Jadwiga Courths-Mahler
Tajemnica rubinowego pierścienia



         (Romans)



           Tom



     Całość w tomach

















Zakład Nagrań i Wydawnictw

    Związku Niewidomych

       Warszawa 1995





















Tłoczono pismem punktowym  

dla niewidomych w Drukarni 
Zakładu Nagrań i Wydawnictw 
Związku Niewidomych, 

Warszawa, ul. Konwiktorska 9



Przedruk z wydawnictwa 

"Akapit", Katowice 1991











Pisała K. Kruk

Korekty dokonali

St. Makowski

i I. Stankiewicz




`ty

Część pierwsza





Straszliwy wicher wył, 
przelatując dzikim pędem nad 
lasami i polami. Uginał 
najmocniejsze drzewa, wstrząsał 
ich nagimi konarami, targał 
wierzchołki, na których nie było 
jeszcze liści. Gnał przez bór, 
łamiąc niejedno młode drzewko. 
Szumiała przy tym ulewa, 
przecinając skośnymi strugami 
powietrze. 

- Okropna pogoda! - pomyślał 
szofer, który prowadził 
eleganckie auto przez drogę 
wśród lasu. Jazda była 
niezmiernie uciążliwa. Wichura 
szalała, droga rozmiękła, 
wskutek deszczu, samochód musiał 
ostrożnie wymijać złamane konary 
i młode drzewka, które spotykało 
się na każdym kroku. 

Powoli zapadał zmrok, w lesie 
panowały już ciemności. Służący, 
siedzący obok szofera, musiał 
wychodzić co chwila i usuwać z 
drogi jakąś przeszkodę. Raz 
nawet wysiadł z nim szofer, gdyż 
na drodze leżał duży ciężki 
pień, z którym służący sam nie 
mógł sobie dać rady. 

- Jakby się wszyscy diabli 
rozpętali! - mruknął gniewnie 
szofer. 

- Tak, piekielna pogoda - 
odparł służący.

Obydwaj obrzucili trwożnym 
spojrzeniem stojący na drodze 
samochód. Zza szyby wyglądała 
blada, znękana twarz mężczyzny; 
oczy jego spoglądały ponuro 
przed siebie. Potem skrył się w 
głębi auta. Szofer i służący 
uprzątnęli drogę, ruszono znowu. 
Wkrótce potem wóz wyjechał z 
lasu, zaczął podjeżdżać w górę. 
Na szczycie jej wznosił się 
zamek Treuenfels. 

Jego ciemna sylwetka, 
nastroszona wieżami, basztami, 
kopułami, wykuszami i kolumnami 
odbijała się na tle ołowianego 
nieba, na którym kłębiły się 
chmury. Wichura zdawała się 
wstrząsać zamkiem, jakby chciała 
go poruszyć z posad, on jednak w 
ciągu wielu stuleci przetrzymał 
niejedną burzę i zawieruchę i 
zdawał się drwić z pogody. 

Gdy samochód wjechał na 
płaskowzgórze, kierowca kilka 
razy głośno zatrąbił. Ledwie 
zabrzmiał ten znak, gdy cichy 
zamek ożywił się. Zapłonęły 
wielkie lampy łukowe przed 
wrotami, w oknach zapaliło się 
światło. Za szybami przesuwały 
się ruchliwe cienie ludzi. W 
przestronnym hallu zebrała się 
służba i oficjaliści, aby 
powitać swego powracającego 
pana. Wszyscy byli odświętnie 
ubrani, lecz na twarzach ich nie 
malował się wyraz radosnego 
oczekiwania. Bladzi i zmieszani, 
patrzyli trwożnie na otwartą 
bramę. W głębi, na szerokich 
schodach stała mademoiselle 
Perdunoir; oczy miała szeroko 
otwarte, na jej ładnej 
twarzyczce odbijał się wyraz 
przerażenia. Mademoiselle była 
guwernantką małej hrabianki 
Gildy, jedynego dziecka hrabiego 
Harra Treuenfelsa. 

Hrabia powoli wysiadł z 
samochodu. Patrząc na jego 
pochyloną postać i znużone 
ruchy, można było pomyśleć, że 
jest starym, zmęczonym 
człowiekiem, choć liczył 
zaledwie lat trzydzieści kilka. 
Po szerokich schodach wszedł do 
rzęsiście oświetlonego hallu. 

Zazwyczaj, gdy powracał do 
domu po długiej nieobecności, 
wszyscy witali go z radością. 
Dziś było inaczej - wokoło 
panowało głuche milczenie. Twarz 
hrabiego, piękna, 
charakterystyczna twarz o 
szlachetnych rysach pobladła 
jeszcze mocniej, gdy ujrzał 
swoich podwładnych, patrzących 
na niego z wyraźnym lękiem. 
Bolesny rys wokół jego ust, 
świadczący wymownie o ciężkich 
przeżyciach pogłębił się, w 
oczach zapłonął posępny blask. 

Do uszu jego dobiegł szmer 
stłumionych głosów, mający 
zapewne oznaczać powitanie. 
Zdawało się, jakby tu zebrało 
się grono żałobne. Wszyscy 
patrzyli na skamieniałą twarz 
hrabiego; znali go, gdy wyglądał 
inaczej, gdy był wesołym, 
pogodnym człowiekiem, którego 
otaczali miłością i szacunkiem. 

Teraz jednak wszystko, 
wszystko się zmieniło - od owej 
chwili, gdy popełniono tę 
okropną zbrodnię w zamku 
Treuenfels... 

Ich pan nie stał przed nimi, 
jak dawniej, dumny i 
wyprostowany, imponujący i pełen 
siły. Zdawało się, że jego 
wysoka postać pochyliła się pod 
ciężarem losu, albo też pod 
brzemieniem ciężkiej winy. Nikt 
nie miał odwagi rozstrzygnąć, 
czy to wina, czy też 
przeznaczenie ugięło tę dumną 
głowę. Bowiem nawet jego 
sędziowie nie zdołali wyjaśnić 
tej ponurej sprawy, która 
zmieniła zamek Treuenfels w dom 
żałoby. Hrabia Harro został 
właśnie zwolniony z aresztu 
śledczego, gdzie przebył długie 
tygodnie. Po przewodzie sądowym 
został wprawdzie wypuszczony z 
więzienia, lecz jedynie z braku 
dowodów. Nie można było 
udowodnić jego winy, lecz nie 
można było także dowieść 
bezspornie jego niewinności. 

Z braku dowodów!

Czy można to było nazwać 
wyrokiem uniewinniającym?

Nie! Widać było, że hrabia 
Treuenfels dźwiga ciągle 
kajdany, których nikt nie był w 
stanie zdjąć z niego. Nie uważał 
tego wyroku za wyzwolenie. 

Na początku wyniośle i 
gwałtownie wypierał się winy, z 
gniewem spoglądał na 
oskarżycieli, żądał, aby jego 
słowom dano bez zastrzeżeń 
wiarę. Dopiero po długim, 
męczącym śledztwie, które 
starało się przedstawić jak 
najwięcej dowodów jego winy, po 
torturach częstych przesłuchań, 
siły jego wyczerpały się. Osłabł 
i wpadł w apatię. Nie mógł 
pojąć, że nikt nie wierzy jego 
zeznaniom, przekonał się z 
przerażeniem, że wciąż nowe 
poszlaki świadczą przeciw niemu. 

Ileż okropnych dni musiał 
przeżyć, zanim nauczył się 
znosić swój los!

Z braku dowodów! Ten okropny 
wyrok bezustannie brzmiał mu w 
uszach. Nie można było orzec, 
czy jest winny, czy też 
niewinny. Każdy jednak, kto 
spojrzy na niego, będzie mógł 
pomyśleć:

- Kto wie? Zapewne jesteś 
winny i tylko szczęśliwy zbieg 
okoliczności pozwolił ci ujść 
rąk kata. 

Ta świadomość ciążyła na nim 
niby ciężki głaz. Jego 
podwładni, którzy tak bardzo 
pragnęli, by okazał się 
człowiekiem bez skazy, nie mieli 
odwagi wierzyć w jego 
niewinność. Wynajdywali mnóstwo 
okoliczności łagodzących dla 
czynu, o który go oskarżono, 
nikt jednak nie mógł powiedzieć: 
"On jest bez winy". 

Hrabia Harro został oskarżony 
o morderstwo; posądzono go, iż 
otruł swoją młodą żonę - Alicję. 

Mało oczu opłakiwało piękną, 
lecz kapryśną, a nieraz ogromnie 
złośliwą hrabinę. Była to jedna 
z owych upartych i 
rozpieszczonych kobiet, które 
obierają sobie dewizę: "Wolno 
wszystko, co się podoba". 
Uznawała tylko ludzi młodych i 
wesołych, którzy spełniali jej 
liczne kaprysy i zachcianki. 

Mogła swoim postępowaniem 
doprowadzić męża do 
ostateczności. W pożyciu z nią 
przechodził istne piekło na 
ziemi. Najbliższe otoczenie 
hrabiny twierdziło, że zasłużyła 
w zupełności na swój tragiczny 
koniec. 

Kto jej dobrze nie znał, 
uważał ją za uroczą, 
zachwycającą kobietę. W 
towarzystwie umiała się pokazać 
z najlepszej strony, posiadała 
bowiem niejako dwa oblicza. 
Dopóki nie została żoną 
hrabiego, ukazywała mu się 
zawsze w dobrym świetle. Umiała 
zdobywać męskie serca, gdyż była 
piękna i pełna wdzięku. Hrabia 
Treuenfels zakochał się w niej. 
Ona jednak nie przykładała zbyt 
wielkiej wagi do małżeńskiej 
wierności i jedynie brak 
temperamentu chronił ją od 
poważnych uchybień. 

Hrabia Harro starał się 
wpłynąć na swoją żonę, 
uszlachetnić ją, zmienić na 
lepsze, lecz jego usiłowania 
spełzły na niczym. Gdy mówił 
coś, co się jej nie podobało - 
wtedy zatykała uszy, tupała 
nogami lub rzucała w niego 
rozmaitymi przedmiotami. Wobec 
służby dopuszczała się także 
rękoczynów. Zdawało się, że 
hrabina odczuwa po prostu 
potrzebę dręczenia swego męża; z 
tego powodu kokietowała innych 
mężczyzn i flirtowała z nimi. 
Zależało jej, by wzbudzić jego 
gniew. Między małżonkami 
dochodziło często do przykrych 
gwałtownych scen; hrabia Harro 
cierpiał wówczas bardziej od 
żony, która była oschłą i 
pozbawioną serca kobietą. W 
takich razach hrabina Alicja 
wychodziła zwycięsko z sytuacji, 
gdyż hrabia uciekał przed jej 
wybuchami. 

Latem młoda para mieszkała w 
zamku Treuenfels, zimą 
wyjeżdżała do pobliskiej 
rezydencji, aby brać udział w 
balach i uroczystościach 
dworskich. Wtedy hrabina Alicja 
jaśniała urodą i wdziękiem, 
przystrojona w bezcenne klejnoty 
rodowe Treuenfelsów. Uśmiechała 
się czarująco do wszystkich, 
okazując obcym ludziom więcej 
życzliwości, niż własnemu 
mężowi. 

W mieście hrabia z żoną 
zajmowali własny pałac, w którym 
hrabina Alicja wyprawiała 
świetne bale i festyny. Wodziła 
rej w wytwornym towarzystwie, 
pozwalała się uwielbiać i 
podziwiać, bywała wtedy zawsze w 
doskonałym humorze. Gdy jednak 
pozostawała z mężem i swoim 
najbliższym otoczeniem, wówczas 
przeobrażała się w złośliwego 
diablika. 

Hrabina, która zawsze 
kokietowała swymi słabymi 
nerwami, zdawała się mieć nerwy 
z żelaza i stali, gdy chodziło o 
jakąś rozrywkę; potrafiła jednak 
później tyranizować wszystkich, 
kładąc to na karb 
"zdenerwowania". 

Alicja pochodziła z bogatej, 
magnackiej rodziny, a jej 
małżonek był jednym z 
najbogatszych ludzi w księstwie. 
Nie miał nic przeciwko temu, gdy 
żona pełnymi garściami wydawała 
pieniądze, choć nieraz potępiał 
w duchu jej bezmyślne 
zachcianki. Nie rozumiał jak 
można dla zadowolenia, 
przelotnego kaprysu, trwonić tak 
znaczne kwoty, nigdy jednak nie 
czynił wyrzutów żonie. Nikt nie 
mógł w ogóle powiedzieć, że 
hrabia wywiera jakikolwiek 
przymus na małżonkę. Trudno było 
mu jednak patrzeć spokojnie na 
jej flirty i kokieterię, uważał 
bowiem, że jest to niegodne 
hrabiny Treuenfels. Ona jednak 
szydziła z niego i robiła co 
chciała. 

Ostatniej zimy zdarzyło się 
znowu to samo. Tym razem jednak 
hrabina posunęła się za daleko. 
Pewien młody, zagraniczny 
arystokrata zakochał się w 
pięknej hrabinie Alicji, ona zaś 
okazywała mu więcej względów, 
niż swoim pozostałym 
wielbicielom i pozwalała mu 
nawet w stosunku do siebie, na 
pewną poufałość. Serce jej nie 
brało w tym udziału, miłość 
księcia pochlebiała tylko jej 
próżności; cieszyła się, że może 
zaprząc dostojnego cudzoziemca 
do swego rydwanu triumfalnego. 
Sprzyjała księciu, przy czym 
przekroczyła dozwolone granice. 

Pewnego wieczoru, gdy hrabia 
Harro powrócił niespodziewanie 
wcześniej do domu, zastał żonę z 
młodym księciem w niedwuznacznej 
sytuacji. Uniesiony słusznym 
gniewem, skorzystał ze swego 
prawa. Opowiadano, że uderzył 
księcia szpicrutą w twarz, aby 
odpłacić mu za doznaną zniewagę. 

W każdym razie, służba 
słyszała gwałtowny spór między 
małżeństwem. Hrabia Harro w 
uniesieniu wypowiadał okropne 
pogróżki. Zmusił też żonę, aby 
tego samego wieczoru powróciła z 
nim do zamku Treuenfels. Służący 
z przerażeniem spoglądali na 
zasępioną twarz swego pana. Nie 
znali go z tej strony, był 
zawsze spokojny i opanowany. 
Tego dnia jednak wydawał się 
ogromnie wzburzony, a jeden z 
lokai słyszał wyraźnie, jak 
zawołał do żony: "Wolę zabić 
ciebie i siebie, niż patrzeć, 
jak plamisz moje nazwisko!" 
Hrabina widocznie zlękła się tym 
razem, gdyż milczała i bez 
sprzeciwu zgodziła się na 
wyjazd. 

Owego wieczoru więc hrabia z 
żoną powrócili zupełnie 
nieoczekiwanie do Treuenfelsu. 
Została tam maleńka hrabianka 
Gilda ze swoją szwajcarską 
guwernantką i ze swoją 
piastunką, gdyż hrabina nie 
spełniała zbyt gorliwie swoich 
macierzyńskich obowiązków. 
Oprócz tego przebywała w zamku 
również hrabianka Beata 
Treuenfels. Krewna hrabiego. 
Miała lat trzydzieści i 
pochodziła z bocznej, zubożałej 
linii tego rodu. Hrabia Harro, 
litując się nad nią, udzielił 
jej schronienia w swoim domu, a 
hrabianka zajęła się zarządem 
zamku, co hrabinie Alicji było 
bardzo na rękę. Ilekroć 
wyjeżdżała, pozostawiała 
córeczkę pod opieką Beaty. 
Dręczyła jednak ubogą krewną 
swymi kaprysami i dawała jej w 
niedelikatny sposób do 
zrozumienia, że korzysta z łaski 
rodziny. 

Owego wieczoru, gdy przybył 
niespodziewanie samochód z 
rezydencji, przywożąc hrabiego z 
żoną, Beata pojęła natychmiast, 
że między małżeństwem doszło 
znów do gwałtownej sprzeczki. W 
zamku doszło także do burzliwej 
sceny. Służba słyszała, jak 
hrabia, wychodząc z pokoju żony, 
zawołał:

- To się musi skończyć, choćby 
koniec miał być okropny!

Potem hrabina została sama, 
nikt nie wchodził do jej 
apartamentów, z wyjątkiem 
służącej. Siedziała ona przez 
całą noc w przedpokoju, 
oczekując daremnie, żeby hrabina 
pozwoliła jej wreszcie udać się 
na spoczynek. Taka bezwzględność 
nie zdziwiła służącej, przywykła 
już do takiego traktowania. Poza 
tym miała tej nocy silny ból 
zęba i nie mogła zasnąć. Dość na 
tym, że spędziła całą noc w 
przedpokoju. 

Gdy nazajutrz rano weszła do 
sypialni, zastała hrabinę Alicję 
martwą. Śledztwo wykazało, że 
została otruta. 

Hrabina Alicja, każdego 
wieczoru przed pójściem na 
spoczynek wypijała kieliszek 
mocnego wina, gdyż twierdziła, 
że inaczej nie może zasnąć. Tego 
wieczoru uczyniła to również. 
Służąca przed odejściem 
napełniła kieliszek winem i 
postawiła go na nocnym stoliku 
koło łóżka. W butelce, z której 
nalewała wino, pozostała już 
tylko resztka. Służąca odesłała 
pustą prawie butelkę do kuchni. 
Komisja śledcza zbadała butelkę 
z winem, okazało się jednak, że 
nie było w niej trucizny. 
Natomiast w na pół opróżnionym 
kieliszku, który stał na nocnym 
stoliku, stwierdzono zawartość 
jakiejś egzotycznej trucizny. 

Owa trucizna stanowiła 
własność hrabiego. Przywiózł 
niegdyś z Indii mały kryształowy 
flakonik, oprawny w złoto i 
ozdobiony cennymi kamieniami, a 
napełniony jakimś zabójczym 
jadem. Przechowywał flakonik w 
skrytce swego biurka. Nikt poza 
nim nie wiedział, gdzie jest 
umieszczona owa skrytka i jak 
się otwiera. Hrabia, zgodnie z 
prawdą, zeznał, że nikomu nie 
dawał tej trucizny. 

Przyznał, że kiedy kupował 
flakonik, był on pełny trucizny. 
Kilka tygodni przed wypadkiem 
pokazywał flakonik kilku osobom, 
a mianowicie hrabinie Alicji, 
swemu przyjacielowi Fryderykowi 
Dalheimowi oraz swej kuzynce 
Beacie. 

Baron Dalheim oświadczył przed 
sądem, że owego dnia flakonik 
był całkowicie napełniony 
trucizną; hrabianka Beata 
natomiast, jako krewna hrabiego, 
odmówiła zeznań. 

Gdy zabrano flakonik, był on 
zaledwie w trzech czwartych 
napełniony trucizną. Nie ulegało 
wątpliwości, że ktoś musiał 
odlać trochę zabójczego płynu. 
Wobec tego, że nikt nie wiedział 
o istnieniu skrytki w biurku, a 
hrabia Harro sam twierdził, że 
nikomu nie dawał flakonika, 
przeto podejrzenie padło na 
niego, zwłaszcza że poprzedniego 
wieczoru z ust jego padły słowa 
pogróżki. 

W tym wypadku wykluczono 
zupełnie możliwość samobójstwa. 
Hrabina Alicja była wesołą 
kobietą i kochała życie, poza 
tym i ona nie wiedziała, gdzie 
mąż przechowuje flakonik z 
trucizną. 

Łańcuch dowodów, świadczących 
przeciw hrabiemu, byłby się bez 
wątpienia zamknął, gdyby nie 
pewna okoliczność, która 
świadczyła na korzyść 
oskarżonego. Otóż służąca 
hrabiny zeznała pod przysięgą, 
że dopiero po odejściu hrabiego 
napełniła kieliszek winem. 
Twierdziła, że hrabia później 
nie wchodził już do żony; 
przesiedziała całą noc w 
przedpokoju, a do apartamentów 
hrabiny nie było innego wejścia. 
Na podstawie tego zeznania nie 
można było jawnie udowodnić jego 
winy. Został zwolniony z braku 
dowodów. Sędziowie zaczęli 
przypuszczać, że hrabina jednak 
mogła znaleźć skrytkę i popełnić 
samobójstwo. 

W towarzystwie nikt nie 
wierzył w samobójstwo pięknej i 
"miłej" hrabiny Alicji, 
aczkolwiek podczas procesu 
wyszło na jaw niejedno, co 
rzucało na nią dziwne światło. 
Zagadkowa sprawa zaprzątała 
umysły wwszystkich. W końcu 
zaczęto szeptać, że uwolniono 
hrabiego i umorzono śledztwo, 
aby nie mieszać do tej sprawy 
osoby zagranicznego księcia. 

Utworzyły się dwa obozy. Jeden 
przemawiał na korzyść hrabiego, 
twierdząc, że nie jest zdolny do 
takiego czynu, drugi wierzył w 
jego winę. Lecz i ten drugi obóz 
znajdował wytłumaczenie dla 
hrabiego. Hrabina dała mu powód 
do takiego postępku, gdyż swoim 
stosunkiem z księciem zhańbiła 
nazwisko męża. 

Mimo to hrabia Treuenfels 
umarł dla ludzi swojej sfery. 
Przestał istnieć dla nich i 
dokładnie wiedział o tym. 
Dlatego też natychmiast po 
wyjściu z aresztu śledczego udał 
się do Treuenfelsu. Tęsknił za 
swoim samotnym zamkiem i za 
swoją jedyną kochaną córeczką, 
której nie widział tak długo. 

Teraz stał wśród swoich 
podwładnych - stracony, 
napiętnowany - zhańbiony w 
oczach całego świata. 
Spostrzegł, że służba i 
oficjaliści także nie wierzą w 
jego niewinność, a ta świadomość 
ściskała mu serce. 

Zagryzł wargi do krwi i bez 
słowa pochylił głowę w krótkim 
ukłonie. Potem przeszedł obok 
zgromadzonych, zmierzając ku 
schodom, prowadzącym z hallu do 
jego apartamentów. Twarz jego 
była blada i ponura, w oczach 
malował się wyraz udręki. Na 
górze stała wciąż jeszcze panna 
Perdunoir i patrzyła na niego 
przerażonym wzrokiem. Gdy hrabia 
zbliżył się do niej, krzyknęła 
głośno i ukryła się za kolumną, 
podpierającą schody. Hrabia 
drgnął i zatrzymał się: 

- Mademoiselle! - zawołał. 

Lękliwie wyjrzała zza filaru. 

- Czego pan hrabia sobie 
życzy? - wyjąkała. 

- Mademoiselle, jutro opuści 
pani zamek Treuenfels. Przyjmę 
dla mojej córki niemiecką 
wychowawczynię - powiedział 
stanowczo. 

Wtedy panna Perdunoir wyszła 
ze swego ukrycia. 

- O, ja iść sama... ja nie 
zostać w taka dom, gdzie byli 
taka okropna rzecz - odparła 
drwiąco. 

- Proszę zamilknąć! Jutro 
otrzyma pani w kasie pensję za 
kwartał. 

Powiedziawszy to zwrócił się 
do kasjera, który stał za nim:

- Wypłaci pan pannie Perdunoir 
kwartalną pensję oraz zwrot 
kosztów utrzymania za ten okres. 

- Słucham, panie hrabio!

Teraz hrabia wyprostował się i 
odwrócił się do zebranych. 

- Nie zatrzymuję nikogo. Kto 
chce opuścić Treuenfels może to 
uczynić, choćby nawet był 
związany umową. Kto nie chciałby 
pozostać, może otrzymać w kasie 
wynagrodzenie za trzy miesiące. 

Po wypowiedzeniu tych słów, 
skierował się znowu na górę. 
Nagle ze schodów zbiegło coś 
białego. Była to maleńka 
hrabianka Gilda, urocze, 
pięcioletnie dziecko, o złotych 
włosach, błękitnych oczach. Była 
boso i miała na sobie tylko 
długą nocną koszulkę. Hrabia 
szybko wbiegł na górę i pełnym 
tęsknoty ruchem wyciągnął 
ramiona. 

- Tatuśku! Mój kochany, drogi 
tatuśku! 

Porwał ją w objęcia i 
przytulił do siebie. 

- Moja malutka Gildo! Moje 
słodkie dziecko - powiedział z 
bezgraniczną tkliwością. Wziął 
córeczkę na ręce i zaniósł ją na 
górę, gdzie czekała już 
piastunka. 

- Przepraszam, panie hrabio, 
nie mogłam hrabianki utrzymać w 
łóżku. 

- Wymknęłaś się Henryce, moja 
mała Gildo? - spytał hrabia. 
Ogarnęło go uczucie wielkiego 
szczęścia, gdy czuł przy sobie 
jej różowe ciałko. Pojął, że nic 
nie zdoła go rozłączyć z córką. 
Jej serduszko biło dla niego, 
pełne miłości i zaufania. 

- Henryka chciała mnie 
zatrzymać w łóżeczku, 
powiedziała, że powinnam spać. 
Ale Beata mówiła, że ty, 
tatusiu, wrócisz dziś wieczorem, 
więc otwierałam szeroko oczka, 
żeby nie zasnąć. Tak długo cię 
nie widziałam tatusiu, ciągle 
podróżowałeś. Gdy usłyszałam 
twój głos, uciekłam z łóżka i 
przybiegłam do ciebie. 

- Mój mały promyczek - szepnął 
hrabia ze wzruszeniem. 

Zaniósł córeczkę do jej 
sypialni i troskliwie ułożył ją 
w łóżku. I oto mała hrabianka 
spostrzegła nagle, że ojciec ma 
oczy pełne łez. 

- Płaczesz, tatusiu? Czy 
gniewasz się, że uciekłam z 
łóżka?

- Nie, kochanie, to łzy 
radości. Cieszę się, że 
tęskniłaś tak za mną, że mnie 
kochasz. 

- Okropnie tęskniłam, tatusiu. 
Gdy odjechałeś z tymi obcymi 
panami, płakałam bardzo, a nikt 
mnie nie pocieszał... 
Mademoiselle mówiła takie 
głupstwa, powiedziała, że już 
nigdy nie wrócisz... Beata 
zatykała sobie uszy rękami, gdy 
zaczynałam płakać. A Henryka 
płakała razem ze mną. A mamusia? 
Ach, czy wiesz, że ona leży tam 
w grobowcach i nigdy się już nie 
obudzi. Mademoiselle powiada, że 
mamusia nie ma spokoju w 
grobie... Ale Beata wyłajała ją 
porządnie i powiedziała, że to 
bzdury. Wiesz, tatuśku, za 
mamusią nie tęsknię wcale. Ale 
za tobą, och, tatusiu! Tak 
strasznie. Czy teraz już nie 
wyjedziesz?

- Nie, kochanie, już nigdy. 

- Naprawdę?

- Tak, nie opuszczę cię, moje 
biedne dziecko. 

- Ach, jak to dobrze, tatusiu!

- Postaraj się teraz zasnąć, 
maleńka. Dobranoc!

- Dobranoc, tatusiu! - 
powiedziała Gilda. 

Gilda otuliła się kołderką i 
po chwili zasnęła. Hrabia 
przywołał jej piastunkę, po czym 
wyszedł z sypialni. Udał się do 
swoich apartamentów. Jego 
kamerdyner, który służył jeszcze 
u jego ojca, czekał tu na niego. 
Hrabia Harro spojrzał na niego 
przenikliwie. 

- Grollmann! Nie widziałem cię 
na dole w hallu. 

Grollmann spokojnie wytrzymał 
spojrzenie swego pana. 

- Chciałem tutaj zaczekać na 
pana hrabiego. 

- Nie słyszałeś więc, co 
powiedziałem całej służbie, 
muszę ci to powtórzyć: kto nie 
chce nadal służyć u mnie, ten 
może odejść. 

Stary sługa, który pomimo 
sześćdziesięciu lat, trzymał się 
krzepko - popatrzył wilgotnymi 
oczyma na swego pana. 

- Tego się chyba jaśnie pan 
nie spodziewa po Grollmannie? Ja 
będę służył memu panu, dopóki mi 
sam nie powie, żebym odszedł. 
Wiem, że pan hrabia potrzebuje 
teraz wiernych służących. Biada 
temu, kto w mojej obecności 
powie coś złego o jaśnie panu. 
Taki poczuje mocno moje pięści. 

- Więc ujmiesz się za mną, mój 
stary? - spytał hrabia ze słabym 
uśmiechem. 

- Ma się rozumieć, panie 
hrabio. 

- Czy wierzysz w moją 
niewinność?

- Jak we własną, panie hrabio! 
Nie można by było przecież 
nikomu zaufać, gdyby mój pan 
hrabia miał popełnić taką  
zbrodnię!

Hrabia podał mu rękę. 

- Dziękuję ci, Grollmannie! 
Zapewne jesteś jedynym 
człowiekiem, który wierzy we 
mnie!

- O, nie! Hrabianka Beata, 
także jest przekonana o 
niewinności pana hrabiego. 
Powiedziała mi to sama. 
Zabroniła też ludziom mówić o 
tej sprawie, żeby jakim złym 
słowem nie przestraszyć naszej 
hrabianeczki. 

- A gdzie jest hrabianka 
Beata?

- Powiedziała, że poczeka w 
jadalni na pana hrabiego. 

Grollmann zatroskanym wzrokiem 
patrzył na swego pana. Jakże 
pobladł i zmizerniał w więzieniu 
śledczym! A oczy miał takie 
smutne, aż serce bolało! 
Szczęście, że nieboszczyk pan 
nie doczekał tego...

Zanim hrabia Harro się ożenił, 
był zawsze wesoły, pogodny, a z 
rodzicami łączył go ogromnie 
serdeczny stosunek. Potem umarł 
stary hrabia, a Harro w rok 
później poślubił Alicję. Z nią 
przyszła do zamku niezgoda. 
Hrabia ożenił się wprawdzie z 
miłości, lecz szczęście jego 
trwało zaledwie kilka tygodni. 
Potem zaczęły się niesnaski. 

Ach, a stara hrabina! Jakże 
się martwiła, jak ubolewała nad 
losem jedynaka! Umarła wkrótce 
ze zgryzoty, ale nawet w dniu 
jej śmierci, hrabina Alicja nie 
dawała mężowi spokoju. 

Zaczęły się te waśnie od 
momentu, kiedy hrabina Alicja 
poczuła, że będzie matką i nie 
wolno jej będzie brać udziału w 
żadnej zabawie. Gniewało ją to 
bardzo, bo jeszcze przez kilka 
lat nie chciała mieć dziecka. 
Urządzała więc mężowi gwałtowne 
sceny. Hrabia Harro był 
uosobieniem cierpliwości, sądził 
bowiem, że to wszystko ma 
związek ze stanem żony. 
Spodziewał się, że wszystko się 
zmieni, gdy już urodzi się 
dziecko. 

Omylił się jednak. Alicja 
uważała, że dziecko sprawia jej 
dużo zbytecznych kłopotów, nie 
zajmowała się nim wcale. Gdy 
dziewczynka podrosła, przyjęła 
do niej francuską guwernantkę. 
Mademoiselle Perdunoir potrafiła 
się wkraść w łaski hrabiny. Nikt 
jej nie lubił, hrabia czuł do 
niej antypatię; zajmował się sam 
wychowaniem córeczki i starał 
się przebywać z nią jak 
najwięcej. 

Wtedy panna Perdunoir 
przesiadywała w buduarze hrabiny 
i opowiadała jej pikantne 
historyjki i towarzyskie 
skandale. Wyśmiewała zdradzanych 
mężów i bawiła hrabinę płytką, 
frywolną paplaniną. Przebywała 
więcej w towarzystwie hrabiny 
Alicji, niż Gildy, lecz to 
wychodziło dziecku na dobre, 
gdyż mademoiselle Perdunoir nie 
była nigdy  dobrą 
wychowawczynią. Matka miała 
niewiele czasu dla córeczki, 
toteż Gilda prawdziwie kochała 
tylko ojca. 

Hrabina nie zajmowała się 
także domem. Troszczyła się 
jedynie o swoje przyjemności, 
suknie i wielbicieli. Reszta ją 
nie obchodziła. Na szczęście po 
śmierci matki Harra zaczęła 
zarządzać domem hrabianka Beata. 

Alicja nie lubiła ubogiej 
krewnej, dręczyła ją, jak swego 
męża i służbę. Beata znosiła w 
milczeniu wszystkie przykrości, 
niekiedy jednak spojrzenie jej 
zdradzało, że nie cierpi 
hrabiny. Być może, iż w całym 
zamku nikt nie przejął się tak 
mało śmiercią Alicji, jak 
hrabianka Beata, choć ona 
pierwsza włożyła po niej żałobne 
suknie. 



**        **         **



Hrabia Harro przebrał się i 
zszedł do jadalni. Gdy stanął na 
progu, odwróciła się do niego 
wysoka kobieta, o postawie 
Junony, przybrana w żałobną 
suknię. Była to Beata. 

Twarz jej była śmiertelnie 
blada. Nie była brzydka, lecz 
rysy miała ostre, surowe, niemal 
męskie, nos duży i wydatny, 
wąskie, zaciśnięte wargi. Do 
czarnych włosów pasowały ciemne 
oczy, które teraz płonącym 
spojrzeniem obrzuciły hrabiego. 
Te płonące źrenice stanowiły 
dziwny kontrast z bladą, 
nieruchomą twarzą. Zdradzały 
one, że dusza tej dziewczyny 
kryje wielką namiętność. 

Beata miała lat trzydzieści 
kilka. Była uboga, więc żaden 
mężczyzna nie ubiegał się o jej 
względy. Była też niezmiernie 
dumna i z obojętnością znosiła 
swój los. Nikt nie zdołał 
wzbudzić w niej przelotnej 
choćby uwagi, dopóki nie 
przyjechała do Treuenfelsu i nie 
ujrzała Harra. 

Kuzyna swego poznała przed 
laty, gdy była jeszcze 
podlotkiem. Gdy zetknęła się z 
nim ponownie z całą 
namiętnością, do jakiej była 
zdolna, zakochała się w krewnym. 

Daremnie tłumaczyła sobie, że 
Harro jest mężem innej. Miłość 
przepalała jej serce. Ukrywała 
swoje uczucie, lecz nie 
potrafiła go pokonać. Gdy 
spostrzegła, że hrabia jest 
nieszczęśliwy w pożyciu z 
Alicją, zaczęła się łudzić 
nadzieją, że będzie u niej 
szukał pociechy. On jednak nie 
czuł dla niej nic oprócz 
obojętnego współczucia; wydawała 
mu się raczej niesympatyczną. 
Dał jej miejsce w swoim domu, bo 
nie chciał, żeby hrabianka 
Treuenfels tułała się u obcych 
ludzi i zarabiała na chleb. 

Beata jednak uwielbiała 
skrycie swego kuzyna i 
nienawidziła jego żonę, która 
zatruwała mu życie. Nienawidziła 
jej, bo posiadała to wszystko, 
czego ona pragnęła, bo była 
młoda, piękna, złotowłosa, bo 
Harro ją kochał. Nie zdradzała 
się jednak nigdy ani ze swoją 
miłością, ani z nienawiścią. 
Panowała nad sobą i okazywała 
krewnym jedynie pokorną 
wdzięczność. 

Teraz hrabina Alicja nie żyła. 
Hrabiego zwolniono z braku 
dowodów, powrócił na zamek 
zhańbiony, napiętnowany. Beata 
wiedziała, że zamieszka teraz 
samotny i opuszczony przez 
przyjaciół w swoim zamku, że nie 
będzie miał nikogo prócz niej. 
Ona nie porzuci go, stanie się 
jego wierną przyjaciółką. Teraz 
przestał być już tak dalekim, 
niedostępnym jak niegdyś. Kto 
wie - może samotność popchnie go 
w jej ramiona. W jej objęciach 
miał zapomnieć o bólu, o 
nieszczęściu, o wszystkim. Ona 
wynagrodzi mu doznane 
cierpienia. 

Hrabia Harro spojrzał na 
kuzynkę. Wydawała mu się 
zmieniona, sprawiała wrażenie 
ciężko chorej. 

- Dobry wieczór, Beato! 
Grollmann powiedział mi, że cię 
tutaj zastanę. Sądziłem już, że 
opuściłaś Treuenfels, aby nie 
przebywać pod jednym dachem ze 
mną. 

- Jak mogłeś tak sądzić? Czy 
miałam się odpłacić czarną 
niewdzięcznością za tyle 
dobroci, jakiej doznałam od 
ciebie?

- Ach, więc dlatego? Zostałaś 
przez wdzięczność? Zwalniam cię 
z tego długu wobec mnie. Jeżeli 
wolisz stąd wyjechać, to nie 
krępuj się, Beato. Ja 
zabezpieczę twój byt. Po co masz 
dzielić skutki klątwy, która 
ciąży na mnie. Wiesz przecież, 
że zwolniono mnie z braku 
dowodów. 

- Tak, Harro, wiem o tym. 

- Uczynisz zatem jak zechcesz. 
Ja nie podam ci teraz ręki, może 
się nią brzydzisz. 

Wtedy zbliżyła się szybko do 
niego i podała mu rękę. 

Oczy jej zabłysły nagle, gdy 
powiedziała:

- W takim razie, ja podam ci 
rękę na powitanie. Jeżeli 
pozwolisz, mój drogi, to chętnie 
pozostanę w Treuenfelsie. 

Nieśmiało uścisnął jej dłoń. 

- Na moich rękach nie ma krwi, 
Beato. 

- Wierzę ci, Harro. Gdyby cały 
świat stanął przeciwko tobie, ja 
nie opuściłabym cię. Gdyby cię 
skazali, gdybyś sam przyznał się 
do winy, to i wtedy nie 
wątpiłabym o twojej niewinności. 

- Dziękuję ci, Beato. Cieszę 
się, że zostaniesz ze mną, choć 
czeka cię niewesołe życie. W 
więzieniu stałem się 
zgorzkniałym, znękanym 
człowiekiem. Byłbym popełnił 
samobójstwo, gdyby nie myśl o 
dziecku. Muszę żyć dla Gildy. A 
poza tym pragnę uczynić 
wszystko, ażeby wyświetlić 
zagadkę, ciążącą na śmierci mej 
żony...

- Gdyby można było ją 
wyświetlić, to uczyniliby to 
sędziowie. Lecz im także nie 
udało się dociec prawdy - rzekła 
bezdźwięcznie. 

- Mimo to, spróbuję dowiedzieć 
się prawdy. Będzie to jedyny cel 
mego życia. 

- A dziecko? - spytała Beata. 

- Masz słuszność, muszę przede 
wszystkim myśleć o mojej małej 
Gildzie. Muszę ją tak wychować, 
aby miała siłę i potrafiła 
pogodzić się z myślą, że jest 
córką napiętnowanego. Aha, 
Beato! Pierwsze, co uczyniłem po 
powrocie - było odprawienie 
panny Perdunoir. Nie wydawała mi 
się nigdy odpowiednią 
wychowawczynią. Mam zamiar 
przyjąć niemiecką nauczycielkę. 

- Pochwalam twój zamiar. Panna 
Perdunoir jest głupią i 
lekkomyślną osobą. Podczas twej 
nieobecności musiałam jej ciągle 
pilnować. 

Spojrzał na jej bladą twarz. 

- Miałaś ostatnio wiele 
ciężkich obowiązków, Beato, 
zajmowałaś się całym domem. Czy 
nie jesteś przepracowana? 
Wyglądasz bardzo mizernie, 
przestraszyłem się, gdym cię 
zobaczył. Czy chorowałaś, Beato?

- Nie, nie, jestem zdrowa. Ale 
cierpiałam wraz z tobą, lękałam 
się o twój los. Zresztą, 
mniejsza o mnie, ja się szybko 
poprawię. 

- Dziękuję ci za tyle 
współczucia, Beato. Nie 
wiedziałem, że zajmował cię tak 
żywo mój los. Zawstydzasz mnie 
swoją dobrocią, bo ja niewiele 
myślałem o tobie...

- Nic dziwnego, miałeś inne 
sprawy na głowie. 

- Tak, i to bardzo niewesołe 
sprawy. Powiedz mi, Beato, czy 
zastanawiałaś się nad zagadką 
śmierci mojej żony? Czy 
usiłowałaś wyjaśnić sobie ten 
wypadek?

- Naturalnie, Harro!

- A do jakiego doszłaś 
wniosku?

- Jestem przekonana, że Alicja 
odebrała sobie życie. 

- Ale czemu miałaby to 
uczynić?

Beata zawahała się. Wreszcie 
odparła:

- Alicja była kobietą kapryśną 
i nieobliczalną. Bywała nieraz 
tak rozdrażniona, że graniczyło 
to ze stanem niepoczytalności. 
Takie osoby tracą łatwo 
panowanie nad sobą i zdolność 
logicznego rozumowania. Tego 
wieczoru była na pewno 
niepoczytalna. Wiedziała, że 
uczyniła coś takiego, czego nie 
będziesz jej mógł wybaczyć. 
Pierwszy raz w życiu okazałeś  
się surowy, wybuchnąłeś słusznym 
gniewem. To zbudziło przekorę i 
upór w tej rozpieszczonej 
istocie. Postanowiła symulować 
samobójstwo: Chciała cię 
nastraszyć, nie wierzyła bowiem 
w działanie tej trucizny. Czy 
pamiętasz jak kpiła z ciebie, 
gdy nam pokazałeś ten flakonik? 
Powiedziała, że zawiera on wodę 
z cukrem. Przypuszczała, że ten 
płyn odurzy ją trochę i 
wyobrażała sobie to wszystko 
bardzo romantycznie...

Hrabia Harro słuchał z uwagą 
słów kuzynki. 

- Przedstawiasz tę sprawę w 
taki sposób, że nie jest 
pozbawiona prawdopodobieństwa, 
zwłaszcza dla osób, które znały 
charakter Alicji. Zapominasz 
jednak o pewnym szczególe: skąd 
wzięła truciznę?

- Wyjęła ją z twego biurka. 

- Przecież nie wiedziała, 
gdzie przechowywałem flakonik. 

- Mogła cię podpatrzyć, gdy 
otwierałeś biurko. Wiedziała, że 
flakon jest w tej skrytce. 

- To możliwe. A jednak nie 
mogę sobie wyobrazić, że Alicja 
to zrobiła. 

- Dlaczego? Kobiety są zawsze 
ciekawe. Alicja miała dziwaczne 
usposobienie, może nęciła ją 
myśl posiadania trucizny... 

- Ach, bodajbym wam nigdy nie 
pokazywał tego flakonu!

- Tak, byłoby to lepiej - 
szepnęła ochryple Beata. 

- Jeżeli tak było, jak 
powiadasz, to nie mam widoków, 
żeby udowodnić moją niewinność. 
Umarli milczą. Przejdźmy jednak 
na inny temat. Dziękuję ci 
bardzo, że postarałaś się o to, 
by Gilda nie wiedziała o niczym. 
Grollmann opowiadał mi, że 
zabroniłaś, aby mówiono o tym 
wypadku. Będę ci bardzo 
wdzięczny, jeżeli w dalszym 
ciągu postarasz się pomagać mi 
pod tym względem. W przyszłości 
moja córka będzie się musiała 
dowiedzieć prawdy, ale pragnę, 
by usłyszała ją z moich ust... 
Dowie się wtedy, że jej ojciec 
siedział na ławie oskarżonych i 
że go zwolniono z braku 
dowodów... Zwolniono? Nie można 
tego wcale nazwać zwolnieniem...

- Nie myśl o tym, mój drogi, 
postaraj się zapomnieć, że ci 
wyrządzono krzywdę! Tu panuje 
spokój, nikt nie będzie cię 
dręczyć. Ja będę wszędzie 
głosiła, że jesteś niewinny, 
będę ci pomagała z całych sił...

Uścisnął serdecznie jej rękę. 

- Dobra, wierna Beato, nie 
wiem jak ci podziękować! Proszę 
cię jeszcze, żebyś na razie 
zajmowała się trochę Gildą, 
dopóki nie przyjedzie nowa 
wychowawczyni. Ja będę z nią 
przebywał bardzo wiele, lecz 
takie dziecko wymaga kobiecej 
opieki....

- Możesz polegać na mnie. Będę 
dbała o Gildę, jak kochająca 
matka. Teraz jednak każę podawać 
do stołu. Musisz być głodny...

Zadzwoniła, a gdy zjawił się 
lokaj, kazała mu wnieść posiłek. 
Służący po kilku minutach wszedł 
z tacą nie mógł za sobą zamknąć 
drzwi, bo wionął do jadalni 
mocny powiew wiatru. Jedno z 
okien było źle domknięte, 
wskutek czego powstał silny 
przeciąg. Okno otworzyło się 
hałaśliwie, końce obrusa wzdęły 
się, jeden z nich uderzył w 
twarz hrabiankę Beatę. 

Z ust jej wyrwał się okrzyk. 
Hrabia Harro wstał i szybko 
zamknął okno. 

Na dworze szalała wciąż 
wichura. Lud powiada, że to 
krążą w powietrzu potępione 
dusze, które nie mogą zaznać 
spokoju w mogile. A jednak ten 
dziki wicher był jedynie 
zapowiedzią bliskiej wiosny...

- Przelękłaś się, Beato - 
powiedział hrabia, powracając do 
stołu. 

- Nie znoszę tego wiatru, 
działa mi na nerwy - odparła, 
siląc się na uśmiech. 

Obrzucił ją zatroskanym 
spojrzeniem. Musiała naprawdę 
być bardzo zdenerwowana. W 
milczeniu spożywali posiłek. 
Potem hrabia podniósł się z 
miejsca. 

- Przepraszam cię, że 
milczałem tak długo, lecz w 
więzieniu oduczyłem się niemal 
mówić. Zaprząta mnie wciąż jedna 
myśl: jak umarła Alicja i z 
czyjej winy? Dobranoc, Beato. 
Raz jeszcze dziękuję ci za twoją 
dobroć i przywiązanie. 

Ukłonił się i wyszedł z 
pokoju. Chociaż Beata okazywała 
mu tyle przychylności, nie czuł 
się dobrze w jej towarzystwie. 
Czynił sobie wyrzuty, lecz nie 
mógł jakoś nabrać do niej 
sympatii. 

Beata śledziła go płonącymi 
oczyma. Przez chwilę siedziała 
jak kamienny posąg, w którym 
żyły tylko oczy. Wlepiła wzrok w 
jeden punkt, jakby widziała tam 
coś okropnego, straszliwą, 
dręczącą zjawę. Potem wyciągnęła 
ręce przed siebie...

W tej samej chwili zahuczał 
wicher, jakby na dworze odbywał 
się sabat czarownic. Zagwizdał w 
kominach i w okiennych niszach, 
drzwi otworzyły się z trzaskiem, 
jakby pchnięte czyjąś 
niewidzialną ręką... 

Beata wstała. Była bardzo 
blada, na twarzy jej malował się 
strach. Po chwili nadszedł 
służący i zamknął drzwi. 

- Niech Henryk zbierze ze 
stołu - powiedziała Beata - a 
potem sprawdzi, czy okna i drzwi 
są dobrze pozamykane. Jaka 
okropna pogoda!

- Tak, jaśnie hrabianko, nie 
pamiętam takiej wichury. Strach 
człowieka bierze...

Hrabianka zaśmiała się ostrym, 
szyderczym śmiechem. 

- Tylko tchórze lękają się 
niepogody, Henryku. 

Wyszła z pokoju. Służący 
wzruszył ramionami i potrząsnął 
głową. Służba nie lubiła 
hrabianki Beaty. 

- A to Herod_baba - mruknął - 
wąsiska pod nosem jak chorąży. 
Takie baby nie boją się śmierci 
ani diabła...

Wykonał, co mu kazała 
hrabianka, a potem zszedł do 
suteryn zamku, gdzie znajdowały 
się pomieszczenia gospodarskie. 
W pokoju, obok kuchni, siedziała 
cała służba. Kucharka zaparzyła 
herbaty i wlała do niej sporo 
rumu. Do tego podała małe 
ciasteczka. Trzeba było przecież 
w jakiś sposób uczcić powrót 
pana, choć nie było powodu do 
głośnej uroczystości. Służba 
rozsiadła się wygodnie i mówiła, 
że jednak w zamku można 
prowadzić bardzo dobre życie. 
Nikt nie był tak głupim, żeby 
wyrzec się dobrowolnie 
doskonałego miejsca. 

Jeżeli hrabia jest winny i ma 
nieczyste sumienie, to przecież 
tylko jego sprawa, a nie 
służących. A jeśli nieboszczka 
hrabina nie może zaznać spokoju 
w mogile i straszy po zamku, to 
na pewno jej klątwa dotknie 
winowajcę. Była za życia tak 
niegodziwa, że nie może być już 
gorsza teraz, gdy stała się złym 
duchem.

Tak rozprawiali służący, pijąc 
herbatę z rumem i jedząc smaczne 
ciastka. Było im dobrze, o wiele 
lepiej, niż ich panu, który 
niespokojnie przechadzał się po 
swoich pokojach.



**        **        **



Hrabia, pożegnawszy się z 
kuzynką, wstąpił jeszcze na 
chwilę do sypialni Gildy. Przez 
chwilę patrzył na śpiącą 
dziewczynkę i doznał nagle 
uczucia błogiego spokoju i 
ukojenia. Wyszedł na palcach z 
sypialni i udał się do swego 
gabinetu. Na biurku stała duża 
fotografia hrabiny Alicji. 
Pewien artysta miał malować jej 
portret dla galerii przodków, 
lecz ona nie mogła się 
zdecydować, w jakiej toalecie ma 
pozować do tego obrazu. Wreszcie 
sfotografowała się w kilku 
różnych pozach. Zdjęcie, które 
miał przed sobą, podobało się 
jej najbardziej. Chciała, żeby 
ją malowano w tej właśnie 
pozycji. Kilka razy pozowała 
nawet malarzowi. Hrabia zrobił 
sobie notatkę. Postanowił 
napisać do malarza i zapytać, 
czy mógłby wykończyć ten portret 
według fotografii. 

Usiadł przy biurku i wziął do 
ręki wizerunek zmarłej żony. 
Jakże ją niegdyś kochał, jakże 
bolesnego doznał zawodu! Patrzył 
na jej uśmiechniętą, śliczną 
twarz, na filuterne oczy...

- Czy sama to zrobiłaś, 
Alicjo? Czy zawiniłaś bardziej, 
niż przypuszczałem i sama 
wydałaś na siebie wyrok? A może 
bawiłaś się tylko w 
niebezpieczną grę, jak to 
przewiduje Beata? Jakim sposobem 
jednak postarałaś się o 
truciznę?

Takie pytania zadawał hrabia 
fotografii.

 Odstawił ją na biurko i 
pochylił się, aby otworzyć 
skrytkę. Potem spojrzał na 
drzwi. Czy ktoś go mógł 
podpatrzeć, gdy dochodził do 
biurka? Przecież gdyby ktoś stał 
na progu pokoju, to na pewno 
musiałby spostrzec tę osobę. 

Obrzucił badawczym spojrzeniem 
drzwi i potrząsnął głową. Co to? 
Tam w przyległym pokoju stał 
jakiś człowiek i także potrząsał 
głową. Ach, to przecież było 
jego własne odbicie w lustrze! 
Obok było lustro, w którym 
zapewne odbijało się także jego 
biurko. 

Szybko wszedł do przyległego 
pokoju i spojrzał do lustra. 
Tak, stąd widać było dokładnie 
całe biurko. Jeżeli ktoś stał 
tutaj, mógł doskonale 
podpatrzeć, jak otwierał 
skrytkę. 

Powrócił do gabinetu. Skrytka 
nie miała teraz żadnej wartości, 
odkąd musiał ją pokazać sędziemu 
śledczemu. Wyjęto wtedy 
kosztowny flakonik i dołączono 
go do akt sprawy. Truciznę 
przekazano chemikowi, lecz 
flaszeczkę oddano dziś hrabiemu, 
bo była bardzo cenna. Odłożył ją 
do skrytki. Flakonik ten podobał 
mu się od pierwszej chwili, 
zachwyciła go jego misterna 
robota. Kupił go, a truciznę 
zostawił w nim jedynie jako 
osobliwość. Ekspert sądowy 
stwierdził, że zawartość flakonu 
wystarczyła, aby zgładzić 
kilkanaście osób. Kilka kropel 
zabijało człowieka. 

Hrabia Harro wiedział, że 
trucizna jest mocna. Przed 
paroma laty otruł kilkoma 
kroplami starego, chorego wyżła. 
Pies zdechł natychmiast, 
trucizna działała lekko i bez 
bólu. Schował ją, aby jej użyć w 
podobnym wypadku. A tymczasem 
sprowadziła na niego 
nieszczęście. 

W swoim czasie pokazał kilku 
osobom ów flakonik i powiedział, 
że zawiera truciznę. Żona 
prosiła go wtedy, by opróżnił 
flakonik i podarował go jej. 
Zarówno ona, jak i baron Dalheim 
twierdzili, że we flakoniku jest 
osłodzona woda. Lecz hrabia był 
innego zdania. Obawiał się, że 
ślady trucizny mogą pozostać we 
flakoniku, więc nie podarował go 
żonie. Poszedł natychmiast do 
gabinetu i schował go do 
skrytki. 

Gdy powrócił do salonu, Alicja 
siedziała nadąsana. Gniewała 
się, że mąż jej odmówił. Baron 
Dalheim także śmiał się z obaw 
przyjaciela. Tylko Beata nie 
wtrącała się do rozmowy. 
Widziała jak kuzyn uśmiercił 
wyżła. 

Po odejściu Dalheima Alicja 
urządziła mężowi scenę, że 
odmówił jej flakonika. Jak to 
dobrze, że wówczas nie spełnił 
jej życzenia! Teraz przynajmniej 
nie potrzebował sobie robić 
wyrzutów, że lekkomyślnym 
postępowaniem sprowadził śmierć 
żony. 

Kto wie, może Alicja naprawdę 
popełniła samobójstwo? 
Postanowił, że przeszuka jej 
pokoje, że zajrzy do każdego 
kąta, do każdej szufladki. Może 
tam natrafi na jakieś ślady. 
Dziś jeszcze zabierze się do 
dzieła. 

Szybko wyszedł z gabinetu, by 
zbadać apartamenty żony. Okazało 
się jednak, że są zamknięte na 
klucz. Wtedy powrócił do siebie 
i zadzwonił na służącego. 

- Grollmann, idź do hrabianki 
Beaty. Powiedz, że proszę o 
klucze do apartamentów mojej 
żony - rzekł do kamerdynera. 



**        **        **



Pokoje Beaty były na drugim 
piętrze. Beata jeszcze nie 
spała. Gdy Grollmann powtórzył 
jej polecenie hrabiego, 
zmarszczyła lekko brwi i 
drgnęła. 

- Co? Klucze do pokoi hrabiny? 
- spytała ochrypłym głosem. 

- Tak, jaśnie panienko. 

- A po co hrabiemu te klucze?

- Nie wiem. Pewno pan hrabia 
chce wejść do tych pokoi. 

Hrabianka opanowała się, 
wreszcie rzekła z uśmiechem. 

- Cóż, czemu nie miałby tam 
wchodzić? Niech Grollmann 
zaczeka, zaraz dam te klucze. 

- Mój pan hrabia może 
spokojnie wejść do pokoju 
nieboszczki, on nie potrzebuje 
się lękać - powiedział Grollmann 
z przekonaniem. 

- Grollmann ma słuszność. 
Proszę, oto te kluczyki. 

- Dziękuję. 

- Niech Grollmann zwróci uwagę 
panu hrabiemu, żeby sprawdził, 
czy drzwi i okna są dobrze 
pozamykane. Przy tej wichurze 
mogłyby się łatwo otworzyć, a 
służba jest taka lękliwa, nie 
trzeba jej straszyć. 

- Powiem, powiem panu 
hrabiemu. Jaśnie panienka 
pamięta o wszystkim. 

Grollmann ukłonił się Beacie i 
wyszedł z pokoju. Hrabianka 
zamknęła za nim drzwi i obróciła 
klucz w zamku. Potem stanęła i 
zaczęła nadsłuchiwać. Wichura 
przycichła nieco, usłyszała więc 
odgłosy otwieranych i zamykanych 
drzwi w pokojach hrabiny Alicji. 

Grollmann przyniósł swemu panu 
klucze, a hrabia po raz drugi 
udał się do apartamentów zmarłej 
żony i otworzył je. Wolnym 
krokiem przemierzał pokoje. Był 
to cały szereg wspaniałych 
komnat niezwykle wytwornie 
urządzonych. Stały w nich meble 
nowoczesne, całe urządzenie było 
utrzymane w modernistycznym 
stylu. 

Hrabina Alicja kazała wynieść 
staroświeckie sprzęty, które od 
stuleci stały na tych samych 
miejscach. Wystawiono je do mało 
zamieszkanego wschodniego 
skrzydła zamku. Wolała 
nowoczesne urządzenie, kierując 
się i tutaj swoim oryginalnym, 
nieco kapryśnym gustem. Nie 
trzymała się ściśle żadnego 
stylu, najważniejsze, według 
niej, były zaciszne, przytulne 
kąciki, ciepłe tony, jasne barwy 
i oryginalność. W jednym 
saloniku stało mnóstwo foteli i 
krzeseł, każde innego kształtu i 
barwy. A jednak całość sprawiała 
harmonijne i miłe wrażenie, 
stanowiła wymarzone tło dla 
urody pięknej, złotowłosej 
kobiety. 

Pokoje przesycone były wonią 
ulubionych perfum Alicji. 
Zdawało się, że żyje tu jeszcze 
jej duch, gdyż wszystko zostało 
w tym stanie, jak za jej życia. 

Hrabia wszedł wreszcie do 
sypialni, gdzie umarła jego 
żona. Był to ostatni pokój w 
długiej amfiladzie. Stało tam 
pokryte koronkami łóżko, pełne 
jedwabnych poduszek, zasłane 
jedwabną kołdrą. Łóżko, w którym 
znaleziono ją martwą. 

Hrabia Harro podszedł do tego 
łóżka i powiódł po nim wzrokiem. 
W myślach ujrzał swoją młodą 
żonę, leżącą tutaj, jak owego 
okropnego ranka, gdy zawezwano 
go do niej. Twarz jej była 
powleczona martwą bladością, 
wargi lekko posiniały - co 
stanowiło niechybną oznakę, że 
zmarła wskutek straszliwej 
trucizny. A powieki były niemal 
przezroczyste, przeświecały 
przez nie błękitne gwiazdy jej 
oczu. 

- Jak umarłaś, Alicjo? Czy 
twój duch nie mógłby mi pomóc 
przy rozwiązaniu tej zagadki. 
Pomóż mi! Nie dla siebie proszę 
o to, lecz dla naszego dziecka.  
Pragnę, aby prawda wyszła na 
jaw, aby została zmyta hańba z 
mego nazwiska, z nazwiska twojej 
córki...

Powiedział to głośno, jakby 
Alicja leżała przed nim i mogła 
to usłyszeć. Wichura wstrząsnęła 
znowu drzwiami i oknami, zdawało 
się, że ktoś pragnie wejść do 
pokoju. Hrabia westchnął i 
zaczął rozglądać się wokoło. 
Ściany były pokryte wspaniałą 
boazerią, ozdobioną kunsztownymi 
inkrustacjami. Na tle 
jasnobrązowego drzewa odbijały 
się piękne wzory z hebanu, 
perłowej masy i kości słoniowej. 
Pokój zdobiły w regularnych 
odstępach rzeźbione pilastry, 
podtrzymujące szerokie panele. 

Do tych starożytnych ścian nie 
pasowały jasne, nowoczesne 
meble, dlatego też hrabina 
Alicja kazała cały sufit oraz 
górną część ścian wybić jedwabną 
błękitną materią, aby uzyskać w 
pokoju jaśniejszy ton. Hrabia 
Harro przywykł do takich 
pomysłów żony. Teraz także nie 
zwrócił na to uwagi. Zaczął się 
natomiast zastanawiać, dlaczego 
z tego pokoju nie prowadzi żadne 
przejście do okrągłej wieży. 

Zamek Treuenfels posiadał po 
bokach środkowego budynku dwie 
czworokątne wieże, które swoim 
stylem i architekturą pasowały 
doskonale do całości, oraz jedną 
okrągłą wieżę, znajdującą się na 
końcu zachodniego skrzydła, 
różniącą się bardzo od 
pozostałych części budowli. 

Sypialnia hrabiny przylegała 
do tej właśnie okrągłej wieży. 
Zapewne nie umieszczono w tym 
pokoju żadnych drzwi do wieży, 
żeby nie uszkodzić kosztownej 
boazerii. 

Zdarzyło się po raz pierwszy, 
że zastanawiał się nad tym. Dziś 
jednak także nie zaprzątał sobie 
tym zbyt długo głowy. Odwrócił 
się i wszedł do pokoju, w którym 
stało biurko hrabiny. 

Zbliżył się do biurka i 
otworzył je. Powoli starannie 
zaczął badać zawartość 
szufladek, nie przepuścił żadnej 
kartki, żadnego papierka. 
Znalazł duże ilości papeterii, 
trochę listów, jakieś notatki i 
dzienniczek swojej żony. Nie 
wiedział, że Alicja pisała 
dziennik. Otworzył go szybko, 
mając nadzieję, że może się 
czegoś dowie. Doznał jednak 
rozczarowania. Ostatnie zapiski 
pochodziły z panieńskich czasów 
jego żony, były skreślone 
ostatniego wieczoru przed 
ślubem. Mimo woli przeczytał 
ostatnie wyrazy:



"Jutro pełnymi żaglami wypłynę 
na morze, jutro będę mężatką! 
Chwała Bogu, przestanę się 
nareszcie liczyć z tym, co 
wypada i nie wypada! Teraz 
zacznie się swobodne i wesołe 
życie!"



Tak kończył się pamiętnik. 
Zamknął go i odłożył na bok. Nie 
chciał znać innych tajemnic z 
panieńskich czasów żony. 
Wiedział, że w tym zeszycie nie 
znajdzie wyjaśnienia zagadki jej 
śmierci, gdyż po ślubie 
przestała pisać dziennik. 
Doznawał uczucia, że lepiej 
będzie, gdy go spali. Nie chciał 
go zachować dla swej córki. 
Gilda powinna była mieć o matce 
jak najlepsze wspomnienia. 

Większość listów odłożył do 
pamiętnika. Nie chciał ich 
czytać, sprawdzał tylko daty. 
Przekonał się, że i w tych 
papierach nie znajdzie nic 
ważnego. Nie znalazł również 
żadnej flaszeczki, w której 
Alicja mogła przechowywać 
truciznę. Jego poszukiwania 
okazały się daremne. 

Wreszcie wstał z krzesła. Było 
już dobrze po północy, w zamku 
panowała głucha cisza. Zaniósł 
listy i pamiętnik do swego 
gabinetu i spalił je w kominku. 
Płomień strzelił wesoło w górę i 
po chwili została tylko garstka 
popiołu. 

Potem hrabia raz jeszcze 
wszedł do pokoju córeczki. Spała 
spokojnie, oddychając równo, a i 
piastunka zdrzemnęła się na 
fotelu przy łóżku. Nie 
dosłyszała jego kroków. 

Wyszedł na palcach, żeby 
nikogo nie zbudzić i poszedł do 
swojej sypialni. Wkrótce potem 
położył się do łóżka. Na dworze 
wichura uciszyła się zupełnie. 



**        **        **



Gdy zbudził się nazajutrz, 
świeciło jasno słońce. Otworzył 
okno. Powietrze było rześkie i 
chłodne. Odetchnął pełną 
piersią, po czym szybko  się 
ubrał. Zamierzał właśnie zejść, 
gdy usłyszał pukanie do drzwi. 

- Tatusiu, kochany tatusiu! - 
zabrzmiał cienki dziewczęcy 
głosik. 

Szybko otworzył drzwi. Na 
progu stała maleńka biało ubrana 
dziewczynka i śmiała się do 
niego. Wziął ją szybko na ręce i 
tkliwie przycisnął do serca. 

- Mój promyczek już wstał? - 
zapytał czule. 

- Już od dawna, tatuśku. 
Kąpałam się nawet, jestem 
zupełnie gotowa. Henryka musiała 
się dziś bardzo śpieszyć. 
Przecież chcę z tobą jeść 
śniadanie. 

- Ach, prawda! To się dobrze 
składa, że i ja jestem już 
gotowy. Chodź, zobaczymy, czy 
Beata kazała nam już podać 
śniadanie. 

- Wszystko jest gotowe. Beata 
była w moim pokoju i powiedziała 
mi to sama. Chodźmy! Ach, jak to 
dobrze, że jesteś w domu!

Stół był już nakryty do 
śniadania. Beata kazała go nawet 
przystroić kwiatami. Gilda 
szczebiotała wesoło, a hrabia 
przysłuchując się córeczce, 
zapomniał na chwilę o swym bólu. 

- Czy to prawda, tatusiu, że 
mademoiselle wyjechała? - 
spytała Gilda. 

- Tak, dziecko. Czy żałujesz, 
że jej już nie ma?

- Wcale nie żałuję. Przecież 
teraz będę chodziła na spacer z 
tobą. Obiecałeś mi, tatusiu!

- I dotrzymam słowa. 

Hrabia miał właściwie zamiar 
wyjść sam na długą przechadzkę 
do lasu, lecz nie potrafił 
odmówić Gildzie. W chwilę potem 
Gilda wesoło podskakiwała obok 
ojca. Była szczęśliwa, że 
powrócił, że może z nim 
przebywać i nie ma potrzeby 
pozostać w domu z Beatą. 
Właściwie dziewczynka nie lubiła 
Beaty, choć hrabianka starała 
się pozyskać względy Gildy i 
okazywała jej wiele czułości. 
Dzieci jednak potrafią 
instynktownie odróżniać prawdę 
od fałszu, a Gilda wyczuwała 
podświadomie, że uczucia Beaty 
nie są szczere. 

W lesie pozostały ślady 
strasznego zniszczenia po 
wczorajszej wichurze. Hrabia 
spacerował z Gildą tak długo, 
dopóki się nie zmęczyła. Na 
skraju lasu czekał na nich 
samochód, aby odwieźć ich do 
domu. 

Hrabia poczuł nagle, że spływa 
na niego uczucie wielkiego 
spokoju, jakiego nie doznawał 
już od dawna. Wokoło widać było 
zniszczenie - dzieło nocnej 
burzy, lecz poprzez gałęzie 
drzew przeświecało jasne 
promienne słońce. 

- Po burzach i deszczu 
wschodzi słońce - szepnął do 
siebie. 

Przez chwilę słowa te wydawały 
mu się pociechą. Potem jednak 
wargi jego drgnęły boleśnie, w 
oczach pojawił się posępny 
wyraz. Nie, w jego życiu nigdy 
już nie zaświeci słońce! A 
jednak jest przecież młody, 
silny i zdrowy. Leżała przed nim 
długa i daleka droga, lecz 
będzie to droga wśród 
nieprzeniknionych mroków, 
rozjaśniona jednym tylko 
maleńkim promykiem słońca. Tę 
odrobinę światła wniesie w życie 
ojca mała Gilda. Ach, biedne 
dziecko! Będzie cierpiała, 
plama, która ciąży na honorze 
ojca - zawiśnie ciemną chmurą 
nad jej życiem. 

Na razie jednak mała Gilda 
była bardzo szczęśliwa. 
Szczebiotała jak ptaszek, 
pokazując ojcu różne rzeczy, na 
które na pewno nie zwróciłby 
uwagi. Tam biegła sarenka, tu 
pełzał po gałęzi jakiś żuczek, 
to znowu z ziemi wysuwały się 
pierwsze zielone kiełki. Gildę 
wszystko zajmowało, a jej słodki 
szczebiot rozpraszał smutek 
hrabiego. 

Oboje przeszli spory kawałek 
drogi. Nie spotkali nikogo prócz 
kilku drwali, którzy śpiesznie 
ukłonili się hrabiemu i znikli w 
gęstwinie. Gdy jednak ojciec z 
córką doszli wreszcie do 
rozstajnej drogi, w oddali 
ukazał się jakiś jeździec. 

Hrabia Harro stał jak wryty i 
nie spuszczał z niego oczu. Był 
to jego przyjaciel, baron 
Dalheim, który podczas procesu 
musiał złożyć zeznanie, 
świadczące przeciw niemu. Wobec 
tego, iż Beata odmówiła 
wszelkich zeznań, baron pozostał 
jedynym człowiekiem, który 
wiedział, że hrabia posiada 
truciznę. 

Hrabia Treuenfels patrzył 
wyczekująco na przyjaciela. Co 
też uczyni baron? Czy poda mu 
rękę, czy też zaprze się dawnej 
przyjaźni?

Teraz baron Dalheim zbliżył 
się i poznał ojca i córkę. Jego 
przystojna, szczera twarz 
pokryła się rumieńcem. Drgnął, a 
w oczach jego odmalował się 
wyraz wahania. Potem jednak 
spuścił wzrok ku ziemi i, 
udając, że nie zauważył ojca i 
córki, ujął za cugle konia i 
odjechał w głąb lasu. 

Hrabia Harro pobladł. 
Wiedział, że baron Dalheim 
umyślnie uczynił mu ten afront. 
A on musiał milczeć, nie mógł 
się bronić, nie mógł żądać 
satysfakcji. Każdemu z jego 
znajomych wolno było bezkarnie 
znieważać go i lżyć. Jeżeli jego 
najlepszy przyjaciel postąpił w 
ten sposób, inni na pewno 
uczynią to samo. 

- Zelżony! Napiętnowany! - 
wyszeptał przez zaciśnięte zęby. 

- Co mówisz, tatusiu? - 
spytała Gilda. 

Otrząsnął się z posępnych 
myśli i zapanował nad bólem. 
Musiał być przygotowanym na 
podobne spotkania. Niejeden 
jeszcze przejdzie z lękiem obok 
niego i nie zechce mu podać 
ręki. Cóż w tym zresztą 
dziwnego? Nikt nie miał 
pewności, czy ręce jego nie 
zbrukały się krwią. 

Musiał przełknąć tego ranka 
jeszcze niejedną gorzką pigułkę. 
W powrotnej drodze poszedł z 
Gildą przez wieś. Chłopi stali 
tam i gapili się na niego jak na 
dzikie zwierzę. Albo też 
uciekali, chowali się za węgły 
chat i stamtąd przypatrywali mu 
się ze zgrozą. Jeden z 
wieśniaków, którego niegdyś 
przyłapał na kłusownictwie, lecz 
darował mu winę przez wzgląd na 
jego dzieci - stał teraz z 
rękami w kieszeniach przed swoją 
chatą. W zębach trzymał fajkę i 
bezczelnie wybałuszał oczy na 
hrabiego. Potem wyjął fajkę z 
ust i splunął na ziemię. 

Mogło to być umyślne lub 
przypadkowe. Hrabia jednak 
wyczuł, że wieśniak zrobił to z 
rozmysłem, toteż ogarnął go 
gniew, a twarz jego zbladła. 

- Tak, tak! Jak biedny 
człowiek postrzeli przypadkiem 
zająca, to zaraz mówią, że jest 
złodziejem i pakują go do 
więzienia! Ale wielkim panom 
wszystko uchodzi, nawet jeśli 
mają zbrodnię na sumieniu - 
powiedział wieśniak do swej 
żony. 

Hrabia nie mógł dosłyszeć tych 
słów, lecz pojął, że wieśniak 
powiedział o nim coś złego. W 
milczeniu ruszył dalej. Dumny i 
prawy człowiek został upokorzony 
do głębi. Teraz dopiero 
przechodził prawdziwe tortury 
moralne. 

Blady i znękany, wsiadł z 
Gildą do samochodu i powrócił do 
zamku. 

Na biurku zastał stos listów, 
które położyła tam Beata. Była 
to przeważnie korespondencja 
handlowa. Jedna tylko długa, 
wąska koperta wzbudziła jego 
uwagę. Przez chwilę trzymał ją z 
wahaniem w ręku, jakby nie 
wiedział, czy ją ma otworzyć. W 
rogu koperty był drukowany 
napis: "Schronisko w St. Marien. 
Turyngia". Znał również 
charakter pisma. Był to list od 
przełożonej "Schroniska dla Pań 
z Arystokracji" hrabiny 
Salitz_halm, dalekiej krewnej 
jego matki, z którą łączyła ją 
serdeczna przyjaźń. 

Za życia jego matki hrabina 
Salitz_halm co roku 
przyjeżdżała na kilka tygodni do 
TreuenĂfelsu. Harro szanował i 
lubił tę szlachetną, dobrą i 
subtelną kobietę. Wiedział, że 
jej dewiza brzmi: "Wszystko 
zrozumieć, to wszystko 
przebaczyć!" 

Nie widział jej od śmierci 
matki. Nie przyjmowała nigdy 
jego zaproszeń, on zaś wiedział, 
że nie przyjeżdża przez wzgląd 
na Alicję, której nie lubiła. 
Korespondował z nią jednak od 
czasu do czasu, zwłaszcza, że 
była chrzestną matką Gildy i 
interesowała się swoją 
chrześniaczką. Od czasu 
nieszczęścia, które go dotknęło, 
nie miał od niej żadnych 
wiadomości. 

Teraz trzymał w ręku jej list. 
Zdawało mu się, że widzi ją 
przed sobą, w czarnej jedwabnej 
sukni, o pięknych srebrnych 
włosach i dobrotliwej twarzy. 
Ciemne, żywe oczy stanowiły 
kontrast z siwymi włosami. 
Przypominała ogromnie jego 
matkę. 

Zdecydował się wreszcie i 
rozciął kopertę, po czym zabrał 
się do czytania listu. 



"Mój drogi, drogi Harro! 

Dziś chcę skorzystać  z prawa, 
które przysługuje mi do Ciebie, 
jako najlepszej przyjaciółce 
Twojej Matki. Ona nie może być 
przy Tobie, pocieszyć Cię w 
Twoim nieszczęściu, ja więc 
pragnę ją zastąpić. 

Wiem o wszystkim, co się 
zdarzyło w ciągu ostatnich 
tygodni i boleję nad tym, że nie 
mogę Ci pomóc. Dziś wreszcie 
dowiedziałam się, że Cię 
zwolniono z braku dowodów winy. 
Wiem dobrze, co to znaczy, dla 
takiego człowieka jak Ty! Wiem 
jak Cię to dręczy, jak boli! 
Pozwól więc, że zamiast Twej 
Matki, powiem Ci kilka słów. 

Nie poddawaj się rozpaczy, Mój 
Drogi! Kto Cię zna, jak ja Cię 
znam, ten nie zwątpi o Twej 
niewinności. Wiem, żeś bez winy, 
że nie jesteś zdolny do 
nikczemnego skrytobójstwa!

Bądź mężny, nie trać otuchy, 
mimo że ta straszna zbrodnia nie 
została dotąd wyświetlona. Bóg 
nierychliwy, ale sprawiedliwy! 
Zobaczysz, wszystko się dobrze 
skończy, Twoja niewinność 
wyjdzie na jaw. Ufaj w pomoc 
Boga! Pozostań dumny i spokojny 
w poczuciu swej niewinności. Nie 
mogę Cię niestety obronić przed 
ludźmi, lecz pragnę Ci przysłać 
parę słów pociechy. 

Niechaj Cię Bóg strzeże! 
Przesyłam także błogosławieństwo 
dla mojej małej chrześniaczki, 
Gildy. 

Głowa do góry, Harro! Nie trać 
nadziei i ufaj Bogu, a On Cię 
nie opuści. Zesłał Ci teraz 
ciężką próbę, wiem jednak, że 
wyjdziesz z niej zwycięsko. 
Napisz do mnie, Mój Kochany. 
Pozdrawiam Cię serdecznie. 



Twoja Matka Anna

Przełożona Schroniska

w St. Marien"





Hrabia Harro przeczytał list, 
a oczy jego zwilgotniały. Ach, 
jaką ulgę przyniosły mu te 
dobre, ufne słowa, zwłaszcza po 
dzisiejszym ranku, gdy odwrócił 
się od niego najlepszy 
przyjaciel. Doszedł do wniosku, 
że nie wszyscy odsądzili go od 
czci i wiary. Słowa szlachetnej 
kobiety przeniknęły w głąb jego 
serca, zdawało mu się, że 
przemówiła do niego zmarła 
matka. 

Postanowił natychmiast 
odpisać, a jednocześnie przyszło 
mu na myśl, że hrabina 
Salitz_halm będzie może mogła 
polecić mu wychowawczynię dla 
Gildy. Miała rozległe stosunki i 
znajomości, może zna kogoś 
odpowiedniego. Po chwili usiadł 
przy biurku i zabrał się do 
pisania:



"Droga, Czcigodna Matko Anno! 

Nie wiesz sama, jak wielkie 
dobrodziejstwo wyświadczyłaś mi 
Twoim listem, za który 
serdecznie dziękuję. Jest mi 
bardzo źle i ciężko na duszy, 
nagromadziło się w niej wiele 
żalu i goryczy. A co najgorsze, 
nie mogę się bronić, każdy może 
mnie uważać za zbrodniarza, 
któremu nie zdołano dowieść 
winy! Tobie nie mam potrzeby 
pisać, że nie byłbym zdolny 
zabić bezbronną kobietę. 
Chciałem się rozwieść z Alicją - 
zdecydowałem się na to owej 
nocy, która poprzedziła jej 
zgon. Rozeszliśmy się po 
gwałtownej sprzeczce, a co się 
stało potem - tego nie wiem. Nie 
mogę dociec prawdy, kto dostał 
się do mego biurka, gdzie 
przechowywałem tę nieszczęsną 
butelkę z trucizną. 

Dość jednak o tym! Chciałem 
Cię prosić o pomoc w pewnej 
sprawie. Odprawiłem francuską 
guwernantkę mej córki, 
chciałbym, żeby miała niemiecką 
wychowawczynię. Czy mogłabyś 
wystarać mi się o odpowiednią 
osobę? Zaznaczam, że mam spore 
wymagania. Musiałaby to być 
osoba dobra, o mocnym 
charakterze, która nie 
zwracałaby uwagi na plotki i 
która by posiadała wiele dobrej 
woli. Przy tym jednak powinna 
się odznaczać iście niewieścią 
dobrocią i łagodnością, gdyż 
musi memu dziecku zastąpić po 
części zmarłą matkę. 

Moja kuzynka Beata, która od 
śmierci mej matki mieszka z 
nami, nie wydaje mi się stosowną 
towarzyszką dla mojej maleńkiej 
Gildy. Nie ma przy tym 
niezbędnego wykształcenia, a 
poza tym musi się zajmować 
domem. Nie chcę jej przeciążać 
pracą, gdyż ostatnio wydaje mi 
się bardzo zmęczona i nerwowa. 
Wolałbym przyjąć osobę młodą, 
aby mogła wnieść trochę radości 
w życie mego dziecka. Pragnę, 
aby Gilda przebywała z jakąś 
miłą, młodą i dobrą panienką. 

Jak widzisz, Droga Matko Anno, 
wymagam wiele. Nie będzie Ci 
łatwo znaleźć taką doskonałość. 
A jeżeli nawet znajdziesz, to 
nie wiadomo, czy zechce przyjąć 
pracę w moim domu. 

Musisz jej jasno i wyraźnie 
powiedzieć, jak wygląda 
sytuacja. Młoda panienka z 
dobrej rodziny nie zechce 
zdecydować się na objęcie posady 
w zamku Treuenfels. Musiałaby to 
być jednak osoba z dobrej sfery 
o dużym wyrobieniu towarzyskim i 
bardzo taktowna. Ten warunek 
wydaje mi się niemal ważniejszy, 
niż stopień wykształcenia. 
Postaraj się, Matko Anno, 
znaleźć taki cud. Zostawiam Ci 
zupełną swobodę działania. 
Jeżeli jednak znajdziesz 
właściwą osobę, to zapłacę 
chętnie każdą żądaną sumę. Nie 
śpiesz się! Wolę się przez kilka 
miesięcy obywać bez 
wychowawczyni i zajmować się sam 
moją córeczką, niż przyjąć 
nieodpowiednią osobę. 

Na razie dziękuję Ci raz 
jeszcze za tyle dowodów dobroci. 
Całuję Twoje drogie ręce. 



Szczerze oddany

Harro Treuenfels". 





**        **        **



Tego ranka, gdy znaleziono 
hrabinę Alicję martwą w łóżku, w 
Schronisku dla Pań z 
Arystokracji w St. Marien 
panował niezwykły ruch i 
podniecenie. Pani przełożona, 
nazywana przez wszystkie panie 
"matką Anną" przeczytała podczas 
śniadania, które spożywano w 
refektarzu (schronisko było 
dawniej klasztorem) pewien list. 
List pochodził od jednej z 
mieszkanek schroniska, od panny 
Agnieszki von Ronach. 

Panie, mieszkające w 
Schronisku, były obowiązane 
przebywać w nim co najmniej dwa 
miesiące w roku, inaczej traciły 
prawo do swego miejsca. Resztę 
roku mogły spędzać gdzie 
indziej. Panna Agnieszka von 
Ronach wyjeżdżała jednak 
zazwyczaj na tydzień, około 
Bożego Narodzenia. Gwiazdkę 
spędzała ze swoim owdowiałym 
bratem, majorem w stanie 
spoczynku, oraz z jego córką 
Gryzeldą. Mieszkali oni w małym 
miasteczku, gdzie major 
utrzymywał się ze skromnej 
emerytury. 

Tego roku panna Agnieszka 
wyjechała trochę wcześniej niż 
zazwyczaj. Jej bratanka Gryzelda 
napisała do niej, że ojciec 
zachorował i pragnie zobaczyć 
siostrę. Panna Agnieszka 
pośpieszyła na to wezwanie, a w 
trzy dni później doniosła 
przełożonej i swoim towarzyszkom 
o śmierci jedynego brata. Nie 
miała teraz innych krewnych, 
oprócz swej młodej bratanki 
Gryzeldy.

Dziś właśnie nadszedł do 
przełożonej list, który brzmiał 
następująco:



"Czcigodna i Droga Matko Anno!

Zanim powrócę do Schroniska, 
co nastąpi przed świętami Bożego 
Narodzenia, zwracam się do Pani 
z prośbą. Mój zmarły brat nie 
pozostawił żadnego majątku, a 
córka jego Gryzelda została bez 
środków do życia. Dotychczas 
wprawdzie zarabiała drobne 
sumki, gdyż udzielała lekcji - 
ma wykształcenie nauczycielskie 
- z tego jednak nie może się 
utrzymać. Pragnie ona otrzymać 
jakąś posadę, lecz o to nie tak 
łatwo. Gryzelda od pierwszego 
stycznia musi opuścić 
mieszkanie, gdyż gospodarz je 
już wynajął. Zostaje teraz bez 
dachu nad głową. Sprzedała 
wszystkie sprzęty i ma trochę 
grosza na czarną godzinę, lecz 
nie ma mieszkania. 

Kocham bardzo moją bratankę, 
która jest dobrą i dzielną 
dziewczyną. Pełna troski o jej 
los, przypomniałam sobie naszą 
drogą, kochaną Matkę Annę, która 
tak chętnie śpieszy każdemu z 
pomocą. Czy mogę prosić, aby 
Pani pozwoliła mi zabrać ze sobą 
Gryzeldę do Schroniska? Mogłaby 
spać na kanapie w moim pokoju i 
nie zawadzałaby nikomu. Wiem, że 
nie wolno nam w Schronisku 
przyjmować gości na dłuższy 
czas, wiem, że regulamin pozwala 
jedynie na pobyt trwający trzy 
dni.  Ale każde prawo daje się 
przecież obejść, toteż 
spodziewam się, że uda mi się 
przemycić do Schroniska moją 
bratankę. 

Czy nie byłoby możliwe, Droga 
Matko Anno, żeby każda z naszych 
pań zaprosiła Gryzeldę na trzy 
dni? Naturalnie, że mieszkałaby 
w moim pokoju, aby nikomu nie 
przeszkadzać. Jest to skromne, 
dobre stworzenie, kocham ją 
bardzo i nie chciałabym jej 
pozostawić na łasce losu. 
Spodziewam się, że wkrótce 
znajdzie posadę, nadaje się 
bowiem do wszystkiego, mogłaby 
zostać panną do towarzystwa, 
sekretarką, pielęgniarką lub 
wychowawczynią. Pragnęłabym 
tylko dopomóc jej, póki nie ma 
posady. Dlatego też wpadłam na 
ten zuchwały pomysł i liczę na 
dobroć Pani, Droga Matko Anno. 

Prosiłabym o szybką odpowiedź. 
Niezależnie od tego, jak 
wypadnie, będę wiedziała, że 
Matka Anna dołożyła wszelkich 
starań, aby mi pomóc. Zasyłam 
serdeczne pozdrowienia i 
pozostaję 



wdzięczna i przywiązana





Agnieszka von Ronach".





Gdy przełożona skończyła 
czytanie listu, wśród pań 
zapanowało poruszenie. Słychać 
było okrzyki zdumienia, śmiech, 
głosy, wyrażające zgodę, lub 
inne, pełne wahania. Matka Anna 
nie przeszkadzała swoim paniom, 
pozwoliła im się swobodnie 
wygadać. Słyszała rozmaite 
urywki rozmowy. 

- Przecież to niemożliwe!

- Co sobie myśli ta poczciwa 
panna von Ronach?

- Uważam, że to bardzo 
oryginalny pomysł. 

- Ależ to zuchwalstwo!

- To niesłychane!

- Gdyby każda z nas zapraszała 
swoich krewnych, to Schronisko 
zamieniłoby się w istny hotel. 

- Masz zbyt wiele skrupułów. 
Powinno się pomóc Agnieszce. 

- Tak, to ludzki obowiązek. 

- Jestem za tym, żebyśmy 
posłuchały, co powie Matka Anna. 

- Tak, ona znajdzie właściwe 
wyjście. 

- Matko Anno, Matko Anno! Co 
pani na to? - zabrzmiały głosy 
ze wszystkich stron. 

Oczy wszystkich skierowały się 
na hrabinę i oto nagle 
zapanowała głęboka cisza. 
Hrabina uśmiechała się 
dobrotliwie. Wreszcie odparła:

- Moje panie, ja nie mogę 
decydować w tej sprawie, 
chciałabym tylko zwrócić uwagę 
na jedno. Nasza panna Agnieszka 
znana jest ze swej usłużności, 
każdemu stara się pomóc i ulżyć. 
O ile wiem, pielęgnowała nas 
zawsze w chorobie, czuwała nad 
nami przez całe noce. Ja sama 
winna jej jestem wiele 
wdzięczności. Ona jednak nigdy 
nie prosiła o nic dla siebie. 
Zapewne zastanawiała się długo, 
zanim zwróciła się do nas o 
pomoc. Pomyślcie, moje panie, że 
młoda osierocona istota została 
bez dachu i środków do życia! 
Czy nie należy jej pomóc? Ja 
skorzystam ze sposobności, żeby 
wyświadczyć przysługę dobrej 
pannie Agnieszce. Jako 
przełożona mam prawo zaprosić do 
siebie gościa na dwa tygodnie i 
na ten czas zaproszę bratankę 
panny von Ronach. A wy, moje 
panie?

Wszystkie panie poszły za 
przykładem przełożonej i 
oznajmiły, że każda z nich 
zaprosi pannę Gryzeldę von 
Ronach na trzy dni. Matka Anna z 
uśmiechem zaczęła liczyć: 
dwadzieścia osiem razy po trzy 
dni - to osiemdziesiąt cztery 
dni. Trzy dni panny Agnieszki i 
czternaście dni przełożonej - 
czyni to razem sto jeden dni, 
czyli przeszło trzy miesiące. 

Wszystkie panie zabrały się 
zaraz do pisania zaproszeń. 
Bawiły się doskonale przez całe 
przedpołudnie. Niektóre bowiem 
zaproszenia były bardzo 
dowcipne, utrzymane w wesołym 
tonie. Mieszkanki Schroniska 
czuły, że wyświadczają tej 
młodej nieznanej panience wielką 
przysługę. Matka Anna zaś 
napisała do panny von Ronach: 





"Droga Panno Agnieszko!



Cieszę się całym sercem, że 
mogę przesłać Pani dobrą nowinę. 
Nasze panie zgodziły się 
wszystkie spełnić prośbę Pani. 
Przysyłam przy niniejszym 
zaproszenia dla bratanki. Ten 
oryginalny pomysł podobał się 
nam wszystkim i cieszymy się 
bardzo z przyjazdu panny 
Gryzeldy. Bratanka Pani może 
przebywać u nas przez trzy 
miesiące. Oddam jej chętnie 
jeden z nie zamieszkanych pokoi. 
Spodziewam się, że wkrótce 
znajdzie dobrą posadę, postaramy 
się dla niej o coś 
odpowiedniego. 

Proszę mnie zawiadomić, kiedy 
Pani przyjeżdża, abym mogła 
przysłać powóz na stację. 
Przesyłam serdeczne ukłony dla 
Pani i dla panny Gryzeldy



życzliwa





Matka Anna"





**        **        **



Gryzelda von Ronach stała w 
prawie pustym pokoju. Tragarze 
wynieśli przed chwilą ostatnie 
sprzęty. Piękna, wysmukła 
dziewczyna w czarnej sukni 
rozglądała się wokoło. Oprócz 
mebli w sypialni i naczyń 
kuchennych, zabrano już 
wszystko. Te były już także 
sprzedane, lecz tragarze mieli 
je zabrać dopiero w dniu wyjazdu 
obu pań. 

Gryzelda głęboko westchnęła. 
Cień smutku padł na jej twarz. 

Przesunęła rękę po lśniących 
złotoblond włosach, splecionych 
w dwa grube warkocze i upiętych 
w niski węzeł nad karkiem. 
Brązowe oczy błyszczały, jakby 
paliły się w nich złociste 
iskierki, a pięknie wykrojone 
usta, które w uśmiechu 
odsłaniały równe, białe zęby, 
posiadały niezwykle wiele uroku. 
Niezrównanie świeża cera, 
świadcząca o młodzieńczym 
zdrowiu, oraz wysmukła, 
wdzięczna postać - oto były 
dary, którymi matka_natura 
wyposażyła ubogą pannę Gryzeldę 
von Ronach. 

Posiadała ona jednak jeszcze 
inne skarby: mężne serce, 
pracowite ręce, pogodne 
usposobienie i wiele radości 
życia. Była zawsze zadowolona ze 
swego losu, a podczas 
najciemniejszych dni, gdy niebo 
było powleczone czarnymi 
chmurami - ona zawsze jeszcze 
potrafiła odkryć zabłąkany 
promień słońca. 

Nie można więc było mimo 
wszystko powiedzieć, że Gryzelda 
jest godna pożałowania. 

Miała dwadzieścia dwa lata, 
lecz życie nie oszczędziło jej 
trosk i kłopotów. Zawsze 
borykała się z losem, teraz zaś 
znalazła się w wyjątkowo trudnym 
położeniu. Mimo to nie straciła 
otuchy, choć ciocia Agnieszka 
użalała się nad jej dolą. 

- Nie martw się o mnie, 
cioteczko, dam sobie radę. 
Znajdzie się dla mnie jakieś 
zajęcie, może nawet w 
przyszłości czeka mnie 
szczęście. Nie trzeba tylko 
tracić odwagi - mawiała. 

Nie wiedziała nic o liście, 
który ciotka napisała do 
Schroniska. Nie pozwoliłaby na 
to, żeby ciotka prosiła dla niej 
o gościnę. 

Ciotka przed chwilą właśnie 
otrzymała odpowiedź od matki 
Anny. Drżąc ze wzruszenia i 
niepokoju, przeszła do sypialni, 
żeby przeczytać list. Gryzelda 
tymczasem odprawiła tragarzy i 
poszła do maleńkiej kuchenki. 
Zakasała rękawy, zabrała się do 
roboty. 

- Trzeba przygotować ucztę - 
myślała - pierwsze danie: 
kartoflanka; drugie danie: 
parówki z sałatą; trzecie danie: 
omlet. Bardzo pięknie, u prezesa 
Sarnowa w dnie powszednie podają 
także tylko trzy potrawy. A 
przecież Sarnowowie uchodzą za 
milionerów, czego nie mogę 
powiedzieć o sobie. 

Zajęta swą pracą nie 
spostrzegła, jak do kuchenki 
weszła ciotka. Agnieszka miała 
zapłakane oczy. Gryzelda 
spojrzała na nią z przestrachem. 

- Co się stało, cioteczko? 
Dlaczego płaczesz?

- To łzy radości, kochanie. 

- Chwała Bogu! Ale z czego się 
tak cieszysz, ciociu?

- Zaraz się dowiesz. Pisałam 
do naszej przełożonej, a dziś 
dostałam odpowiedź. I wyobraź 
sobie, że w tym liście znalazłam 
dwadzieścia dziewięć 
zaproszeń...

- Zaproszeń?

- Tak, zaproszeń dla ciebie. 
Każda z moich towarzyszek 
zaprasza cię na trzy dni, a pani 
przełożona na dwa tygodnie. 
Będziesz mogła przez trzy 
miesiące przebywać ze mną w 
Schronisku. Czy to nie cudowne?

- Tak, ciociu. Ale skąd te 
panie wpadły na pomysł, żeby 
mnie zaprosić?

- Ach, my sobie zawsze 
pomagamy w ten sposób, gdy 
chcemy zaprosić kogoś na dłuższy 
czas. Napisałam, że chciałabym, 
abyś mogła przez pewien czas być 
ze mną, a one natychmiast 
przysłały mi zaproszenia... 

- To bardzo ładnie, że się tak 
zgadzacie. Ciotka mojej 
koleżanki jest także w 
schronisku, ale tam podobno są 
ciągle waśnie i sprzeczki. 

- U nas jest inaczej. Niekiedy 
zdarza się, że się posprzeczamy 
o drobnostki, na ogół jednak 
panuje przykładna zgoda. Cieszę 
się w każdym razie, że pozbyłam 
się strachu o twoją najbliższą 
przyszłość. 

- Biedna ciociu, więc lękałaś 
się o mnie! A zatem twoje 
towarzyszki zapraszają mnie?

- Tak, przeczytaj ich listy. 
Niektóre są bardzo miłe i 
dowcipne. Jestem im taka 
wdzięczna za tę przysługę. 

Gryzelda zaczęła czytać, przy 
czym kilkakrotnie wybuchała 
śmiechem. Był to dźwięczny, 
srebrzysty śmiech, który płynął 
ze szczerego, dobrego serca. 

- Ach, poczciwe babulinki! Mam 
nadzieję, że będę im się mogła 
odwdzięczyć. Postaram się w 
jakiś sposób okazać pożyteczna. 
Przerobię im suknie i kapelusze, 
będę im pomagała przy 
robótkach... A jak dostanę 
posadę, to kupię im z pierwszej 
pensji skrzynkę łakoci. Tak, 
ciotuniu, a teraz siadamy do 
obiadu. Musimy jeść w kuchni, 
nakryłam już do stołu. Uwaga: 
wnoszę pierwsze danie!

- Ach, ty mój skarbie! 
Podziwiam cię, Gryzeldo! Inna na 
twoim miejscu rozpaczałaby, a ty 
panujesz nad sobą, moja dzielna 
dziewczynka. A wiem przecież, że 
cierpisz nad stratą ojca, że cię 
serce boli...

- Obiecałam tatusiowi, że nie 
będę go opłakiwała. W pierwszej 
chwili nie mogłam się wstrzymać 
od łez, teraz jednak panuję nad 
bólem. Tatuś był właściwie jak 
duże dziecko, które sprawiało mi 
wiele kłopotów. Był starym, 
znużonym, rozgoryczonym 
człowiekiem, musiałam go 
pocieszać i rozweselać. 
Pokochałam wtedy niemal moje 
troski. Gdy mój biedny ojciec 
zamknął oczy, spojrzałam na jego 
twarz. Leżał w trumnie, taki 
cichy i zadowolony, jak nigdy za 
życia. Wtedy szepnęłam mu na 
ucho: będę mężna, tatusiu! I 
staram się dotrzymać słowa. Wiem 
z doświadczenia, że człowiek 
powinien mieć w życiu trochę 
słońca, a ponieważ mnie go nikt 
nie może dać, więc stworzyłam 
sobie sama taką fabryczkę 
słonecznych promieni. Dlatego 
nie tracę otuchy. A teraz, 
ciociu, weź się do jedzenia. Czy 
nie uważasz, że kartoflanka jest 
bardzo smaczna?

- Tak, doskonała. W ogóle 
świetnie gotujesz, zauważyłam to 
od dawna. 

- Wielka szkoda, ciociu, że 
nie mogę poszukać sobie służby 
jako kucharka. Miałabym dobrą 
pensję i utrzymanie. 

- Co za pomysł, moje dziecko!

- Wcale nie taki zły, jak ci 
się zdaje. Kucharka u Sarnowów 
zajmuje poważne stanowisko, 
wszyscy się z nią liczą. Gdy 
bywa w złym humorze, cały dom 
drży ze strachu. 

- Ale przed tobą nie drżałby 
nikt, bo na szczęście nie bywasz 
w złym humorze. Powiedz mi 
jednak, czy państwo Sarnow nie 
mogliby wystarać się dla ciebie 
o inne zajęcie? Przecież cię 
bardzo lubią i cenią. 

- Nie, ciociu! Po śmierci ojca 
Tilly von Sarnow przyszła do 
mnie i prosiła w imieniu swoim i 
rodziców, żebym zamieszkała u 
nich, choćby na całe życie... 

- Nic dziwnego! Uratowałaś 
przecież Ruth Sarnow, narażając 
własne życie...

- Ależ, ciociu, czyż miałam 
spokojnie patrzeć, jak tonie 
siostra mojej najlepszej 
przyjaciółki? Umiem przecież 
doskonale pływać...

- To prawda! Jakim sposobem 
udało ci się ją uratować?

- Ruth w pierwszej chwili 
rzucała się w wodzie, potem zaś 
uczepiła się mnie tak mocno, że 
niewiele brakowało, a byłybyśmy 
obie utonęły. Potem jednak udało 
mi się uwolnić z jej uścisku i 
szczęśliwie dopłynęłam z nią do 
brzegu. Tilly nie posiadała się 
z radości, a jej matka byłaby mi 
najchętniej postawiła pomnik za 
życia. Tilly ciągle mnie męczy, 
żebym jej powiedziała, co jest 
moim najgorętszym pragnieniem; 
tak samo jej matka. Chciałyby 
koniecznie sprawić mi jakąś 
przyjemność. Przecież spełniłam 
tylko swój obowiązek. Nie mogę 
zamieszkać u nich, nie 
zgodziłabym się za nic w 
świecie. Jedyna rzecz, która 
pozostała nam, ubogim Ronachom - 
to nasza duma. 

- Masz słuszność, kochanie. 

Skończyły posiłek. Naradziły 
się także co do najbliższej 
przyszłości. Ciotka Agnieszka 
miała zawiadomić przełożoną, że 
przyjedzie w niedzielę po 
południu do Schroniska. 

Po obiedzie Gryzelda wyszła, 
żeby pożegnać kilka znajomych 
rodzin. Wstąpiła również do 
Sarnowów, gdzie przyjęto ją 
bardzo serdecznie. Tilly 
żałowała ogromnie, że 
przyjaciółka już za kilka dni 
zamierza wyjechać. Tilly była 
ładną, wesołą dziewczyną, 
niezmiernie przywiązaną do 
Gryzeldy. 

- Musisz pisać dużo i często, 
kochanie - mówiła - chcę 
wiedzieć, co u ciebie słychać i 
jak się urządziłaś. A jeżeli ci 
będzie źle w Schronisku, to 
przyjedź do nas. Ja co prawda 
wyjadę teraz z mamą nad jezioro 
Garda, ale tatuś i Ruth zostają 
w domu. 

Cała rodzina gorąco zapraszała 
Gryzeldę. Pani von Sarnow 
zaproponowała jej nawet, żeby 
pojechała z nią i z Tilly nad 
jezioro Garda. Gryzelda jednak 
podziękowała. Po pewnym czasie 
pożegnała przyjaciół. Obiecała, 
że napisze wkrótce do Tilly. 
Przyrzekła również pani von 
Sarnow, że w razie potrzeby 
zwróci się do niej o pomoc i 
radę. 

- A pamiętaj, Gryzeldo, że 
jesteśmy ciągle twymi dłużnikami 
- zawołała Tilly. 

Dziewczyna roześmiała się. 

- Będziesz musiała jeszcze 
długo czekać, Tilly, na razie 
nie mam wcale życzeń. 

Gryzelda i ciocia Agnieszka 
miały jeszcze przed sobą dwa dni 
na przygotowania do podróży. W 
sobotę zabrano resztę mebli. 
Gryzelda oddała duży kufer z 
ubraniem i bielizną na 
przechowanie do ekspedytora. 
Zabrała ze sobą jedynie 
najpotrzebniejsze rzeczy. 

Koło południa obie panie 
pojechały na dworzec, gdzie 
spotkały Tilly i Ruth von 
Sarnow. Dziewczęta przyniosły im 
kwiaty oraz wspaniałe 
bombonierki. Obie raz jeszcze 
bardzo serdecznie pożegnały się 
z Gryzeldą. 



**        **        **



Podróż trwała trzy godziny. 
Wreszcie pociąg zatrzymał się na 
małej stacyjce, położonej 
najbliżej schroniska. Gryzelda 
podziwiała wspaniały krajobraz - 
wysokie, porośnięte lasem góry 
Turyngii, które obecnie strojne 
były w śnieżne zimowe szaty. W 
pobliżu budynku stała 
staroświecka, szara kolasa 
zaprzężona w chude konie. Na 
koźle siedział Krystian, 
totumfacki całego schroniska, 
piastujący tam rozmaite urzędy. 
Był on stangretem, lokajem, 
ogrodnikiem i furtianem w jednej 
osobie. Mieszkał w małym 
pawilonie obok schroniska. 

Ciocia Agnieszka zbliżyła się 
do kolasy. 

- Dzień dobry, Krystianie. 

- Dzień dobry!

- Oto moja bratanka, 
Krystianie. 

Stangret spojrzał z boku na 
dziewczynę, a ujrzawszy jej 
piękną, roześmianą twarzyczkę, 
uśmiechnął się także. 

- Dawno już nie mieliśmy u nas 
takiej młodej panienki - 
powiedział. - Ale niech panie 
siadają, bo mi konie przemarzną. 
Czekam już od piętnastu minut na 
dworcu.

- Jak zajedziemy, to powiem, 
żeby kucharka dała Krystianowi 
kieliszek gorącego grogu - 
rzekła panna von Ronach. 

- Ano dobrze! Jak wysiądziemy, 
to przypomnę pani o tej 
obietnicy. 

- Nie potrzeba, ja sama 
przypomnę cioci - powiedziała 
Gryzelda. 

Tymczasem tragarz wniósł 
walizy do kolasy. Gryzelda z 
okrzykiem padła na poduszki 
powozu. 

- To cudowny wehikuł, ciociu! 
- zawołała. - Czy słyszysz, jak 
piszczą sprężyny? Tak musiała 
wyglądać Arka Noego. Ach, ale 
jak tu pięknie! Te ośnieżone 
góry i lasy! A tam na szczycie - 
jakieś zamczysko! Wspaniały 
widok, cioteczko!

- Tak, tu są najpiękniejsze 
okolice w Turyngii. A tam z 
daleka - to Wartburg. Raz do 
roku, na Zielone Świątki, 
wybieramy się tam na wycieczkę. 
Jedzie się najpierw koleją dą 
Eisenachu, a potem maszeruje się 
na szczyt góry. 

Jazda trwała godzinę. Gdy 
kolasa zatrzymała się przed 
Schroniskiem, w oknach ukazały 
się pełne wyczekiwania twarze. 
Krystian szybko zeskoczył z 
siedzenia. 

- Ciociu, pamiętaj o grogu - 
zawołała Gryzelda. 

Panna Agnieszka krzyknęła 
przez okno do kuchni:

- Lino, proszę dać Krystianowi 
kieliszek grogu, biedak 
przemarzł w drodze. 

- Wiedziałam, że tak będzie - 
odparła kucharka. - Krystian nie 
pominie żadnej sposobności do 
picia. 

Panie weszły do budynku. 
Gryzelda zachwyconymi oczyma 
rozglądała się po dawnym 
klasztorze. Przeszły wąską sień 
i udały się do przestronnej 
hali. Tam oczekiwała je matka 
Anna. Gryzelda od pierwszej 
chwili pokochała tę czcigodną 
matronę. Pochyliła się nad jej 
ręką i złożyła na niej 
pocałunek. 

Matka Anna z sympatią 
spojrzała na piękną twarzyczkę 
dziewczyny. Cieszyła się, że to 
piękne, urocze i miłe stworzenie 
zamieszka w schronisku. 

- Trochę młodości dobrze nam 
zrobi - odezwała się do panny 
von Ronach. - Nie będę na razie 
zatrzymywać pań. Zaprowadzi pani 
bratankę do przeznaczonego dla 
niej pokoju. Znajduje się on 
naprzeciwko pokoju pani. Gdy się 
panie odświeżą po podróży, zejdą 
panie na podwieczorek. Wtedy 
przedstawię wszystkim pannę 
Gryzeldę. Do widzenia, panno 
Gryzeldo. 

- Do widzenia pani. 

- Proszę mnie nazywać matką 
Anną. 

Dziewczyna znowu pocałowała ją 
w rękę. 

- Dziękuję za pozwolenie, 
matko Anno. 

Gdy obie panie oddaliły się, 
przełożona pomyślała: 

- Jakież to urocze stworzenie! 
Nie będzie miała łatwego życia! 
Uroda jest dla ubogich dziewcząt 
istnym darem Danaid. 

Gdy Gryzelda pozostała z 
ciotką, przytuliła się mocno do 
jej ramienia. 

- Ach, ciociu, jakaż to 
nadzwyczajna, miła, słodka 
kobieta ta wasza matka Anna. 
Wygląda wspaniale w swej czarnej 
jedwabnej sukni, z wielkim 
krzyżem na piersiach. Jakże się 
cieszę, że będę mogła przez 
jakiś czas mieszkać w 
schronisku. Jaka to piękna stara 
budowla! Teraz przynajmniej 
wiem, jak się żyje za murami 
klasztornymi. Jak długo 
przebywali tutaj zakonnicy?

- Do roku 1806_go. Potem 
zniesiono klasztor i urządzono w 
nim schronisko dla pań. 

- Jakie to ciekawe, ciociu!

- Ach, dziecko, niezadługo 
zacznie ci się tu nudzić. 
Prowadzimy bardzo monotonne 
życie. 

Gryzelda przecząco potrząsnęła 
głową. 

- Nie, cioteczko, ja się na 
pewno nie znudzę. 

Rozmawiając, doszły do swoich 
pokojów. Krystian przyniósł już 
na górę ich walizki. Gorący grog 
usposobił go lepiej i był w 
dobrym humorze. Gryzelda, 
ujrzawszy swój mały pokoik z 
białymi muślinowymi firaneczkami 
przy oknach, była zachwycona. 



**        **        **



W godzinę później 
przedstawiono Gryzeldę wszystkim 
paniom; dziewczynie podobały się 
niezmiernie poczciwe staruszki, 
z których niejedna zasługiwała 
na miano oryginału. Podziękowała 
serdecznie za uprzejme i miłe 
zaproszenie do  schroniska. 

Słoneczna natura Gryzeldy, jej 
uroda, skromność i czarujące 
obejście zwyciężyły na całej 
linii. Wszystkie panie były nią 
zachwycone. 

Zdawało się, że Gryzelda 
wniosła ze sobą słońce do 
starego klasztoru. W sercach 
starych kobiet zjawiło się ciche 
wspomnienie własnej młodości. Ta 
młoda dziewczyna potrafiła 
obudzić w nich przekonanie, że 
prowadzą w schronisku wspaniałe, 
godne zazdrości życie, o czym 
dotąd wcale nie wiedziały.

Mieszkały więc przede 
wszystkim w pięknym klasztorze, 
gdzie znalazły spokojną 
przystań. Gryzelda zwiedziła 
cały gmach od piwnic aż do 
strychu, przy czym odkrywała 
coraz to nowe atrakcje, na które 
zwracała uwagę pań. Dopiero 
dzięki niej poznały swój dom. 

Potem pokazała im, że z okien 
schroniska można widzieć 
przecudny krajobraz. 

- Dużo ludzi zapłaciłoby 
wiele, żeby oglądać ten uroczy 
widok - powiedziała. I staruszki 
poczęły zachwycać się widokiem. 

A świetne jedzenie! Począwszy 
od śniadania, aż do kolacji 
wszystko było obfite i 
doskonałe. Panie teraz dopiero 
zaczęły sobie zdawać z tego 
sprawę. 

Piękny stary krużganek, gdzie 
można było spacerować podczas 
niepogody, ogromny ogród, który 
w lecie musiał być istnym rajem, 
błoga cisza, doskonałe 
powietrze, miłe, spokojne 
współżycie pod łagodnym berłem 
matki Anny - oto były rzeczy, 
które Gryzelda ukazała 
staruszkom we właściwym świetle, 
przedstawiając je jako bezcenne 
skarby. 

I mieszkanki schroniska, które 
dotąd patrzyły na ten przytułek 
z niezadowoleniem lub 
rezygnacją, które uważały się za 
istoty godne współczucia - 
otwierały oczy ze zdumienia, 
kiedy Gryzelda mówiła im, że 
powinny czuć się niezmiernie 
szczęśliwe. 

Powoli doszły do wniosku, że 
dziewczyna właściwie ma 
słuszność. Gryzelda postarała 
się także wnieść w ich życie 
trochę urozmaicenia. Pokazywała 
im zabawne gry towarzyskie, 
przerabiała ich suknie i 
kapelusze w oddzielnym pokoju, 
który dobra matka Anna 
przeznaczyła na szwalnię. Uczyła 
je nowych robótek ręcznych, 
wieczorami zaś czytywała im na 
głos, grywała na fortepianie i 
śpiewała. 

Słowem Gryzelda stała się 
błogosławieństwem dla całego 
schroniska, nigdy jeszcze jego 
szare mury nie rozbrzmiewały 
taką wesołością, jak obecnie. 
Jasne, ciepłe słońce zaświeciło 
w starym klasztorze, 
opromieniając wszystko złocistym 
blaskiem. 

Matka Anna patrzyła ze 
zdumieniem i podziwem, jak 
wielka błogosławiąca siła 
wytryska z młodego dziewczęcia 
na jej małą gromadkę. Czuła i na 
sobie ten dobroczynny wpływ, 
gdyż przechodziła w owym czasie 
okropne chwile w związku z 
dramatem, który rozegrał się w 
zamku Treuenfels. Gnębiła ją 
troska o hrabiego Harra, drżała 
o jego los. 

A ponieważ nie mogła sama 
znieść tego brzemienia na duszy, 
ponieważ czuła potrzebę 
zwierzenia się komuś ze swych 
trosk, wtajemniczyła w swoje 
zmartwienia Gryzeldę von Ronach. 

Dziewczyna często przychodziła 
do matki Anny na godzinę 
pogawędki. Obie panie zbliżyły 
się bardzo do siebie. Czuły, że 
są pokrewnymi duszami, rozumiały 
się doskonale. Czego matka Anna 
nie powiedziałaby żadnej z pań w 
schronisku, z tego zwierzała się 
Gryzeldzie. W ten sposób młoda 
panna poznała ze słyszenia 
wszystkie osoby, które mieszkały 
w zamku Treuenfels. 

Matka Anna pokazała jej 
również fotografie tych osób. 
Gryzelda zobaczyła więc zdjęcia 
hrabiego Treuenfelsa, jego 
pięknej małżonki i maleńkiej 
córeczki. Matka Anna nie 
posiadała jedynie fotografii 
hrabianki Beaty; wspominała też 
o niej bardzo rzadko i 
pobieżnie.

Fotografia hrabiego pochodziła 
z tych czasów, gdy był 
narzeczonym. W oczach błyszczała 
wesołość i radość życia. Oczy te 
spoglądały jasno i otwarcie, 
świadcząc, że ich właściciel 
jest dobrym, prawym człowiekiem. 
Gryzelda nieraz patrzyła z 
wielką uwagą w szlachetne rysy 
hrabiego, podczas gdy matka Anna 
mówiła o jego nieskazitelnym 
charakterze i opowiadała jej 
drobne epizody z jego życia, 
świadczące o nadzwyczajnej 
dobroci i uczciwości. A serce 
młodej dziewczyny przemawiało za 
tym człowiekiem, oskarżonym o 
tak ciężkie przewinienie. 

Nie, on nie mógł być mordercą! 
Słuchała opowieści matki Anny i 
brała żywy udział w losach 
hrabiego Harra. Wraz z 
przełożoną wyczekiwała 
gorączkowo przewodu sądowego i z 
zapałem czytała każde słowo, 
które w tej sprawie podawały 
gazety. 

Tymczasem minęła większa część 
owych stu dni, które Gryzeldzie 
było wolno przebywać w 
schronisku. Matka Anna i jej 
towarzyszki z bólem serca 
myślały o dniu, w którym opuści 
je Gryzelda. Martwiły się 
bardziej, niż ona. 

Dziewczyna, pomimo wszelkich 
starań, nie znalazła dotąd 
posady. Miała wprawdzie rozmaite 
propozycje i byłaby przyjęła 
pierwsze lepsze zajęcie, lecz za 
każdym razem panie ze schroniska 
sprzeciwiały się temu. Nie, 
Gryzelda musiała mieć dobrą 
posadę, taką, która by dawała 
pewność, że będzie jej tam 
dobrze. Troszczyły się o nią jak 
kochające matki, zastanawiały 
się nad tym, co by uczynić, żeby 
ją jak najdłużej zatrzymać w 
schronisku. Chciały nawet 
ubłagać przełożoną, żeby 
pozwoliła im znowu zaprosić 
Gryzeldę, dziewczyna jednak 
oparła się temu:

- Nie, moje dobre, kochane 
panie - to niemożliwe. Zanadto 
mnie psujecie, stanę się 
zupełnie niezdatna do walki z 
życiem. Przyjmę następną posadę, 
jaka się nadarzy. Jeżeli tam nie 
wytrzymam - sądzę jednak, że nie 
dostanę się do ludożerców - 
wtedy napiszę rozpaczliwy list 
do moich trzydziestu wice_matek. 
Przyrzekam to solennie. Najpierw 
jednak muszę spróbować moich sił 
i zabrać się do pracy. 

Tak powiedziała Gryzelda, a 
potem musiała przez długi czas 
pocieszać i rozweselać swoje 
"babulinki". 

W tym czasie dotarła do 
Schroniska wiadomość, że hrabia 
Harro Treuenfels został 
zwolniony z braku dowodów. Matka 
Anna nie posiadała się z 
oburzenia. Wiedziała, ile 
upokorzeń i cierpienia zawiera 
ten wyrok dla hrabiego. Była 
niepocieszona, że nie może mu 
pomóc. Dotychczas wierzyła 
święcie, że jego niewinność 
zostanie na pewno udowodniona, 
znała go przecież, była 
przeświadczona, że nie popełnił 
zbrodni. Przypuszczała, że 
sędziowie będą również tego 
zdania. Płakała rzewnymi łzami, 
a Gryzelda musiała ją pocieszać. 

Gryzelda, podobnie, jak matka 
Anna, była przekonana o 
niewinności hrabiego. Doznawała 
wrażenia, że go dobrze zna, a 
jej młode serce stanęło po jego 
stronie. Byłaby mu chętnie 
pomogła, pocieszyła go... 
Uradowała się, gdy matka Anna 
powiedziała, że napisze do 
hrabiego i postara się dodać mu 
otuchy. 

Gryzelda nie wiedziała, skąd 
się w niej wzięła ta wiara w 
niewinność hrabiego. Bez ustanku 
myślała o tym nieznanym 
człowieku. Widziała w duchu, jak 
w oczach jego przygasł blask, 
jak ugięło się dumne szlachetne 
czoło. Wiedziała, że tak ciężkie 
przeżycia nie przechodzą na 
ludziach bez śladu. 

W dwa dni później nadszedł od 
hrabiego list, w którym prosił 
matkę Annę, aby zaangażowała 
niemiecką wychowawczynię dla 
jego córki. 

Gdy matka Anna przeczytała ten 
list, zamyśliła się głęboko. 

- Jakie to dziwne! Czy to 
przypadek, czy zrządzenie losu? 
Sądzę, że już znalazłam 
odpowiednią wychowawczynię dla 
twojej córeczki, mój drogi 
Harro. Bóg świadkiem, że gdybym 
szukała przez całe lata, nie 
mogłabym znaleźć lepszej i 
milszej, niż nasza kochana 
Gryzelda. 

Zerwała się z miejsca i 
zadzwoniła. Po chwili weszła 
służąca. 

- Niech Berta poprosi do mnie 
młodszą pannę von Ronach, pannę 
Gryzeldę, Niech Berta powie, aby 
przyszła do mego pokoju. 

W kilka minut później 
dziewczyna stanęła przed matką 
Anną. 

- Oto jestem, matko Anno - 
powiedziała uśmiechając się jak 
zawsze. 

- Drogie dziecko, muszę ci 
powiedzieć coś ważnego. Jeżeli 
się nie mylę, to znalazłam dla 
ciebie posadę, nie wiem tylko, 
czy zechcesz ją objąć...

- Naturalnie, że chcę, matko 
Anno. Powiedziałam przecież, że 
przyjmę bez namysłu następną 
posadę, jaka mi się nadarzy. 

- Tego nie chcę, moja droga. 
Przeciwnie, powinnaś się dobrze 
namyśleć. Chodź, usiądź przy 
mnie. Posada, o której mówię, 
zawiodłaby cię do domu 
człowieka, obwinionego o 
straszny czyn... Na jego 
nazwisku ciąży hańba, choć ja 
wiem i wierzę, że cierpi on 
niewinnie. 

Gryzelda usiadła. Słuchała 
uważnie, a teraz spojrzała 
pytająco na staruszkę. Pobladła 
lekko, gdyż pojęła natychmiast o 
kim mówi przełożona. 

- Matko Anno! Czy to posada w 
domu hrabiego Treuenfelsa? - 
spytała prędko. 

- Tak, Gryzeldo. Hrabia 
poszukuje wychowawczyni dla swej 
córeczki - osoby, która by pod 
każdym względem mogła zastąpić 
matkę biednemu dziecku. Prosił, 
żebym mu poleciła kogoś, 
pozostawia mi swobodę działania. 
Gdybyś chciała objąć to 
stanowisko, mogłabym się 
postarać o niezwykle korzystne 
warunki... 

Przez chwilę panowało 
milczenie. Gryzelda złożyła ręce 
i zamyślona, patrzyła przed 
siebie. Widać było, że się waha. 
Wahanie to jednak było innego 
rodzaju, niż przypuszczała matka 
Anna, Gryzelda nie lękała się 
pobytu w domu człowieka okrytego 
hańbą, lecz czuła, że jakaś 
nieznana, niewytłumaczona siła 
pociąga ją do hrabiego. 
Współczuła mu, a przy tym jego 
szlachetna twarz wywarła na niej 
wielkie wrażenie. Bała się, że 
straci spokój, gdy zacznie 
przebywać w pobliżu niego. Jakiś 
głos wewnętrzny ostrzegał ją:

- Nie narażaj się na 
niebezpieczeństwo, uważaj, bo 
zginiesz...

Ponieważ wahała się z 
odpowiedzią, przełożona odezwała 
się po chwili:

- Rozumiem, drogie dziecko, że 
się zastanawiasz nad tą sprawą. 
Nie chcę cię bynajmniej namawiać 
do tego kroku. Może jednak 
przeczytasz list, który hrabia 
Treuenfels napisał do mnie. Nie 
zawiera on żadnych tajemnic, 
zwłaszcza dla ciebie. Przecież w 
ciągu ostatnich tygodni 
dzieliłaś moje troski i niepokój 
o los tego młodego człowieka. 
Proszę, przeczytaj ten list. 
Muszę przy tym dodać jedno: 
zawsze marzyłaś o jakimś zadaniu 
życiowym, o tym, żeby naprawdę 
stać się pożyteczną i zdziałać 
wiele dobrego. Zadanie, które 
czeka cię tutaj, jest trudne, 
lecz jednocześnie piękne i 
wspaniałe. Uważam, że wywiążesz 
się z niego doskonale. Chodzi tu 
o to, żeby zastąpić matkę 
osieroconemu dziecku, żeby to 
dziecko odpowiednio wychować. Ta 
mała musi być na to 
przygotowana, że w przyszłości 
przyjdzie jej dzielić ciężki los 
ojca. Ty mogłabyś oddać jej 
trochę słońca, którego masz tak 
wiele. Stałabyś się 
błogosławieństwem dla całego 
Treuenfelsu, tak jak stałaś się 
nim dla nas wszystkich. A ja 
życzę z całego serca temu 
biedakowi, którego spotkało tak 
wielkie, a niezasłużone 
nieszczęście, żeby do jego domu 
zawitał jasny promień słońca. 
Oto wszystko, Gryzeldo. 
Przeczytaj ten list i namyśl się 
dobrze. Gdy coś postanowisz, 
powrócisz tu do mnie. Wtedy 
poprosimy twoją ciocię i omówimy 
tę sprawę.  

Gryzelda słuchała w milczeniu. 
Wzięła list i pocałowała 
przełożoną w rękę. 

- Proszę nie sądzić, matko 
Anno, że waham się objąć posadę 
w domu hrabiego, dlatego, że 
wątpię w jego niewinność. 
Przeciwnie, jestem 
przeświadczona o niej. Muszę się 
tylko zastanowić, czy będę mogła 
dobrze wywiązać się z tego 
zadania, czy będę odpowiadała 
wymaganiom hrabiego. 

Matka Anna z uśmiechem skinęła 
głową. 

- Przeczytaj list, Gryzeldo. 
Tam są wymienione wszystkie 
życzenia hrabiego. 

Gryzelda poszła do swego 
pokoju. Była tak podniecona, że 
ręka, w której trzymała list, 
lekko drżała. Nie wiedziała, 
czemu przypisać to niezwykłe 
wzruszenie. Zdawało się jej, że 
wybiła jej godzina, że teraz 
spełni się jej przeznaczenie. 
Czy czeka ją zła, czy dobra 
dola? Nie wiadomo! Ogarnęło ją 
wahanie i lęk, uczucia, jakich 
nie doznawała nigdy w życiu. 

Rzuciła okiem na list - 
energiczny wyrobiony charakter 
pisma wzbudził w niej dziwne 
zaufanie. Miała wrażenie, że 
spogląda w twarz hrabiego Harra. 
Powoli i uważnie przeczytała 
list, a gdy go skończyła - 
zniknęło wahanie. Zbudził się w 
niej święty, mocny zapał, 
radosna wola i chęć. Tak, 
pojedzie do Treuenfelsu, zajmie 
się dzieckiem człowieka, którego 
tak ciężko dotknął los. Czuła, 
że nie zabraknie jej sił, że 
wywiąże się dobrze ze swego 
zadania. Wychowa małą hrabiankę 
na dzielną i mężną dziewczynę, 
która pomoże swemu ojcu nieść 
ciężki krzyż. Matka Anna miała 
słuszność: otwierało się przed 
nią szerokie pole do działania, 
mogła się tu naprawdę okazać 
pożyteczna, mogła się stać 
błogosławieństwem. 

Nie wahając się dłużej, udała 
się bezzwłocznie do matki Anny. 
Z błyszczącymi oczyma rzekła:

- Pojadę do Treuenfelsu, matko 
Anno, postaram się spełnić 
wszystko, czego wymagać będzie 
hrabia. 

Wtedy zacna matrona objęła 
Gryzeldę i przytuliła ją 
serdecznie. 

- Brawo, droga Gryzeldo! Niech 
ci Bóg zapłaci! Jesteś 
stworzona, żeby objąć tę posadę, 
wierzę, iż Opatrzność przysłała 
cię do nas, aby potem skierować 
twe kroki do Treuenfelsu. To 
zrządzenie boskie, On jeden wie, 
czemu tak uczynił. Zawołam zaraz 
twoją ciotkę, a potem napiszę do 
hrabiego. 

Wkrótce nadeszła ciotka 
Agnieszka. Przelękła się w 
pierwszej chwili, usłyszawszy, u 
kogo Gryzelda ma objęć posadę. 
Miała wrażenie, że powinna 
odradzić bratance. Jednocześnie 
jednak pomyślała, że wkrótce 
upływa termin pobytu Gryzeldy w 
Schronisku, a dziewczyna dotąd 
nie znalazła odpowiedniego 
zajęcia. Dała więc wreszcie 
przyzwolenie, bo nie mogła 
postąpić inaczej. Przy obiedzie 
inne panie dowiedziały się 
także, iż Gryzelda otrzymała 
posadę u hrabiego Treuenfelsa. 

Z początku zmartwiły się 
ogromnie i starały się odwieść 
Gryzeldę od jej zamiaru. 
Pokochały serdecznie młodą 
dziewczynę, która mimo woli 
potrafiła zbudzić w sercach 
starych kobiet drzemiące w nich 
uczucia macierzyństwa. Matka 
Anna jednak potrafiła przekonać 
swoje pupilki. Opowiedziała im o 
ciężkim ciosie, jaki spadł na 
hrabiego, mówiła o jego małej 
osieroconej córeczce, której 
Gryzelda ma zastąpić matkę. 
Wpoiła w nie przekonanie, że 
Niebo posłało Gryzeldę do 
schroniska, aby potem mogła 
spełnić wysokie posłannictwo w 
Treuenfelsie. Wtedy staruszki 
zmieniły zdanie i doszły do 
wniosku, że Gryzelda powinna 
przyjąć tę posadę. 

Ciotka Agnieszka musiała 
przyznać, że pod względem 
materialnym bratanka nie mogłaby 
otrzymać lepszej posady. Matka 
Anna ręczyła, że będzie jej tam 
dobrze, wspomniała także, iż 
mała Gilda jest miłym, wrażliwym 
i łatwym do prowadzenia 
dzieckiem. Zresztą, na Gryzeldę 
nie może paść najlżejszy cień 
tej hańby, która ciążyła na 
nazwisku hrabiego. Pozory były 
także zachowane, dzięki 
obecności hrabianki Beaty, 
zarządzającej domem kuzyna. A 
poza tym? Gryzelda była mężna i 
pełna otuchy. Potrafi sobie na 
pewno urządzić życie w zamku 
Treuenfels. 

Słowem, wszystkie panie 
pogodziły się już z tą myślą. 
Nie mogły się natomiast oswoić z 
myślą o rozłące. Gryzelda 
musiała je pocieszać, każdą z 
osobna i wszystkie razem. 

Matka Anna napisała zaraz do 
hrabiego Harra:



"Mój drogi Harro!

Dobrze się składa, że mogę Ci 
natychmiast polecić 
wychowawczynię dla Twej 
córeczki, a w dodatku taką, że 
nie znalazłbyś lepszej. Od 
jakiegoś czasu przebywa u nas 
panna Gryzelda von Ronach, 
bratanka jednej z naszych pań. 
Poszukuje ona posady tego 
rodzaju, gdyż kilka miesięcy 
temu straciła ojca i jest 
zmuszona zarabiać na utrzymanie. 

Gryzelda w swym młodym życiu 
zaznała niewiele dobrych chwil. 
Jest uboga i bezdomna. Mimo to 
jest godną zazdrości, 
nadzwyczajną istotą, pełną 
radości życia i otuchy. Posiada 
przy tym prawe, dobre, 
szlachetne serce. Naprawdę 
mógłbyś długo szukać, zanim 
znalazłbyś osobę o takich 
zaletach. 

Jednoczy w sobie te cechy, na 
których Ci zależy. Będzie 
idealną wychowawczynią, 
sumienną, inteligentną 
nauczycielką oraz wesołą 
towarzyszką Gildy. Jej słoneczna 
natura dokazała cudów w 
schronisku. Nauczyła moje panie 
wesołości i zadowolenia, nawet 
najbardziej zgorzkniałe i 
zniechęcone do życia zmieniły 
się pod jej wpływem. Najchętniej 
zatrzymałybyśmy to dziecko u 
nas, lecz na to nie pozwala 
regulamin Schroniska. Posyłam 
więc Gryzeldę do Ciebie, do 
Twego dziecka. Mam wrażenie, że 
z całej istoty tej dziewczyny 
tryska jakaś błogosławiąca siła. 
Posiada ona urok, któremu nikt 
oprzeć się nie zdoła. Podczas 
ostatnich tygodni była moją 
powiernicą i zna wszystkie 
szczegóły dramatu w zamku 
Treuenfels. Wie dobrze, jakie 
nieszczęście Cię spotkało. 
Okazała natychmiast gotowość 
przyjęcia posady w Twoim domu, 
ja zaś pozwoliłam sobie 
wyznaczyć jej dość wysokie 
miesięczne wynagrodzenie. Jestem 
przekonana, że uczynisz 
wszystko, aby czuła się dobrze w 
Twoim domu.  

Gryzelda von Ronach ma 
dwadzieścia dwa lata i jest 
bardzo ładna. Posiada 
czarodziejską władzę zdobywania 
sobie ludzkich serc, nikt w 
Schronisku nie oparł się tej 
miłej i wdzięcznej dziewczynie. 
Jestem pewna, że Twoja mała 
Gilda szybko przywiąże się do 
niej. Ja zaś ręczę, że Gryzelda 
pokocha dziecko, że będzie pełna 
dobrej woli i ochoty  i spełni 
powierzone jej obowiązki. 

Rada jestem, że Beata przebywa 
w Twoim domu i że niejako 
zastąpi w tym wypadku dame 
d'honneur, choć jestem 
przekonana o Twej rycerskości. 
Wiem, że Gryzelda będzie pod 
Twoją opieką, z czego się 
cieszę, bo całym sercem 
pokochałam tę dziewczynę. 

Proszę Cię napisz mi zaraz, 
czy się zgadzasz i kiedy panna 
von Ronach może przybyć do 
Treuenfelsu. 

Posyłam Ci serdeczne 
pozdrowienia i całusa dla mojej 
maleńkiej chrześniaczki. 



Twoja wierna i oddana

Matka Anna". 





Przełożona posłała ten list 
natychmiast na stację, żeby 
hrabia Harro otrzymał go jak 
najprędzej. Miała przy tym 
uczucie, że posyła mu dobrą 
nowinę. 



**        **        **



Hrabia Harro Treuenfels 
siedział przy śniadaniu z Gildą 
i hrabianką Beatą, gdy do pokoju 
wszedł Henryk, przynosząc tekę z 
pocztą. Między listami 
znajdowała się także odpowiedź 
od matki Anny. 

Hrabia przede wszystkim 
otworzył ten list, inne odłożył 
na bok. 

- Przepraszam cię, Beato - 
powiedział - dostałem list od 
hrabiny Salitz_halm. 

Beata skłoniła głowę i zajęła 
się małą Gildą, czekając, aż jej 
ojciec skończy czytanie. 
Wreszcie hrabia podniósł wzrok 
znad listu. 

- Zwróciłem się do hrabiny z 
prośbą, żeby postarała się o 
wychowawczynię dla Gildy. 
Hrabina pisze właśnie, że 
znalazła odpowiednią osobę. To 
się dobrze składa, że Gilda nie 
zostanie bez opieki. Ja mam 
ostatnio tyle spraw do 
załatwienia, że nie mogę się 
zajmować dzieckiem, a ciebie, 
Beato, nie chciałbym tak 
obarczać nowymi obowiązkami. 

Hrabianka Beata sama zdawała 
sobie sprawę, że brak jej 
cierpliwości i talentów 
wychowawczych. Rada była, że 
przyjedzie wychowawczyni i 
zwolni ją z opieki nad Gildą. 

- Spodziewam się, że hrabina 
uczyniła dobry wybór - rzekła. 

- O wyborze nie mogło być 
mowy, ponieważ w pobliżu 
przebywała tylko ta jedna młoda 
osoba. Przeczytam ci, co hrabina 
pisze o niej - odparł hrabia i 
przeczytał kuzynce niektóre 
ustępy z listu. 

Beata słuchała z uwagą, a 
twarz jej bynajmniej nie 
wyrażała radości ani zgody. 
Zasępiła się, słysząc, że 
Gryzelda von Ronach jest młoda i 
ładna, że potrafi podbijać 
ludzkie serca. Nie cieszyła się 
wcale, że taka osoba będzie 
przebywać w pobliżu kuzyna. 
Mogłoby to stanąć na 
przeszkodzie jej małżeńskim 
planom, a postanowiła przecież 
zostać żoną Harra. 

- Jak to? Ta panienka ma 
zaledwie dwadzieścia dwa lata? - 
spytała z wahaniem. - Uważam, że 
jest zbyt młoda, aby objąć tak 
poważne stanowisko. 

Wzrok hrabiego spoczął na 
liście, który jeszcze trzymał w 
ręku. Oczy jego padły na imię 
Gryzeldy. Przypomniało mu się 
owo wzruszające podanie o 
Gryzeldzie, małżonce margrabiego 
Waltera Saluppo, którą mąż 
wystawił potem na tak ciężką 
próbę. 

Gryzelda!

Z wolna podniósł oczy znad 
listu i spojrzał na Beatę. 
Wydała mu się mało powabna i 
miła. Niemal z niechęcią patrzał 
na jej surowe, prawie męskie 
oblicze o dużym wystającym 
nosie. Pomyślał, że byłoby 
bardzo przyjemnie, gdyby przy 
stole siedziała jakaś młoda, 
ładna osóbka. 

Mimo woli zaczął sobie 
wyobrażać tę nieznaną Gryzeldę, 
jako wdzięczne, powiewne, owiane 
poezją zjawisko. Uśmiechnął się 
do tej myśli. 

- Pisząc do hrabiny, 
wspominałem, że pragnę, aby moja 
córka miała młodą 
wychowawczynię. Jej wiek 
odpowiada mi w zupełności. Gilda 
powinna mieć młodą, sympatyczną 
towarzyszkę. Potrzeba jej kogoś 
wesołego w naszym cichym zamku. 
Jestem przekonany, że hrabina 
nie polecałaby jej tak gorąco, 
gdyby nie miała pewności, że się 
nadaje na to stanowisko. 

Hrabianka Beata przygryzła 
wargę. Była najwidoczniej 
niezadowolona. 

- Byłabym raczej za tym, żeby 
do zamku przybyła starsza i 
doświadczona osoba. Nie można 
się zdać na takie młode 
stworzenie. Gilda nie będzie jej 
słuchała...

- Najlepszym autorytetem jest 
miłość. Jeżeli Gilda ją polubi, 
to będzie posłuszna. Zresztą, ja 
przecież jestem tutaj. Rzecz 
jasna, że będę troskliwie czuwał 
nad wychowaniem mojej córki. 
Muszę się najpierw przekonać, 
czy można Gildę powierzyć 
spokojnie pannie von Ronach. 
Dopiero, gdy poznam ją bliżej, 
oddam jej bez zastrzeżeń moje 
dziecko pod opiekę. Poza tym, 
polegam na wyborze hrabiny, 
która dobrze zna ludzi. Jestem 
bardzo zadowolony, że sprawa ta 
została pomyślnie załatwiona. 
Napiszę potem do hrabiny, że 
oczekujemy przyjazdu tej 
panienki. 

Hrabianka Beata spuściła oczy, 
żeby ukryć niepokój. Zanim 
jeszcze ujrzała Gryzeldę, 
poczuła do niej wielką 
antypatię. Byłaby chętnie 
uczyniła coś takiego, co 
przeszkodziłoby przybyciu 
dziewczyny do Treuenfelsu. 

- Sądzę, że powinieneś poznać 
przedtem tę panią, zanim 
zaangażujesz ją na stałe. A może 
wystarczy, jeżeli ja ją zobaczę? 
Chętnie zwolnię cię z tego 
kłopotu i pojadę do St. Marien. 
Będzie nas to mniej 
obowiązywało, niż sprowadzanie 
jej do zamku - odezwała się 
hrabianka. W duszy powzięła 
postanowienie, że gdyby osoba 
panny von Ronach wzbudzała w 
niej jakieś wątpliwości, wówczas 
postara się, aby nie otrzymała 
posady w zamku Treuenfels. 

Hrabia Harro potrząsnął jednak 
stanowczo głową. 

- Dziękuję ci, Beato, ale to 
zbyteczne. Hrabina zna dobrze tę 
panienkę, to mi wystarcza. 
Powierzchowność tej osoby nie 
odgrywa przecież żadnej roli. 
Hrabina jest mądrą, doświadczoną 
kobietą, nie polecałaby mi 
osoby, która budziłaby w niej 
jakieś wątpliwości. 

Beata spróbowała ostatniego 
środka. 

- Powiesz może, że jestem 
uparta, lecz mam wrażenie, że 
powinnam odwieść cię od tego 
zamiaru. Według mnie, byłoby 
lepiej, gdyby przyjąć 
wychowawczynię mieszczańskiego 
pochodzenia. Taka panna von 
Ronach będzie miała wielkie 
wymagania i zechce, żeby ją 
traktować jak osobę z 
towarzystwa. 

Hrabia spojrzał ze zdziwieniem 
na kuzynkę.

- Ależ, droga Beato, nie 
rozumiem cię wcale! Przecież ta 
pani ma wychowywać moją córkę, 
ma czuwać nad nią, zastępować 
jej matkę! Rzecz jasna, że będę 
ją traktował jak damę z mojej 
sfery, której należy się 
szacunek. Przecież wychowawczyni 
nie jest służącą! Ponieważ Gilda 
ma z nią przebywać przez cały 
dzień, więc nawet zależy mi na 
tym, żeby to była pani z 
towarzystwa. 

Wtedy hrabianka Beata 
skapitulowała. 

- Tak, wobec tego, nie mam już 
żadnych zarzutów. Wiem, jak 
zachowywałeś się wobec 
mademoiselle Perdunoir, więc nie 
przypuszczam, że się będziesz w 
ten sposób zapatrywał na te 
sprawy...

Hrabia Harro wzruszył 
ramionami. 

- Widzisz, Beato, mademoiselle 
nie była właśnie osobą z dobrej 
sfery. Ona sama postawiła się na 
jednym poziomie z pokojówką 
mojej żony. Nie wystarczała mi 
nigdy jako wychowawczyni Gildy. 

Hrabianka spuściła oczy, żeby 
nie pokazać, jak bardzo gniewa 
ją doznana porażka. 

- W takim razie nie mam nic do 
powiedzenia - rzekła na pozór 
spokojnie. 

Mimo to hrabia Harro wyczuł, 
że kuzynka jest z jakiegoś 
powodu niezadowolona. Dotychczas 
jednak nikt nie miewał wpływu na 
jego postanowienia, toteż i w 
tym wypadku polegał więcej na 
zdaniu matki Anny, niż Beaty. 
Powiedział jednak bardzo 
uprzejmie:

- Dziękuję ci, Beato, że tak 
poważnie traktujesz tę sprawę. 
Napiszę do hrabiny, że panna von 
Ronach może natychmiast 
przyjechać i objąć swoje 
obowiązki. Proszę cię, każ 
urządzić pokoje, które zajmowała 
dawniej panna Perdunoir. 

Hrabianka pochyliła głowę. 

- Dobrze, Harro. 

Hrabia Treuenfels zwrócił się 
teraz do córeczki. 

- Czy słyszałaś, Gildo? 
Będziesz miała znowu 
wychowawczynię. 

Gilda podniosła wzrok znad 
filiżanki czekolady, jej piękne, 
ciemnoniebieskie oczy spojrzały 
na ojca z niezmierną tkliwością. 

- Czy to konieczne, tatuśku?

- Tak, moje dziecko. 

- Ach, było tak przyjemnie bez 
wychowawczyni. Nie potrzebujemy 
jej. 

- Przeciwnie, Gildo, musisz 
się przecież uczyć. 

- A czy ty, tatusiu, nie 
mógłbyś mnie sam wychowywać?

- Nie mam na to czasu. 

- Przecież na to nie potrzeba 
wiele czasu. Powiesz mi po 
prostu: zrób to, zrób tamto - i 
koniec!

Pogłaskał z uśmiechem jej 
złote włosy, które tak bardzo 
kochał. 

- To nie takie proste, 
kochanie. Zobaczysz, panna 
Gryzelda będzie dla ciebie 
dobra. 

- Panna Gryzelda? Jakie to 
śmieszne imię, tatusiu! Tak się 
nikt nie nazywa, ani w zamku, 
ani we wsi...

- Tak, to bardzo rzadkie imię, 
ale bardzo ładne. 

Hrabianka Beata słysząc te 
słowa, zacisnęła mocno wargi. 

- Czy panna Gryzelda będzie na 
mnie także krzyczeć? 
Mademoiselle zawsze krzyczała na 
mnie, że nie chcę siedzieć 
cicho, kiedy ona czytała te 
swoje obrzydliwe żółte książki.

- Spodziewam się, że panna 
Gryzelda w ogóle nie będzie 
czytać obrzydliwych żółtych 
książek. Będzie się tylko wtedy 
gniewała, jeżeli będziesz 
niegrzeczna. 

Gilda westchnęła i oparła na 
stole małe, różowe rączki. 

- Ach, wiesz tatusiu, dorosłym 
często się różne rzeczy wydają 
niegrzeczne. Ja nie chciałam 
wcale być niegrzeczna, a jednak 
mademoiselle gniewała się na 
mnie. 

Beata pochyliła się nad 
dzieckiem i ucałowała je gorąco, 
jakby w nagłym porywie uczucia. 

- Moje biedne maleństwo! 
Jesteś moim słodkim, kochanym 
dzieckiem!

- Oj, ciociu Beato! Nie 
ściskaj mnie tak mocno, to mnie 
boli. Nie nazywaj mnie biednym 
maleństwem. Mam przecież mego 
kochanego tatusia, więc nie 
jestem biedna. 

Beata nie zważając na sprzeciw 
dziewczynki, raz jeszcze ją 
pocałowała. Spojrzała przy tym 
na hrabiego Harra. Gilda wyrwała 
się z jej uścisku i zeskoczyła z 
krzesła. Wtedy hrabianka rzekła, 
udając wielkie wzruszenie:

- To takie słodkie, miłe 
stworzonko! Kocham ją nad życie, 
najchętniej nie wypuszczałabym 
jej z objęcia. 

Hrabia Harro, ogromnie 
rozrzewniony, nie przeczuwając, 
jakie zamiary ma jego kuzynka, 
podał jej rękę. 

- Dziękuję ci za tę miłość, 
Beato. Memu dziecku potrzeba 
miłości, bo nie ma już matki. 

- Muszę kochać Gildę, jest 
przecież twoim dzieckiem - 
odparła. 

Spostrzegła, że w oczach jego 
pojawił się wyraz lekkiej 
niechęci. Wtedy opanowała się i, 
spuszczając oczy, ciągnęła 
ciszej:

- Wyświadczyłeś mi tyle 
dobrego, że chciałabym ci w 
jakiś sposób okazać moją 
wdzięczność. Wierzaj mi, że mam 
jedyny cel w życiu - pragnę 
okazać moje przywiązanie tobie i 
twemu dziecku. 

Hrabia czynił sobie w duchu 
wyrzuty, że te słowa Beaty nie 
wywołały w nim żywszej reakcji. 
Okazywała jemu i Gildzie tak 
wiele miłości i serdeczności, on 
zaś miał dla niej tylko 
współczucie. Nie mógł tego 
jednak zmienić - Beata, zamiast 
go pociągać, wzbudzała w nim 
niechęć. 

Po śniadaniu poszedł na spacer 
z Gildą. Na dworze było jeszcze 
chłodno, więc małą hrabiankę 
ubrano w ciepły płaszczyk. 
Skakała i szczebiotała wesoło; 
udało się jej nawet wywołać 
uśmiech na twarzy ojca. Po 
godzinie powrócił pokrzepiony do 
domu. 

Blada cera, którą miał po 
wyjściu z więzienia, ustąpiła 
teraz miejsca zdrowym rumieńcom. 
Pochylona postać wyprostowała 
się znowu. Świadomość, że cierpi 
bez winy, pomagała mu znosić 
ciężki los. 

Wszystkie wolne chwile spędzał 
w pokojach zmarłej żony, 
szukając jakichś śladów. 
Nabierał przekonania, że Alicja 
popełniła samobójstwo. Nie 
znalazł jednak nic godnego 
uwagi. Wreszcie zawiedziony 
zaprzestał poszukiwań. 

Powróciwszy z przechadzki, 
zaprowadził Gildę do Beaty, a 
sam poszedł do swego gabinetu. 
Tam napisał przede wszystkim 
list do matki Anny, oznajmiając, 
że zgadza się na zaangażowanie 
panny von Ronach. Dziękował 
przełożonej za jej starania, 
prosząc, aby załączony list 
wręczyła pannie von Ronach. List 
hrabiego do Gryzeldy był 
następującej treści:



"Szanowna Pani!

Dzięki łaskawemu pośrednictwu 
Pani Przełożonej Schroniska w 
St. Marien, dowiedziałem się, że 
zgadza się Pani zostać 
wychowawczynią mojej córeczki. 
Jestem przekonany, że matka Anna 
uczyniła doskonały wybór i 
pragnę tylko osobiście prosić 
Panią o objęcie tych obowiązków. 
Matka Anna zapewne powiedziała 
Pani, jaka sytuacja jest w moim 
domu. Ja jednak sam muszę 
podkreślić, że zamieszka Pani w 
domu człowieka zhańbionego, 
napiętnowanego, że będzie Pani 
prowadzić życie samotne i w 
odosobnieniu, może Panią to 
zrazi, że nie znajdzie Pani dla 
siebie odpowiedniego 
towarzystwa, ani znajomości. 
Proszę się zastanowić nad tym!

Gdyby Pani mimo wszystko 
zechciała zgodzić się na objęcie 
posady, to będę Pani bardzo 
wdzięczny. W takim razie, 
chciałbym, żeby Pani mogła 
przyjechać jak najprędzej. 
Proszę mnie zawiadomić o dniu 
przyjazdu, abym mógł posłać 
samochód na dworzec. 



Z poważaniem

Hrabia Harro Treuenfels".





**        **        **



W odpowiedzi na ten list 
Gryzelda napisała hrabiemu, że w 
następny poniedziałek przybędzie 
do Treuenfelsu. Podała także 
dokładnie godzinę przyjazdu 
pociągu. 

Teraz został dokładnie 
oznaczony dzień wyjazdu z St. 
Marien. 

Dużo łez popłynęło tego dnia w 
Schronisku. Każda z pań chciała 
jeszcze Gryzeldzie naprędce 
sprawić jakąś przyjemność, a 
matka Anna upominała, żeby 
zacząć się żegnać na dwie 
godziny przed wyjazdem na 
stację. Wszyscy byli ogromnie 
wzruszeni, nie wyłączając 
Gryzeldy. 

Wreszcie przed bramę klasztoru 
zajechała kolasa. Na koźle 
siedział Krystian, który był w 
bardzo złym humorze. Martwił 
się, że "ta odrobinka młodości" 
wyjeżdża, gdyż i on nie potrafił 
się oprzeć urokowi Gryzeldy. 

- Moje drogie, kochane 
babulinki! Niech was Bóg 
strzeże! Dziękuję, dziękuję wam 
za tyle dobroci! - zawołała 
dziewczyna na pożegnanie. 

Pojazd ruszył. Matka Anna 
stała w oknie swego pokoju i 
patrzyła na odjeżdżającą 
Gryzeldę. W jej ciemnych oczach 
pojawił się wyraz wielkiej 
powagi:

- Droga, mała Gryzeldo, oby 
śladem twoich stóp poszło 
szczęście... Oby wraz z tobą 
przekroczyło próg zamku 
Treuenfels, który omijało przez 
tyle lat - myślała. 

I złożyła ręce, jak do 
modlitwy.  



**        **        **



Podróż Gryzeldy nie trwała 
długo. Jechała pociągiem 
pośpiesznym i po dwóch godzinach 
wysiadła na stacji, położonej 
najbliżej Treuenfelsu. Hrabia 
Harro posłał na dworzec swój 
samochód. 

Lokaj w ciemnoszarej liberii 
stał wyczekująco na peronie. 
Gryzelda poznała go po ubiorze, 
który opisała jej matka Anna. 
Spokojnie  podeszła do 
służącego. 

- Jesteście zapewne z zamku 
Treuenfels, nieprawdaż?

Lokaj ukłonił się i obrzucił 
krytycznym spojrzeniem skromny, 
lecz wytworny ubiór młodej 
panny. 

- Tak, przyjechałem po pannę 
von Ronach - odparł spokojnie. 

- To właśnie ja. Proszę mnie 
zaprowadzić do samochodu.

Gdy Gryzelda ujrzała wspaniały 
wóz, oczy jej zalśniły. Dała 
lokajowi kwit bagażowy, sama zaś 
zajęła miejsce w samochodzie. Z 
przyjemnością oparła się o 
lśniące skórzane poduszki. 

- To jednak coś innego, niż 
stara kolasa ze Schroniska - 
pomyślała. 

Szybka jazda sprawiała jej 
wielką przyjemność, najchętniej 
krzyczałaby z radości. 
Jednocześnie jednak serce jej 
biło tłumionym niepokojem. 
Wkrótce już pozna hrabiego 
Treuenfelsa! Nie wiedziała, czy 
lękać się tej chwili, czy 
cieszyć się na nią. 

Samochód przejechał drogę 
wśród lasu. Teraz dopiero 
Gryzelda spostrzegła przez okno 
samochodu, wznoszący się na 
szczycie góry zamek. Wychyliła 
się i z zachwytem spoglądała na 
wspaniałą, imponującą budowlę. 

- Cudowny! Wygląda zupełnie, 
jak zaczarowany zamek z bajki! - 
pomyślała, przyciskając dłonie 
do bijącego mocno serca. 

- W tym zamku nie mieszka 
jednak zaklęta księżniczka, 
którą wybawi szlachetny 
rycerz... Mieszka tu smutny, 
osamotniony człowiek, któremu 
odebrano honor i dobre imię, 
który nie może się cieszyć 
życiem... Ach, gdybym mogła mu 
pomóc... 

Takie myśli zaprzątały głowę 
Gryzeldy. 

Tymczasem samochód wjechał na 
szeroki podjazd, wiodący pod 
górę. Na górze pomknął przez 
drogę, wysypaną żwirem, ciągnącą 
się między wielkimi trawnikami. 
Wreszcie zatrzymał się przed 
gankiem. 

Dziś wszystko przedstawiało 
się weselej niż owego wieczoru, 
gdy hrabia Harro powrócił z 
więzienia. Świeciło jasno 
słońce, spowijając wszystko w 
złote blaski. 

Gryzelda nie miała jednak 
czasu, żeby przyjrzeć się 
wspaniałej budowli. Lokaj 
poprosił ją, żeby zechciała 
pójść za nim. 

Wysiadła z samochodu i weszła 
na szerokie stopnie ganku. A gdy 
przestępowała próg zamku, 
doznała wrażenia, że coś jej 
ściska serce, że powinna 
zawrócić i uciec, gdzie ją oczy 
poniosą. 

W duchu zaczęła się ganić. Nie 
należała do osób, które łatwo 
poddają się przemijającym 
uczuciom. Opanowała się i weszła 
do wnętrza. Rozglądała się z 
zachwytem po wspaniałym hallu 
zamkowym, o przepysznej 
mozaikowej posadzce, pokrytej 
kosztownymi dywanami. Pośrodku 
stał okrągły stół, wokoło niego 
ustawione były ciężkie, 
rzeźbione, wysokie fotele, w 
kącie, przy kominku, stały takie 
same fotele. 

Gruby, puszysty dywan tłumił 
odgłos kroków. W zamku było tak 
cicho, jakby zamarło w nim 
życie. Potem jednak Gryzelda 
usłyszała dźwięk otwieranych i 
zamykanych drzwi. Dźwięk ten 
dobiegał z góry. 

Gdy wreszcie doszła z lokajem 
do pierwszego piętra, ujrzała 
wysoką, czarno ubraną postać 
niewieścią, która trzymała za 
rączkę małą dziewczynkę w białej 
sukieneczce. 

Stosownie do życzenia 
hrabiego, panna Beata i Gilda 
oczekiwały tutaj przybycia nowej 
wychowawczyni. 

Gryzelda patrzyła tylko na 
dziecko. Poznała natychmiast 
oryginał fotografii, którą 
oglądała u matki Anny. 
Słonecznym, tkliwym spojrzeniem 
obrzuciła twarz dziewczynki o 
błękitnych oczach. 

- Czy ty jesteś Gryzelda? - 
spytała swoim słodkim głosikiem 
Gilda. 

Młoda panna skłoniła z 
uśmiechem głowę i pochyliła się 
nad dzieckiem. 

- Tak, droga Gildo, ja jestem 
Gryzelda. 

- Ach, jak to dobrze, że od 
razu wiesz, kim ja jestem. Skąd 
to wiesz?

- Widziałam twoją fotografię. 

- Gdzie?

- W schronisku, u pani 
przełożonej. 

- Nie znam jej. 

- Może inaczej ją nazywałaś, 
musisz zapytać o to twego 
tatusia. Ona cię zna. 

- Tak, zapytam tatusia. 
Podobasz mi się Gryzeldo. 
Chodźmy prędko do tatusia, żeby 
cię także zobaczył. 

I dziecięca rączka 
pieszczotliwym ruchem objęła 
dłoń Gryzeldy. Gilda chciała 
koniecznie odejść z Gryzeldą. 
Ale oto zagrodził jej drogę 
ciemny i groźny cień - hrabianki 
Beaty. Gryzelda, zajęta 
dziewczynką, nie zauważyła, że 
oczy Beaty na jej widok 
zapłonęły nieżyczliwym blaskiem. 

Uroda i wdzięk Gryzeldy, jej 
młodość i słoneczne 
usposobienie, które opromieniało 
całą jej istotę - dziwnie 
podziałały na hrabiankę Beatę. 
Doznawała uczucia, że lodowata 
dłoń ściska jej serce. Zdawało 
jej się, że powinna zepchnąć tę 
dziewczynę ze schodów i wypędzić 
ją z zamku. 

Podczas, gdy Gryzelda 
rozmawiała z Gildą, hrabianka 
miała dość czasu, żeby się 
opanować. Gdy jednak dziewczynka 
chciała zaprowadzić nową 
wychowawczynię do ojca, 
zagrodziła im drogę. 

- Nie, Gildo, teraz nie możesz 
iść do tatusia, jest bardzo 
zajęty. Muszę przede wszystkim 
pokazać pannie von Ronach jej 
pokoje. 

- Czy to długo potrwa, 
Gryzeldo? - spytała dziewczynka. 

- Nie wolno ci nazywać pani 
"Gryzeldą" - upomniała ją Beata 
bardzo surowo, gdyż w tej chwili 
nie było hrabiego, i nie mógł 
usłyszeć tego ostrego tonu. 

- A jak mam mówić? Czy 
Gryzelda, także nazywa się 
"mademoiĂselle"?

- Nie, powinnaś mówić "panna 
von Ronach". 

- To nie brzmi tak pięknie. 
Tatuś także powiedział, że 
Gryzelda to ładne imię. Czy nie 
mogę cię tak nazywać?

Błękitne oczy dziecka 
spojrzały błagalnie na Gryzeldę. 

- Możesz mnie nazywać, jak 
chcesz - odparła Gryzelda, 
głaszcząc pieszczotliwie złote 
włosy dziecka. 

Gilda przytuliła policzek do 
jej dłoni. Był to bardzo rzadki 
objaw. Zazwyczaj starała się 
unikać pieszczot, zwłaszcza, gdy 
zbliżała się do niej Beata. 
Hrabianka śledziła płonącymi 
oczyma każdy ruch dziecka. 

- Och, jak to dobrze! Będę cię 
nazywała Gryzeldą! - zawołała 
radośnie Gilda. 

- Panno von Ronach - zwróciła 
się Beata ozięble do Gryzeldy - 
pan hrabia musi postanowić, jak 
hrabianka Gilda ma nazywać 
panią. Nie sądzę, żeby taka 
poufałość miała być właściwa. 
Może to wpłynąć źle na autorytet 
pani wobec dziecka. 

W słowach tych stanowczo 
brzmiało szorstkie napomnienie. 

Gryzelda powoli podniosła na 
nią oczy. Hrabianka beata 
przewyższała ją o pół głowy, 
choć dziewczyna była sporego 
wzrostu. Spostrzegła w oczach 
hrabianki nieprzyjazny wyraz, 
który wprawił ją w zmieszanie. 
Dotychczas nikt jeszcze nie 
okazywał jej wrogich uczuć. 
Czuła jednak, że hrabianka jej 
nie lubi. To wywołało w niej 
uczucie wzajemnej antypatii. 

- Naturalnie, że zastosuję się 
do życzenia pana hrabiego. 
Chciałam tylko zaznaczyć, że nie 
mam nic przeciwko temu, aby 
Gilda mówiła mi po imieniu - 
odparła spokojnie i bardzo 
uprzejmie, choć bez zwykłego 
ciepła, które zjednywało jej 
sympatię wszystkich ludzi. 

- Ależ ciociu Beato! Co też ty 
sobie myślisz? Tatuś na pewno 
się zgodzi! Poproszę tatusia, 
żeby mi pozwolił. Do widzenia, 
Gryzeldo! Pośpiesz się i przyjdź 
prędko!

- Odejdź teraz, Gildo! Muszę 
pokazać pannie von Ronach jej 
pokoje - rzekła chłodno Beata. 

Gilda wybiegła i raz jeszcze 
skinęła rączką na pożegnanie. 
Gryzelda od pierwszej chwili 
pokochała milutkie dziecko i 
była temu rada. Wiedziała, że to 
ułatwi jej bardzo spełnianie 
nowych obowiązków. 

Spokojnie podążyła za 
hrabianką Beatą na drugie 
piętro. Ciągnął się tutaj 
szeroki, długi korytarz. Na 
samym końcu znajdowały się 
pokoje, przeznaczone dla niej. 
Były one położone wprost nad 
apartamentami hrabiny Alicji. 
Sypialnia Gryzeldy znajdowała 
się nad pokojem, w którym umarła 
hrabina. Przylegała ona, 
podobnie, jak pokoje na 
pierwszym piętrze, do okrągłej 
wieży, lecz i stąd nie 
prowadziły do wieży żadne drzwi. 

Obok sypialni mieściła się 
mała bawialnia. Oba pokoje były 
duże i jasne. Stały w nich 
piękne staroświeckie meble. 
Przepysznie utrzymana posadzka 
lśniła w blasku słonecznym, 
który wpadał przez okno. 

Do apartamentów tych 
przylegały pokoje hrabianki 
Beaty. O tym jednak Gryzelda nie 
wiedziała. 

Hrabianka od razu jednak 
zwróciła uwagę na tę okoliczność 
i była z tego rada. W ten sposób 
mogła dobrze pilnować 
wychowawczyni i śledzić jej 
każdy krok. 

- Oto pokoje pani, panno von 
Ronach. Za chwilę przyniosą tu 
walizki pani. Może pani najpierw 
wypakować rzeczy i urządzić się. 
Pan hrabia powita panią przy 
podwieczorku, to znaczy o 
piątej. Ma pani zatem dwie 
godziny czasu. O piątej poślę po 
panią służącego, który 
zaprowadzi panią do jadalni. 

Gryzelda skłoniła się. 

- Dziękuję pani, hrabianko. 

Czarne oczy Beaty wpiły się w 
jej twarz. 

- Mam nadzieję, że nie 
potrzeba pani mówić, że 
spodziewamy się od pani 
taktownego, spokojnego 
zachowania. Wiadomo pani, że 
hrabina nie żyje. Zaryzykowała 
pani bardzo wiele, przyjmując w 
tak młodym wieku posadę w domu, 
w którym brak gospodyni. 

Gryzelda instynktownie 
wyczuła, że słowa te zawierają 
wrogą intencję. Pozostała jednak 
spokojna i opanowana. Oczy jej 
spoglądały jasno i dumnie. 

- Proszę bardzo, hrabianko, 
aby pani nie wątpiła o moim 
takcie. Nie uważałam objęcia 
posady w tym domu za ryzykowny 
krok. Pani przełożona schroniska 
przedstawiła mi hrabiego, jako 
człowieka bez trwogi i skazy. 

Oczy hrabianki Beaty 
zaiskrzyły się gniewem. 

- Pani chyba nie wie, o co go 
oskarżono? - spytała. 

Zbudził się w niej słaby 
promyk nadziei. Może Gryzelda 
ucieknie stąd przerażona, gdy 
się dowie, że posądzono hrabiego 
o zamordowanie żony. Lecz 
Gryzelda podniosła na nią z 
powagą swoje piękne oczy. 

- Owszem, wiem, że hrabia jest 
bardzo nieszczęśliwy i że cierpi 
za niepopełnione winy.  

We wzroku hrabianki zabłysła 
nienawiść.

- Ach, skądże pani ma tę 
pewność? - spytała szyderczo. 

- Utwierdziła mnie w tej 
wierze hrabina Salitz_halm. 

- Prawda, zapomniałam, że 
hrabina wtajemniczyła panią! 
Wielka to odwaga, że pani mimo 
wszystko zdecydowała się objąć 
tę posadę. A więc, powtarzam raz 
jeszcze, wymagamy od pani 
wielkiego taktu. Dla młodej 
panny jest to zawsze bardzo 
ryzykowne mieszkać w domu 
wdowca. 

Gryzelda zacisnęła wargi. 
Potem jednak odparła spokojnie:

- Przecież pani, hrabianko, 
zastępuje panią domu. Poza tym 
nie jestem lękliwa. Będę 
spełniała moje obowiązki i na 
tym poprzestanę. Pani przełożona 
nie radziłaby mi na pewno, żebym 
przyjęła tę posadę, gdyby to 
było połączone z jakimkolwiek 
ryzykiem, jak się pani wyraziła. 

Hrabianka Beata przygryzła 
dolną wargę. Pojęła, że nie 
można tak prędko onieśmielić 
Gryzeldy. 

- Wobec tego jestem spokojna o 
panią. Widzę, że pani dokładnie 
wie, czego chce. 

- O tak, hrabianko! Kto stoi o 
własnych siłach i nie może 
liczyć na opiekę, ten powinien 
to wiedzieć dokładnie. 

Hrabianka wolnym krokiem 
zbliżyła się do drzwi. 

- Zostawiam panią samą. Do 
widzenia. 

Gryzelda ukłoniła się 
uprzejmie. Hrabianka wyszła z 
pokoju.



**     **      **




Gdy Gryzelda pozostała sama, obejrzała sobie 
przede wszystkim swoje nowe mieszkanie. Oba 
pokoje były tak duże, jak małe sale i według 
zdania Gryzeldy, pięknie urządzone. Największy 
jej zachwyt wywołało łoże z baldachimem i 
firankami. Wezgłowie łóżka opierało się o ścianę 
przylegającą do wieży. Było ustawione w ten sam 
sposób jak łóżko hrabiny Alicji. 

Inne sprzęty były także piękne i bardzo stare. 
Na pewno wzbudziłyby zachwyt antykwariuszy i 
znawców sztuki. Hrabiowie Treuenfels musieli być 
bardzo bogaci. Inaczej sprzedaliby te meble, 
zamiast je pozostawić w pokojach przeznaczonych 
dla wychowawczyni. 

Gryzeldę ogarnął nagle smutek. Nie miała 
nikogo, z kim mogłaby się podzielić wrażeniami, 
kto by z nią razem mógł podziwiać ten przepych. 
Co by też powiedział jej stary zgorzkniały 
ojciec, gdyby ją ujrzał w tych pięknych pokojach?

Dom państwa Sarnow był także pięknie urządzony, 
lecz nie można było porównać go z zamkiem. Pokoje 
Tilly nie były tak wspaniałe, jak jej 
apartamenty. 

Ach, a ciocia Agnieszka, a babulinki ze 
schroniska? Jakże by się dziwiły, widząc 
mieszkanie Gryzeldy. Dziewczyna zaśmiała się, 
wyobrażając sobie ich zdumienie. Matka Anna znała 
zamek Treuenfels i mawiała nieraz:

- Będziesz otwierała oczy ze zdumienia, 
Gryzeldo!

3 3 48 0 2 108 1 ff 1 74 1
Tak! Nawet w najśmielszych 
snach nie wyobrażała sobie, że 
będzie tu tak pięknie! Czym 
zasłużyła sobie na to? Zdawało 
się jej, że przebywa w krainie 
bajki.

3 3 64 0 2 108 1 ff 1 74 1
- Ach, gdybym mogła pozostać tu na zawsze! Ale 
to bardzo zuchwałe życzenie - pomyślała Gryzelda. 

Przypomniała się jej nagle twarz hrabianki 
Beaty, jej nieprzyjazne spojrzenia. Ciałem 
dziewczyny wstrząsnął dreszcz, doznała jakby lęku 
przed czymś strasznym. Wydało się jej, że ze 
wszystkich kątów patrzą na nią te ciemne, 
złowrogie oczy. 

- Jest niezadowolona z mego przyjazdu. Ale 
dlaczego? Przecież widziała mnie zaledwie przez 
kilka minut, nie dałam jej powodu do tak 
nieprzychylnego zachowania. Nie, najwyraźniej, 
moja osoba jest jej z jakiegoś powodu niewygodna. 
Jaki to może być powód? - zastanawiała się 
Gryzelda. 

Była mądrą i spostrzegawczą dziewczyną, lecz 
nie mogła zrozumieć, co usposabiało tak wrogo 
hrabiankę Beatę. 

Gryzelda wyprostowała swoją smukłą młodzieńczą 
postać i wyciągnęła ramiona przed siebie. 
Hrabianka Beata była jedynym cieniem, który padł 
na jej nową posadę. 

Powróciła do swej sypialni. W tej chwili 
właśnie wniesiono jej walizki. Ładna milutka 
pokojówka w czarnej sukni i białym fartuszku 
spytała, czy ma jej pomóc przy wypakowywaniu 
kufra. Gryzelda spojrzała na nią z uśmiechem. 

- Nie, zrobię to sama. Proszę tylko potem 
wynieść walizki z pokoju. 

- Niech panienka zadzwoni na mnie, to zabiorę 
walizki - odparła grzecznie służąca. 

Gryzelda znowu została sama. Podeszła do 
jednego z okien, a z ust jej zerwał się okrzyk 
zachwytu. 

- Ach, jaki przepiękny krajobraz! Jakże tu musi 
być pięknie, gdy się wszystko zazieleni i 
rozkwitnie!

Wychyliła się przez okno, żeby lepiej widzieć. 
Wtedy spostrzegła obok swego pokoju okrągłą 
wieżę. Wieńczył ją taras, zakończony blankami. 

- Cudownie! - zawołała Gryzelda. - Tam na pewno 
wystawały piękne kasztelanki i żegnały rycerzy, 
wyruszających na bój. Chciałabym choć raz wejść 
na ten taras. Może mi pozwolą? Szkoda, że z mego 
pokoju nie ma drzwi do tej okrągłej wieży. Wtedy 
mogłabym się prędko dostać na górę - myślała. 

Potem jednak szybko zamknęła okno.

- Trzeba się zabrać do roboty! - rzekła do 
siebie i zaczęła wyjmować rzeczy z walizek i 
układać je w szafie i szufladach. 

Wkrótce była gotowa. Swoje skromne klejnociki, 
które przedstawiały niewielką wartość, włożyła do 
tekturowego pudełka i postawiła je na nocnym 
stoliku. 

Postanowiła, że później schowa pudełeczko do 
szufladki w biurku. Stojąc przy nocnym stoliku, 
zauważyła wiszący nad nim obraz, przedstawiający 
jakąś damę w średniowiecznym stroju. Portret 
posiadał wspaniałą złotą ramę, ozdobioną 
dziwacznymi zakrętasami i ornamentami. Obraz 
pociemniał ze starości, właściwie pozostała na 
nim tylko jasna twarz, wychylająca się z 
uśmiechem spod szerokoskrzydłego kapelusza. 

Obraz musiał być bardzo stary i zapewne od 
dawna wisiał na tym miejscu. 

Gryzelda chciała trochę przesunąć ramę, żeby 
się przekonać, czy obicie pod obrazem także 
spłowiało, czy też zachowało dawny odcień. 
Okazało się jednak, że nie można go przesunąć, bo 
jest wmurowany w ścianę. 

Obejrzała inne obrazy, wiszące w pokoju. 
Wszystkie były zawieszone na hakach, wbitych w 
ścianę. Czemu obraz nad stolikiem został 
umocowany w inny sposób?

- Może pani zdradzi mi tę tajemnicę, szanowna 
damo? - zwróciła się z uśmiechem do obrazu. 

Portret jednak milczał. Gryzelda przyglądała 
się mu z uwagą, wodząc palcami po zabawnych 
ornamentach. Składały się one z mnóstwa drobnych 
delfinów, wijących się wkoło ramy. 

Gryzelda wskazującym palcem dotykała delfinów, 
żeby zapamiętać lepiej poszczególne motywy 
ornamentu. A gdy wreszcie, mimo woli, nacisnęła 
główkę jednego z nich, spostrzegła przestraszona, 
że delfin przesunął się pod wpływem jej 
dotknięcia. W tej samej chwili usłyszała cichy 
zgrzyt. Przerażona cofnęła się o kilka kroków od 
obrazu i wyciągnęła ręce przed siebie. Okazało 
się bowiem, że obraz się porusza. Wystąpił ze 
ściany, jakby ze drzwi. Gryzelda ujrzała teraz ku 
swemu zdumieniu, że za portretem znajduje się 
wmurowana szafka ścienna. Wizerunek 
średniowiecznej damy stanowił niejako drzwi od 
tej szafki. 

Gryzelda zaśmiała się ze swego przerażenia. 
Obejrzała sobie dokładnie szafę. Wnętrze było 
pokryte kurzem i pajęczynami. Zapewne nie 
otwierano szafki od wielu, wielu lat. Usunęła 
pajęczyny i zajrzała do szafy. Posiadała ona 
dziwny kształt, była z jednej strony szeroka, z 
drugiej wąska i spiczasta. Ukośna tylna ściana, 
góra oraz dno były sporządzone z drzewa. Gryzelda 
zastukała w dno i przekonała się, że pod szafą 
musi się znajdować pusta przestrzeń. Świadczył o 
tym głuchy dźwięk, dobywający się przy stukaniu. 

- Na pewno nikt nie używał szafy, bo jest taka 
zakurzona. Służba może nie wie o jej istnieniu. 
Oczyszczę ją i będę w niej przechowywała moje 
"książęce" klejnoty - pomyślała dziewczyna 
rozbawiona. 

Ucieszyła się bardzo z odkrycia tego schowanka. 

- O Gryzeldo! Ledwo wetknęłaś nos do tego 
starego zamku, a już odkryłaś romantyczną 
skrytkę. Dziękuję ci, piękna damo, że wyjawiłaś 
mi swoją tajemnicę! Pilnuj dobrze moich 
kosztowności!

Tak rozmawiała dziewczyna ze sobą i z 
portretem. 

Prędko oczyściła szafkę papierem i wytarła kurz 
ściereczką do butów. Potem wstawiła do szafki 
pudełeczko z biżuterią. 

Zamknęła drzwiczki. Kilka razy próbowała 
mechanizmu i bawiło ją to, że tak dobrze działa. 
Musiała jednak pamiętać, którego z delfinów 
należy nacisnąć, aby otworzyć szafkę; aby 
oszczędzić sobie długiego szukania na przyszłość, 
narysowała ołówkiem na główce delfina krzyżyk. 

- Tak - myślała z zadowoleniem - gdybym nie 
miała czasu na szukanie, znajdę zawsze właściwe 
miejsce. 

Szybko skończyła swoje zajęcie, potem 
zadzwoniła na pokojówkę, która natychmiast 
wyniosła puste kufry i walizy. Gryzelda spojrzała 
na zegarek. Miała jeszcze godzinę czasu. Teraz 
trzeba by się przebrać. 

- Co włożyć? - pomyślała z kokieterią. 

Nie miała wielkiego wyboru. Jej warunki nie 
pozwoliły na sprawienie wielu żałobnych sukien; 
pragnęła jednak wyglądać jak najkorzystniej. W 
schronisku uszyła sobie kilka bluzek i sukien. 
Była bardzo zręczna i posiadała wiele smaku. 

Namyślała się dość długo. Nigdy jeszcze nie 
była taka wybredna. Chciała jednak wywrzeć miłe 
wrażenie na swoim chlebodawcy.

Gdy pomyślała o tym, twarz jej powlokła się 
lekkim rumieńcem. Wreszcie zdecydowała się na 
prostą sukienkę z czarnego, miękkiego jedwabiu. 

Przerobiła ją z niesłychanie szerokiej i 
fałdzistej spódnicy, którą podarowała jej ciocia 
Agnieszka. Było tam tyle materiału, że 
wystarczyło na całą suknię dla Gryzeldy. Suknia 
spływała w prostych fałdach, uwydatniając piękne, 
smukłe kształty młodzieńczej figurki. 

Nie widać było, że suknia pochodzi z tak 
skromnej pracowni. W schronisku panie zachwycały 
się jej krojem. W każdym razie, złotowłosa, 
smukła dziewczyna wyglądała w niej czarująco. 

Gryzelda, szyjąc ją, myślała, że ubierze się w 
nią, gdy będzie spożywała posiłki z rodziną 
hrabiowską. Nie była pewna czy to nastąpi? Może 
będzie musiała jadać sama w swoim pokoju?

Dziś polecono jej zejść do jadalni, lecz to nie 
stanowiło o przyszłości. Miała przecież być 
przedstawiona hrabiemu. 

Ubrała się szybko. Uczesała także swoje gęste, 
długie, jasne włosy. Nie była to łatwa robota i 
zabierała zawsze wiele czasu. Gryzeldzie zależało 
jednak, żeby wyglądać korzystnie, więc nie 
szczędziła trudu. 

Wreszcie była gotowa. Stanęła przed wielkim 
lustrem i przyjrzała się sobie. 

- Wyglądasz bardzo godnie i poważnie w tej 
czarnej sukni, jestem z ciebie zadowolona, moja 
droga! Ponieważ w tym domu panuje żałoba po 
hrabinie, więc i ty możesz nosić żałobę, po twoim 
starym, kochanym ojcu, który nareszcie spoczywa w 
spokoju po wszystkich gorzkich zawodach życia! 
Ach, jakże utrudniał je sobie! A przecież życie 
jest pełne cudów, trzeba na nie tylko spojrzeć z 
właściwej strony. Tak, teraz jeszcze tylko 
poważna mina - żeby wzbudzić szacunek w tej 
maleńkiej słodkiej hrabianeczce... - myślała. 

Potem jednak przecząco potrząsnęła głową. 

- Nie, nie... Pragnę ją kochać, pragnę, żeby i 
ona mnie pokochała... Nie chcę szacunku... 
Potrafię już pozyskać jej przywiązanie...

W chwilę potem Gryzelda szła za służącym, który 
prowadził ją do jadalni. Była to daleka droga 
przez schody i korytarze, a wreszcie przez długi 
szereg pokoi. Idąc widziała, jak wspaniale i z 
jak wielkim przepychem jest urządzony zamek 
Treuenfels. 

Po drodze minęła także salę, w której wisiały 
portrety antenatów. Znajdowały się tu podobizny 
hrabiów Truenfels oraz ich małżonek, malowanych w 
naturalnej wielkości. Gryzelda obrzuciła je 
przelotnym spojrzeniem i pomyślała, że w wolnych 
chwilach obejrzy je dokładnie i pozna ich dzieje. 

Wreszcie stanęła u celu. Lokaj rozsunął kotarę 
i przepuścił Gryzeldę do przestronnego pokoju z 
wielką niszą. W jadalni, podobnie jak w całym 
zamku, stały bogato rzeźbione sprzęty. W niszy 
ustawiono okrągły stół, nakryty adamaszkowym 
obrusem, na którym lśniła srebrna zastawa. 

Przy oknie stała wysoka męska postać. Obok na 
krześle klęczała Gilda, wyglądając przez okno i 
gwarząc wesoło z ojcem. 

Pośrodku pokoju stała wysoka, czarno odziana 
postać hrabianki Beaty, która obrzuciła wchodzącą 
dziewczynę krytycznym spojrzeniem. Gdy Gryzelda 
ukłoniła się jej, spostrzegła, że surowa twarz 
hrabianki powlekła się bladością. W jej czarnych, 
płonących oczach pojawił się znowu wrogi wyraz. 

Gryzelda nie przeczuwała, jakie uczucia 
zbudziły się w sercu hrabianki, gdy ujrzała przed 
sobą czarujące zjawisko. Serce jej pożerała 
gorycz, że nie może wyglądać tak pięknie i 
uroczo, jak Gryzelda. Czuła instynktownie, że 
młoda, pełna wdzięku dziewczyna musi się podobać 
każdemu mężczyźnie. Zanim jeszcze hrabia zdążył 
rzucić okiem na wychowawczynię swej córki, 
hrabianka poczuła w sercu szaloną zazdrość o 
Gryzeldę. 

Opanowała się jednak i rzekła dość uprzejmie, 
choć głos jej brzmiał nieco szorstko i 
chrapliwie:

- Proszę się zbliżyć, panno von Ronach! 
Przedstawię panią panu hrabiemu!

Przy tych słowach ojciec i córka, którzy nie 
spostrzegli dotąd wejścia Gryzeldy, odwrócili się 
do niej. Gilda zeskoczyła z krzesła i podbiegła 
do Gryzeldy. 

- Ach, nareszcie przyszłaś! Tatusiu, tatusiu - 
oto jest Gryzelda! - zawołała dziewczynka z 
radością. 

Hrabia Treuenfels wyszedł z niszy, a jego 
poważne szare oczy, spoczęły na dziewczynie. 
Wygląd Gryzeldy sprawiał mu prawdziwą 
niespodziankę. Oto stała naprzeciw niego jak 
uosobienie poezji, jej imię pasowało tak idealnie 
do tego wiośnianego zjawiska, że hrabia patrzył 
na nią, jak oczarowany niezwykłym zjawiskiem. 
Stała przed nim w skromnej, czarnej sukience, a 
wyglądała, jak dumna, młoda królewna. Zdawało 
się, że jej słoneczne, brązowe oczy i lśniący 
przepych złotych włosów, przyciągają magnetycznie 
jego wzrok. 

- Gryzelda!

W myśli powtarzał to imię, a jego właścicielka 
wydawała mu się postacią z czarodziejskiej, 
cudnej baśni! Jakże była piękna, ileż miała 
wdzięku! Z oczu jej tryskał czar, który rozsiewał 
wokoło ciepło i światło, który działał jak balsam 
na jego zbolałe serce. 

Gryzelda również patrzyła z ogromnym 
wzruszeniem na szczupłą, ogorzałą twarz o 
szlachetnych rysach. Hrabia nie przypominał teraz 
fotografii, którą jej pokazała matka Anna. 
Wesołość i pogoda znikły z jego posępnego 
oblicza. Przed nią stał mężczyzna, który dojrzał 
wśród życiowych burz. Jego oczy i gorzko 
zaciśnięte wargi oduczyły się śmiechu. Z twarzy 
tej jednak można było  wyczytać, że człowiek ten 
jest bez winy. 

Gryzelda czuła, że serce jej mocno i głośno 
uderza. Doznawała uczucia, że uczyniłaby 
wszystko, aby tylko zmniejszyć jego cierpienia, 
aby osłodzić jego smutny los. 

I pojęła natychmiast, że dla jej serca wybiła 
godzina przeznaczenia, że uderza ono całą mocą 
miłości dla hrabiego. 

Hrabianka Beata przedstawiła ją. Obserwowała z 
błyszczącymi oczyma tych dwoje ludzi i z 
przenikliwością, podyktowaną przez zazdrość, 
wyczuła, że Harro wpatruje się z upodobaniem w 
Gryzeldę. 

Wydawało się jej, że powinna zabrać stąd tę 
dziewczynę, że powinna hrabiemu zamknąć oczy, aby 
nie uległ jej wdziękom. Serce hrabianki Beaty 
wezbrało nienawiścią dla wszystkich złotowłosych 
kobiet. A ta nienawiść skupiła się na tej pięknej 
blondynce, która posiadała tak przepyszne długie 
warkocze. Byłaby zdolna w tej chwili zedrzeć 
warkocze z głowy Gryzeldy. Nikt nie domyślał się, 
jak wiele kosztował ją ten pozorny spokój. 

Hrabia Harro ukłonił się Gryzeldzie, lecz nie 
podał jej ręki. Od czasu swego powrotu do domu 
nie wyciągał do nikogo dłoni, ogarnięty 
chorobliwym niemal lękiem, że ktoś mógłby odmówić 
mu podania ręki. Powiedział jednak ciepło:

- Witam panią serdecznie, panno von Ronach! 
Spodziewam się, że pani będzie się dobrze czuć w 
zamku Treuenfels!

Gryzelda mężnie starała się opanować 
wzruszenie. Przypomniały się jej słowa matki 
Anny: "Wnieś trochę słońca do tego smutnego domu, 
kochana Gryzeldo! Jestem pewna, że tobie się to 
uda!" Zrozumiała, że najbardziej pomoże hrabiemu, 
jeżeli posłucha tej rady. Pokonała onieśmielenie 
i wesoło spojrzała w jego pobladłą twarz. 

- I ja spodziewam się tego, panie hrabio! Zamek 
Treuenfels jest tak piękny, tak wspaniały, że 
musi mi tu być dobrze. Jeżeli tylko uda mi się 
zadowolić pana, będę bardzo szczęśliwa - 
powiedziała swobodnie.

Lekki uśmiech przemknął się po jego twarzy. Z 
przyjemnością słuchał jej miłego dźwięcznego 
głosu. 

- Niech pani zaczeka! Życie, jakie tu 
prowadzimy, nie może się podobać młodej 
dziewczynie. 

Gryzelda uśmiechnęła się, a jej uśmiech 
podziałał na niego tak, jak pieszczotliwe 
dotknięcie dłoni. 

- Życie jest wszędzie piękne i pełne wartości. 
Trzeba na nie tylko patrzeć pod właściwym kątem 
widzenia. Gdy się tylko chce, znajduje się zawsze 
dobre strony, a ja zawsze chcę...

- Może dlatego, że pani zawsze żyła w słońcu - 
tu jednak panuje cień - odparł ze smutkiem. 

- Przy łóżku mego chorego ojca nie świeciło 
słońce. Był nieszczęśliwym, zgorzkniałym starcem, 
którego musiałam rozweselać. A w schronisku panie 
były także niezadowolone ze swego losu. Ja 
dopiero dowiodłam im, że życie posiada wiele 
słonecznych stron, a wtedy pokochały je i 
pogodziły się z losem. Ja uważałam, że w tym 
starym klasztorze jest cudownie, a cóż dopiero 
tutaj, w zamku! To przecież istny zamek z bajki! 
Moje pokoje są prześliczne, widok z okna 
wspaniały! Jestem wdzięczna Panu Bogu, że mogę 
mieszkać w tak cudownym otoczeniu. Trzeba  się 
cieszyć całym sercem, toteż się cieszę!

Hrabia Harro z dziwnym uczuciem słuchał słów 
młodej dziewczyny. Wydawało mu się, że w pobliżu 
tej uroczej istoty oddycha się lżej i swobodniej. 
Ze smutkiem przypomniał sobie te czasy, kiedy on, 
pełen otuchy i nadziei spoglądał w życie. Stłumił 
na ustach westchnienie. 

- Będę rad, jeżeli pani nie zmieni zdania. 
Chciałbym, żeby pani jak najdłużej u nas 
wytrzymała. Mojej córeczce potrzeba wesołej, 
pogodnej towarzyszki. 

Gryzelda położyła rękę na jasnej główce Gildy i 
spojrzała hrabiemu w oczy. 

- To na pewno nie sprawi mi trudności. Postaram 
się jak najlepiej wypełniać moje obowiązki. 
Proszę bardzo, żeby pan hrabia przedstawił mi 
swoje życzenia w sprawie nauki hrabianki. 

- O tym pomówimy później. Na razie pragnę, żeby 
się pani u nas zadomowiła i zaprzyjaźniła z 
Gildą. Zdaje się, że od pierwszego wejrzenia 
zdobyła pani jej sympatię. Nie jest ona skłonna 
do szybkiego zawierania przyjaźni, o pani jednak 
opowiadała mi już bardzo wiele. 

Gilda wzięła Gryzeldę pod rękę. 

- I wolno mi nazywać cię Gryzeldą i mówić ci 
"ty". Zapytałam tatusia, a on pozwolił, skoro ty 
nie masz nic przeciwko temu!

- Spodziewam się, że się zaprzyjaźnimy, 
hrabianko Gildo!

Hrabia Harro podniósł rękę. 

- Nie, na to nie zgodzę się w żadnym razie, 
żeby pani tytułowała Gildę. Jeżeli pani pozwoli 
jej mówić sobie po imieniu, to niechże jej pani 
nie nazywa "hrabianką". Gilda jest małym 
dzieckiem, a mnie zależy na tym, żeby obcowała z 
panią bardzo poufale. Składam jej los i 
wychowanie w ręce pani, będzie pani czuwała nad 
nią, jak matka. Jestem pewien, że nauczy ją pani 
szacunku dla siebie, jeżeli nie uda się pani 
wpłynąć na nią dobrocią i miłością. 

- O, nie lękam się tego, panie hrabio! Chętnie 
wyrzeknę się szacunku, byleby mnie pokochała! 
Miłością można osiągnąć wszystko!

Spojrzał na nią, jak na cudowne zjawisko. 

- Miłością można osiągnąć wszystko!

Te słowa tchnęły taką ufnością, taką otuchą! 
Gdy patrzył przy tym w jej słoneczne oczy, nie 
wątpił ani na chwilę, że przynajmniej u jego 
córeczki można będzie wszystko osiągnąć miłością. 

- Czy mogę państwa poprosić na herbatę? - 
zabrzmiał nagle surowy głos Beaty. 

Hrabia Harro i Gryzelda jednocześnie prawie 
wzdrygnęli się. Zapomnieli zupełnie o obecności 
hrabianki. Jej szorstki, twardy głos wydał im się 
zgrzytliwym dysonansem. Hrabia Harro z wolna 
zwrócił wzrok na kuzynkę. Wtedy spostrzegł, że 
patrzy z jawną nienawiścią na Gryzeldę von 
Ronach. 

A to co takiego?

Wydawało mu się, że powinien tę młodą istotę 
obronić przed tym spojrzeniem. Mimo woli postąpił 
krok naprzód i stanął między Beatą i Gryzeldą. I 
po raz pierwszy w życiu zaczął sobie jasno zdawać 
sprawę ze swej niechęci do kuzynki. Dotychczas 
tłumił w sobie to uczucie, miał wrażenie, że 
wyrządza jej krzywdę. Była przecież zależna od 
niego, korzystała z jego łaski, uważał więc, że 
należy się jej więcej względów i delikatności, 
niż komu innemu. Gdy powrócił z więzienia, a ona 
wyjawiła mu, że jest przekonana o jego 
niewinności, czynił sobie wyrzuty, że nie potrafi 
Beacie wyrazić cieplej swej wdzięczności. Teraz 
jednak, ujrzawszy nienawistne spojrzenie, jakim 
obrzuciła Gryzeldę, poczuł, jak jego podświadoma 
niechęć przybiera wyraźniejsze kształty. I zadał 
sobie to samo pytanie co Gryzelda: dlaczego 
właściwie Beata nienawidzi nowej wychowawczyni. 

Wolnym krokiem zbliżył się do stołu, Gilda 
pociągnęła Gryzeldę za sobą, a Beata wskazała 
miejsce dziewczynie. 

- Proszę, niech pani siada, panno von Ronach. 
Dziś może pani z nami wypić herbatę. Pan hrabia 
orzeknie, czy będzie pani w przyszłości jadała z 
nami, czy też w swoim pokoju - rzekła uprzejmie, 
lecz takim tonem, że Gryzeldę przeszedł lodowaty 
dreszcz. 

Hrabia poczuł się niemile dotknięty tymi 
słowami. 

- To przecież jasne, Beato, że panna von Ronach 
będzie jadała z nami. 

Hrabianka zacisnęła usta, lecz zmusiła się do 
spokoju. 

- Przepraszam cię, mój drogi, nie byłam tego 
pewna, gdyż poprzedniczka panny von Ronach, 
spożywała posiłki u siebie. 

Hrabia Harro spostrzegł, że wargi Gryzeldy 
drgnęły, że spuściła oczy, aby ukryć przykre 
uczucie. Uważał, że Beata postąpiła nietaktownie, 
poruszając tę sprawę w obecności Gryzeldy. 

- Wiesz przecież, Beato, dlaczego musieliśmy 
zachowywać się inaczej wobec panny Perdunoir, niż 
panny von Ronach. Omawialiśmy to kilka dni temu. 
Życzę sobie, aby wychowawczyni mojej córki 
zaliczała się do rodziny. Gilda nie jest już 
małym dzieckiem i może jadać z nami. Wobec tego 
panna von Ronach również będzie z nami spożywała 
posiłki. Przepraszam panią - zwrócił się do 
Gryzeldy - że poruszamy tę sprawę w obecności 
pani. Skoro jednak doszło do tego, musiałem to 
wyjaśnić. 

Gryzelda podniosła oczy i spojrzała na niego z 
wdzięcznością. Wtedy dopiero pojął, że w słowach 
jego zawierała się nagana dla Beaty. Czuł, że 
zachował się niemądrze, gdyż swoim postępowaniem 
podsycił tylko antypatię kuzynki wobec nowej 
wychowawczyni. Spojrzał na Beatę, która siedziała 
blada i zachmurzona. Postanowił naprawić swój 
błąd i rzekł: 

- Sądzę, kochana Beato, że załatwiłem tę sprawę 
po twojej myśli. I tobie będzie przyjemniej 
patrzeć przy stole na wesołą twarz i rozmawiać z 
kimś bardziej pogodnym ode mnie. A teraz poproszę 
cię o filiżankę herbaty!

Hrabianka Beata doznała uczucia, że odniosła 
porażkę. Tę porażkę przypisywała Gryzeldzie. Jej 
niechęć dla pięknej dziewczyny zmieniła się w 
śmiertelną nienawiść. 

Gilda szczebiotała bez przerwy, dzięki czemu 
przełamała ogólny przykry nastrój. Dziewczynka 
zwracała się wciąż z rozmaitymi pytaniami do 
nowej nauczycielki. Chciała wiedzieć, czy 
Gryzelda czyta również takie wstrętne żółte  
książki, czy maluje sobie brwi czarnym ołówkiem, 
jak to czyniła mademoiselle, i czy boi się 
duchów. 

Gryzelda śmiała się serdecznie z zabawnych 
pytań dziecka. Odpowiedziała, że w obecności 
Gildy wcale nie będzie czytała, chyba podczas 
lekcji, że nie maluje brwi, bo z natury są już 
zbyt czarne w stosunku do jej jasnych włosów i że 
w ogóle nie wierzy w duchy ani upiory, tylko w 
dobrą Bozię i małe aniołki.

Przy sposobności hrabia stwierdził, że Gryzelda 
posiada rzeczywiście wyjątkowo pięknie zarysowane 
ciemne brwi i długie rzęsy, które stanowiły 
oryginalny kontrast z jej złotymi włosami. 
Wydawało mu się, że nigdy jeszcze nie widział tak 
pięknych włosów. Przyznał w duchu, że panna von 
Ronach jest przedziwnie uroczą, pełną wdzięku 
dziewczyną. 

Po herbacie Gilda usiadła na kolanach Gryzeldy 
i objęła ramionami jej szyję. Było to dziwne, bo 
dziecko na ogół nie lgnęło tak łatwo do obcych. 
Hrabia zauważył z radością, że córeczka pokochała 
Gryzeldę. Tę samą uwagę uczyniła w duchu Beata. 
Ona jednak nie odczuwała radości, lecz gorycz i 
niechęć. Gniewało ją to, że ta obca dziewczyna 
zdobyła bez wysiłku to wszystko, o co ona 
daremnie się starała. Jakże jej zależało, aby 
pozyskać względy Gildy, aby tą drogą dotrzeć do 
serca jej ojca! Lecz mała nigdy nie lubiła Beaty, 
bo wyczuwała, że jej uczucia nie są szczere. A 
hrabianka właściwie nie kochała wcale dziecka - 
było ono tylko środkiem prowadzącym do celu. 

Hrabianka Beata nie wiedziała w tej chwili, 
kogo bardziej nienawidzieć: czy dziecka, które 
nie chciało się naginać do jej planów, czy też 
wychowawczyni, która dzięki swej urodzie mogła 
się stać niebezpieczną przeszkodą dla jej 
zamiarów. 





**        **        **



Po herbacie Gilda spytała:

- Czy mogę zostać z Gryzeldą, tatusiu?

- Nie wiem, czy panna von Ronach ma czas. 
Zapewne się jeszcze nie urządziła. 

- O, nie, jestem gotowa, panie hrabio, 
wypakowałam już moje manatki. Chętnie przystąpię 
od razu do spełniania moich obowiązków. 

Z jej słów tchnął świeży powiew życia, który 
cechował całą jej istotę. 

- Jak pani uważa, panno von Ronach. Ja będę 
rad, jeżeli pani zajmie się moją małą 
dziewczynką. Podziękuj za to, Gildo. Możesz 
oprowadzić pannę von Ronach po zamku, aby mogła 
poznać swoją nową ojczyznę. 

- Tak, tatusiu, zrobię to - zawołała z radością 
Gilda. 

Hrabia pocałował córeczkę i oddalił się. 

- Chodźmy, Gryzeldo! - zawołała Gilda. 

Dziewczyna skłoniła się przed hrabianką. 

- Pozwoli pani, hrabianko, że odejdę z Gildą - 
powiedziała. 

Beata skinęła w milczeniu ręką. Dusiła ją 
bezsilna nienawiść. Pragnęła pozostać sama, żeby 
odzyskać panowanie nad sobą. Gryzelda wyszła z 
Gildą, lecz w głębi duszy czuła, że ma w Beacie 
śmiertelnego wroga. Nie przejmowała się tym 
zbytnio. Cóż mogła jej zrobić hrabianka? 
Najważniejsze, żeby Gilda ją kochała i żeby 
hrabia był z niej zadowolony. 

Dziewczynka oprowadzała tymczasem Gryzeldę po 
wspaniałym starym zamku. Dziecku nie zamykały się 
usta. Gryzelda potrafiła wczuć się w duszę 
dziecka, zrozumieć tę małą istotkę. Dlatego też 
malutka czuła się tak dobrze w jej towarzystwie. 
Zabawne było, gdy dziewczynka zaprowadziła ją do 
sali portretowej i przedstawiła jej niejako 
swoich przodków. Znała imiona, daty urodzenia i 
śmierci wszystkich Treuenfelsów. Tego nauczyła ją 
mademoiselle. 

Najpiękniejszym, według zdania Gildy, był 
portret ojca. Obraz ten wisiał na południowej 
ścianie, obok niego było wolne miejsce. 

- Tutaj zawiesi się portret mamusi. Tatuś 
zamówił go już. Wkrótce będzie skończony i 
przyślą go do Treuenfelsu. 

Gryzelda patrzyła tymczasem w wesołą, 
roześmianą twarz młodego oficera. Tutaj hrabia 
był podobny do fotografii, którą widziała u matki 
Anny. Teraz ogromnie się zmienił. 

Gilda lubiła jeszcze jeden portret. 
Przedstawiał on młodą piękną kobietę o brązowych 
oczach i złocistych kędziorach. Miała na sobie 
białą, złotem przetykaną szatę, szyję jej okalał 
sznur wspaniałych pereł. Tabliczka pod obrazem 
głosiła, że jest to hrabina Maria_szarlotta 
Treuenfels, urodzona hrabianka Salitz_halm. 
Gryzelda stwierdziła, że pokrewieństwo matki Anny 
z hrabiami Treuenfels datuje się od dawna. 

- Czy hrabina Marysieńka nie jest prześliczna? 
- spytała Gilda. 

- Tak, Gildo, ma twarz piękną i pełną dobroci - 
odparła Gryzelda. 

- Była bardzo dobra i bardzo ładna, tatuś 
opowiadał mi o niej. Powiedział, że pragnie, abym 
stała się podobna do hrabiny Marysieńki, abym 
była taka ładna, dobra i szczęśliwa, jak ona. Bo 
to była najszczęśliwsza hrabina Treuenfels, tak 
powiada tatuś. 

Gryzelda czule przytuliła dziewczynkę. 
Zachodzące słońce, które wpadało przez okno do 
wysokiej sali, rozświetlało dwie złociste głowy. 
Hrabia, który niepostrzeżenie stanął na progu, 
patrzył przez chwilę na wdzięczny obrazek. 
Usłyszał też, jak Gryzelda odpowiedziała:

- Dałby Bóg, żeby się spełniło to życzenie 
twego tatusia, moje drogie dziecko. 

- Czy jestem naprawdę twoim drogim dzieckiem? - 
spytała Gilda. 

- Jesteś, Gildo, bo ja cię bardzo, bardzo 
kocham. 

- O, jak to dobrze! Podoba mi się, że nazywasz 
mnie drogim dzieckiem, a nie biednym maleństwem 
jak inni. Beata także tak mnie nazywa, a ja tego 
nie chcę słyszeć i zaraz zaczynam płakać. 

- Nie, ja cię na pewno tak nie będę  nazywać. 
Przecież wcale nie jesteś biednym maleństwem, 
lecz bardzo szczęśliwym i godnym zazdrości. 
Mieszkasz sobie spokojnie w pięknym zamku, masz 
wszystko, czego ci potrzeba, a przede wszystkim 
dobrego, kochanego tatusia, który pragnie, żebyś 
była wesoła i szczęśliwa. 

Gilda z przekonaniem skinęła główką. 

- Ach, kochana Gryzeldo, wszystko, co mówisz, 
bardzo mi się podoba. Tacy niemądrzy ludzie - 
nazywają mnie biednym maleństwem. Ty jesteś 
mądrzejsza i wiesz, że jestem szczęśliwym 
dzieckiem. 

- Masz słuszność, Gildo, trzymaj się tego 
zawsze. Jeżeli człowiek czuje się szczęśliwym i 
zadowolonym, to nie powinien pozwalać, żeby inni 
użalali się nad nim. A szczęśliwym można być, gdy 
się tylko tego szczerze pragnie. Trzeba tylko 
mieć czyste serce i nie czynić nic złego. A 
jeżeli się jest dobrym i zdrowym, wtedy także 
można być szczęśliwym. 

Hrabia Harro słyszał każde słowo. Cicho i 
niepostrzeżenie oddalił się. Gdy znalazł się za 
progiem, odetchnął głęboko. Tak, to była 
odpowiednia wychowawczyni dla jego córki. 
Potrafiła właściwie ująć swoje zadanie. A 
jednocześnie ze słów jej płynęła także pociecha 
dla niego. Czyż nie brzmiała w nich zapowiedź, że 
i on może być szczęśliwy, skoro jest bez winy?

Gryzelda!

Cichutko, z uśmiechem na ustach wymówił to 
imię. 

Gryzelda!

O, jakże to imię pasowało do niej, jakże 
zespalało się z jej istotą, tworząc uroczą, 
harmonijną całość!



**        **        **



Minęło kilka dni. Gryzelda przywykła bardzo 
łatwo do nowego otoczenia. Czułaby się doskonale 
na swojej posadzie, gdyby dwie rzeczy nie mąciły 
jej szczęścia. Jedną z nich było nieprzychylne 
zachowanie hrabianki Beaty, drugą - smutek 
hrabiego Harra. Bardziej bolało ją to drugie. Nie 
cofnęłaby się przed niczym, gdyby mogła mu 
przynieść ulgę w jego doli. Bowiem Gryzelda nie 
starała się ukryć przed sobą, że pokochała 
hrabiego. Z miłością tą nie wiązały się żadne 
pragnienia ani nadzieje. Wiedziała, że nie ma 
widoków na przyszłość i pogodziła się z tą myślą. 
Pragnęła całym sercem pomóc ukochanemu wnieść 
trochę słońca w jego życie. 

Gilda przywiązała się ogromnie do Gryzeldy, 
która poświęcała jej każdą chwilę. Hrabia 
postanowił, że dziewczynka rozpocznie właściwą 
naukę dopiero po Wielkiej Nocy. Chciał sam 
opracować plan lekcji. Na razie więc dnie 
upływały na zabawie. Podczas pięknej pogody 
Gryzelda wychodziła ze swą pupilką na długie 
spacery. Niekiedy towarzyszył im hrabia Harro. 

Po południu Gilda zawsze kładła się spać. 
Dawniej układała ją do snu Beata, teraz zastąpiła 
ją Gryzelda. 

- Beata ma takie twarde ręce, ty masz miłe i 
miękkie rączki - powiedziało raz dziecko. 

Hrabianka pozwoliła więc na pozór spokojnie, 
żeby ją Gryzelda zastępowała. Lecz jej nienawiść 
dla dziewczyny wzmagała się z każdym dniem. 

Najgorsze bywały wieczory, kiedy Gilda spała. 
Spożywano kolację we troje, przy czym zwykle 
panowało milczenie. Po kolacji hrabia odchodził 
do swego gabinetu, a Gryzelda i Beata siedziały w 
milczeniu naprzeciwko siebie. Te chwile stanowiły 
prawdziwą udrękę dla Gryzeldy. Czuła na sobie 
wtedy spojrzenie czarnych, pełnych nienawiści 
oczu hrabianki. W umyśle Beaty zbudziły się 
straszliwe życzenia, które ją samą napawały 
okrutnym lękiem. 

Po kolacji Gryzelda odchodziła do swego pokoju. 
Pisywała wtedy listy, albo też czytywała książki 
z bogatej biblioteki zamkowej. Hrabia powiedział 
jej, że może brać tyle książek, ile będzie 
chciała. Gryzelda nie przeczuwała, że hrabia 
śledzi z uwagą jej lekturę. W bibliotece leżała 
na stole księga, do której każdy musiał wpisać, 
jaką książkę wypożycza. Stąd też hrabia wiedział, 
co Gryzelda czyta. Przekonał się, że nie lubi ona 
błahych lekkich książek, za którymi, ku jego 
utrapieniu, przepadała zawsze jego żona Alicja. 
Gryzelda wybierała książki poważne i mądre. 

Hrabia począł coraz bardziej cenić i szanować 
wychowawczynię swej córeczki. 

Nadeszła Wielka Sobota. Hrabianka Beata była 
zajęta przez całe przedpołudnie świątecznymi 
przygotowaniami. Tymczasem przywieziono podczas 
jej nieobecności dużą skrzynię, w której 
znajdował się zamówiony przez hrabiego portret 
Alicji. Hrabia kazał go wypakować i tymczasem 
postawić w hallu. Obraz stał oparty o kolumnę. 
Ponieważ w hallu panował półmrok, miało się 
wrażenie, że hrabina żyje i za chwilę wystąpi z 
ram. Wizerunek był niezwykle udany. Malarz 
stworzył prawdziwe arcydzieło, a hrabia był 
bardzo zadowolony. 

Zatopiony w myślach, stał przed portretem żony. 
W tej chwili na schodach ukazała się Gryzelda, 
prowadząc za rękę Gildę. Hrabia zwrócił się do 
córeczki:

- Chodź tutaj, Gildo! 

Dziecko w podskokach zbliżyło się do niego. 
Podszedł z Gildą do obrazu. 

- Kto to jest, kochanie? 

- Mamusia! - zawołała dziewczynka. - Zobacz, 
Gryzeldo, to portret mamusi!

Gryzelda podeszła do portretu. Hrabia Harro 
spojrzał na nią. Patrząc na jego ponurą, 
zasępioną twarz, domyśliła się, że portret musiał 
w nim zbudzić niedawne, bolesne wspomnienia. 
Położyła obie dłonie na ramionach dziewczynki i, 
stojąc za nią, spoglądała na portret. 

- Jak to dobrze, Gildo, że będziesz mogła 
zawsze patrzeć na swoją mamusię. Nie zapomnisz 
jej nigdy, będziesz mogła przychodzić do niej, 
gdy tylko zechcesz - rzekła. 

Hrabia drgnął. Chciał coś powiedzieć, lecz 
zacisnął usta i odszedł. 

Gryzelda wzięła Gildę za rękę i oddaliła się 
także. W tej samej chwili nadeszła z kuchni, 
położonej w suterenie, hrabianka Beata. Słyszała, 
że Harro rozmawia z Gryzeldą i przybiegła 
spiesznie, żeby ich śledzić. Zupełnie 
nieoczekiwanie i niespodzianie stanęła przed 
portretem hrabiny Alicji. Drgnęła i krzyknęła ze 
strachu. Wydało się jej, że hrabina naprawdę 
przed nią stoi. 

Hrabia Harro i Gryzelda szybko powrócili do 
hallu, gdyż pomyśleli, że komuś przytrafił się 
wypadek. Wtedy ujrzeli hrabiankę Beatę, 
opierającą się o poręcz. Zasłaniała twarz rękami. 

- Co się stało, Beato? - spytał hrabia, 
podbiegając do niej. 

Hrabianka opuściła ręce. Twarz jej była blada 
jak opłatek. 

- Nic, nic... Nie zauważyłam obrazu i o mało go 
nie przewróciłam - powiedziała głosem ochrypłym z 
tłumionego wzruszenia. Starała się przy tym 
opanować drżenie, które wstrząsało jej postacią. 

- Stałaś się bardzo nerwowa. Beato, dawniej 
byłaś inna. Dziwiłaś się zawsze, gdy się ktoś 
czegoś bał, nie rozumiałaś, że ludzie mają nerwy. 
Co prawda przeżyłaś ostatnio okropny wstrząs, to 
może poszarpać nawet najmocniejsze nerwy. Nie 
powinienem był zostawiać tutaj tego portretu - 
rzekł hrabia uspokajającym tonem. 

Beata opanowała się, uśmiechnęła się nawet, 
lecz był to uśmiech wymuszony. 

- Nie rób sobie wyrzutów, mój drogi. Szłam 
bardzo prędko i o mało nie przewróciłam portretu, 
dlatego się zlękłam. Może się to zdarzyć także 
któremuś ze służących, dlatego też byłoby lepiej, 
żebyś kazał przenieść obraz do sali portretowej. 

- Masz rację. Zaraz go wyniosą. 

Przywołał służącego i kazał zabrać obraz. 

Gryzelda przyglądała się w milczeniu całemu 
zajściu, wpatrując się badawczo w hrabiankę. 
Jakie to dziwne, że portret hrabiny Alicji 
wzbudził w niej takie przerażenie. Musiała się 
bardzo przestraszyć. Gdy wyniesiono portret 
odetchnęła z widoczną ulgą. 

Hrabia Harro odszedł, a Gryzelda ze swoją 
wychowanką udały się do ogrodu, na gimnastykę. 
Było bardzo ciepło, więc Gilda mogła wykonywać 
ćwiczenia na świeżym powietrzu. Gryzelda była 
jednak tego dnia dziwnie roztargniona. Musiała 
bardzo panować nad sobą, aby Gilda nie 
spostrzegła tej zmiany w jej usposobieniu. 

Gryzelda dopiero przy obiedzie zobaczyła znowu 
Beatę i hrabiego Treuenfelsa. Hrabianka wydawała 
się dziś wyjątkowo ożywiona i rozmowna, co nigdy 
nie było jej zwyczajem. Żartowała nawet ze swoich 
słabych nerwów i okazywała Gryzeldzie więcej 
uprzejmości niż zwykle. Gryzelda jednak nie 
należała do ludzi, którzy pozwalają się traktować 
raz źle, raz dobrze; pozostała więc uprzejma, ale 
chłodna. Niekiedy tylko rzucała ukradkiem 
badawcze spojrzenia na lekko zarumienioną twarz 
Beaty. 

Hrabia był bardzo zadowolony, że kuzynka trochę 
się ożywiła. W duchu myślał, że właściwie 
wyrządza Beacie krzywdę swoją niechęcią. Po 
obiedzie, kiedy Gryzelda wstała, aby położyć 
Gildę do łóżeczka, hrabia odezwał się:

- Proszę, niech pani potem przyjdzie do mego 
gabinetu, panno von Ronach. Opracowałem wreszcie 
plan nauki dla mojej córki i pragnę pokazać go 
pani. Po świętach mogą się już rozpocząć lekcje. 

- Dobrze, panie hrabio - odparła Gryzelda. 

Gdy ułożyła Gildę na spoczynek, udała się 
bezzwłocznie do gabinetu hrabiego. Nie 
spostrzegła, że hrabianka Beata podążyła za nią 
jak cień, że ukryła się za portierą, aby 
podsłuchiwać. 



**        **        **

 

Kiedy Gryzelda weszła do gabinetu, hrabia 
siedział przy biurku. Odwrócił się do niej, a 
wtedy spostrzegła na twarzy jego wyraz smutku i 
przygnębienia. 

- Proszę, niech pani spocznie. Przepraszam 
panią z góry, że będę musiał zabrać pani dużo 
czasu. 

- Może pan rozporządzać moim czasem, panie 
hrabio...

- Ach, pani tak mówi, żeby podkreślić, że pani 
pracuje w moim domu! Niech pani tego nie czyni, 
panno von Ronach... Daje pani memu dziecku 
więcej, niż mogę wymagać, czuję, że pokochała 
pani moją małą Gildę... A to przecież tak 
wiele...

Gryzelda usiadła naprzeciwko hrabiego. Twarz 
jej promiennie uśmiechała się. 

- A więc, proszę o wskazówki, panie hrabio - 
rzekła spokojnie. 

Wziął z biurka kartkę z notatkami i zaglądając 
doń raz po raz omówił z nią plan nauk. 
Skończywszy, odłożył kartkę, mówiąc: 

- Tak sobie to wyobrażam, proszę pani. Czy pani 
się orientuje?

- W zupełności, panie hrabio. Będę się ściśle 
trzymała tych wskazówek. 

- Ściśle? Ach, to słowo wcale nie pasuje do 
pani. Nie potrzebuje pani pracować z Gildą według 
jakiegoś utartego szablonu. 

Teraz i Gryzelda uśmiechnęła się i spojrzała mu 
swobodnie w oczy. 

- Wiem, o co panu chodzi, panie hrabio. Nie 
myślę wcale o szablonie. Szkoda byłoby tak 
impulsywnej, serdecznej istotki, jak Gilda... Nie 
zamierzam uczyć jej ani wychowywać według z góry 
określonej metody. 

- Zapewne i pani nie została wychowana według 
jakiejś metody? - spytał hrabia. 

- Ach, mnie właściwie w ogóle nie wychowywano. 
Matka moja była chorowita, ojciec nie miał czasu. 
Pozostawiono mnie samej sobie. Miłość dla mej 
matki i ojca - była mi najlepszą mistrzynią. 
Pragnąc oszczędzić trosk i przykrości mej matce, 
starałam się zachowywać przykładnie. 

Oczy hrabiego, pełne zadumy, spoczęły na 
pięknej twarzy dziewczyny.

- Pierwszego dnia, kiedy pani tu przybyła, 
wypowiedziała pani zdanie, które mi się bardzo 
podobało. "Miłością można osiągnąć  wszystko". 
Zapewne pani wypróbowała to na sobie?

Zadając jej to pytanie, pomyślał w duchu, czy 
też ta urocza dziewczyna oddała już swe serce 
jakiemuś mężczyźnie. Na pewno niejeden patrzył z 
pożądaniem w te piękne, słoneczne oczy. Gryzelda 
nie straciła swobody i odparła:

- Być może! Wiem, że moi rodzice mogli u mnie 
osiągnąć wszystko miłością i dobrocią. 
Oczywiście, że chodziłam także do szkoły, bo nie 
mogłam sobie sama przyswoić szkolnej wiedzy. Dużo 
jednak pracowałam nad sobą. Dlatego nie 
zapomniałam tak prędko, czego się nauczyłam. 

- Cieszę się, że moja córka skorzysta z tej 
wiedzy. Gilda musi być inaczej wychowywana, niż 
inne dzieci. Gdy dorośnie, czeka ją w przyszłości 
ciężkie życie. Chyba... chyba, że nastąpi cud...

Mówiąc te ostatnie słowa, pobladł. Twarz jego 
przybrała znowu posępny wyraz. Gryzelda czuła, co 
chciał przez to powiedzieć. Patrząc na niego 
spokojnie i poważnie, rzekła z ufnością: 

- Taki cud może nastąpić każdego dnia!

Oczy hrabiego zdradzały niewymowną udrękę. 

- Czyż pani wie, o jaki cud błagam codziennie 
Opatrzność?

Gryzelda odetchnęła głęboko. Nie odrywała 
wzroku od twarzy hrabiego. 

- Wiem. O cud, który by jasno ukazał, że pan 
jest niewinny, powiedziała stanowczo. 

Drgnął, a ręce jego wpiły się kurczowo w 
poręcze fotela. Pochylił się ku niej i zatopił w 
jej oczach płonące spojrzenie. 

- Niewinny? Czyż pani wie, że jestem niewinny?

Dziewczyna złożyła ręce na kolanach i odparła 
po chwili:

- Nie wiem, panie hrabio, czy to dobrze i 
słusznie, żeby mówić z panem o tej sprawie. Może 
byłoby delikatniej pominąć ją milczeniem. Ale ta 
chęć zaoszczędzenia bólu może mieć przykre 
następstwa. Skoro poruszyliśmy już ten temat, nie 
chciałabym go omijać, bo pan gotów pomyśleć, że 
lękam się tego. A tak nie jest! Uważam 
przemilczenie podobnych spraw za głupotę. Takie 
milczenie, powodowane fałszywą delikatnością - to 
oznaka tchórzostwa. Sprawia ono więcej bólu niż 
szczerość. Przecież pan musi się okropnie męczyć, 
nie mogąc z nikim pomówić o tym, co pana gnębi. 
Gdyby pan mógł zwierzyć się komuś ze swoich 
trosk, doznałby pan ulgi. Przepraszam, że ja, 
obca osoba, przemawiam w ten sposób... Spytał się 
pan, czy wiem, że pan jest niewinny. Tak, panie 
hrabio, wiem o tym! Gdybym miała choćby cień 
wątpliwości, nie mogłabym być odpowiednią 
wychowawczynią dla Gildy. Jednak spodziewam się, 
że potrafię tak pokierować Gildą, że nauczę ją 
gardzić złym, ślepym przypadkiem, który 
sprowadził tyle cierpień dla jej ojca! 

Ręce hrabiego lekko drżały, twarz jego pobladła 
z podniecenia. 

- Skąd się wzięła w pani ta wiara w moją 
niewinność? - zapytał. 

Gryzelda zarumieniła się, lecz wytrzymała 
mężnie jego spojrzenie. 

- W owym strasznym czasie, gdy pan przebywał w 
więzieniu śledczym, matka Anna mówiła ze mną o 
tej sprawie. Wierzyła ona niezbicie w niewinność 
pana. Pokazała mi pańską fotografię. Wtedy 
pomyślałam, że pańskie oczy nie mogą być oczami 
nikczemnego skrytobójcy. Przybyłam tutaj pełna 
wiary, że pan nie mógł popełnić przestępstwa. A 
obecnie, gdy poznałam pana, wydaje mi się 
niezrozumiałe, że ktoś mógł choćby przez chwilę 
wątpić w to. Znam dobrze dzieje tej nieszczęsnej 
tragedii. Czy wolno mi mówić o tym? 

Skinął w milczeniu głową i wpatrywał się w 
Gryzeldę płonącym wzrokiem. Nie wydawała mu się 
obca, czuł, że jest jedynym człowiekiem, z którym 
mógłby otwarcie mówić o swoim nieszczęściu. 
Gryzelda ciągnęła dalej:

- Wiem zatem, że owego wieczoru, który 
poprzedził śmierć pańskiej żony, był pan bardzo 
rozdrażniony, że pan miał słuszny powód do 
szukania odwetu. Jeżeli pan posiada gwałtowny, 
porywczy temperament, to jest możliwe, że mógł 
się pan unieść i popełnić jakiś szalony czyn, 
którego nie dałoby się naprawić... Nie jest pan 
jednak zdolny do tchórzliwego skrytobójstwa! Nie 
jest pan także zdolny do kłamstwa i wybiegów! 
Gdyby pan popełnił morderstwo, to by się pan go 
nie wypierał. Gdybym ja była sędzią, uwierzyłabym 
w pańskie słowa i powiedziałabym: "Ten człowiek 
jest bez winy!"

Gryzeldę ogarniało podczas tej przemowy coraz 
większe wzburzenie. Ożywiona była pragnieniem, 
żeby pomóc hrabiemu, żeby zmniejszyć brzemię, 
które ciążyło na jego duszy. Słowa jeju tchnęły 
ogniem i zapałem, lecz nie zdawała sobie z tego 
sprawy. Dopiero, gdy zamilkła, gdy ujrzała, że w 
oczach jego zajaśniał radosny blask, pojęła, jak 
dalece dała się porwać uczuciu. 

Przez chwilę panowało milczenie. Oboje starali 
się pokonać niezwykłe podniecenie. Oczy hrabiego 
z dziwnym wyrazem zatrzymały się na twarzy 
Gryzeldy. Zdawało się, że to ona pierwsza 
przyniosła ukojenie jego zbolałej duszy. Powoli 
przesunął ręką po czole i rzekł stłumionym 
głosem:

- Niech pani Bóg zapłaci za te słowa, panno  
von Ronach! Nie może pani pojąć, jak wielkie 
dobrodziejstwo wyświadczyła pani człowiekowi 
wzgardzonemu, napiętnowanemu przez opinię. To 
przecież prawdziwa łaska, gdy ktoś mówi do mnie: 
"Ja w ciebie wierzę!" Dwoje ludzi zaledwie 
wyrzekło te wyrazy, moja kuzynka i stary 
kamerdyner, Grollmann. A matka Anna napisała, że 
nie wątpi o mojej niewinności. Ale ci ludzie 
znali mnie dobrze i od dawna. Pani jednak nie 
znała mnie, dlatego słowa pani przyniosły mi 
największą ulgę. I pani najlepiej oceniła mój 
charakter. Tak, jestem uczciwy i byłbym wziął na 
siebie odpowiedzialność za mój czyn! Teraz jest 
mi lżej na duszy, dziękuję pani! Czy mogę pani 
podać rękę? Dotychczas nie miałem odwagi, nie 
wiedziałem, czy pani nie cofnie się z odrazą... 
Teraz ośmielam się prosić panią o to...

O, jakże zalśniły słoneczne oczy Gryzeldy! 
Podała mu rękę i mocno, serdecznie uścisnęła jego 
dłoń. Gdy jednak spostrzegła, że jego oczy, pełne 
ognia zatonęły w jej źrenicach, zmieszała się 
trochę i cofnęła dłoń. 

- Czy pan ma dla mnie jeszcze jakieś rozkazy, 
panie hrabio? - spytała. 

Uśmiechnął się. Przed chwilą tak mężnie, tak 
śmiało dała wyraz swoim przekonaniom, zapominając 
zupełnie o konwenansach. Przemawiała doń, jak 
człowiek do człowieka. Teraz widocznie przyszło 
opamiętanie. 

- Pani zapewne żałuje, że poszła pani za 
porywem serca! Najpierw tyle wielkoduszności, a 
teraz wahanie... - powiedział z lekką ironią. 

- Pan ma słuszność, panie hrabio. Czasami, 
pomimo najlepszych chęci, nie możemy się oprzeć 
przyzwyczajeniu do pewnych form. Nie umiemy 
swobodnie dawać wyrazu porywom serca - rzekła ze 
skruchą Gryzelda. 

Ze wzruszeniem spojrzał jej w oczy. 

- Pani jest odważna, że się pani przyznaje do 
tego. Szanuję panią za tę odwagę. Nie mam dla 
pani żadnych poleceń i nigdy ich mieć nie będę. 
Nie rozkazuje się ludziom takim jak pani. Nie 
chcę pani jednak zatrzymywać. Chciałem tylko 
powiedzieć pani, że od długiego czasu przeżyłem 
dziś pierwszą dobrą godzinę. Mam także pewną 
prośbę... 

Oboje podnieśli się i stali naprzeciwko siebie. 
Gdy hrabianka Beata, podsłuchująca za kotarą, 
usłyszała przesuwanie krzeseł, opuściła 
natychmiast swą kryjówkę i oddaliła się. Ku swemu 
niezadowoleniu słyszała tylko urywki rozmowy, bo 
nie miała odwagi zbliżyć się do otwartych drzwi 
gabinetu. Przeważnie dobiegały ją zdania 
dotyczące planu lekcji. Usłyszała jednak, że 
hrabia przemawia coraz cieplejszym tonem, a to 
napełniało jej serce szaloną zazdrością. 

Obecnie wywnioskowała, że konferencja się 
skończyła, wobec czego uciekła. Tymczasem 
Gryzelda rzekła do hrabiego:

- Niechże pan wypowie swoją prośbę, panie 
hrabio! Cieszyłabym się, gdybym mogła ją spełnić. 

- Będzie pani mogła, jeśli pani zechce. 
Chciałbym od czasu do czasu zwierzać się pani z 
moich trosk. Chciałbym mieć kogoś, komu mógłbym 
otworzyć swe serce. Wiem, że nikt nie zrozumie 
mnie tak dobrze, jak pani. Nauczyła mnie pani 
dziś, że takie zwierzenia mogą się stać 
dobrodziejstwem. Nie chcę milczeć dłużej... 

- Chętnie spełnię tę prośbę, panie hrabio. Jest 
mi przyjemnie, że pan darzy mnie tak wielkim 
zaufaniem. Może pan być pewnym, że zawsze 
znajdzie pan u mnie współczucie i zrozumienie. 

Ujął jej rękę, tę drobną, pracowitą i 
energiczną rączkę, która potrafiła tak dzielnie 
walczyć z przeszkodami w życiu. 

- Wiem, nie wątpię w to! Dziękuję, serdecznie 
dziękuję pani!

 I, powiedziawszy to, przycisnął do ust rękę 
Gryzeldy. 

Dziewczyna spłonęła rumieńcem. 

- Pozwoli pan hrabia, że odejdę. Gilda chyba 
się obudziła i na pewno mnie woła. 

- Tak, niech pani idzie. Wiem, jak poważnie 
traktuje pani swoje obowiązki, jak się pani stara 
zastąpić matkę mojej osieroconej córeczce. 

Gryzelda szybkim krokiem wyszła z pokoju, gdyż 
czuła, że musi zapanować nad wzburzeniem. Ta 
godzina dała jej nieskończenie wiele, lecz 
wstrząsnęła nią do głębi. Hrabia Harro długo 
patrzył za nią, pogrążony w zadumie. 

- Mieć taką towarzyszkę życia! Taką słoneczną, 
dzielną, szlachetną istotę, pełną dobroci, 
delikatności i zrozumienia... Tak, kroczyć przez 
życie z taką kobietą, to naprawdę szczęście dla 
mężczyzny! Ona nie złamałaby mi życia, o nie! 
Ach, gdyby to można było zacząć od początku!

Nie przestawał myśleć o tym, co powiedziała mu 
Gryzelda. Powtarzał wciąż jej słowa, rozkoszował 
się nimi jak człowiek spragniony, który odnalazł 
świeże ożywcze źródło. 

A potem usiadł przy biurku i napisał list do 
matki Anny. Dziękował jej, że posłała do niego tę 
dzielną, godną podziwu dziewczynę, która wzorowo 
wychowa jego córeczkę. 

"Swoim przykładem osiągnie więcej, niż dobrą 
radą i upomnieniem" - pisał do przełożonej 
schroniska. 

Matka Anna kilka razy przeczytała ten list. Na 
twarzy jej zaigrał dobrotliwy, pełen zrozumienia 
uśmiech. 



**        **        **



Gryzelda po rozmowie z hrabią udała się do 
Gildy. Dziecko jednak jeszcze spało, pobiegła 
więc na górę do swoich pokoi. Chciała ochłonąć po 
tym wielkim przeżyciu, które wstrząsnęło jej całą 
istotą. Gdy znalazła się u siebie, padła na 
kolana i ukryła twarz w dłoniach. Dusza jej 
śpiewała radośnie. Dziękowała Bogu, że udało się 
jej ulżyć nieco smutnej doli hrabiego. A 
jednocześnie modliła się, aby Bóg uczynił cud, 
aby wszyscy mogli się przekonać  o niewinności 
tego nieszczęśliwego człowieka. 

Podczas gdy zanosiła pod niebiosa żarliwe 
modły, usłyszała nagle cichy szmer. Podniosła 
oczy, i zdumiona ujrzała, że portret stanowiący 
drzwi szafki ściennej porusza się w zawiasach. 
Szafka otworzyła się nagle. Zerwała się i 
podeszła do szafki. Doznała przy tym dziwnego 
uczucia, którego nie potrafiła sobie wytłumaczyć.

- Jak się to stało, że drzwiczki same się 
otworzyły? Pamiętam dobrze, że zamknęłam szafkę, 
a przecież zamek jest doskonały - myślała. 

Z wolna zamknęła drzwiczki. Mały delfin 
wskoczył znowu do ramy. Mechanizm działał 
doskonale. 

- Zapewne nie domknęłam dziś rano szafki, gdy 
wyjmowałam zegarek - powiedziała sobie Gryzelda. 

I nie przeczuwała, że Niebo dało jej małą 
wskazówkę, w jaki sposób może nastąpić upragniony 
cud. Ludzie jednak są krótkowzroczni. Gryzelda 
nie przypisywała temu drobnemu zdarzeniu większej 
wagi. Po chwili zeszła do pokoju Gildy. 

Hrabia Harro nie przyszedł dziś na herbatę i 
polecił przeprosić kuzynkę. Gryzelda siedziała 
przy stole z Gildą i hrabianką Beatą. Doznawała 
uczucia przykrości, gdy patrzyła na skamieniałe 
oblicze hrabianki. Gilda także zauważyła to i 
ukrywając twarzyczkę na ramieniu Gryzeldy, 
zawołała z trwogą:

- Och, ciociu Beato, boję się ciebie... Masz 
taką zagniewaną twarz... 

Hrabianka szybkim ruchem wzięła Gildę na 
kolana, gdyż nie mogła patrzeć, jak dziecko tuli 
się pieszczotliwie do Gryzeldy. 

- Moje słodkie dziecko, moje biedne maleństwo - 
powiedziała, starając się swoim słowom nadać 
tkliwe brzmienie. 

Gilda jednak wyrwała się z jej objęć i 
pospieszyła do Gryzeldy. 

- Zostaw mnie... To mnie boli... Nie nazywaj 
mnie biednym maleństwem. Nie chcę...

Hrabianka Beata gwałtownym ruchem odsunęła 
filiżankę, wstała od stołu i bez słowa wyszła z 
jadalni. Na twarzy jej malował się wyraz, który 
wzbudzał lęk. 

Poszła do swoich apartamentów. W sypialni 
rzuciła się na kanapę i zakryła twarz rękami. 

- Więc wszystko nadaremnie, wszystko... Nie 
chcę, nie dopuszczę do tego... Ta złotowłosa 
żmija nie wydrze mi nagrody... A gdyby chciała, 
wtedy... wtedy...

Wyglądała okropnie, twarz jej była wykrzywiona 
nienawiścią. Gdyby Gryzelda przeczuwała, jak 
okropne życzenia kryją się w sercu hrabianki 
Beaty, pomimo swej odwagi zadrżałaby z lęku. 

Hrabia Harro nie przyszedł również na kolację. 
Gdy lokaj oznajmił, że hrabia prosi, aby mu 
przyniesiono posiłek do gabinetu - Gryzelda 
doznała uczucia przykrości. Było jej ciężko na 
sercu, wiedząc, że będzie musiała jeść kolację w 
towarzystwie hrabianki. Gdy jednak Beata 
usłyszała, że kuzyn nie przyjdzie, kazała sobie 
również podać kolację do pokoju. Toteż Gryzelda 
jadła sama. 

Zastanawiała się nad powodem nieobecności 
hrabiego. Nie wiedziała, że pragnie się on 
uspokoić, że rozmowa z nią poruszyła w jego duszy 
dawno zapomniane struny.

Gdy jednak Gryzelda weszła po kolacji do 
sypialni Gildy, aby przekonać się, czy 
dziewczynka spokojnie śpi, ujrzała przy łóżeczku 
hrabiego. Siedział pochylony; ukrywszy twarz w 
dłoniach. 

Posłyszawszy kroki dziewczyny, podniósł oczy. 
Gryzelda wskazała palcem śpiące dziecko, aby dać 
do zrozumienia, że przyszła jedynie, aby zobaczyć 
Gildę. Hrabia pochylił głowę, na znak, że 
zrozumiał. Wtedy dziewczyna wyszła na palcach z 
pokoju. 

Samotny człowiek śledził ją przez chwilę 
płonącym wzrokiem. Potem i on powrócił do 
gabinetu. Gilda pozostała pod opieką swej 
piastunki, Henryki, która ją wykarmiła, a teraz 
zajmowała się tylko garderobą małej hrabianki i 
co noc czuwała nad jej snem. Za życia hrabiny 
Alicji, Henryka nie prowadziła tak wygodnego 
życia, jak obecnie. Hrabina potrafiła poganiać 
służbę, nie dawała nikomu spokoju. To się 
zmieniło od czasu jej śmierci. Służba 
wypoczywała, toteż nikt nie żałował hrabiny. 

W izbie czeladnej rozmawiano także wiele o 
nowej wychowawczyni. Wszyscy twierdzili zgodnie, 
że państwo obchodzą się z nią inaczej, niż z 
mademoiselle Perdunoir. Służba jednak 
przyznawała, że Gryzelda różni się ogromnie od 
mademoiselle. Była miła, pogodna, uczynna i 
grzeczna, nie żądała wielkich usług. 

Wychowawczyni zyskała sobie więc sympatię 
służących. A kamerdyner Grollmann i Henryka 
śpiewali hymny pochwalne na cześć Gryzeldy. Było 
to ważne, bo z ich zdaniem liczono się najwięcej. 



**        **        **



Minęło kilka tygodni, zbliżały się Zielone 
Świątki. Wiosna była tego roku wyjątkowo ciepła i 
piękna. Gryzelda pierwszy raz w życiu spędzała 
wiosnę na wsi i uważała to za wielkie szczęście. 
Jej stosunek do Gildy był niezmiernie serdeczny. 
Dziecko przywiązało się do niej, rozwijało się 
świetnie pod jej kierunkiem. Gilda kochała swoją 
opiekunkę tak gorąco jak ojca. Do tych dwojga 
ludzi należało jej małe serce. 

Hrabianka Beata coraz bardziej traciła grunt 
pod nogami. Miotana bezsilnym gniewem czuła, że 
Gryzelda wypiera ją na dalszy plan. Spostrzegła 
także, iż jej kuzyn coraz częściej szuka 
towarzystwa młodej dziewczyny, podczas gdy z nią 
omawia jedynie rzeczy niezbędne. Serce jej 
przepełniał gorzki żal, zazdrość i nienawiść. 
Niekiedy z trudem tylko potrafiła zapanować nad 
sobą. Hrabia Harro obserwował kuzynkę i potrząsał 
głową, tak dziwne wydawało mu się nieraz jej 
zachowanie. 

- Może to staropanieńskie dziwactwa. Powinna 
mieć więcej urozmaicenia i rozrywek - myślał 
hrabia. Postanowił zaproponować kuzynce, aby 
wyjechała gdzieś i odpoczęła. Gdy jednak zwrócił 
się z tym do niej, zapytała, czy zamierza pozbyć 
się jej z domu. 

Hrabia zdumiony tym gwałtownym wybuchem, 
zapytał:

- Co za myśl, Beato? Zauważyłem po powrocie do 
Treuenfelsu, że stałaś się bardzo nerwowa i 
rozkojarzona, Grollmann mówi, że podczas mej 
nieobecności byłaś także zdenerwowana i lękliwa. 
Mam wrażenie, że to się pogorszyło, dlatego chcę 
uczynić coś dla ciebie. Może zmiana miejsca oraz 
wypoczynek wpłynęłyby dobrze na twoje nerwy? 
Chętnie dam ci pieniądze na kurację, żebyś się 
poprawiła i dobrze wypoczęła. 

Hrabianka jednak odmówiła. Za żadną cenę nie 
chciała teraz dobrowolnie wyjechać z Treuenfelsu. 
Tylko życie w pobliżu kuzyna przedstawiało dla 
niej wartość, rozłąka z nim oznaczała śmierć. 
Zdawało się jej, że Harro pragnie się jej pozbyć 
na jakiś czas, dlatego proponuje wyjazd i 
kurację. Może przeszkadza mu, dlatego że bacznie 
śledzi jego i piękną wychowawczynię? To 
przypuszczenie sprawiało jej niewypowiedziany 
ból, cierpiała katusze, o których nie wiedział 
nikt, oprócz niej samej. Po tej rozmowie z 
kuzynem postanowiła bardziej panować nad swymi 
nerwami, obawiała się bowiem, że Harro gotów ją 
wysłać na dłuższy czas z Treuenfelsu. 

- Dziękuję ci, Harro - powiedziała - jesteś 
zawsze dobry i gotowy do niesienia pomocy innym. 
Ja jednak pragnę tu zostać, bo naprawdę nic mi 
nie jest. Jestem znerwicowana, ale to zrozumiałe. 
Widzę, jak cierpisz i cierpię wraz z tobą. Jakże 
mogę być wesoła, gdy wiem, co cię gnębi. Nie 
posądzasz mnie chyba o taki brak serca? Przecież 
jestem do ciebie bardzo przywiązana...

Hrabia czynił sobie w duchu wyrzuty, że te 
słowa go wcale nie wzruszają.  Nie miał jednak na 
to rady. 

- Nie uważałbym bynajmniej wesołości za brak 
serca, Beato. Czemu i ty miałabyś cierpieć wraz 
ze mną?

Obrzuciła go spojrzeniem, które go przeraziło. 
Jednocześnie zbudziło się w nim przeczucie, że 
Beata żywi dla niego coś więcej, niż 
przywiązanie, wynikające z pokrewieństwa. 

- Muszę cierpieć wraz z tobą! Twój smutek jest 
moim smutkiem - wykrztusiła namiętnie. 

Przeraził go wyraz boleści i udręki w oczach 
Beaty. Wzmogła się jego niechęć, lecz zarazem 
także głębokie współczucie. Jeżeli jego 
przypuszczenie nie jest bezpodstawne, w takim 
razie Beata musi być godną pożałowania istotą! 
Spojrzał na nią zmieszany. 

- Powinnaś myśleć więcej o sobie, niż o mnie. 
Przecież nie możesz mi pomóc. 

Przycisnęła ręce do serca. Twarz jej była 
blada, niemal sina, czarne niespokojne oczy 
płonęły jak rozżarzone węgle. 

- Pochłania mnie troska o ciebie, Harro. Nie 
mogę słuchać, gdy panna von Ronach ze śmiechem, 
piosenką na ustach krąży po całym domu. W moich 
uszach brzmi to jak dysonans - rzekła ochryple 
Beata. 

Hrabiego zdziwiły te napastliwe słowa, 
wymierzone przeciwko Gryzeldzie. Badawczo 
spojrzał na kuzynkę. 

- Czy to właśnie nastraja cię niechętnie dla 
panny von Ronach? - zagadnął. 

Beata dyszała ciężko. Nie mogła przecież 
wyjawić, dlaczego nienawidzi Gryzeldy. Skinęła 
więc twierdząco głową. 

- Tak, oburza mnie jej brak serca. Powinna 
wiedzieć i czuć, że w tym domu nie ma powodu do 
takiej wesołości. 

Hrabia Harro przesunął ręką po czole. Gdyby 
Beata wiedziała, ile pociechy płynęło dla niego z 
tej wesołości i pogody, jaką roztaczała wokoło 
siebie Gryzelda! Był jej wdzięczny, że udzielała 
małej Gildzie swojej radości życia. Czuł jednak 
instynktownie, że nie powinien powiedzieć Beacie, 
jak dobroczynny wpływ wywiera na niego młoda 
nauczycielka; mogłoby to tylko zwiększyć jej 
antypatię dla dziewczyny. 

Jeżeli przeczucie go nie myli, jeżeli Beata 
żywi dla niego cieplejsze uczucie, w takim razie 
wyczuwa ona intuicyjnie to - do czego on sam nie 
chciał się przyznać - a mianowicie, że pokochał 
Gryzeldę von Ronach. 

Tak, kocha tę słoneczną istotę, tę dzielną, 
pogodną i dobrą dziewczynę o szlachetnym sercu i 
czystej duszy! Kocha ją tak, jak jeszcze nigdy 
nie kochał kobiety. Gdyby nie był wzgardzonym, 
napiętnowanym człowiekiem, nie ukrywałby tak 
lękliwie tej miłości. Przeciwnie, byłby ją jawnie 
okazywał, byłby się starał o wzajemność. Musiał 
jednak uważać, żeby nie zdradzić się z tym 
uczuciem; obawiał się, że zraziłby Gryzeldę, że 
opuściłaby jego dom, gdyby dowiedziała się o tej 
miłości. Córeczka jego straciłaby dobrą i rozumną 
opiekunkę - nie, musi tego uniknąć za wszelką 
cenę! Toteż teraz odezwał się z pozornym spokojem 
do Beaty:

- Czemu posądzasz pannę von Ronach o brak 
serca? Przecież nie jest z nami spokrewniona. Wie 
ona, że zależy mi na tym, aby Gilda przebywała w 
wesołym towarzystwie. Śmieje się i śpiewa przez 
wzgląd na dziecko. Jestem z niej zadowolony i 
byłbym rad, gdybyś jej okazywała więcej 
życzliwości. Gilda lubi ją, uczy się z nią 
chętnie, uczyniła wielkie postępy pod jej 
kierunkiem. Bądź rozsądna, Beato, nie bierz sobie 
mego losu tak bardzo do serca, nie przejmuj się 
nim bardziej ode mnie. Musisz się uspokoić i 
przyjść do siebie. 

Hrabianka ujęła jego rękę i przytuliła do niej 
policzek. 

- Spróbuję, Harro, mój drogi, kochany... Dla 
ciebie gotowa jestem uczynić wszystko! - 
wykrztusiła, po czym szybko wyszła z pokoju, 
czując, że nie będzie mogła dłużej panować nad 
sobą. 

Hrabia Harro patrzył z niepokojem na 
odchodzącą. Potem odetchnął z ulgą. Przez drzwi, 
które prowadziły z jego gabinetu na taras wyszedł 
do parku. 

Dzień był cudowny, słoneczny, jeden z owych 
majowych dni, opiewanych przez poetów. Z daleka 
ujrzał Gryzeldę z Gildą, które siedziały w 
altanie. Podczas pięknej pogody lekcje odbywały 
się zawsze na świeżym powietrzu. W altanie stał 
okrągły stół i wygodne koszykowe meble. 

Gdy hrabia zbliżył się do pawilonu, ujrzał obie 
jasne głowy, pochylone nad stołem. Gilda uczyła 
się właśnie arytmetyki, a Gryzelda potrafiła 
ożywić ten suchy i nudny przedmiot i 
skoncentrować uwagę swojej małej uczennicy. 

Na stole leżały kupki kamyczków, a Gilda uczyła 
się przy ich pomocy czterech działań. Gildę 
bawiło to zajęcie, szczebiotała wesoło. Gdy udało 
się jej rozwiązać dobrze zadanie, wyrażała głośno 
swoją radość. Gdy się pomyliła w rachunkach, 
czyniła sobie głośno zabawne wyrzuty i nazywała 
się małym głuptaskiem. 

Hrabia Harro, niespostrzeżony, stał koło altany 
i przysłuchiwał się lekcji. Dopiero gdy Gryzelda 
ze śmiechem zamknęła podręcznik, wyszedł ze swej 
kryjówki. 

- Stałem w zaroślach i podsłuchiwałem - 
powiedział - pani ma ogromny dar nauczania, panno 
von Ronach. Zazdroszczę Gildzie tych lekcji. Nie 
przypominam sobie, żebym kiedykolwiek miał tak 
miłą lekcję rachunków z moim domowym 
nauczycielem. 

- Ach, w takim razie żal mi pana, panie hrabio. 
Staram się zawsze urozmaicić nudne przedmioty, 
ożywić je trochę. To najlepsza metoda. 

- Tak, widzę, że stosuje ją pani z doskonałym 
skutkiem. Czy mogę trochę posiedzieć w altanie?

- Tak, teraz mamy piętnaście minut rekreacji. 

Spojrzał na zegarek. 

- A zatem mogę tu pozostać przez kwadrans. 
Jakże poszły rachunki, jaskółeczko? - zwrócił się 
do Gildy. 

- Gryzelda powiada, że dobrze - odparło dziecko 
z uśmiechem. 

- A ty się z tego cieszysz, gdy jest z ciebie 
rada. Nieprawdaż?

- Tak, tatuśku, wtedy się zawsze cieszę. 

- I ja cieszyłbym się na twoim miejscu - rzekł 
hrabia, po czym zapytał Gryzeldę: 

- Na co przyjdzie kolej po rachunkach?

- O, na najgorszy przedmiot dla mojej małej 
uczennicy - na pisanie. 

- Więc pisanie jest najgorsze?

- Tak, bo przy tym trzeba siedzieć cicho. Tego 
nie lubimy, prawda Gildo?

- Ale jeżeli ładnie napiszę, to opowiesz mi 
bajkę o królewnie Różyczce i złym rycerzu 
Ostróżce? Obiecałaś mi, Gryzeldo. 

- Obiecałam i dotrzymam słowa. 

- Czy pani zawsze dotrzymuje słowa? - spytał 
hrabia. 

- Bezwzględnie! Nie obiecuję tego, czego nie 
mogę dotrzymać. 

Gilda pobiegła przed siebie, aby narwać 
kwiatów. Gdy hrabia pozostał sam na sam z 
Gryzeldą, zapytał:

- Jakże się pani czuje w zamku Treuenfels, czy 
nie nudzi się pani?

- Nudzić? To dla mnie nieznane pojęcie. Z dnia 
na dzień podoba mi się tu bardziej i nic w tym 
dziwnego. Nigdy nie przeżywałam jeszcze takiej 
wiosny. Kto mieszka w mieście, w ciasnym 
mieszkaniu, ten w ogóle nie wie, jak wygląda 
wiosna. A tutaj! Jakże wszystko zieleni się i 
kwitnie! Gdy patrzę z mego okna na to morze 
kwiecia i zieloności, mogłabym płakać ze 
szczęścia. 

Wzruszyła go jej prostota. 

- Więc pani jest zadowolona z widoku, który 
roztacza się z okien pani!

- Ogromnie. 

- A jak się pani w ogóle czuje?

- Świetnie, panie hrabio. 

- Więc nie ma pani żadnych życzeń? Żadnych?

- Owszem, mam. 

- Niech je pani wymieni! Chciałbym bardzo 
spełnić te życzenia, bo jestem pani winien wiele 
wdzięczności. 

- Wdzięczności? Za co?

- Za to, że pani jest właśnie taka, a nie inna. 

Serce Gryzeldy biło głośno i szybko. 

- To przecież nie moja zasługa. 

- Mnie się zdaje, że to zasługa pani. A więc, 
czego pani pragnie?

Popatrzyła na niego swymi słonecznymi oczyma, a 
spojrzenie ich przeniknęło w głąb jego serca. 

- Tuż obok mego pokoju jest okrągła wieża - ot, 
tam, naprzeciwko - widać ją stąd. Wieża ta ma 
taras. Chciałabym bardzo wejść choć raz na ten 
taras. W ogóle ta wieża, to jedyna część zamku, 
której nie znam. Jest zamknięta na klucz. Jeżeli 
wolno, to obejrzałabym chętnie wnętrze tej wieży. 
Widziałam wszystko, byłam w każdym zakamarku, z 
wyjątkiem wieży. Naturalnie, że mnie to nęci. 

Nie spuszczał z niej wzroku. Słońce rozpalało 
metaliczne błyski w jej złocistych włosach, które 
przypominały aureolę nad głowami świętych. 

- Więc i panią pociąga to, co zakazane?

- Przecież nie wiem, czy jest zakazane. Może 
wtedy pociągałoby mnie jeszcze bardziej. 

- Czy nie obawia się pani, że w wieży znajduje 
się coś w rodzaju komory Sinobrodego? - spytał z 
gorzkim szyderstwem. 

Potrząsnęła głową. 

- Gdyby tak było, to nie wypowiadałabym mojej 
prośby - odparła. 

- Chętnie spełnię tę prośbę. Muszę tylko sam 
obejrzeć wieżę, bo od dawna jest zamknięta. 
Trzeba będzie zrobić tam porządek, żeby nie 
zetknęła się pani z kurzem i pajęczynami. 

Zaśmiała się. 

- Kurz i pajęczyny powinny być w takiej starej 
wieży. 

- Tak? Wobec tego nie usunę ich, aby nie psuć 
pani wrażenia. Czy pozwoli mi pani przynajmniej 
wejść na taras? Pragnę być przy tym i patrzeć na 
te roześmiane oczy, które zajaśnieją tam na 
górze, niby dwa słońca. 

Zarumieniła się. Na szczęście nadbiegła Gilda, 
niosąc naręcze kwiatów. 

- Czy uwijesz mi wianuszek, Gryzeldo?

- Bardzo chętnie, kochanie. Mamy przecież nici 
w szufladzie. 

Gryzelda zabrała się do dzieła. Hrabia patrzył 
z przyjemnością na jej zręczne, smukłe ręce, 
zajęte pracą. 

- Pani jest czarodziejką! Potrafi pani nawet 
wić wianki - powiedział. 

- To nie takie trudne. 

- Czy chcesz, żeby Gryzelda uwiła także 
wianuszek dla ciebie? - spytała Gilda. 

- Bardzo chętnie, jeżeli panna von Ronach 
zechce. 

- Z przyjemnością, panie hrabio. 

Przez chwilę panowało milczenie. Hrabia patrzył 
na ręce Gryzeldy. Skończyła właśnie wić wianek ze 
stokrotek i niezapominajek. Potem włożyła go na 
główkę Gildy. 

Dziewczynka ujęła w rączki kraj sukienki i 
tańczyła na murawie. Był to niezmiernie wdzięczny 
obrazek. Gryzelda zaczęła wić drugi wieniec. 

- Czy to naprawdę dla mnie? - spytał hrabia. 

- Tak, jak Gilda prosiła. 

- Dla mnie życie nie uwije już wieńców. Może 
tylko położą mi kwiaty na trumnę. Kto wie, może 
nawet i na trumnę nikt mi kwiatka nie rzuci...

- Pan dziś znowu widzi życie w ciemnych 
barwach. Nie powinien pan, panie hrabio... 

- Tak, niech pani mnie porządnie wyłaje. Jestem 
dziś w ponurym nastroju, dlatego przyszedłem do 
pani. Uważam, że pani skutecznie leczy moje 
duchowe cierpienia. 

- Jestem z tego dumna. NIech pan porzuci tę 
gorycz i ten smutek. Słońce świeci tak jasno... 
Oto wznosi się zamek pana, wokoło ciągną się 
pańskie posiadłości. Jest pan zdrów, ma pan 
ukochane dziecko...

- Czy można być zdrowym, gdy się ma chorą 
duszę? Nie znoszę tych jasnych, słonecznych 
dni... Wtedy odczuwam podwójnie, że jestem 
wzgardzony, wyrzucony za nawias społeczeństwa... 
Nie jestem przecież samotnikiem, lubiłem 
towarzystwo przyjaciół... Cierpię nad tym, że 
wszyscy unikają mnie, jakbym był trędowatym...

- Niech pan tego nie mówi! Wskutek nieszczęścia 
stał się pan przeczulonym. Pańscy przyjaciele na 
pewno odwiedziliby pana, lecz nie wiedzą, czy pan 
zechce ich przyjąć u siebie...

- Przyjaciele? W nieszczęściu nie ma 
przyjaciół. W sąsiedztwie mieszka na przykład 
baron Dalheim, ongiś mój serdeczny przyjaciel... 
Nazajutrz po wyjściu z więzienia spotkałem go w 
lesie... Udał, że mnie nie widzi, odjechał w 
przeciwną stronę, żeby nie narazić się na 
spotkanie ze mną... A ja? Ja nie mogłem się 
bronić... 

- Baron Dalheim, to przecież ten sam, który 
podczas procesu świadczył przeciwko panu? - 
spytała Gryzelda.  

- Tak! On jeden, oprócz mej żony i kuzynki, 
wiedział, że posiadam flakonik, napełniony 
indyjską trucizną. Wspomniał o tym w swoich 
zeznaniach. 

Gryzelda podniosła oczy i dziwnie badawczo 
spojrzała na hrabiego. 

- Więc i hrabianka Beata wiedziała o istnieniu 
tej trucizny?

- Tak, była przy tym, gdy pokazywałem flakonik 
mojej żonie i baronowi. 

- Nie wiedziałam tego. O hrabiance nie 
wspomniano w ogóle w procesie. 

- Jako moja krewna odmówiła zeznań. 

- Przepraszam za otwartość, lecz było to bardzo 
niemądre z jej strony. 

- Dlaczego?

- Bo każdy musiał pomyśleć, że odmawia zeznania 
świadczącego na niekorzyść pana!

- Nie mogłaby jednak także świadczyć na moją 
korzyść. 

- Przeciwnie. Mogła opisać charakter pana, 
mogła przekonać sędziów, że pan byłby niezdolny 
do takiego czynu. Ja, na miejscu hrabianki, nie 
odmówiłabym zeznania, lecz stanęłabym w obronie 
pana...

- Tak, wiem, że pani nie zabrakłoby odwagi! 
Beata lękała się zapewne stresów nerwowych, 
związanych z procesem. Przecież tego ranka, gdy 
mnie zaaresztowano, była zupełnie bez głowy... 
Przestańmy jednak mówić o tym! Nie powinienem 
psuć pani tego pięknego wiosennego dnia moimi 
skargami. 

- Nie, pan mi go nie zepsuje. Czy mogę panu dać 
pewną dobrą radę?

- Proszę. 

- Niech pan odda tę całą sprawę w ręce jakiegoś 
doświadczonego detektywa... 

- Ach, sądzi pani, że taki nowoczesny Sherlock 
Holmes dokona cudu? Nie, nie wierzę w to. Sędzia 
śledczy uczynił wszystko, żeby wnieść trochę 
światła do tej sprawy. Na próżno! Ja także 
przeszukałem pokoje mojej żony, ale nie 
natrafiłem na trop zbrodni. Zaczynam wierzyć, że 
wzięła truciznę z mego biurka i popełniła 
samobójstwo. Moja kuzynka powiada, że wlała 
truciznę do wina, bo nie wierzyła naprawdę w jej 
działanie. Uczyniła to dla kaprysu czy 
igraszki...

- Tak sądzi hrabianka Beata? - spytała 
Gryzelda. 

- Tak!

- Więc i ona wierzy w samobójstwo pańskiej 
żony?

- Wierzy niezbicie i przekonała mnie, że tak 
było. 

- A pan jest o tym tak mocno przekonany, że nie 
chce pan szukać ewentualnego sprawcy tego 
czynu...

- Nie wyobrażam sobie, że taki sprawca 
istnieje... Któżby w zamku Treuenfels chciał 
obarczać sumienie tak straszną zbrodnią? - Nie, 
nie... Moja żona odebrała sobie życie z jakiegoś, 
nieznanego mi powodu. 

- Czemu jednak nie zostawiła listu? Byłaby 
przecież napisała kilka pożegnalnych słów do swej 
córki... 

- Może nie wierzyła, że umrze... Może tylko 
chciała odegrać komedię samobójstwa... 

- W takim razie zostawiłaby na pewno list, gdyż 
zależałoby jej, aby  ta komedia wypadła możliwie 
efektownie...

- Widzę, że pani poinformowała się dokładnie o 
charakterze mej żony. Tak, ja sam przyznaję, że 
nie rozumiem, czemu odeszła w milczeniu. 
Przeszukałem jej pokoje w nadziei, że znajdę 
jakiś list... Zawiodłem się jednak...

Gryzelda słuchała z napięciem. Potem odezwała 
się z lekkim wahaniem:

- Czy uważałby pan to za wielką niedelikatność 
z mojej strony, gdybym poprosiła, aby pozwolił mi 
pan obejrzeć pokoje hrabiny Alicji? 

- Nie, proszę pani. Wiem, że nie kieruje panią 
zwykła ciekawość. Chętnie dam pani klucze do tych 
apartamentów. Noszę je przy sobie. 

- Dziękuję, panie hrabio. 

- Czy nie będzie się pani bała wejść do tych 
pokoi? 

- Nie!

- Chciałbym wiedzieć, dlaczego pani pragnie 
obejrzeć te pokoje...

Gryzelda zmieszała się. Przez chwilę walczyła 
ze sobą, potem podniosła wzrok na hrabiego. 

- Obawiam się, że pan mnie wyśmieje, mimo to 
wyjawię panu powód... Już od dawna chciałam 
wypowiedzieć tę prośbę... A więc - miałam dziwny 
sen - który naprowadził moje myśli na te 
pokoje...

- Jakiż to był sen?

- Teraz jeszcze nie mogę go panu opowiedzieć... 
Uczynię to w przyszłości... Ten sen nie daje mi 
spokoju... 

- Nie przypuszczałem, że pani może wierzyć w 
sny. 

- Bo też był on dziwnie jasny i wyraźny... 
Widzę, że pan się uśmiecha, ale to nie szkodzi. 
Cieszy mnie każdy uśmiech na pańskiej twarzy... 

- Mój maleńki lekarz duchowy - szepnął z 
rozrzewnieniem. 

Zarumieniła się, gdyż wzruszył ją serdeczny ton 
jego słów. Potem spytała:

- Czy sypialnia pańskiej żony znajduje się pod 
moim pokojem, obok okrągłej wieży? 

- Tak!

- Czy ściany są ozdobione ciemną boazerią, 
podtrzymywaną przez rzeźbione pilastry?

- Tak, i to się zgadza. Ktoś zapewne opisał 
pani dokładnie te pokoje. 

- Nie, widziałam je we śnie. Stały w nich jasne 
meble, które nie pasowały do ciemnych ścian... 

- Pani to widziała we śnie? To niemożliwe! Ktoś 
opowiadał pani o tym!

- Nie - nikt! Więc mój opis się zgadza? Łóżko 
stało wezgłowiem przy ścianie, która przylega do 
wieży. W łóżku leżała piękna złotowłosa kobieta. 
Jeden z długich złotych warkoczy miała owinięty 
wkoło szyi, jak szal...

- To bardzo dziwne! Moja żona miała zwyczaj 
owijać jeden z warkoczy wkoło szyi. Twierdziła, 
że to grzeje bardziej, niż szal. I pani ujrzała 
to we śnie?

- Tak, bardzo wyraźnie. 

- A co pani widziała jeszcze?

Gryzelda drżała lekko z podniecenia, starała 
się jednak okazać spokój.

- Nie mogę panu powiedzieć wszystkiego. Nad 
ciemnymi ścianami widziałam coś niebieskiego, 
jakby nad pokojem rozpościerało się niebo... A 
jednak był to zamknięty pokój... 

- Sufit w pokoju jest obity błękitnym 
jedwabiem. Mam wrażenie, że pani musiała słyszeć 
o tych wszystkich rzeczach, a z tego później 
powstał ten dziwny sen. 

- Nie, daję panu słowo, że nie słyszałam. Nigdy 
jeszcze nie miałam podobnego snu, po którym 
wszystkie szczegóły zostałyby mi w pamięci. 
Jeżeli jednak pokój wygląda naprawdę tak, jak go 
opisałam, w takim razie przypisuję temu 
wszystkiemu głębsze znaczenie. Teraz płonę z 
ciekawości, żeby zobaczyć apartamenty hrabiny. 

- I nie opowie mi pani swego snu w całości?

- Mam uczucie, że na razie nie powinnam tego 
czynić. Chciałam jednak zadać panu jeszcze jedno 
pytanie. Czy pańska żona posiadała pierścionek, 
oryginalny, dziwny pierścionek - złotą obrączkę, 
podobną do plecionki ze sznurka? Zakończona była 
rozetką z drobnych rubinków, a w środku był duży, 
okrągły rubin... 

Teraz hrabia roześmiał się dobrodusznie. 

- Czy pani ten pierścionek także widziała we 
śnie? 

- Czyż taki pierścionek istnieje? - spytała 
Gryzelda. 

- Naturalnie. Widziała go pani na pewno na 
palcu mej kuzynki Beaty, inaczej nie mogłaby pani 
opisać go tak dokładnie. 

- Więc hrabianka Beata ma też taki pierścionek?

- Tak, otrzymała go w podarunku od mojej żony. 
Widziała go pani na pewno. 

- Nie - odparła cicho - przysięgam, że 
widziałam go tylko we śnie. Chętnie jednak 
zobaczyłabym go na jawie. 

- Nic łatwiejszego. Niech pani poprosi moją 
kuzynkę, aby pokazała go pani. O ile sobie 
przypominam, nosiła go zawsze. Czy teraz go już 
nie nosi? Nie zwróciłem na to uwagi. 

- Nie, hrabianka Beata nie nosi żadnego 
pierścionka, przynajmniej od tego czasu, gdy ja 
przybyłam do Treuenfelsu. 

- Nie? No, to trzeba będzie poprosić, żeby 
pokazała go pani. 

Gryzelda zamyśliła się, potem podniosła oczy. 

- Nie chciałabym tego robić, panie hrabio. 
Hrabianka Beata nie zgodzi się na to. Może by pan 
dziś przy obiedzie poprosił hrabiankę o pokazanie 
tego pierścionka? Ale powinien pan to uczynić pod 
jakimś pozorem, żeby pańska kuzynka nie domyśliła 
się, że mnie na tym zależy...

- Ach, więc pani zauważyła, że moja kuzynka nie 
lubi pani?

- Tak, zauważyłam. 

- A czemu przypisuje pani tę niechęć?

- Sympatie i antypatie powstają nieraz bez 
powodu. A zatem, czy pan poprosi hrabiankę o 
pokazanie pierścionka?

- Dobrze, ucieknę się do jakiegoś 
dyplomatycznego wybiegu. Niech pani nie przejmuje 
się zresztą zachowaniem mojej kuzynki. Od czasu 
tego strasznego nieszczęścia stała się nerwowa i 
rozdrażniona. Mogła to pani zauważyć, na przykład 
wtedy, gdy przestraszyła się tak bardzo, 
ujrzawszy portret mojej żony. 

- Czy hrabianka dawniej nie była taka?

- Nie. Przejmuje się ona ogromnie moim losem. 
Proszę panią więc o trochę pobłażliwości, jeżeli 
okaże się szorstką lub nieuprzejmą. 

- Nie skarżę się i nie uczynię tego w 
przyszłości. 

- Aby raz jeszcze powrócić do sprawy 
pierścionka - sądzę, że moja kuzynka mówiła z 
panią o nim, albo też pani go widziała. Bo 
pierścionek sznurowy, tak go nazywamy, posiada 
niezwykle oryginalny kształt. 

- Być może - odparła Gryzelda. 

Hrabia zaczął żartować z jej niezwykłego snu, 
Gryzelda jednak pozostała zamyślona. Po chwili 
nadbiegła Gilda. 

- Czy uplotłaś już wianuszek dla tatusia? - 
spytała. 

- Tak, Gildo. Musiał przecież być trochę 
większy od twojego. Teraz jeszcze damy na 
zakończenie duży kwiat rumianku. Tak, teraz 
wianek jest gotowy. 

- Daj mi twój kapelusz, tatusiu. 

Podał jej kapelusz, a ona ozdobiła go wieńcem. 

- Widzisz, tatusiu, teraz także masz wianek. 
Gryzelda powiada zawsze, wijąc wieńce: "Blask, 
który kwiatek w wieńcu oznacza - na całe życie 
szczęście roztacza". Gryzeldo, czy powiedziałaś 
to także, plotąc wianek dla tatusia?

- Tak, Gildo, módl się o to, żeby ten wianek 
przyniósł twemu ojcu tyle szczęścia, ile jest 
kwiatków w wianuszku. 

- Będę się o to modliła każdego wieczoru. A jak 
nazwiemy tę modlitwę?

- Modlitwą kwiatów. 

- Czy to nie śliczna nazwa, tatusiu? Gryzelda 
zawsze wynajduje takie ładne nazwy. 

- Tak, śliczna, kochanie! Obiecuję sobie, że ta 
modlitwa mi pomoże. 

Gryzelda zarumieniła się, gdyż hrabia 
wypowiedział ostatnie słowa dziwnym tonem. Aby 
zapanować nad zmieszaniem, strząsnęła z kolan 
resztkę kwiatów i zawołała: 

- A teraz do roboty! Zabieramy się do pisania!

- Więc muszę odejść? - spytał hrabia. 

- Musimy trzymać się ściśle godzin, żeby Gilda 
przywykła do punktualności. 

- Wobec tego, do widzenia! A po obiedzie 
pójdziemy na taras. 

- Dokąd, tatusiu? - spytało dziecko. 

- Tam, na górę - rzekł, pokazując jej okrągłą 
wieżę. 

- O, jak to dobrze! Ja pójdę także, prawda, 
tatusiu?

- Tak, córeczko. Do widzenia przy obiedzie.

- Do widzenia, tatuśku!

Hrabia oddalił się. Ostrożnie niósł swój 
uwieńczony kwiatami kapelusz. Gdy przybył do 
zamku i znalazł się w swoim pokoju, zdjął wieniec 
z kapelusza i schował go do skrytki, gdzie leżał 
pusty flakonik po truciźnie. 

- Oby te kwiaty zmieniły w błogosławieństwo tę 
klątwę, która ciąży na moim życiu... O, Gryzeldo, 
jakże cię kocham! Gdybym cię mógł na zawsze 
zatrzymać przy sobie!





Część druga





Podczas gdy Gilda wypisywała w zeszycie szeregi 
liter, Gryzelda mogła puścić wodze swoim myślom. 
I znowu przywołała w pamięci swój dziwny sen. 

Śniło jej się, że stoi na tarasie wieży i 
przygląda się całej okolicy. Była zupełnie sama. 
Nagle poczuła jakiś chłodny powiew, wydało jej 
się, że ktoś stoi obok niej. Odwróciła się i 
ujrzała piękną złotowłosą kobietę, w której 
natychmiast rozpoznała hrabinę Alicję. Miała na 
sobie białą szatę, z ramion spływały złote 
warkocze, jeden z nich wił się wkoło szyi. 
Pokazywała Gryzeldzie pierścionek - ten sam, o 
którym opowiadała przedtem hrabiemu - i dała jej 
znak, aby poszła za nią. Przeszła z duchem przez 
jakieś schody i znalazła się w nieznanym jej 
pokoju, w sypialni hrabiny. Hrabina leżała w 
łóżku. Obok łóżka stał nocny stolik, a na nim 
kieliszek, napełniony złocistym, lśniącym winem. 
Jakaś ręka, która zdawała się wyrastać ze ściany 
nad nocnym stolikiem, wrzuciła do kieliszka trzy 
kulki z perłowej masy. Potem wszystko nagle 
zniknęło. Gryzelda obudziła się z uczuciem, że 
unosi się w powietrzu. Sen był bardzo wyraźny. 
Dlatego też Gryzelda dziwiła się niezmiernie, 
dowiedziawszy się, że istnieje taki pierścionek, 
jaki widziała we śnie. 

Po lekcji Gryzelda z Gildą powróciły do zamku. 
Trzeba się było przebrać do obiadu. Hrabianka 
Beata okazywała dziś Gryzeldzie więcej 
uprzejmości niż zazwyczaj. Rozmawiała z nią o 
nauce i postępach Gildy, a nawet udzieliła jej 
pochwały. 

Przychodziło jej to z wielkim trudem, lecz 
hrabia Harro był zadowolony. Cieszył się, że jego 
słowa zrobiły wrażenie na kuzynce. Mimo to, czuł 
się nieswojo w towarzystwie Beaty. Doznawał 
wrażenia, że Beata go kocha, a ponieważ nie mógł 
jej odpłacić wzajemnością, więc było mu bardzo 
przykro. 

Gryzelda dziwiła się tej niezwykłej uprzejmości 
hrabianki. Wyczuła jednak, że hrabianka maskuje 
swoje nieprzyjazne uczucia i że ją nienawidzi. Z 
początku, gdy przybyła do Treuenfelsu, łamała 
sobie głowę nad przyczyną tej nienawiści. Potem 
udało się jej rozwiązać zagadkę. Obserwowała raz 
Beatę, gdy patrzyła ukradkiem na hrabiego, 
sądząc, że nikt tego nie widzi. A wtedy 
spostrzegła w jej oczach płomień nieokiełznanej 
namiętności i pojęła, że Beata kocha swego 
kuzyna. Zapewne pragnęła zostać jego żoną, drugą 
matką Gildy. Przybycie wychowawczyni było jej nie 
na rękę. Odtąd Gryzelda z większą pobłażliwością 
patrzyła na Beatę. Współczuła jej nawet, bo 
wiedziała, że hrabia nie kocha kuzynki. Jej 
miłość pozostała bez wzajemności. 

Przy obiedzie hrabia odezwał się do Beaty:

- Nie widzę na twej ręce sznurowego 
pierścionka, który dostałaś od Alicji. Czy go już 
nie nosisz?

Gryzelda spostrzegła, że przy tym pytaniu 
hrabianka zmieniła się na twarzy. Przez chwilę 
milczała. Gdy wreszcie odpowiedziała, głos jej 
brzmiał chrapliwie. 

- Niestety, nie mam już tego pierścionka. 

- Jak to? Co chcesz przez to powiedzieć? - 
spytał hrabia, zdumiony. 

- Zgubiłam go tej zimy. Zapewne zsunął się z 
palca i upadł na śnieg. Szukałam go długo, lecz 
nie mogłam go znaleźć. 

- Szkoda! Był to bardzo oryginalny klejnot. 

- Ja także ogromnie żałuję, zwłaszcza, że 
dostałam go od Alicji. Nie miałam odwagi przyznać 
się do tego. 

- Ach, dlatego zmieszałaś się tak przy moim 
pytaniu? 

- Tak, dlatego - odparła Beata. Oczy jej miały 
dziwnie martwy, pusty wyraz, lecz tylko Gryzelda 
zwróciła na to uwagę. 

- Chętnie dam ci inny pierścionek, który możesz 
nosić jako pamiątkę po Alicji - powiedział 
dobrodusznie hrabia. Potem wyciągnął pęk kluczy i 
podał je Gryzeldzie. 

- Oto klucze do apartamentów mojej żony. Może 
pani obejrzeć te pokoje. Proszę tylko uważać, 
żeby Gilda niczego tam nie uszkodziła. Potem odda 
mi pani te kluczyki. 

- Dobrze, panie hrabio. Będę pilnowała Gildy. 

Podczas tej rozmowy hrabianka siedziała bez 
ruchu, podobna do kamiennego posągu. Tylko oczy 
jej płonęły, a na twarzy pojawił się wyraz 
niezwykłego napięcia. 

- Panna von Ronach ma oglądać pokoje Alicji? 
Pozwalasz na to? Przecież wstęp dla wszystkich 
jest wzbroniony. 

- Tak, dla obcych. Ty możesz w każdej chwili 
wejść do tych pokoi. Może pójdziesz tam po 
obiedzie z Gildą i panną von Ronach?

Gryzelda, która nie spuszczała wzroku z Beaty, 
zauważyła, że hrabianka śmiertelnie pobladła i 
drgnęła.

- Nie, nie... Nie mam dziś czasu... - szepnęła 
ochryple. 

- Wyobraź sobie, że panna von Ronach widziała 
we śnie te pokoje. Miała bardzo dziwny sen, 
ujrzała nawet Alicję z warkoczem, owiniętym wkoło 
szyi - i pierścionek sznurowy...

Hrabianka patrzyła przed siebie błędnym 
wzrokiem. 

- Pierścionek sznurowy? - wyjąkała. 

- Tak. Kiedy go właściwie zgubiłaś?

- Nie pamiętam już dokładnie.

- Za pozwoleniem, jaśnie hrabianko, ja pamiętam 
dokładnie, kiedy to było - wmieszał się do 
rozmowy służący Henryk, który od wielu lat służył 
w zamku. 

Beata obrzuciła go niechętnym spojrzeniem i 
chciała coś powiedzieć, lecz słowa zamarły jej na 
ustach.

- No, Henryku, kiedyż to było? - spytał hrabia. 

- Tego ranka, gdyśmy znaleźli nieboszczkę panią 
hrabinę bez życia. W domu był okrutny harmider... 
Zbiegałem właśnie ze schodów, a nogi trzęsły mi 
się ze strachu. Wtedy spotkałem w hallu jaśnie 
pannę hrabiankę. Powracała z parku. Powiedziała 
mi, że zgubiła pierścionek, że musiał zginąć w 
śniegu... Możliwe także, że zgubiła go w zamku... 
Prosiła, żeby powiedzieć o tym służbie, bo może 
go kto znajdzie... Może jaśnie panna hrabianka 
przypomina sobie, że odpowiedziałem wtedy: "Oj, 
zdarzyło się większe nieszczęście, nasza pani 
hrabina nie żyje..."

Gryzelda wlepiła oczy w hrabinę. Wyglądała 
okropnie, twarz jej miała wyraz przerażenia, 
postacią wstrząsały dreszcze. 

- Możliwe... Nie pamiętam... Nie wiem, co się 
działo ze mną tego strasznego dnia...

- Biedna Beato! Nie możesz po dziś dzień 
wymazać z pamięci tych smutnych chwil... 

- Nie, nie mogę... Nie zapomnę tego nigdy... 
Mówmy o czymś innym - rzekła. 

Hrabia Harro zmienił temat rozmowy pragnąc, aby 
kuzynka się uspokoiła. Miał dla niej wiele 
współczucia. Jak bardzo musiała nią wstrząsnąć ta 
tragedia. 

Gryzelda siedziała blada i milcząca. 
Odpowiadała krótko na pytania Gildy. Potem 
przyniesiono wety, a hrabia spytał nagle, jakby 
od niechcenia:

- Proszę cię, Beato, przyślij mi potem do 
gabinetu klucz do okrągłej wieży. 

- Klucz do wieży?

- Tak, zapewne przechowujesz go razem z innymi 
kluczami. 

- Możliwe... nie wiem... Od lat nie był w 
użyciu... Poszukam... Po co ci ten klucz?

Miało to brzmieć obojętnie, lecz Gryzelda 
doznała wrażenia, że duszą hrabianki miota 
straszna burza. Hrabia uśmiechnął się. 

- Po co mi klucz? Bo chcę otworzyć wieżę. 
Pragniemy wejść na taras. Panna von Ronach 
chciałaby obejrzeć sobie świat z góry. 

W źrenicach hrabianki zapalił się dziki 
płomień. Spojrzała z nienawiścią na Gryzeldę i 
pomyślała: 

- Ona... zawsze ona... Jakże jej nienawidzę... 

- Nie radziłabym wchodzić na taras... Wieża 
została zamknięta przed wieloma laty, wiem, że 
kilka stopni jest uszkodzonych...

- Słusznie, na drugim piętrze! Wiem o tym. Ale 
to drobne uszkodzenia. Można ostrożnie wejść, nie 
narażając się na niebezpieczeństwo. Za to z 
tarasu rozpościera się wspaniały widok. Poza tym 
pokoje w wieży są bardzo oryginalnie urządzone. 
Jeden z moich przodków spędzał w tej wieży całe 
dnie i kazał ją urządzić według swego gustu...

- Ależ tam na pewno jest bardzo brudno. Pełno 
kurzu i pajęczyny. Trzeba sprzątnąć te pokoje...

- Tak, gdy naprawimy uszkodzone schody, trzeba 
będzie zamieść pokoje i pościerać w nich kurz. 
Dziś jednak pójdziemy tylko na taras. Może byś 
poszła z nami? Ręczę za bezpieczeństwo...

- Zobaczę, czy mi czas pozwoli - bąknęła 
hrabianka. 

Po obiedzie Gryzelda położyła Gildę do 
łóżeczka. Była jednak tak poważna i cicha, że 
Gilda po raz pierwszy poskarżyła się na nią. Gdy 
ojciec przyszedł, żeby ją ucałować przed snem, 
dziewczynka rzekła:

- Gryzeldę głowa boli. Wcale dziś nie 
żartowała. 

- Czy pani się źle czuje, panno von Ronach?

- To nic wielkiego, panie hrabio. Gdy Gilda 
zaśnie, pójdę na przechadzkę do lasu. Wtedy ból 
głowy szybko minie. 

- Zauważyłem już przy obiedzie, że pani jest 
bardzo blada. Proszę mi tylko nie zachorować - 
powiedział z niepokojem. 

- Ależ co znowu! To przejdzie! - odparła. 

Wolnym krokiem wyszedł z pokoju. Gryzelda 
pocałowała dziewczynkę i w kilka chwil później 
udała się do lasu. 



**        **        **



Dziewczyna, pogrążona w zadumie, szła przed 
siebie. Wokoło panowała cisza, nawet ptaki nie 
śpiewały. Gryzelda nie zauważyła wcale, w jakim 
kierunku szła, toteż spostrzegła ze zdziwieniem, 
że znajduje się na szerokim gościńcu. Spojrzała 
na zegarek: trzeba było już powrócić do zamku. 
Nagle usłyszała turkot kół i ujrzała na gościńcu 
mały powozik, którym powoziła jakaś młoda 
panienka. Groom ze skrzyżowanymi rękami siedział 
w głębi powoziku. 

Dogcart minął Gryzeldę. Nagle siedząca w nim 
panienka rzuciła cugle groom'owi i krzyknęła. 
Potem zatrzymała powozik, wyskoczyła i rzuciła 
się Gryzeldzie na szyję. 

- Gryzeldo, czy to ty? A może tylko jakaś leśna 
wróżka przybrała twoją postać. 

- Tilly! Mój Boże! A ty skąd się tu wzięłaś?

Pisałam do ciebie, lecz nie otrzymałam 
odpowiedzi...

- Zapewne mój roztargniony tatuś zapomniał, że 
należy mi odesłać twój list. Byłam z mamą przez 
kilka miesięcy nad jeziorem Garda, a stamtąd 
wprost przyjechałam do Dalheimu. Baronowa nas 
zaprosiła...

- Więc przebywasz w Dalheimie?

- Tak, zostanę tam przez kilka tygodni. Powiem 
ci w zaufaniu to, o czym świat dowie się za kilka 
dni... Oto zaręczyłam się z młodym baronem 
Fryderykiem... Mamusia przybyła ze mną, a ojciec 
i Ruth przyjadą na Zielone Świątki, żeby 
obchodzić nasze zaręczyny... Ale co ty tutaj 
robisz? 

- Zaraz ci powiem. Najpierw jednak pozwól sobie 
złożyć serdeczne życzenia. Spodziewam się, że 
będziesz tak szczęśliwa, jak zasługujesz na to. 
Co do mnie to jestem wychowawczynią córeczki 
hrabiego Treuenfelsa...

- Boże Święty! U hrabiego Treuenfelsa? 
Posądzonego o morderstwo żony i zwolnionego z 
braku dowodów? Zawsze byłaś odważną istotą, 
Gryzeldo, ale tym razem popełniłaś szaleństwo... 
Ja bym się bała, żeby mnie nie spotkał ten sam 
los, co hrabinę...

- Ja nie boję się tego. Zanim jeszcze tu 
przybyłam, wierzyłam święcie, że hrabia jest 
niewinny... Przełożona schroniska w St. Marien 
jest jego krewną, zna go od dziecka. Wpoiła we 
mnie przekonanie, że nie jest on mordercą. A gdy 
poznałam go lepiej, doszłam do wniosku, że nie 
był on zdolny do tego czynu. 

- No tak, ale nie dowiedziono tego... 

- Słuchaj, Tilly, a gdyby ci ktoś powiedział, 
że ja zamordowałam człowieka? Czy mogłabyś w to 
uwierzyć?

- Nie, w żadnym razie.

- A widzisz! Odkąd ja poznałam lepiej hrabiego, 
gotowa jestem dać głowę za jego niewinność... 

- Mój narzeczony jest właściwie także tego 
zdania. Zna on dobrze hrabiego, żyli w wielkiej 
przyjaźni. Chciał mimo wszystko nadal utrzymywać 
kontakty z hrabią, lecz moja przyszła teściowa 
błagała go, aby się nie narażał. Ulegając jej 
wpływowi, unikał hrabiego, lecz bardzo nad tym 
boleje. Mój Fryderyk jest dobrym, poczciwym 
chłopcem, który nie potrafi nikomu wyrządzić 
krzywdy. Raz spotkał hrabiego w lesie i udał, że 
go nie widzi... Teraz dręczą go wyrzuty 
sumienia... Wczoraj dopiero powiedział do mnie: 
"Wiesz, Tilly, gdy myślę o tym, to wydaje mi się, 
że jestem katem, który zgładził niewinną 
ofiarę..."

Gryzelda z ogromnym wzruszeniem słuchała 
opowiadania przyjaciółki. 

- Czy pamiętasz, Tilly, jak prosiłaś mnie 
kiedyś, żebym ci wymieniła jakieś wielkie, gorące 
życzenie? Teraz mogłabyś mi wyświadczyć 
przysługę... Poproś twego narzeczonego, żeby 
odwiedził hrabiego, podał mu rękę i powiedział: 
"Wierzę, że jesteś bez winy..." Nie wyobrażasz 
sobie, jakie katusze znosi ten człowiek, któremu 
nie wolno szukać odwetu za zniewagę... Spełnisz 
dobry uczynek, Tilly... Ach gdybym cię mogła 
przekonać o niewinności hrabiego... 

- Jaką rolę odgrywa w twym życiu ten człowiek, 
że stajesz w jego obronie?

- Jest nieszczęśliwym człowiekiem - oto 
wszystko. Nie umiałam nigdy patrzeć spokojnie na 
cudze cierpienia. Gdyby twój narzeczony przyszedł 
do niego, wyświadczyłby mu prawdziwe 
dobrodziejstwo. Byłby to promień słońca w jego 
życiu. O, Tilly, nie każ mi prosić daremnie. 

- Dobrze, kochanie, spełnię twą prośbę. Powiem 
memu narzeczonemu, żeby nie słuchał matki i 
uczynił tak, jak mu nakazuje serce. 

- O, gdyby ci się to udało, droga Tilly!

W tej samej chwili na drodze ukazał się jakiś 
jeździec. Tilly skinęła ręką. 

- Zjawiłeś się w samą porę, mój drogi. 
Przekonasz się, Gryzeldo, że dotrzymam słowa. 
Zaraz ci przedstawię mego narzeczonego. Oto baron 
Dalheim, mój narzeczony... Fryderyku, spotkałam 
niespodziewanie moją serdeczną przyjaciółkę, 
Gryzeldę von Ronach, która uratowała życie mojej 
siostrze...

Baron Dalheim, przystojny, młody człowiek 
ukłonił się Gryzeldzie. 

- Czy pani wie, że byłem przez jakiś czas 
bardzo zazdrosny o panią. Moja narzeczona 
opowiadała mi cuda o swojej przyjaciółce. Cieszę 
się ogromnie, że poznałem panią...

- Wzajemnie, panie baronie. 

- Mój kochany, przy tej sposobności, muszę cię 
o coś poprosić. Posłuchaj, bo to bardzo ważna 
sprawa - rzekła Tilly do narzeczonego, i 
powtórzyła mu swoją rozmowę z Gryzeldą. Baron 
wysłuchał z uwagą, potem zaś zwrócił się do 
Gryzeldy. 

- Jestem w bardzo przykrym położeniu, panno 
Gryzeldo. Głos serca nakazuje mi pójść do 
hrabiego, z drugiej jednak strony ogarniają mnie 
wątpliwości. 

Gryzelda głęboko odetchnęła. Była bardzo blada. 
Powiedziała drżącym głosem:

- Baronie, przecież pan zna od dziecka hrabiego 
Treuenfelsa. Wzrastaliście razem, mógł pan sobie 
wyrobić zdanie o jego charakterze. Czy sprawiał 
kiedykolwiek wrażenie, że byłby zdolny do tak 
niskiego wstrętnego czynu? Czy pan nie sądzi, że 
gdyby zabił żonę, to przyznałby się do tego? 
Zgadzam się, że miał powód do gniewu, przyznaję 
nawet, że mógłby ją zabić w uniesieniu... Ale 
zamordować ją w taki sposób? Nigdy! To 
niemożliwe. Nie znam go tak długo, jak pan, 
baronie - a nie wątpię w jego niewinność. Gdyby 
zabił swoją żonę, to przyznałby się albo popełnił 
samobójstwo... Jestem o tym święcie przekonana! 

Baron wysłuchał jej z widocznym wzruszeniem. 

- Zawstydziła mnie pani, panno Gryzeldo. Od 
dawna się zresztą wstydzę, że nie podałem mu ręki 
gdyśmy się spotkali w lesie. Sto razy już mówiłem 
sobie, że muszę to naprawić, ale było mi bardzo 
przykro wobec niego. Nie wezmę mu nawet za złe, 
gdyby mnie teraz nie chciał przyjąć...

- Nie uczyni tego na pewno! - zawołała 
Gryzelda. 

- I ja tak sądzę - dodała Tilly. - Proszę cię 
bardzo, idź do niego. Lepiej podać rękę winnemu, 
niż skrzywdzić niewinnego. Wiem, że cię gnębi 
twój postępek. Przecież hrabiemu nie dowiedziono 
jego winy. Na twój honor nie spadnie żadna plama, 
jeżeli uwierzysz, że twój przyjaciel jest 
niewinny...

Baron ucałował rękę narzeczonej. 

- Dziękuję ci, Tilly. Uległem mojej matce i 
żałuję tego. Obecnie pierzchły wszelkie 
wątpliwości. A więc, panno Gryzeldo, daję pani 
słowo, że jutro przyjadę do Treuenfelsu. 

Oczy Gryzeldy zabłysły radością. Baron patrzył 
z podziwem na piękną twarz dziewczyny. 

- Dziękuję, panie baronie! Dziękuję ci, kochana 
Tilly! Proszę mi wierzyć, baronie, że pan spełni 
dobry uczynek. 

- A pani? Pani zasługa jest większa od mojej. 
Powiem hrabiemu jak dzielnie broniła pani jego 
sprawy. 

- O, nie, niech pan mu nic nie mówi! Może 
wziąłby mi to za złe! Wolę, żeby myślał, iż pan z 
własnej woli znalazł do niego drogę. To mu sprawi 
większą przyjemność. 

- Dobrze, postąpię, jak pani sobie życzy. A co 
będzie, jeżeli się spotkamy? Muszę przecież 
powiedzieć, skąd panią znam. 

- Poznamy się jutro, w zamku Treuenfels. Raz 
jeszcze dziękuję panu bardzo, panie baronie. 

- Nie ma za co. Niech pani mnie nie zawstydza. 

- A kiedy zobaczymy się, Gryzeldo? - spytała 
Tilly. 

- Nie wiem, kochanie. Może jutro spotkam się z 
panem baronem i będę mogła cię zawiadomić. 
Chciałabym bardzo zobaczyć twoich rodziców i 
Ruth. Może napiszesz do mnie, kiedy można cię 
odwiedzić. Naturalnie tylko w tym wypadku, jeżeli 
baronowa Dalheim nie będzie miała nic przeciwko 
temu. Może będzie jej nieprzyjemnie, że 
przyjaźnisz się z nauczycielką hrabianki 
Treuenfels.

- Ach, ty głuptasku!

Narzeczeni pożegnali Gryzeldę, która szybkim 
krokiem podążyła do domu. Serce jej biło 
radośnie, że mogła skrycie wyświadczyć przysługę 
ukochanemu. Myśląc o przyjeździe barona, cieszyła 
się jak dziecko przed Gwiazdką. 



**        **        **



Po herbacie hrabia, Gryzelda i Gilda wyruszyli 
do wieży. Hrabianka siedziała jak skamieniała 
przy stole i śledziła ich wzrokiem. W oczach jej 
migotał dziwny płomień. 

Hrabia z Gildą i Gryzeldą udał się do wieży. 
Okrążyli cały zamek, zanim tam dotarli. Wkoło 
wieży rosły gęste krzewy janowca. Wchodziło się 
do niej przez małą furtkę. 

- Czy z wnętrza zamku nie ma wejścia do wieży? 
- spytała Gryzelda. 

- Nie! Do innych wież prowadzą korytarze, 
okrągła wieża stanowi właściwie oddzielną 
budowlę. Hrabia Joachim Treuenfels, który kazał 
ją zbudować założył sobie tu obserwatorium. 
Zajmował się on z wielką pasją astronomią i 
alchemią. Mój ojciec zamierzał przebić mury i 
urządzić przejście do zamku, ale to się nie 
udało. Mury były zbyt grube. 

Gryzelda pomyślała o swoim śnie, kiedy to 
swobodnie przechodziła przez ścianę do sypialni 
hrabiny Alicji. Przypomniała się jej także ukryta 
szafa w jej pokoju. 

- A może istnieje jakieś ukryte przejście, o 
którym pan nie wie? - spytała. 

- Ach, widzę, że pani pragnie otoczyć mój stary 
poczciwy zamek czarem romantyki i tajemniczości - 
rzekł hrabia z uśmiechem. 

- Przecież takie rzeczy zdarzają się w starych 
zamkach. 

- Zapewne. Tu posiadamy także korytarz 
podziemny, który prowadzi do piwnicy. Ale na tym 
kończy się romantyczność zamku. 

- Albo też pan nic nie wie - odparła 
dziewczyna. 

- Jaka pani uparta - powiedział hrabia, po czym 
wyjął z kieszeni klucz od wieży. 

- Proszę spojrzeć, jaki dziwny klucz...

- Tak, rzeczywiście! Ma dziwny kształt. I nie 
ma na nim śladu rdzy - zauważyła Gryzelda. Hrabia 
włożył klucz do zamku. Ku jego zdziwieniu klucz 
obracał się z wielką łatwością. Również i drzwi 
otworzyły się cicho i bez oporu. 

Gdy hrabia wszedł do wieży, Gryzelda wyjęła 
klucz z zamka i wytarła go chusteczką. I oto 
spostrzegła na białej chustce ślady oliwy. 
Zapewne ktoś niedawno musiał naoliwić zamek. A 
przecież podobno od wielu lat nikt nie otwierał 
wieży?

Po chwili hrabia powrócił. 

- Możemy wejść na górę, proszę tylko uważać na 
trzy pierwsze stopnie na drugim piętrze. 
Pootwierałem wszędzie okna. Niech pani idzie 
pierwsza. Ja wezmę Gildę za rękę...

Gryzelda wolnym krokiem szła przez strome, 
kręte schody. Kamienne stopnie pokrywała miękka 
zielona warstwa mchu. Dwadzieścia stopni 
prowadziło na pierwsze piętro. Tu znajdował się 
mały, półkolisty podest, skąd prowadziły drzwi do 
pierwszego pokoju w wieży. Drzwi były zamknięte. 
Podest był wykładany drewnianą podłogą, 
pomalowaną na olejno. Podłoga była zakurzona. 
Gryzelda zauważyła jednak, że od schodów do drzwi 
ciągnęła się wyraźna jaśniejsza smuga. Wyglądało 
to tak, jakby ktoś przesunął w tym miejscu 
szczotkę. 

- Albo też, jakby tędy przechodziła kobieta w 
długiej sukni - pomyślała Gryzelda, patrząc 
badawczo na smugę. 

Wreszcie wszyscy troje znaleźli się na tarasie. 
Rozpościerał się stąd wspaniały malowniczy widok 
na okolicę. 

- Ach, jak tu pięknie! - zawołała Gryzelda. - 
Czy panu nie rośnie serce, panie hrabio? To musi 
być przecież przyjemne uczucie, gdy się patrzy 
przed siebie i myśli: wszystko, co ogarniam 
wzrokiem - należy do mnie. 

- Tak - odparł - to przyjemne uczucie. 
Niestety, nie wszystko, co widzę przed sobą, 
należy do mnie...

- Ale prawie wszystko. Czy pan nie cieszy się z 
tego?

- Oddałbym cały majątek, żeby odzyskać 
nieskalane imię i dobrą sławę. Byłbym ubogi, lecz 
swobodny i szczęśliwy. Jestem przecież młody, mam 
dużo energii i jak każdy łaknę odrobiny 
szczęścia... 

Ostatnie te słowa wypowiedział z wielkim 
wzruszeniem. Gryzelda spojrzała mu w oczy i 
spostrzegła w nich wyraz nieukojonej tęsknoty. 
Pojęła w tej chwili, że hrabia ją kocha, tak jak 
ona kocha jego. Nie trzeba jej było słów, ani 
wyznań miłosnych. Zrozumiała, że samotny i 
nieszczęśliwy człowiek zapałał do niej gorącym 
uczuciem. Obudziło to w niej radość, zarazem 
smutek. Czuła jak wielka przepaść dzieli hrabiego 
Treuenfelsa od biednej nauczycielki. Nie 
pomyślała o tym, że Harro nie ma odwagi prosić o 
jej rękę, gdyż na jego nazwisku ciąży plama. 
Sądziła, że hrabia Treuenfels nie zniży się nigdy 
do ubogiej wychowawczyni. A jednak serce jej 
śpiewało z radości, a jednak spływało na nią 
niewypowiedziane uczucie szczęścia. Byłaby 
najchętniej głośno zawołała całemu światu: On 
mnie kocha! On mnie kocha!

Przymknęła na chwilę oczy. Hrabia spojrzał na 
nią z wyrazem bólu. Pojął, że Gryzelda odgadła w 
tej chwili tajemnicę jego duszy. Oddałby dziesięć 
lat życia, gdyby mógł teraz porwać ją w objęcia! 
O, gdyby był wolnym człowiekiem, gdyby mógł 
otwarcie starać się o jej wzajemność!

- Jak tu cudownie! Chciałabym przychodzić tu 
codziennie przy pięknej pogodzie - rzekła 
Gryzelda, aby pokonać wzruszenie.

- Oddam pani klucz, panno von Ronach. Gdy 
naprawię stopnie, będzie pani mogła przychodzić 
na taras - rzekł hrabia. 

Gryzelda podziękowała mu. Cieszyła się, że odda 
jej klucz. Zdawało się jej, że ta wieża ukrywa 
jakąś tajemnicę, którą postanowiła zbadać. Jej 
sen nabierał wciąż większego znaczenia. 

Zeszli teraz na dół i obejrzeli pokoje w wieży. 
Były bardzo piękne i wspaniale urządzone. Raziły 
w nich tylko łóżka, które nie pasowały do całego 
urządzenia. 

- Psują harmonię - powiedziała Gryzelda. 

- Pani ma rację. Każę wynieść te łóżka - odparł 
hrabia. 

Zrozumiała, że pragnie sprawić jej przyjemność. 
Szybko i gwałtownie zabiło serce w piersi 
dziewczyny. 

Obejrzeli najpierw pokój na trzecim piętrze, 
potem zeszli na drugie. Gryzelda uważnie 
rozglądała się po tym pokoju. Posiadał on również 
kształt półkola. 

- Naprzeciwko, za ścianą tego pokoju jest moja 
sypialnia - pomyślała Gryzelda, przypatrując się 
bacznie ścianie, która przylegała do zamku. 

Urządzenie pokoju przypominało namiot. Ściany 
były pokryte makatami. Obok jednej z makat 
wisiało duże zwierciadło w złotej ramie. A tę 
ramę - Gryzeldzie zdawało się, że jej serce 
przestanie bić przy tym odkryciu - zdobił również 
oryginalny ornament, składający się z małych 
delfinów, taki sam, jak ten, który zdobił ramę 
obrazu, stanowiącego drzwi szafki ściennej w jej 
sypialni. 

Zapewne za tym zwierciadłem znajdował się 
schowek, położony pod jej szafką ścienną; 
najchętniej zbadałaby bliżej ramę lustra i 
przekonała się, czy i ono nie stanowi drzwi do 
jakiejś tajemniczej kryjówki. Postanowiła, że 
uczyni to następnym razem, gdy przyjdzie do 
wieży. 

Zeszli teraz na pierwsze piętro. Gryzelda znowu 
obrzuciła badawczym wzrokiem wąską smugę na 
podeście, która wyglądała jakby niedawno 
przechodziła tędy kobieta w długiej sukni. 
Dziewczyna była przekonana, że ktoś bywał w 
wieży; świadczył o tym świeżo naoliwiony zamek. 

Pokój na pierwszym piętrze był urządzony w 
stylu orientalnym i wywierał niezwykle malownicze 
wrażenie. Gryzelda oglądała go z nadzwyczajną 
uwagą. Do ściany tego pokoju musiała przylegać 
ściana sypialni hrabiny Alicji. Być może, że 
pokój hrabiny był położony nieco wyżej. Gryzelda 
poczuła znowu, że serce jej zaczyna mocno bić... 
Oto na tym miejscu, gdzie w górnym pokoju wisiało 
zwierciadło - tu znajdowała się bogato haftowana 
makatka ścienna. Co najdziwniejsze, oprawiona 
była w szeroką złotą ramę, ozdobioną ornamentem z 
delfinów. 

Gryzelda bacznie przypatrywała się temu 
wszystkiemu, lecz nikt nie zdołałby wyczytać z 
jej twarzy, jakie wysnuwa stąd wnioski. Zacisnęła 
mocno wargi jakby w obawie, że powie zbyteczne 
słowo. 

Miłość czyni z ludzi ślepców lub 
jasnowidzących. Miłość Gryzeldy dla hrabiego 
Harra wyposażyła dziewczynę w dar jasnowidzenia. 
Była przy tym z natury bardzo bystra i 
spostrzegawcza. Pragnęła całym sercem pomóc 
hrabiemu, to życzenie nie dawało jej spokoju. 
Postanowiła rozwiązać zagadkę tajemniczej śmierci 
hrabiny. W tym postanowieniu umocnił ją jeszcze 
dziwny sen. Nie zbudziło się w niej dotąd żadne 
określone podejrzenie, lecz zaczynała w niej 
powoli kiełkować myśl, że hrabina Alicja nie 
popełniła samobójstwa, lecz została zamordowana. 
Gdy w chwilę później wychodziła z wieży, 
postanowiła niezłomnie, że musi wykryć sprawcę 
zbrodni. Miała wrażenie, że właśnie w wieży 
znajdzie rozwiązanie zagadki. 

Gdy powrócili do zamku hrabia spytał z 
uśmiechem:

- No i cóż? Czy pani jest zadowolona z wyprawy 
do krainy fantastyki?

- Bardzo zadowolona, panie hrabio. Cieszę się, 
że pan chce powierzyć mi klucz do wieży. Będę 
często przebywała na tarasie. 

- I będzie pani marzyć, że pani jest 
zaczarowaną księżniczką, która czeka, aż zjawi 
się piękny, młody książę i uwolni ją z zaklęcia - 
rzekł żartobliwie, spoglądając na nią z 
tkliwością. 

- Myli się pan,  panie hrabio. Nie mam zamiaru 
marzyć, zajmę się tam zgoła czymś innym. Mój 
dziwny sen, o którym panu opowiadałam, zaczął się 
właśnie od tego, że stałam na tarasie... 

- Zaciekawia mnie ten sen. Kiedy pani opowie mi 
go szczegółowo?

- NIe wiem jeszcze, kiedy. Ale opowiem go panu 
z pewnością. 

- Szkoda, że nie mogłem pokazać pani tego 
pierścionka...

- Tak, szkoda. 

- Chciałbym tylko wiedzieć, kto mówił pani o 
tym pierścionku i o tym, że moja żona miała 
zwyczaj owijać szyję warkoczem...

- Pan znowu wygląda tak, jakby pan chciał 
żartować ze mnie. 

- Nie... nie... Tylko bawi mnie ten sen. Więc 
pani opowie mi go na pewno?

- Tak, jeżeli zrozumiem nareszcie jego 
znaczenie. Na razie niech pan o nic nie pyta...

- Obiecuję to pani. 

Weszli do hallu i nie spostrzegli, że w 
półmroku, ukryta za grubą kolumną, stała 
hrabianka Beata i śledziła ich niespokojnymi, 
płonącymi oczyma. Przeszli przez hall obok 
hrabianki, rozmawiając o błahych sprawach. 
Hrabianka usłyszawszy urywek ich rozmowy, 
odetchnęła z ulgą, jakby jej kamień spadł z 
serca. Potem osunęła się bezsilnie na fotel. 

Hrabia pożegnał się z Gildą i Gryzeldą i udał 
się do swego gabinetu. Gryzelda zaś wzięła 
dziewczynkę za rączkę i poszła z nią do 
apartamentów hrabiny Alicji. Uważała, żeby Gilda 
nic nie uszkodziła i mówiła z nią o jej zmarłej 
matce. Gilda wprawdzie nie zachowała o niej 
głębokiego, tkliwego wspomnienia, lecz Gryzelda 
starała się je wyidealizować. 

W apartamentach unosiła się jeszcze lekka woń 
ulubionych perfum hrabiny. Wszystko tu pozostało 
na tym samym miejscu, jak za jej życia. Gryzelda 
z Gildą minęły długi szereg pokoi i znalazły się 
wreszcie w sypialni. Dziewczyna zatrzymała się na 
progu, jakby olśniona. Tak - to był ten sam 
pokój, który widziała we śnie. Wszystko się 
zgadzało, nawet najdrobniejsze szczegóły. Ściany 
były wyłożone ciemnym drzewem, sufit obity 
błękitnym materiałem. Stały w nim jasne, modne 
meble, nocny stolik znajdował się obok łóżka. 

Zbliżyła się do nocnego stolika. Przypuszczała, 
że wisi nad nim także jakiś obraz w ramie, 
ozdobionej ornamentem z delfinów, lecz omyliła 
się. Ściana była gładka, wyłożona taflami z 
ciemnego drzewa, ozdobiona inkrustacjami. Nie 
mogły się w niej znajdować ukryte drzwi do szafki 
ściennej. Mimo to Gryzelda patrzyła jak urzeczona 
na ścianę nad nocnym stolikiem, jakby mogła ją 
przeniknąć na wylot. Przypomniała sobie, jak w 
jej śnie, ze ściany tej wyrosła ręka i wrzuciła 
do kieliszka z winem trzy kulki z perłowej masy. 
I nagle drgnęła... Ujrzała bowiem na ścianie 
inkrustowany wzór z perłowej masy... Nad nocnym 
stolikiem widać było trzy okrągłe płatki z 
perłowej masy, odbijające się wyraźnie na ciemnym 
tle drzewa. Przypominały owe trzy kulki, które 
widziała we śnie. 

Przycisnęła dłonie do serca. Umysł jej pracował 
gorączkowo. Rozmyślania te przerwała Gilda, która 
zaczęła się nudzić i chciała iść do parku. 
Gryzelda jednak nie miała ochoty wychodzić z tych 
apartamentów. Nie mogła przecież drugi raz prosić 
hrabiego, aby dał jej klucze.

Otworzyła torebkę i wyjęła z niej szklaną 
różnobarwną kulę. Znalazła ją dziś rano wśród 
swoich rzeczy. Bawiła się nią, gdy była dzieckiem 
i zamierzała podarować ją Gildzie. Ta kula miała 
jej teraz pomóc. 

- Zobacz no, Gildo, co ja tu mam!

- Ach, jaka śliczna kulka! Daj mi ją, Gryzeldo. 

- Tak, dostaniesz ją, jeżeli będziesz się przez 
chwilę spokojnie bawić. 

- Dobrze, dobrze!

Gryzelda zaprowadziła małą do przyległego 
pokoju. 

- Widzisz, Gildo, usiądź sobie na tym miękkim 
dywanie i baw się kulą. Ja chciałam jeszcze 
obejrzeć coś w tamtym pokoju. 

Gilda zaczęła się bawić, Gryzelda zaś powróciła 
do nocnego stolika i uważnie przyglądała się 
ścianie. Trzy okrągłe płatki z perłowej masy 
magnetycznie przyciągały jej wzrok. Nacisnęła 
pierwszy z nich, lecz nie poruszył się. 
Spróbowała nacisnąć drugi, lecz daremnie. 
Wreszcie mocno nacisnęła dolny, środkowy płatek. 
Wówczas znikł on w ścianie, a jednocześnie 
usłyszała cichy zgrzyt. Jeden z drewnianych 
kwadratów wystąpił ze ściany. Stanowił on drzwi 
do wmurowanej szafy. 

Drżąc ze wzruszenia, obejrzała wnętrze szafki 
ściennej. Posiadała ona ten sam dziwaczny 
kształt, co szafka w jej pokoju. Pochyliła się i 
zastukała o dno otworu. Usłyszała ten sam głuchy 
dźwięk. Pod szafką na pewno nie było muru, tylko 
pusta przestrzeń. 

Pokoje w wieży były, według obliczenia 
Gryzeldy, położone nieco niżej, niż pokoje zamku. 
Dno szafki ściennej leżało zapewne na tym samym 
poziomie, co sufit pokoju w wieży, znajdującego 
się na pierwszym piętrze. 

Gdyby jej przypuszczenia się sprawdziły, gdyby 
w wieży za zwierciadłem i za makatą znajdowały 
się także ukryte drzwi - tak, w takim razie 
sypialnię hrabiny Alicji dzieliło od pokoi w 
wieży tylko drewniane dno szafki ściennej, o ile 
tu i tam otworzono drzwi. 

Myśl o tym ogromnie wzburzyła Gryzeldę. Z tej 
ściany wysunęła się ręka... Z tej ręki polały się 
krople trucizny do kieliszka z winem...

Czyżby zbrodnicza ręka znalazła drogę przez 
szafkę ścienną?

Śledztwo wykazało, że po odejściu hrabiego 
Harra nikt, z wyjątkiem pokojówki, nie wchodził 
do sypialni hrabiny. Służąca napełniła kieliszek 
winem, potem pani pozwoliła jej odejść. Gdy 
pokojówka opuszczała apartamenty hrabiny, jej 
pani była już rozebrana. Siedziała w długiej 
nocnej koszuli przed wielkim lustrem w ubieralni. 
Czy w owym czasie właśnie zbrodnicza ręka nie 
mogła się wysunąć z szafki ściennej i wlać 
truciznę do wina? Na to nie trzeba było wcale 
wchodzić do pokoju. Hrabina położyła się do łóżka 
i wypiła zatrute wino, które sprowadziło 
natychmiastową śmierć. 

Jeżeli jej przypuszczenia okazałyby się 
słuszne, w takim razie morderca znalazł drogę do 
swej ofiary przez ukryte przejście w wieży. A 
przecież na podeście i na schodach w wieży były 
ślady, że ktoś przechodził tamtędy. A na zamku 
pozostały dotąd ślady oliwy...

Gryzelda wzdrygnęła się. Postacią jej 
wstrząsnął zimny dreszcz. 

- Przebacz mi, Ojcze Niebieski, jeżeli krzywdzę 
kogoś moim podejrzeniem! Pomóż mi, dobry Boże 
pozwól mi udowodnić jego niewinność...

Tak modliła się Gryzelda. Potem zamknęła cicho 
szafkę ścienną. 

Powróciła do Gildy. Dziewczynka leżała na 
dywanie i bawiła się kulą. 

- Chodź, kochanie, pójdziemy teraz do parku. 

- Chcę się jeszcze bawić...

- Pobawisz się w parku. 

Zamknęła na klucz pokoje hrabiny. Miała 
przeczucie, że teraz uda się jej jasno wykazać 
niewinność hrabiego Treuenfelsa. Mimo to było jej 
ciężko na duszy, doznawała wrażenia, że grozi jej 
jakieś niebezpieczeństwo. 

Gdy weszła z Gildą do parku odetchnęła z ulgą. 
Chwała Bogu, tutaj świeciło słońce, tutaj 
oddychało się swobodnie. Gniewała się na siebie, 
że poddaje się złym przeczuciom. Czyż dzisiejszy 
dzień nie okazał się szczęśliwym? Spotkanie z 
Tilly i baronem Dalheimem, wyprawa na wieżę w 
towarzystwie hrabiego, uzyskanie pewności, że 
Harro ją kocha... A w dodatku Opatrzność wskazała 
jej drogę, jak i gdzie szukać dowodów niewinności 
hrabiego! Czyż to wszystko nie było dostatecznym 
powodem do radości?

I Gryzelda powoli odzyskała dawną pogodę ducha. 



**        **        **



Ujrzała hrabiego dopiero przy kolacji. 
Natychmiast oddała mu klucze od apartamentów 
zmarłej hrabiny. 

- Dziękuję panu, że pozwolił mi pan obejrzeć te 
pokoje - rzekła.

Spostrzegła, że hrabianka Beata przygląda się 
jej z niepokojem i napięciem. Hrabia wziął klucze 
z jej rąk. 

- Czy pokoje podobały się pani?

- Owszem, choć inne pokoje w zamku podobają mi 
się lepiej. Te jasne, modne meble, nie pasują do 
całości, psują styl. 

- Jestem również tego zdania - odparł hrabia. 

- A jak się pani podobała wieża? Czy znalazła 
uznanie w oczach pani? - spytała szyderczo 
hrabianka Beata. 

- Pokoje w wieży są cudownie urządzone, a widok 
z tarasu jest wspaniały. 

- Oddaj mi zaraz klucz do wieży, Harro ,- 
rzekła hrabianka. 

- Nie, Beato. Jutro rano naprawi się uszkodzone 
stopnie, potem zaś wręczę klucz pannie von 
Ronach. Pragnie ona częściej wchodzić na taras i 
rozkoszować się cudownym widokiem. 

Beata domyśliła się, że hrabia pragnie 
Gryzeldzie sprawić przyjemność. Pożerała ją 
zazdrość. Po co ta dziewczyna miała wchodzić do 
wieży? Jakim prawem oglądała pokoje hrabiny? Ta 
przybłęda pozwalała sobie  na zbyt wiele, była 
bezczelna. A jej kuzyn starał się spełnić każde 
życzenie tej guwernantki...

Po kolacji wszedł służący i odwołał na chwilę 
hrabiankę Beatę. Chodziło o jakąś gospodarską 
sprawę. Gryzelda i hrabia Harro pozostali sami. 
Zdarzało się to bardzo rzadko, zazwyczaj widywali 
się tylko w obecności Gildy. Toteż ta chwila 
wywarła na nich potężne wrażenie. Coś 
niewypowiedzianego, słodkiego i bolesnego 
zarazem, spłynęło na ich serca. Zdawało się, że 
powietrze przesycone jest ukrytą tkliwością... 
Milczeli oboje, nie mając odwagi spojrzeć sobie w 
oczy. 

Gryzeldę jednak dręczyła pewna wątpliwość. 
Zdobyła się więc wreszcie na odwagę i zapytała:

- Wiem, że pan wyśmieje mnie, panie hrabio. W 
moim śnie widziałam w pokoju hrabiny ukrytą w 
murze szafkę ścienną. Czy pan nie wie o istnieniu 
takiej szafki?

- Pani wyśniła sobie cały romans. W 
Treuenfelsie nie ma takich skrytek. A tym 
bardziej w pokoju hrabiny... Przecież zauważyła 
pani chyba, że ściany są wyłożone gładkimi 
taflami z drzewa. 

Gryzelda upewniła się, że hrabia nie ma pojęcia 
o istnieniu szafki. Toteż odpowiedziała z 
pozornym spokojem. 

- Właściwie i ja tak myślałam... Może jednak w 
innych pokojach są takie szafki?

- A pani chciałaby koniecznie znaleźć w zamku 
Treuenfels coś romantycznego! Radzę pani 
przeczytać naszą kronikę rodzinną. Tam znajdzie 
pani szczegółowy opis każdego pokoju, a przy tym 
dowie się pani również całej historii naszego 
rodu. To bardzo gruba księga. Moja kuzynka Beata 
umie ją na pamięć. Przez całe noce ślęczała nad 
kroniką i przeczytała ją od początku do końca. 

- Może to zajmująca lektura?

- Możliwe! Tak przynajmniej twierdzi Beata. 

- A pan pozwoliłby mi przeczytać tę kronikę?

- Naturalnie! Książka leży w bibliotece, w 
pierwszej szafie, koło drzwi. 

- Dziękuję za pozwolenie. 

- Proszę bardzo. Obawiam się tylko, że to panią 
znudzi.

- Ja się tego nie boję. 

W tej chwili powróciła hrabianka, a Gryzelda 
skierowała rozmowę na inne tory. 



**        **        **



Nazajutrz Gryzelda obudziła się z uczuciem, że 
dziś jest dzień świąteczny. Dziś miał przecież 
przyjechać baron Dalheim. Rozpromieniona, 
wyjrzała przez okno. Niebo było błękitne, świat 
cały kąpał się w słonecznym blasku. Gryzeldzie 
wydało się, że nie powinna dziś zakładać żałobnej 
sukni. Ubrała się więc w białą sukienkę, 
przepasaną szeroką, czarną szarfą. 

Po śniadaniu Gryzelda poszła z Gildą do altany 
na lekcję. Podczas przerwy zjawił się nagle 
hrabia. Gilda pociągnęła ojca do altany i 
poprosiła, żeby usiadł, bo Gryzelda właśnie 
opowiada jej bajkę. Hrabia słuchał jeszcze 
uważniej niż jego córeczka. Kiedy Gryzelda 
skończyła, odezwał się: 

- Posiada pani niezwykły dar opowiadania. 
Słuchając, człowiek staje się dzieckiem. Jedno mi 
się tylko nie podobało. Księżniczka w bajce miała 
włosy czarne jak heban, tak być nie powinno. 
Księżniczka z bajki musi być złotowłosa, jak 
pani... Gdym panią ujrzał w tej białej sukni, 
pomyślałem, że chciałbym być rycerzem z bajki... 
Sądziłem zawsze, że w żadnym kolorze nie może 
pani być bardziej do twarzy, jak w czarnym. Dziś 
przekonałem się, że w białym wygląda pani jeszcze 
piękniej. Niestety, nie jestem królewiczem, tylko 
brzydkim, odrażającym Żabim Królem, który nie ma 
prawa starać się o względy pięknej księżniczki...

Gryzelda zarumieniła się. Zrozumiała ukryty 
sens jego słów. 

- Biedny, biedny Żabi Król - szepnęła ze łzami 
w oczach. - Lecz i dla niego przyjdzie chwila 
wyzwolenia... 

- Nie wierzę w to - odparł hrabia. 

- Ależ tak, tatusiu - wmieszała się do rozmowy 
Gilda. - Piękna królewna zdjęła czary z Żabiego 
Króla. Zamienił się w młodego królewicza i ożenił 
się z nią, a wesele trwało sto dni...

- Takie święto trwa przez całe życie - rzekł 
hrabia w zamyśleniu. 

W tej chwili na progu altany stanął służący 
Henryk. 

- Pan baron Dalheim przyjechał i chciałby 
widzieć pana hrabiego - oznajmił. 

- Co? Co takiego?

Służący powtórzył wiadomość. 

Hrabia zwrócił bladą twarz ku Gryzeldzie i 
ujrzał, że oczy dziewczyny promienieją radością. 
Przesunął ręką po czole. 

- Idę - rzekł do służącego. 

- Czy pani to rozumie, panno von Ronach? - 
spytał. - Co to ma znaczyć?

- Zapewne baron zastanowił się i uznał 
niewłaściwość swego postępku. 

- Ach, czuję, że czeka mnie tylko nowe 
rozczarowanie! - rzekł hrabia i oddalił się 
wolnym krokiem. 

- Nie, czeka cię wielka radość! - pomyślała 
Gryzelda, przyciskając dłonie do serca. 



**        **        **



Baron Dalheim przez chwilę rozmawiał z Beatą w 
salonie, potem przeszedł do gabinetu. Gdy hrabia 
wszedł, baron wyciągnął do niego obie ręce. 

- Harro, drogi Harro! Czy możesz mi przebaczyć? 
- zapytał. 

- Prosisz mnie o przebaczenie, Fryderyku? Mnie, 
którego niedawno jeszcze nie chciałeś znać?

- Właśnie dlatego proszę o przebaczenie. Nie 
wiem, jak się usprawiedliwić, mój drogi. 
Słuchałem więcej rad mojej matki, niż głosu 
serca. Moja matka także wierzy, że jesteś 
niewinny, lecz kobiety bardziej liczą się z 
opinią. Uciekłem wtedy w lesie przed tobą, a 
potem czyniłem sobie gorzkie wyrzuty, że cię 
skrzywdziłem. Proszę cię, Harro, przebacz mi!

Hrabia uścisnął rękę przyjaciela. Wydawało mu 
się, że okropny ciężar spada z jego duszy. 

- Nie wiesz, ile przecierpiałem, Fryderyku. 
Przeżyłem okropne miesiące. Jeszcze nie mogę 
pojąć, że cię tu widzę. Przyszedłeś do samotnego, 
okrytego hańbą człowieka, którego opuścili 
przyjaciele. 

-  To się zmieni, Harro. Inni także znajdą do 
ciebie drogę. Ja będę teraz bronił wszędzie 
twojej sprawy, a wraz ze mną moja narzeczona. 

- Zaręczyłeś się?

- Tak, z panną Tilly von Sarnow. 

- Ach, z tą młodą panienką, o której już 
wspominałeś mi w zeszłym roku...

- Tak, mój drogi. Moja narzeczona przebywa ze 
swoją matką u nas. Przesyła ci ona serdeczne 
pozdrowienia. 

- Musi być szlachetną istotą, jeżeli poleciła 
ci pozdrowić  napiętnowanego. 

- Tak, jest kochaną dziewczyną, ma złote serce. 
Przyjechałem zresztą, z pewnym poleceniem od 
mojej narzeczonej. Dowiedziała się ona, że bawi 
tutaj jej przyjaciółka, panna Gryzelda von 
Ronach. 

- Jest to wychowawczyni mojej córki. Więc to 
przyjaciółka twej narzeczonej? 

- Tak, wychowywały się od dzieciństwa razem. 
Panna von Ronach musi być zresztą nadzwyczajną 
dziewczyną. Uratowała życie młodszej siostrze 
mojej narzeczonej. Dziewczynka tonęła, a panna 
von Ronach ocaliła ją z narażeniem własnego 
życia. Cała rodzina mojej narzeczonej bardzo ją 
lubi i ceni. 

- Zasługuje na to w zupełności. Jeżeli chcesz, 
to przedstawię cię pannie Gryzeldzie. 

- Proszę cię o to. Ale najpierw pogadajmy sobie 
trochę. Moja matka prosi cię, żebyś pojutrze 
przyjechał na moje zaręczyny. Będą wszyscy 
sąsiedzi. Przyjedź, mój drogi! Musisz zacząć 
bywać między ludźmi. 

- Nie, Fryderyku. Ucałuj ręce twej matce i 
podziękuj jej za zaproszenie. Wyświadczyłeś mi 
wielką przysługę, przyjeżdżając do mnie, będę 
rad, gdy zechcesz mnie odwiedzać. Ja jednak nie 
mogę widywać ludzi, dopóki na moim nazwisku ciąży 
plama. Pozdrów twoją narzeczoną. Życzę wam 
szczęścia, oby wasze małżeństwo było bardziej 
harmonijne od mojego. 

- Dziękuję ci, Harro. Nie będę cię namawiał, bo 
nie mogę ręczyć za zachowanie moich gości. 
Mógłbyś jednak odwiedzić mnie innym razem, gdy 
będziemy sami. 

- Nie, Fryderyku. Ty jednak zrobisz mi wielką 
przyjemność, odwiedzając mnie. Beata również 
będzie temu rada. Zdaje się, że nie służy jej 
samotny tryb życia, jaki prowadzimy. Czy 
widziałeś ją?

- Tak, i powiem ci, że zauważyłem w niej 
ogromną zmianę. Wygląda bardzo źle, o wiele 
gorzej od ciebie. Sprawia wrażenie osoby chorej. 

- I ja to zauważyłem. Beata przejmuje się 
ogromnie moim losem. Proponowałem jej, by 
wyjechała na kurację, lecz nie zgodziła się na 
to. 

Obydwaj panowie rozmawiali przez chwilę, potem 
wyszli razem do parku. Gryzelda ujrzała ich z 
daleka, a serce jej mocno zabiło. Spostrzegła 
wyraz radości na twarzy hrabiego. O, jakże była 
wdzięczna baronowi, że odwiedził przyjaciela! Gdy 
panowie zbliżyli się do altany, Gryzelda wstała. 

- Panno von Ronach, pani pozwoli... Baron 
Dalheim prosił, żeby przedstawić go pani. 

Gryzelda ukłoniła się baronowi. Ani ona, ani 
też Fryderyk Dalheim nie zdradzili, że się już 
znają. 

- Przybywam do pani z poleceniem - powiedział 
baron. - W Dalheimie bawi obecnie moja 
narzeczona, panna Tilly von Sarnow z rodziną. 
Prosiła, żeby pani ją odwiedziła. Przekazuję tę 
prośbę również w imieniu mej matki. Cała rodzina 
Sarnowów cieszy się już, że zobaczy panią. 

- Dziękuję, panie baronie. Pozwolę sobie jutro 
po południu przyjechać do Dalheimu. 

- O, to doskonale. 

Panowie jeszcze przez chwilę gawędzili z 
Gryzeldą. Gilda ucieszyła się ogromnie, widząc 
"wujaszka barona", którego bardzo lubiła. Poznała 
go od razu i czyniła mu w zabawny sposób wyrzuty, 
że go tak długo nie było. Obiecał jej solennie, 
że zacznie przyjeżdżać częściej. 

Obydwaj panowie w najlepszej zgodzie powrócili 
do zamku. Gryzelda śledziła ich wzrokiem, a oczy 
jej jaśniały radością. Gilda szczebiotała wesoło, 
opowiadając o wujaszku Fryderyku.  

Gryzelda zobaczyła hrabiego dopiero na 
obiedzie. Wyglądał o wiele lepiej, oczy jego 
błyszczały radośnie. Mówił, jak bardzo cieszy się 
z odwiedzin przyjaciela. 

- Dalheim zresztą także uważa, że wyglądasz 
nieszczególnie, droga Beato. Powinnaś coś zrobić 
dla siebie - zwrócił się wśród rozmowy do 
kuzynki. Ale hrabianka Beata nie odpowiedziała, 
tylko przecząco potrząsnęła głową. 



**        **        **




Nazajutrz Gryzelda pojechała 
do Dalheimu, gdzie wszyscy 
powitali ją bardzo przyjaźnie. 
Ruth wybiegła jej na spotkanie i 
rzuciła się jej na szyję, a cała 
rodzina otoczyła ją kołem. Potem 
przedstawiono ją baronowej 
Dalheim, Gryzelda spodobała się 
jej bardzo. 

- Niech pani przyjedzie do nas 
kiedyś z hrabianką Gildą - 
poprosiła baronowa. 

- Tak, Gryzeldo - zawołała 
Ruth - ale przyjedź z nią, 
dopóki ja jeszcze jestem w 
Dalheimie!

Wszyscy prosili również, żeby 
Gryzelda przybyła na zaręczyny, 
dziewczyna jednak odmówiła. 
Oświadczyła, że przyjechałaby  
tylko wtedy, gdyby hrabia i 
hrabianka przyjęli zaproszenie. 

- Hrabia, niestety, odmówił. 
Wysłałem wczoraj zaproszenia dla 
pani i dla hrabianki Beaty. Dziś 
zapewne nadejdą - powiedział 
baron Fryderyk. 

- Powinnaś koniecznie być na 
moich zaręczynach, Gryzeldo - 
mówiła Tilly. 

- Wolę cię odwiedzić w taki 
dzień, gdy nie będzie gości. 
Chętnie przyjadę kiedy indziej - 
odparła Gryzelda. 

Po herbacie Gryzelda pożegnała 
się i odjechała do Treuenfelsu. 
Gilda wybiegła jej na spotkanie, 
nie posiadając się z radości, że 
ją widzi. Zarzuciła jej ręce na 
szyję i przywarła z miłością do 
nauczycielki. Hrabia z 
zazdrością patrzył na córkę. 

Podczas nieobecności Gryzeldy 
był z Gildą na spacerze i bawił 
się z nią. Dziewczynka jednak 
wciąż pytała:

- Kiedy już powróci Gryzelda?

Wtedy hrabia myślał:

- Ach, gdybyż powróciła jak 
najprędzej! Treuenfels to 
królestwo cieni. Gdy jej nie ma, 
w zamku brak słońca!

- Nie pozwolę ci już 
odjeżdżać! Nie było cię tak 
długo! - zawołała Gilda. 

- Tak - rzekł hrabia - Gilda 
ma słuszność! Brakowało nam 
słońca!

Wieczorem, przy kolacji hrabia 
wręczył Gryzeldzie i hrabiance 
Beacie zaproszenia na zaręczyny 
do Dalheimu. 

- Spodziewam się, Beato, że 
przyjmiesz to zaproszenie. 
Powinnaś mieć jakąś rozrywkę. 

- Nie, Harro, nie zależy mi na 
tym. Jeżeli ty nie pojedziesz, 
to i ja zostanę w domu - 
odpowiedziała hrabianka. 

- A pani, panno von Ronach? - 
spytał hrabia. 

- I ja nie pojadę na 
zaręczyny, panie hrabio. 
Wytłumaczyłam to już Tilly. 
Odwiedzę ją jeszcze raz w końcu 
tego tygodnia, a jeżeli pan 
pozwoli, to zabiorę Gildę. 
Obiecałam baronowej, że ją 
przywiozę. 

W następną sobotę Gryzelda 
pojechała z Gildą do Dalheimu. 
Wszyscy pieścili małą 
hrabianeczkę, a Ruth bardzo się 
z nią zaprzyjaźniła. Gilda 
bawiła się bardzo dobrze, a 
przez całą drogę mówiła o swojej 
nowej przyjaciółce. Hrabia 
wyjechał im konno na spotkanie, 
czekał na granicy, dzielącej 
Dalheim od Treuenfelsu. Witając 
się z córeczką, spojrzał na 
Gryzeldę, a oczy jego zdawały 
się mówić: 

- Tęskniłem bezgranicznie za 
tobą! 



**        **        **



Nastąpiły znowu spokojne dnie. 
Schody, prowadzące do wieży 
zostały naprawione, w pokojach 
posprzątano i wyniesiono z nich 
łóżka. Gryzelda często bywała na 
tarasie, gdyż wieża wzbudzała w 
niej szczególne zainteresowanie. 

Hrabianka Beata poleciła 
wymieść każdy kącik. Gryzelda 
jednak uczyniła przy tym ciekawe 
spostrzeżenie. Hrabianka 
wprawdzie udała się ze służbą do 
wieży, lecz dopiero wtedy weszła 
do wnętrza, gdy służące zabrały 
się do roboty. Wtedy zaczęła im 
nawet pomagać, przesuwała 
sprzęty, ustawiała drobiazgi. 
Spojrzenie jej biegało 
niespokojnie po wszystkich 
kątach, zdawało się czegoś 
szukać. W ostatnich dniach była 
bardziej zdenerwowana, niż 
zazwyczaj. Służba nie mogła jej 
w niczym dogodzić. 

Gdy Gryzelda, korzystając z 
poobiedniej drzemki Gildy, 
poszła do wieży, Beata zawołała, 
nie mogąc zapanować nad sobą:

- Proszę sobie iść, musimy tu 
najpierw posprzątać. Nie 
potrzeba nam nikogo!

Gryzelda oddaliła się. 
Przeraziła się, ujrzawszy bladą, 
zapadłą twarz hrabianki. 
Sprzątanie w wieży było dla niej 
widocznie okropną udręką. Gdy 
wreszcie ukończono 
porządkowanie, Beata pierwsza 
wyszła do parku. Przez chwilę 
stała przy otwartych drzwiach, 
opierając się o ścianę, jak 
ciężko chora. Ciałem jej 
wstrząsały dreszcze, na czole 
perlił się zimny pot, który 
ocierała drżącymi rękami. 

Gryzelda, ukryta w zaroślach, 
widziała hrabiankę. Twarz 
dziewczyny zbladła z 
przerażenia. 

Podczas obiadu Beata wręczyła 
hrabiemu klucz od wieży; hrabia 
oddał go natychmiast Gryzeldzie. 

- Teraz ma pani wolny wstęp do 
okrągłej wieży, panno von 
Ronach. Może pani tam bywać o 
każdej porze dnia - powiedział. 

Od tej chwili Gryzelda 
codziennie prawie spędzała w 
wieży wolną godzinę po południu. 
Nikt w zamku nie wiedział o tym. 
Lecz hrabia Treuenfels 
kilkakrotnie zauważył jasną 
głowę dziewczyny, wychylającą 
się z tarasu. Byłby chętnie 
poszedł za nią na górę, lecz nie 
śmiał. Jego miłość dla Gryzeldy 
wzmagała się z każdym dniem, 
marzył o tym, by została jego 
żoną. Uważał jednak, że nie ma 
prawa starać się o jej rękę, 
dopóki na jego nazwisku ciąży 
plama. Cierpiał, myśląc o tym, 
że jest wyrzucony poza nawias 
społeczeństwa, że nie posiada 
prawa do szczęścia. Gryzelda 
również bolała nad tym, choć ona 
w swej miłości nie szukała 
zaspokojenia gorących pragnień. 
Jemu tylko pragnęła przynieść 
wyzwolenie. Dlatego też 
postanowiła wyświetlić zagadkę 
śmierci hrabiny Alicji, dlatego 
szukała bezustannie tropów 
zbrodni. 

Od czasu gdy posiadała klucz 
do wieży, usiłowała zbadać 
mechanizm obu ram z delfinami. 
Była przeświadczona, że zarówno 
za lustrem, jak i za makatą 
znajdują się ukryte drzwi, 
stanowiące przejście do sypialni 
hrabiny Alicji. Gotowa była 
przysiąc, że tylko tą drogą 
zbrodnicza ręka przedostała się 
do sypialni i wlała truciznę do 
wina. Nie miała też wątpliwości, 
kto był sprawcą morderstwa. 

Ta świadomość ciążyła jej na 
duszy. Nieraz ogarniał ją 
szalony lęk i niepokój. Zdawało 
się jej, że nie powinna dalej 
prowadzić śledztwa, że grozi jej 
jakieś nieszczęście. A jednak 
nie ustawała w poszukiwaniach, 
ożywiona gorącym pragnieniem 
wyzwolenia ukochanego człowieka. 

Dotychczas nie udało się jej 
odnaleźć w ornamencie właściwego 
delfina. A ponieważ jej starania 
spełzły na niczym, postanowiła 
zbadać gruntownie szafkę ścienną 
w swoim pokoju. Była przekonana, 
że za tą szafką znajduje się 
jakieś przejście do wieży. 
Zamknęła się w swoim pokoju na 
klucz i zaczęła dokładnie 
oglądać wnętrze szafki. Od dawna 
już wyjęła z niej swoje 
klejnociki. Pomyślała, że lepiej 
będzie, gdy nikt się nie dowie, 
że odkryła drzwiczki. Jedna 
tylko osoba mogłaby podczas jej 
nieobecności skontrolować 
wnętrze szafki - jedyna osoba, 
która oprócz niej znała 
tajemnicze kryjówki w zamku. 

Gryzelda posiadała małą 
kieszonkową latarkę elektryczną, 
którą dostała od ojca i 
zachowała na pamiątkę. 

Pewnego wieczoru oświetliła tą 
latarką wnętrze szafki. I oto 
nagle ujrzała w kącie mały 
drewniany kołeczek. Z początku 
sądziła, że to wystający z 
drzewa sęk. Potem jednak 
dotknęła go palcami, próbując go 
wyciągnąć. Kołeczek nie poruszał 
się. W końcu Gryzelda spróbowała 
przesunąć go na bok. I oto nagle 
dno szafki ściennej opadło na 
dół jak klapa, przylegając 
zupełnie do ściany. Z ust 
GRyzeldy wyrwał się okrzyk. 
Zaczęła nadsłuchiwać. Przecież 
obok były apartamenty hrabianki 
Beaty... 

Gryzelda głęboko odetchnęła. 
Pochyliła się nad otworem i 
oświetliła go latarką. Kryjówka 
była bardzo głęboka. Gdyby ktoś 
w niej stanął, mógłby 
wyciągniętą ręką sięgnąć 
najwyżej do dna szafki ściennej. 
Gryzelda w pierwszej chwili nie 
zwróciła na to uwagi, gdyż 
uczyniła znacznie ważniejsze 
odkrycie. W ścianie 
przylegającej do wieży 
spostrzegła kontury drzwi. 
Zdawały się być bardzo grube i 
nie miały zamka. Stanowczo 
jednak były to drzwi, mniej 
więcej tego samego wymiaru, co 
rama z delfinami. 

Gryzelda oddychała nerwowo. 
Przeczucie jej nie zawiodło. 
Tylko że drzwi nie można było 
otworzyć z tej strony; posiadały 
zamek od strony pokoju w wieży. 
Postanowiła, że musi znaleźć 
delfiny, za pomocą których 
otwiera się drzwi. 

To odkrycie utwierdziło ją 
jeszcze bardziej w jej 
podejrzeniu. Spróbowała teraz 
zamknąć dno szafki, co było 
bardzo trudne, gdyż klapa nie 
posiadała uchwytu. Wreszcie 
podważyła nożyczkami dno i 
zamknęła skrytkę. 

Niezwykle wzburzona położyła 
się do łóżka. Było to bardzo 
uspokajające uczucie, że klucz 
od wieży znajdował się w jej 
rękach. Miała przynajmniej 
pewność, że z wieży nikt nie 
będzie się mógł przedostać do 
schowka za zwierciadłem. 

Znowu ogarnęło ją 
niewytłumaczone uczucie trwogi, 
którego dotąd nie znała. Dotąd 
była przecież odważna, nie 
lękała się niczego. 

Długo nie mogła zasnąć. Mózg 
jej pracował niespokojnie; 
układała sobie cały plan, jak 
oczyścić z hańby nazwisko 
ukochanego człowieka. 

Następnego ranka zerwała się 
już o piątej. Nie mogła zaznać 
spokoju. Chciała iść natychmiast 
do wieży, chciała tam prowadzić 
dalsze poszukiwania. Jeżeli 
pójdzie teraz, to będzie mogła 
pozostać tam do ósmej. Ma przed 
sobą trzy wolne godziny. W ciągu 
dnia nie będzie miała  tyle 
czasu. Nie będzie zwlekać, 
wyruszy tam zaraz. 

Włożyła do torebki latarkę 
kieszonkową oraz mały podręczny 
neseserek, zawierający nożyki, 
nożyczki, igły oraz inne 
przybory do robótek. Pomyślała, 
że może jej się to przydać przy 
dalszych poszukiwaniach. 

Wyszła na palcach, aby 
hrabianka Beata nie usłyszała 
jej kroków. Szybko zbiegła ze 
schodów. W zamku panowała 
głęboka cisza. Tylko stary 
Henryk był już na nogach. Przed 
chwilą otworzył bramę, a teraz 
zabierał się do trzepania 
dywanów, które zwinięte w rulon, 
leżały na podłodze. 

Gryzelda przywitała go 
uprzejmie. Służący spojrzał na 
nią ze zdumieniem.

- Co to? Panienka tak wcześnie 
wstała?

Skinęła głową. 

- Głowa mnie boli, Henryku, 
pójdę się trochę przejść. 

- Pogoda jest piękna, świeże 
powietrze pomoże panience. 

Gryzelda skinęła głową i 
weszła do parku. W ciągu kilku 
minut doszła do okrągłej wieży. 
Otworzyła drzwi i zamknęła je 
starannie za sobą. Potem szybko 
wbiegła na schody i zatrzymała 
się w pokoju na pierwszym 
piętrze. 

Natychmiast zabrała się do 
dzieła. Przede wszystkim wsunęła 
między ścianę a ramę z delfinami 
cienką igłę do cerowania. 
Wodziła igłą wzdłuż tej szpary. 
Rama była mocno przytwierdzona. 
W pewnym miejscu igła natrafiła 
na opór. Tutaj musiał się 
znajdować zamek wmurowanych 
drzwi. Należało szukać 
mechanizmu drzwi na tym 
poziomie. Zaczęła naciskać po 
kolei wszystkie delfiny, 
znajdujące się na tej wysokości. 
I dziś nareszcie jej starania 
zostały uwieńczone sukcesem. 
Jeden z małych delfinów ustąpił 
pod naciskiem palca i znikł w 
głębi ściany. Usłyszała  cichy 
zgrzyt - tajemnicze drzwi 
rozwarły się przed nią. 

Gryzelda była tak wzruszona, 
że bezsilnie osunęła się na 
posadzkę. Niedługo jednak 
poddawała się tej słabości. 
Wstała i otworzyła drzwi. Były 
bardzo grube i obite materiałem, 
który zagłuszał każdy dźwięk; w 
zamku nie można było usłyszeć 
stąd najmniejszego szmeru i 
odwrotnie. A jednak te grube 
ciężkie drzwi bezgłośnie 
obracały się w zawiasach. 

Gryzelda przede wszystkim 
nakreśliła znak na grzbiecie 
delfina, za pomocą którego 
otwierało się skrytkę. Potem 
weszła do schowka. Te drzwi 
także nie miały zamka, od 
wewnątrz nie można było otworzyć 
kryjówki. Podniosła rękę, w 
której trzymała zapaloną 
latarkę. Nad głową ujrzała dno 
szafki ściennej, której 
drzwiczki znajdowały się w 
pokoju hrabiny Alicji. 

Odetchnęła głęboko. Znalazła 
to, czego szukała. Było to 
dalsze ogniwo łańcucha, który 
ukuła w celu wyzwolenia hrabiego 
Harra. 

Przez chwilę stała oszołomiona 
swoim odkryciem. Wreszcie 
opanowała się i poświeciła 
latarką do ostrego kąta skrytki. 
Spostrzegła tu mały zameczek. 
Przesunęła na bok mały drewniany 
kołeczek - zamek odskoczył. Dno 
szafki ściennej opadło, 
przylegając jak klapa do ściany, 
która tutaj była bardzo cienka. 

Gryzelda oświetliła teraz 
wnętrze szafki ściennej. Ujrzała 
wyraźnie kontury ukrytych drzwi. 
One jednak posiadały wewnątrz 
zamek. Wysoka osoba, która by 
stanęła na krześle, mogła z 
wielką łatwością otworzyć od 
wewnątrz szafkę - mogła także 
sięgnąć ręką do nocnego stolika 
hrabiny Alicji. 

Dziewczyna wyszła z kryjówki i 
zaczęła się rozglądać za 
krzesłem, aby spróbować, jak się 
uda ten eksperyment. Rzuciwszy 
jednak okiem na zegarek, 
przekonała się, że już pora, aby 
powrócić do zamku. Musiała 
poczekać, po południu 
postanowiła tu wrócić. Weszła 
więc tylko powtórnie do kryjówki 
i zatrzasnęła dno szafki 
ściennej. Nagle latarka wypadła 
jej z rąk. Paliła się, a jej 
ostre światło padało jasną smugą 
na posadzkę schowka. I oto - w 
kącie - Gryzelda spostrzegła 
nagle jakiś błyszczący 
przedmiot. Pochyliła się i 
wyciągnęła rękę... Z ust jej 
wyrwał się okrzyk.. Trzymała w 
ręku pierścionek - pierścionek 
dziwnego kształtu - pierścionek 
sznurowy z rubinami, który 
widziała we śnie. 

Gryzelda pobladła. Słaniając 
się, wyszła z kryjówki i opadła 
bezsilnie na niski drewniany 
zydel. Ciałem jej wstrząsały 
dreszcze, szczękała głośno 
zębami. Oto było ostatnie ogniwo 
łańcucha... Pierścionek stanowił 
niezbity dowód, że nie pomyliła 
się w swoich podejrzeniach. 

Pierścionek należał do 
hrabianki Beaty. Zgubiła go w 
dniu śmierci hrabiny Alicji. Od 
tamtej chwili nie nosiła go, 
przedtem był w jej posiadaniu. 

Czy nie przeczuwała, że 
zgubiła pierścionek, gdy 
podążyła drogą przestępstwa? A 
może ogarnął ją lęk i zgroza, 
może obawiała się wejść do wieży 
po raz wtóry, żeby szukać 
pierścionka? Czy dlatego 
sprzeciwiała się tak bardzo, gdy 
hrabia mówił, że pragnie 
zwiedzić wieżę? Może obawiała 
się, że ktoś znajdzie tutaj ten 
pierścionek? 

Ta obawa pokonała nawet 
strach. Gdy hrabia polecił, aby 
posprzątano w pokojach, 
hrabianka nie zawahała się 
przyjść na górę. Pomagała nawet 
przy sprzątaniu, aby się 
upewnić, czy w jakimś kącie nie 
leży pierścionek, który mógłby 
ją zdradzić. Zabrakło jej 
natomiast odwagi, żeby wejść do 
kryjówki i szukać tutaj 
pierścionka. Była zresztą 
przekonana, że nikt nie odkryje 
tajemnicy tego schowka. 

Niespokojne myśli krążyły w 
głowie Gryzeldy! Była blada i 
znękana, patrzyła na pierścionek 
takim wzrokiem, jakby to ona 
miała zbrodnię na sumieniu. 
Pierzchły wszelkie 
wątpliwości... Czuła z niezbitą 
pewnością, że hrabianka Beata 
otruła hrabinę Alicję. Wszystko 
przemawiało za tym! Otruła 
hrabinę, bo kochała swego 
kuzyna, bo chciała zostać jego 
żoną. 

Skąd jednak dowiedziała się o 
ukrytym przejściu z zamku do 
wieży?

Czy stało się to przypadkiem? 
A może przeczytała o nim w 
kronice rodzinnej, którą 
studiowała z takim zapałem?

Gryzelda zapragnęła nagle 
przejrzeć tę kronikę. Może uda 
się jej znaleźć jeszcze inne 
dowody. Dziś po obiedzie 
zabierze się do czytania. 

Wszystko, czego starała się 
dociec, wydało się jej teraz 
ogromnie proste i jasne. Jednego 
tylko nie wiedziała: jakim 
sposobem hrabianka Beata 
wykradła truciznę z biurka swego 
kuzyna. Przecież hrabia Harro 
przechowywał flakonik w skrytce, 
o której nikt nie wiedział... 
Beata musiała zapewne 
podpatrzyć, jak otwierał biurko, 
a w odpowiedniej chwili odlała 
trochę trucizny. Inaczej nie 
dało się to wytłumaczyć... 

Gryzelda osłupiałym wzrokiem 
spoglądała na pierścionek. A 
zatem znalazła go... Hrabianka, 
pochłonięta swoim zbrodniczym 
zamiarem, nie zauważyła jak 
pierścionek zsunął się jej z 
palca. Nie mogła sobie potem 
przypomnieć, gdzie go zgubiła. 
Na pewno jednak przeczuwała, że 
zgubiła go w wieży. Jakże 
dziwnie złożyło się wszystko! 
Gryzelda złożyła ręce, a usta 
jej szeptały żarliwe słowa 
modlitwy. Czuła wewnętrzną 
potrzebę podziękowania Bogu. 

Potem wstała i zamknęła ukryte 
drzwi. Był już najwyższy czas, 
żeby powrócić do zamku. 
Pierścionek włożyła do 
pudełeczka z przyborami do 
szycia. Potem ukryła neseserek i 
latarkę kieszonkową w torebce.   
Szybko zbiegła ze schodów i 
zamknęła na klucz drzwi do 
wieży. Boczną, okrężną drogą 
udała się do zamku. Czuła, że 
powinna się teraz mieć na 
baczności, że powinna się 
wystrzegać Beaty... Gdyby 
hrabianka domyśliła się, że 
Gryzelda ją śledzi, wówczas...

Dziewczyną wstrząsnął dreszcz. 
Pierwszy raz w życiu lękała się 
kogoś.

Gdy weszła do hallu zamkowego, 
o mało nie krzyknęła z 
przerażenia. Przy drzwiach 
spotkała hrabiankę, która 
obrzuciła ją badawczym, 
przenikliwym spojrzeniem. 

- Skąd pani powraca o tak 
wczesnej porze? Czy pani 
wychodziła? - spytała 
podejrzliwie Beata. Zdawało się, 
że jej czarne płonące oczy 
pragną przejrzeć dziewczynę na 
wylot. 

Pod wpływem tego spojrzenia 
Gryzelda lekko zadrżała. 

Beata już od dawna wydawała 
się jej podejrzana i 
niesamowita, teraz jednak 
budziła w niej uczucie 
przerażenia i zgrozy. 

- Byłam na przechadzce... 
Miałam silny bół głowy, więc 
poszłam się przejść - odparła, 
po czym szybko przeszła obok 
hrabianki i śpiesznie wbiegła na 
schody. 

Beata patrzyła ponuro na 
odchodzącą. 

- Powracała z wieży, lecz 
zataiła to przede mną. Dlaczego? 
O, jakże jej nienawidzę! 
Mogłabym ją zabić... zabić! - 
myślała. 

Dygotała na całym ciele, 
zdawało się, że własne myśli 
napełniają ją przerażeniem. Oczy 
jej przybrały błędny wyraz. 
Wybiegła do parku, jakby chciała 
uciec przed sobą, jakby lękała 
się swych myśli...

Gryzelda weszła do swego 
pokoju. Na szczęście Gilda 
jeszcze spała. Dziewczyna miała 
więc trochę czasu, żeby opanować 
się i odzyskać spokój. Bezsilnie 
osunęła się na fotel i złożyła 
ręce. 

- Ojcze Niebieski, dopomóż 
mi... Co mam uczynić, jak 
doprowadzić do końca rozpoczęte 
dzieło? Ach, pomóż mi, dobry 
Boże!

Przez chwilę siedziała, 
puszczając wodze swoim myślom. 
Potem zerwała się nagle i 
zamknęła drzwi na klucz. 
Wydobyła z pudełeczka 
pierścionek - sznurowy 
pierścionek - i zaczęła mu się 
bacznie przyglądać. Rubiny 
lśniły jak purpurowe krople 
krwi...

Co zrobić z tym pierścionkiem? 
Czy nie powinna oddać go 
hrabiance? Beata gotowa ją 
jeszcze posądzić, że 
przywłaszczyła sobie zgubę. Czy 
dopuścić do tego? 

Jeżeli jednak zwróci go 
hrabiance, wtedy Beata z 
pewnością wymyśli jakiś wybieg, 
co opóźni wyjaśnienie sprawy. 
Nie, nie! Nie powinna się 
dowiedzieć, że ktoś znalazł 
pierścionek. Mimo to, Gryzelda 
nie chciała zatrzymać 
pierścionka. Wydawał się jej 
upiorny, niesamowity... A może 
najlepiej będzie, jeżeli opowie 
hrabiemu o swoich badaniach? 
Ach, nie, niepodobna... Hrabia w 
swoim wzburzeniu gotów popsuć 
wszystko. Gryzelda pomyślała, że 
powinna jeszcze zbadać, jakim 
sposobem hrabianka dotarła do 
skrytki w biurku i skąd 
dowiedziała się o istnieniu 
kryjówek w wieży. Tak, trzeba 
jeszcze przez pewien czas 
zachować milczenie! Ale ten 
pierścionek? Gdzie go ukryć? 
Któż może zaręczyć, że 
hrabianka, podczas jej 
nieobecności nie szpera w jej 
szufladach?

Schowała pierścionek do 
pudełka, które ukryła za gorsem 
sukni. To było na razie 
najpewniejsze. Potem zastanowi 
się, co ma uczynić z klejnotem. 

Odwróciła się, a wzrok jej 
spoczął na portrecie, 
stanowiącym drzwi szafki 
ściennej. Zadrżała. Co będzie, 
jeżeli nieszczęście przyjdzie do 
niej tą samą drogą, co do 
hrabiny Alicji? Hrabianka Beata 
nienawidziła jej, jak 
nienawidziła niegdyś hrabiny. 
Zazdrość wyostrzyła jej 
intuicję. Od początku wyczuwała, 
że kuzyn okazuje żywe 
zainteresowanie nową 
wychowawczynią, że ta ostatnia 
może stanąć jej na przeszkodzie. 

Beata kochała hrabiego i 
zapewne z zazdrości zamordowała  
jego żonę, gdyż chciała zająć 
jej miejsce. Czyż nie mogłaby 
teraz godzić na życie Gryzeldy, 
gdyby spostrzegła, że hrabia ją 
kocha? Dziewczyna oddychała z 
trudem, jakby zabrakło jej tchu. 
Była wprawdzie odważną, lecz 
zadrżała, myśląc o tym... Ach, a 
gdyby hrabianka domyśliła się na 
domiar wszystkiego, że Gryzelda 
ją śledzi! Co wtedy?

Gryzelda obejrzała się 
trwożnie za siebie. Doznawała 
uczucia, że grozi jej jakieś 
nieznane niebezpieczeństwo.

- Oto jest klątwa złego czynu, 
który wciąż trwa i dalsze zło 
wciąż płodzi - przypomniała 
sobie słowa poety. Hrabianka 
Beata mogła również po jednej 
zbrodni popełnić drugą. Należało 
jej w jakiś sposób przeszkodzić. 

W każdym razie wskazana była 
największa ostrożność. Gryzelda 
postanowiła pamiętać o tym. 
Energicznym ruchem wstała z 
krzesła. Nie umiała się poddawać 
smutnym nastrojom i szybko 
pokonała lęk i złe przeczucia. 

- Muszę dalej iść tą samą 
drogą, którą obrałam. Muszę i 
chcę! Szczęście i spokój 
hrabiego Harra znaczą dla mnie 
więcej niż życie! - pomyślała. 

Ta myśl uspokoiła ją, dodała 
jej otuchy. Oczy jej zalśniły 
znowu słonecznym blaskiem. W tej 
chwili uświadomiła sobie jasno, 
czego pragnie i co powinna 
uczynić!

Zeszła na dół do pokoju Gildy. 
Dziewczynka obudziła się przed 
chwilą i wyciągnęła do niej 
rączki. 

- Dzień dobry, kochana 
Gryzeldo!

- Dzień dobry, najmilsza! Czy 
dobrze spałaś?

- Tak, bardzo dobrze. 

- A śniło ci się coś ładnego?

- Nic mi się nie śniło. 

- Czy tatuś był już u ciebie, 
żeby cię przywitać?

- Nie, Gryzeldo, nie było go 
jeszcze. 

- O, to musimy się spieszyć, 
żebyś była gotowa. 

Gryzelda prędko zabrała się do 
dzieła, a gdy w pół godziny 
później hrabia Harro wszedł do 
pokoju córki, ujrzał Gryzeldę 
klęczącą przed Gildą. Dziewczyna 
wiązała właśnie szeroką, 
błękitną szarfę, opasującą białą 
haftowaną sukienkę dziecka. 
Hrabia Harro z cichą radością 
spoglądał na te dwie ukochane 
istoty. Ach, jaką dobrą, rozumną 
i troskliwą wychowawczynią była 
Gryzelda von Ronach! Matka nie 
mogłaby bardziej dbać o Gildę! 
Wiedział, że jego córeczka 
chętnie darzyłaby Gryzeldę 
mianem matki. Obie kochały się 
ogromnie. Czy doprawdy nie wolno 
mu związać się z Gryzeldą na 
całe życie? Czyż z czystym 
sumieniem nie mógł po nią 
wyciągnąć ręki? Czyż nie jest 
szaleńcem, ukrywając swoją 
miłość? Przecież to Gryzelda 
powinna rozstrzygnąć, czy zechce 
zostać jego żoną!

Walczył ze sobą, zastanawiając 
się, czy wyznać jej swoje 
uczucia i prosić, aby została 
jego żoną. Gdyby się zgodziła, 
wtedy łatwiej znosiłby swój los, 
wtedy w jego życiu zaświeciłoby 
słońce. Witając się serdecznie z 
Gildą, nie spuszczał wzroku z 
Gryzeldy. 

Dziewczyna wstała z klęczek i 
stanęła przed ojcem i córką. 
Podniosła oczy na hrabiego i, 
starając się pokonać 
zdenerwowanie, rzekła: 

- Chciałabym pana prosić o 
chwilkę rozmowy, panie hrabio! 
Mam panu coś do powiedzenia. 
Muszę jednak pomówić z panem bez 
świadków. Wolałabym, żeby to nie 
miało miejsca w zamku...

Spojrzał na nią badawczo. 
Wyglądała bardzo blado. 

- Tak tajemniczo, panno von 
Ronach? - zapytał. 

Pozostała poważna. 

- Tak, panie hrabio, nasza 
rozmowa musi być zachowana w 
tajemnicy, musi pozostać tylko 
między nami. Czy mógłby mi pan 
powiedzieć, gdzie i kiedy, 
moglibyśmy pomówić ze sobą?

Oczy jego zabłysły niepokojem. 
Cóż takiego chciała mu 
powiedzieć?

- Czy nie przyszłaby pani do 
mego gabinetu? Postaram się, 
żeby nikt nie przeszkodził nam i 
nie podsłuchał naszej rozmowy. 

Potrząsnęła głową. 

- Nie, nie chcę, żeby 
ktokolwiek w zamku domyślił się, 
że mam panu coś do powiedzenia. 
Skłaniają mnie do tego bardzo 
poważne powody. 

- Wobec tego przyjdę później 
do altany. Gildę można będzie 
pod jakimś pozorem posłać do 
parku. Czy dobrze?

- Tak, dobrze. Dziękuję panu. 

Gilda tymczasem przygotowała 
swoje książki i zeszyty. Wszyscy 
troje zeszli na śniadanie. Beata 
stała już w wyczekującej 
postawie przy stole. Ilekroć 
widywała hrabiego Harra w 
towarzystwie wychowawczyni, 
serce jej ściskało się z bólu. 

Dorośli w milczeniu spożywali 
śniadanie. Każdy był pochłonięty 
swymi myślami. Tylko Gilda 
wesoło gawędziła i trzeba jej 
było od czasu do czasu 
odpowiadać na jakieś pytanie. 

Zaraz po śniadaniu Gryzelda z 
Gildą udały się, jak każdego 
dnia do altany. Gryzelda skupiła 
całą swoją wolę, żeby mała 
uczennica nie spostrzegła jej 
roztargnienia. Co chwila 
spoglądała niespokojnie w stronę 
zamku, patrząc czy hrabia Harro 
nie nadchodzi. Wreszcie jego 
wysoka, smukła postać wynurzyła 
się zza drzew. 

Lekcja skończyła się dziś 
nieco wcześniej. Gilda pobiegła 
ojcu na spotkanie. Ręka w rękę 
zbliżyli się do Gryzeldy. 
Dziewczyna drżącymi rękami 
odłożyła książki. Po chwili 
stanął przed nią hrabia Harro. 

- Przybyłem nieco wcześniej, 
bo jestem ogromnie 
zaniepokojony. Nie wiem, co pani 
zamierza mi powiedzieć, lecz 
wyobrażałem sobie okropne 
rzeczy. Pomyślałem, że pani 
zechce mnie może poprosić o 
natychmiastowe zwolnienie z 
posady - powiedział ogromnie 
wzburzony. 

Przecząco potrząsnęła głową. 

- Nie, panie hrabio, nie mam 
tego zamiaru. Zupełnie inna 
sprawa leży mi na sercu. 

Odetchnął z widoczną ulgą. 

- Jeżeli pani tylko zostanie u 
nas - to już dobrze! - 
wykrztusił. 

Zadrżała, ujrzawszy jego 
gorące, błagalne spojrzenie. 
Zarumieniona, zwróciła się do 
Gildy. 

- Będziemy znów pleść wianki, 
Gildo. 

- O tak! - zawołała 
dziewczynka, klaszcząc w dłonie. 

- Musisz narwać kwiatków, 
kochanie, dużo kwiatków. Weź ten 
koszyczek, włożysz je do niego. 
Ale zrywaj tylko kwiaty na 
długich łodyżkach, uważaj, nie 
śpiesz się. Wybieraj 
najładniejsze kwiatki. 

Gilda z zadowoleniem skinęła 
główką, wzięła koszyczek i 
pobiegła na łąkę w parku. 
Gryzelda wiedziała, że dziecko 
będzie zajęte na dłuższy czas. 

Hrabia Harro usiadł przy 
stole, naprzeciwko Gryzeldy. 

- Tak, panno von Ronach, teraz 
możemy pomówić bez świadków, 
tutaj nam nikt nie przeszkodzi. 
Niech pani mnie nie męczy 
dłużej. Wiem, że bez powodu nie 
prosiłaby mnie pani o tę 
rozmowę. Zapewne pragnie pani 
powiedzieć mi coś bardzo 
ważnego. 

- Sądzę przynajmniej, że to 
coś ważnego. Zanim jednak zacznę 
mówić, poproszę o pańskie słowo 
honoru, że zachowa pan tę 
rozmowę w ścisłej tajemnicy. 
Zależy mi na tym ogromnie, nawet 
w tym wypadku, gdyby to, co mam 
panu do powiedzenia, wydawało 
się niemądre lub błahe. 

- Daję pani słowo honoru. 
Proszę, niech pani mówi!

Gryzelda wstała i wyszła na 
chwilę z altany, żeby się 
przekonać, czy nikogo nie ma w 
pobliżu. Przy tej okazji 
wydobyła także pudełeczko 
zawierające pierścionek. 
Powróciła do altany, usiadła i 
postawiła przed hrabią otwarte 
pudełeczko. Na twarzy hrabiego 
odmalowało się niezwykłe 
zdumienie. 

- Pierścionek sznurowy! - 
wykrzyknął ze zdziwieniem, 
wyjmując klejnot z pudełeczka. 
Gryzelda spojrzała na niego 
płonącymi oczyma. 

- Więc to naprawdę ten 
pierścionek sznurowy? Ten sam, 
który pańska małżonka podarowała 
hrabiance Beacie? Ten sam, który 
hrabianka zgubiła tego dnia, gdy 
stwierdzono zgon hrabiny Alicji? 
- pytała drżącym głosem. 

Hrabia Harro dokładnie oglądał 
pierścionek. 

- Tak, nie ulega wątpliwości, 
to on!

- Panie hrabio, to także ten 
sam pierścionek, który ujrzałam 
we śnie, choć go nigdy 
poprzednio nie widziałam!

- Nie uwierzyłbym nikomu, 
oprócz pani. 

- Bo też to naprawdę cudowne 
wydarzenie. 

- A skąd pani ma ten 
pierścionek?

- Znalazłam go. 

- Gdzie?

- W pewnym miejscu, które mi 
wskazano w moim śnie. Na razie 
nie wyjawię panu, gdzie to było 
Poważne powody skłaniają mnie do 
milczenia. 

- Szanuję te powody, choć ich 
nie znam. W każdym razie, moja 
kuzynka ucieszy się bardzo, gdy 
otrzyma znowu swój pierścionek. 

Gryzelda zerwała się z 
ławeczki. 

- Ależ na razie nie powinno 
się jej zwracać tego 
pierścionka, panie hrabio!

- Nie powinno się jej zwracać?

- Nie!

- Dlaczego?

- Dziś jeszcze nie mogę tego 
powiedzieć panu. Ale tak być 
musi!

Ostatnie słowa tchnęły ogromną 
powagą i stanowczością. 

- Jak to?

- Tak, panie hrabio. Proszę 
schować pierścionek i nie 
pokazywać go nikomu. 

- Co to ma znaczyć?

- Proszę, niech pan nie pyta. 

- Nie rozumiem pani. 

- Wierzę panu. Niech pan 
jednak nie żąda ode mnie 
bliższych wyjaśnień. Najchętniej 
byłabym zataiła przed panem, że 
go znalazłam. Trzeba go jednak 
dobrze schować, a ja nie mogę 
tego uczynić. Ktoś mógłby go 
przypadkiem znaleźć u mnie, a 
wtedy padłoby na mnie 
podejrzenie, że przywłaszczyłam 
sobie zgubę. 

- Ależ, panno von Ronach, któż 
by mógł posądzić panią o coś 
podobnego?

- Na pewno nie pan, panie 
hrabio. Doświadczenie jednak 
powinno było nauczyć pana, jak 
łatwo pada podejrzenie na 
niewinnego. 

- To prawda!

- Dlatego oddaję panu 
pierścionek i proszę, żeby pan 
go dobrze schował. 

- Dobrze, uczynię to. 

- I proszę pamiętać - nikt nie 
powinien o tym wiedzieć, nawet 
właścicielka pierścionka...

- Przecież dałem pani słowo! 
Czy nie chciałaby mi pani 
wyjawić swego tajemniczego 
zachowania?

Zamyśliła się i odgarnęła 
włosy z czoła. 

- Nie... jeszcze nie teraz... 
W moim śnie pańska zmarła żona 
pokazała mi ten pierścionek. 
Nigdy nie przywiązywałam wagi do 
snów, ale też nigdy nie śniłam 
tak dziwnie. Coś mnie gnało, 
żeby szukać pierścionka. I 
wreszcie znalazłam go. 

- Tak, rzeczywiście to bardzo 
dziwne. Tylko pani mogę 
uwierzyć, że tak było. 

- Mam wrażenie, że wchodzą tu 
w grę zjawiska nadprzyrodzone. 
Powiadają, że dusza 
zamordowanego nie może zaznać 
spokoju, dopóki kara nie 
dosięgnie mordercy. Mam przez 
cały ten czas uczucie, jakby 
popychała mnie niewidzialna 
jakaś moc, jakby nakazywała mi 
czynić rzeczy, które nigdy nie 
przyszłyby mi na myśl. Czuję, że 
muszę doprowadzić do końca moje 
zadanie...

Obrzucił zagadkowym 
spojrzeniem jej pobladłą ze 
wzburzenia twarz. 

- A jakież to zadanie? - 
spytał. 

Przycisnęła dłonie do serca. 
Wahała się jeszcze przez chwilę. 
Potem z oczu jej trysnął blask, 
który przeniknął w głąb jego 
duszy. 

- Chcę dowieść całemu światu, 
że pan jest niewinny, panie 
hrabio! - szepnęła stłumionym ze 
wzruszenia głosem. 

Popatrzył na nią z 
niedowierzaniem i bezgraniczną 
czułością. Pochylił się i przez 
szerokość stołu ujął jej rękę. 

- To się nie uda. Ja sam 
daremnie starałem się wnieść 
światło do tej sprawy. Proszę mi 
jednak powiedzieć, co panią 
skłania do tego kroku? Dlaczego 
pani stara się wykazać moją 
niewinność?

To pytanie oraz spojrzenie, 
jakim ją obrzucił, wywołały 
rumieniec na jej twarzy. 

- Nie wiem... Wiem tylko, że 
muszę iść do końca raz obraną 
drogą... Wiem także, iż 
doprowadzi mnie ona do celu - 
powiedziała cicho, lecz 
stanowczo. 

Wtedy mocno uścisnął jej rękę. 

- Gryzeldo! - szepnął z 
bezgraniczną tkliwością. 

Dziewczyna zadrżała i chciała 
wyswobodzić dłoń z jego uścisku. 
On jednak nie dopuścił do tego. 

- Nie, nie uciekaj się do 
wybiegów, najdroższa, ukochana 
Gryzeldo! Od dawna już walczę ze 
sobą, nie wiedząc, czy mogę ci 
powiedzieć o moich uczuciach dla 
ciebie. Lecz miłość moja wzmaga 
się z każdym dniem, staje się 
coraz głębsza, coraz gorętsza, 
zawładnęła całą moją istotą! 
Jest tak wielka, tak potężna, że 
pozwoliła mi nawet zapomnieć o 
mojej niedoli. Sądziłem, że nie 
mam prawa wyciągać ręki po tak 
wielkie szczęście, jakie ty 
możesz dać mężczyźnie. Dziś rano 
jednak pomyślałem: "Niechaj 
Gryzelda rozstrzygnie, czy może 
zostać twoją żoną, czy może 
podzielić twój los..." Gdybym 
był winny, nie miałbym odwagi 
przemawiać w ten sposób do 
ciebie. Moja niewinność dodaje 
mi śmiałości. Kocham cię, 
Gryzeldo, kocham cię ponad 
wszystko! Zjawiłaś się jak 
lśniący promień słońca, 
rozjaśniłaś moje ciemne życie. 
Tobie zawdzięczam, że nie 
poddałem się rozpaczy i 
zwątpieniu. Tobie zawdzięczam, 
że pogodziłem się z losem, że 
nie odczuwam tak boleśnie mojej 
hańby. Wierzyłaś we mnie - to 
było moją pociechą. Pełna 
miłości i poświęcenia, 
wychowywałaś moje dziecko. 
Gryzeldo, czy chcesz zostać 
matką Gildy, czy chcesz zostać 
moją żoną? Byłbym ci za to 
wdzięczny przez całe życie. Moja 
egzystencja nabrałaby dla mnie 
znowu treści, widziałbym jakiś 
cel... Czemu nie miałbym sięgnąć 
po promienne szczęście, skoro 
mogę to uczynić z czystym 
sumieniem? Ty zamieniłabyś każdą 
klątwę w  błogosławieństwo! Nie 
każdej kobiecie mógłbym w 
podobnych okolicznościach 
wypowiedzieć taką prośbę. Ty 
jednak jesteś dzielna, mądra, 
szlachetna i mężna, ty 
dzieliłabyś ze mną dolę i 
niedolę, gdybyś mnie kochała... 
A z oczu twoich wyczytałem, że 
mnie kochasz... Gryzeldo, 
ukochana, jedyna - odpowiedz 
mi... Przyznaj, że się nie 
omyliłem...

Spojrzeli sobie w oczy, jak 
dwoje ludzi, których dusze 
biegną ku sobie, przepełnione 
gorącą, najszczerszą miłością. 

Gryzelda z drżeniem słuchała 
jego namiętnych, tkliwych słów. 
Oniemiała ze szczęścia, nie 
mogła powiedzieć słowa. Tylko 
oczy jej spoczywały na jego 
twarzy, ich blask przeniknął w 
głąb jego duszy, niby promienie 
słońca. 

- Gryzeldo, czemu nie 
odpowiadasz? - zapytał tkliwie. 

Wtedy dziewczyna westchnęła 
głęboko. Pochyliła główkę i 
przytuliła czoło do jego ręki, 
która wciąż jeszcze więziła w 
uścisku jej dłoń. Leżała tak 
przez chwilę cicho, z 
zamkniętymi oczyma, przepojona 
uczuciem rozkoszy. Potem nagłym 
ruchem podniosła głowę i 
spojrzała na hrabiego Harra z 
nieukrywaną miłością: 

- Dziękuję panu... O, jakże 
jestem panu wdzięczna za to, co 
pan powiedział przed chwilą! Nie 
będę się wypierała, tak, wyznaję 
otwarcie, że kocham pana... 
Jeszcze w schronisku w St. 
Marien zakochałam się w pańskiej 
fotografii... Los pana poruszył 
mnie do głębi, z radością 
przybyłam do Treuenfelsu... A 
kiedy ujrzałam pana po raz 
pierwszy, wiedziałam, że wybiła 
godzina przeznaczenia, 
wiedziałam, że nie potrafię żyć 
bez pana... Moje serdeczne 
współczucie nie było niczym 
innym - tylko miłością! Miałam 
odtąd jeden tylko cel - 
pragnęłam panu pomóc, ulżyć, 
nieść pociechę... Zapragnęłam 
dowieść, że pan jest niewinny, a 
Niebo zesłało mi ten proroczy 
sen... Modliłam się  żarliwie, a 
Bóg wysłuchał mnie. Ach, jakże 
chętnie zostałabym pańską żoną, 
matką mojej maleńkiej Gildy, 
którą kocham jak własne dziecko! 
Nie mogę jednak pozwolić, aby 
pan uczynił teraz krok, którego 
by pan potem żałował... Obecnie 
jest pan smutny, przygnębiony, 
ponieważ prowadzi pan samotne 
życie. Wkrótce jednak wszystko 
się zmieni... Odzyska pan dobre 
imię, powróci pan do świetnych 
kół towarzyskich, będzie pan 
znowu dumnym i bogatym hrabią 
Treuenfelsem... Będzie pan mógł 
wybierać wśród najpiękniejszych 
i najwytworniejszych kobiet... 
Wówczas nie będę dla pana 
odpowiednią żoną... Gotów pan 
wtedy żałować, że poślubił pan 
ubogą nauczycielkę swojej 
córki... A ja... gdybym to 
wyczuła, byłabym strasznie, 
strasznie nieszczęśliwa...

Pochylił się nad jej rękami i 
całował je namiętnie.

- Moja najdroższa! Czy chcesz 
mnie i siebie dręczyć takimi 
głupstwami? Czyś nie słyszała, 
że cię kocham, ciebie, tylko 
ciebie... Dla mnie nie istnieje 
piękniejsza, ani wytworniejsza 
kobieta... żadna gwiazda nie 
lśni mocniej od słońca, a ty 
jesteś moim słońcem! Może 
Opatrzność zasnuła moje życie 
mrokiem, abyś ty mogła mi 
świecić jeszcze silniejszym 
blaskiem. Zgódź się, Gryzeldo, 
uwolnij od złego zaklęcia 
biednego Żabiego Króla. Uczyń go 
szczęśliwym, a będzie ci 
wdzięczny przez całe życie! 

Oczy dziewczyny zaszkliły się 
łzami. 

- Tak, pragnę zdjąć zaklęcie z 
biednego Żabiego Króla, pragnę z 
niego uczynić dumnego, pięknego 
królewicza! Nie mam w życiu 
innego celu! Dziś jednak proszę 
nie nalegać! Proszę się uzbroić 
w cierpliwość - to potrwa bardzo 
krótko. Sądzę, że wkrótce uda mi 
się zdjąć piętno hańby z 
pańskiego nazwiska! A wtedy, gdy 
pan będzie wolnym, dumnym 
człowiekiem, gdy pan wyciągnie 
po mnie rękę... O, Boże... serce 
moje nie pomieści chyba tej 
pełni szczęścia... 

Spojrzał jej gorąco i 
namiętnie w oczy. 

- Gryzeldo, czemu dręczysz 
mnie tym wahaniem?

- Nie chcę pana dręczyć, 
niechaj Bóg strzeże mnie od 
tego... Składam ufnie mój los w 
pańskie ręce, poddam się 
zupełnie pańskiej woli... Stanie 
się tak, jak pan zechce. Proszę 
tylko o krótką zwłokę. 

- Dlaczego prosisz o to?

- Bo chciałabym przedtem 
wypełnić do końca moje 
posłannictwo. Niech pan jeszcze 
poczeka przez jakiś czas... I 
nikt, nikt w całym zamku nie 
powinien się domyślać pańskich 
zamiarów względem mnie... 
Zaklinam pana, niech pan nie 
zdradzi się ze swoim uczuciem... 
Nikt nie powinien o tym 
wiedzieć, nikt...

Tak prosiła Gryzelda, myśląc 
przy tym o hrabiance Beacie. W 
duszy jej żył jakiś dziwny 
niewytłumaczony lęk, zdawało się 
jej, że czeka ją coś 
tragicznego, jeżeli hrabianka 
dowie się, iż hrabia stara się o 
jej rękę. 

- Zabiłaby mnie! - pomyślała i 
drgnęła z przerażenia. 

Obrzucił ją spojrzeniem pełnym 
troski. 

- Co ci jest, Gryzeldo? 

Uśmiechnęła się promiennie. 

- Nic, nic... To może 
głupstwo... Zdjął mnie nagle 
dreszcz, chociaż słońce 
świeci... Proszę jednak bardzo, 
niech pan spełni moją prośbę...

- Dobrze, zgadzam się, ale pod 
warunkiem... że od dziś, za 
cztery tygodnie zostaniesz moją 
narzeczoną...

- Przyrzekam to panu! - 
szepnęła. 

Jej piękną twarz opromienił 
tkliwy, rozmarzony uśmiech, 
który zachwycił Harra. Gryzelda 
zdawała się błądzić wzrokiem w 
jakiejś nieznanej dali. Hrabia 
ujął jej obie ręce i pokrywał je 
namiętnymi, ognistymi 
pocałunkami. 

- Gryzeldo! MOje światło! Moje 
słońce! - szeptał. 

W tej samej chwili dziewczyna 
drgnęła. Twarz jej pobladła, 
patrzyła, pełna trwogi na 
zarośla w pobliżu altany. Szybko 
wyrwała ręce z dłoni ukochanego. 

- O, Boże! - wyjąkała z 
lękiem.

Odwrócił się i spojrzał w to 
miejsce, w które patrzyła 
osłupiałym wzrokiem. Zdążył 
jeszcze zobaczyć wysoką, czarno 
ubraną postać niewieścią, która 
znikała za krzewami. Była to 
hrabianka Beata. 

- Co ci się stało, Gryzeldo? - 
zapytał. 

- Hrabianka Beata - szepnęła i 
znowu zadrżała ze strachu, bo 
oczy Beaty patrzyły na nią przed 
chwilą z wyrazem śmiertelnej 
nienawiści. 

Hrabia pojął, że i Gryzelda 
domyśla się miłości Beaty dla 
niego. Dlatego zapewne prosiła, 
żeby się wystrzegał. Nie 
chciała, aby ktokolwiek 
wiedział, że hrabia ją kocha. 
Miała dobre serce, pragnęła 
oszczędzić Beacie bólu i 
upokorzenia. 

On także czuł litość dla 
Beaty, lecz było to uczucie 
raczej chłodne, które nie mogło 
mieć wpływu na jego 
postępowanie. Nie chciał, aby z 
tego powodu najlżejszy cień 
przesłonił jego szczęście i 
szczęście Gryzeldy. 

- Czy przestraszyłaś się jej? 
- spytał tkliwie. 

Przesunęła ręką po oczach. 

- Hrabianka Beata kocha pana - 
wyjąkała z trudem, gdyż nie 
mogła się jeszcze otrząsnąć z 
wrażenia, jakie wywarły na niej 
błędne, pełne nienawiści oczy 
hrabianki. - Kocha pana i 
widziała, że pan całuje moje 
ręce...

Hrabia zmarszczył czoło. 

- Nic na to nie poradzę, 
Gryzeldo. Przykro mi ogromnie, 
lecz nie poczuwam się naprawdę 
do winy. Nigdy nie starałem się 
wzbudzić takich uczuć w Beacie. 
Odczuwałem dla niej tylko 
litość. Chciałbym oszczędzić jej 
bólu, toteż sądzę, że najlepiej 
będzie, jeżeli Beata opuści 
Treuenfels, zanim się oficjalnie 
zaręczymy. Tak, to będzie 
najlepiej dla wszystkich. Ja 
postaram się, aby i poza 
granicami Treuenfelsu mogła 
prowadzić spokojne, beztroskie 
życie. Nie odmówię jej z 
pewnością materialnej pomocy, 
nie życzę sobie jednak, aby 
mieszkała z nami...

Gryzelda nie odpowiedziała. 
Pogrążona w głębokiej zadumie, 
patrzyła przed siebie. Ogarnęło 
ją przeczucie, że powinna się 
śpieszyć, że powinna jak 
najprędzej dokonać rozpoczętego 
dzieła. 

W tej chwili nadbiegła Gilda, 
niosąc koszyczek napełniony 
kwiatami. 

- Spójrz, Gryzeldo, ile mam 
kwiatów! Teraz możesz pleść 
wianuszki - powiedziała. 

Gryzelda otoczyła ją ramieniem 
i serdecznie ucałowała. Hrabia 
spoglądał błyszczącymi oczyma na 
obie ukochane istoty. 
Uszczęśliwiony, czuł, że te 
pieszczoty są właściwie 
przeznaczone dla niego. 

- Tak, Gildo, niech panna 
Gryzelda plecie wianki. Jeden 
dla siebie, a drugi dla ciebie. 
Pragnę dziś widzieć was obydwie 
ustrojone kwiatami - powiedział. 

Gilda wybuchnęła radością. 

- Ach, tak! A Gryzelda musi 
wyjąć szpilki z warkoczy i 
spuścić je na plecy. Sięgają aż 
do ziemi, jak u królewny 
Złotowłoski. To jest taka bajka, 
którą mi opowiadała. Złotowłoska 
siedziała zamknięta w wieży, a 
książę chciał się do niej dostać 
na górę. Stanął więc na 
ramionach swego służącego, który 
potrafił się zamieniać w 
olbrzyma. Ale brakowało jeszcze 
kawałeczka. Wtedy zawołał: 
"Złotowłosko, dziewczę urocze, 
opuść przez okno twoje 
warkocze". Ona tak zrobiła, a 
warkocz był długi i gruby, jak 
warkocze Gryzeldy. Wtedy książę 
wszedł przez okno do wieży...

- Jaka śliczna bajka! - 
zauważył hrabia z uśmiechem.

- Prawda, tatusiu? A teraz 
niech Gryzelda opuści swoje 
warkocze, a ja włożę jej wianek 
na głowę i będzie wtedy 
Złotowłoską - ciągnęła Gilda. 

- Nie, będzie wtedy piękną 
królewną, która wyzwoliła 
Żabiego Króla. To mi się 
bardziej podoba!

- Dobrze, tatusiu! Gryzeldo, 
upleć prędko wianek dla siebie, 
a ja wyjmę szpilki z twoich 
włosów. Strasznie to lubię...   
Gryzelda broniła się przeciw 
temu, lecz Gilda objęła ją  za 
szyję: 

- Nie będzie bolało, pozwól 
mi, Gryzeldo... Moja droga, moja 
kochana! - błagała. 

Wtedy Gryzelda przestała się 
opierać. 

Siedziała zapłoniona i plotła 
z kwiatów wieniec, który miał ją 
przystroić. Gilda wyjęła szpilki 
z warkoczy, które opadły na 
plecy dziewczyny i naprawdę 
sięgały do ziemi. Cała dusza 
hrabiego Harra skupiła się w 
jego oczach. Siedział bez ruchu 
i w milczeniu upajał się 
widokiem ukochanej. 

Gdy wreszcie wianek został 
uwity, Gilda ostrożnie 
przystroiła nim złotowłosą 
główkę Gryzeldy. 

- Czy nie jest piękna, 
tatusiu? Czy wyobrażasz sobie 
ładniejszą królewnę?

Hrabia odetchnął głęboko. 

- Nie, nie wyobrażam sobie 
ładniejszej ani milszej. Ach, 
Gildo, jakaś ty szczęśliwa! - 
rzekł, widząc, jak dziecko 
całuje Gryzeldę. 

Nie mógł spokojnie patrzeć na 
te pocałunki i zerwał się z 
miejsca. Pobiegł przed siebie do 
parku, po chwili jednak 
powrócił. Stanął znowu przed 
Gryzeldą. 

- Moja młoda królowo, cztery 
tygodnie to nieskończenie długi 
czas dla człowieka, który usycha 
z tęsknoty... Każda minuta 
wydaje mi się wiekiem...

Podniosła na niego oczy, a 
wtedy spostrzegł, że drży, pod 
wpływem jego namiętnego 
spojrzenia. Wtedy zmusił się do 
spokoju.

- Odejdę teraz, pójdę się 
przejść... Tak będzie lepiej... 
Gdy zostanę dłużej, nie ręczę za 
siebie... Nie posiadam się z 
niecierpliwości, najdroższa 
moja! Ach te złociste włosy! 
Boże, jakież Ty stwarzasz cuda! 
Do widzenia, Gildo, zostawiam 
cię w towarzystwie twojej 
uroczej królewny! Do widzenia, 
królewno Złotowłosko!

- Jeszcze tylko słówko! - 
szepnęła.

- Czego pani sobie życzy, 
panno Gryzeldo!

Widziała, że hrabia stara się 
oprzeć jej urokowi, że usiłuje 
zapanować nad sobą. Czuł, że 
powinien był zachować w tej 
chwili pozorny spokój. 

- Proszę, żeby pan mi pozwolił 
jeszcze dziś przed południem 
przyjść do pańskiego gabinetu. 
Niech pan poleci służącemu, żeby 
mnie zawołał... Powie mu pan, że 
pan chce pomówić ze mną w 
sprawie nauki Gildy... 

Oczy hrabiego zabłysły 
radością. 

- Nie wiem, czy istnieje coś, 
na co bym zgodził się z większą 
ochotą - odparł, a potem oddalił 
się szybko, jakby uciekał przed 
sobą.

Gryzelda zdjęła wianek z głowy 
i przystroiła nim włosy Gildy. 

- Nie mam teraz czasu, żeby 
uwić drugi. Musimy zabrać się do 
nauki, kochanie. Chodź, usiądź - 
powiedziała. 

Czy przeczuwała, że dwoje 
czarnych płonących oczu śledzi 
ją z oddali? Hrabianka Beata 
ukryła się w zaroślach i z 
daleka widziała całą scenę. 
Spojrzenia jej biegły ku 
Gryzeldzie, podobne do zatrutych 
strzał. Gdyby można było zabijać 
wzrokiem, Gryzelda z pewnością 
padłaby martwa. 

Dziewczyna znowu zadrżała. 
Poczuła dziwny chłód. 

- Jeździec przejechał przez 
mój grób! - pomyślała. Tak 
mawiała zazwyczaj ciotka 
Agnieszka, ilekroć miewała 
dreszcze. Tak brzmiało stare 
wierzenie ludowe. 

Gryzelda przypomniała sobie o 
swych obowiązkach i zajęła się 
Gildą. Lekcja trwała godzinę. 

Hrabianka Beata wolnym krokiem 
podążyła do zamku. 



**        **        **



Gdy Gryzelda po upływie 
godziny powróciła do zamku, 
wyszedł jej na spotkanie 
służący, stary Henryk. 

- Pan hrabia prosił, żeby 
panienka przyszła do jego 
gabinetu. Chciałby z panienką 
pomówić o nauce hrabianki Gildy 
- oznajmił. 

Gryzelda skinęła głową. 

- Przyjdę zaraz. Idź, Gildo, 
do twego pokoju, ja nadejdę za 
chwilę. 

Pocałowała Gildę, która w 
podskokach pobiegła na górę. 

Gryzelda weszła do gabinetu 
hrabiego. Stał przy oknie, 
czekając na nią, a usłyszawszy 
jej kroki, odwrócił się szybko. 

- Gryzeldo! - zawołał, głosem 
pełnym tęsknoty, po czym ujął 
jej obie ręce. 

Dziewczyna spojrzała na niego 
z powagą. 

- Przyszłam, bo musiałam. 
Postaram się jak najprędzej 
załatwić moją sprawę. Proszę, 
niech pan mi pokaże skrytkę w 
biurku, w której przechowywał 
pan flakonik z trucizną. Nie 
jest to z mej strony zwykła 
ciekawość, proszę mi wierzyć... 
Sądzę zresztą, że od czasu 
śledztwa skrytka ta przestała 
być tajemnicą. 

Uderzyła go jej niezwykła 
powaga. 

- Nie! -  odparł. - Ale gdyby 
nawet była tajemnicą dla innych, 
to przestałaby nią być dla 
ciebie, Gryzeldo. 

Zbliżył się do biurka i 
nacisnął ukrytą sprężynę. 
Szufladka odskoczyła, Gryzelda 
zajrzała do niej. Leżał tam 
flakonik oraz zwiędły wianuszek, 
który ona sama uwiła dla 
hrabiego Harra. Wyjął go i 
pokazał Gryzeldzie. 

- Spójrz - spodziewam się, że 
ten wieniec z twoich rąk 
przyniesie mi szczęście, że 
zdejmie ze mnie straszliwą 
klątwę, którą sprowadził 
flakonik - szepnął. 

Zarumieniła się i serdecznie 
spojrzała mu w oczy. 

- Gilda każdego wieczoru 
odmawia modlitwę kwiatów - 
odparła. 

Hrabia skinął głową. 

- Wiem, Gilda mówiła mi o tym. 
Powtórzyła mi także słowa 
modlitwy: "Dobry Boże, spraw, 
żeby mój tatuś mógł być 
szczęśliwy". Moja ukochana, 
droga Gryzeldo, mam wrażenie, że 
modlitwa kwiatów uczyniła już 
bardzo wiele. 

- Uczyni jeszcze więcej, 
jeżeli Bóg zechce. Usunie 
wszystkie cienie... Czy mogę 
wziąć ten flakonik do ręki?

- Tak, chemik sądowy usunął 
wszelkie ślady trucizny. 

Wzięła flakonik i obejrzała 
go. 

- Czy był całkowicie 
napełniony zabójczą trucizną? 

- Gdy go kupiłem, tak. Tego 
wieczoru jeszcze, gdy go 
pokazywałem mojej żonie, Beacie 
i baronowi Dalheimowi, flakonik 
był napełniony niemal po brzegi. 
Od owego wieczoru nie widziałem 
go, aż do dnia, gdy wręczyłem go 
panom z sądu. Wtedy 
spostrzegłem, że ubyła mniej 
więcej jedna trzecia płynu... 

- Więc w ciągu tego czasu ktoś 
musiał odlać trochę trucizny?

- Tak, zapewne. 

- A czy ilość, która została 
odlana, wystarczyłaby, żeby 
zabić człowieka?

- Zawartość flakonika 
wystarczyła, żeby zabić stu 
ludzi. Ja sam otrułem dwoma 
kroplami tego jadu starego 
wyżła. Spytaj hrabianki Beaty, 
ona była przy tym. 

- I... Ach, prawda, pan 
przecież jest przekonany, że 
hrabina Alicja odlała trochę 
trucizny... Jak pan sądzi - 
jakim sposobem podpatrzyła 
tajemnicę skrytki w biurku?

- Długo zastanawiałem się nad 
tym, aż wreszcie oświecił mnie 
przypadek. Proszę, wejdź na 
chwilę do przyległego pokoju. 
Tak - a teraz podejdź do 
drzwi... Spójrz w lustro. Stój 
spokojnie i uważaj na to, co 
zobaczysz w lustrze. 

Wprowadził ją do przyległego 
pokoju, a sam powrócił do 
gabinetu. Podszedł do biurka, 
otworzył skrytkę; włożył do niej 
wianuszek i flakonik, zamknął 
ją. Gryzelda widziała w lustrze 
dokładnie każdy jego ruch. 

Potem odwrócił się i 
uśmiechnął do jej odbicia w 
zwierciadle. 

Powróciła do gabinetu, blada i 
bardzo wzburzona. 

- Tak, jeżeli ktoś stał w 
przyległym  pokoju i patrzył na 
pana, musiał zobaczyć, jak 
otwiera pan skrytkę. 

- Słusznie! Toteż z tego 
powodu czynię sobie gorzkie 
wyrzuty. Powinienem był zamknąć 
drzwi, wtedy nikt nie 
podpatrzyłby mojej tajemnicy. 
Mojej żonie skrytka nie dawała 
spokoju, zapewne postanowiła 
dotrzeć do niej. Może nawet 
podpatrzyła mnie tego samego 
wieczoru, kiedy po pokazaniu 
flakonika powróciłem tutaj, żeby 
go schować. Bo później, aż do 
chwili jej zgonu, nie otwierałem 
tej szufladki. Pytałem nawet 
Beaty, czy moja żona owego 
wieczoru nie podążyła za mną... 
Beata jednak odpowiedziała, że 
nie wie, bo właśnie odwołano ją 
wtedy w jakiejś sprawie, 
dotyczącej gospodarstwa... Moja 
kuzynka powiada jednak, że to 
zupełnie możliwe, bo Alicja 
poszła do swoich apartamentów, 
żeby przynieść jakieś albumy, 
które chciała pokazać baronowi. 
Mogła więc przy tej sposobności 
niepostrzeżenie pójść za mną i 
podpatrzeć, jak otwieram 
biurko...

- Albo też uczyniła to 
hrabianka Beata - pomyślała 
Gryzelda, lecz nie wypowiedziała 
głośno tego domysłu. 

- Tak, pójdę już - rzekła. 

Spojrzał na nią z uśmiechem. 

- Czy mój mały Sherlock Holmes 
jest zadowolony? - zagadnął 
żartobliwie.

Wiedziała, że hrabia nie 
traktuje na serio jej poszukiwań 
i badań. To jednak było jej 
tylko na rękę. Oszczędzało mu to 
zbytniego zdenerwowania. 
Zmuszając się do uśmiechu, 
skinęła głową:

- Tak, jestem zadowolona. 

Pocałował ją w rękę. 

- Odejdź, Gryzeldo! Jeżeli mam 
uszanować zwłokę, którą mi 
naznaczyłaś, nie mogę przebywać 
z tobą sam na sam. 

Poczuł, że ręce jej drżą. 
Wtedy wypuścił jej dłoń. 

- Do widzenia przy stole! - 
powiedziała Gryzelda i szybko 
wyszła z gabinetu. 

Myśli jej pracowały 
gorączkowo. Ze splątanej przędzy 
wysnuwała się prosta nić, 
tworzyły sieci, do których miał 
wpaść morderca hrabiny Alicji. 

Przy obiedzie panowała dziś 
wyjątkowo napięta atmosfera. 
Zamieniono tylko kilka 
uprzejmych słów, starając się 
podtrzymać rozmowę. Hrabianka 
Beata siedziała z bladą, jakby 
zmiętą  twarzą i osłupiałym 
wzrokiem patrzyła w jeden punkt. 
Gryzelda drżała, myśląc o tym, 
co musi się dziać w duszy tej 
kobiety. 

Po obiedzie Gryzelda ułożyła 
Gildę do snu, potem zaś zeszła 
do biblioteki. 

Była to duża sala; na połowie 
wysokości ścian biegła wokoło 
drewniana galeryjka. Ściany były 
po sufit zapełnione książkami, 
ułożonymi na półkach. Z galerii 
można było sięgnąć nawet na 
najwyżej umieszczone półki. 

Pośrodku stał okrągły duży 
stół,  wkoło niego zaś wysokie 
rzeźbione fotele. Przy oknach, w 
głębokich niszach stały krzesła 
i taborety. 

Gryzelda wyjęła z szafy, którą 
wskazał jej hrabia, ogromną, 
ciężką, oprawną w skórę księgę o 
pożółkłych kartkach. Położyła ją 
na stole i pochyliła się nad 
nią. Przerzucała pobieżnie 
kartki, zapisane rozmaitymi 
charakterami pisma. Zapiski 
rozpoczynały się od roku 1220. 

Dziewczyna nie zatrzymała się 
przy pierwszych kartkach. 
Szukała notatek hrabiego 
Joachima Treuenfelsa, który 
polecił zbudować okrągłą wieżę. 
Wkrótce natrafiła na wzmiankę o 
nim: "Hrabia Joachim_jan von 
Treuenfels ur. 19 października 
1614 roku, zm. 13 stycznia 1678 
roku". Gryzelda przeczytała 
powoli, co hrabia Joachim sam 
zapisał w kronice, a wreszcie 
znalazła również ten ustęp, w 
którym była mowa o budowie 
okrągłej wieży. 

Została ona rzeczywiście 
zbudowana na jego życzenie, aby 
mógł się tam spokojnie oddawać 
swoim studiom alchemicznym i 
astronomicznym. Zależało mu, 
żeby mieć spokojny kącik do 
pracy, gdzie by mu nikt nie 
przeszkadzał, nawet "wielce 
ukochana i najmilejsza 
małżonka". Dlatego wieża miała 
być zbudowana na uboczu i nie 
powinna była posiadać łączności 
z zamkiem. Młoda żona hrabiego 
martwiła się tym tak bardzo, że 
zmiękczyła jego serce. Dlatego 
też kazał wmurować w ściany dwie 
kryjówki, z drzwiami po obu 
stronach. Młoda pani nie mogła 
wprawdzie wchodzić do pracowni 
małżonka, co było pożądane - 
gdyż była żywego usposobienia i 
wprowadzała zawsze nieład i 
zamieszanie - miała natomiast 
możność rozmawiania z mężem. W 
dalszym ciągu hrabia pisał w 
kronice:



"...gorące affekta 
świadczyliśmy sobie nawzajem 
poprzez one kryjówki, ja z 
wielce umiłowaną Jejmość 
Małżonką moją. Owóż schowanka 
owe, które opisać tu pragnę..."



Tu kończyła się strona. 
Gryzelda z żywą uwagą odwróciła 
kartkę. Teraz powinien był 
nastąpić opis szaf ściennych, 
schowków i ukrytych drzwi. 

Na następnej stronie nie było 
jednak końca zdania, nie było w 
ogóle mowy o okrągłej wieży. 
Gryzelda zdziwiła się, odwróciła 
kartkę, przeczytała znowu 
ostatnie wyrazy.

- Tutaj czegoś brak - 
pomyślała - a mianowicie opisu 
kryjówek. 

Otworzyła księgę, pochyliła 
się uważnie nad nią, a wtedy 
natrafiła rzeczywiście na pewien 
ślad. Między kartkami pozostał 
wąski skrawek papieru; 
najwidoczniej ktoś musiał 
cienkim nożykiem wyciąć kartkę z 
kroniki. 

Gryzelda oddychała z trudem. 
Utkwiła oczy w księdze. Ktoś 
usunął z kroniki opis kryjówek. 
Czyżby to uczyniły te same ręce, 
które wlały truciznę do wina 
hrabiny Alicji? A może ktoś już 
przedtem wyciął stronę?

Byłoby to bardzo niemądre ze 
strony Beaty, byłby to jeden z 
owych drobnych błędów, które 
zdradzają każdego przestępcę. 
Brakująca kartka stanowiła 
jeszcze jeden dowód, że 
hrabianka Beata popełniła 
zbrodnię. Przeczytała z wielką 
uwagą kronikę od początku do 
końca. Czyż w ten sposób nie 
posiadła tajemnicy ukrytego 
przejścia do wieży? Nie mówiła o 
tym jednak ze swoim kuzynem, co 
świadczyło, że już wtedy chciała 
skorzystać w złych zamiarach z 
tej drogi. Gryzelda raz jeszcze 
zaczęła się przypatrywać 
skrawkowi papieru między 
kartkami. W tej samej chwili 
ktoś gwałtownie otworzył drzwi, 
do biblioteki weszła hrabianka 
Beata. Gryzelda przestraszyła 
się tak bardzo, że wydała cichy 
okrzyk. 

Hrabianka szybko zbliżyła się 
do niej i rzuciła okiem na 
otwartą kronikę. Jej 
niesamowite, ciemne oczy wpiły 
się w twarz Gryzeldy. 

- Co pani tu robi? Kto 
pozwolił pani czytać tę kronikę? 
- spytała szorstko. 

- Pan hrabia - odparła 
Gryzelda, zmuszając się do 
spokoju. W źrenicach hrabianki 
widoczny był obłęd. Wybuchnęła 
zgrzytliwym śmiechem. 

- Ha, ha, ha! Pan hrabia! Tak, 
tak - pan hrabia! Czy nie uważa 
pani, że pozwala on pani trochę 
za wiele? Wydaje się po prostu 
dziwne, że obcuje tak poufale z 
nauczycielką swej córki. Nie 
można mu tego jednak brać za 
złe! W jaki sposób miałby się 
bronić przed nietaktownym 
natręctwem? Panią zapewne żywo 
zajmują dzieje tego domu?

- W istocie - odparła 
spokojnie Gryzelda. 

- To dziwne zainteresowanie 
dowodzi ogromnego braku taktu, 
moja droga! Kronika rodziny 
hrabiów Treuenfels powinna 
interesować wyłącznie członków 
tego rodu. Mój kuzyn powinien 
był porozumieć się ze mną, zanim 
pozwolił komuś zajrzeć do tej 
książki. Przysługuje mi do tego 
prawo, ponieważ i ja jestem 
hrabianką Treuenfels. 

- W takim razie proszę o 
wybaczenie. Ponieważ pani sobie 
nie życzy, nie będę czytała tej 
kroniki. Miało to miejsce po raz 
pierwszy i dopiero ją 
otworzyłam... 

Hrabianka spojrzała na nią 
przenikliwie. 

- Pomówię w tej sprawie z moim 
kuzynem, przedtem jednak schowam 
kronikę - rzekła. 

Pochwyciła otwartą księgę, a 
gdy spostrzegła, w którym 
miejscu Gryzelda zaczęła ją 
czytać, na twarzy jej ukazał się 
znowu ów okropny wyraz. 

Gryzeldę ogarnęła trwoga. 
Zdawało się jej, że hrabianka 
rzuci w nią ciężką księgą. 
Szybko wybiegła z biblioteki. 
Hrabianka rzeczywiście uczyniła 
taki ruch, jakby chciała cisnąć 
kroniką w Gryzeldę, dziewczyny 
jednak już nie było.

Hrabianka osunęła się na 
fotel, ciężka księga wypadła jej 
z rąk na posadzkę. Spoglądała na 
nią osłupiałym wzrokiem i 
sprawiała przy tym wrażenie 
osoby doszczętnie wyczerpanej. 
Siedziała tak przez chwilę, 
wreszcie opanowała się z 
wysiłkiem. Podniosła książkę i 
schowała ją do szafy. Zamykając 
szafę na klucz, powiedziała 
głośno:

- To już nic nie pomoże!

Na obliczu jej zastygł dziwny 
spokój i jakieś niesamowite, 
niezłomne postanowienie. 
Dzisiejszego ranka nabrała 
pewności, że jej kuzyn kocha 
Gryzeldę von Ronach i że na 
pewno oboje porozumieli się już 
ze sobą. Ta pewność podsycała w 
niej śmiertelną nienawiść, która 
nie cofała się przed niczym. 

Zacisnęła zęby i wyszła z 
biblioteki. Udała się wprost do 
gabinetu hrabiego Harra. 
Powiedział jej, że będzie na nią 
tam czekał, gdyż chciałby z nią 
pomówić w pewnej sprawie. 

Weszła. Hrabia ujrzawszy jej 
bladą, zastygłą twarz, doznał 
niemiłego uczucia. Wiedział, że 
czeka go bardzo nieprzyjemna 
scena. 

- Chciałeś ze mną pomówić, 
Harro? - spytała ochrypłym 
bezdźwięcznym głosem. 

- Tak, Beato. Proszę cię, 
usiądź. Wyglądasz, jakby ci coś 
dolegało. 

- Przestań... Nie mówmy o tym 
- odparła. 

- Nie Beato, nie przestanę. 
Jestem o ciebie bardzo 
niespokojny, chciałbym ci w 
miarę możności pomóc. Dlatego 
pragnę ci coś zaproponować. 
Zdaje mi się, że pobyt w 
Treuenfels ci nie służy. 
Powinnaś stanowczo zmienić 
miejsce pobytu, powinnaś 
przenieść się do jakiegoś 
miasta, założyć sobie dom. 
Chętnie dam ci w tym celu 
większą sumę, a potem będę ci 
płacił znaczną rentę roczną. 
Może byś przeniosła się do 
wielkiego miasta, w którym 
wzrosłaś i wychowałaś się... 
Znajdziesz tam więcej 
urozmaicenia i rozrywek. 
Oczywiście, że zabezpieczę twój 
byt. 

Mówił to z wielką przykrością, 
gdyż czuł, że sprawia jej ból. 
Był jednak stanowczo zdania, że 
dla Beaty będzie najlepiej, gdy 
wyjedzie z zamku Treuenfels. 

Beata spojrzała na niego 
przygasłymi, osłupiałymi oczyma, 

- Wypędzasz mnie? Wypędzasz 
mnie z Treuenfelsu? - 
wykrztusiła, a słowa jej były 
podobne do jęku. 

- Dla nas obojga będzie 
lepiej, gdy wyjedziesz, Beato. 
Nie mogę spokojnie patrzeć na 
twoje cierpienia - powiedział, 
wstrząśnięty do głębi tą 
rozpaczą. 

Wtedy padła przed nim na 
kolana i ukryła twarz w jego 
dłoniach. 

- Harro... Harro... Miej 
litość... Zmiłuj się nade mną... 
Kocham cię, ginę z miłości - 
jęknęła. 

Słowa te podziałały jeszcze 
bardziej odstręczająco na 
hrabiego, choć jednocześnie 
ogarnęło go głębokie 
współczucie. Podniósł ją i 
usadowił na fotelu. 

- Domyślałem się tego i 
ubolewałem nad tobą. Tym 
bardziej powinnaś opuścić 
Treuenfels. Niestety, nie mogę 
ci pomóc. Nigdy nie uczyniłem 
nic takiego, żeby zbudzić w 
tobie to uczucie. Biedna Beato, 
odejdź teraz i uspokój się... 
Zastanów się nad moją propozycją 
i daj mi znać, co 
postanowiłaś...

Hrabianka wyprostowała się 
gwałtownym ruchem i spojrzała na 
niego tak, jak skazany na śmierć 
patrzy na swego kata. Przez 
chwilę stała tak bez słowa. 
Wargi jej poruszały się, lecz 
nie mogła mówić. Wreszcie 
odwróciła się i wyszła z 
gabinetu. W oczach jej płonęło 
szaleństwo. 

Patrząc tępo przed siebie, 
udała się do swego pokoju. Tam 
osunęła się na dywan i jęknęła 
jak zranione zwierzę. Leżała tak 
przez chwilę, dopóki do jej uszu 
nie dobiegł odgłos otwieranych i 
zamykanych  drzwi. 

Potem obok jej pokoju 
zabrzmiał cichy szmer kroków. 
Były to kroki Gryzeldy, znała je 
dobrze. Podpełzła do drzwi. 
Potem wstała i nacisnęła klamkę. 
Ujrzała właśnie Gryzeldę, która 
schodziła ze stopni. 

Oczy jej gorzały dzikim 
płomieniem. Harro wypędził ją ze 
swego domu... Serce jej 
przepalała szalona, 
nieodwzajemniona namiętność... 
Była nieszczęśliwa... Ale i ona, 
ta jasnowłosa czarownica, także 
nie zazna szczęścia u jego boku. 
Ona zginie, lecz jednocześnie 
wtrąci w przepaść tę dziewczynę, 
która stanęła na przeszkodzie 
między nią a Harrem. 

Zbliżyła się do okna. Tak, 
Gryzelda szła do wieży. Po co 
tam ciągle chodzi? Rzadko kiedy 
można ją było zobaczyć na 
tarasie. Zapewne pociągały ją 
bardziej pokoje w wieży. 

- Czyżby mnie przeczucie nie 
omyliło? Czy ta dziewczyna mnie 
śledzi? Cóż, tym bardziej 
zasługuje, żeby ją zgładzić. Nie 
będzie górowała nade mną. 

Kiedy Gryzelda zniknęła w 
wieży, Beata zebrała ostatki sił 
i podążyła za nią. 



**        **        **



Gryzelda po wyjściu z 
biblioteki pośpieszyła do swego 
pokoju. Zamknęła się na klucz. 
Lękała się tak bardzo hrabianki 
Beaty, że dygotała na całym 
ciele. Czuła, że powinna jak 
najprędzej ukończyć swoje 
posłannictwo, aby potem schronić 
się pod opiekę hrabiego Harra. 
Serce jej wezbrało szaloną 
tęsknotą, żeby skryć się w jego 
objęciach. Pragnęła, żeby nad 
nią czuwał, żeby jej strzegł. 
Nie znała tego uczucia, 
najsłodszego uczucia dla 
kobiety, kiedy czuje się 
bezpieczna u boku ukochanego, 
który broni ją swoją miłością. 
Na razie nie miała jeszcze prawa 
do szczęścia. Musiała przede 
wszystkim przynieść wyzwolenie 
ukochanemu. 

Jeżeli hrabianka Beata 
rzeczywiście otruła hrabinę 
Alicję, w takim razie musiała 
się domyślać, że Gryzelda ją 
śledzi. Świadczyło o tym 
wyraźnie jej zachowanie w 
bibliotece. Czyż hrabianka nie 
zrobi teraz wszystkiego, żeby ją 
uczynić nieszkodliwą? Gryzelda 
zaczęła się zastanawiać, czy nie 
powinna wyznać prawdy hrabiemu i 
poprosić go, aby na własną rękę 
prowadził dalsze badania. 

A może to tylko urojenie? Może 
pod wpływem tego snu wpadła na 
fałszywy trop? Przecież 
właściwie nie miała żadnego 
wyraźnego dowodu, że hrabianka 
jest winna. A pierścionek w 
szafce ściennej? Czyż to nie 
wystarczało? Gryzeldę ogarnęły 
wątpliwości. Zbrodnia, o którą 
podejrzewała hrabiankę, była tak 
okropna, że dziewczyna starała 
się odsunąć od siebie to 
podejrzenie. 

Siedziała przez dłuższą 
chwilę, a wreszcie usłyszała, 
jak Beata wchodzi do swego 
pokoju. Ogarnął ją znowu lęk. 
Nie chciała zostać w pobliżu tej 
kobiety, udała się więc do 
wieży. Wzięła swoją latarkę 
kieszonkową i wybiegła do parku. 

Po drodze nie spotkała nikogo. 
Służba była na dole w 
suterenach, hrabia i hrabianka 
Beata w swoich apartamentach. 

Gdy Gryzelda stanęła przed 
wejściem do wieży, raz jeszcze 
obejrzała się ostrożnie wokoło. 
Nie było jednak żywej duszy, 
panowała głucha cisza. 

Otworzyła drzwi i bezzwłocznie 
poszła do pokoju na pierwszym 
piętrze. 

Odnalazła natychmiast w ramie 
delfina, na którym nakreśliła 
znak. Nacisnęła go, a drzwi 
szafy ściennej otworzyły się. 
Gryzelda weszła do kryjówki. 
Chciała jeszcze otworzyć dno 
szafki ściennej. Poświeciła 
sobie latarką, żeby odnaleźć 
zameczek. Zamierzała potem 
przynieść krzesło, wstawić je do 
kryjówki i przekonać się, czy 
przez otwór w szafce ściennej 
można było przesunąć rękę do 
sypialni hrabiny Alicji. Gdy 
klapa odpadła, dziewczyna 
chciała wyjść ze schowka do 
pokoju, aby stamtąd przynieść 
krzesło. W tej samej chwili 
jednak ujrzała biegnącą przez 
pokój hrabiankę Beatę. Twarz jej 
była wykrzywiona, oczy miały 
błędny wyraz. Gryzelda z 
okrzykiem przerażenia, cofnęła 
się w głąb kryjówki. Wtedy 
hrabianka z całej siły 
zatrzasnęła ciężkie, grube drzwi 
- Gryzelda została uwięziona w 
ciasnej skrytce, której od 
wewnątrz nie mogła otworzyć. 

Hrabianka z oczyma pełnymi 
nienawiści, roześmiała się 
obłąkanym śmiechem i mocno 
uderzyła pięścią w drzwi. 

- Teraz uspokoisz się, ty 
czarownico! Jeżeli chcesz - to 
szpieguj dalej. Nasze rachunki 
zostały wyrównane! Siedź sobie w 
tej dziurze, wyjdziesz stamtąd w 
dzień Sądu Ostatecznego - 
mówiła, zgrzytając zębami. 

Potem wyszła z pokoju i zeszła 
ze schodów. Ostrożnie wychyliła 
się przez półotwarte drzwi. Nie 
było jednak żywej duszy. Nikt 
nie widział, jak tu wchodziła, 
nikt nie zauważył również, gdy 
wyszła z wieży i zamknęła ją. 
Klucz rzuciła w gęste zarośla. 
Mógł sobie tu leżeć do 
skończenia świata. Boczną dróżką 
powróciła do zamku i tutaj nie 
spotkała nikogo. 

Udała się na górę i zadzwoniła 
na pokojówkę. Gdy służąca 
zjawiła się, hrabianka rzekła do 
niej nienaturalnie spokojnym 
głosem: 

- Czuję się źle, więc położę 
się do łóżka. Niech mi nikt nie 
przeszkadza. Spodziewam się, że 
wypoczynek mi posłuży. Niech 
Berta obudzi mnie jutro rano. 
Proszę powiedzieć panu hrabiemu, 
że dopiero jutro mnie zobaczy. I 
niech Berta obudzi Henrykę. Gdy 
hrabianka Gilda wstanie, Henryka 
ma ją ubrać. Panna von Ronach 
prosiła, żebym ją zwolniła na 
popołudnie, zdaje się, że 
chciała pojechać do Dalheimu i 
nie powróci przed kolacją. Gdyby 
pan hrabia pytał o pannę von 
Ronach, to proszę mu to 
powiedzieć. Czy Berta mnie 
zrozumiała?

- Tak, panno hrabianko. 

- Dobrze, Berta może odejść. 

Pokojówka oddaliła się, myśląc 
w duchu, że hrabianka musi być 
bardzo chora. Wyglądała 
mizernie, zdawało się, że ledwie 
trzyma się na nogach. 

Gdy Beata pozostała sama, 
zamknęła się na klucz. Potem 
podeszła do biurka. Z szufladki 
wydobyła małą kasetkę z brązu. 
Przechowywała w niej swoją 
biżuterię. Z kasetki tej wyjęła 
małe pudełeczko, które 
otworzyła. Spoczywała w nim na 
wacie maleńka kryształowa 
flaszeczka, napełniona 
przezroczystym, z lekka 
opalizującym płynem. Hrabianka 
podniosła flaszeczkę pod światło 
i wzdrygnęła się. Szczękała 
zębami jak w febrze. 

Potem poczęła nadsłuchiwać. 
Czy nie słychać było krzyku? Czy 
nikt nie wołał o pomoc? Nie... 
nie... było zupełnie cicho... 
Przez grube mury i obite 
materią, ciężkie drzwi nie 
dochodził żaden dźwięk. Panowała 
cisza... głucha cisza...

Postawiła flaszeczkę na stole. 

- Wystarczy, żeby uśmiercić 
kilkanaście osób - wystarczy i 
dla mnie - powiedziała głośno. 

Potem osunęła się na krzesło 
przed biurkiem. Drżącymi rękami 
rozpuściła włosy, które, podobne 
do czarnych węży, opadły na jej 
ramiona. Ujęła jedno pasmo i 
spojrzała na nie z zaciętą 
nienawiścią. 

- Czarne, sztywne i brzydkie. 
On kocha złote włosy... Miała na 
głowie wianek... Niech zginie, 
niech przepadnie...

Znowu poczęła nadsłuchiwać, 
lecz nic nie zmąciło ciszy. 
Wtedy chwyciła pióro i zaczęła 
pisać, szybko, płynnie, nie 
zatrzymując się ani razu. Gdy 
skończyła, wlała zawartość 
flaszeczki do szklanki z wodą. 

Drżącą ręką wzięła z biurka 
fotografię hrabiego Harra i 
przez chwilę patrzyła na nią z 
nie dającym się opisać wyrazem 
twarzy. Potem wychyliła duszkiem 
szklankę z trucizną. 

- Nie oddam cię żadnej, nie 
oddam cię... Kocham cię, Harro, 
kocham cię do szaleństwa... Kto 
wiele miłuje, temu wiele będzie 
przebaczone... Harro! Harro! Czy 
słyszysz jej głos? Ona cię 
woła... ta złotowłosa 
czarownica... Harro!

Zerwała się i zachwiała się na 
nogach. Mocno przycisnęła do 
piersi fotografię hrabiego. Oczy 
jej napełniły się lękiem i 
zgrozą - przerażeniem przed samą 
sobą. 

- Harro! Harro! Ocal ją! Ja... 
ja... już nie mogę... Ojcze w 
Niebie... Odpuść nam nasze 
winy...

Ogarnęła ją spóźniona skrucha, 
chciała podejść do drzwi, lecz 
nie zdążyła. Z głuchym jękiem 
padła martwa na posadzkę. 
Zastygłymi palcami trzymała 
podobiznę kuzyna. Nie rozstała 
się z nią nawet po śmierci. 

A w zamku było cicho i głucho. 
Nikt nie przeczuwał, że przed 
chwilą zakończyła życie 
zbrodnicza istota, że w ciemnej 
ciasnej kryjówce młoda, 
szlachetna dziewczyna na próżno 
stara się pokonać rozpacz i 
zwątpienie. 



**        **        **



Po rozmowie z Beatą hrabia 
kazał sobie osiodłać konia i 
wyjechał na pola. Powrócił 
dopiero na herbatę. W hallu 
spotkał córeczkę, która wydawała 
się bardzo zmartwiona. 

- Ach, kochany tatusiu, jak to 
dobrze, że nareszcie powróciłeś. 
Jestem taka sama. 

- Sama, Gildo? Czyż nie ma 
panny von Ronach? 

- Nie, nie ma jej. Henryka 
mnie ubrała. 

Hrabia Harro wezwał Henrykę. 

- Co to znaczy, Henryko? Gdzie 
jest panna von Ronach? 

- Nie wiem, panie hrabio, 
podobno w Dalheimie. Tak mówiła 
Berta. 

Hrabia zaczął pocieszać 
córeczkę. Nie rozumiał powodu 
nieobecności Gryzeldy. Po co 
pojechała do Dalheimu? Przecież 
państwo von Sarnow od dawna 
wyjechali. Nie, to chyba 
niemożliwe - nie pojechała tam. 

- Niech Henryka przyśle do 
mnie Bertę - powiedział. 

Przeszedł z Gildą do jadalni: 
po chwili stanęła przed nim 
pokojówka hrabianki. 

- Co panna von Ronach 
powiedziała Bercie przed 
wyjazdem z domu? - zapytał 
hrabia. 

- Ja nie widziałam panny von 
Ronach i nie rozmawiałam z nią, 
panie hrabio. 

- A skądże Berta wie, że 
pojechała do Dalheimu?

- Powiedziała mi to hrabianka 
Beata. 

- Hrabianka Beata? 

- Tak, panie hrabio. Miałam 
powiedzieć panu hrabiemu, że 
panna von Ronach prosiła, aby ją 
zwolnić aż do wieczora i że 
prawdopodobnie miała być w 
Dalheimie. Panna hrabianka 
położyła się do łóżka, bo się 
źle czuje. Prosiła, żeby ją 
obudzić jutro rano i żeby jej 
nikt nie przeszkadzał. 

- Dobrze, Berta może odejść. 

Gilda zaczęła narzekać, że nie 
ma Gryzeldy. 

Hrabia także czuł się bardzo 
źle bez Gryzeldy, przekonał się 
teraz jak puste i beznadziejne 
było jego życie bez niej. 

- Po co tam pojechała? -  
myślał z niepokojem. Potem nagle 
uśmiechnął się: - Zapewne udała 
się w mojej sprawie do 
Fryderyka! Mój maleńki ukochany 
Sherlock Holmes! Chciała się 
dowiedzieć, czy owego dnia, 
kiedy poszedłem schować flakon, 
Alicja nie podążyła za mną. 

Po herbacie zaprowadził Gildę 
do Henryki. Zabrał się do pracy, 
lecz nie mógł wytrzymać przy 
biurku. Był szalenie 
zdenerwowany, i wciąż 
nadsłuchiwał, czy Gryzelda nie 
nadchodzi. Wreszcie zerwał się i 
wyszedł z gabinetu. Polecił, 
żeby mu osiodłano wierzchowca i 
po chwili pojechał konno do 
Dalheimu. 

Niespokojnie rozglądał się 
wokoło, lecz nie spotkał po 
drodze Gryzeldy. Wreszcie, w 
pobliżu dworu, zatrzymał konia 
na skraju lasu. Przez chwilę 
patrzył na dwór, nie wiedząc, co 
czynić. Wreszcie ujrzał z daleka 
barona Fryderyka. Wtedy hrabia 
Harro przeciągle zagwizdał - był 
to sygnał, który jego przyjaciel 
dobrze znał. 

Baron spostrzegł hrabiego i 
natychmiast pośpieszył do niego. 

- To ty, Harro! Jakże się 
cieszę, że nareszcie 
przyjechałeś do mnie! 

- Nie, Fryderyku, nie 
przyjechałem, żeby cię 
odwiedzić. Sprowadza mnie coś 
innego. Powiedz mi, czy panna 
bon Ronach była dziś w 
Dalheimie?

- Nie, Harro, nie było jej. Po 
cóż miałaby tu przyjeżdżać, w 
jakim celu?

- Podobno prosiła Beatę, żeby 
ją zwolnić na całe popołudnie. 
Mówiła, że wybiera się do 
Dalheimu... 

- Nie ma jej tu jednak. 

- To bardzo dziwne!

- Czy cię to niepokoi, Harro?

- Mówiąc otwarcie, jestem 
bardzo niespokojny. Powiem ci 
szczerze, Fryderyku, jak rzeczy 
stoją. Otóż panna von Ronach 
postanowiła ujawnić moją 
niewinność. Czyni na własną rękę 
jakieś poszukiwania, o których 
mi nic nie mówi. Jej zapał jest 
wzruszający, lecz wątpię czy uda 
się jej osiągnąć jakieś 
rezultaty. To naturalnie nie 
objaśnia mego niepokoju. Dlatego 
wyznam ci, że kocham tę młodą 
dziewczynę i że po długich 
walkach zdobyłem się na odwagę i 
poprosiłem o jej rękę. Wyznała 
mi, że kocha mnie także, lecz 
nie zgodziła się zostać moją 
żoną. Prosiła mnie o cztery 
tygodnie zwłoki, twierdząc, że w 
przeciągu tego czasu uda się jej 
dowieść, że jestem niewinny. Nie 
wierzę w to co prawda, lecz nie 
chcę rozwiewać jej złudzeń. 
Gryzelda nie chce, żeby 
ktokolwiek wiedział o mojej 
miłości dla niej. Tobie jednak 
musiałem to powiedzieć, abyś 
zrozumiał mój niepokój. 
Przypuszczałem, że może uda się 
do ciebie, żeby przeprowadzić 
jakieś badania, bo dziś musiałem 
jej pokazać flakonik oraz 
skrytkę w biurku. Sądziłem, że 
chce pomówić z tobą na ten 
temat. 

- Teraz rozumiem cię, Harro. 
Może panna von Ronach poszła 
gdzie indziej, a umyślnie 
powiedziała, że wybiera się do 
Dalheimu. 

- Być może! Ale to tylko 
zwiększa mój niepokój. Mam 
przeczucie, że Gryzelda naraża 
się na jakieś niebezpieczeństwo. 

- Panna von Ronach wydaje mi 
się bardzo energiczną, przezorną 
i odważną dziewczyną. Nie 
obawiaj się o nią. Kto wie, może 
uda się jej dowieść, że jesteś 
niewinny. Nie sądzę, że naraża 
się na niebezpieczeństwo. 
Przecież może tylko szukać 
dowodów, że twoja żona popełniła 
samobójstwo. NIc jej przy tym 
nie grozi. Zapewne już od dawna 
powróciła do Treuenfelsu. 

- Spodziewam się tego, 
Fryderyku, i jadę zaraz do domu. 

- Tak, Harro. Ale najpierw 
muszę ci powinszować. Życzę ci 
szczęścia, mój drogi. Zdaje się, 
że tym razem wyciągnąłeś wielki 
los. 

- Jestem o tym przekonany. 

- Ja także. Wobec tego muszę 
ci zdradzić maleńką tajemnicę. 
Otóż znałem już pannę von 
Ronach, zanim przedstawiłeś mnie 
jej. 

- Znałeś ją?

- Tak. Opowiem ci to, choć 
prosiła mnie o dyskrecję, wiem 
jednak, że sprawię ci 
przyjemność. Posłuchaj tylko, 
jak odważnie ujęła się za tobą i 
jak mi zmyła głowę, aż wreszcie 
nabrałem rozsądku...

- Opowiadaj!

Baron opowiedział 
przyjacielowi o swoim spotkaniu 
z Gryzeldą i Tilly. Na 
zakończenie dodał:

- Moja narzeczona powiedziała 
wtedy w drodze powrotnej: 
"Słuchaj, jeżeli kobieta tak 
gorąco występuje w obronie 
mężczyzny, to musi go kochać. 
Zdaje się, że moja droga 
Gryzelda oddała swe serce 
hrabiemu Treuenfelsowi. Musi to 
być prawy i szlachetny człowiek, 
inaczej Gryzelda nie mogłaby go 
pokochać". Widzisz, moja Tilly 
jest bardzo mądra. 

Oczy hrabiego zabłysły. 

- Dziękuję ci, że mi to 
powiedziałeś. Ten postępek 
świadczy znowu o szlachetności 
Gryzeldy. Broniła mnie, lecz nie 
chciała się zdradzić ze swoim 
dobrym uczynkiem. To do niej 
podobne. 

- Spodziewam się, drogi Harro, 
że z tego powodu moje odwiedziny 
nie straciły na wartości w 
twoich oczach. Panna von Ronach 
pomogła mi tylko przezwyciężyć 
samego siebie. 

Hrabia podał mu rękę. 

- Jestem przeświadczony, że 
namowy Gryzeldy nie miałyby na 
ciebie wpływu, gdybyś nie był 
przekonany o mojej niewinności. 

- To prawda!

- Wracam teraz do domu, może 
ją już zastanę. 

- Tak, jedź. Jutro rano 
przyjadę do Treuenfelsu, żeby 
wyśmiać twe obawy. Na razie bądź 
zdrów!

- Bądź zdrów, Fryderyku!

Hrabia Harro śpiesznie 
odjechał do Treuenfelsu. Serce 
jego przepełniała miłość i 
tęsknota. Jak dzielnie ukochana 
dziewczyna broniła jego sprawy, 
jak trwożnie ukrywała swoje 
zasługi. Ach, gdyby ją nareszcie 
zobaczył, całą i zdrową!

Wjechał na dziedziniec i 
zeskoczył z konia. Pierwsze jego 
pytanie dotyczyło panny von 
Ronach. Nikt jednak jej nie 
widział. 

Hrabia poszedł do sypialni 
Gildy. Dziewczynka nie spała i 
domagała się Gryzeldy i tatusia. 
Uspokoił dziecko, chociaż sam 
drżał z niepokoju. Siedział przy 
córeczce, dopóki nie zasnęła. 
Potem wyszedł i zaczął po całym 
zamku szukać Gryzeldy. Ominął 
jedynie pokoje hrabiny Alicji, 
gdyż były zamknięte, a on sam 
przechowywał klucze do nich. 
Wydawało mu się bezcelowe szukać 
jej tam. 

Nigdzie jej nie było. Niepokój 
hrabiego wzrastał. Doznawał 
wrażenia, że czyha na niego 
jakieś nieszczęście. Pełen 
troski, pobiegł wreszcie do 
Beaty. Może ona będzie mogła 
udzielić mu jakiegoś sensownego 
wyjaśnienia. Zapukał mocno do 
drzwi, lecz nikt się nie 
odezwał. Zapewne Beata mocno 
spała. A może nie otwierała, bo 
nie chciała go widzieć? 
Wstydziła się zapewne swoich 
wyznań miłosnych. 

Zszedł na dół. Podano właśnie 
do stołu. Usiadł, lecz nie mógł 
jeść. Odsunął talerz i wybiegł z 
jadalni, trawiony niepokojem. 
Pomyślał, że może Gryzelda nagle 
opuściła zamek Treuenfels, gdyż 
z jakiegoś powodu nie mogła się 
zdecydować, żeby zostać jego 
żoną. 

Nie, to niemożliwe! Nie mogła 
wyjechać, nie pozostawiając mu 
wiadomości. Wbiegł szybko na 
górę. Po drodze spotkał 
pokojówkę Bertę. Kazał jej wejść 
do pokoi panny von Ronach i 
poszukać, czy nie ma tam 
jakiegoś listu. 

Berta pośpieszyła do 
apartamentów Gryzeldy. 
Przeszukała każdy kąt, lecz nie 
znalazła listu. Powiedziała to 
hrabiemu i dodała:

- Panna von Ronach nie mogła 
odejść daleko, nawet nie włożyła 
kapelusza ani płaszcza. Jej 
wszystkie rzeczy leżą w pokoju.

Hrabia odetchnął z ulgą. Myśl, 
że Gryzelda mogłaby odejść na 
zawsze, doprowadzała go do 
szaleństwa. Chwila ulgi trwała 
jednak bardzo krótko. Gdzieżby 
mogła być Gryzelda?

Łamał sobie głowę. Wpadła mu 
na myśl okrągła wieża. Może tam 
poszła, może spotkał ją jaki 
wypadek? Mogła potknąć się, 
spaść ze schodów... Może leży 
tam, czekając na pomoc?

Pędem pobiegł do wieży. 
Okazało się jednak, że jest 
zamknięta. Wobec tego i tutaj 
także nie mogło być Gryzeldy. 

Powrócił do zamku zdjęty nową 
obawą. Gryzeldzie mógł się 
przecież i w lesie przytrafić 
jakiś wypadek. Zwołał całą 
służbę. Wokoło panowały już 
ciemności. Hrabia kazał, żeby 
służący z zapalonymi latarniami 
i pochodniami przeszukali park i 
las. On sam przyłączył się do 
tej wyprawy. Miał przeczucie, że 
Gryzeldę spotkało jakieś 
nieszczęście, a myśl o tym 
doprowadzała go do rozpaczy. 

Przez długie godziny służący 
szukali Gryzeldy, lecz 
nadaremnie! Powrócili o 
jedenastej do zamku. Hrabia 
zjawił się dopiero koło północy. 
Wyglądał blado, był znękany i 
ponury. Pełen zwątpienia, wszedł 
do swego pokoju, gdzie padł na 
pierwsze z brzegu krzesło. 

- Ciąży na mnie jakieś 
przekleństwo! Nie sądzono mi być 
szczęśliwym! - pomyślał, 
ukrywając twarz w dłoniach - 
Gryzeldo, ach Gryzeldo! Gdzie 
jesteś! Gdzie jesteś?

Nie wiedział sam, co ma 
przypuszczać, czego się lękać. 

Raz jeszcze poszedł na górę i 
zapukał do drzwi Beaty. Ale nikt 
nie odpowiedział. 

Gdy powrócił na dół, zegar 
właśnie wybił północ. Na 
schodach podbiegł do hrabiego 
stary kamerdyner Grollmann. 
Twarz jego była blada. 

- Proszę, niech pan pozwoli za 
mną - powiedział podniecony. 

- Co się stało, Grollmann? - 
spytał hrabia z lękiem. 

Grollmann wzruszył ramionami. 

- Może to i nic ważnego, panie 
hrabio, ale chciałbym, żeby pan 
hrabia sam usłyszał... Jakeśmy 
powrócili z lasu, poszedłem z 
Henrykiem do jego pokoju. 
Chcieliśmy coś przekąsić, bośmy 
dziś nie jedli kolacji. Ledwie 
usiedliśmy, gdy usłyszeliśmy 
nagle dziwne pukanie. Zawsze 
trzy razy pod rząd, potem pauza, 
potem znowu trzy razy. Pokój 
Henryka jest na parterze, 
dokładnie pod sypialnią 
nieboszczki hrabiny Alicji. A to 
pukanie słychać było wyraźnie 
przez ścianę, która przylega do 
wieży. Udaliśmy się obydwaj o 
pół piętra wyżej. Nad pokojem 
Henryka znajduje się komnata, w 
której przechowuje się srebro. 
Tam usłyszeliśmy to pukanie 
jeszcze wyraźniej. I wtedy 
przyszło mi na myśl, że może 
panna von Ronach została 
zamknięta w pokojach hrabiny 
Alicji. 

Hrabia wysłuchał z niepokojem 
tego opowiadania, po czym 
przecząco potrząsnął głową. 

- Przecież pokoje mojej żony 
są zamknięte. Jakżeby panna von 
Ronach mogła się tam dostać?

- I ja tak myślałem, ale w 
każdym razie można by tam 
zajrzeć. Może by pan hrabia 
poszedł najpierw do komory i sam 
posłuchał tego pukania...

Hrabia poszedł natychmiast za 
Grollmannem. Henryk stał jeszcze 
w komorze i nadsłuchiwał. 

- Wciąż puka - powiedział. 

Wtedy i hrabia usłyszał te 
dziwne dźwięki. Najwyraźniej 
pukano przez ścianę, 
przylegającą do wieży. Hrabia 
przyłożył ucho do ściany. Tak - 
trzy uderzenia, następujące po 
sobie, potem pauza, potem znowu 
trzy uderzenia... Wydawało się, 
że ktoś uderza twardym 
przedmiotem w drzewo. Hrabia 
chwycił drewniany zydel i głośno 
zapukał w ten sam sposób w 
ścianę. Trzy razy - pauza - trzy 
razy...

Natychmiast zabrzmiała 
odpowiedź, może trochę głośniej 
i prędzej, niż poprzednio. 
Hrabia Harro i obydwaj służący 
spojrzeli na siebie zaskoczeni. 
Hrabia zapukał znowu, tym razem 
jednak: cztery razy - pauza - 
cztery razy. Ściana 
odpowiedziała jak echo: cztery 
uderzenia - pauza - cztery 
uderzenia. Hrabia spróbował 
zapukać dwa razy. I tajemnicza 
ręka za ścianą odpowiedziała mu 
dwukrotnym pukaniem. Zmieniał 
kilka razy sygnalizację, za 
każdym razem otrzymywał przez 
ścianę tę samą odpowiedź. Wtedy 
hrabia wyprostował się 
stanowczo. 

- Henryku, proszę zostać tutaj 
i przez cały czas dawać znaki. 
My z Grollmannem pójdziemy do 
pokoi hrabiny Alicji. Trzeba 
zbadać przyczynę tego 
zagadkowego pukania - powiedział 
blady z podniecenia. 

Wybiegł z komory, a Grollmann 
podążył za nim. Hrabia poszedł 
najpierw po klucze do swego 
gabinetu, potem otworzył pokoje 
hrabiny Alicji. Nerwy jego były 
naprężone, doznawał uczucia, że 
jest u kresu sił. 



**        **        **



Gdy hrabianka Beata 
zatrzasnęła ciężkie drzwi, a 
Gryzelda została uwięziona w 
ciasnej kryjówce - z ust jej 
wydarł się głośny okrzyk 
przerażenia. Zdawała sobie 
sprawę, że jest to zamach na jej 
życie. Zdradziły jej to płonące, 
błędne oczy hrabianki. 
Wiedziała, że od wewnątrz nie 
będzie mogła otworzyć ciężkich i 
grubych drzwi, że przez mury 
nikt nie usłyszy jej wołania o 
pomoc. Hrabianka skazała ją na 
śmierć głodową lub przez 
uduszenie. 

Była zawsze dość odważna, 
lecz, gdy pomyślała o tym - krew 
zastygła jej w żyłach. Zadrżała, 
ogarnięta okrutnym lękiem. Od 
hrabianki nie mogła oczekiwać 
litości. Beata domyśliła się 
zapewne, że Gryzelda wyśledziła 
jej winę, zależało jej więc, 
żeby usunąć  niebezpiecznego 
świadka. Poza tym była o nią 
zazdrosna, chciała się pozbyć 
rywalki. 

Gryzelda wiedziała, że tylko 
cud może ją uratować. Nikt nie 
usłyszy jej wołania. Beata na 
pewno zamknęła wieżę na klucz, 
nikt więc nie będzie jej tu 
szukać. Po drugiej stronie 
ściany znajdują się pokoje 
hrabiny Alicji, również 
zamknięte. Tą drogą nie mogła 
więc także wołać o ratunek, 
nawet gdyby się jej udało 
otworzyć na górze szafkę 
ścienną. Hrabianka wszystko to 
wzięła na pewno pod uwagę. 

Gdy minął pierwszy straszny 
lęk, dziewczyna zaczęła się 
zastanawiać, jakby się wydostać 
z kryjówki. Nie mogła jednak nic 
wymyśleć. Głowa tylko rozbolała 
ją silnie. 

- Muszę postarać się otworzyć 
drzwiczki szafki ściennej, bo 
inaczej uduszę się tutaj - 
myślała. 

Niestety, nie zdążyła wstawić 
krzesła do kryjówki. Nie mogła 
dosięgnąć ręką zamka w 
drzwiczkach szafki. Ściana była 
gładka. Gryzelda usiłowała 
wspiąć się po niej, lecz 
daremnie. Ześlizgiwała się po 
gładkiej powierzchni. Zdawało 
się jej,  że zaczyna jej braknąć 
tchu, było to jednak tylko 
urojenie, wywołane strachem. 
Gryzelda czytała kiedyś, ile 
powietrza potrzeba człowiekowi 
do oddychania. Zaczęła sobie to 
przypominać, gdyż chciała 
obliczyć, jak długo będzie żyła, 
jeżeli nikt nie zjawi się z 
pomocą. Nie mogła jednak skupić 
myśli. Ogarnęło ją przerażenie. 
Zaczęła krzyczeć, głośno 
przyzywała ukochanego... 
Ochrypła z wołania, lecz nikt 
nie nadchodził. Wreszcie 
zamilkła. Otaczały ją 
nieprzeniknione ciemności. W 
duchu ujrzała przed sobą płonące 
niesamowicie oczy hrabianki. 

Wreszcie, zmęczona i 
wyczerpana, osunęła się na 
posadzkę. Wtem natrafiła w mroku 
na jakiś przedmiot - była to jej 
latarka kieszonkowa. Chwała 
Bogu! Będzie przynajmniej mogła 
oświetlić swoją niedolę. 

Nacisnęła guziczek, światło 
rozproszyło mroki. Gryzelda 
zaczęła się bacznie przyglądać 
ścianom, wspięła się na palce - 
lecz zamek szafki ściennej był 
umieszczony bardzo wysoko. Próby 
Gryzeldy spełzły na niczym...

Zrozpaczona skuliła się w 
kącie i zamknęła oczy. Oddychała 
z coraz większą trudnością. 
Zaczęła sobie przypominać 
wszystkie drogie osoby... Harro 
- Gilda - ciocia Agnieszka - 
matka Anna - rodzina Sarnowów - 
wszystkie miłe panie ze 
schroniska... Żegnała się z nimi 
w duchu, dla każdego miała 
jakieś miłe myśli i słowa. 
Wpadło jej do głowy, że teraz 
może nigdy już nie zostanie 
dowiedziona niewinność hrabiego. 
Ta myśl znowu dodała jej sił. 

Nie! Nie! Nie chce umrzeć! Nie 
chcę! Jest młoda, a życie ma tak 
wiele uroku! Czyż miała tutaj 
nędznie zginąć? Jak długo 
przebywa w tej ciasnej kryjówce? 
Czyżby minęło już kilka dni? 
Zapewne od dawna spostrzeżono 
jej nieobecność. Czy też szukano 
jej w zamku?

A Harro? Jakże się musiał 
niepokoić o nią! Ujrzała w duchu 
jego twarz bladą i zatroskaną. 
Ach, jakże go kocha! Myśl, że 
jej zniknięcie sprawia mu ból, 
zwiększała jej katusze. 
Wyciągnęła z utęsknieniem 
ramiona, szepcząc najtkliwsze 
wyrazy. Wielkie łzy spływały jej 
po policzkach. 

Złożyła ręce i zatonęła w 
żarliwej modlitwie. 

- Ojcze Nasz, Któryś jest w 
Niebie... Dziej się wola 
Twoja... Ale uchroń go od 
cierpienia, oszczędź mu bólu... 
Przecież spotkało go już jedno 
nieszczęście. Boże, dopomóż mi, 
pozwól mi stąd wyjść... zobaczyć 
słońce... Jestem młoda i tak 
kocham życie... Pomóż mi, dobry 
Boże... Uczyń to nie dla mnie, 
lecz dla Harra... 

Gdy opuściła ręce, natrafiła 
znowu na latarkę. Miała ona 
mocną pokrywę z metalu. I nagle 
Gryzeldzie przyszło na myśl, 
żeby zacząć latarką stukać w 
drewnianą ścianę. Wiedziała, że 
gdy w mieszkaniu wbija się 
gwóźdź, słychać w całym domu 
pukanie. Wprawdzie ściany w 
zamku i w wieży są bardzo grube, 
może jednak ktoś prędzej usłyszy 
pukanie niż krzyk. 

Zaczęła więc uderzać kantem 
latarki w ścianę. Nadsłuchiwała, 
lecz żaden głos nie zmącił 
głuchej ciszy. W duszy 
przyzywała ukochanego. Bolały ją 
kości, gdyż siedziała w bardzo 
niewygodnej pozycji. Nadzieja 
ratunku stawała się coraz 
słabsza. Mimo to Gryzelda ciągle 
pukała. 

W chwili, gdy straciła 
nadzieję, gdy już zupełnie 
automatycznie dawała sygnały 
przez  ścianę, usłyszała nagle 
ciche pukanie. Był to pierwszy 
dźwięk, który dotarł do jej 
więzienia. 

- Harro! - krzyknęła i 
poczuła, że na nowo wstępuje w 
nią życie. Przeczuła, że ten 
pierwszy pocieszający dźwięk 
pochodzi od niego. 

Zapukała znowu i zaczęła 
nadsłuchiwać. Tak, otrzymała 
odpowiedź. 

- Ojcze w Niebie! Ojcze w 
Niebie!

Pukała bez przerwy, zmieniała 
tempo, a za każdym razem 
odpowiadano jej przez ścianę. 
Ach, jakże pocieszający był ten 
cichy szmer, który przenikał do 
jej więzienia! Ach, na miłość 
Boską, żeby tylko nie zamilkł, 
żeby nie nastąpiła znowu ta 
martwa, przytłaczająca cisza!

Drgał w niej każdy nerw. 
Nadsłuchiwała czujnie. Zdawało  
się, że wstąpiło w nią nowe 
życie. Odpowiadała na sygnały, 
które jakaś przyjazna ręka 
posyłała jej do samotnej 
kryjówki; czuła, że te dźwięki 
uchronią ją przed zwątpieniem i 
rozpaczą. 

Od czasu do czasu wołała także 
o pomoc, spodziewając się, że 
może ktoś  ją usłyszy. Głośno 
powtarzała to jedno imię, które 
żyło w jej duszy: 

- Harro! Harro! Harro!

I nagle, w chwili, gdy znów 
przyzywała ukochanego - 
usłyszała jakiś męski głos. Co 
to? Czyżby to było omamienie 
zmysłów? Ojcze w Niebie! Nie, 
najwyraźniej słyszy zupełnie 
blisko, poprzez ścianę odgłos 
rozmowy... Czy to nie jest głos 
Harra? Krzyknęła głośno, 
radośnie, na pół przytomnie: 

- Harro! Harro!

I oto zabrzmiała odpowiedź - 
tam z góry - z pokoju hrabiny 
Alicji: 

- Gryzeldo!

Śmiejąc się i płacząc, 
zawołała donośnie: 

- Harro!

Wspięła się na palce i z 
całych sił zaczęła pukać latarką 
w drzwi szafki ściennej. 
Posłyszała z zewnątrz mocne, 
szybkie pukanie. Teraz już 
zupełnie wyraźnie i blisko 
usłyszała głos ukochanego, który 
pełen trwogi, wołał ją. 

- Gryzeldo, Gryzeldo! Gdzie 
jesteś?

Śmiała się ze szczęścia, choć 
po twarzy jej spływały łzy. 

- Ach, Harro! Harro! Czy 
słyszysz mnie?

Nie mogła go w tej chwili 
nazywać inaczej, musiała  mówić 
mu "ty". 

- Tak, słyszę cię! Ale gdzie 
jesteś, moje biedne, najdroższe 
serce? - zabrzmiał przez ścianę 
głos z góry. 

Zaczerpnęła tchu. Potem 
zawołała, możliwie najgłośniej: 

- Posłuchaj, Harro! Czy jesteś 
w sypialni hrabiny Alicji?

- Tak, kochanie!

- Zbliż się do nocnego 
stolika... 

- Stoję tu już... 

- Czy widzisz na ścianie nad 
nocnym stolikiem trzy małe 
okrągłe płatki z perłowej masy?

- Tak!

- Naciśnij mocno dolny, 
środkowy płatek... Bardzo 
mocno... Słyszysz?

Hrabia Harro, drżąc z trwogi i 
niepokoju o Gryzeldę, uczynił, 
jak mu kazała. Wtedy ku jego 
zdumieniu otworzyły się 
drzwiczki szafki ściennej. 

Gryzelda krzyknęła z radości i 
podniosła wysoko zapaloną 
lampkę. Wyciągnęła ramiona ku 
ukochanemu. Przez drzwi skrytki 
zobaczył ją jak przez okno. 
Gryzelda ujrzała pochyloną ku 
sobie jego twarz bladą i 
znękaną. Drżąc na całym ciele, 
ujął jej obie ręce. 

- Kochanie... Kochanie... 
Wielki Boże! Co ci się stało? - 
krzyknął. 

Podniosła ku niemu pobladłą 
twarzyczkę. Oddychała ciężko, 
lecz starała się uśmiechnąć do 
niego. 

- Teraz już wszystko dobrze... 
Jestem ocalona... 

Z ust hrabiego zerwał się 
głuchy jęk, gdy uprzytomnił 
sobie, ile musiała przecierpieć 
ukochana dziewczyna. 

- Czy nie uderzyłaś się, 
Gryzeldo? Czy nie wyrządziłaś 
sobie jakiej krzywdy?

- Nie, chwała Bogu!

- Ale jakim sposobem dostałaś 
się do tej ciemnej, ciasnej 
szafy, o której nie miałem 
pojęcia? Czy wpadłaś tutaj?

- Nie, nie wpadłam. Opowiem ci 
później, jak zostałam tutaj 
uwięziona. Teraz postaraj się 
mnie stąd wydobyć... Chciałabym 
odzyskać wolność... Ja... ja...

Dziewczyna osunęła się bez sił 
na posadzkę.. 

- Gryzeldo! Gryzeldo! Jakże 
mogę cię uwolnić? Przecież 
trzeba wyłamać ściany, a to 
potrwa bardzo długo... O, moje 
słodkie biedactwo! Gdybym cię 
już mógł trzymać w objęciach!

Gryzelda zebrała ostatki sił. 

- Idź do wieży, Harro, do 
pokoju na pierwszym piętrze. 
Wisi tam makata w ramie 
ozdobionej delfinami. Na dole, 
mniej więcej na wysokości metra 
od podłogi, jeden z delfinów 
jest naznaczony małym 
krzyżykiem. Naciśnij go mocno, 
wtedy otworzą się drzwi, których 
ja od wewnątrz nie mogę 
otworzyć. Ale błagam cię, śpiesz 
się, bo siły mnie opuszczają i 
zamknij dobrze pokój, żeby nikt 
nie wszedł tutaj... Nie 
wpuszczaj tu hrabianki Beaty... 
Ona chce mnie zabić... 

- Gryzeldo! - zawołał hrabia 
przerażony. 

Uśmiechnęła się słabo. 

- Tak, ukochany! Obroń mnie 
przed nią i uwolnij mnie! 
Hrabianka Beata zamknęła mnie 
tutaj. 

Z ust jego wydarł się jęk. 

- Moje biedne dziecko, 
kochanie moje! Bądź spokojna, ja 
cię obronię. Za chwilę będziesz 
wolna, powrócę tu niebawem. Nie 
zostaniesz tu jednak sama 
podczas mej nieobecności... 
Grollmann! - zawołał zwracając 
się do starego sługi, który 
zdumiony stał pośrodku pokoju. 

- Słucham, panie hrabio!

- Zbliż się, mój stary. Nie 
zapomnę ci tego nigdy w życiu, 
żeś mnie tu sprowadził! 
Znalazłem pannę von Ronach - 
chwała Bogu, nie było jeszcze za 
późno! Zostaniesz tu na straży, 
mój drogi, nie wpuszczaj nikogo. 
Na wszelki wypadek zamknę drzwi 
na klucz. I żebyś wiedział, 
Grollmann - panna von Ronach 
jest moją narzeczoną. Miała ona 
paść ofiarą podobnej zbrodni, 
jak moja żona. 

Hrabia jeszcze raz zwrócił się 
do Gryzeldy. 

- Odwagi, moja ukochana! 
Grollmann zostanie przy tobie, 
dopóki ja nie wrócę. 

Skinęła główką i uśmiechnęła 
się. Nogi odmawiały jej 
posłuszeństwa, siedziała skulona 
w kąciku kryjówki. Hrabia Harro 
wybiegł z pokoju. Na dole zwołał 
służbę. Trzeba było przynieść 
rozmaite narzędzia, aby wyłamać 
drzwi wieży. 

- Panna von Ronach została 
zamknięta w wieży! - objaśnił 
hrabia. 

Wszyscy podążyli przez park do 
okrągłej wieży. Nie można jednak 
było otworzyć wytrychem zamka. 
Ponieważ trwało to zbyt długo, 
hrabia kazał piłą wyciąć zamek z 
drzwi. Wreszcie drzwi 
odskoczyły. Hrabia pędem wbiegł 
na schody, wpadł do pokoju na 
pierwszym piętrze. Zbliżył się 
do makaty w ramie ozdobionej 
delfinami. Poświecił sobie 
latarnią i z łatwością odnalazł 
czarny krzyżyk na tułowiu 
delfina. Mocno wcisnął go w 
ścianę. Wtedy otworzyły się 
drzwi. Hrabia ujrzał Gryzeldę, 
leżącą na podłodze. 

- Zemdlała, panie hrabio! - 
zawołał z dołu Grollmann. 

Hrabia pochylił się i wziął 
Gryzeldę na ręce. Szybko wyniósł 
ją do parku, czuł, że najlepszym 
lekarstwem okaże się świeże 
powietrze. 

Po chwili Gryzelda otworzyła 
oczy - te piękne słoneczne oczy, 
które opromieniły jego życie. 

- Kochanie! Serce najdroższe! 
Jesteś przy mnie! Chwała Bogu! - 
zawołał, tuląc ją do piersi. 
Przytuliła się do niego jak 
zmęczone dziecko. 

- Ach, jak to dobrze! Jak 
dobrze! Czy aby nie ma w pobliżu 
hrabianki Beaty? Nie chcę jej 
widzieć, boję się jej, Harro. 

- Odpokutuje za swój czyn! - 
wykrztusił hrabia. 

Gryzelda znowu popadła w 
omdlenie. Hrabia zaniósł ją do 
zamku, do pierwszego pokoju obok 
hallu. Ułożył ją troskliwie na 
kanapie. Służba, która podążyła 
za nim, spoglądała ze zdumieniem 
na swego pana i bladą, 
złotowłosą dziewczynę. Grollmann 
jednak, który opuścił swoje 
stanowisko, przepędził 
wszystkich, pozostawiając 
jedynie Bertę, aby  mogła być 
pomocną Gryzeldzie. 

Hrabia kazał przynieść mocnego 
wina. Przy pomocy Berty napoił 
Gryzeldę. Dziewczyna odzyskała 
przytomność. Usiadła na kanapie, 
a potem wstała, postąpiła kilka 
kroków i usiadła w głębokim 
fotelu. 

- Już mi lepiej - rzekła z 
uśmiechem. - Jestem tylko bardzo 
głodna!

Grollmann wybiegł i powrócił 
po chwili niosąc półmisek z 
apetycznymi przekąskami. 
Gryzelda posiliła się i 
ochłonęła z okropnych wrażeń. 
Uśmiechała się wciąż do 
hrabiego, nie spuszczając wzroku 
z jego bladej twarzy. Na jego 
życzenie wypiła jeszcze drugi 
kieliszek wina. Potem poprosiła 
go o chwilę rozmowy bez 
świadków. Hrabia powiedział więc 
Grollmannowi i Bercie, żeby się 
oddalili. 

Gdy narzeczeni zostali sam na 
sam, Gryzelda opowiedziała 
hrabiemu swój sen. Mówiła mu, 
jak rozpoczęła poszukiwania, 
jakie były ich wyniki. W końcu 
dodała: 

- Dowiedziałabym się chętnie, 
jak i kiedy hrabianka Beata 
wykradła truciznę z twego 
biurka. Jestem przeświadczona, 
że to ona otruła twoją żonę, tak 
jak dziś godziła na moje życie. 
Nie mam jednak odwagi prowadzić 
sama dalszych badań. Musisz 
dokończyć dzieła, które ja 
rozpoczęłam...

Hrabia był wstrząśnięty do 
głębi tym wszystkim, co 
usłyszał. Osunął się na kolana 
przed Gryzeldą i otoczył ją 
ramionami. 

- Więc to wszystko uczyniłaś 
dla mnie? Jeżeli będę mógł znowu 
podnieść czoło, jeżeli stanę się 
wolnym człowiekiem o 
nieskazitelnym nazwisku, jeżeli 
spadnie ze mnie brzemię hańby - 
to tobie - tylko tobie będę to 
miał do zawdzięczenia! O, 
Gryzeldo, gdy myślę o tym, jaką 
cenę miałem zapłacić za 
odzyskanie honoru - ogarnia mnie 
przerażenie. Ty moje życie 
ukochane, moja słodka 
dziewczyno! Serce mi się ściska, 
gdy uzmysłowię sobie, ile 
wycierpiałaś, jak poświęciłaś 
się dla mnie!

Spojrzał jej głęboko w oczy i 
mocno, gorąco ucałował. Gryzelda 
drżała ze szczęścia, a jej 
brązowe oczy płonęły słonecznym 
blaskiem. 

- Chętnie spełniłabym do końca 
moje posłannictwo, lecz brak mi 
już sił. Lękam się bardzo 
hrabianki Beaty. Jeszcze nikogo 
w życiu nie bałam się tak, jak 
jej. Ty także musisz być bardzo 
ostrożny, Harro, proszę cię o 
to. Gdy zamykała drzwi mego 
więzienia, wyglądała na 
obłąkaną. Zdaje mi się, że jest 
zdolna do wszystkiego, tak 
zaślepiła ją zazdrość i 
nienawiść.

- Bądź spokojna, moja 
ukochana. To nieszczęsne 
stworzenie nie zatruje ci już 
ani chwili. Jeszcze dziś pomówię 
z nią. Teraz dopiero rozumiem, 
czemu nie odpowiadała na moje 
pukanie. Nie mogła mi zapewne 
spojrzeć w oczy. Rozumiem teraz 
lepiej jej całe zachowanie. Nie 
mogę pojąć, czemu dawniej nie 
skierowałem na nią podejrzenia. 
Co prawda - trudno jest 
podejrzewać kobietę o tak 
okropny czyn. Nie mówmy jednak o 
niej. Moja Gryzelda położy się 
teraz - nie, nie - nie w twoim 
pokoju, gdzie byłabyś tak blisko 
Beaty. Henryka przygotuje ci 
posłanie w sypialni mojej Gildy. 
Grollmann będzie stał przed 
drzwiami na straży, dopóki ta 
zbrodnicza kobieta nie opuści 
TreuenĂfelsu. 

Zarzuciła mu ręce na szyję, a 
w oczach jej malowała się 
trwoga. 

- A ty? Co zamierzasz zrobić? 

- To, co uważam za konieczne, 
Gryzeldo. Niestety, nazwisko 
TreuenĂfelsów, raz jeszcze 
zabrzmi na ławie oskarżonych. 
Muszę jednak udowodnić moją 
niewinność. Ty jednak nie dręcz 
się tym, kochanie. Bądź 
spokojna, wszystko spoczywa w 
moich rękach, mój maleńki, 
dzielny Sherlocku Holmesie. To, 
co należy uczynić teraz - to nie 
jest zajęcie dla kobiety. Nie 
myśl o niczym, oprócz naszego 
szczęścia,. Chodź, kochanie. Czy 
masz dosyć siły? A może mam cię 
zanieść na górę? 

Z wolna podniosła się z 
fotela. Słaniała się jeszcze 
trochę, lecz mogła chodzić. 
Hrabia otoczył narzeczoną 
ramieniem. 

- Wiem teraz, moja ukochana 
Gryzeldo, jak baron Dalheim 
znalazł drogę do TreuenĂfelsu - 
powiedział. 

Zarunieniła się i podniosła na 
niego wzrok. 

- Ach, więc wygadał się? - 
spytała. 

Harro opowiedział jej, jak 
pojechał do Dalheimu i o czym 
mówił z baronem. 

W hallu stała jeszcze zebrana 
służba. Grollmann oznajmił 
wszystkim, że panna von Ronach 
będzie w przyszłości panią tego 
domu. Teraz spoglądali 
zdumionymi oczyma na młodą parę. 
Blada dziewczyna o słodkiej 
twarzyczce i złocistych 
warkoczach, opadających na 
ramiona, była wzruszającym 
zjawiskiem. A hrabia kroczył tak 
dumnie, jak dawniej, wspierał 
ramieniem narzeczoną. Polecił 
Bercie, żeby poszła za nimi. 
Miała pomóc Gryzeldzie przy 
rozbieraniu się. 

Hrabia zaprowadził Gryzeldę do 
pokoju Gildy. Tam oddał 
narzeczoną pod opiekę Berty i 
Henryki. Na pożegnanie ucałował 
ręce Gryzeldy. 

- Dobranoc, Gryzeldo - odmów 
dziś modlitwę kwiatów - za mnie 
i za siebie. 

- Uczynię to, Harro - odparła 
z uśmiechem. 

Ujęła jego rękę i podeszła z 
nim do łóżeczka Gildy. 
Dziewczynka spała mocno i 
spokojnie. 

- Nasze słodkie maleństwo, 
Harro! O jakże będziemy ją 
kochali! 

Wtedy hrabia, nie zważając na 
obecność służących, objął 
narzeczoną i pocałował gorąco w 
usta. Nie mógł się powstrzymać 
od tego. 

Berta i Henryka patrzyły 
ukradkiem na tę scenę i 
uśmiechały się do siebie. 

- Teraz nastaną znowu lepsze 
czasy w zamku TreuenĂfels - 
szepnęła Henryka. 



**        **        **



Hrabia Harro odalił się. Przed 
drzwiami stanął Grollmann. Tej 
nocy nikt nie zaznał spoczynku w 
zamku Treuenfels. Nikt, oprócz 
Gildy i Gryzeldy - i jeszcze 
jednej osoby, która zasnęła snem 
wiecznym - hrabianki Beaty. 

Hrabia Harro natychmiast udał 
się do jej pokoju. Na jego 
rozkaz towarzyszyło mu dwóch 
służących. Znowu zapukał mocno 
do drzwi, a nie otrzymawszy 
odpowiedzi, zawołał głośno i 
dobitnie:

- Jeżeli mi natychmiast nie 
otworzysz, wyłamię drzwi. 

Odpowiedziało mu głuche 
milczenie. 

Hrabia Harro właściwie 
spodziewał się tego. Skinął na 
lokaja i kazał mu odśrubować 
klamkę. Służący wykonał to 
polecenie. Drzwi otworzyły 
się... 

Hrabia przekręcił wyłącznik, 
zapaliło się światło. I wtedy 
ujrzał Beatę, leżącą na dywanie. 
Zastygłą ręką przyciskała do 
piersi jego fotografię. 

Przerażony, pochylił się nad 
nią i zauważył, że ma sine wargi 
i zamknięte, dziwnie 
przezroczyste powieki. Wtedy 
pojął, że sama na siebie wydała 
wyrok. Odetchnął z ulgą. 

- Tak jest lepiej. Hrabianka 
Treuenfels nie powinna zginąć z 
ręki kata. 

Wstrząśnięty do głębi, 
powstał, nie dotykając jej. 

- Nie żyje! - powiedział 
ochryple. 

Zdawało się, że jakiś 
niewidzialny goniec rozniósł tę 
wieść po całym zamku. Zewsząd 
nadbiegali ludzie i tłoczyli się 
przed drzwiami. Hrabia Harro 
spostrzegł nagle na biurku jakąś 
kopertę. Przeczytał napis: 



- "Do mego kuzyna, hrabiego 
Harra Treuenfelsa."



Hrabia wziął list, po czym 
rozkazał służbie, żeby się 
rozeszła. 

- Tutaj wszystko musi tak 
zostać - powiedział, po czym 
kazał Henrykowi, żeby stanął 
przy drzwiach i nie wpuszczał 
nikogo. Sam udał się do swego 
gabinetu. Zatelefonował 
natychmiast do najbliższego 
komisariatu policji. 

Zawiadomił o śmierci hrabianki 
Beaty i prosił, aby przybyła 
komisja. Poprosił również, aby 
przyjechał lekarz. Po 
załatwieniu tej sprawy, usiadł w 
fotelu przed biurkiem i zabrał 
się do czytania listu, który 
pozostawiła dla niego Beata. 
List ów brzmiał:



"Mój ukochany Harro!

Pozwól, aby choć raz nazwała 
Cię w ten sposób kobieta, która 
Cię gorąco, namiętnie, ponad 
wszystko kochała. Gdy będziesz 
czytał te słowa, mnie nie będzie 
już na świecie - a zmarłym nie 
można zabraniać niczego. 

Dziś powiedziałeś mi, bym 
opuściła Twój dom, nie życzyłeś 
sobie, abym przebywała w pobliżu 
Ciebie. Uczyniłeś to, bo czułeś, 
że Cię kocham, a to sprawiało Ci 
przykrość. Wobec tego nie było 
dla mnie innej drogi - oprócz 
śmierci. 

Wiem, że zakochałeś się w 
pięknej wychowawczyni Twego 
dziecka. Jej wpadło w ręce to 
wszystko, o co ja starałam się 
daremnie przez wiele lat, 
trawiona gorzką tęsknotą. 
Dlatego nienawidzę jej, 
nienawidzę w tym stopniu, jak 
kocham Ciebie, nienawidzę, jak 
nienawidziłam Twoją żonę. 

Tak, czułam nienawiść do 
Alicji, bo była Twoją żoną, bo 
dokuczała Ci i dręczyła Cię 
swymi kaprysami. Ja byłabym 
mogła leżeć u Twoich nóg, ona 
zaś zatruwała Ci życie. 

Czy nie czułeś nigdy, jak 
usychałam z tęsknoty i miłości? 
Do dziś dnia moje usta milczały, 
ale serce moje wciąż przyzywało 
Ciebie. Nie widziałeś tego, a 
gdyś wreszcie spostrzegł - 
skazałeś mnie na wygnanie. 

Wiem, że chcesz poślubić tę 
piękną, młodą Gryzeldę. Nie 
dopuszczę jednak, aby spotkało 
ją to wielkie szczęście, o które 
ja ubiegałam się na próżno. Musi 
umrzeć wraz ze mną - nie oddam 
Cię żadnej kobiecie, a zwłaszcza 
jej - bo wiem, jak bardzo ją 
kochasz. I nigdy nie dowiesz 
się, jak zginęła. Zniknie z 
Twego życia, jak cień. Nie 
zobaczysz jej już nigdy, ani 
żywej, ani umarłej. 

Szpiegowała mnie, ta 
jasnowłosa żmija, pragnęła 
udowodnić, że jesteś niewinny. 
Ale ja nie dopuszczę, żeby ona 
miała Ci wyświadczyć tę 
przysługę. Ja sama chcę Ci 
przynieść wyzwolenie! Ja 
przywrócę Ci Twoje dobre, 
uczciwe imię, gdyż straciłeś je 
także przeze mnie! To dręczyło 
mnie najbardziej, bo wiedziałam, 
że cierpisz z tego powodu. 

Pokaż władzom ten list. Będzie 
on zawierać moje zeznanie.   

Niniejszym świadczę, zgodnie z 
prawdą, że otrułam hrabinę 
Alicję Treuenfels. Wykradłam 
truciznę z ukrytej szufladki w 
biurku. Tego wieczoru, gdy 
hrabia Treuenfels pokazywał 
flakonik swojej żonie, baronowi 
Dalheimowi i mnie - podążyłam 
ukradkiem za nim. Ukryłam się w 
przyległym pokoju i w lustrze 
ujrzałam, jak otwiera się 
skrytka w biurku. W nocy 
przekradłam się do gabinetu mego 
kuzyna i odlałam do małej 
flaszeczki trochę trucizny. 
Byłam świadkiem, jak mój kuzyn 
dwiema kroplami tego jadu 
uśmiercił prędko i bez bólu 
starego wyżła. Od owej chwili 
zapragnęłam posiadać tę 
truciznę, z początku tylko w 
zamiarze odebrania sobie życia. 

Potem jednak, gdy widziałam, 
jak Alicja dręczy swego męża, 
zjawiła się pokusa. Czemu ja mam 
umrzeć, a nie ona? Przecież ona 
zatruwa mu życie, 
unieszczęśliwia go, a ze mną 
byłoby mu dobrze - tak myślałam 
wtedy. 

Wyobrażałam sobie w tak 
świetnych barwach życie u boku 
mego kuzyna, wyobrażałam sobie, 
że czeka mnie tak wielkie 
szczęście, gdy zostanę już jego 
żoną - że wkrótce myśl o 
zabójstwie przestała wydawać mi 
się straszna. Czekałam tylko na 
okazję. Ułożyłam sobie cały plan 
morderstwa. Pozory miały 
świadczyć, że hrabina popełniła 
samobójstwo. 

Sposobność nadarzyła się. 
Między małżonkami doszło do 
poważnego konfliktu, Alicja 
zawiniła, Harro czynił jej 
straszne wyrzuty. 

Wówczas zrobiłam to! 

Przez szafkę ścienną, o której 
istnieniu wiedziałam tylko ja 
sama - udało mi się 
niepostrzeżenie wlać truciznę do 
kieliszka z winem. Hrabina 
siedziała wtedy w swojej 
ubieralni przed lustrem. 
Przypadkiem dowiedziałam się o 
tej szafce, ukrytej w ścianie 
sypialni. Czytałam pewnego 
wieczoru naszą kronikę rodzinną 
i zauważyłam, że brak w niej 
jednej kartki. A właśnie ta 
kartka zaciekawiała mnie. 
Otworzyłam w bibliotece kasetkę, 
w której przechowywano stare 
pisma i dokumenty. Zaczęłam 
szukać - i znalazłam. Jeden z 
naszych przodków wyciął ją 
zapewne z kroniki i przechowywał 
w kasetce, żeby nie zginęła. Tam 
znalazłam dokładny opis owej 
szafki ściennej. Po przeczytaniu 
tej kartki zniszczyłam ją. Nie 
chciałam, żeby jeszcze ktoś, 
oprócz mnie, znał tę tajemnicę. 
Wybadałam raz podczas rozmowy 
mego kuzyna i przekonałam się, 
że nawet i on, ostatni hrabia 
Treuenfels, nie wie nic o 
skrytce w ścianie. W ten sposób 
udało mi się otruć hrabinę 
Alicję, nie wzbudzając 
podejrzenia. 

Nazajutrz znaleziono ją bez 
życia. Liczyłam na to, że 
wszyscy pomyślą, iż popełniła 
samobójstwo. Została przecież 
sama w sypialni, któż więc poza 
nią mógł wlać truciznę do wina. 
Niestety, stało się inaczej. 
Oskarżono o zabójstwo hrabiego 
Harra, zaaresztowano go. Nie 
posiadałam się z żalu i lęku, 
nie odczuwałam jednak skruchy. 
Hrabina Alicja zasłużyła na 
śmierć. Szalałam jednak, myśląc 
o tym, że podejrzenie padło na 
mego kuzyna. Na domiar złego, 
zgubiłam pierścionek, gdy 
przekradałam się tajemnym 
przejściem do sypialni hrabiny. 
Byłam przekonana, że zgubiłam go 
w pobliżu miejsca zbrodni, 
brakło mi jednak odwagi, żeby go 
tam szukać. Drżałam z 
przerażenia i zgrozy, nie mogłam 
zdobyć się na to. 

Gdyby mój kuzyn został skazany 
na śmierć, byłabym się przyznała 
do winy. Zwolniono go jednak z 
braku dowodów, toteż milczałam. 

Spodziewałam się, że teraz uda 
mi się pozyskać uczucia mego 
kuzyna. Liczyłam na to, że 
będzie wiódł samotny tryb życia, 
że wszyscy odwrócą się od niego. 
Ja chciałam mu wszystkie zawody 
i smutki wynagrodzić moją 
miłością. Kto wie, może udałoby 
mi się zdobyć jego serce, gdyby 
nie przyjechała nowa 
wychowawczyni hrabianki. Mój 
kuzyn pokochał ją, a ja musiałam 
patrzeć, jak ta dziewczyna 
wydziera mi to, o co się 
starałam kosztem tak straszliwej 
ofiary. 

Przy tym zauważyłam jeszcze 
jedno. Oto Gryzelda von Ronach 
nie ufała mi, zaczęła mnie 
śledzić, szpiegować...

Wówczas zaczęłam walczyć z 
szatanami, które rozpętały się w 
mej duszy, skłaniając mnie do 
popełnienia nowej zbrodni. Gdy 
jednak nabrałam pewności, że 
Gryzelda odkryła moją winę, gdy 
przekonałam się także, że hrabia 
Harro kocha tę dziewczynę, a ja 
nigdy nie pozyskam jego 
wzajemności - wtedy powzięłam 
niezłomne postanowienie. Ja umrę 
- myślałam - ale i ona zginie 
wraz ze mną. 

Skazałam więc Gryzeldę von 
Ronach na śmierć. Nikt nie ma 
potrzeby wiedzieć, jak ją 
zgładziłam. Wtrąciłam ją do 
ukrytej ciemnicy w zamku, o 
której nikt nie wie. Tam będzie 
jej grób. Zostałam pomszczona. 
Nie proszę nikogo o 
przebaczenie, nawet mego kuzyna 
nie proszę o to. Cierpiałam tak 
wiele, przechodziłam tak 
straszliwe katusze, że nie dadzą 
się porównać z tym, co on 
przeżył z mojej winy. Gdyby mnie 
kochał, byłabym dobrą i pobożną, 
wzgardził jednak moją miłością, 
rozpalając w mej duszy piekielne 
zarzewie. Kochałam go 
niewymownie i niewymownie 
cierpiałam. 

Teraz wydałam wyrok na siebie. 
Reszta skradzionej trucizny, 
którą zadałam śmierć hrabinie 
Alicji - wystarczy dla mnie. 

Kto z was jest bez winy? 
Zmówcie "Ojcze Nasz" za moją 
biedną duszę. Kto wiele miłuje, 
temu wiele będzie przebaczone. 



Beata Dorota Klara

hrabianka Treuenfels"





Hrabia, niezmiernie wzruszony, 
odłożył list na biurko. 
Wstrząsały nim dreszcze zgrozy, 
gdy myślał o tym, do czego była 
zdolna ta zbrodnicza kobieta. 
Nie miał nawet odwagi cieszyć 
się, że teraz nareszcie posiada 
jasny i niezbity dowód swej 
niewinności. Słowa nieszczęsnej 
kobiety zbyt mocno ciążyły 
jeszcze na jego duszy. Ciałem 
jego wstrząsał zimny dreszcz, 
gdy uprzytomnił sobie, jaki 
koniec Beata zamierzała zgotować 
Gryzeldzie. Gdyby Grollmann nie 
usłyszał pukania, gdyby nie 
zwrócił uwagi na te znaki, 
Gryzelda zginęłaby straszną 
śmiercią w ciemnicy. 

Zerwał się z miejsca, aby 
odegnać te myśli, które tłumiły 
w jego duszy każdą iskierkę 
współczucia dla Beaty. Nie 
wiedział, że nieszczęsna w 
ostatniej chwili życia, poczuła 
skruchę, że wołała: "Ocal ją!". 
To zresztą nie złagodziłoby jego 
sądu o kuzynce. 

Jakaś niewidzialna siła gnała 
go do pokoju, przed którym 
Grollmann stał na straży. Czy 
też Gryzelda śpi? Czy zdoła 
pokonać straszne wrażenia 
ostatnich godzin? Czy nie 
zaszkodzą one jej zdrowiu?

- Grollmann, co słychać? Czy 
tam, w pokoju jest cicho? - 
zapytał. 

Stary sługa uśmiechnął się. 
Odkąd dowiedział się, że panna 
von Ronach jest narzeczoną jego 
pana, pojmował doskonale jego 
niepokój i lęk. Domyślał się, 
ile hrabia musiał przecierpieć, 
gdy Gryzelda nagle zniknęła. 

- Pan hrabia może być 
spokojny! Dziesięć minut temu 
Henryka wyszła tu do mnie na 
chwileczkę. Jaśnie panienka 
nareszcie zasnęła. Przez dłuższy 
czas nie mogła zmrużyć oka, 
rzucała się na łóżku, była 
niespokojna i lękliwa... Teraz 
jednak śpi. Henryka przygotowała 
jaśnie panience posłanie tuż 
obok łóżeczka naszej 
hrabianeczki. Obydwie mocno, 
spokojnie śpią... 

Wtedy twarz hrabiego rozjaśnił 
uśmiech, pełen szczęścia i 
niewysłowionej tkliwości. 
Położył rękę na ramieniu 
wiernego sługi. 

- Grollmann, czy wiesz, że 
teraz posiadam już wszystkie 
dowody mej niewinności! Jutro 
cały świat się dowie, że nie 
popełniłem zbrodni. Panna von 
Ronach wykryła prawdziwego 
mordercę mojej żony... 

Grollmann spojrzał wilgotnymi 
od łez oczyma na swego pana. 

- Domyślam się wszystkiego, 
panie hrabio! Dzięki Bogu, żeśmy 
usłyszeli, jak jaśnie panienka 
pukała. 

- Tak, mój stary, nie zapomnę 
wam tego nigdy w życiu. Jakie to 
szczęście, żeście obydwaj z 
Henrykiem zwrócili uwagę na to 
pukanie. 

- Nie można było inaczej. Pan 
hrabia przecież sam usłyszał, że 
to pukanie było głośne i dziwnie 
uporczywe. Mnie wydało się od 
razu, że to musi oznaczać coś 
szczególnego. Chwała Bogu, że 
usłyszeliśmy je w samą porę, że 
nie przybyliśmy za późno!

- Tak, chwała Bogu! Nie 
potrzebujesz jednak stać tutaj 
na straży. Osoba, której się 
lękałem, już nie żyje. A mnie 
przydasz się do czego innego. 
Dzisiejszej nocy na pewno nie 
zmrużymy oka. Sądzę, że niebawem 
przyjadą panowie z policji. 

Pan i sługa zeszli na dół, do 
hallu. Hrabia Harro wyszedł z 
zamku i stanął przed gankiem. 
Wciągał pełną piersią łagodne, 
ciepłe powietrze nocy letniej. 
Wodził wzrokiem po niebie, które 
jaśniało w blasku miliona 
gwiazd. 

Serce jego ogarnął głęboki, 
błogi spokój. Jedynym cieniem, 
który mącił jego szczęście, była 
myśl o Beacie. Bolało go, że 
hrabianka Treuenfels mogła 
obarczyć sumienie tak okropną 
zbrodnią. 

- Musiała być chyba chora i 
niepoczytalna. To ją tylko 
tłumaczy - myślał. 

W pół godziny później 
przyjechała komisja sądowa oraz 
lekarz. Przeprowadzono krótkie 
badanie. Hrabia Harro pokazał 
list, który pozostawiła 
hrabianka Beata. Panowie - a 
byli to ci sami, którzy w swoim 
czasie zaaresztowali hrabiego - 
spisali protokół. Winszowali 
hrabiemu serdecznie wyświetlenia 
ponurej zagadki. 



**        **        **



Następnego ranka Gryzelda 
obudziła się późno po długim, 
ożywczym i pokrzepiającym śnie. 
Przy łóżku jej stała Henryka i 
podała jej wiązankę świeżych, 
opryskanych rosą, purpurowych 
róż. 

- Od pana hrabiego dla 
narzeczonej! - rzekła. 

Gryzelda wsparła się o 
poduszki i ukryła spłonioną 
twarz w chłodnych kwiatach. 
Teraz obudziła się także Gilda i 
ze zdumieniem zaczęła się 
rozglądać wokoło. Szeroko 
otwartymi oczyma spoglądała na 
Gryzeldę, a potem parsknęła 
śmiechem. 

- Ach, Gryzeldo, jakie to 
śmieszne! Jakieś łóżko stoi koło 
mego łóżeczka, a w tym łóżku 
jesteś ty w nocnej koszulce. Czy 
nie jesteś chora?

Gryzelda wzięła ją na ręce i 
posadziła w łóżku obok siebie. 
Zaczęła serdecznie pieścić i 
całować maleńką. 

- Nie, moja malutka, na 
szczęście jestem zupełnie zdrowa 
i wesoła. 

- A skąd się tu wzięłaś? 
Dlaczego nie śpisz w twoim 
pokoju? A w ogóle, gdzie byłaś 
wczoraj? Teraz przypominam 
sobie, że wyszłaś z domu i nie 
powracałaś okropnie długo. Co 
się z tobą stało? Gdzie byłaś?

- Zabłądziłam w lesie - 
odparła Gryzelda. Umówiła się z 
narzeczonym, że odpowie Gildzie 
w ten sposób. Hrabia nie życzył 
sobie, żeby dziewczynka 
dowiedziała się prawdy. Tak 
okropne wrażenia mogły podziałać 
przygnębiająco na jej młodą 
duszyczkę. 

Gilda nie poprzestała jednak 
na tej odpowiedzi, lecz 
zwyczajem dzieci, przeprowadziła 
z Gryzeldą szczegółowe śledztwo. 
Niełatwo było odpowiedzieć na 
jej liczne pytania. Wreszcie 
Henryka przyszła po nią, żeby ją 
ubrać. 

Hrabia rozkazał całej służbie, 
żeby nie zdradziła pannie von 
Ronach ani Gildzie tego, co 
stało się dzisiejszej nocy. 
Postanowił, że w możliwie 
oględny sposób zawiadomi o tym 
narzeczoną. Gilda w ogóle nie 
powinna się była dowiedzieć 
prawdy. 

Gryzelda i Gilda ubrały się 
szybko, a gdy były gotowe, 
zeszły - obie w białych sukniach 
- do jadalni, na śniadanie. 

Hrabia czekał już na nie 
dłuższą chwilę. W oczach jego 
płonął tkliwy blask. Podszedł 
natychmiast do obu ukochanych 
istot, ucałował gorąco ręce 
Gryzeldy, potem wziął Gildę na 
ręce. Był jeszcze blady po 
okropnej, nieprzespanej nocy, 
lecz oczy jego promieniały 
szczęściem. 

Przytulił mocno Gildę do serca 
i, nie wypuszczając ręki 
Gryzeldy, odezwał się do 
córeczki:

- Musimy być teraz bardzo 
mądrzy, moja maleńka. Musimy 
przytrzymać Gryzeldę, żeby nie 
mogła nam już nigdy uciec jak 
wczoraj po południu. Prawda, 
kochanie?

Gilda energicznie skinęła 
główką. 

- Tak, tatuśku! Nie chcemy się 
o nią bać i tęsknić za nią jak 
wczoraj, Nie puścimy jej do 
lasu, żeby nie zabłądziła. 

- Słusznie, Gildo! A wiesz, co 
zrobimy, żeby Gryzelda została u 
nas na zawsze i nigdy nas nie 
opuściła?

- Co takiego, tatusiu?

- Poprosimy ją, żeby została 
twoją kochaną mamusią. Czy 
chcesz?

Gilda spojrzała ze zdumieniem 
na ojca i na Gryzeldę. 

- A jak to można zrobić, 
tatusiu? - spytała dziecinnie. 

- Bardzo prosto! Gryzelda 
zostanie moją żoną, a wtedy 
będzie twoją mamusią. 

Gilda radośnie klasnęła w 
dłonie. 

- Więc można tak, tatusiu?

- Można, moje słodkie dziecko, 
a Gryzelda także chce zostać 
twoją mamusią i moją żoną... 

- Oj, tatuśku, to niech 
zostanie nią prędko, prędko. 

Gilda zarzuciła rączki na 
szyję Gryzeldy, a hrabia obydwie 
otoczył ramionami. Obsypywali 
się nawzajem pieszczotami i 
pocałunkami. Trwało to długą 
chwilę. Wreszcie wszyscy troje 
zasiedli do śniadania. 

Podczas posiłku Gilda spytała 
nagle:

- A gdzież jest ciocia Beata? 
Czy nie przyjdzie na śniadanie?

Gryzelda zbladła jak opłatek i 
przerażonym wzrokiem powiodła w 
kierunku drzwi. Postacią jej 
wstrząsnął nagły dreszcz. 

Hrabia Harro uścisnął mocno 
rękę narzeczonej. 

- Spokojnie Gryzeldo! Ja 
przecież jestem przy tobie. A 
Beata... nie będzie już mieszkać 
z nami. Wyjechała. 

Gryzelda spojrzała na niego z 
niepokojem. 

- Nie ma jej?

Hrabia uczynił znak ręką, 
wskazując narzeczonej Gildę. 

- Tak, Gryzeldo. Odjechała 
bardzo, bardzo daleko... Później 
pomówimy o tym. 

WTedy Gryzeldę ogarnęło 
przeczucie, że musiało się 
zdarzyć coś niezwykłego. Szybko 
skończyli śniadanie, po czym 
wszyscy troje wyszli do parku. 
Dziś nie było lekcji. Hrabia 
pragnął, żeby Gryzelda poprawiła 
się i wypoczęła po doznanym 
wstrząsie. Gilda miała więc 
niespodziewanie wakacje, z czego 
się ogromnie cieszyła. 

Biegła teraz w podskokach 
przed ojcem i Gryzeldą. Hrabia 
wsunął rękę pod ramię 
narzeczonej i opowiedział jej 
oględnie o tragicznej śmierci 
Beaty. Pokazał jej również list, 
który pozostawiła kuzynka. Gdy 
Gryzelda przeczytała ten list, z 
oczu jej trysnęły łzy. 

- Ach, Harro, drogi Harro, 
jakież to straszne. że bywają na 
świecie ludzie tak 
nieszczęśliwi! Hrabianka Beata 
stała się zła, bo miała takie 
smutne życie. Nie potrafię 
złorzeczyć jej, napełnia mnie 
ona gorącą litością i 
współczuciem. Przebaczam jej z 
całego serca, sądzę, że i ty 
będziesz jej mógł przebaczyć. 
Zbłądziła, lecz okupiła swoją 
winę. Wydała wyrok na siebie, 
odpokutowała za swój grzech. 

Hrabia wziął ją w objęcia i 
mocno przytulił do siebie. 

- Moja szlachetna, 
wspaniałomyślna Gryzeldo! Zawsze 
pozostajesz wierna swoim 
zasadom. Wiedziałem, że tak 
powiesz. Tak, przebaczę jej, 
ponieważ trzymam cię w ramionach 
zdrową i całą, kochanie moje. 
Gdyby stało się inaczej, 
wtedy... Ach, ty moje słońce i 
światło - nie mogę myśleć o tym 
"inaczej", wyobrażam sobie 
ciągle, ile przecierpiałaś w tym 
lochu...

- Ach, najdroższy, przestań 
myśleć o tym, co już minęło. Bóg 
łaskawie ustrzegł mnie od złego, 
a z ciebie zdjął piętno 
niesławy. Bądźmy mu wdzięczni za 
to. On osądzi Beatę... Niechaj 
biedaczka spoczywa w spokoju. 

Nadbiegła Gilda i zaczęła się 
domagać, aby ją popieścić. 
Ojciec i Gryzelda wzięli ją za 
rączki, kroczyła między nimi. 
Szli we troje, złączeni gorącą, 
serdeczną miłością, a nad 
głowami ich świeciło ogromne, 
jasne, uśmiechnięte słońce. 

Gdy powrócili z przechadzki, 
ujrzeli, że przed gankiem 
zatrzymał się właśnie jakiś 
jeździec. Był to baron Fryderyk 
Dalheim. Zeskoczył z wierzchowca 
i wybiegł im na spotkanie. 

- Chwała Bogu! Nie mam 
potrzeby pytać, czy pani zdrowa 
i cała powróciła do domu - 
zawołał, witając się z Gryzeldą. 

- Możesz mi powinszować, 
Fryderyku. Panna von Ronach jest 
moją narzeczoną. A ja mam ci 
bardzo wiele do powiedzenia - 
rzekł hrabia. 

Baron ucałował ręce Gryzeldy. 

- Życzę państwu wiele 
szczęścia! Przyznaję, że dziś 
rano wyjechałem bardzo 
zaniepokojony z Dalheimu. Do 
uszu moich doszły jakieś okropne 
wieści, ludzie gadali o jakiejś 
policji, o jakimś wypadku. 
Kamień spadł mi z serca, gdy 
ujrzałem panią, powracającą 
bezpiecznie ze spaceru. 

Hrabia Harro uścisnął dłoń 
przyjaciela i powiedział:

- Może pójdziesz ze mną do 
mego gabinetu, Fryderyku. Muszę 
ci opowiedzieć coś ważnego. Ty, 
Gryzeldo, chcesz zapewne napisać 
teraz do schroniska?

- Tak, Harro, zabiorę się do 
pisania. Gilda zostanie ze mną. 
Pomożesz mi pisać listy, prawda, 
moje kochanie?

Gilda chętnie zgodziła się na 
to. Panowie pożegnali się i 
udali się do gabinetu hrabiego. 
Hrabia Harro opowiedział 
szczegółowo przyjacielowi, co 
się wczoraj wydarzyło. Pokazał 
mu także ostatni list Beaty. 

Baron Dalheim był ogromnie 
wzruszony. Z radości uściskał 
serdecznie przyjaciela. Hrabia 
zawiadomił barona, że zwłoki 
Beaty po załatwieniu wszystkich 
formalności z władzami, zostały 
przeniesione do kaplicy 
zamkowej. Miała tam na razie 
spoczywać; później odbędzie się 
cichy pogrzeb. Trumna Beaty 
będzie umieszczona w grobowcach 
rodzinnych, lecz postawiona na 
uboczu, z dala od innych 
członków rodziny. 

Gdy wreszcie wyczerpano ten 
smutny temat, hrabia Harro 
powiedział: 

- A teraz, drogi Fryderyku, 
mam do ciebie wielką prośbę. 
Chciałbym możliwie w jak 
najkrótszym czasie poślubić 
Gryzeldę. Domyślasz się zapewne, 
że pragnę, aby przebywała gdzieś 
w pobliżu, choćby przez wzgląd 
na Gildę. Nie chcę rozłączać z 
nią dziecka. Kilka tygodni musi 
jednak upłynąć, zanim załatwię 
rozmaite formalności, w związku 
ze ślubem. Gryzelda, jako moja 
narzeczona, nie może przebywać 
ze mną pod jednym dachem. Czy 
sądzisz, że twoja matka 
zgodziłaby się wziąć na kilka 
tygodni Gryzeldę i Gildę do 
Dalheimu? Pragnę, by moja 
narzeczona przebywała pod jej 
opieką tak długo, dopóki, jako 
moja żona, nie powróci do 
Treuenfelsu. 

Baron rozpromieniony skinął 
głową. 

- Moja matka ogromnie się 
ucieszy. Będzie miała sposobność 
naprawić swoje zachowanie wobec 
ciebie. Zgodzi się więc na 
pewno. 

- W takim razie pojadę potem z 
tobą konno do Dalheimu i 
osobiście poproszę o to twoją 
matkę. Teraz przecież nie 
potrzebuję już, dzięki Bogu, 
unikać waszego domu. 

- Dobrze, Harro! Nie masz 
pojęcia, jak się cieszę, że 
najgorsze dla ciebie minęło. 
Chodź, pojedziemy do Dalheimu. 
Ale we wsi muszę się zatrzymać 
przed pocztą i wysłać depeszę 
mojej narzeczonej. Jeśli 
pozwolisz to napisę ją od razu 
tutaj, na twoim biurku. Mogę 
przecież zawiadomić Tilly o 
waszych zaręczynach? 

- Ma się rozumieć, to przecież 
przestało być tajemnicą. 

Wtedy baron Dalheim usiadł i 
napisał depeszę:



"Najdroższa Tilly!

Hrabia Harro Treuenfels i 
Gryzelda von Ronach zaręczeni. 
Mądra Tilly! Dzięki staraniom 
Gryzeldy niewinność hrabiego 
udowodniona. Gryzelda aż do 
ślubu zostaje w Dalheimie. 



Szczegóły w liście. 

Twój Fryderyk"





- Tak - powiedział z 
zadowoleniem. Tilly nie 
przebaczyłaby mi nigdy w życiu, 
gdyby choć o godzinę dłużej 
musiała czekać na tę nowinę. 
Musiałem jej bezzwłocznie 
donieść o waszych zaręczynach. 

Obaj panowie udali się do 
Gryzeldy, żeby się z nią 
pożegnać. Hrabia powiedział 
narzeczonej, w jakim celu jedzie 
do Dalheimu. 

- Czy nie sprawię kłopotu 
pańskiej matce? Czy nie będę 
państwu przeszkadzać? - zwróciła 
się Gryzelda do barona. 

Fryderyk pocałował ją w rękę. 

- Czyż pani nie rozumie, że 
jesteśmy bardzo szczęśliwi, 
mogąc wyświadczyć przysługę 
Harrowi? W dodatku ta przysługa 
sprawi nam samym wielką 
przyjemność. 

- Więc mogę bez skrupułów 
skorzystać z gościnności 
państwa? 

- Z pewnością. A teraz niech 
pani przeczyta depeszę, którą 
wysyłam do Tilly. 

Gryzelda przeczytała kartkę. 

- Dlaczego "mądra Tilly", 
panie baronie? - spytała 
rumieniąc się. 

- Bo moja mądra Tilly od razu 
spostrzegła, że Harro nie jest 
pani obojętny. 

- W takim razie Tilly jest 
naprawdę mądra i nie należy 
zmieniać treści depeszy. 

- Postaram się powrócić jak 
najprędzej, Gryzeldo - rzekł 
hrabia. 

Spojrzała na niego swymi 
słonecznymi oczyma, których 
blask przenikał w głąb serca. 

- Do widzenia, najdroższy! - 
rzekła. 

- Do widzenia, moja Gryzeldo!

Panowie odjechali, a Gryzelda 
skończyła pisać listy do cioci 
Agnieszki i do matki Anny. List 
do przełożonej był bardzo długi 
i szczegółowy. Gryzelda opisała 
jej dokładnie wszystko, co się 
wydarzyło w ostatnich czasach w 
zamku Treuenfels, prosząc, aby 
pokazała ten list również cioci 
Agnieszce i opowiedziała innym 
paniom ze schroniska to, co 
będzie uważała za stosowne. 
Przede wszystkim zaś należy im 
oznajmić, że się zaręczyła. 

Znacznie krócej wypadł list do 
cioci Agnieszki. Brzmiał on, jak 
następuje:



"Moja ukochana Cioteczko!

Twoja Gryzelda została 
narzeczoną- hrabiego 
Treuenfelsa. Jak się to wszystko 
stało - o tym dowiesz się z 
listu, pisanego do matki Anny. 
Tobie chcę tylko powiedzieć, że 
jestem bezgranicznie szczęśliwa. 
Mój narzeczony przyjedzie jutro 
lub pojutrze do Schroniska w St. 
Marien, żeby prosić Cię o moją 
rękę. Cieszy się ogromnie, że 
pozna Ciebie, moja droga 
Cioteczko, i że po długim czasie 
zobaczy znowu matkę Annę.  
Naturalnie, że musisz go 
przedstawić moim wszystkim 
wice_mateczkom, aby mi udzieliły 
błogosławieństwa. 

Mój narzeczony nie chce długo 
zwlekać z terminem ślubu. 
Zapewne pobierzemy się już w 
połowie albo w końcu września. 
Aż do tego czasu będę mieszkać w 
Dalheimie pod opieką baronowej 
Dalheim, przyszłej teściowej 
Tilly. Wobec tego, że ślub Tilly 
odbędzie się w październiku, 
więc w przyszłości będziemy 
sąsiadkami, z czego się ogromnie 
cieszę. 

Mała córeczka mego 
narzeczonego - obecnie również i 
moje ukochane dziecko - 
zamieszka wraz ze mną w 
Dalheimie. A jeżeli w tym lub 
przyszłym tygodniu będzie jakiś 
wyjątkowo pogodny dzień, wtedy 
przyjadę samochodem z moją 
córeczkę do St. Marien, abym 
mogła ją przedstawić Wam 
wszystkim. 

O, moja złota Ciociu, jakże 
piękne, jak cudowne stało się 
moje życie! Gdyby mój stary, 
biedny tatuś doczekał tego! Z 
głębi serca dziękuję Bogu za tak 
wielkie, promienne szczęście. 

A teraz jeszcze jedna dobra 
nowina. Cioteczko! Mój 
narzeczony pragnie, żebyś do 
końca życia przebywała w zamku 
Treuenfels. Za to, że 
opiekowałaś się mną tak czule, 
że zajęłaś się moim losem... 
Postaram się, żeby Ci u nas było 
jak najlepiej. Zajmij się więc 
już przygotowaniami, Cioteczko. 

Nasz ślub będzie cichy, gdyż 
okoliczności nie pozwalają na 
wyprawienie hucznego wesela. 
Bylibyśmy nawet przeczekali rok 
żałoby po hrabinie Alicji, 
gdybym miała dom rodzinny i 
gdyby Harro i mała Gilda nie 
potrzebowali mnie tak bardzo. 
Tak, kochana Ciociu, nie mogą 
beze mnie żyć - tak przynajmniej 
utrzymuje mój narzeczony. A ja 
cieszę się z tego tak bardzo, że 
zapominam powoli o strasznych 
przeżyciach ostatnich dni. Matka 
Anna i Ty musicie koniecznie być 
na naszym ślubie. Ty zaraz potem 
zostaniesz już w zamku 
Treuenfels. Spodziewam się, że 
matka Anna będzie także bywała u 
nas częstym gościem. A wszystkie 
babulinki ze schroniska wolno mi 
także zaprosić, każdą na kilka 
tygodni. Będzie to rewanż za to, 
że i one zaprosiły mnie do 
schroniska. Żeby się nie 
sprzeczały o pierwszeństwo, będą 
ciągnęły losy. Mogą przyjeżdżać 
w tej kolejności, jak 
rozstrzygnie los. 

A teraz kończę pisanie, bo 
moja córeczka zaczyna się 
niecierpliwić. 

Całuję Cię i pozdrawiam, 

moja ukochana Ciociu



Twoja szczęśliwa Gryzelda"





**        **        **



Gryzelda została bardzo 
serdecznie przyjęta przez 
baronową Dalheim. A hrabia Harro 
pojechał do St. Marien i 
przywiózł narzeczonej mnóstwo 
pozdrowień. Całe schronisko nie 
posiadało się z radości. Hrabia 
Harro musiał zjeść obiad z 
paniami i ciągle opowiadać o 
Gryzeldzie. Losowanie odbyło się 
już, a matka Anna mówiła ze 
śmiechem, że musiała bardzo 
uważać na swoje pupilki, bo 
każda chciała wyciągnąć numer 
pierwszy. 

W tydzień później Gryzelda 
pojechała z Gildą do St. Marien, 
gdzie została przyjęta z ogromną 
radością. Wtedy to oznajmiła, że 
za każdym razem mogą cztery 
panie przyjeżdżać do 
Treuenfelsu. W ten sposób nie 
będą tak długo czekały na swoją 
kolej. Ta nowina wywołała wiele 
uciechy. Obsypywano pieszczotami 
Gryzeldę i Gildę, a wszystkie 
panie zachwycały się głośno 
hrabią Treuenfelsem. 



**        **        **



Dwudziestego września Gryzelda 
von Ronach została żoną hrabiego 
Harra Treuenfelsa. Ślub odbył 
się bardzo cicho. Jedynymi 
gośćmi weselnymi byli: baron 
Dalheim z matką, matka Anna, 
ciocia Agnieszka i rodzina 
Sarnowów. 

Zewsząd napływały serdeczne 
życzenia. Dawni przyjaciele, 
którzy w swoim czasie odwrócili 
się od hrabiego, teraz chcieli 
naprawić to. Starali się 
odzyskać jego przyjaźń i 
zapewniali go, jak bardzo się 
cieszą, że okazał się niewinny. 
Epilog zbrodni w zamku 
Treuenfels opisały wszystkie 
gazety. 

Gryzeldzie i jej narzeczonemu 
nic nie brakowało do szczęścia., 

Rankiem, w dzień ślubu 
Gryzelda z Gildą i baronową 
Dalheim powróciły do 
Treuenfelsu. Na życzenie 
hrabiego, baronowa Dalheim 
zakupiła wyprawę dla Gryzeldy. 
Ułożono ją na razie w jej 
pokojach. Dziewczyna cieszyła 
się z tych wszystkich pięknych i 
kosztownych darów, które 
stanowiły dowód miłości Harra. Z 
jego rąk chętnie przyjmowała 
wszystko. Nie przejmowała się 
tym, że jest uboga, gdyż czuła, 
że serce jej jest związane na 
wieki z ukochanym człowiekiem. 

Zanim dziewczyna przystroiła 
się w suknię ślubną, welon i 
mirtowy wianek, przemknęła się 
raz jeszcze do sali, w której 
wisiały portrety  przodków. 
Zabrała ze sobą trochę kwiatków, 
którymi hrabia zasypał jej 
pokoje. Z tymi kwiatami  w ręku 
zbliżyła się do wielkiego 
portretu hrabiny Alicji. 
Ozdobiła nimi ramę, a potem 
podniosła wzrok na piękną, 
kapryśną, lecz pełną wdzięku 
twarz młodej kobiety:

- Czy masz nareszcie spokój, 
świetlany duchu? Dziękuję ci, że 
mi sprzyjałaś, że wskazałaś mi 
drogę, dzięki której mogłam 
wykazać niewinność Harra. 
Opiekuj się nami zawsze. Będę 
dobrą, troskliwą matką dla twego 
dziecka, nauczę Gildę czcić 
twoją pamięć. Zbłądziłaś 
wprawdzie, lecz okupiłaś twoje 
winy nagłą, przedwczesną 
śmiercią. I naprawiłaś wszystko, 
ukazując mi się we śnie. 
Spoczywaj w spokoju!

Tak rozmawiała Gryzelda z 
portretem. A gdy na pożegnanie 
skinęła głową, ujrzała, że 
promień słońca padł na oblicze 
hrabiny Alicji. Wyglądało to, 
jakby się uśmiechała. 

Gryzelda odeszła, pełna 
radości, żeby przywdziać ślubny 
strój. A gdy później weszła do 
kaplicy, wsparta na ramieniu 
narzeczonego - wszyscy byli 
wzruszeni widokiem tych dwojga 
ludzi, którzy promienieli 
ogromnym, niewymownym 
szczęściem. 



**        **        **



Hrabia Harro i jego młoda żona 
żyli ze sobą bardzo szczęśliwie. 
W  rok po ślubie Gryzelda powiła 
syna, dziedzica majoratu. 
Nazywał się Jan Harro 
Treuenfels. Mała Gilda oznajmiła 
ojcu tę radosną nowinę. 

- Tatusiu, tatusiu, mam 
braciszka! - zawołała. 

A hrabia pochylił się nad 
kołyską syna i rzekł:

- Chciałbym, mój synu, żebyś 
był dzielnym, prawym 
człowiekiem!

- Ach, Harro, a ja pragnę, 
żeby był szczęśliwy - 
powiedziała młoda matka. 

Wtedy hrabia spojrzał z 
tkliwością w oczy żony i odparł:

- Tak szczęśliwy, jak stał się 
jego ojciec dzięki tobie, moja 
Gryzeldo!