Jerzy Jan Kolendo

„Przed nami Kasjopeja”

SPIS TREŚCI
KONTAKT	1
NIKE	7
"SYNOWIE MARNOTRAWNI"	13
GDZIE JESTEŚ, MEA?	16
STRACH	24
LIST	33
W MATNI	40
SPRAWA ALICE	50
JESTEŚCIE NAM TACY BLISCY...	59
KONTAKT
Nie chciałem o tym pisać, lecz Tolmes uznał, że po powrocie na ziemię, każde 
zjawisko przekazane 
naukowcom, z którymi zetknęliśmy się w Kosmosie, może okazać się ważne.
Tu, na „Grawitorze", prowadzimy badania nakreślone programem wyprawy, a oni tam, 
na Ziemi, przecież 
nie śpią i też penetrują Wszechświat swoimi przyrządami. Zresztą — dodał — kto 
wie, czy jesteśmy jedną 
ziemską wyprawą? Może po naszej wystartowała inna, także w rejon Kasjopei? To 
olbrzymi gwiazdozbiór i 
nigdzie nie jest powiedziane, że wyprawy muszą o sobie wiedzieć, jeżeli jedna od 
drugiej znajduje się w 
odległości kilku parseków.
Przyznałem mu rację. Tym bardziej, że obok funkcji pilota-konstruktora 
silnikowego, pełniłem obowiązki 
kronikarza wyprawy. Może to za wiele powiedziane, gdyż moja rola ograniczała się 
do omówienia 
spostrzeżeń własnych i zasłyszanych, o ile uznałem je za ważne i do przekazania 
do mikrofonu... 
umieszczonego w mojej kabinie oraz na wszystkich moich ubraniach i 
kombinezonach.
Wszystko było zarejestrowane w kryształach i magazynowane w określonym miejscu. 
Kiedy zaś chciałem 
odtworzyć tekst, brałem taki kryształ, umieszczałem w czytniku, a po chwili 
słyszałem potrzebne informacje i 
którego dnia oraz godzinie zostały one zarejestrowane. Bądź też dawałem 
polecenie i po chwili odpowiedni 
głośnik czynił to samo.
Życie na pokładzie statku międzygalaktycznego, a takim był „Grawitor", było 
regulowane przez „mózg", 
wspaniałe urządzenie zajmujące stosunkowo mało miejsca w sterowni — jak 
nazywaliśmy halę nawigacyjną 
znajdującą się pod opieką pierwszego astronawigatora, czyli Tolmesa. Wstęp do 
niej mieli nieliczni. I przez 
cały czas lotu stale przebywał w niej człowiek wchodzący w skład ścisłego 
kierownictwa wyprawy. Nawet ja, 
serdeczny przyjaciel Tolmesa i Beningsena, kiedy chciałem tam wejść, musiałem 
mieć ich zgodę, w 
przeciwnym wypadku nie otworzyły się drzwi.
Wspomniałem, że w sterowni był zawsze człowiek. Gdzie indziej różnie bywało. 
Zwykle część załogi 
znajdowała się w stanie głębokiego snu, bowiem były okresy, kiedy na statku 
wykonywało swoje czynności 
najwyżej trzech ludzi. Mierząc skalę czasu kosmicznego, były to minuty, a w 
przeliczeniu na czas ziemski - 
całe lata. Załogę budzono wtedy, kiedy istniała konieczność ludzkiego działania, 
gdy na ten przykład 
zawiodły automaty albo, zgodnie z ustalonym harmonogramem wyprawy, trzeba było 
prowadzić określone 
badania. Były okresy, że pod kopułami hibernacyjnymi nie było nikogo. Rzadkie to 
były okresy, bo rzadkie, 
ale były.
Czasami zastanawiałem się, czy Tolmes, Beningsen lub Walter też układali się do 
snu. Sądzę, że tak, bo 
chociaż od dnia startu z Ziemi upłynęło wiele czasu, żaden z nich się nie 
postarzał, podobnie jak i inni 
uczestnicy wyprawy.
Ja również spałem. A może nie? Coś musiało w tym być, kiedy po pierwszym 
obudzeniu przyszedł do mnie 
Tolmes. Usiadł na fotelu i z zakłopotaną miną zaczął kręcić fajką trzymaną w 
palcach. Zapalił ją, ale w 
dalszym ciągu nie mógł się zdecydować na rozpoczęcie rozmowy. Ponieważ czułem, 
że coś go gnębi 
rzekłem:
- O co chodzi? Bo na przyjacielską pogawędkę to raczej nie przyszedłeś.
- Ano nie, chociaż...
- To gadaj.
- Kiedy nie wiem jak zacząć. Chyba od pytania. Kiedy poddałeś się hibernacji?
Wzruszyłem ramionami.
- Ty powinieneś lepiej wiedzieć. Dla mnie czas stoi w miejscu i świadomość jego 
istnienia czy odmierzania 
zupełnie mnie nie interesuje. Wiem jedynie, że jak wrócimy na Ziemię, to ludzie 
będą nas oglądać jak 
egzotyczne zwierzęta. Bo pomyśl, my tu pracujemy, a tam upływa życie kilku 
pokoleń. Będziemy więcej niż 
Matuzelami. Zaraz ci powiem, poczekaj.
Podszedłem do biurka, włączyłem przycisk łączności z archiwum i powiedziałem:
- Ja „zero piętnaście" — to był mój kod komputerowy — kiedy ułożyłem się pod 
kopułą i zasnąłem?
Po kilku sekundach z głośnika rozległ się przyjemny głos:
— Siedemnastego marca dwa tysiące trzysta osiemdziesiątego roku, o godzinie zero 
piętnaście.
— Ile czasu spałem?
— Siedem lat, godzinę, trzy minuty i siedemnaście sekund.
— Jak długo zasypiałem?
— Dwanaście sekund od momentu włączenia aparatury.
Wyłączyłem głośnik i zwróciłem się do siedzącego Tolmesa.
— Słyszałeś?
— Dokładnie — odpowiedział. — Pozwól, że postawię jedno pytanie dotyczące 
bezpośrednio ciebie, 
dobrze?
— Nie mam nic przeciwko temu.
Wstał i podszedł do aparatury, włączył.
— Tu zero zero jeden. „Pytanie: czy „zero piętnaście" opuszczał pojemnik?
— Nie. „Zero piętnaście" spał przez cały czas zgodnie z programem.
— Czy aparatura była sprawna?
— Sprawna. Tylko pod koniec snu wystąpiły zakłócenia zamazujące zapis. Po kilku 
minutach nastąpiło 
wyrównanie.
— Awaria?
— Nie zanotowano awarii i nie stwierdzono przyczyn zakłóceń. Trwały krótko, a 
„zero piętnaście nie był 
narażony na żadne niebezpieczeństwo. Dlatego nie ogłoszono alarmu trzeciego 
stopnia.
— Ogłoszenie alarmu trzeciego stopnia następue wówczas, kiedy człowiek znajduje 
się w 
niebezpieczeństwie, prawda?
Odezwałem się, żeby cokolwiek powiedzieć, bo pytania Tolmesa wydawały się 
idiotyczne, ale nie zwrócił na 
to uwagi. 
— Powiedziałeś, że pod koniec snu. Konkretnie - kiedy?
— Dwie doby wcześniej. Podać dokładną godzinę?
— Dziękuję. To wszystko.
Wyłączył aparaturę i usiadł na poprzednim miejscu. Zapalił wygasłą fajkę i 
otoczył się kłębami wonnego 
dymu. Chociaż nie paliłem, nie przeszkadzało mi sąsiedztwo palacza tytoniu.
— Co to wszystko ma znaczyć? — spytałem.
— Ba, właśnie nie wiem i sądziłem, że ty mi wyjaśnisz.
— Lecz co, do licha...
Zdenerwowałem się trochę. Tolmes zastanowił się chwilę, pociągnął fajkę, 
wypuścił kolejny kłąb dymu i 
podrapał z zakłopotaniem w brodę.
— To bardzo dziwne. W czasie twojego snu przeprowadzałem kontrolę statku, w tym 
także sypialni - tak 
nazywano hale, w których znajdowały się pojemniki z uśpionymi ludźmi i przy 
okazji chciałem sobie patrzeć, 
jak wyglądasz we śnie, zanurzony w tej przezroczystej cieczy, z maseczką na 
twarzy, przewodami i tak 
dalej, i tak dalej. Lecz pod twoją kopułą nikogo nie było. Po prostu pustka. A 
powinieneś tam być i spać.
— Kpisz?
— Nie kpię. Gdybym chciał z ciebie zakpić na pewno znalazłbym lepszy sposób. Ale 
nie kpię. Pojemnik był 
pusty.
— Niemożliwe... — wyjąkałem. — Jakim cudem?
Wzruszył ramionami.
— Nie wiem. I nikomu o tym nie wspominałem. O tym wie tylko nas dwóch. I 
przynajmniej na razie nikt nie 
powinien wiedzieć.
— Rozumiem.
Pokręcił głową, a na twarzy jego było widać zakłopotanie i zaniepokojenie.
— Muszę przyznać — powiedział — że miałem wielką ochotę na podzielenie się z 
kimkolwiek tym 
odkryciem. Myślałem też, że został popełniony jakiś błąd, że położono ciebie do 
innego pojemnika. 
Poszedłem do sterowni i zacząłem badać, lecz wszystko było w porządku. Znów 
poszedłem do ciebie. I nic, 
pustka. Przeraziłem się i obudziłem Lynda. Beningsena nie chciałem, bo kilka dni 
wcześniej poddał się 
hibernacji i musiał odespać minimalną normę. Powiedziałem, nie ujawniając 
prawdy, że coś mi się nie 
podoba w aparaturze hibernacyjnej. Skontrolował wszystkie urządzenia. 
Funkcjonowały normalnie. 
Ponieważ w dalszym ciągu odczuwałem niepokój, zapytał, czym się przejmuję. 
Odpowiedziałem, że 
odczuwam jakiś wewnętrzny strach, że chyba coś nie jest tu w porządku. Chciałem 
zwrócić jego uwagę na 
skontrolowanie sypialni. Chwycił haczyk i sam to zaproponował. Poszliśmy. I 
wtedy już byłeś.
- Niemożliwe... — powtórzyłem.
- To prawda. Nie miałem halucynacji. I wiem, że przez pewien czas pod kopułą 
nikogo nie było. Pomyśl, co 
mogło się stać? Gdzie byłeś?
- Przecież aparatura...
- Aparatura nie kłamie, ja też nie. I ty nie, bo spałeś. Lecz przez pewien czas 
ciebie nie było. Rozumiesz? 
Sam nie mogłeś wstać, wyleźć z tej cholernej skrzyni i pójść sobie na spacer, 
prawda?
Tolmes snując rozważania był zdenerwowany. Pytał jakby chciał się upewnić, że 
istotnie było tak, jak 
mówił.
- Prawda — odpowiedziałem. — Lecz z tej prawdy nic nie wynika.
Westchnął ciężko, buchnął kolejnym kłębem dymu i podniósł się.
— Idę, a ty pomyśl, stary. Bo ja tego nie wyjaśnię, a im więcej myślę, to 
dostaję większego kręćka. 
Rozumiesz? Niczego nie pojmuję.
Nie odpowiedziałem. Bo i co? Że też nie wyjaśnię, bowiem niczego nie rozumiem? 
Że byłem i nie byłem? A 
jeżeli byłem, to dlaczego mnie nie było? A jeśli nie byłem, chociaż byłem, to 
gdzie byłem? Gdzie się, do 
cholery, podziewałem? 
Długo nad tym myślałem i wreszcie dałem spokój. Do dnia, kiedy Tolmes, z którym 
spotykałem się po kilka 
razy na dzień, znów odezwał się w dziwny sposób:
- Gdzie byłeś wczoraj po zakończeniu dyżuru?
Zdziwiłem się.
— Jak to, gdzie? Informowałem, że będę u Roberta na kartach. Pograliśmy, 
posłuchaliśmy muzyki i 
poszedłem do siebie. Tak po trzech—czterech godzinach. Później spałem.
— Byłeś mi potrzebny...
— Trzeba było obudzić, to nic trudnego — przerwałem.
— Chciałem, ale ciebie nie było.
- Nie było? Może chciałeś budzić zanim wróciłem?
- Nie. Dopiero gdzieś nad ranem...
Konstruktorzy „Grawitora" postarali się o to, żeby na statku życie przebiegało 
tak samo, jak na Ziemi. Były 
więc „wschody" i „zachody" słońca — jak ktoś chciał je sobie obejrzeć, to szedł 
do parku. Używaliśmy 
ziemskich określeń czasu.
— Przecież spałem... Czyżby znów?
Wzruszył ramionami, a ponieważ niczego więcej nie powiedział, zaproponowałem.
— Zróbmy tak. Filmuj mnie przez pewien czas. Naturalnie wtedy, gdy będę w swojej 
kabinie. To znaczy, 
kiedy pójdę spać. Dobrze?
— Niezły pomysł — powiedział i odszedł.
Upłynęło kilka dni podobnych do siebie jak dwie krople wody. Statek pędził w 
przestrzeni Wszechświata w 
wyznaczonym kierunku, zbliżając się do środkowej części układu Kasjopei. Na 
ekranach oglądałem miliardy 
światów tak odległych, że dotarcie do wielu z nich nawet z szybkością 
podświetlaną - a taką moc posiadały 
urządzenia napędowe "Grawitora" — było jedynie marzeniem. I to nieosiągalnym. 
Ludzie dawno temu 
spenetrowali cały Układ Słoneczny, dotarli do Obłoków Magellana, skolonizowali 
pobliskie planety. 
Natomiast my, jako pierwsi ludzie a nie automaty, które robiły to dotychczas, 
postanowiliśmy dotrzeć jeszcze 
głębiej w Kosmos. „Bohaterowie Kosmosu" — tak nas określono przy pożegnaniu na 
kosmodromie. A 
byliśmy zwyczajnymi ludźmi, którzy podjęli próbę zbadania ludzkiej 
wytrzymałości, uczynienia z 
niemożliwego — możliwe. Wybrani spośród wielu. I straceńcy na dodatek. Ale ktoś 
musiał to wreszcie 
zrobić, gdyż geniusz ludzkiego rozumu powinien znaleźć potwierdzenie 
teoretycznych twierdzeń w empirii, i 
nie mógł ograniczać się li tylko do rozważań i stawiania hipotez. Nie uważałem 
siebie ani za bohatera, ani 
za straceńca, lecz człowieka, który powinien wykowywać swoje czynności w taki 
sposób, żeby zespół, w 
jakim się znalazł z własnego wyboru i z którym współpracował, mógł na niego 
liczyć, stanowił jeden monolit i 
zrealizował postawione przez ludzkość zadania.
Pracowałem jak zwykle, kiedy usłyszałem cichy brzęczyk, a na ekranie ujrzałem 
twarz Tolmesa.
— Robisz coś pilnego? - spytał.
— Nie. Normalna praca. Jak zwykle — odpowiedziałem.
— To wpadnij do mnie. Albo lepiej do kabiny projekcyjnej. Wiesz, tej małej, przy 
sterowni. Mam coś dla 
ciebie.
— Znalazłeś rozwiązanie? — Byłem ciekawy, ale ekran zmatowiał i nie pozostało 
nic innego, jak pójść.
Po kilku minutach siedziałem obok Tolmesa. Był również Beningsen i Lynd. 
Zorientowałem się, że wiedzą o 
co chodzi i zapewne będę głównym bohaterem widowiska, jakie mi przygotowano. 
- Jestem gotów się założyć, że zniknąłem z pola widzenia kamery... — zacząłem, 
lecz Tolmes przerwał.
— Właśnie. I zaraz sam to zobaczysz. Nie będziemy oglądać całości, tych 
wszystkich godzin i nocy, bo nic 
się nie działo. Tylko to, co się zdarzyło wczorajszej nocy.
— Nic ciekawego! A moje chrapanie?
Beningsen roześmiał się.
— Zaoszczędzimy sobie tego koncertu, tobie również — powiedział.
— Przestańcie gadać. Zaczynamy....
Na małym ekranie ujrzałem siebie śpiącego. I naturalnie chrapałem, bo na to 
ludzkość nie wynalazła 
skutecznego środka. Spałem nago. Ostatecznie byłem sam i wyznawałem zasadę, że 
nic nie powinno 
krępować ciała człowieka znajdującego się w stanie spoczynku. Dlatego nie 
przykrywałem się, a 
temperaturę pomieszczenia regulował termoregulator w zależności od potrzeb 
mojego organizmu. Przez 
kilka minut nic ciekawego się nie działo. Widziałem siebie leżącego na prawym 
boku, z lewą ręką koło głowy 
a drugą wyciągniętą wzdłuż na prześcieradle. W pewnym momencie usiadłem, 
wyciągnąłem przed siebie 
obie ręce jakby o coś prosząc i... zniknąłem. Po prostu zniknąłem. Tylko na 
białym prześcieradle było widać 
wgłębienie mojego ciała wypełniające się powoli i niknące.
Chociaż spodziewałem się tego widoku, byłem wstrząśnięty. Było to wprost 
niesamowite, niepojęte. 
Zmartwiałem i nie byłem zdolny wykrztusić żadnego słowa.
- Musieliśmy skrócić taśmę. Twoja nieobecność trwała długo — wyjaśnił Tolmes.
Tak, jak niespodziewanie zniknąłem, pojawiłem się ponownie. Leżałem sobie 
spokojnie na tym samym 
lewym boku, tylko ułożenie rąk było nieco inne. Spoglądałem na siebie ogłupiały.
— I co ty na to? — spytał pierwszy astronawigator, kiedy film się skończył. 
Wzruszyłem ramionami. Jeszcze nie mogłem przyjść do siebie. Wrażenie było jednak 
zbyt silne.
Wreszcie przełknąłem ślinę i wyjąkałem:
— Długo mnie nie było? 
— Równe cztery godziny. 
— Co zamierzacie uczynić z tym fantem?
Usiłowałem dowcipkować, lecz wychodziło to nader słabiutko. 
— Nic. Filmować dalej i musisz się na to zgodzić — wyjaśnił Tolmes. 
— Niby dlaczego mam się nie zgodzić, jeżeli sam to zaproponowałem? Sprawa 
dotyczy tak samo mnie, jak i 
was wszystkich. Ale zaraz... czy tylko ja jeden tak znikam?
Spojrzeli po sobie. Zapanowało milczenie przerwane przez Lynda:
— To jest myśl. Trzeba będzie filmować.... — ale Beningsen mu przerwał.
— Wszystkich? Człowieku, prawie tysiąc ludzi? A kto będzie przeglądał taśmy? Czy 
pomyślałeś, że ludzie 
mogą wpaść w histerię? Nie wszyscy tak są odporni psychicznie, jak my tutaj. 
Jeżeli już mamy coś uczynić, 
to znaleźć wśród załogi ludzi zbliżonych wiekiem, wyglądem i psychiką do naszego 
bohatera — tu 
uśmiechnął się do mnie i mrugnął okiem. — I tylko ich kontrolować.
Tak zrobiono, tylko że w dalszym ciągu znikałem ja. Nikt inny. Badania 
prowadzono przez kilka miesięcy. 
Wybrani ludzie nie wiedzieli, co się wokół nich dzieje. Nawet kontrolowano 
niektóre małżeństwa, ale tak 
trzeba było. Tylko że niczego się nie dowiedziano. Znikałem tylko ja, z dziwną 
regularnością, zawsze w tych 
samych odstępach czasu i w tych samych godzinach. Kiedy stwierdziliśmy ową 
regularność, postanowiłem 
pracować w tych okresach nocą, a spać w dzień. I wtedy nie znikałem.
Wielokrotnie omawialiśmy problem w ścisłym gronie, ale niczego mądrego nikt nie 
wymyślił.
Przyzwyczaiłem się do nowego rytmu pracy i nawet mi to odpowiadało, gdyż 
wprowadzało od czasu do 
czasu pewną zmianę w nudnawe życie. Penetracje niektórych ciał niebieskich czy 
zjawisk, przeprowadzane 
przez sondy zwiadowcze lub ludzi wysadzanych na powierzchnię jakiegoś globu 
zdarzały się tak rzadko, że 
stanowiło to swoiste novum w życiu całej załogi. W najbliższym okresie kilku 
ziemskich lat niczego jednak 
nie przewidywano, więc po pewnym okresie normalnej pracy trzeba mi było znów 
wejść pod kopułę. 
Ponieważ do dyspozycji pozostała mi jeszcze jedna noc, za zgodą dowództwa, 
postanowiłem ją przegadać 
w gronie przyjaciół, zamiast pracować. Przez cały dzień nie zmrużyłem oka; 
krótko po północy oczy zaczęły 
mi się kleić, wobec czego pożegnałem towarzystwo, do którego od czasu do czasu 
wpadał Tolmes lub 
Beningsen i poszedłem do swojej kabiny. Przyszło mi na myśl, że to akurat czas 
znikania, lecz tym już się 
nie przejmowałem, bo niby czym, jeżeli nie odczuwałem żadnych przykrości? 
Ponadto dzisiaj kładłem się o 
ponad dwie godziny później od ustalonej godziny rozpoczęcia mojego "znikającego 
seansu". Położyłem się, 
rzuciłem okiem na oko kamery, która rozpoczęła pracę i natychmiast zasnąłem. 
Obudziłem się późno. Wypiłem podany mi przez automat sok pomarańczowy, dokonałem 
porannych ablucji 
i — co mi się nigdy dotychczas nie zdarzało - przypomniałem sobie dzisiejszy 
sen. I to z całą wyrazistością. 
Tak, byłem pewien, że właśnie tej nocy śniło mi się coś, czego nie potrafię 
sobie uzmysłowić. Mając sen 
świeżo w pamięci i nie chcąc, żeby cokolwiek z niego umknęło, zawiadomiłem 
Beningsena, że trochę się 
spóźnię i włączywszy aparaturę, zacząłem dyktować to, co mi się przypomniało w 
tej samej kolejności, jakby 
ktoś mi podpowiadał.
- "Jestem w dziwnym miejscu. Olbrzymia sala, wysoka, że nie widzę stropu, 
oświetlona ścianami. Pokrywają 
je świetliste, delikatne żyłki. Taki świecący marmur, z tym, że te żyłki tworzą 
doskonałą kompozycję 
plastyczną o jednakowych motywach geometrycznych. Tak, to rysunki różnych brył.
Podszedłem do ściany i dotknąłem jej ręką — była ciepła i gładka. Jak kryształ. 
Rozglądam się dokoła i nie 
widzę żadnej żywej istoty, a przecież ktoś musiał to stworzyć lub zbudować. Ktoś 
tu musi być. W jednej ze 
ścian ujrzałem zarys owalnych drzwi, trochę za niskich jak na mój wzrost. To 
rzeczywiście drzwi. Ledwo je 
widać wśród tej świetlnej mozaiki. Zbliżyłem się i nagle drzwi otworzyły się, 
jak gdyby zapraszały, żeby 
przez nie przejść. Spostrzegłem, że mam na sobie strój, którego nigdy nie 
nosiłem. Jest to toga 
oblamowana czerwonym, wąskim pasem sukna, chyba aksamitu. Właściwie nie 
czerwonym, lecz 
szkarłatnym. Taka sama, jaką przed tysiącami lat noszono w starożytnym Rzymie. A 
ten szkarłat oznaczał, 
że chyba jestem senatorem. Tylko, na litość boską, jak tu się znalazłem? 
Przecież byłem na "Grawitorze". 
Czyżby ktoś zrobił mi kawał? Jakaś maskarada? Postanowiłem nie myśleć więcej na 
ten temat, tylko 
przeszedłem przez te drzwi trochę się schylając. Zasunęły się bezszelestnie. 
Znalazłem się na szerokiej 
alei. Kilka metrów ode mnie widziałem ruchomy chodnik prowadzący, a właściwie 
poruszający się tylko w 
jedną stronę, ale po drugiej stronie alei był taki sam o przeciwnym kierunku. 
Między tymi chodnikami nie ma 
nic. Pustka. Na chodnikach znajdowali się mieszkańcy tego świata czy miasta. 
Wszyscy ubrani w togi, 
nieliczni posiadali szkarłatne obszycia. Nikt nie zwracał na mnie uwagi, jakbym 
dla nich nie istniał.
Chociaż tymi chodnikami posuwali się stosunkowo szybko, przyjrzałem się tym 
postaciom. Są nieco niżsi 
ode mnie i bardzo szczupli. Powiedziałbym nawet, że chudzi. Takie prawie 
szkielety obciągnięte bladą 
skórą. Ręce takie same jak ludzkie. I zupełnie łyse czaszki. Dostrzegłem, że 
głowy były jakby trochę 
przezroczyste. No, może nie tyle przezroczyste, ile jakoś mniej widoczne od rąk, 
bo innych części ich ciał 
nie widziałem. Odniosłem wrażenie, że są owiane jakąś lekką mgiełką zamazującą 
rysy twarzy.
Kiedy tak się przyglądałem, uczułem lekkie pchnięcie. Musiałem uczynić kilka 
kroków do przodu i wejść na 
ten chodnik. Chciałem się odwrócić, lecz przy próbie obejrzenia się, poczułem 
straszliwy ból i jakby 
sparaliżowanie. Z trudem obróciłem głowę do przodu i wtedy ból i paraliż 
ustąpiły. Aha — pomyślałem — nie 
wolno się odwracać. Ale dlaczego?
Chodnik rozgałęział się i jakaś siła kazała mi wejść na inny, prowadzący w lewo. 
Wkrótce chodnik skręcił 
także w lewo i zaczął się zniżać. Dostrzegłem jeszcze, że tu nie ma żadnego 
nieba, gwiazd, sklepienia, a 
dokoła nic, zupełnie nic, żadnych budowli. Tylko te ruchome chodniki i tłumy 
obcych istot. Oraz nie wiadomo 
skąd przenikająca poświata umożliwiająca jakie takie widzenie. Długo jechałem 
tym chodnikiem, mijałem 
jakieś przecznice, wchodziłem na inne i wreszcie znalazłem się na dużej płycie 
pokrytej pięknym 
ornamentem. Trudno mi było się przyglądać, gdyż otworzyły się owalne drzwi w 
niewidzialnym murze. Nie 
czekając na kolejne popchnięcie przez nieznanego opiekuna — wszedłem do środka. 
Nie zatrzymałem się. 
Coś kazało mi iść naprzód, prowadziło przez kolejne drzwi, które otwierały się i 
zamykały, przez wysokie 
korytarze. A to wszystko w całkowitej ciszy.
Uzmysłowiłem sobie nagle, że tam, w alei, też nie słyszałem żadnego dźwięku. Tu 
natomiast słyszałem 
przyśpieszone bicie własnego serca. Dostrzegłem też, że jestem bosy. Spróbowałem 
obejrzeć się i... nic się 
nie stało. Za mną nikogo nie było. Szedłem dalej i nagle się zatrzymałem, gdyż 
zrobiło się ciemno. I w tej 
ciemności coś usłyszałem. Wsłuchałem się. Tak, to była muzyka. Nie mogłem jej 
skojarzyć z żadnym 
znanym mi dotychczas dźwiękiem lub melodią i wtedy sobie przypomniałem, że 
kiedyś, jeszcze na Ziemi, 
mój dziadek pokazał mi rój pszczół, który osiadł na jakimś drzewie. To był taki 
sam szum, tylko że 
melodyjny, o zmiennej tonacji i barwie dźwięku. Piękna, uspokajająca muzyka.
Tylko skąd płynęła? Dlaczego działała uspakajająco? Przecież od chwili, w której 
znalazłem się w tym 
dziwnym świecie, nie denerwowałem się. Przeciwnie, byłem spokojny, a wzrastała 
jedynie moja ciekawość i 
chęć poznania. Podświadomie wyczuwałem, że już tu byłem, tylko kiedy? Nie mogę 
tego sobie uzmysłowić.
Tak, jak nagle zapanowała ciemność, zrobiło się jasno. Byłem w małej, doskonale 
oświetlonej sali wyłożonej 
takim samym marmurem jak ta pierwsza, na początku mojej przygody. Tylko żyłki 
świeciły bardziej 
intensywnie. Zaś naprzeciwko, obok
wysmukłej kolumny stała kobieta. Piękna kobieta.
Tak piękna, że raziła oczy. Zamknąłem je, sądząc, że to halucynacje lub sen, ale 
nie istniała rzeczywiście. 
Chciałem podejść bliżej, lecz jakaś siła zatrzymała mnie na miejscu. Wyciągnąłem 
podświadomie ręce w 
niemym błaganiu, ale to niczego
nie zmieniło. Przyglądała mi się bardzo uważnie, poruszyła kilka razy ustami,
jakby coś mówiła. Nie słyszałem żadnego słowa. Tylko ta cicha muzyka.
Obserwowała mnie. Na pewno obserwowała.
Trwało to bardzo długo. Też ją obserwowałem pełen zachwytu i szczęścia. Wreszcie 
dziwnie miły, zupełnie 
nieziemski uśmiech, rozjaśnił jej twarz i dopiero wtedy wydała mi się znajomą. 
Tylko skąd? Gdzie ją 
widziałem? Poruszyła wargami i uczyniła ruch nakazujący, żebym usiadł. Przy mnie 
wyrósł sześcian.
Usiadłem. Był twardy, dziwną twardością ustępującą pod naciskiem ciała. Znów 
poruszyła ustami i obok 
pojawił się stwór podobny do tych, które widziałem na chodniku. Taka sama 
przerażająca chudość i głowa z 
łysą czaszką owiana woalem mgiełki. Oraz toga obszyta szkarłatem. Zapomniałem 
dodać, że kobieta także 
była owinięta togą, lecz nie białą, tylko lekko pomarańczową. I bez oblamowania. 
Jedynie na głowie nosiła 
złocistą obręcz, bardzo wąską. Spojrzały na mnie małe, gorejące oczy chudzielca. 
Jakby chciały przewiercić 
na wylot, wedrzeć się do mojego mózgu. Cofnąłem się. Kobieta uśmiechnęła się 
i... już byłem spokojny. Coś 
do mnie mówiła i wtedy zacząłem ją rozumieć chociaż niczego nie słyszałem. Też 
zacząłem mówić, ale 
niczego nie pamiętam. Nie słyszałem także swojego głosu. Wiem, że siedziałem, a 
ona stała, zaś owa 
szkieletowała istota pojawiała się i znikała jak zjawa. Niczego nie pamiętam, 
poza tym, że rozmawiałem z tą 
kobietą i w pewnym momencie znów wyciągnąłem do niej ręce. Wtedy wszystko 
zaczęło się zamazywać, 
rozpływać, aż uczułem zapadanie się gdzieś w głąb, nie wiadomo gdzie i obudziłem 
się. Tak, chyba 
wszystko opowiedziałem o tym śnie".
Usiłowałem jeszcze coś sobie przypomnieć. Kazałem powtórzyć relację, 
analizowałem każde słowo i 
doszedłem do wniosku, że powiedziałem wszystko.
No, może prawie wszystko, albo pominąłem coś, co nie zachowało się w pamięci. 
Przyszło mi też na myśl, 
że w tym dziwnym mieście istniała atmosfera. Zapewne identyczna z ziemską, gdyż 
nie odczuwałem 
żadnych trudności w oddychaniu. Czyli, że była normalna. Mówiłem już, że w tej 
dręczącej ciszy słyszałem 
głośne bicie własnego serca, co musiało mieć jakiś związek z ciśnieniem. Nigdy 
tego nie odczuwałem, nie 
jestem lekarzem i nie wiem, czy zwiększenie rytmu pracy tego organu jest u mnie 
uzależnione od większego 
czy mniejszego ciśnienia. To rozstrzygnie Walter. Tak, to chyba wszystko.
Wyłączyłem aparaturę i poszedłem do sterowni.
Na miejscu zastałem kilka osób, którym Beningsen coś tłumaczył. Był także 
Tolmes. Spojrzał na mnie i 
wyczuwając, że mam coś do zakomunikowania, powiedział do zastępcy:
— Prowadź dalej. Ja będę u siebie.
Wyszliśmy.
Kabina Tolmesa tym się różniła od innych, że była znacznie większa i miała 
bezpośrednie połączenie ze 
sterownią. Jedną ze ścian zajmowały zminiaturyzowane urządzenia kontrolne i 
sterujące oraz liczne ekrany. 
Na dobrą sprawę, żeby kierować wyprawą i wiedzieć co się dzieje w każdym zakątku 
"Grawitora", nie trzeba 
było stąd wychodzić. Wskazał mi fotel, a kiedy zająłem miejsce, zapytał:
— Gadaj. Coś ciekawego?
Skinąłem głową i powiedziałem:
— Nawet bardzo. Ale najpierw sprawdź, czy dzisiejszej nocy byłem porwany.
— Jak zwykle?
— Tak.
Wydał dyspozycje i po chwili siedzieliśmy w sali projekcyjnej. Włączył obraz i 
ujrzałem siebie kładącego się 
spać, jak rzuciłem okiem na kamerę.
Zasnąłem natychmiast, a po kilku sekundach zniknąłem. I to bez poprzedzającego 
wyciągania rąk przed 
siebie, jak zwykle bywało. Nie było mnie dokładnie godzinę i dwadzieścia siedem 
minut ponieważ, jak 
wspomniałem, była to moja ostatnia noc
przed kolejną hibernacją, którą spędziłem w gronie przyjaciół. Nie oglądaliśmy 
dalszego ciągu, gdyż 
automat wyjaśnił, że „zero piętnaście spał spokojnie do godziny takiej to a 
takiej, później wstał..." wobec 
czego nastąpiło automatyczne wyłączenie kamery.
— Tylko tyle czasu, ile brakuje do tych czterech godzin, prawda? — spytał 
Tolmes.
— Sądzę, że tak, chociaż trzeba będzie sprawdzić. Uważam, że minutowe różnice 
nie mają żadnego 
znaczenia — wyjaśniłem.
— Też tak uważam.
Wróciliśmy do kabiny. Zażądałem kryształu z nagraniem i włożyłem do czytnika. 
Rozległ się mójgłos. 
Pierwszy astronawigator słuchał bardzo uważnie patrząc to na mnie, to na 
głośnik. Kiedy skończyłem 
zapytał:
— Niczego więcej sobie nie przypominasz?
Potrząsnąłem głową.
— Słyszałeś moje ostatnie słowa. Też się nad tym głośno zastanawiałem. To 
wszystko, co wiem.
— I dodałem po chwili: — Jestem zaskoczony tym snem. Może nie tyle snem, chociaż 
nic mi się nigdy nie 
śniło, ile faktem, że tak dobrze go zapamiętałem.
I nagle sobie przypomniałem.
— Słuchaj. Nie jestem pewien, lecz czegoś nie dodałem. Tak — powtórzyłem. — Już 
wiem. Kiedy kobieta 
stała przy kolumnie, to był taki moment, ale tylko moment, że posunęła się nieco 
do przodu i w bok w ten 
sposób, że na ułamek sekundy zasłoniła część kolumny. A ja przez cały czas tę 
kolumnę widziałem. Tak, na 
pewno tak. Ona stała przed kolumną, a ja zawsze widziałem kolumnę. A powinna ją 
zasłonić.
Tolmes spoglądał na mnie uważnie, zastanawiał się przez dłuższą chwilę.
— Jesteś tego pewien? — spytał.
— Jestem. Przez cały czas odczuwałem, że czegoś zapomniałem, że coś przeoczyłem 
w tej relacji. Dopiero 
teraz sobie przypomniałem.
— Zaczynam rozumieć. Otóż wydaje mi się, na razie tylko wydaje, że „Grawitor" 
znajduje się w strefie 
oddziaływania cywilizacji stojącej na bardzo wysokim stopniu rozwoju nauki i 
techniki, jeżeli potrafią coś 
przeszczepić na atomy, i to na wielką odległość przemieścić je w czasie i 
przestrzeni, przywrócić dawną 
formę, zbadać ją lub zbadać poszczególne atomy w celu uchwycenia kodu 
genetycznego i odesłać z 
powrotem. Naprawdę są genialni...
— Ale dlaczego właśnie mnie? — zapytałem.
— Nikogo innego?
— Przypadek. Uważam, że to po prostu przypadek. Wybrali ciebie, bo widocznie 
twoja sylwetka lub mózg 
najbardziej ich zainteresowały. A później już nie chcieli kogo innego. Ciebie 
„przeczytali" jako pierwszego i 
na tobie kontynuowali dalsze zadania. Przypuszczam, że będą czynili to nadal.
Znów zastanowił się przez chwilę, o czymś myślał i dodał:
— A może to ostatnia faza tych badań? Jeżeli zdecydowali się na utrwalenie 
części zjawisk w twoim mózgu, 
czego dotychczas nie czynili i zapamiętałeś co się działo, to kto wie, czy nie 
koniec z badaniami. Szukali 
kontaktu z istotami, które wtargnęły do ich świata. Nie wiedzieli, czy 
przybywamy jako wrogowie czy jako 
przyjaciele. Mogli nas rozpylić na atomy, lecz tego nie uczynili, co wskazuje, 
że nie są agresywni. Zbadali 
ciebie, może nas wszystkich po kolei, o czym nie wiemy i doszli do przekonania, 
że nie jesteśmy dla nich 
groźni, zaś nasza technika pozostaje daleko za nimi w tyle. I mają rację. My nie 
potrafimy znaleźć się w 
ponadprzestrzeni, ponadczasie. Oni — tak.
- Twierdzisz, że to kontakt? Wobec tego można się spodziewać, że dojdzie do 
spotkania.
— Nie wiem. Może tak, może nie... To już nie od nas zależy. W każdym razie 
jesteśmy gotowi i chętnie 
przyjmiemy gospodarzy tego zakątka Wszechświata lub wylądujemy na ich planecie, 
o ile dowiemy się, co 
to za planeta i gdzie się znajduje. I wreszcie, jeżeli wyrażą na to ochotę. 
Powiedz im o tym, kiedy już 
będziesz spał i znów znikniesz. Zresztą i tak zapewne wiedzą po co tu 
przybyliśmy, jeżeli są w stanie 
przeczytać nasze mózgi.
Tolmes mówił, lecz ja w pewnym momencie przestałem go słuchać.
— Co za piękna kobieta — westchnąłem.
Uśmiechnął się.
— Od początku domyślałem się, że w tym musi tkwić kobieta. To było widać po 
twoim zachowaniu i twarzy 
pełnej zachwytu. Powiedz, czym mężczyzna może się zachwycić? Pięknym kwiatem? 
Dziełem sztuki? A 
może tylko kobietą? Wykształciłeś w swoim mózgu obraz idealnej, pięknej kobiety, 
więc taką ci pokazali. 
Albo lepiej — namalowali specjalnie dla ciebie, jakby na zamówienie albo na 
pocieszenie. Nie sądzisz, że w 
tej społeczności, jakże odmiennej od naszej, społeczności typu 
zjawoszkieletowego, żyją piękne kobiety? To 
był po prostu wabik. Taki obraz hologenny, żeby ciebie zainteresować.
Poruszył się na fotelu.
— Chciałbym, żeby nawiązali z nami bardziej konkretny kontakt. A ty szykuj się 
do spania. Tak czy inaczej, 
będziesz filmowany.
Roześmiałem się.
— A gdybym ułożył się pod kopułą z piękną kobietą, na przykład z Nike, to też?
— Też, i wówczas nie mógłbyś sobie pozwolić na żadne intymne przeżycia. Nie 
byłoby czasu. A o Nike nie 
myśl, bo ma męża.
Obruszyłem się:
— Nie myślę...
— Myślisz, myślisz. — Tolmes roześmiał się głośno, hałaśliwie, jakby zrzucił z 
siebie jakiś wielki ciężar. — 
Pomyśl przez chwilę, bo ja opieram się wyłącznie na twoim opisie, czy ta istota 
o wspaniałej urodzie nie była 
podobna do Nike?
Wyszliśmy. Tolmes śmiejąc się do sterowni, a ja do siebie trochę ogłupiały. Tak, 
ogłupiały, bo pierwszy 
astronawigator miał rację. I kiedy kilka godzin później układałem się pod 
kopułą, a mądre automaty 
podłączały do mnie różne przewody i przełączniki, to ostatnią myślą, ostatnim 
błyskiem świadomości — była 
ta piękna, pozaziemska postać, jakże podobna do... Nike.
NIKE
Swen przekręcił gałkę wideofonu i na ekranie zniknęła jasna plama będąca naszym 
rodzinnym domem. 
"Grawitor", główny pojazd kosmiczny, w którym przebywaliśmy od wielu lat i 
spędziliśmy w nim swoją 
młodość, oddalał się w stronę centralnego układu Kasjopei. W tej części 
gwiazdozbioru, już przed wiekami, 
zaobserwowano największe skupisko gwiazd zmiennych i podwójnych o różnej 
wielkości i jasności. 
Szczególnym zainteresowaniem wyprawy cieszyła się gwiazda podwójna oznaczona na 
mapie 
Wszechświata symbolem eta Cas. Dowództwo wyprawy zdawało sobie sprawę z faktu, 
że od osiągnięcia 
celu dzielą nas jeszcze lata spędzone w zamkniętym pojeździe kosmicznym, w 
którym członkom wyprawy 
stworzone zostały warunki w niczym nie naruszające biologicznych praw człowieka, 
ale były to warunki 
sztuczne. Doskonałe, lecz nie naturalne. Stworzone przez człowieka dla człowieka 
szukającego nowych 
światów, ale z gruntu obce. Zżyliśmy się z tymi warunkami i było nam w nich 
dobrze. "Grawitor" bardziej 
przypominał luksusowy dom wypoczynkowy, niż pojazd kosmiczny, który opuścił 
Ziemię wiele lat temu. 
Nasz los był więc godny pozazdroszczenia - byliśmy pierwszymi ludźmi, którzy 
zapuścili się tak daleko w 
głąb Galaktyki, albo i bardzo zły nigdy bowiem nie było wiadomo, czy powrócimy 
na Ziemię. Życie upływało 
spokojnie, czasami zdarzały się nieporozumienia, jeszcze rzadziej wyprawy na 
zewnątrz pojazdu celem 
zbadania jakiegoś niezrozumiałego zjawiska na trasie kosmicznej podróży. Do 
takich wypraw starannie 
dobierano współtowarzyszy, eliminując mniej odpornych psychicznie. Z reguły 
pojazd opuszczali najbardziej 
doświadczeni piloci i naukowcy, którzy już dawali sobie radę w sytuacjach 
najtrudniejszych.
Podobnie było i tym razem. W gwiazdozbiorze Kasjopei roiło się od gwiazd i 
planet różnej wielkości. 
Oznaczone były na mapie Wszechświata różnymi symbolami. Zdarzało się jednak, że 
napotykaliśmy na 
duże ciała nie objęte ewidencją, złożone z różnych składników mineralnych. I nie 
zawsze aparatura 
zainstalowana na pokładzie "Grawitora", po dokonaniu analizy widma takiego 
ciała, potrafiła wyjaśnić 
tajemnicę. Ba, czasami nie potrafiliśmy nawet odczytać składu chemicznego 
takiego ciała.
Jedenastego roku podróży napotkaliśmy duże, obce ciało, zlokalizowane po prawej 
stronie trasy lotu. Było 
to zjawisko niezrozumiałe. Nie weszliśmy jeszcze w sferę nagromadzenia planet, a 
od najbliższej gwiazdy 
dzieliły nas długie miesiące lotu, gdy aparatura odkryła i zidentyfikowała 
stosunkowo blisko jakąś planetę o 
wadze i objętości zbliżonych do masy naszego ziemskiego Księżyca, oraz o 
podobnym typie powierzchni, 
usianej górami i kraterami wulkanicznymi. Co dziwniejsze, owa planeta posiadała 
atmosferę. W związku z 
tym nasunęło się szereg pytań: jeśli to planeta, to w jaki sposób znalazła się 
właśnie w tym miejscu, tak 
daleko położonym od najbliższej gwiazdy? Dlaczego wokół niej nie ma żadnego 
zgromadzenia planetoid? 
Dlaczego wreszcie utrzymuje się atmosfera, nikła bo nikła, ale zbliżona 
składnikami do ziemskiej? I czy na 
tej tajemniczej planecie istnieje jakiekolwiek - nawet w utajonej formie, jak to 
niejednokrotnie stwierdziliśmy - 
życie?
Pytań było sporo, ale po krótkiej naradzie Tolmes zdecydował się wysłać ekipę 
zwiadowczą, w skład której, 
po raz pierwszy w historii lotu "Grawitora", weszła kobieta, Nike, nazwana tak 
przez rodziców pochodzących 
z Półwyspu Bałkańskiego, gdzie z pietyzmem podtrzymywano tradycje antycznej 
Grecji.
Nike była piękną kobietą. Wysmukła, o czarnych, lśniących włosach i niebieskich, 
lekko skośnych oczach, 
była przedmiotem westchnień wielu członków załogi. Ale Nike bardzo kochała swego 
męża, astrofizyka 
Bruna oraz urodzoną na statku córeczkę, której nadano imię Gea na pamiątkę Matki 
-	Ziemi, i nie zwracała 
uwagi na mężczyzn.
Nasza mała grupa to: Nike - astrofizyk, Swen - pilot, doskonały specjalista i 
stary wyga kosmiczny, który z 
niejednego pieca chleb jadł, Aleks - kosmobiolog, spędzający całe godziny w 
laboratorium i starający się 
odkryć w skamienielinach chociażby nikłe ślady jakiegokolwiek życia oraz ja - 
Bert, no i doskonale 
zaprogramowany robot, mający nas chronić przed ewentualnym niebezpieczeństwem.
Tak więc Swen przekręcił gałkę i na ekranie wideofonu zniknęła jasna plama 
"Grawitora". Znajdowaliśmy się 
w rakietce zwiadowczej typu JON-27, wyposażonej w robota. Zaopatrzeni w 
odpowiedni sprzęt, połączeni z 
dowództwem wyprawy świetną i działającą bez przerwy łącznością, nie 
przewidywaliśmy większych 
kłopotów. Ostatecznie niejednokrotnie wyprawialiśmy się na zbadanie napotykanych 
ciał niebieskich i po 
wykonaniu zadania wszyscy spokojnie powracali do bazy. Zdarzały się nieliczne 
wyjątki, ale na ogół nie było 
powodu do obaw.
Nowa planeta była coraz bliżej. I, jak ujawniły instrumenty badawcze na 
"Grawitorze", była ponura, 
nieprzyjemna. Takie też odnieśliśmy pierwsze wrażenie, tuż przed lądowaniem, 
kiedy trzeba było wybrać 
odpowiednie miejsce. Swen zdecydował się siadać na małym płaskowyżu otoczonym 
niskimi, lecz 
niezwykle poszarpanymi wzgórzami, bez śladów roślinności. Była to po prostu 
skalna pustynia, ciemna, 
nieco rozjaśniona płynącym z Wszechświata nikłym blaskiem odległej gwiazdy 
drugiej wielkości, do której 
zdążał "Grawitor".
Te smutne wrażenie wizualne odebrane na ekranie wideofonu pogłębiło się, gdy po 
raz pierwszy stanęliśmy 
na gruncie tej niezwykłej, jak gdyby wymarłej pustyni. Niskie wzgórza okazały 
się wyższymi niż sądziliśmy. 
Powierzchnia wyglądała niczym urwiska skalne, scementowane ze sobą, pokryte 
drobinami większych 
odłamków, jakby wulkanicznego - na pierwszy rzut oka - pochodzenia. I żadnego 
śladu życia. Nic. Po prostu 
pustka. Nawet nikła atmosfera okazała się inną, niż sądziliśmy. Owszem, 
istniała, ale bardzo rzadka, 
przesycona siarką o takim stężeniu, iż musieliśmy użyć skafandrów. Jedynym 
interesującym zjawiskiem 
była temperatura w miejscu lądowania, dochodząca do minus dwóch stopni ziemskiej 
skali Celsjusza, co 
wskazywało, że mogło tu istnieć życie biologiczne, tylko nie wiadomo gdzie i w 
jakiej formie. Nieco 
wcześniej, przed rozpoczęciem lądowania Swen poinformował, że głównym celem 
wyprawy będzie pobranie 
drobnych odłamków skalnych i roślin - jeśli na nie natrafimy. I to właściwie 
wszystko. Bardziej dokładne 
zbadanie planetki - nazwaliśmy ją Pumeksem ze względu na porowatą powierzchnię - 
miało nastąpić 
później, w czasie drogi powrotnej. Tak więc, nasze zadanie było skromne i łatwe 
do wykonania, zwłaszcza 
że nie przewidywaliśmy żadnych przygód, które wprawdzie zdarzały się, lecz na 
ogół wychodzono z nich 
względnie obronną ręką.
Planeta odpychała swoją brzydotą, była ciemna i ponura, bez śladów życia, 
powiewu wiatru, chmur. Zwykła 
martwa materia zaklęta w skałę, która niezrozumiałym sposobem, znalazła się w 
pobliżu nas.
Dokoła rozciągały się góry, zryte urwiskami i szczelinami. Dzieliło nas od nich 
kilkaset metrów i 
postanowiliśmy tam pójść, pozostawiając przy rakietce Nike. Nie chciała się na 
to zgodzić.
— Dajcie mi spokój, idę z wami. Po raz pierwszy trafiła się okazja postawienia 
nogi na czymś innym, niż 
podłoga "Grawitora", a wy chcecie odebrać mi tę przyjemność? Przy rakiecie można 
zostawić robota, niech 
jej pilnuje,
— Ostatecznie nic się nie stanie, jeżeli rakietę pozostawimy bez opieki, a 
otoczymy polem magnetycznym, 
uniemożliwiającym zbliżenie się jakiejkolwiek, poza ludźmi, żywej istoty. Zaś 
my, chronieni przez skafandry, 
zawsze dostaniemy się z powrotem - zdecydowałem, chociaż ostatnie słowo powinno 
należeć do Swena. 
Ale ten zgodził się ze mną.
Po zabezpieczeniu pojazdu wyruszyliśmy w stronę pobliskich gór. Stąpaliśmy 
ostrożnie, starając się omijać 
większe skupiska skalne. Tylko Aleks pochylał się co chwila i do obszernej, 
zawieszonej na plecach, torby 
wkładał próbki podniesionych kamieni. Porozumiewaliśmy się przy pomocy 
laryngofonów, a umieszczone 
nad kopułami hełmofonów anteny, przechwytywały każdy sygnał. I tak rozmawiając i 
dowcipkując, 
zbliżyliśmy się do owych gór.
- Uwaga, wpadłem!
Idący na końcu Swen zniknął, a nad porowatą powierzchnią wystawała jedynie 
antena jego hełmu. Widać 
było również niezgrabne dłonie w rękawicach, starające się utrzymać na skalnej, 
zapadłej nagle, 
powierzchni.
Aleks położył się płasko i wyciągnął do niego rękę.
- Trzymaj! - zawołał.
Ale Swen nie słyszał. Widocznie w czasie upadku została uszkodzona jego 
aparatura radiowa. Nie mógł też 
widzieć wyciągniętej dłoni ani nikogo spośród nas. Wówczas Aleks podczołgał się 
bliżej i chwycił obiema 
rękami kiść dłoni Swena. Ten wolno podciągnął się w górę i po chwili siedział na 
podłożu, i ciężko dyszał. 
Coś mówił, ale nikt tego nie rozumiał. Nie było go słychać.
Nike podeszła do niego, pomogła wstać. Przykładając głowę do przezroczystej 
osłony hełmofonu mówiła 
głośno i wyraźnie.
- Musisz wrócić do rakiety. Masz uszkodzoną łączność i nie możesz dalej pójść. 
Będziesz porozumiewał się 
z nami z kabiny. Zrozumiałeś?
Skinął głową i powlókł się wolno w stronę płaskowyżu, na którym było widać 
stojący pionowo pojazd.
— Idziemy dalej? - spytał Aleks.
— Spokojnie - odpowiedziałem. – Najpierw trzeba zbadać grunt. Jeżeli tak słaby, 
to mogą nas spotkać 
podobne niespodzianki.
Nachyliłem się nad dziurą. Była poszarpana ale płytka, akurat taka, że się w 
niej zmieścił Swen. Nie 
widziałem żadnej cieczy, żwiru. Nic. Po prostu dziura w ziemi. Usiłowałem - 
trzymając się Aleksa - naciskać 
nogą grunt wokół niej, ale nie oderwał się i nie poleciał w głąb. To było 
dziwne. Tak, jakby ten otwór został 
stworzony specjalnie dla Swena. Kiedy pochłonięty tą myślą ponownie zajrzałem w 
dziurę oświetlając ją 
reflektorem, ujrzałem, że tam, gdzie były nogi pilota, otwór był węższy. Słowem, 
otwór niemal idealnie 
dopasowany do ludzkiej sylwetki. Czyżby pułapka? A jeśli tak, to dlaczego 
dopiero teraz, a nie natychmiast 
po wylądowaniu?
Obejrzałem się. Swen wchodził w górę po trapie i otwierał właz. Odetchnąłem z 
ulgą i zwróciłem się do 
współtowarzyszy.
- Jako najstarszy stopniem, obejmuję dalsze dowództwo. Nie chciałbym jednak 
wydawać żadnych poleceń, 
bez uprzedniego zastanowienia się, czy idziemy dalej. Ten otwór mi się nie 
podoba.
- Mnie też nie, ale musimy pójść - odezwała się Nike. - Po to jesteśmy.
- Dobrze, ale proponuję powiązać się linką. Tonas powinno zabezpieczyć przed 
podobnymi nie
spodziankami.
Tak zrobiliśmy i dalej szliśmy już bez żadnych przeszkód. Było nas tylko trzech, 
w tym kobieta, o której nie 
wiedzieliśmy, jak się zachowa w razie niebezpieczeństwa. Trzeba było uważać.
Podeszliśmy do poszarpanych skał, o czym poinformowałem Swena, który nawiązał z 
nami łączność. Teraz 
towarzyszył nam, śledząc na ekranie niemal każdy krok.
- Nic nowego - powiedział Aleks. - Po prostu rykowisko.
- Skąd takie porównanie? - Nike głośno się roześmiała.
- Widziałaś kiedyś rykowisko jeleni na Ziemi? Nie? To żałuj. Wprawdzie wokoło 
rosną kwiaty, trawa i 
drzewa, ale ziemia w tym miejscu jest zryta racicami, skopana. Tylko że tam jest 
miękka, a tu mamy twarde, 
skalne podłoże.
Aleks obwiązał linkę i zagłębił się w wąską rynnę biegnącą od podnóża skał nieco 
w górę.
— Poczekaj, pójdę z tobą - zaproponowałem.
— Chwileczkę. Zobaczę i wracam - odpowiedział. - Nic mi się nie stanie. Zresztą 
mam broń.
Rzeczywiście nic się nie stało poza tym, że po chwili głośno krzyknął.
- Tu jest woda! Chodźcie.
Weszliśmy kolejno w szczelinę. Zrobiło się jeszcze bardziej ciemno, ale włączone 
reflektory dawały 
dostateczną ilość światła.
Po skalnym podłożu rynny sączyła się woda. Niby zwyczajna, przezroczysta, ale 
jednak inna, mieniąca się 
tęczą kolorów w blasku naszych świateł, jak gdyby wabiąca swoim niezwykłym 
pięknem.
Była też bardzo zimna, co stwierdził Aleks, który zdjął rękawicę i zanurzywszy 
rękę w płynącym strumyku, 
napełnił przy okazji mały pojemnik. Istniała więc wilgoć, woda, mogło więc 
istnieć jakieś życie w bardziej 
rozwiniętej, nie bakteryjnej formie. Tylko - jak na razie - poza tą wodą, 
niczego nie zauważyliśmy.
Woda musi odżywiać jakieś rośliny, obojętnie jakie, ale musi, tu zaś nie ma 
dosłownie nic - denerwował się 
Aleks.
- Może warto pójść jej śladem? - wtrąciła Nike.
- Dobrze, idziemy - zgodziłem się.
Skierowaliśmy światła reflektorów w dół, ku sączącej się wąskiej strużce wody i 
wyszliśmy ze szczeliny. 
Woda prowadziła nas w prawo, w stronę jeszcze bardziej posępnych wzgórz i 
nawisów skalnych grożących 
zawaleniem. Zaniepokojony tym widokiem zatrzymałem grupę i zaproponowałem 
zarzucenie liny na jeden z 
niższych nawisów skalnych celem zbadania, czy pod naciskiem trzech osób nie 
urwie się. Lecz skała 
trzymała mocno. Poszliśmy więc dalej. Nagle mieniąca się struga zniknęła w głębi 
owalnego otworu jakiejś 
jaskini. Należało się zastanowić, co robić dalej: pójść czy zawrócić.
- Wpuście robota - odezwał się Swen. – Tak będzie najbezpieczniej.
— Ostatecznie mamy pistolety laserowe. To dobry środek zabezpieczenia - 
zażartowałem, chociaż nie było 
mi do śmiechu.
— Przypominam, że nie wolno likwidować żadnej żywej istoty, jeżeli nam 
bezpośrednio nie zagraża - 
przypomniał Swen.
— A gdzie masz gwarancję, że nie zagraża - spytałem. Mieliśmy już jedną 
niespodziankę.
— Nie ma żadnej gwarancji, ja tylko przypominam o zachowaniu ostrożności we 
wszystkich poczynaniach. 
Ta planeta jest martwa i jeśli znajdują się na niej ślady życia, to tylko w 
niezwykle prymitywnej, bakteryjnej 
formie. Przecież tu niczego niewidać.
- Ale jest woda, więc powinno być życie - zaoponował Aleks.
- Zgoda, ale jak powiedziałem, w pierwotnej formie, nie zagrażającej 
człowiekowi. Nawet jeśli zetkniemy się 
z bakteriami niebezpiecznymi dla ludzkich organizmów, to jesteśmy chronieni 
przez skafandry. Do rakiety 
też ich nie wniesiemy ze względu na konieczność przejścia przez kabinę 
radiologiczną, w której muszą 
zginąć. Tak więc, nie ma żadnych obaw - tłumaczył Swen.
- Ja na wszelki wypadek wolę mieć broń w garści - powiedziałem.
Musiałem tak zrobić. Moi współuczestnicy zwiadu okazali zbyt wielką radość z 
odkrycia wody i byli trochę 
mało ostrożni. Ponadto Nike była nowicjuszką w zwiadzie. Aleks też niezbyt 
często gościł w innym świecie. 
Ze mną, to co innego. Obleciałem wszystkie planety w Układzie Słonecznym, brałem 
udział w wielu 
wyprawach. Byłem już bardzo stary, jak na ziemskie określenie wieku, lecz 
olbrzymie doświadczenie i 
odwaga, których mi nigdy nie brakowało oraz - co najważniejsze - osiągnięcia 
medycyny pozwalające na 
przedłużenie pełnej sprawności fizycznej i psychicznej o kilkadziesiąt lat, 
umożliwiły wzięcie pod uwagę 
mojej kandydatury w wyprawie "Grawitora". Zresztą, zawsze byłem ostrożny i nigdy 
nie narażałem się 
niepotrzebnie na niebezpieczeństwo. Zwłaszcza teraz, kiedy obok znajdowała się 
Nike, osoba droższa mi, 
niż ktokolwiek inny, co zachowywałem w tajemnicy, nawet wobec najbliższych 
współtowarzyszy kosmicznej 
wyprawy. Nie było to uczucie ziemskiej miłości w pełnym tego słowa znaczeniu. Na 
wzdychania, spacery po 
lesie przy blasku księżyca, słuchanie śpiewu słowików i kolejną próbę 
skojarzenia swego życia z kobietą, 
byłem już nieco za stary. No, może nie tyle stary, ile doświadczony i wygodny, 
bardziej przewidujący. 
Zawsze to przyjemniej myśleć, że na Ziemi lub w innym miejscu nikt się o mnie 
nie zamartwia. Człowiek jest 
sam jak zabłąkana planetoida we Wszechświecie, samotna, obca i pozornie martwa. 
Jak ta planeta, 
zagubiona, daleka od gwiazd. Odczuwałem wobec Nike inne, bardziej złożone 
uczucia. Była mi po prostu 
potrzebna, jako przedmiot swoistego kultu, pozbawionego ludzkich i biologicznych 
namiętności. Jak 
wizerunek ukochanej i tak bardzo odległej Ziemi, mieniącej się wszystkimi 
barwami, bujnej, zawsze pięknej i 
wonnej, wiecznie zielonej, a obecnie przedstawiającej się na ekranach 
"Grawitora" jako daleki, świetlisty 
pyłek. Przez wiele dni i nocy starałem się sprecyzować swoje uczucie do tej 
kobiety, nim trafiłem na 
właściwe określenie: kult osoby, która przedstawiała sobą najwyższe wartości 
żyznej, pięknej i dobrej Ziemi.
Byłem więc ostrożny. Z bronią w ręku i reflektorem na hełmofonie zająłem miejsce 
tuż za robotem.
- Idziemy. Prowadź...
Weszliśmy w głąb jaskini. Widok jej nie odbiegał od tego, co znajdowało się na 
zewnątrz, z tą jedynie 
różnicą, że tam mieliśmy nad sobą bezchmurne, ciemne niebo, a tu poszarzane i 
zwisające nisko skały, 
przypominające zastygłe sople lawy wulkanicznej.
— To były jednak wulkany - odezwał się idący za mną Aleks.
— Jeśli tak, to ogień w połączeniu z wodą powinien stworzyć życie. Nike szła na 
samym końcu i uważnie 
rozglądała się po skalnym korytarzu.
Idący przodem robot nagle się zatrzymał i uniósł palce rękawic, kierując je 
ukośnie lekko w dół, w głąb groty.
- Zatrzymaj się, nie likwiduj. - Posłusznie skurczył palce, ale ręce trzymał 
nadal wyciągnięte przed sobą. - 
Sam zobaczę, co tam jest - powiedziałem.
Poszedłem do przodu omijając robota. Przede mną w odległości kilkunastu metrów, 
po obu stronach 
wąskiej, mieniącej się strugi wody, rosły jakieś pnącza. Rodzaj kwiatów, które 
swoje korony -jak gdyby 
kierowane instynktem - zwracały wolno w stronę źródła docierającego do nich 
światła. Ale bardziej 
interesujące od kwiatów były liście. Szare, mięsiste i grube, straszliwie 
długie. Wybiegały spod korony 
każdego kwiatu i biegły tylko w jednym kierunku - w głąb jaskini. Splątane ze 
sobą, wyglądały jak kłębowisko 
macek, a wrażenie to potęgowała pokrywająca ich powierzchnię niezliczona ilość 
dużych brodawek 
wydzielających jakąś ciecz.
Masz swoje życie - odezwałem się do Aleksa. - Tylko podchodź ostrożnie. To 
rośliny - tym razem 
odezwałem się do robota. - Możesz opuścić ręce.
Nagle zastanowiło mnie zachowanie naszego sztucznego przyjaciela. Nie opuścił 
rękawic, lecz odwrócił się 
do tyłu, gdzie stała Nike.
— Uważaj, tam są ludzie, nic nam nie grozi.
- Istotnie, w świetle reflektorów nie dostrzegłem żadnego niebezpieczeństwa, 
niepokojącego zjawiska. 
Uderzyłem robota lekko po rękawicach.
— Opuść je, tam nic nie ma.
Niechętnie posłuchał rozkazu i odwrócił się przodem do Aleksa, który w pojemniku 
starannie układał jeden, 
z trudem wycięty z porowatego podłoża kwiat.
- Kwiaty uciekają! - krzyknęła Nike.
Aleks pochłonięty czynnością układania rośliny nie zwrócił uwagi na dziwne 
zjawisko. Otóż po zerwaniu 
jednego kwiatu, pozostałe - a ciągnęły się długą, chociaż wąską ławą biegnącą w 
głąb jaskini - stuliły swoje 
korony, zaczęły się zmniejszać, kurczyć i nagle wszystkie zniknęły. Pozostały 
natomiast liście, poruszające 
się coraz intensywniej, drgające. Ten nagły ruch gąbczastej plątaniny szarej 
masy był niesamowity i 
niezrozumiały.
- Coś tu mi się nie podoba. Idziemy z powrotem - powiedziałem.
Spojrzałem na robota. Znów zastanowiło mnie jego dziwne zachowanie. Zawahał się 
z wykonaniem 
rozkazu. Nie poszedł w stronę widocznego wyjścia z groty, lecz pozostał 
skupiony, wsłuchany w to, co 
działo się w jej głębi. Jego elektronowa aparatura reagowała na coś, czego nie 
widzieliśmy i nie 
odczuwaliśmy. Tym razem nie reagowałem i nie przeszkodziłem, gdy wyciągnął do 
przodu rękawice, lecz 
zabroniłem rażenia czegokolwiek bez wyraźnego rozkazu.
- Idę pierwszy, za mną Nike, później Aleks, a na końcu robot. Coś tu nie jest w 
porządku - powtórzyłem. - 
Nie widzisz wokół siebie niczego ciekawego, Swen? - spytałem pilota, o którym 
wiedziałem, że obserwuje 
okolicę z pokładu rakiety.
- Nie, lecz aparatura ujawniła, że poza wami ktoś lub coś jest. Może te kwiaty 
jako żywe organizmy 
wzbudziły nieufność robota? - dodał.
- Robota? - powtórzyłem. - Może, ale na co reaguje aparatura pokładowa?
- Właśnie nie wiem. Sygnały są bardzo słabe i nie sądzę, żeby to było coś 
niebezpiecznego dla ludzi. 
Jednak radzę uważać.
Wyszliśmy przed grotę.
-	Wracamy do rakiety - rozkazałem. – Teraz pójdziesz pierwszy - zwróciłem 
się do robota - a ja na 
samym końcu. I chyba tym razem nie będziemy się wiązać linką?
Znowu zawahał się, skierowany czujnikami w głąb opuszczonej przed chwilą groty.
- Uspokój się, to przecież tylko kwiaty...
Zrobiliśmy zaledwie kilka kroków, gdy Nike zachwiała się i upadła. Zanim 
podbiegliśmy, jakaś nieznana siła 
wciągnęła ją w głąb jaskini. Mignął przed oczami srebrzysty kombinezon i 
zniknęła. Jakby ją porwał 
huragan, Zamarliśmy z przerażenia.
- Strzelać! - wrzeszczał Swen. - Strzelać!...
Robot nie reagował na rozkaz. Trzymał przed sobą wyciągnięte palce rękawic, lecz 
nie wyrzucał promieni. 
Tam bowiem, gdzieś przed nim, znajdowała się Nike. Człowiek.
Nie wiedzieliśmy co dalej robić, ale Swen zdążył już nawiązać łączność z 
"Grawitorem", skąd wydano 
rozkaz szukania dziewczyny.
- Zmieniamy kierunek lotu i idziemy w waszą stronę - słyszeliśmy wyraźny głos 
Tolmesa. - A wy, szukajcie, 
na litość boską, szukajcie! Nike musi się odnaleźć...
Dobre sobie. Kto jak kto, ale ja bez wahania oddałbym za nią własne życie. I 
chyba mnie najbardziej 
zależało na znalezieniu jej. Żywej lub martwej.
Przeraziłem się tej myśli. Dlaczego martwej? Skąd takie przypuszczenia.
- Słuchaj, Aleks - zwróciłem się do przyjaciela. - To coś niepojętego. Po prostu 
trzeba tam pójść.
- Tak. Trzeba wracać. Zniknęła w głębi. Widocznie tam, w głębi groty, musi 
istnieć jakieś inne życie, niż 
roślinne. Jakaś siła potężniejsza od wody i kwiatów.
- Sądzisz, że są to istoty rozumne? Gdyby rzeczywiście tak było, to dlaczego nie 
usiłowały porozumieć się z 
nami, tylko porywają jednego z nas? Przecież to pozbawione sensu.
— Jak możesz swoje ludzkie odczucia i pojęcia stosować do innych światów - 
wtrącił Swen, przy słuchujący 
się tej rozmowie. - To, co dla ciebie nieludzkie i niesłuszne, może być 
biologicznie uzasadnione dla innych 
tworów Wszechświata.
— Lecz to niepojęte... - usiłowałem oponować.
— To już bardziej trafne określenie – powiedział Aleks. A teraz idziemy. Musimy 
znaleźć Nike i zbadać 
przyczynę jej zniknięcia.
— Powiedziałeś, że niepojęte? Przecież na Ziemi też rosną rośliny żywiące się 
ptakami, a nawet mniejszymi 
zwierzętami. Może tu również trafiliśmy na coś podobnego, tylko w bardziej 
wyolbrzymionej, straszliwej 
postaci? - dodał Swen.
Nie odpowiedziałem. Nie potrafiłem spojrzeć na ten wypadek zimnymi oczami 
naukowca. Dla mnie było to 
po prostu niepojęte.
Zbliżyliśmy się do otworu prowadzącego w głąb groty. Robot wszedł pierwszy, 
czujny, ostrożny, ale kazałem 
mu zatrzymać się i osłaniać otwór. Dysponując bronią laserową, byliśmy 
bezpieczni, a on mógł nie 
wytrzymać i przy jakiejś okazji unicestwić Nike, która - - tak przypuszczałem - 
przebywa żywa, ukryta w 
jakimś zakamarku. Nie pamiętałem już, że poprzednio, pomimo rozkazu Swena, robot 
nie chciał strzelać do 
siły unoszącej Nike.
Ostrożnie posuwaliśmy się do przodu. I znów w świetle reflektorów ujrzeliśmy 
kwiaty otoczone mieniącą się, 
piękną wodą.
- Tam leży Nike! - krzyknął Aleks. - Tam, wśród kwiatów!...
Spojrzałem. Leżała odziana w podarty skafander, przez który było widać jej 
ciało. A na nim pulsowały 
wstrętne, ohydne liście, okryte obrzydliwymi, kurczącymi się ssawkami. Pulsowały 
jak żywe larwy, 
pracowicie wysysające soki z ciała Nike.
- Ona już nie żyje - szepnął Aleks.
Zdecydowałem się natychmiast. Podszedłem jeszcze bliżej, o krok od Nike. Była 
rzeczywiście martwa, a jej 
szeroko otwarte oczy utrwaliły, jak klisza fotograficzna, ogromny strach. 
Skierowałem wylot broni daleko za 
ciało Nike, gdzie liście ginęły w skalnym podłożu w głębi jaskini, kiedy Aleks 
podbił mi rękę. Potężny błysk 
ognia poszedł ku górze, stapiając w szklistą polewę znajdującą się w jego 
zasięgu skałę.
- Tak nie wolno - powiedział spokojnie. – Nie masz prawa niczego niszczyć. Nie 
wolno. To nie uratuje jej 
życia.
Opuściłem głowę. Dalej mieniła się woda, kwiaty rozchylały swoje kielichy, 
pulsowała gąbczasta masa.
Wezwałem robota. Z trudem oderwał przyssane do ciała Nike liście.
Schyliłem się i wziąłem ją na ręce. Niosłem do rakiety, jakże drobną, a z oczu 
płynęły mi wcale niemęskie 
łzy.
Przez długi czas miałem ogromny żal do Aleksa, że nie pozwolił mi zniszczyć 
straszliwego organizmu, który 
odebrał mi Nike. Dopiero przyjaciołom z trudem, udało się mnie przekonać, że 
miał rację. Nam nie wolno 
zabijać.
Upłynęło sporo czasu, zanim odważyłem się spojrzeć w oczy Bruna. Unikałem go, 
jak tylko mogłem, mając 
poczucie winy. Odczuwałem ją zawsze. Kiedy analizowałem wypadki, pojąłem, że 
popełniłem błąd po 
wyjściu z groty. Zrezygnowałem z powiązania nas liną. Wtedy obca siła nie 
wciągnęłaby Nike w głąb jaskini, 
byłby czas na unicestwienie części tej siły, a Nike żyłaby do dziś.
Wreszcie zdecydowałem się na rozmowę otwartą, męską. Nie miał żalu, a kiedy 
skończyłem, powiedział mi 
to, dodając:
- W naszym ludzkim działaniu pomyłki są częścią tego działania. Tak musiało być. 
A twoja miłość do Nike? 
Nie wiedziałem o niej. Nikt nie wiedział. A teraz? Przecież jest Gea, więc 
kochaj ją tak, jak kochałeś Nike. 
Swoją piękną Ziemię.
"SYNOWIE MARNOTRAWNI"
Niech sobie ktoś myśli co chce, mogą mnie nawet nazwać tchórzem, ale jestem i 
będę tylko ostrożnym w 
podejmowaniu nazbyt pochopnych decyzji, i wysuwaniu żądań pod adresem dowództwa 
"Grawito-ra”. Jest 
mi to najzupełniej obojętne. Raz na zawsze odechciało mi się spacerów po twardym 
i naturalnym gruncie, i 
teraz, nawet kiedy potrzeba, pierwszy astronawigator i Beningsen muszą mnie 
długo prosić, zanim 
zdecyduję się na opuszczenie statku. Tylko chwilami odczuwam nieodpartą chęć 
wyjścia na zewnątrz, 
wbrew własnym zapewnieniom i zdrowemu rozsądkowi.
Bronię się jednak jak mogę i jedynie metoda łagodnej perswazji, stosowana z 
talentem przez Tolmesa 
powoduje, że czasami udaję się rakietką na jakieś spotkane na drodze ciało 
niebieskie. A przecież tak 
niedawno było zupełnie inaczej. Chętnie korzystałem z każdej okazji, żeby się 
"przewietrzyć" - jak 
mawialiśmy - kopnąć nogą nie stolik w kabinie, lecz solidny głaz lub kamień. I 
oto zdarzyła się historia, która 
wprawdzie nie zaważyła na losach wyprawy, ale narobiła sporo kłopotów.
Wchodziliśmy właśnie w granice układu Kasjopei. W czasie długiej podróży 
napotkaliśmy wiele wymarłych 
światów, dziwnych i okrutnych planet pozbawionych własnych słońc, które wygasły, 
co spowodowało zanik 
lub degenerację różnych form życia. Spodziewaliśmy się jednak, że w układzie, do 
którego zmierzaliśmy, 
napotkamy na zjawiska, o których nie śniło się ludziom. Wiedzieliśmy, że 
Kasjopeja - pojęcie bardzo 
szerokie, bowiem chodzi tu o niektóre układy słoneczne w tym gwiazdozbiorze - 
wysyła sygnały radiowe 
odbierane na Ziemi. Uczeni stwierdzili, a nawet zlokalizowali miejsca, z których 
one pochodziły. Mówili, że w 
tym układzie istnieje bardzo silne radioźródło, któremu nadano nazwę "Casiopea 
A", a polski astronom 
dowodził, że około 1700 roku zabłysnęła supernowa gwiazda typu drugiego i 
radioźródło jest jej 
pozostałością odbieraną na Ziemi. Takie przypuszczenie było możliwe, ale w miarę 
upływu lat, sygnały nie 
malały - jakby się tego należało spodziewać - lecz stawały coraz 
intensywniejsze, bardziej regularne, o 
powtarzających się motywach. Kiedy ponad wszelką wątpliwość dowiedziono, że 
muszą je wysyłać istoty 
obdarzone rozumem, zorganizowano naszą wyprawę, dobierając do niej ludzi o 
wysokich walorach 
umysłowych, psychicznych i fizycznych. Byliśmy straceńcami z własnej i nie 
przymuszonej woli, gdyż 
zdawaliśmy sobie sprawę z niebezpieczeństw czekających nas w głębi Kosmosu. Z 
drugiej zaś strony, 
nauka wymagała poświęceń. Zresztą nasza wyprawa nie była pierwszą. W ciągu 
niespełna dwóch wieków, 
ludzkość doskonale poznała wszystkie planety Układu Słonecznego, dotarła do 
bliższych nam układów 
planetarnych pozbawionych jednakże jakichkolwiek form życia. Wreszcie 
zdecydowano się na Kasjopeję, 
wychodząc z założenia, że tam, skąd pochodzą silne i równomierne sygnały 
radiowe, powinna istnieć jakaś 
cywilizacja. I my mieliśmy ją odszukać w czasie wieloletniej wędrówki w pustce 
Wszechświata.
Czy rzeczywiście w pustce?
Początkowo tak się zdawało, ale im głębiej w Kosmos, tym więcej niespodzianek. 
Coraz częściej rakiety 
zwiadowcze penetrowały powierzchnie napotykanych planet, a członkowie załogi 
"Grawitora" zakładali się, 
który spośród nich wybrany zostanie do kolejnej wyprawy mogącej - być może - 
uchylić rąbka tajemnicy. 
Trudno opisać wszystkie przygody i zjawiska. Zostały one zarejestrowane i 
utrwalone w kryształach 
pamięciowych w taki sposób, aby w każdej chwili, po włożeniu kryształu do 
specjalnego aparatu, można je 
odczytać. Zebraliśmy już sporo materiału, nad którym trudzili się liczni 
naukowcy wchodzący w skład załogi. 
Te, które już opracowano, pozwoliły na potwierdzenie hipotezy, że we 
Wszechświecie, niezależnie od 
warunków panujących na spotkanych planetach, rozwija się czasami życie 
organiczne przybierające 
zaskakujące niekiedy formy. Zresztą nie o tym chciałem pisać, lecz o wypadkach, 
które raz na zawsze - 
znów trochę przesadziłem - wyleczyły mnie z chęci opuszczania "Grawitora".
Zbliżaliśmy się właśnie do kolejnej planety i krążyliśmy po jej orbicie, badając 
powierzchnię przy pomocy 
telewideoskopów, szukając możliwości lądowania grupy zwiadowczej. Poprzednio 
stwierdzono, że planeta 
posiada atmosferę i w związku z tym powinny na niej istnieć rozwinięte 
organizmy. Tylko nie wiedzieliśmy 
jakie. Byliśmy jednak tak przyzwyczajeni do niepojętych dla nas, ludzi, form 
życia we Wszechświecie, że nie 
dziwiliśmy się już niczemu. Po prostujeszcze jedno doświadczenie wzbogacające 
wiedzę ludzką o tym, co 
się dzieje w głębi Kosmosu.
Pełniłem akurat dyżur w laboratorium dowódcy, pierwszego astronawigatora. 
Siedział w sąsiednim fotelu i 
razem ze mną patrzał w ekran, na którym pojawiały się coraz to inne części dużej 
planety, gdy do sali 
weszło kilka osób. Było to zjawisko niespotykane i musiało stać się coś bardzo 
ważnego, bowiem do tej 
kabiny mieli prawo wstępu tylko nieliczni, pełniący dyżury. A tu cała gromada.
- Zaszło coś nowego? - Tolmes podniósł się z fotela.
W tym czasie rozległ się znajomy sygnał wewnętrznej łączności, a na małym 
ekranie ukazała się 
zdenerwowana twarz Beningsena.
— Słuchaj. Oni przyszli do ciebie wbrew obowiązującemu regulaminowi. Nie chcieli 
ze mną rozmawiać. 
Orientuję się jednak, o co im chodzi.
— Zamknij się, Beningsen! - Z grupy wysunął się Libet.
— I tak nic nie poradzisz. Wiemy co nam grozi, ale nie chcemy dłużej czekać. 
- Daj spokój Ben - odezwał się pierwszy astronawigator.
- Przyjdź tutaj, a ja z nimi pogadam w oranżerii. Tam będzie bardziej przyjemna 
atmosfera. - Głos dowódcy 
był spokojny i cichy. 
Libet machnął niecierpliwie ręką.
— Nie próbuj nas zwodzić ogrodem. Mamy go dosyć, tak samo jak tego parszywego 
statku. Chcemy go 
opuścić i to zaraz! - powiedział podniesionym tonem.
— Dlaczego? Nie rozumiem. Zresztą lepiej wyjdziemy, tutaj nie będę z wami 
rozmawiał. To miejsce 
dowodzenia a nie dyskusji.
Opierali się przez chwilę, lecz posłuchali. Zjawił się Beningsen i zajął miejsce 
dowódcy.
- Idź z nim - zwrócił się do mnie – może będziesz potrzebny? Diabli wiedzą, co 
mogą narozrabiać. I 
pomyśleć, że są to ludzie o niezwykłych właściwościach psychicznych - wzruszył 
ramionami.
- Dziwisz się? - spytałem. - Ja też chętnie od czasu do czasu chcę rozprostować 
kości i postawić nogi na 
czymś innym, i bardziej większym niż pokład naszego statku. Przecież kilku 
spośród nich, poza Libetem, ani 
razu nie opuszczało "Grawitora". Znudziło im się, i to wszystko.
- Ciebie też bierze? - spytał złośliwie. - To pędź za nimi, ale kieruj się 
zdrowym rozsądkiem a nie chęciami. 
Może będziesz Tomesowi potrzebny - powtórzył.
Wyszedłem i w chwilę później dołączyłem do grupy. Dookoła rosły drzewa i krzewy, 
powietrze było 
przesycone aromatem kwiatów. Ogród ciągnął się daleko, ale wiedziałem, że to 
fikcja. Wystarczyło przejść 
kilkanaście kroków, aby natknąć się na szklaną ścianę zamykającą tę swoistą 
fatamorganę, stworzoną 
jedynie po to, abyśmy mieli złudzenie ziemskiego piękna. Usiadłem na ławce i 
słuchałem toczącego się 
dialogu.
- Nie chcemy na stałe opuszczać "Grawitora" - mówił Libet. - Zresztą nie możemy, 
przecież musimy 
powrócić na Ziemię. Ale czujemy się bardzo źle, wręcz podle i musimy wyjść poza 
jego ściany. Może wtedy 
stracimy uczucie więzienia?
- Zastanówcie się. Zgoda, że macie nie najlepsze samopoczucie, a wasza psychika 
wymknęła się spod 
kontroli. Ale możecie pójść do Waltera. Na pewno zaradzi złu, da wam środki 
uspakajające, zresztą to jego 
rzecz, nie moja. Ja się na tym nie znam - oponował Tolmes.
— Nie potrzeba nam Waltera, lecz twardej ziemi pod stopami - wtrącił się do 
rozmowy Raul. – Ja nigdy nie 
opuszczałem rakiety, przez cały czas spełniałem wszystkie rozkazy i solidnie 
wypełniałem nałożone 
obowiązki, a teraz mam tego dosyć i chcę wyjść.
— Mają trochę racji - wtrąciłem się do dyskusji, za co Libet spojrzał na mnie 
łaskawszym wzrokiem.
- Myślę, że można by ich puścić, lecz nie samych. Przecież i tak przez kilka 
godzin będzie gościć na 
planecie grupa zwiadowcza naukowców. Można przygotować drugą rakietę i niech też 
wylecą i rozprostują 
kości.
Raul podszedł do mnie bliżej i powiedział.
— Mam w nosie kilka godzin. Chcę tam spędzić kilka dni. Tobie dobrze mówić, bo 
już wiele razy 
wychodziłeś na zewnątrz. A ja?
— Sądziłem, że podtrzymasz moją argumentację -	zwrócił się do mnie Tolmes, a w 
jego słowach 
wyczułem jakby żal.
- Też chętnie wyjdę - odpowiedziałem - dostatecznie długo nie widziałem kawałka 
świata.
Zdawałem sobie sprawę z faktu, że być może zdradziłem zaufanie kierownictwa 
wyprawy, ale poczułem 
nagle silną chęć dołączenia do tej grupy. Tak siłną, że chwilami zdawało mi się, 
jakby mówij za mnie kto 
inny. Siedział wewnątrz i korzystał z moich zmysłów i mózgu.
- Wobec tego będziesz opiekunem tej niesfornej grupy - powiedział Tolmes nieco 
zdenerwowany. - I przy tej 
okazji sam się przewietrzysz.
Nie powiem, żebym się zachwycił tą propozycją, a właściwie rozkazem. Ale co 
miałem robić? Musiałem 
wyrazić zgodę. Miałem to, czego chciałem.
Kiedy w kilka godzin później rozmawiałem z Libetem, powiedział, że jego żądanie 
nie jest wynikiem choroby 
psychicznej, lecz pewnego rodzaju załamania i spędzenie jakiegoś czasu na 
planecie na pewno dobrze mu 
zrobi.
- Zrozum, stary - argumentował - ja chcę tylko naocznie przekonać się, czy 
rzeczywiście na tym cholernym 
świecie istnieje jeszcze twardy grunt pod nogami, a nie miękka wykładzina, pod 
którą masz najlepszy 
gatunek żaroodpornej stali. Niczego więcej nie pragnę.
Rozumiałem go doskonale. I siebie również, bowiem i ja odczuwałem czasami - może 
nawet wbrew 
przekonaniom - potrzebę wyjścia na zewnątrz. Po prostu byłem tylko człowiekiem, 
a posiadanie 
superdoskonałych właściwości psychicznych, jakimi dysponowali uczestnicy wyprawy 
"Grawitora", wcale nie 
uwalniało nikogo od zwykłych, ludzkich słabostek, które w sprzyjającym momencie 
wymykały się spod 
kontroli i zaczynały brać górę nad zdrowym rozsądkiem. Uważałem Przy tym, iż 
tego rodzaju żądanie, 
zwłaszcza że i tak mieliśmy badać tę planetę, nie jest niemożliwe do spełnienia, 
a przedłużenie lotu statku o 
kilka dni, nie miało większego znaczenia. Tym sposobem, mianowany przez Tolmesa 
opiekunem 
"zaiamańców psychicznych" - jak to sobie z nich dobrodusznie podkpiwano, co 
zresztą przyjmowali z 
uśmiechem zażenowania - znalazłem się na planecie o kilka godzin lotu dalej, niż 
wylądowała grupa 
naukowców.
Już na samym początku okazało się, że planeta, którą złośliwie nazwaliśmy 
później "Pachnącą", nie przyjęła 
nas zbyt gościnnie. Atmosfera, owszem, była, ale wyziewy wydobywające się z 
licznych szczelin i otworów 
w gruncie, uniemożliwiały poruszanie się bez skafandrów i butli sprężonego 
powietrza na plecach, co już 
stanowiło poważną niewygodę. Krajobraz również daleki był od sielankowego. Gdzie 
okiem sięgnąć, 
ciągnęły się ostre szczyty górskie. Trzeba było ostrożnie poruszać się po 
rozsypanych kamieniach, osnutych 
mniej lub bardziej gęstymi obłokami oparów. Wśród nich, od czasu do czasu 
trafiały się kępy suchych, 
pokrytych kolczastymi liśćmi, niskich krzewów, o twardych i niełamliwych 
gałęziach. Kiedy wziąłem do ręki 
jedną z nich, z trudem nagięła się, a puszczona zadźwięczała jak cięciwa łuku i 
powróciła do poprzedniego 
stanu. Dłubanie w kamienistej glebie, żeby wyciągnąć z korzeniami jeden z takich 
krzewów, również nie 
zdało się na nic. Po prostu skalisty grunt uniemożliwiał użycie noża, a innego 
narzędzia nie miałem. Zresztą 
nie były mi one potrzebne, a krzew chciałem wyciąć, ot, tak sobie, bezradnego 
celu. Byłem nawigatorem, a 
nie biologiem i nie obchodziły mnie naukowe dociekania. Szukaliśmy więc miejsca 
na rozbicie obozowiska, 
w którym chcieliśmy zatrzymać się na kilka dni, ale w pobliżu lądowiska naszej 
rakiety nie znaleźliśmy nic 
odpowiedniego. Opuściliśmy pojazd otaczając go polem elektromagnetycznym 
zabezpieczającym przed 
zbliżeniem się niepożądanych istot - o ile takie by tu były - i poszliśmy dalej. 
Po kilku godzinach trudnego 
marszu zauważyłem, że "załamańcy" mają już dosyć wędrówki i chętnie wróciliby z 
powrotem. Ale tym 
razem mnie opanowała złość i postanowiłem dać im taką nauczkę, że raz na zawsze 
odechce się im tego 
rodzaju eskapad.
- Idziemy dalej - powiedziałem. - Góry stają się coraz niższe i zachodzi 
prawdopodobieństwo, że niedługo 
trafimy na równiejszy teren, gdzie będzie można rozłożyć obozowisko i wezwać z 
„Grawitora" rakietę z 
częściami pawilonu i urządzeniami.
Rzeczywiście. Wkrótce znaleźliśmy się na obszernym płaskowyżu. Za nami 
rozciągały się przebyte góry. Za 
to przed sobą natrafiliśmy na niezwykle strome urwisko uniemożliwiające dalszą 
drogę. A kilkadziesiąt 
metrów dalej rozciągała się olbrzymia kotlina wypełniona cuchnącym błotem. Tak, 
błotem, bowiem tej gęstej 
mazi bez żadnej zmarszczki na powierzchni, nie mogliśmy inaczej nazwać. Kotlina 
była tak wielka, że z 
trudem dostrzegaliśmy przeciwległy brzeg. Po prostu morze błota.
I wtedy zobaczyliśmy żywe stworzenia.
W błotnej mazi, tytłały się duże zwierzęta o lśniących gładkich cielskach. Nie 
było widać sierści pod pokrywą 
błota. Kilka z nich podpełzło bliżej, niemal pod brzeg urwiska. Były to stwory 
zbliżone wyglądem do 
ziemskich hipopotamów, ale potężniejsze i może nawet - pomimo olbrzymiej wagi - 
zwinniejsze, co dało się 
zauważyć po sposobie poruszania się w błocie. Baraszkowały ze sobą jak małe 
psiaki, przewracały się 
wzajemnie, właziły jedno na drugie. Niektóre leżały nieruchomo poruszając 
żuchwami, jakby przeżuwały 
pokarm. Ale poza błotem nic tam chyba nie było. A może istniały stworzenia dla 
których błoto miało taką 
samą wartość jak woda dla ryb? Trudno było cokolwiek powiedzieć. My widzieliśmy 
tylko błoto i zwierzęta, 
które nazwaliśmy mamlaczami, bowiem wydawały z siebie dźwięki podobne do 
mlaskania.
Przyglądaliśmy się im z zainteresowaniem, gdy nagle z głębi urwiska, widocznie z 
jakiejś jamy, której nie 
można było stąd dostrzec, wysunęła się olbrzymia trąba podobna do słoniowej, ale 
kilkadziesiąt razy 
grubsza i dłuższa. Opadła na jednego ze znajdujących się w pobliżu mamlaczy, 
uniosła go w powietrzu i po 
chwili zniknęła. Pozostałe nie uciekły na ten widok. Przewalały się w błocie 
nadal, jakby tego rodzaju 
porwanie było naturalnym zjawiskiem. Wysnuliśmy więc wniosek, że w jakiejś 
jaskini lub jamie, której otwór 
znajdował się kilkadziesiąt metrów pod nami, żyje potężny stwór żywiący się 
mamlaczami, gdy zbyt blisko 
znajdują się przy brzegu błotnistej kotliny. Po jakimś czasie zjawisko 
powtórzyło się. Olbrzymia trąba 
pojawiła się nad błotem, schwytała mamlacza, lecz po chwili puściła. 
Zobaczyliśmy, że było to stworzenie 
małe, widocznie młode i stwór żywiący się nimi pozostawił je jako nieprzydatne 
do konsumpcji. Uwagę 
zwróciła duża ilość małych mamlaczy. A więc, jak w całym Wszechświecie i tutaj 
trwała walka o byt. Silniejsi 
pożerali słabszych, ci z kolei żywili się jeszcze słabszymi i tak bez końca. 
Walka o utrzymanie gatunku. 
Tylko, co to za gatunek? Czy to ginący, czy dopiero rodzący się świat? Nie 
wiedzieliśmy i odpowiedź 
mogliśmy otrzymać dopiero za kilka miesięcy, po opracowaniu informacji zebranych 
przez specjalistów 
zatrudnionych w innym miejscu tej planety.
Poszliśmy dalej wzdłuż zbocza i po przejściu kilkunastu metrów spotkaliśmy się z 
identycznym zjawiskiem. 
A więc mamucich trąb żyło tu znacznie więcej, a błotne jezioro było rezerwatem 
karmy, troskliwie hodowanej 
do czasu przybrania odpowiedniej wagi i wzrostu.
Zauważyłem, że wszyscy mieli dość tego widoku. Prawdę mówiąc, byliśmy 
wstrząśnięci. Spodziewaliśmy 
się innych wrażeń, bardziej przyjemnych, pozwalających spokojnie odpocząć przez 
kilka dni. Ale nieustanne 
pożeranie jednych zwierząt przez drugie, ohydne powietrze, szare, osnute oparami 
wyziewów, góry - to nie 
dla nas.
Zbliżał się wieczór, a do miejsca postoju rakiety było jeszcze daleko. 
Postanowiliśmy jednak pójść. Nie 
chciało nam się rozbijać biwaku, zwłaszcza że okolica nie zachęcała do 
pozostania. Przyśpieszyliśmy kroku, 
ale zaskoczył nas mrok. Dalszą drogę trzeba było oświetlać reflektorami 
umieszczonymi na hełmofonach, 
bojąc się jednak wyczerpania energii, zarządziłem posuwanie się dwójkami na 
zmianę, przy czym drogę 
oświetlała pierwsza para. Tak doszliśmy do rakiety. I wtedy ujrzałem, że wokół 
niej kołuje taka sama 
potworna trąba, jak w błotnistym jeziorze. Ale kołuje z daleka, nie mogąc objąć 
pojazdu, który zdawał się 
odpychać napastnika. Staliśmy w milczeniu przyglądając się tym zmaganiom, gdy 
Libet zaczął się 
serdecznie śmiać.
- To pole tak się broni. Gdyby nie ono...
Strach pomyśleć co by się stało, gdybyśmy przed odejściem nie zabezpieczyli 
rakiety. Trąba na pewno nie 
potrafiłaby jej zgruchotać, lecz dysponując potężną siłą, poważnie uszkodzić. 
Wtedy dostalibyśmy za swoje 
od Tolmesa. A ja, chyba najwięcej.
Zbliżyłem się ostrożnie do lawirującej w powietrzu trąby i wyjąłem pistolet 
laserowy. Chwilę mierzyłem, 
usiłując trafić w miejsce, z którego trąba zdawała się wychodzić, z boku, u 
podnóża skalnego zbocza i 
nacisnąłem spust. Muśnięta ogniem opadła sparaliżowana i po chwili zniknęła w 
mroku, wciągnięta przez 
ukryte pod ziemią zwierzę.
Tym razem nie czekaliśmy na dalszy tok wypadków. Szybko zajęliśmy miejsca. Po 
nawiązaniu łączności z 
"Grawitorem" przekazałem informacje dotyczące zaobserwowanych zjawisk i po 
chwili znajdowaliśmy się 
wysoko nad planetą, w drodze do macierzystego statku.
Na tym jednak nie koniec zdarzeń związanych z przygodą. "Kuracja" okazała się 
nieudana pod względem 
wrażeń, ale doskonała pod innym. Otóż nasi "załamańcy" wyzdrowieli.
Ci, którzy jeszcze nie widzieli życia na innych planetach napotykanych po 
drodze, przestali tego żałować. Ci 
zaś, co je oglądali bezpośrednio - wśród tej grupy było zaledwie dwóch, a ja 
trzeci - woleli nic nie mówić, 
bowiem to, co spotkaliśmy gdzie indziej, nie było o wiele ciekawsze od życia na 
"Pachnącej". A więc również 
trudno było czegokolwiek żałować. Przekonali się, że najlepiej przebywać na 
"Grawitorze", który był 
najbezpieczniejszym i najpewniejszym schronieniem poruszającym się we 
Wszechświecie. Naturalnie, poza 
Ziemią.
Inne wnioski wyciągnęło dowództwo wyprawy. Po przeprowadzeniu rozmowy ze mną, 
zwołane zostało 
zebranie załogi i Tolmes poinformował, że z uwagi na nieco "smutnawe" - jak to 
określił - doświadczenia, 
postanowiono wprowadzić zmiany w dotychczasowym sposobie organizowania wypraw 
zwiadowczych. 
Oprócz grupy naukowców i pilotów, będzie z nimi wylatywać po dwóch, trzech 
innych członków załogi, 
którzy poza spełnieniem funkcji pomocniczych, rozprostują kości na innym 
gruncie. A jeżeli tylko warunki 
okażą się bardziej korzystne, organizowane będą krótkie, kilkudniowe postoje dla 
części załogi. Naturalnie 
bez "Grawitora", bowiem statek nie może lądować w każdym miejscu i o każdej 
porze. Krążyć musi bez 
przerwy w układzie gwiezdnym Kasjopei, do czasu osiągnięcia pełnego sukcesu 
wyprawy. Dopiero po tym, 
może lądować na jednej z planet, żeby przygotować się do powrotu na Ziemię.
Dodam jeszcze, że na długo odeszła mnie chęć opuszczania "Grawitora" i jeśli już 
muszę to uczynić, to tylko 
wtedy, kiedy zażąda tego Tolmes. Przy czym zawsze musi mnie długo namawiać. A 
mamlacze i mamucie 
trąby prześladowały mnie we śnie przez szereg tygodni, a ja - co gorsze - zawsze 
występowałem w roli 
pożeranego.
GDZIE JESTEŚ, MEA?
Mówiąc szczerze, to do dzisiejszego wieczora nie wiedziałem, jak się to wszystko 
zaczęło. A może coś tam 
tkwiło w podświadomości, tylko że niezwykle trudno z drobnych i niezauważalnych 
zjawisk, 
nawarstwiających się powoli, lecz stale, stworzyć pełen obraz tego, czego 
musiałem doznać. W zasadzie 
cel, jaki wytknęła sobie nasza długa wyprawa, został osiągnięty. Zbadaliśmy 
część gwiazdozbioru Kasjopei. 
Stwierdziliśmy, że w wielu układach planetarnych istnieje życie o różnych 
formach. Co najważniejsze, 
zetknęliśmy się ze wspaniałą cywilizacją, której przedstawicieli wprawdzie nie 
widzieliśmy ani nie 
poznaliśmy, ale musiały to być niezwykle inteligentne istoty. Tak więc 
znajdowaliśmy się w końcowej fazie 
badań i pozostały jeszcze drobiazgi. Ot, kilka - jakby to określił Beningsen - 
wycieczek na pewne planety, na 
których powinniśmy okryć dalsze ślady wysoko rozwiniętych form życia 
biologicznego. I ten właśnie problem 
omawialiśmy na zebraniu uczestników wyprawy, naturalnie tych, którzy znajdowali 
się na "Grawitorze" kiedy 
do sali wszedł Bert. Zbliżył się do dowódcy i coś mu szepnął na ucho. Rozmawiali 
przez chwilę bardzo 
cicho, lecz z ich twarzy widać było, że sprawa musiała być poważna. Moje 
domniemania potwierdził 
dowódca, który gestem dłoni przywołał do siebie szefa naszej służby zdrowia. 
Znów rozmawiali, już we 
trzech, po czym Bert i Walter wyszli.
- Coś się musiało stać, ale co? - zastanawiałem się, rozglądając dookoła. Na 
sali, poza tymi dwoma co 
wyszli oraz naukowcami przebywającymi poza "Grawitorem", znajdowali się wszyscy. 
Wprawdzie była nas 
duża grupa, ale znaliśmy się od lat, każdy zajmował stale te same miejsce i brak 
kogoś dawał się łatwo 
zauważyć. Znaliśmy doskonale rozkład zajęć, wiedzieliśmy kto i gdzie ma służbę, 
penetruje Kosmos poza 
"Grawitorem", kto wreszcie opuścił nas na zawsze. A ponieważ wszyscy byli na 
swoich miejscach, więc...
Nie słuchałem uważnie tego, co mówił dowódca, a po nim inni. Żyłem w swoim 
zamkniętym świecie 
promieniowania kosmicznego i tylko to mnie interesowało. Na inne zajęcia nie 
miałem czasu. Chyba, że 
wiązały się z prowadzonymi przeze mnie badaniami. Nie miałem żadnych 
szczególnych sympatii czy 
antypatii. Żyłem jak większość spośród nas. Czasami tylko - o czym nikt nie 
wiedział - odczuwałem 
straszliwe pragnienie powrotu na Ziemię. Natychmiast, już, od razu. Chwytałem 
się na tym, że wędruję po 
"Grawitorze" bez celu, ale kroki niosły mnie zawsze do śluz wyjściowych, 
zwłaszcza wtedy, kiedy ktoś 
wylatywał na zewnątrz. Nawet teraz, niby to słuchając dyskusji, myślami byłem 
tam, daleko, na tej maleńkiej 
iskierce lśniącej wśród tysięcy innych na ekranach, od której dzieliły nas lata 
świetlne kosmicznej podróży.
Zamknąłem oczy i nagle ujrzałem Meę. Stała na kosmodromie ubrana w białą bluzkę 
i czarną, rozciętą z 
przodu spódnicę, z łańcuchem bursztynów na szyi i kiwała do mnie ręką, żegnając 
przed daleką podróżą. 
Wiedziałem wówczas, że więcej się nie zobaczymy i tylko przez jakiś czas będę ją 
obserwował na ekranie, a 
impulsy składające się na jej postać będą dobiegały z coraz większej odległości, 
sięgającej dziesiątek lat 
ziemskich. A to, co mi w danej chwili powie, jej uśmiech, gesty, to tylko 
powtórzenie tego, co działo się przed 
wiekiem. Właśnie żegnając się z nią, nie bardzo wiedziałem, co spowodowało 
wyrażenie przeze mnie zgody 
na tę wyprawę. Żyliśmy zgodnie, szczęśliwie, spokojnie i ufnie. Ale teraz, wime. 
Mój wyjazd był chyba 
ucieczką przed niewiadomym, przed nią. Bałem się, że może odejść. Nie miałem 
podstaw do takich 
przypuszczeń, ale istniały, żyły we mnie ukryte. I dlatego uciekałem z Ziemi. A 
później, coraz częściej 
tęskniłem, chociaż wiedziałem, że Mea już dawno znajduje się tam, dokąd i ja 
będę musiał trafić. Pomimo 
tego ciągle wydawało mi się, że Mea istnieje, jest tu obok mnie. A może o jej 
istnieniu przypominała Nike? 
Ale Nike też nie żyła. Zginęła na tej potwornej planecie, a wraz % nią powinien 
zginąć obraz Mei, do której 
była podobna. Nie, to niemożliwe. Przecież Mea istnieje, siedzi koło mnie na tej 
nieco przydługiej naradzie. 
Wystarczy się do niej odezwać.
Otworzyłem oczy.
Na sali panowała cisza, a wszyscy patrzyli na mnie co najmniej ze zdziwieniem.
— Przepraszam, chyba się zdrzemnąłem - powiedziałem na swoje usprawiedliwienie, 
chociaż wiem, że nie 
spałem. A jeśli spałem, to co takiego zrobiłem, że wzbudziłem powszechne 
zainteresowanie?
— W porządku, Georg - pocieszył mnie dowódca. - Wprawdzie miałeś otwarte oczy, 
ale tak sobie głośno 
chrapnąłeś, że baliśmy się o całość konstrukcji "Grawitora".
Wszyscy roześmiali się cicho, ale jakoś nieszczerze, jakby z przymusem. Co ja 
takiego do licha zrobiłem? - 
zastanawiałem się w dalszym ciągu. Obserwowałem ukradkowe spojrzenia kierowane w 
moją stronę, ciche 
rozmowy, zaniepokojenie. Nic już nie wiedziałem. Postanowiłem więc czekać i 
patrzyć. Ostatecznie jeśli 
moje zachowanie wzbudziło zainteresowanie lub niepokój, to i tak mi powiedzią.
Do sali znów wszedł Bert z Walterem. Powiedział coś Tolmesowi i usiedli obok 
siebie. Ale i oni patrzyli na 
mnie inaczej, z jakimś dziwnym zainteresowaniem. W dalszym ciągu nic nie 
rozumiałem.
Później, jak zwykle, poszedłem do swojego laboratorium, gdzie prowadziłem 
badania i zrobiłem notatki. 
Miałem zwyczaj utrwalania spostrzeżeń i wyników badań naukowych w postaci 
rozmowy nagrywanej na 
taśmie, którą przekazywałem do centralnej biblioteki "Grawitora", gdzie 
poddawano ją obróbce i 
przenoszono informacje na kryształy. Zajmowały bowiem niezwykle mało miejsca i 
były również łatwe do 
odczytania jak notatki. Ale niezależnie od tego, robiłem uwagi na kartkach 
papieru. Każdy z nas miał papier, 
na którym - jeśli chciał - utrwalał swoje spostrzeżenia. Ale niewielu 
uczestników wyprawy zadawało sobie aż 
tyle trudu, aby dwukrotnie spisywać te same wyniki. Tak więc po pracy, 
przekazałem stan badań, a 
następnie zapoznałem z ich przebiegiem Saszę i poszedłem do siebie. Nie, przed 
tym był spacer i znów nie 
wiem w jaki sposób znalazłem się koło śluzy wyjściowej. Postałem tam przez 
chwilę, i znów na myśl 
przyszła Mea, ale udałem się do swojej kabiny. Zdjąłem kombinezon i chciałem 
pójść spać, kiedy zaterkotał 
brzęczyk wideofonu. Na małym ekranie pojawiła się twarz dowódcy.
- Wpadnij do mnie, chciałem z tobą porozmawiać na pewien temat.
- Może później? Nie chce mi się ponownie ubierać i wędrować przez tyle korytarzy 
do twojej siedziby. 
Zgadzasz się? - spytałem.
- Dobrze, tylko nie zapomnij. To nic pilnego dodał.
Długo nie mogłem zasnąć. Wiedziałem, że dowódca rzadko przeprowadza indywidualne 
rozmowy w swojej 
kabinie. Musiało więc zdarzyć się coś niezwykle intersującego, związanego albo 
ze mną, albo z 
prowadzonymi przeze mnie badaniami. Jednak w tym drugim przypadku, przyszedłby 
do laboratorium lub 
zażądał zreferowania problemu na posiedzeniu rady naukowej. Zdarzyło się to 
kilka razy. Więc chyba 
chodzi o mnie. Ale po co? Wreszcie zrezygnowałem z myślenia na ten temat i 
pogrążyłem się we 
wspomnieniach o Mei.
Zapomniałem już, że kiedy ją poznałem, miała na , imię Maria, lecz od pierwszych 
dni naszej miłości 
nazwałem ją Mea - Moja. Byłem o tym tak przekonany, tak z nią związany, że 
musiałem nadać jej to imię, 
które przyjęła z wdzięcznością. Było w nim wiele wdzięku. Nawet tu, na 
"Grawitorze", kiedy w pierwszych 
miesiącach podróży, po nawiązaniu łączności z Ziemią, wzywano mnie do aparatury 
odbiorczej, mówiono: 
Mea na ekranie, pędź. I pędziłem jak szalony, żeby jak najszybciej ujrzeć 
kochaną postać, nacieszyć się jej 
widokiem, głosem.
Wtedy zapominałem, że to, co widzę, działo się przed latami, a mój głos dojdzie 
do niej po takim samym 
upływie czasu. Zresztą, któż z nas o tym pamiętał? Pozostała więc Meą, Mei. 
Odmieniałem jej imię w różny 
sposób i pewnego dnia, jeszcze w okresie pobytu na Ziemi, skróciłem je do słowa 
Mi. Było to również miłe i 
także przez nią przyjęte.
Pamiętam, że krótki okres wspólnego życia spędzaliśmy bardzo intensywnie, a 
każdą wolną chwilę 
poświęcaliśmy wodzie. Tak, po prostu wodzie. Mea przypominała boginkę wodną, 
gdyż jedynym żywiołem 
jaki uznawała była woda, w której mogła spędzać całe godziny nurkując, pływając, 
baraszkując. Pływaliśmy 
więc, a później, odpoczywając na brzegu na puszystej, zielonej trawie, mówiliśmy 
o miłości, o tym, że 
jednak los, łącząc nas ze sobą, był bardzo łaskawy, że nam z sobą dobrze. 
Kochaliśmy się, to nie ulegało 
dla mnie żadnej wątpliwości. Dziwiła się trochę, że tak wiele czasu poświęcam 
badaniom naukowym nad 
promieniowaniem kosmicznym. Ale doceniała moją pracę i kiedy byłem zajęty, 
starała się stworzyć tak miłe i 
ciepłe warunki, że właściwie nie wiedziałem, co sprawia mi większą przyjemność: 
praca czy stworzona 
przez nią atmosfera, w jakiej wówczas przebywałem. Była wspaniałą towarzyszką, 
czułą, ufną i co 
najważniejsze, kochała mnie. Albo tak mi się przynajmniej zdawało. I kiedyś, nie 
wiadomo z jakich 
powodów, odeszła...
Obudziłem się zlany potem. Leżałem w kabinie mając przed sobą zielonkawy ekran 
wideofonu.
- Co za sen - mruknąłem sam do siebie pod nosem.
Nie mogłem już zasnąć. Przecież to nie Mea odeszła, lecz ja poleciałem w inne 
światy, porzucając to, co 
miałem najdroższego. Ale dlaczego to zrobiłem? Teraz wiem. Czasami, nawet w 
momentach miłosnej 
ekstazy, widziałem w jej oczach zimne błyski, jakby kogoś innego, obcego. 
Zdarzało się też, że 
obserwowała mnie z jakimś dziwnym wyrazem twarzy, innym niż zwykle, a kiedy 
spostrzegła, że to widzę, 
zmieniała się. Nigdy nie domyślałem się, co odczuwała, o czym wtedy myślała. 
Przeczuwałem tylko, że ją 
tracę. Byłby to cios okrutny i nie chciałem go przeżywać. Dlatego znalazłem się 
na "Grawitorze". Błagała, 
żebym został, ale uparłem się i powiedziałem przed odjazdem: Kosmos jest moim 
powołaniem. Ty jesteś 
drugim, ale tamto jest silniejsze. Nigdy ciebie nie zapomnę, Mea, będziesz ze 
mną i we mnie.
- Przecież już się nie zobaczymy – płakała wtulona w moje ramiona.
To prawda, lecz taki los badaczy Kosmosu. Tam, w pustce, będę żył inaczej niż na 
Ziemi, a kiedy powrócę, 
nie zastanę nikogo z dzisiaj żyjących. Ciebie również. Pozostaną jedynie piękne 
wspomnienia, pustka i żal 
za utraconym ziemskim szczęściem, które musiałem poświęcić dla dobra nauki. 
Wiedziałaś o tym i 
zgodziłaś się z tym.
- Gdybyś tylko chciał...
- Gdybym chciał, to zabrałbym ciebie na "Grawitora", ale nie chcę.
- Dlaczego? - zdziwiła się.
- Tam muszę mieć spokój i przeświadczenie, że tu, na Ziemi, przez pewien czas 
istnieje ktoś, kto mnie 
kocha. Może nawet i przestanie kochać, ale ja o tym nie będę wiedział. Gdybyś 
była ze mną, byłbym 
zawsze niespokojny.
- Nie dałam ci nigdy żadnego powodu do obaw! Kocham tylko ciebie - 
odpowiedziała.
- Wiem. Wiem również, że gdybyśmy żyli razem na Ziemi, wkrótce pozostałbym sam, 
bez ciebie.
- Ale dlaczego? Skąd takie przypuszczenie! - krzyknęła zrozpaczona.
Zastanowiłem się.
- Nie mam żadnego dowodu poza niejasnymi przypuszczeniami, że możesz się 
zmienić. Mam takie 
przeczucie, chociaż naprawdę nie dałaś mi nigdy żadnego powodu do wątpliwości w 
twoją miłość i 
przywiązanie. Nie wiem, jak to wytłumaczyć. Po prostu boję się, że wkrótce 
odejdziesz.
- Nigdy od ciebie nie odejdę. Nawet kiedy będziesz tam, daleko, pozostanę sama. 
Uśmiechnąłem się.
- Przesadzasz, kochanie.
- Mówię prawdę. Przeżyłam z tobą piękne dni i	nie chcę, aby zostały one 
przyciemnione czymś, co nie ma 
żadnego związku z tobą. Dałeś mi z siebie zbyt wiele. Byłam szczęśliwa i jestem. 
Dlatego nie rozumiem.
Objąłem ją ramionami.
- Ja też nie rozumiem, Mea. Naprawdę nie rozumiem. Ale odczuwam, że wkrótce 
ciebie mogę stracić. I 
dlatego uciekam.
- Zawsze będę z tobą – powiedziała nawet na Kasjopei.
To była nasza ostatnia rozmowa dotycząca mojego wyjazdu. Później, przez wiele 
miesięcy 
przygotowywałem się, ale nigdy nie powróciła do tego tematu. Zdarzało się, że ja 
chciałem coś mówić, 
wyjaśnić, ale wtedy zamykała mi usta ciepłą rękę i mówiła:
- Nie potrzeba, kochany, wiem...
Z rozmyślań wyrwał mnie głos dowódcy.
- Widzę, że już nie śpisz. Wpadnij do mnie.
Włożyłem ubranie i wyszedłem na korytarz. Drzwi zasunęły się bezszelestnie, a ja 
znów znalazłem się przy 
śluzie.
Prześladuje mnie, czy co? - pomyślałem i poszedłem do Tolmesa.
W kabinie siedział Walter. Kiedy wszedłem przestał mówić. Po chwili zjawił się 
Bert. Usiadłem. Tolmes 
popatrzył na mnie z rzadko spotykanym zainteresowaniem, o czymś myślał.
- Czego chciałeś? – spytałem niegrzecznie.
Czułem, że ma mi coś do powiedzenia, lecz jakby się krępował.
- Czy przypominasz sobie wczorajszą naradę? - Dowódca nie zwrócił uwagi na moją 
arogancję.
- Naturalnie, przecież nie spałem, chociaż...
- Właśnie o tym "chociaż" oraz o innych sprawach, chcieliśmy z tobą porozmawiać.
- Więc słucham. - Nie rozumiałem, czego ode mnie chcieli. Podświadomie zdawałem 
sobie sprawę, że 
zaszło coś nowego, dotyczącego mojej osoby, ale nie wiedziałem co.
- Istotnie nie spałeś. Ale zanim zaczniemy, przesłuchaj taśmę z nagraniem tej 
narady. Naturalnie, tylko ten 
fragment, który powinien ciebie bezpośrednio zainteresować. Dobrze?
Wzruszyłem ramionami. Doskonale pamiętałem cały przebieg dnia i nie przypominam 
sobie niczego, co 
mogłoby wzbudzić czyjeś szczególne zainteresowanie.
Bert włączył aparaturę i po chwili z głośnika usłyszałem głos dowódcy. Mówił o 
doświadczeniach na tej 
przeklętej planecie, gdzie zginęła Nike. Słyszałem cjokładnie każde słowo, 
wyjaśnienie kosmobiologa o 
istnieniu resztek dawnego życia, które rozwinęło się w stosunkowo wysokiej 
formie, ale z niewiadomych 
powodów zeszło pod powierzchnię planety. I właśnie wtedy, w toku rozważań, na 
sali rozległ się 
przeraźliwy, nabrzmiały rozpaczą krzyk: - Mea! Gdzie jesteś, Mea?
To był mój głos.
Ogarnęło mnie przerażenie. Patrzyłem na towarzyszy nie zdając sobie sprawy, że 
obserwują każdy mój 
grymas, gest, starają się odczytać z mojej twarzy głęboko ukryte myśli. Musiałem 
się za wszelką cenę 
opanować. Przez moment sądziłem, że ze mnie zadrwiono, ale odrzuciłem tę myśl. 
Jaki mieliby w tym cel?
Nikt się nie odzywał. Czekali, aż ja coś powiem. I wtedy zrozumiałem. Jak na 
ekranie, ujrzałem w myślach 
swoje postępowanie w ostatnich tygodniach, bezsenne noce, jeśli można tu użyć 
określenia "noc", i te 
nieprzytomne wędrówki po korytarzach "Grawitora" kończące się zawsze przed 
komorą śluzową i ta chęć 
wyjścia na zewnątrz.
Podniosłem głowę. Byłem już spokojny i opanowany. Wiedziałem.
— No tak - zacząłem - z moją psychiką jest coś nie w porządku. Przepraszam was, 
nie wiedziałem o tym. 
Ale wielu spraw nie rozumiem.
— Nie martw się - Walter uśmiechnął się do mnie swoim dobrym, tak bardzo 
potrzebnym mi w tej chwili 
uśmiechem. – Jesteś chory, lecz cieszymy się, że wreszcie zdałeś sobie z tego 
sprawę, chociaż trzeba było 
ci w tym trochę pomóc. Sam nie zorientowałbyś się tak prędko. A gdyby nawet, to 
już za późno.
Przeciągnąłem drżącą ręką po włosach i spytałem. 
- Co chcecie ze mną zrobić. 
- Tolmes podniósł się z fotela, podszedł do ukrytej w ścianie kabiny szafki i 
wyciągnął butelkę 
alkoholizowanego soku pomarańczowego. Nalał w cztery kieliszki i postawił przed 
każdym z obecnych.
- Rzadko się zdarza, żebym częstował uczestników wyprawy alkoholem. Nie 
pozwalają na to, jak sami 
wiecie, przepisy. Ale mamy szczególną chwilę. - Spojrzał przy tym na mnie z 
uśmiechem i przymrużył oko.
— Nie rozumiem - wybąkałem. Istotnie nie mogłem zrozumieć postępowania dowódcy.
— Zaraz zrozumiesz. Otóż wypijemy za zdrowie i pomyślność towarzysza wyprawy, 
który, wprawdzie z 
naszą pomocą, zdał sobie sprawę z faktu, że jest poważnie chory. Należy to uznać 
jako wyjątkowo dodatnie 
zjawisko, gwarantujące szybkie wyleczenie. I co ważniejsze, nie histeryzuje, 
tylko stara się zrozumieć. 
Prosit.
Wypiłem, lecz w dalszym ciągu niewiele rozumiałem z tego wszystkiego.
- A teraz spokojnie porozmawiamy. Tylko jeszcze coś załatwię.
Włączył aparaturę wideofonu.
— Beningsen. Okresowo przejmujesz dowództwo "Grawitora". Jestem u siebie i 
możesz mnie wezwać tylko 
w wyjątkowych wypadkach. Zrozumiałeś? I jeszcze jedno. Nie szukaj Berta, Waltera 
i Georga. Są u mnie, 
również zajęci.
— Okey. Zrozumiałem. Przejmuję dowództwo. Czy zawiadomić załogę?
- Nie ma takiej potrzeby.
Wyłączył aparat i zwrócił się do Waltera.
- Możesz mówić.
Walter podniósł się i zaczął spacerować po miękkiej podłodze kabiny.
- Widzisz, Georg, nie wiem, jak zacząć. Ale spróbuję jakoś powiedzieć ci 
wszystko w sposób zrozumiały, 
tak, żebyś mógł pojąć. Właściwie, to pierwszy zwrócił uwagę na to Bert.
- To przecież było widoczne - wtrącił pilot.
- Pozwól, że ja zacznę, to może Georg będzie lepiej rozumiał. Dobrze?
Walter skinął potakująco głową i wtedy Bert zaczął mówić.
- Otóż ja najczęściej opuszczam "Grawitora". Jako pilot obsługiwałem rakietki 
zwiadowcze, pilotowałem 
pojazdy kilkuosobowe, towarowe. I za każdym razem, opuszczając macierzysty 
statek, widziałem ciebie 
przy śluzie. Zawsze stałeś i przyglądałeś się przygotowaniom. Byłeś jedynym 
członkiem załogi, poza 
bezpośrednimi uczestnikami każdego lotu, który nie opuścił ani jednego startu. 
Wydawało się początkowo, 
że interesuje cię pilotaż i po prostu chcesz zapoznać się z jego techniką, ale 
doszedłem do wniosku, że 
powód musi tkwić w czym innym. Gdybyś chciał nauczyć się latać, to przecież nic 
łatwiejszego, jak zwrócić 
się do dowódcy. Na pewno wyraziłby zgodę, zwłaszcza że dysponujemy nadmiarem 
czasu i każda 
dodatkowa specjalność może się zawsze przydać. Ty tego nie uczyniłeś. 
Przyglądałeś się tylko wylotom i 
powrotom bez słowa, a potem odchodziłeś, nikogo o nic nie pytając. Po pewnytn 
czasie, zupełnie 
przypadkowo spostrzegłem, że przychodzisz do pomieszczenia śluzy nawet wtedy, 
kiedy nikt nie wylatuje. 
To już mnie zastanowiło, ale jeszcze nie wzbudziło żadnych podejrzeń. Dopiero 
powrót z "Pumeksu" 
otworzył mi oczy. Kiedy wróciliśmy, ty od wielu godzin czekałeś na naszą 
rakietę. Znałeś powód zmiany 
kursu, bo z "Pumeksu" wzywaliśmy "Grawitora". I czekałeś. Kilkadziesiąt godzin 
bez snu, posiłków, tylko z 
przerwą na pracę w laboratorium. Inni sądzili, że tak bardzo przejąłeś się 
naszym niepowodzeniem. Ale ty, 
podobnie zresztą jak i ja, przejąłeś się śmiercią Nike. Tylko, że różne były 
tego przyczyny. Ja Nike 
kochałem, jej śmierć była dla mnie straszliwym wstrząsem. Tobie zaś przypominała 
coś, co zostawiłeś na 
Ziemi zupełnie niepotrzebnie. Przepraszam, że wtrącam się w twoje osobiste 
sprawy, ale tu, na 
"Grawitorze", nie ma spraw intymnych i osobistych. Już wtedy byłeś chory, 
chociaż nikt nie zdawał sobie 
sprawy z twojego stanu. Dopóki żyła Nike, wszystko wydawało się w porządku i nie 
dostrzegano zmian w 
twojej psychice. Nike podtrzymywała cię, w jakiś podświadomy sposób zastępowała 
Meę. Mogłeś ją zawsze 
widzieć, rozmawiać, żartować, razem pracować. Dopiero, kiedy zginęła, twojej 
psychice zabrakło pożywki, 
tej pożywki, jaką była Nike. I wtedy oszalałeś. 
- Ja oszalałem?
Zerwałem się z miejsca, kiecjy Walter przytrzymał mnie za ramię i niemal siłą 
posadził z powrotem w fotelu.
- Siadaj i słuchaj - powiedział. - Bert już kończy, a musisz jeszcze wysłuchać i 
mnie. Trzeba się uzbroić w 
cierpliwość.
Napięcie minęło. Zdawałem sobie teraz sprawę z faktu, że coś było ze mną nie w 
porządku. Ale z drugiej 
strony moje postępowanie - o ile jestem w stanie to sobie uzmysłowić - nie 
powinno nasuwać żadnych 
podejrzeń. Tylko ten krzyk na sali narad.
- No - sprostował Bert. - Może nie oszalałeś. W każdym razie twoje postępowanie 
zaczęło być dziwne, o 
czym już opowie ci Walter. Ja skończyłem.
Usiadł jakby zmęczony i uśmiechnął się do mnie.
— Przebacz, stary, ale zdajesz sobie sprawę z tego, że powinniśmy wszystko 
wyjaśnić, a ty musisz 
wiedzieć. Zwłaszcza że chcesz wiedzieć.
— Nie mam do ciebie pretensji. Tylko naprawdę nic sobie nie przypominam - 
odpowiedziałem.
— O to właśnie chodzi, Georg - rozpoczął Walter. -- I teraz opowiem ci o 
zjawiskach, w które musisz 
uwierzyć, gdyż inaczej cała nasza rozmowa byłaby pozbawiona sensu. Mam nadzieję, 
że po zapoznaniu się 
z moimi wywodami i przypuszczeniami, naturalnie udokumentowanymi, wspólnie 
zastanowimy się, co dalej 
robić.
Pomyślał przez chwilę i zwilżył językiem wargi.
- Kiedy Bert zwrócił mi uwagę na twoje postępowanie, zacząłem cię obserwować. 
Wiesz, że jako szef służby 
zdrowia, mam prawo do podglądania psychiki każdego członka załogi, nie 
wyłączając dowódcy. Dlatego 
wiem, że są wśród nas ludzie, którzy wykazują zaburzenia psychiczne spowodowane 
długą rozłąką z 
Ziemią. Ale wiedzieli, gdzie lecą, zgodzili się na to i kiedy nadejdzie czas, 
potrafimy sobie z nimi poradzić. 
Jedno tylko mogę dodać, że ich stan nie jest groźny. Z tobą natomiast jest nieco 
inaczej. Kiedy zacząłem cię 
obserwować postanowiłem, naturalnie po pewnym czasie, śledzić twoje postępowanie 
bardziej dokładnie. 
Znałem trasę twoich wędrówek po "Grawitorze" i w porozumieniu z dowódcą 
zainstalowałem na niej kamery. 
Może widziałeś, jak w korytarzach prowadzących do śluzy kręciły się roboty? Im 
powierzyłem tę czynność, 
nie chcąc, żeby ktokolwiek o tym wiedział. Nawet Bert. Tak więc, od pewnego 
czasu, filmowałem każdy twój 
krok. Nawet w laboratorium i w twojej kabinie.- dodał.
- Zupełnie jak w dawnym filmie szpiegowskim - wtrąciłem nieco złośliwie. - Może 
jeszcze nagrywałeś mój 
głos?
- To również, ale zrozum, musiałem tak robić. Spośród całej załogi, tylko ja 
jeden znam ten film i twoje 
słowa, całe postępowanie. Dowódca wie z mojej relacji ustnej tylko to, co 
powinien. Nic więcej. Jeśli więc 
dzisiaj postanowiłem mówić ci o tych sprawach w większym gronie osób, jak 
najbardziej doświadczonych i 
będących twoimi przyjaciółmi, to dlatego, że nie uważam twojego stanu za 
beznadziejny, chociaż jest ciężki. 
Brałem również pod uwagę twoje opanowanie. Wierz mi, że gdyby nie chodziło o 
ciebie, nasze 
postępowanie na pewno byłoby inne.
- Chyba wiem - przerwałem. - Przecież kilku spośród nas śpi już od dłuższego 
czasu.
- Zaszła taka potrzeba. Musiałem ich uśpić bez pytania o zgodę. Natomiast z tobą 
chcemy postąpić inaczej. 
Dlatego musisz wiedzieć.
- W porządku, Walter. Trochę mi głupio, może się zgrywam, ale zrozum, to spadło 
na mnie zupełnie 
znienacka.
- Wiem. Wszyscy, którzy tu siedzą, też wiedzą.
- Czy warto przedłużać tę rozmowę? - wtrąciłem po chwili zastanowienia się. - 
Pokaż ten film.
- Wolałbym pokazać tylko tobie.
- Po co? Przecież to niczego nie zmieni. Dowódca wie o wszystkim z twoich 
relacji. Bert domyśla się 
prawdy, ja natomiast chcę widzieć i wiedzieć.
- Dobrze - powiedział. - Wobec tego przejdziemy do sali projekcyjnej.
Tolmes włączył wideofon.
— Beningsen? Idę do sali projekcyjnej. Reszta jak poprzednio.
— Zrozumiałem. Wszystko w porządku. Aha, złapaliśmy nowe sygnały radiowe z 
kierunku XZ-23. 
Podobne do poprzednich.
— Doskonale. Widocznie coś tam musi być - zakończył rozmowę Tolmes.
W kabinie projekcyjnej zajęliśmy miejsca obok siebie. Walter wyszedł i wrócił po 
chwili przynosząc ze sobą 
duże pudło z filmem. Przygotował aparat i włączył ekran.
- Można zaczynać? - zwrócił się do mnie.
— Naturalnie.
— Tylko trzymaj się i nie denerwuj. Wyprawiałeś nieco dziwne historie.
- Chyba w stanie podświadomości, inaczej nie mogę sobie tego wyobrazić. 
Właściwie uzmysłowić - 
odpowiedziałem szczerze, bo sam byłem ciekaw, co takiego robiłem. 
- Właśnie.
Włączył aparat. Po kilku sekundach zobaczyłem siebie. Wyszedłem z laboratorium i 
zamiast pójść do 
kabiny, udałem się w stronę śluzy wyjściowej. Postałem tam kilka minut, objąłem 
rękami głowę i zacząłem 
kiwać się na boki jednostajnym, wahadłowym ruchem. Po chwili odwróciłem twarz. 
Ujrzałem nieprzytomne, 
przerażone, szeroko otwarte oczy. Podszedłem do śluzy, chwytając zawory tak, 
jakbym chciał je otworzyć. 
Po kilku minutach bezowocnego wysiłku otarłem pot z czoła i wolno poszedłem do 
kabiny. Położyłem się i 
zasnąłem. Po jakimś czasie ujrzałem siebie w jadalni, rozmawiałem, śmiałem się, 
żartowałem. Później 
grałem w szachy z Bertem. Podobny motyw powtarzał się bardzo często, aż zaczęło 
to mnie trochę nudzić. 
Ale za każdym razem widziałem swoje oczy. Jakby inne, nie moje. Na filmie 
utrwalono każdy szczegół 
spotkania z członkami załogi w korytarzach, wizyty w mojej kabinie, pracę w 
laboratorium. Poza 
nieprzytomnym wzrokiem, kiwaniem się i przewracaniem z boku na bok w czasie snu, 
wszystko było w 
porządku.
- Długo jeszcze? - spytałem.
Walter zastanowił się przez moment.
- Trochę potrwa. Nie robiłem selekcji ujęć, więc musisz być cierpliwy.
Na ekranie pojawił się ten sam motyw: moja wędrówka do śluzy, ściśnięta rękami 
głowa, szamotanie się z 
zaworami. I wtedy znów odwróciłem się, ale jakoś bardziej nerwowo. Zacząłem bić 
pięściami po ścianach 
śluzy i krzyczeć: Mea! Gdzie jesteś Mea! Wracam Mea! Mea! Mea... Początkowo 
krzyczałem głośno, później 
ciszej. Wreszcie głos przeszedł w cichy skowyt i szept skargi: gdzie jesteś, 
Mea?... Upadłem na podłogę. 
Leżałem przez pewien czas, gdy podszedł do mnie Walter, zbadał puls, zajrzał w 
źrenice i odszedł. 
Ocknąłem się, podniosłem nieprzytomnie, znów ścisnąłem głowę i już spokojnie, z 
rękami w kieszeniach 
kombinezonu poszedłem do jadalni. Tam byłem normalny. Jadłem, żartowałem, 
rozmawiałem. Ta scena 
powtarzała się kilka razy. Wzywałem Meę i szarpałem się ze śluzą, upadałem i 
zawsze jak duch zjawiał się 
Walter. Było to do chwili, kiedy zerwałem się ze snu - taśma zarejestrowała to 
po raz pierwszy - i podobnie 
jak w śluzie zacząłem krzyczeć: Mea! Gdzie jesteś, Mea? Przyjdź do mnie, Mea! 
Mea! Mea... Podbiegłem 
do drzwi. Nie otworzyły się. Byłem więc zamknięty, i nikt nie widział i nie 
słyszał mojego szaleństwa. Dopiero 
gdy upadłem na podłogę kabiny, zjawił się Walter. Podniósł mnie, położył na 
niskim tapczanie i wyszedł. 
Wrócił ze strzykawką, przyłożył ją do widocznej na ręce żyły i nacisnął. Dawka 
leku dostała się do krwi i po 
chwili byłem spokojny. Tej nocy nie zrywałem się więcej. Później wstałem, 
wziąłem kąpiel, ubrałem i 
zjawiłem się w jadalni. Sceny powtarzały się, były niemal identyczne, ale co 
pewien czas nabierały 
żywszego tempa. Coraz dłużej wzywałem Meę, coraz częściej przewracałem się i 
tłukłem głową o miękką - 
na szczęście podłogę kabiny. Coraz częściej też przewracałem się z boku na bok 
nie mogąc zasnąć, a 
kiedy wreszcie usnąłem, wstawałem i wołałem Meę. Widziałem swoją twarz, 
wzbudzającą litość, zapłakaną. 
Nie było na niej widać grozy, lecz bezradność. Wyglądałem jak osaczone zwierzę 
szukające ratunku. 
Drapałem ściany chcąc wyjść z zamkniętej kabiny, szarpałem swoją twarz, 
zaciskałem rękami skronie. 
Rozglądałem się po kabinie, jakbym jej nigdy nie widział, nie spędził w niej lat 
kosmicznej podróży. Wreszcie 
usiadłem, wtuliłem się w kąt. Trząsłem się. I tak zasnąłem. Po chwili otworzyły 
się drzwi, Walter zaniósł mnie 
na tapczan, dał zastrzyk i wyszedł. Wrócił z małą walizeczką. Przyłożył mi do 
skroni i w okolice serca ssawki 
zbiegające się w małej skrzyneczce, włączył prąd, uważnie patrzał na zapis 
pojawiający się na ekranie i 
rejestrujący bioprądy mózgu. Znów wyszedł.
— Wystarczy. Chyba, że macie jeszcze ciekawsze wypadki mojego szaleństwa - 
powiedziałem do 
dowódcy.
— W zasadzie nie ma większych zmian - wyjaśnił Walter. - Twoje postępowanie jest 
podobne, z tym że 
ataki nasilały się co pewien czas. Od ostatniego momentu, jaki oglądałeś, 
dostawałeś w nocy silniejsze 
dawki leków uspakajających. Może teraz rozumiesz, dlaczego od jakiegoś czasu 
jesteś trochę ociężały?
- Istotnie. Najgorsze, że nic o tym nie wiedziałem. Zdawałem sobie sprawę z 
trudności zasypiania, coraz 
częściej myślałem o Ziemi, ale żeby do tego stopnia... No cóż - - dodałem - 
oszalałem.
- Nie jest tak źle - powiedział Walter. - To jeszczp nic szaleństwo. Twój stan 
iest naprawdę ciężki, lecz nie 
niebezpieczny. Wymagasz długiego leczenia i zaczniemy podtrzymywać cię lekami. 
Szczęśliwie doczekasz 
końca podróży.
- Poczekaj, trochę pomyślę - powiedziałem.
Zastanowiłem się nad oglądanymi obrazkami utrwalonymi na filmie. Bardzo często 
myślałem o	Mei, 
ale żeby aż tak?
— Słuchaj, Walter - odezwałem się po chwili. - Jesteś lekarzem uniwersalnym, ale 
twoja specjalność, to 
psychoanaliza. Czy możesz mi wyjaśnić, co spowodowało mój stan?
— Mogę, tylko że nie będzie to dla ciebie przyjemne. Jeśli chcesz, przejdziemy 
do twojej kabiny i 
porozmawiamy bez świadków.
— Przejdźmy do kabiny Tolmesa i porozmawiajmy wszyscy tak, jak tu siedzimy. 
Widzieli film, moje 
postępowanie, więc niech poznają przyczynę. Tak będzie lepiej, nie uważasz? - 
zwróciłem się do dowódcy.
— Nie chcę ci niczego narzucać, Georg. Sam musisz decydować, czy mamy poznać 
motywy twojego 
postępowania i choroby, czy wystarczy, jeśli zna je tylko Walter.
— Przede wszystkim jesteście moimi starymi przyjaciółmi i nie widzę powodów do 
robienia tajemnicy z 
tego, co i tak częściowo znacie. Zresztą, oprócz was...
— Nie obawiam się - przerwał Walter. – Oprócz nas nikt nie przypuszcza, że z 
tobą jest coś nie w porządku.
— Właściwie sprawa jest zupełnie jasna - zaczął Walter, kiedy znaleźliśmy się w 
kabinie. - Każdy uczestnik 
wyprawy "Grawitora" przechodził bardzo dokładne badania i to nie tylko 
lekarskie. Interesowaliśmy się ich 
życiem prywatnym, niejako wewnętrznym. Chcieliśmy poznać upodobania, 
zainteresowania, zwyczaje po to, 
aby stworzyć ludziom odpowiednie warunki na statku. Muszę ci przyznać, że 
należałeś do tych kandydatów, 
którzy sprawiali nam najwięcej kłopotów. Twoje życie wewnętrzne było tak 
skomplikowane, że nie bardzo 
potrafiliśmy się do tego zabrać. Wiedzieliśmy, że Mea jest dla ciebie wszystkim, 
kochasz ją i dlatego nie 
bardzo rozumiałem, co wpłynęło na chęć rozłąki. Zaczęliśmy cię obserwować, Meę 
również, ale jej 
postępowanie było tak normalne, że niejednokrotnie zastanawiałem się, co cię 
gnębi. A gnębiło, to było 
widoczne. I wreszcie odkryłem prawdę. Twoje zainteresowania były bardzo 
jednostronne: promieniowanie 
kosmiczne i Mea. Nic ponadto. Owszem, lubiłeś rozrywkę, zabawę, życie 
towarzyskie. Ale prawdziwą pasją 
był Kosmos w wąskim zakresie i Mea. Przy tym wszystkim obawiałeś się, że Mea 
opuści cię pewnego dnia i 
zostaniesz sam. Nie wiem w oparciu o jakie kryteria wykształciłeś sobie taki 
pogląd, moim zdaniem 
niesłuszny. Trudno, twoja sprawa i sam sobie robiłeś krzywdę. Rozmawiałem z 
twoją żoną, nawet o tym nie 
wiesz. Była zrozpaczona, nie wiedziała o co chodzi. Wszak ciebie kochała; byłeś 
dla niej wszystkim. 
Nigdy by nie odeszła. Ale ty miałeś inny pogląd. I postąpiłeś jak tchórzliwy 
człowieczek - uciekłeś, robiąc 
krzywdę jej i sobie. Później, w pierwszych latach podróży, pogodziłeś się z 
losem i przekonaniem, że jej 
więcej nie zobaczysz. My również nie spotkamy swoich bliskich, zgodziliśmy się z 
tym, wybraliśmy naukę. 
Większość spośród nas nie żałuje tego kroku. Z tobą stało się inaczej. W miarę 
upływu czasu, zacząłeś 
żałować, aż pewnego dnia zdałeś sobie sprawę z tego, że utraciłeś Meę zupełnie 
niepotrzebnie. Wszak 
mogłeś ją ze sobą zabrać. Miała zawód i na pewno mielibyśmy z niej pożytek. Ty 
zdecydowałeś inaczej. A 
więc zacząłeś żałować. Najpierw jej, później siebie. Przyszła nostalgia, 
wspomnienia, przekonanie o 
fałszywym kroku. Kiedy skończyła się łączność z Ziemią, było coraz gorzej. I tak 
stopniowo, w twojej 
podświadomości, pojawiła się bezradność, bezsiła. Traciłeś zdolność pojmowania 
tego, co robisz. Na 
nieszczęście, twoja tęsknota ujawniała się z całą mocą w miejscu, z którego 
najłatwiej wyjść z rakiety. I 
gdyby nie skomplikowane zawory, narobiłbyś kłopotu. Działając w stanie 
szaleństwa, wyszedłbyś na 
zewnętrz i w pustce rozleciał się na atomy. Ale pal diabli ciebie. Otwierając 
jednak śluzę, mógłbyś 
spowodować nieobliczalne następstwa dla "Grawitora" i całej załogi. Ale nie 
dałeś sobie rady, a później 
pilnowaliśmy ciebie na każdym kroku. Przez pewien czas milczeliśmy. Wczoraj 
zacząłeś krzyczeć wobec 
innych, chociaż nie zdawałeś sobie z tego sprawy. Już jest w porządku, 
wytłumaczyłem, że miałeś ciężką 
noc, nie spałeś i nadrabiałeś zaległości w tym względzie na naradzie, a ponieważ 
gadasz przez sen - 
zresztą nie tylko ty jeden, o czym wszyscy wiedzą - łatwo było wytłumaczyć twoje 
postępowanie, zwłaszcza 
że po obudzeniu się, byłeś zupełnie normalny. Tobie jednak musieliśmy ujawnić 
całą prawdę. Chcemy, 
żebyś razem z nami zastanowił się, co robić i jak się leczyć.
— Rozumiem i dziękuję. Co proponujesz, Walter - zwróciłem się do lekarza.
— Już ci powiedziałem. Mogę cię leczyć zastrzykami przez cały czas podróży. W 
ten sposób 
systematycznie będę podrzymywał twój mózg i psychikę, ale będziesz odczuwał 
ociężałość. Można się do 
tego przyzwyczaić.
— Inaczej nie można? - spytałem.
Walter spojrzał na dowódcę a ten skinął głową.
- Można. Spać.
Spodziewałem się takiej odpowiedzi. Kilku spośród nas już spało. Leżeli w 
szczelnie zamkniętym 
pomieszczeniu, w niskiej temperaturze. Praktycznie nie żyli, ich organizmy 
prawie nie funkcjonowały. Mnie 
oczekiwał taki sam los. Wiedziałem, że taki sen może trwać latami, w zależności 
od potrzeb. Ale można było 
spać krócej, kilka miesięcy i w tym czasie organizm podłączony do specjalnej 
aparatury otrzymywałby 
pożywienie tylko dla mózgu. Po prostu słabe prądy poruszałyby jakieś zakamarki, 
a od czasu do czasu 
lekarz wpuszczałby do wnętrza środki o nieznanym mi przeznaczeniu. Nie 
wiedziałem, jakie leczenie będą 
chcieli zastosować wobec mnie.
— Jak długo? - spytałem.
— To zależy od ciebie. Możesz spać krótko albo do końca podróży - powiedział 
Tolmes.
- A jakie jest twoje zdanie, Walter?
Zastanowił się i po chwili zaczął mówić wolno, bardzo wolno.
— Wspomniałem, że mogę cię leczyć zastrzykami i w ten sposób podtrzymywać. Ale 
zawsze istnieje 
obawa, jedna na sto, że pewnego dnia twoja zwichnięta psychika stanie dęba i 
zbuntuje się już 
bezpowrotnie. Zwłaszcza że w twojej świadomości Mea tkwi bardzo głęboko i 
trwale. Po prostu jesteście 
nierozłączeni. Dlatego wydaje mi się, że długotrwały sen, o wiele dłuższy od 
tego, w jaki siebie 
wprowadzamy od czasu do czasu, będzie bardziej słuszny.
— Do końca podróży?
— Nawet do końca podróży. Właściwie nie do końca. Na kilka miesięcy przed 
wejściem w nasz Układ 
Słoneczny obudzimy cię, podobnie jak pozostałych.
- Muszę to przemyśleć - powiedziałem. 
- Nikt nie żąda od ciebie natychmiastowej decyzji - odezwał się Tolmes. - Na to 
masz zawsze czas. Tylko 
czym prędzej się zdecydujesz, tym lepiej.
- Słusznie - wtrącił Walter. - Widzisz, stary, od wczoraj otrzymujesz leki nawet 
w pożywieniu i przez pewien 
czas będziesz miał spokój. Nie wyeliminuję z twojej jaźni Mei. Na pewno będziesz 
spacerował do śluzy, ale 
już bez szaleństwa. I powróci sen. Przez dzień lub dwa możesz jeszcze mieć 
kłopoty i dlatego radzę ci 
przenieść się do szpitala. Nikogo w nim nie ma, panuje spokój, nikt nie wie o co 
chodzi. Powód zawsze się 
znajdzie, ot, chociażby wypróbowanie leku na bezsenność, wynalezionego tutaj na 
"Grawitorze". 
Przeczekasz dwa, trzy dni, przemyślisz sprawę i dasz odpowiedź. Zgoda?
- W porządku.
Starałem się uśmiechnąć, chociaż wyszło to raczej przykro.
- Zgadzam się na wszystko, ale mam jedną prośbę. Można? - zwróciłem się do 
dowódcy.
— Mów.
— Prawdopodobnie zdecyduję się na sen do końca podróży. Będziecie mnie usypiali 
w pełni mojej 
świadomości, będziecie ją stopniowo zmniejszać aż do osiągnięcia granic nicości. 
Czy w tym początkowym 
stadium, kiedy będę przytomny, możecie wyświetlić na ekranie wszystkie filmy z 
pierwszego okresu 
podróży, na których jest Mea?
W moim głosie była nadzieja, nawet radość, że może ją jeszcze zobaczę. Przepisy 
nie pozwalały na 
odtwarzanie tego, co w przeszłości wiązało nas z Ziemią, ale wydawało mi się, że 
jestem w wyjątkowej 
sytuacji.
- Wiedziałem, że o to poprosisz - dowódca spojrzał na Waltera. - A Walter 
poszedł jeszcze dalej w swoich 
przypuszczeniach. Wyobraź sobie, że sporządził już kopie wszystkich spotkań 
zarejestrowanych na taśmie 
filmowej, zmontował je i przez kilka godzin będziesz widział tylko Meę. Tak, jak 
tego pragniesz. I zaśniesz z 
jej widokiem.
- Jesteście wspaniali, dziękuję - powiedziałem.
Wstałem. Chciałem pójść do siebie, aby jeszcze raz wszystko przemyśleć. Byłem 
spokojny. Znałem Kosmos 
i warunki, jakie obowiązują na statkach. Wiedziałem, że zaproponowano mi jedyne 
wyjście i to w sposób na 
ogół odbiegający od normy. O uśpieniu chorego uczestnika wyprawy decydował 
dowódca i naczelny lekarz 
bez konsultowania się z kimkolwiek, i pacjent o tym zupełnie nie wiedział. 
Zabierano go do szpitala wtedy, 
gdy był już nieprzytomny, uśpiony środkami wprowadzonymi do organizmu w 
pożywieniu i tam poddawano 
hibernacji, naturalnie po przeprowadzeniu odpowiednich badań i przygotowań. Ze 
mną było inaczej. Miałem 
poddać się zabiegowi z własnej woli. To było uczciwe, ale bardziej ryzykowne dla 
lekarzy mających do 
czynienia z jednostką o pełnej świadomości, która w ostatniej chwili może 
narobić kłopotu. Ostatecznie nie 
każdy dobrowolnie chce zgodzić się na własną śmierć. Wiadomo wprawdzie, że po 
pewnym czasie zostanie 
obudzony, ale kto wie, co się jeszcze może zdarzyć?
Zatrzymałem się w drzwiach kabiny Tolmesa i odwróciłem.
- No cóż - powiedziałem do Waltera – jutro możesz zaczynać.
Podszedł do mnie i objął ramieniem.
- Jesteś rozsądnym facetem. Dlatego powiem ci coś więcej. Bioprądy twojego mózgu 
wykazują znaczne 
odchylenie od normy. Ale uśpię cię inaczej niż innych. W czasie snu będziesz 
otrzymywał leki tak długo, 
dopóki mózg nie zacznie funkcjonować normalnie. Nie, nie bój się - dodał szybko 
- nie zabiorę z twojej jaźni 
Mei. Będzie z tobą przez cały czas, nawet gdy się obudzisz. I na pewno sen 
potrwa znacznie krócej niż u 
innych. Ja się o to postaram. Zobaczysz, stary, że jeszcze tu, na "Grawitorze", 
w tej samej kabinie, wypijemy 
dowódcy ostatnią kroplę soku,
- Dziękuję ci, Walter. Wam też - zwróciłem się do Tolmesa i Berta. - Jesteście 
wspaniali.
Wyszedłem.
Siedzę teraz u siebie i piszę. Staram się przekazać wypadki za pośrednictwem 
papieru, jak to mam w 
zwyczaju. Muszę się spieszyć. Czasu pozostało niewiele, a jeszcze będę chciał 
spędzić kilka godzin z Meą. 
Naturalnie w fantazji, leżąc w swojej kabinie z zamkniętymi oczami. A jutro ją 
zobaczę, wprawdzie na 
ekranie, ale zobaczę. I kto wie? Może zasypiając, będę najszczęśliwszym z ludzi 
w układzie Kasjopei?
STRACH
Przez żaroodporne, grube ściany wkradł się strach. Czaił się w zakamarkach 
olbrzymiego statku 
kosmicznego, wyłaził z kątów, pojawiał w kabinach mieszkalnych, na korytarzach, 
w laboratoriach. Nie 
ominął sterowni. Zjawiał się nie wiadomo skąd, pchał w oczy, przechodził obok. 
Niemal namacalny a jednak 
nieuchwytny.
Skąd się wziął i od kiedy zaczął?
Takie pytania zadawali sobie wszyscy, ale nikt nie potrafił znaleźć odpowiedzi.
Strach.
Czy narastał powoli, niewidzialnie sącząc się miesiącami w ludzkie organizmy, 
czy też uderzył nagle, jak 
bolid, chcąc rozbić wędrującą od lat w przestrzeni kosmicznej ziemską wyprawę, 
aby nie dopuścić do 
odkrycia tajemnicy nieznanych światów?
Zaczęło się wtedy, gdy przyrządy pomiarowe zasygnalizowały zbliżanie do granic 
Perseusza i pierwszej 
planety w tym rejonie Wszechświata. Było jeszcze daleko do osiągnięcia celu i 
właściwie sprawą zajmowali 
się astronomowie i fizycy, którzy, jak zwykle musieli umiejscowić tę planetę, 
zbadać jej widmo, stwierdzić 
skład chemiczny powłoki i wnętrza oraz stwierdzić, czy istnieje atmosfera 
umożliwiająca istnienie 
jakichkolwiek form życia. Brano przy tym pod uwagę życie nie tylko w formie 
struktur białkowych, zbliżonych 
do ziemskich, ale i innych, jak na przykład struktury fizyko-chemiczne o 
nieznanych nam właściwościach 
połączeniowych. Dopiero po uzyskaniu podstawowych informacji naukowych 
zastanawiano się, czy istnieje 
możliwość nawiązania porozumienia pomiędzy nimi a Ziemianami, jako że to było 
głównym celem wyprawy. 
I właśnie wtedy, gdy po dokonaniu badań widma okazało się między innymi, iż 
powierzchnia odległej 
jeszcze planety składa się głównie ze skał andezytowych, co wskazywało na jej 
wulkaniczne pochodzenie, 
pojawiły się jego pierwsze objawy. Obok nas, nie wiadomo skąd i którędy, zaczęły 
pojawiać się nieznane 
przedmioty, których nigdy nie było, oraz - co gorsze - istoty, jakieś dziwne, 
okryte czymś w rodzaju mgły czy 
biozawiesiny, ale trójwymiarowe, poruszające się wśród nas lub pojawiające na 
moment, aby zniknąć.
Początkowo sądziliśmy, że niektórzy spośród nas mają halucynacje, co nie byłoby 
niczym dziwnym i 
niezrozumiałym w warunkach wieloletniego przebywania w próżni Wszechświata, i z 
dala od rodzinnej 
Ziemi. Po prostu tęsknota za bliskimi, nostalgia, jakieś wymarzone sny, które 
pamiętało się bardzo długo...
Ale to było co innego. Tego rodzaju halucynacje stopniowo zaczęliśmy odczuwać 
wszyscy. Tak wszyscy, 
nie wyłączając największych sceptyków, z natury uodpornionych na wszelkiego 
rodzaju czarodziejskie - jak 
je nazywali - bajeczki czy zjawiska.
Jednocześnie aparatura radiolokacyjna i radionowa zaczęła odbierać niezrozumiałe 
sygnały, powtarzające 
się regularnie w tym czasie, kiedy we wnętrzu statku zaczynało się coś dziać, to 
znaczy, ktoś miał 
halucynacje. Długo nie mogłem uwierzyć w opowiadania o dziwnych stworach 
pojawiających się w 
niektórych częściach statku, które owiane mgłą przenikały przez ściany a nawet 
ludzi, jakbyśmy stanowili 
nie ciała organiczne, lecz powietrze.
Ale z czasem i ja zacząłem odczuwać niepokój, widząc w oczach towarzyszy 
pojawiającą się chwilami grozę 
i wzajemną nieufność, przeradzające się w rozpacz wynikającą z przekonania, że 
jakieś nieznane czynniki 
spowodują zbiorową psychozę - grożącą chorobą umysłową wszystkich.
Nie pamiętam, którego to było dnia. Po skończeniu dyżuru poszedłem do swojej 
kabiny. Nagle spoza 
zakrętu korytarza wypadł Nelson. Szeroko otwarte oczy wyrażały takie 
przerażenie, że zatrzymałem się. 
Zastąpiłem mu drogę, ale odtrącił mnie i krzyknął:
- Uciekaj!
Zawahałem się. Przed czym lub przed kim? Ale po chwili zacząłem się cofać. Spoza 
tego samego zakrętu 
wyszedł... Nelson. Tym razem nie biegł, lecz szedł spokojnie, jak gdyby przed 
sekundą nie pędził. Skąd się 
tu zjawił?
- Czekaj stary, co się stało? Skąd ta metamorfoza? - spytałem.
Nie odpowiedział. I wtedy spostrzegłem, że jest owiany delikatną mgiełką 
rozproszoną przez silne światło 
płynące ze ścian. Zastąpiłem mu drogę, ale przeszedł przeze mnie i zniknął.
Poczułem strach. Po plecach spływały strużki potu, ręce zaczęły drżeć. Oparłem 
się o ścianę, ścisnąłem 
skronie rękami i zacząłem myśleć. Ale w mózgu panowała idealna pustka, wyprany 
był ze wszystkiego, 
niezdolny do podjęcia jakiejkolwiek decyzji. Spotkane zjawisko było tak 
niewytłumaczalne, że odbierało wolę 
dowiedzenia się czegokolwiek.
Po kilku minutach poszedłem dalej. Pod drzwiami kabiny zauważyłem jakiś nieznany 
przedmiot, ni to 
krzesło, ni to stołek, w każdym razie wszystko wskazywało na to, że służy do 
siedzenia. I "to" również 
owiane było lekką mgiełką. Sięgnąłem ręką, ale nie poczułem nic. Żadnego 
materialnego przedmiotu. Nie 
wiedziałem co robić. Wszedłem do kabiny i wcisnąłem się w fotel. Zamknąłem oczy, 
żeby niczego nie 
widzieć i spokojnie zastanowić się nad wypadkami, o których już słyszałem, ale 
im nie wierzyłem, uważając 
je, jak już wspomniałem, za halucynacje.
Jednak przygoda sprzed kilkunastu minut musiała wpłynąć na zmianę rozumowania, 
zwłaszcza że byłem w 
grupie dowódców i do mnie również należało podejmowanie decyzji.
Co to było? A właściwie - co to jest? Halucynacja, a więc choroba, której trzeba 
natychmiast zapobiec, czy 
kontakt nawiązany z nieznanym światem przychylnym człowiekowi? A może kontakt z 
wrogiem, który 
systematycznie wpływa na rozbijanie jedności i dyscypliny załogi, co może 
doprowadzić do nieobliczalnych 
następstw? Zbiorowa psychoza? Jeśli tak, to czym spowodowana? Nieznanym wirusem, 
który dostał się nie 
wiadomo skąd i atakuje tkanki mózgowe? A więc zbiorowy obłęd? Niemożliwe. Nie ma 
żadnych wirusów ani 
obłędów, jest tylko nieznane zjawisko, tym bardziej niezrozumiałe, że trwające 
okresowo, atakujące 
wszystkich bezgłośnie. I należy je zbadać, a im szybciej to nastąpi, tym lepiej.
Otworzyłem oczy i chciałem wstać, kiedy wzrok padł na tapczan. Najpierw 
spostrzegłem mgłę, lecz 
silniejszą niż poprzednio z racji półmroku panującego w kabinie, a w niej dziwną 
postać, wprawdzie zbliżoną 
wyglądem do ludzi, ale inną, w jakimś trudno zrozumiałym, a raczej odczuwalnym 
znaczeniu. Był to rodzaj 
człowieka o zamazanych rysach twarzy, w której nie było oczu.
Owszem, istniały w tym miejscu wgłębienia z zarysowanymi wyżej białymi brwiami, 
widocznymi w tej 
poświacie, ale były one zarośnięte tak, jakby na gałkę oczną człowieka położono 
plaster. Był natomiast 
lekko zarysowany nos i duże, blade usta. W ogóle było to coś białego, niezwykle 
jasnego. o poruszających 
się kończynach sprawiających wrażenie odpoczynku. Tylko położone na kolanach 
ręce lekko drgały. Całość 
odziana była w ściśle opięty, jakby aluminiowy strój. Była to postać bardzo 
niska, sięgająca normalnemu 
człowiekowi najwyżej do pasa, ale o niezwykle dużej głowie, pozbawionej - poza 
brwiami - owłosienia. 
Siedziała naprzeciwko mnie i patrzyła zasklepionymi oczodołami. Tylko usta 
poruszały się, ale nie wydawały 
żadnego dźwięku.
Podniosłem się i podszedłem do drzwi. Postać zwróciła w tym kierunku głowę, 
jakby śledząc moje ruchy. 
Kiedy rozsunąłem drzwi do połowy, wstała, podniosła lekko rękę i zniknęła.
Zamknąłem drzwi i usiadłem z powrotem. Zdawało mi się, że zaczynam coś rozumieć.
Te trójwymiarowe, niematerialne postacie czy przedmioty, istnieją w 
rzeczywistości. Realnej, gdyż inaczej 
nie byłoby żadnych zjawisk. Ale dlaczego pojawiły się dopiero teraz, po tylu 
latach wędrówki we 
Wszechświecie?
Byłem trochę oszołomiony tym wszystkim i senny.
Pójdę spać - pomyślałem. Ale nie miałem siły przejść na tapczan. Poczułem się 
przeraźliwie zmęczony, 
jakby na ramionach złożono olbrzymi ciężar. W mózgu zaczęły wirować kolorowe 
płaty mieszające się z 
postaciami ze statku, wspomnieniami z Ziemi, niezrozumiałymi zjawiskami. Nie 
mogłem się podnieść. I 
wtedy, w podświadomości, ujrzałem, jak zbliża się w moją stronę mała, złota 
gwiazdka, emitująca z siebie 
rozchodzące się wyraźne kręgi, o idealnie okrągłych, rozszerzających się i 
zanikających falach. Gwiazdka 
powiększała się z przerażającą szybkością, zbliżała się w moim kierunku, jakby 
chciała mnie ogarnąć, objąć 
swoją poświatą, wchłonąć. Wydawało mi się, że zacząłem krzyczeć,
ale nie byłem tego pewien. Pamiętam tylko, że w pewnej chwili zostałem przez nią 
wchłonięty. To koniec - 
pomyślałem i zapadłem w przeraźliwą czerń, w niebyt.
Nie wiem, jak długo to trwało, ale kiedy się ocknąłem, nie miałem żadnych 
sennych skojarzeń, poza tym 
zapadaniem w złocistą, kłębiącą się gwiazdę. Byłem trochę ociężały. W mózgu 
pojawiały się od czasu do 
czasu przebłyski czegoś niezrozumiałego, ale nie zastanawiałem się nad tym. 
Jakiś głupi sen i dziwne 
zmęczenie - pomyślałem w duchu i poszedłem do sterowni.
- Co, jeszcze nie śpisz? - spytał Tolmes.
- Już się wyspałem. Pójdę coś zjeść.
- Jak to wyspałeś się? W ciągu godziny? - W jego głosie wyczułem zdziwienie.
— Nie bredź. Jakiej godziny?
— Nie udawaj bohatera. Przecież przed godziną skończyłeś dyżur.
Tym razem ja musiałem mieć niezbyt mądry wyraz twarzy, bo szybko dodał:
- Ostatecznie to twoja sprawa, nie moja, ale wydaje mi się, że powinieneś pójść 
spać.
- Może mnie zastąpisz? - Do rozmowy wtrącił się Ralf. - Ja zawsze jestem senny i 
nigdy nie mam za wiele 
snu. Co za przeklęte zwyczaje z tym brydżem. Nie mam siły oderwać się od gry. Po 
prostu człowiek 
zapomina, gdzie jest, co robi i myśli
jedynie o licytacji lub wielkim szlemie.
- Poczekajcie - odezwałem się. - Tylko usiądę, trochę pomyślę i coś wam powiem.
Zagłębiłem się w fotelu umocowanym przy zastępczym pulpicie sterowniczym. 
Poczułem, że zaczynam coś 
rozumieć, że coś się klei. Na razie ciężko, z oporami, ale następują skojarzenia 
mogące wyjaśnić 
przynajmniej niektóre kwestie.
Wyszedłem stąd przed godziną, po czterogodzinnym dyżurze. Nie kłamali, 
potwierdzały to wszystkie zegary. 
Następnie zjadłem jakiś posiłek i poszedłem do siebie. Po drodze napatoczył mi 
się Nelson i to dwukrotnie. 
Później ten stołek pod drzwiami i nieznana istota w mojej kabinie. Jak długo to 
wszystko mogło trwać? 
Powiedzmy, pół godziny, no - czterdzieści minut.
Później zapadłem w dziwny sen i obudziłem się wypoczęty, chociaż nieco ociężały. 
Wziąłem prysznic i 
przyszedłem tutaj, a więc dalszych dziesięć minut. Wynika z tego, że spałem nie 
dłużej niż dziesięć, 
piętnaście minut. Tylko, czy to był sen?
Wstałem i zacząłem spacerować po sterowni. Przyglądali mi się ze zdziwieniem, 
więc usiadłem z powrotem 
i obróciłem fotel w stronę kolegów.
- Chciałbym wam o czymś powiedzieć, ale pod warunkiem, że nie będziecie 
przerywać i na razie 
zachowacie dyskrecję. Otóż...
Opowiedziałem wszystko od początku do końca, nic nie dodając ani nie ujmując. 
Słuchali uważnie, 
zwłaszcza Tolmes. I on, kiedy chciałem przejść do omówienia własnych koncepcji 
na temat niezrozumiałych 
zjawisk, przerwał:
- Na razie poczekaj. Teraz ja coś powiem, a ty przejrzyj sobie to. - Podał mi 
perforowaną taśmę z folii.
Ujrzałem te same sygnały, które były odbierane zawsze wtedy, gdy na statku 
pojawiały się nieznane i 
niematerialne istoty.
— Kiedy je zapisaliście? - spytałem.
— Natychmiast po skończeniu twojego dyżuru.
- Rozumiem. Historia się powtarza i dlatego chciałbym skojarzyć pewne fakty i 
wysunąć własną koncepcję.
- Jeszcze chwila - przerwał Tolmes. – Otóż wyobraźcie sobie, że to, o czym 
opowiadał Pat, zdarzyło mi się 
wczoraj. Nic nikomu nie mówiłem, sądząc, że być może sam padłem ofiarą 
halucynacji, ale okazuje się, iż 
zjawiska powtarzają się coraz częściej, nawet kilka razy na dobę w odstępach 
nieregularnych. Nie można 
wcześniej ustalić czasu tych seansów. I za każdym razem notujemy sygnały o 
niezmiennym natężeniu. 
Trzeba powiązać oba zjawiska.
- Naturalnie, o to mi właśnie chodzi - dodałem. - Im szybciej to nastąpi, tym 
lepiej. Coraz większa liczba 
członków załogi jest ogarnięta przerażeniem. Niektórzy spośród nas potrafią 
zachować zimną krew i 
rozumują prawidłowo, sądząc, że nie ma tu mowy o halucynacjach nawet zbiorowych. 
Mamy tu do czynienia 
z czymś nieznanym, nie wyjaśnionym dotychczas, ale realnie istniejącym, 
wymagającym zbadania. 
Początkowo były to zajwiska sporadyczne, ale w miarę zbliżania się do pierwszej 
planety układu, powtarzają 
się coraz częściej. Nasuwa się przypuszczenie, że planeta jest zamieszkała przez 
jakąś cywilizację, jeżeli 
wysyła tego rodzaju sygnały, zmierzające być może do nawiązania wzajemnego 
porozumienia. Tylko, że my 
nie umiemy odszyfrować tych sygnałów.
- Uważam - przerwał Ralf- że obaj nie macie całkowitej racji. Było trochę 
inaczej. Po wejściu w ten układ 
zaczęły pojawiać się sygnały zarejestrowane przez aparaturę radionową. Mamy je 
na taśmach. Staraliśmy 
sieje odczytać, ale bez rezultatu.
Ze swej strony nie wysyłaliśmy żadnych. Wychodziliśmy z założenia, że planeta 
pozbawiona atmosfery i o 
takim a nie innym charakterze geologicznym, nie może posiadać żadnych form 
życia, a sygnały mogą być 
spowodowane emisją fał radiowych, wywoływanych przez znajdujące się w jej 
wnętrzu minerały będące w 
stanie wrzenia.
Rzecz zupełnie zrozumiała w myśl naszych pojęć. Milczeliśmy i dopiero wtedy 
zaczęły pojawiać się 
nieznane istoty i przedmioty, a wreszcie - jak w waszym przypadku, Tolmesa czy 
Nelsona, może wielu 
innych - niematerialne sobowtóry w trójwymiarowych postaciach. O czym to 
świadczy?
Podniosłem rękę w geście wstrzymującym Ralfa od dalszych wynurzeń.
- Właśnie o tym chciałem mówić i miałeś rację, twierdząc, że najpierw pojawiły 
się sygnały radiowe. 
Zjawiska łączysz ze sobą prawidłowo, gdyż moje skojarzenia są identyczne. Na tej 
planecie musi istnieć 
jakaś cywilizacja. Tylko jedno mnie zastanawia. Jeśli nie ma atmosfery, która 
umożliwiłaby istnienie form 
życia struktur białkowych, możliwe są struktury inne, na przykład krzemowe. I z 
tym można by się zgodzić, 
gdyby nie jedno ale. Otóż owe nieznane, pojawiające się istoty mają budowę 
podobną do naszej, a więc siłą 
rzeczy ich struktura chemiczna musi być identyczna z naszą. Musi być białkowa. Z 
drugiej strony, nie ma 
atmosfery, więc skąd białko? Tu tkwi zagadka.
— Rozumiem emitowanie fal radiowych, ale obrazów? - wtrącił Ralf.
— W jaki sposób to robią?
- Nie wiadomo - powiedział Tolmes. I to również tajemnica.
- A trzecia, to nasze niematerialno–materialno-trójwymiarowe postacie, 
odtworzone z wiernością lustra - 
dodałem. - Poza tym kwestia przenikania i tak dalej, i tak dalej. Wniosek 
prosty. Należy zastanowić się nad 
sformułowaniem komunikatu, zatwierdzić go przez radę dowódców i jak najszybciej 
wygłosić, aby uspokoić 
przerażone umysły członków załogi.
Tak zrobiliśmy. Pozostali członkowie dowództwa zgodzili się z propozycją, 
zwłaszcza że oni również spotkali 
się z podobnymi zjawiskami, ale nic nikomu nie mówili, czekając na dalszy rozwój 
wypadków, no i licząc się 
z opinią. Komu jak komu, ale nam nie wypadało histeryzować.
- Zmowa milczenia - zakończył dyskusję Tolmes. I po chwili dodał: - Ale nie 
bardzo wiem, dobra czy zła.
W kilka godzin później, we wszystkich zakamarkach statku z głośników rozległy 
się słowa komunikatu 
wyjaśniające zaistniałe wypadki.
"Nic nam nie grozi - brzmiały ostatnie słowa.
- Nikt nie cierpi na halucynacje i nikt nie jest chory psychicznie. Wszyscy 
jesteśmy zdrowi na ciele i umyśle. 
Nie ma się ani czego, ani kogo bać. Jeśli spotkacie swego sobowtóra lub obcy wam 
i otoczony mgłą 
przedmiot, wchodźcie nań śmiało. Przypuszczamy, że jest to jeden ze sposobów 
porozumiewania się z 
nami obcej cywilizacji. Badamy ją i sądzimy, że rozwiążemy zagadkę. Im bardziej 
zbliżamy się do planety, 
którą określiliśmy nazwą "Wulkan", zjawiska będą powtarzały się coraz częściej".
Istotnie. Tego samego dnia, w którym zwierzałem się Tolmesowi i Ralfowi, po 
powrocie do kabiny zastałem 
na tapczanie samego siebie. Leżałem wygodnie, podłożywszy ręce pod głowę i 
przyglądałem się 
wchodzącemu. Było to tak niezwykłe i absurdalne, że zawahałem się i zatrzymałem 
w drzwiach. Lecz po 
chwili zamknąłem je starannie i powiedziałem do leżącego alter ego:
- Zjeżdżaj stary. Tym razem muszę pójść spać.
I położyłem się nie odczuwając żadnego wrażenia. Tylko zjawa zniknęła.
W tym właśnie momencie olśniła mnie myśl. Zerwałem się i pobiegłem do sterowni, 
w której w dalszym 
ciągu dyżur pełnił Tolmes i Ralf.
- Mam. Teraz już wiem, z czego wynikał mój dziwny sen, będący raczej głębokim 
choć krótkotrwałym 
omdleniem. Wydaje mi się, nawet jestem pewien, że otoczony zostałem silną, 
niewidzialną, przenikającą 
wszystko plazmą spełniającą rolę błony filmowej, która utrwaliła nie tylko moją 
zewnętrzną powłokę, ale 
wszystko, co we mnie tkwi. Ktoś nieznany przeczytał mnie, utrwalił w postaci 
idealnej kopii i przesyła z 
powrotem na statek w formie trójwymiarowej zjawy. To na pewno forma dowiedzenia, 
że te istoty nie mają 
wobec nas złych zamiarów i szukają porozumienia.
Na statku zapanował dawny ład. Już nikt się nie bał, nie uciekał. Wprawdzie 
niektórzy wzdrygali się przed 
przechodzeniem przez własną zjawę i woleli ją omijać, ale większość wykazywała 
wspaniały humor. Na ogół 
w takim przypadku mówiło się do swojego drugiego ja:
- Serwus, stary, jak się czujesz?
Zbliżaliśmy się do "Wulkana" coraz bardziej. Na ekranach wyglądał tak, jak go 
sobie wyobrażaliśmy na 
podstawie analizy widma. Duża planeta, górzysta, o licznych dolinach i 
płaskowyżach, pozbawiona śladów 
roślinności i wody. Na zdjęciach widzieliśmy długie i głębokie kratery 
przypominające raczej wyschnięte 
morze niż pozostałości wulkaniczne, jary wijące się wśród wzgórz, wyglądające 
jak koryta dawnych rzek. 
Ale nigdzie najmniejszych śladów życia, poza coraz silniejszymi sygnałami i 
coraz częściej pojawiającymi 
się obcymi stworami podobnymi do tego, którego sam ujrzałem. No i kręciło się 
nas po statku znacznie 
więcej niż normalnie. Nie było już nikogo, kto nie posiadałby swojego sobowtóra.
Sytuacja uległa zmianie, kiedy zaczęliśmy emitować w stronę planety własne 
sygnały radiowe. Staraliśmy 
się stworzyć kod identyczny z otrzymywanym. Po prostu odsyłaliśmy z powrotem 
odbierany sygnał, dodając 
do niego własne uwagi zapisane językiem matematycznym. Tłumaczyły one, skąd i po 
co przybywamy oraz 
jakie mamy zamiary. Po kilku dniach sobowtóry zniknęły, za to częściej zaczęli 
pojawiać się dziwni 
przybysze, z tym że otaczająca ich mgiełka była jakby trochę gęściejsza. To 
również były zjawy, ale już 
mniej dziwne niż nasze postacie. Zdawaliśmy sobie sprawę, iż są to mieszkańcy 
tej zadziwiającej planety 
pozbawionej atmosfery, ale przekazani nam w postaci trójwymiarowych obrazów.
Wałęsali się całymi dniami po wszystkich pomieszczeniach, lecz nie 
przeszkadzali. Kiedy któryś z nas 
wszedł w taką zjawę - znikała. I coraz częściej otrzymywaliśmy odpowiedź. 
Niestety, niczego nie mogliśmy 
zrozumieć. Zainstalowane na statku komputery, które potrafiły rozwiązywać 
najbardziej nieprawdopodobne 
zadania, były bezsilne. Wiedzieliśmy, że jedynym rozwiązaniem jest lądowanie i 
bezpośrednie zbadanie 
tego, co znajdziemy na planecie.
Trochę się baliśmy. "Wulkan" zamiast atmosfery posiadał takie stężenie trujących 
gazów, wśród których 
stwierdziliśmy arsenowodór i adamsyt, że bez skafandrów nie było możliwości 
wyjścia na zewnątrz. Ale była 
to pierwsza planeta w tym układzie, z której pochodziły sygnały i chyba nieznani 
przybysze, których 
poznanie pozwoliłoby rozwiązać wiele problemów. Nawiązanie bezpośredniego 
porozumienia było 
konieczne, zwłaszcza że tego chcieli. Przynajmniej tak wynikało z 
dotychczasowych wypadków. Przez czas 
zbliżania się dokładnie obserwowaliśmy powierzchnię planety, badaliśmy każde 
zjawisko. Niestety, poza 
sygnałami, które stawały się coraz silniejsze i stwierdzeniem stężenia gazów, 
nie było niczego, co 
uzasadniałoby istnienie życia w jakiejkolwiek formie, zwłaszcza że temperatura 
na powierzchni przekraczała 
ludzką wytrzymałość i sięgała rzędu 300 stopni. W takim piecu istnienie życia 
byłoby niemożliwe. A więc 
skąd białkowa forma tych istot? To było niezrozumiałe.
Nadszedł dzień bezpośredniego zetknięcia się z jej powierzchnią. Żaroodporny 
statek bez obawy zbliżał się 
do widniejących na ekranach wysokich skał. Zrobiliśmy kilkanaście okrążeń we 
wszystkich możliwych 
kierunkach i na różnych wysokościach, chcąc znaleźć najbardziej wygodne miejsce 
lądowania. O dziwo, 
znajdowało się ono tam, gdzie zbliżyliśmy się po raz pierwszy i skąd dochodziły 
najsilniejsze sygnały. 
Jeszcze ostatnie obliczenia, przygotowanie sprzętu, wyznaczenie ludzi, którzy 
jako pierwsi wyszliby na 
powierzchnię. Miałem dużą satysfakcję, że znalazłem się w tej grupie, liczącej 
zaledwie siedem osób. 
Odczuliśmy pierwszy lekki wstrząs. Statek zmieniał położenie i przyspieszał bieg 
silników hamujących. Na 
moment zawahała się sztuczna grawitacja. Poczułem serce i wnętrzności gdzieś pod 
gardłem, lecz po kilku 
sekundach przykre uczucie minęło. Tylko jękliwy śpiew silników ujawniał, że 
statek zwalcza siłę 
przyciągania planety zużywając na ten cel olbrzymią ilość energii. Wreszcie 
głuche stęknięcie i cisza.
Spojrzałem na pierwszego astronawigatora - Tolmesa. Przez chwilę siedział w 
milczeniu. Wreszcie skinął 
głową. Nacisnąłem sygnał. Rozległo się buczenie, znak, że mamy się zebrać w 
komorze wyjściowej. 
Odpiąłem pasy i podniosłem z fotela, gdy Tolmes powiedział:
- Pat, tylko ostrożnie. Nie wolno ryzykować. - Znasz mnie nie od dziś - 
odpowiedziałem i wyszedłem.
Założenie skafandrów i przymocowanie butli tlenowych zajęło trochę czasu, gdyż 
ze względu na wysoką 
temperaturę panującą na powierzchni, przygotowano dla nas ubiory żaroodporne, 
trudniejsze do włożenia i 
o wiele cięższe od używanych normalnie. Jeszcze kontrola przed aparaturą, która 
potrafiła ujawnić każdą 
nieprawidłowość i pojedynczo przeszliśmy do śluzy. Już tylko gruby właz dzielił 
nas od planety i tego, co na 
niej zastaniemy. Rozsunął się powoli. Po wielu latach przebywania w sztucznych 
warunkach ujrzeliśmy 
światło dnia nieco inne niż na Ziemi, ale bądź co bądź światło, płynące z 
niewidocznego jeszcze słońca. 
Wysunął się trap, a przy nim olbrzymia łapa dźwigu, który wyładował ciągniki z 
aparaturą i przyrządami oraz 
kilkanaście robotów o różnym przeznaczeniu.
Wszedłem na trap. Trzymając się poręczy musiałem zejść po stopniach kilkanaście 
pięter i jako pierwszy 
postawiłem stopę na obcym globie.
Przysłoniłem oczy. Padające światło słoneczne oślepiało, chociaż nie było zbyt 
jaskrawe. Podświadomie 
wyczuwało się przeszkodę w postaci stężenia gazowych substancji stanowiących 
atmosferę -jeśli można 
użyć tego określenia - planety. Musiałem zasunąć niebieską szybę, aby swobodnie, 
bez mrużenia oczu, 
obserwować otoczenie.
Staliśmy w miejscu dotąd, dopóki dźwig nie dostarczył i nie postawił obok naszej 
grupy całego sprzętu. 
Uważnie obserwowałem przebieg pracy wyładunkowej, wskazując miejsca ustawienia. 
Byliśmy włączeni do 
ogólnego systemu łączności na statku, więc słyszeliśmy to, co się mówi w 
sterowni, gdzie zebrało się 
dowództwo. Słyszano również nas, z tym że możliwość wzajemnego porozumiewania 
się z grupą miał tylko 
dowódca i jego najbliższe otoczenie.
- To już wszystko, Pat -- usłyszałem głos Tolmesa. - Tylko uważaj. Dopiero teraz 
mogliśmy swobodnie 
rozejrzeć się po najbliższej okolicy. Jak na razie nie widzieliśmy nic 
ciekawego, poza dalekimi, 
poszarpanymi górami, przechodzącymi gdzieniegdzie w łagodniejsze zbocza. 
Wulkaniczna budowa planety 
wydawała się pewna. Żeby zobaczyć coś więcej, musieliśmy przejść kilkaset 
metrów, aby wyjść z 
wypalonego dyszami statku kotła. Pod nogami mieliśmy skorupę czegoś, co niedawno 
było zapewne skałą, 
a teraz przedstawiało się jak glazura, szklista, jeszcze zapewne gorąca, chociaż 
tego nie odczuwaliśmy. 
Było trochę kłopotu z wydostaniem się z tego leja, ale przy pomocy robotów 
daliśmy sobie radę. Tylko 
ciągniki trzeba było podnieść rakietkami i przesunąć w inne miejsce.
Potrwało to trochę, ale przynajmniej mieliśmy czas rozejrzeć się bardziej 
swobodnie.
To, co znajdowało się teraz pod stopami, nie było skałą. Była to olbrzymia 
przestrzeń pokryta 
pofałdowanym, opalizującym szaro metalem nieznanego pochodzenia. Znajdowaliśmy 
się na jednym z 
boków tej powierzchni i dlatego łatwo dostrzegłem, źe swoją konstrukcją 
przypominała jakby lekko 
wklęśniętą nieckę.
- Zanim pobierzemy próbki tej powierzchni i zainstalujemy aparaturę, jest trochę 
czasu - zgłosiłem się do 
Tolmesa.
- Chcę go wykorzystać na zbadanie, co znajduje się na skraju tej niecki. To 
długo nie potrwa, zwłaszcza że 
najbliższa krawędź znajduje się w odległości dwóch do trzech kilometrów.
- Obawiam się, czy w takiej temperaturze nie wysiądą silniki ciągników - zwrócił 
uwagę Tolmes. - Ale 
ryzykuj. Chyba wytrzymają.
— Też tak sądzę. Zresztą, to niedaleko. Czy są nowe sygnały? - spytałem.
— Nie. Nie ma ani sygnałów, ani zjaw.
— Coś mi się wydaje, że zaczynam trochę rozumieć. Ale o tym później.
Wsiedliśmy do ciągnika, ja zaś włączyłem silnik. Fałdy były niewielkie, tak że 
nie odczuwało się wstrząsów i 
bez przeszkód dojechaliśmy do skraju niecki. Zatrzymałem wóz i wyszedłem. Inni, 
na razie, pozostali. 
Zbliżyłem się jeszcze bardziej i ujrzałem, że po drugiej stronie znajduje się 
łagodny stok łączący nieckę z 
rzeczywistą powierzchnią planety. Zameldowałem o tym proponując, aby zjechać i 
dojść do gruntu, 
widniejącego w odległości kilkuset metrów.
- Przy tej okazji będzie można pobrać próbki uzasadniłem propozycję. I tym razem 
uzyskałem zgodę. Znów 
włączenie silnika i po kilkunastu minutach pozwoliłem wszystkim wysiąść.
- Ponieważ dokoła nie widać nic ciekawego, weźcie po kilka kamieni. Robot niech 
trochę wkopie się w grunt 
i zobaczy, co jest pod powierzchnią.
Na głębokości metra również nie znajdowało się nic ciekawego. Skamieniała gleba, 
którą trzeba było 
rozbijać pneumatycznym młotem, żeby pobrać próbkę. To było wszystko, wobec czego 
zarządziłem odwrót 
do miejsca postoju grupy.
W czasie naszej krótkiej nieobecności wyładowano całą aparaturę naukową, 
ustawiając ją, zgodnie ze 
wskazówkami Nicka, w najbardziej dogodnych miejscach. Dwa roboty wycinały 
palnikami kawałek 
metalicznej powierzchni, inne czekały na skończenie tej pracy, aby pobrać próbki 
gleby znajdującej się pod 
spodem. Ustawiono aparaturę radiową, zakończone zostały prace instalacyjne przy 
aparatach 
pobierających próbki owej atmosfery i znajdujących się w niej pyłów, obok 
postawiono chwytacz gazów. 
Jednym słowem nie zaniedbano niczego.
- Znów mam sygnały - odezwał się pierwszy astronawigator - ale inne niż 
dotychczas, bardziej szybkie i w 
odmiennej tonacji.
Wzruszyłem ramionami.
— Nie wiem, co o tym sądzić. Wydaje się, że wszystko co robimy, nie przynosi 
nikomu szkody. Może chcą 
coś powiedzieć?
— W jaki sposób ich zrozumieć? Na nic nie wpadłeś, Pat? - spytał dalej.
— Na razie wiem tyle, co ty. Spytaj radiowców.
— Kiedy oni też nie mają pojęcia, co to może oznaczać.
Rozmowę przerwał Ralf.
— Pat, chodź szybko!
— Co się stało?
- Jeszcze nic, ale może się stać.
Podbiegłem do miejsca, z którego roboty wycinały kawałek falistego metalu. 
Zakończyły już tę pracę i w 
szczeliny wcisnęły specjalne uchwyty pozwalające na podniesienie ciężaru. Ale 
wbrew przewidywaniom, 
szło to niezwykle ciężko. Mały wycinek okazał się trudniejszy do pokonania, niż 
przypuszczano. A kiedy 
został podniesiony, Ralf zauważył, że pod spodem znajdują się jakieś wąsy, jak 
gdyby przytwierdzające 
płytę do skalnego podłoża. Wtedy mnie zawołał.
Przyjrzałem im się. To nie były wąsy, lecz normalne, grube przewody, z mozołem 
wyciągane z ziemi, 
opierające się.
Wstrzymaj się! - krzyknąłem. - Zostaw tak, jak jest. Nie wyrywaj!
Przeprowadziliśmy błyskawiczną naradę. Już wiedziałem, że ta falista płaszczyzna 
nie jest niczym innym, 
tylko ekranem wysyłającym i przyjmującym sygnały z Kosmosu. Moje przypuszczenie 
potwierdzały kable, 
rozmieszczone symetrycznie, co kilkanaście centymetrów jeden od drugiego, 
prowadzące gdzieś w głąb, 
pod powierzchnię planety. Tam zapewne znajdowało się źródło zasilania i 
aparatura nadawczo-odbiorcza.
- Dawaj jeszcze jednego robota - zawołałem do Ralfa.
Niech z tej podniesionej płaszczyzny weźmie wycinek tylko z jednym kablem. 
Pokażę ci który.
Wyjąłem z kieszeni zwyczajne szczypce, chcąc przeciąć wybrany kabel, gdy Ralf 
mnie zatrzymał.
- Daj spokój. Może jest pod jakimś napięciem? Niech to zrobi robot.
Nic się nie stało. Robot przepalił jeden odcinek w taki sposób, aby z wypalonej 
powierzchni wystawały na 
kilkanaście centymetrów. Natomiast tę dużą, wyciętą część, włożyliśmy z powrotem 
na dawne miejsce.
- Sygnały zamilkły - powiedział Tolmes. - Wydaje się, że o to chodziło.
- Ja zawsze mam rację - zażartowałem.
- Zarozumialec - roześmiał się Tolmes. Dajcie ten kawałek, niech i my zobaczymy, 
czym się bawicie.
Wykonaliśmy rozkaz. Zapadał zmrok i nie było sensu prowadzić dalszych badań. 
Wydałem polecenie 
włączenia aparatury naukowej, która by w okresie naszej nieobecności 
rejestrowała zachodzące zjawiska, 
unieruchomiliśmy roboty i powoli udaliśmy się w stronę rakiety. Jak na jeden 
dzień, wrażeń było dość.
W godzinę później, w olbrzymiej sali narad zebrali się wszyscy uczestnicy 
wyprawy. Zapoznaliśmy ich z 
wynikami dotychczasowych badań oraz z hipotezami na temat nieznanej cywilizacji, 
która musi tu istnieć. 
Wskazywało na to wiele faktów, poza samymi mieszkańcami oraz ich budowlami, 
których niestety nie 
dostrzegliśmy. Ale w takiej temperaturze i atmosferze życie było niemożliwe. 
Więc gdzie się podziali?
- Siedzą koło ciebie - odezwał się głośno Paweł, sympatyczny, młody chłopak, 
pełniący obowiązki zastępcy 
kierownika laboratorium radiologicznego. - A ty niczego nie widzisz?
Sala wybuchnęła śmiechem.
Obejrzałem się. Rzeczywiście, obok mnie stał mały człowieczek otulony zwykłą 
mgiełką. Przysłuchiwał się 
moim słowom, ale wątpię, czy cokolwiek rozumiał. Kiedy dotknąłem go ręką, znikł.
- Są koło nas. Muszą tu przebywać, tylko gdzie? - zauważyłem. - Jeśli w górach, 
jak to niektórzy z nas 
sugerowali, to przecież i tam nie panuje inna temperatura ani warunki. To 
niemożliwe.
Narada skończyła się szybko, bowiem jej celem było poinformowanie uczestników 
wyprawy o wynikach 
dotychczasowych badań. Natomiast właściwa dyskusja, poparta licznymi dowodami, 
jakie udało się zebrać, 
odbyła się w mniejszym gronie, w salonie pierwszego astronawigatora. Pomimo 
wielu niezrozumiałych 
zjawisk, czuliśmy się bezpieczni i spokojni. Włączone pole magnetyczne 
całkowicie odizolowało statek od 
jakichkolwiek wpływów zewnętrznych. Temperatura spadła do minus 90 stopni i ten 
olbrzymi skok 
potwierdzał przypuszczenia, że na powierzchni planety nie mogło nic istnieć. 
Rozmawiając, czekaliśmy na 
wyniki analizy kawałka ekranu wykrojonego z falistej niecki.
— Istnieje tylko jedna możliwość – powiedział w pewnej chwili Bert. - Życie 
przeniosło się pod powierzchnię 
planety. Nie wiadomo, jakie były tego przyczyny, lecz innych możliwości nie 
widzę.
— Chyba masz rację - dodałem. - Od dawna noszę w sobie takie przypuszczenie, a 
utwierdziłem się w tym 
przekonaniu dzisiaj. Niegdyś życie rozwijało się na powierzchni. Z 
niezrozumiałych i niewiadomych dla nas 
powodów, w ciągu pewnego okresu musiało się przenieść pod ziemię. Nastąpił 
kataklizm, jakich wiele w 
Kosmosie, który całkowicie zmienił warunki życia. Może nastąpił wybuch słoń
ca, co z kolei spowodowało działalność wulkaniczną w znacznej części planety? 
Może kataklizm 
przewidywano wcześniej i stopniowo likwidowano życie na powierzchni, przenosząc 
je w głąb? Planeta jest 
olbrzymia i pod jej powierzchnią miejsca dosyć. Przypuszczam, że tak właśnie 
było. Później, również 
niewiadomymi dla nas sposobami, zbudowano ten olbrzymi ekran jakby w 
przewidywaniu, że ratunek może 
przyjść tylko z Kosmosu. Owszem, przyszedł. W naszej postaci. Ale wydaje się, że 
będziemy bezsilni, gdyż 
nie potrafimy zmienić warunków panujących na powierzchni. Możemy tylko współczuć 
i to wszystko. Na 
możliwość przemieszczania się tej cywilizacji pod ziemię wskazuje jeszcze 
dodatkowy fakt, a mianowicie 
ślepota tych stworzeń. Mają miejsca na oczy, ale brak oczu, są niezwykle bladzi, 
niemal zielonkawi, jakby 
pozbawieni krwi. W ciągu wieków musieli wytworzyć w sobie inny organ pozwalający 
na swobodne 
poruszanie się po różnych zakamarkach. To może być zrozumiałe i wytłumaczalne. 
Ale w jaki sposób 
przesyłają trójwymiarowe obrazy, tego nie rozumiem.
— Widocznie posiadają aparaturę umożliwiającą przeprowadzanie tego rodzaju 
przesyłek radiowych 
powiedział pierwszy astronawigator.
— Jak my - dodałem.
— Robią to w ten sam sposób. Czytają nas, a potem odtwarzają. Już kiedyś o tym 
mówiliśmy. Jeśli więc 
istnieją kłopoty, to tylko jeden: jak do nich dotrzeć, żeby poznać i porozumieć 
się. Wejść pod ziemię?
— Czym? - spytał Ralf.
— Ostatecznie można spowodować wybuch jądrowy, który by pozwolił na sięgnięcie w 
głąb - zaproponował 
Bert.
— I w ten sposób uszkodzić urządzenia izolujące mieszkańców tej planety od jej 
powierzchni, dopuścić do 
wtargnięcia gazów, przed którymi się schronili, a ponadto pokazać, że naszym 
celem jest niszczenie. 
Prawda? - zaoponował pierwszy.
— Słusznie. Bardzo dobrym posunięciem było przerwanie wyjęcia całej płyty i 
ograniczenie się do małego 
kawałka z jednym przewodem. Daliśmy do zrozumienia, że chodzi nam jedynie o 
prace badawcze, nie 
niszczenie ich urządzeń. - Pamiętasz - zwróciłem się do Tolmesa - że po włożeniu 
wycie tego kawałka tego 
ekranu na swoje miejsce, umilkły sygnały?
- Rzeczywiście tak było. Ale co oni tak się grzebią z tym kawałkiem?
Wcisnął guzik łączący sterownię z laboratorium fizyko-chemicznym.
— Jak długo to potrwa? - spytał.
— Trudno powiedzieć. Na Ziemi nie ma odpowiednika tego stopu. Wygląda to na stop 
kadmu, magnezu i 
czegoś tam jeszcze. Przewód również wykonany jest z metalu przypominającego 
swoim składem platynę. 
Natomiast izolacja przewodu wykonana jest ze szklanego włókna. Męczymy się dalej 
z tym stopem.
— Dajcie spokój. Zostawcie do jutra. Na dziś wystarczy.
Podnieśliśmy się. Po kilku minutach, poza dyżurującymi pracownikami, wszyscy 
byli w swoich kabinach. 
Niektórzy zbierali się w małe grupki, żeby jeszcze podyskutować, ale większość, 
w tym również ja, poszła 
spać.
Następnego dnia otrzymaliśmy analizę stopu. Składał się z tych pierwiastków, 
które jeszcze w czasie lotu 
ujawniły spektografy. Były to: magnez, lit, krzem, german, żelazo, beryl, 
siarka, węgiel, miedź. Ponadto stop 
zawierał cztery metale nie spotykane na Ziemi. Natomiast przewód, poza platyną - 
co stwierdzono z całą 
odpowiedzialnością - zawierał małą ilość miedzi i też jakiś nieznany składnik. 
To było wszystko i, poza 
określeniem składu chemicznego pobranych próbek, niewiele wyjaśniało.
Jedno było pewne, a mianowicie fakt, że "tara" jest ekranem połączonym z ukrytą 
we wnętrzu globu 
aparaturą, prawdopodobnie obsługiwaną przez mieszkańców, służącą do 
przekazywania sygnałów na 
zewnątrz oraz ich odbierania. Niestety, nie mogliśmy ich zrozumieć, chociaż 
zbliżony skład chemiczny gleby 
planety, ekranu, gazu, w których odkryliśmy znikome ilości tlenu, wreszcie 
białkowa struktura ukrytych istot, 
a więc wszystko to, co w mniejszym lub większym stopniu znajdowało się na Ziemi, 
wskazywało na 
możliwość nawiązania wzajemnego porozumienia.
Dlatego nie traciliśmy nadziei, tym bardziej, że od czasu do czasu we wnętrzu 
gwiazdolotu pojawiały się 
zamglone obrazy rozumnych istot. Ale tylko obrazy.
— Gdyby można było spotkać chociaż jednego z nich, ale tak namacalnie - 
denerwował się naczelny lekarz 
- Walter.
— Ba, żeby... - odpowiadali ci, którzy słyszeli jego biadolenia.
Na powierzchni zagazowanej i nieprzyjemnej planety przebywaliśmy już kilka dni, 
ale aparatura nie ujawniła 
nic nowego. Tylko w niewielu przypadkach poprawione zostały wyniki uzyskane z 
analiz widma. I to 
wszystko.
- Wobec tego nie pozostaje nic innego, jak startować dalej w przestrzeń - 
powiedział pewnego dnia Tolmes.
Zaoponowałem.
— Mamy czas. Jestem w dalszym ciągu przekonany, że należy szukać możliwości 
porozumienia się z 
podziemnymi mieszkańcami. Przyjęła się wśród nas hipoteza, że musieli zejść pod 
ziemię z powodu 
kataklizmu. Może przed wiekami – nic nie wskazywało, że katastrofa miała miejsce 
niedawno - nastąpiły 
potężne wybuchy na tutejszym słońcu, co spowodowało zachwianie równowagi w tej 
części układu i 
nadmierne zbliżenie planety do słońca? Może mieszkańcy w przewidywaniu wypadków, 
wcześniej 
przygotowali podziemne miasta i nagromadzili zapasy umożliwiające przeżycie? Nie 
wiadomo. O tym, że 
kiedyś żyli na powierzchni, świadczą zasklepione oczodoły i ów niezrozumiały dla 
nas zmysł, pozwalający 
tym ślepym istotom doskonale "widzieć" nasze ruchy i czynności. Co to było? Jak 
do tych zjawisk należałoby 
podejść? Nie wiadomo.
— A może warto byłoby zbadać góry - zaproponował pewnego dnia Bert. -Może tam 
znajduje się wejście do 
podziemnego świata?
Zapadła decyzja. Ekipa wysokogórska zaopatrzona w sprzęt udała się w stronę 
widocznego z daleka pasma 
gór. Nie pojechałem z nimi i chyba dobrze. Wrócili, po tygodniu, zmęczeni i bez 
żadnych wyników.
Kompletna klapa - zawyrokował entuzjasta wyprawy. - Na nic takiego nie dam się 
więcej namówić.
Zbrzydło nam włóczenie się po planecie w ciężkich skafandrach. Poznaliśmy, co 
tylko było do poznania, a 
przede wszystkim skład gleby. Kilka razy dziennie otrzymywaliśmy sygnały, 
odpowiadaliśmy na nie, ale nie 
mogliśmy się zrozumieć. Miałem już tego dosyć i kiedy astronawigator zwołał 
naradę sztabu, poszedłem na 
nią apatyczny i zniechęcony. Usiadłem w fotelu w przekonaniu, że i tak nic 
nowego się nie dowiem. 
Właściwie narada miała być formalnością, potwierdzającą decyzję o starcie w 
najbliższych dniach.
I wtedy zaskoczyła nas niespodzianka. Na ekranie wideo pojawił się - ni stąd ni 
zowąd - obraz, a obok niego 
przedstawiciel nieznanego świata. Patrzyliśmy nieco zdumieni, gdyż takiego 
zjawiska jeszcze nie było. 
Owszem, kręciły się po rakiecie małe zjawy, spotykaliśmy różne przedmioty, 
samych siebie, ale jakiegoś 
skondensowanego obrazu o większych rozmiarach, nie było.
Dopiero teraz...
Marny był to obraz. Przedstawiał fragment olbrzymiej hali, z boków której 
rozchodziły się jakieś korytarze. 
Wewnątrz niej stały nieznane nam ani z wyglądu, ani z przeznaczenia urządzenia i 
maszyny, obok których 
kręcili się nieliczni przedstawiciele podziemnego świata. W pewnym momencie 
obraz nieco się przesunął i 
ujrzeliśmy pofałdowany ekran podobny do tego, jaki znajdował się na powierzchni, 
ale o bardzo małych 
rozmiarach, a na nim naszą rakietę i stojące obok urządzenia rejestrujące 
zjawiska zachodzące na 
zewnątrz. Było to zadziwiające i zastanawiające, zwłaszcza że stojący obok 
naszego ekranu trójwymiarowy 
człowieczek niczego nie objaśniał, tylko przez cały czas spoglądał w naszą 
stronę.
— Już dawno mówiłem, że zaczynam rozumieć odezwałem się zadowolony. - Przecież 
to jasne.
Przedwczoraj rozpoczęliśmy demontaż urządzeń, co wskazuje, że mamy zamiar 
wynieść się w inne strony. 
Oni to zrozumieli i chcą nas zatrzymać. Mają możliwości przekazywania własnych 
zdematerializowanych 
postaci, umieją przekazać nam wizerunki drobnych przedmiotów, a nawet nasze 
fotografie - tak to nazwijmy 
- ale nie potrafili powiedzieć o sobie nic więcej. Doszli do przekonania, że nie
rozszyfrowaliśmy ich sygnałów, oni naszych również, więc w miarę swoich 
możliwości przekazują obraz 
części swojego świata, chcąc dowieść, że istotnie w nim żyją. Ma to swój głęboki 
sens. Oni nie chcą, 
żebyśmy stąd odlecieli, żądają naszej pomocy. Tylko na litość boską - nie 
rozumiem jakiej. I co robić, żeby 
im pomóc?
— A pomóc trzeba - poparł mnie Bert, zaś siedzący obok Ralf kopnął mnie lekko w 
nogę, nachylił się i 
szepnął do ucha: - Popieram, ale będzie to ciebie drogo kosztowało.
Tolmes zastanowił się i bezradnie rozejrzał dokoła.
- Coś mi się wydaje, że wstąpiła w was energia. Ale naprawdę nie mam pojęcia, co 
należy robić.
- Ja wiem - wtrącił się do dyskusji kinetyk Rassu.
- To czego nie gadasz? - powiedział pierwszy.
- Nie daliście mi dojść do słowa. Przez cały czas słyszę: nie wiem, nie poradzę, 
nie mam pojęcia, rozumiem 
albo nie rozumiem. A sprawa jest prosta.
- Stary - zwróciłem się do niego. - Bez wstępów. Mów, co masz na sercu.
- Poczekaj – uśmiechnął się - już mówię. Otóż na skraju tego ekranu, no wiecie, 
tej tarki, należało by 
postawić coś w rodzaju żaroodpornego klosza, izolującego wnętrze od 
jakichkolwiek wpływów 
zewnętrznych. I tam zrobić szyb, którym dostaniemy się do podziemnego miasta. 
Musimy się dostać. Jeśli 
pod spodem ekranu znajdują się przewody, to muszą one gdzieś prowadzić. Będziemy 
kopać tak głęboko, 
aż trafimy na coś, co zaprowadzi do celu. Z tym, że należałoby robić w szybie 
boczne korytarze i badać, czy 
przewody prowadzące od ekranu już się skończyły, czy nie. Po prostu kopać tak 
długo, dopóki nie 
natkniemy się na mieszkańców. Zresztą, jeżeli zobaczą, że ich szukamy pod 
ziemią, na pewno pomogą.
- To jest wspaniała myśl - zawołałem. Podszedłem do kinetyka i ucałowałem go z 
całej siły.
- To naprawdę doskonały pomysł i możliwy du zrealizowania.
- To prawda - wtrącił Tolmes. - Macie rację, tylko trochę szkoda mi czasu.
- Czasu - powtórzyłem ze złością. - Całe lata spędzamy albo śpiąc, albo siedząc 
w rakiecie i tylko w 
wyjątkowo sprzyjających i rzadkich przypadkach stykamy się z jakimś realnym 
światem. Poza tym pustka i 
bezmiar Kosmosu. Tu po raz pierwszy
natknęliśmy się na cywilizowane istoty, możemy nawiązać z nimi bezpośredni 
kontakt, zwłaszcza że tego 
pragną, a ty zaczynasz wysuwać obiektywne trudności. Jaki sens, wobec tego, ma 
nasza wyprawa?
- Już nie krytykuj. Przyznaję ci rację, ale do diabła, ktoś musi zaoponować, 
żeby przynajmniej w głosowaniu 
był jeden sprzeciw. Nie uważacie? - roześmiał się pierwszy.
Gromki śmiech rozległ się w sali. Poprawiły się humory. Nareszcie nowy świat i 
nowe istoty podobne do nas, 
z którymi może uda się nawiązać kontakt.
Następnego dnia wysłano kolejną matematyczną informację radiową do mieszkańców 
planety. Tak, jak 
codziennie, chociaż bez wiary w powodzenie. Zrealizowano również ciekawy projekt 
Hansa, który 
zaproponował, żeby zamierzenia ekspedycji narysować na dużym ekranie w sposób 
umożliwiający 
zorientowanie Niewidzianych w naszych zamierzeniach.
Przecież oni nie widzą -- zaoponował Ralf.
- Kto wie? Może mają jakiś zmysł umożliwiający patrzenie innym organem niż oczy? 
- Hans był uparty, a 
ponieważ potrafił malować, dano mu spokój. Po kilku godzinach rozwiesiliśmy 
przed ekranem schemat 
naszych poczynań.
Rozpoczęto wyładowywanie sprzętu. Laboratoria wyprodukowały odpowiednią ilość 
aluminio-kwarcowej 
blachy, przezroczystej, ale mocnej, uniemożliwiającej przebicie i nie 
przepuszczającej żadnych gazów. W 
zakreślonym dużym kole o średnicy 50 metrów koparki wyryły głęboki kanał. w 
którym wpuszczono 
elementy kopuły, zaopatrując je u podstawy w izolację. Kopuła więc była. Teraz 
należało podłączyć zespół 
aparatów wychwytujących tlen i azot z miejscowej atmosfery gazowej, wprowadzić 
koparki wirowe, 
zaprogramować prace robotów. A następnego dnia rozpoczęto wgłębianie się w 
nieprzyjazną glebę.
Wirokoparka, której średnica wynosiła aż cztery metry, wgryzała się w skalisty 
grunt. Z wydobytej ziemi 
pobierano próbki i przekazywano do laboratorium, a resztę wyrzucano na zewnątrz, 
skąd gąsiennicowe 
chwytaki wywoziły ją dalej.
Twarda gleba nie poddawała się łatwo. Czasami natrafiano na skałę. Wówczas 
włączano palniki laserowe 
zamieniające ją w płynną rozpaloną magmę, która nie szkodziła koparce, ale 
musiała długo stygnąć, zanim 
można ją było wywieźć. Było z tym trochę kłopotów, lecz na szczęście na tak 
twarde elementy natrafiano 
stosunkowo rzadko. Na ogół koparka dawała sobie radę, a im bardziej w głąb, 
gleba stawała się coraz mniej 
skamieniała, a w jej składzie wykryto mikroorganizmy, niemal takie same jak na 
Ziemi, co wskazywało, że 
przed hipotetycznym katalizmem powierzchnia planety była wykorzystywana do 
upraw.
Po przebyciu pierwszych dziesięciu metrów roboty wykuły boczny korytarz. 
Natrafiono na przewody idące 
jeszcze głębiej. Ale trzeci korytarz już ich nie wykazywał. Kończyły się na 
głębokości dwudziestu-trzydziestu 
metrów i ten odcinek zaczęto poszerzać w bok tworząc wnękę. Byliśmy przekonani, 
że dzielą nas metry od 
wejścia do podziemnego kraju. Tymczasem nie było to takie proste.
Kiedy następnego dnia ekipa przybyła pod kopułę dostrzegła, że cały tunel został 
zasypany ziemią pobraną 
gdzieś spod powierzchni planety. Wynikało z tego, że mieszkańcy nie życzą sobie 
osobistych kontaktów. 
Wobec takiej sytuacji nie pozostało nic innego, jak przerwać prace, rozmontować 
kopułę, ściągnąć sprzęt i 
więcej nie zawracać sobie głowy tą sprawą.
Tak też postąpiliśmy.
Nasza ekipa wykazała maksimum dobrej woli w poznaniu mieszkańców "Wulkana". 
Sięgnęliśmy do 
ostatecznego środka jakim był wykop, pragnęliśmy w jakiś sposób pomóc 
mieszkańcom, jeśli już nie w 
wydostaniu się na powierzchnię, co prawdopodobnie byłoby dla nich niemożliwe ze 
względu na zewnętrzne 
warunki, to znaleźć inne sposoby działania. Może nie znali napędu statków 
kosmicznych, nie wiedzieli, 
gdzie się udać, aby móc żyć w bardziej odpowiednich warunkach, nie dysponowali 
odpowiednimi 
urządzeniami, chociaż trójwymiarowe i zdematerializowane obrazy świadczyły o 
wysokim stopniu rozwoju. A 
może wreszcie ten rozwój był za bardzo jednostronny, a wtłoczony pod ziemię 
uniemożliwiał tworzenie i 
wypróbowanie bardziej przydatnych wynalazków technicznych?
- Wydaje mi się - rzekł pierwszy astronawigator - że te biedne istoty żyjące pod 
ziemią, całą energię 
wykorzystywały tylko w jednym kierunku prób nawiązania łączności i przekazywania 
wizualnych informacji, 
aby przynajmniej w ten sposób nawiązać kontakt ze światem zewnętrznym. A to 
przecież nie wszystko. 
Zanim stąd odlecimy, warto im pozostawić dokumentację statku międzygwiezdnego i 
formuły dotyczące 
paliwa. Może do tego dojdą i i wykorzystają naszą wiedzę?
- Pomysł dobry - dodałem - ale poszerzyłbym go jeszcze o jedno a mianowicie o 
pozostawienie planów lub 
atlasu tego układu ze wskazaniem tych planet, na których istnieją warunki 
umożliwiające życie.
- Nie mam nic przeciwko temu - zgodził się Tolmes.
Kiedy oderwaliśmy się od tej dziwnej planety, przez pewien czas towarzyszyły nam 
sygnały radiowe oraz 
trójwymiarowi zamgleni mieszkańcy, ale już bez towarzystwa naszych sobowtórów.
Przez wiele miesięcy dalszej podróży, w regularnych odstępach czasu, 
powtarzaliśmy zakodowane 
informacje dotyczące formułek i wzorów umożliwiających budowę pojazdu 
kosmicznego i paliwa, 
przekazując jednocześnie informacje o poznanych przez naszą ekipę planetach, na 
które można by się 
przenieść. Czy te informacje zostały wykorzystane? Nie wiem. Wiadomo tylko, że 
ich sygnały towarzyszyły 
nam bardzo długo.
LIST
Ile to już dni?
Zastanawiałem się, chociaż przyrządy umieszczone na pulpicie sterowniczym 
dokładnie wskazywały okres, 
jaki spędzam samotnie w obszernej nawigatorni międzygalaktycznego statku o 
nazwie "Grawitor". Ale nie 
chciałem korzystać z ich usług. Wieloletnie doświadczenia potwierdziły teorię, 
że praca mózgu wpływa 
dodatnio na psychikę człowieka wtedy, kiedy jest sam. Wziąłem arkusz papieru i 
zacząłem liczyć. Usiadłem 
za pulpitem sterowniczym znowu zastanowiłem się, usiłując sobie przypomnieć 
dokładnie dzień i godzinę - 
chyba piątego maja 2178 roku. Używam kalendarza ziemskiego nie mającego w 
zasadzie odpowiednika w 
wieloletnich podróżach kosmicznych. Jednak jakiś miernik czasu musi przecież 
istnieć i obowiązywać. 
Zresztą jako Ziemianie posługiwaliśmy się dawnymi, dobrze wypróbowanymi 
kalendarzami i dopiero 
komputery przetwarzały nasze obliczenia i podawały czas obowiązujący w Kosmosie. 
Nic dziwnego, bo jeśli 
przyjmiemy, że jednak rok kosmiczny jest równy dwunastu milionom lat zwykłych 
ziemskich, to już łatwo 
obliczyć, że na Ziemi musi upłynąć 320 lat, które tu, w przestrzeni 
międzygwiezdnej, znaczą tyle co jedna 
minuta, naturalnie kosmiczna. Ponieważ w takim locie, jak nasz, liczy się każda 
sekunda, więc w zależności 
od potrzeb posługujemy się pojęciem czasu jednym lub drugim.
Tak więc obliczałem sobie czas w pojęciu ziemskim. Było to łatwiejsze niż 
wyliczenie w ułamkach 
kosmicznych sekund. Od tego był komputer. Więc kiedy to było? Aha, już wiem, 
dokładnie cztery miesiące 
temu zamknąłem pokrywę nad Ralfem, ostatnim z setki braci śpiących i objąłem 
dyżur, który miał jeszcze 
trwać kilkanaście dni.
Od celu podróży dzieliły nas setki lat. Jeszcze przed rozpoczęciem wyprawy 
ustalono, że wprowadzone 
zostaną dyżury. Wszyscy poddawali się hibernacji, z tym że nawigatorzy zmieniali 
się co sześć miesięcy, a 
raz na trzydzieści ziemskich lat budzono całą załogę na pewien okres. Bywały 
wypadki, że budzono tylko 
część, kiedy trzeba było przeprowadzić bardziej pracochłonne badania na jakiejś 
planecie, ale tego rodzaju 
atrakcje zdarzały się rzadko. Kosmos jest tak ogromny, że jedną gwiazdę od 
drugiej dzielą długie lata pustej 
przestrzeni kosmicznej obliczanej w parsekach. Wiedząc, że prędkość światła 
wynosi dokładnie 299.792,5 
km na sekundę, a jeden parsek równa się 3.26 latom świetlnym, przeliczenie tego 
na ziemskie kilometry nie 
przedstawia najmniejszych trudności. Po prostu trzeba trochę pomnożyć.
Obliczyłem. Pozostało mi jeszcze siedemnaście dni. Później obudzę Tolmesa i on 
zajmie moje miejsce. 
Spędzę z nim jakiś czas, wprowadzę w problematykę zmian, pogawędzimy, pomoże mi 
się ułożyć, zrobi 
zastrzyk, zasunie pokrywę. Kiedy się obudzę, na Ziemi upłynie prawie połowa 
życia jednego pokolenia. I tak 
na zmiany, do czasu wejścia w gwiazdozbiór Kasjopei. Co tam zastaniemy, nie 
wiadomo. Wieloletnie 
badania przeprowadzone w ziemskich laboratoriach, potwierdzone następnie przez 
odebranie 
niezrozumiałych dla nas sygnałów radiowych z tego kierunku wskazywały, że w tym 
rejonie Wszechświata 
może istnieć wysoko rozwinięta cywilizacja. Na razie poza mną wszyscy śpią, w 
przeciwnym bowiem 
wypadku, nikt z żyjących nie byłby w stanie dotrzeć tak daleko. Tutaj, gdzie 
większość czasu spędzamy we 
śnie, lata właściwie się nie liczą, a proces starzenia przebiega tak wolno, że 
prawie niedostrzegalnie. Dzięki 
temu, każdy spośród nas liczy sobie wiele lat życia.
Spojrzałem na przyrządy - wszystko było w porządku i nic nie zakłóciło lotu. 
Sporządziłem krótki meldunek o 
pozycji gwiazdolotu, wystukałem go na klawiaturze przekazującej informację do 
stacji wysyłkowej i w kilka 
sekund później struga sygnału poleciała w przestrzeń w kierunku Ziemi, do której 
dotrze za setki lat.
Podniosłem się z fotela i poszedłem do kabiny mieszkalnej. Przypominała miły, 
utrzymany w spokojnym 
tonie salonik, zagracony nieco starociami zabranymi z Ziemi przeze mnie i 
Katarzynę. Usiadłem i wyjąłem z 
szufladki maleńki kryształ. Był to jej list. Kiedy nas usypiano, powiedziała:
- Będziesz miał dyżur dużo wcześniej niż ja, więc przeczytaj sobie w wolnej 
chwili.
Nie wiedziałem, co utrwaliła w małym kawałku stopu. Wielokrotnie po niego 
sięgałem, lecz nie chciałem 
czytać. Zdecydowałem się dopiero dzisiaj.
Część załogi "Grawitora" stanowił zespół małżeństw, nie zawsze doskonale ze sobą 
dobranych. Były 
również i dzieci, które - gdy nas nie stanie - przejmą obowiązki związane z 
wyprawą. Załoga powiększała się 
systematycznie, zgodnie z ustalonym planem i każda para cieszyła się 
przynajmniej jedną pociechą. My 
również mieliśmy dziecko, śpiące teraz spokojnie obok Katarzyny. Cieszyliśmy się 
nim, kochaliśmy, 
przekazywaliśmy mu całą wiedzę i doświadczenie. Słowem byliśmy szczęśliwi i na 
Ziemi, i tutaj, chociaż 
ostatnimi czasy Katarzyna była trochę dziwna.
Włączyłem aparaturę łączności wewnętrznej i wezwałem robota. 
- Przyjdź do mnie.
Po chwili zjawił się Cyryl, zespół elektronowy różniący się tym od człowieka, że 
bez rozkazu nie wykonał nie 
zaprogramowanej czynności. Były również inne roboty, przystosowane do pracy na 
określonych odcinkach. 
Do usług osobistych najchętniej używaliśmy cybernetycznego organizmu o 
ograniczonej sferze działania.
Podałem mu kryształek.
- Włóż w aparaturę transponującą i przełącz na mój głośnik.
- Dobrze.
Wyszedł. Za kilka minut z małego głośnika umieszczonego obok tapczana rozległ 
się głos Katarzyny.
Uważnie wsłuchiwałem się w słowa, których - przyznam to szczerze - nie 
rozumiałem. Wyzierał z nich jakiś 
żal, niepokój. Coś tam było o miłości. Ale z tego wszystkiego zorientowałem się, 
że Katarzyna ma zamiar 
mnie opuścić. Zastanowiłem się nad tym i dopiero głos Cyryla wyrwał mnie z 
zamyślenia.
- To już wszystko - powiedział. 
- Dziękuję. Przynieś kryształ.
Obracałem w palcach kawałek stopu i zacząłem odtwarzać w pamięci ostatnie 
wypadki. Właściwie nie 
dostrzegałem niczego, co uzasadniałoby gorycz jej słów. Była to jakaś wewnętrzna 
rozterka, sygnał dający 
mi do zrozumienia, że muszę się pogodzić z myślą ojej odejściu. Takie wypadki 
zdarzały się. Wśród załogi 
byli ludzie, którzy woleli spędzać czas samotnie, myśląc o sobie tylko wiadomych 
sprawach. Ale dlaczego 
Katarzyna? Czyżby w jej życie wszedł Frank?
Kilka miesięcy przed kolejną hibernacją, stała się wobec mnie oziębła, a w jej 
laboratorium zacząłem 
spotykać Franka, który na mój widok wychodził. Wiedziałem, że Frank źle żyje ze 
swoją partnerką, 
przewyższającą go zresztą umysłem i zdrowym rozsądkiem. Początkowo nie 
kojarzyłem ze sobą tych 
spotkań, ale wizyty Franka stawały się coraz częstsze, co siłą rzeczy zaczęło we 
mnie budzić podejrzenia. 
Miałem nawet kilka scysji z Katarzyną. Doszło do tego, że zamykaliśmy się w 
sobie, stawaliśmy się czujni, 
podejrzliwi.
- Dlaczego nic nie mówisz? - spytała pewnego dnia, kiedy po powrocie do kabiny 
położyłem się i nie miałem 
chęci nawet na zabawę z Kasią.
Podniosłem się wówczas i wyszedłem bez słowa. Nie mogłem jej powiedzieć, że od 
kilku godzin statek 
znajduje się w strefie silnego promieniowania i jeśli się z tego nie wyrwie, 
załodze grozi śmierć. Nie chciałem 
ujawnić, że wyszedłem na zewnątrz, aby przeprowadzić dokładne badania i pomimo 
ochronnego skafandra, 
wchłonąłem w siebie taką dawkę promieni, że właściwie powinieniem już nie żyć. 
Wprawdzie dostałem 
odpowiednie środki i sporą porcję hemoglobiny, lecz badania wykazały, że zaczyna 
ona zanikać w 
erytrocytach mojej krwi i przez kilka najbliższych dni będę żył w niepewności, 
czy przypadkiem nie zajdzie 
konieczność dokonania przeszczepu szpiku kostnego; co też nie zawsze przynosiło 
dobre rezultaty. Po co 
miałem ją martwić? Musiałem milczeć, a moje zdenerowanie było uzasadnione. 
Dopiero znacznie później 
dowiedziała się o tym wypadku i zwróciła mi uwagę, że nie powinienem ryzykować; 
mógł wyjść ktoś inny.
- Chyba tylko Frank - powiedziałem.
Dziwnie spojrzała na mnie i już tego dnia nie odezwała się ani jednym słowem.
W kilka godzin później zaczepił mnie Frank.
- Dlaczego nic nie mówiłeś o tym wyjściu na zewnątrz? Przecież mógłbym pójść... 
- zaczął.
Więc powiedziała - pomyślałem i postanowiłem mu przygadać.
- Nigdy nie byłeś bohaterem i wątpię, czy zdecydowałbyś się na ryzyko. Ale przy 
najbliższej okazji 
skorzystam z twojej propozycji.
Odpowiednia chwila zdarzyła się bardzo szybko. Nastąpiła awaria dyszy silników i 
po ich wyłączeniu 
musiała tam wejść ekipa robotów kierowana przez człowieka. Była to praca 
niebezpieczna, wykonywana w 
silnie napromieniowanych pomieszczeniach. Ponieważ dowódca nie zgadzał się na 
mój udział w tych 
pracach, wszak niedawno uległem silnemu napromieniowaniu, wysunąłem kandydaturę 
Franka.
- To astrobiolog, a nie fizyk - protestował szef.
Zgodził się, kiedy wyjaśniłem, że Frank sam zgłosił się do mnie i zadeklarował 
swój udział w tego rodzaju 
pracach. Kiedy wezwano go do sterowni i powiedziano o co chodzi, zaoponował.
- Nie znam się na tym, niech pójdzie on - wskazał na mnie.
Ryzykował już niejeden raz - odezwał się Tolmes. Jest nas garstka i nie warto 
budzić astrofizyków bez 
wyraźnej potrzeby. Praca nie jest skomplikowana i musisz ją wykonać.
- Ale... - zaczął, lecz Tolmes mu przerwał:
- To rozkaz.
Poszedł. Wieczorem, już w kabinie, Katarzyna odezwała się: - Mógł wyjść dowódca, 
jeśli ty nie chciałeś.
Nie wytrzymałem.
- Najlepszym rozwiązaniem byłoby, gdybym wyszedł, a po kilku dniach skonał. 
Odzyskałabyś upragnioną 
wolność i niezależność.
- Nie rozumiem... - wybąkała niepewnie.
- Za to ja rozumiem. Nie upoważniłem cię do opowiadania Frankowi o tym, co się 
dzieje w sterowni, oraz o 
moim wyjściu na zewnątrz gwiazdolotu. Pozostajesz z nim w zbyt ścisłych 
kontaktach, chociaż twoja praca 
tego nie wymaga. Nie podoba mi się to, a jeśli go kochasz, to powiedz otwarcie.
- Kocham ciebie, do niego czuję tylko sympatię.
- A ja nienawiść - odpowiedziałem i odwróciłem się do ściany.
Od tego dnia miałem względny spokój. Frank przestał odwiedzać laboratorium, mnie 
mijał obojętnie, 
czasami tylko rzucając ukradkowe, nienawistne spojrzenia. Byłem przekonany, że 
Katarzyna kontaktuje się 
z nim w dalszym ciągu, ale ciągle nie rozumiałem dlaczego.
I teraz ten list utrwalony w krysztale.
Nigdy nie pojmowałem kobiet. Zawsze traktowałem je, zwłaszcza Katarzynę, jako 
najwyższe dobro. Była dla 
mnie zjawiskiem niepowtarzalnym i jeśli można mówić o szczęściu, to widziałem je 
tylko z nią. Zresztą i 
teraz odczuwam to samo. Dlatego nie rozumiałem jej postępowania.
Spojrzałem na chronometr. Zbliżał się czas dokonania kolejnych pomiarów 
trajektorii lotu i musiałem pójść 
do sterowni. Wyszedłem na korytarz i nagle odczułem potrzebę ujrzenia Katarzyny. 
Zjechałem windą do 
środkowej części statku i po przejściu przez kabinę dezynfekcyjną, otworzyłem 
drzwi do hali, w której w 
równych rzędach stały inkubatory osłonięte hermetycznymi, przezroczystymi 
kopułami. W każdym 
spoczywał człowiek. Tylko uważny obserwator mógł dostrzec, że piersi poruszają 
się rytmicznie w 
zwolnionym oddechu. Przeszedłem przez całą salę i skontrolowałem aparaturę 
dozującą dopływ tlenu i 
pożywek. Wszystko było w porządku. Podszedłem do dwóch, stojących obok siebie 
kopuł. Leżały pod nimi 
istoty, które kochałem ponad wszystko. Katarzyna i Kasia.
Dziewczynka leżała na boku i z niepokojem spojrzałem na jej rękę, w której 
tkwiła srebrna igła. 
Odetchnąłem z ulgą, mały wężyk łączący igłę z aparaturą dozującą ilość 
dostarczanych organizmowi 
substancji odżywczych nie był zagięty. Na wszelki wypadek postanowiłem wrócić za 
kilka godzin i ułożyć 
córkę prawidłowo na plecach. Widocznie zasypiając przekręciła się na bok. 
Wprawdzie w wypadku zakłóceń 
aparatury dostarczającej organizmowi tlen i pożywkę, zaraz w sterowni rozległby 
się sygnał 
niebezpieczeństwa, ale wolałem mieć pewność, że Kasia leży prawidłowo. Licho 
wie, co się dzieje wewnątrz 
tak małej i energicznej istoty, nawet we śnie. Natomiast Katarzyna leżała 
spokojnie i na jej twarzy promieniał 
uśmiech taki sam, jak wtedy, kiedy mnie żegnała i zaczęła zasypiać.
Z niechęcią opuściłem halę i poszedłem do sterowni, zamierzając przystąpić do 
sprawdzania trajektorii lotu, 
kiedy z głośnika łączności zewnętrznej rozległy się szybkie, obce dźwięki. 
Wsłuchałem się: w niczym nie 
przypominały spotykanych dotychczas. Były regularne, o zmiennym tonie. Włączyłem 
aparaturę 
rejestracyjną oraz komputer przystosowany do odczytywania sygnałów pochodzących 
z Kosmosu.
Na lewej stronie sterowni, zajętej w całości przez tablicę usianą setkami lamp, 
zaczęło się coś dziać. Gasły i 
zapalały się różnokolorowe światełka, sygnalizujące rozpoczęcie pracy aparatów 
selekcyjnych. Po kilku 
minutach zmatowiały i zgasły, a na ekranie ukazał się znak "zero". Tych sygnałów 
nie udało się 
rozszyfrować.
Co to mogło być?
Skoncentrowałem uwagę i przy pomocy przyrządów chciałem zlokalizować kierunek, z 
którego docierały. 
Stwierdziłem, że dochodziły z prawej strony trajektorii. Ekrany nie wykazywały 
jednak żadnego znajdującego 
się w pobliżu ciała niebieskiego, mogącego być ich źródłem. Musiały więc 
dochodzić z bardzo daleka, tylko 
dlaczego pojawiły się dopiero teraz?
Ponownie sprawdziłem aparaturę rejestrującą zbliżanie się obcych ciał, ale i tym 
razem nie uzyskałem 
żadnego wyniku sygnalizującego ich bliskość. Meteoryty krążące w Kosmosie nie 
liczyły się. Były 
natychmiast likwidowane przez dezinte-gratory, jeśli zjawiły się w odległości 
zagrażającej bezpieczeństwu 
statku. A więc co to mogło być?
Wzruszyłem ramionami. Nie wyłączając rejestratora wstałem i udałem się do hali, 
w której spali towarzysze. 
W sąsiednim pomieszczeniu uruchomiłem dmuchawę, która w ciągu kilku sekund 
wyjałowiła powietrze w 
hali. Odsunąłem kopułę, ułożyłem Kasię na plecach i podszedłem do Katarzyny.
Po otworzeniu przezroczystego klosza, długo patrzałem ha kochaną twarz, 
głaskałem jej ręce i włosy, 
chociaż wiedziałem, że jej zmysły niczego nie zarejestrowały.
Z westchnieniem zamknąłem kopułę i po ponownym sprawdzeniu prawidłowości 
funkcjonowania zasilaczy 
wyszedłem. W sterowni ustaliłem kurs, rzuciłem okiem na aparaty kontrolne i 
wróciłem do swojej kabiny. Nie 
chciałem wsłuchiwać się w napływające sygnały, jutro i tak odczytam je z taśmy. 
A jeśli nie potrafię 
rozszyfrować, trzeba obudzić dowódcę.
Długo nie mogłem zasnąć. W mózgu kłębiły się wspomnienia z okresu, kiedy 
poznałem Katarzynę. 
Pogrążyłem się w marzeniach, przeżywając chwile spędzone nad jeziorami, pływanie 
jachtem pod białym 
żaglem, wspólną pracę. Później nadszedł dzień pożegnania Ziemi, narodziny Kasi, 
jej pierwsze kroki. 
Wspomnienia zaćmiła ciemna sylwetka Franka. Jego postać przybierała ogromne 
rozmiary i stawała się 
groźna, a z ust wydobywały się niezrozumiałe dźwięki, identyczne z sygnałami 
pochodzącymi z głębi 
Kosmosu.
Obudził mnie Cyryl. Stał nade mną i lekko szarpał za rękę.
- Czego chcesz? - spytałem.
- Czas wstawać. Nie mogłem się ciebie dobudzić.
- Dobrze. Przygotuj śniadanie. 
Właściwie nie potrzebowałem wydawać tych zaleceń, gdyż Cyryl i tak robi 
wszystko, co do niego należy, ale 
musiałem się do niego odzywać. Odpowiadał zresztą bardzo rozsądnie, czasami 
mądrzej niż niejeden 
człowiek. Konstruktorzy wyposażyli go niemal we wszystkie posiadane przez ludzi 
zmysły, a jego kształty w 
niczym nie odbiegały od ludzkich, chociaż pod powłoką tworzywa imitującego 
ludzką skórę, kryły się cienkie 
nitki przewodów i zespoły półprzewodników. Właściwie to był chyba szczęśliwszy 
od ludzi, gdyż nie znał 
uczuć namiętności, gniewu, rozterki czy bólu. Wykonywał bezbłędnie to, co mu 
polecono. Czasami 
zazdrościłem mu tego spokoju, prowokowałem do rozważań, ale nie zawsze rozumiał 
co się do niego mówi. 
Kiedyś spytałem, co by zrobił, gdyby zaszła konieczność prowadzenia wojny z 
mieszkańcami innych planet, 
którzy chcieliby zniszczyć Ziemię, spytał: 
- Co to takiego wojna?
- Wzajemne unicestwianie się - odpowiedziałem.
- Po co?
Nie potrafiłem mu tego wyjaśnić, gdyż takie pojęcia, jak wolność, sprawiedliwość 
czy byt, były mu absolutnie 
nieznane.
W sterowni nie dostrzegłem nic ciekawego. Po wykonaniu czynności kontrolnych, 
włączyłem taśmę i 
wsłuchałem się w dźwięki, których pochodzenia i sensu nie potrafiłem ustalić. Po 
kilkunastu minutach ustały, 
lecz wkrótce pojawiły się nowe, nieco odmienne w tonie i natężeniu. Czyżby to 
była odpowiedź? A jeżeli tak, 
to dla kogo przeznaczona? Może jakieś nieznane istoty sygnalizują zbliżanie się 
"Grawitora"? Nie potrafiłem 
znaleźć wyjaśnienia na nurtujące mnie wątpliwości, zaś komputer ponownie wykazał 
"zero". Postanowiłem 
czekać, aż się znowu pojawią. Wtedy włączę się i może w ten sposób uzyskam 
jakieś rezultaty?
Sygnały powtórzyły się o tej samej porze, co poprzednio. Zapisałem je na taśmie 
i czekałem, kiedy ustaną. 
Nastąpiło to po godzinie. W kilkanaście minut później usłyszałem odpowiedź. 
Byłem pewien, że to 
odpowiedź, gdyż sygnały pochodziły z innego kręgu. Już wcześniej przygotowałem 
tekst i natychmiast po 
ich ustaniu, zacząłem wysyłać w Kosmos wiadomości o naszej wyprawie, używając 
kodu zrozumiałego dla 
istot rozumnych, zamieszkujących niektóre regiony galaktyki, w skład której 
wchodził nasz Układ 
Słoneczny. Miałem nikłą nadzieję, że może mnie zrozumieją.
Skończyłem nadawanie. Kilka następnych godzin zajęło mi dokonanie wpisu do 
księgi pokładowej, 
sprawdzenie trajektorii lotu, zbadanie próbek j gazów kosmicznych pobranych z 
zewnątrz, ustalenie stopnia 
promieniowania, słowem zrobienie tego, co należało do obowiązków każdego 
dyżurnego. Kiedy więc 
powróciłem do sterowni i włączyłem taśmę rejestracyjną, ze zdumieniem 
stwierdziłem, że aparatura 
odtwarza moje sygnały. Tak, jakby wysyłane przez "Grawitora" fale radiowe, 
odbiły, się od przeszkody i 
powróciły z powrotem. Było to zjawisko dziwne i niewytłumaczalne, zwłaszcza że w 
najbliższym rejonie nie 
stwierdziłem obecności żadnej planety. I wtedy postanowiłem obudzić Tolmesa.
Odszukałem jego numer kontrolny, włączyłem odpowiednie urządzenia zwiększające 
ciśnienie krwi oraz 
podwyższające temperaturę ciała i po kilku minutach wydałem dalsze dyspozycje. 
Zatrzymałem dopływ 
pożywki, zastępując ją odczynnikiem pobudzającym i niwelującym ociężałość i 
senność. Za kilkanaście 
minut Tolmes obudzi się i wtedy powiem mu o co chodzi.
Oparłem na rękach głowę i zastanowiłem się nad dziwnym zjawiskiem. Nie ulegało 
wątpliwości, że Kosmos 
- mimo bezkresu - jest gęsto zamieszkały przez istoty, nie zawsze przypominające 
stworzenia żyjące na 
Ziemi. Przypomniałem sobie wykłady profesorów. Twierdzili, że gdyby jedna 
gwiazda na milion posiadała 
planety, to tylko w naszej galaktyce, będącej zbiorowiskiem około stu miliardów 
gwiazd, mielibyśmy ponad 
sto tysięcy układów planetarnych, na których mogłyby się rozwijać drogą ewolucji 
różne formy życia, 
bardziej lub mniej prymitywne. A przecież w zasięgu ziemskich teleskopów 
astronomicznych znajduje się 
kilkaset milionów galaktyk. Wiedzieliśmy o nich niezmiernie mało, opierając się 
na analogii z wypraw 
kosmicznych w bliższe regiony, graniczące z Układem Słonecznym oraz badaniach 
przeprowadzonych na 
podstawie analizy spektralnej, umożliwiającej o-trzymanie widma określającego 
właściwości obiektu 
emitującego promieniowanie lub sygnały radiowe. Czy możliwe, żeby w pobliżu 
trajektorii naszego lotu, 
znajdowały się planety zamieszkałe przez istoty stojące na wysokim stopniu 
cywilizacji? Zdolne do 
przesyłania silnych sygnałów?
- Co się stało? - usłyszałem głos Tolmesa. - Nadszedł mój czas?
- Nie, po mnie ma dyżur Stefan, ale natknąłem się na zjawisko, które tylko ty 
możesz rozwikłać. Dlatego 
musiałem cię obudzić.
- Doskonale zrobiłeś. Już idę, ale muszę się przygotować.
- Nie zapomnij o komorze dezynfekcyjnej.
- Zrozumiałem, na pewno nie zapomnę - zapewnił.
2jawił się w ciągu kilku minut, zanim jednak powiedziałem mu dokładnie o co 
chodzi, przeprosił mnie i 
poszedł do jadalni, gdzie Cyryl przygotował wyśmienity posiłek.
- Przez tyle lat nic uczciwego nie miałem w ustach, ale chociaż nie chce mi się 
w tej chwili jeść, muszę sobie 
przypomnieć doznania smakowe - roześmiał się.
Było to normalne zjawisko po każdym przebudzeniu i pierwsze chwile ludzkie 
spędzali w jadalni. Dopiero po 
zjedzeniu mniej lub bardziej obfitego posiłku, zabierali się do pracy. Tak było 
z Tolmesem. Kiedy wrócił, 
powiedział:
- Teraz mów, o co chodzi.
Wytłumaczyłem mu owe zjawisko, przeprowadzone próby ustalenia kierunku 
napływających fal, odbicie 
sygnałów "Grawitora". Słuchał cierpliwe, następnie przejrzał taśmy.
- Jestem przekonany, że to nadają istoty rozumne - powiedział.
- Odniosłem podobne wrażenie. Wydaje mi się, że sygnały przeznaczone są dla 
sąsiadujących ze sobą 
cywilizacji, ale dlaczego zostały odbite nasze? 
Wzruszył ramionami.
- Istnieje kilka hipotez, które trzeba będzie sprawdzić. Wprawdzie w 
bezpośrednim sąsiedztwie statku nie 
znajduje się żadna planeta, ale może na dalszych istnieje życie o wysokich 
formach rozwoju. Sygnały są 
bardzo silne, wyraźnie różniące się między sobą poszczególnymi elementami. Wobec 
tego przypuszczenia, 
iż jest to zwykła emisja gwiazd wysyłających przypadkowe fale wytworzone 
eksplozywnym charakterem 
zachodzących w nich zjawisk, nie może wchodzić w rachubę. W takim wypadku, fale 
byłyby jednakowe, o 
niezmiennym natężeniu, rosnącym lub malejącym w zależności od zmiany odległości 
emitującego obiektu. 
W naszym przypadku mamy do czynienia ze zjawiskiem nagłym, spotkanym w 
określonym rejonie 
Wszechświata, o ustalonym czasie, przy czym są to sygnały różne, wskazujące 
wyraźnie na to, że każdy ich 
element oznacza co innego. Po prostu radiokomunikacja, nie można bowiem ich 
przyrównać --tu zastanowił 
się przez moment - do sygnałów radiowych wysyłanych na przykład przez galaktykę 
Seyferta, 
charakteryzujące się chaotycznym ruchem gorącego gazu o szybkościach rzędu kilku 
tysięcy kilometrów na 
sekundę. Te sygnały wysyłały istoty myślące i wydaje mi się, że naszym 
najpilniejszym zadaniem powinno 
być zidentyfikowanie ich źródła.
- To wcale nie takie łatwe - bąknąłem pod nosem.
- Naturalnie, że nie, lecz z lokalizacją nie powinno być żadnych kłopotów. To 
prosta sprawa - powiedział 
Tolmes.
- Dla ciebie tak, ale nie dla mnie....
- Mój drogi, jeśli można dokładnie zlokalizować położenie statku we 
Wszechświecie, to ustalenie, jakie ciała 
znajdują się w pobliżu, nie powinno przedstawiać dla astronawigatora większych 
trudności.
- Sądzisz, że nie potrafię tego zrobić? - spytałem.
- Ależ skąd. Wydaje mi się jednak, że za bardzo komplikowałeś obliczenia.
- No dobrze - zgodziłem się z tym argumentem - a odczytanie?
- To zupełnie inna sprawa. Jeśli komputer nie potrafi tego rozwikłać, zajmiemy 
się analizą każdego 
elementu. Zaczniemy od zaraz. Trzeba utrwalić przekazywane sygnały i porównać je 
z poprzednimi. Muszą 
istnieć duże, chociaż trudne do ustalenia różnice.
- Czym wytłumaczysz zarejestrowanie naszych fal?
- O tym również myślałem i wydaje mi się, że istnieje tylko jedna możliwa 
odpowiedź. Ci, którzy nadają 
sygnały, przejęli nasze, a nie mogąc ich rozszyfrować, odesłali z powrotem. Może 
nie chcą nawiązać z nami 
kontaktu? A może uważają, że "Grawitor" jest bolidem wędrującym w przestrzeni 
kosmicznej i wysyła 
własne sygnały radiowe? Mógł też zaistnieć przypadek, że nasz statek został 
przekształcony w stację 
przekaźnikową. Jeśli bowiem znalazł się przypadkowo w tym rejonie, a tak mogą 
przecież sądzić, to 
dlaczego nie można go wykorzystać dla celów łączności? Sądzę - dodał po chwili 
zastanowienia się - że oni 
tak właśnie rozumują. 
Wywody radioastronomiczne Tolmesa były dla mnie za mądre i tak zawiłe, że 
postanowiłem nieco 
wypocząć. Kiedy wróciłem, zastałem go nad dużą mapą Wszechświata, na której 
nanosił pozycję statku.
- Popatrz, znajdujemy się w rejonie oddziaływania gwiazdy pierwszej wielkości, 
wokół której znajduje się 
wiele planet. Jesteśmy w środku tego zgrupowania, bardzo rozległego. 
Poszczególne ciała dzielą od siebie 
odległości rzędu dziesiątek, a nawet setek lat świetlnych, ale nie ulega 
wątpliwości – że istnieje na nich 
wysoko zorganizowane życie biologiczne.
- Jaki stąd wniosek? - spytałem.
Wzruszył ramionami.
- Jak_na razie, to żaden. Po prostu nie ma się nad czym zastanawiać, tylko 
próbować rozszyfrować sygnały 
i wysyłać swoje. Jeśli nie przyniesie to żadnych efektów, to i tak nie ma 
zmartwienia. Ostatecznie do tych 
gwiazd prawie tak daleko, jak do Kasjopei.
- Zdążyłem się zorientować. Różnice w Jatach świetlnych są olbrzymie. Syriusz 
krążący w gwiazdozbiorze 
Psa Wielkiego odległy jest od Ziemi o 8,7 lat świetlnych, ale znajdująca się w 
tej samej konstelacji Adhara, 
aż o 600 lat. Więc co tu mówić o odległościach?
Byłem już zmęczony i mówiąc szczerze, kilkanaście dni, jakie mi pozostały do 
momentu wejścia pod kopułę, 
z przyjemnością bym skrócił. Kiedy o tym myślałem leżąc w kabinie, ujrzałem w 
świadomości obraz 
Katarzyny.
No tak, niedługo się położę i będę spał przez trzydzieści ziemskich lat. Po 
upływie tego okresu wszyscy 
zostaną obudzeni. Ona również. Znów zaczną się niedomówienia, ukradkowe 
spojrzenia, nieufność. A 
może uśmiercić Franka? Wystarczy wstrzymać dopływ tlenu. Tylko, jeśli się nawet 
nikt nie domyśli, że 
zrobiłem to celowo, będą mieli pretensje, że nie zareagowałem na awarię 
aparatury dozującej i 
wstrzymałem akcję robotów pilnujących urządzeń śpiących towarzyszy. Zresztą 
takie rozwiązanie było nie 
do przyjęcia. Można o tym myśleć, ale nigdy realizować. Właściwie, to nawet nie 
powinno się myśleć o 
uśmierceniu innego człowieka. Więc co robić? Odejścia Katarzyny sobie nie 
wyobrażałem, jej utrata była nie 
do pomyślenia. Z kolei przebywanie z nią i życie w stanie ciągłego zdenerwowania 
i podejrzeń również mi 
nie odpowiadało. Jedynym wyjściem było unicestwienie własnego życia. Do tego, 
chociaż należało ono do 
całej naszej małej społeczności, miałem jakie takie prawo.
Rozmyślania przerwał głos Tolmesa: Przyjdź do mnie, coś znalazłem.
Ubrałem się i w kilka minut później byłem już w sterowni.
- Rozszyfrowałeś sygnały? - spytałem
- Nie, ale zlokalizowałem ich źródło. Wyobraź sobie, że w odległości około 
miliarda kilometrów znajduje się 
sztuczny satelita. Z niego pochodzą sygnały.
- Więc dlaczego wcześniej tego nie odkryłem? - zdziwiłem się.
- Jest to bardzo mały obiekt, a ty szukałeś planety. Tak mały, że trudno go 
uchwycić i dopiero żmudne 
poszukiwania pozwoliły na jego zlokalizowanie. Myślę, że to rodzaj stacji 
przekaźnikowej, przyjmującej, 
wzmacniającej i transferującej sygnały nieznanej cywilizacji.
- A jeżeli to bolid?
- Niemożliwe. Widmo wykazuje, że stacja wykonana jest z metalu. Ponadto posiada 
kształt idealnego 
wrzeciona, co wskazuje na jej sztuczne pochodzenie.
- To stosunkowo blisko, może by zmienić kurs i zapoznać się z tym obiektem - 
zaproponowałem.
Tolmes zastanowił się.
- Nie można. Musimy ściśle trzymać się trasy. Ten rejon Wszechświata nie 
znajduje się w kręgu naszego 
zainteresowania. Zresztą, obecnie poruszamy się z trzecią szybkością kosmiczną i 
przebywamy około 
półtora miliona kilometrów na dobę, tak że na dotarcie do tej stacji 
stracilibyśmy w przybliżeniu dwa 
ziemskie lata.
— Szybkość można nieco zwiększyć.
— Owszem, lecz nie widzę takiej potrzeby.
— Ja to sobie dokładnie obliczę - powiedziałem.
— I będziesz starał się przekonać mnie o konieczności obudzenia ludzi, 
przeprowadzenia narady i 
zboczenia z trasy, prawda? - uśmiechnął się Tolmes.
— Nie. Jeśli nie warto...
Miałem co innego na myśli. W tym momencie, kiedy Tolmes określił odległość do 
tajemniczej stacji, 
postanowiłem polecieć sam. Rakiety zwiadowcze znajdujące się na pokładzie 
"Grawitora" były wyposażone 
w zapasy żywności, umożliwiające przeżycie w przestrzeni kosmicznej około roku. 
To za mało, ale jeżeli 
zwiększę moc silników i osiągnę szybkość dwukrotnie większą od dotychczasowej, a 
można to zrobić 
wyposażając rakietkę w odpowiednio większy zapas stałego paliwa, skrócę czas 
lotu mniej więcej o połowę. 
Wtedy dotrę na miejsce, zobaczę co tam jest, przekażę dokładne informacje, a sam 
- jeśli nie napotkam na 
żadnych mieszkańców Kosmosu i nie nawiążę z nimi kontaktu - zginę. Będzie to 
więc nie samobójstwo, ale - 
przynajmniej w moim przekonaniu - dobrowolna ofiara dla dobra nauki. Osiągnę 
przy tym dodatkowy cel, a 
mianowicie, uwolnię Katarzynę od siebie. Może mój sposób rozumowania jest błędny 
i z gruntu fałszywy, ale 
nigdy nie dopuszczę do współzawodnictwa w zakresie miłości. Niech zostanie beze 
mnie, jeśli nie potrafi 
uwolnić się od Franka.
Przemyślałem całą sprawę wielokrotnie i zdecydowałem się na realizację tych 
zamierzeń. Na kilka dni przed 
obudzeniem Stefana, który miał mnie zastąpić, zwróciłem się do Tolmesa.
- Właściwie jest nas dwóch i nie bardzo mamy co robić. Wobec tego ty zajmij się 
swoją radioastronomią a ja, 
po wykonaniu codziennych czynności, połażę po statku, dokonam przeglądu rakiet 
badawczych, sprawdzę 
silniki...
Tolmes zdziwił się:
- Też masz niecodzienne zachcianki.
- To mi nie zajmie zbyt wiele czasu, przynajmniej nie będę się nudził - 
tłumaczyłem.
- Jak chcesz...
Tym sposobem, zupełnie spokojnie, przygotowywałem rakietkę typu JON-78 do 
długiego lotu. Sprawdziłem i 
uzupełniłem zapasy żywności, zmagazynowałem maksymalny zapas paliwa, zbadałem 
wszystkie przyrządy. 
Nikt mi nie przeszkadzał, część prac wykonywały roboty. Tolmes nie interesował 
się tym, co robię. Wreszcie 
pewnego dnia poszedłem do laboratorium, wyjąłem kryształ i zacząłem utrwalać 
informację o moich 
zamierzeniach, wyłuszczając dokładnie przyczyny mego postępowania. Wyjaśniłem, 
że podjąłem zamiar 
osobistego zbadania nieznanej stacji przekaźnikowej, a wiedząc, że nikt mi na to 
nie pozwoli, muszę sam 
podjąć decyzję i zaryzykować.
Od tej chwili ostatnie godziny na "Grawitorze" przebiegały jak we śnie. 
Wykonywałem wszystkie niezbędne 
czynności, pomagałem Tolmesowi w bezskutecznym odczytywaniu sygnałów, 
powtarzających się zawsze o 
tej samej porze. Ostatniego dnia poszedłem do niego i powiedziałem:
- Odczuwałem potrzebę włóczenia się po wszystkich zakamarkach statku. Nie dziw 
się temu, po prostu 
muszę się rozruszać.
- Łaź sobie ile chcesz i tak niedługo pójdziesz spać.
To była moja ostatnia rozmowa z dowódcą, tak mi się przynajmniej wydawało. Kiedy 
wypoczywał, 
poszedłem do hali rakiet. Otworzyłem właz do JON- 78, wszedłem do środka. Nagle 
zobaczyłem Katarzynę. 
Siedziała na miejscu pilota i dziwnie na mnie spoglądała.
Byłem zaskoczony. Skąd się tu wzięła? Kiedy wstała? Jak to możliwe?
- Skąd?... - Chciałem zapytać, ale powstrzymała mnie jednym gestem ręki.
- Nic nie mów. Przeczytałam twój list i powiem ci tylko jedno: nie masz racji. 
Wyjaśnię ci wszystko, jak 
pójdziemy do kabiny.
- Teraz - powiedziałem zdecydowanie.
- Dobrze. Gdybyś znał mentalność i życie Franka, inaczej spoglądałbyś na moją do 
niego sympatię. Tylko 
sympatię, gdyż jest to, wbrew pozorom, człowiek słaby, którego należy 
podtrzymać. Nikt tego nie potrafił 
robić, mnie się jednak udało. A ty uczyniłeś z tego tragedię. Twoja 
nieuzasadniona zazdrość powodowała 
narastanie napięcia między nami, stan zdenerwowania, niechęci. Swój list pisałam 
właśnie w takiej chwili. 
Zrozum, że kocham tylko ciebie i nie chcę nikogo innego. A teraz chodź.
Zastanowiłem się. Jeśli istotnie ma rację, to mój krok należy uznać za 
szaleństwo. Na pewno tak jest, w 
przeciwnym bowiem wypadku, nawet wiedząc w jakiś sposób o mojej decyzji, nie 
znalazłaby się tutaj. Tylko, 
skąd wiedziała?
Tajemnica rozwikłała się jeszcze tego samego dnia. Po prostu Tolmes kiedyś mnie 
potrzebował, a nie 
znajdując w kabinie, włączał kolejno wideofony i zauważył moje przygotowania. 
Odtąd pilnie mnie 
obserwował. Wydał też polecenie kilku robotom, które informowały go o każdm moim 
kroku. Kiedy 
napisałem list do Katarzyny, przeczytał go korzystając z mojej nieobecności w 
kabinie, a później ją obudził. 
W taki oto sposób spotkaliśmy się w rakiecie. Przez jakiś czas było mi po prostu 
głupio. Przekonałem się 
jednak, że nie wolno łamać ludzkich praw miłości i przywiązania, lekceważyć 
spraw bliźnich, przechodzić 
obok nich obojętnie. Nie wolno poddawać się nieuzasadnionej zazdrości, bowiem od 
niej, tak niewiele dzieli 
nas od rzeczywistej tragedii.
Swoją drogą wszystko skończyło się dobrze, ale do Franka odnosiłem się nadal z 
rezerwą. Chociaż z 
czasem Katarzyna przestała interesować się jego kłopotami i uznałem, że tak 
będzie lepiej. I chyba 
postąpiłem właściwie.
W MATNI
Spławik drgnął. Tak delikatnie położył się na wodzie, że na szklanej tafli 
jeziora nie powstała nawet 
zmarszczka. Czyżby teraz? Długie wyczekiwanie zaczęło mnie denerwować. Od świtu 
upłynęło kilka godzin, 
lecz nie mogłem pochwalić się ani jedną rybą. Żeby chociaż mały kleń albo 
płotka, a tu nic. Żadna przynęta 
nie przyciągała wodnych stworzeń. Po prostu nie brały. I nagle to drgnięcie. 
Sprężyłem się w sobie, 
czekałem aż spławik pójdzie do dna i wtedy wyciągnę. To chyba leszcz, one mają 
zwyczaj brania przynęty 
od spodu. Delikatnie smakują, a później łapią i ciągną w głębinę.
Spławik znów drgnął, przybrał położenie pionowe i poszedł do dna. Odczekałem 
moment i szarpnąłem. 
Wyczułem silny opór. Tym lepiej - pomyślałem - widocznie jakaś duża sztuka, 
pobawimy się. Wędka zaczęła 
się wyginać więc popuściłem trochę żyłki. Niech się pomęczy! Wreszcie wsadziłem 
wędzisko między nogi, 
ująłem silnie kij lewą ręką, a prawą zacząłem kręcić. Znów się wygięła, lecz po 
chwili zaczęła prostować, a 
nawijana żyłka coraz bardziej zbliżała mnie do długo oczekiwanego łupu. Wyszedł 
już nawet spławik, kiedy 
nagłe szarpnięcie wyrwało mi kij z ręki. Zakląłem brzydko i głośno, puściłem 
kołowrotek i zdążyłem załapać 
wędzisko. Zawziąłem się i rozpocząłem wszystko od początku, ale już ostrożniej. 
Znowu spławik pokazał się 
nad wodą. Silne szarpnięcie. Zacisnąłem zęby. - Silna sztuka, ale będę cię miał 
- mruknąłem pod nosem. - 
Tym razem nie pozwolę ci uciec. - Kolejne szarpnięcie, silniejsze od 
poprzednich...
Otworzyłem oczy. Nade mną stał Bert. Skąd się tu wziął? Racja. Przecież nie 
łowię ryb w jeziorze, tylko 
kieruję wyprawą kosmiczną, a wędkę miałem ostatni raz w ręku chyba ze 
czterdzieści lat temu. Ziemskich 
lat. A więc to był sen. Jaki piękny. Może w przyszłości uda się skonstruować 
statek międzygalaktyczny, w 
którym byłoby prawdziwe jezioro z prawdziwymi rybami? Otworzyłem oczy. Na twarzy 
Berta ujrzałem 
zaniepokojenie.
— Co się stało?
— Nie wiem. W niezrozumiały sposób wzrasta szybkość. Nie wiadomo czemu to 
przypisać, więc Siergiej 
kazał cię obudzić.
— Już idę. Poczekaj, włożę kombinezon.
W kilka minut później byłem w sali nawigacyjnej. Rzuciłem okiem na ekran, lecz 
nie zauważyłem nic 
szczególnego. Takie same, jak zwykle, punkciki odległych gwiazd otoczonych 
mgławicami. Było ich tysiące. 
Migotały może bardziej intensywnie niż widziane z Ziemi.
Przed ekranem, za pulpitem sterowniczym siedział Siergiej.
- Jakie masz przyspieszenie? Czy to prawda? - spytałem.
Skinął głową.
- Na razie tego nie odczuwamy, ale pęd wzrasta. Jeśli tak dalej pójdzie, trzeba 
będzie zwiększyć grawitację i 
przystosować ją do aktualnej szybkości. Nie wiem czemu to przypisać.
- Może zbliżamy się do jakiejś niewidocznej i ciemnej planety o niezwykłej sile 
przyciągania? - wtrącił Ralf.
- Byłoby ją widać - odpowiedział Siergiej.
Znów spojrzałem na ekran, lecz nie zauważyłem zmian.
- Próbowałeś dezintegrator?
— Tak, ale nic z tego. Droga pusta. Nie było żadnej eksplozji ani odbicia. 
Promienie poszły w siną dal i 
gdzieś w pustce Kosmosu stracą swoją moc.
— Cudów nie ma - powiedziałem. – Może silniki?
- Silniki w porządku. Nie budziłbym cię, gdybym nie sprawdził wszystkich 
możliwości - powiedział ze złością, 
niezadowolony z dociekliwych pytań.
- Muszę wiedzieć i upewnić się. Wierzę ci, lecz pytam dla świętego spokoju.
- No już dobrze. Sam się denerwuję. Silniki w porządku, na trasie nic nowego, 
wszędzie pustka i nagle 
przyspieszenie.
Zastanowiłem się.
Znajdowaliśmy się w stosunkowo rzadko zagęszczonym rejonie Wszechświata i 
wchodziliśmy w granice 
gwiazdozbioru Kasjopei. W czasie długiej wędrówki mieliśmy sporo przygód, 
spotykaliśmy się z różnymi 
zjawiskami. Kosmos nie jest martwą pustką, chociaż jeden świat od drugiego 
dzieli wiele parseków 
przestrzeni międzygwiezdnej. Załogi rakiet zwiadowczych, penetrujących 
napotykane ciała niebieskie, 
odkrywały na nich różne formy życia, ale na rozwiniętą cywilizację natknęliśmy 
się tylko raz, na "Wulkanie", 
jednak nie nawiązaliśmy osobistego kontaktu. Lot przebiegał spokojnie, bez 
większych niespodzianek. 
Straciliśmy kilku ludzi na czarnej planecie, ale cóż, każda praca wymaga ofiar, 
a nasza była szczególnie 
niebezpieczna zwłaszcza wówczas, kiedy ekipa badawcza lądowała na nieznanej 
planecie i spotykała się ze 
zjawiskami, których nie mogliśmy wcześniej przewidzieć. Nawet najlepiej 
zaprogramowane przyrządy nie 
mogły rozwiązać nurtujących nas czasami problemów. Tak, tak, Kosmos był wrogi, 
niełatwo ujawniał swoje 
tajemnice, wymagał ofiar. A teraz przyspieszenie.
- To musi być przyciąganie - przerwał milczenie Siergiej.
- Wyjaśnij jego przyczynę - odezwał się Bert.
- Jeszcze jej nie znam, lecz zaraz będę wiedział.
- Jestem przekonany, że schodzimy z trasy - powiedział. - Spójrzcie, jak pomału 
przesuwają się te świetliki.
Rzeczywiście. Statek schodził z kursu. Patrząc na kraniec ekranu można było 
dostrzec, że odległe, leżące 
na jego skraju gwiazdy znikają, a po przeciwległej stronie zaczynają wysuwać się 
nowe. Potwierdziły to inne 
przyrządy pokładowe ujawniające odchylenia od zaprogramowanej trasy.
- Trzeba mieć pewność, przyrządy mogą się mylić - powiedziałem i wydałem rozkaz 
zatrzymania silników 
strumieniowych, włączając jednocześnie awaryjną aparaturę grawitacyjną.
Pęd zmalał. Statek poruszał się teraz gnany siłą bezwładu. Przekształcił się w 
duży asteroid a ściślej, w 
małą planetkę zamieszkałą przez kilkaset osób. Pędził, coraz bardziej skręcając 
w lewo. I wówczas spoza 
lewego brzegu ekranu wyłoniła się bardziej świecąca od innych gwiazda. 
Gwiazdolot sterował na nią. 
Wkrótce jasny punkt znalazł się na środku ekranu i tam pozostał. A więc to ona 
zakłóciła normalny bieg, 
przyspieszyła tempo, ściągnęła statek w swoją stronę. Co za niezwykła siła 
przyciągania.
- To nie może długo potrwać - odezwał się Siergiej. - Musisz włączyć silniki 
hamujące, inaczej z każdą 
godziną siła przyciągania będzie wzrastać i nie oderwiemy się od tej cholernej 
gwiazdy. Jestem ciekaw, jak 
daleko zeszliśmy z kursu.
Połączyłem się z Nedem.
— Przyjdź natychmiast do sterowni.
— Co się stało? - spytał. - Dlaczego nie pracują silniki?
— Dowiesz się na miejscu. Tylko nikomu ani słowa.
Przyszedł po kilku minutach.
- Statek zszedł z kursu, musisz obliczyć, jak przedstawia się odchylenie. Oblicz 
również szybkość. Postaraj 
się zrobić to zaraz. I nikomu ani słowa - powtórzyłem.
— Za kogo mnie masz? Rozkaz dowódcy, rzecz święta i nie mam zamiaru go łamać. Co 
się stało?
— Widzisz tę gwiazdę? - wskazałem ruchem głowy na ekran.
— Tę jasną? Widzę. Przed kilkoma godzinami nie było jej w tym miejscu.
— Teraz jest. W pewnym momencie statek zaczął przyspieszać i zbaczać z kursu. Ta 
gwiazda ma 
niezwykłą siłę przyciągania i żeby się z tego wyrwać, muszę mieć dokładne 
obliczenia. Teraz idź.
— Jestem ciekaw, czy uda nam się oderwać - powiedział Bert.
- Musi się udać. W przeciwnym wypadku rozbijemy się o jej powierzchnię albo 
usmażymy – dodał Siergiej.
Rozległ się sygnał łączności, a na małym ekranie znajdującym się nad pulpitem 
ukazała się twarz Neda.
- Mam obliczenia. Statek zboczył z kursu o 40 stopni. To dużo. Szybkość wynosi 
około tysiąca kilometrów 
na sekundę, lecz zwiększa się i wkrótce przekroczy trzecią prędkość kosmiczną.
— Dobrze. Oblicz, jak daleko mamy do tej cholernej gwiazdy.
— Już obliczyłem. Jeżeli statek wkroczy w czwartą prędkość kosmiczną i jego pęd 
będzie wzrastał, 
dotrzemy na miejsce za trzy ziemskie lata, bowiem odległość wynosi około 10 
miliardów kilometrów. To 
mała gwiazda, ale widmo wykazało, że bardzo gorąca. Takie małe słońce.
- Dziękuję. Wpadnij tutaj, musimy coś zrobić, a im więcej głów, tym lepiej.
Właśnie. Trzeba coś zrobić, tylko co i jak. Zdawałem sobie sprawę z tego, że 
trzy lata to bardzo mało, 
chociaż dla nie znających Kosmosu - dużo. Dotychczas czas się nie liczył, teraz 
drogi był każdy dzień, 
bowiem zbliżenie do gwiazdy zwiększało siłę przyciągania statku i nadejdzie taki 
moment, w którym nie 
pomogą żadne silniki.
Po prostu spalimy się albo wyparujemy jak gotująca się woda, zanim dotrzemy do 
tego paleniska.
Wszedł Ned. - Jest tylko jedno wyjście - zaproponował.
- Zwiększyć moc silników w taki sposób, żeby można przekroczyć czwartą prędkość 
kosmiczną.
- To chyba niemożliwe - odpowiedziałem. -	Czy wyobrażasz sobie, co tu się będzie 
działo?
Statek został skonstruowany w taki sposób, że jego szybkość eksploatacyjna waha 
się pomiędzy trzecią a 
czwartą szybkością, a wszystkie urządzenia, w tym sztuczna grawitacja, mogą 
normalnie pracować przy 
pędzie rzędu czterech - pięciu tysięcy kilometrów na sekundę. Tylko na bardzo 
krótki okres czasu możemy 
zwiększyć siłę ciągu do czwartej szybkości. Powtarzam, na bardzo krótki, 
najwyżej kilkugodzinny okres i to 
w taki sposób, aby w żadnym wypadku nie przekroczyć tych siedmiu tysięcy 
ośmiuset kilometrów na 
sekundę. W przeciwnym razie wszystko zacznie tu się rozlatywać, a grawitację 
wezmą diabli.
- Mam swoją koncepcję - powiedział Ned - i dokładnie to sobie przenyślałem. 
Niedawno przeglądałem, ot 
tak, z nudów, dokumentację gwiazdolotu. Interesowały mnie silniki. Doszedłem do 
wniosku, że po 
dokonaniu małych przeróbek w urządzeniach dysz wylotowych i zastąpieniu 
skrzydełek sterujących jeszcze 
bardziej uodpornionych na żar grafitem, można zwiększyć szybkość statku i 
przekroczyć nawet bardzo 
wydatnie, czwartą prędkość. Znaleźliśmy się w przymusowej sytuacji i musimy to 
wykonać możliwie jak 
najszybciej, bowiem z każdym dniem wzrasta siła przyciągania gwiazdy i nie można 
dopuścić, żeby 
osiągnęła lub przekroczyła możliwości naszego pędu. Musimy się z tego wyrwać, a 
bez zwiększenia mocy 
będzie to niemożliwe. Zaś zwiększyć moc, znaczy zatrzymać na jakiś czas silniki 
i wyłączyć stos.
- Zatrzymanie silników spowoduje wyłączenie grawitacji - wtrącił Siergiej. - 
Awaryjne urządzenia pola mogą 
działać bardzo krótko.
- Naturalnie, dlatego w nasz plan musimy wtajemniczyć całą załogę - powiedział 
Ned.
- To mnóstwo ludzi o różnych charakterach. Mogą zajść komplikacje - wtrąciłem.
- Należy się ich spodziewać, ale nie mamy innego wyjścia - mówiąc to, Siergiej z 
zakłopotaniem podrapał 
się po głowie.
Zastanowiłem się i włączyłem video. Chciałem wezwać naczelnego lekarza, lecz nie 
było go ani w szpitalu, 
ani w kabinie. Nie wiedziałem gdzie go szukać, więc włączyłem się na wszystkie 
pomieszczenia.
- Dowódca do naczelnego lekarza. Dowódca do naczelnego lekarza. Jesteś mi 
potrzebny, przyjdź do hali 
nawigacyjnej.
- Ktoś chory? - spytał Walter, którego ujrzałem na ekranie.
- Nikt nie jest chory, tylko jesteś potrzebny. Mamy do rozwiązania drobny 
problem i potrzebna jest twoja 
rada. Nie pomoc - dodałem, żeby nie wzbudzać podejrzeń - lecz rada.
- Jestem na brydżu i kończymy właśnie robra. Jeszcze najwyżej dziesięć minut. 
Jeżeli nic pilnego, to 
pozwolisz skończyć, dobrze? - spytał.
- Kończ - zgodziłem się.
- Okey.
Wyłączyłem się.
- Mogłeś go natychmiast wezwać – zwrócił uwagę Ned.
— Nie chciałem. Ludzie mogliby sobie pomyśleć licho wie co, a na razie nie warto 
nikogo niepokoić.
— Słusznie - zaaprobował Siergiej.
Po kilku minutach przyszedł Walter. Wytłumaczyliśmy mu całą historię i wysunięte 
propozycje. Długo się 
zastanawiał.
- Możliwe, ale czy wasze zamierzenia są realne. Trzeba to przemyśleć i dokładnie 
wyliczyć. A widząc moje 
żachnięcie, szybko dodał: - Do diabła, przecież ja również chcę żyć i nie mam 
zamiaru zmienić się w dobrze 
wysmażony befsztyk.
- Dlatego pomyśl nie o tym, czy się uda, ale w jaki sposób wpłynąć na załogę, 
wśród której może 
wybuchnąć panika, kiedy dowie się o niebezpieczeństwie - powiedziałem ze 
złością.
- Jeśli się uda, mamy sprawę załatwioną, jeśli zaś nie, to i tak nic nam nie 
pomoże.
- Niczym nie ryzykujemy - wtrącił Bert.
- Może masz rację - zgodził się Walter. - Wobec tego zwołuj zebranie całej 
załogi, a ja i Bert będziemy 
obserwowali słuchaczy.
- Po co? - spytałem.
- Twoja niewiedza o ludzkiej psychice bywa zaskakująca - Walter uśmiechnął się. 
- Po prostu muszę 
wiedzieć, kogo uśpić na pewien czas. Jeśli zauważę jakiekolwiek oznaki paniki 
lub większego przerażenia - 
a boimy się wszyscy - to lepiej takiego faceta wcześniej wprowadzić w stan 
nieświadomości niż czekać, aż 
zacznie rozrabiać.
— Lekarze są bez serca. - Bert muskał palcem koło nosa, jakby tam szukał 
rozwiązania. – Jeżeli u mnie 
dostrzeżesz panikę, to też uśpisz?
— Ciebie nie. Dostaniesz po pysku i na tym się skończy. Czy możesz sobie 
wyobrazić, żeby statek został 
bez drugiego zastępcy? Tak, jak tu jesteśmy, musimy czuwać nad bezpieczeństwem 
lotu i przebiegiem 
prac.
- Dobierzemy sobie większy zespół – dodałem - żeby działać w jakiś rozsądny i 
niezbyt wyczerpujący 
sposób. Musimy mieć specjalistów od wszystkiego, zwłaszcza silnikowców.
- Jestem przekonany - powiedział Bert – że jeśli zatrzymamy silniki i zabierzemy 
się do roboty, to przez 
kilkadziesiąt godzin nikt nie zmruży oka.
- Wiem o tym, a teraz wystarczy gadania, co? - przerwałem dyskusję.
- Wystarczy - zgodził się Bert. - Zwołaj zebranie załogi.
I tak się stało, lecz od tego momentu zaczęły się jeszcze większe kłopoty.
Kiedy zakomunikowałem, że statek dostał się w sferę przyciągania bliskiej 
gwiazdy - jak wspomniałem, trzy 
lata czasu to okres niewielki - ujrzałem w oczach wielu osób zdziwienie, 
przeradzające się w strach. 
Usiłowałem wyjaśnić, że musimy zatrzymać silniki, aby przystąpić do zwiększenia 
ich mocy i w związku z 
tym na pewien czas wyłączymy grawitację. Wymaga to spokoju i opanowania, wobec 
czego, w ustalonym 
momencie, ci wszyscy, którzy nie będą brali bezpośredniego udziału w pracach, 
muszą pozostać w swoich 
kabinach przywiązani do tapczanów tak długo, jak będzie tego wymagała potrzeba. 
W magazynach mamy 
dostateczną ilość specjalnych butów umożliwiających poruszanie się w stanie 
nieważkości.
Przygotujemy odpowiednią ilość pożywienia w tubach, gdyż korzystanie z 
normalnych posiłków będzie 
niemożliwe. Zupa będzie wylatywała z talerzy i fruwała pod sufitem - usiłowałem 
żartować. - Tylko wybrani 
specjaliści mogą poruszać się po całym statku i żeby odróżnić ich od pozostałych 
członków załogi, będą 
mieli na piersiach czerwone tabliczki. Inni, nawet w koniecznych wypadkach, nie 
mogą przekraczać tych 
pięter, na których mieszkają. To wszystko. Są pytania?
Liczyłem, że pytań będzie sporo, ale nie przypuszczałem, że tak wiele.
— Czy dasz gwarancję, że zwiększycie ciąg silników w taki sposób, żeby wyrwać 
się przyciąganiu? - spytał 
ktoś z załogi.
— Nie - odpowiedziałem. - Takiej gwarancji nikt wam nie da. Możemy tylko 
próbować.
Natychmiast pożałowałem tych słów.
— Chcecie nas zabić! - ktoś krzyknął rozpaczliwie.
— Tak, zabić! Zamierzacie zamknąć nas w kabinach, żeby wykończyć!
- Nie wierzę w siłę przyciągania gwiazdy! Bzdura. Chcecie wprowadzić jakieś 
swoje zwyczaje, 
niezrozumiałe dla innych...
I tak dalej, i tak dalej.
Chciałem uspokoić zebranych, lecz to nie udawało mi się... Widziałem wśród nich 
wielu spokojnych, 
opanowanych ludzi - stanowili mniejszość. Inni stali, wrzeszczeli, machali 
rękoma lub milczeli, kryjąc się po 
kątach. A więc tak wygląda panika pomyślałem - a sądziłem, że kogo jak kogo, ale 
kosmitów nie powinna 
ogarniać tego rodzaju psychoza.
- Spokój - krzyknąłem.
Nikt nie słuchał. Zauważyłem, że Walter wyszedł. Lecz kiedy chciałem wysunąć się 
za nim z sali, tłum 
zatrzymał mnie i nie wypuścił.
- Gadaj, co chcecie z nami zrobić. - Ktoś złapał mnie za klapę kombinezonu i 
mocno trzymał. - Gadaj, 
nigdzie nie pójdziesz, dopóki nie wyjaśnisz. 
Byłem bezbronny. Nigdy nie znajdowałem się w podobnej sytuacji. Wiedziałem, że w 
tym tłumie ponad stu 
osób są rozsądni ludzie, ale w tej chwili nikt nie mógł mi pomóc. Niektórzy 
spośród nich usiłowali coś 
tłumaczyć, przekonywać, lecz bez skutku.
- Uwaga! Uwaga! Mówi naczelny lekarz.
Z głośników rozległ się znajomy głos Waltera. - Uwaga. Proszę o ciszę.
Tłum trochę ucichł. Znajdowałem się w jego centrum i z zainteresowaniem 
czekałem, co powie Walter, bo 
że będzie to coś zaskakującego, przeczuwałem.
- Uwaga. Dowódca chciał przedstawić sprawę jasno i prawdziwie, ale opanowała was 
panika. Nie padło ani 
jedno słowo zmierzające do rozsądnego poszukiwania wyjścia z tej sytuacji. O 
sile przycią gania gwiazdy 
wiemy od kilkunastu godzin i zjawis
ko było dla nas tak samo zaskakujące, jak i dla was. Dokonaliśmy obliczeń i 
stwierdziliśmy, że istnieją 
szansę wyrwania się z tego kręgu pod warunkiem przyspieszenia ciągu silników. 
Takie możliwości istnieją, 
chociaż w przypadku osiągnięcia ciągu silniejszego od czwartej szybkości 
kosmicznej, trzeba będzie 
wyłączyć sztuczną grawitację, gdyż groziłoby jej poważne uszkodzenie lub 
całkowite zniszczenie. 
Potrwałoby to zaledwie kilka dni i ten okres można wytrzymać. Wy tego nie 
chcecie zrozumieć, nie zdajecie 
sobie sprawy z faktu, że wyprawa znalazła się w trudnej sytuacji, w której liczy 
się każdy rozsądny głos i 
człowiek. Sądzicie, że histeryzując czegoś dokonacie lub zmienicie plany do
wództwa? Oświadczam wam, że nie.
- Zamknij się! - krzyknął ktoś z tłumu. - Rąbnąć czymś po głośnikach!...
- Na to zawsze macie czas - mówił spokojnie Walter. - Nie chcę nikogo 
przekonywać, ale wszystkim grozi 
takie samo niebezpieczeństwo. Nikt nie ma chęci rozbić się o planetą lub spalić 
się w tyglu,1 każdy chce 
ratować życie. Lecz wy myślicie tylko o sobie, bez oglądania się na pozostałych, 
chociaż wiecie, że bez nas 
nic nie zrobicie. My natomiast musimy myśleć o wszystkich. Dlatego proponuję: 
ci, którzy chcą nam pomóc, 
wierzą we własne siły i zdrowy rozsądek, czują się mocni, nie ulegną panice, 
niech głośno podadzą swoje 
nazwiska. Chodzi przede wszystkim o astrofizyków, atomistów i mechaników.
Kiedy zaczęły padać nazwiska, chciałem ponownie wydostać się z sali, lecz 
bezskutecznie.
- Będziesz siedział z nami tak długo, dopóki ta heca się nie skończy - 
powiedzieli wprost.
- Jestem potrzebny gdzie indziej.
- Dadzą sobie radę bez ciebie.
Próbowałem tłumaczyć.
- Słyszeliście, że silniki można zatrzymać tylko wtedy, gdy znajdziecie się w 
kabinach. To musi potrwać. 
Trzeba przygotować żywność, zaprogramować roboty i całą pracę, przygotować 
odpowiednie materiały, 
stworzyć skrzydła grafitowe. Pracy jest bardzo dużo, potrwa kilka dni i ktoś 
musi tym kierować. Naprawdę 
jestem tam potrzebny.
- Będziesz siedział z nami.
Znów zaczęły się histeryczne krzyki i ledwie usłyszałem głos Waltera:
— Komunikat do dowódcy! Komunikat do dowódcy. Przepraszam, ale inaczej nie mogę 
postąpić. Muszę 
sam decydować. Poza mną i Siergiejem, wszyscy znajdują się na sali obrad.
— Co zamierzacie zrobić? - spytałem.
— Na razie was zamknąłem. Uwaga! Z sali nikt nie wyjdzie. Została szczelnie 
zamknięta, a wy nie macie 
narzędzi, przy pomocy których moglibyście rozbić stalowe ściany. Ponadto 
włączyłem pole siłowe i nikt do 
drzwi nie podejdzie.
Znowu jakieś wrzaski, przekleństwa, piski.
- Komunikat do dowódcy! Komunikat do dowódcy! Nie wiem, co dalej robić. 
Przepraszam, ale muszę cię z 
nimi zostawić. Innych również. Teraz pójdę się przespać, może mi przyjdzie do 
głowy jakiś rozsądny 
pomysł.
Zrozumiałem.
- Słuchajcie - zwróciłem się do tłumu. – Jeśli mam tu z wami przebywać diabli 
wiedzą jak długo, to 
przynajmniej pozwólcie mi wrócić na moje miejsce za pulpitem.
Puścili wreszcie.
Kiedy podchodziłem do swojego fotela, powiedziałem cicho do Berta:
- Przygotuj się na krótkie spanie, innego wyjścia nie ma. Poinformuj po cichu 
innych i szybko siadaj w fotelu, 
aby zasypiając, nie zrobić sobie krzywdy przy upadku na podłogę.
Usiadłem wygodnie w fotelu. Za mną była tylko ściana i nikt nie widział, jak 
połączyłem się z Walterem. 
Siedział z Siergiejem w hali nawigacyjnej i czekał na mój znak. Udałem, że 
zwracam się do Berta:
- Najlepiej nic nie mówić, tylko robić swoje. Nie warto. - Walter zrozumiał. 
Wiedział, że zorientowałem się w 
jego planach. Wyłączył wszystkie głośniki i zwrócił się tylko do mnie, a ja 
zciszyłem głos tak, że nikt nas nie 
słyszał. Wszyscy byli zaabsorbowani dyskusją pomiędzy sobą i pilnowaniem drzwi 
do sali w obawie, żeby 
nikt nie uciekł, chociaż było to niemożliwe. Mój widok za pulpitem, spoza 
którego wielokrotnie do nich 
mówiłem, nie robił większego wrażenia.
— Jak tylko bractwo zaśnie, to przyjdzie po ciebie Siergiej. Użyję silnego 
stężenia gazu, po którym będą 
spali kilkanaście godzin. Siergiej da ci znak, a ty i kilku innych starajcie się 
nie oddychać przez kilkadziesiąt 
sekund. Dacie radę?
— W porządku - powiedziałem cicho, prawie nie poruszając wargami. - Zaczynaj 
wtedy, kiedy znów usiądę 
w tym fotelu. Muszę uprzedzić pozo stałych.
- Dobrze. Teraz się wyłączę, żeby nie widzieli, że jesteśmy ze sobą w kontakcie.
Podniosłem się i spokojnie podszedłem do Berta. Uśmiechnąłem się, wyjąłem z 
kieszeni karmelki.
- Chcesz jednego?
Wyciągnął rękę i lekko pochylił się w moją stronę.
— Daj. Dziękuję.
— Bierz - powiedziałem głośno. I zaraz bardzo cicho. - Dam ci znać ręką, wtedy 
nie oddychaj przez pewien 
czas. Zrozumiałeś? Powiedz kilku innym, na których nam zależy. Mnie za bardzo 
pilnują.
— Smaczne - rzekł głośno.
Wstał i powlókł się w inną stronę, ja natomiast kręciłem się jakiś czas po sali, 
rozmawiałem z przerażonymi 
ludźmi, usiłując wytłumaczyć bezsens ich postępowania. Udało mi się zebrać wokół 
siebie grupę najbardziej 
zdenerwowanych i histeryzujących ludzi. Widziałem, jak Bert gromadzi kilkunastu 
innych, o których 
wiedziałem, że nie zawiodą w potrzebie. Wreszcie poszedł w swoją stronę, a jego 
rozmówcy porozsiadali 
się wygodnie w pobliżu. Skinął mi głową.
Zrozumiałem. Przerwałem rozmowę i machnąłem ręką.
- Róbcie, jak uważacie. Ja idę spać. Dzisiaj po dyżurze nie zmrużyłem oka. Jak 
wam ta histeria przejdzie, 
możecie mnie obudzić.
Spoglądali na mnie niczego nie rozumiejąc.
— Kpisz? - spytał któryś.
— Może i kpię? - zażartowałem. - Z wami nie można poważnie rozmawiać. W jednej 
chwili przekształciliście 
się w stado rozhisteryzowanych dzieciaków.
— Przestań obrażać...
- Dobrze, dobrze. Dajcie mi spokój. Swojego zdania nie zmienię, a teraz idę na 
fotel i śpię. A was niech 
wezmą wszyscy diabli - skończyłem głośno.
Usiadłem. Wokoło było pusto. Na sali potworzyły się grupki dyskutantów. Tylko 
wtajemniczeni porozsiadali 
się wygodnie, oczekując spokojnie na mój sygnał.
Wiedziałem, że gaz trzeba wpuścić do sali dyskretnie. Gdyby dowiedzieli się, że 
chcemy ich uśpić, kto wie 
czy nie rozszarpaliby mnie na strzępy. Jednak natura ludzka jest niezbadana i 
pełna niespodzianek.
Na małym ekranie ujrzałem twarz Waltera.
Aha - ziewnąłem głośno. I usiadłem jeszcze wygodniej. Walter wyszedł ze 
sterowni. Naprzeciwko siebie 
widziałem Siergieja. Uśmiechnął się i mówił cicho:
- Ale sobie pośpię. Co za stado bezmyślnych ludzi. I to mają być najlepsi z 
najlepszych...
Nie odpowiedziałem, gdyż naprzeciwko mnie stanęło kilku niezadowolonych. Nie 
widzieli ekranu.
W pewnym momencie Siergiej podniósł rękę do góry.
- Liczę od trzech do jednego. Trzy, dwa...
Zanim powiedział jeden, machnąłem ręką w stronę Berta. Widziałem, jak nabrał w 
płuca powietrza. 
Uczyniłem to również i w kilka sekund później stojące w sali postacie zaczęły 
walić się na podłogę. W wielu 
oczach widziałem przerażenie, ale to nie robiło na mnie żadnego wrażenia. Kiedy 
prawie wszyscy leżeli, 
wstałem i wolno zacząłem iść w stronę drzwi. Podnieśli się również inni. Chciało 
mi się śmiać z Romana, 
bowiem silnie zacisnął usta, a na wszelki wypadek ściskał palcami nos. Musiałem 
odwrócić głowę, żeby nie 
parsknąć śmiechem. Z trudem dotarliśmy do drzwi. Załomotałem pięścią. Otworzyły 
się i kiedy znaleźliśmy 
się na korytarzu, natychmiast zamknęły. 
- Jeszcze nie oddychać - krzyknął Walter. - Wchodzić do tej kabiny naprzeciwko. 
Miał na twarzy maskę. 
Uderzenie gazu w sali mogło i jego uśpić, więc wolał się zabezpieczyć. Dopiero w 
sąsiedniej kabinie, 
wypełnionej gazem neutralizującym, mogliśmy swobodnie odetchnąć.
Zaczęliśmy śmiać się z Romana, który już oddychał ustami, ale w dalszym ciągu 
ściskał nos. Kiedy się 
zorientował, że jest przedmiotem kpin, zaklął brzydko i roześmiał się. 
- No, koledzy - powiedziałem. - Teraz szybko do sterowni, a tam zastanowimy się, 
co dalej robić. Czasu 
mamy niewiele, a ludzi jeszcze mniej.
— Damy sobie radę - zapewniał Bert. – Liczy się nie tylko ilość, lecz przede 
wszystkim jakość. A wybrałem 
samych dobrych i spokojnych speców. Znasz ich równie dobrze, jak ja.
— Nie chwal, zobaczymy, co potrafimy zrobić - odpowiedziałem. I po chwili 
znaleźliśmy się w hali 
nawigacyjnej obok Siergieja.
- Działanie gazu potrwa kilkanaście godzin i w tym czasie należy się zastanowić, 
co z nimi zrobić - 
zaproponowałem. - Jak się obudzą, to będą nam przeszkadzać.
- Trzeba ich albo lepiej uśpić, albo wprowadzić w stan hibernacji - wtrącił 
Bert. - Innej możliwości nie widzę.
— Niedawno wstaliśmy i wkrótce będziemy mieli sporo roboty. Nie można wszystkich 
uśpić, zresztą nie ma 
takiej potrzeby - zaoponowałem.
— Może i masz rację, ale co robić w takiej sytuacji? Jeśli większość spośród 
nich zacznie zno wu 
rozrabiać, to do niczego nie dojdziemy. Bunt jest niebezpieczny, Teraz nie 
chcieli cię wypuścić, a co będzie 
później? Zorientują się, że zostali uśpieni gazem i przestaną nam ufać. Będą się 
obawiali, że chcemy ich 
wprowadzić w stan hibernacji, żeby uczynić śmierć bezbolesną.
Wzruszyłem ramionami.
— Trzeba ich trzymać w sali konferencyjnej. Tam przenieść tapczany, dostarczać 
żywność i niech siedzą 
razem, dopóki nie skończymy.
— To może potrwać kilkanaście dni – zauważył Siergiej.
— Trudno, na tak krótki okres nie można ich usypiać. Może znajdą się wśród nich 
rozsądniejsi, którzy 
wyrażą zgodę na przyłączenie się do pracy? Chociaż, nie będzie to potrzebne. W 
takiej grupie jak teraz, 
przy pomocy robotów, wykonamy wszystko lepiej i szybciej. Przynajmniej nikt nie 
będzie przeszkadzał i 
wałęsał się bez celu - zakończyłem dyskusję.
Tak postąpiliśmy. Zanim załoga obudziła się, roboty wniosły do sali tapczany, na 
których ułożyliśmy ludzi. 
Teraz czekałem na obudzenie się tych braci śpiących, jak to określił Bert, kiedy 
widział na ekranie leżące i 
chrapiące postacie. W tym samym czasie Siergiej zatrzymał silniki i rozpoczął 
odkażanie synchrofazotrona. 
W laboratoriach maszyny wykonały osłony grafitowe o skomplikowanym kształcie. 
Pracowały wszystkie 
komputery, a nasza "wieczna pamięć" - jak czasami nazywaliśmy mózg elektronowy - 
nieustannie 
wypluwała z siebie setki i tysiące metrów perforowanych taśm z wyliczeniami.
Rozpoczęliśmy pracę, która miała przynieść powodzenie lub klęskę.
Wiedziałem, że z pola przyciągania może nas wyrwać siła większa od 
dotychczasowej mocy silników. Jeżeli 
uda się ją zwiększyć, wszystko będzie w porządku, jeśli nie...
- Wiesz, Siergiej, o czym myślę? - odezwałem się do przyjaciela. - Jeżeli nie 
uda się, trzeba będzie uśpić 
całą załogę, a ja skieruję statek w samo piekło. Po co wszyscy mamy cierpieć i 
smażyć się w tym gorącu 
całymi tygodniami, kiedy śmierć można uczynić bardziej przyjemną, bezbolesną?
Popatrzył na mnie uważnie.
- Sądzisz, że się zgodzę na takie rozwiązanie? Nic z tego. Jeśli zdecydujemy się 
na sen, to albo wszyscy, 
albo ja pozostanę z tobą. Można też znaleźć inne rozwiązanie zniszczyć statek 
przed wejściem w strefę 
ognia.
- Też możliwe i realne. Wiesz, co jest dla mnie najbardziej tragiczne? Że 
zdajemy sobie sprawę z powagi 
sytuacji i musimy przewidywać nie tylko wyjście z impasu, ale i własną śmierć. 
Nigdy nie myślałem o niej tak 
często, jak obecnie.
W ciągu następnych dni nie zdarzyło się nic ciekawego. Ludzie zamknięci w sali 
konferencyjnej zachowywali 
się spokojnie, chociaż zdarzały się wypadki szału. Wówczas wprowadzaliśmy do 
akcji roboty, które 
zabierały chorych. W szpitalu dostawali zastrzyk i zasypiali na kilka dni. Nie 
były to groźne wypadki. Po 
prostu przejściowy szał, spowodowany straszliwym strachem, który minie, jeżeli 
wszystko się uda. Przy 
okazji tych wypadków przekonałem się, jak skomplikowaną jest natura ludzka w 
chwilach szczególnego 
niebezpieczeństwa. Wydawało się, że cała ekipa, to zespół ludzi wybranych 
spośród całej ludzkości, 
najlepszych, twardych, zdecydowanych, którzy nie zawiodą. W chwilach próby 
okazało się, że bywa inaczej. 
Przyszło mi wówczas na myśl, że trzeba będzie dokonać ścisłej selekcji załogi. 
Taki Siergiej, Walter, Bert, 
Ned czy Roman. Gdyby przynajmniej część była do nich podobna. Niestety, tylko 
jednostki potrafiły 
zachować spokój. Pracowali bez przerwy i Walter musiał zaganiać ich na 
kilkugodzinny odpoczynek. 
Wrzeszczeli, nie zgadzali się, ale wyczerpani do ostatka dawali za wygraną i 
pozwalali zaprowadzać do 
kabin, w których natychmiast zapadali w głęboki sen.
Nie wiedzieliśmy, czy ta praca przyniesie efekty. Codziennie przeprowadzałem 
żmudne obliczenia, 
zmierzające do ustalenia aktualnej siły przyciągania gwiazdy. Zwiększała się z 
każdym dniem i godziną. 
Kiedy nastąpi moment krytyczny, a więc chwila, w której nawet największa moc 
silników nie potrafi 
przeciwstawić się sile przyciągania? Dzisiaj, czy jutro? A może do tej chwili 
jeszcze daleko? Nikt nie 
wiedział. Na razie szybkość statku zbliżała się do rzędu czterech tysięcy 
kilometrów na sekundę. Nie 
wszystkie urządzenia mogły funkcjonować przy większej szybkości. Trzeba się więc 
spieszyć.
Spieszyliśmy się. W dysze wylotowe wprowadzono urządzenia grafitowe, które 
zwiększały moc wylotu 
strumieni gazów. W miarę możliwości robiono wszystko, żeby zwiększyć moc 
silników i wyrwać się z matni. 
W ciągu ostatnich kilkunastu godzin, ludzie pracujący w laboratoriach i halach 
chodzili jak błędni. Nawet ci, 
którzy powinni odpoczywać, przebywali w pobliżu sterowni. Wiedzieli, że lada 
godzina zaczną się próby.
Na ekranie pulpitu sterowniczego ukazała się zaniepokojona twarz Berta.
- Muszę się natychmiast z tobą zobaczyć. 
Wyczułem, że coś się stało. Gdy wszedł do hali nawigacyjnej, nie było w niej 
nikogo poza mną. Wyłączyłem 
urządzenia wideofonowe i spojrzałem na niego.
- Co się stało?
- Siła przyciągania wzrasta w sposób dotąd nie spotykany.
- Cholerna gwiazda.
Połyskiwała na ekranie jak duże, złociste koło obrzeżone jaśniejszą koroną 
płonących gazów. Od czasu do 
czasu korona ta rozszerzała się ku górze, robiła jaśniejsza. Wiedziałem, że tam 
daleko nastąpił kolejny 
wybuch płonących gazów.
- Jaki pęd? - spytałem.
- Przekroczył cztery tysiące pięćset. Lada godzina trzeba będzie wyłączyć 
urządzenia grawitacyjne. 
Dezintegratory wyłączyłem już wcześniej.
- I byle jaki meteoryt może nas poszatkować, prawda?
- Nie ma innego wyjścia - odpowiedział. - Dezintegrator może pracować bardzo 
krótko w oparciu o awaryjne 
źródło energii. Musimy zachować energię do zlikwidowania rzeczywistego 
niebezpieczeństwa. Przy 
aparatach czuwają dyżurni. Nic nie może się zdarzyć.
- Ale meteoryt wielkości ziarnka grochu narobi takiego bigosu, że nie zdołamy 
się z tego wykaraskać.
— Nic nam nie grozi. Siła przyciągania ciała znajduje się w jej sferze i pędzimy 
w jednym kierunku. Dlatego 
możesz spać spokojnie.
— Zapomniałem, że my również stanowimy swoisty meteoryt wędrujący po obcym 
niebie. A o spaniu lepiej 
nie mów.
— Idę. Ty zapoznaj ludzi z wynikami. Niech się spieszą.
- Dobrze, chociaż nikogo nie trzeba poganiać.
W ciągu kilku minut miałem u siebie całą ekipę z wyjątkiem tych, którzy musieli 
pozostać w dyszach 
próżniowych i w stosie. Powiedziałem im o co chodzi.
— Najważniejsze, to nie ulegać panice. Będzie wam niewygodnie pracować w stanie 
nieważkości, ale to 
kwestia kilku godzin.
— Jedna atrakcja więcej - wtrącił się Rudolf, astrofizyk, zawsze dowcipny i 
wesoły. - Dla mnie najważniejszą 
rzeczą jest przygotowanie dostatecznej ilości żarcia w tubach.
— Wystarczy nawet dla takiego żarłoka jak ty - próbowałem się uśmiechnąć, ale 
jakoś nie wyszło. - A teraz 
do roboty. Damy sygnał o wyłączeniu grawitacji mniej więcej za dwie godziny.
— Tak długo? - spytał Walter.
- Wcześniej nie można. Trzeba uprzedzić ludzi zamkniętych w sali, kazać się 
przywiązać, najeść. Kto wie, 
ile godzin to potrwa. Kiedy zaczną fruwać w powietrzu mogą sobie porozbijać łby.
- Okey. Zresztą ty jesteś dowódcą i kierujesz pracą. My tylko wykonujemy 
rozkazy.
- Przestań się wygłupiać. Bez was moje rozkazy zdałyby się psu na budę.
Kiedy poinformowałem zbuntowaną załogę o decyzji wyłączenia grawitacji, 
spotkałem się z takimi 
przekleństwami, jakich jeszcze w życiu nie słyszałem. Wygrażali pięściami, 
usiłowali wyłamać drzwi, żeby 
przedostać się do wnętrza statku, ale włączone pole siłowe odrzucało ich jak 
piłkę. Przez jakiś czas 
pozwalałem na wrzaski, chciałem wierzyć, że to chwilowe, wreszcie zdenerwowałem 
się.
- Zaznaczam, że jeśli nie przywiążecie się pasami, nie przestaniecie łazić po 
sali i awanturować się, 
wpuszczę gaz usypiający, potem powiążę w pęczki w taki sposób, że nikt nie ruszy 
palcem. Jeśli, do diabła, 
nie chcecie pomagać, to przynajmniej nie przeszkadzajcie i zamknijcie pyski. I 
wyłączyłem wideofon. Kiedy 
spojrzałem po kilku minutach, panował względny spokój. Niektórzy przywiązy
wali się sami, innych układano siłą. Wreszcie wszyscy leżeli.
- Uwaga! Wzywam fizyków. Czy wszystko przygotowane do wyłączenia grawitacji?
- Tak jest!
- W laboratoriach i innych pomieszczeniach, w porządku?
- Wszystko w porządku!
Przywiązałem się do fotela i powiedziałem:
- No, to wyłączaj!
Poczułem, jak moje ciało zaczyna unosić się ku górze, ale zatrzymane pasami 
opadło z powrotem na fotel. 
Co za miłe uczucie - pomyślałem sobie w duchu. - Człowiek jest lekki jak piórko, 
nic mu nie ciąży, może 
nawet pofruwać. Przez chwilę miałem zamiar odpiąć pasy i trochę pożeglować w 
przestrzeni, ale 
zreflektowałem się. Gdyby ktoś podpatrzył, miałby uciechę.
Do hali wszedł Siergiej. Poruszał się trochę ciężko i z trudnością unosił nogi w 
ciężkich butach o 
namagnesowanych podeszwach. W ręku trzymał drugą parę.
- Dla ciebie - powiedział - zapomniałeś.
Odruchowo spojrzałem na własne nogi.
— Rzeczywiście. Dziękuję. Jak robota?
— Potrwa około piętnastu godzin. A później...
Kiwnąłem ze zrozumieniem głową.
— Wiem.
Założyłem buty, odpiąłem pasy i wstałem. Było mi lekko i może ten stan lekkości 
spowodował, że zacząłem 
bardziej optymistycznie spoglądać na wypadki. A może się uda? Może istotnie 
zwiększona moc silników i 
przebudowa dysz pozwoli nam wyrwać się ze sfery przyciągania? Jakoś to będzie - 
pomyślałem w duchu, 
gdy na ekranie ukazała się przerażona twarz Billa.
— Wyrwali się z sali i rozłażą po całym piętrze.
— Wszyscy? - spytałem.
- Nie, nie wszyscy, lecz znaleźli się tacy, którzy zorientowali się, że 
wyłączenie grawitacji i wykorzystanie 
energii do naprawy silników, musiało automatycznie spowodować wyłączenie pola 
siłowego, odpychającego 
od drzwi. Ryzykując rozbicie, wzajemnie sobie pomagając, mała grupa sforsowała 
drzwi i wyszła na 
korytarz. Jak się dobiorą do magazynu i założą obuwie, mogą być kłopoty.
- Już są - odpowiedziałem, patrząc na ekran.
W czasie rozmowy z Billem włączyłem aparaturę i dokładnie widziałem wszystko, co 
się dzieje w sali i na 
korytarzach.
- Jest ich coraz więcej, szybują w powietrzu jak ptaki. Trzeba ich obezwładnić.
— Może skierować roboty? - spytał Siergiej.
— Dobrze. Niech zajmą się tymi na korytarzu i zabezpieczą drzwi od sali.
W chwilę później automaty przystąpiły do akcji. Łapały ludzi bujających pod 
niskim sufitem korytarza, gdzie 
Walter aplikował im silne zastrzyki. Dwa roboty stanęły w rozbitych drzwiach i 
każdego, kto tylko chciał się 
wydostać, odrzucały z powrotem jak piłkę. Zderzali się ze sobą w powietrzu, 
niektórzy tracili przytomność od 
silnych uderzeń, ale nie było innej rady.
Po kilku minutach korytarz był pusty, a w sali zrobiło się nieco spokojniej. 
Roboty czekały na kolejnych 
rebeliantów, ale nawet ci najbardziej wojowniczy tracili animusz, kiedy widzieli 
kolegów leżących na 
podłodze.
- Jeśli nie będzie spokoju, wpuszczę gaz - rzuciłem do mikrofonu.
Nikt się nie odezwał. Chciałem już wyłączyć wizję, gdy z tapczanu zerwał się 
jakiś młody, mało mi znany 
człowiek. Odpychając się rękoma od sufitu, pod którym się znalazł na skutek 
gwałtownego ruchu, posuwał 
się w stronę drzwi. Przeraźli wie krzyczał, z ust ciekła mu wąska strużka śliny. 
Wybałuszone i nieprzytomne 
z przerażenia oczy budziłyby w każdym innym wypadku litość i żal, ale w naszej 
sytuacji nie można było 
sobie na to pozwolić. Widziałem, jak skrępowany uchwytami jednego z robotów 
tłukł go pięściami do tego 
stopnia, że na rękach pojawiła się krew. Po chwili znikł w głębii korytarza i 
wkrótce robot znów pojawił się 
w przejściu.
- Na co wam to potrzebne? - spytałem. – Czy chcecie oszaleć? Za kilkanaście 
godzin wszystko będzie w 
porządku, prace są na ukończeniu. Nie przeszkadzajcie nam, opanujcie się!
I tym razem nikt nie odpowiedział. Wydałem robotom polecenie naprawienia 
uszkodzonych drzwi, a później 
skierowałem je do pracy w bardziej potrzebne miejsca.
- Co za idiotyzmy - odezwał się milczący przez cały czas Siergiej. - Odnoszę 
wrażenie, że gdybym znalazł 
się w tamtej grupie, to kto wie, jakbym się zachowywał. Może nie lepiej?
Wzruszyłem ramionami.
- Jeszcze nie widziałem, żebyś kiedykolwiek mocniej się zdenerwował.
- Bo jeszcze nigdy nie znalazłem się w takiej sytuacji, jak obecna.
- A gdybym tak i ja zwariował, i Walter i Bert, wreszcie ty i ci wszyscy, którzy 
od szeregu dni pracują bez 
wytchnienia. To co wtedy?
- Jestem przekonany, że żylibyśmy tylko dniem dzisiejszym, a oczekując śmierci 
robili to, co by się tylko 
podobało. Część by oszalała, część wpadła w apatię, inni popełniali samobójstwa. 
Trudno powiedzieć, co 
bym robił i jak się zachowywał.
- Nie przesadzajmy...
Rozległ się brzęczyk sygnału. Spojrzałem na migocące światełka i włączyłem 
siłownię. Mówił Roman.
- Coś nowego?
- Nie. Robimy dalej, tylko ktoś musi wyjść na zewnątrz statku. Chcieliśmy tam 
skierować roboty, ale 
potrzebna jest ludzka ręka. Nie dajemy rady.
- Zaraz schodzę.
- Siergiej - odezwałem się do przyjaciela. - Uważaj na wszystko, ja tam muszę 
pójść.
Spojrzał na mnie i położył rękę na ramieniu.
- Wiem, co chcesz zrobić i wydaje mi się, że wcale nie będę gorszy od ciebie.
- Zrozum - odpowiedziałem - że to moje miejsce i praca. Ja ponoszę 
odpowiedzialność za statek i w 
związku z tym ja muszę pójść tam, gdzie najbardziej niebezpiecznie.
— Nie puszczę cię, stary...
— Wydaję rozkaz.
— Gwiżdżę na twój rozkaz. Jeśli nie ustąpisz, dostaniesz w łeb tym kluczem - 
pokazał trzymany w ręku duży 
klucz, a w jego słowach było tyle przekonania, że zawahałem się przez chwilę.
Znowu brzęczyk.
— Szefie - odezwał się Roman. - Nie ma potrze by, żebyś tu przychodził. Sprawa 
załatwiona.
— Nie rozumiem.
— Poszedł Bert. On się na tym zna. Razem z nim wyszedł Roger, który go 
asekuruje. Roger przywią zany 
jest linką do stopnia włazu, drugą zaś linką połączony jest z Bertem. Zresztą 
Bert znajduje się w polu jego 
widzenia, a my widzimy Rogera. Pomiędzy nimi są roboty dostarczające narzędzia i 
potrzebne części.
— Sprawdziliście promieniowanie na zewnątrz? - spytałem, trochę zaskoczony 
wiadomością.
- Sprawdziliśmy. Prawie zero, więc nic im nie grozi. Zresztą mają skafandry. 
Wszystko w porządku, szefie. 
Wyłączam się.
- Wariaci - mruknąłem pod nosem.
Siergiej roześmiał się głośno.
— Oby takich więcej. Popatrz tylko, nikt im nie kazał, poszli z własnej woli, 
wiedząc, że to należy do ciebie, 
lecz jesteś bardziej potrzebny tutaj, więc...
— Przestań gadać.
Znów się roześmiał i wyszedł. Zostałem sam.
Oto jaką mam załogę. Część, to ludzie mali i słabi, ale czy taki Bert lub Roger, 
wreszcie ci wszyscy, którzy 
tak ofiarnie pracują, nie odkupili win pozostałych? Czy już ich nie 
rozgrzeszyli? Jakie szansę mają ci dwaj, 
tam na zewnątrz, na przetrwanie? A jeśli wystąpi jakieś nagłe promieniowanie 
kosmiczne, bardzo możliwe 
wobec bliskości tej przeklętej gwiazdy, lub jakiś mały pyłek pędzący w tym samym 
kierunku, uderzy w nich i 
przerwie skafandry? W ciągu ułamka sekundy nie pozostanie po nich nawet ślad. 
Rozlecą się w próżni na 
atomy. Dlaczego ryzykowali? Siergiej twierdzi, że mnie nie wolno ryzykować, bo 
muszę wyprawę 
doprowadzić do końca. Przecież z powodzeniem może mnie zastąpić właśnie on, Bert 
czy Walter. 
Wprawdzie każdy spośród nas posiadał inną specjalizację, ale przy pomocy 
znajdujących się na statku 
urządzeń sterowniczych i kontrolnych, kierowanie wyprawą nie przedstawia 
większych trudności. Wiedzieli o 
tym, więc dlaczego ryzykowali?
Nie wiem, jak długo siedziałem bez ruchu myśląc o tych, którzy byli w pustce 
Kosmosu. Ocknąłem się, kiedy 
na ekranie ujrzałem uśmiechniętą, chociaż straszliwie zmęczoną twarz Berta.
- Spałeś? - spytał, a kiedy zaprzeczyłem, powiedział: - Zresztą to nieważne, ale 
wydawało mi się, że spałeś. 
Mówię już do ciebie od kilku minut, a ty milczysz. Chciałem złożyć meldunek. 
- Nie spałem, tylko zamyśliłem się. Mów.
- Wszystko w porządku. W dyszach wylotowych zostały wymienione wszystkie 
płaszczyzny, daliśmy 
skrzydełka o zmiennym profilu, rozszerzono zespoły dysz wylotowych, zwiększono 
moc stosu. Powinno być 
w porządku.
— Cieszę się. Kiedy koniec?
— Jeszcze dwie, trzy godziny. Trzeba usunąć z hali silników, dysz i tych 
wszystkich zakamarków 
niepotrzebne narzędzia i części.
— Wobec tego czekam na dalsze meldunki. A tobie i Rogerowi dziękuję. - I 
wyłączyłem się.
Żeby się tylko udało, żeby się udało... - Tylko tyle zdążyłem pomyśleć i 
zasnąłem oparty głową o pulpit.
Obudził mnie gwar. Otworzyłem oczy i wokół siebie ujrzałem liczną grupę ludzi. 
Wśród nich kręcił się 
Siergiej, trochę niezgrabnie w tych buciorach. Gdzieś w tyle widziałem Berta, do 
mnie zbliżył się Walter. Na 
ich twarzach malowało się napięcie i	zdenerwowanie.
- Gotowe - powiedział Walter. - Możesz włączyć stos i silniki. 
Położyłem rękę na guziku kontaktu. Uważnie rozejrzałem się po otaczającychmnie 
twarzach. Nacisnąłem.
Rozległa się seria głośnych wybuchów, a w chwilę później znany szum. Celowo 
włączyłem wideofon na halę 
stosu i silników, żeby słyszeć jak pracują. Znów naciśnięcie innego guzika i 
przekręcenie małej rączki. Na 
ekranie ukazał się tył statku i strugi oślepiającego ognia uchodzącego z dysz 
Dało się odczuć 
przyspieszenie. Włączyłem sztuczną grawitację i w tym samym momencie, kiedy 
chciałem uczynić krok do 
przodu, żeby dostać się do przełączników małego komputera obliczającego szybkość 
statku, z trudem 
uniosłem nogę. Rzeczywiście, buty. Schyliłem się i zrzuciłem gniotące nogi 
ciężary. Nie były potrzebne. 
Ponownie rozejrzałem się po otaczających pulpit ludziach. Nikt się nie poruszył, 
wszyscy spoglądali tylko w 
jeden punkt wskaźnik szybkości. Zmieniłem pozycję statku i po chwili lecieliśmy 
tyłem. Moc silników została 
skierowana w stronę gwiazdy.
Usiadłem. Według danych obliczonych przez komputer, osiągnęliśmy trzecią 
szybkość kosmiczną. Nie 
udało się jednak wyprostować kursu i zejść na właściwą trasę. Siła przyciągania 
była większa, niż silników.
Trzeba było się zdecydować. Poprzednio, przed zatrzymaniem silników, osiągaliśmy 
siłę ciągu rzędu pięciu 
tysięcy kilometrów na sekundę i nie potrafiliśmy oderwać się od gwiazdy. Czy 
zwiększenie szybkości 
przyniesie efekty? Przecież znajdujemy się o wiele bliżej źródła przyciągania, 
niż wówczas. Czy warto 
ryzykować? Przez moment zawahałem się i obejrzałem do tyłu.
Byli wszyscy, a Ned podał mi małą kartkę.
"Nie zastanawiaj się - czytałem - nic innego nie można zrobić. Sprawdziłem 
obliczenia i musimy osiągnąć 
czwartą szybkość kosmiczną, a nawet ją zwiększyć. I nie staraj się ciągle 
zmieniać kurs. Bądź zdecydowany 
do końca, bez względu na rezultaty. W najgorszym wypadku wyłącz grawitację. Mamy 
jeszcze na sobie 
kombinezony i buty, wytrzymamy. Byłem w sali i kazałem się wszystkim przywiązać 
i czekać. Trzeba 
ryzykować, innego wyjścia nie ma".
Schowałem kartkę do kieszeni i położyłem rękę na pulpicie.
Nacisnąłem kolejny guzik i delikatnie ująłem śliski uchwyt rączki. Spojrzałem na 
liczniki: szybkość wzrastała 
i sięgała już pięciu tysięcy. Ponownie założyłem na nogi stojące obok buty i 
przywiązałem się do fotela. 
Ruch za moimi plecami wskazywał, że znajdujący się w hali nawigacyjnej zajmują 
miejsca na fotelach.
Znów obła manetka i lekkie przesunięcie. Nie wyłączyłem wideofonów i wyraźnie 
słyszałem, że silniki 
jęknęły jakby z trudem. Siedem tysięcy kilometrów na sekundę, a więc siedem razy 
więcej, niż normalnie. 
Obejrzałem się. Wszyscy na wpół leżeli w fotelach, tylko Siergiej i Ralf 
siedzieli na miejscach 
przeznaczonych dla pilotów w wypadku awarii, kiedy mogło się zdarzyć, że jeden 
człowiek nie podoła 
kierować statkiem. Uśmiechnąłem się do nich. Włączyłem salę. Pozostawieni w niej 
ludzie leżeli spokojnie, 
większość spośród nich miała zamknięte oczy. Przełączyłem się na szpital: chorzy 
byli przywiązani pasami, 
a Walter siedział na swoim fotelu i uważnie obserwował, co się dzieje w 
sterowni. Zacisnął kciuk i również 
uśmiechnął się. Włączyłem aparaturę wideofonową na wszystkie pomieszczenia i 
powiedziałem:
- Mówi dowódca. Zgodnie z programem, chce my wyrwać się z kręgu przyciągania 
gwiazdy. Osiągnęliśmy 
czwartą szybkość kosmiczną i musimy ją jeszcze nieco zwiększyć. Wyłączam 
sztuczną grawitację. Proszę o 
spokój. Za kilkanaście minut nastąpi rozwiązanie.
Lekko przesunąłem manetkę a jednocześnie drugą ręką zacząłem przesuwać knypel 
aparatury 
sterowniczej. Na ekranie ujrzałem, jak z lewych dysz buchały potężne strugi 
ognia, natomiast z prawych były 
one o wiele mniejsze. Rzuciłem okiem na ekran nawigacyjny, na którym migotały 
dalekie światy.
Czyżby mi się wydawało? Świetliste punkciki w prawym brzegu ekranu zaczęły wolno 
przesuwać się, 
wreszcie zniknęły, a znajdująca się na samym środku przeklęta gwiazda również 
zmieniła swoje położenie. 
Ale jaka prędkość?
Znowu spojrzałem na liczniki. Statek pędził z szybkością siedmiu tysięcy 
ośmiuset pięćdziesięciu kilometrów 
na sekundę. Zaledwie pięćdziesiąt kilometrów więcej, niż dopuszczalna czwarta 
szybkość kosmiczna.
- Ned - odezwałem się. - Czy przed dokonaniem przeróbek mogliśmy osiągnąć tę 
szybkość?
— Nie. W żadnym wypadku. Nigdy nie przewidywaliśmy, że statek będzie poruszał 
się z taką szybkością. 
Nie doszliśmy nigdy do siedmiu tysięcy, było to zresztą niemożliwe. Spróbuj 
włączyć na krótko grawitację, 
chcę coś sprawdzić.
— Co?
— Przy okazji robót dokonaliśmy szeregu poprawek. Kto wie, czy przy tej 
szybkości nie będzie mogła 
funkcjonować.
— A jeżeli nawali? - spytałem.
— Nie powinna. Na krótko może pracować przy czwartej szybkości. Nie 
odpowiedziałem. Włączyłem znów 
aparaturę nadawczą.
— Dowódca do załogi. Proszę nie odwiązywać się, włączam na bardzo krótko 
grawitację. Czekać na dalsze 
rozkazy.
Przekręciłem gałkę i od razu poczułem się cięższy. Rzut oka na setki przyrządów 
przekonał mnie, że 
grawitacja działa bez zarzutu. Ale nie dawałem rozkazu, chciałem jeszcze trochę 
poczekać. Dopiero po-
upływie około godziny powiedziałem do mikrofonu.
- Dowódca do załogi. Możecie się odwiązać, sztuczna grawitacja działa normalnie, 
proszę jednak zbyt 
daleko nie odchodzić od swoich miejsc. Diabli wiedzą, co może się zdarzyć. 
Wydaje mi się, że wyrwaliśmy 
się z matni, ale to jeszcze nic pewnego.
Widziałem, jak ludzie w sali zaczęli podnosić głowy, odwiązywać się. Patrzyli na 
siebie jakby nie wierząc, że 
już może być po wszystkim.
Po wszystkim?
Nie byłem tego pewien. Musiało upłynąć kilkanaście dni, żeby się o tym 
przekonać. Do tego czasu należało 
zachować ostrożność.
Ale nic nie zaszło. Pomału, stopniowo, gwiazdolot oddalał się od gwiazdy i po 
kilku dniach postanowiłem 
zmniejszyć szybkość do sześciu tysięcy. Było to i tak o wiele więcej, niż 
dopuszczali konstruktorzy 
"Grawitora". Cieszył też fakt, że można było sterować statkiem, co świadczyło o 
ostatecznym wyrwaniu się 
ze strefy przyciągania. Byliśmy znów panami sytuacji.
Jeszcze przed nadejściem momentu zmniejszenia pędu do szybkości eksploatacyjnej, 
zwołałem naradę 
całej załogi. Odbyła się w tej samej sali konferencyjnej, co poprzednio. Kiedy 
omawiałem złożoną sytuację, 
ani słowem nie wspomniałem o niesubordynacji części załogi. Powiedziałem tylko, 
że w życiu każdego 
człowieka zdarzają się trudne chwile i cały dowcip polega na tym, żeby nie 
załamywać się i zachować zimną 
krew. I wyszedłem z sali, pozostawiając w niej wszystkich, oprócz Siergieja i 
Neda, którzy w tym czasie 
znajdowali się w hali nawigacyjnej. Po moim wyjściu rozpętała się dyskusja, w 
której brali udział nie tylko ci, 
co zawiedli, lecz i ci, którzy zachowali się prawdziwie po męsku. Tym pierwszym 
dostało się więcej, niż 
przypuszczałem. Widziałem na ekranie, jak Walter, Bili, Bert oraz inni 
rozprawiali się z pozostałymi. Nie 
przebierali w słowach. Słyszeliśmy to wszystko u siebie, ale nie wtrącaliśmy 
się. Bo i po co?
I tak skończyła się ta historia, która przysporzyła mi siwych włosów. Pędziliśmy 
w stronę upragnionej 
Kasjopei, na statku panował idealny spokój, nie zdarzył się już ani jeden 
wypadek lekceważenia 
obowiązków, chociaż poprzednio różnie bywało. Tylko kiedy przechodziłem, 
niektórzy spośród członków 
załogi opuszczali głowę, jakby bojąc się spojrzeć mi w oczy, ale z czasem i to 
minęło. Nigdy o tym nie 
wspominaliśmy w raportach na Ziemię. Sygnalizowaliśmy tylko, że "Grawitor" 
dostał się w strefę 
przyciągania nieznanej gwiazdy, lecz wyrwał się z matni dzięki wytężonej pracy 
załogi.
SPRAWA ALICE
Siedzę i czekam. Za tamtymi drzwiami zebrała się gromadka ludzi, którzy 
rozstrzygną o moim losie. Na 
razie wiem, że kilka godzin temu zostałem izolowany od pozostałych członków 
wyprawy. Wiem również, że 
ten fakt ani na sekundę nie zmienił programu wyprawy kosmicznej. Może go nieco 
zakłócił, lecz jedynie w 
sensie wewnętrznych odczuć kilku osób dokładnie znających sytuację, która 
doprowadziła do zamknięcia 
mnie w tym pomieszczeniu. Jest przy mnie Charles. Pilnuje, żebym nie zrobił 
jakiegoś głupstwa. Głupstwa? 
Ludzie są czasami śmieszni. Nawet to co zrobiłem nie było głupstwem, lecz 
dokładnie obliczonym 
postępowaniem, na które złożyło się wiele zjawisk i przeżyć. Czy mają prawo mnie 
sądzić? Chyba tak. 
Dowódca jest tu najwyższym sędzią i właściwie od jego wyroku zależy ostateczny 
wynik toczącej się od 
wielu godzin rozmowy. Tylko on ma do mnie prawo. I jemu jednemu wierzę, że 
jakkolwiek postąpi uczyni 
dobrze, zgodnie ze swoim sumieniem. Mój krok był również dobry. Nie było innego 
wyjścia z zagmatwanej 
sytuacji męczącej od miesięcy zespół wielu ludzi, powodującej wzajemne 
podejrzenia, niesnaski, zawiści. 
Dopiero ja odkryłem właściwą przyczynę i potrafiłem ją usunąć. Inaczej nie 
mogłem zrobić. Każde inne 
rozwiązanie byłoby półśrodkiem, a ja chciałem załatwić sprawę od razu, bez 
wahania. W taki sposób, w jaki 
podejmuje się decyzje w trudnych chwilach na obcym globie lub w czasie awarii 
jednego z setek tysięcy 
urządzeń składających się na całość statku kosmicznego. A teraz czekam i nie 
wiem, czy jeszcze zobaczę 
towarzyszy długiego lotu czy też nie. Muszę czekać. Przedtem nie czekałem teraz 
muszę, bo przedtem sam 
podjąłem decyzję, a teraz jestem zależny od decyzji innych. Tylko, czy ich 
decyzja będzie właściwa? Nie 
wiem. Wierzę tylko w Tolmesa i jego rozsądek. Może trochę w Berta. Znam ich tak 
dobrze, jak oni mnie.
To się zaczęło dosyć dawno. Kilka mało znaczących drobiazgów, które właściwie 
nie miały wpływu na nasze 
życie. Jednemu zginęła z kabiny ulubiona maskotka, innemu jakaś fotografia, 
ozdoba noszona przy 
kombinezonie lub skafandrze. A więc sprawy drobne. Po prostu ktoś coś gdzieś 
zarzucił i nie mógł znaleźć. 
Podenerwował się, naklął na swoją zawodną pamięć i to wszystko. Ale zauważyłem, 
że owe gubienie 
drobnych przedmiotów powtarza się z dziwną regularnością, mniej więcej co sześć 
- siedem dni. Spostrzegł 
to również Tolmes. Kiedy zwróciłem mu uwagę na tę regularność odpowiedział, że 
sam się zastanawia nad 
dziwnym zjawiskiem i dochodzi do wniosku, ż:e na statku pojawił się jakiś 
złośliwy chochlik lubiący płatać 
głupie figle.
- A może to ktoś spośród nas urządza głupie kawały? ~ dodał.
Obserwowałem dalej. Wbrew pozorom, drobne kradzieże - nazwijmy rzecz po imieniu 
- zaczęły w końcu 
denerwować. Dała się zauważyć nieufność, podejrzenia, dochodziło do ostrej 
wymiany zdań, wkradła się 
nerwowość. To już przestawało być zabawne i stawało się groźne, bowiem nie ma 
nic gorszego, jak brak 
wzajemnego zaufania i sympatii w takim zespole jak nasz.
W zaostrzającej się atmosferze tylko Alice czuła się doskonale. Moja żona. 
Przystojna blondynka z wąskimi, 
zaciśniętymi ustami, które potrafiły uśmiechać się i być miłe, ale umiały też 
wprawić w strach. Była jedną z 
niewielu kobiet na statku. Zabrano ją nie tylko ze względu na mnie, ale i jej 
wiedzę. Była świetnym 
biochemikiem, a przynajmniej za takiego ją uważano na Ziemi. Dopiero tutaj, w 
kilka lat po stracie 
zorientowałem się, że ta wiedza nie przekracza średniego poziomu i przydzielone 
jej funkcje mógł spełniać 
każdy, mający zielone pojęcie o życiu w Kosmosie. Była jednak pupilką profesora 
Algi z Akademii Biochemii, 
poza tym moją żoną i dlatego została wpisana na listę uczestników wyprawy.
Czy ją kochałem? Przez szereg lat na pewno, ale kilka miesięcy temu nastąpiła 
zmiana: najpierw stała mi 
się obojętna, wreszcie zacząłem chyba ją nienawidzieć. Gdyby wyrządziła krzywdę 
tylko mnie...
Znałem ją na tyle dobrze, że potrafiłem się ustrzec przed jej kaprysami i 
zachciankami. Jeśli zaś gwałtownie 
wybuchała, to tylko przede mną, kiedy nikt tego nie widział i nie słyszał. Tak 
było do pewnego czasu i przez 
wiele lat wspólnej podróży nikt się nie orientował w naszych prywatnych 
sprawach. Bo Alice ukrywała wady. 
Potrafiła być dla mnie tak miła i serdeczna, że to spotykało się z ogólną 
zazdrością. - Ten to ma szczęście - 
mówiono nie raz i nie dwa. Aż pewnego dnia, w czasie jednej z licznych awantur 
urządzanych w najmniej 
odpowiednich chwilach, niby to niechcący włączyłem wideofon, aby Tolmes, który 
miał akurat dyżur w hali 
nawigacyjnej, mógł wszystko słyszeć. Następnego dnia, kiedy wychodziliśmy z 
jadalni, zatrzymał nas.
- Wpadnij do mnie Tom. Chciałem z tobą przedyskutować jedną sprawę dotyczącą 
astronawigacji. Coś mi 
się nie zgadza.
Przeprosił Alice za nieoczekiwane przerwanie poobiedniego wypoczynku i poszliśmy 
do jego kabiny.
- Od jak dawna kłócisz się z Alice? - spytał.
Zastanowiłem się, chociaż byłem przygotowany na takie pytanie.
- Celowo włączyłem aparaturę, żebyś usłyszał jakie z niej ziółko... - 
powiedziałem.
Usiłowałem odwlec wyjaśnienie na zasadnicze pytanie. Naprawdę nie mogłem sobie 
od razu uzmysłowić, 
od kiedy Alice tak bardzo się zmieniła.
- Jeżeli trudno ci odpowiedzieć, to lepiej nie mów. Po prostu w jakiś sposób 
chciałem zacząć tę rozmowę - 
powiedział.
- Naprawdę nie wiem. Zresztą to nie ja z nią się kłócę, lecz ona ze mną - 
wyjaśniłem.
— O co zwykle chodzi?
— O drobiazgi. A to, że mój kombinezon wisi na jej wieszaku, że ktoś wypił jej 
sok pomarańczowy, chociaż 
widziałem, jak sama go piła kilka minut wcześniej, to znów nie podoba się moje 
odezwanie i tak dalej, i tak 
dalej. Zrobiła się jędzą.
- Dla innych jest miła, jak zauważyłem. 
Wybuchnąłem:
- Dla innych, tak! Dla mnie - przy innych - również! Zauważyłeś, jak się mizdrzy 
do chłopców? Wdzięczy się 
jak kotka, wymądrza, robi wrażenie. A chłopcy oglądają się za nią coraz bardziej 
natarczywie.
- O co jej chodzi? - zastanowił się Tolmes. 
Wzruszyłem ramionami. - Naprawdę nie wiem. Może chora?
- Ostatnio była badana i niczego nie stwierdzono. Przeciwnie, jest zdrowa jak 
mało kto - zauważył Tolmes. - 
Ale na wszelki wypadek mam do ciebie prośbę - dodał po chwili zastanowienia. - 
Przemów do niej łagodnie, 
niech przestanie kokietować, bo ją tak zarzucę pracą, że na jej wykonanie i doby 
nie wystarczy.
- Spróbuję, a ty już szukaj roboty. Jestem przekonany, że moje argumenty nie 
tylko że nie pomogą, ale 
jeszcze bardziej zaostrzą sytuację.
- Powiedz jej, że to moja prośba – zakończył rozmowę.
Powtórzyłem jej wszystko jeszcze tego samego wieczoru, lecz zanim doszło do tej 
rozmowy, dokonałem 
przykrego odkrycia. Szukając jakiegoś drobiazgu, zacząłem grzebać na dnie szafy, 
tam gdzie Alice miała 
swój ulubiony - jak nazywała - gra-ciarski kąt, a w którym wszystko leżało na 
kupie, rzucone byle jak i do 
którego w zasadzie nie miałem prawa zaglądać.
- Chyba mi wolno posiadać swój bałagan, jeśli na tym statku panuje idealny 
porządek? - powiedziała tuż po 
starcie, kiedy zwróciłem uwagę na ten rozgardiasz. - Jestem kobietą i czasami 
mam dosyć porządku. 
Zrozum mnie, Tom - powiedziała proszącym głosem.
Rozumiałem, jako że każdy z nas lubi czasami pobałaganić. Zresztą bałagan w 
szafie Alice by niczym, w 
porównaniu z tym, co się działo w innych pomieszczeniach zajmowanych przez 
kobiety - uczestniczki 
wypraw nie mające mężów. Jedynie kosmetyki, zresztą rzadko używane, zawsze były 
na swoim miejscu. 
Często się zastanawiałem, dlaczego na przykład taka Wiera czy Fatima, potrafiły 
w ciągu kilku minut wyjść z 
kabin czyściutkie, pachnące i naprawdę ślicznie ubrane, co stanowiło nigdy nie 
rozwiązaną tajemnicę. 
Widocznie ten bałagan był metodą. Kobiecą metodą. Dlatego rozumiałem Alice.
I właśnie wówczas, pod masą fatałaszków znalazłem szereg drobiazgów. Tych 
samych, które poginęły 
innym w okresie ostatnich miesięcy. Byłem wstrząśnięty i natychmiast chciałem 
pójść do dowódcy, lecz się 
zatrzymałem. Jeszcze trochę poczekam i poobserwuję - pomyślałem.
Kiedy weszła Alice, leżałem i gapiłem się w sufit. Zrzuciła kombinezon i 
założyła wzorzystą, bardzo cienką 
tunikę, jakby chciała podkreślić zgrabną figurę, nieco zeszpeconą przez nogi, 
czego nigdy nie przyjmowała 
do wiadomości. Nóg nie miała zgrabnych -- były brzydkie. Pod kombinezonem tego 
widać nie było, lecz od 
pewnego czasu lubiła się przebierać. Nie widziałem w tym niczego złego i 
uznawałem za rodzaj kobiecej 
kokieterii, ale z czasem zaloty Alice przestały mnie bawić, zaczęły drażnić, 
zwłaszcza że obiektem jej 
zainteresowań był zawsze ktoś inny. I stąd wypływała wzajemna nieufność, 
zazdrość. Alice drążyła mózgi i 
zmysły jak kropla wody twardą skałę.
- Rozmawiałem z Tolmesem i prosił, żeby ci przekazać kilka uwag - zacząłem 
ostrożnie.
- Coś ciekawego? - spytała piłując paznokcie.
- Trochę. Chce, żebyś przestała interesować się innymi mężczyznami, bo 
wprowadzasz niepotrzebne 
rozdrażnienia wśród załogi. Chcesz wszystkich uwieść?
Roześmiała się cicho.
- Jeśli będę chciała, to wszystkich. Lecz po tym, co mi powiedziałeś, zajmę się 
tylko Tolmesem. Tak, 
Tolmesem - dodała ze złośliwym uśmiechem na wąskich wargach.
Nie przypuszczała, że rozmowę słyszał dowódca, który akurat włączył się do 
naszej kabiny.
- Nie ze mną takie sztuczki, Alice. Poszukaj sobie innego obiektu. Ode mnie 
najwyżej możesz dostać lanie - 
zaśmiał się.
Skoczyła jak rozdrażniona kotka. Wyłączyła wideofon i uderzyła mnie w twarz.
- Ty draniu! Zapłacisz mi za to!...
Okładała mnie pięściami, a ja śmiałem się jak szalony. Wprawdzie była silna, ale 
jej pasja i wściekłość 
powodowały u mnie tylko śmiech. Nigdy jej takiej nie widziałem. Dopiero teraz... 
Odwróciłem się twarzą do 
poduszki, zasłoniłem głowę rękai a ona tłukła pięściami tak długo, aż się 
zmęczyła.
- Już ci przeszło? - spytałem ze śmiechem, patrząc, jak śliniła sobie 
poobtłukiwane palce.
— Zabiję ciebie przy najbliższej okazji.
Usiadłem.
— Posłuchaj, Alice. Przede wszystkim, to nie ja włączyłem wideofon, lecz Tolmes. 
Po drugie - jesteś 
prawdopodobnie chora, rozdrażniona, nieobliczalna. Lepiej pójdź do lekarza.
— Jestem zdrowa, tylko ty chcesz mnie się pozbyć.
— Ja?
Byłem zdumiony. Nie uczyniłem niczego, co pozwoliłoby na wysnucie takiego 
przypuszczenia. Byłem 
zawsze wobec niej delikatny, czuły, cieszyłem się jej radościami. I nagle...
- Skąd takie posądzenie?
- Wiem, że już mnie nie kochasz.
- Czy to ja, czy ty usiłujesz kokietować kolegów? Ja, czy ty stroisz się przed 
każdym wyjściem z kabiny? I 
wreszcie ja, czy ty robisz z ludzi głupców? Radzę ci - uspokój się, bo inaczej 
zajmą się tobą psychiatrzy.
- Straszysz? Chcesz ze mnie zrobić wariatkę? Nic z tego. Jak będę chciała, to 
oni także zaczną koło mnie 
tańczyć - powiedziała spokojnie i pewnie.
Tego było za wiele.
— Twierdzisz, że jesteś całkowicie przy zdrowych zmysłach? - spytałem.
— Nie tylko przy zdrowych zmysłach, ale i zdrowym ciele.
Podniosłem się i podszedłem spokojnie do szafy. Otworzyłem i szybko, zanim 
zdążyłaby przeszkodzić, 
włożyłem rękę pod stosy ubiorów.
- A to skąd się tu wzięło? - Trzymałem w ręku kilka drobiazgów skradzionych 
przez nią innym osobom.
Zbladła. Podeszła bliżej, popatrzyła w oczy i szepnęła.
- Schowaj to. Nie wiem. Naprawdę,nie wiem...
Usiadła na kanapie i zaczęła cicho płakać. Było mi jej serdecznie żal. 
Podszedłem bliżej i pogłaskałem po 
włosach.
- Z twoim zdrowiem naprawdę nie jest dobrze. Naturalnie, nic nikomu nie wspomnę, 
lecz musisz pójść do 
lekarza. Powiesz, że źle się czujesz i potrzebujesz wypoczynku. Na pewno ci 
pomogą.
Nagle wstała.
- Nie pójdę do żadnego lekarza i będę robiła to, na co mam ochotę. A tobie nic 
do tego. Możesz sobie pójść 
do Tolmesa i powiedzieć o tych drobiazgach. Zresztą - sama to zrobię.
Włączyła wideofon, a ja stałem nie wiedząc co o tym myśleć.
- Tolmes? Chciałam ci powiedzieć, że już wiem, gdzie się podziały te wszystkie 
drobiazgi, które ginęły z 
kabin. Otóż mój mąż jest maniakiem. Ukrył je w szafie pod moimi sukniami, gdzie 
na ogół nie zaglądam. 
Teraz je znalazłam.
Byłem zaskoczony. Spoglądałem na nią z przerażeniem i chyba nienawiścią, bo 
nagle powiedziała do 
Tolmesa, którego twarz widziałem na ekranie.
- Przepraszam, że to mówię, ale musiałam. - I wyłączyła aparat.
Podszedłem i podniosłem rękę. Chciałem uderzyć, lecz się wstrzymałem.
- Jesteś podła. I zrobię z tobą porządek.
Chyba tak powiedziałem i wyszedłem do Tolmesa. Naturalnie, że nie uwierzył 
Alice, tylko mnie. Zresztą nie 
o to chodziło. Najgorsze, źe wśród nas znalazł się ktoś, kto usiłuje popsuć 
atmosferę porządku i 
wzajemnego zaufania, wprowadzić anarchię, waśnie, a więc te elementy, które są 
nie do przyjęcia w 
zespole ludzkim, skazanym na siebie przez długie lata, żyjącym w warunkach 
zupełnie odmiennych niż na 
Ziemi. Tam można wyjechać do innej miejscowości, znienić klimat, otoczenie, 
pracę. Tutaj zaś liczył się 
każdy człowiek i strata jednego mogła spowodować poważne następstwa. Zdawałem 
sobie sprawę, że 
nigdy nie może dojść do żadnego konfliktu wśród załogi i musi panować idealna 
zgoda. Tak było 
dotychczas. Dopiero Alice zaczęła wprowadzać inne zwyczaje.
- Współczuję – powiedział. - Nie przypuszczałem, że z Alice zrobi się istota nie 
nadająca się do przebywania 
w naszym zespole. Trzeba będzie coś z tym zrobić, tylko pytanie, co?
- Nie wiem. Może to chwilowe? Może jej przejdzie?
Nie wierzyłem sam w to, co mówiłem. Zbyt dobrze znałem Alice i jej charakter, 
zwłaszcza ostatnio. Na wiele 
wcześniejszych zjawisk miałem zamknięte oczy. Nie dostrzegałem ich, ale teraz?
Jeszcze trochę poczekajmy - prosiłem dowódcę.
Zgodził się. Wiedział, że na razie nie ma innego wyjścia. Uzgodniliśmy jeszcze, 
że kilku spośród nas trzeba 
będzie wtajemniczyć w sprawę Alice. W ciągu kilkunastu minut Tolmes zebrał małe 
grono osób z Walterem i 
Bertem na czele i poinformował o wypadkach.
— Nie dajcie się też zbałamucić, a jeśli zauważycie, że ktoś jej ulega - 
skompromitujcie. Niech wie, że na 
statku nie ma miejsca na uleganie jej zachciankom.
— Niedawno badałem ją i nie stwierdziłem żadnych zaburzeń - dodał Walter. - Jest 
zdrowa pod każdym 
względem.
— Widocznie nie bardzo - odpowiedziałem. - Ostatnie wypadki wskazują na poważne 
zaburzenia 
psychiczne. Dziwne, że potrafiła je ukrywać.
— Wezmę ją pod szczególną obserwację - mruknął Walter.
Nie na wiele się to zdało. Wprawdzie Alice przestała podkradać, przynajmniej nie 
znalazłem w kabinie nic 
nowego, ale z tym większą energią zabrała się do kokietowania. Już nie 
wybierała. Stosowała różne 
metody. Pewnego dnia, kiedy znajdowałem się obok pracowni biochemicznej, w 
której pracowała, przez 
lekko uchylone drzwi usłyszałem, jak z kimś rozmawiała.
- Nie sądź, że jesteś jedynym. Kiwnę palcem, a wszyscy, powtarzam, wszyscy 
będziecie mi nogi całować. 
Na tobie zupełnie mi nie zależy. Jesteś tylko miły i trochę bardziej męski...
— Ależ, Alice - poznałem głos Marka. – Czego ty właściwie chcesz ode mnie. Po co 
mnie tu zaprosiłaś. 
Żeby opowiadać o swoich sukcesach?
— Jesteś głuptas. Kocham ciebie, to wszystko.
— Masz męża...
— Męża? To kretyn. Za to ty należysz do bardzo małej na tym statku grupy 
prawdziwych mężczyzn i dziwię 
się, że nie chcesz tego zrozumieć.
— Mam co innego na głowie. Zresztą bardzo kocham kogoś, kto pozostał na Ziemi, a 
ciebie po prostu tylko 
lubię. Zrozumiałaś?
— Bałwan - syknęła przez zęby. – Pożałujesz i wynoś się...
Wycofałem się poza zakręt korytarza. Odczekałem kilka minut i wszedłem do jej 
kabiny. Siedziała w fotelu 
wpatrzona w coś nie istniejącego i o czymś myślała.
— A, to ty. Czego chciałeś? - spytała.
— Właściwie niczego. Tak wpadłem. Skończyłem dyżur i nic mi się nie chce robić. 
Może w czymś pomóc?
— Nie przemęczam się. Ale możesz posiedzieć. Wiesz, był tu przed chwilą Marek.
— Nie zauważyłem. Widocznie też się nudzi.
— O, co to - to nie. Wyobraź sobie, że patrzył na mnie takim wzrokiem, jakby 
chciał mnie pożreć.
Roześmiała się cicho i dodała:
- Ciebie to na pewno nie interesuje, prawda?
Postanowiłem dać jej nauczkę.
— Oczywiście, że obchodzi. Tylko, że ja patrzę na to inaczej.
— Ciekawe. Powiesz mi?
— Z przyjemnością. Otóż nie Marek patrzył na ciebie oczami pożeracza surowego 
mięsa, lecz ty czyniłaś 
mu pewne propozycje. Naturalnie - odmówił. Ty natomiast oświadczyłaś, że 
pożałuje. Było tak kochanie? - 
zakończyłem złośliwie.
Spoglądała na mnie wystraszona. Wideofon był wyłączony, więc nie mogłem 
podsłuchiwać. Do każdej 
kabiny i pracowni można się było włączyć tylko z hali nawigacyjnej, a tego dnia 
miałem dyżur w 
laboratorium. Marek też nie zdążyłby mi przekazać żadnych informacji. Zgłupiała.
— Było zupełnie inaczej - powiedziała po chwili wahania.
— Nie kłam. Słyszałem każde twoje słowo. I pamiętaj, że słyszę wszystko i widzę 
wszystko, co się wokół 
ciebie mówi lub dzieje. Bez względu na to, w którym miejscu na statku się 
znajdujesz. Mam na to swoje 
sposoby.
— Śledzisz mnie? To doskonale. Widocznie zależy ci na mnie.
— Zupełnie nie zależy, a jeśli czegokolwiek pragnę, to dwóch rzeczy: świętego 
spokoju i twojej śmierci, 
rozumiesz? Śmierci! Jeśli się tobą interesuję, to jedynie dlatego, żeby cię 
jeszcze bardziej poznać i ustrzec 
innych, nie dopuścić do tragedii. Tobie zależy na zaspokajaniu zachcianek, a 
mnie na powodzeniu wyprawy. 
Rozumiesz, bestio w ludzkiej skórze?
Nie odzywała się. Spoglądała na mnie z taką nienawiścią, że poczułem lekki 
strach. Przecież ona jest 
zdolna do wszystkiego, nawet do zbrodni - pomyślałem. Ale niczego po sobie nie 
pokazałem, postanawiając 
w duchu, że jeszcze bardziej będę się przyglądał jej poczynaniom.
- Mogę cię poinformować, że Tolmes zwołał zebranie pewnej grupy ludzi i 
powiedział im o twoich 
wybrykach. Będą uważali nie tylko na ciebie, lecz również na innych. Więc nie 
marnuj na próżno swoich 
uwodzicielskich talentów, a zabierz się do solidnej pracy zgodnej z programem 
badań. Jesteś spalona. Na 
twoim miejscu unikałbym wszystkich, zwłaszcza, że nie orientujesz się, kto 
należy do
wtajemniczonych - zakończyłem i wyszedłem.
W kilka godzin później, kiedy leżałem w kabinie, podeszła i usiadła obok.
- Wszystko przemyślałam i zdaję sobie sprawę, że robiłam źle. Przepraszam cię, 
czuję się taka zmęczona...
Spojrzałem uważnie. Nie wierzyłem ani jednemu słowu, chciałem jednak okazać jak 
najlepsze intencje.
- Pójdź do lekarza, wypocznij. To ci dobrze zrobi.
- Chyba pójdę, a ciebie jeszcze raz przepraszam.
Wyszła z kabiny, a ja natychmiast połączyłem się z Tolmesem i poinformowałem o 
wypadkach dzisiejszego 
dnia. Prosił, żebym nadal uważnie ją obserwował.
Upłynęło kilka dni. W czasie pełnienia dyżuru, urządzenia zasygnalizowały 
zaburzenia w pracy stosu 
atomowego. Połączyłem się z maszynownią, ale nikt się nie zgłaszał. Na ekranie 
widziałem, że w kącie stoi 
grupa inżynierów i kłóci się zawzięcie, ale panujący hałas uniemożliwiał 
zrozumienie czegokolwiek. 
Zostawiłem w sterowni Lynda, wsiadłem w windę i zjechałem w dół.
- Co za porządki? - zacząłem ostro. – Nie można się do was włączyć. Dlaczego nie 
pilnujecie stanowisk? Co 
ze stosem, do diabła! Sami jesteście na tym statku? Co się stało?
Pospuszczali głowy. Nie odzywali się.
— Zapomnieliście języków w gębie? A przed chwilą kłóciliście się jak wściekłe 
psy. Gadaj, Harry, co się 
stało?
— Nic wielkiego. Tylko uspokój swoją jędzę. Narobiła wśród nas nieporozumień i 
dlatego się żremy.
Kazałem sprawdzić stos i wyszedłem. A więc i tutaj trafiła. Sytuacja stawała się 
coraz bardziej nie do 
zniesienia. Nie wiedziałem czy powiedzieć o tym Tolmesowi, czy jeszcze poczekać. 
Może uda mi się coś 
załatwić samemu? Jeszcze raz spróbuję. Tylko jak?
Po dyżurze i przyjściu do kabiny, zamknąłem drzwi od wewnątrz, założyłem dres. 
Sprawdziłem, czy jest 
wyłączone wideo i podszedłem do szafy.
- Szukasz czegoś? - spytała. - Nie ma nic nowego.
- Drobiazgu. Zaraz się dowiesz.
Miałem w szafie troki do aparatury tlenowej. Solidne, grube, lekko spłaszczone 
taśmy. Kiedyś w żartach 
uderzyłem sam siebie po plecach i omal nie zawyłem z bólu. Wydało mi się, że 
właśnie to będzie 
najlepszym argumentem. Grzebiąc w szafie złożyłem jedną taśmę na pół i 
podszedłem do Alice. Usiadła i 
spojrzała z przestrachem w oczach.
- Co zamierzasz zrobić?
Nie odpowiedziałem, tylko przeciągnąłem ją po plecach. Pękła obcisła tkanina, a 
na ciele ukazała się gruba 
pręga. Uderzyłem jeszcze raz, kiedy zerwała się i podbiegła do drzwi. Były 
zamknięte. Doskoczyłem, 
złapałem za włosy i rzuciłem na miękką podłogę. Skuliła się w kłębek, a ja 
biłem. Zmęczyłem się wreszcie, 
lecz Alice nie wydała ani jednego jęku. Kiedy odrzuciłem pas, powlokła się w 
stronę kanapy i wtuliła w jej 
kąt.
- Za co? - szepnęła ze skargą w głosie.
- Za twoje kłamstwa i chłopców z maszynowni. Przestaję prosić i tłumaczyć czy 
też informować dowódcę, a 
będę bił. Jak wściekłe zwierzę, za wszystko, co złego uczynisz: za flirty, 
jątrzenia, kradzieże, plotki, twoją 
nienawiść do ludzi i twój egoizm. Za wszystko, co wstrętne i podłe. Nikomu na 
razie nie powiem, tylko będę 
ćwiczył. To nic, że bicie nie leży w mojej naturze i nigdy nikogo nie uderzyłem, 
lecz zmusiłem się do tego dla 
wspólnego dobra, w tym twojego. I pamiętaj, że jeśli już się zdecydowałem na 
bicie, to będę bił. Chyba, że 
się zmienisz. I natychmiast zmienisz kabinę, bo nie chcę z tobą przebywać. 
Uzgodnię to z Tolmesem i 
wynoś się.
Zaczęła płakać. Łkała bezgłośnie i tylko ramiona wstrząsane szlochem ujawniały 
ból. Było mi jej żal, lecz nie 
widziałem innego wyjścia. Jeżeli nie pomogły prośby, perswazje, błagania, to 
może bardziej skutecznym 
argumentem okaże się bat? Zdawałem sobie sprawę z tego, że Alice nie ma żadnych 
szans, naturalnie jako 
kobieta wśród tych mężczyzn, którzy pracują w górnych laboratoriach położonych w 
sąsiedztwie hali 
nawigacyjnej i kierownictwa wyprawy. Wiedziała o tym i dlatego swoje 
zainteresowania przeniosła na 
personel pomocniczy zatrudniony w oddalonych rejonach statku, na ludzi, z 
którymi spotykaliśmy się nieco 
rzadziej. Jeśli chodziliśmy na kontrole, to rozmawialiśmy z dyżurnymi, podczas 
gdy pozostali wypoczywali. 
Tak, kontakt z nimi był raczej luźny, chociaż wykonywa-' na przez tych ludzi 
praca była niezwykle ważna. 
Oni troszczyli się o stos atomowy, silniki, utrzymanie aparatury naukowej w 
idealnym stanie, zaopatrywanie 
w paliwo rakietek zwiadowczych. Nie można było dopuścić, żeby wśród uczestników 
wyprawy pracujących 
dotychczas w zgodzie zapanowała nieufność i zawiść. Dlatego musiałem przerwać 
zaloty Alice bez względu 
na stosowane metody.
- Przepraszam cię, lecz musiałem tak postąpić. Nic innego do ciebie nie 
przemawia.
Usiłowałem się tłumaczyć. Wszak żyliśmy ze sobą sporo lat i teraz było mi trochę 
głupio. Pomimo 
wszystkiego po prostu głupio.
- Jesteś podły, a z kabiny nie wyniosę się. Chcesz to sam się wyprowadź.
- Zrobię to z przyjemnością. Jesteś uparta, więc idę do dowódcy i poproszę o 
inne pomieszczenie.
Złapała mnie za rękę i zatrzymała.
- Nie idź. Narobisz mi wstydu. Ciebie też nikt nie pochwali za znęcanie się. 
Wiem, że jestem niemożliwa, ale 
spróbuję się zmienić. Przebacz, więcej tego nie zrobię.
Zastanowiłem się. Dopiero teraz, po tych słowach, zdałem sobie sprawę, że Alice 
ośmiesza przede 
wszystkim mnie. Że to właśnie ja stałem się przedmiotem kpinek. Nie dostrzegałem 
ich lub nie chciałem 
dostrzec. Zajęty kłopotami z Alice, jakoś nie umiałem sobie uzmysłowić, że jej 
postępowanie godzi również 
we mnie. Już nie tylko jako w człowieka, lecz mężczyznę i męża. Czyżby tak 
bardzo mnie nienawidziła? Nie 
bardzo rozumiałem.
— Dobrze. Lecz dlaczego mnie nienawidzisz? - spytałem z nadzieją, że uchwycę 
jakiś wątek prawdy.
— Kocham ciebie, tylko ty się zmieniłeś.
— Na czym polega ta moja zmiana wobec ciebie?
— Nie dostrzegasz, że jestem piękną kobietą, a nie tylko zdolnym biochemikiem.
— Przepraszam, Alice, lecz na temat twojej urody i zdolności mam nieco odmienne 
zdanie. Nie 
zaprzeczam, kochałem ciebie i chyba jeszcze trochę kocham, lecz swoim 
postępowaniem wiele zniszczyłaś. 
Na Ziemi byłaś zupełnie inna, niż tutaj. Czemu to przypisać? Nie rozumiem. 
Wyjaśnij, proszę.
Podniosła się z podłogi i podeszła do szafy. Zrzuciła podartą tunikę i stanęła 
przede mną naga. Była istotnie 
pociągająca.
— Powiedziałem, że wiele zniszczyłaś i jeśli potrafisz odbudować mój szacunek, a 
w przyszłości może i 
miłość, to nie mam nic przeciwko temu. Możesz spróbować, tylko bez krętactw - 
powiedziałem.
— Czy nie jestem piękna? -- pytała, jakby nie słysząc tego co mówię.
— Dobrze, jesteś.
- To mnie pocałuj.
Wzruszyłem ramionami.
- Najpierw sprawiłem ci lanie, a teraz mam całować? Nie potrafię.
- Powinieneś scałować ślady bicia. Spójrz, jakie straszliwe pręgi. Nie żal ci 
mojego ciała? – spytała 
kokieteryjnie.
Miałem tego dosyć. Same niespodzianki. Czy ta kobieta naprawdę nie potrafi 
niczego zrozumieć? Czy jej 
choroba polega na kulcie własnego ciała? Taki kobiecy narcyzm? Będę musiał 
spytać Waltera.
— No jak, całujesz? - Podeszła do mnie bardzo blisko, objęła ramionami i 
przyciągnęła do siebie.
— Całuj, proszę - szepnęła.
Czułem, że ulegnę, ale na szczęście rozległ się głos Tolmesa.
- Przestańcie się mizdrzyć. Przepraszam, że przerywam, ale wpadnij do mnie, Tom. 
Bardzo pilna sprawa.
Alice odskoczyła i zasłoniła się tuniką. Ja płonąłem jak ogień. Otworzyłem drzwi 
i wyszedłem z mocnym 
postanowieniem opowiedzenia Tolmesowi i Walterowi. I powiedziałem, a Walter 
załatwił sprawę krótko:
— Erotomanka i masochistka. Przedtem nie zauważyłeś żadnych objawów?
— Nigdy. Zdarzyło się to po raz pierwszy - wyjaśniłem.
— Lanie nie pomoże – powiedział Tolmes, a Walter przytaknął. - Trzeba poszukać 
innych sposobów. Będzie 
szalała i trzeba jej pilnować. Jeżeli tak będzie nadal, musimy coś wymyśleć.
- Ja już nie mam siły - odpowiedziałem. - Wierzcie mi, że dzisiejszy dzień 
kosztował mnie dużo zdrowia. 
Poradźcie coś, byle co, żeby tylko było dobrze.
Wzruszyli ramionami.
- Przyślij ją do mnie pod byle jakim pretekstem. Dam jej coś na uspokojenie.
Niewiele to pomogło. Wyczuwałem, że mimo wszystko Alice mnie nienawidzi. I to 
nie za bicie, lecz zupełnie 
za co innego. Może za to, że przeszkadzałem w zaspakajaniu zachcianek? Może 
chciała doprowadzić do 
tego, żeby wszyscy kręcili się wokół niej, a ona rządziła na statku? Zdawałem 
sobie sprawę tylko z jednego 
faktu, że chociaż się uspokoiła, to o czymś myśli, kombinuje, knuje, i to coś 
bardzo niebezpiecznego.
Wpadłem na to zupełnie przypadkowo.
Miałem wtedy dyżur z Bertem, który zastępował Pierwszego Astronawigatora. Lot 
odbywał się spokojnie, do 
zespołu planet widzianych przyrządami było jeszcze bardzo daleko, nie zanosiło 
się na żadne 
niespodzianki. Praktycznie przy pulpicie sterowniczym wystarczała jedna osoba i 
dlatego Bert na chwilę 
wyszedł. Chciał o czymś porozmawiać z Tol-mesem. Zostałem i trochę z nudów, a 
może i z ciekawości, 
zacząłem podglądać niektóre pomieszczenia. Nie działo się nic szczególnego. W 
kinie wyświetlano film o 
odwiecznych konfliktach miłosnych między kobietą a mężczyzną. Ogród był pusty. 
Kilka osób grało w 
brydża w salonie. Inni spali w swoich kabinach, czytali, słuchali muzyki ze 
słuchawkami na uszach, 
rozmawiali. W pewnym momencie, jakoś podświadomie włączyłem bazę rakiet 
pomocniczych. Na ogół poza 
robotami nikt tam bez potrzeby nie zachodził, chyba że ktoś wylatywał na 
zewnątrz i należało przygotować 
lot. I wtedy usłyszałem głosy. Zastanowiło mnie, kto i po co tam się kręci. 
Sprawdziłem dziennik pokładowy, 
lecz nie znalazłem żadnego zapisu uzasadniającego przebywanie ludzi w tej części 
statku. Nie słyszałem 
też o żadnych przygotowaniach i naprawach, które zresztą odbywały się zupełnie 
gdzie indziej.
Zaintrygowany zwiększyłem słyszalność i wizję, lecz nikogo nie dostrzegłem. 
Poznałem tylko głos Alice.
- Powinieneś się zgodzić. Musisz. Żądam tego - mówiła do kogoś zdecydowanym, 
ostrym i nieprzyjemnym 
tonem. Znałem ten ton. Używała go, kiedy chciała coś osiągnąć za wszelką cenę.
- Zrozum, Alice, co powiedzą inni... - Tego głosu nie poznałem.
- Musisz. Rozumiesz? Będziemy robić to, co zechcemy. Wcale mi nie zależy na 
powrocie na Ziemię. 
Tutaj, na jednej z tych planet, założymy nowe życie. Ty i ja, a z nich uczynimy 
bezwolne roboty. Będą nam 
służyli tak, jak zapragniemy.
Mam na to swoje sposoby.
- Nie wierzę ci, Alice.
— Musisz wierzyć. Byłam u Waltera na badaniach i udało mi się zabrać kilka 
fiolek taliny. Wiesz, co to jest? 
To jest środek, o którym poza naczelnym lekarzem, nikt nie wie. Tylko ja się 
orientuję do czego służy. 
Posłuchaj. Wystarczy jedna fiolka, żeby cała załoga straciła wolę, stała się 
żywymi narzędziami, 
posłusznymi tylko mojej woli. Jak w starożytnym Rzymie niewolnicy - dodała. Czy 
rozumiesz? Mamy 
szansę. Przestaniemy słuchać tych pseudonaukowców, którzy wyprowadzili nas na 
kraniec Wszechświata 
diabli wiedzą po co. Nie uciekniemy żadną rakietką, bo na Ziemię za daleko, a 
lądowanie gdzie indziej, bez 
tych wszystkich urządzeń, którymi tutaj dysponujemy, byłoby bezsensowne. Ale 
możemy użyć statek do 
swoich celów, rozumiesz? Ja i ty będziemy twórcami nowego świata. Rozumiesz? 
Tylko ja i ty. Musisz się 
zgodzić.
— Zastanowię się, Alice. Nie wiem...
— Kocham cię, kocham. Jesteś taki wspaniały. I ty mnie kochasz, prawda? Powiedz, 
kochasz mnie? - 
szeptała do kogoś ukrytego w ciemnościach hali.
— Tak, Alice, zrobię co zechcesz. Tylko kiedy?
— Już wkrótce, dam ci znać. Pamiętaj, nikomu ani słowa, bo wtedy nas uśpią i 
niczego nie osiągniemy.
— Nie można inaczej? - W głosie rozmówcy z Alice wyczułem rozterkę, może strach 
i brak zdecydowania. - 
Przecież możemy gdzieś wylądować i odłączyć się od grupy lub zażądać 
pozostawienia nas na miejscu.
— A kto będzie za nas pracował? Kto będzie nam służył? Zanim stworzymy coś 
nowego, musimy 
posiadać niewolników. Oni postawią nową bazę, będą obsługiwali automaty. Sami 
niczego nie osiągniemy.
— Dobrze, Alice. Chociaż...
— Nie ma żadnego chociaż. Musisz się zdecydować, jeśli mnie kochasz. Rozumiesz? 
Nie uznaję żadnych 
kompromisów w osiąganiu zamierzonych celów. Musimy być konsekwentni od początku 
do końca. Pięknego 
końca z tobą. Tylko ty i ja, a reszta to ludzie, którzy będą nam służyć.
Nie rozumiałem co mówili dalej, bo ściszyli głosy. Chciałem dowiedzieć się, kto 
był partnerem Alice, lecz nie 
mogłem opuścić stanowiska. Musiałem czekać, aż wróci Bert. Zanim przyszedł, 
podjąłem decyzję. 
Wiedziałem już, że Alice planuje dokonania potwornej zbrodni i byłem przerażony. 
Znałem jej niezdrowe 
ambicje, ale nie przypuszczałem, że jest zdolna do morderstwa, do zlikwidowania 
osiągnięć ludzkości, która 
wysłała nas w inne światy w imię nauki. Bo to, co zamierzała dokonać, było 
zbrodnią. O tyle gorszą, że 
zaplanowaną na zimno, z wyrachowaniem. Wprawdzie nie zamierzała nikogo 
bezpośrednio zabijać, lecz 
odbierając wolę, zabijała stopniowo, powoli, wysysając wszystkie żywotne soki. 
Czy zdawała sobie sprawę z 
bezsensu tego zamierzenia? Przecież jedna para ludzka nie jest w stanie stworzyć 
nowego społeczeństwa 
nawet wtedy, kiedy Alice będzie rodziła co rok, chociaż dotychczas nie chciała 
mieć dziecka. A jej dzieci 
będą z kolei żyły pomiędzy sobą. I tak w kółko, aż do zupełnej degeneracji i 
smutnego końca. Czy tego nie 
wiedziała? Czy chorobliwa żądza władzy spowodowała w jej mózgu takie 
spustoszenia, iż obce stały się jej 
uczucia wykształcone w ciągu długich dziejów ludzkiej cywilizacji? Zastanawiając 
się nad tym co 
usłyszałem, podjąłem decyzję. Postanowiłem sobie, że niczego nie powiem 
Tolmesowi i sam, mając do tego 
wewnętrzne prawo, wymierzę sprawiedliwość. I ukarzę. Nie potrzebowałem poznawać 
wspólnika Alice. Jeśli 
ona zginie - nic nie zrobi. Ona jest motorem zła. Dlatego powinna zginąć.
Buntowałem się wewnętrznie przeciwko sobie. Zabić Alice... To straszliwe, 
nieludzkie. Nigdy sobie nie 
wyobrażałem, że mogę kogokolwiek zabić. W tym wypadku musiałem to zrobić. Gdybym 
wszystko 
opowiedział Tolmesowi, Alice zostałaby uśpiona na długi czas, może by nawet 
zmieniono jej sposób 
myślenia, wykreślono pamięć. Nie wierzyłem w powodzenie takiego rozwiązania. 
Przecież kiedyś trzeba ją 
będzie obudzić i znów zacznie swoje. Jej mózg był kłębowiskiem szarych komórek 
potwora i należy go raz 
na zawsze unicestwić. Tylko ja mogłem to zrobić. Nikt inny.
Przez kilka dni chodziłem jak struty, nie odpowiadałem na pytania. Tylko Alice 
spoglądała na mnie spod oka. 
Dobrze mnie znała i wiedziała, że coś mnie gryzło. Usiłowała pytać, lecz 
udawałem zmęczenie i drobne 
niepowodzenia w pracy naukowej. Takie okresy zniechęcenia zdarzały się wśród nas 
i nikt się tym nie 
przejmował. W najgorszym wypadku, lekarze kazali odpocząć przez kilka dni, 
zasilili organizm jakimiś 
specyfikami, i na tym koniec. Ta walka prowadzona z samym sobą naprowadziła mnie 
na wspaniałą myśl. 
Już wiedziałem nie tylko co zrobić, ale jak wykonać zadanie.
Plan był prosty. Pewnego dnia wypożyczyłem z laboratorium radiologicznego dla 
celów naukowych ładunek 
promieniotwórczego izotopu kobaltu, zamkniętego w specjalnej oprawie. 
Przyniosłem do kabiny i po zdjęciu 
osłony, sam zawinięty w ołowianą folię, włożyłem w wykładzinę tapczanu Alice. 
Tego dnia już nie 
wchodziłem do wspólnej kabiny, lecz zameldowałem Walterowi, że czuję się bardzo 
źle i chcę wypocząć w 
szpitalu. Ponieważ od kilku dni chodziłem jak błędny, zgodził się i wkrótce, po 
uprzednim zgłoszeniu się u 
dowódcy, znalazłem się w łóżku. Dostałem leki nasenne i uspokajające. Przez 
kilkanaście godzin spałem, a 
po przebudzeniu czułem się doskonale. Nawet byłem zadowolony z tego, co 
zrobiłem. Rozgrzeszyłem się 
całkowicie. Niepokoiło mnie tylko, czy w okresie mojej nieobecności, Alice nie 
zapraszała gości do kabiny. 
Chociaż z drugiej strony, nasze pomieszczenia były usytuowane w najbardziej 
ruchliwej części statku i 
wątpiłem, czy odważy się na coś takiego. Po czterech dniach wstałem, ale zanim 
poszedłem do siebie, 
wstąpiłem do dowódcy. Porozmawiałem z nim, a on powiedział, że doskonale 
wyglądam. Później 
sprawdziłem, czy Alice pracuje i poszedłem do kabiny. Znów zawinąłem się w 
folię, wyjąłem spod tapczanu 
osłonę, włożyłem ładunek i szybko poszedłem do laboratorium. Po chwili przyszedł 
Hans z radiologii.
- Słyszałem, że już wyszedłeś, więc chciałem zabrać kobalt. Przydał się? - 
spytał.
- Nie bardzo. Leżał tu cały czas. Musiałem przez kilka dni odpocząć. Teraz z 
kolei mam inną pracę, ale jak 
ją skończę, to znów się do ciebie uśmiechnę. Możesz go zabrać.
Wieczorem dostrzegłem, że Alice wyglądała bardzo źle. Zbladła, jakby 
wyszczuplała, twarz straciła 
rumieńce.
- Co ci jest? - spytałem, chociaż doskonale wiedziałem.
— Bardzo źle się czuję. Nie mam apetytu, robi mi się słabo. Słowem coś nie w 
porządku.
— Pójdź do Waltera, niech cię zbada.
— Chyba to zrobię.
W kilkanaście godzin później zostałem wezwany do lekarza. Wiedziałem, że 
niedawno badał Alic. Już 
musiał wiedzieć.
- Słuchaj, Tom - odezwał się. -Badałem Alice i nie rozumiem, co się stało. 
Niezwykle silny zanik krwinek. 
Zastosowałem radykalne środki, lecz wątpię, czy jej cokolwiek pomoże. Jeżeli do 
jutra nie zajdą zmiany na 
lepsze, to możesz się z nią pożegnać. Umrze bardzo szybko. 
- Nie ma nadziei?
- W tym stadium - raczej nie. Nie pomoże nawet przeszczepienie szpiku. 
Stwierdziłem straszliwe 
spustoszenie organizmu materiałem promieniotwórczym. Nie wiesz, co mogło się 
stać? 
Wzruszyłem ramionami. 
- Wiecznie kręciła się po różnych zakamarkach. Może była przy stosie? Tam ją też 
widziano.
- Stos jest zabezpieczony, a tam, gdzie nie wolno wchodzić ludziom, pracują 
roboty. Człowiek nie wytrzyma, 
zaś jedna minuta, to śmierć w ciągu paru godzin.
- Nic na to nie poradzę - odpowiedziałem.
- Jakoś nie bardzo się przejmujesz - zauważył.
- Dziwisz się? Przecież znasz sytuację. Napsuła mi tyle zdrowia i nerwów, że nie 
mam powodów do 
zmartwień. Chyba znienawidziłem, to wszystko.
Wyszedłem. Postanowiłem czekać do następnego dnia. Ponieważ nie miałem dyżuru, 
pokręciłem się po 
salonie, grałem w szachy, później obejrzałem nim i poszedłem do hali 
nawigacyjnej. Za pulpitem siedział 
Tolmes.
- Podobno Alice jest poważnie chora? - spytał.
— Tak twierdzi Walter. Też zauważyłem, że bardzo źle wygląda i zaproponowałem 
pójście do lekarza. 
Zresztą nie wiadomo, co to może być. Na razie leży u Waltera. Jutro wszystko 
będzie wiadomo.
— Zastanawiam się, gdzie się tak napromieniowała?
— Nie mam pojęcia. Przez kilka dni leżałem i niemiałem z nią żadnego kontaktu.
— Chyba przychodziła do ciebie?
— Nie była ani razu. Widocznie beze mnie doskonale się czuła.
Więcej nie rozmawialiśmy na ten temat.
Następnego dnia Walter poinformował mnie, że za kilka godzin Alice znajdzie się 
w stanie agonii. Jeszcze o 
tym nie wiedziała. Zdawała sobie sprawę tylko z tego, że jest ciężko chora, lecz 
nie wiedziała na co. 
Przypuszczała, że jej stan ma coś wspólnego z promieniotwórczością.
Poszedłem do niej i usiadłem na łóżku. Wyglądała strasznie. Schudła, wydawała 
się drobniejsza niż w 
rzeczywistości. Blada skóra, niemal zielonkawa, włosy szare i bez połysku, 
wychodzące z głowy przy 
każdym dotknięciu, białe wargi i smutne, bezradne oczy,
— Jak się czujesz? - Pytanie było idiotyczne.
— Bardzo źle. Nie wiem, co się stało.
— Za to ja wiem - odpowiedziałem. Wstałem i podszedłem do wideofonu. Połączyłem 
się z dowódcą.
- Tolmes? Mam do ciebie prośbę. Wpadnij do szpitala i weź ze sobą Waltera i 
Berta. Chcę wam coś 
powiedzieć.
Przyszli bardzo szybko. Bez słowa usiedli koło nas. Czekali.
- Znam przyczynę choroby Alice - powiedziałem wolno i spokojnie. - Zaraz 
wszystko wyjaśnię.
Rozpocząłem od dyżuru z Bertem i podsłuchanej rozmowy. Powiedziałem, że nie 
zidentyfikowałem 
rozmówcy Alice, lecz to mało ważne. I tak go za chwilę ujawni. Podobnie, jak 
powie, gdzie ukryła skradzione 
fiolki z taliną.
- Kiedy się zorientowałem w planach Alice, postanowiłem ją zabić, lecz tak, żeby 
odczuła śmierć. Żeby 
umierała przytomnie i uzmysłowiła sobie, że została ukarana za zbrodnię 
planowaną na setkach ludzi, 
którzy jej w niczym nie zawinili. Tak Alice - nachyliłem się nad nią i patrzyłem 
w szeroko otwarte, przerażone 
oczy. - Ja ciebie zabiłem. Kiedy przebywałem w szpitalu, ty spałaś na bombie 
kobaltowej. Przez całe cztery 
dni, po kilkanaście godzin na dobę byłaś naświetlana promieniami. Ich dawka 
musiała ciebie zabić. Jesteś 
bestią i musiałem zabić bestię. Za taką ciebie uważam. Gdybyś usnęła z woli 
lekarzy, po obudzeniu 
miałabyś identyczne zamierzenia, a ja nie mogłem ryzykować. Dla dobra nas 
wszystkich - nie mogłem. Nie 
wiem, co teraz ze mną będzie, lecz wiem, co zrobiłem z tobą. Dla ciebie nie ma 
ratunku. Możesz płakać i 
błagać, lecz nikt ci nie pomoże, bo nie może pomóc. I wyobraź sobie, że nawet 
nie mam wyrzutów 
sumienia. Patrząc na ciebie czuję się tak, jakbym spoglądał na agonię wściekłego 
zwierza. Nie sądź, że to 
nienawiść przemawia przeze mnie. Ja też tak sądziłem, lecz nienawiść to jednak 
uczucie, a dla ciebie nie 
mam żadnego uczucia. Dla mnie jesteś potworem, jakimś monstrum gorszym od tych 
gadów spotykanych w 
czasie naszej wyprawy. One zabijały nieświadomie, a ty obliczyłaś zbrodnię na 
zimno. Tylko bestia 
pozbawiona wszelkich uczuć, mogła coś takiego wymyśleć. Teraz jesteś niczym. Po 
prostu złem, 
asteroidem, który znalazł się na naszej drodze i trzeba go zlikwidować 
dezintegratorem. Rozumiesz? 
Mogłem nic nikomu nie mówić, i tak miałbym spokojne sumienie. Ale chciałem, 
żebyś wiedziała, za co 
umierasz. Nic z wizji nowego świata stworzonego w twojej chorej wyobraźni, jaki 
mieliśmy budować, 
zamienieni przez ciebie w bezduszne istoty. Nic z tego. My będziemy żyli, a ty 
nie. Czy pojmujesz straszliwą 
odmienność losu? Jeszcze tylko musisz powiedzieć, kto jest twoim wspólnikiem i 
gdzie ukryłaś talinę. Kogo 
sobie kupiłaś? Mów.
Słuchała w milczeniu, a z oczu płynęły łzy.
Docierało do niej każde słowo, doskonale je słyszała, zwłaszcza że nikt mi nie 
przerywał. Wszyscy milczeli 
w oczekiwaniu na zakończenie straszliwej sceny. Jej wychudłe ręce poruszały się 
nerwowo po okryciu 
łóżka, palce kurczyły i prostowały. Bez przerwy ciekły łzy. Rozumiałem co czuła, 
lecz naprawdę nie 
współczułem.
- Kto był twoim wspólnikiem? - spytałem ponownie.
- Hubert. Ten od robotów - wyszeptała. A talinę ukryłam w szafie. Twojej - 
dodała. A ty jesteś straszny. 
Gdybym przypuszczała...
- To nie ty, lecz ja leżałbym na tym łóżku lub w jakimś kącie z roztrzaskanym 
łbem. Ciebie na to stać.
- Nieprawda. Gdybym wiedziała, kochałabym tylko ciebie, nikogo więcej. Nade 
wszystko. Bo ty jesteś silny.
Opuściłem głowę. Jej sposób rozumowania był anormalny. Nawet teraz, w obliczu 
śmierci mówiła o sile, 
kochaniu. Lecz nie wyraziła ani jednego słowa żalu. Jeśli żałowała, to tego, że 
nie udało się.
I tak skończyła.
A teraz czekam na wyrok, jeśli decyzję kierownictwa wyprawy można tak określić. 
Alice ujawniła imię 
wspólnika, talinę znalazł Walter, ona nie żyje i nic nam nie zagraża. Na pewno 
powiedzą, że uczyniłem źle, 
że nie miałem prawa wydawać wyroku oraz karać, bo to sprzeczne z regulaminem 
wyprawy i prawami 
obowiązującymi na Ziemi. Na pewno też stwierdzą, że moja psychika i moja 
sprawność zostały zakłócone 
postępowaniem Alice, że to, co zrobiłem, było zjawiskiem niemoralnym. Lecz, czy 
wobec Alice, można było 
stosować normalne prawa i zwyczaje? Wydaje mi się, że nie. Chociaż - kto to 
naprawdę wie?
JESTEŚCIE NAM TACY BLISCY...
Przed nimi roztaczał się wspaniały widok. Tuż u podnóża wysokiego obeliska, na 
którego szczycie stali, 
wznosił się potężny łuk budowli, wąskiej lecz długiej, sięgającej daleko w 
przestrzeń, poprzecinanej jak 
gdyby oknami. Nie byli tam jeszcze. Bardziej interesował ich sam obelisk, w 
którym na powitanie, pokłoniła 
im się Matka-Ziemia, mrugająca wesołym, zielonkawym blaskiem. Nie mieli co do 
tego żadnej wątpliwości.
To musiała być Ziemia, gdyż, po wejściu do dziwnego pomieszczenia, na olbrzymiej 
mapie Wszechświata 
zajaśniał znajomy Układ Słoneczny. Jeszcze nie zastanawiali się, kto był twórcą 
tego niezwykłego 
obserwatorium kosmicznego. Wiedzieli jedynie, że jego budowniczowie i 
konstruktorzy musieli być genialni i 
przewyższali Ziemian o całe wieki w rozwoju techniki. Mieli już na to liczne 
dowody. Po wyjściu z sali 
Wszechświata - tak nazwali ten zakątek obelisku - ostrożnie poszli dalej. W 
pewnym momencie znaleźli się 
w dużym, pustym pomieszczeniu, bez żadnych otworów okiennych. Zasuwały się 
niewidoczne poprzednio 
drzwi, dal się odczuć lekki wstrząs. Przygotowani na wszelkiego rodzaju 
niespodzianki - dotychczas nie 
spotkało ich przecież nic złego - nie mieli żadnych obaw. Ot, po prostu jeszcze 
jeden cud techniki, który się 
za chwilę wyjaśni. I rzeczywiście. Odczuli zatrzymanie windy, rozsunęła się 
jedna ze ścian. Byli na szczycie 
obelisku. I stąd właśnie roztaczał się ów przepiękny widok.
"Zielona" - tak nazwano planetę - istotnie tonęła w zieleni, chociaż niektóre 
masywy leśne posiadały drzewa 
o niebieskim zabarwieniu. Miała atmosferę umożliwiającą poruszanie się bez 
skafandrów, co ułatwiało 
normalne zajęcia. Oddychali łatwiej, pełną piersią, jakoś bardziej lekko i 
swobodnie. Nikt nie odczuwał 
zmęczenia długą podróżą. Regeneracja sił nastąpiła niepostrzeżenie i niemal 
natychmiast. A teraz 
rozglądali się z zaciekawieniem, obserwując olbrzymie połacie gęstego lasu, 
otaczającego obelisk z trzech 
stron. Z góry wyglądał jak morze soczystej zieleni, sięgającej aż po horyzont. 
Jedynie od wschodu 
rozciągała się rozległa przestrzeń skamieniałego płaskowyżu.
— Jak tu pięknie - westchnął Marek.
— Gdyby "Zielona" znajdowała się w naszym Układzie Słonecznym, stanowiłaby 
planetę wypoczynku i 
relaksu, sanatorium dla ludzi - odpowiedział Beningsen. - Spokój, cisza, 
wspaniałe powietrze.
— I ani śladu zanieczyszczeń - wtrącił Klaudio, który z samego rana zdążył 
dokonać pierwszej analizy 
atmosfery. Według wstępnych, prowizorycznych obliczeń, składała się z 
siedemdziesięciu procent azotu i 
około dwudziestu ośmiu procent
tlenu. Reszta, to inne gazy, z tym że nie było ani śladu metanu.
— Jesteśmy więc w przedsionku raju. Całe szczęście, że nie wszyscy uczestnicy 
wyprawy poznają tę 
planetę. Obawiam się, że ci, którym lot dał się najbardziej we znaki, zostaliby 
tu na zawsze.
Beningsen nie żartował. Coraz większa liczba kosmicznych badaczy miała już dosyć 
tej podróży. Ich 
psychika nie wytrzymywała długiej rozłąki z Ziemią, coraz częściej dopytywali 
się o termin powrotu, chociaż 
wiedzieli, że na Ziemi nie zastaną nikogo z bliskich im osób.
- Wydaje mi się, że jestem na szczycie Kilimandżaro i spoglądam na rozległe 
dżungle Tanzanii - powiedział 
Nialu, zwracając się do Klaudia.
- Pamiętasz? Byliśmy tam razem.
- Pamiętam doskonale. Wydaje się, że było toniedawno, kiedy odwiedziłem ciebie w 
Dar-es-Sa-lam. A 
później zafundowałeś mi zwiedzenie Afryki. Ale tu jest powietrze czyściejsze, 
nie tak duszne, jak tam.
Z żalem i niechętnie musieli przerwać oglądanie krajobrazu i zabrać się do 
dalszego zwiedzania obelisku. 
Dziwnym zbiegiem okoliczności zaczęli od jego szczytu zamiast od podstawy, ale 
nie była to ich wina. 
Jakieś nieznane jeszcze urządzenia i automaty kierowały krokami ekspedycji, i 
poddawali się temu bez 
oporu.
— A to co? - Beningsen wskazał na wąskie, kręte stopnie przyczepione do jednej 
ze ścian i prowadzące 
jeszcze wyżej.
— Zaraz zobaczymy - mruknął Lynd. Ale kiedy wszedł na pierwszy stopień cofnął 
się.
— Stało się coś? - zapytali.
— Jakaś siła odpycha mnie i nie pozwala wejść.
— Widocznie tak musi być - wtrącił Marek.
- Budowniczowie pozwolili nam dojść tylko tutaj. Wyżej nie można.
- Ale co tam jest? - zastanawiał się Beningsen.
- Jak jechaliśmy, to sam zwróciłeś uwagę na jakieś dziwne błyski rozchodzące się 
ze szczytu na wszystkie 
strony. Powiedziałeś wówczas, że to odbicie słońca w elementach konstrukcji tej 
budowli. A mnie się 
wydaje, że to silne urządzenie nadawcze wysyłające sygnały w Kosmos. - Marek 
mówił z pełnym 
przekonaniem i nikt nie usiłował mu przerywać. - Jeszcze na "Grawitorze" 
łapaliśmy je od dłuższego czasu, 
a nawet w naszym Układzie Słonecznym, niezrozumiałe sygnały. Powtarzały
się z dziwną regularnością. A kiedy wreszcie weszliśmy w Układ Kasjopei, 
radiolokatorzy stwierdzili, że 
sygnały pochodzą z kierunku "bz-26". A przecież "Zielona" i dwie sąsiednie 
planety leżą właśnie tutaj.
Odkryliśmy więc źródło sygnałów radiowych wysyłanych w Kosmos. Proponuję zatem, 
żeby na razie nie 
zawracać sobie głowy badaniem anteny nadawczej - bo na szczycie musi być antena 
- a szukać innych 
danych, które pozwolą na przynajmniej częściowe wyjaśnienie niezrozumiałych 
jeszcze zjawisk.
- Marek ma rację - przyznał Beningsen. - Jeśli zajdzie potrzeba, to ściągniemy z 
"Grawitora" gondolę 
śmigłową i wówczas dokładnie obejrzymy sobie szczyt obelisku. Na razie chodźmy 
na dół. Zaczyna 
ciemnieć, a trzeba się gdzieś ulokować na noc.
Weszli do pomieszczenia windy, jednak nic się nie stało. Winda nie ruszyła. 
Uważnie szukali jakiegoś 
włącznika, ale ściany były puste.
— Przecież musi istnieć urządzenie uruchamiające windę - denerwował się Gunny.
— To szukajmy...
Zaczęli przesuwać rękami po powierzchni ścian, ale nie znaleźli żadnej 
wypukłości. Ściany były gładkie.
- Przecież to niemożliwe - powiedział Lynd.
Znów weszli na taras, z którego podziwiali piękno "Zielonej". Uważnie wchodzili 
z powrotem do kabiny 
windy, przyglądając się każdemu szczegółowi jej konstrukcji. Żadnych znaków.
- Wygląda na to, że będziemy musieli nocować na szczycie - zaśmiał się Marek.
Beningsen nic nie mówił. Od kilku minut intensywnie nad czymś się zastanawiał. 
Wchodził i wychodził z 
kabiny, przypatrując się ścianom oraz umieszczonym wzdłuż nich ławom po trzech 
stronach.
- Chyba już wiem - powiedział i usiadł na wprost wejścia, kiedy wszyscy znaleźli 
się wewnątrz.
Drzwi zasunęły się bezszelestnie. Poczuli lekki wstrząs i ruch. Wiedzieli, że 
jadą w dół.
- Oto cała tajemnica - roześmiał się Beningsen. - Rzecz w tym, że winda nie 
ruszy, jeśli ktoś nie usiądzie na 
tej ławie, spełniającej funkcję włącznika. Wchodząc tutaj poprzednio, przed 
wjazdem na górę, byłem 
zmęczony i natychmiast usiadłem na tym właśnie miejscu. Wprawdzie tylko sam, ale 
to wystarczyło, żeby 
uruchomić mechanizm. Tylko dlaczego winda łączy parter z najwyższą kondygnacją, 
a nie zatrzymuje się w 
innym miejscu? Przecież od szybu biegną boczne korytarze.
- Widocznie tak musi być - zażartował Klaudio. - Zresztą dokładnym badaniem 
zajmiemy się innym razem. 
Przecież mamy mnóstwo czasu.
Z bagażnika amfibii wyjęli puszki z żywnością. Przez kilkanaście minut posilali 
się, później natarli ciało 
płynem odkażającym zastępującym mycie. Nadmuchali materace i ułożyli się obok 
amfibii, na początku łuku 
przed samym wejściem do obelisku. Nie obawiali się niczego. Byli zamknięci ze 
wszystkich stron, a w ciągu 
ostatnich godzin zorientowali się, że do wnętrza obelisku nie dostanie się żaden 
stwór. Marek usiłował przed 
snem nawiązać łączność z "Grawitorem". Udało mu się, ale na statku nie rozumiano 
ani jednego słowa. 
Silne zakłócenia uniemożliwiły nadawanie i odbiór.
— Nic z tego - mruknął. - Z wnętrza tej budowli nie wyjdzie żaden czysty sygnał. 
Ona cała jest aparaturą 
nadawczą. Trzeba nadawać z zewnątrz.
— Przestań narzekać - rozkazał Beningsen. - Na "Grawitorze" zorientują się, że 
coś nam przeszkadza. 
Zresztą wiedzą, że "Zielona" emituje silne fale radiowe. Nasze sygnały chociaż 
zniekształcone dochodzą, 
więc wiedzą, że nic się nam nie stało i będą spokojni. Lepiej kładź się i śpij.
Obudzili się bardzo późno. Słońce stało już wysoko. Pierwszy otworzył oczy 
Beningsen. Spojrzał na zegarek 
i zerwał się.
- Wstawać. Czy wiecie, jak długo spaliśmy? Czternaście ziemskich godzin. To 
niespotykane.
Leniwie podnieśli się z posłań, doprowadzili do porządku, składali materace.
- Jeszcze bym sobie pospał - mruknął Lynd. - Dawno nie zdarzyła mi się taka 
frajda.
— Ja też - dodał Beningsen. - Tylko zobaczcie, jak wysoko stoi słońce. 
Zmarnowaliśmy połowę dnia.
— Nie szkodzi. Za to jesteśmy wypoczęci jak rzadko kiedy - powiedział Nialu. - 
To się nam wszystkim 
przyda. Naprawdę wspaniała planeta ta "Zielona". Żyć nie umierać.
Przy śniadaniu postanowili rozpocząć badania od łuku. Ciągnął się daleko. Kiedy 
weszli do jego wnętrza, 
zauważyli po bokach ścian małe wgłębienie z wypukłymi, pomarańczowymi guzikami. 
Beningsen nacisnął 
jeden z nich. Ściana rozsunęła się. Zobaczyli spory, kwadratowy pokój. Z 
nieprzezroczystych ścian padało 
łagodne, przytłumione światło słoneczne. Wewnątrz znajdowała się tylko szeroka 
ława, wykonana z jakiegoś 
nieznanego im tworzywa. Beningsen dotknął jej ręką. Była miękka, sprężysta, 
poddająca się naciskowi.
— To służy do wypoczynku - powiedział. – Ale wygodne. Czuję, że dzisiejszą noc 
prześpimy po królewsku.
— Nie radzę - mruknął Gunny. - W takim pokoju może spać tylko jedna osoba, a my 
musimy być razem, 
przynajmniej dopóty, dopóki nie zbadamy całej budowli.
- Może masz rację - zgodził się Beningsen - ale ja zaryzykuję i będę spał tutaj.
— Jak chcesz - odpowiedział Gunny, wzruszając ramionami. - Wszak nic ci nie 
grozi. Ciekawe tylko, jaka 
będzie reakcja, gdy się położysz. Czy drzwi się zasuną, czy nie?
— Zaraz zobaczymy.
Beningsen położył się na ławie, ale drzwi nie drgnęły.
- Od wewnątrz jest podobny guzik – zwrócił uwagę Marek i nacisnął.
Drzwi zamknęły się.
- A więc po kłopocie. Można spać nie zasuwając drzwi.
- Nie radzę - Gunny upierał się. - A jak nas ktoś pozamyka wbrew woli, to co 
wtedy zrobimy?
Zgodzili się, że tylko Beningsen spędzi noc w pokoju, a inni spać będą razem 
przy amfibii. Przeszli 
kilkadziesiąt kroków i stanęli.
- Dalej nie ma sensu iść. Ten łukowaty korytarz ciągnie się kilometrami. Nic w 
nim nie ma, chyba że jakieś 
urządzenia kryją się we wnętrzu ścian. Są one niezwykle grube - powiedział 
Nialu.
- Dokąd to prowadzi? - zastanawiał się Klaudio.
- Nie wiadomo. Ponieważ wszystko, co się tu znajduje ma swój sens, nie wnikajmy 
na razie w zbędne 
szczegóły, lecz pochylmy czoła przed geniuszem konstruktorów. Bez celu niczego 
nie robili - wyjaśnił 
Beningsen.
- Może jednak pójdziemy? - proponował Marek.
- Gdyby nas było trochę więcej, to moglibyśmy rozdzielić się na dwie grupy. 
Jedna zajęłaby się badaniem 
obelisku, druga łuku. Ale jest nas tylko sześciu, a to trochę za mało. Zresztą 
korytarz jest bardzo długi, 
wiedzieliśmy o tym jadąc tutaj i wątpię czy starczyłoby dnia, żeby dojść do 
końca - mówił Nialu.
Beningsen zastanawiał się i wahał, nie chciał sam podejmować decyzji w tym 
wypadku.
— Wcale nie mam zamiaru chodzić piechotą - zaśmiał się Klaudio - możemy jechać.
— Czym? - Beningsen zdziwił się.
— Amfibią. Jest o wiele węższa od korytarza.
— Rzeczywiście. Słuchaj - Lynd zwrócił się do Beningsena. - Zrobimy sobie 
przejażdżkę po tym łuku?
Beningsen zamyślił się. Właściwie powinni zbadać wszystko. Z drugiej strony było 
trochę za mało czasu, 
chociaż dwa-trzy dni dłużej, nie miało znaczenia. Zgodził się pod warunkiem, że 
wyjdą na zewnątrz i Marek 
uzyska połączenie z "Grawito-rem".
Z trudem nawiązali łączność. Potężne sygnały wysyłane z obelisku powodowały 
zakłócenia wyprowadzeniu 
normalnej rozmowy. Jednak udało się przekazać dowództwu informacje i po 
uzyskaniu aprobaty na 
przedstawiony przez nich program badań, zajęli miejsca w amfibii. Posuwali się 
wolno. Jazda trwała już kilka 
godzin. W końcu musieli się zatrzymać. Korytarz robił się coraz węższy.
- Dalej jechać nie można - powiedział Klaudio.
Łuk opadał łagodnie ku dołowi. Nie było żadnych okien, ale matowe 
przepuszczające światło ściany 
umożliwiały spokojną wędrówkę przy świetle dnia. Poszli więc piechotą. Cicho 
rozmawiali ze sobą, 
skracając w ten sposób czas. Nic się nie działo, panował spokój i cisza. Byli 
sami w tej dziwnej budowli 
oświetlanej z trzech stron. Jedynie podłoga nie przepuszczała światła. Nie 
oddawała też żadnego odgłosu, 
gdy uderzali ojej powierzchnię.
- Pod nią coś musi być - zawyrokował Marek.
- Chyba nie będziemy jej rozbijać, co? – spytał Beningsena.
W pewnej chwili w uszy wpadł ledwie dosłyszalny szum, jakby gdzieś cicho 
pracowały maszyny.
— Zdaje się, że jesteśmy u celu - odezwał się Klaudio.
— Trzeba zachować ostrożność.
Zauważyli, że łagodne światło słoneczne przebijające przez ściany nieco 
ściemniało ustępując sztucznemu, 
chociaż w dalszym ciągu źródłem światła były ściany. Zorientowali się, że byli 
pod powierzchnią planety.
Szum był coraz bliższy. Wdzierał się pod czaszki spokojnym, niezmiennym rytmem.
Korytarz skończył się, dalszą drogę zamykała gładka tafla wykonana z innego 
tworzywa, niż pozostałe 
ściany łuku. Nie było drzwi, tylko z boku widniały dwa pomarańczowe przyciski.
— Jesteśmy na miejscu - powiedział Beningsen.
- Teraz należy zastanowić się: wchodzimy czy nie.
— Idziemy - zaproponował Nialu. - Nie możemy wracać. Musimy dowiedzieć się, co 
tam jest. Na razie nic 
nam nie przeszkadzało, więc sądzę, że nasi genialni nieznajomi przewidzieli tę 
trasę dla zwiedzających.
Beningsen nie odpowiedział. Nacisnął guzik po lewej stronie i ściana rozsunęła 
się.
Ujrzeli olbrzymią, zdającą się nie mieć końca salę, oświetloną niewidocznym 
źródłem światła. Szum był 
teraz bardzo głośny. Można było jednak rozmawiać bez zbytniego podnoszenia 
głosu.
Weszli do środka.
- Domyślałem się - powiedział uradowany Marek. - To na pewno siłownia 
wytwarzająca energię.
Przyznali mu rację.
W hali, jedne obok drugich, stały duże, prostokątne skrzynie z wnękami, w 
których tkwiły szpule z 
nawiniętym jak gdyby drutem, wtopionym w przezroczystą masę. Pierwszy raz 
widzieli takie urządzenia, w 
niczym nie przypominające ziemskich, ale byli przekonani, że tutaj właśnie 
wytwarzana jest energia 
potrzebna do funkcjonowania budowli. Od każdej z cewek biegły grube rury 
znikające pod posadzką hali. 
Próbowali obliczyć ilość agregatów, lecz wkrótce zrezygnowali. Było ich zbyt 
wiele. Przeszli tylko wzdłuż hali 
do końca i zatrzymali się przed ścianą. Nie było w niej urządzeń wyjściowych. Tu 
więc kończył się łuk.
- Nie widać ani śladu kurzu. Jakby ktoś przed chwilą sprzątnął - powiedział 
Gunny. - Ciekawe, jak długo to 
wszystko funkcjonuje.
- Prawdopodobnie bardzo długo i bez przerwy. Tu nic nie może się zepsuć - dodał 
Nialu. - Interesuje mnie, 
co stanowi źródło energii?
- Na to pytanie mogę ci od razu odpowiedzieć - wtrącił Marek. - Światło 
słoneczne. - A widząc zwątpienie na 
jego twarzy szybko dodał:
- Pamiętacie? Jak byliśmy na szczycie obelisku, to ten łuk mienił się złotawo w 
niektórych miejscach. 
Zainteresowały nas wówczas okrągłe, duże, świecące odbitym światłem słonecznym 
lustra. To soczewki 
chwytające wiązki światła i przesyłające
je tutaj, właśnie do tej hali, gdzie przetwarzane są na energię. Niezwykle 
pomysłowa konstrukcja, 
pozwalająca na funkcjonowanie wszystkich urządzeń przez całe wieki. Ci, którzy 
to budowali, musieli 
wmontować masę takich soczewek. Dlatego ten łuk jest taki długi. W jednym 
kompleksie zgromadzone 
zostało wszystko: elektrownie zasilane przez słońce i przetwarzające ciepło na 
energię,
zespół soczewek rozłożonych na długości dziesiątek kilometrów, wreszcie stacja 
nadawcza. Soczewki z 
łuku chwytają promienie słoneczne i kierują je tutaj, skąd, przewodami ukrytymi 
pod posadzką łuku, 
zamienione na energię, przesyłane są do
obelisku. Oto cała tajemnica. A właściwie – żadna tajemnica, tylko mądra, 
przemyślana i rozsądnie 
zrealizowana koncepcja tęgich mózgów. I jeśli mamy do czynienia z zagadką, to 
tylko jedną: kim i gdzie są 
twórcy, mieszkańcy tej pięknej planety.
— Dotychczas nie spotkaliśmy żadnego, z wyjątkiem ptaków i szczurów - zauważył 
Lynd.
— To są również mieszkańcy tego świata, ale nie interesują nas w takim stopniu, 
jak istoty myślące. A tych, 
niestety, nie ma.
— Wracamy do obelisku, tutaj nie mamy czego szukać - zaproponował Gunny.
Droga powrotna trwała znacznie krócej, albo tak im się przynajmniej wydawało. 
Myśleli i mówili o jednym: 
gdzie szukać budowniczych. Ale na to pytanie nie potrafili znaleźć odpowiedzi.
Tego dnia niczego już nie badali. Ograniczyli się do posiłków i dokonania 
zapisów na taśmie, pomiarów 
natężenia mocy stacji nadawczej, fal radiowych. Zrobili również krótką wycieczkę 
poza obelisk. Chcieli 
jeszcze raz obejrzeć soczewki wmontowane w łuk. Niewiele zyskali, bowiem trudno 
było im dotrzeć do 
umieszczonych wysoko luster. Tylko Klaudio utrwalił je ze szczytu obelisku na 
taśmie filmowej. Udało się 
również nawiązać lepszą łączność z "Grawitorem". Zauważyli przy tym, że w pewnej 
odległości od obelisku 
zakłócenia malały, co umożliwiało prowadzenie normalnej rozmowy ze statkiem. 
Uzyskali aprobatę na 
prowadzenie dalszych badań, nie dłużej jednak, jak przez trzy- cztery dni. 
Później powinni wracać na statek.
Następnego dnia, po dobrze przespanej nocy, podzielili pomiędzy sobą zadania. 
Marek i Nialu udali się na 
szczyt obelisku w celu prowadzenia pomiarów emisji radiowej i zbadania - tym 
razem bardziej dokładnie - 
chemicznego składu atmosfery. Lynd i Klaudio mieli zająć się dokładnym 
spenetrowaniem całej budowli od 
podstaw. Natomiast Beningsen i Gunny pozostawili dla siebie ogólny przegląd 
obiektu, bez żadnego planu 
działania. I właśnie oni uzyskali najciekawsze wyniki.
Zaczęli od sali Wszechświata. Po ich wejściu, znów zaczęły pulsować światłem 
punkty oznaczające Układ 
Słoneczny. To właśnie ich najbardziej zastanawiało i zdumiewało. Skąd 
konstruktorzy mogli przewidzieć, że 
na tej planecie gościć będą Ziemianie? Czyżby potrafili posunąć swoje badania 
między galaktyczne tak 
daleko, iż wywnioskowali to z różnych zjawisk zachodzących na Ziemi? A może tę 
myśl podsunęły im 
wybuchy termojądrowe sprzed kilkuset lat, kiedy ludzkość znajdowała się w stanie 
wzajemnych i 
wyniszczających ją, a nikomu niepotrzebnych, konfliktów zbrojnych? Czyżby już 
wtedy wiedzieli, że tam, 
gdzie pojawiają się tego rodzaju wybuchy, musi istnieć wysoko rozwinięta 
cywilizacja, która kiedyś sięgnie 
do gwiazd? A może jakiś zabłąkany, ziemski statek kosmiczny nawiązał wcześniej 
łączność z "Zieloną"? 
Wszak zdarzały się wypadki, że w pierwszym okresie kosmicznych podbojów i 
penetracji innych układów 
gwiezdnych przez Ziemian, niektóre wyprawy ginęły bez śladu w głębiach 
Wszechświata. W jakimś 
momencie urwała się łączność - ten ślad ludzi wędrujących nieznanymi ścieżkami 
Wielkiej Przygody - i po 
pewnym czasie Rada Uczonych nadawała komunikat, że wyprawa zaginęła, a lista 
bohaterów Kosmosu 
powiększała się o dalszą grupę osób. Po takim komunikacie, w Centralnym Ośrodku 
Badań Kosmicznych w 
Bajkonurze - bowiem stamtąd wyruszały pierwsze statki Ziemian - w olbrzymim 
parku ustawiano kilka lub 
kilkanaście nowych posągów przy nowej alei nazywanej tak, jak zaginiony statek. 
Może więc jakaś wyprawa 
dotarła na "Zieloną" lub w inny sposób nawiązała z nimi kontakt, i stąd 
zainteresowanie Ziemią i zwrócenie 
uwagi na Układ Słoneczny? Trudno powiedzieć. Nie ulegało jednak wątpliwości, że 
gdy wchodzili do sali, 
tylko ten system zapalał się i pulsował. Było to wzruszające zjawisko. Daleko od 
Ziemi - oddaleni od niej o 
lata świetlne - w odległości wielu parseków, byli świadkami zainteresowania 
światem, który opuścili.
- Zaczynam odczuwać wielki sentyment do tych istot - powiedział w pewnej chwili 
Beningsen. - Wydają się 
nam bardzo bliscy, rozumni jak bracia. Kosmiczni bracia - dodał. - Postawili 
przed nami sporo zagadek, ale 
jednocześnie dają pewne wskazówki umożliwiające ich rozwiązanie, tak, jakby 
przewidywali, że będziemy 
ich gośćmi. Tylko jednego nie rozumiem: dlaczego ta planeta, tak piękna i 
wygodna, jest pusta? A może 
siedziby mieszkalne znajdują się w innej okolicy? Jak sądzisz, Gunny?
- Wątpię, Wydaje się, że mieszkańcy opuścili tę planetę. Przed czymś uciekli, 
tylko przed czym? Gdyby 
zdarzyła się jakaś kosmiczna katastrofa, ten budynek również by nie istniał. 
Ptaki i szczury nie wydają się 
groźnymi przeciwnikami. Jeśli potrafili zbudować taki obiekt, to niewątpliwie 
dysponowali bronią przeciwko 
małym wrogom. Powód musi tkwić w czym innym.
- Ba, ale w czym?
Odpowiedź znaleźli szybciej, niż przypuszczali. W obelisku było wiele 
pomieszczeń laboratoryjnych, ale 
wszystkie wskazywały na ich związek z łącznością radiową. Tylko jedna duża sala, 
z ławkami pod ścianami, 
była pusta. Znajdował się w niej duży, paraboliczny ekran, zajmujący niemal 
trzecią część powierzchni.
Nie było jednak żadnych urządzeń wskazujących na możliwość sterowania nim. Nie 
pomagało siadanie po 
kolei na wszystkich ławkach, jak w windzie. Dopiero Gunny zwrócił uwagę, że 
naprzeciwko ekranu musi się 
coś znajdować.
- Chyba masz rację - powiedział Beningsen.
- Zauważyłem, że wejście do tej sali znajduje się z boku. Tamtędy biegnie dalej 
korytarz posiadający okna i 
skręcający pod kątem prostym w prawo, a więc w kierunku tylnej ściany. Jeśli 
frontową nazwiemy tę, która 
posiada ekran. Teraz zwróć uwagę, że sala jest o wiele krótsza od tej części 
korytarza. Oznacza to, że 
pomiędzy tylną ścianą a krótszym ramieniem korytarza, musi coś być, jakieś inne 
pomieszczenie. Jeśli jest 
ekran, to naprzeciwko powinny się znajdować kabiny projekcyjne, otwory. A tu nie 
ma nic. Gładka ściana.
- Aparatura może się znajdować również w samym ekranie. Nie należy brać pod 
uwagę techniki ziemskiej. 
Oni mogą utrwalać obrazy w kryształach lub innych urządzeniach. Zresztą, diabli 
wiedzą co o tym wszystkim 
sądzić. Musimy szukać.
Szukali więc, opukując ściany. Usiłowali dostać się za ekran, ale po pewnym 
wysiłku przekonali się, że tylko 
jego część wystaje na zewnątrz, reszta wmontowana jest w konstrukcję budynku i 
nie posiada żadnych 
przerw ani przejść. Ekran był gładki, chociaż widać było, że składa się z setek 
tysięcy drobnych soczewek, 
poukładanych i połączonych ze sobą w jeden system, a powleczonych niezwykle 
twardym tworzywem, 
którego w żaden sposób nie można było zarysować.
- To twardsze od diamentu - określił Gunny.
Na gładkich ścianach spotykali ten sam motyw: trójkąt i koło.
- Czyżby to była wizytówka mieszkańców tej planety? A może informacja dla nas, 
że mamy do czynienia z 
istotami o wysokim stopniu cywilizacji? - zastanawiał się Beningsen.
- Możliwe.
Dopiero następnego dnia Gunny zwrócił uwagę, że pod ekranem, na samym środku, 
tuż u dołu, było małe 
wgłębienie. Kiedy wsunął dłoń, otworzyła się niewidoczna dotąd płytka 
osłaniająca kilka drobnych gałek i 
dźwigni.
- Znów coś znalazłem! - zawołał do przebywającego w innym kącie sali Beningsena. 
– Przyjdź tutaj! 
Beningsen podszedł i pochylił się.
- A więc znalazłeś. Diabelnie małe wgłębienie, trudno je dostrzec. Chyba 
wezwiemy innych, dobrze?
Włączył nadajnik. Wyłączali się w czasie pracy, aby sobie wzajemnie nie 
przeszkadzać.
- Zostawcie wszystko i przyjdźcie do sali projekcyjnej - powiedział.
Po kilku minutach byli już razem.
- Gunny - powiedział Beningsen. - Ty znalazłeś te guziki, więc masz prawo do 
inauguracyjnego włączenia, 
jeśli to w ogóle cokolwiek włącza.
— Nie mam żadnych wątpliwości. - W głosie Gunnyego była pewność.
— Zajmijcie miejsca na widowni.
Kiedy usiedli na ławach, przekręcił pierwszą gałkę.
Dał się słyszeć lekki szum, a po chwili olbrzymi ekran zaczął fluoryzować 
srebrcysto-zielonkawą poświatą. 
Wówczas Gunny zaczął manipulować drugą z trzech gałek. Pokręcił w lewo, ale 
napotkał opór. Wtedy 
przesunął gałkę w prawo. Poświata ekranu nabierała intensywności lub ciemniała, 
w zależności od sposobu 
operowania gałką. Ale w dalszym ciągu nic się nie pokazywało.
- Wydaje mi się, że już wiem, do czego to służy - powiedział Gunny. - Udało się 
włączyć ekran i znaleźć 
regulator ostrości. Teraz zabierzemy się do następnych - mówił sam do siebie. 
Trzecia gałka stawiała opór, 
a kiedy ją przekręcił również w prawo, poczuł przeskok, jeden, drugi, trzeci.
- To znów przełącznik, tylko że w dalszym ciągu nic nie widać. Cofnę go do 
punktu wyjściowego i przesunę 
najpierw tę dźwignię. - Znów gadał, jakby chciał się upewnić w prawidłowości 
manipulowania i uzyskać 
aprobatę kolegów. Ale nikt się nie odzywał. Czekali w skupieniu na to, co za 
chwilę powinno nastąpić.
Ekran ściemniał, a naprzeciwko, pod sufitem, zajaśniała wąska wstęga światła. 
Ale nie rzuciła obrazu na 
ekran. Po prostu w tym miejscu część ściany zrobiła się jaśniejsza.
- Tam jest kabina projekcyjna, tylko jej nie widać - krzyknął Beningsen.
Gunny dopiero teraz przekręcił ostatnią gałkę. Ekran ściemniał jeszcze bardziej, 
później rozjaśnił i po chwili 
zobaczyli ludzi.
- To niemożliwe - szepnął Beningsen. - Przecież to Ziemianie, tylko trochę 
inaczej ubrani niż my. Cholera, 
skąd tutaj mieszkańcy Ziemi? I to w takiej masie?
Nikt nie odpowiedział. Wszyscy wpatrzeni byli w ekran, na którym oglądali 
normalne, ziemskie życie. Takie 
same, jak opuścili przed laty. Ludzie chodzili po szerokich, wysadzonych 
drzewami alejach, ubrani w krótkie, 
srebrzyste tuniki. Byli piękni. Wysocy, doskonale zbudowani. Chodzili wolno, 
pozdrawiali się czasami lekkim 
uniesieniem dłoni. Mówili do siebie niezrozumiałym, bardzo melodyjnym, niskim 
głosem. Po kilku minutach 
pojawiły się na ekranie kuliste budowle, pozbawione okien, nieprzezroczyste. 
Ujrzeli wnętrze jednej takiej 
kuli. Znajdował się w niej szeroki szyb, którym jeździły windy przenoszące 
mieszkańców na różne 
kondygnacje. Było widno, bowiem nieprzezroczyste ściany przepuszczały światło.
Ekran zajaśniał dawnym blaskiem. Film skończył się i wtedy Gunny intuicyjnie 
przekręcił gałkę o jeden 
przeskok.
Na ekranie pojawiła się duża sala, a w niej kilkadziesiąt osób siedzących na 
ławkach. Naprzeciwko 
siedzących, nieco z boku, znajdował się mały, okrągły stolik. Siedział przy nim 
młody mężczyzna. Za nim 
widniał olbrzymi ekran zajmujący niemal całą ścianę. Prowadzona była jakaś 
rozmowa, wzajemne 
przekonywanie, wreszcie siedzący oddzielnie mężczyzna podniósł się i wziął do 
ręki małą pałeczkę. 
Zapanowała cisza, a na ekranie ukazało się kłębowisko chmur, z których powoli 
zaczął się wyłaniać bardziej 
zrozumiały obraz.
- To przecież nasza Galaktyka - zawołał Gunny.
- Prawdopodobnie - potwierdził Beningsen. - Ale na razie nie przeszkadzaj.
Istotnie, była to jakby makieta Galaktyki. Składała się z zespołu gwiazdozbiorów 
oznaczonych jakimiś 
symbolami, podobnymi nieco do rzymskich cyfr. Wśród nich wyróżniał się, 
pulsujący światłem, układ 
Kasjopei. Pozostałe układy zatarły się na ekranie i pozostał tylko ten jeden.
Mężczyzna podszedł do ekranu. Zaczął coś mówić, pokazując pałeczką część 
gwiazdozbioru znajdującego 
się w lewym rogu ekranu. O czymś przekonywał, coś pokazywał, przesuwając 
pałeczkę w kierunku środka 
ekranu. Znów zaczęto rozmawiać. I wtedy odezwał się Klaudio.
- Już wiem.
Wstał z ławy i podszedł do ekranu. Był nieco za niski, ale wyciągnął rękę i 
zaczął mówić, jakby wpadając w 
temat poruszony przez nieznanego mężczyznę z ekranu.
- To Kasjopeja, nie ulega wątpliwości. Kojarząc ten obraz z mapą nieba 
znajdującą się w obelisku 
zastanówcie się, o czym może mówić ten człowiek? Tak, człowiek, chociaż pochodzi 
z innego układu. Ale 
nazwijmy tę postać określeniem zrozumiałym dla nas. Tam, w sali nieba, pulsował 
inny wycinek Kasjopei. 
Ale mniejszym blaskiem odznaczał się ten zakątek. Tu mamy to samo. Ten człowiek 
pokazuje inną część 
układu. Właśnie tą, która prawdopodobnie jest ich ojczyzną. Oni chcą opuścić 
swoją planetę. Widzieliście, 
jak gęsto jest zaludniona? To było na poprzednim filmie. Szukają innych układów. 
A tutaj, właśnie tutaj, 
niemal u styku Kasjopei z Jaszczurką, Cefeuszem i Andromedą, jest ich rodzinna 
planeta. Pamiętam to z 
mapy nieba. Tutaj żyją, lecz chcą ją opuścić. A film jest przygotowany dla nas. 
Zobaczcie.
Na ekranie pulsowała inna część Kasjopei, a mężczyzna mówił teraz nie do 
zebranych na sali, lecz do nich. 
Zwracał się do kamery, pokazując jednocześnie pałeczką drogę, którą zamierzali 
przebyć lub też już 
przebyli. I ten odcinek ekranu pulsował silniejszym światłem, jakby do 
uwypuklenia prowadzonego wykładu.
W pewnym momencie ekran ściemniał, a po chwili pojawił się na nim jeszcze inny 
obraz, przedstawiający 
tylko dwa układy gwiezdne: Kasjopei i Słoneczny. Połączone były ze sobą 
biegnącymi z obu stron 
przerywanymi kropkami, które gasły i zapalały się, gasły i zapalały. A kiedy na 
miejscu kropek pojawiły się 
małe, rozszerzające się koła biegnące również z obu układów, nakładające się 
wzajemnie na siebie w 
pewnym określonym miejscu, zrozumieli. To miało symbolizować sygnały
radiowe. Były przeznaczone dla nich, żeby pojęli, że nieznani mieszkańcy 
Kasjopei już od dawna wiedzieli o 
istnieniu życia w systemie słonecznym, tym najdalszym zakątku Galaktyki. Mało, 
że wiedzieli, Przejmowali 
sygnały radiowe i wysyłali swoje. Ale zbyt wielka odległość dzieliła oba światy. 
Nie mogli się porozumieć. 
Wiedzieli jednak więcej od mieszkańców Ziemi, jeśli spodziewając się ich 
przybycia, potrafili pozostawić 
symbole umożliwiające wzajemne poznanie, a nawet zaprezentować swoje życie i 
zamierzenia. Tylko, 
dlaczego nie pozostali na "Zielonej"?
I ta myśl nie dawała im spokoju nawet wówczas, kiedy po skończonym seansie 
filmowej i wielogodzinnej 
dyskusji, kładli się na spoczynek.
- Są tacy jak ludzie - Klaudio jeszcze nie ochłonął z wrażenia.
— Tacy sami. Mają nasze postacie. Są tylko zgrabniejsi, bardziej wysmukli. Ale 
poza naszą sylwetką 
zewnętrzną, piękniejszą chyba, nie widać innych różnic. Czyżby można było z tego 
wysnuć wniosek, że 
wszędzie tam, gdzie istnieją warunki zbliżone do ziemskich, ukształtowało się 
podobne życie?
— Możliwe, chociaż nie koniecznie - odezwał się milczący przez cały czas Nialu. 
– Przypomnijcie sobie 
planetę, którą oznaczyliśmy symbolem "Beta". Istniały tam ślady wspaniałej 
cywilizacji stworzonej przez 
istoty zupełnie niepodobne do ludzi.
A była to cywilizacja wyższa od ziemskiej. I chociaż istniały warunki fizyczne 
podobne do naszych, natura 
stworzyła inne życie. Tak więc nie ma reguły, chociaż oba światy - o których 
mówię, leżą w układzie 
Kasjopei. A inne nasze doświadczenia i spostrzeżenia? Czasami straszne, 
niezrozumiałe, czasami nam 
bliskie, chociaż stworzone przez istoty w niczym nie przypominające ludzi? 
Wszechświat jest nieskończony, 
i jego kompozycyjne możliwości tworzenia życia są nieograniczone w danym 
układzie planetarnym.
- Nialu ma rację - powiedział Marek. - Napotkaliśmy różne formy życia 
biologicznego, ale wszędzie tam, 
gdzie powstała cywilizacja techniczna spotykamy wspólną cechę łączącą istoty 
rozumne. Chodzi mi o 
system komunikacji radiowej. Można więc tutaj zaryzykować twierdzenie, że 
wszystkie cywilizaje 
Wszechświata dążą do wzajemnego porozumienia się w imię braterstwa łączącego 
rozumne twory natury. 
Tak chyba musi być, bo jak inaczej wytłumaczyć to, co widzieliśmy przed kilkoma 
godzinami? Mieszkańcy 
Kasjopei wiedzieli i wiedzą o nas więcej, niż my o nich. Pozostawili nam szereg 
dokumentów i trwałych 
dowodów pozwalających na poznanie ich cywilizacji. Przynajmniej na cząstkowe 
poznanie. Chyba nie czynili 
tego na ślepo, lecz przemyśleli każdy krok i posunięcie. Widocznie spodziewali 
się, że mieszkańcy Ziemi 
dysponują potężną nauką i na pewno przybędą w te strony.
A może wiedzieli również o "Grawitorze"? Wszystko możliwe. Wszak znajdujemy się 
w tym układzie od 
wielu lat, zbliżaliśmy się do niego niewiele krócej. Mogli więc nas widzieć na 
ekranach swoich urządzeń 
astronomicznych. A widzieli na pewno, bo skąd brały się sygnały radiowe chwytane 
na statku od lat, 
powtarzające się z regularnością najlepszego zegara, zawsze o tym samym motywie? 
Skąd? Widocznie 
wiedzieli o nas więcej, niż przypuszczamy. Oglądaliśmy wspaniały film, jesteśmy 
w posiadaniu wielu 
informacji przekazanych za jego pośrednictwem i to chyba wystarczy, żeby wyrobić 
sobie właściwe pojęcie 
o tych ludziach.
— Ciekawe tylko, gdzie ten film się znajduje - wtrącił się Gunny.
— Jeśli go nie zdobędziemy, trzeba będzie samemu sporządzić kopię.
— Oczywiście - potwierdził Beningsen - o tym nie pomyśleliśmy. Musimy więc 
szukać.
Ale nic nie znaleźli. Kilkakrotnie odtwarzali filmy. Wiedzieli, że na wprost 
ekranu, w momencie włączenia 
aparatury, rozjaśnia się wąski pas ściany wykonanej z nieznanego tworzywa. 
Opukiwanie ścian nie 
przyniosło rezultatu. Całość dawała oddźwięk wskazujący na znaczną grubość. 
Zaprzestali więc poszukiwań 
i przystąpili do filmowania tego, co im przedstawiono. Było to nieco trudne, ale 
dali sobie z tym radę.
Sfilmowali również okoliczne tereny, utrwalając na taśmie obelisk z łukiem oraz 
wnętrza, z miejscem 
koncentracji i przetwarzania energii. Udało się sfilmować ptaki i gromadę 
szczurów umykających spod 
amfibii, w czasie jednego z dalszych rajdów. Po trudnych doświadczeniach doszli 
też do wniosku, że do 
wysyłania fal radiowych niepotrzebny był olbrzymi obelisk. Taką samą moc emisji 
można było uzyskać przy 
zastosowaniu budowli niższej i mniej skomplikowanej. Ale budowniczym chodziło 
widocznie o co innego. 
Potężna, strzelająca setkami metrów w górę iglica, miała na celu zwrócenie uwagi 
przybyszów i zmuszenie 
ich do przeprowadzenia badań, które w konsekwencji pozwoliłyby na poznanie 
cząstki życia na Kasjopei. I 
ten cel został osiągnięty. Podziwiali wspaniałych budowniczych. Niemal 
codziennie, kilkakrotnie, oglądali te 
same filmy i zawsze dostrzegali na nich nowe szczegóły. Zauważyli, że w 
miastach, zabudowanych 
kopulastymi domami, nie widać było zwierząt i ptaków. Pojawiały się natomiast w 
nielicznych systemach 
leśnych. To również zwracało uwagę, wskazywało na wysoki stopień urbanizacji 
planety i jej przeludnienie. 
Utwierdziło to ich w przekonaniu, że w tym właśnie tkwiła przyczyna poszukiwań 
nowych siedzib w innych 
częściach gwiazdozbioru przez Kasjopejczyków. Tylko, dlaczego nie zostali na 
"Zielonej" lub innych 
podobnych planetach? To było niezrozumiałe. Czy panujące tutaj warunki, przecież 
lepsze od ziemskich, nie 
nadawały się do życia?
Na próżno szukali odpowiedzi. Nie otrzymali jej, podobnie jak nie znaleźli 
filmów i nie dostali się do anteny 
nadawczej umieszczonej na szczycie obelisku. Ktokolwiek wszedł na pierwszy 
stopień schodów 
prowadzących ku szczytowi, spadał zrzucony nieszkodliwym, lecz mocno odczuwalnym 
wstrząsem.
— Jestem już taki naelektryzowany, że lepiej mnie nie dotykać - denerwował się 
Marek, który najczęściej 
próbował tam się dostać.
— Doskonale zabezpieczyli się przed nieproszonymi gośćmi. Niczego nie dowiemy 
się o budowie anteny, 
jeśli nie sprowadzimy gondoli śmigłowej - mówił.
— Czy to takie ważne? - Beningsen wzruszył ramionami. — Emitowane fale są 
wytworem systemu 
komunikacji radiowej łączącej ze sobą kilka planet. Radiostacja pracuje bez 
przerwy zasilana 
energiąprzekształconą z ciepła słonecznego. I to powinnonam wystarczyć. 
Widocznie twórcy tego 
systemu,pozwalający na penetrację obelisku i łuku obawiali się, że nawet 
niechcący można uszkodzić 
delikatną zapewne antenę. I dlatego zabezpieczyli się, chro niąc to, co ich 
zdaniem ma największe 
znaczenie. Czy moglibyśmy zresztą dokonać naprawy w wypadku uszkodzenia? Bardzo 
wątpliwe. I dlatego 
nie możemy się dziwić, że ten szczegół musi na razie stanowić tajemnicę. Może 
kiedyś, kto inny, w oparciu 
o nasze zapisy, znajdzie się na "Zielonej" i spróbuje dalszych badań. A może 
spotka przedstawicieli tej 
wzniosłej cywilizacji? Kto wie?
Codziennie łączyli się z "Grawitorem" i przekazywali swoje uwagi i 
spostrzeżenia. Kilka dni zmieniło się w 
kilkanaście. Udało im się przedłużyć pobyt, chociaż wiedzieli, że czasu 
pozostało bardzo mało. Spieszyli się, 
aż pewnego dnia usłyszeli głos Tolmesa, głównego astronawigatora.
- Beningsen. Zabieraj całe bractwo i szykuj się do odlotu. Nie możemy dłużej 
czekać.
- W porządku, szefie. Właściwie wiemy niemal wszystko. Jeżeli mam być szczery, 
to trochę odpoczywamy, 
chociaż pracujemy po kilka godzin na dobę. Ale tu jest tak cudownie...
- Wiem, bracie i zazdroszczę wam. Ale musimy wracać...
Bardzo uważnie i pieczołowicie zamykali drzwi i otwory. Chcieli pozostawić 
wszystko tak, jak, zastali. 
Jedynie w sali projekcyjnej Gunny położył pudło z częścią własnego, wywołanego 
filmu na znak, że udało 
się im skopiować to, co przedstawiono na ekranie, a w sali Wszechświata, Marek 
narysował linię łączącą 
Ziemię z "Zieloną". Nialu zaproponował, aby pozostawić kawałek filmu z życia 
Ziemian, lecz nie dysponowali 
takim materiałem. Na skutek nalegań, dostarczono im go z "Grawitora". Z 
pietyzmem i wzruszeniem 
umieścili hermetycznie zamknięte pudło w sali projekcyjnej; tuż pod ekranem, 
obok wywołanej kopii filmu 
Kasjopejczyków.
Kiedy nadszedł czas odlotu, zebrali się, aby raz jeszcze spojrzeć na obelisk. 
Migotał do nich światłem ze 
szczytu, a wmontowane w ściany łuku soczewki zdawały się mówić: "Poznaliśmy się, 
co? To wspaniałe, co? 
Chyba się jeszcze spotkamy?"...
- Jesteście nam tacy bliscy - odezwał się milczący przez wiele godzin Klaudio. - 
Bardzo chciałbym tu 
jeszcze powrócić.
Jerzy Jan Kolendo – Przed Nami Kasjopeja 
dla www.scifi.dmkproject.pl zeskanowala ghosia@wp.pl