreszcie dosłyszała mnie w panującym dookoła hałasie.
— O co chodzi? — spytała.
    — Zdaje się... zdaje się... — nie potrafiłem powiedzieć, co mi się
zdawało. Nie wiedziałem, czy była to ta sama osoba, którą widziałem po
94

drugiej stronie drogi, czy też nie. Postać krok za krokiem brnęła coraz
dalej przez mulistą wodę.
Wyrwałem dłoń z uścisku mamy i ruszyłem za mężczyzną.
— Cory! — usłyszałem. — Cory, chwyć mnie za rękę!
Puściłem to mimo uszu. Woda wirowała wokół mnie. Szedłem dalej.
— Cory! — krzyknęła mama.
Musiałem spojrzeć mu w twarz.
— Proszę pana! — zawołałem.
    Zagłuszał mnie szum deszczu, rzeka i odgłosy robót. Nie słyszał mnie;
a jeśli nawet, i tak się nie odwrócił. Czułem, jak nurt podrywa mi stopy.
Tkwiłem zanurzony po pas w zimnym błocku. Mężczyzna kierował się
w stronę brzegu rzeki, gdzie pracował mój tato. Światła latarek podskakiwały
i chwiały się w powietrzu. Roztańczony refleks pochwycił prawą dłoń
mężczyzny w chwili, gdy wyjmował ją z kieszeni.
Zalśniło w niej coś, co miało ostry brzeg i metaliczny połysk.
Serce stanęło mi w piersi.
    Człowiek w kapeluszu z zielonym piórkiem szedł na nabrzeże, by
spotkać się tam z moim ojcem. Być może planował to spotkanie od chwili,
gdy ojciec skoczył do wody w ślad za tonącym samochodem. Mógł liczyć
na to, że w całym tym zamieszaniu, hałasie i mokrej ciemności
niepostrzeżenie zatopi ostrze w plecach taty. Rozglądałem się dookoła, ale
nigdzie nie mogłem dojrzeć ojca. Widziałem tylko niewyraźne, lśniące od
deszczu sylwetki, usiłujące stawić czoło nieuniknionemu.
    W walce z rzeką mężczyzna okazał się silniejszy ode mnie. Zaczynałem
tracić go z oczu. Rzuciłem się do przodu, pod prąd, i wtedy nogi mi się
rozjechały; poleciałem w dół, a mulisty nurt przykrył mnie z głową.
Zamachałem rękoma, próbując się czegokolwiek uchwycić, ale wokół nie
było nic stałego, a nogami też nie mogłem sięgnąć dna. Coś w mojej
głowie krzyknęło, że już nigdy nie zdołam zaczerpnąć powietrza. Miotałem
się bezradnie, kiedy nagle ktoś mnie złapał i podniósł do góry. Muł ściekał
mi z twarzy i włosów.
—	Mam cię — odezwał się męski głos. — Nic ci się nie stało?
    — Cory! Co się z tobą dzieje, synku? — To był głos mojej mamy;
przerażenie sięgnęło w nim zenitu. — Oszalałeś?
— Pewnie wpadł w jakąś dziurę, Rebecco.
    Mężczyzna postawił mnie na ziemi. Wciąż miałem wody po pas, ale
przynajmniej dotykałem stopami podłoża. Otarłem z oczu bryzgi błota
95

i spojrzałem na doktora Curtisa Parrisha, który stał przede mną w szarym
płaszczu przeciwdeszczowym i takimże kapeluszu. Kapelusz nie był
opasany wstążką, toteż nie zdobiła go ani srebrna spinka, ani zielone
piórko. Obróciłem się dookoła, szukając wzrokiem człowieka, którego
próbowałem dogonić, ale wtopił się w grupę ludzi nad rzeką — wraz
z nożem, który wyciągnął z kieszeni.
    — Gdzie jest tato? — spytałem czując, że od nowa ogarnia mnie
panika. — Muszę go znaleźć!
    — Hej, hej, spokojnie! — Doktor Parrish złapał mnie za ramiona.
W jednej ręce trzymał latarkę. — Tom jest dokładnie tam. — Skierował
promień latarki na kilku ubłoconych mężczyzn. Człowiek w kapeluszu
z piórkiem oddalił się w zupełnie innym kierunku, ale za to dostrzegłem
ojca; pracował razem z jakimś nie znanym mi Murzynem i panem
Varbroughiem. — Widzisz go?
    — Tak, proszę pana — odparłem i znów zacząłem się rozglądać za
tajemniczą postacią. Na próżno: wyparowała.
    — Cory, jak mogłeś mi tak uciec? Śmiertelnie mnie wystraszyłeś!
— krzyknęła z wyrzutem mama i zamknęła moją dłoń w żelaznym
uścisku.
    Doktor Parrish był grubokościstym mężczyzną dobiegającym już
pięćdziesiątki. Miał stanowczy, kwadratowy podbródek i spłaszczony nos,
który przypominał wszystkim, że kiedy doktor był jeszcze sierżantem
w armii, zdobył mistrzostwo w boksie. Tymi samymi rękami, którymi
przed chwilą wyłowił mnie ze zdradzieckiej dziury, dwanaście lat temu
pomógł mi opuścić łono matki. Miał gęste, ciemne brwi i oczy koloru stali,
a przeciwdeszczowy kapelusz okrywał ciemne włosy, które już posiwiały
na skroniach.
    — Marchette mówił mi przed chwilą, że otworzyli szkolną salę
gimnastyczną — rzekł do mamy. — Zaopatrzyli ją w lampy olejowe;
właśnie zwożą koce i trochę łóżek. Kierują tam większość kobiet i dzieci,
bo woda wciąż się podnosi.
— Więc my też powinniśmy tam pójść?
    — Chyba tak byłoby najmądrzej. Nie ma sensu, żebyście sterczeli
w tym zamieszaniu. — Tym razem skierował latarkę w przeciwną stronę,
ku rozmiękłemu boisku, obok którego zaparkowaliśmy samochód. — Tam
zbierają wszystkich, którzy chcą się schronić. Najprawdopodobniej za
kilka minut pojedzie następna ciężarówka.
96
    — 
Ale tato nie będzie wiedział, gdzie jesteśmy! — zaprotestowałem,
wciąż myśląc o zielonym piórku i nożu.
    — Ja mu powiem. Tom na pewno wolałby, żebyście byli w bezpiecznym
miejscu, a zresztą powiem ci prawdę, Rebecco: jeżeli dalej tak pójdzie, do
rana będziemy łowić zębacze na strychach.
Nie trzeba nas było dłużej namawiać.
    —	Brigthie już tam jest — ciągnął doktor. — Powinniście złapać
następną ciężarówkę. Proszę, weźcie to. — Podał mamie latarkę.
    Odwróciliśmy się od spęczniałej Rzeki Tecumseha i zaczęliśmy brnąć
w stronę boiska.
    —	Trzymaj mnie mocno za rękę — upominała mama, gdy fale
powodzi kłębiły się wokół nas.
    Obejrzałem się. W ciemności widać było tylko ruchome światełka,
odbijające się od mętnej, niespokojnej wody.
—	Patrz pod nogi! — usłyszałem.
    Na brzegu — nie tam, gdzie pracował tato, lecz kawałek dalej
— podniosły się krzyki. Wtedy jeszcze o tym nie wiedziałem, ale
spieniona, kotłująca się fala właśnie się przelała przez szczyt ziemnego
wału i kiedy rzeka runęła w dół, ludzie nagle znaleźli się po pierś
w kipieli. Światło latarki wyłuskało z brudnej piany błysk nakrapianych
brązowo łusek. Ktoś krzyknął: „Węże!", a już w następnej chwili
skłębiony nurt nieomal nakrył ich z głową. Pan Stellko, kierownik kina,
postarzał się o dziesięć lat, kiedy wyciągnął rękę, żeby się czegoś
uchwycić, i poczuł, że okryty łuską kształt wielkości pnia drzewa
przemyka tuż obok niego we wzburzonej wodzie. Pan Stellko równo-
cześnie skamieniał i posiusiał się w spodnie, a zanim odzyskał głos
i mógł zacząć krzyczeć, potwornego gada już nie było. Płynął na falach
powodzi ulicami Bruton.
    — Ratunku!  Niech ktoś mi pomoże!  — rozległ się w  pobliżu
kobiecy głos.
— Zaczekaj — powiedziała mama.
    Ktoś brnął ku nam z pluskiem, niosąc olejną lampę. Deszcz syczał na
rozgrzanym szkle i unosił się smużkami pary.
— Proszę mi pomóc! — zawołała kobieta.
    — Kto tam? — Mama oświetliła latarką przerażoną twarz młodej
Murzynki. Nie znałem jej, ale mama odezwała się: — Nila Castile?
Czy to ty?
97
— 
Tak, proszę pani, to Nila! A pani?
— Rebecca Mackenson. Kiedyś czytałam książki twojej matce.
Doszedłem  do wniosku,  że musiało  to być jeszcze przed moim
urodzeniem.
— Chodzi o tatusia, pani Rebecco! Chyba serce mu wysiadło!
— Gdzie on jest?
    — W domu! O, tam! — Wskazała ręką w mrok. Woda sięgała jej do
pasa. Ja byłem już zanurzony po pierś. — Nie może wstać!
    — W porządku, Nila. Nie denerwuj  się. — Moja mama, która
składała się z samych drobnych lęków obciągniętych po wierzchu skórą,
potrafiła  być  zdumiewająco  opanowana,  kiedy  kogoś  trzeba  było
uspokoić. Na tym, jak rozumiałem, polega bycie dorosłym. W potrzebie
moja mama ujawniała coś, czego niestety brakowało dziadkowi Jaybir-
dowi: odwagę.
— Idź przodem — powiedziała.
    Woda z hukiem wdzierała się do domów w Bruton. Dom Nili Castile,
jak wiele innych, był wąziutką, szarą klitką. Wprowadziła nas do pierwszego
pokoju, gdzie także kłębiła się woda.
—	Gavin! Już wróciłam! — zawołała.
    Światło jej lampy i maminej latarki padło na starego Murzyna,
siedzącego na krześle po kolana w wodzie, na której unosiły się gazety
i ilustrowane czasopisma. Oczy miał zamknięte, twarz pobrużdżoną
cierpieniem, a ręką przyciskał mocno koszulę nad sercem. Tuż obok,
trzymając go za drugą rękę, stał mały, sześcio- lub siedmioletni
chłopczyk.
— Dziadzio płacze, mamusiu — powiedział.
    — Wiem, Gavinie. Tatusiu, przyprowadziłam pomoc. — Nila Castile
postawiła lampę na stole. — Słyszysz mnie, tatusiu?
— Ooooch — jęknął starzec. — Tym razem nieźle daje mi w kość.
— Pomożemy ci wstać. Musimy cię stąd zabrać.
— Nie, kotku. — Potrząsnął głową. — Stare nogi... już nie poniosą...
    — Co my zrobimy? — Nila odwróciła się do mojej mamy i zobaczyłem,
że w oczach błyszczą jej łzy.
    Rzeka bez pardonu wlewała się do mieszkania. Na zewnątrz odezwał
się grzmot i na chwilę oślepiła nas błyskawica. Gdyby to wszystko działo
się w telewizji, moment byłby odpowiedni na reklamy. Ale prawdziwe
życie nie robi sobie przerw.
98

—	Taczki — powiedziała mama. — Macie coś takiego?
    Nila odparła, że nie, ale kiedyś pożyczali taczki od sąsiadów i możliwe,
że jeszcze stoją u nich na podwórku.
—	Zostań tutaj — rzuciła do mnie mama i podała mi olejną lampę.
Teraz ja miałem być odważny, czy mi się to podobało, czy nie. Mama
i Nila wyszły z latarką, a ja zostałem w zalanym wodą pokoju z małym
chłopczykiem i starcem.
— Jestem Gavin Castile — rzekł chłopczyk.
— A ja Cory Mackenson — odparłem.
    Wcale nie jest łatwo zachowywać towarzyskie formy, kiedy się stoi po
pas w brunatnej wodzie, a migotliwe światło nie dociera do ścian
pomieszczenia.
    — To jest mój dziadek, pan Booker Thornberry — ciągnął Gavin,
ściskając staruszka za rękę. — Nie czuje się dobrze.
— Jak to się stało, że nie wynieśliście się stąd razem ze wszystkimi?
    — Ponieważ — ocknął się z apatii pan Thornberry — to jest mój dom,
chłopcze. Mój dom. Nie boję się tej cholernej rzeki.
— Każdy się boi — odparłem.
Każdy, kto ma choć odrobinę rozsądku. To miałem na myśli.
    —	Nikomu nie bronię uciekać — pan Thornberry, który — jak
zaczynałem sobie uświadamiać — był równie uparty jak dziadek Jaybird,
skrzywił się, gdy na nowo przeszył go ból. Zamrugał powoli i z chudej
czarnej twarzy spojrzały na mnie ciemne oczy. — Moja Rubynelle tu
właśnie rozstała się z tym światem. W tym domu. Nie mam zamiaru
umierać w jakimś szpitalu dla białych.
— Chce pan umrzeć? — zapytałem go.
Przez chwilę się zastanawiał.
— Umrę we własnym domu — powiedział.
    —	Woda jest coraz głębsza — stwierdziłem. — Wszyscy możemy się
potopić.
    Stary człowiek nachmurzył się. Odwrócił głowę i spojrzał na czarną
rączkę, którą trzymał w swojej.
    — Dziadek zabiera mnie do kina! — rzekł Gavin, uczepiony chudego
ramienia, podczas gdy woda sięgała mu już prawie po szyję. — Widzieliśmy
Zwariowane nutki!
    — I królika Bugsa — dodał staruszek. — Widzieliśmy cwanego
królika i tego jąkałę, która wygląda jak prosiak, prawda, chłopcze?
99
    
—	Tak jest — odparł Gavin i uśmiechnął się szeroko. — A niedługo
znów pójdziemy do kina, prawda, dziadku?
Pan Thomberry nie odpowiedział. Gavin kurczowo trzymał go za rękę.
Zrozumiałem wtedy, czym jest odwaga. Bierze się ona stąd, że kocha
się kogoś bardziej niż siebie samego.
Mama i Nila Castile wróciły ciągnąc taczki.
—	Zaraz  cię w  nich posadzimy,  tatusiu — powiedziała  Nila.
—	Zawieziemy cię w miejsce, skąd, jak mówi pani Rebecca, zabierają
ludzi ciężarówkami.
    Pan Thornberry zaczerpnął głęboki wdech, przytrzymał go przez kilka
sekund i wypuścił.
    —	Cholera — szepnął. — Cholerne stare serce cholernego starego
głupca. — Przy ostatnim słowie głos mu się trochę załamał.
— Niech się pan na nas oprze — zaofiarowała się mama.
Skinął głową.
— Dobrze — powiedział. — Czas się stąd zbierać, prawda?
Posadziły go na taczkach, ale wkrótce obie zdały sobie sprawę, ile
wysiłku będzie je kosztować popychanie ich w taki sposób, by głowa
starca znajdowała się nad wodą, mimo iż dziadek składał się prawie
z samej skóry i kości. Zrozumiałem, na czym polega problem: w chwili
gdy Gavin wyjdzie z domu na ulicę, woda przykryje go z głową. Prąd
porwie go jak łupinę fasoli. Kto będzie go niósł?
—	Będziemy musiały wrócić tu po chłopców — zadecydowała mama.
—	Cory, weź lampę i stańcie z Gavinem na stole.
    Blat stołu obmywała już woda, ale mógł nas utrzymać ponad jej
powierzchnią. Zrobiłem tak, jak mama mi kazała. Gavin też wdrapał się na
górę. Złapałem lampę i stanęliśmy razem na maleńkiej wysepce z sosnowego
drewna.
    — W porządku — stwierdziła mama. — Cory, nie ruszaj się stąd.
Jeżeli na krok się stąd ruszysz, spiorę cię tak, że popamiętasz do końca
życia. Zrozumiano?
— Tak jest.
    — Gavin, zaraz tu wrócimy — powiedziała Nila Castile. — Musimy
zanieść dziadka tam, gdzie ludzie będą mogli mu pomóc. Słyszałeś?
— Tak jest — odparł Gavin.
    — Słuchajcie waszych mam, chłopcy — odezwał się pan Thornberry
ochrypłym z bólu głosem. — Inaczej ja wygarbuję wam skóry.
100

—	Tak jest — odparliśmy zgodnie.
Domyśliłem się, że pan Thornberry ostatecznie zdecydował, że chce żyć.
    Mama i Nila podniosły rączki taczek najwyżej, jak potrafiły,
i mozolnie zaczęły je pchać przez brązową wodę. Każda trzymała je
z jednej strony, a mama miała jeszcze latarkę. Pan Thornberry uniósł
głowę do góry, aż na pomarszczonej szyi wystąpiły mu żyły. Słyszałem,
jak mama sapie z wysiłku. Taczki ruszyły z miejsca i zaczęły się
posuwać przez wodę, chlupoczącą w drzwiach i na zalanym ganku.
U stóp dwóch betonowych schodków woda sięgała staruszkowi po szyję
i bryznęła mu w twarz. Cała trójka zaczęła się oddalać; napierający od
tyłu nurt pomagał kobietom pchać dziwaczny pojazd. Nigdy wcześniej
nie przyszło mi do głowy, że mama ma tyle siły. Chyba w ogóle nie
można przewidzieć, na co kogoś stać, dopóki ten ktoś nie zostanie do
tego zmuszony.
— Cory? — odezwał się Gavin po jakiejś minucie.
— Tak?
— Nie umiem pływać — powiedział.
    Przytulił się do mnie i teraz, kiedy już nie musiał być odważny ze
względu na dziadka, zaczynał coraz bardziej dygotać.
—	Żaden problem — zapewniłem go. — Nie będziesz musiał pływać.
Miałem taką nadzieję.
    Czekaliśmy. Na pewno zaraz wrócą. Woda już nam się wlewała z góry
do przemoczonych butów. Zapytałem Gavina, czy zna jakieś piosenki,
a on odpowiedział, że zna Na szczycie Szarej Góry, i zaczął śpiewać
cienkim, drżącym, ale całkiem miłym głosikiem.
    Jego śpiew — a właściwie jodłowanie — przywabił coś, co nagle
wpłynęło do pokoju przez otwarte drzwi. Usłyszawszy hałas, zdławiłem
okrzyk przestrachu i szybko wyciągnąłem lampę w tamtą stronę.
    Był to brązowy psiak, cały oblepiony błotem. Oczy błyszczały mu
dziko w świetle lampy. Oddychał ciężko, wiosłując w naszym kierunku
przez salonik zalany wodą.
    —	Chodź, malutki! — powiedziałem. Sprawa jego płci nie miała w tej
chwili większego znaczenia; wyglądało na to, że pilnie potrzebna mu jest
jakaś przystań. — No, chodź!
    Oddałem Gavinowi lampę. Pies pisnął i zaskomlał, kiedy powolna fala
wślizgnęła się przez drzwi i zakołysała nim w górę i w dół. Woda plusnęła
o ściany.
101

— Chodź, piesku!
    Pochyliłem się, żeby dosięgnąć zdyszanego zwierzaka. W mdłym,
żółtawym świetle zajaśniał wywieszony na zewnątrz różowy jęzor. Złapałem
psa za przednie łapy. Spojrzał mi w twarz takim wzrokiem, jakim wskrzeszony
do nowego życia chrześcijanin mógłby dziękować Odkupicielowi.
Wyciągałem go z wody za przednie łapy, kiedy poczułem, jak zadygotał.
Coś chrupnęło.
I było już po wszystkim.
    Głowa i barki psa wynurzyły się z wody, ale dalej nie było
już nic, ani lędźwi, ani ogona, ani tylnych łap — nic poza przepastną
dziurą, z której zaczął się wylewać potok czarnej krwi i dymiących
wnętrzności.
    Pies tylko raz cicho pisnął. Ale jego łapy wciąż drgały, a oczy wciąż
miał utkwione we mnie. Do końca życia nie zapomnę cierpienia, jakie
w nich zobaczyłem.
    Krzyknąłem coś — nie wiem co i nigdy się tego nie dowiem
— i upuściłem to, co kiedyś było psem. Chlupnęło i poszło pod wodę,
potem znów się wynurzyło, a łapy wciąż próbowały wiosłować. Posłyszałem,
jak Gavin wrzeszczy coś, co brzmiało jak „chcesz wody Mars?" A potem
wokół zwłok, za którymi jak makabryczny ogon ciągnęły się jelita,
zakipiała woda i tuż pod powierzchnią ujrzałem skórę jakiegoś stworzenia.
    Okryta była romboidalnymi łuskami o barwie jesiennych liści — bladego
brązu, lśniącej purpury, starego złota i brunatnej rdzy. Były tam również
wszystkie odcienie rzeki, od wirów mulistej ochry do różowych odblasków
księżyca. Zobaczyłem las zrośniętych z ciałem muszli, szare bruzdy blizn
i rude, zardzewiałe haczyki. Zobaczyłem, jak kształt grubości sędziwego
dębu obraca się z wolna pod wodą w błogim poczuciu, że nie musi się
spieszyć. Jak zaczarowany wpatrywałem się w ten spektakl, mimo iż obok
Gavin kwilił ze strachu. Wiedziałem, na co patrzę, i chociaż zabrakło mi
tchu, a serce waliło jak oszalałe, pomyślałem, że jest to najpiękniejsze
stworzenie, jakie wyszło spod ręki Boga.
    Potem przypomniałem sobie poszczerbiony kieł, zatopiony niczym
brzytwa w kawałku drewna u pana Sculleya. Piękny czy nie, Stary
Mojżesz przed chwilą rozszarpał psa na pół.
    Nadal był głodny. Wszystko stało się tak szybko, że mój umysł ledwie
zdążył to zauważyć: para szczęk rozchyliła się i błysnęły kły. Na jednym
z nich tkwił stary bucior wraz z szamoczącą się srebrzystą rybą. Woda
102

zabulgotała; szczęki wchłonęły pozostałą połowę psa i zamknęły się
delikatnie jak usta dziecka, które delektuje się cytrynowym karmelkiem
w kinoteatrze „Lirycznym". Pochwyciłem w przelocie spojrzenie kociego,
bladozielonego oka wielkości piłki baseballowej, okrytego galaretowatą
błonką. A potem Gavin zleciał ze stołu, a lampa, którą trzymał, zgasła
z sykiem.
    Nie myślałem o tym, że mam być odważny. Nie myślałem o tym, że
się boję.
Nie umiem pływać!
Oto, o czym myślałem.
    Zeskoczyłem celując w miejsce, w którym zniknął Gavin. Woda była
gęsta od mułu i sięgała mi do ramion, co oznaczało, że malec zanurzył się
w niej po sam nos. Rzucał się i kopał, a kiedy złapałem go w pasie,
pomyślał pewnie, że to Stary Mojżesz, bo omal nie wyrwał mi ramion ze
stawów.
— Gavin! Nie kop! — wykrzyknąłem i wyciągnąłem mu twarz z wody.
Bełkotał „humahobahum", jak zalany silnik, który usiłuje zaskoczyć.
Za sobą, w ciemnym mokrym pokoju, posłyszałem hałas.
Coś wynurzało się z wody.
    Odwróciłem się. Gavin zaskowyczał i obiema rękami złapał mnie za
szyję tak mocno, że byłby mnie zadusił.
    Ujrzałem, jak Stary Mojżesz — ogromny, straszny i zapierający dech
— powstaje z odmętów niczym bagienny pień, który nagle ożył. Głowę
miał trójkątną i płaską, jak łeb węża. Sądzę jednak, że nie był zwyczajnym
wężem, bo wydawało mi się, że widzę dwie krótkie kończyny tuż poniżej
tego, co można by uznać za szyję. Coś — pewnie ogon — huknęło
o ścianę tak, że cały dom się zatrząsł. Głowa wyrżnęła o sufit W kurczowym
uścisku Gavina czułem, jak twarz nabiega mi krwią.
    Nawet nie patrząc wiedziałem, że Stary Mojżesz spogląda na nas
oczyma, które potrafiły dostrzec zębacza w mętnej wodzie o północy.
Oceniał nas; wyczuwałem to tak wyraźnie, jak gdyby ktoś przycisnął mi
do czoła zimne ostrze noża. Miałem nadzieję, że nie przypominamy mu psów.
Stary Mojżesz pachniał jak rzeka w samo południe: ciepła, bagnista
i nabrzmiała życiem. Gdybym powiedział, że odczułem respekt przed tą
straszliwą bestią, z pewnością wyraziłbym się zbyt oględnie. W tamtej chwili
żałowałem, że nie znajduję się w jakimkolwiek innym miejscu na kuli
ziemskiej, choćby i w szkole.
103
    
Ale nie miałem wiele czasu na myślenie, bo wężowy łeb Starego
Mojżesza zaczął zniżać się ku nam niczym łyżka koparki i usłyszałem syk
otwierającej się paszczy. Cofnąłem się, wrzeszcząc na Gavina, żeby mnie
puścił, ale on ani myślał mnie posłuchać. Gdybym był na jego miejscu, też
bym nie puścił. Łeb szarpnął się w naszą stronę, ale w tej samej chwili
zdążyłem uskoczyć z pokoju do wąskiego korytarzyka — o którego
istnieniu wcale nie wiedziałem — i paszcza Starego Mojżesza uderzyła
w futrynę drzwi, w których stałem ja z Gavinem. Potwór o mało się nie
wściekł. Cofnął się i znów runął do przodu z tym samym rezultatem
— tyle, że tym razem futryna zaczęła pękać. Gavin rozszlochał się
żałosnym „u-u-u!", spieniona fala, wzburzona ruchami bestii, plusnęła mi
w twarz i przewaliła się ponad moją głową. Coś dziabnęło mnie w prawe
ramię i przez moment myślałem, że zaraz wyskoczę ze skóry. Sięgnąłem
ręką i znalazłem unoszącą się na wodzie miotłę.
    Stary Mojżesz wydał dźwięk przypominający lokomotywę, której
kotły za chwilę wybuchną. Zobaczyłem, że ohydny łeb zbliża się do drzwi
korytarza, i przyszedł mi na myśl Tarzan w wykonaniu Gordona Scotta,
który uzbrojony we włócznię walczył z gigantycznym pytonem. Złapałem
miotłę i kiedy Stary Mojżesz znów uderzył w drzwi, wpakowałem mu kij
prosto w tę otchłanną, psożerczą paszczękę.
    Wiecie, co się dzieje, kiedy dotknie się palcem dna gardła, prawda? No
cóż, z potworami widocznie jest tak samo. Stary Mojżesz wydał gulgoczący
dźwięk, gromki jak grzmot w beczce. Głowa cofnęła się wraz z ugrzęzłą
w przełyku szczotką z kukurydzianych pędów. I wtedy — tylko w ten
sposób mogę to wyrazić — Stary Mojżesz się zrzygał. Wiem, co mówię.
Posłyszałem chlupot ciekłego obrzydlistwa, które trysnęło mu z paszczy.
Ryby — niektóre jeszcze żywe, a inne na wpół strawione — sypały się na
nas wśród raków, żółwich skorup, muszli, oślizłych kamieni, grud gliny
i kości. Smród... hm, możecie go sobie wyobrazić. Był sto razy gorszy, niż
kiedy kolega siedzący w ławce przed tobą zwróci poranną owsiankę.
Schowałem głowę pod wodę, żeby przed tym fetorem uciec, a Gavin, czy
tego chciał, czy nie, musiał zanurkować wraz ze mną. Pod wodą pomyślałem,
że Stary Mojżesz powinien być bardziej wybredny, kiedy żeruje na dnie
Rzeki Tecumseha.
    Wokół nas przewalały się rwące wiry. Wynurzyłem się z powrotem.
Gavin gwałtownie zaczerpnął powietrza w płuca i rozdarł się jak opętany.
Ja zresztą też już się darłem.
104

—	Ratunku! — wrzeszczałem. — Pomocy!
    Przez frontowe drzwi wpadło światło, prześlizgnęło się po skotłowanej
kipieli i błysnęło mi w twarz.
    — Cory! —rozległ się surowy głos. — Zabroniłam ci się gdziekolwiek
ruszać, prawda?
— Gavin? Gavin!!!
—	Dobry Boże! — zdziwiła się mama. — Co tu tak śmierdzi?
Woda uspokajała  się  z wolna.  Wreszcie  dotarło  do  mnie,  że
Stary Mojżesz nie rozdzieli już matek i synów. Zdechłe ryby unosiły
się w śliskiej mazi na powierzchni wody, ale uwaga mamy skupiona
była na mnie.
    —	Już ja ci wygarbuję skórę, Cory Mackenson! — krzyknęła, brnąc
do środka tuż przed Nilą Castile.
    Zaraz potem obie weszły prosto w pływające wymiociny potwora
i sądząc z odgłosów, mama nie myślała już o laniu, jakie miała mi
sprawić.
Szczęściarz ze mnie.
7. Z wizytą u Damy
Rzecz jasna, żaden z moich przyjaciół mi nie uwierzył.
Davy Ray Callan roześmiał się tylko i potrząsnął głową.
    Powiedział, że gdyby chciał, mógłby wymyślić o wiele lepszą bajkę.
Ben Sears spojrzał na mnie, jak gdybym obejrzał o jeden film o potworach
za dużo. Johnny Wilson zastanowił się nad tym spokojnie i z rozmysłem,
jak to ma w zwyczaju, po czym zawyrokował:
— Lipa. To niemożliwe
    — A właśnie, że możliwe! — Siedzieliśmy u mnie na ganku, w cieniu
pod oślepiająco błękitnym niebem. — Tak było naprawdę, przysięgam!
105
    — 
Coś podobnego?! — Davy Ray, ten, który miewał najbardziej
zbzikowane pomysły i opowiadał najbardziej niestworzone historie, podniósł
gwałtownie ciemną głowę i popatrzył na mnie tymi bladobłękimymi
oczyma, w których zawsze czaił się dziki śmiech. — To dlaczego Stary
Mojżesz po prostu cię nie zjadł? Jakim cudem potwór wystraszył się
dzieciaka z miotłą?
    — Ponieważ — odparłem rozdrażniony i wściekły — nie miałem przy
sobie atomowej strzelby na potwory, oto dlaczego! Skąd mam wiedzieć?
Ale tak właśnie było i możesz zapytać...
    — Cory — dobiegł mnie od drzwi cichy głos mamy — sądzę, że
powinieneś już przestać o tym mówić.
    Przestałem. Pojąłem, o co jej chodzi. Przekonywanie kogokolwiek, że
to prawda, nie miało sensu. Nawet mama miała pewne wątpliwości,
chociaż Gavin Castile opowiedział swojej mamie, co się zdarzyło, zacinając
się przy tym z podniecenia. Tymczasem panu Thornberry nic się nie stało.
Żył i z dnia na dzień był coraz mocniejszy. Podejrzewam, że chciał
wyzdrowieć, żeby móc jeszcze nieraz zabrać wnuka na Zwariowane nutki.
    Może moim kolegom łatwiej byłoby uwierzyć, gdyby mieli okazję
powąchać moje ubrania, zanim mama wrzuciła je do śmietnika. Wyrzuciła
też własną poplamioną sukienkę. Ojciec wysłuchał mnie, pokiwał głową
i złożył na kolanach obandażowane ręce. Pod opatrunkami miał ogromne
pęcherze, których dorobił się przy kopaniu.
    —	Cóż — rzekł. — Mogę tylko powiedzieć, że więcej jest dziwnych
rzeczy na tej ziemi, niż dane nam będzie poznać, nawet gdybyśmy żyli sto
razy. Dzięki Bogu, że nic wam się nie stało i że nikt nie utonął w czasie
powodzi. Co dziś będzie na obiad?
   Minęły dwa tygodnie. Zostawiliśmy kwiecień za sobą i wkroczyliśmy
w słoneczne dni maja. Rzeka Tecumseha, dowiedziawszy się, kto tu jest
szefem, wróciła do swojego koryta. Jedna czwarta wszystkich domów
w Bruton — w tym również dom Nili Castile — nie nadawała się do
zamieszkania, tak więc niemal przez całą dobę dochodziły stamtąd
odgłosy piłowania desek i wbijania gwoździ. Ulewne deszcze i powódź
przyniosły jednak Zephyr pewną korzyść: kiedy wyszło słońce, ziemia
eksplodowała kwiatami i całe miasto było teraz bajecznie kolorowe.
Trawniki przybrały głęboki odcień szmaragdu, kapryfolium rosło jak
wściekłe, a wzgórza okryły się gęstą warstwą kudzu. Czuliśmy, że zbliża
się lato.
106
    
Zająłem się nauką do końcowych egzaminów. Nigdy nie byłem
specjalnie mocny w matmie, a miałem zamiar zdobyć dobrą ocenę, żebym
nie musiał chodzić — na samą myśl o tym dławiła mnie odraza — na letni
kurs poprawkowy.
    W spokojniejszych chwilach zastanawiałem się, jak udało mi się
przegonić Starego Mojżesza kijem od szczotki. Miałem szczęście trafiając
nim prosto w gardziel potwora, to pewne. Doszedłem jednak do wniosku,
że nie to było najważniejsze. Olbrzymi rozjuszony Stary Mojżesz był
trochę podobny do dziadka Jaybirda: potrafił się pieklić ile wlezie, ale jeśli
ktoś utarł mu nosa, natychmiast brał nogi za pas. Czy raczej — w tym
przypadku — płetwy. Stary Mojżesz był tchórzem. Może przyzwyczaił się
już, że zjada stworzenia, które nie stawiają oporu — jak zębacze, żółwie
czy przebierające łapami w wodzie przerażone psy. Możliwe, iż żując kij
od szczotki stary potwór wykoncypował sobie, że łatwiejszą zdobycz
znajdzie tam, skąd przybył — na dnie rzeki, w chłodnej, mulistej sali
bankietowej, gdzie nikt mu się nie odgryza.
    Tak przynajmniej wygląda moja teoria. Nie chciałbym jej już jednak
nigdy sprawdzać w praktyce.
    Śnił mi się człowiek w długim płaszczu i kapeluszu z zielonym
piórkiem. Z wysiłkiem brnąłem ku niemu, a kiedy złapałem go za rękę,
odwrócił się i wtedy zobaczyłem, że jego twarz nie jest pokryta zwyczajną
ludzką skórą, lecz czworokątnymi łuskami o barwie jesiennych liści. Miał
kły ostre jak sztylety, a z podbródka kapała mu krew. Uświadomiłem
sobie, że przerwałem mu posiłek. Pożerał właśnie małego brązowego psa,
którego górną wijącą się połowę wciąż trzymał w lewej ręce.
Nie był to przyjemny sen.
Ale może było w nim trochę prawdy. Gdzieś głęboko...
    Pozbawiony w tym czasie własnych dwóch kółek, zostałem piechurem.
Spacery do szkoły i z powrotem sprawiały mi nawet przyjemność, ale
— ponieważ wszyscy koledzy mieli rowery — moja pozycja towarzyska
obniżyła się o jeden lub dwa punkty.
    Pewnego popołudnia rzucałem Zbójowi patyk i turlałem się z nim po
trawniku, kiedy posłyszałem dziwny, rzężący dźwięk. Podniosłem głowę,
Zbój też nastawił uszu. Ulicą jechała furgonetka.
    Dobrze ją znałem. Była gęsto usiana plamami rdzy, miała sfatygowa-
ne resory, a do tego robiła tyle hałasu, że wszystkie psy za nią ujadały.
Zbój zaczął szczekać i minęło trochę czasu, nim udało mi się go
107

uciszyć. Do paki ciężarówki przymocowana była metalowa rama, z której
zwisała zadziwiająca kolekcja narzędzi. Większość z nich robiła wrażenie
równie wiekowych i nic niewartych co sam pojazd, ich klekot zaś nasuwał
myśl o domu wariatów. Na drzwiach od strony kierowcy widniał niezbyt
schludnie wymalowany przez szablon napis: LIGHTFOOT—NAPRAWY.
Furgonetka zatrzymała się przed naszym domem. Ojciec miał wrócić
z pracy dopiero za godzinę, ale mama, zaniepokojona hałasem, wybiegła na
ganek. Drzwi ciężarówki otworzyły się i wysiadł z niej wysoki, chudy Murzyn
w burym kombinezonie. Uczynił to tak powoli, że mogło się wydawać, iż
każdy ruch sprawia mu ból. Na głowie miał szarą czapeczkę, a pokryta
kurzem ciemna skóra także przybrała popielaty odcień. Powoli zbliżył się do
ganku. Jestem pewien, że nawet gdyby zza węgła wyskoczył nagle szarżujący
byk, pan Marcus Lightfoot prawdopodobnie nie przyspieszyłby kroku.
    —	Dzień dobry, panie Lightfoot — odezwała się mama, wycierając
dłonie w papierowy ręcznik. Była zajęta w kuchni i nie zdążyła nawet
zdjąć fartuszka. — Jak się pan miewa?
    Pan Lightfoot uśmiechnął się. Miał drobne, kwadratowe, śnieżnobiałe
zęby, a spod czapki kipiały mu gęste siwe włosy. Sposób, w jaki mówił,
przywodził na myśl wodę kapiącą z zatkanej rury.
—	Dzień... dobry... i pani, pani... Mackenson. Cześć... Cory.
    Jak na pana Lightfoota rozmowa toczyła się w szybkim tempie. Od
trzydziestu lat był on pierwszą złotą rączką w całym Zephyr i Bruton, fach ten
zaś przejął po ojcu. Talent do wszelkich mechanicznych urządzeń zyskał mu
sławę, a chociaż jego powolność przyprawiała o ból zębów, nawet najbardziej
skomplikowana naprawa nie sprawiała mu najmniejszej trudności.
    — Ładny... —urwał i zapatrzył się na błękitne niebo. Mijały sekundy.
Zbój warknął, więc ująłem go za obrożę. — ... dzień — zdecydował się
dokończyć pan Lightfoot.
    — Bardzo ładny — przytaknęła mama i zamilkła czekając, aż powie
coś jeszcze, ale pan Lightfoot wrósł w ziemię i tym razem zagapił się na
nasz dom.
    Sięgnął do jednej ze swoich licznych kieszeni, wyjął garść gwoździ za
centa i zaczął obracać je w dłoni, jak gdyby on też na coś czekał.
— Hm... — mama odchrząknęła. — Czym mogę panu służyć?
    — Tak sobie... przejeżdżałem — odparł powolny jak ciepła melasa.
—Myślałem... że może... — znów przerwał i przez kilka sekund przyglądał
się trzymanym w ręku gwoździom — trzeba... pani... coś... naprawić?
108
    — 
Nie, właściwie nie. Nic mi nie przychodzi... — mama urwała,
a z jej miny domyśliłem się, że jednak przyszło jej coś do głowy.
— Opiekacz. Zepsuł mi się przedwczoraj. Miałam do pana zadzwonić, ale...
    — Wiem... proszę pani. — Pan Lightfoot pokiwał głową ze zro-
zumieniem. — Czas... tak szybko... leci...
    Wrócił do furgonetki po skrzynkę z narzędziami, stary metalowy skarbiec
pełen przegródek, w których znajdowały się wszelkie nity i sworznie, o jakich
tylko mogła zamarzyć dusza mechanika. Owinął się pasem, przy którym
wisiało kilka różnego rodzaju młotków, śrubokrętów i nadzwyczaj
wyrafinowanych kleszczy. Mama otworzyła przed nim drzwi, a kiedy wszedł
do domu, spojrzała na mnie i wzruszyła ramionami, co miało oznaczać: „Nie
mam pojęcia, po co w ogóle tu przyszedł". Zostawiłem Zbójowi ogryziony
patyk i też wszedłem do domu. Usiadłem w chłodnej kuchni ze szklanką
mrożonej herbaty i patrzyłem, jak pan Lightfoot ogląda opiekacz.
    — Może chciałby się pan czegoś napić, panie Lightfoot? — zapytała
mama.
— Nie, psz pani.
— Mam trochę makaroników...
— Nie, psz pani... uprzejme... dzięki.
    Wyjął z innej kieszeni prostokątny kawałek czystego białego płótna
i rozwinął je. Udrapował materiał na siedzeniu jednego z krzeseł przy
kuchennym stole. Wyłączył opiekacz z gniazdka, postawił go na stole
obok swojej skrzynki i usiadł na białym płótnie. Wszystko to działo się
w tempie przypominającym zdjęcia podwodne.
    Pan Lightfoot wybrał właściwy śrubokręt. Miał długie, smukłe palce
chirurga albo artysty. Przyglądanie się jego pracy było drakońską próbą
cierpliwości, ale nikt nie ośmielił się twierdzić, że pan Lightfoot nie wie,
co robi. Rozkręcił opiekacz i zaczął się przyglądać obnażonym rusztom.
— Ho-ho — rzekł po dłuższej chwili. — O-ho-ho.
— Co się stało? —Mama zajrzała mu przez ramię. — Da się naprawić?
    — Widzi... pani? Ten mały... czerwony drucik — puknął w drucik
końcem śrubokrętu — obluzował się.
— I to wszystko? Tylko ten mały drucik?
    — Tak, psz pani, to... — Zaczął starannie owijać drucik wokół bolca.
Patrzyliśmy na niego jak zahipnotyzowani. —... wszystko — dokończył nagle.
Potem złożył opiekacz, włączył go do kontaktu, wcisnął przycisk i wszyscy
ujrzeliśmy, jak spirale zaczynają się czerwienić. — Czasami... —powiedział.
109

Czekaliśmy. Słyszałem, jak rosną mi włosy.
—	...wystarczy...
Ziemia obracała się pod naszymi stopami.
—	...drobiazg.
    Zaczął z powrotem zwijać białą szmatkę. Wciąż czekaliśmy, ale
widocznie myśli pana Lightfoota zboczyły na inny tor albo po prostu ten
wątek dobiegł końca. Murzyn rozejrzał się po kuchni.
— Czy... coś... jeszcze... trzeba... naprawić?
— Nie, chyba poza tym wszystko działa.
    Pan Lightfoot skinął głową, ale widać było, że węszy za awarią jak
spaniel za kaczką. Zatoczył powolną rundę po kuchni, kładąc po drodze
ręce na lodówce, czteropalnikowej kuchence i kranie nad zlewem, jak
gdyby przez dotyk potrafił określić stan zdrowotny każdego urządzenia.
Spojrzeliśmy z mamą na siebie zaskoczeni. Pan Lightfoot z pewnością
zachowywał się osobliwie.
— Lodówka... trochę... burczy — stwierdził. — Mam... zajrzeć?
    — Nie, proszę się nie fatygować — powiedziała mama. — Panie
Lightfoot, czy pan się dziś dobrze czuje?
— Jasne... pani Mackenson. Jasne.
    Otworzył kredens, nasłuchując cichego pisku zawiasów. Odczepił od
pasa śrubokręt i dokręcił zawiasy w obu parach drzwiczek. Mama znów
odchrząknęła, tym razem nerwowo, i powiedziała:
— Eee... Ile jestem panu winna za naprawę opiekacza?
    — To... — sprawdził zawiasy w drzwiach kuchni i podszedł do miksera
marki „MixMaster", który stał na szafce — ...już zapłacone — dokończył.
    — Zapłacone? Nie rozumiem pana. — Mama zdjęła już z półki
kamionkowy dzbanek, pełen banknotów dolarowych i drobnych monet.
— Tak, psz pani. Zapłacone.
— Ale przecież nie dałam panu jeszcze pieniędzy.
    Palce pana Lightfoota zanurzyły się w kolejnej kieszeni i tym razem
wyłowiły białą kopertę. Podał mamie. Zauważyłem, że napisano na niej
niebieskim atramentem „Mackensonowie". Z odwrotnej strony gruda
białego wosku zastępowała pieczęć.
    — No — rzekł. — Zdaje się... że... to wszystko... na... — ujął
skrzynkę z narzędziami — ...dzisiaj.
— Dzisiaj? — zdziwiła się mama.
— Tak, psz pani.  Zna pani... — wbił teraz wzrok w instalację
110

oświetleniową, jak gdyby marzył tylko o tym, by zagłębić ręce w jej
elektrycznych trzewiach — ... mój numer. Jak tylko... coś się... popsuje...
starczy — uśmiechnął się — zadzwonić.
    Odprowadziliśmy go do wyjścia. Jeszcze raz nam pomachał i odjechał
swoją rozklekotaną furgonetką. Brzęk żelastwa doprowadził do szału
wszystkie okoliczne psy.
    — Tom na pewno w to nie uwierzy — powiedziała mama bardziej do
siebie niż do mnie. Potem otworzyła kopertę, wyjęła z niej list i przebiegła
go oczyma. — O! — powiedziała. — Chcesz posłuchać?
— Jasne!
    — „Będę  zaszczycona, jeżeli  zechcą Państwo  mnie  odwiedzić
w najbliższy piątek o siódmej wieczorem. Proszę zabrać ze sobą syna".
Spójrz, od kogo. — Mama podała mi list i zobaczyłem podpis: „Dama".
    Kiedy tato wrócił do domu, mama zdążyła mu opowiedzieć o wizycie
pana Lightfoota i pokazać list, jeszcze zanim zdjął z głowy firmową czapkę.
— Jak myślisz, czego ona od nas chce? — spytał.
    — Nie wiem, ale zdaje się, że postanowiła zatrudnić pana Lightfoota
w charakterze naszej prywatnej złotej rączki.
Ojciec jeszcze raz obejrzał list.
    — Ma ładne pismo, jak na taką staruszkę. Podejrzewałbym raczej, że
bazgrze jak kura pazurem. — Zagryzł górną wargę. Patrząc na niego
widziałem, że zaraz zacznie się wykręcać. — Jeszcze nigdy nie widziałem
jej z bliska — bąknął. — Na ulicy tak, ale... — Potrząsnął głową. — Nie,
chyba nie pójdę.
    — Co ty wygadujesz? — spytała z niedowierzaniem mama. — Dama
zaprasza nas do swojego domu!
— I co z tego? — Ojciec oddał jej list. — Nie chcę tam iść.
— Dlaczego, Tom? Podaj mi chociaż jeden rozsądny powód.
    — W piątek jest w radiu transmisja z meczu Philliesów z Piratami.
— Ojciec rozsiadł się wygodnie w fotelu. — To chyba wystarczający
powód.
— Nie sądzę. — Mama zacisnęła usta.
    Tu dochodzimy do pewnej ciekawostki: moi rodzice (choć jestem
przekonany, że żyli ze sobą zgodniej niż 99 procent małżeństw w Zephyr)
czasami się kłócili. Nikt nie jest doskonały, a zatem i związek dwóch
niedoskonałych osób nie obejdzie się bez tarć i zadraśnięć. Widywałem
już, jak ojciec pieklił się z powodu zagubionej skarpetki, podczas gdy
111

w rzeczywistości był wściekły, że nie dostał podwyżki. Widywałem też
moją zazwyczaj spokojną matkę pomstującą nad śladem ubłoconego buta
na wyszorowanej podłodze, gdy tymczasem prawdziwą przyczyną jej
niezadowolenia była kąśliwa uwaga któregoś z sąsiadów. W owej
pogmatwanej sieci uprzejmości i scysji, znanej pod nazwą życia, zdarzają
się więc sytuacje podobne do tej, która właśnie zaczynała dojrzewać
w naszym domu.
    — To dlatego, że jest kolorowa, tak? — Mama zaatakowała pierwsza.
— To prawdziwy powód!
— Nic podobnego.
— Jesteś zupełnie taki sam jak twój ojciec. Słowo daję, Tom...
— Milcz! — wrzasnął ojciec.
    Nawet ja poczułem się, jak gdyby ktoś zdzielił mnie obuchem w głowę.
Uwaga na temat dziadka Jaybirda, który wśród rasistów był tym, czym perz
wśród chwastów, stanowiła doprawdy cios poniżej pasa. Ojciec nie nosił
w sercu nienawiści do czarnych—to wiedziałem na pewno — ale trzeba było
również pamiętać, że został wychowany przez człowieka, który codziennie
rano oddawał honory konfederackiej fladze, a czarną skórę uważał za
diabelskie piętno. Ojciec dźwigał na barkach ciężkie brzemię, bo kochał
dziadka Jaybirda, lecz w głębi duszy wierzył, że nienawiść do drugiego
człowieka —jakiekolwiek byłyby jej korzenie —jest grzechem przeciwko
Bogu. Tę samą wiarę starał się wpoić i mnie. Tak więc jego następne
stwierdzenie wypływało bardziej z dumy niż wszelkich innych pobudek:
— I nie mam zamiaru przyjmować jałmużny od tej kobiety!
    — Cory — zwróciła się do mnie mama — zdaje się, że masz do
odrobienia zadanie z matematyki?
Poszedłem do swojego pokoju, co nie znaczy, że przestałem ich słyszeć.
    Nie mówili głośno, tylko dobitnie. Podejrzewam, że kłótnia szykowała
się już od dłuższego czasu, złożyło się zaś na nią wiele różnych przyczyn:
samochód w jeziorze, wielkanocna inwazja os, fakt, że ojca nie było stać
na kupno nowego roweru, niebezpieczna powódź. Słysząc, jak ojciec
mówi mamie, że nawet wołami nie zaciągnie go do domu Damy,
odniosłem wrażenie, że wszystko sprowadzało się do jednego: on się jej bał.
    —	Wykluczone! — mówił. — Nie mam zamiaru odwiedzać kogoś,
kto przekłada z kąta w kąt jakieś kości i stare zwierzęce truchła... — urwał.
Domyśliłem się, że w tym momencie zdał sobie sprawę, iż właśnie opisuje
dziadka Jaybirda. — Nie i już — zakończył niepewnie.
112
    
Mama doszła do wniosku, że temat został rozwałkowany na śmierć.
Posłyszałem, jak wzdycha.
    —	Chciałabym tam pójść i dowiedzieć się, co ma mi do powiedzenia.
Masz coś przeciwko temu?
Cisza. Potem ledwie dosłyszalny głos:
—	Nie, naturalnie, że nie mam.
—	Chcę wziąć ze sobą Cory'ego.
To sprowokowało następny wybuch.
    — Co? Chcesz, żeby oglądał szkielety, które trzyma w szafie? Rebecco,
nie wiem, czego chce ta kobieta, i nic mnie to nie obchodzi! Podobno zabawia
się woskowymi laleczkami, czarnymi kotami i Bóg jeden wie czym jeszcze!
Uważam, że nie powinnaś brać dziecka do takiego domu.
— Prosi w liście, żebyśmy przyprowadzili Cory'ego. Widzisz?
    — Widzę. I zupełnie tego nie pojmuję, ale powtarzam ci raz jeszcze:
Dama nie jest osobą, z którą człowiek powinien się zadawać. Pamiętasz
Burka Hatchera? Do pięćdziesiątego ósmego roku był w mleczarni
pomocnikiem brygadzisty.
— Owszem.
    — Burk Hatcher miał zwyczaj żuć tytoń. Napychał nim całą gębę
i bez przerwy pluł. Zanim się obejrzał, weszło mu to w nawyk i — tylko
żebyś nikomu nie pisnęła o tym ani słowa! — kilka razy zapomniał się
i splunął prosto do kadzi z mlekiem.
— Tom! Chyba nie mówisz poważnie!
    — Jasne jak słońce, że poważnie. Słuchaj dalej. Któregoś dnia Burk
Hatcher szedł sobie przez Merchants Street. Właśnie był się ostrzyc u pana
Dollara — a włosy miał mocne i tak gęste, że z trudem mógł je rozczesać.
No więc, kiedy tak szedł, znów się zapomniał i splunął na chodnik. Ale
tytoniowa plwocina nie doleciała na chodnik, bo po drodze obryzgała buty
Księżycowego Człowieka. O ile wiem, Burk nie zrobił tego celowo. Po
prostu Księżycowy Człowiek akurat obok niego przechodził. Burk miał
trochę zboczone poczucie humoru i uznał, że to zabawne. Roześmiał się
tamtemu prosto w twarz. I wiesz, co się stało?
— Co? — spytała mama.
— Tydzień później Burkowi zaczęły wypadać włosy.
— Nie, w to już nie uwierzę!
    — Tak było! — Nieugięty ton ojca wskazywał, że on w każdym razie
w to wierzy. — Nie minął miesiąc od tamtego niefortunnego splunięcia,
113

a Burk był łysy jak kula bilardowa! Zaczął nosić perukę! Tak, proszę
szanownej pani, perukę! O mało nie zwariował! — Oczyma duszy
widziałem ojca pochylonego w fotelu, z miną tak posępną, że matka
zagryza wargi, by nie wybuchnąć śmiechem. — Jeżeli sądzisz, że Dama
nie miała z tym nic wspólnego, to chyba sama postradałaś zmysły!
    — Tom, daję słowo, nie przypuszczałam, że tak głęboko wierzysz
w czarną magię!
    — E tam, wierzę, nie wierzę!  Widziałem łysą pałę Burka Hat-
chera! Rany, mógłbym ci opowiedzieć niejedną plotkę, którą słyszałem
o tej kobiecie! Na przykład o żabach, skaczących ludziom do gardeł,
albo o wężach w wazie z zupą, albo... o, nie! Moja noga nie postanie
w tym domu!
    — A jeżeli obrazi się na nas za to, że nie przyjdziemy? — zapytała
mama.
Pytanie zawisło w powietrzu.
—	Czy nie rzuci na nas zaklęcia, jeśli nie zabiorę do niej Cory'ego?
Znałem ten ton i wiedziałem, że mama teraz drażni się z ojcem. Ojciec
jednak nie odpowiadał i przypuszczalnie przeżuwał wszelkie możliwe
tragiczne konsekwencje zlekceważenia zaproszenia Damy.
    — Sądzę, że lepiej będzie, jeżeli pójdę z Corym — podjęła mama
— żeby jej okazać szacunek. Tak czy owak, nie jesteś ani trochę ciekawy,
dlaczego chce się z nami zobaczyć?
— Nie!
— Ani odrobineczkę?
    — Boże — westchnął tato po kolejnym namyśle. — Potrafiłabyś
namawiać ropuchę, żeby się leczyła z brodawek. Dama trzyma je pewnie
w słoiku, obok sproszkowanej mumii i skrzydeł nietoperza!
    W rezultacie kiedy w piątek słońce zaczęło opadać za ciemniejący
horyzont, a przez ulice Zephyr powiał chłodny wiatr, wsiedliśmy z mamą
do furgonetki i pojechaliśmy w świat. Tato pozostał przy radioodbiorniku,
nastawionym na oczekiwaną transmisję z rozgrywek baseballowych, ale
jestem pewien, że myślą był z nami. Po prostu nie chciał popełnić jakiegoś
błędu i obrazić Damy słowem albo czynem. Muszę przyznać, że sam też
nie byłem wcieleniem kamiennego spokoju. Pod białą koszulą z dopinanym
krawatem, który nakazała mi włożyć mama, kołatały rozdygotane nerwy.
    W Bruton wciąż wrzała praca. Czarni zawzięcie zbijali swoje domy
z powrotem w jedną całość. Minęliśmy miejscowe centrum handlowe
114

— niewielki placyk, na którym znajdował się zakład fryzjerski, sklep
spożywczy, sklep z obuwiem i odzieżą, a także parę innych firm
prowadzonych przez mieszkańców Bruton. Mama skręciła w Jessamyn
Street i na jej końcu zatrzymała się przed domem, w którym wszystkie
okna jarzyły się światłem.
    Mały drewniany dom —jak już wspominałem — pokrywały jaskrawe
plamy pomarańczowej, czerwonej, szkarłatnej i żółtej farby. Z boku stał
garaż, w którym — jak się domyśliłem — przechowywano pontiaca
wysadzanego sztucznymi brylantami. Trawnik był schludnie przystrzyżony,
a od krawężnika aż do schodów na ganek prowadził chodnik. Dom nie
budził przerażenia, nie wyglądał też na rezydencję władczyni, był całkiem
zwyczajny i jeśli nie liczyć bajecznie kolorowej fasady, nie różnił się
zbytnio od innych domów przy tej samej ulicy.
    Mimo to zawahałem się, kiedy mama obeszła samochód i otworzyła
mi drzwi.
    —	No, chodź — powiedziała. W głosie usłyszałem napięcie, którego
nie sposób się było domyślić z jej miny. Miała na sobie odświętną
sukienkę i najlepsze wyjściowe buty. — Już prawie siódma.
    Siódma — pomyślałem. Czy siódemka nie była czasem magiczną
cyfrą voodoo?
—	Może tato miał rację? — zaoponowałem. — Może nie powinniśmy...
—	Nic nam nie grozi. Patrz, ile świateł.
Jeśli to miało mnie uspokoić, nie podziałało.
    —	Nie ma się czego bać — dodała. I to mówiła kobieta, która bała się,
że szara farba izolacyjna, jaką ostatnio pokryto dach szkoły podstawowej,
może być szkodliwa dla płuc!
    Nie wiem, jak udało mi się wdrapać po schodach na werandę. Latarnia
przed drzwiami pomalowana była na żółto, zapewne po to, by odstraszać
żuki. Wyobrażałem sobie, że na drzwiach wisi kołatka w kształcie trupiej
czaszki ze skrzyżowanymi piszczelami, ale zamiast tego zobaczyłem
niewielką srebrną rączkę.
—	Do dzieła — powiedziała mama i zastukała do drzwi.
Posłyszeliśmy stłumioną rozmowę, a potem odgłos kroków. Zdawałem
sobie sprawę, że mamy coraz mniej czasu na ucieczkę. Mama objęła mnie
ramieniem i chyba poczułem, jak bije jej serce. Potem gałka w drzwiach
przekręciła się powoli i dom Damy otworzył przed nami swe podwoje.
W progu pojawił się wysoki, barczysty Murzyn w granatowym ubraniu,
115

białej koszuli i krawacie. Wydał mi się równie wielki i krzepki jak czarny
dąb. Jego dłonie wyglądały, jak gdyby mógł nimi kruszyć kule do gry
w kręgle. Brakująca część nosa została chyba odcięta za pomocą brzytwy.
Zrośnięte u jego nasady brwi były gęste jak sierść wilkołaka.
    W siedmiu magicznych słowach: ten czarny olbrzym wystraszył mnie
na śmierć.
— Eee... — zaczęła mama i głos odmówił jej posłuszeństwa. — Eee...
    — Proszę, niech pani wejdzie, pani Mackenson. — Potwór uśmiechnął
się, a jego oblicze straciło nieco ze swej grozy i stało się nawet uprzejme.
Ale głęboki jak miedziany bęben głos przejmował dreszczem aż do szpiku
kości. Murzyn usunął się na bok, a mama chwyciła mnie za rękę
i wciągnęła do środka.
Drzwi zamknęły się za nami.
    Wewnątrz powitała nas młoda kobieta o kakaowej skórze. Miała twarz
w kształcie serca i piwne oczy. Uścisnęła dłoń mojej mamie i powiedziała
z uśmiechem:
    — Jestem Amelia Damaronde i naprawdę bardzo się cieszę, że
mogłam panią poznać. — Na obu rękach nosiła pęki bransoletek, a w każdym
uchu po pięć złotych kolczyków.
— Miło mi. To jest mój syn, Cory.
    — A, więc to jest ten młody człowiek!  — Amelia Damaronde
odwróciła się do mnie. Miała w sobie coś, co sprawiało, iż przestrzeń
między nami robiła wrażenie naładowanej elektrycznością. — Fajnie, że
też przyszedłeś. To jest mój mąż, Charles.
    Olbrzymi Murzyn skinął nam głową. Amelia sięgała mu ledwie pod
pachę.
— Pomagamy Damie we wszystkim — wyjaśniła.
    — Rozumiem. — Mama kurczowo ściskała mnie za rękę, podczas
gdy ja rozglądałem się dookoła. Ludzki umysł to przedziwny organ.
Wymyśla pajęczyny tam, gdzie nie ma pająków, a mrok tam, gdzie palą się
światła. Salonik Damy nie był świątynią szatana ani składem czarnych
kotów i bulgoczących retort. Był to zwyczajny pokój; stały tu krzesła, sofa
i mały stolik zastawiony bibelotami. Etażerka pełna była książek, a na
ścianach wisiały kolorowe obrazy w ramkach. Jeden z nich przykuł moją
uwagę: przedstawiał twarz brodatego czarnego mężczyzny o oczach
przymkniętych w grymasie ekstazy lub bólu. Na jego głowie widniała
cierniowa korona.
116
    
Nigdy przedtem nie widziałem czarnego Jezusa. Byłem zbity z tropu,
lecz równocześnie w moim mózgu otworzyła się jakaś klapka, odsłaniając
pogrążone w mroku obszary, z których istnienia nie zdawałem sobie nawet
sprawy.
    Nagle z korytarza wszedł do pokoju Księżycowy Człowiek. Na jego
widok oboje z mamą wzdrygnęliśmy się. Miał na sobie błękitną koszulę
z podwiniętymi rękawami, czarne spodnie i szelki. Dziś prezentował tylko
jeden zegarek, a zamiast łańcucha z wielkim pozłacanym krucyfiksem
wystawał mu zza kołnierzyka tylko biały brzeg podkoszulka. Nie miał też
na głowie cylindra; strzępiasta linia, dzieląca czarną i bladożółtą skórę,
ciągnęła się wzdłuż wysokiego czoła i niknęła w grzywie wełnistych,
białych włosów. Szpiczasta bródka zadarta, była nieco do przodu. Ciemne,
otoczone siatką zmarszczek oczy spoczęły najpierw na mojej mamie,
a potem na mnie. Księżycowy Człowiek uśmiechnął się lekko i skłonił
głowę, po czym uniósł kościsty palec i gestem zaprosił nas na korytarz.
Nadszedł czas, by stanąć przed Damą.
    — Ostatnio nie czuje się najlepiej — powiedziała nam Amelia.
— Doktor Parrish pakuje w nią fury witamin.
— Ale to chyba nic groźnego, prawda? — spytała mama.
    — Ten deszcz siadł jej na płuca. Wilgoć zawsze jej szkodzi, ale odkąd
zaczęło świecić słońce, jej stan znacznie się poprawił.
    Podeszliśmy do drzwi. Księżycowy Człowiek sięgnął do klamki.
Ramiona miał wątłe i przygarbione. Otworzył drzwi; poczułem zapach
przykurzonych fiołków.
Amelia zajrzała do środka.
— Proszę pani. Przyszli pani goście.
Wewnątrz zaszeleściła pościel.
— Poproś, żeby weszli — dał się słyszeć drżący głos starej kobiety.
Moja mama zrobiła głęboki wdech i wkroczyła do pokoju. Musiałem
wejść razem z nią, bo trzymała moją dłoń jak w kleszczach. Księżycowy
Człowiek pozostał na korytarzu, a Amelia powiedziała:
    —	Jeżeli będę potrzebna, proszę zawołać — po czym delikatnie
zamknęła za nami drzwi.
I oto znaleźliśmy się twarzą w twarz z Damą.
    Leżała na białym żelaznym łóżku, podparta haftowaną poduszką
i przykryta podciągniętą prawie pod szyję kołdrą. Na ścianach pokoju
wymalowane były palczaste liście w gęstwie zielonych pędów i gdyby nie
117

cichy jęk wentylatora, można by pomyśleć, że znaleźliśmy się w równikowej
dżungli. Na nocnej szafce, zagraconej stosami książek i czasopism, paliła
się elektryczna lampka; w zasięgu ręki leżały też okulary w drucianej
oprawce.
    Dama przyglądała nam się przez chwilę, a my jej. W białej pościeli
czerń jej skóry przybrała niemal granatowy odcień. Całą twarz miała
pokrytą zmarszczkami. Przypominała jedną z tych laleczek, których
jabłkowe buzie więdną w upalnym południowym słońcu. Miałem kiedyś
okazję widzieć garść świeżego śniegu zeskrobanego z rur w lodowni, ale
miękki obłok włosów Damy był od niego bielszy. Miała na sobie błękitną
nocną koszulę na ramiączkach, osłaniających kościste barki. Sterczące
obojczyki rozciągały jej skórę tak mocno, iż miałem wrażenie, że muszą
jej sprawiać ból. Tak samo kości policzkowe: wydawały się dość ostre, by
przeciąć na pół brzoskwinię. Prawdę powiedziawszy, tylko jedno wyróżniało
ją spośród innych sędziwych, wysuszonych Murzynek, którym głowy
trzęsły się już ze starości.
Miała zielone oczy.
    Słowo „zielone" nie oznacza tu żadnego spłowiałego koloru. Mam na
myśli barwę przejrzystych szmaragdów, klejnotów, jakich mógłby
poszukiwać Tarzan w jednym z zaginionych miast Afryki. Lśniły uwięzionym
i płonącym w nich światłem; patrząc w nie człowiek czuł, że jego
najgłębsza jaźń zostanie zaraz otwarta jak puszka sardynek, że za chwilę
da sobie wykraść wszystkie tajemnice. I właściwie nie miał nic przeciwko
temu; może nawet chciał, by tak się stało. Nigdy w życiu, aż do dziś, nie
widziałem takich oczu. Przerażały mnie, lecz zarazem nie mogłem
oderwać od nich wzroku, bo były piękne jak drapieżne dzikie zwierzę,
którego nawet na moment nie wolno wypuścić spod kontroli.
   Dama zamrugała powiekami, a na jej pomarszczonych ustach pojawił
się uśmiech. Jeśli te zęby były sztuczne, stanowiły mistrzowską imitację.
— Ślicznie wyglądacie oboje — odezwała się słabym głosem.
— To miło z pani strony — zdołała wyjąkać mama.
— Pani mąż nie chciał przyjść.
— Eee... nie, to znaczy... słucha w radiu transmisji z meczu.
— Taką znalazł sobie wymówkę? — Dama uniosła nieco białe brwi.
— Ja... nie rozumiem, co pani ma na myśli.
   — Są tacy — powiedziała Dama — którzy się mnie boją. Potrafi to
pani sobie wyobrazić? Boją się starej kobiety, która niedługo skończy sto
118

sześć lat! A ja tymczasem leżę w łóżku i nie mogę nawet zejść na kolację!
Kocha pani męża, pani Mackenson?
— Tak. Bardzo.
    — To dobrze. Prawdziwa i wierna miłość może was przeprowadzić
przez każde wertepy. A muszę ci powiedzieć, złotko, że czeka was jeszcze
sporo wyboistych dróg, zanim oboje będziecie w moim wieku.
    Cudowne i przerażające zielone oczy w pomarszczonej czarnej twarzy
zwróciły się teraz na mnie, jak gdyby chciały mnie przewiercić na wylot.
    — Witaj, młody człowieku — usłyszałem. — Pomagasz mamie
w domu?
— Tak, psze pani — wyszeptałem. Gardło miałem wyschnięte na wiór.
— Wycierasz naczynia? Sprzątasz w swoim pokoju? Zamiatasz ganek?
— Tak, psze pani.
    — To znakomicie. Ale założę się, że jeszcze nigdy nie robiłeś z miotłą
tego, do czego posłużyła ci szczotka Nili Castile, prawda?
Z trudem przełknąłem ślinę. Teraz już oboje z mamą wiedzieliśmy,
o co chodzi.
Dama uśmiechnęła się szeroko.
— Szkoda, że mnie tam nie było. Jak mi Bóg miły, żałuję!
— Nila pani powiedziała? — spytała mama.
    — Owszem. Odbyłam też długą rozmowę z małym Gavinem. — Dama
nie spuszczała ze mnie wzroku. — Ocaliłeś mu życie, młody człowieku.
Wiesz, ile to dla mnie znaczy?
Potrząsnąłem głową.
    —	Bardzo lubiłam matkę Nili, niech odpoczywa w pokoju. Nila jest
mi bliska niczym przybrana córka, a małego zawsze traktowałam jak
własnego wnuka. Gavin ma przed sobą ładny kawał uczciwego życia.
Pozwoliłeś mu je przeżyć.
—	Ja tylko... nie chciałem, żeby mnie też zjadł — wyjąkałem.
Zachichotała. Powietrze rzęziło jej w płucach.
    — Przegoniłeś go miotłą! Panie Boże! Myślał, że taka z niego cwana
bestia, że może wypłynąć z rzeki i urządzić sobie u nas ucztę! Ale ty mu
zgotowałeś godny poczęstunek, prawda?
— Zjadł psa — powiedziałem.
    — Nie wątpię. — Dama przestała chichotać i splotła chude palce na
brzuchu. Spojrzała na moją mamę. — Wyświadczyła pani przysługę Nili
i jej ojcu. I dlatego kiedykolwiek coś się pani popsuje, proszę dzwonić do
119

pana Lightfoota, a on to już naprawi. Pani syn uratował życie
Gavinowi. Dlatego chciałabym mu coś podarować, jeżeli pani się
zgodzi.
— Ależ to zbyteczne...
    — Nic nie jest zbyteczne. — Dama zirytowała się nieco, co natchnęło
mnie myślą, że za młodu musiała być z niej twarda sztuka. — I dlatego
właśnie zamierzam to zrobić.
— Dobrze — spłoszyła się mama.
    — Młody człowieku — wzrok Damy znów spoczął na mnie — co
chciałbyś dostać?
Zastanowiłem się przez moment.
— Cokolwiek zechcę? — upewniłem się.
— W granicach rozsądku — wtrąciła mama.
— Cokolwiek zechcesz.
    Zastanowiłem się jeszcze przez chwilę, ale nie miałem zbytnich
kłopotów z podjęciem decyzji.
— Rower. Nowy rower, na którym nikt jeszcze nie jeździł.
— Nowy rower. — Dama skinęła głową. — Z lampą?
— Tak, proszę pani.
— I klaksonem?
— Byłoby fajnie — przytaknąłem.
— I chcesz, żeby był szybki? Szybszy niż kot, który ucieka na drzewo?
— Tak, psze pani. — Odczuwałem coraz większe podniecenie. — Jasne!
    — To bardzo ładnie z pani strony — włączyła się do rozmowy mama
— naprawdę to doceniamy. Ale przecież możemy pójść do sklepu razem
z ojcem Cory'ego i wybrać jakiś rower, skoro już...
— On nie będzie ze sklepu — przerwała jej Dama.
— Słucham?
    — Nie będzie ze sklepu. — Stara kobieta zawiesiła głos, dając mamie
czas na przetrawienie jej słów. — Te ze sklepu nie są dostatecznie dobre.
Nie są wyjątkowe. Młody człowieku, chciałbyś przecież mieć naprawdę
wyjątkowy rower, czyż nie?	(
—	Ja... myślę, że nie będę wybrzydzał, proszę pani.
Znów się roześmiała.
    —	No, proszę, co za mały dżentelmen! A zatem, proszę szanownego
pana, pan Lightfoot i ja odbędziemy bojową naradę i zobaczymy, co uda
się nam wykombinować. Czy to ci odpowiada?
120
    
Powiedziałem, że tak, chociaż nie za bardzo potrafiłem zrozumieć,
w jaki sposób ich narada miała zaowocować nowiuteńkim rowerem.
—	Podejdź bliżej — poleciła. — Chodź no tutaj, chłopcze.
Mama wypuściła mnie z objęć i podszedłem do łóżka. Szmaragdowe
oczy gorzały przede mną jak dwie lampy spirytusowe.
— Co jeszcze lubisz robić oprócz tego, że jeździsz na rowerze?
— Lubię grać w baseball. Lubię czytać. Lubię pisać opowiadania.
    — Opowiadania! — Brwi Damy znów podjechały do góry. — Czy to
znaczy, że mamy tu literata?
    — Cory od małego przepada za książkami — wyjaśniła mama.
— Pisze króciutkie nowele o kowbojach, detektywach i...
— Potworach — dokończyłem. — Czasami.
    — O potworach? — powtórzyła staruszka. — Napiszesz o Starym
Mojżeszu?
— Niewykluczone.
    — Napiszesz kiedyś książkę?  Może  o naszym mieście  i jego
mieszkańcach?
— Nie wiem — wzruszyłem ramionami.
— Spójrz na mnie — rozkazała.
Spojrzałem.
— Patrz uważnie.
    Spojrzałem uważnie. I wtedy stało się coś dziwnego. Dama zaczęła
mówić i miałem wrażenie, że kiedy mówi, powietrze między nami
opalizuje perłowo. Jej oczy pochwyciły moje w pułapkę; nie mogłem
oderwać od niej wzroku.
    —	Mnie też nazywano potworem — powiedziała. — Mówiono o mnie
i gorzej. Widziałam śmierć swojej mamy, a nie byłam wtedy wiele starsza
od ciebie. Zabiła ją kobieta zazdrosna o jej dar. Przysięgłam sobie, że
kiedyś ją odnajdę. Nosiła czerwoną sukienkę, a na ramieniu siedziała jej
małpa, która mówiła różne rzeczy. Ta kobieta nazywała się LaRouge.
Szukałam jej przez całe życie, ale w końcu znalazłam. Byłam w Lepersville,
płynęłam łodzią przez zalane wodą plantacje.
W migotliwej mgiełce na jej twarzy zaczęły wygładzać się zmarszczki.
    —	Widziałam chodzące trupy, a mój najlepszy przyjaciel pokryty był
łuską i pełzał na brzuchu.
    Twarz Damy znów odmłodniała. Jej uroda zaczęła palić mi policzki
żywym ogniem.
121
    
—	Widziałam tego, który robi maski. Splunęłam w źrenice szatana
i zatańczyłam w salach Czarnego Zakonu.
    Była dziewczyną o długich czarnych włosach, wysokich i dumnych
kościach policzkowych i ostrym podbródku. W jej oczach kłębiły się
przerażające wspomnienia.
—	Przeżyłam życie sto razy — powiedziała głośno  i wyraźnie
—	i wciąż jeszcze nie jestem martwa. Widzisz mnie, młody człowieku?
    —	Tak, proszę pani — usłyszałem swój głos, dobiegający z ogromnej
odległości. — Widzę.
    W ułamku sekundy czar prysł. W jednej chwili patrzyłem na piękną
młodą kobietę, a już w następnej miałem przed sobą Damę taką, jaka była
naprawdę — stusześcioletnią staruszkę. Jej oczy nieco ochłodły, ale i tak
czułem, że mam gorączkę.
    —	Kiedyś napiszesz opowieść o moim życiu — powiedziała. Brzmiało
to bardziej jak rozkaz niż jak rzucona mimochodem uwaga. — Może teraz
pójdziesz sobie porozmawiać z Amelią i Charlesem, a ja w tym czasie
zamienię parę słów z twoją mamą?
    Powiedziałem, że chętnie. Nogi miałem jak z waty. Minąłem mamę
i skierowałem się do drzwi. Pot sączył mi się za kołnierz. Kiedy byłem już
w drzwiach, przyszła mi do głowy pewna myśl i odwróciłem się z powrotem
w stronę łóżka.
    — Przepraszam panią... — zaryzykowałem. — Czy może... znalazłoby
się u pani coś, co pomogłoby mi zdać matmę? To znaczy... jakiś magiczny
napój albo coś w tym rodzaju?
— Cory! — syknęła mama.
Ale Dama tylko uśmiechnęła się i powiedziała:
    —	Owszem, młody człowieku. Powiedz Amelii, żeby przygotowała ci
wywar numer dziesięć. Wypij go, a kiedy wrócisz do domu, ucz się pilnie,
pilniej niż kiedykolwiek przedtem. Tak pilnie, że będziesz mógł rachować
nawet przez sen. — Uniosła palec. — Myślę, że ta sztuczka podziała.
    Wyszedłem z pokoju i zamknąłem za sobą drzwi, gotów skosztować
magii.
— Wywar numer dziesięć? — spytała podejrzliwie mama.
— Szklanka mleka z gałką muszkatołową — wyjaśniła staruszka.
—	Mamy z Amelią cały spis wywarów przeznaczonych dla ludzi, którym
potrzeba czegoś na wzmocnienie odwagi, pewności siebie czy czego tam
jeszcze.
122
— 
I na tym polega cała pani magia?
    — Większość. Ludziom trzeba tylko dać klucz, a sami już sobie
poradzą z otwarciem zamka. — Dama przekrzywiła głowę.— Ale jest też
inny rodzaj magii. I dlatego chciałam z panią porozmawiać.
    Mama milczała. Nie pojmowała, do czego to wszystko zmierza.
    — Miałam wizje — powiedziała Dama. — Wizje na jawie i we śnie.
Zaczęło się tu dziać coś złego. Na drugim brzegu też zapanował niepokój.
— Na drugim brzegu?
    — Tam, dokąd idą umarli. Po drugiej stronie rzeki. Nie Rzeki
Tecumseha. Szerokiej, ciemnej rzeki, którą ja też niedługo przepłynę.
A wtedy obejrzę się za siebie, wybuchnę śmiechem i powiem: „A więc
o to w tym wszystkim chodzi!"
    Mama potrząsnęła głową, kompletnie otumaniona.
    — Cały porządek runął — ciągnęła stara kobieta — zarówno w krainie
żywych, jak i na ziemi umarłych. Wiedziałam, że coś jest nie tak, kiedy
Damballah nie przyjął poczęstunku. Jenna Velvadine opowiadała mi, co
zaszło w waszym kościele w wielkanocny poranek. To także była sprawka
duchów.
— To były osy — podkreśliła mama.
    — Dla was osy. Dla mnie przesłanie. Na drugim brzegu ktoś strasznie
cierpi.
— Nie...
    — ...rozumiem? — dokończyła za nią staruszka. — Wiem, że pani
tego nie rozumie. Czasem mnie samej ciężko to pojąć. Ale znam język
bólu, pani Mackenson. Mówiłam nim od dziecka.
    Sięgnęła do szafki nocnej, otworzyła szufladę i wyjęła z niej kawałek
papieru w linie, wyrwany z notesu. Podała go mojej mamie.
    — Poznaje to pani?
    Mama spojrzała na kartkę. Był na niej odręczny, wykonany ołówkiem
szkic głowy; wyglądało to na czaszkę z odrzuconymi do tyłu skrzydłami,
wyrastającymi ze skroni.
    — Widuję we śnie mężczyznę z takim tatuażem na ramieniu. Widzę
też parę rąk: w jednej jest gumowa pałka owinięta czarną taśmą, a druga
trzyma drut. Słyszę głosy, ale nie wiem, co mówią. Ktoś krzyczy i bardzo
głośno gra muzyka. ,
    — Muzyka? —Mama poczuła, że przenikają chłód. Ojciec opowiedział
jej o zwłokach w samochodzie. Poznała skrzydlatą czaszkę.
123

Dama skinęła głową.
    — Albo z płyt, albo ktoś wypruwa flaki z pianina. Mówiłam o tym
Charlesowi. Przypomniał mi artykuł, który ukazał się w jednym z marcowych
numerów „Dziennika". To pani mąż widział, jak ten nieboszczyk tonie
w Jeziorze Saksońskim, prawda?
— Tak.
— Czy to może mieć coś wspólnego z tą sprawą?
    Mama nabrała głęboko powietrza, przytrzymała je w płucach, a potem
wypuściła.
— Tak — powiedziała.
— Tak właśnie myślałam. Czy pani mąż dobrze sypia?
— Nie. Ma... złe sny. Śni mu się jezioro i... ten człowiek.
    — Próbuje dotrzeć do pani męża — stwierdziła Dama. — Przyciągnąć
jego uwagę. Ja odbieram wiadomość tylko przez przypadek, jak gdybym
włączyła się do cudzej rozmowy telefonicznej.
— Wiadomość? Jaką wiadomość?
    — Nie wiem — przyznała Dama. — Ale takie cierpienie z pewnością
może doprowadzić człowieka do utraty zmysłów.
Oczy mamy zaszkliły się łzami.
    —	Ja... nie umiem... nie potrafię... — Głos jej się załamał, a po
lewym policzku pociekła łza jak strużka żywego srebra.
    — Niech mu pani pokaże ten rysunek. Niech mu pani powie,
żeby mnie odwiedził, jeśli chce o tym porozmawiać.  Wie,  gdzie
mieszkam.
— Nie przyjdzie. On się pani boi.
    — Musi mu pani uświadomić, że ta sprawa doprowadzi go do
szaleństwa, jeżeli jej nie załatwi. Proszę mu powiedzieć, że mogę się
jeszcze okazać najlepszym sojusznikiem, jakiego miał w życiu.
    Mama skinęła głową. Złożyła kartkę z notesu we czworo i zacisnęła ją
w dłoni.
    —	Niech pani wytrze oczy — poradziła jej Dama. — Chyba nie chce
pani zmartwić tego młodego człowieka?
Kiedy mama wróciła już do równowagi, staruszka chrząknęła z uznaniem.
    —	O, proszę! Znowu wygląda pani ślicznie. A teraz proszę powiedzieć
synowi, że dostanie rower, gdy tylko będę mogła się tym zająć. I proszę go
przypilnować, żeby się uczył. Wywar numer dziesięć nie skutkuje, jeżeli
mama albo tato nie stworzą mu do tego warunków.
124
    
Mama podziękowała Damie za to, że była taka miła. Powiedziała, że
postara się skłonić ojca, żeby ją odwiedził, ale niczego nie może obiecać.
    — W każdej chwili będzie tu mile widziany — rzekła Dama. — Niech
pani dba o siebie i swoją rodzinę.
    Kiedy szliśmy do samochodu, w kącikach miałem jeszcze resztki
wywaru numer dziesięć. Czułem, że teraz mogę podrzeć książkę do matmy
na strzępy.
    Wyjechaliśmy z Bruton. Rzeka falowała miękko pomiędzy dwoma
brzegami. Nocny wiatr delikatnie dmuchał przez gałęzie drzew. W domach,
za oświetlonymi oknami, ludzie kończyli jeść kolację. Głowę miałem
zaprzątniętą dwoma obrazami: nieziemsko piękną twarzą młodej kobiety
o zielonych oczach oraz nowym rowerem, wyposażonym w przednią
lampę i klakson.
    Mama rozmyślała o martwym człowieku, którego ciało leżało na dnie
jeziora, lecz duch nawiedzał we śnie ojca, a teraz również Damę.
Lato stało już u wrót miasta, perfumując ziemię zapachem kapryfolium
i fiołków.
Gdzieś w Zephyr ktoś grał na pianinie.

II
LATO ANIOŁÓW I DIABŁÓW

1. Ostatni dzień szkoły
Tik... tik... tik...
    Bez względu na to, co mówi kalendarz, zawsze uważałem ostatni
dzień szkoły za pierwszy dzień lata. Słońce powoli stawało się coraz
gorętsze i dłużej wisiało na niebie, ziemia się zazieleniła, a niebo
przejaśniło i teraz snuły się po nim tylko najlżejsze piórka obłoków. Upał
skomlał o naszą uwagę jak pies, który wie, że nadchodzi jego wielki
dzień; na boisku do baseballu przystrzyżono trawę i odnowiono wszyst-
kie białe linie, a basen został odmalowany i napełniony wodą. Kiedy
nasza wychowawczyni, pani Selma Neville, rozpływała się nad tym, jak
pożytecznie spędziliśmy ten rok i ile nowych rzeczy zdołaliśmy się
nauczyć, wszyscy uczniowie, którzy przebrnęli przez gehennę egzami-
nów końcowych, jednym okiem zezowali na zegar.
Tik... tik... tik...
    W ławce, ustawionej zgodnie z alfabetem pomiędzy Rickym Lembeckiem
a Dinah Macurdy, jedna moja połowa słuchała nauczycielki, podczas gdy
druga nie mogła się doczekać końca jej wywodów. Głowę miałem pełną
słów. Musiałem przynajmniej część z nich wytrząsnąć na ciepły, letni
wiatr. Ale aż do ostatniego dzwonka stanowiliśmy własność pani Neville,
musieliśmy więc siedzieć i czekać, aż wyratuje nas czas, niczym Roy
Rogers kłusujący przez wzgórza.
Tik... tik... tik...
Litości!
    Za prostokątnymi oknami w metalowych ramach czekał na nas świat.
Nie miałem pojęcia, jakie przygody spotkają mnie i moich kolegów latem
1964 roku. Wiedziałem tylko, że letnie dni są długie i leniwe, a kiedy
słońce wreszcie ustępuje z nieba, śpiewają cykady i wirują w tańcu
129

robaczki świętojańskie; nie trzeba robić lekcji i jest naprawdę cu-
downie! Zdałem egzamin z matmy i — ze średnią trzy minus, skoro
już musicie znać prawdę — wywinąłem się od letnich kursów po-
prawkowych. Kiedy wraz z przyjaciółmi oddawaliśmy się wakacyjnym
rozkoszom, szalejąc w krainie wolności, nieraz myśleliśmy o uwię-
zionych w szkole nieszczęśnikach — takich jak Ben, skazany na
tę katorgę w zeszłym roku — i współczuliśmy im głęboko, bo
czas gnał do przodu bez nich, a przecież nie stawali się przez
to młodsi.
Tik... tik... tik...
Czas, król okrutników.
    Z korytarza dobiegł szmer i tupot nóg, potem śmiech i okrzyki czystej,
pieniącej się radości. Jakaś nauczycielka zdecydowała się wypuścić klasę
trochę wcześniej. Wszystko się we mnie zatrzęsło na myśl o tej krzyczącej
niesprawiedliwości. Ale pani Neville, która nosiła aparat słuchowy
i farbowała włosy na pomarańczowo, chociaż miała co najmniej sześćdziesiąt
lat, mówiła dalej, jak gdyby za drzwiami wcale nie było słychać odgłosów
ucieczki. Nagle uświadomiłem sobie, że ona nie chce nas wypuścić.
Pragnęła nas zatrzymać najdłużej, jak to było możliwe; nie z czystej
belferskiej przekory, ale być może dlatego, że w domu nikt na nią nie
czekał, a lato spędzone w samotności nie jest latem.
    —	Mam nadzieję, że w czasie wakacji ani chłopcy, ani dziewczęta
nie zapomną o bibliotece — mówiła do nas łagodnie ta sama osoba,
która w gniewie potrafiła krzesać takie iskry,  że tamten  spadający
meteor wyglądał przy nich jak niewypał. — Nie wolno wam przestać
czytać tylko dlatego, że lekcje się skończyły. Wasze umysły zostały
stworzone po to, by ich używać, więc do września nie oduczcie się
myś...
DRRRRRRYŃ!
Zerwaliśmy się równocześnie, jak odnóża jednego podrażnionego owada.
    —	Chwileczkę — powiedziała pani Neville. — Chwileczkę. Jeszcze
was nie zwolniłam.
    To już był sadyzm. Przyszło mi na myśl, że pani Neville na pewno
w tajemnicy wyrywa muchom skrzydełka.
    —	Wyjdziecie z mojej klasy — oświadczyła — jak młode damy
i dżentelmeni. Gęsiego proszę, i kolejno rzędami. Panie Alcott, może pan
poprowadzić klasę do wyjścia.
130
    
No, przynajmniej byliśmy już w ruchu. Ale kiedy sala zaczęła
pustoszeć, a na korytarzu rozległo się dzikie wycie, pani Neville zawołała:
—	Cory Mackenson! Proszę, podejdź na chwilę do katedry.
Podszedłem buntując się w duchu. Pani Neville uśmiechnęła się
do  mnie  ustami,  które  przypominały  sznurkową siatkę  z  czerwoną
lamówką.
    — Czy nie jesteś zadowolony, że jednak postanowiłeś się bardziej
przyłożyć do matematyki? — zapytała.
— Tak, proszę pani.
    — Gdybyś przez cały rok uczył się równie pilnie, mógłbyś otrzymać
dyplom pochwalny.
— Tak, proszę pani.
    „Szkoda, że nie dostałem wywaru numer dziesięć jesienią” — prze-
mknęło mi przez myśl.
    Klasa była już pusta. Słyszałem cichnące w korytarzu echa. W powietrzu
unosił się zapach kredy, ołówkowych ostrużyn i chili ze stołówki; duchy
już zaczynały się gromadzić.
    — Lubisz pisać, prawda? — Pani Neville zerknęła na mnie sponad
dwuogniskowych szkieł.
— Chyba tak.
    — Pisałeś najlepsze wypracowania w klasie i masz najwyższą notę
z  ortografii.  Zastanawiałam  się,  czy nie  chciałbyś  wziąć  udziału
w tegorocznym konkursie.
— W konkursie?
    — Konkursie literackim — wyjaśniła. — Przecież wiesz. Rada do
spraw kultury organizuje go co roku w sierpniu.
    O tym nie pomyślałem. Rada do spraw kultury, na której czele stali pan
Grover Dean i pani Evelyn Prathmore, sprawowała pieczę nad zmaganiami
autorów esejów i opowiadań. Zwycięzcy otrzymywali pamiątkowe plakietki
i odczytywali swoje dzieła w czasie uroczystego przyjęcia w bibliotece.
Wzruszyłem ramionami. Opowieści o duchach, kowbojach, detektywach
i potworach z kosmosu nie miały szans w konkursie; pisałem je tylko dla
zabawy, dla siebie.
    —	Powinieneś się nad tym zastanowić — ciągnęła pani Neville.
— Umiesz się posługiwać słowem.
    Ponownie wzruszyłem ramionami. To głupie uczucie, kiedy nauczyciel
mówi do ciebie jak do normalnego człowieka.
131
    — 
Miłych wakacji — powiedziała pani Neville i nagle zdałem sobie
sprawę, że jestem wolny. Moje serce poczuło się jak żaba, która wyskoczyła
na słońce z błotnistej kałuży.
    — Dzięki! — zawołałem i pognałem do drzwi, ale zanim wyszed-
łem, coś kazało mi się obejrzeć. Pani Neville siedziała za katedrą, na
której tym razem nie było wypracowań do sprawdzenia ani książek
pełnych wiedzy, wtłaczanej nam do głów. Oprócz bibuły i temperówki,
która na jakiś czas miała zostać bezrobotna, na katedrze leżało tylko
czerwone jabłko, ofiarowane pani Neville przez Paulę Erskine. Widzia-
łem, jak otoczona padającym z okna światłem nauczycielka sięga po
jabłko i podnosi je do ust, zupełnie jak na zwolnionym filmie, a potem
rozgląda się po sali, pełnej pustych ławek porytych inicjałami pokoleń,
które przewaliły się niczym fala tocząca się w przyszłości. Nagle wydała
mi się strasznie stara.
— Miłych wakacji, pani Neville! — Zawołałem od progu.
— Żegnaj! — powiedziała i uśmiechnęła się.
    Biegłem korytarzem; moje ramiona uwolniły się wreszcie od ciężaru
książek, a mózg — od faktów i cyfr, dat i cytatów. Wybiegłem
wprost w złociste światło słońca i w ten sposób zaczęło się dla
mnie lato.
    Wciąż nie miałem roweru. Upłynęły już prawie trzy tygodnie od
wizyty, którą złożyliśmy Damie. Bez przerwy nagabywałem mamę, żeby
do niej zadzwoniła, ale kazała mi zachować cierpliwość i powiedziała, że
dostanę nowy rower, kiedy go przyślą, ani minuty wcześniej. Mama i tato
odbyli długą rozmowę na temat Damy, siedząc na ganku w błękitnym
wieczornym półmroku. Zdaje się, że rozmowa nie była przeznaczona dla
moich uszu, ale dosłyszałem, jak tato powiedział: „Nie obchodzi mnie, co
jej się śni. Nie pójdę tam". Czasami budziłem się w nocy, kiedy krzyczał
przez sen, a potem mama próbowała go uspokoić. Słyszałem, jak mamrotał:
.jezioro..." albo „na dno i w mrok..." Wiedziałem, co utkwiło mu
w myślach niczym brudna drzazga. Podczas obiadów tato zaczął odsuwać
od siebie prawie pełny talerz, gwałcąc tym samym zasadę, która najczęściej
przybierała postać słów: „Opróżnij talerz do czysta, Cory, w Indiach wielu
chłopców głoduje". Zaczął tracić na wadze i coraz ciaśniej zaciągał pasek
przy spodniach swojego mleczarskiego uniformu. Nawet twarz zaczęła mu
się zmieniać: kości policzkowe stawały się coraz ostrzejsze, a oczy
zapadły się głęboko. Bez przerwy słuchał w radiu transmisji z rozgrywek
132

baseballowych; oglądał też mecze w telewizji. Często zasypiał w fotelu.
Spał z otwartymi ustami, a po twarzy przebiegały mu bolesne skurcze.
Zaczynałem się o niego bać.
    Chyba rozumiem, co go tak, gryzło. Nie chodziło tylko o to. że widział
nieboszczyka; nawet nie o to, że człowiek ten został zamordowany. W Zephyr
zdarzały się już morderstwa, chociaż, dzięki Bogu, było ich niewiele. Myślę,
że najbardziej wstrząsnęła nim zimna brutalność tego ohydnego czynu.
    Pod wieloma względami ojciec był mądrym człowiekiem. Miał dużo
zdrowego rozsądku, odróżniał dobro od zła i zawsze wiedział, co mówi,
ale równocześnie często podchodził do świata zbyt naiwnie. Nie sądzę, by
kiedykolwiek poważnie traktował możliwość, iż zło mogło zagnieździć się
w Zephyr. Sama myśl, że można bliźniego pobić i udusić, przykuć
kajdankami do kierownicy i odmówić mu chrześcijańskiego pochówku
w poświęconej ziemi — i że to wszystko zdarzyło się tutaj, w miasteczku,
w którym się urodził i wychował — zadawała mu głęboką, jątrzącą się
ranę. Chyba strzaskała coś, czego sam nie potrafił naprawić. Może
dodatkowo utrudniał mu to fakt, że zamordowany wydawał się człowiekiem
pozbawionym przeszłości. Nikt nie odpowiedział na rozesłane przez
szeryfa apele.
    — Przecież nie mógł być nikim — usłyszałem pewnej nocy za ścianą.
— Czyżby nie miał żony, dzieci, braci albo sióstr? Czyżby w ogóle nie
miał żadnej rodziny? Na miłość boską, Rebecco, przecież musiał się jakoś
nazywać! Kim był? I skąd pochodził?
— Tego to już szeryf musi się dowiedzieć.
— J.T. nie potrafi się dowiedzieć niczego! Dał za wygraną!
— Sądzę, że powinieneś zobaczyć się z Damą, Tom.
— Nie.
    — Dlaczego? Przecież widziałeś rysunek. Wiesz, że to ten sam tatuaż.
Dlaczego przynajmniej z nią nie porozmawiasz?
    — Dlatego że... — Tato urwał; czułem, że odpowiedzi szuka we
własnej duszy. — Dlatego że nie wierzę w jej czary, oto dlaczego. To
fałszywe sztuczki. Na pewno przeczytała o tatuażu w „Dzienniku".
    — W gazecie nie podano szczegółowego opisu. Wiesz o tym doskonale.
Poza tym powiedziała, że słyszy głosy i dźwięk fortepianu, a także, że
widzi czyjeś ręce. Idź z nią porozmawiać, Tom. Proszę cię, idź.
    — Ta stara nic mi nie powie — rzekł ojciec stanowczo. — A w każdym
razie nic, co bym chciał usłyszeć.
133
    
I na tym stanęło. Nadal prześladował go we śnie upiór bezimiennego
topielca.
    Ale w pierwszym dniu lata w ogóle o tym wszystkim nie myślałem.
Zapomniałem o Starym Mojżeszu, Nocnej Monie i człowieku w kapeluszu
z zielonym piórkiem. Myślałem tylko o tym, że zaraz spotkam się
z przyjaciółmi i rozpocznie się nasz świąteczny rytuał.
    Do domu wróciłem biegiem. Zbój czekał już na mnie na ganku.
Powiedziałem mamie, że wracam za chwilę, i ze Zbójem przy nodze
zniknąłem między drzewami za domem. W lesie było zielono i od-
świętnie. Ciepły wiatr poruszał listowiem, a jaskrawe słońce spływało
w dół po ciemnych pniach. Dotarłem do ścieżki, która poprowadziła
mnie jeszcze dalej w leśne ostępy. Zbój zawieruszył się na chwilę
i zdążył jeszcze zapędzić na drzewo wiewiórkę, zanim mnie dogonił.
Po dziesięciu minutach przedarłem się przez chaszcze na obszerną,
zieloną polanę na wzgórzu, u którego stóp rozciągało się Zephyr. Moi
przyjaciele, którzy przyjechali na rowerach, byli już na miejscu, a wraz
z nimi ich psy: ogromny rudy Wódz Johnny'ego Wilsona, Jazgot Bena
Searsa i łaciaty, brązowo-biały Kumpel Davy'ego Raya Callana.
    Tu, na górze, wiatr był silniejszy. Wirował wokół polany radosnym
pierścieniem letniego powietrza.
— Hurra! — wrzasnął Davy Ray. — Koniec ze szkołą!
    — Koniec ze szkołą! — zawył Ben i zaczął skakać dookoła jak wariat,
przy wtórze głośnego szczekania Jazgota.
    Johnny tylko się uśmiechnął i spojrzał z góry na miasto. Słońce kładło
mu się na twarzy gorącym rumieńcem.
— Gotowy? — spytał mnie Ben.
— Gotowy — przytaknąłem. Serce zaczęło mi walić jak opętane.
— Wszyscy gotowi?! — wrzasnął Ben.
Byliśmy gotowi.
— A zatem do dzieła! Już lato!
    Ben zaczął biec szerokim kołem wzdłuż brzegu polany, a obok
niego długimi susami pędził Jazgot. Ruszyłem za nimi, a Zbój
zygzakiem poszedł w moje ślady. Za nami pobiegli Johnny i Davy
Ray. Ich psy ganiały tam i z powrotem po polanie, tarmosząc się
nawzajem.
   Biegliśmy coraz szybciej. Wiatr wiał nam w twarze, a potem znów
w plecy. Upojone pędem psy gnały za nami, poszczekując z radości.
134

Słońce iskrzyło się na Rzece Tecumseha, niebo było lazurowe i przejrzyste,
a letni upał tętnił nam w płucach.
Już czas. Wszyscy wiedzieliśmy, że już czas.
—	Ben startuje pierwszy! —zawołałem. —Przygotować się! Uwaga...
Ben wydał z siebie dziki okrzyk. Koszula pękła z trzaskiem i na
plecach Bena rozwinęła się para skrzydeł.
    —	Skrzydła rosną — sapałem. — Są tego samego koloru co włosy,
tylko trochę zdrętwiałe, bo długo nie były używane, ale już zaczynają
łopotać! Popatrzcie tylko! Spójrzcie na nie!
Stopy Bena oderwały się od ziemi, a skrzydła zaczęły unosić go w górę.
—	Jazgot też leci — powiedziałem. — Zaczekaj na niego, Ben!
Jazgot rozwinął skrzydła i popiskując nerwowo wzniósł się za swoim
panem.
— Chodź, Jazgot! — zawołał Ben. — Lecimy!
— Davy? — zapytałem — Wczułeś się już?
    Chciał tego, naprawdę bardzo chciał, ale widziałem, że jeszcze nie jest
gotowy.
—	Johnny — powiedziałem — zaraz polecisz!
Z łopatek Johnny'ego eksplodowały lśniące czarne skrzydła.
    Poszedł w górę, a przy nim wiosłował w powietrzu wielki rudy Wódz.
Spojrzałem na Bena, który był już pięćdziesiąt stóp nad ziemią i szybował
jak pękaty orzeł.
    — Ben cię wyprzedził, Davy Ray! Patrz na niego! Hej, Ben! Zawołaj
Davy'ego Raya!
    — Rusz się, Davy! — krzyknął Ben i wykręcił beczkę. — Powietrze
jest ekstra!
    — Jestem gotów — syknął Davy Ray przez zaciśnięte zęby. — Jestem
gotów! Pomóż mi, Cory!
    — Czujesz, jak zaczynają ci rosnąć skrzydła, prawda? O, widzę je!
Zaraz się rozwiną! A oto i one! Nic cię już nie krępuje!
    — Czuję je! Czuję! — I na spoconej twarzy mojego przyjaciela
rozbłysnął uśmiech. Gładkie kasztanowe skrzydła zatrzepotały i Davy Ray
płynnym ruchem uniósł się w powietrze. Wiedziałem, że odkąd zaczęliśmy
przychodzić na tę polanę, nigdy nie bał się latać. Z trudem przychodził mu
tylko ten pierwszy skok w nieznane, gdy człowiek odrywa się od ziemi.
    — Kumpel frunie za tobą! — zawołałem widząc, że psie skrzydła
w biało-brązowe łaty złapały wiatr i Kumpel sunie w górę, przebierając łapami.
135
    
Moje własne skrzydła nagle wystrzeliły mi z pleców, spragnione
wichru przedarły się przez koszulę i rozwinęły jak brunatne proporce.
Czułem, jak gorączka wolności sprawia, że staję się nieważki.
    Zacząłem się wznosić i początkowo ogarnęła mnie panika — jak po
pierwszym letnim skoku do zimnej wody w miejskim basenie. Od
końca sierpnia moje skrzydła drzemały, zwinięte ciasno pod skórą.
Czasem drżały nerwowo, gdy zbliżał się Halloween, Święto Dzięk-
czynienia, świąteczne ferie na Boże Narodzenie i Wielkanoc, lecz nie
budziły się ze snu, a we śnie marzyły o tym dniu. Były niezdarne
i ociężałe; i jak każdego lata, odkąd powstał nasz rytuał, zdziwiłem się,
jakim cudem same z siebie potrafią wychwytywać najlżejsze prądy
powietrza. Nagle moje skrzydła wypełniły się wiatrem i poczułem ich
niesamowitą, atletyczną moc. Szarpnęły się odruchowo jak po kich-
nięciu, lecz następny ruch był już bardziej wyważony i mocniejszy,
trzeci zaś był już czystą poezją. Skrzydła zaczęły miarowo rozgarniać
powietrzny nurt.
    —	Latam! — krzyknąłem i w ślad za przyjaciółmi i ich psami
wzbiłem się w jasne niebo.
    Tuż obok siebie posłyszałem znajome szczeknięcie. Obejrzałem się.
Zbój leciał za mną na białych skrzydłach, które wyrosły mu z grzbietu.
Podfrunąłem wyżej, starając się dogonić Johnny'ego i Davy'ego, którzy
z kolei ścigali Bena.
    —	Nie tak szybko! — Zawołałem ostrzegawczo, ale Ben już szybował
siedemdziesiąt stóp nad ziemią. Pomyślałem, że należał mu się taki lot za
to, co musiał wycierpieć tam, na dole. Jazgot i Kumpel wirowali długą,
powolną spiralą, a Zbój poszczekiwał, wpraszając się do zabawy. Wódz
był indywidualistą, podobnie jak jego pan. Potem Zbój znowu dał susa
w moim kierunku. Polizał mnie po twarzy, a ja objąłem go ramieniem
i razem wznieśliśmy się ponad wierzchołki drzew.
    Davy Ray przezwyciężył strach. Wydał z siebie ptasi krzyk i ze
śmiechem zanurkował ku ziemi głową w dół, przyciskając do siebie
wyprostowane ramiona. Skrzydła miał gładko złożone na plecach, a twarz
ściągniętą silnym podmuchem powietrza.
    —	Wyrównaj, Davy Ray! — Krzyknąłem, kiedy śmignął obok mnie,
a za nim niezbyt pewnie przemknął Kumpel. — Wyrównaj lot!
   Ale Davy dalej pędził ku zielonemu dywanowi lasu. Kiedy się już
zdawało, że nieodwołalnie rozbije się jak meteor, jego skrzydła nagle
136

rozwinęły się w cudowny wachlarz, a ciało złożyło się jak scyzoryk
i zmieniło kierunek. Gdyby chciał, mógłby ogryzać igły z sosen. Davy
frunął ponad wierzchołki drzew, pokrzykując z zachwytu, ale Kumpel
z trzaskiem roztrącał cienkie gałązki, nim udało mu się wypoziomować
lot. Odbił się nieco w górę, prychając i warcząc, a wystraszone wiewiórki
odprowadzały go oszołomionym wzrokiem.
    Wciąż wznosiłem się śladem Bena. Johnny kreślił na uboczu powolne,
misterne ósemki. Zbój i Jazgot zaczęli się bawić w gonitwę sześćdziesiąt
stóp nad ziemią. Ben uśmiechnął się do mnie. Zarówno twarz, jak
i wystającą ze spodni koszulę miał mokre od potu.
—	Cory! — zawołał. — Patrz tylko!
    Potem splótł ramiona na brzuchu, kolana podciągnął pod brodę i runął
w dół jak kula armatnia. Podobnie jak Davy rozwinął szeroko skrzydła,
żeby przyhamować, ale wtedy stało się coś nieprzewidzianego. Jedno
skrzydło nie rozwinęło się całkowicie. Ben pisnął ze strachu i zaczął
koziołkować w powietrzu, wymachując rękami.
    — Spaaaadaaaam! — zakwilił, próbując podeprzeć modlitwą osamot-
nione skrzydło, po czym zarył brzuchem w czuby drzew.
— Nic ci nie jest? — spytał go Davy.
— Nic ci się nie stało? — powtórzyłem za nim.
    Johnny też przestał biec, a Jazgot natychmiast odnalazł swego pana
i zaczął go lizać po twarzy. Ben usiadł i pokazał nam obdarty ze skóry łokieć.
— Au! — powiedział. — Trochę piecze.
Właśnie zaczynała pokazywać się krew.
— Po coś się tak rozpędzał?! — zgromił go Davy Ray. — Wariat!
    —	Nic mi nie jest, naprawdę! — Ben wstał. — Chyba to jeszcze nie
koniec latania, Cory?
    Znów był gotów do startu. Rozpostarłem ramiona i zacząłem biec. Moi
przyjaciele, machając rękami, rozbiegli się w różnych kierunkach, a wiatr
podrywał nas z ziemi.
    —	Davy Ray jest już na wysokości siedemdziesięciu stóp — mówiłem
— a Kumpel nie odstępuje go na krok. Johnny robi ósemkę na pięćdziesięciu
stopach. No, Ben! Zbieraj się z tych drzew!
    Zerwał się z igliwiem we włosach, szczerząc zęby z radości. Pierwszy
dzień lata zawsze był cudowny.
—	Tędy, chłopaki! — wrzasnął Davy Ray i skręcił w stronę Zephyr.
Poleciałem za nim. Moje skrzydła znały już podniebne szlaki.
137
    
Słońce grzało nas w plecy. Domy Zephyr przesuwały się pod nami jak
na zabawkowej makiecie. Samochody wyglądały jak składane autka, które
można było kupić za pięć i dziesięć centów. Lecieliśmy nad połyskliwym
brunatnym wężem Rzeki Tecumseha, nad mostem z gargulcami i starym
wiaduktem kolejowym. W dole widać było paru rybaków w łodzi. Gdyby
Stary Mojżesz postanowił zwędzić im przynętę, nie czekaliby tak spokojnie,
aż ryby zaczną brać.
    Nasze małe cienie i cienie naszych psów kreśliły na ziemi znikającą
smużkę, niczym linijkę listu pisanego atramentem sympatycznym.
Minęliśmy podłużną, ciemną plamę Jeziora Saksońskiego. Nie podobało
mi się nawet wtedy, kiedy z pomocą ciepłego wstępującego prądu
wzniosłem się na wysokość siedemdziesięciu stóp. Nie podobało mi się
to, co spoczywało w jego wnętrzu jak pestka w zepsutym jabłku. Davy
znów zanurkował i przeleciał mniej niż dziesięć stóp nad powierzchnią
jeziora. Pomyślałem, że powinien być ostrożniejszy: gdyby zmoczył
skrzydła, latanie miałby z głowy do czasu, gdy wyschną. Potem Davy
ponownie wzbił się w górę i wszyscy pomknęliśmy dalej ponad
rozpostartą za jeziorem kapą, zszytą z zielono-brązowych kwadratów lasu
i ziemi uprawnej.
— Gdzie jesteśmy, Cory? — spytał Davy Ray.
Odparłem:
— Jeszcze chwila, a będziemy w...
    ...bazie lotniczej Robbins,. położonej na wielkiej płaskiej wyspie wśród
oceanu lasów. Pokazałem im srebrzysty myśliwiec odrzutowy, który
właśnie schodził do lądowania. Poza bazą, niedostępny dla wszystkich,
nie wyłączając uskrzydlonych chłopców, ciągnął się poligon, na którym
piloci myśliwców ćwiczyli strzelanie do sztucznych celów naziemnych,
a bombowce zrzucały czasem prawdziwy ładunek, którego wybuch
wprawiał w drżenie wszystkie szyby w Zephyr. Nie lecieliśmy dalej;
zawróciliśmy w rozgrzanym błękicie nad lotniskiem i pofrunęliśmy
z powrotem tą samą drogą nad polami i lasem, jeziorem, rzeką i dachami
miasteczka.
    Zatoczyliśmy ze Zbójem kółko nad moim domem. Inni chłopcy
fruwali wokół swoich, a psy poszczekiwały z radości. Uświadomiłem
sobie, jak maleńki jest mój dom w porównaniu z ogromnym światem, jaki
rozciągał się we wszystkich kierunkach. Z góry widziałem drogi biegnące
aż po horyzont, a na nich samochody i ciężarówki, spieszące ku nieznanym
138

miejscom. Marzenia o dalekich podróżach tak samo stanowią część lata,
a w tej właśnie chwili zastanawiałem się, czy kiedyś będę mógł wyruszyć
którąś z owych dróg, a jeśli tak — w którą stronę się udam. Zastanawiałem
się też, co by było, gdyby mama i tato nagle wyszli z domu, zobaczyli na
podwórku mój cień i cień Zbója i spojrzeli w górę. Wątpię, czy wiedzieli,
że ich syn umie latać.
    Zrobiłem rundę wokół kominów i wieżyczek pałacyku Thaxterów na
końcu Tempie Street. Potem dogoniłem przyjaciół i na obolałych skrzydłach
dotarliśmy nad naszą polanę.
    Zatoczyliśmy jeszcze parę kółek, a potem gęsiego zaczęliśmy
wdzięcznie opadać na ziemię, jak liście. Zaryłem piętami w podłoże, lecz
biegłem dalej, żeby skrzydła i całe ciało mogły się przyzwyczaić do
przyciągania ziemskiego. Do tego czasu wylądowali już wszyscy;
biegliśmy z psami dookoła polany, roztrącając wiatr piersią, a potem
pozwalając, by to on nas pchał. Nasze skrzydła zwinęły się i wróciły do
ukrytych kieszeni w wydrążonych łopatkach. Skrzydła naszych psów także
ukryły się w ciele i zarosły gęstą sierścią — białą, brązową, rudą i białą
w brązowe łaty. Podarte koszule same się naprawiły i nasze mamy nie
miały szansy zgadnąć, co się przez nie tak niedawno przebiło. Ociekaliśmy
potem, nasze twarze i ramiona błyszczały, a kiedy ziemia znów
pochwyciła nas w swoje objęcia, przestaliśmy biec i wyczerpani
popadaliśmy na trawę.
    Psy od razu skorzystały z okazji, by polizać nas po brodach i nosach.
Rytualny lot się zakończył: rozpoczęliśmy następne lato.
    Siedzieliśmy jeszcze przez chwilę, a kiedy nasze serca i umysły
opuściła gorączka, zaczęliśmy rozmawiać. Mówiliśmy o rzeczach,
które zaplanowaliśmy sobie na to lato, a było ich tak wiele, że
dni zdawały nam się stanowczo zbyt krótkie. Wszyscy jednak zgodziliśmy
się co do tego, że tym razem już nieodwołalnie urządzimy sobie
leśny biwak.
Potem trzeba już było wracać do domu.
    — Cześć, chłopaki! — zawołał Ben wsiadając na rower. Jazgot po
chwili zastanowienia pomknął za nim.
    — Na razie! — Davy Ray nacisnął na pedały, ignorując Kumpla,
który rzucił się w pościg za puchatym ogonem zająca.
    — Zobaczymy się jutro — rzekł Johnny i odjechał, a wierny Wódz
pobiegł u jego boku.
139

Pomachałem mu ręką, mrucząc pod nosem:
—	Jutro będzie futro!
Kiedy wkroczyłem do kuchni, mama spojrzała na mnie ze zgrozą.
— Jesteś mokry jak ruda mysz! — powiedziała. — Co wyście tam robili?
Wzruszyłem ramionami i sięgnąłem po dzbanek z zimną lemoniadą.
— Nic wielkiego — odparłem.
1. Rozmowy u fryzjera
— Trochę z góry i ścieniować po bokach?
— Tak chyba będzie najlepiej.
— Już się robi, Tom.
    Oto, w jaki sposób pan Perry Dollar, właściciel zakładu fryzjerskiego na
Merchants Street, rozpoczynał każde strzyżenie. Nieważne, jaką fryzurę
życzył sobie klient; zawsze wychodził trochę obcięty z góry i ścieniowany po
bokach. Oczywiście mówimy tu o prawdziwym strzyżeniu, nie o tych
„wystylizowanych" bajerach. Za dolara i pięćdziesiąt centów zostajesz
należycie obsłużony: najpierw owijają cię aż po samą szyję sztywnym
fryzjerskim ręcznikiem w niebieskie prążki, potem robią ci na głowie pogrom
większymi nożyczkami i poprawiają maszynką, następnie na twoim karku
ląduje okład z gorącej piany i czujesz, jak facet zdziera ci ze skóry drobne
włoski prostą, świeżo naostrzoną brzytwą, a na końcu zostajesz hojnie zlany
zawartością jednej z tajemniczych butelek opatrzonych etykietami: „Dzikie
Ziele", „Vitalis" albo „Wysoki Połysk". Mówię „tajemniczych", bo za
każdym razem, kiedy strzygłem się u pana Dollara, ustawione na półce nad
fotelem butelki były wypełnione dokładnie do połowy, poziom płynu nie
zmieniał się nawet o cal. Po zakończeniu strzyżenia — choć słowo
„skalpowanie" o wiele lepiej oddaje istotę rzeczy — pan Dollar odwijał ci
z szyi ręcznik i zmiatał z kołnierzyka martwe włoski szczotką, która w dotyku
140

przypominała wąsy dzikiej świni. Potem dorośli mogli sięgnąć do słoja
z orzeszkami ziemnymi, a dzieci dostawały landrynkę: cytrynową,
grejpfrutową lub wiśniową — do wyboru.
    — Gorąco dzisiaj — zauważył pan Dollar, unosząc włosy ojca na
grzebieniu i przycinając ich końce nożyczkami.
— Oj, tak.
    — Chociaż bywało cieplej. O tej porze roku w trzydziestym szóstym
było już trzydzieści dziewięć stopni.
— W dwudziestym siódmym o tej porze roku było czterdzieści!
—	oświadczył pan Owen Cathcoate,  sędziwy okaz, który tuż pod
wentylatorem w głębi zakładu grał w warcaby z panem Gabrielem
Jacksonem, zwanym powszechnie „Jazzmanem".
    Pomarszczona, usiana wątrobowymi plamami twarz pana Cathcoate'a
przypominała mapę jakiejś dziwnej, obcej krainy. Miał wąskie oczka
i dłonie o długich palcach, a przerzedzone, płowobiałe włosy opadały mu
na ramiona, przyprawiając pana Dollara o katusze, ilekroć na nie spojrzał.
Pan Jackson był brzuchatym Murzynem o stalowoszarej czuprynie, którą
uzupełniał schludny wąsik. Na zapleczu fryzjerni miał warsztat, gdzie
naprawiał i czyścił przyniesione przez ludzi buty. Przydomek „Jazzman"
otrzymał dlatego, że — jak mawiał mój tato — „wydmuchiwał z tego
swojego klarnetu motyle, szerszenie i co tylko zechciał". Klarnet, zamknięty
w wysłużonym czarnym futerale, spoczywał zawsze w zasięgu jego ręki.
    — Będzie jeszcze cieplej, zanim zacznie się lipiec — rzucił pan
Jackson, zadumany nad szachownicą. Wyciągnął rękę, żeby przestawić
pionek, ale po namyśle zrezygnował. — Coś mi się zdaje, Owen, że
próbujesz mnie zapędzić w kozi róg!
— Nawet przez myśl by mi to nie przeszło, drogi panie Jackson.
    — Ech, ty stary, szczwany lisie! — rzekł pan Jackson, kiedy spostrzegł
prościutką, ale śmiertelną pułapkę, jaką zastawił na niego pan Cathcoate.
—	Chcesz mnie obłupić ze skóry i podać na obiad? No, żebyś sobie tylko
nie połamał zębów! — I zrobił ruch, który przynajmniej na chwilę
wybawił go z niebezpieczeństwa.
    Pan Dollar był niski, krępy i miał twarz zadowolonego buldoga, na której
niczym chwasty bujnie pieniły się siwe brwi. Dla równowagi czaszkę golił
właściwie do zera. Potrafił bez wysiłku rozgryźć każdego. O historii Zephyr
wiedział dosłownie wszystko. Będąc od ponad dwudziestu lat jedynym
fryzjerem w mieście, trzymał rękę na pulsie tętniących w nim plotek i gdyby
141

człowiek miał wolne popołudnie, żeby usiąść i go posłuchać, otrzymałby
pełny przegląd tego, co się dzieje w całej okolicy. Prócz tego pan Dollar
miał potężną kolekcję wystrzępionych komiksów, „Łąk i Wód" oraz
„Ilustrowanego Przeglądu Sportowego", a Davy Ray twierdził, że na
zapleczu stała przeznaczona tylko dla dorosłych skrzynka czasopism
w rodzaju „Ogiera", „Ściśle tajne" i „Arki".
—	Cory — odezwał się do mnie pan Dollar, uwijając się wokół taty.
—	Poznałeś już tego nowego chłopaka?
— Nie. — Nawet nie wiedziałem, że pojawił się jakiś nowy chłopak.
    — Był tu wczoraj z ojcem, żeby się ostrzyc. Włosy zdrowe, nie
powiem, ale na tym jego czubku stępiłem sobie nożyczki. — Klik, klik,
zaśpiewały potwierdzająco nożyce. —Wprowadzili się w zeszłym tygodniu.
— To ta rodzina, która wynajęła dom na rogu Greenhowe i Shantuck?
—	zainteresował się tato.
    — Ci sami. Curlissowie. Mili ludzie. I wszyscy mają ładne, mocne
włosy.
— A czym się zajmuje pan Curliss?
    — Jest komiwojażerem. Sprzedaje koszule jakiejś firmy z Atlanty.
Chłopak jest parę lat młodszy od Cory'ego. Posadziłem go na koniu
i nawet nie pisnął.
    Koń był rzeźbionym złotym kucykiem, ocalałym z jakiejś skazanej na
zagładę karuzeli, który obecnie tkwił przybity do podłogi tuż obok
zwykłego fryzjerskiego fotela. Sadzano na nim do strzyżenia tylko małe
dzieci. Przyznam się, że czasami było mi trochę żal, że nie mogę już na
nim usiąść i trzymać stóp w strzemionach, podczas gdy pan Dollar
pozbawia mnie uwłosienia. Tak czy owak, fakt, że ten mały Curliss mając
już dziewięć albo dziesięć lat chciał siedzieć na koniku, świadczył o tym,
że musi być maminsynkiem.
    — Ten Curliss wygląda na przyzwoitego faceta — ciągnął pan Dollar,
orząc nożyczkami czuprynę mego ojca. —Dość spokojny. Powiedziałbym,
że za spokojny na komiwojażera. W tej robocie trzeba się mocno uwijać.
— Mowa! — rzekł tato.
    — Odniosłem wrażenie, że często się przeprowadzają. Opowiadał mi
o tych wszystkich miastach, gdzie mieszkał razem z rodziną. Podejrzewam,
że to specyfika zawodu: firma mówi „jedź" i musisz jechać.
    — Ja bym tak nie potrafił — zawyrokował tato. — Muszę czuć, że
zapuściłem korzenie.
142
    
Pan Dollar kiwnął głową, po czym zmienił temat na inny, a potem na
jeszcze inny, jak buszujący w wysokiej trawie człowiek, który nie widzi
celu, tylko miejsce, gdzie za chwilę postawi stopę.
    — Tak, proszę szanownego pana — zakończył. — Powinni mi tu
przysłać tych Beatlesów; zaraz bym z nich zrobił chłopów jak się patrzy.
— Ściągnął brwi i zaraz przeskoczył na następny temat: —*• Komuniści
mówią, że zrobią z nami porządek. Powinniśmy ich powstrzymać, póki
czas, zanim przyjdą tutaj i zaleją nasz kraj. Posłać by naszych chłopców,
żeby przetrzepali im tyłki w tym... no, wiesz... tam, gdzie hodują te
wszystkie bambusy.
— W Wietnamie — poddał tato.
    — Zgadza się, właśnie tam. Wybić to tałatajstwo i więcej nie
będziemy musieli się martwić. — Nożyczki pana Dollara poruszały się
coraz szybciej. Po chwili nowa myśl zrodziła mu się pod kopułą. — I co,
J.T. dowiedział się w końcu, kto leży na dnie jeziora?
    Obserwowałem twarz ojca. Nie odbiło się na niej nic, ale wiedziałem,
że pytanie dźgnęło go dotkliwie.
— Nie, Perry. Niczego się nie dowiedział.
    — Wiecie, co myślę? To musiał być agent federalny — wysunął
przypuszczenie Jazzman. — Pewnie szukał destylarni i Blaylockowie go
wykończyli.
— Pan Sculley też tak uważa — wtrącił tato.
    — Blaylockowie to zaraza, ot co. — Pan Dollar sięgnął po maszynkę
i zaczął obrabiać baczki taty. — I nie byłby to pierwszy człowiek, jakiego
mają na sumieniu.
— Dlaczego tak twierdzisz?
— Sina Sears kupował kiedyś whisky od najmłodszego, Donny'ego.
    — Oo! — Pan Dollar zerknął na mnie. — Nie będziemy rozpowiadać
tego dalej, prawda?
— Jasne, że nie — oznajmił tato. — No i co?
    — No cóż, słyszałem to z własnych ust Sima, a Sim chyba wie, co
mówi. No więc Donny Blaylock dostarczał mu bimbru i Sim twierdzi, że
pewnej nocy — wtedy, kiedy ten meteor spadł koło Union Town — upili
się razem w lesie i Donny opowiadał mu różne rzeczy.
— Jakie rzeczy? — zaciekawił się tato.
    — Podobno zabił człowieka. Nie przyznał się Simowi, dlaczego, kiedy
i kogo. Powiedział tylko, że zabił człowieka i wcale tego nie żałuje.
143
— 
Czy J.T. o tym wie?
    — Nie. I ode mnie na pewno się tego nie dowie. Nie mam zamiaru
wysłać go na tamten świat. Widziałeś kiedy Bigguna Blaylocka?
— Nie.
    — Wielki jak łoś i zły jak sam diabeł. Gdybym powtórzył Amory'emu
to, co powiedział mi Sim, musiałby ruszyć na łowy, żeby wytropić
Blaylocków. A gdyby rzeczywiście udało mu się ich nakryć — w co wątpię
—powiesiliby go za nogi i poderżnęli mu gardło jak... — Pan Dollar obrzucił
spojrzeniem moje uszy, wystające zza komiksu o Człowieku-Jastrzębiu.
—	No cóż, myślę, że tyle byśmy widzieli naszego szeryfa — zakończył.
    — Nasze hrabstwo nie jest własnością Blaylocków! — oburzył się
tato. — Jeśli popełnili morderstwo, muszą za to zapłacić!
    — Powinni, co do tego nie ma dwóch zdań—zgodził się pan Dollar i znów
wprawił maszynkę w ruch. — Biggun pojawił się tu w listopadzie zeszłego
roku. Przyjechał po buty, które kiedyś oddał do naprawy. Pamiętasz, Jazzman?
    — Jasne, że pamiętam! Piękne, drogie buty. O mało nie umarłem ze
strachu, że je gdzieś zarysuję.
    — Wiesz, co powiedział, kiedy płacił za robociznę? — spytał ojca pan
Dollar. — Powiedział, że te buty służą do deptania i jak ktoś mu się pod
nie nawinie, to już nie wstanie. Myślę, że miało to oznaczać, że nie życzy
sobie, by ktokolwiek wtykał nos do jego interesów. Więc kto byłby na tyle
głupi, żeby samemu napytać sobie biedy?
    — To właśnie zrobił ten facet z jeziora—wtrącił Jazzman. — Wściubiał
nos w interesy Blaylocków.
— Nie obchodzi mnie, że pędzą bimber i sprzedają go z ciężarówki
—	ciągnął pan Dollar. — Ja go nie piję i mnie od tego zdrowia nie
ubędzie. Nie przeszkadza mi to, że szachrują na wyścigach samochodowych,
bo nie jestem hazardzistą. I nie obchodzi mnie, co tam wyprawiają z tymi
upadłymi aniołami Grace Stafford, bo mam żonę i dzieci.
— Czekaj — przerwał mu ojciec. — Co z tą Grace Stafford?
    — Dom wcale nie jest jej. Ona nim tylko zarządza. Wszystko,
z lokówkami do włosów włącznie, należy do Blaylocków.
Tato odchrząknął dyskretnie.
— Nie wiedziałem o tym.
    — Tak, moi panowie! — Pan Dollar plasnął tacie na kark kłębem
piany i zaczął ostrzyć brzytwę na skórzanym pasku. — Dla Blaylocków to
gratka! Obdzierają ze skóry tych biednych chłopców z bazy. — Pewną
144

ręką zaczął golić kark mojego ojca. — J.T. im nie podskoczy. Trzeba by
Edgara Hoovera, żeby ich wpakować za kratki.
    — Albo Wyatta Earpa — odezwał się pan Cathcoate. — Ma się
rozumieć, gdyby jeszcze żył.
    — Tak, on by sobie z nimi poradził. — Pan Dollar zerknął na mnie,
wzmagając tym moje zaciekawienie, a następnie znów spojrzał na staruszka.
—	Słuchaj no, Owen! Cory chyba jeszcze nie słyszał o tobie i Wyatcie
Earpie? — Tu pan Dollar mrugnął do mnie porozumiewawczo. — Mógłbyś
mu opowiedzieć tę historię.
    Pan Cathcoate przez chwilę milczał, ale i nie poruszył żadnego pionka,
mimo iż właśnie była jego kolej.
— Nie — odparł w końcu. — Po co to odgrzebywać...
    — Dajże spokój, Owen! Powiedz chłopcu! Chciałbyś o tym usłyszeć,
prawda? —Zanim zdążyłem cokolwiek odpowiedzieć, pan Dollar oznajmił:
—	Widzisz? Chce ją usłyszeć!
— Minęło już tyle czasu — rzekł cicho pan Cathcoate.
    — To było w tysiąc osiemset osiemdziesiątym pierwszym, nieprawdaż?
Dwudziestego szóstego października, a rzecz działa się w Tombstone
w stanie Arizona. Miałeś wtedy ledwie dziewięć lat?
— Zgadza się —przytaknął pan Cathcoate. —Miałem wtedy dziewięć lat
— Powiedz chłopcu, co wydarzyło się tego dnia.
Pan Cathcoate nadal wpatrywał się w szachownicę.
— No, Owen — ponaglił go łagodnie Jazzman. — Powiedz mu.
    — Tego dnia... zabiłem człowieka — rzekł pan Cathcoate. — I ocaliłem
życie Wyattowi Earpowi w corralu O.K.
    — No i masz, Cory! — uśmiechnął się pan Dollar. — Pewnie się nie
spodziewałeś, że siedzisz tu w towarzystwie prawdziwego rewolwerowca, co?
    Ze sposobu, w jaki to powiedział, wywnioskowałem, że nie wierzy w ani
jedno słowo staruszka, ale świetnie się bawi, prowokując go do zwierzeń.
    Oczywiście słyszałem o corralu O.K. Każdy chłopiec, który choć
przelotnie interesował się kowbojami i Dzikim Zachodem, znał historię
o tym, jak pewnego dnia bracia Earp — Wyatt, Virgil i Morgan — oraz
sławny szuler Doc Holliday zmierzyli się ze złodziejską bandą Clantonów
i McLowerych w gorącym kurzu Tombstone.
— Czy to prawda, panie Cathcoate? — zapytałem.
    — Najprawdziwsza. Tego dnia miałem szczęście. Byłem jeszcze
dzieckiem i w ogóle nie znałem się na broni. O mało nie odstrzeliłem sobie nogi.
145
    
—	Powiedz mu, jak uratowałeś starego Wyatta. — Pan Dollar parującym
ręcznikiem starł resztki piany z szyi ojca.
    Pan Cathcoate zmarszczył brwi. Miałem wrażenie, że nie lubi o tym
myśleć, ale może po prostu szukał w pamięci szczegółów. Dziewięć-
dziesięciodwuletni mężczyzna musi otworzyć kupę zamków, żeby
przypomnieć sobie czasy, gdy miał dziewięć lat. Choć podejrzewam, że
ten właśnie dzień wart był zapamiętania.
    — Na ulicach nie było nikogo — rzekł w końcu. — Wszyscy wiedzieli,
że Earpowie, Doc Holliday, Clantonowie i chłopcy McLowerych będą
przelewać krew. Zanosiło się na to już od dłuższego czasu. Ale ja nie mogłem
wytrzymać i schowałem się za jakąś szopą. Byłem mały i głupi. — Pan
Cathcoate odsunął krzesło od szachownicy, spłótł razem długie palce,
a podmuch wentylatora rozwiewał mu włosy. — Słyszałem krzyki i strzały;
słyszałem kule, wbijające się w ludzkie ciała. Takiego dźwięku się nie
zapomina, choćby człowiek żył sto dziewięćdziesiąt dwa lata. — Wąskie
szparki oczu skierowały się na mnie, ale widziałem, że patrzy w przeszłość,
gdzie kłęby kurzu unosiły się ze splamionej krwią ziemi, a cienie umarłych
celowały do siebie z sześciostrzałowych rewolwerów. — Straszna była
strzelanina — powiedział. —Jakaś kula przebiła deskę tuż obok mojej głowy.
Słyszałem tylko, jak gwizdnęła. Rozpłaszczyłem się na ziemi i bałem się
ruszyć. Po chwili za szopę dowlókł się jakiś człowiek i padł na kolana. To był
Billy Clanton. Był podziurawiony jak sito, ale wciąż trzymał w ręku
rewolwer. Spojrzał na mnie; wprost na mnie. Potem zakaszlał, krew pociekła
mu z nosa i ust, i przewrócił się na twarz tuż obok mnie.
— Rany! — bąknąłem czując, jak ramiona pokrywa mi gęsia skórka.
    — To jeszcze nie wszystko! — oświecił mnie pan Dollar. — Mów
dalej, Owen!
    — Padł na mnie jakiś cień — ciągnął zgrzytliwym głosem pan
Cathcoate. — Podniosłem wzrok i nagle zobaczyłem Wyatta Earpa. Twarz
miał pokrytą kurzem i wydawało mi się, że facet ma co najmniej dziesięć
stóp wzrostu. Powiedział: „Zmykaj do domu, chłopcze". Wciąż go słyszę
— jak gdyby stał tuż przy mnie. Byłem tak przerażony, że nawet nie
drgnąłem. Wyatt Earp przeszedł obok mnie na drugą stronę szopy. Walka
była skończona. Clantonowie i McLowery'owie leżeli na ziemi, postrzelani
na strzępy. I wtedy to się stało.
    — Co  się  stało? — spytałem niecierpliwie,  gdy pan Cathcoate
przerwał dla zaczerpnięcia oddechu.
146
    — 
Jakiś facet, schowany w pustej beczce na deszczówkę, podniósł się
i zaczął celować w plecy Wyatta Earpa. Nie znałem go; nigdy przedtem go
nie widziałem. Ale stał obok mnie, tak blisko jak ty teraz. Wymierzył
i posłyszałem szczęk odwodzonego spustu.
— Teraz będzie dobre — wtrącił pan Dollar. — I co dalej, Owen?
    — Wtedy... podniosłem rewolwer Billy'ego Clantona. Był ciężki jak
armata, a całą rękojeść miał umazaną krwią. Z trudem mogłem go utrzymać.
— Pan Cathcoate przymknął oczy i podjął cicho: — Było już za późno, żeby
krzyczeć. W ogóle na nic już nie było czasu. Chciałem tylko strzelić
w powietrze, żeby go wystraszyć i zwrócić uwagę pana Earpa. Ale broń
wypaliła, o tak: bum! — Otworzył oczy na samo wspomnienie tego strzału.
— Przewróciłem się, o mało nie wyrwało mi ramienia ze stawu. Posłyszałem,
jak kula odbija się od kamienia, nie więcej jak sześć cali od mojej prawej
stopy. Rykoszetem trafiła tego człowieka prosto w przegub dłoni, w której
trzymał rewolwer. Rozorała mu rękę, aż było widać kość. Facet wypuścił
broń. Sikał krwią jak fontanna, aż w końcu wykrwawił się na śmierć, a ja
przez cały czas powtarzałem:,,Przepraszam, przepraszam, przepraszam". Bo
naprawdę nie chciałem nikogo zabić. Miałem zamiar go tylko powstrzymać,
żeby nie zdążył zastrzelić pana Earpa. — Wydał z siebie przeciągłe
westchnienie, które zabrzmiało jak szum wiatru niosącego kurz nad grobami
na Boot Hill. — Stałem nad jego ciałem, trzymając w ręku spluwę Billy'ego
Clantona. Doc Holliday podszedł do mnie, dał mi ćwierć dolara i powiedział:
„Kup sobie coś słodkiego, chłopcze". Stąd wziął się mój przydomek.
— Jaki przydomek? — zainteresowałem się.
    — Słodki Chłopak — odparł pan Cathcoate. — Potem pan Earp
przyszedł do nas na kolację. Mój ojciec był farmerem, w domu się nie
przelewało, ale poczęstowaliśmy go wszystkim, co tylko było w spiżarni.
Podarował mi rewolwer i olstry Billy'ego Clantona w podzięce za to, że
uratowałem mu życie. — Pan Cathcoate potrząsnął łysiejącą głową.
—	Powinienem był posłuchać mamy i od razu wyrzucić tę cholerną pukawkę.
— Dlaczego?
    — Dlatego — rzekł z irytacją — że za bardzo mi się spodobała!
Zacząłem uczyć się nią posługiwać. Coraz bardziej lubiłem jej zapach, ciężar,
sposób, w jaki grzała mi dłoń po wystrzale, i to, jak butelka, do której
mierzyłem, w mgnieniu oka rozpadała się na kawałki, ot co! — Skrzywił się,
jak gdyby skosztował nadgniłego owocu. —Zacząłem strącać ptaki z nieba
i wydawało mi się, że jestem strasznie szybki. I wtedy zaczęła mnie dręczyć
147

ciekawość, czy byłbym szybszy od innego faceta ze spluwą. Bezustannie
ćwiczyłem: co chwilę szarpałem za olstry i wyciągałem tego gnata.
A kiedy skończyłem szesnaście lat, pojechałem dyliżansem do Yumy
i zabiłem tam rewolwerowca nazwiskiem Edward Bonteel. I wtedy
właśnie wdepnąłem w to bagno.
    — Stary Owen był kiedyś sławny — rzekł pan Dollar, strzepując
drobne włoski z ramion ojca. — To znaczy, mam na myśli Słodkiego
Chłopaka. Ilu ludzi posłałeś na spotkanie ze stwórcą, Owen? — Pan Dollar
zerknął na mnie i znów puścił szybkie oko.
    — Czternastu.  — W głosie pana Cathcoate'a nie było  dumy.
— Zastrzeliłem czternastu ludzi. — Spojrzał na czerwono-czarne kwadraty
szachownicy.—Najmłodszy miał dziewiętnaście lat. Najstarszy czterdzieści
dwa. Może niektórzy z nich zasługiwali na śmierć; ale nie mnie o tym sądzić.
Każdego z nich zabiłem w uczciwej walce. Ale chodzi o to, że chciałem ich
zabić. Marzyłem o sławie, chciałem być kimś ważnym. W dniu, w którym ranił
mnie młodszy, szybszy chłopak, uznałem, że żyję na kredyt. Wycofałem się.
— Był pan ranny? — spytałem. — Gdzie?
    — W lewy bok. Tyle że ja miałem lepsze oko. Trafiłem go w sam
środek czoła. Ale wiedziałem, że mój czas się skończył. Wyjechałem na
Wschód i w końcu osiadłem tutaj. I to cała moja historia.
    — Masz jeszcze tę broń i olstry, Słodki? — chciał się dowiedzieć pan
Dollar.
    Pan Cathcoate nie odpowiedział. Siedział bez ruchu i myślałem, że zasnął,
choć jego zmrużone oczy nadal były otwarte. Potem nagle wstał i na
zesztywniałych nogach podszedł do pana Dollara. Spojrzał mu prosto w twarz
z odległości paru cali. Widziałem jego odbicie w lustrze: wargi miał
zaciśnięte, a sędziwe, posępne oblicze przywodziło na myśl czaszkę
obciągniętą ogorzałą skórą. Jego usta rozchyliły się w uśmiechu, ale nie był to
miły uśmiech: był przerażający, a na jego widok pan Dollar aż się skurczył.
    — Perry —rzekł pan Cathcoate — wiem, że uważasz mnie za starego
głupca, który nie ma wszystkich klepek w porządku. Godzę się z tym, że
śmiejesz się ze mnie, kiedy wydaje ci się, że nie widzę. Ale gdybym nie
miał oczu z tyłu głowy, dawno już nie byłoby mnie pośród żywych.
    — Eee... tego... Skądże znowu, coś ty, Owen! — wybełkotał pan
Dollar. — Wcale się z ciebie nie śmieję! Słowo!
    — Teraz albo sam kłamiesz, albo zarzucasz mi kłamstwo — rzekł
cicho starzec, ale ton jego głosu przeszył mnie zimnym dreszczem.
148
— 
Ja... przepraszam, jeśli cię...
    — Owszem, mam jeszcze rewolwer i olstry — przerwał mu pan
Cathcoate. — Zatrzymałem je na pamiątkę dawnych czasów. A teraz
chciałbym, żebyś mnie dobrze zrozumiał — pochylił się jeszcze bliżej. Pan
Dollar próbował się uśmiechnąć, ale przywołał na twarz jedynie słaby grymas.
—Możesz mi mówić „Owen” albo „pan Cathcoate”, wedle woli. Możesz się
do mnie zwracać przez „hej, ty!” albo „staruszku". Ale nie wolno używać tego
przydomka z Zachodu. Ani dziś, ani jutro, ani nigdy. Rozumiemy się, Perry?
— Owen, nie ma potrzeby...
— Rozumiemy się? — powtórzył pan Cathcoate.
— Eee... tak. Naturalnie. Jasne. Cokolwiek zechcesz, Owen.
— Nie, nie cokolwiek. Właśnie to.
— Jasne. Nie ma sprawy.
    Pan Cathcoate jeszcze przez kilka sekund wpatrywał się panu Dollarowi
w oczy, jak gdyby chciał go przejrzeć na wylot. Potem rzekł:
—	Na mnie już czas — i skierował się w stronę drzwi.
—	A co z naszą partią, Owen? — rzucił za nim Jazzman.
Pan Cathcoate przystanął.
    —	Nie chce mi się już grać — rzekł i wyszedł na zewnątrz w gorące
czerwcowe popołudnie.
    Fala upału wdarła się do środka, nim drzwi się za nim zamknęły.
Wstałem i podszedłem do witryny, przyglądając się, jak pan Cathcoate
powoli sunie chodnikiem wzdłuż Merchants Street, z rękami w kieszeniach.
— No i co wy na to?—spytał nas pan Dollar.—Ciekawe, co go napadło?
    — Wie, że nie wierzysz w tę jego historię — stwierdził Jazzman,
zbierając piony z szachownicy.
    — To wszystko prawda czy nie? — Tato podniósł się z fotela. Uszy
miał teraz  znacznie bardziej  odstające "niż dawniej,  a kark mocno
zaczerwieniony po goleniu.
    — Oczywiście, że nie! — parsknął pan Dollar. — Owen ma bzika!
Już dawno mu odbiło!
    — Czyli to wcale nie było tak, jak on mówił? — Nadal obserwowałem
starca przez wystawowe okno.
— Nie. Wszystko sobie zmyślił.
— Skąd jesteś taki pewien? — spytał tato.
    — Daj spokój, Tom!  Co by robił tu, w Zephyr, rewolwerowiec
z Dzikiego Zachodu? I nie sądzisz, że gdyby jakiś dzieciak uratował życie
149

Wyatta Earpa w corralu O.K., to pisano by o tym w podręcznikach
historii? Poszedłem do biblioteki, żeby się przekonać. Ani słowa o żadnym
smarkaczu w corralu O.K., a w książce o rewolwerowcach, którą tam
znalazłem, nawet nie wspomniano o facecie zwanym Słodkim Chłopakiem.
— Pan Dollar wściekłym ruchem ręki zmiótł włosy z fotela. — Twoja
kolej, Cory. Siadaj.
    Już miałem się odwrócić od okna, kiedy ujrzałem, że pan Cathcoate
macha do kogoś. Przeciwległą stroną Merchants Street szedł Vernon
Thaxter, nagi jak święta niewinność. Maszerował szybkim krokiem, jak
gdyby miał coś ważnego do załatwienia, ale uniósł rękę pozdrawiając pana
Cathcoate'a.
Dwóch wariatów minęło się na ulicy, dążąc w dwie różne strony.
    Wcale nie chciało mi się śmiać. Zastanawiałem się, co popchnęło pana
Cathcoate'a do tego, że tak bardzo chciał wierzyć w swoją przeszłość
rewolwerowca, podobnie jak Vernon Thaxter wierzył, że naprawdę musi
gdzieś dojść na czas.
    Wspiąłem się na fotel. Pan Dollar owinął mi szyję ręcznikiem i parę
razy przejechał grzebieniem przez czuprynę. Tato rozsiadł się przy stoliku
i otworzył „Ilustrowany Przegląd Sportowy".
— Trochę z góry i ścieniować po bokach? — spytał pan Dollar.
— Tak, proszę pana — odparłem. — Właśnie tak.
    Nożyczki zadźwięczały i na podłogę zaczęły spadać drobne martwe
cząstki mojej osoby.
3. Chłopiec z piłką
    Stał na ganku, kiedy wróciliśmy z ojcem od pana Dollara. Zwyczajnie
stał sobie na podpórce. Nowiusieńki rower.
    — Rany — wyjąkałem, gdy wysiadłem z furgonetki. Tylko tyle byłem
w stanie powiedzieć. Wszedłem na ganek jak w transie i dotknąłem go.
Nie był snem. Był prawdziwy i piękny.
150
    
Tato gwizdnął z uznaniem. Potrafił ocenić urodę roweru już na
pierwszy rzut oka.
— Majstersztyk, co?
— O, tak.
Wciąż jeszcze nie mogłem w to uwierzyć. Miałem przed sobą coś,
o czym w głębi serca marzyłem od nieskończenie długiego czasu. Teraz
należało do mnie i czułem się królem całego świata.
    W późniejszych latach nieraz myślałem, że usta żadnej kobiety nie były tak
czerwone jak ten rower. Żaden nisko zawieszony zagraniczny samochód
sportowy, o kołach ze szprychami i warczącym cicho silniku, nie mógł się
z nim równać mocą i zręcznością. Nie widziałem już nigdy, by chrom błyszczał
tak czysto jak srebrny księżyc w letnią noc. Mój rower miał duży okrągły
reflektor i klakson z gumową gruszką, a jego rama wyglądała nie mniej solidnie
i krzepko niż bicepsy Herkulesa. Ale oprócz tego był szybki; kierownica
chyliła się do przodu, zapraszając mnie, bym skosztował wichru, a czarnych
gumowych pedałów nie tknęła przede mną żadna ludzka stopa. Tato przejechał
palcem po reflektorze, a potem jedną ręką podniósł rower do góry.
    —	Chłopcze, on prawie nic nie waży! — zdumiał się. — To najlżejszy
metal, jakiego kiedykolwiek dotykałem!
    Postawił go z powrotem, a rower posłusznie osiadł na podstawce jak
wytresowane, choć ledwie oswojone zwierzę.
    W ciągu dwóch sekund już byłem na nim. Z początku miałem trochę
kłopotów, bo przy nachylonych do przodu rączkach i siodełku trudno mi
było utrzymać równowagę. Głowę miałem już ponad przednim kołem;
przygięte plecy tworzyły linię prostą, równoległą do kręgosłupa roweru.
Miałem uczucie, że siedzę na maszynie, która w każdej chwili może
wypowiedzieć mi posłuszeństwo, jeśli nie będę ostrożny. Miała w sobie
coś, co zarazem podniecało mnie i przerażało.
    Z domu wyszła mama. Rower dostarczono jakąś godzinę temu
— powiedziała. Pan Lightfoot przywiózł go swoją ciężarówką.
    — Mówił, że Dama prosi, żebyś jeździł na nim spokojnie, dopóki się
do ciebie nie przyzwyczai. — Mama spojrzała na ojca, który właśnie
obchodził nowy rower dookoła. — Chyba może go zatrzymać?
— Nie lubię przyjmować jałmużny. Wiesz o tym.
— To nie jałmużna. To nagroda za dobry uczynek.
    Tato jeszcze przez chwilę krążył wokół roweru. Potem zatrzymał się
i nacisnął butem przednią oponę.
151
    — 
Musiał ją kosztować masę pieniędzy. To piękny rower, co do tego
nie ma dwóch zdań.
— Mogę go zatrzymać, tatusiu? — zapytałem.
Ojciec podparł się pod boki, przygryzł dolną wargę i spojrzał na mamę.
— To nie jałmużna?
— Nie.
Jego wzrok spoczął na mnie.
    — Tak — rzekł i chyba nigdy w życiu to słowo nie sprawiło mi tyle
radości. — Jest twój.
— Dzięki! Dziękuję ci milion razy!
—	Więc teraz, kiedy już masz nowy rower, jak go nazwiesz?
Jeszcze o tym nie pomyślałem. Potrząsnąłem głową, nadal próbując się
przyzwyczaić do nowej pozycji, w której moje ciało wyciągnięte było do
przodu jak oszczep.
    — Mógłbyś się przejechać na próbę, nie uważasz? — Tato objął
mamę w pasie i uśmiechnął się do mnie.
    — Jasne—powiedziałem, ale najpierw zsiadłem z roweru, podniosłem
nóżki i delikatnie sprowadziłem go po schodkach. Nie wypadało go
szarpać, zanim się nie poznamy. Może zresztą wciąż się bałem, że zaraz
się obudzę. Usiadłem na siodełku, opierając się nogą o ziemię.
—	No jazda — zachęcił mnie tato — tylko nie wypal dziur w asfalcie!
Kiwnąłem głową i nadal tkwiłem w miejscu. Przysięgam, że czułem,
jak rower drży w oczekiwaniu. A może to ja się trząsłem.
—	Szerokiej drogi — rzekł ojciec.
    Nadeszła chwila prawdy. Wciągnąłem głęboki oddech, oparłem jedną
stopę na pedale, a drugą się odepchnąłem. Potem druga noga też znalazła
pedał, a ja skierowałem nos roweru w stronę ulicy. Koła kręciły się niemal
bezgłośnie, wydając tylko ciche „cyk... cyk... cyk...", jak bomba, która ma
zaraz wybuchnąć.
—	Miłej zabawy! — zawołała za mną mama.
    Obejrzałem się i zdjąłem jedną rękę z kierownicy, żeby jej pomachać.
Rower nagle wymknął mi się spod kontroli i wierzgnął wściekłym
zygzakiem. O mały włos miałbym pierwszą wywrotkę. Jakoś udało mi się
złapać kierownicę i koło się wyprostowało. Pedały były gładkie jak
waniliowe lody, opony śmigały po rozgrzanym chodniku. Zdałem sobie
sprawę, że dosiadłem roweru, który mógł się spode mnie wyrwać jak
rakieta. Mknąłem ulicą, a wiatr świszczał mi w dopiero co obciętych
152

włosach. Prawdę mówiąc, czułem się, jak gdybym walczył o życie. Byłem
przyzwyczajony do starego, rozciągniętego łańcucha i zębatki, której opór
wysysał z nóg wszystkie siły, podczas gdy ten rower wymagał delikatniej-
szego traktowania. Kiedy po raz pierwszy nacisnąłem na hamulec, omal
nie wyleciałem z siodełka. Zatoczyłem szeroki krąg i znów się rozpędziłem.
Nabrał tempa tak szybko, że na karku wystąpiły mi krople potu. Miałem
wrażenie, że jeszcze jedno pchnięcie pedału, a wzbiję się nad ziemię, ale
przednie koło słuchało zaciśniętych na kierownicy rąk i w lot zgadywało,
gdzie chcę skręcić. Rower niósł mnie jak rakieta przez ocienione starymi
drzewami ulice mego rodzinnego miasta i kiedy razem pruliśmy wiatr,
zdecydowałem, że właśnie tak go nazwę.
    — Rakieta — powiedziałem. Słowo zawirowało i uleciało do tyłu
w strumieniu rozgarniętego powietrza. — Jak ci się to podoba?
    Nie zrzucił mnie. Nie zboczył w kierunku najbliższego drzewa.
Uznałem, że się zgadza.
    Zacząłem się ośmielać. Kładłem ją na boki, kręciłem ósemki i skakałem
przez krawężniki, a Rakieta słuchała mnie bez wahania. Pochyliłem się
nad kierownicą, z całej siły nacisnąłem na pedały i Rakieta wystrzeliła
w Shantuck Street, niosąc mnie przez migające jak w kalejdoskopie plamy
słońca i cienia. Wjechałem na chodnik, gdzie opony ledwie zauważały
mijane szczeliny. Powietrze parzyło mnie w płuca i chłodziło mi twarz,
a domy i drzewa przelatywały obok szeroką, rozmazaną smugą. W tamtej
chwili czułem, że ja i Rakieta stanowimy jedno, jakbyśmy byli powleczeni
jedną skórą i płynął w nas ten sam smar. Kiedy się uśmiechnąłem, mały
żuczek wpadł mi do ust. Wcale się nie przejąłem; połknąłem go, bo
wiedziałem, że jestem niezwyciężony.
A takie myśli nieuchronnie prowadzą do przykrych niespodzianek.
    Wjechałem w dziurę po wyrwanej płytce chodnikowej, nie zwalniając
i nawet nie próbując jej ominąć. Poczułem, że dreszcz przebiega Rakietę
od przedniego do tylnego błotnika. Rama wydała odgłos podobny do
chrząknięcia. Wstrząs oderwał mi dłoń od kierownicy, przednia opona
odbiła się od betonu, a rower wierzgnął i stanął dęba jak rozwścieczony
ogier. Moja lewa stopa straciła kontakt z pedałem, a pupa — z siodełkiem.
Szybując w powietrzu przypomniałem sobie słowa mamy: „Dama prosi,
żebyś jeździł spokojnie, dopóki się do ciebie nie przyzwyczai".
    Nie miałem wiele czasu, żeby się nad tym głębiej zastanowić.
W następnym ułamku sekundy wyrżnąłem w czyjś żywopłot i w jednym
153

krótkim „uchch!" uszło ze mnie całe powietrze, po czym osunąłem się w dół
po zielonych gałązkach. Zdaje się, że przeryłem ten żywopłot na wylot.
Ramiona i policzki miałem trochę podrapane, ale skóra wciąż była z grubsza
w jednym kawałku i nawet nie ciekła mi krew. Wydostałem się z żywopłotu,
otrząsając się z liści, i zobaczyłem, że Rakieta leży obok na trawie. Strach
ścisnął mnie za gardło: jeżeli uszkodziłem nowy rower, tato z pewnością
spuści mi porządne lanie. Ukląkłem przy Rakiecie, badając jej obrażenia.
Przednia opona była trochę otarta, a błotnik wygięty, ale łańcuch wciąż tkwił
na swoim miejscu, a rączki kierownicy zachowały kształt. Reflektor był cały,
rama prosta. Rakieta obdrapała się trochę, ale jak na tak groźny wypadek, stan
jej zdrowia był zdumiewająco dobry. Wyprostowałem rower, dziękując
w duchu memu aniołowi stróżowi. Przejechałem palcem po wgniecionym
błotniku i właśnie wtedy w przedniej lampie zobaczyłem oko.
    Było okrągłe, złote, miało ciemną źrenicę i patrzyło na mnie z pobłażliwą
zadumą.
Mrugnąłem zaskoczony.
    Złote oko zniknęło. Ujrzałem już tylko zwyczajną żarówkę za okrągłym
szkiełkiem.
    Przyglądałem się jej przez dłuższą chwilę, ale nie ujrzałem już
żadnego oka. Odwróciłem Rakietę do cienia, później znów pod słońce,
lecz widziadło nie zjawiło się ponownie.
Obmacałem głowę. Nie znalazłem ani jednego guza.
Co za przedziwne rzeczy legną się w chłopięcej wyobraźni!
    Wspiąłem się na siodełko i ruszyłem dalej chodnikiem. Tym razem
pedałowałem powoli i delikatnie, a nim jeszcze przejechałem pięćdziesiąt
stóp, zobaczyłem przed sobą potłuczone resztki butelki po oranżadzie,
rozsiane po całym chodniku. Zjechałem z krawężnika na ulicę, żeby je
ominąć dla dobra opon Rakiety. Strach pomyśleć, co by było, gdybym
wjechał w nie z dużą prędkością; w porównaniu z tym kilka zadrapań
o krawędź płytki chodnikowej było lekkim uszczerbkiem.
Mieliśmy dużo szczęścia, Rakieta i ja.
    Niedaleko mieszkał Davy Ray Callan. Zatrzymałem się przy jego
domu, ale pani Callan powiedziała, że Davy poszedł na boisko z Johnnym
Wilsonem, żeby trochę poćwiczyć. Indianie — nasza drużyna młodzików,
w której grałem na drugiej bazie — przegrali pierwsze cztery mecze
i trzeba nam było naprawdę solidnego treningu. Podziękowałem mamie
Davy'ego i wycelowałem Rakietę w kierunku pobliskiego boiska.
154
    
Davy Ray i Johnny stali w słońcu i czerwonym kurzu, przerzucając piłkę
tam i z powrotem. Wjechałem na boisko i zatoczyłem rundę wokół nich. Obaj
rozdziawili usta na widok mojego nowego roweru. Oczywiście zaraz musieli
go dotknąć, usiąść na nim i przejechać się trochę. W porównaniu z Rakietą ich
rowery wyglądały jak zakurzone antyki. Mimo to Davy Ray oświadczył:
„Niezbyt dobrze się prowadzi, prawda?", a Johnny: „Jest śliczny, ale pedały
ma trochę za sztywne". Wiedziałem, że nie mówią tego po to, by zaćmić mój
pokaz; byli moimi przyjaciółmi i cieszyli się moim szczęściem. Po prostu
woleli swoje własne rowery. Rakieta stworzona była dla mnie i tylko dla mnie.
    Postawiłem ją na podpórce i zacząłem się przyglądać, jak Davy Ray
rzuca Johnny'emu wysokie piłki. Z trawy zrywały się żółte motyle, a niebo
nad głową było bezchmurne i niebieskie. Spojrzałem w kierunku
pomalowanych na brązowo trybun, nad którymi wisiały reklamy różnych
sklepów przy Merchants Street, i na samej górze dostrzegłem jakąś postać.
—	Hej, Davy! — zawołałem. — Kto to?
    Davy zerknął w górę i podniósł rękawicę, żeby w nią złowić odbitą
przez Johnny'ego piłkę.
—	Nie wiem. Jakiś dzieciak. Siedzi tam, odkąd przyszliśmy.
Przyjrzałem się chłopcu. Obserwował nas pochylony do przodu,
z brodą opartą na dłoni i łokciem na kolanie. Zostawiłem Davy'ego
i podszedłem do trybun. Mały zerwał się, jak gdyby zaraz miał uciec.
—	Co tam robisz?! — zawołałem do niego.
    Nie odpowiedział. Stał i wyraźnie nie mógł się zdecydować: wiać czy
też nie?
    Podszedłem bliżej. Jego twarz wydała mi się obca. Miał krótko obcięte
ciemne włosy, z których po lewej stronie sterczał cienki czubek, i nosił
okulary, które wyglądały jakby były na niego za duże. Mógł mieć osiem
albo dziewięć lat i przypominał grochową tyczkę o chudych, niezgrabnych
kończynach. Ubrany był w niebieskie, połatane na kolanach dżinsy i białą
koszulkę, a przezroczysta bladość jego skóry od razu nasuwała myśl, że
niezbyt często wychodzi na dwór.
    —	Jak masz na imię? — zapytałem opierając się o siatkę, odgradzającą
boisko od trybun.
Milczał.
—	Umiesz mówić?
    Zobaczyłem, że drży. Bał się tak samo jak jeleń, schwytany w promień
światła z latarki myśliwego.
155
    — 
Jestem Cory Mackenson — oznajmiłem, przekładając palce przez
oczka siatki. — Może jednak masz jakieś imię?
— Jafne — powiedział.
    W pierwszej chwili myślałem, że powiedział „Jahwe", ale potem
zaświtało mi, że po prostu sepleni.
— A jakie?
— Nemo — odparł.
— Nemo? Jak kapitan Nemo?
— Co?
Najwyraźniej nie był pilnym czytelnikiem Julesa Verne'a.
— A jak się nazywasz?
— Curlif.
    Curlif. Parę sekund zajęło mi rozszyfrowanie tego słowa. Nie Curlif,
lecz Curliss. To ten nowy, którego ojcem jest podróżujący sprzedawca.
Chłopiec, który usiadł na koniku, żeby pan Dollar mógł go ostrzyc.
Maminsynek.
    Nemo Curliss. To imię pasowało do niego. Nawet wyglądał jak coś, co
zaplątało się w sieci na którejś z dwudziestu tysięcy mil podmorskiej
żeglugi. Ale rodzice nauczyli mnie, że każdy człowiek zasługuje na
szacunek, nawet jeśli jest maminsynkiem, a poza tym, jeżeli chodzi
o wygląd zewnętrzny, ze mnie także nie było żadne cudo.
— Jesteś tu nowy —- stwierdziłem.
Kiwnął głową.
— Pan Dollar wspominał o tobie.
— Naprawdę?
    — Tak. Mówił... —już miałem powiedzieć: „że siadłeś na koniku",
ale ugryzłem się w język — ...że się u niego strzygłeś.
    — No. Wyszedłem prawie łyfy. — Nemo podrapał się w czubek
głowy cienkopalczastą dłonią, przyczepioną byle jak do chudego białego
nadgarstka.
    Posłyszałem krzyk Davy'ego: „Patrz, Cory!" i zerknąłem w dół.
Johnny solidnie przyłożył się do piłki, która nie tylko ominęła rękawicę
Davy'ego, ale i przeleciała nad siatką, uderzyła w drugi rząd ławek
i sturlała się na dół.
—	Kiepsko! — mruknął Davy stukając pięścią w rękawicę.
Nemo Curliss zszedł z trybuny i podniósł piłkę. Chyba nigdy w życiu
nie widziałem kogoś tak wątłego. Sam byłem chudy, ale on składał się
156

wyłącznie ze skóry i kości. Spojrzał na mnie sowimi oczyma, powiększonymi
przez szkła.
—	Mogę ją odrzucić? — spytał.
Wzruszyłem ramionami.
    — Mnie tam wszystko jedno — powiedziałem i odwróciłem się do
Davy'ego. Może jestem świnia, ale nie mogłem powstrzymać złośliwego
uśmieszku. — Uważaj, Davy.
    — Rany Julek! — Davy zaczął się cofać z udawanym przerażeniem.
— Nie przewróć mnie, mały!
Nemo wspiął się na najwyższą ławkę i spojrzał na boisko, mrużąc oczy.
— Gotów?! — wrzasnął.
— Gotów! Rzucaj, ważniaku! — odkrzyknął Davy.
— Nie ty — sprostował Nemo. — Ten drugi, z tyłu.
    Potem się cofnął, zamachnął się kulistym ruchem, za którym oko nie
było w stanie nadążyć, i piłka wyleciała mu z dłoni, kreśląc w powietrzu
białą smugę.
    Posłyszałem, jak syczy, wznosząc się w niebiosa niczym fajerwerk
z krótkim lontem.
    Davy krzyknął: „Hej!" i popędził z powrotem, żeby ją złapać, ale
piłka minęła go wysoko i znikła. Daleko za Davym Johnny spojrzał w górę
na spadającą sferoidę i zrobił trzy kroki do przodu, potem dwa do tyłu,
a potem cofnął się jeszcze o krok i znalazł się w tym samym miejscu,
w którym stał na początku rzutu. Podniósł rękę i ustawił ją na wysokości
twarzy.
    Rozległo się mocne, czułe „cmok!", gdy piłka pocałowała skórzaną
rękawicę.
    —	Prosto w łapę! — zawołał Davy. — Człowieku, widziałeś, jak ona
leciała?!
    Johnny biegł w kierunku pierwszej bazy, ściągając po drodze rękawicę
i rozcierając piekącą od uderzenia dłoń.
    Spojrzałem na Nemo i szczęka mi opadła. Wciąż nie mogłem uwierzyć,
że taki mały, chudy kajtek potrafił przerzucić piłkę baseballową ponad
siatką, a co dopiero trafić wprost w wyciągniętą rękę przez pół szerokości
boiska. Co więcej, Nemo nie sprawiał wrażenia, że nadwerężył sobie
ramię, a mnie po takim zamachu przez tydzień bolałby cały bark, nie
mówiąc już o tym, czy w ogóle wydusiłbym taką odległość. To był
pierwszoligowy rzut, a wiem, jak gra pierwsza liga.
157
— 
Nemo! — powiedziałem. — Gdzie się nauczyłeś tak rzucać?
Zerknął na mnie zza swoich szkieł.
— Jak? — spytał.
— Zejdź no tutaj, dobrze?
    Nemo znów się przestraszył. Miałem wrażenie, że z kijem baseballowym
zetknął się od złej strony. Trzy rzeczy można znaleźć w każdym mieście
w kraju: kościół, tajemnicę i tęgiego byczka, lubiącego się znęcać nad
drobniutkim smarkaczem, który by się zmieścił w papierowej torbie.
Pomyślałem, że jeżdżąc z miasta do miasta za swoim tatusiem Nemo
Curliss naoglądał się takich typów. Zawstydziłem się tamtego szyderczego
uśmiechu.
— Nie bój się — powiedziałem. — Po prostu zejdź tu do nas.
    — Rany, co za rzut! — Davy odebrał od Johnny'ego piłkę i podbiegł
z nią do wejścia dla graczy, w którym właśnie ukazał się Nemo.
— Poprowadziłeś ją jak po sznurku, chłopie! Ile ty masz lat?
—	Dziewięć — brzmiała odpowiedź. — Prawie dziewięć i pół.
Widziałem, że wzrost Nema zbił Davy'ego z tropu tak samo jak mnie.
Na dobrą sprawę to było niemożliwe, żeby taki krasnal potężnym strzałem
wpakował piłkę prosto w rękawicę.
    — Stań na drugiej bazie, Johnny! — zawołałem. Pomachał mi ręką
i pobiegł zająć pozycję. — Chcesz trochę porzucać, Nemo?
— Czy ja wiem... Powinienem już wracać do domu.
    — Tylko chwilę. Chciałbym zobaczyć, co potrafisz. Davy, pożyczysz
mi rękawicę?
    Davy zdjął rękawicę, która połknęła lewą dłoń Nemo niczym brązowy
wieloryb.
—	Najlepiej stań na górce i rzuć do Johnny'ego — poddałem.
Nemo spojrzał na górkę, na drugą bazę, a potem na ostatnią.
    — Stanę tutaj — zadecydował i podszedł do stanowiska odbijającego,
podczas gdy ja i Davy patrzyliśmy na niego w osłupieniu. Z ostatniej bazy
do drugiej było dość daleko nawet dla chłopaków w naszym wieku, a co
dopiero dla kogoś, kto miał dopiero dziewięć i pół roku.
— Jesteś pewien, Nemo? — spytałem, a on odpowiedział:
— Jafne.
    Nemo wyjął piłkę z rękawicy w pełnym szacunku skupieniu. Patrzyłem,
Jak jego długie palce przesuwają się po niej, wybierają chwyty na szwach
i zaciskają się mocno.
158
— 
Gotów?! — krzyknął.
— No, jestem gotowy! Rzu...
Puc!
    Gdybyśmy nie widzieli tego na własne oczy, żaden z nas by w to nie
uwierzył. W ułamku sekundy Nemo zamachnął się i rzucił, a gdyby
Johnny nie miał wyjątkowego refleksu, piłka trafiłaby go w sam środek
klaty i wbiła w piach. I tak impet rzuconej piłki wypchnął go z drugiej
bazy. Z zaciśniętej w rękawicy piłki uniósł się kurz. Johnny zaczął chodzić
w kółko z twarzą ściągniętą bólem.
—	Nic ci nie jest?! — zawołał Davy.
    —	Trochę boli — Powiedział. Tylko my wiedzieliśmy, ile musiało go
kosztować przyznanie się do bólu. — Mogę jeszcze raz łapać.
    Byliśmy za daleko, żeby usłyszeć, jak dodaje pod nosem: „Mam
nadzieję". Odrzucił piłkę wysokim łukiem, a Nemo postąpił sześć kroków
do przodu, spojrzał na mknącą mu prosto w twarz kulę i w ostatniej chwili
wyłuskał ją z powietrza. Ten mały wiedział, na czym polega oszczędność
ruchów, a dałbym słowo, że jego nos był w poważnym niebezpieczeństwie.
    Nemo wrócił na stanowisko. Otarł kurz z nosków brązowych mokasynów,
pocierając je o nogawki dżinsów. Zamachnął się do rzutu, a Johnny
przygotował się do odebrania. Nemo opuścił rękę i przełożył piłkę do
rękawicy.
    — Rzucanie to nic takiego — powiedział. — Wyftarczy mieć rękę,
żeby rzucać.
— Ale nie tak! — zaprzeczył Davy Ray.
— Naprawdę myślicie, że to jakaś wielka sztuka?
    — Jesteś szybki —»wtrąciłem. —Naprawdę szybki, Nemo. Rzucający
z naszej drużyny ci nie dorównuje, a jest dwa razy taki jak ty.
— To profte—Nemo spojrzał na Johnny'ego. —Biegnij do trzeciej bazy!
— Co takiego?
    — Biegnij do trzeciej bazy! — powtórzył Nemo. — Wyciągnij
otwartą rękawicę, tylko tak, żebym ją widział!
— Co?
    — No, szybciej! — ponaglił go Nemo. — Nie mufisz na mnie patrzeć,
po proftu otwórz rękawicę!
— No, dalej, Johnny! — zawołał Davy. — Zrób to!
    Johnny był odważnym facetem. Udowodnił to właśnie wtedy, kiedy
jego stopy zaczęły wzbijać kurz pomiędzy drugą i trzecią bazą. Nie patrzył
159

w naszym kierunku, ale głowę i ramiona miał skulone, a wyciągniętą na
wysokości piersi rękawicę zwróconą wprost na Nemo Curlissa.
    Nemo szybko wciągnął w płuca powietrze. Cofnął się, jego białe ramię
błysnęło i piłka pomknęła w powietrzu jak pocisk.
    Johnny gnał przed siebie, utkwiwszy wzrok w trzeciej bazie.
Kiedy dzieliło go od niej może z pięć kroków, piłka z impetem
uderzyła w sam środek jego rękawicy, a zaskoczony Johnny stracił
równowagę i zarył w ziemię w fontannie żółtego pyłku. Kiedy kurz
trochę osiadł, zobaczyliśmy, że Johnny siedzi na trzeciej bazie z piłką
w rękawicy.
—	Rany — powiedział oszołomiony. — O, rany.
    Nigdy w życiu nie widziałem piłki baseballowej rzuconej z tak
absolutną precyzją. Johnny nie musiał nawet po nią sięgać; ba, w ogóle nie
wiedział, że nadlatuje, dopóki nie uderzyła go w dłoń.
— Nemo? — odezwałem się. — Grałeś kiedyś w drużynie młodzików?
— Nie.
— Ale grałeś już wcześniej w baseball, prawda? — spytał Davy Ray.
    — Nie. — Nemo zmarszczył brwi i podsunął palcem okulary, które
zaczęły mu zjeżdżać po śliskim od potu nosie. — Mama mi nie pozwala.
Mówi, że mógłbym fobie zrobić krzywdę.
— Nigdy nie grałeś w zespole?
    — No, mam w domu piłkę i rękawicę. Czafem mam okazję łapać
dalekie piłki. Czafem fprawdzam, jak daleko potrafię rzucić. Ftawiam
butelki na płocie i ftrącam. Takie tam rzeczy.
— I twój tato też nie chce, żebyś grał? — zapytałem.
Nemo wzruszył ramionami i dziobnął kurz czubkiem buta.
— On nie ma wiele do gadania.
    Nie mogłem wyjść z podziwu. Miałem przed sobą samorodny talent
w postaci chudziutkiego, sepleniącego skrzata w grubych okularach.
—	Rzucisz mi parę razy? — spytałem, a Nemo się zgodził.
Pożyczyłem od Johnny'ego rękawicę, którą z ulgą ściągnął z obolałej
dłoni, i podałem piłkę Nemo, po czym pobiegłem do drugiej bazy i tam się
zasadziłem.
    —	Celuj dokładnie tutaj, Nemo! — powiedziałem, wyciągając przed
siebie ramię na wysokości barku.
    Nemo kiwnął głową, zamachnął się i wypuścił piłkę. Nie musiałem
nawet ruszać dłonią. Piłka trafiła w rękawicę z siłą, od której rozdzwoniły
160

mi się wszystkie nerwy od końców palców aż do obojczyka. Kiedy ją
odrzuciłem, Nemo musiał podbiec do przodu i mocno się wyciągnąć, żeby
jej dosięgnąć. Cofnąłem się trochę w stronę zarośniętego chwastami
środkowego pola i uniosłem rękę nad głową. — Teraz tu, Nemo!
    Nemo przykucnął, prawie ukląkł. Głowę miał pochyloną do przodu,
jak gdyby usiłował się zwinąć w ciasny węzeł. Trwał tak przez kilka
sekund, podczas których słońce błyszczało mu w okularach, a potem nagle
eksplodował.
    Zerwał się z klęczek jak Superman startujący z budki telefonicznej.
Jego ramię śmignęło w tył, a potem do przodu. Gdyby ów kościsty łokieć
napotkał po drodze czyjąś szczękę, delikwent mógłby jeszcze przez
kwadrans wypluwać połamane zęby. Piłka wyfrunęła z dłoni Nemo
i zaczęła się do mnie zbliżać z przerażającą prędkością.
    Była niska i nieomal muskała ziemię pomiędzy miejscem pałkarza
a górką. Minąwszy górkę, zaczęła się wznosić i miałem wrażenie, że
jeszcze przyspiesza. Przeleciała nad drugą bazą wciąż nabierając wysokości.
Davy coś krzyczał, ale nie rozumiałem słów. Całą uwagę skupiłem na
nadlatującej białej kuli. Trzymałem rękawicę nad głową, dokładnie w tym
samym miejscu, w którym się znajdowała w chwili rzutu, chociaż byłem
też przygotowany na unik, bo nie chciałem, żeby zrobiła ze mnie miazgę.
Piłka weszła w pole autowe; słyszałem, jak syczy, nabuzowana i groźna.
Nie drgnąłem. Miałem jeszcze czas przełknąć ślinę i już była nade mną.
    Uderzyła prosto w kieszeń rękawicy, swoim impetem cofając mnie
o parę kroków. Zamknąłem wokół niej palce, a kiedy ją w ten sposób
uwięziłem, poczułem pulsujący żar, niczym tętno pod krowią skórą.
    —	Cory! — krzyczał Davy Ray, zwijając dłonie w trąbkę wokół ust.
— Cory!
    Nie wiedziałem, czemu tak wrzeszczy, i niewiele mnie to obchodziło.
Byłem w transie. Nemo Curliss miał nieziemską rękę. Nie domyślałem się, ile
z tego pochodziło od Boga, a ile sam się nauczył, ale jedno było dla mnie
jasne: Nemo został wyposażony w rzadką kombinację ręki i oka, która
wynosiła go ponad zwykłych śmiertelników. Innymi słowy, był geniuszem.
— Cory! — Tym razem krzyczał Johnny. — Popatrz!
— Co? — zawołałem.
— Za tobą!!!
Posłyszałem dźwięk pracujących kosiarek.
Kiedy się obejrzałem, miałem ich tuż przed sobą.
161
    
Poprzez wysoką trawę poza oczyszczonym polem autowym zbliżali się
do mnie na czarnych rowerach Gotha i Gordo Branlinowie. Uśmiechali się
szeroko, bezlitośnie naciskając na pedały, a słońce płonęło w ich żółtych
włosach. Zielone pasikoniki i czarne polne świerszcze pryskały na boki,
ratując życie, spod miażdżących kół. Chciałem uciec, ale nogi miałem jak
z waty. Branlinowie zatrzymali się obok mnie — Gotha z prawej strony,
Gordo z lewej. Pot błyszczał im na kościstych twarzach; oczyma przewiercali
mnie na wylot. Z oddali dobiegło krakanie kruka, niczym szatański chichot.
    Starszy, czternastoletni Gotha wyciągnął rękę i wskazującym palcem
dziobnął moją rękawicę.
    — Zabawiasz się piłeczką, Cory? — zapytał takim tonem, że zabrzmiało
to nieprzyzwoicie.
— Pewnie lubi się bawić kulkami — wykrzywił się Gordo.
    Był o rok młodszy od Gothy i odrobinę niższy. Właściwie żaden z nich
nie był specjalnie rozrośnięty, ale obaj składali się z samych mięśni i byli
szybcy jak charty. Gordo pomiędzy brwiami miał niewielką bliznę,
a drugą na policzku, co dowodziło, że ból i przelew krwi nie są mu obce.
Spojrzał w kierunku ostatniej bazy, gdzie stali Davy, Johnny i Nemo.
— A to kto, do ciężkiej cholery?
— Nowy — powiedziałem. — Na imię mu Nemo.
    — Dupek? — Gotha też spojrzał na Nemo i na twarzach obu braci
pojawił się wilczy grymas. Zwąchali krew jagnięcia. — Obejrzymy sobie
tego dupka — powiedział do Gordo i nacisnął na pedały.
    Gordo podbił mi rękawicę tak, że piłka wypadła na ziemię, a kiedy
się po nią schyliłem, splunął mi we włosy. Potem ruszył w ślad za swoim
bratem.
    Wiedziałem, co będzie. Wystarczało, że Nemo był taki mały i chudy,
ale kiedy Branlinowie posłyszą, że sepleni, to już koniec. Powstrzymałem
oddech, kiedy zbliżali się do Rakiety. Mijając ją, Gotha z całkowitą
obojętnością zwalił ją kopnięciem z podpórki. Przełknąłem gniew jak
gorzkie nasienie, nie wiedząc, że kiedyś wyda owoc.
Branlinowie zatrzymali rowery, biorąc trzech chłopców w kleszcze.
    — Gracie, koledzy? — Gotha uśmiechnął się jak wąż w rajskim
ogrodzie.
— A, tak sobie rzucamy — odparł Davy Ray.
    — Hej, czarnuchu! — zwrócił się do Johnny'ego Gordo. — Na co się
tak gapisz?
162

Johnny wzruszył ramionami i wbił wzrok w ziemię.
— Śmierdzisz jak gówno, wiesz o tym? — nie dawał mu spokoju Gordo.
— Nie chcemy żadnych awantur — oświecił go Davy Ray — zgoda?
    — A kto tu mówi o awanturze? — Gotha zsunął się z roweru, postawił
go na nóżkach i oparł się o niego. — Myśmy o niczym takim nie mówili.
Daj mi papierosa.
    Gordo sięgnął do tylnej kieszeni i podał bratu paczkę chesterfieldów.
Gotha wydobył pudełko zapałek z reklamą Pasz i Sprzętu, włożył
papierosa do ust i podał pudełko Nemo Curlissowi.
—	Zapal.
    Nemo wyjął zapałkę. Ręce mu drżały. Dopiero za trzecim potarciem
zdołał ją zapalić.
—	Podaj mi ogień — rozkazał Gotha.
    Nemo, który pewnie widział już wielu Branlinów w innych miastach,
zrobił, co mu kazano. Gotha wciągnął dym i wydmuchał go rozdętymi
nozdrzami.
— Na imię masz Dupek, nie?
— Ja... ja... jeftem Nemo.
    — Jeftem? — Gordo splunął przez zęby. — Jeftem? Ktoś ci dziób
przeinaczył, dupku?
    Podniosłem z trawy Rakietę. Oto musiałem podjąć decyzję: mogłem
wsiąść na rower i odjechać, pozostawiając moich przyjaciół i Nemo
Curlissa własnemu losowi albo opowiedzieć się po ich stronie. Nie byłem
bohaterem, to pewne. Wiedziałem jednak, że jeśli w tej chwili odjadę
z tego miejsca, będę zhańbiony na wieki. Nie powiem, żebym nie chciał
dać dyla, a zresztą każde ździebełko zdrowego rozsądku podpowiadało mi,
że powinienem brać nogi za pas.
    Ale czasem zdrowy rozsądek wychodzi człowiekowi na dobre, a czasem
nie można z nim żyć.
Powlokłem się na rzeź. Serce dygotało mi w piersi.
    — Wyglądasz jak pedzio — rzekł Gordo do Nemo Curlissa. — Jesteś
pedziem?
    — Słuchajcie, chłopcy. — Davy Ray uśmiechnął się niepewnie.
— Może byście...
    Gotha okręcił się na pięcie, zrobił dwa duże kroki, wparł dłoń w pierś
Davy'ego, równocześnie podcinając mu kostkę. Davy runął na ziemię
w kłębach kurzu i jęknął. Gotha stanął nad nim z chesterfieldem w zębach.
163
— 
Ty — powiedział. — Lepiej. Się. Zamknij.
    — Muszę już iść. —Nemo chciał się odwrócić, ale Gordo złapał go za
ramię i osadził w miejscu.
— Pieprzysz — rzekł. — Niemożliwe, żebyś chciał gdzieś iść.
— Kiedy muszę, bo moja mama będzie ftrasznie...
Gordo ryknął śmiechem, płosząc ptaki ze wszystkich drzew wokół boiska.
— Posłuchaj go tylko, Gotha! On chyba ma siki w tej gębie!
    — Może lizał komuś fujarę — zawyrokował Gotha. — Zgadza się?
— Wbił ciężkie spojrzenie w twarz Nemo. — Lizałeś im fujary?
    Co sprawiło, że Branlinowie byli tacy, jacy byli, tego nikt nie potrafił
odgadnąć. Może urodzili się już tacy podli, a może to w nich narosło jak
ropny naciek wokół jątrzącej się rany. W każdym razie nie uznawali
żadnego prawa prócz tego, które sami stanowili, a obecna sytuacja
gwałtownie zbliżała się do niebezpieczeństwa.
Gordo potrząsnął małym.
— Zgadza się? Lubisz cudze ptaszki?
— Nie — wykrztusił Nemo.
    — Lubi, lubi — rzekł Gotha. Jego cień nadal spoczywał na Davym
Rayu.  — A najbardziej  by mu przypadł do  smaku wielki tłusty
bambus.
— Nie, nie! — Piersią Nemo targnął pierwszy szloch.
— O, synuś zaraz się rozpłacze! — ucieszył się Gordo.
—	Ja chcę... do domu... — załkał Nemo. Łzy ciekły mu spod okularów.
Nie ma na świecie okrutniejszego stworzenia niż młody dzikus
z drzazgą w tyłku i złością w duszy. Sprawa przedstawia się jeszcze
gorzej, kiedy ów dzikus jest podszyty tchórzem, czego wyraźnie dowodził
fakt, że Branlinowie nigdy nie porywali się na chłopców w swoim wieku
lub starszych.
    Rozejrzałem się. Boisko mijał właśnie jakiś samochód, ale kierowca
nie zwrócił na nas uwagi. Staliśmy w palących promieniach słońca, zdani
wyłącznie na siebie.
    —	Połóż dzidziusia, Gordo — zakomenderował Gotha i jego brat
popchnął Nemo na ziemię. — A teraz go nakarm — dorzucił i Gordo
rozpiął zamek w spodniach.
— Dajcie spokój! — zaprotestował Johnny. — Nie róbcie tego!
Gordo wyciągnął na wierzch penisa i stanął w rozkroku nad Nemo.
— Zamknij mordę, czarnuchu, chyba że sam masz ochotę na prysznic.
164
    
Nie byłem w stanie dłużej na to patrzeć. Przyjrzałem się trzymanej
w ręku piłce. Nemo płakał. Gordo czekał, aż mocz spłynie mu z pęcherza.
Nie mogłem już tego znieść.
    Pomyślałem o przewróconej Rakiecie. Pomyślałem o łzach na twarzy
Nemo. Rzuciłem w Gordo piłką z jakichś dziesięciu stóp.
    Nie był to majstersztyk, ale piłka solidnie gruchnęła go w prawe ramię.
Miauknął jak ryś i odwrócił się od Nemo dokładnie w chwili, gdy trysnęła
żółta fontanna, mocząc mu przód dżinsów i spływając prosto do butów.
Gordo złapał się za ramię, wrzasnął i równocześnie zaszlochał, skrzywiony
z bólu. Zobaczyłem twarz jego brata, otoczoną kłębami dymu z zaciśniętego
w zębach papierosa. Policzki mu spąsowiały i nagle rzucił się na mnie. Nie
zdążyłem nawet pomyśleć o uniku, kiedy wyrżnął mnie z całej siły.
Następną rzeczą, jaką pamiętam, był zgniatający mi pierś ciężar Gothy
Branlina, który najzwyczajniej w świecie na mnie siedział.
— Nie... nie mogę... oddychać... — wykrztusiłem.
— To dobrze — powiedział i uderzył mnie pięścią w twarz.
Pierwsze dwa ciosy naprawdę bardzo bolały. Następne dwa doprowadziły
mnie na skraj przytomności, chociaż jeszcze się wiłem, krzyczałem
i próbowałem się wyrwać. Kostki palców Gothy umazane były krwią.
    —	Oż, kurde, chyba mam złamaną rękę! — jęczał skulony w trawie
Gordo.
    Czyjeś palce złapały Gothę za tlenione włosy. Szarpnęły jego głową do
tyłu, aż papieros wypadł mu z ust. Zobaczyłem, że stoi nad nim Johnny.
—	Trzymaj go—powiedział Davy Ray i wpakował pięść w nos Gothy.
Chrupnęło, krew pociekła strumieniem, a Gotha ryknął jak bawół
i poderwał się z mojej klatki piersiowej. Rzucił się z pięściami na
Davy'ego Raya. Johnny uczepił się go, próbując go złapać za ramiona, ale
Gotha tylko się okręcił i wymierzył mu cios prosto w skroń. Gordo z furią
podciął Johnny'emu nogi. Twarz miał całą w plamistych wypiekach.
Johnny upadł i zobaczyłem, że czyjaś pięść ląduje mu w oku.
    —	Wy dranie! — krzyknął Davy Ray i rzucił się na Gothę, ale ten
złapał go za kołnierz, potrząsnął nim jak workiem brudnej bielizny, po
czym sprowadził do parteru.
    Podniosłem się, wypluwając krew. Nemo wiał, aż się za nim kurzyło,
ale zaplątał się we własne nogi i gruchnął szczupakiem w trawę.
    Niechętnie wspominam to, co się działo w ciągu następnych trzydziestu
sekund. Kiedy Davy Ray zwijał się już z płaczem na ziemi, Gotha i Gordo
165

uderzyli na Johnny'ego i zaczęli go obrabiać z brutalną precyzją. A kiedy
ten z trudem łapał powietrze, bulgocąc krwią spływającą mu z nosa,
wrócili do mnie.
    — Ty mały gówniarzu — syknął Gotha ocierając krew z twarzy.
Oparł nogę o moją pierś i z powrotem przygwoździł mnie do ziemi.
    — Zostaw go mnie — rzekł Gordo, który wciąż jeszcze trzymał się za
ramię.
    Za bardzo kręciło mi się w głowie, żebym mógł się bronić. Zresztą
i tak przeciwko tym dwóm niewiele bym zdziałał bez nabijanej kolcami
maczugi, tasaka i dodatkowych pięćdziesięciu funtów mięśni.
—	Nakop mu, Gordo — ponaglił go Gotha.
    Gordo złapał mnie za przód koszuli i szarpnął. Koszula zatrzeszczała
i pamiętam, że pomyślałem, co powie mama, kiedy ją zobaczy.
—	Zabiję cię — powiedział czyjś głos.
Gotha parsknął śmiechem, który przypominał warknięcie.
— Odłóż to, malutki.
— Zabiję cię, przysięgam, że to frobię!
    Otworzyłem oczy, wyplułem krew i ujrzałem Nemo Curlissa, który
stał o jakieś pięć metrów od nas. W odwiedzionej do tyłu chudej rączce
trzymał baseballową piłkę.
    Sytuacja zrobiła się bardzo interesująca. Miałem szczęście trafiając Gordo
w ramię, jednakże w dłoni Nemo twarda, okrągła piłka stanowiła śmiertelną
broń. Nie miałem wątpliwości, że Nemo jest w stanie trafić któregoś
z Branlinów między oczy tak, że jego cel już się nie podniesie. Nie miałem też
wątpliwości, że jest skłonny to zrobić. Widziałem jego oczy, powiększone
przez szkła. Płonęła w nich, niczym łuna dalekiej pożogi, nieopisana furia. Już
nie płakał i nie drżał. Z tą piłką w garści był panem wszechświata. Naprawdę
myślę, że był gotów kogoś zabić. Może w końcu się wściekł, że jest urodzoną
ofiarą, że sepleni i przyciąga prześladowców jak słabe cielę, na widok którego
drapieżnikom cieknie ślinka. Może po dziurki w nosie miał już upokorzeń.
Cokolwiek nim powodowało, w jego oczach czaiło się groźne postanowienie.
    Gordo puścił mnie. Usiadłem w trawie, z rozciętą wargą i wymiętą
koszulą.
    —	Popatrz, już się trzęsę ze strachu — wycedził słodko Gotha i zrobił
krok w stronę Nemo.
    Gordo ruszył łukiem o kilka kroków od brata. Penis wciąż zwisał mu
z rozpiętych dżinsów. Przemknęło mi przez myśl, że byłby dobrym celem.
166
— 
Rzuć to, gnojku — powiedział.
Branlinowie byli bardzo bliscy śmierci.
— Hej, wy tam!
    Odwróciłem głowę, ciężką jak worek kamieni. Na poboczu stała
pocztowa furgonetka. Listonosz szedł w naszym kierunku. Miał na sobie
tropikalny hełm, który ocieniał mu twarz, krótkie spodnie i czarne
skarpety, a jego niebieską koszulę znaczyły ciemne smugi potu.
    Podobnie jak wszystkie dzikie zwierzęta, Branlinowie rozpoznawali
skrzyp zawiasów w drzwiach klatki. Bez słowa odwrócili się od
pobojowiska i pobiegli do swoich rowerów. Gordo w pośpiechu
wepchnął interes do spodni, zapiął suwak i wskoczył na siodełko. Gotha
zatrzymał się jeszcze, żeby znów kopnąć Rakietę; podejrzewam, że nie
mógł się oprzeć chęci niszczenia. Potem on też wsiadł na rower i obaj
zaczęli gorączkowo pedałować z powrotem tą samą drogą, którą tu
przybyli.
    —	Czekajcie no chwilę! — zawołał listonosz, ale Branlinowie słuchali
tylko siedzących w ich ciałach demonów. Mknęli przez boisko wzbijając
kłęby kurzu, potem runęli po śladach wygniecionych poprzednio w gęstej
trawie, aż w końcu zniknęli w rozciągającym się za boiskiem lesie. Kilka
kruków zaskrzeczało na powitanie swoich padlinożernych ziomków.
Bitwa dobiegła końca; pozostało tylko posprzątać.
    Pan Gerald Hargison — listonosz, który co miesiąc przynosił mi
kolejny numer „Sławnych potworów" w szerokiej brązowej kopercie
— doszedł do mnie i zatrzymał się na widok mojej twarzy.
—	Dobry Boże! — wykrzyknął i domyśliłem się, że jest źle. — Cory?
Kiwnąłem głową. Moja dolna warga przybrała już rozmiary puchowej
poduszeczki, a lewe oko właśnie zaczynało puchnąć.
—	Nic ci nie jest, chłopcze?
    No, na pewno nie czułem się na siłach, żeby kręcić hula-hoop, ale
mogłem się utrzymać na nogach i miałem jeszcze wszystkie zęby. Davy
Ray też był w nie najgorszej formie, tyle tylko, że całą twarz miał
w siniakach, a jeden z braci nadepnął mu na palce u ręki. Najciężej ranny
był Johnny. Pan Hargison, który miał mięsiste, rumiane oblicze i chodząc
od domu do domu palił cygara w plastikowym ustniku, aż się skrzywił,
kiedy pomógł mu usiąść. Orli nos Johnny'ego był bez wątpienia złamany.
Ciekła z niego gęsta, ciemnoczerwona krew, a podpuchnięte oczy rozbiegały
się na boki.
167
— 
Ile palców widzisz? — Pan Hargison pokazał Johnny'emu trzy palce.
— Sześć — odparł chłopiec.
    — Chyba ma... — i tu padły słowa, które nieodmiennie nas przerażały,
przywodząc na myśl obrazy śliniących się kretynów — ...wstrząs mózgu.
Zawiozę go do doktora Parrisha. Wy dwaj dojdziecie jakoś do domu?
My dwaj? Widziałem Davy'ego Raya, ale gdzie był Nemo?
Piłka leżała na ziemi tuż przy ostatniej bazie. Chłopiec o niezawodnym
ramieniu zniknął.
    — To były te chłopaki Branlinów, prawda? — Pan Hargison pomógł
Johnny'emu wstać, wyjął z kieszeni szortów chusteczkę i przytknął mu ją
do nosa. W ułamku sekundy biel splamiła się krwią. — Ktoś powinien im
wreszcie porządnie wygarbować skórę.
    — Wszystko będzie dobrze, Johnny—powiedziałem, ale on w milczeniu
ruszył na miękkich nogach do furgonetki, podtrzymywany przez pana
Hargisona. Patrzyliśmy z Davym, jak pan Hargison sadza go na przednim
siedzeniu, obchodzi wóz dookoła i uruchamia silnik. Johnny przechylił się na
oparcie, a głowa zwisała mu bezwładnie. Naprawdę było z nim źle.
    Kiedy samochód listonosza zakręcił i pojechał w kierunku gabinetu
doktora Parrisha, schowaliśmy rower Johnny'ego pod trybuną, tak żeby
nie było go widać. Branlinowie mogli tu wrócić i roznieść go na strzępy,
zanim wpadnie po niego pan Wilson, ale nic więcej nie byliśmy w stanie
zrobić. Potem w skołatanych głowach zaświtała nam myśl, że kto wie, czy
jeszcze nie siedzą w lesie, czekając, aż pan Hargison odjedzie.
    To sprawiło, że zaczęliśmy się spieszyć. Davy zabrał piłkę i wsiadł na
swój rower, a ja podniosłem Rakietę. Przez krótki moment widziałem
w reflektorze złote oko. Patrzyło na mnie z chłodnym politowaniem, jak
gdyby chciało powiedzieć: „I ty jesteś moim nowym panem! Zginiesz
marnie, jeśli ci nie pomogę!" Nasz pierwszy wspólny dzień był nader
burzliwy, ale miałem nadzieję, że jakoś się dogadamy.
    Opuściliśmy boisko, z trudem wprawiając w ruch obolałe członki.
Wiedzieliśmy, co nas teraz czeka: panika naszych rodziców, rozróba
u Branlinów, gniewne telefony, prawdopodobnie odwiedziny szeryfa
i puste obietnice państwa Branlinów, że ich synowie nigdy, przenigdy już
czegoś takiego nie zrobią.
Nie nas na to nabierać.
    Na razie wywinęliśmy się od zguby, ale Gotha i Gordo mieli dobrą
pamięć. W każdej chwili mogli wypaść zza rogu na tych czarnych
168

rowerach i dokończyć to, co zaczęli. A raczej to, co ja wszcząłem, rzucając
w nich piłką baseballową.
    I nagle Branlinowie zatruli nam całe lato. Czekał nas jeszcze lipiec
i sierpień, a małe były szansę, że do września nie powybijają nam
wszystkich zębów.
4. Ruszam w drogę
Nasze przewidywania sprawdziły się co do joty.
    Po rodzicielskiej panice i gniewnych telefonach wpadł z wizytą do
Branlinów szeryf Amory. Jak później oświadczył memu ojcu, nie zastał
żadnego z braci. Powiedział ich rodzicom, że chłopcy złamali nos
Johnny'emu Wilsonowi i omal nie zmiażdżyli mu czaszki, na co pan
Branlin wzruszył ramionami i rzekł:
    —	No cóż, szeryfie, chłopcy to zawsze chłopcy. Lepiej niech się
nauczą za młodu, że na świecie nie jest tak lekko.
    Szeryf Amory z wysiłkiem powściągnął złość i wycelował palec prosto
w kaprawe oczy pana Branlina.
    —	Słuchaj pan! Niech pan zrobi z nimi porządek, bo inaczej skończą
w poprawczaku! A jeżeli pan nie chce, to ja się za nich wezmę!
    Po całym pokoju walały się porozrzucane skarpetki i brudne koszule.
Pan Branlin gapił się w telewizor, a pani Branlin jęczała z sypialni, że
krzyże ją bolą.
    —	Nie mam nic przeciwko temu — oświadczył pan Branlin. — Oni
się mnie nie boją. Nie boją się nikogo na świecie. Zrównaliby z ziemią ten
pański poprawczak.
—	Ma pan im powiedzieć, żeby przyszli do biura, bo sam po nich przyjdę!
Pan Branlin pogrzebał sobie w zębach wykałaczką, chrząknął i potrząsnął
głową.
169
    — 
Próbował pan kiedy złapać wiatr, szeryfie? Ci dwaj mają wolność
we krwi. — Oderwał wzrok od popołudniowego serialu na życzenie
i spojrzał na szeryfa, nie zadając sobie trudu, by wyjąć sterczącą z ust
wykałaczkę. — Powiada pan, że moi chłopcy sprali tyłki jakimś czterem
smarkaczom? Coś mi się zdaje, że działali w obronie własnej. Musieliby
przecież nie mieć wszystkich klepek, żeby wszczynać bójkę z czterema
naraz, nie uważa pan?
— Z tego, co słyszałem, to nie była samoobrona.
    — Z tego, co ja słyszałem — pan Branlin urwał, żeby obejrzeć
brunatny strzęp na czubku wykałaczki — ten chłopak Mackensonów rzucił
w Gordo piłką i mało brakowało, a złamałby mu rękę. Gordo pokazywał
mi siniaka, czarnego jak as winny. — Wykałaczka wraz z ładunkiem
powróciła do ust, a uwaga pana Branlina skupiła się na ekranie, po którym
hasał Errol Flynn w roli Robin Hooda. — Taak, ci Mackensonowie bez
przerwy ganiają do kościoła, a chłopaka uczą rzucać piłką w jednego
z moich synów. Potem płaczą i lamentują, kiedy gówniarz dostanie za
swoje. Też mi chrześcijany! — parsknął.
    W tej sprawie jednakże szeryf Amory postawił na swoim. Pan Branlin
zgodził się opłacić rachunek doktora Parrisha i koszty lekarstw Johnny'ego.
Gotha i Gordo musieli zamieść i wyszorować więzienie i z rozkazu szeryfa
przez tydzień nie wolno im było chodzić na basen. Oczywiście to tylko
wzmogło ich złość na Davy'ego Raya i na mnie. Założono mi sześć szwów
na rozciętą dolną wargę — co bolało prawie tak samo jak zainkasowany
cios — ale pan Branlin oświadczył, że za to nie zapłaci, bo to ja rzuciłem
w Gordo piłką. Mama wpadła w furię, ale tato w końcu machnął na to
ręką. Davy Ray wylądował w łóżku, z lodowym kompresem, a jego
purpurowa, posiniaczona twarz wyglądała, jakby ktoś się po niej przejechał
jak po drodze. Jak się dowiedziałem od ojca, wstrząs mózgu Johnny'ego
był na tyle poważny, że chłopiec musiał leżeć plackiem do momentu, aż
doktor Parrish pozwoli mu się ruszyć, co mogło potrwać kilka tygodni albo
jeszcze dłużej. Johnny dowiedział się, że nawet kiedy będzie już mógł
wstać, nie wolno mu będzie biegać i szaleć, a nawet jeździć na rowerze,
który jego ojciec wydobył nie tknięty spod trybun. Tak więc Branlinowie
dokonali zbrodni gorszej niż pobicie: skradli Johnny'emu część lata,
a przecież drugi raz już nie będzie miał w czerwcu dwunastu lat.
    Mniej więcej w tym samym czasie, siedząc na łóżku przy zaciągniętych
zasłonach — bo światło raziło mnie w obrzękłe oczy — ze stosem „Słynnych
170

potworów" na kolanach, zacząłem z nich wycinać niektóre obrazki. Potem
wziąłem rolkę taśmy klejącej i porozlepiałem je na ścianach, biurku,
drzwiach szafy i wszędzie, gdzie tylko taśma chciała się trzymać. Kiedy
skończyłem, miałem w pokoju prawdziwe muzeum potworów. Z góry
spoglądał na mnie Upiór z Opery Lona Chaneya, Dracula Beli Lugosiego,
Frankenstein i Mumia Borisa Karloffa. Łóżko otaczały nastrojowe
czarno-białe sceny z Metropolis, Londynu po północy, Dziwolągów,
Czarnego kota i Domu na Nawiedzonym Wzgórzu. Na szafie kłębiły się
bestie: Ymir Raya Harryhausena walczył ze słoniem, monstrualny pająk
czatował na Niewiarygodnie Kurczącego się Człowieka, a zza pleców
brodzącego w Tamizie Gorgo wyglądał Kolos o twarzy przeciętej blizną,
skórzasty Potwór z Czarnej Laguny i Rodan, szybujący na rozłożystych
skrzydłach. Nad biurkiem było specjalne miejsce — możecie je nazwać
miejscem honorowym — dla białowłosego, wykwintnego Rodericka
Ushera z twarzą Vincenta Price'a oraz dla Christophera Lee w roli
chudego, spragnionego krwi Draculi. Moja mama weszła do pokoju,
zobaczyła moje dzieło i uchwyciła się krawędzi drzwi, żeby nie upaść.
— Cory! — wykrzyknęła. — Zdejmij zaraz ze ścian te paskudztwa!
    — Dlaczego? — spytałem, pokonując opór nastroszonej szwami
dolnej wargi. — Przecież to mój pokój.
    — Owszem, ale wśród tych wszystkich straszydeł będą ci się śniły
koszmary!
—	Nie będą — zapewniłem ją. — Słowo.
Mama wycofała się z godnością, a obrazki zostały.
    Śniły^mi się koszmary, ale o Branlinach, a nie o stworach zdobiących
mój pokój. Czerpałem otuchę z myśli, że mnie strzegą i nie pozwolą
Branlinom wpełznąć tutaj przez okno. Podczas snu opowiadały mi o sile
i zdolności przetrwania w świecie, który boi się tego, czego nie rozumie.
    Nigdy nie bałem się moich potworów. Kontrolowałem je. Spaliśmy razem
w ciemnościach, a one nigdy nie wykraczały poza dopuszczalne granice.
Moje monstra nie dopraszały się zdejmowanych głów, łuskowatych skrzydeł,
drażniącego żyły głodu krwi czy zniekształconych twarzy, na których widok
piękne dziewczęta mdlały ze strachu. Nie były złe; po prostu starały się
przeżyć w nieprzyjaznym świecie. Porównywałem je w myśli do siebie
i moich przyjaciół: niezdarne, brzydkie, pobite, lecz nie pokonane. Nikt ich
nie chciał; szukały dla siebie miejsca wśród grożących im zewsząd pochodni,
amuletów, krucyfiksów, srebrnych kul, bomb atomowych, odrzutowych
171

myśliwców i miotaczy ognia. Były niedoskonałe i heroiczne w swym
cierpieniu.
Powiem wam, czego się bałem.
    Pewnego popołudnia wziąłem stary numer ,,Life'u” z kupki przeznaczo-
nych do wyrzucenia czasopism, usiadłem na ganku i zacząłem przeglądać.
Zbój leżał wyciągnięty koło mnie, na drzewach zawodziły cykady, a niebo było
nieruchome jak malowidło. W piśmie były zdjęcia związane z wydarzeniem,
które w listopadzie 1963 roku miało miejsce w Dallas. Słoneczne fotografie
przedstawiały prezydenta i jego żonę w długiej czarnej limuzynie. Prezydent
uśmiechał się i machał ręką do tłumu. I nagle wszystko się zmieniło, jak gdyby
ktoś starł ręką ten pogodny obraz. Oczywiście widziałem w telewizji scenę
zabójstwa Oswalda. Pamiętam, jaki cichy wydał mi się strzał — zwyczajne
,,puk”, które w niczym nie przypominało palby sześciostrzałowego rewolweru
Matta Dillona ze Strzałów w Dodge City. Pamiętam, jak Oswald krzyknął,
padając na ziemię. Robiłem więcej hałasu, kiedy zawadziłem nogą o kamień.
    Oglądając zdjęcia z pogrzebu prezydenta Kennedy'ego — konia bez
jeźdźca, synka zmarłego, który salutował nad grobem, tłumy wpatrzone
w przejeżdżającą trumnę — zauważyłem coś, co wydało mi się zarazem
dziwne i przerażające. Na fotografiach widać było ciemne plamy. Może
była to wina oświetlenia lub filmu, lub jeszcze czegoś innego, ale miałem
wrażenie, że zdjęcia stopniowo wypełnia mrok. W narożach czaiły się
cienie; wyciągały macki ku płaczącym kobietom i mężczyznom w gar-
niturach, długimi ciemnymi palcami łączyły samochody, budynki
i wypielęgnowane trawniki. Mrok spowijał ludziom twarze i gromadził się
wokół butów jak ściekająca pasta. Wydawał się czymś żywym, co
przebywa wśród ludzi jak wirus i zachłannie sięga coraz dalej.
    Na następnej stronie była fotografia płonącego mężczyzny. Miał łysą
głowę i orientalne rysy, siedział na ulicy ze skrzyżowanymi nogami,
a płomienie okrywały go jak płaszcz. Oczy miał zamknięte, a choć ogień
lizał go już po twarzy, malował się na niej taki spokój, jak na twarzy
mojego ojca, kiedy słucha w radiu Roya Orbisona. Napis pod zdjęciami
głosił, że działo się to w mieście zwanym Sajgon, a człowiek ów był
mnichem, który oblał się benzyną, usiadł i zapalił zapałkę.
    Było tam jeszcze jedno zdjęcie, które do dziś mnie prześladuje.
Przedstawiało wypalony kościół o potrzaskanych witrażowych oknach
i kręcących się wśród ruin strażaków. Obok stało kilkoro czarnych
z zastygłymi w oszołomieniu twarzami. Na drzewach przed kościołem wcale
172

nie było liści, choć podobno zdjęcie zostało zrobione piętnastego września
1963 roku, jeszcze przed końcem lata. Pod spodem było napisane, że tyle tylko
zostało z kościoła baptystów przy Szesnastej Ulicy w Birmingham po tym, jak
ktoś podłożył w nim bombę, która wybuchła w chwili, gdy dzieci zaczęły
wychodzić ze szkółki niedzielnej, i że wówczas zginęły cztery dziewczynki.
    Podniosłem wzrok na moje rodzinne miasto. Spojrzałem na zielone
pagórki, błękitne niebo i dachy Bruton w oddali. Zbój cicho zaskomlał
przez sen.
    Nie zdawałem sobie sprawy, czym jest nienawiść, aż do chwili, gdy
wyobraziłem sobie, jak ktoś pakuje bombę i w niedzielę rano podkłada ją
w kościele, żeby zabić małe dziewczynki.
    Czułem się kiepsko. Wciąż bolała mnie głowa, nadwerężona pięścią
Gothy Branlina. Wróciłem do pokoju, położyłem się i zasnąłem wśród
moich potworów.
    Początek lata w Zephyr zawsze wyglądał tak samo: budziłeś się w ciepłej
porannej mgiełce, potem słońce stopniowo ją wypalało, a powietrze robiło się
tak wilgotne, że koszula lepiła ci się do pleców, zanim przeszedłeś do
skrzynki na listy i z powrotem. W południe świat przestawał się kręcić wokół
osi, a żaden ptak nie miał dość odwagi, by rozgarnąć skrzydłami parujący
błękit Po południu na północnym zachodzie czasami pojawiło się parę chmur,
obrzeżonych purpurową obwódką. Siedziałeś na ganku ze szklanką
lemoniady, słuchałeś w radiu meczu baseballowego i patrzyłeś, jak chmury
powoli toczą się w twoim kierunku. Po chwili słychać było odległy grzmot,
a czasem błyskawica zakłócała odbiór i radio trzeszczało. Potem niekiedy
padało przez jakieś pół godziny, ale przeważnie chmury maszerowały dalej,
chrząkając i burcząc, i nie spadła z nich ani kropla deszczu. Kiedy wieczorem
ziemia trochę przestygła, w lesie zaczynały śpiewać setki cykad, a z trawy
unosiły się robaczki świętojańskie. Wlatywały na drzewa, mrugały
i oświetlały gałęzie jak gwiazdkowe girlandy, przeniesione nagle w koniec
czerwca. Pojawiały się gwiazdy i księżyc w kolejnej fazie. Jeśli właściwie
rozegrałem partię, udawało mi się przekonać rodziców, żeby pozwolili mi
zostać trochę dłużej — na przykład do jedenastej. Siadałem wtedy na ganku
i patrzyłem, jak w Zephyr stopniowo gasną światła. Gdy już paliło się ich
dostatecznie mało, gwiazdy stawały się o wiele jaśniejsze. Można było
wejrzeć w samo serce wszechświata i zobaczyć wiry lśniących ciał
niebieskich. Wiał ciepły wietrzyk, niosąc ze sobą słodki zapach ziemi
i wprawiając liście mijanych drzew w lekkie drżenie. W takich chwilach
173

trudno było sobie wyobrazić, że świat nie został urządzony z taką fachową
precyzją, jak rancho Cartwrightów z Bonanzy, że nie w każdym domu
mieszka rodzina z filmu Moi trzej synowie. Pragnąłem, żeby tak było, ale
widziałem przecież zdjęcia rozprzestrzeniającej się ciemności, płonącego
człowieka i kościoła zburzonego przez bombę. Zaczynałem poznawać
prawdę.
    Postanowiłem lepiej zaznajomić się z Rakietą, kiedy rodzice pozwolą
mi znów jeździć. Mama powiedziała mi bez ogródek: „Jeżeli się przewrócisz
i rana na wardze pęknie, wylądujesz z powrotem u doktora Parrisha i tym
razem szwów będzie piętnaście albo dwadzieścia!" Wolałem nie kusić
losu. Trzymałem się blisko domu i pedałowałem po trawniku z miną
równie cierpką, jak gdybym jeździł na jednym z tych trzęsących się
kucyków, które biegają w kółko podczas lokalnych jarmarków. Czasami
zdawało mi się, że widzę w reflektorze błysk złotego oka, ale ilekroć
spojrzałem wprost na nie, znikało. Rakieta poddawała się moim delikatnym
ruchom, choć w szczęku przerzutek, w posuwistym ruchu pedałów
i łańcucha wyczuwałem, że tęskni do biegu, jak każdy koń czystej krwi.
Czułem przez skórę, że jest jeszcze wiele rzeczy, których o niej nie wiem.
    Warga się goiła, z głową też było coraz lepiej. Tylko moja duma wciąż
była obita, a pewność siebie strzaskana. Tych obrażeń nie było widać na
zewnątrz i musiałem się nauczyć z nimi żyć.
    Pewnej soboty poszedłem z rodzicami na basen, zatłoczony po brzegi
licealną młodzieżą. Zapomniałem powiedzieć, że wpuszczano tu tylko
białych. Mama z przyjemnością wskoczyła do rozkołysanej błękitnej
wody, ale tato wziął sobie leżak i nie chciał z niego zejść, mimo iż oboje
błagaliśmy go, żeby się zanurzył. Jakoś dopiero później przyszło mi do
głowy, że kiedy ostatnio pływał, widział tonącego w Jeziorze Saksońskim
trupa. Posiedziałem z nim przez chwilę, podczas gdy mama okrążała
basen, i dzięki temu miałem okazję opowiedzieć mu po raz trzeci lub
czwarty o sportowym talencie Nemo Curlissa. Tym razem jednak w pełni
panowałem nad jego uwagą, bo w pobliżu nie było radia ani telewizora,
a tato chciał się skupić na czymś poza wodą, na którą nie mógł patrzeć.
Stwierdził, że powinienem opowiedzieć trenerowi o Nemo i że może pan
Murdock namówi mamę chłopca, żeby pozwoliła mu brać udział
w rozgrywkach ligi młodzików. Zanotowałem sobie w pamięci tę sugestię.
    Po południu pojawił się na kąpielisku Davy Ray Callan wraz
z mamą, tatą i sześcioletnim braciszkiem Andym. Większość sińców
174

zeszła mu już z twarzy. Callanowie usiedli z moimi rodzicami i rozmowa
zeszła na temat, co należałoby zrobić z tymi Branlinami i że nie jesteśmy
jedynymi, których skatowali ci zbóje. Ponieważ Davy i ja nie mieliśmy
zbytniej ochoty słuchać, jak się nam przypomina o naszej porażce,
poprosiliśmy rodziców o pieniądze, żeby skoczyć na koktajl mleczny do
„Wirującego Koła". Uzbrojeni w dolarowe banknoty, oddaliliśmy się,
unosząc ze sobą nasze blizny i świeżą opaleniznę. Andy rozpłakał się
i chciał biec za nami, ale pan Callan go powstrzymał.
    „Wirujące Koło" znajdowało się po drugiej stronie ulicy. Był to
biały, pokryty sztukaterią budynek, z gipsowymi soplami zwisającymi
z dachu. Przed wejściem stał posąg polarnego niedźwiedzia, bogato
ozdobiony farbami w sprayu. Wśród innych deklaracji niepodległości
widniały na nim takie hasła, jak: NIKT NIE DOKOPIE ABSOLWEN-
TOM Z 64-GO, LOUIE, LOUffi czy DEBBIE LUBI D.D. Podej-
rzewaliśmy z Davym, że pan Sumpter Womack, właściciel i kierownik
„Koła", był przekonany, że „D.D." to inicjały jakiegoś chłopca. Nikt
nie wyprowadzał go z błędu. „Wirujące Koło" było czymś, co można
by nazwać lokalem dla nastolatków. Kusząca woń hamburgerów,
hot-dogów, frytek i trzydziestu różnych koktajli — od korzennego aż po
brzoskwiniowy — sprawiała, że parking ciągle był pełen chłopców
i dziewcząt z gimnazjum w pożyczonych od rodziców samochodach
i półciężarówkach. Ta sobota nie stanowiła wyjątku. Auta i furgonetki
parkowały drzwi w drzwi; przez otwarte okna płynęła muzyka, która
unosiła się nad całym placem jak duszący opar. Przypomniałem sobie,
że kiedyś widziałem tu Nocną Monę, a w niej małego Steviego Cauleya
z jasnowłosą dziewczyną, która oparła mu głowę na ramieniu. Kiedy ich
mijałem, Stevie odgarnął z czoła kruczoczarne włosy i spojrzał na mnie
oczyma błękitnymi jak woda w basenie. Twarzy dziewczyny w ogóle
nie widziałem. Zastanawiałem się, czy ta dziewczyna, kimkolwiek była,
wiedziała, że mały Stevie straszy teraz w Nocnej Monie na drodze do
Union Town.
    Davy — nieuleczalny ryzykant — kupił koktajl „Jumbo" z miętą
pieprzową i otrzymał pięćdziesiąt centów reszty, po czym zaczął wybijać
mi z głowy pomysł zakupienia koktajlu waniliowego.
— Zwykły waniliowy możesz dostać zawsze! — tłumaczył. — Spróbuj...
— przebiegł wzrokiem tablicę, na której wypisane były wszystkie smaki
— spróbuj tego z masłem orzechowym!
175
    
Spróbowałem i nie pożałowałem, bo był to najlepszy mleczny koktajl,
jaki kiedykolwiek piłem. W smaku przypominał rozpuszczony i schłodzony
batonik. A potem stało się coś dziwnego.
    Szliśmy przez rozpalony parking; koktajle ziębiły nam dłonie przez
papierowe kubki z czerwonymi kołami na ściankach. Pojawił się jakiś
dźwięk — muzyka z kilku samochodowych głośników narastała, w miarę
jak palce nastolatków kręciły gałkami, żeby złapać tę samą stację. Pokrętła
powędrowały do końca i muzyka z małych odbiorników wylała się wprost
w letnie, rozświetlone powietrze. W ciągu kilku sekund każde radio na
parkingu nadawało to samo; kilka silników zaskoczyło i zaczęło pracować
na coraz wyższych obrotach, a młodzieńczy śmiech tryskał wokół jak iskry.
    Zatrzymałem się. Po prostu nogi wrosły mi w ziemię. Ta muzyka była
niepodobna do niczego, co kiedykolwiek słyszałem: męskie głosy splatały
się, rozdzielały i znów stapiały w fantastycznej, nieziemskiej harmonii.
Chrypiały coraz wyżej jak upojone radością ptaki, a w tle słychać było
prowadzącą perkusję i brzęczącą, zgrzytliwą gitarę, której dźwięk sprawił,
że po opalonych plecach przebiegły mi ciarki.
—	Co to jest, Davy? — spytałem. — Co to za piosenka?
„Ruszam w drogę..\ w drogę... o—o—ooo...
    — Co to za piosenka? — powtórzyłem czując, jak narasta we mnie nie
znana dotąd panika.
— Nie słyszałeś tego? Śpiewają ją wszyscy licealiści.
    ...Mam wszystkiego dość, po utartej ścieżce każe iść mi los... Muszę
w końcu znaleźć miejsce, gdzie ludzie mają luz...
— Jak to się nazywa? — zapytałem bliski ekstazy.
— Bez przerwy nadają ją w radio. Nazywa się...
    W tej samej chwili nastolatki na parkingu zaczęły śpiewać; niektórzy
rozkołysali samochody w tył i w przód, a ja stałem z orzechowym
koktajlem w ręku, słońce świeciło mi w twarz, a czysty zapach chloru
z basenu dolatywał do mnie z drugiej strony ulicy.
— ...Beach Boys — zakończył Davy Ray.
— Co?
— Beach Boys. Oni to śpiewają.
— Człowieku! — wykrzyknąłem. — To brzmi... to brzmi...
    Jak miałem to opisać? Jakie słowo w języku angielskim mogło wyrazić
tę młodość, nadzieję, pragnienie i wolność, tę cudowną chwilę, gdy stopy
już cię świerzbią, a krew płonie ci w żyłach? Jakie słowo mogło opisać tę
176

braterską jedność i uczucie, że dopóki gra muzyka, jesteś jednym z tych
twardych wędrowców, którzy odziedziczą ziemię?
— Luzacko — poddał Davy Ray.
To musiało nam na razie wystarczyć.
I już nikt nas nie ruszy, tamci znają nas... ruszam w drogę...
    Byłem oszołomiony. Byłem zachwycony. Te ochrypłe głosy porwały
mnie z rozgrzanego chodnika i uniosły w nieznaną krainę. Nigdy przedtem
nie byłem nad morzem. Ocean widziałem tylko na zdjęciach w czasopismach,
w telewizji i kinie. Beach Boys. Chłopcy znad morza. Dźwięki przeszywały
mi serce. Przez moment miałem na sobie skórzaną kurtkę, pod sobą fotel
czerwonego wyścigowego samochodu, piękne blondynki błagały mnie
o jedno spojrzenie, a ja wyruszałem w drogę.
    Piosenka ucichła; głosy schowały się z powrotem w głośnikach. Znów
byłem tylko Corym Mackensonem, chłopcem z Zephyr, ale poznałem już
ciepło innego słońca.
    —• Chyba poproszę starych, żeby pozwolili mi brać lekcje gry na
gitarze — stwierdził Davy, kiedy przechodziliśmy przez ulicę. „Git-tarze",
tak to powiedział.
    Pomyślałem, że kiedy wrócę do domu, usiądę przy biurku i ołówkiem
marki „Ticonderoga" spróbuję nagryzmolić opowieść o tym, gdzie podziewa
się płynąca w powietrzu muzyka. Mój nastrój musiał się udzielić także
i Davy'emu, bo nucił tę piosenkę, kiedy wróciliśmy na basen do naszych
rodziców.
    Nadszedł Czwarty Lipca. W parku odbył się wielki festyn, a Przepiórki
z Zephyr przegrały z Meteorami z Union Town siedem do trzech. Widziałem,
jak Nemo Curliss obserwował grę, wciśnięty pomiędzy brunetkę w czerwonej
kwiecistej sukience a pospolitego mężczyznę w grubych okularach na nosie,
pocącego się obficie, tak że jego wykrochmalona koszula była już cała mokra.
Ojciec Nemo nie spędzał zbyt dużo czasu z żoną i synem. Wstał i wyszedł po
drugim rzucie, a później widziałem go, jak krążył pośród tłumu z katalogiem
próbek w ręku i rozpaczliwą determinacją na twarzy.
    Nie zapomniałem o mężczyźnie w kapeluszu z zielonym piórkiem.
Siedząc z rodzicami w cieniu przy piknikowym stole i ogryzając pieczone
żeberka — podczas gdy starsi panowie rzucali podkowami, a nastolatki
grały w piłkę nożną — uważnie obserwowałem tłum w nadziei, że ujrzę
gdzieś zwodnicze piórko. W trakcie tych poszukiwań przyszło mi na myśl,
że zimowe kapelusze dawno powędrowały do szaf, bo w zasięgu wzroku
177

miałem wyłącznie słomkowe. Burmistrz Swope w słomkowej fedorze
lawirował w tłumie, pykając fajkę i rozdając na prawo i lewo uściski dłoni
umazanej tłuszczem z pieczeni. Słomkowe kapelusze zdobiły głowy
naczelnika straży pożarnej Marchette'a i pana Dollara. Słomkowy żeglarski
kapelusik z jaskrawoczerwoną wstążką tkwił na łysej głowie doktora
Lezandera, który podszedł do naszego stołu, żeby zbadać bladawą bliznę
na mojej dolnej wardze. Miał chłodne palce, a jego oczy zajrzały mi
w twarz nieubłaganie jak stal.
    — Jeśli ci faceci kiedykolwiek jeszcze wejdą ci w drogę — powiedział
z tym swoim holenderskim akcentem — daj mi tylko znać, a ja wezmę
szczypce i raz-dwa ich wywałaszę. Zgoda? — Szturchnął mnie łokciem
i pokazał w uśmiechu srebrny ząb.
    Potem przyszła jego ogromniasta żona, Veronica, która też była
Holenderką i której szczęki nieodmiennie przywodziły mi na myśl konia.
Przyniosła ze sobą papierowy talerz, na którym piętrzyły się żeberka,
i zaraz odciągnęła męża gdzieś na bok. Pani Lezander była nietowarzyska
i rzadko zadawała się z innymi kobietami. Mama mówiła, że z tego, co
wie, starszy brat pani Lezander wraz z całą rodziną zginął w Holandii z rąk
hitlerowców. Domyślałem się, że coś takiego może skutecznie podkopać
czyjąś wiarę w ludzi. Lezanderowie uciekli z Holandii jeszcze przed jej
kapitulacją, a sam pan Lezander zastrzelił z pistoletu żołnierza niemieckiego,
który włamał się do jego domu. Od czasu zabaw w wojnę, którą
toczyliśmy w lesie z Davym Rayem, Benem i Johnnym, temat ten szalenie
mnie fascynował. Miałem ochotę zapytać doktora Lezandera, jak wygląda
prawdziwa wojna, ale tato zabronił mi o tym rozmawiać, twierdząc, że
takich spraw lepiej nie poruszać.
    Na festynie pojawił się też Vernon Thaxter, co sprawiło, że paniom
wykwitły na twarzach rumieńce, a panowie ze zdwojoną uwagą zajęli się
pieczystym. Większość zachowywała się tak, jak gdyby syn Morwooda
Thaxtera był niewidzialny. Vernon wziął sobie talerz z mięsiwem i usiadł
pod drzewem na skraju boiska do baseballu. Tym razem jednak nie był
zupełnie nagi. Miał na sobie oklapnięty słomkowy kapelusz, w którym
wyglądał jak pomylony Huckleberry Fin. Mogę się założyć, że Vernon
był jedynym człowiekiem, do którego pan Curliss nie podszedł ze swoim
katalogiem.
    W ciągu popołudnia kilkakrotnie słyszałem piosenkę Beach Boys
z tranzystorowych odbiorników i za każdym razem wydawała mi się lepsza
178

niż poprzednio. Tato słysząc ją zmarszczył nos, jak gdyby poczuł woń
skwaśniałego mleka, a mama powiedziała, że uszy jej puchną, ale ja
uważałem, że jest świetna. Wszystkie nastolatki szalały na jej punkcie.
Kiedy nadawano ją po raz piąty, niedaleko od nas, w miejscu, gdzie kopali
piłkę chłopcy z gimnazjum, zrobiło się zamieszanie. Ktoś ryczał jak
wściekły bawół, więc razem z tatą przepchnęliśmy się przez tłum gapiów,
żeby zobaczyć, co się dzieje.
    Sprawca zamieszania miał około metra dziewięćdziesiąt wzrostu,
wijące się rude włosy fruwały mu dookoła głowy, a długa, wąska twarz
ściągnęła się grymasem słusznego gniewu. Ubrany był w bladoniebieski
garnitur, w którego kieszonce widniał znaczek z amerykańską flagą,
a nieco wyżej — niewielki krzyżyk, i czarnymi lakierkami numer
czternaście wyganiał diabła z małego czerwonego radia.
—	To. Musi. Się. Skończyć! — krzyczał waląc butami do taktu.
Chłopcy, którzy przedtem grali w piłkę, teraz gapili się na wielebnego
Angusa Blessetta z otwartymi ustami, a szesnastoletnia dziewczyna, której
radio przed chwilą poszło w drzazgi, zaczęła płakać. Beach Boys umilkli
pod naporem buta — czy w tym przypadku lakierka.
    —	Te szatańskie wrzaski muszą się wreszcie skończyć! — huknął do
zebranego tłumu wielebny Blessett z Kościoła Wolnych Baptystów. — Dniem
i nocą wciąż słyszę ten bełkot i Pan natchnął mnie, abym go uciszył!
    Wymierzył heretyckiemu odbiornikowi ostatniego kopniaka, przy
czym z wraku wyleciały baterie i jakieś przewody. Pot błyszczał mu na
zaczerwienionych policzkach. Potem spojrzał na łkającą dziewczynę,
wyciągnął ramiona i ruszył ku niej.
—	Miłuję cię! — zakrzyknął. — I Bóg cię miłuje!
Dziewczyna odwróciła się i uciekła. Bynajmniej jej nie winie. Jeśli
ktoś na moich oczach rozwaliłby mi takie ładne radio, też wcale nie
miałbym ochoty go uściskać.
    Wielebny Blessett, który w zeszłym roku próbował uruchomić kampanię
na rzecz zakazu odprawiania wielkopiątkowego rytuału na moście, zwrócił
się teraz do gapiów:
    —	Widzieliście? Widzieliście to biedne dziewczę, tak otumanione, że
nie odróżnia świętego od grzesznika? A wiecie dlaczego? Bo słucha tego
wrzaskliwego, bluźnierczego bełkotu! —Pastor wymierzył palec w martwe
radio. — Czy ktokolwiek z was zadał sobie tyle trudu, by posłuchać, co
tego lata napełnia uszy waszych dzieci? Wysłuchaliście tego?
179
    
—	Dla mnie to brzmi jak muchy na oślim grzbiecie — powiedział ktoś
i ludzie zaczęli się śmiać.
    Obejrzałem się. Zobaczyłem mokre od potu cielsko Dicka Moultry'ego
w koszuli poplamionej sosem z żeberek.
    — Śmiejcie się, jeśli chcecie, ale wiedzcie, że w oczach Boga to wcale
nie jest śmieszne! — zgromił nas wielebny Blessett. Chyba nigdy nie
słyszałem, żeby mówił normalnie. — Tylko raz wsłuchajcie się w te
słowa, a włosy staną wam na głowach ze zgrozy, tak jak mnie!
— O, niechże pan da spokój, pastorze — uśmiechnął się ojciec.
—	W końcu to tylko piosenka.
    —	Tylko piosenka? — lśniąca twarz wielebnego Blessetta odwróciła
się gwałtownie w stronę mego ojca, a jego szare oczy zdawały się płonąć
pod ogniście rudymi brwiami, które sprawiały wrażenie, jak gdyby ktoś
pociągnął je farbą. —Powiadasz, że to tylko piosenka, Tomie Mackenson?
A gdybym ci rzekł, że ta „tylko piosenka" sprawia, że naszą młodzież
świerzbią grzeszne myśli? Gdybym ci rzekł, iż głosi zakazane chuci,
samochodowe rajdy po ulicach i wszelkie wielkomiejskie występki? Co
byś wtedy powiedział, Tomie Mackenson?
Ojciec wzruszył ramionami.
    — Powiedziałbym, że ten, kto to wszystko usłyszał, ma uszy jak pies
gończy. Ja tam ani słowa z tego nie zrozumiałem.
    — Aha! No właśnie! Oto i podstęp szatana! — Wielebny Blessett
dźgnął tatę w pierś wskazującym palcem z resztką sosu pod paznokciem.
—	Wpełza do umysłów naszych dzieci, zanim jeszcze zrozumieją to, co
słyszą!
    —	Co takiego? — zdziwił się ojciec. Tymczasem podeszła do nas
mama i ujęła ojca pod rękę. Tato nigdy nie żywił szczególnej sympatii do
pastora Blessetta i pewnie się bała, że mógłby huknąć go w łeb.
    Wielebny Blessett cofnął się nieco i znów omiótł wzrokiem tłum. Ze
wszystkich atrakcji najbardziej chyba przyciąga ludzi krzykacz, który
rozsiewa w powietrzu woń szatana niczym zapach smakowitej pieczeni.
    —	Dobrzy ludzie, przyjdźcie w środę o siódmej do Kościoła Wolnych
Baptystów, a na własne uszy usłyszycie, o czym mówię! — wołał wodząc
spojrzeniem od twarzy do twarzy. — Jeśli miłujecie Pana, to miasto i wasze
dzieci, obróćcie w perzynę każde radio, które nadaje te diabelskie wrzaski!
—	Ku memu zdziwieniu kilka osób z obłędem w oczach zawołało, że tak
uczyni. — Chwalcie Pana, bracia i siostry! Chwalcie Pana!
180
    
Po tym apelu wielebny Blessett zaczął krążyć wśród tłumu, klepiąc
ludzi po ramionach i plecach i ściskając im ręce.
    — Umazał mi koszulę sosem —* stwierdził ojciec, spoglądając z góry
na plamę.
    — Chodźcie, chłopcy. — Mama pociągnęła go za ramię. — Wracajmy
do cienia.
    Poszedłem za nimi, ale obejrzałem się jeszcze za oddalającym się
pastorem. Otaczała go grupka przekrzykujących się nawzajem ludzi. Mieli
lekko podpuchnięte twarze, a na plecach marynarki pastora rozrosła się plama
potu wielkości ćwiartki arbuza. Nie mogłem zrozumieć: ta sama piosenka,
którą słyszałem wtedy w „Wirującym Kole", była bluźniercza? Nie
wiedziałem zbyt dużo o wielkomiejskich występkach, ale z pewnością nie
świerzbiały mnie grzeszne myśli. Była to po prostu luzacka piosenka i kiedy jej
słuchałem, czułem się... no, na luzie. Mimo że słyszałem ją już tyle razy, wciąż
nie mogłem rozszyfrować, co śpiewa chór po „Ruszam w drogę”, podobnie
jak nie mogli go zrozumieć Davy Ray, Ben, a także Johnny, który wciąż miał
twarz w bandażach i nie mógł wychodzić z domu. To było ciekawe: co takiego
usłyszał w tej piosence wielebny Blessett, czego ja nie słyszałem?
Postanowiłem koniecznie się tego dowiedzieć.
Tej nocy nad Zephyr zakwitły czerwone, białe i niebieskie fajerwerki.
A w jakiś czas po północy przed domem Damy stanął płonący krzyż.
5. Witaj, Lucyferze
Obudził mnie swąd spalenizny.
    Mimo iż ptaki śpiewały, a słońce było już wysoko na niebie,
przypomniała mi się straszna rzecz. Trzy lata temu o dwie przecznice na
południe od nas pewnej sierpniowej nocy wybuchł pożar. Lato było upalne
i suche, więc dom zajął się błyskawicznie, jak wrzucona w ogień sosnowa
181

szyszka. Mieszkała w nim rodzina Bellwoodów: pan i pani Bellwood, ich
dziesięcioletnia córka Emmie i ośmioletni syn Carl. Pożar, który zaczął się
w iskrzącym gniazdku, dopadł Carla w łóżku, zanim rodzice zdołali się do
niego dostać. Chłopiec zmarł kilka dni później i został pochowany na
Poulter Hill. Na nagrobku wyryto słowa: NASZ UKOCHANY SYN.
Wkrótce potem Bellwoodowie wyprowadzili się, pozostawiając ciało Carla
w ziemi Zephyr. Pamiętam go bardzo dobrze, bo jego matka miała
uczulenie na sierść i nie pozwalała mu trzymać psa, więc czasami
przychodził do mnie, żeby się pobawić ze Zbójem. Był szczupłym
chłopcem o wijących się włosach piaskowego koloru i lubił bananowe
dropsy, które Żartowniś sprzedawał ze swojej ciężarówki. Powiedział mi
kiedyś, że niczego na świecie nie pragnie tak mocno jak psa. Potem zabrał
go ogień, a tato usiadł ze mną i powiedział, że nic nie dzieje się bez woli
bożej, ale czasami strasznie trudno ją zrozumieć.
    Rankiem piątego lipca tato był już w pracy, więc o źródło dymu
musiałem spytać mamę. Prawie cały ranek spędziła przy telefonie,
podłączona do zdumiewająco dokładnej sieci informacyjnej Zephyr,
składającej się z grona pań, które roznosiły plotki, jak jastrzębie wyłuskując
z nich ziarna prawdy. Kiedy pałaszowałem kaszę z jajecznicą, mama
usiadła koło mnie przy stole.
—	Wiesz, co to jest Ku-Klux-Klan, prawda? — zapytała.
Skinąłem głową. Widziałem ludzi Klanu w dzienniku telewizyjnym.
Mieli na sobie białe szaty i szpiczaste kaptury i zbierali się wokół
płonących krzyży, uzbrojeni w karabiny i dubeltówki. Ich rzecznik, facet,
który po ściągnięciu kaptura zaprezentował światu twarz podobną do kupy
łoju, mówił, że kto nie jest całym sercem Południowcem, lepiej niech się
stąd zabiera i że żaden waszyngtoński polityk nie będzie mu mówił, że ma
lizać czarnuchów po butach. Policzki, a nawet powieki, miał opuchnięte ze
złości. Za nim ogień pożerał drewniany krzyż, a ludzie w białych szatach
kroczyli w koło posępnym korowodem.
    — Zeszłej nocy Klan podpalił krzyż pod domem Damy — powie-
działa mama. — Pewnie chcieli dać jej do zrozumienia, żeby wyniosła
się z miasta.
— Dama? Ale dlaczego?
    — Twój ojciec jest zdania, że niektórzy się jej boją. Podobno uważają,
że ma zbyt wiele do powiedzenia na temat tego, co się dzieje w Bruton.
— Przecież ona tam mieszka.
182
    — 
Tak, ale ci ludzie się boją, że zechce decydować także o tym, co się
dzieje w Zephyr. W zeszłym roku prosiła burmistrza, żeby umożliwił im
wstęp na kąpielisko. W tym roku ponowiła prośbę.
— Tato też się jej boi, prawda?
    — Tak, ale to co innego — odrzekła mama. — Tata nie boi się jej
z powodu koloru skóry. Boi się, bo... — wzruszyła ramionami — ...bo są
rzeczy, których nie rozumie.
Zamieszałem kaszę widelcem, rozmyślając nad tą kwestią.
    — A właściwie dlaczego burmistrz Swope nie pozwala im chodzić na
basen?
    — Są czarni — powiedziała mama. — Biali ludzie nie lubią się kąpać
w jednej wodzie z czarnymi.
— W czasie powodzi nikt o tym nie mówił — zauważyłem.
    — To była woda z rzeki. A na basen nigdy nie mieli wstępu. Dama
wniosła petycję, w której pisze, że chciałaby, aby w Bruton wybudowano
basen, a jeśli to niemożliwe — żeby pozwolono czarnym uczęszczać na
kąpielisko miejskie. Podejrzewam, że właśnie dlatego Klan chce się jej
pozbyć.
— Przecież zawsze tutaj mieszkała. Gdzie miałaby się podziać?
    — Nie wiem i sądzę, że tych, którzy podpalili krzyż, nie bardzo to
obchodzi. — Mama nachmurzyła się, aż drobne zmarszczki wystąpiły jej
wokół oczu. — Nie wiedziałam, że Klan działa w okolicach Zephyr.
Ojciec twierdzi, że to banda tchórzy, którzy chcą cofnąć czas. Mówi, że
zanim przyjdą lepsze czasy, czekają nas trudne chwile.
    — A jeśli Dama nie zechce stąd wyjechać? — zapytałem. — Czy oni
zrobią jej krzywdę?
— Możliwe. W każdym razie będą się starali.
    — Ona nie wyjedzie — powiedziałem przypominając sobie zielonooką
piękność, która patrzyła na mnie z pomarszczonej twarzy Damy. — Nie
zmuszą jej do tego.
    — Masz całkowitą rację. — Mama podniosła się z krzesła. — Je-
dno jest pewne:  nie  chciałabym jej  mieć  za przeciwnika.  Dolać
ci soku?
    Odparłem, że nie. Mama nalała sobie szklankę soku pomarańczowego,
a ja w tym czasie skończyłem jajecznicę i wtedy powiedziałem coś, co
sprawiło, że spojrzała na mnie, jak gdybym poprosił ją o sfinansowanie
wycieczki na księżyc.
183
    — 
Chcę posłuchać, co ma do powiedzenia pastor Blessett — stwier-
dziłem. Mama milczała. — O tej piosence — ciągnąłem. — Chcę się
dowiedzieć, dlaczego jej tak nienawidzi.
    — Angus Blessett nienawidzi wszystkiego — odparła mama, kiedy
wreszcie odzyskała mowę. — Potrafi dostrzec zbliżający się koniec świata
w parze kapci za centa.
    — To moja ulubiona piosenka. Chcę się przekonać, czy usłyszał
w niej coś, co mi umknęło.
    — To proste. Pastor ma stare uszy. — Mama uśmiechnęła się blado.
— Pewnie tak samo jak ja. Mnie również nie podoba się ta piosenka, ale
nie sądzę, by była dziełem szatana.
— Chcę wiedzieć — upierałem się.
    To była zupełna nowość. Jeszcze nigdy nie przejawiłem tak żar-
liwej chęci pójścia do kościoła, który w dodatku nie należał nawet do
naszej kongregacji. Tato po powrocie z pracy dokładał starań, żeby
mnie od tego odwieść, mówiąc, że wielebny Blessett jest tak nabuzo-
wany, iż z pewnością kiedyś wybuchnie, i że nigdy nie przestąpiłby
progu jego kościoła, i tak dalej, ale w końcu — po cichej konferencji
z mamą, z której udało mi się podsłuchać słowa „ciekawość" i „niech
się sam przekona" — niechętnie zgodził się towarzyszyć nam w środę
wieczorem.
    I w ten właśnie sposób znaleźliśmy się wraz z setką innych ludzi
w dusznej, nagrzanej klitce Kościoła Wolnych Baptystów przy Shaw-
son Street, niedaleko mostu. Obaj z ojcem byliśmy bez marynarek
i krawatów, bo przecież nie była to niedzielna msza, a niektórzy
z parafian przyszli w brudnych kombinezonach, których używali do
pracy w polu. Widzieliśmy mnóstwo znajomych, a zanim jeszcze
zaczęło się nabożeństwo, pozostały już wyłącznie miejsca stojące.
Znaczną część zgromadzenia stanowiły ponure nastolatki, które miały
takie miny, jak gdyby bezlitośni rodzice przywlekli je tu w pętach.
Podejrzewam, że dramatyczne okrzyki pastora odniosły skutek, podob-
nie jak porozwieszane po całym mieście plakaty, oznajmiające, że „w
środę wieczorem rozegra się walka z szatanem — walczymy o nasze
dzieci, by mogły stanąć przed Panem!" Na podwyższeniu ustawiono
adapter i głośniki i wreszcie po długim czekaniu wkroczył na nie
wielebny Blessett, dzierżąc w dłoni bluźnierczy krążek czarnego
winylu, przystosowany do odtwarzania z prędkością 45 obrotów na
184

minutę. Twarz miał zaczerwienioną, a pod białym garniturem i różową
koszulą był już obficie zlany potem. W drugiej ręce trzymał skórzany
uchwyt drewnianej skrzynki z małymi otworami po bokach, którą umieścił
na podłodze, tak by mu nie przeszkadzała. Potem uśmiechnął się szeroko
do wiernych i wrzasnął:
— Bracia i siostry! Czy jesteście gotowi dać odpór szatanowi?!
— Amen! — Odkrzyknęli ludzie. — Amen! Amen!
Najwyraźniej byli gotowi.
    Wielebny Blessett rozpoczął namiętnym kazaniem o tym, jak
wielkomiejskie zło wkradło się do Zephyr, jak szatan chciał wciągnąć całą
młodzież do piekła i jak obywatele Zephyr musieli z nim walczyć
w każdej minucie swego życia, jeśli nie chcieli kiedyś smażyć się w ogniu
piekielnym. Na oblicze pastora występowały krople potu, ramiona młóciły
jak skrzydła wiatraka, a on sam biegał tam i z powrotem przed swoją
widownią jak opętany. Muszę przyznać, że odstawił wielkie widowisko
i byłem już prawie przekonany, że szatan czai się pod moim łóżkiem,
czekając tylko, aż otworzę „National Geographic" na zdjęciu nagich
dzikusów.
    Pastor przestał biegać i Uśmiechnął się do nas, ocierając lśniącą twarz.
Drzwi od dawna już były otwarte, ale upał był obezwładniający i koszula
lepiła mi się do ciała. W złotawym, przymglonym świetle wielebny
Blessett zdawał się buchać dymem. Uniósł płytę do góry.
—	Przyszliście, aby to usłyszeć — oznajmił — i usłyszycie.
Włączył adapter, nałożył płytę na gruby bolec i przytrzymał igłę nad
pierwszym rowkiem.
    —	Posłuchajcie — rzekł — głosu demonów. — Po czym opuścił igłę,
a w głośnikach rozległ się trzask licznych zadrapań.
    Te głosy. Demony czy archanioły? Och, te głosy! Ruszam w drogę,
w drogę, byle dalej z miasta. Ruszam w drogę...
    —	Słyszeliście? — pastor poderwał igłę do góry. — Ot, co! Mówią
naszym dzieciom, że po drugiej stronie płotu trawa jest bardziej zielona!
Że nie powinno im już wystarczyć życie w rodzinnym miasteczku!
Próbują w nich zaszczepić diabelskie włóczęgostwo!
    Igła znów powędrowała w dół. Kiedy dotarła do miejsca, gdzie jest
mowa o samochodzie, którego nikt jeszcze nie prześcignął, i który
ustępuje tylko spotykanym dziewczynom, wielebny Blessett aż podskoczył
z wściekłości.
185
    
—	Słyszycie? Czyż nie każą młodym ludziom ścigać się na ulicach?
Czyż nie mówią im, by bez ograniczeń folgowali rozkoszom ciała?
—	rzekł z pogardą. — Pomyślcie o tym, ludzie! Wasi synowie i córki
podniecają się tym świństwem, a szatan tylko śmieje się nam prosto
w twarz! Wyobraźcie sobie ulice zalane krwią naszych dzieci w rozbitych
wrakach, wyobraźcie sobie wasze ciężarne córki i oszalałych z pożądania
synów! Sądzicie, że takie rzeczy zdarzają się tylko w wielkich miastach?
Sądzicie, że w Zephyr jesteście bezpieczni przed księciem ciemności?
Posłuchajcie jeszcze trochę tej tak zwanej muzyki, a przekonacie się, że
jesteście w błędzie! — po czym znów opuścił igłę.
    Jakość dźwięku nie była najlepsza. Sądząc z ilości zadrapań, wielebny
Blessett musiał chyba sam słuchać tej płyty kilkadziesiąt razy. Nie dbałem
o to, co mówił; ta piosenka była o wolności i szczęściu, a nie o rozbijaniu
się samochodami po ulicach. Nie odbieraliśmy jej w ten sposób: dla mnie
niosła ze sobą brzmienie lata, okruch raju na ziemi; pastor Blessett widział
w niej tylko odór siarki i diabelski chichot. Nie mogłem się oprzeć
zdziwieniu, jak sługa boży mógł w każdym słowie słyszeć głos szatana.
Czyżby wbrew temu, co mówiła Biblia, Bóg nie miał władzy nad
wszystkim? A skoro ją miał, dlaczego wielebny Blessett tak bardzo bał się
diabła?
    —	Potępieńcze wycie! — wrzasnął, gdy Beach Boys śpiewali, że
w sobotni wieczór nie należy zostawiać dziewczyny samej w domu.
—	Wyuzdany bełkot! Boże, dopomóż naszym córkom!
    —	Ten facet — szepnął tato, nachylając się do ucha mamy — miota
się jak jednonoga ropucha.
Piosenka płynęła dalej, a wielebny Blessett grzmiał o łamaniu prawa
i rozpadzie rodziny, o grzechu pierworodnym i wężu w rajskim ogrodzie.
Rozpryskiwał wokół siebie ślinę i krople potu, a twarz miał już tak
czerwoną, że zacząłem się bać, iż zaraz eksploduje.
    — Beach Boys! — oznajmił z zaciekłym szyderstwem. — Wiecie,
kim są ci ludzie? To wałkonie, którzy nie ruszyliby się do roboty, nawet
gdybyś im podał gwóźdź i zapłacił za jego wbicie pięćdziesiąt dolarów!
Wylegują się w tej Kalifornii od rana do wieczora i spółkują na piasku
niczym dzikie zwierzęta! I tego nasza młodzież słucha przez cały dzień?
Boże, miej w opiece ten świat!
    — Amen! —ktoś krzyknął. Tłum zaczął się już rozgrzewać. — Amen,
bracie! — poparł go ktoś inny.
186
    
—	To jeszcze nic, przyjaciele! — zawołał pastor Blessett. Podniósł
igłę, dłonią przycisnął płytę, żeby przestała się kręcić, i zaczął szukać
właściwego rowka, podczas  gdy silnik adaptera jęczał protestująco.
— Posłuchajcie tego! —Postawił igłę na płycie i zwolnił ją, równocześnie
drugą ręką zaczął kręcić płytę w przeciwnym kierunku.
    Z głośników wydobył się powolny jęk: Daaabaaaaasmaaastroooowa-
aaaaaa...
    — Słyszycie? Słyszycie? — Oczy pastora lśniły triumfalnie: oto
rozwikłał zagadkę, leżącą u sedna tej muzyki. — Diabeł jest moją
truskawką! Oto, co rzecze ta pieśń, wyraźnie niczym dzwon! Głoszą
chwałę szatanowi i nawet się z tym nie kryją! A radio nadaje to na
wszystkich falach, w całym kraju i zapewne także w tej chwili! Nasze
dzieci puszczają to, nie zdając sobie sprawy, co sączy im się do uszu, aż
będzie już za późno i wszelka droga odwrotu zostanie przed nimi
zamknięta! Taki plan uknuł sobie szatan, by usidlić ich dusze!
    — Zdaje się, że to samo mówiono o charlestonie — rzekł tato do
mamy, ale jego głos utonął w chóralnym „amen!”
    Tak już chyba został urządzony ten świat: ludzie chcą wierzyć w dobro,
ale zawsze są gotowi obawiać się złego. Sądzę, że w najniewinniejszej
piosence, jaką kiedykolwiek napisano, można by się dosłuchać głosu diabła.
Na szczególne zaś potępienie zasługują utwory mówiące o świecie
i zamieszkujących go ludziach, z których nawet najlepsi mają swoje problemy
i grzechy na sumieniu. Może jest tak dlatego, że niektórych prawda kłuje
w oczy. Siedziałern w tym kościele i słuchałem gniewnych wrzasków pastora.
Widziałem, jak twarz mu czerwienieje, oczy błyszczą, a ślina pryska z ust.
Widziałem, że był przerażony i rozżarzonymi węglami strachu ciskał
w swoich wiernych. Przestawiał igłę, wynajdując nowe kawałki, które mnie
wydawały się bezsensowne, ale jego zdaniem niosły przesłanie szatana.
Domyśliłem się, że musiał spędzić mnóstwo czasu zgarbiony nad adapterem,
jeżdżąc igłą tam i z powrotem. Nie byłem tylko pewien, czy w równym
stopniu chce chronić ludzi, co nimi rządzić. W tej drugiej dziedzinie odniósł
znaczący sukces: wkrótce prawie wszyscy wrzeszczeli już „amen!" głośniej,
niż kibicujące dziewczęta z gimnazjum Adams Valley wrzeszczą po każdym
golu. Tato potrząsnął głową i skrzyżował ramiona na piersi, a mama chyba
straciła już orientację w całym tym rozgardiaszu.
    Następnie mokry jak ruda mysz pastor, tocząc dookoła oszalałym
wzrokiem, obwieścił:
187
    
—	A teraz zmusimy diabła, żeby zatańczył do swojej muzyki! — po
czym zerwał wieko z drewnianej skrzynki. Ze środka wyskoczyło coś
żywego i natychmiast zaczęło się szarpać. Beach Boys śpiewali nadal,
a pastor złapał za smycz i zmusił uwiązane na niej stworzenie do dzikich
podskoków w takt muzyki.
    Był to mały czepiak, składający się głównie z długich, chudych
kończyn. Twarz małpki marszczyła się ze złości, kiedy pastor targał za
linkę na przemian w prawo i w lewo.
    —	Tańcz, Lucyferze! —krzyczał, zagłuszając nawet tych bezwstydnych
kalifornijczyków. — Tańcz, jak ci grają!
    Lucyfer, który tkwił zamknięty w tej skrzynce od Bóg wie jak dawna,
nie miał uszczęśliwionej miny. Syczał i kłapał mordą, jego ogon wił się
w powietrzu jak szary, porośnięty futrem bicz. Wielebny Blessett nie
przestawał krzyczeć:
    —	Tańcz, Lucyferze! No, dalej! Tańcz! —miotając uwiązaną na lince
małpką.
    Ludzie zaczęli wstawać, klaskać w ręce i wychodzić z ławek. Jakaś
kobieta, której brzuch przypominał wielką poduchę, podniosła się na
grubych jak pniaki nogach i słaniając się ze wzruszenia zaczęła chodzić
w kółko, łkając i nawołując Jezusa, jak gdyby był zaginionym psiakiem.
—	Tańcz, Lucyferze! — wrzeszczał wielebny.
    Pomyślałem, że zaraz zacznie wywijać biednym zwierzęciem nad
głową niczym zajęczą łapką przy łańcuszku od kluczy. Jakiś mężczyzna,
siedzący w rzędzie przed nami, zerwał się, rozłożył szeroko ramiona
i zaczął wykrzykiwać coś, w czym dosłyszałem słowa „Bóg", „chwała"
i „niech przepadną nieczyści!" W pewnym momencie przyłapałem się na
tym, że patrzę mu w rozpalony kark, szukając na nim blizny w kształcie
litery „X".
    Kościół zmienił się w dom wariatów. Tato złapał mamę za rękę
i powiedział: — Wychodzimy stąd!
    Ludzie kręcili się w kółko podrygując szaleńczo w ekstazie objawienia.
I pomyśleć, że zawsze mi się zdawało, że baptyści nie tańczą.
Wielebny Blessett wściekle szarpnął małpkę.
    —	Tańcz! —rozkazał, gdy muzyka znów zagrzmiała. — Pokaż im, co
potrafisz!
    I wtedy, zupełnie nieoczekiwanie, Lucyfer dokładnie zastosował się
do jego życzenia.
188
    
Zwierzę skrzeknęło i najwyraźniej mając już dość szturchańców
i szarpnięć, wskoczyło mu na głowę. Pająkowate ramiona i nogi oplotły
czaszkę pastora, który kwiknął z przerażeniem, kiedy drobne, ostre zęby
wbiły mu się w prawe ucho. Równocześnie małpka zaprezentowała
wszystkim, czym ją do tej pory karmiono. Spod jej ogona spłynęła na biały
garnitur pastora struga brązowego paskudztwa. Na ten widok na\viedzony
tłum, który dotąd przemawiał różnymi językami, nagle zamarł. Pastor
szarpał się na oślep, próbując zrzucić małpę z głowy, a trzewia Lucyfera
pstrzyły mu ubranie brązowymi wzorkami. Kobieta z poduszkowatym
brzuchem zaczęła krzyczeć. Kilku mężczyzn z pierwszego rzędu zerwało
się na pomoc, bo ucho pastora zwisało już w strzępach. Kiedy dobiegli do
zmagającego się z rozwścieczoną małpą pastora, Lucyfer nagle odwrócił
głowę — w samą porę, by dojrzeć wyciągnięte ku niemu ręce. W zębach
błysnął mu fragment ludzkiego ucha. Wypuścił z objęć głowę Angusa
Blessetta i z głośnym skrzekiem skoczył wprost na mężczyzn, którzy
wrzasnęli jednym głosem, uskakując spod deszczu zlewającej ich obficie
gnojówki. Smycz wyślizgnęła się z rąk pana Blessetta i oto Lucyfer był
wolny.
    Naśladując swego przebiegłego imiennika, małpa skakała od jednego
do drugiego, gryzła w uszy i polewała ubrania. Nie wiem, czym karmił ją
pastor, ale najwyraźniej szkodziło jej to na żołądek. Mama krzyknęła, a tato
się uchylił, kiedy Lucyfer przelatywał obok nas w powietrzu, i cudem
uniknęliśmy cuchnących bryzgów. Małpka odbiła się od brzegu ławki,
zawisła na lampie, a potem wylądowała na jakimś błękitnym damskim
kapeluszu, gdzie podlała nawozem sztuczny goździk. Po chwili już była na
nowo w akcji: łapy, pazury, chlastający ogon, kłapiące zęby, skrzek,
prysznic. Smród zgniłych bananów powalał na kolana. Jakiś dzielny rycerz
wiary próbował złapać linkę, ale w nagrodę za swe wysiłki otrzymał
brązowy prysznic prosto w twarz. Chwilowo oślepiony, zachwiał się na
nogach, jego żona uciekła od niego, a Lucyfer wydał dźwięk do złudzenia
przypominający śmiech. Potem zatopił kły w nosie jakiejś kobiety,
namaścił włosy chudego nastolatka i zaczął skakać z ławki na ławkę jak
demoniczna, pomniejszona wersja Freda Astaire'a.
    — Łapcie go! — huknął wielebny Blessett, trzymając się za krwawiące
ucho. — Łapać przeklętnika!
    Ktoś nawet już go trzymał, lecz niemal w tej samej chwili wyrwał
małpie z zębów poharatany kciuk. Była niewiarygodnie szybka i złośliwa
189

jak sam diabeł. Większość ludzi była zbyt zajęta robieniem uników przed
latającymi w powietrzu bryzgami, by w ogóle myśleć o pojmaniu czorta.
Ja leżałem pod ławką, a mama i tato przykucnęli w przejściu. Wielebny
Blessett krzyknął:
—	Drzwi! Niech ktoś zamknie drzwi!
    Był to dobry pomysł, ale stanowczo spóźniony. Lucyfer mknął już ku
wyjściu, a podobne do paciorków oczka błyszczały mu z uciechy, kiedy
zostawiał za sobą podpis na całej ścianie.
    —	Zatrzymajcie go! — wołał pastor, lecz Lucyfer zatańczył tylko na
jakimś męskim ramieniu, szczupakiem odbił się od damskiej głowy
i z triumfalnym skrzeczeniem wypadł przez otwarte drzwi w mrok.
    Kilku ludzi wybiegło za nim. Wszyscy odetchnęli z ulgą, choć
powietrze niespecjalnie nadawało się do oddychania. Tato pomógł mamie
wstać, a potem pomógł dwóm innym panom dźwignąć z podłogi grubą
damę, która zemdlała i leżała jak powalony dąb.
    —	Proszę wszystkich o spokój! — rzekł drżącym głosem wielebny.
— Już dobrze! Nic się nie stało!
    Zaskoczyły mnie te słowa w ustach człowieka, który miał już tylko pół
ucha, a za to cały garnitur pokryty małpimi odchodami.
    Grzeszna piosenka, dla której wszyscy się tu zebraliśmy, poszła
w zapomnienie. Z perspektywy czasu wydawała się mało istotna. Ludzie
powoli zaczęli się otrząsać z szoku, którego miejsce zajęło oburzenie. Ktoś
krzyknął na wielebnego Blessetta, że nie powinien był wypuszczać małpy
na wolność, a ktoś inny dodał, że zaraz z samego rana przyśle mu rachunek
z pralni. Kobieta z pogryzionym nosem chlipnęła, że wytoczy mu proces.
Podnosiło się coraz więcej głosów, a pastor cofał się przed nimi. Cała jego
potęga gdzieś pierzchła. Pozostał z niego tylko ogłupiały nieszczęśnik, taki
sam jak wszyscy.
    Mężczyźni powrócili z pościgu za Lucyferem spoceni i bez tchu.
Okazało się, że małpa wdrapała się na drzewo i znikła. Może się gdzieś
pokaże, kiedy zrobi się jasno — mówili. Wtedy spróbują zwabić ją w sieć.
   Ludzie próbują zwabić Lucyfera zamiast Lucyfer ludzi! Wydawało mi
się to niesamowite, a zarazem prześmieszne. Tato ujął tę myśl w słowa:
—	Miło pomarzyć — rzekł.
    Wielebny Blessett usiadł na podwyższeniu. Siedział tam w splamionym
ubraniu i patrzył na swoje ręce, podczas gdy jego wierni opuszczali
kościół. Igła adapteru podskakiwała na płycie: cyk... cyk... cyk...
190
    
Wróciliśmy do domu w wilgotnym letnim zmroku. Na ulicach było już
cicho, ale z wierzchołków drzew dolatywały nas żarliwe owadzie symfonie.
Nie mogłem się oprzeć wrażeniu, że z jednego z tych drzew śledzi nas
Lucyfer. Teraz, gdy już się uwolnił, któż zdołałby go zamknąć z powrotem
w skrzynce?
    Wydawało mi się, że znów czuję snujący się po mieście swąd palonego
krzyża. Doszedłem do wniosku, że ktoś widocznie grzeje hot-dogi na
otwartym ogniu.
6.Matka Nemo
i tydzień u dziadka Jaybirda
Lato płynęło dalej.
    Wielebny Blessett starał się podtrzymywać aferę, ale — jeśli nie
liczyć kilku osób, które napisały do „Dziennika" żądając wycofania
płyty ze sprzedaży — cała para uszła zeń przez gwizdek. Może winne
temu były długie, leniwe lipcowe dni, może dręcząca ludzi zagadka,
kto też podpalił krzyż przed domem Damy, a może ludzie sami
wysłuchali kontrowersyjnej piosenki i doszli do własnych wniosków.
Jakikolwiek był powód, mieszkańcy Zephyr stwierdzili, że kampanią
pastora Blessetta nie warto się przejmować. Zakończyła się zresztą
z hukiem, kiedy w domu pastora pojawił się burmistrz Swope i stano-
wczo zakazał mu straszenia ludzi demonami, które istniały wyłącznie
w jego umyśle.
    Co się tyczy Lucyfera, parę osób widziało go, jak przenosił się
z drzewa na drzewo. Placek bananowy, stygnący na ocienionym parapecie
okiennym w domu Sonii i Kathariny Glass, został doszczętnie zniszczony.
W innym wypadku twierdziłbym, że to sprawka Branlinów, ale ci na razie
się przyczaili. Za to Lucyfer bujał wysoko nad ziemią. Naczelnik Marchette
191

i kilku strażaków ochotniczo zasadzili się na niego z siecią, ale w całym
zajściu ucierpiały tylko ich ubrania. Lucyfer nigdy nie chybiał i zawsze
miał na podorędziu stosowną amunicję, która wylatywała z niego jeśli nie
tyłem, to przodem. Tato stwierdził, że to niezawodny mechanizm obronny,
i uśmiał się szczerze, ale mama powiedziała, że na samą myśl o tym, iż ten
małpiszon hasa po całym mieście, robi jej się niedobrze.
    W ciągu dnia Lucyfer trzymał się raczej na uboczu, ale po zmroku
często wrzeszczał i skrzeczał tak głośno, że mógłby pobudzić tych, którzy
spali na cmentarnym wzgórzu. Nieraz słyszałem huk wystrzału, kiedy
ktoś, wyrwany nagle ze snu, próbował przedziurawić małpę kulą, ale
Lucyfer oczywiście był już daleko. Budziły się natomiast wszystkie psy,
a ich szczekanie zrywało na równe nogi całe miasto. Dlatego też rada
miejska wydała nadzwyczajne rozporządzenie, zakazujące używania broni
palnej w granicach miasta po ósmej wieczorem. Wkrótce Lucyfer nauczył
się tłuc patykami w pojemniki na śmieci, co lubił robić między trzecią
a szóstą nad ranem. Zignorował podrzucony przez burmistrza pęk zatrutych
bananów i gładko ominął zatrzaskową pułapkę. Zaczął zostawiać brązowe
ślady na świeżo umytych samochodach, a pewnego dnia spuścił się
z drzewa i odgryzł kawałek ucha panu Hargisonowi, kiedy listonosz jak
zwykle przemierzał swoją trasę. Pan Hargison opowiedział o tym ojcu,
kiedy zjawił się u nas z zabandażowanym uchem i przysiadł na chwilę na
ganku, żeby zapalić cygaro z plastikowym ustnikiem.
    — Zastrzeliłbym drania, gdybym miał przy sobie broń — stwierdził.
— Szybki jest, to mu trzeba przyznać. Zdążył mnie ugryźć i zwiać,
a przysięgam, że ledwie go zauważyłem. — Pan Hargison chrząknął
i pokręcił głową. — Na diabła z taką robotą, kiedy człowiek w biały dzień
nie może spokojnie przejść przez ulicę, nie narażając się na atak tej
cholernej małpy.
— Może w końcu ją złapią — rzekł bez przekonania tato.
    — Może. — Pan Hargison wydmuchnął kłąb błękitnawego dymu
i przez chwilę patrzył, jak rozwiewa się  w powietrzu.  — Wiesz,
co myślę, Tom?
— Co takiego?
— Że to nie jest taka sobie zwyczajna małpa.
— Nie bardzo cię rozumiem.
    — Zauważ: dlaczego cholernik kręci się tylko po Zephyr? Czemu nie
pójdzie do Bruton i tam nie narobi kłopotu?
192
— 
Nie wiem — rzekł tato. — Jakoś dotąd nie przyszło mi to do głowy.
— Uważam, że ta kobieta maczała w tym palce.
— Jaka kobieta, Geraldzie?
    — No, wiesz. — Pan Hargison znacząco kiwnął głową w kierunku
Bruton. — Ona. Ta ich królowa.
— Masz na myśli Damę?
    — Właśnie. Myślę, że rzuciła na nas jakieś zaklęcie, bo... no, wiesz...
z powodu tego zajścia.
— Chodzi ci o płonący krzyż?
    — Mhm. — Pan Hargison przesunął się do cienia, bo słońce zaczęło
wypalać mu dziurę w nodze. — Praktykuje na nas tę swoją czarną magię,
ot co myślę. To niepojęte, że nikomu dotąd nie udało się schwytać tej
cholernej małpy. Jednej nocy usiadła za oknem naszej sypialni i darła się
jak jakaś strzyga, a Linda Lou o mało nie dostała ataku serca!
— Małpa wydostała się na wolność z winy wielebnego Blessetta
—	przypomniał mu ojciec. — Dama nie miała z tym nic wspólnego.
    — Tego to już nie wiemy, prawda? — Pan Hargison strzepnął popiół
na trawę i z powrotem włożył cygaro między zęby. — Nie mamy pojęcia,
do czego może być zdolna. Słowo daję, że Klan miał jednak dobry pomysł.
Niepotrzebne nam tutaj to babsko. Ani ona, ani jej petycje.
    — Nie trzymam strony Klanu, Geraldzie — oświadczył tato. — I nie
piszę się na palenie krzyży. Uważam, że to tchórzostwo.
Listonosz chrząknął cicho i z ust wymknął mu się mały obłoczek dymu.
—	Nie wiedziałem, że Klan kiedykolwiek działał w tych okolicach
—	powiedział. — Ale ostatnio słyszałem różne rzeczy...
— Na przykład jakie?
    — Och, takie tam gadanie. W moim zawodzie słyszy się mnóstwo
plotek. Niektórzy są zdania, że Klan wykazał się niesamowitą odwagą,
posyłając ostrzeżenie tej kobiecie. Uważają, że już najwyższy czas ją stąd
usunąć, zanim doprowadzi miasto do ruiny.
•— Mieszka tu od wielu lat. Jakoś dotąd go nie zrujnowała?
    — Do niedawna siedziała cicho. Dopiero od paru lat zaczęła mącić.
Biali i kolorowi w jednym basenie! I wiesz co? Burmistrz Swope jest taki
głupi, że gotów jej ulec!
— No cóż — wtrącił tato — czasy się zmieniają.
    — Rany boskie! — Pan Hargison spojrzał na ojca. — Chyba nie
bierzesz jej strony, Tom?
193
    — 
Nie biorę niczyjej strony. Mówię tylko, że nie potrzeba nam
w Zephyr bojówek, podpaleń i wybuchających bomb. Czasy Bulla Connora
się skończyły. Wydaje mi się po prostu, że świat się zmienia, bo tak już
został stworzony. — Ojciec wzruszył ramionami. —Nie da się powstrzymać
przyszłości, Geraldzie. To fakt.
— Sądzę, że chłopcy z Klanu mogliby się z tobą nie zgodzić.
    — Możliwe. Ale ich czasy również się skończyły. Nienawiść rodzi
tylko jeszcze głębszą nienawiść.
    Pan Hargison przez chwilę siedział w milczeniu. Patrzył na widoczne
w oddali dachy Bruton, chociaż trudno stwierdzić, co takiego w nich
widział. Potem się podniósł, sięgnął po swoją torbę i zarzucił ją sobie na
ramię.
    — Kiedyś miałeś wszystkie klepki w porządku — oznajmił, ruszając
w kierunku furgonetki.
    — Czekajże, Geraldzie! Wracaj, no coś ty! — zawołał tato, ale pan
Hargison nawet się nie zatrzymał.
    Obaj chodzili do tej samej klasy gimnazjum Adams Valley i chociaż
nie byli bliskimi przyjaciółmi, to przez całą młodość trzymali się razem.
Tato mówił mi kiedyś, że pan Hargison grał jako pomocnik w drużynie
futbolowej i że na szkolnej tablicy zasłużonych znajdowała się srebrna
plakietka z jego nazwiskiem.
    —	Hej, Niedźwiedziu! — krzyknął raz jeszcze ojciec, używając
szkolnego przydomka pana Hargisona, ale ten wrzucił niedopałek cygara
do kratki ściekowej i odjechał.
    Nadszedł dzień moich urodzin. Zaprosiłem Davy'ego Raya, Bena
i Johnny'ego na lody i tort, ozdobiony dwunastoma świeczkami. A kiedy
opychaliśmy się ciastem, tato postawił na moim biurku prezent urodzinowy.
    Zanim go znalazłem, Johnny musiał już iść do domu, bo wciąż miewał
bóle i zawroty głowy. Podarował mi dwa smukłe białe groty strzał ze
swojej kolekcji. Od Davy'ego dostałem model Mumii z firmy „Aurora",
a od Bena — całą torebkę plastikowych dinozaurów.
    Na biurku, połyskując czystą kartką białego papieru wkręconą w wałek,
stała maszyna do pisania marki „Royal", szara jak okręt wojenny.
    Miała już trochę na liczniku. Klawisze były wytarte, a na boku
dojrzałem wydrapane litery B.P.Z. Jak się później dowiedziałem, biblioteka
publiczna w Zephyr urządziła wyprzedaż części starszego sprzętu. Klawisz
„E" się zacinał, a małemu „i" brakowało kropki. Ale w dniu moich
194

urodzin usiadłem przy biurku w gęstniejącym zmierzchu, odsunąłem od
siebie blaszaną puszkę pełną ołówków marki „Ticonderoga" i z bijącym
sercem mozolnie wystukałem na kartce swoje imię i nazwisko.
Oto wkroczyłem w erę zaawansowanej technologii.
    Wkrótce uświadomiłem sobie, że pisanie na maszynie nie jest takim
prostym zadaniem. Moje palce okazały się nieposłuszne i musiałem je
jakoś okiełznać. Ćwiczyłem długo w noc, aż mama powiedziała, że
powinienem już spać. COERY JAX MACKEMAON. DAVY RSY
CAKLAN. JINMY QULSON. BEM SEARS. ZBÓJ. STATY MOJOEST.
DAMA. PŁONĘCY KRUSYZ. BRANLIMWIQ. KAPE.USZ Z ZEILONYM
PIQREM. ZEPfflR. ZEPHXRś ZEPHYR.
    Miałem do przebycia długą drogę, ale już czułem podniecenie
bohaterskich kowbojów, indiańskich wojowników, żołnierzy, detektywów
i potworów, które gdzieś w mojej głowie czekały, aż pozwolę im przyjść
na świat.
    Pewnego popołudnia jeździłem sobie Rakietą w delikatnej mgiełce,
która podniosła się po przelotnym deszczu, i nagle znalazłem się koło
domu Nemo Curlissa. Przed domem maleńka figurka podrzucała piłkę do
góry i łapała w locie. Postawiłem Rakietę na nóżkach i zaofiarowałem się,
że trochę porzucam. Tak naprawdę chciałem jeszcze raz zobaczyć Nemo
w akcji. Chłopiec z tak niezawodnym ramieniem, choćby to ramię
wydawało się nie wiedzieć jak kruche, z pewnością został jakoś szczególnie
wyposażony przez Boga. Po chwili namówiłem go, żeby celował do
dziupli w dębie po drugiej stronie ulicy, a kiedy piłka utkwiła w celu nie
raz, lecz kolejne trzy razy, omal nie padłem na kolana przed Nemo, żeby
oddać mu cześć.
    Wtedy drzwi domu otworzyły się z brzękiem dzwoneczków i na ganek
wyszła pani Curliss. Chłopak nerwowo przymrużył oczy, jak gdyby miał
zaraz oberwać.
    — Nemo! — krzyknęła kobieta, a ton jej głosu przypomniał mi tamtą
kąśliwą osę. — Mówiłam ci, żebyś nie rzucał piłką, prawda? Cały czas
obserwuję cię przez okno, młody człowieku!
    Matka Nemo zeszła po schodach i zbliżyła się do nas jak chmura
gradowa. Miała długie ciemnobrązowe włosy i zapewne kiedyś była
całkiem ładna, ale teraz miała w twarzy jakiś twardy rys. Z kącików
ciemnych świdrujących oczu rozbiegały się głębokie zmarszczki, widoczne
mimo pudru o pomarańczowym odcieniu, którym była dosłownie
195

otynkowana. Ubrana była w czarne opięte spodnie i białą bluzkę w duże
czerwone grochy. Na rękach miała żółte gumowe rękawice, a na wargach
—	szkarłatną szminkę, co mnie trochę zdziwiło. Żeby tak się odpicować
do sprzątania!
— Czekaj, aż ojciec się o tym dowie! — powiedziała.
Dowie się o czym? Przecież Nemo tylko bawił się na dworze.
— Nawet się nie przewróciłem — rzekł Nemo.
    — Ale mogłeś się przewrócić! — warknęła. — Wiesz, jaki jesteś
delikatny! Co byśmy zrobili, gdybyś sobie coś złamał? Skąd wzięlibyśmy
na lekarza? Słowo daję, ty chyba masz nie po kolei w głowie! — Oczy pani
Curliss skierowały się ku mnie jak więzienny reflektor. — A ty kim jesteś?
— Cory jeft moim przyjacielem — wtrącił Nemo.
    — Przyjaciel. Mhm. — Jego matka obejrzała mnie od stóp do głów,
zaciskając usta i marszcząc nos w sposób, który mógł sugerować, że
jestem dotknięty trądem. — Co za Cory?
— Mackenson — powiedziałem.
— Twój ojciec kupuje od nas koszule?
— Nie, psz pani.
— Przyjaciel! — prychnęła i jej twardy wzrok spoczął znów na Nemo.
—	Mówiłam ci, żebyś się nie przegrzewał na dworze, prawda? I mówiłam,
żebyś nie rzucał tą piłką!
— Nie przegrzałem się. Ja po proftu...
    — Jesteś nieposłuszny — przerwała. — Mój Boże, przecież w tej
rodzinie musi być jakiś porządek! Jakieś reguły! Ojca przez cały dzień nie
ma w domu, a kiedy wraca, okazuje się, że wydał więcej, niż zarobił! Ty
z kolei robisz wszystko, żeby się doprowadzić do choroby, przysporzyć mi
jeszcze więcej zmartwień! — Napięta skóra ciasno obciągała twarz pani
Curliss, a w jej oczach płonął niedobry błysk. •— Nie wiesz, że jesteś
chorowity? — zapytała. — Nie wiesz, że kości ci mogą popękać przy
silniejszym wietrze?
    — Nic mi nie jeft, mamusiu — bąknął Nemo. Na szyi błyszczał mu
pot. — Fłowo.
    — Będziesz to powtarzał, choćbyś miał w końcu dostać udaru
słonecznego, prawda? A potem się przewrócisz i wybijesz sobie wszystkie
zęby... I co, myślisz, że tatuś twojego przyjaciela zapłaci za dentystę?
—	Zmierzyła mnie gniewnym wzrokiem. — Czy w tym mieście nikt nie
nosi porządnych koszul? Czy nikt nie nosi białych, dobrze skrojonych koszul?
196
— 
Nie, proszę pani — przyznałem szczerze. — Nie sądzę.
    — Czyż to nie piękne? — Uśmiechnęła się kwaśno. Ten uśmiech był
palący jak słońce i równie trudno było na niego patrzeć. — To mi dopiero
cywilizacja! — Złapała Nemo za ramię dłonią w żółtej rękawicy. — Do
domu! — zakomenderowała. — W tej chwili!
Pociągnęła go w stronę schodów. Nemo obejrzał się przez ramię; na
twarzy malował mu się żal i niezmierna tęsknota.
Musiałem ją o to spytać. Po prostu musiałem.
    —	Pani Curliss, dlaczego nie pozwala pani, żeby Nemo grał z nami
w baseball?
    Myślałem, że zignoruje mnie i pójdzie dalej. Ale nagle zatrzymała się
tuż przed schodkami i gwałtownie odwróciła się do mnie. Jej oczy zwęziły
się w gniewne szparki.
— Co powiedziałeś?
    — No... pytałem, dlaczego nie pozwala pani Nemo grać w baseball.
Chodzi o to... że on tak doskonale rzu...
    — Mój syn jest delikatny, o ileś tego nie zauważył! Czy w ogóle
wiesz, co to znaczy? —Nie dała mi czasu na potwierdzenie. —To znaczy,
że ma słabe kości! To znaczy, że nie może biegać i szaleć tak jak inni
chłopcy! To znaczy, że nie jest dzikusem!
— Tak, proszę pani, ale...
    — Nemo nie jest taki jak wy! Nie należy do waszego plemienia. Czy
jesteś w stanie to pojąć?! On jest kulturalnym chłopcem i nie będzie się
tarzał w piachu jak jakieś dzikie zwierzę!
— Pomyślałem tylko, że może chciałby...
    — Słuchaj, ty! — podniosła głos. — Nie będziesz mi tu mówił, co jest
dobre dla mojego syna, a co nie! Nie ty zamartwiałeś się do szaleństwa,
kiedy miał trzy lata i umierał na zapalenie płuc! A gdzie wtedy był jego
ojciec? Jeździł po kraju, próbując sprzedać dość koszul, żeby uchronić nas
przed bankructwem! Ale i tak straciliśmy dom, ten śliczny dom ze
skrzynkami na parapetach, i czy ktokolwiek nam pomógł? Czy pomógł
nam choć jeden z tych dobrych chrześcijan? Nikt! Przez to straciliśmy
nasz dom i ogród, w którym pochowałam mojego kochanego pieska!
— Na ułamek sekundy gniewna maska na twarzy pani Curliss pękła
i dojrzałem pod nią serce rozdarte z rozpaczy i strachu. Dłoń kobiety
zacisnęła się mocniej na ramieniu syna. Potem maska zrosła się z powrotem
i mama Nemo skrzywiła się szyderczo: — Doskonale wiem, coś za jeden!
197

Widywałam takich w każdym mieście, w którym mieszkaliśmy. Zależy
wam tylko na tym, żeby dręczyć mojego syna, a potem wyśmiewać się
z niego za plecami! Lubicie patrzeć, jak się przewraca i obija sobie kolana,
i lubicie słuchać, jak sepleni, bo wydaje się wam, że to śmieszne!
Znajdźcie sobie kogoś innego do zabawy, bo mój syn nie będzie się do was
zniżał!
— Nie chciałbym się...
— Do domu! — wrzasnęła i popchnęła Nemo na schodki.
    — Muszę już iść! — Nemo rozpaczliwie próbował zachować resztki
godności. — Przepraszam!
    Siatkowe drzwi zatrzasnęły się za obojgiem. Po chwili także wewnętrzne
drzwi zamknęły się z hukiem, przywodzącym na myśl nieodwołalny koniec.
    Wokół śpiewały rozradowane bezmyślnie ptaki. Stałem na zielonym
trawniku, a mój cień leżał przede mną jak długa wypalona szrama.
Zobaczyłem, jak zasuwają się rolety w oknach od frontu. Nic już nie
mogłem powiedzieć ani zrobić. Okręciłem się na pięcie, wsiadłem na
Rakietę i zawróciłem do domu.
    Po drodze, kiedy przepojone zapachem lata powietrze owiewało mi
twarz, a komary wirowały bezradnie w strumieniu pędzącego za mną
wichru, zdałem sobie sprawę, że nie każde więzienie zbudowane jest
z szarego kamienia i strzeżone przez wieże wartownicze i zasieki
z kolczastego drutu. Czasami mieści się w zwykłym domu, do którego nie
dociera słońce przez zasunięte rolety. Celę mogą tworzyć zbyt delikatne
kości, a czasem mur więzienny jest biały w czerwone grochy. W gruncie
rzeczy nigdy się nie wie, że coś jest więzieniem, dopóki nie zobaczy się
tego, co zostało schwytane i zamknięte w środku. Właśnie nad tym
dumałem, kiedy Rakieta nagle się zatoczyła, omal nie zahaczając sunącego
chodnikiem Vernona Thaxtera. Doszedłem do wniosku, że nawet złote oko
Rakiety zamrugało ze zdziwienia na widok nagusa, kroczącego sobie
w pełnym słońcu.
    Lipiec minął jak sen nocy letniej. Spędziłem go robiąc to, co
mieszkańcy naszego miasteczka określali słowami: „głównie nic". Johnny
Wilson czuł się coraz lepiej, zawroty głowy ustępowały i pozwolono mu
już włóczyć się po mieście wraz ze mną, Davym i Benem. Mimo to wciąż
musiał uważać na siebie, bo doktor Parrish powiedział, że urazy głowy
goją się bardzo długo. Sam Johnny był spokojny i pełen rezerwy jak
zwykle, ale zrobił się jakby trochę powolniejszy. Na rowerze ciągnął się
198

w ogonie; zostawał z tyłu nawet za niezdarnym Benem. Miałem wrażenie,
że postarzał się od czasu, gdy Branlinowie pobili go do utraty przytomności;
w trudny do wytłumaczenia sposób odsunął się od nas. Sądzę, że stało się
tak dlatego, że skosztował gorzkiego owocu cierpienia i utracił nieco
beztroskiego spojrzenia na świat, które odróżnia dzieci od dorosłych. Nie
mógł go już odzyskać, choćby nie wiem jak mocno naciskał na pedały,
starając się je dogonić. Jeszcze w dzieciństwie Johnny zajrzał w ciemną
otchłań zagłady i jaśniej niż ktokolwiek z nas zrozumiał, że przyjdzie
dzień, w którym letnie słońce nie rzuci już na trawę jego cienia.
    Rozmawialiśmy kiedyś o śmierci, siedząc w chłodnych podmuchach
z lodowni i przysłuchując się wysilonym pomrukom pracujących w niej
maszyn. Rozmowa zaczęła się od tego, że Davy Ray powiedział nam, że
jego tato wczoraj przejechał kota, a kiedy wrócił do domu, na prawej
przedniej oponie były jeszcze resztki kocich wnętrzności. Wszyscy się
zgodziliśmy, że psy i koty na pewno mają własne niebo. Ale czy miały
również własne piekło? Ben orzekł, że nie, ponieważ nie grzeszą. A jeśli
pies się wścieknie i kogoś zagryzie, a potem trzeba go uśpić? — zapytał
Davy Ray. Czy to nie grzech śmiertelny? Takie pytania, rzecz jasna, zaraz
rodziły następne.
    — Czasami — rzekł oparty o drzewo Johnny — wyciągam moje
groty, oglądam je i zastanawiam się, kto je zrobił. Ciekawe, czy duchy
tych ludzi wciąż jeszcze kręcą się wokół nas, szukając miejsca, gdzie
upadła strzała.
    — E, tam! — prychnął Ben. — Nie ma czegoś takiego jak duchy!
Prawda, Cory?
    Wzruszyłem ramionami. Nie opowiadałem im nigdy o Nocnej Monie.
Jeśli nie uwierzyli, że dziabnąłem szczotką w paszczę Starego Mojżesza,
jak mogłem oczekiwać, że uwierzą w samochód-widmo, prowadzony
przez ducha kierowcy?
    — Tato mówi, że Śnieżnik to duch — wtrącił się Davy Ray. — Mówi,
że dlatego nikt go nie potrafi zastrzelić, bo on już jest martwy.
— Duchów nie ma — skwitował Ben — i nie ma żadnego Śnieżnika.
    — A właśnie, że jest! — Davy gotów był bronić opinii swego ojca.
— Tato mówił, że dziadek, kiedy był jeszcze dzieckiem, widział go raz.
A w zeszłym roku widział go znajomy jednego faceta z papiernik Podobno
stał sobie w lesie, wielki jak słoń! Facet strzelił do niego, ale Śnieżnik
czmychnął, i tyle go widzieli!
199
— 
Nie ma. Żadnego. Śnieżnika. — powtórzył Ben.
— A właśnie, że jest!
— Nie!
— Tak!
— Nie!
    W ten sposób dyskusja mogła się ciągnąć przez całe popołudnie.
Podniosłem szyszkę i puknąłem nią w brzuch Bena, a kiedy wrzasnął
rozzłoszczony, wszyscy zaczęli się śmiać. Śnieżnik był marzeniem i zagadką
dla wszystkich myśliwych z Zephyr. Jak głosiła wieść gminna, w lasach
pomiędzy Zephyr a Union Town żył wielki biały jeleń o rogach tak
rozłożystych, że można się było po nich wspinać jak po gałęziach dębu.
Widywano go co najmniej raz w ciągu każdego sezonu, a myśliwy, który
go spostrzegł, przysięgał, że rogacz skoczył w powietrze i rozpłynął się
w gęstym listowiu swojego królestwa. Mężczyźni brali strzelby i ruszali
w las, a po powrocie rozprawiali o śladach wielkich kopyt i szramach na
drzewach, o które Śnieżnik ocierał swój wieniec; ale sam biały jeleń wciąż
był nieuchwytny. Sądzę, że jeśli rzeczywiście buszował po naszych lasach,
żaden myśliwy nie chciałby go zastrzelić, bo Śnieżnik był dla nich
symbolem wszystkiego, co w życiu tajemnicze i nieosiągalne. Krył się
zawsze gdzieś za tamtym ostępem, na następnej polanie, nakrapianej
jesiennymi liśćmi. Był wieczną młodością, tym, co łączy dziadka z ojcem
i synem, marzeniem o przyszłych wielkich polowaniach i ucieleśnieniem
dzikości, która nigdy nie da się okiełznać. Mój tato nie był myśliwym, nie
żyłem więc tą legendą na co dzień jak Davy Ray, którego ojciec
w pierwszym dniu sezonu budził się chłodnym świtem z remingtonem pod
pachą.
    —	Tato obiecał, że w tym roku zabierze mnie ze sobą — oświadczył
Davy Ray. — Dopiero wam szczęki opadną, kiedy wyniesiemy go z lasu.
    Wątpię, czy Davy albo jego tato zdecydowaliby się nacisnąć spust,
gdyby rzeczywiście wytropili Śnieżnika. Davy miał małą strzelbę, z której
czasem strzelał do wiewiórek i nieodmiennie chybiał.
    Ben przygryzł źdźbło trawy i nadstawił twarz pod zimny podmuch
z lodowni.
    —	Jedno bym chciał wiedzieć — wyznał. — Kim był ten gość, który
leży w Jeziorze Saksońskim?
    Podciągnąłem kolana pod brodę, patrząc, jak dwa kruki zataczają
kółko wysoko na niebie.
200
    — 
Przecież to okropne — ciągnął Ben. — Twój tato widział, jak
tonie, a teraz facet siedzi na dnie w swoim samochodzie, powolutku sobie
gnije i zjadają go żółwie!
— Czy ja wiem? — powiedziałem.
— Ale czasem o nim myślisz, nie? Przecież też tam byłeś.
— Owszem. Czasami o tym myślę.
    Nie powiedziałem mu, że nie było takiego dnia, w którym nie
przyszedłby mi na myśl wypadający nam nagle przed maskę samochód,
skaczący do wody ojciec, tamta postać w lesie albo mężczyzna w kapeluszu
z zielonym piórkiem i z nożem w ręce.
    — To niesamowite — rzekł Davy Ray. — Jak to możliwe, żeby nikt
go nie poszukiwał? Przecież ktoś musiał go znać!
— Na pewno przyjechał z daleka — orzekł Johnny.
    — Szeryf też o tym pomyślał — wtrąciłem. — Dzwonił do innych
okręgów.
    — No tak — zasępił się Ben — ale nie do wszystkich. Mogę się
założyć, że nie dzwonił do Kalifornii ani na Alaskę.
    — Ciekawe, czego szukałby w Zephyr facet z Kalifornii albo Alaski!
— prychnął Davy Ray.
— A czemu nie? Nie jesteś wszechwiedzący, panie Mądralo!
— Wiem, kiedy ktoś próbuje mnie nabierać!
    Ben szykował się już do miażdżącej riposty, ale właśnie wtedy Johnny
powiedział coś, co zamknęło mu usta.
— Może był szpiegiem — rzekł.
    — Szpiegiem? — skrzywiłem się. — Kogo miałby szpiegować, skoro
tu nic nie ma?
    — Owszem, jest. Baza lotnicza. — Johnny zaczął metodycznie
naciągać sobie z trzaskiem palce u rąk. — Może był rosyjskim szpiegiem.
Może obserwował, jak zrzucają bomby z samolotów, a może dzieje się tam
jeszcze coś, o czym nikt nie wie.
    Milczeliśmy. Rosyjski szpieg zamordowany w Zephyr. Na samą myśl
o tym przebiegły nam po plecach rozkoszne ciarki.
— W takim razie kto go zabił? — spytał Davy Ray. — Inny szpieg?
    — Możliwe. — Johnny przekrzywił głowę i przez chwilę się zastanawiał.
Lewa powieka zadrgała mu lekko, co również było efektem odniesionych
obrażeń. — A może — dodał — ten z jeziora był amerykańskim
szpiegiem, a zabił go rosyjski, bo tamten go wykrył.
201
    — 
No, nie! — roześmiał się Ben. — Więc mamy w okolicy rosyjskiego
szpiega?
    — To całkiem możliwe — rzekł Johnny i Ben przestał się śmiać.
Johnny spojrzał na mnie. — Twój tato mówił, że ten gość był rozebrany do
naga, prawda?
Skinąłem głową.
—	Wiesz dlaczego?
Pokręciłem głową.
    — Ponieważ — ciągnął Johnny — zabójca był sprytny. Zdjął z trupa
ubranie, żeby nic nie wypłynęło na powierzchnię. I na pewno pochodził
z tych okolic, bo wiedział, jak głębokie jest jezioro. A zmarły musiał znać
jakąś tajemnicę.
— Tajemnicę? — Davy Ray nastawił uszu. — Jaką?
    — A, tego to już nie wiem — mruknął Johnny. — Po prostu
tajemnicę. — Jego ciemne indiańskie oczy skierowały się w moją stronę.
—	Twój tato mówił, że ten facet był strasznie pobity, prawda? Jak gdyby
dostał się w łapy sadysty? Dlaczego morderca tak się nad nim znęcał,
skoro i tak chciał go zabić?
— No, dlaczego? — zapytałem.
    — Bo próbował go zmusić do mówienia. Tak jak w filmie, kiedy
czarny charakter przywiązuje bohatera do krzesła i każe mu podać szyfr.
— Jaki szyfr? — zaciekawił się Davy Ray.
    — To był tylko przykład — wyjaśnił Johnny. — Ale wydaje mi się, że
jeżeli ktoś ma zamiar kogoś zabić, to nie tłucze go bez powodu.
— Tak, ale może niechcący pobił go na śmierć — wtrącił Ben.
    — Nie — zaprzeczyłem. — Facet miał drut zaciśnięty na szyi. Gdyby
zmarł od pobicia, nie trzeba byłoby go dusić.
    — Chłopie! — Ben zerwał źdźbło trawy i wsadził je do ust. W górze
dwa kruki skrzeczały, leniwie machając skrzydłami. — Morderca w Zephyr!
Może nawet rosyjski szpieg! — Nagle przestał żuć trawę. — Hej!
— powiedział i zamrugał oczyma, jak gdyby naraz poraziła go nowa myśl.
— A jeżeli znów zechce kogoś zabić?
    Uznałem, że pora ich wtajemniczyć. Odchrząknąłem i zacząłem im
opowiadać o sylwetce na skraju lasu, zielonym piórku i mężczyźnie
w kapeluszu.
    —	Nie widziałem jego twarzy — powiedziałem. — Dostrzegłem tylko
kapelusz z mokrym piórkiem, a potem zobaczyłem, że wyciąga nóż
202

z kieszeni płaszcza. Myślałem, że chce podkraść się do taty i dziobnąć go
znienacka. Może i miał taki zamiar, ale później doszedł do wniosku, że mu
się to nie uda. Może się zaniepokoił, bo tato widział tonący samochód
i powiedział o nim szeryfowi. A może zauważył, że na niego patrzę. Ale
i tak go nie poznałem; nawet w przybliżeniu nie wiem, jak wyglądał.
Kiedy skończyłem, milczeli przez dobrych kilka sekund.
Pierwszy odezwał się Ben:
    — Dlaczego do tej pory nic nie mówiłeś? Nie chciałeś, żebyśmy
o tym wiedzieli?
    — Miałem zamiar wam powiedzieć, ale po tej aferze ze Starym
Mojżeszem...
— Tylko nie zaczynaj od nowa! — ostrzegł mnie Davy Ray.
    — Nie wiem, kim jest mężczyzna w kapeluszu z piórkiem — ciągnąłem.
— Może to być ktokolwiek, nawet ktoś, kogo doskonale znamy i przez
myśl by nam nie przeszło podejrzewać go o coś takiego. Tato mówi, że nie
sposób poznać kogoś do końca, że każdy człowiek coś w sobie ukrywa.
Tak więc to może być każdy.
    Moi przyjaciele, podnieceni tą nową informacją, ochoczo wcielili się
w role detektywów. Powiedzieli, że będą się rozglądać za mężczyzną
w kapeluszu z zielonym piórkiem, ale zgodziliśmy się też, że naszą wiedzę
zatrzymamy dla siebie i nie będziemy się nią dzielić z rodzicami, żeby
któreś przez przypadek nie wypaplało wszystkiego mordercy. Zrzuciwszy
ciężar z serca poczułem się znacznie lepiej, ale wiele spraw wciąż nie
dawało mi spokoju. Kim był człowiek zabity przez Donny'ego Blaylocka
wedle słów pana Dollara? Jakie znaczenie miała muzyka, która śniła się
Damie? Tato wciąż uparcie nie chciał się z nią spotkać, a nadal zdarzało
mu się krzyczeć przez sen. Wiedziałem więc, że chociaż ten straszny
poranek pozostał daleko za nami, jego wspomnienie — i obraz skutych
kajdanami zwłok — nadal go prześladuje. Tato nie zwierzał mi się ze
spacerów nad Jeziorem Saksońskim, ale chyba jednak tam chodził, bo
nieraz zostawiał na schodkach okruchy czerwonej gliny.
    Sierpień przybył do nas na fali parnych upałów. Pewnego ranka
obudziłem się ze świadomością, że za parę dni pojadę na tydzień do
dziadka Jaybirda, i natychmiast naciągnąłem prześcieradło z powrotem na
głowę.
    Czasu jednak nie dało się zawrócić. Nawet potwory na ścianach nie
były w stanie mi pomóc. Każdego lata spędzałem tydzień z dziadkiem
203

Jaybirdem i babcią Sarah, czy tego chciałem, czy nie. Takie było życzenie
dziadka. Dziadzio Austin i babcia Alice zapraszali mnie co jakiś czas na
weekend, natomiast pobyt u dziadka Jaybirda zapewniał mi hurtowo sporo
mocnych wrażeń.
    W tym roku jednak zamierzałem ubić z rodzicami interes. Skoro już
musiałem jechać na farmę, gdzie dziadek Jaybird o piątej rano ściągał ze
mnie kołdrę, a o szóstej kazał mi kosić trawę, to czy nie mógłbym się
wybrać na dwudniową wycieczkę z Davym Rayem, Benem i Johnnym?
Tato powiedział, że się nad tym zastanowi, i to było mniej więcej
wszystko, na co mogłem liczyć. Tak więc w końcu pożegnałem się na
tydzień ze Zbójem, moja walizka została umieszczona na pace furgonetki
i rodzice wywieźli mnie na wieś. Poczułem to, kiedy ojciec skręcił na
wyboistą drogę, biegnącą przez pole kukurydzy do domu mojego dziadka.
    Babcia Sarah była uroczą kobietą, co do tego nikt nie miał wątpliwości.
Podejrzewam, że za młodu z dziadka był niezły numer, kiedy jeszcze
dopisywały mu siły, temperament i męski wdzięk. Niestety, z upływem
każdego roku coraz bardziej schodził na psy. Tato ujmował to wprost:
brakowało mu piątej klepki. Mama wolała mówić, że jest ekscentryczny.
Ja tam twierdzę, że był niedobrym, ograniczonym człowiekiem, który
uważał, że cały świat kręci się wokół niego, ale jedno muszę mu przyznać:
gdyby nie Jaybird, nigdy nie napisałbym żadnego opowiadania.
    Życzliwość wobec ludzi nie leżała w naturze mego dziadka. Nigdy nie
słyszałem, by chwalił swoją żonę lub syna. Kiedy byłem przy nim, czułem
się jak sprzęt, będący — na szczęście czasowo — jego własnością.
Nastroje miał zmienne jak fazy księżyca. Ale za to był urodzonym
gawędziarzem, a kiedy już się skupił na nawiedzonych domach, demonach
wcielonych w kruki, indiańskich cmentarzyskach i psach-widmach, człowiek
nie miał innego wyjścia, jak tylko ochoczo powędrować za nim.
    Można powiedzieć, że makabra była jego ulubioną dziedziną.
W zaświatach poruszał się bez przeszkód; w życiu szło mu trochę gorzej
i swoją edukację zakończył w czwartej klasie. Czasami się zastanawiałem,
jakim cudem mój ojciec wyszedł na ludzi, skoro przeżył siedemnaście lat
w niesamowitym cieniu dziadka Jaybirda. Co prawda, dziadek zaczął na
dobre bzikować dopiero po moim urodzeniu, a poza tym być może babcia
wniosła do rodziny trochę rozsądnych genów. Nigdy nie wiedziałem, co
mnie czeka w ciągu tego upiornego tygodnia, ale mogłem być pewien, że
długo tego nie zapomnę.
204
    
Dom był wygodny, choć najzupełniej zwyczajny. Większość ziemi,
poza polem karłowatej kukurydzy, ogrodem i niewielką łączką, poroś-
nięta była lasem; w nim to właśnie Jaybird polował na swoje ofiary.
Babcia Sarah szczerze się ucieszyła z naszego przyjazdu i poprosiła nas
do salonu, w którym elektryczny wiatrak mełł upalne powietrze. Po
chwili zjawił się Jaybird odziany w kombinezon. Przyniósł ze sobą
wielki szklany dzban złotego płynu, który określił jako herbatę z kap-
ryfolium.
    —	Warzyłem ją przez dwa tygodnie — oznajmił. — Nie za długo,
żeby była łagodna. —Rozstawił na stole gliniane kubki. — Napijcie się po
łyczku!
    Muszę przyznać, że była wyśmienita. Za wyjątkiem dziadka Jaybirda
— który pewnie zdawał sobie sprawę z mocy swego napitku — wszyscy
wychyliliśmy po dwa kubki. W ciągu dwunastu godzin wylądowałem na
kiblu z uczuciem, że wyciekają ze mnie wszystkie wnętrzności. Mama
i tato przechodzili takie same męczarnie. Babcia Sarah, która zdążyła się
już przyzwyczaić do dziadkowych specjałów, spała jak suseł — tyle że od
czasu do czasu wydawała przez sen posępny, wibrujący i zgoła upiorny
dźwięk, od którego każdemu włos zjeżyłby się na głowie.
    W końcu rodzice musieli już wracać do Zephyr. Poczułem, że mina mi
rzednie. Chyba musiałem wyglądać jak skrzywdzone szczenię, bo mama
objęła mnie na ganku i powiedziała:
— Wszystko będzie dobrze. Zadzwoń do mnie wieczorem, dobrze?
    — Zadzwonię — obiecałem i stanąłem przed domem patrząc, jak
odjeżdżają. Kurz osiadł na brązowych łodygach kukurydzy. Tylko tydzień,
pomyślałem. Przez tydzień jakoś wytrzymam.
    — Hej, Cory! — dziadek siedział na bujanym fotelu i uśmiechał się,
a to był zły znak. — Opowiem ci kawał! Trzy kawałki sznurka wchodzą
do baru. „Jeden głębszy!" — mówi pierwszy sznurek do barmana.
Barman patrzy na niego i powiada: „Sznurkom nie podajemy, wynocha!"
Drugi sznurek próbuje szczęścia: „Jeden głębszy, proszę!" Barman na to:
„Mówiłem już, że sznurkom nie podaję, więc spływaj, pókim dobry!"
Trzeci sznurek był spragniony jak diabli i zawziął się, że o suchym pysku
z baru nie wyjdzie. „Jeden głębszy!" — mówi. Barman patrzy na niego,
oczy zmrużył i w końcu mówi: „Coś mi się widzi, że z ciebie też jest
kawał cholernego sznurka!" A na to sznurek rozciągnął się na podłodze
i rzecze: „Ależ skąd! Ja jestem szpagat!"
205

Dziadek wybuchnął śmiechem, ignorując moją beznamiętną minę.
    —	Rozumiesz, chłopcze? Rozumiesz? „Jestem szpagat!" — zmarszczył
brwi i przestał się śmiać. — Do licha! — warknął. — Za grosz nie masz
poczucia humoru. Zupełnie jak twój ojciec!
Tydzień. O mój Boże!
    Istniały dwa tematy, o których dziadek mógł rozprawiać godzinami:
o tym, jak przeżył lata wielkiego kryzysu, pracując przy wykańczaniu
trumien, potem jako hamulcowy na kolei, a w końcu dorywczo jako
ładowacz; a także o swoich licznych podbojach wśród kobiet, na myśl
o których „nawet sam Valentino zzieleniałby z zazdrości". Może bym się
i przejął, gdybym wiedział, kto to był Valentino. Kiedy tylko znaleźliśmy
się w bezpiecznej odległości od czujnych uszu babci, dziadek zaczynał
nawijać o „Edith, córce pastora z Tupelo" albo „Nancy, siostrzenicy
dróżnika z Nastwille", albo „tej dziewczynie, co miała zęby jak królik
i bez przerwy gryzła malinówki". Rozpływał się nad swoim „maluchem"
i tym, jak dziewczyny szalały na jego punkcie. Twierdził, że ścigały go
dziesiątki zazdrosnych narzeczonych i mężów, ale zawsze udawało mu się
wymknąć, kiedy już-już go mieli. Raz — jak mówił, — wisiał pod
wiaduktem kolejowym nad wąwozem o głębokości stu stóp, a tuż nad nim
stali dwaj uzbrojeni w dubeltówki faceci i rozmawiali o tym, jak to
żywcem obedrą go ze skóry, a potem gwoździami przybiją ją do drzewa.
    —	Bo widzisz — dziadek Jaybird z obleśnym uśmieszkiem przygryzł
źdźbło trawy — nie było takiego, któremu bym baby nie uwiódł. Ech, to
były dobre czasy dla mnie i dla mojego malucha!
    Potem w jego oczach pojawiał się smutek, a młody junak z ognistym
maluchem odpływał coraz dalej w przeszłość.
    —	Założę się, że nie poznałbym dzisiaj żadnej z tych dziewczyn,
gdybym którą spotkał na ulicy. Oj, gdzie tam! Musiały się już dobrze
postarzeć, wszystkie co do jednej!
    Dziadek Jaybird uważał, że sen to strata czasu. Może brało się to stąd,
iż wiedział, że jego dni na tej ziemi są policzone. Punktualnie o piątej,
słońce czy deszcz, zdzierał ze mnie kołdrę jak przelatujący orkan i ryczał
mi wprost do ucha: „Wstawaj, chłopcze! Myślisz, że będziesz żył
wiecznie?!" „Nie, dziadku" — mruczałem niezmiennie i siadałem na
łóżku, a dziadek w tym czasie pędził babcię do kuchni, żeby przygotowała
śniadanie, którym swobodnie pożywiłby się sierżant Rock i większość
jego Wesołej Kompanii.
206
    
Kiedy śniadanie było już w żołądku, mogło zdarzyć się wszystko.
Dni, które spędzałem u dziadków, nigdy nie biegły według ustalonego
schematu. Jaybird mógł równie dobrze wręczyć mi motykę i zapędzić
mnie do roboty w ogrodzie, jak zaproponować, żebym się przeszedł nad
staw. Hodował kilka tuzinów kurcząt, trzy kozy — wszystkie łudząco do
niego podobne — i z nie wyjaśnionych przyczyn trzymał na podwórzu
żółwia w wielkiej metalowej wannie, wypełnionej mętną wodą. Nazywał
go Mądralą. Kiedy jedna z kóz wściubiła nos na jego terytorium,
a Mądrala ją capnął, rozpętywało się piekło, które zresztą nie było
niczym niezwykłym na dziadkowym podwórku. „Pomieszanie z po-
plątaniem” — mawiał, kiedy na przykład Mądrala ugryzł kozę, zwabioną
wodą w wannie, koza z kolei wtargnęła w świeżo rozwieszone przez
babcię na sznurkach pranie i obwieszona ciągnącymi się po ziemi
prześcieradłami ganiała w kółko po ogrodzie, który właśnie skończyłem
grabić. Dziadek był dumny ze swojej kolekcji małych zwierzęcych
szkieletów, które pracowicie składał, łącząc drutem poszczególne kości.
Nigdy nie było wiadomo, gdzie człowiek natknie się na taki szkielet.
Jaybird miał paskudny zwyczaj podkładania ich w miejsca, do których
sięga się nie patrząc — na przykład pod poduszkę lub do buta. Potem
chichotał szatańsko, kiedy słyszał twój wrzask. Jego poczucie humoru
było, mówiąc delikatnie, lekko zwichnięte. W środę po południu
opowiadał mi, jak w zeszłym tygodniu znalazł koło domu gniazdo
grzechotników i pozabijał je wszystkie łopatą. Wieczorem, kiedy już
zasypiałem, martwiąc się z góry, że znów będę musiał wstać o brzasku,
uchylił drzwi do mojego pokoju i odezwał się w ciemności cichym,
złowieszczym głosem:
    — Cory? Uważaj, jeśli będziesz wstawał do wychodka. Babcia znalazła
dziś rano pod twoim łóżkiem świeżo zrzuconą wężową skórę. Była na niej
całkiem spora grzechotka. Dobranoc, chłopcze.
I zamknął drzwi. Kiedy przyszedł o piątej, jeszcze nie udało mi się zasnąć.
    Dużo później zdałem sobie sprawę, że dziadek Jaybird ostrzył mnie
niczym nóż na szlifierce. Nie wiem, czy robił to świadomie, ale tak
właśnie wyszło. Weźmy tę historię z wężem. Leżałem w ciemności,
sparaliżowany ze strachu, a moja wyobraźnia pracowała pełną parą.
Niemal widziałem tego grzechotnika, który czaił się zwinięty gdzieś
w pokoju, czekając na skrzypnięcie deski naciśniętej bosą stopą. Widziałem
barwy lasu na łuskowatej skórze, uniesioną w powietrzu płaską, straszliwą
207

głowę o lekko odsłoniętych zębach. Widziałem, jak powoli pulsują
mięśnie wokół szczęk, kiedy zwietrzył mój zapach. Widziałem, że
uśmiecha się w ciemności, zupełnie jak gdyby mówił: „Już jesteś mój".
    Gdyby istniała szkoła wyobraźni, jej dyrektorem byłby bez wątpienia
Jaybird. Tego, czego nauczyłem się owej nocy —jak zmusić wyobraźnię,
by rysowała ci w mózgu prawdziwe obrazy — nie dowiedziałbym się
w najlepszym college'u. Dodatkowo odbyłem również lekcję zaciskania
zębów i znoszenia okrutnych katuszy przez wiele nie kończących się
godzin, podczas których przeklinałem się w duchu za to, że przy kolacji
wypiłem drugą szklankę mleka.
    Jak widzicie, dziadek Jaybird dał mi niezłą szkołę, choć bynajmniej
nie był pedagogiem.
    Czekały mnie i inne lekcje, wszystkie niezmiernie cenne. A także
sprawdziany. W piątek po południu babcia Sarah poprosiła dziadka, żeby
skoczył do miasteczka i kupił jej paczkę soli do lodów. Zwykle dziadek
nie lubił jeździć na posyłki, ale tego dnia zgodził się chętnie. Spytał, czy
mam ochotę się z nim przejechać, a babcia powiedziała, że im prędzej
przywieziemy sól, tym prędzej lody będą gotowe.
   Dzień był w sam raz na lody. Trzydzieści dwa stopnie w cieniu,
a w pełnym słońcu było tak gorąco, że cień biegnącego drogą psa co jakiś
czas przysiadał, żeby odpocząć. Kupiliśmy sól, ale kiedy wracaliśmy już
do domu zwalistym dziadkowym fordem, rozpoczął się następny sprawdzian.
    — Tu niedaleko mieszka Jerome daypool — rzekł dziadek. — To
mój stary kumpel. Masz ochotę wpaść się z nim przywitać?
— Powinniśmy zawieźć babci tę sól...
    — Tak, Jerome to dobry kumpel — powiedział dziadek, skręcając
w stronę domu swego przyjaciela.
    Przejechaliśmy może ze sześć mil Tytoniowym Szlakiem, przecinając
główną drogę z Zephyr do Dogpatch, po czym Jaybird zatrzymał się przed
mocno zaniedbanym wiejskim domem. Na podwórku, prócz gnijącej
kanapy, popsutej wyżymaczki, kupy starych opon i zardzewiałych
kaloryferów, stały jeszcze cztery inne samochody, co dowodziło, że
Jerome Claypool miał wielu dobrych kumpli.
    —	Chodź, Cory — rzekł dziadek wysiadając z auta — wstąpimy tu na
chwilę.
    Poczułem smród tanich cygar, zanim jeszcze weszliśmy na ganek.
Jaybird zapukał do drzwi: tap-tap-taptarap.
208
— 
Kto tam? — rozległ się wewnątrz ostrożny głos.
— Krew i flaki — rzekł dziadek.
    Wytrzeszczyłem na niego oczy, przekonany, że postradał tę resztkę
rozumu, jaka mu jeszcze pozostała. Drzwi uchyliły się na skrzypiących
zawiasach i wyjrzało z nich podłużne oblicze, uzbrojone w parę ciemnych,
okolonych zmarszczkami oczu. Oczy zatrzymały się na mnie,
— A ten to kto?
    — Mój wnuk. — Dziadek położył mi dłoń na ramieniu. — Ma
na imię Cory.
    — Chryste, Jay! — Długa twarz nachmurzyła się. — Po co przywlokłeś
tu ze sobą dzieciaka?
    — Nic się nie stało. Dzieciak słowa nie piśnie. Prawda, Cory? — Dłoń
dziadka zacisnęła się.
    Nie wiedziałem, o co im chodzi, ale najwyraźniej nie było to miejsce,
w którym babcia Sarah chętnie postawiłaby nogę. Przypomniałem sobie
dom panny Grace za Jeziorem Saksońskim i dziewczynę o imieniu Lainie,
która pokazała mi mokry różowy język.
    — Jasne — powiedziałem i uścisk rozluźnił się. Dziadkowy sekret był
u mnie bezpieczny.
— Bodeanowi się to nie spodoba — ostrzegł nas gospodarz.
    — Jerome, jak na mój gust, Bodean może sobie wsadzić łeb do dupy.
Wpuścisz mnie do środka czy nie?
— Masz zielone?
— Mało mi dziury nie wypalą. — Jaybird poklepał się po kieszeni.
Zawahałem się, kiedy pociągnął mnie przez próg.
— Babcia czeka na só...
    Spojrzał na mnie i w głębi jego oczu zobaczyłem jego prawdziwą
naturę, tlącą się jak żar w odległym palenisku. Na twarzy miał rozpaczliwy
głód, podsycany czymś, co działo się w tym domu. Sól do lodów poszła
w zapomnienie; lody stanowiły część innego świata, oddalonego stąd
o sześć mil.
— No, chodźże! — warknął.
Postanowiłem trwać przy swoim.
— Myślę, że nie powinniśmy...
    —	Ty myślisz! — wycedził, a to coś, co ciągnęło go do tego domu,
wylazło mu na twarz, która przybrała teraz bardzo niemiły wyraz. — Masz
robić, co ci każę, słyszysz?
209
    
Wymierzył mi potężnego szturchańca i poszedłem za nim z rozdartym
sercem. Pan Claypool zamknął za nami drzwi i porządnie je zaryglował.
W pomieszczeniu, do którego nie docierało dzienne światło, snuł się
tytoniowy dym. Wszystkie okna były zabite deskami, a z sufitu zwisało
parę rachitycznych żarówek. Pan Claypool poprowadził nas korytarzem na
tyły domu i otworzył następne drzwi. Weszliśmy do pozbawionego okien
i równie zadymionego pokoju. Na jego środku, pod jaskrawą lampą, stał
okrągły stół, przy którym czterech mężczyzn grało w karty. Przed nimi
piętrzyły się pokerowe żetony, a każdy miał pod ręką szklankę bursztynowego
płynu.
    — Nie pier... — powiedział jeden z nich i poczułem, że uszy
zaczynają mi płonąć. — Taki bluff to ja poznam na milę!
— Wobec tego piątka, panie Cool — rzekł następny.
    Czerwony żeton wylądował na kupie w środku stołu. Czubek cygara
żarzył się jak podmorski wulkan.
    —	I jeszcze pięć—powiedział trzeci, z cygarem przylepionym w kąciku
podobnych do szramy ust. — No, panowie, rączki na stół albo... — Jego małe,
świńskie oczka spoczęły na mnie i mężczyzna z trzaskiem odłożył karty
koszulkami do góry. — Hej! — krzyknął. — Co ten smarkacz tu robi?
W jednej chwili stałem się ośrodkiem zainteresowania.
    — Jaybird, czyś ty, do cholery, zwariował? — odezwał się jakiś
mężczyzna spod ściany. — Wyprowadź go stąd!
— On jest w porządku — rzekł dziadek. — Należy do rodziny.
    — Nie do mojej. — Facet z cygarem splótł tęgie łapska na stole
i pochylił się do przodu. Ciemne włosy miał ostrzyżone na jeża, a na
małym palcu prawej ręki błyszczał mu sygnet z brylantem. Wyjął cygaro
z ust, a jego oczy zmrużyły się w wąskie szparki. — Znasz zasady,
Jaybird. Nikt nie wchodzi tu bez pozwolenia.
— On jest w porządku. To mój wnuk.
    — Dla mnie może sobie nawet być pieprzonym księciem Anglii!
Złamałeś reguły gry.
— Oj, po co się aż tak zaperzać...
— Durefi! — usta mężczyzny wykrzywiły się pogardliwie.
    Na twarzy lśniła mu warstewka potu. Na kieszonce jego białej
wilgotnej koszuli, obok tytoniowej plamy, widniał monogram: BB.
    —	Dureń! — powtórzył. — Chcesz, żeby wpadła tu policja i wszystkich
nas wykurzyła? Najlepiej od razu podaj adres temu cholernemu szeryfowi!
210
— 
Cory nikomu nie powie. To dobry chłopak.
    — Coś takiego! — Świńskie oczka zwróciły się ku mnie. — Jesteś tak
samo głupi jak twój dziadek, synku?
— Nie, proszę pana — odparłem.
    Zaśmiał się. Brzmiało to zupełnie tak samo jak wtedy, kiedy Phillip
Kenner zwymiotował w klasie całą owsiankę. W jego oczach nie było
wesołości, tylko usta się trzęsły.
— Mały spryciarz z ciebie, co?
    — We mnie się wdał, panie Blaylock — wtrącił dziadek, a ja
uświadomiłem sobie, że mężczyzna, który uznał mnie za spryciarza, to ni
mniej, ni więcej, tylko sam Bodean Blaylock, brat Donny'ego i Wade'a,
syn sławnego Bigguna. Przypomniałem sobie butne deklaracje o wtykaniu
głowy, jakie dziadek wygłaszał przy drzwiach. W tej chwili to raczej
Jaybird wyglądał, jak gdyby patrzył na świat z wysokości pośladków.
    — Diabła tam w ciebie — powiedział mu Bodean, zaśmiał się znowu
i powiódł spojrzeniem po pozostałych graczach. Wtedy oni też zaczęli się
śmiać, jak dobrzy Indianie z bajki, którzy zawsze robią to samo co ich wódz.
Nagle Bodean przestał się śmiać.
    —	Zjeżdżaj stąd, Jaybird — rzekł. — Zaraz się tu zacznie gra
o wysokie stawki. Paru takich cwaniaków myśli, że na mnie zarobi.
Dziadek odchrząknął nerwowo. Wzrok utkwiony miał w kupkę żetonów.
    — Eee... tak sobie myślałem... że skoro już tu jestem, może bym się
przysiadł na parę rozdań?
    — Zabieraj tego dzieciaka i zjeżdżaj — powtórzył Bodean. — Tu się
gra, to  nie ochronka.
    — O, Cory może poczekać na zewnątrz — rzekł Jaybird. — Nie
będzie miał nic przeciwko temu. Prawda, chłopcze?
— Babcia czeka na sól do lodów — przypomniałem mu.
Bodean znów się roześmiał. Policzki mojego dziadka zrobiły się szkarłatne.
    — W nosie mam te cholerne lody!  — syknął. W jego oczach
malowała się wściekłość i cierpienie. — Może sobie czekać choćby i do
północy, i tak zrobię to, na co będę miał ochotę!
    — Lepiej uciekaj do domu, Jaybird — odezwał się kpiąco jakiś
mężczyzna. — Pojedz sobie lodów i nie pakuj się w kłopoty.
    — Zamknij się!!! — ryknął dziadek. — Masz! — Pogrzebał w kieszeni,
wyjął dwudziestodolarowy banknot i otwartą dłonią przybił go do stołu.
— Wchodzę do gry, nie?
211
    
Zatkało mnie na amen. Ryzykować dwadzieścia dolarów przy karcianym
stoliku! Przecież to straszna masa pieniędzy. Bodean Blaylock w milczeniu
palił cygaro, wodząc spojrzeniem od banknotu do twarzy dziadka
i z powrotem.
— Dwie dychy? — powiedział. — Tyle to może starczy ci na otwarcie.
— Mam więcej, nie bój się.
    Uświadomiłem sobie, że dziadek musiał obrabować skarbonkę — no,
chyba że miał jakiś tajny pokerowy fundusz, który ukrywał przed babcią.
Ona na pewno by tego nie pochwaliła. Nie miałem też wątpliwości, że
dziadek zgodził się skoczyć po sól, żeby mieć pretekst do przyjazdu tutaj.
Może planował tylko wpaść na chwilę i zobaczyć, kto gra, ale teraz
opanowała go gorączka i wiedziałem, że nie ruszy go stąd pożar ani potop.
— Gramy czy nie? — powtórzył.
— Dziadek nie może tu zostać.
— Cory, idź sobie posiedzieć w samochodzie. Będę za parę minut.
— Ale babcia czeka...
— Idź, jak ci każę, i to JUŻ! — rozdarł się dziadek.
    Bodean zerknął na mnie przez tytoniowy dym. Jego spojrzenie
mówiło: Widzisz, co mogę zrobić z twoim dziadkiem, malutki?
    Wyszedłem na dwór. Zanim jeszcze dotarłem do drzwi, usłyszałem
zgrzyt krzesła przysuwanego do stołu. Potem znalazłem się na nagrzanym
słońcem podwórku. Włożyłem ręce do kieszeni i kopnąłem sosnową
szyszkę aż na drugą stronę drogi. Minęło dziesięć minut. Potem jeszcze
dziesięć. Przyjechał jakiś samochód i wysiadło z niego trzech młodych
ludzi. Zapukali do drzwi i zostali wpuszczeni przez pana Claypoola. Drzwi
zamknęły się z powrotem. Dziadka wciąż nie było. Posiedziałem chwilę
w samochodzie, ale upał był nie do wytrzymania. Spociłem się jak ruda
mysz i z trudem odkleiłem się od siedzenia, żeby wysiąść. Zaczęłem
chodzić tam i z powrotem przed domem, przystając na chwilę, aby
przyjrzeć się mrówkom, które ogryzały do kości zdechłego gołębia.
Minęła może godzina. W pewnym momencie zdałem sobie sprawę, że
dziadek ma mnie za nic i tak samo traktuje też babcię Sarah. Stopniowo
zaczął wzbierać we mnie gniew. Rozchodził się z brzucha jak tępy,
pulsujący żar. Wbiłem wzrok w drzwi, usiłując telepatycznie zmusić go do
wyjścia. Drzwi pozostały jednak zamknięte.
    Przyszła mi do głowy nowa myśl, tak stanowcza, że aż szokująca: A do
diabła z nim!
212

Wziąłem sól i ruszyłem przed siebie pieszo.
    Pierwsze dwie mile przeszedłem bez trudu. Na trzeciej zaczął doskwierać
mi upał. Pot lał mi się po twarzy i miałem wrażenie, że skóra na głowie mi
płonie. Szosa migotała między bliźniaczymi ścianami sosnowego lasu. Minęły
mnie dwa samochody, ale oba jechały w przeciwnym kierunku. Chodnik parzył
mnie przez podeszwy butów. Miałem ochotę usiąść w cieniu i odpocząć, ale nie
zrobiłem tego, bo odpoczynek oznaczał przyznanie się do słabości. Równie
dobrze mogłem powiedzieć otwarcie, że nie powinienem był wyruszać na
sześciomilowy spacer w czterdziestostopniowym upale i oślepiającym słońcu,
że lepiej byłoby, gdybym został pod tamtym domem i czekał, aż dziadek nagra
się do woli. Nie. Musiałem iść. Pęcherzami będę się martwił później.
Zacząłem myśleć o opowiadaniu, jakie zamierzałem napisać. Bohater
— chłopiec, któremu powierzono szkatułę pełną bezcennych kryształów
— przemierzał rozpaloną pustynię. Zadarłem głowę, żeby przyjrzeć się
jastrzębiom krążącym w rozgrzanych przestworzach, i kiedy przestałem
zwracać uwagę na to, co robię, wdepnąłem w jakąś dziurę, wykręciłem
nogę w kostce i upadłem, przygniatając sobą pudełko soli.
O mało się nie rozpłakałem.
O mało co.
    Noga mnie bolała, ale mogłem na niej stanąć. O wiele większy ból
sprawił mi widok błyszczącej na chodniku soli. W denku pudełka ziała
dziura. Zgarnąłem sól rękami, napełniłem nią kieszenie i pokuśtykałem dalej.
    Nic nie było w stanie mnie powstrzymać. Nie miałem zamiaru siadać
w cieniu i płakać nad solą sypiącą mi się z kieszeni. Nie mogłem pozwolić,
żeby dziadek był górą.
    Zbliżałem się właśnie do końca trzeciej mili, kiedy posłyszałem za
sobą samochodowy klakson. Obejrzałem się oczekując, iż ujrzę dziadkowego
forda. Był to jednakże pontiac w kolorze miedzi. Samochód zwolnił
i przez opuszczone okno od strony pasażera wyjrzał doktor Curtis Parrish.
— Podwieźć cię, Cory?
    — Oj, tak — powiedziałem z wdzięcznością i wsiadłem. Stopy
miałem już spalone na węgiel, a kostka puchła coraz bardziej. Doktor
Parrish dodał gazu i samochód potoczył się naprzód. — Jestem u dziadków
—	dodałem. — Jeszcze trzy mile dalej tą drogą.
    —	Wiem, gdzie mieszka Jaybird. — Doktor podniósł swoją lekarską
torbę, która rozpychała się pomiędzy nami, i przerzucił ją na tylne
siedzenie. — Paskudny upał. Skąd wracasz?
213
    — 
Ja...  eee... — Oto zostałem zmuszony do walki z własnym
sumieniem. — Musiałem po coś skoczyć dla babci — zdecydowałem się
w końcu powiedzieć.
    — Aha. — Doktor milczał przez chwilę. — Coś ci się sypie z kieszeni.
To piasek?
— Sól.
    — Aha — rzekł i pokiwał głową, jak gdyby miało to jakikolwiek
sens. — Co tam słychać u taty? Dalej ma w pracy takie urwanie
głowy?
— Słucham?
    — No wiesz, w mleczarni. Kiedy był u mnie kilka tygodni temu,
mówił, że jest tak przeciążony robotą, że ma kłopoty z zasypianiem.
Dałem mu tabletki. Widzisz, stres może wywierać na człowieka straszny
nacisk. Powiedziałem twojemu ojcu, że powinien wziąć sobie urlop.
    — A! — Tym razem to ja pokiwałem głową, jak gdybym cokolwiek
z tego wszystkiego rozumiał. — Chyba już jest lepiej.
    „Dałem mu tabletki". Tato nie mówił w domu, że jest przepracowany
ani że był u doktora Parrisha. „Dałem mu tabletki". Patrzyłem przed
siebie na rozwijającą się pod kołami drogę. Mój ojciec nadal usiłował się
wyrwać z królestwa duchów, nie mogących zaznać spokoju. Uświadomiłem
sobie, że ukrywa swoje uczucia przed mamą i przede mną, podobnie jak
dziadek ukrywał przed babcią pokerową gorączkę.
    Doktor Parrish odprowadził mnie aż do samych drzwi. Kiedy babcia
otworzyła na pukanie, powiedział, że znalazł mnie na poboczu.
    — A gdzie dziadek? — zapytała babcia. Chyba musiałem mieć
nieszczęśliwą minę, bo po paru sekundach namysłu sama odpowiedziała
sobie na pytanie: — Znów wdał się w jakieś ciemne sprawki.
— Mhm. Mogę się założyć! — rzekł doktor.
    — Pudełko mi się rozleciało — oznajmiłem pokazując jej garść soli.
Cały byłem mokry od potu.
    — Kupimy nowe pudełko. A to, co masz w kieszeniach, zostawimy
dla Jaybirda.
    Wtedy jeszcze o tym nie wiedziałem, ale przez najbliższy tydzień
każdy posiłek, do którego zasiadał dziadek Jaybird, miał w sobie tyle soli,
że chrzęściła mu w ustach.
— Może wejdzie pan na szklaneczkę zimnej lemoniady, doktorze?
— Nie, dziękuję. Muszę wracać do gabinetu. — Twarz doktora
214

zachmurzyła się, jak gdyby jego zmartwienie w ten sposób znalazło sobie
ujście. — Pani Mackenson, znała pani Selmę Neville?
    — Naturalnie, że ją znam. Chociaż nie widziałam się z nią już od
ponad miesiąca.
    — Właśnie od niej wracam. Pewnie pani wie, że przez cały zeszły rok
walczyła z rakiem.
— Nie miałam o tym pojęcia!
    — Była bardzo dzielna. Zmarła mniej więcej dwie godziny temu.
Chciała umierać w domu, nie w szpitalu.
— Mój Boże, w ogóle nie wiedziałam, że Selma jest chora!
    — Nie chciała robić wokół siebie hałasu. Nigdy nie odgadnę, jak
udało się jej dotrwać do końca roku szkolnego.
    Nagle dotarło do mnie, o kim mówią. O pani Neville. Mojej pani
Neville. Nauczycielce, która stwierdziła, że powinienem wziąć udział
w tegorocznym konkursie literackim. „Żegnaj" — powiedziała, kiedy
wychodziłem z klasy pierwszego dnia lata.
    Nie „do widzenia" ani „do zobaczenia we wrześniu", lecz stanowcze
i ostateczne „żegnaj". Kiedy tak siedziała przy biurku w letnim świetle,
musiała wiedzieć, że umiera. Wiedziała, że we wrześniu nie powita jej
nowa banda roześmianych młodych małpiszonów.
    —	Pomyślałem, że pewnie chcielibyście wiedzieć — rzekł doktor
Parrish i dotknął mojego ramienia dłonią, która dwie godziny wcześniej
naciągnęła prześcieradło na twarz pani Neville. — Uważaj na siebie, Cory.
    Odwrócił się i poszedł do swojego pontiaca. Patrzyliśmy z babcią, jak
odjeżdża.
    Godzinę później wrócił do domu Jaybird. Miał wyraz twarzy człowieka,
który został kopnięty w zadek przez ostatniego kumpla i który patrzył, jak
ostatni portret Waszyngtona śmieje się szyderczo, ulatując do kieszeni
innego mężczyzny. Próbował złościć się na mnie za to, że „uciekłem,
podczas gdy on się zamartwiał na śmierć", ale zanim jeszcze dobrze się
rozkręcił, babcia Sarah zbiła go z tropu, pytając jedwabistym głosem,
gdzie jest sól do lodów. W końcu dziadek zaszył się samotnie na ganku,
ponury i nadąsany, a tymczasem zaczęło się zmierzchać. Wokół niego
wirowały ćmy, a dumny duch dziadka oklapł tak samo jak jego zwiędły
maluch. Właściwie było mi go trochę żal, ale Jaybird nie należał do ludzi,
którym można współczuć. Jedno miękkie słowo, a od razu zacząłby się ze
mnie nabijać lub wściekać. Jaybird nigdy nikogo nie przepraszał; Jaybird
215

się nigdy nie mylił. Dlatego właśnie nie miał prawdziwych przyjaciół
i dlatego tkwił teraz na ganku w towarzystwie aksamitnych skrzydełek,
które krążyły wokół niego jak wyblakłe wspomnienia hożych farmerskich
córek.
    W ciągu tego tygodnia u dziadków zdarzył się jeszcze jeden incydent.
W nocy z piątku na sobotę nie spałem zbyt dobrze. Śniło mi się, że
wszedłem do klasy. Była pusta; tylko pani Neville siedziała za katedrą,
wygładzając jakieś papiery. Złote światło ukośnie padało na podłogę
i rysowało smugi na tablicy. Twarz pani Neville jak gdyby się skurczyła.
Tylko oczy miała ogromne i jasne, jak oczy dziecka. Siedziała wyprostowana,
patrząc na mnie, kiedy zatrzymałem się w progu.
— Cory? — powiedziała. — Cory Mackenson?
— Tak, proszę pani — odparłem.
— Podejdź bliżej.
    Podszedłem. Kiedy zbliżyłem się do jej biurka, zobaczyłem, że leżące
na nim czerwone jabłko wyschło na wiór.
    — Lato niemal dobiegło końca — powiedziała do mnie pani Neville.
Kiwnąłem głową. — Jesteś teraz starszy niż wiosną, prawda?
— W lipcu były moje urodziny — stwierdziłem.
    — To miłe. — Jej oddech nie był nieprzyjemny, ale pachniał
zwiędłymi kwiatami. — Wielu chłopców przychodziło tu i odchodziło
— ciągnęła. — Widziałam, jak jedni dorastają i zapuszczają korzenie,
a inni dorastają i wyjeżdżają z Zephyr. Chłopięce lata mijają tak szybko,
Cory. — Uśmiechnęła się blado. — Chłopcom się spieszy; chcą zostać
mężczyznami, a potem nagle przychodzi dzień, kiedy żałują, że nie mogą
znów stać się dziećmi. Zdradzę ci pewien sekret, Cory. Chcesz go usłyszeć?
Przytaknąłem.
—	Nikt — szepnęła pani Neville — tak naprawdę nie dorasta.
Zmarszczyłem brwi. Też mi sekret! Przecież mama i tato byli dorośli,
prawda? Tak samo pan Dollar, naczelnik Marchette, doktor Parrish,
wielebny Lovoy, Dama i każdy, kto ukończył osiemnaście lat.
    —	Mogą wyglądać dorośle — mówiła pani Neville — ale to tylko
pozory. To glina, która oblepia ich z biegiem czasu. Mężczyźni i kobiety
w głębi serca są wciąż dziećmi. Nadal chcieliby się bawić i skakać, ale
ciężka glina im na to nie pozwala. Mają ochotę zrzucić kajdany, jakie
nałożył im świat, zdjąć zegarki, krawaty i niedzielne buty i chociaż przez
jeden dzień potaplać się na golasa w sadzawce. Chcieliby się poczuć
216

wolni, a równocześnie wiedzieć, że w domu są mamusia i tatuś, którzy
wszystkim się zajmą i zawsze będą ich kochać. Nawet w najgorszym
człowieku na świecie kryje się mały, przestraszony chłopczyk, który
wciska się w kąt, żeby go nikt nie skrzywdził. — Pani Neville odłożyła
papiery i splotła ręce na biurku. — Widziałam mnóstwo chłopców, którzy
wyrośli na mężczyzn, Cory, i chcę ci powiedzieć tylko jedno: Pamiętaj.
— Pamiętaj? Co mam pamiętać?
    — Wszystko—powiedziała. — Każdą najdrobniejszą rzecz. Nie pozwól,
by choć jeden dzień umknął ci bez wspomnień i zbieraj je jak cenne skarby. Bo
to są skarby. Wspomnienia to cudowne drzwi, Cory. One uczą, pomagają
i strzegą. Kiedy na coś patrzysz, nie ograniczaj się tylko do patrzenia. Zobacz
to. Naprawdę zobacz. A jeśli to zapiszesz, ktoś inny też będzie miał szansę to
zobaczyć. Łatwo jest iść przez życie ślepym, niemym i głuchym. Czyni tak
większość ludzi, których znasz albo kiedyś poznasz. Kroczą przez paradę
cudów i nie słyszą z niej nawet jednej trąbki. Ale jeśli zechcesz, możesz żyć
tysiąc razy. Możesz rozmawiać z ludźmi, których nigdy nie zobaczysz na oczy,
w krainach, w których nigdy nie postanie twoja stopa. — Pokiwała głową,
przyglądając mi się uważnie.—A jeśli ci się poszczęści, jeśli będziesz miał do
powiedzenia coś naprawdę istotnego, może trafi ci się szansa, by żyć jeszcze
długo... — Urwała ważąc swoje słowa. — Długo później — dokończyła.
— I niby jak to wszystko ma się stać? — zapytałem.
— Zacznijmy od początku. Weź udział w konkursie, tak jak ci radziłam.
— Nie jestem dość dobry.
    — Nie twierdzę, że jesteś. Na razie. Po prostu daj z siebie wszystko
i weź udział w konkursie. Zrobisz to?
Wzruszyłem ramionami.
— Nie wiem, o czym mam pisać.
    — Znajdziesz pomysł. Kiedy usiądziesz spokojnie i zapatrzysz się
w czystą kartkę papieru, znajdziesz go. Tylko nie traktuj tego jak
wypracowania. Pomyśl sobie, że to historia, którą opowiadasz swoim
przyjaciołom. Spróbujesz?
— Zastanowię się nad tym — powiedziałem.
    — Za bardzo się nie zastanawiaj — ostrzegła. — Czasami myślenie
przeszkadza człowiekowi w działaniu.
— Dobrze, proszę pani.
    — No cóż. — Pani Neville nabrała powietrza w płuca i powoli je
wypuściła. Rozejrzała się po klasie, po pustych ławkach porytych inicjałami.
217

— Zrobiłam co mogłam — rzekła cicho. — Więcej już nie jestem w stanie
zrobić. Och, dzieci, dzieci, ileż lat macie przed sobą. — Jej spojrzenie
powróciło do mnie. — Klasa jest wolna — powiedziała.
    Obudziłem się. Na dworze było jeszcze ciemno. Pianie koguta zwiastowało
rychły wschód słońca. W sypialni dziadków grało radio Jaybirda, nastawione na
muzykę country. Metaliczne brzmienie gitary, błądzące samotnie przez wiele
mil mrocznych lasów, łąk i szos, zawsze potrafiło rozedrzeć mi serce na dwoje.
    Po południu przyjechali po mnie tato i mama. Ucałowałem na pożegnanie
babcię Sarah, a dziadkowi podałem rękę. Uścisnął mi dłoń nieco mocniej niż
zwykle. Oddałem uścisk. Znaliśmy się na wylot. Potem poszedłem
z rodzicami do furgonetki. Okazało się, że przywieźli ze sobą Zbója, więc
wdrapałem się na skrzynię, przewiesiłem nogi przez burtę, a pies przytulił się
do mnie i ziajał mi prosto w twarz, ale wcale nie miałem mu tego za złe.
    Babcia Sarah i dziadek Jaybird stanęli na ganku, żeby nam pomachać
na do widzenia. Wracałem do domu, gdzie było moje miejsce.
7. Wycieczka
    Nie ma nic bardziej ekscytującego — albo przerażającego —niż czysta
kartka papieru. Przerażającego, gdyż zostawiając ciemne ślady na tej śnieżnej
równinie, możesz liczyć wyłącznie na siebie; a ekscytującego dlatego, że
spośród wszystkich ludzi na świecie ty jeden znasz kierunek, w jakim zdążasz
— lecz sam nie potrafisz dokładnie przewidzieć, dokąd dotrzesz. Kiedy
usiadłem przy maszynie, żeby napisać to opowiadanie na konkurs literacki
naszej Rady do Spraw Kultury, bałem się tak strasznie, że byłem w stanie co
najwyżej wystukać własne nazwisko. Historia wymyślona dla własnej
przyjemności, a taka, którą mają czytać obcy ludzie — to dwie zupełnie różne
sprawy. Pierwsza jest łagodnym kucykiem; druga — wściekłym mustangiem.
Musisz mocno trzymać się w siodle i gotować na dłuższą przejażdżkę.
218
    
Kartka papieru cierpliwie patrzyła mi w oczy. W końcu postanowiłem
napisać o chłopcu, który uciekł z małego miasteczka, żeby zwiedzić świat.
Wymęczyłem dwie strony i wtedy stało się jasne, że nie mam do tego
serca. Rozpocząłem opowieść o chłopcu, który znalazł latarnię magiczną
na wysypisku śmieci. Ta również powędrowała do kosza. Historia
samochodu-widma szła mi całkiem dobrze, dopóki spalinowy upiór nie
uderzył w mur mojej wyobraźni i nie stanął w płomieniach.
Siedziałem i patrzyłem na następną czystą kartkę papieru.
    Na drzewach brzęczały cykady. Zbój szczekał na jakąś nocną zjawę.
Z oddali dobiegł warkot samochodu. Przypomniał mi się sen o pani
Neville i to, co powiedziała: „Nie traktuj tego jak wypracowania. Pomyśl
sobie, że to historia, którą opowiadasz swoim przyjaciołom".
A gdybym tak... gdybym napisał o czymś, co wydarzyło się naprawdę?
    Na przykład... o panu Sculleyu i zębie Starego Mojżesza. Nie, pan
Sculley byłby zły, gdyby ludzie zaczęli go nachodzić, aby zobaczyć ząb.
No dobrze, a... o Damie i Księżycowym Człowieku? Nie. Za mało o nich
wiedziałem. A powiedzmy...
...o martwym mężczyźnie w samochodzie na dnie Jeziora Saksońskiego?
Gdybym tak napisał opowieść o tym, co się zdarzyło tamtego ranka?
o samochodzie, który wpadł do wody, i o tym, jak tato zanurkował za
nim? Napisać o wszystkim, co czułem i widziałem przed brzaskiem
tamtego marcowego dnia? A może... może... napisać o mężczyźnie
w kapeluszu z zielonym piórkiem, który stał na skraju lasu?
    No, ten pomysł trafił mi do przekonania. Zacząłem słowami ojca: „Cory!
Obudź się, synku! Już czas". Wkrótce jechałem z nim furgonetką przez
uśpione ulice Zephyr. Rozmawialiśmy o tym, kim chciałbym być, jak
dorosnę, i nagle tuż przed nami wyskoczył z lasu samochód; ojciec
gwałtownie skręcił kierownicę, a tamten wóz stoczył się do jeziora z krawędzi
czerwonego urwiska. Przypomniałem sobie, jak ojciec biegł w stronę brzegu
i jak serce mi się ścisnęło, kiedy wskoczył do wody i zaczął płynąć.
Przypomniałem sobie, jak rozglądałem się po lesie z drugiej strony drogi
i zobaczyłem na jego tle postać w długim płaszczu, który łopotał na wietrze,
i w kapeluszu z zielonym...
Momencik!
    Wcale tak nie było. Nadepnąłem na zielone piórko, a potem odkryłem, że
przylepiło się do ubłoconej podeszwy. Ale skąd mogło się tam wziąć zielone
piórko, jeśli nie zza wstążki przy kapeluszu? Tak czy owak, miała to być
219

prawdziwa relacja, a kapelusz zobaczyłem przecież dopiero w noc
powodzi. Postanowiłem trzymać się faktów i napisać o znalezieniu piórka
tak, jak się to rzeczywiście odbyło. Opuściłem część historii, związaną
z panną Grace, Lainie i domem sprzedajnych dziewczyn, doszedłszy do
wniosku, że mama nie miałaby ochoty o tym czytać. Przebiegłem oczyma
cały tekst i uznałem, że nie jest jeszcze tak dobry, jak mógłby być, więc
przepisałem go od nowa. Najtrudniej było układać dialogi, tak żeby
przypominały zwyczajną rozmowę. W końcu, po trzecim przebiegu przez
maszynę, opowiadanie było gotowe. Miało dwie strony objętości,
z podwójnym odstępem. Moje arcydzieło!
    Kiedy tato wyszedł z mokrą głową spod natrysku i odziany w pasiastą
piżamę zajrzał do mnie, żeby powiedzieć mi dobranoc, pokazałem mu te
dwie kartki papieru.
    — Co to? — Podniósł stronę tytułową do lampki stojącej na biurku.
— Przed brzaskiem — przeczytał i spojrzał na mnie pytająco.
    — To opowiadanie na konkurs literacki — wyjaśniłem. — Właśnie
je napisałem.
— O! Mogę je przeczytać?
— Oczywiście.
    Zaczął czytać. Obserwowałem go. Kiedy dotarł do momentu, w którym
z lasu wyjeżdża samochód, mięsień żuchwy zadrgał mu nerwowo. Wyciągnął
rękę, żeby się oprzeć o ścianę. Wiedziałem, że czyta teraz o tym, jak
płynął do tego samochodu. Widziałem, jak jego dłoń zaciska się i otwiera,
zaciska i otwiera.
— Cory! — zawołała mama. — Zamknij Zbója na noc!
Zerwałem się, ale tato powiedział:
— Zaczekaj chwileczkę — i wrócił do końcowych ustępów tekstu.
    — Cory!  — zawołała znów mama, przekrzykując telewizor we
frontowym pokoju.
    — Rozmawiamy, Rebecco! — odkrzyknął tato, opuścił kartki i spojrzał
na mnie. Twarz miał schowaną w cieniu.
— I jak? — zapytałem.
    — To coś zupełnie innego niż zwykle — rzekł cicho. — Zwykle
pisujesz o duchach, kowbojach albo kosmitach. Skąd ci przyszło do głowy,
żeby coś takiego wymyślić!
Wzruszyłem ramionami.
—	Nie wiem. Po prostu... chciałem napisać coś prawdziwego.
220
    — 
A  więc  to jest prawda?  To,   że widziałeś  kogoś,  kto  stał
w lesie?
— Tak.
    — Więc dlaczego mi o tym nie powiedziałeś? Dlaczego zataiłeś to
przed szeryfem?
    — Nie wiem. Może... nie byłem pewien, czy rzeczywiście tego kogoś
widziałem.
    — A teraz jesteś pewien? Teraz, po pół roku, jesteś pewien? I mogłeś
powiedzieć o tym szeryfowi, ale nie pisnąłeś słowa!
    — No... chyba tak. To znaczy... wydawało mi się, że ktoś tam stał.
Miał na sobie długi płaszcz i...
    — Jesteś pewien, że to był mężczyzna? — przerwał mi ojciec.
— Widziałeś jego twarz?
— Nie, twarzy nie widziałem.
    Ojciec potrząsnął głową. Mięsień żuchwy znów mu zadrgał, a żyłka na
skroni zaczęła pulsować.
    — Bardzo żałuję — powiedział — że w ogóle pojechaliśmy tamtą
drogą. Żałuję, że wskoczyłem do wody. I tylko proszę Boga, żebym mógł
się wreszcie uwolnić od tego trupa z jeziora. — Zacisnął oczy, a kiedy je
otworzył, były wilgotne i udręczone. — Nie chcę, żebyś pokazywał to
komukolwiek. Słyszysz?
— Ale chciałem wziąć udział w koń...
    — Nie, o Boże, nie! — Położył mi rękę na ramieniu. — Posłuchaj,
synku. To wszystko działo się sześć miesięcy temu. Przeszło, minęło i nie
ma sensu znów tego wyciągać.
— Ale to się zdarzyło — powiedziałem. — To fakt.
    — To był koszmar — rzekł tato. — Zły sen. Szeryf nie stwierdził
żadnego zaginięcia. Ani tu, ani nigdzie w okolicy nikt nie miał takiego
tatuażu. Żadna rodzina nie złożyła wniosku o poszukiwanie zaginionego
męża lub ojca. Nie rozumiesz, Cory?
— Nie — odparłem.
    — Tego człowieka po prostu nie było — ojciec mówił ochryple
i z wysiłkiem. — Nikogo nie obchodził na tyle, by ktokolwiek zauważył
jego brak. A kiedy zginął, pobity tak strasznie, że już prawie nie wyglądał
jak człowiek, nie otrzymał nawet przyzwoitego pochówku. Byłem ostatnią
osobą na tej ziemi, która go widziała, zanim utonął na wieki. Wiesz, czym
to dla mnie było, Cory?
221

Potrząsnąłem głową.
    Tato spojrzał na trzymane w ręku kartki i położył je na biurku, obok
maszyny do pisania marki „Royal".
    — Wiedziałem, że na świecie istnieje przemoc — rzekł nie patrząc mi
w oczy. — Przemoc to element życia, ale... zawsze przydarza się gdzie
indziej. Zawsze w innym mieście. Pamiętasz, kiedy byłem strażakiem
i pojechałem gasić samochód na drodze do Union Town?
    — Samochód małego Steviego Cauleya — powiedziałem. — Nocną
Monę.
    — Właśnie. Ślady opon na jezdni świadczyły, że inny samochód
zepchnął Cauleya z szosy. Ktoś rozmyślnie doprowadził do wypadku. Pękł
bak i wszystko wyleciało w powietrze. To też była przemoc i kiedy
zobaczyłem, co zostało z młodego, pełnego życia mężczyzny... — Skrzywił
się na wspomnienie zwęglonych szczątków. — Nie mogłem zrozumieć,
jak człowiek może zrobić coś takiego swojemu bliźniemu. Nie pojmowałem
takiej nienawiści. Nie umiałem sobie wyobrazić, co popycha człowieka na
tę drogę, co może go opętać do tego stopnia, że potrafi pozbawić kogoś
życia tak łatwo, jak gdyby zabił muchę? — Tato spojrzał mi w oczy.
—	Wiesz, jak nazywał mnie dziadek, kiedy byłem w twoim wieku?
— Nie...
    — Trzęsiportek. Bo nie lubiłem polować. Bo nie lubiłem się bić. Bo
nie lubiłem żadnej z tych rzeczy, które podobno lubią chłopcy. Zmusił
mnie, żebym grał w piłkę nożną. W ogóle się do tego nie nadawałem, ale
robiłem to dla niego. Wiesz, co powiedział? „Chłopcze, do niczego
w życiu nie dojdziesz, jeśli nie będziesz miał instynktu zabójcy". Tak
właśnie powiedział. „Dołóż im, niech się nogami nakryją, pokaż im, że
jesteś twardy". Tyle że ja nie jestem twardy. Nigdy nie byłem. Zawsze
chciałem mieć spokój. Po prostu mieć spokój. —Podszedł do okna i stanął
przy nim na chwilę, przysłuchując się cykadom. — Zdaje się — rzekł
—	że od dawna udaję silniejszego, niż w rzeczywistości jestem. Że
potrafię się odciąć od tego martwego człowieka w samochodzie i zapomnieć
o nim. Ale ja tego nie potrafię, Cory. On mnie wzywa.
— On cię... wzywa? — powtórzyłem.
    — Tak. — Ojciec odwrócił się do mnie plecami; widziałem tylko, jak
dłonie zwijają mu się w pięści. — Mówi, że chce, abym się dowiedział,
kim był. Chce, żebym odnalazł jego rodzinę i sprawdził, czy jest na tej
ziemi ktoś, kogo jego śmierć okryła żałobą. Chce, żebym się dowiedział,
222

kto go zabił i dlaczego. Chce, abym o nim pamiętał. Mówi, że dopóki ten,
kto go skatował i udusił, chodzi na wolności, nie zaznam spokoju.
    Ojciec odwrócił się do mnie. Pomyślałem, że wygląda teraz o dziesięć
lat starzej niż wtedy, gdy brał do ręki moje spisane na dwóch kartkach
opowiadanie.
    —	Kiedy byłem w twoim wieku — rzekł miękko — uważałem, że
mieszkam w czarodziejskim mieście, w którym nie może się wydarzyć nic
złego. Chciałem wierzyć, że wszyscy są dobrzy, życzliwi i sprawiedliwi. Że
ludzie zawsze dotrzymują słowa, a ciężka praca zostaje nagrodzona. Że
człowiek jest chrześcijaninem przez cały tydzień, nie tylko w niedzielę. Że
prawo jest uczciwe, a politycy mądrzy, i że jeśli idziesz prostą drogą,
znajdziesz pokój, którego szukasz. — Uśmiechnął się. Przykro było mi na
niego patrzeć. Przez moment zobaczyłem w nim chłopca, uwięzionego w tym,
co senna zjawa pani Neville nazwała gliną czasu. —Nigdy nie istniało takie
miejsce— rzekł tato — i nigdy nie będzie istnieć. Wiem o tym, lecz mimo to
żałuję, że tak jest; a ilekroć zamknę oczy i próbuje zasnąć, ten nieboszczyk
z jeziora powtarza mi, że przez cały czas byłem cholernym głupcem.
Nie wiem, co mnie podkusiło, ale powiedziałem:
— Może Dama mogłaby ci pomóc?
— Jak? Rzucając kośćmi? Paląc świece i jakieś kadzidła?
— Nie. Mógłbyś z nią po prostu porozmawiać.
    Spojrzał pod nogi; wciągnął głęboko powietrze i wolno je wypuścił.
Potem powiedział:
—	Muszę trochę odpocząć — i ruszył do drzwi.
— Tato?
Zatrzymał się.
— Czy chcesz, żebym zniszczył to opowiadanie?
   Milczał. Przez chwilę myślałem, że w ogóle mi nie odpowie. Jego
spojrzenie pobiegło ku mnie, a następnie przeniosło się na dwie kartki papieru.
— Nie—rzekł w końcu. —To dobre opowiadanie. I prawdziwe, czyż nie?
— Tak, tato.
— I najlepsze, jakie potrafisz napisać?
— Tak.
    Powiódł wzrokiem po rozlepionych na ścianach potworach, a potem
znów spojrzał na mnie.
    —	Jesteś pewien, że nie wolałbyś pisać o duchach albo Marsjanach?
— spytał z bladym uśmiechem.
223

—	Nie tym razem.
Pokiwał głową i przygryzł zębami dolną wargę.
—	Nie przejmuj się. Zgłoś je do konkursu — rzekł i wyszedł z pokoju.
Następnego ranka włożyłem opowiadanie do koperty z manilowego
papieru i pojechałem na rowerze do biblioteki publicznej, która mieściła
się blisko sądu na Merchants Street. W chłodnej, majestatycznej sali, gdzie
pod sufitem szeptały wentylatory, a przez zasunięte żaluzje wysokich,
łukowatych okien sączyły się smugi światła, wręczyłem kopertę — oznaczoną
napisem: NOWELA, wykonanym mazakiem w kolorze palonej umbry
—	pani Evelyn Prathmore, siedzącej przy pierwszym biurku.
    — Cóż to za opowiadanie tu mamy? — Pani Prathmore uśmiechnęła
się do mnie słodko.
— O morderstwie — powiedziałem. Uśmiech spłynął z jej twarzy.
—	Kto w tym roku zasiada w jury?
    — Ja, pan Grover Dean, pan Lyle Redmond z katedry języka
angielskiego w gimnazjum Adams Valley, burmistrz Swope, nasza znana
poetka, pani Teresa Abercombie, i pan James Connahaute, redaktor
naczelny „Dziennika". — Pani Prathmore ujęła kopertę dwoma palcami,
jak gdyby brała do rąk śmierdzącą rybę. — To o morderstwie, powiadasz?
— Tak, proszę pani.
    — A dlaczegóż taki miły, grzeczny młody człowiek pisze o morderstwie?
Czy nie było już przyjemniejszych tematów? Na przykład... o psie,
o twoim najlepszym przyjacielu albo... — najwyraźniej zabrakło jej
pomysłów, bo zmarszczyła brwi — ...o czymś, co byłoby zarazem
zabawne i pouczające?
— Nie, proszę pani. Musiałem napisać o tym człowieku na dnie jeziora.
    — O... — Pani Prathmore ponownie spojrzała na kopertę. — Rozumiem.
Czy twoi rodzice wiedzą, że bierzesz udział w konkursie?
— Tak, proszę pani. Tato czytał wczoraj tę nowelkę.
Pani Prathmore ujęła długopis i napisała na kopercie moje nazwisko.
    —	Jaki jest wasz numer telefonu? — zapytała, a kiedy go jej podałem,
zapisała liczby pod nazwiskiem. — Dobrze,  Cory — powiedziała
i uśmiechnęła się chłodno. — Dopilnuję, żeby trafiło to we właściwe ręce.
    Podziękowałem jej, odwróciłem się i pomaszerowałem w stronę drzwi,
Zanim jednak wyszedłem, obejrzałem się przez ramię. Pani Prathmore
wyginała brzeg koperty, chcąc ją odpieczętować, ale przerwała tę czynność,
kiedy zobaczyła, że na nią patrzę. Fakt, że tak pilno jej przeczytać moje
224

dzieło, uznałem za dobry znak. Wyszedłem na słońce, zdjąłem łańcuch,
którym przykułem Rakietę do ławki, i popedałowałem do domu.
Lato już bez wątpienia zbliżało się do końca.
    Poranki wydawały się jakby odrobinę chłodniejsze. Noce nabrały
apetytu i zjadały coraz więcej dnia. Cykady były już zmęczone; wibrujące
skrzydełka zwolniły i wydawały teraz tylko stłumione brzęczenie. Z naszego
ganku rozciągał się widok niemal wprost na wschód, gdzie wysoko na
zalesionym wzgórzu rosło pojedyncze drzewo judaszowe. Jego liście
poczerwieniały w ciągu jednej nocy i za każdym razem przykuwały
zdumiony wzrok, odcinając się od całej okolicznej zieleni. A co najgorsze
— zwłaszcza dla tych z nas, którzy upajali się wolnością letnich dni
— zarówno telewizja, jak i radio nadawały reklamy artykułów szkolnych
z ferworem, który doprowadzał człowieka do rozpaczy.
    Czas uciekał. Dlatego też pewnego wieczoru po kolacji odważyłem się
poruszyć ten temat. Wziąłem byka za rogi. Skoczyłem głową naprzód
wprost na głęboką wodę.
—	Czy mógłbym spędzić z chłopakami noc pod namiotem?
Tak brzmiało pytanie, po którym przy stole zapadła cisza.
    Mama spojrzała na tatę. Tato spojrzał na mamę. Ani jedno, ani drugie
nie patrzyło na mnie.
   —	Powiedzieliście, że się zgodzicie, jeżeli pojadę na tydzień do
dziadka Jaybirda —- przypomniałem im.
Tato chrząknął i zamieszał widelcem w tłuczonych ziemniakach.
   — Właściwie... — rzekł — czemu nie? Jasne. Rozbijcie namiot za
domem, rozpalcie sobie ognisko...
   — Nie to miałem na myśli. Chodziło mi o wycieczkę połączoną
z biwakiem. Na przykład do lasu.
— Za domem też jest las — powiedział tato — i to całkiem gęsty.
   — O, nie — zaprotestowałem z bijącym sercem, bo czułem, że igram
z ogniem. — Miałem na myśli prawdziwą wyprawę. Daleko w las. Tam,
skąd nie widać już Zephyr ani żadnych świateł.
— Rany boskie! — wystraszyła się mama.
    Tato znów chrząknął i odłożył widelec. Splótł razem palce, a drobne
zmarszczki między jego brwiami pogłębiły się w bruzdy. Wiedziałem
z doświadczenia, że były to pierwsze symptomy rodzącego się „nie".
— Daleko w las — powtórzył. — Jak daleko?
— Nie wiem. Myślałem,  że możemy pójść prosto przed siebie,
225

zanocować w lesie, a rano wrócić do domu. Zabralibyśmy kompas,
kanapki, apteczkę, plecaki i całą resztę.
—	A co by było, gdyby któryś z was złamał nogę? — zapytała mama.
—	Albo ugryzł go grzechotnik? Albo upadł prosto w trujący bluszcz,
a Bóg mi świadkiem, że tego lata wszędzie go pełno.
Milczałem; tymczasem mama nacierała coraz zacieklej:
    — A jeśli zaatakuje was ryś? Mój Boże, przecież w lesie może was
spotkać ze sto nieszczęśliwych przygód!
    — Nic nam nie będzie, mamusiu — zapewniłem ją. — Nie jesteśmy
już dziećmi.
    — Na pewno nie jesteście wystarczająco dorośli, żeby samotnie
włóczyć się po lesie! A jeśli rozpęta się burza, podczas gdy wy będziecie
o parę mil od domu! Jeśli zaczną, walić pioruny? A jeśli któryś z was
rozchoruje się na żołądek? Tam nie ma telefonu, z którego można by do
nas zadzwonić. Tom, powiedz mu, że to zły pomysł.
Tato się skrzywił; brudna robota zawsze spadała na niego.
    — No, dalej! — poganiała go mama. — Powiedz mu, żeby zaczekał,
aż skończy trzynaście lat.
— W zeszłym roku kazaliście mi czekać, aż skończę dwanaście
—	wytknąłem jej.
—	Ty mi się tu nie wymądrzaj! Tom, powiedzże mu!
Przygotowałem się już na twarde, stanowcze „nie". Dlatego też
o mało nie umarłem ze zdumienia, kiedy tato zapytał:
—	A skąd weźmiesz kompas?
    Mama spojrzała na niego ze zgrozą. Poczułem, jak rozpala się we mnie
iskierka nadziei.
— Tato Davy'ego Raya ma kompas, który nosi na polowania—odparłem.
— Kompas może się stłuc!  — upierała się mama. — Prawda?
—	zwróciła się do ojca.
Tato nie spuszczał ze mnie wzroku. Minę miał zamyśloną i poważną.
    — Całonocna wycieczka nie jest zabawą dla dzieci. Znam wielu ludzi,
którzy zgubili się w lesie, i każdy z nich może ci powiedzieć, jak to jest,
kiedy nie ma łóżka ani łazienki, kiedy śpi się na mokrych liściach i przez
całą noc drapie miejsca po ukąszeniach komarów. Czy tak cię to pociąga?
— Chciałbym iść na tę wycieczkę — powiedziałem.
— Rozmawiałeś już o tym z kolegami?
— Tak. Oni też chcą iść, jeśli rodzice ich puszczą.
226
    — 
Tom, on jest za młody! — wykrzyknęła mama. — Może w przyszłym
roku...
— Nie — rzekł ojciec. — Już nie jest za młody.
    Mama zdębiała. Zaczerpnęła tchu, żeby coś powiedzieć, ale tato
położył jej palec na ustach.
    — Zawarłem z nim umowę — rzekł — a w tym domu dotrzymuje się
słowa. — Jego wzrok znów spoczął na mnie. — Zadzwoń do nich. Jeśli ich
rodzice wyrażą zgodę, my też nie będziemy się sprzeciwiać. Ale ustalimy,
jak daleko wolno wam się wypuścić i kiedy macie być z powrotem, a jeżeli
cię tu nie będzie o uzgodnionej porze, gwarantuję ci, że przez tydzień nie
usiądziesz bez bólu. Zgoda?
— Zgoda! — zawołałem i wystartowałem do telefonu, ale tato powiedział:
— Nie tak szybko! Najpierw dokończ kolację.
    Od tej chwili wydarzenia nabrały tempa. Rodzice Bena nie zgłosili
sprzeciwu. Rodzice Davy'ego też wyrazili zgodę. Johnny jednakże nie
mógł iść z nami. Wciąż miał zawroty głowy i rodzice bali się puszczać go
na noc do lasu. Była to więc kolejna rzecz, z której okradli go Branlinowie.
    I tak pewnego słonecznego piątkowego popołudnia, obładowani
plecakami, kanapkami, manierkami z wodą, kremem przeciwko komarom,
środkami pierwszej pomocy na wypadek ukąszenia przez węża, zapałkami,
latarkami i mapami okręgu, które wypożyczyliśmy z ratusza, Davy Ray,
Ben i ja wyruszyliśmy spod mojego domu do kuszącego lasu. Tam, dokąd
wabiła nas głusza. Wszystkie słowa pożegnań zostały już wypowiedziane,
psy zamknięte, rowery wprowadzone na ganki i przykute łańcuchami.
Davy niósł kompas swojego taty, a na głowie miał myśliwską czapeczkę
w maskujący deseń. Wszyscy byliśmy ubrani w długie spodnie, które
miały nas chronić przed ukłuciami cierni i zębami jadowitych węży,
a także w zimowe buty. Wyruszaliśmy w nieznane; zwracaliśmy twarze ku
słońcu jak pionierzy, wkraczający do przedwiecznej puszczy.
    Zanim jeszcze dotarliśmy do granicy lasu, moja zawsze zatroskana
mama zawołała za mną z ganku:
—	Cory! Nie zabraknie ci papieru toaletowego?
Odkrzyknąłem, że nie. Jakoś nie potrafię sobie wyobrazić matki
Daniela Boone'a, zadającej mu to pytanie.
    Wdrapaliśmy się na wzgórze i przeszliśmy przez polanę, na której
odbyły się nasze pierwsze letnie loty. Za nią rozpoczynał się prawdziwy
bór, ogromne królestwo, którego nawet Tarzan nie przebiegłby bez
227

wytchnienia. Obejrzałem się, żeby jeszcze raz zobaczyć leżące w dole
Zephyr. Ben także się zatrzymał, a za nim Davy Ray. Wszystko wydawało
się tak niesłychanie schludne: ulice, dachy, równo przystrzyżone trawniki,
chodniki i kwiatowe rabaty. Za chwilę mieliśmy wkroczyć w splątany
labirynt puszczy; groźną krainę, w której darmo by szukać bezpieczeństwa
i wygód. Innymi słowy, dopiero w tym momencie uświadomiłem sobie,
w co się pakuję.
— No cóż—rzekł w końcu Davy Ray — chyba powinniśmy już ruszać.
— Właśnie — mruknął Ben. — Ruszajmy.
— Mhm — przytaknąłem.
    Staliśmy w miejscu. Wiatr wiał nam w twarze, nie muskając już nawet
spoconych karków. Przed nami szumiał las. Pomyślałem o kołyszących się
i syczących głowach hydry z filmu Jazon i Argonauci.
—	Ja idę — oświadczył Davy Ray i ruszył naprzód.
Odwróciłem się plecami do Zephyr i poszedłem za nim, bo przecież to
on miał kompas. Ben, któremu koszula zdążyła już wyjść ze spodni,
skrócił o jedną dziurkę paski plecaka, zawołał: „Czekajcie!" i co prędzej
pobiegł za nami.
    Las, który od stu lat czekał na trzech chłopców — takich jak my
— wpuścił nas, a potem gałęzie i liście zasunęły się za naszymi plecami.
Teraz, skoro już znaleźliśmy się w dziczy, zdani byliśmy wyłącznie na siebie.
    Wkrótce ociekaliśmy potem. Pokonywanie stromych, zalesionych
grzbietów w parnym sierpniowym upale nie było łatwym zadaniem. Ben
zaczął sapać i domagać się od Davy'ego, żeby zwolnił.
    —	Uważaj, to jama węża! — wrzasnął Davy, wskazując wyimaginowaną
dziurę u stóp Bena, skutkiem czego ów od razu wydatnie zwiększył tempo.
    Wędrowaliśmy przez zielone królestwo słońca i cienia, gdzie słodkimi
kiściami kipiało kapryfolium i gdzie rosły dzikie jeżyny, i oczywiście
musieliśmy się zatrzymać na chwilę, żeby ich skosztować. Potem ruszyliśmy
dalej, kierując się kompasem i słońcem. Byliśmy panami swego losu. Na
szczycie wzgórza znaleźliśmy duży głaz, gdzie można było usiąść, a na
nim coś, co przypominało indiańskie znaki, wycięte w kamieniu. Niestety,
nie my pierwsi dokonaliśmy tego odkrycia, bo w pobliżu walało się
opakowanie księżycowego piernika i rozbita butelka po 7-up. Poszliśmy dalej,
zagłębiając się w las, zdecydowani znaleźć miejsce, którego nie tknęła jeszcze
ludzka stopa. Dotarliśmy do łożyska wyschniętego potoku i ruszyliśmy jego
korytem, a otoczaki chrzęściły nam pod nogami. Na kilka minut przykuł naszą
228

uwagę zdechły opos, nad którym kłębiły się muchy. Davy Ray zagroził, że rzuci
nim w Bena, ale wybiłem mu z głowy ten niesmaczny pomysł i Ben odetchnął
z ulgą. Trochę dalej, w miejscu, gdzie drzewa rosły rzadziej, a spod ziemi
wystawały białe skały jak żebra dinozaura, Davy Ray przystanął i schylił się.
Kiedy się wyprostował, trzymał w dłoni czarny grot strzały o niemal idealnym
kształcie, który schował do kieszeni, żeby dać go Johnny'emu do kolekcji.
    Słońce zachodziło. Byliśmy oblepieni kurzem i potem, a komary
wirowały nad naszymi głowami i rzucały się nam do oczu. Nigdy nie
rozumiałem, co takiego widzą komary w ludzkich oczach, ale widocznie
ciągnie je do nich jak ćmy do płomienia; dość, że sporo czasu zajmowało
nam wydłubywanie martwych owadów z załzawionych kącików. Kiedy
słońce się już schowało i zrobiło się trochę chłodniej, komary dały nam
spokój. Zaczęliśmy się zastanawiać, gdzie moglibyśmy znaleźć miejsce na
nocleg, i wtedy właśnie objawiło się nam sedno całej sprawy.
    Nie było tu mam ani tatusiów, którzy mogliby nam przygotować kolację.
Nie było telewizorów, radioodbiorników, wanien, łóżek ani żadnych świateł,
z czego w pełni zdaliśmy sobie sprawę, kiedy niebo na wschodzie pociemniało.
Nie wiedzieliśmy, jak daleko znaleźliśmy się od domu, ale w ciągu ostatnich
dwóch godzin nie zauważyliśmy żadnych śladów cywilizacji.
    — Lepiej zatrzymajmy się tutaj — rzekłem do Davy'ego Raya,
wskazując niewielką polanę, ale on odparł:
— E, tam, możemy pójść jeszcze trochę dalej.
    Wiedziałem, że gna go naprzód ciekawość, co znajduje się za następnym
grzbietem. Ben i ja podążyliśmy za nim; jak już mówiłem, w końcu to on
miał kompas.
    Nasze latarki zaczęły się przedzierać przez gęstniejący zmrok. Coś
zatrzepotało mi tuż przed nosem i odpłynęło w bok: nietoperz na łowach.
Coś umknęło nam spod nóg w leśnej ściółce. Ben bez przerwy pytał: „Co
to? Co to?", ale nie byliśmy w stanie udzielić mu odpowiedzi. Wreszcie
Davy Ray się zatrzymał, powiódł w koło promieniem latarki i oznajmił:
—	Tu rozbijemy obóz.
    Uznaliśmy z Benem, iż najwyższy czas, bo nogi nam dosłownie
odpadały. Zrzuciliśmy plecaki z obolałych ramion, wysiusialiśmy się na
opadłe z drzew szpilki, a potem zaczęliśmy się rozglądać za drewnem na
ognisko. Pod tym względem mieliśmy szczęście, bo dookoła leżało
mnóstwo sosnowego chrustu i szyszek, które rozpalały się ledwie muśnięte
zapałką. Wkrótce więc w kręgu, wyłożonym kamieniami według wskazówek
229

mego taty, paliło się solidne ognisko, a w jego rudej poświacie my — trzej
pionierzy z pogranicza — pałaszowaliśmy kanapki przygotowane przez
nasze mamy.
    Ogień trzaskał. Ben odkrył słoik ślazowego syropu, który mama
zapakowała mu do plecaka. Znaleźliśmy sobie patyczki i z rozkoszą
oddaliśmy się degustacji. Otaczała nas tylko ciemność, która zaczynała się tuż
za kręgiem zakreślonym przez światło padające z ogniska. Między drzewami
mrugały robaczki świętojańskie. Tchnienie wiatru poruszało czubami sosen,
a wysoko w górze widzieliśmy na niebie smugę Drogi Mlecznej.
    W leśnym sanktuarium nasze głosy przycichły, pełne szacunku dla
tego miejsca. Rozmawialiśmy o nieudanym sezonie ligi młodzików,
zarzekając się, że w przyszłym roku jakoś zmusimy Nemo Curlissa, żeby
z nami zagrał. Rozmawialiśmy o Branlinach i o tym, że ktoś powinien
wyklepać im patelnie za to, że zepsuli Johnny'emu całe lato. Obliczyliśmy,
jak daleko jesteśmy od domu. Davy był zdania, że pięć lub sześć mil,
podczas gdy Ben twierdził, że raczej dziesięć albo dwanaście. Za-
stanawialiśmy się na głos, co robią w tej chwili nasi najbliżsi, i zgodnie
doszliśmy do wniosku, że pewnie zamartwiają się o nas na śmierć i że
dobrze im zrobi to nowe doświadczenie. Przecież dorastaliśmy i czas już
był najwyższy, aby zrozumieli, że dni naszego dzieciństwa są policzone.
    W dali zahukała sowa. Davy Ray z ogromną nadzieją mówił o Śnieżniku,
który na pewno jest teraz w lesie, widzi i słyszy to samo co my; może nawet
posłyszał tę sowę. Ben zaczął mówić, że wkrótce zacznie się rok szkolny, ale
prędko go uciszyliśmy. Położyliśmy się na plecach przy dogasającym
ognisku, patrzyliśmy w niebo i rozmawialiśmy o Zephyr i ludziach, którzy
tam mieszkają. Wszyscy przyznaliśmy, że jest to czarodziejskie miasto. My
też byliśmy zaczarowani, bo urodziliśmy się w nim.
    Kiedy płomienie zgasły i tylko popiół żarzył się jeszcze czerwono,
sowa poszła już spać, a ciepły wiatr przywiał do naszego obozowiska
zapach dzikich wiśni, obserwowaliśmy spadające gwiazdy, które zostawiały
na niebie rozjarzone złote i błękitne smugi. A gdy przedstawienie się
skończyło i wszyscy leżeliśmy w zadumie, Davy Ray rzekł:
— Hej, Cory, a może byś nam coś opowiedział?
— E, nie — odparłem. — Jakoś nic mi nie przychodzi do głowy.
— No to coś wymyśl — uparł się Davy Ray. — Nie bądź żyła!
    — Właśnie; tylko żeby nie było bardzo straszne — zastrzegł się Ben.
— Nie chcę, żeby mi się przyśnił jakiś koszmar.
230

Zamyśliłem się na chwilę, po czym zacząłem:
    — Wiecie, że w tej okolicy był kiedyś obóz dla niemieckich jeńców
wojennych? Tato mi o tym mówił. Powiedział, że skoszarowali ich w lesie,
a byli to najgorsi zbrodniarze, jakich potraficie sobie wyobrazić. Było to
gdzieś w pobliżu bazy lotniczej, tylko że wtedy nie było tam jeszcze bazy.
— Naprawdę? — spytał ostrożnie Ben.
— Nie, głupku! — ofuknął go Davy. — Przecież on to zmyśla!
—	Może zmyślam — odrzekłem — a może nie.
Davy Ray zamilkł.
    — Tak czy owak — ciągnąłem — w obozie wybuchł pożar i kilku
hitlerowców uciekło. Niektórzy byli strasznie poparzeni, twarze i całe
ciała mieli w ranach, ale zdołali się przedostać do lasu i...
— Widziałeś to w telewizji, prawda? — przerwał Davy Ray.
    — Nie — zaprzeczyłem. — Opowiadał mi o tym mój tato. To
wszystko działo się dawno temu, jeszcze przed naszym urodzeniem. Tak
więc faszyści zaszyli się w pobliskich lasach, a ich przywódca — ogromny
chłop imieniem Bruno, o twarzy porytej straszliwymi bliznami — znalazł
jaskinię, w której zamieszkali. Ale nie mieli dość żywności i kiedy
niektórzy z nich umierali, inni krajali ich ciała nożami i...
— Dajże spokój! — żachnął się Ben.
    — ...i zjadali ich, a Bruno zawsze pożerał mózg. Rozbijał czaszki jak
orzechy, wygarniał mózg obiema rękami i połykał w całości.
    — Zaraz zwymiotuję!  — zawołał Davy Ray i wydał  z  siebie
niedwuznaczny dźwięk. Potem się roześmiał i Ben też zaczął się śmiać.
    — Po jakimś czasie... powiedzmy, po dwóch latach, przy życiu
pozostał tylko Bruno, a był teraz jeszcze większy niż przedtem — ciągnąłem.
— Ale rany po oparzeniach nigdy mu się do końca nie zagoiły. Jedno oko
miał na czole, a drugie zwisało mu aż na policzek. —W tym miejscu
przerwał mi nowy wybuch śmiechu. — No więc spędziwszy tyle czasu
w jaskini i zjadłszy wszystkich pozostałych Niemców, Bruno zwariował.
Był głodny, ale apetyt miał tylko na jedno: na móżdżek.
— Fuj! — skrzywił się Ben.
    — Chciał jeść wyłącznie mózgi — oznajmiłem swojej dwuosobowej
publiczności.— Miał już ponad dwa metry wzrostu, ważył sto pięćdziesiąt
kilo. Nosił taki długaśny nóż, którym potrafił za jednym zamachem ściąć
człowiekowi czubek głowy. Policja i wojsko przez cały czas go poszukiwały,
ale nie mogły drania wytropić. Znaleziono zwłoki strażnika leśnego
231

z rozciętą głową, z której zniknął mózg. Potem ciało starego bimbrownika,
też z wyjedzonym mózgiem, i wtedy stało się jasne, że Bruno coraz
bardziej przybliża się do Zephyr.
— I wtedy wezwali Jamesa Bonda i Batmana! — przerwał mi Davy.
    — Nie! — poważnie potrząsnąłem głową. — Nie mieli kogo wezwać.
Była tu tylko policja i wojsko, a każdej nocy Bruno chodził po lesie
z nożem i latarnią. Mordę miał taką okropną, że na jego widok ludzie
kamienieli ze strachu jak pod spojrzeniem Meduzy, a wtedy on ciach!
rozcinał im głowy i mlask! wyjadał mózg.
    — Akurat! — wykrzywił się Ben. — I pewnie stary Bruno ciągle
jeszcze włóczy się po tych lasach, a na kolacje wyjada ludziom mózgi, co?
    — Nie — odparłem, z wolna układając zakończenie historii. —Policjan-
ci i żołnierze wreszcie go znaleźli, i podziurawili kulami tak, że wyglądał jak
ser szwajcarski. Ale od tej pory w bardzo ciemne noce można czasem
zobaczyć w lesie, jak światło latarni Brunona porusza się pośród drzew
—powiedziałem lodowatym szeptem. Tym razem nie śmiał się ani Ben, ani
Davy. — Taaak, widać wędrujące światło, kiedy głód wygna Brunona do
lasu. Przyświeca sobie latarnią, a jeśli znajdziecie się blisko, możecie dostrzec
błysk noża, ale nigdy nie patrzcie mu w twarz! — Podniosłem ostrzegawczo
palec. — Nie patrzcie mu w twarz, bo inaczej zwariujecie i sami będziecie
mieli ochotę na mózg! — Ostatnie słowo wykrzyknąłem zrywając się na
równe nogi. Ben wrzasnął ze strachu, ale Davy Ray tylko się roześmiał.
— Hej, to wcale nie jest śmieszne! — zaprotestował Ben.
    — Nie musisz się bać starego Brunona — powiedział mu Davy Ray.
— Przecież nie masz mózgu, więc możesz być spo... — Urwał i wpatrzył
się w mrok.
— Co się stało? — spytałem.
    — Teraz on chce nas wystraszyć! — burknął Ben. — No i co, widzisz,
że nie działa!
    Twarz Davy'ego Raya zbielała. Przysięgam, że widziałem, jak głowa
pokrywa mu się gęsią skórką, a włos staje dęba. Wybełkotała „Bhh... bh...
bh...", wskazując gdzieś przed siebie. Odwróciłem się, żeby spojrzeć
w tamtym kierunku. Z ust Bena wyrwał się jęk. Mnie samemu włos się
zjeżył na głowie, a serce załomotało.
Między drzewami zobaczyłem zbliżające się do nas światło.
—	Bh... bh... Boże wszechmogący! — wychrypiał Davy.
Wszystkich nas poraził ten rodzaj strachu, który każe ci wykopać norę,
232

wskoczyć do niej i zabarykadować za sobą wejście. Światło poruszało się
wolno, ale było coraz bliżej. A kiedy jeszcze się zbliżyło, rozdzieliło się na
dwa, a my roztrzęsionymi brzuchami zaryliśmy się w ściółce. W następnej
chwili wiedziałem już, co to było: reflektory samochodowe. Przez moment
miałem wrażenie, że auto zamierza wjechać prosto w naszą kryjówkę, ale
potem zboczyło i zobaczyliśmy, jak błyskają czerwone światła stopu,
kiedy kierowca nieco przyhamował. Wóz toczył się dalej krętym traktem,
który przebiegał zaledwie o pięćdziesiąt jardów od naszego obozu.
W ciągu paru minut rozpłynął się wśród drzew.
—	Widzieliście? — szepnął Davy Ray.
    —- Jasne, że widzieliśmy! — odparł Ben również szeptem. — Przecież
nigdzie się stąd nie ruszaliśmy!
    — Ciekawe, kto to był i po co przyjechał do lasu. — Davy Ray
spojrzał na mnie. — Nie miałbyś ochoty sprawdzić, Cory?
    — Prawdopodobnie bimbrownicy — stwierdziłem. Głos mi drżał.
—- Lepiej zostawić ich w spokoju.
    Davy Ray podniósł latarkę. Twarz wciąż miał bardzo bladą, ale
w oczach błyszczało mu podniecenie.
    —	Zaraz się dowiem, co się dzieje! Wy możecie sobie tu siedzieć,
jeśli chcecie!
   Wstał, zapalił latarkę i zaczął się skradać śladem samochodu. Kiedy
się zorientował, że nie idziemy za nim, przystanął.
    —	No, dobra — powiedział. — Wiem, że się nie boicie ani nic z tych
rzeczy.,.
—	To dobrze — rzekł Ben — bo ja się stąd nie ruszam.
Wstałem. Jeśli Davy Ray miał dość odwagi, żeby iść, to ja też. Poza tym
sam chciałem się przekonać, kto zapędził się samochodem tak daleko w las.
—	Chodź! — ponaglił mnie Davy.—Tylko uważaj, gdzie stawiasz nogi!
   — Przecież nie zostanę tu sam! — Zerwał się Ben. — Całkiem wam
odbiło, wiecie o tym?
   — Wiemy. — W głosie Davy'ego zadźwięczała duma. — A teraz
głowy nisko i żadnych rozmów!
    Skradaliśmy się od drzewa do drzewa, kierując się wzdłuż traktu,
którego nawet nie zauważyliśmy, kiedy o zmierzchu rozbijaliśmy obóz.
Szlak wił się tam i z powrotem wśród drzew. Sowa znów zaczęła hukać,
a świetliki mrugały ze wszystkich stron. Przeszliśmy tak może dwieście
jardów, kiedy Davy Ray nagle się zatrzymał i szepnął:
233

—	To tu!
    Przed sobą ujrzeliśmy samochód. Tym razem stał, ale jego silnik wciąż
mruczał, a światła były włączone. Przykucnęliśmy za drzewem. Nie wiem,
co czuli koledzy, ale moje serce robiło milę na minutę. Samochód wciąż
tkwił w miejscu, a kierowca nie wysiadał.
    —	Chce mi się siusiu! — szepnął rozpaczliwie Ben, ale Davy kazał
mu wytrzymać.
    Po pięciu lub sześciu minutach ujrzeliśmy inne światła, zbliżające się
przez las z przeciwnego kierunku. Tym razem był to czarny cadillac.
Zatrzymał się naprzeciw pierwszego samochodu. Davy Ray spojrzał na
mnie, a jego mina świadczyła wyraźnie, że tym razem trafiliśmy na
prawdziwą aferę. Mnie tam osobiście wcale na tym nie zależało; wolałem
raczej jak najszybciej wycofać się z tego, co uznałem za spotkanie
bimbrowników. Potem drzwi pierwszego samochodu otworzyły się i wysiadło
z niego dwóch ludzi.
—	O rany! — tchnął mi do ucha Davy Ray.
    W krzyżujących się światłach reflektorów stało dwóch mężczyzn,
ubranych zwyczajnie, tylko głowy okrywały im białe maski. Jeden z nich
był średniego wzrostu, drugi wysoki i tęgi — do tego stopnia, że jego
brzuch zwisał nad paskiem dżinsów. Ten średni palił papierosa albo
cygaro — trudno było powiedzieć co — i przechylał zamaskowaną głowę,
wydmuchując dym kącikiem ust. Potem otworzyły się drzwi cadillaca
i serce podeszło mi do gardła, kiedy rozpoznałem w kierowcy Bodeana
Blaylocka. To był on; pamiętałem twarz, która patrzyła na mnie znad
stolika, jak gdyby chciał mi powiedzieć, że złapał mojego dziadka i już go
nie wypuści. Z przeciwnej strony wynurzył się szczupły mężczyzna
o gładko ulizanych czarnych włosach i masywnym, wystającym podbródku.
Miał na sobie obcisłe czarne spodnie i czerwoną koszulę z kowbojskimi
wzorami na karczku. W pierwszej chwili myślałem, że to Donny Blaylock,
ale tamten nie miał takiej brody. Człowiek ów otworzył tylne drzwi
cadillaca i po chwili całe auto się zatrzęsło, kiedy trzeci pasażer zaczął się
gramolić na zewnątrz.
Ujrzałem górę na dwóch nogach.
    Olbrzymi brzuch wydymał czerwoną kraciastą koszulę i założony na
nią kombinezon. Kiedy mężczyzna stanął przy samochodzie, jego głowa
— łysa z wyjątkiem pasemka siwych włosów okalających żołędziokształtną
czaszkę — sięgała prawie metra dziewięćdziesięciu nad ziemią. Krótko
234

przystrzyżony siwy zarost zbiegał się w jednym punkcie pod brodą.
Pomarszczona twarz przywodziła na myśl płat czerwonego mięsa, a jej
właściciel sapał niczym kowalski miech.
    —	Co to, chłopcy, wybieracie się na maskaradę?! — ryknął gło-
sem, żywo przypominającym dźwięk, jaki wydaje betoniarka, a potem
zaśmiał się jak wielki stary silnik, na którego stykach pojawia się
pierwsza iskra.
    Bodean i ten drugi także zaczęli się śmiać. Faceci w maskach
przestąpili niepewnie z nogi na nogę.
    —	Wyglądacie jak worki gówna — rzekł człowiek góra, posuwając
się do przodu. Przysięgam, że jego dłonie miały rozmiary swojskich
szynek, a stopy w przydeptanych kowbojskich buciorach wyglądały, jak
gdyby mógł nimi miażdżyć mniejsze drzewa.
Tęższy człowiek w masce powiedział:
— Jesteśmy inko... inko... nie chcemy, żeby ktoś nas rozpoznał.
— Pieprzysz, Dick! — Brodaty potwór na nowo parsknął śmiechem.
—	Trzeba być idiotą i do tego ślepym, żeby nie rozpoznać twojego
brzuszyska i tego tłustego zadka!
Przygarnął kocioł garnkowi — pomyślałem.
—	Ajajaj, myśleliśmy, że pan też nas nie rozpozna, panie Blaylock!
—	rzekł przypochlebnie mężczyzna nazywany Dickiem, a ja nagle
uświadomiłem sobie, że mam przed sobą pana Dicka Moultry'ego,
natomiast ten drugi to siejąca postrach głowa klanu Blaylocków — Biggun
Blaylock we własnej osobie.
Ben też zdał sobie z tego sprawę.
— Zabierajmy się stąd! — wyszeptał, ale Davy syknął:
— Cicho bądź!
— Jak dla mnie — Biggun oparł ręce na monstrualnych biodrach
—	możecie się ubierać choćby i w worki po węglu. Macie forsę?
    — Tak jest. —Pan Moultry sięgnął do kieszeni i wydobył z niej
zwitek banknotów.
— Przelicz — rozkazał Biggun.
— Już się robi. Pięćdziesiąt... sto... sto pięćdziesiąt... dwieście...
—	Pan Moultry liczył dalej, aż doszedł do czterystu dolarów.
    — Weź pieniądze, Wadę — rzekł Biggun, a mężczyzna w kowbojskiej
koszuli postąpił krok i wyciągnął rękę.
— Chwileczkę — powiedział drugi z zamaskowanych mężczyzn.
235

—	A gdzie towar? — Mówił niskim, burkliwym głosem, który robił
wrażenie celowo zmienionego, a jednak wychwyciłem w nim znajomą nutę.
—	Bodean, wyjmij towar — rzekł Biggun.
    Bodean wyjął ze stacyjki cadillaka kluczyki i poszedł do bagażnika.
Spojrzenie Bigguna przewiercało na wylot mężczyznę o fałszywym głosie.
    Cieszyłem się, że nie skierował go na mnie, bo było tak natężone, że
mógł nim chyba zginać żelazne sztaby.
    — Doskonała jakość — rzekł Biggun. — Dokładnie to, o co prosiliście,
chłopcy.
— Mam nadzieję. Płacimy dosyć słono.
    — Chcecie się przekonać? —Biggun pokazał w uśmiechu olśniewające
zęby. — Na twoim miejscu, przyjacielu, pozbyłbym się tego cygara.
    Zamaskowany człowiek zaciągnął się po raz ostatni, po czym odwrócił
się i pstryknął niedopałkiem w kierunku naszej kryjówki. Cygaro upadło
o jakieś dwa metry ode mnie. Dostrzegłem nadgryziony plastikowy ustnik.
Wiedziałem, kto pali cygara z takimi ustnikami. To był pan Hargison, nasz
listonosz.
    Bodean otworzył bagażnik, po czym zamknął go z powrotem i podszedł
do zamaskowanych mężczyzn, trzymając niewielką skrzynkę w ramionach.
Niósł ją bardzo delikatnie, niczym śpiące dziecko.
    — Chciałbym to zobaczyć — rzekł pan Hargison głosem, którego
nigdy dotąd nie słyszałem z jego ust.
    — Pokaż mu, co kupuje — polecił synowi Biggun, a Bodean ostrożnie
odsunął zasuwkę i uchylił wieko, żeby pokazać, co jest w środku. Żaden
z nas nie mógł zajrzeć do skrzynki, ale pan Moultry podszedł bliżej i cicho
gwizdnął pod maską.
— Pasuje? — spytał Biggun.
    — Nada się — odrzekł pan Hargison. — Zanim się połapią, co ich
rąbnęło, już będą stepować w piekle.
    — Dorzuciłem jedną ekstra. — Biggun znów wyszczerzył zęby
w uśmiechu i tym razem wyglądał jak sam szatan. — Na szczęście
—	dodał. — Zamknij to, Bodean. Wadę, bierz forsę.
— Davy... — szepnął Ben — coś po mnie łazi!
— Zamknij się, cykorze!
— Naprawdę! Czuję, że coś po mnie chodzi!
    — Słyszeliście coś? — spytał pan Moultry, a to pytanie zmroziło mnie
do szpiku kości.
236
    
Mężczyźni umilkli. Pan Hargison ujął skrzynkę obiema rękami,
a Wadę ścisnął w dłoni pieniądze. Głowa Bigguna z wolna obróciła się
wokół swojej osi, a jego płonące ślepia przeszukiwały las. Hu-hu!
—	huknęła w dali sowa. Ben pisnął cicho z przerażenia. Przylgnąłem do
ziemi i wtuliłem twarz w sosnowe szpilki. Nieomal tuż przed moim nosem
kopciło się cygaro pana Hargisona.
—	Nic nie słyszę — odezwał się Wadę Blaylock i podał pieniądze ojcu.
Biggun przeliczył je raz jeszcze, oblizując przy tym dolną wargę, po
czym wepchnął je do kieszeni.
    —	Dobrze-panie-bobrze — rzekł do swoich klientów. — Rozumiem,
że nasza umowa została dopełniona, panowie. Następnym razem, kiedy
będziecie chcieli złożyć specjalne zamówienie, wiecie, jak mnie znaleźć.
—	Poczłapał do cadillaka, a Bodean skoczył, żeby otworzyć przed nim
drzwi.
    — Uprzejmie panu dziękujemy, panie Blaylock. — Coś w głosie
Moultry'ego sprawiło, że przyszedł mi na myśl wystraszony pies, który
łasi się do złego pana. — Może pan być pewien, że doceniamy...
— PAJĄK!!!
    Świat zamarł w bezruchu. Sowa oniemiała. Droga Mleczna zamigotała
na skraju zagłady.
    —	Pająki! — wrzasnął ponownie Ben i zaczął wściekle tarzać się
w leśnej ściółce. — Całego mnie oblazły!!!
    Nie byłem w stanie zaczerpnąć tchu. Po prostu nie potrafiłem tego
zrobić. Davy Ray spojrzał na Bena; szczęka mu opadła, a Ben w dalszym
ciągu wił się i wrzeszczał. Pięciu mężczyzn skamieniało na swoich
miejscach, tyle że teraz już wszyscy patrzyli w naszym kierunku. Serce mi
zadudniło. Trzy sekundy upłynęły powoli jak wieczność, a potem nocną
ciszę rozdarł ryk Bigguna Blaylocka:
—	Łapać ich!!!
—	Wiejemy! — krzyknął Davy gramoląc się na nogi. — Wiejemy stąd!
Wadę i Bodean biegli w naszą stronę; w świetle latarek ich ciała
rzucały na trawę ogromne cienie. Davy Ray gnał już w kierunku, z którego
tu przyszliśmy.
—	Uciekaj, Ben! — rzuciłem, zerwałem się i pobiegłem.
    Ben piszczał i gorączkowo omiatał się rękami. Kątem oka dojrzałem,
że Wadę już miał go złapać, ale wtedy strach dodał Benowi skrzydeł i ręce
Wadę'a trafiły w próżnię.
237
    
—	Wracajcie tu, smarkacze! — darł się Bodean, pędząc za mną
i Davym Rayem.
—	Łapcie ich, do cholery! — ryczał Biggun. — Nie pozwólcie im uciec!
Davy był szybki, muszę to przyznać. W krótkim czasie odsadził się
ode mnie spory kawałek. Problem polegał na tym, że to on miał latarkę.
Nie wiedziałem, dokąd biegnę, natomiast za sobą słyszałem chrapliwy
oddech Bodeana. Odważyłem się jeszcze raz obejrzeć, ale Ben pognał
całkiem gdzie indziej, a Wadę wciąż deptał mu po piętach. Nie wiem, czy
pan Hargison i pan Moultry również nas ścigali. Bodean Blaylock
wyciągnął rękę, żeby mnie chwycić za kołnierz. Uchyliłem głowę i raptownie
zmieniłem kierunek. Bodean poślizgnął się na suchym igliwiu. Biegłem
przez ciemny las.
    — Davy Ray! — zawołałem, bo zniknęło mi z oczu światło jego
latarki. — Gdzie jesteś?
    — Tutaj, Cory! — odkrzyknął, ale nie potrafiłem go umiejscowić.
Za plecami słyszałem Bodeana, który przedzierał się przez chaszcze.
— Cory! Davy Ray! — wołał Ben gdzieś daleko z prawej strony.
—	Do licha ciężkiego, sprowadźcie ich tutaj! — wściekał się Biggun.
Obawiałem się, że wkrótce przekonam się na własnej skórze, do czego
jest zdolny ten potwór i jego synalkowie, bo cokolwiek się tu odbywało,
zdecydowanie chciał to zachować w sekrecie. Już miałem zawołać do
Bena, ale ledwie otworzyłem usta, moja lewa stopa poślizgnęła się na
igliwiu i nagle stoczyłem się z jakiegoś nasypu niczym worek zboża.
Turlałem się przez krzaki i pnącza, a kiedy się wreszcie zatrzymałem,
byłem tak skołowany i przerażony, że syrop ślazowy znów podszedł mi do
gardła. Leżałem na brzuchu, z brodą obdartą ze skóry przez coś, na co
wpadłem, i oczekiwałem, że lada moment z ciemności wynurzy się ręka
i złapie mnie za kark. Słyszałem trzask gałęzi: Bodean był gdzieś
w pobliżu. Wstrzymałem oddech. Bałem się, że usłyszy bicie mego serca.
Wydawało mi się, że dudni głośniej niż cały pułk doboszów, walących
młotami w kowadła, i jeśli Bodean go nie słyszy, to z pewnością jest
głuchy jak pień.
    —	Możesz już wyjść, chłopcze. Wiem, gdzie jesteś — doleciał mnie 
z lewej strony jego głos.
    Brzmiało przekonywająco. Omal się nie odezwałem, ale w porę
zdałem sobie sprawę, że on widzi w ciemnościach tyle samo co ja.
Milczałem nie podnosząc głowy.
238

Po kilku sekundach Bodean odezwał się trochę bliżej:
    —	I tak was znajdziemy! Zachciało wam się szpiegować? Bez obaw,
wygarniemy was wszystkich, dranie!
    Oddalał się. Odczekałem jeszcze parę minut, słysząc, jak Blaylockowie
nawołują się wzajemnie. Najwyraźniej Davy Ray i Ben także uciekli
i Biggun szalał ze złości.
    —	Macie ich znaleźć, choćbyście mieli szukać przez całą noc!
— wrzeszczał na synów, a oni potulnie odpowiadali: „Tak jest".
    Doszedłem do wniosku, że lepiej się zbierać, póki okoliczność sprzyja,
więc wstałem i wymknąłem się ukradkiem jak zbity szczeniak.
    Nie miałem pojęcia, dokąd idę. Wiedziałem natomiast, że muszę zostawić
Blaylocków tak daleko za sobą, jak to tylko możliwe. Pomyślałem, że mógłbym
zrobić pętlę i postarać się znaleźć kolegów, ale bałem się, że Blaylockowie mnie
przyskrzynią, więc szedłem dalej w ciemności. Nawet jeśli wokoło czaiły się
rysie i grzechotniki, nie mogły przecież być gorsze od dwunogich bestii, które
mnie ścigały. Szedłem tak może z pół godziny, aż w końcu znalazłem głaz, przy
którym się skuliłem, i dopiero tam, pod gwiazdami, zdałem sobie sprawę
z kłopotliwego położenia, w jakim się znalazłem: mój plecak wraz z całą
zawartością został w obozie, czyli nie wiadomo gdzie. Nie miałem żywności,
wody, latarki ani zapałek, a kompas miał Davy Ray.
    Przemknęła mi przez głowę bardzo przygnębiająca myśl: mama miała
rację; należało poczekać, aż skończę trzynaście lat.
8. Chile Willow
    Zdarzały mi się już białe noce. Na przykład wtedy, kiedy miałem
anginę — nie mogłem zasnąć i każda minuta zdawała się rozciągać
w nieskończoność. Albo wtedy, kiedy Zbój miał robaki, a ja przez całą noc
się martwiłem, bo wciąż charczał i piszczał. Ale ta noc, którą spędziłem
239

skulony przy twardym głazie, była otchłanią żalu, strachu i niewygody,
wtłoczoną w ciasne ramy sześciu godzin. Jedno wiedziałem na pewno:
ostatni raz w życiu dałem się namówić na biwak. Podskakiwałem za
każdym razem, kiedy wydawało mi się, że coś słyszę. Wbijałem wzrok
w ciemność, wyobrażając sobie zwaliste kształty tam, gdzie stały tylko
chude sosny. Oddałbym każdy egzemplarz „National Geographic" za
dwie kanapki z masłem orzechowym i butelkę oranżady. Tuż przed
świtem znalazły mnie komary. Były tak wielkie, że gdybym złapał
któregoś za nogę, mógłbym bezpłatnie przelecieć do Zephyr. Przedstawiałem
sobą obraz nędzy i rozpaczy, poczynając od czerwonych śladów po
ukąszeniach, a kończąc na burczącym brzuchu.
    Poza tym, że tłukłem komary i nadstawiałem uszu, nasłuchując
skradających się kroków, miałem mnóstwo czasu i mogłem się do woli
zastanawiać, co było w skrzynce, za którą pan Moultry i pan Hargison
zapłacili czterysta dolarów. Ludzie, toż to fortuna! A jeśli byli w to
zamieszani Blaylockowie, sprawa nie mogła być czysta. Do czego miała
posłużyć zawartość tej skrzynki panu Moultry i naszemu listonoszowi?
Przypomniały mi się słowa pana Hargisona: „Zanim się połapią, co ich
rąbnęło, już będą stepować w piekle".
    Cokolwiek by to było, interes musiał być nielegalny, skoro załatwiali
go w lesie i do tego późną nocą. Nie miałem wątpliwości, że Blaylockowie
—	a być może także pan Moultry i pan Hargison — poderżnęliby nam
gardła, byle tylko zachować wszystko w tajemnicy.
    W końcu zaczęło wschodzić słońce, barwiąc niebo różem i szkarłatem.
Doszedłem do wniosku, że powinienem się ruszyć, na wypadek gdyby
Blaylockowie wciąż byli w pobliżu. Wczoraj — a było to po południu
—	kierowaliśmy się w stronę słońca, postanowiłem więc udać się prosto
na wschód. Wprawiłem w ruch obolałe nogi, rozpaczliwie tęskniąc za
domem.
    Umyśliłem sobie, że powinienem wejść na jakąś wyniosłość, skąd
mógłbym zobaczyć Zephyr, Jezioro Saksońskie albo przynajmniej szosę lub
tory kolejowe. Z pagórków było jednak widać tylko las. Mniej więcej w dwie
godziny po wschodzie słońca wreszcie się coś wydarzyło: nad głową z rykiem
przemknął mi odrzutowiec i zobaczyłem, że wypuszcza klapy schodząc do
lądowania. Zmieniłem kurs o kilka stopni, kierując się tam, gdzie miałem
nadzieję znaleźć bazę lotniczą Robbins. Tymczasem las gęstniał, zamiast
rzednąć. Słońce wzniosło się wyżej, grunt był nierówny i wkrótce ociekałem
240

potem. Komary wróciły wraz ze swymi braćmi, siostrami, wujkami
i kuzynami i zaczęły mi się roić nad głową jak ciemna aureola.
    Znów usłyszałem hałas silników odrzutowych, choć spośród drzew nie
mogłem dojrzeć samolotów. Potem rozległo się głuche bum! bum! bum!
kolejnych eksplozji. Przystanąłem. Zdałem sobie sprawę, że znalazłem się
koło poligonu bombowego. Z następnego wzniesienia zobaczyłem ciemne
obłoki dymu i kurz unoszący się w niebo mniej więcej na północnym
wschodzie. A to oznaczało, że od moich frontowych drzwi dzieli mnie
jeszcze długa, żmudna droga.
    Zarówno żołądek, jak i słońce w zenicie powiedziały mi, że minęło
południe. O tej porze powinienem być już w domu. Niedługo mama
zacznie wyłazić ze skóry, a tato rozglądać się za paskiem. Najbardziej
bolesne byłoby jednak przyznanie się, że wcale nie jestem taki dorosły, jak
mi się wczoraj wydawało.
    Szedłem dalej, omijając teren, na który zrzucano bomby. Jeszcze tylko
paru ton materiałów wybuchowych za pazuchą mi brakowało. Przedarłem
się przez gąszcz ciernistych krzewów, które kaleczyły mi ciało i szarpały
odzienie, ale zacisnąłem zęby, przyjmując w pokorze to, co zsyłał mi los.
Bez przerwy tlił się we mnie strach; w każdej plamie cienia widziałem
grzechotniki. Jeśli kiedykolwiek żałowałem, że nie umiem naprawdę latać,
to właśnie wtedy.
    I nagle zupełnie niespodziewanie wyszedłem z lasu na soczystą, zieloną
polanę. Słońce migotało na pomarszczonej tafli niewielkiego stawu, w którym
pływała dziewczyna. Musiała tu być od niedawna, bo tylko końce długich
złotawych włosów miała mokre. Była smagła jak leśna jagoda; woda lśniła na
jej ramionach i barkach, kiedy wynosiła je ponad powierzchnię. Już miałem ją
zawołać, kiedy obróciła się na plecy i zobaczyłem, że jest naga.
    Serce skoczyło mi do gardła. Błyskawicznie schowałem się za drzewo,
najbardziej przerażony tym, że mogę ją spłoszyć. Przebierała nogami od
niechcenia, a nad wodą widać było czubki jej piersi. Miejsce pomiędzy
długimi, smukłymi udami również nie było niczym zakryte. Wstyd mi
było, że podglądam, ale nie mogłem oderwać od niej wzroku. Odwróciła
się i wślizgnęła pod wodę. Wynurzyła się w połowie stawu. Odrzuciła
z czoła gęste mokre włosy i znów położyła się na plecach, patrząc w górę
na błękitne niebo.
    Sytuacja była nader interesująca. Tkwiłem w lesie, głodny i spragniony,
pocętkowany ukąszeniami komarów i zadrapaniami od cierni, świadom, że
241

mama i tato dzwonią na przemian to do szeryfa, to do naczelnika straży
pożarnej, a dwadzieścia stóp ode mnie w lśniącym zielonym stawie
pływała goła blondynka. Nie zdołałem się jeszcze przyjrzeć jej twarzy, ale
wiedziałem, że jest starsza ode mnie — mogła mieć piętnaście albo
szesnaście lat. Była wysoka i szczupła; nie taplała się w wodzie jak
dziecko, lecz poruszała się z wytwornym, niewymuszonym wdziękiem.
Zauważyłem jej ubranie pod drzewem na przeciwległym brzegu. Biegła
stamtąd ścieżka w głąb lasu. Dziewczyna zanurkowała, machając nogami,
potem znów się wynurzyła i powoli popłynęła w stronę kupki ubrań. Po
chwili zatrzymała się, znalazła oparcie dla stóp na śliskim dnie i zaczęła
brnąć w stronę brzegu. Wiedziałem, że to moja ostatnia szansa.
—	Zaczekaj! — zawołałem.
    Dziewczyna odwróciła się. Jej twarz poczerwieniała, ręce odruchowo
uniosły się do góry, żeby zakryć piersi, a w końcu przysiadła, chowając się
w wodzie po szyję.
— Kto tam? Kto to wołał?
— To ja — pokornie wyłoniłem się z kryjówki. — Przepraszam.
— Kim jesteś? I jak długo już tam stoisz?
    — Tylko chwileczkę — skłamałem jej w żywe oczy: — Nic nie
widziałem.
    Dziewczyna otworzyła usta, patrząc na mnie z oburzeniem. Mokre włosy
zwijały jej się na ramionach. Twarz miała oświetloną przesianym przez liście
słońcem i mimo gniewnej miny widziałem w niej ucieleśnienie piękna. Nie
byłem na to przygotowany; jej uroda poraziła mnie nagle i bezlitośnie. Wiele
jest rzeczy, które dla chłopca są piękne: połysk lakieru na rowerowej ramie,
przepych psiej sierści, śpiew skaczącego jo-jo, żółty księżyc w pełni, zielona
trawa na łące, a nade wszystko wolny czas na zabawę. Twarz dziewczyny,
choćby nie wiem jak harmonijna, zwykle nie stanowi przedmiotu zachwytów.
W tamtej chwili jednak zapomniałem o pustym żołądku, ukąszeniach
komarów i ranach po cierniach. Najpiękniejsza dziewczyna, jaką
kiedykolwiek widziałem, patrzyła na mnie chabrowymi oczyma, a ja miałem
wrażenie, że budzę się z długiego zimowego snu i wkraczam w królestwo,
którego istnienia nawet nie podejrzewałem.
— Zgubiłem się —udało mi się wyjąkać.
— Którędy tu przyszedłeś? Podglądałeś, prawda?
—• Nie... A przyszedłem stamtąd. — Machnąłem ręką za siebie.
—	Zmyślasz — stwierdziła oschle. — Na wzgórzach nikt nie mieszka.
242

—	Wiem — powiedziałem.
    Wciąż tkwiła przykucnięta w wodzie, osłaniając się ramionami.
Widziałem, że złość powoli jej mija, bo wyraz oczu złagodniał.
— Zgubiłeś się — powtórzyła. — A gdzie mieszkasz?
— W Zephyr.
    — Oj, teraz to już na pewno zmyślasz! Zephyr jest hen, na drugim
końcu doliny!
    — Wczoraj wybrałem się z przyjaciółmi na wycieczkę — powiedziałem.
— Potem coś się stało i zgubiłem się w lesie.
— Co się stało?
Wzruszyłem ramionami.
— Zaczęli nas gonić tacy faceci.
— Nie nabierasz mnie?
— Przysięgam, że tak było!
— I przyszedłeś tu aż z Zephyr? Musisz być wykończony!
— Jestem — przyznałem.
    —	Odwróć się — powiedziała. — Tylko nie waż się oglądać, dopóki
ci nie powiem. Obiecujesz?
—	Obiecuję — przyrzekłem solennie i odwróciłem się do niej plecami.
Słyszałem, jak wychodzi z wody, i oczyma duszy widziałem ją
nagusieńką od stóp do głów. Zaszeleściła odzież. Po chwili dziewczyna
oznajmiła:
—	Już możesz się odwrócić.
    Kiedy znów na nią spojrzałem, miała na sobie różową trykotową
koszulkę, dżinsy i trampki.
— Jak się nazywasz? — zapytała odgarniając włosy z czoła.
— Cory Mackenson,
— A ja Chile Willow. No to chodź, Cory.
Boże, jak ona cudownie wymawiała moje imię.
    Poszedłem za nią ścieżką poprzez las. Była wyższa ode mnie
i wcale nie poruszała się jak mała dziewczynka. Doszedłem do
wniosku, Że musi mieć szesnaście lat. Idąc za nią, wdychałem jej
zapach, podobny do aromatu rosy na świeżo ściętej trawie. Starałem się
stawiać stopy na jej śladach. Gdybym miał ogon, na pewno bym nim
merdał.
—	Mieszkam tu niedaleko — powiedziała Chile, a ja odparłem:
-— To dobrze.
243
    
Przy polnej drodze stała oblepiona papą rudera z dobudowanym
kurnikiem, a na zachwaszczonym podwórku królował przerdzewiały na
wylot wrak samochodu, oparty na pustakach. Wyglądało to jeszcze gorzej
niż tamta melina, w której dziadek Jaybird dał się ograć w pokera.
Zdążyłem już zauważyć, że dżinsy Chile są wystrzępione i połatane,
a w podkoszulku widnieją dziury wielkości dziesięciocentówek. W poró-
wnaniu z jej domem najuboższa chałupa w Bruton mogła uchodzić za
pałac. Chile otworzyła siatkowe drzwi na skrzypiących zawiasach
i zawołała:
—	Mamo! Znalazłam kogoś!
    Wszedłem za nią do ciemnego wnętrza. Frontowy pokój śmierdział
ostrym papierosowym dymem i nacią rzepy. W fotelu na biegunach
siedziała jakaś kobieta i robiła na drutach, kołysząc się miarowo. Z jej
twarzy, pobrużdżonej i spieczonej od ciężkiej pracy na słońcu, spojrzały
na mnie takie same chabrowe oczy, jakie miała jej piękna córka.
— Najlepiej go wyrzuć — stwierdziła nie przestając poruszać drutami.
— On się zgubił — poinformowała ją Chile. — Mówi, że jest z Zephyr.
    — Z Zephyr — powtórzyła kobieta. Jej wzrok znów spoczął na
mnie. Ubrana była w ciemnoniebieski fartuch z żółtym haftem na
przodzie i gumowe klapki. — No, to wypuściłeś się daleko od domu,
chłopcze.
    Głos miała niski i chrapliwy, jak gdyby słońce wysuszyło także jej
płuca. Obok niej na odrapanym stoliku stała popielniczka pełna niedopałków,
w której kopcił się wypalony do połowy papieros.
    — Tak, proszę pani. Chciałbym zadzwonić do rodziców. Czy mógłbym
skorzystać z pani telefonu?
— Nie mamy telefonu. To nie Zephyr.
— Oo. A... czy ktoś mógłby podrzucić mnie do domu?
    Matka Chile podniosła papierosa z popielniczki, zaciągnęła się nim
głęboko i odłożyła go z powrotem. Kiedy się ponownie odezwała, z jej ust
uniosła się smużka dymu.
—	Bili zabrał wóz. Pewnie zaraz wróci.
    Miałem ochotę zapytać, jak długo potrwa to „zaraz", ale nie chciałem
być nieuprzejmy.
— Czy mógłbym dostać szklankę wody? — zwróciłem się do Chile.
    — Jasne. I powinieneś zdjąć tę koszulę, można by ją wykręcać. No
już, ściągaj to z siebie.
244
    
Kiedy Chile zniknęła w mikroskopijnej kuchence, rozpiąłem koszulę
i zacząłem odlepiać ją od ciała.
   — Powbijało się w ciebie trochę cierni, chłopcze — stwierdziła matka
Chile, wypuszczając z ust dym. — Chile, przynieś no jodynę i opatrz tego
smyka.
— Się robi! — odkrzyknęła dziewczyna.
    Zwinąłem przepoconą koszulę i zastygłem w oczekiwaniu na
rozkosz i ból.
    Chile musiała napompować wody do kuchennego kranu. Wydostając
się na zewnątrz, woda prychała i bulgotała. Kiedy dotarła do mnie
w plastikowym kubku z podobizną Freda Flintstone'a, zauważyłem, że
jest ciepła i rudawa. Miała nieprzyjemny zapach, o czym się przekonałem,
gdy pociągnąłem łyk. Potem twarz Chile Willow nachyliła się nade mną,
a jej oddech był słodki jak róże o poranku. Trzymała kłębek waty i butelkę
jodyny.
—	Będzie trochę bolało — uprzedziła mnie.
—	Jakoś to zniesie — wyręczyła mnie w odpowiedzi jej matka.
Chile zabrała się do pracy. Skrzywiłem się i wstrzymałem oddech,
kiedy poczułem pierwsze ukłucia. Szczypało jak licho. Ból stawał się
coraz dotkliwszy, więc zacząłem obserwować twarz Chile. Jej włosy
wysychały, opadając złotymi falami na ramiona. Dziewczyna przyklękła
przede mną. Wacik zostawiał mi na ciele żółte ślady. Serce biło mi
coraz mocniej. Spojrzenie błękitnych oczu napotkało moje i Chile
uśmiechnęła się.
—	Świetnie się spisujesz — powiedziała.
    Uśmiechnąłem się do niej, chociaż piekło mnie tak, że właściwie
chciało mi się płakać.
—	Ile masz lat, chłopcze? — zagadnęła mnie matka Chile.
   —	Dwanaście. — I znów wymknęło mi się kłamstwo: — Niedługo
skończę trzynaście.— Nie odrywałem wzroku od oczu Chile. — A ty?
—	zapytałem.
— Ja? Szesnaście. Jestem stara wapniaczka.
— Chodzisz do liceum?
— Chodziłam przez rok, jak dla mnie to wystarczy.
— Nie chodzisz do szkoły? — Byłem zdumiony. — O rany!
— Chodzi, chodzi — wtrąciła jej matka, zawzięcie machając drutami.
—	Do twardej szkoły życia, tak samo jak ja.
245
    
—	Oj, mamo — odezwała się Chile; w jej pełnych ustach te dwa
słowa brzmiały jak muzyka.
    Zapomniałem o bólu. Ból był niczym dla takiego mężczyzny jak ja.
Jak powiedziała matka Chile, byłem w stanie to znieść. Rozejrzałem się
po mrocznym pokoju, po odrapanych, poplamionych meblach, a kiedy
znów popatrzyłem na Chile, było to tak, jak gdyby po długiej deszczo-
wej nocy zaświeciło słonce. Jodyna piekła okrutnie, ale dotyk Chile był
łagodny. Wyobrażałem sobie, że chyba mnie polubiła, skoro obchodzi
się ze mną tak delikatnie. Widziałem ją nagą. Oprócz mojej mamy
nigdy w życiu nie widziałem nagiej kobiety. Przebywałem z nią tak
krótko, ale czymże jest czas, gdy odzywa się serce? Moje serce
przemawiało do Chile Willow, podczas gdy ona obmywała mi rany
i uśmiechała się do mnie. Moje serce mówiło: Gdybyś była moją
dziewczyną, dałbym ci sto robaczków świętojańskich w zielonym
szklanym słoju, żeby zawsze oświetlały ci drogę. Podarowałbym ci łąkę
pełną dzikich kwiatów, a każdy kwiat byłby inny. Dałbym ci mój
rower, żeby strzegło cię jego złote oko. Napisałbym dla ciebie bajkę
i uczyniłbym cię księżniczką, która mieszka w białym marmurowym
zamku. Gdybyś tylko mnie zechciała, czyniłbym dla ciebie czary.
Gdybyś mnie tylko zechciała...
Gdybyś tylko...
—	Dzielny malec z ciebie — powiedziała Chile.
W głębi domu rozpłakało się niemowlę.
    — O Boże! — Matka Chile odłożyła druty. — Bubba się obudził.
— Wstała i ruszyła w kierunku, skąd dobiegał płacz, a jej klapki mlaskały
na łuszczącej się podłodze.
— Zaraz go nakarmię — rzuciła za nią Chile.
    — Nie, ja to zrobię. Bili zaraz wróci; na twoim miejscu założyłabym
tę obrączkę. Wiesz, jak potrafi się wściekać.
    — Jeszcze bym nie wiedziała — mruknęła pod nosem Chile. W jej
oczach pojawił się cień. Przemyła ostatnie zadrapanie i zakorkowała
butelkę. — No, gotowe.
    Jej matka wróciła, trzymając na ręku niespełna roczne dziecko. Stałem
pośrodku pokoju i miałem wrażenie, że moja skóra krzyczy. Chile wstała
z kolan i wróciła do kuchni. Kiedy się znów pojawiła, na środkowym palcu
lewej ręki miała cienką złotą obrączkę. Wzięła niemowlę od matki,
zaczęła je kołysać i cicho gruchać do niego.
246
    
—	Niezły kloc — zauważyła starsza kobieta. — Będzie z niego kawał
mężczyzny, to pewne. — Podeszła do okna i odsunęła spłowiałą firankę.
—	O, jest Bili. Zaraz pojedziesz do domu, chłopcze.
   Usłyszałem hałas silnika ciężarówki, która zatrzymała się tuż pod
gankiem. Zewnętrzne drzwi otworzyły się i zamknęły z trzaskiem, potem
zaskrzypiały drzwi z siatki i do pokoju wszedł Bili. Był wysoki, szczupły,
ostrzyżony na jeża i mógł mieć najwyżej osiemnaście lat. Ubrany był
w brudne dżinsy i niebieską koszulę z tłustą plamą na przedzie. Miał
ciemne oczy o ciężkich powiekach, a w kącikach ust — przygryzioną zapałkę.
— A to kto? — zapytał zaraz na wstępie.
— Trzeba go podwieźć do Zephyr — odezwała się matka Chile.
—	Chłopak zgubił się w lesie.
—	Nie mam zamiaru tłuc się z nim do Zephyr! — obruszył się Bili.
—	W tej skorupie jest goręcej niż w piekle!
— Gdzie byłeś? — spytała go Chile, tuląc w ramionach dziecko.
    — Naprawiałem ten silnik staremu Walshowi. A jeśli myślisz, że to
zabawa, myśl dalej.
    Zerknął w jej stronę, mijając ją w drodze do kuchni. Jego spojrzenie
przebiegło przez nią na wskroś, jak gdyby w ogóle jej tam nie było. Oczy
Chile sposępniały.
— Dostałeś pieniądze? — zawołała za nim matka.
    — Tak, dostałem pieniądze! Myśli mama, że całkiem zdurniałem i nie
wezmę pieniędzy za taką robotę?
— Przydałoby się mleko dla Bubby! — powiedziała Chile.
Posłyszałem, jak kuchenny kran ciągnie mętną wodę.
— Cholera — mruknął Bili.
— Zawieziesz chłopaka do Zephyr, czy nie? — spytała matka.
— Nie — odparł.
    — Trzymaj. — Chile podała matce niemowlę. — Wobec tego ja go
zawiozę.
    — Jeszcze czego! — Bili wrócił do pokoju z napełnionym brązową
cieczą kubkiem, na którym widniał portret następnego jaskiniowca.
—	Nigdzie nie pojedziesz, bo nie masz prawa jazdy!
— Bez przerwy ci powtarzam, że najwyższy czas.
    — Nigdzie nie musisz jeździć — oznajmił Bili i znów obrzucił ją
obojętnym spojrzeniem. — Twoje miejsce jest w domu. Niech jej to pani
powie, pani Purcell.
247
    
—	Nie mam zamiaru szczekać pod niczyim drzewem — sprzeciwi-
ła się matka Chile, ale nie wzięła dziecka. Usiadła z powrotem w fotelu
na biegunach, włożyła papierosa do ust i zabrała się do roboty na
drutach.
Bili dopił resztkę wody i zrobił łaskawą minę.
    — No dobra, do diabła z tym. Zawiozę go na stację benzynową koło
bazy. Będzie mógł zadzwonić z automatu.
— W porządku, Cory? — zapytała Chile.
    — No... — Wciąż jeszcze kręciło mi się w głowie, a widok tej
obrączki raził mnie w oczy. — Chyba tak.
    — Korzystaj, pókim dobry, bo jak nie, dostaniesz kopa i wylecisz za
drzwi — ostrzegł mnie Bili.
— Nie mam pieniędzy na telefon — powiedziałem.
    — No, to źle z tobą, mały! — Bili odniósł kubek do kuchni. — Bo ja
ci swoich nie dam, to pewne!
Chile sięgnęła do kieszeni dżinsów.
    — Ja mam trochę pieniędzy — powiedziała wyjmując małą plastikową
portmonetkę w kształcie czerwonego serduszka, podobną do tych, jakie
sprzedają za dziewięćdziesiąt dziewięć centów na stoisku z zabawkami
u Woolwortha, tyle że wytartą i popękaną. Otworzyła ją. W środku
zobaczyłem parę monet.
— Potrzebne mi tylko dziesięć centów.
    Dała mi dziesięć centów z głową Merkurego, a ja wepchnąłem je
do kieszeni. Uśmiechnęła się do mnie, a sam ten uśmiech wart był
fortunę.
— Wrócisz do domu cały i zdrowy.
— Wiem.
    Spojrzałem na twarz dziecka i zobaczyłem, że ma takie same przepiękne
chabrowe oczy.
    —	No, chodźmy, jeśli masz zamiar jechać — rzekł Bili zmierzając do
drzwi. Nawet jednego spojrzenia nie poświęcił żonie i dziecku. Wyszedł,
siatkowe drzwi trzasnęły i po chwili rozległ się warkot silnika.
    Nie mogłem się oderwać od Chile Willow. Później się dowiedzia-
łem, że między dwojgiem ludzi może istnieć „pociąg" i co to oznacza;
ojciec opowiedział mi o ptaszkach i pszczołach, ale oczywiście do tego
czasu usłyszałem już wszystko od kolegów ze szkoły. Na razie jednak
znałem tylko tęsknotę: marzyłem o tym, żeby być starszy, wyższy,
248

silniejszy i przystojniejszy i móc całować te cudowne usta. Chciałem
cofnąć czas do momentu, gdy nie miała jeszcze w ramionach dziecka
Billa. Teraz pragnąłem jej powiedzieć: Powinnaś była na mnie zaczekać.
    —	Wracaj do domu, na swoje miejsce, chłopcze. — Pani Purcell
przestała ruszać drutami i przyjrzała mi się uważnie. Ciekaw jestem, czy
domyśliła się, co mi chodzi po głowie.
    Już nigdy nie postawię nogi w tym domu. Nigdy więcej nie zobaczę
Chile Willow. Wiedziałem o tym i napawałem się jej widokiem, póki
jeszcze mogłem.
Bili oparł się na klaksonie. Bubba znów zaczął płakać.
    —	Dziękuję ci — powiedziałem do Chile, wziąłem mokrą koszulę
i wyszedłem na słońce.
    Ciężarówka pomalowana była zgniłozieloną farbą, boki miała po-
wgniatane i cała chyliła się w lewo. Przy wstecznym lusterku dyndały
dwie czerwone pluszowe kostki. Wspiąłem się na fotel pasażera i jakaś
sprężyna dziobnęła mnie w pupę. Na podłodze stała skrzynka z narzędziami
i poniewierały się kłębki drutu. Okna były otwarte, a mimo to w kabinie
unosił się mdlący, słodkawy odór potu, który później zaczął mi się
kojarzyć ze skrajną nędzą. Obejrzałem się w stronę drzwi. Wyszła z nich
Chile z dzieckiem na ręku.
—	Kup mu po drodze trochę mleka, Bili! — zawołała.
    Matka stanęła za nią w półmroku. Nagle zauważyłem podobieństwo
tych twarzy, chociaż jedna z nich została zniszczona przez upływ czasu
i zmienne koleje losu, a pewnie także przez rozczarowania i gorycz.
Miałem nadzieję, że Chile zostanie to oszczędzone. Miałem nadzieję, że
nigdy nie zapomni, gdzie jest klucz do szuflady, w której zamknęła swój
uśmiech.
—	No to cześć! — powiedziała do mnie.
    Pomachałem jej ręką. Bili ruszył z miejsca i na drodze dzielącej Chile
Willow i mnie zakłębił się kurz.
    Przejechaliśmy ponad milę, zanim wreszcie zaczęła się twarda
nawierzchnia. Bili milczał przez całą drogę. Wysadził mnie koło
stacji benzynowej na skraju terenów bazy. Kiedy wysiadałem, po-
wiedział:	^
—	Te, mały! Na przyszłość uważaj, gdzie leziesz!
Potem odjechał, a ja zostałem sam na gorącym asfalcie.
Ból jest niczym dla takiego mężczyzny jak ja.
249
    
Właściciel stacji zaprowadził mnie do telefonu. Już miałem wrzucić
dziesiątkę z głową Merkurego do szpary w automacie, ale poczułem, że
nie mogę tego zrobić. Chile Willow wyjęła ją z własnej portmonetki. Nie
byłem w stanie rozstać się z tą monetą. Poprosiłem właściciela stacji, żeby
pożyczył mi na telefon, a mój tato odda mu pieniądze. „To nie bank"
— mruknął, ale wyjął z kasy dziesięć centów. Już po chwili moneta
toczyła się z brzękiem w głąb aparatu. Wykręciłem numer, a po drugim
sygnale telefon odebrała mama.
    Rodzice stawili się na miejscu w pół godziny. Spodziewałem się
najgorszego, ale mama wyściskała mnie tak, że o mało nie połamała mi
żeber, a uśmiechnięty od ucha do ucha tato klepnął mnie lekko w tył głowy
i od razu się zorientowałem, że jestem w nie lada łaskach. Po drodze do
domu dowiedziałem się, że Davy Ray i Ben dotarli razem do Zephyr około
siódmej rano i szeryf Amory słyszał już o tym, jak dwaj zamaskowani
mężczyźni kupili od Bigguna Blaylocka drewnianą skrzynkę z nieznaną
zawartością i jak Blaylockowie gonili nas po lesie.
—	Ci w maskach to pan Moultry i pan Hargison — powiedziałem.
Było mi trochę głupio, bo to pan Hargison ocalił nas z rąk Branlinów.
Mimo wszystko jednak szeryf powinien o tym wiedzieć.
    Minęliśmy bazę lotniczą — pasy startowe, hangary i budynki otoczone
wysoką siatką zwieńczoną drutem kolczastym. Dalej ciągnęła się leśna
droga, z której skręcało się do domu sprzedajnych dziewczyn. Kiedy
przejeżdżaliśmy obok Jeziora Saksońskiego, ojciec prawie niezauważalnie
zwolnił, ale nawet na nie nie spojrzał. Miejsce, gdzie widziałem postać
w łopoczącym płaszczu, zniknęło w bujnych zaroślach. Gdy tylko jezioro
zostało za nami, tato znów dodał gazu.
    W domu wszyscy koło mnie skakali. Dostałem wielką michę
czekoladowych lodów i tyle ciasteczek, ile byłem w stanie zjeść. Tato co
drugie słowo mówił do mnie „chłopie" i „wspólniku". Nawet Zbój
o mało nie zlizał mi skóry z twarzy. Cudem ocalony, powróciłem z dziczy
cały i zdrów.
    Oczywiście rodzice chcieli usłyszeć o mojej przygodzie i musiałem im
opowiedzieć o dziewczynie, która opatrzyła mi rany. Powiedziałem im,
jak się nazywa, że ma szesnaście lat i jest śliczna jak Kopciuszek z filmu
Walta Disneya.
    —	Zdaje się, że wpadła ci w oko, co, wspólniku? — Tato mrugnął do
mamy, a ja rzekłem na to:	^
250

—	A tam, akurat mam czas zajmować się dorosłymi babami!
Ale zasnąłem na kanapie ściskając w dłoni dziesięć centów.
Jeszcze przed zachodem słońca w sobotę wpadł do nas szeryf Amory.
Widział się już z Davym Rayem i Benem; teraz na mnie przyszła kolej
składać zeznania. Usiedliśmy na ganku. Zbój ułożył się pod moim
krzesłem i od czasu do czasu podnosił głowę, żeby liznąć mnie w rękę.
W oddali, wśród ciemniejących chmur, dudnił grzmot. Szeryf wysłuchał
mojej opowieści o drewnianej skrzynce, a kiedy oznajmiłem, że
zamaskowanymi mężczyznami byli pan Moultry i pan Hargison, zapytał:
—	Dlaczego sądzisz, że to oni, skoro nie widziałeś ich twarzy?
    — Dlatego, że Biggun Blaylock nazwał tego grubego Dick, a oprócz
tego widziałem niedopałek cygara, które wyrzucił pan Hargison. Było
takie, jakie zawsze pali, z białym plastikowym ustnikiem.
    — Rozumiem — pokiwał głową. Jego końska twarz nie zdradzała
żadnych emocji. — Ale zapewne wielu ludzi w okolicy pali takie cygara.
A to, że Biggun Blaylock zwrócił się do kogoś po imieniu, nie oznacza
jeszcze, że był to Dick Moultry.
— To byli oni — powiedziałem. — Jeden i drugi.
    — Davy Ray i Ben mówili mi, że nie rozpoznali zamaskowanych
mężczyzn.
— Może oni ich nie rozpoznali, proszę pana, ale ja tak.
    — No, dobrze. Sprawdzę, gdzie Dick i Gerald byli wczoraj wieczorem
około jedenastej. Pytałem Davy'ego i Bena, czy mogliby mnie zaprowadzić
w tamto miejsce, ale twierdzą, że już tam nie trafią. A ty?
— Nie, proszę pana. Wiem tylko, że było to koło leśnej przecinki.
    — Mhm. Problem polega na tym, że na wzgórzach krzyżuje się
mnóstwo przecinek i starych dróg, którymi zwożono drewno. Nie widziałeś
przypadkiem, co było w tej skrzynce?
    — Nie, proszę pana. W każdym razie pan Hargison powiedział, że
dzięki niej jacyś ludzie będą stepować w piekle.
    Szeryf zmarszczył brwi. W jego czarnych oczach pojawiła się iskierka
zaciekawienia.
— Jak ci się zdaje, co miał na myśli?
    — Nie wiem. Ale Biggun Blaylock wie. Powiedział, że dorzucił im
jedną ekstra.
— Ale co?
— Tego też nie wiem. — Patrzyłem, jak błyskawica spływa z nieba
251

daleko na widnokręgu. — Może znajdzie pan Bigguna Blaylocka i jego
zapyta?
    — Biggun Blaylock — rzekł szeryf—jest niewidzialny. Często o nim
słyszę, wiem, co wyprawiają on i jego synowie, ale nigdy go nie widuję.
Sądzę, że ma kryjówkę gdzieś w lesie, być może w pobliżu miejsca, gdzie
się zapędziliście, chłopcy. — Amory też przyglądał się błyskawicy. Splótł
ręce na kolanach i kręcił kciukami. — Gdybym kiedykolwiek złapał
któregoś z jego synów na gorącym uczynku, może udałoby mi się go
stamtąd wykurzyć. Tylko że prawdę mówiąc, Cory, urząd szeryfa w Zephyr
jest jednoosobowy. Nie dostaję od hrabstwa zawrotnych sum. Kurczę
— uśmiechnął się blado — mam tę posadę, bo nikt inny jej nie chce. Moja
żona przez cały czas suszy mi głowę, że powinienem ją rzucić i zająć się
jak dawniej malowaniem domów. No cóż — wzruszył ramionami,
odganiając od siebie tę myśl —tutejsi ludzie generalnie boją się Blaylocków.
Zwłaszcza Bigguna. Wątpię, czy udałoby mi się skrzyknąć więcej niż
pięciu do obławy. A zanim byśmy go znaleźli — zakładając, że w ogóle go
znajdziemy — na długo naprzód wiedziałby, że się zbliżamy. Rozumiesz,
w czym problem, Cory?
— Tak, proszę pana. Blaylockowie stoją ponad prawem.
    — Nie ponad — poprawił mnie. — Po prostu nie cofną się przed
niczym, żeby je ominąć.
Zanosiło się na burzę. Wiatr szumiał w gałęziach drzew. Zbój podniósł
nos i zaczął węszyć.
Szeryf Amory wstał.
—	Pójdę już — powiedział. — Dziękuję za pomoc.
    W zmierzchającym świetle wydawał się stary i zmęczony; nawet
ramiona miał trochę przygarbione. Zawołał „do widzenia" do mamy i taty
przez siatkowe drzwi, a tato wyszedł na ganek żeby go odprowadzić.
—	Uważaj na siebie, Cory — rzekł: mi na odchodnym.
Zostałem na ganku głaszcząc Zbója, podczas gdy szeryf jeszcze przez
kilka minut rozmawiał z ojcem przy samochodzie. Potem szeryf odjechał,
a tato wrócił na ganek i teraz on wydał mi się zgnębiony.
    —	Chodź, wspólniku — powiedział otwierając przede mną siatkowe
drzwi. — Zaraz lunie.
    Nocą wył wicher. Deszcz walił o ziemię, a na niebie nieustannie
widniał pospieszny szlak błyskawicy, jak gdyby ktoś przejechał palcem
nad moim rodzinnym miastem.
252
    
Tej nocy po raz pierwszy śniły mi się cztery czarne dziewczynki
w świątecznych sukienkach i wypolerowanych bucikach. Stały pod
bezlistnym drzewem i raz po raz wołały mnie po imieniu.
9. Lato się kończy
    Sierpień umierał, a z nim lato. Przed nami, w pozłacanej otoczce
jesieni, rozciągały się dni szkolnej reguły.
    Tuż przed końcem lata wydarzyło się jeszcze parę rzeczy. Między
innymi dowiedziałem się, że szeryf rzeczywiście złożył wizytę panu
Hargisonowi i panu Moultry'emu. Ich żony zakomunikowały mu, że owej
nocy obaj panowie byli w domu i nawet nie wyściubili nosa za próg.
Szeryf nie był w stanie zrobić nic więcej; ostatecznie nie widziałem twarzy
dwóch mężczyzn, którzy odebrali od Bigguna Blaylocka drewnianą skrzynkę.
    Znalazłem w skrzynce wrześniowy numer „Słynnych potworów". Na
kopercie z moim nazwiskiem rozmazana była długa zielona smuga flegmy.
Pewnego ranka mama odebrała telefon i zawołała:
— Cory! To do ciebie!
    Podszedłem do aparatu. Po drugiej stronie usłyszałem panią Evelyn
Prathmore, która poinformowała mnie, że zdobyłem trzecie miejsce
w kategorii nowel w konkursie literackim Rady do Spraw Kultury Miasta
Zephyr. Dowiedziałem się, że mam otrzymać plakietkę z moim nazwiskiem.
Czy zechciałbym łaskawie przygotować się do odczytania swojej noweli
podczas spotkania w bibliotece w drugą sobotę września?
    Byłem oszołomiony. Wyjąkałem, że tak. Kiedy tylko odłożyłem
słuchawkę, ogarnęła mnie najpierw radość, która omal nie wyrwała mnie
z kapci i nie uniosła w powietrze, a zaraz po niej fala strachu, która
natychmiast przybiła mnie z powrotem do podłogi. Przeczytać opowiadanie?
Na głos? Przed salą pełną ludzi, których prawie nie znam?
253
    
Mama zdołała mnie uspokoić. Był to jeden z jej domowych obowiązków
i wykonywała go bez zarzutu. Powiedziała mi, że mam mnóstwo czasu na
próby i że mało nie pęknie, taka jest ze mnie dumna. Zadzwoniła do taty
do mleczarni, a on obiecał, że przywiezie do domu dwie butelki zimnej
czekolady. Kiedy ja z kolei zadzwoniłem do Johnny'ego, Davy'ego Raya
i Bena, żeby podzielić się z nimi wielką nowiną, wszyscy byli zachwyceni,
złożyli mi gratulacje i natychmiast zaczęli podsycać rodzący się we mnie
strach, z ubolewaniem komentując fakt, iż mam odczytać swoje dzieło na
głos. „A co będzie, jeśli zepsuje ci się zamek w spodniach i sam się
rozepnie?" — spytał Davy Ray. „A co będzie, jeśli zaczniesz się trząść,
i to tak bardzo, że nie będziesz mógł utrzymać kartek?" — spytał Ben. „A
co będzie, jeśli otworzysz usta i nie będziesz w stanie wydobyć z nich
głosu?" — spytał Johnny.
Przyjaciele! Ci to wiedzą, jak strącić człowieka z piedestału, prawda?
    Pewnego jasnego popołudnia na trzy dni przed rozpoczęciem roku
szkolnego, kiedy chłodny wiatr przeganiał po niebie pierzaste chmury,
pojechaliśmy na rowerach na boisko, zabierając ze sobą przywiązane do
kierownicy rękawice do baseballu. Zajęliśmy pozycje wokół wyznaczonego
rombu, który już zaczynał zarastać. Na tablicy wyników widniał dowód,
że drużyna młodzików nie była samotna w swych cierpieniach: Przepiórki,
ekipa naszych seniorów, przegrały pięć do kółka z Myśliwcami — drużyną 
bazy lotniczej Robbins. Kałuże cienia zbierały się wokół naszych stóp,
podczas gdy my przerzucaliśmy piłkę tam i z powrotem, rozmawiając
z odrobiną smutku o mijającym lecie. W głębi serc podniecała nas myśl
o nowym roku szkolnym. Przychodzi taki moment, gdy wolność staje się...
hm, zbyt swobodna. Byliśmy gotowi dać się ująć w ryzy, by następnego]
lata móc znowu fruwać.
    Rzucaliśmy szybkie i podkręcone, wysokie i niskie. Ben rzucał najlepsze]
„płaszczki", jakie w życiu widziałem, a Johnny potrafił je odbić na moment
przedtem, nim uderzyły w rękawicę. Szkoda tylko, że każdy z nas był królem]
autu, No cóż* zawsze można mieć nadzieję na następny sezon.
Pociliśmy się takmoże przez czterdzieści minut, kiedy Davy Ray rzekł:]
— Hej, patrzcie, kto idzie!
    Spojrzeliśmy. Przez łan zielska brnął ku nam Nemo Curliss z rękami
wbitymi w kieszenie. Nadal był chudy jak grochowa tyczka, a skórę miał
wciąż białą jak serwetka. Bez wątpienia należało tu przypisać zasługę jego|
mamie.
254
— 
Cześć! — powitałem go.
— Siemasz, Nemo! — zawołał Davy. — Chodź nam trochę porzucać.
   — O, fajnie — skwitował to Johnny, wspominając obolałą dłoń.
— Może tym razem Ben będzie łapał?
    Nemo potrząsnął głową i spuścił ją jeszcze niżej. Maszerował przez
boisko, minął Johnny'ego i Bena, aż w końcu dotarł do mnie na ostatnią
bazę. Kiedy się zatrzymał i wreszcie podniósł głowę, zorientowałem się,
że przed chwilą płakał. Zza grubych szkieł widać było czerwone, opuchnięte
oczy, a na policzkach błyszczały mu ślady łez.
— Co się stało? — zaniepokoiłem się. — Ktoś ci dokuczył?
— Nie — bąknął. — Ja... ja...
Davy Ray podszedł do nas, trzymając w ręku piłkę.
— O co chodzi? Nemo, ty płaczesz?
   — Ja... — Nemo zdławił ciche miauknięcie. Próbował nad sobą
zapanować,  ale przerastało  to jego  siły. — Muszę jechać — wy-
szlochał.
— Jechać? — Zmarszczyłem brwi. — Dokąd?
   — Daleko. Po proftu... — Nemo machnął chudym ramieniem — po
proftu wyjeżdżam.
    Ben i Johnny też przyszli na ostatnią bazę. Otoczyliśmy go kręgiem,
a Nemo płakał, ocierając zasmarkany nos. Ben nie mógł na to patrzeć;
odszedł o parę kroków i zaczął kopać jakiś kamień.
   — Byłem u ciebie w domu, żeby ci powiedzieć, a twoja mama
powiedziała, że jefteś tutaj —wyjaśnił Nemo. —Chciałem, żebyś wiedział...
— Ale gdzie musisz jechać? Z wizytą do kogoś? — spytałem.
   — Nie... — Łzy od nowa popłynęły mu po twarzy. To naprawdę był
straszny widok. — Wyprowadzamy się, Cory.
— Wyprowadzacie się? Dokąd?
— Nie wiem. Gdzieś daleko.
   — Rany — rzekł Johnny. —- Mieszkałeś sobie w Zephyr raptem przez
jedno lato!
   — Mieliśmy nadzieję, że w przyszłym roku będziesz grał w naszej
drużynie! — zawołał Davy.
— Właśnie — dodałem. — I że będziesz chodził z nami do szkoły.
   — Nie. — Nemo potrząsał głową; w jego zapuchniętych oczach
malowała się rozpacz. — Nie mogę. Musimy się przeprowadzić. Jutro
wyjeżdżamy.
255
— 
Jutro? Dlaczego tak szybko?
    — Mama tak powiedziała. Mufimy jechać. Żeby tato mógł fprzedać
trochę koszul.
    Koszule. No tak, racja, koszule. Nikt w Zephyr nie nosił białych koszul
szytych na miarę. Wątpię, czy ktokolwiek w miastach, do których pan
Curliss zabierał żonę, syna i próbki tkanin, nosił takie koszule. Czy
w ogóle ktokolwiek je nosił.
    —	Nie mogę... — Nemo spojrzał na mnie, a na widok jego cierpienia
zabolało mnie serce. — Nigdy nie mogę się z nikim zaprzyjaźnić — rzekł.
—	Bo... zawsze się wyprowadzamy.
    —	Tak mi przykro, Nemo — powiedziałem.  — Naprawdę mi
przykro. Wiele bym  dał za to,  żebyście nie musieli wyjeżdżać.
—	Wiedziony  odruchem,  wyjąłem  baseballową piłkę  z  rękawicy
i podałem mu ją. •— Masz. Zatrzymaj ją na pamiątkę po kumplach
z Zephyr. Dobrze?
    Nemo zawahał się. Potem wyciągnął tę swoją cudowną rękę i mocno
oplótł piłkę palcami; przyjął ją. W tym momencie Johnny naprawdę
pokazał klasę: piłka była jego własnością, ale nie pisnął ani słowa.
    Nemo zaczął obracać piłkę w dłoniach; widziałem, jak czerwony szew
odbija się w jego okularach. Spojrzał na nią, jak gdyby wpatrywał się
w czarodziejską kulę.
    —	Chciałbym tu zoftać — rzekł cicho i pociągnął nosem, z którego
nadal ciekło. — Chciałbym tu zoftać, chodzić do szkoły i mieć przyjaciół.
—	Spojrzał na mnie. — Po profra chciałbym być taki jak wszyfcy. Tak
bardzo chciałbym tu zoftać.
    —	Może kiedyś tu wrócisz — próbował go pocieszyć Johnny, ale była
to nieudana próba. — Może kiedyś...
    —	Nie — przerwał mu Nemo. — Nigdy nie wrócę. Nigdy, nawet na
jeden dzień. — Odwrócił głowę w stronę domu, który wkrótce mieli
opuścić. Łza spłynęła mu po twarzy i zawisła na brodzie. — Mama mówi,
że tato musi fprzedawać koszule, żebyśmy mieli pieniądze. Czafem,
w nocy krzyczy na niego i nazywa go leniem, i mówi, że gdyby miała|
rozum, nigdy by za niego nie wyszła. A on powtarza: W naftępnym]
mieście. W naftępnym mieście nam się poszczęści. — Twarz Nemo
odwróciła się ku mnie i w tej samej chwili zaszła na niej zmiana. Wciąż 
płakał, ale w oczach miał tyle gniewu, że musiałem cofnąć się o krok
przed jego żarem. — Nigdy nie będzie naftępnego miafta — powiedział.
256

— Będziemy się tak ftale przenosić; mama zawsze będzie krzyczeć, a tato
będzie jej obiecywać naftępne miafto. Ale to będzie kłamftwo.
    Nemo umilkł, ale jego gniew prawie krzyczał. Palce zacisnęły się na
piłce, aż zbielały w nich kostki, oczy zapatrzyły się w pustkę.
— Będzie nam cię brakować, Nemo — powiedziałem.
— Pewno — dodał Johnny. — Jesteś w porządku.
    — Kiedyś sam staniesz na górce — zapewnił go Davy. — A kiedy już
się tam znajdziesz, pokażesz im, co potrafisz. Słyszysz?
    — Tak — odparł Nemo bez większego przekonania. — Szkoda, że
muszę... — urwał. Nie było sensu o tym mówić; był małym chłopcem
i musiał jechać.
    Nemo ruszył przez boisko w stronę domu, ściskając w dłoni baseballową
piłkę.
—	Cześć! — zawołałem do niego, ale nie odpowiedział.
Wyobrażałem sobie, jak musi wyglądać jego życie: nie pozwalano mu
uprawiać sportu, do którego przejawiał wrodzone zdolności; zamykano go
w kolejnych domach w zmieniających się miastach, w których zatrzymywał
się wystarczająco długo, by znosić poniżenie i razy, ale nigdy nie dość
długo, by chłopcy zdążyli się dowiedzieć, kto i co kryje się za tą
przezroczystą skórą, sepleniącym językiem i grubymi szkłami. Ja nie
potrafiłbym ścierpieć takiej męki.
Nemo krzyknął.
    Krzyk wydobył się z niego z taką siłą, że wszyscy podskoczyliśmy.
Potem zmienił się, przeszedł w jęk, który wznosił się coraz wyżej, tęskny
i bolesny. I wtedy Nemo się odwrócił — najpierw ramiona i głowa,
później dopiero biodra; zobaczyłem, że ma zęby zaciśnięte, a w szeroko
otwartych oczach płonie wściekłość. Jego prawe ramię śmignęło tak
szybko, że wzrok za nim nie nadążał, kręgosłup naprężył się jak bicz,
a piłka poleciała niemal pionowo w niebo.
    Widziałem, jak wzlatuje. Widziałem, jak wznosi się coraz wyżej.
Widziałem, jak staje się małą ciemną kropką. Potem pochłonęło ją słońce.
    Nemo opadł na kolana. Ten krzyk i rzut wyssały z niego wszystkie siły.
Powoli zamrugał powiekami. Nawet okulary miał przekrzywione na nosie.
— Łap ją! — Davy zmrużył oczy. — Zaraz spadnie!
— Gdzie? — Johnny uniósł rękawicę.
    —	Gdzie ona jest? — spytałem i odsunąłem się nieco w bok, usiłując
dojrzeć cokolwiek w blasku słońca.
257

Ben też patrzył w niebo. Rękawica zwisała mu bezwładnie u boku.
—	Ona zniknęła — rzekł cicho.
Czekaliśmy, przeszukując wzrokiem nieboskłon.
Czekaliśmy, trzymając rękawice w pogotowiu.
Czekaliśmy.
    Spojrzałem na Nemo. Pozbierał się z ziemi i właśnie szedł do domu.
Jego krok nie był ani wolny, ani szybki, po prostu zrezygnowany.
Wiedział, co czeka go w następnym i każdym innym mieście.
—	Nemo! — zawołałem za nim.
Szedł dalej. Nawet się nie obejrzał.
Czekaliśmy, aż spadnie piłka.
    Po chwili usiedliśmy wszyscy w czerwonym kurzu. Nie odrywaliśmy
wzroku od nieba, po którym szybowały postrzępione chmury, a słońce
zaczynało się już chylić ku zachodowi.
Nikt nic nie mówił. Nikt nie wiedział, co powiedzieć.
    Kilka dni później Ben wysunął hipotezę, że wiatr zwiał piłkę do rzeki.
Johnny twierdził, że wpadła w stado ptaków, które zbiły ją z kursu. Davy
Ray był zdania, że piłka miała jakąś fabryczną wadę: rozpadła się na
kawałki tam w górze, a my nie zauważyliśmy, jak strzępy skóry i rozwleczona
wyściółka spadają z powrotem na ziemię.
A ja?
Ja po prostu wierzyłem.
    Zmierzch zastał nas na boisku. W końcu wdrapałem się na siodełko,
inni też wsiedli na swoje rowery i zostawiliśmy za sobą zarówno boisko,
jak i letnie marzenia. Nasze myśli zwróciły się już ku jesieni. Musiałem
wreszcie komuś powiedzieć o czterech czarnych dziewczynkach, które
nachodziły mnie we śnie; o ubranych w niedzielne sukienki dziewczynkach,
wołających do mnie spod bezlistnego drzewa. Musiałem przeczytać
opowiadanie o człowieku z Jeziora Saksońskiego przed salą pełną ludzi.
Musiałem wykoncypować, co było w skrzynce, którą Biggun Blaylock
sprzedał ciemną nocą za czterysta dolarów.
Musiałem pomóc tacie odzyskać spokój.
    Wszyscy czterej ruszyliśmy przed siebie. Wiatr wiał nam w plecy,
a przed nami rozpościerały się wszystkie drogi, wiodące ku przyszłości.

III
PŁONĄCA JESIEŃ

1. Kapelusz z zielonym piórkiem
—	Cory...
Udałem, że nie słyszę złowieszczego szeptu.
—	Cory...
    Nie miałem najmniejszego zamiaru odwracać się. Panna Judith Harper
— znana także jako Harpia, Włosiennica, albo Stara Kobza — demonstrowała
właśnie na tablicy dzielenie ułamków. Arytmetyka zawsze stanowiła dla
mnie wyprawę w Strefę Zmierzchu, ale dzielenie ułamków przypominało
niesamowitą podróż w piąty wymiar.
    —	Cory... — za moimi plecami ponownie rozległ się szept. — Mam
na palcu wielką zieloną kozę!
O Boże — pomyślałem — tym razem mogłeś mi tego oszczędzić!
    —	Jeśli się nie odwrócisz i nie uśmiechniesz się do mnie, przylepię ci
ją do karku.
    Od czterech dni chodziliśmy do szkoły. Już pierwszego dnia zrozumiałem,
że ten rok będzie długi i ciężki, bo jakiś kretyn orzekł, że Diablica jest „wybitnie
uzdolniona" i promował ją od razu o dwie klasy wyżej. Panna Harper
wymyśliła natomiast, że trzeba nas porozsadzać—chłopców i dziewczynki na
przemian — skutkiem czego Diablica wylądowała w ławce tuż za mną.
    A najgorsze, wręcz najpotworniejsze było to, że — jak ze złośliwym
uśmieszkiem zdradził mi Davy Ray— Diablica zagięła na mnie parol, i to
tak potężny, jak wielki rogaty księżyc.
—	Cory! — Tym razem jej głos stanowczo domagał się uwagi.
Musiałem się odwrócić. Ostatnim razem, kiedy tego nie zrobiłem,
rozsmarowała mi na szyi smugę śliny w kształcie serduszka.
    Brenda Sutley wyszczerzyła zęby w uśmiechu. Tłuste rude włosy
zwisały jej w wątłych strączkach, a rozbiegane oczka skrzyły się złośliwą
261

uciechą. Podniosła do góry palec wskazujący z żałobą za paznokciem, ale
na szczęście bez kozy.
— Nabrałam cię — szepnęła.
    — Cory Jay Mackenson! — ryknęła Kobza. — W tej chwili obróć się
do tablicy!
    Obróciłem się jak smagnięty biczem. Słyszałem wokół śmiech zdrajców,
którzy wiedzieli, że Harpia nie zadowoli się tym dowodem szacunku.
    —	Domyślam się, że wiesz już wszystko o dzieleniu ułamków,
nieprawdaż? — zapytała opierając dłonie na biodrach, szerokich jak czołg
Pattona. — Wobec tego bądź tak dobry, podejdź tu i pokaż nam, jak to się
robi! — Wyciągnęła w moją stronę przeklętą żółtą kredę.
    Jeżeli kiedykolwiek zostanę skazany na śmierć, marsz na krzesło
elektryczne nie będzie gorszym przeżyciem niż droga z ławki do panny
Harper po kredę, a potem do tablicy.
    —	Dobrze — powiedziała, kiedy skuliłem się przed tablicą jak zbity
pies. — Zapisz następujące ułamki. — Po czym wyszczekała szereg liczb.
    Gdy je zapisywałem, złamała mi się kreda. Nelson Bitmer parsknął
śmiechem i w ciągu dwóch sekund stanął obok mnie jako towarzysz niedoli.
    Pojęliśmy jedno: panny Harper nie uda się nam pokonać frontalnym
atakiem. Nie zdołamy wedrzeć się na jej szańce i zakrzyknąć: „Wiktoria!"
nad porozrzucanymi podręcznikami do matmy. Będzie to powolna,
nieustępliwa partyzantka, mozolna praca, by poznać jej słaby punkt. Do tej
pory wszystkie dzieciaki już wiedziały, że każdy nauczyciel ma jakiś czuły
punkt: niektórych doprowadzało do szału żucie gumy, inni wściekali się
słysząc chichoty za plecami, a jeszcze inni byli uczuleni na skrzypienie butów
na linoleum. Ataki kaszlu, ośle rżenie, salwy pochrząkiwań, ściekająca po
tablicy plwocina — oto był nasz arsenał w walce z faszystowską zgrają
belfrów. Kto wie? Może namówimy Diablicę, żeby przyniosła w pudełku po
butach jakieś zdechłe, śmierdzące zwierzątko albo tym swoim uzdolnionym
nosem nasmarkała na głowę pannie Harper, aż jej się loki rozkręcą.
    —	Źle! Źle! Źle! — huknęła na mnie Kobza, kiedy zakończyłem
nieśmiałą próbę podzielenia ułamków. — Siadaj i na przyszłość uważaj, ty
zakuta pało!
Czekały mnie ciężkie czasy między Diablicą a Kobzą.
    Kiedy o trzeciej zadzwonił dzwonek i wraz z Davym Rayem, Benem
i Johnnym skomentowaliśmy już wszystkie wydarzenia dnia, wsiadłem na
Rakietę i pod groźnym, ciemniejącym niebem ruszyłem do domu.
262

Mama właśnie czyściła piekarnik.
    —- Cory — odezwała się, kiedy wkroczyłem do kuchni z zamiarem
dokonania najazdu na słój z ciasteczkami — dziesięć minut temu dzwoniła
do ciebie jakaś pani z ratusza. Burmistrz Swope chce się z tobą widzieć.
    — Burmistrz Swope? — Zastygłem z ręką wyciągniętą po „Lornę
Doone". — Po co?
    — Nie mówiła po co; powiedziała tylko, że to ważne. — Mama
zerknęła w okno. — Będzie burza. Zaczekaj godzinę, to ojciec cię podwiezie.
    Ciekawość nie dawała mi spokoju. Czego mógł ode mnie chcieć
burmistrz Swope? Kiedy mama wróciła do mycia kuchenki, wyjrzałem
przez okno i oceniłem zbierające się chmury.
—	Chyba dojadę, zanim zacznie padać — powiedziałem.
    Mama wyjęła głowę z piekarnika, ponownie spojrzała w okno
i zmarszczyła brwi.
— No, nie wiem. Może cię złapać po drodze.
— Nic mi nie będzie. — Wzruszyłem ramionami.
    Zawahała się; jej nerwowa natura dawała o sobie znać. Chociaż muszę
przyznać, że od czasu pamiętnej wycieczki mama czyniła nadludzkie
wysiłki, żeby za bardzo się o mnie nie martwić. Co prawda zgubiłem się,
ale przecież dowiodłem, że potrafię sobie poradzić w trudnej sytuacji.
W końcu powiedziała:
—	No, to jedź.
Wziąłem dwa herbatniki i wyszedłem na ganek.
— Jeżeli zacznie lać, zostań w ratuszu! — zawołała za mną. — Słyszysz?
    — Słyszę! — odkrzyknąłem, wskoczyłem na rower i odjechałem,
chrupiąc „Lornę Doone".
    Niedaleko od domu Rakieta nagle zadrżała i poczułem, że kierownica
szarpnęła w lewo. Zobaczyłem przed sobą Branlinów na bliźniaczych
czarnych rowerach, ale ponieważ jechali w tym samym kierunku, żaden
mnie nie spostrzegł. Rakieta chciała jednak skręcić w lewo na najbliższym
skrzyżowaniu, więc idąc za jej mądrą radą, zdecydowałem się na objazd.
    Kiedy dotarłem do zbudowanego z ciemnej cegły gotyckiego ratusza
na końcu Merchants Street, w dali burczał już grzmot i nawet zaczęło
padać. Krople były chłodne; upalne letnie deszcze należały już do
przeszłości. Przykułem Rakietę łańcuchem do hydrantu przeciwpożarowego
i wszedłem do ratusza, który pachniał jak wilgotna piwnica. Tabliczka na
ścianie informowała, że gabinet burmistrza jest na pierwszym piętrze, więc
263

ruszyłem w górę szerokimi schodami, skąpanymi w widmowym,
przedburzowym świetle wpadającym przez wysokie okna. U szczytu
schodów na czarnej drewnianej poręczy przysiadły trzy rzeźbione chimery.
Pokryte łuską łapy miały podkurczone do góry, a szpony złożone na
piersiach. Sfatygowana flaga Konfederacji zdobiła ścianę nad zakurzonymi
gablotami, w których leżały nadgryzione przez mole piaskowe mundury.
Nad głową miałem ciemną szklaną kopułę, do której można się było
dostać tylko po drabinie. Odgłos grzmotu rezonował tam niczym w czaszy
dzwonu.
    Poszedłem długim korytarzem, wyłożonym linoleum w czarno-białe
kwadraty. Po obu jego stronach były biura: Biuro Zezwoleń, Okręgowy
Urząd Skarbowy, Wydział Spadkowy, Wydział Ruchu Drogowego i tym
podobne. We wszystkich pogaszono już światła. Zauważyłem ciemnowłosego
mężczyznę w niebieskozielonkawej muszce, który wyszedł zza oszklonych
drzwi z napisem „Oczyszczanie i konserwacja". Zamknął drzwi kluczem
z brzęczącego pęku i spojrzał na mnie.
— Czy mogę ci w czymś pomóc, młody człowieku? — zapytał.
— Miałem się zgłosić do pana burmistrza — odrzekłem.
    — Jego biuro jest na końcu korytarza. — Mężczyzna zerknął na
kieszonkowy zegarek. — Możliwe, że już poszedł do domu. Przeważnie
wychodzimy około wpół do czwartej.
—	Dziękuję panu — powiedziałem i poszedłem dalej.
Mężczyzna ruszył w stronę schodów, podzwaniając kluczami i gwiżdżąc
nie znaną mi melodyjkę.
    Minąłem pomieszczenia Rady Miejskiej i Biuro Sędziego — oba już
ciemne — i na końcu korytarza stanąłem przed solidnymi dębowymi
drzwiami z mosiężną tabliczką: „Biuro Burmistrza". Nie byłem pewien,
czy mam pukać, czy też nie, a nigdzie nie widziałem dzwonka. Przez kilka
sekund głowiłem się nad kwestią etykiety, podczas gdy na zewnątrz coraz
głośniej huczał grzmot. W końcu podniosłem zwiniętą dłoń i zastukałem.
    Po kilku sekundach drzwi się otworzyły i wyjrzała z nich kobieta
w okularach w rogowej oprawie. Pod górą spiętrzonych włosów stalowej
barwy jej twarz robiła wrażenie odłamka granitu — składała się wyłącznie
z ostrych krawędzi i urwisk. Brwi kobiety uniosły się pytająco.
— Ja... mam się spotkać z panem burmistrzem Swope'em—wyjaśniłem.
— Ach, to ty jesteś Cory Mackenson?
— Tak, proszę pani.
264
    
—	Wejdź — otworzyła drzwi nieco szerzej i prześlizgnąłem się obok
niej do środka, wdychając po drodze silny aromat fiołkowych perfum albo
może lakieru do włosów.
    Znalazłem się w wyłożonym czerwonym dywanem pokoju, w którym
mieściło się biurko, rząd krzeseł i stojak z gazetami. Zbrązowiały na
brzegach plan Zephyr zdobił jedną ze ścian. Na biurku piętrzył się
schludny stosik papierów; obok niego stały koszyki z przychodzącą
i wychodzącą pocztą oraz fotografie w ramkach, przedstawiające niemowlę
wtulone pomiędzy uśmiechniętą młodą kobietę a mężczyznę, a także
tabliczka, na której widniał napis: P. INEZ AXFORD, a poniżej
drobniejszymi literami: SEKRETARZ BURMISTRZA.
—	Proszę, usiądź na chwilkę.
    Pani Axford przeszła przez pokój do następnych drzwi. Zapukała
delikatnie i z drugiej strony doleciało niewyraźne „Słucham?". Sekretarka
otworzyła drzwi.
— Przyszedł ten chłopiec — powiedziała.
    — Dziękuję, Inez. —'- Usłyszałem skrzypienie krzesła. — Na dzisiaj to
już wszystko. Jeśli chcesz, możesz iść do domu.
— Mam go tu przysłać?
— Jeszcze dwie minutki i zaraz do niego wyjdę.
— Tak jest. Aha, czy podpisał pan to podanie o nowe światła drogowe?
    — Muszę się jeszcze nad nim zastanowić, Inez. Zabiorę się do tego
zaraz rano.
    — Dobrze, proszę pana. Wobec tego już pójdę. — Pani Axford
wycofała się z jaskini burmistrza, zamknęła drzwi i powiedziała do mnie:
— Pan burmistrz przyjmie cię za dwie minuty.
    W czasie gdy czekałem, pani Axford pozamykała szuflady, wyjęła
toporną brązową torebkę i poprawiła fotografie na biurku. Wepchnęła
sobie torebkę pod pachę, omiotła biuro przeciągłym spojrzeniem, aby się
upewnić, że wszystko jest na swoim miejscu, po czym wyszła, nie
zaszczyciwszy mnie ani jednym słowem.
    Czekałem. Grzmot rozległ się tuż nad moją głową i przetoczył się
ponad dachem ratusza. Posłyszałem bębnienie kropel deszczu — najpierw
powolne, później coraz bardziej natarczywe.
    Drzwi gabinetu otworzyły się i pojawił się w nich burmistrz Swope.
Miał na sobie spodnie na szelkach w czerwone paski, a rękawy błękitnej
koszuli z białym monogramem na kieszonce podwinął do łokci.
265

—	Cory   — Uśmiechnął się. — Wejdź, musimy porozmawiać.
Nie wiedziałem, jak mam to rozumieć. Znałem burmistrza z widzenia,
ale nigdy dotąd z nim nie rozmawiałem. Teraz stał przede mną z uśmiechem
i zapraszał mnie do swojego gabinetu! Chłopcy na pewno nie będą chcieli
w to uwierzyć, podobnie jak nie uwierzyli, że wsadziłem Staremu
Mojżeszowi miotłę do paszczy.
—	Wchodź, wchodź — ponaglił mnie burmistrz.
    Wszedłem do gabinetu. Wszystko było tu z ciemnego połyskliwego
drewna. W powietrzu unosił się zapach tytoniu fajkowego. Biurko wydawało
się wielkie jak pokład lotniskowca. Szafy były pełne grubych ksiąg
w skórzanych oprawach. Miałem wrażenie, że nikt ich nie czyta, bo
w żadnej nie było zakładki. Na olbrzymim perskim dywanie przed
biurkiem stały dwa potężne krzesła obite czarną skórą. Z okien roztaczał
się widok na Merchants Street, ale teraz przesłaniały go cieknące po
szybach strugi deszczu.
    Burmistrz zamknął drzwi. Siwe włosy zaczesane miał gładko do tyłu
nad łysiejącym czołem, a jego chabrowe oczy przybrały nader przyjacielski
wyraz.
— Usiądź, Cory — powiedział.
Zawahałem się.
— Na którym chcesz — dodał.
    Wybrałem krzesło po jego lewej stronie. Skórzane obicie cmoknęło,
kiedy na nim usiadłem. Burmistrz Swope usadowił się w swoim własnym
fotelu z toczonymi poręczami. Na blacie biurka stał telefon, obciągnięty
skórą kubek pełen piór, puszka tytoniu „Field and Stream" i stojak
mieszczący cztery fajki. Jedna z nich była biała i miała wyrzeźbioną na
główce twarz brodatego mężczyzny.
    — Zrobiło się trochę mokro, prawda? — zagaił burmistrz splatając
razem palce.  Znów  się uśmiechnął i z bliska  zobaczyłem,  że ma
pożółkłe zęby.
— Tak, proszę pana.
    — No cóż, rolnicy na pewno się cieszą. Byleśmy tylko nie mieli
następnej powodzi, hę?
—	O tak, proszę pana.
Burmistrz Swope odchrząknął.
— Rodzice czekają na ciebie? — zapytał.
—	Nie, proszę pana. Przyjechałem na rowerze.
266
— 
Na Boga, przemokniesz do nitki wracając do domu.
— Nic nie szkodzi.
    — Bylebyś tylko — powiedział — nie miał po drodze jakiejś kraksy.
Wiesz, w takiej ulewie może cię potrącić samochód albo koło wpadnie
w jakąś rozpadlinę i... — Uśmiech zniknął mu z twarzy, lecz po chwili
powrócił. — Hm, to byłoby paskudnie — dokończył.
— To prawda, proszę pana.
—	Pewnie się zastanawiasz, dlaczego chciałem się z tobą zobaczyć?
Skinąłem głową.
    — Czy wiesz, że byłem w komisji, która oceniała prace nadesłane na
konkurs? Podobało mi się twoje opowiadanie. O tak, zasłużyło na nagrodę.
— Burmistrz wyjął ze stojaka fajkę z korzenia wrzośca i otworzył puszkę
z tytoniem. — Jeszcze jak zasłużyło! Jesteś jak dotąd najmłodszą osobą,
która zdobyła wyróżnienie w konkursie. — Patrzyłem, jak palce burmistrza
zaczynają napełniać fajkę okruchami tytoniu. — Sprawdziłem w rejestrach.
Co więcej, jesteś dużo młodszy od pozostałych. Masz powód do dumy.
I twoi rodzice też.
— Chyba tak...
    — O, nie musisz być taki skromny, Cory! Ja w twoim wieku nie
umiałem tak pisać. Byłem dobry z matematyki, ale angielski nie był moją
mocną stroną. — Burmistrz wyjął z kieszeni pudełko zapałek, potarł jedną
i przytknął do tytoniu w fajce. Z ust wykwitł mu obłoczek błękitnego
dymu. — Masz bogatą wyobraźnię — ciągnął. — Bardzo mi się podobał
ten fragment, w którym piszesz, że zobaczyłeś postać w lesie za drogą.
Skąd ci to przyszło do głowy?
    — Tak naprawdę... — „było" zamierzałem dodać. Ale zanim zdążyłem
to uczynić, rozległo się pukanie i do gabinetu zajrzała pani Axford.
    — Można? — zapytała. — Jezu, jak leje! Nie zdołałam nawet dojść
do samochodu, a wczoraj byłam u fryzjera! Czy ma pan może jakiś zbędny
parasol?
— Chyba tak, Inez. Zajrzyj do szafy.
Pani Axford otworzyła szafę i zaczęła w niej szperać.
— Powinien być w kącie — zapewnił ją pan Swope.
    — Bardzo dziwnie tu pachnie — orzekła pani Axford. — Chyba coś
spleśniało.
— Mhm, będę musiał kiedyś posprzątać — rzekł burmistrz.
Pani Axford wynurzyła się z szafy, dzierżąc parasol. Nos miała
267

zmarszczony, a w drugiej ręce trzymała dwie sztuki odzieży pokryte
białym nalotem.
—	Proszę spojrzeć! — powiedziała. — Grzyby już na tym rosną.
Serce podskoczyło mi do gardła.
    Wyciągając przed siebie ręce, pani Axford pokazywała burmistrzowi
płaszcz przeciwdeszczowy i kapelusz, który wyglądał jak gdyby przeszedł
przez pralkę i wyżymaczkę.
    Wstążkę sfatygowanego kapelusza zdobił srebrny dysk i pęk zmiętych
zielonych piórek.
    — Fuj! Niech pan tylko powącha! — Pani Axford zrobiła minę, na
widok której nawet zegar by się zatrzymał. — Po co pan trzyma te świństwa!
    — To mój ulubiony kapelusz. To znaczy... był ulubiony. Zniszczyłem
go w noc powodzi, ale myślę, że da się go jakoś naprawić. A ten płaszcz
noszę od piętnastu lat.
    — Nic dziwnego, że nie pozwala mi pan sprzątać w swojej szafie! Co
jeszcze pan tam ma?
    — Nic, co by cię mogło zainteresować. No, już, uciekaj! Leroy czeka
na ciebie w domu!
— Mam zabrać te śmieci i wyrzucić po drodze?
    — Nie, na Boga! — obruszył się burmistrz. — Włóż je z powrotem
i zamknij drzwi!
    — Słowo daję — mruknęła pani Axford wkładając do szafy sztuki
odzieży — wy mężczyźni jesteście gorsi niż dzieci! Przywiązujecie się do
starych szmat jak do ulubionych zabawek! — Zamknęła z trzaskiem drzwi
szafy. — Jak pan sobie życzy. Nawet na zewnątrz czuć pleśń.
— Nic nie szkodzi, Inez. Jedź do domu, tylko uważaj na drodze!
    — Naturalnie. — Pani Axford obrzuciła mnie szybkim spojrzeniem
i wymaszerowała z biura, uzbrojona w parasol.
    Podczas całej tej wymiany zdań chyba w ogóle nie oddychałem. Teraz
wreszcie wciągnąłem powietrze i aż zadygotałem, kiedy zapiekło mnie
w płucach.
    — No, Cory — podjął burmistrz Swope — na czym to stanęliśmy?
A tak, na tym mężczyźnie w lesie. Skąd przyszedł ci do głowy ten pomysł?
— Ja... eee...
    Kapelusz z zielonym piórkiem znajdował się w szafie o dziesięć stóp
ode mnie. To burmistrz miał go na sobie tej nocy, gdy fale powodzi szalały
na ulicach Bruton.
268
    — 
Ja... nigdy nie twierdziłem, że to był mężczyzna — wyjąkałem.
— Napisałem tylko, że ktoś tam stał.
    — No cóż, to był niezły chwyt. Założę się, że przeżyłeś ekscytujące
chwile tamtego ranka, nieprawdaż?
    Burmistrz sięgnął do drugiej kieszeni, a gdy jego dłoń pojawiła się
z powrotem, zobaczyłem w niej małe srebrzyste ostrze.
    To był ten sam nóż, który widziałem owej nocy, gdy tak się bałem, że
nieznajomy podkradnie się do mego ojca i dźgnie go w plecy, aby pozbyć
się świadka wypadku nad Jeziorem Saksońskim.
    — Chciałbym umieć tak pisać. — Pan Swope odwrócił nożyk. Na
jego końcu znajdował się niewielki płaski kawałek metalu, którym
przyklepał żarzący się tytoń. — Zawsze lubiłem opowieści z dreszczykiem.
— Ja też — wychrypiałem.
    Burmistrz wstał. Za jego plecami deszcz siekł po szybach. Nad
miastem przeleciał zygzak błyskawicy i nagle światła zamigotały. Piorun
huknął o ziemię.
— O! — rzekł pan Swope. — To było trochę zbyt blisko, nie uważasz?
    — Tak, proszę pana. — Jeszcze trochę, a moje dłonie wyłamią poręcze
krzesła.
    — Mam do ciebie prośbę — rzekł burmistrz. — Zaczekaj tu chwilę.
Chciałbym ci coś pokazać i myślę, że to wszystko wyjaśni.
    Z fajką w zębach przeszedł przez pokój, zostawiając za sobą smugę
dymu, i zniknął w pomieszczeniu, w którym urzędowała pani Axford.
Drzwi zostawił otwarte. Słyszałem, jak otwiera szufladę.
Moje spojrzenie powędrowało w stronę szafy.
    Znajdowało się w niej zielone piórko. Tak blisko! A gdybym wyrwał je
z kapelusza i porównał z tym, które przylepiło mi się do podeszwy? Jeśli
będą takie same, co wtedy?
No cóż, jeżeli działać, to szybko.
Szuflada w drugim pokoju zamknęła się. Po chwili otworzyła się następna.
    —	Jeszcze chwileczkę! — zawołał pan Swope. — Nie ma jej tam,
gdzie powinna być!
Musiałem wiać. I to zaraz.
    Wstałem na miękkich nogach i otworzyłem szafę. Smród zapleśniałej
odzieży uderzył mnie w twarz jak mokry policzek. Płaszcz i kapelusz
leżały na dnie, wciśnięte w kąt. Usłyszałem zgrzyt zamykanej szuflady.
Chwyciłem za piórko i pociągnąłem. Nie chciało wyjść.
269
    
Burmistrz Swope wracał do gabinetu. Zastygłe serce uwięzło mi w krtani.
Huknął grzmot, deszcz znów załomotał w szyby. Jeszcze raz złapałem piórko
i szarpnąłem. Tym razem udało mi się je wyrwać zza wstążki. Było moje.
—	Cory? Co ty robisz w tej...
    Błyskawica roziskrzyła się tak blisko, że nieomal słychać było jej syk.
Światła zgasły i następny grzmot targnął wszystkimi oknami.
    Stałem w ciemności, ściskając piórko w garści. Drzwi zagradzał mi
burmistrz Swope.
—	Ostrożnie, Cory — rzekł. — Gdzie jesteś?
    Milczałem. Chyłkiem podkradłem się pod ścianę i przywarłem do niej
plecami.
—	Odezwij się, Cory! Przestań się ze mną droczyć!
Posłyszałem, że zamyka drzwi. Deski podłogi zatrzeszczały cicho.
Zbliżał się...
    —	Cory, usiądźmy spokojnie. Jest pewna sprawa, o której chciałbym
z tobą porozmawiać.
    Chmury za oknem stały się prawie czarne, a pokój przypominał loch.
Wydawało mi się, że widzę chudą, wysoką postać, kroczącą w moim
kierunku po perskim dywanie. Musiałem jakoś przedrzeć się do drzwi.
    —	Nie ma powodu do obaw. — Burmistrz dokładał starań, by jego
głos brzmiał spokojnie i krzepiąco. Ale brzmiał tak samo fałszywie jak
udawany głos pana Hargisona. — Cory — doleciało mnie długie, smętne
westchnienie. — Już wiesz, tak?
Jasne, że wiedziałem.
— Gdzie jesteś, synu? Odezwij się do mnie.
Akurat.
— Skąd wiesz? — zapytał. — No, powiedzenie bój się.
    Za oknem znów mignęła błyskawica. W jej widmowym świetle przez
ułamek sekundy zobaczyłem burmistrza — bladego jak upiór, otoczonego
fajkowym dymem niczym metafizyczną poświatą. Teraz już serce dudniło
mi jak werbel; blask błyskawicy odbił się od metalowego przedmiotu,
zaciśniętego w prawej dłoni pana Swope'a.
    —	Tak mi przykro, że się dowiedziałeś, Cory — rzekł. — Nie
chciałem sprawiać ci bólu.
Nie mogłem się opanować; w przypływie paniki wykrzyknąłem:
— Ja chcę do domu!
— Chyba rozumiesz, że nie mogę cię tak puścić. — Postać burmistrza
270

zaczęła się do mnie zbliżać poprzez naładowany elektrycznością mrok.
— Prawda?
    Rozumiałem. Najpierw zareagowały moje nogi; poniosły mnie przez
perski dywan w stronę wyjścia. Nieomal równocześnie moje płuca
zaczerpnęły powietrza, a dłoń mocniej ścisnęła zielone piórko. Nie wiem, jak
blisko niego przemknąłem, ale udało mi się dotrzeć do drzwi. Próbowałem
przekręcić gałkę, ale ręce miałem mokre od potu. Pan Swope musiał dosłyszeć
szczęk, bo zawołał: „Stój!" i wyczułem, że zmierza wprost ku mnie.
    Gałka ustąpiła wreszcie, drzwi się otworzyły i jak kula armatnia
wyskoczyłem z gabinetu wprost na biurko pani Axford. Doleciał mnie
trzask przewracających się fotografii.
—	Cory! — zawołał burmistrz. — Nie rób tego!
    Odbiłem się od biurka niczym piłeczka pingpongowa i wpadłem na
rząd krzeseł, rozwalając sobie kolano o jakąś twardą krawędź. Z ust
wyrwał mi się okrzyk bólu, a kiedy usiłowałem odnaleźć drzwi na
korytarz, miałem wrażenie, że krzesła ożyły i złośliwie zagradzają mi
drogę. Dłoń pana Swope'a opadła na moje ramię jak pająk.
Zimny dreszcz przeszedł mi po kręgosłupie.
—	Stój! — krzyknął burmistrz zaciskając palce.
    Wyrwałem się. Namacałem obok siebie jakieś krzesło i uczyniłem sobie
z niego tarczę. Pan Swope zderzył się z nim, nogi mu się splątały i upadł na
podłogę z głośnym „Uff!" Odwróciłem się, gorączkowo szukając wyjścia.
Cały czas spodziewałem się, że poczuję dłoń zaciskającą się wokół kostek jak
macka potwora z Najeźdźców z Marsa. W oczach stanęły mi łzy przerażenia.
Zdusiłem je powiekami i nagle natknąłem się na zimną klamkę drzwi
prowadzących na zewnątrz. Przekręciłem ją, naparłem na drzwi i pobiegłem
przez ciemny korytarz. Moje kroki zadudniły na linoleum, a przez sale
świątyni prawa głośnym echem przetoczył się grzmot.
    —	Cory! Wracaj! —wołał burmistrz, jak gdyby naprawdę przypuszczał,
że się zatrzymam. Ruszył za mną, również biegiem. Oczyma wyobraźni
ujrzałem swoje ciało zbite na miazgę i przykute do kierownicy Rakiety,
koziołkującej coraz niżej i niżej w potworną otchłań Jeziora Saksońskiego.
    Potknąłem się o własną nogę, upadłem i na brzuchu pojechałem po
podłodze. Uderzyłem podbródkiem w listwę przy ścianie, ale zerwałem się
i biegłem dalej, słysząc tuż za sobą kroki pana Swope'a.
    —	Cory!  — wrzasnął  z wściekłością.  To  na pewno  był głos
psychopatycznego mordercy. — Zatrzymaj się!
271

Jeszcze czego! — pomyślałem.
    I wtedy ujrzałem szare, przyćmione światło sączące się z kopuły nad
klatką schodową. Runąłem w dół po schodach, nie trzymając się nawet
poręczy, co już samo wystarczyłoby, żeby moja mama osiwiała ze strachu.
Pan Swope sapał za moimi plecami, a jego głos rzęził coraz słabiej:
—	Nie, Cory! Nie!
    Dotarłem do podnóża schodów, popędziłem przez hol i frontowymi
drzwiami wypadłem wprost w zimne strugi deszczu. Najgorsza burza
przeszła już nad Zephyr i teraz skrzeczała wśród wzgórz jak wielka
sinoszara ropucha. Odpiąłem łańcuch i nawet go nie zdejmując, ruszyłem
spod ratusza dokładnie w chwili, gdy burmistrz Swope pojawił się
w drzwiach, wrzeszcząc, bym się natychmiast zatrzymał.
    Dość dziwny w ustach maniakalnego mordercy wydał mi się ostatni
okrzyk, jaki dosłyszałem:
—	Na litość boską, uważaj!
    Rakieta przelatywała nad nakrapianymi deszczem kałużami; jej złote
oko wybierało właściwą drogę. Chmury rzedły i zaczynały przedzierać się
przez nie żółte smugi słońca. Mój tata mawiał, że gdy „deszcz pada
i słońce świeci, czarownica masło kleci". Rakieta kluczyła pomiędzy 
rozpryskującymi wodę samochodami na Merchants Street, a ja dałem się
wieźć, uczepiony kierownicy.
    Rakieta zatrzymała się przed domem, przy schodkach na ganek,
i wbiegłem do środka. Mokre włosy miałem przylepione do głowy,
a w dłoni ściskałem ociekające wodą zielone piórko.
    — Cory! — zawołała mama, kiedy trzasnęły drzwi. — Cory Mackenson,
chodź no tu zaraz!
— Chwileczkę!
    Pobiegłem do swojego pokoju i zacząłem gorączkowo wysuwać po 
kolei siedem magicznych szuflad, aż wreszcie natrafiłem na pudełko po
cygarach „White Owi". Otworzyłem je. Wewnątrz leżało piórko, które
znalazłem nad jeziorem.
— Chodź tu w tej chwili! — krzyknęła mama.
— Czekaj!
    Ułożyłem na biurku pierwsze piórko, a obok to, które wyrwałem 
z kapelusza burmistrza.
    —	Cory, masz tu natychmiast przyjść! Właśnie rozmawiam przez
telefon z panem Swope'em.
272

O rany!
    Mój triumfalny nastrój zaczął się kruszyć, osypywać i wkrótce legł
w gruzach wokół moich mokrych tenisówek.
    Pierwsze piórko — to z lasu — miało nasycony szmaragdowy odcień.
To z kapelusza było przynajmniej o trzy tony jaśniejsze, a w dodatku
—	dwa razy większe od tego znad jeziora.
W ogóle do siebie nie pasowały.
    —	Cory! Masz tu przyjść i porozmawiać z burmistrzem, bo wezmę na
ciebie pasa!
    Kiedy ośmieliłem się wejść do kuchni, zobaczyłem, że twarz mamy
miała barwę duszonych buraczków.
    —	Nie, proszę pana, daję panu słowo, że Cory nie ma zaburzeń
psychicznych — mówiła do słuchawki. — Nie, proszę pana, ataków paniki
też nie miewa. O, właśnie wszedł. Zaraz go poproszę. — Wręczyła mi
słuchawkę, mierząc mnie wściekłym spojrzeniem. — Czyś ty oszalał?
—	syknęła. — Bierz słuchawkę i sam porozmawiaj z burmistrzem.
Wziąłem od niej słuchawkę i z najwyższym wysiłkiem zdołałem wyjąkać:
— Halo?
    — Cory! — rzekł burmistrz Swope. — Musiałem zadzwonić, żeby się
upewnić, że bezpiecznie dotarłeś do domu! Śmiertelnie się bałem, że po
ciemku spadniesz z tych schodów i skręcisz sobie kark! Kiedy wybiegłeś,
myślałem, że masz... jakiś atak albo coś w tym rodzaju.
    — Nie, proszę pana — powiedziałem słabo. — Nie dostałem żadnego
ataku.
    — No cóż, kiedy światła zgasły, pomyślałem, że pewnie boisz się
ciemności. Nie chciałem, żebyś sobie coś zrobił, więc próbowałem cię skłonić,
abyś usiadł. Poza tym doszedłem do wniosku, że twoi rodzice na pewno nie
życzyliby sobie, bym puścił cię samego do domu w taką burzę! Gdyby
potrącił cię jakiś samochód... no cóż, chwała Bogu, że nic takiego się nie stało.
    — Ja... myślałem... — Gardło miałem ściśnięte i czułem na sobie palące
spojrzenie mamy. —Myślałem... że pan chce... mnie zabić — dokończyłem.
    Burmistrz Swope milczał przez kilka sekund. Wiedziałem, co sobie
pomyślał. Klasyczny przypadek, kwalifikujący delikwenta natychmiast do
domu wariatów.
— Zabić? Ale dlaczego?
— Cory! — jęknęła mama. — Czyś ty zwariował?
— Bardzo pana przepraszam — powiedziałem do słuchawki. — Chyba...
273

wyobraźnia mnie trochę poniosła. Ale mówił pan, że ja coś o panu wiem,
i zastanawiał się pan, skąd się dowiedziałem, więc...
    — Nie chodziło o mnie — rzekł pan Swope. — Mówiłem o twojej
nagrodzie.
— Nagrodzie?
    — O twojej plakietce. Za zdobycie trzeciego miejsca w konkursie na
nowelę. Dlatego chciałem się z tobą zobaczyć. Bałem się, że ktoś inny
z jury mnie uprzedzi i wszystko ci powie.
— Ale o czym mi powie?
    — Po prostu, chciałem ci ją pokazać. Właśnie po nią poszedłem,
kiedy zgasły światła, a ty nagle wpadłeś w szał. Widzisz, człowiek, który
ją grawerował, zrobił błąd w twoim imieniu. Napisał je przez „e".
Zamierzałem uprzedzić cię wcześniej, żebyś nie poczuł się dotknięty
podczas wręczania nagród. Ten pan obiecał, że zrobi ci nową, ale najpierw
musi zrealizować zamówienie na puchary piłkarskie i będzie mógł się do
tego zabrać dopiero za dwa tygodnie. Rozumiesz?
Och, co za gorzka pigułka. Jaka gorzka, gorzka pigułka!
    — Tak, proszę pana — kręciło mi się w głowie, a prawe kolano
zaczynało mnie porządnie boleć. — Rozumiem.
— Czy ty się może... leczysz? — zapytał.
— Nie, proszę pana.
Chrząknął nieznacznie. To chrząknięcie mówiło: „A powinieneś!"
—	Przepraszam, że zachowałem się jak dureń — powiedziałem.
—	Nie wiem, co we mnie wstąpiło.
    Jeśli teraz uważa mnie za wariata — pomyślałem — ciekawe, co
powie, kiedy zobaczy swój kapelusz. Postanowiłem dać mu szansę, żeby
sam odkrył szkodę.
    —	No cóż... — Burmistrz  zaśmiał się lekko, co pozwoliło mi
przypuszczać, że zdołał się doszukać w tym galimatiasie czegoś śmiesznego.
—	Było to niewątpliwie ciekawe popołudnie.
— O tak, proszę pana. Eeee... panie burmistrzu?
— Co takiego?
    — Eee... plakietka może zostać. Nawet z błędem w imieniu. Nie musi
pan jej poprawiać.
    Uznałem, że byłaby to swego rodzaju pokuta: za każdym razem, kiedy
spojrzę na tę plakietkę, przypomnę sobie dzień, w którym rzuciłem się
z krzesłem na burmistrza i powaliłem go na podłogę.
274
— 
Nonsens. Poprawimy ją.
    — Myślę, że nawet bym wolał, żeby została taka, jaka jest — odparłem,
a mój głos zabrzmiał chyba stanowczo, bo burmistrz Swope już nie oponował.
— W porządku, Cory. Jeśli naprawdę sobie tego życzysz...
    Potem powiedział jeszcze, żebym szybko wskoczył do wanny z solą
z Epsom i że zobaczymy się na ceremonii rozdania nagród.
    Kiedy odłożyłem słuchawkę, stanąłem oko w oko z mamą i musiałem
jej wytłumaczyć, dlaczego pomyślałem, że pan Swope ma zamiar mnie
zabić. W trakcie tych wyjaśnień wszedł tato i choć wedle wszelkich reguł
powinienem zostać ukarany za swoją głupotę, rodzice po prostu odesłali
mnie na godzinę do mojego pokoju, dokąd i tak bym się skierował.
    W pokoju jeszcze raz porównałem dwa zielone piórka. Jedno jaskrawe,
drugie wyblakłe. Jedno małe, drugie duże. Położyłem sobie na dłoni
piórko znad jeziora, znalazłem szkło powiększające i obejrzałem przez nie
delikatne pasemka. Może Sherlock Holmes zdołałby coś z nich wydeduko-
wać, ale ja byłem równie bezradny jak doktor Watson.
    Mężczyzną w kapeluszu z zielonym piórkiem okazał się pan Swope.
Jego „nóż" był prawdopodobnie przyrządem do czyszczenia fajki. Znalezione
piórko nie miało nic wspólnego z nakryciem głowy burmistrza. Czy miało
coś wspólnego z postacią, którą widziałem na skraju lasu albo z ciałem na
dnie jeziora? Jednego byłem pewien: w lasach wokół Zephyr nie ma
szmaragdowych ptaków. Skąd się wzięło to piórko?
    Odłożyłem na bok własność pana Swope'a, postanawiając mu ją zwrócić,
choć w głębi serca wiedziałem, że nigdy się na to nie zdobędę. Piórko znad
Jeziora Saksońskiego wsunąłem z powrotem do pudełka po cygarach, które
następnie znów spoczęło w jednej z siedmiu magicznych szuflad.
    Tej nocy znów śniły mi się cztery czarne dziewczynki, ubrane jak do
kościoła. Najmłodsza miała chyba dziesięć albo jedenaście lat, pozostałe trzy
około czternastu. Dwie z nich trzymały książeczki do nabożeństwa, Tym
razem rozmawiały ze sobą pod zielonym, okrytym liśćmi drzewem, ale nie
słyszałem słów. Jedna z dziewcząt roześmiała się, za nią inne. Ich śmiech
brzmiał jak strużka cieknącej wody. Potem nastąpił jaskrawy błysk — tak
oślepiający, że musiałem zamknąć oczy. Kiedy je otworzyłem, dziewczynki
zniknęły, a drzewo znów było nagie.
    Obudziłem się. Twarz miałem spoconą, jak gdyby rzeczywiście owionął
mnie gorący podmuch. Usłyszałem, że Zbój szczeka w ciemności na podwórku
za domem. Spojrzałem na fosforyzującą tarczę budzika; dochodziło wpół do
275

trzeciej. Zbój ujadał bez przerwy, jak automat, dając przykład innym psom
z sąsiedztwa, więc pomyślałem, że skoro i tak nie śpię, wyjdę, żeby go uciszyć.
Wyjrzałem z pokoju i od razu spostrzegłem, że w warsztacie pali się światło.
    Usłyszałem chrobot. Podkradłem się do drzwi i zobaczyłem ojca; siedział
w piżamie przy biurku, na którym zwykle wypisywał czeki przed zapłaceniem
rachunków. Tym razem też trzymał pióro i pisał coś lub rysował na kawałku
papieru w świetle stojącej lampki. Oczy miał zapadnięte i nienaturalnie
błyszczące, a na jego czole lśniły krople potu, tak samo jak na moim.
Zbój przestał szczekać i zaczął wyć.
    — Cholera — mruknął tato i wstał ostrożnie, żeby nie szurać krzesłem
po podłodze. Cofnąłem się w cień; nie byłem pewien, dlaczego to
zrobiłem, ale tato wyglądał jak ktoś, kto nie chce, aby mu przeszkadzano.
Wyszedł przez tylne drzwi do ogrodu i słyszałem, że ucisza psa.
Zbój umilkł. Należało się spodziewać, że tato za chwilę wróci.
    Nie mogłem się powstrzymać. Musiałem wiedzieć, co jest dla niego
tak ważne, że o wpół do trzeciej nie daje mu spać.
Wślizgnąłem się do warsztatu i spojrzałem na kartkę papieru.
    Ojciec, który absolutnie nie miał artystycznych uzdolnień, wyrysował
na niej z pół. tuzina topornych skrzydlatych czaszek. Dalej następowała
kolumna znaków zapytania i słowo „jezioro", które powtarzało się pięć
razy. Wyraz „Dama" zapisany był trzykrotnie, a za nim znów ciągnął się
rząd znaków zapytania. Przy słowach: „Na dno i w mrok" pióro nieomal
rozdarło papier na wylot. Dalej drukowanymi literami krzyczały dwa
rozpaczliwe pytania: „KTO? DLACZEGO?"
    A jeszcze dalej ciągnęły się słowa, które sprawiły, że poczułem mdlący
ucisk w żołądku:
„boję
boję się
chyba osza..."
Drzwi do domu otworzyły się.
    Czmychnąłem z powrotem w cień i patrzyłem, jak ojciec wchodzi do
warsztatu. Usiadł i spojrzał na to, co dotychczas napisał.
    Jeszcze nigdy nie widziałem, żeby miał taki wyraz twarzy, jak w tej
cichej godzinie przed brzaskiem. Była to twarz przerażonego chłopczyka,
udręczona ponad ludzką miarę.
    Tato otworzył szufladę i wyjął z niej kubek z emblematem mleczarni
„Zielone Łąki". Potem wyciągnął pudełko zapałek. Złożył kartkę i zaczął
276

ją drzeć na maleńkie kawałki. Strzępki papieru wpadały do kubka, a kiedy
wszystkie się w nim znalazły, tato zapalił zapałkę i także wrzucił ją do środka.
    Nad biurkiem uniosła się biała smużka. Ojciec otworzył okno, aby
dym się rozwiał.
    Na palcach wróciłem do swojego pokoju, położyłem się i zacząłem
rozmyślać.
    Jaka zmora nawiedziła tatę, podczas gdy mnie śniły się cztery czarne
dziewczynki w niedzielnych sukienkach? Oblepiona mułem postać, wstająca
z ciemnych głębin jeziora i unoszona w górę przez flotyllę żółwi
o omszałych skorupach? Pobita i opuchnięta twarz, szepcząca: „Chodź ze
mną, chodź ze mną na dno i w mrok” ? Kajdanki na przegubie wytatuowanej
ręki? A może świadomość, że ofiarą mógł być ktokolwiek — każdy, kto
kończy życie samotnie, w zapomnieniu, skazany na wieczną ciemność?
    Nie wiedziałem i bałem się zgadywać. Ale jedno było dla mnie jasne:
człowiek, który zabił tego nieznanego mężczyznę, powoli zabijał mego ojca.
    W końcu pokonał mnie sen, uwalniając od tych rozważań. Od-
poczywałem, podczas gdy wokół czuwały moje potwory.
2. Czarodziejska skrzynka
    Nadszedł sobotni wieczór, a z nim ceremonia rozdania nagród Rady do
Spraw Kultury. Cała rodzina wystroiła się w odświętne ubrania, wtłoczyła
do furgonetki i ruszyła w kierunku biblioteki. Mój strach, którego
natężenie dotychczas wynosiło około ośmiu w dziesięciostopniowej skali,
teraz przekroczył dziewiątkę. Przez cały ubiegły tydzień moi tak zwani
przyjaciele prześcigali się w domysłach, co może mi się przydarzyć, kiedy
wstanę, aby przeczytać nagrodzoną nowelę. Gdyby ich proroctwa miały
się spełnić, dostałbym wysypki, zsiusiał się w majtki i ze strachu i wstydu,
zwrócił cały obiad obydwoma końcami równocześnie. Davy Ray orzekł, iż
277

dla pewności powinienem sobie zatkać pupę korkiem. Ben radził, abym
szczególnie uważał wchodząc na podium, kiedy cała sala będzie na mnie
patrzeć, bo najprawdopodobniej właśnie wtedy przytrafi mi się wypadek.
Johnny powiedział, że znał kiedyś chłopca, któremu kazano coś publicznie
przeczytać, a on w jednej chwili zapomniał wszystkich liter i zaczął
bełkotać coś, co brzmiało jak greka albo język Zulusów.
    Po namyśle odrzuciłem pomysł z korkiem. Ale kiedy ujrzałem światła
biblioteki i rój zaparkowanych przed nią samochodów, zacząłem żałować
pochopnej decyzji. Mama objęła mnie ramieniem.
— Wszystko będzie dobrze — powiedziała.
— Jasne — przytaknął ojciec.
    Jego twarz znów była twarzą taty, ale pod oczami miał głębokie cienie
i słyszałem, jak mama mówiła, że powinien zażywać geritol. Wiedziała,
rzecz jasna, że dzieje się coś niedobrego, ale chyba nie zdawała sobie
sprawy, jak głęboko przebiegał wzburzony nurt.
—	Wypadniesz świetnie, zobaczysz — dodał tato.
    Sala posiedzeń zastawiona była krzesłami, a pod frontową ścianą stał
długi stół i ta nieszczęsna mównica. Co gorsza, na mównicy umieszczono
mikrofon! Na widowni siedziało już około czterdziestu osób, a burmistrz
Swope, pani Prathmore, pan Groyer Dean i kilku innych jurorów kręcili się
dookoła, wymieniając powitania i uprzejmości. Kiedy spojrzenie pana
Swope'a zatrzymało się na nas, a jego nogi ruszyły w naszym kierunku,
miałem ochotę zaszyć się w najciemniejszym kącie, ale tato położył mi
dłoń na ramieniu, pomagając mi opanować chęć ucieczki.
    —	Cześć, Cory! — burmistrz Swope uśmiechnął się, lecz jego oczy
zachowały czujny wyraz. Podejrzewam, że obawiał się, iż lada moment mogę
wpaść w amok. — Jesteś gotowy przeczytać nam dziś swoje opowiadanie?
    Miałem wielką ochotę odpowiedzieć: „W żadnym wypadku", ale
zamiast tego wyjąkałem:
— Tak, proszę pana.
    — No, myślę, że będziemy dziś mieli dobrą frekwencję — powiedział
i jego uwaga skupiła się na moich rodzicach. — Pewnie jesteście bardzo
dumni z syna?
— Naturalnie — odparła mama. — To pierwszy literat w rodzinie.
    — No tak, z pewnością ma dostatecznie bujną wyobraźnię. — Burmistrz
uśmiechnął się z przymusem. — A przy okazji, Cory, wydobyłem z szafy ten
kapelusz, żeby go dać do naprawy. Nie wiesz przypadkiem, co się stało z...
278

—	Luther! — przerwał nam czyjś głos. — Właśnie cię szukam!
Pan Dollar, odziany w granatowy garnitur i pachnący wodą „Aqua
Velva", przepchnął się w stronę burmistrza. Jeszcze nigdy widok żadnego
człowieka nie sprawił mi takiej radości.
—	Słucham cię, Perry? — Pan Swope odwrócił się ode mnie.
    —	Musisz coś zrobić z tą cholerną małpą! — gorączkował się pan Dollar.
—Zeszłej nocy ta zaraza wlazła mi na dach i oboje z Ellen nawet na moment nie
zmrużyliśmy oka, taki robiła harmider! Nie mówiąc już o tym, że zapaskudziła
mi cały samochód! Na Boga, przecież musi być jakiś sposób, żeby ją złapać!
    A, Lucyfer. Małpa wciąż swobodnie hulała po drzewach i biada
mieszkańcom domu, którego dach wybrała sobie na miejsce odpoczynku.
Ponieważ oburzenie było coraz większe i już mówiono o roszczeniach za
straty materialne, w połowie sierpnia wielebny Blessett cichaczem wyjechał
z miasta nie pozostawiając adresu.
    — Jeśli ci wpadnie do głowy jakiś dobry pomysł, daj mi znać
— odparł zgryźliwie burmistrz. — Z wyjątkiem petycji do chłopców
z bazy, żeby zrzucili nam bombę na miasto, próbowaliśmy już wszystkiego.
    — Może doktor Lezander mógłby ją złapać albo sprowadźmy tu
kogoś z zoo, żeby... — Pan Dollar pospiesznie podreptał za burmistrzem,
który ruszył naprzód, nie czekając na koniec tych wywodów.
    Zajęliśmy miejsca. Coraz więcej ludzi napływało do sali, a ja czułem się
coraz bardziej nieswojo. Wszedł doktor Parrish z żoną, a za nim — rany
boskie! — Diablica w towarzystwie przypominającej wóz strażacki mamy
i pająkowatego ojca. Usiłowałem zapaść się pod krzesło, ale dostrzegła mnie
i radośnie pomachała mi ręką. Na szczęście w pobliżu nie było już wolnych
miejsc, bo inaczej pewnie powędrowałbym na podium z kozą na plecach. Po
chwili przeżyłem następny szok, gdy w sali pojawił się Johnny Wilson
z rodzicami. Nie minęły nawet dwie minuty, kiedy zobaczyłem Bena z mamą
i tatą, a tuż za nimi Davy'ego Raya z rodziną. Wiedziałem, że będę musiał
znosić ich złośliwe grymasy, ale w gruncie rzeczy cieszyłem się, że przyszli.
Jak to kiedyś powiedział Ben, ostatecznie byliśmy dobrymi, starymi kumplami.
    Trzeba przyznać, że ludzie z Zephyr umieli tworzyć wspólny front A może
po prostu sobotni program telewizyjny był nędzny...? Otwarto składzik i wyjęto
z niego resztę składanych krzeseł. Przez tłum przebiegł szmer, gdy do sali
wkroczył z szerokim uśmiechem Vernon Thaxter, odziany tylko w zblakłą
letnią opaleniznę. Ale o tej porze roku ludzie byli już przyzwyczajeni do
Vernona i wiedzieli, gdzie patrzeć, a gdzie lepiej nie zerkać.
279
    
—•- Mamo, patrz, ten pan znów się nie ubrał! — Diablica wystawiła
palec, ale prócz kilku rumieńców i paru stłumionych chichotów nie było
żadnej reakcji.
    Vernon pociągnął krzesło w kąt z tyłu sali i usiadł, zadowolony
z siebie jak krowa, a raczej byk.
    W chwili gdy pan Swope i pani Prathmore ustawili na prezydialnym
stole pudełko pełne plakietek, na widowni było już około siedemdziesięciu
miłośników literatury pięknej. Pan Grover Dean — szczupły mężczyzna
w średnim wieku, który nosił gładko zaczesaną kasztanową perukę
i okrągłe okulary w srebrnych oprawkach, przepchnął się do przodu,
dzierżąc skórzaną aktówkę. Zasiadł pomiędzy burmistrzem a panią
Prathmore, po czym otworzył teczkę i wyjął z niej plik papierów,
zawierających zwycięskie prace w trzech kategoriach — noweli, felietonu
i poezji.
    Burmistrz Swope wstał i kilkakrotnie puknął w umieszczony na mównicy
mikrofon. Odpowiedział mu piskliwy pogłos i szum, jaki mógłby wydać słoń
nękany przez wiatry. W sali zerwały się śmiechy i burmistrz skinieniem
wezwał akustyka. W końcu wszyscy ucichli, mikrofon został wyregulowany,
a burmistrz odchrząknął i już miał przemówić, gdy na widowni znów rozległ
się szmer. Obejrzałem się w stronę drzwi i moje łomoczące serce podskoczyło
jak ryba na haczyku. Do sali weszła Dama.
    Miała na sobie fioletową sukienkę, toczek i rękawiczki. Twarz
przesłaniała jej cieniuteńka woalka. Wyglądała niezmiernie krucho, a jej
ramiona i nogi o sinoczarnym odcieniu przypominały zapałki. Charles
Damaronde — ten facet o szerokich barach i brwiach wilkołaka
— podtrzymywał ją dyskretnie pod ramię. Trzy kroki za nimi szedł,
podpierając się laską, Księżycowy Człowiek w lśniącym czarnym garniturze
i czerwonym krawacie. Był bez kapelusza i każdy mógł dokładnie
obejrzeć jego twarz i czoło, na których przebiegały granice światła i cienia.
    Było tak cicho, że można by usłyszeć spadającą szpilkę, a ściślej
mówiąc, kozę spadającą z nosa Diablicy.
— O rety — szepnęła mama.
    Tato zaczął się nerwowo wiercić na krześle i mam wrażenie, że gdyby
nie moja nagroda, byłby wstał i wyszedł.
    Dama rozejrzała się po wypełnionej do ostatniego miejsca sali.
Pochwyciłem błysk zielonych oczu zza woalki. Trwało to ułamek sekundy,
ale wystarczyło, bym poczuł zapach wilgotnej ziemi i bagiennych kwiatów.
280

A potem nieoczekiwanie Vernon Thaxter wstał z krzesła i z ukłonem
podsunął je Damie.
—	Dziękuję panu — powiedziała zgrzytliwym głosem i usiadła.
Vernon stanął pod ścianą, a Charles Damaronde i Księżycowy Człowiek
ustawili się po obu stronach wyelegantowanej Damy. Kilka osób (niewiele,
pięć albo sześć) podniosło się — nie po to, aby ustąpić miejsca, lecz by
demonstracyjnie opuścić pomieszczenie. Nie bali się jej tak jak tato. Byli
oburzeni, że do sali pełnej białych weszli czarni, nie pytając o pozwolenie.
Wszyscy o tym wiedzieliśmy, Dama też. Po prostu takie były wtedy czasy.
    —	Sądzę, że możemy zaczynać — zagaił burmistrz Swope. Powiódł
wzrokiem po zebranych, przez chwilę zatrzymał go na czarnoskórych
gościach i znów omiótł nim tłum. — Pragnę powitać publiczność
zgromadzoną na ceremonii rozdania nagród  tegorocznego  konkursu
literackiego Rady do Spraw Kultury. Przede wszystkim dziękuję jego
uczestnikom, bez których nie byłoby przecież konkursu...
    Przez jakiś czas ciągnął dalej w tym stylu. Pewnie bym zasnął, gdyby
nie to, że świerzbiła mnie gęsia skórka. Burmistrz przedstawił członków
jury, następnie członków Rady do Spraw Kultury, a na końcu pana
Quentina Farradaya, reprezentującego „Dziennik" z Adams Valley.
    Kiedy pan Swope wreszcie usiadł, jego miejsce zajęła pani Prathmore,
która wezwała autorkę felietonu wyróżnionego trzecią nagrodą. Do podium
przyczłapała starsza pani nazwiskiem Dolores Hightower, odebrała od pana
Deana swoją pracę i przez piętnaście minut czytała o radościach płynących
z uprawy warzywnika. Potem wręczono jej plakietkę i wróciła na swoje
miejsce. Zwycięskim felietonistą okazał się szczerbaty, umięśniony
mężczyzna, pan George Eagers. Dowiedzieliśmy się, że złapał on kiedyś
gumę w pobliżu Tuscaloosy, a sam wielki Bear Bryant zatrzymał się obok
niego i zapytał, czy nie trzeba mu pomóc, w ten sposób ostatecznie
i niepodważalnie dowodząc swojej wielkości.
    Następnie przyszła kolej na poezję. Wyobraźcie sobie moje zdumienie,
gdy na podium stanęła matka Diablicy, by odczytać wiersz, który zajął
drugie miejsce. Cytuję fragment:
„Deszczu, deszczu, idzie hen",
Rzekło słońce w letni dzień,
„Pora, bym świeciło raźnie,
Ciemne chmury zaś przeważnie
Smucą mnie”.
281

Czytała z takim uczuciem, iż zacząłem się poważnie obawiać, że zacznie
płakać i na widownię spadnie deszcz jej łez. Diablica i jej ojciec bili brawo tak
długo, jak gdyby oklaskiwali powtórne przyjście Mesjasza.
    Najlepszy poemat wyszedł spod pióra maleńkiej, pomarszczonej
staruszki, pani Helen Trotter, i w założeniu był listem miłosnym, którego
początek brzmiał:
Dowieść swych uczuć bez trwogi bieży,
Wszelkiego dobra onże szermierzem...,
a koniec:
O, jakże wielbią tę twarz roześmianą
George'a C. Wallace'a, naszego wspaniałego gubernatora stanu.
—	Lizuska — szepnął tato.
    Dama, Charles Damaronde i Księżycowy Człowiek miłosiernie
powstrzymywali się od komentarzy.
    —	A teraz — obwieściła pani Prathmore — przechodzimy do
wyróżnionych nowel.
Brakowało mi tego korka. Jezu, jak mi go brakowało!
    — W tym roku gościmy najmłodszego laureata w historii konkursu,
czyli od 1955 roku. Mieliśmy nieco trudności z podjęciem decyzji, czy
jego praca powinna zostać potraktowana jako nowela, czy też felieton,
ponieważ została ona oparta na faktach. Uznaliśmy jednak, iż autor
w dostatecznym stopniu wykazał się umiejętnością obrazowania i konstrukcji
akcji, aby jego dzieło zasłużyło na miano noweli. Proszę państwa, za
chwilę stanie przed państwem zdobywca trzeciej nagrody, by przeczytać
swoje opowiadanie zatytułowane Przed brzaskiem. Cory Mackenson,
prosimy do nas! — Pani Prathmore zaczęła klaskać.
    — Idź i pokaż im, na co cię stać — powiedział do mnie tato i jakoś
zdołałem oderwać się od krzesła.
    Idąc jak w transie w stronę podium, słyszałem za sobą chichot Davy'ego
Raya, a potem ciche pac!, kiedy jego ojciec dał mu w kark. Pan Dean podał
mi moje dzieło, a pani Prathmore pochyliła mikrofon, żeby doleciał do niego
mój głos. Spojrzałem na morze twarzy, które zdawały się zlewać w jednolitą
masę oczu, nosów i ust. Poczułem nagle przypływ paniki: czy na pewno mam
zapięty rozporek? Jak by tu zerknąć, żeby się przekonać? Kątem oka
zauważyłem fotografa z „Dziennika", który wycelował we mnie swój wielki
aparat Serce tłukło mi się jak ptak w klatce. Przez żołądek przetaczały się fale
mdłości. Wiedziałem, że jeśli coś mi się przydarzy, nigdy już nie będę mógł
282

się pokazać na ulicy w świetle dnia. Ktoś zakaszlał, ktoś inny odchrząknął.
Wszystkie oczy skierowane były na mnie, a kartki dygotały mi w dłoniach.
—	Śmiało, Cory — zachęciła mnie pani Prathmore.
    Spojrzałem na tytuł i zacząłem go odczytywać, ale w gardle — właśnie
w tym miejscu, gdzie formują się słowa — ulokowało mi się coś na kształt
kolczastego jaja. Brzegi obrazu, który przekazywały mi oczy, zalewała
ciemność. A może zaraz umrę, tu, przed tymi wszystkimi ludźmi? To
byłoby dopiero ekstra zdjęcie na pierwszą stronę „Dziennika": ślepia
wywrócone białkami do góry, toczące się po podłodze ciało i bielizna
wystająca z rozpiętego rozporka!
   —	Spokojnie — dodała pani Prathmore i w jej głosie wyczułem
zalążki zdenerwowania.
    Moje biedne oczy, które miały ochotę lada moment wyskoczyć z orbit,
rozedrganym spojrzeniem obiegły widownię. Zobaczyłem Davy'ego Raya,
Bena i Johnny'ego. Żaden się nie uśmiechał; uznałem to za zły znak. Pan
George Eagers spoglądał na zegarek — kolejny zły znak. Posłyszałem
szept jakiegoś złośliwego potwora: „Biedny mały, zatkało go ze strachu".
    Na końcu sali Dama podniosła się z krzesła. Jej wzrok za woalką był
nieruchomy i chłodny, jak spokojna zielona woda. Uniosła w górę
podbródek, przekazując mi tym gestem jedno słowo: „Odwagi!"
    Zaczerpnąłem głęboki oddech. Moje płuca załomotały jak pociąg
towarowy na rozchybotanym wiadukcie. Oto stałem przed nimi. Ta chwila
należała do mnie. Musiałem podjąć wyzwanie, na dobre czy na złe.
Powiedziałem:
—	Przed...
    Mój głos, zmieniony przez mikrofon w grzmiący ryk, przeraził mnie
tak, że znowu umilkłem. Pani Prathmore położyła mi rękę na plecach, jak
gdyby chciała dodać mi otuchy.
—	... brzaskiem — podjąłem. -— Napisał Cory Mackenson.
Zacząłem czytać. Znałem te słowa; znałem tę opowieść. Mój własny głos
wydawał mi się obcy, ale ta historia należała do mnie. Brnąc od zdania do
zdania zauważyłem, że pokasływanie i chrząkanie ucichło. Nikt już nie
szeptał. Czytałem swoją nowelkę, jakbym szedł ścieżką przez doskonale mi
znany las. Wiedziałem, dokąd zmierzam, a to było wielką pociechą. Kiedy
znów odważyłem się spojrzeć na widownię, poczułem coś dziwnego.
    Doświadczyłem tego wówczas po raz pierwszy. I jak każde pierwsze
doświadczenie, to uczucie na zawsze pozostało mi w pamięci. Nie potrafię
283

dokładnie określić, na czym polegało, ale wkradło się do mojej duszy
i rozgościło się tam. Wszyscy na mnie patrzyli; wszyscy mnie słuchali.
Słowa, które poczęły się i zrodziły we mnie, sprawiły, że czas się
zatrzymał i przestał być istotny. Prowadziłem całą salę na wspólną
wyprawę; kazałem wszystkim słyszeć i odczuwać to samo. Słowa padały
z moich ust i frunęły do serc i umysłów ludzi, których owego marcowego
poranka nie było nad Jeziorem Saksońskim. Kiedy na nich patrzyłem,
widziałem, że idą za mną. A najwspanialsze, najcudowniejsze było to, że
chcieli iść tam, dokąd ich prowadziłem.
    Oczywiście cały ten wywód powstał o wiele później. W tamtej chwili
— oprócz świadomości, że zbliżam się do końca — dotarło do mnie
jedynie, jak cicho zrobiło się wokół. Odnalazłem klucz do maszyny czasu.
Posiadłem wielką moc, o której nie śmiałem nawet marzyć. Znalazłem
czarodziejską skrzynkę, którą ludzie nazywają maszyną do pisania.
    Mój głos brzmiał coraz silniej. Miałem wrażenie, iż przestał już
być monotonnym jękiem. Nabrał wyrazistości i mocy. Byłem zdumiony
i podniecony, a nawet spodobało mi się czytanie na głos.
Dotarłem do ostatniego zdania i na tym opowieść się zakończyła.
Na razie.
    Mama pierwsza zaczęła bić brawo. Potem tato, a za nim reszta sali.
Widziałem klaszczące dłonie Damy w fioletowych rękawiczkach. Miło
było słuchać aplauzu, ale nie było to nawet w połowie tak miłe jak
uczucie, że prowadzisz ludzi, którzy ci ufają, bo wiedzą, że znasz drogę.
Być może jutro znów zechcę być mleczarzem jak tato, pilotem odrzutowca
albo detektywem, ale w owej chwili niczego na świecie nie pragnąłem
bardziej niż tego, by być pisarzem.
    Przyjąłem plakietkę z rąk burmistrza Swope'a. Kiedy usiadłem,
wszyscy sąsiedzi klepali mnie po plecach, a z uśmiechów mamy i taty
wywnioskowałem, że są ze mnie dumni. Wcale nie przeszkadzało im to, że
w moim imieniu na plakietce był błąd. Wiedziałem, kim jestem.
Laureat drugiej nagrody, pan Terrence Hosmer, napisał opowiadanie
o farmerze, który próbował przechytrzyć stado kruków, wyjadających
kukurydzę na jego polu. Zwycięska nowela, autorstwa pani Ady Yearby,
mówiła o tym, jak w noc Bożego Narodzenia zwierzęta klęczały przy
żłóbku małego Jezusa. Potem burmistrz Swope podziękował zebranym
i powiedział, że teraz możemy już  się rozejść do domów. Kiedy
wychodziliśmy, zostałem otoczony przez Davy'ego Raya, Johnny'ego
284

i Bena i zrobił się przy mnie większy ścisk niż wokół pani Yearby. Matka
Diablicy przepchnęła się do nas, żeby mi pogratulować. Nachyliła do
mamy szeroką, wąsatą twarz i powiedziała:
    —	Wie pani, w przyszłą sobotę Brenda urządza przyjęcie urodzinowe
i bardzo chciałaby zaprosić pani syna. Ten wiersz napisałam właśnie dla
niej, bo to takie wrażliwe dziecko. Czy pani synek zechciałby przyjść? Nie
musi przynosić żadnych prezentów.
    Mama zerknęła na mnie pytająco. W drugim końcu sali dostrzegłem
Diablicę z ojcem. Zachichotała i pomachała do mnie. Davy Ray szturchnął
mnie łokciem w żebra; nawet nie wiedział, że był o krok od śmierci.
Powiedziałem szybko:
    —	Ojejku, pani Sutley, zdaje się, że w sobotę będę miał masę roboty
w domu. Prawda, mamusiu?
Mama, niech jej Bóg wynagrodzi, pojęła mnie w lot.
    — Oczywiście, że tak! Musisz przystrzyc trawnik i pomóc ojcu
wymalować ganek.
— Co takiego? — ocknął się tato.
    — Nie można tego odkładać — oświadczyła mama. — Sobota to
jedyny dzień, kiedy możemy wspólnie wziąć się do roboty.
    — Może uda mi się ściągnąć do pomocy kolegów — zaproponowałem,
na co moi kumple wyraźnie się ożywili.
    — No cóż, jeśli się zdecydujesz, Brenda na pewno bardzo się ucieszy.
Zwykle bywają u niej tylko nasi krewni.
    Pani Sutley obdarzyła mnie smutnym uśmiechem. Zrozumiała. Potem
wróciła do córki i coś jej powiedziała, a wtedy Diablica obdarzyła mnie
dokładnie takim samym uśmiechem. Poczułem się jak obcas gumiaka
utaplanego w gnojówce, ale przecież nie mogłem się spoufalać z Diablicą,
po prostu nie mogłem! To było niehumanitarne żądać czegoś takiego!
Poza tym wyobrażałem sobie tych krewnych Diablicy! Rodzina Addamsów
wyglądała pewnie przy nich jak grono aniołków.
Właśnie mieliśmy wyjść z sali, gdy za nami odezwał się cichy głos:
—	Tom? Tomie Mackenson...
Tato przystanął i odwrócił się.
Znalazł się twarzą w twarz z Damą.
    Była mniejsza, niż mi się wydawało. Sięgała ojcu ledwie do ramienia.
Ale miała w sobie siłę dziesięciu mężczyzn; biła z niej wola życia jak
z powykręcanego drzewa, które pochyliło się pod naporem niezliczonych
285

nawałnic. Podeszła do nas sama; pan Damaronde i Księżycowy Człowiek
zatrzymali się nieco dalej.
—	Dzień dobry pani — powiedziała mama.
    Tato miał minę człowieka, którego zamknięto w ciemnej szafie
z tarantulą. Rozbieganymi oczami szukał drogi ucieczki, ale zanadto był
dżentelmenem, by okazać się nieuprzejmy.
    — Tomie Mackenson — powtórzyła Dama — wychowaliście państwo
naprawdę utalentowanego chłopca.
— Ja... my... zrobiliśmy co w naszej mocy, dziękuję pani.
— I doskonałego mówcę — dodała Dama uśmiechając się do mnie.
—	Świetnie się spisałeś — powiedziała.
— Bardzo pani dziękuję.
— Jak się sprawuje twój rower?
— Świetnie. Nazwałem go Rakietą.
— To ładne imię.
— Tak, proszę pani. I... — Uznałem, że powinna o tym wiedzieć.
—	I oprócz tego ma oko w reflektorze.
Brwi Damy uniosły się leciutko.
— Naprawdę?
    — Cory! — upomniał mnie ojciec. — Nie wymyślaj niestworzonych
historii!
    — Zdaje mi się — powiedziała Dama — że chłopięcy rower musi
oglądać drogę przed sobą. Musi wiedzieć, czy może przejechać, czy
też wpakuje się na wertepy. Zdaje mi się, że chłopięcy rower musi
mieć w sobie coś z konia, coś z jelenia, a nawet coś z węża. Chytrość,
rozumiesz?
— Tak, proszę pani — kiwnąłem głową. Znała Rakietę.
    — To bardzo ładnie z pani strony, że podarowała pani Cory'emu ten
rower — rzekł tato. — Co prawda, nigdy bym nie przyjął jałmużny, ale...
    — Ależ to nie była jałmużna, panie Mackenson. To nagroda za dobry
uczynek. Pani Mackenson, czy może trzeba, żeby pan Lightfoot naprawił
pani coś w domu?
— Nie, wszystko działa bez zarzutu.
    — No cóż — powiedziała Dama patrząc na mojego ojca — nigdy nie
wiadomo, kiedy coś się zepsuje.
    — Cieszę się, że mogłem panią poznać, pani... hm... Damo. — Ojciec
ujął mamę pod ramię. — Powinniśmy już wracać do domu.
286
    
—	Panie Mackenson, mamy ze sobą do omówienia parę spraw
— odezwała się Dama w chwili, gdy ruszyliśmy z miejsca. — Chyba
rozumie pan, że to sprawy życia i śmierci?
    Tato zatrzymał się. Widziałem, jak drgają mu mięśnie twarzy. Dama go
denerwowała, ale nie chciał jej okazać lekceważenia. Może tak jak ja czuł
płonącą w niej siłę życia —jej surową, prastarą potęgę. Miałem wrażenie, że
chce zrobić następny krok i odejść, ale nie jest w stanie tego uczynić.
— Czy wierzy pan w Jezusa Chrystusa, panie Mackenson? — spytała.
Dopiero to pytanie przedarło się przez barykadę, jaką wokół siebie wzniósł.
— Tak, wierzę — rzekł poważnie.
    — Ja także. Jezus Chrystus był najdoskonalszym z dzieci bożych,
a jednak i on wpadał w złość i rozpacz, płakał, a czasem czuł, że dłużej już
nie podoła. Tak jak wówczas, gdy opadli go trędowaci i chorzy, szarpiąc
i błagając o cuda, aż w końcu zwątpił w swoją moc. Chcę powiedzieć,
panie Mackenson, że nawet Jezus Chrystus czasami potrzebował pomocy,
a nie był aż tak dumny, by wstydzić się o nią prosić.
— Nie potrzebuję... — Tato nie dokończył.
    — Widzi pan — ciągnęła Dama — wierzę w to, że każdy od czasu do
czasu ma wizje. Wierzę, że należy to do przyrodzonych zdolności istoty
ludzkiej. Mamy więc swoje wizje — maleńkie skrawki wielkiej barwnej
kołdry — ale nie potrafimy odgadnąć, skąd zostały wyrwane ani dlaczego.
Najczęściej nawiedzają nas w snach. Czasami ktoś śni na jawie. Prawie każdy
je miewa, tylko tyle, że nie zdaje sobie sprawy z ich znaczenia Rozumie pan?
— Nie — odrzekł tato.
    — O tak, rozumie pan. — Dama uniosła kościsty palec. — Ludzie
dają się złapać na lep tego świata, który okleja ich tak, że stają się niemi,
głusi i ślepi na to, co dzieje się na tamtym.
— Na tamtym? Czym?
    — Na tamtym świecie, po drugiej stronie rzeki — odparła. — Tam,
skąd woła do pana człowiek, którego ciało leży na dnie jeziora.
    — Nie mam zamiaru dłużej tego słuchać — przerwał jej ojciec, ale
nawet nie drgnął.
    — Wola pana — powtórzyła Dama. — Ja też go słyszę; zakłóca mi
sen, a jestem przecież starą kobietą, której trzeba trochę spokoju. —Postąpiła
krok w stronę ojca i jej oczy pochwyciły jego spojrzenie. — Ten człowiek
chce wyjawić, kto go zabił, zanim będzie mógł odejść. Och, stara się,
bardzo się stara, ale nie potrafi nam przekazać nazwiska ani twarzy.
287

Przesyła nam jedynie te drobne strzępki kołdry. Gdyby pan do mnie
przyszedł, moglibyśmy zmusić nasze głowy do pracy i zacząć zszywać te
kawałki. Wtedy mógłby pan zasnąć spokojnie, ja także, a on — odejść
tam, gdzie jego miejsce. Moglibyśmy zrobić coś jeszcze lepszego: złapać
mordercę, jeżeli wciąż tu jest.
— Nie... nie wierzę w takie bzdury...
    — Może pan wierzyć lub nie, decyzja należy do pana — przerwała
mu Dama. — Ale kiedy dziś w nocy nieboszczyk znów pana zawoła
— a zawoła na pewno — usłyszy go pan, nie będzie pan miał wyboru.
I dobrze panu radzę, panie Mackenson: powinien pan zacząć go słuchać.
    Tata chciał coś powiedzieć; otworzył usta, ale język odmówił mu
posłuszeństwa.
    — Przepraszam panią — wtrąciłem. — Chciałem zapytać... czy
może... miewa pani także i inne sny.
    — O, bardzo często — odparła Dama. — Problem polega na tym, że
w moim wieku większość snów to powtórki.
    — Hm...  zastanawiałem  się  ...czy śnią się pani czasami  cztery
dziewczynki?
— Cztery dziewczynki? — powtórzyła.
    — Tak, proszę pani. Cztery dziewczynki. Wie pani, ciemne, jak pani.
I wszystkie są odświętnie ubrane, jak gdyby to była niedziela.
— Nie — powiedziała. — Takiego snu nie miałam.
    — Śnią mi się bardzo często. Nie co noc, ale często. Jak pani myśli, co
to może znaczyć?
    — Fragmenty kołdry — zadumała się Dama. — To może być coś,
o czym wiesz, ale jeszcze nie zdajesz sobie z tego sprawy.
— To znaczy?
    — Może to nie duchy do ciebie mówią — wyjaśniła. — Może to
twoje własne „ja", które samo próbuje coś odkryć.
    — Aha — bąknąłem. Widocznie dlatego Dama odbierała sny ojca,
a moich nie: moje sny nie były upiorami przeszłości, lecz cieniem przyszłości.
    — Koniecznie musicie państwo przyjechać do Bruton i zwiedzić nasze
nowe muzeum, kiedy już skończymy je urządzać — mówiła Dama do mojej
mamy.—Zebraliśmy pieniądze na budowę ośrodka rekreacyjnego. Powinien
być gotowy za parę miesięcy. Będziemy też mieli ładną salę wystawową.
— Słyszałam o tym — powiedziała mama. — Życzę powodzenia.
— Dziękuję. Dam państwu znać, kiedy odbędzie się uroczyste otwarcie.
288

Niech pan pamięta o tym, co powiedziałam, panie Mackenson. — Dama
wyciągnęła do ojca dłoń w fioletowej rękawiczce, a tato ją uścisnął. Może
i bał się Damy, ale przede wszystkim był dżentelmenem. — Wie pan,
gdzie mieszkam — dodała.
    Wróciła do męża i pana Damaronde'a, po czym wszyscy troje wyszli
w ciepłą, cichą noc. Wkrótce poszliśmy w ich ślady i zdążyliśmy jeszcze
zobaczyć, jak odjeżdżają — nie wysadzanym brylantami pontiakiem, tylko
zwykłym błękitnym chevroletem. Spóźnieni słuchacze rozmawiali jeszcze
na chodniku, a żaden z nich nie zaniedbał okazji, by powiedzieć mi raz
jeszcze, jak bardzo mu się podobało moje opowiadanie.
    —	Tak trzymać! — zawołał za mną pan Dollar, po czym zaczął się
przechwalać jakiemuś mężczyźnie: — Wie pan, że ja go strzygę? Tak,
proszę pana, strzygę tego chłopca od lat!
    Ruszyliśmy do domu. Trzymałem plakietkę na kolanach, ściskając ją
mocno obiema rękami.
    — Mamusiu? — zapytałem. — Co to za muzeum otwierają w Bruton?
Czy będą tam mieli kości dinozaurów i inne takie rzeczy?
    — Nie — wyręczył ją tato. — To będzie wystawa poświęcona
prawom człowieka. Spodziewałbym się tam raczej listów, gazet czy
fotografii.
— Słyszałam, jak mówiono o pamiątkach z okresu niewolnictwa
—	wtrąciła mama. — Podejrzewam, że chodzi o łańcuchy i żelaza do
wypalania znamion. Lizbeth Sears mówiła, że Dama sprzedała tego
wielkiego pontiaca, a pieniądze przekazała na koszty budowy.
    — Założę się, że ci, którzy podpalili krzyż przed jej domem, nie będą
z radości śpiewać Dude — zauważył tato. — Klan nie usiedzi bezczynnie,
to pewne.
— Mimo to uważam, że to dobry pomysł — powiedziała mama.
—	Sądzę, że powinni wiedzieć, skąd przyszli, żeby wiedzieć, dokąd
zmierzają.
    —	Taaak, tyle że domyślam się, gdzie chciałby ich widzieć Klan. — Tato
zwolnił i skręcił w Hilltop Street. Pomiędzy drzewami dojrzałem jarzące się
światłem okna pałacyku Thaxterów. — Twarda z niej sztuka—mruknął pod
nosem tato. — Chodzi mi o Damę. — Oboje z mamą wiedzieliśmy, o kogo
mu chodzi. — Twarda sztuka. Miałem uczucie, że zagląda mi do samego
środka, a ja nie mogę jej w tym przeszkodzić; że widzi rzeczy, które... — Tato
nagle uświadomił sobie, że go słuchamy, i nie dokończył myśli.
289
    
—	Jeżeli zdecydujesz się do niej pójść, pójdę z tobą — ofiarowała się
mama. — Będę przy tobie przez cały czas. Ona chce ci pomóc. Szkoda, że
nie pozwolisz jej spróbować.
Tato milczał. Zbliżaliśmy się do domu.
    —	Zastanowię się nad tym — rzekł w końcu, co w jego języku
oznaczało, że nie chce słyszeć ani słowa więcej o Damie.
    Tato wiedział, gdzie ona mieszka, i potrzebował jej pomocy, by pozbyć
się upiora, który wzywa go z dna Jeziora Saksońskiego, ale nie był jeszcze
gotowy. Nie wiedziałem, czy kiedykolwiek będzie na to gotowy. To on musiał
zrobić pierwszy krok i nikomu nie wolno było go ponaglać. Ja na razie miałem
inne problemy — sen o czterech czarnych dziewczynkach; parol, jaki zagięła
na mnie Diablica; kwestię, jak tu uporać się z Kobzą i co by tu jeszcze napisać.
    I zielone piórko. Nieodmiennie zielone piórko. Jego sekret wabił mnie
z jednej z moich siedmiu magicznych szuflad.
    Wieczorem tato powiesił plakietkę na ścianie, tuż nad czarodziejską
skrzynką. Całkiem ładnie wyglądała pomiędzy ogromnym facetem ze
śrubami sterczącymi z szyi a długozębym indywiduum w ciemnym kapturze.
    Tego wieczoru zostałem obdarzony mocą i zakosztowałem prawdziwego
życia. Zrobiłem pierwszy własny, nieporadny krok w kierunku, w którym
zdążałem. Uczucie czystej radości mogło później zblaknąć, skruszyć się
pod ciężarem dni i rozmyć się w rzece czasu, ale owego wieczoru
— owego cudownego, niepowtarzalnego wieczoru — wciąż było żywe.
3. Kolacja u Vernona
    Jeśli powiem, że od tamtego dnia Diablica molestowała mnie bez
przerwy, żebym przyszedł do niej na urodziny, to będzie tak, jakbym
stwierdził, że kot czerpie przyjemność z towarzystwa myszy. Skulony
pomiędzy natrętnym szeptem Diablicy a wrzaskami Kobzy, od których
290

trzęsły się szyby w oknach, do środy stałem się kłębkiem nerwów i wciąż
nie umiałem dzielić ułamków.
    W środę wieczorem, tuż po kolacji, pomagałem mamie wycierać
naczynia, gdy nagle tato podniósł wzrok znad gazety i powiedział:
    — Jakiś samochód zatrzymał się przed domem. Czy ktoś miał przyjść
z wizytą?
— Nic o tym nie wiem — odparła mama.
    Krzesło skrzypnęło; tato wstał i skierował się na ganek. Kiedy dotarł
do drzwi, gwizdnął z uznaniem.
—	Hej, chodźcie tylko spojrzeć na to cudo! — rzekł wychodząc.
Oczywiście nie mogliśmy oprzeć się pokusie. Przed naszym domem stał
długi, smukły samochód o karoserii lśniącej niczym czarna satyna. Miał koła
ze szprychami, błyszczące chromowane zderzaki, a przednia szyba była chyba
na milę szeroka. Tak długiego i pięknego wozu jeszcze nigdy w życiu nie
widziałem. Nasza furgonetka wyglądała przy nim jak zdezelowany traposz.
Drzwi od strony kierowcy otworzyły się i z samochodu wysiadł:
mężczyzna w ciemnym garniturze. Obszedł limuzynę dokoła, po czym
wkroczył na nasz trawnik i powiedział: „Dobry wieczór" z takim
akcentem, że od razu było wiadomo, że jest nietutejszy. Kiedy znalazł
się w kręgu światła padającego z lampy na ganku, ujrzeliśmy wszyscy,
że ma siwe włosy i wąsy, jego buty zaś są tak czarne i lśniące jak
karoseria wozu.
— Słucham pana? — odezwał się ojciec.
— Pan Thomas Mackenson?
— Tak, to ja.
    — To doskonale. — Nasz gość podszedł do stóp schodków. — Pani
Mackenson — ukłonił się mojej mamie, a potem spojrzał na mnie.
— Panicz Cory?
— Eee... tak, proszę pana, jestem Cory.
    — Wyśmienicie. —Mężczyzna uśmiechnął się i sięgnął do wewnętrznej
kieszeni, z której po chwili wyłoniła się biała koperta. — Państwo
pozwolą? — dodał i wręczył ją mnie.
    Zerknąłem na tatę. Ponaglił mnie ruchem głowy. Wziąłem list i zacząłem
go otwierać, podczas gdy siwowłosy mężczyzna czekał z rękami założonymi
do tyłu. Kopertę zapieczętowano krążkiem czerwonego wosku, na którym
widać było odciśniętą literę „T". Ze środka wypadła niewielka biała
kartka z kilkoma linijkami maszynowego pisma.
291
— 
Co tam jest napisane? — mama zajrzała mi przez ramię.
    — „Pan Vernon Thaxter ma zaszczyt zaprosić pana na kolację
w sobotę, 19 września 1964 roku, o godzinie 19.00. Strój dowolny"
— odczytałem na głos.
— Wskazany jest strój nieoficjalny — uściślił siwowłosy mężczyzna.
    — Ojoj — powiedziała mama, co oznaczało, że zaczyna się martwić.
Jej brwi się ściągnęły.
    — Hm... czy wolno spytać, kim pan właściwie jest? — zainteresował
się tato, wyjmując mi z rąk kartkę i przyglądając się jej uważnie.
    — Nazywam się Cyril Pritchard, proszę pana, i jestem zatrudniony
w domostwie państwa Thaxterów. Wraz z żoną od niemal ośmiu lat
opiekujemy się panem Morwoodem i młodym paniczem Vernonem.
— Aha. Jest pan może... lokajem albo kimś takim?
    — Moja żona i ja robimy wszystko, czego się od nas wymaga,
proszę pana.
    Tato zmarszczył czoło i chrząknął, co oznaczało, iż teraz on z kolei jest
zatroskany.
— A dlaczego zaproszenie przyszło od Vernona, a nie od jego ojca?
— Ponieważ panicz Vernon życzy sobie gościć na kolacji pańskiego syna.
    — Ale dlaczego? Nie przypominam sobie, by Vernon kiedykolwiek
poznał mojego syna.
    — Młody panicz Vernon był obecny na ceremonii rozdania nagród
Rady do Spraw Kultury. Był zachwycony sprawnością, z jaką pański syn
posługuje się językiem. Jak pan wie, on sam również miał ongiś aspiracje,
by zostać pisarzem.
— Napisał przecież książkę, czyż nie? — wtrąciła mama.
    — Tak istotnie było. Zatytułował ją Księżyc jest moją kochanką.
Została wydana w 1958 roku przez Sonneilton Press w Nowym Jorku.
    — Pożyczyłam ją z biblioteki — przyznała się mama. — Muszę
zaznaczyć, że nie kupiłabym jej, widząc ten zakrwawiony tasak na
okładce. Wie pan, zawsze mnie to dziwiło, bo sama książka jest bardziej
o życiu w tym małym miasteczku niż o rzeźniku który... no, wie pan.
— Wiem — oświadczył pan Pritchard.
    Ja natomiast dowiedziałem się dopiero później, iż rzeźnik z książki
Vernona wycinał paniom rozmaite wnętrzności podczas każdej pełni
księżyca. Całe miasteczko przepadało za jego pasztetami z wątróbek,
pikantnymi kiełbaskami i kruchymi paluszkami z farszem mięsnym.
292

—	Wcale nie była zła jak na pierwszą książkę — powiedziała mama.
—	Dlaczego nie napisał następnej?
    —	Na  nieszczęście  książka   z  pewnych  względów   nie   znalazła
nabywców. Młody panicz Vernon był... jak by to powiedzieć... rozczarowany.
—	Pan Pritchard ponownie spojrzał na mnie. — Jaką odpowiedź mam
przekazać paniczowi Vernonowi w związku z kolacją?
    —	Hej, nie tak szybko! — odezwał się tato. — Nie lubię mówić
o rzeczach oczywistych,  ale Vernon jest...  no  cóż,  chyba nie jest
w odpowiedniej kondycji psychicznej, by przyjmować gości?
Spojrzenie pana Pritcharda zlodowaciało.
    — Młody panicz Vernon jest całkowicie zdolny do pełnienia obo-
wiązków gospodarza, panie Mackenson. A w odpowiedzi na to, co pan
miał na myśli, dodam, że pańskiemu synowi nic w jego obecności nie
grozi.
    — Nie chciałem nikogo  obrazić. Po prostu jeżeli ktoś przez
cały czas chodzi na golasa, trudno przypuszczać, że ma równo pod
sufitem. Prawdę mówiąc, nie rozumiem, czemu Morwood na to po-
zwala.
    — Młody panicz Vernon ma własne życie. Pan Thaxter postanowił nie
ingerować w nie.
    — Trudno tego nie zauważyć — rzekł tato. — Wie pan, nie widziałem
Morwooda Thaxtera już od... o, chyba ponad trzy lata. Zawsze był
pustelnikiem, ale czy w ogóle wychodzi jeszcze na świat?
    — Interesy pana Thaxtera prowadzone są bez zarzutu. Czynsze
wpływają w terminie, a stan nieruchomości nie budzi zastrzeżeń. Zawsze
była to jego największa radość i tak pozostało. Wracając do rzeczy: co
mam odpowiedzieć młodemu paniczowi?
    Vernon Thaxter napisał książkę. Sądząc z tego, co usłyszałem, była to
powieść z dreszczykiem. Prawdziwa powieść, wydana przez prawdziwego
nowojorskiego wydawcę. Może już nigdy nie będę miał szansy porozmawiać
z prawdziwym pisarzem. To, czy był wariatem i dlaczego chodził jak go
pan Bóg stworzył, nie miało dla mnie znaczenia. Vernon znał daleki świat
poza Zephyr i choć ten świat przypuszczalnie go zranił, to jednak bardzo
byłem ciekaw jego doświadczeń z czarodziejską skrzynką.
— Chętnie bym poszedł — odezwałem się.
    — To oznacza „tak", jak mniemam? — zwrócił się do moich
rodziców pan Pritchard.
293
    — 
Nie wiem, Tom — powiedziała mama. — Jedno z nas powinno
z nim iść. Tak na wszelki wypadek.
    — Rozumiem pani wahanie, pani Mackenson. Mogę tylko powiedzieć,
że oboje z żoną uważamy młodego panicza Vernona za subtelnego,
inteligentnego i wrażliwego człowieka. Niestety, panicz nie ma bliskich
przyjaciół. Jego ojciec jest i zawsze był mu bardzo obcy duchowo.
— W oczach pana Pritcharda znów zamigotały kryształki lodu. — Pan
Thaxter to człowiek bezkompromisowy. Nigdy nie życzył sobie, by młody
panicz został pisarzem. Nawiasem mówiąc, dopiero całkiem niedawno
zezwolił bibliotece na zakupienie pewnej liczby egzemplarzy powieści
Księżyc jest moją kochanką.
— Co sprawiło, że zmienił zdanie? — spytała mama.
    — Czas i okoliczności — odparł pan Pritchard. — Stało się dlań
jasne, że młody panicz Vernon nie przejawia zdolności do prowadzenia
interesów. Jak już wspomniałem, panicz Vernon jest człowiekiem
wrażliwym. — Lód stopniał; pan Pritchard zamrugał i na jego twarzy
pojawił się cień uśmiechu. — Proszę mi wybaczyć. Nie miałem zamiaru
zaprzątać państwa uwagi problemami, o których bez wątpienia nie życzą
sobie państwo słuchać, ale młody panicz czeka na odpowiedź. Czy będzie
pozytywna?
    — Pod warunkiem, że jedno z nas pójdzie z synem — rzekł tato
i zerknął na mamę. — Zawsze chciałem zobaczyć, jak wygląda w środku
ten dom. Myślę, że nie będziesz miała nic przeciwko temu?
    Mama zaczęła się zastanawiać. Wypatrywałem w jej twarzy oznak
rodzącej się decyzji: zagryzienie dolnej wargi zwykle sprowadzało „nie",
podczas gdy westchnienie i lekkie skrzywienie kącika ust zapowiadało, iż
za chwilę usłyszymy „zgoda".
Mama westchnęła, po czym lekko skrzywiła usta.
— Zgoda — powiedziała.
    — Znakomicie. — Uśmiech pana Pritcharda był szczery. Miałem
wrażenie, że zgoda mamy przyniosła mu ulgę. — Polecono mi oznajmić,
iż przyjadę po panów w sobotę o szóstej trzydzieści. Czy panu to odpowiada?
Pytanie było skierowane do mnie. Powiedziałem, że tak będzie doskonale.
    —	A zatem do zobaczenia. — Pan Pritchard skłonił się sztywno
i pomaszerował do czarnej satynowej limuzyny.
    Warkot silnika zabrzmiał jak przyciszone tony muzyki. Samochód
ruszył i na następnym skrzyżowaniu skręcił w Tempie Street.
294
    
—	Mam nadzieję, że wszystko będzie w porządku — powiedziała
mama, kiedy wróciliśmy do domu. — Muszę przyznać, że kiedy czytałam
tę książkę Vernona, ciarki mi przebiegały po plecach.
    Tato zasiadł z powrotem na krześle, otworzył gazetę na kolumnach
sportowych i podjął lekturę w miejscu, w którym przerwał. Wszystkie
nagłówki mówiły o futbolowych rozgrywkach w Auburn i Alabamie,
jesiennych misteriach dla wtajemniczonych.
    — Zawsze miałem ochotę zobaczyć, jak mieszka stary Morwood
— powiedział. — Wątpię, czy jeszcze kiedyś mi się trafi taka okazja.
A Cory będzie mógł sobie porozmawiać z Vernonem o pisarstwie.
    — Boże, mam nadzieję, że nigdy nie napiszesz czegoś tak okropnego jak ta
książka. —Mama spojrzała na mnie. —A co najdziwniejsze, miałam wrażenie,
że wszystkie te okropieństwa zostały popełnione w miejscach, gdzie wcale nie
były potrzebne. Gdyby nie one, byłaby to świetna książka o małym miasteczku.
— Morderstwa się zdarzają—wtrącił ojciec — o czym wszyscy wiemy.
    — Tak, ale czy nie można by pisać książek o życiu? I jeszcze ten
ociekający krwią tasak na okładce... Gdyby nie nazwisko Vernona,
w ogóle nie wpadłoby mi do głowy, żeby ją otworzyć.
    — Życie nie jest usłane różami. — Ojciec odłożył gazetę. — Bóg mi
świadkiem, że chciałbym, by tak było. Ale w życiu tyle jest cierpień i chaosu,
co radości i porządku. Śmiem twierdzić, że chaosu jest nawet znacznie więcej.
A kiedy to sobie uświadomisz — ojciec podniósł na mnie smutny wzrok
i uśmiechnął się blado — będzie to oznaczało, że zacząłeś dorastać.
    Wrócił do artykułu o drużynie futbolowej z Auburn, ale po chwili
odłożył gazetę, jak gdyby nagle coś go tknęło.
    — A wiesz, to dziwne, Rebecco. Widziałaś Morwooda Thaxtera
w ciągu ostatnich dwóch albo trzech lat? Czy chociaż raz go widziałaś?
W banku, u fryzjera, gdziekolwiek na mieście?
— Nie, nigdy. Zresztą, prawdę mówiąc, nie bardzo wiem, jak wygląda.
    — Taki szczupły staruszek. Zawsze nosił czarny garnitur i czarną
muszkę. Pamiętam go jeszcze z dzieciństwa. Już wtedy wydawał mi się
zasuszony i stary. Po śmierci żony prawie przestał wychodzić z domu. Ale
przecież powinno się go od czasu do czasu widywać, nie sądzisz?
    — Pana Pritcharda też widziałam pierwszy raz w życiu. Podejrzewam,
że wszyscy oni są odludkami.
— Oprócz Vernona — wtrąciłem. — To znaczy, dopóki jest ciepło.
— Proste jak drut — przyznał tato. — Mógłbym jutro rozpytać się
295

trochę na mieście. Ciekaw jestem,  czy ktokolwiek widział ostatnio
Morwooda Thaxtera.
    — Po co? —- Mama zmarszczyła brwi. — Jakie to ma znaczenie?
Prawdopodobnie zobaczysz go w sobotę wieczorem.
    — Chyba że jest martwy — odparował ojciec. — To by dopiero był
numer! Wyobraź sobie, że Morwood od dwóch lat nie żyje, a wszyscy
w Zephyr nadal podskakują na sam dźwięk jego imienia, bo śmierć
utrzymywana jest w tajemnicy?
—	I po cóż mieliby trzymać ją w tajemnicy? Jaki w tym sens?
Tato wzruszył ramionami, ale widać było, że intensywnie myśli.
    — Może chodzi o podatek spadkowy. Może o chciwych krewnych.
Komplikacje prawne. Może być wiele powodów. — Na twarzy ojca pojawił
się uśmiech, a oczy mu zabłysły. — Vernon musiałby o tym wiedzieć.
Umarłbym chyba ze śmiechu, gdyby się okazało, że całym miastem trzęsie
goły wariat, a wszyscy go słuchają, bo myślą, że to wola Morwooda.
Pamiętasz tę noc, kiedy całe Zephyr ruszyło ratować Bruton przed powodzią?
Do dziś uważam, że było to dość osobliwe. Morwood na ogół wolał trzymać
pieniądze w garści niż rozdawać je dobrym samarytanom — nawet jeśli
trzeba ich było wpierw trochę postraszyć, by zaczęli być dobrzy.
— Może zmienił mu się charakter — podsunęła mama.
— No tak. Podejrzewam, że śmierć jest w stanie tego dokonać.
    — W sobotę będziesz miał okazję się tego dowiedzieć — zakończyła
rozmowę mama.
    Taką też mieliśmy nadzieję. Tymczasem jednak musiałem stawić
czoło Diablicy i wysłuchiwać, jaką szykuje świetną zabawę i że cała klasa
weźmie w niej udział. Podczas gdy mój ojciec wypytywał w mieście
o Morwooda Thaxtera, ja na przerwach prowadziłem sondę, czy ktokolwiek
wybiera się na przyjęcie urodzinowe Diablicy.
    Nie wybierał się nikt. Komentarze większości kazały mi wierzyć, że
chętniej zjedliby którąś z jej kanapek faszerowanych psimi odchodami, niż
poszli na przyjęcie, gdzie byliby zdani na łaskę jej upiornej, smarkożernej
rodziny. Ja sam oznajmiłem, że wolałbym się położyć na rozżarzonych
węglach i pocałować tego łysego Rosjanina, który tłukł butem w stół, niż
iść na przyjęcie do Diablicy i wąchać jej śmierdzących krewnych.
    Oczywiście powiedziałem to tak, żeby mnie nie słyszała. W gruncie
rzeczy było mi już jej całkiem szczerze żal, bo w całej klasie nie znalazłem
ani jednej osoby, która chciałaby ją odwiedzić.
296
    
Nie wiem, co mnie do tego popchnęło. Może myśl, jak bym się czuł,
gdybym zaprosił do siebie tylu ludzi, miał dla nich lody i ciasto i nie chciał
nawet prezentów, a każdy by się na mnie wypiął. „Nie" to bolesne słowo,
a podejrzewałem, że w najbliższym czasie Diablica usłyszy je wiele razy.
Nie mogłem iść na to przyjęcie: sam kładłbym głowę pod topór. W czwartek
po szkole pojechałem na rowerze do sklepu Woolwortha i za piętnaście
centów kupiłem kartkę urodzinową, na której był psiak w śmiesznej
czapeczce, a wewnątrz — nieporadny wierszyk. Dopisałem pod spodem:
„Wszystkiego najlepszego od przyjaciół z klasy", włożyłem kartkę do
różowej koperty, a w piątek rano wśliznąłem się do klasy i umieściłem
kopertę na ławce Diablicy. Dziękowałem Bogu, że nikt mnie nie zauważył.
Chyba bym tego nie przeżył.
    Zadzwonił dzwonek i komendę nad nami objęła Kobza. Diablica
usiadła za mną i po chwili usłyszałem, że otwiera kopertę. Kobza zaczęła
właśnie wrzeszczeć na chłopaczka nazwiskiem Reggie Duffy za to, że żuł
gumę winogronową. Była to część planu taktycznego: wykryliśmy, że
Kobza nie cierpi zapachu winogronowej gumy do żucia, i codziennie ktoś
inny stawał się męczennikiem o zabarwionych na czerwono wargach.
Zza moich pleców doleciało ciche chlipnięcie.
    Tylko tyle. Ale był to dźwięk, który rozdzierał serce. I pomyśleć, że za
piętnaście centów można kupić łzę szczęścia.
    Podczas przerwy Diablica biegała po boisku za szkołą, pokazując kartkę
każdemu, kto tylko chciał patrzeć. Wszyscy mieli dość zdrowego rozsądku, by
udawać, że należą do grona wtajemniczonych. Ladd Devine, ostrzyżony na
jeża mizerny rudzielec, który już zaczął przejawiać zadatki na przyszłą
gwiazdę futbolu—był szybki, robił świetne uniki i uwielbiał rozróby—zaczął
rozpowszechniać wśród dziewcząt pogłoskę, iż to on kupił kartkę, kiedy
usłyszał, że uznały to za świetny pomysł. Powstrzymałem się od komentarza.
Diablica spozierała już na Ladda z uwielbieniem w oczach i palcem w nosie.
    W sobotę o umówionej godzinie pan Pritchard przyjechał po nas
długim czarnym samochodem.
    — Tylko żebyś mi się zachowywał jak należy! — upomniała mnie
mama, chociaż te słowa skierowane były także do ojca.
    Nie mieliśmy na sobie garniturów; „strój dowolny" oznaczał wygodne
koszulki z krótkimi rękawami i czyściuteńkie dżinsy. Zasiedliśmy obaj na
tylnym siedzeniu limuzyny i przez moment miałem wrażenie, że znalazłem
się w jaskini o ścianach obitych skórami dzikich zwierząt. Od pana
297

Pritcharda oddzielała nas tafla przezroczystego plastiku. Skręciliśmy w Tempie
Street, nie słysząc warkotu silnika i nie czując najmniejszego wyboju.
    Pośród wielkich topól i rozłożystych dębów przy Tempie Street mieszkała
elita miasta Zephyr. Za okrągłym podjazdem wznosił się ceglany dom
burmistrza Swope'a. Nieco dalej tato pokazał mi willę z białego kamienia,
należącą do prezesa banku. Jeszcze dalej za zakrętem mieszkał pan Sumpter
Womack—właściciel „Wirującego Koła” — a naprzeciwko zajmował dom
z białymi kolumnami doktor Parrish. Ulica kończyła się bramą z giętych
żelaznych prętów. Za nią brukowany podjazd zakręcał w szpaler iglastych
drzewek, stojących na baczność jak żołnierze w dwuszeregu.
    Okna pałacu Thaxterów jarzyły się światłem; ze stromego dachu
sterczały kominy i pękate, cebulaste wieżyczki. Pan Pritchard zatrzymał
się i wysiadł, żeby otworzyć bramę, a następnie zatrzymał się znowu, żeby
ją zamknąć. Opony limuzyny w cudowny sposób zmieniły bruk w puch.
Jechaliśmy między wonnymi sosnami, aż wreszcie pan Pritchard stanął
pod dużą płócienną markizą w błękitne i złote pasy. Wykładany kamiennymi
płytami chodnik prowadził do masywnych frontowych drzwi. Nim tato
zdążył sięgnąć do klamki, przy drzwiach samochodu już był pan Pritchard.
Następnie, poruszając się bezszelestnie i z gracją, rozchylił przed nami
podwoje pałacu i weszliśmy do środka.
Tato zatrzymał się.
— Rany... —to było wszystko, co zdołał wykrztusić.
    Byłem nie mniej oszołomiony. Trudno mi opisać wnętrze domu
Thaxterów tak szczegółowo, jak na to zasługuje, lecz uderzył mnie jego
ogrom. Z wysokich stropów o wystających belkach zwisały wielkie
kandelabry. Wszystko lśniło, błyszczało i migotało, a pod naszymi stopami
słały się puszyste orientalne ogrody. W powietrzu unosił się zapach cedru
i siodlarskiego mydła. Całą ścianę zajmował olbrzymi gobelin, przedstawiają-
cy jakąś średniowieczną scenę, a szeroka klatka schodowa pięła się na piętro
miękkim łukiem, który przywodził mi na myśl ramię Chile Willow.
Dostrzegałem faktury sękatego drewna, wypolerowanych skór, gniecionego
aksamitu i barwnego szkła. Nawet żarówki w żyrandolach lśniły czystością
i darmo by szukać między nimi choć jednej pajęczej nitki.
    Z korytarza wyszła ładna niebieskooka kobieta w wieku pana Pritcharda.
Ubrana była w biały uniform, a włosy miała spięte w węzeł, podtrzymywany
srebrnymi szpilkami. Przywitała się z nami. Mówiła z takim samym akcentem
jak pan Pritchard (tato zdążył mnie już oświecić, że to akcent brytyjski).
298
    
—	Młody panicz Vernon jest przy swoich pociągach — powiedziała.
— Prosił, żebyście do niego przyszli.
—	Dziękuję, Gwendolyn — rzekł jej mąż. — Pozwolą panowie za mną.
Poprowadził nas korytarzem, z którego otwierały się drzwi do innych
pokoi. Musieliśmy nieźle wyciągać nogi, żeby za nim nadążyć. Wkrótce
stało się dla nas jasne, że w tej siedzibie zmieściłoby się kilka domów
wielkości naszego, a jeszcze zostałoby dość miejsca na stodołę.
    Pan Pritchard zatrzymał się i otworzył wysokie dwuskrzydłowe drzwi.
Posłyszeliśmy cichy gwizd pociągu.
    Vernon, nagi jak w dniu swych urodzin, pochylał się nad czymś,
czemu się uważnie przyglądał. Dzięki temu mogliśmy się dokładnie
przyjrzeć tylnej części jego ciała.
    Pan Pritchard chrząknął. Vernon odwrócił się, z lokomotywą w dłoni,
i uśmiechnął się tak szeroko, że gdyby nie uszy, jego twarz niechybnie
pękłaby na dwie połowy.
—	O, jesteście! — ucieszył się. — Wejdźcie, proszę!
Weszliśmy. W pokoju nie było mebli poza ogromnym stołem, na
którym dziecinne pociągi krążyły w zielonym krajobrazie z miniaturowymi
wzgórzami, lasem i maleńkim miasteczkiem. Vernon omiatał właśnie koła
lokomotywy pędzlem do golenia.
    —	Na torach zbiera się kurz — wyjaśnił. — Jeśli się nawarstwi, cały
pociąg może się wykoleić.
    Z osłupieniem patrzyłem na kolejowy pejzaż. Siedem pociągów
poruszało się równocześnie. Małe zwrotnice przerzucane były automatycz-
nie, małe światła sygnalizacyjne mrugały, małe samochody zatrzymywały
się na małych skrzyżowaniach. W zielonym lesie pstrzyły się tu i ówdzie
drzewa judaszowe o czerwonych liściach. U wylotu głównej ulicy stał
gotycki budynek z kopułą: ratusz, z którego uciekałem przed burmistrzem
Swope'em. Drogi wiły się pośród wypiętrzonych wzgórz. Rzekę z zielo-
nego szkła przecinał most, a nieco dalej za miastem lśniła podłużna tafla
pomalowanego na czarno lusterka. To Jezioro Saksońskie —- uświadomi-
łem sobie nagle. Vernon maznął nawet brzegi czerwoną farbą, by
przypominały tamtejsze rude skały. Zobaczyłem boisko baseballowe,
basen, domy i ulice Bruton, a także dom w tęczowych kolorach na końcu
Jessamyn Street. Znalazłem drogę numer 10 biegnącą przez las, za nim
ten rozstępował się, robiąc miejsce dla jeziora. Szukałem pewnego domu.
Tak, był tam, nie większy niż paznokieć mego kciuka: dom panny Grace
299

i tych dziewczyn. Na zachodzie, pomiędzy Zephyr a Union Town, którego
już nie było na planszy, widniało okrągłe pogorzelisko, z paroma
zniszczonymi drzewkami.
— Widzę, że tu był pożar — powiedziałem.
    — To właśnie tam spadł meteor — rzucił Vernon nie patrząc. Wciąż
dmuchał na kółka lokomotywy niczym nagi kolos z komiksów.
    Znalazłem Hilltop Street i nasz dom na skraju lasu. Potem moje
spojrzenie przebiegło łagodnym łukiem Tempie Street, zwieńczoną
kartonowym pałacykiem, w którym znajdowaliśmy się teraz wraz z ojcem.
    —	Jesteś tu, Cory. Obaj tu jesteście. — Vernon machnął ręką
w kierunku pudełka po butach, które stało obok niego w plątaninie
wagoników, porozłączanych torów i kabli. Na wieczku widniał zrobiony
czarną kredką napis: LUDZIE. Uniosłem je i zobaczyłem chyba setki
maleńkich ludzików o pieczołowicie wymalowanych ciałach i włosach.
Żaden z nich nie miał na sobie ubrania.
    Jeden z krążących pociągów wydał z siebie cienki gwizd. Inny,
poruszany lokomotywą parową, wypuszczał kółka dymu wielkości
precelków. Tato z otwartymi ustami obszedł dookoła gigantyczną,
niesamowicie drobiazgową makietę.
    —	Przecież tu jest wszystko! — zawołał. — Na Poulter Hill widać
nawet nagrobki! Panie Thaxter, jak pan to zrobił?
Vernon podniósł wzrok znad lokomotywy.
— Nie jestem panem Thaxterem — sprostował. — Jestem Vernon.
— A... a, tak. A zatem, Vernonie, jak ci się udało to zrobić?
    — No, nie przez jedną noc, to pewne. — Vernon znów się uśmiechnął.
Z daleka jego twarz wyglądała jak buzia niedorostka; z bliska widać było
promieniste zmarszczki wokół oczu i dwie głębsze linie, ujmujące w nawias
jego usta. — Zrobiłem to, bo kocham Zephyr. Zawsze kochałem i zawsze
będę kochał.
Vernon zerknął na pana Pritcharda, który czekał przy drzwiach.
    — Dziękuję ci, Cyril, możesz już iść. Aha, zaczekaj. Czy pan
Mackenson wie?
— O czym mam wiedzieć? — zapytał ojciec.
    — Ehm... młody panicz Vernon chciałby jeść wyłącznie w towarzystwie
pańskiego syna. Pan zasiądzie do kolacji w kuchni.
— Nie rozumiem. Dlaczego?
Vernon nie spuszczał oczu z pana Pritcharda.
300

Starszy pan rzekł:
    —	Ponieważ to pańskiego syna panicz Vernon zaprosił na kolację.
Pan spełnia tu, o ile dobrze rozumiem, rolę przyzwoitki. Jeżeli nadal ma
pan jakieś... hm... zastrzeżenia, to pozwoli pan, że wyjaśnię, iż kuchnia
przylega do jadalni. Będziemy tam przez cały czas, gdy pański syn
i panicz Vernon będą w jadalni. On sobie tego życzy, panie Mackenson.
—	Ostatnie zdanie zostało wypowiedziane z nutką rezygnacji.
    Tato spojrzał na mnie. Wzruszyłem ramionami. Widziałem, że nie
podoba mu się taki układ i ma wielką ochotę się wycofać.
    — Skoro już przyszedłeś—Vernon postawił lokomotywę na torach i mały
wehikuł z terkotem wyjechał mu z dłoni — możesz jeszcze trochę zostać.
— Możesz zostać — powtórzyłem jak echo, zwracając się do taty.
    — Kolacja na pewno będzie panu smakować. Gwendolyn jest doskonałą
kucharką — dodał pan Pritchard.
Tato splótł ręce na piersi i przyglądał się pociągom.
— Chyba tak — rzekł cicho.
— Cudownie! — rozpromienił się Vernon. — To już wszystko, Cyril.
— Tak jest, proszę pana.
Pan Pritchard wyszedł zamykając za sobą drzwi.
— Jest pan mleczarzem, prawda? — zapytał ojca Vernon.
— Tak, pracuję w „Zielonych Łąkach".
    — Właścicielem „Zielonych Łąk" jest mój tatuś. — Vernon minął
mnie i okrążył stół, żeby sprawdzić jakieś połączenie kabli. — O, tu jest
mleczarnia. — Chude ramię wskazało miejsce w powietrzu poza stołem.
—	Czy pan wie, że w przyszłym miesiącu otwierają w Union Town wielki
magazyn spożywczy? W tym nowym centrum handlowym, którego
budowa jest już na ukończeniu. Będzie to coś, co nazwali supermarketem.
Podobno cały duży dział ma zająć mleko w plastikowych pojemnikach.
—	Plastikowych? — Tato chrząknął. — A niech to!
    —• Wszystko powoli się robi plastikowe.—Vernon sięgnął w kierunku
makiety i poprawił jakiś dom. — Taka nas czeka przyszłość. Wszystko
wokół z plastiku.
    —	Wiesz, Vernonie... dawno już nie widziałem twego ojca. Rozmawia-
łem wczoraj z panem Dollarem. A dziś z doktorem Parrishem i burmistrzem
Swope'em. Wszedłem nawet do banku, żeby zamienić słówko z kilkoma
osobami. Nikt go nie widział od ponad dwóch lat. W banku mówią, że pan
Pritchard bierze od nich ważne dokumenty i zwraca je z podpisem Morwooda.
301
    — 
Zgadza się. I co, Cory, jak ci się podoba Zephyr z lotu ptaka?
Czujesz się trochę tak, jakbyś fruwał ponad dachami, nie?
    — Tak, proszę pana. — Chwilę wcześniej myślałem dokładnie o tym
samym.
— Dajże spokój z tym „panem". Mów do mnie Vernon.
— Cory'ego nauczono szacunku dla starszych — podkreślił tato.
Vernon spojrzał na niego z mieszaniną zdumienia i irytacji.
— Starszych? Przecież jesteśmy w jednym wieku.
Tato zaniemówił na kilka sekund.
— Ach, tak — bąknął w końcu ostrożnie.
    —	Chodź, Cory, będziesz prowadził pociągi! — Vernon stanął przy
skrzynce,sterowniczej, na której były różne dźwignie i pokrętła. — Uwaga,
nadjeżdża ekspres! Tu-tuuu!
    Podszedłem do konsoli. Jej obsługa wydawała mi się równie
skomplikowana jak dzielenie ułamków.
— Co mam robić?
    — Co tylko zechcesz — rzekł Vernon. — Właśnie na tym polega cała
frajda.
    Z wahaniem zacząłem naciskać dźwignie i kręcić gałkami. Niektóre
pociągi przyspieszały, inne zwalniały. Parowa lokomotywa naprawdę
sapała teraz z wysiłku. Gwizdki świstały, a światełka sygnalizacyjne
mrugały.
— Czy Morwood jeszcze tu jest, Vernonie? — spytał ojciec.
    — Odpoczywa. Jest na górze i odpoczywa. — Uwaga Vernona
skupiona była na kolejce.
— Czy mógłbym się z nim zobaczyć?
— Nikt się z nim nie widuje, kiedy odpoczywa — wyjaśnił Vernon.
— A kiedy nie odpoczywa?
— Nie wiem. Zawsze jest nazbyt zmęczony, żeby się do mnie odezwać.
    — Vernonie, spójrz mi w oczy! — Vernon odwrócił głowę w stronę
mego ojca, ale jego wzrok wciąż umykał z powrotem ku pociągom. — Czy
Morwood jeszcze żyje?
   — Żyje, żyje — rzekł Vernon. — Jak małż w skorupie... — Zmarszczył
brwi, jak gdyby dopiero w tej chwili dotarła do niego treść pytania.
— Naturalnie, że żyje! A jak pan myśli, kto prowadzi te wszystkie interesy?
— Może pan Pritchard?
— Mój tatuś odpoczywa na górze — rzekł Vernon, kładąc szczególny
302

nacisk na słowo „odpoczywa". — Jest pan mleczarzem czy członkiem
inkwizycji?
— Tylko mleczarzem — odparł tato. — Ciekawskim mleczarzem.
    — I robi się pan coraz bardziej ciekawski. Szybciej, Cory! Szóstka się
spóźnia!
    Nadal kręciłem gałkami. Pociągi śmigały na zakrętach i gnały przez
wzgórza.
—	Podobało mi się twoje opowiadanie o jeziorze — rzekł Vernon.
—	Dlatego właśnie pomalowałem je na czarno. Kryje w swoim wnętrzu
mroczną tajemnicę, nieprawdaż?
    — Tak, proszę... Vernonie — poprawiłem się. Musiałem najpierw
oswoić się z myślą, że mogę zwracać się do dorosłego po imieniu.
    — Czytałem o tym w „Dzienniku". — Vernon wyprostował zgięte
drzewko na stoku i na całe miasto padł jego cień. Potem odstąpił krok
w tył i przyjrzał się miastu. — Zabójca musiał wiedzieć, jak głębokie jest
to jezioro. A zatem musiał być tutejszy. Może mieszka w Zephyr,
w jednym z tych domów. Ale jeśli mamy przyjąć, że zmarłego nie
zidentyfikowano, a od marca nie dotarł do nas żaden meldunek o zaginięciu,
to musimy się zgodzić, że zamordowany na pewno nie był tutejszy.
A zatem: jaki może być związek pomiędzy kimś, kto mieszka tutaj, a kimś,
kto mieszkał gdzieś bardzo daleko?
— Szeryf też pewnie chciałby to wiedzieć.
    — Szeryf Amory to dobry człowiek — powiedział Vernon — ale nie
jest dobrym szeryfem. On sam pierwszy to przyzna. Brak mu instynktu psa
gończego; pozwala odfrunąć ptaszkom, kiedy już ma je w łapach.
—	Vernon przekrzywił głowę i podrapał się tuż pod pępkiem. Potem
podszedł do mosiężnej tablicy na ścianie i przekręcił dwa wyłączniki.
Światła w pokoju zgasły; zapaliło się za to kilka miniaturowych światełek
w domkach na makiecie. — Tak wcześnie rano — zadumał się. — Gdybym
to ja chciał kogoś zabić, zrobiłbym to dostatecznie wcześnie, by spokojnie
utopić go w jeziorze, zanim ktokolwiek nadjedzie drogą numer 10.
Dlaczego zabójca czekał z tym prawie do świtu?
—	Przykro mi, ale nie wiem — rzekł tato.
Ledwie ich słuchałem, pochłonięty dźwigniami i oświetlonymi gałkami.
—	To musiał być ktoś, kto nie zamawia mleka w „Zielonych Łąkach"
—	zawyrokował Vernon. — Nie pomyślał o mleczarzach na trasie,
prawda? Chce pan znać moje zdanie?
303

Ojciec nie odpowiedział.
    — Myślę, że zabójca jest nocnym markiem. Zatopienie zwłok było
pewnie ostatnią rzeczą, jaką zrobił, zanim wrócił do domu i położył się
spać. Uważam, że jeśli znajdzie pan sowę, która nie pije mleka, ma pan
swojego zabójcę.
— Nie pije mleka? Jak pan na to wpadł?
    — Mleko pomaga zasnąć — odparł Vernon. — Zabójca nie lubi spać,
a jeśli w dzień pracuje, na pewno pije czarną kawę.
    Zamiast odpowiedzi tato wydusił z siebie tylko stłumione chrząknięcie,
ale czy miało ono wyrażać zgodę, czy politowanie, tego już nie wiem.
    Do ciemnego pokoju wrócił pan Pritchard, aby zaanonsować, że
podano kolację.
Vernon odwrócił się od kolejki.
—	Chodźmy, Cory — powiedział.
Ruszyłem za nim, a tato oddał się w opiekę lokaja.
    Weszliśmy do pokoju, w którym stały rycerskie zbroje i długi stół.
Nakrycia ułożono na jego ^przeciwległych końcach. Vernon kazał mi
wybrać miejsce, więc usiadłem tam, skąd było widać rycerzy. Po paru
minutach pojawiła się Gwendolyn ze srebrną tacą i tak rozpoczęła się
najdziwniejsza kolacja mego życia.
    Jedliśmy zupę truskawkową, do której wkruszono waniliowe wafelki.
Jedliśmy ravioli i tort czekoladowy z tego samego talerza. Piliśmy
musującą lemoniadę z pastylek, a Vernon włożył całą pastylkę pod język
i nie mogłem powstrzymać śmiechu, kiedy z ust wykipiały mu zielone
bąbelki. Jedliśmy paszteciki z nadzieniem z hamburgera i dmuchaną
kukurydzę w maśle, a na deser była pełna miska kakaowego lukru, który
jadło się łyżką. Zmiatałem wszystko, czując rozkoszne wyrzuty sumienia;
moja mama zemdlałaby ze zgrozy na widok tej szczeniackiej uczty.
W zasięgu oka nie było żadnych jarzyn: ani marchewki, ani szpinaku, ani
brukselki. Z kuchni doleciał mnie zapach duszonej wołowiny, z czego
wywnioskowałem, że tato je normalną, „dorosłą” kolację i prawdopodobnie
nie ma nawet pojęcia, czym ja tymczasem katuję żołądek. Mój towarzysz
potrafił się dobrze bawić; śmiał się bez ustanku i w końcu obaj w słodkim
delirium zaczęliśmy wylizywać miseczki po lukrze.
    Vernon chciał wiedzieć o mnie wszystko: co lubię robić, z kim się
przyjaźnię, jakie książki najchętniej czytam, na jakie chodzę filmy. Też
widział Najeźdźców z Marsa i nawiązała się między nami nić porozumienia.
304

Powiedział, że kiedyś miał ogromny kufer, pełen komiksów z superbohatera-
mi, ale tatuś kazał mu je wyrzucić. Powiedział, że swego czasu kolekcjonował
kryminalne opowiastki o Hardy Boys, ale któregoś dnia tatuś wpadł we
wściekłość i spalił je wszystkie w kominku. Mówił, że kiedyś miał wszystkie
zeszyty Doca Savage'a, książki o Tarzanie, Johnie Carterze z Marsa
i o Cieniu, miał „Niesamowite Opowieści" i poskładane w pudełkach
czasopisma „Argonauci” i „Świat Chłopca”, ale tatuś powiedział, że Vernon
jest już za stary na takie bzdury, i wszystko, do ostatniego skrawka,
powędrowało do pieca lub do śmietnika i spłonęło na popiół albo zostało
zakopane w ziemi. Vernon powiedział, że oddałby milion dolarów, byle tylko
mieć je z powrotem, i że jeżeli posiadam takie skarby, nie powinienem się
nigdy z nimi rozstawać, ponieważ jest w nich magia.
    —	A kiedy wyrzuca się magiczne przedmioty na śmietnik, albo pali je
w piecu — rzekł Vernon — człowiek staje się żebrakiem, który pragnie
odzyskać choćby szczyptę tej magii. Będę nosił spodnie z mankietami
—	oznajmił.
    — Co? — zapytałem. Nigdy nie widziałem, by Vernon miał na
siedzeniu choćby majtki.
— Napisałem kiedyś książkę — dodał.
— Wiem. Mama ją czytała.
— Chciałbyś zostać pisarzem?
— Chyba tak — stwierdziłem. — To znaczy... jeśli to możliwe.
    — Twoje opowiadanie było bardzo dobre. Kiedyś pisałem nowele.
Tatuś powiedział, że owszem, miło mieć jakieś hobby, ale nie powinienem
zapominać, że pewnego dnia przejmę po nim to wszystko.
— Co wszystko? — spytałem.
— Nie wiem. Nigdy nie chciał mi powiedzieć.
— Aha. — To, co mówił, mimo wszystko zdawało się logiczne.
—	Jak to się stało, że nie napisałeś następnej?
    Vernon otworzył usta, lecz.szybko je zamknął. Przez długą chwilę
wpatrywał się w swoje palce, umazane czekoladową polewą. Oczy mu się
zaszkliły.
    — Miałem w sobie tylko tę jedną — rzekł w końcu. — Bardzo długo
szukałem następnej, ale po prostu jej nie ma. Nie było jej tam wczoraj, nie
ma dzisiaj... i nie sądzę, by pojawiła się jutro.
    — Jak to możliwe? — zdziwiłem się. — Nie możesz wymyślić jakiejś
historii?
305

—- Opowiem ci pewną — powiedział.
Zamarłem w oczekiwaniu.
    Vernon wciągnął głęboko powietrze i wypuścił je. Wzrok mu się
zamglił, jak gdyby walczył z ogarniającym go snem.
    —	Był sobie chłopiec — zaczął — który napisał książkę o pewnym
miasteczku. Było to małe miasteczko, mniej więcej takie jak Zephyr. Tak,
nawet bardzo podobne do Zephyr. Chłopiec napisał tę książkę, a trwało to
cztery lata, nim wreszcie wszystko wyglądało dokładnie tak, jak powinno.
Lecz kiedy ją pisał, jego tatuś... — Głos Vernona zamarł.
Czekałem.
    — Jego... tatuś... — Vernon zmarszczył brwi usiłując zebrać myśli.
— Tak... — podjął — jego tatuś mówił mu, że jest kompletnym idiotą.
Powtarzał to we dnie i w nocy. „Ty idioto — mówił — ty głupcze!
Marnujesz czas pisząc książkę, zamiast się uczyć, jak należy prowadzić
interesy, a przecież do tego cię przygotowuję. Masz prowadzić interesy!
Nie chowałem cię po to, byś robił mi na złość i marnował swoją życiową
szansę. Powinieneś był odnieść sukces, a teraz twoja matka na pewno
przewraca się w grobie, bo ją także zawiodłeś. Tak, złamałeś jej serce,
kiedy wyrzucili cię ze studiów, i właśnie dlatego zażyła te pastylki.
Wyłącznie z tej przyczyny! Zawiodłeś nas, a pieniądze, które w ciebie
zainwestowałem, poszły na marne. Mogłem rzucić je z okna czarnuchom
i białej hołocie!" — Vernon zmrużył oczy, na jego twarzy odbiło się
cierpienie. — „Murzynom — poprawił go chłopiec. — Musimy się
zachowywać jak ludzie cywilizowani". Rozumiesz, Cory?
— Ja... nie za bardzo.
    — Rozdział drugi — obwieścił Vernon. — Cztery lata później. Tyle
właśnie czasu potrzeba było chłopcu. Napisał książkę o miasteczku i jego
mieszkańcach i właśnie dzięki nim książka stała się tym, czym była. Może nie
miała sensacyjnej akcji, nie było w niej scen, od których serce stawało ci
w gardle, a strach jeżył włosy na głowie, ale za to mówiła o życiu. Miała swój
rytm i swoje głosy. Poruszała sprawy drobne, codzienne, takie, jakie składają
się na wspomnienia przeżytych chwil. Wiła się jak rzeka; nie wiedziałeś,
dokąd płynie, dopóki się w niej nie znalazłeś, ale podróż była spokojna i pełna
uroku, a kiedy dotarłeś do jej kresu, żałowałeś, że już się skończyła. Książka
była żywa, choć chłopiec, który ją napisał, tylko udawał, że żyje.
    Vernon zapatrzył się w jakiś nieokreślony punkt. Przyglądałem się
jego upaćkanym palcom, zaciśniętym na krawędzi stołu.
306
    
—	Znalazł wydawcę — podjął po chwili. — Prawdziwego wydawcę
z samego Nowego Jorku. Wiesz, to tam dzieje się wszystko, co ma
jakiekolwiek znaczenie. Tam drukuje się setki tysięcy książek, a każda z nich
jest inna —jak dziecko. Niektóre wyrastają ponad przeciętność, inne znów są
kalekie, ale wszystkie właśnie stamtąd rozchodzą się w świat. Nowojorczyk
zadzwonił do chłopca i powiedział mu, że chętnie wydadzą jego po wieść, ale
powinien wprowadzić w niej pewne zmiany, aby mogła się stać jeszcze
lepsza. Chłopiec był taki dumny i szczęśliwy, że zgodził się na wszystko, bo
chciał, by jego książka była jak najbliższa ideału...
Przed szklanymi oczami Vernona przesuwały się niewidzialne obrazy.
    —	A zatem— rzekł cicho—chłopiec zaczął pakować walizki, podczas
gdy tatuś powtarzał, że jest cholernym głupcem i że wróci do niego na kolanach,
a wtedy okaże się, kto miał rację. Ale tego dnia chłopca poniosło. Odpowiedział,
że prędzej spotkają się w piekle. Pojechał autobusem z Zephyr do Birmingham,
a potem pociągiem z Birmingham do Nowego Jorku, gdzie poszedł prosto do
biura w wysokim budynku i tam dowiedział się, co ma się stać z jego dzieckiem.
    Vernon znów zamilkł. Podniósł miskę po lukrze i zajrzał, czy nie
dałoby się czegoś jeszcze z niej wylizać.
— No i co się stało? — ponagliłem go.
    — Powiedzieli mu... —Vernon uśmiechnął się posępnie—powiedzieli,
że wydawnictwo to interes jak każdy inny. Powiedzieli: mamy prognozy i dane,
i wykresy na ścianach i wiemy, że w tym roku ludzie chcą czytać powieści
kryminalne, a twoje miasteczko stanowi wymarzone tło dla takiej historii.
Morderstwa —-powtarzali. Ludzi trzeba straszyć. Musimy dziś konkurować
z telewizją. Już nie jest tak jak dawniej, kiedy wszyscy mieli czas na czytanie.
Ludzie chcąkrwi, a na dowód tego mamy liczby i wykresy. Powiedzieli, że jeśli
chłopiec wplecie w akcję książki intrygę kryminalną—a to wcale nie jest takie
trudne—wydrukują ją, a na okładce umieszczą jego nazwisko. Poza tym nie
podobał im się tytuł: Księżycowe miasto. To na nic—mówili. Nie potrafi pan
pisać mocniej? W tym roku potrzebne są nam ostre pióra.
— Zrobił to? — spytałem.
    — O, tak. — Vernon skinął głową. — Zrobił wszystko, czego
zażądali. Był przecież tak blisko wygranej, że już czuł jej smak. Wiedział,
że z dala obserwuje go tatuś. Zrobił to.
Uśmiech Vernona wyglądał jak świeża rana w ledwie zabliźnionej tkance.
    —	Mylili się — podjął. — To było bardzo trudne. Chłopiec wynajął
pokój w hotelu i zabrał się do pracy. Ten hotel... Nie stać go było na lepszy.
307

Pisał na pożyczonej maszynie w obskurnym pokoiku, a coś z atmosfery
hotelu i tego miasta poprzez jego palce przeciekło do książki. Pewnego
dnia nie wiedział już, gdzie się znajduje. Zgubił właściwą drogę, a wokół
nie było żadnych znaków, które mogłyby go wyprowadzić z tej matni.
Słyszał płacz ludzi i widział ich ból, i coś wewnątrz niego zacisnęło się
w pięść, i chciał już tylko dotrzeć do ostatniej strony, i skończyć wreszcie
z tym wszystkim. W nocy nie mógł zasnąć. Słyszał śmiech tatusia; słyszał
słowa: „Ty durniu, ty głupi smarkaczu, trzeba było postawić na swoim!"
Bo tatuś siedział w nim tak mocno, że chłopiec przywiózł go ze sobą aż do
Nowego Jorku.
    Oczy Vernona zacisnęły się na kilka bolesnych sekund. Kiedy je znów
otworzył, miały czerwone obwódki.
    —	Ten chłopiec, ten mały dureń, zabrał swoje pieniądze i uciekł.
Z powrotem do Zephyr, z powrotem do czystych wzgórz, wśród których
mógł myśleć jasno. Potem książka ukazała się drukiem, z jego nazwiskiem
na okładce, a kiedy zobaczył tę okładkę, zrozumiał, że sam zaprzepaścił
swoje piękne dziecko, swoją piękną książkę. Ubrał ją w strój prostytutki
i teraz pragnęli jej tylko ludzie żądni brzydoty. Chcieli się w niej tarzać,
wykorzystać ją i zaraz porzucić, bo była tylko jedną z setek tysięcy, a przy
tym była kaleka. A to przecież właśnie ten chłopiec... ten chłopiec ją
okaleczył. Ten zły, chciwy chłopiec.
    Głos mu się załamał zaskakującym dźwiękiem. Vernon przycisnął
dłoń do ust. Kiedy ją opuścił, z dolnej wargi zwisała mu srebrna nitka
śliny.
    —	Ten chłopiec... — wyszeptał — bardzo prędko dowiedział się... że
książka okazała się fiaskiem. Bardzo prędko. Dzwonił do nich. Zróbcie
coś — mówił — cokolwiek, byle tylko ją uratować. A oni odparli, że mają
swoje liczby i dane, i wykresy na ścianach. Powiedzieli, że ludziom
znudziły się już kryminały. Powiedzieli, że teraz czytelnik pragnie czegoś
innego. Powiedzieli, że chętnie zobaczą jego następną powieść. Jest
obiecujący — mówili. Niech tylko przyniesie im coś innego. Jest pan
jeszcze młody — powtarzali. Napisze pan jeszcze dużo książek.
Powolnym, starczym ruchem Vernon otarł usta wierzchem dłoni.
    —	Tatuś już na niego czekał. Tatuś uśmiechał się i uśmiechał, i nie
przestawał się uśmiechać. Twarz tatusia stała się olbrzymia jak słońce
i parzyła chłopca za każdym razem, kiedy na nią spojrzał. Tatuś powiedział:
„Nie zasłużyłeś na to, żeby nosić moje buty. A są moje, bo to ja za nie
308

zapłaciłem. O, tak, zapłaciłem także za tę koszulę i spodnie. Nie zasłużyłeś
na to, żeby kupować ci rzeczy za uczciwie zarobione pieniądze. Jesteś
zerem i na zawsze, do końca życia, pozostaniesz zerem; a jeżeli dziś
w nocy umrę we śnie, to ty będziesz temu winny, ty mnie zabijesz, bo
jesteś nieudacznikiem". A chłopiec stał u podnóża schodów i płakał, aż
wreszcie zawołał: „No to idź i zdychaj! Modlę się do Boga, żebyś
wreszcie zdechł, ty... nędzny... skurwysynu..."
    Pod okropnym naporem tego ostatniego, wyplutego ze złością słowa
do oczu napłynęły mu łzy. Wydał cichy jęk i jego twarz się nagle
ściągnęła. Przypominała hiszpański obraz z jakimś nagim świętym, który
kiedyś widziałem w „National Geographic". Po policzku Vernona pociekła
łza, za nią druga, która uwięzła w czekoladowej grudce rozmazanej
w kąciku ust.
— O, nie... — szepnął. — Nie, nie...
— Paniczu?
    Głos był równie cichy jak głos Vernona, lecz o wiele bardziej stanowczy.
Do jadalni wszedł pan Pritchard. Vernon nawet na niego nie spojrzał.
Zacząłem się podnosić, lecz pan Pritchard powiedział:
—	Proszę na razie siedzieć spokojnie, paniczu Cory.
Usłuchałem. Pan Pritchard przeszedł przez pokój, stanął za Vernonem
i delikatnie położył mu dłoń na chudym ramieniu.
—	Już po kolacji, paniczu — powiedział.
    Nagi człowiek nie poruszył się ani nie odezwał. Oczy miał mętne
i martwe, a jedynym przejawem życia była pełznąca wolno strużka łez.
— Czas spać, proszę pana — rzekł pan Pritchard.
Vernon przemówił głuchym, nieobecnym głosem:
— Ale czy ja się jeszcze obudzę?
    —	Jestem tego pewien, proszę pana. — Dłoń Pritcharda ojcowskim
gestem poklepała go po ramieniu. — Chyba powinien pan pożegnać się ze
swoim gościem.
    Vernon spojrzał na mnie. Patrzył tak, jak gdyby mnie w ogóle nie znał,
jak gdybym był intruzem w tym domu. Potem jego oczy znów ożyły;
pociągnął nosem i uśmiechnął się w swój zwykły, chłopięcy sposób.
    —	Kurz na torach — powiedział. — Jeśli się nawarstwi, pociąg może
się wykoleić.
    Twarz zachmurzyła mu się na moment, ale było to tylko przelotne
pogorszenie pogody.
309
    
—	Cory! — Uśmiech powrócił. — Cieszę się, że mogłeś zjeść ze mną
kolację.
— Ja też, proszę...
Uniósł palec wskazujący.
— Vernon — poprawił.
— Vernon — powtórzyłem.
Wstał, i ja też.
    —	Ojciec  czeka na pana przy  drzwiach wyjściowych,  paniczu
—- rzekł do mnie pan Pritchard. — Proszę skręcić w prawo i iść
prosto korytarzem,  a trafi panicz bez trudu. Jeżeli będą panowie
łaskawi zaczekać przy samochodzie, za parę minut odwiozę panów
do domu.
    Pan Pritchard ujął Vernona pod ramię i podprowadził do drzwi.
Vernon szedł za nim powłócząc nogami jak starzec.
—	Kolacja była pyszna! — zawołałem za nim.
    Vernon zatrzymał się i spojrzał na mnie. Jego uśmiech zapalał się
i gasł jak zepsuty neon.
    — Mam nadzieję, że będziesz dalej pisał, Cory. Mam nadzieję, że
czeka cię w życiu wszystko co najlepsze.
— Dziękuję ci, Vernonie.
    Kiwnął głową zadowolony, że udało nam się porozumieć. W drzwiach
jadalni zatrzymał się jeszcze raz.
    —	Wiesz, Cory, czasami miewam przedziwny sen. Śni mi się, że
w biały dzień chodzę nago ulicami miasta. — Zaśmiał się. — Goły jak
święty turecki! Potrafisz to sobie wyobrazić?
Obawiam się, że nie udało mi się uśmiechnąć.
    Potem Vernon pozwolił się wyprowadzić z jadalni. Rozejrzałem się
po pobojowisku pustych talerzy i nagle zrobiło mi się niedobrze.
    Drzwi frontowe odnalazłem bez trudu. Stał przy nich ojciec, uśmiechnięty
od ucha do ucha. Domyśliłem się, że nawet nie przeczuwał, czego przed
chwilą doświadczyłem.
—	Pogadaliście sobie?
Mruknąłem coś, co widać go zadowoliło.
—	Był dla ciebie miły?
    Kiwnąłem głową. Tato był w dobrym humorze, bo żołądek miał pełen
duszonej wołowiny, a oprócz tego czuł ulgę, że Vernon nie zrobił mi
krzywdy.
310
    
— Ładny dom, nie uważasz? — zagadnął, kiedy szliśmy do czarnej,
lśniącej limuzyny. — Prawdziwy pałac... Nie wyobrażam sobie, ile to
musiało kosztować.
    Ja też nie byłem w stanie mu tego powiedzieć. Wiedziałem jedno: tak
wysokiej ceny nie powinno się żądać od nikogo.
    Zaczekaliśmy przy samochodzie, a po chwili wyszedł z domu pan
Pritchard, by dostarczyć nas z powrotem pod frontowe drzwi naszego
własnego domu.
4. Gniew Pięciu Grzmotów
    W poniedziałek rano okazało się, że straciłem łaski Diablicy. Jej idolem
był teraz Ladd Devine, a co za tym idzie, lepkie paluchy przestały wreszcie
wędrować mi po karku podczas każdej lekcji. Sprawiła to kartka urodzinowa
i nierozważna deklaracja Ladda, iż to on ją napisał. Ladd miał naprawdę
zadatki na świetnego piłkarza i zanosiło się na to, że zanim pójdzie do
gimnazjum, będzie miał mnóstwo okazji, by ćwiczyć uniki i zwody.
    Sprawę urodzin Diablicy zakończył jeszcze jeden incydent. Podczas
przerwy, kiedy się przyglądała, jak Ladd kopie piłkę z Barneyem
Gallawayem, zapytałem ją, czy przyjęcie się udało.
Spojrzała na mnie, jak gdybym był przezroczysty.
    — O, było świetnie — rzuciła i jej wzrok powędrował z powrotem ku
wschodzącej gwieździe futbolu. — Przyszła cała rodzina i jedliśmy lody
i ciasto.
— Dostałaś jakieś prezenty?
    — Mhm. — Diablica zaczęła ogryzać brudny paznokieć, a tłuste strączki
opadły jej na twarz. — „Małą pielęgniarkę" od mamy i taty, od cioci Gretny
rękawiczki, które sama zrobiła na drutach., a od mojej kuzynki Chile wianek
z suszonych kwiatów, który powiesiłam sobie nad drzwiami na szczęście.
311

—	To ładnie — bąknąłem. — To naprawdę...
Już miałem odejść, kiedy nagle wmurowało mnie w ziemię.
— Chile? — powtórzyłem. — Jak ma na nazwisko?
    — Purcell. To znaczy, kiedyś się tak nazywała, bo teraz wyszła za
mąż za jednego faceta i bocian przyniósł im takiego malutkiego bobaska.
No powiedz, czy ten Ladd nie jest śliczny? — dodała z westchnieniem.
    Pan Bóg ma poczucie humoru, które sprawia, że czasami człowiekowi
opadają ręce.
    Wrzesień dobiegł końca i pewnego ranka powitał mnie październik.
Wzgórza upstrzyły się czerwienią i złotem, jak gdyby nocą malował je po
kryjomu czarodziej. Popołudnia wciąż były upalne, ale rano wiatr szeptał,
żeby włożyć sweter. Nastało babie lato; w sklepie stały kosze czerwonych
kolb kukurydzy, a na chodniku tu i ówdzie szeleścił martwy liść.
    W szkole nadal mieliśmy zajęcia pod hasłem „Pokaż i opowiedz".
Polegało to na tym, że każdy musiał przynieść do klasy coś, czym się chciał
pochwalić, i powiedzieć wszystkim, dlaczego to coś jest dla niego takie
ważne. Zabrałem z domu numer „Słynnych potworów", którego okładka
powinna była zdmuchnąć Starą Kobzę jak świeczkę, mnie zaś kreować na
obrońcę uciśnionych. Davy Ray przyniósł płytę z nagraniem Ruszam w drogę
i zdjęcie elektrycznej gitary, na której chciał uczyć się grać, kiedy jego
rodziców będzie stać na opłacenie lekcji. Ben przyniósł konfederackiego
dolara, a Johnny — swoją kolekcję grotów, z których każdy, otulony watą,
spoczywał w oddzielnej przegródce starej wędkarskiej skrzynki jego ojca.
    Było na co popatrzeć. Groty — małe i duże, szorstkie i gładkie, jasne
i ciemne — pobudzały fantazję i przenosiły nas w czasy, gdy las ciągnął się
nieprzerwanie, nocny mrok rozpraszały tylko światła plemiennych ognisk,
a Zephyr istniało jedynie w majakach wioskowego szamana. Johnny zbierał
groty odkąd pamiętałem, czyli od drugiej klasy. Podczas gdy my ganialiśmy
jak szaleni, nawet na moment nie zatrzymując się nad zakurzoną przepaścią
znaną pod nazwą „historii", Johnny przetrząsał leśne ścieżki i koryta
strumieni w poszukiwaniu tych drobnych, ostro zakończonych śladów swego
dziedzictwa. Zgromadził ich ponad setkę; każdy pieczołowicie oczyścił, nie
posuwając się jednak do użycia szelaku — byłaby to obraza dla ręki, która
rzeźbiła krzemień — i ułożył w skrzynce na przynęty. Oczyma wyobraźni
widziałem, jak wieczorem wyjmuje je w swoim pokoju i marzy o życiu, które
toczyło się w Adams Valley dwieście lat temu. Byłem ciekaw, czy wyobraża
sobie czterech indiańskich chłopców — przyjaciół z jednej wioski, którzy
312

mieszkali w tipi, mieli swoje psy i własne rącze kucyki i rozmawiali ze
sobą na różne tematy — na przykład o nauczycielach albo po prostu
o życiu. Nigdy go o to nie pytałem, ale założę się, że tak właśnie było.
    Już na kilka dni przed lekcją „Pokaż i opowiedz" zacząłem się
niepokoić, czym też może nas uraczyć Diablica. Tego ranka przed
dzwonkiem spotkałem się z chłopakami tam gdzie zwykle, to znaczy przy
drabinkach na boisku. Rowery zostawiliśmy przykute do ogrodzenia
pośród dziesiątków innych. Usiedliśmy w słońcu, bo choć na niebie nie
było ani jednej chmurki, rano powitał nas chłód.
—	No, otwórz — zagadnął Ben. — Nie bądź żyła i daj nam obejrzeć.
Johnny'ego nie trzeba było długo namawiać, by odsunął rygielek.
Przechowywał swoje groty jak drogocenne kamienie, ale chętnie dzielił się
z bliźnimi zaklętą w nich magią.
    — Ten znalazłem w zeszłą sobotę — powiedział rozchylając kłębek
waty, w którym spoczywał jasnoszary trójkącik. — Widać, że komuś, kto
go robił, bardzo się spieszyło. Patrzcie, jakie ma szorstkie i nierówne
krawędzie. Jego właściciel nie tracił czasu. Chciał jak najszybciej osadzić
go na strzale, żeby upolować sobie coś do jedzenia.
— Sądząc z rozmiarów grotu, nie miał innych narzędzi prócz toporka
—	skomentował Davy Ray.
—	Może był kiepskim łucznikiem — podsunął Ben. — Wiedział, że
i tak go straci.
    — To możliwe — zgodził się Johnny. — A może był małym
chłopcem i to był jego pierwszy grot.
    — Gdybym musiał robić groty, żeby jeść, szybko wysechłbym na
wiórek i uleciał z wiatrem — zauważyłem.
    — Ależ ich jest mnóstwo! — Bena świerzbiły palce, żeby pogrzebać
w skrzynce; powstrzymywał go jedynie szacunek dla cudzej własności
—	Masz jakiś ulubiony?
    —	Tak. Ten. — Johnny wyjął kłębek waty, rozwinął go i podsunął
nam krzemienne cacko.
Było czarne, gładkie i miało nieomal idealny kształt.
Poznałem je.
    Był to grot znaleziony w lesie przez Davy'ego Raya podczas naszej
pamiętnej wycieczki.
— Cudo — zgodził się Ben. — Wygląda, jakby był naoliwiony, no nie?
— Po prostu go wyczyściłem. Ale że się błyszczy, to fakt. — Johnny
313

przetarł grot brązowymi palcami i umieścił go w pulchnej dłoni Bena.
—	Pomacaj. Prawie nie czuć krawędzi.
    Ben podał grot Davy'emu, a ten mnie. W krzemieniu widać było jedno
drobne nacięcie, ale zdawał się wtapiać w dłoń, a kiedy się go tarło, trudno
było określić, gdzie kończy się ciało, a zaczyna kamień.
— Ciekawe, kto go zrobił — powiedziałem.
    — Tak, też jestem ciekaw. W każdym razie ten człowiek się nie
spieszył. Chciał zrobić dobry grot — nawet gdyby kiedyś miał go stracić.
Dla Indian nie były to tylko zakończenia strzał; zastępowały pieniądze
i wskazywały, czy ktoś jest staranny, czy też nie. Dowodziły również,
jakim jesteś myśliwym: czy potrzebujesz do tego wielu tanich i byle jakich
grotów, czy wystarczy ci kilka, za to niezawodnych. Boże, jak ja bym
chciał wiedzieć, kto go wyrzeźbił!
Odniosłem wrażenie, że jest to dla Johnny'ego bardzo ważne.
— Założę się, że był wodzem — oświadczyłem.
— Wodzem? Naprawdę? — Ben wytrzeszczył oczy.
    — On znów zaczyna wymyślać niestworzone historie — ostrzegł
Davy. — Od tej chwili możecie włożyć między bajki, cokolwiek wam powie!
    — Jasne, że był wodzem! — twardo obstawałem przy swoim. — Był
wodzem, i to najmłodszym w dziejach plemienia, bo przejął władzę po
ojcu, kiedy miał dwadzieścia lat.
    — O, ludzie! — Davy Ray podciągnął kolana pod brodę, a na jego twarzy
rozgościł się ironiczny uśmieszek. — Cory, jeśli w tym mieście ogłoszą kiedyś
konkurs na największego łgarza, bez wysiłku zdobędziesz pierwszą nagrodę!
Johnny też się uśmiechnął, ale w jego oczach błyszczało zaciekawienie.
    — Nie zwracaj na niego uwagi, Cory. Opowiedz nam o tym wodzu.
Jak miał na imię?
— Nie wiem. Może... Rączy Jeleń?
    — Do luftu! — sprzeciwił: się Ben. — Też mi dziewczyńskie wymysły!
Daj mu jakieś imię godne wojownika, na przykład... Wielki Grzmiący Obłok!
— Wielki Grzmiący Tłusty Zadek! — przedrzeźniał go Davy Ray.
—	Imię w sam raz dla ciebie, Ben!
    — Nazywał się Grzmot — rzekł do mnie Johnny, nie zwracając
najmniejszej uwagi na rozgdakany duet. — Nie. Pięć Grzmotów. Bo był
wysoki i.ciemny, i...
— Zezowaty — wtrącił Davy Ray.
— Kulawy — dokończył Johnny i Davy przestał chichotać.
314

Milczałem, patrząc na połyskujący w dłoni grot.
    — No, dalej, Cory — ponaglił mnie cicho Johnny. — Opowiedz nam,
jak to było.
    — Wódz Pięć Grzmotów... —Zawiesiłem głos, snując w myśli wątek,
podczas gdy moje palce zaciskały się i rozluźniały wokół ciepłego
krzemienia — ...był Czirokezem.
— Kri — poprawił mnie Johnny.
    — ...Kri, jak już mówiłem. Należał do plemienia Kri, którego wodzem był
jego ojciec. Ale ten zginął na polowaniu. Wybrał się na jelenie i spadł
z wysokiej skały. Kiedy go znaleźli, był umierający, ale powiedział synowi, że
widział Śnieżnika. Zobaczył go z bliska, z tak bliska, że mógł niemal dotknąć
jego białej skóry i rogów, potężnych jak konary drzewa. Powiedział, że świat
będzie trwać tak długo, jak długo w lesie żyje Śnieżnik. W chwili gdy ktoś go
zabije, nastąpi zagłada. Potem umarł, a nowym wodzem został Pięć Grzmotów.
    — Myślałem, że wojownik musiał stoczyć walkę, żeby zostać wodzem
— przerwał mi Davy Ray.
    — Pewnie, że ją stoczył! — odparłem. — To przecież zrozumiałe.
Musiał walczyć z całą bandą śmiałków, z których każdy uważał, że byłby
lepszym wodzem niż on. Ale Pięć Grzmotów wolał pokój od wojny. Nie
znaczy to, że nie umiał walczyć, gdy sytuacja tego wymagała. Po prostu
wiedział, kiedy należy się bić, a kiedy lepiej załatwić rzecz polubownie.
Chociaż... potrafił też okazać gniew. Właśnie dlatego nie nazwano go
Jednym Grzmotem ani nawet Dwoma. Bardzo rzadko wpadał we wściekłość,
ale kiedy już do tego doszło, to — drżyjcie narody! Człowiek miał
wrażenie, że pięć gromów huknęło równocześnie.
    — Zaraz będzie dzwonek — przypomniał mi Johnny. — I co się z nim
stało?
    — Hm... był wodzem przez długi, długi czas. Do chwili, gdy skończył
sześćdziesiąt lat. Wtedy przekazał władzę swojemu synowi, Mądremu Lisowi...
—Zerknąłem w stronę drzwi. Dzieci zaczynały już wchodzić do szkoły. —Ale
wodza Pięć Grzmotów wspominali z największą czcią, bo potrafił utrzymać
pokój między plemionami. Kiedy umarł, wzięli jego najlepsze groty i rozrzucili
je w lasach, żeby ludzie mogli je znaleźć po stu latach. Potem wycięli na skale
jego imię i pochowali na tajnym indiańskim cmentarzysku.
— Coś podobnego! — Davy Ray wyszczerzył zęby. — A.gdzie?
—	Nie wiem — odciąłem się. — Przecież mówię, że było tajne.
Wszyscy jęknęli jak jeden mąż. Równocześnie zadźwięczał dzwonek,
315

wzywając nas do środka. Zwróciłem grot Johnny'emu, który zawinął go
w watę i włożył do przegródki. Wstaliśmy i ruszyliśmy przez boisko,
wzbijając kłęby kurzu.
    — Może naprawdę żył kiedyś wódz Pięć Grzmotów — zadumał się
Johnny, gdy zbliżaliśmy się do drzwi.
    — Jasne, że tak! — odezwał się Ben. — Przecież Cory przed chwilą
nam o nim mówił!
    Davy Ray wydał podejrzany odgłos, ale wiedziałem, że nie robi tego
na złość. Odgrywał w naszej paczce szczególną rolę — prowokatora
i prześmiewcy — i robił to znakomicie. Wiedziałem, jaki jest naprawdę;
ostatecznie to on powołał do życia wodza Pięć Grzmotów.
Posłyszałem wrzask Ladda Devine:
—	Zabierz ode mnie tę padlinę!
Jakaś dziewczynka zaczęła piszczeć, a ktoś inny zawołał:
—	Fuj!
Diablica była w swoim żywiole.
    Jak powiedziałem, sam widok kinowych potworów rozwścieczył Starą
Kobzę. Dała popis, przy którym Pięć Grzmotów wypadłby najwyżej jak
Pół Małej Myszki. Kobza zapytywała, czy moi rodzice wiedzą, jakim
śmieciem nabijam sobie głowę. Potem rozpoczęła tyradę na temat, jak to
w dzisiejszych czasach rozum i wszelka przyzwoitość legły w gruzach
— po prostu w gruzach! — i dlaczego zajmuję się tymi bzdurami, zamiast
przeczytać jakąś dobrą książkę. Przyjmowałem gromy w pokorze, jak tego
ode mnie oczekiwano.
    A potem Diablica otworzyła przyniesione pudełko po butach i podetknęła
je Kobzie pod nos. Na widok rojących się od mrówek czterech wiewiórczych
głów, o oczach wyłupionych wykałaczką, Kobza pospiesznie wycofała się
do pokoju nauczycielskiego.
    O trzeciej rozległ się wreszcie ostatni dzwonek i kolejny dzień nauki
pozostał za nami. Udało się nam zredukować spiżowy głos Kobzy do
zgrzytliwego szeptu. Z boiska uniosły się tumany pyłu, kiedy uwolnieni
wybiegliśmy na swobodę. Davy Ray jak zwykle dokuczał Benowi, Johnny
postawił swoją skrzynkę na ziemi i pochylił się nad łańcuchem, którym
jego rower przymocowany był do płotu, a ja ukląkłem, żeby otworzyć
szyfrowy zamek, który zabezpieczał Rakietę.
    Wszystko stało się w mgnieniu oka. Takie rzeczy zawsze dzieją się
szybko.
316
    
Wyłonili się z chmury kurzu. Poczułem ich, zanim jeszcze dostrzegłem.
Zwyczajnie zesztywniał mi kark.
—	Cztery kociaczki, wszystkie w jednym rzędzie—rozległ się czyjś głos.
Był znajomy i głowa gwałtownie obróciła mi się na karku. Davy Ray
i Ben przestali się mocować. Johnny podniósł wzrok. Jego oczy pociemniały
ze strachu.
    — Proszę, proszę — rzekł do swego brata Gotha Branlin. Obaj mieli
na twarzach uśmiechy jak otwarte brzytwy, a ich czarne rowery zdawały
się czaić do skoku. —- Jakie śliczne zwierzaczki, nie, Gordo?
— Śliczne i tłuściutkie!
    — A co to? — Gotha błyskawicznym ruchem wyrwał mi z ręki numer
„Słynnych potworów". Grzbiet zaczął puszczać na zszywkach, a zdobiący
okładkę Christopher Lee w roli hrabiego Draculi aż syknął z bezsilnego
gniewu. — Patrz tylko na te bzdety! — podsunął magazyn bratu, a Gordo
wybuchnął śmiechem nad zdjęciem z Metropolis, przedstawiającym
smukłego robota płci żeńskiej.
— Widać jej cycki — oznajmił. — Daj mi to!
    Złapał za stronę, którą trzymał Gotha, i zdjęcie dosłownie rozpuściło
się w ich dłoniach, jak gdyby przeżarł je kwas. Większy skrawek — ten,
na którym widać jeszcze było błysk metalicznych piersi — pozostał
w rękach Gothy. Brudny i zmięty powędrował do kieszeni jego dżinsów.
    — Ty dupku, daj mi to! — wrzasnął Gordo i jeszcze raz szarpnął za
magazyn. Gotha równocześnie pociągnął do siebie. W następnej chwili
puściła reszta zszywek i stronice pełne lśniących snów, bohaterów,
złoczyńców i fantastycznych wizji poszybowały w kurzu jak przebudzone
w środku dnia nietoperze.
    — Patrz, zniszczyłeś! — krzyknął Gotha i popchnął brata tak mocno,
że Gordo jak długi rozciągnął się na ziemi, a z ust wytrysnął mu gejzer
śliny. Po chwili usiadł; jego twarz nabrzmiała ze złości, a oczy miotały
przekleństwa, które chyba nawet jemu nie przeszłyby przez gardło.
Gotha wystawił pięść i stanął nad nim jak Godzilla nad Gidorahem.
—	No, spróbuj! — powiedział. — Tylko drgnij!
    Gordo nie drgnął. Łokciem wgniatał w ziemię zdjęcie King Konga,
walczącego z gigantycznym wężem wodnym. Nawet potwory ścierają się
ze sobą, a czasem nawet walczą, by zabić. Na twarzy Gordo malował się
ponury grymas. Po takim ciosie każdy inny chłopak przynajmniej raz by
sobie chlipnął. Podejrzewam, że w domu Branlinów łza była zjawiskiem
317

równie rzadkim jak smoczy ząb, a wszystkie te nie przelane łzy i tłumiona
wściekłość zmieniły Gothę i Gordo w to, czym byli: w dwie bestie
szarpiące się w klatkach, z których nie mogły uciec, choćby zajechały na
tych złowrogich rowerach aż na koniec świata.
    Może nawet zrobiłoby mi się ich żal, gdy mi na to pozwolili. Ale w tej
samej chwili Gotha zapytał:
    —	A co my tutaj mamy? — i porwał z ziemi skrzynkę Johnny'ego,
zanim ten zdążył po nią sięgnąć.
    Johnny wydał zduszony okrzyk, gdy duża, niezgrabna dłoń otworzyła
zamek i uniosła wieczko, po czym zanurzyła się w skrzynce i zaczęła
rozgarniać kłębki waty.
    — Te, stary! — odezwał się do Gordo. — Patrz, co ten indiański
pomiot tu chowa! Groty do strzał!
    — Może byście tak zostawili nas w spokoju? — zapytał Davy Ray.
— My wam nie...
    — Zamknij się, baranie! —wrzasnął na niego Gotha, a Gordo wstał
z uśmiechem. Braterska nienawiść na jakiś czas poszła w zapomnienie.
Obaj zaczęli przeglądać kolekcję chciwymi, nie nasyconymi łapskami.
Wolałem sobie nie wyobrażać, jak wygląda obiad u Branlinów.
— To jest moja własność — powiedział Johnny.
    Słowa nigdy nie zawróciły Branlinów z raz obranej drogi i teraz też nic
nie zdziałały.
    —	To należy do mnie — powtórzył Johnny. Pot błyszczał mu na
policzkach.
    Tym razem w jego głosie zabrzmiało coś, co sprawiło, że Gotha
podniósł wzrok.
— Co tam bełkoczesz, czerwonóskóry?
— To moje groty. Macie... macie je oddać.
— On chce, żeby mu je oddać! — zapiał Gordo.
    — Próbowaliście nam narobić kłopotów, co, kociaczki? — Prawa
dłoń Gothy pełna była krzemiennych ostrzy. — Polecieliście z płaczem do
szeryfa i naszego tatę też próbowaliście na nas napuścić. Prawda?
Zmiana taktyki nie zdołała powstrzymać Johnny'ego.
— Oddaj mi je — powiedział.
— Hej, Gotha! Indiański wypierdek chce dostać swoje zabawki!
    — Chłopcy, idźcie... — Nie zdążyłem dokończyć, bo Gordo złapał
mnie za kołnierz i przygniótł do ogrodzenia.
318

—	Mały kiciuś — zacmokał obleśnie. — Mały tłusty kociaczek.
Ujrzałem, jak złote oko Rakiety zabłysło na moment, zbadało sytuację
i zgasło.
    —	Masz swoje śmieci, dzidziusiu. — Gotha zamachnął się szeroko
i rozrzucił trzymane w ręku groty po boisku.
    Johnny zatrząsł się, jak gdyby targnął nim wicher. Patrzył, jak dłoń
Gothy szpera w pudełku, wynurza się i ciska jego skarby niczym
bezwartościowe kamyki.
    — Kici, kici, kici — zaintonował Gordo, przyciskając mi szyję
żylastym przedramieniem. Z nosa mu ciekło, a przy tym śmierdział olejem
silnikowym i spalenizną.
— Odwal się — wychrypiałem.
Jego oddech również nie przypominał francuskich perfum.
    — Uuuu!  Uuuu!  — Gotha zaczął wydawać indiańskie okrzyki,
rozsiewając po placu resztę kolekcji Johnny'ego. — Uuuu!
— Przestań! — krzyknął Davy Ray.
    I wtedy w palcach Gothy pojawił się grot smukły i gładki, o prawie
idealnym kształcie. Nawet Gotha się domyślił, że to wyjątkowy okaz, bo
zaprzestał na chwilę wygłupów, żeby mu się przyjrzeć.
—	Nie rób tego. — W głosie Johnny'ego pojawiła się błagalna nutka.
Nawet jeśli Gotha dostrzegł coś w czarnym grocie wodza Pięć
Grzmotów, wszystko się skończyło na ulotnej wizji. Cofnął ramię do tyłu,
rozchylił palce i grot wystrzelił w powietrze. Wzbijał się coraz wyżej, aż
w końcu wylądował w zachwaszczonym trawniku obok pojemnika na
śmiecie. Johnny sapnął, jak gdyby został uderzony.
    —	I jak ci się to podoba, czer... — Gotha nie dokończył, bo w tej
samej chwili Johnny zrobił jeden niezgrabny sus, a jego pięść błyskawicznie
uniosła się do góry i z całej siły wyrżnęła Branlina w szczękę.
    Gotha zachwiał się, zmrużył oczy, a po jego twarzy przebiegł grymas
bólu. Łobuz mlasnął i wysunął język. Była na nim krew. Odrzucił
skrzynkę na bok i powiedział:
— Zabiję cię, ty mieszańcu.
— Dołóż mu, Gotha! — wrzasnął Gordo.
    Wiedziałem, że Johnny nie powinien się bić. On sam też to wiedział.
Pięści Branlinów już raz sprawiły, że znalazł się w szpitalu. Nadal jeszcze
miewał napadowe bóle głowy. W dodatku Gotha znacznie przewyższał go
wzrostem.
319

—	Uciekaj, Johnny! — zawołałem.
Ale Johnny już nie chciał uciekać.
    Gotha natarł na niego z impetem. Uderzenie w ramię sprawiło, że
Johnny się cofnął, lecz zaraz zamarkował cios na twarz Gothy i wpakował
mu pięść pod żebra.
    —	Biją się! Biją! — krzyknął jeden z chłopaków, którzy jeszcze
włóczyli się po boisku.
    Wytężyłem wszystkie siły i odepchnąłem swego przeciwnika. Gordo
wyciągnął rękę, żeby się czegoś uchwycić i natrafił na kierownicę Rakiety.
    —	Kurczę! — wrzasnął, pospiesznie cofając dłoń. Pomiędzy jego
kciukiem a palcem wskazującym pokazała się krew. — Ta cholera mnie
ugryzła!
    Podejrzewam, że skaleczył się o jakąś śrubę, choć później dokładnie
obejrzałem Rakietę i nie znalazłem żadnej wystającej nakrętki ani metalowej
krawędzi. Gordo okręcił się, kopnął mój rower i wtedy właśnie przemówił
do mnie wódz Pięć Grzmotów.
Powiedział mi to samo, co wcześniej szepnął Johnny'emu: „Dość tego".
    Byłem kiepskim pięściarzem. Jeśli Gordo chciał kopać, nie miałem nic
przeciwko temu. Krew się we mnie gotowała. Postąpiłem krok do przodu
i wymierzyłem mu w łydkę takiego kopniaka, że wrzasnął wniebogłosy
i zaczął tańczyć na jednej nodze. Johnny i Gotha mocowali się na ziemi,
wzbijając kłęby kurzu. Pięści wznosiły się i opadały, a Davy i Ben czekali
w pogotowiu, na wypadek gdyby Gotha znalazł się na wierzchu i zaczął
Johnny'ego okładać. Na razie jednak ten trzymał się mocno. Wił się,
szarpał i nie ustępował; jego spocona twarz pojaśniała od kurzu. Gotha
złapał go za włosy, ale Johnny się wyrwał. Gotha huknął go pięścią
w brodę, lecz Johnny nie czuł bólu. Rzucił się do natarcia jak ktoś, kto nie
ma już nic do stracenia oprócz godności, a kiedy jego ciosy dosięgły celu,
Gotha zawył i zwinął się na ziemi jak podrażniony robak.
    —	Ale się naparzają! — krzyknął ktoś wesoło i kłębiących się na
ziemi przeciwników zaczął otaczać zwarty krąg gapiów.
Tymczasem Gordo zmierzał w moją stronę, dzierżąc potężny kij.
    Nie miałem zamiaru czekać, aż wybije mi mózg z czaszki albo rozwali
Rakietę. Wskoczyłem na rower, szturchnąłem nóżkę i ruszyłem z miejsca,
zamierzając nieco się oddalić. Myślałem, że zrezygnuje z pościgu. Gdyby się
odwrócił, mógłbym błyskawicznym najazdem wytrącić mu kij z ręki.
Myliłem się. Gordo wskoczył na swój czarny rower i pojechał za mną,
320

pozostawiając brata własnemu losowi. Najwyraźniej chciał najpierw
porachować się ze mną.
   "Nie miałem czasu nawoływać Bena albo Davy'ego Raya. Wątpię, czy
w ogóle by mnie usłyszeli poprzez wycie żądnego krwi tłumu. Skierowałem
Rakietę ku bramie w ogrodzeniu, błyskawicznie pokonałem boisko i wyje-
chałem na chodnik. Kiedy się obejrzałem, Gordo zmniejszył dystans. Głowę
pochylił nisko nad kierownicą, a jego nogi pedałowały w zabójczym tempie.
Chciałem zawrócić na boisko, gdzie mógłbym liczyć na wsparcie przyjaciół.
Ale Rakieta mnie nie usłuchała.
    Kierownica nagle zesztywniała. Nie miałem innego wyjścia, jak tylko
mknąć dalej wyboistym chodnikiem. I wtedy stało się coś dziwnego.
    Pedały zaczęły się obracać coraz szybciej — tak szybko, że z trudem
za nimi nadążałem. Prawdę powiedziawszy, moje trampki raz po raz
traciły z nimi kontakt, one jednak kręciły się nadal. Łańcuch Rakiety
chrzęścił na zębatkach, wydając śpiewny dźwięk, który stopniowo przybierał
coraz wyższe tony.
    Rower gnał przed siebie, a ja starałem się na nim utrzymać. Miałem
wrażenie, że dosiadam dzikiego mustanga. Wciąż zwiększaliśmy prędkość;
wiatr siekł moimi włosami o twarz. Obejrzałem się: Gordo trzymał się tuż
za mną niczym zwiastun Sądu Ostatecznego.
Chciał mojej skóry i nie zamierzał się zatrzymać, póki jej nie dostanie.
    Tymczasem na boisku Gotha dźwignął się na nogi. Zanim zdążył
wymierzyć cios, Johnny podciął mu kolana i obaj znów zwalili się na
ziemię ku uciesze gawiedzi. Davy Ray i Ben zaczęli się za mną rozglądać
i wtedy stwierdzili, że nie ma także Rakiety, a ponadto zniknął Gordo
i jego czarny rower.
— Oo! — pokręcił głową Ben.
    Rower Gordo był szybki. Możliwe, że prześcignąłby każdy rower
w Zephyr, ale Rakieta nie była zwyczajnym rowerem. Pędziła jak sam
diabeł i bałem się pomyśleć, co będzie, jeśli łańcuch zeskoczy z zębatki.
Chciałem się zatrzymać, lecz ilekroć próbowałem hamować, rozlegał się
przenikliwy, gniewny syk, a Rakieta i tak postępowała po swojemu.
Chciałem skręcić w prawo na najbliższym skrzyżowaniu i zawrócić do
domu. Rower zdecydował się na wypad w lewo i aż pisnąłem, kiedy
przednie koło weszło w zakręt, a tylnym zarzuciło tak, iż omal nie doszło
do katastrofy. Ale Rakieta mocno się trzymała nawierzchni i gnaliśmy
dalej pod wiatr, który gwizdał mi w zębach.
321

—	Co ty wyprawiasz! — krzyknąłem. — Dokąd jedziesz?
Na oba te pytania była jedna odpowiedź: Rakieta zwariowała.
Kolejny rzut oka przez ramię upewnił mnie, że Gordo wciąż siedzi mi
na ogonie, choć sapie z wysiłku, a twarz ma usianą szkarłatnymi plamami.
—	Lepiej się zatrzymaj! — krzyknął. — I tak cię dopadnę!
    Z pewnością nie, jeżeli Rakieta miałaby w tej kwestii cokolwiek do
powiedzenia. Ale za każdym razem, kiedy usiłowałem zawrócić ją
w stronę domu, uparcie odmawiała posłuszeństwa. Wyznaczyła sobie
własny cel, a ja mogłem co najwyżej pozwolić się wieźć.
    Tymczasem na szkolnym boisku tarzający się w kłębach wirującego
pyłu zapaśnicy wrócili do stójki. Gotha — nie przyzwyczajony, by
ktokolwiek mu się odgryzał — zaczynał słabnąć; wymierzał ciosy na
oślep, nie mogąc trafić w tańczącego przed nim Johnny'ego, i był już tak
zmęczony, że zataczał się jak pijak. W końcu ryknął z wściekłości i rzucił
się na przeciwnika, ten jednak uskoczył, a Gotha zaplątał się we własne
nogi i runął na ziemię jak długi, do reszty odzierając ze skóry obtłuczony
podbródek. Pozbierał się, choć ręce wyraźnie mu już ciążyły, i zaatakował
jeszcze raz. Johnny ponownie zrobił unik, obracając się wokół swej
chromej nogi niczym faun wparty kopytem o ziemię.
—	Stój spokojnie! — wycharczał Gotha. — Nie kręć się, draniu!
W płucach mu rzęziło, a twarz miał czerwoną jak befsztyk.
    —	W porządku — odparł Johnny. Nos mu krwawił, a na kości
policzkowej miał purpurowy ślad. — No, dalej, atakuj!
    Gotha wymierzył cios; Johnny uchylił się w lewo. Davy Ray powiedział
mi później, że miał wrażenie, iż ogląda Cassiusa Claya w akcji. Kiedy
Gotha przesunął się, odpowiadając na unik, Johnny włożył wszystkie siły
w potężny sierp, który trafił drania w szczękę i obrócił mu głowę wokół
osi. Ben twierdził, że wówczas oczy Gothy wywróciły się białkami do
góry. Ale Johnny miał w zanadrzu jeszcze jeden piorun: postąpił krok do
przodu i grzmotnął Gothę w sam środek ust tak mocno, że wszyscy
usłyszeli, jak kostki jego prawej dłoni pękają z trzaskiem wystrzałów.
Gotha nawet nie pisnął.
Zwalił się na ziemię jak wielkie ścięte drzewo.
    Przez chwilę leżał bez ruchu, brocząc krwią. Potem spomiędzy warg
wypadł mu przedni siekacz, całe ciało zadrżało i Gotha zaczął płakać.
    Otaczało go gniewne, bezlitosne milczenie. Ktoś się zaśmiał, ktoś inny
rzucił zjadliwie:
322

—	Biedak, pójdzie z płaczem do mamusi!
    Ben poklepał Johnny'ego po plecach; Davy Ray ujął go za ramię
i powiedział:
—	Pokazałeś mu, kto jest prawdziwym twardzielem.
    Johnny uwolnił się z objęć. Otarł nos wierzchem dłoni, którą już
niedługo doktor Parrish miał umieścić w łubkach z powodu dwóch
pękniętych kostek. W domu czekała na Johnny'ego awantura. Jego rodzice
mieli wreszcie zrozumieć, dlaczego przez całe długie upalne lato spędzał
tyle czasu zamknięty w swoim pokoju, studiując książkę, którą dostarczono
mu pocztą za trzy dolary i pięćdziesiąt centów, a której tytuł brzmiał:
Zasady walki; jej autorem był Sugar Ray Robinson.
    —	Wcale nie jestem aż taki twardy — odparł i pochylił się nad Gothą.
— Pomóc ci wstać? — zapytał.
    Ja, niestety, nie miałem możliwości skorzystania z doświadczeń pana
Robinsona. Miałem za to pod sobą Rakietę, a za plecami nie ustającego
w pościgu Gordo, i kiedy rower nagłym rzutem kierownicy skręcił w leśną
ścieżkę, poczułem strach, że oto szybko zbliża się moja ostatnia runda.
    Rakieta nie usłuchała hamulca, oparła się też moim gorączkowym
próbom wyprostowania kierownicy. Skoro mój rower zwariował, musiałem
z niego zsiąść. Sprężyłem się do skoku w poszycie.
    Ale właśnie wtedy Rakieta wypadła spośród drzew i tuż przed sobą
zobaczyłem wielką jamę, pełną śmieci i zielska. Z prędkością, od której
włos mi się zjeżył na głowie, Rakieta poszybowała w powietrzu.
    Chyba wrzasnąłem. Wiem na pewno, że zmoczyłem spodnie, a kierownicę
ściskałem tak mocno, że później jeszcze przez kilka dni bolały mnie ręce.
    Rakieta przeskoczyła rozpadlinę i wylądowała po drugiej stronie
z impetem, który omal nie wybił mi zębów i sprawił, że mój kręgosłup na
moment zmienił się w świeżo spuszczoną cięciwę. Uderzenie było za silne
nawet dla niej: rama zadrżała, opony wpadły w poślizg na warstwie liści
i sosnowych igieł i oboje razem, dokładnie splątani, wylądowaliśmy na
ziemi. Ujrzałem, że ścieżką nadjeżdża Gordo. Kiedy zobaczył ziejącą
przed nim otchłań, twarz mu się skurczyła z przerażenia. Nacisnął
hamulec, ale jechał zbyt szybko, aby się zatrzymać w porę. Czarny rower
przewrócił się na bok i zjechał do jamy, pociągając Gordo za sobą.
    Dziura nie była taka znów głęboka. Nie znalazłbyś w niej cierni czy
ostrych kamieni. Właściwie Gordo miał całkiem miękkie lądowanie na kupie
gęstego trójlistnego pnącza i rozmaitych różności: wypatroszonych poduszek,
323

pokryw z pojemników na śmieci, pustych puszek, aluminiowych foremek
do placków, skarpetek, podartych koszul, szmat i tym podobnych rzeczy.
Przez chwilę Gordo szeleścił w pnączu, wyplątując się ze swojego roweru.
Nie ucierpiał zbytnio.
—	Czekaj no, ty wypierdku — powiedział. — Tylko czekaj...
I nagle wrzasnął.
Okazało się, że nie jest tam sam.
    Wylądował dokładnie na grzbiecie osobnika, który zjadał właśnie
resztkę kokosowego ciasta, skradzionego dziesięć minut wcześniej z parapetu
czyjegoś kuchennego okna.
    Lucyfer wcale nie miał zamiaru dzielić się z kimkolwiek swoją jamą pełną
skarbów. Strasznie więc się rozzłościł. Wychynął spośród liści, obnażył zęby
i skoczył na Gordo, drugim końcem rozpylając wokół: cuchnącą substancję.
    Branlin walczył o życie. Rozjuszony zwierzak wyrywał mu kęsy ciała
z ramion, policzka, ucha i był na najlepszej drodze do odgryzienia palca,
gdy Gordo, wrzeszcząc pod niebiosa i śmierdząc jak otchłań piekielna,
wygramolił się wreszcie z dziury i rzucił do ucieczki. Lucyfer pognał za
nim, skrzecząc, plując i zanieczyszczając okolicę, a kiedy po raz ostatni
mignęli mi pośród drzew, małpa siedziała na głowie Gordo, uchwyciwszy
się tlenionych włosów, i jechała na nim jak maharadża na słoniu.
    Podniosłem Rakietę i wsiadłem. Była teraz uległa, jak gdyby wyczerpała
już wszystkie zasoby krnąbrnego uporu. Zanim znalazłem ścieżkę omijającą
wyrwę, przemknęło mi jeszcze przez myśl, jak będzie się czuł Gordo za
parę dni, kiedy pogryziona twarz i ramiona spuchną mu do monstrualnych
rozmiarów, a do tego na własnej skórze odczuje, iż zdobiące małpią
kryjówkę niewinne trójlistne pnącze było trującym bluszczem, pełnym
podstępnego jadu. Będzie wyglądał jak chodzące nieszczęście. Jeżeli
w ogóle będzie mógł chodzić.
—	Masz paskudny charakterek — powiedziałem do Rakiety.
Pokonany czarny rower leżał na dnie rozpadliny. Ktoś, kto zechce go
stamtąd wyciągnąć, powinien się najpierw solidnie wysmarować płynem
galmanowym.
    Wróciłem do szkoły. Walka już się zakończyła, ale trzej chłopcy
przeszukiwali boisko. Jeden z nich trzymał pod pachą skrzynkę na przynęty.
    Odnaleźliśmy większość grotów. Nie wszystkie. Około tuzina jakby
się pod ziemię zapadło. Uznaliśmy, że jest to ofiara. Pomiędzy zaginionymi
był też gładki czarny grot wodza Pięć Grzmotów.
324
    
Johnny nie wydawał się tym zrozpaczony. Powiedział, że jeszcze go
poszuka. A jeśli on go nie znajdzie, może zrobi to ktoś inny — za dziesięć
lat albo dwadzieścia, albo jeszcze później. Ten grot i tak nie należał do
niego, On go tylko przechowywał do czasu, gdy będzie potrzebny
wodzowi w Krainie Wiecznych Łowów.
    Zawsze się zastanawiałem, co ma na myśli wielebny Lovoy,
kiedy mówi o łasce. Teraz to zrozumiałem. Dostępuje jej ktoś, kto
potrafi rozstać się z czymś, bez czego trudno mu żyć, i czyni
to bez żalu.
    Zgodnie z tą definicją łaska, której dostąpił Johnny, wzbudzała
nabożną cześć.
Nie wiedziałem, że wkrótce mnie także czeka próba.
5. Przypadek numer 3432
    Po zajściu na boisku Branlinowie przestali nas niepokoić. Gotha wrócił
do szkoły ze sztucznym siekaczem i odrobiną pokory, Gordo zaś — odkąd
wyszedł ze szpitala — wyraźnie mnie unikał. Ale kulminacyjny moment
nastąpił, gdy Gotha poszedł do Johnny'ego i poprosił go, żeby mu pokazał
— w zwolnionym tempie, rzecz jasna — ten sierpowy, którym tak go
zaskoczył. Nie oznacza to bynajmniej, że Gotha i Gordo z dnia na dzień
zostali świętymi. Ale lanie, jakie oberwał Gotha i świerzbiąca męczarnia
Gordo wyszły im tylko na zdrowie. Zakosztowali paru kropel z naczynia
szacunku dla bliźnich, a od tego zawsze się zaczyna.
    Z upływem października wzgórza rozjarzyły się złotym i pomarań-
czowym blaskiem. Powietrze zasnuła mgiełka jesiennych ogni. Drużyny
Auburn i Alabamy nie dawały szans przeciwnikom. Kobza nieco przycichła,
Diablica kochała się w kim innym — słowem, wszystko toczyło się jak
najlepiej.
325

Nie wszystko.
    Często przychodził mi na myśl ojciec, w ciemnej godzinie przedświtu
gryzmolący pytania, na które nie umiał odpowiedzieć. Wychudł już na
szkielet, ale wciąż nie miał apetytu. Kiedy zmuszał się do uśmiechu, jego
zęby wydawały się nienaturalnie wielkie, a oczy błyszczały udawanym
ożywieniem. Mama zaczęła ogryzać paznokcie i teraz już rzeczywiście
nagabywała tatę, żeby poszedł do doktora Parrisha albo do Damy, lecz on
uparcie odmawiał. Dwa razy pokłócili się tak, że tato demonstracyjnie
wymaszerował z domu, wsiadł do furgonetki i odjechał, a mama potem
płakała w swoim pokoju. Kilkakrotnie słyszałem, jak rozmawiała przez
telefon z babcią Sarah, błagając ją, żeby przemówiła mu do rozsądku. „To
go przeżera od środka" — mówiła, a ja wychodziłem wtedy na dwór
pobawić się ze Zbójem, bo serce mi pękało, kiedy słyszałem tak wiele bólu
w jej głosie. Tato też cierpiał, tyle że w osobnej klatce.
    No i ten sen. Zawsze taki sam; dwie noce z rzędu, jedna przerwy,
potem znów; następnie trzy noce przerwy i siedem kolejnych, wypełnionych
koszmarami.
    „Cory? Cory Mackenson?" — szeptały, stojąc w białych sukienkach pod
bezlistnym, osmalonym drzewem. Ich głosy były ciche jak szmer skrzydeł
przelatującego gołębia, ale równocześnie naglące w sposób, który budził we
mnie strach. Stopniowo zaczynałem dostrzegać drobne szczegóły; ujawniały
się moim oczom jak przez zaparowaną szybę: za dziewczynkami wznosiła się
ściana z ciemnego kamienia, a w niej tkwiła rozłupana framuga okienna,
z której sterczało jeszcze kilka zębatych odłamków szkła. „Cory
Mackenson?" W oddali słychać było tykanie. „Cory?" Tykanie było coraz
głośniejsze, a nieznana trwoga chwytała mnie za gardło. „Cory..."
    Siódmej nocy z rzędu obudziły mnie zapalone światła. Półprzytomny
spojrzałem na rodziców zaspanymi oczyma.
— Co to za hałas? — spytał tato.
— Patrz na to, Tom — wskazała mama.
    Na ścianie naprzeciw mego łóżka widniała głęboka rysa. Pod nią na
podłodze leżały okruchy szkła i różne metalowe części. Tarcza budzika
wciąż jeszcze wskazywała drugą dziewiętnaście.
    —	Co prawda mówi się, że czas leci — powiedziała mama — ale
budzik jednak trochę kosztuje.
    Całe to zajście zostało przypisane meksykańskiej enchiladzie, którą
mama zrobiła nam na kolację.
326
    
Już od jakiegoś czasu dojrzewał wypadek, będący wynikiem losowego
splotu miejsca i okoliczności. Nie byłem tego świadom; rodzice także nie.
Podobnie niczego nie przeczuwał mężczyzna z Birmingham, który każdego
ranka wsiadał do ciężarówki w rozlewni napojów i wyruszał w drogę, żeby
dostarczyć towar do stacji benzynowych i sklepów spożywczych, które
miał na liście. Czy zmieniłoby to cokolwiek, gdyby ten człowiek postanowił
spędzić pod prysznicem rano dodatkowe dwie minuty? A gdyby na
śniadanie zjadł jajecznicę na boczku zamiast parówek? Gdybym przed
wyjściem do szkoły jeszcze raz rzucił Zbójowi patyk, czy zmieniłbym
wątek tego, co miało się stać?
    Będąc osobnikiem płci męskiej, Zbój miał skłonności do buszowania
po mieście, kiedy ogarniał go towarzyski nastrój. Doktor Lezander mówił
rodzicom, że najlepiej by było, gdyby Zbój rozstał się ze swoim
wyposażeniem, co z pewnością pozbawiłoby go włóczęgowskiej żyłki, ale
tato krzywił się za każdym razem, kiedy była o tym mowa, a mnie też nie
bardzo podobał się ten pomysł. Tak więc zabieg nie doszedł do skutku.
Mama nie lubiła trzymać Zbója przez cały dzień w zagrodzie, zwłaszcza
że i tak większość czasu spędzał na ganku, a na ulicy nigdy nie było
dużego ruchu.
Dekoracje zostały ustawione. W głównej roli spektaklu obsadzono śmierć.
    Kiedy trzynastego października wróciłem ze szkoły, odkryłem, że tato
także jest już w domu i że na mnie czeka.
    — Synu... — zaczął. Kiedy to usłyszałem, domyśliłem się, że stało się
coś strasznego.
    Tato zawiózł mnie furgonetką do domu doktora Lezandera, który stał
na trzech akrach wykarczowanej ziemi pomiędzy Merchants i Shantuck.
Posiadłość otaczał pomalowany na biało płot, za którym na soczystej
trawie pasły się w słońcu dwa konie. Nieco z boku mieściła się psiarnia
z wybiegiem, a po przeciwnej stronie — stajnia. Piętrowy dom doktora był
prostokątny i biały, czysty i zbudowany z matematyczną precyzją. Podjazd
doprowadził nas łukiem na tyły posesji, gdzie widniała tabliczka:
ZWIERZĘTA PROSZĘ PROWADZIĆ NA SMYCZY. Wysiedliśmy
z zaparkowanej pod drzwiami furgonetki, a tato pociągnął za łańcuszek
przymocowany do dzwonka. Po chwili drzwi się otworzyły i wypełniła je
postać pani Lezander.
    Jak już wspomniałem, pani Lezander miała końską twarz i zwaliste
cielsko, na którego widok grizzly by się przestraszył. Była zawsze ponura
327

i nigdy się nie uśmiechała, zupełnie jakby nosiła nad głową gradową
chmurę. Ale tym razem przyszedłem zapłakany, miałem opuchnięte oczy
i może to właśnie spowodowało przemianę, jakiej byłem świadkiem.
    —	Biedna dziecino! — powiedziała pani Lezander, a na jej obliczu
pojawił się wyraz tak życzliwego współczucia, że na moment zaparło mi
dech. — Tak bardzo mi przykro z powodu twojego psa!
„Pza" — tak to wymawiała.
    —	Wejdźcie, proszę — powiedziała do taty i poprowadziła nas przez
małą poczekalnię, której ściany, wyłożone sosnową boazerią, zdobiły
portrety dzieci z psami i kotami w objęciach. Za drzwiami zaczynały się
schody wiodące do gabinetu doktora, który znajdował się w suterenie.
Każdy krok był dla mnie męką, bo wiedziałem, co znajdę tam na dole.
Mój pies umierał.
    Potrąciła go ciężarówka wioząca napoje z Birmingham, kiedy przebiegał
Merchants Street około pierwszej po południu. Według pana Dollara, który do
nas zadzwonił, była z nim cała zgraja innych psów. To pan Dollar, wychodząc
po lunchu z kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą", usłyszał pisk opon
i zdławione szczeknięcie Zbója. Wraz z naczelnikiem Marchette'em wsadzili
go do furgonetki Wynna Gilliego i zawieźli do doktora Lezandera. Mama nie
mogła sobie darować, że po południu zapomniała zamknąć psa w zagrodzie,
pochłonięta oglądaniem programu W poszukiwaniu jutra. Zbój nigdy w życiu
nie zapuścił się aż na Merchants Street. Wiedziałem, że wdał się w złe
towarzystwo i to była cena, jaką za to zapłacił.
    W suterenie panował ciężki, choć nie odrażający zapach zwierząt.
W labiryncie oświetlonych jarzeniówkami pomieszczeń lśniły białe,
wyszorowane kafelki i nierdzewna stal. Krzątał się tu doktor Lezander
w białym lekarskim kitlu, a jego łysina błyszczała w świetle lampy. Mnę
miał posępną; przywitał się cicho z ojcem, a potem spojrzał na mnie
i położył mi dłoń na ramieniu.
— Chcesz go zobaczyć, Cory? — spytał.
— Tak, proszę pana.
— Zaprowadzę cię do niego.
— On nie... on nie umarł, prawda?
    — Nie, jeszcze nie. — Dłoń doktora pomasowała stężały mięsień
u nasady mego karku. — Ale umrze. Chcę, żebyś to zrozumiał. — Oczy
doktora pochwyciły moje spojrzenie, nie pozwalając mu się odwrócić.
— Zadbałem, żeby mu było wygodnie, ale... jest bardzo ciężko ranny.
328
    — 
Może go pan pozszywać! — powiedziałem. — Przecież jest pan
lekarzem!
    — Jestem, ale nawet gdybym go zoperował, nie zdołałbym naprawić
tych obrażeń, Cory. Są po prostu za duże.
— Nie może pan tak po prostu pozwolić mu umrzeć!
— Idź do niego, synu — odezwał się tato. — Lepiej już idź.
Dopóki jeszcze możesz — brzmiałyby nie dopowiedziane słowa.
    Ojciec został w gabinecie, podczas gdy doktor Lezander zaprowa-
dził mnie do jednego z wykafelkowanych pomieszczeń. Nad głową
posłyszałem gwizdek czajnika; to pani Lezander gotowała w kuchni
wodę na herbatę. W pokoiku, do którego weszliśmy, unosił się mdlący
zapach. Była w nim półka pełna różnych butelek i nakryty niebieskim
płótnem stolik, na którym ułożono narzędzia chirurgiczne. Na samym
środku stał obity nierdzewną blachą stół, a na nim leżał jakiś kształt
wielkości psa, przykryty bawełnianym kocykiem. Nogi niemal od-
mówiły mi posłuszeństwa; tkanina przesiąknięta była plamami brunat-
nej krwi.
Chyba zadrżałem, bo doktor rzekł:
— Nie musisz tego robić, jeżeli nie...
— Chcę — powiedziałem.
Doktor Lezander uchylił delikatnie róg koca.
—	Cicho, cicho—powiedział, jak gdyby mówił do rannego dziecka.
Leżący na stole kształt zadrżał i posłyszałem pisk, który wyrwał mi
serce z piersi. Z moich oczu popłynęły gorące łzy. Pamiętałem ten pisk
z czasów, gdy tato przyniósł do domu maleńkiego szczeniaczka
w kartonowym pudełku i Zbój bał się ciemności. Przeszedłem cztery
kroki, dzielące mnie od stołu, i spojrzałem na to, co pokazywał mi doktor.
    Opona ciężarówki zmieniła kształt głowy Zbója. Biała sierść i ciało po
jednej stronie czaszki zostały zdarte, odsłaniając kość i wyszczerzone
w upiornym uśmiechu zęby. Różowy język obmywała krew. Jedno oko
przybrało martwą szarą barwę. Drugie było wilgotne z przerażenia. Na
nozdrzach Zbója pękały krwawe bańki; oddychał z bolesnym rzężeniem.
Przednia łapa zgnieciona była na miazgę; z wykręconej kończyny sterczały
krawędzie połamanych kości.
    Chyba jęknąłem. Nie wiem. Pojedyncze oko odnalazło mnie i Zbój
uczynił wysiłek, żeby się podnieść, ale doktor Lezander przytrzymał go
silnymi rękami.
329
    
Zobaczyłem wbitą w bok Zbója igłę, którą przez rurkę sączył się do
jego ciała przezroczysty płyn z butelki. Zbój zaskomlił, a ja instynktownie
wyciągnąłem rękę do tej biednej, strzaskanej mordki.
—	Ostrożnie! — ostrzegł mnie doktor.
    Nie pomyślałem o tym, że zwierzę w agonii może ugryźć wszystko, co
się rusza; nawet dłoń chłopca, który je kocha. Zakrwawiony język Zbója
wysunął się i z wysiłkiem liznął mnie po palcach. Patrzyłem w otępieniu
na szkarłatny ślad, jaki na nich zostawił.
— On strasznie cierpi —rzekł doktor Lezander. — Widzisz to, prawda?
— Tak, proszę pana — odparłem jak w koszmarnym śnie.
    — Ma połamane żebra, a jedno z nich przebiło mu płuco. Myślałem,
że jego serce nie wytrzyma tak długo. Podejrzewam, że w każdej chwili
może dać za wygraną,
    Doktor przykrył Zbója. Nie mogłem oderwać wzroku od dygoczącego
ciała.
— Czy jest mu zimno? — zapytałem. — Musi mu być zimno.
    — Nie, nie sądzę. — Wymówił to słowo jak „zondze". Znów ujął
mnie za ramię i poprowadził do drzwi. — Pójdziemy teraz porozmawiać
z twoim ojcem, dobrze?
Tato czekał na nas tam, gdzie go zostawiliśmy.
    — Dobrze się czujesz, wspólniku? — spytał, a ja odpowiedziałem, że
tak, chociaż było mi bardzo, bardzo niedobrze. Wciąż czułem w nozdrzach
woń krwi, gęstą jak smoła piekielna.
    — Zbój jest silny — mówił doktor Lezander. — Przeżył, choć
w takim wypadku inny pies zginąłby na miejscu. — Doktor podniósł
z biurka jakąś teczkę i wyjął z niej kartkę papieru. Był to gotowy,
drukowany formularz, na którego szczycie widniał numer 3432. — Nie
wiem, jak długo jeszcze pożyje, ale sądzę, że na tym etapie jest to kwestia
czysto akademicka.
— Chce pan powiedzieć, że nie ma nadziei? — spytał ojciec.
— Żadnej.—Doktor zerknął na mnie ukradkiem. —Bardzo mi przykro.
    — To mój pies. — Łzy nową falą spłynęły mi po policzkach.
Wydawało się, że nos mam zapchany cementem. — Może mu się polepszy?
    W chwili gdy to powiedziałem, zrozumiałem, że cała fantazja świata
nie sprawi, by tak się stało.
    —	Tom, jeśli podpiszesz ten formularz, mogę mu dać lekarstwo,
które... hm... — Doktor ponownie zerknął na mnie.
330
— 
Pomoże mu odpocząć — podsunął tato.
    — Dokładnie tak. Dokładnie. Podpisz tutaj. Och, chyba muszę ci dać
pióro. — Doktor otworzył szufladę, przegarnął jej zawartość i wyjął
wieczne pióro.
    Tato wziął je do ręki. Wiedziałem, o co chodzi. Nie musieli mnie
oszczędzać i zwodzić, jak gdybym miał sześć lat. Wiedziałem, że mówią
o zastrzyku, który go zabije. Może tak należało postąpić,- może to było
humanitarne, ale Zbój był moim psem i to ja go karmiłem, kiedy był
głodny, i myłem, kiedy był brudny, i to ja znałem jego zapach i dotyk jego
jęzora na policzku. Znałem go. Żaden pies nie mógł go zastąpić. Potężny
supeł utkwił mi w gardle. Tato pochylił się nad formularzem, już miał
postawić pióro na papierze. Rozejrzałem się za czymś, w co mógłbym
wbić wzrok, i natrafiłem na czarno-białą fotografię w srebrnej ramce,
stojącą na biurku doktora. Była na niej uśmiechnięta, jasnowłosa młoda
kobieta. Machała do kogoś ręką, a za nią stał wiatrak. Dopiero po kilku
sekundach dotarło do mnie, że ta młoda, okrągła jak jabłuszko twarz
należy do Veroniki Lezander.
    —	Momencik. — Tato uniósł pióro. — Zbój należy do ciebie, Cory.
Czy masz w związku z tym coś do powiedzenia?
    Milczałem. Nigdy dotąd nie kazano mi podejmować takiej decyzji.
Była bardzo ciężka.
    — Kocham zwierzęta tak samo jak każdy — rzekł doktor. — Wiem,
czym jest dla chłopca jego pies. To, co proponuję, Cory, nie jest rzeczą złą.
To normalne. Zbój cierpi straszliwie i nie wyzdrowieje. Każde stworzenie
rodzi się i umiera. Takie jest życie.
— Może by nie umarł — mruknąłem.
    — Powiedzmy, że nie umrze jeszcze przez godzinę. Albo dwie, albo
trzy. Powiedzmy, że przeżyje całą noc. Powiedzmy, że uda mu się jakoś
przeżyć dwadzieścia cztery godziny. Nie może chodzić. Z trudem oddycha.
Jest w stanie silnego wstrząsu, a jego serce ledwie już kołacze. — Doktor
zmarszczył brwi, patrząc na moją pozbawioną wyrazu twarz. — Bądź dla
niego dobrym przyjacielem, Cory. Nie pozwól mu dłużej tak cierpieć.
— Chyba będę musiał to podpisać, Cory — rzekł tato. — Nie sądzisz?
— Czy... Czy mógłbym pójść do niego na chwilę? Sam?
    — Tak, naturalnie. Na twoim miejscu jednak bym go nie dotykał.
Może cię ugryźć. Zgoda.!
— Tak, proszę pana.
331
    
Jak lunatyk wróciłem na scenę koszmarnego snu. Zbój nadal drżał na
blaszanym stole. Piszczał i skomlał za swoim panem, który na pewno
sprawi, że przestanie go boleć.
    Zacząłem płakać. Był to potężny, niepohamowany płacz. Ukląkłem na
zimnej, twardej posadzce. Pochyliłem głowę i złożyłem ręce.
    Modliłem się z zaciśniętymi oczyma, podczas gdy łzy wypalały mi ślady
na policzkach. Nie pamiętam dokładnie słów modlitwy, ale wiem, o co
prosiłem. Modliłem się, by z nieba, raju albo krainy Beulah wyciągnęła się
ręka, która zatrzaśnie bramy przed śmiercią i będzie je mocno trzymać, choćby
nawet rozwścieczona śmierć miotała się, krzyczała i wyciągała pazury, by
porwać mojego psa. Potężna ręka, która uleczy Zbója i odpędzi tego potwora,
wyrzuci go jak węzełek pełen zetlałych kości, przegoni na deszcz jak żebraka.
Śmierć była głodna i słyszałem, jak oblizuje wargi tu, w tym pokoju, ale
wszechmocna ręka mogłaby zatkać jej usta, wybić zęby, mogłaby ją zmienić
w maleńkie bełkoczące stworzenie, mlaskające bezzębnymi dziąsłami.
    O to się właśnie modliłem. Modliłem się całym sercem, całą duszą
i całym umysłem. Modliłem się każdą komórką ciała, każdy włos na mojej
głowie był anteną, w której trzaskało napięcie, megamiliony watów
krzyczały poprzez przestrzeń i czas do odległego ucha wszechwiedzącego,
wszechpotężnego Kogoś.
Kogokolwiek.
Odpowiedz mi.
Błagam.
    Nie wiem, jak długo tkwiłem pochylony na podłodze, łkając i modląc
się. Może dziesięć minut, może dłużej. Wiedziałem, że kiedy wstanę, będę
musiał pójść tam, gdzie czekali na mnie tato i doktor Lezander,
i odpowiedzieć im „tak" albo...
    Posłyszałem chrząknięcie, a zaraz po nim okropny świst powietrza,
zasysanego do zniszczonych, zatkanych krwią płuc.
    Spojrzałem w górę. Zbój próbował wstać. Jego sierść zjeżyła się na
karku, przyprawiając mnie o zimną gęsią skórkę. Zbój uniósł się na
przednich łapach, potrząsając głową. Wydał z siebie przeciągły, niesamowity
skowyt, który przeszył mnie jak nóż. Potem odwrócił się, jak gdyby chciał
się złapać za ogon. Światło błysnęło w jego samotnym oku i odbiło się od
wyszczerzonych w śmiertelnym uśmiechu zębów.
— Ratunku! — krzyknąłem.— Tato! Panie doktorze! Prędko!
Grzbiet Zbója wygiął się tak gwałtownie, iż myślałem, że napięty
332

kręgosłup w końcu pęknie. Posłyszałem szmer, przypominający grzechot
ziaren w wysuszonej makówce. Potem Zbójem targnęły konwulsje,
przewrócił się na bok i już się nie poruszył.
Do pokoju wpadł doktor Lezander, a tuż za nim mój ojciec.
    — Cofnij się — polecił mi doktor i przyłożył dłoń do piersi Zbója.
Potem wyjął stetoskop i zaczął nasłuchiwać. Podniósł powiekę nie
uszkodzonego oka; ono także zasnuło się mgłą.
— Trzymaj się, wspólniku. — Tato położył mi obie ręce na ramionach.
—	Trzymaj się.
    — No, cóż — westchnął doktor Lezander. — Ostatecznie nie będzie
nam potrzebny ten formularz.
— Nie! — krzyknąłem. — Tato, nie!
— Chodźmy do domu, Cory.
    — Ale ja się modliłem, tato! Modliłem się, żeby nie umarł! On nie
umrze! Nie może!
    — Cory... — Głos doktora był cichy, lecz stanowczy. Spojrzałem na
niego przez gorącą zasłonę łez. — Zbój już...
Coś kichnęło.
    Wszyscy trzej podskoczyliśmy. W wykafelkowanym pokoju ten
dźwięk zabrzmiał jak wybuch. Tuż po nim rozległo się sapnięcie i głośny
świst.
    Zbój siedział na stole. Z nozdrzy toczyła mu się spieniona krew,
zdrowe oko rozglądało się dookoła, a ponury łeb kiwał się tak i z powrotem,
jak gdyby Zbój otrząsał się z długiego, kamiennego snu.
— Myślałem, że on... — bąknął tato.
    — On nie żył! — Twarz doktora Lezandera przybrała wyraz całkowitego
osłupienia. Wokół jego oczu rysowały się białe kręgi. — Mein... Mój
Boże! Ten pies był martwy!
    — On żyje. — Pociągnąłem nosem i uśmiechnąłem się. — Widzicie?
Mówiłem wam!
— Niemożliwe! — Doktor Lezander prawie wykrzyczał to słowo.
—	Jego serce nie biło! Przestało bić! On był martwy!
    Zbój usiłował wstać, ale nie miał dość sił. Podszedłem do niego
i położyłem dłoń na jego ciepłym grzbiecie. Zbój czknął, opuścił głowę na
stół i zaczął lizać zimną blachę.
    —	On nie umrze — powiedziałem z przekonaniem. — Wymodliłem
go od śmierci.
333
    
—	Ja nie... nie... — rzekł doktor Lezander i to było wszystko, co
zdołał powiedzieć.
Formularz numer 3432 został odłożony do teczki.
    Zbój spał i budził się, znowu spał i znowu się budził. Doktor co chwilę
mierzył mu temperaturę, nasłuchiwał bicia serca i wszystko zapisywał
w notesie. Pani Lezander zeszła do nas z zaproszeniem na herbatę
i kawałek szarlotki, więc poszliśmy za nią na górę. Nalała tacie herbatę,
a ja dostałem do ciasta szklankę oranżady. Tato zadzwonił do mamy, aby
jej powiedzieć, że Zbój prawdopodobnie z tego wyjdzie i że niedługo
wrócimy do domu. Ja w tym czasie zawędrowałem do alkowy przylegającej
do kuchni. Z sufitu zwisały tu cztery ptasie klatki; obok stało terrarium,
w którym chomik zażarcie biegał w niewielkim młynku. Dwie klatki były
puste, w pozostałych dwóch mieszkały kanarek i papuga z długim
ogonem. Kanarek zaczął właśnie śpiewać cichym, słodkim głosem, gdy do
pokoju weszła pani Lezander z torebką karmy dla ptaków.
    — Chciałbyś nakarmić naszych pacjentów? — zapytała, a ja od-
powiedziałem, że tak. — Po troszeczku — upomniała mnie. — Oba były
chore, ale wkrótce już wrócą do sił.
— Czyje to ptaki?
    — Papuga należy do pana Grovera Deana, a kanarek ... właściwie to
nie jest on, tylko śliczna panienka... do pani Judith Harper.
— Pani Harper? Tej nauczycielki?
    — Zgadza się. — Pani Lezander nachyliła się i zaczęła cichutko
cmokać do kanarka. Dziwnie brzmiał ten dźwięk w wielkiej końskiej
szczęce. Ptak delikatnie skubnął ziarna, które wsypałem do rynienki.
— Nazywa się Dzwoneczek. Halo, Dzwoneczku, mój aniołku!
    Stara Kobza miała kanarka, który nazywał się Dzwoneczek. Trudno
było mi to sobie wyobrazić.
    —	Ptaki to moi ulubieńcy — powiedziała pani Lezander. — Są takie
ufne, pełne dobroci i łaski bożej. Patrz, tu mam swoją ptaszarnię.
    Pokazała mi tuzin ręcznie malowanych fajansowych ptaszków, stojących
na pianinie.
    — Przyjechały z nami aż z Holandii — wyjaśniła. — Mam je od
dzieciństwa.
— Ładne — przyznałem.
    — Ach, są nie tylko ładne! Kiedy na nie patrzę, przypomina mi się
tyle miłych rzeczy: Amsterdam, kanały, tysiące tulipanów rozkwitających
334

każdej wiosny. — Pani Lezander podniosła ceramicznego gila i pogładziła
palcem jego szkarłatny brzuszek. — Potłukły się w mojej walizce, kiedy
w pośpiechu pakowałam je przed ucieczką. Potłukły się na kawałki. Ale
wszystkie posklejałam z powrotem. Prawie nie widać pęknięć —- pokazała
mi ptaka i musiałem przyznać, że skleiła go znakomicie. — Tęsknię za
Holandią — powiedziała. — Bardzo tęsknię.
— Czy państwo kiedyś tam wrócą?
    — Może któregoś dnia. Często rozmawiamy o tym z Fransem. Mamy
nawet foldery z biur podróży. Ale... to, co się tam stało... hitlerowcy i wszystkie
te okropności... —Zmarszczyła brwi i odstawiła gila z powrotem na miejsce
między wilgą i kolibrem. — No cóż, nie wszystko da się tak łatwo posklejać.
    Usłyszałem szczekanie. Był to głos Zbója, ochrypły, lecz mocny.
Doleciał z sutereny. Potem dobiegło nas wołanie doktora Lezandera;
—	Tom! Cory! Zejdźcie tu na chwilę!
    Kiedy zeszliśmy, znów mierzył Zbójowi temperaturę. Zbój był apatyczny
i senny, ale nie wykazywał oznak zbliżającej się śmierci. Doktor nałożył
białą maść na jego ranną mordkę i podłączył go do jeszcze jednej kroplówki.
    — Chciałem, żebyście zobaczyli, jaką ma temperaturę — powiedział.
— Mierzyłem ją czterokrotnie w ciągu ostatniej godziny. — Podniósł
notes i zapisał w nim odczyt termometru. — To jest niesłychane!
Absolutnie niesłychane!
— Co takiego? — zapytał tato.
    — Temperatura przez cały czas spadała. Do tej chwili zdążyła się już
chyba ustabilizować, ale pół godziny temu myślałem, że umiera. —Doktor
Lezander podsunął ojcu notatki. — Sam zobacz — dodał.
— Boże! — W głosie ojca zabrzmiało zdumienie. — Aż tak niska?
    — Tak. Tom, zwierzę nie może utrzymać się przy życiu, kiedy
temperatura jego ciała wynosi dwadzieścia stopni. To jest po prostu
niemożliwe!
    Dotknąłem go. Mój pies już nie był ciepły. Biała sierść stała się
sztywna i szorstka w dotyku. Zbój odwrócił głowę, a jego zdrowe oko
odnalazło mnie. Z wyraźnym trudem zaczął machać ogonem. A potem
spomiędzy odartych z ciała, ohydnie uśmiechniętych zębów wysunął się
język i polizał mnie w dłoń. Był zimny jak nagrobek.
Ale Zbój żył.
    Został w domu doktora Lezandera. W ciągu najbliższych dni doktor
zeszył mu rozszarpaną mordę, napchał go antybiotykami i zamierzał
335

amputować zmiażdżoną łapę, ale właśnie wtedy zaczęła ona usychać.
Biała sierść wypadła, odsłaniając szare, martwe ciało. Zaintrygowany
rozwojem wydarzeń, doktor Lezander odłożył operację i opatrzył więdnącą
łapę, żeby zaobserwować, co będzie dalej. Czwartego dnia Zbój dostał
ataku kaszlu i zwymiotował kłąb martwej tkanki wielkości męskiej pięści.
Doktor włożył go do słoja z alkoholem i pokazał tacie i mnie. Było to
przebite płuco Zbója.
Ale nadal żył.
    Zawsze po lekcjach jeździłem na rowerze do domu doktora Lezandera
w odwiedziny do mojego psa. Doktor miał coraz bardziej skonsternowaną
minę i codziennie pokazywał mi coś nowego: odłamki wyplutych kości,
które mogły być tylko kawałkami połamanych żeber; pogubione zęby,
ślepe oko, które wypadło z oczodołu niczym biały kamyk. Przez jakiś czas
Zbój skubał duszone mięso i wypijał parę łyków wody, a leżące na dnie
klatki gazety były przemoczone i splamione krwią. Potem przestał jeść
i pić, nie chciał tknąć nawet wody, obojętnie jak długo bym go namawiał.
Zwijał się w kącie i jednym okiem wpatrywał się w jakiś punkt ponad
moim ramieniem. Nie miałem pojęcia, co mogło przyciągnąć jego uwagę.
Potrafił tak leżeć godzinę albo i dłużej, jak gdyby zasnął z otwartym okiem
lub zatopił się w marzeniach. Nie reagował nawet wtedy, gdy pstrykałem
mu palcami tuż przed nosem. Nagle się budził, lizał mnie w rękę upiornie
zimnym jęzorem i piszczał. Potem zasypiał dygocząc albo znów pogrążał
się w otępieniu.
Ależył.
    — Posłuchaj jego serca, Cory — rzekł do mnie któregoś popołudnia
doktor Lezander.
    Przytknąłem do ucha stetoskop. Usłyszałem powolne, wysilone łup!
łup! Oddech Zbója przypominał skrzypienie drzwi w starym, opuszczonym
domu. Nigdy nie był zupełnie ciepły ani zupełnie zimny; po prostu był.
Doktor wziął myszkę zabawkę, nakręcił ją i puścił tuż przed nosem psa,
podczas gdy ja nadal słuchałem przez stetoskop. Psi ogon merdnął ospale.
Rytm serca nie zmienił się ani odrobinę; wciąż był straszliwie mozolny.
Przypominał pracę silnika na wolnych obrotach. Brzmiał jak łoskot
maszyny w ciemnościach. Kochałem Zbója, ale głuchy dźwięk jego serca
napełniał mnie odrazą.
    Siedliśmy z doktorem na ganku w ciepłym październikowym słońcu.
Wypiłem szklankę oranżady i zjadłem kawałek placka z jabłkami — wypieku
336

pani Lezander. Doktor miał na sobie granatowy cardigan ze złotymi
guzikami. Siedział w fotelu na biegunach, zwróconym w stronę wzgórz.
    —	To przekracza moją zdolność pojmowania — powiedział. — Nigdy
w życiu nie widziałem czegoś takiego. Nigdy. Powinienem to opisać i wysłać
do gazety, ale wątpię, by ktokolwiek mi uwierzył. — Splótł razem dłonie;
rudawy promyk słońca kładł mu się na twarzy. — Zbój jest martwy, Cory.
Popatrzyłem na niego. Na górnej wardze miałem pomarańczowe wąsy.
    —	Martwy — powtórzył. — Nie oczekuję, że to zrozumiesz, skoro ja
nie rozumiem. Zbój nie je. Nie pije. Niczego nie wydala. Jego ciało nie ma
wystarczającej ciepłoty, by podtrzymać pracę organów. Jego serce to...
bębenek, na którym ktoś wygrywa wciąż ten sam rytm bez najmniejszej
modulacji. Jego krew •— kiedy w ogóle udaje mi się ją pobrać — pełna jest
toksyn. Zbój niszczeje w oczach, a jednak wciąż żyje. Potrafisz mi to
wyjaśnić?
Tak — pomyślałem. To ja odpędziłem od niego śmierć.
Ale nie powiedziałem tego na głos.
    —	Ach, tajemnice—rzekł pan Lezander. — Przychodzimy z ciemności
i do ciemności musimy wrócić. — Powiedział to właściwie do siebie,
kołysząc się w tył i w przód na fotelu. — To dotyczy i ludzi, i zwierząt.
    Nie podobało mi się to, co mówił, i nie podobał mi się kierunek, w którym
zmierzała ta rozmowa. Nie chciałem myśleć o tym, że Zbój jest coraz
chudszy, sierść mu wypada, nie je, nie pije, a mimo to żyje nadal. Nie podobał
mi się pusty dźwięk jego serca, tykającego jak zegar w domu, w którym nikt
już nie mieszka. Żeby pozbyć się tych wszystkich myśli, zagadnąłem:
— Tato mówił, że zabił pan hitlerowca.
— Co? — spojrzał na mnie zaskoczony.
    — Że zabił pan hitlerowca — powtórzyłem. — W Holandii. Tato
powiedział, że był tak blisko, że widział pan jego twarz.
    Doktor nie odpowiadał przez chwilę. Przypomniało mi się upomnienie
taty, abym nie rozmawiał z doktorem na ten temat, bo większość ludzi,
którzy byli na wojnie, nie lubi mówić o zabijaniu. Ja upajałem się
wyczynami sierżanta Rocka, sierżanta Saundersa i Dzielnych Wiarusów
i w mojej heroicznej wizji wojna przypominała film telewizyjny, nakręcony
na podstawie komiksu.
— Tak —•• odparł doktor. — Był aż tak blisko.
    — Rany! —• powiedziałem. — Ależ musiał się pan bać! To znaczy...
mógłby pan się bać...
337
    — 
Och, naturalnie, że się bałem. Bardzo się bałem. Włamał się do
naszego domu. Miał karabin, a ja miałem pistolet. Był bardzo młody,
chyba jeszcze nie ukończył dwudziestu lat. Jeden z tych błękitnookich,
jasnowłosych chłopców, którzy uwielbiają parady. Strzeliłem do niego.
Upadł. — Pan Lezander wciąż się kołysał na fotelu. — Nigdy przedtem
nie używałem broni. Ale faszyści byli na ulicach, wdzierali się do naszych
domów, więc... co miałem zrobić?
— Czy pan jest bohaterem? — spytałem.
Uśmiechnął się z przymusem; w jego uśmiechu było ziarno bólu.
—	Nie, nie jestem bohaterem. Po prostu udało mi się przeżyć.
Patrzyłem, jak dłonie doktora zaciskają się na poręczach fotela.
    — Wszyscy byliśmy przerażeni, zresztą pewnie sam to rozumiesz.
Blitzkrieg. Brunatne koszule. Waffen SS. Luftwaffe. Te słowa budziły w nas
paniczny lęk. Ale kilka lat po wojnie spotkałem pewnego Niemca. Był
hitlerowcem. Jednym z tych potworów. — Doktor Lezander uniósł głowę
i patrzył, jak sznur ptaków ciągnie na południe, hen za horyzont. — Okazało
się, że jest tylko człowiekiem. Miał zepsute zęby, łupież i czuć go było potem.
Żaden nadczłowiek, po prostu zwykły śmiertelnik. Powiedziałem mu, że
byłem w Holandii w 1940 roku, kiedy napadli nas Niemcy. Odpowiedział, że
on był wtedy gdzie indziej, ale poprosił mnie... o wybaczenie.
—  wybaczył mu pan?
    — Tak. Mimo iż miałem wielu przyjaciół, których zmiażdżył hitlerowski
but; przebaczyłem jednemu z tych, którzy je nosili. Bo był żołnierzem
i wykonywał rozkazy. Na tym polega siła charakteru Niemców, Cory.
Wykonują rozkazy, choćby oznaczało to, że muszą pójść w ogień. Och,
mogłem uderzyć tego człowieka w twarz. Mogłem na niego splunąć albo
go przekląć. Mogłem go prześladować do śmierci. Ale przecież nie jestem
bestią. Przeszłość to przeszłość i nie należy budzić licha, prawda?
— Tak, proszę pana.
    — A skoro już mowa o budzeniu... powinienem zerknąć na Zbója.
— Wstał, rozprostowując z trudem kolana, a ja wszedłem za nim do domu.
    Nadszedł dzień, w którym doktor Lezander powiedział, że zrobił już
wszystko co w jego mocy i że nie ma powodu, by Zbój nadal pozostawał
u niego. Oddał nam pacjenta, a my zawieźliśmy go furgonetką do domu.
    Kochałem swojego psa, chociaż przez rzadką białą sierść przezierała
mu szara skóra, głowę miał zniekształconą i pokrytą bliznami, a obumarła
noga była cienka jak uschnięty badyl. Mama nie mogła na to patrzeć. Tato
338

znów poruszył kwestię uśpienia Zbója, ale ja nie chciałem nawet o tym
słyszeć. Zbój był moim psem. I żył.
    W ogóle nie jadł. Nigdy nie wypił ani kropli. Siedział w zagródce, bo
ciężko mu było chodzić z tą uschniętą nogą. Mogłem policzyć jego żebra,
a przez papierową skórę widać było ich połamane krawędzie. Kiedy po
południu wracałem ze szkoły, patrzył na mnie, a jego ogon raz po raz się
poruszał. Szedłem go pogłaskać — choć muszę uczciwie przyznać, że
dotyk jego ciała przyprawiał mnie o dreszcz. Potem znów zaczynał patrzeć
w przestrzeń i dopóki się nie ocknął, czułem się, jak gdybym był sam. Moi
kumple powtarzali, że mam nie po kolei w głowie i że powinienem oddać
go do uśpienia. Zapytałem, czy chcieliby, żeby ich uśpić, kiedy zachorują,
i w końcu się zamknęli.
Nadchodził sezon duchów.
    Nie tylko dlatego, że zbliżało się Halloween i na półkach u Woolwortha
pojawiły się kartonowe pudełka z powiewnymi kostiumami i plastikowymi
maskami, a obok nich lśniące różdżki czarnoksięskie, gumowe dynie
z oczami, kapelusze wiedźm i sztuczne pająki podrygujące na czarnych
nitkach. Odczuwało się to przede wszystkim w chłodnym powietrzu
o zmroku, w ciszy, jaka zapadała na wzgórzach. Duchy zbierały się wokół,
gromadząc siły, by wędrować po październikowych polach i przemawiać
do tych, którzy zechcą ich słuchać. Ponieważ interesowałem się potworami,
przyjaciele, a nawet rodzice, uważali, że dni poprzedzające Halloween są
moją ulubioną porą. Mieli rację, ale mylili się co do przyczyn. Sądzili, że
największy urok ma dla mnie kościotrup w szafie, nocne hałasy, owinięty
w prześcieradło duch w domu na nawiedzonym wzgórzu. Nieprawda. To,
co czułem w wyciszonym powietrzu, kiedy zbliżało się Halloween, nie
było zapachem straszydła za dziesięć centów, lecz działaniem tytanicznych,
nieodgadnionych sił. Nie dawały się nazwać; nie symbolizował ich
jeździec bez głowy, wyjący wilkołak czy wyszczerzony wampir. Te siły
były stare jak świat i równie niewzruszone w dobrej czy złej woli jak
żywioły. Zamiast chochlików pod łóżkiem widziałem armie ciemności,
ostrzące miecze i topory przed ostatecznym starciem w wirującej mgle.
W wyobraźni tętnił mi gorączkowy, szaleńczy tumult na Łysej Górze,
a kiedy krakanie kruka obwieszczało świt, tysiące rozbrykanych demonów
ze smutkiem obracały koszmarne lica ku wschodowi i wracały do swoich
cuchnących rozpadlin w rytm Chóru kowadeł. Widziałem też kochanka
o złamanym sercu, który rozwiewał się jak dym; zagubione i płaczące
339

przezroczyste dziecko; i kobietę w bieli, która czekała tylko na życzliwe
słowo przechodnia.
    I właśnie jednej z tych chłodnych, nieruchomych, przedhalloweenowych
nocy wyszedłem na dwór, żeby zajrzeć do Zbója, i zobaczyłem, że ktoś
obok niego stoi.
    Zbój siedział na zadzie, pokrytą bliznami głowę przekrzywił na bok. Patrzył
na postać za siatką. Był to mały chłopiec, który coś do niego mówił. Słyszałem
szmer jego głosu. Kiedy zamknęły się za mną kuchenne drzwi, chłopczyk
podskoczył ze strachu i puścił się biegiem w stronę lasu niczym spłoszony kot.
— Hej! — zawołałem. — Zaczekaj!
    Nie zatrzymał się. Biegł po opadłych liściach, nie robiąc najmniejszego
hałasu. Po chwili pochłonął go las.
    Wiał wiatr i drzewa szeptały do siebie. Zbój krążył po zagrodzie,
ciągnąc za sobą uschniętą łapę. Polizał mnie po ręce chłodnym jęzorem;
nos miał zimny jak bryłka lodu. Posiedziałem przy nim przez chwilę.
Próbował polizać mnie po policzku, ale odwróciłem głowę, bo jego
oddech czuć było padliną. Potem Zbój znów zapadł w jeden ze swoich
transów, utkwiwszy wzrok w las. Parę razy majtnął ogonem i zaskomlał.
    Zostawiłem go wpatrzonego w nicość i wszedłem do domu, gdyż
zrobiło się zimno.
    W środku nocy obudziły mnie straszliwe wyrzuty sumienia, że
odwróciłem policzek. Było to jedno z tych uczuć, które rosną i rosną, aż
w końcu człowiek już nie może z nimi żyć. Mówiąc wprost i bez ogródek,
odepchnąłem od siebie swego psa. Najpierw wymodliłem go od śmierci,
egoistycznie skazałem go na tę przejściową egzystencję, na zawieszenie
pomiędzy światami, a potem odwróciłem się od niego, kiedy chciał tylko
polizać mnie po policzku. Wstałem, włożyłem na siebie sweter i po
ciemku dotarłem do drzwi kuchennych. Już miałem zapalić światło na
ganku, kiedy Zbój szczeknął krótko, a moja dłoń zamarła na wyłączniku.
    Kiedy przez wiele lat ma się psa, człowiek poznaje znaczenie sapnięć,
warknięć i szczęknięć. Każde skrzywienie ucha jest stwierdzeniem lub
pytaniem; każde merdnięcie ogonem — wykrzyknikiem. Znałem to
szczeknięcie: oznaczało radosne podniecenie i nie słyszałem go, odkąd
Zbój umarł i powrócił do życia.
    Powoli i delikatnie pchnąłem kuchenne drzwi. Stałem w ciemnościach
i nasłuchiwałem przez siatkę. Słyszałem wiatr. Słyszałem śpiew ostatniego
letniego świerszcza, który nie uląkł się chłodu. Zbój znów szczeknął radośnie.
340

Usłyszałem dziecinny głos, który mówił:
—	Czy chciałbyś zostać moim psem?
    Serce mi się ścisnęło. Kimkolwiek był, starał się zachowywać bardzo
cicho.
    —	Bo ja bym strasznie chciał, żebyś był moim psem — ciągnął.
— Jesteś taki ładny.
    Z miejsca, w którym stałem, nie widziałem ani Zbója, ani chłopczyka.
Posłyszałem brzęk siatki i wiedziałem, że Zbój podskoczył i zaczepił
przednie pazury o jej oczka, tak jak to robił dawniej, kiedy do niego
wychodziłem.
Chłopczyk zaczął mu coś szeptać do ucha. Nie słyszałem, o czym mówili.
Ale wiedziałem, kim jest i dlaczego tu przybył.
    Otworzyłem drzwi. Próbowałem zrobić to ostrożnie, ale jeden z zawiasów
zgrzytnął, nie głośniej niż świerszcz. Kiedy wyszedłem na ganek,
zobaczyłem, że chłopczyk ucieka do lasu, a księżycowe światło lśni
srebrzyście na jego krętych włosach piaskowego koloru.
Miał osiem lat. Zawsze będzie miał osiem lat.
—	Carl! — krzyknąłem. — Carl Belwood!
    Był to ten sam mały chłopczyk, który mieszkał na naszej ulicy
i przychodził bawić się ze Zbójem, bo jego mama nie pozwalała mu mieć
własnego psa. Ten sam, który spłonął w łóżku, kiedy zepsute gniazdko
zaczęło iskrzyć, i który spał teraz na Poulter Hill pod kamieniem
z napisem: „Nasz ukochany syn".
—	Carl, nie odchodź! — zawołałem.
    Obejrzał się. Biała twarz zamajaczyła w mroku; w wystraszonych
oczach błysnęło odbite światło księżyca. Chyba nawet nie dobiegł do
skraju lasu. Po prostu już go nie było.
    Zbój zaczął piszczeć i chodzić w kółko po zagrodzie, ciągnąc za sobą
uschniętą nogę. Patrzył w stronę lasu; nic na to nie mogłem poradzić, ale
widziałem, że tęskni. Stanąłem przy furtce, klamka była tuż obok mojej dłoni.
To był mój pies. Mój pies.
Na tylnym ganku zapaliło się światło i tato, mrużąc zaspane oczy, zapytał:
—	Co to za krzyki, Cory?
    Musiałem na poczekaniu zmyślić historię, jak to usłyszałem, że coś się
tłucze koło pojemników na śmiecie. Nie mogłem wszystkiego zwalić na
Lucyfera, bo w drugim tygodniu października został rozniesiony na
paskudne strzępy strzałem z dubeltówki, kiedy pan Gabriel Jackson zwany

Jazzmanem przyłapał go na grządce z dyniami w ogródku pani Jackson.
Powiedziałem, że pewnie słyszałem oposa.
    Przy śniadaniu nie miałem apetytu. Kanapka z szynką pozostała
nietknięta w moim szkolnym pudełku. Podczas obiadu dziobałem mielony
kotlet, aż mama położyła mi rękę na czole.
    —	Nie masz gorączki — zawyrokowała — ale coś mi się wydajesz
zmarniały.
    Wymawiało się to „z-marniały" i na południu stanowiło odpowiednik
słowa „chory".
— Jak się czujesz?
— Dobrze. — Wzruszyłem ramionami. — Chyba.
— W szkole wszystko w porządku? — spytał tato.
— Jasne.
— Ci Branlinowie chyba już wam nie dokuczają?
— Nie, tato.
— Ale coś ci dokucza? — zauważyła mama.
    Milczałem. Potrafili we mnie czytać, jak gdybym był pięćdziesięcio-
stopową tablicą z napisem: ZWIEDZAJCIE ROCK CITY.
— Może chciałbyś nam o tym powiedzieć?
— Ja... — podniosłem głowę i spojrzałem na nich.
    Siedzieli w przytulnym kuchennym świetle. Za oknami panowała
ciemność. Wiatr węszył wokół okapów, a na niebie pojawiły się chmury
i zakryły księżyc.
    —	Źle postąpiłem — powiedziałem i zanim zdążyłem się opanować,
łzy stanęły mi w oczach.
    Zacząłem mówić, jak bardzo żałuję, że powstrzymałem śmierć, kiedy
chciała zabrać Zbója. Postąpiłem źle, bo Zbój był tak ciężko ranny, że
należało pozwolić mu umrzeć. Gdybym się o to nie modlił... Gdybym
mógł zapamiętać żwawego psiaka o bystrych oczach — takiego, jakim był,
zanim zmienił się w martwe ciało, utrzymywane przy życiu wyłącznie
mocą mojego egoizmu. Gdyby, gdyby... ale zło już się stało, a teraz było
mi wstyd.
    Palce ojca obracały kubek z kawą. Pomagało mu to w koncentracji,
zwłaszcza gdy należało wziąć pod uwagę wiele różnych spraw.
    —	Rozumiem — powiedział. Chyba nigdy na żadne słowo nie
czekałem z większym utęsknieniem. — Widzisz, Cory, każdy błąd na tym
świecie da się naprawić. Trzeba tylko bardzo tego chcieć. Czasami to jest
342

trudne, czasami nawet bolesne, ale konieczne, niezależnie od okoliczności.
—	Wzrok ojca spoczął na mnie. — Wiesz, co powinieneś zrobić, prawda?
Kiwnąłem głową.
— Zawieźć Zbója z powrotem do doktora Lezandera.
— Tak myślę — rzekł tato.
    Uzgodniliśmy, że zrobimy to następnego dnia. Wieczorem, zanim
poszedłem do łóżka, zaniosłem Zbójowi kawałek kotleta. Był to prawdziwy
psi delikates. Miałem nadzieję, że zje, ale on tylko go obwąchał i znów
zapatrzył się w las, jak gdyby na kogoś czekał.
Nie byłem już jego panem.
    Siedziałem przy nim, a chłodny wiatr nas owiewał. Głęboko w krtani
Zbója od czasu do czasu pobrzmiewał cichy pisk. Pozwalał mi się głaskać,
ale myślami był gdzie indziej. Pamiętałem go jako szczeniaka, którego
energia zdawała się niewyczerpana, podobnie jak fascynacja żółtą piłką,
która miała wewnątrz dzwoneczek. Pamiętałem, jak się ścigaliśmy, a Zbój
—	jako prawdziwy dżentelmen z Południa — zawsze pozwalał mi
wygrywać. Pamiętałem, jak latem fruwaliśmy nad wzgórzami. Nawet jeśli
działo się to tylko w mojej wyobraźni, była to najprawdziwsza prawda.
Popłakałem sobie trochę. Może więcej niż trochę.
Potem wstałem i obróciłem się w stronę lasu.
—	Jesteś tam, Carl? — spytałem.
Rzecz jasna, nie odpowiedział. Zawsze był nieśmiały.
—	Oddaję ci Zbója, Carl. Dobrze?
Nie odpowiadał. Ale był tam. Wiedziałem, że był.
—	Przyjdziesz po niego, Carl? Nie chciałbym, żeby długo był sam.
Cisza. Nasłuchująca cisza.
    —	Lubi, kiedy się go drapie za uchem — powiedziałem. — Carl? Nie
jesteś już spalony, prawda? Czy Zbój... też będzie taki jak dawniej?
Wiatr coś szeptał. Tylko wiatr, nikt poza nim.
—	Idę teraz do domu — powiedziałem. — Już nie będę wychodził.
Spojrzałem na Zbója. Cała jego uwaga skupiona była na ścianie lasu,
a koniec ogona bardzo delikatnie się poruszał. Wszedłem do domu,
zamknąłem drzwi i zgasiłem światło na ganku.
    Dobrze po północy obudziło mnie radosne szczeknięcie Zbója.
Wiedziałem, co bym zobaczył, gdybym podszedł do kuchennych drzwi.
Uznałem jednak, że najlepiej będzie, jeśli ich zostawię; niech się zaprzyjaźnią.
Sami. Odwróciłem się na drugi bok i znów zasnąłem.
343
    
Nazajutrz po południu pożegnałem się ze Zbójem u doktora Lezandera.
Tato i doktor zostawili nas samych. Zbój polizał mnie zimnym językiem.
Pogładziłem nieszczęsny łebek, poklepałem kilka razy, zanim nasz czas
się skończył. Formularz leżał na biurku, a tato trzymał pióro, czekając na
moje ostateczne słowo.
— Tato — odezwałem się — to mój pies, prawda?
Ojciec zrozumiał.
— Jasne, że tak — odparł i podał mi pióro.
    Pozostawiliśmy u doktora Lezandera formularz numer 3432, z moim
nazwiskiem wypisanym na kropkowanej linii. Kiedy wróciliśmy do domu,
przeszedłem się po zagrodzie Zbója. Wydawała się taka ciasna.
Wychodząc, zostawiłem otwartą furtkę.
6. Upiór za kierownicą
    Pod koniec października tato kupił druciany koszyk, który zamocował
przy kierownicy Rakiety. Z początku uważałem go za bardzo szykowną
ozdobę, dopóki nie zdałem sobie sprawy, że będę teraz musiał załatwiać
mamie rozmaite sprawunki. Mniej więcej w tym samym czasie mama
wywiesiła na tablicy w kościele ręcznie napisane ogłoszenie, że sprzedaje
placki i różne inne wypieki. Podobne ogłoszenie ukazało się w witrynie
u fryzjera. Z wolna zaczęły napływać zamówienia i wkrótce mama nurzała
się już po łokcie w umączonych makutrach, skorupkach jajek i torebkach
cukru pudru.
    Przyczyną całego tego zamieszania, jak się później dowiedziałem, był
fakt, że ojcu zmniejszono liczbę godzin pracy w mleczarni. Brakowało
nam pieniędzy, choć sam oczywiście nigdy bym się tego nie domyślił. Po
prostu w „Zielonych Łąkach" nie było dość pracy dla taty. Część stałych
klientów przestała zamawiać mleko, a wszystkiemu winien był supermarket
344

w Union Town, który niedawno otworzył podwoje przy dźwiękach fanfar
orkiestry gimnazjum w Adams Valley. Magazyn, nazwany „Spiżarnia
Grubego Paula", mógł połknąć nasz mały sklepik „Piggly-Wiggly", jak
wieloryb połyka płotkę. Niezliczone działy oferowały wszystko, o czym
mógł zamarzyć żołądek żarłoka. Sam dział mleczarski zajmował całe
skrzydło, a mleko sprzedawano tam w przezroczystych plastikowych
butelkach, których nie trzeba było myć ani oddawać. A ponieważ Gruby
Paul obracał wielkimi ilościami mleka, mógł je sprzedawać po cenach,
które wykańczały „Zielone Łąki". W ślad za tym postępowało skracanie
tras mleczarzy, jeżeli coś takiego w ogóle można nazwać postępem. Ludzi
kusił urok nowości; wchodzili do czystego, klimatyzowanego supermarketu
i kupowali tam mleko w plastikowych butelkach, które później mogli
niefrasobliwie wyrzucić. Co więcej „Spiżarnia Grubego Paula" otwarta
była do ósmej wieczorem, co stanowiło w tych stronach przypadek bez
precedensu.
    Założenie Rakiecie koszyka przypominało trochę objuczenie Pegaza
workami z pocztą, ale sumiennie wypełniałem swoje obowiązki, rozwożąc
po południu ciasta i ciasteczka, Rakieta zaś co prawda sztywniała czasem
ze złości, ale nigdy nie upuściła nawet okruszyny.
    Aby okazać państwu Lezander wdzięczność na to, że byli tacy mili dla
Zbója, mama zdecydowała się podarować im placek dymowy — wypiek,
który cieszył się największym popytem. Włożyła go do pudełka i obwiązała
sznurkiem, a ja umieściłem pakunek w koszyku i popedałowałem do domu
doktora Lezandera. Po drodze minąłem Branlinów na czarnych rowerach.
Gotha powitał mnie nieznacznym uniesieniem podbródka, ale Gordo
—	wciąż jeszcze w bandażach,  które okrywały jątrzące się  rany
—	gwałtownie przyspieszył i zniknął jak zdmuchnięty. Dotarłszy do domu
Lezanderów, zastukałem do kuchennych drzwi; po chwili otworzyła mi
żona doktora.
    — Mama upiekła dla państwa placek — oznajmiłem podając jej
pudełko. — Dyniowy.
    — O, jak to miło! — Pani Lezander wzięła ode mnie pudełko
i powąchała pokrywkę. — Ojej — powiedziała — czy w tym jest
śmietanka?
    — Myślę, że chyba mleko skondensowane — odparłem. Nie musiałem
myśleć; kuchnia pękała w szwach od puszek z mlekiem dla kotów.
—	Mama upiekła go dziś rano.
345
    — 
To bardzo ładnie ze strony twojej mamy, Cory, ale niestety, żadne
z nas nie może jeść śmietanki. Oboje jesteśmy uczuleni na wszystko, co
pochodzi od krowy. — Uśmiechnęła się. — Właśnie dzięki temu poznaliśmy
się w klinice w Rotterdamie. oboje usiani czerwonymi plamami.
    — Aha... Ojejku... No, to mogą państwo dać go komuś w prezencie.
To naprawdę pyszny placek.
    — Nie wątpię, że jest świetny. — „Wuntpie", tak to zabrzmiało.
— Ale jeśli zatrzymam go w domu, Frans około północy zacznie
myszkować po kuchni i w końcu się do niego dobierze. Straszny z niego
łasuch. A w przeciągu dwóch dni będzie wyglądał, jak gdyby miał
różyczkę. Cała skóra będzie go świerzbieć do tego stopnia, że nie zdoła
włożyć ubrania. Więc lepiej, żeby nawet tego nie zwąchał, inaczej będzie
musiał chodzić po ulicach niczym Vernon Thaxter, rozumiesz?
Roześmiałem się na samo wyobrażenie.
    —	Tak, proszę pani. — Wziąłem placek z powrotem. — Może wobec
tego mama upiecze państwu coś innego?
—	To nie jest konieczne. Miło nam, że o tym pomyślała.
Przystanąłem w drzwiach zastanawiając się, czy powinienem poruszyć
pewną sprawę, która ostatnio chodziła mi po głowie.
—	Coś jeszcze? — zapytała pani Lezander.
    — Czy mógłbym się zobaczyć z doktorem? Chciałbym z nim zamienić
parę słów.
    — Właśnie poszedł się zdrzemnąć. Prawie całą noc nie spał, bo
słuchał tych swoich audycji.
— Audycji?
    — Ma radio, które odbiera fale krótkie, i czasem aż do świtu słucha
zagranicznych rozgłośni. Może mu coś przekazać?
    — Eee... nie, to może zaczekać. — Chciałem spytać doktora, czy
popołudniami nie przydałby mu się ktoś do pomocy. Kiedy zobaczyłem go
przy pracy, doszedłem do wniosku, że zawód weterynarza jest bardzo
pożyteczny. Mogłem przecież być weterynarzem i pisarzem równocześnie.
Świat zawsze będzie potrzebował weterynarzy, tak samo jak zawsze będą
mu potrzebni mleczarze. — Przyjadę kiedy indziej — powiedziałem,
włożyłem placek dyniowy do koszyka i ruszyłem z powrotem do domu.
    Jechałem powoli. Rakieta zachowywała się trochę nerwowo, ale
przypisałem to rozdrażnieniu z powodu koszyka, który działał na nią
podobnie, jak smycz na charta. Słońce świeciło łagodnie, a wzgórza były
346

oślepiająco żółte. Już za tydzień liście zbrązowieją i zaczną opadać. Było
to jedno z tych cudownych popołudni, kiedy nawet chłodne cienie są
piękne, a człowiek instynktownie czuje, że należy zwolnić i cieszyć się
widokiem, bo nie będzie on trwał wiecznie.
    Uśmiechnąłem się na myśl o doktorze Lezanderze, kroczącym przez
miasto nago jak Vernon Thaxter. To dopiero byłby nieziemski widok!
Słyszałem już o ludziach uczulonych na trawę, psy, koty, ambrozję, tytoń
i dmuchawce. Dziadzio Austin był uczulony na konie. W ich obecności
kichał tak, że ledwie mógł ustać. Z tej przyczyny przestał przyjeżdżać na
Szampański Festyn, który odbywał się w mieście co roku w listopadzie.
Babcia Sarah twierdziła, że dziadek Jaybird jest uczulony na pracę.
Podejrzewałem, że człowiek może nabawić się uczulenia na każdą rzecz
pod słońcem, z samym słońcem włącznie. Pomyślcie tylko! Państwo
Lezander nie mogli jeść lodów. Nie mogli nawet tknąć bananowego
puddingu ani napić się koktajlu mleczno-waniliowego. Gdybym ja musiał
się obywać bez tych wszystkich rzeczy, zbzikowałbym bardziej niż...
    Znów przyszedł mi na myśl Vernon, rozprawiający w ciemnym
pokoju, w którym małe pociągi krążyły wokół Zephyr.
„Chce pan znać moje zdanie?"
    Pamiętałem moment, gdy światło zgasło; jarzyły się tylko okna
maleńkich domów.
„Jeśli znajdzie pan sowę, która nie pije mleka, ma pan swojego zabójcę".
    Nacisnąłem hamulec. Mój nagły ruch zaskoczył nawet Rakietę.
Zatrzymała się z lekkim poślizgiem.
    „Prawie całą noc nie spał, bo słuchał tych swoich audycji"
— powiedziała pani Lezander.
    Z trudem przełknąłem ślinę. Czułem się tak, jak gdyby w gardle
utkwiła mi puszka z mlekiem dla kotów.
Czasem aż do świtu słucha zagranicznych rozgłośni.
— O, nie — szepnąłem. — To nie może być doktor Le...
    Jakiś samochód zatrzymał się tuż obok, tak blisko, że niemal się
o mnie otarł, i skręcił lekko, by zablokować mi drogę. Był to granatowy,
nisko zawieszony chevrolet z wgnieceniem na prawym tylnym błotniku,
poznaczonym smużkami rdzy, które wyglądały jak uschnięte pędy trującego
bluszczu. Z lusterka zwisał kwadratowy breloczek z białą króliczą główką
na czarnym tle. Pod maską huczał i warczał silnik, a cały samochód
dygotał od spętanej w nim mocy.
347
    
—	Te, mały! — zawołał do mnie kierowca przez opuszczone okno.
Kierownicę okrywał biały futrzany pokrowiec. — To ty jesteś ten
gówniarz Mackensonów?
    Mówił bełkotliwie, a powieki mu opadały. Donny Blaylock miał już
nieźle w czubie. Twarz mu zastygła niczym lita skała, a spomiędzy
wybrylantynowanych włosów wymknął się tłusty kosmyk, który zwisał
nad czołem jak przecinek.
—	Pamiętam cię — powiedział. — Byłeś u Sima, gnojku.
Czułem, że Rakieta drży. Nagle szarpnęła się do przodu i uderzyła
w błotnik chevroleta jak terier, który atakuje dobermana.
    — Zapuszczało się oczka,  gdzie nie trzeba — ciągnął Donny.
— Próbowałeś narobić nam kłopotu, co?
— Nie, proszę pana.
Rakieta cofnęła się i znów uderzyła w błotnik.
    —	A właśnie, że tak. Biggun chętnie się z tobą zobaczy, chłopaczku.
Porozmawiacie sobie o tych twoich wścibskich oczkach i wielkiej jadaczce.
Wsiadaj.
    Gdyby moje serce biło choć trochę mocniej, chyba wyrwałoby mi się
z piersi razem z korzeniami.
—	Wsiadaj, powiedziałem. I to już. — Donny podniósł prawą rękę.
Trzymał w niej pistolet wycelowany wprost we mnie.
    Rakieta jeszcze raz zaatakowała samochód. Ocaliła mnie przed
Gordo Branlinem, ale wobec tego brudnego szczura z pistoletem była
bezsilna.
    —	Za dwie sekundy odstrzelę ci twoją cholerną mózgownicę — obiecał
mi Donny.
    Byłem na wpół żywy ze strachu, a nawet tę żywą połowę sparaliżowało
ze szczętem. Lufa pistoletu wydawała mi się wielka jak armata. Niewątpliwie
był to przekonujący argument w dyskusji. Odstawiłem rower i wsiadłem
do samochodu. W wyobraźni rozbrzmiewał mi krzyk mamy, ale czy
miałem jakikolwiek wybór?
—	Jedziemy na przejażdżkę — powiedział Donny.
    Przechylił się przeze mnie — przy czym omal nie zadusił mnie odorem
zastarzałego potu i świeżo pędzonej whisky — i zatrzasnął drzwi. Nacisnął
pedał gazu; chevy warknął i wskoczył na krawężnik, zanim Donny zdążył
wyprostować koła. Obejrzałem się na Rakietę, która raptownie malała mi
w oczach. Plastikowa hawajska laleczka tańczyła dziki taniec na tylnej
348

szybie wozu. Donny wcisnął gaz niemal do dechy. Silnik wył, kiedy
pruliśmy przez Merchants Street w stronę mostu.
— Dokąd jedziemy? — odważyłem się spytać.
— Poczekaj, a sam zobaczysz.
    Strzałka prędkościomierza pięła się do sześćdziesiątki. Śmignęliśmy
między chimerami na moście, pozbawiając je tchu. Silnik chevroleta grzmiał,
a my pędziliśmy z prędkością siedemdziesięciu mil na godzinę krętą drogą,
która mijała Jezioro Saksońskie. Kiedy kurczowo złapałem za oparcie, Donny
zaczął się śmiać. Po podłodze turlała się tam i z powrotem pusta butelka,
a smród surowego bimbru był tak przenikliwy, że oczy zaczęły mi łzawić.
    Drzewa przy drodze rozmywały się w żółtą smugę; tylne opony
piszczały na ostrych zakrętach.
—	Żyję, kurwa! — wrzasnął Donny.
    Zapewne tak, ale wyglądał prawie jak nieboszczyk. Oczy miał wpadnięte,
policzki okryte szczeciną, a ubranie tak brudne i zmięte, jak gdyby przez
trzy dni spał w chlewie — a raczej leżał w chlewie i pił.
    —	Widziałem cię! — zawołał do mnie przekrzykując świst wichru.
— Śledziłem cię!  O, tak, stary Donny podkradł się na paluszkach
i przyskrzynił ptaszka! —przechylił się, wprowadzając samochód w zakręt,
na widok którego zaszumiało mi w głowie. — Ten tłusty sukinsyn myśli,
że jestem głupi! Przekona się drań, kto jest najmądrzejszy w rodzinie!
    Jeżeli broń, szybki samochód i stan kompletnego opilstwa wzmagają
inteligencję, to Donny był Kopernikiem, Leonardem da Vinci i Einsteinem,
uklepanymi razem w jedną masę ciastową tego geniuszu.
Śmignęliśmy czerwonym urwiskiem nad Jeziorem Saksońskim.
—	Prr! Prr, Tęgi Dicku! — ryknął Donny i wcisnął hamulec.
Zwolniliśmy na tyle, by zmieścił się na zakręcie w gruntową drogę, która
biegła w prawo od szosy numer 10. Potem znów nadepnął na gaz i w mgnieniu
oka przebyliśmy ostatnie pięćdziesiąt jardów do białego domku z oszkloną
werandą, który stał na końcu tej drogi. Byłem tu już kiedyś. Czerwony mustang
stał wciąż zaparkowany pod zieloną plastikową wiatą, ale stary, przerdzewiały
cadillac zniknął. W ogrodzie nadal rosły róże z kolcami zamiast kwiatów.
    —	Prr! — krzyknął Donny i Tęgi Dick zatrzymał się z podskokiem
tuż pod drzwiami domu sprzedajnych dziewczyn panny Grace.
Boże, dopomóż! — pomyślałem. O co tu w ogóle chodzi?
Donny wysiadł z samochodu, dzierżąc w dłoni pistolet, i podsunął mi
pod nos jego obrzydliwą paszczękę.
349
    
—	Lepiej, żebym cię tu znalazł, kiedy wrócę! Masz się stąd nie
ruszać, inaczej znajdę cię i zabiję! Rozumiesz?
    Skinąłem głową. Zgodnie z tym, co mówił pan Dollar, Donny Blaylock
zabił już jednego człowieka. Nie miałem wątpliwości, że zrobiłby to
jeszcze raz, więc tkwiłem na siedzeniu jak przyklejony. Donny, zataczając
się, dobrnął do drzwi i zaczął w nie łomotać. Ze środka odpowiedział mu
podniesiony głos. Donny otworzył drzwi kopniakiem i z wrzaskiem
władował się do środka.
—	Gdzie ona jest?! Gdzie moja pieprzona kobita?!
    Tkwiłem po uszy w bardzo śmierdzącym bagnie, to pewne. Gdzieś
w otępiałym mózgu zaświtała mi myśl, że doktor Lezander nie mógł być
zabójcą tamtego człowieka znad jeziora; musiał nim być Donny Blaylock.
Pan Dollar słyszał o tym od pana Searsa. Zabił Donny Blaylock, nie doktor
Lezander.
    Po trzydziestu sekundach Donny wynurzył się z domu. Ciągnął za sobą
opierającą się i klnącą na czym świat stoi jasnowłosą dziewczynę.
    Była nią Lainie — ta sama, która owego dnia pokazała mi język. Miała
na sobie różowy gorsecik, purpurowe majtki z falbanką i jeden srebrny
pantofelek.
    — Wsiadaj do wozu! — wrzasnął Donny, wlokąc ją tak, że chwilami
nie dotykała ziemi. — I lepiej się pospiesz!
— Puść mnie! Puść mnie, sukinsynu!
    Z drzwi domu wypadła przysadzista rudowłosa panna Grace w białym
swetrze i niebieskich dżinsach, które mogły pomieścić stodołę. Na jej
twarzy malowała się furia, a w uniesionej ręce trzymała patelnię, którą
zamierzała zdzielić Donny'ego w łeb.
Strzelił do niej. Trach! I już było po wszystkim.
    Panna Grace krzyknęła i złapała się za ramię. Na białym swetrze
wykwitła szkarłatna plama, która przypominała rozwijającą się różę.
Kobieta z krzykiem osunęła się na kolana.
—	Trafiłeś mnie, ty durniu! Ty głupi gnojku!
    Dwie młode brunetki — jedna bardzo pulchna, druga zaś cienka jak
patyk — rzuciły się ku niej, podczas gdy następna blondynka stanęła
w drzwiach i wrzasnęła:
— Dzwonimy do szeryfa! Zaraz będzie o wszystkim wiedział!
    — Ty  głupia dziwko!   — odkrzyknął Donny otwierając  drzwi
samochodu. — Szeryf siedzi u nas w kieszeni!
350
    
Wepchnął Lainie wprost na mnie, więc wgramoliłem się na tylne
siedzenie, podczas gdy dziewczyna szarpała się i kopała, próbując się
wyrwać.
    — Przestań! — warknął Donny i wolną ręką uderzył ją w twarz tak
mocno, że w jednej chwili ujrzałem już nie tył jej głowy, lecz skrzywioną
z bólu ładną buzię. Z kącika ust pociekła krew.
    — Tylko piśnij, jak jeszcze chcesz oberwać — zagroził jej Donny. Po
czym obszedł samochód i wcisnął się za kierownicę.
    Silnik chevroleta zawarczał. Chciałem wyskoczyć, ale Donny zauważył
mój ruch we wstecznym lusterku i lufa pistoletu opadła w kierunku mojej
głowy. Gdybym się w porę nie uchylił, możliwe, iż rzeczywiście
powiększyłbym grono aniołków.
    — Siedzieć i ani drgnąć! Oboje! — wrzasnął Donny, wprowadzając
samochód w ciasny zakręt i zawracając go z powrotem ku szosie numer 10.
— Jesteś stuknięty! — prychnęła Lainie przyciskając dłoń do ust.
—	Mówiłam ci, żebyś się ode mnie odczepił!
— Możesz sobie gadać ile wlezie!
— Słowo daję, że pożałujesz! Panna Grace...
    — Panna Grace może mi naskoczyć! Szkoda, że nie wypatroszyłem
jej łba!
    Lainie sięgnęła do klamki, ale w tej samej chwili wjechaliśmy na szosę
i Donny wcisnął gaz do dechy. Opony zapiszczały i znów pognaliśmy
w stronę Zephyr. Palce Lainie zacisnęły się na klamce, ale jechaliśmy już
z prędkością pięćdziesięciu mil na godzinę.
— Skacz — zaśmiał się Donny. — No, dalej, skacz!
Dłoń dziewczyny rozluźniła się i opadła.
— Podam cię za to do sądu, przysięgam!
— Nie żałuj sobie. — Uśmiech Donny'ego jeszcze się poszerzył.
—	Sąd nie ma czasu dla takich śmieci jak ty.
—	Jesteś zalany i chyba zwariowałeś! — Lainie zerknęła na mnie.
—	Po co ciągniesz ze sobą dzieciaka?
—	Sprawy rodzinne. A ty się zamknij i postaraj się wyglądać jak bóstwo.
   —	Niech cię wszyscy diabli! — Splunęła na niego, ale Donny tylko
się roześmiał.
    Chevrolet znów przefrunął po moście z chimerami. Minęliśmy Rakietę.
Na kierownicy siedział gawron i dziobał w pudełko, próbując dostać się do
placka. To już zakrawało na skandal! Donny przemknął przez Zephyr
351

z prędkością sześćdziesięciu mil na godzinę, wzbijając w powietrze
chmury zeschłych liści, i wypadł z przeciwnej strony miasta na drogę
numer 16, prowadzącą przez wzgórza do Union Town.
    — To jest porwanie! — wściekała się Lainie. Tak to się nazywa!
Mogą cię za to zabić!
— Gówno mnie to obchodzi. Mam ciebie. Tego tylko chciałem.
— Ale ja cię nie chcę!
    Donny chwycił ją za podbródek i ścisnął. Samochód zjechał na drugą
stronę drogi i aż jęknąłem, kiedy zobaczyłem zbliżający się las. Donny
gwałtownym szarpnięciem sprowadził nas z powrotem na asfalt. Jechaliśmy
okrakiem po środkowej linii.
    — Nie mów takich rzeczy. Nigdy więcej nie mów takich rzeczy, bo
naprawdę pożałujesz.
    — Już się trzęsę ze strachu! — Lainie próbowała się wyrwać, lecz
żylaste palce Donny'ego zacisnęły się jeszcze mocniej.
— Nie chcę cię skrzywdzić, malutka. Bóg mi świadkiem, że nie chcę.
—	Puścił ją, ale na twarzy dziewczyny zostały ślady palców.
    — Nie jestem twoją malutką! Już dawno ci powiedziałam, że nie chcę |
mieć nic wspólnego ani z tobą, ani z tymi twoimi cholernymi braćmi.
    — Ale pieniądze umiesz od nas brać? Wysoko zadzierasz nosa jak na|
taką wywłokę, nie?
— Uprawiam mój zawód — powiedziała Lainie z pewną dozą dumy.
—	Nie kocham cię, rozumiesz? Nawet cię nie lubię! Kochałam w życiu]
tylko jednego mężczyznę, a on jest teraz z Jezusem.
—	Z Jezusem! — przedrzeźniał ją. — Ten łajdak smaży się w piekle!
—	Donny zerknął w lusterko i ujrzałem, jak oczy mu się zwężają. — Co,
u diabła? — wyszeptał.
Obejrzałem się. Za nami pędził samochód, prędko zmniejszając dystans.
Był czarny. Jak czarna pantera.
    —	Nie. — Donny pokręcił głową z niedowierzaniem. — O, nie. Nie
mogę być aż tak zalany.
Lainie obejrzała się, oblizując spuchniętą dolną wargę.
— O co chodzi?
— Ten samochód. Widzisz go?
— Jaki samochód?
    Orzechowe oczy Lainie nie zarejestrowały niczego. Ja jednak widziałem,
wyraźnie jak na dłoni. Donny też go spostrzegł. Mogłem to wywnioskować
352

choćby z faktu, że zaczęło nami nosić po całej jezdni. Czarny samochód
pędził naszym śladem. Już po chwili mogłem rozróżnić płomienie
wymalowane na masce. Za ukośną szybą dostrzegłem niewyraźną postać.
Pochylała się do przodu, jak gdyby kierowcy pilno było nas złapać.
    — Niech to wszyscy diabli!  — Palce Donny'ego zaciśnięte na
obszytej futrem kierownicy pobielały. — Chyba mi odbija!
    — Teraz do tego doszedłeś? Mało ci było porwania, musiałeś jeszcze
strzelać do panny Grace? Nie uda ci się wynieść cało tyłka z tej sprawy!
A jeśli ją zabiłeś?
    — Zamknij się. — Na czole Donny'ego wystąpiły drobne krople potu.
Jego oczy biegały na przemian od wijącej się drogi do wstecznego
lusterka. Czarny samochód na kilka sekund zniknął za zakrętem, lecz po
chwili ujrzałem, jak Nocna Mona wysuwa się z cienia i mknie za nami.
Słońce lśniło matowo na czarnym lakierze i przyciemnionej szybie.
Chevrolet jechał sporo ponad siedemdziesiąt mil na godzinę; Nocna Mona
musiała mieć na liczniku blisko dziewięćdziesiątkę.
    — Właśnie tam się to stało! — Lainie wskazywała na pobocze drogi;
wiatr targał jej włosami, smagając nimi napiętą, przeraźliwie smutną
twarz. — To tam zginął mój chłopak!
    Wskazywała porośnięte chwastami miejsce, które wyglądałoby całkiem
zwyczajnie, gdyby nie dwa martwe, poczerniałe drzewa, stojące tuż obok
siebie. Gałęzie miały splecione, jak gdyby obejmowały się przed śmiercią.
Na obu pniach znać było głębokie, brzydkie szramy.
    Jeszcze raz spojrzałem na jasne włosy Lainie i wtedy sobie przypo-
mniałem.
    To jej głowa spoczywała na ramieniu małego Steviego Cauleya,
kiedy w zeszłym roku widziałem ich na parkingu przed „Wirującym
Kołem".
    —	Uważaj!!! — wrzasnęła nagle Lainie i złapała kierownicę ułamek
sekundy po tym, jak spoza wzniesienia wyłoniła się z rykiem olbrzymia
ciężarówka do przewozu maszyn. Osłaniająca silnik kratownica wypełniła
przednią szybę Tęgiego Dicka jak paszcza pełna srebrnych zębów. Donny,
który przez cały czas obserwował rosnącą w lusterku Nocną Monę,
krzyknął ze strachu i szarpnął kierownicę. Potężne opony minęły nas
o włos, a basowy klakson huknął karcąco. Odwróciłem się w samą porę,
by zobaczyć, jak Nocna Mona wtapia się w ciężarówkę, a potem wynurza
się spomiędzy tylnych kół i dalej mknie za nami, podczas gdy ciężarówka
353

podąża swoją drogą, nieświadoma niczego jak wół Paula Bunyana. Donny
nie zauważył tego cudu, bo nazbyt był zajęty utrzymaniem samochodu na
jezdni.
    —	Mało brakowało! — powiedziała Lainie, lecz kiedy się obejrzała,
spostrzegłem, że nie widzi czarnego samochodu.
    Ale ja widziałem. I Donny też widział. Mały Stevie Cauley przybył
swojej dziewczynie na ratunek.
    — Jeśli chce się bawić, to ja się z nim pobawię! — wykrzyknął
Donny i jego stopa wbiła w podłogę pedał gazu. Silnik chevroleta
zawył, cały samochód zawibrował, a wszystko, co nie było przykręcone
na stałe, zaczęło trzaskać i jęczeć. — Nie dogoni mnie! Nigdy mnie nie
prześcignął!
— Zwolnij!  — błagała Lainie. Jej  oczy wypełniły  się łzami.
—	Pozabijasz nas!
    Ale Nocna Mona siedziała nam już na ogonie; doganiała nas jak czarny
odrzutowiec, przyspieszając, gdy Donny przyspieszał. Za kierownicą
majaczył ciemny kształt. Opony chevroleta darły szosę; spocony Donny
zgrzytał zębami, nie odrywając wzroku od niebezpiecznej drogi. Silnik
ryczał, wiatr świstał, Lainie krzyczała, żeby zwolnił, ale Nocna Mona
zbliżała się do nas bez najlżejszego szmeru.
    —	No, dalej, sukinsynu! — warczał Donny. — Już raz cię zabiłem;
mogę to zrobić jeszcze raz!
—	Wariat! — Lainie uczepiła się fotela jak kot. — Ja nie chcę ginąć!
Rzucało mnie od ściany do ściany, gdy chevrolet z szaleńczą prędkością
brał zakręty, a Donny walczył z kierownicą, wkładając w to całą
wypełniającą go pasję. W głowie mi dzwoniło, lecz wciąż tkwiła na karku,
turlając się po tylnym siedzeniu jak bezwładny gałgan. Uświadomiłem
sobie, że to Donny Blaylock zabił Steviego Cauleya. Oczyma duszy
widziałem, jak to było: dwa samochody — jeden czarny, drugi niebieski
—	pędziły po tej drodze na złamanie karku, strzelając iskrami z rur
wydechowych w świetle jesiennego księżyca. Może szły łeb w łeb, jak
rydwany z Ben Hura, a wtedy Donny nagle skręcił i tylnym błotnikiem
uderzył Nocną Monę. Może mały Stevie stracił panowanie nad kierownicą,
może pękła opona. Nocna Mona uniosła się w powietrze, lekko jak czarny
motyl w srebrzystej ciemności, a kiedy dotknęła ziemi, eksplodowała
fontanną ognia. Nieomal słyszałem szatański śmiech Donny'ego, kiedy
zostawił za sobą płonący stos strzaskanego szkła i metalu.
354

Prawdę mówiąc, w tej chwili rzeczywiście słyszałem jego śmiech.
    —	Znów cię zabiję! Znów cię zabiję! — krzyczał. W jego oczach
błyszczało szaleństwo, a odrzucone do tyłu, wysmarowane brylantyną
włosy wiły się w różne strony jak węże Meduzy. Było oczywiste, że gonił
resztkami.
    Donny wdusił hamulec. Lainie krzyknęła. Ja krzyknąłem. Tęgi Dick
też krzyknął.
    Nocna Mona przybliżyła się do tylnego zderzaka chevroleta i uderzyła
w nas.
    Wybałuszonymi oczyma patrzyłem, jak czarna, płomienista maska
przenika przez tylne siedzenie. Potem, niczym rozmyte, nałożone zdjęcie,
Nocna Mona zaczęła wypełniać wnętrze Tęgiego Dicka. Poczułem zapach
płonącego oleju i rozgrzanego metalu, dym papierosowy i wodę kolońską
„English Leather". Przez ułamek sekundy czarnowłosy młodzieniec,
o oczach błękitnych jak woda w basenie, siedział obok mnie z rękami
zaciśniętymi na kierownicy i niedopałkiem chesterfielda w zębach. Ostro
zarysowany podbródek jego surowej, przystojnej twarzy wysunięty był
naprzód jak dziób „Latającego Holendra". Włosy stanęły mi dęba.
    Nocna Mona torowała sobie drogę przez Tęgiego Dicka. Przeszła na
wylot przez przednie siedzenia, a w drodze do bloku silnika kierowca
uniósł dłoń i musnął policzek Lainie. Dziewczyna wzdrygnęła się, zamrugała,
a jej twarz pobladła jak biały jedwab. Donny skulił się i zawył w opętańczym
strachu. Jeśli nawet Lainie nie zauważyła mijającego ją widma, ono ją
widziało. Potem Nocna Mona przeniknęła przez przedni zderzak, mrugnęła
nam w oczy tylnymi światłami w kształcie czerwonych rombów i plunęła
z rur wydechowych prosto w twarz Donny'ego. Chevrolet zaczął się
obracać jak bąk, a hamulce i opony skrzeczały jak pijane strzygi po
całonocnych łowach.
    Poczułem wstrząs, usłyszałem trzask i zostałem wgnieciony w fotel
Lainie, jak gdyby przycisnęła mnie do niego niewidzialna maszynka do
wafli. Donny krzyknął: „Jezus!" i tym razem nikogo nie przedrzeźniał.
Szkło posypało się ze szczękiem, we wnętrznościach samochodu rozległ
się łomot, potem przeciągły trzask dartych krzewów i niższych gałęzi
drzew, aż w końcu Tęgi Dick utkwił nosem w rudawej ziemnej skarpie.
    —	liii! — Donny kwilił jak pies z przetrąconą nogą. W ustach czułem
smak krwi, a nos miałem chyba wepchnięty do wnętrza czaszki. Donny
rozglądał się z obłędem w oczach. Jego włosy na obu skroniach były siwe.
355
    
—	Zabiłem go!  —• wykrzyknął cienkim, rozdygotanym głosem.
— Zabiłem tego drania! Nocna Mona spłonęła! Widziałem, jak płonie!
    Lainie patrzyła na niego wytrzeszczonymi oczami. Na zaczerwienionym
czole nabrzmiewał jej guz wielkości kurzego jaja. Zdrętwiałymi wargami
wyszeptała:
— Ty... zabiłeś...
    — Zabiłem go! Zabiłem na śmierć! Wyleciał z szosy i zrobił bum!
Bum! — Donny wybuchnął śmiechem i nie otwierając drzwi wygramolił
się z samochodu przez okno. Twarz miał nabrzmiałą i mokrą, oczy
wybałuszone i obłąkane, a cały przód spodni przesiąknięty moczem.
Zaczął chodzić w kółko.
    — Tato! — zawołał. — Pomóż mi, tato! — Potem zaczął bełkotać
i szlochać, wdrapując się na skarpę prowadzącą do lasu.
Usłyszałem szczęk.
    Lainie trzymała w dłoni podniesiony z podłogi pistolet. Odciągnęła
bezpiecznik i teraz celowała w zataczającego się, rozdygotanego wariata,
który z płaczem wołał tatusia.
Dłoń Lainie zadrżała. Palec stężał na spuście.
—	Nie rób tego — powiedziałem.
    Jej palec nie usłuchał. Ale dłoń usłuchała. Przesunęła się o cal. Pistolet
wypalił, a kula wyrzuciła w powietrze grudkę rudej gliny. Lainie strzelała
dalej i cztery następne grudki jedna po drugiej wzbiły się nad ziemię.
    Donny Blaylock uciekł do pożółkłego lasu. Na moment zaplątał się
w chaszcze, a kiedy się miotał, żeby się z nich uwolnić, zdarły mu
z pleców koszulę. Nie zatrzymał się, żeby ją odzyskać. Jeszcze przez
chwilę słyszeliśmy jego śmiech i płacz, aż w końcu okropny dźwięk
stopniowo ucichł.
    Lainie opuściła głowę i przycisnęła dłonie do oczu. Jej plecy zaczęły
się trząść. Wydała z siebie przeciągły, żałosny szloch.
    Miałem wrażenie, że mój nos płonie, ale zdołałem nim pochwycić
ulotny zapach „English Leather".
    Lainie podniosła głowę, zaskoczona. Dotknęła swojego mokrego od
łez policzka.
—	Stevie? — odezwała się, a jej głos ożywił się nadzieją.
    Jak już powiedziałem, był to sezon duchów. Gromadziły się, zbierając
siły do październikowej wędrówki przez pola i drogi, i przemawiały do
tych, którzy chcieli ich słuchać.
356
    
Może Lainie nie mogła go zobaczyć. Może gdyby go ujrzała, nie
uwierzyłaby własnym oczom i pobiegłaby na oślep wprost do pokoju bez
klamek, jak Donny.
    Ale ufam, że go słyszała, głośno i wyraźnie. Może czuła zapach jego
skóry, może zapamiętany dotyk.
Ufam, że to wystarczyło.
7. W samo południe w Zephyr
    Mój nos nie był złamany, chociaż spuchł jak melon i przybrał upiorną,
purpurowozieloną barwę, podczas gdy oczy zmieniły się w sinoczarne
szparki. Gdybym powiedział, że mama skamieniała ze zgrozy, to tak
jakbym stwierdził, że w oceanie jest trochę wody. W każdym razie
uszedłem z życiem, a kiedy mój nos wrócił do normalnych rozmiarów,
poczułem się całkiem dobrze.
    Szeryf Amory, wezwany przez pannę Grace, znalazł Lainie i mnie, gdy
wracaliśmy pieszo do Zephyr drogą numer 16. Nie miałem mu wiele do
powiedzenia, bo pamiętałem, jak Donny wołał, że szeryf siedzi u nich
w kieszeni. Opowiedziałem o tym tacie, kiedy rodzice przyszli po mnie do
gabinetu doktora Parrisha. Tato powstrzymał się od komentarza, ale
zauważyłem, że nad czołem zbiera mu się burzowa chmura, i wiedziałem,
że nie przejdzie nad tym do porządku.
    Panna Grace wyszła z opresji obronną ręką. Została wprawdzie
przewieziona do szpitala w Union Town, ale okazało się, że kula nie
uszkodziła niczego, czego nie dałoby się naprawić. Nie mogłem oprzeć się
wrażeniu, że trzeba by o wiele więcej, żeby usunąć pannę Grace ze sceny.
    Historię Lainie i małego Steviego Cauleya poznałem z ust ojca, który
przedtem usłyszał ją od szeryfa. Lainie, która uciekła z domu mając
siedemnaście lat, poznała Donny'ego Blaylocka, kiedy pracowała jako
357

striptizerka w birminghamskiej knajpie „Port Said". Namówił ją, żeby
podjęła pracę w jego rodzinnym interesie, obiecując wielkie pieniądze
i Bóg wie co jeszcze, i dowodząc, że chłopcy z bazy lotniczej umieją
rozstawać się z gotówką. Lainie przyjechała do Zephyr, ale wkrótce po
wprowadzeniu się do panny Grace poznała małego Steviego w sklepie
Woolwortha, dokąd poszła kupić letnią garderobę. Może nie była to miłość
od pierwszego wejrzenia, ale coś blisko tego. Tak czy owak, Stevie
zachęcał Lainie, żeby rzuciła pracę u panny Grace i wróciła na dobrą
drogę. Zaczęli nawet mówić o małżeństwie. Panna Grace była za tym, bo
nie lubiła zatrudniać dziewcząt, które w głębi serca nie chciały tego robić.
Ale Donny Blaylock wmówił sobie, że to on jest chłopakiem Lainie.
Nienawidził małego Steviego, bo Nocna Mona zostawiała jednak Tęgiego
Dicka w tyle. Doszedł więc do wniosku, że chcąc zatrzymać dziewczynę
w interesie, musi się pozbyć Steviego. W katastrofie Nocnej Mony
spłonęły też marzenia Lainie i od tej pory było jej wszystko jedno, co robi,
z kim i gdzie. Zmieniła się w nie ociosany kołek, jak powiedziała panna
Grace.
Później usłyszałem, że Lainie wraca do domu, starsza i mądrzejsza.
A także smutniejsza.
Ale kto powiedział, że zawsze musi być happy end?
    Część tych informacji uzyskana została z pierwszej ręki. Donny
Blaylock siedział za kratkami w więzieniu miejskim, położonym tuż obok
ratusza. Jakiś farmer, uzbrojony w wielką dubeltówkę, natrafił na Donny'ego,
kiedy ten tańczył z jego strachem na wróble. Widok żelaznych krat tuż
przed nosem nieco go otrzeźwił i przywrócił do przytomności na czas
wystarczający, by Donny zdążył przyznać, iż to on zepchnął małego
Steviego z szosy. Stało się jasne, że tym razem Blaylock nie umknie
długiemu ramieniu sprawiedliwości, choćby nawet dłoń tego ramienia
zbrukana była forsą Blaylocków.
    Listopad musnął mroźnymi palcami wszystkie ogródki w Zephyr.
Wzgórza zbrązowiały, a liście zaczęły opadać. Kiedy ktoś szedł chodnikiem,
trzaskały jak małe petardy.
    Usłyszeliśmy je w pewien wtorkowy wieczór, kiedy na kominku
płonął ogień, tato czytał gazetę, a mama wertowała książki kucharskie
w poszukiwaniu nowych przepisów na słodkie wypieki.
    Rozległo się pukanie i tato podszedł do drzwi. Na ganku pod latarnią
stał szeryf Junior Talmadge Amory z kapeluszem w ręku i posępną miną
358

na długim obliczu. Kołnierz kurtki miał postawiony do góry; na dworze
było zimno.
— Czy mogę wejść, Tom? — zapytał.
— Nie wiem — odparł tato.
    — Zrozumiem, jeśli nie zechcesz ze mną rozmawiać. Przyjmę to jak
mężczyzna. Ale... chciałem ci wyjaśnić kilka spraw.
Mama podeszła do ojca.
—	Wpuść go, Tom.
    Tato otworzył drzwi i szeryf wszedł do środka wnosząc ze sobą
powiew nocy.
—	Serwus, Cory — rzekł do mnie.
    Siedziałem na podłodze przy kominku i odrabiałem zadanie z historii
Alabamy. Obok było miejsce, na którym zwykle w ciepłej poświacie
wyciągał się Zbój. Wydawało mi się teraz straszliwie puste. Ale życie
toczyło się dalej.
—	Serwus — odpowiedziałem.
—	Cory, idź do swojego pokoju — polecił mi ojciec.
Ale szeryf Amory wtrącił:
    —	Tom, chciałbym, żeby on też mnie wysłuchał. Tym bardziej że to
on wszystko odkrył.
    Pozostałem na miejscu. Szeryf opuścił chude cielsko na kanapę
i położył kapelusz na stoliku. Siedział wpatrzony w swoją srebrną
gwiazdę. Tato usiadł z powrotem, a mama — jak zawsze gościnna
— zapytała szeryfa, czy nie miałby ochoty na kawałek szarlotki lub
korzennego piernika, lecz on tylko potrząsnął głową. Wobec tego mama
przysunęła sobie krzesło do kominka, naprzeciw ojca.
    •— Niedługo już pozostanę szeryfem — zaczął pan Amory. — Burmistrz
Swope mianuje kogoś na moje miejsce, gdy tylko wybierze kandydata.
Podejrzewam, że w połowie miesiąca będzie już po wszystkim. — Westchnął
ciężko. — A jeszcze przed końcem listopada mamy zamiar wyjechać
z Zephyr.
    — Przykro mi tego słuchać — rzekł ojciec — ale było mi jeszcze
bardziej przykro, gdy usłyszałem to, co powiedział mi Cory. Chociaż
właściwie nie powinienem się za bardzo na ciebie złościć. Mogłeś się
wszystkiego wyprzeć, kiedy do ciebie przyszedłem.
    — Chciałem to zrobić. Bardzo chciałem. Ale jeśli człowiek nie wierzy
własnemu synowi, to komu na tym świecie mógłby jeszcze uwierzyć?
359
    
Tato nachmurzył się. Wyglądał tak, jakby miał ochotę wypluć z ust coś
gorzkiego.
    — Na litość boską, J.T., dlaczego to zrobiłeś? Chronić Blaylocków
i brać za to od nich pieniądze? Patrzeć przez palce, jak sprzedają bimber
i wciągają ludzi do tej przeklętej jaskini hazardu? Nie wspomnę już
o domu panny Grace. Lubię tę kobietę i szanuję ją, ale Bóg świadkiem, że
powinna zmienić zawód. Co jeszcze robiłeś dla Bigguna Blaylocka?
Czyściłeś mu buty?
— Tak — odparł szeryf.
— Co tak?
    — Robiłem to. Czyściłem mu buty. — Szeryf uśmiechnął się blado.
Jego oczy przypominały dwie czarne otchłanie smutku i żalu. Potem
uśmiech zniknął, a wargi pozostały skrzywione w bolesnym grymasie.
—	Zawsze szedłem po pieniądze do domu Bigguna. Wypłacał mi je
pierwszego dnia miesiąca. Dwieście dolarów w białej kopercie, pod-
pisanej „Szeryf Junior". — Amory skrzywił się nieznacznie. — Kiedy
pewnego dnia tam poszedłem, byli z nim wszyscy synowie: Donny,
Bodean i Wadę. Biggun oliwił strzelbę. Nawet jak siedział na tyłku,
człowiek miał wrażenie, że wypełnia cały pokój. Samym spojrzeniem
przygniatał cię do podłogi. Wziąłem swoją kopertę, a tu Biggun nagle
sięga pod stół, stawia na nim ubłocone buty i mówi: „Szeryfie Juniorze,
nabrudziłem trochę i trzeba by to wyczyścić, a jakoś mi się nie chce.
Nie móglbyś mnie wyręczyć?" Już miałem powiedzieć, że nie, kiedy
ten wyjmuje z kieszeni pięćdziesięciodolarowy banknot, wkłada go do
jednego z tych wielkich buciorów i powiada: „To ci się, rzecz jasna,
opłaci".
— Nie opowiadaj mi tego J.T. — rzekł tato.
    — Ale ja chcę. Muszę. — Szeryf zapatrzył się w ogień, a po jego
twarzy przebiegały drżące smugi światła i cienia. — Powiedziałem
Biggunowi, że muszę już iść i że nie będę czyścił niczyich butów. On na to
uśmiecha się i mówi: „Aj, szeryfku, dlaczego po prostu sam nie podasz
ceny?"; wyciąga następną pięćdziesiątkę i wkłada ją do drugiego buta.
—	Szeryf Amory spojrzał na palce swojej zdradzieckiej dłoni. —Musiałem
kupić dziewczynkom coś do ubrania. Marzyły o niedzielnych bucikach
z kokardkami. Chciały mieć coś, co nie byłoby jeszcze noszone przez
kogoś innego. Zapracowałem więc na dodatkową setkę. Ale Biggun
wiedział, że przyjdę tego dnia i... i deptał w nieczystościach. Kiedy już
360

umyłem te buty, wyszedłem na zewnątrz i zwymiotowałem. Słyszałem,
jak w domu jego chłopcy ryczą ze śmiechu. ••— Szeryf zacisnął oczy na
kilka sekund, a potem znów je otworzył. — Zabrałem córeczki do
najlepszego sklepu obuwniczego w Union Town, a Lucindzie kupiłem
bukiet kwiatów. Były nie tylko dla niej; sam chciałem poczuć jakiś ładny
zapach.
— Czy Lucinda o tym wiedziała? — spytał tato.
    — Nie. Myślała, że dostałem podwyżkę. Czy wiesz, ile razy prosiłem
burmistrza Swope'a i tę cholerną radę o podwyżkę? Czy wiesz, ile razy
odpowiadali: „Ujmiemy cię w przyszłorocznym budżecie, J.T."? —Sze-
ryf zaśmiał się gorzko. — Dobry, stary J.T.! J.T. sobie poradzi, będzie
naciągał dziesięciocentówkę, aż Roosevelt zacznie piszczeć. J.T. nie
potrzebuje podwyżki, bo cóż on takiego robi przez cały dzień? Jeździ
służbowym samochodem albo siedzi za biurkiem i czyta „Detektywa";
no, może od czasu do czasu przerwie jakąś bójkę albo odnajdzie
zgubionego psa, albo powstrzyma dwóch sąsiadów od kłótni o złamany
kołek w płocie! Raz od wielkiego święta zdarza się włamanie, strzelanina
albo taki wypadek jak wtedy, gdy ten samochód wpadł do jeziora. Ale
przecież dobry, stary, nieszkodliwy J.T. nie jest prawdziwym szeryfem,
rozumiesz? To tylko długie, niezgrabne indywiduum z gwiazdą na
kapeluszu, a w Zephyr nie dzieje się nic takiego, żeby zaraz musiał
dostać podwyżkę. Albo choć pół przyzwoitego przydziału benzyny, albo
od czasu do czasu jakąś premię. Albo przynajmniej klepnięcie po
ramieniu.
    W oczach pana Amory'ego błysnął nieokiełznany gniew. Na równi
z rodzicami uświadomiłem sobie, że nikt z nas nie podejrzewał, jakie męki
cierpi w skrytości nasz szeryf.
    — Cholera! —powiedział. — Przecież nie przyszedłem tu po to, żeby
zaraz wylewać przed wami całą żółć. Przepraszam.
    — Skoro to trwało tak długo — odezwała się mama — dlaczego po
prostu nie zrezygnowałeś?
    — Bo.., podobało mi się, że jestem szeryfem, Rebecco. Lubiłem
wiedzieć, kto co komu zrobił i dlaczego. Lubiłem, kiedy ludzie byli ode
mnie zależni. Miałem uczucie, że... że jestem ich ojcem, starszym bratem
i najlepszym przyjacielem w jednej osobie. Może burmistrz i rada miejska
mnie nie szanują, ale ludzie w Zephyr — tak. To znaczy... chciałem
powiedzieć, że kiedyś mnie szanowali.  I dlatego zostałem,  chociaż
361

powinienem był odejść już dawno temu, zanim jeszcze Biggun Blaylock
wezwał mnie w środku nocy i oświadczył, że ma dla mnie propozycję.
Powiedział, że nikomu nie robi krzywdy. Mówił, że poprawia ludziom
samopoczucie i że w ogóle nie brałby się za ten interes, gdyby ludzie sami
nie prosili go o towar.
    — A ty mu uwierzyłeś. Rany boskie, J.T.! — Tato potrząsnął głową
z odrazą.
    — To nie wszystko. Biggun powiedział, że gdyby on i jego chłopcy
wypadli z interesu, przejmie go gang Rykera z sąsiedniego hrabstwa,
a słyszałem, że ci faceci to pozbawieni skrupułów mordercy. Biggun
dodał, że biorąc jego pieniądze może i zawieram pakt z diabłem, ale lepszy
diabeł znajomy... Tak, uwierzyłem mu, Tom. Wciąż jeszcze mu wierzę.
    — Więc przez cały czas znałeś jego kryjówkę? A nam wszystkim
wmawiałeś, że nie możesz trafić na jej ślad!
    — Zgadza się. Znajduje się blisko miejsca, gdzie Cory i jego koledzy
podpatrzyli, jak przekazują tę skrzynkę. Przysięgam ci uczciwie, że nie
wiem, co w niej było, ale wiem, że Gerald Harginson i Dick Moultry od
dawna należą do Klanu. Tylko że teraz jestem grzesznikiem i wyrzutkiem
i nie powinienem się pokazywać na ulicy pośród porządnych ludzi.
— Szeryf utkwił twarde spojrzenie w mojego ojca. — Nie trzeba mi
mówić, że narozrabiałem, Tom. Wiem, że źle postąpiłem. Wiem, że
skalałem urząd szeryfa. I okryłem wstydem rodzinę, a wierz mi, że mam
ochotę umrzeć, kiedy widzę, jak ludzie, których uważałem za naszych
przyjaciół, patrzą na Lucindę i dzieci tak, jak gdyby wszystkie wypełzły ze
spluwaczki. Jak już powiedziałem, niedługo wyjedziemy. Ale pozostał mi
jeszcze do wykonania ostatni obowiązek obieralnego szeryfa miasta Zephyr.
— Ciekawe jaki? Chcesz otworzyć Biggunowi sejf w banku?
    — Nie — rzekł cicho szeryf. — Muszę dopilnować, żeby Donny
Blaylock trafił do więzienia. Co najmniej pod zarzutem spowodowania
śmierci.
    — O! — bąknął ojciec i widziałem, że zrobił się bardzo malutki.
Wkrótce jednak urósł z powrotem. — A co na to powie Biggun Blaylock?
Po tym, jak ci płacił, żebyś go krył?
    — Biggun nie płacił mi za ochronę mordercy, którym właśnie jest
Donny. Bogu dzięki, że nie zabił panny Grace. Znałem Steviego Cauleya.
Może nie był najłatwiejszy w obejściu i miałem z nim parę utarczek, ale
uważałem go za porządnego chłopaka. Jego rodzina to też przyzwoici
362

ludzie. Nie zamierzam więc pozwolić, żeby Donny się z tego wywinął,
choćby Biggun nie wiem jak mi groził.
    — Groził ci? — zapytała mama, podczas gdy ojciec wstał, żeby
szturchnąć pogrzebaczem polano w kominku.
    — Tak. Właściwie ostrzegał. — Brwi szeryfa ściągnęły się w jedną
linię, pogłębiając rysujące się nad nosem bruzdy. — Pojutrze będzie tu
dwóch szeryfów z biura okręgowego. Przyjadą autobusem numer 33 linii
Trailways, który zatrzymuje się w Zephyr o dwunastej w południe. Mam
przygotować dokumenty, a dalej już oni będą go eskortować.
    Autobus linii Trailways przejeżdżał przez Zephyr co drugi dzień
w drodze do Union Town. W rzadkich wypadkach przystawał pod
niewielkim szyldem tej linii na stacji benzynowej Shella przy Ridgeton
Street, żeby wchłonąć lub wypluć jednego, najwyżej dwóch pasażerów.
Przeważnie jednak nawet nie zwalniał, tylko spieszył dalej.
    — Pod siedzeniem kierowcy w samochodzie Donny'ego znalazłem
mały czarny notes — ciągnął szeryf. Tato wrzucił do ognia następne
polano, lecz przez cały czas słuchał. — Są w nim nazwiska i liczby, które,
jak sądzę, mają coś wspólnego z gimnazjalną ligą futbolową. Niektóre
z tych nazwisk mogłyby cię zaskoczyć. Nie są to ludzie z Zephyr, ale na
pewno znasz ich z gazet, jeśli jesteś na bieżąco z polityką. Myślę, że
Blaylockowie podpłacili paru trenerów, żeby przegrali mecze.
— Rany boskie! — szepnęła mama.
    -— Ci dwaj z okręgu przyjadą po Donny*ego, a ja muszę im go
dostarczyć. — Szeryf Amory przeciągnął palcem wzdłuż krawędzi swojej
gwiazdy. — Biggun twierdzi, że prędzej mnie zabije, niż pozwoli, abym
wsadził jego syna do tego autobusu. Mam wrażenie, że mówi poważnie.
    — To bluff! — rzekł tato. — Próbuje cię nastraszyć, żebyś puścił
Donny'ego!
    — Dziś rano znalazłem na ganku jakieś martwe zwierzę. Myślę... że
to był kot. Ale został porąbany na drobne kawałki i wszystko było
umazane jego krwią, a na drzwiach tą samą krwią ktoś napisał: „Donny nie
pojedzie". Dobrze, że nie widziałeś twarzy dziewczynek, kiedy to zobaczyły.
— Szeryf spuścił głowę i wbił wzrok w podłogę. — Boję się — powiedział.
— Strasznie się boję. Podejrzewam, że Biggun spróbuje mnie wykończyć
i uwolnić Donny'ego z więzienia, jeszcze zanim przyjedzie ten autobus.
    —	Ja bym się bardziej bała, że te cholerne gady skrzywdzą Lucindę
i dzieci — wtrąciła mama. Musiała być bardzo poruszona, bo na ogół nie klęła.
363
    
—	Jeszcze dziś rano wysłałem je do matki Lucindy. Dzwoniła do
mnie około drugiej i mówiła, że dojechały bez przeszkód. — Szeryf
podniósł głowę i z udręczoną miną spojrzał na mojego ojca. — Potrzebuję
pomocy, Tom.
    Pan Amory wyjaśnił, że szuka trzech albo czterech ludzi, których
mógłby mianować zastępcami szeryfa i którzy spędziliby z nim dzisiejszą
noc, jutrzejszy dzień i jeszcze jedną noc w więzieniu. Powiedział, że
zaciągnął już Jacka Marchette'a, który w tej chwili pełni straż przy
Donnym, ale ma problemy ze znalezieniem kogokolwiek ponadto. Prosił
już o to dziesięciu mężczyzn i dziesięciokrotnie mu odmówiono.
    — To będzie niebezpieczne zadanie — rzekł. Zastępcy dostaną po
pięćdziesiąt dolarów z jego własnej kieszeni, bo niestety na więcej go nie
stać. Za to w więzieniu są broń i amunicja, a sam budynek jest mocny jak
forteca. Cały problem — dodał — polega na przewiezieniu Donny'ego
z celi na przystanek autobusowy.
    — No, i tak to wygląda — zakończył obejmując kościste kolana.
— Czy mógłbym cię mianować, Tom?
    — Nie!!! — Głos mamy wstrząsnął szybami w oknach. — Czyś ty
oszalał?
    — Przykro mi, że muszę go o to prosić, Rebecco. Przysięgam. Ale
ktoś to musi zrobić.
— Więc poproś kogoś innego! Nie Toma!
— Tak czy nie? — zwrócił się szeryf do ojca.
    Tato stał przy kominku, na którym trzaskały polana. Jego spojrzenie
wędrowało od szeryfa do mamy i z powrotem, od czasu do czasu
ukradkiem zahaczając o mnie. W końcu wsadził ręce do kieszeni i pochylił
głowę.
— Ja... nie wiem, co odpowiedzieć.
— Ale wiesz, co jest słuszne, czy tak?
    — Tak. Ale wiem też, że nie wierzę w przemoc. Nie mogę znieść
myśli o niej. Szczególnie... po tym, jak się czułem przez ostatnie kilka
miesięcy. Jak gdybym kroczył po skorupce jajka z kowadłem na plecach.
Wiem, że nie mógłbym pociągnąć za spust i strzelić do kogoś. To wiem na
pewno.
    — Nie musiałbyś machać bronią. Nawet bym tego od ciebie nie
oczekiwał. Po prostu bądź tam, żeby Biggun wiedział, że nie wyprze się
potem morderstwa.
364
    
—• Chyba że Blaylockowie wszystkich was wymordują! — Mama
zerwała się z krzesła. — Nie! Tom przeżywa ostatnio silny stres i ani
fizycznie, ani psychicznie nie jest w stanie...
    — Rebecco! — warknął ojciec. Mama umilkła. — Dziękuję ci, mogę
mówić za siebie.
    — Powiedz, że się zgadzasz, Tom. — Tym razem szeryf już błagał.
— To wszystko, co chciałbym usłyszeć.
    Tato cierpiał. Na jego twarzy widziałem posępne znamię bólu. Wiedział,
co jest słuszne, ale był skołatany, całą duszę miał obolałą, a zimna dłoń
nieboszczyka z jeziora trzymała go za gardło.
—	Nie — rzekł chrapliwie. — Nie mogę J.T.
    Niech mi Bóg wybaczy. Pomyślałem tylko jedno słowo: „tchórz".
Natychmiast zrobiło mi się wstyd, zerwałem się i z płonącą twarzą
pobiegłem do swego pokoju.
— Cory! — zawołał tato. — Czekaj chwilę!
    — No to pięknie! — Szeryf Amory wstał, porwał swój kapelusz ze
stolika i wtłoczył go na głowę. Denko było wgniecione, a srebrna gwiazda
przekrzywiła się złośliwie. — Znakomicie! Wszyscy marzą tylko o tym,
żeby Blaylockowie znaleźli się za kratkami, i kopią mnie po tyłku, bo
brałem ich brudne pieniądze, ale kiedy pojawia się szansa, żeby rzeczywiście
coś z nimi zrobić, każdy przypomina sobie o siostrach, braciach, wujkach
i chowa głowę w piasek! Pięknie!
— Żałuję, że nie mogę ci... — zaczął tato.
— Zapomnij o tym. Siedź w domu. Dobranoc.
    Szeryf Amory wyszedł z powrotem w chłodną noc. Liście szeleściły
mu pod nogami — coraz ciszej, w miarę jak się oddalał. Tato stanął przy
oknie, patrząc na odjeżdżający samochód.
    — Nie martw się o niego — powiedziała mama. — Znajdzie dość
chętnych.
— A jeżeli nie? Jeżeli rzeczywiście każdy schowa głowę w piasek?
    — Jeżeli nikt w tym mieście nie dba o prawo i porządek na tyle, by pomóc
swemu szeryfowi, to Zephyr zasługuje na to, żeby sczeznąć i rozpaść się w pył.
Tato odwrócił się do niej. Jego zaciśnięte usta tworzyły wąską kreskę.
    —	Zephyr to my, Rebecco. Ty i ja. I Cory. I J.T. I tych dziesięciu
mężczyzn, którzy mu dziś odmówili. Oni także są częścią tego miasta.
Zephyr to ludzkie dusze i wzajemna życzliwość, która rozpada się w pył
wcześniej niż gmachy i domy.
365
    — 
Nie możesz mu pomóc, Tom, Po prostu nie możesz. Gdyby coś ci
się stało... — Mama nie dokończyła, bo ten tok rozumowania prowadził
wprost do tragicznego finału.
    — Zapewne źle postąpił, ale zasługuje na to, by mu pomóc. Powinienem
był mu powiedzieć, że z nim pójdę.
    — Nie, nie powinieneś. Nie jesteś wojownikiem, Tom. Ci Blaylockowie
zabiliby cię, zanim zdążyłbyś mrugnąć okiem.
    — Wobec tego nie powinienem mrugać — odparł ojciec z kamienną
twarzą.
—- Skorzystaj z jego rady, Tom. Siedź w domu i nie narażaj się, dobrze?
— Ładny przykład daję Cory'emu. Widziałaś, jak na mnie patrzył?
    — Przejdzie mu. — Mama uśmiechnęła się z wysiłkiem. — Co byś
powiedział na kawałek korzennego piernika i filiżankę kawy?
    — Nie chcę piernika. Nie chcę szarlotki ani makaroników kokosowych, ani
rogalików z jagodami. Potrzebny mi tylko... —Tato urwał. Dławiły go nazbyt
gwałtowne emocje. Możliwe, że chciał zakończyć słowem „spokój” —Muszę
porozmawiać z Corym — wykrztusił, podszedł do moich drzwi i zapukał.
    Wpuściłem go. Musiałem. Był moim ojcem. Usiadł na łóżku, a ja
podsunąłem sobie pod nos komiks z Czarnym Jastrzębiem. Zanim wszedł,
myślałem o słowach Vernona: „Szeryf Amory to dobry człowiek, ale nie
jest dobrym szeryfem. Pozwala odfrunąć ptaszkom, kiedy już ma je
w łapach". Nikt chyba nie mógł zaprzeczyć, że szeryf Amory usiłował
dbać o dobro swojej rodziny.
Tato odchrząknął.
—	Podejrzewam, że znalazłem się niżej niż kurzy kuper, czy tak?
W każdym innym wypadku byłbym się roześmiał. Wlepiłem wzrok
w komiks, próbując wtopić się w świat smukłych hebanowych myśliwców
i herosów o kwadratowych szczękach, którzy swe pięści i umysły
poświęcili obronie sprawiedliwości.
    Może w jakiś sposób się zdradziłem. Może ojciec przez moment czytał
w moich myślach.
    —	Świat to nie komiks, synu — powiedział, po czym dotknął mego
ramienia, wstał i wyszedł, zamykając za sobą drzwi.
    Bardzo źle spałem tej nocy. Jeśli nie wołały mnie cztery czarne
dziewczynki, to samochód spadał z czerwonego urwiska wprost do czarnej
wody; potem znów pędziła przeze mnie Nocna Mona, a demoniczna,
brodata twarz Bigguna Blaylocka mówiła: „Dorzuciłem jedno na szczęście";
366

z grobu skrzeczała rozsadzona wystrzałem głowa Lucyfera, pani Lezander
zaś podawała mi szklankę lemoniady, oświadczając: „Czasem aż do świtu
słucha zagranicznych rozgłośni".
Leżałem wpatrując się w ciemność.
    Nie powiedziałem rodzicom o niechęci doktora Lezandera do mleka
ani o tym, że jest nocnym markiem. Z pewnością nie miało to nic
wspólnego z wypadkiem nad jeziorem. Z jakiego powodu doktor miałby
zabijać przybysza z obcych stron? Poza tym pan Lezander był miłym
człowiekiem, który kocha zwierzęta, nie zaś bestią, która bije kogoś do
nieprzytomności, a potem dusi struną od pianina. To było nie do pomyślenia!
A jednak wciąż o tym myślałem.
    Vernon nie mylił się co do szeryfa Amory'ego. Czy miał rację także
w sprawie sowy, która nie pije mleka?
    Vernon był stuknięty, ale tak jak Beach Boys włóczył się różnymi
drogami. Niczym oko Opatrzności obserwował mieszkańców Zephyr, ich
wielkie nadzieje i podłe intrygi. Widział życie bez osłonek — nagie. Może
nawet widział o wiele więcej, niż pojmował.
    Zdecydowałem się. Będę obserwował doktora Lezandera. I panią
Lezander też. Gdyby pod cywilizowaną powłoką jej mąż skrywał potwora,
to czy mogłaby tego nie wiedzieć?
    Nazajutrz, mimo iż było chłodno i dżdżysto, po lekcjach przejechałem
się na rowerze koło domu Lezanderów. Oczywiście oboje byli w domu.
Nawet dwa konie stały w stajni. Nie wiedziałem, czego mam szukać,
chciałem tylko popatrzeć. Doktora musiało wiązać z Jeziorem Saksońskim
coś więcej niż tylko teorie Vernona.
    Wieczorem przy kolacji panowała cisza tak gęsta, że trudno byłoby ją
przeciąć nawet piłą łańcuchową. Nie ufałem sobie na tyle, bym ośmielił
się spojrzeć ojcu w oczy, a tato z mamą też nie patrzyli na siebie. Ubaw po
pachy, myślałby kto!
    Kiedy jedliśmy placek dyniowy, którego wszyscy zaczynaliśmy mieć
serdecznie dosyć, tato się odezwał:
— Dzisiaj zwolnili Ricka Spannera.
— Ricka? Przecież pracuje w „Zielonych Łąkach” tak samo długo jak ty!
    — Zgadza się — rzekł tato i dziobnął okruch placka widelcem.
— Rozmawiałem rano z Neilem Yarbroughem. Słyszał, że zmniejszają
produkcję. Muszą, przez ten cholerny... ten supermarket — poprawił się,
choć przekleństwo już padło. — „Spiżarnię Grubego Paula". — Tato
367

parsknął tak głośno, że myślałem, iż placek dyniowy wyleci mu nosem.
—	Mleko w plastikowych butelkach! Ciekawe, co jeszcze zechcą udziwnić?
—	Leah Spanner w sierpniu urodziła dziecko — powiedziała mama.
—	To już trzecie. Co oni teraz zrobią?
    — Nie wiem. Rick wyszedł zaraz po rozmowie z kierownictwem. Neil
słyszał, że dali mu miesięczną odprawę, ale daleko z nią nie zajedzie,
mając cztery gęby do wyżywienia. — Tato odłożył widelec. — Może
zanieślibyśmy im jakiś placek albo coś w tym rodzaju.
— Zaraz z rana upiekę świeży.
    — To dobrze. — Tato wyciągnął rękę i położył ją na dłoni mamy.
Niezależnie od wszystkiego, co się wokół działo, co powiedziano i co
pozostało nie dopowiedziane, był to krzepiący widok. — Mam wrażenie,
że to dopiero początek, Rebecco. „Zielone Łąki” nie wytrzymują konkurencji
z cenami supermarketu. W zeszłym tygodniu obniżyliśmy ceny dla stałych
klientów, a dwa dni później Gruby Paul i tak nas przebił. Obawiam się, że
będzie jeszcze o wiele gorzej, zanim się cokolwiek polepszy.
    Widziałem, jak ściska dłoń mamy, a ona oddaje uścisk. Oboje szli
w jednym zaprzęgu i mieli długą drogę przed sobą.
    —	Jeszcze jedna sprawa. — Tato urwał i zacisnął zęby. Najwyraźniej
ta druga sprawa nie bardzo chciała mu przejść przez gardło. — Rozmawiałem
dziś po południu z Jackiem Marchette'em. Był na stacji Shella, kiedy
podjechałem zatankować furgonetkę. Powiedział... — Znów coś bolesnego
uwięzło ojcu w krtani. — Powiedział, że oprócz niego J.T. znalazł tylko
jednego ochotnika. Wiesz, kto nim jest?
Mama czekała.
    —	Księżycowy Człowiek. -— Po twarzy ojca przemknął wymuszony
uśmiech. — Czy możesz w to uwierzyć? Spośród wszystkich zdrowych
mężczyzn w Zephyr tylko Jack i Księżycowy Człowiek staną po stronie
J.T. przeciw Blaylockom. Wątpię, czy ten stary potrafi w ogóle utrzymać
pistolet, nie mówiąc już o tym, aby umiał go użyć w razie potrzeby. No
cóż, podejrzewam, że cała reszta postanowiła siedzieć w domu i nie
narażać się, jak sądzisz?
    Mama cofnęła dłoń i odwróciła wzrok. Tato patrzył przez stół prosto
na mnie i chyba zacząłem się wiercić pod jego badawczym spojrzeniem,
które zdawało się parzyć.
    —	Ale masz ojca, co, wspólniku? — rzekł. — Pewnie dziś w szkole
mówiłeś kolegom, jak to stanąłem w obronie prawa?
368
— 
Nie — odparłem.
    — A szkoda! Powinieneś był o tym powiedzieć Benowi, Johnny'emu
i Davy'emu Rayowi też!
    — Jakoś nie widzę, żeby ich ojcowie ustawiali się w kolejce pod
lufy Blaylocków! — powiedziała mama napiętym, drżącym głosem.
— Gdzie są ludzie, którzy umieją obchodzić się  z bronią?  Gdzie
wszyscy myśliwi? Gdzie te pyszałki, które podobno mają na koncie tyle
bójek i potrafią rozwiązać każdy problem na bożym świecie za pomocą
pięści i spluwy?
    — Nie wiem, gdzie oni są. — Tato ze zgrzytem odsunął krzesło
i wstał. — Wiem tylko, gdzie ja jestem.
Ruszył w stronę frontowych drzwi.
Mama zawołała za nim z przestrachem:
—	Dokąd się wybierasz?!
    Ojciec zatrzymał się w połowie drogi między kuchnią a drzwiami.
Podniósł rękę do czoła.
    — Na ganek. Tylko na ganek, Rebecco. Muszę przez chwilę posiedzieć
i pomyśleć.
— Ale tam jest zimno i pada!
— Przeżyję — powiedział tato i wyszedł.
    Wrócił mniej więcej po półgodzinie. Usiadł przy kominku, żeby się
ogrzać. Tego dnia kładłem się nieco później, ponieważ był piątek, ale
kiedy przed jedenastą szedłem spać, tato wciąż jeszcze siedział przy
kominku, z brodą opartą na splecionych dłoniach. Na dworze zerwał się
wiatr, a deszcz tłukł o szyby, jakby kto rzucał garście śrutu.
    — Dobranoc, mamusiu! —rzekłem. Odpowiedziała mi „dobranoc",
zmagając się z pracami kuchennymi. — Dobranoc, tato.
— Cory? — rzekł miękko.
— Tak?
    — Gdybym musiał zabić człowieka, czy różniłbym się czymkolwiek
od tamtego mordercy znad jeziora?
Zadumałem się na chwilę.
— Tak — oświadczyłem w końcu. — Bo zabiłbyś w obronie własnej.
    — A skąd możemy wiedzieć, czy tamten morderca również w jakiś
sposób się nie bronił?
    — Chyba nie możemy. Ale ty nie czerpałbyś z tego przyjemności tak
jak on.
369

—	Nie — przyznał tato. — Na pewno nie.
    Miałem jeszcze coś do powiedzenia. Nie wiem, czy chciał tego
słuchać, czy nie, ale musiałem mu to powiedzieć.
— Tato?
— Tak, synu?
    — Nie sądzę, by ktokolwiek podarował ci spokój, tato. Myślę, że
musisz go sobie wywalczyć, czy tego chcesz, czy nie. To tak jak sprawa
Johnny'ego z Gothą Branlinem. Johnny nie szukał bójki. Został do niej
zmuszony. Ale wywalczył spokój dla nas wszystkich, tatusiu.
    Wyraz twarzy ojca nie zmienił się i nie byłem pewien, czy zrozumiał,
do czego zmierzam.
— Nie wiem, czy wyrażam się dość jasno...
    — Bardzo jasno —odparł. Podniósł głowę i ujrzałem, że w kąciku ust
zaigrał mu nieśmiały uśmiech. — Jutro nadają w radiu mecz z Alabamy.
Głowę dam, że będzie świetny. Lepiej idź już spać.
— Tak jest. — Ruszyłem do swojego pokoju.
— Dziękuję ci, synu — powiedział.
    O siódmej rano obudził mnie łoskot zimnego silnika, który usiłował
zaskoczyć.
—	Tom! — Usłyszałem na ganku mamę.— Tom, nie rób tego!
Wyjrzałem przez okno i w jasnym świetle poranka zobaczyłem, jak
mama wybiega na ulicę w szlafroku. Ale furgonetka toczyła się już naprzód.
—	Nie idź tam! — krzyknęła mama.
    Z okna po stronie kierowcy wysunęła się dłoń ojca i pomachała jej.
Wzdłuż całej ulicy szczekały psy, wywabione z bud niecodziennym
harmiderem. Wiedziałem, dokąd jedzie ojciec. Wiedziałem, dlaczego.
    Bałem się o niego, ale tej nocy ojciec podjął życiową decyzję. Sam
chciał znaleźć sobie spokój, dość miał biernego czekania.
    Cały ranek gotowaliśmy się na najgorsze. Mama prawie się nie
odzywała. Krążyła po domu w szlafroku, a w jej oczach błyszczał strach.
Co piętnaście minut dzwoniła do biura szeryfa, aż w końcu około
dziewiątej ojciec musiał jej chyba powiedzieć, $e nie może dłużej z nią
rozmawiać, bo więcej nie sięgnęła po słuchawkę.
    O wpół do dziesiątej zacząłem się ubierać. Wciągnąłem dżinsy,
koszulę i sweter, bo mimo słonecznej pogody było przeraźliwie zimno.
Umyłem zęby i uczesałem się. Patrzyłem, jak mała wskazówka zbliża się
do dziesiątej. Wyobraziłem sobie autobus numer 33 linii Trailways, jadący
370

po krętych drogach. Pospieszy się, spóźni czy przyjedzie punktualnie?
Sekundy mogły dziś decydować o życiu mego ojca, szeryfa, naczelnika
Marchette'a i Księżycowego Człowieka. Odsunąłem od siebie tę i podobne
myśli najdalej jak umiałem. Wróciły jednak, podstępne niczym trujący
bluszcz. Zanim jeszcze dobiegło wpół do jedenastej, wiedziałem już, że
muszę tam iść. Musiałem tam być, musiałem widzieć ojca. Nie mogłem
czekać na telefon z wiadomością, że Donny siedzi w autobusie z dwoma
szeryfami albo że mój ojciec leży martwy, przeszyty kulą Blaylocków.
Musiałem iść. Zapiąłem zegarek i byłem gotowy.
    O jedenastej nerwy mamy były już w takim stanie, że słuchała
równocześnie radia i telewizji i piekła trzy placki naraz. Za chwilę miał się
zacząć mecz alabamskiej drużyny, ale obchodziło mnie to tyle, co
zeszłoroczny śnieg.
Wszedłem do przesyconej dynią i gałką muszkatołową kuchni.
— Czy mogę iść do Johnny'ego, mamusiu?
    — Co?  — Mama spojrzała na mnie nieprzytomnym wzrokiem.
— Dokąd chcesz iść?
    — Do Johnny'ego. Mamy się tam spotkać i... — Zerknąłem na
radioodbiornik. Tłum kibiców ryczał: „Hurrraaa". —... i słuchać transmisji
z meczu — dokończyłem. Było to kłamstwo konieczne.
— Nie. Masz zostać tu ze mną.
— Obiecałem im, że przyjdę.
    — Powiedziałam... — Twarz mamy zapłonęła gniewem. Z hukiem
postawiła makutrę na blacie. Umazane dynią łyżki i tłuczki spadły na
podłogę. Łzy napłynęły mamie do oczu, a dłoń uniosła się do ust, żeby
powstrzymać okrzyk rozpaczy.
    Może na zewnątrz wydawałem się chłodny, ale w środku palił mnie
żywy ogień.
—	Chciałbym pójść — powiedziałem.
Dłoń mamy nie wytrzymała naporu.
    —	No to idź! — krzyknęła, niezdolna już dłużej kryć udręki. — Idź
sobie, nic mnie to nie obchodzi!
    Odwróciłem się i wybiegłem, zanim wzbierający w piersi mamy
szloch sprawi, że nogi wrosną mi w ziemię. Kiedy wsiadałem na
rower, usłyszałem w kuchni trzask. Makutra ostatecznie wylądowała na
podłodze. Popedałowałem w kierunku Ridgeton Street, a chłód kąsał
mnie w uszy.
371
    
Tego dnia Rakiecie spieszyło się, jak gdyby czuła nadciągający
dramat. Mimo to miasto leżało pogrążone w sobotniej drzemce; chłód
zatrzymał w domach większość dzieci, z wyjątkiem tych paru, których nic
nie zmoże, kibice zaś — czyli prawie wszyscy mieszkańcy — wsłuchiwali
się w relację o najnowszych wyczynach Beara Bryanta. Pochyliłem się do
przodu, tnąc brodą wiatr. Opony Rakiety mruczały na asfalcie, a kiedy
stopy zsunęły mi się z pedałów, koła same kręciły się dalej.
    Dotarłem do stacji benzynowej piętnaście po jedenastej. Stały na niej
dwa dystrybutory i kompresor. W kantorku, który przylegał do dwu-
kanałowego warsztatu, siedział przy biurku pan Hiram White—podstarzały
garbus, który zwykle człapał wokół swych kluczy i pasów przekładniowych
jak Quasimodo wśród dzwonów. Pan White również słuchał radia, z głową
przechyloną w kierunku odbiornika. Na szarym rogu budynku zwisała na
zardzewiałych śrubach żółta metalowa tabliczka z napisem: „Sieć autobusowa
TRAILWAYS". Zaparkowałem Rakietę z tyłu, obok zachlapanych olejem
pojemników na śmieci, i usiadłem na ziemi w plamie słońca, czekając, aż
nadejdzie południe.
    Kiedy za dziesięć dwunasta paznokcie miałem już obgryzione do
kości, usłyszałem warkot nadjeżdżających samochodów. Ostrożnie wyjrzałem
za róg. W polu mojego widzenia pojawił się wóz szeryfa, a za nim
furgonetka taty. Obok niego siedział Księżycowy Człowiek w cylindrze.
Naczelnik Marchette zajmował fotel pasażera w samochodzie szeryfa,
a sam przestępca wciśnięty został na tylne siedzenie, za plecami pana
Amory'ego. Donny Blaylock miał na sobie bury uniform i uśmiechał się
głupawo. Nikt nie wysiadł z wozu. Wszyscy siedzieli na swoich miejscach,
a oba silniki grały nadal.
    Z kantorka wyłonił się pan White, posuwając się nieco bokiem, jak krab.
Szeryf Amory opuścił szybę w oknie i zamienił z nim kilka słów, których nie
udało mi się dosłyszeć. Potem pan White wrócił do swojego biura. Kilka
minut później wyszedł ponownie, ubrany w zaplamioną smarami kurtkę
i baseballową czapeczkę. Wsiadł do swojego desoto i odjechał, wypuszczając
z rury wydechowej kropki i kreski niczym wiadomość w alfabecie Morse'a.
    Szyba w oknie szeryfa podjechała do góry. Sprawdziłem czas na
swoim zegarku. Była za dwie dwunasta.
Dwie minuty później autobusu jeszcze nie było.
Nagle jakiś głos za mną powiedział:
— Nie ruszaj się, chłopcze.
372
    
Czyjaś ręka złapała mnie za kark, zanim zdążyłem się odwrócić.
Kościste palce zaciskały się tak mocno, że cały zesztywniałem ze strachu.
Ręka odciągnęła mnie od narożnika budynku. Kto to był, Wadę czy
Bodean? Boże, czy istnieje jakiś sposób, żeby ostrzec tatę? Ręka ciągnęła
mnie dalej, aż znaleźliśmy się koło pojemników na śmiecie. Wtedy mnie
puściła. Odwróciłem się, żeby spojrzeć w twarz swego przeciwnika.
    —	Co ty tu, u diabła, robisz, chłopcze? — zapytał mnie pan Owen
Cathcoate.
    Zaniemówiłem. Pomarszczona, plamista twarz pana Cathcoate'a
wystawała spod przepoconego, brunatnego kowbojskiego kapelusza, bardziej
w stylu Gabby'ego Hayesa niż Roya Rogersa. Przerzedzone żółtobiałe
włosy opadały niechlujnie na ramiona. Oprócz wymiętych czarnych
spodni i burego cardigana pan Cathcoate miał na sobie beżowy prochowiec,
który wyglądał, jak gdyby pokrywała go pleśń, a nie pył. Odpruty obrąbek
zwieszał się prawie do kostek, przysłaniając czarne kowbojskie buty. Ale
na dobre odebrało mi głos, gdy ujrzałem skórzany pas na naboje, opinający
szczupłe biodra staruszka, i rewolwer ze szkieletowym chwytem, wepchnięty
w kaburę na udzie tak, by rękojeść wystawała na zewnątrz.
— Zadałem ci pytanie — powiedział.
— Mój tato — zdołałem wyjąkać. — Jest tutaj. Pomaga szeryfowi.
— Owszem, jest. Ale to nie wyjaśnia, dlaczego ty tu jesteś.
— Chciałem tylko...
    — Dać sobie odstrzelić głowę? Będą tu fajerwerki albo nie znam
Blaylocków. Wsiadaj na rower i jazda.
— Autobus się spóźnia — powiedziałem próbując go zagadać.
    — Nie próbuj mnie zagadywać — odparował. — Jazda! — popchnął
mnie w kierunku Rakiety.
Nawet na nią spojrzałem.
— Nic z tego, proszę pana. Zostaję z moim tatą.
— Chcesz, żebym w tej chwili przetrzepał ci tyłek?
    Na szyi pana Cathcoate'a wystąpiły żyły. Podejrzewam, że mógł
spuścić mi lanie, przy którym razy mojego ojca przypominały muśnięcia
pędzelkiem do pudru. Staruszek postąpił krok w moją stronę. Zrobiłem
krok w tył i nagle postanowiłem, że dalej się już nie cofnę.
    Pan Cathcoate zatrzymał się również, niecałe trzy stopy ode mnie. Po
wargach przebiegł mu dość kanciasty uśmieszek.
—	No, proszę — powiedział. — Masz piach w szprychach, co?
373

—	Zostaję tutaj — oświadczyłem.
    A potem obaj usłyszeliśmy odgłos nadjeżdżającego samochodu i zdaliśmy
sobie sprawę, że czas na dyskusje się skończył. Pan Cathcoate obrócił się
zwinnie i podkradł do narożnika budynku, szeleszcząc fałdami prochowca.
Ostrożnie wyjrzał zza węgła i w tej samej chwili uświadomiłem sobie, że
nie widzę już pana Owena Cathcoate'a.
Też wyjrzałem za róg, zanim odpędził mnie machnięciem ręki.
    Serce podskoczyło mi do gardła. Zamiast autobusu linii Trailways
zobaczyłem czarnego cadillaca. Podjechał do stacji benzynowej i stanął
prostopadle do samochodu szeryfa. Umknąłem spod usiłującej mnie
powstrzymać ręki pana Cathcoate'a, co sił w nogach pognałem do sterty
używanych opon przy warsztacie i rozpłaszczyłem się na ziemi tuż za
nimi. W ten sposób miałem doskonały widok na wszystko, co miało się
dziać, i nie zamierzałem się stamtąd ruszać, chociaż pan Cathcoate kiwał
na mnie zza rogu budynku.
    Z cadillaca wysiadł Bodean Blaylock w białej koszuli z rozpiętym
kołnierzykiem i mieniącym się ślisko szarym garniturze. Miał świeżo
ostrzyżone włosy, a odpychające usta skrzywił w ironicznym uśmiechu.
Sięgnął do samochodu i wyjął z niego rewolwer o rękojeści wykładanej
macicą perłową. Z przeciwnej strony pojawił się Wadę Blaylock z ulizaną
czupryną i sterczącym podbródkiem. Miał na sobie czarne spodnie, tak
obcisłe, że zdawały się namalowane na ciele, a podwinięte do łokci mimo
chłodu rękawy kowbojskiej koszuli w niebieską kratę odsłaniały wytatuowane
łapska. Na ramieniu miał kaburę z pistoletem, a do tego wyjął jeszcze
z cadillaca karabin i szybko go przeładował: trzask-prask!
    Potem otworzyły się tylne drzwi, samochód zadygotał i wynurzył się
z niego kolos. Biggun Blaylock ubrany był w kombinezon w maskujący
deseń i ciemnobrązową koszulę. Wyglądał tak, jak gdyby jedno z uśpionych
listopadowych wzgórz nagle ożyło i oderwało się od skalnych korzeni, by
toczyć się przez świat. Szczerzył zęby w uśmiechu, a jego łysa czaszka
z pęczkiem siwej szczeciny lśniła jak posmarowana tłuszczem. Sapał
ciężko, wyczerpany wysiłkiem, jakiego wymagało wyjście z samochodu.
—	Do roboty, chłopcy—powiedział między jednym a drugim sapnięciem.
Wadę obniżył karabin. Bodean odbezpieczył rewolwer. Obaj wymierzyli
w samochód szeryfa i zaczęli strzelać.
    Omal nie wyskoczyłem ze skóry. Kule przedziurawiły obie przednie
opony, spuszczając z nich powietrze. Potem Wadę i Bodean wymierzyli
374

w furgonetkę taty. Tato przerzucił bieg na wsteczny i próbował wycofać
się spod ostrzału, lecz na próżno. Przednie opony rozerwało, a okulała
furgonetka stanęła w miejscu, kołysząc się na resorach,
—	Musimy pogadać o interesach, szeryfie Juniorze! — zagrzmiał Biggun.
Szeryf nie  wysiadł.  Widać było  uśmiechniętą twarz  Donny'ego
Blaylocka, rozpłaszczoną na szybie jak twarz dzieciaka, który patrzy na
świeże ciastka w cukierni. Obejrzałem się, żeby zobaczyć, co robi pan
Cathcoate, ale nie było go tam. Zniknął.
    —	Autobus trochę się spóźni! — oznajmił Biggun. Sięgnął na tylne
siedzenie cadillaca, a kiedy się wyprostował, w jednej łapie wielkości
wieprzowego udźca trzymał dubeltówkę, a w drugiej chlebak. Położył go
na dachu samochodu, rozpiął zamek i sięgnął do środka. — Prześmieszna
sprawa, szeryfie Juniorze! — wrzasnął. Wyjął z ładownicy dwa naboje
i wepchnął je do luf. —Ten cholerny autobus złapał dwie gumy na drodze
numer 10! Nieźle się chłopcy namęczą, zanim go z powrotem obują!
— Biggun oparł się o samochód, który jęknął i przysiadł. — Ja na przykład
nie cierpię zmieniać kół.
Rozległ się wystrzał: trach!
    Tylne opony cadillaca eksplodowały. Biggun, mimo swojej masy,
podskoczył prawie metr do góry, wydając z siebie dźwięk będący
kombinacją okrętowej syreny i arii operowej. Wadę i Bodean obrócili się
błyskawicznie. Biggun opadł na ziemię, krusząc betonowe podłoże.
    Kiedy dym się rozwiał, ujrzeliśmy postać stojącą za cadillakiem,
w pobliżu ciągnika, którego pan White używał do holowania klientów.
Słodki Chłopak trzymał w prawej dłoni rewolwer.
    —	Co jest, do cholery! — rozzłościł się Biggun. Twarz nabiegła mu
krwią, a koniuszek brody zaczął się trząść.
Szeryf Amory wyskoczył z samochodu.
—	Owen! Mówiłem ci, żebyś się tu nie kręcił!
Słodki Chłopak zignorował go, mierząc chłodnym wzrokiem Bigguna.
    — Wie pan, jak to się nazywa, panie Blaylock? — zapytał i nagle
zakręcił spluwą na palcu. Słońce błysnęło na niebieskawym metalu,
a rewolwer z miękkim zgrzytem wysuszonej skóry wylądował w olstrze,
zwrócony rękojeścią na zewnątrz. — To się nazywa — podjął Słodki
Chłopak — równowaga sił.
    — Gówno, nie równowaga! — wrzasnął Biggun. — Rozwalcie go,
chłopcy!
375
    
Wadę i Bodean otworzyli ogień, szeryf zaś krzyknął: „Nie!” i podrzucił
na ramię karabin, trzymany dotąd u boku.
    Może i Słodki Chłopak był pomarszczonym staruszkiem, ale to, co
zrobiło z niego słynnego rewolwerowca, teraz zajaśniało w całej pełni. Dał
nura za ciągnik dokładnie w tej samej chwili, gdy z jego przedniej szyby
posypało się szkło, a kule podziobały maskę. Szeryf Amory wypalił
dwukrotnie i tym razem w cadillacu rozsypała się szyba. Wadę skrzeknął
i przypadł do ziemi, ale Bodean odwrócił się w furii i jego rewolwer plunął
ogniem. Kapelusz szeryfa odleciał z głowy jak gołąb. Następny strzał
Amory'ego musiał chyba wyryć ścieżkę w krótkiej czuprynie Bodeana, ten
zaś odczuł chyba bliskość kuli, bo krzyknął: „Au!" i rozpłaszczył się na
ziemi.
    Z samochodu szeryfa wysiadł pan Marchette z pistoletem. Tato
wygramolił się z furgonetki i zeskoczył na chodnik, a wtedy z budzącą
dreszcz mieszaniną dumy i strachu spostrzegłem, że on też jest uzbrojony.
Księżycowy Człowiek pozostał w furgonetce. Schował głowę tak, że
widać było tylko czubek jego cylindra.
    Bum! — przemówiła dubeltówka. Ciągnik zatrząsł się, rozsiewając
wokół szkło i kawałki metalu. Biggun klęczał za cadillakiem i przemknęło
mi przez myśl, że nie powinien niszczyć tego ciągnika, bo potrzebny mu
będzie kołowrót, żeby znów stanąć na nogach.
    —	Tato! — wrzasnął Donny z samochodu szeryfa. — Wyciągnij mnie
stąd, tato!
—	Nikt nie zabierze mi tego, co należy do mnie! — odkrzyknął Biggun.
Wypalił w maskę samochodu szeryfa, odstrzeliwując z niej kratownicę.
Woda z chłodnicy buchnęła kłębami pary jak gejzer. Donny, przytrzymywany
na tylnym siedzeniu przez sznur albo kajdanki, zawołał:
—	Nie zabij mnie, tato, zanim mnie ocalisz.
Wiedziałem teraz, co najbardziej wyostrza mu dowcip.
    Biggun sięgnął do góry i złapał za pasek torby z amunicją. Pociągnął ją
do siebie, żeby naładować broń. Następna kula rozbiła tylne światło
cadillaca. Słodki Chłopak nie zasypiał gruszek w popiele.
    -— To nic nie da! — rzekł Biggun, z trzaskiem zamykając strzelbę.
— Przejdziemy przez was jak śrut przez gęś! Słyszysz mnie, szeryfku?
    Tato wstał. Ledwie się powstrzymałem, by nie krzyknąć, żeby się nie
podnosił. Przebiegł wzdłuż wozu szeryfa i przykucnął tuż przy nim.
Widziałem, jaki jest blady. Ale był tam, i tylko to się liczyło.
376
    
Nastała chwila ciszy; każdy na nowo zbierał w sobie odwagę. Bodean
i Wadę zaczęli strzelać do samochodu szeryfa i Donny skulił się na tylnym
siedzeniu.
    —	Skończcie z tą pukaniną, cholerne głupki! — zarządził Biggun.
— Chcecie odstrzelić łeb własnemu bratu?
    Może mam nazbyt bujną wyobraźnię, ale wydawało mi się* że zarówno
Wadę, jak i Bodean nie przerwali ognia tak szybko, jak by należało.
— Zajdź ich od tyłu, Wadę! — ryknął Bodean.
— Sam ich zajdź, tępaku!
    Na dowód tego, że spryt pokerzysty nie zawsze idzie w parze ze
zdrowym rozsądkiem, Bodean wstał i ruszył sprintem w stronę rogu
budynku. Przebiegł mniej więcej trzy kroki, gdy zabrzmiał pojedynczy
strzał; Bodean złapał się za prawą stopę i runął na chodnik.
    — Postrzelili mnie, tato! Tato! Strzelają do mnie! — zawodził, na
próżno usiłując dosięgnąć swojego rewolweru.
    — Przecież wiem, do cholery, że cię łaskoczą! — huknął w odpowiedzi
Biggun. — Dobry Boże, ten chłopak ma nie więcej rozumu niż cielę!
    — Macie jeszcze kogoś, żebym mógł sobie postrzelać? —zainteresował
się Słodki Chłopak, bezpiecznie ukryty pod ciągnikiem. — Całą spluwę
mam pełną napalonych kulek!
— Poddaj się, Biggun! — zawołał szeryf Amory. — Wpadłeś w kocioł!
— Jeśli nawet, to się mną udławcie, dranie!
— Nie ma potrzeby przelewać więcej krwi! Rzuć broń i jesteśmy kwita!
    — Takiego! — warknął Biggun. — Myślisz, że do czegokolwiek w życiu
doszedłem idąc na układy? Myślisz, że wyrwałem się z chlewów i zagonów
kukurydzy po to, żeby teraz jakaś mała gwiazdka zabrała mi mojego chłopca
i wszystko zniszczyła? Szkoda, żeś za moje pieniądze nie leczył sobie głowy!
    — Biggun, to już koniec! Jesteś otoczony! — To był głos taty. Do
śmierci nie zapomnę jego stalowego brzmienia. Mimo wszystko ojciec
wcale nie był gorszy od Czarnego Jastrzębia.
— Akurat!
    Wadę podskoczył i otworzył ogień karabinowy w kierunku mojego taty.
Biggun wrzeszczał: „Padnij!", ale Wadę balansował na skraju obłędu,
podobnie jak Donny. Kule krzesały iskry na betonie, a jedna z nich uderzyła
w oponę ze sterty, za którą się ukrywałem. Aż mi serce zamarło, tak była blisko.
Potem znów odezwała się broń Słodkiego Chłopca—tylko raz — i kawałek
ucha Wade'a wyfrunął w powietrze, a czerwonakrew splamiła maskę cadillaca.
377
    
Można by pomyśleć, że kula oderwała ważniejszy organ, bo Wadę
wrzasnął cienkim, kobiecym głosem. Złapał się za swoje wystrzępione
ucho, padł na ziemię i zaczął się tarzać w koło, zupełnie jak Curly z Trzech
oferm, kiedy zachciało mu się broić.
—	Rany boskie! — jęczał Biggun.
    Stało się oczywiste, że Blaylockowie, podobnie jak Branlinowie,
chętnie rozdają ludziom ciosy, lecz zupełnie nie potrafią ich znosić.
    — Kurczę, chybiłem! — rzekł Słodki Chłopak. — Celowałem mu
w łeb, nie w tyłek!
    — Zabiję was! — Głos Bigguna znów przybrał natężenie grzmotu.
— Pozabijam was wszystkich i zatańczę na waszych grobach!
    Był to przerażający dźwięk. Ale gdy Bodean i Wadę zwijali się na
ziemi, a Donny skamlał jak wystraszony szczeniak, już prawie było po
burzy.
    Wtedy otworzyły się drzwi furgonetki i wysiadł z niej Księżycowy
Człowiek. Miał na sobie czarny garnitur i czerwoną muszkę oraz cylinder.
Z szyi zwisało mu sześć lub siedem sznurków, do których przyczepione
było coś, co wyglądało jak torebki herbaty ekspresowej. W butonierce
tkwiła kurza łapka, a na każdym przegubie Księżycowy Człowiek miał po
trzy zegarki. Nie kulił się i nie kluczył. Zamiast tego ruszył naprzód,
mijając wóz szeryfa, naczelnika Marchette'a, mojego tatę i samego szeryfa.
—	Hej! — zawołał do niego pan Marchette. — Pochyl głowę!
    Ale Księżycowy Człowiek kroczył dalej uroczystym krokiem z pod-
niesionym czołem. Zmierzał prosto ku cadillacowi, za którym czaił się
Biggun Blaylock z nabitą dubeltówką.
    — Zaprzestań tej przemocy! — zaintonował cichym, nieomal dziecięcym
głosem. Nigdy przedtem nie słyszałem, by cokolwiek mówił. — Zaprzestań
tej przemocy w imię wszystkiego co dobre! — Długie nogi Księżycowego
Człowieka przestąpiły Wadę'a bez sekundy wahania.
    — Trzymaj się ode mnie z daleka, ty stuknięty czarnuchu! — ostrzegł
go Biggun. Ale Księżycowego Człowieka nie było tak łatwo zatrzymać.
    — Wracaj! —krzyknął ojciec i zaczął się podnosić, lecz szeryf złapał
go za ramię.
    — Wystrzelę cię prosto do piekła dla szamanów voodoo! — zawołał
Biggun, dając do zrozumienia, że nie jest mu obca reputacja Księżycowego
Człowieka i Damy. Jego oczy przybrały wilgotny połysk strachu. — Trzymaj
się z dala ode mnie! Trzymaj się z daleka, mówiłem!
378
    
Księżycowy Człowiek stanął przed Biggunem. Uśmiechnął się, mrużąc
oczy i wyciągnął przed siebie długie, chude ramiona.
—	Poszukajmy światła — powiedział.
    Biggun wycelował dubeltówkę prosto w jego pierś. Wykrzywił się
szyderczo.
    —	No, to ja swoje zapalę! —rzekł i grubym paluchem nacisnął dwa
języki spustowe równocześnie.
Skuliłem się, a moje bębenki już zadrżały.
Ale huku nie było.
    —	Wstań i krocz jak mężczyzna — rzekł z uśmiechem Księżycowy
Człowiek. — Jeszcze nie jest za późno.
    Biggun jęknął i natychmiast zabrakło mu tchu. Ponownie nacisnął
spusty. I strzał znów nie padł. Gwałtownym szarpnięciem Biggun otworzył
komory nabojowe i to, co się w nich znajdowało, wypełzło mu na ręce.
    Były tam dziesiątki maleńkich zielonych węży ogrodowych, całkowicie
ze sobą splątanych. Węże te są zupełnie nieszkodliwe, Biggunowi jednak
wyrządziły pewną krzywdę, o czym sami się zaraz przekonacie.
    „Chrrr” — zakrztusił się. Wytrząsnął wężyki z luf i sięgnął do torby
z amunicją, a po chwili jego dłoń wynurzyła się pełna kłębiących się
zielonych ciałek. Biggun wydał dźwięk przywodzący na myśl Lou
Costello, gdy stanął twarzą w twarz z Młodym Wilkołakiem granym przez
Lona Chaneya: „Uo-uo-uo-uo!", i nagle poderwał swe monstrualne
cielsko, dowodząc nam, iż może nie potrafi kroczyć jak mężczyzna, lecz
z pewnością umie zmykać jak zając. Oczywiście w takich przypadkach
muszą w końcu zadziałać prawa fizyki. Biggun nie zdążył uciec daleko,
gdy ciężar ciała wgniótł go w betonową nawierzchnię. Zaczął miotać się
bezradnie jak żółw przewrócony do góry nogami.
    W tym momencie rozległ się pisk opon. Na stację benzynową wpadła
furgonetka pełna mężczyzn. Rozpoznałem wśród nich pana Wilsona i pana
Callana. Większość targała ze sobą siekiery, strzelby i kije baseballowe.
Tuż za furgonetką zajechał samochód, za nim jeszcze jeden, a na końcu
zatrzymała się następna furgonetka. Mężczyźni z Zephyr — a także wielu
z Bruton — wyskoczyli na jezdnię, gotowi rozbić parę głów.
—	A niech to... — wyjąkał szeryf Amory i zaczął się podnosić.
Ujmując rzecz delikatnie, panowie byli gorzko zawiedzeni, że jest już po
wszystkim. Później dowiedziałem się, że odgłos strzelaniny rozmroził w nich
odwagę i kazał im bronić swego szeryfa i miasta. Mam wrażenie, że przedtem
379

każdy z nich myślał, iż kto inny weźmie na siebie odpowiedzialność, tak
by oni mogli siedzieć w domu i nie narażać się. Wiele żon wylało galony
łez. Ale przyszli. Oczywiście nie byli to wszyscy mieszkańcy Zephyr
i Bruton, zaledwie niewielka ich część — ale było ich dosyć, by
doprowadzić sprawę do końca. Podejrzewam, że widząc tłum roz-
wścieczonych mężczyzn, uzbrojonych w rzeźnickie noże, łyżki do opon,
topory, pistolety i tasaki do mięsa, Blaylockowie dziękowali swym
szczęśliwym gwiazdom za to, że nie wędrują do więzienia w kubełkach.
    W całym tym zamieszaniu i ja wylazłem z ukrycia. Pan Owen
Cathcoate stał nad Wade'em, pouczając go, że prosta droga bywa wąska.
Wadę, niestety, słuchał go tylko jednym uchem. Tata rozmawiał
z Księżycowym Człowiekiem obok samochodu Blaylocków. Podszedłem
do niego, a on spojrzał na mnie i już miał spytać, co ja tutaj robię.
Powstrzymał się jednak, bo każda odpowiedź nieuchronnie ściągnęłaby na
mnie baty. Zamiast więc pytać, kiwnął jedynie głową.
    Staliśmy razem, przyglądając się strzelbie i ładownicy Bigguna.
Zielone wężyki splatały się nawzajem niczym wielki kłąb wodorostów
wyciekających z torby.
Księżycowy Człowiek tylko się uśmiechnął.
— Moja żona — powiedział — ma zupełnie zbzikowane pomysły.
8. Z wymarłego świata
    Właściwie można zdradzić, że Blaylockowie powędrowali prosto do
więzienia. Nie mieli karnetu na zniżkową amnestię, nie zdołali zebrać kaucji,
a ich nielegalny monopol został rozbity w puch. Podobno na początku
milczeli jak głazy, ale w miarę jak ludzie z biura prokuratora naciskali ich
coraz mocniej, rodzinne więzy zaczęły się rozluźniać. Wadę dowiedział się,
że Bodean przywłaszczył sobie lwią część zysków z bimbrowni; Bodean
380

— że Wadę podkradał pieniądze z domu gier, natomiast Donny podejrzewał,
że Wadę dosypał mu arszeniku do samogonu i dlatego zobaczył ducha.
Podczas gdy bracia Blaylockowie załamywali się stopniowo, Biggun
poszedł na całość. Kiedy odczytano mu akt oskarżenia, upadł na kolana
i ze łzami w oczach palnął mowę, która samego Szekspira wpędziłaby
w kompleksy. Wyznał, że oto przejrzał na oczy, by stwierdzić, iż podążał
ścieżkami szatana, zwiedziony przez swoich własnych wiarołomnych
synów. Widocznie wdali się w swoje matki — orzekł. Ślubował, iż resztę
życia poświęci służbie duchownej, jeśli za wstawiennictwem Pana Naszego
sędzia okaże mu miłosierdzie.
    Powiedziano mu, że będzie miał teraz bardzo dużo czasu na układanie
kazań i miłe, bezpieczne miejsce, gdzie bez przeszkód będzie mógł czytać
Biblię.
    Kiedy wyprowadzano go z sądu, kopał, wrzeszczał i wyklinał każdego,
kto znalazł się w zasięgu wzroku, nie wyłączając stenografistki. Podobno
wyrzucił z siebie tyle przekleństw, że gdyby każde zamieniło się w cegłę,
starczyłoby ich na dom z trzema sypialniami i garażem na dwa samochody.
Bracia także stanęli przed sądem — z podobnym skutkiem. Wcale im nie
współczułem. Jak znam Blaylocków, wkrótce będą prowadzić więzienny
sklepik, ciągnąc kokosy z każdego papierosa i kawałka papieru toaletowego.
    Jednego tylko oskarżeni nie chcieli ujawnić: co było w drewnianej
skrzynce, którą sprzedali Geraldowi Hargisonowi i Dickowi Moult-
ry'emu. Nie udało się nawet dowieść, iż ta skrzynka w ogóle istniała.
Ale ja i tak wiedziałem swoje.
    Państwo Amory wyjechali z miasta. Pan Marchette złożył urząd
naczelnika straży pożarnej i przejął obowiązki szeryfa. Jak słyszałem,
powiedział panu Cathcoate'owi, że gdyby ten kiedykolwiek chciał przypiąć
odznakę zastępcy, przyjmie go z otwartymi rękoma. Ale pan Cathcoate
poinformował go, że Słodki Chłopak odszedł na rubieże Dalekiego
Zachodu, gdzie jego miejsce, i że odtąd będzie już tylko zwykłym starym
Owenem.
    Mama przez jakiś czas wyglądała jak upiór, bo nękały ją katastroficzne
wizje, ale potem stopniowo jej przeszło. Podejrzewam, że w głębi serca
pragnęła, by ojciec został w domu, ale gdy sam opowiedział się po
właściwej stronie, nabrała dlań większego szacunku. Kiedy moje kłamstwo
się wydało, tato wahał się, czy puścić mnie do wesołego miasteczka, które
miało przyjechać do Zephyr. Skończyło się na tym, że przez cały tydzień
381

musiałem zmywać i wycierać naczynia po obiedzie. Nie spierałem się.
Musiałem przecież ponieść jakąś karę.
    Potem w całym mieście zaczęły się ukazywać plakaty: SZAMPAŃSKI!
FESTYN JUŻ W DRODZE! Johnny nie mógł się doczekać, kiedy zobaczy
indiańskie koniki i woltyżerów. Ben podskakiwał z uciechy na myśl
o przejażdżce górską kolejką,  oświetloną kolorowymi,  mrugającymi
żaróweczkami. Mnie najbardziej pociągał nawiedzony dom, po którym
jeździło się rozklekotanym wagonikiem, podczas gdy w ciemności coś wyło
i muskało cię w twarz. Emocje Davy'ego Raya skupiały się wokół gabinetu
osobliwości. Nie znam nikogo, kto miałby takiego bzika na punkcie
mutantów, jak on. Ja osobiście nie bardzo mogłem na nich patrzeć, bo
przyprawiali mnie o dreszcze, ale Davy Ray był prawdziwym koneserem.
Jeżeli biedny cudak miał trzy ręce, głowę wielkości łebka od szpilki, skórę
pokrytą krokodylimi łuskami albo pocił się krwią, Davy aż piszczał z rozkoszy.
    Kiedy w czwartek wieczorem gasły ostatnie światła, część parku, w której
odbywał się festyn z okazji Czwartego Lipca, położona obok boiska do
baseballu, była pusta. W piątek rano dzieci idące do szkoły przekonały się na
własne oczy, jaką zmianę może przynieść kilka godzin. Szampański Festyn
pojawił się niczym wyspa na morzu trocin. Ciężarówki sapały z wysiłku,
mężczyźni rozbijali namioty, zbijano rusztowania dla wagoników, sterczące
z ziemi jak żebra dinozaurów, stawiano budy, w których będzie można kupić
coś do zjedzenia albo wygrać plastikową laleczkę, niewartą nawet ćwiartki, za
celny rzut podkową, którego osiągnięcie kosztowało cię ze dwa dolce.
    Jeszcze przed lekcjami zrobiliśmy po parku rundę na rowerach. Inne
dzieci też krążyły wokół, jak ćmy oczekujące na światło żarówki.
    — Patrzcie, tam jest nawiedzony dom! — powiedziałem wskazując
gotyckie zamczysko, przyozdobione skrzydłami nietoperza, które właśnie
osadzano na zawiasach.
    — Wygląda na to,  że w tym roku będzie też diabelski młyn!
— zauważył Ben.
    Uwaga Johnny'ego skupiona była na przyczepie, na której ścianach
wymalowano Indian i konie.
—	Patrzcie tam! Rany Julek! — wrzasnął Davy Ray.
    Źródłem jego podniecenia było wielkie, krzykliwe pomalowane płótno,
przedstawiające pomarszczoną twarz, z której łypało jedno potworne oko.
WYBRYKI NATURY! — głosił napis. DZIĘKUJ BOGU, ŻE NIE JESTEŚ
TAKI!
382
    
Prawdę mówiąc, nie był to wielki lunapark. Nie był nawet średni.
Namioty świeciły łatami, przyczepy gryzła rdza, a zarówno ciężarówkom, jak
i ludziom należał się odpoczynek. Dla nich był to koniec sezonu, a Zephyr
stanowiło chyba ostatni przystanek na trasie. Ale nigdy nie wpadło nam do
głowy, że wyjadamy resztki oblewanych karmelem jabłek, że jeźdźcy na
indiańskich kucykach wykonują swoje numery spoglądając jednym okiem na
tarczę zegarka, że wagoniki klekoczą, bo trzeba je nasmarować, a głośniki
odzywają się grobowym głosem nie po to, żeby dodać imprezie smaczku, lecz
dlatego, że są potwornie zapuszczone. My widzieliśmy tylko Szampański
Festyn, barwny i kuszący. Tylko to się dla nas liczyło.
    — Głowę dam, że w tym roku będzie świetnie! — rzekł Ben, kiedy
skręciliśmy do szkoły.
— Tak, na pewno...
    Tuż za mną rozległ się przeraźliwy klakson i Rakieta nagłym zrywem
usunęła się z drogi. Minęła nas ciężarówka marki „Mack", z chrzęstem
wjeżdżając na warstwę trocin. Wyglądała, jak gdyby złożono ją z kilku
samochodów o różnych kolorach. Ciągnęła za sobą pozbawioną okien
przyczepę. Słyszeliśmy, jak jęczą resory. Na bokach przyczepy ręka
amatora wymalowała toporne zielone paprocie i tropikalne liście. W poprzek
burty biegły wielkie czerwone litery, ociekające niczym strumyczkami
krwi: Z WYMARŁEGO ŚWIATA.
    Ciężarówka z łoskotem wjechała w labirynt innych ciężarówek
i przyczep. Kiedy nas mijała, pochwyciłem jej zapach. Był to głównie
smród odchodów, lecz nie tylko. Było coś jeszcze. Coś... jaszczurowatego.
— Pfe! — Davy Ray zmarszczył nos. — Ben puścił bąka!
— Nieprawda!
— Cichy, lecz zabójczy! — zachichotał Davy.
— Chyba sam go puściłeś, bo ja nie!
    — Czułem to — rzekł spokojnie Johnny. Davy Ray i Ben natychmiast
umilkli. Nauczyliśmy się słuchać, kiedy Johnny zabierał głos. — To ta
ciężarówka — oznajmił.
    Patrzyliśmy, jak mack z przyczepą skręca pomiędzy namioty i znika
nam z oczu. Spojrzałem pod nogi. Opony przeryły warstwę trocin
i zostawiły na ziemi ciemne bruzdy.
—	Ciekawe, co tam jest? — Davy wietrzył już nowy wybryk natury.
Odparłem, że nie mam pojęcia, ale cokolwiek to jest, musi być diabelnie
ciężkie.
383
    
W drodze do szkoły ustaliliśmy plan. Jeśli rodzice się zgodzą,
spotkamy się u mnie o wpół do siódmej i pójdziemy do wesołego
miasteczka razem, jak czterej muszkieterowie.
— Czy wszystkim to odpowiada? — spytałem.
    — Ja nie mogę — odezwał się Ben pedałując tuż obok mnie.
Wymówił te słowa tonem dzwonu pogrzebowego.
    — Dlaczego? Zawsze chodzimy o wpół do siódmej! Wtedy uruchamiają
wszystkie wagoniki!
— Ja nie mogę — powtórzył Ben.
    — Co jest, połknąłeś papugę? — zdziwił się Davy Ray. — Co się
z tobą dzieje?
    Ben westchnął, wypuszczając kłąb pary. Ranek był słoneczny i zimny,
a Ben miał na głowie wełnianą czapkę. Jego okrągłe policzki zdążyły już
przybrać szkarłatny odcień.
— Po prostu... nie mogę. Mogę dopiero o siódmej.
    — Przecież zawsze chodzimy o wpół do siódmej! — nie dawał za
wygraną Davy. — To... to... — Bezradnie obejrzał się na mnie.
— Tradycja — podpowiedziałem.
— O! Właśnie to!
    — Zdaje się, że Ben chce nam coś powiedzieć — wtrącił Johnny,
podjeżdżając do niego z drugiej strony. — Wykrztuś to, Ben.
    — No, bo ja... nie mogę... — Ben zmarszczył czoło, wypuścił kolejny
kłąb pary i zdecydował się poddać. — O szóstej mam lekcję piania.
— Czego?! — wrzasnął Davy Ray.
    Rakieta zachybotała się. Johnny wyglądał, jak gdyby otrzymał od
Cassiusa Claya cios poniżej pasa.
    —	Pianina — uściślił Ben. Wymawiał to w taki sposób, że stanęły mi
przed oczyma legiony głupawo uśmiechniętych kurczaków, zasiadających za
wielkimi pianinami w parku obsadzonym piniami. — Niebieska Szklanka
zaczęła dawać lekcje piania. Mama mnie zapisała i pierwszą mam o szóstej.
Byliśmy wstrząśnięci.
— Ale dlaczego? — zapytałem. — Dlaczego ci to zrobiła?
    — Chce, żebym się nauczył grać kolędy. Możecie to sobie wyobrazić?
Kolędy!
    — Biedaku! — Davy Ray pokręcił głową ze współczuciem. — Gdyby
jeszcze mogła nauczyć cię grać na git-tarze! Ale pianino... ech!
— Tak jakbym sam o tym nie wiedział! — mruknął Ben.
384
    
—	Nie ma sytuacji bez wyjścia — rzekł Johnny, gdy byliśmy już
przed szkołą. — Może spotkamy się z Benem u Szklanek? Stamtąd
polecimy na siódmą prosto do wesołego miasteczka.	*
—	Tak! — ożywił się Ben. — To nie jest takie głupie!
Wszystko było zatem ustalone, zakładając, że rodzice się zgodzą. Ale
co roku razem buszowaliśmy po wesołym miasteczku od wpół do siódmej
do dziesiątej wieczorem i co roku nasi rodzice wyrażali zgodę. Piątek był
zresztą jedynym dostępnym terminem dla ludzi w naszym wieku. W sobotę
rano i wczesnym popołudniem teren okupowali czarni, a sobotni wieczór
należał do starszej młodzieży. O dziesiątej rano w niedzielę plac parkowy
był pusty, jeżeli nie liczyć resztek trocin, pogniecionych papierowych
kubeczków i konfetti ze skasowanych biletów, które obsługa pozostawiała
wszędzie, jak pies znaczący swoje terytorium.
    W oczekiwaniu na wieczór dzień wlókł się strasznie powoli. Kobza
dwukrotnie nazwała mnie zakutą pałą, a małego Georgiego Sandersa
postawiła przy tablicy, z nosem przyciśniętym do narysowanego kółka, za
karę, że się wymądrzał. Ladd Devine został odesłany do dyrektora, bo na
wewnętrznej stronie okładki zeszytu do matmy narysował świński obrazek.
Diablica zaprzysięgła za to Kobzie krwawą zemstę. Za żadne skarby
świata nie chciałbym się teraz znaleźć w skórze pani Harper.
    Kiedy zgęstniał już błękitny zmierzch, a na niebie pokazał się chudy
księżyc, wyszedłem na ganek. W dali widać było światła Szampańskiego
Festynu. Diabelski młyn już się kręcił w pierścieniu czerwonych żarówek.
Trasę kolejki górskiej znaczyły białe światła. Dźwięki skocznej muzyki,
śmiechy i radosne wrzaski dolatywały ku mnie ponad dachami Zephyr.
W kieszeni miałem pięć dolarów — prezent od taty. Watowana dżinsowa
kurtka chroniła mnie przed chłodem. Byłem gotów ruszyć w tango.
    Siostry Glass mieszkały jakieś pół mili dalej, na Shantuck Street.
Kiedy za kwadrans siódma dojechałem tam Rakietą, rower Davy'ego Raya
stał już zaparkowany na podwórku obok roweru Bena. Dom wyglądał
zupełnie jak chatka z piernika, która Jasia i Małgosię mogłaby wprawić
w zdumienie. Zostawiłem Rakietę przed wejściem i wszedłem na ganek.
Zza drzwi dolatywały rozpaczliwe wrzaski pianina. Wysoki, śpiewny głos
Niebieskiej Szklanki powtarzał:
—	Lekko, Ben. Leciuteńko!
    Nacisnąłem dzwonek. Rozległ się dźwięczny kurant, a panna Niebieska
Szklanka powiedziała:
385

—	Bądź tak dobry, Davy, i otwórz.
    Davy otworzył mi drzwi przy dźwiękach nie ustającego bębnienia
w klawisze. Sądząc z jego udręczonej miny, wysłuchiwanie, jak Ben po
raz kolejny usiłuje wybębnić wciąż te same pięć nut, szkodziło mu na
żołądek.
    — Czy to Winifred Osborne?! — zawołała panna Glass, przekrzykując
hałas.
    — Nie, psze pani, to Cory Mackenson — odparł Davy. — On też
czeka na Bena.
—	Więc poproś go do środka. Jest za zimno, żeby stał na dworze.
Przekroczyłem próg i znalazłem się w salonie, który każdemu chłopcu
musiał się wydawać żywcem wyjęty z koszmarnego snu. Umeblowanie
składało się z kruchych antyków, które z pewnością nie utrzymałyby
nawet wygłodzonego komara. Na maleńkich stolikach tłoczyły się
porcelanowe figurki tańczących klaunów, dzieci trzymających pieski
w objęciach i tym podobne. Popielaty dywan na podłodze musiał
doskonale pamiętać niezliczone ślady stóp. Szklana gablotka wzrostu
mojego taty mieściła gąszcz kieliszków z kolorowego kryształu, kolekcję
filiżanek do kawy z portretami wszystkich kolejnych prezydentów, ponad
dwadzieścia ceramicznych laleczek w koronkowych sukienkach i chyba
też ze dwadzieścia zdobionych sztucznymi brylantami jajek, z których
każde stało na osobnej czworonożnej podstawce z mosiądzu. Przemknęło
mi przez głowę, jaki byłby trzask, gdyby się to wszystko przewróciło.
Na marmurowym piedestale w niebieskie i zielone żyłki leżała otwarta
Biblia, równie wielka jak mój gargantuiczny słownik. Druk był na tyle
duży, że można go było odczytać z drugiego końca pokoju. Wszystko
zdawało się nazbyt kruche, by tego dotykać, i zbyt cenne, by się tym
cieszyć. Zastanawiałem się, jak w ogóle można mieszkać w takim
rezerwacie skostniałego piękna.
    Oczywiście było tu też lśniące brązowe pianino, a przy nim
Ben, przykuty do klawiszy. Panna Glass stała nad nim z dyrygencką
batutą.
    —	Witaj, Cory. Usiądź, proszę — powiedziała. Była odziana jak
zwykle w błękit, z wyjątkiem szerokiego białego paska, który opinał jej
kościstą talię. Białożółtawe włosy piętrzyły się jak spieniona fontanna,
a szkła czarnych okularów były tak grube, że oczy zdawały się wyskakiwać
z czaszki.
386
— 
Gdzie? — zapytałem.
— O, tam. Na sofie.
    Nogi sofy, obitej aksamitem malowanym w pasterzy z harfami,
przygrywających do tańca swoim owcom, robiły wrażenie równie
wytrzymałych, jak przesiąknięte deszczem łodyżki. Ostrożnie opuściliśmy
się z Davym w jej miękkie objęcia. Sofa zatrzeszczała delikatnie, omal nie
przyprawiając mnie o atak serca.
    — Skup się, Ben! Palce płyną, jak fale! Raz, dwa, trzy, raz, dwa,
trzy! — Szklanka machała batutą, a serdelko watę palce prawej dłoni
Bena usiłowały odegrać wciąż te same pięć nut w nieco zbliżonym
rytmie. Już po chwili jednak Ben znów walił w klawisze, jak gdyby tępił
mrówki.
— Płynnie, jak po falach!  — powtarzała Niebieska Szklanka.
—	Leciuteńko! Raz, dwa, trzy, raz, dwa, trzy!
Gra Bena nie przywodziła na myśl falującej wody, raczej gęsty szlam!
—	Nie umiem! — zakwilił cofając dłoń od straszliwych klawiszy.
—	Palce mi się plączą!
    —	Soniu, daj temu chłopcu odpocząć! — zawołała z głębi domu
panna Zielona Szklanka. — Zedrzesz mu palce do kości!
    Podczas gdy głos Soni Glass miał barwę fletu, głos jej siostry
przypominał raczej puzon.
    — Zajmij się lepiej woskowaniem podłogi, Katharino! — odparowała
Niebieska Szklanka. — Ben musi się nauczyć właściwej techniki!
— Ależ to jego pierwsza lekcja, na litość boską!
    Zielona Szklanka weszła do salonu, oparła dłonie na kościstych
biodrach i gniewnym wzrokiem zmierzyła siostrę zza okularów w czarnych
oprawkach. Jej ubiór utrzymany był w kilku odcieniach zieleni — od
groszkowej do butelkowej. Na sam widok człowiek dostawał lekkiej
choroby morskiej. Żółtobiałe włosy były upięte wyżej niż włosy Soni,
a kok miał mniej więcej piramidalny kształt.
— Przecież wiesz, że nie każdy rodzi się muzycznym geniuszem jak ty!
    — Owszem, i jestem ci wdzięczna, że mi o tym przypomniałaś! — Na
bladych policzkach panny Niebieskiej Szklanki pojawiły się czerwone
wypieki. —Byłabym ci jeszcze bardziej wdzięczna, gdybyś nie przeszkadzała
Benowi w lekcji!
— I tak niedługo miał kończyć. Kto jest twoją następną ofiarą?
— Moją następną uczennicą jest Winifred Osborne — podkreśliła
387

Niebieska Szklanka. — A gdyby nie te czasopisma, które prenumerujesz
w takich ilościach, w ogóle nie musiałabym dawać lekcji!
    — Nie zwalaj wszystkiego na moje czasopisma! Sama jesteś temu
winna! Słowo daję, jeżeli kupisz jeszcze jeden serwis obiadowy, chyba
wyjdę z siebie! Po co je bez przerwy kupujesz, skoro nigdy nikogo nie
zapraszamy na obiad?
    — Dlatego że są ładne! Lubię ładne rzeczy! A czy mogę cię spytać,
dlaczego ty kupiłaś kolekcję naparstków pani prezydentowej, skoro nie
potrafisz nawet nawlec igły?
    — Dlatego  że  ich  wartość  będzie  ciągle wzrastać,  ot co!   Nie
rozpoznałabyś dobrej inwestycji nawet wtedy, gdyby wpełzła ci na talerz
i wielkim głosem błagała, żeby ją zjeść z biszkoptem!
    Bałem się, że Szklanki zaraz się pobiją. Chór ich głosów przypominał
pojedynek niezupełnie dostojnych instrumentów. Osaczony Ben wyglądał,
jak gdyby za chwilę miał wyskoczyć ze skóry. Nagle w głębi domu
rozległo się głośne ,Jkhrrrakk!" Bez trudu mogłem sobie wyobrazić, że
odgłos ten wydaje obrośnięty mackami Marsjanin. Panna Niebieska
Szklanka wycelowała w siostrę batutę i warknęła:
—	Widzisz? Rozdrażniłaś go! Teraz jesteś zadowolona?
W tym momencie zabrzmiał kurant przy drzwiach.
    —	To na pewno sąsiedzi z pretensjami o te twoje wrzaski! — stwierdziła
Zielona Szklanka. — Słychać cię w Union Town!
    Panna Niebieska Szklanka otworzyła drzwi. Stał w nich Johnny,
opatulony w czarny golf i ciemnobrązową kurtkę.
— Przyszedłem po Bena — powiedział.
    — Boże, zlituj się! Czy całe Zephyr czeka dziś na Bena? — Szklanka
zrobiła minę, jak gdyby najadła się cytryn, ale dodała: — Zostało mu
jeszcze pięć minut. Wejdź.
    Johnny wszedł do salonu, ujrzał nasze nerwowe grymasy i zo-
rientował się, że wdepnął w coś, co niekoniecznie musiało być
stertą róż.
„Khrrrak! Khrrrak!" — zaskrzeczało coś w głębi domu.
    — Może zajrzałabyś do niego, jeśli masz chwilę czasu? — odezwała
się Niebieska Szklanka. — Skoro go rozdrażniłaś, mogłabyś przynajmniej
do niego zajrzeć!
    — Przysięgam, że wyprowadzę się z tego domu, gdy tylko znajdę
dostatecznie solidne kartonowe pudło, w którym mogłabym zamieszkać!
388

—	sarknęła Zielona Szklanka, ale zawróciła w głąb korytarza i harmider
na jakiś czas ucichł.
    —	Boże, jestem zupełnie  wykończona!  — Niebieska  Szklanka
podniosła stary biuletyn parafialny i zaczęła się nim wachlować. — Puść
mnie, Ben, pokażę ci, jak mógłbyś grać, gdybyś pilnie ćwiczył, tak jak
ci mówię.
—	Dobrze, proszę pani! — Ben skwapliwie zerwał się z miejsca.
Panna Sonia Glass usadowiła się na ławce przy pianinie. Dłonie
o długich, wytwornych palcach zawisły nad klawiszami. Panna Glass
przymknęła oczy, czekając zapewne na przypływ natchnienia.
    — Kiedy dawałam lekcje jeszcze w pełnym wymiarze godzin, uczyłam
tej melodii wszystkich moich studentów — powiedziała. — Słyszałeś
kiedyś Piękną marzycielkę?
— Nie, proszę pani — odparł Ben, a Davy szturchnął mnie pod żebra
i przewrócił oczami.
—	Oto ona — wyjaśniła panna Glass i zaczęła grać.
    Nie byli to Beach Boys, ale sama melodia cieszyła ucho. Muzyka
wypływała z pianina i zalewała pokój, a panna Glas kołysała się lekko
z boku na bok, przebiegając palcami po klawiszach. Muszę przyznać, że
brzmiało to całkiem nieźle.
    I wtedy nagle rozległ się potworny skrzek. Włosy stanęły mi dęba;
przez chwilę jakby zastanawiały się, czy w ogóle nie oderwać się od
głowy. Dźwięk przypominał tłuczone szkło, które ktoś wpycha ci do uszu.
— Skansen bomb! Hanna Ford! Skansen bomb! W worku to zwisa!
Panna Niebieska Szklanka przestała grać.
— Katharino! Daj mu krakersa!
— Znowu się wściekł! Miota się po całej klatce!
— Skansen bomb! Greki na Pekin! Skansen bomb!
    Nie byłem pewien, czy dokładnie tak brzmiały wykrzykiwane słowa,
ale na pewno podobnie. Wszyscy czterej — Ben, Davy, Johnny i ja
—	spojrzeliśmy na siebie, jak gdybyśmy znaleźli się nagle w domu wariatów.
—	Hanna Ford! Khrrrak! W worku to zwisa!
    — Pokrusz mu krakersa! — krzyknęła Niebieska Szklanka. — Nie
wiesz, co to jest krakers?
— Zaraz ci coś pokruszę na głowie!
    Harmider nie ustawał. Przez wrzaski i skrzeki przedarł się odgłos
dzwonka przy drzwiach.
389

—	Mówię ci, że to ta melodia! — rozdarła się Zielona Szklanka.
—	Dostaje świra za każdym razem, kiedy ją grasz!
—	Khrrrak! Greki na Pekin! Hanna Ford! Hanna Ford!
    Wstałem i poszedłem otworzyć drzwi, co mogło się przydać w razie
ucieczki. Na ganku stał mężczyzna w średnim wieku z małą, ośmio- albo
dziewięcioletnią dziewczynką. Poznałem go. Pan Eugene Osborne był
kucharzem w kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą".
    — Przyszliśmy na lekcję... — zaczął, lecz w tym samym momencie
znów zabrzmiała kocia muzyka.
— Skansen bomb! Khrrrak! W worku to zwisa!
    — Rany boskie, a cóż to za hałas? — zdziwił się pan Osborne, kładąc
dłoń na ramieniu dziewczynki. Niebieskie oczka małej wytrzeszczone
były ze strachu. Na palcach pana Osborne'a zauważyłem wyblakłe
wytatuowane litery: „U.S." na kciuku, „A", „R", „M", „Y" na pozostałych
palcach.	*
    — To moja papuga, panie Osborne. — Niebieska Szklanka podeszła
do drzwi i odsunęła mnie na bok. Jak na taką chudzinę, miała niezłą
krzepę. — Ostatnio nie najlepiej się czuje.
    Z korytarza wyłoniła się Zielona Szklanka, taszcząca ptasią klatkę,
w której znajdowało się źródło całego hałasu. Spora papuga obijała się
o pręty jak miotany huraganem liść.
    — Skansen bomb! — wrzasnęła pokazując nam czarny język. — Greki
na Pekin!
    — Sama go nakarm! — Zielona Szklanka niezbyt delikatnie postawiła
klatkę na ławce przy pianinie. — Nie mam zamiaru stracić palców!
— Ja twoją karmiłam i też ryzykowałam, że oddziobie mi pałce!
— Nie będę karmić tego wariata!
— Hanna Ford! Greki na Pekin! Skansen bomb!
    Papuga miała jaskrawe, turkusowobłękitne upierzenie, a jedyną plamę
innej barwy tworzył żółty dziób. Zaatakowała pręty, siejąc wokół niebieskim
pierzem.
    — Wobec tego zanieś go do sypialni! — powiedziała Niebieska
Szklanka. — I nakryj klatkę, może się uspokoi.
— Jestem traktowana jak niewolnica! Niewolnica we własnym domu!
—	załkała Zielona Szklanka, ale wzięła klatkę za uchwyt i opuściła salon.
    —	Skansen bomb! — wrzasnęła papuga na pożegnanie. — Greki na
Pekin!
390

Drzwi się zamknęły i hałas nareszcie ucichł.
    — Trochę się zirytował—powiedziała Niebieska Szklanka z nerwowym
uśmieszkiem. — Zdaje się, że nie przepada za moją ulubioną melodią.
Proszę, niech pan wejdzie! Ben, koniec lekcji na dzisiaj! Pamiętaj: trzeba
się skoncentrować, a palce płyną jak fale!
    — Dobrze, proszę pani — rzekł Ben i dodał pod nosem: — Zabierajmy
się stąd!
    Ruszyłem do wyjścia, poprzedzany przez Davy'ego Raya. Papuga ucichła,
zapewne przykryta płachtą. I wtedy usłyszałem, jak pan Osborne mówi:
— Pierwszy raz w życiu widzę papugę, która klnie po niemiecku.
    — Słucham, panie Osborne? — Niebieska Szklanka uniosła nakreślone
ołówkiem brwi.
    Zatrzymałem się w drzwiach i nastawiłem uszu. Johnny wpadł: mi
prosto w objęcia.
    — Klnie po niemiecku — powtórzył pan Osborne. — Kto ją tego
nauczył?
— Hm... nie bardzo wiem, o czym pan mówi, panie Osborne.
    — Byłem kucharzem w „Wielkiej Czerwonej Jedynce". W Europie
nieraz miałem okazję rozmawiać z jeńcami i niech mi pani wierzy,
potrafię rozpoznać niemieckie przekleństwo. Słyszałem ich w życiu trochę.
    — Moja... papuga mówi takie rzeczy? — Uśmiech na wargach panny
Glass zaczął blednąć. — To na pewno jakaś pomyłka!
    — Chodźże już! — syknął do mnie Johnny. — Wesołe miasteczko na
nas czeka!
    — O, nie tylko Mnie — ciągnął pan Osborne. — W tej wiązance były
także i inne niemieckie słowa, tyle że bez ładu i składu.
    — Moja papuga jest amerykańska — poinformowała go Szklanka,
dumnie unosząc podbródek. —Nie mam zielonego pojęcia, o czym pan mówi!
    — Nie ma sprawy. — Pan Osborne wzruszył ramionami. — Dla mnie
to bez różnicy.
    — Chłopcy! Czy moglibyście zamknąć te drzwi i nie wypuszczać
całego ciepła na dwór?
    — Chodźże, Cory! — ponaglił mnie Davy Ray, który już wsiadał na
rower. — I tak już jesteśmy spóźnieni!
Drzwi otworzyły się i Zielona Szklanka wetknęła głowę do salonu.
    —	Uspokoił się, dzięki Bogu! Tylko błagam cię, nie graj znów tej
piosenki!
391
    
—	Przecież mówiłam ci, że to nie ta piosenka, Katharino! Zawsze mu
ją grałam i zawsze ją uwielbiał!
—	No cóż, widocznie mu przeszło! W każdym razie nie waż się jej grać!
Ich gdakanie zaczęło mi przypominać kłótnię dwóch starych papug:
zielonej i niebieskiej.
    — Zamknij te drzwi, jeśli łaska! — wrzasnęła na mnie Niebieska
Szklanka, a Johnny w końcu wypchnął mnie na ganek, bo stałem jak
wrośnięty. Zamknął starannie drzwi, ale wciąż słychać było jazgot
Szklanek, przypominający zgrzyt piły tarczowej. Zrobiło mi się żal małej
Osbornówny.
    — One obie mają bzika! — orzekł Ben wsiadając na rower. — Bracie,
tam było jeszcze gorzej niż w szkole!
    — Musiałeś czymś strasznie wkurzyć mamę — wyraził swoją opinię
Davy Ray. — Czas ucieka! —wydał dziki okrzyk i co sił w nogach
popedałował w kierunku wesołego miasteczka.
    Ciągnąłem się z tyłu, choć chłopcy nawoływali mnie, żebym się
pospieszył. Niemieckie przekleństwa — myślałem. Jakim cudem papuga
Soni Glass znała niemieckie przekleństwa? O ile się orientowałem, obie
siostry znały tylko angielski w wersji używanej w południowych stanach.
Nie wiedziałem, że pan Osborne służył w Wielkiej Czerwonej Jedynce.
Czytałem, że był to słynny batalion piechoty. A zatem pan Osborne
walczył na tej samej rozdartej wojną ziemi, co sierżant Rock! Jejku
— pomyślałem. Fajowo.
Skąd ta papuga umiała kląć po niemiecku?
    Nagle ogarnęły mnie wesołe odgłosy lunaparku wraz z aromatem
prażonej kukurydzy i oblewanych karmelem jabłek. Zapomniałem o klnącej
papudze i przyspieszyłem, żeby dogonić kolegów.
    Zapłaciliśmy po dolarze za wejście i rzuciliśmy się w wir zabawy jak
wygłodniali żebracy, których dopuszczono do uczty. Girlandy świecących
żarówek błyszczały nam nad głowami jak spętane gwiazdy. Było tu mnóstwo
dzieci w naszym wieku, sporo rodziców, trochę starszych ludzi, a także
gimnazjalistów. Wokół chrząkały, chrzęściły i klekotały wagoniki kolejek.
Kupiliśmy bilety na przejażdżkę diabelskim młynem i popełniłem ten błąd, że
usiadłem razem z Davym Rayem. Kiedy byliśmy już na samym szczycie,
a koło zatrzymało się, żeby wpuścić pasażerów do najniżej położonej gondoli,
Davy uśmiechnął się szeroko i zaczął nas kołysać w tył i przód, wrzeszcząc,
że zaczepy zaraz się obluzują.
392
    
—	Przestań! Przestań! — błagałem sztywniejąc jak słup soli, żeby
zrównoważyć jego nadmierną ruchliwość.
    Z tej wysokości widziałem caluteńki lunapark. Mój wzrok padł na
topornie wykonaną tablicę z zielonymi liśćmi i ociekającym czerwonym
napisem: Z WYMARŁEGO ŚWIATA.
    Odpłaciłem Davy'emu w nawiedzonym domu. Kiedy z ciemności
wyskoczyła na nas wiedźma z brodawką na nosie, złapałem go za kark
i zawyłem tak, że niech się schowają podrapane płyty z nagraniami
duchów i goblinów.
    —	Puknij się w łeb! — rzekł z godnością, sadowiąc się z powrotem na
ławeczce.
    Gdy weszliśmy, powiedział mi, że ten nawiedzony dom był najnud-
niejszym miejscem, jakie w życiu widział i że ani trochę się nie bał.
Ale szedł jakoś dziwnie i zaraz zboczył w stronę rzędu przenośnych
latryn.
    Napychaliśmy sobie brzuchy watą cukrową, dmuchaną kukurydzą
i miniaturowymi lukrowanymi pączkami. Jedliśmy kandyzowane jabłka,
obsypane orzeszkami ziemnymi. Pochłanialiśmy hot-dogi i wypiliśmy tyle
piwa imbirowego, że brzuchy obwisły nam do kolan. Potem Ben się uparł,
że będzie jeździł kolejką alpejską, czego rezultat był raczej opłakany.
Doprowadziliśmy go jakoś do toalety. Na szczęście dobrze celował
i ustrzegł się technikolorowych deseni na ubraniu.
    Ben darował sobie wizytę w namiocie, reklamowanym przez
pomarszczoną, jednooką twarz. Davy Ray omal nie przegryzł płótna,
tak pilno mu było tam wejść. Johnny i ja, choć z oporami, poszliśmy
za nim.
    W zaciemnionym wnętrzu było już kilku innych wielbicieli wy-
bryków natury. Honory domu pełnił mężczyzna ze skwaszoną miną
i nosem rozmiarów kiszonego ogórka. Najpierw przez chwilę rozwodził
się na temat grzechów cielesnych i mocy bożego oka. Potem odsłonił
niewielką kurtynę i włączył reflektor skierowany na wielki słój,
w którym znajdowało się skulone, nagie i różowe niemowlę o dwóch
rączkach, dwóch nóżkach i samotnym oku cyklopa na środku potępione-
go czoła. Mężczyzna podniósł wypełniony formaliną słój, a mały cyklop
zakołysał się we śnie. Skrzywiłem się, a Johnny poruszył się nerwowo.
Mężczyzna zaczął chodzić ze słojem po namiocie, podtykając go
każdemu pod nos.
393
    
••— Oto jest owoc grzechu cielesnego, a boże oko stanowi karę za
grzech — oznajmił.
Moim zdaniem śmiało mógłby iść w zawody z wielebnym Blessettem.
    Kiedy zatrzymał się obok mnie, zobaczyłem, że oko dziecka
było złote, podobnie jak oko Rakiety. Pomarszczona twarzyczka
mogła należeć do maleńkiego staruszka. Miałem wrażenie, że zaraz
otworzy bezzębne usta i wezwie piorun niebieski, który skróci jego
cierpienie.
—	Spójrz,  synu, jak palec  boży  wymazał narzędzie  grzechu.
—	W podpuchniętych oczach mężczyzny zamigotała iskra ewangelicz-
nego uniesienia.
    Zrozumiałem, co ma na myśli: dziecko nie wykazywało przynależności
do żadnej płci. Tam, gdzie powinno coś być, nie było nic poza pomarszczoną
różową skórą. Mężczyzna odwrócił słój, żeby pokazać mi jego plecy.
Dziecko zakołysało się, z cichym pluskiem uderzając ramieniem o szkło.
Na łopatkach były grube, kościste wyrostki. Jak zawiązki skrzydeł
—	pomyślałem.
I wtedy pojąłem. Pojąłem wszystko.
Cyklopie dziecko było czyimś aniołem, który spadł na ziemię.
    — Biada grzesznikowi — zaintonował mężczyzna, podchodząc
do Johnny'ego i Davy'ego Raya. — Biada grzesznikowi, gdy padnie
nań oko boże.
    — Ależ to była lipa! — parsknął Davy Ray, kiedy byliśmy już
z powrotem na głównej alei. — Myślałem, że to będzie żywe! Że będzie
z nim można pogadać.
    — A nie można było? — zapytałem, a Davy spojrzał na mnie tak, jak
gdyby brakowało mi piątej klepki.
    Poszliśmy na pokaz motocyklistów, którzy jeździli w kółko wewnątrz
zamkniętego cylindra. Silniki ryczały nam prosto w twarze, a opony
ślizgały się na krawędzi kraksy.
    Potem zaliczyliśmy indiański cyrk konny w wielkim namiocie. Odziane
w pióra i przepaski na biodrach blade twarze, nie potrafiące odróżnić
Geronima od Siedzącego Byka, miotały się usiłując tchnąć nieco ducha
w swe wierzchowce. Biedne konie jednym kopytem były już w fabryce
kleju. W finale wóz z kowbojami ścigany przez pseudo-Indian zatoczył
krąg wokół areny, po czym kowboje wystrzelili ślepe naboje, a biali
czerwonoskórzy zaczęli wrzeszczeć i czmychać, gdzie pieprz rośnie. Było
394

to nudniejsze od historii Alabamy, ale pod koniec pokazu Johnny uśmiechnął
się blado i powiedział, że jeden z kucyków — ten mały gniady z siodłatym
grzbietem — wygląda, jak gdyby naprawdę mógł pogalopować, jeśliby
dać mu chociaż połowę boiska.
    Po wyjściu Davy Ray znów nabrał apetytu na wybryki natury,
poszliśmy więc obejrzeć wychudzoną rudą kobietę, która zapalała żarówki
wkładając je do ust. Tuż obok stał Samochód, w Którym Zginął Al
Capone. Dekoracja składała się z krwawiących ciał, rozciągniętych na
miejskim chodniku, i szyderczo wykrzywionych gangsterów, prujących
powietrze kulami ze straszaków. Sam samochód z manekinem za kierownicą
był wrakiem, którym nawet pan Sculley by pogardził, ale cztery inne
manekiny gapiły się na niego z otwartymi ustami. Davy Ray zaczął nas
poganiać. Chłopiec-aligator, człowiek-gąsienica i kobieta o szyi żyrafy
wabili go spoza swoich kurtyn.
    Kiedy wyszliśmy zza rogu, znów doleciał nas znajomy smród. Zaledwie
dawał się wyczuć w mieszaninie odorów przypalonego tłuszczu z hambur-
gerów i pączków.
Jaszczurowaty — pomyślałem.
    — Ben zrobił w spodnie! — odezwał się Davy Ray. Wiadomo było,
że to powie.
— Nieprawda!
    Już dawno Ben powinien był się nauczyć, że niepotrzebnie sam
pobudza Davy'ego do dalszej dyskusji.
    —	To stąd — rzekł Johnny i nagle tuż przede mną wyrosło wielkie
czerwone WYMARŁEGO, ujęte z obu stron przez Z i ŚWIATA.
    Przyczepa miała schodki, które prowadziły do dużego prostokątnego
otworu — takiego jak w wagonie towarowym. Wejście zasłaniała brunatna
podgumowana płachta. W budce z biletami siedział na stołku łysawy facet.
Łysinę dość nieudolnie maskowały tłuste strączki, przyczesane od ucha do
ucha. Mężczyzna gryzł wykałaczkę, zatopiony w lekturze komiksu
z Wiadrogłowym. Bladobłękitne kamyczki, które miał zamiast oczu,
zerknęły na nas i mężczyzna, leniwie sięgnął po mikrofon. Z najbliższego
głośnika rozległ się jego głos:
    — Coś dla syna, coś dla brata! Bestia z wymarłego świata! Coś dla syna...
— Mężczyzna znudził się swoją przemową i wrócił do czytania komiksu.
— Śmierdzi tu — zauważył Davy Ray. — Chodźmy.
— Czekaj chwilę — przerwałem mu. — Tylko chwileczkę.
395

—	Bo co?
Całe pole widzenia zajmował mi wielki napis: WYMARŁEGO.
— Bo może zobaczyłbym, co to jest.
    — Szkoda pieniędzy — ostrzegł mnie Ben. — Na pewno wielki wąż
albo coś w tym stylu.
—	Na pewno nie jest nudniejszy od samochodu Ala Capone!
Z tym wszyscy musieli się zgodzić.
    —	Hej, tam mają dwugłowe cielę! — Davy Ray wskazał malowaną
planszę. — To coś dla mnie!
    Ruszył w tamtym kierunku, a Ben zrobił dwa kroki za nim, lecz
zatrzymał się, kiedy się zorientował, że obaj z Johnnym zostaliśmy w tyle.
Davy Ray obejrzał się, zmarszczył brwi i także przystanął.
— To na pewno lipa! — rzekł.
— Może — odparłem — a może to...
„Coś fajnego" — miałem zamiar powiedzieć.
    Ale w tej samej chwili dobiegł nas odgłos przemieszczającego się
ogromnego ciała. Przyczepa jęknęła. Coś obiło się o drewnianą burtę.
Bum! Cała przyczepa się zatrzęsła, a mężczyzna z budki sięgnął pod
taboret i wyjął nabijany gwoździami kij baseballowy, którym zaczął walić
w ścianę. Wielkie czerwone „O" w słowie WYMARŁEGO było już
nieźle poharatane ostrymi czubkami gwoździ.
    Coś, co było w środku, uspokoiło się. Przyczepa przestała się kołysać.
Mężczyzna odłożył kij, zachowując obojętny wyraz twarzy.
—	Jej! —- odezwał się Ben. — Duże toto!
    Moja ciekawość sięgnęła szczytu. Bagienny odór odstraszał zwiedzają^
cych, ale ja musiałem to zobaczyć. Podszedłem do sprzedawcy biletów.
— Jeden? — Mężczyzna nawet na mnie nie spojrzał.
— Co to jest? — zapytałem.
    — To jest z wymarłego świata — rzucił nie odrywając wzroku od
komiksu. Miał ascetyczną twarz, na czole i policzkach usianą bliznami po
trądziku.
— Tak, proszę pana, ale co to jest?
    Tym razem podniósł wzrok. Miałem ochotę się cofnąć, bo w jego
oczach wrzała zaciekła złość, przywodząca mi na myśl furię Branlinów.
    —	Gdybym ci powiedział — rzekł, hałaśliwie ssąc wykałaczkę — to
by już nie było ciekawe, prawda?
-—To... jakiś wybryk natury czy coś takiego?
396
    — 
Wejdź do środka. — Sprzedawca uśmiechnął się zimno, pokazując
pieńki starych zębów. — Potem sam mi powiedz, co widziałeś.
— Chodź, Cory! —Davy Ray stanął obok mnie. —Mówię ci, że to lipa!
    — Coś takiego! — Mężczyzna z trzaskiem odłożył komiks. — A skąd
o tym wiesz, mały? Widziałeś w życiu cokolwiek poza tym zadupiastym
miasteczkiem?
    — W każdym razie lipę na pewno potrafię rozpoznać! — Davy Ray
pohamował się i dodał: — ...proszę pana.
    — Ach, tak? Nie rozróżniasz, chłopcze, własnego łba od zadka!
Zjeżdżaj stąd i nie zawracaj mi głowy!
    — Bez obaw! — Davy kiwnął głową. — Nie mam tu czego szukać!
Chodź, Cory! — Ruszył przed siebie, ale ja zostałem.
    Davy Ray spostrzegł, że nie idę za nim, i podszedł do stoiska ze
słodyczami obok planszy z dwugłowym cielęciem.
— Jeden — powiedziałem wyciągając z kieszeni ćwierć dolara.
— Pięćdziesiąt centów — powiedział.
    — Wszystko inne kosztuje ćwiartkę! — oburzył się Ben. Razem
z Johnnym obstąpili mnie z dwóch stron.
    — A to pięćdziesiąt centów — powtórzył mężczyzna. — To musi
jeść. Żre bez przerwy.
    Położyłem przed nim pieniądze. Wrzucił dwie ćwiartki do puszki,
która musiała być prawie pusta, potem przedarł bilet i wręczył mi połówkę.
    —	Wejdź za tę zasłonę i zaczekaj tam na mnie. Dalej jest jeszcze
jedna zasłona. Nie pchaj się za nią, dopóki nie przyjdę, słyszysz?
    Odpowiedziałem, że słyszę, i zacząłem się drapać po schodkach.
Mulisty, gadzi odór był straszny, a do tego dokładał się jeszcze mdlący
słodki smród gnijących owoców. Nim dotarłem do zasłony, zacząłem
wątpić, czy mądrze postąpiłem idąc za głosem ciekawości. Mimo to
wszedłem do środka i znalazłem się w gęstym mroku. Na zewnątrz
usłyszałem głos Johnny'ego:
—	Ja też wejdę.
    Czekałem. Wyciągnąłem rękę i namacałem szorstką jutową kotarę,
dzielącą mnie od tego, co było w przyczepie.
    Usłyszałem dudnienie, przypominające daleki łoskot pociągu to-
warowego.
    —	Posuń się trochę — rzekł do mnie bileter, prowadząc po schodkach
Bena i Johnny'ego. Kiedy odciągnął pierwszą zasłonę, zobaczyłem, że
397

trzyma w ręku nabijany gwoździami kij. Posunąłem się, żeby chłopcy
mogli się zmieścić między zasłonami.
Ben zatkał sobie nos i powiedział:
— Śmierdzi, jak gdyby ktoś się pochorował!
— Lubi dojrzałe owoce — wyjaśnił bileter. — Czasami się przeżre.
— Co to jest? — spytał Johnny. — I co to w ogóle jest wymarły świat?
    — Wymarły to wymarły! Chyba nie jesteś głuchy? Jak coś wymar-
ło,  to  go już nie ma i więcej  nie  będzie.  Dociera to  do  twojej
mózgownicy?
    Żadnemu z nas nie podobały się jego maniery. Johnny powinien był go
puknąć, aż by go zamroczyło. Ale Johnny powiedział tylko:
— Tak, proszę pana.
    — Hej, wchodzę na górę — rozległ się głos Davy'ego Raya. — Jest
tam kto?
Bileter cofnął się na schodki i zastąpił mu drogę.
—	Pięćdziesiąt centów albo zapomnij, że tu byłeś.
    Oczywiście natychmiast rozpętała się awantura. Wyjrzałem za zasłonę,
żeby zobaczyć, jak Davy Ray szarpie się z bileterem. Miał w ręku biały
batonik „Zero", nadziewany czekoladowym nugatem.
    —	Jeśli się nie zamkniesz — ostrzegł go bileter — policzę ci
siedemdziesiąt pięć. Płać albo zjeżdżaj!
    Dwie ćwiartki zmieniły właściciela. Davy Ray upchnął się w przed-
sionku, a mężczyzna wszedł za nim, mrucząc coś zgryźliwie pod
nosem.
—	Te, mały! — rzekł do mnie. — Właź dalej!
    Odsunąłem jutową zasłonę. Kiedy za nią wszedłem, smród omal nie
zwalił mnie z nóg. Chłopcy stłoczyli się za mną, a na końcu pojawił się
pan Przyjemniaczek.
    Jedyne i w najlepszym wypadku nędzne oświetlenie stanowiły tu
cztery lampy olejne, zawieszone na wbitych w sufit hakach. Przede mną
stało coś, co przypominało wielki kojec dla świń, zbudowany z żelaznych
sztab, z których każda miała grubość pytona. To, co leżało w kojcu, było
tak olbrzymie, że nogi się pode mną ugięły. Usłyszałem, jak Ben głośno
wciąga powietrze. Johnny gwizdnął cichutko.
    W zagrodzie piętrzyły się sterty gnijących resztek owoców. Rozkładające
się odpadki pływały w zielonobrązowej brei, upstrzonej tu i ówdzie
brunatnymi ozdobnikami długości męskiego ramienia i dwa razy większej
398

grubości. Ciemna chmura much unosiła się nad tym wszystkim jak
miniaturowe tornado. Smród, wdychany z tej odległości, mógłby przyprawić
skunksa o zawrót głowy. Nic dziwnego, że puszka pana Przyjemniaczka
była pusta.
    — Podejdźcie bliżej i patrzcie! — rzekł. — No, śmiało, zapłaciliś-
cie za to!
— Zaraz zwymiotuję! — pisnął Ben, odwrócił się i wybiegł.
—	Nie zwracam za bilety! — ryknął za nim pan Przyjemniaczek.
Może to coś w zagrodzie posłyszało ordynarny głos biletera. Może
wyczuło nasz zapach. Nagle zaczęło się podnosić z błotnistego posłania.
Wielka bryła po prostu rosła, wyłaniając się coraz bardziej z półpłynnej
mazi. Potem wydała z siebie krótkie chrapnięcie, które zabrzmiało jak
ryk stu fagotów, i powlokła się na tyły przyczepy. Na szarym cielsku
połyskiwał wilgotny muł i nieczystości; roiły się też niezliczone ilości
much. Przyczepa z piskiem resorów i naprężonych desek zaczęła się
nagle przechylać na jedną stronę, a cała nasza trójka jednym głosem
wrzasnęła ze strachu, którego nie był nam w stanie zaoferować nawie-
dzony dom.
    —	Stój! Stój, gównoryju! — Pan Przyjemniaczek wdrapał się na
drewniany podest. — Powiedziałem: stój, bo nas przewrócisz!
Uniósł kij baseballowy i zamachnął się nim z całej siły.
    Odgłos uderzenia kija o ciało sprawił, że żołądek zwinął mi się
w ciasny węzeł. O mały włos nie zwróciłem wszystkiego, co zjadłem
w wesołym miasteczku, ale zacisnąłem zęby i udało mi się wytrzymać.
Pan Przyjemniaczek nadal okładał swego podopiecznego: kolejny raz,
trzeci, czwarty. Zwierzę nawet nie pisnęło, ale po czwartym ciosie
przesunęło się chwiejnie od ściany ku środkowi zagrody i przyczepa
z powrotem przybrała normalną pozycję.
— I zostań tam, gnojku! — wrzasnął pan Przyjemniaczek.
— Czy pan chce go zabić, proszę pana? — zapytał Davy Ray.
    — Ten sukinsyn nie czuje bólu! Skórę ma jak cholerny czołgowy
pancerz! A ty się nie wtrącaj do moich spraw, smarkaczu, bo wyrzucę cię
na zbity pysk!
    Nie wiem, czy to stworzenie czuło ból, czy nie. Wiedziałem tylko, że
patrzę na wielką połać pomarszczonej szarej skóry, na której wzbierały
drobne kropelki krwi. Było o połowę niższe od słonia i mniej więcej tak
długie jak nasza furgonetka. Potężne mięśnie pośladków drgnęły i muchy
399

leniwie uniosły się w powietrze. Zwierzę stało nieruchomo, prawie do
kolan tonąc w ekskrementach i zgniłych owocach. W przyćmionym
świetle lamp dostrzegłem kikuty trzech rogów, wystające z obciągniętej
szarą skórą kostnej płyty na karku.
Byłbym zemdlał, ale bałem się zetknąć z podłogą.
    — Jest stary jak świat — mówił pan Przyjemniaczek. — Wiecie, że
niektóre żółwie mogą żyć przez dwieście, trzysta lat? Ten tutaj jest taki
stary, że żółwie to przy nim smarkacze. Starszy niż kogut Matuzalema
— rzekł i roześmiał się, jak gdyby to było śmieszne.
    — Gdzie pan go znalazł? — zapytał mój głos. Mózg jeszcze nie
kontaktował; był zanadto oszołomiony.
    — Kupiłem za siedemset dolarów żywą gotówką. Facet pokazywał
go Cajunom w Luizjanie, a przedtem inny gość jeździł z nim po
Teksasie. A jeszcze wcześniej ciągał go ze sobą taki jeden z Montany.
To było  chyba w latach dwudziestych.  Tak że  sporo już bywał
w świecie.
    — On krwawi — odezwał się niepewnie Davy Ray. Opuścił rękę
z batonikiem; widać apetyt mu przeszedł.
    — No i co z tego? Muszę mu czasem przylać, żeby mnie słuchał.
Zresztą i tak ma rozum wielkości orzeszka.
    — Skąd on się wziął? — zapytałem. — To znaczy... kto go pierwszy
znalazł?
    — O, to było już dawno. Zapomniałem, co mi mówił ten facet
od Cajunów. Zdaje się, że jakiś profesor znalazł go w dżungli amazońskiej
albo w Kongu Belgijskim,  nie pamiętam  dokładnie. Nazywał  się
Chandler...  Nie...  — Mężczyzna  zmarszczył  czoło.  — Callander...
Nie, też nie tak... — Nagle strzelił palcami. — Profesor Challenger!
To on znalazł bydlaka i przywiózł go  tutaj!  Wiecie,  co  to jest?
To tri... tri...
    — ...ceratops — dokończyłem za niego. Na czym jak na czym, ale na
dinozaurach się znam.
    — Właśnie. Triceratofalus — przytaknął pan Przyjemniaczek. — To
jest właśnie to.
    — Ktoś mu obciął rogi. — Johnny minął mnie i przywarł do
żelaznych prętów. On też to zauważył. — Kto mu je obciął, proszę pana?
    — Ja sam we własnej osobie. Musiałem. Szkoda, żeście ich nie
widzieli. Ostre jak dzidy. Bez przerwy dziurawił mi przyczepę. Nawet
400

blachę przebijał na wylot. Piła łańcuchowa rozleciała mi się na kawa-
łki, zanim jeszcze dojechałem do połowy, i musiałem rąbać je toporem.
A ten sobie leżał. Przez cały dzień nic tylko leży, je i sra. — Pan
Przyjemniaczek kopnął spleśniałą skórkę melona, która wypadła z kla-
tki. — Wiecie, ile mnie kosztują owoce dla niego o tej porze roku?
Ludzie, te siedemset dolców to była najgłupiej utopiona forsa w całym
moim życiu!
Davy Ray podszedł do klatki i stanął obok Johnny'ego.
— To on je tylko owoce?
    — E tam, żre prawie wszystko. Po sezonie karmię go odpadkami
i korą drzewną. Tyle że po owocach trochę mniej śmierdzi.
    Małe czarne oczka triceratopsa powolutku mrugnęły. Wielki łeb
obrócił się z lewa na prawo, jak gdyby szukał natchnienia. Zagroda była
tak ciasna, że z trudem mógł się wniej ruszać. Sapnął przeciągle i z powrotem
ułożył się w błocie, patrząc szklanym wzrokiem przed siebie. Na jego ciele
krzepły strumyczki krwi.
    — Strasznie tu ciasno — zauważył Davy Ray. — Chciałem powiedzieć...
nie wyprowadza go pan?
    — Jasne, że nie! Ciekawe, jak bym go tu z powrotem wsadził,
geniuszu! — Pan Przyjemniaczek przechylił się przez kratę, która sięgała
mu do pasa, kiedy stał na podeście. — Hej, dupku! — wrzasnął.
— Mógłbyś chociaż zarobić na swoje utrzymanie! Czemu, psiakrew, nie
umiesz podrzucać nosem piłki albo skakać przez obręcz? Myślałem, że
nauczę cię jakichś sztuczek! Ruszyłbyś dupsko, zamiast siedzieć i robić
głupie miny! — Twarz pana Przyjemniaczka wykrzywiła się ze złości
i stała się jeszcze brzydsza. — Ty, mówię do ciebie! — Zdzielił zwierzę
po grzbiecie raz, potem drugi. Spod gwoździ pociekła krew. Wodniste
oczy triceratopsa przymknęły się, jak gdyby cierpiał w milczeniu. Pan
Przyjemniaczek uniósł kij po raz trzeci, zaciskając zepsute zęby.
— Niech pan tego nie robi — powiedział Davy Ray.
Mówił śmiertelnie poważnie.
— Co powiedziałeś, mały? — Kij zawisł w powietrzu.
— Powiedziałem: niech pan tego nie robi... proszę. Tak nie wolno.
    —	Może i nie wolno — rzekł pan Przyjemniaczek — ale jaka to
świetna zabawa! — Iz całej siły uderzył triceratopsa jeszcze raz.
    Widziałem, jak dłoń Davy'ego zaciska się, gniotąc pozostałą połówkę
batonika „Zero".
401
    — 
Mam tego dość. — Johnny odwrócił się od klatki i wyszedł
z przyczepy.
— Chodźmy już, Davy — powiedziałem.
    — Tak nie wolno — powtórzył Davy Ray. Pan Przyjemniaczek
przerwał bicie zwierzaka; na czubkach gwoździ połyskiwały czerwone
kropelki. — Coś takiego nie powinno gnić w tej gnojówce — dodał Davy.
    — Dość się naoglądaliście za pięćdziesiąt centów! — W głosie
mężczyzny zabrzmiało zmęczenie. Na czole błyszczały mu krople potu.
Pewnie zmachał się, wbijając te gwoździe i wyszarpując je z powrotem.
Wyglądało na to, że w tym akcie brutalnej przemocy rozładował trochę
złości. — Spływajcie do domów, kmiotki.
    Davy Ray nie drgnął. Jego oczy przywodziły mi na myśl żarzące się
węgle.
— Czy pan w ogóle wie, co pan ma?
    — Tak. Jedno wielkie utrapienie. Chcesz go kupić? Spuszczę ci go
okazyjnie! Powiedz tacie, żeby mi tu przyniósł pięć stów, a możesz być
pewien, że wyładuję ci go na podwórku, i jak zechcesz, niech ci sra choćby
i do łóżka!
Davy Ray nie dał się zbić z tropu tą przemową.
— Nie można -— rzekł — nienawidzić czegoś tylko dlatego, że żyje.
    — Co  ty tam  wiesz!  — wykrzywił  się pan Przyjemniaczek.
— Gówno wiesz,  chłopcze!  Jak pożyjesz jeszcze dwadzieścia lat
i napatrzysz się tego, czego ja się napatrzyłem na tym śmierdzącym
świecie, wtedy możesz przyjść do mnie i mówić mi, co mi wolno,
a czego nie!
    Wtedy Davy Ray zrobił coś dziwnego. Rzucił zgnieciony batonik
prosto pod ryjkowaty nos triceratopsa. Batonik z cichym pluskiem zanurzył
się w błocie. Triceratops uniósł tylko ciężkie powieki.
—	Te! Niczego mi tu nie wrzucaj! A w ogóle wynoście się stąd obaj!
Ja byłem już w drodze do wyjścia.
    Posłyszałem za sobą głośny bulgot i odwróciłem się w samą porę, by
zobaczyć, jak triceratops otwiera paszczę i pochłania batonik wraz
z otaczającym go błotem niczym żywy buldożer. Zwierzę parę razy
ruszyło szczęką, po czym odchyliło łeb do tyłu, wpuszczając lepką masę
do gardła.
    —	Idźcie już — ponaglił nas pan Przyjemniaczek. — Zamykam tę
budę na...
402
    
Przyczepa zadygotała. Triceratops podniósł się, ociekając błotem
jak sędziwy bagienny dąb. Przysięgam, że widziałem rdzawy jęzor
wielkości talerza, oblizujący szarą, brudną mordę. Głowa z trzema
kikutami odrąbanych rogów wyciągnęła się do Davy'ego. a całe cielsko
zaczęło się toczyć naprzód.
    Wyglądało jak czołg, który nabiera prędkości. Triceratops pochylił łeb
i huknął nim o żelazne sztaby. Gruba kostna płyta wydała taki dźwięk, jak
gdyby zderzyły się ze sobą dwa gigantyczne kaski futbolowe. Zwierzę
cofnęło się o trzy kroki do tyłu i z chrapliwym pomrukiem znów uderzyło
o pręty.
—	Hej! Hej! — krzyknął pan Przyjemniaczek.
    Triceratops parł naprzód. Jego stopy, kopyta, czy co tam miał, ślizgały
się w błocie. Był niesamowicie silny; pod słoniowatą skórą grały potężne
mięśnie, a muchy uciekły w popłochu. Żelazne sztaby jęknęły i zaczęły
się wyginać na zewnątrz przy akompaniamencie pisku puszczających
nitów.
—	Hej, przestań! Przestań!
    Pan Przyjemniaczek znów zaczął okładać zwierzę, rozpryskując kropelki
krwi. Triceratops nie zwracał na niego uwagi; napierał na sztaby, usiłując
—	jak sobie nagle uświadomiłem — zbliżyć się do Davy'ego Raya.
    —	Ty sukinsynu! Ty stary, tępy ryju! — wrzeszczał mężczyzna. Kij
podnosił się i opadał. Bileter spojrzał na nas z wściekłością. — Wynoście
się! Drażnicie go!
    Złapałem Davy'ego za rękę i pociągnąłem go za sobą. Kiedy już
byliśmy na zewnątrz, usłyszeliśmy szczęk następnych pękających nitów.
Przyczepa huśtała się jak demoniczna kołyska; triceratops najwyraźniej
dostał ataku. Zeszliśmy po schodkach. Johnny trzymał się nieźle, za to Ben
przypominał obraz nędzy i rozpaczy. Siedział na przewróconej skrzynce
po napojach, z twarzą ukrytą w dłoniach.
    — Chciał  się  wydostać — rzekł Davy  Ray,  przyglądając  się
rock'n'rollującej przyczepie. — Widzieliście?
— Widziałem. Dostał kompletnego bzika.
— Założę się, że nigdy dotąd nie jadł batoników — rzekł Davy.
—	Nigdy w życiu. Chłopie, mam w domu całe pudełko, w którym chętnie
by pomyszkował!
Nie byłem pewien, czy sprawił to smak batonika, ale powiedziałem:
—	Tak, chyba masz rację.
403
    
Kołysanie przyczepy ustało. Po kilku minutach wyszedł z niej pan
Przyjemniaczek. Twarz i ubranie zbryzgane miał mułem i ekskrementami.
Obaj z Davym zaczęliśmy się trząść z tłumionego śmiechu. Pan
Przyjemniaczek zaciągnął zasłonę, zamknął drzwi i założył na nie łańcuch
z kłódką. Potem spojrzał na nas i eksplodował:
    —	Wynoście się stąd, powiedziałem! No już, zjeżdżajcie, zanim was...
— Ruszył w naszym kierunku, wywijając kolczastym kijem.
Roześmialiśmy mu się w nos i uciekliśmy.
    Wesołe miasteczko zamykano już na noc. Na głównej alei kłębił się
wychodzący tłum, wagoniki opustoszały, a głośniki przestały zachwalać
osobliwości natury. Światła po kolei gasły.
    Ruszyliśmy do naszych zaparkowanych rowerów. W powietrzu czuć
było igiełki mrozu. Zbliżała się zima.
    Ben, który przed chwilą stracił nieco na wadze, powrócił już do świata
żywych i paplał jak najęty. Johnny ograniczył się do stwierdzenia, że
motocykliści byli naprawdę fajni. Ja oznajmiłem, że gdybym miał ochotę,
potrafiłbym zbudować nawiedzony dom, w którym ludzie sikaliby po
nogach ze strachu. Tylko Davy milczał.
Kiedy znaleźliśmy swoje rowery, powiedział:
— Nie chciałbym tak żyć.
— Jak? — spytał Ben.
— W tym kojcu. No, wiesz. Jak to stworzenie z wymarłego świata.
Ben wzruszył ramionami.
— Eee tam, pewnie się już zdążyło przyzwyczaić.
    — Przyzwyczaić się — rzekł Davy Ray — to nie to samo co polubić,
głupku.
— Hej, na mnie się nie wściekaj, dobra?
    — Nie wściekam się na nikogo. — Davy wsiadł na rower i zacisnął
ręce na kierownicy. — Po prostu... Nie mógłbym tak żyć. On nie może się
ruszyć. W ogóle nie widzi słońca. A każdy dzień jest dokładnie taki sam
jak poprzedni, choćby przeżył ich milion. Nie mogę ścierpieć tej myśli.
A ty, Cory?
— Paskudnie — przyznałem.
    — Ten facet tak go tłucze, że wkrótce pewnie zabije. Wtedy wyrzuci
go na śmietnik i wreszcie będzie miał spokój. — Davy spojrzał na
sierpowaty księżyc, wypuszczając biały obłoczek pary. — A zresztą on
i tak nie jest prawdziwy. Facet kłamie jak z nut. To zdeformowany
404

nosorożec, nic poza tym. Widzicie, mówiłem wam, że to lipa! — Davy
zakręcił pedałami i odjechał, zanim ktokolwiek zdążył zaprotestować.
Tak zakończyła się nasza wizyta w Szampańskim Festynie.
    Około trzeciej w nocy z piątku na sobotę zaczęła wyć syrena obrony
cywilnej, umieszczona na dachu ratusza. Tato ubierał się w takim
pośpiechu, że włożył bieliznę tył na przód, po czym wskoczył do
furgonetki i pojechał zobaczyć, co się dzieje. Ja myślałem, że to Rosjanie
nas bombardują. Kiedy przed czwartą tato wrócił do domu, powtórzył nam
wszystko, czego się dowiedział.
    Jedna z atrakcji wesołego miasteczka uciekła. Rozwaliła swoją przyczepę,
a do tego zaprószyła w niej ogień. Właściciel spał w innej przyczepie.
Później słyszałem, jak tato mówił mamie, że był u tej rudej kobiety, która
robiła różne dziwne rzeczy z żarówkami. Tak czy owak, to coś wydostało
się na wolność i poszarżowało przez teren lunaparku niczym czołg
Pattona. Namiotowe płótna szły w strzępy jak jesienne liście. Potem to coś
ruszyło przez Merchants Street, gdzie włamało się do kilku sklepów
i zmieniło parę samochodów w paszę dla maszyny pana Sculleya. Tato
słyszał od burmistrza, że narobiło szkód na dziesięć tysięcy dolarów. Nie
złapali go. Poszło w las, kierując się na wzgórza, zanim obrona cywilna
zdążyła wskoczyć w buty. Tajemnicze stworzenie widział tylko pan Wynn
Gillie, kiedy przez ścianę wetknęło łeb do jego sypialni. Wraz z żoną
znajdował się teraz w szpitalu w Union Town w stanie ciężkiego szoku.
    Zwierzę z wymarłego świata było wolne, a wesołe miasteczko odjechało
bez niego.
    Odczekałem trochę. W niedzielę wieczorem zadzwoniłem od Johnny'ego
do państwa Callanów. Skorzystaliśmy z telefonu w sypialni, podczas gdy
rodzice Johnny'ego oglądali telewizję. Słuchawkę podniósł Andy, młodszy
braciszek Davy'ego Raya. Poprosiłem pana Callana.
— Cześć, Cory, co mogę dla ciebie zrobić? — zapytał.
    — Dzwonię w imieniu taty — powiedziałem — bo w tym tygodniu
będziemy rozbierać zagrodę Zbója i zastanawialiśmy się, czy ma pan
może... ojej, na przykład nożyce do cięcia łańcuchów?
— Do tej roboty wystarczą wam nożyce do drutu. To nie to samo.
— Parę łańcuchów też trzeba będzie przeciąć — powiedziałem.
    — W porządku. Żaden problem. Jeśli nie macie nic przeciw temu, Davy
Ray podrzuci je jutro po południu. Kupiłem takie nożyce już kilka lat temu,
ale jakoś nigdy ich nie używałem. Są gdzieś w piwnicy, w pudełku.
405

— Davy Ray pewnie będzie wiedział, gdzie one są — bąknąłem.
    Pan Przyjemniaczek wyniósł się ukradkiem z Zephyr — prawdopodobnie
dlatego, że utrata siedmiuset dolarów jest niczym w porównaniu z odsiadką
dziesięciu tysięcy. Najlepsi myśliwi w mieście tropili bestię z wymarłego
świata, ale wszyscy wracali z gnojem na butach i mocno nadszarpniętą
ambicją.
Wciąż mam w pamięci pewien obraz.
    Widzę park po wyjeździe wesołego miasteczka. Znów jest pusto
i czysto, jeśli nie liczyć resztek trocin, pogniecionych papierowych
kubeczków i konfetti ze skasowanych biletów, które obsługa pozostawiała
wszędzie, jak pies znaczący swoje terytorium.
    Ale w tym roku wiatr niesie przed sobą papierki po batonikach
„Zero", a ich szelest do złudzenia przypomina chichot.

IV
ZIMA: MROŹNA RZECZYWISTOŚĆ

1. Samotny podróżnik
—	Ojciec stracił pracę — powiedziała mama.
    Było to czwartego dnia po Święcie Dziękczynienia. Właśnie wróciłem
ze szkoły. Nowina poraziła mnie jak cios w żołądek. Mama miała ponurą
minę i oczyma duszy już widziała nadchodzące ciężkie czasy. Zdawała
sobie sprawę, że jej ciastkarski interes nas nie utrzyma; oprócz mleka
w plastikowych butelkach Gruby Paul miał też olbrzymie stoisko pełne
ciast i ciasteczek.
    — Powiedzieli mu, kiedy przyszedł do pracy — ciągnęła. — Dali
dwutygodniową wypłatę i premię i oświadczyli, że już nie stać ich na to,
aby go zatrudniać.
— Gdzie on jest? — rzuciłem książki na najbliższą płaszczyznę.
    — Wyszedł godzinę temu. Przesiedział większość dnia, nie tknął
obiadu i w ogóle się nie odzywał. Próbował się zdrzemnąć, ale nie był
w stanie. Boję się, że z nim niedobrze, Cory.
— Nie wiesz, dokąd poszedł?
— Nie. Powiedział tylko, że idzie się w spokoju zastanowić.
— Dobra. Postaram się go znaleźć.
— Gdzie będziesz szukał?
—	Najpierw nad jeziorem — odparłem i poszedłem po rower.
Mama wyszła za mną na ganek.
    —	Cory, tylko bądź ostro... — urwała. Czas już było przyznać, że powoli
staję się mężczyzną. — Mam nadzieję, że go odszukasz — dokończyła.
    Odjechałem pod szarym, nawisłym niebem, które wyglądało tak, jak
gdyby lada moment miało z niego lunąć.
    Z naszego domu nad jezioro był spory kawał drogi, a do tego jechałem
pod wiatr. Pedałowałem mozolnie drogą numer 10, z głową pochyloną nad
409

kierownicą, co chwilę rozglądając się czujnie po odartym z liści lesie.
Zwierzę z wymarłego świata wciąż było na wolności, co samo w sobie
nie było straszne, bo wątpiłem, by stworzenie chciało mieć do czynienia
ze zdradliwą, błotnistą czarną dziurą cywilizacji. Uznałem jednak, że
ostrożność nie zawadzi. Dwa dni przed Świętem Dziękczynienia Marty
Barklee, który przed świtem dowoził gazety z Birmingham, jechał
właśnie tą drogą, kiedy z lasu wypadło coś wielkiego i wyrżnęło w jego
samochód z takim impetem, że opony straciły kontakt z nawierzchnią.
Widziałem samochód pana Barklee. Okno po stronie pasażera rozsypało
się na drobne kawałki, a bok karoserii był wgnieciony, jak gdyby ktoś
go kopnął wielkim stalowym buciorem. Pan Barklee powiedział, że
potwór zaatakował i w te pędy dał nogę. Doszedłem do wniosku, że
zwierzę zaczęło rościć sobie prawa do gęstych podmokłych lasów wokół
Jeziora Saksońskiego, każdy zaś samochód, który jechał drogą numer 10,
był w niebezpieczeństwie, ponieważ triceratops przekonany, iż jest to
inny dinozaur, traktował go jak rywala. Czy uzna Rakietę za wartą
kopniaka albo choćby splunięcia — tego nie wiedziałem. Mogłem tylko
pedałować i rozglądać się. Pan Przyjemniaczek nie miał zielonego
pojęcia, że to, co posiada, nie jest wielką szarą kluchą, która leży
w błocie i chrapie, lecz czołgiem Pattona, który potrafi prześcignąć
samochód. Wolność uskrzydla, to pewne. A mimo swego wieku i rozmiarów
triceratops w głębi serca był chłopcem.
    Poza tym, że ściągnąłem do nas Davy'ego Raya z nożycami do cięcia
łańcuchów, ani słowem nie zdradziłem swych podejrzeń. Johnny także
milczał. Ben nie został dopuszczony do tajemnicy, ponieważ czasem za
dużo paplał. Davy Ray powstrzymał się od komentarza. Wyraził tylko
nadzieję, że pozwolą zwierzakowi dożyć reszty dni w spokoju. Wcale nie
byłem pewny, że to jego sprawka, ale miałem wrażenie, że właśnie Davy
byłby do tego zdolny. Ostatecznie skąd miał wiedzieć, że triceratops
narobi szkód na dziesięć tysięcy dolarów? Poza tym szkło zawsze można
wprawić, a blachę wyklepać. Pan Wynn Gillie wyprowadził się z żoną
na Florydę. I tak wybierali się tam już od pięciu albo sześciu lat. Zanim
wyjechali, pan Dollar poinformował pana Gilliego, że bagna Florydy pełne
są dinozaurów, które podchodzą do kuchennych drzwi, żebrząc o odpadki
ze stołu. Pan Gillie zbladł jak ściana i zaczął się trząść, aż w końcu
Jazzman Jackson wyjaśnił mu, że pan Dollar zwyczajnie robi z niego
balona.
410
    
Za zakrętem w drogę prowadzącą wokół jeziora zobaczyłem furgonetkę
taty, zaparkowaną nad czerwonym urwiskiem. Zjechałem na brzeg,
zastanawiając się, co mu powiem. Nagle zabrakło mi słów. Nie miałem do
czynienia z karmą dla czarodziejskiej skrzynki; to było prawdziwe życie
i czekało mnie bardzo trudne zadanie.
    Stawiając Rakietę na podpórce, rozejrzałem się wokół, ale ojca
nigdzie nie było widać. Po chwili spostrzegłem go; siedział na granito-
wym głazie po drugiej stronie jeziora. Patrzył przed siebie na czarną,
zmarszczoną taflę. Zobaczyłem, że maleńka postać podnosi do ust
butelkę i pociąga z niej duży łyk. Potem opuszcza flaszkę, siedzi
i patrzy.
    Ruszyłem w kierunku taty przez gęstwinę trzcin i tataraku. Rudawa
glina mlaskała mi pod nogami; widziałem odciśnięte w niej ślady ojca.
Musiał tu przychodzić wiele razy, bo wydeptał wąską ścieżkę w zaroślach.
W ten sposób nieświadomie kontynuował rodzicielski trud: przecierał
szlak dla swojego syna.
    Kiedy podszedłem bliżej, zauważył mnie. Nie pomachał mi na powitanie.
Opuścił głowę, a ja zrozumiałem, że jemu także brak słów.
    Przystanąłem o jakieś dziesięć stóp od głazu, który niegdyś tkwił
w krawędzi odkrywki. Tato siedział ze spuszczoną głową i zamkniętymi
oczyma. Obok stała opróżniona do połowy plastikowa butelka z sokiem
winogronowym. Uświadomiłem sobie, że był na zakupach w „Spiżarni
Grubego Paula".
Wiatr gwizdał dookoła, klekocząc nagimi gałęziami drzew.
— Wszystko w porządku? — spytałem.
— Nie — odparł.
— Mama mi mówiła.
— Domyśliłem się.
    Wsadziłem ręce w kieszenie watowanej dżinsowej kurtki i spojrzałem
w dal nad mroczną, posępną wodą. Tato milczał przez długi czas; ja też się
nie odzywałem. W końcu odchrząknął i spytał:
— Chcesz trochę soku z winogron?
— Nie, dziękuję.
— Sporo go jeszcze zostało.
— Nie, tato, nie chce mi się pić.
    Podniósł głowę i odwrócił ją ku mnie. W tym ostrym, zimnym świetle
wyglądał przeraźliwie staro. Miałem wrażenie, że pod cienką warstwą
411

ciała widzę jego czaszkę. Był to straszny widok —jak gdybyś patrzył na
powolne konanie kogoś, kogo bardzo kochasz. Już przedtem musiał
dźwigać ciężar ponad siły. Pamiętałem gryzmolone w środku nocy
rozpaczliwe pytania; pamiętałem jego nie wypowiedziany strach, że
w końcu się załamie. Aż nazbyt wyraźnie widziałem, że mój ojciec — nie
mityczny heros, nie superman, po prostu dobry człowiek —jest samotnym
podróżnikiem na pustyni cierpienia.
    •— Robiłem wszystko, czego ode mnie chcieli — powiedział. — Brałem
podwójne trasy. Zastępowałem innych, gdy było trzeba. Nigdy nie
odmawiałem. — Tato spojrzał na niebo szukając słońca, ale chmury
okrywały je szczelnie jak ołowiane płyty. — Powiedzieli: „Tom, musisz
nas zrozumieć". Powiedzieli: „Musimy drastycznie obciąć zatrudnienie,
żeby utrzymać «Zielone Łąki»". I wiesz, co jeszcze mówili?
— Co?
    — Że zawód roznosiciela  się  skończył,  wymarł jak dinozaury.
Powiedzieli, że nie ma dla niego miejsca pośród tych wszystkich półek,
pełnych plastikowych butelek. Mówili, że hasłem przyszłości będzie:
„Łatwo przyszło, łatwo poszło", i że tego właśnie chcą ludzie. — Ojciec
kurczowo splótł palce, a na jego wymizerowanej twarzy zadrgał mięsień
żuchwy. — Cóż, ja wcale tego nie chcę.
— Jakoś to przetrwamy — powiedziałem.
    — O tak. — Ojciec skinął głową. — Naturalnie, że tak. Znajdę coś
innego. Zanim tu przyjechałem, byłem w sklepie żelaznym i złożyłem
podanie. Może pan Vandercamp junior będzie potrzebował kierowcy. Ba,
jeśli trzeba, siedziałbym i w kasie. Tylko że ja naprawdę myślałem, że za
trzy lata będę zastępcą brygadzisty na rampie rozładowczej. Tak mi się
wydawało. Głupio, co?
— Skąd mogłeś wiedzieć?
    — Zawsze dowiaduję się za późno — rzekł. — Na tym właśnie polega
cały problem.
    Woda się zmarszczyła, kiedy przebiegł po niej wiatr, budząc drobniutkie
fale. Gdzieś w lesie zakrakał gawron.
— Robi się zimno, tato. Powinniśmy wracać do domu.
    — Twój dziadek się uśmieje, kiedy się o tym dowie. — Ojciec mówił
o dziadku Jaybirdzie. — Już się nie mogę doczekać.
    — Ani ja, ani mama nie będziemy się śmiać — oświadczyłem. — Inni
też nie.
412

Tato podniósł flaszkę z sokiem i pociągnął kolejny duży łyk.
    —	Byłem też u Grubego Paula. Wszedłem do środka i zobaczyłem to
mleko. Jak białe morze... — Ojciec znów spojrzał na mnie. Wargi miał
błękitnawe. — Chciałbym, żeby wszystko zostało tak, jak było. Nie lubię,
kiedy pieniądze przyjmuje ode mnie nieznajoma dziewczyna, która żuje
gumę i nawet się nie uśmiechnie, kiedy ją pytam, jak się miewa. Nie
podobają mi się supermarkety otwarte do ósmej wieczorem i pełne świateł,
które rażą w oczy. O ósmej wieczorem rodzina powinna być w domu, a nie
wałęsać się po sklepie i kupować różne rzeczy tylko dlatego, że wielkie
transparenty zwisające z sufitu każą ci je kupić. Chciałem powiedzieć, że...
jeżeli posuniemy się za daleko, nawet w drobiazgach, nigdy nie będzie już
tak, jak było. I pewnego dnia ktoś powie: „No, dobra, to fajnie, że nawet
nocą możemy iść do supermarketu i wybierać z półek różności, o których
dotąd nawet się nam nie śniło, ale co się stało z naszym mleczarzem albo
z tym facetem, który sprzedawał melony z ciężarówki, albo z tą kobietą,
do której szło się po świeże jarzyny prosto z ogródka, a ona uśmiechała się
promiennie, kiedy mówiłeś jej: „Dzień dobry?" A ktoś inny odpowie: „O,
teraz można to kupić w supermarkecie i nie trzeba się tyle nabiegać, żeby
zrobić sprawunki — wszystko jest pod jednym dachem. A właściwie
czemu nie zrobią tak ze wszystkim? Czemu nie połączą sklepów z całego
miasta, tak żebyś przypadkiem nie przemarzł albo nie zmókł? Czy to nie
świetny pomysł?" — Ojciec zaczął wyłamywać sobie palce. — Wejdziesz
do takiego sklepu pod jednym dachem i poprosisz o coś, a dziewczyna
z buzią pełną gumy do żucia powie ci: „Nie, tego nie mamy. Nie mamy
i nie możemy tego dla pana sprowadzić, bo nikt już takich rzeczy nie robi.
Widzi pan, ludzie ich nie chcą. Ludzie chcą tylko tego, czego każą im
chcieć reklamowe plansze. Mamy wyłącznie te cuda; produkuje się ich
tysiące sztuk na minutę. A przy tym są doskonałe — powie ta dziewczyna
— ani jednego bubla w całej partii. A kiedy je pan zużyje albo się panu
znudzą, albo kiedy zmienią się plansze, może je pan wyrzucić, bo po to się
je robi. A teraz niech mi pan powie, ile mam panu podać tych doskonałych
rzeczy, tylko proszę się pospieszyć, bo za panem ustawia się kolejka".
Ojciec zamilkł. Słyszałem trzask kurczowo splatanych palców.
— To tylko jeden supermarket — powiedziałem.
— Pierwszy — odparł.
    Zmrużył oczy i przez chwilę patrzył na taflę jeziora, na której wiatr
rysował rozmaite desenie.
413

—	Słyszę cię — powiedział cicho.
Wiedziałem, do kogo mówi.
—Może byśmy już poszli do domu, tato?
—	Ty idź. Ja tu jeszcze posiedzę i posłucham swojego kolegi.
Słyszałem tylko wiatr i krakanie gawrona, ale wiedziałem, że w uszach
ojca brzmi jeszcze jeden głos.
—	Co on mówi, tatusiu?
    —	To samo co zawsze. Mówi, że nie zostawi mnie w spokoju, dopóki
nie pójdę za nim na dno i w mrok.
Łzy napłynęły mi do oczu. Otrząsnąłem je z rzęs.
— Ale nie pójdziesz, prawda?
— Nie, synu — rzekł. — Nie dzisiaj.
    Już miałem zamiar powiedzieć mu o doktorze Lezanderze. Otworzyłem
usta, ale wtedy mój mózg zadał mi pytanie: „No i co mu powiesz? Że
doktor Lezander nie pije mleka i jest nocnym markiem, a Vernon Thaxter
uważa, że to właśnie są cechy mordercy?” Zamiast tego powiedziałem więc:
    — Dama zna się na różnych rzeczach, tato. Mogłaby nam pomóc,
gdybyśmy się do niej zwrócili.
    — Dama — powtórzył. Jego głos miał matowe brzmienie. — Nieźle
przerobiła Bigguna Blaylocka, nie uważasz?
— O, tak. Gdybyśmy do niej poszli, mogłaby pomóc i nam.
    — Może tak. A może nie. — Ojciec ściągnął brwi, jak gdyby sama
myśl o wizycie u Damy sprawiała mu silny ból. Z pewnością jednak nie
był on gorszy niż ten ból, który już go dręczył. —Wiesz, co? — rzekł
rozpogadzając się. — Spytam swojego przyjaciela, co o tym myśli.
Bałem się o niego. Bardzo się bałem.
— Wracaj szybko do domu — poprosiłem go.
Kiwnął głową.
— Wrócę. Niedługo.
    Zostawiłem go na głazie pod niskimi szarymi chmurami. Wracając po
Rakietę obejrzałem się i zobaczyłem, że wstał i zbliżył się do krawędzi
głazu. Wpatrywał się w wodę, jak gdyby szukał śladów samochodu w tej
strasznej otchłani. Zacząłem wołać, żeby odsunął się od brzegu, ale w tej
samej chwili odwrócił się i usiadł z powrotem na dawnym miejscu.
„Nie dzisiaj" — powiedział. Musiałem mu wierzyć.
    Wróciłem do domu tą samą drogą. Wzgórza wokół Zephyr zbrązowiały,
podobnie jak trawa na Poulter Hill. Rozpoczął się grudzień, miesiąc
414

wszelakich uciech. Czasami, kiedy wracałem ze szkoły, tato był w do-
mu, a czasem go nie było. Mama, której nerwy i zmęczenie nagle
dodały lat, mówiła, że poszedł szukać pracy. Miałem nadzieję, że nie
siedzi znów na tym głazie i nie ogląda przyszłości w czarnym zwier-
ciadle.
    Matki moich przyjaciół pomagały nam jak mogły. Zaczęły znosić
zakryte półmiski, koszyczki biszkoptów, domowe przetwory i tym podobne.
Pan Callan obiecał, że da nam trochę wędliny z pierwszego zimowego
uboju. Mama uparcie rewanżowała się swoimi wypiekami. Tato jadł, ale
widziałem, że cudza łaska staje mu kością w gardle. W sklepie żelaznym
najwyraźniej nie potrzebowali kierowcy ani drugiego kasjera. W nocy
często słyszałem, że ojciec chodzi po domu. Zaczął sypiać prawie do
południa, a potem kręcił się do czwartej nad ranem. Były to godziny dla
nocnych marków.
    W którąś sobotę po południu mama poprosiła mnie, żebym skoczył na
rowerze do Woolwortha i kupił jej pudełko foremek do ciast. Ruszyłem
z kopyta, zajechałem do sklepu, kupiłem foremki i wystartowałem w drogę
powrotną.
Zatrzymałem się koło kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą".
    Pracował w niej pan Eugene Osborne. Pan Eugene Osborne służył
w Wielkiej Czerwonej Jedynce. I znał niemieckie przekleństwa.
    Od tego wieczoru, kiedy byliśmy w wesołym miasteczku, jedna myśl
nie dawała mi spokoju. Szeptała do ucha jak diabełek: „Jak to możliwe, by
papuga klęła po niemiecku, skoro jej właściciel nie zna tego języka?"
Przypomniało mi się jeszcze coś, co mówił pan Osborne: „...były także
i inne niemieckie słowa, tyle że bez ładu i składu".
Jak to w ogóle możliwe?
Postawiłem Rakietę na placyku i wszedłem do „Błyszczącej Gwiazdy".
    Nie było tam wiele miejsca; zaledwie parę stolików w niszach i bar,
przy którym ludzie siedzieli na wysokich stołkach, gawędząc z kelnerkami
— starszą panią Madeline Huckabee i młodszą Carrie French. Muszę
zaznaczyć, że większość uwagi ściągała na siebie panna French, bo była
ładną blondyneczką, podczas gdy pani Huckabee przypominała raczej
dwie mile wyboistej drogi. Ale była tu kelnerką jeszcze przed moim
urodzeniem i żelazną ręką trzęsła całym lokalem. O tej porze dnia
w „Gwieździe" nie było tłoku, ale siedziało tu nad kawą kilka osób,
w większości emerytów, wśród nich także pan Cathcoate, który zaszył się
415

w niszy i czytał gazetę. Telewizor na ladzie był włączony, a przy barze,
zapatrzony w pannę French, siedział nie kto inny, tylko pan Dick Moultry
o posturze kaszalota:
Zobaczył mnie i jego rozanielony uśmiech zniknął jak duch o świcie.
Podszedłem do kontuaru.
    —	Cześć! — panna French powitała mnie promiennym uśmiechem.
Gdyby nie miała wystających zębów, byłaby tak ładna jak Chile Willow.
—	Czym mogę ci służyć?
— Czy zastałem pana Osborne'a?
— Oczywiście.
— A mógłbym z nim porozmawiać?
    — Zaczekaj chwileczkę. — Panna French podeszła do okienka łączącego
bar z kuchnią. Zauważyłem, jak wielkie brzuszysko pana Moultry'ego
naparło na ladę, kiedy ten pochylił się, żeby obejrzeć nogi panny French.
—	Eugene? Ktoś do ciebie!
— Kto? •— usłyszałem pytanie.
    — Kto? — powtórzyła panna French. Nie obracała się w moich
kręgach, a ja z kolei nie bywałem w „Błyszczącej Gwieździe" na tyle
często, by mnie tu rozpoznawano.
— Cory Mackenson — powiedziałem.
— A, to ty jesteś synem Toma?
Kiwnąłem głową.
— Chłopak Toma — panna French poinformowała pana Osborne'a.
Mój ojciec najwyraźniej włóczył się po mieście niczym Beach Boys.
Czułem na sobie wzrok pana Moultry'ego. Siorbnął głośno kawę, starając
się zwrócić moją uwagę, ale nie zaszczyciłem go spojrzeniem.
    W wahadłowych drzwiach pojawił się pan Osborne. Miał na sobie
fartuch i białą czapkę; wycierał ręce w ścierkę.
—	Dzień dobry — powiedział. — Co mogę dla ciebie zrobić?
    Pan Moultry przechylił się w naszą stronę. Teraz składał się wyłącznie
z brzucha i uszu.
    — Czy moglibyśmy usiąść? O, może tam? — Wskazałem niszę na
drugim końcu sali.
— Myślę, że tak. Prowadź.
Kiedy już usadowiliśmy się obaj — ja plecami do pana Moultry'ego
—	zagaiłem:
—	Byłem w domu panny Glass, kiedy przyszedł pan na lekcję z Winifred.
416
— 
Pamiętam.
— Pamięta pan papugę? Mówił pan, że klnie po niemiecku.
— Tak było albo ja nie znam niemieckiego. A -znam.
— Czy pamięta pan, co mówiła?
    Pan Osborne oparł się wygodniej. Przekrzywił głowę, a jego dłoń
z napisem U.S. ARMY zaczęła się bawić leżącym na stole widelcem.
—	Pozwolisz, że zapytam, o co konkretnie chodzi?
    -— Nic szczególnego. — Wzruszyłem ramionami. — Po prostu byłem
ciekaw, to wszystko.
    — Byłeś ciekaw, tak? — Uśmiechnął się niewyraźnie. — I przyszedłeś
zapytać, co mówiła papuga?
— Tak, proszę pana.
    — To było prawie trzy tygodnie temu. Dlaczego zacząłeś się tym
interesować dopiero teraz?
    — Miałem chyba inne rzeczy na głowie. Zainteresowałem się od razu,
ale potem uciekło stworzenie z wymarłego świata i tato stracił pracę, więc
papuga straciła na ważności.
    — Nie pamiętam dokładnie, co mówiła, z wyjątkiem tych pieprznych
ozdobników, których nie mógłbym ci powtórzyć bez zgody Toma.
— Nie wiedziałem, że tato tu bywa.
— Czasami. Przyszedł złożyć podanie o pracę.
— Aha. Rany, nie wiedziałem, że umie gotować!
    •— Jako pomywacz. — Pan Osborne przyglądał mi się uważnie. Chyba
się trochę skrzywiłem. — Pracowników zatrudnia pani Huckabee. Utrzymuje
tu dryl jak w koszarach.
Skinąłem głową, unikając jego bacznego spojrzenia.
    — Papuga — rzekł i uśmiechnął się szerzej. — Niebieska papuga.
I klęła pod niebiosa. Nic dziwnego, skoro należy do panny Niebieskiej
Szklanki, nie uważasz?
    — Chyba ma pan rację. — Nie wiedziałem, że dorośli również
nazywają ją Niebieską Szklanką.
— O co ci chodzi, Cory? Tylko szczerze.
    — Chcę zostać pisarzem — oświadczyłem ku własnemu zaskoczeniu.
— Takie rzeczy mnie interesują.
— Pisarzem? To znaczy, że masz zamiar pisać książki i takie tam?
— Tak, proszę pana.
— Nie wydaje mi się, by to był lekki chleb. — Pan Osborne oparł
417

łokcie na stole. — Mam rozumieć, że... zbierasz materiały czy coś w tym
rodzaju?
— Tak, proszę pana. — Zajaśniał mi promyk światła. — Dokładnie!
— Chyba nie chcesz pisać o pannie Niebieskiej Szklance?
    — Piszę... opowiadanie o papudze — powiedziałem. — O papudze,
która mówi po niemiecku.
    — Naprawdę? Coś podobnego! Kiedy ja byłem w twoim wieku,
chciałem być detektywem albo żołnierzem. No cóż, jedno marzenie się
spełniło. — Pan Osborne zerknął na swoje wytatuowane palce. — Chyba
byłoby lepiej, gdybym został detektywem — dodał z westchnieniem, które
wiele mówiło o tym, jak bardzo różni się prawdziwa żołnierka od
chłopięcej zabawy w wojnę.
— A czy pamięta pan, co jeszcze mówiła ta papuga?
Pan Osborne sapnął, ale nie przestał się przyjaźnie uśmiechać.
—- No, jeśli pisarzowi potrzebny jest upór, naprawdę się do tego
nadajesz. Czy to jest dla ciebie aż tak ważne?
—	Tak, proszę pana. Bardzo ważne.
Pan Osborne zamyślił się przez chwilę. Potem powiedział:
— Nie było w tym wiele sensu. Każde słowo z innej parafii.
— Mimo to chciałbym wiedzieć.
    — Zastanówmy się. Muszę trochę wysilić umysł. Powiem ci coś
w tajemnicy. — Pan Osborne nachylił się nieco. — Kiedy się pracuje
z panią Huckabee, człowiek ma okazję nasłuchać się kuchennej łaciny.
Rozejrzałem się, ale pani Huckabee była albo w kuchni, albo w toalecie.
    — Wiem, że ta papuga powiedziała coś, co brzmiało... — Pan
Osborne zamknął oczy, próbując przywołać wspomnienie. — „Kto wie?"
— Nie pamięta pan? — spytałem.
    — Nie, to było to. — Pan Osborne otworzył oczy. — To właśnie
mówiła papuga, kiedy nie bluzgała przekleństwami.
— Ale co ma wiedzieć?
    — Pytaj zdrów. Wyłapałem z tego tylko „Kto wie?" I jeszcze coś, co
brzmiało jak nazwisko.
— Nazwisko? Jakie?
—	Zdaje mi się, że Hannaford. W każdym razie brzmiało podobnie.
Hanna Ford — pomyślałem.
    —	Mogę się mylić. Słyszałem je tylko raz. Ale co do tych przekleństw
się nie mylę, wierz mi!
418
    — 
A czy pamięta pan, co mówiła panna Zielo... panna Katharina
Glass o tej piosence, która wprawia papugę we wściekłość? — Próbowałem
przypomnieć sobie jej tytuł. — Coś jakby... Piękna nauczycielka!
    — Marzycielka — sprostował pan Osborne. — O, tak, mnie też jej
uczyła.
— Pana?
    — Ano tak. Zawsze chciałem grać na jakimś instrumencie. Brałem
lekcje u panny Glass... o, chyba już ze cztery lata temu, zanim jeszcze
przestała się tym zajmować. Miała mnóstwo uczniów i wszyscy graliśmy
tę piosenkę. Ale wiesz... teraz, kiedy o tym myślę, nie przypominam sobie,
by papuga protestowała tak gwałtownie. Śmieszne, co?
— Dziwne. — Tym razem ja go poprawiłem.
    — Tak. No cóż, muszę wracać do pracy. — Mój rozmówca zauważył
wynurzającą się z toalety panią Huckabee. Była to baba-dragon, zdolna
wystraszyć żołnierza. — No i jak, przydałem ci się na coś?
— Chyba tak •— odparłem. — Jeszcze nie jestem pewien.
Pan Osborne wstał.
— Hej, a może byś i o mnie napisał w tym opowiadaniu?
— W jakim opowiadaniu?
Znów spojrzał na mnie dziwnie.
— W tym, które piszesz. O niebieskiej papudze.
— A, tym! Oczywiście, proszę pana!
    —	Napisz coś miłego. — Pan Osborne mrugnął do mnie i ruszył
w kierunku kuchni.
    Na ekranie telewizora awanturował się jakiś facet w brunatnym
mundurze.
— Hej, Eugene! — wrzasnął pan Moultry. — Zerknij no na tego fagasa!
    — Panie Osborne? — wtrąciłem. Kucharz spojrzał na mnie, odwracając
wzrok od telewizora. — Jak pan sądzi, czy panna Glass zgodziłaby się
jeszcze raz zagrać tę piosenkę przy papudze? A pan mógłby posłuchać, co
ona mówi...
— To będzie dość trudne — stwierdził.
— Dlaczego?
    — Dwa tygodnie temu Niebieska Szklanka zaniosła papugę do doktora
Lezandera. Okazało się, że ma zapalenie mózgu czy jakąś tam ptasią
chorobę. Tak przynajmniej powiedział doktor. W każdym razie papuga
odwaliła kitę. O co chodzi, Dick?
419
    — 
Patrz na tego gościa! —Pan Moultry wskazał pieniącego się na
ekranie mężczyznę. — Nazywa się Lincoln Rockwell. Skurczybyk jest
szefem Amerykańskiej Partii Faszystowskiej. Wiedziałeś, że coś takiego
w ogóle istnieje?
— Amerykańscy faszyści? — Kark pana Osborne'a poczerwieniał.
—	To znaczy, że pomagałem prać im tyłki w Europie, a ci dranie są teraz
w Stanach Zjednoczonych?
—	Gość twierdzi, że opanują cały kraj! — rzekł pan Moultry.
—	Posłuchaj go tylko, a zaprze ci dech!
—	Dech to ja bym z niego wydusił, gdybym tylko go dorwał!
Szedłem już w stronę drzwi z głową nabitą myślami. Wtedy usłyszałem,
jak pan Moultry — wedle opinii byłego szeryfa członek Ku-Klux-Klanu
—	śmieje się i mówi:
    —	No cóż, w jednej sprawie na pewno ma rację! Wszystkich Negrów
powinno się w te pędy odesłać do Afryki! Ja tam bym żadnego nie wpuścił
do domu, jak niektórzy, co to zapraszają tego śmierdzącego czarnucha
Lightfoota frontowymi drzwiami i jeszcze mu się kłaniają!
    Dosłyszałem tę uwagę. Wiedziałem, do kogo była skierowana.
Przystanąłem i spojrzałem na niego. Pan Moultry szczerzył zęby do pana
Osborne'a. Facet na ekranie nadal żołądkował się na temat „czystości
rasowej", ale pan Moultry kątem oka patrzył na mnie.
    —- Tak, tak, mój dom jest moją twierdzą! Za żadne skarby świata nie
pozwoliłbym czarnuchom, żeby się w nim rozpychali!
    — Lincoln Rockwell, powiadasz? — mruknął pan Osborne. — Niezłe
nazwisko jak na faszystę.
    — Coś mi się widzi, że niektórym trzeba wytłumaczyć, żeby nie
przyjaźnili się z czarnymi, co, Eugene?
    Do pana Osborne'a nareszcie dotarło, o czym mowa. Zmierzył pana
Moultry'ego wzrokiem, jakim niektórzy patrzą na nazbyt dojrzały ser.
    — W Europie uratował mi życie pewien facet nazwiskiem Emie
Graverson — wycedził. — Był czarniejszy od asa pikowego.
    — No, wiesz... nie miałem zamiaru... — Pan Moultry rozpaczliwie
próbował zachować dobrą minę. — Cóż — dodał z niepewnym uśmieszkiem
—	zawsze znajdzie się jeden czy dwóch, którym Bóg przez pomyłkę dał
mózg człowieka, a nie małpy.
    Dłoń pana Osborne'a z napisem U.S. ARMY spadła na ramię pana
Moultry'ego i zacisnęła się na nim.
420
    
— Mam wrażenie — rzekł pan Osborne, wkładając nieco więcej siły
w uścisk — że powinieneś już zamknąć tę jadaczkę, Dick.
Pan Moultry nawet nie pisnął.
    Opuściłem „Błyszczącą Gwiazdę” i człowieka w brunatnym mundurze,
który udzielał wywiadu w telewizji. Wsiadłem na rower i ruszyłem do
domu, z foremkami do ciast. Ale przez całą drogę rozmyślałem o niebieskiej
papudze —nieodżałowanej pamięci papudze, która mówiła po niemiecku.
    Kiedy wróciłem, tato spał w fotelu. Mecz skończył się, zanim jeszcze
pojechałem do Woolwortha, a teraz radio nadawało muzykę country.
Oddałem mamie foremki i poszedłem przyjrzeć się ojcu. Zwinął się
w kłębek i kurczowo zacisnął ramiona wokół tułowia. Jakby się bał, że się
rozsypie — pomyślałem. Wydawał z siebie cichy świst, który lada
moment mógł się przerodzić w chrapanie. Potem coś mu się przyśniło
i skrzywił się boleśnie. Otworzył zaczerwienione oczy i przez kilka sekund
patrzył na mnie, nim zamknął je z powrotem.
    Nie podobała mi się jego uśpiona twarz. Była smutna i mizerna, choć
przecież nie brakowało nam jedzenia. Malowała się na niej porażka.
Wiadomo, że to żaden wstyd być pomywaczem. Każda praca jest przecież
potrzebna i żadna nie hańbi. Ale nie mogłem się powstrzymać od myśli, ile
musiała go kosztować prośba o pracę pomywacza w „Błyszczącej
Gwieździe", skoro był już tak blisko stanowiska zastępcy brygadzisty
w mleczarni. Twarz ojca skurczyła się nagle pod wpływem jakiegoś
koszmaru, a z ust wyrwał się cichy jęk. Nawet we śnie nie mógł uciec daleko.
    Poszedłem do swojego pokoju, zamknąłem drzwi i otworzyłem jedną
z siedmiu magicznych szuflad. Wyjąłem pudełko po cygarach „White
Owi", uniosłem wieczko i w świetle biurkowej lampy przyjrzałem się piórku.
Tak — zawyrokowałem czując, jak serce bije mi coraz mocniej. Tak.
To mogło być piórko papugi.
    Ale piórko miało barwę szmaragdową, a niemieckojęzyczna papuga
panny Niebieskiej Szklanki była przecież cała turkusowa i tylko dziób
miała żółty.
    Szkoda, że to nie panna Zielona Szklanka była właścicielką papugi.
Wtedy ptak na pewno byłby...
Szmaragdowy.
Nagle doznałem uczucia jak gdybym spadał z czerwonego urwiska.
    Przypomniało mi się coś, co powiedziała panna Sonia Glass, kiedy jej
siostra w trwodze o swoje palce odmówiła nakarmienia papugi krakersem.
421

Trzy słowa.
Ja.
Twoją.
Karmiłam.
Twoją co? Papugę?
    A może każda z sióstr Glass, żyjących w dziwnym splocie mimikry
i konkurencji, miała swoją papugę? Może była druga — szmaragdowozielona;
ta, która zgubiła piórko? Może siedziała cichutko w głębi domu, podczas
gdy niebieska robiła harmider?
Musiałem tam zadzwonić.
    Zacisnąłem piórko w dłoni. Serce mi waliło, kiedy wypadłem z pokoju,
kierując się do telefonu. Rzecz jasna, nie znałem numeru; musiałem
najpierw go znaleźć w naszej cieniutkiej książce telefonicznej.
Zanim dotarłem do liter „G", rozległ się dzwonek aparatu.
— Ja odbiorę! — zawołałem i podniosłem słuchawkę.
Do końca życia nie zapomnę tego głosu.
— Cory, tu Dianę Callan. Bądź tak dobry i poproś mamę.
    Głos był przerażony i z trudem wydobywał się z krtani. Natychmiast
się domyśliłem, że stało się coś strasznego.
—	Mamo! — wrzasnąłem. — Mamo, pani Callan do ciebie!
    — Nie budź ojca! — ofuknęła mnie mama podchodząc do telefonu,
ale szmer i chrząknięcie, które doleciało z fotela, uświadomiło nam, że już
jest za późno.
    — Cześć, Dianę. Jak się...— Mama urwała. Widziałem, jak uśmiech
znika z jej twarzy. — Co takiego? — szepnęła. — Och... Dobry Boże...
—	Co się stało? Co się stało? — powtarzałem.
Tato podszedł do nas, trąc zapuchnięte oczy.
    —	Oczywiście, że tak — mówiła mama. — Naturalnie. Najszybciej,
jak to tylko możliwe.
    Kiedy odłożyła słuchawkę, twarz miała pobladłą, a oczy pełne łez.
Spojrzała na ojca, potem na mnie.
—	Davy Ray jest ciężko ranny — powiedziała.
Opuściłem rękę i piórko wyfrunęło mi z dłoni.
    Pięć minut później jechaliśmy już furgonetką do szpitala w Union
Town. Siedziałem między rodzicami, otumaniony wieścią, którą przekazała
nam mama. Davy Ray poszedł dziś z ojcem na polowanie. Już od dawna
cieszył się na myśl, że będą tropić jelenia w zwarzonym zimą lesie.
422

Schodzili z jakiegoś pagórka — powiedziała mamie pani Callan.
Zwyczajnego pagórka. Davy Ray stąpnął w norę świstaka, ukrytą pod
warstwą martwych liści. Przewrócił się na swoją strzelbę i pod wpływem
uderzenia strzelba wypaliła. Wylot lufy skierowany był prosto w płuca
i serce. Pan Callan, który nie cieszył się najlepszym zdrowiem, porwał
syna na ręce i biegł z nim ponad milę do pozostawionej przy drodze
ciężarówki.
    —	Davy Ray trafił od razu na stół operacyjny — powiedziała mama.
— Rana jest bardzo ciężka.
    Budynek szpitalny został wzniesiony z czerwonej cegły i szkła.
Pomyślałem, że wygląda mizernie, jak na takie ważne miejsce. Weszliśmy
drzwiami, do których podjeżdżały karetki, a srebrnowłosa pielęgniarka
powiedziała nam, dokąd mamy się skierować. W poczekalni o śnieżnobiałych
ścianach znaleźliśmy rodziców Davy'ego. Pan Callan wciąż miał na sobie
myśliwski ubiór w plamisty deseń. Cały przód zbryzgany był krwią. Serce
zamarło mi w piersi na ten widok. Policzki i nos pana Callana umazane
były oliwkowozieloną farbą maskującą, która wyglądała jak okropne
sińce. Chyba nadal był w szoku i nie pomyślał o tym, żeby umyć twarz;
zresztą czym były woda i mydło w porównaniu z ciałem i krwią? Za
paznokciami miał jeszcze resztki mchu. Dla niego czas zatrzymał się
w chwili wypadku.
    Mama przytuliła do siebie panią Callan, a ojciec podszedł do okna
i stanął obok jej męża. Małego Andy'ego tu nie było; prawdopodobnie
został u krewnych lub sąsiadów. Był o wiele za mały, by zrozumieć, co
lancet robi teraz z ciałem jego brata.
    Usiadłem, próbując znaleźć coś do czytania. Gazetowy druk rozmywał
mi się w oczach.
—	Tak szybko — mówił pan Callan. — To się stało tak szybko.
Mama usiadła z panią Callan, trzymając ją za ręce. W korytarzu
szpitalnym rozległ się gong i przez głośnik wezwano doktora Scofielda.
Do poczekalni zajrzał jakiś człowiek w niebieskim swetrze, ściągając na
siebie nasze nerwowe spojrzenia.
    —	Czy ktoś z państwa jest krewnym Russellów? — zapytał, po czym
ruszył na poszukiwanie innej cierpiącej rodziny.
    Przyszedł również wikary z kościoła prezbiteriańskiego w Union
Town, do którego należeli Callanowie. Poprosił nas, byśmy ujęli się za
ręce i połączyli w modlitwie. Wziąłem za rękę pana Callana; była mokra
423

od potu. Znałem potęgę modlitwy, ale nie byłem już egoistą. Bardzo
chciałem, żeby Davy wyzdrowiał, ale on był niczym żywioł i nie
ośmieliłbym się życzyć mu tej upiornej, na wpół martwej egzystencji, na
którą skazałem Zbója.
    Po chwili pojawił się Johnny Wilson z rodzicami. Ojciec John-
ny'ego, który był stoikiem, podobnie jak jego syn, przemówił cicho
do pana Callana, nie okazując jednak zdenerwowania. Pani Wilson
przysiadła z drugiej strony mamy Davy'ego, która przez cały czas
patrzyła w podłogę i powtarzała: „To dobry chłopiec, to taki dobry
chłopiec", jak gdyby była gotowa wykłócać się z Panem Bogiem
o życie syna.
    Obaj z Johnnym nie wiedzieliśmy, co powiedzieć. Czegoś tak potwornego
żaden z nas nigdy w życiu nie doświadczył. Kilka minut po Wilsonach
przyjechali państwo Sears z Benem, a po nich jacyś krewni Davy'ego
Raya. Pastor zabrał państwa Callanów do innego pomieszczenia, zapewne
po to, by mogli się w spokoju pomodlić. Wyszedłem z Johnnym i Benem
na korytarz. Zaczęliśmy rozmawiać o wypadku.
— Wyzdrowieje—rzekł Ben. —Tato mówił, że to bardzo dobry szpital.
    — Mój ojciec powiedział, że Davy Ray miał szczęście, iż nie zginął
na miejscu — dodał Johnny. — Podobno znał chłopca, który postrzelił się
w brzuch i za dwie godziny było już po wszystkim.
    Zerknąłem na zegarek. Davy był na stole operacyjnym już od czterech
godzin.
    —	Wyjdzie z tego — zakomunikowałem kolegom. — Jest silny. Da
sobie radę.
    Powoli upłynęła następna godzina. Zapadła noc i szpital otulił się
zimną mżawką. Pan Callan zmył z twarzy farbę maskującą, wydrapał brud
zza paznokci i przebrał się w zieloną koszulę.
    —	Nigdy więcej nie pójdę na polowanie — powiedział do mojego
ojca. — Przysięgam Bogu, że kiedy Davy Ray z tego wyjdzie, porąbiemy
tę strzelbę na kawałki i wyrzucimy do lasu.
    Pan Callan ukrył twarz w dłoniach i zdusił szloch. Ojciec objął go
ramieniem.
    —	Wiesz, co on mi dziś powiedział, Tom? Najwyżej dziesięć minut
wcześniej, zanim to się stało. Powiedział: „Jeśli go zobaczymy, nie
będziemy do niego strzelać, prawda? Idziemy tylko na jelenie. Nie
będziemy do niego strzelać!" Wiesz, o czym mówił?
424

Tato potrząsnął głową.
    —	O tym stworzeniu, które uciekło z wesołego miasteczka. Jak
myślisz, dlaczego akurat ono przyszło mu do głowy?
—	Nie wiem — odparł tato.
Czułem ból w głębi serca.
    Do poczekalni wszedł siwy, krótko ostrzyżony lekarz w okularach
w drucianych oprawkach. Callanowie od razu zerwali się na nogi.
—	Czy mógłbym porozmawiać z państwem bez świadków? — zapytał.
Mama ścisnęła tatę za rękę. Ja też wiedziałem, że to nie wróży nic
dobrego.
    Kiedy wrócili, pan Callan powiedział nam, że operacja się zakończyła,
Davy Ray jest pod obserwacją, lecz o wszystkim zadecyduje ta noc.
Podziękował nam za przybycie i wsparcie i powiedział, że powinniśmy już
wracać do domów, żeby się trochę przespać.
    Ben i jego rodzice zostali do dziesiątej. Państwo Wilsonowie
pojechali pół godziny później. Prezbiteriański pastor oznajmił, że
zostanie, dopóki będzie potrzebny. Pani Callan złapała moją mamę za
rękę i poprosiła ją, żeby jeszcze nie odchodziła. Siedzieliśmy więc
w poczekalni o śnieżnobiałych ścianach, podczas gdy na dworze mżawka
przerodziła się w deszcz; potem deszcz ustał, za oknami pojawiła się
mgła i znów zaczęło mżyć.
    Po północy pan Callan zszedł do holu po filiżankę kawy z automatu.
Po kilku minutach wrócił w towarzystwie siwowłosego lekarza.
    —	Dianę!  — zawołał z podnieceniem.  — Dianę,  on odzyskał
przytomność!
Oboje wybiegli trzymając się za ręce.
    Po dziesięciu minutach, które wydawały się nam wiecznością, pan
Callan wrócił do poczekalni. W jego oczach nie było nawet tyle życia, co
w żarzącym się papierosie.
— Cory? — rzekł cicho. — Davy Ray chciałby się z tobą zobaczyć.
Poczułem strach.
— Idź, Cory — ponaglił mnie ojciec. — Nie bój się.
Wstałem i wyszedłem z panem Callanem.
    Doktor stał przed drzwiami pokoju Davy'ego, pogrążony w rozmowie
z pastorem. Obaj wyglądali posępnie. Pan Callan otworzył drzwi i wszedłem
do środka. Na krześle przy łóżku, nakrytym cieniutkim namiotem tlenowym,
siedziała pani Callan. Spod błękitnego prześcieradła wybiegały w wężowych
425

skrętach plastikowe rurki, połączone z woreczkami pełnymi krwi
i przezroczystych płynów. Obok stała maszyna z okrągłym czarnym
ekranem, po którym wędrowała piszcząca zielona kropka. Pani Callan
spostrzegła mnie i pochyliła się nad widoczną pod namiotem głową.
—	Davy? Jest tu Cory.
    Posłyszałem wysilony oddech. W pokoju pachniało chloroxem
i pinesolem. Deszcz zaczął bębnić o szyby. Pani Callan powiedziała:
—	Usiądź tu, Cory — i wstała.
Podszedłem bliżej.
Pani Callan ujęła bezwładną dłoń Davy'ego, białą jak włoski marmur.
    —	Będę za drzwiami, synku — powiedziała, nadludzkim wysiłkiem
zmuszając się do uśmiechu. Ułożyła rękę z powrotem na łóżku i wyszła.
Stałem obok, patrząc przez plastikową płachtę na twarz mojego przyjaciela.
    Była bardzo blada; pod zapadniętymi oczyma rysowały się fioletowe
cienie. Ktoś uczesał mu włosy; były wilgotne. Prześcieradło okrywało go po
szyję i nie widziałem śladów rany, z powodu której tu trafił. Z nosa wychodziły
mu rurki, a wargi miał szare. Jego oczy patrzyły na mnie z woskowej twarzy.
—	To ja — powiedziałem. — Cory.
    Przełknął z wysiłkiem. Zielona kropka na ekranie podskoczyła trochę
wyżej, a może tak mi się tylko wydawało.
    —	Wpadłeś w dołek? — powiedziałem i natychmiast przeszło mi
przez myśl, że to najgłupsza rzecz, jaka kiedykolwiek w życiu przeszła mi
przez gardło.
Nie odpowiedział. Nie może mówić — pomyślałem.
—	Ben i Johnny tu byli — dodałem.
Davy Ray odetchnął z wysiłkiem. Tchnienie przerodziło się w słowo:
— Ben. — Jeden z kącików ust podjechał do góry. — Ta ofiara...
    — No — przytaknąłem próbując się uśmiechnąć. Brakowało mi sił
pani Callan. — Pamiętasz, co się stało?
Skinął głową. Oczy błyszczały mu gorączką.
—	Powiem ci — wychrypiał. — Muszę ci powiedzieć.
— Dobra. —- Usiadłem przy nim.
Davy uśmiechnął się.
— Widziałem go.
    —	Naprawdę? — Konspiracyjnie pochyliłem się naprzód. Poczułem
przelotnie zapach krwi, ale nie dałem tego po sobie poznać. — Widziałeś
zwierzę z wymarłego świata?
426
    
-— Nie. Lepiej. — Davy przełknął boleśnie i jego uśmiech zgasł, lecz
po chwili powrócił. — Widziałem Śnieżnika.
    — Śnieżnika! — wyszeptałem. Ogromnego białego jelenia z porożem
wielkim jak korona dębu. Tak — pomyślałem — jeśli ktokolwiek
zasługiwał na to, żeby zobaczyć Śnieżnika, to właśnie Davy Ray.
    — Widziałem. Dlatego właśnie upadłem. Nie patrzyłem pod nogi.
Cory... Jaki on jest piękny!
— Wyobrażam sobie — powiedziałem.
— Jest większy, niż mówią! I o wiele bielszy!
— Założę się — wtrąciłem — że to najpiękniejszy rogacz na świecie.
    — Tuż przede mną — szepnął Davy Ray. — Był tuż przede mną.
A kiedy chciałem powiedzieć o tym tacie, on skoczył. Skoczył i zniknął.
Wtedy upadłem, bo nie patrzyłem pod nogi. Ale to nie była wina
Śnieżnika, Cory, ani niczyja. To się po prostu stało.
    — Wyzdrowiejesz — powiedziałem. Patrzyłem na rosnącą w kąciku
jego ust bańkę krwawej śliny.
    — Cieszę się, że go widziałem. Mimo wszystko. Za nic nie chciałbym
tego przepuścić.
    Davy umilkł. Słychać było tylko wilgotny chrzęst oddechu. Maszyna
popiskiwała: pip... pip... pip...
—	Chyba muszę już iść — powiedziałem podnosząc się z krzesła.
Marmurowobiała dłoń złapała mnie za rękę.
*— Opowiedz mi coś — szepnął.
    Zawahałem się. Davy Ray patrzył na mnie błagalnie. Usiadłem
z powrotem. Wciąż trzymał mnie za rękę, a ja nie zamierzałem się
uwolnić. Jego dłoń była zimna.
    — Dobra — powiedziałem. Musiałem ułożyć coś na poczekaniu, jak
tamtą opowieść o wodzu Pięć Grzmotów. — Był sobie pewien chłopiec...
— Jasne — zgodził się Davy Ray. — Zawsze musi być jakiś chłopiec.
    — Wystarczyło, by tylko zamarzył, a już mógł podróżować po innych
planetach. Brodził w czerwonym piasku Marsa, a na ślizgawkę wybierał
się zawsze na Plutona. Jeździł rowerem po pierścieniach Saturna i walczył
z dinozaurami na Wenus.
— A do Słońca też mógł dolecieć?
    — Jasne, że tak. Nawet co dzień, gdyby tylko chciał. Udawał się tam
zwykle, kiedy miał ochotę ładnie się opalić. Wkładał okulary przeciw-
słoneczne i wyruszał w podróż, z której wracał brązowy jak czekolada.
427
— 
Ależ tam musiało być gorąco — wtrącił Davy Ray.
    — Brał ze sobą wiatrak — wyjaśniłem. — Chłopiec przyjaźnił się ze
wszystkimi królami i królowymi tych planet i bywał u nich z wizytami.
Zwiedził zamek z czerwonego piasku, należący do marsjańskiego króla
Ludwika, i zbudowany z obłoków zamek króla Mikołaja z Jowisza.
Zakończył wojnę między królem Zantasem z Saturna i królem Damonem
z Neptuna, kiedy pokłócili się o pewną kometę. Bywał w ognistym zamku
króla Supełka z Merkurego, a na Wenus sam pomógł królowi Łabędziowi
zbudować pałac na gałęzi wysokiego błękitnego drzewa. Król Farron prosił
go, żeby został na Uranie przez cały rok jako admirał jego lodowej floty.
Wszystkie rody królewskie go znały. Koronowane głowy wiedziały, że nigdy
już nie urodzi się ktoś taki jak on, choćby wszystkie gwiazdy pogasły
i zapaliły się na nowo milion razy. Bo był to jedyny Ziemianin, który mógł
przemierzać ich planety, i jedyny, którego wszyscy zawsze zapraszali.
— Cory?
— Co?
Głos Davy'ego Raya był coraz bardziej senny.
— Chciałbym zobaczyć zamek z chmur, a ty?
— Pewnie, że tak — odparłem.
    — O rany... — Davy już na mnie nie patrzył. Wpatrywał się w dal jak
samotny podróżnik, który właśnie ma wkroczyć do bajkowej krainy.
— Nigdy nie bałem się latać, prawda?
— Ani trochę.
    — Jestem strasznie zmęczony, Cory. — Davy zmarszczył brwi. Nitka
czerwonej śliny zaczęła mu spływać po policzku. — Nie lubię być taki
zmęczony.
—	Powinieneś odpocząć — powiedziałem. — Przyjdę do ciebie jutro.
Czoło Davy'ego wygładziło się. Na jego wargach ukradkiem pojawił
się uśmiech.
    — Chyba że dziś polecę na Słońce. Jutro będę się opalał, a ty będziesz
marzł tu, na Ziemi.
— Cory? —rozległ się głos pani Callan. —* Doktor chce do niego wejść.
    — Już, proszę pani. — Zerwałem się. Dłoń Davy'ego przytrzymała
moją kilka sekund, a potem opadła. — Zobaczymy się jutro — powiedziałem
do niego przez powłokę namiotu. — Dobrze?
—• Żegnaj, Cory — szepnął.
—	Że... — Przypomniała mi się pani Neville pierwszego dnia wakacji.
428

— Do zobaczenia — poprawiłem się i ruszyłem w stronę drzwi. Jeszcze
zanim wyszedłem, w gardle wezbrał mi płacz, ale go stłumiłem. Jak
powiedziała kiedyś matka Chile Willow, musiałem to znieść.
    Nic więcej nie byliśmy w stanie zrobić. Pojechaliśmy do domu
zamgloną szosą numer 16, po której swego czasu mknęła Nocna Mona,
ścigając wielką miłość Steviego. Nie mówiliśmy wiele; w takich chwilach
słowa stają się pustymi dźwiękami. W domu na podłodze znalazłem
zielone piórko; leżało w tym samym miejscu, gdzie upadło. Włożyłem je
z powrotem do pudełka po cygarach.
    W niedzielę rano obudziłem się nagle ze łzami w oczach. Smugi słońca
kładły się na podłodze. W drzwiach stał mój tato. Miał na sobie tę samą
odzież, w której widziałem go wczoraj.
— Cory... — powiedział.
    Podróże, podróże: do króla Ludwika, Mikołaja, Zantasa, Damona,
Farrona, Supełka i Łabędzia. Podróże do zamków z czerwonego piasku,
z posplatanych błękitnych gałęzi, z ognistych płomieni i rzeźbionych
obłoków. Podróże do planet i gwiazd, na których nie ma notesów
z adresami, otwartych na imieniu jednego, jedynego miłego gościa.
Samotny podróżnik opuścił ten świat. Nie pojawi się już między nami.
2. Wiara
Myślałem, że znam Śmierć.
    Kroczyła obok mnie, odkąd po raz pierwszy zasiadłem przed ekranem
telewizora albo z torebką prażonej kukurydzy zająłem miejsce w kinoteatrze
„Lirycznym", iluż to kowbojów i Indian, przeszytych strzałami lub
kulami z karabinów, padało na moich oczach w wirujący kurz, który
pokrywał osadnicze szlaki? Iluż detektywów i policjantów, koszonych
kulami przestępców, dogorywało na ulicach miast? Ileż armii kładło się
429

pokotem pod kartaczami lub ogniem z broni maszynowej i ileż niewinnych
ofiar miotało się z krzykiem w paszczach różnych potworów?
    Myślałem, że poznałem Śmierć w obojętnym, matowym wzroku
Zbója, w ostatnim „żegnaj" pani Neville. W trzasku i bulgocie, z którym
samochód z człowiekiem przykutym do kierownicy wpadał w lodowatą
otchłań.
Myliłem się.
    Śmierci nie można poznać. Nie da się z nią zaprzyjaźnić. Gdyby
Śmierć była chłopcem, stałaby samotna na uboczu, przysłuchując się
śmiechom innych dzieci. Gdyby była chłopcem, nie miałaby kolegów.
Odzywałaby się szeptem, a jej oczy naznaczone byłyby piętnem wiedzy,
jakiej żaden człowiek nie zdoła udźwignąć.
    Każdej nocy prześladowały mnie słowa: „Przychodzimy z ciemności
i do ciemności musimy powrócić"
    Pamiętam, że powiedział to doktor Lezander, gdy siedzieliśmy razem
na ganku u stóp złocących się wzgórz. Nie mogłem w to uwierzyć. Nie
chciałem myśleć, że Davy Ray był gdzieś, skąd nie mógł dostrzec światła,
nawet świeczki, która płonęła dla niego w kościele prezbiteriańskim. Nie
chciałem wierzyć, że jest gdzieś zamknięty, odcięty od słońca, niezdolny
oddychać i śmiać się, nawet gdyby to był śmiech bladego widma. Po
śmierci Davy'ego Raya uświadomiłem sobie, że to, czego dotychczas
byłem świadkiem, było zwykłą fikcją. Kowboje i Indianie, detektywi
i policjanci, armie i ofiary potworów zmartwychwstaną, gdy tylko zgasną
światła w studiu filmowym. Wrócą do domów i będą czekać na telefon
z propozycją kolejnej roli. Davy Ray umarł na zawsze i nie mogłem znieść
myśli, że uwięziony jest w mroku.
    Doszło do tego, że nie mogłem spać. Mój pokój był nazbyt ciemny.
Nie byłem już pewien, co zobaczyłem tamtej nocy, gdy niewyraźna postać
rozmawiała ze Zbójem. Bo skoro Davy Ray był w ciemności, był w niej
również Carl Belwood. I Zbój. I wszyscy, którzy spali na Poulter Hill;
a także całe pokolenia, których kości spoczywały wśród powykręcanych
korzeni drzew wokół Zephyr. Oni też powrócili w mrok.
    Pamiętam pogrzeb Davy'ego Raya. Jakże lepka wydawała mi się
czerwona glina na obrzeżach grobu. Jak bardzo ubita, jak ciężka. Tam, na
dole, nie było drzwi. Kiedy pastor już skończył i wszyscy się rozeszli,
a dwaj Murzyni zaczęli nagarniać ziemię! została tylko ciemność, a jej
ciężar sprawił, że coś we mnie pękło.
430
    
Nie wiedziałem już, gdzie jest niebo. Nie byłem pewien, czy Bóg ma
jakiekolwiek wyczucie, plan albo zamysł, czy też On także błąka się
w ciemności. Nie byłem już pewien niczego: życia na tym ani na tamtym
świecie, ani Boga, ani jego dobroci. Świąteczne choinki rozbłysły na
Merchants Street, a ja wciąż przeżywałem katusze.
    Do Bożego Narodzenia zostały tylko dwa tygodnie, lecz Zephyr
bezskutecznie usiłowało przywołać świąteczny nastrój. Śmierć Davy'ego
Raya przygnębiła wszystkich. Mówiono o niej w zakładzie pana Dollara,
w kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą", w ratuszu i wszędzie. Był taki
młody — powtarzano. Co za tragiczny wypadek. Ale takie jest życie
— mówiono; czy się nam to podoba, czy nie, takie właśnie jest życie.
    Wcale mi to nie dodawało otuchy. Oczywiście rodzice próbowali ze
mną rozmawiać, tłumaczyli, że Davy już nie cierpi i że jest teraz
w lepszym miejscu.
Nie wierzyłem im. Jakie miejsce mogłoby być lepsze niż Zephyr?
    — Niebo — powiedziała mama, kiedy siedzieliśmy razem przed
trzaskającym kominkiem. — Davy Ray poszedł do nieba; nie wolno ci
w to wątpić.
    — Niby dlaczego? — spytałem, a mama spojrzała na mnie takim
wzrokiem, jak gdybym uderzył ją w twarz. — Co niby nie pozwala mi
wątpić?
    Czekałem na odpowiedź. Miałem nadzieję, że ją otrzymam, ale słowo,
które usłyszałem, nie zdołało mnie zadowolić. Brzmiało ono: WIARA.
    To zaprowadziło mnie do wielebnego Lovoya. Usiedliśmy razem
w kościelnej kancelarii, pastor poczęstował mnie cytrynowym cukierkiem
ze stojącego na biurku słoja.
— Cory — rzekł. — Wierzysz w Jezusa, prawda?
— Tak, proszę pana.
    — I wierzysz, że został On posłany przez Boga, by zginął za ludzkie
grzechy?
— Tak.
    — A zatem wierzysz także, że Jezus zmarł na krzyżu i został
pogrzebany, a na trzeci dzień zmartwychwstał?
    — Tak. — Zmarszczyłem brwi. — Ale Pan Jezus był Panem Jezusem.
Davy Ray był tylko zwykłym chłopcem.
    — Wiem o tym, Cory, ale Jezus przyszedł na ziemię, by pokazać nam,
że życie kryje więcej tajemnic, niż jesteśmy ich w stanie pojąć. Pokazał
431

nam, że jeśli będziemy w Niego wierzyć i iść za Jego wolą i przykładem,
zapewni nam miejsce u pana Boga w niebie. Rozumiesz?
    Zamyśliłem się na chwilę. Wielebny Lovoy oparł się wygodnie
w swoim krześle, uważnie mi się przyglądając.
— Czy niebo jest lepsze od Zephyr? — spytałem.
— Milion razy lepsze.
— Mają tam komiksy?
    — No cóż... — uśmiechnął się. — Nikt z nas nie wie, jakie dokładnie
jest niebo. Wiemy tylko, że będzie tam cudownie.
— Niby skąd? — spytałem.
    — Stąd — odparł pastor — że mamy wiarę. — Podsunął mi słój.
— Może chcesz jeszcze cukierka?
    Nie mogłem sobie wyobrazić nieba. Cóż warte jest miejsce, w którym nie
ma tego, co sprawia ci największą przyjemność? Jeżeli nie ma tam komiksów,
filmów o potworach, rowerów i bocznych dróg, po których można jeździć?
Nie ma basenów, lodów, lata i festynu z okazji Czwartego Lipca? Nie ma burz
i ganków, z których obserwujesz zbierające się chmury? Takie niebo
przypominało mi specjalistyczną bibliotekę, w której masz spędzić całą
wieczność, czytając książki na jeden tylko temat. Czymże byłoby niebo bez
arkuszy maszynowego papieru i czarodziejskiej skrzynki?
Byłoby piekłem, ot co.
    Te dni wcale nie były ponure. Merchants Street zdobiły girlandy
czerwonych i zielonych światełek. Na rogach ulic paliły się lampy
w kształcie głowy Świętego Mikołaja, a ze świateł na skrzyżowaniach
zwisały srebrne dzwoneczki. Tato dostał nową posadę. Trzy dni w tygodniu
pracował jako magazynier w „Spiżarni Grubego Paula".
    Pewnego dnia Kobza sześć razy nazwała mnie półgłówkiem. Potem
zażądała, żebym poszedł do tablicy i opowiedział klasie, co wiem
o liczbach pierwszych.
Oznajmiłem jej, że nie podejdę.
— Cory Mackenson, w tej chwili do tablicy! — ryknęła.
— Nie, proszę pani — odparłem.
    Za moimi plecami diablica zachichotała radośnie, wietrząc nową
potyczkę w wojnie przeciwko pani Harper.
— Masz. Natychmiast. Tu. Podejść. — Twarz Kobzy spurpurowiała.
Potrząsnąłem głową.
— Nie.
432
    
Już była przy mnie. Poruszała się szybciej, niż byłem skłonny
przypuszczać. Obiema rękami chwyciła mnie za sweter i wyciągnęła
z ławki tak gwałtownym szarpnięciem, że uderzyłem się w kolano i nogę
przeszył mi silny ból. Zanim jeszcze dotarł do mózgu, zmienił się
w rozpaloną do białości furię.
    Moje serce pełne było cierni. Tkwił w nim Davy Ray i ciemność,
i pozbawione znaczenia słowo „wiara". Zamachnąłem się.
    Uderzyłem ją prosto w twarz. Gdybym celował, nie mógłbym trafić
lepiej. Okulary odfrunęły z jej nosa, a zaskoczona Harpia wydała z siebie
dźwięk, który przypominał krakanie. Zdążyłem już nieco ochłonąć, za to
ona wrzasnęła:
—	Jak śmiałeś mnie uderzyć?! Jak śmiałeś?!
    Chwyciła mnie za włosy i zaczęła potrząsać moją głową. Reszta
uczniów siedziała w osłupieniu: tego było już zbyt wiele, nawet dla nich.
Sam o tym jeszcze nie wiedziałem, ale właśnie stworzyłem legendę.
Harpia cisnęła mną o ławkę Sally Meachum, omal jej nie przewracając,
a już po chwili ciągnęła mnie korytarzem do gabinetu dyrektora, pomstując
przy każdym kroku.
    Jak się należało spodziewać, mama i tato zostali telefonicznie
wezwani do szkoły. Byli, łagodnie mówiąc, przerażeni moim zachowa-
niem. Zostałem zawieszony na trzy dni, dyrektor zaś — niziutki
mężczyzna, który nazywał się Cardinale i rzeczywiście przypominał ptaka
kardynała — powiedział, że zanim wrócę do klasy, muszę wystosować
pisemne przeprosiny do pani Harper, podpisane także przez moich
rodziców.
    Spojrzałem na niego i w obecności tychże rodziców oświadczyłem, że
może mnie zawiesić choćby i na trzy miesiące, że nie napiszę żadnych
przeprosin, że mam dosyć wysłuchiwania, iż jestem półgłówkiem, dosyć
matmy i w ogóle wszystkiego.
Tato zerwał się z krzesła.
— Cory! — krzyknął. — Co w ciebie wstąpiło?
    — Nigdy w historii tej szkoły uczeń nie uderzył nauczyciela! — pisnął
pan Cardinale. — Nigdy! Temu chłopcu należy się porządne lanie, oto, co
myślę.
—	Przykro mi to mówić — rzekł ojciec — ale zgadzam się z panem.
W drodze do domu próbowałem im wszystko wytłumaczyć, ale nawet
nie chcieli słuchać. Tato powiedział, że nie ma usprawiedliwienia dla tego,
433

co zrobiłem, a mama — że nigdy w życiu nie najadła się tyle wstydu.
Wobec tego zaniechałem dalszych tłumaczeń i siedziałem posępnie
w kabinie, podczas gdy Rakieta jechała na skrzyni furgonetki.
    Lanie dostałem od ojca. Było krótkie, ale bolesne. Nie wiedziałem, że
dzień wcześniej ojciec został zrugany przez swojego szefa u Grubego
Paula za to, że pomylił liczbę kartonów ze świątecznymi cukierkami. Nie
wiedziałem, że szef był od niego osiem lat młodszy, jeździł czerwonym
thunderbirdem i zwracał się do taty per Tommy.
    Zniosłem baty w milczeniu, ale kiedy znalazłem się w swoim pokoju,
wtuliłem twarz w poduszkę.
    Weszła mama. Powiedziała, że nie może zrozumieć mojego po-
stępowania. Powiedziała, iż wie, że wciąż jestem rozbity po śmierci
Davy'ego, ale on jest już w niebie, a życie musi toczyć się dalej.
Stwierdziła, że będę musiał napisać przeprosiny, czy tego chcę, czy nie,
a im prędzej to zrobię, tym lepiej. Uniosłem twarz z poduszki i oznajmiłem
jej, że tato może mnie tłuc codziennie aż do sądnego dnia, a ja i tak
niczego nie napiszę.
    — Wobec tego uważam, że powinieneś tu zostać i dokładnie to
przemyśleć, młody człowieku — oświadczyła mama. — Sądzę, że lepiej ci
się będzie myśleć z pustym żołądkiem.
    Nie odpowiedziałem. Nie było takiej potrzeby. Mama wyszła, a później
usłyszałem, że rozmawiają o mnie — co się ze mną dzieje i dlaczego
jestem taki niegrzeczny. Słyszałem szczęk talerzy i czułem zapach
pieczonego kurczaka. Odwróciłem się na bok i zasnąłem.
    Obudził mnie sen o czterech czarnych dziewczynkach — błysk
i bezgłośny wybuch. Znowu strąciłem budzik z nocnego stolika, ale
tym razem nie zajrzało do mnie żadne z rodziców. Budzik wciąż
działał; była prawie druga nad ranem. Wstałem i wyjrzałem przez
okno. Rogal księżyca wydawał się tak ostry, że można było na nim
powiesić kapelusz. Za zimną szybą panowała cicha noc i świeciły
gwiazdy. Nie miałem zamiaru pisać żadnych przeprosin. Może wyłaził
ze mnie dziadek Jaybird, ale czułem, że prędzej skonam, niż pozwolę,
by Kobza była górą.
    Musiałem porozmawiać z kimś, kto mnie zrozumie. Z kimś takim jak
Davy Ray.
    Ciepła kurtka wisiała w szafie obok frontowych drzwi. Nie chciałem
wychodzić tamtędy, bo tato mógł jeszcze nie spać. Włożyłem sztruksowe
434

spodnie, dwa swetry i rękawiczki. Potem otworzyłem okno. Skrzypnęło,
jeżąc mi włosy na głowie, ale odczekałem minutę i nie dosłyszałem
żadnych kroków. Podciągnąłem okno jeszcze wyżej i wymknąłem się
przez nie w mroźną noc. Zasunąłem szybę za sobą, pozostawiając tylko
wąską szparę, w którą mogłem wepchnąć palce. Wsiadłem na Rakietę
i odjechałem w świetle rogatego księżyca.
    Jechałem przez ciche ulice. Na skrzyżowaniach mrugały żółte światła.
Mój oddech unosił się przede mną jak biała ośmiornica. W niektórych
domach paliły się lampy w łazienkach, pozostawione, by uniknąć nocnego
obijania się w mroku. Nos i uszy skostniały mi od razu; w taką noc nikt
nie wyrzuciłby na dwór nawet psa, cóż dopiero mówić o Vernonie
Thaxterze.
    W drodze na Poulter Hill skręciłem w lewo. Nadłożyłem około ćwierć
mili, ale chciałem coś sprawdzić. Powoli objechałem dom ze stajnią,
królujący na trzech akrach ziemi.
    W pomieszczeniu na piętrze paliła się lampa, zbyt jasna jak na
oświetlenie łazienki. Doktor Lezander nie spał. Słuchał zagranicznych
rozgłośni.
    Przyszła mi do głowy dziwna myśl. Może doktor Lezander dlatego był
nocnym markiem, że bał się ciemności. Może siedział w oświetlonym
pokoju, nasłuchując głosów z całego świata, by mieć pewność, że nie jest
sam, kiedy zegar odmierza nocne godziny.
    Zawróciłem Rakietę. Od śmierci Davy'ego nie przybliżyłem się
ani o krok do rozwiązania tajemnicy zielonego piórka. Telefon do
panny Glass był dla mnie zbyt dużym wysiłkiem w tych czasach
zwątpienia i mroku. Mogłem co najwyżej odpędzać od siebie zbierającą
się wokół ciemność, lecz nie byłem w stanie zastanawiać się nad
tym, kto leżał w mule na pogrążonym w ciemności dnie Jeziora
Saksońskiego. Nie chciałem myśleć, że doktor Lezander może mieć
z tym coś wspólnego. Gdyby tak było, komu na tym świecie chciałbym
jeszcze uwierzyć?
    Dotarłem do Poulter Hill. Kuta żelazna brama była zamknięta na
klucz, ale ponieważ kamienny murek wokół cmentarza miał tylko metr
wysokości, sforsowanie go nie wymagało czarnoksięskiej mocy. Zostawiłem
Rakietę pod bramą i poszedłem przez wzgórze, mijając skąpane
w księżycowej poświacie nagrobki. Cmentarny pagórek wznosił się nie
tylko na niewidzialnej granicy pomiędzy światami; dzielił również Zephyr
435

od Braton. Biali nieboszczycy leżeli na jednym jego zboczu, podczas gdy
czarni na drugim. Było to w zasadzie logiczne, że ludzie, którzy nie
mogą jeść w tym samym barze, pływać w tym samym basenie i robić
zakupów w tym samym sklepie, nie będą szczęśliwi spoczywając po
śmierci obok siebie. Przyszło mi do głowy, że muszę kiedyś zapytać
wielebnego Lovoya, czy Dama i Księżycowy Człowiek pójdą do tego
samego nieba co Davy Ray. Jeśli czarni i biali zajmują te same niebiosa,
jaki sens w tym, by tu, na ziemi, jadali w różnych barach? Skoro czarni
i biali razem kroczą po rajskich ścieżkach, czy oznacza to, że jesteśmy
mądrzejsi od Boga, stroniąc od siebie na ziemi? Oczywiście jeśli wszyscy
mieliśmy wrócić do ciemności, oznaczało to, że nie ma ani Boga, ani
nieba. Jak mały Stevie Cauley zdołał znaleźć szczelinę w tej ciemności
i przejechać przez nią Nocną Moną — pozostawało dla mnie tajemnicą,
bo przecież widziałem go tak wyraźnie, jak teraz widziałem las ster-
czących z ziemi kamieni.
    Było ich tak wiele. Tak wiele. Słyszałem kiedyś, że gdy umiera
stary człowiek, płonie biblioteka. Widziałem nekrolog Davy'ego
w „Dzienniku" Adams Valley. Pisali tam, że zginął w wypadku na
polowaniu, kim jest jego mama i tato, że miał młodszego braciszka
Andy'ego i był członkiem kościoła prezbiteriańskiego w Union Town.
Poniżej widniała informacja, że pogrzeb odbędzie się o wpół do
jedenastej. Oszołomiła mnie myśl, jak wiele tam pominięto. Nikt nie
napisał o bruzdkach, które ukazywały się w kącikach jego oczu, gdy
się śmiał, ani o tym, jak krzywił usta, przygotowując się do słownej
potyczki z Benem. Przemilczeli blask jego oczu, gdy odkrył w lesie
nową, nie znaną jeszcze ścieżkę, a także przygryzanie dolnej wargi,
kiedy miał zamiar rzucić szybką piłkę. W gazecie umieszczono bezduszny
spis suchych faktów, ale nikt ani słowem nie wspomniał o prawdziwym
Davym Rayu. Rozmyślałem o tym, idąc pomiędzy grobami. Ile historii
tu leżało, pogrzebanych i zapomnianych? Ile starych, spalonych bibliotek;
ile nowych, które z roku na rok powiększały młody księgozbiór?
I wszystkie te historie przepadły. Żałowałem, że nie ma takiego
miejsca, do którego można by pójść, usiąść w sali podobnej do kina
i przejrzeć katalog, składający się z kwadrylionów imion, a potem
nacisnąć guzik; i wtedy na ekranie pojawiłaby się twarz człowieka,
który opowiedziałby ci o swoim życiu. Byłoby to żywe archiwum
minionych pokoleń, gdzie można by usłyszeć głosy milczące od setek
436

lat. Kiedy tak szedłem, otoczony milczeniem tych głosów, których nikt
nigdy już nie usłyszy, doszedłem do wniosku, że jesteśmy strasznie
rozrzutną rasą. Odrzucamy od siebie przeszłość, zubożając w ten sposób
przyszłość.
    Znalazłem grób Davy'ego Raya. Nie ustawiono jeszcze na nim
nagrobka, ale w ziemi tkwiła płaska kamienna tabliczka. Grób nie
znajdował się ani u stóp wzgórza, ani na jego szczycie, tylko gdzieś
pośrodku. Usiadłem obok tabliczki, starając się nie nadepnąć na ledwie
widoczne wybrzuszenie gruntu, które wkrótce osiądzie pod naporem
deszczu, a wiosną zarośnie je trawa. Spojrzałem w ciemność pod zimnym,
ostrym księżycem. W świetle dnia roztaczał się stąd panoramiczny widok
na Zephyr i otaczające je wzgórza. Można było zobaczyć most z gargulcami
i Rzekę Tecumseha. Widać było, jak tory kolejowe wiją się pośród
wzgórz, przebiegając wiaduktem nad rzeką w drodze do większych miast.
Był to ładny widok — jeżeli ktoś miał oczy, by móc go podziwiać. Jakoś
nie chciało mi się wierzyć, by Davy'emu robiło różnicę, czy ma stąd
widok na miasto, czy na podmokłą nieckę. Takie rzeczy mogą być ważne
dla żałobników, lecz nie dla tych, którzy odchodzą.
    —	O rany —- powiedziałem wypuszczając obłoczek pary. -— Chyba
już zaczynam gonić w piętkę.
    Czy oczekiwałem, że Davy Ray mi odpowie? Nie. Nie byłem więc
rozczarowany, gdy odpowiedziała mi cisza.
    —	Nie wiem, czy jesteś w ciemności, czy też w niebie — stwierdziłem
na głos. — I nie wiem, co takiego ciekawego jest w niebie, skoro wszystko
idzie tam jak po maśle. Trochę przypomina mi kościół. Kościół jest fajny
przez godzinę w niedzielę, ale nie chciałbym tam mieszkać. I nie
chciałbym też być w ciemności. Tylko nic, nic i jeszcze większe nic.
Wszystko, co człowiek kiedykolwiek powiedział lub zrobił, znika jak
zmarszczka na stawie, którego nikt nie oglądał. — Podciągnąłem kolana
pod brodę i oplotłem je ramionami. — Nie ma głosu, by mówić, oczu, by
patrzeć, nie ma*uszu, nie ma nic. W takim razie po co się rodzimy, Davy Ray?
Na to pytanie również odpowiedziała mi cisza.
    —	I zupełnie nie rozumiem, o co chodzi z tą wiarą — ciągnąłem.
— Mama mówi, że powinienem ją mieć, wielebny Lovoy — że muszę ją
mieć; a jeżeli nie istnieje nic, w co można by wierzyć, Davy? Jeżeli wiara jest
jak głuchy telefon, do którego mówisz, ale o tym, że na drugim końcu linii nie
ma nikogo, dowiadujesz się dopiero wtedy, gdy zadasz mu pytanie, a on nie
437

odpowie? Czy nie wkurzyłoby cię, gdybyś się przekonał, że przez cały
czas strzępisz sobie język na próżno?
    W tym momencie zdałem sobie sprawę, że właśnie przemawiam
w pustkę. Pocieszała mnie tylko świadomość, że tuż obok mnie leży Davy
Ray. Przesunąłem się w miejsce, gdzie zbrązowiałej trawy nie znaczyły ślady
łopat, i położyłem się na plecach. Spojrzałem na obce, przerażające gwiazdy.
    —	Spójrz tylko — powiedziałem. — Popatrz na to niebo. Wygląda,
jak gdyby Diablica wysmarkała się na czarny aksamit, nie?—Uśmiechnąłem
się na myśl, jak Davy piałby z zachwytu, słysząc to porównanie. — No,
może niezupełnie — dodałem. — Czy z miejsca, w którym jesteś, widać to
samo niebo?
Cisza. Coraz głębsza cisza.
    Złożyłem ramiona na piersi. W ten sposób nie było mi tak zimno,
a plecy miałem przyciśnięte do ziemi. Moja głowa spoczywała tuż obok
głowy Davy'ego.
    —	Dostałem dzisiaj lanie — zwierzyłem mu się. — Tato dosłownie darł
mi pasy z tyłka. Może na to zasłużyłem. Ale Kobza też zasłużyła na porządne
baty, nie uważasz? Jak to jest, że nikt nie słucha dzieci nawet wtedy, kiedy
mają coś do powiedzenia? — Westchnąłem, a mój oddech uniósł się
w kierunku Koziorożca. — Nie mogę napisać tych przeprosin, Davy. Po
prostu nie mogę i nikt mnie do tego nie zmusi. Może niezupełnie miałem
rację; może miałem ją tylko w połowie, ale oni chcą, żebym przyznał, że
w ogóle jej nie miałem. Nie mogę tego napisać. Co ja mam zrobić?
I wtedy to usłyszałem.
Nie kpiący głos Davy'ego Raya...
...lecz daleki gwizd pociągu.
Nadjeżdżał towarowy.
    Usiadłem. Daleko na wzgórzach widziałem jego przedni reflektor,
który wyglądał jak poruszająca się gwiazda. Pociąg skręcił w stronę
Zephyr. Patrzyłem, jak się zbliża.
    Zawsze zwalniał przed wiaduktem nad Rzeką Tecumseha. Kiedy już
się na nim znalazł, zwalniał jeszcze bardziej, bo pod ciężkimi kołami cała
konstrukcja jęczała i klekotała.
    Na zjeździe z wiaduktu pociąg poruszał się wystarczająco wolno, aby
ktoś, kto miał na to ochotę, mógł do niego wskoczyć.
    Oczywiście nie trwało to długo. Towarowy nabierał prędkości, a zanim
minął Zephyr, znów pędził jak szalony.
438
    
—	Nie mogę napisać tych przeprosin, Davy — powtórzyłem cicho.
— Ani jutro, ani pojutrze, ani nigdy. Pewnie nie będę już mógł wrócić do
szkoły, co?
Davy Ray nie wyraził swojej opinii ani rady. Byłem zdany na siebie..
    —	A gdybym tak na jakiś czas wyjechał? Nie na długo. Dwa, może
trzy dni. Gdybym im pokazał, że wolę uciec z domu niż pisać te bzdury?
Może wtedy zechcieliby mnie wysłuchać, jak sądzisz?
    Ruchoma gwiazda była coraz bliżej. &iów rozległ się gwizdek, zapewne
po to, by spłoszyć jelenia z torów. Usłyszałem, jak woła: „Corrryyyyyy!"
    Wstałem. Gdybym pobiegł po Rakietę, mógłbym jeszcze zdążyć do
wiaduktu. Ale musiałem ruszać natychmiast. Za piętnaście sekund zostanę
skazany na kolejny dzień, wypełniony gniewem i rozczarowaniem rodziców.
Jeszcze jeden dzień w pokoju z czystą kartką papieru, czekającą na słowa
przeprosin. Towarowy, który właśnie przejeżdżał przez Zephyr, zawsze
wracał tą samą trasą. Sięgnąłem do kieszeni, znalazłem dwie ćwierć-
dolarówki, które pozostały mi po zakupie prażonej kukurydzy albo
słodyczy, dokonanym w „Lirycznym" zeszłej zimy, gdy wszystko jeszcze
toczyło się jak należy.
—	Jadę, Davy Ray! — zawołałem. — Jadę!
    Pobiegłem przez cmentarz. Kiedy dopadłem Rakiety i wskoczyłem na
siodełko, bałem się, że już jest za późno. Popedałowałem jak szalony
w stronę wiaduktu. Biały obłok oddechu owiewał mi twarz. Jadąc wzdłuż
niskiego żwirowego nasypu posłyszałem klekot i jęk. Pociąg przejeżdżał
przez wiadukt. Mogłem jeszcze zdążyć.
    Pojawił się nagle, oślepiając mnie reflektorem. Potężna lokomotywa
zjechała z wiaduktu i minęła mnie w tempie nieco szybszym niż spacerowe.
Potem zaczęły mnie mijać wagony z napisem: SOUTHERN RAJLROAD.
Bufory śpiewały: tum-ta-bong, tum-ta-bong. Pociąg powoli nabierał
prędkości. Zsiadłem z Rakiety i postawiłem ją na podpórce. Przejechałem
palcem po rączce kierownicy. Przez sekundę widziałem w reflektorze
złote oko, lśniące w księżycowej poświacie.
—	Wrócę! — obiecałem.
    Miałem wrażenie, że wszystkie wagony są zamknięte. Tuż przy końcu
składu dostrzegłem jednak drzwi odsunięte do połowy. Pomyślałem
o uzbrojonych, byczej postury kontrolerach, którzy mogli wyrzucić gapowicza
głową naprzód w zaciągniętą kłębami pary przepaść, lecz po chwili
odpędziłem od siebie tę wizję. Ruszyłem biegiem obok wagonu z otwartymi
439

drzwiami. Drabinkę miałem na wyciągnięcie ręki. Sięgnąłem w górę,
zahaczyłem cztery palce o szczebel, docisnąłem z drugiej strony kciukiem,
potem chwyciłem się drugą ręką i oderwałem stopy od żwirowego podłoża.
    Podciągnąłem się ku otwartym drzwiom wagonu towarowego, sam
zdziwiony własną zręcznością. Podejrzewam, że kiedy słyszy się pod sobą
zgrzytanie kilku ton stalowych kół, człowiek od razu staje się akrobatą.
Przechyliłem się do wnętrza wagonu, wypuściłem z palców żelazny
szczebel i zwaliłem się na drewnianą podłogę, pokrytą skąpą warstwą
słomy. Moje pojawienie się nie było zbyt dyskretne; towarzyszył mu huk,
który odbił się echem w zaplombowanym z drugiej strony wagonie.
Pozbierałem się i usiadłem. Ze swetra sterczały mi źdźbła słomy.
    Wagon trząsł i łomotał. Najwyraźniej nie został skonstruowany z myślą
o pasażerach.
Ktoś jednak wybrał się nim na przejażdżkę.
    —	Hej, Princey! — odezwał się czyjś głos. — Jakiś ptaszek tu do nas
przyfrunął!
    Podskoczyłem. Głos brzmiał jak rechot żaby w pełnej kamieni betoniarce.
Dolatywał z mroku przede mną.
    —	Tak, widzę go — odpowiedział inny głos. Ten dla odmiany był
gładki jak czarny jedwab i pobrzmiewał w nim lekki cudzoziemski akcent.
—	Omal sobie nie połamał skrzydełek.
    Znalazłem się w towarzystwie pozbawionych skrupułów trampów,
którzy poderżną mi gardło, żeby wejść w posiadanie dwóch ćwierćdolarówek,
które miałem w kieszeni. Przez chwilę zamierzałem wyskoczyć z powrotem,
ale Zephyr mijało nas z przerażającą szybkością.
    —	Na twoim miejscu nie robiłbym tego, młody człowieku — ostrzegł
mnie cudzoziemski głos. — Niewiele by z ciebie zostało.
Zatrzymałem się tuż przy drzwiach. Serce biło mi jak młotem.
—	Nie bój się, nie zjemy cię! — odezwała się żaba w betoniarce.
—	Prawda, Princey?
— Mów za siebie, jeśli łaska.
— On żartuje! Bez przerwy żartuje. Prawda, Princey?
—	Tak — odparł z westchnieniem drugi głos. — Bez przerwy żartuję.
Tuż przed moim nosem rozbłysła zapałka. Odskoczyłem, a potem się
odwróciłem, żeby zobaczyć, z kim mam do czynienia.
    Koszmarne oblicze zajrzało mi w twarz z tak bliska, że poczułem
nieświeży oddech.
440
    
Przy tym człowieku wagonowy bufor jaśniałby urodą niczym Charles
Atlas. Był wychudzony, czarne oczy miał głęboko zapadnięte w cienistych
oczodołach, a ostre kości wypychały skórę na policzkach. I to jaką skórę!
W wyschniętych korytach sezonowych potoków widywałem więcej wilgoci.
Każdy cal jego twarzy był pomarszczony i zmięty; usta miał tak pobrużdżone,
że zadarta do góry warga odsłaniała pożółkłe zęby, a zmarszczki ciągnęły
się nawet przez jego bezwłosą czaszkę niczym dziwaczne nakrycie głowy.
Długie kościste palce, oświetlone płomykiem zapałki, były równie
wyschnięte, podobnie zresztą jak dłoń, z której wyrastały. Szyja składała
się wyłącznie z suchych, ziejących bruzd. Mężczyzna miał na sobie jakiś
jasny, zakurzony strój, przy czym nie bardzo było wiadomo, gdzie kończy
się koszula, a zaczynają spodnie. Wyglądał jak patyk wetknięty do torby
z brudnymi łachami.
    Zamarłem z przerażenia. Czekałem tylko, kiedy ostrze noża oddzieli
mi głowę od tułowia.
    Druga ręka pomarszczonego mężczyzny uniosła się niczym łeb żmii.
Wszystkie moje mięśnie stężały.
Podsunął mi pudełko, na dnie którego turlało się kilka fig.
    — Proszę, proszę! — zdziwił się mężczyzna z cudzoziemskim akcentem.
— Ahmet cię polubił! Weź sobie figę; on jest niemy.
— Ja... chyba nie...
    Zapałka zgasła. Czułem tuż obok siebie Ahmeta. Jego zapach był tak
przenikliwy, że zaczęły mi więdnąć włoski w nozdrzach. Suchy oddech
szeleścił jak martwe jesienne liście.
    Usłyszałem trzask drugiej zapałki. Ahmet miał teraz czarną smugę
rozmazaną na spiczastym podbródku. Wciąż trzymał pudełko i tym
razem kiwnął do mnie głową. Odnosiłem wrażenie, że jego ciało
trzeszczy.
    Szczerzył do mnie zęby jak przegrzana Śmierć. Ściślej mówiąc,
wypieczona i zaskorupiała Śmierć. Sięgnąłem drżącą ręką do pudełka
i wyciągnąłem figę. Ahmet zdawał się usatysfakcjonowany. Powlókł się
na drugi koniec wagonu, gdzie ukląkł i przytknął zapałkę do trzech
ogarków, przylepionych woskiem do dna odwróconego wiadra.
    Robiło się coraz jaśniej. Światło narastało, ukazując mi rzeczy, których
wolałbym nie oglądać.
    —	O! — rzekł cudzoziemiec, który siedział w kącie, oparty o stos
jutowych worków. — Teraz wreszcie możemy spojrzeć sobie w oczy.
441
    
Osobiście wolałbym, żebyśmy byli odwróceni do siebie plecami i żeby
dzieliła nas odległość co najmniej pięciu mil.
    Jeśli ten facet kiedykolwiek widział słońce, to Dama była moją
prababką. Skórę miał tak bladą, że księżyc wydawał się przy niej smagły
jak Don Ho. Był młody, w każdym razie młodszy od mojego ojca, i miał
jasne włosy, zaczesane do tyłu nad wysokim czołem. Na skroniach
błyszczały w nich srebrne nitki. Ubrany był w ciemny garnitur, białą
koszulę i krawat. Połatana na łokciach marynarka od razu zdradzała, że
najlepsze czasy ma już za sobą; mankiety koszuli też zaczynały się
strzępić, a krawat usiany był brunatnymi plamkami. Mimo to mężczyzna
roztaczał wokół siebie aurę elegancji. Nawet gdy siedział w kącie,
przykuwał uwagę spojrzeniem, w którym znać było wyniosłość wypływającą
z dobrego urodzenia. Zelówki miał zdarte; początkowo wydawało mi się,
że ma na sobie białe skarpetki, lecz po chwili uświadomiłem sobie, że
widzę gołe kostki nóg. Jego oczy nie dawały mi spokoju; w świetle świec
ich źrenice lśniły szkarłatnym blaskiem.
    Ale zarówno on, jak i suchy Ahmet wyglądali niczym Troy Donahue
i Vul Brynner w porównaniu z trzecim strachem podróżującym w wagonie.
    Stał w kącie. Jego głowa o dziwnym kształcie łopaty dotykała nieomal
sufitu. Na pewno miał ponad dwa metry wzrostu. Jego barki przywodziły
na myśl skrzydła samolotów z bazy w Robbins. Zwaliste, ciężkie ciało
wydawało się w jakiś sposób ułomne. Miał na sobie luźną brązową
marynarkę, a szare spodnie z łatami na kolanach wyglądały tak, jak gdyby
się na nim zbiegły. Rozmiar jego butów przyprawił mnie o bicie serca;
gdybym określił je mianem kajaków, to tak jakbym nazwał bombę
atomową ciężarnym granatem. Przypominały raczej obuwie Waligóry.
    — Szanowanko — rzekł, a jego buty zadudniły o deski podłogi, gdy
zbliżał się ku mnie. — Jestem Franklin.
    Uśmiechał się. Wolałbym, żeby tego nie robił. Na widok tego uśmiechu
nawet panu Sardonicusowi zrzedłaby mina. Ale jeszcze gorsza była blizna,
ciągnąca się w poprzek neandertalskiego czoła. Wyglądała, jakby zszywał ją
zezowaty student medycyny, miotany atakiem silnej czkawki. Wielka twarz
była płaska jak talerz, czarne włosy przylegały do czaszki jak namalowane.
W blasku świec Franklin robił wrażenie człowieka, który zjadł coś, z czym
jego żołądek absolutnie nie może sobie poradzić. Skóra nieszczęśnika miała
ziemistoszary odcień. I... o rany boskie! Z obu stron byczego karku wystawały
niewielkie, zardzewiałe śruby.
442
    — 
Chcesz łyknąć wody? — zapytał podnosząc poobijaną manierkę.
W jego łapsku wyglądała jak mała muszelka.
— Eee... nie, proszę pana. Dziękuję panu... bardzo.
— Popij figę — rzekł. — Bo ci utknie w gardle.
— Nie trzeba. Naprawdę. — Odchrząknąłem. — Widzi pan?
    — Dobra. Mnie tam za jedno. — Potwór wrócił do kąta i stanął w nim
jak groteskowy posąg.
    — Franklin jest bezproblemowy — wyjaśnił Princey. — Ahmet to
milczek.
— A jaki pan jest? — zapytałem.
— Ambitny. A ty?
— Przerażony.
    Za plecami  słyszałem  świst  wichru.  Towarowy  gnał  naprzód,
pozostawiwszy za sobą uśpione błoto Zephyr.
    —	Siadaj, jeśli chcesz — rzekł Princey. — Może nie jest tu nazbyt
czysto, ale też nie jest to loch.
Wyjrzałem tęsknie na zewnątrz. Jechaliśmy chyba...
    —	Sześćdziesiąt mil na godzinę — odezwał się Princey. Powiedziałbym
nawet, że sześćdziesiąt cztery. Mam niezłe wyczucie.
Usiadłem możliwie jak najdalej od nich.
    — Taak... — Princey wsadził ręce do kieszeni marynarki — zrób nam
ten zaszczyt i zdradź, dokąd się wybierasz, Cory.
— Chyba... Chwileczkę. Czy ja się panu przedstawiłem?
— Jestem przekonany, że tak.
— Nie przypominam sobie...
    Franklin  się roześmiał.  Brzmiało to  trochę jak przeczyszczanie
zatkanych rur.
— Ha! Ha! Ha! Znowu zaczyna! Princey ma wielkie poczucie humoru!
— Nie sądzę, abym mówił panu, jak mam na imię — oświadczyłem.
    — Och, po cóż ten upór — rzekł Princey. — Każdy ma jakieś imię.
Jak brzmi twoje?
    — Co... —urwałem. Kto tu zwariował, ja czy oni? — Cory Mackenson.
Jestem z Zephyr.
— I jedziesz do...?
— A dokąd jedzie ten pociąg? — spytałem.
•— Stąd? — Princey uśmiechnął się lekko. — Dokądkolwiek.
Zerknąłem na Ahmeta. Przysiadł na piętach, obserwując mnie uważnie
443

sponad migoczących świec. Na pomarszczonych stopach miał sandały,
a paznokcie u nóg mierzyły Co najmniej dwa cale długości.
— Trochę za zimno, żeby nosić sandały, nie uważa pan?
    — Ahmetowi to nie przeszkadza — stwierdził Princey. — To jego
ulubione obuwie. Jest Egipcjaninem.
— Egipcjaninem? Jak zawędrował aż tutaj?
— O, to był długi, zakurzony szlak — zapewnił mnie Princey.
— Kim wy właściwie jesteście? Wyglądacie trochę...
    — Znajomo, jeśli jesteś wielbicielem najsłodszej z nauk. To znaczy
boksu — wpadł mi w słowo Princey. — Na pewno słyszałeś o Franklinie
Fitzgeraldzie, znanym także jako Wielki Frank z Filadelfii?
— Nie, proszę pana.
— Więc dlaczego mówiłeś, że tak?
— Ja coś takiego powiedziałem?
    — Wobec tego przedstawiam ci Franklina Fitzgeralda. — Princey
skinął ręką w stronę postaci w kącie.
— Dzień dobry panu — powiedziałem.
— Miło mi cię poznać — odparł Franklin.
    — Ja jestem Princey von Kulik. A to Ahmet Którego-Nazwis-
ka-I-Tak-Nie-Da-się- Wymówić.
    — łfi, hi, hi! — zachichotał Franklin, przysłaniając usta wielką,
pokrytą bliznami łapą.
— Pan nie jest Amerykaninem, prawda? — zagadnąłem Princeya.
— Obywatel świata, do usług.
— A skąd pan pochodzi?
    — Pochodzę z narodu, którego nie ma ani tu, ani tam. To raczej
nienaród, jeśli pozwolisz, że tak to określę. — Princey znów się uśmiechnął.
—	Nienaród. Całkiem niezły termin. Obcy najeźdźcy plądrowali mój kraj
tyle razy, że zaczęliśmy wydawać karnety na gwałty i rozboje. Cóż
począć? Tu łatwiej zarobić parę groszy.
— A więc pan też jest bokserem?
— Ja? — Princey wykrzywił się, jak gdyby zjadł coś gorzkiego.
—	No, nie! Franklin to pięść, a ja — mózg. Jestem jego menedżerem.
Ahmet pełni rolę trenera. Doskonale nam się powodzi, z wyjątkiem
okresów, kiedy próbujemy się nawzajem pozabijać.
— Ha, ha! — zagrzmiał Franklin.
— W obecnej chwili mamy przerwę w harmonogramie spotkań.
444

— Princey lekko wzruszył ramionami. — Jedziemy z ostatniego miejsca,
w którym byliśmy, do następnego, w którym się znajdziemy. I taki,
obawiam się, jest nasz los.
    Uznałem, iż mimo przerażających pozorów, napotkane trio rzeczywiście
nie zamierza mnie skrzywdzić.
— Pan Franklin stacza pewnie wiele walk? — spytałem.
    — Franklin stawi czoło każdemu, wszędzie i o każdej porze. Niestety,
mimo imponujących rozmiarów, jego szybkość pozostawia wiele do życzenia.
— Princey chciał powiedzieć, że jestem powolny — wyjaśnił Franklin.
— Tak. I co jeszcze, Franklin?
    Olbrzym zamyślił się. Nawisłe łuki brwiowe wyglądały tak, jakby
miały zaraz odpaść.
— Nie mam instynktu zabójcy — rzekł w końcu.
    — Ale nad tym właśnie pracujemy, nieprawdaż, Milczku? — Princey
zwrócił się do Egipcjanina.
Ahmet pokazał żółte, zakrzywione zęby i energicznie pokiwał głową.
Pomyślałem, że powinien być ostrożniejszy, bo kiedyś ją zgubi.
Przyjrzałem się szyi Franklina.
— Panie Princey, a po co on ma te śruby?
    — Franklin składa się z wielu różnych części — rzekł Princey,
a Franklin znów zachichotał. — Większość z nich nadaje się już na złom.
Jego spotkania na ringu z innymi osobnikami nie zawsze były przyjemne.
Krótko mówiąc, miał już tyle złamanych kości, że doktor musiał go trochę
zdrutować. Śruby połączone są z metalowym prętem, który wzmacnia jego
kręgosłup. Jest to, jak mniemam, bolesne, ale nieodzowne.
— E tam — wtrącił Franklin. — Nie jest tak źle.
    — On ma serce lwa — rzekł Princey. — Na nieszczęście natura dała
mu umysł myszy.
— Hi, hi, hi! A to ci dowcipniś!
    — Pić mi się chce—oznajmił Princey i wstał. Też był wysoki — miał
może z metr dziewięćdziesiąt wzrostu — i szczupły, choć nie przypominał
tyczki grochowej tak jak Ahmet.
— Masz — Franklin podsunął mu manierkę.
    — Nie, nie tego! — Princey bladą dłonią odtrącił manierkę. — Chcę...
Sam nie wiem, czego chcę. — Spojrzał na mnie. — Czy tobie też się to
zdarza? Czy czasem chce ci się czegoś, ale za żadne skarby świata nie
potrafisz dociec czego?
445
    — 
Tak, proszę pana — odparłem. — Na przykład kiedy wydaje mi
się, że napiłbym się coca-coli, podczas gdy w rzeczywistości mam ochotę
na piwo imbirowe.
    — Dokładnie. Gardło mam tak zapylone jak poduszka Ahmeta!
— Princey przeszedł obok mnie i spojrzał na przesuwający się do tyłu las.
Nigdzie nie było widać ani jednego światła. — A zatem — odezwał się po
chwili — wiesz już o nas wszystko. A co z tobą? Zakładam, że uciekłeś
z domu?
    — Nie, proszę pana. To znaczy... chyba chciałem tylko na jakiś czas
wyjechać.
— Kłopoty z rodzicami? A może w szkole?
— I te, i te — przyznałem.
Princey skinął głową, opierając się o otwarte drzwi wagonu.
    — Wieczne utrapienie wszystkich  chłopców.  Też miałem  takie
problemy. Także myślałem, że wyjeżdżam na jakiś czas. Naprawdę
sądzisz, że w ten sposób łatwiej się uporasz z kłopotami?
— Nie wiem. Nic innego nie przyszło mi do głowy.
    — Świat — oznajmił Princey — nie jest taki jak Zephyr, Cory. Świat
nie ma żadnych względów dla chłopców. Może być cudowny, ale bywa
także brutalny i zły. Kto jak kto, ale my wiemy o tym najlepiej.
— Dlaczego?
    — Bo zjeździliśmy go wzdłuż i wszerz. Widzieliśmy świat i znamy
ludzi, którzy na nim żyją. Czasem śmiertelnie się boję, kiedy myślę, co
można tam znaleźć: nieczułość, okrucieństwo, całkowite lekceważenie
i brak szacunku dla drugiego człowieka. I wcale nie idzie ku dobremu,
Cory; jest coraz gorzej. — Princey spojrzał na księżyc, który bez wysiłku
dotrzymywał nam kroku. — O świecie! — rzekł. — Że przez twe odmiany
nienawiść w nas wzniecasz, życie się nie ugnie pod brzemieniem wieku.
— Ładnie, nie? — zauważył Franklin.
    — To Szekspir — rzucił Princey. — Opowiada o uniwersalnych
zgryzotach rodzaju ludzkiego. — Odwrócił się do mnie i jego źrenice
zalśniły purpurowo. — Czy przyjmiesz radę od kogoś, kto dłużej niż ty
tuła się po tym świecie, Cory?
Wcale nie miałem ochoty słuchać rad, ale powiedziałem uprzejmie:
—	Tak, proszę pana.
    Na jego twarzy pojawiło się rozbawienie, jak gdyby czytał w moich
myślach.
446
    
—	I tak ci jej udzielę. Nie spiesz się do dorosłości. Staraj się pozostać
chłopcem tak długo, jak to tylko możliwe, bo gdy raz stracisz moc magii,
na zawsze pozostaniesz żebrakiem szukającym jej okruchów.
Miałem niejasne przeczucie, że gdzieś już coś podobnego słyszałem,
ale nie mogłem sobie przypomnieć, gdzie to było.
Przytaknąłem, urzeczony jego krwawymi źrenicami.
—	Wobec tego masz szczęście. Już widać światła miasta.
Wstałem i wyjrzałem z wagonu. W dali, ponad smoczym grzbietem
garbatych wzgórz, gwiazdy gasły w blasku bijącej z ziemi poświaty.
    Princey wyjaśnił mi, że kiedy znajdziemy się w mieście, pociąg zwolni
dojeżdżając do dworca. Wtedy będziemy mogli opuścić wagon, nie łamiąc
sobie nóg. Miasto stopniowo rosło wokół nas; drewniane domy ustępowały
miejsca ceglanym, a te znów kamiennym. Nawet o tak późnej porze miasto
tętniło życiem. Neony mrugały i pobzykiwały. Samochody mknęły ulicami,
a po chodnikach człapali ludzie. Potem towarowy zaklekotał na torowisku,
gdzie spały inne pociągi, i zaczął zwalniać. Kiedy osiągnął normalną
marszową prędkość, ziemia zadudniła pod wielkimi butami Franklina. Za nim
wyskoczył Ahmet. Kiedy wylądował, uniosła się z niego chmura kurzu.
—	Skacz, jeśli chcesz wysiąść — rzekł Princey stając tuż za mną.
Poszło mi niezbyt zgrabnie, ale wylądowałem bez przeszkód. Princey
ostatni opuścił wagon. Przybyliśmy do miasta. Jakże daleko zapędziłem
się od domu!
    Przeszliśmy przez torowisko. Wokół nas krzyżowały się gwizdki
i posapywanie pociągów. Powietrze pachniało spalenizną, choć ogień nie
dawał tu ciepła. Princey stwierdził, że powinniśmy znaleźć jakieś miejsce
na nocleg. Zagłębialiśmy się coraz bardziej w szare ulice, tonące w cieniu
wielkich, szarych budynków. Kilka razy musieliśmy przystanąć i zaczekać
na Franklina, który rzeczywiście poruszał się w żółwim tempie.
    Dotarliśmy do miejsca, gdzie jednostajną płaszczyznę ścian przecinała
poprzeczna aleja, a neony odbijały się w kałużach na popękanym betonie.
Kiedy przechodziliśmy przez ulicę, usłyszałem chrapliwy jęk i odgłos
przypominający mlaśnięcie. Obejrzałem się. Jakiś mężczyzna przytrzymywał
drugiego, wykręcając mu ręce do tyłu, podczas gdy trzeci bił go pięścią po
twarzy. Człowiek krwawił z nosa i ust, w wilgotnych oczach błyszczał mu
zwierzęcy strach. Ten, który bił, miał taką minę, jak gdyby był to dla niego
chleb powszedni. Przypominał drwala, który ściąga w dół podpiłowane
drzewo.
447
    
—	Gdzie forsa, gnojku? — mówił pierwszy mężczyzna cichym,
groźnym głosem. —Dawaj forsę!
    Ten trzeci bił dalej. Pięść miał czerwoną od krwi. Ofiara zaskom-
lała, ale pięść nie przestała się wznosić i opadać, deformując posinia-
czoną twarz.
Blada dłoń złapała mnie za ramię.
—	Chodźmy stąd!
    Nieco dalej podjechał do krawężnika policyjny radiowóz. Dwaj policjanci
obstąpili długowłosego chłopaka w brudnym ubraniu. Obaj byli rozrośnięci,
a w czarnych skórzanych kaburach nosili błyszczące pistolety. Jeden
z nich pochylił się i krzyknął na długowłosego, drugi złapał go za włosy,
okręcił dookoła i wyrżnął jego głową o szybę radiowozu. Szkło wytrzymało,
ale pod długowłosym ugięły się kolana. Nie starał się opierać, kiedy
wpychali go do samochodu. Gdy nas mijali, dostrzegłem jego twarz.
Z czoła spływały mu wąskie strumyczki krwi.
    Z wnętrza jakiegoś domu dobiegała dudniąca, pulsująca muzyka,
pozbawiona wszystkiego prócz rytmu. Pod ścianą siedział w kałuży moczu
jakiś mężczyzna. Oczy miał nieprzytomne i tylko uśmiechał się głupkowato.
Podeszło do niego dwóch młodych ludzi. Jeden niósł blaszankę z benzyną.
Drugi kopnął siedzącego wrzeszcząc:
—	Wstawaj!
Otępieniec nie przestawał się uśmiechać.
—	Wstawaj! Wstawaj! — powtórzył.
Jeden z młodych ludzi oblał go benzyną. Drugi wyjął z kieszeni zapałki.
    Princey pociągnął mnie za róg. Franklin, który wlókł się za Ahmetem,
westchnął niczym miech kowalski, a jego twarz okrył cień.
    Rozległ się sygnał karetki, ale jechała gdzie indziej. Czułem mdłości,
w głowie rósł mi ciężar tysięcy ton. Princey trzymał mi dłoń na ramieniu
i to była jedyna pociecha.
    Na rogu ulicy, pod mrugającym z trzaskiem neonem, stały cztery
kobiety. Wszystkie były młodsze od mojej mamy, ale starsze od Chile
Willow. Sukienki oblepiały ich ciała jak warstwy lakieru. Miałem wrażenie,
że czekają na kogoś ważnego, a kiedy je mijaliśmy, poczułem słodki
zapach perfum. Zerknąłem na jedną z dziewcząt i ujrzałem złotowłosego
anioła. Ale jego twarz była twarzą malowanej lalki; nie było w niej życia.
    —	Niech ten skurwysyn nie pierdoli — powiedziała do stojącej obok
brunetki — bo mu jaja wyrwę.
448
    
Przy krawężniku zatrzymał się czerwony samochód. Złotowłosy anioł
rutynowo uśmiechnął się do kierowcy. Pozostałe dziewczyny także stłoczyły
się przy wozie. Ich oczy lśniły fałszywą nadzieją.
Nie podobało mi się to, co widziałem, a Princey prowadził mnie dalej.
    Jakiś facet w dżinsowej kurtce stał nad rozciągniętą w ciemnej sieni
kobietą. Zapinał właśnie rozporek. Twarz kobiety ginęła w czarnych
siniakach.
    —	Teraz już wiesz, co? — mówił mężczyzna. — Pokazałem ci, kto tu
jest szefem.
Pochylił się i złapał ją za włosy.
    —	No, gadaj, kurwo — potrząsnął jej głową. — Gadaj, kto tu jest
szefem!
    Podbite oczy kobiety przybrały błagalny wyraz. Wargi się rozchyliły,
ukazując połamane zęby.
—	Ty — powiedziała i zaczęła płakać. — Ty jesteś szefem.
—	Idźże, Cory — syknął Princey. — Nie zatrzymuj się.
Powlokłem się dalej. Wszędzie, gdzie spojrzałem, widziałem tylko
szorstki beton. W zasięgu oka nie było żadnego pagórka ani nawet
skrawka zieleni. Podniosłem głowę, ale gwiazdy całkiem zbladły, a noc
miała barwę pomyj. Znów skręciliśmy za róg i usłyszałem brzęk. Biały
psiak o sterczących żebrach desperacko przeszukiwał pojemniki na śmieci.
Nagle tuż obok pojawił się krępy facet.
—	Teraz cię mam — powiedział.
    Pies spojrzał na niego, w zębach trzymał skórkę banana. Człowiek
uniósł kij baseballowy i z całej siły uderzył psa, który zawył z bólu
i runął na ziemię z przetrąconym grzbietem, wypuszczając skórkę.
Mężczyzna stanął nad nim, jeszcze raz uniósł kij i uderzył. W miejscu
psiej mordy pozostała krwawa miazga. Białe łapy drgały, jak gdyby
chciały uciec.
    —	Kupa gówna — mruknął mężczyzna, miażdżąc butem wystające
żebra.
Łzy paliły mi oczy. Potknąłem się, lecz Princey mnie podtrzymał.
—	No, chodź — powiedział. — Prędzej.
    Minąłem trupa. Czułem, że zaraz zacznę wymiotować. Zatoczyłem się
na szorstką kamienną ścianę.
    —	Ten dzieciak jest za daleko od domu, Princey — mruknął za moimi
plecami Franklin. — Tak nie można.
449

—	Myślisz, że mnie się to podoba? — warknął Princey. -— Głupek!
Namacałem załom muru i zatrzymałem się. Wydawało mi się, że
zaglądam do małego pokoju. Słyszałem wściekłe, podniesione głosy, ale
w pokoju siedział tylko samotny chłopiec. Był chyba mniej więcej w moim
wieku, ale coś w jego twarzy sprawiało, że wyglądał o wiele starzej. Szklanymi
oczyma wpatrywał się w podłogę, podczas gdy kłótnia za ścianą przybierała na
sile. Potem wyjął gąbkę i tubkę kleju — takiego, jakim zwykle sklejaliśmy
plastikowe modele. Wycisnął klej na gąbkę, przytknął ją do nosa, zamknął
oczy i zaczął głęboko oddychać. Po minucie upadł, a jego ciałem targnęły
konwulsje. Usta miał otwarte, szczękające zęby przygryzały bezwładny język.
Wzdrygnąłem się, załkałem i odwróciłem wzrok. Dłoń Princeya
musnęła mnie po włosach, tuląc moją głowę do ciemnej marynarki.
    — Widzisz, Cory? -— szepnął. Jego głos drżał od tłumionego gniewu.
— Ten świat zjada chłopców. Nie jesteś jeszcze gotowy, by wepchnąć mu
miotłę do gardła.
— Ja chcę... ja chcę...
—	Do domu — dokończył Princey. - Z powrotem do Zephyr.
Znów byliśmy na stacji, wśród gwizdów i kłębów pary. Princey
powiedział, że odwiozą mnie kawałek, bo chcą być pewni, że nie pomylę
pociągów. Właśnie nadjeżdżał towarowy ze znakiem Southern Railroad.
Drzwi jednego z wagonów były /uchylone.
    —	To ten — rzekł Princey i skoczył do ciemnego otworu. Za nim
Franklin, który, jak się okazało, w razie potrzeby potrafił szybciej
przebierać wielkimi buciorami. Potem Ahmet, z którego ciała za każdym
krokiem unosiły się obłoczki kurzu.
    Pociąg nabierał prędkości. Biegłem obok wagonu, próbując się czegoś
złapać, ale nie było drabinki.
—	Hej! — zawołałem, — Nie zostawiajcie mnie!
    Wagon zaczął mi umykać. Musiałem z całej siły wyciągać nogi, żeby za
nim nadążyć. Wnętrze wagonu pogrążone było w ciemności. Nie widziałem
Princeya, Franklina ani Ahmeta.
    —	Nie zostawiajcie mnie! — wrzasnąłem rozpaczliwie, czując, że
nogi mi słabną.
— Skacz, Cory — ponaglił mnie z mroku Princey. — Skacz!
Tuż obok mnie zgrzytały tony stali.
— Boję się! — odkrzyknąłem czując, że zostaję w tyle.
— Skacz! — powtórzył Princey. — Złapiemy cię!
450
    
Nie widziałem nikogo. Przede mną rozciągał się mrok, ale za plecami
miałem wielkie miasto — tę część świata, która zjada chłopców.
Musiałem podeprzeć się wiarą.
    Pochyliłem się do przodu i skoczyłem w górę, ku ciemnemu kwadratowi
drzwi.
Spadałem w chłodną, usianą gwiazdami noc.
Znów się wzdrygnąłem i nagle otworzyłem oczy.
    W dali słychać było gwizd pociągu towarowego, który minął Zephyr
w drodze do tamtego odmiennego świata.
Usiadłem. Zdałem sobie sprawę, że jestem przy grobie Davy'ego.
    Mój sen trwał najwyżej dziesięć minut, lecz w tym czasie przebyłem długą
drogę. Wróciłem do domu wstrząśnięty i rozgoryczony, ale cały. Wiedziałem,
że świat poza Zephyr nie jest wyłącznie zły. Ostatecznie czytałem „National
Geographic". Znałem urodę miast, dzieł sztuki i pomników, poświęconych
męstwu i mądrości. Ale część świata leżała w ukryciu, tak samo jak druga
strona księżyca. Spoczywała w ciemności, jak ten człowiek, którego
zamordowano tu, w Zephyr. Świat, podobnie jak moje miasto, nie był zupełnie
dobry ani zupełnie zły. Princey —kimkolwiek był—miał rację: muszę jeszcze
trochę podrosnąć, nim będę mógł stawić czoło temu monstrum. Na razie jednak
byłem tylko chłopcem, który chciał zasnąć w swoim własnym łóżku i obudzić
się w domu, w którym są mama i tato. Sprawa Kobzy wciąż tkwiła mi w gardle
jak ość. Na przedzieranie się przez tamtą dżunglę miałem jeszcze czas.
    Wstałem. Na niebie jarzyły się gwiazdy. Spojrzałem na przerażająco
świeży grób.
—	Żegnaj, Davy Ray — powiedziałem.
Odnalazłem Rakietę i wróciłem do domu.
    Nazajutrz mama zauważyła, że wyglądam bardzo mizernie. Zapytała,
czy miałem zły sen. Powiedziałem, że to nic takiego, z czym nie mógłbym
się sam uporać. Mama pokiwała głową i zrobiła mi naleśniki.
    Przeprosiny nadal nie chciały spłynąć z mojego pióra. Wieczorem
siedziałem w pokoju, a ze ścian patrzyły na mnie moje potwory. Słyszałem,
że czterokrotnie dzwonił telefon. Potem mama i tato przyszli ze mną
porozmawiać.
    —	Dlaczego nam nie powiedziałeś? — spytał tato. — Nie wiedzieliśmy,
że ta nauczycielka tak wami pomiata.
    Jak już wcześniej wspomniałem, tato też miał okazję odczuć, jak to
jest, gdy człowiekiem pomiatają.
451
    
Pierwszy telefon był od matki Sally Meachum. Następny od wąsatej
rodzicielki Diablicy. Dzwonił też ojciec Ladda Devine'a i mama Joego
Petersona. Powtórzyli moim rodzicom to, co powiedziały im dzieci,
i nagle się okazało, że choć niewątpliwie postąpiłem brzydko, tracąc nad
sobą kontrolę i strącając Kobzie okulary, to jednak ona sama ponosiła za to
częściową odpowiedzialność.
    —	Nauczyciel nie powinien nazywać dziecka półgłówkiem — rzekł
do mnie tato. — Każdy zasługuje na szacunek, niezależnie od tego, ile ma
lat. Chyba pójdę jutro porozmawiać z panem Cardinale'em. Trzeba to
wreszcie załatwić. — Zerknął na mnie, nieco zmieszany. — Ale dlaczego
sam od razu nam o wszystkim nie powiedziałeś, Cory?
Wzruszyłem ramionami.
— Chyba nie wierzyłem, że weźmiecie moją stronę.
    — No cóż — chrząknął ojciec. — Zdaje się, że to my nie pokładaliśmy
w tobie dość wiary, prawda, wspólniku?
Po czym zmierzwił mi włosy.
Jak przyjemnie jest wracać do domu!
3. Skrawki kołdry
    Tato rzeczywiście poszedł do pana Cardinale'a. Dyrektor, który słyszał
już od innych nauczycieli pogłoski, że Stara Kobza jest despotyczną
wariatką, niewiele różniącą się od Nerona, orzekł, iż czas spędzony poza
szkołą jest dla mnie dostateczną karą. Przeprosiny nie były już potrzebne.
    Po powrocie przekonałem się, że tymczasem wyrosłem na bohatera.
Żaden astronauta, który kilka lat później wrócił na Ziemię z Księżyca, nie
będzie witany tak gorąco jak ja, gdy znów stawiłem się w klasie. Kobza
zrobiła się zgryźliwa, lecz przycichła. Napomnienia pana Cardinale'a
wciąż jeszcze dźwięczały jej w głowie jak wigilijne dzwony. Ale ja także
452

nie byłem wobec niej w porządku i zdawałem sobie sprawę, że pora, bym
to przyznał. Tego dnia, gdy wróciłem do szkoły — ostatniego dnia przed
feriami — tuż po zbiórce podniosłem rękę do góry.
—	O co chodzi? — warknęła Kobza.
    Wstałem. Wszystkie oczy wlepione były we mnie. Klasa oczekiwała
kolejnego heroicznego gestu w ogólnej kampanii przeciwko nierówności,
niesprawiedliwości i zakazowi żucia gumy o smaku winogronowym.
    — Pani Harper... — zacząłem i zawahałem się. Na szali spoczywała
moja sława.
    — No, wykrztuś to wreszcie! — powiedziała. — Nie potrafię czytać
w twoich myślach, półgłówku!
    Najwyraźniej to, co powiedział jej pan Cardinale, nie wystarczyło, by
skłonić ją do zawieszenia broni. Ale ja i tak byłem górą, bo postępowałem
słusznie.
    —	Nie powinienem był pani uderzyć — powiedziałem. — Bardzo mi
przykro.
    Och, bohaterowie strąceni z cokołów! Kolosy na glinianych nogach!
Potężni rycerze, powaleni przez pchły, które odnalazły szczeliny w zbrojach!
Zakosztowałem ich doli, kiedy wokół mnie niczym ocean goryczy uniosły
się jęki i zdumione westchnienia. Zstąpiłem z piedestału i wpadłem prosto
w błoto.
    — Przykro ci? — Kobza była chyba najbardziej zaskoczona. Zdjęła
okulary i włożyła je z powrotem. — Czy to znaczy, że mnie przepraszasz?
— Tak, proszę pani.
    — No cóż, ja... — Kobza nie mogła znaleźć słów. Sondowała
nieznane wody przebaczenia, starając się znaleźć twardy grunt. — Nie
wiem, co...
    Miałem wrażenie, że spłynęła na nią łaska. Cudowna, zdumiewająca
łaska, która wybrała sobie właśnie tę chwilę. Twarz Kobzy zaczęła łagodnieć.
    —	Nie wiem, co powiedzieć, ale... — Kobza przełknęła ślinę. Pewnie
dławiło ją wzruszenie. — Ale czas najwyższy, żebyś wykazał trochę
rozsądku, półgłówku! — wrzasnęła.
    To, co dławiło ją w -gardle, najwyraźniej było paczką gwoździ.
Wypluwała je teraz z furią.
—	W tej chwili siadaj i otwórz podręcznik!
    Twarz Kobzy wcale nie złagodniała — pomyślałem z westchnieniem,
siadając. Po prostu na chwilę oklapła, jak żagiel, zanim znów złapie wiatr.
453
    
W rozwrzeszczanych, szalonych chwilach, które umownie nazywa się
przerwana lunch, zauważyłem, że Diablica korzystając z nieuwagi Kobzy,
wymyka się z pokoju śniadaniowego. Nauczycielka znęcała się właśnie
nad jakimś biedakiem, przyłapanym na zakupie kart z baseballistami za
pieniądze przeznaczone na lunch. Mniej więcej pięć minut później
Diablica niepostrzeżenie wśliznęła się z powrotem i usiadła na krześle
przy drzwiach. Widziałem, jak chichocze z koleżankami przy stoliku.
Szykowała się jakaś afera.
    Kiedy zapędzono nas z powrotem do klasy, Kobza zasiadła przy
swoim biurku z miną lwicy pilnującej smakowitego ochłapu.
—	Otworzyć podręczniki historii Alabamy! — zakomenderowała.
—	Rozdział dziesiąty! Rekonstrukcja! Prędzej! — Sięgnęła po swoją
książkę i chrząknęła niepewnie.
    Książka nie dała się podnieść z blatu. Wszyscy przyglądaliśmy się
z zainteresowaniem, jak Kobza się z nią szamocze, wsparta obydwoma
łokciami o blat. Bezskutecznie. Ktoś parsknął.
—	Komu tam tak wesoło? — w oczach nauczycielki zabłysła furia.
—	Wydaje się wam, że to śmiesz... — reszta słowa utonęła w przeraźliwym
skrzeku, bo łokcie pani Harper również przywarły do biurka. Wietrząc
katastrofę, Harpia próbowała zerwać się z krzesła. Ale jej szerokie
podwozie jakoś nie chciało rozstać się z siedzeniem, więc kiedy wstała,
poderwała krzesło ze sobą.
    —	Co tu się dzieje?! — wrzasnęła, ale w tej samej chwili cała klasa,
nie wyłączając mnie, już otwarcie ryknęła śmiechem.
    Kobza myślała, że uda jej się jakoś doczłapać do drzwi, lecz jej
niezgrabne brązowe buciory tkwiły w miejscu, jak gdyby ktoś przybił je
gwoździami do podłogi. Zastygła w dziwacznej pozycji, z wypiętą pupą
ozdobioną krzesłem, nogami spętanymi przez niewidzialne okowy i łokciami
przymocowanymi do biurka. Wyglądało to tak, jak gdyby się nam
kłaniała, chociaż wściekła mina zadawała kłam tej kurtuazyjnej pozie.
—	Pomocy! — wrzasnęła Kobza bliska łez. — Niech ktoś mi pomoże!
Krzyki skierowane były w stronę drzwi, ale w klasie panował już taki
radosny harmider, że nawet podobny do syreny okrętowej głos Kobzy nie
miał szans się przedrzeć przez matową szybę. Kobza szarpnęła się
rozrywając rękaw bluzki, żeby uwolnić łokieć, po czym oparła się wolną
dłonią o blat, chcąc oderwać od niego drugą rękę. Popełniła błąd, dłoń
bowiem natychmiast przywarła do podłoża i już nie dała się ruszyć.
454

— Ratunku! —zawyła pani Harper. — Niech mnie ktoś uwolni!
    Skończyło się na tym, że dyrektor musiał wezwać pana Dennisa,
naszego czarnoskórego woźnego, aby ten oswobodził panią Harper. Pan
Dennis posłużył się piłą do metalu, bo nic innego nie było w stanie
rozerwać mocnych włókien spoiwa, przykuwającego Kobzę do biurka,
krzesła i podłogi. Na nieszczęście w czasie piłowania panu Dennisowi
ześliznęła się ręka, w związku z czym okazało się, iż tylna część ciała pani
Harper będzie wymagała rekonstrukcji.
    Kiedy sanitariusze z karetki pogotowia wieźli chlipiącą i bełkoczącą
Harpię udekorowanym gałązkami ostrokrzewu korytarzem, usłyszałem,
jak pan Dennis mówi do dyrektora, że był to najpaskudniejszy klej, z jakim
się w życiu zetknął. Zgodnie z tym, co mówił, zmieniał on barwę
w zależności od tła, na którym został rozsmarowany, i nie miał zapachu,
poza lekkim aromatem drożdży. Zdaniem pana Dennisa Kobza — on
oczywiście nazywał ją panią Harper — miała dużo szczęścia, że jej dłoń
nie oderwała się od nadgarstka, tak silny był to klej. Pan Cardinale oburzył
się na swój ptasi sposób, ale w klasie nie znaleziono żadnego słoiczka ani
tuby, a poza tym nasz dyrektor nie był w stanie uwierzyć, iż jakiekolwiek
dziecko mogło być aż tak przebiegłe, podstępne i złośliwe.
    Nie znał Diablicy. Nigdy się co do tego nie upewniłem, ale przypuszczam,
że musiała powiesić pojemnik z klejem na sznurku za oknem, a kiedy
wszyscy jedliśmy lunch, wciągnęła go do klasy. Wysmarowawszy wszystkie
niezbędne powierzchnie, wyrzuciła klej z powrotem za okno, gdzie
spokojnie doczekał końca lekcji. Nigdy dotąd nawet nie słyszałem o tak
silnym specyfiku. Później się dowiedziałem, że był wynalazkiem Diablicy.
Do jego wyrobu posłużył muł z Rzeki Tecumseha, ziemia z Poulter Hill
oraz składniki z przepisu jej matki na anielskie ciasto z białek. Jeśli tak
było rzeczywiście, nie miałbym najmniejszej ochoty skosztować diabelskiej
babki czekoladowej pani Sutley. Diablica nazwała swój klej „Super-Beton”,
co było ze wszech miar stosownym określeniem.
    Wiedziałem, że musi być jakiś powód, dla którego Diablica przeskoczyła
klasę. Nie miałem pojęcia, że prawdziwy talent przejawia w dziedzinie
chemii.
    Tego chłodnego popołudnia wybraliśmy się z tatą do lasu. Znaleźliśmy
niewielką choinkę, taką w sam raz. Zabraliśmy ją do domu i wieczorem
mama zrobiła dmuchaną kukurydzę, którą nawlekaliśmy na nitki. Później
wieszaliśmy je na choince obok złotych i srebrnych anielskich włosów
455

i odrapanych bombek, które cały rok, z wyjątkiem tego jednego tygodnia,
przesypiały w zamkniętym w szafie pudełku. ,
    Ben wciąż uczył się grać kolędy. Zapytałem go, czy Zielona Szklanka
też ma papugę, ale nie potrafił mi odpowiedzieć. W każdym razie nigdy jej
nie widział. Możliwe, że była ukryta gdzieś w głębi domu.
    Poszedłem z tatą do sklepu i kupiliśmy mamie nową książkę z przepisami
na ciasta oraz tortownicę. Potem poszedłem z mamą, żeby kupić tacie
skarpetki i ciepłe kalesony. Następnie tato już sam kupił mamie
u Woolwortha flakonik perfum, a mama tacie szalik w szkocką kratę.
Cieszyło mnie, że wiem, co jest w kolorowych paczuszkach pod choinką.
Leżały tam jednak również dwa pakunki z wypisanym moim imieniem.
Nie miałem pojęcia, co się w nich znajduje. Jeden był mały, drugi
większy: dwie tajemnice czekające chwili, gdy ktoś je ujawni.
    Jakoś nie mogłem zdobyć się na to, żeby podnieść słuchawkę
i zatelefonować do panien Glass. Poprzednim razem, kiedy zamierzałem to
zrobić, wydarzyła się tragedia. Mimo to prawie zawsze miałem piórko
przy sobie. Pewnego ranka znów obudził mnie sen o czterech czarnych
dziewczynkach, wołających mnie po imieniu. Przetarłem oczy, oślepione
blaskiem zimowego słońca, i podniosłem piórko z nocnej szafki, gdzie
położyłem je przed zaśnięciem. Wiedziałem, że muszę coś zrobić.
Niekoniecznie zadzwonić; najlepiej byłoby złożyć im wizytę.
    Opatulony jak cebula, pojechałem na rowerze pod zdobiącymi Zephyr
girlandami do domku z piernika na Shantuck Street. Zapukałem do drzwi.
Piórko miałem w kieszeni.
    Otworzyła mi panna Sonia Glass. Było jeszcze wcześnie, dopiero
minęła dziewiąta. Panna Glass miała na sobie lazurowy szlafrok i haftowane
pantofle w kolorze indyga. Białożółte włosy spiętrzone były w kok,
dowodząc, iż ranek zaczynał się tu od ułożenia fryzury. Przypominały mi
się zdjęcia z widokiem Matterhornu. Szklanka zerknęła na mnie zza
grubych okularów w czarnych oprawkach. Pod oczami miała sine cienie.
    — Cory Mackenson — stwierdziła głosem bez wyrazu. — Słucham
cię, chłopcze.
— Czy mógłbym wejść na chwilę?
— Jestem sama — odparła.
— Hm... to potrwa tylko chwileczkę.
    — Jestem sama — powtórzyła i za grubymi szkłami dostrzegłem
wzbierające łzy. Odwróciła się od drzwi, zostawiając je otworem.
456
    
Wszedłem do środka. Znalazłem się w tym samym muzeum bibelotów,
jakie ujrzałem, gdy przyszedłem po Bena. Miałem jednak wrażenie, że
czegoś brakuje.
    —	Jestem sama. — Niebieska Szklanka opadła na sofę o wątłych
nóżkach, ukryła twarz w dłoniach i zaczęła płakać.
Zamknąłem drzwi, żeby się nie zaziębiła.
— A gdzie jest panna Zie... druga panna Glass?
    — Ona już nie jest panną Glass. — W głosie Niebieskiej Szklanki
dosłyszałem nutkę szyderstwa i urazy.
— Nie ma jej w domu?
— Nie. Jest... Bóg jeden wie, gdzie ona teraz jest.
    Panna Glass zdjęła okulary, żeby wytrzeć oczy niebieską koronkową
chusteczką. Doszedłem do wniosku, że gdyby ich nie nosiła, no i może
nieco niżej upinała włosy, wcale nie wyglądałaby tak... przerażająco...? To
było chyba najwłaściwsze określenie.
— Co się stało? — spytałem.
    — Stało się to — odparła — że moje serce zostało wyrwane z piersi
i zdeptane. Po prostu zdeptane! — Nowa fala łez pociekła jej po twarzy.
— Och, nawet myśleć o tym nie mogę!
— Czy ktoś zrobił pani krzywdę?
    — Zostałam zdradzona — oświadczyła Niebieska Szklanka — i to
przez kogo? Przez rodzoną siostrę! — Podniosła z sofy arkusik seledynowego
papieru i podała mi go. — Zresztą sam przeczytaj!
    Wziąłem kartkę do ręki. Był to list, starannie wykaligrafowany
zielonym atramentem.
    „Najdroższa Soniu! — przeczytałem. — Kiedy dwa serca wzywają
się wzajemnie, czyż można zlekceważyć ten zew? Nie mogę już dłużej
zapierać się własnych uczuć. Mą dusze spala ogień. Tęsknię do chwili,
gdy połączę się z ukochanym w porywie prawdziwej namiętności.
Muzyka jest cudowna, najdroższa siostro, lecz jej dźwięki skazane są na
to, by po chwili zgasnąć. Miłość to pieśń, która nigdy nie milknie.
Dlatego też, droga Soniu, muszę iść za nim. Nie mam wyboru, muszę
oddać mu swe ciało i duszę. Kiedy przeczytasz ten list, będę już
kobietą..."
    — Zamężną? — chyba wykrzyczałem to słowo, bo Niebieska Szklanka
wzdrygnęła się nerwowo.
— Zamężną — potwierdziła posępnie.
457
    
„... zamężną, i mam nadzieję, że zrozumiesz, iż w życiu nie dyrygujemy
własnym chorałem, lecz musimy się podporządkować batucie Wielkiego
Maestro. Żegnam cię czule, kochana — twoja siostra Katharina".
    — Czyż to nie podłość? — Dolna warga panny Soni Glass znowu
zaczęła drżeć.
— Ale z kim ona uciekła?
    Panna Glass heroicznie wykrztusiła męskie imię i załamała się jeszcze
bardziej.
— Chce pani powiedzieć... że pani siostra... wyszła za pana Cathcoate'a?
    — Owen — chlipnęła panna Niebieska Szklanka. — Mój słodki Owen
uciekł ode mnie z moją własną siostrą!
    Nie uwierzyłem własnym uszom. Pan Cathcoate nie tylko uwiódł
Zieloną Szklankę, ale zalecał się też do Niebieskiej! Wiedziałem, że
pozostało w nim sporo z Dzikiego Zachodu, ale nie miałem pojęcia, że
jego południowe rubieże są wcale nie mniej dzikie.
    — Czy pan Cathcoate nie jest dla pań trochę za stary? — powiedziałem
ostrożnie, odkładając list z powrotem na sofę.
    — Pan Cathcoate ma serce chłopca. — Oczy panny Glass zamgliły się
rozmarzeniem. — O Boże, jak ja za nim tęsknię!
    — Muszę panią o coś zapytać — wtrąciłem, nim jeszcze zdążyła
wrócić do rzeczywistości. — Czy pani siostra ma papugę?
Teraz dla odmiany ona spojrzała na mnie, jak gdybym postradał zmysły.
— Papugę?
    — Tak, proszę pani. Pani miała niebieską papugę. Czy pani siostra ma
zieloną?
    — Nie — odparła. — Opowiadam ci o swoim złamanym sercu,
a ciebie interesuje papuga?
—	Przepraszam. Po prostu musiałem o to zapytać.
Westchnąłem i rozejrzałem się po pokoju. Część bibelotów z gablotki
zniknęła. Zielona Szklanka wyprowadziła się zapewne na zawsze, a jej
niebieska siostra przypuszczalnie zdawała sobie z tego sprawę. Ptaszek
wyfrunął z klatki. Wsunąłem dłoń do kieszeni. Zielone piórko załaskotało
mnie w palce.
    — Przykro mi, że przyszedłem nie w porę — powiedziałem i ruszyłem
do drzwi.
    — Nawet mój ptak mnie opuścił — załkała Niebieska Szklanka
— moja słodka, łagodna papużka...
458
— 
Tak, proszę pani. Bardzo mi przykro z powodu...
    — ...nie taka, jak to brudne, żarłoczne ptaszysko Kathariny — ciągnęła
nie zwracając na mnie uwagi. — Powinnam się była domyślić, co z niej za
ziółko, prawda? Powinnam była przeczuć, że przez cały czas zastawiała
sidła na Owena!
    — Chwileczkę — powiedziałem. — Przed chwilą mówiła pani, że
pani siostra nie miała papugi.
    — Nic podobnego. Powiedziałam, że Katharina nie ma papugi. Kiedy
zdechła, diabeł stracił pogrzebacz do piekielnych węgli.
    Wróciłem do niej, wyjmując rękę z kieszeni. Moje serce gnało
z prędkością dziewięćdziesięciu mil na minutę.
—	Czy papuga pani siostry miała taki kolor, panno Glass?
Zerknęła na piórko pociągając nosem.
    — Tak, to jej pióro. Bóg mi świadkiem, że je poznaję. Bez przerwy się
złościła i wszędzie fruwało pierze. Była prawie łysa, kiedy w końcu
zdechła... — Panna Glass urwała. — Momencik. A skąd ty masz to pióro?
— Znalazłem je w pewnym miejscu.
— Ten ptak umarł w... ojej, kiedy to było?
— W marcu — powiedziałem.
    — Tak, rzeczywiście w marcu. Na drzewach były już pączki, a my
wybierałyśmy muzykę na rezurekcję. Ale... — panna Glass zmarszczyła
brwi — skąd ty o tym wiesz?
— Gdzieś o tym słyszałem. A na co umarła papuga?
    — Na zapalenie mózgu. Tak samo jak moja. Doktor Lezander twierdzi, że
to częsta choroba u tropikalnych ptaków, a kiedy wystąpi, niewiele da się zrobić.
    — Doktor Lezander. — To nazwisko wyfrunęło mi z ust jak zmrożony
oddech.
    — Doktor bardzo lubił moją papużkę. Mówił, że to najdelikatniejszy ptak,
jakiego kiedykolwiek widział. —Usta panny Glass wykrzywiły się szyderczo.
—A tego zielonego ptaszydła mojej siostry nie cierpiał! Podejrzewam, że tak
jak ja chętnie by je udusił, gdyby mogło mu to ujść na sucho!
— Nieomal uszło — szepnąłem.
— Co uszło? — spytała panna Glass.
Udałem, że jej nie słyszę.
— Czy doktor Lezander zabrał zwłoki zielonej papugi?
    —	Nie. Papuga była chora, nie chciała tknąć jedzenia, więc Katharina
zaniosła ją do doktora. Ptak zdechł zaraz następnej nocy.
459
— 
Na zapalenie mózgu?
    — Zgadza się, na zapalenie mózgu. Ale dlaczego zadajesz takie
dziwne pytania, Cory? I nadal nie rozumiem, skąd masz to pióro.
— Na razie nie mogę tego pani powiedzieć. Żałuję, ale to niemożliwe.
Szklanka pochyliła się do przodu, wietrząc sekret.
— O co chodzi, Cory? Przysięgam, że będę milczeć jak grób!
    —	Naprawdę nie mogę powiedzieć. — Schowałem piórko do kieszeni,
widząc, jak pannie Glass rzednie mina. — Przykro mi, że zawracam pani
głowę, ale to było bardzo ważne.
    W drodze do drzwi spojrzałem na pianino i nagle, niczym strzała
wodza Pięć Grzmotów, utkwiła mi w głowie pewna myśl. Przypomniałem
sobie słowa Damy, że we śnie słyszy grę na pianinie i widzi ręce, z których
jedna trzyma strunę, a druga pałkę. Przypomniałem sobie pianino w domu
Lezanderów, zastawione fajansowymi ptaszkami. Zawróciłem.
— Czy doktora Lezandera też uczyła pani grać na pianinie? — spytałem.
— Doktora? Nie, ale jego żona brała lekcje.
Jego żona. Wielka Veronica o końskiej twarzy.
— Kiedy? Niedawno?
    — Nie, już chyba cztery albo pięć lat temu, kiedy jeszcze miałam
wielu uczniów. Zanim Katharina wpędziła mnie w nędzę — powiedziała
lodowatym tonem panna Glass. — Przypominam sobie, że pani Lezander
zdobyła kilka złotych gwiazd.
— Złotych gwiazd?
    — Dawałam uczniom złote gwiazdy za wybitne osiągnięcia. Moim
zdaniem pani Lezander mogłaby być zawodową pianistką. Ma prawdziwy
talent. Bardzo jej się podobała moja piosenka. — Twarz panny Glass
pojaśniała.
— Jaka piosenka?
    Niebieska Szklanka wstała i podeszła do pianina. Zaczęła grać tę samą
melodię, którą słyszałem owego wieczoru, gdy papuga skrzeczała po
niemiecku.
    —	Piękna marzycielka — powiedziała przymykając oczy. Muzyka
wypełniła cały pokój. — To wszystko, co mi teraz zostało, prawda?
Marzenia. Piękne marzenia.
Słuchałem muzyki. Dlaczego niebieska papuga tak się wściekła?
W uszach dźwięczał mi głos Zielonej Szklanki: „Mówię ci, że to ta
melodia! Dostaje świra za każdym razem, kiedy ją grasz!"
460
    
A Niebieska Szklanka odpowiedziała na to: „Zawsze mu ją grałam
i zawsze ją uwielbiał!"
    W ciemności zaświtał mi mały promyczek. Był bardzo wątły, jak
słoneczna iskierka widziana z dna mulistego stawu. Jeszcze go nie
dostrzegałem, ale wiedziałem, że jest.
    —	Panno Glass — rzekłem. Niebieska Szklanka grała coraz głośniej,
waląc w klawisze, jak gdyby ktoś zamienił jej palce na serdelki Bena.
—	Panno Glass! — powtórzyłem głośniej.
    Urwała na przejmującym akordzie. Łzy strumieniem toczyły się po jej
policzkach.
— O co chodzi?
— Ta piosenka... Czy papuga słysząc ją zachowywała się dziwnie?
    — Nie! To Katharina wymyśliła tę złośliwą potwarz, bo sama nie
cierpiała mojej ulubionej melodii! —wykrzyknęła Szklanka, ale widziałem,
że kłamie.
    — Niedawno zaczęła pani ponownie dawać lekcje, prawda? Czy
często ją pani grała od... od śmierci zielonej papugi?
Panna Glass zamyśliła się.
    —	Nie wiem. Chyba... Czasem grałam ją na próbach w kościele, dla
rozgrzewki. W ogóle rzadko grywałam w domu. Nie żebym nie chciała,
ale Katharina — Sonia Glass mimo woli wysyczała imię siostry—mówiła,
że moja gra rani jej wrażliwe uszy. Ta wstrętna uwodzicielka!
    Promyk nie gasł. Coś zaczynało przybierać kształt, ale było jeszcze
bardzo daleko.
    —	Katharina to, Katharina tamto! — Panna Glass uderzyła w klawisze
z taką siłą, że pianino zadrżało. — Zawsze skakałam na paluszkach, żeby
zadowolić wszechmocną Katharinę. A poza tym nienawidzę zieleni!
—	Zerwała się z miejsca. Jej chude ciało trzęsło się ze złości! — Zbiorę
wszystko, co w tym domu zielone, i spalę, nawet gdybym miała podpalić
jakąś ścianę! Jeśli już nigdy w życiu nie zobaczę zieleni, umrę z uśmiechem
na ustach!
    Biegała po salonie, miotana niszczycielską pasją. Wolałem tego nie
oglądać. Zatrzymałem się z ręką na klamce.
— Dziękuję pani, panno Glass.
— Tak, jestem nadal panną Glass! — krzyknęła ze łzami w oczach.
—	Jedyną pozostałą panną Glass! I jestem z tego dumna, słyszysz! Jestem
z tego dumna!
461
    
Porwała z sofy seledynowy list pożegnalny i z zaciśniętymi zębami
zaczęła go drzeć na drobne kawałeczki. Wymknąłem się pospiesznie.
Kiedy już byłem za drzwiami, usłyszałem huk przewracanej gablotki. Tak
jak przypuszczałem, brzęk był ogłuszający.
    W drodze do domu próbowałem jakoś uporządkować to, czego się
dowiedziałem. „Skrawki kołdry" — powiedziała Dama. Strzępki trzy-
małem w dłoniach, ale jak miałem znaleźć miejsca, do których
pasowały?
Zabójstwo nie znanego nikomu człowieka.
Zielone pióro zdechłej papugi, znalezione na miejscu przestępstwa.
    Melodia sprawiająca, że inna papuga wybuchała stekiem niemieckich
obelg.
Doktor Lezander, nocny marek, który nie pije mleka.
„Kto wie?"
Hannaford?"
    Jeśli zielona papuga zdechła w domu doktora Lezandera, jakim cudem
jej pióro dostało się nad jezioro?
Co łączyło dwie papugi, nieboszczyka i doktora Lezandera?
    Po powrocie do domu poszedłem prosto do telefonu. Wykręciłem
numer panny Glass. Bałem się potęgować jej dramat, ale zmuszała mnie
do tego wyższa konieczność
    Początkowo myślałem, że Niebieska Szklanka postanowiła nie odbierać
telefonów, bo sygnał rozległ się osiem razy. Dziewiąty urwał się w połowie
i usłyszałem:
— Halo?
    — Panno Glass, to znowu ja. Cory Mackenson. Mam do pani jeszcze
jedno pytanie.
— Nie chcę już więcej słyszeć o tej bestii w kolorze benedyktynki.
    — O kim? A, nie, nie chodzi o pani siostrę. Interesuje mnie pani
papuga. Czy kiedykolwiek była chora, pomijając ten ostatni raz?
    — Tak, w marcu rozchorowały się obie tego samego dnia. Zaniosłyśmy
je z Kathariną do doktora Lezandera. Ale następnej nocy jej przeklęte
ptaszysko wyzionęło ducha. — Panna Glass chrząknęła z irytacją. — Cory,
o co ci właściwie chodzi?
światełko stało się nieco jaśniejsze.
    —	Jeszcze raz dziękuję, panno Glass — powiedziałem i szybko
odłożyłem słuchawkę.
462
    
Mama spytała z kuchni, po co dzwoniłem do panny Glass, a ja
odparłem, że mam zamiar napisać opowiadanie o nauczycielce muzyki.
— Bardzo wdzięczny temat — stwierdziła.
    Odkryłem, że profesja literata daje człowiekowi mnóstwo podteks-
tów do mijania się z prawdą. Nie mogę dopuścić, by mi to weszło
w nawyk.
    Usiadłem w swoim pokoju i zacząłem intensywnie myśleć. Zajęło to
trochę czasu, ale wyrwane strzępy połączyła pierwsza cienka nić.
    Wymyśliłem, co następuje. Owej marcowej nocy, gdy zamordowano
nieznanego mężczyznę, obie papugi znajdowały się w domu doktora
Lezandera. Zielona papuga tej samej nocy zdechła, niebieska zaś wróciła
do domu, klnąc po niemiecku za każdym razem, gdy usłyszała Piękną
marzycielkę. Pani Lezander grała na pianinie; znała tę melodię.
    Czy zatem było możliwe, że jak panna Glass rozpoczęła ten utwór,
papuga przypomniała sobie coś, co mówiono lub wykrzykiwano po
niemiecku w jej obecności, podczas gdy pani Lezander grała na pianinie tę
samą melodię? Ale dlaczego wciąż grała, kiedy tuż obok ktoś wrzeszczał
i klął...
Tak — pomyślałem. — Tak.
Zobaczyłem światło.
    Pani Lezander grała na pianinie Piękną marzycielkę po to, by zagłuszyć
krzyki i przekleństwa. W pokoju były tylko dwie papugi w klatkach pod
sufitem. Wydawało mi się mało prawdopodobne, by ktoś wrzeszczał i klął
tuż za jej plecami.
    Przypomniałem sobie głos doktora Lezandera, dochodzący do nas
z piwnicy przez wywietrznik. Doktor wołał tatę i mnie, żebyśmy zeszli na
dół. Wiedział, że usłyszymy go całkiem wyraźnie, dlatego sam nie
fatygował się na górę. Czy owej marcowej nocy bał się, że ktoś z zewnątrz
usłyszy krzyk, i dlatego pani Lezander grała pierwszą melodię, jaka jej
przyszła na myśl, a papugi słuchały i zapamiętywały?
    Czy to doktor Lezander zmasakrował pałką nieznaną ofiarę, a potem
udusił ją struną do pianina. Może odgjosy kaźni słychać było przez całą
noc i przerażone papugi miotały się w klatkach? A kiedy było już po
wszystkim, doktor i jego niedźwiedziowata żona wynieśli nagie ciało
ofiary do samochodu ukrytego w stodole? I jedno z nich zawiozło je nad
jezioro, a drugie jechało z tyłu samochodem Lezanderów? Nie wiedzieli,
że zielone papuzie piórko wyfrunęło z klatki i uwięzło w kieszeni albo
463

fałdach płaszcza. Oboje byli uczuleni na mleko; nie korzystali z dostaw
z mleczarni. Skąd mieli wiedzieć, że o tej porze tato będzie jechał drogą
numer 10?
„Kto wie?"
Hannaford?"
Może tak właśnie było? Może?
A może nie?
    Kryminalna zagadka w sam raz dla Chłopców Hardy'ego. Ale ja
miałem tylko piórko zdechłej papugi i sfastrygowaną kołdrę, która już
zaczynała strzępić się na szwach. Na przykład te niemieckie przekleństwa.
Doktor Lezander był Holendrem, nie Niemcem. A kim był wytatuowany
mężczyzna? Co łączyło martwe ramię, ozdobione podobizną skrzydlatej
czaszki, z małomiasteczkowym weterynarzem z Zephyr? Szwy ledwie
trzymały.
    A jednak... jednak miałem zielone piórko, Piękną marzycielkę i „Kto
wie?"
Co wie? To musiał być klucz do mrocznej tajemnicy.
    Nie mówiłem o niczym rodzicom. Postanowiłem to zrobić, kiedy będę
gotów. Na razie nie byłem, więc milczałem. Ale teraz żywiłem większą
niż kiedykolwiek pewność, że wśród nas mieszka ktoś, kogo w ogóle nie
znamy.
4. Twierdza pana Moultry'ego
    Dwa dni przed świętami zadzwonił telefon. Odebrała go mama. Tato
był w magazynie u Grubego Paula. Mama powiedziała: „Halo?", i po
chwili przekonała się, że rozmawia z panem Charlesem Damaronde'em.
Dzwonił, żeby zaprosić naszą rodzinę na przyjęcie zorganizowane przez
Damę w ośrodku rekreacyjnym w Bruton. Ekspozycja w Muzeum Praw
464

Człowieka została już skompletowana, a jego otwarcie zapowiedziano na
dwudziestego szóstego grudnia. Przyjęcie natomiast było nieoficjalne
i miało się odbyć w wigilię Bożego Narodzenia. Mama spytała mnie, czy
chcę iść. Odpowiedziałem, że tak. Taty nie musiała pytać, bo i tak by nie
chciał, a poza tym w wigilię musiał pracować, gdyż cała rampa u Grubego
Paula zawalona była wielkimi skrzyniami z puszkowanym piwem
i mrożonym indykiem w plastrach.
    Tato nie starał się nas powstrzymać. Ani słowem nie skomentował
naszych zamiarów. Kiwnął tylko głową, a jego oczy znów przybrały
wyraz, jakby był nieobecny. Wpatrywały się pewnie w wielki głaz nad
Jeziorem Saksońskim.
    W wigilię mama odwiozła tatę do pracy i wróciła do domu
furgonetką. Kiedy był już czas ubierać się na przyjęcie, kazała mi włożyć
białą koszulę i krawat, mimo iż pan Damaronde mówił o stroju
nieoficjalnym. Sama też ubrała się w elegancką sukienkę i pojechaliśmy
do Bruton.
    Na południu Alabamy występuje ciekawe zjawisko: choć w październiku
czasem ściska mróz, a listopad może nawet raz czy dwa razy sypnąć
śniegiem, w Boże Narodzenie przeważnie jest ciepło. Oczywiście nie tak
jak w lipcu, ale wraca do nas babie lato. Ten rok nie był wyjątkiem.
Odziany w ciepły sweter, spociłem się jak ruda mysz, zanim jeszcze
dojechaliśmy do ośrodka — budynku z czerwonej cegły, który przylegał
do hali sportowej przy Buckhart Street. Czerwone strzałki wskazywały
drogę do Muzeum Praw Człowieka, mieszczącego się w białym drewnianym
budyneczku, nieco większym od mieszkalnej przyczepy, dobudowanym
na tyłach ośrodka. Cały biały domek otaczała czerwona wstęga. Wprawdzie
uroczyste otwarcie muzeum miało nastąpić dopiero za dwa dni, ale już
kręciło się tu sporo samochodów, a liczni ludzie, głównie czarnoskórzy,
choć było też trochę białych, wchodzili do ośrodka.
    Poszliśmy za nimi. W obszernej sali, udekorowanej wiankami
z sosnowych szyszek, stała olbrzymia choinka, której gałęzie zdobiły
zielone i czerwone kokardki; goście ustawiali się w kolejce, aby wpisać się
do księgi pamiątkowej, którą opiekowała się pani Velvadine. Następnie
ogonek przemieszczał się w stronę ponczowej wazy pełnej żółtozielonego
płynu, a potem dalej, do stołów zastawionych świątecznymi smakołykami.
Były tu rozmaite przekąski, małe kanapeczki, kiełbasiane kulki, dwa
złociste indyki, czekające, aż ktoś je pokroi, a także dwie potężne szynki.
465

Trzy ostatnie stoły uginały się pod ciężarem ciast, puddingów i placków.
Szkoda, że tato nie widział tej uczty; dopiero by wytrzeszczył oczy!
Panował wesoły i świąteczny nastrój; ludzie śmiali się i rozmawiali, a na
niewielkim podwyższeniu piłowało struny dwóch skrzypków. Mimo że
podobno było to nieoficjalne spotkanie, wszyscy byli ubrani wieczorowo.
Przeważały niedzielne sukienki i garnitury, białe rękawiczki i kapelusze
zdobione kwiatami. W tej orgii kolorów nawet paw poczułby się szary
i nagi. Ci ludzie byli dumni z Bruton i z tego, czego sami dokonali. To
było widać już na pierwszy rzut oka.
    Nila Castile podeszła do nas i mocno uścisnęła moją mamę. Potem
wetknęła nam w dłonie papierowe talerzyki i poprowadziła przez tłum.
Zaraz będą kroić indyki — powiedziała — więc jeśli się nie po-
spieszymy, zostaną dla nas tylko ogryzione kości. Pokazała nam pana
Thornberry'ego, który w workowatym brązowym garniturze podskaki-
wał przy dźwiękach skrzypiec. Gavin, uśmiechnięty od ucha do ucha,
naśladował każdy jego krok. Pan Lightfoot, elegancki jak Cary Grant,
w czarnym smokingu z aksamitnymi wyłogami, z gracją sunął w ślama-
zarnym tempie przez salę, trzymając w dłoni talerz, na którym leżały
kanapki, na nich placek, na nim tort, a na torcie kawał szynki. Wkrótce
i nasze talerze zostały załadowane jedzeniem, a pucharki napełnione
cytrynowym ponczem.
    Pojawił się pan Damaronde z żoną. Podeszli do nas, żeby podziękować
mamie za przybycie. Mama odrzekła, że za nic w świecie nie chciałaby
stracić takiej okazji. Dzieci goniły się dookoła, a dziadkowie bezskutecznie
usiłowali je złapać. Pan Dennis specjalnie przedarł się do mnie przez tłum,
żeby zapytać z udawaną powagą, czy też przypadkiem nie wiem kto
rozsmarował ten klej, w którym biedna pani Harper utknęła jak mucha
w melasie. Powiedziałem, że mam pewne przeczucie, ale nie dałbym za
nie głowy. Zapytał, czy moje przeczucie lubi dłubać w nosie, a ja
odparłem, że to całkiem możliwe.
    Ktoś zaczął grać na akordeonie. Ktoś inny dmuchnął w organki,
a skrzypkowie prześcigali się w trylach. Jakaś starsza kobieta w sukni
barwy świeżo rozkwitłych orchidei zaczęła tańczyć z panem Thornberrym
i przypuszczam, że w tej chwili rad był, że jednak postanowił żyć. Nie
znany mi mężczyzna z brodą stalowego koloru złapał mnie za rękę,
pochylił się nade mną i rzekł: „Miotłą w zęby, hę, hę", po czym poklepał
mnie po ramieniu i poszedł dalej.
466
    
Na środek sali wyszła pani Velvadine w towarzystwie innej, równie
okrągłej pani. Obie miały na sobie kwieciste suknie, dostatecznie
jaskrawe, by zawstydzić matkę naturę. Uciszywszy muzykantów, pani
Velvadine powiedziała do mikrofonu, iż Dama jest bardzo szczęśliwa, że
przyszliśmy, by dzielić z nią tę radosną chwilę. Muzeum, przy którego
budowie wszyscy pracowali tak ciężko, jest już prawie gotowe. W dzień
po świętach otworzy podwoje i opowie nam historię nie tylko ludzi
z Bruton, lecz także zmagań, które przywiodły ich tu, gdzie są teraz.
Walka jeszcze się nie skończyła — powiedziała pani Velvadine. Niech
nikt nie myśli, że może spocząć na laurach! Ale choć mają przed sobą
długą drogę, przeszli już znaczną jej część i to właśnie winno upamiętniać
muzeum.
W trakcie przemówienia podszedł do nas pan Damaronde.
—	Ona prosi państwa do siebie — rzekł cicho do mojej mamy.
Wiedzieliśmy, kogo ma na myśli. Ruszyliśmy za nim.
    Pan Damaronde wyprowadził nas z holu długim korytarzem. Minęliśmy
salę do tenisa stołowego, w której stała maszyna do wyrzucania piłeczek,
a na ścianach wisiały tarcze do gry w rzutki. W następnej sali zauważyłem
cztery pola do gier zręcznościowych. Dalej była siłownia, wyposażona we
wszystko, z workiem treningowym włącznie. Na końcu korytarza znajdowały
się białe drzwi, pachnące jeszcze świeżą farbą. Pan Damaronde otworzył
je i przytrzymał, zapraszając nas gestem do środka.
    Znaleźliśmy się w Muzeum Praw Człowieka. Drewniana podłoga
była tu pociągnięta bezbarwnym lakierem, a spośród licznych lamp
paliły się tylko niektóre. W szklanych gablotach stały czarne manekiny
w niewolniczych łachmanach i ubiorach z czasów wojny secesyjnej.
Była tu również prymitywna ceramika, hafty i koronki. Na półkach
spoczywało chyba ponad sto cienkich, oprawnych w skórę tomików.
Wyglądały jak notesy albo pamiętniki. Na ścianach wisiały powięk-
szone czarno-białe zdjęcia. Na jednym rozpoznałem Martina Luthera
Kinga, a na innym — gubernatora Wallace'a tarasującego wejście do
szkoły.
    Pośrodku pomieszczenia stała Dama, spowita w biały jedwab. Miała
na sobie długie do łokcia białe rękawiczki i biały kapelusz z szerokim
rondem, spod którego błyszczały jej piękne zielone oczy.
— To — powiedziała — jest moje marzenie.
— Jest wspaniałe — odezwała się mama.
467
    — 
Jest konieczne — poprawiła ją starsza pani. — Któż na tej ziemi
będzie wiedział, dokąd zmierza, jeśli pozbawimy go mapy miejsc, które
już przemierzył? Pani mąż nie przyszedł?
— Pracuje.
— Chyba już nie w mleczarni?
    Mama skinęła głową. Odniosłem wrażenie, że Dama dokładnie wie,
gdzie jest ojciec.
    — Witaj, Cory — powiedziała. — Ostatnimi czasy przeżyłeś sporo
przygód, prawda?
— Tak, proszę pani.
    — Jeśli chcesz być pisarzem, powinieneś się zainteresować tymi
książeczkami. — Wskazała na półki. — Wiesz, co to jest? — zapytała.
Powiedziałem, że nie. — To pamiętniki. Głosy ludzi, którzy żyli w tych
stronach. Nie tylko czarnych. Kiedy ktoś zechce się przekonać, jak
wyglądało tu życie sto lat temu, to są właśnie głosy, które tylko czekają,
aby ich wysłuchano. — Dama podeszła do jednej z gablotek i przejechała
po niej palcem, sprawdzając, czy nie ma kurzu. Nie znalazłszy ani
drobiny, chrząknęła z zadowoleniem. — Myślę, że każdy musi wiedzieć,
skąd przychodzi. Nie tylko czarni, biali również. Myślę, że ktoś, kto zgubił
swoją przeszłość, nie zdoła odnaleźć przyszłości. Właśnie dlatego potrzebne
jest to muzeum.
    — Chce pani, żeby mieszkańcy Bruton pamiętali, że ich przodkowie
byli niewolnikami? — zdziwiła się mama.
    — Tak, chcę tego. Muszą pamiętać — nie po to, by się nad sobą
użalali, ani po to, by czuli się pokrzywdzeni i uważali, że powinno się
im dać wszystko,  czego  nie mają,  lecz po  to,  by mogli  sobie
powiedzieć: „Spójrzcie, skąd wyszedłem, i patrzcie, czym się stałem".
— Dama odwróciła się i spojrzała mamie w twarz. — Jedyna droga
wiedzie wzwyż — powiedziała. — Czytanie. Pisanie. Myślenie. To są
szczeble drabiny prowadzącej wzwyż i do  świata.  Nie jęki,  nie
wyciąganie rąk i spętana niewolnicza mentalność. — Dama ruszyła
wokół sali i zatrzymała się przed zdjęciem płonącego krzyża. — Chcę,
aby moi ziomkowie — rzekła cicho — byli dumni ze swojej przeszło-
ści.  Nie  wolno im  wmiatać jej  pod  dywan,  ale  nie  wolno  też
całkowicie  się  w  niej  pogrążać,  bo  w  ten  sposób   zaprzepaszczą
przyszłość. Każdy z nich powinien móc powiedzieć:  „Mój  dziadek
ciągnął pług siłą swoich mięśni. Pracował od świtu do zmierzchu,
468

w chłodzie i w upale. Poza kęsem strawy i dachem nad głową nie dostawał
żadnej zapłaty. Pracował ciężko i czasami zbierał ciężkie razy. Pocił się
krwią i szedł dalej, choć miał ochotę upaść. Piętnowano go rozpalonym
żelazem, a on mówił: «Tak jest, massa», choć serce mu pękało i konał
z upokorzenia. Znosił to, chociaż wiedział, że w jednej chwili mogą mu
odebrać żonę i dzieci i sprzedać je na targu. Śpiewał na polu, a w nocy
płakał. Znosił to wszystko i jeszcze więcej, i na Boga... na Boga, cierpiał
to, bym ja przynajmniej mógł ukończyć szkołę". — Dama wyzywająco
uniosła podbródek, wpatrzona w płomienie na fotografii. — Chcę, żeby
tak myśleli i tak mówili. To jest moje marzenie.
    Zostawiłem mamę i podszedłem do jednego z powiększonych zdjęć.
Rozwścieczony pies policyjny trzymał w zębach koszulę czarnego mężczyzny,
który usiłował się wyrwać, podczas gdy policjant unosił tęgą pałkę. Następna
fotografia przedstawiała szczuplutką czarną uczennicę z książkami
przyciśniętymi do piersi, przedzierającą się poprzez tłum wykrzywionych ze
złości, szyderczych, rozwrzeszczanych białych twarzy. Na trzecim zdjęciu...
Stanąłem jak wryty.
Serce podskoczyło mi do gardła.
    Na trzecim zdjęciu był wypalony kościół: ze strzaskanymi witrażami
i strażacy rozgrzebujący ruiny. Wokół stało kilkoro Murzynów o twarzach
skamieniałych z osłupienia. Drzewo przed kościołem pozbawione było liści.
Widziałem już gdzieś ten obraz.
    Mama z Damą rozmawiały pochylone nad wyrobami garncarskimi
z okresu niewolnictwa. Jeszcze raz spojrzałem na zdjęcie i nagle sobie
przypomniałem. Widziałem je w starym numerze magazynu „Life", który
mama chciała wyrzucić na śmietnik.
Odwróciłem głowę o kilkanaście centymetrów w lewo.
I tam je zobaczyłem.
Cztery czarne dziewczynki z mojego powracającego snu.
    Pod każdym zdjęciem widniało imię i nazwisko, wygrawerowane na
mosiężnej tabliczce. Denise McNair. Carole Robinson. Cynthia Wesley.
Addie Mae Collins.
Uśmiechały się, nieświadome, co niesie im przyszłość.
— Mamo? — odezwałem się. — Mamo!
— O co chodzi, Cory? — spytała mama.
Spojrzałem na Damę.
— Kim są te dziewczynki, proszę pani?
469

Głos mi drżał.
    Dama podeszła do mnie i opowiedziała mi o nafaszerowanej dynamitem
bombie zegarowej, która zabiła te dziewczynki w kościele baptystów przy
Szesnastej Ulicy w Birmingham 15 września 1963 roku.
—	Och... nie! — wyszeptałem.
    Nagle usłyszałem stłumiony maską głos Geralda Hargisona, który
trzymał w ramionach drewnianą skrzynkę: „Zanim się połapią, co ich
rąbnęło, już będą stepować w piekle".
I głos Bigguna Blaylocka: „Dorzuciłem jedną na szczęście".
    Z trudem przełknąłem ślinę. Oczy czterech zabitych dziewczynek
wpatrywały się we mnie.
—	Chyba już wiem — powiedziałem.
    Opuściliśmy z mamą ośrodek rekreacyjny mniej więcej godzinę
później. Tato już na nas czekał; mieliśmy pójść razem na wieczorne
nabożeństwo przy świecach. Ostatecznie była wigilia Bożego Naro-
dzenia.
—	Witaj, Dynio! Wesołych świąt, Słoneczniku! Wchodź, Dziki Billu!
Usłyszałem doktora Lezandera, zanim jeszcze go zobaczyłem. Stał
w drzwiach kościoła, ubrany w szary garnitur, czerwoną kamizelkę
i pasiastą, czerwono-zieloną muszkę. W klapie marynarki miał znaczek ze
Świętym Mikołajem. Kiedy się uśmiechał, w jego ustach połyskiwał
srebrny ząb.
Serce zaczęło mi bić jak szalone, a dłonie pokryły się potem.
    — Wesołych świąt, Perkaliku — powitał doktor moją mamę bez
żadnego wyraźnego powodu. — Jak się masz, Midasie? — Uścisnął dłoń
memu ojcu i potrząsnął nią zamaszyście. Potem spojrzał na mnie i położył
mi dłoń na ramieniu. — Wesołej świątecznej zabawy, Sześciostrzałowa
Pukawko!
— Dzięki, Ptaszniku — odparłem.
    Jego usta były bardzo, bardzo sprytne. Nadal się uśmiechały. Ale oczy
zwęziły się prawie niedostrzegalnie. Zrobiły się twarde jak kamień
i przestały odbijać światło wigilijnych świec. Trwało to może dwie
sekundy, po czym wszystko wróciło do poprzedniego stanu.
    — Co ty wyprawiasz, Cory! — Palce doktora zacisnęły się na moim
ramieniu. — Chcesz mnie wygryźć z posady?
    — Nie, proszę pana — odparłem, czując się coraz mniej pewnie pod
jego bacznym spojrzeniem. Popatrzył mi w oczy jeszcze przez sekundę
470

i w tej właśnie sekundzie zacząłem się bać. Potem dłoń doktora rozluźniła
się i opadła, a spojrzenie powędrowało ku następnej wchodzącej do
kościoła rodzinie.
— Prosimy do środka, Bułeczko! Wesołych świąt, Traperze!
— Tom! Chodźże prędzej, chłopcze!
    Poznaliśmy ten głos od razu. Dziadek Jaybird siedział już w ławce
wraz z babcią Sarah, dziadziem Austinem i babcią Alice i wszyscy
czekali na nas. Dziadzio Austin jak zwykle wyglądał jak półtora
nieszczęścia. Dziadek Jaybird stał, machał rękami i wrzeszczał, robiąc
z siebie takie same pośmiewisko z okazji Bożego Narodzenia, jak
przedtem z okazji Wielkiejnocy, co dowodziło, że niezależnie od
pory roku jest głupcem. Kiedy na mnie spojrzał, bąknął: „Witaj,
młody człowieku", i w jego oczach spostrzegłem, że powoli staję
się dorosły.
    Podczas nabożeństwa, gdy panna Niebieska Szklanka grała na
pianinie Cichą noc, a ustawiona po drugiej stronie podium fisharmonia
milczała, obserwowałem państwa Lezanderów, którzy siedzieli pięć
ławek przed nami. Zobaczyłem, że doktor odwraca łysą głowę i udaje,
że rozgląda się po zgromadzeniu. Nie mnie na to nabierać. Nasze
spojrzenia spotkały się na moment i na wargach doktora pojawił się
lodowaty uśmiech. Potem pochylił się do żony i szepnął jej coś do ucha,
ale ona nawet nie drgnęła.
    Wyobrażałem sobie, że właśnie odpowiada na pytanie: „Kto wie?"
Być może słowa, które szeptał do ucha kanciastej Veroniki pomiędzy
„czuwa Józef i Maryja" a „w błogim pokoju śpi", brzmiały: „Cory
Mackenson wie".
    Kim jesteś? — myślałem w czasie modlitwy wielebnego Lovoya.
— Kim naprawdę jesteś pod maską, którą nosisz?
    Zapaliliśmy świece i cały kościół rozjarzył się migoczącym światłem.
Wielebny Lovoy złożył nam życzenia zdrowych i wesołych świąt, przykazał,
byśmy przede wszystkim strzegli ducha Chrystusowego w naszych sercach,
i nabożeństwo dobiegło końca. Tato, mama i ja wróciliśmy do domu.
Dzień jutrzejszy należał do naszych dziadków, ale Wigilię mieliśmy dla
siebie.
    Wieczerza nie była tak wystawna jak ongiś, ale bardzo zasmakowało
mi grzane piwo z żółtkami, którego dzięki uprzejmości Grubego Paula
mieliśmy pod dostatkiem. Potem przyszła pora otwierania prezentów.
471

Mama włączyła radio i znalazła stację, która nadawała kolędy, a ja
tymczasem usiadłem pod choinką i zająłem się rozwijaniem pakunków.
Od taty dostałem książkę w miękkiej okładce. Zatytułowana była Złote
słoneczne jabłka, a jej autor nazywał się Ray Bradbury.
    —	Wiesz,  u  Grubego Paula  sprzedają też książki — rzekł  do
mnie tato. — Mają ich całe  stosy. Facet, który pracuje  w  dziale
przemysłowym, powiada,  że  ten Bradbury to  bardzo  dobry pisarz.
Mówił, że sam też kupił tę książkę i że jest w niej parę świetnych
opowiadań.
    Przekartkowałem pierwsze opowiadanie. Nosiło tytuł Syrena. Opowiadało
o morskim potworze, który wypływał z głębin, słysząc lament syreny
przeciwmgielnej. Była to historia jakby specjalnie dla chłopców.
—	Dzięki, tato! — powiedziałem. — To jest ekstra!
    Kiedy mama i ojciec odpakowywali swoje prezenty, rozwinąłem drugi
pakunek. Wysunęła się z niego fotografia w srebrnej ramce. Przysunąłem
się bliżej kominka i podniosłem ją do światła.
    Doskonale znałem twarz na fotografii. Należała do jednego z moich
najlepszych przyjaciół, choć on sam o tym nie wiedział. Poniżej w poprzek
zdjęcia nakreślono słowa: „Dla Cory'ego Mackensona z najlepszymi
życzeniami — Vincent Price". Omal nie wyskoczyłem ze skóry.
Rzeczywiście wiedział, jak się nazywam!
    —	Wiedziałam, że podobają ci się jego filmy — powiedziała mama.
— Napisałam do wytwórni filmowej i poprosiłam o zdjęcie, a oni przysłali
je pocztą.
Ach, Wigilia! Czy istnieje cudowniejsza noc?
    Gdy wszystkie prezenty zostały już odpakowane, papiery uprzątnięte,
w kominku trzaskało świeże polano, a w naszych brzuchach rozpływało
się przyjemne ciepło trzeciego grzanego piwa, mama opowiedziała ojcu,
co się wydarzyło w Muzeum Praw Człowieka. Tato wpatrywał się
w iskrzący płomień, ale słuchał uważnie. Kiedy mama skończyła, powiedział:
    —	A niech mnie! Nigdy nie przypuszczałem, że coś takiego może się
tutaj zdarzyć!
    Zmarszczył brwi i zamyślił się głęboko. Nigdy dotąd nie przypuszczał,
że w Zephyr może się zdarzyć cokolwiek, poczynając od wypadku nad
Jeziorem Saksońskim. Czyżby to nowe czasy zaczynały się kształtować
wokół nas? W radiu i telewizji coraz częściej mówili o miejscu zwanym
Wietnamem. W miastach wybuchały zamieszki, niczym potyczki w nie
472

wypowiedzianej wojnie. Niejasne złe przeczucie ogarnęło cały kraj, który
wkraczał w komercyjną, plastikową epokę jednorazowego użytku. Świat
się zmieniał; Zephyr też się zmieniało i nie było już powrotu do dawnych
porządków.
    Ale dziś była Wigilia, a jutro Boże Narodzenie, i na razie mieliśmy
pokój na Ziemi.
Trwał około dziesięciu minut.
    Tuż nad miastem rozległ się huk odrzutowca. Samo w sobie nie było to
niczym niezwykłym, bo często nocą słychać było odrzutowce startujące
albo lądujące w Robbins. Ale znaliśmy ich głosy, podobnie jak znaliśmy
gwizd pociągu towarowego, gdy tymczasem ten...
—	Paskudnie nisko, nie uważasz? — odezwała się mama.
    Tato stwierdził, że zupełnie jakby ocierał się o dachy. Wstał i wyszedł na
ganek. I nagle posłyszeliśmy hałas, przypominający uderzenie w beczkę
pięćdziesięciofuntowym drewnianym młotem. Dźwięk poniósł się echem nad
Zephyr i już w następnej chwili rozszczekały się wszystkie psy od Tempie Street
do Bruton, wędrujące zaś po mieście grupy kolędników musiały sobie darować
końcowe „...i Ducha Świętego". Staliśmy na ganku, wsłuchując się w rosnące
zamieszanie. Z początku myślałem, że samolot się rozbił, ale po chwili pojawił
się znowu. Kilka razy okrążył miasto, mrugając światełkami na końcach
skrzydeł, po czym skręcił w kierunku bazy lotniczej w Robbins i przyspieszył.
    Psy nadal szczekały i wyły. Ludzie wychodzili z domów, żeby
zobaczyć, co się dzieje.
—	Tam się coś stało — rzekł tato. — Chyba zadzwonię do Jacka.
Szeryf Marchette gładko przejął stanowisko, opuszczone przez J.T.
Amory'ego. Oczywiście z chwilą, gdy Blaylockowie znaleźli się za
kratkami, przestępczość w Zephyr praktycznie się skończyła. Najważniejszym
zadaniem, jakie czekało szeryfa Marchette'a, było odnalezienie bestii
z wymarłego świata, która pewnego dnia napadła na autobus linii Trailways
i grzmotnęła go spiłowanymi rogami tak mocno, że kierowcę i wszystkich
ośmiu pasażerów odwieziono na sygnale do szpitala w Union Town.
    Tato dodzwonił się do pani Marchette, ale szeryf zdążył już złapać
kapelusz i wybiec, oderwany od wigilijnej wieczerzy przez niespodziewany
telefon. Pani Marchette powtórzyła ojcu to, co powiedział jej mąż, a tato
z osłupiałą miną przekazał nam zasłyszane wieści.
— Bomba — powiedział. — Spadła bomba.
— Co?—Mama oczyma duszy widziała już rosyjską inwazję. — Gdzie?
473
    — 
Na dom Dicka Moultry'ego — rzekł tato. — Pani Moultry
powiedziała Jackowi, że przeszła na wylot przez dach i podłogę w salonie
i wpadła do piwnicy.
— Mój Boże! I dom nie wyleciał w powietrze?
    — Nie. Bomba po prostu tam leży. — Tato odłożył słuchawkę na
widełki. — Tkwi z Dickiem w piwnicy.
— Z Dickiem?
    — Zgadza się. Żona podarowała mu na Gwiazdkę nowy stół do warsztatu.
Właśnie go montował. Teraz jest uwięziony w piwnicy razem z bombą.
    Już po chwili zaczęła wyć syrena obrony cywilnej. Tato odebrał
telefon od burmistrza Swope'a, który prosił go, aby zgłosił się do ratusza
i wraz z grupą ochotników zajął się informowaniem ludzi, że zarówno
Zephyr, jak i Bruton muszą być natychmiast ewakuowane.
— W Wigilię? — spytał ojciec. — Chcecie ewakuować całe miasto?
    — Tak jest, Tom. -— W głosie burmistrza dało się słyszeć nutkę
irytacji. — Słyszałeś, że bomba spadła z odrzutowca prosto...
    — ...na dom Dicka Moultry'ego. Tak. Słyszałem. To ten odrzutowiec
ją zrzucił?
    — Tak jest. I musimy wywieźć stąd ludzi, na wypadek gdyby to
świństwo wybuchło.
— Dlaczego nie zadzwonisz do bazy? Na pewno po nią przyjadą.
    — Właśnie skończyłem z nimi rozmawiać. Mówiąc ściślej, z ich
rzecznikiem. Powiedziałem mu, że jeden z ich odrzutowców zgubił bombę
nad naszym miastem, i wiesz, co on mi na to odpowiedział? Że chyba
przejadłem się babką rumową! Stwierdził, że nic podobnego nie mogło się
wydarzyć i że żaden z ich pilotów nie jest aż tak nieostrożny, by przez
przypadek uruchomić dźwignię i upuścić bombę na miasto. Powiedział, że
nawet gdyby coś takiego się stało, ich saperzy w Wigilię mają wolne, i gdyby
coś takiego się stało, on osobiście miałby nadzieję, że cywile w mieście, na
które bomba nie spadła, będą mieli na tyle zdrowego rozsądku, by
ewakuować miasto, zanim ta bomba, która nie spadła, wybuchnie i przerobi
większość miasta na wykałaczki. No i jak ci się to podoba?
    — Na pewno wie, że mówiłeś prawdę, Luther. Przyśle tu kogoś, żeby
rozbroił tę bombę.
    — Możliwe, tylko kiedy? Jutro po południu? Chcesz spać przy tym
tykającym diabelstwie? Nie mogę ryzykować, Tom. Musimy wszystkich
stąd wywieźć.
474
    
Tato poprosił burmistrza, żeby po niego wpadł, po czym odłożył
słuchawkę i powiedział mamie, że musimy wziąć furgonetkę i jechać na
noc do dziadka Austina i babci Alice. Mama zaczęła go błagać, żeby
jechał z nami, bo bardzo się o niego bała. Zrozumiała jednak, że tato już
podjął decyzję i że będzie się musiała z tym pogodzić.
    — Idź po piżamę, Cory — powiedziała. — Spakuj szczoteczkę do
zębów, czyste skarpetki i bieliznę. Jedziemy do dziadków.
— Tato, czy Zephyr wyleci w powietrze? — spytałem.
    — Nie. Po prostu ewakuujemy wszystkich na wszelki wypadek. Baza
jak najszybciej przyśle kogoś, żeby zabrał stąd bombę, jestem tego pewien.
— Będziesz ostrożny? — spytała go mama.
—	Przecież wiesz. — Uśmiechnął się. — Wesołych świąt.
Mama mimo woli odpowiedziała mu uśmiechem.
—- Ech, ty wariacie! — westchnęła i pocałowała go.
    Spakowaliśmy ubrania. Syrena wyła przez okrągły kwadrans, a jej
dźwięk był tak przejmujący, że nawet psy ucichły. Ludzie już wiedzieli;
opuszczali Zephyr, by spędzić tę noc u krewnych lub przyjaciół w innych
miejscowościach albo w motelu „Pod Sosnami" w Union Town. Burmistrz
Swope przyjechał po ojca. My z mamą też byliśmy gotowi do wyjścia.
    Jeszcze zanim opuściliśmy dom, zabrzęczał telefon. Dzwonił Ben,
żeby mnie poinformować, że wyjeżdża do wujostwa w Birmingham.
    —	Ale afera! — rzekł podniecony. — Wiesz, co słyszałem? Podobno
pan Moultry ma złamane obie nogi i kręgosłup, a ta bomba leży mu na
brzuchu! Fajnie, nie?
Musiałem się z nim zgodzić. Jeszcze nigdy nie przeżyliśmy takiej Wigilii.
— Muszę już iść! Porozmawiamy, jak wrócę! Aha... Wesołych świąt!
— Wesołych świąt, Ben!
    Rozłączył się. Mama złapała mnie za kołnierz i wyprowadziła na dwór.
Wkrótce jechaliśmy już do dziadków. Jeszcze nigdy nie widziałem tylu
samochodów na drodze numer 10. Modliłem się gorąco, aby bestia
z wymarłego świata nie zdecydowała się zaatakować właśnie teraz:
wówczas za plecami mielibyśmy bombę, a wokół samochody rozrzucone
jak kręgle, ludzie zaś fruwaliby w powietrzu, wcale nie potrzebując do
tego skrzydeł.
Opuściliśmy Zephyr, rozjarzone świątecznym blaskiem.
    Ciąg dalszy tej historii usłyszałem później, bo przecież nie było mnie
na miejscu.
475
    
Mój tato był notorycznym ciekawskim. Musiał zobaczyć tę bombę. Kiedy
więc Zephyr i Bruton z wolna opustoszały, odłączył się od grupy ochotników
i ruszył pieszo przez sześć przecznic do domu pana Moultry'ego. Był to
niewielki drewniany dom, bladoniebieski z białymi okiennicami. Światło
buchało w górę przez rozłupany dach. Na ulicy stał samochód szeryfa
z obracającym się kogutem. Tato wdrapał się na ganek, przekrzywiony pod
wpływem wstrząsu. Frontowe drzwi były szeroko otwarte; ściany pokryła
siatka pęknięć. Impet bomby strącił dom z fundamentów. Ojciec wszedł do
środka. Nie mógł nie zauważyć wielkiej dziury w zwichrzonej podłodze, bo
zajmowała pół pokoju. Dookoła walało się kilka choinkowych bombek,
a mała srebrna gwiazdka zawisła tuż nad wystrzępioną krawędzią otworu.
Sama choinka zniknęła. Tato zajrzał do piwnicy. Leżały w niej belki i deski,
splątane jak gigantyczne spaghetti i przyprószone gipsem zamiast parmezanu.
Rolę klopsika pełniła sama bomba; z rumowiska sterczały szare stateczniki
ogona, nos zaś utkwił w ziemi.
    — Zabierzcie mnie stąd! Ooouch, rany, moje nogi! Zabierzcie mnie
do szpitala! Łojezu, umieram!
— Nie umierasz, Dick. Po prostu staraj się nie ruszać.
    Wśród ruin leżał pan Moultry, przygnieciony warsztatem stolarskim, a na
blacie nowego stołu spoczywała belka o średnicy krzepkiego dębu. Była
rozszczepiona na pół i tato domyślił się, iż uprzednio podpierała podłogę
salonu. W poprzek belki ułożyła się choinka, ozdobiona resztkami
potłuczonych świecidełek i lampek. Bomba nie spadła wprost na pana
Moultry'ego, ale zaryła się nie dalej niż półtora metra od jego głowy. Tuż obok
klęczał szeryf Marchette, zasępionym wzrokiem wpatrując się w rumowisko.
— Jack? Tu Tom Mackenson!
    — Tom? — Szeryf zadarł głowę, umazaną sproszkowanym gipsem.
— Zabieraj się stąd, człowieku!
— Chciałem ją zobaczyć. Wcale nie jest taka duża, jak myślałem.
    — Wystarczająca! — rzekł szeryf. — Jeśli wybuchnie, rozniesie cały
dom i wyrwie w ziemi krater stąd do następnej przecznicy!
    — Ooooch! — jęknął pan Moultry. Spadające deski rozdarły mu
koszulę i wielki brzuch wykwitał teraz tu i ówdzie spośród ruin. — Mówię,
że umieram, cholera!
— Jest poważnie ranny? — zainteresował się ojciec.
    — Nie mogę dojść na tyle blisko, żeby sprawdzić. Powiada, że obie nogi
ma złamane. Możliwe, że pękło mu co najmniej jedno żebro, bo strasznie rzęzi.
476
— 
On zawsze tak oddycha — stwierdził tato.
    — No cóż, niedługo powinna nadjechać karetka. — Szeryf Marchette
zerknął na zegarek. — Dzwoniłem od nich zaraz, gdy tu dotarłem. Nie
rozumiem, dlaczego ich nie ma.
— Co im powiedziałeś? Że faceta przytłukła spadająca bomba?
— Tak —- przyznał szeryf.
— W takim razie Dick może jeszcze długo poczekać.
    — Wydostańcie mnie! — Pan Moultry próbował zepchnąć z siebie
trochę gruzu, ale mu się nie udało. Skrzywił się boleśnie, po czym
odwrócił głowę i zerknął na bombę. Po tłustych policzkach spływał mu
rzęsisty pot. — I zabierzcie to stąd! Jezu Chryste, pomocy!
— Gdzie jest pani Moultry? — spytał tato.
    — Ha! — Ubielona gipsem twarz pana Moultry'ego wykrzywiła się
szyderczo. — Podwinęła ogon i uciekła, a mnie zostawiła tu na zatracenie,
oto jaka z niej żona! Nie kiwnęła palcem, żeby mi pomóc!
    — No, niezupełnie — sprostował szeryf. — Przecież mnie wezwała,
czyż nie?
   — No i co z tego? Jaki z ciebie pożytek? Oooooch, moje nogi! Mówię
wam, że przełamały się na dwie części!
— Mogę tam zejść? — spytał tato.
    — Serdecznie ci tego odradzam. Wolałbym, żebyś stąd zmykał jak
każdy, kto ma choć trochę rozumu. Ale jeśli koniecznie chcesz, proszę
bardzo. Tylko uważaj. Tam jest drabina, bo schody się zapadły.
    Ojciec zszedł ostrożnie, po czym stanął, podziwiając stos drewna
zwieńczony świąteczną choinką.
    —	Tę grubą belkę możemy z niego zdjąć — zawyrokował. — Ja
złapię z tej strony, a ty z tamtej.
    Odstawili na bok choinkę i udało im się usunąć najgrubszą belkę, choć
obydwu strzyknęło przy tym w krzyżach, zapowiadając bliskie spotkanie
z masażystą. Nie znaczyło to jednak wcale, że kłopoty pana Moultry'ego
się skończyły.
    —	Musimy go stąd wyciągnąć, wsadzić do twojego wozu i odwieźć
do szpitala — rzekł tato. — Ta karetka na pewno nie przyjedzie.
Szeryf przyklęknął obok pana Moultry'ego.
— Hej, Dick! Ważyłeś się ostatnio?
— Czy się ważyłem? Skąd! Po jaką cholerę?
— A ile ważyłeś, kiedy ostatnio robili ci badania?
477
— 
Siedemdziesiąt pięć kilo.
— Kiedy? Jak byłeś w trzeciej klasie? Pytam, ile ważysz w tej chwili!
Pan Moultry nachmurzył się i zaczął coś mamrotać pod nosem.
W końcu powiedział:
— Coś koło setki.
— Zastanów się jeszcze raz.
    — Oż, do diabła! No dobrze, ważę sto trzydzieści kilo! Zadowolony
jesteś, sadysto?
    — Możliwe, że ma złamane obie nogi. Połamane żebra. Kto wie, czy
nie ma obrażeń wewnętrznych. I waży sto trzydzieści kilo. Sądzisz, że
damy radę wyciągnąć go po tej drabinie, Tom?
— Nie ma mowy — rzekł tato.
    — To samo sobie myślałem. Jest tu zaklinowany do czasu, gdy będzie
można sprowadzić dźwig.
    — Co ty wygadujesz? — jęknął pan Moultry. — Mam tu zostać?
— znów zerknął trwożnie na bombę. — No to, na miłość boską, zabierzcie
stąd przynajmniej to świństwo!
    — Chętnie bym to zrobił, Dick — rzekł szeryf. — Naprawdę, ale żeby
to zrobić, musiałbym jej dotknąć. A jeśli jest uzbrojona, to wystarczy tylko
dotknąć, by wybuchła. Myślisz, że chcę być odpowiedzialny za twoją
śmierć, nie mówiąc już o Tomie i o mnie? Nigdy w życiu!
    — Burmistrz mi mówił, że rozmawiał z kimś w Robbins — odezwał
się ojciec. — Podobno ten facet nie uwierzył...
    — Tak, Luther był tutaj, zanim wyjechał z rodziną. Powtórzył mi
wszystko, co usłyszał od tego skurczybyka. Możliwe, że pilot się przeraził
i w ogóle nie zameldował, że tak narozrabiał. Prawdopodobnie wytoczył
się z jakiegoś gwiazdkowego przyjęcia i wczołgał prosto do kabiny. Jedno
jest pewne: w najbliższym czasie nie zjawi się tu nikt z Robbins.
— No i co ja mam robić? — spytał pan Moultry. — Leżeć tu i cierpieć?
— Jeśli chcesz, przyniosę ci z góry poduszkę — zaofiarował się szeryf.
    — Dick? Dick, dobrze się czujesz? — rozległ się z góry niepewny,
wystraszony głos.
    — Doskonale! — ryknął pan Moultry. — Nic nie sprawia mi większej
przyjemności niż leżenie z połamanymi nogami i bombą w charakterze
podgłówka! Boże wszechmogący! Nie wiem, kto tam się pęta, ale powiem
ci, chłopie: jesteś większym idiotą niż ten dureń, który zrzucił bombę na...
a, to ty.
478
    — 
Cześć, Dick — rzekł z zakłopotaniem pan Gerald Hargison. — Co
porabiasz?
    — Właśnie szykuję się do tańca! — Na twarzy pana Moultry'ego
zaczęły występować szkarłatne plamy. — Niech to wszyscy diabli!
Pan Hargison stanął na brzegu wyrwy i zajrzał do środka.
— To jest bomba, nie? — spytał.
    — Nie, wielki kozi bobek! — wrzasnął pan Moultry. — Jasne, że to
bomba!
    Kiedy pan Moultry się szarpnął, wzniecając tumany białego pyłu
i przysparzając sobie cierpień fizycznych, tato zaczął się rozglądać po piwnicy.
W kącie stało biurko; na ścianie nad nim wisiała tabliczka z sentencją: MÓJ
DOM JEST MOJĄ TWIERDZĄ. Nieco dalej przyczepiony był plakat
z wyłupiastookim stepującym Murzynem, pod którym dopisano ręcznie: „Oto
co biały dźwiga na barkach". Tato podszedł do biurka, zasłanego grubą
warstwą rozrzuconych papierów. Wysunął górną szufladę i dostał po oczach
widokiem olbrzymich ludzkich gruczołów mlecznych, sterczących ku niemu
z okładki magazynu „Juggs". Czasopismo przykrywało koktajl gumek,
ołówków, pinezek i innych drobiazgów. Między nimi poniewierało się
prześwietlone zdjęcie, ukazujące pana Moultry'ego w białej szacie, z karabi-
nem przewieszonym przez ramię. W drugiej ręce trzymał spiczasty kaptur.
Uśmiechał się od ucha do ucha, najwyraźniej dumny ze swoich osiągnięć.
    —	Hej, zabieraj się stamtąd! — Pan Moultry z wysiłkiem obrócił
głowę. — Mało ci, że tu zdycham. Musisz jeszcze plądrować mój dom?
    Tato zamknął szufladę i wrócił do szeryfa Marchette'a. Piętro wyżej
pan Hargison nerwowo szurał nogami po zdewastowanej podłodze.
    — Słuchaj, Dick, wpadłem tylko na chwilę, żeby zobaczyć, co z tobą.
Upewnić się, że... no, wiesz... że żyjesz.
    — Na razie jeszcze żyję. Mimo że zgodnie z życzeniem mojej żony
bomba spadła mi prosto na łeb.
    — Wyjeżdżamy z miasta — oznajmił pan Hargison.  — Eta...
prawdopodobnie wrócimy dopiero dwudziestego szóstego. Przypuszczalnie
koło dziesiątej rano. Słyszysz mnie, Dick? O dziesiątej!
— Słyszę cię, słyszę! Dużo mnie obchodzi, kiedy masz zamiar wrócić!
    — No cóż, w każdym razie wracam o dziesiątej. Dzień po Bożym
Narodzeniu. Myślałem, że może chciałbyś wiedzieć, żeby nastawić zegarek.
    — Nastawić zegarek? Zwario... — Pan Moultry urwał. — Aha. Dobra,
nastawię. — Spocił się jeszcze bardziej i wyszczerzył zęby do szeryfa.
479
— 
Mieliśmy z Geraldem po świętach pomóc koledze wysprzątać garaż
— wyjaśnił. — Dlatego mówi mi, o której wraca.
— Doprawdy? — zainteresował się szeryf. — A cóż to za kolega?
— A... taki jeden, mieszka w Union Town. Na pewno go nie znasz.
— Znam wielu ludzi w Union Town. Jak się nazywa?
    — Joe — odparł pan Hargison dokładnie w tej samej chwili, w której
pan Moultry powiedział, że Sam.
    — Joe Sam — wyjaśnił pan Moultry, wciąż się pocąc i wciąż się
uśmiechając. — Joe Sam Jones.
    — Wątpię, czy po świętach będziesz pomagał jakiemuś Joemu Samowi
Jonesowi sprzątać garaż, Dick. Mam raczej wrażenie, że będziesz się
wygrzewał w miłej i bezpiecznej sali szpitalnej, nie sądzisz?
    — No to cześć, Dick, ja spływam! — bąknął pan Hargison. — Nic się
nie martw, wszystko będzie dobrze! — Mówiąc to pan Hargison obrócił
się na pięcie, przy czym czubek jego lewego buta potrącił srebrną
choinkową gwiazdkę, zawieszoną na samym skraju wyrwy podłogowej.
    Ojciec patrzył, jak gwiazdka z gracją płynie w powietrzu niczym
powiększony do olbrzymich rozmiarów płatek śniegu.
    Spadła wprost na stalowy statecznik bomby i eksplodowała fontanną
posrebrzanych szklanych igiełek.
    Nastała chwila ciszy, po czym wszyscy czterej mężczyźni usłyszeli
to samo.
    Bomba zasyczała jak skulony w gnieździe wąż, obudzony znienacka.
Potem syk ustał, a z wnętrza pocisku dobiegło powolne, złowieszcze
tykanie. Nie przypominało budzika; raczej przegrzany kocioł, który lada
chwila wybuchnie.
— O, cholera! — wyszeptał szeryf Marchette.
    — Jezu, ocal mnie! — jęknął pan Moultry. Jego twarz, która jeszcze
przed chwilą była purpurowa, zbielała nagle, przybierając odcień maski
pośmiertnej.
    Reakcja pana Hargisona była najbardziej wymowna. Najpierw
przemówiły jego nogi, które z prędkością kuli armatniej poniosły go przez
wykrzywioną podłogę i koślawy ganek do zaparkowanego przed domem
samochodu. Wóz wystartował z miejsca jak Struś Pędziwiatr: w jednej
chwili już go tu nie było.
—	O Boże, o Boże! — w oczach pana Moultry'ego pojawiły się łzy.
—	Nie pozwól mi tu zginąć!
480
    — 
Tom, chyba już czas się stąd wynosić, nie sądzisz? — Szeryf
mówił cicho, jak gdyby sama waga wypowiadanych słów mogła spowodować
eksplozję.
— Nie możesz mnie tu zostawić! Nie wolno ci! Jesteś szeryfem!
    — Nic więcej nie mogę dla ciebie zrobić, Dick. Przysięgam, że
chciałbym, ale nie jestem w stanie. Chyba tylko czary mogłyby tu pomóc,
a zdaje mi się, że studnia czarów wyschła.
    — Nie zostawiaj mnie! Wyciągnij mnie stąd, Jack! Zapłacę ci, ile
będziesz chciał!
— Przykro mi. Smaruj na górę, Tom.
    Ojcu nie trzeba było tego dwa razy powtarzać. Wdrapał się na drabinę
jak Lucyfer na drzewo. Kiedy już był na górze, zawołał:
—	Trzymam drabinę, Jack! Wychodź!
Bomba tykała. Tykała i tykała.
    — Nie jestem w stanie ci pomóc, Dick — powtórzył szeryf i wszedł
na drabinę.
    — Nie! Posłuchaj! Zrobię wszystko co zechcesz, tylko mnie stąd
wyciągnij! Nieważne, że będzie bolało! Dobrze?
Tato i szeryf Marchette ruszyli w stronę drzwi.
    —	Błagam! — krzyknął pan Moultry. Głos mu się załamał i przeszedł
w szloch. Mężczyzna zaczął się szarpać, chcąc się uwolnić z pułapki, ale
ból był zbyt silny. Po jego twarzy popłynęła nowa fala łez. — Nie możecie
mnie tu zostawić! To nieludzkie!
    Kiedy tato i szeryf wyszli z domu, wciąż jeszcze słyszeli jego krzyki
i łkania. Obaj mieli posępne miny.
— Nie na wiele się przydałem! —mruknął szeryf Marchette. —Jezu...
Podeszli do samochodu.
— Podwieźć cię gdzieś, Tom?
— Tak. — Tato zmarszczył brwi. — Nie. — Oparł się o samochód.
—	Nie wiem.
— Nie patrz tak na mnie! Nic nie da się zrobić, sam dobrze o tym wiesz!
    — Może ktoś powinien tu zaczekać, na wypadek gdyby przyjechali ci
od rozbrajania bomb?
— Świetny pomysł. — Szeryf rozejrzał się po opustoszałej ulicy.
—	Zgłaszasz się na ochotnika?
— Nie.
— Ja też nie. Oni tak prędko nie przyjadą, Tom. Obawiam się, że ta
481

bomba eksploduje, i całe osiedle wyleci w powietrze. Nie wiem, jak ty, ale
ja się stąd zabieram, póki jeszcze żyję.
Szeryf podszedł do samochodu i otworzył drzwi.
— Jack, zaczekaj chwilę — powiedział tato.
— Nie mamy ani chwili. Wsiadaj, jeśli chcesz jechać.
Ojciec wsiadł do samochodu. Szeryf zapuścił silnik.
— Dokąd?
    — Posłuchaj mnie, Jack. Sam powiedziałeś, że Dicka uratować mogą
tylko czary lub cud. Kto więc jest jedyną osobą, która może mu jeszcze pomóc?
— Wielebny Blessett już dawno wyjechał z miasta.
— Nie, nie on! Ona.
Szeryf Marchette zastygł z dłonią na dźwigni zmiany biegów.
    — Jack, ktoś, kto potrafi zmienić pełną naboi ładownicę w worek
ogrodowych węży, mógłby z powodzeniem zająć się tą bombą, nie uważasz?
    — Nie, nie uważam! Wątpię, by Dama miała z tym coś wspólnego.
Pewnie Biggun tak się zalał tą swoją pędzoną whisky, że sam napakował
do ładownicy węży, myśląc, że wpycha do niej naboje!
    — Dajże spokój! Przecież sam je widziałeś! Były ich setki! Ile czasu
musiałby je zbierać?
    — Nie wierzę w to całe voodoo — oświadczył szeryf Marchette.
— Ani trochę.
    Ojciec rzucił pierwszą odpowiedź, jaka mu przyszła do głowy, lecz
słowa, które wypowiedział, jego samego też zaszokowały.
    — Nie powinniśmy się bać prosić ją o pomoc, Jack. Oprócz niej nie
mamy nikogo.
    — Cholera — mruknął szeryf. — A niechaj to jasna cholera. — Spojrzał
na dom Dicka Moultry'ego, z którego przez dziurę w dachu nadal sączyło
się światło. — Możliwe, że już wyjechała.
    — Możliwe. Nie wiemy tego na pewno. Może przynajmniej pojecha-
libyśmy tam, żeby się przekonać?
    Większość domów w Bruton tonęła w ciemnościach; ich właściciele
usłuchali syreny i uciekli z zagrożonego miasta. Tęczowy domek Damy jarzył
się jednak feerią świateł. Maleńkie żaróweczki mrugały w każdym oknie.
—	Zaczekam tutaj — rzekł szeryf Marchette.
    Tato skinął głową i wysiadł. Zaczerpnął w płuca wielki haust wigilijnego
powietrza i ruszył ku frontowym drzwiom. Ujął kołatkę w kształcie
482

srebrnej dłoni i zrobił coś, czego nigdy się po sobie nie spodziewał:
zaanonsował Damie, że przybył na wezwanie.
Czekał modląc się w duchu, żeby ktoś otworzył.
Czekał wpatrzony w klamkę. Czekał.
    W piętnaście minut od chwili gdy mój ojciec ujął srebrną rączkę, na
ulicy, przy której mieszkał Dick Moultry, rozległ się niecodzienny hałas.
Był to rumor i grzechot, któremu dodatkowo towarzyszyło szczekanie
psów. Przeżarta rdzą ciężarówka na spłaszczonych resorach zatrzymała się
przy krawężniku przed domem pana Moultry'ego. Wysiadł z niej wysoki,
chudy Murzyn. Na drzwiach szoferki widniał niezbyt schludny napis:
LIGHTFOOT — NAPRAWY.
    Mężczyzna poruszał się tak powoli, iż odnosiło się wrażenie, że każdy
ruch sprawia mu ból. Miał na sobie świeżo wyprany kombinezon i szarą
czapkę, spod której kipiały siwe włosy. W zwolnionym tempie podszedł
do skrzyni, skąd wyjął pas z narzędziami, przy którym wisiały różnego
rodzaju młotki, śrubokręty i wyrafinowane kleszcze. Przeciągając czas do
granic ostateczności podniósł swoją szkrzynkę — stare metalowe pudło
z wieloma przegródkami, pełnymi wszelakich nitów, śrub i sworzni, jakie
tylko istnieją pod rzemieślniczym słońcem. Następnie, poruszając się tak,
jak gdyby dźwigał ciężar wieków, pan Marcus Lightfoot wszedł na
zwichrowany ganek pana Dicka Moultry'ego. Zapukał do drzwi, chociaż
stały otworem: puk... puk...
 Mijały epoki. Cywilizacje rozkwitały i upadały. Gwiazdy rodziły się
w gwałtownych skurczach i dogorywały pod zimnym sklepieniem kosmosu.
— ... puk.
    — Dzięki ci, Boże! — zawołał ochryple pan Moultry. — Wiedziałem,
że mnie tak nie zostawisz, Jack! O Boże miłosier... — Urwał, ponieważ
przez dziurę w podłodze salonu, która z jego perspektywy była sufitem,
zamiast spodziewanego wysłannika niebios zobaczył czarną twarz, bez
wątpienia należącą do szatana.
    — Wielki Boże! — zasępił się pan Lightfoot. Jego oczy odnalazły
bombę, a uszy pochwyciły tykanie detonatora. — Widzi mi się... że pan
naprawdę... jest w tarapatach.
    — Przyszedłeś tu, żeby zobaczyć, jak wylatuję w powietrze, czarny
dzikusie? — warknął pan Moultry.
— Nie, psze pana. Przyszedłem... tak zrobić... żeby pan... nie wyleciał.
— Chcesz mi pomóc? Ty? Dobre sobie! — Pan Moultry zaczerpnął
483

głęboko w płuca powietrza i ryknął, wysilając zdarte gardło: — Jack!!!
Niech mnie ktoś ratuje!!! Ktokolwiek, byle biały!!!
    —	Hm... Panie Moultry... — Pan Lightfoot cierpliwie odczekał, aż
rannemu zabraknie tchu. — Ta tam... bomba... może nie lubić... hałasów.
    Pan Moultry dołożył wszystkich sił, żeby się uwolnić. Twarz, zroszoną
kroplami potu wielkimi jak groch, miał już barwy ketchupu. Wiercił się
i miotał w kupie gruzu; w porywie wściekłości złapał własną koszulę i zdarł
z siebie jej resztki; sięgał rękami w powietrze, gdzie, niestety, nie było się
czego uchwycić. Potem jednak ból, niczym potężny zapaśnik, sprowadził go
do parteru i pan Moultry znieruchomiał. Ledwie już zipał; połamane nogi
przyprawiały go o katusze, a bomba nadal tykała tuż obok jego głowy.
    —	Coś mi się widzi — oświadczył pan Lightfoot i ziewnął, bo pora
była późna — że będę musiał... tam zejść.
    Zdawać się mogło, że nim pan Lightfoot dotrze do ostatniego szczebla
drabiny, będzie już Nowy Rok. Narzędzia przy pasie pobrzękiwały cicho.
Pan Lightfoot ujął swoją skrzynkę i ruszył w kierunku Dicka Moultry'ego,
ale po drodze jego uwagę przykuł plakat z wyłupiastookim tancerzem. Pan
Lightfoot przyjrzał mu się z zainteresowaniem. Sekundy tykały. Bomba też.
— He-he — rzekł mechanik i pokręcił głową. — Hę, hę!
— Z czego się śmiejesz, ty stuknięty małpiszonie?
    — To biały — oświadczył pan Lightfoot. — Pomalowany... na
czarno. Wygląda... idiotycznie.
    Po dłuższej chwili pan Lightfoot oderwał się wreszcie od podobizny
Ala Jolsona i podszedł do bomby. Uprzątnął nieco dachówek i najeżonych
gwoździami desek, po czym usiadł na ziemi. Cała ta akcja przywodziła na
myśl ślimaka przemierzającego boisko do piłki nożnej. Pan Lightfoot
przysunął do siebie skrzynkę, niczym zaufanego towarzysza, potem
z kieszeni na piersi wyjął okulary w drucianych oprawkach, chuchnął na
szkła i przetarł je rękawem. Nawet dla postronnego widza byłaby to
bolesna lekcja cierpliwości.
—	Za jakie grzechy mnie to spotyka? — skrzeknął pan Moultry.
Pan Lightfoot włożył okulary.
    —	Teraz... — rzekł i nachylił się nad bombą — zobaczymy...
— zmarszczył brwi, między którymi pogłębiły się drobne linie — co jest co.
    Wyjął z pasa młotek z miniaturową główką. Polizał palec i bardzo,
bardzo powoli zwilżył młotek śliną. Potem puknął w bombę tak lekko, że
prawie nie było tego słychać.
484
    — 
Nie tłucz w nią! Jezu kochany! Wysadzisz nas obu prosto do
piekła!
    — Nie mam... — pan Lightfoot nadal opukiwał bok bomby — tego
w planach...
Przycisnął ucho do żelaznej połówki.
    — Uhm — powiedział. — Słyszę... co tam gadasz. — Palce mechanika
zatrzymały się na ledwo wyczuwalnym szwie. — Tędy... do twojego...
serduszka,  co? — Zlokalizował cztery śruby, umieszczone tuż pod
statecznikami, i zdjął z pasa odpowiedni śrubokręt. Wszystko to działo się
w tempie topnienia lodowca.
    — Przyszedłeś mnie wykończyć, prawda? — pan Moultry doznał
nagłego objawienia. — To ona cię tu nasłała, co? Nasłała cię, żebyś mnie
zabił!
    — W połowie — rzekł pan Lightfoot, powoli obracając pierwszą
śrubę — ma pan rację.
    Po wielu minutach śruba wpadła wreszcie w nadstawioną dłoń pana
Lightfoota. Mechanik zaczął nucić Śniegowego bałwanka na swoją
lunatyczną modłę. Gdzieś między drugą a trzecią śrubą detonator przestał
tykać, a zaczął zgrzytać. Pan Moultry, z wytrzeszczonymi oczyma,
skąpany we własnym pocie i nękany drgawkami, stracił na wadze ponad
dwa kilo.
    Pan Lightfoot wyjął ze skrzynki mały niebieski słoiczek. Otworzył go
i nabrał na czubek wskazującego palca odrobinę jakiejś tłustej substancji
o barwie skóry węgorza. Napluł na nią i rozsmarował mazidło wzdłuż
otaczającej bombę szczeliny. Potem mocno ujął stateczniki, próbując je
obrócić w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Bomba
stawiła opór. Pan Lightfoot spróbował nadać statecznikom kierunek
zgodny z ruchem wskazówek zegara. Również bezowocnie.
    —	Słuchaj no! — rzekł stanowczo, marszcząc czoło z dezaprobatą.
— Nie rób mi tu... żadnych... hocków-klocków!
    Maleńkim młotkiem opukał otwory po śrubach. Pan Moultry zsiusiał
się w spodnie, tracąc w ten sposób kilka kolejnych gramów. Potem pan
Lightfoot obiema rękami chwycił ogon bomby, zaparł się mocno i pociągnął.
    Bomba wydała cienki, przeraźliwy pisk i część ogonowa powoli
zaczęła się zsuwać. Czyniła to niechętnie i pan Lightfoot kilkakrotnie
musiał przerwać pracę, żeby rozprostować ścierpnięte palce. Ponawiał
wysiłki z uporem leniwca, który chwyta się gałęzi. W końcu ogon
485

pozwolił się zdjąć, odsłaniając dżunglę różnokolorowych drucików, labirynty
obwodów elektronicznych i lśniące czarne cylindry, które przypominały
grzbiety karaluchów.
— Joooojku! — szepnął oczarowany mechanik. — Ależ to cudo!
— Ten facet mnie zabije —jęknął pan Moultry. — Zabije mnie na amen.
Zgrzytanie brzmiało teraz głośniej. Pan Lightfoot dotknął metalowym
próbnikiem małej czerwonej skrzynki, z której dobywał się hałas. Potem
musnął ją palcem i syknął, cofając go szybko.
—	Ho-ho — powiedział. — Trochę się... rozgrzało.
    Pan Moultry zaczął bulgotać. Z nosa mu ciekło, a z opuchniętych oczu
ciurkiem płynęły łzy.
    Palce pana Lightfoota pracowicie przesuwały się po przewodach,
śledząc ich bieg. W piwnicy rozniósł się zapach rozgrzanych kabli.
Powietrze drgało nad czerwoną skrzyneczką. Pan Lightfoot podrapał się
w brodę.
    —	Wie pan co — powiedział. — Zdaje się... że mamy tu... pewien
problem.
Ranny zadygotał, bliski utraty przytomności.
    —	Widzi pan... — Mechanik zabębnił palcami po podbródku, mrużąc
oczy w skupieniu. —Ja... naprawiam rzeczy. Nie... psuję ich. — Wciągnął
głęboko powietrze i powolutku je wypuścił. — A tu, widzi mi się... trzeba
będzie coś... popsuć. — Skinął głową. — No tak... Szkoda psuć... coś tak
ładnego. — Wyjął inny, większy młotek. — Ale trzeba.
    Puknął młotkiem w czerwoną skrzynkę. Plastikowa powłoka pękła na
całej długości. Pan Moultry przygryzł sobie język. Mechanik zdjął oba
kawałki plastiku i przyjrzał się mniejszej instalacji, którą osłaniały.
—	Tajemnice... wewnątrz tajemnic — orzekł.
    Sięgnął do skrzynki z narzędziami i wyjął z niej niewielkie obcążki,
wciąż jeszcze ozdobione metką, na której widniała cena — dziewięćdziesiąt
dziewięć centów.
    — Słuchaj no ty — odezwał się do bomby. — Nie waż... mi się
wybuchnąć... prosto w nos.
    — O Boże w niebiesiech, o Jezu drogi, idę do nieba, idę do nieba
— pojękiwał pan Moultry.
    — Jak pan... już tam... będzie — rzekł z lekkim uśmiechem pan
Lightfoot — niech pan powie... świętemu Piotrowi... że za chwilę...
przyjdzie tam... jeden mechanik.
486
    
Zbliżył obcążki do dwóch drucików krzyżujących się w samym sercu
mechanizmu. Jeden z nich był biały, drugi czarny.
—	Czekaj — szepnął pan Moultry. — Czekaj...
Pan Lightfoot zatrzymał się.
    —	Muszę to z siebie zrzucić. — Oczy pana Moultry'ego były już
tak wytrzeszczone, że śmiało mógł zakasować czarnego tancerza z pla-
katu. — Muszę zrzucić ten ciężar,  żeby lekko pofrunąć do nieba.
Słuchaj...
—	Słucham — rzekł pan Lightfoot.
Bomba mruczała coś po swojemu.
    — Gerald i ja... my... a właściwie to przede wszystkim Gerald... Ja nie
chciałem z tym mieć nic wspólnego, ale... to ma wybuchnąć o dziesiątej
rano... w dzień po Bożym Narodzeniu. Słyszysz? O dziesiątej rano.
Skrzynka pełna dynamitu. Ma zegarowy zapalnik. Zapłaciliśmy Biggunowi...
i on go nam skombinował. — Pan Moultry głośno przełknął ślinę, jak
gdyby piekielny ogień już lizał mu pośladki. — To ma wysadzić to wasze
muzeum. Postanowiliśmy to zrobić... właściwie Gerald na to wpadł...
kiedy usłyszeliśmy, że Dama ma zamiar je zbudować. Słuchaj mnie,
Lightfoot!
— Słucham — odparł spokojnie Murzyn.
    — Gerald umieścił to gdzieś koło muzeum. Może w ośrodku
rekreacyjnym. Przysięgam Bogu, że nie wiem, gdzie to wsadził, ale to tam
jest i ma wybuchnąć zaraz po Bożym Narodzeniu.
— Na pewno? — spytał pan Lightfoot.
    — Tak! To święta prawda, a teraz, Boże, przyjmij mnie do swojej
łaski, bo oczyściłem mą duszę!
    — Mhm  •— pan Lightfoot  złapał  obcążkami  czarny  przewód.
Klik! i drucik był przecięty. Bomba jednak nie dała się tak łatwo
uciszyć.
—	Słyszysz mnie, Lightfoot? Ta skrzynka dynamitu wciąż tam jest!
Mechanik ujął obcążkami biały drut. Zęby miał zaciśnięte, a na
policzkach pot błyszczał mu niczym gwiezdny pył.
— Nie ma — powiedział.
— Czego znów nie ma?
    —	Tego... tam. Już... nie ma. Znaleźliśmy... to. A teraz... przetnę...
ten drut.  — Ręka mu  zadrżała.  — Może wybuchnąć... jeśli  się...
pomylę.
487
    — 
Boże, zlituj się — zakwilił pan Moultry. — Dobry Jezu, ślubuję ci,
że do końca mych dni będę grzecznym chłopcem, jeśli tylko pozwolisz mi
ujść stąd z życiem.
— Tnę — oznajmił pan Lightfoot.
    Pan Moultry zacisnął powieki. Usłyszał ciche szczęknięcie. BUUUU-
UMMMMM!!! Rozległ się ryk i błysnął ogień. Pan Moultry zaczął krzyczeć.
    Kiedy w końcu odjęło mu głos, ze zdumieniem stwierdził, że nie
słyszy ani anielskich głosów, ani też diabłów zawodzących fałszywie:
„Witamy drogiego kolegę!" Słyszał natomiast ciche: „Hę, hę, hę... hę, hę..."
Otworzył oczy.
    Pan Lightfoot, uśmiechnięty od ucha do ucha, zdmuchnął błękitnawy
płomyk, tlący się na odciętym końcu białego drucika. Pokonana bomba
milczała. Mechanik odchrząknął delikatnie, wypróbowując struny głosowe
nadwerężone potwornym rykiem, którym przed chwilą uraczył pana
Moultry'ego.
    —	Bardzo pana... przepraszam —rzekł. — Po prostu... nie mogłem...
sobie tego odmówić.
    Pan Moultry oklapł nagle jak przekłuty balonik. Powietrze uszło
z niego z cichym, przeciągłym sykiem. Zemdlał.
5. Szesnaście kropli krwi
Wróciłem.
    Zegarowy mechanizm połączony z ładunkiem dynamitu — wraz z laską
dorzuconą na szczęście hojną ręką Bigguna Blaylocka—rzeczywiście został
odnaleziony niedługo po tym, jak powiedziałem Damie, kim były
dziewczynki z mojego snu. Musiałem już wcześniej widzieć te zdjęcia, choć
nie zdawałem sobie z tego sprawy, a kiedy po incydencie z płonącym
krzyżem byłem świadkiem zakupu skrzynki, dokonanego przez panów
488

Hargisona i Moultry'ego, podświadomie odgadłem, do czego miała służyć
jej zawartość. Dlatego ciągle strącałem budzik z nocnej szafki. Teoria ta
miała tylko jedną lukę: nie przypominałem sobie, bym przed wizytą
w muzeum widział zdjęcia dziewczynek, które zginęły w birminghamskim
kościele baptystów przy Szesnastej Ulicy. Zresztą czy ja wiem? Może
wydrukowano je w „Lifie"? Ale ponieważ mama wyrzuciła czasopisma,
nie mogę tego stwierdzić z całą pewnością.
    Dama natychmiast połączyła wszystkie elementy zagadki. Zebrała
uczestników przyjęcia i kazała im szukać drewnianej skrzynki, która
mogła się znajdować w muzeum, w ośrodku albo gdzieś w sąsiedztwie.
Nie mogliśmy jej odnaleźć, choć przewróciliśmy wszystko do góry
nogami. Wtedy Dama przypomniała sobie, że pan Hargison jest lis-
tonoszem. Tuż przed ośrodkiem, na rogu Buckhart Street, stała skrzynka
pocztowa. Charles Damaronde przytrzymał Gavina za nogi, mały zaś
wśliznął się do środka i po chwili usłyszeliśmy jego stłumiony głos:
„Jest tutaj! "Chłopczyk nie mógł jednak wyciągnąć bomby, bo była dla
niego za ciężka. Wezwano szeryfa. Pojawił się na miejscu wraz z nacze-
lnikiem poczty, panem Conradem Oatmanem, który przywiózł klucz do
skrzynki. Było w niej dość dynamitu, by wysadzić w powietrze ośrodek
rekreacyjny, muzeum i jeszcze parę domów po drugiej stronie ulicy.
Najwyraźniej za czterysta dolarów można sobie zafundować potężny
fajerwerk.
    Pan Hargison wiedział, o której wybiera się pocztę i że skrzynka
zostanie otwarta dopiero dwudziestego szóstego po południu, nastawił
więc zapalnik punktualnie na dziesiątą. Szeryf Marchette stwierdził,
że była to robota zawodowca, ponieważ detonator mógł działać
z dwunasto, dwudziestocztero- lub czterdziestoośmiogodzinnym opó-
źnieniem. Oznajmił Damie, że nie chce, by panowie Hargison i Moultry
usłyszeli o znalezieniu bomby, dopóki z jej wnętrza nie zbierze
się odcisków palców. Tato dowiedział się od nas o wszystkim,
kiedy wróciliśmy z mamą z Bruton, i muszę przyznać, że zarówno
on, jak i szeryf Marchette stanęli na wysokości zadania zachowując
kamienne twarze podczas wizyty pana Hargisona w domu pana Mou-
ltry'ego. Spowiedź tego ostatniego stanowiła tylko dodatkowy, smakowity
kąsek. Na skrzynce z dynamitem znaleziono pięć odcisków, które
idealnie pasowały do palców listonosza. Obaj panowie zostali wkrótce
zaproszeni do biura FBI w Birmingham i nie muszę chyba dodawać,
489

że ich nazwiska zostały skreślone z rejestru stałych mieszkańców miasta
Zephyr.
    Otwarcie muzeum odbyło się z wielką pompą. Cztery czarne dziewczynki
przestały mnie odwiedzać we śnie, ale gdybym kiedykolwiek chciał na nie
popatrzyć, wiedziałem, dokąd iść.
    Upadek wojskowej bomby z odrzutowca i znalezienie bomby
Ku-Klux-Klanu w skrzynce pocztowej przed muzeum zajmowały Zephyr
przez wiele dni po świętach. Ben, Johnny i ja zastanawialiśmy się długo,
czy pan Lightfoot naprawdę bał się tej bomby, czy też nie. Ben twierdził,
że tak. Johnny i ja stwierdziliśmy, że pan Lightfoot w pewnym sensie
przypominał Nemo Curlissa; tyle że zamiast z piłką baseballową naturalna
więź łączyła go z wszystkimi mechanizmami — nawet bombą. Wystar-
czyło więc, by spojrzał na przewody, a już wiedział dokładnie, co ma
robić.
    Przy okazji przymusowej wycieczki do Birmingham Ben przeżył
nader interesującą przygodę. Jego rodzice zatrzymali się u wujka Milesa,
który pracował w jednym ze śródmiejskich banków. Wujek zabrał Bena
do skarbca i od tej pory chłopak nie potrafił mówić o niczym innym, jak
tylko o zapachu pieniędzy, że są takie ładne i takie zielone. Wujek
podobno dał mu potrzymać paczkę studolarowych banknotów i Ben
wciąż czuł rozkoszne łaskotanie w koniuszkach palców. Powiedział, że
jeszcze nie wie, co będzie w życiu robił, ale jednego jest pewien:
chciałby mieć do czynienia z dużą ilością pieniędzy. Uśmialiśmy się
z Johnnym serdecznie. Brakowało nam Davy'ego Raya; wyobrażam
sobie, jak by to skomentował.
    Johnny, zgodnie ze swym życzeniem, otrzymał na Gwiazdkę dwa
prezenty. Jednym był zestaw policyjny, składający się z honorowej
odznaki, proszku do zbierania odcisków palców, kajdanków, proszku,
który oblepiał podeszwy butów włamywaczy i był widoczny tylko w świetle
ultrafioletowym, oraz podręcznika policjanta amatora. Drugim prezentem
była drewniana półka wystawowa z małymi przegródkami, w których
umieścił swoją kolekcję grotów. Jedna przegródka pozostała pusta—Johnny
zarezerwował ją dla pewnego czarnego smukłego grotu, na wypadek
gdyby wódz Pięć Grzmotów kiedyś jednak z niego zrezygnował.
    Sprawa pana Lightfoota wydawała się nam nie do końca jasna. Mama
dała wyraz swoim wątpliwościom w dwa dni po świętach, kiedy na Zephyr
spadł zimny deszcz.
490
    
—	Tom? — odezwała się podejrzliwie. Siedzieliśmy wszyscy w salonie.
Byłem pochłonięty lekturą Złotych słonecznych jabłek, których ostatnio
nawet siłą nie można mi było wyrwać z rąk. — Skąd się wziął pan
Lightfoot w domu Dicka Moultry'ego? Jakoś nie chce mi się wierzyć,
żeby zgłosił się na ochotnika.
Tato milczał.
    Podobnie jak rodzice mają szósty zmysł, gdy chodzi o ich dzieci, tak
samo one bezbłędnie wyczuwają rodziców. Opuściłem książkę. Tato nie
wystawił nosa zza gazety.
— Tom? Wiesz może, co go do tego skłoniło?
Ojciec zakasłał.
— Mniej więcej — odparł.
— No, więc jak to było?
— Zdaje się, że... ja się do tego przyczyniłem.
— Ty? Jak to?
    Tato złożył gazetę, uświadomiwszy sobie, że nie ma innego wyjścia,
jak tylko powiedzieć prawdę.
—	Poprosiłem... Damę o pomoc.
    Mamę zamurowało. Deszcz tłukł w okna, płonące szczapy trzaskały na
kominku, a ona po prostu skamieniała.
    — Doszedłem  do  wniosku,  że  to  ostatnia  szansa  dla  Dicka.
Po tym,  co zrobiła z ładownicą Bigguna Blaylocka...  Pomyślałem,
że  mogłaby mu jakoś pomóc — ciągnął tato.  — No  i  okazało
się,  że  miałem  rację.  Zaraz  przy  mnie  zadzwoniła  do  Marcusa
Lightfoota.
— Przy tobie? Nie wierzę! Widziałeś się z nią osobiście?
    — Nie tylko się z nią widziałem. Byłem u niej. Siedziałem na jej
krześle i piłem kawę. — Tato wzruszył ramionami. — Nie wiem, dlaczego
się spodziewałem, że znajdę tam pozmniejszane ludzkie głowy na ścianach
i kłębowiska czarnych wdów w każdym kącie. Nie przypuszczałem, że jest
religijna.
    — Byłeś u Damy — powtórzyła mama. — Trudno mi w to uwierzyć!
Przecież tak się jej bałeś?
    — Nie bałem się jej — sprostował ojciec. — Byłem tylko trochę...
speszony, to wszystko.
    — I powiedziała, że mu pomoże? Mimo iż wiedziała, że maczał palce
w podłożeniu tej bomby?
491
— 
No cóż... to nie było aż takie proste — przyznał ojciec.
    — Tak? — Mama zawiesiła głos. Kiedy zaczęło się zanosić na to, że
tato już nic więcej nie doda, powiedziała: — Chciałabym usłyszeć coś
więcej na ten temat.
    — Kazała mi obiecać,  że wrócę. Powiedziała,  że wystarczy na
mnie spojrzeć, by zauważyć, jak bardzo mnie to gryzie. Powiedziała,
że to się odbija także na tobie i Corym. Mówiła, że wszyscy żyjemy
w ciągłym napięciu przez  tego nieboszczyka z jeziora.  — Tato
odłożył gazetę na stolik i zapatrzył się w ogień. — I wiesz  co?
Ona ma rację. Obiecałem, że przyjdę do niej jutro o siódmej wie-
czorem. Pewnie bym ci o tym powiedział. Albo może i nie, sam
nie wiem.
    — Ty wstrętny zarozumialcze — zbeształa go mama. — Chcesz
powiedzieć, że zrobiłeś dla Dicka Moultry'ego to, czego nie chciałeś
zrobić dla mnie?
    — Nie. Po prostu nie byłem jeszcze gotowy. Dick potrzebował
pomocy, więc musiałem się jakoś przełamać. A teraz sam chcę to
rozwikłać. Także ze względu na was.
    Mama podeszła do ojca. Stanęła za nim, położyła mu dłonie na
ramionach, a podbródek oparła na jego głowie. Obserwowałem ich
zlewające się cienie. Tato wyciągnął rękę i objął mamę za szyję. Trwali
tak przez chwilę bez ruchu, przytuleni do siebie, a na kominku trzaskał
i syczał ogień.
Był już najwyższy czas, żeby odwiedzić Damę.
    Kiedy za dziesięć siódma zapukaliśmy do jej drzwi, otworzył nam pan
Damaronde. Tato bez wahania przekroczył próg; jego strach przed Damą
całkowicie się rozwiał. Niemal natychmiast pojawił się Księżycowy
człowiek w szlafroku i kapciach. Częstował nas precelkami, podczas gdy
pani Damaronde przyniosła dzbanek kawy — nowoorleańskiej kawy
z cykorią, jak nam powiedziała. Siedzieliśmy w saloniku czekając, aż
Dama będzie gotowa nas przyjąć.
    Do tej pory nie podzieliłem się z nikim swoimi podejrzeniami co do
doktora Lezandera. Wciąż nie mogłem uwierzyć, że doktor, który był taki
dobry i łagodny dla Zbója, może być zabójcą. Miałem swoją teorię na
temat dwóch papug, ale z morderstwem łączyło doktora jedynie zielone
piórko, a i tu nie wyszedłem poza sferę domysłów. Uznałem, że powinienem
mieć jakieś solidniejsze podstawy, żeby wmieszać do tego rodziców.
492
    
Nie czekaliśmy długo. Po kilku minutach pan Damaronde poprosił nas,
byśmy udali się za nim — tym razem nie do sypialni Damy, lecz do
naprzeciwległego pokoju. Dama siedziała na krześle z wysokim oparciem,
mając przed sobą składany stolik karciany. Wbrew moim przewidywaniom
nie była ubrana w szatę wyznawców voodoo ani też w czapkę czarnoksięż-
nika, ale w prostą ciemnoszarą sukienkę, ozdobioną jedynie broszką
w kształcie tańczącego arlekina. Podłogę gabinetu — bo był to niewątpliwie
jej gabinet — pokrywała trzcinowa mata. W kącie w dużej glinianej
donicy rosło sękate drzewko. Pomalowane na beżowo ściany były nagie.
Pan Damaronde zamknął za nami drzwi.
—	Usiądź, Tom — odezwała się Dama.
    Tato usiadł. Widziałem, że się denerwuje, bo w gardle mu pstrykało za
każdym razem, kiedy przełykał ślinę. Skrzywił się lekko, kiedy Dama się
pochyliła i podniosła stojącą obok krzesła torbę lekarską. Postawiła ją na
stoliku i rozpięła zamek.
— Czy to będzie bolało? — spytał.
— Możliwe. To zależy.
— Od czego?
    — Od tego, jak głęboko trzeba będzie ciąć, żeby wydobyć prawdę
— odparła wyjmując z torby jakiś przedmiot, zawinięty w niebieską
ściereczkę.
    Następnie pojawiło się srebrne, zdobione filigranem puzderko, a za
nim talia kart. Po chwili Dama położyła na stoliku arkusz maszynowego
papieru. W świetle wiszącej lampy zauważyłem znak wodny Nifty; był to
ten sam papier, którego i ja używałem. Ostatnia wyłoniła się z torby fiolka
po pastylkach, zawierająca trzy wypolerowane kamyki: jeden czarny,
drugi rudawy, a trzeci biały z szarymi żyłkami.
    —	Nadstaw prawą rękę — powiedziała Dama, a kiedy tato usłuchał
polecenia, odkręciła fiolkę i wytrząsnęła mu na dłoń kamyki. — Poobracaj
je przez chwilę w garści — dodała.
Tato uśmiechnął się nerwowo, ale nie oponował.
— Czy to kamienie z żołądka Starego Mojżesza? — zapytał.
    — Nie. To zwyczajne kamyki, które znalazłam nad rzeką. Obracaj je,
łatwiej się uspokoisz.
—	Aha — bąknął ojciec, przesuwając w dłoni kamyczki dla nerwowych.
Usunęliśmy się z mamą na bok, żeby nie przeszkadzać Damie w jej
czynnościach. Sam nie wiedziałem, czego się spodziewać. Może jednej
493

z tych ceremonii przy blaskach pochodni, podczas których ludzie tańczą
w kółko i wrzeszczą? Ale wszystko odbyło się zupełnie inaczej. Dama
zaczęła tasować karty z taką wprawą, że sam Maverick mógłby brać u niej
lekcje.
    —	Opowiedz mi o swoich snach, Tom — powiedziała. Karty furczały
rytmicznie w jej szczupłych palcach.
Tato zerknął na nas niepewnie.
— Chcesz, żeby wyszli? — zapytała Dama, ale ojciec potrząsnął głową.
    — Śni mi się — zaczął — że stoję nad Saksońskim Jeziorem i widzę,
jak wpada do niego samochód. Potem jestem już w wodzie i patrzę przez
okno na tego martwego człowieka. Twarz ma... potwornie zbitą. Kajdanki
na ręce. Gardło owinięte struną do pianina. Samochód tonie, do środka
zaczyna się wlewać woda, a on... — Ojciec przerwał na chwilę. Kamyki
grzechotały w jego dłoni. — On patrzy na mnie i uśmiecha się. Ta
straszna, skatowana twarz... uśmiecha się do mnie. Potem mówi... a głos
brzmi jak bulgotanie mułu.
— Co mówi?
    — Mówi... „Chodź ze mną, na dno i w mrok". — Twarz ojca była
uosobieniem cierpienia; serce mnie bolało, kiedy na nią patrzyłem. — Tak
właśnie mówi: „Chodź ze mną, na dno i w mrok". Potem sięga po mnie
wolną ręką. Sięga po mnie, a ja się cofam, bo tak strasznie się boję, że
mnie dotknie. I wtedy sen się kończy.
— Masz jakieś inne sny, które powracają?
    — Parę. Ale nie tak wyraźne jak ten. Czasami śni mi się, że słucham
kogoś, kto gra na pianinie. Niekiedy dochodzą mnie jakieś wrzaski,
niezrozumiały bełkot. Od czasu do czasu widzę parę rąk, które trzymają
ten drut i coś, co wygląda jak kij owinięty czarną taśmą. Wszystkie twarze
są rozmazane, jak gdybym patrzył na nie przez mgłę lub jakby krew
zalewała mi oczy. Ale te sny zdarzają się o wiele rzadziej niż ten
z człowiekiem w samochodzie.
    — Czy Rebecca mówiła ci, że ja także odbieram niektóre z tych
strzępków? — Dama nadal tasowała karty. Wydawały kojący, hip-
notyzujący dźwięk. — Też słyszę muzykę i wrzaski, dostrzegam drut
i pałkę. Widziałam tatuaż, ale nie widziałam człowieka, który go nosił.
— Uśmiechnęła się blado. — Jesteśmy podłączeni do tego samego
gniazdka, Tom; tyle że ty odbierasz z większym natężeniem. Potrafisz
mi to wytłumaczyć?
494
    — 
Myślałem, że to pani ma być przewodniczką duchową — mruknął
ojciec.
    — Jestem. Podobno. Ale każdemu pojawia się coś we śnie, Tom.
Każdy widzi skrawki tej czy innej kołdry. Jesteś bardzo blisko. Bliżej niż
ja. Chyba dlatego tak jest.
    Tato mocniej zacisnął kamyczki w dłoni. Dama czekała, nie przestając
tasować kart.
    — Na początku — powiedział tato — sny pojawiały się zaraz, gdy
tylko kładłem się do łóżka. Potem zaczęły mnie nachodzić nawet wtedy,
kiedy nie spałem. W ciągu dnia. Nagle przez ułamek sekundy widziałem
ten samochód, twarz i słyszałem wołanie. Ciągle powtarzał to samo:
„Chodź ze mną, na dno i w mrok". Słyszałem ten bulgoczący głos i...
Jestem już bliski obłędu, bo nie mogę się z tego otrząsnąć. Nie mogę
nawet na chwilę odpocząć. Całymi nocami nie śpię, nawet się nie kładę ze
strachu, że...
— Że co? — spytała łagodnie Dama.
— Ze strachu... że go usłucham i zrobię to, czego ode mnie chce.
— A czego on chce, Tom?
— Chyba chce, żebym się zabił — rzekł ojciec.
Szelest kart ustał. Dłoń mamy znalazła moją i zacisnęła się na niej.
    —	Chyba chce... żebym przyszedł nad jezioro i utopił się w nim.
Chce, żebym poszedł z nim. Na dno i w mrok.
Dama patrzyła na ojca w skupieniu, szmaragdowe oczy nabierały blasku.
— Dlaczego miałby tego chcieć, Tom?
    — Nie wiem. Może brak mu towarzystwa. — Ojciec próbował się
uśmiechnąć, ale wargi stawiały opór.
    — Chcę, żebyś się teraz głęboko zastanowił. Czy to są dokładnie jego
słowa?
    — Tak. „Chodź ze mną, na dno i w mrok". Mówi trochę niewyraźnie,
może ma złamaną szczękę albo gardło zatkane mułem, może ma w ustach
wodę lub krew, ale... tak, to właśnie mówi.
— Nic poza tym? Nie wzywa cię po imieniu?
— Nie. To wszystko.
— To śmieszne, nie uważasz?
Tato chrząknął z urazą.
— Przykro mi, ale nie wiem, co w tym jest takiego śmiesznego!
— Jeśli zmarły ma szansę do ciebie przemówić, przekazać ci wiadomość,
495

to po co marnuje tę szansę, namawiając cię, żebyś popełnił samobójstwo?
Dlaczego nie wyjawi ci nazwiska mordercy?
Ojciec przymrużył oczy. Grzechot kamyków ustał.
— Jakoś... nigdy o tym nie pomyślałem.
    — Zastanów się nad tym. Umarły może mówić, choć przychodzi mu
to z trudem. Dlaczego nie powie ci, kto go zabił?
— Nie mam pojęcia. Może zrobiłby to, gdyby mógł.
— Mógłby — Dama pokiwała głową —• gdyby mówił do ciebie.
— Nie rozumiem.
—	Może — powiedziała Dama — w gniazdku tkwią trzy wtyczki.
Na twarzy ojca powoli odmalowało  się objawienie. Ja i mama
mieliśmy dokładnie takie same miny.
    — Ten umarły nie mówi do ciebie, Tom — stwierdziła Dama. — On
mówi do zabójcy.
— Chce pani powiedzieć... że ja...
    — Odbierasz sny zabójcy, tak samo jak ja twoje. Boże miłosierny!
Prawdziwe z ciebie medium, Tom!
    — On nie chce... nie chce, żebym się zabił, dlatego że nie zdołałem go
wyciągnąć?
— Nie — odparła Dama. — Tego jestem pewna.
    Tato przytknął rękę do ust. Łzy napłynęły mu do oczu. Posłyszałem, że
mama cichutko chlipie. Ojciec schylił głowę. Pojedyncza łza upadła na stolik.
    — Głębokie cięcie— powiedziała Dama, kładąc mu dłoń na ramieniu.
— Boli, ale to dobrze, prawda? To tak samo, jak gdybyśmy wycinali raka.
— Tak. — Głos ojca załamał się. — Tak.
—	Jeśli chcesz wyjść i trochę pospacerować, nie krępuj się.
Ramiona taty drżały, ale czułem, że spada z nich kilkutonowy ciężar.
Zachłysnął się wciągnąwszy powietrze, jak ktoś, kto właśnie wypłynął na
powierzchnię mrocznej wody.
    — Nic mi nie jest — rzekł nie podnosząc głowy. — Niech mi pani da
jeszcze minutę.
— Tyle minut, ile tylko zechcesz, Tom.
    Po jakimś czasie ojciec podniósł wzrok znad stolika. Nadal był tym
samym mężczyzną co przedtem: z pobrużdżoną twarzą i nieco obwisłym
podbródkiem. Ale oczy miał chłopca. Był znów wolny.
    —	Czy chciałbyś się dowiedzieć, kim był ten morderca? — zapytała
Dama.
496

Ojciec skinął głową.
    — Mam grono przyjaciół po drugiej stronie rzeki. Kiedy dojdziesz do
moich lat, też będziesz miał ich więcej na tamtym brzegu niż na tym.
Widzą różne rzeczy i czasami mi o nich mówią. Ale lubią się ze mną
droczyć. Każą mi rozwiązywać  zagadki. Nigdy sami nie zaczynają
rozmowy, a kiedy ich o coś pytam, nie odpowiadają wprost. Odpowiedź
jest zawsze pokrętna, ale też zawsze prawdziwa. Czy chcesz ich zaangażować
w tę sprawę? — Pytanie zabrzmiało jak często powtarzana formułka.
— Chyba tak.
— Albo tak, albo nie; „chyba" to nie jest odpowiedź.
Ojciec zawahał się przez chwilę.
— Tak — powiedział.
    Dama otworzyła srebrne puzderko i wysypała na stolik sześć niewielkich
kości.
— Odłóż kamyki — powiedziała — i weź te kości do prawej ręki.
Tato popatrzył z obrzydzeniem na leżące przed nim szczątki.
— Muszę?
Dama spojrzała na niego.
—	Nie — westchnęła. — To tylko pomaga stworzyć nastrój.
Kantem dłoni zmiotła kostki z powrotem do srebrnego puzderka.
Zamknęła je i odłożyła na bok. Potem znów sięgnęła do torby lekarskiej.
Tym razem wyjęła z niej buteleczkę z przezroczystym płynem i plastikowy
woreczek pełen wacików. Położyła je na stole i otworzyła flaszeczkę.
— I tak musisz odłożyć kamyki. Wystaw palec wskazujący.
— Dlaczego?
— Bo ja tak mówię.
    Tato wystawił palec. Dama przechyliła flaszeczkę nad wacikiem
i przetarła nim czubek palca taty.
—	Spirytus — wyjaśniła. — Dostaję go od doktora Parrisha.
Rozpostarła na stole arkusz papieru maszynowego. Potem odwinęła
niebieską szmatkę. Był w niej patyczek, w którego końcu tkwiły dwie igły.
—	Nie ruszaj palcem — powiedziała biorąc go do ręki.
— Co pani ma zamiar zrobić? Chyba nie będzie mnie pani kłuła tym...
Igły błyskawicznie i bezceremonialnie wbiły się w palec.
—	Au! — syknął.
    Ja też się skrzywiłem, a w palcu wskazującym prawej ręki zapiekł
mnie wyimaginowany ból.
497

Z dwóch ranek natychmiast zaczęła się sączyć krew.
    — Nie nachlap na papier —ostrzegła ojca Dama. Sama szybko
przetarła spirytusem palec wskazujący swojej prawej ręki, a lewą wbiła
w niego igły. Pokazała się krew. — Zadaj pytanie — powiedziała. — Nie
na głos, tylko w myślach. Sformułuj je wyraźnie. Pytaj tak, jakbyś chciał,
żeby ci odpowiedziano. No!
— Już — rzekł po chwili ojciec. — Co teraz?
— Którego dnia ten samochód wpadł do jeziora?
— Szesnastego marca.
    — Wyciśnij osiem kropli krwi na środek kartki. Tylko ostrożnie.
Osiem kropli. Nie mniej, nie więcej.
    Tato ścisnął palec i krew zaczęła kapać na biały papier. Dama dodała
osiem kropli swojej krwi.
— Dobrze, że to nie było trzydziestego pierwszego — bąknął ojciec.
    — Weź kartkę do lewej ręki i zgnieć ją tak, żeby krew była
wewnątrz — poinstruowała  go Dama,  ignorując  żartobliwą uwagę.
Tato wykonał polecenie. — A teraz trzymaj ją i powtórz pytanie
na głos.
— Kto zabił człowieka, który leży na dnie Jeziora Saksońskiego?
    — Trzymaj mocno — powiedziała Dama i przycisnęła suchy wacik
do krwawiącego palca.
    — Czy pani przyjaciele są tu teraz z nami? — spytał tato, trzymając
w garści kłąb zmiętego papieru.
    — Zaraz się przekonamy. — Dama wyciągnęła lewą dłoń". — Daj mi
to. — Kiedy papier spoczął w jej dłoni, stanowczym tonem powiedziała
w przestrzeń: — Tylko tym razem nie róbcie ze mnie idiotki. To ważne
pytanie i zasługuje na odpowiedź. Czytelną odpowiedź, nie zagadkę. No,
to jak, pomożecie nam czy nie? — Odczekała może piętnaście sekund, po
czym położyła zwitek na środku stołu. — Rozłóż go — powiedziała.
    Tato wziął kartkę i zaczął ją prostować. Serce mi załomotało. Gdyby
widniał na niej krwawy napis: „Doktor Lezander", chyba wyskoczyłbym
ze skóry.
    Kiedy kartka spoczęła na stole, oboje z mamą zajrzeliśmy ojcu przez
ramię. Zobaczyliśmy wielki krwawy kleks, otoczony mniejszymi. Nie
potrafiłbym odczytać z niego imienia, choćby od tego zależało moje życie.
Dama wyjęła z torby ołówek i przez chwilę przyglądała się plamom, po
czym zaczęła zabawę w „kartofla".
498
— 
Nic nie widzę — rzekł ojciec.
— Nie trać wiary — odparła Dama.
    Patrzyłem na czubek ołówka poruszający się pomiędzy kleksami.
Patrzyłem na długą falistą linię, wyginającą się na zewnątrz i do wewnątrz.
I nagle zdałem sobie sprawę, że patrzę na cyfrę „3".
    Czubek ołówka poruszał się nadal. Znów krążył. Do środka i na
zewnątrz, do środka i na zewnątrz.
Następna trójka. Nie było już plamek, które można by jeszcze połączyć.
—- I tyle. — Dama zmarszczyła brwi. — Dwie trójki.
— To raczej nie wygląda na imię, nie sądzi pani? — zauważył ojciec.
    — Znów  to  samo.  Kolejna łamigłówka.  Słowo  daję,  naprawdę
wolałabym, żeby choć raz na jakiś czas zechcieli mi cokolwiek ułatwić!
— Dama z obrzydzeniem rzuciła ołówek na stół. — No cóż, to wszystko,
co mamy.
    — To? — Tato włożył do ust skaleczony palec. — Jest pani pewna, że
się nie pomyliła?
Słowa nie są w stanie opisać spojrzenia, jakim go obrzuciła.
    — Dwie trójki — powtórzyła. — Oto odpowiedź. Trzy i trzy. Może
trzydzieści trzy. Jeśli się domyślimy, co to znaczy, odgadniemy też imię
zabójcy.
    — Chyba nie znam nikogo, kto miałby trzyliterowe imię i nazwisko.
A może to adres?
    — Nie wiem. Wiem tylko, że widzę dwie trójki. — Podsunęła ojcu
papier; tyle miał za całą swoją fatygę. — Poza tym jestem bezsilna.
Przykro mi, że jest tego tak mało.
—	Ja też żałuję — powiedział ojciec, zabrał kartkę i wstał.
Wtedy Dama zdjęła zawodową maskę i zaczęła z nami gawędzić
towarzysko. Powiedziała, że czuje zapach świeżo parzonej kawy i że mają
pyszną czekoladową roladę, którą upiekła pani Pearl z cukierni. Tato,
który przed wizytą u Damy jadł jak ptaszek, pochłonął dwa olbrzymie
kawały rolady i popił je dwiema filiżankami gorącej czarnej kawy
z cykorią. Potem wraz z Księżycowym Człowiekiem zaczął nam opowiadać
o rozprawie z Blaylockami na przystanku autobusowym i omal nie pękł ze
śmiechu na wspomnienie Bigguna, wiejącego w popłochu przed torbą
pełną węży.
    Mój ojciec wrócił do świata. Może nawet czuł się w nim teraz lepiej
niż przedtem.
499
    
—	Dziękuję pani  —  powiedział  do  Damy,  kiedy  staliśmy już
w drzwiach, gotowi do wyjścia.
    Mama ujęła Damę za rękę i pocałowała ją w hebanowy policzek.
Staruszka spojrzała na mnie błyszczącymi szmaragdowymi oczyma.
— Nadal chcesz być pisarzem? — spytała.
— Nie wiem — odparłem.
    — Pisarz ma klucze do wielu różnych drzwi — stwierdziła. — Zwiedza
różne światy i żyje w różnych wcieleniach. Powiedziałabym nawet, że ma
szansę żyć wiecznie, jeżeli jest dobrym pisarzem i jeżeli mu się szczęści.
Czy chciałbyś tego, Cory? Chciałbyś żyć wiecznie?
    Zastanowiłem się nad tym. Wieczność, podobnie jak niebo, kojarzyła
mi się z potwornie długim postojem.
    — Nie, proszę pani — zdecydowałem w końcu. — Chyba po jakimś
czasie zaczęłoby mnie to nudzić.
    — No cóż — powiedziała kładąc mi dłoń na ramieniu. — Zdaje mi
się, że głos pisarza nigdy nie milknie, nawet jeśli milkną głosy mężczyzn
i chłopców. — Pochyliła się nade mną. Czułem płonące w niej życie; jak
gdyby gdzieś wewnątrz niej świeciło słońce. — Wiele dziewcząt będzie
cię całowało — ciągnęła. — I ty będziesz całował wiele dziewcząt. Ale
pamiętaj... — leciuteńko pocałowała mnie w czoło —... kiedy będziesz je
trzymał w ramionach w ciągu tych wszystkich słonecznych lat, jakie cię
jeszcze czekają, pamiętaj, że pierwsza kobieta, od której dostałeś całusa
•— piękna, sędziwa twarz uśmiechnęła się — była damą.
    Po powrocie do domu tato wyjął książkę telefoniczną i zaczął ją
przeglądać, szukając adresów, w których występowała liczba „33".
Znalazł trzy — dwa domy prywatne i jedną firmę: Phillip Caldwell
przy Ridgeton Street 33, J.E. Grayson przy Deerman Street 33 i Dom
Rzemiosł przy Merchants Street 33. Tato przypomniał sobie, że pan
Grayson przychodzi do naszego kościoła i że zbliża się do dziewięć-
dziesiątki. Phillip Caldwell był, zdaje się, sprzedawcą w firmie Western
Auto w Union Town. Dom Rzemiosł natomiast — tego mama była
pewna — prowadziła błękitnowłosa kobieta nazwiskiem Edna Hatha-
way. Mama miała poważne wątpliwości, czy pani Hathaway, która
chodziła o kulach, mogła mieć cokolwiek wspólnego z wypadkiem nad
Jeziorem Saksońskim. Tato stwierdził, że warto by złożyć wizytę panu
Caldwellowi, i postanowił iść do niego rano, zanim tamten wyjedzie do
pracy.
500
    
Zapach przygody zawsze potrafił wyrwać mnie z łóżka. Zanim wybiła
siódma, byłem już umyty, ubrany i mocno podekscytowany. Tato powiedział,
że mogę z nim jechać, ale nie wolno mi się odezwać, kiedy będzie
rozmawiał z panem Caldwellem.
    Po drodze dodał jeszcze, że ma nadzieję, iż go zrozumiem, jeżeli
będzie musiał uraczyć pana Caldwella nieszkodliwym kłamstwem. Byłem
wstrząśnięty. Ale że rachunek moich własnych nieszkodliwych kłamstw
niepokojąco się ostatnio wydłużył, więc właściwie nie miałem prawa się
na tatę oburzać. Ostatecznie robił to dla dobra sprawy.
    Mały i nie rzucający się w oczy ceglany domek pana Caldwella stał
cztery przecznice za stacją benzynową. Zostawiliśmy furgonetkę przy
chodniku i ruszyliśmy do drzwi. Tato nacisnął dzwonek. Otworzyła nam
kobieta w średnim wieku, o okrągłych policzkach i zaspanym spojrzeniu.
Miała na sobie pikowany różowy szlafrok.
— Dzień dobry, czy zastałem pana Caldwella? — odezwał się tato.
— Phillip! — zawołała kobieta, odwracając się do wnętrza domu.
—	Phiiiiliiip! — Miała głos piły tarczowej na najwyższych obrotach.
Po chwili w drzwiach pojawił się szpakowaty mężczyzna, ubrany
w szerokie brązowe spodnie, rdzawy sweter i muszkę.
— Słucham?
    — Dzień dobry, jestem Tom Mackenson. — Tato wyciągnął rękę,
którą pan Caldwell uścisnął. — Czy pan jest tym gościem, który pracuje
dla Western Auto w Union Town? Szwagrem Ricka Spannera?
— Tak, to ja. Zna pan Ricka?
— Pracowaliśmy razem w „Zielonych Łąkach". Jak mu się powodzi?
    — Teraz już lepiej,  odkąd  znalazł pracę. Tyle,  że musiał  się
przeprowadzić do Birmingham. Prawdę mówiąc, żal mi go. Nie chciałbym
mieszkać w takim dużym mieście.
    — Ja też nie. Właściwie... wpadłem tak wcześnie, bo... też straciłem
posadę w mleczarni. — Tato uśmiechnął się z przymusem. — Pracuję
teraz w „Spiżarni Grubego Paula".
— Byłem tam kiedyś. Sklep gigant!
    — O, tak. Trochę za duży jak dla mnie. Zastanawiałem się, czy...
eee... —nawet nieszkodliwe kłamstwo nie chciało mu przejść przez gardło
—	czy w Western Auto są jakieś wolne miejsca?
—	Oj, chyba nie. W zeszłym miesiącu przyjęliśmy nowego pracownika.
—	Pan Caldwell zmarszczył brwi. — Czemu pan wcześniej tam nie wpadł?
501

Tato wzruszył ramionami.
— Od razu sobie pomyślałem, że pewnie szkoda benzyny.
    — Powinien pan przyjść do nas i złożyć podanie. Nigdy nie wiadomo,
co się może zdarzyć. Kierownik nazywa się Addison.
— Dziękuję panu bardzo, chyba tak zrobię.
Pan Caldwell skinął głową, ale tato nie ruszył się od drzwi.
—	Czy jest jeszcze coś^ co mogę dla pana zrobić?
Oczy ojca uważnie badały jego twarz. Pan Caldwell uniósł brwi pytająco.
    — Nie — rzekł tato i w jego głosie wyczułem, że nie znalazł
odpowiedzi na nurtujące go pytanie. — Chyba nie. Tak czy owak, jeszcze
raz panu dziękuję.
    — Nie ma za co. Proszę złożyć podanie; pan Addison zatrzyma je
w kartotece.
— Dobrze, będę o tym pamiętał.
    Kiedy znaleźliśmy się z powrotem w furgonetce, tato zapuścił silnik
i powiedział:
— Zdaje się, że pudło, nie sądzisz?
    — Chyba tak. — Właśnie usiłowałem wykombinować, jaki związek
może mieć liczba „33" z doktorem Lezanderem, ale podobnie jak ojcu
zabrakło mi pomysłu.
    Furgonetka dostosowała się do ogólnego nastroju. Tato zerknął na
wskaźnik poziomu benzyny.
    —	Oho! — powiedział. — Powinniśmy zatankować, zanim staniemy
na drodze. Co ty na to, wspólniku? — Uśmiechnął się, a ja odpowiedziałem
mu uśmiechem.
    Na stacji pan Hiram White wykuśtykał ze swej katedry pasów
klinowych i chłodnic i zaczął napełniać nam bak.
    — Ładny dzień— zauważył spoglądając w błękitne niebo. Znowu
zrobiło się zimno; styczeń gryzł już wędzidło jak narowisty koń.
— Bardzo ładny — przytaknął tato, oparty o furgonetkę.
— Dziś nie będzie żadnej strzelaniny?
— Myślę, że nie — odparł tato.
Pan White uśmiechnął się od ucha do ucha.
— Słowo daję, to było lepsze od tego, co pokazują w telewizji!
— Dzięki Bogu, że nikt nie zginął.
    — Dobrze, że autobus nie pojawił się tutaj w trakcie tej całej rozróby,
inaczej rzeczywiście byłoby kilka trupów do pozamiatania.
502
— 
Jasne jak słonce.
— Słyszał pan, że ten potwór zaatakował autobus na drodze numer 10?
— Pewnie, że słyszałem. — Ojciec zerknął na zegarek.
    — Prawie go zerwał z podwozia! Zna pan Corneliusa McGraw, tego,
co od ośmiu lat jeździ trzydziestką trójką?
— Tylko ze słyszenia.
    — No, więc on właśnie mi mówił, że ten potwór jest wielki jak
buldożer, a biega jak sarenka! Mówił, że próbował go ominąć, ale bestia
wyrżnęła ich w bok i autobus o mało nie rozleciał się na kawałki. Musieli
go oddać na złom.
— Coś takiego!
    — Pewnie. — Pan White skończył tankować i wyjął koniec węża
z wlewu furgonetki, wycierając go starannie szmatą, żeby ani jedna kropla
nie spadła nam na lakier. — Teraz jeździ nowy autobus, ale dalej prowadzi
go Corny. No i dalej to jest trzydziestka trójka, więc w sumie tak wiele się
nie zmieniło, prawda?
— Nie wiedziałem o tym — rzekł tato płacąc za benzynę.
—	Szerokiej drogi! — zawołał do nas na odjezdnym pan White.
Byliśmy już w połowie drogi do domu, kiedy ojciec powiedział:
    —•- Powinienem chyba jeszcze raz zajrzeć do książki. Może coś
pominąłem. — Zerknął na mnie i znów wpatrzył się w prostą ulicę. — Źle
osądzałem Damę, Cory. Wcale nie jest zła, prawda?
—	Jasne, że nie.
    —	Cieszę się, że do niej poszedłem. Kamień spadł mi z serca, kiedy
się dowiedziałem, że nieboszczyk wcale nie woła do mnie. Swoją drogą
współczuję facetowi, którego naprawdę wzywa. Biedak nieźle się umęczy
we śnie, jeśli w ogóle śpi.
Jest nocnym markiem — pomyślałem. Nadeszła właściwa chwila.
— Tato... — odezwałem się. — Chyba wiem, kto...
    — Rany boskie! — krzyknął nagle ojciec i nacisnął hamulec tak
mocno, że furgonetka wpadła w poślizg i wylądowała na czyimś trawniku.
Silnik zadygotał i zgasł. — Słyszałeś, co powiedział pan White? — Głos
ojca drżał z podniecenia. — Trzydzieści trzy! Stara trzydziestka trójka!
— Słucham?
    — Autobus, Cory! Ma numer trzydzieści trzy! Stałem tam jak kołek,
słuchałem go i zupełnie nie skojarzyłem! Myślisz, że to może być
właśnie to?
503
    
Czułem się zaszczycony, że pyta mnie o zdanie, byłem jednak
zmuszony odpowiedzieć:
— Nie wiem.
    — Cornelius McGraw raczej nie mógłby być zabójcą. Nawet nie
mieszka w tej okolicy. Ale co może łączyć ten autobus z morderstwem?
    Tato zamyślił się głęboko, zaciskając ręce na kierownicy. Po chwili
jednak na ganku najbliższego domu ukazała się kobieta z miotłą i zaczęła
na nas krzyczeć, żebyśmy się zabierali z jej trawnika, bo zaraz wezwie
szeryfa, więc musieliśmy jechać.
Wróciliśmy na stację benzynową. Pan White wyszedł z kantorku.
—	Coś szybciutko przejeździł pan ten bak! — zauważył.
    Tato oczywiście nie zamierzał uzupełniać paliwa, chciał tylko zaspokoić
ciekawość. Zapytał, kiedy ma przyjechać najbliższy autobus numer 33,
a pan White odpowiedział, że jutro po południu.
Tato odrzekł, że będzie czekał.
    Może się myli — stwierdził wieczorem przy kolacji — ale ma zamiar
być na przystanku, kiedy przyjedzie autobus. Nie chodzi mu o Corneliusa
McGraw, ale warto by sprawdzić, kto przyjedzie trzydziestką trójką do
Zephyr albo kto z niego wyjedzie.
    Nazajutrz przed południem byłem z nim na posterunku. Pan White
doprowadził nas nieomal do szału opowieścią o tym, jak ciężko
w dzisiejszych czasach kupić dobre mydło do smarów. Nagle tato
powiedział: „Jedzie, Cory", i wyszedł spod wiaty w mroźny, słoneczny
blask na spotkanie autobusu numer 33.
    Autobus linii Trailways, oznaczony tabliczką z wyżej wspomnianym
numerem, umieszczoną nad przednią szybą, przemknął obok nas, nawet
nie zwalniając. Pan McGraw tylko zatrąbił, a pan White pomachał mu ręką.
    Tato patrzył, jak autobus niknie w oddali. Potem odwrócił się do pana
White'a. Usta miał zaciśnięte i widziałem, że podjął ważką decyzję.
— Następnym razem będzie przejeżdżał pojutrze?
— Ano tak. W południe, tak samo jak zawsze.
    Tato popukał się palcem po wargach. Oczy mu się zwęziły. Wiedziałem,
o czym myśli. Jak ma pełnić wartę w te dni, które spędza u Grubego Paula?
    — Hiram... — odezwał się w końcu. — Może potrzebna ci tu jakaś
pomoc?
— Hm... Nie wiem, czy...
— Będę brał dolara za godzinę — wpadł mu w słowo tato. — Mogę
504

pompować, sprzątać warsztat, robić wszystko co trzeba. Zechcesz, żebym
pracował po godzinach — nie ma sprawy. Dolar za godzinę. Co ty na to?
Pan White chrząknął i zerknął na zagracony warsztat.
    —	Zdaje się, że trzeba by zrobić remanent. Policzyć klocki hamulcowe,
uszczelki, obudowy chłodnic i takie tam różne. Poza tym przydałby mi się
jakiś silny grzbiet. — Tu przemówił przez niego dzwonnik (może raczej
klaksonnik?) Quasimodo. Wyciągnął rękę. — Chcesz? Masz robotę.
Zaczynamy o szóstej rano. Pasuje?
—	Będę punktualnie — rzekł tato i uścisnął mu dłoń.
Trzeba przyznać, że mój tato miewał pomysły!
    Następnym razem autobus znów przejechał, nie zaszczyciwszy go
nawet sykiem hamulców. Ale przecież znów miał się pojawić o dwunastej
w południe, jak zawsze, a tato był zawsze na miejscu.
    —	Nadszedł sylwester. Oglądaliśmy w telewizji zabawę na Times
Square. O północy ktoś wypuścił nad Zephyr fajerwerki, rozdzwoniły się
dzwony kościelne i zawyła syrena. Mieliśmy rok 1965. W Nowy Rok
jedliśmy czarną fasolę, by los darzył nas srebrem, i zieloną kapustę, aby
nie brakowało nam złota, a potem oglądaliśmy w telewizji mecze piłki
nożnej, aż zaczęły nas boleć pół... pośladki. Tato siedział w swoim fotelu
z notesem na kolanach i choć co chwilę pokrzykiwał, żeby wesprzeć
swoich faworytów, to jednak bez przerwy gryzmolił długopisem skom-
plikowaną mozaikę: 33... 33... 33... Mama ofuknęła go, żeby to odłożył
i wreszcie się odprężył, ale po chwili palce ojca znów odnalazły długopis.
Mama patrzyła na niego z wyrzutem. Widziałem, że znowu zaczyna się
o niego martwić: nieszczęsna trzydziestka trójka nurtowała go równie
głęboko, jak przedtem ten straszny sen. Oczywiście miewał jeszcze
koszmary, ale teraz już wiedział, że nie jego wzywa upiór, a to zasadnicza
różnica. Podejrzewałem jednak, że jedna obsesja ustąpiła miejsca następnej.
    Po feriach Ben, Johnny, ja i cała reszta młodej generacji wróciliśmy do.
szkoły. Okazało się, że mamy nową nauczycielkę. Nazywała się panna
Fontaine, była młoda i ładna jak wiosna. Za oknami jednak nadal srożyła
się zima.
    Co drugi dzień przed południem ojciec wychodził z kantorku i stawał
w zimnym wietrze, zacinającym deszczu lub anemicznym słońcu. Czekał
na autobus linii Trailways — trzydziestkę trójkę, z Corneliusem McGrawem
za kierownicą — a kiedy autobus się zbliżał, serce zaczynało mu walić jak
młotem.
505
    
Ale autobus nie zatrzymał się ani razu. Zawsze przemykał przez
Zephyr, spiesząc do innych miejsc.
    Wtedy tato wracał do kantorku, gdzie najczęściej grywał w domino
z panem White'em. Siedział na skrzypiącym krześle i czekał na
następny ruch.
6. Obcy wśród nas
Upływał styczeń, zimny jak grobowiec.
    W sobotę szesnastego o jedenastej rano pożegnałem się z mamą
i wyruszyłem na Rakiecie do kinoteatru „Lirycznego", gdzie miałem się
spotkać z Johnnym i Benem. Niebo zasnuwały gęste chmury, a w powiet-
rzu wisiał marznący deszcz. Byłem opatulony niczym Eskimos, ale
wiedziałem, że wkrótce będę zdzierał z siebie rękawiczki i płaszcz.
Wyświetlano film Bohaterowie z piekła rodem. Na plakacie widniały
spocone twarze amerykańskich żołnierzy, przyczajonych za karabinem
maszynowym czy też bazooką i oczekujących na atak wroga. Jatkę miała
poprzedzać kreskówka z Kaczorem Duffym oraz kolejny odcinek
Wojowników z Marsa. Na końcu poprzedniego odcinka wojownicy mieli
właśnie zostać zgnieceni na dnie marsjańskiej kopalni przez spadający
głaz. Przewidziałem już dla nich drogę ucieczki: wpełzną do nie
zauważonego poprzednio tunelu i w ten sposób unikną sprasowania na
placek.
    W drodze do kina sam zrobiłem coś, co najprościej byłoby nazwać
kuszeniem losu.
Pojechałem do doktora Lezandera.
    Od Wigilii — kiedy to nazwałem go Ptasznikiem i spojrzałem wprost
w jego kamienne oczy — nie spotykałem go w kościele. Zacząłem się
zastanawiać, czy on i pani Lezander przypadkiem nie dali nogi. Kilka razy
506

już miałem podzielić się z ojcem swoimi podejrzeniami, ale on miał głowę
nabitą trzydziestką trójką, a ja mogłem się pochwalić jedynie zielonym
piórkiem i dwiema zdechłymi papugami. Zatrzymałem Rakietę u wylotu
podjazdu i nie zsiadając z roweru obserwowałem dom. Był ciemny.
Czyżby pusty? — zastanawiałem się. Może państwo Lezander uciekli pod
osłoną nocy, spłoszeni czymś, o czym według nich mogłem wiedzieć?
Przyjrzałem się uważniej: nigdzie nie było śladu życia. Bohaterowie
i wojownicy mogli poczekać: ja musiałem najpierw to sprawdzić.
Podjechałem pod dom i okrążyłem go. Nad tylnym wejściem wciąż
wisiała tabliczka: ZWIERZĘTA PROSZĘ PROWADZIĆ NA SMYCZY.
Postawiłem Rakietę na podpórce i zajrzałem w najbliższe okno.
    Ciemność. Z początku widziałem tylko zarysy mebli, ale gdy moje
oczy przyzwyczaiły się już do mroku, zdołałem rozróżnić dwanaście
ceramicznych ptaszków na pianinie. Była to zatem alkowa, w której
wisiały ptasie klatki. Gabinet doktora Lezandera znajdował się pod nią
—	bliżej piekła. Oczyma duszy widziałem panią Lezander, grająca wciąż
od nowa Piękną marzycielkę, i dwie papugi — zieloną i niebieską
—	miotające się w klatkach na dźwięk głośnych przekleństw, które
dolatywały przez  wywietrznik.  Tylko  dlaczego  ktoś  wrzeszczał po
niemiecku?
    Uderzyły mnie światła. Serce mi załomotało; poczułem się jak filmowy
uciekinier z więzienia, schwytany przez krążący promień reflektora.
Odwróciłem się; na podwórku zatrzymał się właśnie samochód. Był to
nowy model buicka — stalowoszary, z chromowaną chłodnicą, która
przypominała wyszczerzone w uśmiechu usta, pełne srebrnych zębów.
Praca doktora musiała być opłacalna. Zrobiłem krok w stronę Rakiety, ale
zanim zdążyłem ściągnąć ją z podpórki, usłyszałem głos: „Kto to?"
Z samochodu wysiadła pani Lezander. W brązowym płaszczu wyglądała
zupełnie jak niedźwiedź. Kołnierz kurtki podniesiony miałem do góry, ale
widocznie rozpoznała mój rower.
—	Cory?
Zostałem przyłapany.
Spokojnie — pomyślałem. Tylko spokojnie.
—	Tak, proszę pani — odparłem. — To ja.
    —	Chyba Opatrzność mi cię zesłała — usłyszałem. — Pomóż mi to
wnieść, dobrze? — Pani Lezander obeszła samochód i otworzyła drzwi od
strony pasażera. — Mam tu trochę zakupów.
507
    
Możliwe, że Rakieta ostrzegała mnie cicho. Możliwe, że mówiła
jedwabistym, naglącym szeptem: „Uciekaj stąd, Cory. Uciekaj, póki
jeszcze możesz. Zabiorę cię stąd, tylko wsiądź".
    — To co, pomożesz mi? — Pani Lezander wyjęła pierwszą z wyłado-
wanych .papierowych toreb. Wszystkie zdobił czerwony drukowany napis:
„Spiżarnia Grubego Paula".
— Spieszę się do kina — powiedziałem.
— To potrwa tylko chwilę.
    Ostatecznie, co mogła mi zrobić w biały dzień? Wziąłem od niej torbę.
Pani Lezander włożyła sobie drugą pod pachę i przekręciła klucz w zamku.
Zerwał się wiatr i nagle zobaczyłem powiewające poły jej płaszcza.
Wiedziałem już, że to ona stała wtedy na skraju lasu.
—	Wejdź — powiedziała. — Otwarte.
    Jej wielki cień kładł mi się na plecach. W gardle dławiła mnie twarda gruda
strachu. Przekroczyłem próg z uczuciem, że wchodzę do marsjańskiej kopalni.
    — Dziesięć punktów — powiedział pan White, kładąc na stole
kamień domina.
    — I dziesięć. — Tato położył swój kamień na końcu szeregu,
wygiętego w kształcie litery „L".
    — Słowo daję, nie przypuszczałem, że go masz! — Pan White
potrząsnął głową. — Ale spryciarz z ciebie!
— Staram się jak mogę.
    Rozległ się lekki stukot. Pan White zerknął w okno. Chmury pociemniały,
światła stacji benzynowej rysowały się wyraźnie na betonowym tle.
Drobne krople deszczu już bębniły po szybach. Tato wykorzystał tę
przerwę, by zerknąć na ścienny zegar. Była na nim za dwanaście dwunasta.
    —	Dobra, na czym to stanęliśmy? — Pan White potarł podbródek
i zadumał się nad dominem niczym garbaty sfinks. — O, już mam!
— powiedział i sięgnął po kamień. — Możesz mi dopisać piętnaście pun...
Coś zasyczało.
Ojciec odwrócił głowę w lewo.
Autobus linii Trailways podjeżdżał na przystanek.
    —	...któw — dokończył pan White. — Proszę, proszę! Któż to się tak
pospieszył w ten uroczy poranek!
    Tato był już na nogach. Minął kasę i stojak z olejami i dodatkami do
paliw, kierując się w stronę drzwi.
508
    
—	Chyba mieli wiatr w plecy! — zawyrokował pan White. — Albo
też stary Corny zobaczył potwora na drodze numer 10 i nagle sobie
przypomniał, do czego ma pedał gazu!
    Ojciec wyszedł na zewnątrz. Autobus zatrzymał się pod żółtą tabliczką
z napisem: SIEĆ AUTOBUSOWA TRAILWAYS. Drzwi złożyły się
w harmonijkę z hydraulicznym westchnieniem.
—	Ostrożnie, patrzcie pod nogi, panowie! — doleciało z szoferki.
Z autobusu wysiadało dwóch ludzi. Deszcz siekł ojca po twarzy, zimny
wiatr wirował wokół niego, lecz on nawet tego nie zauważył. Jeden
z pasażerów miał około sześćdziesiątki, drugi połowę tych lat. Starszy,
w tweedowym palcie i brązowym kapeluszu, trzymał w ręku walizkę. Młodszy,
ubrany w dżinsy i beżową kurtkę, niósł na ramieniu turystyczną torbę.
    — Miłego pobytu w Zephyr, panie Steiner! — zawołał Corny McGraw,
a starszy pan uniósł dłoń w rękawiczce i pomachał palcami.
    — Uszanowanie — rzucił w kierunku przybyłych pan White, który
w ślad za ojcem wychynął z kantorku i zadarł głowę w stronę kierowcy.
—	Siemasz, Corny! Nie miałbyś ochoty na gorącą kawę?
    — Nie, muszę lecieć, Hiram. Moja siostra Jenny urodziła dziś rano
chłopaczka i chcę do niej wpaść, jak tylko skończę trasę. To już trzecie
dziecko, ale pierwszy syn. Następnym razem przywiozę ci cygaro.
— Będę trzymał zapałkę w pogotowiu. Uważaj na siebie, wujku Corny!
—	Dobra, dobra, myśl lepiej o sobie! — roześmiał się kierowca.
Drzwi się zamknęły i autobus odjechał. Dwaj mężczyźni zostali na
chodniku twarzą w twarz z moim ojcem.
    Starszy, pan Steiner, miał oblicze poorane zmarszczkami, ale za to
podbródek jak wykuty z granitu. Zerknął na ojca przez zachlapane
deszczem okulary.
—	Przepraszam pana bardzo—powiedział z cudzoziemskim akcentem.
—	Czy jest tu gdzieś hotel?
    — Mogą być pokoje do wynajęcia — wtrącił młodszy. Miał jasne,
przerzedzone włosy i mówił rozwlekłą, środkowozachodnią gwarą.
    — W mieście nie ma hotelu — rzekł tato — i nikt nie wynajmuje
pokoi. Rzadko ktoś tu do nas zagląda.
    — Oj, to niedobrze — nachmurzył się pan Steiner. — Gdzie wobec
tego znajdę najbliższy hotel?
— W Union Town jest motel. Nazywa się „Pod sosnami". To...
—	Tato uniósł rękę, żeby wskazać kierunek. — Podwieźć was?
509
— 
Bylibyśmy panu niezmiernie wdzięczni, panie...
    — Tom Mackenson. — Tato ujął opatuloną w rękawiczkę dłoń
starszego pana. Jej uścisk omal nie zmiażdżył mu palców.
— Jacob Steiner. A to mój przyjaciel, Lee Hannaford.
— Miło mi panów poznać — rzekł tato.
Szósta torba, wyładowana puszkami zjedzeniem dla psów, była najcięższa.
    — Ta pójdzie na dół — powiedziała pani Lezander, wkładając pozostałe
puszki do kredensu. — Połóż ją tu, na blacie, sama ją później zaniosę.
— Dobrze, proszę pani.
    W kuchni paliła się lampa. Pani Lezander zrzuciła płaszcz, pod którym
miała ponurą, szarą sukienkę. Wyjęła z czwartej torby słoik kawy
rozpuszczalnej Folgera i otworzyła go szybkim ruchem nadgarstka.
    — Czy mogę spytać — odezwała się zwrócona do mnie plecami
— dlaczego zaglądałeś przez okno?
    — Ja... eee... — Myśl szybciej! ofuknąłem się w duchu. — ...pomyś-
lałem, że wpadnę, bo...
    Pani Lezander odwróciła się i zmierzyła mnie płaskim, beznamiętnym
spojrzeniem.
    —	Bo... chciałem zapytać doktora, czy może... jest tu potrzebna jakaś
pomoc po południu. Myślałem, że mógłbym sprzątać w suterenie albo
zamiatać, albo... — wzruszyłem ramionami. — Cokolwiek.
Czyjaś ręka złapała mnie od tyłu za ramię.
    Mało brakowało, a byłbym krzyknął. Poczułem, jak lodowacieje mi
twarz, z której cała krew odpłynęła w pięty.
    — Cóż za ambitny młody człowiek — rzekł doktor Lezander. — Mam
rację, Veronico?
    — Tak, Frans. — Pani Lezander ponownie odwróciła się do nas
plecami i zajęła się rozkładaniem reszty zakupów.
    Doktor puścił mnie. Spojrzałem na niego. Najwyraźniej dopiero się
obudził. Oczy miał podpuchnięte, wokół schludnie przystrzyżonej
hiszpańskiej bródki sterczał odrastający zarost, a w dodatku miał na sobie
piżamę i czerwony jedwabny szlafrok. Ziewnął i zakrył usta tą samą
dłonią, która przed chwilą spoczywała na moim ramieniu.
—	Kawy, kochanie — powiedział. — Im mocniejsza, tym lepsza.
Pani Lezander zaczęła sypać łyżką kawę do kubka z podobizną
owczarka niemieckiego. Następnie odkręciła kurek z wrzątkiem.
510
    
—	Około czwartej słuchałem Berlina Wschodniego — rzekł do niej
doktor. — Grali Wagnera. Cudowna orkiestra!
    Pani Lezander zalała kawę parującą wodą i zamieszała hebanowy płyn,
po czym wręczyła kubek mężowi, który najpierw podniósł go do nosa,
wdychając silny aromat.
    — Ooooo, tak! — oświadczył. — To jest właśnie to! —Pociągnął łyk
z cichym siorbnięciem. — Dobra i mocna! — rzekł z zadowoleniem.
    — Lepiej już pójdę — Przesunąłem się w stronę drzwi. — Ben Sears
i Johnny Wilson czekają na mnie pod kinem.
— Myślałem, że chciałeś ze mną porozmawiać o pracy.
— No, cóż... może innym razem.
    — Nonsens. — Doktor wyciągnął rękę i jego dłoń znów spadła mi na
ramię. Palce miał chyba z żelaza. — Bardzo bym się cieszył, gdybyś
przychodził pomagać mi po południu. Prawdę mówiąc, właśnie szukałem
młodego czeladnika.
— Naprawdę? — Nie bardzo wiedziałem, co powiedzieć.
    — Naprawdę. — Uśmiechnął się samymi ustami. Oczy pozostały
czujne. — Jesteś sprytnym młodym człowiekiem, czyż nie?
— Słucham?
    — Sprytnym, młodym człowiekiem. No, nie bądź taki skromny!
Nigdy nie rezygnujesz, prawda? Chwytasz fakty i potrząsasz nimi jak...
terier. — Jego usta znów się uśmiechnęły i błysnął w nich srebrny ząb.
Doktor pociągnął łyk kawy.
— Nie wiem, o czym pan mówi. — Czułem, że głos mi odrobinę drży.
    — Podziwiam te twoją cechę, Cory. Tę godną teriera determinację, by
dotrzeć do istoty rzeczy. To cenna zaleta u chłopca.
    — Jego rower stoi na podwórku, Frans — zauważyła pani Lezander,
wkładając do szafki paczkę makaroników ryżowych, specjału z San Francisco.
— Wprowadź go do środka, dobrze?
— Muszę już iść — powiedziałem. Zaczynała mnie ogarniać panika.
    — Non... — uśmiechnął się doktor — ...sens. Jeśli spadnie marznąca
mżawka — a pogoda jest dzisiaj dość ponura — twój śliczny rower
pokryje się warstwą lodu, a chyba byś tego nie chciał?
— Ja... naprawdę muszę już...
    — Wprowadzę go — powiedziała pani Lezander i wyszła. Czując na
ramieniu rękę doktora, patrzyłem, jak kobieta przepycha Rakietę przez
próg i wstawia ją do alkowy.
511

—	Świetnie — rzekł doktor Lezander i upił jeszcze trochę kawy.
—	Lepiej myśleć zawczasu niż potem się martwić, nieprawdaż?
    Pani Lezander wróciła, ssąc kciuk lewej ręki. Wyjęła go z ust, aby
pokazać, że krwawi.
    — Popatrz, Frans. Skaleczyłam się o ten jego rower — oznajmiła
z całkowitą obojętnością. Kciuk powrócił do ust. Na dolnej wardze
pozostała kropelka krwi.
    — Skoro już tu jesteś, Cory, powinienem ci pokazać, na czym będzie
polegała twoja praca, nie sądzisz?
— Ben i Johnny... będą się o mnie martwić.
    — O tak, jestem tego pewien. Ale w końcu wejdą do kina i zaczną
oglądać film. Prawdopodobnie pomyślą — doktor wzruszył ramionami
—	że coś ci wypadło. Chłopcom przydarzają się różne rzeczy. — Palce
doktora zaczęły ugniatać mięsień mojego ramienia. — Co to za film?
— Bohaterowie z piekła rodem. Wojenny.
    — A, wojenny! Spodziewam się, że bohaterowie to Amerykanie,
którzy odnoszą druzgocące zwycięstwo nad nędznymi niemieckimi psami,
czy tak?
— Frans — powiedziała cicho pani Lezander.
    Wymienili spojrzenia, twarde i ostre jak sztylety. Potem uwaga
doktora znów skupiła się na mnie.
— Zejdźmy na dół, Cory.
    — Moja mama będzie się denerwować. — Usiłowałem się jakoś
wykręcić, ale wiedziałem, że to na nic.
    — Przecież twoja mama myśli, że jesteś w kinie. — Brwi doktora
uniosły się do góry. — No, chodź. Musisz zobaczyć, za co będę ci płacił
dwadzieścia dolarów tygodniowo.
Zatkało mnie.
— Dwadzieścia dolarów?
    — Tak. Dwadzieścia dolarów dla zdolnego i pojętnego ucznia to dla
mnie świetny interes. Idziemy?
    Jego dłoń popchnęła mnie w stronę schodów. Była silna i trudno
mi było się jej opierać. Musiałem ruszyć z miejsca. Doktor przekręcił
wyłącznik nad schodami i w dole rozbłysło światło. Schodząc słysza-
łem za plecami szelest jedwabnego szlafroka i szuranie pantofli.
Słyszałem również siorbanie. Był to zachłanny dźwięk i naprawdę się
bałem.
512
    
Ojciec nie zawiózł Jacoba Steinera i Lee Hannaforda prosto do motelu
„Pod Sosnami". Kiedy stłoczyli się w kabinie, naprzeciw omiatanej
wycieraczkami szyby, zapytał ich, czy nie mieliby ochoty czegoś zjeść.
Obaj powiedzieli, że tak, i w ten właśnie sposób wszyscy trzej trafili do
kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą".
—	Może znalazłby się jakiś spokojny stolik w niszy? — spytał tato.
Carrie French zaprowadziła ich do stolika i podała kartę dań obiadowych.
Pan Steiner zdjął palto i rękawiczki. Pod spodem miał tweedowy
garnitur z jasnopopielatą kamizelką. Powiesił płaszcz i kapelusz na
wieszaku. Okazało się, że włosy ma białe i gęste jak ryżowa szczotka.
Kiedy wśliznął się do niszy, a ojciec usiadł obok niego, młodszy
mężczyzna zdjął kurtkę. Miał na sobie niebieską koszulę w kratę, której
rękawy podwinięte były tak wysoko, że odsłaniały muskularne bicepsy.
A na prawym bicepsie...
— O Boże — powiedział tato.
— O co chodzi? — spytał pan Hannaford.—Nie wolno tu się rozebrać?
    — Nie, nie, wszystko w porządku. — Na czole ojca pojawiły się
krople potu. — Chodzi o... ten tatuaż...
    — Nie podoba ci się mój tatuaż, przyjacielu? — Ciemnoszare oczy
mężczyzny zwęziły się w groźne szparki.
— Lee — wtrącił starszy. — Spokojnie.
Przypominało to trochę komendę „siad!", wydaną złemu psu.
    —	Nie o to chodzi — rzekł tato. — Po prostu... — Oddychał ciężko;
pokój pulsował mu przed oczami, jak gdyby miał zacząć wirować. — Już
go kiedyś widziałem.
Obaj mężczyźni milczeli. Pierwszy odezwał się pan Steiner:
— Czy można spytać gdzie, panie Mackenson?
    — Zanim wam odpowiem, chciałbym się dowiedzieć, skąd jesteście
i po co tu przyjechaliście. — Ojciec z trudem oderwał wzrok od bladego
zarysu czaszki o odwiniętych do tyłu skrzydłach, wyrastających ze skroni.
    — Ja bym tego nie robił — powiedział ostrzegawczo Hannaford do
starszego towarzysza. — Nie znamy tego gościa.
— To prawda. Nikogo tu nie znamy.
    Pan Steiner się rozejrzał. Ojciec widział, jak jego jastrzębie oczy
rejestrują każdy szczegół otoczenia. W kawiarni było kilkanaście osób,
które jadły lunch albo przeczekiwały ulewę. Carrie French odpierała
dobroduszne zaloty dwóch farmerów. W telewizji toczył się mecz koszykówki.
513
— 
Skąd mamy wiedzieć, że możemy panu zaufać, panie Mackenson?
    — A dlaczego mielibyście nie ufać? — Coś w zachowaniu tego
człowieka, w sposobie, jakim omiatał wzrokiem salę, kazało ojcu zadać
następne pytanie: — Czy pan jest policjantem?
— Zawodowym? Nie. Ale w pewnym sensie trafił pan.
— A kim jest pan z zawodu?
— Prowadzę... badania historyczne — odparł pan Steiner.
    Carrie French podeszła do nich na swoich długich, zgrabnych nogach,
trzymając w pogotowiu bloczek.
— Czym mogę panom służyć?
    — Macie placki z patelni? — Pan Hannaford wygrzebał z kieszeni na
piersi paczkę lucky strike'ów.
— Słucham pana?
— Placki z patelni! Macie je czy nie?
    — Zdaje się — rzekł łagodnie pan Steiner, podczas gdy młodszy
mężczyzna zapalał papierosa — że w tych stronach nazywają je naleśnikami.
    — Kuchnia już nie podaje śniadań. — Carrie uśmiechnęła się niepewnie.
— Bardzo mi przykro.
    — Wobec tego daj mi hamburgera. — Hannaford wypuścił dym
zmarszczywszy nos. — O Jezu! — westchnął.
    — Czy rosół z kurczęcia jest świeży? — zainteresował się pan
Steiner, pilnie studiując menu.
— Z puszki, ale bardzo dobry.
    — Nie będę jadł rosołu z puszki, moje dziecko. — Pan Steiner
spojrzał na Carrie surowo znad okularów. — Ja także poproszę o hamburgera.
Bardzo dobrze wypieczonego, jeśli łaska.
„Jeźli" — tak to wymówił.
Tato zamówił gulasz z wołowiny i kawę. Carrie się zawahała.
— Panowie nie są z tych stron? — spytała nieznajomych.
— Ja jestem z Indiany — rzucił Hannaford — a on...
— Pochodzę z Warszawy, z Polski. Dziękuję ci, Lee, sam potrafię mówić.
    — Wybraliście się w daleką podróż — zauważył ojciec, kiedy Carrie
odeszła.
— Mieszkam teraz w Chicago — wyjaśnił pan Steiner.
    —- To i tak dość daleko od Zephyr. — Spojrzenie taty uciekło
w kierunku tatuażu. Wyglądał tak, jak gdyby młody człowiek starał się go
wywabić. — Czy ten tatuaż coś znaczy?
514

Lee Hannaford wypuścił dym kącikiem ust.
    —	To znaczy — powiedział — że nie lubię, jak ktoś wtrąca się
w moje sprawy.
Tato pokiwał głową. Policzki poczerwieniały mu lekko ze złości.
— Doprawdy?
— Właśnie tak!
— Panowie, proszę was — wtrącił pan Steiner.
    — A co byś powiedział, pyskaczu — ojciec oparł łokcie na stole
i zbliżył twarz do twarzy młodego człowieka — co byś powiedział,
gdybym cię poinformował, że dziesięć miesięcy temu widziałem identyczny
tatuaż na ramieniu trupa?
    Pan Hannaford nie odpowiedział. Twarz miał pozbawioną wyrazu,
oczy zimne. Zaciągnął się papierosem i wypuścił dym.
— Miał jasne włosy? — zapytał. — Mniej więcej takie jak moje?
— Tak.
— I był mniej więcej tej samej budowy?
— Chyba tak.
    — Mhm.—Pan Hannaford pochylił się tak, że niemal zetknął się twarzą
z moim ojcem. Kiedy się odezwał, każde słowo zostawiało za sobą szlaczek
papierosowego dymu. — Powiedziałbym, że widział pan mojego brata.
    — ...a te klatki muszą być utrzymywane w nieskazitelnej czystości
— mówił doktor Lezander, wskazując puste na razie klatki — podobnie
jak podłoga. Jeżeli będziesz przychodził trzy razy w tygodniu, za każdym
razem musisz wyszorować podłogę. Oprócz tego napoić i nakarmić psy,
no i trochę je rozruszać. — Szedłem za nim, podczas gdy doktor
pokazywał mi kolejno wszystkie pomieszczenia w suterenie. — Siano
zamawiam w belach. Będziesz musiał pomóc je rozładować, przeciąć
spinający bele drut i rozłożyć siano w boksach dla koni. Z cięciem drutu
możesz mieć trochę kłopotu, bo jest równie twardy jak struna do pianina.
Poza tym w razie potrzeby będziesz chodził na posyłki. — Doktor
odwrócił się do mnie. — Dwadzieścia dolarów tygodniowo za trzy
popołudnia, powiedzmy od czwartej do szóstej. Odpowiada ci to?
    — Rany... — Nie wierzyłem własnym uszom. Doktor Lezander
proponował mi fortunę.
    — Jeżeli będziesz przychodził w soboty, dorzucę ci pięć dolarów
ekstra. Powiedzmy... od drugiej do czwartej. — Doktor znów się uśmiechnął
515

samymi ustami. Dopił kawę i odstawił kubek z owczarkiem collie na
wierzch pustej drucianej klatki. — Cory — rzekł cicho. — Zanim jednak
dam ci tę pracę, będę miał dwa życzenia.
Nastawiłem uszu.
    — Po pierwsze:  twoi rodzice nie powinni  się  dowiedzieć,  ile
ci płacę. Niech myślą,  że dostajesz...  no,  może  dziesięć dolarów
tygodniowo.  Zależy  mi  na  tym  dlatego,  że...  no  cóż,   widziałem
niedawno twojego ojca na stacji benzynowej i wiem, że tam teraz
pracuje. Wiem też, że twoja matka piecze ciasta, żeby zarobić parę
groszy.  Czy nie  byłoby lepiej,  gdyby nie wiedzieli, ile pieniędzy
przynosisz do domu?
    — Uważa pan, że powinienem to przed nimi ukrywać? — spytałem ze
zdumieniem.
    — Decyzja należy oczywiście do ciebie. Ale sądzę, że zarówno
matka, jak i ojciec mogą być... zazdrośni, kiedy się dowiedzą, jak dobrze
ci się powodzi. A jest przecież tyle rzeczy, które mógłbyś sobie kupić za
dwadzieścia pięć dolarów tygodniowo. Jedyny problem polega na tym, że
musiałbyś to robić dyskretnie. Nie powinieneś wydawać wszystkiego
w jednym miejscu. Mógłbym nawet podwieźć cię od czasu do czasu na
zakupy do Union Town albo Birmingham. Na pewno jest coś, co chciałbyś
mieć, a na co twoich rodziców nie stać?
Zastanowiłem się przez chwilę, po czym odparłem:
—	Nie, proszę pana.
Zaśmiał się, jak gdybym go połaskotał.
    —	Na pewno niedługo coś wymyślisz. Z taką forsą w kieszeni nie
będziesz musiał długo czekać.
    Nie odpowiedziałem. Czułem się urażony posądzeniem, że mógłbym
coś takiego ukrywać przed rodzicami.
    — Po drugie — podjął doktor, splatając ramiona na piersi i wypychając
językiem policzek — jest jeszcze sprawa panny Soni Glass.
    — Słucham? — Moje serce, które zdążyło się już trochę uspokoić,
znów przyspieszyło.
    — Panna Sonia Glass — rzekł doktor — przyniosła do mnie swoją
papugę. Niestety, ptak zmarł na zapalenie mózgu, o tu, w tej klatce.
— Doktor dotknął drucianej klatki. — Biedactwo! Tak się składa, że
Veronica chodzi do kościoła na nauki niedzielne razem z panną Glass.
Biedną kobietę bardzo wytrąciły z równowagi pytania, które jej zadałeś,
516

Cory. Powiedziała, że niezmiernie interesowała cię pewna piosenka i fakt,
że papuga, słysząc ją, zachowywała się nieco... osobliwie. — Doktor
uśmiechnął się blado. — Panna Glass powiedziała Veronice, że ma
wrażenie, iż znasz jakiś sekret, i pytała moją żonę, czy może wiemy coś na
ten temat. Był jeszcze jeden dziwny szczegół: podobno masz zielone
piórko papugi panny Kathariny Glass. Panna Sonia mówiła, że nie mogła
uwierzyć własnym oczom, kiedy je zobaczyła. — Doktor wbił wzrok
w podłogę i zaczął sobie wyłamywać palce prawej dłoni. — Czy to
prawda, Cory?
    Zamknął oczy. Przez jego twarz przebiegł bolesny grymas, lecz trwało
to tylko przez moment.
— Gdzie znalazłeś to piórko, Cory?
— Znalazłem je...
    Nadeszła chwila prawdy. Wyczuwałem obecność czegoś, co zwinęło
się jak wąż, gotowe do ataku. Mimo iż lampy świeciły jaskrawym,
twardym blaskiem, miałem wrażenie, że w wykafelkowanym pomieszczeniu
zaczyna gęstnieć mrok. Nagle zauważyłem, że doktor ustawił się tak, aby
odciąć mi drogę do schodów. Czekał na odpowiedź z przymkniętymi
oczami. Nawet gdybym stąd uciekł, nawet gdyby udało mi się obok niego
przedostać, i tak złapałaby mnie jego żona. Znów nie miałem wyboru.
    —	Znalazłem je nad Jeziorem Saksońskim—powiedziałem wyzywając
los. — Na skraju lasu. Przed brzaskiem. Tego dnia, gdy utonął w nim
samochód z martwym mężczyzną przykutym do kierownicy.
    Doktor uśmiechnął się, nie otwierając oczu. Był to przerażający widok:
wilgotna twarz zastygła w napięciu, łysa głowa lśniła w świetle lampy.
Potem ze srebrnozębnych ust wydobył się powolny, bulgoczący śmiech.
Oczy się otworzyły i ich spojrzenie przeszyło mnie na wylot. Przez kilka
sekund pan Lezander miał dwie twarze: na wierzchu przyklejony był
połyskujący srebrny uśmiech, lecz pod spodem wrzała najczystsza furia.
    — No, no. — Potrząsnął głową, jak gdyby przed chwilą usłyszał
zupełnie zdumiewający dowcip. — No i co my teraz zrobimy?
    — Czy widział pan już kiedyś tego człowieka, panie Mackenson?
— Pan Steiner wyjął z portfela laminowany kartonik i położył go przed
moim ojcem na stoliku w kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą".
    Było to ziarniste, czarno-białe zdjęcie. Ukazywało mężczyznę
w sięgającym kolan białym płaszczu. Mężczyzna uśmiechał się i machał
517

ręką do kogoś poza kadrem. Jego ciemne, ulizane do tyłu włosy przypominały
myckę. Miał kwadratową szczękę i podbródek przedzielony rowkiem.
W tle widać było błyszczącą maskę samochodu, który wyglądał jak antyk
z lat trzydziestych albo czterdziestych. Ojciec przyjrzał się fotografii,
zwracając baczną uwagę na oczy i białą kreskę uśmiechu. Jednak mimo
wnikliwej obserwacji, twarz wydała mu się nieznajoma.
— Nie — powiedział odsuwając od siebie zdjęcie. — Nigdy.
    — Prawdopodobnie wygląda teraz inaczej. —Pan Steiner też przyjrzał się
fotografii, jak gdyby patrzył na twarz dawnego wroga. —Możliwe, że poddał
się operacji plastycznej. Najłatwiejszy sposób na zmianę wyglądu to zapuścić
brodę i ogolić głowę. Po czymś takim nawet własna matka człowieka nie pozna.
— Przykro mi, ale nie znam tej twarzy. Kto to jest?
— Nazywa się Gunther Na-dno-i-w-mrok.
    — Co?! — Serce skoczyło ojcu do gardła tak gwałtownie, że byłby je
przygryzł.
    — Gunther Na-dno-i-w-mrok — powiedział pan Steiner, po czym
przeliterował nazwisko i powtórzył je jeszcze raz: — Van den Nieuvemarkt.
    Tato otworzył usta i oparł się głębiej, chwytając równocześnie brzeg
stołu, bo miał wrażenie, że cały świat od niego odpływa.
    — Mój Boże — szepnął. — Mój Boże! Chodź ze mną... van den
Nieuvemarkt.
— Słucham? — zdziwił się pan Steiner.
—	Kim on jest? — wychrypiał ojciec.
Odpowiedzi udzielił mu Lee Hannaford.
    —	To człowiek, który zabił mojego brata, jeśli to rzeczywiście Jeff
leży na dnie tego przeklętego jeziora.
    Tato zdążył im już opowiedzieć historię owego marcowego poranka.
Pan Hannaford słuchał go z miną, która kazała przypuszczać, iż byłby
w stanie odgryźć łeb kobrze. Prawie nie tknął swojego hamburgera, ale za
to dosłownie połknął trzy lucky striki.
    — Z tego, co wiemy — ciągnął — ten ciężki idiota, mój braciszek,
musiał go szantażować. W jego mieszkaniu w Fort Wayne pozostał
dziennik. Napisany był po niemiecku i do tego szyfrem. Natknąłem się na
niego w maju, kiedy rzuciłem pracę w Kalifornii i zacząłem go szukać.
Dopiero dwa tygodnie temu udało się nam go odczytać.
    — Szyfr był oparty na Pierścieniu Nibelunga Wagnera — wtrącił pan
Steiner. — Niezmiernie skomplikowany.
518
    — 
Tak, zawsze miał świra na punkcie różnych kodów. — Pan
Hannaford zdusił niedopałek kolejnego papierosa na umazanym ket-
chupem talerzu. — Nawet jako dzieciak bazgrał jakieś bzdury tak,
żeby nikt tego nie mógł odczytać. Z dziennika udało nam się dowie-
dzieć,  że wyłudzał pieniądze od Gunthera van den Nieuvemarkta
— najpierw czterysta dolarów miesięcznie, potem osiemset, w końcu
tysiąc. Było tam napisane, że Nieuvemarkt mieszka w Zephyr w stanie
Alabama.  Oczywiście pod fałszywym  nazwiskiem.  Jeff i  ci  dranie
pomogli mu zdobyć nową tożsamość, kiedy się z nimi skontaktował.
Ale Jeff widocznie uznał, że musi coś dostać za fatygę. Pisał w dzien-
niku, że zrobi wielką forsę i wyprowadzi się na Florydę. Potem napisał
jeszcze, że trzynastego marca wyjeżdża z Fort Wayne do Zephyr. I to
była już ostatnia notatka. — Hannaford potrząsnął głową. — Chyba
mu całkiem odbiło, że dał się w to wciągnąć. Zresztą mnie też chyba
odbiło.
— W co się dał wciągnąć? — spytał tato. — Nie rozumiem.
— Czy zna pan termin „neofaszysta"? — zagadnął go pan Steiner.
— Wiem, co to jest faszysta, jeśli o to panu chodzi.
    — Neofaszysta. Nowy faszysta. Lee i jego brat byli członkami
faszystowskiej organizacji, działającej w Indianie, Illinois i Michigan. Jej
symbolem był znak, który widzi pan na ramieniu Lee. Obaj zostali do niej
przyjęci w tym samym czasie, ale po roku Lee opuścił swoją grupę
i wyjechał do Kalifornii.
    — Wiałem, aż się kurzyło. — Trzasnęła zapałka i rozjarzył się
następny papieros. — Chciałem się urwać jak najdalej od tych drani.
Zabijali każdego, kto twierdził, że Hitler nie srał różami.
— Ale pański brat z nimi został?
    — Tak, niech to diabli. Awansował nawet na jakiegoś srurmfuhrera,
czy kogoś w tym rodzaju. Jezu, potrafi pan w to uwierzyć? Kiedy jeszcze
w szkole średniej należeliśmy do drużyny futbolowej, uważaliśmy się za
zwykłych Amerykanów!
—	Nadal nie wiem, kim jest ten van den Nieuvemarkt — rzekł ojciec.
Pan Steiner splótł dłonie na blacie stolika.
    —	I tu dochodzimy do mojego udziału w tej sprawie. Lee nie potrafił
sam rozszyfrować dziennika, przyniósł go więc na wydział języków
obcych uniwersytetu stanowego Indiany. Jeden z moich przyjaciół uczy
tam niemieckiego. Kiedy udało mu się odczytać nazwisko van den
519

Nieuvemarkta, przesłał pamiętnik do mojej katedry w Chicago. We
wrześniu przejąłem całą sprawę. Być może powinienem wyjaśnić, że
jestem dziekanem wydziału filozofii. Jestem też profesorem historii.
I wreszcie — co nie mniej ważne — zajmuję się tropieniem hitlerowskich
zbrodniarzy wojennych.
— Czy mógłby pan powtórzyć? — przerwał ojciec.
    — Hitlerowskich zbrodniarzy wojennych — powtórzył cierpliwie pan
Steiner. — W ciągu ostatnich siedmiu lat pomogłem w ujęciu trzech:
Bittricha w Madrycie, Savelshagena w Albany w stanie Nowy Jork oraz
Geista w Allentown w Pensylwanii. Kiedy zobaczyłem nazwisko van den
Nieuvemarkta, miałem już na muszce czwartego. Doktor Gunther van den
Nieuvemarkt  był  naczelnym  lekarzem  w  obozie  koncentracyjnym
w Esterwegen w Holandii. On i jego żona Kara decydowali, kto się nadaje
do pracy, a kto ma iść do gazu. — Na wargach pana Steinera zamigotał
gorzki uśmiech. — Widzi pan, to właśnie oni pewnego słonecznego
poranka postanowili, że ja mogę jeszcze żyć, ale moja żona już nie.
— Tak mi przykro — szepnął ojciec.
    — Wybiłem mu przedni ząb i spędziłem rok na ciężkich robotach. Ale
to sprawiło, że stałem się twardy i przeżyłem.
— Wybił mu pan... ząb...
    — Na samym przedzie. O, tych dwoje stanowiło ciekawą parę. — Po
twarzy pana Steinera przemknął bolesny grymas. — Nazywaliśmy jego
żonę Ptaszniczką, bo miała dwanaście ptaszków, ulepionych z gliny
zmieszanej z popiołem z ludzkich kości. A doktor Nieuvemarkt, który
w rzeczywistości był weterynarzem z Rotterdamu, miał bardzo oryginalny
zwyczaj.
Ojciec czuł, że się dusi.
— Jaki? — wykrztusił z trudem.
    — Kiedy więźniowie mijali go w drodze do komory gazowej, wymyślał
dla nich przezwiska. — Oczy pana Steinera posępnie wpatrywały się
w upiorną przeszłość. — Śmieszne przezwiska. Nigdy nie zapomnę, jak
nazwał moją żonę Veronicę, moją piękną Veronicę o długich złotych
włosach. Powiedział do niej: „Promyczku". Powiedział: „Pełznij dalej,
Promyczku! Pełznij, nie ustawaj!” A ona była już tak chora, że musiała się
czołgać przez własne... — Za okularami wezbrały łzy. Pan Steiner otarł je
szybko gestem człowieka, który ściśle kontroluje swe uczucia. — Proszę
mi wybaczyć — powiedział. — Czasami się zapominam.
520
    
—	Nic panu nie jest? — spytał Lee Hannaford mego ojca. — Jest pan
strasznie blady.
— Pokażcie... pokażcie mi jeszcze raz to zdjęcie.
Pan Steiner położył przed nim fotografię.
Ojciec wciągał głęboko powietrze.
— O nie — szepnął. — dobry Boże, nie!
Pan Steiner właściwie odczytał jego ton.
— Poznaje go pan — stwierdził.
    — Tak. Wiem, gdzie on mieszka. To niedaleko stąd. Całkiem blisko.
Ale... przecież on jest taki miły...
    — Ja znam prawdziwą naturę Nieuvemarkta —- rzekł pan Steiner
— i prawdziwą naturę jego żony. Pan też ją widział, kiedy spoglądał
w twarz Jeffa Hannaforda. Musieli go torturować, żeby im zdradził, gdzie
jest jego dziennik i kto jeszcze wie, kim są naprawde, a kiedy nie chciał im
niczego powiedzieć, zakatowali go na śmierć. Kiedy patrzył pan w twarz
Jeffa Hannaforda, widział pan obraz wypaczonej duszy Gunthera van den
Nieuvemarkta. Mam nadzieję, że Bóg w przyszłości oszczędzi panu takich
widoków.
    Tato wstał i zaczął szukać portfela, ale pan Steiner go ubiegł i położył
pieniądze na stoliku.
— Zawiozę was do niego—powiedział ojciec i biegiem ruszył do drzwi.
    — Cóż za sprytny młodzieniec —powiedział doktor Lezander, blokując
mi drogę do wyjścia. — I ta determinacja teriera, czyż nie? Od zielonego
piórka jak po nitce do kłębka! Podziwiam cię, Cory. Naprawdę cię
podziwiam.
   — Panie doktorze... — Czułem się tak, jak gdyby żebra ściskała mi
żelazna obręcz. — Chciałbym już iść do domu.
    Postąpił dwa kroki w moją stronę. Cofnąłem się, też o dwa kroki.
Doktor zatrzymał się, świadomy przewagi, jaką ma nade mną.
—	Chcę, żebyś mi oddał to zielone piórko. Wiesz dlaczego?
Potrząsnąłem głową.
    — Ponieważ fakt, że je masz, denerwuje pannę Sonię. To pamiątka
z przeszłości, na dodatek niemiła pamiątka. Przeszłość powinna pozostać
zamknięta, Cory. Świat powinien iść naprzód, a nie grzebać się w przeszłości,
zgadzasz się ze mną?
— Ja nie...
521
    
—	A tymczasem, podobnie jak to piórko, ślady przeszłości ciągle się
odnajdują, wyłażą na wierzch, tak by wszyscy mogli je oglądać. Wystawiają
ją na pokaz, aby każdy, komu udało się przetrwać, musiał za nią płacić,
wciąż i wciąż od nowa. To niesprawiedliwe, Cory, tak się nie godzi,
rozumiesz?
    Nie rozumiałem. Jego wnioskowanie gdzieś po drodze zbaczało
z prostego toru.
    —	Byliśmy godni szacunku. — Oczy doktora płonęły. — Mieliśmy
honor i dumę. Patrz na dzisiejszy świat, Cory! Patrz, czym się stał! My
wiedzieliśmy,  dokąd dążymy, ale oni nie pozwolili nam pociągnąć
świata za sobą. A teraz... sam widzisz. Wszędzie wulgarność i chaos.
Ohydne  mieszane  związki,  przed którymi wzdragałyby  się  nawet
zwierzęta. Czy wiesz, że mogłem leczyć ludzi? Wiele razy miałem
taką szansę. Wiele razy. A wiesz, dlaczego wolę klęczeć w błocie,
pielęgnując świnie, niż ratować życie ludziom? Dlatego że niżej cenię
ludzką rasę! Niżej cenię tych kłamców, którzy odwrócili się do nas
plecami i splugawili nasz honor!  Tak właśnie...  tak właśnie...  tak
o nich myślę!
Ciśnięty o wykafelkowaną podłogę kubek z podobizną owczarka collie
roztrzaskał się na drobne kawałki z hukiem wystrzału.
Zapadła cisza.
— Frans! — zawołała z góry pani Lezander. — Co tam się stłukło?
Jego zdrowy rozsądek — pomyślałem.
— Rozmawiamy! — odkrzyknął doktor. — Tylko rozmawiamy!
Ciężkie kroki pani Lezander oddaliły się.
Po chwili nad głową usłyszałem zgrzyt.
    Kilka sekund później rozległy się dźwięki pianina. Pani Lezander grała
Piękną marzycielkę. Była rzeczywiście bardzo zdolną pianistką. Miała
prawdziwy talent, jak powiedziała panna Niebieska Szklanka. Zastanawiałem
się, czy jej ręce były na tyle mocne, by zacisnąć wokół gardła mężczyzny
drut spinający bele siana? Czy też może udusił go doktor Lezander,
podczas gdy piętro wyżej jego żona grała tę samą melodię, a papugi
miotały się z wrzaskiem, powtarzając brutalne słowa?
    —	Dwadzieścia pięć dolarów miesięcznie — powiedział doktor.
— Ale musisz mi oddać zielone piórko i nie wolno ci nigdy — nigdy
więcej! — rozmawiać na ten temat z panną Glass. Przeszłość umarła
i powinna zostać pogrzebana na zawsze. Zgadzasz się, Cory?
522

Skinąłem głową. Zgodziłbym się na wszystko, byle się stąd wydostać.
    —	Grzeczny chłopiec. Kiedy mi je oddasz, zniszczę je, żeby panna
Glas nie myślała już o przeszłości, która sprawia jej ból. Przynieś piórko,
a ja wręczę ci wtedy pierwszą tygodniówkę. Zgoda?
Wszystko, wszystko, byle stąd wyjść.
— Tak, proszę pana.
    — No, to świetnie. — Doktor odsunął się od schodów. — Pan
przodem, mein Herr.
Ruszyłem na górę.
    W tym momencie rozległ się dzwonek do drzwi. Piękna marzycielka
urwała się jak ucięta nożem. Znów zgrzytnął odsuwany taboret. Byliśmy
już u szczytu schodów. Doktor znów chwycił mnie za ramię.
— Zaczekaj — szepnął.
Usłyszeliśmy dźwięk otwieranych drzwi.
— Tom! — powiedziała pani Lezander. — Co cię do nas spro...
    — Tato! — wrzasnąłem. — Ratun... — Dłoń doktora zatkała mi
usta. Usłyszałem jego cichy okrzyk, pełen rozpaczy, że tak to się
skończyło.
— Cory! Zejdź mi z drogi, ty...
    Ojciec wdarł się do domu, wyprzedzając panów Steinera i Hannaforda.
Odepchnął na bok wielkie babsko, lecz w następnej sekundzie pani
Lezander krzyknęła: „Nein!", i wyrżnęła go łokciem w twarz. Tato upadł
na pana Steinera, krwawiąc z rozbitego łuku brwiowego. Tylko pan
Steiner zrozumiał, co woła do męża pani Lezander:
—	Gunther, uciekaj! Bierz chłopca i uciekaj!
    W tej samej chwili Lee Hannaford zaszedł ją od tyłu, złapał za gardło
i całym impetem ciała powalił na podłogę. Zaczęła się wyrywać, udało jej
się nawet podźwignąć na jedno kolano, lecz wtedy rzucił się na nią także
pan Steiner, usiłując unieruchomić jej ręce, młócące jak ramiona wiatraka.
Stolik do kawy i lampa poleciały z trzaskiem na podłogę. Pan Steiner
stracił kapelusz, a od ciosu pani Lezander pękła mu warga.
—	To już koniec, Kara! — zawołał. — To koniec!
Ale jej mąż wcale tak nie uważał.
    Słysząc ostrzegawczy krzyk, doktor porwał mnie jedną ręką, a drugą
złapał kluczyki z kuchennego stołu, gdzie zostawiła je żona. Wyrywałem
się z całej siły, lecz wywlókł mnie przez tylne drzwi na podwórko. Padał
deszcz, poły czerwonego jedwabnego szlafroka łopotały na wietrze.
523

Doktor zgubił pantofel, lecz bynajmniej nie zwolnił. Wrzucił mnie do
biucka, zatrzasnął drzwi, o mało nie miażdżąc mi nogi, i prawie usiadł mi
na głowie, wskakując za kierownicę. Wepchnął kluczyk do stacyjki,
przekręcił go i obudzony silnik nagle ryknął. Doktor wrzucił wsteczny
bieg i opony buicka poszorowały po żwirze. Udało mi się usiąść w samą
porę, by w blasku reflektorów zobaczyć ojca, wybiegającego z domu przez
tylne drzwi.
—	Tato!
    Sięgnąłem do klamki. Łokieć doktora boleśnie wbił się w moje ramię,
a jego dłoń złapała mnie za włosy i cisnęła na podłogę jak stary worek.
Przez chwilę nie mogłem dojść do siebie po wstrząsie. Doktor Gunther van
den Nieuvemarkt — morderca, który dla mnie wciąż był doktorem
Fransem Lezanderem, wrzucił pierwszy bieg, silnik buicka zawył i samochód
z piskiem opon ruszył przed siebie.
    Ojciec zawrócił do domu, by jak najszybciej dobiec do furgonetki.
Musiał przeskoczyć ponad splątanymi ciałami pana Steinera, pana
Hannaforda i Kary van den Nieuvemarkt. Kobieta wciąż jeszcze nie miała
zamiaru się poddać, ale pan Hannaford przyłożył jej kilka razy pięścią po
końskiej twarzy, co bynajmniej nie dodało jej urody.
    Doktor Lezander pędził ulicami Zephyr. Opony piszczały na każdym
zakręcie. Zacząłem wdrapywać się na siedzenie, ale doktor wrzasnął:
    —	Leż tam i nie ruszaj się, szczeniaku! — i uderzył mnie w twarz tak
mocno, że z powrotem zsunąłem się na podłogę. Minęliśmy kinoteatr
„Liryczny"; zastanawiałem się, jak długo w piekle jest w stanie wytrzymać
bohater. Wjechaliśmy na most z gargulcami; kierownica wymknęła się na
moment ze spoconych dłoni doktora i zniosło nas na lewą stronę. Karoseria
buicka jęknęła od uderzenia, krzesząc iskry na balustradzie i siejąc
w powietrzu okruchy zdrapanego chromu. Po chwili doktor odzyskał kontrolę
nad samochodem i z zaciśniętymi zębami skierował go na szosę numer 10.
    Światła we wstecznym lusterku zakłuły doktora w oczy. Rzucił jakieś
niemieckie przekleństwo, przekrzykując ryk biucka i dając mi przedsmak
tego; co musiały Wycierpieć papugi owej marcowej nocy. Domyśliłem się,
czyje światła odbiły się w lusterku. Wiedziałem, kto gna za nami, kto
trzyma się na ogonie buicka, zmuszając silnik starej furgonetki do wysiłku
na granicy eksplozji. Wiedziałem.
    Wyciągnąłem rękę, złapałem kierownicę i szarpnąłem nią w prawo.
Samochód zjechał z drogi na miękkie żwirowe pobocze i wpadł w poślizg.
524

Doktor uraczył mnie następną germańską klątwą, wystrzeloną niczym
pocisk z moździerza. Ciosem pięści strącił moje palce z kierownicy i tą
samą pięścią palnął mnie w czoło. Zobaczyłem purpurowe gwiazdki i tak
skończyło się moje bohaterstwo.
    —	Odczep się! — wrzasnął doktor do furgonetki, której światła
wypełniły lusterko. — Nie możesz zostawić mnie w spokoju?
    Szamotał się z kierownicą na ciasnych serpentynach szosy numer 10,
podczas gdy siła odśrodkowa robiła wszystko co w jej mocy, by oderwać
koła od nawierzchni. Wdrapałem się z powrotem na fotel.
    —	Na podłogę, gówniarzu! — huknął doktor i złapał mnie za
kołnierz, ale musiał chwycić kierownicę drugą ręką, więc zaraz mnie
wypuścił.
    Obejrzałem się. Przedni zderzak furgonetki od tylnego zderzaka
buicka dzieliło sześć metrów. Minęliśmy serię ostrych zakrętów, a gdy
samochód wyskoczył na prostą, doktor Lezander przyspieszył, zwięk-
szając dystans. Uczepiłem się fotela. Posłyszałem głośne stuknięcie,
a kiedy się odwróciłem, zobaczyłem, że doktor sięga do schowka,
który otworzył właśnie uderzeniem pięści. Gdy jego dłoń wynurzyła się
z powrotem, ściskała pistolet kalibru 38. Przerzucił rękę ponad opar-
ciem, niemal miażdżąc mi głowę, i dwa razy wystrzelił bez celowania.
Tylna szyba buicka rozprysnęła się na drobne kawałki, które poszybo-
wały w kierunku furgonetki niczym kanciaste okruchy lodu. Furgonetka
zatoczyła się i o mało nie zniosło jej z drogi. Skrzynia zamiatała
jezdnię jak rybi ogon, ale ojcu udało się wyprostować wóz. Kiedy
uzbrojona dłoń doktora znowu wędrowała ponad moją głową, złapałem
ją z całej siły, usiłując przygwoździć do fotela. Buick zaczął jechać
zygzakiem, doktor walczył równocześnie z kierownicą i ze mną, a ja
nie puszczałem.
    Pistolet wystrzelił mi tuż przed nosem. Kula przeszła przez oparcie
fotela i z metalicznym brzękiem wywierciła dziurę w drzwiach. Dreszcz
przeniknął mnie aż do szpiku kości. Nie pamiętam dokładnie, ale chyba
właśnie wtedy rozluźniłem uchwyt. Doktor uderzył mnie w bark lufą
pistoletu. Był to najdotkliwszy ból w całym moim życiu; wypełnił mnie od
stóp do głów i wykipiał mi z ust głośnym krzykiem. Gdyby nie gruba
kurtka, na pewno pękłby mi obojczyk. Skrzywiony z bólu, złapałem się za
ramię i upadłem na drzwi. Ręka zdrętwiała aż po czubki palców. Nagle
wydało mi się, że jestem zamknięty w cyklicznym śnie, jak chłopiec
525

z filmu Najeźdźcy z Marsa; niewiele brakowało, a samochód sfrunąłby
wprost w czarną toń Jeziora Saksońskiego. Doktor bosą stopą nacisnął
na hamulec, buick zwolnił, a furgonetka taty przybliżyła się do nas.
Doktor znów przełożył rękę do tyłu i tym razem obejrzał się, żeby
wycelować. Jego spocona twarz zalśniła lekko w światłach furgonetki.
Zęby miał zaciśnięte, a w oczach strach ściganego dzikiego zwierzęcia.
Wystrzelił i w przedniej szybie samochodu taty pojawiła się dziura
wielkości pięści. Widziałem, jak palce doktora ponownie zaciskają się na
spuście; chciałem z nim walczyć, chciałem go pokonać, ale ból był
silniejszy.
    Zbliżaliśmy się do miejsca, z którego w marcu zeszłego roku dostrzegłem
stojącą na skraju lasu panią Lezander. I właśnie stamtąd wypadło na
jezdnię coś, co było wielkie, ciemne i przerażająco szybkie.
    Nim doktor Lezander zdążył odwrócić głowę, dogoniło nas, kierując
się wprost na niego.
    Pistolet wystrzelił i w tym samym momencie zderzyła się z nami bestia
z wymarłego świata.
    Hałas, jaki się rozległ, mógłby zwiastować dzień sądu. Wśród huku
wystrzału, krzyku doktora, brzęku tłuczonego szkła i zgniatanego metalu
samochód przewrócił się na bok, na moją stronę, po czym został
zepchnięty z jezdni przy wtórze upiornego pisku opon. Drzwi od strony
doktora były zablokowane, jak gdyby sam Pan Bóg wgniótł je kopniakiem
do środka. Doktor zwalił się na mnie, pozbawiając tchu. Moje żebra
zatrzeszczały podejrzanie. Słyszałem parskanie i pochrząkiwanie; triceratops,
broniąc swego terytorium, spychał rywala z szosy numer 10. Twarz
doktora Lezandera przyciśnięta była do mojej; ciężar jego ciała miażdżył
mnie, a strach roztaczał wokół odór cebuli. Potem doktor wrzasnął. Ja też
chyba krzyknąłem, bo samochód nagle zaczął spadać.
Powitał nas wstrząs i mrożący krew w żyłach plusk.
    Do wnętrza zaczęły się sączyć strużki ciemnej wody. Jezioro Saksońskie
pochwyciło nas w objęcia.
    Buchająca kłębami pary maska buicka przekrzywiła się i po bagażniku
zaczęła płynąć woda, wpadając do środka przez rozbitą szybę. Okno po
stronie doktora też było strzaskane, ale jezioro jeszcze go nie dosięgło.
Doktor leżał na mnie, zapomniawszy o pistolecie, który poniewierał się
teraz gdzieś na podłodze. Oczy miał mętne, z przegryzionej wargi ciekła
krew. Lewe ramię, które przyjęło na siebie impet uderzenia, leżało
526

wykręcone nienaturalnie. Zauważyłem wilgotne lśnienie białej kości
wystającej z nadgarstka pod czerwonym jedwabnym mankietem.
    Jezioro wdzierało się do wnętrza buicka coraz szybciej. Z bagaż-
nika wybuchały bąble powietrza. Nie potrafiłem zrzucić z siebie
bezwładnego ciała. Samochód wywinął kozła jak pijany zając i moja
strona pogrążyła się w wodzie. Z ust doktora Lezandera toczyła się
krwawa piana. Uświadomiłem sobie, iż jego żebra również musiały
ucierpieć.
—	Cory! Cory!
Podniosłem wzrok nad ramieniem doktora.
    Przez rozbite okno zaglądał mój ojciec. Włosy miał przylepione do
głowy, twarz mokrą, a z rozciętej brwi sączyły się krople krwi. Wyrywał
palcami odłamki szkła, tkwiące w obejmie szyby. Buick dygotał i jęczał.
Woda sięgnęła fotela, zimnym dotknięciem przyprawiając mnie o wstrząs.
Doktor zaczął jęczeć.
    —	Złap mnie za rękę! — Tato przechylił się przez okno, próbując
mnie dosięgnąć.
Nie byłem w stanie się ruszyć pod ciężarem doktora.
—	Tato, ratuj mnie! — wychrypiałem.
    Wcisnął się jeszcze głębiej. Boki musiał mieć poorane na strzępy, ale
wydawało się, że nie czuje bólu. Widziałem tylko posępnie zaciśnięte
wargi i oczy utkwione we mnie jak latarki w czerwonych obwódkach. Jego
dłoń wyciągnęła się ku mnie, ale odległość wciąż jeszcze była zbyt duża.
    Ciało doktora drgnęło. Wymamrotał coś, co na pewno było niemieckim
przekleństwem, a potem zamrugał, z wysiłkiem otwierając oczy. Woda
bryznęła wprost na nas, owiewając nas cmentarną wonią. Doktor spojrzał
na złamany nadgarstek i jęknął chrapliwie
    —	Zejdź z niego! — wrzasnął ojciec. — Na miłość boską, złaź
z mojego syna!
    Doktor zadygotał i zaczął kaszleć. Przy trzecim kaszlnięciu z nosa i ust
trysnęła mu jaskrawoczerwona krew. Złapał się za bok; na dłoni też
pojawiła się czerwona plama. Bestia z wymarłego świata połamała mu
żebra i poszatkowała wnętrzności.
Woda z rykiem wdzierała się do wnętrza. Bagażnik już tonął.
—	Proszę cię! — błagał ojciec. — Proszę, oddaj mi syna!
Doktor Lezander rozejrzał się, jak gdyby usiłował sobie przypomnieć,
gdzie jest. Potem uniósł się o kilka cali, pozwalając mi odetchnąć i pozbyć
527

się uczucia, że jestem sardynką w puszce. Spojrzał na zalany bagażnik
i pienisty odmęt w miejscu, gdzie kiedyś była tylna szyba.
—	Och — szepnął. Był to jęk porażki.
    Twarz doktora powoli odwróciła się do mnie. Krew kapała mu z nosa
prosto na mój policzek.
—	Cory — wybełkotał.
Zdrowa ręka zacisnęła się na moim przegubie.
—	Hop, do góry — szepnął — Szalony Koniu!
    Uniósł się jeszcze bardziej z makabrycznym wysiłkiem i wepchnął
moją rękę w dłoń ojca.
    Tato wyciągnął mnie na zewnątrz. Zarzuciłem mu ramiona na szyję.
Objął mnie i nogami zaczął rozgarniać wodę. Po jego wymęczonej twarzy
płynęły łzy.
    Buick chrapnął, zgrzytnął i zaczął iść na dno. Woda zawirowała
wokoło, ciągnąc nas w dół. Tato przyspieszył, ale prąd był zbyt silny.
Buick runął w otchłań z sykiem pary, która powstaje przy spotkaniu
wody z żarem. Czułem, że ojciec walczy z wchłaniającą nas siłą, ale
nagle gwałtownie wciągnął w płuca powietrze i zrozumiałem, że
przegrał.
Zanurzyliśmy się z głowami.
    Samochód osuwał się pod nami do mrocznego grobowca, do którego
nigdy nie zaglądało słońce. Bańki powietrza wypływały jak srebrne
meduzy. Ojciec kopał wściekle, próbując uwolnić się z wiru, ale tonęliśmy
razem z doktorem Lezanderem. W podwodnej poświacie ujrzałem jego
białą twarz, przyciśniętą do szyby. Z otwartych ust wydobywały się bąbelki.
    Nagle coś uniosło się z dna i przywarło do samochodu. Przypominało
wielki kłąb wodorostów lub szmat, wrzuconych do jeziora przez kogoś,
kto chciał się pozbyć śmieci. Powoli i nieubłaganie wpłynęło do buicka
przez wybitą tylną szybę. Samochód, zawieszony w ciemności, zaczął się
kręcić w koło, jak na najbardziej wymyślnej karuzeli Szampańskiego
Festynu. Pozbawione powietrza płuca paliły mnie żywym ogniem. Znów
ujrzałem twarz doktora Lezandera. Tym razem to strzępiaste, omszałe coś
owinęło się wokół niego jak zetlała szata. Czymkolwiek było, trzymało go
za gardło. Srebrny ząb błysnął w mroku jak blada spadająca gwiazda.
Potem buick niczym wielki żółw obrócił się na grzbiet, wypuszczając
z siebie ostatni kłąb baniek. Poczułem, że powietrze uderza w nas
i wyrywa z macek otchłani. Unosiliśmy się z powrotem do krainy światła.
528
    
Tato podsadził mnie i moja głowa pierwsza wynurzyła się nad
powierzchnię jeziora.
    Tu, na górze, światła było niewiele, ale za to całe mnóstwo powietrza.
Oddychaliśmy z rozkoszą, przytuleni do siebie w gęstniejącym zmierzchu.
    Potem podpłynęliśmy do miejsca, skąd grzęznąc w błocie i czepiając
się trzcin, zdołaliśmy wreszcie wydostać się na suchy ląd. Tato usiadł na
ziemi obok furgonetki. Ręce miał pokaleczone do tego stopnia, że skóra
wisiała na nich w strzępach. Skuliłem się na czerwonym urwisku i spojrzałem
na taflę jeziora.
— Hej, wspólniku! — rzekł ojciec. — Nic ci nie jest?
— Nie, tato. — Zęby mi szczękały, ale chłód przecież można przetrwać.
— Lepiej wsiądź do samochodu — powiedział.
    — Zaraz — odparłem, lecz nadal nie byłem w stanie się podnieść.
Moje ramię, które w ciągu paru najbliższych dni miało się przemienić
w jeden spuchnięty siniec, było całkiem zdrętwiałe.
    Tato podciągnął kolana pod brodę. Padał deszcz, ale i tak byliśmy
mokrzy i zmarznięci, więc nie robiło nam to większej różnicy.
— Muszę ci opowiedzieć o doktorze Lezanderze — rzekł.
— Ja też mam ci coś do powiedzenia.
Nasłuchiwałem; wiatr ślizgał się po tafli jeziora, a ono szeptało do niego.
— Nazwał mnie Szalonym Koniem — mruknąłem.
— Tak. I co z tego?
    Nie mogliśmy tu dłużej siedzieć. Wiatr robił się lodowaty. W taką
pogodę naprawdę można zaziębić się na śmierć.
    Tato spojrzał na styczniowe chmury — niskie, szare i mroczne.
Uśmiechnął się beztrosko, chłopięco.
—	Boże — rzekł. — Jaki piękny dziś mamy dzień!
Możliwe, że bohaterom pisane jest piekło, my jednak żyliśmy.
A oto skrót wydarzeń, które nastąpiły później.
    Kiedy mama ocknęła się z omdlenia i wstała z podłogi, poczuła się
o wiele lepiej. Uściskała tatę i mnie, lecz nie był to uścisk rozpaczy.
Wróciliśmy do niej troszeczkę obszarpani, ale ważne było to, że jesteśmy.
Dla ojca powrót do świata miał jeszcze głębszy wymiar: jego sny o upiorze
z Jeziora Saksońskiego skończyły się raz na zawsze.
    Panowie Steiner i Hannaford byli rozczarowani, że Gunter van den
Nieuvemarkt wymknął im się z rąk, ale pocieszył ich fakt, że sprawiedliwości
529

stało się zadość. Mieli za to w swojej pieczy panią Karę van den
Nieuvemarkt i jej kolekcję ptaszków z ludzkich kości. Dowiedziałem się
później, że żona doktora została wtrącona do więzienia, w którym nawet
światło było zakute w kajdany.
    Ben i Johnny omal nie wyszli ze skóry, kiedy się okazało, że w czasie,
gdy oni siedzieli sobie w kinie, ja walczyłem o życie z hitlerowskim
zbrodniarzem wojennym. Ben podskakiwał, jak gdyby dostał ataku,
a Johnny marszczył brwi i tupał zdrową nogą. Gdybym powiedział, że
w szkole stałem się odtąd najbardziej znaną osobistością, to jakbym
przyrównał księżyc do rzecznego kamyka. Nawet nauczyciele chcieli
wysłuchać mojej opowieści. Panna Fontaine była nią zafascynowana,
a pan Cardinale prosił, żebym powtórzył mu wszystko jeszcze raz.
„Powinieneś zostać pisarzem, Cory!" — wykrzyknęła panna Fontaine,
a pan Cardinale orzekł: „Moim zdaniem masz zadatki na poczytnego autora".
Pisarz? Autor?
Zdecydowałem się zostać gawędziarzem.
    Pewnego chłodnego, lecz słonecznego sobotniego poranka zostawiłem
Rakietę na ganku i wsiadłem do furgonetki razem z mamą i ojcem. Tato
powiózł nas wolno przez most z chimerami i dalej drogą numer 10, cały
czas wypatrując bestii z wymarłego świata. Nadal hulała na wolności, ale
nigdy już jej nie widziałem. Głęboko wierzę, iż to Davy Ray mi ją zesłał.
    Zajechaliśmy nad jezioro. Woda była gładka. Wiedzieliśmy, co kryje
się w głębi, choć na zewnątrz nie było żadnych śladów.
    Stanąłem nad czerwonym urwiskiem i wyjąłem z kieszeni zielone
piórko. Tato obwiązał je nitką z ołowianym ciężarkiem na końcu.
Wrzuciłem je do jeziora; poszło na dno szybciej, niż ktokolwiek zdołałby
powiedzieć: „Van den Nieuvemarkt". Ba, o wiele szybciej!
Nie chciałem mieć pamiątek po tej tragedii.
Rodzice stali tuż przy mnie. Nie ma co, byliśmy zgraną ekipą.
— Gotowe — powiedziałem.
    Pojechaliśmy do domu, gdzie czekały na mnie moje potwory
i czarodziejska skrzynka.

V
ZEPHYR
po latach

Minęła długa, chłodna zima; wracam do domu.
    Na południe z Birmingham autostradą międzystanową 1-65, tym
ruchliwym traktem prowadzącym do stolicy stanu. Na zjeździe numer 205
trzeba skręcić w lewo, a potem tłuc się wąską, krętą drogą przez senne
miasteczka, takie jak Coopers, Rockford, Hissop czy Cottage Grove.
Żaden drogowskaz nie wskazuje już Zephyr, ale ja wiem, gdzie ono jest,
i wracam do domu.
    W ten piękny sobotni przedwiosenny dzień nie jestem tu sam. Obok
mnie siedzi moja żona Sandy, a z tyłu zwinęła się w kłębek nasza
„mała". Ma na sobie włożoną tył na przód baseballową czapeczkę
z emblematem Birmingham Barons i rozrzuca po całym siedzeniu karty
z baseballistami. Może kiedyś przyniosą jej fortunę, kto wie? Radio
— przepraszam bardzo, stereofoniczny magnetofon kasetowy — gra,
a z głośników dobywa się piosenka Tears For Fears. Uważam, że Roland
Orzabal ma fantastyczny głos.
    Jest rok 1991. Możecie w to uwierzyć? Zawiśliśmy na krawędzi
nowego wieku i nikt nie wie, czy przyniesie on nam zmianę na lepsze, czy
na gorsze. Mam wrażenie, że o tym zadecydujemy wszyscy. Rok 1964
przeszedł do historii starożytnej. Zdjęcia z polaroidów zrobione w owym
roku zdążyły już zżółknąć. Nikt nie nosi takich fryzur, fasony ubrań także
się zmieniły. Ludzie też, a przynajmniej tak mi się wydaje. Nie tylko na
Południu; wszędzie. Na lepsze czy na gorsze? Sami zadecydujecie.
    I pomyśleć tylko, co przeszliśmy wraz z całym światem przez te lata!
Była to szybsza i bardziej oszałamiająca przejażdżka niż jakakolwiek
z tych, którymi kusił nas Szampański Festyn. Przeżyliśmy Wietnam (jeśli
mieliśmy szczęście), przeżyliśmy erę dzieci-kwiatów, Watergate i upadek
Nixona, ajatollaha, Ronniego i Nancy, zburzenie Muru i początek końca
komunistycznej Rosji. Naprawdę żyjemy w epoce orkanów i komet. I jak
rzeka płynie do morza, tak czas musi płynąć ku przyszłości. Człowiek
łamie sobie głowę, usiłując przewidzieć, co go czeka. Ale — jak kiedyś
powiedziała Dama — człowiek nie wie, dokąd zmierza, dopóki nie
uświadomi sobie, gdzie był. Czasami myślę, że sporo jeszcze musimy
sobie uświadomić.
533
    
—	Jaki śliczny dziś dzień! — mówi Sandy i opiera się głębiej
w fotelu, oglądając mijany pejzaż.
    Nie mogę się na nią napatrzyć. W jasnych włosach ma słońce,
rozsypane jak bukiet złotych kwiatów. Tu i ówdzie błyska srebrna nitka
i Sandy trochę się tym martwi, choć mnie się to bardzo podoba. Oczy ma
jasnoszare, a spojrzenie spokojne i jasne. Jest opoką, kiedy trzeba mi siły,
i poduszką, gdy łaknę odpoczynku. Stanowimy dobraną parę. Nasze
dziecko wzięło po niej oczy i równowagę ducha, a po mnie — ciemne
włosy i ciekawość świata. Nasze dziecko ma ostry nos mojego ojca
i smukłe, „artystyczne" dłonie mojej matki. Myślę, że to udana kombinacja.
— Hej, tato! — zdjęcia baseballistów poszły na chwilę w zapomnienie.
— Co takiego?
— Boisz się?
— Nie — mówię i myślę: Lepiej nie kłam. — No... może trochę.
— Jak tam teraz jest?
    — Nie wiem. Nie byłem tam od... Zaraz, wyjechaliśmy z Zephyr
w sześćdziesiątym szóstym, więc to już... Zresztą, ty mi powiedz, ile to już lat
Chwila ciszy.
— Dwadzieścia pięć.
    — Proste jak drut—odpowiadam. Wierzcie mi, zdolności matematyczne
nasze dziecko odziedziczyło wyłącznie po matce.
— No to dlaczego tyle lat tam nie byłeś, skoro tak lubisz Zephyr?
    — Wybierałem się wiele razy. Kiedyś nawet dojechałem do zjazdu
z 1-65. Ale Zephyr nie jest już takie jak w tamtych czasach. W zasadzie
wiem, że wszystko idzie naprzód i nie ma w tym nic złego, ale... Zephyr
było kiedyś moim domem i rani mnie myśl, że tak bardzo się zmieniło.
    — Jak to się zmieniło? Przecież dalej jest miastem, nie? — Słyszę
szelest zdjęć baseballistów,  układanych według  drużyn,  a później
alfabetycznie.
    — Już nie takim, jak kiedyś — mówię. — W siedemdziesiątym
czwartym zlikwidowano pobliską bazę lotniczą, a papiernię na Rzece
Tecumseha zamknięto dwa lata później. Union Town się rozrosło. Jest
teraz cztery albo pięć razy większe niż w czasach, gdy byłem chłopcem.
Za to Zephyr... zmalało.
—	Aha. — Uwaga mojego dziecka dryfuje ku innym sprawom.
Zerkam na Sandy i uśmiechamy się do siebie. Jej dłoń odnajduje moją.
Zostały dla siebie stworzone i splatają się idealnie. Przed nami wznoszą się
534

wzgórza otaczające Adams Valley. Porośnięte są lasem, błyszczącym żółtą
i purpurową barwą świeżych pączków. Tu i ówdzie pojawia się i zieleń,
choć marzec jeszcze się nie skończył. Powietrze wokół nas wciąż jest
chłodne, ale słońce radośnie obiecuje nam wiosnę.
    Moi rodzice i ja rzeczywiście wyjechaliśmy z Zephyr w sierpniu
1966 roku. Ojciec, który dostał w końcu pracę w sklepie żelaznym
pana Vandercampa, wyczuł zmieniające się wiatry i postanowił po-
szukać żyźniejszych pastwisk. Znalazł sobie w Birmingham posadę
zastępcy kierownika nocnej zmiany w rozlewni Coca-Coli. Zarabiał
dwa razy więcej, niż kiedykolwiek udawało mu się wyciągnąć na
rozwożeniu mleka. W 1970 awansował na kierownika zmiany i myślał,
że teraz będziemy się już pławić w luksusach. W tym samym roku
zacząłem wstępne studia na uniwersytecie stanowym Alabamy. Ojciec
zdążył jeszcze zobaczyć mój dyplom z dziennikarstwa, zanim zmarł na
raka w 1978. Na szczęście nie męczył się długo. Mama rozpaczała
straszliwie i przez jakiś czas bałem się, że ją również stracę, ale
w 1983, podczas wycieczki grupy parafialnej na Alaskę, poznała
pewnego wdowca — właściciela stadniny koni w pobliżu Bowling
Green w stanie Kentucky. Dwa lata później wyszła za niego za mąż
i do dziś mieszkają razem na farmie. Facet jest świetny i dosłownie
nosi ją na rękach, ale mimo wszystko to jednak nie tato. Cóż, życie
toczy się dalej, a droga zawsze prowadzi nas w najmniej oczekiwane
miejsca.
    DROGA NR 10 —• głosi tablica, podziobana zardzewiałymi na
brzegach dziurami po kulach.
    Serce zaczyna, mi bić mocniej. W gardle mi zaschło. Jestem
przygotowany na to, że ujrzę zmiany, ale boję się ich.
    Ze wszystkich sił starałem się nie zestarzeć. To naprawdę ciężkie
zadanie. Nie myślę tu o starzeniu się ciała, bo nie ma w tym nic
wstydliwego. Chodzi mi o starość ducha, spojrzenia na świat Widziałem
facetów w moim wieku, którzy budzili się nagle pewnego ranka, zapominając,
że ich ojcowie zabraniali im słuchać tych diabelskich Rolling Stonsów.
Zapomnieli, że ojcowie grozili im wyrzuceniem z domu, jeżeli będą nosić
takie długie grzywki. Zapomnieli jak to jest, kiedy jest się rządzonym, nie
rządzącym. Oczywiście świat jest dziś o wiele twardszy, co do tego nie ma
dwóch zdań. Trudniej podejmować decyzje, a ich konsekwencje bywają
nieraz straszne. Dzieciom potrzebna jest pomoc, to pewne. Sam też kiedyś
535

byłem prowadzony za rękę i bardzo się z tego cieszę, bo pozwoliło mi to
uniknąć wielu błędów. Ale wydaje mi się, że rodzice przestali być
nauczycielami. Rodzice — a w każdym razie wielu z nas — kierują
dziećmi słowem, a nie przykładem. Wydaje mi się, że jeśli idolem dziecka
jest matka lub ojciec — a jeszcze lepiej tandem, jaki tworzą oboje
— droga nauki i doświadczenia nieco się wygładza. A każdy, nawet
najmniejszy wygładzony kawałek jest ogromną pomocą w tym szorstkim
świecie, który chciałby przerobić dzieci na miniaturowych dorosłych,
wyzutych z czaru, magii i piękna niewinności.
    No cóż, nie nazywam się ani Lovoy, ani Blessett, powinienem więc już
zejść z kazalnicy.
    Od 1964 roku zmieniłem się trochę, to jasne. Nie mam już
tylu włosów i noszę okulary. Dorobiłem się kilku zmarszczek ze
smutku i kilku ze śmiechu. Sandy twierdzi, że według niej jestem
teraz przystojniejszy niż kiedykolwiek przedtem. To właśnie jest
miłość. Ale — jak już powiedziałem — naprawdę starałem się
ocalić duszę przed starością. Chyba trochę pomogła mi w tym
muzyka. Wierzę w to, że muzyka to język młodości, a im więcej
jesteś w stanie jej zaakceptować i polubić, tym młodszy duchem
się stajesz. Zainteresowanie muzyką zawdzięczam przede wszystkim
grupie Beach Boys. Teraz w mojej kolekcji płyt — przepraszam,
compact-disców — mam takich wykonawców, jak Elvis Costello,
U2, Sinead O'Connor, Concrete Blonde, Simple Minds i Technotronic.
Muszę jednak przyznać, że czasami pociąga mnie klasyka, na przykład
Led Zeppelin albo Lovin Spoonful. Ostatecznie mam taki wybór,
że mogę sobie dogadzać.
    Mijam zarośniętą chwastami drogę, która biednie przez las. Wiem, że
pięćdziesiąt jardów dalej straszy ruina. Panna Grace i jej sprzedajne
dziewczyny zwinęły kramik wkrótce po tym, jak Blaylockowie trafili do
więzienia. Dach domu został zmieciony podczas huraganu w 1965.
Wątpię, czy wiele tam pozostało. Pieniące się w okolicy pędy kudzu
zawsze były bardzo żarłoczne.
    Ben rozpoczął studia w tym samym roku co ja. Ukończył ekonomię.
Zrobił nawet magisterium, a przecież nigdy się nie spodziewałem, że
polubi chodzenie do szkoły. Spotykaliśmy się od czasu do czasu na
uczelni, ale on coraz bardziej angażował się w działalność na swoim
wydziale i rzadko go widywałem. Przystąpił do bractwa studenckiego pod
536

nazwą Sigma Khi i został wiceprezesem kapituły. Mieszka teraz w Atlancie;
jest maklerem giełdowym. Jego żona, Jane Annę, urodziła mu dwoje
dzieci, chłopca i dziewczynkę. Facet ma kupę forsy, jeździ złotym BMW
i jest grubszy niż kiedykolwiek. Trzy lata temu, po przeczytaniu jednej
z moich książek, zadzwonił do mnie i teraz spotykamy się co parę
miesięcy. Zeszłego lata pojechaliśmy razem do małego miasteczka na
granicy Alabamy i Florydy, żeby odwiedzić tamtejszego komendanta
policji, Johna Wilsona.
    Zawsze wiedziałem, że Johnny ma w żyłach krew wodzów. Trzyma
tę mieścinę twardą ręką i nie pozwala sobie wciskać kitu. Jest
jednak uczciwym człowiekiem, a ludzie chyba go lubią, bo został
wybrany już na drugą kadencję. Podczas tej wizyty poznaliśmy jego
żonę, Rachel. To oszałamiająca babka, która bez trudu mogłaby
zostać modelką, ale całkowicie poświęciła się mężowi. Johnny i Rachel
nie mają dzieci, ale są naprawdę szczęśliwi. W któryś weekend
wybraliśmy się razem na morski połów u wybrzeży Destin. Johnny
złapał rekinka; moja żyłka oczywiście zaplątała się gdzieś pod dnem
łodzi, a Ben opalił się jak nigdy w życiu. Śmiechu z łowienia
było co niemiara.
    I ledwo zdołałem się obejrzeć, już jestem nad nim. Żołądek ściska mi
się w twardą kulkę.
— To jest Jezioro Saksońskie — mówię.
Wyciągają szyję, żeby mu się przyjrzeć.
    Jezioro się nie zmieniło. Ta sama tafla, ta sama ciemna woda, ten sam
muł, trzciny i czerwone urwisko. Nie muszę się wysilać, by wyobrazić
sobie furgonetkę taty na poboczu, ani żeby zobaczyć, jak skacze do wody
za tonącym samochodem. Nie trzeba też wiele wysiłku, by przypomnieć
sobie pogrążającego się z wolna buicka, wodę rwącą do środka przez
wybitą tylną szybę i ojca, który stara się mnie dosięgnąć pokaleczoną ręką.
Ani trochę wysiłku.
Kochany tato — myślę, kiedy jezioro zostaje za nami.
    Pamiętam jego twarz skąpaną w odblaskach ognia, kiedy znaleźliśmy
się już w domu i opowiedział mi o doktorze van den Nieuvemarkcie.
Trwało to trochę, zanim mama i ja — jak również pozostali mieszkańcy
miasta — pogodziliśmy się z faktem, że doktor i jego żona dopuszczali się
zbrodniczych czynów. Chociaż chyba nie był on zły do szpiku kości, bo
czy inaczej uratowałby mi życie? Uważam, że nikt nie jest całkowicie zły.
537

Może jestem taki jak mój tata — naiwny. Ale lepiej być naiwnym niż
zupełnie pozbawionym zdolności współczucia.
    Nieco później zaświtała mi pewna hipoteza na temat doktora i jego
nocnego czuwania przy krótkofalowym odbiorniku. Jestem przekonany, iż
nasłuchiwał wiadomości z różnych krajów, żeby się przekonać, którzy
faszystowscy oprawcy zostali już schwytani i postawieni przed sądem.
Wierze, iż mimo tej chłodnej maski żył w ciągłym strachu, oczekując,
aż sprawiedliwość zapuka i do jego drzwi. Zadał wiele cierpień, ale
zniósł ich także niemało. Czy mając już w garści zielone piórko
próbowałby mnie uśmiercić jak Jeffa Hannaforda, który go szantażował
i którego wraz ze swą żoną Karą torturował i zabił? Przyznam się
szczerze, że nie wiem. A wy?
A, prawda. Zapomniałem o Diablicy.
    Niedawno Ben mi o niej opowiadał. W gimnazjum udowodniła, iż
rzeczywiście jest chemicznym geniuszem. Skończyła studia w Vanderbilt
i zaczęła pracę u DuPonta. Była na najlepszej drodze do kariery, ale znów
dała znać o sobie jej przewrotna natura. Z tego, co mówił Ben, wynikało,
że Diablica jest teraz artystką happeningową w Nowym Jorku i ostatnio
procesuje się z Jesse'em Helmsem z powodu widowiska, w którym
występowała; wykrzykiwała w nim obrazoburcze hasła na temat kapitalis-
tycznej Ameryki, siedząc w dziecięcej wanience pełnej... możecie sobie
wyobrazić czego.
    Uważam, że Jesse Helms nie powinien z nią zadzierać. Jeśli to zrobi,
żal mi go. Pewnego pięknego ranka może się okazać, że nie zdoła się
odkleić od biurka.
    Jadę tymi samymi zakrętami, które tak mnie przerażały, gdy za
kierownicą siedział Donny Blaylock. Potem wzgórza nagle się rozstępują,
i przed nami ściele się droga, prosta jak przedziałek wykonany przez pana
Dollara. Wiedzie ona do mostu z gargulcami.
    Chimer już nie ma. Ktoś poutrącał głowy konfederackich generałów.
Może był to wandal, a może cwaniak, który sprzedał je po tysiąc dolarów
od łba na jakiejś aukcji jako przykłady prymitywnej rzeźby z Południa
USA — tego nie wiem; w każdym razie wszystkie zniknęły. Wiadukt
kolejowy wygląda tak samo jak zawsze, a pod nim lśni Rzeka Tecumseha.
Mam wrażenie, że Stary Mojżesz czuje się w niej o wiele lepiej, odkąd
zamknięto papiernię. Nie łyka zanieczyszczeń z każdym pęczkiem żółwi.
Niestety, nikt nie raczy go już smakołykami w każdy Wielki Piątek. Wedle
538

słów Bena ceremonia ta poszła w zapomnienie po roku 1967, kiedy to
Dama przekroczyła swoją własną rzekę w sędziwym wieku stu dziewięciu
lat. Niedługo później Księżycowy Człowiek wyjechał do Nowego Orleanu,
a społeczność Bruton zaczęła się kurczyć w jeszcze szybszym tempie niż
społeczność Zephyr. Tak więc Rzeka Tecumseha jest teraz czystsza, ale
zastanawiam się, czy Stary Mojżesz czasem nie wystawia łuskowatego łba
ponad jej powierzchnię i nie prycha wodą i parą z gorejących nozdrzy,
nasłuchując ciszy mąconej tylko szmerem pluskających na skałach fal,
i czy nie myśli w swoim gadzim języku: Dlaczego nikt już nie przychodzi
ze mną poigrać?
Może wciąż tam jest. A może odszedł; popłynął rzeką do morza.
    Przejeżdżamy przez most pozbawiony gargulców. Po jego drugiej
stronie leży moje miasto.
    —	Jesteśmy w Zephyr — mówię. Zwalniam i od razu zdaję sobie
sprawę, że wyrażam się nieściśle. Jesteśmy w pewnym konkretnym
miejscu, ale nie jest to już Zephyr.
    A przynajmniej nie to Zephyr, które znałem. Domy wciąż stoją,
ale wiele z nich chyli się ku upadkowi. Ogródki zarosły chwastami.
Miasto nie jest zupełnie wymarłe, bo w niektórych domach — nie-
wielu, jak się zdaje — wciąż ktoś mieszka, a na ulicy widuje się
jeszcze samochody. Czuję jednak, że główna impreza — cudowne,
uroczyste przyjęcie na cześć życia — przeniosła się gdzie indziej,
zostawiając po sobie ślady dawnej świetności jak bukiety zwiędłych
kwiatów.
Ta wizyta będzie o wiele trudniejsza, niż przypuszczałem.
Sandy to wyczuwa.
— Wszystko w porządku? — pyta.
    — O tym dopiero się przekonamy — mówię i udaje mi się przywołać
na twarz słaby uśmiech.
— Tu chyba nie ma żywej duszy, tato!
— W każdym razie nie ma ich wiele — odpowiadam.
    Skręcam z Merchants Street przed wjazdem do centrum miasta.
Jeszcze nie jestem gotowy. Jadę na boisko baseballowe, na którym kiedyś
pobili nas Branlinowie, i zatrzymuję samochód przy linii autowej.
    A propos Branlinów. Informacji o nich dostarczył mi Johnny jako
oficer instytucji zajmującej się prawem i porządkiem. Okazało się, że
bracia wcale nie byli tacy sami z natury. W szkole średniej Gotha zaczął
539

grać w futbol i stał się człowiekiem miesiąca, kiedy zatrzymał zawodnika
gimnazjum z Union Town nieomal na linii bramkowej, po czym wrócił z piłką
przez całe boisko, zdobywając zwycięstwo dla swojej drużyny. Deszcz pochwał
zdziałał w jego przypadku cuda, dowodząc, że przez cały czas chodziło mu
tylko o zwrócenie na siebie uwagi, którą nie chcieli go obdarzyć nazbyt głupi,
a może po prostu pozbawieni serca rodzice. Gotha —jak powiedział mi Johnny
— mieszka teraz w Birmingham i sprzedaje polisy ubezpieczeniowe,
a dodatkowo trenuje młodzieżową drużynę futbolistów, na razie bez większych
osiągnięć. Podobno nie musi już tlenić włosów, bo zupełnie wyłysiał.
    Gordo jednakże staczał się coraz niżej. Z przykrością donoszę, że
w 1980 roku został zastrzelony przez właściciela kiosku 7-Eleven w Baton
Rouge w Luizjanie, gdzie obracał się w niewłaściwych kręgach. Zginął
usiłując zrabować z kasy niecałe trzysta dolarów, z półek zaś — naręcze
pudełek z herbatnikami „Mała Debbie". Mam wrażenie, że los co jakiś
czas go ostrzegał, ale Gordo nie chciał słuchać trującego bluszczu.
— Wysiądę na chwilę i rozprostuję nogi — mówię.
— Mamy iść z tobą, tato?
— Nie — odpowiadam. — Jeszcze nie.
    Wysiadam i sunę przez zarośnięte boisko. Staję na górce. Pieści mnie
chłodny wiatr i ciepłe promienie słońca. Trybuny, na których po raz
pierwszy ujrzałem Nemo Curlissa, powoli zaczynają się rozpadać. Wyciągam
przed siebie ramię, odwracając dłoń ku chmurom, i czekam.
    Co by się stało, gdyby wyrzucona w niebo piłka Nemo Curlissa po tych
wszystkich latach spadła nagle prosto w moją rękę?
Czekam.
    Ale nic się nie dzieje. Nemo, chłopak z doskonałym ramieniem, schwytany
w sieć nader niedoskonałych okoliczności, rzucił piłkę daleko za obłoki. Nigdy
nie spadła i nigdy już nie spadnie, choć pamiętamy o tym tylko Ben, Johny i ja.
Zamykam dłoń i opuszczam rękę.
Widzę stąd Poulter Hill.
    Cmentarz jest zapuszczony. Między nagrobkami wybujało zielsko i chyba
nikt dawno nie przyniósł tam świeżych kwiatów. To wstyd — myślę — bo
przecież ci, którzy tam leżą, na zawsze pozostali wierni Zephyr.
    Nie mam ochoty przechadzać się wśród tych kamieni. Po mojej
kolejowej przygodzie nigdy więcej nie poszedłem na cmentarz. Pożegnałem
się z Davym, a on pożegnał się ze mną. Gdybym starał się zrobić coś
jeszcze, uznałby mnie za głupka.
540

Odwracam się plecami do Śmierci i wracam do żywych.
    —	Tu chodziłem do szkoły — mówię żonie i dziecku, zatrzymując
samochód obok szkolnego boiska.
    Wszyscy wysiadamy. Sandy idzie obok mnie, a ja ciągnę buty po
żwirze, wzniecając chmury kurzu. Nasza „mała" zaczyna biegać dookoła,
zataczając coraz szersze kręgi, jak źrebak spuszczony z długotrwałej uwięzi.
    —	Uważaj! — woła Sandy, bo widzi gdzieś rozbitą butelkę. Już
zaczyna się martwić. To chyba uroda matczynego fachu.
    Obejmuję ją ramieniem a ona zakłada mi rękę na plecy. Szkoła
podstawowa jest pusta, część szyb powybijana. W miejscu, gdzie tyle
młodych głosów wrzeszczało i pohukiwało, panuje druzgocąca cisza.
Widzę miejsce przy płocie, gdzie Johnny wyrównał rachunki z Gothą
Branlinem. Widzę bramę, przez którą uciekałem na Rakiecie przed Gordo,
prowadząc go prosto w łapy Lucyfera. Widzę...
— Hej, tato! Patrz, co znalazłam!
Nasza „mała" wraca do nas kłusem.
— Tam leżało! Fajne, nie?
Podsuwa mi rączkę pod nos i muszę się uśmiechnąć.
    Leży na niej gładki czarny grot o niemal idealnym kształcie. Z trudem
da się w nim wyczuć jakiekolwiek krawędzie. Ten grot wyszedł z rąk
kogoś, kto był dumny ze swojej pracy. Najprawdopodobniej wodza.
—	Czy mogę go sobie wziąć, tato? — pyta moja córka.
    Na imię ma Skye. W grudniu skończyła dwanaście lat i właśnie
przechodzi coś, co Sandy nazywa „chłopięcym okresem". Woli nosić
baseballową czapkę tył na przód i ganiać w tumanach kurzu niż bawić się
lalkami i marzyć o chłopakach z New Kids on the Block. Jestem pewien,
że to przyjdzie później. Na razie Skye jest rewelacyjna.
    —	Uważam, że nawet powinnaś — mówię, a Skye skwapliwie
wpycha grot do kieszeni dżinsów niczym zaklęty skarb.
Widzicie, te szczenięce lata są także udziałem dziewczynek.
    A teraz jedziemy już Merchants Street do samego serca Zephyr, które
przestało bić.
    Wszystko jest pozamykane. Zakład fryzjerski pana Dollara, sklep
„Piggly-Wiggly", kawiarnia „Pod Błyszczącą Gwiazdą", sklep żelazny,
kinoteatr „Liryczny", wszystko. Okna Woolwortha zamalowane są białą
farbą. Rozwój sieci sklepów detalicznych i budownictwa mieszkaniowego
w Union Town, a także jego centrum handlowe, wzbogacone o cztery
541

kina, pożarły ducha Zephyr, podobnie jak „Spiżarnia Grubego Paula"
położyła kres porannym wędrówkom mleczarzy. Świat poszedł naprzód,
ale czy można to nazwać postępem?
    Mijamy ratusz. Cisza. Mijamy basen publiczny i muszlę „Wirującego
Koła". Cisza. Przejeżdżamy obok domu panien Glass. Tam, gdzie kiedyś
rozbrzmiewała muzyka, także panuje cisza i to naprawdę jest trudne do
zniesienia.
    Panna Niebieska Szklanka. Żałuje, ale nie wiem, jak potoczyły się jej
losy. Jeżeli jeszcze żyje, ma teraz około osiemdziesiątki. Tak samo nie
wiem, co się stało z innymi, którzy opuścili Zephyr z biegiem lat: z panem
Dollarem, szeryfem Marchette'em, Jazzmanem Jacksonem, państwem
Damaronde, Nilą Castile i Gavinem, panią Velvadine, burmistrzem
Swope'em. Sądzę, że wszyscy żyją dziś w innych miastach. Myślę, że
zatrzymali w sobie cząstkę Zephyr i gdziekolwiek się znajdą, zasiewają
w ziemi jego ziarno. Tak samo jak ja.
    Po ukończeniu studiów pracowałem przez dwa lata dla jednej
z birminghamskich gazet. Wymyślałem nagłówki i redagowałem to, co
napisali inni. Kiedy po pracy wracałem do swojego miejskiego mieszkania,
siadałem nad czarodziejską skrzynką — nie tą samą, nową, ale też
czarodziejską—i pisałem. Pisałem i pisałem. Opowiadania wędrowały do
skrzynki pocztowej, a po jakimś czasie wracały do mnie. W końcu,
zrozpaczony, spróbowałem napisać powieść. Dziw nad dziwami! Znalazła
wydawcę.
Jestem teraz biblioteką. Małą, ale wciąż rosnę.
    Zwalniam, bo mijamy położony nieco w głębi dom, przy którym stoi
stajnia.
— Tu mieszkał doktor — mówię do Sandy.
    — O rany! — odzywa się z tyłu Skye. — Ciarki mi przeszły po
plecach! Wygląda zupełnie jak dom, w którym straszy!
—	Nie — protestuję. — Teraz to już zupełnie zwyczajny dom.
Jak Bo zna się na futbolu, tak moja córka zna się na nawiedzonych
domach. Wie, kim są Vincent Price i Peter Cushing, zna filmy Hammera,
opowiadania Poego, Kroniki marsjańskie i Miasteczko Salem. Ale zna też
Alicję, która przeszła przez lustro, wiernego ołowianego żołnierzyka,
brzydkie kaczątko i podróżnika Stuarta Little. Zna krainę Oz i dżunglę
Tarzana i choć jest jeszcze za młoda, by docenić cokolwiek prócz barw,
zna też Fękę van Gogha, Winslowa Homera i Miro. Chętnie słucha Duke'a
542

Ellingtona i Counta Basiego, tak samo jak Beach Boys. W zeszłym
tygodniu prosiła mnie, żebym oprawił jej w ramkę takie jedno zdjęcie, bo
chce je postawić na komodzie. Stwierdziła, że gość jest świetny.
Gość nazywał się Freddy.
    —	Skye —•• powiedziałem. — Naprawdę uważam, że nie powinnaś
przy tym spać, będziesz miała ko...
Urwałem. Oho! — pomyślałem. Ohoho!
Fredy, oto moja córka Skye. Bądź tak dobry i porozmawiaj z nią
o mocy sugestii.
Skręcam w Hilltop Street i jedziemy pod górę do mojego domu.
    Dochody z książek wystarczają nam na chleb. To ciężka praca, ale ją
lubię. Sandy i ja należymy do tego rodzaju ludzi, którzy nie muszą mieć
połowy świata na własność, żeby byli szczęśliwi. Muszę jednak przyznać,
że raz zdarzyło mi się zaszaleć. Kupiłem stary czerwony samochód
sportowy, który wołał do mnie rozpaczliwie z parkingu używanych wozów
w Nowej Anglii, gdzie byliśmy z Sandy na wakacjach. Zdaje się, że kiedyś
nazywano je pogromcami szos. Przywróciłem go do stanu, jaki prezentował
w czasach, gdy Zephyr było jeszcze młode. Czasem, kiedy jadę nim sam,
mile uciekają mi spod kół, mam wiatr we włosach, a na twarzy słońce,
zapominam się i mówię do niego. Nazywam go specjalnym imieniem.
    Kiedy opuściliśmy Zephyr, mój rower pojechał z nami. Przeżyliśmy
razem jeszcze wiele przygód, a złote oko nieraz już z dala dostrzegało
niebezpieczeństwo i chroniło mnie, żebym nie wpakował się w kłopoty.
Potem nagle rama zaczęła trzeszczeć pod moim ciężarem, a moje dłonie
przestały pasować do kierownicy. Rower został złożony w piwnicy
i okryty niebieskim brezentem. Pewnej soboty, gdy wróciłem z akademika,
dowiedziałem się, że mama przeprowadziła wyprzedaż garażową, obejmującą
również zawartość piwnicy.
    „Tu masz pieniądze, które pewien pan dał za twój rower—powiedziała
wręczając mi dwudziestodolarowy banknot, — Kupił go dla swojego
synka. Ubiłam dobry interes, nie sądzisz, Cory? Cory, odezwij się!"
„Doskonały" — odrzekłem mamie.
    Ale tego samego wieczoru wtuliłem twarz w ramię ojca i płakałem,
jak gdybym miał dwanaście lat, a nie dwadzieścia.
Serce mi się ściska.
To tutaj. Dokładnie tutaj.
—	To jest mój dom — mówię do Sandy i Skye.
543
    
Postarzał się w słońcu i deszczu. Potrzebuje farby i opieki. Potrzebuje
miłości, ale teraz jest pusty. Zatrzymuję wóz przy krawężniku, patrzę na
ganek i nagle widzę, jak z frontowych drzwi z uśmiechem wyłania się mój
ojciec. Jest zdrowy i silny — zawsze go takiego pamiętam.
— Cześć, Cory! — mówi. — Jak ci się powodzi?
Dobrze tato — odpowiadam.
— Wiedziałem, że tak będzie. Chyba nie masz do mnie o nic żalu?
Naturalnie, że nie. Byłeś świetny — mówię.
    —	Masz śliczną żonę i bardzo grzeczną córkę, Cory. A te twoje książki,
hoho! Wiedziałem, przez cały czas wiedziałem, że dasz sobie w życiu radę.
Tato, chcesz, żebym wszedł na chwilę?
    —	Tutaj? — ojciec opiera się o filar ganku. — A po co miałbyś tu
wchodzić?
Nie czujesz się samotny? Tu jest tak cicho...
    —	Cicho? — Tato śmieje się z całego serca. — Czasami chciałbym,
żeby wreszcie zrobiło się cicho.
Przecież... dom jest pusty, prawda?
    —	Jest pełny po brzegi — mówi ojciec i patrzy pod słońce na
wiosenne wzgórza. — Nie musisz tu wchodzić, żeby ich zobaczyć, Cory.
Ani mnie. Naprawdę nie musisz tego robić. Po co zostawiać to, co jest,
żeby odwiedzić to, co było? Masz dobre życie, Cory. Lepsze, niż
ośmielałem się marzyć. Jak się czuje mama?
Jest szczęśliwa. To znaczy, tęskni za tobą, ale...
    —	Ale życie toczy się dalej — mówi ojcowskim tonem. — A teraz już
zmykaj i idź dalej przez życie, zamiast wchodzić do starego domu,
w którym co najwyżej może zarwać się pod tobą podłoga.
Dobrze, tato — mówię, ale jeszcze nie mogę odejść.
Ojciec odwraca się, żeby wejść do środka, ale też się zatrzymuje.
—	Cory?
Tak, tato.
    —	Zawsze będę cię kochał. Zawsze. I zawsze będę kochał twoją
mamę. Bardzo się cieszę, że oboje jesteście szczęśliwi. Rozumiesz?
Kiwam głową,
    —	Na zawsze pozostaniesz moim chłopcem — mówi, po czym się
odwraca.
Ganek jest pusty.
—	Cory? Cory!
544

Teraz ja się odwracam. Za mną stoi Sandy.
— Co tam zobaczyłeś? — pyta.
— Cień — odpowiadam.
    Jest jeszcze jedno miejsce, które chcę odwiedzić, zanim zawrócę
samochód i odjadę stąd na zawsze. Jedziemy wijącą się Tempie Street ku
usadowionemu na samym szczycie domostwu Thaxterów.
Tu bardzo wiele się zmieniło.
    Niektórych willi już nie ma. Fundamenty porosła bujna trawa. Ale oto
następna niespodzianka: dom Thaxterów wzbogacił się o dwa nowe
skrzydła. Posiadłość też się rozrosła.
Mój Boże! — myślę. Vernon pewnie wciąż jeszcze tu mieszka!
    Przejeżdżam przez bramę i mijam olbrzymi basen. W konarach
potężnego dębu zbudowano dziecięcy domek. Ogród jest wypielęgnowany,
sam budynek nieskazitelny jak zawsze, dobudówki zaś utrzymane w tym
samym stylu.
Zatrzymuję samochód przed wejściem.
    —	Nie mogę w to uwierzyć! — mówię do Sandy. — Muszę sprawdzić,
czy Vernon wciąż tu jest.
    Wysiadam i ruszam w stronę drzwi. Wewnątrz cały się trzęsę
z podniecenia.
    Ale zanim docieram do klamki, rozlega się dzwonek: ding... ding...
ding... ding...
Słyszę coś, co brzmi jak fala przypływu, coraz potężniejsza i szybsza.
Tym razem naprawdę zapiera mi dech.
Oto nadchodzą.
    Wysypują się z drzwi jak osy z kościelnego sufitu w niedzielę
wielkanocną. Nadchodzą, śmieją się, wrzeszczą i przepychają w cudownym,
hałaśliwym bezładzie.
    Chłopcy. Dziesiątki, tuziny chłopców. Niektórzy biali, inni czarni.
Opływają mnie dookoła, jak gdybym był wyspą na rzece. Jedni biegną do
domku na drzewie, inni fikają kozły na trawniku. Znajduję się w centrum
młodego wszechświata i nagle dostrzegam na ścianie obok drzwi mosiężną
tabliczkę, a na niej napis: DOM DZIECKA DLA CHŁOPCÓW W ZEPHYR.
W posiadłości Vernona jest teraz sierociniec.
    Chłopcy wciąż wybiegają z domu niepowstrzymanym strumieniem,
upojeni wolnością, jaką niesie to wspaniałe sobotnie popołudnie. Na
pierwszym piętrze otwiera się okno i wygląda z niego pomarszczona twarz.
545
    
—	Jamesie Luciusie! — skrzeczy głos. — Edwardzie! Gregory!
Proszę zaraz przyjść na górę na lekcję fortepianu!
Staruszka ma na sobie niebieską sukienkę.
    Dwie starsze panie, których nie znam, próbują opanować rozbrykany
tłum. Powodzenia — myślę. Z domu wyłania się młody mężczyzna.
Zatrzymuje się naprzeciw mnie.
— Czym mogę panu służyć?
    — Ja... kiedyś tu mieszkałem. To znaczy, mam na myśli Zephyr...
— Jestem tak oszołomiony, że trudno mi zebrać myśli. — Od kiedy jest tu
dom dziecka?
    — Od osiemdziesiątego piątego roku—informuje mnie. — Otrzymaliś-
my ten dom od pana Vernona Thaxtera.
— Czy pan Thaxter jeszcze żyje?
    — Wyjechał z miasta. Przykro mi, ale nie potrafię panu niczego
powiedzieć o jego dalszych losach. — Mężczyzna ma łagodną twarz, jasne
włosy i oczy błękitne jak bławatki. — Czy wolno mi zapytać, kim pan jest?
    — Ja... — Urywam, bo nagle uświadamiam sobie, kogo mam przed
sobą, — A kim pan jest?
    — Nazywam się Bubba Willow. — Uśmiecha się, a ja widzę w nich
Chile. — Pastor Bubba Willow.
    — Tak się cieszę, że mogłem się z panem spotkać. — Ściskamy sobie
ręce. — Poznałem kiedyś pańską matkę.
— Moją mamę? Naprawdę? Jak się pan nazywa?
— Cory Mackenson.
    Moje nazwisko jest dla niego obce. Byłem statkiem, przepływającym
w mroku obok Chile.
— Jakże się miewa pańska mama?
    — O, doskonale. Przeprowadziła się do Saint Louis i uczy teraz
w szóstej klasie.
— Założę się, że jej uczniowie czują się wybrańcami losu.
    — Pastorze... — Obok odzywa się skrzypiący głos. — Pastorze...
Willow...
    Z domu wychodzi podstarzały chudy Murzyn w spłowiałym kom-
binezonie, przepasanym parcianą taśmą, przy której wiszą rozmaite
młotki, śrubokręty i nadzwyczaj wyrafinowane kleszcze.
    —	Pastorze... naprawiłem już... ten cieknący kran... na górze. Teraz...
powinienem... zerknąć... na tę starą... zamrażarkę... — Jego wzrok spoczywa
546

na mnie. — O! — mówi z powolnym delikatnym westchnieniem.
— Przecież... ja pana... znam...
    I jego twarz opromienia uśmiech, jasny jak dzień, który przychodzi
po nocy.
    Ściskam go serdecznie, a kiedy mnie obejmuje, narzędzia u pasa
pobrzękują dźwięcznie.
— Cory Mackenson! Mój Boże! Czy to ty?
Zerkam w górę na ubraną na niebiesko kobietę.
— Tak, proszę pani, to ja.
    — Mój Boże, mój Boże! Proszę mi wybaczyć, pastorze. Mój Boże,
mój Boże! — Jej uwaga skupia się tam, gdzie powinna: na nowej generacji
chłopców. — Jamesie Luciusie! Nie wchodź na to drzewo, bo połamiesz
sobie palce!
— Może zechcieliby państwo do nas wstąpić? —pyta wielebny Willow.
— Wejdźcie... proszę — mówi pan Lightfoot i uśmiecha się. — Jest
o czym... pogadać.
    — Mamy kawę i pączki — kusi mnie pastor. — Pani Velvadine
prowadzi wspaniałą kuchnię.
— Cory, nie daj się prosić! — dolatuje z góry. Chwila przerwy
i znów: — Jamesie Luciusie!
    Sandy i Skye też wysiadły z auta. Sandy zna mnie na wylot; wie, że
chciałbym się tu na chwilę zatrzymać. Nie zabawimy długo, bo moje
miasto nie jest naszym domem, ale godzinki spędzonej tutaj na pewno nie
będziemy żałować.
    Moje dziewczęta wchodzą do środka. Zatrzymuję się na chwilę przy
drzwiach.
Patrzę w górę, w jaskrawe, błękitne niebo.
    Wydaje mi się, że widzę cztery uskrzydlone figurki w towarzystwie
czterech skrzydlatych psów. Fikają kozły i gonią się w rzece światła.
Będą tu zawsze, tak długo, jak trwa magia.
A magia ma potężne, potężne serce.

Podziękowania
    Nie ma takiej książki, która zostałaby napisana bez czyjegoś wpływu
i pomocy. Chciałbym zatem podziękować ludziom i istotom, żywym
i nieożywionym, dzięki którym mogłem stworzyć Chłopięce lata.
    Serdeczne dzięki należą się wielu. Są wśród nich: Forrest J. Ackermann;
Roger Corman; Vincent Price; Lon Chaney Senior i Lon Chaney Junior;
Jungle Jim; Sky King i Penny; „Groza na ekranie"; Ian Fleming i Bond
— James Bond; Eudora Welty; Bob Kane; Barbara Steele; Papcio Roth;
Chłopcy z Hawthorne, choć tego młodego już nie ma; dutch Cargo;
Kosmiczne Anioły; Super Car, Kapitan i Strrraszny Tom; Yancy Derringer;
„Słynne potwory krainy filmu"; Gordon Scott; Vic Morrow i jego
Wojownicza Eskadra; Jim Warren (sorry, Forry!); Boston Blackie; Zorro;
Cisco Kid i Pancho; Gwizdacz; Kirk Douglas w Spartakusie; Rolling
Stones; Thriller i te gołębie z piekła rodem; kilka filmów wytwórni
Hammer; Peter Cushing — niezrównany Van Helsing; Christopher Lee;
Edgar Rice Burroughs; Red Skelton i przechodząca parada; Creepy
i Eesie; Ray Harryhausen i jego Ymir; Pan Telewizor — Milton Berle;
Szalony, szalony, szalony, szalony (czyżbym któreś pominął?) jest ten
świat; Edgar Allan Poe; Lester Dent lub Kenneth Robeson, w każdym rasie
ktoś, kto wymyślił Doca Savage'a; Three Dog Night (cześć, Cory!);
Clayton Moore — jedyny i niepowtarzalny Samotny Jeździec; Richard
Mateson; Roy Rogers i Cyngiel; X-men; Buffalo Bob i Howdy; bracia
Grimm; Bela Lugosi; Paladyn; The Outer Limits; Brigitte Bardot (nie
ograniczałem się wyłącznie do „National Geographic"!); Basil Rathbone;
Mister Dillon! Mister Dillon!; sir Arthur Conan Doyle; Najeźdźcy z Marsa;
Gene Autry; Steeve Reeves; Qotka Bea; Doktor Richard Kimble; the
Who; Hans Christian Andersen; 13 duchów i te ich paskudne okulary;
Sierżant Preston znad Jukonu; Państwo North; Errol Flyyn; Peter Lorre;
Alfred Hitchcock; Lessie, wróć!; Errol Flynn — doskonały Robin Hood;
548

facet o imieniu Jed; Akwanauci; Steve Roper i Mikę Nomad; Clint Walker;
Kookie, włosy mi wypadają!; Gorgo\ Rodan ptak śmierci; Reptilicus',
Charles Laughton; Oral Roberts — lecz się sam; The Gallant Men; Victor
Maturę ruszający szczęką; Walt Disney; Mr Lucky; Burt Lancaster; Po
drugiej stronie lustra; Bronco i Sugarfoot; Maverickowie — szaleni jak
wiatr w Oregonie; Joe i Frank; Fantazja; dom na nawiedzonym wzgórzu;
Guy Madison i Andy Devine; The Mysterians; Obłęd (Yikes!); Kapitan
Ameryka i Bucky; Harper Lee; Steve McQuinn, skaczący na motocyklu
przez drut kolczasty; Tom Swift; i wielu, wielu innych, o których będę
myślał, gdy tylko skończę pisać te słowa.
    Szczególne podziękowania należą się dwóm panom, którzy wywarli
niezwykły wpływ na moje chłopięce lata, a także na moje pisanie: panu
Rodowi Serlingowi, za talent i wyobraźnię wykraczające daleko poza
Strefę, oraz pany Rayowi Bradbury'emu. Wasze jeziora zawsze będą
głębsze i słodsze niż moje, wasze szuflady kryją większe tajemnice,
a wasze rakiety podróżują prosto do serc. Bardzo, bardzo wam dziękuję.
Stary zegar ścienny pokazuje, że pora kończyć.
Cześć, chłopaki!
       Robert R. McCammon
14 kwietnia — 23 września 1990

Spis treści
I. Cienie wiosny 		9
1. Przed brzaskiem 		11
2. Na dno i w mrok		28
3. Najeźdźca		34
4. Wielkanocne osy		55
5. Śmierć roweru		72
6. Stary Mojżesz przybywa na wezwanie		85
7. Z wizytą u Damy		105
II. Lato aniołów i diabłów		127
1. Ostatni dzień szkoły		129
2. Rozmowy u fryzjera		140
3. Chłopiec z piłką		150
4. Ruszam w drogę		169
5. Witaj, Lucyferze 		181
6. Matka Nemo i tydzień u dziadka Jaybirda		191
7. Wycieczka		218
8. Chile Willow		239
9. Lato się kończy		253
III. Płonąca jesień		259
1. Kapelusz z zielonym piórkiem		261
2. Czarodziejska skrzynka 		277
3. Kolacja u Vernona		290
4. Gniew Pięciu Grzmotów 		311
5. Przypadek numer 3432		325
551
6. 
Upiór za kierownicą	 344
7. W samo południe w Zephyr	 357
8. Z wymarłego świata	 380
IV. Zima: mroźna rzeczywistość .	 407
1. Samotny podróżnik	 409
2. Wiara	 429
3. Skrawki kołdry	 452
4. Twierdza pana Moultry'ego	 464
5. Szesnaście kropli krwi	488
6. Obcy wśród nas	 506
V, Zephyr po latach	 531
Koniec